Book Title: Kumarpal Bhupal Charitram Mahakavyam
Author(s): Jaysinhsuri, Shantivijay Gani
Publisher: Vijaydevsursangh Samtha Mumbai
Catalog link: https://jainqq.org/explore/600328/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ EARRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRS paramaprabhAvakAnuyogAcArya(paM0)zrIumedavijayagaNIzvaravijayavIrasUrIzvarapAdakamalebhyo namaH // zrIjayasiMhasUrigrathitaMkumArapAlabhUpAlacaritraM mahAkAvyam / sampAdakaH saMzodhakazca-anuyogAcArya(paM.)zrIkSAntivijayo gnniH| prakAzikA anuyogAcArya (paM0) zrIkSAntivijayagaNipravaropadiSTa zA. bhAIcaMda nagInabhAI maMchubhAI ane zA. maNIlAla motIlAla mulajI. menejiMga TrasTIo zrIvijayadevasurasaGghasaMsthA (peDhI) goDIjI jainaupAzraya pAyadhuni mumbApurI. hai mohamayyAM nirNayasAgaramudraNayantre kolabhATavIthyA 26-28 tame gRhe rAmacandra yesU zeDagedvArA mudrayitvA prakAzitam / vArasaMvat 2452, Ikhisan 1926, mUlyaM 2 // sArdharUpyakadvayam pratayaH 10.. vikramasaMvat 1982, Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Printed by Ramchandra Yesu Shedge, at the "Nirnaya Sagar" Press, 26-28, Kolbhat Lane, Bombay. Published by Shah Bhaichand Naginbhai Manchhubhai and Shah Manilal Motilal Mulji Managing Trustees of the Shri Vijayadevasurasanghasanstha, Godiji Jain Upashraya Paydhuni, Bombay. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ** C H RYSAURACTICA paramaprabhAvakajainAcAryazrImadvijayavIrasUrIzvaragurupAdapadmabhyo namaH / . prastAvanA // vIro vIramaNiH sadA vijayate vIraM jinezaM zraye, vIreNAbhihatA bhavArNavatativIrAya tasmai nmH| vIrAt saJcalitaM sutIrthavimalaM vIrasya dAso'smyahaM, vIre me manaso mudastu satataM zrIvIra mukti diza // 1 // shaarduu0|| prAjJo hemazazI sadaiva jayati zrIhemacandraM bhaje, hemenAzu kRtA zrutidyutaTinI hemAya kurve nmH| hemAnnAsti parAyaNaM kaliyuge hemasya bodho mahAn , heme cittalayaH sadA bhavatu me he hema ! mAmuddhara ||2||sh sakalasamayavettA brahmabhUSAbibhartA, budhajanahitakartA dhrmvNshaavtNsH| bhuvanalalitalakSmIkoDalIlAvidhAtA, jayati sa vijayAntomedapUrvo gnniishH||3|| mAlinI // zrutagaganavihArI vizvalokopakArI, viSayaviSanivArI kalmaSadhvaMsakArI / sugaNivijayalAbho yasya ziSyo'gracArI, jayatu vijayavIraH suuriraanndkaarii||4|| mAlinI // dIkSAdAnavidhAvumedavijayo yasya zrutajJo guru-vIrAcAryamukhAd vizeSavidhito jJAnaM sadA yo llau| bhrAntvA dezamanekadugaviSamaM labdhvA subodhodayaM, so'yaM kSAntigaNistanoti lalitAM prastAvanAMbhAvataH ||5||shaarduu0|| 1 abhISTam. 2 bhavabhRtAM, vA. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 2 // iha hi khalu jammajarAmaraNazokAdighoratimitimiGgilatimiGgilagilamakarAdijalacarAvagAhamAnamadhyasthale, itastato prastAvanA vambhramyamANarAgadveSAdibhayaGkarAzIviSapracArabhISaNe'navaratajAjvalyamAnasakaladoSanidAnakrodhavaDavAnale parasparaviruddhaprarUpakabauddhAdinAnAtIrthikatarkavitarkabhayAnakavihaGgamavihArabhayAvahe tiryagAdicaturgaticaturvelAyute svopArjitazubhAzubhakarmajalAmipUrNe vicitraviSayAbhilASaprabalatarataraGgataraGgite kathaJcillabhyamAnasvargAdisukhAnekanIlotpalanikaranikurambite, AzAzailasaJcAranirantare nAnAmanorathazevAlajAlajaTile'smin saMsArapArAvAre nimajatAM bhavyajanAnAM zrutadharmadRDhayAnapAtratIrthakarAdikarNadhArAvantareNa kathaM nistaraNaM bhavet / atastaduttitIdhubhiH prabhaviSNubhirapi zAstradharmayAnapAtra|mavazyamevAzrayaNIyam , yaccAvalambya bhUyAMso'pi pUrvabhavopArjitaprabalatarapuNyadraviNasaGgItaihikasukhasantatisambhArasammadAH kSAyikasamyaktvAdiguNadhArakAH pratipannamuktivanitAgradUtIzikSAkAH sadAcaraNasadralarohaNazikhariNaH samAcArIvaravarNinIsaubhAgyavibhUSakAH samayamImAMsAmAMsalamAlyamAlino bhAratIdharmaputrA vizuddhavijJAnapracaNDamArtaNDaprabhApraNAzitAzeSakumatidhvAntanikarAH zrImajinamatavAridhivAriprasAraNazItadIdhitayo bAhyAbhyantarazatrujayoddhatakandharA baddhadezasarva cAritradharmaparikarAH paropakArakamAnasA mahAtmAnaHzrAvakAH sUrivarAzca saMsArAbdhipAramagamaJ jigamiSanti gamiSyanti ca, me teSAM vidvajanacetazcamatkArINi pracurANi sundaratarANi pUrvasUribhI racitAni zuddhabodhadAyIni yAnapAtrasamAni zrutarU pANi caritrANi vartante, parantu pratisamayaM hIyamAnabuddhibalazarIrasAmarthyadharmasAdhanavaibhave paramavikarAlakalikAlakauNapaka-16 valitAnantapuruSapuGgave, udIrNakAmAdipizAcasaJcAradoSadRSite'sminnavasarpiNIduSamArake'pi jinazAsanakamalAkaravi Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAzanadinamaNayo dharmakRtau nirantaradattaikacittA jinamArgAnuyAyinaH kRtAnekatIrthoddhatikA vimalamantrIzvarAdayaH zrA-8 vakAH zrIvappabhaTTiprabhRtikAH sUripravarAzca saJjAtAsteSAmapi caritrANi vidyanta iti suviditameva / tathApi bhUtapUrvottamapuruSAnandazreNikAdyAcaritazrAddhadharmAdapi sAtizayazuddhasamyaktvamUladvAdazavratapAlane dRDhanizca-11 yasyASTAdazadezaparimitabhUmibhUSaNasya kalikAlasarvajJazrImaddhemacandrasUrIzvareNa pratibodhitasya paramAIta-paranArIsaho. dara-rAjarSi-dharmAtma-prabhRtivirudAlaGkArAlaGkRtasya zrIkumArapAlabhUpAlasya, tathA tatpratibodhakasya niraticAracArucAritrAcArAcaraNacaNasya sArddhatrikoTizlokapramANagranthAnAM. nirmAtuH kalikAlasarvajJavirudadhArakasya zrIhemacandrasUrivariSThasya, tatpU.15 |rveSAJca, bhuvanabhUSaNatattadanekasadguNavAcanazravaNotpannanirupamabhaktirasasamuttejita( prerita )manobhiH zrIjayasiMhasUrivaraiH kalikAlasarvajJazrIhemacandrasUrisaMdRbdhaprAkRtasaMskRtadvyAzrayamahAkAvya-somaprabhAcArya( vi0saM0 1241 varSe )racitajinadharmapratibodha( hemakumAracaritra )-zrIkumArapAlabhrAtRvyAjayapAlamantriyazaHpAlakRtamohaparAjayanATaka-zrIcandraprabhAcAryaviracita prabhAvakacaritrAdIni vilokyA'vicchinnapAramparyAgataM satAM mukhAcchrutvA ca sAmpratakAlInajIvAnAmatyantopakAra kamityavaladhArya svaparahitArtha zrIcaulukyavaMzotpattimUlabhUtazrIculukyavarapuruSAdArabhyAnekatatpUrvapuruSavarNanavarNanIyaM pradhAnadhArmikaja nakathopavRMhitaM caturvidhapuruSArthaprakAzanakanaipuNyadharaM zuddhAzuddhadevAdisvarUpaprarUpakaM vizeSato'hiMsAkhyApakaM tattvabodhapradyotakaM purANAdigatakathAnakAdyavirahitaM sarvadarzanAvirodhidharmaprajJApakamAvAlagopAlopakArakArakaM mahAmatidAnapuSkarAva takaM vaktazrotRjanotsAhavallIvArSikameghAyamAnaM dhArmika-vyAvahArika-naitika-sAmAjikAdivividhamArgadarzakaM dRDhayAna KANNOCOCCALCALCOMMARACK Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 3 // % pAtrarUpaM zrIkumArapAlamahAkAvyanAmakaM zAstramapUrva saMkSepato viracitam, tajjJApanArthaM pratisargAnte svakIyanAmAGkitA samA ptirdarzitA / ato nAnAvidhacchandomayapuSpastavakazobhAzobhitasya prAyazo'nuSTupchandaH parNaracanAracitasya sulalitavarNavinyA sasvAduphalaphalitasyopamotprekSAvyatirekarUpakAdinAnAlaGkArasurabhigandhagandhitasya dazasargadazamahAzAkhAvistAravistRtasya naikaprAsaGgikakathAkathanabaddhAlavAlasya jinadharmanirUpaNanicitamahAmUlasya bhavyajanahRdayAhlAdakasyAsyaitihAsika mahAkAvyasahakArataruvarasya praropayitAraH zrIjayasiMhasUrayaH santi, te ca kIdRzAH ? kadAca bhUmaNDalaM pAvayAJcakruriti jijJAsAyAm, sakalalokAlokAvabhAsikevalajJAnazrIdharasya trijagaduddhArakasya varttamAnacaturviMzatikAntargata caturviMzatitamatIrtha kRcchrImanmahAvIrasya prathamapaTTadharasudharmasvAminaH paramparAyAM brahmavratadhareSu zekharAyamANaH kozA pratibodhakastrijagatprasiddhazcaturdazapUrvadharaH zrIsthUlabhadrasUriH saJjAtastasya ca ziSyaH sapAdalakSajina caityAnAM sapAdakoTijinabimbAdInAM ca vidhAyakasya zrIsampratibhUpateH pratibodhakaH zrIsuhastisUrivaraH saJjAtaH suhastisUrezca ziSyo mahAprabhAvakaH zrIguptasUrirabhUd, yena rAzitrayaprarUpako rohaguptanAmakaH svaziSyaH zrIvIranirvANAt pazJcazatacatuzcatvAriMzattame ( 544 ) varSe saGghAnniHsA - rito yaH SaSTho nihnavaH saJjAtaH, cAraNalabdhinilayAd yasmAd guptasUrezcAraNagaNo vikhyAtastasya ca cAraNagaNasya vajranAgarIcaturthazAkhA sthitidharmanAmakaM dvitIyaM kulaM cAsIt tatra samastalabdhisamavasathAH karuNAsudhAsindhavaH zrIkRSNarSimunIzvarAH samutpannA yeSAM prastAvanA // 3 // Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SAKALA nAmnA svasantateH kRSNagaccha iti prasiddhiH saJjAtA, yaizca mitravyayaduHkhAd vrataM gRhItvA ghorAnabhigrahAMzca lAtvA'tiduSkara tapastepe yatasteSAM prativarSa catustriMzad (34)dinAni pAraNavantyabhUvan / IdRk tapaso mahinA svapAdaprakSAlanajalena vyAlAdiviSoddharaNarUpA anekalabdhayasteSAM samutpannA ye ca zrIvIranirvANata ekonaviMzatyadhikasaptazatatame(719)varSe'moghopadezabalena nAgapure nArAyaNazreSThitaH zreSThaM jinacaityaM nirmApyAntimajinapratiSThApanAdizubhakArya kRtavantastadvaMzotpannamahAprabhAvakasUrisamUhe zrIvikramAdekottaratrayodazazatatame ( 1301 ) varSe marubhUmau mntraakRssttairjlsmuuhai| saGghamujjIvayitAraH zrImajayasiMhasUrayo'bhUvan / tataH paraM mahAprabhAvakAH zrImantaH prasannacandraprabhavo didyutire, tadanu mahammadasAhelebdha. pratiSThAH zrImahendrasUrayaH saJjAtAstatpaTTapUrvAcalamaNDanakabhAskarAH zrIkumArapAlabhUbhartRcaritrasya nirmAtAro dvitIyAH zrImajayasiMhasUrayo jAtA, ye ca vyAkaraNanyAyakAvyAdiracanAyAM naipuNyadharAstathA vAdimRgayUthavitrAsanalabdhaikalakSyAzcAbhUvan / __ yaduktaM prastutakumArapAlacaritraprathamAdarzalekhakena saptanayanigamaniSThena kAvyeSu putrIyamANena teSAM praziSyeNa hammIramahAkAvyarambhAmaJjarInATikAdikA mahAkavinA zrInayacandrasUriNA svakRtahammIramahAkAvyasya caturdazasarge (prazastau) "jayati janitapRthvIsammadaH kRSNagaccho, vikasitanavajAtIgucchavat svcchmuurtiH|| vividhabudhajanAlIbhRGgasaGgItakIrtiH, kRtavasatirajana mauliSu cchekilAnAm // 22 // (mAlinI) 1 kRSNarSigaccha ityapi, " saMvat 1542 varSe zrAvaNe mAsi zrIkRSNarSigacche zrIjayasiMhasUriziSyeNa nayahaMsenAtmapaThanArtha zrIperojapure (pajAba) hammIramahAkAvya lilikhe kalyANamastu bhadraM bhUyAt saGghasya granthArga 1564" iti hammIramahAkAvyapustakaprAntasthollekhena jJAyate // Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * kumArapAlaca0 prastAvanA // 4 // *USHA tasmin vismayavAsavezmacaritazrIsUricakre kramA-jajJe zrIjayasiMhasUrisuguruH prajJAlacUDAmaNiH / SaDbhASAkavicakrazakramakhilaprAmANikAgresaraM, sAraGgaM sahasA viraGgamatanoda yo vAdavidyAvidhau // 23 // (zArdU) zrInyAyasAraTIkA, navyaM vyAkaraNamatha ca yaH kAvyam / kRtvA kumAranRpateH,khyAtastrai vidyavedicakrIti // 24 // (AryA) pautro'pyayaM kavigurorjayasiMhasUreH, kAvyeSu putratitamA nycndrsuuriH|| navyArthasArthaghaTanApadapaGktiyukti-vinyAsarItirasabhAvavidhAnayataH" // 27 // (vasantatilakA) iti anena jJAyate zrIjayasiMhasUribhiH SaDbhASAcakrI sAraGgapaNDito vAde vijitH| tathA taireva ca zrInyAyasAraTIkA nirmame, ko'sau nyAyasAraH? ityAzaGkAyAmAcAryazrIbhAsarvajJapraNIto nyAyasAranAmako nyAyagrantho'sti yasmiMzca pranthe vaizeSikAbhimate pratyakSAnumAne he pramANe tathA'nyeSAmapi naiyAyikAdInAmabhimatAni pratyakSAnumAnopamAnazAbdAni catvAri pratyakSAnumAnopamAnazAbdArthApattinAmAni paJca prabhAkarabhaTTamate tathA pratyakSAnumAnopamAnazAbdArthApattyanupa-1 labdhikAni SaD vedAntinAM tathA caitihyaceSTAbhyAM pUrvoktAni militAnItyaSTau paurANikAnAmityAdipramANavivAda 1yena zArGgadharapaddhatinAmA sAhityagranthaH kRtaH sa ca DA0 pI pITarsansAhibena mudritaH / zAdhiranAmA hammIrarAjasya paNDito dAmodarasuto lakSmI dharakRSNayo jyeSThaH / tatraiva pustake, "tadA tadasya vibhAti sambhramam" iti zlokaH kasyApItyuktaM. vI pustake pratyantare tu gArgyagotrasamutpannamahAdeyatanUjasya zAdhirasvetyukaM / tathA ca sAraGgasamuccayaH sa eva jyotiHsArasamuccayaH, tatra tu "mukundabuddhaputreNa" AzAsiddhinivAsinA / sAraGgapANimA proktaH, zrIsArazI samuccayaH" // 14 // patre 11 asti, evaM sati zArGgadharAnayaH sajJAtAstatrAya hammIrapaNDita eva / nayacandrasUrikRte hammIramahAkAvye mudrite prastAvanAyAM ko'pi vizeSo'sti ( iti rambhAmaJjarInATikAprastAvanAyAM TippanI) U RI Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paribhAvya tena pratyakSAnumAnAgamAni trINi pramANAni vistarato nirUpitAnItareSAJca tatraivAntarbhAvAt tathA paJcA vayavAnAM hetvAbhAsAnAM vAdajalpavitaNDAnAM chalajAtinigrahasthAnAnAM tadanyeSAmapi padArthAnAM nirUpaNaM kRtamasti tasya ca granthasya maGgalavAdAdArabhya mahAvidvadvariSThAnAM vipazcitAM cetazcamatkArajananyuktipratyuktatyudAharaNapratyudAharaNasahitA prasaGgopAttAnyamatanirUpaNanirasana pUrvikA sarvavAdiprativAdibhedAdipradarzikA, yasyA avalokanamAtrata eva teSAmAcAryANAmalaukikavidvattA parijJAyate etAdRzI nyAyatAtparyadIpikAnAmnI vyAkhyA tairevAnekagranthakartRbhistathA prastutazrIkumArapAlacaritrasya nirmAtRbhiH zrIjayasiMhasUribhirvihitA yayA samalaGkRto nyAyasAro baGgadezotpannena mahAmahopAdhyAya satIzacandra vidyAbhUSaNa em e pI ec DI iti prasiddha viduSA saMzodhya "eziyATikasusAiTI ophabeGgAla" iti | kAlikattArAjadhAnIsthayA saMsthayA san 1910 varSe prasiddhiM nItaH / tathA nUtanaM vyAkaraNamapi tai racitamasti paramadRSTatvAt tannAmAdikaM prakaTayituM na zakyate, kAvyaM cedaM taireva sUribhirvihitamiti jJAtajJeyAnAM suviditamevAsti ete ca mahApuruSAH kadA bhUvan ? ityutkaNThAmetaccaritraprAntasthazlokaH sthagayati yathA "zrIvikramanRpAd dvidvi-manvabde (1422 ) 'yamajAyata / granthaH sasaptatrizatI-paTsahasrANyanuSTubhAm (6307 ) " // 275 // ityanena jJAyate vikramapaJcadazazatAbdyAmete pUjyA bhUmaNDalamalaJcakruriti / idaM caritraM yadyapi jAmanagare hIrAlAla haMsarajazrAvaNa pUrva mudritamasti tadapi punarmudraNe heturyathA graharSinavacandra (1979) saMvatsare 'mIyAgrAma' iti nAmni grAme zrA Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA kumArapAlaca. vakANAmAgraheNaitaccaritraM sadasi vyAkhyAtumArabdhaM tatra caturthasargavyAkhyAsamaye sambandhatruTiAtA tato likhitapustakagave. SaNAyAM prathamamekaM kiyatkAlena dvitIyaM ca labdhamubhAbhyAM sahAsya sammelane keSucicchokeSu zabdAntarANi dRSTAni yathA 1 sarge 21 tame zloke caturthapAde mudrite-'kIrtivraja' likhite-'saMvatsaraM' ityaadi| keSucit pAdAntaraM yathA 1 sarge51tame zloke- mudrite-'tanmandirasamIpasthe / likhite-'samayA mandiraM tasya' ityAdi keSucit pAdAntare yathA 2 sarge 277-278-291 tameSu zlokeSu mudrite-tAsu ca narakAvAsAH, prANinAM ca bhyngkraaH| durgandhAH prsrtpuuti-vsaarktaadipddkilaaH|| likhite-tAsAM madhye krameNaivA-tha triMzatpazcaviMzatiH / paJcadaza daza tisro, lakSA lakSA ca paJcamuk // 277 // pazcAnye caturazIti-lakSA nizzeSasaGkhyayA / durgandhAH prasaratpUti-vasAraktAdipaGkilAH // 278 // sAmudrite-taptAyaHputrikAbhizcA-lijayamAnAna muhurmuhuH / likhite-sAkSAdAgneyakIlAbhiH, putrikAbhiH sahAsakRt // 291 // keSucitpAdAntarANi, yathA 7 sarge 148 tame zlokemudrite-kiM bahUtyA tathA''carya, yuSmadbhyAM nijakarmasu / yathA'tra yuvayoH khyaati-bhvellokottrairgunnaiH|| likhite-kiM bahuktyA tathA vatsau !, varttayAthAmataHparam / pUrvAnatizayIyAthAM, yathA lokottrairgunnaiH||148|| anyacca keSucitsthaleSu zlokA eva tyaktA dRSTA yathA2 sarge 26 tamaH zlokaH, 279 tamazca / tathA 39-40 tamau zloko, 612-613 tamau ca / TRENCESSORROTOCOCOM Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA 4 sarge 58-59-60 - tamAH zlokAH, 356- 357 - 358 - 359 tamAH, 153 prArabhya 252 paryantAzca tathA 6 sarge 149 prArabhya 253 paryantAn (105 ) zlokAn tyaktvA tatsthAne sambandhamelanAyeva viMzatiH zlokA anye prakSiptAH santi, tathA 7 sarge 320 prArabhya 523 paryantAH ( 204 ) zlokA na vidyante, | tathA 8 sarge 136 prArabhya 335 paryantAH zlokA na vidyante tatsthAne ca sambandhamelanAyeva 25 zlokA navInAH prakSiptAH santi, evamanyatrApi bahuSu sthAneSu zabdaviparyAsapAdaviparyAsazlokatyajanamavalokitamatra ca lekhAmAtraM pradarzitaM sarva tu granthAvalokanAdeva vijJeyaM, daghimASabhojanataH kiyantaH kramayo vivicyante ? ityevaM bahutaraM vaiparItyaM vilokya mA bhUdasya viparyAsasyAgrato'pi prasaraNamiti, tathA zrotRRNAM tacchravaNe'tIvotkaNThAM sambhAvya mumbApuryA bhagavatIsUtravAcanAnantarametadeva vyAkhyAtumArabdhaM zrotRjanapreraNayA ca tasya zuddhapATholekhadvAreNa punarmudraNe cikIrSotpanneti, granthasyAsya viSayAdikaM tvanukramaNikAto'vaseyam, asya saMzodhanAdhAraM pustakatrayaM samAsAditaM tatraikaM tAvan nAtizuddhaM prazastirahitaM bRhatpattana (baDodA) sthAj | jainAcArya zrImadvijayamohanasUrINAM pustakAgArataH, aparaM ca zuddhaprAyaM bRhatpattanasthAdeva pravartaka zrImatkAntivijayamunipuGgavAnAM granthAgArAt tRtIyaM tvazuddhibahulaM "vi0 saM0 1493 varSe pauSasu 15 ravidine likhitaM pranthAnaM 6300 " iti lekhAnvitaM mumbApuryAmeva maNilAlasUryamalazreSThinaH pArzvAditi, Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAuca SEARCA patatpusakatrayeNa saMzodhane sAhAyyaM labhamAno'haM pustakadAtRmahAzayasako mahatIM paropakRti smRtigocaratAM nayAmi, prastAvanA ekhatyustakatrayAdhAraNa mahatA prayAsena saMzodhite'pyatra granthe'smadRSTidoSeNa buddhimAnchena vA sIsakAdharayojakadoSeNa te vA yatradoSeNa thA yatra kacanAzuddhirjAtA kRtA vA bhavet sA ca kRpAvadbhirvipazcinniH parAkaraNIveti prArthayate, tyadhikATanabelAbde (1982), vaiSThyAM ca tithau ditiijguruvaare| zrIkSAntivijayagaNinA, sUryapure prastAvanA hundhA // 1 // AryA // sUryapurasthaH kSAntivijayo gaNiH prathamA''yAso'yaM me, likhane saMzodhane ca sNskrnne| yadi cApazabdayogo, vibudhaiH saMzodhanIyaH sH||2|| AryA // yataH- gacchataH skhalanaM kvApi, bhavatyeva pramAdataH / hasanti durjanAstatra, samAdadhati sajanAH // 3 // yAvad vyomasaraHkroDe, ravihaMso virAjate, vibudhairvAcyamAno'yaM, granthastAvatpanandatu // 4 // zubhaM bhavatu kalyANa-mastu maGgalakArakam / caritraM zrIkumArasya, dayAdharmekajIvanam // 5 // ko zailasya sutA mayUravacane kiM vA bhavet kAraNaM', ko rAmasya pitA? nabho brajati kaiH zakrasya ko vai sutaH / | ko haMtA jagato vivekadahanA kA ? kA janairduHsahA?,ko daNDaM kurute ? kyA? jagati vai ki" jIvanaM? pAtu saH // 6 // shaarduul0||31||6|| 1umA. 2 meSaH. 3 dazarathaH. 4 viH-pakSI. 5 jayantaH. 6 yamaH. 7 madirA. 8 hAniH. 9 rAjA. 10 jane. 11 jIvana-jalam. eteSAmekAdazottarANAmAdyAkSarasammelane umedavijayamahArAjajI iti prasiddhanAmA sa guruyuSmAnamAMzca pAtu-rakSatu / AASIASSAS**9649694 N AGA Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .. ........................................................................ . .. ........................................ pai paramAhatazrIkumArapAlabhUpAla: janma vi saM 1149. rAjyAbhiSeka vi. saM. kalikAlasavajJazrI hemacandramUriH janma vi. saM. 1145. dIkSA vi. saM. 1154. sUripadaM vi. saM 1166. nirvANaM vi. saM. 1229. zrIhemacandrasUrikRtatri-: zaSTrIyacaritrasya tADapatrapratyAM 'pATaNa' bhANDAgArasatkAyAM vi. saM. 1294 : varSe citrite ime dve mUrtI zrIsamyaktvamUla. dvAdazavatasvIkAra: vi saM 1216. svargagamanaM vi. saM. 1230. -Dubagriyar prakAzamAM lAvanAra anu. yogAcArya (paM.) kSAnti::vijayajI gaNi. hemacaMdra kumArapAla Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svargasthaH bAlabrahmacArI tIrthoddhArakaH anuyogAcArya (paM.) zrIumeda vijayajI gaNiH janma vi. saM. 1903. dIkSA vi. saM. 1926. gaNipadaM vi. saM. 1949. paMnyAsapadaM vi. saM. 1952. svargagamanaM vi. saM. 1964. anekadezomAM vihArakarI upadezadvArA anekajIvone dharmaprApti karAvanAra visamIsadInA mahAtmA. bAlabrahmacArI vidvadratnaM anuyogAcArya (paM.) zrI kSAntivijayajI gaNiH janma vi. saM. 1941. dIkSA vi. saM. 1959. gaNipadaM vi. saM. 1979. paMnyAsapadaM vi. saM. 1979. paM. zrI umedavijayajI gaNimukhyaziSya muMbaImAM vi. saM. 1980 tathA 81 mAM bhagavatI sUtra vyAkhyAtA tathA kumArapAla caritranA vyAkhyAtA saMzodhaka ane saMskartA. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asya granthasya svistrvissyaanukrmnnikaa| prathamaH sargaH1 viSaya meM EISESSHOSASUGUASSASAS 1 maGgalAcaraNam ... ... ... 2 caritranirmANakAraNam ... ... ... 3 kaveH svAbhimAnaparihAraH 4 caulukyavaMzasya mUlato nirUpaNaM caulukyapUrveSAM varNanaM ca ... ... ... ... | 5 zrIhemacandrasUregaNAdinirUpaNam ... ... 6 zrIdattasUregiDadezasthavaTapadrapuraM prati viharaNam ... 7 tatpurezayazobhadranRpAgamanaM sUriNA dharmopadezadAnaM ca viSayaH | 8 narabhavadurlabhatve viSNuzarmaNa udAharaNam 1| 9 yazobhadranRpasya dharmaprAptiH 10 10 dagdhapannagI dRSTvA'mAtyAdisahitasya rAjJo gurusamIpe gamanam ... ... ... ... 11 zrIdattasUryupadezena prAyazcittAdAnaM caityanirmApaNapura15 ssaraM rAjJo dIkSA''dAnaM ca ... ... 12 zrIyazobhadrasya tapasyAdipUrvakaM suripadaprAptiH svarga49 gamanaM ca ... 52 | 13 zrIpradyummasUriprabhRtInAM nirUpaNam ... %AA%%%AAAAAA ku.pA.ca.2 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 viSayAnukramaNikA. ... 145 viSayaH zlokAH / viSayaH zlokAH |14 zrIdevacandrasUrINAM dhandhUkapure gamanam .... 133 / 25 zrIdevacandrasUrestato vihRtyANahillapattanaM pratyAgamanam |15 zrIhemacandrasUrevaMzamAtApitrAdInAM kathanam | 26 zrIsomacandrasya vividhakalAdiprApyudyamastatprAptizca... 16 zrIhemacandrasUrerjanmavarNanam 27 zrIsomacandrasya sUripadakathanaM zrIhemacandrasUririti 17 caGgadeva iti nAmAdinirUpaNam ... nAmasthApanaM mahotsavavarNanaM ca 18 zrIdevacandrasUriNA caGgadevasya yAcanam ... 151 28 zrIhemacandrasiddharAjayoH sammilanam ... 19 caGgadevaM gRhItvA zrIdevacandrasUreH stambhatIrtha prati viharaNam 29 siddharAjAya dharmopadezadAnam ... ... ... ... 155 20 caGgadevasya dIkSAvaraNam ... ... ... 158 30 sAmAnyadharmanirUpaNe zamazreSThikathAnakam 21 tasya gurusannidhau zAstrAbhyAsakaraNam .... 31 siddharAjasya dharmaviSayA punaH pRcchA dayAdharmavarNanaM ca 22 sarasvatyA ArAdhanaM tasyAH prAdurbhAvo varadAnAdi ca 172 | 32 upakArakhatavarNanam ... ..... 23 tato vihRtya nAgapuraM prati gamanam ... ... 187 33 tasyoparyabhayaGkaracakravarttikathAnakam ... .... 24 nAgapuranivAsino dhanazreSThino vaibhavAdinirUpaNaM 34 tadutpattidezAdestanmAtApitrAdezca varNanam ... zrIsomacandramunezcamatkArAdikathanaM ca ... 190 | 35 amarasenAyAzcaturdazasvapnadarzanamabhayaGkarajanmAdi ca WW WW V Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokAGkaH | viSaya viSayaH viSayaH . . kAraH |36 abhayaGkarasyApahAraH ... 45 abhayaGkarasya tIrthayAtrAyai prayANam ... ... 457 37 abhayaGkarasya vane maThasthayogIndradarzanam 362 | 46 ruditaM zrutvA abhayaGkarasya guhAyAM gamanaM tatra kanyA|38 yogasAmarthyavarNanam ... ... ... divilokanaM satpuruSAcaraNakathanaM tasyA rakSaNaM tathA'|39 rAjyAgamanavarNanam ... ... ... 377 | parAjitadevatAyAH prAdurbhAvo'bhayaGkarasyoparodhena yo. |40 tasmAca yogIndrAdanicchato'pyabhayaGkarasya khaDga gine siddhipradAnaM ca - ... ...473-558 vidyAprAptiH satsaGgamAhAtmyavarNanaM bhAgyasAmarthya- 47 abhayaGkarasyArikesarinRparAjyaprAptiH / ... 563 varNanaM ca ... ... ... ... 48 siMhapurasvAminA''gatya skhakanyApariNAyanam ... |41 abhayaGkarasya svasthAnaprApaNam ... ... 395 49 nRsiMghanavAhanamaNicUDAdInAM milanam ... | 42 abhayaGkarasyAnicchato'pi rAjyaprAptiH 397 50 abhayaGkarasya cakraratnaprAdurbhAvo'nyaratnotpattizca ... 43 abhayaGkaranRpasamIpe nRsiMhabhUpaterAgamastasmAt khaDga- 51 abhayaGkarasya digvijayo dvAdazavArSikAbhiSekazva ... siddhiM gRhItvA nRsiMhasya ghanavAhananRpatijayanaM ca... 404 52 abhayaGkarasya gurusamIpe dezanAM zrutvA dIkSA gRhItvA ta44 rAjyabhraSTadhanavAhanasyAbhayaGkarasannidhAvAgamastasmai sva pastatvA kevalajJAnaM samavApyAnekajanAn pratibodhya kIyarAjyadAnaM ca ... ... ... 427 / mokSagamanam ... ... ... Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zlokAH kAviSayAnu kramaNikA. kumAraviSayaH zlokAH | viSayaH pAlaca0 53 abhayaGkarasya mahAtmanaH kathAsamAptiH... ... 609 8 candrAnanApurItajanarAjAdivarNanam ... // 6/54 zrIhemacandrasUrermukhAd dezanAM zrutvA kRpayA'Jcitasya 9dharmopAdhyAyagRhe putrotpattiH siddharAjanRpateH paropakAravratasvIkAraH, sargasamAptizca 611 10 pitustajanmalagnavicAraNam 11 gaGgayA putrasya mArge visarjanam ... dvitIyaH sargaH 2 12 ajApAlena tasya svaputratvena svIkArastathA'jAputra 1kumArapAlamAtApitrovarNanam ... iti nAmapradAnaM ca ... ... ... 2 kumArapAlasya janmAdivarNanam ... 13 devIvacanAnusArimanivAkyato'jAputrasyAraNye mo3 kumArapAlasya bhrAtRbhaginIkathanam ... canaM ... ... 4 kumArapAlasyANahillapattane gamanaM zrIhemAcAryasa 14 ajAputrasyAraNyamulatha purIyakSacaityAgniga didImmiLanaM ca ... ... ... ... 23 | namanigartAyAM patitvA phalAnayanaM ca ... ... 5 kumArapAlasya zrIhemAcArya prati guNaviSayakapramaH | 15 ajAputrasya purI prati gacchato vanamadhye taDAgadarzanam 6 zrIhemAcAryasya kumArapAlAne sattvaguNanirUpaNam 26 | 16 agniga labdhaphalayuktavastraM taTe muktvA'jAsutasya 7 sattvoparyajAputrakathAnakam jalapAnArtha gamanam ... ... AUGUSTOCOLLAGE AAAAAAAA Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zlokAGkaH | ARRARARARAS viSayaH viSayaH 17 tatra vAnarAgamaH phalApahArazca 118 / 25 durjayanRpasya skhazirazchede prayatno devIprAdurbhAvo nRpasya 18 vAnarasya phalavRntAzanena naravalAbho'jAsutAya phala sarvAGgasundarIvyantayoM saha ramaNaM ca... ... 225 hArapradAnaM ca... ... ... ... 125 | 26 gajena vyantarAvAsabhUmAvAjeyasya mocanaM tatra mu19 kapimaryena sahAne gamanaM yakSAlaye nivAsaca ... tasya tasya vyantarendrasamIpe gamanaM ca 20 yakSagRhe jyotirdarzanamajAsUnostadanugamanaM ca ... 137 27 sukhena tatra tiSThannanyadA'jAputro vyantarendrAnugraheNa 21 jyotiSastirobhAve'jAputrasya zivaGkarApurIdarzanaM tatra narakabhUmInarakAvAsAn duHkhAnubhavato nArakAMzca da idajalena siMhIbhUtasya durjayanRpasya bahiphalacUrNena dadarza nirvedatAM ca prApat ... ... manuSyatvasampAdanaM ca ... ... ... 142 [nArakANAM dazavidhA vedanA. TippanyAm.] 8/22 ajAputrasya durjayanRpeNa saha vaiyAghrakArijaladanirI-- 28 vyantarAdhipadattarUpaparAvartakaguTI gRhItvA''jeyasya hA kSaNArtha gamanam ... ... ... 204 sarastIre pratyAgamanaM nRpasainyairdurjayarAjaparipRcchA ca 307 23 idanirgatahastinA''jeyasya haraNaM durjayanRpasya tadanu [saMrambhasamArambhArambhANAM vyAkhyA, Ti.] gamanaM ca ... ... ... 214 | 29 durjayanRpavRttAntaM vyantarendrAjJAtumajAsutasya punarja24 hastinastirodhAnaM caNDikAmaThadarzanaM ca ... 218 ] lamadhye jhampAdAnaM kaTIparyantaM makareNa prasanaM hradavAri Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 zlokAH viSayAnu kramaNikA. viSayaH zlokAGkaH / viSayaH prabhAveNa zeSabhAgasya vyAghrIbhavanaM makarasyApyardhA vastrAdi gRhItvA ca tIrthayAtrayA pavitrIkRtAtmanastazena narIbhavanaM ca ... ... ... 315 syendrAnucaradvArA punarvApItIre pratyAgamanam ... 396 30 sarvAGgasundarIdAsIbhirnaradvIpirUpasya tasya sarvAGgasu [gIta-tAla-abhinaya-kAsya-tANDava-svarUpakathanaM tathA svara-grAma mUrcchanAsvarUpanirUpaNaM ca, TippanyAm ] | ndarIsamIpa AnayanaM taM dRSTvA durjayarAjasya devIvAkya 36 ajAsutasya jayantI nagarI gatvA bahubuddhivaNiggehe smRtizca ... ... ... ... 325 nivasanam ... ... ... ... 31 caNDikAdattauSadhayogenAjeyasya makaravadanAnniHsaraNam 328 37 Ajeyasya kaTItaTAt patitaM vastrayugmaM nApitena lAtvA32 sarvAGgasundaryA makarapuruSAjeyayuktasya durjayasya sara vaNije vikrayaNaM tena ca rAjAI vijJAya rAjJe dattam stIre mocanaM vyAghratAkArisalilasahitamajAputraM | 38 vikramarAjasya vasantotsavAvalokanArtha bAjhodyAne gam- makaramayaM ca gRhItvA rAjJaHsvapuraM prati prasthAnaM ca ... 348 namajAtanayasatkahArabhUSitasya matisAgarasya bahu33 ajAtanayasya punastasmin yakSamaTha AgamanaM tathA kapi buddhivaNiktanayasya ca ... ... naramakaranarasahitasya tasyAgrasthAM purI prati calanaM ca 352 | 39 hArahArakabuddhyA rAjabhaTairmatisAgare tADyamAne 'jA34 Ajeyasya vidyAdharastrIbhiH sahASTApadaM prati gamanam 369 | tanayena saha vaNijastatrAgamanaM rAjJo'jAtanayena saha 35 tatra tumbaharUpeNa gAnaM kRtvA surendra prasAdya divya saMvAdastato'jAsutasya gamanaM ca ... Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayaH 40 vanastho'jAsuto hastinA hiyamANaM vimalavAhanaM dRSTvA hastino martyavidhAnapUrvakaM taM vimocayAmAsa vimala * vAhanAjAsutayoH saMvAdaca ... ... [ droNa - pattana-sambAdhalakSaNAni, Ti0 ] 41 devakule vimalavAhanasya zukamukhAd yudhi mahAsenasvajanaka maraNazravaNamajAsutAnumatyA kIradvArA svamatriNaH sandezapreSaNaM ca ... 774 42 Ajeyasya kumArAdibhiH saha vijayapuraM prati gamanam 526 43 ajAtanaya sAhAyyena vimalavAhanasya rAjyAbhiSeko ... ... ... ... yudhi zatrujayazca 44 aMjAsutasya candrApIDanRpaterupari prayANam 45 Ajeyo yudhi candrApIDasya rAjJaH zirazchedaM kRtvA tadrA jayazriyaM labdhavAn ... zlokAH ... ... 464 531 557 609 viSayaH 46 vasantasya prAdurbhAva Ajeyasya krIDArtha bahirudyAne gamanaM ca .... ... 47 udyAne lokazravaNAnantaraM devIdvArA''jeyasya svamAtuH samprAptiH svajanmavRttAntazravaNaM ca 48 vRddhAroganivRttyarthamAjeyasya svajihvAcchettumudyamazvandrAnanApuryadhiSThAyinIdevIprAdurbhAvazca... ... 652 49 Ajeyasya samyaktvaprAptirdIkSAM gRhItvA'nte svargagamanaM gaNadharabhavanAdhikArazca ... ... ... ... ... zlokAMDaH 50 kumArapAlasya dadhisthalIM prati gamanaM, sargasamAptizca tRtIyaH sargaH 3 1 siddharAjasya nirapatyatAvarNanam 2 siddharAjasyApatyArthaM vividhaprayAsAH ... 3 siddharAjasya zrImAcAryeNa saha tIrthagamanam ... 619 627 (. 672 688 1 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka kumArapAlaca. viSayAnu kramaNikA. viSayaH zlokAH / viSayaH zlokAH 4 siddharAjasya zrIvimalAcalArohaNaM tIrthapatinamanaM tada [ucchavRttivarNanam. Ti.] nAhate dvAdazamAmArpaNaM ca | 9 kumArapAlaM rAjyAI matvA siddharAjasya taM prati vidveSa5 tataH zrIraivatAcalaM gatvA'nAzAtanAkaraNapUrvakaM zrIne tribhuvanapAlamAraNaM ca ... ... ... minAthavandanam ... ... ... 36 10 siddharAjabhayena kumArapAlasya kRSNadevasamIpe gmnm| 6 tataH siddharAjasva devapattane gatvA somezaM natvA 11 jaTAdharaveSeNa kumArapAlasya bhramaNaM punaraNahila - pattanAgamanaM ca koTinArapure putrotpattipRcchAyai cAmbAdevyArAdhanAkRte zrIhemAcArya prati prArthanA 12 nRpagRhAt kumArapAlasa palAyanaM badarIpatreSu nilayana... ... 42 pUrvakaM svarakSaNaM ca ... ... 7 apatyAbhAve sati kumArapAlastava rAjyasya mAyako .. 13 kumArapAlasyAkhuvilokanam ... ... bhaviSyatIti devyAdiSTaM guruvAkyaM zrutvA siddharA 14 kumArapAlasya devariyo bhojanamAtidevisthalIjasya hayudvegaH svarAjadhAnyAmAgamanaM gaNakAnAM gamanaM pa ... pRcchA ca ... ... ... ... 47 | 15 rAjabhaTabhayena kumArapAlaspeSTakApAkamadhye pravezo 8 siddharAjasya putrArthamunchavRttyA somezvaropAsanA... 57 / bosarimitra milanaM ca ... ... HASHISHISHIGARROSOSIALISASA // 10 // Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayaH lokAGkaH viSayaH 4|16 sajjanasyAmbAjanakayorudvegaH ... ... 151 - 23 kumArapAlasya kAJcIpurI gatvA yoSinmukhAcchinna|17 bosariNA saha gacchataH kumArapAlasya bosaryAnIta zIrSakabandhaniruktizravaNam ... ... bhikSAbhakSaNAdi ... ... ... 163 | 24 amRtasaronAmani sarasi caitye janaiH pUjyamAnaM zIrSa18 tataH stambhatIrthe hemAcAryamaThe gatvA kumArapAlasya ___mavalokya lokamukhAt tatkathAzravaNam ... pRcchodayanAmAtyamilanaM rAjyaprAptidinakathanamAmana- 25 kumArapAlasya kolambapuragamanaM svapne kolambanA podAharaNakathanamudayanagRhe sthitizca ... 177 | yakAya somezvarasya kumArAgamanakathanaM ca ... 19 siddharAjabalAd bhayAkulasya zaraNaprAptasya kumAra- 26 kumArapAlasyojayanI prati gamanaM kuNDagezvaraprAsAde pAlama bhUmigRhakSiptasya zrIhemAcAryeNa rakSaNam ... 199 prazastyavalokanAdi ca ... ... ... 20 kumArapAlasya baTapadrapure kaTukavANijAvaNakayAcanam 27 kumArapAlasya kuTumbena saha citrakUTAcalagamanaM tatra | 21 bhRgukacchapure kumArapAla naimittikAya kharAjya zrIrAmamunisamIpe citrakUTadurgotpattipRcchA ciRprAptipRcchA ... ... ... ... 225 | danRpakathAnakavaNaM ca ... ... ... 22 tata ujjayanI gatvA kollApure gatasya kumArapAlasya | 28 citrAGgadasya svarNapuruSasiddhyartha yoginA saha zmazAne yogipAzrvAn manaM gRhItvA zmazAne tadArAdhanam ... 230 / gamo yogino'gnikuNDe patanena svarNapuruSasiddhizca 378 NROGRAka ra Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 11 // viSayaH 29 citrAGgadena durgaM kRtvA tasya citrakUTa iti nAma karaNam 30 zambhalIzasya citrAGgadoparyAgamanam ... 31 citrAGgadarAjavezyAM bhedayitvA zambhalIzasya durga ... *** *** pravezaH .... 32 citrAGgadasya zrIrakUpe jhampAdAnam 33 kumArapAlasyANa hillapattane gamanam 34 siddharAjasya maraNam 35 kumArapAlasya rAjyAbhiSekaH 36 kumArapAlasya bhopaladevyai paTTarAjJIpadadAnamudayanAya 474 mahAmAtyapadadAnaM vAgbhaTAyAmAtyapadadAnaM ca 37 pUrvAmAtyAnAM kumArapAlavadhopAyaracanaM tatpratikArazca 478 38 kumArapAlena kRSNadevasyAndhIkaraNam ... 492-513 ... ... ... zlokAH ... 408 413 433 439 443 448 463 viSayaH 39 siddharAjadharmaputracArabhaTasya, ( cAhaDa - mAlavadezIyarAjaputra - rajapUta) arNorAjasamIpe gamanam 40 kumArapAlasya nijopakartRbhyaH satkArapUrvakaM yathAyogyaM pAritoSikadAnam ... 41 zrImAcAryasyANahilapattane pravezaH 42 kumArapAlAya camatkAradarzanam 43 zrIhemAcAryasyodayanamantriNA saha rAjasabhAyAM pravezaH 44 kumArapAladdemAcAryayoH parasparaM saMvAdo dharmopadezazca 45 rAjyasthitivarNanaM, sargasamAptizca ... *** caturthaH sargaH 4 1 kumArapAlasya digvijayAya prayANam..... [ SADguNyavarNanam, TippanyAm ] 2 jAvAlapuranRpeNa satkArakaraNam .... 520 534 537 549 554 576-578 0000 zlokAH .... 518 3 17 viSayAnu kramaNikA. // 11 // Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 viSayaH lokAGkaH viSayaH 3 ajamerunAyakena pUjanam .... 18 15 arNorAjAd virajya devalladevyAH kumArapAlasamIpa 4 kurunAthena namanam .... 20 AgamanaM svavRttAntakathanaM ca .... 5 tato mAlavAn pratigamanam 16 kumArapAlasyArNorAjavRttAntaM jJAtuM zAkambhoM 6 narmadAnadI prati gamaH .... khamavipreSaNam .... .... .... 7 AbhIradezasthaprakAzAnagarIzvarajayanam 17 kumArapAlasya zivani sayA karNamerI gamanam .... 8 tato vindhyAdrAvRttya pallIpaterdaNDagrahaNam 18 tatrArNorAjapreSitavyAghrarAjaM nigRhya parimocanam ..... | 9 surASTrapatijayanam .... 19 caulukyasyArNorAjaM jetuM prayANam .... .... 10 kacchanAyakaiH saha yuddhaM vijayazca .... 20 candrAvatIzavikramasiMhasya caulukyadrohavicAraNam .... 11 pazcanadAdhipena saha saGghAmo vijayazca / | 21 caulukyadahanAya vahniyantramayaM gRhaM kArayitvA caulu|12 tato mUlasthAnanRpamUlarAjena saha mahAyuddhaM vijayazca 55-109 kyanimantraNAya vikramasiMhasya gamanam..... .... [pariNatagajasya, nisRSTArthadUtasya ca, lakSaNam. Ti.] | 22 caulukyasya vairipurIpArzve gatvA'rNorAja prati dUta| 13 digvijayaM kRtvA kumArapAlasya svapure pravezaH .... 120 | preSaNam .... ..... .... 14 zrIhemAcAryeNopazlokanam.... .... ... 141 / 23 arNorAjasya yuddhAya nagaryA bahirgamanam Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ + % E viSayaH kumArapAlaca0 | viSayAnukramaNikA. // 12 // ... 487 www ACAREERS zlokAra viSayaH 24 arNorAjacaulukyasainyayoyuddham 330 / 35 mallikArjunavijayAyAmrabhaTasya prayANam 25 caulukyasenAyAH payajayaH 350 36 vadezaM prApya mallikArjunasamIpe dUtapreSaNam 26 caulukyastra yuddhAya gamanam 37 mallikArjunasya yuddhAya purvA bahirgamanam 27 arNorAjasainyasya parAjayaH | 38 mallikArjunAmrabhaTayoyuddham .... .... ... 508 28 ubhayorAjJoH parasparaM hAsyasaMvAdaH .... 39 mallikArjuna hatvA''nabhaTasya caulukyasamIpa AgamanaM 29 yo rAjahastinoyuddhaM rAjJozca sahaddhisamarpaNaM ca .... .... .... 518 ||30 caulukyasya cAhumAnaM raNe jitvA punA rAjye sthApanam 405 40AmrabhaTAya 'rAjapitAmaha' virudadAnaM,sargasamAptizca 529-531 18||31 meDatA''kramaNaM pallIkoTajayazca tathA mAlavadeze tila___pIDakyatracUrNanam .... .... .... 430 paJcamaH sargaH5 32 punazcandrAvatI pratyAgamanaM vikramasiMhanigrahazca .... 1 somezvarajIrNaprAsAdoddhArAya caulukyasya nijAdhikA33 caulukyasya svapuramAgatya svane tvatpratijJA'pUrIti ripreSaNam .... .... .... ... kathanaM vikramasiMhasya kArAgAre pravezanaM ca .... 446 | caulukyasya zrIhemAcAryopadezato mAMsamadyatyAganatA|34 caulukyasabhAyAM mallikArjunanRpaterbhadRsyAgamanam 455 / / dAnam A C // 12 // % Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - Horatore viSayaH 'kokAraH | viSayaH .. lokAraH [karmasthAya myutpAdanam Ti.] 9 abhakSyaniyamaM gRhItvA guruNA saha caulukyasya skhapura3 zrIhemAcAryopadezena kumArapAlasya somanAthayAtrAyai ___ mAgamanam .... .... .... .... 90 .... gamanam .... 95 .... .... 10 kumArapAlasya jainadharme manaHsthApanam ..... .... 41 / 10 kumArapAlasya janaghama manaHsthApanam ..... .... 4 kumArapAlasya devapattanaprAptistatra zrIhemAcAryANAM 11 dIpakasakAzAt sArakhataM mayaM gRhItvA devabodhe__milanam .... ... .. .... 42 | bhRgukacche narmadAnIre tadupAkhikaraNam 96=106 5 zrIhemAcAryeNa saha caulukyasya somezvaranamasyArtha 12 devabodhiprakSiptamAlAyA gagane stambhanaM devIsaMvAdazca 107 ___ gamanam ... ... ... ... 46 13 prakaTIbhUya bAgadevyA devabodhaya IpsitavarapradAnam 6 zivastutimihemAcAryasya vItarAgastavanam 14 kumArapAlapratiyodhanAya devabodheraNahirUpacana bhAga7 zrIhemasUrerane sarvadeveSu ko devaH sarvadharmeSu ko ___ manam .... . .... ... dharmazca zreSTha ? iti rAjJaH pramaH .... .... 15 kumArapAlena devabodherAvAnam .... .... 8 zrIhemAcAryeNa mahAdevaprakaTIkaraNaM tadane caulukyasya 16 mahADambareNa devabodhe rAjasabhAyAM gamanam ... dharmaviSayaka pRcchA zivasyottarapradAnaM ca 69 / 17 nRpeNa saha devabodherdevAgAre gamanaM harAvIcAmAkarSaNaM ca ACAUSTRICA ka.pA.ca.3 - Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca. viSayAnukramaNikA. // 13 // oc6 .... 425 viSayaH hokAra viSayaH zlokAH 18 rAjJaH zrIhemAcAryasamIpaM gatvA nirAdhAropavezana- 28 paJcadivyAnAM vIrAGgadasumitrayoH samIpa Agamanam 401 ____ tIrthakarAdhAkarSaNAdicamatkArAvalokanam .... 188 29 vIrAGgadAt sumitrasya pRthag bhavanam .... 411 | 19 puNyopadezaH [dharmopadezaH] ... 3. vIrAGgadasya rAjyAmiSekaH .... 20 vIrAGgadanRpateH kathAnakam .... 31 sumitrasya ratisenAvezyAgRhe gamanam 21 vIrAGgadasya janma, madhigRhe sumitrajanma ca .... 32 kuTTinyA maNiM gRhItvA gehAt sumitrasya nissAraNam 447 22 vIrAGgadasya rAjapuruSebhyazcauramocanam.... ... 278 33 sumitrasya subhadrapuraM prati gamanam .... - 23 piturAjJayA sumitreNa saha vIrAGgadasya videzagamanam 34 sumitreNa kRSNAjanena karabhyoHkhIkaraNam .... 24 rAtrau nyagrodhasya tale'raNye vIrAGgadaH suptaH .... 35 gaGgAdityaveSThiparivrAjakayoH kathA .... 25 sumitrasya yakSAnanILazoNamaNidvayaprAptiH ..... 342 36 manmathaprabhAvavarNanam .... ... .. |26 mahAzAlapurodhAnaM gatvA kSudhitAya vIrAGgadAya 37 paradAraprahAprahaphalavarNanam .... .... ___sumitreNa nIlamaNipradAnaM dvayomaNipUjanaM ca .... 367 38 dAserIdvandvaM gRhItvA sumitrasya mahAzAlapuraM prati prayANaM _ [rasazabdArthaH, Ti.] mArge siddhapuruSadarzanaM rakSasastatrAgamanAdi ca .... | 27 maNiprabhAveNa vIrAGgadasumitrayoH snAnAdipUrvakaM 39 sumitrasya mahAzAlapurAgamanaM vatra ca strIdvayena saha bhuktiH .... .... .... .... 389 / nivasanam .... AAAAAAAEE eka-04-CC+%A4%A%AC-* 327 // 12 // 658 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 675 viSayaH glokAH viSayaH zlokAraH 40 ratisenAvazyAyA avasthAvarNanam ... ... | 50 taddezanAM zrutvA nRpAmAtyayordAdazavatasvIkAraH 41 sumitrasya punA ratisenAgRhe gamanam .... ... | svapuramAgamanaM jinamandirAdisukRtakaraNaM ca ... 771 42 sumitrasya ratisenAM karabhIkRtya svagRhagamanam .. 698 | 51 zrImaddevendrasUrisamIpe dIkSAM gRhItvA zivapadagamanaM 43 vRddhayA rAjAne pUtkArakaraNam nRpAmAtyayoH, sargasamAptizca .... 783-785 44 mitrayormilanam .... SaSThaH sargaH 6 45 ratisenAM punaH niyaM kRtvA svagRhamAnayanam .... 1 dharmavRkSasya mUlavarNanam ... .... 46 vIrAGgadAdamAtyapadaM labdhvA sumitraH subhadrapuraM bAsa 2 kAruNyasvarUpanirUpaNam ..... .... yAmAsa .... .... .... .... 3 kAruNyasyaihikAmuSmikaphalakathanam .... 47 vIrAGgadasya kinnaramithunAt pArzvanAthaguNagaNazravaNam 4 anyatIrthikairvaNitaM kAruNyam 48 vIrAGgadasyAzvasenijinaM nantuM gamanaM mArge davAgni 5 kAruNyadharmapAlane puNyasArakathAnakam ___prAdurbhAvaH zrIpArzvastotratastadupazamazca 749 6 dharmakriyAto dhanazrIdhanasArayoH puNyasAranAmakasuto49 vIrAGgadasya nAgapure zrIpArzvajinasamIpe gamanaM tatstu tpattI rAjJaH samarasiMhasya madanavatIkanyAyA janma ca tikaraNaM ca .... ... 764 / 7 puNyasArasya madanavatIM prati prArthanA .... Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 14 // 6661-6 viSayaH .8 rAjaputryA puNyasArasyApamAnanam 9 puNyasArasya vAgdevyArAdhanA 10 puNyasArasya viTaiH saha bAsaH .... 11 hArAvicauryAt piturapamAnena puNyasArasya pazcima .... .... .... dizaM prati gamanam 12 devIsahAyatayA puNyasArasya valabhIpurI prati gamanam 13 puNyasAreNa kAmadevazreSThino'STau kanyAH pariNItAH 14 ekaM lokaM likhitvA dehazaGkAcchalena kAmadevazreSThigRhAt puNyasArasya nissaraNam.... 15 puNyasArasya baTatale pitrA saha samAgamaH .... .... .... .... .... .... 16 pitrA saha puNyasArasya svagRhAgamanam .... 17 guNabhiyAH patyurgaveSaNAkRte gopagiriM prati gamanam 18 guNazriyA gopagirIndreNa samarasiMhena saha milanam ThokAH 37 44 51 71 103 119 132 153 162 199 209 viSayaH 19 madanavatyA rAjaputryA guNazriyo'valokanam 20 madanavatyAH priyaMvadAyai svAbhiprAyakathanam 21 samarasiMhasya svapanyA saha saMvAdaH ..... 22 guNazriyamAhUya samarasiMhasva kanyAgrahaNaprArthanA 23 puMveSasthayA guNazriyA saha madanavatyA vivAhaH 24 puNyasArasya punardeSyArAdhanA 25 puNyasAraguNazriyomaitrIkaraNama 26 kRtadhiyo lakSaNam 27 guNazriyAcitAsamIpe gamanam 28 puNya sArasya citAdeza Agamanam 29 mitrakRtyam 30 guNazriyA puNyasArAya svarahasvaprakAzanam) 31 guNazriyA saha puNyasArasya svagRhaM prati gamanam .... www. .... .... .... ---- .... .... .... ..... .... .... dece ..... .... dece .... .... .... .... lokAH 219 243 255 262 287 306 329 346 349 367 372 374 412 viSayAnukramaNikA. // 14 // Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayaH lokAH | viSayaH |32 madanavatIpuNyasArayorlagnam | 43 puNyasArasya rAjyaprAptiH .... |33 puNyasArasya priyAbhyAM saha valabhIpurI prati prayANam 439 | 44 puNyasArabhUpasyAmAyudghoSaNA |34 kAmadevazreSThino'gnipravezAya putrImiH saha valabhyA 45 puNyasAranRpateH sukRtavarNanam bahirgamanam .... .... .... .... 451 | 46 puNyasAro munisamIpe dIkSA lAtvA'nte svarga jagAma |35 puNyasArasya kAmadevazreSThinA saha sammilanam .... 465 tato mokSaGgamI, sargasamAptizca .... 547-550 36 vadhUvarAbhyAM saha kAmadevazreSThino gRhaM prati gamanam .... |37 kulavadhUdharmanirUpaNam .... .... .... saptamaH sargaH 7 |38 puNyasArasya valabhIpurItaH svapuraM prati prayANam ..... 1 hemAcAryasya yatizrAvakabhedena dvividhadharmanirUpaNam 39 puNyasArasya jAtismRtyA priyA'ne jIvadayAgarbha nija 2 yathApravRttyAdikaraNakrameNa samyaktvaprarUpaNam .... prAgbhavakathanam .... ..... .... 498 3 zuddhAzuddhadevAdivarNanam .... ... 40 cAraNamuni prati puNyasArasya prAgbhavIyasvapriyApRcchA 522 4 samyaktvaprabhAvakathanam .... |41 karuNAvarNanam ..... .... .... 527 / 5 samyaktvalakSaNabhUSaNadUSaNanirUpaNam ... 42 puNyasArasya zrAvakadharmasvIkAraH .... 529 / 6 vistarato dvAdazavrataprarUpaNA 34=111 2000 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra viSayAnu |kramaNikA. pAlaca0 viSayaH zlokAH / viSayaH [purANoktanaktabhojanavicAraH, pR0 135 Ti.] [pratibandIzabdArthaH. Ti.] [caturvidhAnarthadaNDAturdhA''rta caturdhAraudraM ca, pR0 136 Ti0] 16 yoginA saha bhImasya zmazAne yAnam .... .... 7 samyaktvamUladvAdazavratapAlane bhImakumArakathAnakam 115 | 17 pretavane yogibhImayoyuddham .... 8 harivAhananRpaterbhImakumArasyotpattiH .... .... 121 / [gambhIravedigambhIraveditRzabdayorbhAvArthaH. Ti.] 9 vimalabodhamazriNo gRhe matisAgarasya janma .... 123 ! 18 yoginoocchAlitaM bhImaM yakSiNI khagRhaM ninAya [nAsatyazabdavyAkhyA, Ti.] 19 tasyai bhImasyopadezaH .... 10 matriNo bhImamatisAgarAbhyAM hitopadezadAnam 20 bhImasya sAdhUpAzraye gamanam / .... .... 11 harivAhanabhUpasya guruM nantumudyAne gamanam | 21 bhujAmAlambya bhImasya kAlikAmaThe gamanam 12 amAtyaputreNa saha bhImasya gurusamIpe zrAvakadharma 22 kAlikA''yatane matisAgarazirazchettukAmasya yogi___grahaNam .... ..... .... .... 161 no'valokanam .. ..... 13 bhImasannidhau kApAlikasyAgamanam .... 23 yogibhImayoH punayuddham ...... 14 yogino vidyAsiddhau sahAyaprArthanaM kumArasya 24 kAlikAyAH prAdurbhAvaH .... . ca tatsvIkAraH .... 175 | 25 kAlikayA bhImavacanaM svIkRtya [dharmamajIkRtya ] 15 rAjaputramaviputrayordhArmikasaMvAdaH . kApAlikavimocanam .... 4%A-%AGARANASANNEL Al // 15 // Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 03 viSayaH zlokAH | viSayaH |26 bhImasya matisAgarAt svagRhavRttAntazravaNam .. 301 | 36 krodhataH svapatiM tyaktvA tasyA rAtrau bahirgamanaM tathA | 27 bhImopadezena kApAlikasya dayAdharmasvIkAraH .... 325 coraistadbhUSaNAdiharaNam ... ... ... 430 |28 hastinA bhImamatisAgarayoH zUnye hemapure nayanam 332 37 tasyAzca vijayAya pallIpataye samarpaNam ... ... 38 tasyAH satItvarakSaNAya kaSTasahanam | 29 siMharUpadhAriNaH surAd hemarathanRpatimocanAya 39 kambalavaNijo gRhAt tadbhAtA'cakAritabhaTTikA khagRha ___ bhImasya prayatnaH 340 ninAya ... ... ... ... |30 bhImasya hemarathanRpamocanam 40 acaGkAritabhaTTikAyAH kopapratyAkhyAnam ... 31 sureNa bhImAya hemapurAdivRttAntakathanam 367 | 41 sureNAcaGkAritabhaTTikAyAH parIkSaNam 32 mitrarakSonRpAnvitasya bhImasya cAraNamunivandanAya 42 acaGkAritabhaTTikAvRttAntaM zrutvA hemarathe rakSasaH kopagamanam ... ... ... ... -387 parityajanam ... ... ... |33 krodhakSamayorupari 'acaGkAritabhaTTikA'kathAnakam ... 396 43 yakSo hemarathazca samyaktvaM jagRhatuH ... ... [sabhAstAralakSaNam. Ti.] |34 kamalazrIdhanapravarayorgRhe'caGkAritabhaTTikAjanma .... 44 kApAlikena saha kAlikAsUryA Agatya bhImAya 4.35 subuddhisacivena saha tasyA vivAhaH ... ... 415 / tatpitrovRttAntakathanam ... . CARRAKAARCACAR Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra pAlaca0 // 16 // viSayaH 45 kamalAyakSiNyA Agamanam ... 46 yakSAdyaiH saha vimAnasthasya bhImasya khapure gamanam ... 47 harivAhanabhImayorudyAne sammilanam ... 48 rAjye bhImaM saMsthApya harivAhano dIkSAM lalau [ SaT sapta vA ItayaH, Ti0 ] 49 ciraM prajAH prapAlya putrAya rAjyaM dattvA cAritraM chAtvA mokSaM jagAma bhImaH samIpe ninyuH 54 yUkAvihAranirmApaNam ... ... ... ... 50 kumArapAlasya samyaktvapUrvaka zrAddhadharmasvIkAraH 51 kumArapAlasya svarAjye'mAryudghoSaNam 577 52 kumArapAlena saptAnAM vyasanAnAM svadezAnnirAsanam 584 53 yUkAghAtakaM vaNijaM gRhItvA rAjapuruSAH kumArapAla - ... ... ... zlokAH 522 526 537 545 ... 553 560 591 603 viSayaH zlokAH 55 gurUpadezAn navarAtreSu devImaThe chAgAdivaghanivAraNam 618 56 kaNTezvarIkopAnnRpasya kuSTIbhavanam 639 57 zarIradharmarakSArthaM nRpamatriNoH saMvAdaH 652 ... 58 hemasUrimantritajalasecanena caulukyasya kuSThanirAsaH 669 59 kumArapAlAya guroH 'paramAIta' iti virudadAnam 687 60 kAzideze hiMsAnivAraNArtha citrapaTAdisahitAnAM svamatriNAM preSaNam 61 jayantacandreNa kumArapAlo hiMsAM nivArayAmAsa 62 hemacandrasUrikRtA caulukyaprazaMsA 63 caulukye'vakAzamalabhamAnAyA hiMsAyAH mohamahIpasamIpe gamanaM, sargasamAptizva aSTamaH sargaH 8 1 caulukyasya karuNAkanyA'valokanam ... ... ... ... *** svatAta.. 696 715 720 722-730 ... viSayAnukramaNikA // 16 // Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayaH zlokAH viSayaH zlokAH 2 aIddharmamahIzatatparivArAdivarNanam .... 11 hemAcAryasya caulukyAyAzIrdAnam ... 3 mohamahIpatatparivArAdinirUpaNam ... ... 12 hemAcAryasya caturvidhadharmakathanam ... ... 4 karuNAkanyAsamIpe sumatidUtyA mAgamanam 13 caturvidhadharmArAdhane vikramarAjakathAnakam 5 caulukyasya dharmakanvayA saha pANigrahaNam ... 14 dhanecchayA bane bhramato municandragurupArzvaGgatasya 6 dharmarAjena saha caulukyasya mohanRpatiM jetuM prayANam vikramasya svanirdhanatve prabhA, guroruttaradvAro[nisRSTArthazabdasya bhAvArthaH, Di.] padezazca ... ... ... 7zAnAdarzanAmakasya nisRSTArthasya caulukyadUtasya 15 vikramasya vAnadharmasvIkAraH / ... ... __ mohamahIpena saha saMvAdaH ... 8 mohabhUpasya pradhanAvanAvAgamanam ... ... 123 16 vikramasya paJcazatasvarNadInArakAmaH ... ... [bhArabhaTIlakSaNam, Ti.] 17 vikramasya jinarAjAya zuddhAnadAnaM paJcadivyaprAdu9 caulukyamohanarezayoH saMvAdo yuddhaM ca ... 131 bhAvazca ... |10 caulukyasya mohamahIpaM vijitya kharAjye dharmanarendra 18 udyAne krIDato vikramasya vidyAdharanIlakaNThAya sthApayitvA gurusamIpe gamanam ... ... 141 / vismRtavidyApadapradAnam ... ... ." WRESHESHAOMcha Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 17 // viSayaH 19 vidyAdharo vikramAyAkAzagAminIM vidyAM tathA sarvaviSanImUrmikAM ca tatprabhAvakathanapUrvakaM dadau 20 rAjakanyAyA viSottAraNAt tuSTo harizcandro vikramAyArddharAjyena saha ratnamakha dadau 21 harizcandro rAjye vikramaM nyasya svarga jagAma ... [ matallikAdayaH zabdAH, Ti0 ] ... 242 251 266 22 nIlakaNThena saha vikramasya vaitADhye gamanam 23 nIlakaNThasya vikramAya svabhaginIdAnam 268 24 zAzvatatIrthAni natvA vikramasya punaH khapure gamanam 271 25 gurusavidhe vikramasya zIlavatopAdAnam 284 26 divyAzvena vikramApaharaNam - 27 devIvikramayoH saMvAdaH ... 28 vikramAya devyAH svavRttAntakathanam ... zlokAH 224 295 308 .330 viSayaH 29 vikramaM zivapuraM nItvA mahimAnaM kRtvA ca devyAH svargamanam 30 gurorAgamanaM tapodharmopadezazca ... ... ... ... ... [ aNimAdyaSTasiddhInAM svarUpam. Ti0 ] 31 ratnasAraputraM rAjye nivezya, vikramasya vrataprahaNam 362 32 caNDa senasya bhuvi patanam 368 3 3 vikramamunilakSmaNa bhUpayoH saMvAdaH 372 34 pratyakSIbhUya devasya bhUpataye putravRttAntakathanam 381 393 397 .... 35 vikramamunerdharmopadezaH 36 gurorbhAvadharmopadezaH 37 vikramasya mokSagamanam 38 kumArapAlasya kuberazreSThigRhe gamanam 39 kumArapAlena nirvIrANAM dhanamocanam ... ... :: zlokAH 344 351 401 413 432 viSayAnu kramaNikA. // 17 // Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayaH 40 gurornRpaprazaMsanam 41 kumArapAlasyASTAdazadeze caityanirmArpaNam 42 rAjAjJayA samarasopari gacchata udayanAmAtyasya vimalAcalArohaNaM tasya tIrthasyoddhArArthamabhiprahazca gamanam 477 ... 491 43 samarasodayanasenayoH saGgrAmaH 44 amAtyasainyasya parAjayo'mAtyasya yuddhAya gamanam 495 45 samarasAmAtyayoryuddham 502 46 ripuM nihatya rAjye tatputraM nivezya pazcAdvalitasyAmA tyasya mArge mUrcchA prApaNam 47 maNDalAdhipAnAmapre'mAtyasya jIrNatIrthoddhArecchAyAH ... .... ... ... ... ... prakAzanam ... 48 sAdhuveSadhArivaNThasamIpa Alocyodayanasya svarga ... ... ... ... lokAH 438 441 ... 509 520 530 viSayaH 49 vaNThasya revatAdrau surAlayagamanam 50 mahAmAtyapade vAgbhaTasya nyasanam ... ... ... 51 nRpAjJAmanugamya vAgbhaTasya tIrthoddhArAya zatruJjayaM prati gamanam ... 52 tIrthoddhAraM zrutvA naigamAnAmAgamanaM tathA bhImavaNigvRttAntam 53 tIrthoddhArasya prArambhaH 54 sampannasya caityasya sphuTanam ... ... ... ... ... 55 vAgbhaTAjJayA punarnirbhramacaityaracanA 56 zrIhemasUriNA vikramasaMvat 1211 prathamajinaprati ... ... ... zlokAH 539 544 552 ... SThApanam 57 talahaTTake bAhaDapuraM saMsthApya sArAmAMzcaturviMzati 1 prAmAn devapUjAyai dattvA vAgbhaTasya svapatane gamanam 648 556 610 618 634 642 %%%%%*%%%%%%%La Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca. lokAhA viSayAnu kramaNikA. // 18 // viSayaH 2158 bhRgukacche gatvA''nabhaTasya munisuvratanAthacaitya prArambhastathA gAmilanAdivRttAntam ... ... 653 59 AmrabhaTaniSpAdite caitye kUrmalAcchanasa jinasa hemAcAryeNa pratiSThAkaraNam ... ... 60 caitvamUrjisthitasyAmramaTasva svarNAdivarSaNam ... 682 661 AmrabhaTasyArAtrikakaraNam ... ... 687 62 hemasUrikatA munisuvratastutirAmrabhaTaprazaMsA ca ... 696 P63 gurvAdInAM pattanaM prati gamanaM bhRgukacche cAmrabhaTasya maraNadazApannasya iva bhavanam ... ... 701 [catuHSaSTiyoginInAM dvApazAdIrANAM ca nAmAni. Ti.] d64 AmrabhaTamAtuH padmAvatIdevyArAdhanam 65 devIkathanAt padmAvatI hemAcAryamAjuhAva 714 / 66 yazazcandragaNinA saha hemAcAryasya bhRgukacchapuramA kAsamArgeNAgatya saindhavIdevIsadane gamanaM ... 67 huvAraNa mantrazatyA ca stambhitadevInAM yazacandreNa saha saMvAdaH... ... ... ... 68 devInAM svasthAnagamanamA bhaTasya nirogatAlAbhazca ... 69 hemAcAryasyAmrabhaTena sarvadevInAM bhogamAracayya punaH patcane gamanaM, sargasamAptizca ... 755-757 navamaH sargaH 9. 1 zrIvIracaritravyAkhyAne devAdhidevapratimAvRttAnta vyAkhyAnam... ... ... 2 zrImahAvIrasva rAjagRhe samavasaraNam .... 3 abhayakumArasyAntimarAjarSiviSayA pRcchA CRECENGAGANSARANG ororm Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokAhaH / 1 viSayaH 4 udAyananRpavarNanam ... ... 5 kumAranandisvarNakArasyAdhikAraH ... 6 kumAranandisamIpe vyantaratriyorAgamanam [lAvaNyasambhogazabdayorvyAkhyA. Ti. ] | 7 svarNakArasya paJcazailagamanam ... 8 vyantarIbhyAM svarNakArasya campApure mocanam ... 9 iGginImaraNena svarNakArasya paJcazailAdhipatvena bhavanam 10 paTahasya vidyunmAligale vilagnam .... 11 arhanmUrtinirmANaphalam ... ... 12 vidyunmAlinaH soyAtrikAya vIrapratimAsamuddAnam | 13 prabhAvatyA samudrataH jinapratimAyAH prAduSkaraNam ... [karaNalakSaNam. Ti.] 14 udAvanakha niHzIrSapriyAzarIradarzanam ... ... viSayaH 4 15 prabhAvatyAH zvetavastrayo raktatvadarzanam .... ... | 16 dIkSA lAtvA prabhAvatyAH svargagamanaM kubjikAyAH pratimApUjanaM prabhAvatIdevena rAjJaH samyaktve sthApanaM ca 17 gAndhArazrAvakavRttAntam ... ... ... 18 pradyotenAnyapratimAM nyasya kubjikayA saha purAtanyAH ___ pratimAyA nijapure nayanam ... ... 19 viSayAsaktayostayorbhAyalasvAmivaNije mUrtipradAnam 20 pradyotodAyanayoyuddham ... ... 21 udAyanasya pradyotaM gRhItvA svapuraM prati varSAkAlasya cAgamanam ......... 89 | 22 udAyanasya mArga evaM vArSikaparvArAdhanaM kSAmaNA pradyotamocanaM ca ... -98 - 23 bhayavacaH sarvaviratyupadezaH ka.pA.ca.4 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokAGkaH kumArapAlaca0 viSayAnu kramaNikA. 208 AACREAUCRACREAM zlokAH / viSayaH 24 putreNa sahodAyanasya vratasvIkRtiH .... 36 tato valabhIpure gamanaM tatsamIpasthitaparvatadvayopari 25 mahAvIreNodAyanasya bhaviSyadazAkathanam vihAravidhApanaM ca .... 26 pratimAviSayA pRcchA, taduttaraM ca ___ .... 235 37 caulukyasya puNDarIkagirIzvarArohaNam 27 rAjAjJayA pratimArtha janaitibhayasthAne gatvA tatra 38 tatra jagaDasya sapAdakoTimUlyaratnadAnena prathamamAlAkhananam .... .... .... .... paridhAnam .... ... .... |28 udAyanadattazAsanapatreNa saha pratimAyA nissaraNam 261 39 rAjJaH prabhustutiH prArthanA ca . 29 tasyAH pratimAyAH pattane samAnayanaM pUjanaM ca .... 265 40 hemAcAryakRtA prabhuprArthanA 30 hemasUrINAM nRpAne tIrthayAtrAphalavarNanam .... 274 41 caulukyasyojayantagirigamanaM girikampazca 31 kumArapAlasya saGghapatIbhUya tIrthayAtrAyai prasthAnam 280 42 jagaDasya pUrvavadAdyamAlAparidhAnam .... 4/32 vigrahArtha DAhaladezezAgamanazravaNam .... 43 rAjJaH prabhustutiH prArthanA ca .... 33 mArge karNasya mRtyuprApaNam .... .... 304 44 zrIhemacandrakRtA prabhuprArthanA |34 caulukyasya yAtrArthamanupAnatpAdacAreNa gamanam .... 307 45 giripadyAvidhApanam .... 35 dhandhukapure jholikAvihAravidhApanam .... 319 - 46 caulukyasya devapattane candraprabhanamanam 288 19 // Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkAra ..30 | viSaya zyokAhaH / ..viSayaH atrApi jagaDasya prathamamAlAparidhAnam . .... 366 / 59 caulukyasya varSAsu vihAraniyamAdAnam 48 kumArapAlajagaDayoH saMvAdaH rAjJo mANikyapUjA- |60 caulukyopari zakendrasya prayANam varNanaM ca "...... ..... ... .... | 61 zrIhemAcAryeNa palyaGkayuktazakAdhIzAnayanam .... |49 zrIhemasUriNA nRpAya saptatattvasvarUpapratipAdanam 382 62 SaNmAsI yAvadamArikaraNaniyamAcchakAdhIzasya mokSaH 50 jIvatattvabhedanirUpaNam .... 385 63 bhraSTamuninataM rAjAnaM dRSTvA naDlanRpahasanam 51 ajIvatattvakathane SadravyaprakhapaNam .... 64 pArzvasthAdInAmavandanIyAnAM bhedato nirUpaNam 52 kAlANUnAM vyAkhyAnam ..... .... 65 bhUpanamaskAreNa yatipAzasya zubhavicAraNA |53 zeSatattvakathanam .... .... 66 tasya muneH punarvatamahaNamanazanasvIkArazca 54 saptatattvazraddhAnaphalam ..... . 67 tasya muneH svargagamanam .... 55 triSaSTizalAkApuruSacaritrAdiprantharacanAvarNanam .... 68 sargasamAptiH .... .... |56 zrIhemasUrikRtasarvagranthalekhanapratijJA .... .... 429 157 caulukyadharmamahimnA kharatAleSu zrItAlatvabhavanam .... 437 dazamaH sargaH 10 58 zrIhemacandrasUriNA jainamatopazlokanam 445 | 1 caulukyasya gurupArzve svapUrvabhavAdiviSayA pRcchA ....... 3003003030 RS888 00m GMA.mom 407 422 MUU .... .... Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 20 // viSayaH 2 sUrimatrAdhiSThAyikAM prasAdya hemasUriNA tatsavistara kathanam **** .... **** [ vAgAmibhavakathanas. Ti0 ] i tRpasya sUraye 'kalikAla zrIsarvajJa' iti viruddAnam 106 111 117 www. 4 nRpasya gurusamIpe rAjyadAnapRcchA 5 bAlacandreNAjayapALAya guhyamanakathanam 6 hemAcAryaH svAstasamayaM vijJAya svabhrAtre pradyumnasUraye gacchaM samarthya svayamanazanaM jamAha 19 nRpatisaGgasamakSaM hemasUreranthimA dezanA 8 bigodajIvAnAM duHkhavarNanAdi 19 nArIgarbhaduHkhanirUpaNAdi 10 AtmajJAnabhazaMsanam .... 11 piNDasthAdiSyAnaprarUpaNaM tatphalakathanaM ca .... .... .... 0000 ...... 13-98 .... .... .... *** .... www. zrIkAH .... .... 126 129 133 146 158 164. viSayaH 12 gururAjJoH saMvAdaH 13 caulukyasya prabhAvanAkaraNam 14 hemacandrasUreH svargagamanam 15 ajayapAlasya bhUpAya viSadAnam 16 kumArapAlasyAntimArAdhanA 17 kumArapAlasya svargagamanam 18 ajayapAlasya rAjyalAbhaH 19 racanAkAlapranthasakhyAkathanaM, sargasamAptiva 20 pranthakartuH prazastiH, pranthasamApti ...... 21 pariziSTam naM0 1 TippanIkAraprazastiH 22 pariziSTam naM0 2 zaGkhezvarapArzvanAthastutizcintAmaNipArzvanAthastutiH sUristutirgurustuvizva.... 23 pariziSTam naM0 3 aparAjitavAstuzAstralokAH .... www. 0.00 .... .... .... zlokAH 178 194 199 226 235 260 268 275-206 1-10 1-11 .... .... .... .... .... .... .... .... 1-4-4-12 1-35 .... viSayAnu kramaNikA // 20 // Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patram 2 080 4 pRSTham paMti: 2 2 2 1 1 2 6 4 5 1 4 azuddham kSodiSTa nyAyavAn badhvA dRDhayatu divyad satvena zuddham kSoSiSTha nyAyavA bajA tu dIvyad saivena // zuddhipatrakam // 1 evamanyatrApi sarvatra tatra tatra sthaLeSu sa sa sandhiH svayamUyaH 2 evamanyatrApi haDimA dRSTum dRDhayitvA hA dRDhayati adRDhan ityatra ityasya sthAne dra iti dRzyam 3 evamanyatrApi datvAtatvamahatvAdiSu takAradvitvaM bhU. patram 4 8 8 9 pRSTham 3 2 2 1 1 paMtiH 1 7 f 12 13 5 azuddham 14 Urdhva tadacIt tAnyavI paricAya saMna niruya zuddham UrdU tadacI (ca) kathat vAyavI paricAyau 10 10 1 evamanyatrApi dhdha sthAne ddho bodhyaH. 2 kathamacIkathaditi, ye gaNayateranyeSAmapi pUrvasya yathAdarzanamIttvamicchanti tanmate bhaviSyati, prakRtyantaraM vA'nveSyamiti kimAraNasamucaye. 3 evamanyatrApyAvaddhayasi dathantyAdiSu dhakAraikatvaM prabodhyam. saMghena niruyai Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArabhAlaca0 zuddhi| patrakam pRSTham paMktiH azuddham zuddham patram pRSTham paMktiH azuddham zuddham 4|11 1 11 sachadmA sacchA 23 1 4 bhUmipatau bhUmIpatau 11 2 6 zAivala zAdvala 24 16 divyattama dIvyattama tasvecchaM tasyetthaM prAghUrNaka prAdhUrNika dvaMzyA IzyAH sesthIryate sesthIyate (teSTIyate) viziSmiye visiSmiye dhAyatA dhAya tam 26 28 sadhyA sadhyak juhuSan juhUSan 26 2 14 iva 18 1 14 vicchatvA zichattvA 28 1 14 sUryaH tejaHsamUhaH 18 2 14 adRhyata adakSata 28 2 3 durjakhi dUrjakhi |19 1 14 bhabhasma bhasma / 28 2 11 zat dRzat 22 1 10 guNolbaNaH 29 vAririva .1 5 guNolvaNaH vArIriva - | pUrje dIrghaH sarvatra' iti paravAkyAta sphUrjakaH sphurjakaca iti sphUrjaka. 1 evamapre'pi zccha sthAne cchaH.2 pRSodarAditvAda bakAro'pi sAdhuH / pAbde zabdakalpadrume. SOCIATRAKASHMARAK Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 pRSTham paMli azuddham' nipIya 'tibismero 1 14 kha. 2 13 goTyA kuSTAdi pRcche kuSThAdi 14 zuddham / patram pRSTham paMktiH azuddham zukham / nipIya 37 1 1 birudAvalim virudAvalim 'tivismero 37 2 3 dIvAkI: divAkIraiH 38 1 1 yeNa yena goSThayA 38 1 3 tIvrabe tIbra 40 1 13 maryeNa maryena pracche icchitavaratu vAMchitavastu idAntare vijetubhaicchat vijetumaicchat tasthivAn karNadevAMgaja karNadevAgraja pracche vidhvaMsyaMte vizvasyate niSpItA 49 1 14 bhAmyati bhrAmyati kArttakharodyoti- | 49 2 10 vAtsAlya vAtsalya 50 2 3 badhvA jyotiruyoti / 1evamanyatrApi birudabohitthabandiniviDa stabakazivirazabdeSu vasthAne vo prAyaH GROCARRESEARCCCAS 33 1 tasthitavAn 10 pRcche niHpItA kArtasvarodyoti12 SaSThi 4 jyotirudyoti |35 1 paSTi Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTham paMsira / kumArapAlaca. zuddhi pRSTham paMktiH 1 14 1 14 patrakam azuddham zuddham / patram mAThe zmasA zmazA pRzyatAm pRcchayatAm kAsasaMkAza prazasaMkAza parAkam balAtizayayuktA garjanA sesicyAmAsa sesicyA(cA)mAsa // 2 // mazukham saMdhAyAsana saMdhAyAsanaM AIdusurASTrA zubam saMghAnAsana saMdhAnAsana bhAIdU maNI 2 rucire| RAKX maNI ravireM candrA vidyut sesicyA(cA)mAsa zambAti zamyAti sesicyAmAsa zana dhAna 1 1 1 14 1 5 2 ... 71 5 devabhUyaM vaSama mahI(hi)STa hAlikA, devabhUyaM vRSama prahISTa hAlikA- . satvayyapi prema, yastvayyapi prema-18 prAdhUrNa prAghUrNa prApUrNi (prajimivAn) (prjidhyivaan| takhitavAn pasthivAn // 2 // 11 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTham paMktiH 14 122 2 12 RRRRRRR azuddham / patram pRSTham paMktiH azuddham tAMbUlam , pra. tAMbUlam 110 2 14 kinnaramahAyajikA mAhArAjikA 114 2 12 tadgRhItA devaghodhitaH dIpakAt 118 2 14 yasyA sA nirAlaMva nirAlaMba 120 2 4 saGgI sthitena vAyunA bhrAnta sthite vAyubhrAMte 121 28 kAryAni dauSTavam dauSThavam zrIdo:-dhanado te pateH 124 vivecinI galatkuSTAnapi galatkuSThAnapi 1 126 1 8 majanA rUkmAdi rukmAdi dhArmikaH! zrIsad mIsadas 130 1 13 skArA bajJAnam 130 34 padai uccArita padairucArita hArAb, hArAn gRhItu 135 27 mAdhavi sakhAyA sajAyA | 135 2 . bhiSaNa kimara:tagrahItA yasyAH sA saGgi kAryANi zrIdo-dhanado viveci(ki)nI mananA(mA) dhArmika! sphArAn deSuNA hArAna, hArA mAdhavI miSeNa - 126 11 deSuNAM Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra pAlaca0 // 3 // patram 138 139 149 154 158 | 158 158 161 pRSTham 2 1 2 2 1 1 1 1 164 2 164 2 165 2 165 2 165 | 165 2 2 paMktiH 10 8 9 14 5 5 8 14 12 13 1 13 13 13 azuddham 'tidurle (S) bha stataH nandanIm mahonmattaH gantu paMgU sahasra paraH pravara jAmatyA sUri bhatallikA vighnAH saMtre zuddham 'tidurlabhaH stavaiH nandinIm madonmattaH gantuM paMgu 0 ( sahasre ) pare pravarA jAganya sUri matallikA nitrAH sUtre pRSTham paMtiH azuddham 1 nandanI 1 13 UrmikAM patram 168 168 170 1 171 171 172 172 176 1 177 2 179 2 182 1 182 2 ~ 182 2 184 2 9 zIlagandhena, labha vRSayormathu tvatprazaMsAmimaM maMjaya 2 3 2 13 1 3 5 7 8 14 12 11 r 12 10 pariskRtAn (yA) tesma kRtvA pradakSaNA pradakSaNA narinati zuddham nandinI UrmikA zIlagandhebha nIlabha vRSayo maithu tvatprazaMsAmimAM ratnamaMjaryA pariSkRtAn 0 tesma kArayitvA pradakSiNA pradakSiNA narinarci zuddhipatrakam // 3 // Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patram 186 188 191 195 195 1 196 2 pRSTham 2 13 2 2 2 13 1 4 205. 2. 209 1 209 1 210 1 1 1 210 214 paMkti 5 vAsitAzaya turuska 3. AkulA 3. nirghRNo cairyoNa 14 10 azuddham pita paNau roghaH mAtma: 8 1 vanava 5 dhvani ISala zuddham pIta pANI rodhaH mAtma vAsitAzayaH turuSka AkulAH nirghRNo cauryeNa naiva dhvani ISabha patram 214 216 216 218 219 219 219 219 219 220 pRSTham 1 2 2 2 1 1 2 2 2 2 paMkti: azuddham 9 duSpApa 7 vasab bhramab (TThI) pratiSThAya keruk, TippaNa 9 14 1 3 2 5 6 13 zuddham duSprApa vasan bhraman (TThi ) pratiSThAya (ya) keruk TIppaNa devendra sevAbhRtaH jambvA disUrIzvarAH bhUmivibhUSako jaina jagadguruH janaguruH sAnnATsu sukhakaraH samrATprarati vilAsaH ratipatiH Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca. RECE dIkSA kuNDalI. // 4 // sUcanA.. zrIhemacandrasUridIkSAvicAraH prathamasarge "mAghamAsasya dhavale, pakSe cAturdaze'hani // 161 // rohiNyAM zanivAre ca, raviyoge trayodaze / saptagrahabalopete, vRSalagne zubhemake" / / 162 // nanu mAghazuklacaturdazyAM rohiNIbhaM na sambhavati, "sA'sminpaurNamAsIti" niyamAduto rohiNIsthAne puSyabhaM cecadA "puSyaH zanivAre ca" iti pAThe trayodazo raviyogo'pi saGgacchate / tathAca prabhAvakacarite-"mAghe sitacaturdazyAM, brAhme dhiSNye zanedine // 32 // viSNye tathA'STame dharma-sthite (dRzye) candre vRSopage / lagne bRhaspatau zatru-sthitayoH sUryabhaumayoH" // 33 // mAghasuvicaturdazyAM zanau dhiSNye-stutye, brAjhe-amijinmuhUrte-vijayamuhUrte, aSTame dhiSNye-puSyabhe, dharmadRzye candre-arthAttRtIyasthe'bje, vRSalagrasthe gurau, zatrusthitayoH sUryabhaumayo:-arthAttayoH zatru:-zavistadrAziH kumbhastatrasthayoretenaivaMvidhA kuNDalI kalyate-yadi kalpanAntaraM kazcid vipazcid vijJApayiSyati- ||shriihemcndrsuuriinnaaN diikssaakunnddlii||- tarhi sAnandaM sampAdakaH svIkariSyati, SAATANGASASA % % Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arham paramaguruzrIanuyogAcArya (paM) zrImad-umeda vijayagaNigurupAdapadmebhyonamaH tapogaNagaganamaNizrIkRSNarSIyazrIjayasiMhasUri praNItaM / // zrI paramArhata zrIrAjarSikumArapAlabhUpAlacaritram // cidAnaMdaikakaMdAya / namastasmai parAtmane // zivazrI ramate yasmin / haMsIva sarasIrahe // 1 // zrInAbheyo jinaH so'dhyAd / bhuktimutyupadezataH // yaH satAM darzayAmAsa / dvividhAmapi 'nivRti // 2 // aNbhraaNtsthitirocissnnuH| zazvatkaumudamedhayan // mRgalakSmA jinAdhIza-stamaHstomaM nirasyatu // 3 // kRSNavarNo'pi yo dhyaatH| puSNAti paramAM niyaM // so'dbhutaikanidhirbhUyAd / bhUtyai zrIneminAyakaH // 4 // aAdivAMtare yasya / mUrdhni bhAti paraM mahaH // sphUrjatphaNi-18 maNibyAjAt / sa zrIpArzvaH zriyaM kriyAt // 5 // zrIvIraH zivatAtiH stAt yasya jnyaanprbhaakrH|| AsIttamo'pahatvena / / 1 sukham. 2 a-dhAntA-bhavabhramaNarahitA-sthitiH avasthAnaM tayA rociSNuH zobhamAnaH-pakSe-abhrasya gaganasyAnte sthitiH tayA zobhamAnaH. 3 ko-pRthivyAm na mAti-dati-amAt. ku.pA.ca.1 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra pAlaca0 // 1 // satAM sanmArgadarzakaH // 6 // tapasA labdhayo yasya / vazyA dAsya ivAbhavan // zrIgautamaH sa me tuSyA - dagraNI gaNadhAriNAM // 7 // yasya nAmni nilIneva / kalerbhItA ghusavI // dhyAtRRNAM sarvakAmApteH / sa zrIkRSNamunirmude // 8 // kavisto makRtopAsti -- janatApApahAriNI // nAlIkasthitirociSNuH / punIyAnmAM sarasvatI // 9 // prAptakSAyikasamyaktvAH / zrAvakAH zreNikAdayaH // bhUyAMso'pi babhUvAMsaH / prabhAvADhyAH prabhAvakAH // 10 // amArikArakatvena / teSu mukhyo'sti vastutaH // kumArapAlaH kSmApAlo / dhAmnA dhiSNyeSu caMdravat // 11 // tato'sya caritaM kiMci -- dUramyahaM svapupUSayA // preritasta guNagrAma - rAmaNIyakasaMpadA // 12 // kva kSodiSTamatiH so'haM / caitasya caritaM mahat // tatagulaiH prabhitsAmi / vyomanisImemohataH // 13 // guruprasAdAdIziSye / yadvA tadvRttavarNane // kuraMgaH kiM vidhUtsaMga-saMgataH khe na khelati // 14 // caulukyavaMzottaMso'bhUt / kumArakSmApatistataH // aitihyatastadutpattiH / prathamaM prathayate pRthuH // 15 // purA murArivadvizva vizvoddhAradhuraMdharaH // culukya iti vikhyAtaH / saMjAtaH kSatriyottamaH // 16 // dhairyagAMbhIrya - cAturyo- dAryazauryAdayo guNAH // zrAMtA iva jagAMtyA / yattrAzrAMtA vizazramuH // 17 // yaH sAMgrAmikakarmakarmaThamatirdaityAniva prANinAM / raudropadravakAriNo'rinikarAnujjAsya tIkSNAsinA // nirmAyApyakutobhayaM kuva layaM svArAjyavaihAsika-zrIkaM rAjyamatiSThipat kila madhUpadmAbhidhe pattane // 18 // caulukya iti vaMzo'bhUtanAmnA vizvavizrutaH // Akaro nararatnAnAM / suparvazreNisaMkulaH // 19 // tadvaMzyA vizvazasyAbhA / babhUvurbhUdhanA ghanAH // valgattrivargasaMsarga - priyaMbhAvukavaibhavAH // 20 // zrIsiMhavikrama iti kSitibhRtkrameNa / jajJe mahezvaravitIrNasuvarNa 1 stutyo, pra. 2ssImamohitaH, pra. sa. 1 // 1 // Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddhiH // yaH kSoNicakramanRNaM viracayya dAnaiH / saMvatsaraM nijamavIvRtadAsamudraM // 21 // pusphora vIrakoTIra - statputro harivikramaH // svakIrtiketa kairyena / surabhIcakrire dizaH // 22 // paMcAzItirnRpAstasmA - dvismApakavibhA babhuH // na sehe yatpratApAgniH / zarkavaMzairdRDhairapi // 23 // tadanvaye'bhavatkSuNNa - kharadUSaNavaibhavaH // rAmo rAma iva nyAya -sadanaM medinIzvaraH // 24 // tataH sahajarAmo'bhAdyo'zvalakSatrayezvaraM // hatvA zakapatiM patti-miva vizve'pyabhUdbhaTaH // 25 // adIpyata zriyA zrIdaH zrIdeDakkastadAtmajaH // yaH pipAsAkhyarASTrezaM / gajaM siMha ivAjayat // 26 // bhUpAlaH kAMcikavyAla - tadrAjyamatha bhejivAn // yaddAnairarthino'pyAsan / dAnazauMDAH suradruvat // 27 // rAjA rAjirathAjirAjivijayI rAjeva reje zuci-ryo yAtrAM viracayya devanagare zrIsomanAthoktitaH // vaizyAM gurjarazAsanasya bhaginIM sAmaMtasiMhaprabholIlAkhyAM jagadekavIrajananIM lakSmImiva vyUDhavAn // 28 // tayoH sUnuranUnazrI - rmUlarAja iti zrutaH // ayonisaMbhavatvena / saccamatkArakAraNaM // 29 // sAmaMtasiMhamatulaM nijamAtulaM yaH / zaktyA nihatya kila gurjararAjyamApa // lakSaM tathA samarakarmaNibaddhakakSaM / somezavaibhavavazAddalayAMbabhUva // 30 // reje cAmuMDarAjo'tha / yazcAmuMDAvaroddhuraH // siMdhureMdramivonmattaM siMdhurAjaM mRdhe'vadhIt // 31 // tasmAdvallabharAjo'bhU - dyatpratApAtitApitaH // muMjo'vaMtIzvaro dhArA - yaMtre'pi na dhRtiM dadhau // 32 // adhAddurlabharAjasta - drAjyaM nyAyavanAMbudaH // nirmathya lATanAthaM ya - stadramAM sakSamAM lalau // 33 // tadbhavo bhImadevo'bhA - dhanmAhAtmyahimAgame // yuktamaMbhojavadbhoja - bhUjAnilanimAnaze // 34 || bhImadevasya putrau dvAvabhUtAM bhinnamAtRkA // kSemarAjastayorAdyaH / karNaH karNa ivAparaH // 35 // pitrA dazaratheneva / tanmAtre prAkpratizrutaM // kSemarAjo / 1 iyaiH = pra. 2 daMDaka - pra. 3 vaMzyAma. pra. 4 tannAmAnaM rAjAnaM. 5 yuddhe. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra dadau rAjyaM / karNAyAtmIyabaMdhave // 36 // tanUjaH kSemarAjasya / raajmaanmhodyH|| devaprasAda ityAsI-devavatsevakapAlaca0 priyaH // 37 // karNo vitIrNavAMstasya / bhaktismerasya bhuktaye // prasAdamiva mUrta svaM / sthAnaM nAmnA dadhisthalI // 38 // tatra devaprasAdasya / tanayo vinyojjvlH|| nAnAbhavat tribhuvana-pAlaH kAla iva dviSAm // 39 // karNasya mayaNallAstrI kukSizuktyekamauktikaM // tanayo nyAyavAn jajJe / jayasiMho mhiiptiH||40|| kRtvA vigrahamugrasainyanivahairyo dvAdazAbdapramaM / prAradvAraM vidalayya paTTakariNA bhaktvA ca dhArAM purIM // badhvA zrInaravarmabhUdhavamadaHpAdAgracarmArjitaM / kozaM svaM paridhApya khaDgamabhavattIrNapratijJAbharaH // 41 // mahobakapurAdhIzA-jitAnmadanavarmaNaH // koTIH SaNNavati hemnAM / yastanmAnamivAdade // 42 // yaH kAsAramudAravArilaharIlIlAbhirabhraMlihaM / sAkSAtpArvaNacaMdramaMDalamiva zrIpattane'cIkarat // tatprAMte ca zivAdrikAMtamanilodvellatpatAkAMcalaM / kIrtistaMbhamatiSThipadyaza iva svaM mUrtatAmAzritaM // 43 // bhujaujasA parAjitya / duSTaM barbarakaM suraM // yaH siddhacakravartIti / nAmAnyanmAnyamAnaze // 44 // siMcana vAtsalyakulyAbhi-zcheidana raudrAnupadraSvAn // ArAmika ivArAmaM / sa pAlayati bhUtalaM // 45 // | atha zrIkoTikagaNa-drume vyAptadigaMtare // vajrAbhidhAyAM zAkhAyAM / caMdragaccho'sti gucchavat // 46 // tatrAsIdvAdivitrAsI / svadAsIkRtamanmathaH // cAritreNa pavitreNa-vittaH zrIdattasUrirAT // 47 // mRddhIkA iva mRdIkA / api ydvaanniibhNgyH|| durbhedamapi mohAdi / citraM bibhidire satAM // 48 // so'nyedyurviharan sUri-bhavyAMbhoruhabhA 1 sat, pra. 2 ta-pra. -CANCCCORECASALACTORS | // 2 // Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ skrH|| prApa vAgaDadezasthaM / vaTapadrapuraM paraM // 49 // tatra svAmI yazobhadra-nAmA bhadraMkaraH satAM // rAjAnako'sti hai rAjanya-rAjirAjitasannidhiH // 50 // samayA maMdiraM tasya / prAsuke kvacidAzraye ||sthitvaa zrIdattasUrIMdro / bhavyAn dharma mabUbudhat // 51 // vijJAya tatra taM sUri / sAkSAtpuNyamiva sthitaM // namasyAmAsa so'bhyetyA yshobhdrHpureshvrH||52|| dharmodopadezayogyo'ya-miti matvA sa sUrirAT // upAdizajinopajJaM / dharma marmAvidhaM zucAM // 53 // patatAM nrkotsNge| dharma evAvalaMbanaM akUpAra ivApAre / bohitthamiva dehinAM ||54||dhrmo mAtA pitA dharmo / dharmo nRNAM shodrH||dhrmH svAmI suhRddhrmo| dharmaH syaadNgrksskH||55|| ye vinA dharmamIhaMte / haMta raajyaadisNpdH|| kalayaMti phalAsvAdaM / te vyapAsyaiva pAdapaM // 56 // manorathatarustAva-jAyate naaytsthitiH|| yAvanna varSati prauDha-puNyavArSikavAridaH // 57 // durlabhaM |nubhavaM labdhvA / mugdho yastaM na sevate // klezAptaM svarmaNiM so'bdhau / pAtayatyeva vipravat // 58 // | tathAhi niHsvtaadaahi-kmlaakmlaakrH|| asti pratiSThAnapuraM / godAtIraikamaMDanaM // 59 // munisuvratanAthasya / yasmizcaiityamanuttaraM / bhavinAM bhavapAthodhau / patatAM yAnapAtrati // 60 // viSNuzarmA'vasattatra / brAhmaNo brahmapAragaH // caMdrasya rohiNIvAsI-ttasya zIlavatI priyA // 61 // kalAkalApabhAjo'pi / tasya praakrmdosstH|| lakSmIna sNmukhiibhuutaa| durbhagasyeva bhAminI // 62 // zrIvAgdevyomitho vaira-miti satyaiva lokavAg // kuto'nyathA tyajatyeva / lakSmIrvAgvallabhAn janAn // 63 // na kulena na rUpeNa / na guNena na vidyayA // zrIriyaM rajyati prAyaH / paNyastrIva durAzayA // 64 // 1 yazobhadra narezvaraH,pra. GARAAR dhau| pAtayA-puNyavArSikavA kalAsvAdaM / sp||10|| Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga.1 kumArapAlaca0 HAGRICU RRICROGRAMGAESAK daridrasyAbhavaMstasya / mUrtAzciMtAlatA iva // vipattaya ivAdhyakSA / bhUyasyastanayAH kramAt // 65 // daridratvena kanyAnAM bahutvena ca pIDitA // ekadA dInavadanA / proce zIlavatI priyaM // 66 // tvamAtmanA dvitIyo'bhUH / pUrva tena yathAtathA // kaNAdiyAcyApIza? / prANAdhAro vyadhIyata // 67 // idAnIM tvabhavan knyaa| bayastatpANipIDanaM // dhanaM vinA kathaMkAraM / tvayA kAriSyate nanu // 68 // gRhasthatA dhanAbhAve / svAmitvaM nyAyaviplave // cAritraM ca kuzIlatve / kathaM saMga-TU timaMgati // 69 // varamaMdho varaM muuko| varaM paMgurvaraM kunniH|| sarvathA durvidho naiva / niHzeSavipadAspadaM // 70 // gRhI sadhana evAryo / munirnirdhana eva ca // dvayaM tvidaM viparyastaM / na prazastatvamaMcati // 71 // tadudyacchasva he svAmin / dyumnamUrjitamarjaya // udyame nAsti dAridyamiti lokshrutirytH|| 72 // tatpriyoktaM vacaH zrutvA / viSNuzarmA parAmRzat // aho me maMdabhAgyatvaM / yadAjanmApi duHsthatA // 73 // niHsvatA dhanavattA vA / naikaaNto'nyessuviikssyte||mm tvdhntaivaikaa| hatAzaH karavANi kiN||7|| guNA yAMti dhvaMsaM nayavinayadAkSyArjavamukhAHna mAnyatvaM loke prasarati na kiirtivilsti||kuttuNbN pArthakyaM prathayati virajyaMti tnyaaH| na kAMtApi snehaM kalayati dhigetAmadhanatAM ||75||mRtyuniHsvtyormdhye| varaM mRtyurna niHsvtaa|| pUrvasmAdalpaduHkhatvaM / parasmAcca pade pade // 76 // taddhanaM ghanamAneSye / zritvA dezAMtaraM svayaM ||dhyaatveti viSNuzarmAtha / pratasthe pRthudhIhAt // 77 // kramAt krAman dhanAn dezAn / bhraman ratnAkarAnapi // prakAzayan kalAH sarvA / dAtUnAvajayannapi // 78 // tathApi kvApi na prApa / sa vipraH zreyasIM zriyaM // dezAMtare'pi yadvA syAt / prAktanaM karma nAnyathA // 79 // 1 duHkhatA. pra. 2 pUrvatra yanna dInatvaM paratraca pade pade, pra.3 sarva dAtRn, pra.4 prAkRtaM, pra. RANSACCALCCAUSLCALOCALSO Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SHUSHUSHA HUSHUSHUSHUSHA RASA yugmaM // vidhattAM vANijyaM zrayatu naranAthaM pravizatu / dhulokaM pAtAlaM vrajatu bhajatAM vA dhanapati // adhItAM zAstraughaM dRDhayatu tapo'bhyasyatu kalA-stathApi prAkkarma sphurati na kadApi hyaparathA // 80 // astazarmA tato viSNu-zarmA svAM durdazA vadana // dakSaM jaradvijaM kaMci-tpapraccha draviNecchayA // 81 // so'bhyadhAdvAridhau ratna-dvIpe ratnakhanIzvarI // ArAddhA | devatA datte / ratnaM bhaagyaanumaantH|| 82 // maMdabhAgyo'pi devyaapt-divydrtnprbhaavtH|| bhavyaM vibhavamAsAdya / sadyo mAdyati bhUpavat // 83 // tasyopadezataH so'pi / yAnena manaseva tAM // ratnakhAnisurIM prApya / prsaadyitumaahRtH||84|| snAtaH kRtopavastrazca / dhautacIvarapIvaruk // puSpairabhyarcya tAM devIM / vipraH proce kRtaaNjliH||85|| kalpavallImiva |zrutvA / tvAM dAriyavidAriNIM // devyahaM bhuuysiibhktiH| prApto lakSmIsamIhayA // 86 // sadyastathA prasIda tvaM / yathAI syAM zriyAM nidhiH|| no cettavopari prANAn / muMcAmyazmakaNAniva // 87 // ityuktvA viSNuzarmAtha / purastasyA niSedi vAn // tadekatAnahRdbhUya / yogIMdra iva nishclH||88|| yugmaM // tasyaivaM dhyAyato devI-mekaviMzativAsare' // taDiiMDadapracaMDAbhA / prAdurbhUya babhANa sA // 89 // tvaM re pUrvabhave puNya-paNyaM naagnnymaarjyH|| bIjeneva vinA tena / nollasaMtI-18 psitaaNkuraaH||90 // tattvaM satvaramuttiSTha / yAhi maidaalyaadvhiH|| na cedvAridhimadhye tvAM kSepsyAmyutpAvya loSThavat 6 // 91 // viSNuzarmA praNamyoce / prArthanAkalpapAdape? // abhidhatse tvamapyevaM / yadi tarhi mRto'smyahaM // 92 // kiMca puNyena yadyartha-stava kiM devi ? vaibhavaM // rogI pathyena nIrukcet / sAhAyyaM bhiSajaH kimu // 93 // prasAdAddevatAdInAM / / 1, pra. 2 madrohato bahiH, pra. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 4 // | niSpuNyo'pyanute zriyaM // kiM sparzopalavedhena / nAyaH zrayati hematAM // 94 // purA kalpadumIbhUya / sevakAnAM surottame ! // adhunA baddhamuSTitvaM / dadhAnA kiM na lajjase // 95 // acetanA apISTaM ce-dadate svrdumaadyH|| sacetane ? kathaM tarhi / tvaM na me dadase vada // 96 // tattuSTvA devi ? me dehi / ciMtAratnaM taduttamaM // zrIdAmi ytprsaaden| no cetpazya kRtaM mama // 17 // ityudIrya sphuradvIryaH / kSuryA nizitadhArayA // kuSmAMDavannijaM zIrSa / dvijazchettuM pracakrame // 98 // tuSToccaistena satvena / |sA devI mUrtapuNyavat // datvA devamaNiM tasmai / jalarekheva jagmuSI // 19 // viSNuzarmApi siddhArtha-stataH svsdnotsukH|| yAnamAruhya vegena / pratasthe vArdhivartmanA // 100 // jaladhau bajatastasya / nizi raakaanishaakrH|| nAvikAnAM tamoluptaM / vartma vyaktumivodyayau ||101||prekssyaaptyN vidhuM vArdhiH / parirabdhumanA iva // Urdhva prAsArayallolAn / kallolAn |svakarAniva // 102 // caMdraM sAMdradyutiM dRSTvA / dIpo'yaM kimu mnmnniH|| iti dhyAtvA kare'kArSId / dvijAtistaM vilokituM| // 103 // pazyato'nekazastasya / caMdrabiMba maNiM ca taM // yAnabAhyAtkarAcyutvA / payodhau petivAn maNiH // 104 // cyute ciMtAmaNau tasmin / jIvitavya ivAtmanaH // ucitaM cetanAzUnyo / dvijaH samajani kSaNaM // 105 // kathaMciccetanAM prApya / muhuniMdana svamugdhatAM / muSTavat paryadeviSTa kaSTataH suciraM dvijH||106|| yathA mugdho dvijaH so'bdhau / gamayAmAsivAnmaNiM // tathA nRjanma nirdhrmo| gamayatyeva mAnavaH // 107 // tatastvayAdhigamyata-mAnavaM janma mAnavaM // yazobhadra svabhadrAya / zreyaH sNceymucckaiH||108|| gurorityupadezena / saurabheNeva vaasitH|| sa dharma 1 lakSmyA -apUrvam // 4 // Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatvavanmane / hitaM ko hi na manyate // 109 // vihRte'pi gurau tasmi-nidhAnamiva nirdhnH|| dharma gurUditaM naiva / sa| mumoca kadAcana // 110 // anyadA prAvRDArame / kekAravamanohare // nirjagAma yazobhadraH / kSetrakSoNididRkSayA // 111 // tadA kSetreSu mUlAni / bhRtyeSu jvAlayatsvayaM // dRSTavAn garbhiNImekAM / nirdagdhAM pannagapriyAM // 112 // dadhyau ca vigidaM kSetra-karmanirmANamaMginAM // niyaMte jaMtavo haMta / yatra paMceMdriyA api // 113 // na mokSaH kvApi jIvAnA-mekajIvavadhAdapi // bhUrijIvavadhe jAte / kA gatirbhavitA hahA // 114 // janairAraMbhasaMraMbhaH / kuTuMbArtha vidhIyate // klizyate nrkotsNge|s tvekastadbhavAMhasA // 115 // kathametAH prapUryeran / narakakSoNayo'khilAH // asmAdRzA bhaveyuzce-tpApIyAMso na bhuurishH||116|| | saptaiva narakAvanyaH / zrUyaMte'rhanmate ttH|| IdRkpApakRtaH kutra / samutpatsyAmahe vayaM // 117 // te dhanyAste vive-18 kajJAH / samastAraMbhavarjanAt // zritvA bhAgavatIM dIkSAM / niSpApmAnazcaraMti ye // 118 // dhyAtveti zrAvakAmAtyaM / sahAdAya sa hArabhRt // yazobhadro yayau taM svaM / guruM DiDvANakasthitaM // 119 // natvA zrIdattasUriM taM / svaM tatpApaM nivedya ca // ttyaayshcittmpraakssii-dshrumishrvilocnH||120 // vyAjahArAtha niyAjaM / sUriva nizamyatAM // jaMtughAtodbhavamaghaM / sarvAghAdatiricyate // 121 // tatrApi yo vadhaH paMceM-driyANAM sa vadho mahAn // yasmAjaMturadho yAti / zailazrRMgacyutAkazmavat // 122 // amuSmAtyApato mokSa-staccAritraM vinA na te // kimapAsya sudhApAnaM / jIvyate viSabhakSaNAt // 123 // 5 6 tannizamya sa nirviNNo / hAreNa jinamaMdiraM // vidhApya vratamAdatta / zrIdattagurusannidhau // 124 // guroH purovrtaahe'sau| 1-pra. 2 DiMDANaka. pra. BAISA CASA GASEOSASSASSASSA Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra- tyaktvA SaD vikRtIrlalau // ekAMtaropavAsAnAM / yAvajjIvamabhigrahaM // 125 // so'dhIyan sarvasiddhAMtaM / duzcaraM ca tapazcapAlaca0 ran // sUriNA svapade'nyAsi / kramAdgItArthatAM gtH||126|| zamayaMstamasAM stomaM / bhavyapadmAn vikAzayan // bhAsAM patirivAbhAsIt // zrIyazobhadrasUrirAT // 127 // AyuHprAMtaM sa vijJAya / vijJAnAtizayAnnijAt // trayodazopavAsyApa / divaMTU raivatakAcale // 128 // pradyumnasUristatpaTTe / vyadyotiSTa pttisstthdhiiH|| pradyumnaM jitavAn svasya / nAmasAmyaruSeva yH||129|| 5 sUriH zrIguNaseno'tha / taNazriyamAzrayat // yo vizvaM nAyakIbhUya / jigAya guNasenayA // 130 // pade tasyApi zasyA-13 tmA / dIpyate sma gtsmyH|| sUriH zrIdevacaMdrAkhyaH / kRtavyAkhyaH surairapi // 131 // sthAnAMgavRtti-zrIzAMti-caritrAdyA anekshH||prthNte yatkRtA grNthaa| jJAnAMzA iva dehinaH // 132 // sa sUriviharannApa / mUrto dharma iva svayaM // puraM gurjara-18 dezIyaM / dhaMdhUka iti vizrutaM // 133 // tadvAstavyaH samasto'pi / saMghaH kamalakhaMDavat // sUryAlokavazAdAsI-ducita smertaaNcitH|| 134 // tatra moDhAnvayaH prauDha-dRDhimA surazailavat // AsIt zreSThamatiH zreSThI / dhrmisstthshcaacigaahvyH|| // 135 // guNeSvasmatsapatneSu / saMsajatyeSa sarvadA // itIva ruSitA doSAH |yN kadApi na pspRshuH||136 // gehinI dehinIva zrIstasyAbhUbhAgyabhaMgibhUH // pAhinI kAmahRtkIla-zIlalIlAvagAhinI // 137 // anyedyuH sukhasuptA sA / svame ciMtAmaNi zubhaM // labdhvA datvA gurubhyazca / jAgarAmAsa tatkSaNaM // 138 // tayA svamaphalaM pRsstto| devacaMdraprabhurjagau // bhAvI tava sutaH ko'pi / bhadre ? lokottrsthitiH|| 139 // ciMtAratnaM gurubhyo ya-ddadau tena tu vemyahaM // 1 gADhaM. pra. 2 guNa. pra. 3 sthAnAr3a. pra. ARREARRIAGRA Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tvatsutaH sUrirAT bhAvI / jainazAsanabhAsanaH // 140 // tAmAcamya gurorvAcaM / sudhAmiva manoramAM // ababhAcchakunagraMthiM / saivamastviti vAdinI // 141 // tasyAmeva nizIthinyAM / tasyAH kukSAvavAtarat // ko'pi puNyanidhirjIvaH / sarasyAM rAjahaMsavat // 142 // samaye paripUrNe'tha / sA'sUta sutamuttamaM // yathA merumahI kalpadrumaM vizvajanepsitaM // 143 // tadA vAgazarIrAsI- dvayoni bhAvyeSa tattvavit // jinavajjinadharmasya / sthApakaH sUrizekharaH // 144 // janmotsavaM samApayya / dvAdazAhe'tha tatpitA // cAcigazcaMgadeveti / nAma putrasya tenivAn // 145 // laghIyaso'pi tasyAsI- tprajJA vizvAtizAyinI // abhyudyato'pi kiM bhAno-rna bhavedadbhutA prabhA // 146 // moDhacaitye'nyadA devacaMdrasUrau sameyuSi | AjagAma tadA tatra / pAhinI caMgadevayuk // 147 // guruH pradakSiNIkRtya / yAvaddevAnnamasyati // tAvadurvAsane bAlyA - caMgadevo nyavikSata // 148 // taM dRSTvA sUrirAcaSTa / tatsavitrIM smarasyadaH // svapne ciMtAmaNi labdhvA / gurave tvaM pradAsyasi // 149 // svayamevAdhunA te'sau / sutastaducitaM vyadhAt // puNyanaipuNyajaH svapnaH / prAyo bhavati nAnyathA // 150 // tadayaM dIyatAM bhadre ? / putro'smabhyaM pavitradhIH // yathArhaddharmasAmrAjyaM / janayejjagatItale // 151 // tvadne tasthivAneSa / jJAsyate kutracinna vA // sUrirjAtastu vizve'pi / yAvacchrIjinazAsanaM // 152 // ityuktA sUriNA proce / pAhinI bhaktivAhinI // yuktamuktamidaM kiMtu / prArthyatAM janako'sya saH // 153 // tatastaM cAcigaM sUriH / pratibodhya kathaMcana // sarvasvamiva tadvaMza - zriyastatputramagrahIt // 154 // taM caMgadevamAdAya / dAyAdaM tejasA raveH // devacaMdraprabhuH staMbha-tIrthaM prati vicerivAn // 155 // prajJAtizayamAlokya / tasya vAcaspateriva // zAstrAbdhipAraha Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 6 // zvatvaM / zrIsUriH samabhAvayat // 156 // mahasviteva mANikye / puSpe surabhiteva ca // zAstrapravezatastasmiM - cAturI vyalasatsvayaM // 157 // atha zrImAlavaMzIyaM / jinazAsanavatsalaM | AiyodayanAmAtyaM / devacaMdro gururjagau // 158 // zreSThicAcigaputro'yaM / caMgadevo vrate'stidhIH // tvayA vidhApyatAmasya / maMtrin ? dIkSAmahAmahaH // 159 // tadAtmanInaM vijJAya / spRhayAluH zubhAya saH // puNyAkRSTimivotkRSTAM / tatsAmagrImacIkarat // 160 // atha zrIvardhamAnasya / prAsAde sAditAMhasi // | mAghamAsasya dhavale / pakSe cAturdaze'hani // 161 // rohiNyAM zanivAre ca / raviyoge trayodaze // saptagrahabalopete / vRSalagne zubhezake // 162 // zrIsUrimaMtrasmaraNa - smerAtizayazAlinA // sUriNA nijahastena / caMgadevaH sa dIkSitaH // 163 // tribhirvizeSakaM // yazasA vadanenApi / dviranena jitaH zazI // itIva suristasyAkhyAM / somacaMdra iti vyadhAt // 164 // pApaM lunIhi lakSmIM svAM / punIhi sukRtaM zraya // dIkSAmahamAtatya / cakArodayano na kim // 165 // aparyadhyayanIbhUya / | somacaMdro'tha sAMdradhIH // adhyetuM prAvRtatsarva-zAstrANi gurusannidhau // 166 // gururapyanya ziSyebhyastamuccairadhyajIgapat // | satpAtra eva hi prAyaH / prayAsaM zrayate sudhIH // 167 // alpIyasApi kAlena / so'dhIyannapramaddharaH // prajJAyAnena saMjajJe / | pANo vAGamayAM budheH // 168 // padAnusAriprajJADhyAn / sUrIn zrutvAnyadAgrimAn // vidvadvRMdArako'pyeSa | ciMtayAmAsa | cetasi // 169 // stutyAH sarve'pi pUrve te / sUrayo guNabhUrayaH // buddhyA padAnusAriNyA / ye pUrvANyadhyagISata // 170 // 1 zubhAzayaH, pra. 2 ityAziSaM dadau sUriH sacivAyA'pi prauDhavAk=pra. sarga. 1 // 6 // Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | aidaMyugInAnasmAn dhik / sarvathA mNdmedhsH|| kliznanti ye gurUn gaaddhN| vidaMti ca na kiMcana // 171 // tato yadyapi zAstrajJo / jajJe'haM tadapi svayaM // zritvA kazmIradezaM taM / toSayiSyAmi bhAratI // 172 // somacaMdreNa vijJapte / svepsite tasya tadguruH // prapede'tizayAt jJAtvA / zAradAsaMmukhAgarma // 173 // ujayaMtAvatArAkhye / caitye'tha pravare dine / kazmIrAnaprati sa smeraH / prasthAne sthitvaanmuniH||174 // mAMtrikaM snAnamAdhAya / smaran jyotirmayaM mahaH // tasyAmeva nizi dhyAnaM / sa sArasvatamAdadhau // 175 // vizvasyAbhayadAM nyasta-pustikA vAmake kare // bhaktabhyo varadAM sAkSa-mAlAmapi ca dakSiNe // 176 // karpUrapUrarociSNu-dyutiyotitadiGmukhIM // unnidrapadmapatrAbha-netrakAMtivilokinIM // 177 // hRdaye dhyAyatastasya / bhAsvarAM vAgadhIzvarI // kRSTeva tena dhyAnena / sA sAkSAdajani kSaNAt // 178 // tribhirvizeSakaM // brahmaputrI savitrIva / hakpAtaH snehasAMdritaiH // prasAdaM bodhayaMtIva / saibaimAcaSTa taM muni // 179 // kazmIrAn mAsma yAsIsvaM / vatsa! mattoSahetave // tvadbhaktipraNidhAnAbhyAM / prItAsmyatrApi saMprati // 180 // siddhasArasvato bhuuyaaH| prasAdena mamAdhunA // ityudIrya tIro'dhatta / devI vidyudiva kSaNAt // 181 // tadA ca sphuritasphAra-sArasArasvatodayAt // prajJA sarvapathInAbhU-ttasya bhAnoriva prabhA // 182 // ativAhya nizAzeSaM / sarasvatyAH stvainvaiH|| kRtakRtyaH samAyAsIt / prAtaH sa gurusannidhim // 183 // vAkprasAdAttamAlokya / dIpramaprIyatoccakaiH // guru ga ivonnidra padmaM shuurprkaashtH|| 184 // vijJapte rAtrivRttAMte / somacaMdra guruH svayaM // tuSTastaSTAva kaH pAtraM / na stuvIta guNottaraM 1 kAtyava. pra. 2 spaSTamAcaSTa. pra. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra // 185 // cauturvidyarahasyajJaH / zrIvAgdevIprasAdataH // vizveSAmapi saMdeha-dhvAMtaM so'dhvaMsatAvat // 186 // devacaMdrapra-1 pAlaca0 INImustasmA-danyedyuH somacaMdrayuk // viharan vasudhApIThe / puraM nAgapuraM yayau // 187 // dharmopadezapIyUSa-sAraNIbhiraharnizaM // sesiMcAmAsa sUrista-dvivekijanazAkhinaH // 188 // somacaMdraH sa bAlo'pi / dvitIyoditacaMdravat // tatrAbhUdviSAM vNdyo| vaiduSyakalayaikayA // 189 // | itazca tatraiva pure| pauragauravagauraruk // vasatyADhyataraH zreSThI / dhanadAkhya iti zrutaH // 190 // sa putrapautradauhitrairavardhiSTa dine dine // yogyairmahAmahattvasya / kalabhaiyUMthanAthavat // 191 // tasyAbhUdAgyayogena / mahIyasitamA rmaa|| zuklapakSeNa caMdrasya / jyotsneva janatApabhit // 192 // upakurvan sa sarvebhyo / mArgasthaphalitadvat // svazriyaM saarthkiicke| taccAMcalyaM vidanniva // 193 // vyavasAyasthitA lakSmI-nazyediti kadAcana // sa nidhIkRtya dInArAn / bhUrIbhyAsthanma hItale // 194 // nidhirekatra vinystH| prApyate karhicinna vA // iti sthAneSu bhUyassu / nyadhAttaM ca pRthakpRthak // 195 // dAevaM gate ghane kAle / tasyaivAbhAgyayogataH // zrIrAsIt kSayiNI kRSNa-pakSajyotsneva zItagoH // 19 // gRhe'TTe vyava-1 sAye ca / kSayaMtI tadramA kramAt // nidAghasarasIvAsIt / pratighanaM krazIyasI // 197 // praNazyaMtyAM zriyAM tasya nazyatisma gunnoccyH||nirvaa dIpikAyAM hi prakAzaH kiM prsrpti||198|| zriyo'balAyA api shktirtryaa| yadApatI 1catasro vidyA eva cAturvidya-"AnvIkSikI-trayI-vArtA, daMDanItizca shaashvtii|" tarkavidyA-vedatrayavidyA-itihAsavidyA-rAjanItividyA. 2 sesicyAmAsa. pra.3 trubbatI,pra. ADSCACASSASRANAMAA sara-CR-SAMANARAM Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SAROKAROSAROSASSAMSUMAR sakalaM guNoghaM // asaMtamapyAnayati brajaMtI / nayatya, saMtamapi kSaNena // 199 // sukhasarvakarSa tasya / dAridyamabhavattathA // yathA bhojanamAtre'pi / saMdehaH sarvato'sphurat // 20 // dhanadazreSThinA sUnu-sanAthena tataH svayaM // nidhisthAnAni sarvANi! cakhnire draviNepsayA // 201 // bahiniSkAzya so'drAkSI-dhaM yaM svarNamayaM nidhi // sa so'GgAramayo jajJe / tasyAbhAgyavi jUMbhitaiH // 202 // athAnAno nijaM vakSaH / sphoTayanmastakaM tathA // ruSTAhidaSTavatsadyo / mUrchAlaH so'patat kSitau // 203 // kathaMcijjAtacaitanyo / vyalApIcceti vihvalaH // hahA daiva! tvayA cakre / kimetaddAruNaM mama // 204 // hRtvA bahizcarI lakSmI / mumudAno na kiM hRdi // yadaMtaHsthAnapi nidhI-nIhakSAn vidadhe bhavAn // 205 // bahirdhane gate me'ntarddhanaM ghupakariSyati // mayeti yA kRtA buddhiH| sApi cakre tvayA vRthA // 206 // tAvanmatiH sphurati valgati zAstramaMtaH zauMDIryamullasati bhAti mhtvmuccaiH||yaavnmnorthrthprthimaadrimaarg| na prAtikUlikatamatvamupaiSi' daiv!||207|| yadvA bhavatsvabhAvo'ya-mastimAnanagArivat / niHsvo bhavati niHsvastu / cakrIva kamalAnidhiH // 208 // evaM vilapya dhairyeNa / sannahya hRdayaM nijaM // tAnaMgArAn bahi:zAlA-koNake kSipatisma saH // 209 // tataH sa dhanadazreSThI / lajamAno mahAjane // kathaMcid duHkhavivazAn / divasAnatyavAhayat // 210 // somacaMdrayuto'nyedhu-vIra|caMdrogaNibhraman // tasya vezmAvizallAtuM / mikSAM bhktumivaapdN||211|| tadA ca sprivaaro| dhanado nidhnaagrnniiH|| kaSTitotthitavatpeyAM / payorUpAM pibannabhUt // 212 // caturdikSu gRhaM prekSya / tadIyaM tacca bhojanaM // somacaMdro gaNi 1 mupaiti devam. pra. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 KASARA // 8 // SAMASKCONGS proce / zanaiH pshcaadvsthitH||213 // zreSThyayaM kiM samRddho'pi / peyAM pibati niHsvavat // mahIza iva nAnAti / | sarga.1 zasyAM rasavIM kathaM // 214 // gaNijagau tvamibhyAnAM / dhiSNyAdAnIya modakAn // aznAsi tanna jAnAsi / niHzrIkANAM kila sthiti // 215 // prativezmani duHsthAnAM / tvamasthAsyaH kadApi cet // tadAjJAsyaH sukhenaiva / samastAmapi tAM mune! // 216 // somacaMdraH punaH proce / niHsvo'yaM kathyate kutH|| yadasya vezmakoNeSu / pazyAmi kanakotkarAn 6 // 217 // te va saMtIti tatpRSTaH / sa tasmai drAgadIdRzat // svarNadInArarAzIstAn / dIprAnmaMgalatAravat // 218 // dRSTA tAn vismito'tyuccai-gaNiH zreSThayapi tdvcH|| saMnikRSTatayA zrutvA / kiM vakti zizurityavaka // 219 // na kiMciditi jalpAko / gaNiH pRSTo mahAgrahAt // somacaMdroditaM sarva / zreSThine tadacIkathat // 220 // dhulakasya dRzAMgA-13 rAn / svarNIbhUtAnnibhAlya tAn // tAvannavInadraviNa-lAbheneva sa pipriye // 221 // lagitvA pAdayostasya / svaM vRttAMtaM nivedya ca // ujjIvita iva zreSThI / tamabhASiSTa ziSTadhIH // 222 // manye mune! tvamevAsi / grAmaNIH puNyazAlinAM // prabhAvavaibhavaM yasya / zizutve'pi prakAzate // 22 // kiMca yatsvarNatoyena / tvameva stanayitnuvat // tRSArta cAtakamiva / matku. ttuNbmjiivyH|| 224 // paraM prasadya dInArAH / spRzyatAM nijapANinA // yathA tvayi gate'pyete / dadhate nAnyarUpatAM // 225 // dayayA somacaMdreNa / tadukte vihite sati // tadRSTAveva dhanadaH / svakoze tAnyavIvizat // 226 // tato| muniyutaH shresstthii| sametya gurusannidhau // natvA ca somacaMdrIyaM / taM prabhAva nyavedayat // 227 // Uce ca kanakaM tatte / / tvacchiSyAtizayodayAt // prabho! prasadya mAM zAdhi / kutra kutra vyaye'dhunA // 228 // gururjagAda nirlobhaH / taveharabhakti Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hArasti cet // nirmApaya jineMdrasya / vimAnamiva maMdiraM // 229 // tuSTastayA girA zreSThI / caityaM nirmApya sattamaM // tenaiva c| pratiSThApya / vIrabiMba nyavezayat // 230 // paurAstena caritreNa / cetasyuccaizcamatkRtAH // tuSTuvuH somacaMdraM ta-mevaM mAgadhavanmuhuH // 23 // zrIsomacaMdramuniratra ciraM sa naMdyA-dyannetramAMtrapatanAdapi zaizave'pi ||aNgaarkessu bhavatisma suvrnnbhaavo| loheSu siddharasasaMgamato yathaiva // 232 // devcNdrprbhustsmaa-puraaccrnnrennubhiH|| pAvayan pRthivIpIThaM / prApto'NahillapattanaM P233 // tatrAsti somacaMdrasya / mitraM deveMdrasUrirAT ||cNdrsy kairavamiva / citraMna jaDimAspadaM // 234 // zuzruve karhicittAbhyAM / tAhilapattane gaudddeshyjnaannaat||klaanaamaakro gauDa-dezo vArAmivArNavaH // 235 // tatastau maMtrayetesma / gauDadezaM prati svayaM // gatvA ko'pi klaabhyaasH| kriyate kautukAspadaM // 236 // yadvAlo'pi kalAyogA-nmahatAmeti mAnyatAM // spaSTo'trArthe'sti dRssttaaNto| mahezvaraziraHzazI // 237 // acetanamapi dravyaM / vardhate cetkalAMtarAt // sacetanaH kathaM tarhi / na vardheta dhruvaM ttH|| 4 // 238 // tataH kathaMcidApRcchaya / svagurU tAvubhau munI // prasthAya pattanAt sAyaM / khiraalgraammiiytuH|| 239 // tayoH sthitavatostatra / yatiH ko'pi jrttrH|| vidyAsiddha ivAbhyetya / kuto'pi militaH svayaM // 240 // sa proce to kRtaucityau / brUtaM va prasthitau yuvAM // kathite satyabhiprAye / tAbhyAM vRddho'bhyadhAt punH|| 241 // klaarthmymaarNbho| yuvayozcedviz2ubhate // tarhi dezabhramaM mAsma / kArTa kaSTAvahaM tanoH // 242 // ahameva pradAsye vAM / kalAstAH sakalAH klaaH|| tAbhito'styayaM kAyo / rAkAzItAMzuvanmama // 243 // paraM mAmujayaMtAdi / kathaMcinnayataM yuvAM // paricAryo 1 padma. pra. 2 manoharAH Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra-16SadhIH kurve / yathAhaM yuSmadIpsitaM // 244 // satpAtravidyAnyAsena / smaahitmnaasttH||saadhyaami paraM lokaM / bhavatkRtAMtipAlaca0 makriyaH // 245 // tatastau hRSitau grAmA-dhIzvareNa sukhAsanaM // tadvAhakAMzca praguNI-kArya rAtrI nidadratuH // 246 // kSaNaM suptotthitau tau svaM / raivatAdiziraHsthitaM // samAlokya paraM citraM / vahataH sma hRdaMtare // 247||k sa grAmaH va taddhAma / ka sa vRddhatapodhanaH // kvAvAM kva cojayaMto'yaM / kimetatsarvamadbhutaM // 248 // dhyAyaMtAviti tau sAdhU / kAciddevI tadAvadat // khaMDitoiMDamArtaDa-rocirmaDalamaMDitA // 249 // kalAsu lAlasaM cittaM / vIkSya vAM tatpraditsayA // prAptAsmyahaM bhavadbhAgyaiH / kRSTA zAsanadevatA // 250 // prapaMco'yaM samasto'pi / vRddhasAdhvAgamAdikaH // cakre mayaiva yuvayo-ratrAnayanavAMchayA // 251 // idaM kila mahAtIrtha / zrInemyetasya nAyakaH // atrauSadhAni divyAni / maMtrAzcAtiphalAvahAH // 252 // ityuktvA sA nRpaakRsstti-devaakRssttipttiiysH|| maMtrAn paThitasaMsiddhAM-stAbhyAM tuSTA vyshikssnnt|| | // 253 // sadyaH pratyayakArINi / vazyAdAvauSadhAnyapi // bhrAmaM bhrAmaM gireH zRMge / devI tau paryacIcayat // 254 // mAsma || | vismaratAmetau / maMtrAdyamiti sA munI // kamaMDalu kare kRtvA / sudhApAnArthamArthayat // 255 // na sudhApAnamapya<< / rAtrA viti viviktadhIH // naiSIdeveMdrasUrista-daho saspRhatA te // 256 // utsarga cApavAdaM ca / vicArya cturaashyH|| akuMThotkaM. FThayA kaMTham / somacaMdrastu tAM papau // 257 // somacaMdraH sudhApAnAt / tatsarvaM smRtavAn hadi // tadvinAnyastuna tathA |mti rbhAgyAnusAriNI // 258 // tatastau tIrthanamanAt / kRtArthoM saiva devatA // nizAzeSe samutpAvya / mumoca gurusannidhau // 259 // |atyAzcaryakaraM prAta-zcaritraM tannivedya tau // svagurU saMghamapyuccai-zvakratuH pramadAspadaM // 260 // somacaMdra gururatha / GURUKUMAR re kRtvA / sudhApAna cApavAdaM ca vAtadvinAnyastu na tathA // Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAtvA gacchadhuraMdharaM // tasmai sUripadaM dAtu-mudatiSThata sauSThavAt // 261 // saMghAnujJAM samAsAdya / gaNakAnupavezya ca // lagnaM vyacIcarasUri-vizvasyApi zivaMkaraM // 262 // atha mAdhavamAsasya / tRtIyasyAM tithau shucau|| karkalagne gurau mUrtI / rAhI knyaavyvsthite||26|| bhaume dhanuHsthite zukre / mInasthe sabudhe rvau| meSAzrite tussaaraaNshau| zanau ca vRsssNgte||264|| 57 nAlagne'muSmin vidhorgehe / horAdreSkANayorapi // vargottame navAMze ca / dvAdazAMze'tizo-15 X bhane // 265 // kavestRtIye triMzAMze / kSaNe'smin kSemakAriNi // zrIsaMdhena prahRSTena / kArya tramANe mahAmahe // 266 // naMdividhi vidhAyAgyam / somacaMdrAya dattavAn // jinazAsana 12. sarvasva-mivAcAryapadaM guruH // 267 // paMcabhiH kulakaM // hemavatkAMtimAMzcaMdra / ivAhA maM da karo'styayaM // itIva hemacaMdreti / nAma tasya guruya'dhAt // 268 // vAditrANi tadA reNudikkukSibharibhiH svanaiH // jJApayaMtIva sUrIMdraM / navaM mohasya bhItaye // 269 // harSAdanartiSuH ke'pi / ke'pi gItamagAsiSuH davAdyAnyavIvadan ke'pi / ke'pi cAstAviSurguNAn // 270 // svarNadraviNadhArAbhi-varSato vyvhaarinnH||prmodN prApaya narthi-kekinaH stanayitnuvat // 271 // tadA bhavo bibhAyeva / nnaashevaashubhodyH|| nidadrAviva mithyAtvaM / provAseva kuvAsanA // 272 // nanarteva mudA dharmaH / pusphoreva ca saMyamaH // jagajaiva tapo jJAna-munmimIleva srvtH|| 273 // paryaTana rAjapATyAM so-'nyedyuH siddhdhraadhipH|| hemAcArya puro'drAkSI-dAyAMtaM rAjavartmani // 274 // tanmUrtisphUrtimAlokya / caulukyazcitritAMtaraH // niruddhya svagajaM kiMci-dAcakSveti tamUcivAn // 275 // dRSTvA nRpaM niraMdhataM / gajeMdraprasaraM SHUSHU6408*ARUSTUSTERIS*** Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 10 // rayAt // tatkAlocitamityUce / niHkSobhaH prabhurapyatha // 276 // siddharAja ! gajarAjamuccakaiH kAraya prasarametamagrataH // saMtrasaMtu haritAM mataMgajA -staiH kimadya bhavataiva bhUrdhRtA // 277 // citte camatkRtaH kAma - muktatyAtyadbhutayA tayA // bhUpo' bhASata matpArzve / sadAgamyaM tvayA prabho ! // 278 // tato gatvA nizaM sUri-rmadhyAhne siddhabhUdhavaM // raMjayAmAsa pIyUSasabhIcIbhiH svasUktibhiH // 279 // atha zrI siddharAjena / zuddhaM dharmaM bubhutsunA // SaDdarzanIM samAhvAyyaM / tatsvarUpamapRcchayata // 280 // tato darzaninaH sarve / niMdato darzanAMtaraM // dharmaM nijanijAnmArgA-jagadurjagaduttamaM // 281 // svasvamArgapratiSThAna - niSThaistaduditairnRpaH // saMzayAlurbhRzaM dharme / hemAcAryamado'vadat // 282 // sarvajJopajJadharmajJo / nirdeSo'pyasi ca prabho ! // tadyathAvasthitaM dharma-svarUpaM me prarUpaya // 283 // yathA tadahamArAdhya / sAdhayAmi samIhitaM // dharma vinA nRjanmadru-ravakezI yataH smRtaH // 284 // yadayaM saMzayo dharme / tvayi satyapi sanmunau // ciMtAratneti kaisthe'pi / taddAridryamaho dhruvaM // 285 // vAturvidyanidhiH sUriH / purANoktAM kathAmatha // nRpAgre vaktumArebhe / saddharmajJApanecchyA // 286 // purA zaMkhapuraM nAma / puraM paramavaibhavaM // AsItpaulastyapuravad / bhUripuNyajanAnvitaM // 287 // tatra zaMkha ivonmIla - nairmalyaH sAdhuzabdabhUH // zreSThI zaMkhAbhidhAno'bhU-citraM na kuTilAzayaH // 288 // patnI yazomatI tasya / premaikanilayAlasat - lAvaNyarasasaM| sikta- makaradhvajapAdapA // 289 // tasyAM zuzrUSamANAyA - mapi doSAtkutazcana // virajya tatpatizcakre / sadrUpAmaparAM 9 samAnAyya pra. 1 te'tha pra. 3 karasthe. pra. sarga. 1 // 10 // Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SARLS 6 striyaM // 290 // tayA navInayA patnyA / kArmaNAdikakarmaNA // svapatizcaturo'pyuccai-zcakre dAsavadAtmasAt // 291 // navapatnIrataH zaMkhaH / pUrvA dRSTyApi naikSata // yadvA svabhAva evAyaM / loko navanavapriyaH // 292 // dUnA patyapamAnena / sapatnyA cAvahIlitA // davAnalena dagdheva / hRdi dadhyau yazomatI // 293 // varaM gehatyAgo varamuruvirAgo bhavasukhe / varaM kSveDagrAso varamabhinivAso vanabhuvi // varaM kaMThe pAzo varamakhilanAzo mRgahazAM na tu preyAn dRSTaH kathamapi sapanIvazagataH // 294 // tataH patiM vazIkartuM / duHkhArtA pRcchati sma sA // tossyitvaannpaanaadyaiH| kalAprauDhAn para shtaan|| // 295 // samAjagAma taddhAma / karhicigauDadezataH // kalAvAn ko'pi niSNAtaH / patisaMvarnanAdiSu // 296 // AvajyorjitayA bhaktyA / taM zazaMsa yazomatI / nasyotavRSavaddhIman ! / matpatiM kuru matkare // 297 // madhyepsAnamidaM deya|mito bhAvi tavepsitaM // uktveti sa dadau dhUrta-staddhaste kiMcidauSadhaM // 298 // sA harSAttadupAdAya / kSeyAhe samupeyuSi // |nikSipya paramAnnaM ca / svavallabhamabUbhujat // 299 // saurabheyo'bhavatsadya-stasminnazita eva sH|| AttAnyabhavavatsApi / taM tathA vIkSya vismitA // 30 // dadhyau ca sa mayA'yAci / nasyotavRSavanmama // vazIkuru priyaM duSTaH / sa cakre vRSameva |taM // 301 // chalayitvA sa sachadmA / vAkchalena pizAcavat // kathaM viDaMbayAmAsa / hA mAM vizvastamAnasAM // 302 // ptivshytvmicchNtyaaH| patirapyagamanmama // jAtaM satyamidaM lAbham / liptormUlamapi cyutaM // 303 // avimRzya vidhatte yH| kaayemaajvyogtH|| sa bADhaM dahyate mada-tpazcAttApakRzAnunA // 304 // tat jJAtvA tAM sapatnyUce / kimakAAL 1 mitaH-pra. 2 saMvananaM-vazIkriyA. 3 nAsikAyAM kRtachidrAyAM rajabaddho yo vRSabhastadvat . 4 psAnasya-bhojanasya madhye iti madhyepsAnam. 5kSayAhe kSayatithau. BORGSSATSAUSAIGRIRAISHI Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 11 // HESAMROSAMSURESS RESOMSANSAR pIradaH khle!|| yena gotvaM mama patiH / praaptpraannpriyNkrH||305|| no 'pizAcakinI no vA / vAtakinyapi krhicit|| kukarmedaM vinirmAti / tvaM nirmAsisma ytkudhiiH|| 306 // kArmaNAdIni karmANi / cakrire prAgapi striyH|| proSThauoN preyasaH svasya / tvadaccake na kAcana // 307 // pApAya syAtparasyApi / kRtamIdagviDaMbanaM // bhujyate yasya sarvasvaM / preyasastasya kiM punH|| 308 // sapatnyA kruzyamAnetthaM / sA patyurgotvanAzakaM // pratIkAramajAnAnA / nAnAsaMtApamApuSI // 309 // rajvA tatastamAbaddhya / nItvA ca puragocaraM // mRdUna dUrvAkurAn zazvaccArayAmAsa sA svayaM // 310 // bhISme grISme-12 nyadA madhyaM-dine taM patizAMkaraM // cArayaMtI kvacivRkSa-mUle zADvalabhUtale // 311 // smAraM smAraM kukarma svaM / manneva vyasanAMbudhau // karuNaM paryadeviSTa / suciraM sA yazomatI // 312 // yugmaM // daivAttadA vimAnAdhirUDho gauryAnvitaH zivaH // nabhasA rabhasAdgaccha-nnauSIttadvilApakAn // 313 // saMjAtakRpayA gauryA / pRSTastaduHkhakAraNaM // yathAvasthitamAcakhyau / harastavRttamAditaH // 314 // Igasti bhavajAti-yadvaze patito hahA // mo'pi jAyate'naDvA-nityuktvA'hAsayacca tAM // 315 // lajjAzcaryamayI gaurI / taM proce priya! zaMsa me // kimapyastyauSadhaM vA na / yenAyaM nA punarbhavet // 316 // tnnibNdhaavaaceshH| priye'syaiva tarostale // astyauSadhaM yadazitaM / tvaritaM martyatArparka18 // 317 // zrutvA tattarumUlasthaM / sarva durvAkurAdikaM // lAvaM lAvaM vRSAsye sA / kSipatisma yazomatI // 318 // ajnyaa-6||11|| tenApi vakrasthe-nauSadhenAzu tena sH|| vRSo'bhUnmanujo deva / iva vaikriyarUpabhAk // 319 ||rssttaa gAM svapriyaM jAtam / 1 no pizAcI zAkinI no, pra. 2 prASTIyaM-vRSabhatvaM-poThIyApaY. iti. bhASA. 3 kutsyamAnestham-pra. 4 mIyuSI. pra. SONOTESCACANCHECOCOCAL Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hRSTA pRSTA ca tena sA // tatkukarma nivedya svaM / kSamayAmAsuSI muhuH // 320 // tirodhIyata darbhAdhai-ryathA divyaM tadauSadhaM // tathA 'muSmin yuge satyo / dharmo dhrmaantrairnp|| 321||prN samastadharmANAM / sevanAtkasyacivacit // jA yate zuddhadharmAptiH / darbhacchannauSadhAptivat // 322 // tattvaM vidhatsva niHzeSa-dharmArAdhanamAdarAt // yena saMpadyate sdyH| siddhidvaidhApi te nRpa! // 323 // zrutvA sUrerimAM vAcaM / sarvadharmAvirodhinI // jaharSa parSadapyuccaiH / kiM vAcyaH siddhabhUdhavaH // 324 // punaH papraccha pRthviishH| zaMsa me sUrisattama! // ko dharmaH sarvasAmAnyo / mAnyastrijagatAmapi // 325 // | athovAca prabhurvAcaM / srvpraannipriyNkrH|| dharmaH proktaH kRpAmUlaH / pratikUlaH kukarmaNAM // 326 // na vArdena vinA vRSTi-na vinA biijmNkurH||n bhAnunA vinA ghamro |n dharmaH karuNAM vinA // 327 // sa sphuratyupakAreNa / mANikyejAneva bhUSaNaM // bhajate yatra kAruNya-tAruNyamavinazvaraM // 328 // upakAravrate yatno / budhaiH zazvadvidhIyatAM // padme padmeva puNyopaniSadyatra niSIdati // 329 // vivadaMte prate'nyatra / sarve darzanino mithaH // upakAravate tvasmin / kecinnaiva 8 | vivaadinH|| 330 // upakurvan yathA pUrva-mabhayaMkaracakrabhRt // AsIdasImazrIdhAma / tathA samyaga nizamyatAM // 331 // astyapAcyavideheSu / vijayaH puSkalAvatI // puraMdarapurazrIbhRttatpurI puMDarIkiNI // 332 // yatra kuTTimavinyastai-mANi yaiH kAMtakAMtibhiH // dIpAliviphalIcakre / nizi kSoNIzavezmasu // 333 // prajAkSemaMkarastatra / kSamApaH kSemaMkaro'jani // sAMyugInatayA yogA-dvIrakoTIrahIratAM // 334 // yasya pratApaM vaDavAnalena / manye viraMcI racayAMcakAra // kuto' 1kAraNyaM pra. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 12 // nyathA'vardhata so'rinArI-netrodakaM kSArataraM nipIya // 335 // sadApyamaraseneva / bahulAbharaNAnvitA // AsIdamaraseneti| tatpriyA premazAlinI // 336 // aMgAbhaMgura zRMgAra - saMgaraMgadanaMgayoH // tayorniviMzatoH sAtaM / kiyAn kAlo'galat kila | // 337 // zayAnA tatpriyA'nyedyu- rudyaduddAmasaMmadAn // caturdaza dadarzetAn svapmAnasvanadurlabhAn // 338 // 'siMhevRpalakSmIMduraiMvidamavajAMbuM dhIn // saMro vimAnaratnaughaM - pUrNakuMbha vibhAvasUn // 339 // yugmaM // tadaivotthAya cAkhyAya / tAn priyAya priyaMkarAn // ebhyo bhAvi phalaM kiMce-tyapRcchattamatucchadhIH // 340 // tadudarka vitakyoMccai bhavyaM bhUbhRdabhASata // ebhirdevi ! dhruvaM bhAvI / cakravartI sutastava // 341 // evamastviti harSeNa / pativAkyAnumodinI // garbha babhAra sA ratna-garbheva niSimu ttamaM // 342 // patiprapUritoddAma - dohadA'sUta sA sutaM // prAcIvAhaskaraM caMca - marIcicayacuMbitaM // 343 // kiM citraM tatpitA tasya / jananotsavamAtanot // yattaM tadudbhavaprIti - gaurAH paurA api vyadhuH // 344 // vizvAbhayaMkaro bhAvI vibhAvyetIva bhUpatiH // abhayaMkara ityAkhyAM / svasutasya nyavIvizat // 345 // apAsituM purottApaM / dayAdAkSyAdayo guNAH // tasminnullAsamAsedu-rvasaMte pAdapA iva // 346 // kalAkalApaM kalaya- nayan kuvalayaM mudaM // pUrNeduriva sauMdarya - varya bheje sa yauvanaM // 347 // tAruNyapuNyaM tadrUpaM / dRSTvA svaH straiNamohanaM // panAya spRhayAmAsuH / kAminyaH kA na mAnase // | // 348 // nizAMte sa nizAMte'pi / supto bhUpatinaMdanaH // vanAMtastha - vanAMtaHstha - manyadA svamavaikSata // 349 // kimeta diti saMbhrAMta - svAMtaM bhUkAMtanaMdanaM // divyamUrtidharaH ko'pi / pumAn vispaSTamUcivAn // 350 // kumAra! mAsma vismero / 1 me papraccha, pra. 2 parotApaM, pra. 3 rAjyavasAne. 4 gRhe. 5 jalAnte jalAzayAvasAne sthita vanamadhyastham. 6 AtmAnaM. sarga. 1. // 12 // Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ MORRORRON bhavastvamahathA mayA // apahAranimittaM ca / kSaNordhvamavabhottyase // 351 // zrutvA tanmuditaH kiMci-dyAvajjalpati bhuupbhuuH|| vidyullIlAyitaM kurva-stAvadaMtaradhatta sH|| 352 // bhAsvatyabhyudite bhUpa / iva sanmArgadarzini // anItiriva sarvApi / zarvarI nAzamAnaze // 353 // tamaHstomaH samasto'pi / tadA bhAnubhayAdiva // kauzikasyAvizannetre / tadaMdhatvaM kuto'nyathA // 354 // suptamapyAzraye'bhyetya / svayaM sati dinodye|| iti jJAn jJApayaMtIva / zrIH pdmaakrmaashryt||355|| dezAMtarAgataM kAMta-miva bhAsvaMtamIkSituM // padminI pramadAccake / patranetravikAzanaM // 356 // suprAtaM jAtamAlokya / / kumAroMtarvaNaM bhraman // babhau smara ivAnviSya-madhuM tatrAkhilatuni // 357 // dRkstaMminIM zriyaM pazyan / kAnanI naaNdniimiv||svmaansmiv svcchN| so'pshynmaansNsrH||358||jlaadhisstthaayiniinaaN y-nmukhlkssmiiniriikssnne||shjaujjvlyyo. gena / ratnAdarzAyate'nizaM // 359 // yatpIyUSamayatvena / tApanirvApaNena ca // dadhau rAhubhayatrasta-paurNamAsyeMduvibhramaM // 360 // smAnIyaM tatra pAnIyaM / matvA kRtshucisttH|| bhrAmyan punarvane kvApi / maThaM zreSThaM sa dRSTavAn // 361 // sa tasyAgrakSaNaM prApto / bhAsvaMtamiva dIptibhiH // aMtardRSTumivAtmAnaM / kumalIkRtalocanaM // 362 // ekAkinamapi sphUrtyA / sadomadhyamivAzritaM // mUrta yogamivAdrAkSI-dyogIMdraM dhyAnakarmaThaM // 363 // yugmaM // taM natvA bhUyasIbhakti-niviSTaH so'bhyNkrH|| dhyAnaM muktvainamAzAsta / mahAtmApi prasannadRk // 364 // tayoH kuzalapRcchAdyA / kathAbhUtpRthulA mithaH // ziSTo hi |zreSThagoSThInA-mAkaraH saadhusNgmH|| 365 // jagAda sAdaraM yogI / tavaiva hitakAmyayA // atrAnIto vinItastvaM / tatpa 1 nirudyamamapi puruSaM. 2 dinazabdo'tra bhAgye lAkSaNikaH 3 lakSmIH, pakSe zobhA. 4 padmavanaM. 5 vasaMtatam. 6 akhilA RtavaH yasmin tattasmin vane. A COCCASSESAMEERUT CHCHECCREAD kR.pA.ca. 3 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | sarga.1 kumArapAlaca. SCHOLA // 13 // RSSOSAO SAO zcAta prathayiSyate // 366 // ityuktvA dhyAnamAdhAya / divyAM rasavatIM purH|| svazatyA''nAyya cAyAcIta sa taM bhojanahetave // 367 // kumArastamabhASiSTa / tvaddarzanasudhArasaiH // mahyamAkaMThatRptAya / svadate kiMcanApi na // 368 // anayA rasavatyA syAt / sauhityaM svalpakAlikaM // tvatkathA'mRtapAnAttu / yAvajjIvaM mamAsti tat // 369 // ityAdivAdinaM bhUpatanayaM bhyuktibhiH||maamyitvaa samaM tena / bhuktavAn sa kalAnidhiH // 370 // jAte cAcamane vyom-praaptbhNgaarpaathsaa|| haMkAreNa punaH preSIt / sa tatsarva kSaNAdapi // 371 // dadau ca tasmai tAMbUlaM / karparAdyatipezalaM // ciMtAmaNimayeneva / svaprabhAveNa saMbhRtaM // 372 // sphurattatAdivAditraM / gItAmRtajharaplutaM // spaSTadRSTAdibhAvAtta-maMgahAvapariSkRtaM // 37 // mAraprItaye nATyaM / vidhApya vyNtraijnaiH|| punarvisRSTavAn yogI / bapure yogavaibhavaM // 374 // yugmaM // daivatasyeva tasyaivaM / vimRzya sphUrtimadbhutAM // prabhAvarAzimUrto'ya-mityadhyAsInnRpAtmajaH // 375 // tAhakautukatuSTasya / tasyAgAtahinaM dUtaM // satAM hi samayaH saukhya-mayo gacchati helayA // 376 // athoSNadIdhitistene / pazcimAdhau nimajjanaM // apAravyomakAMtAra-bhramazramavazAdiva // 377 // vistArya kSmAMgaNe tejo-rAzInAkarSato raveH // pazcAtsthitAstadIyAMzA / iva dIpA babhustadA // 378 // vizaMke'haM tamaHpaMke / manaM gomaMDalaM ttH|| uddhartumudyato viSNu-rivaprauDhakaraH zazI // 379 // vizvaM tuSArAMzukaraiH parItaM / kiM caMdanasyaMdirasairasevi // karpUrapUraiH kimapUri mUched-dugdhAbdhivIcI. bhiraho kimAMci // 380 // athAbhayaMkaraM smAha / yogI saMti madaMtike // vidyAH para zatAstAzca / yathAsthAnaM nivezitAH 1 tRptiH, 2 spaSTadaSTyAdibhAvAdya-maMgahArapariSkRtaM-pra. 3 vyaMtarIjanaiH, pra. 4 tamaHpaMkAta, 5 ci, pra. SISSISLISTA // 13 // Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ARRIORCARE // 381 // adyApi vidyate vidyA / khaDgasiddhikarI paraM // triviSTapajanAjagyo / yacchatyA jAyate naraH // 382 // ayogAyogyapAtrasya / nyAsthaM kvApi na tAmahaM // vidyAM nyasyan yadasthAne / tadvAMstadvadhapAtakI // 383 // iidRgvidyocitH| kazci-nAstyAyustvalpameva me // iti ciMtAMcitaM saiva / vidyA'bhyetya babhANa mAM // 384 // mAsma ciMtA kRthA vts!| prAtaH ko'pi nRshekhrH|| mayA'trAneSyate tasmai / mAM datvA tvaM sukhI bhava // 385 // uktveti ceTakaM preSya / tvamatrAnAyyathAstayA // gRhANa tadimAM vidyAM / ciMtAM me nigRhANa ca // 386 // nyastA supAtre vidyA syA-gauravAya gurorapi // 2 sukSetre nihitaM bIjaM / dhanikasyAtivRddhaye // 387 // vidyApi pAtrayogena / mAhAtmyamadhigacchati // zutyAzleSeNa muktAtvaM / labhate salilaM kila // 388 // kiM ceyaM tvadguNakrItI / kanIva tvayyarajyata // etahAne tvahaM hetu-mAtraM tasmAdimAM bhaja // 389 // kumArastamathAvAdI-mama tvadarzanAdapi // abhavan siddhayaH sarvAH / khaDgasiddhayA kimekayA // 390 // ihalokaphalaM svApaM / ciMtAratnAdidarzanaM // lokadvayaphalaM tvetad-durApaM sAdhudarzanaM // 391 // aghaughaM prAcInaM vighaTayati puNyaM prathayati / prasUte sadbuddhiM navanavakalAH pallavayati // haratyajJAnAMdhyaM dizati paramabrahmapadavIM / satAM saMgaH kalpadruma iva na kiM kiM vitanute ? // 392 // anicchato'pi tasyecchaM / khaDgavidyA nivedya sH|| tadArAdhanamAmUla-cUla|| tthymciiktht||393||abhNgN bhAgyamevaikaM / nRNAM kAmitakAmadhuk ||ytH zeye zayAlu syAd-durApamapi vastu st||394|| tatraiva siddhavidyatvA-tkumAraM sphArasaMmadaM // acirAcceTakogI / punaH svasthAnamApipat // 395 // tataH kSemaMkaro'pi / 1 bhAgyAt. 2 haste. 3 tAtaH, pra. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra pAlaca0 // 14 // svaM / samIkSya sutamAgataM // jAnan punarjAtamiva vyadhattAtucchamutsarvaM // 396 // abhyadhatta ca vatsedaM / rAjyaM tvAmupatiSThatAM // kuladhurye sute nAsma - dvaMzyA zaMsyAH svavezmani // 397 || sudhA kirAgirA bhakti-vallIM pallavayanniva // atha vyajijJapattAtaM / suto vinayavAmanaH // 398 // dvedhAni narakAMtena / mama rAjyena kiM prabho ! | surakAMtamidaM yAva-labhe tvadbhaktivaibhavaM // 399 // tvatpadAM bhoruhe mahyaM / sadasadvyaktikAraNaM // rocate rAjahaMsatvaM / na rAjatvaM kalaMkakRt // 400 // iti vatsamanicchaMta-mapi rAjye niyujya taM // kSemaMkaraH svayaM kSemaMkarIM dIkSAmazizriyat // 401 // bhAsvatyabhyudite | tasmin / saccakrAnaMdakAriNi // padmAyitaM suhRdbhirdrAg / dviSadbhiH kumudAyitaM // 402 // tasminnarezvare zazva-nItirItipare'pyalaM // anItireva sarvo'pi / jano'jAyata kautukaM // 403 // atha puSpapurasvAmI / nRsiMhAkhyo mahIpatiH // abha yaMkaramAsthAnI - sthitaM natvA vyajijJapat // 404 // dAvapAvakadagdhAnAM yathollAsI ghanAgamaH // tathA virodhidhvastAnAmuddhartA tvamasi prabho ! // 405 // nipetuSAM dvipeMdrANAM / yathAdhAro dharodhdhuraH // padacyutAnAM bhUpAnAM / tathA tvaM deva ! dIvyasi // 406 // tagarAnagarIzena / ghanavAhanabhUbhujA // niSkAraNadviSA bhraSTa - rAjyo'haM vidadhe'dhunA // 47 // yathopatiSThate mitraM / rAjA galitamaMDalaH // nijoddidhIrSayA tadva-dahaM tvAmasmyupasthitaH // 408 // taddatvA khaDgasiddhyAdisAhAyyaM mAM tathorjaya // yathA'tyojAyamAno'riM / hatvA svIyAM zriyaM zraye // 409 // nRpaH prapadya tatsadya - stamuttArArthamAdizat // tato vyajijJapanmaMtrI sumatiH svAminaM prati // 410 // deva ! dAkSyaM kimetatte / balamAtrAbhilASiNe // asmai sarga. 1 // 14 // Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ &AvitarituM khaDga-siddhiM yatpratizubhruvAn // 411 // vAsArthine nAvasatha-mArAmaM na phalAthine // dhenuM dugdhArthine naivata ko'pi yacchatyatucchadhIH // 412 // ko datte helayA khaDga-vidyAM vizvavijitvarI // satAmapi hi sadvidyA durApA svarNa-10 siddhivat // 413 // jagAdAtha kSamAnAtha-stvadvacaH sacivocitaM // paraM tAmeva mAmeSa / yayAce karavai kimu // 414 // vidyApi stheyasI pAtra-dattA syAnnAtmani sthitA // sesthIyate zivanyastA / kalA cAMdrI nahItarA // 415 // kalA ca kamalA ca syAt / klezalabdhApi niSphalA // pareSAmupayogAya / yA cirAya na jAyate // 416 // evaM prabodhya maMtrIMdraM / khaDgasiddhiM balAnvitaM // vitIrya ca nRpaH praiSI-nRsiMhaM vidviSaM prati // 417 // nRsiMho'pyatisiMhaujA / rAjAnaM ghanavAhanaM // jitvA tatprAjyarAjyADhyaM / svarAjyaM lIlayA lalau // 418 // nirviveza vizAmIzaH / sa punarnistuSaM sukhaM // uSNateva jalAnAM syAd / durdazA kSaNikA satAM // 419 // dviSadgRhItasarvasvo / bhUpo'tha ghnvaahnH|| dadhyau doduuymaanoNtH| zAkhApatitakIzaMvat // 420 // aho svapne'pi me nAsI--mAnase yadramA mama // hariSyati nRsiMho'yaM / nRsiMhIbhUya vikramaiH // 421 // yadvA doSo na tasyAsti / kRtapratikRterayaM // mamaiva yatkhalIcakre / sa mayA rAjyamocanAt // 422 // aho stymsNtosso| mUlaM nAzatarormahat // pararAjyaM bubhukSorme / svarAjyamapi yadyayau // 423 // zriyA svArjitayA tRpyaM / nehyAnyazrI vivekinA // kAMkSan parazriyaM lubdho / madvatprabhrazyati svataH // 424 // kiM karomika gacchAmi kaM smarAmi zrayAmi kaM // 1 pratizrutavAnityarthaH 2 avasatham-gRhaM 3 atizayena sthirA. 4 punaH punaH atizayena vA sthIyate. 5 kasya vAyorapatyaM pumAn kiH-hanumAn sa IzaH yasya sa kIzaH vAnarastadvat, 6 Uce-pra. ARRANGANAGAR Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra pAlaca0 // 15 // punarlabhe kathaM sthAnaM / karaprabhraSTaralavat // 425 // huM jJAtaM yadvalAdeSa / nRsiMho mAmahArayat // abhayaMkarabhUpAlaM / tamevAhamapi zraye // 426 // iti dhyAtvA ca gatvA ca / nagarIM puMDarI kiNIM // kSemaMkarAtmajaM kSmApaM / natvoce ghanavAhanaH // 427 // rUDhimAtramidaM dhAtrIM / zeSAdyA dhArayaMti yat // taduddhAradhurINastu / syAdeko hyupakArakaH // 428 // ke hyAtmaMbharayo neha / vaDavAnalasannibhAH // parArthabaddhabuddhistu / ko'pi syAt stanayitnuvat // 429 // vRthaiva yauvanAntaM taM / jananI mAsmajI - janat // yAcate yaH paraM dInaH / zakto nAvati yazca taM // 430 // deva ! tvadbalamAsAdya / nRsiMhenAtidRpyatA // jitvA daigaMbarI dIkSAM / nIto'haM sarvamocanAt // 431 // etanmAM prati kartu te / yuktaM nAsIdvizAMpate ! // yataH zItAMzuvatsaMtaH / | sadRkSAH pakSayordvayoH // 432 // kumudAya zriyaM dattAM / kRSTvA rAjA jaDoMbujAt // tvaM tu rAjan ! budhastasmai / kathaM datse ramAM | mama // 433 // tato'smi tvAmupAyAto - 'gadaMkAramivAturaH // tathA prasadyatAM sadyo / yathA syAM saukhyasakhyabhAk // // 434 // tannizamya nRpaH proce / lajjAlurghanavAhanaM // matpramAdena yattebhU -- dahitaM me kSamasva tat // 435 // mA ca tvaM durmanAyiSThAH / kAmyasvAmyakRte kRtin ! // adhunaiva kariSye tvAM / surezvarasamazriyaM // 436 // ityudIrya zritaudAryaH / sa tadaivAbhayaMkaraH // sodaryavannije rAjye / yAvattamabhiSiMcati // 437 // tAvadvayajijJapanmaMtrI / deva ! kIdRk tavaucitI // tRNavatpaitRkaM rAjyaM / yadasmai praNiditsase ||438 || nRpANAM rAjyameva zrI -- stattyAgenAdhanaMti te // kiM kAsAre parityakte / sphUrjati kamalAkarAH // 439 // rAjApi pUjyate tAva -- dyAvallakSmIrabhaMgurA // sve'pi tyajati taM niHsvaM / zuSkaM zaulami 1 kamalasamUhAH 2 svakIyAH 3 vRkSaM. sarga. 1 // 15 // Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaaNddjaaH||440|| na kevalaM narANAM zrIH / surANAmapyaho priyA // yasmAdbhamaMti hemAdri-mabhito bhaaskraadyH||44|| te saMti haMta bhUyAMso / jIvato jIvayaMti ye // mRtAna yA jIvayatyAzu / saikA zrIstrijagatyapi // 442 // datvA dezAdikaM kaMci-ttadetaM paritoSaya // prANebhyo'pyadhikaM rAjyaM / mudhA tvaM mAsmajIgamaH // 443 // athAbhayaMkaraH mAha || maMtristvaM stymbhydhaaH|| paramasyAbhavadrAjya-bhraMzo mddhlkrtkH||444|| amuSmai bhRzamAAya / svarAjyaM na dade yadi // tadA maMdAkSamaMdo'haM / darzaye'muM kathaM mukhaM // 445 ||vaibhvN pAtravinyastaM / sphArIbhUya nivartate // kiM dravyaM sadaNigdattaM / / vardhitvA samupaiti na // 446 // sadbhyo dhanaM yattadapi pradattaM / lokottaraM drAkphalamAdadhAti // gobhyo vitIrNastRNapUlako hi / mugdhaM na ki yacchati dugdhapUraM // 447 // kiMca maMtrAdimAhAtmyA-tsyAccApyacalA kvacit // tato'pyadhikacA-| palyA / rAjyalakSmIriyaM punaH // 448 // yA rajyate guNairnaiva / na naddhApyavatiSThate // kIhaksyAnmamatA tasyAM / zriyAM paNyastriyAmiva // 449 // prANAnapi prayacchati / kecanopacikIrSayAna zrImAtramahaM dadyAM / yadi tanmama kA gtiH||450|| | rAjyazrIbhUbhujAM mUlaM / tanmUlaM sukRtaM punH|| upakRtyAtastanme / vada kIdRganaucitI // 451||dhiiskhN bodhayitvetthaM / sa bhUbhRdghanavAhanaM // nyavIvizannije rAjye / kaTare dAtRtA satAM // 452 // yeSAM parArthamAdhAtuM / rAjyaM bahu tRNAyate // prANAzca karkarAyaMte / dhIrAH stutyA na kasya te? // 453 // pavitreNa caritreNa / tena kssemNkraatmjH|| mahatAmapi no kessaaN| citrIyAmAsa mAnase? // 454 // caturaMgabalaprAjyaM / tadrAjyaM samavApya sH|| nAmnArthenApi satyo'bhUd / bhUpatirghanavA 1 rogiNaH ityarthaH. 2 mRtaprAyAn. 3 kiM-pra. 4 maMdAkSena-lajjayA maMdaH-saMkucitaH. 5 sundaraM. 6 vidyut. 7 vidyutaH. 8 baddhA-pra. 9 matiH,pra, Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 sarga.1 hanaH // 455 // tena bhUmibhRtA'jasraM / sevyamAno gRhe svayaM // nizciMto munivttsthaa-vbhyNkrbhuuptiH|| 456 // ttttiirthninsaarth-mnyedhurbhyNkrH|| kRpANapANirekAkI / niragAnagarAnnijAt // 457 // paurAmAtyAdayo'bhyetya / pRSThe tha saMvadazravaH // iti vijJapayAMcaUojitAMjalimaMjulAH // 458 // paryatyAkSIH purA rAjya-midAnI purmpydH|| asmAMzca sevakAn hitvA deva ! tvaM ka pratiSThase // 459 // prasthite sati deve'smA-tpurametatprapatsyate // vasaMtollAsanimukto-dyAnasAdRzyadRzyatAM // 460 // deve dezAMtaraM prApte / mlAsyatyeSa jano'khilaH // caMdre dvIpAMtarasthe hina smeraH kumudaakrH||461|| akuMThotkaMThatA'thAste / tIrthAn dRSTuM prabho! yadi // tadAdiza yathA yAmo / vayaM svasvAminA | saha // 462 // yugyaM na yogyaM no bhRtyaH / kRtyavinna dhanaM ghanaM // keyaM rItiraho nAtha! / prasthAnaM prati saMprati // // 463 // tasmAtprasadyatAM sdyH| prasthAnAcca viramyatAM // yadi vA saha yAnAya / jano'yamanugRhyatAM // 464 // siMcanniva sudhAvRSTayA dRSTayAthAcaSTa taannRpH|| bhavadbhiH sarvamapyeta-vijJaptaM praNayocitaM // 465 // paraM tiirthnmsyaami-rhoraashirbhidelimH|| pacelimaM ca puNyaM syA-ttena tatrAyamudyamaH // 466 // etatpuraM ca yuSmAMzca / rAjA'yaM ghnvaahnH|| cAtakA| niva paathodH| prINayiSyati mtsmH|| 467 // siMhaH satpuruSazcApi / zrayan dezAMtaraM kila // nAnyasAhAyyakAmaH syAt / sthitireSA mahasvinAM // 468 // vRthA pathazramo vaH syA-mama ca kramabaMdhanaM // saha yAnAdato'traiva / yUyaM tiSThata sauSThavAt // 469 // ityavasthApya maMtryAdIn / pRSTA ca ghanavAhanaM // pratasthe tIrthayAtrArtha-mekAkyeva sa pArthivaH // 470 // 1 zrava-pra. 2 prApsyati. 3 vAhanaM. 4 khayaM bhidyamAnaH syAta, 5 khayaMpakaM. // 16 // Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ltaalaasyklaacaaryH| pusspsaurbhtskrH|| sara sIkarazItAtmA / siSeve taM marutpathi // 471 // namasyaMstAni tIrthAni / varivasyan jinezvarAn // tapasyaMzca yathAzakti / preyaHzreyazcikAya sH|| 472 // itthaM pRthvI bhramanneSa / kvacidbhUdharagahare // vidhi dUraprasRmaraM / zuzrAva karuNasvaraM // 473 // rorudItyatra ko rAtrau / nirjane girigahare // gatvA vIkSe vimRzyeti / bhUpastavanimanvagAt // 474 // tatrApazyannRpo dIpra-vahnikuMDAMtikasthitAM // raktacaMdanaliptAMgIM / karavIrasrajAMcitAM // // 475 // smarajitvararUpeNa / yoginaikena kenacit // udrNakhagodagreNa / mRtyuneva kaTAkSitAM // 476 // ko'pyasti | vIrakoTIro / ratnagarbhe ! vibhAvyatAM // yamasyevAsya vaktrAnmAM / yaH karSati kRpAluhRt // 477 // jagaccakSurasIti tvAM / yAce sUrya ! na cediha // matrAtA kazcana dvIpAM-tarAdAnaya tarhi taM // 478 // iti pralApajAtAdri-pratidhvanibhRtAMbarAM // azrumizramukhIM kAMci-kAMdizIkAM mRgIdRzIM // 479 // paMcabhiH kulakaM // ratipratikRti tAM strIM / | tadavasthAM ca tAdRzIM // dRSTvA dyaalurbhuupaalo| yoginaM jagivAniti // 480 // sphUrtyAnayA na yogI tvaM / kiMtu ko'pi mhaaNsttH|| nirmitsase kukamaita-nmahatvA'nucitaM kimu // 481 // caraMtyanucitaM karma / saMtaH prANAtyaye'pi na // chede'pi nodgiraMtyeva / durgadhaM cNdndrumaaH||482|| tadiyaM dayayA deva! / mucyatAM cArulocanA // Agasyapi satAmastraM / na hi strISu pragalbhate // 483 // tayA sudhAmucA vAcA / sA strI sikkeva srvtH|| vIrottaMsaM nRpaM dRSTvA / jIvi-1 | tAzAM punardadhau // 484 // athAlapannRpaM yogI / deva! tvamapi lakSaNaiH // cakravaryucitairebhina sAmAnyo'si sarvathA // // 485 // ayogyo'pi vadhaH sTeNo / yo'yaM tvamavadhAyatAM // avadhAraya madvAkyAt / na hyakathyaM bhavAdRzAM // 486 // Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 17 // vaitAyetyuttarazreNyAM / puraM zrIrathanUpuraM // vidyAdharezvarastatra / ralacUDo mahIpatiH // 487 // niSkalaMkeMdulekheva / tatpriyA ralamaMjarI || ahaM tayostanUjo'smi / maNicUDAkhyayA zrutaH // 488 // mamAparAjitAkhyeti / kulavidyA styavadyabhit // sAkSAt siddhimivArAddhu - mahaM tAmupacakrame // 489 // jApaghasreSvapUrNeSu / tadadhiSThAyinI surI // pratyakSIbhUya mAmAkhya- dvidyudAkAradhAriNI // 490 // gaMgottuMgataraMgazrI - raMgabhaMgavidagdhayA // tuSTAsmyabhISTadAnAya / vatsa ! tvatsevayA'nayA // 491 // dvAtriMzalakSaNAM nArIM / naraM vA jvalane paraM // hutvA varaM vRNIthA mAM / dAsye siddhiM tvadIpsitAM // 492 // mama prItyarthametAvattvayA kAriSyate na cet // pakkavAluMkavattarhi / bhetsyate tvacchiro dhruvaM // 493 // Ame (mi)tyabhyupagamyaita -- devyuktaM svArthasiddhaye // prAptuM yathoditAM kanyA - mapazyaM kAzyapImahaM // 494 // etAM salakSaNAM kanyAM / dRSTvA siMhapurezituH // ihAnIya ca devyarthaM / juhuSannasmi saMprati // 495 // tadimAM mocayan deva ! / matsiddhiM dhvaMsase kathaM 1 // dhvaMsaMte haMta no saMtaH / parArthaM svArthavat kvacit // 496 // ekasya dhvasyate'vazyaM / kRtyamanyasya tanyate // nAsau satAM mato dharmaH / sarvatra samacetasAM // 497 // kiMca strImAtrametatte / priyamAtmodaraMbhari // na punarnRpaputro'haM / bhUyasAmupakArakaH // 498 // athAbhayaMkaro'bhANI - dyadyapyevaM tathApi te // naiSa yoSidvadhaH zreyA-narakotsaMgasaMgakRt // 499 // tayA siddhyA ca kiM ? kArya / yA sphurejaMtughAtataH // tayA zriyApi paryAptaM / yA syAt prANaprayANataH // 500 // siddhyaMti siddhayaH sarvA / dharmAnnAdharmataH punaH // aMbhodharabhavA nadyo / na vardhate tapAgamAt // 581 // yadyekajaMtughAtena / siddhiH - syAttarhi tA ghanAH // vadhakAnAM kathaM ? na syu -- jaitusaMtAnaghAtinAM // 502 // kiM ca na strIvadhAddevI - tuSTirdRSTA'thavA 1 sarga. 1 // 17 // Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ shrutaa|| kevalaM vaMcito'si tvaM / tayA kUTapaTiSThayA // 50 // atha devyuditaM tathyaM / tathApi strItamAmimAM // hitvA hutvA ca macchIrSa / kAryamArya ! nijaM kuru // 504 // evaM kRte kRtin ! vidyA-devatA tava tokSyati // jIviSyati mRgAkSIyaM / 6 mamAtithyaM ca vaya'ti // 505 // maNicUDo'vadaddeva! / keyaM tava vidagdhatA // yadekastrIkRte kAyaM / muMcase cakritocita // 506 // kiM rakSitA mRgAkSIya-masAdhyaM sAdhayiSyati // tvaM tu jIvan punaH zazva-dvizvaM pAsyasi tAtavat // 507 // AtmakAyavyayenaitAM / yattvaM trAtuM samIhase? // tadratnakoTidAnena / dRSatkhaMDaM jighRkSase // 508 // alpavyayAdanalpaM hi || gRhNan syAnmatimAn pumAn // viparyastaM vitanvaMstu / mUrdhanyo maMdamedhasAM // 509 // tamabhyadhAtpunarbhUpaH / prAMzudaMtAMzukaitavAt // hRdyuddhelaM dayAkSIra-nIradhiM darzayanniva ||510||snehocitaa taveyaM vA-na tu dharmocitA skhe||praannairpi prtraannN| kArya dharmo hyayaM mahAn // 51 // kiMca saMsmapito lipto / bhUSito bhojito'pi ca ||khlvtkhlu kAyo'yaM / nAtmasAtkahicidbhavet // 512 // kRmayo bhasma vA yasyA-vasAnaM tannijaM vpuH|| parArtha vyayamAnasya / mama kAstyavidagdhatA // 51 // rujAM pAtreNa gAtreNa / sukRtaM saMcinoti yH||praannnen viSeNaiSa / saMgRhIte sudhArasaM // 514 // zuci bahumalADhyena / |stheyaH kSaNAtipAtinA // sahacaramihasthena / zreSThaM nikRSTamena ca // 515 // svavazyamitarAyatte-nodyatsukhaM suvairinnaa| sukRtamamunAMgenA''datte kRtI nu kazcana // 516 // yugmam // iha kIrtimaye dehe-'mutra dharmamaye punaH // satAmAsthA mana-18 syasti / na tvasmin kssnnbhNgure||517|| vyApAre hIyatAM ko'pi / ko'pi yAti pragalbhatAM // jijIviSA paraM tulyaa| striyA vA puruSasya vA // 518 // tadayaM dIyatAM khaDga-vicchatvA yena ziro'rpaye // ciraM jIvatviyaM yoSA / tava siddhizca siddhyatu 22***RRRRRRRRRRR Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca. // 18 // SHARAMMARCA // 519 // ityukto'pi yadA nAdAt / khaDga vidyaadhraatmjH|| anicchato'pi tasmAttaM / tadA bhUpo'grahId grahAt // 520 // *sa saumyadarzano bhUbhRt / karAlakaravAlabhAk // bheje bhujaMgamAzliSTa-caMdanadumatulyatAM // 521 // tato'vyApArayat skaMdhe kRpANaM svena paanninaa|| nRpaH smeramukhaH kASThe / kuThAramiva vrdhkiH||522|| nRpaskaMdhaH kRpANena / suhRdeva suhRttadA // saMzliSya puSyati smoccai / romAMcaM mUrtaharSavat // 52 // atha vyApAryamANo'pi / bhujaH zakto'pi bhuubhujH|| ziracchettumalaMbhUSNu- bhUt kiilitvtkil||524||praakpttissttho'pi mttebh-kuttsthlvipaattne||akiNcitkrtaamaaNcii-ddhunaa matkaraH kimu ||525||dhyaatveti tena hastena / bhRtyeneva prabhuduhA // dahyamAno nRpaH khddne|vaamN vyApArayatkaraM // 526 // yugmaM ||ten vyApAritaH khaga-stIkSNadhAro'pi tatkSaNaM // AsphAlita iva grANi / kalayAmAsa kuMThatAM // 527 // dormAdyakhagakuMThatvadIno lInavyathazciraM // adaMdahyata bhUpoMta-matrastaMbhitabhogivat // 528 // dadhyau ca vIkSApannaH san / dhigme bhaMgurabhAgyatAM // asAvupacikIrSApi / yatsiddhiM nAdhirohati // 529 // dhanyAste prANino yeSAM / bhavatyupakRtispRhA // te tu dhanyatamA yeSAM / sA sadyaH siddhimaznute // 530 // nRpo'tha zIrSacchedArtha / yAvadyAcati yoginaM // tAvatso'pyati mUrchAla-vicchannaduriva petivAn // 531 // aho asyApi kiM jAta-miti duHkhotthamUrchayA // bhUpaH zUnya ivAzrISIddhAkAraM divi daivataM // 532 // labdhasaMjJaH kSaNAt kSoNI-bhRdakSata nijaagrtH|| kAdaMbinImivokSaMtIM / kamaMDalugalajjalaiH // // 533 // naMtI saMtamasaM dIptyA / pradIpakalikAmiva // divyAbharaNabhaMgImi-bharbhAtI kalpalatAmiva // 534 // sevyamAnAM 1 kaTa, pra. 2 atizayena adRhyata. 3 vi-vividhaprakArA IkSA-matiH tAM ApannaH, 4 prApnoti. 5 prApnoti. 6 meghamAlAvat siMcatI. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surastrIbhi- gIbhiriva padminI // iMdulekhAmivAnaMda-dAyinI saumyadarzanAt // 535 // snehArdrAbhyAM muhurdagbhyAM pazyaMtI jananImiva // kAMcanadyutirociSNu-kAyAM kAMcanadevatAM // 536 // caturbhiH kalApakaM // sA smAha vatsa ! |saivAhaM / devatA'smyaparAjitA // tvatsAhasena tuSTA'smi / prArthayasva yathAruci // 537 // natvA'bhayaMkaro'bhANIt / tuSTA'si yadi devi ! me // nizuMbha tarhi dostaMbha-staMbha saMbhAvitatvaraM // 538 // yathA svazIrSadAnena / tvadbhaktasyAsya yoginH|| vidyAsiddhiM vitanve'haM / kArya rAjyAdinA na me // 539 // atha kartumidaM mAtAlaMkINavikramA // vidyAdharasutasyA'sya / tarhi siddhirvidhIyatAM // 540 // devyUce nAsya pApasya / vititIrSAmyasUnapi // siddhidUre'stu ye naiSa / prArabdhaH strIvadho'dhamaH // 541 // neyatA'pi sthitaH so'yaM / kiMtu te vizvarakSiNaH // dhvaMsAtkalpadrumasyeva / svArtha phalamivehate // 542 // idaM ziSTaM mayA'niSTaM / kRtyaM sattvaM parIkSituM // ayaM tu tumeva strIM / prAvartiSTa nikRSTaMdhIH // 543 // atastava bhurja khaDga-mapi staMbhitavatyahaM // IdRzI durdazAM cainaM / laMbhayAmAsuSI ruSA // 544 // strIvaghe baddhabuddhesta-siddhirasya kuto bhavet // pApIyasAM na siddhyaMti / kalA hi kamalA iva // 545 // nirmatujaMtuhaMtRRNA-mAlasyollAsazAlinAM // sattvarecitacittAnAM / na syurdhrmaarthsiddhyH|| 546 // hetostadasya duSTasya / / naiva svaM haMtumarhasi // na hi rAMkRte ko'pi / dahati tridazanumaM // 547 // kriyetAkRtyamapyeta-dasya cetsyAdupakriyA // na hyUparasya jAyeta / vRSTiyoge'pi yogyatA // 548 // athAvadannRpo devi!| siddhirasya mamepsitA // tvaM 1dUrIkaru. 2 kAryakaraNasamarthaparAkramA. 3 vitarituM-dAtumicchAmi. 4 nIcadhIH 5 prApitavatI. 6 kSAra, pra, kSArakaMbhabhasma. . kSAra (bhUmeH ) dezasya. ku.pA.ca.4 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 19 // niSedhasi tAmeva / mahyaM tuSTA kathaM vada // 549 // IdRzo'pyeSa cAtmIyo-'nugrAhyo'sti tava dhruvaM // virajyate kimIzo hi / saMzritAd bhujagAdapi // 550 // kiMcAsya siddhividhvaMsA-tsaMgaro bhaMguro mama // tena "prANavyayeneva / " jIvannapi mRto'syahaM // 551 // mAsmabhUt sa manuSyo'pi / niMdanIyo manasvinAM // prANebhyo'pyadhikaM svIyaM / yaH pratijJAtamujjhati // 552 // yathecchaM gaccha taddevi! / vahnau vezyAmyahaM punH|| ityuktvA nRpatistatra / jhaMpAM dAtuM pracakrame // 553 // tattathA vIkSya bhUpo'yaM / madartha mriyate hahA // dhigmAmitivacAHsApi / strI mUrchAlA'patad bhuvi // 554 // athAkRSyA|gnitaH kSamApa-mAkhyaddevI tathoccakaiH // tuSTA'smi tvatkRte pazya / jIvitau dvAvimau mayA // 555 // uktveti kaamNddlvaiH| salilairamRtairiva // siktvA sA maNicUDaM taM / kumArImapyajIvayat // 556 // jIvaMtaM nRpati prekSya / hRSitA sA kanI hRdaa||tN patIcachaiSI kA hi / nehate tAdRzaM varaM // 557 // nRpa ! tvaduparodhena / yogino'sya praserduSI // uditveti dadau | devI / tasmai siddhiM cirepsitAM // 558 // bhAnustadodayAmAsa / taadRshaabhuutkrmnnH|| abhayaMkarabhUpasya / mukhaM dRSTumivoccakaiH // 559 // prabhAte sphurite'kasmA-drodesIbhedasodaraM // vizvayaMcaM kalakalaM / kalayAmAsivAnnRpaH // 56 // kimetaditi saMbhrAMto / bhUkAMto yAvadIkSate // taavdaavirbhuudye| caturaMgakalaM balaM // 561 // ekazchekaH pumAnetya / tasmAdvismApayan girA // vyajijJapanmahIjAniM / tamevaM yojitaaNjliH||562|| taa||19|| asti lakSmIpuraM lakSmI-lIlADhyaM dAnavArivat // nAmnArikesarI tatra / nRpo'ridvipakesarI // 563 // yatpratApa1 pratijJA. 2 tavo, pra. 3 kRtavatI.4 prasannAjAtA'haM.5 svargabhUmimedasamAnaM-khargabhUmimedakam. 6 sarvadiggAminaM kolAhalaM-avyaktazabdam. 7 devavat, Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SASSASSISLOSSEUSEURUSHA bahaddhAno-baiMrivaMzAna didhksstH|| zauryamUrjasvalaM bheje / vAtyAvyatikarAyitaM // 564 // tasmin gate ghulalanA-lolalocanalehyatAM // ni thatvena tadrAjyaM / bheje saMdhyAnabhastulaM // 565 // tataH sumitramaMtryAdhaiH / kuladevyaparAjitA // prasAditA samAdikSa-drAjyAhaM tvAmiha sthitaM // 566 // tadAdezAdgaladainyaM / sainyaM tvAmidamAzritaM // rAjyazrIrbhavatA 4/seyaM / spardhatAM dyAM savAsavAM // 567 // arikesaribhUbhartu-stasyaivAhaM krmaagtH||prjnyaalokaahvyo maMtrI / tvAmetadvaktumetahai vAn // 568 // uditveti nivRtte'smin / devatA sA'parAjitA // AsayitvA''sane haime / tatraivAbhyaSicannRpaM // 569 // datvA tAM bhUbhRte kanyAM / sA tirodhatta devatA // upakAraH kRtastasya / tadaivAsIt phalegrahiH // 570 // harati vipadaM,8 4 sUte kIrti, nikRntati vairitAM / janayati jane mAnAdhikyaM, vazIkurute ramAM // madayati dayAsAraM dharma, tanoti mahodayaM / hai kimivai sudhiyAM nAdhatte 'sau paropakRtiH kRtA // 571 // maNicUDo'pi saMpanna-siddhirbhUdhavamabhyadhAt // matpuNyaireva te deva ! jainiH samajani dhruvaM // 572 // siddhirmamAstu dUre'mI / prANA api tuSA iva // uDDIyeran surIroSa-vAtyayA | tvAM vinA ytH|| 573 // na kevalaM tvayA strIyaM / trAtA praannpryaanntH|| kiMtu striighaatsNjaat-paatkaadhmpyho|| // 574 // niHspRhatvena sarveSA-mupakurvan svavarmaNA // parArthIkRtasarvasvo / naMda cNdnvtttH|| 575 // svadarzanAmRtaiH | siktvA / pitRRnA nupaimyahaM // vijJapyeti nRpaM prApa / maNicUDaH svamaMdiraM // 576 // athArikesarIyAste / maMtriprabhRtayo |khilAH // taM navastUpavannemu-ramaMdAnaMdadAyinaM // 577 // tatastairvinayAnavaiH / purayAnArthamarthitaH // pratasthe paarthivHsNto| 1phalayuktaH-saphala ityarthaH. 2 chinatti. 3 kimityarthaH. 4 janma. 5 khadehena. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAThaca0 // 20 // hyarthanAbhaMgabhIravaH // 578 // svadhairyanirjayAt sevA - hetave samupAgataM // nageMdramiva tuMgAMga-mupavAhyaM gajaM zritaH // 579 // sitacchatreNa parvedu - garva sarva svahAriNA // mUrtena yazasevoccai - radhimUrddha vibhUSitaH // 580 // rociraichaTAdvayeneva / mukheMdoH sarpatA'bhitaH // cAmaradvitayenArA - dvIjitaH zvetadIptinA // 581 // prApto'smyahaM nRpo naMtuM / mAmetetyantikAnnRpAn // | jJApayanniva tUryaughai - dikukSiMbhariniHsvanaiH // 582 // bhaTToditairjayArAve - rjanAn badhirayanniva // sainyotkhAtarajaH pUrai / rodasIM sthagayanniva // 583 // snehArdradRSTidAnena / paurAnujjIvayanniva // svadarzaneMdunA paurI - rAgAndhi zrIvayanniva / / 584 // pazyan lakSmIpuraM pauro - taMmitasvarNatoraNaM // abhayaMkarabhUmIpaH / prApa kSmApatimaMdiraM // 585 // SaDti kulakaM // tatra hemAsanAsInaM pUrvAdristhamivAruNaM // natvA sImAlabhUpAlAH / prAbhRtairupatasthire // 586 // atha siMhapurasvAmI / sutAvRttamavetya tat // tatrAbhyetya ca tAM tena / bhUbhujA paryaNInayat // 587 // sA'pi kAmamivoddAma-kAmanIyakadhAma taM // labdhvA patiM ratiriva / zriyaM kAMcidazizriyat // 588 // tau prAgupakRtau bhUpau / nRsiMhaghanavAhanau // maNicUDaH kRtajJaika - cUDo vidyAdharaH sa ca // 589 // pare'pi bhUbhujo'bhyetya / taM bhUbhujamapupujan // ratnAdyaiH prAbhRtairdivyairdevA devAdhipaM yathA / / 590 // yugmaM // iti nAnAnRpAnIto - pAyanaistasya vaibhavaM // vavRddhebho ythaaNbhosseH| siMdhuprApitavAribhiH // 591 // AyudhAgAriko'nyedyurupasRtyAbhayaMkaraM // cakritvocitayA cakra-ratnaprAyA'bhyavIvRdhat // 592 // taM satkRtya mudA bhUpaH / zastrAgAramupetya ca // cakraM dadarza mArtaMDa-maMDalazrI vikhaMDenaM // 593 // arcitvA caMdanAdyaistaccakre cASTAhikAmahaM // mahAMtaH kimu muhyaMti / / 1 nagendra (meruparvata) dhairyanirjayAt 2 kiraNakAntipravAhadvayena. 3 samIpe 4 anirvacanIyAM zobhAM. 5 biDaMbanaM pra sarga. 1 // 20 // Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjyapUjanakarmaNi // 594 // tasyAnyAnyapi ratnAni / senAnyAdIni jajJire // agaNyapuNyapaNyAnAM / kimivAsti durAsadaM // 595 // tatazcakrAnugazcakrI / dikcakravijigISayA // cacAla cAlayaMzcakra-recalAnacalAnapi // 596 // mahImAkramamANasya / ckrbhRtsainyniirH|| amajana bhuubhRto'pyNtH| pareSAM gaNanApi kA // 597 // svatejasaiva dvisstH| piSatastasya ckrinnH||n ko'pi saMmukhastasthau / tigmAMzoriva kauzikaH // 598 // SaTkhaMDa vijayaM jitvA / vakRtvA nidhI|nava // vyAvRttaH svapuraM prApa-dabhayaMkaracakrabhRt // 599 // cakrabhRttvAbhiSeke ca / jAte dvAdazavArSike // sa vadAnyatayA cakre / yAcakAn dhanadAniva // 600 // saidAnabhogatAM bibhr-dvibudhaashritsnnidhiH|| zakravaccakravartI sa / ciraM rAjyamapAlayat // 601 // athAgarma gurortAsvA / sa ziSya iva hrssulH|| gatvA natvA ca tatpAveM / dezanAmiti zudhruvAn / // 602 // manISiNA tadAcarya / yena syAcchAzvataM sukhaM // tanmuktau tedupAyastu / vrataM proce jinezvaraH // 603 // vrataM | tu sarvasAvadya-yogatyAgo'bhidhIyate // yasmAdatrAya'tA loke / mokSalakSmIH paratra ca // 604 // jAto'sti yadi te siddhi-saMgamo hRdyNgmH|| tadAdatsva vrataM yena / siddhireti svayaMvarA // 605 // cakravartI nizamyeti / muktisNgmnoutsukH|| rAjye nyasya sutaM tasya / guroH pArthe vrataM lalau // 606 // sudustapena tapasA / kuThAreNa zitena saH // lulAva sakalaM mUlAt / pUrvaduSkarmakAnanaM // 607 // kevalajJAnamAsAdya / prabodhya ca ghanaM janaM // abhayaMkara yatyApa / niSpApaH 1 puNyAnAM. pra-2 racalAmacalAmapi-pra. nizcalA pRthvImapItyarthaH 3 nizcalAn parvatAnapItyarthaH. 4 dAtRsvena. 5 dAnena sahitaH sadAnaH, sadAnaH bhogo yasya sa sadAna |bhogaH tasya bhAvastattAtAMbibhrat , pakSe. sadA nabhasigacchatIti sadAnabhogastasya bhAvastattAtAMbibhrat. ( vidvAMsaH pakSe. devAH zuzrAva ityarthaH 8 zAzvataMsukhaM. 9 muktyupAya: Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 sarga.1 paramaM padaM // 608 // upkaarmyaaddhrmaa-dbhyNkrckrinnH|| matvA mahattvamIkSaM / siddheza ! kuru saMtataM // 609 // iti nizamya gurogiramAdarAt / sa jayasiMhanRpaH kRpayAMcitaH // hRdi nivezya paropakRtivrataM / ruciramAcarati sma tdnvhN|| // 610 // itthaM sugobhirjayasiMhadeva-saMdehasaMdohatamAMsyapAsyan // ujz2ubhayan jainamatAMbujanma / zrIhemasUriH zuzubhe sa| bhAvAn // 611 // // 21 // iti zrIkRSNapIyazrIjayasiMhasUriviracite paramAItazrIkumArapAlabhUpAlacarite mahAkAvye - tatpUrvaja zrIhemasUrijanmavarNano nAma prthmsrgH| AAAAAA Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // atha dvitIyaH sargaH prArabhyate // atha puryAM dadhisthayAM / svAH prajAH paripAlayan // sa babhUva tribhuvana - pAlaH zrIda iva zriyA // 1 // astAghe mAnase tasya / dharmaH satpakSalakSitaH // vilAsAn kalayAmAsa / rAjahaMsa ivAnizaM // 2 // kare tadIye karavAlavallI / dviSa| dbhidA zoNitazoNarociH // raNAjire rAgabharAbhirAmA / mUrtA jayazrIriva rAjate sma // 3 // tasyAsIt preyasI prIti - stheyasI zreyasI guNaiH // nAmnA kazmIradevIti / zrIrivAMgazriyA svayaM // 4 // yA sato'pi pariSkArAn / hitvA bAhyAna zAzvatAn // aMtaraMga sthiraM cAMge / zIlamaMDanamAzrayat // 5 // tayA samaM tribhuvana - pAlo vaiSayikaM sukhaM // zriyeva zrIvarayitA / saravade smeritasmaraH // 6 // prajAnAM bhUtaye'nyedyu - statpriyA garbhamAdadhau // aMtargUDhaM yathA bIja - muSTiM kSetravasuMdharA // 7 // AsamudraM kSitestrANaM / prANinAmabhayArpaNaM // vyasanAnAM niSedhaM ca / sA'kAMkSacchubhagarbhataH // 8 // patyA'tiprItipAtreNa / paripUritadohadA // samaye'sUta sA sUnuM / dvitIyeva nizAkaraM // 9 // tadoccacAra vAgvyomni / sattvAdyugraguNolbaNaH // eSa jitvA dharAM dharma - sAmrAjyaM janayiSyati // 10 // bAladehaprabhAjAlai - vizAlairgalitaujasaH // tadAriSTasthitA dIpA / hAritAlA ivAlasan // 11 // tajjanmani janAnAM kiM / pramodaH praNigadyate // pUrapyuccairnanarteva / vAtavelladujaiH karaiH // 12 // kumAre iva vikrAMtaH / pAlayiSyatyayaM kSitiM // tataH kumArapAleti / nAma tasya pitA vyadhAt // 13 // pitarau tanmukhAloka - rasaM pIyUSapUravat // kaNerhatya pibaMtau tau / paramAM prItimApatuH // 14 // putro'pi cedvahnirivA | astapApe, pakSe stAdharahite. 2 raNAMgaNe. 3 bhUSaNAni. 4 ariSTaM sUtikAgRhaM. 5 kArtikeyaH 6 zraddhApratighAtaM kRtvA - atizayenetyarthaH. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra pAlaca0 CASSO sAkSepa ! saumyatvaM zazabhRtpratApa 27 // pitrA bhopaladevI mA satAvubhau // mahIpAlakItipAya // 20 // // 22 // vinIta-stadA dahatyeva kulaM samastaM // sa eva vismerakalaH zazIva / mahezamaulAvapi lAlasIti // 15 ||dhyaatveti pitrA sAkSepaM / zastre zAstre ca shikssitH|| tAruNyaM sphAralAvaNyaM / kumAraHkhene tenivAn // 16 // sthairya merugirimati suragurugobhIryamaMbhonidhiH / saumyatvaM zazabhRtpratApamaruNaH zaurya ca paMcAnanaH // audArya tridazagumaH subhagatAM kAmaH zriyaM zrInidhinUnaM Dhokayatisma yauvanapade dRSTvA kumAraM sthitaM // 17 // pitrA bhopaladevIM sa / dhanyAM kanyAM vivAhitaH // tayA samaM sukhaM bheje / ratyA zrItanayo yathA // 18 // anyAvapi tribhuvana-pAlasyAstAM sutAvubhau // mahIpAlakIrtipAla-nAmAnau mAnazAlinau // 19 // sutA premaladevIti / jAtA devIva divyaruk / tAM pitA kRSNadevena / sotsavaM paryaNAyayat // 20 // parA devalladevI ca / putrI sauMdaryamaMdiraM // pitrA zAkaMbharInAthA-rNorAjAya vyatIryata // 21 // evaM pustrimidharma-kAmAthairiva dehibhiH|| zlAghanIyastribhuvana-pAlastribhuvane'bhavat // 22 // kumArapAlaH so'nyedhuH / pattanaM samupeyivAn // jayasiMhanRpopAMte / hemAcArya vyalokata // 23 // kalAnidhirayaM ko'pi / dhyAtveti vinayolvaNaH // haMsaH padmavanasyeva / tasya sevAM sa tenivAn // 24 // guNagoSThayAM pravRttAyAM / ko guNeSvagraNIrguNaH // iti pRSTaH kumAreNa / hemAcAryastamUcivAn // 25 // guNeSu sattvamevaikaM / manye'haM sArvabhaumati // amI sarve'pi dhAvati / yatpRSThe jAtyabhRtyavat // 26 // sattva-18 mojAyatAmekaM / kimanyairbahubhirguNaiH // saMpatsaMpadyate sadyo / yasmAJciMtAmaNeriva // 27 // vyasanAMbhodhiyAdo'pi / sattvena zrayati zriyaM // ajAputro yathA pUrva / zrUyatAM tatkathA'dhunA // 28 // 1 zanaiH zAstraizva-pra. 2 AtmanA. 3 sUryaH. 4 guNAH. ISAARIKOSI // 22 // Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AUSS | ihaiva jaMbUdvIpe'tra / kSetre ca bharatAbhighe // svaHspardhivardhisarvarddhi-rAsIcaMdrAnanA purI // 29 // zivAnuyAto bhRtabhU-18 hai ribhUtiH / saMpannabhogo vRSabaddharAgaH // mahezalIlAkalito'pi yatra / citraM na ko'pyasti jano virSAMdI // 30 // caMdrApIDo nRpastatra / caMdraoNpIDa ivaaprH|| cakAsAmAsa zauryeNa / citraM nogratvabhAjanaM // 31 // mahIvijayahetave calati yatra bhUmipatau / jalasya ca tRNasya cAghaTata nAstitA sarvataH // yadugrabaladhUlibhiH sthagitamodyamatyaM" puna-gRhItamaribhihe svamavituM radANArpaNAt // 32 // pure tatraiva vipro'bhU-dharmopAdhyAyasaMjJayA / / yaH kalAnidhirapyuccai-rna kuraMgaprasaMgabhRt // MI // 33 // raMgatpremataraMgAsI-naMgA tatsahacAriNI // zucitA rasavattA ca / yasyAM vizrAmamAzrite // 34 // nirvizaMkaM "nirvi-12 zato-stayorapatuSaM sukhaM // ajaniSTa janeSTazrI-stanUjo manujottamaH // 35 // paMcoccagrahayogena / prAjyarAjyaramApradaM // 8 tajanmalagnaM vijJAya / vijJastajanako'mRzat // 36 // aho mama tnuujo'y-metllgnaanusaartH|| bhavitA rAjyamAsAdya / mAdyan brahmakriyojjhitaH // 37 // naivAsyopainayo nApi / sAMgavedAdidakSatA // na RtuprakriyAkAMDa-tAMDavaM na vivekitA // // 38 // pApAt prakRtasaMtApAt / bahAraMbhAdito pi ca // ayaM bhUtvA'pi mtputro| gaMtA hI nArakI bhuvaM // 39 // navaraM svayamevAyaM / pApmamirnirayaMgamI // etatsaMtAnino'pyevaM / ghidhig duSTavidhevidhi // 40 // vardhamAnaH sutastasmA-dayamucchetsyate kulaM // sphoyamAno yathA plakSa-praroho devamaMdiraM // 41 // tadene tyAjayAmyAzu / dhyAtvetyUce dvijaH priyAM // 1nirupadravayutaH, pakSe pArvatIyutaH. 2 vibhUtiraizvarya, pakSe, rakSA-bhasma. 3 sarpaH.4 dharmaH, pakSe vRSabhaH-balIvardaH.5zreSThI-dhanAnyaH, pakSe zaMkaraH, 6 sakhedaH pakSe viSabhakSI. |7 zaMkaraH 8 harida-pra. 9jalaM. 10 tRNaM. 11 kutsitAnaMda:-kuraMgaH zokaH,pakSe mRgaH 12 bhuMjAnayoH. 13 yajJopavItapradAnaM. 14 yajJakriyA. 15 vRddhi prApnuvan. GRAUGAISAO Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra saga.2 pAlaca0 // 23 // va satyamUSuSI // paraM putramA kRthA vRthA // 48 // bhadre'yaM jAtamAtro'pi / tyajyatAM bhiraatmjH||42|| dagdhA vAcA tayA dAva-jvAlayeva samaMtataH // dharmopAdhyAyamAcakhyau / gaMgA'gaHparivarjitA // 43 // svAmin ! kimidmaadeshi| tanujA'pi na sutyjaa|| iNduvnnynaanNdii| kiM vAcya stanayaH punH||44|| ciMtAmaNizca putrazca / dvayametatsudurlabhaM // tatkathaM ? tyajyate nAtha ! / prAptaM sukRtayogataH // 45 // IPIparaH zatAnyaupayikA-nyaho yasyAptaye'nizaM // budhairapi vidhIyate / kaH kRtI taM tyajet sutaM ? // 46 // priyaH priyAmathA-| caSTa / ziSTe ! tvaM satyamUkSuSI // paraM putraH sa pAlyaH syA-dvardhayedyaH kulaM nijaM // 47 // asau kulakSaNatvena / kulakSayakaraH punH|| tasmAdahistyajainaM drAg / vicAraM mA kRthA vRthA // 48 // putrAdapi kulastrINAM / zreyaH preyovacaH khlu||dhyaatveti sA galadaMgA / gaMgA''dAya nijaM sutaM // 49 // siMcaMtyazrubharairvakSaH / stanyaizca kSitimaMDalaM // muhurmUrdhani cuMbitvA'tyAkSIdranamiva kvacit // 50 // yugmaM // pathi taM patitaM bAla-majA prAgjanmaneH prasUH // tadarzanAt kSaratkSIrA / nijaM stanyamapIpyata // 51 // ajApRSThasthito dRSTvADa-jApAlo vAgbhaTo'tha taM // dayAlutvAdupAdAya / putratvenArpayat striyai // 52 // niSputrA prApya taM putra-majApAlapriyA'pi ca // tRSAturAnIramiva / saMmadAdvaitamAsadat // 53 // sadaiva daivamevaikaM / stumahe mahimoddhataM // pragalbhate yato naanyH| saMpadyapi vipadyapi // 54 // tyAjayitvA purA yena / mAtApitRkarodarAt // ajApAlagRhe bAlaH / sa tadaiva nyavezyata // 55 // ajAvinirmitastanya-pAnadarzanahetunA // ajAputrAkhyayA''khyAyi / pitRbhyAM so'rbhako mudA // 56 // guNAlayo'tizrIpAtraM / bhAvyapi prAcyakarmaNA // ajApAlakule so'rbhaH / paMke padma 1 gaMgA raMgApavarjitA-pra.2 putrI. 3 uktavatI. 4 prArajananaprasUH, pra. ROGRESSHESHI SASA ca kSitimaMDalaM // muhumedhAni -CONCERCOASTRUS Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ivAvRdhat // 57 // stanaMdhayo'pi se svasya / jagivAn rAjyayogyatAM // tejobharairjagajjaitrai | ravivaddinakartRtAM // 58 // tasmin vasaMtavatsarva-guNadruSu vivardhiSu // rasAlavadvizAlatvaM / bhRzaM sattvamazizriyat // 59 // yatnaM vinApi taccit / jalAzaya ivAmale // sakalo'pi kalAvyAMpaH / saMkrAMtaH zazibiMbavat // 60 // janake jvarite'nyedyustadAdezavazaMvadaH // ajAjaM cArayitu-majAputro bahiryayau // 61 // nijecchayA caraMtISu / chAgISu puragocare // sa vaiTacchAyAmAzritya / | niSasAda viSAdamuk // 62 // tadA tatpurarAT caMdrA - pIDazcaMdravitaMdraruk // prApa pApardhitastApa - tApitastaM taruM guruM // 63 // tarucchAyAM zrite tasmi - nRpatau saparicchade || prAdurbhUyAvadatkAci - devI divyattamadyutiH // 64 // asAvajAsuto rAjan ! | lakSasainyezatAM zritaH // hatvA tvAM dvAdazAvyaMte / bhavitA'tra pure nRpaH // 65 // devyAM gatAyAM tatprocya / zocyaM vIkSya ca taM zizuM // tRNIkRtajagaddarpA - caMdrApIDo vyaciMtayat // 66 // asaMbaddhamidaM devyA / jagade me puraH kimu ? // yattejasA'tisiMhaM hI / haMtA mAmeSa meSaruk // 67 // paMguzcenmerumArohe - tarecca kuNirarNavaM // tarhyasau karhicinnUnaM / haMtumIzIta mAM zizuH // // 68 // iti tUSNIsthitaM bhUpaM / proce sumatimaMtrirAT // zizAvapi ripau svAmi-nopekSAM kartumarhasi // 69 // yayAvizva virodhI ca / dvAvetau saMmatau samau // upekSitau pravRddhau ca / durucchedau budhairapi // 70 // tvadgRhyaivAmarI kAcidiyaM tvaddhitamUcuSI // dRSallekhA sthirA naiva / devyuktizca bhavenmRSA // 71 // apakartuM yadapyeSa / dveSI neSTe zizutvataH // nirvAsyatAM tathApyasmA - dezAttaskaravat kvacit // 72 // AlocitaM taducitaM / matvA bhUmAn svamaMtriNaH // kvApyaraNye / 1 sazvasya jagmivAn pra. 2 vistAraH 3 varachAyaM-pra. 4 khagRhAsakA 5 uktavatI. 66 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra- tadaivApta-rajAputramamUmucat // 73 // mAtApitRparityakto / mahAraNye nipetivAn // baalo'pyvaalmtiv-ddhyaavitthmpaalcnjaatmjH|| 74 // aho maMtuna me kazcit / kuto'nena mahIbhRtA // sthAnAnnirvAsitaH svasmA-tsAparAdha ivAdhamaH // 75 // |* hu~ jJAtamanayA devI-girA prodbhurabhIbharaH // svaM rAjyaM ca paritrAtuM / mAmasau niravAsayat // 76 // jIvitavyaM ca rAjyaM // 24 // ca / kimapISTatamaM nRNAM // yatkRte kRtino'pyuccai-rakRtyAni prakurvate // 77 // kimanena nRkITena / sattvamekaM prasIdatu // hatvA yenedRzAn pApAn / gRhyate rAjyamUrjitaM // 78 // itthaM vicArya dhairyeNa / dRDhayitvA ca mAnasaM // ajAputraH pratasthe|'gre / pArIMdra iva nirbhyH|| 79 // araNye gacchatastasya / zvApadA bhISaNA api // tatsattva vibhavadhvastA-zcitranyastA ivAbhavan // 80 // vanyaiH phalaiH kRtAhAra-stiSThastarutale zucau // bhavapAraM tapakhIva / prAMtaraprAMtamApa sH||81|| araNyAMteta purI dRSTvA / hRSTo'sau tAM prati vrajana // tadarvAgyakSavezmaikaM / razmismeramudaivata // 82 // agnigartA ca tatpArthe / jvalaMtI paritazca tAM // dadarza caturo mAn / yAmikAniva saMsthitAn // 83 // kopInavasanAn dInAn / dRSTvA tAn zyAmalA-18 |nanAn // vismeraH sannajAputraH / papraccha svacchadhIriti // 84 // gartA'sti keymaagneyii| bhavaMtaH ke ? kimIdRzAH // yadyasti madyamAkhyeyaM / tadAkhyAta mhaashyaaH!|| 85 // tairUce garbharUpastvaM / kAryamatyUrjitaM ca nH|| tataH kiM kathyate tubhyaM / tvayedaM naiva siddhyati // 86 // ajAputro jagAdaitA-naitattathyaM bhvdvcH|| mahataiva mahatkArya / siddhyatyalpena neti yat // 87 // alpIyAnapi tatkArya / kuryAjAtu na yanmahAn // kuMtAsAdhyaM dRSadbhedaM / TaMkaH kiM kurute na hi // 88 // |zrutvA tasyorjitaM tAha-gvismerAste tamUcire // yadyevaM zrUyatAM tarhi / sAdho'smAkaM cikIrSitaM // 89 // // 24 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BARSANGALORCASS astyakaMpA purI caMpA / tasyAM snehlmaansaaH|| avatiSThAmahe ziSTA-zcatvAraHsodarA vayaM ||90||sodrysyaa'sy turyasya ghanairopayikaiH kRtH|| putraH pavitradhIrjAtaH / shaatkuNbhsmdyutiH||91|| so'nyadA tiivrrogaato 'gadaMkAraiH prHshtaiH|| haThAccikitsyamAno'pi / sauSThavaM nAdhitaSThivAn // 92 // parairapyupacArA ye / taccArutvakRte kRtaaH|| te'pi vaiyarthyamAseduH / satkArA iva durjane // 93 // tacciMtArNavayAdassu / tadA'smAsu dayAluhRt // etya vaidezikaH kazcit / svapUrvaja ivAdizat // 94 // pacelimaM vahnitaroH / phalamasmai vitIryatAM // tadAsvAdAt sudhAsvAdA-divAsau bhavitA'paruk // 3 // 95 // se ca kAdaMbarAraNya-prAMte yakSAlayAMtike // jvalaMtyAM vahnigAyA-mAste vahnimahIruhaH // 96 // abhijJAnAnvitaM sthAna-midaM jJAtvA tadAnanAt // vayamatrAgamAma drA-gadrAkSma ca yathoditaM // 97 // kRtvA kopInametasyAM / pitsvo|'pyutsuktvtH|| nApaptAma vayaM jvaal-jaaldaahbhvdbhiyH||98|| tenemAM parito gartA-mAtA vartAmahe vayaM // kiMkarta-13 | vyajaDatvena / prsprniriiksskaaH||99|| ajAputraH kRpAlustA-nace tAmyata mAsma bhoH|| ahamAdAya dAsye vH| phalaM vhnitroritH||10|| avocaste praveSTuM te / vahnigarte na yujyate // kaH parArtha samartho'pi / pravizenmRtyusaMkaTe // 101 // 6 itaH kRshaanutruto| yattvayA phalakarSaNaM // tatprAghUrNakahastena / niyataM sarpamAraNaM // 102 // AcaryatAM nijaM kArya-mArya varya! tatastvayA // phalaM tvAneSyate kazci-deko baMdhucatuSTaye // 103 // AjeyaH punara'pyUce / maivaM vocata sttmaaH!|| parArtha eva hi svArtho / mahatAM paryavasyati // 104 // udyacchaMte parArthAya / saMtaH svArthavivarjanAt // kiM na pazyata ? meghA-| 1 pRSThu ca., pra. 2 vahitaruH. 3 patitumicchavaH. 4 khArthe-pra. AAAAAAA ka.pA.ce.5 ACRex Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 25 // ROURAXILIAI LANG dIn / vizvollAsanalAlasAn // 105 // kiMcAnena zarIreNa / bahuvighnena kiM phalaM? // svasyeva na parasyApi / yenopakriyate hahA // 106 // iti saMbodhya tAnagni-gAyAM jalakuMDavat // patitvA tatphaladvaMdvo / niryaasiidjaasutH||10|| siddhavattamadagdhAMgaM / phaladvayakaraM ca te // vilokya sphurjadAzcaryAH / stuvaMtismeti baMdivat // 108 // zaMsanIyaH satAmaMtastvamevaiko'si saatvik!|| caMdanasyeva yasyetthaM / paratApApahaM vpuH||109|| katinAma na sNtiih| kSudrAHsvArthasamarthakA? parArthasAdhakaH kazci-tvamekaH shkaarvt||110|| stutveti tamathApRcchan / kathyatAM tathyamuttama!"nAgninAtvaM kathaM dagdho 'gRhAca dviphalI kathaM // 111 // ajAsuto'vadatkAci-ddevI vhnitrusthitaa||ddau mahyaM phale te ca |laatvaa'hN nirgato'kSataH hai||112 // ajAputrAya te datvA / phalamekaM balAdapi // dvitIyena nijaM putra-mujIvya mudamAsadana // 113 // puraH purI prati prItyA / prsthito'jaasutsttH|| taDAgaM pAMthahagdatta-rAgaM praikSiSTa kaanne||11||shaity-shvaity-rsaaNbhoj-gNdh-bhrmrjhNkRtaiH|| yaH sudhAkuMDavatpaMceM-driyagrAmapramodakRt // 115 // pAliTThamAlipraskainnazvetasUnorumauktikaH // yo dhatte vRttarociSNu-rbhUkAMtAkuMDalAkRti // 116 // phalaM vastrAzcale bavA / muktvA tacca saroMtike // udanyAdainyamucchettuM / payaH pAtuM sa legivAn // 117 // tAvatko'pi kapiH kNtthe| sphAramauktikahArabhRt // bhrAmyannitastato daivA-tsaraHparisaraM zritaH | // 118 // vijJAya tatphalaM sphAra-saurabhai sikNdhyaiH|| vastrAllAtvA ca tatkAlaM / kAkanAzaM nanAza saH // 119 // payaH |pItvA nivRtto'jA-tanUjaH phalamaMcale // apazyan tasarvasva / ivApazyacaturdizaM // 120 // adhyAsIca bane'muSmin / 1 patitvA''ttaphaladvandvo. pra. 2 zIta-zveta, 3 patita. 4 pipAsAdainyaM. CHECREOGRAMERA Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SALAAMALAMROSAROKALAMALS vijane na jnaagmH||surduphlvtken / phalametattadAdade // 121 // dhigdaivaM yena me sehe / naitAvadapi vairivat // athavA | maMdapuNyAnAM / karasthamapi yAti hI // 122 // kaTItaTe phalaM baddhA / yadyapAsyamahaM pyH|| tayayAsyadidaM naiva / yadvegbhavitavyatA // 123 // dhyAyanniti hRdA zUnyo / yAvattiSThati tatra sH|| hArahArigalaH ko'pi / pumAMstAvattamUcivAn // 124 // ahaM kapistavopAtta-phalatAzanAdapi // ghusadvarAdivedAnIM / jaato'smiidRgnrottmH||125 // AjagmivAn bhavAnatra / maddhitAyaiva kevalaM // bhavedbhavAMtaraprApyA'-nyathA kathamiyaM nRtA // 126 // tadakSataM phalamidaM / hAraM ca prAbhRtaM mama // aMgIkRtyAyamAtmIya-dAsatvena kRtArthyatAM // 127 // kapimaryo'bhyudIryeti / tasmai hAraphale dadau // ajAputro'pi tatprApti-tuSTaH svIyayati sma taM // 128 // tatphalaM hRdi nizcitya / tirazcAM naratAkaraM ||prbhaavH ko'pyamuSyeti / vimRzan sa viziSmiye // 129 // gacchedeko na paMthAna-miti smRtimiva smaran // sahAyIkRtya taM mayaM / pratasthe sa sthiraH purH|| 130 // gacchanmArgamavacchinna-mekaM devakulaM kalaM // dinAMte'jAsutaHprekSya / vizrAMtyai tatra tasthivAn // 131 // | mahavino'pi daivAjJAM / na laMdhitumadhIzate ||iitiiv jJApayan vijJAM-stadA'staM prApa bhaaskrH||132||yaavddinN bhavettAvadahaM syAM guNavatsvapi // itIva kathayaMtI zrIH / sAyaM padmAkaraM jahau // 133 // astamIyuSi mArtaDe / pradIpe vishvveshmnH|| yuktaM dRzAmanAyuSyaM / tamakaivalyamutthitaM // 134 // muktAphalabhRtaM nIla-ratnapAtramivoccakaiH // cakAsAmAsa gaganaM / | tArakotkaradaMturaM // 135 // zazvakSipatyapi mayi / dhvAMtameti muhuH kutaH // itIvoruruSA rakta-stadA zItAMzurudyayau| 1 mahakhaMto. pra. 2 iti vi.pra. 3 divasaH, pakSe bhAgyaM. 4 kamalatantuvatsu, pakSe-guNazAliSu. 5 zobhA-pakSe-lakSmIH . 6 dinAnte. 7 kamalaM pakSe lakSmI. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 26 // // 136 // nizIdRzi prasarpatyAM / supte ca kapipUruSe // aMtardevakulaM jyoti - rajAputro nyabhAlayat // 137 // iyacciramiha jyotirnaikSi saMpratyabhUtkutaH 1 // kiM daivaM ? kimutAgneyaM / kiM bhujaMgamaNIbhavaM 1 // 138 // pazyAmIti gato jyoti - dRSTvA tadvivarasthitaM // jijJAsamAnastanmUlaM / sa viveza tadaMtare // 139 // yugmaM // tasmin praviSTamAtre'pi / jyotistad drAgadho'gamat // so'pi tatpRSThalagno'gA-tena mUDhamanA iva // 140 // tatkhedArthamivAmuSminnadho'dho yAti tejasi // anugacchannajAputro / lalaMghe mahatIM mahIM // 141 // puraH prAptA samA bhUmi-jyotistacca tiro'bhavat // ajAbhUrapi taddeze / purIM prekSya parAmRzat // 142 // kva taddevakulaM ? tanme / kva mitraM ? kva ca tanmahaH ? // keyaM bhUmiH ? purI keyaM ? / bapure vidhivalgitaM // 143 // mArgadarzIva tajjyoti -- stiro'bhUttadayaM puraH // kathaM gaMteti kAruNyA - divArko'bhyuditastadA // 144 // bhAskare'bhyudite'neza- lokAMkaraNaM tamaH // kiM tejastamasoH kvApi / zrUyate vA saha sthitiH // 145 // cUrNIkRtya phalaM hAra - sadhyaGkavyAM nivezya tat / cacAla kautukottAla - stato'jAtanujaH puraH // 146 // purIparisare vIkSya | zRgAlAdIn bhramattamAn // kimudvasA? vasaMtI? vAs - styeSetyeSa vyatarkayat // 147 // madhye puraM gato lokaM / sazokaM hatabaMdhuvat // zrIpathaM zUnyavatpazyan / rAjadvAramavApa saH // 148 // duHkhadagdhAniva zyAma-mukhAn dauvArikAnapi // prekSya prakSobhanirmukta-stAnaprAkSIdajAsutaH // 149 // keyaM purI ? nRpaH ko'tra ? / kuto lokaH sazokahRtH 1 ||ksmaadyuuympiidRkssaaH / dakSAH ! me khyAta tattvataH // 150 // te'vocan svaHpurIvaiSA / purI nAmnA zivaMkarA / atrAsti nRpatiH prauDha-sthAmnA nAmnA ca durjayaH // 151 // so'nyadA varddhipAparddhiH / pApa niryayau bahiH // naikairanIkaiH sotsekai - rAkaMpitamahItalaH // 152 // kSetrapAlA iva zvAnA- zritA raudrAzca kecana // udyatpara sarga. 2 // 26 // Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zvadhAH sthUlo-darAH ke'pi gaNezavat // 153 // adhaHkRtavRSAH zUla-pANayaH ke'pi zaMbhuvat // gadAvyagrakarAH zyAma-kAyAH ke'pi murArivat // 154 // maMDalAyakarAH prauDho-tsAhAH ke'pi jigISuvat // nRpabhRtyA vabhustahi / mRgvyaabddhbuddhyH|| 155 // tribhirvizeSakaM // zveDobheridhanurvAna-rapi vyAptadigaMtaraH // kInAza iva vanyAnAmavanIzo vne'visht||156|| sAraMgo'vAptabhaMgo, rururatha bhayabhRtkRSNasAro'stasAro / gomAyustyAjitAyuH, kapirapagatamut, khaMDitAMgazca shNddH|| mAtaMgastyaktaraMgaH, kirirapi nipatadvikramaH, krodhsaaNdrH| pArIMdrastatra bhUpe kirati-zarabharaM tatkSaNaM jAyatesma // 157 // tatsainyA api bhuuyisstth-trvaariprhaartH||shvaapdaanaapdaakraaNtaaN-shckrire vArivAhavat // 158 // itthaM mRgayayA bhvy-striyevaaphRtaashyH|| vimucyAnIkamAtmIyaM / nRpo dUrataraM yayau // 159 // sa lalATaMtape pUSNi / / tRssnnaabhrkdrthitH|| nIrArtha kAnane'bhrAmya-ddhanArthamiva nirdhanaH // 160 // ziloccaye ratnamiva / saujanyamiva durjane // marusthale cUtamiva / sa tatra idamaikSata // 161 // hRSTastasya sudhAkuMDa-syeva darzanato nRpH|| viveza haMsavattatra / pAnIyaM paatumaaturH|| 162 // pAnAdevAMbunastasya / sa durjymhiiptiH|| vaiyAghra rUpamApede / jalorjitamaho mahat // 163 // kimapyamRtamapyaMbha-stapasteja ivojjvalaM // durAzrayavazAdAsI-ttasyAnarthasamarthakaM // 164 // tenAMbhasA nRpaM vyAghIbhavaMtaM cAnvaMgAptavAn / tatsuto narasiMhAkhyo / niraikSiSTa ssainikH||165|| hA me tAtasya kiM jAta-mityasAtanipA 1 kuThArayutAH. 2 dharmaH, pakSe, balibaIH, 3 maMDalAnaH-khaDgavizeSaH. 4 mRgavyaM-mRgayA tatra A-samantAddhA-yojitA buddhiH-matiyaste tathA. 5 zveDAbharaiH, pra. 6 ru rurubhayabhRt / , pra. 7 utsukaH 8 anvacU anvag-anugAmI. SHUSHISHISAISASAISUUSASAASASUK Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 27 // auSadhAdikamavAginaM // mastikAn // khAtAtmajaM // adekhi AGRISOSTOSAS40664596 tihat // javAtipAtitamaru-narasiMho'bhyadhAvata ||166||taavnniriiy sa vyAghra-sta mevAtmasutaM kSudhA // jagrase'tyugravadanaH / ka tairazcaye vivekitA? // 167 // tathAbhUtaM nRpaM dRSTvA / tajagdhaM ca tadAtmajaM // adeviSata tadvaryA rodaHkukSibharisvarAH // 168||dhaavNtN ca krudhAvaMtaM / jagdhumanyAnapi svakAn // zrRMkhalAbhirvizAlAbhi-staM niyamya kathaMcana // 169 // kSiptvA ca paMjare lauhe / mahAnarthamivAMginaM // maMtriNo'tra samAnIya / madhye saudhamatiSThipan // 170 // yugmaM // tasya vyAghratvamucchettuM / maMtrayaMtrauSadhAdikaM // maMtriNaH kArayAMcakru-staduSkarmeva nAgamat // 171 // maMtrAdismaraNaM zubhAnusaraNaM pRthvIpasaMsevanaM / zAstrAdyabhyasanaM guNAdhigamanaM saddevatArAdhanaM // zatrumoddalanaM paropakaraNaM ratnAkarollaMghanaM / daive hi pratikUlatAM kalayati vyartha samastaM nRNAM // 172 // svAmikaSTena tenAyaM / lokaH shokvshNvdH|| vidhau vidhutudagraste / smeraH kiM tatkarotkaraH // 173 // tat zrutvA'jAsuto'voca-dyadyevaM tarhi daryatAM // sa vyAghraH zIghramevAhaM / vitanomi yathA naraM // 174 // dauvArikAstadAvedya / maMtriNe tnnideshtH|| ajAnaMdanamAneSu-rupakAramivAMginaM // 175 // tamabhyu-18 tthAya maMtrIMdu-ramaMdAnaMdatuMdilaH // nivezya cAsane'naye / saprazrayamado'vadat // 176 // prAptarUpa! tvayA bhUpa-svarUpaM yAdRzaM purA // dvAHsthAnanAdavAdhAyi / vidyate tAhageva tat // 177 // adya cAsya nRpasyAgni-drumasthA kuladevatA // ArAddhA zraddhayA svame / samAgatyedamUcuSI // 178 ||maa khidyathA vRthA maMtrin / / prAtarasya mahIbhRtaH ||nykrissyti tiyektva-majAputraH pvitrdhiiH||179|| ko'sAvajAsuto? devi ! saMprati vaavtisstthte||kthN caayaasytiityukkaa| sA punaH 1 tairano-pra..(tirakSo). . 2 dUrI kariSyati. cAsya nRpasyAtarUpa ! tvayA 9 // ko'sAvajAmA khidyathA yA Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ annorrtorony pratyavocata // 180 // mahImitastato bhrAmya-nAnAdezadivakSayA // prAMtaraprAMtavizrAMte / so'sti devakule'dhunA // 18 // *jyotiHprapaMcamAdhAya / tadAlokanalAlasaM // ahameva tamAneSye / kA ciMtA bhavatAmiha // 182 // evamAzvAsito devyAta sAMtaHpuraparicchadaH // tvanmArga mArgayannasmi / rogIva bhiSaguttamaM // 183 // asmadbhAgyairivAkRSTo / diSTyedAnIM tvmaagmH|| dAbhaktvA ca bhUbhujaH kaSTaM / rAjyametatsanAthaya // 184 // ityuktaH sacivenAjA-suto vyAghrAMtikaM gtH|| vahidmaphala-18 kSodaM / datvA martya vyadhatta taM // 185 // bAlavadurjayanRpaH / svasvarUpasya na smaran // kimetaditi ? papraccha / vismitaH sacivottamaM // 186 // vRtte tenodite tasmin / zrutvA svena hataM sutaM // vajrAhata iva kssmaapo| mUrchAmAnache tatkSaNaM // 187 // caMdanAdidvaiH siktvA / caitanyaM prApito nRpH|| smAraM smAraM guNAn pautrAn / paryadeviSTa ksstttH|| 188 // hA sujAtaka yAto'si / nijaM tAtaM vimucya mAM // vatsa! vetsi na kiM ? so'yaM / madvinA naiva jIvati // 189 // loke zAstre'pyasiddhaM prAg / vaiyAghramidamadbhutaM // tavaiva mRtyave manye / daivena mama nirmame // 190 // svayaM vinAzya | vatsa !tvaaN| kamidAnImupAlabhe // upAlabhyo bhavatyanyo / na hyarthe svena nAzite // 191 // svayaM svaputrahananaM na mlecchai-18 narapi janyate // kRtin ! kRtavatastanme / gatiH kIdRgna saMvide // 192 // vilapanniti bhUmIpaH / sacivAdyaiH prbodhitH|| putraurvadehikaM cakre / netrANi nivApayan // 193 // athAmAtyamukhAd jJAtvADa-jAputraM svopakAriNaM // taddarzanAdapi | prItaH / proce tamiti durjayaH // 194 // mahaHstomastavaivoccaiH / sakhe ! yadbhAsvatA tvayA // Azu praNAzayAmAse / mameha 1 araNyAntasaMsthite. 2 pAtayana, 3 sUryaH. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra 406464 gdurdazAnizA // 195 // tavopakarturanRNaH / kathaM ? syAM srvdo'pyhN|| yajjIvitapradasyAsti / niSkrayo na jagatyapi // 196 // pAlacara 18| upakartuna samaH syAt / pratyupakartopakArazatakRdapi // kurute yddRssttgunnH| prathamo'nyaH punrvaaptgunnH||197 // tathApi da sphUrjadurjasvi-vaibhavAbhogabhAgidaM // mama rAjyaM samAsAdya / mAM manAgapyaparNaya // 198 // ajAsutastataH proce / sAdhu // 28 // sAdhu dhraadhip!|| yasyaivaM zrIrivAMbhoje / kRtajJatve'sti dhIraho // 199 // tava rAjyaM mamaivaita-dyathecchaM bhujyatAM tvayA // navaraM sUyatAM maitrii| satAM sA hi priyaMkarA // 20 // vitarati matiM haMti klezaM, nigRhati dUSaNaM / prathayati guNavAtaM, sAtaM tanoti dhinoti ca ||rcyti yazaH, sUte dharma,prasArayati zriyaM, sRjati mahatAM maitrI kiM? na priyaM surdhenuvt||201|| pratipadya taduktaM tat / snehasiMdhuH svabaMdhuvat // bhogairnavanavairdivyai-bhUpatistamatUtuSat // 202 // siddhavadarzayan rAjJe / kalAkauzalamadbhutaM // ajAputro'pi tatrasthaH / kiyatkAlamagAlayat // 203 // vaiyAghrakAri tadvAri-vilokanakRte'rthitaH // 3 | Ajeyena tdnviitH| pratasthe durjayaH purAt // 204 // zlokA iva kavervakrA-nmArgaNA iva kArmukAt // azvavArAstarasvaMta-statpRSThe nirayAsiSuH // 205 // mahIM mahIyasI krAMtvA / kvacidaMtarvaNaM nRpaH // idaM svasuhRdazchanna-vArdhivattamadIdRzat // 206 // saccittamiva gaMbhIra-mapi kuma(grA)hasaMgataM // munivadvattasaMyukta-mapi zritakuzAsanaM // 27 // svacchAMbumapi nIlAna-lInAlitviDDarAdiva // aMtaHpratiphalaDhyoma-saMgAdiva zitidyutiM // 208 // svotsaMgalAlitaiH pjhaiH| putrairiva pariSkRtaM // jIvanaprAptisaMtuSTaiH / khagairbhaTairivAzritaM // 209 // ajAputrastamAlokya / idaM hRdi parAmRzat / jaha1 samAsajya, pra. 2 kutsitapraha ( kadAgraha ) yuktaM, pakSe, kutsitajalajaMtuyuktaM.3 kupravartanaM, pake, darbha (DAbha.) asanaH-vRkSavizeSaH. 4 prativimbIbhavatU. 5 kRSNaM. 6 4SHAROSLOGOS // 28 // Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nont | syApyasya kIdRkSa-maho mahima valgati // 210 // caturbhiH kalApakaM // abhyadhAdbhUdhavaH pazya / tadvayasya ! payaH purA // 18 // vyAghratvaM yena kRtvA me / tvaM mitraM smgmythaaH||211|| yadyajJAnavazAdeta-nApAsyata mayA pyH|| alapsyata kathaM tarhi / tvAddagmitraM sudurlabhaM // 212 // sa proce'nyodakAdasya / na rUpe kiMcidaMtaraM // zaktiH kasmAdiyaM yadvA / vicitrA vstunirmitiH|| 213 // tayorvArtayatorittha-munmamaja idAttadA // ko'pi dvipaH payorAze-rairAvaNa ivaaprH||214 // vAririva karAghAtai-bhUyasIlaharIdalan // zevAlAvalimAkarSan / pallagnAM zrRMkhalAmiva // 215 // idamadhyAtsa nirgatya / mAyAmaya iva dvipaH // ajAsUnuM samAkRSya / viveza sahasAMbhasi // 216 // yugmaM // pazyatoharavanmitraM / hRtvA hastin / ka yAsire // ityuktvAttakRpANasta-tpRSThe'dhAviSTa bhUdhavaH // 217 // nIre karI puro yAti / pRSThe bhUpo niSAdivat // adho'dho brajatorevaM / tayordatI tiro'bhavat // 218 // apazyan kAzyapIzastaM / savayasyamapi dvipaM // phAlacyuta iva dviipii| viSAdapadamAdadhau // 219 // pazyatyeva mayi kvAyaM / jagmivAniti vismayAt // puraH sarpanniraikSiSTa / saudhaM svarNamayaM nRpaH // 220 // caMcatkAMcananiryAtaiH / kAMtipUraiH prasRtvaraiH // bAlArkarazmibhiriva / piMjarIkRtadibhukhaM // 221 // vimAnamiva nighUta-rajaskaM sumanaH zritaM // dRSTvA tanmaMdiraM mAdya-dindiraM vyamRzannapaH // 222 // yugmaM // va sa hastIka tanmitraM / idaHkasI payaH kva tat? // kveyaM ? bhUmaMdiraM kvaitat ? / kimidaM ? svpnsnnibhN||223|| tasmin saughe pravizyAtha / kSamAnAthastadaMtare // dadarza caMDikAM devIM / divyapUjAM nanAma ca // 224 // daMtinA hI hRtaM mitraM / madagre'trAyino mayA // 1 puraH, pra. 2 vAriH-gajabandhanarajjuH.3 vyAghraH. orty Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra ghig mAmityanutApAgni-taptasvAMtaH sa durjyH|| 225 // tasyAH puraH ziraHpadmaM / tatsaparyAcikIratha // khagena chettupAlaca0 mArebhe / kApi maitrI satAmaho // 226 // yugmaM // chinatti nRpatiryAva-cchiraH kamalalIlayA // tAvaddevI puro bhUya / tamAcaSTa prakRSTaruk // 227 // hahA mAsma kRthA rAjan ! zirazchedaM suhRtkRte // saMgasyate tavAvazyaM / SaNmAsyaMte sa // 29 // punnytH|| 228 // tataH karNe pravizyA'sya / samAdizya ca kiMcana // vitIrya cauSadhaM divyaM / devI svpdmaasdt||229|| tAvatA stritamA kAci-da!pakaraNAnvitA // devI pUjayituM tatra / prApa zRMgArabhAriNI // 230 // tAM nipIya nRpo dadhyau / nUnameSA na mAnavI // yanmAM dRssttumivaitsyaa| nirnimeSA dRzo yI // 231 // yadvA'sau ratirevAste / lAvaNyaikaniketanaM // yadasyA darzanenApi / kAmaH sphurati sarvataH // 232 // iti dhyAyati dhAtrIze / caMDikA paripUjya saa|| smarAzugairivA'kRSTai-staM kaTAkSara'mUmuhat // 233 // tasyA nRpasya pazyaMtyA / vakratuM kAMtikomalaM // udvelatAM dadhAroccairucitaM raagsaagrH||234 // nRpadarzanamAtre'pi / sA strI smarabharAturA // kAkSeNa prekSamANA taM / yathAgatamagAttataH // 235 // keyaM? kasmAdakasmAda-pyAyAtA? mAM ca kiM ? muhH|| smerasmaraM niraikSiSTa / nyasyaMtI snehale dRzau // 236 // iti KdhyAyaMtamaMtastaM / nRpamAgatya suMdarI // kAcidUce kSaraMtIva / sudhAM bhnnitibhNgibhiH|| 237 // rAjanihAsti mattebha gAminI svAminI mama // sarvAMgasuMdarI nAmnA / dhAmnA ca vyaMtarI kila // 238 // devI pUjayituM sA'tra / prAptA ratipateriva // tavAlokAd dRddhpremaa| tvAmAhvayati vezmani // 239 // tatprasIdAdhunaiva tva-malaMkuru tadAlayaM // tatkRtaM satkRtaM 1 vi. pra. 2 sarga. 2 zlo. 327 uttarAI. 3 nirIkSya. 4 kutsitaM akSa-netraM atra koH kAdezaH kaTAkSeNa ityarthaH. 5 dehena. 6 vyaMtaradevI. ANSAR SLOGANSAUGASCASAISESTASIES // 29 // Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarva / gRhANAnugRhANa ca // 240 // aho me bhAgyamatyugra - miti harSaprakarSabhAk // durjayastAM puraskRtya / jagmivAn vyaMtarI gRhaM // 249 // tanmadhye kvApi sotpadmAH / sphATikI: kelidIrghikAH // vApi puSpabhramadbhRMgI saMgItamukharA vanIH // 242 // kvApi prasUnazayyAti - zItalAn kadalIgRhAn // kvApi dAsIH samuddIpya - mAnAbharaNaDaMbarAH // 243 // kApi kIrAn sudhAsikta - sUktAbhyasanalAlasAn // kvApi helAkRtotphAla --- lIlAn kastUrikAmRgAn // 244 // kvApi karpUrakastUrI - zrIkhaMDaghusRNotkarAn // pazyan nRpo'tibismero / vyaMtarI pArzvamAzrayat // 245 // caturbhiH kalApakaM // vyaMtaryA'tha tayA divyaiH / snAnavastrAsanAdibhiH // vitatya tathyamAtithyaM / jagade durjayaprabhuH // 246 // deva ! tvadarzanespyApta - sphItaprItirahaM hRdi // tvAmarthaye prasIdAtra bhogAn bhuMkSva mayA samaM // 247 // idaM saudhamiyaM lakSmI - reSA'haM prItirItibhRt // ayaM ca matparIvAraH / sarva svIyaM vimRzyatAM // 248 // tadaMgIkRtya raMgeNa / zRMgArabharabhAsurAM / nRpastAM ramayAmAsa / devo devImivonmadAM // 249 // sa vasaMstAdRze sthAne / ramayan vyaMtarIM ca tAM // nAmanyata tRNAyApi / svarge saMtaM zacIpatiM // 250 // daive satyanukUle syA - dvipattirapi saMpade // na cettasya kathaM jAtaM ? / sAtaM hRdanipAtataH // 259 // tatrAnaMdamayasyApi / durjayasya hRdanvahaM // ekaM duHkhaM karoti sma / vayasyaviraho mahAn // 252 // athAjAtanayaM hRtvA / gatvA cAdhohadAdhvanA // sa karI vyaMtarAvAsa - bhUmau muktvA tirodadhe // 253 // adRSTapUrvA tAmUrvI / sarvAM nAnAmaNImayIM // pazyan svamAna se mene / ratnarAzikhanImasau // 254 // ko'sau karI kimarthaM mA-mihAmuMcat svayaM kva 1 kastUrikAheturmRgaH - kastUrikAmRgaH 1 kesara kuMkuma. 3 vRMddha. 4 eko duHkhAkaroti sma. pra. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra dsH|| iti dhyAyaMtamAjeyaM / vyaMtaraH ko'pi dRSTavAn // 255 // aho manuSyakITo'yaM / kathamatreti kautukAt // sa suro pAlaca. vyaMtareMdrasya / sthAnamAnayati sma taM // 256 // svrnnpraakaarrocissnnu| ratnoccakapizIrSakaM // maNinaddhatalovIMkaM / raMgaduttuMga toraNaM // 257 // krIDAsthAnamiva zrINAM / ratisa va cetasAM // staMbhauSadhamivANAM sa vyaMtaradraGgamaikSata // 258 // yugmaM // // 30 // tatra dvidhApi sacchAyAn / dvidhApi prekSaNocitAn / dvidhApyatulyakalyANAn-pazyan vaiyaMtarAn gRhAn // 259 // laavnnyaanaamdhisstthaatriiH| shrRNgaarsyaikjiivikaaH|| prANAn kusumacApasya / vyaMtarIH svena mohayan // 260 // devIviracitasphItasaMgItakutukAmRtaM // adRSTapUrva svame'pi / svAdayan locane bhRzaM // 261 // devadrumasumotpanna-rAmodanAsikaMdhayaiH // sAnaMdo naMdano'jAyA / vyaMtareMdragRhe'vizat // 262 // caturbhiH kalApakaM // ttredrprisstsrv-shriigrvpshytohre|| prAcInAdInapuNyadu-phale ca sadasi sthitaM // 263 // aMtarAle diviSadAM / dIpyamAnaM mahaujasAM // tArakANAM samudaye / zAradoccaiHzazAMkavat // 264 // karuNArasapAthodhi / dAkSiNyaikaniketanaM / sevakepsitakalpahU~ / vyaMtareMdraM sa dRSTavAn // 265 // tribhirvizeSakaM // praNemivAMsaM taM prIti-mAMsalo vyNtreshvrH|| kastvaM ? kathamihAyAsI-riti pranitavAn svayaM // 266 // vRttAMte tena vijJapte / vyaMtarezastamUcivAn // svapiturvezmanIveha / tiSTha tvamakutobhayaH // 267 // svAmyAdezAdasau devaidevImizca svabaMdhuvat ||naapito'lNkRto divyaM / bhojanaM ca vidhApitaH // 268 // bahuprakAraiH satkArai-rudArairAdarAt sadA // |piteva vyaMtareMdrasta-majAputramamUmudat // 269 // sudhAsadharmayA, dharma-goSTyA kautUhalaiH klaiH|| so'bhavat sarvadevInAM / 1 AtapAbhAvena,kAntyA ca, sahitAn 2 nRtyocitAn darzanocitAMca. 3 pracurasukhAn, pracurasuvarNAzca, 4 mahaujasA, pra. // 30 // -majAputrama mudata to divyaM / bhojana nAvaha / tiSTha tvamakutIyAsI-riti prativAdavAn // 265 // Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nijAtmevAtivallabhaH // 270 // zuzrUSyamANo devImi-divyaSastrAsanAdibhiH // sa mAnI manyate sma svaM, naramapyamaraM hRdi // 271 // ajAputro'nyadA'prAkSI-vyaMtareMdraM kutuuhlaat|| etasyA vyaMtarakSoNe-radhastAdasti kiM prabho ! // 272 // sa mAha sapta narakA, duHkhApavarakA iva // nArakA yeSu tiSThati, vipkrimvipnmyaaH|| 273 // kathaM pazyAmyahaM tAnityukte tenAtikautukAt // guruvat svakara nyAstha-ttanmUrdhni vyaMtarezvaraH // 274 // tatprabhAvAdasau siddhAM-jananyAsAdiva kSaNAt // jJAnIva divyacakSusta-darzane zaktimAnabhUt // 275 // ratnaprabhAdayaH sapta / narakakSoNayaH kramAt // adho'dho vistRtAstena / tadA vIkSAMbabhUvire // 276 // tAsAM madhye krameNaivA-tha triMzatpaMcaviMzatiH // paMcadaza daza timro-lakSA lakSA ca paMcamuk // 277 // paMcAnye, caturazIti-lakSA niHshepsNkhyyaa|| durgadhAH prsrtpuuti-vsaarktaadipNkilaaH|| 278 // ratnaprabhAditritaye, bhRzoSNA jvalanAdapi // caturthyAmUrddhamatyuSNA-ghanAH zItAstvadho'lpakAH // 279 // paMcamyAM bahavo'tyuSNAH, stokAH zItA himAdapi / SaSThayAM saptamyAM ca kSamAyAM, zItA eva samaMtataH // 280 // garbhAvAsA ivaadRsstt-nirgmaastmsaavRtaaH|| ajAputreNa narakA-vAsAste vyAlulokire // 281 // paMcabhiH kulakam // aMbAcairnirdayaistatra / paramAdhArmikaiH suraiH|| AropyamANAn zUlAsu / dipyamANAMzcitA'gniSu // 282 // AsphAlyamAnAn vajrA ima-kaMTakeSu ziteSvalam // ArAdibhirvidhyamAnAn , baddhyamAnAMzca rjubhiH|| 283 // pazutrizUlakuMtAsi-kRpANIzakti. tomraiH|| AkRSyamANodaraha-dvasAmAMsAMtrakAlakAn // 28 // bhajyamAnazirobAhu-kaTIpANikramAMgulIn // pacyamAnA 1 bubhUjire-a / bubhUvire-pra. **CUSCITECOSTEGHCUTE phu..pA.ca.6 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 31 // nmahAkuMbhI - kuMDapacanakAdiSu // 285 // teSAmeva zarIrebhya-richatvA chitvA kSurAdibhiH // mAMsakhaMDAni sAsthIni / svAdyamAnAnmuhurmuhuH // 286 // asipatravanaM nItAM zchAyArthaM tannipAtibhiH // khaDgAdyaizchidyamAnauSTha - nAsAkarNakarakamAn // 287 // traTattraTaditi spaSTa -- sphuTadasthiravolbaNam // bhRjyamAnAMzca dhAnAva- datyuSNe vAlukoJccaye // 288 // vaitariNyA vasApUti - kezAsthirudhiraspRzaH // taptatrapupravAheSu / krIDyamAnAnanekadhA // 289 // pAyyamAnAn bhRzoSNAni, tailatAmratrapUNi ca / vajrAsyakITikAbhizca, sIvyamAnoSThapallavAn // 290 // sAkSAdAgneyakIlAbhiH / putrikAbhiH sahAsakRt // vajrakaMTakazayyAsu / zAyyamAnAn balAdapi // 299 // adhomukhAnUrddhapadAn / laMbayitvA pazUniva // bhRSTAn vidhAya vajrAnau / kartyamAnapratIkakAn // 292 // cUrNyamAnAnmahAmuSTi- ghAtaiH parpaTakUTavat // karapatrairnizitAyaiH / sphATyamAnAMzca kASThavat // 293 // AyasairlakuTaiH sphoTya-mAnAnnirjIrNabhAMDavat // AhanyamAnAn rajaka - vastravanniviDAzmasu // 294 // eSa me prAcyavairIti / saMkalpAnalpakopataH // mithaH zastrazatAghAta - pAtajAtakadarthanAn // 295 // ativyathA''turatvena / vAtyocchAlitapatravat // yojanAni paMcazatI - mUrddhamucchalatastalAt // 296 // saptasu kSetrasaMbhUtAM, | vinA zastrairmithaH kRtAm // paMcasu kSmAsu zastrotthAM, tisRSvamaranirmitAm // 297 // dazaprakAramanyAM ca / kSutRSNAdyAM 1 neraiyA NaM dasavihaM veyaNaM pacaNubhavamANA viharaMti, taMjA-- sIyaM 1 usiNaM 2 I 3 pivAsa 4 kaMDe 5 parabhaM 6 bhayaM 7 sogaM 8 jaraM 9 bAhiM 10 vedanA-pIDA tatra zItasparzajanitAzItA tAm sA ca caturthyAdinarakapRthvISu iti 1 evamuSNA prathamAdiSu 2 kSudhaM bubhukSAm 3 pipAsAM - tRSam 4 kaMDaM kharjUm 5 parambhaMtiparataMtratAm 6 bhayaM mItim 7 zokaM daigyam 8 jarAM vRddhatvam 9 vyAdhi-jvarakRSTAdikamiti 10 sarga. 2 // 31 // Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvyathAm // sahamAnAnnimeSAdhe-mapi saukhyaparAaAkhAn // 298 // zyAmAna jugupsyAna lUnAMgA-nirgatAMtrabhayaMkarAn // naarkaaNstnyo'jaayaa| ninye dRkpathapAMthatAm // 299 // aSTAdazabhiH kulakam / tadduHkhadarzanAttasya / sAkSAdanubhavAdiva / / ajAputro'timUcholo / mRtavanyapatad bhuvi // 30 // vyaMtaraprakRtaiH zIto-pacAraiH prApya cetanAm // nirvedameduro'dhyAsI-ccetasIti bhavasthitim // 301 // dhigdhigbhavamimaM yasmin, madhubiMdUpamaM sukham // duHkhaM tvarNavavistIrNa, labhaMte haMta | jNtvH|| 302 // pigdhijaMtUnimAn bahvA-raMbhasaMraMbhiNo'nvaham // ye nunnA iva tjjaat-paatkairniptNtydhH|| 303 // ApAtamAtrasarasaM, pariNAme'tinIrasam // kiMpAkaphalavad duSTaM, dhigdhik pApataroH phalam // 304 // tAvanna zAMtimAyAti / tApaH pApabhavo bhave // yAvaddharmAmRtaM manye / manohatya na pIyate // 305 // tatprApya svapadaM kiMci-dAtmanInaM karomi tat // mamAtmA yena zAMtaH san / sarvato nirvato bhavet // 306 // athAjAtanayo'tyartha-mabhyarthya vyaMtarezvaram // ApapRcche sarastIraM, gaMtumutkaMThulAzayaH // 307 // guTI rUpaparAvarta-pravaNAM vyNtraadhipH|| vitIrya taM sarastIre / vyaMtaraiH svairamUmucat // 308 // athApazyanajAputra-statra taM durjayaM nRpam // taddidRkSArthamArukSat / pakSivatpAlipAdapam // 309 // nRpasainyAstadA dainyAt , taM papracchu/zotsukAH / asmanmahIpatiH kveti, na jAnAmIti so'pyavak // 310 // te'vocastvAM 1 saMkappo saMraMbho, paritAvakaro bhave samAraMbho // AraMbho uddavao, sabanayANaM vi suddhANaM // 1 // prANAtipAtaM karomIti ya saMkalpaH sa saMraMbhaH,parasya paritApakaro ya vyApAraH sa samAraMbhaH, apadrAvayataH-jIvitAt paraM vyaparopayataH vyApAraH AraMbhaH, etacca samAraMbhAditritayaM sarvanayAnAmapi zuddhAnAM prAkRtasvAt azuddhAnAM vA sammata,IG 2 zraddhApratighAtaM kRtvA ityarthaH. SASARASOSCHISSA! Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra sarastIrAt / kRSTvA magne dvipe'mbhasi // tatpRSThato'nvadhAviSTa / nRpaH kssttmyaashyH|| 311 // anuhRdaM taTe bhUpaM, zarIra iva | pAlaca0 nadehinam // sevakA mRgayAMcakruH, paraM nAlapsata kvacit // 312 // asmAbhirapi deze'smin / baMbhramadbhiravizramam // nAla- bhyata nRpo dharma / ivAbhavyAtmanirbhave // 313 // nRpAprAptyAkhilaH paura-vargaH saMsargitaH zucA // nijIMva iva vaikalyaM, // 32 // kalayannasti srvtH||314 // hAhA ki matkRte jAtaM,kRtinastasya tatsvayam // upetya vyaMtarezaM taM, pRSTvA ca mRgaye nRpam // 315 // ajAsuto vimRzyeti / jalakelicikIriva // hradaMtare dadau jhaMpA, zaMpAsaMpAtasannibhAm // 316 // yugmam // trailokyopakRtau kRtIti tapaine prIti vyadhAdvAsara-stenApyasya' pRthuprakAzajananI kA'pi pratiSThA dade // astaM yAMtamamuM vilokya || vikalaH so'pyetadAstinute / maitrI dharmapataMgayoriva bhavet puNyAt kayozcid dRDhA // 317 // vinA vyaMtarasAhAyyaM / majana idajalAMtare // ajAsutaH kaTI yAva-makareNAzu jagrase // 318 // tAvad idAMbumAhAtmyA-da? vyAghrIbabhUva sH|| zazAka kavalIkartu, makaro'pi na taM tataH // 319 // ajaasutkttiistk-cuurnnvyaamishrvaarinnH|| AsyapravezataH so'pi / makaraH smbhuunnrH|| 320 // sa tAhagardhe manujo, vyAghro'rdhe cApacetanaH / laharIpreritastIre, lagno hA vidhi-18 valigatam // 32 // dhyAyatyanyatpumAMzcitte / vidhtte'nytpunrvidhiH|| gacchannapArthamAjeyo / yatsvayaM vyasane'patat // 322 // sudhIrapi samartho'pi / kiM ? vidhatte hahA nrH|| vinaiva kAraNaM yasya / vidhirvairAyate'nvaham // 323 // tadA ca daivayo-12 |gena / kSmAtalA rNtumaagtaaH|| dAsyaH sarvAMgasuMdaryA / vyaMtaryastaM vyalokayan // 324 // rUpaM naradvIpimayaM / kimidaM narasiMha-dra 1 asmin hRdataTe-pra. 2 vidyut. 3 sUrye. 4 divasaH. 5 sUryeNa, 6 vAsarasya. 7 sUrya, 8 vAsaraH. 9 astaM. 10 prApnoti. 11 divasasUryayoH. saH // zazAka bhUnnaraH // 320 // sa tA'nyatpunarvidhiH // gacchAvarAyate'nvaham // 32 kimidaM narasiMha haiM so'pi / makaraH ||dhyaaytynytpumaaNshcitte / vidhAvinaiva kAraNa yasya / / Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vat // ityAzcaryeNa taM nItvA / tAH svAminyAH puro'mucan // 325 // tatrastho durjayo rAjA / taM nibhAlya tathA'dbhutam // kimetaditi cittAMta - caMDikAvAcamasmarat // 326 // zirazchedakSaNe tarhi / devyoktamabhavanmama // SaNmAsyaM te vayasyaM tvaM, dRSTA nRdvIpirUpiNam // 327 // tataH 'kSitikSitA devI - dattauSadharasokSitAt // ajAsuto viniryAto nRbhUtamakarAnanAt // 328 // makarastu tathaivAsthA - nmAnavAkAradhArakaH // jAtau ca devayogena / tAvubhAvapi cetanau // 329 // ajAputraH parijJAya, rAjJA''zliSyata nirbharam | aMtarvezayitumiva, tadviyogavyathAturam // 330 // mitho'dbhutasvavRttAMta-kathanAmRta secanaiH // tAvubhau cakratuH prIti- vallIpallavanaM ciram // 339 // devyA sarvAMgasuMdaryA / bhUbhujA'pi sagauravam // sthApito'jAsutastatra / tasthitavAn makarAnvitaH // 332 // ajAputro'nyadA'vAdIt / prItastaM durjayaM prati // sAMdradaMtasphurajjyosnA - dhavalIkRtadiGmukhaH // 333 // deva ! pazcAdbhavadrAjye / bhAvatkavirahArttitaH // astyagnimagnavad duHkhI / samasto'pi paricchadaH // 334 // tadgamyatAM nijaM sthAnaM / svadarzanasudhArasaiH // sitAMzuneva devena / sa drutaM pariSicyatAm // 335 // zrutvA tat svapuraM gaMtuM / viMdhyaM gaja ivotsukaH // sarvAMgasuMdarIdevI - mApapRcche mahIpatiH // 336 // bhaviSyadvirahAya sA / cakravAkIva viklavA // mainyUtpIDaskhaladvAkyaM / nRpamevaM vyajijJapat // 337 // deva ! tvAM sarasastIre / sthitaM rUpAtimanmatham // dRSTvA riraMsayA prAptA / dAsyo mahyaM nyavIvadan // 338 // tvadrUpazravaNAdeva / prAcyajanmavadhUriva // saMjAtA'haM tvayi prema - madanonmAdasAdarA // 339 // tatastvAmana laMbhUSNu- rhartuM puNyavatAM maNim // ahArSa karirUpeNa / tvanmitraM 0 229 4 - pra. 5 zoka. 1 sarga0 2 zlo0 229. 2 kSitimISTe iti kSitikSit tena kSitikSitA bhUpena- durjayarAjena ityarthaH 3 sarga0 2 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 tvayi pazyati // 340 // tadduHkhena tvamatrAgA, rAjan ! mdbhaagyyogtH|| iyacciraM tvayA sAdhaM, bhuktaM lokottaraM sukham // 341 // yiyAsasi nijaM sthAnaM, yadi tvaM tarhi kiM bruve // yiyAsuzca mumUrSuzca, niSiddhau hi na tisstthtH|| 342 // paraM mama manaH svAmi-stvayA sArdhaM sameSyati // prasthite hi manonAthe / manastiSThenna bhRtyavat // 34 // kiMcajanmottamaM nRnnaaN| zazvat svairavihAriNAm // strINAM tu garhitaM yAva-jIvaM paravazAtmanAm // 344 // janmAbhAvo varaM bhUyA-mokSa| saukhyaikakAraNam // na tu janmAMbujAkSINAM / sarvaduHkhAptilagnakam // 345 // yoge sati sukhaM svalpaM / viyoge duHkhmulbnnm|| vidannapIti hA mUDho / janaH saMsajati priye // 346 // davIyasyapi maMtavyA / devAhaM svavazaMvadA // cyutocitaM ca yatkiMcittanme zaMtavyamavyatham // 347 // ityuktvA bhUSayitvA ca / divyanepathyabhUSaNaiH // nRpAdIMstrIn sarastIre'-muMcat sarvAMgasuMdarI // 348 // AttatavyAghratAkAri-salilaM tamajAsutam // lAtvA makaramartya ca / pratasthe nRpatistataH // 349 // mahAmAtyaiH sumatyAyaiH / kRtpraaveshikkriyH|| durjayaHkSmApatiH prApa / samitro'pi nijAspadam // 350 // tatra sthitvA kiyakAlaM, haThAdApRcchaya durjayam / taddattaM ranahemAdi, tRNavat parimucya ca // 351 // prasthitastanujo'jAyA, lAtvA makarapUruSam // yakSasama tadevAgA-tenaiva vivarAdhvanA // 352 // yugmam // utthApya taM kapinaraM / nrdvyyutsttH|| ajAputraH prtsthe'ye| nagarI prAga yiyAsitAm // 35 // so'pazyatpurato megha-ghaTTanena divazyutAm // maMDalImiva puurnnedoH| sphATikI kelidIrghikAm // 354 // dadarza paritastAM ca |kaaNtijaaljttaalitaan // vimAnAnatanuzrIkAM-stArakAniva 1strINAma, 2 gatocitaM-aucityarahitam. 3 vyathArahitaM yathAsyAttathA. SSSSSSSSS Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RECORRESS bhuurishH|| 355 // tatra vApyAmapazyacca / raterabhinayAniva // sadhIcIriva paulomyA / lakSmyAH pratikRtIriva // 356 // bhRtvA'JjalIna jalabharai-vyAvahAsIpurassaram // vyAtyukSI paritanvAnAH, kaashcitkmllocnaaH||357|| yugmam // mAnavyaH | kimimAH saMti / tridazyo veti saMzayam // Ajeyasya nirAcakre / taddagnimiSaNaM muhuH // 358 // strIdRSTigocaraM hitvA / tallAvaNyaM nipIya ca // ajAsutazciraM dadhyau / vismayasmeralocanaH // 359 // etAsAM vadanadyutiryadi tadA maMdAyate cNdrikaa| kAyazrIryadi kAMcanaM zrayati tadvicchAyatAM kAMcana // bhAvArdA yadi dRSTayo vidadhate tAH kiM sudhAvRSTayo / niHpItA bhaNi-TU jAtiyadi prabhavati prItyai na viinnaakvnnH|| 36 // atha tAsAM kilaMtInAM / kokilAlApakomalam // AlApamiti zuzrAva / sa nediiyaanjaasutH|| 361 // sakhyo'dyASTApadaM gaMtu-matikAlo mahAnabhUt // deveMdraH surdeviiyug| bhAvI tatrAgato'dhunA // 362 // tanmucyatAmiyaM keli-bahirnirgamyatAM drutam // padmAnyAdAya vaapiito| vimaanshclytaamitH|| 363 // tAbhividyAdharastrIbhi-rityudIrya tathA kRte // ddhyaavjaasuto'pyev-mmNdaanNdsuNdrH|| 364 // mayA viharamANena / martyaloko vyalokyata // vyaMtareMdraprabhAveNa / dRSTAste narakA api // 365 // adhunA punarAlokyA / nAnAvaimAnikAH suraaH|| sukha(pa)mA yeSu nissImA / vizrAmyati samaM zriyA // 366 // tAvimau hAranIrAbhyAM, saha tyaktvehamAnavau // vyaMtarArpitayA 6 |guTyA, bhramarIbhUya ca svayam // 367 // strIpANisthitapadmeSu, sthAyaM sthAyaM nijecchayA ||tiirthmssttaapdN yAmi, nayAmi svaM kRtArthatAm // 368 // iti dhyAtvA ca kRtvA ca / tadaivAjAtanUruhaH // vidyAdharapriyApANi-padmamadhyAsya celivAn 1 parasparahasanapurassaram. 2 parasparasecanarUpAM jalakrIDAmityarthaH. tort Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 34 // PI // 369 // paMcabhiH kulakam // paribhrAmyan sa gAtmA / svairaM strIpANipaMkaje // maMjusvaguMjitaistAH strI-rmuhurmuhuramUmuhat sarga.2 // 370 // karNAmRtaikasAraNyA / jhaMkRtyA lobhitaashyaaH|| atraihi drutamatrahI-tyavadaMstaM striyo'dhvani // 371 // so'pi / tadbhAvamAbhAvya / siddhavattattadAzrayAt // vavarSeva sudhAM snigdhaiH / svaraistatkarNavIthiSu // 372 // itthaM vidyAdharastrIbhiH kalyamAnaH pade pade // abhraMkaSAprazikharaM, prApa so'STApadaM girim // 373 // prikhaabhuutgNgaaNbu-sNkraaNtprtibiNbtH|| kAmanIyakamAtmIyaM, pazyaMtamiva saMtatam // 374 // caityAdhAratayodbhUSNu-puNyeneva visarpiNA // yazasevAthavA zuddhaM / / sphuTasphaTikavarmaNA // 375 // sarvaratnamayatvena / ziloccayajayodbhavAH // vahaMtamiva satkIrtI-mUrtA nijharakaitavAta // 376 // tamaSTayojanotsedhaM, sphuratsopAnakASTakam // aSTApadagiri viSva-gajAputro nyabhAlayat // 377 // caturbhiH |kalApakam // tatroccatvena kAMtyA ca, prAsAdAn sakalAn bhuvi // tarjayaMtamiva prauDha-patAkAMgulikaMpanaiH // 37 // jAtyakArtasvarodyoti-jyotiSpaTalapiMjaram // bahiH prkluptkaaley-vilepnmivaabhitH|| 379 // dhAtrItale'tra ko'pysti| |prAsAdo matsamo na vA // itIva dRSTumArUDhaM / tuMgaM zrRMgaM mhiibhRtH|| 380 // caturdAraM trikozoccaM, yojanAyAmavistRtam // haima siMhaniSadyAkhyaM, caityaM so'pazyadadbhutam // 38 // caturbhiH kalApakam // kimidaM zreyasa raashiH| kiM parAtmamayaM mhH|| kiM vA nivRtisaJattha-mAjeyastavyatarkayat // 382 // saurbhodaarmNdaar-prsuunonnidrsNmdaiH|| vAcAlamiva jhNkaar-kaaribhibhrmrotkraiH|| 383 // maannikymyruupaabhiH| pAMcAlIbhiH samaMtataH // kautukAnnizcalAMgIbhi-devIbhiriva zobhitam // 384 // paMcavarNasphuradrana-koTighaTTitakuTTimam // prAsAdamadhyamadhyAsta, sa bhaMgAtmaiva kautukAt // 385 // yugmam // tatra 8 padagiri viSva timiva prauDha-patA dhAtrItale'tramAvastRtam // SISUSTUSEGUSTUSPARGARO // 34 // Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvAdidikSu dvi- caturaSTakakuSmitAn // svasvavarNapramANADhyAn / ratnapITha pratiSThitAn // 386 // nAbheyapramukhAn devAn, ! pUjayitvA yathAvidhi // bhaktyA prAstuvata stotuM, vidyAdharasulocanAH // 387 // yugmam // tAvadiMdro'pi sAMdrazrIH / zacyAdyuruparicchadaH // tatrApatadvapustejaH - stomaiH saMtarjitAryamA // 388 // adrUSyade vadUSyazrI - divyAbharaNabhAsuraH // mudA devAnvitaH zakraH / kusumAMjalipUrvakam // 389 // jinAnAM snAtramAdhAya / vidhAya vividhArcanAH // raMgamaMDapamadhyAsta / prekSaNakSaNahetave // 390 // yugmam // gAyatsu tuMbarvAdyeSu / kokilasvarabhAsvaram // vAdyeSu vAdyamAneSu / gItatalabhRzocitam // 391 // zacIprabhRtayo devya - caturdhAbhinayAnvitam // lAsyaitAMDava bhedena / vicitraM nanRtustamAm // 392 // yugmam // deva| saMsadi martyaH syA- dratnaughe kAcakhaMDavat // ityAjeyo'pi tatsarvaM / bhRMgAtmaiva nyabhAlayat // 393 // nRtyAMte punarAdezi / 1 dhAtumAtusamAyuktaM, gItamityucyate budhai-statra nAdAtmako dhAtu- rmAturakSarasaMcayaH // 1 // iti // tathA-gItaM ca dvividhaM prokaM, yaMtragAtravibhAgataH | yaMtraM syAdveNuvINAdi, gAtraM tu mukhajaM matam // 1 // tathA nibaddhamanibaddhaM ca gItaM dvividhamucyate / anibaddhaM bhavedgItaM, varNAdiniyamaM vinA // 1 // yadvA gamakadhAtujJe-ranibaddhaM vinAkRtam / nibaddhaM ca bhavedgItaM, tAlamAnarasAnvitam // 2 // chaMdoga makadhAtu zai- varNAdiniyamaiH kRta mityAdi . 2 gItakAra kriyAmAnaM, ayaM svaraH, iyatkAlaM geyaH, iyatkAlaM vilaMbitam, iyaskAlaM hatam, iyatkAlaM madhyamam, iti bodhayitum IdRzairhastairaMgulyA kuMcana prasAraNAdimiH nartitavyaM gAtavyaM ceti kAlakriyayoH pramANaM tAlaH, tasya medAH ekAdhikaM zataM, teSu mukhyAH SaSTitAlAH / 3 hatabhAvavyaMjakazarIra ceSTAdirabhinayaH, abhineya ( anukaraNIya ) padArthasya zarIraceSTAbhASaNAdibhiranukaraNaM vA'bhinayaH, yaduktaM bhavedabhinayo'vasthA-nukAraH sa caturvidhaH / agiko vAcikacaiva mAhAyyaH sAttvikastathA // 1 // iti naTairaMgAdibhiH rAmayudhiSThirAdInAmavasthA'nukAro'bhinayastatra aMgeSuzirohastavakSaH pArzvakaTicaraNeSu akSizrakuTinAsAdharakapolacibukeSu ca niyuktaH AMgika, vAci niyuktaH vAcikaH, Ahiyate veSAdinA sAmyaM adhikriyate ityAhAyaH veSAdinA sAmyAnukaraNamityarthaH, sattvena jitaH saMskRto vA sattve vA niyuktaH iti sAttvikaH, satvaM ca rajastamobhyAM zUnyasya manasaH kApyavasthA, sAttvikazca staMbhasvedAdibhAvAtmA'bhinaya iti. 4 puMnRtyaM tAMDavaM prokaM, strI nRtyaM lAsyamucyate. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * sarga.. kumAra- pAlaca. gAtuM zakreNa tuMvaruH // etadeva hi ramyatva-rUpaM yadrocate muhuH|| 394 // atrAMtare sadasyasmin / kalayA svaM prakAzaye // 4 aprakAzasya puMsaH syAt / pazoriva janitathA // 395 // dhyAtveti bhuMgatAM hitvA / jagI tuMbarurUpabhAk // ajAsutaH svara-grAma-mUrchano'dameduram // 396 // yugmam // tanmukhotthA zrutiH sAkSAt / siNcNtiivaamRtplvaiH|| sadAsadAM hRdi prIti-vallarImapapallavat // 397 // tadgItAsvAdatastuSTe / zrotre dRSTvA sabhAsadAm / tadavijJatayA mene / vaMcanevApareMdriyaH // 398 // gItena yadi tuSyati / vikarNA api pnngaaH|| sakarNAstarhi kiM vaacyaa-stdrsaasvaadsaadraaH||399|| pItvA tadgItimAdhurya / vyacArIdrAdibhistadA // IdRzI tuMbaroradya / kaMThasusvaratA kutH||400|| taM geyAdhairguNaistulyaM / dRSTvA ho| tuNbrurnvH|| ko'sAvityativismera-stadA tuMbarurapyabhUt // 401 // atha prasAdadAnArtha, saMhUto hariNA svayam // hitvA tuMbarutAM mayIM-bhUya cAme sa tasthivAn // 402 // bismereSu sabhAsatsu / bismereNa biDaujasA // ko'sIti pRSTo'jA 1 saptakharAkhnayo prAmAH, mUchanAzcaikaviMzatiH / tathAhi-SaDjarSabhau ca gAndhAro, madhyamaH paMcamastathA / dhaivatazca niSAdazca, te svarAH sapta nAmataH // 1 // kharANAM saMdoho grAma ityabhidhIyate-SaDjamAmo bhavedAdau, madhyamagrAma eva ca / gAMdhAragrAma ityetat, praamtrymudaahRtm||1|| nandAvarto'tha jImUtaH, subhadro prAmakAnayaH / SaDjamadhyamagAndhArAkSayANAM janmahetavaH // 2 // teSAM sapta kharavizeSayogAt ekaviMzatimUrchanAhetutva-kamAtkharANAM khaptAnA-mArohavAvarohaNaM / sA mUrchanocyate prAma-sthA | etAH sapta sapta ca // 1 // kharaH saMmUchito yatra, rAgatA pratipadyate / murchanAmiti to prAhuH kavayo prAmasaMbhavAm // 2 // 2 idAnIM SaDjaprAmasya mUrchanAH kriyateSa Rgama pa dha ni iti SaDjasya, mapau dhanISa Rga iti madhyamasya, Rgau (1) mapau dhanI Sa iti gAndhArasya muurcchnaa|15 ga ma pa dha ni / 2 ni pa ga ma padha / 3 dha ni Sa Rga ma pa / 4 pa dha ni Sa Rgama / 5 ma pa dha ni Sa Rg| 6 ga ma pa dha ni Sa R| 7 ga ma pa dha ni Sa / iti mUrcchanAH sapta ssddjjaaH| madhyamaprAmajAratvevaM, mUrcchanAH parikIrtitAH / makArAdikameNaiva, gakArAntAstuH tA matAH // 1 // ityAdi. ROMAA 1664 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ %ASSRORE putraH, svasvarUpaM nyarUpayat // 403 // tasya tAdRgguNagrAma-mohitaH surnaaykH|| divyavastrAdidAnena / sphArasatkAramAcarat // 404 // aho rUpamaho roci-raho vibhavavaibhave // aho zacyAdayo devyaH / sarva lokottaraM nanu // 405 // iti nissImayA shk-shriyaa'phRtmaansH|| ajAsutastamaprAkSI-dIkSA zrIH kutastava? // 406 // yugmam // svarge sthAnaM vimAne vasatiranupame jyotirudyotideha, pArevAgvati vIrya nvnvvilsdpnirmaannsiddhiH| lakSmIstrailokyakAmyA gatiranupahatA gItanRtyAdiramyaM, zacyAdyA bhogapAtraM mama sukRtavazAjAtamaizvaryametat // 407 // yadvA zakrAdipadavI / dharmadroH kusumaM kila // phalaM punazcidAnaMda-mayaM tatpadamavyayam // 408 // tasya dharmasya nissImaM / mahema mahimAdbhutam // yo datte zritamAtro'pi / nraamrshivshriyH||409|| iti zakropadezena / tallakSmIdarzanena ca ||ajaasutsy dharme'bhU-nistupA''stikyavAsanA // 410 // ajAsutaM nijaM sthAnaM / netumekaM divaukasam // samAdizyAtha devesho| diviSatpadamAsadat // 411 // bhUribhAvanayA so'pi / kRttiirthnmskRtiH|| utpAvya tena devena / vApItIre vyamucyata // 412 // ApAdamastakaM shsye| | nivezyAmaravAsasI // pArve tayoH svnryo| svapatoH so'tha suptavAn // 413 // divyavastrAvRtaH ko'ya-miti ciMtA parau narau // ativismApayAmAsa / prakAzya svmjaasutH||414 // apetapaMkaH kurvANo / bahudhAnyavivardhanam / / sAdhuloka |iva preyAn / zaratkAlastadApatat // 415 // zobhaMte zAlayo yatra / visphuratkamalAkarAH // namaMtaH phalabhAreNa / dhAtrI 1 kAla pakSe bahu dhAnyavivardhanaM, sAdhulokapakSe bahudhA anya (dhArmikajana ) vivardhanam. 2 putrapakSe zasya-mukhassa. AlayaH-patayaH-saMtataya iti yAvata. | 3 pRthvIm-pakSe. mAtaram. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 sattanayA iva // 416 // kekikekAH paruSatAM, mAdhurI hNsniHsvnaaH|| tadA nidadhire ke vA, sarvadA ramyatA''spadam // 417 // zrIvizAlAH saralatAM / puSNaMtaH pNkvrjitaaH|| sajjanA iva sevyatvaM / mArgAH zaradi dadhire // 418 ||ggnN pronnanAmeva / dizaH pazcAdgatA iva // prasasAreva rodo'nta-nivRtte meghamaMDale // 419 // arthakAmayuto dharma, iva martyadvayAnvitaH // athAjAtanayaH sarpana, purIM svamanasA'mRzat // 420 // dRgbhyAM jagattrayI dRSTA / mayA lebhe ca durlabham // tirazcAM nRtvadaM | cUrNa / nRNAM tairazcadaM jalam // 421 // cUrNayogena tiryacau / mAnavIbhAvamAzritau // sevakAviva vartete / madAdezavazaMvadau // 422 // tato me saphalaM janma / bhAgyabhaMgyapyabhaMgurA // iti pramodapUrNo'sau / jayaMtI nagarI yayau // 423 // mAnasastaMbhanI pazyaM-stadIyAM sarvataH zriyam // bahubuddhivaNiggeha-majAsUnuH sa jagmivAn // 424 // zreSThI zreSThaM tamAlokya / dadau sthAnaM svasadmani // so'pyAtmanA tRtIyo'sthAt / satAM kutra na gauravam ? // 425 // rakSArtha zreSThine hAraM / cUrNa kapinarAya ca // dattvA sa nakhazuddhyartha / nApitasya kuTIM yayau // 426 // nirgacchatastatsadanA-dAjeyasya kaTItaTAt // tadvAsoyugalaM divyaM / nyapatadaivayogataH // 427 // karopaikarSa tallAtvA / nApitaH sparzamArdavAt // jJAtvA ca devalokIyaM / || dravyeNa vaNije dadau // 428 // rAjAha tatparijJAya / vANijo'pyapadA''spade // zrIvikramanareMdrasya / svapurIsvAmino dadAt // 429 // tadA ca kRzakAyasya / kAmasya balavRddhaye // rasAyanamivodayaM / vasaMtartuLajUbhata // 430 // bAlapravAlajAlena / zoNitA zuzubhe vanI // prakaTIkRtarAgeva / vasaMtaM svapati prati // 431 // madhupAnonmadA ,gaa| jhaMkAramukharA bbhuH|| 1 uttamaputrA iva. 2 hastasamIpakarSaNaM yathAsyAttathA. 3 khAmine. pra. // 36 // Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CACHEOSTOSOS bhaTTA ivaturAjasya / vadaMto birudAvalim // 432 // viyuktavanitAsvAMte / vasaMtaM virahAnalam ||sNdhukssitumivaamNdN / vavau mlymaarutH||433 // calaidalaiH sanRtyeva / sasmiteva sumairvanI / saMgItevAlisaMrAvai-tupatyAgame'sphurat // 434 // vizvagvanAni sasumAnyalino'timattA-stAkSaNAH kalaravAH pavanaH sugaMdhiH // zItAMzurujjvalarucirmadanaH satejAH / prApte vasaMtasamaye na kathaM pramodaH // 435 // kalpitAnalpanepathya-stadA paurajano'khilaH // jagAmArAmamuddAma / vasaMtotsava-31 hetave // 436 // te nivasyAMzuke divye / preyasIbhiH prisskRtH|| zrIvikramamahIMdro'pi / prApArAmaM riraMsayA // 437 // bahubuddhitanUjo'pi / saMjJayA mtisaagrH|| ajAbhUhArasazrIko / daivAttatraiva jagmivAn // 438 // taM hAraM nRpatistasya / | kaMThe dRSTvopalakSya ca // AkArayat svpurussaiH| paruSairmatisAgaram // 439 // apRcchacca kutaste'yaM / hAraH sphaarrucirvd?||abruvnnuhttrN so'pi / mUkavanmaunamAnaze // 440 // bavA dRDhaM nRpabhaTaiH / kuTTito yaSTimuSTibhiH // rakkaM vamana sa bhUpIThe / luloThI gatajIvavat // 441 // hAravyatikaraM zrutvA / bahubuddhiH subuddhibhAk // ajAputraM gRhItvaiva / nRpapArzvamazizriyat // 442 // kasyAyamiti ca pRSTaH / sannAcaSTa mahIpate / // hAro'styajAsutasyAsya / kasmAnmama suto htH||443 // vimocya || dAzreSThinaH putraM / bhUpo'jAMgajamUcivAn // kimacori tvayA hAraH? / mAhA''meti sa kautukAt // 444 // arere hanyatAmeSa / meSavattaskaro bhttaaH!|| ityAdiSTe nRpeNoce / sa deva ! zRNu mdvcH||445|| paravastvapahartA yH| sa vadhyo bhavatAM nyH|| ayaM vilekhyatAM patre / steno'styanyo'pi yannanu // 446 // tadAzayAparijJAnA-drAjJA'smin lekhite 1 kokilAH. 2 mi. pra. 3 madatiriktastvamapi itibhAvaH SOCIOCX 5.pA.ca. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca. sarga.. russaa|| nirvahyo'yaM nayo rAja-nityajAtanujo jagau // 447 // omityuktavati kSamApe / so'vadadbhavadaMtike // mamaite vAsasI tena / stenastvamapi vartase // 448 // yadi tvamavalepena / maduktaM manyase mRSA ||raajstdaa'nyoH prApti-pAraMparya vicAraya ||449||raajnyaa tadarpakaH pRSTaH / kasyaite vasane ? iti // akiirtyhiivaakiirteH| so'pyajAtanujasya ca // 45 // zrutvA tdvikrmkssmaapH| kiMcimlAnastamUcivAn // paradattagRhItatvA-dahaM naivAsmi taskaraH // 451 // Ajeyo'pi jagau smitvA / yadaivaM devadhIstadA // steno'hamapi naiva syAM / gRhNan hAraM parArpitam // 452 // tato nRpeNa hArArtha / pRSTaH kozAdhipo'bhyadhAt // alaMkArakRte deva! / tvatputryai tamadAmiti // 453 // putrImapi samAhAyya / papraccha nRpvikrmH|| vatse ! tvatsavidhe hAraH / sAMprataM vidyate na vaa||454 // sA'vocannagarIbAhye / kelivApyAM pitarmayi // kilaMtyAMhAramAdAya / nezivAn kelimrkttH|| 455 // so'nveSito'pi sarvatra / na lebhe stenavat kvacit // bibhyatI tAtapAdAne / na cAhamidamabhyadhAm // 456 // AkarNya kapimartyasta-dvIkSya rAjasutAM ca tAm // punaH kapitvamaihiSTa / svajAtiH khalu dustyajA // 457 // sa tairazcayakaraM nIraM / pItvA kApeyamApya ca // kRtotphaaltyottaalH| so'gAdrAjasutAM'ntikam // 458 // |svaM kelimarkaTaM rAja-tanUjA 'pyupalakSya tam // utsaMge sthApayAmAsa / mene sneho hi kAraNam // 459 // kimetaditi vismere / bhUpatI paripRcchati // kApeyaM vRttamAkhyAya / dadau haarmjaaNgjH||460|| bhUpo'pi hAramAdAya / dattvA divyaaNshukdvym|| | kSamayitvA'rcayitvA ca / mudA''jeyaM visRSTavAn // 461 // evaM pari prakAzya svaM / gRhItvA cUrNapAthasI // samaM makarama 1cauraH 3 gaaNa. 3 kalaMtyAM, pra. 4 tat, pra. GOSTIGASUGUSTEGA Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SERIES RSMSSAMSUSALOCALCULAR tyeNa / clito'jaasutsttH||46|| droNapattanasaMbAdha-grAmAkarasamAkulAm // dharAM siddha iva bhrAmyan / dRzoH sAphalyamApa sH|| 463 // anyedhurgacchatastasya / kAMtAre dinayauvane // dvipeMdrApahRtaH ko'pi / pumAn dRSTipathaM yayau // 464 // taM naraM kuMbhikuMbhAge / dRSTvA nizceSTavat sthitam // sa tatsvAsthyacikIrAsI-tsatAmetaddhi lakSaNam // 465 // brajaMtaM tIvrabegena / gajaM taM dhartumakSamaH // agnidruphalacUrNena / tene mrtymjaasutH||466|| zItopacAraizcaitanyaM / laMbhayitvA sa puurussH|| ko'sIti pRSTaH svaM vRttaM / vaktuM tasmai pracakrame // 467 // astIha vijayetyAkhyaM / kRtavyAkhyaM budhaiH puram // tatra bhUpo| mhaaseno| mahAsena ivaujasA // 468 // yannistriMzayamIdhArA-jale nirmajya zatravaH // sukhAdanimiSIbhAvaM / bibharAMcakrire raNe // 469 // tatpriyA zIlavatyasti / bhUmiSTheva zacI svayam ||tnuurho'smi tasyAhaM / nAmnA vimlvaahnH||47|| ArUDho'haM vazIkartuM / madAvasthAmupeyuSA // anena kariNA preta-patineva hRto ruSA // 471 // nAmnaH samAnaM mAtaMga| bhAvaM vyaktumiva dvipH|| mAmasau mRtadezIyAM / dazAM ninye shrmaadibhiH|| 472 // nizceSTaM kASThavat klezA-vezAttyakta| mivaasubhiH||tvyojiivytaa mAMnu / kiM naivopakRtaM sakhe ! // 473 // kulInodhanavAn vidvAn / dhanuSmAn vinayI nyii||sulbhH puruSo loke / durlbhstuupkaarkH||474||ath bhojitpaatheyo| gRhItvA saha to nrau|| ajAputraH puro gaccha-nizi deva| droNaH-siMdhuvelAvalayitaM nagara-samudrapravAhaveSTitaM nagaramityarthaH, pattanaM-nAnAdezAgatapaNyasthAnam, jalasthalanirgamapravezam,-jalasthalayoranyatareNa paryAhAra (nirgama) praveza (nagaraM ) uktaM ca-pattanaM zakaTairgamya, ghoTakainauMbhireva ca / naubhireva tu yad gamyaM, paTTaNaM tatpracakSate // 1 // jalapattanaM sthalapattanaM ca, saMbAdhaH-bahulokamIlanasthAnam | (meLo ). 2 bRhatsenAdhipatiH (indraH ). 3 yamasaMbaMdhi, pakSe saMyamIsaMbaMdhi. 4 narIbhUtahastirAjakumArI. ALSEARCANCERCOM Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 kule sthitH|| 475 // supteSvanyeSu bhUpAla-putrI vimlvaahnH|| ArdraduHkhIti no nidrAM / lebhe niHsva ivaarcnaam|| // 476 // tadA devakule tatra / sa kIramithunasvaram // zrutvA tadaMtikaM gatvA / zuzrUSurnibhRtaM sthitaH // 477 // iyacciraM / sthitaH kva tvaM / kathaM vA chuttitsttH|| iti pRSTaH zukaHproce / zukI prati manuSyavAg // 478 // zabaro mAM tadA dhRtvaa| 4AnItvA ca vijayaM puram // rAjadAsIkare krUro / vikrINIte sma bhRtyavat // 479 // dAsI bhUpamahAsena-patnIzIlavatIkare // arpayAmAsa mAM sA'pi / dRSTvA tuSTavatI hRdi|| 480 // zrutvA'sau mAnuSI vANI, vyaktAn zlokAMzca mnmukhaat| nyadhAnmAM paMjare haime, guNAdhikyaM hi baMdhanam // 481 // yacchaMtI madhuraM bhojyaM / sUktAnyadhyApayaMtyapi // svaputramiva sA naiva / mAM mumoca karodarAt // 482 // ekadA nRpateH paTTa-hastI prApyonmadiSNutAm // AlAnastaMbhamunmUlya / kaMdavanniragAbahiH18 // 483 // aMkuzaM skaMdhato vyomnayu-cchAlayaMstRNapUlavat // kSipan hastipakAna dUre / karkarAniva roSataH // 484 // yamadaMDAgravacchaMDA-mudasyan dalituM khagAn // puro mAnavadarza ca / peSTuM dhAvan kRtAMtavat // 485 // pralayakSubdhapAthodhitulanA nagaraM nayan // vihartumiva sa svairaM |.prtsthe vipinaM prati // 486 // tribhirvizeSakam // niSiddho'pi janairbhUpa-putro vimalavAhanaH // kapi mamivAroha-taM gajaM sAMtvanecchayA // 487 // yAvattaM zikSayatyeSa / tAvatpretAttavad dvipH|| janAnAM pazyatAmeva / dhAvitvA jagmivAn kvacit // 488 // tannizamya mahAseno / gata caitnyvnnRpH|| na rAjyAdikathAM kAMci-dvitene shuunymaansH||489 // tadAkalayya bhUpAlAH / sImAlAH pUrvavairiNaH // etya sainyairadainyaista-puraM triHpa 1narIbhUtahasti-makarapuruSa-ajAputreSu. 2 nizcalaM-guptaM yathAsyAttathA. -CROSAROKAR tyanecchayA // 487 // mahAno / gatacaitanyavAdanyaista-tpuraM triHpa hai| // 38 // Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yaveSTayan // 490 // mahAseno'pi senAbhiH / samaM tAn yudhyayodhayat // parAbhavaM sahate hi / siMhavanna mahasvinaH // 49 // sainyabhaMge sati svena / yudhyamAno'pyanekadhA // blibhishchlibhirdviddhiH| mahAseno nyahanyata // 492 // bhAsvatIva gate tasmi-nRpe'staM daivyogtH|| loke'ndhakaraNaH zoka-tamaHstomastadA'sphurat // 493 // tato buddhibalo nAma / maMtrI buddhibloddhrH|| pidhApya vizikhAH sarvAH / paurarakSAmacIklapat // 494 // kRpAM manasi kRtvoccaiH / kArAgAra nivaasinH|| janAn so'mUmucat sarvAn / prastAvajJA hi tAdRzAH // 495 // rAjJImRtyA samAyAsI-nmamApi maraNaM hahA // ityudiiyekyaa dAsyA / mukto'haM paMjarAtpriye! // 496 // vinA tamekaM bhUpAla-putraM vimalavAhanam // mRtaprAyamabhUtsarva / bhojyahInaM yathA vapuH // 497 // kIdRzaM rAjyamAsIttat / prathamaM sAMprataM punH|| kIdRgasti hahA daivA-danityA'ho ? bhavasthitiH // 498 // aMtarmatracaNo maMtrI / lakSasainyA dviSo bhiH|| kiM kiM bhAvi puro veda / bhagavAn ko'pi naaprH|| 499 // adhunaiva samAyAntaM / viddhi mAM tatpurAdiha // zukImiti zukaH procya / munivanmaunamAtanot // 500 // zrutvA tadduHzravaM tAta-vRttaM vimlvaahnH|| zastrAhata ivoddiipt-muurchshcaityaaddhshcyutH|| 501 // tatpAtajAtanirghAtA-dajAputro'panidritaH // apazyan saMnidhau bhUbhRt-putraM taM drssttumutthitH|| 502 // itastato bhramaMzcaitya-pazcAdbhAge'timUrchitam // dRSTvA rAjasutaM so'bhU-davAlIDha ivAkulaH // 503 // zItairaupayikairAzu / svasthayitvA kathaMcana // tava jajJe kimettt-mitypraakssiidjaasutH|| 504 // prisRtaashrumishraakssH| kathaMcidvAcamuccaran // vRttaM zukoditaM tasmai / jagau vimlvaahnH||505|| ajAsutastamUce'tha / snehalo nijabaMdhuvat // mA rodIrmAsma zocIzca / vibhAvya bhavaceSTitam // 506 // pitaraH kasya Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlagha0 // 39 // jIvaMti / ciraM kasyAnizaM sukham // rurudhe kasya no rAjyaM / maMthibhiH pratipaMthibhiH // 507 // udayaH patanAya syAjjIvitavyaM ca mRtyave // virodhaH sukhanAzAya / sthitireSA sanAtanI // 508 // tAvadevodayaH puMsAM / yAvadbhAgyamabhaMguram // zuklapakSakSaye jAte / sudhAMzurvardhate kiyat // 509 // tacchokazaMkumunmUlya / dhIratAM hRdi dhAraya // vyasane sati yo dhIraH / sa dhIra iti me matiH // 510 // agAdhe vyasanAMbhodhau / mahato'pi nipetuSaH // navaraM dhIrataivaikA / taduttAre tarIyate // 511 // iti saMbodhitaH sUkta - mahAsenatanUruhaH // adhunA kiM karomIti ? / pRcchati sma tamutsukaH // 512 // ajAsuto babhASe taM / mA bhaiSIstvaM dviSadgaNAt // varAkA me puraH ke'mI ? / mRgeMdrasya yathA mRgAH // 593 // kiMtu yAvadahaM yAmi / tAvallekhaH prahIyatAm // zukenAnena tena syAt / svastho maMtrI yathA hRdi // 514 // ityuktvA kIramAkArya / proceSjAtanayo mRdu // pazya tvaM nRpateH putraH / so'yaM vimalavAhanaH // 515 // yadyetajjananIsnehA-ttvamAnRNyaM samIhase ? // tadetadupakArAya / maMtriNolekhamarpaya // 516 // ityarthitaH zukastena / lekhaM lAtvA tadarpitam // tadaiva devavadgatvA / dadau buddhibalAya tam // 517 // yasya tasyApi kRptaH syAdupakAraH phalegrahiH // pazya kasyAM hi velAyAM / zukaH sa patramArpipat // 518 // dRSTvA'pi kRtahRllekhaM / taM lekhaM prApya mitravat // svayaM buddhibalo maMtrI / vAcayAmAsa tadyathA // 519 // svastizrImanmahAsenasUnurvimalavAhanaH // bhujopapIDamAliMgya / maMtriNaM nigadatyadaH // 520 // astIha nistuSaM svasti / tatratyA nikhilA kathA // | mayA'jJAyi zukAdasmAt / svasmAdanucarAdiva // 521 // vaiklavyaM na tvayA''laMbyaM / jAtaM yajjAtameva tat // ahamAyAta evAsmi / tAvadrakSyaM nijaM puram // 522 // iti lekhArthabodhena / buddhvA bhUpabhavAgamam // dhIsakhaH sukhamApede / sanAyaka sarga. 2 // 39 // Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hai ivoccakaiH // 52 // asmin kSaNe yathA kiir!| bhavatopakRtaM mama // tathA na baMdhunA'pIti / maMtrI taM pratyacIkathat // 524 // kumAraH kSipramevAtra / preSya ityanuziSya tam // prAhiNocca zukaH so'pi / kumArAya tadAkhyata // 525 // guTIyogena kRtvA'tha / rUpaM bhaarNddpkssinnH|| svArbhAniva kumArAdIn / kSiptvA pakSAMtare'khilAn // 526 // Ajeyo nabhasA tasmAduDDIya vijayaM puram // kSaNenaikena saMprApa / kaTare siddhirutkaTA // 527 // yugmam // svasthIkRtya dviSaddhaMso-pAyoktyA nRpanaMdanam // ajAsUnuH samaM tena / puradvAramazizriyat // 528 // dvArAdhyakSeNa saMbodhya / kumArAgamamaMtarA // maMtriNA darzitAdhvA'sau / bhUdhavAvAsamAsadat // 529 // kumArAd jJAtavRttAMto / dhIsakhastamajAsutam // pUrvajAdadhikaM mene / priyaH kasya hi nopakRt // 530 // prAtaya'dhAdajAputro / rAjye vimalavAhanam // acIkaraca ruciraM / nagare maMtriNA maham // 531 // rAjanyabhyudite tasmiM-stadrAjyaM vyomavadvabhau / kairavAkaravalloko-'bhavat prmodmedurH|| 532 // tasya rAjyopaveze ye / babhuvurvAdyaniHsvanAH // ta eva vairiNAM prANa-prayANapaTahasvanAH // 533 // ajAsutAnumatyA'rIn / duutenaaviivdnnpH|| adhunaiva dhraadhiishaaH!| yuddhe sannahyatAmiti // 534 // ajAputraM babhASe ca / yastvayA praagnriikRtH|| paTTahastI sa me syAcce-ttarIn hanmi helayA // 535 // tadaiva devavattena, paTTahastI narAkRtiH / idAMbhasA punarhastI-kRtya rAjJe samaArpitaH // 536 // athAjeyo bahirgatvA / cUrNa kSiptvA saroM'bhasi // tatpAyanAnnarIcake / dviSAM sarvahayadvipAn // 537 // tAn bhaTAnutkaTAn lakSa-saMkhyAn sa nijasannidhau // kRtvA makaramaryeNa / bhUpaM pratyabhyadhAditi // 538 // paTTahastinamA-18 sthAya / tvaM sasainyo'pi nirbhayaH // mRgAniva nijArAtIn / manIyAH mRgarAjavat // 539 // lakSasaMkhyairbhaTaiH sAka-maha HASSACHUCASUSTUS Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ masmi bani sarga.2 kumAra- pAlaca0 // 40 // OSUUSAASAASAASTA masmi bahiHsthitaH // tvattaH praNazyataH zatrUn / hatAro madbhaTA ime // 540 // bhUtvA tathaiva saMnaddho / nRpo vimlvaahnH|| daavpaavkvttiivrH| petivAn ripukAnane // 541 // taddhastI balavAMstuMgaH / prakSaranmadanirjharaH // maMthAdrivanmamaMthoccai-staM dviSatsainyasAgaram // 542 // padamardanataH kAMzcit, kaaNshcicchNddaagrghaattH||dNtaadripaattH kAMzci-cUrNapeSaM pipeSa sH||543|| nRpo'pyalakSitAkarSa-saMdhAnaparimokSaNaiH // cakre sphAraM zarAsAraM / prAvRSeNyapayodavat // 544 // tanmuktAbhiH shraaliibhivissvdriiciibhiraacitaaH|| dviSo dvidhApi taM jiSNuM / menire nijamAnase // 545 // bANairarutudairbhUpa-stathAdhyaM vidviSAM vyadhAt // ninakSavo'pi te maMkSu / yathA naikSata nirgamam // 546 // hAstikAzvIyarAhityAt / tAn nRpAnapi pattivat // jitvA vazaMvadAn svasya / cakre vimalavAhanaH // 547 // tato jayaramAzleSa-subhagaMbhAvuko nRpH|| sametya taiH samaM samya-gajAputra praNemivAn // 548 // taM cakriNamivAlokya / lakSasainyasamanvitam // nRpAH pare'pi prmN| vismayaM prtipedire||549|| svasadmani tamAnIya / mahotsavapurassaram // Uce snehAMcitAM vAcaM / bhUmAn vimalavAhanaH // 550 // prAk tvayA dadire praannaaH| sAMprataM raajympydH|| sarvasvasyApi me deva !, tvameva prbhvsytH|| 551 // saMttvotsekastava chekaH / ko'pyasau yena helayA ||raajympyryte'nysmai / svayaM kiMcinna cepsyate // 552 // tathApi svaguNakrItaM / muMzva rAjyamidaM sukham // ahaM tu tvAmupAsiSye / zrIrAma hanumAniva // 553 // ajAsutastamUce tvaM / yadyevaM bhaktimAnasi // tarhi me nikhilaM siddhaM / rAjyadAnena kiM mudhA // 554 // yadupakRtya parasya na gRhNate / kimapi satpuruSAstadavaimyaham // bhavatu meti yade| 1 AcitAH-vyAptAH.2 araMtudaiH marmapIDakaiH.3 mArgam.4 hastinAM samUhaH hAstikam, azvAnAM samUhaH AzvIyam. 5 ajAputram.6 sacotsekena.7 sukhaM yathAsyAttathA. // 40 // OM Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ miravakrayaH / svacaritasya zubhasya samAdade // 555 // nRpAbhyarthanayA tatra / gurugauravapUrvakam // so'vaatsiidutsvaibhvyaiH|| prIyamANaH kiyacciram // 556 // caMdrApIDanRporpajJa-matha dhyAtvA parAbhavam // ajAsutaH sasainyo'pi / pratasthe tajigISayA hai| // 557 // Asan ye kalpitA mAH / pUrva cUrNapradAnataH // te punaIdatoyena / hastyazvIcakrire'munA // 558 // pathi 18 saMcaratastasya / sainikAnAM bahutvataH // tRNamAsId dviSadvakre / nIraM tatstrIdRzoryadi // 559 // vAhinIzatasaMkIrNe / tadIye 5 | sainyasAgare / / maktvA bhUpaiH sapakSara-pyaho mainAkitaM na kaiH|| 560 // jaMgalo'nUpatImApa / tadIyebhamadodakaiH // jaMgalasvamanUpastu / taddhayodbhUtadhUlibhiH // 561 // vArdhipUra ivodvele / tatsainye prasarIneti // vaitasIM vRttimAzritya / sthitaM yadi paraM nRpaiH // 562 // ito nizAtyaye caMdrA-pIDaH svamRtibodhinIm / / vAcaM devyoditAM smRtvA / doyAmAsivAna hRdi // 563 // satyanAmAnamAkArya / prAtargaNakazekharam // kuto me bhavitA mRtyu-riti prnitvaannRpH||564|| so'pi | lagnaM vinizcitya / proce deva ! tava dhruvam // pakSAMte maraNaM bhAvi / lakSasainyAdajAsutAt // 565 // kiMca bhUpAla ! devInAM / bAlakAnAM tapasvinAm // jyotirdRSTamiva prAyo / vAkyaM bhavati nAnyathA // 566 // tadaivajJavacaH zrutvA / zalyaviddha ivockaiH|| caMdrApIDaH sphurtpiiddH|kssmaatle sahasA'patat // 567 // viSAdapyadhikaM mnye| mRtyurityakSaradvayam // tajjagdhvA mUrchati praannii| zrutvA'pyetadaho ytH||568|| yadvaitadakSaradvaMdvaM / sarvaduHkhamayaM dhruvam // kuto'nyathaitacchravaNA-janatA durmnaayte||569|| 1 gRhItavastubhiH. 2 mUlyam. 3 tamAdade, pra-( sa nAdade). 4 Adau kRtam. 5 racitAH. 6 senA, pakSe, nadI. 7 senAnAM saMghaH sainyam. 8 jUDayitvA. |9 bhUbhRdbhiH-nRpaiH, parvateca. 10 jalarahitapradezaH. 11 jalayuktapradezatAm. 12 sRdhAtoryadalagantAcchatRpratyayaH, prasarIyati, pra. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra pAlaca0 // 41 // athAjeyapravRttyartha / caturdikSu carAnnijAn // baMdhUnivAtivizvastAM-zcaMdrApIDo visRSTavAn // 570 // paraM vijJAya tad sarga. 2 vRttaM / devatAmohitA iva // vyAvRttA na carAH keci-ttena svastho'bhavannRpaH // 571 // tasya kArayataH zazva-dajAsUnugaveSaNam // Ayu prAMta ivAgacchat / pakSaprAMtaH zanaiH zanaiH // 572 // tadA cAgasi kasmiMzci-caMdrApIDena koptH| subu|ddhiriti mNtriidrH| svapurAnniravAsyata // 573 // nUnaM tena krudhAMghena / na subuddhiH sa dhiiskhH|| purAnnirvAsayAMcakre / kiMtu buddhiH svadehataH // 574 // nRpApamAnatAdhmAto, vairazuddhicikIrasau // itastataH paribhrAmya-nAjeyAnIkamaikSata // 575 // hAstIyAzvIyapAdAta-rathakovyAkulaM balam // vIkSya piMDIkRtaM vizva-miva mene sdhiiskhH|| 576 // taM prasthitaM pari-1 jJAya / caMdrApIDanRpaM prati // AsIddevIvacaH satya-miti nirNItavAnayam // 577 // tasmAt svasiddhimAdhyAya / dRSTvA ca tamajAsutam // subuddhirvilsdbuddhiH| svasvarUpaM nyabodhayat // 578 // vipakSamapi saccake / taM tthoccairjaasutH|| yathA 'sau kathayAmAsa / vadhopAyaM virodhinH|| 579 // athAjeyaH puraskRtya / taM subuddhiM svabuddhivat / caMdrAnanApurIpArthe / tasthA-1 vAktane dine // 580 // puroparodhaM tiSThataM / taM vilokya bRhadalam ||citrtraasvissaadaatt-shcNdraapiiddo vyciicrt||581|| careSu ko'pi tAvatsu / nAsyodaMtamacIkathat // ayamAyAta evAtra / dRSTaH kiM vyomato'pasat // 582 // satyApanAkRte yadvA / deviidevjnyvaakyyoH|| kA'pi lokottarA daivI-mAyaveha viz2ubhate // 583 // bhavatvevaM tathApyenaM / dhvaMsiSye svbhu-16||41|| jaujasA // iti dhairyAnnapaH sainyAn / senAnyA samanInahat // 584 // nizi maMtrI puraM gatvA / rAjyadhuryAnabhASata // 1 vari, pra.2 samIpaM. 3 taM, pra. *%%%% CREASSAGE Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AsIdevIvacaH satya-majAputro yadAyayau // 585 // prabhAte lakSasainyo'sau / caMdrApIDaM haniSyati // tadyUyaM bhajata drAktaM / jijIviSata cecciram // 586 // udayI sevyate svaamii| paro'pi svo'pi na kSayI // vyomApyAzrayate sUrya / somAstasamaye sati // 587 // nItisarvasvasaMvittau / chekamekaM tamaH stumaH // chAyAchalena yaddIpaM / dviSamAzritya naMdati // 588 // ahaM yuSmaddhitAyaiva / vaktumAyAmidaM dhruvam // etadeva hi hAdaM yat-prAgeva hitazaMsanam // 589 // kiMca vaidagdhyamapyetadyacchubhAyaticiMtanam // ko vizeSo'nyathA dakSo / jaDavaddahyate yadi // 59 // tato bhavadbhiH sannahya / sthAtavyaM sakalairapi // ajAputre'tra sNpraapte| yuSmAnmelayitA'smyaham // 591 // AtmanIne vacasyasmin / pradhAnaiH svIkRte sati // maMtrI bahistadaivaitya / svanAthAya nyavedayat // 592 // jAte'tha tapane prAcyA-'calacUlAgracuMbini // vAdyamAneSu vAdyeSu / ripu6 prANApahAriSu // 593 // astraiH sarvAMgasaMlagnaiH / sAkSAlohamayAniva // siMhanAdairmukhodgIrNaiH / zabdAdvaitamayAniva // 594 // tejaHstomAnivAptAMgA-nutsAhAniva cAkSuSAn // ahaMkArAnivAgrasthAn / pratApAniva piMDitAn // 595 // kRtotphAlAn raNottAlAn / vAcAlAn jyniHsvnaiH|| prasAditAn puraskRtya / padAtIn paatitdvissH||596|| samaronmAdimiH saadi-nissaadirthikairghnaiH|| jagajagdhaM kRtAneka-rUpaiH saakssaadymairiv||597|| anvitaH sphiitshauNddiiryo| jaitramAruhya kuMjaram ajAsutazcacAlAtha / dviSadunmAthakAmyayA // 598 // SaDiH kulakam // subuddhimaMtrimaMtreNa / sa purIdvArarakSakAn // vinA zyAgetanAnnavyAM-statrAtmIyAnyavezayat // 599 // Ajeye madhyamAyAte / pradhAnA mNtribheditaaH|| samagaMsata sarve'pi / | snehalA bAMdhavA iva // 600||raajdvaarN tataHprApya / tatratyAnapi yAmikAn // hatvA'nyAn sa nyadhAnnIte-ravizvAso hi Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra pAlaca. // 42 // jiivitm||601shaatdvijnyaay mahApIDa-caMdrApIDo yuyutsyaa||yaavdaayaati tAvat draa-gmdhye'vishdjaasutH||602||dvedhaa'pi tadbalAdvaitaM / svapradhAnAMzca tadgatAn // pItvA dRgbhyAM bhybhraaNtH| so'bhavadviklavaH kSaNam // 603 // tato lajjiSyate kssaatrmityaattotsaahsaahsH| sa DuDhauke vahan khaDga-mAjeyena sahAjaye // 604 // ajAputro'pi kopena |dhaaraalkrvaalbhRt // babhUvAnabhyamitrINaH / siMhavatsaMhatorjitaH // 605 // mallavadvahu vlaantau| bhramaMtI cakravanmuhuH // kSudaMtau ca mahIpIThaM / pAdA,jirAjavat // 606 // yacchaMtI vaMcayaMtI c| khagaghAtAn parasparam // yuyudhAte bhaTau tau dvau / dvipAviva madoddhatI // 607 // yugmam // kRtapretikRtiprauDha-stayoH sa smrotsvH|| vAdinorvAdavat kasya / na priyaMbhAvuko'bhavat // 608 // 3 // tayorvigRhNatorevaM / labdhalakSatayA'sinA // Ajeyazcicchide bhUbhR-cchIrSa kamalanAlavat // 609 // Ajeyasya zirasyAgAt / puSpavRSTirnabhastalAt / / bhuvastalAnnabhaH prApa / kIrtirAmodamedurA // 610 // Ucire yAn jayArAvAM-stadA taM prati maagdhaa| uccATamaMtraphaTkArA-sta evAsana pratidviSaH // 611 // tadaiva zobhane lagne / mUrdhanIva virodhinAm ||raajye nyavIvizanmaMtrI / subuddhistamajAsutam // 612 // suprItestasya sarve'pi / maMtriNo nAgarA api // prItyA'bhiSekamAtenu-rAdhipatyataroriva // 613 // mahIpAlAzca sImAlAH / sphAropAyanapANayaH prANasiSustamabhyetya / dvitIyAcaMdravanmudA // 614 // svayaM svayaMvarAyAtA / devIbhUmigatA iva // pariNinye nRpo'nekA-ichekA nRptiknykaaH|| 615 // itthamekena sattvena / caMdrApIDaM nihatya sH|| svasAtkRtvA ca tadrAjyaM / kRtaartho'jnyjaatmjH|| 616 // ramamANaH svapattIbhi-devIbhiriva 1 rahasyam. 2 parAkrameNa, sainyena, ca. 3 saMgrAmAya. 4 zatrusanmukhagAmInaH-zatrumami sAmarthyena gaMtA, 5 kRtasya pratikaraNe prauDhaH, 6 phuT, pra. 7 suprApte,pra. suprAtaH,pra. 42 // Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ i.pA.ca. 8 vAsavaH // tRtIyapuruSArthAbdhi - pArINatvaM sa labdhavAn // 617 // tasyAsan dvisahasyUnA / lakSI sphUrjadrayA hayAH // dvisahasrI gajeMdrAzca / rathAH paGgAstvanekazaH // 618 || yauvanAnaMgazRMgArAn / zizirAlpIkRtaujasaH // netuM sphUrtimiva sphItAM / vasato'tha samAgamat // 619 // jagaccharavyakaraNA-sprAcyapuSpazaravyayam // matveva kusumAstrasya / madhustene sumo| tkarAn // 620 // malayAhiviSavyAptaH / kiM vavaiau tanmaruttadA // yadasya sparzato mUrcchA-mAnacchurvirahAturAH // 621 // astyaMtra nottamA jAti-manyAzca madhupAyinaH // itIva na vasaMto'bhU- navaraM vratinAM priyaH // 622 // astrastomamiva smAraM / vasaMtasumanaH srajaH // vanIpAlo'vanI pAla - syopAyanamupAnayat // 623 // vitIrya nRpatistasmai / kanakaM pArito Sike // riraMsayA samaH san / kRSNavadvanamAvizat // 624 // puSpoccayapayaH keli - prekhA kholnAdibhiH // tatrAjeyazciraM | reme / naMdane tridazaidravat // 625 // netraikapeyaM nirmAtuM / vanazrIkamanIyakam // bhrAmyan zuzrAva bhUmIzaH / zlokamekamimaM muhuH // 626 // yatra tvamasi tatraiva / tiSThatIM jananIM nijAm || adRTraiva yadaznAsi / tatte ghighaMsa ! haMsatAm // 627 // tanni zamya nRpo dadhyau / zlokenAnena ko'pyasau / mAmAcaSTa pure'traiva / vasaMtIM mama mAtaram || 628 // dhigdhigmAmanizaM mattaH / zriyA madirayeva yaH // svamAturapi nAsmArSaM / kimakArSamahaM hahA // 629 // AjIvitaM satAM mAtA / bhavatIti mahadvacaH // tasmai jalAMjalirdatto / mayA vismRtya mAtaram // 630 // mAtA pitA kalAdAtA / bhItitrAtA tathA prabhuH // yenaite 1 pAragatatvam. 2 kakSA-zabdaH strIliMge'pyasti. 3 mAgha-phAlguno. 4 vistRtAm 5 caitra-vezAstrau. 6 lakSyam. 7 vigamabhU. 8 kAmadevasya 9 vasaMtaH 10 vasaMte. 11 jJAtiH, pakSe-jAti ( jAi vRkSa ) puSpANi. 12 madyapAyinaH, pakSe, bhramarAH 13 smarasaMbaMdhinam. 14 sanIkaH, pakSe, baladevayuktaH 15 nRtyam. 16 dolA. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 43 // nyakRtAstena / sukRtaM nyakRtaM nijam // 631 // tadaiva nRpatiHproce / maMtriNaM jananI mama // pure'sti kApi tAmadya / dRSdaivA-10 sarga. 2 nAmi nAnyathA // 632 // vanakrIDAdikaM sarva / vihAya viSavannRpaH // svasaudhametya ca proce / carAniti ciraMtanAn // 633 // vaprAdahiryAmyadizi / praSTavyo vAgbhaTAkhyayA // pazupAlo bhavatsaughe / tanujo'jani vA na vA // 634 // caraistadvAgbhaTaH pRSTo / jagau me'jani naaNgjH|| adhvanyekastu lagdho'bhUt / so'pi kutrApi jagmivAn // 635 // caraistadetya vijJaptaH / sNshyaalurjaasutH|| paTahaM vAdayAmAsa / mAtRjJaptyarthamityatha // 636 // abhidhatte vasaMtI yH| pure'tra nRpamAtaram // vizrANayati tasyeSTaM / yatheSTaM sairSa tuSTahat // 637 // paTahe vAdyamAne'pi / ko'pi novAca mAtaram / nRpastadaparijJAnAta / khinno'pyatti na sarvathA // 638 // abhuMjAne'tha bhUjAnau / cikhide ttpricchdH|| adIpyamAne dIpe hi / na prakAza prakAzabhAg // 639 // atha strI rogiNI kAci-detya bhUpaM vyajijJapat // yadi tvaM me gadaM haMsi / tadA tvajananIM ve // 640 // AjeyastAM mudA''caSTa / dRSTAyAM nijamAtari // ahatvA tvadgarda bhadrena payo'pi pibaamyhm||641|| tataH sA vanitA kApi / gatvA devIva tatkSaNam // gaMgAmAnIya mAteya-miti tasmai samArpipat // 642 // svaputradarzanAdeva / gaMgAyAH stnyugmtH|| stanyamAvirabhUnmUrta / premeva hRdyaadvhiH|| 643 // ajAnato'pi bhUjAne-jananIdarzanAdapi // uddherSacchadmanA tene-'bhyutthAnamiva rombhiH|| 644 // stanyacyutipratyayato / nRpo jJAtvA svamAtaram // utthAya // 43 // vidhivadgotra-devatAmiva nemivAn // 645 // aprAkSIcca va tAto me / sA jagI svargabhAgabhUt / / punaH sa pRSTavAn tiraskRtAH. 2 dadAti. 3 icchitavastu. 4 rAjA. 5 AnandamiSeNa. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AUSSURES mAtaHpArthakyaM kathamAyayoH // 646 // sA'zrumizramukhI prAha / vatsa ! vedavidAM vrH|| dharmopAdhyAyasaMjJaste / tAto gaMgA'smi ca prasUH // 647 // pitA tvAM janmalagnena / bhUpaM saMbhAvya bhAvinam // narakaM matsuto gaMtA / hahA rAjyabhavAM'hasA 8 // 648 // etatsaMtAnino'pyevaM / nipatiSyati durgatau ||dhyaatvetytyaajydvaa / tadaiva tvAM mayA balAt // 649 // yugmam // tatastvaM vRddhavAn kasya / vezmanIti na saMvide // atha tvAM dRSTavatyasmi / punaH puNyamivAtmanaH // 650 // tannipIya nRpa|zcitte / vimarzana kArmikI gatim // satkRtya ca savitrI tAM / praiSIdaMtaHpurAMtaram // 651 // athAjeyaH svavaidyebhyo / rogiNI tAmadIhazat // acIkathacca sajeyaM / kriyatAM kssiprmaussdhaiH|| 652 // tAM nirIkSya parIkSyApi / te surAjJe vyajijJapan / aMtrazATo babhUvAsyAH sAdhyeyaM tena naiva naH // 653 // tadaiva puratasteSAM / maaNskhNddaanynekshH|| udamya visragaMdhIni mRtaprAyeva sA'bhavat // 654 // punaHproce nRpo vaidyA-nasAdhyA'sti yadapyasau // tathA'pi kRpayA yogya-bhaiSajairupacaryatAm // 655 // tathA kRte'gadaMkArai-nRpAdezavazaMvadaiH // atyugrauSadhazoSeNa / sA mUrchAlA'patad bhuvi // 656 // nRpeNa kaarymaannair-pyupaayairtishiitlaiH|| kathaMcidapi caitanyaM / sA pramIteva naanshe||657|| ullApayiSyate seyaM, kathamityAture prabhau / vaideziko bhiSak ko'pi, kuto'pyetyauSadhaM jagau // 658 // ajAdugdhena puSTasya, narasya rasanA ''miSam / yadyasyai dIyate tarhi, syAdavazyamiyaM viruk // 659 // yadyevaM syAdiyaM nIrug , lebhe tarhi na kiM mayA / iti hRSTo nRpaH zakhyA, svajihvAM chettumudytH||660|| kliznAti svamapi prAyaH, sAdhuH prhitecchyaa| karpAso na kiyatkaSTaM, sahate janahetave // 66 // 1 zrI. 2 zrI. 3 seyaMtrI kathaM ? ubaMdhanaM prApayiSyate-prApsyati vA-kathaM nirAmayA bhaviSyati ityarthaH. 9689900CRACCAR 4064% Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra pAlaca0 // 44 // *% SCARSASARAN yAvacchinatti jihvAna-mAjeyastAvadaMbare / rAjan ! mA sAhasaM kArSi-rityuccairudito dhvniH|| 662 // dhvanyanaMtarameva drA-mAdurAsItpuraH surI / rogArtA strI ca vaidyazca, tiro'bhUtAM payodavat // 663 // saMbhrAMto bhUdhavo dadhyau, va sA''rtA strI! bhiSaka va saH ko'yaM divyo dhvaniH ? keyaM ?, devatetyadbhutaM kimu // 664 // sA devI tamuvAcaivaM, yeyaM caMdrAnanA purI / asmyadhiSThAyinI tasyA-stvayyAjanmAtivatsalA // 665 // tAhazImyo vipadbhyaste, proddhRtasya mayA|'dhunA / prAjyaM rAjyaM vitIryaMta-cake sattvaparIkSaNam // 666 // vatsAsti tvayi tatsattva-mupakArakajIvitam / jIvannapi vinA yena, janaH syAdapajIvavat // 667 // dvAtriMzallakSaNAdhikyaM, yatsattvasyAlpameva tat / yena jIvati jIvo'pi, tato'pyaPIdhikamastyadaH // 668 // tadidaM suciraM rAjyaM, tvaM sattvAlaya! pAlaya / sAttvikAnAM ca bhUpAnAM, zirazcUDAmaNIbhava // 669 // sA devItyAziSa dattvA'-bhracchAyeva tiro'bhavat / snAnAdyAcarya bhuMkte sma, bhUpo'pi spricchdH|| 670 // padbhiH kulakam // AzritaH sAttvikI vRttiM, satyabhAmAbalAnvitaH / viSNuvatpAlayan lokaM, so'bhavat puruSottamaH // 671 // kadAcidgurusaMparke, saMpanne siddhilagnake / lalau samyaktvamAjeya-ciMtAmaNimivAdhanaH // 672 // samyaktvaM pAlayan zuddhaM, jainaM dharma prabhAvayan / vistArayan yazaHstomaM, sa mahIM ciramanvazAt // 673 // atha vaardhkvrdhissnnu-bhvnirvedmedurH| virajyati sma rAjyAdA-vajAsUnurmumukSuvat // 674 // etAH khalA iva calA, virasAH svavazA na hi / ityasau nitarAmAsIt / zrISu strISvapyanAdaraH // 675 // eSAM satI parityAge, guNaH syAdasatAM tu na / ataH sataH sa tatyAja, viSayAn viSasodarAn satya-vacanam, bhA-dIptiH, mA lakSmIH, baLa-parAkramam. 1 bhiyaH niyaca. 3 viSayANAm . 4 vidyamAnAnAm. 5 avidyamAnAnAM. %%AA%CA // 44 // Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 676 // dehasthAmapi paMcAkSI, vijaye naiva yadyaham / tarhi meM zUratA keti, vyajigISata tAmasau // 677 // tato rAjyazriyaM dattvA, sUnave nayazAline / ajAputro gurUpAMte, saMyamazriyamAzrayat // 678 // kaSAyayAmikavRttA-bhavakArAgRhAMtarAt / niryiyAsuriva kSipraM, sa kriyoddhAramAnaze // 679 // bhavapretavane moha-pizAco mAM chaliSyati / itIvAgamamaMtraM sa, smarati sma divAnizam // 680 // adatta kSIyate kSipra-midaM dattaM tu vardhate // iti ciMtAdhikaM jJAnaM, munibhyaH sa muni-10 dadau // 681 // kuzIlaM nehate'nyApi, nivRttiH preyasI kimu / itIva sa muniH zIlaM, salIlaM paryazIlayat // 682 // 18 idameva bhavAMbhodhi-pAne'gastimunIyate / iti matvA sa rAjarSi-stapastepe'tidustapam // 683 // na vinA bhAvanA dUtI, muktirdhatte'nukUlatAm / vimRzyetIva sa svAMte, zAnte tAM paryabhAvayat // 684 // itthaM caturvidhaM dharma, saMyaMtyapi gRhasthavat / catuHprakAraM saMsAraM, niSpeSTumiva nirmame // 685 // ityAcarya ciraM caritramasamaM, sAmyaM zrayanmAnase,prAMte cAnadazanAdvipadya vidhinA, svarlokamAsAdya ca / AjeyaH sa bAra bhAjanamuruzreyaHzriyo vaibhavaM, tacchAtakratavaM pacelimazubhaprA-16 gbhArasajIkRtam // 686 // tatazcayutvA tasmAt tridazasadanAt prApya nRbhavaM, zrito dattetyAkhyAM shubhvibhvsNbhaarsubhgH| ajAputrazcaMdraprabhajinapadAMte gaNadharaH, sphuritvA kaivalyaM dadhadatanu lebhe zivasukham // 687 // etAmajAsutakathAM vinizamya 4 sattve, tatsaMnivezya hRdaye sa kumArapAlaH / sthAnaM nijaM samadhigamya dadhisthalI tAM, dharmArthakAmavivazAna divsaanninaay||688|| iti zrIkRSNarSIyazrIjayasiMhasUriviracite mahAkAvye paramAItazrIkumArapAlabhUpAlacarite tajanmavarNano nAma dvitIyaH sargaH 1 vijetumaicchat . 2 madhyAt. 3 zuddhakriyAm. 4 prApa-svIkRtavAnityarthaH 5 ciMtayAdhikaM, ciMtAmaNiratnAdadhikaM vA. brahmarahitaM puruSam. . zrI. 8 saMyat-yuddhaM tasmin , pakSe saMyatI-sAdhuH 9 gRhe sthita iva, pakSe bhAvakavat. 10 babhAja, pra. vai navaM-pra. 12 zatakrato-rindrasyedaM zAtakratavam SIRIPAIGAISAURAHIAAAA Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 45 // // atha tRtIyaH sargaH prArabhyate // atha zrIsiddharAjasya, rAjyaM pAlayataH sataH / bhUyAMso'pi sukheneyu- rvAsarA iva vatsarAH // 1 // paraM gRhasthadharmadroH, phalaM nApatyamApa saH / sazalya iva tenAMta - rmahatImadhRtiM dadhau // 2 // dadhyau ca me'bhavanmUrdhni, palitaMkaraNI jarA / putraM nAdyApi pazyAmi, niSpuNya iva sannidhim // 3 // kulaM samRddhamadhyeta - nniHzrIkaM tanayaM vinA / na zobhate saraH pUrNamapi niSkamalAkaraMm // 4 // dinaM dinakaraM vinA, vitaraNaM vinA vaibhavaM mahattvamucitaM vinA, suvacanaM vinA gauravam / saraH sarasijaM vinA, dhanabharaM vinA maMdiraM, kulaM tanuruhaM vinA, zrayati naiva sazrIkatAm // 5 // saMsAre'smin dvayaM sAraM, vibhavaMstanayo'pi ca / tenaikenApi hInasya, janmino janma niSphalam // 6 // jalabudbudavad vidyud -- dyutivatsAMdhyarAgavat / kurla nazyati niSputraM, sahasA'pi hahA'GginAm // 7 // putrArthaM pArthivastene, prayogAn vividhAMstataH / tathApi na sa tasyAsI - bhAgyAyattA hi siddhayaH // 8 // anapatyatayA dUna - stadA zrIsiddhabhUdhavaH / hemAcArya sahAkArya, naMtuM tIrthAni celivAn // 9 // pAdacAriNamAlokya, caulukyakSitibhRt prabhum / sukhAsanAdhirohArtha -matyarthamuparuddhavAn // 10 // gururjagadivAn rAjan ! yatInAM naiva yujyate / parapIDAkaratvena, vAhanAdyadhirohaNam // 11 // padbhyAM galadupAnadbhyAM saMcarati divA'tra / cAritriNasta eva syurna pare yAnayAyinaH // 12 // jAnAnA jIvalokasya, sukhaduHkhaM priyApriyam / kRpAlavaH kathaM - jainAH pIDAM parAtmanAm // 13 // yAnAnAdAnato dUnaH, koparkapro nRpaH prabhum / mahAtmA'pi jaDo'si tva-mi1 sevadhiM, pra. 2 samUham 3 saMcarate pra. sarga. 11 84 11 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AURANGANA tyudIrya puro yayau // 14 // trINyahAni pathi kApi, samagaMsta na sUrirAT / amaMsta tena taM ruSTaM, svacitte kssitivllbhH||15|| tarIye'hani sUrIzaM, prasisAdayiSuH svayam / nRpo gurudaradvAra-mupAsaka ivAsadat // 16 // bahiHsthitena zrIsiddhamAbhRtA sUrikSyata / kAMjikena samaM bhaikSa, bhuMjAnaH spricchdH|| 17 // tapyaMte'mI tapaH kIDa-mahAtmAno yadanvaham / anaMtyannaM jalakkinnaM, mArge cAMhipracAriNaH // 18 // tadanyajanasAmAnya-dhiyA 'mI maannocitaaH| nApamAnyA mayA kiMtu, mAnyA eva mahezavat // 19 // vimRzyeti nRpaH sUreH, kramau ntvaa'brviitprbho| yAnAnAzrayaNe roSA-mayoce 4 yatkSamasva tat // 20 // sukhAsanaM mayA''nItaM, yattvaM nAhatavAMstadA / tenoktastvaM jaDo'sIti, mayA nAbhaktitaH punaH C // 21 // adhvanyapi sadAcArA-dhvanya! yanme na saMgataH / tena tvAM ruSitaM jJAtvA-'nunetuM prAptavAnaham // 22 // tataH18 prabhubhASa taM, kimAgaH prakRtaM tvayA / yatkSamyate mayA deva ! tvAdRzA hi na sAgasaH // 23 // yacca vartmani na kvApi, | devasya samagaMsyaham / kopastatra na me kiMtu, nArthaH pArthivadarzane // 24 // padbhyAmadhvani saMcareya, virasaM bhuMjIya bhaikSaM sakRjIrNa vAso vasIya, bhUmivalaye rAtrau zayIya kSaNam / nissaMgatvamadhizrayeya, samatAmullAsayeyAnizaM, jyotistatparamaM dadhIya hRdaye, kurvIya kiM bhUbhujA // 25 // jIvanmuktavadatyaMtaM, tamalolupamAnasam / sUriM praNamya bhUmIzo, nijavAsamazini8yat // 26 // tataH purassarIkRtya, guruM jaMgamatIrthavat / vimalAcalamArukSat, siddharAT saparicchadaH // 27 // kalyANIbhaktirabhyarcya, tatra zrInAbhinaMdanam / nissIma kalayAmAsa, locanena januHphalam // 28 // pazyannastanimeSAbhyAM, dRgbhyA-15 1 sikhaMDa nivasIya, pra, sic-vastraM tasya khaMDastam. 2 zrayAya-pra. 3 sa locanajanuHphalam, pra. so bhUbhujA ? // 25 ||gmtiirthvt / vimalAcalanAjanaHphalam // 28 // pa Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca // 46 // mAdIzvaraM muhaH / sa dvedhApi mahAnaMda-maMdiraM svamaviMdata // 29 // hemAcAryo'pi tuSTAva, zrInAbheyaM navaiH stvaiH| bhaktivallIsamudbhUta-prasUnastavakairiva // 30 // tatra tIrthe'rhatAM prekSya, mAhAtmyaM vAgagocaram / caulukyaH prApadAstikyaM, paramaM / jinazAsane // 31 // IdRze yadi tIrthe'smin , svayaM na zrInivezyate / tadA pretya kathaMkAraM, surAjaMbhavamaMgibhiH // 32 // vicAryeti nRpo'gaNya-puNyapaNyasamIhayA / dadivAn dvAdazagrAmI, zrInAbheyArcanAkRte // 33 // yuggam // pIyUSarasadezIya, raza(sanairazanairasau / avAritAni satrANi, prAvavartata bhUrizaH // 34 // nUtanakSaumapRthvyogha-hAstikAzvIyadAnataH / so'rthakAn pArthivIcakre, kaTare'sya vadAnyatA // 35 // avatIrya tatastIrthA-siddhezo raivatAcalam / gatvA praNemivAnnemi-ta devaM madanasUdanam // 36 // zrIkhaMDakusumasvarNa-ratnAdyairneminAyakam / pUjayAmAsivAnAtma-pupUjayiSayeva sH|| 37 // Asane samupAnIte, vinItairdevasevakaiH / bhaktyA tatsiddharAT tyaktvA, sarvAdhyakSamidaM jagau // 38 // asmiMstIrthe nRpeNApi,18 nopaveSTavyamAsane / maMce na zeyaM bhuktau ca, na dhAryA'DaNikA'grataH // 39 // prasavo na striyA kAryo, mathanIyaM ca noda dadhi / pratipAlyA vyavastheyaM, dhrmaasthaa''dhaayibhirnuumiH||40|| yugmam // ullasatkavitAvalyAH, phalAnIva jinezituH| stotrANyupAyanIcakre, hemAcAryo'pi bhktitH||41|| ujayaMtAdathottIrya, devapattanametya ca / natvA somezvaraM mApa-18 koTInArapuraM nRpH||42|| vizvAMbAmiva tatrAMbAM, bhaktyA'bhyarya bhuvaH prbhuH| apatyaciMtAsaMtapto, hemAcArya vyajijJapata In43 ||rtnsvrnngjaashvaadi, sarvamapyasti madgRhe / tanujaH kevalaM nAsti, raajyshriivllipaadpH||44|| prasAdya tadasA 1 maitrAnanda- viSayena paratra mokSaprAptyA ca mahAMzvAsI Anandazca mahAnandastasya maMdira-sthAnam. 2 bhAsmAnam. 3 AtmanA. RECEROSSAX // 46 // Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaMbA, devatetyanuyujyatAm / bhavitA me suto no vA, matpazcAt kazca bhuuptiH||45|| tatasteneti vijJaptaH, sUristribhirupoSitaiH / ArAdhyA'mbAM tadAdiSTa-mAcaSTeti mahIbhRtam // 46 // apatyaM nAsti te deva!, kRtairaupayikairapi / yastu tvAmanu bhUmIbhugU, bhAvI tamavadhAraya // 47 // karNadevAMgajakSema-rAjaputraH pavitradhIH / devaprasAda ityAsI-dadhisthalyAM kRtsthitiH||48|| tatputro'sti tribhuvana-pAlaH sattvaikasevadhiH / yaddovidhyasthale zaurya-gajaH saMkrIDate'nizam // 49 // saMti tattanujanmAno-mAnodAttatamAzayAH / zrIkumAramahIpAla-kIrtipAlA iti tryH||50|| kumArapAlastvadrAjye, bhavitA vizvavizrutaH / yaH saMpretirivAvanyAM, jaina dharma taniSyati // 51 // iti zrIsUrivAkyena, praoNseneva hato hRdi / kSamApaH prApa saMtApa-mavAGama(mA)nasamocaram // 52 // tato yAtrApavitrAtmA, zrIgUrjaradharezvaraH / zrIhemasUriNA sArdha, rAjadhAnI | nijAM yayau // 53 // athAMbAdezasaMvAda-cikIH zrIkarNanaMdanaH / putrAptiMbhAvibhUpaM ca, papraccha gaNakAnimAn // 54 // te'pi tAtkAlikaM lagna-tattvaM vittvA taduttaram / devyAdezavadAcakhyu- vijJAnaM hi nAnyathA // 55 // devInaimittikotyA'pi, saMpannApratyayo nRpH| ArirAdhayiSAmAsa, somezaM sutakAmyayA // 56 // pracaran pAdacAreNa, kaoNpotI vRttimudvahan / kedAraputravat karNa-putro'gAddevapattanam // 57 // snAtvA prabhAse sastrIko, bhUparUyahamupoSitaH / puSpAdyaiH pUjayitvoccaiH, somanAthamatoSayat // 58 // aMgaraMgatprabhApUrai-stamisrAmapi ghasrayan / pratyakSIbhUya somezaH, kiM ? smRto'smIti taM jagau pRccyatAm. 2 saMpratinAmA-rAjA. 3 kuMtena. 4 jyoti zAstram. 5 uJchavRttim-abAdhitasthAneSu pathi kSetreSu apratihatAvakAzeSu yatra yatra auSadhayaH (dhAnyAdi) vidyate tatra tatra bhaMgulIbhyAM ekaikasya kaNAdeH (kaNasya ) vikrItAvaziSTasya kaNazaH AdAnena vRttiM kurvAgaH ityarthaH. 6 kArtikeyavat . 64466CRACCka kara Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga kumArapAlaca0 4 // 47 // // 59 // natvA vyajijJapad bhUpo, vArdhakaM me samAgatam / paraM naiko'pyabhUt putraH, svavaMze yo dhvajAyate // 60 // deva ! tvatsevakasyApi, yA mameyamaputratA / suradrumAzritasyApi, puMsaH sA sAnahInatA // 61 // sadyaH prasadya taddehi, mahyamakaM tanUruham / tarAviva latA yatra, rAjyazrIravatiSThate // 62 // dhyAtvA somezvaro'voca-ttava nAstyeva sNttiH| rAjyAhastu purA'pyasti, kumAraH sphaarvikrmH||6shaapunH proce nRpodIna-stvaM shrupto'bhiissttdaaykH| datse na putramapyekaM, kIdRk te'bhISTadAtRtA ? // 64 // putrAptiyogyatA nAsti, tavAhaM karavai kimu ? / tAmaMtareNa nirmAtuM, na ko'pi kimapi kSamaH // 65 // ityuktvA'ntarhite deve, siddhezaH khedmedurH| svaM niMdastanayAprAptyA, nijamAjagmivAn puram // 66 // tato devInimittajJadevAdezaivizAMpatiH / kumArapAlaM rAjyAI, matvA didveSa taM prati // 67 // pitrAdIn ghAtayitvA taM, ghAtayAmIti bddhdhiiH| aghAtayat tribhuvana-pAlaM sa preSya ghAtakAn // 68 // auddhadehikamAdhAya, pitustadghAtakAraNam / kumAro rAjavargINAn , pravINAn pRSTavAn rhH|| 69 // kenApi paramAptena, ghAtahetau nivedite / ciMtayAmAsa citte'sau, nirviNNAtmA munIzavat // 70 // dhig rAjyaM yatkRte mUDhe-vIrabhogINabAhavaH / pitRbhrAtRtanUjAdyA, vidhvaMsyaMte virodhivat // 71 // ye zriyaM zAzvatI katu-mIhate bNdhughaattH| vallImallAsayaMte te, diivyddaavaagniyogtH||72|| varaM dosthya, varaM bhakSaM, varaM prANavyayo'pi ca / na tu zriyaH svakulyAnAM, ghaatsNjaatpaatkaaH||73|| adhaHpAto'vazyaM bhavati gaganAnAdiva yeto, mahAna klezo yasmin vilasati 'yudhIva' pratipadam / na yatsthairya yoSinmana iva' nidhatte kSitidhavA, bubhukSete rAjya * bhojanarAhityam. 1 vIrANAmucitaH bhogaH-vIrabhogastasmai hitAH-vIrabhogINAH IdRzAH bAhavo yeSAM te. 2 rAjyAtU. 3 rAjye. 4 rAjyam. 5 bhoktumicchanti. // 47 // Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Horrororg nijakalajapAtena tadapi // 74 // ripavaMti pare kiMci-tpratipadyaiva kAraNam / daivavattadvinaivAyaM, siddharAjo duraashyH||75|| yAvadeSa sphuradveSo, na ghAtayati mAmapi / tAvat paricchadaM muktvA, kvApi trAye svajIvitam / / 76 // vimRzyeti kumA-1 ro'gAd-gUDhamaMtravidhitsayA / 'baMdhoriva' svasRpateH, kRSNadevasya sannidhim // 77 // abhiprAyaM prakAzya sv-midaaniiN| karavANi kiM / iti pRSTastamAcaSTa, kRSNadevaH pttisstthdhiiH|| 78 // vidhI vakra sthite mUrbhi, manye so'pi mheshvrH|| bhikSayA''tmabharirjajJe, kA kathA'nyasya dehinH|| 79 // prasIdati vidhiryAva-ttAvatsvIyaM paricchadam / dhImanmuktvA dadhisthalyAM, tvaM dezAMtaramAzraya // 80 // prabhAkaro'pi nistejAH, zritvA dezAMtaraM nizi / prAtarojAyamAnaH san , punaH svaM padamaznute // 81 // atratyaM rAjasUtraM tvAM, jJApayiSyAmyahaM caraiH / veSAMtareNa tvaM bhrAMtvA, nayasva katicitsamAH // 2 // tato muktvA dadhisthalyAM, svIyAM bhopaladepriyAm / bhrAtrAcaM parivAraM ca, kumAro niragAnnizi // 83 // jaTAdharatvamAzritya, svaM kutrApyaprakAzayan / dhUrtavatso'bhramad bhUmau, kautukAnyavalokayan // 84 // vadhAya mRgayitvA ta-malabdhvA cAtha siddharAT / bhaTAnAdiSTavAn jJApyaH,kumAro'trAgato mama // 85 // kAlaM kiyaMtaM sa bhrAMtvA, parivrAjakamadhyagaH / rAjyasvarUpaM jijJAsuH, zrito'Nahillapattanam // 86 // rAjakIyairbhaTaikSyiA -dupalakSya sapadyapi / ripuste'trAgato'stIti, nyavedyata mahIbhRte // 87 // tadvadhopAyamAdhyAya, svpitRshraaddhvaasre| sarvAnnimaMtrayAmAsa, jaTilAn kuTilo nRpH|| 88 // kumAro'pi samAyAsI-jaTAdhArI tadaMtare / saiddharAjai TaidhUrte-Ato'smItyavidan hRdi // 89 // ekaikazaH kramau teSAM, kSAlayan | samIpam. 2 caMdre-pakSe-bhAgye. 3 varSANi. 4 vicintya. MORECARENCIEMALEARCC ia Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca. // 48 // dvibubhutsayA / U rekhAdibhizcihai, kumAraM jJAtavAnnupaH // 10 // dRSTyA'tikrUrayA pazyan , kAzyapIzastadiMgitaiH / vidAMcakre kumAreNa, jJAtavAneSa mAmiti // 91 // ghAtayiSyAmi bhuktyUI-miti dhyAyati bhUdhabe / bhuktvA palAyya yAmItthaM, dhyAyan so'ttuM niSedivAn // 92 // dhautapotasamAkRSTayai, kozAvAsaM nite nRpe / bhukvA'nezatkumAro dAga , vAMtivyAjena tadgRhAt // 93 // kozAgArAnnRpo'bhyetya, jaTibhyaH sicAn dadat / tamaprekSya kruddhAdhmAtaH, senAnyaM sahasA''dizat // 94 // itaH kumAro naMSTvA'gA-taM jIvaMtamihAnaya / no cettvAM tatpade neSye, sadyaH kInAzadAsatAm // 95 // svAmyAdezAt sa senAnIH, sasainyaH samavartivat / AttAM kumArapAlena, dizaM daivavazAdyayau // 96 // bhUyobhiriva pekssiiNdrvegvaataatipaatibhiH| gacchaMsturaMgamaiH prApa, tatpRSThaM sa cmuuptiH||97 // kumAro'pi rajaHpUraM, hayAnAM heSitAnyapi / dRSTvA zrutvA ca vetti sma, pRSThe sainyasamAgamam // 98 // saMbhrAMtaH prekSate yAvat, sa pazcAttAvadakSata / uddhelamiva pAthodhi, sainyamAyAMtamaMtikam // 99 // kiM karomi ? kva gacchAmi ? pravizAmi va? veti saH / Akulo'bhUttadAlokA-mAryamANa iva svtH|| 10 // trastaiNavaddizaH pazyan , so'pazyadbadarIvaNe / prAg rAzIkRtatatpatra-jAlaM hAlikamekakam // 101 // kumAro hAlikaM smAha, pRSThato nRpasainikAH / nirmatuM haMta mAM hetu-mAyAMti yamadUtabat // 102 // tadAtya dayAlutvaM, |kSiptvA'syAM patrasaMhatI / trAyasva mAM mahatpuNya, bhAvi te tApasAvanAt // 103 // zrutvA tatsakRpaH so'pi, mA sma bhaipIriti bruvan / kSiptvA taM tatra pArve'sthA-dAture ko hi nopakRt // 104 // upariSTAdadhastAcca, kaMTakAprairaruMtudaiH / dUyamAnaH | zatru jJAtumicchayA. 2 vastrANi. 3 yamadAsatAm. 4 yamavat. 5 garaheH, revatairiti pratyaMtare. 6 marmapIDakA, CUSSSSS CUCCESS // 48 // Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -CCIRCULOUSESSMARCRA sa dRgdvaMdva, nimIlya mRtavasthitaH // 105 // tAvatsasainyaH senAnI-statpadanyAsadarzanAt / taM pradezaM tamanvAgA-jIvaM svakRtakarmavat // 106 // tadagrataH padaM tasyA-pazyan kruddhshcmuuptiH| trinetra iva duSprekSA, praznayAmAsa haalikm||107|| | re tvayA'tra yuvA kazci-tpIvarAMso mahAbhujaH / jaTI gacchan pathA'nena, prekSAMcakre na vA vada // 108 // sa proce badarIbhyo'haM, patrANyetAni pAtayan / adrAkSaM naiva tAdRkSaM, kaMcidvyagraH svakarmaNA // 109 // tataH preSya caturdikSu, sa sainyAMstaM nirIkSitum / baMbhramIti sma taddeze, bhave jIva iva svayam // 110 // bhrama bhramaM samaMtAtte, zrAMtAH sarve'pi sainikaaH| senAnye 8 kathayAmAsu-na prAptaH kvApyasAviti // 111 // vyAvRttyAtha camUnAtho, bhItyA stena ivAturaH / sarvamurvIbhRte'zaMsa-tso' pyakhidyata nirbharam // 112 // pravRttimasya yaH kazci-dAnetA tasya vAMchitam / dhanaM dAtA'hamityuktvA praiSI bhUpo'bhitazvarAn // 113 // ito nRpabale tasmi-nivRtte ptrmdhytH| rAvyAM praharamAcyAM taM, hAliko nirakAzayat // 114 // | kNttkksstsrvaaNg-kssrdbughirdhornniH| dravaddhAturasAzliSTa-zailavatsa tadA'zubhat ||115||tdonmiily hagaMbhoje,jIvalokaM vilokayan / sa zUnonmuktapazuvat, svaM jIvaMtamamanyata // 116 // kumAro hAlikaM proce, svasya jiivaatumaaturH| bhavatsahAyakAdasmi chuTito'dya dviSadbalAt // 117 // rakSitvA mAmitaH kRcchrAta, kiM naivopakRtaM tvayA / upakAreSu yanmukhyaM, prANinaH prANarakSaNam // 118 // jIvadAturbhavato'ha-manRNaH syAM na yadyapi / tathApyupakariSyAmi, samaye tvAM svabaMdhuvat // 119 // ityuktvA bhImasiMheti-saMjJAM tasyAvadhArya ca / kumAraH sa kRtajJAnA-magraNIstaM visRSTavAn // 120 // 1 punaH punaratizayena vA bhAmyati. 2 prANivadhasthAnonmuktapazuvat. 3 jIvanauSadhi, jIvasyamAture. pra. 4 bhavadhAya ca. pra. bhavato'hamanamAmitaH kRcchAta, bhImasiMheti kR.pA.ca.9 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 49 // bhadrAkRtya jaTAH sarvA, veSAMtaradharastataH / saMgaMtuM svaparIvAraM sa pratasthe dadhisthalIm // 121 // pathi gacchaMstarucchAye, sa sthitaH kvApyalokata / AkarSataM mukhenAkhu, mudrAM rUpyamaya bilAt // 122 // AkarSatyeSa kiyatI - riti yAvatsa pazyati / mUSakastAvadAkArSInmudrANAmekaviMzatim // 123 // harSAttadarzanotpannA - dUdhvIMbhUya manAgmuhuH / tamAkhuM prekSya nRtyaMtaM kumAraH sa vyacArayat // 124 // no bhogo, na gRhAdikAryakaraNaM, no rAjadeyaM kima-pyanyasyApi na satkRtirna sukRtaM, sattIrthayAtrAdikam / yad gRhaMti tathApi lolupadhiyaH sUcyAMnanAdyA dhanaM, tanmanye bhuvanaikamohanamaho nAsmAtparaM kiMcana // 125 // AsitvA ca zayitvA ca, mudrANAmupari kSaNam / ekAM cAdAya tanmadhyA - dundururbilamAvizat | // 126 // zeSA mudrAH samAdAya, kumAre nibhRte sati / aprekSya tAH puraH sadyo, vipede mUSako'rtibhAk // 127 // vipannaM taM tathA prekSya, kimakAri mayA hRhA / suciraM paritapyeti, kumAraH prasthitaH puraH // 128 // tridinIM bhojanAbhAvAt, kSAmakukSistapasvivat / atucchamUrcchayA mIla - nnayanaH so'hidaSTavat // 129 // zvazurAvAsato vezma, prayAMtyA paitRkaM pathi / rathAdhirUDhayA vadhvA, prekSAmAse kayAcana // 130 // yugmam / taM tathA duHsthamAlokya, dayAluhRdayA satI / bhrAtRvAtsalyamucchAlya, svaM rathaM sAdhyarUruhat // 131 // karpUrapUra saurabhya - zubhaM zAlikaraMbhakam / abhojayacca dauHsthye'pi, daivaM ciMtAparaM dhruvam // 132 // uduMbarAbhidhe grAme devasiMhatanUruhAm / nAmnA devazriyaM tAM strIM jJAtvA svasyopakAriNIm // 133 // mama rAjyakSaNe bhagni ! kartavyastilakastvayA / ityudIrya kumAro'gA-cchriyA sthUlAM dadhisthalIm // yugmam // 134 // 1 mIlitum 2 mUSakAdyAH 3 gupte jAte. sarga. 3 // 49 // Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -veSTitAMgo'tikaTamalabdhvA ca, nytaa||142|| vizvAsasamAnatA rAIbhaTaiH pUrvamAyAtai-statra dRSTvA tamAgatam / kumAro'trAgato'stIti, svanAthAya nyavedyata // 135 // jighAtayiSayA tasya, prahitaM siddhabhUbhujA / sainyaM tatra samAyAsId-dhUlicchannArkadIdhiti // 136 // tasyAM puryA caturdiA, veSTi-12 tAyAM dviSaTaiH / zazavat zvAnamaMDalyAM, so'bhUnnaMSTumanIzvaraH // 137 // pacaMtamiSTakA dRSTvA, kulAlaM sajjanAhvayam / kumAro'rthitavAnevaM, trAyasvAtra nivezya mAm // 138 // sajjanaH sajjanatvAya, spRhayAlurnidhAnavat / iSTakApAkamadhye taM, nikSipyAsthAttadaMtike // 139 // samaMtAdiSTakAnAtai-rveSTitAMgo'tikaSTabhRt / nirucchAsatayA so'bhU-tatra jIvanmRto-11 pmH|| 140 // samastAyAM dadhisthalyAM, caityArAmamaTheSu ca / anviSya tamalabdhvA ca, nyavRtatsiddharADbalam // 141 // tataH kRSTvA kumAraM taM, vezmAnIya ca sajjanaH / snapayitvA'zanaM ramyaM, bhojayAmAsa mitravat // 142 // vizvAsasadmA'stacchadmA, dvitIyamiva jIvitam / samagasta kumArasya, vayasyastatra bosariH // 143 // AsayitvA nizIthinyAM, sajjanaM taM |ca bosarim / kRtajJatocitAM vAcaM, kumAraH procivAniti // 144 // mRtyorivAsmAd dviTsainyA-ttvayA sajjana ! rksstaa| |'tAteneva' punarjanma, mahyaM saMpratyadIyata // 145 // dvAveva puruSau loke, dharaNIdharaNoDurau / upakartA kRtajJazca, zeSAsta - dvArakAraNam // 146 // kecinnAmnA guNaiH kecid, bhUyAMsaH saMti sjjnaaH| dvidhA punastvamevaikaH, sajjano'syadhunA nanu // 147 // gUrjareMdravadadyApi, daivaM me prAtikUlikam / prANapraNAzakaM klezaM, yaddadAti pade pade // 148 // tatkuTuMba-da mito'vaMtI, sajana! tvaM nayasva me / ahaM tu suhRdAnena, yukto dezAMtaraM zraye // 149 // iti maMtrayatastasya, khATkArAdiva] vAkyataH / sajjanAMbAjanakayo-nidrA'nezattamA tadA // 150 // tau rAtrijAgarodvignau, dviSTAviva jajalpatuH / mudhA jAga-18 4 // mRtyoriyAdharaNoddharau / upamakA, sajanAnakuTuMba-18 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra ryayA'nAyauM, nayethe kiM nizIthinIm // 151 // bosare ! kimasau bhUbhRd-bhUtvA te lATamaMDalam / dAtA ? sajana ! tubhyaM pAlaca0 kiM, citrakUTasya paTTikAm // 152 // yuvAM na svapitaM kasmA-nizciMtau naranAthavat / astyetasyeva kartavyo, maMtraH kiM? yuvayorapi // 153 // tadvAkyamitthamAkarNya, zakunagraMthimaMcale / badhvA ca bhinnamarmeva, kumAro dhyAtavAn hRdi // 154 // // 50 // dAridyameva daurbhAgya, dehinAM yadadhiSThitaH / jalpannapi jano'nyeSAM, bhvtyririvaapriyH|| 155 // guNajJo'pi kRtajJo|'pi, kulIno'pi mahAnapi / priyaMvado'pi dakSo'pi, lokaMprINo na nirdhanaH // 156 // sajjanena sahAvaMtI, kuTuMbaM svaM prahitya saH / svena mUrtyatareNeva, samaM bosariNA'calat // 157 // sa bhrAmyan prathame ghane, kvaapynaasaaditaashnH| dvitIye dinatAruNye, grAma kaMcitsamAsadat // 158 // kSudhitastRSitazcoce, caulukyo bosari dvijam / upAyazciMtyatAM kazci-dyathA saMpadyate'zanam // 159 // dvijo jajalpa jananI, bhojanaM me pradAsyati / so'pRcchat kvAsti ? sA tatra, bhivetyavadat suhRt // 160 // sarvatra sulabhA'bhISTa-bhojanAdipradAyinI / bhikSAcarANAM bhikSaiva, jananI rAjate navA // 161 // ityudIrya sphuraddhairyo, dvijo grAmaM pravizya tam / karaMbhanibhRtaM kuMbhaM, bahIM bhikSAM ca labdhavAn // 162 // vastreNa kuMbhaM saMgopya, tasmai mikSA pradazya ca / tAvubhAvapi tAM bhuktvA, sukhaM suSupaturmaThe // 163 // kumAre'tha dviSadbhItyA, kUTanidrAmupeyuSi / karaMbha kuMbhato lAtvA, dvijo bhoktuM pracakrame // 164 // caulukyastaM tathA''lokya, dadhyau hA dhigimaM dvijam / yaH saMgopAyya || matto'pi, channaM bhukte'tiraMkavat // 165 // yadvA viprAH prakRtyaiva, bhuktestRpyaMti jAtu na / ataHsvArthamasau channa-midama 1 kA'sti. pra. 2 navInA apUrvA. SAHASRASANSAR // 50 // Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namatiSThit // 166 // iti ciMtApare tasmin bhuktvotthAya ca bosariH / avaziSTaM karaMbhaM taM, gopayAmAsa vAsasA // 167 // utthite'tha kumAre sa, dvijazcettvaM bubhukSase / karaMbhaM tarhi bhuMkSveti, procya tasmai tamAnayat // 168 // kumAro'bhASatAbhoji, prAktvayaikAkinA kutaH ? / sa smAha bhikSamANaM mAM, jagAdaikA dvijapriyA // 169 // ayaM karaMbha kuMbho'sti, rAtrAvapihitaH param / yadi kArya tadA ''datsva, mahyaM deyaM na dUSaNam // 170 // lapsyate vA na vA' nyA'tra, bhikSeti dhyAyatA mayA / aMgIcakre sa laulyena, dvijaprakRtirIdRzI // 171 // atrAgatya mayA'pAyA - dvIbhyatA tubhyameSakaH / nAdarzyata kSudhArtaH san, bhavAn bhuMjIta karhicit // 172 // varaM me maraNaM bhUyAt, pAlyo'sau yatnato mayA / yaH kalye'pi nRpIbhUya, tAtavat trAsyate kSitim // 173 // dhyAtvetthaM tvayi nidrANe, bhuktvA jJAtvA ca taM zubham / adhunA kathayannasmi, bhuMkSva tvaM kSudhito'si cet // 174 // caulukyo dhyAtavAnIha - gasya sneho mamopari / ahaM tu nIcavat kiMcidanyadeva vyaciMtayam // 175 // dhigmAmiti svayaM niMda - nnAtmAnaM sa karaMbhakam / azitvA prasthitastasmin prIto rAme'cyuto yathA // 176 // anyedyuH sa bhramannAgAt, staMbhatIrthAbhidhaM puram / nimittaM praSTukAmazca, hemAcAryamaThaM yayau // 177 // tadA tatra sthito hemasUriH samupalakSya tam / suciraM vArtayAmAsa, saMto hyucitavedinaH // 178 // kumAraH sUrimaprAkSI - nmunivadvinayAMcitaH / mamApi bhagavan ! bhAvi, karhicitkiM ? sukhaM na vA // 179 // kiMcinnimittamAlocya, smRtvA cAMbAvacaH prabhuH / yAvattaM | bhASate tAva - tprApodayanamaMtrirAT // 180 // taM maMtriNaM jJApayituM, kumAraM sUrirucivAn / bhavitA kiyatA'pi tvaM, kAlena kSitinAyakaH // 181 // sa niHzvasya proce, mithyaitat kathyate kutaH ? / niHsvasyeva na me bhojya-mapi rAjyasya kA Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S sarga.3 kumArapAlaca0 // 51 // saMvidhyayastamuvAcaivaM ghttitaa| lekhitvA madadI sinjAlokasanyAsa catu- mArgazIrSasya,zmika loka, bhavadvatsAhana kathA ? // 182 // jAnISe yadi tad brUhi, rAjyAptau vatsarAdikam / anyathA''muSmika lokaM, bhavadvatsAdhaye kvacit // 183 // vimRzyAbhidadhe sUri-navAMkezvaravatsare (1199) / caturthyA mArgazIrSasya, zyAmAyAM puSyage vidhau // 184 // aparAhe tavaizvarya, yadi norjasvi jAyate / nimittAlokasanyAsa-stItaH paramastu me // 185 // yugmam // pratijJAyeti sUrIMdra-stadA taddinapatrakam / lekhitvA pradadau tasmai, sacivodayanAya ca // 186 // tena tasya surasyeva, jnyaanenaaticmtkRtH| caulukyastamuvAcaivaM, ghttitaaNjlimNjulH|| 187 // yadyetattvadvacaH satyaM, tvameva kSitipastadA / ahaM tu tvatpadAMbhoja, seviSye rAjahaMsavat // 188 // vadaMtamiti taM sUri-jaMgau rAjyena kiM ? mama / bhAnuneva tvayodbhAsyaM, zazvajjainamatAMbujam // 189 // raMgAdaMgIkRte tena, tasmin vAkye sa sUrirAT / amAtyodayanaM proce, svarahasyaM rahasyadaH // 190 // yathaivAmakumAraHprA-kanyakubjanRpAtmajaH / apamAnAd bhuvi bhrAmya-nAgAnmoDherakaM puram // 191 // zrIsiddhasenasUristaM, jJAtvA satkArya cAryavat / atiSThipatsvanediSThaM, raMjayan guNagauravAt // 192 // sa prAptarAjyastacchiSyaM, bappabhaTTi prabhu mudA / gurukRtya kRtajJatvA-darhanmatamadidyutat // 193 // tathA tvayA'pyayaM bhAvi-rAjyo duHstho'dhunA''gataH / yadyupakriyate svIya-svAmivad draviNAdinA // 194 // tadA'yamapi saMprApya, svAmyamAmamahIMdravat / ullAsayenmataM jainaM, bhUtvaiva prmaahetH|| 195||prbhunneti samAdiSTaH, kumAraM nijamaMdiram / nItvA bhojanavastrAdyaiH, saccake sacivAgraNI // 196 // caulukyo nivasaMstatra, caraiAtvA kathaMcana / vRthA vairAyamANAya, siddhezAya nyavedyata // 197 // tadAnImeva tannunnA, bhaTA dvighAtalaMpaTAH / staMbhatIrtha samAgatya, paritastaM lulokire // 198 // tanmatvodayanAvAsA-mainAka iva OCAROSTAS STATISTICS Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ROGACHOS HUAIGOGOROSBACH nIradhim / kumAraH zaraNAkAMkSI, hemAcAryA''zrayaM shritH||199|| Uce ca siddharADbhRtyAH, pitRvairAdivolbaNAt / pazyaMtaH saMti mAM hetu-matastvAM prAptavAnaham // 200 // tadetebhyaH prabho ! rakSa, mAM vRkebhya iva chagaM / kRpayA, yadi vA''tmIya-jJAna satyApanecchayA // 201 // sUristadvAkyamAkarNya, dadhyau kaarunnyniirdhiH| ekato bhUpatidroho, rkssnniiyo'ymnytH||202|| rAjadrohe vyayo'sUnAM, bAte'smin puNyamulbaNam / anayoH kRtyayormadhye, sAMprataM karavai kimu ? // 203 // nRpaH kupyatu, gacchaMtu prANA vA 'haM, tadapyamum / trAsye, yathA bhavatyeSa, jinshaasnlaalsH||204|| atha taM vasatAveva, nyasya bhUmi gRhAMtare / pustakagraMthimistasya, dvAraM sUriH pyadIdhapat // 205 // tAvad bhUpabhaTAH kopo-tkaTA bhrAMtvA'khilaM puram / tatraitya dApocire sUri, kumAro'sti ? bhavanmaThe // 206 // prANinANaM mahatpuNyaM, mithyAvAdastvaSaM laghu / vidannityavadatsUriH,18 so'tra nAstyeva sarvathA // 207 // bhaTairUce'tra cennAsti, rAjAjJA kriyatAM tadA / prANAMtaM prekSamANo'pi, puNyArthI tAM vyadhAtprabhuH // 208 // kasyApi durjanasyotyA, manvAnAstatra taM sthitam / abhito mRgAyAmAsu-staM maiThaM subhaTA haThAt // 209 // pustakagraMthibhistAla-patrajAlaizca pUritam / dRSTvA bhUmigRhadvAraM, na tairdevAdvilokitam // 21 // gateSu teSu niSkAzya, caulukyaM prabhurabhyadhAt / giro dviSadbhaTodgIrNA-stvayA zuzruvire na vA ? // 211 // sa yojitakaro'vAdIttasthuSA'pi mayAMtare / tadIyA bhavadIyAzca, giraH krnnaatithiikRtaaH||212|| jitA pRthvI pRthvI, dalitamakhilaM zAtravakulaM, kRtaH kozo bhUyAn kanakanikarAyajanitaiH / mudA rAjyaM bhuktaM suciramadhunA baMdhuhananAd, vRthA vRddhaH siddhakSiti 1 khaprANarakSaNolbaNapuNyayormadhye ityarthaH, 2 mAThe. pra. 3 vistRtA. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 52 // patirayaM kiM ? racayitA // 213 // tvayA prANAMtamAdRtya, garuDAcchaMkhacUDavat / jImUtavAhaneneva, vAto'haM saMkaTAditaH // 214 // dayAmayo bhavaddharmaH zruta evAbhavatpurA / anubhUto'dhunA so'yaM mayA majjIvitAvanAt // 215 // ye sukhe pyupakurvati, te'pi saMprati paMcaSAH / yastu prANavyaye sattva - mekaH sa tvadvadagraNIH // 216 // bhakto'bhavaM purApyayai rbhAvatkaibhUribhirguNaiH / krIto jIvitadAnena, dAsa evAsmi saMprati // 217 // nimittakathanAt pUrvaM, rAjyadAnaM pratizrutam / idAnIM jIvitamapi tvadarthaM bhavatAnmama // 298 // ityAdi nigadaMtaM taM kumAraM sUrirAlapat / pazcAj jJAyiSyate sarve, kimidAnIM bahUktibhiH // 219 // amAtyodayanAttasmai, dApayitvoruzaMbalam / nizAyAH pazcime yAme, preSayAmAsa taM prabhuH // 220 // sa krAman vasudhAca, vaTapadrapuraM gataH / kSudhArttaH kaTukAkhyasya, vANijasyApaNaM yayau // 221 // caNakAMstaM yayAce ca, nigadyaikaM vizoSakam / dattvA tAn vANijo'bhANId, draviNaM dIyatAM mama // 222 // tena kaukSeya ke mukte, grahaNe taM dhanojjhitam / nizcitya kaTukaH proce, mAMgalye'mI bhavaMtu te // 223 || tannAmAdi parijJAya, punarbhUtvA jaTAdharaH / itastato bhramannApa, bhRgukacchAhvayaM puram // 224 // tatraikaH prArthitastena, mAravaH zAkunottamaH / cintyatAM zakunaM kiMcidbhavitA karhi me zubham ? // 225 // prAtareva bahirgatvA, zakunajJastadanvitaH / durgAmAhvAnayAmAsa, nikSipanmaMtritAkSatAn // 226 // tadaiva paripuSTAMgI, zyAmA''syasvIkRtAzanA / munisuvratanAthasya, prAsAdamadhirtasthuSI // 227 // vikasvaraM svaradvaMdvaM", cakArAmalasArake / svarattrayaM ca kalaze, daMDe svaracatuSTayam // 228 // yugmam // dhyAtvA taM zAkunaH proce, zyAmAyAzcai1 laukikazAstraprasiddhaH zaMkhacUDanAmakanAgo yathA jImUtavAhanena rAjJA garuDAt trAtastathA 2 mayA svIkRtam 3 khane. 4 upaviSTA satI. 5 dvayam. sarga. 3 // 52 // Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyasaMzrayAt / svaravRddhezca te bhAvI, jinbhktemhodyH|| 229 // tadvANIzravaNAttuSTa-staM saMtoSya dhanAdinA / sa jaTAdhadaratAM hitvA, yayAvujjayinI purIm // 230 // tatra dRSTvA kuTuMbaM svaM, pRSThe prAptAna dviSadbhaTAn / matvA naMSTvA ca caulukyaH, kollA puramupeyivAn // 231 // tatra bhraman sa sarvArtha siddhinAmAnamuttamam / karaMDamiva siddhInA-mekaM yogiiNdrmaiksst||232|| natvA'grato niviSTaM taM; samApya dhyAnamAtmanaH / prasedivadbhyAM netrAbhyAM, pazyan yogIzvaro jagau // 233 ||raajyaahlkssnnaaddhysy, tavAvasthA kimIdRzI / na hi jAtyasya ratnasya, dhUlidhUsaratocitA // 234 // sa babhASe mamAvasthA, yoginAsIdiyacciram / bhAnoriva nizA'nezat, paraM tvadarzanAdasau // 235 // meghAlokAdyathA harSa-prakarSaH syAcchikhaMDinaH / tathA tvatsaMgamAdasmA-nmamApi hRdayaMgamAt // 236 // prasadya dIyatAM kazci-nmaMtraH sphUrjattamo mama / ciMtAmaNiriva yeto, vibhavedvibhavo mahAn // 237 // yogI tuSTastamAcaSTa, dvau maMtrI sto madaMtike / sAmrAjyadAyI tatraiko, yatheSTadravyadaH paraH | // 238 // paraM sopadravI gADhaM, yadi sAdhayituM kSamaH / tAdatsva tayormadhyA-dekaM maMtraM yadRcchayA // 239 // mahAprasAda ityuktvA, yogIMdrAdrAjyadAyinam / maMtraM rAjyamivAdatta, kumAro vidhipUrvakam // 240 // kRtatrikSapaNaH zuddha-brahmavAn brahmacArivat / japati sma sa SaNmAsI, taM maMtraM vijane kvacit // 241 // atha kRSNacaturdazyAM, prathame prahare nishH| sa dehavAnivotsAhaH, puujopkrnnaanvitH||242|| kvacitkarAlakaMkAlaM, kvacidvetAlasaMkulam / kvacitsphuracitijvAlaM, kvacitkuNapapUritam // 243 // kvacinnRtyatpizAcaughaM, kvacitpretapriyaMkaram / kvacid duHzAkinIkIrNa, kvacid bhUtazatAMcitam 1prasannAbhyAm. 2 mayUrasya. 3 abhavaditi zeSaH 4 maMtrAt. 5 rAtraH 6 bhayAnaka-tvakUmAMsarahitazarIrAraMbhakAsthisamUham. 7 zabapUritam. 4002040SAMAN Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga. 3 kumArapAlaca0 // 53 // BASAHOSAURUSSARO BEX // 244 // kvacinnizAcarIvaktra-khAdyamAnazabAmiSam / kacidbhayaMkarasphAra-zivAphetkArabhAritam // 245 // kvaci ccityocchalachma-bhUmaspRSTanabho'gaNam / zmazAnamAgamatpreta-patikrIDAvanopamam // 246 // paMcabhiH kulakam / tatraika zabamAnIya, tadvakSasi nivezya ca / vahnikuMDamakhaMDArciH-saptArciH paripUritam // 247 // tannAbhau svayamAsitvA, kRtvA cArcA yathAvidhi / meruvatsa sthiro maMtraM, smaran hotuM pracakrame // 248 // yugmam // taM kurvataM tathA homa, prekSya pretvnaadhipH| vakradaMSTrAbhidhaH kSetra-pAlaH kAla ivAkupat // 249 // UrdhvamUrdhvasphuratpiMga-kezastuMgatamAkRtiH / adhityakAjvaladdAvajvAlAjAla ivAcalaH // 250 // dIrghadaMSTrAvalIvyApta-vyAttavaRvibhISaNaH / aMtarjAgrabhujaMgaugha-koTaradurivoccakaiH // 251 // abhraMkaSeNa zIrSeNa, tArakAn pAtayanniva / mukhodgatAnalolkobhi-stamaH kavalayanniva // 252 // dUraprasRmaraidobhiH, pAdapAnAkRSanniva / nibiDaizcaraNanyAsaiH, kSmAmadhastAtkSipanniva // 253 // aMjanAdririva zyAmo, mNdraadirivaakRshH| prAdurAsItpurastasya, kSetrapAlaH karAladRk // 254 // paMcabhiH kulakam // taM sa kSobhayituM duSTo, nediSThaiH parvataiH saha / kAzyapI kaMpayAmAsa, ltaavtpaadghaattH||255|| brahmAMDabhAMDasaMbheda-zaktAna kilakilAravAn / sa cakAra parolakSAn , siMhanAdAn yathA bhaTaH // 256 // bhUkaMpAttanninAdAcca, siMhadhvAnAdiva dvipaaH||nshyti sma pizAcAdyA, api kroSTrAdayaH kimu | // 257 // karAlAn yamadaMSTrAva-ddhAvamAnAn jighatsayA / kAraM kAraM bhujaMgAdIna, bhApayAmAsivAn sa tam // 258 // maMtraH sopadravo'stIti, guruvAkyasya saMsmaran / kSobhyamANo'pi tenetthaM, caulukyo naiva cukSubhe // 259 // pratyuta sthiratA 1zugAlazabdayutam. 2 bahutva. 3 zmasAnAdhipaH. 4 parvatasyoparibhUmiH.5 tejaHpuMjaiH. bhagAlAdayaH, 7 kRtvA kRtvA-vikuyaM vikuLa. ROCROSECROMAEECAUGUS Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ so'dhAt, dhyAnakarmaNi nirbhayaH / vAtyayA cAlyamAno'pi kiM calatyacalAdhipaH // 260 // khalavanniSphale tasmin, kSetrapAle gate sati / maMtrakarmaNi pUrNe ca, jApahomapurassaram || 261 // tejobhiH sRjatIva dyIM, sUryarAjImayIM tadA / prAdurAsItpuro lakSmIH, puNyazrIriva dehinI // 262 // yugmam // dAridryabhaMgajananIM, jananImiva tAM ramAm / viThokya | vikasadvakra - caulukyo namati sma saH // 263 // kathayAmAsa sA vatsa ! maMtrAdhiSThAyinI svayam / zrIrahaM tvAM prapannA'smi, | vismeravibhavAspadam // 264 // kSetra paprakRtaiH kSudro-padravairdhruvavattava / nizcalaM sattvamAlokya, prasannA'smi varaM vRNu // 265 // | kumAraH smAha puNyadru - radyaivAMkurito mama / durlabhA kalpavallIva, mayA yattvamalabhyathAH // 266 // gArhasthyaM sthitimeti, yAtyupacayaM puNyaM, pratiSThaidhate, sAphalyaM dadhate kalAH pratikUlaM saukhyaM samunmIlati / sarvasyopakRtiH sphuratyapamalA kIrtiH samujjRMbhate, vizvaM lakSmi ? bhavatkaTAkSa kaNikAcchoTena jIvatyadaH // 267 // vANI sarasvatI khyAtA, tvaM tu sArasvatI tataH / akAreNAdhikA mAtaH !, kathaM nAsi guNairapi // 268 // tvadAzritajanastotraiH, puSNatI svasutAn budhAn / bhAratI spardhate yattvAM paThanmUrkheva sA tataH // 269 // tvadaMgIkArato jajJe, kRSNo'pi puruSottamaH / zaMkaro'pi kapAlitvaM, prapede tvadanAdarAt // 270 // kamale ! cetprasannA'si mayyAtmIyatanUjavat / phalaM vatsalatAvallyA - stadaizvaryaM samarpaya // 271 // sA zrIrvizrANayAmAsa, varamadyatanAddinAt / manorathataruste'sau paMcavarSyA phaliSyati // 272 // ityudIrya prayAtAyAM, | devyAM vAridhijanmani / kumAro yogine tasmai, prAtastadvRttamUcivAn // 273 // yogI hRSTastamAcaSTa, tvaM nUnaM bhAgyavA 1 AkAzam 2 prAptA. 3 maryAdAM sthiratAm 4 pratikSaNam 5 sUkSmAMzAcchoTena. 6 sarakhataH samudrasyeyam 7 dadau. 45644 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ la kumArapAlaca0 // 54 // nasi / yasyedRgviSamo maMtraH, siddhaH saddharmakarmavat // 274 // siddhamaMtraH sa yogIMdra, praNamya viharan mahIm / kalyANadezazrIsudhU-kAMcI kAMcIpurIM yayau // 275 // tadgocare carannIra-hAriNInAM mRgIdRzAm / stomaM militamAlokya, caulukyastatra jagmivAn // 276 // dviSatA chinnazIrSasya, kabaMdhaM tatra kasyacit / tAsAM saMprekSamANAnAM, zuzruvAMzceti jalpitam // 277 // aho kezakalApo'sya, drAdhIyAn ko'pi dIpyate / aho dIrghatamau karNA-vaho kUrcA mahAdhanaH // 278 // aho viralatA daMta-zreNemuktAvalizriyaH / aho vyasanitA kA'pi, nityaM tAMbUlabhakSaNe // 279 // yugmam // |zrutvA tadvismito'dhyAsI-kumAro'sya ziro vinA / sthiti kezakalApAde-retAM jAnaMtyaH katham // 280 // sa 8 mRgAkSIrathAprAkSI-dadRSTA'pyasya mastakam / svarUpaM kathametAhaga, bhavatyaH paricinvate // 281 // smitvA'vocaMta tAHprekSya, vidaMtyapadhiyo'pi hi / sudhiyastu ta eva syu-thairaprekSyApi lakSyate // 282 // pRSThe'sya kabarIgharSaH, skaMdhayoH kauMDalo kiNau / AnAbhihRdi gauratvaM, raktaprAMtA kaniSThikA // 283 // aMguSThazcarNadhavalo, dRzyamAnAH kramAdamI / dIrghAditvaM kabayode-niHsaMdehaM pracakSate // 284 // yugmam // tayA straiNadhiyA prIta-zcaulukyo jagmivAMstataH / taDAgaM pAlirUDhArga, saMjJa yA'mRtasAgaram // 285 // tatra snAnaM samAsUcya, caitye tattIrabhAsure / ekaM mastakamadrAzI-tpUjyamAnaM saM devavat // 28 // praznayAmAsivAMzcaikaM, tatratyaM kaMcidarcakam / vihAya devatAmUrtIH kimetata pUjyate ziraH // 287 // sa smAhAkayetAM deva!, seyaM kAMcIpurI purH|| gatA yajjayabhIteva / svarlokamamarAvatI // 288 // makaradhvajarUpo'sti, bhUpo'tra mkrdhvjH| munI 1 karNATakadezasya zobhArUpastriyAH kaTimekhalAm. 2 striyaH 3 cihe. 4 sadaiva tat. pra.5 purA, pra. 6 makaradhvajaH-kAmaH munInAmamAnyo'yaM tu mAnyaH ityAzcaryam. SEASCRISOASIGACIO // 54 // Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAmapi yo mAnya-zcitraM sanmAnadAnataH // 289 // yasya kaukSeyakAMbhode, dhArApAtaM vitanvati / haMsA iva dviSo'nezan , | kAMdizIkA dizodizam // 290 // kautukAtkArayAmAsa, sa taTAkamidaM mahat / mAnasasya praticchaMda-miva bhAMsA'mbhasApi yt||291 // anAjamadhyato'nyedyuH, ziraH kuMDalamaMDitam / nirgatya buDatItyuccai-strirudIrya mamaja tat // 292 // nityamityabhidhAyaiva, tasmin yAti janAnanAt / tanmatvA svayamAyAsI-bhRjAnirmakaradhvajaH // 293 // ariSTavatsa tad dRSTvA, bhayabhrAMtamanA manAk / vidvattamAn samAkArya, kimetaditi pRSTavAn // 294 // te sarve vAGmayAMbhodhi-pArINadhiSaNA api / na kiMcana vidAMcakru-stasya tattvaM jaDA iva // 295 // tAnUce nRpatiH kopA-dre mUrkhA ! draviNaM mama / dAraveNaiva khaDDrena, bhuMgdhve vittha na kiMcana // 296 // iMdranIladhiyA yUyaM, kAcA eva myaa''dRtaaH| yadekamapi saMdehaM, na bhaktuM prbhvissnnvH|| 297 // asyottaraM pradAsyAma-zcaturmAsyeti taM nRpam / sAMtvayitvA militvA ca, maMtrayAMcakrire'tha te // 298 // | "yadekaH sthaviro vetti, na tattaruNakoTayaH" / iti prasiddhavarSIyAM-stattvametasya pRcchyate // 299 // varSIyAMsaH punaH prAyaH, zrUyaMte marumaMDale / gatvA tasmAdito viprAH!, mAravaH ko'pi pRzyatAm // 300 // polocyeti catvAro, brAhmaNAH prasthitA itH| prapannA marudezaM taM, kAryamiSTaM nRNAM nanu // 301 // [tribhirvizeSakam / tatratye vikramapure, bhubhirbuddhilipsumiH| sevyamAnaM samIpasthai-rAcAryamiva zaikSakaiH // 302 // vahataM kAsasaMkAzA-nadhimUrdha ziroruhAn / amAnenAntarUJaptAna , mUrtAn buddhibharAniva // 303 // zaMtanyazItiSaSTyaSTA-triMzaMdAdizaranmitaiH / anekaiH putrapautrAyai 1 kAntyA-zobhayA, 2 atizayena vRddhaH-( vRddha-Iyasun varSAdezaH ) varSIyAn. 3 tatra te, pra, RESOCUPACARE ka.pA.ca.10 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 55 // 'haMsairiva saraH zritam // 304 // vArdhake'pi baliSThena, 'vayasthamiva' varmaNA / vipraM saviMzatirzata"--dezyamalokayan // 305 // caturbhiH kalApakam // saprazrayaM namaskRtya, te niviSTAstadaMtike / so'thApRcchat kuto yUyaM ?, kimartha vA? samAgatAH // 306 // zIrSavyatikaraM te taM, sarvamAvedya mUlataH / kiM vAcyamasya ? brUhi tv-mitypRcchNstmutsukaa||307|| bAhu~zrutyena nizcitya, tadrahasyaM virasya saH / babhANa bhujyatAM pUrva, vakSye'muSyottaraM ttH|| 308 // bhujikriyoTvaM tatteSu, praznayatsu dvijAtiSu / vRddho'bhyadhatta vakSyAmi, paraM kuruta madgiram // 309 // vastu tatkiMcidAdaddhvaM, zuddhyenmArgavyayo ytH| Adadmahe kimityuktaH, sa tairbhUyo babhANa tAn // 310 // kaTyAmAropya gRhNIdhvaM bhaSaNAMzcaturo laghUn / durlabhatvAdadbhavaddeze, lapsyate'mI ghanaM dhanam // 311 // lolupatvena tairviprai-stadAdeze tathA kRte / smayamAnaH sa vakti sma, mAravaH sAravAkkramaH // 312 // zvAnagardabhacAMDAla-madyabhAMDarajasvalAH / devArcakaM ca saMspRzya, saMcelaH snAnamAcaret // 313 // ityanyeSAmapi nRNAM, zvAnasparzo'pi vAritaH / yUyaM dvijAH kathamamU-nyavIvizata varmaNi // 314 // bhavadAdezato lobhA-dityukte tairjarajagau / yadyevaM tarhi lobhena, jaganmajaMtyaghAMbudhau // 315 // yannIcAzrayaNaM, yadugrabhujagavyAghra dvipA| digraho, yatpAthodhivigAhanaM, girimahAkAMtAracAro'pi yat / yanmAtApitRbAMdhavAdihananaM, cauryAdiduSkarma ya-ttallobhasya guNoghameghapavanasyAtyUMrjitaM sphUrjitam // 316 // krodhAderjanako lobho, lobhaH sarvopadAspadam / doSANAmAkaro lobho, 1 savinayam, 2 arthaH-prayojanam, 3 buDatIti vacanasya 4 bahuzrutatvena. 5 khAdya-jJAtvA ityarthaH 6 hasan san, 7 devArcakamiti-devalaka-"devakozopajIvI ca nAnA devalako bhavet" ityuktaM vipraM. 8 savastraH. 9 mancatyathAMbudhau, pra.10 parAkram. // 55 // Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lobhaH prANapraNAzakaH // 317 // tato yadi ziro brUte, bruDatIti vacastadA / yUyaM brUdhvaM purastasya lobhAdityuttaraM dvijAH 1 // 318 // etannizamya bhUyo'pi na niryAsyati tacchiraH / atha niryAtyahaM jJApyo, yathA''gatya nivAraye // 319 // atha | te vismitA viprA - styaktazvAnAstamUcire / sarvajJasyeva te prajJA, dhatte sarvapathInatAm // 320 // apAre saMzayAvArepAre'smAkaM nimajjatAm / bhavatprajJaiva saMjajJe, tarIvottArakAraNam // 321 // abhiSTutyeti taM tena, visRSTA brAhmaNAstataH / aMtime'hi caturmAsyAH, svaM kAMcIpuramAMciSuH // 322 // nRpeNa prAtarAhUtA, viprAste praNigadya tam / mAravadvijavRttAMtaM, tadyuktA bhejire saraH // 323 // nirgate mastake vipraiH prokte tatrottare sati / sa hasitvA'vadatsAdhu, parijJAto mamAzayaH // 324 // tataH zIrSa nRpo'pRcchat, kastvaM ? vakSIti vA kutaH 1 / tadUce vyaMtaraH zIrSa-sthAyI kelIkilo'smyaham // 325 // bhavanmedhAvinAM dAkSyaM didRkSuridamUcivAn / adya cAsyottaraM prApya / , nAgamiSyAmyataH param // 326 // tasminnaMtarhite viprAn, satkRtyaitatpurIzvaraH / zirovArtAprasiddhyartha - midaM caityamacIkarat // 327 // atiSThipaJca caityeSsminnAzmaM nirmApya mastakam / tadetadarcyate lokai-rnRpAjJA hi balIyasI // 328 // tacchirazcaritaM zrutvA kumAro vismitAMtaraH / prAptaH kAMcIpurImadhyaM, kesarIva vanAMtaram // 329 // tatra pramodamApanno, nAnAkautukalokanAt / mahIza iva sausthyena, kiyatkAlamavAsthitaH // 330 // tato'pi prasthito malli - nAthadezaikabhUSaNam / nirvilaMbaH sa kolaMbapattanaM prApa pApamuk // 331 // kRtakAMtArasaMcAraH, sa zrAMtaH sarasI taTe / ullasatpAdapacchAye, vizazrAma dvipeMdravat // 332 // 1 samudre 2 prAptavaMtaH 3 rAjayuktAH 4 mastakaH 5 yuSmatpaMDitAnAm. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga.3 kumArapAlaca0 kalApinAM tAMDavayan kalApAM-stanvanmuhurvArikaNokSaNAni / tasyAnayan saurbhmaatitheyiiN,tdvaayuraacaarvidaaccaar||333|| tasyAmeva nizi svapne-'bhyetya somezvaro'bhyadhAt / nAmnA pratApasiMhAya, kolaMvadharaNIbhRte // 334 // etA kumArapAlo'tra tvatpuropavanaM prage / AsthAnamiva sattvasya, sa bhAvI gujreshvrH|| 335 // tasya tvaM sanmukhaM gatvA, kRtvA prAvezikaM maham / vinayAdvAmanIbhUya, bhUyasI bhktimaacreH|| 336 // pratApasiMhaH sa. prAta-zcakrIvAdainyasainyabhRt / gataH saMmukhamaikSiSTa, taM caulukyaM sarastaTe // 337 // bahumAnAtsamAnIya, svaM sadmAcchAdhInRpaH / tamagrajamiva sphAraiH, satkAraiH paryatUtuSat // 338 // tatra sauSThavatastiSThan , kumAraH pRSTavAnnRpam / adRSTacaramapyevaM, tvaM mAM satkRtavAn katham ? // 339 // 3 tasmin somezvarAdeze, prokte kolaMbabhUbhujA / devamAnena mene svaM, kumAraH puNyavattaram // 340 // pratApasiMhamAnena, sthitaH katyapi vAsarAn / sUtrayAmAsa tanmaitrI, satAM karmedamAdimam // 341 // tamanujJApya caulukyo, vkritgrhvtttH| vyAvRttya ziprAdIprA'ntAM, prApadujayinI purIm // 342 // viyogAnalasaMtaptaM, kAmaM mAnasamAtmanaH / kuTuMbasaMgamAMbhobhiH,15 sesicyAmAsa tatra sH|| 343 // svardezyAM tAM purIM pazyan , kumAraH sphaarsNmdH| kuMDagezvaranAmAnaM, prAsAdaM divyamAsadat // 344 // madhyaniSkrAMtavAmeya-mUrtisarpaphaNocchritam / namasyAmAsa mAhezaM, tatra liMgaM sa rNgtH|| 345 // liMgAMtarasthitAM pArzva-prabhomUrti nibhAlya sH| jinadhyAnaparaM zaMbhu-mapyamanyata mAnase // 346 // sa vizvAnaMdinI lakSmI, prAsAdIyAM vilokayan / tatra prazastimadrAkSI-divyakAvyAvalImayIm // 347 // vAcayitvA kumArastAM, tatra zrIvika 1 mayUrANAM 2 secanAni, 3 kumArapAlasya 4 saraH vAyuH, 5 eNyati. (adRSTe caratIti adRSTacarastam, 7 somezasatkAreNa, // 56 // Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ACCOR maagrtH| zrIsiddhasenabhaNitA-mAryAmetAmavAcayat // 348 // pUrNe varSasahasre,zate'pi zaradAM ca nvnvtydhike(1199)| bhAvI kumArabhUpa-stava vikramarAja! tulyshriiH|| 349 // vimRzyArtha manasyasyAH, jAtarAjyAptinirNayaH, / jJAnaM sAtizayaM | | mene, jaineSu sa mahAmatiH // 350 // svakuTuMbaM sahAdAya, tau ca bosarisajanau / kumAraH prasthito'vatyA-zcitrakUTAcalaM yayauta // 351 // tatra zrIzAMticaityasthaM, muni zrIrAmanAmakam / natvA sa praznayAmAsa, citrakUTanagodbhavam // 352 // yatirjagAvitaH kroza-traye surapurIsamA / saMjJayA madhyamA'pyAsI-tpurI zrIbhiramadhyamA // 353 // citritatrijagaccittaH, pavitraizcari-18 tainijaiH| tatra dhAnyekasUtrAmA-'bhavaccitrAMgado nRpH||35|| asadekamanekebhyo, vairibhyo vitaran bhayam / vidadhe dAna-16 zauMDAnA-mapi yo vismayaM hRdi // 355 // sumati ma tasyAsI-damAtyaH satyamaMdiram / kSamApalakSmIlatollAse, vAridAmAsa yanmatiH // 356 // AsthAnyAmAsthitaM bhUpaM, sudharmAyAM sureMdravat / bhUtAnaMdo'nyadA yogI, samAgacchavikSayA // 357 // adbhutAni phalAnyagre, DhaukayitvA sa kAnicit / vArtayitvA ca taM bhUpaM, kSaNamekaM punaryayau // 358 // phalAnyanyAnyupAdAya, dvaitIyIke'pi so'hani / sukhagoSThayA kiyatkAlaM, vilaMbyAzrayamAzrayat // 359 // phalairnavanavaireSa, SaNmAsI tamase-12 vata / nRdevaM devavannityaM, kArya noce ca kiMcana // 360 // SaNmAsyaMte tamaprAkSI-tuSTazcitrAMgadaH svayam / tvaM sevase| kimartha ? mAM, svArthamAcakSva kaMcana // 361 // sa mahIzaM rahasyevaM, smAha prApto gurormayA / klezena mahatA maMtraH, svarNapUruSa 1 puNNe vAsasahasse, sayaMmi varisANa navanavai kalie / hohI kumaranariMdo, tuha vikkamarAya ! saariccho|| 2 AryAyAH, 3 durgoM (kilo) tpattim,. 4 iMdraH. 5vArida ivAcaratIti vAridati, parokSe vAridAmAsa, 6 sa SaNmAsImasevata, pra. 7 khaprayojanam. RECALCCASICALCARICA Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga.3 tastavanAMtare / kRzAnI ho, pArthiva ! tyAmatomAgado'tidAkSiNyA mAno nRpa kumAra sAdhakaH // 362 // vidaghe tasya SaNmAsI, pUrvasevA yathAvidhi / adhunA tava sAhAyyA-dvidhitsAmyuttarakriyAm // 36 // pAlaca0 sA ca kRSNacaturdazyAM, nizi pretavanAMtare / kRzAnI homanirmANAt , siddhimabhyeti nAnyathA // 364 // sattvopakAradAkSi TUNya-zauryAdiguNazAlinAm / adhunA tvaM dhurINo'si, pArthiva ! tvAmato'rthaye // 365 // dhRtvA kRpAlutAM cettvaM, bhvsyu||57|| ttarasAdhakaH / tvatsAhAyyAttadA maMtraH, phalavAn mama jAyate // 366 // citrAMgado'tidAkSiNyA-domityaMgIcakAra tat / paropakAramAdhAtuM, vyasanaM hi mahAtmanAm // 367 // tatkathaMcitparijJAya, maMtrI svamativaibhavAt / zaMkamAno nRpApAyaM, taM jagau vijane sthitam // 368 // devo yadyapi vettyeva, devavatsakalaM svayam / tathApi procyate kiMci-snehAkulatayA mayA // 369 // yogine pratipede yat, sAhAyyaM nyAyyamapyadaH / Ayatau naiva pazyAmi, zreyase te svabuddhitaH // 370 // kAyadamI yogino duSTAH, sveSTasiddhividhitsayA / pizAcA iva hiMsaMti, vaMcayitvottamAnnarAn // 371 // kiMca niSkaruNA: kAmaM, dhUmorNAramaNAdapi / na jaMtughAtajAtAghAt, vadhakA iva bibhyati // 372 // ayaM ca yAcate sma tvAM, svarNapUruSasiddhaye / sA tu syAdyadi hUyeta, dvAtriMzallakSaNaH pumAn // 373 // tattvAM sulakSaNaM prekSya, vidadhItaiSa dussttdhiiH| aniSTaM karhicittena, vArayAmyahamAdarAt // 374 // babhASe bhUbhRdajJAnA-daMgIcakre'sya gIrmayA / karomi tAM kathaMkAraM ?, nIcavat svayamanyathA // 375 // maMtrI jagAda yadyevaM, tohaM bhavatA saha / aMgarakSavadeSyAmi, channaH kurve yathocitam // 376 ||raajnyi tatpratipedAne, kRSNe cAturdaze'hani / pUjopakaraNAnvito, bhUtAnaMdastamabhyagAt // 377 // citrAMgadaH samaM tena, kRpANaM pANinA 1 SaNmAsI yAvatU. 2 pUrvakriyAm. 3 dhUmorNA-yamapatnI, tasyAH ramaNaH-patiH-yamastasmAdapi. tipede yA kAyadyapi vettyeva, devakathAcitparijJAya, go'tidAkSiNya SRSRSRSRSRSRESAS // 57 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AttrrHRRY vahana / pratiSThate sma tatpRSThe, zreSThadhIH sacivo'pi sH|| 378 // bhayaMkaraM zmazAnaM sa, prApya nirbhymaansH| akhaMDaM hatabhakaMDa, maMDayAmAsa maMDale // 379 // nivezya jvalanaM tatra, khAdiraiH zakalairdhanaiH / svayaM svamiva nirdagdhaM, jvAlayAmAsa yogirAT // 380 // jighatsuriva taM duSTaM, jajJe jvAlAvalicchalAt / hutAzaH saptajihvo'pi, tadA jihvaashtaakulH||381|| abhyarcya maMDalaM samyag , rktpusspaaksstaadibhiH| maMtraM smartu samArebhe, yogI dhyAnaikatAnahRt // 382 // kRpANapANibhUpo'pi, parAkrama ivAMgavAn / akutobhayacittaH saM-stadrakSApravaNo'bhavat // 383 // pRSTharakSakavatpRSThe, rAjJaH praajnyshiromnniH| amAtyo'pyavadhAnena yogikRtyaM vyalokata // 384 // japaM maMtrasya homaM ca, viracayya yathAvidhi / triHpradakSiNayAmAsa, vahnikuMDaM sa yogabhRt // 385 // tato yogI jagau duSTaH, mApaM kSeptuM havirbhuji / triHpradakSiNayArciSma-kuMDaM deva ! tvamapyadaH // 386 // yathA madvattavApi syAt, siddhiH kAcitkarasthitA / bhajeklezo'pi sAphalya-masau sadvyavasAyavat // 387 // vAcA tayaiva vijJAya, tasyAreriva duSTatAm / smRtvA ca maMtriNaH zikSA, citrAMgadanRpo'vadat // 388 // asau siddhistavaivAstu, dakiM tayA kRtyamasti me? / saphalazca mmaayaas-stvdiipsitvidhaantH||389|| AcacakSe sa raktAkSo, bhUtvA re tvaM na mdvcH| kuruSe kiM ? ruSedAnI-meva tvAM bhasmayAmyaham // 390 // iti bruvaMtamevAmuM, yoginaM dArukhaMDavat / utpAvya cikSipe vahni| kuMDe sumatimaMtrirAT // 391 // sa tatra kSiptamAtro'pi, bhUtvA drAgeva bhasmasAt / suvarNapuruSo jajJe, mAMtro hi mahimAdbhutaH // 392 // yoginA'dhyAyi yadbhUpe, tattasyaiva hahA'bhavat / yadvA yaciMtyate'nyasya, tatsvasyaiva bhavatyaho // 393 // vahni 1 yoginam. 2 ekApratayA-sAvadhAnatayA. CROGRASSASSESASSICALSEX Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga.3 kumAra |kuMDAMtare dIpraM, taM prekSya svarNapUruSam / citrAMgado'tivismera-cetAH sacivamUcivAn // 394 // aho te dIrghadarzitvapAlaca0 maho te mativaibhavam / aho te svAmibhaktatva-maho te sAvadhAnatA // 395 // mayA saha bhavAnatra, nAyAsyadyadi puNya-18 tavat / akSepsyanmAM tadA yogI, jAtavedasi havyavat // 396 // hRNIyamAno bhUpopa-lokanAtsacivo'vadat / deva ! tvaM // 58 // sukRtenaiva, sarvatra kSemavAnasi // 397 // arimitraM, vArdhiH sthalamanalakIlA'mbulaharI, tamastejo'raNyaM nagaramurago dAma bhavati / raNaH krIDAsthAnaM, viSamamRtamastraM sarasija, vipattiH saMpattiH, sphurati sukRte prAgbhavakRte // 398 // kuMDAdAdAya taM svarNa-puruSaM pauruSAdhikaH / bhUpatirmatriNA sArdha tatraivAtItavAnnizAm // 399 // prAtarnijagRhaM prApto, nRpastaM hemapUruSam / |arcitvA sthApayAmAsa, koze sve svarNarAzivat // 40 // saMpannamabhistasmAt, sAkSAtsiddharasAdiva / cakre citrAMgado rAjyaM, svArAjyazrIvijitvaram // 401 // kozarakSAcikIH so'tha, kRtI durgakRte bhraman / etaM citragireH pArthe, kUTAkhyaM zailamaikSata // 402 // uccaiH ziloccaye'muSmin , meroH pratikRtAviva / nRpaH sudurgrahaM durga, lagnaH kArayituM haThAt // 40 // yAvanniSpAdyate ghane, tAvatpatati tanizi / SaNmAsyevaM gatA bhUpa-stathApi sa na tiSThati // 404 // atha kUTagirisvAmI, kuuttsNjnyo'vdtsurH| kiM tAmyasi ? kSitIzAtra, durga kartuM na ko'pyalam // 405 // citrAMgado'bhyadhAdeta-tprANAMte'pi karomyaham / devo jagAda yadyevaM, kuru citrAdrimUrdhani // 406 // dadyAH mannAma cAmuSya, yathA syAM rakSako'nizam / tadvAkye svIkRte rAjJA, muditaH so'gmtsurH||407|| abhraMkaSe'tra niSpanne, durge citrAMgadastataH / citrakUTetinAmAdAt, 1 bhamau. 2 stavanAt. 3 amizikhA. 4 saMgrAmaH 5 khara (kharga ) rAjyazrIvijitvaram. 6 parvate. 7 niSpadyate, pra. 8 durgam, napusake'pi durgazabdo'sti. 58 // Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatkhyAtaM merunAmavat // 408 // AvAsAn sarasIvApyA - rAmAMzcAtimanoramAn / vidhApya sa mahIjAni - rnijaM rAjyamatiSThit // 409 // caturdazazatI koTI - dhvajAvAsAstadA'bhavan / upariSTAdadhastAcca, lakSanAthAH sahasrazaH // 410 // citrakUTazriyaM dRSTvA tadA sarvarddhivardhinIm / svargaluMTAkatAM ko na dadhyau citrAMgade nRpe ? // 411 // anyedyuH kanyakunezaH, zaktikulitazAtravaH / zaMbhalIzAbhidho'zrauSIt, svarNamartyakathAM janAt // 412 // tatazcitrAMgadAtsvarNa - puruSAditsayotsukaH / zaMbhalIzo nijasthAnA--dabhiSeNayati sma taM // 413 // samudrairiva kalpAMta-bhrAMtaiH prauDhabalairbalaiH / plAvayan kSmAtalaM so'sthA - citrakUTagireradhaH // 414 // dRSTvA'pi kanyakuneza - madhaHsthaM sainyasAgaram / diviSTha iva durgasthaH, sukhaM citrAMgadaH sthitaH // 415 // citrakUTasthitA lokA, api zokApavarjitAH / paricikrIDire svairaM, vimAnasthA ivAmarA: // 416 // athA bhaTAH kanya - kubnezAdezalezataH / khaMDiM pAtayituM durge, lagnA mattadvipeMdravat // 417 // te TaMkairutkiraMto'pi, dalaMto'pyazmagolakaiH / tadvajranirmitamiva na bhaktuM prAbhavan kvacit // 418 // anirvedaH zriyo mUlamiti nItiM vidaMstataH / rodhayitvoddhatairyodhai-- durga tasthau sa zatrurAT // 419 // gate ghanataire kAle, prahitAH zatrubhUbhujA / durgasvarUpaM vijJAtuM, carAzcaturatAMcitAH // 420 // te durgamadhyamAvizya, svargasyevAtizAyinIm / viSve'drIcIM zriyaM tasya, pazyaMto vismitA hRdi // 421 // itastato bhramaMtaste, dviSadbhedavidhitsayA / sumatemaMtriNaH prApu-maMdiraM sphuradiMdiram // 422 // tadA ca svagavAkSasthaM, tAtaM sumatimaMtriNam / putrI ratnavatI prApa saputrA praNinaMsayA // 423 // natvA pitara1 durgam. 2 akhedaH - khedAbhAvaH 3 SoDazavarSarUpe 4 sarvadigvyApinIm. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra pAlaca0 // 59 // mUrdhvasthA, durgAdhaHsthaM dviSadvalam / pazyaMtI teSu zRNvatsu, careSvAcaSTa sA ( sa ) RjuH // 424 // durgasyAdhaH sthitAstAta !, kuto'mI vyavahAriNaH / adyApi na prahIyaMte, kAlo'mISAM mahAn gataH // 425 // smeraH smAha sa tAM maMtrI, naivAmI vyavahAriNaH / kiMtvasau kanyakunezo, durgaM ruddhA balaiH sthitaH // 426 // tvajjanmadivase'traitya, tiSThatyasminmahIzvare / tvaM paryaNIyathAH putri !, putravatyapyajAyathAH // 427 // tannizamvAtivismerA, durgAduttIrya te carAH / tAM maMtritanayAvArtA, | svanRpAya nyavedayan // 428 // harSacitraviSAdAdi - zliSTaH so'pi dviSatpatiH / IdRgdurgaM kathaM grAhya - miti ciMtAM ciraM vyadhAt // 429 // anyadA durgapArzvasthaM, kanyakujezvaraM jagau / citrAMgadasya mAnyoccai - vaizyA barbarikAhvayA // 430 // ArohatyacalezvaraM kimu zizuH ? potojjhitaH kiM tara - tyaMbhodhiM ? kimu kAtaraH sarabhasaM saMgrAmamAkrAmati / zakyeSveva tanoti vastuSu janaH prAyaH svakIyazramaM tad durgagrahaNagrahe grahilatAM tvaM zaMbhalIza ! tyaja // 431 // vezyAvAkyena tenAMtaH, khinnaH pratyarthipArthivaH / marmAvidhAMkuzeneva, viddho hastIva mamlivAn // 432 // tato'ribhUbhRtA saiva, bhinnA barbarikA dhanaiH / jagau durgagrahopAya - mityekAMte sumitravat // 433 // ayaM nRpaH sadodghATya, dvArANi nikhilAnyapi / kSudhArtAn prINayitvaiva, bhuMkte dharmatanUjavat // 434 // gavAkSasthA yadA kezAn vivRNomi tadA tvayA / dvArodghATaM parijJAya, praveSTavyaM jhaTityapi // 435 // tato vaizyoditopAyAd, durge durgatavezmavat / zaMbhalIzo'vizattUrNa - muddhataiH saha sainikaiH // 436 // citrAMgado'bhyamitrINo bhUtvA tena dviSA samam / zarAzari ciraM yuddhaM vidadhe zakravikramaH // 437 // zaMbha1jJA, pra. 2 zatrurAjaH 3 yudhiSThiravat 4 amitraM abhigacchatIti abhyamitrINaH IdRg citrAMgado bhUtvA. sarga. 3 // 59 // Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ %%** lIzazarAsArai - durvArairAkulIkRtaH / sa palAyiSTa zakto'pi, zaMDavadvAridopalaiH // 438 // hemapUruSamAdAya, kozAccitrAMgadastataH / kSIrakUpe dadau jhaMpAM bhItaH kuryAnna kiM janaH 1 // 439 // zaMbhalIza bhaTaistasmi~ - nnanviSTo'pi sahasradhA / sAdhi dhAnatayA svarNa - puruSo'laMbhi naiva saH // 440 // tallakSmIsAramAdAya tadrAjye tattanUruham / vArAhaguptaM nyasyAgA - |cchaMbhalIzo nijaM puram // 441 // citrakUTana gotpatti - mityAvedya mudA muniH / virarAma sa rAmAkhyaH, kUjitvA kalaMkaMThavat // 442 // athAsannaM prabhuproktaM, rAjyAptidivasaM vidan / kumAraH sakuTuMbo'pi bheje'Nahillapattanam // 443 // tatra zrIkRSNadevena, bhagnIkAMtena gauravAt / nItvA sa sadanaM samyakU, saccakre saparicchadaH // 444 // bhagyA premaladevyA'tha kumAre snapite svayam / tasya snAnajale sasto, durgA kRtavarasvarA // 445 // zakunaM tattathA prekSya, kazcicchAkunikoDana| vIt / saptadinyA kumAraita - drAjyaM bhAvi tava dhruvam // 446 // evamastviti tadvAkya - mUrIkRtya sa kRtyavit / vidvAM - samiva saccakre, taM dravyAdipradAnataH // 447 // tadaiva daivayogena, ciraM bhuktvA mahImimAm / jayasiMhamahIjAni - deva bhUyaM | samAsadat // 448 // iti niHzeSasAmaMtA - mAtyasabhyaikamatyataH / ubhau rAjasutAvanyau, kumAraM taM ca sattamam // 449 // svapitAlaMkRtAn kRtvA, divyAzvAnadhiropya ca / amAtyaiH samamAnaiSIt, kRSNadevo nRpAlayam // 450 // yugmam // eteSu ko'sti rAjyArha, iti samyak parIkSitum / AdikSanmaMtrimukhyAstA - nadhiSThAtuM nRpAsanam ||451 // tatraiko vinayAnamraH, saMyojya karapaMkaje / natvA ca kRSNadevAdIn, niSasAda nRpAsane // 452 // vinIto'yaM kara dvaMdvaM, svabhRtyebhyo'pi yoja1 citrAMgadaH 2 vaSabhavat. 3 karakeH 4 jalakUpe 5 kUpe, 6 devatA'dhiSThitatvAt 7 kokilavat 8 atha, pra. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ R kumArapAlaca0 // 6 // kumaarpaalaa||460 // kRpANaM pANinA punnAbhavanottaram / saMtuSTAH kRSNadevAdyA, yan / niHsthAmeva kathaM sthAnA, vijetA durjayAripUn // 453 // aryameva yadojasvI, mahIjAniH prazasyate / tadayaM niSprabhatvena, vaibhavaM nedamarhati // 454 // dhyAtvetyamAtyamukhyAsta-mAsanAdudatiSThipan / guNo'pi kalpyate doSo, daive hi prAtikUlike // 455 // [tribhirvizeSakam] / dvaitIyIkastataH stavastrazcaMcalalocanaH / vivRtAMgaH zUnya iva, siMhAsanamazizriyat8 // 456 // AvarituM na zaknoti, nijamapyaMgamekakam / AvaritA kathamayaM, saptAMgaM rAjyamUrjitam // 457 // tadayaM hRdaye zUnya|zcalAcalavilocanaH / kAkavacUtamaMjaryA, na yogyo raajysNpdH|| 458 // iti te rAjavINA-stamapyutthApya tatkSaNam / |kumArapAlamAdikSan , kSamApAsanamalaMkuru // 459 // tataHskaMdhadvayanyasta-saMvyAno viksnmukhH| pratApatApitAdityaH, sphaaraa|lNkaarbhaasurH||460|| kRpANaM pANinA dhunvan , gRhItvoddhaM samIraNam / sa siMhAsanamadhyAsta, sAkSAtsiMha ivoddhataH // 461 // yugmam // tacceSTAsauSThavaM tasya, vibhAvya bhuvanottaram / saMtuSTAH kRSNadevAdyA, rAjyA)'yamitIriNaH // 462 // atha saMvannavanava-zaMkare mArgazIrSake / tithau caturthyAM zyAmAyAM vAre puSyAnvite ravau // 463 // sarvagrahabalopete, mInahA lagne zubhe kSaNe / purodhasaM puraskRtya, brahmavadbrahmapAragam // 464 // kRSNadevaprabhRtayaH, sAmaMtA maMtriNo'pi ca / abhyarSicaMta taM rAjye, kumAraM cakravartivat // 465 ||tribhirvishesskm // tataH premaladevyAdyA, bhaginyo bhAgyabhAsurAH / mUrta jayamivodAma, mAMgalyaM tasya tenire // 466 // upAyanAni hastyAdI-nyapAdAya shsrshH| sAmaMtAstaM namazcakru-neveMdumiva saMma nirbalaH, 2 aryamA-sUryaH. 3 kalpate, pra. 4 dvitIya eva-khArthe Ikak. 5 zrasta, pra. 6 khAmyamAsa-suhRt-koza,-rASTra-durga-balAni ca, ityamaraH, kasya| cinmate'STAMga, aSTama-prajAH, 7 aticapalalocanaH, 8 ucAriNaH, * 1199, 9 vedapAragam. 10 dvitIyAcaMdravat. otortrag ANCHORMALAMSASEASE // sarvagrahabalopete, mIna // 6 // Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PRECARROGRESEARCALCRec dAt // 467 // tadA vaitAlikAH peThu-jagurgAndharvakovidAH / nartakyo nanRturjajJe, harSeNeva maho mahAn // 468 // reNurmagalatUryANi, jJApayaMtIva dikpatIn / paMcamo lokapAlo'yaM, navaH prAdurabhUditi // 469 // raMjitAH kuMkumAMbhobhiH, puramAgabhuvo babhuH / prApya kAMtaM navaM kAMtaM, vyaktarAgA ivaabhitH||470|| vikIrNA rAjamArgeSu, rejire kusumotkraaH| hAsA iva | mahIdevyA, navInaM svapatiM prati // 471 // puramapyasphurattasya, rAjye rAjyadivAbhitaH / pratyarTsa maMjumAMjiSTe-patAkAkoTikUTataH // 472 // ullAsayana suhRtpadmAn , haran dviTkairavazriyam / AzcaryakAraNaM kasya, sa rAjA~ na vyajaMbhata // 473 // ttH| kumArapAlo'dA-tphalavat prItivallareH / svayaM bhopaladepalyai, paTTarAjJIpadaM mudA // 474 // dausthyopakRtitaH kRtvo-dayanaM 8 maMtripuMgavam / amAtyaM tatsutaM cakre, vAgbhaTa sa prabhodbhaTam // 475 // anye'pi jJAtimAnyA ye, svakIyA gaurvocitaaH| tAnniyuktAn vyadhAd bhUpo-'bhyudayasya phalaM hydH|| 476 // purajanapadagrAmatrANaM bhaTanajasaMgrahaH, kunayadalanaM nItevRddhi-| stulArthamitisthitiH / vratiSu samatA caityeSvarcA satAmatigauravaM, prazamanavidhi navye rAjye vyadhAditi sa prbhuH|| 477 // athAgre nRpateH prekSya, sphurataH sacivAnavAn / cukupuH prathame'mAtyA, jAti jaatirsaashiH||478|| mithaste maMtrayAmAsunItiH kA'pyasya bhuupteH| hitvA yadrAjyadhuryAnnaH, purazcake navAnasau // 479 // yadA kiM vettyasau rAjya-sUtraM jaalmaikshekhrH| kSIranIraviveke hi, bakoTo na paTuH sphuram // 480 // atha svAmyanumAnena, bhRtyavargo vivelgati / yanmUrkhAna saci 1 navInaH-apUrvaH. 2 manoharam. 3 patim. 4 rajyatU-pra. 5 raktavarNA. 6 samUhAta. . caMdrapakSe-vaiparIyAdAzcaryakAraNam. 8 (vidhirnavye.) 9 rAjya-vyavasthAm. 1.krUraikazekharaH. 11 khAmyanusAreNa. 12'pi, pra. HOCACHORRORGHE ku.pA.ca.11 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga. 3 kumAra navIcakre, svayaM mUrkhAgraNIrasau // 481 // jaDo'bhyudayamAsAgha, nirasyati guNojvalAn / kimutto'dhinIropo, bahiH pAlaca0 kSipati no maNIn // 482 // adyApyavaddhamUlatvA-ttadamuM sukhanigraham / ghAtakairghAtayitvA'dya, navInaH sthApyate nRpaH 18/ // 483 // yathA'smatsthApitatvena, so'smaduktaM na laMghate / anyathA'yaM nikAro'smAn , pIDayiSyati zalyavat // 484 // // 61 // FSabhiH kulakam // atha te haMtumAtmAna-miva bhUbhRjighAMsayA / sAMdhakAre gRhadvAre, ghAtakAnnizyatiSThipan // 485 // avetya kazcidAptasta-tsarvamUrvIbhRte'bhyadhAt / puNye pragalbhamAne hi, setsu na syAdarIpsitam // 486 // tadaiva bhUpatirbhUtyaimaMgayitvA gRhAMtarAt / AnAyayadbhaTAn zastro-TAMstAna yamadAsavat // 487 // yuSmAn kaH prajighA~yeti, caulukye paripRcchati / rAjavRddhakRtaM te ta-dviruddhaM srvmbhydhuH||488|| tAnAkArya krudhA bhUpaH, svayaM svIkRtadUSaNAn / taireva ghAtayAmAsa, ka syAdrAjadruhAM zivam // 489 // haMtehaMte mahAMtaM ye, haMtu te syurmhaapdH| giriM vidArayaMtaH kiM, bhagnadaMtA na daMtinaH // 490 // hateSu teSu bhItAstaM, pare sAdhu siSevire / na jhugratAM vinA lokaH, prAyeNa syaadvshNvdH||491|| kRSNadevaH punaH zyAla-bhAvAdrAjyArpaNAdapi / nimmimANo'nizaM narma, tadA''jJAM manyate sma na // 492 // sabhAyAMrAjapAvyAM ca, duHsthAvasthA purAtanIm / sa nRpaM zrAvayAmAsa, narmaNA marmavanmahaH // 493 // tasya mamovidhA'nana, narmaNA'pi mhiiptiH| daMbholineva zikharI, dnastaM procivAn rahaH // 49 // hAsyAspadaM yadapyasmi, zyAlabhAvAdaha tava / tathA'pyasamaye taddhi, sarvathA 'zyati naucitIma // 495 // yacca tvaM bhASase marma. sarvathApi tadapyasat / ataH zalyAyate nRNA, yatta * kimuddhattaH, pra. 1 tiraskAraH. 2 sajaneSu-3 preSitavAna, 4 ghAtakaiH. 5 iMta Ihate, iticchedaH, 6 hAsyam. // 61 // Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ R HAUSSURROSTALO45 ***** dudghATanaM khalu // 496 // yaH svasyeva parasyApi, sthagayatyeva dUSaNam / vizvaM vizva vazIkartu, sa evAtra prglbhte||497|| kiMca dauHsthyaM na kasyAsI-nmahato'pi svakarmaNA / avasthA mAmikAM yattvaM, khalavaMdApase muhuH // 498 // saMpadaM vipadaM cApi, mahAnAmoti netaraH / hAni vRddhiM ca labhate, caMdramA noDumaMDalaH // 499 // ekAMte kAMtamanyadvA, brUyAstattvaM yaha cchayA / sadomadhye tu sanmudrA-mAdriyethA? mahAtmavat // 50 // kSamApaterimA zikSA, duHzaikSa iva sdguroH| rAjyadAnAtihaptAtmA, kRSNadevo'grahI (hi)Tana // 501 // athAnucitataddhAsya-kruddhazcaulukyarAD jagau / asmAd ahilavaskasmA-niSiddho'pi na tiSThasi // 502 // yato hAsyAtpravardhiSNuH, krodho vAtAvAgnivat / dumAniva nayatyaMta, bAMdha vAnapi tatkSaNam // 503 // tasmAtkAmayase kAmaM, yadi jiivitmaatmnH| tarhi hAsyAnivartasva, kukRtyAdiva bhaavukH| F // 504 // kRSNadevastato'vAdI-naradevaM vamanniva / krUrAkSaravacovyAjAt, kopavahikaNAn bahiH // 505 // mayaiva |raMkatAM bhaktvA, tvamaizvarye nyavezyathAH / idAnIM tenai mattaH san , mAmevamavamanyase // 506 // abhramIyaMtra bhikSArtha, bhikSu|vatpratimaMdiram / vyasmArSIH kimu taddausthya-mare madupakAravat // 507 // paraM gurukRto'pi svaM, nIcaH sAtmyaM na muMcati / uccAsanasthito'pi syA-nna kAko hNscessttitH||508 // durjanazca kRzAnuzca, dvAvimau sadRzau mtau| nayete yatkSayaM sadyaH, svasyApyullAsakAraNam // 509 // vibruvANe'pi tatretthaM, sAhittho mhiiptiH| nAdIdRzannijaM madhyaM, kSubhito'pi payodadhivat // 510 // vibruvan khalavannaiSa, sthAtA zikSA vinA dhruvam / vicAryeti nije citte, vyanAkSIttaM tadA nRpaH // 511 // 1 samapram, 2 jagat. 3 bhavyajano'thavA bhaginIpatiH. 4 aizvaryeNa. 5 khabhAvam. 6 bhavahityayA-hRdtabhAvena sahitaH, ECEMCHORRORS- tyo mahIpatha, dAvimau sadasya, nIcaH sAsamakSArtha, bhikSu- X---- " Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 kumArapAlaca0 // 62 // dharmaputro'tha, bhaTa SARICHARSASARAKASAMA atha sevArthamAyAtaM, kRSNadevaM rahaHsthitam / pUrvasaMketitairmalai-ratyUrjasvalavarmabhiH // 512 // dhArayitvA'khilAMgAni, moTayitvA ca saMdhitaH / dRzau jIvitasarvasva-mivAsyAcIkRSatprabhuH // 513 // yugmam // sajjayitvA punardeha-mAkrozaMtaM muhurmuhuH| upAyanamiva praiSI-bhAtA taM svasavezmani // 514 ||raajyshriisthaapnaacaarye, pUjye bhgniiptitvtH| kRSNadeve|'ndhite tasmin , sAmaMtAH sakalAH pare // 515 // poSito'pi payasA sarIsRpa-starpito'pi navasarpiSA'nalaH / satkRto'pi zatadhA'pi durjanaH, sthApito'pi na mhiiptirnijH||516|| iti sUktaM smrNto'nt-niitiriitivishaardaaH| deveMdramiva devAstaM, caulukyaM paryupAsata // 517 // tribhirvizeSakam / siddhezadharmaputro'tha, bhaTazcArabhaTo balI / caulukyA-15 jJAmavajJAya, bheje'rNorAjabhUbhujam // 518 // itthaM niSkaMTakaM rAjyaM, kRtvA deze smNttH| mUrdhni zeSAmiva nyAsthanijAmAjJAM mahIpatiH // 519 // kRtajJatvena sa smRtvA, vidhAtuM pratyupakriyAm / janairAjUhavatsvopa-kardastAn hAlikA, dikAn // 520 // nyasyAMtarbadarIpatraM, yenAnAyi dyaalunaa| satkRtya bhImasiMha taM, svAMgarakSaM nRpo vyadhAt // 521 // tryahaM bubhukSito mArge, yayA vaddhA dyaayaa| adhyAropi nijaM yAna-mabhoji ca mahAdarAt // 522 // bhagnIbhAvena tAM matvA, nirmApya tilakaM tayA / tasyai devazriye grAma, so'dAtsatyA hi vAk satAm // 523 // yugmam // yenAMtariSTakApAkaM, | kSiptvA 'rakSi sa sajjanaH / sAmaMtyakAri bhUpena, citrakUTAhvaye girau // 524 // mArge sahacarIbhUya, yaH kaSTaM soDhavAn muhuH / tasmai bosarimitrAya, sa dadau lATamaMDalam // 525 // Uce ca jAgarodvignau, yadataM yuvAM vacaH / tatsatyaM jAtametattvaM, sarpaH. 2 dhavalakam. 3 asAmantaH sAmantaH akAri iti sAmaMtI akAri, 120 // nyasyAna // kRtajJatvena sammAniSkaMTakaM rAjya, Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ COPACABANAISAIRAUGAIRAISHISHIGA pitroH sajjana bho! vadeH // 526 // caNakAn yo mudhA'datta, tasmai sa vaTapadrakam / kaTukAyArpayatko hi, nopakAramaM cati // 527 // upakAravratasyAsya, kathamanyad vrataM samam / iha loke'pi yatsadyaH, phalatyeva kalaiH phlaiH|| 528 // nIcasyApi bhavatyuccai-rupakAraH phalegrahiH / mahIyasAM kRtajJAnAM, sa tu kiM praNigadyate // 529 // evaM nijopakartRstAn, saccake sakalAnRpaH / hemAcArya vimucyaikaM, dhrmpraaptyNtraaytH||530 // atha karNAvatIpuryA, dharmadhuryAn pramodayan / rAjyAvAptiM kumArasya, hemasUriH sa zuzruvAn // 531 // nimittoktikSaNe jaina-dharme'haM bhaktimadbhutAm / kariSyA-16 mItyasau pUrva, prtyaussiinmdgrtH|| 532 // smaratyetanna vetyasya, cittajijJAsayA ttH| vyahArSItpattanaM sUri-mAnasaM rAjahaMsavat // 533 // yugmam // AgatyodayanAmAtyaH, saMmukhaM saMghasaMyutaH / atyutsavena sUrIMdraM, puramadhyamavIvizat // 534 // 3 papracchodayanaM sUri-vijane'sau nRpastava / mama smarati kiM no vA 1, saMprati prApya vaibhavam // 535 // uvAca sacivaH sarvA-nupakardana svabaMdhuvat / udAraH saccakArAyaM, sasmArApi prabhuM na tu // 536 // sUriH zazaMsa tarhi tvaM, brUyAH kSitipatiM / bArahaH / tvayA'dya naiva svaptavyaM, navyarAjJIgRhe nizi // 537 // kenoktamiti pRcchecce-praatrjaatcmtkRtiH| atyAgrahe tadA nAma, mama tasmai nivedyeH|| 538 // omityabhyupagamyaitAM, vAcaM sacivapuMgavaH / zaMsati sma vizAM patye, so'pi cakreta tathaiva tat // 539 // nizi vidhunnipAtena, dagdhe tasminnave gRhe / mRtAyAM navyapatnyAM ca, camaccakre mahIpatiH // 54 // prabhAte pRSTavAn bhUbhR-maMtrina ! kenedamadbhutam / Acakhye jJAnamAcakSva ? / jIvAtumiva taM mama // 541 // vyajijJapa 1 phalalyavikalaiH, pra. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga.3 kumArapAlaca0 RECORRECRUSSROO SARDAROSAROSAGAR nRpaM maMtrI, nAyaM tatkathanakSaNaH / na pArayati yaddeva-staM zrotuM rAjyalIlayA // 542 // jagAda sAdaraM svAmI, sacivaitakimucyate / prANavANakaro yo me, na zRNomi tamapyaham // 543 // nirbadhe'bhidadhe saiSa, staMbhatIrthapure puraa| karhi me bhavitA ? svAsthya-miti devasya pRcchtH|| 544 ||raajyaaptiptrikaa'daayi, lekhitvaikA'parA mama / yena tenedamAvedi, jJAnaM zrIhemasUriNA // 545 // yugmam // ityuktvA'dIdRzanmaMtrI, patrIM tAM bhUbhRte tadA / so'pi tAM vAcayitvA drAgvismeraH sUrimasmarat // 546 // Uce ca sacivaM kIdRk, sUrIyaM jJAnamadbhutam / pratyAyayanmano yanme, rAjyAptidivase'dya ca // 547 // sa vAstItyanuyuktaH san , jagAdodayano mudA / adhunA'trAptavAnasti, tavAzIrvititIrSayA // 548 // maMtrI tatastadAdiSTa-staduktaM praNigadya tat / hemAcArya sahAdAya, nRpAsthAnImupAsthita // 549 // dRSTvA sUrIMdramAyAMtaM, vinayaikAvanirnRpaH / abhyuttasthau yathA zuklA-pAMgo vArSikavAridam // 550 // mUrte svabhaktiprAgbhAra, iva hemAsane'dbhute / nivezya taM namazcakre, vidhivatsa vineyavat // 551 // prAMzudaMtAMzurocirbhi-rdizo dhavalayanniva / ityAzIrvAdayAmAsa, bhUvAsavamatha prabhuH // 552 // na tAmasyaH sphUrti dadhati na varaM yasya purataH, zriyastaijasyo'pi trijgdvgaahaikrsikaaH| acakSuH saMlakSyaM parihRtapathaM vAGmanasayo-mahastadrAjaMste zamayatu samaMtAdapi tmH|| 553 // gurvasmaraNarUpeNa, pramAdena tato nRpaH / aparAdhIva lajjAvAn , prAMjalirjalpati sma tam // 554 // kRtaghnatvena bhagava-nahaM tvAM prati saMprati / na darzayitumIzo'smi, mukhaM vaMcakavannijam // 555 // tAmaliyAM tathA trAtaH, prabhuNA'haM dviSadgrahAt / AzvAsitazca vinayAdvitIyAdhAraH 2 zuklaH mAMgaH-netraprAntabhAgo yasya sa-mayUra ityarthaH. 3 mUrtimati. 4 tejasaH 5 prabhAH. 6 staMbhatIrthe. MSEX L GAR Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjyAti - dinapatrI samarpaNAt // 556 // aizvarye jAtavatyasmin, dUre'stu pratyupakriyA / asmArSamapi nAhaM tvAM kRtajJatva - maho mama // 557 // upakArairbhavatkRtaiH purA'pi RNavAnaham / prANasaMtrANato'dyApa - mRNAMrNamadhamarNavat // 558 // akRtrimopakartRRNAM tvameko grAmaNIrasi / yatkRtaghne'pi mayyevaM, vAtsalyaM tava vargeti // 559 // kRtajJAduttamo nAnyaH, kRtanAdadhamo'pi na / yadAdyaH stUyate lokai- nidyate cAMtimo'nizam // 560 // aho saMpratyayAsiSTAM, parAM koTimubhAvapi / upakAradhurINeSu, tvaM kRtaghneSvahaM punaH // 561 // niHzeSamapi me maMtu, tatkSamitvA kSamAdhana ! | anugRhNISva mAmadya, rAjyalakSmIparigrahAt // 562 // atha bhUbhRnmukhodbhUta-bhaktibhaMgitaraMgitaiH / prINitAtmA prabhuH proce, siMcanniva sudhArasaiH // 563 // itthaM vikatthase kasmAt ? svaM mudhA vasudhAdhava ! / upakArakSaNo yatte, saMpratyasti samAgataH // 564 // tvameva maulimANikyaM, kRtajJAnAM kRtinnasi / svapUrvaja ivAbhAti, yasyedRggauravaM mayi // 565 // yaccArthayasi rAjyArtha, tattvake kiyatkila / paraM na yujyate deva !, tanme cAritracAriNaH // 566 // sarvasaMgaparityAga zcAritraM jagade jinaiH / tatpraNazyati rAjyena, jalayogena citravat // 567 // saMyamazrIrnRpazrIzca vidviSAte parasparam / yadekasyAH praveze'nyA, sapajIva palAyate // 568 // kRtajJatvena ced bhUpa !, tvaM pratyupacikIrasi / AtmanIne tadA jaine, dharme ghehi nijaM manaH // 569 // madatastvayA prAga-pyetadasti pratizrutam / uktaM satyApyatAM tatsvaM, mahatAM na hi gIrmRSA // 570 // alolupatvaM sUrIMdo - Alambhane caurAdikadhAtorNijabhAve laGirUpam 1 RNopari RNaNArNam, RNAdhikaM RNam 2 amesarI 3 prema. 4 ceSTate. 5 aparAdham 6 svIkArAt 7 niMdasi 8 AtmAnam 9 khadbhaterame tat-rAjyaM kiyanmAtramastItyarthaH 10 cAritram 11 Anahite. 12 svakIyam. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra pAlaca0 // 64 // niHspRhasyeva vIkSya tat / kumArapAlo vismera - stamUce vinayAMcitaH // 571 // bhavaduktaM kariSye'haM sarvameva zanaiH zanaiH / kAmaye'haM paraM saMgaM, nidheriva tava prabho ! // 572 // bhavatsaMgAdyathA kiMci - ttattvaM budhye svacetasi / satsaMga eva yattattvaprAptAvaupayikaM viduH // 573 // tadurIkRtya sUrIzo, yathAsamayametya ca / kSamAbhuje samAcakhyau dharmamarmAMtarAMtarA // 574 // nirmalI bhavituM lagno, jalAzaya ivAzayaH / nRpaterguruvAgbhaMgI katakakSodayogataH || 575 || rakSA''yavyayaciMtanaM 1 purajanAnvIkSA 2 surAca'zane 3, kozAnveSaNa 4 manyanIvRticarapreSo 5 yathecchaM bhramiH 6 / hastyazvAdizarAsanAdiracanA 7 jetavyaciMtA samaM, senAnyeti 8 kRtiH krameNa nRpaterghasrasya bhAgASTake // 576 // ekAMte paramAptavAk zruti 1 rati: prauDhArthazAstrasmRti 2- stUryadhvAnapurassaraM ca zayanaM 3 nidrA ca bhAgadvaye 4-5 / buddhA vAdyaravairazeSakaraNedhyAnAni maMtrasthiti 7 - viprAzIrbhiSagAdidarzana 8 miti syAdrAtribhAgASTake // 577 // iti rAjanItigaditAM yazaskarIM, sthitimAzrayannavahito divAnizam / sa culukyavaMzatilako narezvaro nijavezmavat kSititalaM samanvazAt // 578 // trayANAM sargANAM mIlane // 1877 // 6 // iti zrIkRSNarSIyazrIjayasiMhasUriviracite paramAIta zrIkumArapAlabhUpAlacarite mahAkAvye kumArapAlahiMDirAjyAptivarNano nAma tRtIyaH sargaH // 1 upAyaH 2 jAnanti 3 prekSaNam. 4 kriyA karaNam 5 kartavyacintanAni. 6 maMtriprabhRtibhirguptavicAraH 7 sAvadhAnaH, sarga. 3 // 64 // Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RSS // atha caturthaH srgH|| atha pAiguNyavit siddha-zaktisiddhayudayatrayaH / kumArapAlo bhUpAlaH, kAmayAmAsa digjayam // 1 // svasyopacayamAlokya, pareSAmitaraM punaH / rAjJA jigISuNA bhAvyaM nItirItiritIyaMtI // 2 // tataH zreSThagrahe lagne, saptazrIbhiriva svym| svagotravRddhanArIbhiH, kRtaprasthAnamaMgalaH // 3 // piMDIkRtaM yaza iva, chatraM bibhratsitadyuti / mUrtimaMtaM jymivaa-dhyaaruuddhH| prauDhasiMdhuram // 4 // vaMdivRMdasamutkIrtya-kIrtikallolakelibhiH / vAcAlIkRtadigcakraH, pratasthe digjayAya sH||5|| tribhirvizeSakam // svarNabhUSaNadaMbhena, vpussmdbhirivaabhitH| tejaHstomaiH samAkrAMtAH, sAmaMtAstasya niryyuH||6|| prakSaraprasphuratpakSAH, prsrnmdnirjhraaH| jaMgamakSmAdharAkArA, dviradeMdrAH pratasthire // 7 // tAA ivAnyarUpeNa, samIrA iva cAkSuSAH / celushclaaclaayaaNhi-dttrNgaasturNgmaaH||8|| sauvarNadhvajadaMDodya-kAMticaMDataDijuSaH / niruddhavartmavyomAnaH, prAtiSThaMta rathAMbudAH // 9 // anekarUpatAM prAptA, mUrtA vIrarasA iva / khaDgavyagrakarodagrAH, pattayo nirayAsiSuH // 10 // yuddhazrAddhatayA yodhAH, pAravazyena sevkaaH| rasikA prekSakatvena, luTAkA luTanecchayA // 11 // nirdhanAH karmaka SaTguNAH-rAjJA rAjyarakSaNe upAyAH SaT-te eva pAiguNyaM, yaduktaM-pAiguNyamiti yatproktaM, tannibodha yudhiSThira ! / saMdhAyAsanamityeva, yAtrAsandhAnameva ca, // 1 // vigRhyAsanamityeva, yAtrA saMparigRhya ca / dvaidhIbhAvastathA'nyeSAM, saMzrayo'tha parasya ca // 2 // saMdhAyAsanaM-saMdhi kRtvA'vasthitiH 1,yAtrAsaMdhAnaM-yAnaM yuddhAya 2, vigRhyAsana-vairaM kRtvA'vasthAnam 3, yAtrA saMparigRhmAsanaM-zatrorbhayapradarzanArtha yAnaM pradaya svasthAnejasthAnam 4, dvedhIbhAvaH-ubhayatrasaMdhikaraNam 5, parasyAnyasyAzrayo durgAdemahArAjasya vA 6.2 IyatpramANA, 3 saptAMgarAjyalakSmImiriva, satyazrImiH, pra.4 yuddhAya zrAddha-zraddhA tadbhAvastatA tayA 54RECCACAUSA Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 sarga.4 // 65 // tvena, bhaTTA dravyAdilipsayA / vANijA vyavahAreNa, bhUpasainye niraiyaruH // 12 // yugmam // garjattUryaghanAstasya, prasthAnapaTa-16 hasvanAH / sattvAni kaMpayAMca-IyonAmapi bhUbhRtAm // 13 // turaMgamakhurotkhAtAH, sAMdritAH spaMdanavajaiH / ghanA iva rajaHpuMjA, rodasI paryapUpuran // 14 // sainyAMdhakaraNAn reNu-kaNAn dUraprasRtvarAn / dvipeMdrAH zamayAmAsu-rdayayeva mdodkaiH|| 15 // hAstikAzvIyamAnuSya-kaukSakauSTrakasaMkulam / janastaccakramAlokya, mene militavajagat // 16 // pUrva te caulukyacaMdraM taM, svapUrvajamivAdarAt / upAyanairupAste sma, jAvAlapuranAyakaH // 17 // dezaM sapAdalakSAkhyaM, kramAkrAman sa raajghH| apUji bhagnIkAMtenA-rNorAjadharaNIbhujA // 18 // balocchalitadhUlIbhi-rubhayAnapi bhUbhRtaH / sthagayana 8 gUrjarakSmApaH, prapede kurumaMDalam // 19 // kurunAtho'rimAthograM, taM vijJAya janAnanAt / svagotradaivatamiva, prANamadvinayA-| vniH|| 20 // tadarthito nRpo'dhyAsya, tatpuraM hastinApuram / tatra detrimayA kI, gaMgAdvaitamasUtrayat // 21 // tato maMdAkinItIrA-nivRtto gurjarezvaraH / sAdhayanmadhyanRpatIn , pratasthe mAlavAn prati // 22 // avagamya tamAsannaM, citrakUTapatIkRtaH / kRtajJaH sajjano'bhyetya, nijabhaktimadIdRzat // 23 // avaMtIdezamAsAdya, svargadezamiva zriyA / kumArapAladevena, tadadhyakSo vyagRhyata // 24 // vicArya gUrjaraiH pUrva, pUrvajAnirjitAnnijAn / upAsta mAlaveMdrastaM, baliSThe hi natineyaH // 25 // atha prasthitavAn bhUpo-'paranaidAghabhAnuvat / zoSayan dveSijaMbaoNla-mAsadannarmadA nadIm // 26 // 6 jaMbUkadaMbajaMbIra-rasAlAdigumAkule / mAlatImallikAkuMda-pATalAmodamedure // 27 // vAtocchalatpayoleza-zItalI 1 samUhAH, 2 zatrurAjAnA, parvatAnAM ca. 3 maukSakaH-vRSabhasamUhaH, 4 sthitvA-Adhipa, 5 dAna nirdhattayA. 6 gaMgA. . kardamam. CARRAScoot // 65 // Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CARROR bhUtabhUtale / revAtIravane sainyaM, gUrjarezo nyavezayat // 28 // yugmam / kecittarutale tasthuH, kecitsikatile taTe / AIduH vaNe keci-tpthshraaNtaashcmuucraaH||29|| jananImiva tAM dRSTvA, narmadAM zarmadAyinIm / tatpayaHpAnapuSTAH prAga , dvipA mumudiretamAm // 30 // vanyebhadarzanotsarpa-nmadavArivivardhini / tajale suciraM keliM, cakrire kuMjarezvarAH // 31 // zrotastaTe parikSuNNai-dhanasArairivAMcite / sAdibhiH zramanAzAya, vellayAmAsire hayAH // 32 // snAtvA sthitAH sarittIre, rejire sainyavAjinaH / tatkAlodevaduttIrNA, ghanA harihayA iva // 33 // pakkAmAdiphalAnye'pi, revAprAMtavanAMtare / zamISvevauSTrakaM reme, prAyaH sveSTaM hi tuSTaye // 34 // svAdu pIyUSavatpItvA, nAMdeyamudakaM vRssaaH| mRdulA hArahUrAvaddUrvA jagdhvA ca nivRtAH // 35 // tApAtaH pRtanAlokaH, snAtvA zIte sarijale / sudhAbhiSekasaMpAdya-mupAsAmAsa saMmadam ||36||gltpNkjkiNjlk-puNjpiNjritaaNtrm / mandamaMdAnilonmIla-lolakallolasaMkulam ||37||vNtiimdhymdhyaasy, vayasyaiH kalabhairiva / sahitaH paricikrIDe, gUrjareMdro gajeMdravat // 38 // yugmam // hagaMjanAMgazrIkhaMDa-lepakSAlanayA kSaNam / asthAne'pi vitanvatyo, yamunAsvardhanIbhramam // 39 // paraspareNa vyAtyukSIM, sRjatyaH smerniirjaiH| ramAvatamire ndyaamNtHpurpurNdhryH||40|| yugmam // sumanomAlabhAriNyaH, pallavottaMsapezalAH / camUcaryazciraM ceru-devIvattIrakAnane // 41 // tAM tIrvA''bhIraviSaye, prakAzAnagarIzvaram / caulukyanRpatizcakre, vikrameNa svasevakam // 42 // atha vyAvRttya viMdhyAdreH, vAjhukAyuktadeze. 2 pravAitaTe. 3 cUrNakRtaiH. 4 kapUraiH (barAsa ). 5 samudrotIrNAH. 6 sUryAzvA iva. 7 nadIsaMbaMdhi. 8 komalAH. 9 drAkSAvat. 10 susthAH. 19 senAjanaH, 12 kezarA-puSpareNuH, 13 nadImadhye sthitvA, 14 jamunAgaMgAzramam, 15 parasparasecanarUpAM jalakrIDAM. 16 parNabhUSaNamundarAH. A KAR Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 pallI vallImiva dvipaH / krAMtvA tatpatito daMDa-muiMDamayamagrahIt // 43 // pAradezikamAzvIya, kSaumAya copadAM vahan / gUrjareMdrasya saMjagme, lATezo bosridvijH||44|| vazIkurvastatastIra-bhuvaM lAvaNasaiMdhavIm / caulukyastIrthanilayaM, surASTrAviSayaM yayau // 45 // sphuradviSamabANasya, tasya sNgrsNgtH| patnIva tatpatiH sadyo, dravati sma kimadbhutam // 46 // prabhAsavihitastrAno, natvA caMdraprabha prabhum / usiktamatsarAn kacchA-narautsItsa rvicchviH||47|| bhujoSmalatayA kacchAH, saMvarmitacamUvRtAH / parAsire parAnIkaM, ghanaughamiva vaayvH||48|| bhagnaM svacakramAlokya, caulukyaH zakravikramaH / zarAsAraiH sudura-durdinaM vArdavavyadhAt // 49 // tadbANairdakSiNermANaH, savarmANo'pi nirmitaaH| zekharIcakrire zIrSe, tadAjJA kcchnaaykaaH||50|| tasmAtpaMcanadAdhIza, nausAdhanasamuddhatam / naubhirArUDhasainyAbhi-ya'gRhIda guurjraadhipH||51|| tadyodhA visphuratkrodhAH, zarAzari bhujAbhuji / ciraM kRtvA vyapadyaMta, nirviNNA iva jIvite // 52 // svasainyabhaMge prArabdha-yuddhaM paMcanadAdhipam |jitvaa kathaMciccaulukya-stadahaMkAramAkRSat // 53 // tasya digvijaye lakSmI-ravardhiSTa dine dine| vizvavismApikA grISme, yathA velA pyonigheH||54|| valitaH siMdhataTinI-taTAtpariNatadvipAt / mUlasthAnapati mUla-| rAja rAjA'bhyaSeNayat // 55 // sa rAjakuMjaro bhaktvA , taddezaM padmakhaMDavat / visRSTavAn nisRSTArtha, dUtaM taM prati tatkSa| 1lavaNasamudasaMbaMdhinIm. 2 saMgara-yuddha-saMgataH-prAptaH, pajhe saMgarasaM gataH. 3 palAyate sma, pakSe dravIbhUto bhavati sma. 4 uddhattamatsarAn . parAjigyire 5 kRtavraNayuktadakSiNAMgakAH. 6 redhatesma, pra. 7 "tiryak daMtaprahArastu, gajaH pariNato mataH' iti, pariNatadvipAH saMti yasmin sa tasmAt. mUlatAna ityasya rAjAnam.* ubhayo SamunnIya ( jJAtvA ), khayaM vadati cottaram / saMdiSTaH kurute karma, nisTArthastu sa smRtaH // 1 // ityuktalakSaNam, KESARGAMACHAL // 66 // Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ COCESSACRECENSEECHECCC PNam // 56 // yamAsthAnImiva tadA's-sthAnImAsthAya taM prati / dato vAcATakoTIro, vaktumevaM pracakrame // 57 // dIpaH|sargAvazeSaH, sphuradaruNamaNIdIptirAbhAsalezaH, paryAyaH saptajihvaH, pratikRtirucirajyotirorvo vivartaH / pAkhaMDaM caMDarazmiH, smaraharanayanodarciruccairahasya, rAjannAbhAti sadyaH, kaSitariputateryatpratApasya pazya? // 58 // (sragdharA) zatravaH svanivAse'pi, pazyanta iva yaM puraH / nidrAM nAdhyAsate jAtu ?, bhItividrANamAnasAH // 59 // na kAzmIraH smeraM smarati ratimaMtane bhajate, | videhaH svaM gehaM kalayati kaliMgo'pi na kalim / na rASTre saurASTro vasati magadho dhyAyati dhiyaM, na kAMcit digyAtrAM viracayati yatrorjitabale // 60 // (zikhariNI) ripucakreSu vikrAMtaM, yadbhujasya bhRzaujasaH / citraM vijJAyate ttstrii-vrgvaidhvylkssmbhiH||61|| sa gUrjarakSitipati-zcaulukyo jagatIM jayan / manmukhena yadAcaSTa, sakarNA''karNayA''zu tat // 12 // akhaMDaM daMDamAnIya, svarNAzvIyadhanAdikam / prasAdayasva mAM sadyo, ninaMdiSasi cecciram ||13||no cedAlekhyazeSatvaM, nItvA tvAM saparicchadam / araNyazrIzaraNyatvaM, neSyAmyetatpuraM tava // 64 // ityuktizravaNAdeva, sabhA sarvA'pi cukSume / prAsAdadhvajamAleva, prakaMpanavikaMpanAt // 65 // athodyadrakuTIdaMbhAda, dhUmastomamivotthitam / dadhat krodhahutAzasya, mUlarAjo jajalpivAn // 66 // kimabaddhaM vacaHproce ?, dUta ! re bhUtavattvayA / tadvirnA na paraH kazci-nizcitaM vadatIdRzam 67 // jaDo yadi tava svAmI, tadA'bhUstvaM kathaM jddH| yadvA yAdRg bhavetsvAmI, parivAro'pi taadRshH|| 68 // nyaSedhItko'pi no maMtrI, kiM kukarmasu karmaTham / bhavatprabhuM yadagnau sa, vinipitsati tucchdhiiH|| 69 // vazIkaroti 1 candraH, 2 vaDavAnalaH, 3 pariNAmavizeSaH, ame itizeSaH, 4 vAyuH, 5 asaMbaddham. 6 bhUtaM vinA. . kuzalam, ku.pA.ca.12 Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga. 4 kumAra TU ko mattaM, dvipeMdra vipinAMtare ? / utthApayati kaH siMha, prasuptaM girigahvare ? // 70 ||ko vajrakaThinaM zailaM, saMcUrNayati pAlaca0 muSTinA ? / kaH kUlamudahajalaM, dobhA tarati vAridhim ? // 71 // anivAryaiH svazauMDIya-starjitojitazAtravam / ko sAvigrahItumISTe mAM ?, pttissttho'pyvniiptiH||72|| keyaM kathA tavezo yad, vigrahiSyati mAmayam / sahasrAkSo'pi nAghISTe, vkr||67|| dRSTyA vilokitum // 73 // tataH zaMsa nijezaM tvaM, tava daMDaH pradAsyate / prANaprayANakaraNo, na punaH zrImayo mayA // 4 // iti vyAhRtya taM dUtaM, niSkAsya ca sabhAMtarAt / mUlarAjaH samuttasthau, tatkAlaM raNakelaye // 75 // nirgatya nagarAccAbhUd, abhyamitraH sasainikaH / gaMdhasiMdhuravannAnyaM, sahate hi mahasvinaH ||76||kodNddmNdditoiNdd-dordddaaH prauddhtejsH| kaTInibaddhatUNIrAH, sphuradvikaTakaMkaTAH // 77 // uccairoSAruNIbhUta-mukhAH krUravilocanAH / anubhAvA ivAdhyakSA, raudrasya rasarUpiNaH // 78 // yugAMtakSubdhapAthoghe-vizvadyazcaH ivormayaH / pratyanIkabhaTavyUhAH, samadRzyaMta gUrjaraiH // 79 // trimi vizeSakam // saMrabdhe yoddhamanyonyaM, tasmin sainyadvaye tadA / azvebhasubhaTadhvAnaH, sAMrAviNamajuMbhata // 80 // atha te mUla-18 darAjIyA, bhaTAH prdhnlNpttaaH| haMtuM caulukyazauMDIrA-nupravezaM ddhaavire||81|| kodaMDacaMDadordaDaiH, khNdditaakhNddlprbhaiH| amaMDi raNakaMDUlaiH, kAMDIH kAMDetAMDavam // 82 // vipakSapreritAH patra-vAhA hRdybhedinH| gUjerANAM saha prANaH, spardheDAyava tiro'bhavan // 83 // cUrNapeSamapiSyaMta, paraiH kecana mssttibhiH| OMrddhapUramapUryata, kecidvaannairruNtudaiH|| 84 // keci 1 kUlam ApUrye vahati iti kUlamadahastama. 2 gaI: amitraM amigataH ityabhyamitraH. 4 vizAlakavacAH, 5 rUpaM yasyAsyasau rUpI. rasadhAsau rUpI ca. tasya M6 kolAhalaM jAtam , 7 garvAnvita. 8 bANadharaiH.9 bAganATyaM. 10 vANAH, 11 cUrNa pinaSTIticUrNapeSaM tadyathAsyAttathA. 12 kaI pUryate iti UIpUram. ACASSACREASSACREAS // 67 // Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raviSa n / AvavAra rApuraH / gurjarevaH paradudhirapUritAH jagRhire jIva-grAhaM tairvigrahAgrahAt / cakrabaMdhamabadhyanta, kecit svabhujalAghavAt // 85 // araatishrvaatyaabhi-rvisshyaabhiriiritaaH| nezuH khagA ivoDDIya, caulukyasubhaTA raNAt // 86 // khddgksstshirHshrenni-kssrdrudhirpuuritaaH| raNAdadrerivodbhUtAH, savaMtyaH kuulmugujaaH|| 87 // atha puurvprsnnshrii-vishraannitvroddhrH| gurjareMdraH svayaM yorbu, DuDhauke hastimalavat // 88 // anusyUtaM zarAsAraM, sa sRjan vArSikobdavat / AvavAra dviSadvAra-zauMDIryAryamamaMDalam // 89 // na sa tUNI na sannAhI, na dhAnuSko na khAgikaH / na patkauSI na sAMdI ca, ciccheduH (da) taccharAnayam ? // 90 // kezaMgrAhamuraspeSa, zirazchedaM ca vidviSAm / yujyamAno na kasyAsI-nmRtyukArI sa mRtyuvat // 91 // ekAkyapi sa caulukyaH, pareSAmakhilaM balam / sahasojAsayAmAsa, daityAnAM vAsavo yathA // 92 // nezuH kecid dviSaH kecit , tresurmamluzca / kecana / babhUvuH khaMDazaH kecit , taccharairvizarIravaH // 93 // caNakAnAM gharaTTe'tha, sthitAnAM yAdRzI dazA / vairiNAM tAdRzI jajJe, jainye guurjrbhuubhujH||94|| tataH svabalamAlokya, vizIrNa jIrNaparNavat / aMdhabhaviSNuH krodhena, mUlarAjo'bhyadhAvata // 95 // bahuzaH sa zarazreNiM, maMthAya pratipaMthinaH / muMcana payodavaccakre, nistaMbhaM vyomni maMDapam // 96 // zarAkarSaNasaMdhAna-mokSabhedAdikAH kriyaaH| tasyekSAMcakrire nUnaM nirnimeSadRzo'pi na // 97 ||"kiriittiiv kSipan kSipraM, 1 tuSA-pra. 2 kUumedakAH. 3 sarga03 zlo0271-272.4 airAvaNavat, 5 satatasaMbaMdham, * bANadhArApAtam, 6 varSasu bhavaH. 7 zatrusamUhapracaMDasUryamaMDalam. | 6.8 pattiH. 9 gajArohI, azvArohI, rathArohI ca. * kumArapAlabANAn, 10 kezAn gRhItvA iti kezagrAhaM, evaM uraH piSTvA, zirazchittvA. 11 trAsayAmAsa 12 vizIryante ityevaM zIlA:-nAzazIlAH. 13 yuddhe. 14 arjuna iva. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra kSuraprANyaribhUpatiH / mano'pi bibhide vIraM-manyAnAM vigrahaM kimu ? 98 // caulukyo'pi dviSadvANA-nirvANaiH parApAlaca0 sivAn / prativAdIva durvAdi-vacAMsi prtibhaassitaiH|| 99 // Asphalatsu pRSatkAnAM, zalyAgreSu parasparam / prAdurbabhUvu rAgneyAH, kaNAstrAsitasainikAH // 10 // bhaMjaMtamaMtare ca svAn , vizikhAn vIkSya bhUdhavam / mUlarAjaH krudhA tasya, dhnu||68|| 18|boNena lUnavAn // 101 // tatkSaNaM gUrjareMdro'pi, garjatastasya vidviSaH / sAkaM tadAzayA darbha-cchedaM ciccheda kArmukam | // 102 // aparaM cApamAdAya, yAvatsaMghitsate ripuH / tAvaddIprakSurapreNa, kSipraM tadapi so'cchidat // 10 // evamanyAnyako| dNdd-cchednirvedmedurH| mUlarAjo'tilajjAlu-zcaulukyaM pratyado'vadat // 104 // deva ! tvaddhajazauMDIrya-jaladhiH kasya no mude / sahasA yatra majati, mahIyAMso'pi bhuubhRtH|| 105 // yena nirnAmatAM nItA, vairiNo vAribiMduvat / matpratAparavestasya, tvamastAdrIyase'dhunA // 106 // iyacciraM mayA'nyebhyo, daMDo'grAhi bhujoSmaNA / so'dhunA dAsyate tubhyaM, daivaM hi balavattaram // 107 // tasmAdraNAnnivartasva, kuruSva madudIritam / prakSINamaraNAtakA, jIvyAsuH sainikA dvaye // 108 // ityuktaH pratibhUpena, caulukyaH pratipadya tat / saMprahArAyavartiSTa, mAnasAdhyA hi maaninH|| 109 // uccaijeyajayArAvAzcaulukyakaTake'bhavan / udvelasya pramodAbdheH, kallolaturmulA iva // 110 // avAdyaMta ca vAdyAni, nyabadhyanta dhvajA ghnaaH| prAvezikotsavAyeva, prAptAyA vijyshriyH||111|| tadAnIM subhaTaMmanyA, gUrjarA hRdaye'sphuran / na balasya pratItiH syAd, vinojesvidviSajjayam // 112 // dattvA laghuzravastvena, jitoccaiHzravaso hayAn / mUlasthAnapatineyo, gUrjareMdramatoSayat 1 prakSINo maraNAtako ( maraNabhayaM ) yeSAM te. 2 anyonyasaMgharSajanyAH zabdAH. 3 hrasvakarNatvena. 4 jitA uccaiHzravasaH-indrasyAzvA yaiste tathA tAn . SACROILIACROSSRUSSL / Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 113 // anyAnapi mahaMmanyA - nahaMmanyAMzca bhUpatIn / auttarAhAn vijigye'sau, sAmaMtAniva helayA // 114 // zakaidezAd vinivRtya, sa dharmavijayI nRpaH / jAlaMdharajayazalya - merumukhyAnasAdhayat // 115 // kumArapAlabhUbhartu-zcaturdigvijaye'pyadaH / proce pramANaM zrIvIra - caritre hemasUriNA // 116 // AgaMgamaindrImAviMdhyaM yAmyAmAsiMdhu pazcimAm / Atu ruSkaM ca kauberIM, caulukyaH sAdhayiSyati // 117 // itthamAsUtrya digjaitrIM, yAtrAM yaMtritazAtravaH / kumArapAla kSitibhRd, vavale svapuraM prati // 118 // avetya pattanopAMte, prAptaM caulukyanAyakam / rAjaloko yayau draSTuM bhUriprAbhRtazobhitaH // 119 // atha dvipeMdramArUDho, divyazRMgArabhaMgibhiH / airAvatasthitaM nAki-nAyakaM tulayanniva // 120 // pUrNedusuMdaro|ddAmAss - tapavAraNadhAraNAt / caturdigvijayodbhUtaM, yazovyUhaM vahanniva // 121 // abhito vIjyamAnoru - zvetacAmarayogataH / divA'pi vakra caMdrodyaj - jyotsnaughau darzayanniva // 122 // tArahArasphurratsphAra - mANikyadyutidaMbhataH / janaM prati svaci - | toru - raMgaM pratyakSayanniva // 123 // sarvAGgaraMgaduttuMga - prabhAprAgbhArakaitavAt / rajyajjayaramArAmA -saMzleSaM kalayanniva // 124 // | daivanirmitadAridrya - lipIlopavidhitsayA / bhrUkSepadApitaiH svarNai - ryAcakAn zrIdayanniva // 125 // vAdyamAnasadAtodyadhvAnasaMtAnavardhibhiH / mAgadhastutikallolaiH, puSkaraM pUrayanniva // 126 // vAtavetpatAkAgra--cchalAt svAmisamAgame / harSeNa nRtyatIvoccai-- caulukyaH pattane'vizat // 127 // aSTabhiH kulakam / athAttasphAra zRMgAra - prathitaprauDhavibhramAH / 1 vayaM mahAnta iti manyamAnAn 2 abhimAninaH 3 zakaH mlecchavizeSaH iti zabdakalpadrume tasya dezAt 4 vinirRtya-pra. 5 meru, pra. 6 pUrvAm. 7 kRtvA OM ubhayataH 8 mauktikahAramadhye dIvya dabRhadratamaNidyuticchalena, 9 AkAza 10 kaMtra. 11 saptamyekavacanam 12 vikhyAtagADhavibhramAH. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 69 // strIrAjyaM nararAjye'pi, darzayatya iva zriyA // 128 // AkRSTA iva vAditra - mAMtrikadhvanihuMkRtaiH / tadA dadhAvire paurapramadAstadvikSayA // 129 // yugmam // kAzcidarghakRtAhArAH, kAzcittyattarudatsutAH / kAcinyUnAttanepathyA -- stanmArga zizriyaH striyaH // 130 // ekA gavAkSamArukSa - nnanyA rAjapathaM yayuH / kuDyAgramaparAH prApuH, pauryastaddarzanotsukAH // 131 // caMdrazAlAgavAkSastha-- strINAmAkaMThavIkSitaiH / AsyaistadA'bhavannUnaM zatacaMdraM nabhastalam // 132 // kAzcijjigISayevAbdhi - pibasya culunA muneH / hagaMcailena caulukya - lAvaNyAMbunidhiM papuH // 133 // kAzcitpremarasaidhatAn, kaTAkSAMstatra cikSipuH / kiraMtya iva lAjaughAn rATrapravezamahocitAn // 134 // yadyazo'pi na saMmAti, vizve'pi sa mahIpatiH / citraM mamau mRgAkSINA - maNAvapi manoMtare // 135 // locanAMjalibhiH prauDhai - statsauMdaryAmRtaM muhuH / pibaMtInAM purastrINAM babhUvAnnAzitaMbhavaH // 136 // caulukyadarzanotpannaH, pramodo'ntaramAniva / AvirbabhUva subhrUNAM, bahiH pulakakaitavAt // 137 // itthaM nagaranArIbhi- vakSyamANaH pade pade / prApa caulukyabhUpaH svaM maMdiraM mAdyadiMdiram // 138 // tatra siMhAsanAsInaM, taM namazcakrire janAH / udayAcalacUlasthaM, vAlikhilyA ivAruNam // 139 // hemAcAryastadA gatvA, caulukyaM digjayAgatam / ityupazlokayAmAsa, kRpANaM prekSya tatkare // 140 // sainyodbhUtarajotrajairmalinayan dyAvApRthivyaMtaraM, zatrukSatra kalatranetra nalineSvazrUNi vizrANayan / cittAbhijvaladugrakopahutabhugniSkrAMtadhUmabhramaM zrIcaulukyapate ! dadhAti samare 1 zobhayA. "tasya draSTumicchayA 2 vidha-pra. 3 cakSuH prAntabhAgena, 4 uttejitAn prakSAlitAn 5 bhRSTataMdulasamUhAn 6 annatRptiH saMjAtA. 7 na mAtItyamAn 8 mAyati indirA - zobhA lakSmIrvA yasmiMstat 9 sUryopAsakA : sUryApragAmina aSTAzitisahasraparimitA RSivizeSAH sarga. 4 // 69 // Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaukSeyako'yaM tava // 141 // ( zArdUlaM) kaumudyastamadeva deva ! malinacchAyeva muktAvalI, sAzaMkeva zazAMkazekharatanurmandeva maMdAkinI / kSaumaM kSAmamiva prahINamahimevoccai himAnIgiriH, zyAmazrIriva kairavAkaravanI tvatkIrtikAMteH puraH // 142 // ( zArdUla0) visRjya bhUpesAmaMtAn, sahAyAtAn kumArarAT / subhagaMkaraNI rAjya- zriyaM zakra ivAbhunak // 143 // pArthivaH sa pumartheSu, caturSvayati sAdhuSu / mitreSvivAnuvartiSNuH, nA'vAmanyata kaMcana // 144 // zrIhemasUri saMsargAd, dharmaraMgo dine dine / tasya cetasyavardhiSTa, vArisekAdivAMkuraH // 145 // prabhutvazaktisAraNyA, tathA nyAyataruM nRpaH / sesicyAmAsa lakSmIbhiyathA paMphulyate sma saH // 146 // caurAH parasvavyAvRttA-stadrAjye sAdhavo'bhavan / sAdhavastvatisAdhutvaM, sukhamAyAmivAzrayan // 147 // anyAyino nigRhNataM dRSTvA caulukyabhUbhujam / anyAyo nezivAnAtma-sthAnabhraMzAdiva dhruvam // 148 // tasya kalpadrumasyeva, prasAdAt zrImaye jane / anApnuvadiva sthAnaM, dAridryaM kvacidadruvat // 149 // itaH zAkaMbharIpuryA, caulukyabhaginIpatiH / bhUjAnistanute rAjya - marNorAjo'ridurjayaH // 150 // devaladevyA caulukya - bhaginyA saha so'nizam / zacyA yathA zacInAtho, bhogAn bhuMkte'tinirbharAn // 151 // tau daMpatI mithaH prItau, ratikAmAvivoccakaiH / sAridyUtamanusyUta- mArebhAte mudA'nyadA / / 152 // dvetri ke dvecatuSke ca, dvipaJcetyabhilApinI / tayoH krIDA gatavrIDA, sakhyoriva samaidhata // 153 // sArA virejire dyUte, kAmivatke'pi rAgiNaH / pare ca pApivatke'pi, kRSNabhAvavibhAvinaH // 154 // bhUpAca te sAmaMtAca tAn 2 punaH punaratizayena vA phalati sma 3 paradhananivRttAH 4 suSamAyAM, pra. 5 akSa ( pAzakAdiguTikA ) 6 satata saMbaddham 7 dvi-pra. * astamadA iva iti chedaH 1 dyUtam ( sogaThAvAjI iti bhASA ) Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 kumArapAlaca. // 7 // ekaadisngkhyaasNket-binducchdmsphurttithii| akSau pakSAviva dyUta-mAsasya kila rejatuH // 155 // aziroveSTazIrSatvAt, guurjraanmunndditaannRpH| uktvA prAha priyAM zArAna, muNDitAnmArayeriti // 156 // svakAntaM gUrjarAnevaM, hasantaM devyathA-16 vadat / muktvaiva deva ! maddezya, hAsyaM kuryAH samaM mayA // 157 // preyasyaivaM niSiddho'pi, priyastatkopahetave / vAkyaM tadeva hAsyena, bAlavanmuhurAlapat // 158 // ruSTA sA'caSTa re jAlma!, na vicArya prajalpasina pazyasi ca mamAgre ya-ttvaM | nindasi gUrjarAn // 159 // kvAmI janA bhavaddezyAH?, pInAH kopInacIvarAH / vivekavikalAH krUra-giro raudrAH pizAcavat // 160||v ca te gUrjarAH sphUrja-daMgAH shRNgaarsNgtaaH| viviktA madhurAlApA, bhUmiSThAstridazA iva // 161 // svapriyAtvena maittastvaM, maitto yadi bibheSi na / rAjarAkSasataH sAkSAn , madrAturapi kiM? nre!||162|| tavAntakarametaM ced, | udantaM jJApayAmi tam / tadA vada ? kamAzritya, trAyethAstvaM svajIvitam // 163 // arNorAjo'bhyadhAt krodhAd, re mudhA mAnazAlini ! / kiM mAM bhISayase klIba-miva bhraatRbloktibhiH|| 164 // kiM mayA tvaM na dRSTA'si ?, sodaryaH kimu vA na te ? / bhikSAmAjanma yo bhrAMtvA, kathaJcid rAjyamAptavAn // 165 // ucchalannapi caulukyo, na bhanakti sa mAM jaDe ! / na mAdyannapi hastIndro, hinasti hariNAdhipam // 166 // prabhaviSNurna me mRtyu-rapi kastava sodaraH / zIDIrya kiM na me vetsi ?, nissIma zrIpateriva // 167 // gatvA'dhunaiva re dAsi !, pUtkuru svabAndhavam / sasainyaH so'pi mAmetu, jJAsyate tadbalaM raNe // 168 // uksveti nRpatiH kopA-calanena jaghAna tAm / daraktaM kSamate mAnI, na banyorapi kiM striyAH 1 sphuranidhIH, pra. sphuratviSI, pra. 2 matsakAzAt. 3 madonmattaH. 4 rAjarAjakRtaH sAkSAt , pra. 5 parAkramam. jJApayAmi tam / tadA yasa kIva-miva bhrAtRbaloktima SAGARCANKARSAGAR ucchalannapi caulukyAmodaraH / zauMDIrya Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 // 169 // padAghAtena bAhyeti, dUnA'nta-otRnindayA / devalladevI patyagre, pratyauSIditi krudhA // 17||re tvayoce yayA duSTa, tAM jihvAM kaMdharA'dhvanA / AkarSayAmi nAhaM cen, na caulukyasvasA tadA // 171 // udIryetyabhimAnena, kopAtpatyA'tyupekSitA / vAritA'pi mahAmAtyai-nirayAsIttadaiva sA // 172 // apamAnaparimlAnA, himadUneva padminI / upetya pattanaM sA ta-caulukyAya nyavedayat // 173 // roSAd bhrAtA'vadad bhagni !, mA viSAdaM dadhA mudhaa| atyalpenApi kAlena, vidhAsye tvatpratizrutam // 174 // jijJAsuratha caulukyo'-rNorAjanRpatisthitim / prAhaiSIn maMtriNaM kaMcit , svajIvitamivAparam // 175 // zAkaMbharI purIM gatvA, sa maMtrI dhUrtavatvacit / gRhItvA ca gRhaM guptaM , tatra svAsthyena tasthivAn // 17 // jJAtuM zAkaMbharIzasya, vRttaM tatparicArikAm / asau bhogyAM dhanastene, kimasAya manISiNAm // 177 // kRtrimaM prema cakre'sau, tayA sAkaM viraktavAn / sA tu svameva taM mene, strINAM hi kiyatI mtiH|| 178 // vizvastAmatha to matvA, tadbhapa. caritaM rahaH / pRSTavAn satataM maMtrI, sA'pyAcakhyau yathAsthitam // 179 // ucchUreNa samAyAsIt , sA dAsI karhicinizi / maMtrI bhrUbhaMgurAsyo'tha, tAmupAlabdhavAniti // 180 // tvadarthamiyatI vyartha, rAtri jAgarmi nirmame ! / tvamanyatra bhramantI tu, saveleM naiSi karhicit // 181 // dhiGmAM yattvayyapi prema, sthemAnamavalambate / cepalAyAmacApalyaM, kadApi kima ? dIpyate // 182 // yaHprItisthiratAM strISu, sambhAvayati mugdhdhiiH| viSavallISu pIyUSo-tpattiM sa khalu vIkSyate // // 183 // kRtakRtrimakopasya, sacivasyeti vAgUrasaiH |bhinnev hRdaye'tyantaM, prItA dAsI jagAda sA // 184 // ahaM naivAsmi 1 pratijJAtavatI. *'pyu, pra. 2 viraktavat-pra. 3 khakIyam. 4 bhRkuTi vikRtamukhaH, 5 vidyuti. 4MCN-SCIENCESSORSCOCCCESCANCE | Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra EXTERI niHsnehA, tvadanyo'sti na me priyaH / kintu dAsyabhavaM pAra-vazyamatrA'parAdhyati // 185 // sevAkRtAmaho kAcit, pAlaca018 cAturI pratibhAti me / yatpAravazyanarakAt , kAmayante sukhAnyamI // 186 // paramadyavilambasya, tvaM nimittamavehi me| nIrAdvahnirivAhAya, kopaH zAmyati te ytH|| 187 // mayi staMbhAntarasthAyA-morAjo'dhunA''kulaH / nirvyAja // 71 // vyAghrarAjAkhya, vyAjahAra bhaTaM rhH||188|| matpriyA hAsyataH kruddhA, svairiNI vairiNIva me| kartuM virUpaM prAptA'sti, bhrAtRcaulukyasannidhim // 189 // tatprerito'tra nAyAti, sa yAvaddAvavahnivat / tAvattvaM tatra gatvA taM, yamaprAghUrNakIkuru // 19 // na bhavantaM vinA'nyastaM, ko'pi hantuM pragalbhate / mRgendra eva nAgendra-mavihaMsto hinasti yat // 191 // hemalakSatrayaM tubhyaM, dAsye'haM pAritoSikam / tenetyukto'vadatso'pi, taM haniSyAmi helayA // 192 // meruzRMgamivA''nAyya, tAvatsvarNa tadaiva 6 saH / nRpastaM pRSTavAn vairI, kathaM ghAtiSyate vada ? // 193 // sa svarNadarzanaprItaH, proce somadine dhruvam / caulukyo yAti vandAruH, karNamerusthitaM zivam // 194 // jaTAbhRdbhUya tatrAhaM, devazeSArpaNacchalAt / kRpANyA kaMkamayyA taM, neSyAmi | yamamandiram // 195 // tenopAyena hRSTAtmA, sAdhu sAdhviti taM vadan / vyasrAkSIt kanakaM dattvA, tadAnImeva mannRpaH // 19 // bhavannivedanAyaiva, vRttametanmama priya ! / zRNvatyAH samabhUtkAla-kSepastvaM mA kupsttH|| 197 // tannizamya mayA labdhaM, sAdhu marmAdhunA dviSaH / ityAptatattvavanmaMtrI, jajJe harSaprakarSabhAk // 198 // zrUyate yanna zAstre'pi, yalloke'pi na dRshyte| tatkalpayanti lolAkSyo, jalpanti sthApayanti ca // 199 // tatkalpitamidaM sarva, tvyaivetyaadibhaassitaiH|taamstyaaN vyadhAn 1 avyAkulaH san. 2 vandanazIlaH. O SASTOSAS // 7 // Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RE C hai| maMtrI, taccitabhrAntizAntaye // 20 // yugmam // prahitya tatkSaNaM so'tha, caturazcaturazcarAn / caulukyorvIbhRte sarva, tatsva-| rUpaM vyajijJapat // 201 // gUrjarendro'pi taM jJAtuM, viirkottiirvessttitH| yayau somadine karNa-meru merumivocchritm||202|| tatrezvaraM namaskRtya, nRpe'vahitacetasi / jaTIbhUyAyayau vyAghra-rAjA vyAghra ivaa'dyH||203|| nedIyAn sa bhaved yAvat , zeSApuSpapraditsayA / tAvallikhitasaMketai-zcaulukyaH paryaveSTitam // 204 // dRSTyA saMketitairmallai-baddhA dasyuvaduccakaiH / anviSTe'sminnUpo'pazyat , kaMkapatramayIM bhurIm // 205 // tasyA nibhAlanAn matvA, taM jighAMsumasaMzayam / sahAsyamA''syakamalaM, kurvannurvIpati gau // 206 // kastvaM ? kasyAnujIvI ca?,prahito'syatra kena c| sarvametatsamAcakSva, jijIviSasi yadyare! M // 207 // kAMdizIkena tenAtha, yathAvRttaM nivedite|bbhaasse bhUpatirmA sma, bhaiSIstvamavasAMnataH // 208 // karmaNaivaM bhavejjIvaH, svAminA sevakaH sdaa|praadhiino'praadhii no, bhavAn me ghaTate ttH||209||kukrmpreritH sAdho-ryathA ko'pyupsrgkRt| tathA tvaM svAminunno me, ghAtakaH samupAgataH // 210 // upasargakaraM muktvA , karma hanti yathA muniH / tvAM ghAtaka tathA hitvA, tvannAthaM hanmi samprati // 211 // ityudIrya sa zauMDIryo, gujrendro'dbhutaaNbre| paridhApya mumocaina-maho cAturyamUrjitam 212 // svasuH pratijJApUrtyartha, pArthivo'tha camUcayaiH / prativiSNuM yathA viSNuH, pratasthe'rinRpaM prati // 21 // mayi satyapi zUre'sau, kiM karteti ruSeva kim / caulukyastirayAmAsa, zUraM sainyarajobharaiH // 214 // yadi tatpRtanA''krAntai-bhUbhRdbhiracalairapi / kampitaM tarhi kiM citraM, calaistaizcetpalAyitam // 215 // vyAmuvatsubhaTaiolaiH, kallolairiva bhuutlm| sa calan dakSazcatuHsaMkhyAkAn , 1 paryaveSTatam pra, caulukyaparya ceSTitam, pra. (paryaveSTiSTa ). 2 maraNataH, 3 karmaNeva, pra.4 parAkramI, 5ve vastre. RUGRESERECASCIES Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga.4 kumAra balapAthodhiH, kasya kSobhAya nAbhavat // 216 // abhirAmaM pratigrAma, grAmaNIbhaktivaibhavam / svIkurvan prApa caulukyaH, pAlaca0 kramAJcandrAvatIM purIm // 217 // tatra vikramasiMho'sti, nAmnA dhAmnA ca tthkkurH| mahAdharatayA khyAta-zcaulukyasyaiva || sevakaH // 218 // nRpasyAsyaiva sevArtha, yAtAyAtena pattane / raMbhAga sagarbhAgaH, sapAk khinno'bhavattamAm // 219 // // 72 // tatazcaulukyamAlokya, prAptaM candrAvatIpatiH / tadbohAya svasAmaMtAna , melayitvetyamaMtrayat // 220 // asau jaTAdharaH pUrva, mikSitvA nikhilAmilAm / kenApi daivayogena, jajJe'smAkamadhIzvaraH // 221 // mUrkhavanna vizeSajJo, baddhamuSTiH parAsuvat / ahaMmanya iva stabdhaH, kvA'pi pRcchati naiSa naH // 222 // tadetasya namasyA'pi, zocyA sevA'stu duurtH| na hi zmazAnazulasya, zakrastaMbhArcanocitA // 223 // kvA'yaM bhikSAcaraH zazvat , va vayaM rAjasUnavaH / viDambanaM tato'nena, patyA'smAkaM na maMDanam // 224 // upalasyApi kasyApi, varaM namrIkRtaM ziraH / aprAjJasyAkRtajJasya, na tvetasya pazoH purH|| 225 // nihatya taidamuM mugdhaM, caulukyaH kshcnaaprH| rAjye nivezyate yUyaM, manyadhvaM cedidaM vcH|| 226 // karNapraviSTA iva tadvAcaH tA mUrdhadhUnanAt / dUrayanta ivArucyA, sAmantAstaM babhASire // 227 // kimetatprocyate zocyaM ?, svAminne tattavocitam / na hi pIyUSarazmeH syAt, kadAcidviSavarSaNam // 228 // na kazcidAcaratpUrva, svAmidrohaM bhavatkule / tamidAnI vitanvaMstvaM, tatkalaMkayitA khalu // 229 // tvattulyA api cetkulyAH, svaakulyaajlnirmlaaH| vidadhIran prabhudroha, vAcyAstayadhamAH kimu ? // 230 // yasmAd bhasmIbhavati mahimA dAvavaDheriva du-ryena zyAma bhavati ca kulaM kaja OM mahAbhUbhRttayA 1 tadvinAzAya, aniSTaciMtanaM-drohaH, 2 kRpaNaH 3 mRtavat. 4 zaucyA. pra. 5 zmazAnazUlAyAH, pra. 6 tadimaM duSTam , pra. GEISLISTESSOUSTUS daa||72|| Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ku.pA.ca. 13 leneva vastram / yasyodarkaH prathayati muneH zApavattApamanta - vairAtsnehAdapi na kRtibhistadvidheyaM vidheyam ( mandAkrAntA ) // 231 // kizca svAmI ca vaptA ca, yAdRzastAdRzo'pi vA / kulInaiH sevya evaitanmataM matimatAM matam // 232 // asau caulukyavaMzIyaH, zrIsiddhAdhipateH pade / vartiSNurguNahIno'pi, niSevyo devateva naH // 233 // moktamapyucito naiva, kulInAnAM | svanAyakaH / kiM ? punarhananIyo'ya - maho jADyavijRmbhitam // 234 // kathaM vA'sau nRpo vadhyo, bahuzakraparAkramaH / hantuM na zakyate'nyo'pi, kiM punaH sainyabhAk prabhuH // 235 // tataH svasya kulasyApi, yadi kSemaM samIhase ? / nijadrohamiva svAmidrohaM mA sma vidhAstadA // 236 // vAcamAcamya sAmanta-gaditAmiti tAmatha / Uce vikramasiMhastA - nastAriprauDhavikramaH // 237 // yuSmAbhirmRtyubhItyaiSa, sadoSo'pi nRpaH stutaH / bhujAlAnapi ghig yuSmAn, kAtaratvavazaMvadAn // 238 // mayi jAgratyudagrAbhe, yuSmAkaM kaiva mRtyubhIH / nistandre hi karIndre kiM, kalabhAnAM parAbhavaH 1 // 239 // ghAtiSyate sukhenaiva, zakto'pyeSa mayA chalAt / na balaM phalavad yatra, chalaM tatropayokSyate // 240 // siMhAdayo'pi hanyante, chalena svAdhikaujasaH / kiM vAcyo'yaM tu niHsAra-tayA bahutRNaM hi yaH // 249 // vidhApayata madgehe, vahniyaMtramayaM gRham / sa yathA''kArya caulukyo'-dhyAsyate tatra bhuktaye // 242 // adhastAjjAjvalajjvAla - jAlabhAjA havirbhujA / gRhe pradIpte tatkASTha-vadeSa prajvaliSyati // 243 // anenaupayikenAsmin hate'nyaM svavazaMvadam / rAjye nivezya caulukyaM, nirvekSyAmo'dbhutaM sukham // 244 // iti vikramasiMhokta-mapathyamapi pathyavat / pratyapadyanta sAmantAH, svAmyAdezo'yamityamI // 245 // vyacArayaMzca citte sve, yatsvA - vAsapradIpanam / kArayatyeSa sA'syaiva, sUcA bhAvimahApadaH // 246 // paraM bhavati no nAzo, bhavitavyasya karhicit / " Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 73 // dhyAtveti vahniyaMtrArtha-mupAsata te drutam // 247 // te zrIvikramasiMhasya, saudhamadhye rahaH kvacit / kRtvA'dho yaMtramAgneyaM, jvalajjvalanasaMkulam // 248 // tasyo tailanirbhinno-dAradAruvinirmitam / tilasarpapalAkSAdi-dravyairguptaiH prapUritam // 24 // vyomeva candrodayayuk, tAramuktAvalambi ca / udyAnamiva sacchAyaM, smerapuSpopazobhi ca // 250 // saugandhikApaNamiva, |sphArasaurabhavaibhavam / vimAnamiva bhUmiSTha-mAptaiH saudhamacIlapat // 251 // caturbhiH kalApakam // dRSTvA vikramasiMho'tha, datattAhakAritaM gRham / kRtakRtya iva mApa-nimaMtraNakRte yayau // 252 // vyajijJapacca bhUpAla!, mattapobhiH puraatnaiH| preri to'tra samAyAsIda, devo deveMdravat svayam // 253 // adya madgRhamabhyetya, kuruSe yadi bhojanam / tadA svameva manye'ha|magraNyaM puNyazAlinAm // 254 // mAraveSu na vizvAsya-miti jAnaJ janazrutim / bhaktvA tadAgrahaM bhoktuM, pAhaiSIt svajanaM nRpH||255|| bhaktyA vikramasiMhena, bhojito nRpaterjanaH / itastataH paribhrAmyan , vezmalakSmInirIkSayA // 256 // adhastAda dhmAyamAnAnA-maMgArANAM muhumuhuH| jeghIyamANamAmodaM, vRddhaM kaMcidvyalokata // 257 // yugmam // ko'yaM gaMdho jaran kasmA-jighratIti vitrktH| gUrjareMdrajanenApi, tatra dRSTaM samaMtataH // 258 // vahicchadmamayaM sadma, taj jJAtvA cturtvtH| sa tadaivaitya saMbhrAMta, iva rAjJe vyajijJapat // 259 // tadA vikramasiMho'pi, sametya sadanAtpunaH / vaivAhika ivAtyartha, bhuktyai pArthivamArthayat // 260 // svajanAt prAgapi jJAta-svarUpo nizcikAya sH| atyAgraheNa dRzyAdi-ceSTitenApi tnmnH||261|| avidanniva caulukya-staM nivAzanAdarAt / satkRtya ca gRhe preSIt, svahitaiSI cacAla ca // 262 // 1 AtmAnam. 2 zobhA. 3 dAkSyAt , 4 kanyAputrayoH zvazura iva. 5 nivArya-pratiSidhya, nivRtyA, pra.. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prayANairanavacchinna-rgimullaMghayannRpaH / nivezamiva lakSmINAM, prApa dezaM virodhinaH // 263 // caulukyakaTakairdezaH, kRtaH zivazaMvadaH / nirmAthavat palAyya drAga, brajati sma yatastataH // 264 // grAmAna sapAdalakSIyA-nAkraman vikramAdhikaH / zAkaMbharIpurIpArthe, tasthivAn gUrjarezvaraH // 265 // prakAzakaM nijasphUrteH, kAvyamekaM karodare / dattvA praiSIcca vApUtaM, dataM zatrunRpaM prati // 266 // sarvasvamiva visphUrte-zcAhumAnanRpAspadam / so'dhigamya jagAdevaM, dhvAnayanniva tatsadaiH 267 // uiMDAMtakadaMDacaMDimacitaH kalpAMtakAlAnala-jvAlAgarvamuSo viSogra jagaphUtkArasAraDhuMhaH / vyAdhAmoddheta dhAmanAma (1) nipuNA doHkAMDakaMDUtayo, yasyArIn yudhi nidalaMti 'muzalAH zAlInivodUkhale // 268 // (zArdUla.) yasmin | digvijayodyukte, cldblrjHknnaaH|shirshcuuddaamnniiyNte, mahatAmapi bhUbhRtAm // 269 // sevAhevAkino yasya, naradevA divAnizam / svamaulI lAlayaMtyAjJA, 'vapnuskhanuruhA iva' // 270 // sa caulukyaprabhurbhagnI-pratijJApUrtihetave / atrAyAto bhavadyogya, kAvyametat prajigdhivAn (prajidhmivAn ) // 271 // uktveti sa dadau kAvya-mupadAmiva bhUbhuje / amAtyastannidiSTo'tha, vAcayAmAsivAniti // 272 // rere bheka! galadviveka! kaTukaM kiM rAraTISyutkaTo ?, gatvaiva kacanApi kUpakuhare tvaM tiSTha nirjIvavat / sarpo'yaM svamukhaprasRtvaraviSajvAlAkarAlo mahAn , jihvAlastava kAlavatkavalanAkAMkSI yadAjagmivAn / | // 27 // (zArdUla0) dUtavAkyaM tadAkarNya, kAvyabhAvaM vibhAvya ca / avajJayA hasannoM-rAjo vyAharati sma tam // 274 // 18 | 1 asaMkucitaiH-mahadbhirityarthaH 2 sthAnamiva, 3 nijaparAkramasya. 4 vAcA pUtaH-saMskRtastam , vAk pUtA vA yasya sa tam. 5 sabhAm. 6 prApya, 7 tatsabhAm pracaMDayamadaMDonavavyAptAH 9 phaNabhRt-pra. 10 grahaH-pra. 11 vyAdhAmaH-vajaH, 12 mAddhatta, pra. SESSRESASSASSERRXA16* x Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 74 // re dUta ! bhavatA'stAvi, vaMdivat kiM svanAyakaH ? / putrastutyA piteva syAd bhRtyastutyA na rAD mahAn // 275 // brUSe ca tvaM madIzo'rIn pinaSTi kaNavad raNe / tanmithyA tena piSTAH syu- dauMHsthye yadi paraM kaNAH // 276 // bahudhA'pi mudhA stauSi, tacchauMDIryaM paraM mayA / Ajanma bhikSutAM muktvA, tasyAzrAvi na kiMcana // 277 // AcakSIthAzca taM pUjye, mayi bhekatvaropaNAt / tvayA vivekavAkpatyaM, svadezyaM sAdhu darzitam // 278 // ekaM tvayocitaM cakre, yatsvasminnahitIsshitA / no cetparaM khalI kartuM kutaste syAd dvijihatA 1 // 279 // paraM tvaM jJAsyase samyak saMgrAme svamahiM prati / bhekatvamatha tArkSyatvaM mama nissImavikramaiH // 280 // ityuditvA'rpayitvA ca kAvyaM pratyuttarocitam / dUtaM visRSTavAMzcAhUmAnavaMzAbdhicaMdramAH // 281 // tadaiva ca samAdizya, senAnyaM samavarmayat / camUsamUhaM pratyUha - miva mUrta virodhinAm // 282 // samunnatairdvipavarai - jaMgamaiH parvatairiva / vegibhirvAjibhiH zakra - vAjinaH sodarairiva // 283 // AkArairiva zauryANAM sannaddhAMgaiH padAtibhiH / sAkaM zAkaMbharInAtho, niryayau nagarAnnijAt // 284 // yugmam // abhramabhraM kaSAgrAbhiH, patAkAbhiH pivanniva / sainyodbhUtarajaH pUrai --rbhAskaraM sthagayanniva // 285 // pAdAtaprauDhahakAbhi - vizvaM badhirayanniva / caulukyakaTakAdeva - gaNarAjaH sa tasthitavAn // 286 // yugmam // dUto'pi tAvadAgatya vinivedya ripUditam / tatkAvyaM dadivAn rAjJe, so'pyevaM tadavAcayat // 287 // re re sarpa ! vimuMca darpamasamaM kiM sphAraphUtkArato, vizvaM bhISayase ? kvacitkuru bile sthAnaM ciraM naMditum | no cetprauDhagarutsphurattaramarudvyAdhUtapRthvIdhara - stAkSyoM bhakSayituM sameti 1 mahattvam parAkramam vA 2 sarpatA sthApitA 3 durjanI kartum 4 zlo0 288. 5 nikaTaM, pUrva vA. sarga. 4 // 74 // Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhagiti tvAmeSa vidveSavAn // 288 // (zArdUla0) tatkAvyazravaNAdeva, kalpAMtapavanAdiva / cukSume tatsadaHsarva, makarAkaranIravat | | // 289 // sainyadvaye'pi zauMDIrA, dvNdvpraaptiprmodinH| vyAvahAsI vitanvAnA, devenaadyairdevissuH||290|| nAlikerIphalAnyA- van , ke'pi ke'pyapivana surAm / avalaganmallavatke'pi, ke'pi zramamasajjayan // 291 // avAhayan hayAna kecit , keci|dabhramayannibhAn / zitAnyakArayan keci-cchastrANi pRtnaacraaH|| 292 // yugmam // atha prauDhiM dRDhAM prekSya, caulukyakaTake'khile / zAkaMbharIdharAdhIzo, manasaivaM parA'mRzat // 293 // dvipairiva dvipeMdro'ya-mudbhaTaiH subhaTairvRtaH / caulukyaH svayamAyAsIt, kathaM yuddhe vijeSyate // 294 // huM jJAtaM yo virajyA''gA-caulukyAdatikaM mama / pUrva cArabhaTo nAma, kumAraH so'sti marmavit // 295 // taM pRcchAmIti sadhyAtvA, samAkArya ca pRSTavAn / ripostvamasi marmajJa-stajjayopayikaM vada? 18 // 296 // atha cArabhaTo'bhANId, vANI vinyvaamnH| ubhAkarNi mayA''karNi, devAdyA''ptamukhAditi // 297 // kRpaNa-16 zcAkRtajJazca, praayshcaulukynaaykH| viraktAH saMti tenAsmin , sAmaMtAH kelhaNAdayaH // 298 // dattvA svarNAni te tUrNa, kriyate svvshNvdaaH| dhanamevAdimaM yasmAd , vazIkaraNavastuSu // 299 // tato hAsyaMtyamuM te drAk, tAtaM dviSTAH sutA iva / tattyakto'sau galacchakti-bhavitA nirviSAhivat // 30 // prAyo muktaH svasAmaMtaiH, palAyyaiSa prayAsyati / yotsya-| te'tha madAttarhi, klIbavanihaniSyate // 301 // kiMcAhaM tvatprasAdena, jAnAmi bhagadattavat / ibhaM bhramayituM siMha-nAdAna 1 tasya sabhA. tacca tat sadazceti vA 2 ahaMkAriNaH 3 dvandaM yuddham. 4 parasparahasanam. 5 pAzakAdikrIDanaiH krIDayAmAsuH. 6 manasyevam . pra. 7 ubhau kaNoM 4. yasmin tat 8 tvakSyanti.9 mahAbhArataprasiddhaH kAmarUpadezAdhipo nRpaH, EARSARY Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sage. kumArapAlaca0 // 75 // yAmahe na hi // idam // 207 // yamadut // 306 // lo 205 // arNorAjasta ARHII NISO ORARIA moktaM ca saMyuge // 302 // tenebhabhramaNenoccaiH, siMhanAdaizca tairghanaiH / sAMyugIno'pi caulukya-karI dUraM praNazyati // 30 // | upAyena prabho'nena, nUnaM nirjitya zAtravam / tvaM kartA'si kare lagnAM, kanyAmiva jayazriyam // 304 // evaM cArabhaTI mAra-bhaTIbhAvabhRtaM giram / nizamya samyagastAvIt, sAdhu sAdhviti taM nRpH|| 305 // arNorAjastato rAtrA-vAptAna da sakenakotkarAn / preSya caulukyanAthIyAn , sAmaMtAMstAnabIbhidat // 306 // lolupatvena bhinnAste, caahumaanmhiibhuje| AptairnivedayAmAsuH, svAbhiprAyamiti sphuTam // 307 // tvadrgRhyAH smo vayaM sarve, paraM sannahya saMyuge / avasthAsyAmahe svasmin , sainye yotsyAmahe na hi // 308 // balIyAnapi caulukyaH, saMgrAme'smadupekSitaH / tvayA siMhena hastIva, lIlayaiva dalipyate // 309 // pratyarthipArthivIyAnAM, sAmaMtAnAM manastathA / matvA zAkaMbharIzasta-mamasta vijitaM dviSam // 310 // alaMcake prabhAte'tha, bhAnumAna pUrvaparvatam / vIrabhogINabAhUnAM, raNotsAhazca mAnasam // 311 // lakSmIbharAbhirAmatvaM, bibharAMcakrire tadA / jalAzaye sarojAni, sainye bhaTamukhAnyapi // 312 // sphurdvairitmHstom-tirskaarcikiirssyaa| zUraprakAzaH saMjajJe, vyomni sainyadvaye'pi ca // 313 // atha pratyarthipRthivI-nAthonmAthasamIhayA / sainyaM sannAhayAmAsa, gurjarakSitivAsavaH // 314 // kAtarAn kaMpayan kAma, harSayan vIrakuMjarAn / sainyasannahanottAla-tumulo vyAnaze dizA // 315 // aMgAni sphAyamAnAni, raNanAmnA'pi yodhinAm / kathaMcana na mAMti sma, vistRteSvapi varmasu // 316 // 1 yuddhe. 2 yuddhakuzalaH, 3 zatrasamUham zarbuvA, 4 ArabhaTI-racanA. 5 satka. pra. caulakyanAthasya ime tAna, tvitpakSAzritAH, 7 vIrANAmucito bhogaH vIrabhogastasmai hitAH bIrabhogiNA, IdRzAH bAhavo yeSAM te vIrabhogiNavAhavasteSAm. 8 zobhA. zUraH-sUryaH po subhaTaH 10 kavacasajjanajanyamahadavyaktazabdaH, // 75 // Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAmahAH // 320mAnaM paTTahastinam // 30 // 318 // tato bhiskuMbhAn kara-5 kecita svajIvitavye'pi, nirapekSatayA bhttaaH| nediSThAnyapi varmANi, naiva varmasu prydhuH|| 317 // aMbhaskuMbhAn karaM-1 bhAMzca, praguNIkRtya tatkSaNam / anvetuM svapriyAn prItyA, sasaje subhaTIjanaH // 318 // tato dvipakriyAniSNa-zyAma-18 lAdhoraNAzritam / zritvA kalabhapaMcAsya-nAmAnaM paTTahastinam // 319 // ttkaalkltiaanlp-smraaklpbhaasurH| cApAdizastrasaMparka-taLamANamahAmahAH // 320 // sAmaMtairvikramAkrAMta-ranvitaH kelhaNAdibhiH / raNasthalamalaMcakre, hai jiSNuvad gurjarezvaraH // 321 // tribhirvizeSakam // arNorAjo'pi niArja-bhrAjiSNubhujavaibhavaH / kuMbhikuMbhasthalArUDhaH, prauDhasainyasamanvitaH // 322 // zatrusAmaMtabhedena, jiMtakAzIva cetasi / prAvikSatprardhanAvanyAM, duryodhana ivoddhataH // 323 // yugmam / pUrva rajastatastUrya-zabdastadanu sainikaaH| anyonyamiti sainye te, saMjagmAte ubhe api // 324 // sainyadvaye'pi tUryANi, raNaMti sma shsrshH| anyonyamAhvayaMtIva, yodhAn yuddhArthamuddhatAn // 325 // navaraM raNatUryANAM, zravaNAt pulakaiH saha / yodhA yudhe (pi) samuttasthuH, kiMtu tanmUrdhajA api // 326 // vIrANAM vikramakrIDAM, stuvaMto vandinastadA / kAtarANAmapi svAMte, raNaprauDhimedadRDhan // 327 // vIraMmanyAstamAsAdya, hRtpriyaMkaraNaM raNam / bubhukSitA ivAhAraM, jajJire 5 pramadoddharAH // 328 // kAdaMbinIkadaMbAbhe, prasarpati rajobhare / padgAnAM khaDgalekhAbhi-rdIprAbhirvidhudAyitam // 329 // paraspareNa vRNvanto, vivRNvanto nijorjitam / athAgrasainikAH sainya-dvaye yoddhaM DuDhaukire // 330 // dhanuSAM ca pareSAM ca, 1 ati nikaTasthAni. 2 deheSu. 3 zyAmalanAnA hastipakena Azritam. 4 tatkAlaracitAnalpayuddhaveSadIpyamAnaH, 5 arjunavat, 6 nirvyAjo niSkapaTaH, hai. jitena-jayena kAzate-prakAzate iti. jitakAzI tadvata, 8 yuddhabhUmau, 9 mahattAm, 10 meghamAlAsamUha sadaze. 11 mIlaMtaH, 11 zatruNAm. CAHAHAHARLAOS Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 76 // | jIvAkarSaNakovidAH / zarAsArairdhanurvedaM, dhAnuSkAH svaMmadIdRzan // 331 // nAthena dUraM nikSiptaH, saralo'pi zarotkaraH / vipakSe labdhalakSo'pi, hriyevAbhUdadhomukhaH // 332 // kSuraprakiraNA dIprA, dhanurmArtaDamaMDalAt / peSTuM dviSattamaH stomaM, nirja - | gmustigmavegataH // 333 // lohavarmaNi saMzliSTAH, khaDgaghAtA vitenire / khATkArAn kSitibhRdvapre, daMtidaMtA ivAsakRt // 334 // tadA zAktIka yASTIka - pArazvadhikapATTizAH / darzayAMcakrire sainya - dvaye'pi laghurhastatAm // 335 // utyottya zauMDIraiH, panairapi tathA yudhi / vicakrame yathA'bhUva - nnazvavArA dvidhA'pyadhaH // 336 // preritaH pRtanAmadhye yoddhuM dviTtaravAriNA / chinnakramo'pi jAtyo'zvaH, svAminaM bahirAnayat // 237 // proto'riNA'zvapRSThena, saha zalyanivezanAt / sAdI ko'pi pramIto'pi jIvanniva na petivAn // 338 // svAroDhuH padikakSiptA - nasighAtAnasaMjayan / zrIvRkSakIhayazcakre, svoccatvaM sArthakaM raNe // 339 // ardhavyomni muhuH phAlAn, kArayaMtasturaMgamAn / jaghnurhastisthitAnuccA-nIcA api turaMgiNaH // 340 // kopAdutpAvya hastena, bhaTaM kaMdukavad raNe / dvipo dAtuM yamAyeva, dUramRrddha nicikSipe || 341|| praharan daMtayugmena, 'vajreNeva' parAsinA / chinnahasto'pi no hastI, vihasto'jani kautukam // 342 // yoddhumUddhitaguMDAgrA - nyonyabaMdhena vAraNau / tenatustoraNamiva, praveze vijayazriyaH // 343 // mRhantaH pAdaghAtena, bhaTAn kamalakhaMDavat / anyonya 1 pratyaMcA''karSaNavizAradAH, pakSe-prANAkarSaNakovidAH 2 khaM khakIyaM dhanurvedaM dhanurjJAnam. 3 parvatadurge-parvataprAntabhAge. zaktiyoddhRyaSTiyoddhRparazvadha (parazu ) yo paTTizayoddhAraH 4 hasta kriyAcAturyam 5 pAdAbhyAM jagme 6 utsedhAt kramaNAca 7 zatrukhaGgena. 8 chinnapAdaH 9 bANapravezanAt. 10 mRto'pi 11 adhArayan 12 hRdayastha zvetalomayuktaH azva vizeSaH, 13 jhuNDayA. 14 hastarahito, vyAkulo, vA 15 kamaladaMDavat pra. sarga. 4 // 76 // Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sainyakAsArauM, vAraNedrA vyaloDayan // 344 // zastrakSaye mitho jAte, prruuddhprauddhvikrmaaH| bhujAbhuji nyayudhyaMta, mallavake'pi sainikaaH|| 345 // prahAraprasaradrata-raktAMgAH subhaTA bbhuH| zauryalakSmIsamAzleSa-lagnakAzmIrajA iva // 346 // yAyAMvarairnijaprANaiH, krItvA'tisthAyukaM yshH| bhaTAH prakaTayAMcakruH, kecidvANijyaniSNatAm // 347 // iha svasvAminAM mAna-maiMmAnaM ca yazobharam / pretya svarga ca zauMDIrAH, zauryeNekena lebhire // 348 // raNakSetrAtmasarpatyo, dadhire rudhirApagAH / vRSTidravaddhAturaso-nmizrazailanadIbhramam // 349 // kRtAMtatarpaNe jAgra-tyevamugre raNe mithaH / subhaTaizcAhamAnIya-zUrNayAMcakrire pare // 350 // paraiH pazcAtkRtAstrastA, gurjarA ghaatjrjraaH| caulukyakSitizakraM taM, zaraNIcakrire rayAt // 351 // athAzvAsya svazauMDIrAM-zcaulukyo raNakarmaNi / sAmaMtAna prerayAmAsa, kelhaNaprabhRtIn svayam // 352 // AdiSTAnapyudAsInAna , dRSTvA tAn svaniSAdinam / papraccha zyAmalaM bhUmA-namI kasmAdudAsate ? // 353 // sa tanmaMtravidAcaSTa, viraktAH prAgamI tvayi / tvadvairiNA nizi svarNa-dAnena svvshiikRtaaH||354 // stheyaM yuddhAya sannahya, naiva yodhyaM paraiH samam / iti maMtrAdudAsyaite, tiSThati drohkaarinnH|| 55 // punastaM pRSTavAn bhUbhR-ttarhi tvaM vada kiidRshH| sa proce tvamahaM cAya, dvipazcaite trayaH sthirAH // 356 // dvipastvaM cAparAvayauM, yadi tarhi jitaM mayA / enaM naya dviSasainyaM, tamityuktvA nRpo'vadat // 357 // halaM sAhasinA yuktaM, devamUrdhni vahatyaho / kIlADhAlayamAnAste, bhaMgazcennairva bhakSyate (2) // 358 // sUktametatsamAkarNya, proktaM caulukybhuubhRtaa| cAraNaH kazcidAcaSTa, taM pratyavasarocitam // 359 // 1 kAsAro, pra. 2 pravRddhamahadvikramAH. 3 atIvagamanazIlaiH-nazvaraiH, 4 SNutam-a.TatAm-pra. 5 satkAram , * pramANAtigam. 6 hasam-pra. 7 deva, pra. 8 ceneva, pra. SAUSIOSTASISSA Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga.4 kumArapAlaca. SEARCCCCCC kumArapAla ! mA kApI-ciMtAM syAnnaiva ciMtitam / yena tubhyaM dade rAjyaM, ciMtA kartA sa eva te // 360 // tAmevopazrutiM lAtvA , dviSajayapaTIyasIm / sahasrabhaTayug vairi-pvapatad gujarezvaraH // 361 // AcakarSa ca kodaMDaM, saha prANaivirodhinAm / Aropayacca tatreSu, samaM nijajayAzayA // 362 // sa mumoca zarazreNI-reNIriva vidArayan / saMhatA api durvAra-vairivIraparaMparAH // 363 // apazyato'titUrNatvA-ttasyeSugrahaNAdikam / aviddhamapi viddhaM svaM, menire | ripavo miyA // 364 // amI virodhibhiH sArdha, militA iti mA sma bhUt / sAmaMtAnAmivAsmAka-mapi loke vikattha-17 nam // 365 ||dhyaatvetiiv nizAMtAsyAH, sarve caulukyaaykaaH| dviSatAM hRdayaM bhittvA, bahiramayAsiSuH // 366 // yugmam // sarvAMgINaistadiSubhiH, pUritA rejire bhaTAH / vIralakSmIpariraMbhAd, bhRzamutkarTakA iva // 367 // balocchalalibharaiH, kalpite meghamaMDale / dhArAbhramaM vyadhustasya, pataMtyaH shrpNktyH||368 // niSAdino yathA cittaM, saMcaran rAjakuMjaraH / yathAnRpAzayaM hasti-pakastaM prerayan raNe // 369 // yathAdRSTaM zarairmaznaM-zcaulukyaH pratipaMthinaH / trayo'pyamI na kasyAsan , smeraivismydaayinH|| 370 // yugmam // sadhvajAn khaMDayan daMDAna , mabhan vAhAn sasAdinaH / iSvAsAn | saguNAMzchidan , haran bAhUn sAhulAn // 371 // vAnvitAni vANi, snApayan bhUrizoNitaiH / pAtayannuttamAMgAni, zirastrANayutAnyapi // 372 // balaM niSkAzayan dehA-jIvaM nirvAsayan hRdH| dhAnApeSaM pipeSa dviT-sainyAMzcaulu- G 1 zakunam. 2 mIlitAH. niMdA, 3 tejitAnanAH, 4 bANAH. 5 sarvANyaGgAni vyApnuvantIti sarvAzINAstaiH. 6 romAJcitA iva. 7 atIvAzcaryadAyinaH, 8 nAzayana. 5 dhaSi. 1. hastavarmasahitAn-sphurakasahitAn hastAn. // 77 // Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ EARCH hai kynaaykH||37|| tribhirvizeSakam // evaM dUrIkRte vairi-cakre'bhra iva sa prabhuH / puraH sphuraMtaM bhAsvaMta-mivArNorAjamai kSata // 374 // lokAtizAyinIM sphUrti-manyonyaM pshytostyoH| jajAgAra paraM vairaM, rAmarAvaNayoriva // 375 // tadaiva saphalIkartu-miva tattau mahaujasau / gajeMdrau svaniSAdibhyAM, preryaamaastusttH||376||tau cAhumAnacaulukyau, bhAvukazyAlakAviti / hAseneva ruSA'nASTA-muktipratyuktikautukam // 377 // haMhozyAla! tapasvivat svazirasi kSiptvA jaTA prAktvayA, bhikSitvA pratimaMdiraM pratipadaM naMSTvA ca nItaM januH / prAptaM puNyavazena rAjyamadhunA niHsvena ciMtAzmavat, bhagnIpreraNayA kuto'dya samare vyApadyase ! matkare // 378 // (zArdU) bhagnIvallabha! yajaTAdidharaNaM zaktasya vA vaibhavaM, rAmAderiva tadvidhirvitanute tettasya no dUSaNam / AjanmA'pi paraM tvayA'dbhutatame rAjye pravartiSNunA, duHsAdhaM kimu sAdhitaM kathaya me? yddpmutsrpsi||379||(shaarduu)amii te madANAH paTuripunRpotpeSanipuNA, haNIyaMte zyAla! tvayi nipatituM tApesacare / bhRzonmattastaMberamadamanamAhAtmyaviditA, bhaveyurgomAyau kimu saraMbhasAH kesarinakhAH? // 380 // (zikhariNI) bhavadvANakSuNNaH pratinRpatireko'pi na mayA, zrutaHprAkprAgalbhI prathayasi vRthA bhAvuka! kimu / atheyaM satyA te samadanRpatiprANaharaNa-pravINAn madvANAn yadi yudhi niroddhA kathamapi // 381 // (zikha0) atha tau bhUdhavau yAvad, yuyutsaamaasturmithH| tAvadyoddhaM DuDhaukAte, |durmattI tadgajezvarI // 382 // caulukyagajamAlokya, saMprApta prejihIrSayA / shaakNbhriishiturhsti-pkshcaarbhttaamidhH||383|| 1 parAkramam. vairam , 2 bhAvukazca-bhaginIpatiH, syAlakaca-patnIbhrAtA, to.3 prakSipya-sthApayitvA. 4 tasmAt. 5 pUrva bhUtastApasa iti tApasacarastasmin. 6 staMbe kakSe ramate iti staMberamo-hastI 7 savegAH, 8 piSTaH. 9 prAgalbhI-mahattA, 10 nirodhayitA. 11 yuddhaM kartumicchataH sma. 12 prahAra kartumicchayA. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca. sarga.4 // 78 // AUSAGARMANESAUGUSAMADHANGA bhramayannibhanAthaM svaM, vAtyA cakramivoccakaiH / mahAbalena vidaghe, siMhanAdaM mRgeMdravat // 384 // yugmam // siMhanAdaH sa tanmukto, nAdayannadrikaMdarAH / siMhanAda ivAbhaitsI-dainyebhAnAM madodayam // 385 // tena nAdena gaMdharvA-stresustroTi tbNdhnaaH| mUrchAlatAM jagRhire, klIvAH zUrAzcakaMpire // 386 // tasmAdibhabhramAt siMha-nAdAcca bhybhNgurH| mahAbalo'pi sAvavale, gajeMdro gurjrprbhoH|| 387 // AdhoraNapraNunno'tha, praNihaMtuM dviSadvipam / tannAdena punItaH, sa tathaiva nyavartata PI // 388 // caulukyastaM tathA dRSTvA, dvipaM zyAmalamAlapat / ayaM pazurmuhuH kasmAd, valate saMparAyataH // 389 // sa taM vyajijJapaddeva !, bhavadrAjyAptito ruSA / nirgatyainaM ripuM bheje, yaH prAk cArabhaTo bhttH||390|| sa dvipaM bhramayan siMhanAdaM vitanute muhuH / tenAyaM sAMyugIno'pi, bhayAnazyati bhIruvat // 391 // tadaivotpannadhIbhUpaH, kariNaH karNakoTare / vidArya dvipaMTI kSuryA, zyAmalena nyavezayat // 392 // tato mudritakarNatvA-dazRNvaMstaddhaniM dvipH| arIbhaM pratyadhAviSTa, vdhaavissttmtiyudhe(dhi)||39shaaubhaaNvtivinimnNtii, bhramaMtI ckrvnmuhuH| anyonyaM puSkarAgreNa, didhiirsstaavmrsstH||39|| madyapAnabhRzonmattau, raktaraktavilocanau / cirAya yuyudhAte tau, pitRvairAdiva dvipau // 395 // yugmam // tayoH praharatorevaM, tadbhUpAvapi koptH| varSatau vizikhazreNiM, cakratuyuddha muddhatam // 396 // tatsaMgrAmaM bhRzoddAma, pazyataH kautukAdbhaTAH / keciccau-18 lukyato'bhUvana , kecicchaakNbhriishtH||397|| manye'ntastatpRSatkAnAM, ghanatvena prasarpatAm / zUro'pi chedabhItyeva, svakarAna 1 akRtrimasiMhanAda iva. sai0 pra, 2 azvAH. 3 mUrchAmityarthaH. 4 kAtarAH. 5 yuddhAt. 6 yuddhakuzalo'pi, 7 uttarIyaM vastram (dupaTo), | 8 ubhAviti, pra. 9 zuNDAga. 10 bANapaMktim. 11 tayoH bANAnAm. 12 sUryaH, pakSe zUraH-vIraH. 4%KCARRANGACARE Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ku.pA.ca. 14 kSipati sma na // 398 // zaravarSamamarSeNa, dhArAlaM tanvatostayoH / bahubANatayA'dhAtAM, tUNAvakSayyatAmiva // 399 // paraspareNa nirmuktaH, khaMDitazcAnanAlavat / madhye taddhastinorhasti - dvaiyaso 'bhUccharotkaraH // 400 // cApaM ca jyAM ca vANaM ca, chiMdatau tau muhurmuhuH / karNArjunAvivAdhyakSau, citrIyAMca'kratuzciram // 401 // anyAnyapi ca zastrANi, zastrairnantau yathocitaiH / suciraM tAvaraMsAtAM, zArAJ zarairivAkSakAMH // 402 // athAstraizcAhumAnIyai - rnijAstrANyaMtarA muhuH / niHsvaisya vAMchitAnIva, bhajyamAnAnyavekSya saH // 403 // caulukyaH kopaduSprekSI, gajAdutplutya siMhavat / vidyudutkSepakaraNenArohadvairikuMjaram // 404 // yugmam // ArUDhamAtrastroTitvA kRpANyA rajjumAyatAm // so'pAtayad dvipAd bhUmau sapalyANamapi dviSam // 405 // vIkSamANe'pi tatsainye, krameNAkramya tasya hRt / kRpANIM kaMpayan pANau, caulukyastamavocata // 406 // rere'nAtmajJa ! vAcATa !, dyUte hAsyAttvayA muhuH / yayA nivedayAMcakre, gurjarA muMDitA iti // 407 // tAM jihvAmanayA''kRSya, kRpANyA'varduvartmanA / saMgeraM pUrayAmyadya, sadyaH svabhaginIritam // 408 // udIryeti sa zauryeNa, sphUrjan yama iva svayam / tajihvAkRSTaye zastrIM, vyApArayitumAhataH // 409 // tribhirvizeSakam / krAMtazcaulukyanAthena, so'riSTastathA janaiH / purA murAriNA''krAMto, yathA kaMso nRzaMsadhIH // 410 // pazyaMto'pi svanAthasya, tAM dazAM tadbhaTA bhiyA / nAkrAmaMti sma caulukyaM, maraNaM hi mahadbhayam // 411 // kesarikramaNAkrAMta -- mRgavanmRtyusaMmukhaH / cAhu 1 OM hastipramANaH .. 1 citraM kurutazcitrIyata iti citrIyAJcakratuH 2 pAzakaiH krIDAM kartAraH 3 dhanarahitasya 4 kSyaH, pra. 5 kSya. pra. 6 pAdena 7 jihvayA, 8 kaMdharAdhvanA 9 pratijJAM 10 IritaM kacitam 11 valganU, 12 kRtAdaraH saMjAtaH 13 kramaNaH pAdaH. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga.4 kumAra pAlaca0 // 79 // AAORAKASTORY mAnastamUce'tha, rakSa rakSa zaraNya ! mAm // 412 // avasthayA tayA vAcA, tayA ca sapo nRpH| hRdayAtpAdamuttAyeM, kathayAmAsa taM prati // 413 // kRpayA tvaM vimukto'si, jIvan paramidaM tvayA / avaTau rasanA''kRSTi-cihaM dhArya svanIvRti // 414 // iyacciraM bhavaddeze, zIrSAcchAdanamabaram / vAmadakSiNato jihvA-yugAste'taH paraM punaH // 415 // pazcA-| dapi sphurajihva, tatkArya mnnideshtH| yathA bhagnIpratijJAyAH, pUtiH prakhyAyate kSitau // 416 // caturbhiH kalApakam // | tadaMgIkRtavaMtaM taM, cAhumAnaM mhiiptiH| dArave paMjare kSitvA, madhyesainyaM samAnayat // 417 // tadA caulukyasainye'bhUJcittAnaMdI jayotsavaH / vaaditrdhvnimiri-krnnkiirnnpRthuvythH||418 // taccaulukyabalaM dRSTvA, sAmaMtAste lljire| cakapireca kiM citraM, bhayaM svAmiduhAM hRdi // 419 // paraM na gurjarAdhIza-stAJ zIrSacchedi(da)kAnapi / u~pAlabhata tAdRkSA, gaMbhIrA hi mahAdhivat // 420 // trirAtraM pRtanAmadhye, saMsthApya paridhApya ca / dattvA rAjyaM svasRpati, taM caulukyo visaTavAn // 421 // so'pi svasthAnamAgatya, jIvanmRta ivocckaiH| mAnamlAniM vahazcitte, ciMtayAMcakRvAniti // 422 // aho hAsyAnmamAyAsIt, kiyAn vysnvaaridhiH| jIvitA'nvayarAjyAni, yatra majjati loSTavat // 423 // yaducyate janahosya-mardhavairaM vRthaiva tat / idaM hi vairaM saMpUrNa-maMte prANAMtakAraNAt // 424 // atha hAsyena kiM kRcchaM, palyaivaitatkRtaM mama / manye'hamaMganA eva, mUlaM vysnbhuuruhH||425|| anarthamUlaM sNsaar-dvaarodghaattnkuNcikaa(kaam)| kale sthAnaM vipattInA, nidhAnaM ghiGa nitaMbinIm // 426 // laMkAsamIpe kurumaMDale ca, samutkaTodyadbhaTakoTinAzAt / rAmAyaNaMbhAra khadeze. 2 sainyasya madhya iti madhyesainyam . 3 karNasthApita.. 4 upAlaMbhata, pra. 5 pariNAme. 6 bhUruhAm. pra. // 79 // Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamapyabhUd yat , tatra dhruvaM loladRgeva hetuH||427|| (upajAtiH)rAkSasIbhirivaitAbhi-stAdRzAste mhaashyaaH|raavnnaadyaaHkssyN te nItA, jIvanmukto'smyahaM varam // 428 // saptabhiH kulakam // tataH zAsanamAtanvaM-zcaulukyasya divAnizam / arNorAjora vyadhAd rAjyaM, vidheH ko hi balI khalu ? // 429 // kRtakRtyo'tha caulukyo, vyAvRtya svavaze vyadhAt / Akramya meDatasthAnaM, pallIkoTaM ca sainikaiH // 430 // caityAni piMDitAnIva, puNyAnyanupadaM nRpaH / vilokya praznayAmAsa, vAgbhaTaM nijamaMtriNam // // 431 // asmaddezaM samAsAdya, mAlaveMdrAH svakIrtaye / caityAni pAtayaMtyAtma-satkarmANIva pApinaH // 432 // pitRdhvaMsa-1 | mivAdhAtuM, svasyaitatkarma nocitam / iha sphUrtimabhivyaktuM, kimaMtra kriyate vd?||433|| vimRzya vAgbhaTo'vAdId, deva! puNyaughapuSTaye / tilapIlanayaMtrANi, sainyaiH kAraya khaMDazaH // 434 // mUrttAni pAtakAnIva, tAni sarvANi sainikaiH / cUrNayannApa caulukya-caMdrazcaMdrAvartI purIm // 435 // tatra vahimayaM yaMtraM, sajjayitvaiva pUrvavat / duSTo vikrmsiNhogaa| gurjarAdhIzasannidhim // 436 // atyarthamarthanAttasya, bhuktyartha pArthivaH punaH / taM krUraM jJAtavAn vijJA, vidaMte hi parA-1 zayam // 437 // mallaistaM baMdhayitvA drAga, vahniyaMtravilokanAt / prakAzya tatkRtaM chadma, tatsadmAjvAlayannRpaH // 438 // uttAryA'gAni sarvANi, mallerAstaraNojjhite / anasyAropya ca svAmI, taM shaacaalytttH||439|| sa tathA zakaTasthAsnuH, paryaTana sthapuTe pathi / khATkAraprasphurenmUrdhA, nissImAmanvabhUd vyathAm // 440 // tArapUtkArataH zaMke , sevakAn so'nvazA-13 diti / mA kurudhvaM patidroha, vIkSyemAM durdazAM mama // 441 // dadhyau ca durdhiyaM dhig mAM, svalokArito'pyalam / / 1 AjJAm . 2 kimanyat. pra. 3 zakaTe. 4 viSamonnatapradeze. 5 prasphuTat , pra. 6 kavirAha-ahamevaM zaMke-zaMkAM karomi-evaM manye ityarthaH. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga.4 kumArapAlaca. // 80 // 40 SEGREPASSOSIALISAS svasyAnartha iva svAmi-dhvaMso yena vidhisitH||442 // idaM kaSTaM prabhudroha-dumasya sumamasti me / ataH paraM phalaM kiM nu, bhaviteti na saMvide // 443 // iti dhyAyana rujA glAyan , kAtyA mlAyana ruroda saH / ihApi nArakI pIDAM, ghanAghotthAM vahanniva // 444 // tribhirvizeSakam // tathA taM duHsthamAlokya, bhaTAH ke'pi kRpAlavaH / nRpaM vijJApya vidadhustasyAdhastAttRNAsta'tim // 445 // atha sotsavamabhyetya, pattanaM gurjaraprabhuH / apUri tvatpratijJeti, svasvasAramaraJjayat // // 446 // kRtakRtyeva devalla-devI harSamayI tadA / svabaMdhuM baMdhurAzIrbhi-stoSayAmAsa bhUribhiH // 447 // prahitA'pyabhimAnena, preyodhAma jagAma na / tapyamAnA tapaH kiMtu, sA tasthau baMdhusannidhau // 448 // athAsthAnIsthito nAtho, malle: sajjitavigraham / Uce vikramasiMha taM, sAmaMtAJ zrAvayanniti // 449 // vada re krUrakoTIra!, kenAptenAsi zikSitaH / haMtavyA vahniyaMtreNa, nRpAH sAmaMtakA ne hi // 450 // ahaM cettvatkRte tatra, vahniyaMtre juhomire / pazuvat sakuTuMbaM tvAM, tadA tava bhavet kimu? // 451 // hakkayitveti caulukyaH, sthApayAmAsa taM ruSA / narakAvAsavatkleza-maye kArAgRhAMtare // 452 // tadaiva tasya bhrAtRvyaM, rAmadevasutaM prbhuH| yazodhavalanAmAnaM, cakre caMdrAvatIpatim // 453 // kelhaNAdIMzca sAmaMtAnigrAhyAn vinigRhya saH / aizvaryakamalAsvAda, puSpardhaya iva vyadhAt // 454 // kadAcana sabhAsIne, zrIcaulukye samAgamat / bhaTTaH koNknndeshesh-mllikaarjunbhuubhujH|| 455 // anekavAkpatizrIda-puruSottamasevitAm / sabhA nibhAlayan so'bhUd, dive'pi vigataspRhaH // 456 // tadAzIrvAdatuSTena, nivezyAgre mahIbhRtA / kastvaM ? kasyeti ? pRSTaH san , bhaTTaH vidhAtu-kartumiSTaH. 2 tInapApotthAm . 3 vijJapya, pra. 4 stRta-pra.5na kiM,pra. 6 bhAnuSaputram . 7 lakSmIH, pakSe, kamalamU. 8 amaraH. 9dI. // o Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HISTORIASISUSTUS |spaSTamavocata // 457 // bhaktvA prauDhakalAnilApativarAn durvAradorvikramai-rAtmIyAn viracayya cAnavarataM tAn pAlayan / pautravat |dhtte rAjapitAmaheti virudaM yo vizvavizve zrutaM, so'yaM rAjati mallikArjunanRpaH kodNddvidyaarjunH||458||(shaarduul0) deva ! tasya nareMdrasya, bhaTTo'haM bhaTTakIrtitAm / vivaMdrIcI bhavatkIrti-sphUrti zrutvA samAgamam // 459 // mallikArjunarAjasya, zrutvA tadvirudaM mahat / bhUpaH kopena jajvAla, sarpistarpitavahnivat // 460 tasya tadvirudaM chettuM, bhUpe pazyati / parSadam / vyadhAdudayanAmAtya-sUnurAmrabhaTo'Jjalim // 46 // dRSTvA tadaMjaliM citrA''-krAMtazcaulukyabhUmibhuk / tamAkArya rahaH prItyA, papracchA'JjalikAraNam // 462 // babhANAmrabhaTo deva !, tvayA tadvirude zrute / sabhA nyabhAli ko'pyasti, subhaTastaM hinasti yH||46||imN tvadAzayaM matvA, tvadAdezasahiSNunA / mayA bITaka(vITiko)mAdAtuM, racitaste puro'nyjliH|| // 464 // svaabhipraayprijnyaanaa-caulukyo'ticmtkRtH| tamastAvItsvacittajhaM, guNajJaM stauti ko hi na ? // 465 // dattvA tadaiva rAjyazrI-cihaM chatrAdyamadbhutam / nRpIcakre ca taM svAmI, tuSTo hi svatarUyate // 466 // arpayitvA camUcakraM, durvAraM cakricakravat / mallikArjunabhaMgAya, praiSIdAghabhaTaM prbhuH|| 467 // stabdhAna bhaMjannatAn rakSana , siMdhurpUra iva dumAn / kalApinI nadI tIvA, koMkaNAMtikamApa sH||468 // vikaTa kaTakaM tatra, nivezyAmabhaTaH sudhIH / nisRssttN| prAhiNod dUta-mupazrImallikArjunam // 469 // sa dUtaH prApya taddhAma, vizrAmamiva saMpadAm / mallikArjunakIrti taM,da 1 jitvA prAg nikhilAn , ityanyatra, 2 nirantaram . 3 vizvavizvazrutam. pra. 4 sarvadiggAminIm. 5 pratijJAyai sajjitatAMbUlam , pra. 6 kalpavRkSAyate, 7 ucchedAya. 8 nadIpUraH. 9 vizAlam, 10 cakra-sainyam, 11 tamAmAnam, 12 mallikA (mAlati) ca. arjuna ( zvetavarNa ) ca tayoriva ujvalA kIrtiryasya tam. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga.4 kumArapAlaca0 // 81 // SALAMAUGUSHANKARACT mallikArjunamAnamat // 470 // netrAbhyAM saprasAdAbhyAM, samAnaMdya mahIbhujA / kastvamitya yuktaH san, dUto'nusyUtamUcivAn // 471 // na hastyAcaM sainyaM na nizitatamaH zastranivaho, na lauhaH sannAho na guru mnnimNtraussdhblm| yadugrA'sestrAtuM sahamiti vihAyaitadakhilaM, tRNaM vakreSvekaM dadhati ripavastrANanipuNam ||472(shikh0) nirdahana vidviSaIzAn, yatpratApadavAnalaH / tannArInetranIraughairyadi nirvAti karhicit // 473 // gurjareMdraH sa caulukyaH, sabhAyAM mAgadhAnanAt / zuzrAva birudaM prauDhaM, tava 'rAjapitAmaham // 474 // kuMjerAririvAbdasya, garjitaM bhRzamUrjitam / tetsoDhumasahiSNuste, sa cukopa kRtAMtavat // 47 // praiSi tena kSitIzena, nRpatIkRtya tatkSaNam / kaNavattava niSpeSTuM, zrImAnAyabhaTo'dhunA // 47 // sa bhavaddezasImAMta-mAgataH sainyasAgaraH / tubhyaM hitopadezAya, nyAyavAn prajighAya mAm // 477 // utkaMThulo'si cenna tvaM, yamAsthAnImavekSitum / tadA svaM birudaM tyaktvA, bhaja caulukyabhUbhujam // 478 // tadAdezaM surAdeza-miva zIrSe'vataM-| saya / daMDaM dadasva ca tyakta-matsaraH prativatsaram // 479 // no cedAmabhaTaH so'yaM, vipksskssoddiikssitH| vahiriMdhanavad drAk tvAM, sakulaM bhasmayiSyati // 48 // karoSyetanmaduktaM cet , suciraM tarhi jIvasi / anyathA niyase sadyo, darpaNa dezakaMThavat // 481 // zrutvA tatkoMkaNezo'nta-calatkopahavirbhujaH / jvAlAmiva vacomAlA-mAlalApa pratApabhAk // 482 // birudaM me nirAkartu, zakreNApi na zakyate |re kaH kumArapAlo'yaM 1, raMko'styAnabhaTazca kaH // 483 // kiM pheraMDena |phetkArai-svAsyamAno'pi kesarI / vimuMcate mRgeMdreti, nAma svaM zauryato'rjitam ? // 484 // kiMca tvannAyako'yaM ya-mayA 1 pRSTaH san, 2 satatasaMbaddham. 3 samartham. 4 siMhaH, 5 birudam. 6 tubhyam. 7 sainyena sAgara iva, 8 niyamavAn. 9 rAvaNavat, 10 zRgAlena, 11 (phUtkAraiH) Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sevAM samIhate / kukUlAnalayogena, zItatAM tacikIrSati // 485 // daMDaM grahItumApto'sti, so'yamAvabhaTastava / taM dAtumeva saMgrAma - mAgacchannasmi pazya mAm ? // 486 // taM dUtamiti saMtarpya, visRjya ca tadaiva saH / camUsamUharociSNuH, pratasthe mallikArjunaH // 487 // taccakreNa samAkrAMtA, medinI khedinI bhRzam / rajovyAjena naMdeva, dhanAzrayamazizriyat // // 488 // kiyata bhUmimAkramya, sa nRpaH purato nijAt / nivezya kaTakaM tasthau / caulukyAnIkasannidhau // 489 // dUtaH so'pi samabhyetya, zrImadAbhaTAgrataH / mallikArjunavAkyAni tAnyazeSANyacIkathat // 490 // prAtardve api sainye te, yoddhumudyadbhaTormike / raNAgramApatuH prAcya - pratIcyAvarNavAviva // 491 // prauDhadvipavarArUDhau, nAnAzastrabhayaMkarau / dhairyasaMvarmitAvaMta - bahiH sannAhadhAriNau // 492 // tau zrIAmrabhaTazrIma-nmallikArjunabhUbhujau / saMjagmAte tadoddAma-sthAmAnau zarabhAviva // 493 // yugmam // saMparAyocitAM kAya - sphUrttiM vAkyapralaMghinIm / tau pazyaMtau mithazcitte, citrIyAmAsatuH kSaNam // 494 // bhANAmrabhaTo rAjan!, yodhayitvA bhaTAnimAn / vidhIyate kathaM vyartha, martyakITa vikuTTanam // // 495 // arjitaM birudaM yenaM, tvayA 'rAjapitAmaham' / Urjasvi tadbhujAzaurya, dirhakSe'haM tavAdhunA // 496 // tadAvAM kurvahe yuddhaM, pazyaMtvete camUcarAH / vidaMtu cobhayoradya, mAdyadorvikramAvadhim // 497 // zazaMsa kauMkaNezo'tha, sAdhu sAdhu mahAbhaTa ! | tuSTo'smyahaM bhRzaM dhairyA -- vaiSTamena tavAmunA // 498 // avazyaM darzaye tubhyamabhyudyadbhujavikramam / paraM sphUrjannaso 1 tuSAnalayogena 2 dIptizIlaH 3 gaganam, 4 nagarAt 5 yuddhApram, pakSe uccazabdam. 6 mRgendra vizeSau 7 bhujAzauryeNa 8 draSTumicchAmi, 9 dhairyAvalaMbanena, 10 ceSTamAnaH, 11 bhujavikramaH, Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga. 4 kumAra haMtuM, trapate tvAM vaNiksutam // 499 // kSoNIkSodakSamakSoNi-bhRtpakSakSapaNolvaNaH / daMbholiH kiM ? sasaMraMbho, bhavetpeSTuM pAlaca0 harSatkaNam // 500 // punarAvabhaTaH proce, naikAMtaH kAMta eSa te / yattaresvI sphuratkSatra-putro naiva vaNiksutaH // 501 // kSatriyo'pi bhavetko'pi, tRNabhaMge'pi na kSamaH / vaNik ko'pyadribhede'pi, vajravat prauddhvikrmH|| 502 // kSatratA vA vaNiktA vA, jJAyate naiva vaakytH| yAvanna janyate janyaM, zauryasvarNakaSopalam // 503 // klIbasyevoruzauryeNa, tasya dhArthena 6 tena sH| kauMkaNezo'tivismeraH, punarAcaSTa taM prati // 504 // cikIrSasi sarIsRpezvaraziraHzikhAkarSaNaM, jihIrSasi 4 gajAMtakRtikR (vR) tavakradaMSTrAMkuram / didhIrSasi samIraNaprabalakIladAvAnalaM, jigISasi yadadya mAM balanidhi vaNikajAputra ! re // 505 // ( pRthvI ) kopAdAmrabhaTo'vocad, vAcAlasyeva te vRthA / iyaM vAkchratA zUra-zaktizcecchastra mAzraya // 506 // yaddIpaH zalabhe, halaM kSititale, dAvAnalaH kAnane, tigmAMzustimire, marujjaladhare, pazuzca kAraskare / MkAmAyurbhujage, 'hariH karivare, grISmaturaMbhazcaye, vajraM kSoNidhare, karoti tadahaM kurve vaNigbhUstvayi // 507 // (zArdUla.) uditveti zaravyUha, muMcatyAmrabhaTe ruSA / praticikSepa taM" bANai-lIlayA mallikArjunaH // 508 // yadRcchayA prasapaMtaH, khetale bhUtale'pi ca / kaMkapatrAstayozcakruH, patritocitamAtmanaH // 509||dhruvN yuyudhire tadvat, tadvimuktAH zarA api / paraspareNa yat khaMDI-kRtAste nyapatana raNe // 510 // sAMdrayA'pyandavRSTyA zrIH, zUrasyaikasya nazyati / naSTA 1 sotsAhaH, 2 zilAlavam. 3 nirNayaH, 4 zobhanaH, 5 zUraH, 6 prAgalbhyena-uddhatatvena-niHzaMkatvena, 7 AzcaryAnvitaH, 8 zeSanAga0, 9 jetumicchasi 10 zUrasya-siMhasya zaktiriva zaktiryasya sa zUrazaktiH, 11 kiMpAkavRkSe, 12 garuDaH, 13 siMha; 14 praticikSepi, pra, 15 zaravyUham , 16 bANAH, 17 pakSitocitam . Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tadvANavRSTyA sA, zUrANAM bhUyasAmapi // 511 // kRtahastatayoddAma-laghuhastatayA'pi ca / ripurAmrabharTa mene, droNamevAparaM karaNe // 512 // svadhAnuSkatayA vIraM-manyAnapi mudaM nayan / vaNigjAtestadA klaibya-doSamAyabhaToharat // 513 // zatazaH sa zarAna muMcana, kauMkaNezazca khaMDayan / na manAgapi tau zrAMtI, vajrasaMhananAviva // 514 // zastrANi pratizastraistai-revaM cUrNayatostayoH / jenyamatyUjitaM jajJe, devadAnavayoriva // 515 // svakuMjarAdathotplutya, vanaukA iva pAdapam (pAt ) / lIlayA''nabhaTaH zatru-dvipamArukSadakSataH // 516 // pUrva prahara mAmiSTa-daivataM vA smraadhunaa| vaNiksuto'pi tvAmeSa, kSAtrottaMsaM nihanmi re // 517 // bruvanniti sa khaDDrena, mastakaM koMkaNezituH / nilyApAtayadbhUmau, daMDena phlvttroH||518 // yugmam // aMhite nihate tasmin, vyadhurjayajayAravam / harSeNAghabhaTottaMsaM, stuvAnA iva |sainikAH // 519 // nirnAyakatayA dInA, iva zatrucamUcarAH / tamevAghabhaTaM bheju-steSAM hyetatkilocitam // 520 // mallikArjunabhUjAne-mUrdhA sArdha maharddhikam / kozasarvasvamAdAya, tAmuddAmA camUmapi // 521 // zrIcaulukyaprabhorAjJAM, | tatra deze nivezya ca / sahasA''yabhaTastasmAt , prAptaH svasvAmisannidhim // 522 // yugmam // anekA'mAtyasAmaMtA-dhyakSaM caulukybhuubhujH| mallikArjunazIrSAje-nAbhyarcya caraNadvayam // 523 // zATI bhaMgArakovyAkhyAM, paTaM mANikyanAmakam / 1 kRto-'bhyasto hasto-bANAdinikSepalAghava [zaidhya ] rUpA zikSA yena sa kRtahastaH-kRtapuMkhaH-suzikSitazaramokSayodhAdistasya bhAvastattA tayA. tathA uddAmazca-utkaTaH laghuhastakSa-laghu:-kSiprakArI hasto yasya sa laghuhastaH-zIghravedhI, tayorbhAvastattA tayA ca. 2 droNAcAryam, 3 khadhanurdharatayA. 4 sucaMdayan , pra. 5 yuddham, pra. 6 vAnaraH, 7 zatrI, 8 mArite. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra sarga. 4 pAlaca0 // 83 // AAAAACANC hAraM pApakSayaM yoga-siddhiM zukkiM viSApahAm // 524 // haimAn dvAtriMzataM kuMbhAn, manu (14)bhArAn prmaanntH| SaNmUTakAni mukkAnAM, svarNakoTIzcaturdaza // 525 // vizaM zataM (120) supAtrANi, caturdataM ca daMtinam / upAyanIcakArAma-bhaTaH koza nijdvissH|| 526 // caturbhiH kalApakam // vIkSya tatprAbhRtaM tasya, caulukyo manasA'mRzat / pArzvaratnAkarAneka-lakSmIluMTAkatAmarau // 527 // sphUrtimAmrabhaTIyAM tAM, pazyato'patrapiSNavaH / adho vivikSayevAdya-sAmaMtA dadRzuH kSitim // // 528 // prItastenAvadAtena, tadaivAnabhaTe prabhuH / vidviSo birudaM "rAja-pitAmaha' iti vyadhAt // 529 // tenaiva birudenoccaiH, stUyamAnaH sa mAgadhaiH / dAriyaM drAvayan kalpa-drumavatsvaM pedaM yayau / / 530 // evaM vidhAya vasudhAjayamA| tmadhAmnA, jaMbAlavad ripukulaM sakalaM vizoSya / grISmohimAMzuriva mAMsalitapratApo, rAjyaM cakAra suciraM sa kumArapAla: // 531 // (vasaMtatilakA) caturNA sargANAM mIlane graMthAgram 2408 - iti kRSNaSIyazrIjayasiMhasUriviracite paramAItazrIkumArapAlabhUpAlacaritre mahAkAvye digvijayavarNano nAma caturthaH srgH|| 1 viMzatitulAparimANameko bhAro-'STasahanatolakaparimANameko bhAraH. 2 viMzatiradhikA yasmin tad viMzaM , "zadantaviMzatezva" 5 / 2 / 46 // iti Da.. 3 'zvetaM | sedukanAmAnaM, dattvA navyaM navagraha'mityanyatra. 4 parAkramam . 5 khabhAvena satrapAH-lajjAzIlAH. 6 veSTuM-pravezaM kartumicchA vivikSA tayA vivikSayA.. zuddhana(caritena) * koTidravyaM sauvarNakalazatrayaM caturvizatijAlyaturaMgAdha (pAritoSike dattavAn rAjA) tena ca sauvarNakalazatrayaM vihAya khagRhAdAk sarva bhaTTebhyaH pradattam, [prabaMdhe.] 9 gRham. 10 tejasA-prabhAveNa. 11 paMkavat. 12 prISmasaMbaMdhisUrya iva puSTapratApaH. // 83 // Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // atha paMcamaH srgH|| athAMgIkRtabhaMgAra-raMgadyutibharo'bhajat / caulukyaH prAtarAsthAnI, sudharmAmiva vAsavaH // 1 // pauruSonnatamadhyAsta, tanmadhye haimamAsanam / suvarNAcalabhaMgAgraM, vihaMgAMdhipatiryathA // 2 // zuzubhe nRpatermUrdhni, zvetamAtapavAraNam / sAkSAdibamiva svoru-yazorAzisitadhuteH // 3 // cAmaradvitayaM tasya, vIjyate'smAbhitaH sitam / svakIrtijitasevArtha-prAptagaMgaughusannibham // 4 // smerayaMtaH svakoTIra-kiraNaistatpadAMbujam / maMtrisAmaMtasenAnI-mukhyAH sevAbhRto'bhavan // 5 // kavivyAsAdibhirmAhA-rAjikai raparairapi / sA sabhA zobhayAmAsa, sarasIva sroruhaiH||6|| tadA zrIsomanAthIyA, devpttnvaasinH| arcakAH kecidabhyetya, taM rAjeMdra vyajijJapan ||7||praasaadH somanAthasya, jIrNakASThatvato'dhunA / patannastyabdhikallolaiH, khAtamUlastaTaduvat // 8 // bhavAt svoddhAravaddeva ! taduddhAraH kriyeta cet / tadA koSe vasetpuNyaM, loke kIrtizca zAzvatI // 9 // taduktamurarIkRtya, preSya paMcakulaM nijam / caityamAzmaM nRpastatra, sUtradhArairamaMDayat // 10 // pRSTavAMzca samIpasthaM, hemAcArya mahAgrahAt / caityametatkathaM zIghra, bhavedvAMchitavanmama // 11 // sUrivimRzya taM smAha, kiMcidAdIyatAM vratam / puNyarddhivardhate tena, tayA caitat prasidhyati // 12 // yAvanniSpadyate tatte, tAvadbrahmavrataM bhaja / idaM ced durdharaM vetsi, tarhi mAMsa niSedhaya // 13 // na vinA jIvaghAtena, mAMsaM bhavati kutracit / jIvaghAtastu na zreyAM-stasmAn mAMsaM parityajet // 14 // sati 1 prasarat . 2 upaviSTaH, 3 garuDaH, 4 gAMgaughaH, pra. 5 mahArAjasya ime. mahArAjikAstaiH. 6 kallolo-tkhAta0, pra. 7 saMsArAta , bhavAn . pra. 8 AtmoddhAravat .. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca. sarga.5 // 84 // bhojye'dbhute'nyasmin , mAMsaM ko'znAti niSNadhI viSaM samIhate ko hi, pIyUSe savidhasthite // 15 // bhArate zAMtiparvAdau, zrUyate mAMsavarjanAt / nabhogAdyairnRpatimi-dhArAsAdyata bhuuribhiH||16|| mahAbhAratavattIni, bhiissmproktaanynekshH| mAMsavarjanavAkyAni, vartate deva ! tadyathA // 17||n bhakSayati yo mAMsaM, na hanyAnna ca ghAtayet / sa mitraM sarvabhUtAnAM, manuH svAyaMbhuvo'bravIt // 18 // dhanena krAyako haMti, jhupabhogena khaadkH| ghAtako vadhabaMdhAbhyA-mityeSa trividho vdhH|| // 19 // oNhartA cAnumaMtA ca, vizastA krayavikrayI / saMskartA copabhoktA ca, khAdakAH sarva eva te // 20 // hiraNyadAnagodAna-bhUmiratnAdidAnataH / mAMsasyAbhakSaNe dharmo, viziSTaH syAditi shrutiH|| 21 // caturo vArSikAnaM mAsAn,8 yo mAMsaM parivarjayet / catvAri bhaMdrANyAnoti, "kIrtimAyuyazo balam // 22 // yathA mAMsaM tathA madyaM, vaikalyAdhugradUSaNam / jJAtvA "te varjayet prAjJaH, preyaHzreyaHsamIhayA // 23 // tasmAt svepsitasiddhyartha, madyaM mAMsaM ca varjaya / ityukto guruNA bhUpa-stadabhigrahamagrahIt // 24 // nRpo'sau vIrakoTIraH, svarNakoTIranekazaH / karmasthAye'nizaM praiSIt, svArabdhe ko hi nodyamI? // 25 // abdadvayena taccaitya-niSpattyA naMdito nRpH| niyamaM taM parityaktuM, sUrIMdramanuyuktavAn // 26 // sa jagAda yadapyAsI-caityaM pUrNa tathApi te / niyamaH zivayAtrIyAM, moktuM yuktstdgrtH|| 27 // tadaMgIkRtya caulukyo, 1 samIpasthite. 2 svargaH. 3 khayaMbhuvo'patyaM pumAn khAyaMbhuvaH-manuH. 4 AyojakaH, 5 hiMsAkArakaH. 6 upabhogakArakaH, 7 vizastA-zabde zabdakalpadrume'yaM po zloko'sti. hiraNya-suvarNam. 9 varSAsu bhavA vArSikAstAna yAvat, 10 zreSThAni. 11 ekadiggAminI-kIrsi.12 sarvadiggAmuka-yazaH. 13 mAMsamave. 14 iSTakalyANecchayA. 15 pratijJAm. 16 karmasthAne ityarthaH, karmasthAyA,pra, tatra karmaNi tiSThatIti karmasthaH,-kAryavAhakastasmai, *varSadvayena. 17 pRSTavAn.18 kRtAyAM salyAma, itizeSaH, ESSAISOCRUSA // 4 // Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ LCANCERESCROCHERSCIENCRE hemAcArye samutthite / sabhAyAM tadguNagrAma, tuSTastuSTAva bhaktavat // 28 // tAM nizamya stuti sUre-rasahiSNuH purohitH| jajvAlevA''zikhaM yukta-metatkhalajanasya hi // 29 // Uce ca deva ! tvaccittaM, vazIkartumayaM zaThaH / tvadiSTaM vakti dharma te, dviSTavannaiva rajyati // 30 // na yadyevaM tadeSo'pi, zrIsomezaM namasyitum / devena samamAyAtu, paramukto'pi neSyati // 31 // tannivezya hRdi prAta-hemAcArya samAgatam / zrIsomanAthayAtrArtha, prArthayAmAsa pArthivaH // 32 // tatkathaMcit parijJAya, durAtmatvaM purodhasaH / caulukyamAhatIkartu, kathayAmAsa sUrirAT // 33 // bubhukSito'pi kiM rAjan !, bhojanAya nimaMtryate ? / mahAtmA'pi kimatyartha, yAtrArtha kvacidarthyate ? // 34 // idamevAsti me kRtyaM, yattIrthaparizIlanam / kSaNo'pi vyathate mAM tad, vinA dyUtaMgatArthavat // 35 // sUrirAje vadatyevaM, bhUbhRtA'bhimukhekSitaH / maSIlipta iva zyAmA''-nano'jani purohitaH // 36 // bhUbhugU jagAda yadyevaM, tad gRhANa sukhAsanam / sUriNoktaM mamAnena, kiM kArya pAdacAriNaH // 37 // gRhastho'pi viviktAtmA, vinA yAnena gacchati / tIrthayAtrAM yatiH kiM tu, yaH zazvatpAdacArakaH // 38 // ApRcchaya tadidAnI svAra stokastokaprayANakRt / natvA zatrujayaM te'haM, saMgaMsye devapattane // 39 // tataH pRSTA mahInAthaM, hemAcAryastadaiva sH| pratastha tIrthayAtrArtha, saMto hyvitthoktyH||40|| svayaM kumArapAlo'pi, yAtrArtha prasthitastadA / vismApayan janaM prauDha-saMpatyAlA cakravartivata // 41 // dinaiH katipayairdeva-pattanaM samupetya tat / bahIMva vArivAhasya, surerAgamamaihaMta // 42 // yugmamA 1 'iva' atrotprekSAyAm . 2 dharme te, pra. 3 iS gatau divAdiH laT, nai, pra. 4 tIrthaparizIlanaM vinA. 5 chUte naSTadhanavat. 6 pavitrAtmA-vivekI. 7 kiMpunari tyarthaH. 8 icchati sma. ku.pA.ca.15 Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 85 // yAvatpratiSThate bhUpaH, somanAthanamacikIH / tAvat sUriH samAgatya, saMjagme snigdhabaMdhuvat // 43 // darzane hemasUrIMdo - caulukyAnaMdavAridhiH / udvetAM yadAda, tatkiM naucityamaMcati ? // 44 // smitvovAca nRpo vAcaM, vAcaMyamaziromaNe ! / pariNetreva veleyaM bhavatA sAdhu sAdhitA // 45 // atiprItyA sahAdAya, tamAcArya mahIpatiH / somanAthaM namaskartu, mahena mahatA'calat // 46 // pArevAgvarticArutvaM taccaityaM svena kAritam / dRSTvA vimAnavad bhUmAn harSeNa na mamau hRdi // 47 // unmIlatpulakAMkura - pakSmalIkRtavigrahaH / mahezvaraM namazcakre, caulukyo vinayAMcitaH // 48 // jainA jinaM vinA nAnyaM, namaMtIti janoktivid / nRpo'vocat prabho ! yuktaM, yadi tad vaMdyatAM zivaH // 49 // rAjan ! vAcyaM kimatrAyaM, zramaH sarvo'pi tatkRte / hemasUrirnigadyeti, tArasvaramado'vadat // 50 // bhavabIjAMkurajananA, rAgAdyAH kSayamupAgatA yasya / brahmA vA viSNurvA, mahezvaro vA namastasmai // 51 // (AryA) yatra tatra samaye yathA tathA, yo'si so'syabhidhayA yayA tayA / vItadoSakaluSaH sa cedbhavA-neka eva bhagavannamo'stu te // 52 // (rathoddhatA) ityAdistutibhirhema - sUristaM zaMkaraM stuvan / zrIvItarAgamevA''tma| devamastuta vastutaH // 53 // vijJAya stutikulyAM tAM paramAtmAbdhigAminIm / nirvirodhatayA sUre-zcamacca kre'vanIdhavaH // 54 // tato yAtrocitaM kRtyaM, sarvamAsUtraya bhUpatiH / devagarbhagRhaM prAptaH, samaM zrIhemasUriNA // 55 // jagAda ca prabho ! devo, mahAdevasamo'sti na / maharSirna bhavatulya - stattvArthI ca na mAdRzaH // 56 // tIrthe'smin raMgaduttuMga - prAcya puNyavazAdasau / triveNI saMgama iva, trikayogo'dya jAtavAn // 57 // mitho viruddhasiddhAMta-bhrAntavAgbharakarkaraiH / tiro'dhIyaMta saddharma - 1 vAcaH pAraM pArevAk pArevAgU vartate iti pArevAgbarti pArevAgvarti cArutvaM yasya tat 2 vinayayuktaH 3 nadIm. 4 udgacchat prAdurbhavadityarthaH, sarga. 5 // 85 // Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S yAna-zastasvastaTinA , vastuno'navalAyagoSThIbhi-viru ASHARIPOSASAUCE devatattvAni ratnavat // 58 // tad vimRzyocyatAmasmi-stIrthe nidvessbhaavtH| ko dharmo? daivataM kiM? ca, mokSalakSmIprasAdhakam // 59 // yathaikatAnataddhyAna-zastasvastaTinIjalaiH / prakSAlaye'hamAtmAnaM, malinIbhUtavastravat // 60 // gurau tvAdRzi |labdhe'pi, yadi tattvasya saMzayaH / udite'pi tadA sUrye, vastuno'navalokanam // 61 // kathayitveti tUSNIke, caulukye 8 sUrirAT ttH| dhyAtvA hRdaMtare kiMci-davocaducitaM vcH|| 12 // alaM zAstrIyagoSThIbhi-viruddhAbhiH parasparam / ahaM pratyakSayAmyena-meva devaM purastava // 63 // dharma vA daivataM vApi, yadayaM vakti shNkrH| tadupAstistvayA''dheyA~, mRSA na khalu devgiiH|| 64 // ahaM maMtraM smarannasmi, smarArivyaktihetave / utkSeptavyastvayA sAro, ghnsaarstdgrtH||65|| caulukyaM zikSayitvetthaM, maMtrasnAnaM vidhAya ca / sUriruriva sthAna, maMtraM dhyAtuM pracakrame // 66 // aho zivo'pi kiM sAkSAt, syAditi smerevismyH| gurUpadiSTamAtanvan , nRpastasya puraH sthitH|| 67 // kSaNoddhe cNddmaartdd-biNblkssmiividdNbkH| praaduraasiinmhaaNstejo-raashiriishvrliNgtH||68|| tanmadhyAdabhavad vyakko, bhAsvarazrImahezvaraH / gNgaajttaashshiklaahktryaadyuplkssitH|| 69 // dhyAnaM muktvA'vadatsUri-nRpa ! pazya puraH zivam / enaM prasAdya pRSTvA ca, samyak tattvaM vidAMkuru // 70 // sadyastadarzanodbhUta-prabhUtapramado nRpH| aSTAMgaspRSTabhUpRSTha-staM natvA prAMjalirjagau // 71 // sarvadA'pi durAloka-stvamadhyAtmaspRzAmapi / kiM punarmAdRzAM carma-locanAnAM? jagatpate ! // 72 // paramasya gurordhyAnA-davanyo'si | | 1 gaMgAjalaiH. 2 prakSAlayAmi khAtmAnam, pra.3 na bilokanam , pra. 4 kartavyA. 5 zaMkaraprakaTanAya. 6 zreSThaH, 7 karpUraH (dhUpaH). 8 atisthiraH. 9 vikasitAzcaryaH, 11. anusartA-tiraskArakatA vA. 11 zivaH, pra. 12 adhvAnamalaM gacchatItyadhvanyaH-pathikaH netraviSayaM gato'sItyarthaH, -CORESCORRECRACHECK Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 86 // dRzormama / siddhAMjanasya sAhAyyA - diva lokottaro nidhiH // 73 // daridra iva kalpadru, tRSAtura ivAmRtam / dizA dRSTyA'dya dRSTvA tvA-mAtmA'yaM nRtyatIva me // 74 // uktveti gUrjarezena pRSTaH praSTavyamIzvaraH / uvAca dhvaninA caityamadhyaM nidhvaniyanniva // 75 // tvaM dhanyastvaM vivekajJa - vaulukyanRpa ! saMprati / yasyedRgdharmajijJAsA, mumukSoriva valgati // 76 // no ced rAjyaM samAsAdya, mAdyaMti prAyazo nRpAH / svaivairiNa iva prApta - mapi dharmaM na kurvate // 77 // nAcaraMti sadAcAraM na zRNvaMti hitaM vacaH / na pazyaMti puraH pUjyaM, kSIbI iva mahIdhavAH // 78 // suptA iva garagrastA, ivAcAracyutA iva / zRNvaMtyapi nRpA naiva, dharma kurvati tatkutaH 1 // 79 // avazyaM yasya bhadraugha-bhaivyo bhAvI mahodayaH / sa eva sevate dharma, dhanArthI zrIpatiM yathA // 80 // bhuktimuktipradaM dharma, nirmAyaM cet tvamicchasi ? / sevasvainaM tataH sUriM, parabrahmeva mUrttimat // 81 // sarvadevAvatAro'ya -- majihmabrahma maMdiram / AbAlyAdapi cAritra - pAtraM vAGmayapAradRk // 82 // karAmalakavat samyag jJAnejJAtamanaHsthitiH / RSirbrahmevaM tattvajJo, jayati kSmAtale'dhunA // 83 // yugmam / nRpa ! tvametadAdiSTaM tantran svaSTamavApsyasi / ityAdizya tiro'dhatta, dhUrjaTiH svapnadRSTavat // 84 // vismeraH sUrimUce'tha, cAlukyo bhagavan ! dhruvam / tvamevAsIzvaro yasya, vazyaH so'pi mahezvaraH // 85 // pacelimAni puNyAni, mayaiva prAg vitenire / tvAhazastattvadarzI me, yasya jAgartyayaM guruH // 86 // ataH prabhRti me devo, gurustAtaH savitryaipi / sahodaro vayasyazca tvame 1 loka uttama. 2 bhAgyena. 3 'iva' utprekSAyAm 4 pratidhvaniyuktaM kurvan. 5 AtmavairiNaH 6 mattAH * bhadrANAmoghastena bhavyaH - zreSThaH, 7 parabrahmaiva pra. 8 niSkapaTabrahmacArI 9 jJAnena jJAtA manaHsthitiH [ anyeSAM] yena saH 10 brahmaiva, pra. 11 svayaMpakkAni pakvazIla. ni vA. 12 mAtA. sarga. 5 // 86 // Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ |vaiko'si nAparaH // 87 // ihalokaH purA'dAyi, mahyaM jIvitadAnataH / zuddhadharmopadezena, paraloko'dya dIyatAm // 88 // gururjagAda yadyevaM, tarhi saMprati pApavat / muMca mAMsAdyabhakSyaM tvaM, dharma saMbodhaye tataH // 89 // Ame (mi) tyudIrya caulukyastadaiva muditAzayaH / puNya'hamiva puNyApte -- rabhakSyaniyamaM vyadhAt // 90 // prasthAya nRpatistasmA - uumAcAryasamanvitaH / patAkApItagaganaM, pattanaM samupeyivAn // 91 // tataH somezvarIM vANIM, smaran sUktimivAnizam / sUrestasya padAMbhojaM, bhajati sma sa haMsavat // 92 // karhicidvasatiM gatvA sadasyAkArya karhicit / sUrivakrAMbujAddharma - rasaM so'pAd dvirephaivat // 93 // sUreH pIyUSadezIya - dezanArasapAnataH / nazyati sma zanaistasya, mithyAtvaM viSavegavat // 94 // kramAccaulakyabhUpAlaH, svadharmaM racayannapi / naivazrAvakavat kiMci -jjaine dharme dadhau manaH // 95 // itazcAbhUd bhRgukSetre, pinakIva mahAMvratI / bhagavAn saMjJayA deva- bodhiH zodhitamAnasaH // 96 // sa snAtuM parvaNi kvA'pi, jagAma tridazApagA~m / kalAvAn | bhagavAMstatra, dIpako'pi tadA''gamat // 97 // dIpakaH kathayAmAsa, tIrthe tAratarasvaraH / sArasvataM suvarNa ca matto gRhNIta bho janAH ! // 98 // svarNamAkarNya tattUrNa, janA jagRhire ghanAH / sArasvataM tu naiko'pi, vizvaM hi kamalAspRham // 99 // manye varNamayI vANI, zrIH suvarNamayI tataH / varNahInAM vihAyaivAss - datte varNAdhikAM janaH // 100 // athAyuraMtaM vijJAya, mumukSurmAnuSIM tanum / dIpako dhyAtavAn kasmai, kalAdvayamidaM dade // 101 // sAraH sArasvato maMtraH, svarNasiddhizca nizcalA / | pAtrAbhAvAnmayA sArdha, nUnametau prayAsyataH // 102 // vijJAya devavodhistad dIpakaM paryupAsya ca / sAravat savidhiM sAra - 1 puNyadina mitra . 2 sundaravacanamiva. 3 bhRGgavat. * navIna 0 4 zaMkara iva. 5 sAtizayavratI. 6 saMnyAsI 7 gaMgAm. 8 vacanam 9 vRttAntam, Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga.5 kumAra svatamaMtraM tato lalau // 103 // devabodhistataH prApya, bhRgukacchamatucchadhIH / pravizya narmadAnIre, maMtraM dhyAtuM pracakrame pAlaca0 // 104 // ekatAnamanastvena, sa dhyAyan vAgadhIzvarIm / sthiraH sthANurivAjJAsI-nna kiMcit kSuttRSAdikam // 105 // lakSajApe'pi vAgdevI-maprasannAM vilokayan / bhUyo bhUyo'bhiyogena, paMcalakSI sa japtavAn // 106 // tathApi devyatoSeNa, // 87 // devabodhiratikrudhA / puSpamAlAmivAHpsI-dakSamAlAM nabhastale // 107 // staMbhitAmiva tAM vyomni, tArAmAlAmiva sthirAm / dRSTvA'tivismayAviSTo, bhagavAn dhyaatvaandH|| 108 // maMtraH sArasvato'yaM ce-dasatyaH syAttadA katham ? / pakSiNIvAkSamAleyaM, nirAlaMbA'mbare sphuret // 109 // paraM mamaiva durdaivaM', yadayaM na phalegrehiH / amuSmin pratikUle hi, sakalaM niSphalaM ytH|| 110 // vAguvAca tato divyA , kiM dhyAyasi? mahAzaya ! pazcAtpazya yathA vetsi, mNtraasiddhinibNdhnm||111|| tataH sNtmsshyaam-vRvigrhciivraaH| pizAcIriva raudrIH SaT, strIH svapRSThe sa dRSTavAn // 112 // dadhyau ca kimimAH prAcyo, mUrttA me pApasaMpadaH / atha durdhyAnadhoraNyo, rAkSasyo vaa'ttumaagtaaH||113|| divyabhANIt punarvANI, devbodhe| tvayA purA / cakrire paDimA jIva-hatyAH paapvipaakimaaH||114 // sthitAsu tAsu kAtsnyena, tvadAtmani tamAsviva / / kathaM vAgIzvarImaMtra-prasAdaukaH prakAzatAm // 115 // ekaikalakSajApena, pRthgbhuutaastvaa''tmnH| pRSThe SaDjIvahatyAstAH, strIrUpeNAvatasthire // 116 // kupitena tvayA kSiptA-'kSamAleyaM mayA'mbare / staMbhitA svaprabhAveNa, tvatpratyAyanakAmyayA devabodhitaH. 1 udyogena-AgraheNa, 2 akSANAM-rudrAkSANAM mAlA tAM-japamALAmityarthaH, 3 durbhAgyam, 4 maMtraH.5 saphalaH. 6 bhAgye. 7 paraMparA:-zreNayaH, 15. AkAze. 9 vAgdevI. 10 pUrvabhavakRtapApavipAkena nirvRttAH. 11 rAtrIpu. 12 sUryaH, AGRAAGRIGANGANA GALORECAESCOPERAGRAT dadhyAca // 113 // di kamAH // 11 // 7 // Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AGRAACARDASHAMACROR 4 // 117 // ataHparamimaM maMtraM, svalpaM japa yathA tava / vANI prasIdatItyuktvA, devI vAgvirarAma sA // 118 // kare kRtvA HIskSamAlAM tAM, devabodhiH sudhIH punH| taM maMtraM dhyAtumArebhe, niHsaMdehaH samprIhite // 119 // tataH parvedugarveka-dasyudeha dyuticchalAt / pratyakSaM janayaMtIva, zabdabrahmamayaM mahaH // 120 // varSatIva prasAdA-dRgyo prItisudhArasam / prAdurAsI tpurastasya, devabodheH sarasvatI // 121 // yugmam / kalAnAM vidyAnAmapi sarabhasAnAmupakRtA-'vapArANAM vArAM jalanidhipariva' tvaM padamasi / zrutAdhIze ! stotraM tava kiyadidaM yat tribhuvane,zravaHpratyakSaM yattadakhilamapi tvtprinntiH||122||(shikh0) virajya tvayyuccairiha mahimamAtrapraNayinI, pazuprAyo lokaH kalayatu mAM brhmtnye!| paraM sarvo vidvAstridivazivazarmaMkajananI, vihAya tvAmekAM vahati na paraM kiMcana hRdi||123|| (zikha0) upazlokyeti vAgdevI, devabodhirayAcata / mAtarmahyaM vitIyaMtAM, bhaartiibhuktimuktyH||124 // kalpadrumamahimneva, madvareNa tvadIpsitam / sidhyatviti tamAdizya, tiro'dhAd vAgadhIzvarI // 125 // devIprasAdataH so'bhUt , sdysvaividyshekhrH| kiM dohaMdavazAnna syA-dakAle'pi drumaH phalI ? // 126 // | anyA api kalA dhnyaa-strijgtprmdprdaaH| devabodhirurIcakre, sitapakSazItAMzuvat // 127 // sa devabodhirauSIt , tadA janamukhAMbujAt / hemAcAryeNa yaccake, caulukyo jinavartmani // 128 // dhyAtavAMzca kalodagre, gurau jAgrati mAdRze / bhrAMtavat kimayaM bhUpaH, svakulamamujjhati // 129 // phalAkulAstadaivaitAH, sakalA mtklaaltaaH| bhUyo'pi vaiSNave dharme, 1vAgdevI. 2 zabdajJAnamagam. 3 yasa tU. 4 karNa0. 5 tvadayasthAntaraprAptiH. 6 lakSmIma. . stutvA. 8 timro vidyAH-Rmma juHsAmarUpAH samAhRtAni vidyamtadadhIte veda vA traividyaH-vedatrayAbhijJaH. 9 (khasya vRkSasya) dohadavazAt-zrIpAdasparzAdito'kAle'pi phalavAn bhavati. 10 nijavarma ni-pra. 11 kha kulasaMbaMdhidharmakrama Crice Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .5 kumArapAlaca0 // 88 // MARCL ECCAM zAyadaiva sthApayAmyamum // 130 // tato'haMkArakIlena, kIlitA''tmeva tatkSaNam / devabodhiH samAyAsI-caulukyanRpapattanam | P // 131 // sa tasminniMdrajAlIva, nAnAkautukadarzanAt / saMmohayitumArebhe, nAgarAn guNasAgarAn // 132 // vidyAM vazyAdikAM tAM tAM, devabodhiH prakAzayan / siddhavad vismayasmaraiH, pauraiH zazvadupAsyata // 133 // niSkalo'pi vratI mAnyaH, kalAvAMstu vizeSataH / svabhAvataH priyaM hema, kiM vAcyaM ratnarocitam ? // 134 // kalAvatAM prasaMgena, devabodhiM ratuvannatha / | nissIma tatkalAvattvaM, caulukyAya jano jagau // 135 // 'bahIMva vAridaM deva-bodhiM draSTuM samutsukaH / gurjarezo nijAnAptAM-stamAhvAtuMjigdhivAn (prajiyivAn )||136||nliniinaaldNddaaddhyN, rNbhaaptrmyaa''snm| AmataMtubhirAnaddhaM, bAppacchedyairivANubhiH // 137 // zizUnAmaSTavarSANAM, skaMdhanyastaM sukhAsanam / adhyAsya prasthitaHprAta-devabodhi pAlayam // 138 // yugmam // tattAdRgadbhutAloka-vikasannayanAMbujAH / AkRSTA iva maMtreNa, paurAstaM parivabire // 139 // tathaiva sa vRtaH pauraiH, svAmIva nijasevakaiH / vismApayan sabhAlokaM, caulukyAspadamAsadat // 140 // nibhAlya taM tathA bhUpo-'dhyAsIt kAyaM picaMDilaH / vedaM sukhAsanaM rAMbha-masya kA'pi kalA'dbhutA // 141 // sukhAsanAdathottIrNaH, suvarNAsanamAzritaH / devabo dhirnRpaM namra-mAzAste smeti nistuSam // 142 // niSkAmo'pi mahAvratI pramathitAnaMgo'pi dehe'GganAM, bibhrat pretavane vasasannapi zucirbhImo'pi zAMtAtmakaH / pArzvasthaikavRpo'pi vAjigaMjatAyuhAmalakSmIprado, durlakSorucaritrabhRd bhavatu te zrIzaMkaraH 1pattane. 2 AzcaryavikasitaiH. 3 ratneH prakAzitam.7 prajigghivAn , pra. prajigdhyivAn , pra. 4 hi-gatI vRddhau ceti khAdidhAtoH kasuH. 5 caulukyasabhAm tundila:-bRhatkukSiH.7 kadalimayam. 8 anirvacanIyA. 9 zAnta AtmA yasya saH.10 vAjigajAnAM samUhaH vAjigajatA. // 88 // Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RECESSAGAR shNkrH||143|| (zArdU0)zaMke paMkeruhamiti parityajya padmaM svasadma,zrIstvatpANau suragurubudhAdyarcanoccai pavitre zazvadvAsaM kalayati mahIpAla! caulukya ! no ced, datte'tyartha kathamayamiti prArthakebhyo'rthamiSTam ||144||(mNdaa0) tatastattatkalADhyAbhigoSThIbhiH sUktasUktibhiH / sa ciraM raMjayAMcake, bhUdhavo devabodhinA // 145 // yAmamAtre dine yAte, bhagavAn nRpamUcivAn / drakSyate'dya mayA deva!, devatA'vasarastava // 146 // tadaMgIkRtya bhUpAlaH, snAtvA''ttazucicIvaraH / devabodhiM sahAdAya, devatA'gAramAgamat // 147 // nivezya kAMcane paTTe, zaMkarapramukhAn surAn / vidhivat pUjayAmAsa, sa rAvaNa iva sthirH||148|| | devabodhirathAvAdId, deva! tvaM kena hetunA / etAn kramAgatAn devAn, bhUrbhuvaHsvastrayIzvarAn // 149 // svargApavargadaM zrItaM, dharma cAtipriyaMkaram / vihAya hA jinopajJa-majJavad bhajase matam ? // 150 // yugmam // avedasmRtimUlatvAjinadharmo na sattamaH / ata eva na tattvajJaiH, sUribhiH so'yamIpyate // 151 // ayaM muktipurasya syA-jaino'dhvA saralo yadi / saMcareran pathA'nyena, tadA tvatpUrvajAH katham // 15 // tasmAt tvamAtmanInaM ced, yathAkAmaM samIhase? mAsma hAsIstadA pUrva-dharmamenaM nirenasam // 153 // athA''caSTe sma caulukyaH, zrIto dharmo'styayaM mahAn / paraM hiMsAmayatvena, na pratyeti mano mama // 154 // vAcaH SaDdarzanAnAM ca, sudurdhrvirodhtH|sply iva nakA'pi, saMgacchaMte parasparam // 155 // devabodhiH punaH proce, yadyevaM tarhi darzaye / tubhyaM devAn vidhAtrAdIn , pUrvajAnapi pRccha tAn // 156 // uktveti maMtra___ *zaM-sukhaM kartA, 1 paMke jAtam , 'iti hetoH' devagurupaMDitAdipUjanena. 2 tava hastaH. 3 vArtAmiH, 4 suSTu kathitakathanayuktAbhiH. 5 zrutivihitam-vedoditam. |6 jinakathitam. 7 uttamaH, 8 nirdoSam. 9 na vizvasiti. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra sAmarthyAt , sa tadaiva tadagrataH / AkRSTavAn samastAMstAna , pUrvasaMketitAniva // 157 // brahmaviSNuharAna mUla-rAjAdIn pAlaca0 pUrvajAnapi / dRSTvA puraH sphuradUpAn , rAjA''zcaryamayo'namat // 158 // kiranniva sudhApUra, vedogAreNa karNayoH / aji hA brahmabhUrvedhA, dverdhA'pi caturAnanaH // 159 // aMtaHsthazrImukhoyota-miva sa kaustubhaM hRdi / vahan zaMkhAdisaMruddha-catuSpA-18 // 89 // PANijanArdanaH // 160 // triviSTapI sphuTaM draSTu-miva trinayanIM zrayan / zUlapANirjaTAdhArI, bhAlabAlazazI zivaH // 161 // ete trayo'pi saMbhUya, dehoddAmadyuticchalAt / darzayaMta iva jyoti-paraM caulukyamUcire // 162 // caturbhiH kalApakam // vidAMkuru nareMdrAsmAn , brahmaviSNumahezvarAn / trayANAM jagatAM sRSTi-sthitisaMhArakArakAn // 163 // vayameva svabhaktebhyaH, kRtakarmAnumAnataH / bhavaM zivaM ca saMciMtya, dadmahe chdmvrjitaaH|| 164 // upAsyAsmadupajJaM ca, zrotaM dharma sunirmalam / svargApavarganissIma-zriyamA(ma)zizriyanna ke? // 165 // tannirasya cirasya tvaM, bhrAMtimasmAn surottamAn / dharma ca vaidikaM zuddhyA(ddhaM), samArAdhaya muktaye // 166 // asmatpratikRtizcaipa, devabodhiryatIzvaraH / etaduktamurIkRtya, kRtyaM svaM sarvamAcara // 167 // athainaM procire pUrve, vatsa! tvatpitaro vayam / saptA'pi mUlarAjAdyAH, pazya tvAM pratyupAgatAH mUlarAja (1) cAmuMDarAja (2) bAhabharAja (3) durlabharAja (4) bhImadeva (5) karNadeva (6) siddharAjeti sapta (7). 2 kI dazena svarUpeNa prakaTIdabhUtAH ityAha. kiranityAdi. 3 niSkapaTajJAnotpatisthAnam. 4 zarIreNa, jJAnena ca vedApekSayA. 5 antaHsthA cAsau zrIzca tasyA mukhaM tasya udadyotaH-prakAzaH tamitra-18Ineen madhyasthalakSmImukhaprakAzamivetyarthaH. 6 kaustubhastu mahAtejAH, koTisUryasamaprabhaH' / ityuktalakSaNaM (viSNorvakSaHsthaM ) maNim. * utpAdabhuvanAzakartRn . 7 anusArataH. 8 tasmAt. 9 dIrghakAlaM yAvat. 10 asmatratibim. 11 khakIyam. 12 pUrvajAH, Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I // 168 // tvayA'sau pUrvajakSuNNaH, paMthAH kasmAdvimucyate / rathAnAmiva tattyAgo, nRNAM bhaMgAya nizcitam // 169 // imAn devAnidaMproktaM, mArga cAzritya bhAvataH / imAM viSTapI lakSmI, nirvizAmo'nizaM vayam // 170 // yathA vayaM svapUveSAM, nAticakrami ma kramam / tathA tvamapi vatsaitaM, mA'tikrAmasva satyavat // 171 // tatasteSu prayAteSu, bhUpo mano'dbhutA'mbudhau / somezotaM taduktaM ca, smaraJ jaDa ivAjani // 172 // kurve tvaduktamityuktvA, devabodhi visRjya tam / caulukyazcakravartIva, bubhuje'zanamadbhutam // 173 // gatvA'tha vAgbhaTAmAtyo, hemAcAryAya tatkSaNam / devabodhikRtaM tattanigadyeti vyajijJapat // 174 // bhagavan ! bhagavAneSa, ko'pi lokottaraH pumAn / yenAcakRSire maMtraH, saMyamyeva shivaadyH|| 175 // ada'sIyaH prabhAvo'ya-mayaskAMta ivAyasam / AcakarSa prakarSeNa, nRpacittamasaMzayam // 176 // tasmAtathA vidhAtavyaM, prabhuNA bhUpatiryathA / svadharme bhavati stheyAn , nIlIrAga ivAMzuke // 177 // AcAryastaM jagau kAryA, tvayA ciMtA na kAcana / paraM kathaMcidAneyo, vyAkhyAyAM kSamApatiH prage // 178 // prabhorvibhAvya tAM prauDhiM, gADhaM hRSitahRt tataH / sAyaMtanakSaNe rAja-samAja bhajate sma saH // 179 // jagAda gurjareMdrasta, devabodhermahAtmanaH / sAmarthyamIzvara|syeva, maMtrin ! dRSTaM tvayA? vada // 180 // maMtrI vijJapayAmAsa, svAminnasya vadAmi kim ? / ziSyA iva vitanvaMti, yadAdezaM surAsurAH // 181 // vidhoH kalAmayasyApi, SoDazaiva kalAH kila / bhUyasyaH saMti tAstvasya, raMjitatrijagajjanAH // 182 // vAgbhaTaM pRSTavAn bhUbhRt , kalAkauzalamIdRzam / hemAcArye nijagurau, kiM jAgarti na vA ? vada // 183 // 1 emiH proktaH- idaM proktastam. 2 bhuMjAmahe. 3 ulaMghanaM na cama. 4 amuSyAyamikhadatIyaH. 5 AyasaM-lohajaM vastu. 6 sAmarthyam. OM dinAntasamaye. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca sarga.5 189 // yugmam // sarIyA ucchusya cAsanAtkiMcid , pAri satagaptikamAsanam / adhyA svAmisvAMte nijagurA-vityuktyA'pi mahAdaram / hemasUrau parijJAya, hRSTo'bhASiSTa dhIsakhaH // 184 // prAyaH saMbhAvyate sarva, sUrAvasmin kalAdikam / ratnAkare hi ratnasya, na syaadstitvsNshyH||185|| prAtaH prakSyAmi taM gatve-tyuktvA | rAD visasarja tam / so'pi tat sUraye sarva, nivedya svapadaM yayau // 186 // prabhAte'tha prabhuH proce, ziSyaM vyAkhyAkSaNe 181 sati / bhUpAdyadhyakSamAkRSyaM, tvayA mAmakamAsanam // 187 // adhyAsya bhittito dUre, saptagaptikamAsanam / adhyAtmavi-ja dyayA ruddhA''-ntarAn paMcApi mArutAn // 188 // ucchusya cAsanAtkiMcid , bhUpAdau milite jane / prabhuAkhyAtumArebhe, sudhAniHsvaMdasuMdaram // 189 // yugmam // sUrIyAM dezanAM zRNvan , paramArthasamarthinIm / sabhAjanaH parabrahmA's svAda-1 mAsedivAnive // 190 // sUrivAkyasudhAsekAd , yuktaM kSetre sabhAsadAm / pulakacchadmataH prAdu-bhUtAH puNyAMkurotkarAH // 191 // dattazikSastadA ziSyaH, samutthAya sabhAsthitaiH / dRzyamAno ahilavat, prabhorAsanamAkRSat // 192 // AkRpTe'pyAsane tiSThan , nirAdhAraH suparvavat / askhaladvacanatvena, tathaiva vyAkRta prabhuH // 193 // taM tathA''lokya caulukyamuMkhyo loko'tivismayAt / citranyasta iva sthitvA, kSaNaM cetasyaciMtayat // 194 // devabodhiH purA dRSTo, yaH kalAkelimaMdiram / rAMbhaM sukhAsanaM tasyA-pyAsIdAdhArakAraNam // 195 // kiMca maunena tasyai syuH, sujayAH kAyavAyavaH / vyAkhyAM vitanvatastvasya, sthitireSA'tikautukam // 196 // kiM siddhaH kimayaM buddhaH, kiM viraMciH kimIzvaraH / anyathA 1 saptagadikam-pra. saptagabdakam-pra. "hadi prANo, (1) gude'pAnaH (2) samAno nAbhisaMsthitaH (3) / udAnaH kaMThadeze svAda, (4), myAnaH sarvazarIragaH (5). |2 prApta iva saMjAta ityarthaH. 3 zarIre. 4 devavat, 5 vi A akRta vyAkRta-luG. vyAkhyAM kRtavAn. (caulukyaprabhRtiH. 7 devabodhaH, Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ **** kathametAhak, zaktirasya vyavasyati // 197 // nirAlaMbasthitikalA, gurAvAste na veti naiH / saMdehaM chettumevaitA-masau darzayati svayam // 198 // caMkAsatIha sUrIMdau, kalA eva na kevalam / sarvajJatvamapi vyaktaM, paracittAvadhAraNAt // 199 // tadA tathaiva sUrIMdu-varSanniva sudhAbharam / sArdhaM yAmaM vidhatte sma, vyAkhyAM resataraMgiNIm // 200 // athAsanaM tamadhyAsya, gurjarezo'vadat purH| smitapUracchalAtpuSpa-prakaraM vikiranniva // 201 // kalAvAnaparastAvat , kalAzAlIduvat prbho| bhavAn pradyotano yAva-dvidyodyotena na sphuret // 202 // kalAvatAM kalAH srvaa-stvtklaabhistirohitaaH| sarasAM sphA|tayo'mbhodhi-laharIbhiriva dhruvam // 203 // tataH sUrirmahIpaM taM, ninye'pavarakAMtare / devatA'vasaraM deva, mama pazyetyudIrayan // 204 // sa tatra maMtrazaktyA tAn , nAbheyapramukhAJ jinAn / pUrvajAMzca culukyAdIn , kRSTvA pazyeti taM jagau 205 // maNImaye mahIbhAge, paratIrthakuraMgakAn / trAsaM netumiva svarNa-mRgeMdrAsanamAzritAn // 206 // dharma catarvidhaM lokAM-zcaturdiksamupAgatAn / samakAlaM samAkhyAtu-miva klaiptacaturmukhAn // 207 // bhavasthatve'pi niSkarma tayArI muktiM gatAniva / dvedhA'trApi mahAnaMda-saMdohaistuMdilAniva // 208 // varyatrijagadaizvarya-yAJcAM kartumivAgrataH / sevyamAnAna surastomai-zzulukyAdyaizca bhUdhavaiH // 209 // zrInAbhinandanapraiSThAna , zrIvIracaramAJ jinAn / yathAzrutasphuradrUpAn, 1ceSTate-prayatate. 2 asmAkam . 3 nirAlaMvasthitikalAm . 4 zobhante-dIpyante. 5 amRtanadIm . 6 antarbhUtaNijarthaprayogo'yaM tena 'taM sUri sthApayitvA' | iti vyAkhyeyam . . ISadhAsyasamUhamiSAt . ( sUryaH. 9 sphAtayaH-yuddhayaH. 10 siMhAsanam . 11 racitacaturAnanAn . 12 bhavasthakevalyavasthApekSayA. 13 ghAtikarmA(pekSayA. 14 mahAzcAsau Anandaca, tathA-mokSazca.15 pramukhAn, ku.pA.ca.16 Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *-% kumArapAlaca0 sarga.5 // 91 // dRSTavAn gurjreshvrH||21||pddiH kulakam // tddrshneNdunodvel-prmodkssiirniirdhau| nimajanniva bhUjAniH, kSaNaM nAjJAsta kiMcana // 211 // tatazcaulukyamAdAya, hemasUriH sagauravam / namaskRtya jinAdhIzAM-steSAmagre niSedivAn // 212 // rAjAnaM te jinAHprocuH, kurvANA iva krnnyoH| mAdhuryavaryayA vANyA, sArasAraprasAraNIm // 213 // bahavo'pi vivekAraH, saMti svarNAdivastuSu / dharmatattve vivektA tu (na), ko'pi kvApyatiniSNadhIH // 214 // ekazchekastvamevAsi, yena dharma |vadhAtmakam / hitvA'zmAnamivAdadre, dayAmUlaH se ratnavat // 215 // hRtpriyaMkaraNI saMpad, dIpyate yA nRpAdiSu / dharmadumasya sA puSpaM, phalaM muktiramA''spadam // 216 // nRpatvacakravartitva-zakratvAhattvavaibhavam / na dUre tasya yasya syAd, dharmaciMtAmaNiH kare // 217 // abhaMgurA tavaivedRga, bhAgyabhaMgI vijRbhate / hemAcAryo yayA~ prApta-stvayA tattvanidhiguruH // 218 // atha pUrve culukyAdyA, hemasUriM praNamya tam / samAliMgya ca caulukyaM, pramodAdidamUcire // 219 // babhUvima |vayaM vatsa!, tvayaiva nanu putriNaH / yaH kApathaM parityajya, bheje satpathapAthatAm // 220 // jinadharma vihAyainaM, na kRtajJA prabhuH prH| yo datte naitimAtreNa, svabhRtyebhyaH paraM padam // 221 // khelat saMzayadolAyAM, sthirIkRtya mnsttH| guroH puro'sya nirmAhi, nirmAyaM kRtymaatmnH|| 222 // gateSu teSu sarveSu, bhUbhRd dadhyau shivaadyH| tathA'vada jinAstvitthaM, tat satyamidameva vA // 22 // utpannacittasaMzIti-vallistattadvacoM'bubhiH / kumArapAlaH sUrIMdra, kimetaditi pRssttvaan||224|| 1 uttamajalasAraNIm (nIka), sarasAraghasAraNIm, pra. 2 pRthakkartAraH-parIkSakAH. 3 atikuzalaH. 4 dharmaH, 5 muktireva ramA muktiramA. muktiramAyA AspadasthAna-tIrthakaratvAdi. 6 racanA. 7 bhAgyabhaMgyA.8 pUrvajAH. 9 putravantaH. 10 samarthaH-khAmI. 11 anyaH. 12 namaskRtimAtreNa, 13 chavita.pra, // 9 // Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tena nyagAdi yad deva - bodhinA'darzi kiM nu tat ? / pratyUce bhUpatirvedmi, na tadapyetadapyaham // 225 // zazaMsa sUrirAGga rAja - niMdrajAlamayI kalA / ekA'sti nistuSA tasya, pArzve mama tu sapta tAH // 226 // tacchaktyA svamavat sarva - mAvAbhyAM darzitaM tava / na pratyeSi tadA''cakSva, vizvamapyatra darzaye ? // 227 // pairaM na kiMcidevaitat kUTanATakapATavAt / satyaM tadeva yad deva !, somezastvAM tadA''dizat // 228 // evaM prabhuvacovIci -- secanena hRdaMtarAt / niSkrAMtabhrAMtisaMtApaH, kSmApaH prApa svamAlayam // 229 // athopadezapIyUSa - pAnArthaM samupAgatam / kumArapAlaM pratyUce, sUrirdhArAdharadhvaniH // 230 // kSArAbdheramRtaM dhanAdvitaraNaM vANIvilAsAhetaM, zalAt satphalamaMgakAdupakRtirvaMzAcca muktAmaNiH / mRtsnAyAH kanakaM sumAt parimalaH paMkAt payojaM yathA, niHsArAt puruSAyuSaH sucaritaM sAraM tathA''kRSyatAm // 231 // ( zArdUla0) tatpuNyameva naipuNyA - jagade jagadIzvaraiH / pravardhate zriyaH smerA, yasmAt kaMdAllatA iva // 232 // yatra vA tatra vA yAtu, yadvA tadvA vyavasyetu / azruMte puNyavA~ lakSmIM, vIrAMgadakumAravat // 233 // dvIpo'tra jaMbUdvIpo'sti, padmAyAH sadmapadmavat / lavaNodajalai laiH, parito'pi pariSkRtaH // 234 // tadIye bharatakSetre, madhyadezaikabhUSaNam / svargazrIvijayeneva, nAmnA''sId vijayaM puram | // 235 // nizAMtamaulivizrAMta-vAta bhrAMtadhvajatraje / lIneva lolatA yaMtra, zrISu strISu ca naikSyata // 236 // zUraH zUrAMgadastatra, babhUva kSitivallabhaH / zikSitA (taM) yatkRpANena, praNAzaM vairiNo raNe // 237 // kSIrAMbhodhiradhoM'zukaM surasaritsaMvyAnalIlA''spadaM, 1 sUriNA. 2 nirmalA. 3 kUTanATakapATavAt param-anyat 4 niSkrAntaH bhrAnteH saMtApo yasmAt saH 5 satyam. 6 vRkSAt 7 puSpAd gaMdhaH 8 zreSThAcaraNam. 9 udayacchatu 10 prApnoti 11 vyAptaH - bhUSitaH, 12 gRhazikharasthitena vAyunA bhrAntadhvaja samUhe. 13 vijayapure, Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga.5 kumArapAlaca0 // 12 // NCREACHECK 6 kAsaH ( kAzaH) kaMculikorutArakatatirmuktAkalApaH kila / vakrazrIparivIkSaNe tuhinarugbiMba maNIdarpaNaH, zvetAMbhojavanaM ca kelikamalaM yatkIrtivAmabhuvaH // 238 // ( zArdUla0) tasya vIramatItyAsIt , prANebhyo'pi priyA priyo / AsedutridivaM devyo, yatkAMtivijitA iva // 239 // amAtyo matisAro'bhUt, tasya raajydhurNdhrH| militvevaikato vizva-buddhiryanmanasi sthitA // 240 // tasmin dhurya iva nyasya, rAjyaM shuuraaNgdprbhuH| vIramatyA samaM reme, rohiNyeva nizAkaraH // 241 // vIramatyanyadA vanya-dAvAgnipratimaprabham / tanayaM janayAmAsa, ratnaM ratnakhanI yathA // 242 // zUrAMgadaH samAsUtrya, yathAmahima tanmaham / tasya nAma guNoddAma, vIrAMgardai iti vyadhAt // 243 / / amAtyo matisAro'pi, tadA prApyottama sutam / AitavAn pramodena, sumitretybhidhaantH||244|| vIrAMgadaH sumitrazca, tAvubhAvadhikaujasau / kulodyotakarI jAtI, sUryAcaMdramasAviva // 245 // svacchatvaM saralatvaM ca, dadhato rdIrghadarzinoH / AzaizavAt tayorAsIt, prItirlocanayoriva // 246 // na vidhukairavayorghanakekino-stapanapaMkajayoH pratibhAti tat / hRdayahRtsuhRdAmapi sauhRdaM, ydbhvnnRpmNtritnuujyoH||247||(dutvi0) tAvadhItya kalAH sarvo, buddhyA sarvapathInayA / tadvidAM garvasarvasvaM, lIlayaivApajahatuH // 248 // labdhvA ca yauvanaM vizva-yuvatIjanajIvanam / srayorapi rUpazrI-hAriNau tau bbhuuvtuH||249|| vakSo'bhUdvipulaM ghiyA saha kRzaM madhyaM sahArizriyA, puSTaM varma sahodayena ca saha zmazradtaM tejasA / pInaM bAhuyugaM sahaiva yazasA skaMdhau samabhyunnato, tRNavizeSaH (baru). 2 vAlabhA. 3 strI. 4 prAptA-tAH. 5 jagatAm buddhiH, 6 vaSame iva.. vIreSu-zUreSu. aMgadaM-bAhubhUSaNam iva, athavA-vIreSu aMgaM | dadAtIti. 8 darzanaspandananidrAjAgaraNAdiSu yathA locanayoH prItiH-sahacaratvaM tathA'nayoH, 9 kalAvidAm. 1. azvinIkumArayoH, 11 dehaH. SENACEAEGAUNSAARAA | // 92 // Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAhAtmyena sahAMgajasya nRpatestAruNyamAseduSaH ||250||(shaarduul0) pANimAtramamunA vibhUSyate,svarNakaMkaNamiti tyajan kaire| zrIkaraM svaparayornupAMgajaH, sa dvirdhApyadhita daankNknnm||25|| (rathoddhatA)vIrAMgadaH samitro'pi, savasaMta iva smrH| hRdyamudyAnamanyedyuH, zrayati sma riraMsayA // 252 // tasmin smerasumastome, krIDitvA svecchayA ciram / snAtvA ca sArase nIre, vavale svagRhaM prati // 253 // mRtyukrAMta iva bhrAMta-svAMtaH ko'pi pumAn pathi / bruvan mAM rakSa rakSeti, kumAraM zaraNaM shritH||254|| mA bhaiSIriti vAkyenA-zvAsayaMstaM nRpAtmajaH / dRSTavAn karavAlogrA-nagrato rAjasevakAn // 255 // ko'yaM pumAn ? kimAgo'sya ?, pRSThe yUyaM kimAgatAH / iti pRSTAH kumAreNa, te kRptA'Jjalayo jaguH // 256 // svAminnayaM parAskaMdI, puraskaMdI tvaamitH| jahe dhanAni lokAnAM, jIvitavyAni mRtyuvat // 257 // pravizanniSpatazcApi, svecchayA'yaM purAMtare / Atmeva lokai loki, vilokanaparairapi // 258 // hRtvA'dya kozaM mApasya, nazyan dasyurayaM rayAt / daH sthitvA'bhito'smAbhi-janmIva nijakarmabhiH // 259 // zUrAMgadanidezena, haMtuM prasthApitastataH / naMSTvA zazakavat so'yaM, cakre tvAM zaraNaM guNin ! // 260 // tadayaM dIyatAM svAmi-naye dRSTinidhIyatAm / enaM stenaM yathA hatvA, dasatAM zAMtiM vitanmahe // 261 // zrutveti tAnathAvAdId, dyaalupnNdnH| zIrSacchedyo yadapyeSa, mayA deyastathApi na // 1 prAptavataH. 2 svarNakaMkaNena. 3 haste. 4 puNyena lakSmyA ca-khasya puNyena parasya lakSmyA cetyarthaH, 5 udyAne. 6 sarasa idaM sArasaM tasmin-sarovarasaMbaMdhinItyarthaH 8. parAnAskandatIti-cauraH, 6 tava nagaracauraH, 9 vilokitaparaiH.pra. 10 pazcAdvadhasthAnAdvA. 11 nItI. KAAS Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga. kumArapAlaca0 SWARA // 262 // yathA caMdanatazcaMdra-stapainAttapano yathA |ksstaat trANAttathA kSatra-zabdo'nvarthoM jane shrRNtH||263 // etamatrAyamANasya, kSatrazabdo bhavenmama / iMdragopeti nAmeva, kITasya vyarthatA''spadam // 264 // ko'bhimAno bhavettasya, yadIyazaraNAgataH / svairaM baMbhramyate naiva, nibhIko mattahastivat // 265 // acetanAste taravo'pi vA-stApApetaM prtipaalyNtH| sacetanAste na punaH pumAMso-'pyati bhIterna janaM zritaM ye||266||(upjaatiH) zaraNArtaparitrANa-vrataM me rakSituM tataH / cauro'yaM dayayA nyAya-hIno'pi tyajyatAM bhaTAH! // 267 // avocaste punaH svAmi-khAte'smin P svasya kiM phalam / mukta eva punarloka-mayaM klezayitA'rivat // 268 // steno vyAdhiH khalo'rizca, catvAro'mI zubhepsunA / unmUlyAH kaMdavanmUlAd, rakSitAzcedvikurvate // 269 // durjanocchedataH sAdhu-lokaM pAlayati prabhuH / yathA vizvaM tamodhvaMsAt , prakAzayati bhaaskrH|| 270 // yaccaurapakSapAtena, sAdhuklezapravardhanam / tad dRSallolupatvena, ciMtAmaNivicUrNanam // 271 // kiMcAnyAyyamidaM jJAtvA, nyAyI bhUpaH pitA'pi te / asUyiSyati tatkAlaM, ghAtayiSyati cAsmakAn // 272 // aMtaHsphuratkRpAkulyA-laharImiva darzayan / daMtAMzadaMbheto vIrAM-gadastAnavadatpunaH // 273 // bhavadbhiAyasarvasvaM, yadudAhAri haoNri tat / paraM kSatriyadharmo'pi, vIkSyatAM kSatriyAH stha cet // 274 // kSatriyANAmayaM dharmaH, zAstre 1hAdanAt. 2 tApataH, 3 nAzAt. 4 yathArthaH-satyArthaH 5 prasiddhaH, 6 Agatam. 7 vadhapIDitasya rakSaNameva vrataM-niyamatat . 8 zubham Aptum icchatIti zumepsustena. vikriyA yAnti-madonmattA bhavantItyarthaH. 10 vicArazUnyam . 11 doSAn AropayiSyati. 12 dantakAntimiSataH. 13 akathi-kaSitamityarthaH. 14 manoharam, ACCESSESCLOSURESTM Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6+96 loke ca vizrutaH / yadArttasya paritrANaM, dhanaiH prANairapi dhruvam // 275 // zeSaH svazekharamANaM, ramaNIM vivoDhAM, staMberamo dvidazanIM, mRgarAT svazauryam / sAdhurbrataM, bhaTajanaH zaraNAgataM ca, jIvanna muMcati paraM mriyate kadAcit ||276||(vsNt 0 ) vizve cAtmamaiye'smin kaH, pAlyate kazca hiMsyate / kRpaiva kevalaM janyA, sArvarjanyA''zrite jane // 277 // tadyAta yUyaM rAjJazced : bibhItha bUtha madgirA / balAd devasuto'smatto, malimlucamamumucat // 278 // ityuktvA preSya yodhAMstAn, stenaM vIrAMgado' | vadat / anvabhAvi na vA caurya-sukhametattvayA'dhunA // 279 // durdhyAnodakasiktasya, kukarmadrorvadhAdikam / puSpamatra phalaM | pretya nArakI yAtanA ghanA // 280 // satsUpAyeSu dharmyeSu, caurya kurvIta kaH sudhIH ? / prApteSvAtreSu korpu, ko'dyAnniMbaphalokaram // 289 // mayA kRtvA kiyatklezaM tvamidAnImamocyathAH / punarmocayitA kastvAM, caraMzcaurya dhRto yadi 1 // 282 // prANApahAri taccaurya, varjayitvA viSopamam / sAdho ! sudhopamaM dharma, sevasva svapriyaMkaram // 283 // tataH prabodhapIyUSa - | pAnonmIlitacetanaH / vIrAMgadaM praNamyoccaiH, procivAn sa malimlucaH // 284 // svAmiMstvaM me pitA mAtA, bhrAtA prANaprado'si ca / yena vaiya ( vai vya ) sanAdasmAt, kInAzAdiva rakSitaH // 285 // bhave'sminna bhaveyuzcet, sAdhavastvAdRzA dhanAH / vipattanUnapAttApa-taptA pRthvI kathaM ? bhavet // 286 // niHstro'haM jIvajIvAto--stava syAmanRNaH katham ? / cauryavarjanamevAstu, madbhaktistvayi tat sthirA // 287 // bruvatamiti cauraM taM sarvAMgINasvabhUSaNaiH / satkRtya sa kRtI praiSI-daho vatsalatA 1 pariNetA. 2 hastI. 3 rakSAnimittamAgatam. 4 Atmatulye, 5 utpAyA. 6 sarvajanAnAM hitA. 7 dharmAdanapeteSu 8 manohareSu 9 tasmAt 10 cauraH. 11 saMsAre - jagati. 12 pracurAH, pakSe meghAH 13 vipat eva ( tanUM na pAti-na rakSatIti ) tanUnapAt- abhiH, tasya tApastena taptA. 14 bhUmiH . Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga.5 kumArapolaca. // 94 // satAm // 288 // zrutvaitanmatkRtaM kRtyaM, tAtaH kupyati meM na vA / iti jijJAsayA tasthau, kSaNaM tatraiva bhUpabhUH // 289 // zUrAMgado'tha bhRtyebhyaH, zrutvA tatputraceSTitam / vikaTabhRkuTivyakta-krodhastAnabhyadhAdidam // 290 // kuto'yaM re'tha saMjAta-stanayo'stanayo mama / pATaccaraparitrANAt, prANahRd yojane'jani // 291 // anyAyI yadayaM jAto, matto nyAyaikajIvitAt / kimaMgAramayI vRSTiH, sA na somAtsudhAmayAt // 292 // mayA nigrAhitaM stenaM, rakSanneSa vishesstH| aho mAmapyavAmasta, tadayaM dvida sutacchalAt // 293 // pituH paro'pi mAnyaH syA-nayI putro'pi nAnayI / bhAnoH zanirasan dveSyaH, kokaH sanniti vallabhaH // 294 // tadbhaTA ! yAta re yUyaM, praNigadya mamoditam / mamAdezena taM dezA-nirvAsayata cauravat // 295 // etya bhUpabhaTAste'tha, kumArAya bhayAkulAH / kathaMcit kathayAmAsuH, sarvamuvIpajalpitam // 296 // nizamya tad bhRzaM tuSTo, bhUpabhUrlabdharAjyavat / yathecchamadhunA dhAtrI, drakSyAmIti mahotsavAt // 297 // tadA'vAdIt sumitrasta-maho devasya dauSTavam / guNo'pi dUSaNIcakre, durjaneneva yena hI // 298 // guNa eva bhavet prAyaH, prANinAM klezahetave / vaktRtvameva baMdhAya, zukAnAM yat pragalbhate // 299 // tato vIkSya nijaM mitraM, mlAnavakaM dineMduvat / unnidrapadmavat | smera-mukho vIrAMgado'vadat // 300 // sakhe !mA khidyathAH saMtaH, parasyopacikIrSayA / sahate dussahaM klezaM, pathisthaphalitadvat // 301 // sataH paropakArotthA, vipattirapi suMdarA / gIrvANaprINanotpannA, kSINatevAmRtadhute // 302 // utkaM 1 mahyam . 2 vikaTA-vikRtA-vikarAlA. 3 caurarakSaNAt . 4 putro'pi asan-durjana iti hetoH pApamahatvAt . 5 cakravAkaH. 6 AnandAt . . devena. - niHzaMkatayA ceSTate. 9 caMdrasya, BANGLA // 9 // Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ThulaM purA'pyAsI-nmaccittaM dezadarzane / tAtA''dezastu yo'trAyaM, sa dugdhe zarkaropamaH // 303 // prauDhA zrIzcaturaiH samaM paricitirvidyA'navadyA navA, nAnAbhASitaveSalipyadhigatiH kuMdAvedAtaM yshH| dhIratvaM manasaH pratItirapi ca svIye guNaudhe | satAM, maoNnAt ko na gunnodyHprsrtikssmaamNddlaaloknaat||304||(shaarduul0)acetno'pi vAtazced, vane bhrAmyan ssaurbhH| sacetanaH pumAMstarhi, bhuvi krIDanna kiM guNI? // 305 // tanmitra ! gaccha gehaM tvaM, mArgaste mA'stu duHkhdH| ahaM dezAMtaraM MyAmi, pitraadeshvshNvdH|| 306 // sumitraH prAha kiM svAmin !, gcchetyuktmsiicH| vihAya dehinaM dehaH, kiM niH snehaH prayAti hi // 307 // nAvA'pi duHkhakRdbhAvI, tvatsevArasikasya me / dAridyopadravaH kiM syAt?, kalpadrumajuSo'| ginaH // 308 // sapraitiSThaM pratiSThasva, yadyevaM tarhi satvaram / ityuktvA sa samitro'pi, kumAraH prsthitsttH||309|| mukhazrIH sadane yA''sId , dAsIkRtasitadyutiH / tayoH saiva pravAse'pi, dhIrimA'ho mahAtmanAm // 310 // utsave vyasane'pi syAt, samaM rUpaM mahIyasAm / pUrva maMthasya pazcAcca, saiva mudrA mhoddheH|| 311 // jJAtvA tau prasthitau saMto, tadguNagrAma-15 mohitaaH| upetya baMdhuvat pRSThe, lokAH zokAd vyajijJapan // 312 // paropakAriNAM dhuryaH, zaraNyaH zaraNaiSiNAm / nayanA. naMdanaH kvA'si, prasthito? nRpnNdnH||313 // prajJAlasyA'pi rAjJo'sya, kuto'dya jaDimA'jani / yattvAM dehAdivAtmAnaM, nirvAsayati maMdirAt // 314 // saccakrollAsake svAmin !, prasthite tvayi bhAsvati / pure zokamayaM bhAvi, lokAMdhakaraNaM 1 navInA. 2 jJAnam. 3 ujvalam. 4 mAnanAt , mAnotko, pra. 5 vazIbhUtaH.6 azobhanaM vacaH. 7 pratiSThayA-mAnena saha yathA syAttathA. dhIrasya bhAvaH dhIrimAdhIratvamityarthaH, zaraNeSu sAdhuH zaraNya :, zaraNAgatatrANakaraNayogyaH, WARSASCIUGACARALIK Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra sarga.5 pAlaca0 // 95 // Anortontonante tmH||315|| adyAsmadbhAgyabhaMgIbhi-raMgIcakre kimu vyayaH / yadasmatpurato yAsi, tvaM tAta iva vtslH|| 316 // iti vijJApinaH paurAna , guNazreNivazaMvadAn / kathaMcidapi saMsthApya, nagarAttau nirIyatuH // 317 // SaDiH kulakam // goSTayA sudhAsadharmiNyAs-nyonyaM saMtanyamAnayA / sthAnasthAviva tau mArga, nAjJAsAtAM manAgapi // 318 // Akramya kiyatI bhUmi, tau nRpAmAtyanaMdanau / rAjadhAnImiva miyaa-mrnnyaaniimvaaptuH|| 319 // tarUNAM yatra bahI zrIH, zvApadAnAM svataMtratA / aMdhakArasya sAmrAjyaM, vipadAM paramaM mahaH // 320 // alpIyasyAmatItAyAM, tasyAM tAbhyAM zanaiH shnaiH| bruvanniva bhavAsthairya, dinAMtastAvadApatat // 321 // udayAbhyudayavyayAna-haM yadi sUro'pi labhe'nvahaM ttH| kataraH sthira ityudIra-yanniva tau svena rvistdaastvaan||322||(giitiH)ptyaavstmite zUre, tadviyogamasAsahi dinazrIH prAvizannUnaM, sAMdhyarAgahutAzane // 323 // pitrorapi hRdi prItiH, strIbhAvAnmadvadasthirA / vadaMtIveti to patri-dhvAnaiH saMdhyA'pyagAtvacit // // 324 // 'mitre'stamitavatyAzu, timirotkarakaitAt / lokaH prasRtvarAstoka-zokaH sthAne'bhito'bhavat // 325 // dRSTvA pazcimapAthodhau, nUnaM taraNimajanam / taduddidhIrSayevAbhre, tArakAH pradadhAvire // 326 // evaM pradoSe 'sonmeSe, nyagrodhasya tale kvacit / supto vIrAMgado vastra prastare smRtadaivataH // 327 // nAsti jAgarato bhIti-riti sannIti 1nAzaH. 2 vazIbhUlAn. 3 bhayAnAm. 4 mahotsavaH. 5 saMsArAnityatvam . 6 atizayena sahate ityevaM zIlaH sAsahiriti triliMge nipAtyate, na sAsahiH| asAsahiH, 7 ubhI kumArI.8 pakSizabdaiH. 9 sUrye. 10 gatavati 11 miSAt . 12 prakAzaH. 13 sthAne (avyayam ) ucitamityarthaH, 14 uddhartumicchaNA. 15 ISaprakAzayukta rAtriprathamabhAge, Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rItibhata / sumitro yAmikatvena, tasthau ttpaaripaashcikH|| 328 // ahaM rAjA'smyayaM rAja-sUnuH zrAMtaH karAmRtaiH / / imaM nirvApayAmIti, manye somastadodagAt // 329 // niSkalaMkaH kumArasya, mukheMdurmA kalaMkinam / hasiSyatIti bhItyeva, maMdamiMduHkhamudyayau // 330 // ayaM candrodaye'svApsId, viSNye'raNye'pi so'stviti / nUnaM vyadhAdvidhistasyo-pari caMdrodayaM tadA // 331 // sAMdraiH prakSAlitaM cAMdre-jyotsnAjAlai lairiva / ghaTitaM sphaTikeneva, tadA rodo'ntaraM babhau // 332 // caMdrAtape'pyataMdrAlu-dyutidyotitadiGmukhaH / athA''gatya suraH ko'pi, sumitramidamUcivAn // 333 // atrAsmyahaM vaTe yakSo, madIyaM sthaanmaagtH| kumAraH puNyasAro'ya-mAtitheyImato'rhati // 334 // sukhaM soSupyamANo'sti, sakhe ! vIrAMgadoDa-13 dhunA / mayA tathyaM kimAtithyaM, prathyaM kathyaM tvayA mama // 335 ||aho mUrtiraho sphUrti-riti citrIyamANahRt / natvA taM mahatIbhaktiH, sumitraH procivAn vacaH // 336 // bhAgyasaubhAgyasaurAjya-lakSmIsukhasutAdayaH / sarve'pIpallabhA bhAvA, durlabhaM devadarzanam // 337 // tapyate katicittapAMsi katicinmaMtrAnmudopAsate, vidyAM ke'pi japaMti ke'pidahane mAMsaM nijaM hai juhvati / sthitvA pretavane nayaMti katicidhyAnena sarvo nizAM,mayonAMna tathApi darzanapathaM prAyaHzrayaMte suraaH||338||(shaarduul0) tato nidhimiva prApya, durApaM tava darzanam / deva ! saMpannevAnasmi, kRtArthaHprArthaye kimu||339||dehiiti dAnakSaNa eva ramyaM, vaco na yAcAvasare kadAcit / ayeva bhadraMkaramiMdracApaM, rAtrI punadRSTamariSTahetuH // 340 // (upajAtiH) tathApi 1 paripArzva-pArzva vyApya vartate iti pAripAzvikaH. 2 gRhe. 3 bhAgyasya saubhAgya-sundaratA. 4 sulabhAH, 5 saMpUrNakAmaH, 6 tvamasmai dehIti khasevakAdeH putrAdevI | kathanaM sundara-dAnakSaNe dAtRtayA kathanaM-vacanaM suMdara, na punaH mAM dehIti vacanaM yAcakatayA uktamityarthaH, Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca kiMcidyAcasve-tyuktaH sa dhusadA punH| nAyAcItsarvathA sveSTa-maho satpuruSavratam // 341 // svayaM yakSastato dattvA, nIlazoNaM maNidvayam / tamabhASiSTa vispaSTaM, shruuytaamnyormhH|| 342 // ayaM nIlamaNirdeya-stvayA'smai rAjasUnave / upavAsatrayArAddho, vaibhavaM vitaniSyati // 34 // mAyAM sarpaNavAM japtvA, pUjyaH zoNamaNistvayA / amitAM kAmitAM ciMtAmaNivad dAsyati zriyam // 344 // uditveti gate deve, sumitrastammaNidvayam / ravibiMbavaduddAma-dhAma dRSTvA parAmRzat // // 345 // aho puNyasya mahimA, nahi mAti jagatraye / ciMtAmaNyAdayo'mI ya-rasevakasyApi sevakAH // 346 // lakSmImAnayati, priyaM prathayati, pratyUhamunmUlati, dvaMdve dviSTabalaM pinaSTi, harati vyAghrAdibhUtaM bhayam / kAMtAre saha baMbhramIti, diviSadvarga vidhatte vazaM, puNyaM puNyavatAM na kiM ? vitanute prAcInamUrjasvalam ||347||(shaarduul0) sumitre ciMtayatyevaM, jajA. garvAn nRpAMgajaH / kSaNaM tvamapi zeSveti, bhaNitvA tamasUSupat // 348 // doSocchedakaraM tigma-ruciM mAMtrikavattataH / matvevAgAminaM naMSTvA, pizAcIva nizA yayau // 349 // niSevya vAruNI rAgAt , kalaMka prakaTaM vahan / vidhurdvijAdhi-| rAjo'pi, yuktameva nipetivAn // 350 // nabhovanAMtare yAni, nizAyAM vyakasannalam / tAni tAraprasUnAni, prAtAlI |kilAgrahIt // 351 // vartate mama sajAti-mahasA'yaM mhiipbhuuH| pazyAmyenamitIvAgA-dudayAdi divAkaraH // 352 // uDIyamAnA vRkSebhyaH, pakSiNaH svasvarestadA / paThaduvaitAlikIbhUya. kumAraM prati bhejire // 353 // prabhAte ca nRpAmAtya 1 mahimA. 2 aupavastratrayArAddhaH-pra. 3 rAjyam . 4 vitariSyati. pra. 5 hIMkAram , 6 oMkArayutAm 7 balavat . 8 pazcimadizAm, pakSe madirAm . 9 raMgAt. pakSe mohAt . 10 caMdraH, 11 prAtaHkAlarUpo mAlI-mAlAkArakaH, 12 saMjJAtiH-pra, 13 siSevire. yaH, pakSiNaH svasvaraistadA mahasA'yaM mahIpabhUH / pazyAmyakasannalam / tAni tAraprasUnAni, prAjAdhi // 96 // Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ACCURACCAR putrau dhyAtvA svadaivatam / pratasthAte puro mArge, dhatte taMdrAlutAM hi kaH? // 354 // maNIvyatikaraM naiza, vaktuM yogyamapi drutam / sumitro nocivAn mitraM, samaye vaiditetidhIH // 355 // duradhve'pi brajaMtau tau, prAgvipakrimapuNyataH / mAdyadbhirapi siMhAcai-babAdhAte na siddhavat // 356 // sa lalATaMtape zUre, kumAro mitramabravIt / vilasatyazanAyA me, kiM bhojyaM bhujyatAM bhaNa? // 357 // maNiprasAdanAheto-rupavAsatrayaM svayam / kumAraH sukumAratvAnna kariSyati karhicit // 358 // tasmAt kenApyupAyena, tadahaM kAraye'munA / vimRzyeti sumitrasta-mUce matimatAM vrH||359|| yugmam // svAminnAnAyi pAtheyaM, zUnye'trAsti na kiMcana / pacelimA'pi hyajJAtA, phalazreNirihatyakA // 360 // avijJAtaphalA-13 svAdA-danarthaH ko'pi mA'stu nau / upAsyeti buddhyA taM, suhRtsvenApyupAksat // 361 // yugmam // evamanyad vyaha puNya-poSitau tAvupoSitau / turIye'hani kAMtAra-prAMtaM kAMtamavApatuH // 362 // zrIvizAlaM mahAzAla-purodyAnaM prapadya ca / haMsavat sarasi snAtvA, ciraM nirvavatustarAm // 363 // vIrAMgado jagAdAtha, kRtonmAthaH kSudhA sakhe ! / prANA mama prayAMtIva, kuto'pyAnaya bhojanam // 364 // sumitraH prAha nistIrNo, vistIrNo vipdrnnvH| pratIkSasva kSaNaM yena, bhojaye divyabhojanam // 365 // rAjasUnuH punaH proce, tryahaM praagupvaasitH| pratIkSayasi cAdyApi, tadAtA'si na me'zanam // 366 // dattvA nIlamaNiM tasmai, prasUnAnyupaDhaukya ca / Uce sacivaputro'yaM, vidhijJa vidhinA'yaMtIm // 367 // 1 sveSTadevam . 2Alasyam. 3vadiSyAmi.*duSTo'dhvA. prA0sa0ac. duradhvastasmin. 4vipAkena nirvRttam. 5azanAyA-kSudhA. 6upavAsatrayam . 7 AvAbhyAM na AnAyi. 8 nirjanasthale. 9 AvayoH. 10 upavAsa kArayitvA. 11 dinadvayam . 12 kRtotpIDaH, 13 AvAbhyAm uttIrNaH. 14 dinatrayaM yAvat . 15 maNiH, 16 tvayA pUjyatAm . ku.pA.ca.17 Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 RECORRENA etadartha mayA mArga, tvamupAvAsyathAkhyaham / yatastapo vinA siddhi-rna syAt puNyaspRzAmapi // 368 // tApayatyapi tanUM gurutApaiH, zoSayatyapi rasAMstapasIha / tApane kamalinIva samastA, siddhireti raitimadbhutametat ||369||(svaagtaa) asahitvA ca kaH klezaM, janaH zrIbhAjanaM bhavet / karNI svarNena saMpUrNI, pazya? vedhaadiksstttH||370||ayN maNiH prasannazca,rAjyaM vishraannyissyti| aciMtyo maNimaMtrAde-ryat prabhAvo viz2ubhate // 371 // so'pRcchat svacchadhIrmitraM, vismero maNivIkSaNAt / vyazroNi tubhyaM kenAyaM, rAjyadazca kathaM vada // 372 // vakSyAmyavasare sarva, saMpratyabhyaya'tAmayam / ityuktaH sa vayasyena, prAreme maNimarcitum // 373 // tAvad rahaH sumitro'pi, puSpairabhyarcya ruuNcydhiiH| ArarAdha maNiM zoNaM, yakSAkhyAtamanujapan // 37 // ratnAdhiSThAyakaH prAdurbhUya taM procivAniti / saMtuSTo'smi smRto'bhyetya, sarva kurve tvadIpsitam // 375 // tena devaprasAdena, nidAgheneva tatkSaNam / sumitro mitravad dIpro,nRpasUnumupAgamat // 376 // tAvad vIrAMgado'pyuJcai-AnanizcalamAnasaH / arcayitvA maNiM samyaga, virarAmAbhirAmarug // 377 // athAdhiSThAyakaM zoNa-maNeH smRtvA surottamam / / sumitro'rthitavAn snAna-psAnapramukhamadbhutam // 378 ||preritaasten devena, divyAlaMkArabhAsurAH / sahasA nabhasA'bhyetya, praNemustI surastriyaH // 379 // aMtarvaNaM sphuracchAta-kuMbhastaMbha tayoH kRte / ratnakuTTimarociSNu, maMdiraM tA vickrire|| 1 samyak pakasya bhuktasya sAro nigadito rasaH, ityuktaH dehasthabhuktAnAdeH pariNAmaH dhAtumedaH rasastaM tathA vIryaM viSaM jalaM rudhiraM zRMgArarasa rAgaM ca. 2 sUrye:nyatra tapasi 3 AnaMda-vikAzam, 4 dAsyati. 5 adAyi. 6 sundarabuddhiH, 7 sUryavat. 8 manoharakAntiH. 9 psAna-bhojanam, 10 vanamadhye. 11 dIpyamAnasuvarNastaM- | bham . 12 ratnamayA'dhastanabhUbhAgadIpyamAnam . 13 vikurvanti sma.. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SARIUSSESARRIAGES B // 38 // yatrAsanAni haimAni, rAnI cau'matramaMDalI / zrRMgAravedI mANikya-mayI cittaM haratyalam // 381 // manye tasyAla zriyaM vIkSya, svarvimAnApamAninIm / devyo'pi tAH svayaM sthAtaM. kAmayAMcakrire ciram // 382 // devIbhisatra tau nItI, pazyaMtau tridivazriyam / nazyannimeSadRktvena, kSaNaM jAtau surAviva // 383 // devyastau tailapiSTAbhyA-mabhyajyodvartya ca svayam / devavat spayAmAsu-nIrahemaghaTojjhitaiH // 384 // nivAsya vAsasI divye, gaMgormI iva nirmale / liptvA ca caMdanAdyaistA, bhUSaNaistAvabhUSayan // 385 // evaM tau snAtaliptAlaM-kRtAMgau tridazopamau / ihApi samajAyetAM, kumArau maNivaibhavAt // 386 // sphAravarSopalamukhI, pakkAmrazakalAdharA / modakoccakucA mudga-dAlInIlAbhakaMcukA // 387 // maMDakAcchAdanA bhakta-kSaumA''nAyi tayoH puraH / divyA rasavatI deva-strIbhirvAravadhUriva // 388 // prAgabhuktAM rasADhyAM tAM, svairaM rsytostyoH| rasajJA'pyarasajJA''sI-daho mAdhuryamUrjitam // 389 // vIrAMgadaM hasitvoce, suhRt svAmin ! | dinatrayam / kSudvAnA''sIH kaNehatya / tato'znIyA yathAruci // 390 // samyagAcamya tAMbUle, tAbhyAmAsvAdite sati / sumitrasmaraNAdeva, devaH sarva tirodadhe // 391 // dRzye'pyadRzyatAM yAte, tasmin jImUMtajAlavat / vayasyaM tadrahasyaM sa, praznayAmAsa bhUpabhUH // 392 // vizramyatAM kvacid vacmi, yatheti suhRdoditH| sa vizazrAma cUtadu-tale nidrAM jagAma ca // // 393 // sumitro'pi nivizyAsya, sannidhau dhInidhihRdi / rAjyaM bhAvi kathaMkAra-miti dhyAyannavAsthita // 394 // 1 bhojanapAtrasamUhaH. 2 AbhUSaNAdi sajjituM vedikA. *svavi0pra. 3 abhyaMgaM kRtvA. 4 paridhApya. 5 maNisAmarthyAt. 6 abhilASAtizayaM havA. 7 meghasamUhavat. 8 sthitvA.9 tiSThati sma. Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga.5 pAlaca. // 98 // ISROSAMSUNGARSAMSROSE itastasmin mahAzAla-pure rAjA dhnNjyH| pUrvedhurgADharogA", daivAdAnaMca paMcatAm // 395 // sutastasya na ko'pyAsIdipti saMmaMtrya mNtribhiH| saMdhyAyAmadhyavAsyaMta, paMcadivyAni bhaktitaH // 396 // prAtaH sphUrjatsu turyeSu, rAjakIyairjanaiH saha / svayaM pratasthire tAni, rAjyAdhiSThAyivaibhavAt // 397 // teSu bhramatsu sarvatra, pure paurAH prHshtaaH| puraH puraH sphurax dUpA, rAjyArthamavatasthire // 398 // vAsArtha vasatizcatuSkaramitA, veSadvayaM prAvRto, bhuktyai dhAnyaghRtodakAdi ca kiyat , kiMcid vyayArtha dhanam / ekaikaM zayanAsanapriyatamA-dAsIgavAzvAdikaM, bhogo'yaM nRparaMkayostadapi hI rAjye spRhAvAn 8/janaH // 399 ||(shaarduul0)prito'pi puraM bhrAntvA, paurAna sarvAnapAsya ca / prakrIDitumiva svairaM, purAt tAnyagaman bhiH|| | // 400 // AhUtAnIva kenApi, gatvA tAni drutaM ttH|vne tasminnRpAmAtya-putropAMtaM prpedire||40||svyNvrev rAjyazrIrApanneti mudaM vahan / suptaM jAgarayAmAsa, sumitro rAjanaMdanam // 402 // tAvat karAgrabhaMgAra-payobhirabhiSicya tam / / garjan gajezvaro vIrAM-gadaM pRSThe nyavIvizat // 403 // heSate sma hayo harSAda, rAjyazrIdevatena ca / tasya mUrdhni dhRtaM | chatramavIjyetAM ca cAmare // 404 // vIrAMgadAvalokena, lokAnAM prItayo'ntarI / amAMtya iva romAMca-vyAjato nirya-IN yubahiH // 405 // tadA'dhyAsIt sumitro'nta-bhaije rAjyaM suhanmama / ito'yaM mAM puraM nItvA, niyoge kvApiyokSyate // // 406 // svArthaprajArtharAjArtha-sArthasAdhanaciMtayA / niyogaH pAravazyAya, taMdavazyaM ca duHkhadam // 407 // yogAdapi niyogo'yaM, duHsAdhaH sudhiyAmapi / yoge sAdhyo yadAtmaiva, niyoge tvakhilaM jagat // 408 // maNizciMtAmaNiriva, svArtha 1 prApa jagAma vA. 2 vAdyamAnepu. * tau, pra. 3 devatA eva daivatam. 4 madhye. 5 AzivAya. prApa-ityarthaH. 6 adhikAre. 7 tAdarthe caturthI. 8 pAravazyam. CRICA%AAG // 98 Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpAdako'sti me / tatprasAdAt kiyatkAlaM, rame svairamamartyavat // 409 // uttArya vipadaMbhodhi, rAjyaM prApayya cojitam / idAnIM muMcato'pyenaM, svAminaM me na dUSaNam // 410 // ityAmRzya sumitro'gAd, vegAt kuMjAMtare kvacit / namallokamukhA''loka-vyagre vIrAMgade sati // 41 // paDiH kulakam // athApazyan sumitraM taM, zabdayitvA muhurnupaH / AsannAnAdizanmitra-matra kutrApi dRzyatAm // 412 // sumitraihi sumitrahI-tyuccaraMtaH pade pade / babhramustatkRte te'nta-rvaNaM vanacarA iva // 413 // adRSTvA naSTavat te taM, nAstIti procire nRpam / gatasarvasvavat so'pi, mAnase duHkhamAnaMze // 414 // vilalApa ca tatkAlaM, sumitra ! tvAM vinA'dhunA / vaikalyaM kalayannasmi, dehi vAkyamupehi ca // 415 // Ajanma pratipAlya maitryamasamaM tasmin pravAsakSaNe, pitroH snehabharaM dhanaM tanusukhaM muktvA'khilaM matkRte / mairSitvA vyasanaM mayA saha mahat kAM8 tArasaMcArajaM, rAjye jAtavatIha me vimukhatAM prApto'si kasmAt ? sakhe ! // 416 // (zArdUla0)rAjyadAyimaNIdAnA-dupakRtya |mmaadhunaa| bhItyA pratyupakArasya, tvamavazyaM plaaythaaH||417|| sthitiH satAM kaoNpyupakRtya yatte,prayAMti ttprtyupkaarbhiitaaH| | nirvApya pRthvIM tapatApataptAM, na vAridA netrapathe sphuraMti ||418||(upjaatiH)viiraaNgdstto'vocd, yUyaM vrajata mNtrinnH!| na mitreNa vinA kArya-maizvaryeNAmunA mama // 419 // te taM vijJapayAmAsuH, svAmin ! mA smedRzaM vada / durlabhA khalu rAjyazrI, puNyaiH pRthutarairapi // 420 // mitraM tava sumitro'yaM, nAmato naarthtHprbho!| utsave'smiMstavAgacchat , tucchabuddhiHpalAyya yaH // 421 // bhA~gadheye, tavAmeye, jAgratyanye'pi bhaavinH| vayasyAH sarahasyAstat , prasIda puramAzraya // 422 // sacive 1 prApa. 2 vikalatAM dhArayan . 3 sahitvA. 4 maryAdA. 5 anirvacanIyA. 6 sUryatApoSNAm. . bhAgye. 8 bhaviSyanti. COACHCCCCCAGRA Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 99 // GARIKAARAKA riti saMbodhya, kathaMcit sa mhiiptiH| uttoraNapatAkAGkSa, svapuraM pratyanIyata // 423 // dehena rUpagehena, lokaprINaistathA sarga.5 guNaiH / purasya paurastrINAM ca, hRdayaM praviveza sH|| 424 // asau nRpagRhe siMhA-sanasthaH surabiMbavat / mahena mahatAmAtyaiH, sapaurairabhyaSicyata // 425 // ghanAghanodake tasmi-nRpe sphurati sarvataH / tApavyApavipanmuktaM, yuktaM jajJe mahIta lam // 426 // bhUmerapsaraso deva-striyo vA nimissdRshH| kumAryaH paryaNIyaMta, vIrAMgadamahIbhujA // 427 // kamalAPIbhogabhAjo'pi, tasya hun nIradheriva / aurvavacchoSayAmAsa, sumitraviraho'nvaham // 428 // athAstAcalacUlAgra cuMbinyaMbujabAMdhave / puraM kuMjaravat kuMjA-nirgatyAgAt sa mNtrisuuH|| 429 // nizamya tatra kasmAccid, ratiseneti naamtH| puruSadveSiNI paNya-striyaM straNakabhUSaNam // 430 // tallAvaNyarasAsvAda-sAdare locane vahan / mArravat sphArazRMgAra-sArastadvAramAra sH||43shaa yugmam // bhUmiSThamiva devaM taM, kAMtaM dRSTvA'tihRSTahRt / madhyesaudhaM samAkArya, ratisenA parA'mRzat // // 432 // AsyaM parvazazI, vilocanayugaM vismeramiMdIvaraM, kaMThaH kaMbururazca kAMcanazilA, skaMdhau ca pUrNI ghaTau / vAhU |zauryagajeMdrayaMtraNamahA''lAne, karau cA'ruNA'-mbhoje, varma sudhAJjanaM nayanayoH, kenaiSa sRSTo yuvA ||433||(shaarduul0)hep yaMtI ratimapi, zriyA tAM prekSya suMdarIm / sumitro'pyudyadAnaMda-saMdoho dhyAtavAn hRdi // 434 // senaiva ratiseneyaM, smarasya trijagajaye / yasyAH kaTAkSanArAcA, dussahAstridazairapi // 435 // neyaM strI yadi vA kiMtu, zRMgArarasavAhinI / yasyA | SIM99 // lAvaNyapUre'smin , majati yuvadgajAH // 436 // tayociMtayatorevaM, mitho drshnmaatrtH| nissImaH samabhUt premA, pUrva saMga 1 varSaNazIlameghodake (tajjalatulye ). 2 ceSTamAne-vartamAne. 3 vaDavAnalavat . 4 sUrye. 5 strINAM samUhaH straiNam . 6 kAmavat . . prApa. 8 sarvalohamayabANAH Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tayoriva // 437 // sa tayA'tyarthamabhyarthya, nijAssvAse nyavAsyata / ciMtAmaNiM svayaM prAptaM, maMdire ko'vamanyate // 438 || snAnapsAnAdibhiH kRtyaiH, svayaM sa ratisenayA / tathA'sevi yathA mene, tAM tadaiva vazaMvadAm // 439 // maNimArAdhya sa svairaM dadau zrIpativad dhanam / bhogAbhogaM tayostenaM tadvRddhA paryapRpurat // 440 // savitrI ratisenASA, yAbad dhanamayAcata / tAvalakSaM ca koTiM ca sumitro helayA dadau // 441 // tasya kalpadrumasyeva, dAnAvU vRddhA'tivismitA / dadhyau na dRzyate pArzve, dhanamasya na cArjanA // 442 // svecchaM yacchatyayaM dravyaM, yattadasya virmRzyate / ciMtAzmAtha nidhiH siddho rasastuSTaM surAdi vA // 443 // mayA samyagidaM jJeyaM, jaratIti vimRzya sA / dAsIM preSya dhanaM kiMcid, yayAce sacivAmajam // 444 // sa dravyAtyai rahaH sthitvA maNiM yeSTuM pracakrame / vivare vIkSya taM vRddhA, lAsyAmIti hRdA'mRzat // // 445 // sumitro'pi tadarthA'nte, tadadhiSThAyakArpitam / dravyaM karmakarIhaste, yathAkAmaM samarpayat // 446 // anyedyuH snAtumAsIne, tasmiMstadvasanA'JcalAt / tadralamagrahIdakkA, karkaraM nyasya tatpade // 447 // snAtvA sumitro vastrAMte, graMthiM nirvarNya tAdRzam / maNistathaiva me'stIti, mugdhadhIrna vyalokayat // 448 // tayA nirvAsanakRte, yAcitaH sa punardhanam / arcAkSaNe maNi pazya - napazyat karkaraM kila // 449 // dadhyau ca zUnyavajjajJe, maNirme kimu karkaraH / kiM vA''dAya maNi ko'pi, duSTadhIrvaddhavAnimam // 450 // tataH sumitraH pratyekaM, proce vRddhAparicchadam / AttaM syAd yadi kenApi, ralaM me tarhi dIyatAm // 451 // bhavadAjJAM na vidmasteMd, vadatIti paricchade / tannizamya sumitraM sA, vRddhA krudhA'bhyadhAditi // 1 bhogavistAram . 2 dhanena 3 tasyA- ratisenAyA vRddhA mAtA. 4 tarkyate 5 pUjayitum 6 maNim 7 tatsthAne 8 dRSTvA 9 bhavacchapathaH 10 ratnam. Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tayeti ACCECAUSAM CAMERRIAGRARIA kumAra // 452 // tvaddattyA pUryatAM cauryA-nmA'smallokaM kalaMkaya / asmadgadrehe'pi ceccaurya, tamo'rau na hi kiM tmH||453|| tayeti pAlaca. 4 hkkRitstuussnnii-mpussnnaanmNtrinNdnH| atidhUrto'pi ghRSTo'nya-ccharaNaM kurute hi kim ? // 454 // niHsvenAnena kiM kArya-miti dhyAtvA'tha kuTTinI / svadAsIH prerayAmAsa, tadavajJAkRte'nvaham // 455 // avAmaMsata dAsyastaM, snaanpaanaa||10 // dikarmasu / AdiSTAzcAvadan kiM na, tvaM karoSIti rosstH|| 456 ||rtisenaampaasyaikaa, sarveSAmapyanAdaram / pazyannazyatamAnaMdo, dadhyau dhIsakhanaMdanaH // 457 // anayA'vajJayA nUnaM, vRddhaiva maNimagrahIt / siddhecchA cApamAnAnmAM, nirvivaasyisstytH|| 458 // aho jAtiraho bhauti-raho sthitiraho mtiH| aho vaMcanacaMcutvaM, paNyastrISu prarsapaiti // 459 // 3 |pazyatyarthakRte surAniva galatkuSTAnapi prANino, niHsvAn dAsavadasyati svasadanAt prAgdattavittAnapi / na snehena na vidyayA na ramayA na prajJayApyAtmasAd, vizvAMdhakaraNIha paNyaramaNI dhAtrA kuto nirmame ||460||(shaarduul0)mdymaaNsmdmtsrmaayaamohmNddnmnobhvmukhyaan / AzritA'pi bahuzo'pi makArAn, kiM mamatvamayate na paNastrI // 461 // (svAgatA) anayA maNimAdAya, vaMcito'haM na kevalam / svAtmA'pi yad vinA''mnAyaM. nAyaM dAsyati kiMcana // 462 // yadvA niMdAmi kiM vezyAM, haivaM niMdAmi na kiM hahA / kAmaM kAmAndhalo'haM yaH, kAmaye paNyakAminIm // 463 // asallezyA zritA vezyA, yena dharmajuSA'pi hi / gRhIto niyataM tena, nrkpraaptilgnkH||464 // tathApi pApinImenAM, vigopyaM nikhile pure / gRhNAmi cenna rattaM svaM, matirme tarhi garhitA // 465 // upakRtyupakata drA-gapakartuM ca vairiNi / prabhaviSNuneM yaH prANI, jIvaJcapi 81 sUrye. 2 rItiH. 3 vacananipuNatvam. 4 pravartate. 5 AtmAdhInA na bhavatIti zeSaH. 6 kasmAtkAraNAt. 7 gacchati-prApnoti.8 azubhAdhyabasAyA.9 pratibhUH.10 jugupsya. ttamAnado. AdiSTAzcAvadana kiM na, tvarA bhArayAmAsa, tadavajJAkRte'nvahama na hi kim ? // 454 // ni A CARA // 10 // Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mRto hi saH 466 // bhasmApyahihataM haMtR-ziro yadyadhirohati / nirAkRtaH kRtI tarhi, na tatpraticikIH kimu // 467 // vimRzyaivamanuktvaiva, nirIya ca tadAlayAt / svamaNigrahaNopAyaM, sumitro dhyAtavAn punaH // 468 // vIrAMgado'sti | manmitra-matra dhAtrIdhavo'dhunA / tasmai nivedya sadyo'pi, karSaye kimito maNim // 469 // yadvA tasya vayasyasya, saMgasye nyakRtaH katham / mitrAzrayo'pi yallajjA-vahaH syAdvyasane satAm // 470 // vayasyaM na zrayed duHstho, mahAniti mtirmm| kRzaH zazI zrayanmitraM, svaM nAmApi vilupati // 471 // tasmAd bhrAntvA bhuvaM kAMcit , kalayitvA kailAM kalAm / vezyAto maNimAdAsye, saMgasye suhRdastataH // 472 // dhyAtveti puratastasmAt, prasthAya scivaatmjH|krmaat krAman mahIcakra, sphurat prApa puraH puram // 473 // atyuccasvarNazAlADhyaM, ratnorukapizIrSakam / svargagaMgAyitaizcaitya-dhvajacelAMcalairlasat // 47 // prekSamANaH puraM dUrAd, raMgato gocaraM gtH| sumitro'maMsta tacchUnyaM, nRtirazcAmasaMcarAt // 475 // yugmam // idamIhaka kutaH zUnya-miti vismitamAnasaH / so'ntarviveza pUrlakSmyA, kRSyamANa ivocckaiH|| 476 // zrIpaMthe zrIpethe sphArAn , muktaughAn javanAlavat / raibhArAn kSudragiriva-nmaNInupalakhaMDavat // 477 // karpUrAdIn lavaNavat, kSaumarAzIn varAzivat / pazyan mAnapazyaMzca, bhUpavezmani so'vizat // 478 // yugmam // tasminnAdye kaNasphAra-koSThAgAraparaMparAm / dvitIye kAMsyatAmrAdi-vicitrAmatramaMDalIm // 479 // tRtIye rUpyarUmAdi-pAtrADhyaM ca mahInasam / turye kSaumAdivastrANi 1 sUryam. 2 khakIyam. 3 manoharAm. 4 rAjamArge. 5 vIpsAyAM dvitvam. 6 pracurAn, 7 javadhAnyavat. 8 sthUlavastravat 9 suvarNAdi. 10 annapacanagRham, |11 koSeyAdivastrANi. sAyana mAnapazyaMbhArAn kSudragiriva paza pUrlakSmyA, nya, RtirazcAmasaMcAratazcatya-dhvajacelAn mahIcakaM, karatA Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra sarga. 5 paMcame zrIsadAsadaH // 480 // SaSThe ratnAdisaddhastu-koza nidhipateriva / pazyan praviSTavAn maMtri-naMdanaH saptame kssnne||48|| pAlaca0 18| tribhirvizeSakam // sa tatra svarNapalyaMka-vizrAMtaM karabhIyugam / hemazRMkhalanaddhAMhi-dvaMdvaM dRSTvA vimRSTavAn // 482 // kiM mohaH, kimu kautukaM, kimu manaHsaMkalpanA, kiM bhramaH, kiM svamaH, kimu zAMbarI, kimu kalA kA'pIMdrajAlaM kimu / dRgbaMdha: // 101 // kimu, kiM maitivyavasitaM, kiM veSakRtkaitavaM, kiM citraM, kimu devatAkRtamidaM, kiM vA paraM kiMcana // 48 // (zArdUla0) sarvazUnye pure'traituM, prabhaviSNu ro'pi na / kiM punaH karabhIyugma-muparyArodumakSamam ||48||aaniiyteh kenedaM, palyaMke kena caasyt| samanahyata kenetthaM, zrRMkhalenezaM kimu // 485 // zayyAse1Si dAserI-dvaMdva kiM sRjatIti saH / dhyAtvA prApto'ntike'drAkSIt , tannetre sasitAJjane // 486 // tayoH pArthe ca dhavala-kRSNAJjanasamudgake / svarNAJjanazalAkAThye, dRSTvA maMtrisuto'mRzat // 487 // ime kecit striyau nUnaM, zvetAJjananiyojanAt / ko'pi siddhaH suro vA'pi, karabhIcakRvAna bhIH // 488 // kRSNAJjanena cAnena, jAne svamativaibhavAt / ime rUpaM prapadyete, sadyaH svAbhAvika punH|| 489 // kimaJjanaM nivezyaita-TU netrayoH karavai striyau| svadAkSyasyAJjanasyApi, pazyAmyatizayaM svayam // 490 // pizAcyAvatha rAkSasyA-vete bhUtvA'JjanAtkila / mAmagrAcced graseyAtAM, kaH syAnme zaraNaM tadA // 491 // evameva vimokSye cet, tIntarmanasaM mama / etacchalyamivAtulyaM, yAvajjIvaM vyathiSyate // 49 // priyaM vA'pyapriyaM vA'stu, kariSyAmyeva sAhasam / na hi kAtaryataH kiMcica, chreSThaM siddhyati / 1zrIH sIdati asmin tat zrIsada tadasti yasmin sadasi tat zrIsadAsadaH-lakSmIgRhasthAnaM, tat. 2 kakSAyAm-vibhAge (mALe). 3 uSTrIyugalam . 4 ajnyaansuu.| 15 mithyAjJAnam. 6 indrajAlaprakArAmAyA zAmbarI. *mativaMcanam, 7 rUpAntarakRtU. 8 IdRkkimasti. 9 upaviSTam. 10 bhayarahitaH. 11 etatU-karabhIyugmam SACROSSROSHDSASUR // 101 // Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahicit // 493 // tatastannetrayosthit , sumitraH kRSNamaJjanam / karabhyAvapyabhUtAM te, devakAMte iva striyau // 494 // vegAduttIrya paryakA-dAzcaryamadhiruhya ca / upAvIvizatAM tatra, taM natvA vinayena te // 495 // pRcchati sma sumitraste, prazaste ! tathyamucyatAm / kutaH zUnyaM puraM? ke ca, yuvAM? karabhike ca kim ? // 496 // tamAcaSTa tayoryeSThA, girA mAdhuryadhuryayA / hepayaMtIva vINAyA, veNorapi ca nikkaiNam // 497 // uttarasyAM prazasyazrI-sadma padmavadanvaham / subhadrapuramityasti, puraM bhadraMkaraM satAm // 498 // svatAtahimavadbhAMti, bibhrANeva suraapgaa| unnataM sevate yasya, zAlamAlaMbya sannidhim // 499 // gaMgAditya iti zreSThI, ttraastyaaditysdyutiH| saccakrANAM mudaM datte, yaH pdmollaaslaalsH||50|| AkAlikIva lolA'pi, kamalA yasya vezmani / stheyasI preyasIvAsIt, puNyena kRtakArmaNA // 5.1 // vasudhAreva vizvasya, paramAnaMdadAyinI / tatpriyA vasudhArA''ste, rUpAd ratirivAparA // 502 // tayornirupamapremNoH , punnynaipunnyyogtH| gAIsthyadroH phalAnIva, babhUvunaMdanA ghnaaH|| 503 // tau daMpatI kadA'pyevaM, dadhyatu? sutA ghanAH / duhitaikA'pi nAstyeSAM, yA syAnmaMgalakAriNI // 504 // lokasyAho sthitiH kA'pi, putrI putrI samIhate // putrIvAnapi putraM ca, yadvA jagadasatmi| yam // 505 // upAsyata tatastAbhyAM, tadartha gotradevatA / tadvaraM muditA'datta, tuSTA 'kAmadugheva' sA // 506 // tatprabhAvAt tayoH putryau, babhUvaturubhe zubhe / AdyA jayA dvitIyA ca, vijayA vinyaa''spdm||507||bhuputraanujaattvaad, bhAgyasaubhAgyato'pi ca |maataapitroH sa~garbhANA-mapyabhUtAmime priye||508||krmaat kalAsu sarvAsu, zAradAvad vizArade / zriyA'1 asu kSepaNe-lubirUpam. 2 dhvanim. 3 padmA-lakSmIH pakSe paJa-kamalam. 4 vidyudiva. 5 AvayoH.6 putravAn, 7 avidyamAnavastupriyam. " bhrAtRNAm. 9 zobhayA. 504 // lokattAgotradevatA / tara CREASk nayA''spadama Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41.9CCESS-250 kRmAra- tyapsarasau jAte, cArutAruNyataH zubhe // 509 // yeSvaMgeSu na lAvaNya-masaMpattyA vidhiya'dhAt / helayaivAhitaM teSva-pyaho pAlaca tedyauvanazriyA // 510 // itazca gaMgAdityasya, gaMgAtIravanAMtare / suzamokhyaH sudhamo'sti, paribADU gurusttmH|| 511 // tatra gatvA svayaM zreSThI, taM namaskRtya bhaktitaH / atyarthamarthayAmAsa, bhuktyartha svIyavezmani // 512 // Uce suzarmA dharmajJa,dA // 102 // bhaktasyaitat tavocitam / paraM gRhigRhaM gaMtuM, yatInAM nAsti yogyatA // 513 // yatitvaM nAzayatyAzu, stoko'pi gRhisNgmH| tRNaughaM nirdahatyeva, hutAzanalavo'pi hi // 514 // dvAvimau puruSo naiva, svArthasArthasamarthakau / yatiH saMgaparaH zazvada, gRhasthaH saMgavarjitaH // 515 vadaMtamevaM nirvyAjaM, parivrAjaM balAdapi / bubhojayiSayA zreSThI, nigye svagRhamAgrahAt // 516 // taM mahezamivAdhyakSa, kalyANamiva mUrtimat / dRSTvA'janiSTa tuSTyoccaiH, puSTaM zreSThikuTuMbakam // 517 // mUrtabhaktiraseneva, |payasA tatpadau svayam / prakSAlya parame sthAne, zreSThI bhoktuM nyavIvizat // 518 // satkaveH kAvyavad varNa-nIyavarNa susaMskRtam / rasADhyamazanaM bhoktuM, suzarmA sa pracakrame // 519 // anAsvAditapUrva ta-damannAnArasaM vrtii| mAdhuyeMkarasAM mene, sudhAM tasya purastRNam // 520 // saputraH sakalatro'pi, zreSThI tadbhaktimAcaran / vyajanAnilamAdhattaM, yuvAmi tyUcivAn sute ! // 521 // zrRMgArayaMtyo zrRMgAra-mapyAtmIyAMgasaMgataH / udvelayaMtyau vakraMdu-kAtyA snehamahodadhim // GIn522 // maMtrAkSatairiva kssiptai-cNclairlocnaaNclaiH| mohayaMtyo prati muha-munInAmapi mAnasam // 523 // privraajH| G // 102 // / 1 ativibhavAbhAvAt. 2 lAvaNyam. 3 bhoktuM prayukta iti bhojayati, bhojayitumicchatIti bubhojayiSatIti NijantAda bhujaH san tato ''pratyayAdi'tyapratyayastata 15 Ae bubhojayiSA tayA. 4 ramye sthAne taM, pra. rahaHsthAne taM, pra. 5 kurutam. 6 putryau ! 7 zRMgArayata iti zRMgArayaMtyo. 8 zRMgArarasam-AbhUSaNaM ca. 4584 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ku.pA.ca. 18 puraH sthitvA, te jayAvijaye sute / sakaMkaNajhaNatkAraM, cakraturvyajanAnilam // 524 // tribhirvizeSakam // tasya taddarzanA - deva, zItarazmyudayAdiva / samudrasyeva hRdayaM, tatkSaNaM cukSumetamAm // 525 // pIyamAno manorhatya, tallAvaNyasudhArasam / bhojyaM viSAnnavannaiva, saravade tApasezvaraH // 526 // taddRSTidhanavardhiSNau, rAgapUre nimajjataH / sthAne'bhUt tasya nA''dhAro, dUritaiH zIlapAdapaH // 527 // aho jitendriyasyApi, kAyAraNye manomRgam / prakAzya strImayaM pAzaM, kAmavyAdho niya|cchati // 528 // asIvyad dehe sve pazupatirumAM, kaMsamathano, vigupto gopIbhi - rduhitaramayAsIt kamalabhUH / yadAdezAdetajagadapi mRgIdRkparavazaM sa vazyaH kasya syAdahaha viSamo manmathabhaTaH // 529 // ( zikhariNI ) tatprApyupAyaM sa dhyAtvA, kaMciccetasi zocyadhIH / hitvA kadannavad bhojya - mAcamya ca samutthitaH // 530 // vimanaskamivAlokya, gaMgAdityo'nvayukta tam / kiM vyAdhirbAdhate vA''dhiH, samyag nAbhoji yat tvayA ? // 531 // sa mAyI taM rahaH smAha, vighnaM vIkSya bhavadgRhe / kathaM bhuMje yato yAjyaM - sneho mAmapi bAdhate // 532 // ko vighnaH kathyatAM tathya -- miti zreSThini pRcchati / AgacchermaThamAkhyAmItyuktvA'gAd gururAzramam // 533 // gaMgAdityo'tha tatpArzva, zritvA praznayati sma tam / guro ! nigadyatAM sadyaH kaH pratyUho'sti madgRhe ? // 534 // suzarmA''caSTa duSTastaM, kimahaM karavai vada / ekato me vratabhraMzoSnyatastava kulakSayaH // 535 // gRhasthaciMtAkaraNAd, yAti jIvitavad vratam / tAM na me tanvatastvetat, kSIyate nikhilaM 1 parivrAjaH. 2 icchApratighAtaM kRtvA 3 jagdhivAn. 4 yuktam. 5 dUraM saMjAtaM yasya sa dUritaH " tadasya saMjAtaM tArakAdibhya itac". 6 prakaTayitvA . badhnAti 7 jugupsitaH 8 zocyA zocanIyA dhIryasya saH 9 apRcchat 10 yajamAna ( bhakta ) snehaH. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 10 // 25 tvaM kRpAlocaSTa taM punamAlitazrIke, bhanakI tvaM samAgadhye zAMtikaM tataH yA'pi sa vA pAzca, vada kiM karavAe pareuvi caturdazyAMta satra puthyau nije nyasmAtATam // 544 // tri kulam // 536 // tuSTastathApi bhattyA tvAM, vacmi zreSThin ! sute tava / sadUSaNatayA'tyantaM, tvatkulaM ksspyissytH||537|| yathA'nayostanAvasti, niHsImaM kAmanIyakam / tathA doSodayo'pyuccai, ratnadUSI yato vidhiH|| 538 // pariNAyyAtha datse tvaM, yadi kasyApi naMdane / tarhi tatkulanAzo'tha, pAtakairupalipyase // 539 // gaMgAdityastadAkarNya, pramIta iva pRSTavAn / tvaM kRpAluH kalAvAMzca, vada kiM karavANyaham ? // 540 // paMphulyAmAsa me nUnaM, sadyo'pi chdmpaadpH| iti duSTo'tihazAmA sazarmA''caSTa taM punH||541|| paredyavi caturdazyAM, zyAmAyAM dinayauvane / dAravyAM navyapeTAyA-macchidrAyAM smNttH|| 542 // dukUlonmIlitazrIke, bhavyAbharaNabhArite / tatra putryau nije nyasya, vinivezya ca tAlakam // 543 // to peTa samapAdAya, balipuSpAdisaMyutAm / ekAkI tvaM samAgacche, rahaH svastaTinItaTam // 544 // tribhirvizeSakam // tatrAhaM svayamAgatya, balinikSepapUrvakam / peTAM cAplAvya gaMgAyAM, kariSye zAMtikaM ttH|| 545 // evaM kRte kRtin ! bhAvi, kuzalaM tvatkule'khile / yadi kSemamabhipraiSi, tarhi nirmAhi mA muhaH // 546 // itthaM mithyA'pi sa svArthI, tathA'ho tadacI(ca)kathat / gaMgAdityo yathA mene, stymevaatimugdhdhiiH||547|| kRtvA svArthasamarthanAya vividhAM mAyAmayIM cAturI, vidyA. jJAnakalauSadhAdividhibhirye vaMcayaMte jgt| aMtarduSTahRdo bahirbatabhRtaH pAkhaMDinaste'pi ce-jAyaMte guravastadA kathamaho nAmI bakoTAdayaH ? // 548 // (zArdala0) zreSThyathAgAramAgatya, na kasyApi prakAzya tat / caturdazIdine prApte, tatsAmagrImatItanat // 549 // anyA'pi kanyA dhanyA'pi, syAdanyAvAsamaMDanam / anayorduSTayostyAge, hAniH kA nAma me nanu ||550||dhyaatvety1 atizayena paphAla-phalavAna jAta ityarthaH. 2 nipAtanAt-avyayam-paradivase ityarthaH. 3 dvArayaMtram. (tAla) 4 gaMgAtaTaM. 5 antarvRtyA duSTaM hRdayaM yeSAM te. // 10 // Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ smatkule kanyA, namatyevaM dhuMnimnagAm / iti mithyottareNa svaM, pratyAgya ca paricchadam // 551 // sarva gurUktamAdAya, peTAMta satanayAyAm / utpAvya ca janaiH zreSThI, svaHsarittaTamATivAn // 552 // trimirvizeSakam // tibruvo'pi tatraitya, zreSThibhRtyAn prahitya ca / AplAvayat svapuNyAli-miva peTAM nadIjale // 553 // kRtvA ca zAMtikaM samyag , gaMgAdityaM gururjgau| gaccha tvaM tvatkule'dyAsIt , kSemaM vighnavighAtanAt // 554 // gatvA gRhaM jagau zreSThI, gaMgAyAM plAvitA satI / sA peTA'gAta payovegAd, dhatu nAzAki kenacit // 555 // hA vatse ! darpaNasvacche, yuvayoH kimajAyata / yannIte vaMdituM gaMgAM, tayaivApahate rayAta // 556 // evamAdi vilapyoccai gAdityaH kuTuMbayuk / tadIdehikaM cakre, dhigaho kUTanATakam // 557 // yugmam // zaTho'tha maThamabhyetya, parivrAT kUTakoTibhRt / vipralaMbhayituM ziSyAn , mUrkhamukhyAnidaM jagau // 558 // adyAha sma samAdhistha, zaMkaro mAM puraH sphuran / tuSTaste'smi yatin ! dhyAnA-dekatAnamanaHkRtAt // 559 // himAdreH svayamAnItasphItadivyauSadhAnvitAm / peTA tubhyaM praheSyAmi, pravAhe siddhasaiMdhave // 56 // tvayA vineyairAnAyyA, sA tdaussdhyogtH| vidyAH setsyati hRdyAste-'vazyaM vishvaikvshydaaH||561|| tadyuSmAbhirjavAd yAtvA, svarvApI prati saMprati / peTA jhaTityu|pAneyA, nodghAvyA ca kathaMcana // 562 // aho asmadrorbhAgya-bhaMgIsaMgItakaM mahat / prahiNoti haro yasmai, maMjUSAM | maMjulauSadhAm // 563 // ityamaMdatamAnaMdA-ste ziSyAstvarayAturAH / tuMgaM gaMgAtaTaM zritvA, tAmAyAMtIM vyalokayan 1 gaMgAm. 2 agamat. 3 duSTo vratI tibruvaH. 4 adhunA. 5 jAtam. 6 vRddhao-mahatU0, siddhasindhuH-gaMgA. 7 gatvA. 8 gaMgAm. 9 samyakmAnam. 10 abhIlAbhArtha vilaMbAsaMhanena-utsukAH. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra // 564 // yugmam // atha sA sahasA''yAMtI, maMjUSA krIDitAMbhasi / etanmahApurezena, subhImena nyabhAlyata // 565 / / pAlaca. AnAgya to samudghATya, pratikuMcikayA rayAt / svaHkanye iva te kanye, subhImastatra dRSTavAn // 566 // kimete mUla jAtatvAd , viSakanyAtvato'thavA / tyakta gaMgA'rthanArtha vA, mukke nirdUSaNe bhapi // 567 // ityAdyanalpasaMdeho, bhuupstdruup||104|| mohitaH / te striyau jagRhe ko hi, strIratnaM hastagaM tyajet ? // 568 // yugmam // tatrAnyastrIdvayanyAsa-maMtramekasya mNtrinnH| muktvA'nyA'mAtyamaMtreNa, vanAdAnAyya tatkSaNam // 569 // kSiptvA ca markaTIyugmaM, tAlayitvA ca pUrvavat / subhImaH plAvayAmAsa, punaH peTAM sarijale // 570 // yugmam // ziSyAste tAM samAyAMtI, dRSTvA kRSTvA ca vegataH / maThApavarake'muMcananarthamiva dehinam // 571 // suzarmA'tha kRtonmAthaH, pRthumnmthhetibhiH| dinAMtaM dRSTavAn svasya, dinAMtamiva bhUrizaH // 572 // karmasAkSyapi sarveSAM, tadA tatkarma pIkSitum / anIza iva tetpuNya-mivAstaM taraNiyayau // 573 // zreSThikanye prati prauDhaM-stadrAga iva mUrtimAn |rNjynnikhilN vyoma, sNdhyaaraago'sphurtstH||574|| parivAjo'tidurdhyAna-saMjAtaiduritairiva / tamobhiAnaze lokaH, samudga iva kjjlaiH|| 575 // sa svaziSyAn jagau vidyA, sAdhayiSyAmyahaM nizi / yuSmAbhistAlayitvoccai-raM stheyaM mtthaadvhiH|| 576 // kokUyamAnA so duSTA, dvAramudghATayed yadi / tathApi na tadud 1 svargakanye. 2 mUlanakSatrajAtA kanyA kulanAzinI bhavati ataH. 3 peTAyAm. 4 ArAmAt. 5 utpAditonmAdaH. 6 zanaiH. 7 AyuSo dinAntamiva-bhAgyAnta ra ID miva vA. 8 asamarthaH. tApasapuNyamiva. 1. utkaTa:. 11 tApasarAga iva. 12 tApasassa. 11 jagata. 14 bhRzaM punaH punaH vA kavate iti kokUyate, iti ||DI kokUyamAnA (ku-zande-yabantaM). 15 vidyA. SUGGAGASASAASAASAASAASAS // 104 // Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghATyaM, na bhetavyaM ca cetasi // 577 // ziSyaistathA kRte rAtrau parivrAD dUritarvrataH / maMjUSAbhyAsa'madhyAsya, vaktumevaM pracakrame // 578 | AjanmApyaprapaMcena, prapaMco'yaM mayA'khilaH / bhavannimittaM vidaghe, 'vidheyena manobhuvaH // 579 // pUjya| tAdevatA'vApte - rihAmutra ca yaddhitam / yuSmatkRte mayA'moci, tRNavat tadapi vratam // 580 // tatprasadyAnavadyAMgyau ?, yuvAbhyAM smaratApitam / nijAMgasaMgamarasai - nirvApyaM mAmakAMgakam // 581 // ityAdyAlapya peTAyAH, sa dvAramudajIghaTat / ruSotkaTe markaTike, vikeTe nirgate tataH // 582 // caturbhiH kalApakam // kSudhite te tRSArtte ca, saMkocAt pracyute cirAt / tamasA dvAramaprApya tamevAttuM vilegatuH // 583 // AbhyAM nibhAvya strIrUpaM, karmaitannirmame'munA / itIva tasya vAnayaprAgvyadArayatAM dRzau // 584 // idaM duSkarmalagnasya, paritrAjo'sya nocitam / te tannakramato nUnaM, troTayAMcakratuH krudhA // 585 // anenaiva suzarmA'yaM dadhyau duSTamiti dhruvam / markaTyau khaMDazastasya, hRdayaM paritenatuH // 586 // parIMganAparidhvaMga - raMgo'nenA'yamaihata / tasyetIvAkhilaM gAtraM, muhurbhakSayataH sma te // 587 // itthaM zAkhAmRgIbhyAM sa bhakSyamANAkhilAMgakaH / vyAkulAtmA sapUtkAraM, svaziSyAnidamUcivAn // 588 // rere kenApi pApena, madviSA markaTIrjuSA / maMjUSA preSitA tAbhyAM dAryamANo'smi meSavat // 589 // dvAramudghATyatAM tUrNaM, guruNA kAryamasti cet | no cedahaM premIto, 'smi, yuSmAkaM tiSThatAmapi // 590 // gurau buMbApare'pyevaM, ziSyAstadvAritAH purA / tadvidyAvikRtaM matvA, dvAraM naivodajI 1 1 dUritaM dUraM gataM vrataM yasya saH 2 vazaMgatena. 3 vratam. 4 tasmAt 5 mahatyau 6 bandhanAt chuTite. 7 dRgbhyAm 8 nakraM nAsikA 9 hRdayena. 10 parakhyAliMganAnandaH 11 gAtreNa. 12 yutA, pra. 13 mRtaH. Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga.5 kumArapAlaca0 // 105 // GANA GAR ghaTan // 591 // tataH sa plavagIkhaMDI-kRtAMgastilacUrNavat / pApIyAniti matveva, prANaiH sadyo'pi tatyaje // 592 // duSTakarmA suzarmA'sau, raudradhyAnatayA mRtaH / babhUva rAkSasadvIpe, rAkSaso'tinRzaMsahRt // 593 // mRSAvAdaH prauDhiM dRDhayati, zubhaM nazyati, jane-pratItirna vApi, sphurati manasi dhyAnamazubham / akIrtistrailokye lasati, ciramaMte ca kugatiH, phalAnyetAni syurnanu tanubhRtAM vNcntroH|| 594 // (zikhariNI) vijJAyAvadhinA svasya, subhImaM mRtyukAraNam / sa kauNapo'tikopena, purametadupAgamat // 595 // nirbhAsphAlya ca grASNi, nirNejaka ivAMbaram / sa taM jaghAna kaHzaktaH, sahate'nyaparAbhavam // 596 // muktvA te dve striyau sarvAn , paurAMzca niravAsayat / dviSadgRhyo hi nigrAhyo, dviSatkSepe nayo hyayam // 597 // aho bhRzaM duraMto'sau, paradAragrahA''grahaH / na svasyaiva yato nAzaH, pareSAmapi kiMtu sH|| 598 // sA |jayA vijayA sA ca, te AvAM zreSThinaHsute / rAkSasodvAsitamidaM, puraM sphurati te purH||599|| etavRttaM nijaM sarva, sa evA khyAya rAkSasaH / babhASe mAgbhavapremNA, pariNeSye yuvAmiti // 600 // ekAkinyau pure zUnye, bibheSyata ime iti / sRSdai. tadaMjanadvaMdva-muSTrItvastrItvakArakam // 601 // kRtvA zvetAMjanenAvAM, karabhIbhAvabhAsure / sa yAti rAkSasadvIpaM, dvitrairgha rupaiti ca // 602 // yugmam // tvarAhUtazcirAdeti, cirAhUtazca satvaram / viparyastA sthitistasya, vedhasA'pi na budhyate hai|| 603 // evaM vyasanapAthodhA-vAvAM devena pAtite / na ko'pyuddhartumetasmA-dasti nistuSavikramaH // 604 // paramadyApi nau vyApi, kiMcidbhAgyaM vijarbhate / dInAnAthaikajIvAta-yenAkRSTo bhavAniha // 605 // ciMtayaupayikaM kiMcida, 1 nirdayahRdayaH. 2 vibhaMgenetyarthaH. 3 subhadrapurasma rAjAnam. 4 rajaka iva vastram. 5 zatrupakSIyaH. 6 nItiH. 7 nAzaH. * hRdi, pra. ghete-vidyate. 9 vicAraya. // 105 // Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yenAmAta koNapAdhamAt / paMcAnanAt kuraMgIva-dAvAM mocayase rayAt // 106 // paropakArAhitarAbhasikyA-svasya kaSTaM vimRzaMti saMtaH / kimaMgagharSeNa jagajanAnAM, na caMdanAstApabhara harati ||107||(upendrvjraa) ityuccaizcATukoTibhi-stAbhyAM strIbhyAM sa bhAritaH / sumitrazciMtayAmAsa, daakssinnyaikmhodpiH||608|| ekataH krUrakoTIraH, sa kInAzo haratyasUn / anyataH zaraNaM prApte, trANArhe strItame ime // 609 // etadartha varaM prANAn , muMce satvaragatvarAn / na punaH prArthanAbhaMga, kRtvA gacchAmi raMkavat // 610 // abhyAsya dhairyamUrjasvi, nayAmyete puraM nijam / rakSitA bhavitA ko'pi, trayANAM puNyanaipuNAt // 611 // rAkSasenAsmi muktazcet, tadaite dayite mama / atha tena hatastahi, parArthAH sAMdhavo'savaH // 612 // sumitraH pRSTavAn kanye, sa kadaiSyati raaksssH| adyeti tAbhyAmukte'sau, smAhA''kAryastadA drutam // 13 // strIbhyAM proce sa gaMdhena, jJAtvA'tra tvAM haniSyati / ato'dhaH kozasadane, sthitvaitAM kSapaya kSapAm // 614 // etAM tanmatimAhatya, karabhIkRtya ca striyau / sumitraH kozamadhyAsya, nizceSTa iva tasthivAn // 615 // vibhAvayA~ vibhAtAyAM, sumitro nirgtsttH| te nArIkRtya papraccha / naizaM kInAzaceSTitam // 616 // Ucatuste nizi prAptaH, kanyAd gandhaM narodbhavam / labdhvA ko'pi naro'treti, jalpan vizvakSipad dRzau // 617 // gaMdho'yamAvayoreva, nAryo nyo'sti kazcana / mumUrSuH kaH samabhyeti, guhAgarbha dvipadviSaH // 618 // ityasmadvacasA so'ti-pratIto yAminI sthitaH / punaH zIghraM samAgacche-rityukto'gAnnijaM 1rabhasaH (autsukyaM ) prayojanamasyeti rAmasikastasya bhAvaH rAbhasikyaM tasmAt. 2 bhArayuktaH kRtaH, preritaH. 3 avalaMbya. 4 dhanyA bhaviSyanti prANAH |5kSapayeH kSipAm , pra. 6 Azritya. rAtryAM gatAyAm. 8 kavyaM-mAMsamatti-bhakSayatIti kravyAd-rAkSasaH. 9 guphAmadhyam. 10 siMhasya. MOCOCCACOCACROSA Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra- gRham // 619 // yugmam // athAMjanadvayaM lAtvA, dAserIkRtya te striyau / kozA''ttasaganabhRte, gauNyau tatra nivezya ca pAlaca0 // 620 // adhyAsya karabhImekAM, dvitIyAM ca kare zrayan / sumitraH prasthito dhIro, mahAzAlapuraM prati // 621 // yugmam // kauNapApAtamItyA sa, krAman mArga samIravat / madhyekAMtAramadrAkSI-naramekaM tarostale // 622 // ayaM ravirivaujasvI, // 106 // somavat saumydrshnH| yogIva dhyAnabaddhAtmA, citranyasta iva sthirH|| 623 // nUnaM lokottarasphUrtiH, siddhaH kazcana 18 dIpyate / rakSiSyati ca mAM bhIta-masmAd rAkSasavaizaMsAt // 624 // dhyAtveti karabhIdvaMdvaM, baddhA''sannatare tarau / namasyAmAsa | sollAsaH, sumitrastaM narottamam // 625 // tribhirvizeSakam // dhyAnaM bhittvA''ziSaM dattvA, siddhastaM pRSTavAn vada / kasmAd vatsa ! saciMto'si ?,so'tha prItastamUcivAn // 626 // davajvAleva me'styuccai-ciMtA saMtApakAriNI / yadi tatrAMbudAyethAH, saMpRcchethAstadA prabho ! // 627 // smitvA'bhyadhatta siddhastaM, saMdigdhiH keyamasti te / zaktiM camatkArakarI, zRNu kAMcana mAmikAm // 628 // bhUtavyaMtarayakSarAkSasakulaM stanAmi huMkArataH, sUryAcaMdramasau karomi ca kare, zrotaSpati zoSaye / AkarSAmi samaM suraiH surapati, nAgezvaraM soragaM, vizva cAnyathayAmi, nAsti mama bho! kiMcit kvacid duSkaram // 629 // (zArdUla0) tadavaSTaMbhasaMtuSTo, rkssovRttaaNtmaaditH| vijJapya tasmAdabhayaM, sumitrastamayAcata // 630 // tAvadudghATitadvAra-puravad vivRtAnanaH / UddhIkRtabhujaHzaila, iva shRNgaagrpaadpH||631|| jvaladRSTijhalatkAra-taDiiMDena mNdditH| 1 bhAruma. 2 ApAta-Agamanam. 3 tejasvI. 4 vikAzaH. 5 zobhate. 6 badhakAtU-pAtakAt. . saMdehaH, 8 samudram. 1 anyathA karomi-viparItaM karomi. 10 rAkSasAt.11malatkAra:-prakAzaH, SRIGAMGARCALCREAUCRACHAR tortoronto Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brahmAMDabhAMDanirbhedi-dhvAno ghana ivAsitaH // 632 // UrddhavardhiSNumUrdhA'bhra-muccamapyuccayanniva / bhUribhArAmapi kSoNI, padbharairbhArayanniva // 633 // atiraudratayA mRtyu-mapi saMtrAsayanniva / roSadviguNavegAbyaH, pRSThe prApa sa kauNapaH // 634 // caturbhiH kalApakam // kurvanniva jagacchabda-mayaM kilkilaarvaiH| amAtyaputramAcaSTa, so'tha dussttshiromnniH|| 635 // re pArTaccarakoTIra!, sAmAnyaM sAhasaM na te / mRtyoriva mama sthAnaM, yaH krAMtvA'harata striyau // 636 // subhImo hRtavAn yaH prAga , matpatnyau sa yamAtithiH / sakuTuMbo mayA cakre 'dhunA tvaM ca kariSyase // 637 // mAM virAdhya kiyatkAlaM, jijIviSasi re jaDa ! / mRgArAtiM parAbhUya, kiM jIvati mRgazciram // 638 // dadRzvAn yadi mAM na tvaM, tarhi kiM nApi zuzruvAn / rAkSaso'haM jagajagg, kRtAMtasyAgrajo'smi re // 639 // ekagrAsaM karomi tvAM, zaraNyena sahAmunA / vibruva| niti kInAza-stau dvau jagdhumadhAvata // 640 // paMcabhiH kulakam // dhIrayitvA kumAraM dAga , bhayAta huMkRtaistribhiH / maMtrAkSarairivAmodhaiH, siddhaH staMbhayati sma tem // 641 // nArAcairiva tIkSNA-huMkAraistaiH sa kauNapaH / kIlitAkhilakAyo'bhUt , kASThastaMbha iva sthirH||642|| so'tha vyathA''turo'vocata , siddha ! staMbhAda vimuMca mAm / jAtaM satyamidaM 'saMti, rakSasAmapi bhISakAH // 643 // siddho'bhyadhAd vimuMcAsmin , vairaM tvaM cenmumukSase / AcacakSernRcakSAstaM, matpriye tarhi dApaya // 644 // siddhaH proce va te kAMte, tvayA'pi prAcyajanmani / zreSThinaM vaMcayitvaiva, gRhIte tasya naMdane // 645 // 1 meghaH. 2 cauraziromaNe 1. 3 rakSakeNa. 4 dhIre karoti dhIrayati, dhIrayitvA-dhairyayuktaM kRtvA. 5 rAkSasam. 6 sarvalohamayabANaiH, 7 moktu micchasi. 18 nan caSTe-pazyati bhakSyatveneti nRcakSAH-rAkSasaH. mapi bhISakAH // 643 // siddhodha vyathA''turo'vocat , simakArestaiH sa kauNapaH / kIlitAkhAmA Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 107 // adyApi tvaM tato'nAryAt, pAradAryAnna tuSyasi / vratabhraMzaH kumRtyuzca, rakSestvaM ca yataistava // 646 // varaM bahvayaH paDhyo, varamarbhisRtAH paNyalalanAH, varaM SaMDhIbhAvo varamatizucibrahmacaraNam / varaM kSveDagrAso, varamanazanaM, zuddhamanasAM bhavedvaitasteno, na varamaparastraiNaharaNam // 647 // ( zikhariNI) va vrataM nirvRtiprApi, kva bhogA narakapradAH / tathApi bhogA''bhogArthI, lokazceSTitamasya dhik // 648 // ko vidagdho vrataM bhaktvA, viSayAnabhilaSyati / kazciMtAmaNimAcUrNya, gRhNIte karkarAnaho | // 649 // kiMcaite kutsanIyAMgyau, striyau mAnuSabhAvataH / tvaM suratvena ramyAMgaH, saMbaMdhaH kathamastu vaH // 650 // tatsumitre ruSaM tyaktvA, dattvA caite mRgIdRzau / maMktvA zamAmRtAMbhodhau, svairaM rAkSasa ! ramyatAm // 651 // siddhavAkyaiH prabuddhaH san, staMbhAt tena vimocitaH / strIkArya karabhIyugmaM, sumitraM kauNapo'vadat // 652 // ete priye gRhANa tvaM, tatpuraM ca mahApuram / nivAsya bhuMkSva tadrAjyaM, vairaM muktaM mayA tvayi // 653 // siddhaM sumitraM nAryoM ca, kSamayitvA'tizAMtadhIH / svasvarUpaM ca saMdarzya, tiro'dhatta nizAcaraH // 654 // sumitro'thAbhyadhAt siddhaM, tvatprasAdarasAyanaiH / ujjIvito'smyahaM | rakSaH - sannipAtabhayAditaH // 655 // siddhIvidyAH kalAzcAgryAH sarvAH saMmIlya vedhasA / manye kRtA tanuste'sau, no | cecchaktiriyaM kutaH // 656 // amUrtimAniyatkAla - mupakAraH zruto mayA / tvaddarzanAdidAnIM sa, mUrtimAniti me matiH // 657 // tato'nujJApya siddhaM ta - muSTrIkRtya punaH striyau / tatrArUDhaH sumitro'gA - nmahAzAlapuraM sukham // 658 // maNIn katyapi vikrIya, gRhItvA cAgrimaM gRham / pariNIya ca te kanye, bubhuje sa kRtI sukham // 659 // ciMtAmaNIyate 1 paradAragamanAt. 2 kauNapatvam. 3 pAradAryAt 4 AzritAH 5 bhavadvayacauraH 6 lokasya 7 siddhena 8 subhadrapuram 9 devakharUpaM devarUpaM darzayitvA . sarga. 5 // 107 // Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yasya, puNyaM pUrvabhavArjitam / tasya syAt sulabhaM sarva, devasyeva samIhitam // 660 // itaH sA ratisenApi, vIkSyAprAptaM nijaM| priyam / pure bAhye ca sarvatra, dAsIbhiragaveSayat // 661 // apazyaMtI priyaM kApi, tridinIM tyaktabhojanA / rathAMgIva kazAMgI sA, tasthau duHsthA viyogtH||662|| sumitrazced gataH kiM te, nyUnamanyaHpriyo na kim / / na hyekasmin gate haMse, syAdahaMsA sarasyaho // 663 // ityAdijananIvAkyAd , vittvA tallobhavasgitam / daMdahyamAnahRdayA, sopAlabdhavatIti taam| // 664 // manye tvayaiva matpreyAn , yAcitvA kiMcanAdhikam / vaMcayitvA gRhItvA vA, kiMcinnirvAsito gRhAt 665 // anyathA mriyamANo'pi, na mAM muMcati matpriyaH / gacchannapyastamujjhet kiM,bhAsaM bhAsAMpatirnijAm // 666 // yathAkAmamamuSmin svaM, dadatyapi suparvavat / atrAMpsIhadi nAdyApi, dhik tvAM lobhamahodadhim // 667 // audAryeNa mahAn ,guNena guNavAMstyAgena yAvAparo, vANijyena vaNika, sukhena tanubhRt , kozena pRthviiptiH| nIreNAMbunidhiH, zrutena viduraH, kASThena dhUmadhvaja-stRptiM karhicideti paNyavanitA dravyeNa naiva dhruvam // 668 // (zArdUla0) adyApyAzA taveyaM yad, vezyAtvaMdhAsyate |sutA / vidAMkuru pratijJA me, maatstvmvdhaantH|| 669 // api jvAlojvalo vahni-rAliMgati madaMgakam / rUpeNa smaratulyo'pi, sumitrAnnAparaH pumAn // 670 // ityAlapaMtI duHkhena, vilapaMtI ca puSkalam / kathaMcid ratisenA sA, svajJAtIyairabhojyata // 671 // na snAti no madhuramatti varaM na vaste, nAMgaM vibhUSayati na smayate na vakti / gItAdiraMgarahitA | virahArditA sA, vezyA'pyaho kulavadhUriva tiSThati sma // 672 // (vasaMta0) sumitramaNimarcitvA, kuTTinyapi yathAvidhi / yAcaMtI 1 praptA nAbhUH 3 dAnamahaNenetyarthaH, 3 sAvadhAnatayA. 4 bhatsantam. 5 viyate yat tadU vara-varSa enaH karmaNyapU, na hasati. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 108 // dhanamAnnAya - hInatvAnnApa kiMcana // 673 // maNirdhanaM dadau naiva, jAmAtA baMcanAd gataH / sutA satItvamApannA, sarvasva|STA'nvazeta sA // 674 // sumitro'nyedyurAptebhyo ratisenAM satImiva / zrutvA smRtvA ca taM svIya - maNigrahaNasaMgai ram // 675 // aiMdrI lIlAM vahannaMge, raMgattuMgaturaMgamaH / svaM didarzayiSuH prApto, ratisenAgRhAgataH // 676 // yugmam // yAMtaM jAmAtaraM vIkSya, vRddhA dvArAgramAgatA / prItiprahvA samAhAsIt, kokileva kalasvarA // 677 // maMtriputro'pi tAM vIkSya, saMbhrAMta iva nemivAn / kRtrimaM sA'tha rudatI, jaratI gadati sma tam // 678 // adhvanyo'pi payaH pAtuM, sadane kSaNamAsthitaH / anuktvA na prayAtyeva, prayANAyotsuko'pyalam // 679 // tvaM tu niHsImayA bhaktyA, prIyamANo'pyaharnizam / svAmIva maMdire tiSThannanuktvA jagmivAn katham ? // 680 // sakhyaM sArdhaipadInaM syAt, satAmiti janazrutiH / jAmAtA'pi kRtastvaM tu, tennAdyApi prapadyase // 681 // yadi nAjIgaNastvaM mAM, kaThorAM hitazaMsanAt / tvadekajIvAM matputrI -mapi nAjagaNaH katham ? // 682 // 'ghaneneva latA' tyaktA, tvayA yIM tvatpriyA''zritA / tAM dazAM tattanurvakrI, zeSaM kiMcidahaM bruve // 683 // dahyamAnamivoccairhRt, patnI te virahAgninA / dhArAlenAzruvarSeNa, meghamAleva siMcati // 684 // tvAmeva paramAtmAnaM pazyaMtI svahRdi sthitam / sA mIlitaddagAbhAti, yoginIva viyoginI // 685 // vatsa ! svaccha ! tadAgaccha, svadarzanarasAyanaiH / samujjIvaya bhUyo'pi, nirjIvAmiva tAM priyAm // 686 // aho AMvarjanAyukti - raho kapaTapATavam / 1 pazcAttApaM karoti sma. 2 pratijJAm 3 premanamA 4 saptamiH pade uccAritairbhavati iti sAptapadInaM sakhyaM - sauhArdam 5 sauhArdam. 6 dazAm. 7 azruvRSTayA - azrupravAheNa 8 AvarjanAyA yuktiH prasAdanasya rItItyarthaH . sarga. 5 // 108 // Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gauravam / va svamaMdiramAnayat paridadezyAM, aho vaMcanavaicitrya-masyAM vaiyatyimapyaho // 687 // mAyAvinyAM mayA'pyasyAM,mAyA''zreyeti ciMtayan / kRtArvahittho jAmAtA, vAcaM provAca tAM prati // 688 // yugmam // prItiM vedamyeva bhAvatkI, paraM sArthavazaMvadaH / prasthitastvarayA mAta-| stenAhaM tvAM na pRSTavAn // 689 // vismaratyaparaM jAtu, tvadupajJaM tu gauravam / vajralepavadAlInaM, manmano vismaretkatham ? // 690 // iti marmAvidhA tasya, vAcA citte camatkRtA / hasaMtI taM kare kRtvA, sA svamaMdiramAnayat // 691 // galadvilAsakallolAM, sallAvaNyarasaiH kRzAm / kazmalAmbarasevAlAM, vigatojjvalahaMsakAm // 692 // vIkSya grISmasariddezyAM, vezyAmapi satI priyAm / sumitrazcitritasvAMtaH, prItivAkyaratUtuSat // 693 // yugmam // kAMte prApte priyA'pyaicchat, tasya rUpaM vaco'pi ca / draSTuM zrotuM ca bAhulyaM, netrayoH zravasorapi // 694 // viyoge dviguNIbhUta-premasthemabhRtostayoH / nissImazamakiIro-galatkAlaH kiyAnapi // 695 // ratisenAM kadApyUce, sa jighRkSurmaNiM nijam / kiMcit kautukahai mAtanve, priye ! tvaM cenna kupyasi ? // 696 // sA smAha keyaM matpRcchA, priya ! prANezvaratvataH / mama prANAstavaivAmI, niyujyatAM yathAruci // 697 // tatastAM karabhIkRtya, sitAJjananivezanAt / adRSTo vRddhayA prAtaH, sumitraH svagRhaM yayau 4 // 698 // tayormukhaM kSAlayituM, gRhItvA kaMnakAlukAm / kuTTinyupari saMprAptA, krbhiimaiksstaagrtH|| 699 // saMbhrAMtA hRdi dadhyau ca, saMjAtaM kimidaM hahA / putrIputrIpatisthAne, karabhI yannibhAlyate // 700 // satyA'sti karabhI neyaM, pizAcI za 1 nirlajjatvam. 2 kRtadgatabhAvaH, *haMsako-nUpuraM pakSe haMsapakSI 3 prAcuryam. 4 premasthiratvam. 5 vicitraH. 6 agamat. - gRhItumicchuH. 8 putrIputrIpatyoH. 49 suvarNakalazaM (jhArI). ku.pA.ca.19 Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 109 // rAkSasI ca vA / strIpuMsayordvayaM jagdhvA rUpametadazizriyat // 701 // hA jAmAtastanUje ! hA, gehAMtargatayorapi / kiM jAtaM ? yuvayordaivAd, yadiyaM vAM pade sthitA / / 702 // sorastADaM sabASpaM ca vilapaMtI jaratyatha / AtmIyaparivArasya, tadadbhutamadIdRzat // 703 // taddarzanAd vimRzyo cai - stAmAcaSTa paricchadaH / adhunaiva sumitro'ya - mitaH prAptaH svamaMdiram // 704 // soce pUrvApamAnena, vairazuddhicikIriva / idaM viDaMbanaM kRtvA sa dhUrto gatavAn gRhAt // 705 // dRzyatAM yadyayaM gehe syAt tadA'syaiva ceSTitam / mUrkho'pi kSamate nApa-mAnaM kiM nu kalAnidhiH // 706 // tataH sumitraM vezmasthaM jJAtvA tadvAri vAritA / vRddhA dhyAtvA ca tadralaM, tatkRtaM manyate sma tat // 707 // gatvA ca tatkSaNaM kopAdU, vIrAMgadanRpAgrataH / 'varsetyapi pure' muSTA'smIti pUtkRtavatyalam // 708 // kena muSTeti rASTrapRSTA, bASpAmbuplAvitekSaNA / kara bhIkRtiparyantaM sA sumitrakathAM jagau // 709 // sumitranAmazravaNA - nmitraM smRtvA nijaM nRpaH / tAM tadAtidinaM rUpavayasI api pRSTavAn // 710 // mitrasaMvAdi tatsarva, zrutvA vezyAnanAt prabhuH / AjUhavajjavAd bhRtyaiH, sumitraM maMdirasthitam // 711 // bahubhirdivasairadya, nRpo darziSyate mayA / ityAdAyopadAM divyAM sa vIrAMgadamabhyagAt // 712 // dUrAdapi tamAlokya, nRpatiH prItamAnasaH / bhujopapIDamAliMgya, svAsanArthe nyavIvizat // 713 // tayoH pretAyate goSThI, yAvat pIyUSavarSiNI / tAvadAcaSTa sA duSTA, spaSTayaMtI svardhRSTatAm // 714 // deva ! dRSTaM tvayaitasya, dhaurtya darzanamAtrataH / tvAmapyayaM vazIcakre, da~de'syArdhAsanaM yataH // 715 // kArayitvA sutAM sajjAM, svAminniSkAsyatAmayam / kariSyatyanyathA 1 yugalam 2 yuvayoH sthAne. 3 nUnam pra. 4 "yasya ca bhAvena bhAvalakSaNam" 2 / 3 / 37 // iti saptamI 5 vistAraM prApnoti 6 khanirlajjatAm 7 tvayA dade. 8 dhaurtyAMt. sarga. 5 // 109 // Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ROCHORECASE nUnaM, pure'nartha punastava // 716 // smitvA'pRcchannapo mitra!, vyaDaMbyetatsutA kimu ?, / sa proce syAd yathA vyaktA, kalA hai nAsyA vyayo'pi ca // 717 // khinnA vezyA'vadad galla-jhallarIvAdanairalam / kalA sarvA'pi te jJAtA, sajAyA''zu sutaaN| mama // 718 // maMtriputro'bhyadhAd duSTe ?, kaleyaM kiyatI mama / yAvat tvAM rAsabhIkRtya, puraviSThAM na cAraye // 719 // no cedarpaya tad ratnaM, mama re pazyatohare ! / tacchrutvA'praznayada bhUpaH, ki ratnaM mitra ! kathyatAm // 720 // so'vada-16 nmArgamadhye'bhU-majjanAdividhiryataH / tadra ratnamanayA jahe, pApinyA mama jIvavat // 721 // vIrAMgado'bhyadhAt krodhAd, re tvayA'kAri gIriyam / "grAmo'pi jvAlyate svena, vyAhAro'pi vidhIyate" // 722 // AnIyatAM maNistUrNa, saMpratyeva na ceditaH / nirlAvya nakrazravaNaM, purAnnirvAsayiSyase // 723 // sA'tha dInA samAnIya, kodyAda ratnaM samarpya ca / sumitraM | kSamayAmAsa, kalADhye hi balaM kimu ? // 724 // goSThI kariSyate pazcA-detatpunyanukaMpyatAm / ityuktvA prahito rAjJA, | sumitrastadUgRhaM gataH // 725 // kRSNAJjanaM nivezyAkSNoH, prAgrUpAM sa priyAM vyadhAt / sA'pi vijJAya tad gADhaM, svasavitrImatarjayat // 726 // ratisenAM samAnIya, sa mAnI nijavezmani / strISu mukhyatvamAtene, satItvasya phalaM hydH||727|| mahAmAtyapadaM dattvA, sumitrAya blaannpH| adIdRzat phalaM premNaH, sanmaitrI hi kimucyate // 728 // vIrAMgadena pRSTo'tha, 1 vezyAyA-ratisenAyAH, 2 nAzaH. 3 kuhinI. 4 praznaM karotIti praznayati smetyarthaH. 5 Avayoriti zeSaH. 6 ranAt. 7 vANI-lokoktiH, 8 khym.| |9 uktiH-grAmo jvalati prAmo jvalatIti kathana-dhumbArava ityarthaH 10 tvayA itizeSaH. 11 mayA itizeSaH.12 AvAbhyAmiti zeSaH. 13 tvayA itizeSaH. -CONSCLoC Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra yakSadattamaNIkathAm / strIprAptivRttaM svakIyaM, camatkAri suhRjjagau // 729 // vyajijJapacca zUnyaM ce-nagaraM tanmahApuram / pAlaca0 vAsyate tarhi tadrAjyaM, lakSmIprAjyaM svasAd bhavet // 730 // etat sAdhviti jalpitvA'-nujJAto jgtiibhujaa| anekAnIka sazrIkA, sumitraH prApa tatpuram // 731 // niSkAsitaM nizATena, tajanaM pArzvavAsinam / AnAyya nyAyavartiSNuH, sa // 110 // tatpuramavAsayat // 732 // deze'pi tatra sarvatra, zrIvIrAMgadazAsanam / yazaHstomaiH samaM svIyaiH, sa sukhaM samatiSThipat // 733 // tatrAdhikAriNaM nyasya, kozaM cAdAya dhiiskhH| upetyopAyanairdivyai-vIrAMgadamatUtuSat // 734 // sumitramaMtrimaMtreNa, duHsaadhaanpyriinRpH| asAdhayat sukhenaiva / mudgalAniva mAMtrikaH // 735 // karAlA api sImAlA, bhUpAlAstasya zAsanam / nAgendrasyeva bhogIndrA, nA'vAmaMsata kahiMcit // 736 // bhiitidurbhikssdusskrm-prckrsmaagmaaH| kathAyAmeva dUtadrAjye, zrutA lokairna viikssitaaH|| 737 // bhUpasya sacivasyApi, pratibiMbAvivAtmanaH / hemAMgadaH subudbhizca, kramAjAtI sutAvubhau // 738 // rAjapAvyAM vrajana maMtri-yuto vIrAMgado'nyadA / zrIvizAlarasAlasya, chAyAyAM svecchayA sthitam // 739 // zrIpAhidaNAma-kAmanIyakagarbhitam / gItaM gAyada vyalokiSTa, mithunaM kinnarAhvayam // 740 // yugmam // tatkaMThamadhuratvena, jinagItena ca kSaNam / vidannamaMdamAnaMda, niSpaMda iva so'bhavat // 741 / / dadhyau ca gIte vAdidsnaMtaM puNyamiti zrutiH / satyaiva yena cittaM syAt , svasthAnyeSAmapi sthiram // 742 // mithunaM tadalaMkRtya, nijaanggaa''bhr-II||11|| NArpaNAt / zrIpArzvaH saMprati vAstI-tyapRcchat pRthivIpatiH // 743 // avocat kinnaro deva!, bhavadIyAt puraaditH|| 1ca khIyam. pra. 2 subhadrapuram. 3 khAdhInam. 4 rAkSasena. 5 rohiSatRNAdIn (sAdIn vA) 6 prAmaH-samUhaH 7 kinnara-arhadupAsa kavizeSa iti hemacaMdraH, FOROSCANCCCCCCCC Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CARRANGARGANGA Aste SoDazayojanyAM, zrIpArtho viharan mahIm // 744 // punarvIrAMgado'dhyAsId, dhanyamanyaH sa mNddlH| tIrtho'sti | jaMgamo yasmi-nAzvaseniH svayaM jinaH // 745 // janAH sumanasaste'pi, pArSadatvamavApya ye / Asauhitya pivatyeva, taLyAkhyAnasudhArasam // 746 // rAjyazrImadirAsvAdA-dahaM kSIbavadanvaham |aatmaanmpi novedmi, tanninaMsAkathaiva kA // 747 / / tato gatvA svayaM tatra, tadupAsyArasAyanaiH / zIyaH puNyadehaM svaM, meraM vidadhe'dhunA // 748 // atha maMtriSu vinyasya, rAjyaM sainyAnvito nRpH| sumitreNa sahAcAlI-dAzvasenyaM jinaM prati // 749 // jAnudanInadIH kurva-naoNvyA dvipamadAra mbubhiH / dustarAH sutraashcoru-sainyotkhaatrjshcyaiH|| 750 // yugmam // zrIpAryopAsanautsukyAd, gacchaMstucchetaratvaram / / |sainyaM nivezya kAMtAre, kApi vIrAMgado'vasat // 751 // tatrAkasmAd davo lamro, jvaalaajaaljttaalitH| bhoktuM ghasmaravad bhakSya, kakSyaM dagdhuM pracakrame // 752 // dahyamAnAvRkSotthai-dhUmairUrva prasRtvaraiH / vihitA zyAmatA vyomno, manye'dyApi na gacchati // 753 // sphuTadve[svanavyAjAt , pUtkArAniva nirmame / samaMtAd dahyamAnaM tad, vanaM dAvahavirbhujA // 754 // 3 // rurodha bhUpateH sainyaM, sa sarpana daavpaavkH|vaardhipuur ivoddAmA, dvIpamadhyagataM janam // 755 // abhraMlihAsu, jvAlAsubrajaMtISu, caturdizam / tatsainyaM zuzubhe baanne-daityeNdrpurlokvt||756|| amitojvalane lagne, jano niyotumkssmH|sNbhrmii baMdhamIti sma, tatraivA''vartanIravat // 757 // agninA vyApyamAnAnAM, sainikAnAM prasRtvarAn / zrutvA''kradAna bhRzaM dUno, dadhyau 81 1 dezaH. 2 tRptiM yAvat. 3 mattavat, 4 atikRzam. 5 puSTam. 6 jAnupramANAH. 7 nAvA tAryAH. 8 bhakSakavata. 9 kakSe-bane bhavaM kakSyaM-tRNam. 10 vaMza0. |11vapratIpu. pra. vapra ivA''caratIti vaprati, vapratIti vapran sA vapratI tAsu. 12vANAsurarAjadhAnI(zoNitapura sthalokavat , 13punaH punaH atizayena vA bhramati sma.In CARRAIGAAAAKASAGAR Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ H A kumArapAlaca0 // 11 // HOSCAMSACSCAMPA vIrAMgado hRdi // 758 // vaMdAruratibhAvena, zrIpArzva prasthito'smyaham / tadantarAyakArIva, dAvastveSa dirdhakSati // 759 // tadbhaktA nAsti kiM kA'pi, zakkA zAsanadevatA / vAtyA reNumiva klezaM, zrAddhAnAM yA haret kSaNAt // 760 // AvirbhUya / tadA tyakta-cchadmA padmAvatI navam / upasargaharaM stotraM, kRtvA dattvA ca taM jagau // 761 // ciMtAmaNyAkhyamaMtrADhyaM, pArzvastavamimaM smara / smRtyA'sya meghavIthyeva, vidhyAsyati davo drutam / / 762 // rAjJA tathA kRte sadyaH, prazazAma davAnalaH / zrIpArzvanAthanAmApi, vighnaM haMti 'tamo'rkavat // 763 // AstikyavAsitasvAMtaH, kSmAkAMtaH prasthitastataH / prabhu nAgapure jJAtvA, jagmivAMstatra vegtH|| 764 // tatra sarvavimAnazrI-niyaMdairiva nirmite / divye samavasaraNe, rUpyasvarNa maNImaye // 765 // prAkArarekhAtritayaM(ye), sumanaHpracayAMcitam (te)| trailokyarakSAyaMtrAbha(me), zrIpArzva dRssttvaannRpH||766|| hAyugmam // cakora iva zItAMzu, mayUra iva vAridam / daridrita iva dravyam , sa prabhu prekSya pipriye // 767 // bhaktyA hai pradakSiNIkRtya, bhagavantaM bhuvaH prbhuH| zakravat stotumArebhe, prmodairudrNbhriH||768|| tribhuvanavibho ! tAni vyarthAnyahAni |mamAgamaM-stava padayugopAstiH svastipradA'jani yatra na / ahamidamaharmanye dhanyaM yadatra mayA'cirAt, surataruriva zreSTho dRssttstvmissttphlprdH||769||(hrinnii)smRtirpi tava svAmin ! kluptA mamAzu nirAsuMSI, pathi pRthudavajvAlAjAlaM didhakSutaiyA |''patat / tvamasi bhagavan ! bhAgyalebdho'dhunA stanayitnuvad, bhavadavabhavaM tApavyApaM samApaya sarvataH ||770||(hrinnii) iti51 USHUSHA** ** 1 vaMdanazIlaH. 2 dagdhumicchati. 3 kapaTarahitA. vimAnazrIH-vimAna prabhA 4 ISatkSaraNaiH (maraNAM obI) 5 dinam . 6 nirAsakI. 7 dagdhumicchayA. ** Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stutvA punarnatvA, sthite vIrAMgade'grataH / AzvasenirjinAdhIzo, vidadhe dharmadezanAm // 771 // dehaH saikatagehavat, taruNatA zailApagApUrava - lakSmIH straiNakaTAkSavat praNayinIsaMgastaDiddaMDavat / aizvarya khalamaitryavat, parijanasnehaH patAkAmavat, saukhyaM vAritaraM gavacchasitamapyaMbhodavaccaMcalam // 772 // vimRzya bauddhamatavat, kSaNikaM sakalaM jagat / vidheyaM puNyamevaikaM, tedakSayanidhAnavat // 773 // nissImasukhanirbhAsI, dvividho'pi mahodayaH / puNyenaivollasatyuccaiH, salileneva pAdapaH // 774 // ihAstAM vibhavo bhUyAn, kuTuMbaM ca mahattamam / paraM bhavAMtare'vazyaM puNyameva sahAcaram | // 775 / / devapUjAdayAdAna -- zubhadhyAnAdinirmalam / sukRtaM yata kRtaM pUrva, tatphalaM yuvayoradaH // 776 // saMpratyapi tathA puNya - yogaH ko'pi sa kalpyatAm / yene vyAmohitevaiti drutaM muktiramA'ntikam // 777 // nigadyetthaM sthite nAthe, sasumitro'pi bhUpatiH / dvAdazavratavistIrNa, prapede dharmamArhatam // 778 // ciMtAmaNimiva prApya, dharma hRSTo jinezvaram / natvA vIrAMgadaH prApa, mahAzAlapuraM nijam // 779 // vihArAn medinIhArAn, biMbAn DibIpahAriNaH / pavitrAstIrthayAtrAzca, svadeze mArivAraNam // 780 // varyAH saparyAzcaityeSu sAdharmikajanArcanam / kurvatau tau nRpAmAtyau, sukRtaM tenatustataH // 781 // yugmam // atha rAjyaM ciraM bhuktavA, svatanUjau nije pade / vinyasya jinageheSu kRtvA cASTAhikAmaham // 782 // vIrAMgadaH sumitro'pi, zrImaddeveMdrasUritaH / mokSalakSmyA ivAnvIkSAM, dIkSAM svIcakraturmudA // 783 // 1 dharmaH 2 tasmAt . 3 ubhayalokasaMbaMdhI. 4 kriyatAM yuvAbhyAmitizeSaH 5 puNyayogena dharmakriyayA 6 bhayanAzakAn hiMsAnivAraNam 8 paryAlocanAm. Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga.5 kumArapAlaca0 yugmam // akapaTatapaHmodyaddAvAnalena kukarmaNAM, vipinamacirAd bhasmIkRtyAdhigatya ca kevalam / hRSitahRdayairdevaiH svargAdupetya kRtotsavaH, zivasukhapadaM prApto vIrAMgadaH suhRdnvitH|| 784 // (hariNI) vIrAMgadodAharaNAt tadevaM, rAjyAdi saddharmaphalaM nizamya / kumArapAla! kSitipAla! zazva-nirmAhi nirmAyatayA tameva // 785 // (upajAtiH) // 112 // AAAAAAAA itizrIkRSNarSIyazrIjayasiMhasUriviracite paramAhatazrIkumArapAlabhUpAlacarite mahAkAvye puNyaphalopadezo nAma paMcamaH srgH|| paMcAnAM sargANAM mIlane // 3193 granthAnam // RSARKAAB // 112 // Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha SaSThaH srgH|| puNyadroH phalamAvedya, tanmUlamatha jalpitum / hemAcAryo'bhyadhAd bhUya-zcaulukyanRpatiM prati // 1 // puNyasya mUlaM kAru&Nya-maMkurasya subIjavat / anye satyAdayastasya, mAMdivat sahakAriNaH // 2 // dInAnAM mAryamANAnAM, bhItAnAM ca tanU bhRtAm / svaprANAnAmiva trANaM, kAruNyaM praNigadyate // 3 // kaMdaH kalyANavallInAM, prANAH sarvavratazriyAm / saMsArApArapAthoghe-staraNiH karuNA smRtA // 4 // racayati nRNAmAyurdIrgha zarIramanAmayaM, tridezasudRzIbhogya bhAgyaM guNAJ jagadulbaNAn / balamavikalaM prAjyaM rAjyaM sitAMzusahag yazaH, tridivazivayorlakSmI cAMte kRpA'dbhutavaibhavA // 5 // (hariNIvRttam ) sArvajanyamatatvena, jinareva na kevalam / nigadyate dayA pAra-tIrthikairapi tadyathA // 6 // ekataH kratavaH sarve, kSoNIsarvasvadakSiNAH / anyato bhayabhItasya, prANinaH prANarakSaNam // 7 // sarve vedA na tat kuryuH, sarve yajJAzca bhaart!| * sarve tIrthAbhiSekAca, yat kuryAt prANinAM dayA // 8 // kRpeyaM kalpavallIva, sevyamAnA divAnizam / datte lokottaraM puNya sArasyeva samIhitam // 9 // tathAhi jaMbUdvIpe'tra, bharatazrIvibhUSaNam / zrIgopagirirityAsIt, puraM surapuropamam // 10 // aMtarnivezya ralAni, punarmanthabhayAdiva / yat trAtaM ta bhUtena, vArdhinA parikhAmiSAt // 11 // babhUva tatra bhUpAlaH, kAla: pratyarthihastinAm / zrImAn samarasiMhAkhyaH, sAkSAt siMha ivaujsaa||12|| karpUro mRganAbhivat sitagaret kAdaMdavanmauktika1 prakaTayitvA-prakAzya 2 dharmadumUlam . 3 pRthivyAdivat . 4 naukA. 5 matimanupamA sAta sphItaM, pratyantare. 6 manastvena-pra. 7 alparUpadhAriNA. 8 kasturikAvat : 9haMsaH. 10 bAdalabat . Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3440 kumAra- zreNirmecaratnavat tuhinarukkAMto'pyayaskAMtavat / iMduH kajjalabiMduvat surasarid vaivasvatIsiMdhuva-cchaMbhuH kaiTabhavairivat pratipAlaca0 babhau yatkIrtikAMteH purH||13||(shaarduulvikriidditm) amarazrIbhRtastasya,samarazrIrabhUt priyaa| yasyAM sImAnamApannA,mUrtisphUrtiH zriyAmiva // 14 // buddhisArAhayastasya, babhUva sacivaH zuciH / yadbuddhivijito jAne, gurustasthau nabhaHsthale // 15 // tatraiva // 113 // nagare zreSThI, zreSThatattadguNolbaNaH / dhanasArAmidhAno'bhUt , pradhAno vyavahAriNAm ||16||dhRtvisphuurtyo yasya, kIrta yo'pi zriyo'pi ca / anyonyaM spardhayevoccai-vyAmuvan kakubhAM gaNam // 17 // dhanazrIriti tasyAsId, ramaNI ramaNI-1 dAyaruk / adhiSThAtrIva yA reje, bhAsA lAvaNyasaMpadAm // 18 // tayornirvizatoH saukhyaM, ratikaMdarpayoriva / bhUyAnapi vyatI-18 yAya, kAlaH kalitasaMmadaH // 19 // anyadA'patyaciMtAgni-saMtaptau tAvubhAvapi / agaNyapuNyataH sarva-siddhiH syAditi hA nirNayAt // 20 // amArivaMdinirmokSa-caityadevArcanAdikam / vitenaturmahiSThaM tai-nirmalaM nijacittavat // 21 // yugmam // 15 hai tatprabhAvAdabhUt putro, dhanazrIdhanasArayoH / dehasauMdaryasaMpattyA, puSpacApa ivAparaH // 22 // aputrayostayoH putra-janyo yaH saMmado'jani / tadagrataH samudro'pi, manye gosspdsnnibhH||23|| viracayyotsavaM tasya, pitarau nAma tenatuH / puNyasAreNa labdhatvAt, puNyasAra iti sphuTam // 24 // yadA sa zreSThinaH saudhe, puNyasAraH suto'jani / tadA samarasiMhasya, bhUpaterapi kanyakA // 25 // AhUtA nijatAtena, nAmnA madanavatyasau / cAMdrI kaleva dhatte sma, kAMcit kAMti dine dine // 26 // 1 kRSNa (nIla) ratnavat. 2 candrakAntaH. 3 ayasAM madhye kAntaH-ramaNIyaH kaskA ditvAt satvaM sannidhimAtreNa lauhAkarSaka (cumbaka iti khyAta) prastaramedastadvata, 4 gaMgA. 5 yamunAnadIvat. 6 kRSNavat. 7 zarIravikAzaH. 8 dizAm. 9 tejasA. 10 bhuMjAnayoH. 11 kRtaharSaH, 12 puNyaM-dharmaH, 13 kAmadevaH. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAlye'pi rUpasaMpattiM, tasyAH prekSya camatkRtAH / mUrdhAnaM dudhavaH kena?, harSAvezavazAdiva // 27 // atha rAjJA nijA kanyA' zreSThinA ca nijo'nggjH| adhItyartha vimukto tA-vekopAdhyAyasannidhau // 28 // strItvena bhAratIklupta-sAnnidhyAdhyA sanAdiva / vegAnmadanavatyAsI-chAstrAbdheH pAradRzvarI // 29 // kumAraH puNyasArastu, bAlyacApalyakelibhiH / paryadhya-3 liyanabuddhitvA-na tathA'jJAsta kiMcana // 30 // anyadA kiMcidudbhinna-yauvanaH zreSThinaMdanaH / dRSTvA tAruNyapuNyAM tAMta proce'naMgataraMgitaH // 31||raajknye / tvamevAsi, manye dhanyedRzI dRshoH| pIyUSavartisadRzI, yasyA rUparddhiredhate / // 32 // hareH sahasrahagbhyo'pi, veni hRdyAM svaradvayIm / tadedRSTAM muhuryA tvAM, bubhukSuriva viiksste||33|| kvacidrUpaM kalA kvApi, tvayyevaitad dvayaM punaH / saurabhyaM saukumArya ca, mAlatyAmeva hi sthitam // 34 // tat prasIda mamohAma-kAmAttya'bdhau nimjtH| pANigrahaNamAdhAya, tvaM samuddhara mAM rayAt // 35 // aviyogaprayogeNa, yathA shshvdnshvrii| AvayoHpraidhate prIti-nizAcaMdramasoriva // 36 // vanakravakraNenaivA'-vajJA prajJApayantyatha / tRNayaMtIva dAkSyeNa, vizvaM madanavatyavak // 37 // jAne'dhunA bhavatyeva, jAjyasImA vivalgati / svaM paraM cAvimRzyaiva, yo vakti sahasA'pyadaH // 38 // kA'haM kSmApasutA dakSA, va tvaM mUl vaNiksutaH / tadAvayoH kathaM yogo, haMsIvAyasayoriva // 39 // strI kanyaiva varaM naiva, mUrkhakAMtaviDaMbitA / zUnyA zAlA prazasyA hi, na punaH stenasevitA // 40 // zilAzakalavad baddhA, svagale dayitaM jaDam / / 1 dhUtavaMtaH. 2 bhAratIracitasAmIpyanivAsAdiva. 3 adhyayanAya pariglAnA paryadhyayanA, paryadhyayanA buddhiryasya sa tasya bhAvastasmAt. 4 indrasya. 5 harisahasradagadRSTAm. 6 bhoktumicchuH. 7 khanAsikordhvasaMkocanena. 8 saptamyekavacanam. RECAUSEMAMASSAMROSALESEARS Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 sarga.6 // 114 // nimajayati kA''tmAnaM, duHkhAmbhodhau vidgdhdhiiH||41|| puNyasAro bhRzaM mamlau, tayetthamapamAnitaH padmAkara ivodAmavArivRTyA kdrthitH|| 42 // matvA madanavatyA'sau, jaDinA''tmAnamujjhitam / prasAdayitumaihiSTa, vidyAprAptyai sarasvatIm // 43 // upoSitasyahaM puSpa-karpUrAdyaiH prapUjya ca / purAdahiH sthitAM vidyA'dhiSThAtrImArarAdha sH||44||3 dehinI sarvavidyeva, pratyakSIbhUya sAradA / Uce taM vatsa! tuSTA'smi, vada tubhyaM dadAmi kim ? // 45 // tAM natvA nRpakanyAyA-staM vRttAMtaM nivedya ca / tatprAptikAriNI vidyA-manavadyAM yayAca sH|| 46 // tamabhyadhatta vAgdevI, puNyaM te vidyate mahat / bhaviSyati tato'bhISTa-mabhyAsAdiva kauzalam // 47 // "yadAzAyA na viSayaM, durghaTaM ca janena yat / tadapyAropayatyAzu, prAkpuNyaM prANinAM kare" // 48 // enaM zlokaM hRdi dhyAye-stvaM maMtramiva saMtatam / uktvetyaMtardadhe hai devI, puNyasAro'pyagAd gRham // 49 // yugmam // samyagvimRzya zlokArtha, samartha svArthasAdhane / puNya evAnizaM reme, so'mbuje rAjahaMsavat // 50 // kAlena kiyatA'pyeSa, viTapeTakayogataH / paryaTanagare nAnA-kautukAni vylokyt||51|| puNyasAro viTaiH sAkaM, vasan krIDan bhraman hasan / anan piban milan jalpan, prAyo vezmani nA''gamat // 52 // viTaiH sakriyamANo'sau, cikIrSuH pratisakriyAm / jahAra hAramanyedya-jananyA draviNojjhitaH // 53 // gaveSito'pi na kA'pi, hAraH prApi dhanazriyA / bhramAbhAvAnna cAjJAyi, tadgRhItA nijo'nggjH||54|| tadvyaye svarNadInAra-sahasraM so'harat punH| jJAtA''svAdo hi cauryAdau, ko'vasthAtuM pragalbhate // 55 // hRte hAradhane jJAtvA, dhnsaaro'tiduHkhitH| 1 kamalasamUhaH 2 mA0 pra. 3 saptamyekavacanam. 4 hAramUlyavyaye. 5 viraMtum. 6 ceTate. // 114 // Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ku.pA.ca. 20 846 bhRtyAnnirbhartya yuSmAsu, kaH stena ? iti pRSTavAn // 56 // puNyasArasya tatkRtyaM, vidan kazcana sevakaH / acI (ca) kathadime zreSThin !, gRhIte tvattanUruhA // 57 // tacchrutvA dhanasArastaM putramAhvAyya tatkSaNam / jvalannivAtiroSeNa, rUkSAkSaramidaM jagau // 58 // budhAbhyAse kalAbhyAsaM vivarjyAnArya ! sarvathA / tvaM paryaTan viTaiH sAkaM kiM re jAto'si taskaraH 1 // 59 // vaTA iva viTA nUnaM, kulInA api nocitAH / satAmAsevituM yatte, smRtAH kiMpuruSAlayAH // 60 // yAjyA cet kimu lAghavena ? jaDatA cecchUnyabhAvena kiM 1, lobhazced duritena kiM ? dhanamadazcet sIdhupAnena kim ? / mohazcennigaDena kiM ? vyasa nitA cet pAravazyena kiM 1, naiHsvyaM cenmaraNena kiM ? viTaratizcedastyamArgeNa kim ? // 61 // ( zArdUlavikrIDitavRttam, uttamo'pi kusaMgena, dadhAtyadhamatAM dhruvam / apavitraM na kiM vAri, vAruNIkuMbhasaMbhRtam ? // 62 // iyacciraM na manehe) yad dAsA api tenire / tat tvaM tanvaMstanUjo'pi steyaM kiM naiva lajjase 1 // 63 // svarNapuSpaiH pare putrAH pUjayaMti svamAtaram / harase tvaM tu taddhAra - maho te sattanUjatA // 64 // svarNadInAra rociSNu - harI datto bhaved yadi / tadA tvayA samAgamyaM, maMdire mama nAnyathA // 65 // itthaM nirbhatsitaH pitrA, maSIva zyAmalAnanaH / gehAt tadaiva nirgatya, puNyasAraH parAmRzat // 66 // dhig ghigU me jIvitaM yo'haM drohaM tanvan svavezmani / hakkito'smi tathA pitrA, yathA karmakaro'pi na // 67 // kalAnidhirvarddhitatAtaRddhiH syAt ko'pi vArServidhuvat suputraH / ahaM tu saMtApakaraH svava-jato'smi bhAnoH zanivat kuputraH // 68 // ( upajAtivRttam) dezAntarAdupAdAya dhanaM deyaM pradAya ca / IdRk kukarma nirmAsye, prANAnte'pi punarnahi 1 paMDitAntike. 2 kApuruSAzrayAH, vaTapakSe kiMpuruSA- vyaMtaravizeSAsteSAmAzrayAH 3 madirApAnena, 4 madirA. 5 pitroH, pra. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 115 // EXHAUSSURLARLARAHASA // 6 // tataH sarasvatIdatta-zlokArthamanasA mRzan / aparAhe'bhimAnena, kumAro niragAt puraat||70||vrtm kiMcidajAnAnaH, puNyeneva praNoditaH / prAcetasI dizaM zritvA, sa cacAla vizAladhIH // 71 // sukumAre kumAre'smin , kathaMcit paadcaartH| gavyUtidvitIye'tIte, bhAnumAnastamAsadat // 72 // cirAya na sthitiM kvApi, karomIti ramA budhAn / bodhayaMtIva padmebhya-zcakre kaumudamAspadam // 73 // puNyasArasya cakrANAM, strINAM ca virahaspRzAm / hRdo vinirgatairduHkhai-riva dhvAMtai taM jagat // 74 // kartA'dhunA kumAraH ki-miti draSTumivAbhavat / tArAkaitavataH zaMke, dyaurutA'navilocanA // 7 // dhvAMte'bhisRtvare vizvak, puraH prasthAtumakSamaH / kumAraH sthitavAMstatra, pathisthavaTakoTare // 76 // itazca tatraiva vaTe, kAmAkhyA kA'pi yakSiNI / vidyate tAM tadA draSTuM, kamalAkhyA''gatA surI // 77 // tAmabhyutthAya kAmAkhyA'-prAkSIt sakhi ! kuto'dhunA / tvamAyAsIH? kimadrAkSI, kautukaM ? tannivedaya ||78||saa babhANa suvarNAkhyadvIpAt sthAnAnnijAdaham / bhavaddidRkSayA nunnA, prasthitA gaganAdhvanA // 79 // dhAtrIM vicitrAM pazyaMtI, surASTradezamaMDanam / valabhIpuramabhyetya, yadapazyaM bravImi tat // 8 // tatrAsti balabhIpuryA, zreSThI zreSThatamadyutiH / kAmadevAbhidho rUpAta, kAmadeva ivaaprH|| 81 // yena svamaMdireSveva, nyastazastoruvastuSu / pUryate sma zriyo nAnA-sthAnabhramaNacApalam // 82 // tasya nAmnA guNenApi, lakSmyA patnyA samaM 1pazcimAm. 2 gabyUtidvayamAyAte, pra.3 ramA'bhyadhAtU, pra. 4 cakravAkapakSiNAm. 5 AkAzam. 6 vikasitalocanA. . "tatpuruSe kRtibahulam" iti saptamyA luk. 8 SaSThapekavacanam. 9 kAntiguNena. // 115 // Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukham / bhuMjAnasyAbhavanaSTAs-bhISTAH putryaH krmaadimaaH||83|| dhanazrIH samarazrIzca, nAgazrIvimalazriyo / somazrI kamalazrIzca, suMdarazrIguNazriyo // 84 // yugmam // kalAkalApasaMpannA-stAruNyena vishessitaaH| tA devya iva rUpeNa, gIrvANAnaNyamUmuhan // 85 // kumArINAM tAsAM taruNimavane vibhramaghane, lasallAvaNyAMbhaHkizalayitatattadguNatarau / calattabhrUcApaprasRmarakaTAkSoruvizikhai-dheman kAmavyAdho na kati hatavAn kaamukmRgaan||86|| (zikhariNIvRttam) kAmadevaH kanItulyAna, kvApyapazyan varAn varaoNn / tadarthamArarAdhoccai-yathAvidhi gaNAdhipam // 87 // sa di pratyakSastamAcaSTa, tuSTaste karavai kimu / Uce zreSThI sutAnAM me, dehi lokottarAn varAn // 88 // dhyAtvA vinA yako'vAdI-deka eva varaH prH| bhavitA tvattanUjAnA-maSTAnAmapi tuSTikRt // 89 // pANigrahaNasAmagrI, tvaM gRhe kuru tatkRte / lagnakSaNe'hamAneSye, varaM smaramivAparam // 90 // devAdezAt tataH kAma-devo bhRtyairvyadIdhepat / nAnAlaMkAranepathya-maMDapAcaM manoramam // 91 // khAdyAdIni ca bhakSyANi, sa tathA rAzyacIkarat / yathA vitenire tAni, draSTuNAM parvatabhramam // 92 // zubhe dine yavAnusvA, vardhamAneSu saptasu / gAyaMtISu puraMdhrISu, dhavaladhvanibaMdhuram // 93 // nivezyo mayaM pANI, kaMkaNaM kulayoSitaH / varNake svarNavarNAstAH, kanIraSTApi cikssipuH|| 94 // yugmam // sajjayitvA'dhunA tivedi, mAMgalyakalazastanIm / toraNabhUdharAM madhye-kSAmAM kanyAmivAparAm // 95 // svanaMdinIH kulastrIbhiH, saMsnapya * bhUSitAH. 2 zreSThI. 2 zreSThAn. 3 patIn,4 kanyAkRte.5 akArayat.6 sarAveSu.7 piSTa(piThI)mardane. 8 mAMgalyakalazA eva stanau yasyAH sA tAM vedim (corI). Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra paribhUSya ca / varasya mArgayan mArga, kAmadevo'sti maMDape // 96 // yugmam // zreSThinastasya putrINA-maSTAnAmapi saMprati / pAlaca0 vinA'pi varamAzcarya, vartate pANipIDanam // 97 // valabhyAmetadAkarNya, sarva dRgbhyAM nibhAlya ca / ahaM vismayamAnA'nta stvadaMtikamupAgamam // 98 // kAmAkhyA smAha sakhyetad, vIkSe'hamapi saMprati / pratyUce sA'pi yadyevaM, tAgaccha mayA samam // 116 // // 99 // vaTasthitastadAkarNya, puNyasAro'pi vismitaH / svavRttajJApanApUrva, te devyau pratyavocata // 100 // nItvA mAM tatra 31 citraM tad, darzayitvA ca cet punaH / Anayethe yuvAM tarhi, bhavatsArthe samemyaham // 101 // taduktyA mudite devyau, tadevaprerite iva / tadvAkyaM pratipedAte, kaH satAM na hi mAnadaH ||102||tN puNyasAramAdAya, punnysaarmivaatmnH| te devyau jagmatustigma-vegena valabhI purIm // 103 // kAmadevagRhasyAgre, taM muktvA'bocatAM ca te| AyAstvaM prAtaratraiva, nayAvastvAM yathA vaTam // 104 // tataste jagmaturdevyau, tatkautukamavekSitum / mayA dRzyaM kathamiti, dhyAyaMstatra sa ca sthitaH // 105 // tadaiva lagne nediSThe, gRhyatAM svasutAvaraH / uktveti puNyasAraM taM,gaNezaH zreSThine ddau|| 106 // nirIkSya kAma|| devastaM, dIvyataM dasradevavat / nimagnavAnivAmaMda-tamAnaMdapayonidhau // 107 // tadAsyacaMdraM nistaMdra, dRSTvA mNddpvaasinH| pramodamedure kasya, nAstAM nayanakarave // 108 // kvA'haM ke'mI kimetanme, tanvaMtIti vimarzinam / puNyasAraM samAnIya, kAmadevaH svavezmani // 109 // saMnapya divyazrRMgAraM, kArayitvA ca devavat / svakanyAdhiSThitaM mAtR-maMdiraM samupAna 1mAna-satkAraM dadAtIti mAnadaH. 2 kAntimantam. 3 azvinIkumAravat. 4 AlasyarahitaM-tejakhina-niSphalaM kamityarthaH. 5na AstAm iti cchedaH. vicAriNam. 7 mAnaM kArayitvA. 8 mAtRgRham. (mAyA). HAUSSANAXHOSASHXAS A // 116 // Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yat // 110 // yugmam // kanyA nirUpya tadrUpaM, sudhAJjananibhaM dRshoH| kRtArtha manyamAnAH svaM, pratyekaM hRdyciNtyn||11|| kAmo'yaM kimu nissIma-kAmanIyakasaMpadA / yadvA saMbhAvyate tasya, kkeyaM kaayviyogtH|| 112 // astyasmAkaM mahadbhAgya, yadayaM jAyate ptiH| na hi ciMtAmaNiH pANiM, vinA puNyaM prapadyate // 113 // iti dhyAnabhRtAM tAsAM, kaTAkSAH svAgatakri-18 yAm / romAJcena sahotthAya, puNyasArasya tenire // 114 // tribhirvizeSakam // tato'rcitAnAM mAtRRNAM, purato dvijpuNgvH| kumArasya kanInAM ca, pANipadmAnyayojayat // 115 // kumAreNa vadhUbhizca, savyetarakarArpaNAt / parasparAparityAge, vitIrNaH pratibhUriva // 116 // kAkSeNa vIkSamANAstAH, sthAyaM sthAyaM punaH punH| aparcapAzikhAbhaMga-miva kiMcit tadAsscaran // 117 // tatrA''cAreNa no nAza-bhiyA baddhA'JcalAn mithH| AnIya ca vadhUyukta, varaM vedyaMtaraM zuci // 118 // hutvA'nalaM catuSkRtvo, bhramayAmAsivAn dvijH| caturgatibhavabhrAMti, purastAd jJApayanniva // 119 // yugmam // vizve'pi niHsapanaM yat, tad ratnAzvAmbarAdikam / kAmadevaH sa dadivAn , jAmAtre yautakaM mudA // 120 // harSayAmAsa ca prItigaurAna paurAna svabaMdhuvat / divybhojntaaNbuul-duklaabhrnnaadibhiH||12shaattH priyaabhirssttaabhi-rindraanniibhirivaadribhit| kumAraH zvazurAdezA-dadhyAsta sadanaM navam // 122 // aNgsNvaahnaa''laap-pusspptraarpnnaadibhiH| priyAbhirlobhyamAno'pi, priyo'bhidyata nAzmavat // 123 // kiMtu mohitavad dadhyA-vaho puNyasya valgitam / durghaTaM ghaTayatyeva, yajjhaTityeva dehi 1 dRSTvA. 2 kAmasya. 3 nissImakAmanIyakasaMpat. 4 yuvA'yam-pra. 5 gotradevInAm. 6 dakSiNavAmahastArpaNAt. 7 lagnakaH (jAmIna ). 8 aparam apekSya trapA0 anyahetukalajjAzivarabhaMgamiva. 9 prapUjya-vahnau ghRtAdikaM prakSipya. 10 bhramaNam. 11 vivAhakAle labdhaM dhanaM-yautakam . 12 indraH, 13 aMgasaMmaI nam. Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra pAlaca0 // 117 // nAm // 124 // ka sa gopagirigaH, kaiSA ca valabhIpurI / kva tadvAsI kumAro'haM kaitAH zreSThitanUruhaH // 125 // paraM piturupAlaMbha - devIsaMgamanAdinA / matpuNyameva sakalaM, tadidaM paryaNInamat // 126 // manye zloko'pi vAgdevyAH, kRtyenA'nena saMprati / satyArthatAM dadhAti sma, na mRSA devatoditam // 127 // AsAM ca dakSatAM jJAtuM zlokaM svajJApanAkRte / likhitvA yAmi mAM terne, vidaMtyetAH priyA na vA // 128 // iti dhyAnapare puNya - sAre taM maMdirAt tataH / prasthApayitukAmeva, yAtukAmA nizA'jani // 129 // SaGgiH kulakam // atha vaivAhika vizvad, bhUSAM muktvA paraM dhanam / zaMkAbhaMgacchalaM kRtvA, kumAro nirgatastataH // 130 // nitAntaM kAMtabhaktatvAd, guNazrIraSTamI priyA / tatpRSThe niryayau haste, vahaMtI kanakAlaikAm // 131 // sa tasyAmeva pazyaMtyAM, bahidvAraprakoSThake / ekaM lilekha suzlokaH, zlokaM svajJApanAkRte // 132 // puNyasArastato gatvA, pUrvasaMketitA''spadam / samAgaMsta tayordevyo- stadvartma prekSamANayoH // 133 // taM pAriNetra cihnADhyaM dRSTvA devyAvapRcchatAm / tvameva paryaNaiSIH kiM ?, kAmadevakanIrimAH // 134 // kumAreNomiti prokta, smere devyau jajalpatuH / dhanyastvaM pariNimye ya- stAdRzIH padmalocanAH // 135 // puNyasAro'vadat so'yaM, prasAdo yuvayormayi / paMgoriva na cedatra, kathaM syAnme samAgamaH 1 // 136 // tvaM tiSThAsuH pratiSThAsu - rathaveti nivedite / devIbhyAM so'vadannaMtuM pitRRneSyAmyahaM saha // 137 // taM kumAraM samAdAya, vyomnotpatya 1 nagaram 2 pariNatam. 3 sarga 6 zloka 48, 4 lokena. 5 suvarNabhRGgAram 6 gRhadvArapiMDe 7 sarga 6 zloka 186. 8 mArgam ( bATa ).9 " omAGgozca " itipararUpam 10 sthAtumicchuH 11 prasthAtumicchuH 12 A iSyAmi - A iSU di0 la A iN adAdiH la. sarga. 6 // 117 // Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ca tatkSaNam / muktvA ca tadvAbhyarNe, tirodhattaH sma devate // 138 // triyamAjAgarodvignaH, puNyasArastadA kSaNam / zayyAM kRtvottarIyaM svaM, nidadrau pramadoddhuraH // 139 // nirvAsitaM sutaM matvA, puNyasAraprasUratha / tambaMtya maMdamAnaMda, jagAda deyitaM prati // 140 // svAmiMstavAbhavat ko'dya, niMdyo'yaM dhIviparyayaH / yene prANAdhikaH putro, gRhAnnirvAsitastvayA // 141 // athAharata hArAdyaM, yadyayaM bAlyakelibhiH / zikSaNIyastadA samyag niSkASyo na tu bhRtyavat // 142 // smarasi tvaM smarAkAro, niHsutasya sutastava / utpatsyate kathaMkAraM, kiyatA'rthavyayena ca // 143 // asthirasya dhanasyArthe, nirbhartsayati kaH sutam ? / ArakUTakRte ko hi, parityajati kAMcanam 1 // 144 // taduttiSTha sutaM sadyo, mRgayitvA samAnaya / bhokSye prekSya mukhaM tasya nAnyatheti vinizcayaH // 145 // dhanasAro'vadad bhadre !, nirAkartuM kukarmatAm / zikSitastanayo no cenmama prANAdhiko'sti saH // 146 // steyAdikRt tanUjospi, kulapradhvaMsahetave / prANanAzAya pIyUSa - mapi hi kSveDamizritam // 147 // yadi vyasaninaM putraM, zikSayenna pitA tadA / sa tatpApena lipyeta, prajApApena bhUpavat // 148 // ityuditvA caturdikSu, bhujiSyAn preSya satvaram / udatiSThat svayaM zreSThI, puNyasAraM vilokitum // 149 // nagare mitravezmAdau, bahirdevakuleSu ca / naSTavastviva taM zreSThI, nizAM sarvA vyalokayat // 150 // apazyaMstanayaM kvA'pi, prAtardevaniyogataH / sasAra dhanasArastAM, puNyasArAzritAM dizam // 151 // gavyUtidvayamAkramya, so'pazyad vaTabhUruhaH / tale suptaM sutaM pAri - NetraveSAdibhAsuram // 152 // upasarpati yAvat taM pitA pramada 1 rAtriH 2 harSotkaTaH, 3 mAtA. 4 patim 5 dhIviparyayeNa 6 pittalakRte 7 viSa0, 8 sevakAn. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra pAlaca0 // 118 // meduraH / tAvat so'pi jajAgAra, kumAraH kalahaMsavat // 153 // lajjamAnaH samAno'pi sa bhAlaspRSTabhUtalaH / avandiSTa pada vasu - vineya iva sadguroH // 154 // nirbharaM parirabhyoccaiH, sravadazruvimizradRk / avocat tanayaM tAto, vinayaM zikSayanniti // 155 // tarjayannapi tAtaH syAt, sutasya hitahetave / vikAzAyaiva padmasya, tApayannapi tApenaH // 156 // azikSitaH suto naiva, mahattvamadhitiSThati / aghRSTaM kimu mANikyaM, mahArghatvamupaiti hi 1 // 157 // tvaM vAGmAtreNa ced vatsa !, pUrvedyuH zikSito mayA / niryAto'si kathaM gehAd, dehAjjIvitavajjavAt // 158 // tvadviyogA'nalappuSTI, nAznAti jananI tava / tvannimittaM nizAmenAM, bhrAmyaJ zrAnto'hamapyalam // 159 // duHkhadhvAntA'pa he vatsa !, tvayyA''yAte punargRham / viDaMbayatu mArtaMDa - maNDalAdhiSThitaM nabhaH // 160 // ityAdyuktvA kare dhRtvA, puNyasAraM balAdapi / prasthitaH susthitAsstmA'sau, dhanasAro gRhaM prati // 162 // SaGgiHkulakam // pitrA samaM gRhaM prAptaH, puNyasAro'tha dRSTavAn / padminImiva niSpadmAM, | jananIM svavinAkRtAm // 162 // hRtahArAdatizreSThaM, hAramuttArya kaNThataH / dattvA ca prAbhRtavyAjAd, vinayAt tAM nanAma saH // 163 // avaziSTAnalaGkArA - nupadIkRtya cAkhilAn / janakAya dadau puNya-sAro hRtadhanA''spade // 164 // punaH punaH sa pRSTo'pi pitRbhiH putravatsalaiH / pANigrahamahaM naiva, gUDhamantramivAvadat // 165 // tatastathA kumAro'bhUd, dharmaniSTho yathA'khilam | kulamapyapunAd gaurI-guruM gaMgApravAhavat // 166 // itazca sA guNazrIstaM, prabhAte'pyanupAgatam / patiM vIkSya vilakSAsssyA, svasRbhyastadacI (ca) ktht||167||taashc sA'pi ca 1 sUryaH. 2 dagdhA, 3 nirgatA padmA lakSmIH zobhA vA yasyA sA tAmiva 4 himAlayam . sarga. 6 // 118 // Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SACASSAGESWARGAARS* sambhUya, gRhodyAnAdibhUmiSu / sampazyantyo'pi na prApuH, patiM puNyamivAtmanaH // 168 // tatsvarUpaM parijJAya, kAmadevaH sutAmukhAt / mRgayAmAsa sarvatra, puNyasAraM purAntare // 169 // tatastaM kvApyanAsAdya, mArgapAtitaratnavat / nimagna iva duHkhAbdhI, zreSThI kaSTamayo'jani // 170 // aSTau tattanayAH preyo-viyoge navadamravaH / hRtaprANA ivAtyuccai-revaM parididevire // 17 // hA kAnta ! svAntavizrAnta !, hA nizAnta! gunnaavle| hA smarAkAra ! hA prANA-dhAra! hA hAranirmala! // 172 // yadasmAn pariNIya tva-mahAsIbaddhavairavat / kUpe nikSipya tadraju-cchedamAtanuthA na kim ? // 173 ||nlo'pi tyaktavAn patnI, kaSTamAsedivAn param / tvaM tu kaSTaM vinA'pyasmAn , aho ? te puruSavratam // 174 // asmAbhiH | sevyamAno'pi, bahudhA paramAptavat / mumukSure(ri)va tvaM nAtha !, sanmukhaM naiva dRSTavAn // 175 // asmAkaM mandabhAgyAnAM, tvAdRzaH syAt kathaM patiH / kaTutumbIlatAnAM hi, na klpdrumsNgmH||176 ||re yUyaM vrajata prANA!, jIva ! tvamapi yAhi re |re hRt! prasahya dahyasva, re deha! bhava bhasmasAt // 177 // yadyaSmAkaM samastAnAM, sa svAmI gatavAn kacit / yUrya sthitvA vinA tena, kimartha sAdhayiSyatha // 178 // saptabhiH kulakam // kAmadevo'tha rudatIH, svasutAHpratyavocata / mA sma tAmyata he vatsA ! yUyaM varayituH kRte // 179 // bhavatIbhyaH purA'dAyi, yenaiSa pravaro vrH| sa eva punarAnIya, dAsyatyenaM gjaannH||180|| ahamArAdhayiSyAmi, tadarthamadhunaiva tam / ityudIrya kathaMcit tAH, putryaH pitrA prabodhitAH // 181 // 5 guNazrIratha tatputrI, zAradAvad vizAradA / zokaM kRtvA manAk stoka, cetasIti vyacintayat // 182 // sadAkAraparijJAta 1 paramAtmavat , pra. 2 kamartham , pra. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga. 6 kumArapAlaca. // 119 // buddhibhAraH priyaH sa naH / tyajan kuto'pi svaM rUpa-mavijJApya kathaM tyajet // 183 // manye patirbahiri, gacchaMstuccha vilambitaH / nizcitaM likhati smaiva, kiJcijjJApayituM nijam // 184 // pazyAmIti samutthAya, guNazrIratisatvaram / / hai upetya tatra ca zloka-mekamevaM vyalokata // 185 // tribhirvizeSakam ||"k sa gopagiriH kveyaM, valabhI ka vinaaykH| dUrAdetya kumAro'tra, pariNIya kanIryayau" // 186 // tasya darzanataH patyu-darzanAdiva modinI / setthaM samarthayAmAsa, tadartha mativaibhavAt // 187 // nUnaM gopagiristhAna-vAsI dAsIkRtasmaraH / asmatpatistato'traina-mAninAya vinaaykH||18|| asmaddAkSyaparIkSArtha, zlokamenaM vilikhya saH / muktvA cAsmAn gato geha-maho? tasyAtidhUrtatA // 189 // sA nizcitya patisthAnaM, jagAda janakaM nijam / zlokenAnena vijJAtaM, mayA patipuraM pitH| // 190 // tataH prahiNu mAM tUrNa, vANijyavyAjato yathA / gatvA gopagiri kAnta-mAnayAmi svbuddhitH|| 191 // kAmadevo'vadaj jJAtaM, patisthAnaM tvayA param / tannAmAdyaparijJAya, vatse ! tvaM jJAsyase katham ? // 192 // kiJca mArgo'tidurgo'sti, luTAkaiH paritaH sthitaiH / dRSTvA tvAM ca surastrIvad, grahISyanti smraaturaaH|| 193 // tasmAdatraiva tiSTha tvaM, vatse ! mA sma zramaM vidhAH / kArayiSye'ha | meva drAga, nijAptaistadgaveSaNam // 194 // guNazrIssmAha tatyAja, so'smAn dAkSyadidRkSayA / tait syAd vyaktaM tadA'smAbhiH, svayaM jJAyeta yadyayam // 195 // mArgopasargasaMsarga-pratighAtAya ca svayam / tvattaH puMveSamAdAsye, rkssaayntrmivaatmnH||196|| tAta! tvaM jananI ceyaM, bhaginyaHsakalA imaaH| yUyaM zRNuta niHsImAM, pratijJA maamikaamimaam||197|| 1 bhAvaH, pra. 2 AtmIyam. 3 dAkSyam. SOSIAALISESSISSA Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNmAsyA nijakAntaM ce-nA''nayAmi nayAM'mitam / tadA vizAmi tatraiva, citAvahI pataMgavat // 198 // tato ramye dine tAta-datta'veSabhAsurA / janakAdInanujJApya, guNazrIzcalati sma sA // 199 // tadIyA gotriNo'nye'pi, vyavahAra-| vidhitsayA / pratasthire'tisausthyena, tatsArthe'nahAriNi // 20 // valabhIto vinirgatya, guNazrIH svajanaM jagI / guNacandra iti khyApyaM, mannAmA'taH paraM jane // 201 // tuMgaM turaMgamAruhya, guNazrInaraveSabhRt / rakSantI svAMgavat sarva, sArthamunmAdisAdibhiH // 202 // dAnaM sAnandamarthibhyo, dadAnA'tivadAnyavat / smarantI ca patizlokaM, prApa gopagirevahiH| // 203 // yugmam ||dhnyN puramidaM yatra, madIyo vasati priyaH / iti romAJcitAGgI sA, tdpshynmuhurmuhuH||204|| tAvat 4 samarasiMhasta-rapurezo mAgadhabrajAt / guNazrIvilasaddAna-toSitAditi zuzruvAn // 205 // valabhIpurataH zreSThi-kAmade-16 vasya nandanaH / guNacandro guNI prAtaH, puramadhyamupe(pai)Syati // 206 // tato rADUmAnadAnAya, guNazrIsanmukhaM mudA / sacivAn preSayAmAsa, pratidehAnivAtmanaH // 207 // kAmadevasutA prItyA, tAMstathopAcarat svayam / yathA te tadguNakrItA-stadIyA iva jajJire // 208 // svaM sArtha bahirAvAsya, zrIgopagirinAyakam / pradhAnaissaha sA'pazyad, guNazrInaraveSiNI // 209 // raJjayAmAsa cAnekai-dezyairdivyairupAyanaiH / lokAtizAyibhistaistai-vinayAdyairguNairapi // 210 // dattvA samarasiMho'pi, svasaudhasavidhe gRham / Anandya cAtitheyIbhiH, kriyAbhistAmatiSThipat // 211 // AgrahAt tasya bhUpasya, guNazrIretya nityshH| vAradvayaM tadAsthAnI, paricaskAra mitravat // 212 // adrAkSIcca gavAkSasthA, svapriyajJIpsayA 1 nayenA'mitam-aparicchinnaM-vizAlanayamityarthaH. 2 vyApAra vidhAtumicchayA. 3 azvavAraH, 4 sva-pra. 5 dezeSu jAtAni dezyAni taiH. 9 bhUSayAmAsa. RIMCAPSUPTASCARICE Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga.6 kumArapAlaca. // 120 // SOCIOCCESSORIES STOG mhH| purato'nekazaH paurA-nehireyAhirAparAn // 213 // yAtAyAtaparaM dRSTe-ragrato'pi patiM puram / puNyasAraM na vetti sma, samyak paricayaM vinA // 214 // nAmAkAraparijJAnaM, vinA priyamajAnatI / adaMdahyata sA kAma, vahnispRSTeva padminI | 3 // 215 // puNyasAro'pi tAM zRNvan , kAmadevasya nandanam / zvazuryanizcayAbhAvA-nmandAkSAcca dadarza na // 216 // anya dA'bhyudyadAmoda-meduraizcandanAdibhiH |suprvpNkjaakssiivd, vAsayantI dizo daza // 217 // nijAGgasaGgIpuruSo-citazRGgArabhaMgimiH / mohayantI manaH kAma-devavat paurasubhruvAm // 218 // gacchantI rAjasevArtha, tAM guNazriyamaikSata / vAtAyanasthA madana-vatI samarasiMhabhUH // 219 // tribhirvizeSakam // tadrUpadarzanAdeva, makaradhvajamArgaNaiH / hRdi viddheva sA bhUpa-putrI cintitavatyadaH // 220 // vandivRndastavaiH pUrva, tato gandharvagItibhiH / tadanvAmodavAtena, jJApitaH ko'yamuttamaH ||221||kaamH kimeSa ? so'naMgaH, kiM dasraH? se dvitIyabhRt / kimailaH? sa babhUva prAk, kiM devaH so'nimeSahakU // 222 // anaMgazcet tapastatvA, prAmotyanupamaM vapuH / tadetadupamAmAna-pAtraM bhavati nA'nyathA // 223 // asau vIkSitamAtro'pi,18 kApazyatoharavanmama / harate hRdayaM kizcit , na vedayatra nibandhanam // 224 // jIvitaM yauvanaM cApi, tadaivaitat phalegrahi[] purUravA ivorvazyA, yadA'yaM me priyo bhavet // 225 // paJcabhiH kulakam // atha tasyAM prayAtAyAM, dRSTimArgAt guNa|zriyAm / zUnyeva sA'nuyuMkta sma, sakhI ko'yaM pumAniti ? // 226 // zaMsati sma vayasyA tAM, daakssyaallkssittnmnaaH| guNazriyaH kuto'pi prAk, sthAnAdyaM jJAtapUrviNI // 227 // ayaM vareNyalAvaNyo, guNacandra iti shrutH| zreSThinaH kAma1 gamanAgamanakriyAtatparAn. 2 zvazurasyApatyaM pumAn, 3 lajjAtaH. 4 devAMganAvat, 5 azvinIkumAraH sadvitIyaH-dvau sta ityarthaH. 6 purUravas rAjA-urvazIvallabhaH. // 120 // Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ku.pA.ca. 21 | devasya tanayo vinayottamaH || 228 || vyavasAya cikIratrA'' - yAtaH zrIvalabhIpurAt / bhavattAtasya nissIma - premapAtraM pravartate // 229 // yugmam // anena vartmanA saiSa, tvattAtasyoparodhataH / kalAkelikalo rAja- kulaM gacchatyanAkulaH // 230 // asmin puraM surodyAne, sphurattaruNasattarau / ayameva vapurlakSmyA, pArijAteti samprati // 231 // etadIyA guNAH sphAra - saurabhAH kamalA iva / sakarNairvarNitAH kasya, na bhavantyopakarNikAH // 232 // tAmeva kAminIM dhanyAM manye'haM bhAgyavaibhavaiH / yA'sya pANigRhItI syAt, rohiNIva sitadyuteH // 233 // sakhImukhAditi zrutvA, guNazrIguNagauravam / tasyAM madanavatyAsId, vizeSeNAnurAgiNI // 234 // yauvanAdhiSThitAnAM syAd, manaH prAyo vivekamuk / guNazriyAM striyAM sA strI, rajyati smAnyathA katham ? || 235 || yadvA na yauvanasyaiSa doSaH kintu vidherdhruvam / asthAne'pi balAt prema, yaH kArayati cetasA // 236 // tataH sA tadguNaughasya, smAraM smAraM smarAturA / mahAmohAndhajambAle, majjati sma kareNuvat // 237 // snAnAMgarAgatAMmbUla - gItanRtyotsavAdikam / viSavanna mude tasyA, virahiNyA vyajRMbhata // 238 // puSpacApapratApotthastasyAstApaH sa ko'pyabhUt / yatrAbhuvan ghRthopAyAH, pratikUle vidhAviva // 239 // jalajalajajalodracandanasyandacandra - prabhRtibhiratizItaiH zAntimAyAti tApaH / vapuSi virahabhAjAM tvedhate taiH sa kAmaM, kathamiti viSamo'yaM zabhyatAM tadbhiSagbhiH // 240 // ( mAlinIvRttam ) viyuktacakravAkIvad, viklavAM bIkSya tAM rahaH / dakSA sakhyAcacakSe'tha, nAmnoktyA'pi priyaMvadA // 241 // bAdhate tvadvapurvyAdhi - rAdhirvA ko'tidurdharaH ? / tapartuneva vallI tvaM, zocyA yenedRzI 1 purameva surodyAnaM - nandanavanaM tasmin 2 AcArArthe vipU 3 upakarNe bhavA aupakarNikAH. 4 UDhAstrI. 5 jalenAdrakRtaM vyajanaM-jalArdrA 6 tApaH, Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 12 // ORGARSAMACARE kRtA // 242 // sA jagAda gavAkSAgre, gacchan dRSTastadA mayA / yaH kumAraH prabhAsphAraH prabhAkara ivaaprH||243 / / tasminnidhyAnamAtre'pi, mudA sphAritadRgdalA / padminIvAnuraktA'smi, jAtA'smIhak tu tatkRte // 244 // samprati vyomni | dikcakre, pRSThe pAyeM puro'pi ca / tamevaikaM viloke'haM, brahmAdvaitamivAtmavit // 245 // sa tadA dUrato'dArza, zItAMzuriva shiitlH| adhunA hRdayasthAsnuH, kathaM dahati vahnivat ? // 246 // duHkhasyaitannidAnaM te, nyavedyata mayA skhi!| taccintaya tadAptiM me, yadi maddhitamicchasi ? // 247 // priyaMvadoce vedyevaM, vayasye'haM manastava / viduSya'pi yadaprAraM, kevalaM narmakarma tat // 248 // zreyase preyase tasmai, kiM mudhA hRdi khidyase? / yad yogyayorna yogaH syAd , durghaTaH svarNaratnavat // 249 ||raajnyH kanyA'si dhanyA tvaM, guNacandraH sphurdgunnH| yuvayorghaTanAyAM hi, kiM nyUnaM nanu valgati ? // 250 // vilokyate'nukUlatvaM, kevalaM prabalaM vidheH| avazyaM yasya vazyAni, kAryAni nikhilAnyapi // 251 // dRSTo vidhirapi prAyaH, sodyogo yogyayojane / gaurIgirIzayoH padmo-pendrayoH sNgmaanmithH||252|| tvanmAtre praNigadyaitat, kAraye'dya tathodyamam / yathA bhavati te'bhISTaM, kaSTaM mA sma kRthAH sakhi ! // 253 // AzvAsyeti sutAM rAjJaH, sAtadaiva priyaMvadA / tajananyAH puraH sarva, tavRttAMtaM nyavedayat // 254 // jJAtvA madanavatyAstat, samarazrIrmanISitam / ekAMte nijakAMtAya, kathayAmAsa sAdaram // 255 // nRpaH samarasiMhastA-mAha sma suciraM mama / astyeva devi ! tvatputrI-pANigrahamahodyamaH // 256 // kiMtu tAdRgvarAbhAvA-danudyama ivAsmyaham / paraM bhavyamabhUd raktA, guNacaMdre yadAtmajA // 257 // 1 dRSTamAne. 2 tamaukam, pra.3.pra. 4 lakSmIkRSNayoH. 5 vAMchitam. 6 utsavaprayatnaH. CASSORSCORRESS // 12 // Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mo'yaM vareNyazrIH, puNyairevApyate priye / / paraM vaNiksuto'stIti, ciMtA manasi me manAka // 258 // rAjJI hRSTA! samAcaSTa, svAmizciMteyamujjhyatAm / vANijA hi na sAmAnyA, lokottaraguNatvataH // 259 // kulaM zIlaM sadAcAro, viveko vinayo nyH| zreyasyaM ca yezasyaM ca, vaNikSvevAkhilaM kila // 260 // tadiyaM dIyatAmeva, guNacaMdrAya naMdinI / / saMbaMdho'stvanayoH zlAghyaH, kaumudIcaMdrayoriva // 261 // aMgIkRtya priyokaM tat , tatkSaNaM kssonnivllbhH| guNazriyaM samAkArya, rahaH kAryavicivAn // 262 // daivAt priitiltaavaad-sauhaardmidmaavyoH| jajJe tad yena na vApi, dIpyate kiMcidaMtaram // 263 // adhunA tadhaDhatvAya, tvamaMgIkuru me'GgajAm / yadpasya puraH sarvA, devyo bahutRNaM guNin ! // 264 // ciMtA''cItA guNazrIstaM, jagau gopagirIzvaram / saMbaMdho'yaM prajAbaMdho!, kathamaucityamaMcati // 265 // va vivasvAn ka khadyotaH, va meruH kva ca sarSapaH kva kalpadruH vadhattUraH, kamANikyaM va krkrH||266||v devaH zrIjitazrIdaH,kA'haMraMko vnniksutH| na mahodadhisaMbaMdhaM, taDAgo'rhati kahiMcit // 267 // yo devavat sadA''rAdhyo, dUrasthaireva yatnataH svame'pya spRhaNIyaM ta-sutAvivAhasAhasam // 268 // na sAjAtyaM na tulyaddhi-rekatrAvasthitirna me / na mAtApitarAvatra, kathaM kAryamidaM bhavet // 269 // punastamAlapad bhUpaH, svarUpaM yadidaM tvyaa| vijJapyate sma tat sarva, vidannasmi hRdntre||270||prN kadA'pi tvAM dRSTvA, deve devIva matsutA / tvayyanvarajyatAtyartha, prArthaye'haM tataH kRtin ! // 271 // tasmAd dhanAdisaMkocaM, pitrAderapi cottaram / pratyAdizya madAdezaM, premavRddhyai pramANaya // 272 // gADhamAgrahamAlokya, gunnshriidhrnniishituH| * vaNijo hi, pra. 1 zreyastvam. 2 yazastvam. 3 zobhate (dRzyate). 4 vyAptA. 5 sUryaH. 6 zriyA jitaH zrIdo:-dhanadoH yena saH.7 nirAkRtya-dUrIkRtya. ROCESSION Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 122 // vRddhAnApRcchaya dAsyAmi, prAtaruttaramityavam // 273 // tato'bhyetya nijaM vezma, vismerA kaamdevbhuuH| tacchIsamarasiM | sarga.6 4 hasya, vAkyaM vRddhAgrato'bhyadhAt // 274 // anvayukta ca kiM yukta-matra vRddhA ! nigadyatAm / devena kIdRze kArya saMkaTe pAtitA'smi hA // 275 // ekato'yaM nRpaH putrI, datte tattvamasaMvidan / anyato'haM kRtacchadma-paunI nArI karomi kim ? // 276 // prAduSkaromyatha svAtma-rUpaM taya khile pure| viDaMbanA mamoccaiH syAt , priyaprAptizca no tathA // 277 // guNazrIvAcamAcamya, kiMcid ramyaM taduttaram / dhyAnAdapi na pazyaMto, vRddhAstAmAcacakSire // 278 // vAkenaiva vRddhAH smo, na vayaM zuddhayA dhiyaa| cintayanto'pi teneha, kiMcijjAnImahe na hi // 279 // tvabuddhireva sarveSu, kAryeSvAyAti dhuryatAm / yathocitaM tvamevoccai-yAtvA vatse ! vidhatsva tat // 280 // guNazriyA tato'dhyAyi, niSiddho'pyeSa bhUdhavaH / na sthAsyati dhruvaM kanyA-pANigrahamahAgrahAt // 281 // na cArvAka svapriyaprApteH, strItvaM vaktuM / mamocitam / pariNedhye'dhunA tasmAt, puMveSasthA nRpAtmajAm // 282 // SadbhirmAsaiyadi prAptaH, preyAnatra mayA tdaa| bhUpAtmajA'pi tasyaiva, bhavitrI prANavallabhA // 283 // atha naiva priyaH prAptaH, pramIyAM tadA mayi / yathecchaM tanutAM rAja-naMdinI svamanISitam // 284 // tataH prAtarnupAsthAnI, puNyasArapriyA'gamat / tannibaMdhAt prapede ca, tatputrIpANi-| pIDanam // 285 // zrutvA madanavatyAsIt , tamudaMtamanaMtamat / strINAM prAyaH pi~yaprAptiH, sudhAto'pyadhikAyate // 286 // // 122 // bhUpaH samarasiMho'tha, prItastucchetarotsavaiH / tayA guNazriyA sAkaM, svakanI paryaNInayat // 287 // guNazrIpANinA spRSTA, 1 AzcaryavatI. 2 apRcchat. 3 kAryavaiSamme. 4 puMso bhAvaH pauna, kRtaM chadmanA paunaM yayA sA. 5 vicAraNAdapi. 6 mRtAyAm 7 khavAMchitam. 8 patiprAptiH, Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CAN citte madanavatyadhAt / yaM saMmadaM na so'dhvanyo'-bhavat kavigirAmapi // 288 // tadA baddhAJcalA gopa-girinAthasutA'Jcale / guNazrIvedimadhyasthA, vismitA dhyAtavatyadaH // 289 // kalayitumalaM sarvadrIcI kavipratibhA na yat, pravizati manaHsphUrtiyasminna viSTapalaMpinI / vilasati na yajyotirjJAne'pyanAgatavedake, tadapi sahasA kArya daivastanotyatikautakam // 29 // (hariNI vRttam ) adRSTamazrutaM cApi, vidadhe vidhinA'tra yat / hRNIyamAnahRdayaM, strIpANigrahaNaM striyA // 291 // pANimuktikSaNe kSoNI-zvaraH zreSThitanUrahe / hAstikAzvIyahemAdyaM, mAdyatprItiH pradattavAn // 292 // yutA samarasiMhAdyaiH, prAptairnAsIracAritAm / tAM samAdAya madana-vatI sA svagRhaM yayau // 29 // kArayitvA'ntarA''vAsaM, vipulaM nijacittavat / guNazrImaMdiraM tatra, rAjaputrImatiSThipat // 294 // tataH sA svaparIvAra-mityUce cturaashyaa| nirUpyaM na svarUpaM me, purato'syAH kadAcana // 295 // goSTyAM sudhAsadharmAyAM, pravRttAyAM mitho nizi / svaM nihotumanAH|| smAha, guNazrInRpanaMdinIm // 296 // priye ! vratavizeSasya, paryupAstikRte mayA / SaNmAsIpramitaM brahma-vratamastyurarIkRtam // 297 // mAsA dvitrA gatAstatra, tasminnavasite sati / tvayA sAdhaM pravardhiSNu-premA bhokSye'nvahaM sukham // 29 // tAvat tvaM mA sma dUnA'bhU-revamAzvAsya tAmasau / goSThyA bhUSAdidAnaizca, prINayAmAsa nityshH||299|| caturbhiH kalA181pakam // anaMgaraMgabhaMgena, khinnA madanavatyapi / kathaMcid divasAna kleza-vivazAnatyavAhayat // 30 // puNyasArakumAro'tha, kAmadevabhuvA samam / dRSTvA madanavatyAstaM, pANigrahamahotsavam // 301 // sarvathA'pi parityakta1 agresaratAm - agragamanatAm. 2 AvAsam antarA-zrAvAsamadhye. 3 brahmAte samApte sati. 4 guNazriyA, guNacandreNa vA. AAKAASAN Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra pAlaca. // 12 // SUCCAAAAA tadIyAptimanorathaH / himakliSTedumaMdazrI-manasi dhyaatvaandH|| 302 // yugmam // mayA madanavatyartha, prArthitA prAk sarasvatI / Aha sma zlokamekaM mAM, sA tatprAptinibaMdhanam // 303 // smarato'pi tamantameM, maMtravat tatsamIhayA / kumAro guNacaMdrastAM, pariNinye'nurAgiNIm // 304 // zlokena vaMcayAmAsa, vANI dhUrteva mAM kutH| dhyAnAt pratyakSayitvA tAmupAlapsyetamAmaham // 305 // puNyasArastato dhyAna-prakaTAM vAgadhIzvarIm / mahatIbhaktirAnamya, yojayitvA karau jagau // 306 // devi ! zlokastvayokto'bhU-nmahyaM nRpasutAptaye / mayi takSyAyake'pyAsIt, sA parasya parigrahaH // 307 // uktiryadi tvadIyA'pi, mRSodyatvena dUSitA / bhAnuprabhA tadA kiM na, syAt tamizre(ne)Na mizritA ? // 308 // tvayA'pi vaMcito'haM ced, vAtsalyarasakulyayA / vaMcayitrI dhruvaM tarhi, putraM mAtA'pyataH param // 309 // vANI babhANa mAM vatsa!, kimupAlaMbhase mRSA ? / daivIvAra merucUleva, na calatyeva karhicit // 310 // vaMcaye'haM prapaMcena, sAmAnyamapi no janam / nirvyAjaM bhaktibhAjaM ca, kiM punastvAM narottamam ? // 311 // adyApi rAjaputrIM tAM, svavadhUM ced vidhitsase / nirmimISva tadA mitraM, kAmadevatanUruham // 312 // devyAmuktveti yAtAyAM, puNyasAro vyacArayat / adhunA'pi jagAdeyaM, |kimetadasamaJjasam // 313 // parakIyA priyA sA''sIt, parastrIvimukhastvaham / tanme kathaM bhavitrI strI, vaMcito'smi punarbuvam // 314 // tathApi guNacaMdreNa, sArdhaM nirmAya sauhRdam / zrutAdhiSThAyikA''diSTa, vitaniSye priyepsayA // 315 // tataH sa dhiSaNAsAraH, puNyasAraH svamAnase / guNazriyaM sakhIkartu, kAmayAmAsa tatkSaNam // 316 // guNazrIrapi kAMtasya, 1 tuSArakaNA reNukaNA vA himam. 2 mahatI bhaktiryasya saH. 3 mRSAvacanatvena. 4 vidhAtumicchasi. 5 priyAmApnu micchayA. // 123 // Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ESSASA *** kiMvadaMtImapi kvacit / avidantI vidhApya drAga, vedI dvArabahirbhuvi // 317 // tatra sthitvA svayaM bhRtyai-vANijyAcaM vyadI-18 dhapat / vyavahAracikIH preyAna, kadA'pyatrA''patediti // 318 // yugmam // puNyasArastadA vedyA-mupaviSTAM guNazriyam / |saMgatuM gatavAMstuMga-caMgaraMgataraMgihRt // 319 // dUrato'pi samAyAMtaM, guNazrIH prekSya taM puraH / ajAnAnA'pi kAMtaM svaM, hai pramodAdvaitamAsadat // 320 // prathamaM racayAmAsa, sA'bhyutthAnaM hRdA mudA / vistRtAbhyAM tato dRgbhyAM, tadanvaGgena taMdU prati // 321 // padAni katicid gatvA, nivezya svAsane'dbhute / vAcA sudhAmucA sA taM, vArtayAmAsuSI ciram // 322 // 6 puNyasAro'pi tadRSTi-tadgoSThIrasamApiban / nimagna iva pIyUSa-payodhau nidadhau mudam // 323 // mithaH strIpuMsabhAvaM tau, na yadyapyavajagmatuH / tathApi tanmanonetre, nistuSaM sukhamApatuH // 324 // nUnaM haGmanasI eva, priyApriya-1 | vivecinI / syAtAM sadyo'pi tadRSTyA, prItidveSabhRte hi te // 325 // svacittamiva taccittaM, prItaM prekSya svsnnidheH|| puNyasArastvayA sArdha, maitrI me'stvityayAcata // 326 // abhASiSTa guNazrIstaM, maitryai me keyamarthanA / na hi pIyUSapAnArtha, prArthyate ko'pi kutracit // 327 // so'pi syAd dhanyamUrdhanyo, yaste dAsyamapi zrayet / kiM vAcyaH sa tu yaM prItyA, tvaM vayasyIyasi svayam // 328 // iti tajalpitAnalpa-pramodAmodameduraH / prIti guNazriyA sApha, puNyasArazcakAra saH | // 329 // ekatrAvasthitikrIDA-sUktasArakathArasaiH / tatpremendukararvArddha-rivAvardhiSTa saMtatam // 330 // ajaniSTa tayorakyaM, manye'nyonyAnuvedhataH / anyathA kathamApannau, tadAtmAnau sarUpatAm // 331 // evaM priyollasatprIti-hRSTA sA zreSThinaM1 avidaMtI, pra. aditI, pra. 2 antarbhUtaNijarthaH pA dhAturatra, 3 AtmanaH vayasyamicchasi. 4 atiharSarUpagaMdhena puSTaH. 5 saMbandhataH. 6 samAna (eka) rUpatAm . * * Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca. // 124 // CROSAGACARRORSCRIKARAN dinI / SaNmAsIM saptabhirghau-rapUrNAmatyavAhayat // 332 // tathApi svapriyodaMtaH, kvApi nA''pi tayA yadA / tadA mRtyukRte'vAdi, vijane svpricchdH|| 333 // pratyajJAyi mayA pUrva, paDirmAsaiH patiM yadi / ma prApnomi tadA vahnau, satIvat svaM juhomyaham // 334 // krameNa sA'ticakrAma, priyaH prApto na kutracit / tadadya nagarAd bAhye, racyatAM caMdanazcitA ||335||tyaa girA jvlddaav-kiilyevaakuliikRtH|vyaajhaar parivAra-stAMprati skhaladakSaram // 336 // adyApi tvatpratijJAyAM, sptdinyvshissyte| nizcitaM lapsyate kvA'pi, mRgyamANaH ptistv||337||athaabhaagyaann sa prApta-stathApi na taivocitH| bhRtyuH sAdhayituM yena, tathA jIvasya durgtiH|| 338 // durlabhaM nRbhavaM prApya, dharma nirmAhi nirmalam / yasmAdihe. psitaM sarva, paraloke ca sdgtiH|| 339 // bhave bhave vivoDhA'sti, dhrmstvtyNtdurlbhH| zaile zaile dRzadrAziH, padmarAgaH kacit punH||340|| tatpidhehi matiM mRtyo-nidhehi sukRte mnH| vidhehi svajanodgIrNa, dhehi jiivitmaatmnH||34|| tataH zreSThisutA''caSTa, sAkSepaM svajanAn prati / vidadbhirapi maccittaM, bhavadbhiH kimudIritam // 342 // iyatkAlaM na yo labdhaH, so'dhunA labhyate katham / / janmanyapi na siddhaM yat, prAMte sidhyati tat katham // 34 // tadalabdhau ca jIvAmi, kathaM bhaktvA''tmasaMgaram ? / ekaM duHkhaM priyAbhAvo, dvitIyaM vAgasatyatA // 344 // mama vallabhato'pyasti, satyamatyaMtavallabham / tat kIhara vyavatiSTheta, saMgaro yadi bhNgurH||345|| Apat samApatata saMpadapaitu dUraM, jJAtiH parityajatu sarpatu caapkiirtiH| 1 AtmAnam (deham ). 2 SaNmAsI. 3 kartari SaSThI. *karmaNi prathamA. 4 kAraNena. 5 evaM bhatyunA. (patiH. . raktavarNamaNi vizeSaH pravAko vA 5(cunI-pokharAja). 8 jAnadiH. 9 kathitam. 10 pratijJAm. 11 patito'pi. 12 satyam. MOCRACCALE+ // 124 // Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / AtmA prayAtu sakalaM kulamaMtametu, na svIkRtaM kRtadhiyastadapi tyajati // 346 // ( vasaMtatilakAvRttam ) tadadya duHkhamokSAya, nirmAtI dharmakarmavat / maraNaM vAraNIyA'haM na bhavadbhiH kathaMcana // 347 // evaM svajanamAtrodhya, citAM zrIkhaMDasaMcitAm / guNazrIstatkSaNaM tena, bahirdeze vyadIdhapat // 348 // paricchadena sarveNa, zokoccaiH sravadazruNA / vRtA sA'zvoraiMsaM zritvA, citApArzvamazizriyat // 349 // tannizamyAnalajvAlA - jAlA''cAMteva cetasi / pratiromajvalattIvrazUcIviddheva vairmaNi // 350 // dhArAlenAzruvairSeNa, vArSikAMbudavIcivat / prathiSThamapi paMthAnaM, janayaMtIva paMkilam // 351 // prANAnniSkAzayaMtIva, muSThighAtairurastaTAt / tadaiva vihvalIbhUtA, pRSThe madanavatyagAt // 352 || tribhirvizeSakam // rAjA'pi rAjaloko'pi, pauravarNo'pi duHkhitaH / tatrA''jagAma vegena, "taM nivArayituM mRteH // 353 // Uce samara siMhastAM / vatsa ! svajanavatsala / akasmAt kAraNAt kasmA - mriyase / klezavAniva // 354 || nyUnaM kimapi te vastu, nyakkRto'syatha kenacit / iSTAnAM kimutAniSTaM kiM te duHkhaM nivedaya 1 / / 355 // idaM vapuriyaM lakSmI-riyaM strI svajano'pyayam / etat sarva vRthaiva tvaM na parityaktumarhasi // 356 // tvaM vAGmayAbdhipArINa - stvaM kalaikaniketanam / svaM dakSazekharo brUhi, kimityevaM vyavasyasi 1 // 357 // evaM nRpeNa pauraira -pyuccaiH pRSTA'pi sA tadA / vigopanabhiyA svasya, nAbravInmRtyukAraNam // 358 // paMcabhiH kulakam // tataH karNe lagitvA''tma - vRddhAnAM zreSThinaMdinI / uvAca vAcikInyevaM, pitrA - 1 nAzam. 2 mukhyAzvam. 3 vyAptA. 4 zarIre 5 dRSTayA 6 pRthutaram, praviSTam pra. 7 guNacaMdra tAM pra-guNazriyam 8 guNazriyam 9 tiraskRtaH. 10 mAtRpitrAdInAm 11 kutsanabhayAt. 12 saMdiSTAH vAcaH - vAcikAni ( saMdezA ). Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga.. kumArapAlaca. // 125 // dIn prati diingiiH|| 359 // praNAmametamantyaM me, jAnItaM pitarau yuvAm / kSamethAM ca madAgastad, yat kRtaM zaizavAdapi // 360 // anyA'tidhanyA kanyA syA-diMdujyotsneva modinI / pitrorahaM tu pApAtmA, tapazrIriva taapinii||36|| he svasAro'nale'sAraM, hutvA jIvitamAtmanaH / tathA zIghraM samAyAta, yathA milata me puraH // 362 // sakhyaH! sakhyena TU yat kizcid, yuSmadagre jage mayA / tadaramyamapi kSamya-maMtimo'yaM kRto'JjaliH // 363 // triHparIya citAM prItyA, TU guNazrImandamUcupI / jagatsAkSistathA loka-pAlAH! zRNuta madvacaH ? // 364 // pApinyA'tra mayA prApto, na preyAMstad bhavAMtare / sa eva me priyo bhUyAd, bhavadIyaprasAdataH // 365 // yugmam // tato nRpaadibhirlok-haakaarmukhraannaiH| mA meti vAryamANA'pi, yAvad vizati sA citAm // 366 // tAvad vijJAya tallokAt, punnysaaro'tivihvlH| tatrAgA bASpa-18 TU pUreNa, kurvanudakilAmilAm // 367 // guNazrIparivAreNa, snehena ca bhRzeritaH / sa kRpArasapAthodhi-stAM prati proci-18 vAniti // 368 // kimetat karma nirmAtuM, bhavAn mitropacakrame / IdRgbhavAdRzaH kazcid, vipazciccakRvAnna hi // 369 // mAmabhyadhAH sadA'pi tvaM, tavAkathyaM na kiMcana / yadyetat satyamAcakSva, pravizasyanalaM kimu // 370 // mRtyuhetumanu-I tvaiva, viyate'tha tvayA skhe!| tadA mayA'pi martavya-mavazyamiti me grahaH // 371 // nivArayati pAtakAd, dizati mArgamatyujvalaM, na marma vadati kvacit, prakaTayatyazeSAn guNAn / samuddharati saMkaTAd, vahati harSamabhyunnatI, saha tyajati 1sUryazrIH--sUryatApa iva, tApinI-saMtApakAriNI. 2 trivAra paribhramya. 3 uktavatI. 4 he sUrya ! 5 udakayuktAm, (paMkilAm ). he mitra. *H. ArabdhavAn, " kRtavAn, pra. 9bhAgrahaH-pratijJA. Hoteostesleesheestefees // 125 // KOHUS* Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvitaM, sphurati mitrakRtyaM hyadaH // 372 // (pRthvIvRttam ) cittena nirvikalpena, jalpitveti tadaiva saH / sajjIbhavitamArebhe, jhaMpAM dAtuM citAntare // 373 // tAdRgnirUpya tatprema, maraNAMtaM pratItahRt / svarahasyaM rahasyUce, guNazrIstaM prati sphuTam // 374 // tannizamyAtivismeraH, puNyasAro vyaciMtayat / aho patnI mamaiveyaM, guNazrIH spaSTamaSTamI // 375 // 8 // zlokasaMketamAtreNa, kathamatreyamAgamat / kathaM ca kanyAM rAjJo'sya, pariNinye nRveSabhAk // 376 // kathaM gopAyati sma hAsvaM, nRpAyaiHpranitA'pyalam / kathaM vA priyamaprApya, vahnau vizati stytH|| 377 // tadetasyA guNAH pAMthI-bhavaMti na hi vAkpathe / vaidagdhIdRDhatAgUDha-maMtratAsatyatAdayaH // 378 // mayA'pyeSA sakhIcake, sAdhu vAgdevatoditAt / no cedasyAM mRtAyAM me, biyeraMstatra tAH priyAH // 379 // priyANAM varyacAturya-vIkSAyai dAkSyamIdRzam / kRtvA mayaiva jAptA''sIt, svasthAnarthaparaMparA ||38||dhyaatveti maeNjanAkaMTha-mamaMdAnaMdavAridhI / vadati sma vinodena, puNyasAro nija-10 priyAm // 381 // saptabhiH kulakam // aho te kRtrimA prIti-retAvaMti dinAnyabhUt / snihyate'pi na mahyaM yat, tvayaitajAtu jalpitam // 382 // idaM yadi tvayA prIti-prAraMbhe'pyabhaNiSyata / tadA tadaiva tvatpreyAn , mayA'thAmela yipyata // 383 idAnImapi te siddhaM,sAdhyaM yanmAM tvmbhydhaaH| paraM kiMcana vacmi tvAM, yadi mahyaM na kupyasi // 384 // iti tadvAksudhAsAraiH, pramItojIviteva sA / vAmAMgasphuraNAt kAMtaM, saMprAptamiva jAnatI // 385 // dhanasArasutaM smAha, manmanodAhacaMdana ! / yathecchamucyatAM kopaH, kastvAM patividaM prati ? // 386 // yugmam // so'bhyadhAt subhage ! kAM(kA)te, . 1 puNyasAraH.2 dRSTvA. 3 satyena-pratijJAtaH. 4 majjana san, PLEASESCREENER A Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca. // 126 // prItistaM kupati prati ? / sasnehAmapyaho yastvAM, niHsnehAmiva muktavAn // 387 // tasmin vidhIyate prIti-ryaH svasmin prIyatetamAm / virakta kriyamANA sA~, syAdaMdhamukhamaMDanam // 388 // martavyaM mriyamANena, sArdhamitthaM janazrutim / matvA'pi niyamANA'si, tasmai kupreyase kimu // 399 // bat tadAzAmapAsyaiva, ciMtyatAmaparo vrH| yastanoti tvayiprIti, kokyAM koka ivoccakaiH // 390 // tasyetyaniSTavAkyena, pradoSeNeva padminI / parimlAnamukhA'mbhojA, guNazrIgaMdati sma tam // 391 // tvaM sucaryaikadhuryo'pi, niMdyaM kimiti jlpsi?| Adriyante bhavAhakSA, na hi pApopadezitAm // 392 // kulInAnAM mRgAkSINAM, niHsneho'pi ptirgtiH| vallarINAM hi zuSko'pi, tarurevAvalaMbanam // 393 // mumoca na ca niHsnehaH, sa mAM kiMtu vidagdhatAm / zlokasaMketataH zaMke, parIkSAmAsivAn svayam // 394 // yatra jIvati jIvaMti, niyaMte ca mRte striyaH / ghiyate tatkRte no cet, kiM nu martavyamazmane ? // 395 // aparapriyanirmANa, yat tvaM vadasi mAM prati / tad yujyate paNastrINAM, kulastrINAMna dhaarmikH!||396|| hAsyametat tato hitvA, yadi jAnAsi maspriyam / tAnayeha vegena, no cenmartu prayaccha me||397|| tAdRgnijapriyAprema-sthemnA citte cmtkRtH| puNyasAro babhASe tAM, vAcaM pIyUSadharmiNIm // 398 // yadyevaM nizcayaste'sti, tAzraya nijAzrayam / saubhAgineyi! kAMtaM te, yathA''nIya prdrshye||399|| sA smAha nobhiH kUTAbhiH, pratIye'haM tvduktibhiH| priyamelo'si satyaM cet, tatraiva sa melyatAm // 40 // priyastAM punarAcaSTa, samyak paricayaM vinA / tamAnItamapIha tvaM, kathaM vijJAsyase vada // 401 // guNazrIH mAha suzloka!, 1 prItiH. 2 sthairyeNa. 3 varSiNIm. pra. 4 subhagAyAH-patipriyAyAH striyA apatyaM strI saubhAgineyI tatsaMbodhanam. 5 na AbhiH. 6 miladhAtorNijantAt karmaNi loha. // 126 // Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SANSARAGANSAR saMketazlokapAThataH / pratyAyayiSyate mAM cet, tarhi jJAsyAmi taM priyam // 402 // smitvA tenodite tasmina. bhora tacchatimAtrataH / nRtyatIva mudA citte, sA taM jJAtavatI priyam // 403 // amAMtamiva hunmadhye, kAMte sneharasaM bhRzam / sAdhArayaMtI bahirdehe, sAttvikasvedakaitavAt // 404 // upoSite iva dRzau, tadAlokasudhArasam / svAdayaMtI kare dhRtvA, guNazrInijagAda tam // 405 // yugmam // svAmin ! kenAparAdhena, snehAdhInahRdaH priyaaH| amucyatAryaputreNa, tRNavat prathame'vayapi // 406 // strINAM prema varaM prANAn , patye muMcaMti yAH kSaNAt / na tu puMsAM, vinA doSa-mapi prItapriyA-18 mucAm // 407 // tadAnIM vaMcayitvA mAM, nilayAt tvaM palAyathAH / idAnIM karalagnAyAM, mayi yAsi kathaM vada // 408 // hai uktveti rudatI tAraM, sA priitivcnaamRtaiH| varSAbdokSitavallIva, sollAsA preyasA kRtA // 409 // guNazrIH svaM priyaM prApya, yaM pramodaM samAsadat / taM vivecayituM zaktaH, sahasrarasano'pi na // 410 // priyadarzanamevAtra, sudhA sA'gyA mudhA budhaaH| AtmA yatpAnatastApaM, sarvAgINaM vimuMcati // 411 // puMveSo'yaM tvayottAryo, gRhaM gatvA'tra na priye / ityuktvA tAM kare - kRtvA, kumAro'bhUt puronmukhH|| 412 // etat kimiMdrajAlAbha-mityuccaiH saMzayAlavaH / vyAvartipata te sarve, bhUpAdyAH svagRhAn prati // 413 // preyasA samamAsAdya, guNazrIH sama tatkSaNam / tadAdezAnijaM rUpaM, naTIva prakaTaM vyadhAt // 414 // sA saMprAptanidhAneva, tathotsavamatItanat / yathA paurabrajo jajJe, vismayArpitamAnasaH // 415 // nibhAlya nijanAthasya, strItvaM madanavatyatha / prAtaH kumudinIvAti-mlAnA pitrostadabhyadhAt // 416 // tAvapi sphUrjadAzcayoM, 1 sarga 6 zloka 186.2 patrI, pra. 3 prAbRddameghasiktavallIva. 4 nagarasanmukhaH. ku.pA.ca.22 Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra sarga.6 pAlaca0 // 127 // KARNAGRAM samAkArya guNazriyam / vicitraM taccaritraM tat, praznayAMcakratustarAm // 417 // tayA prokta nije vRtte, bhUdhavaH krodhvnmnaaH| aho strIsAhasaM gADha-miti dhyAyanuvAca tAm // 418 // aprakAzya nijaM rUpaM, vaMcayitvA ca mAM tvayA / matkanI pariNIyeyaM, kimityevaM vyaDaMbyata // 419 // sA'bhyadhAdatinibaMdhe, devena vihite sati / svavigopanabhItyA'ha-makRtyaM kRtavatyadaH // 420 // adhunA tu priyAptau ya-mayA''tmA prakaTIkRtaH / svasAdhyasiddhau jAtAyAM, nAkIrtiH kAcaneti tat // 421 // tato gopagirIMdrastAM, preSya papraccha maMtriNam / kartumasyAH sutAyA me, sAMprata kimu sauMpratam // 422 // uvAca dhIsakho dhyAtvA, deva! yatpANipIDanam / asyA guNazriyA sArdha, babhUva vyarthameva tat // 423 // etadyogyo varaH ko'pi, nAnyo mAnyo'sti sadguNaiH / tadasmAyeva kanyeyaM, puNyasArAya dIyatAm // 424 // yuktaM maMtrivacaH zrutvA, zrIgopagiribhUpatiH / dhanasAraM samAkArya, sutavRttapramoditam // 425 // vitIrya tattanUjAya, vidhivat tanayAM nijAm / tayorviracayAmAsa, vivAhaM vistRtotsavam // 426 // yugmam // cirepsitAM rAjasutAM, prApya nyakkRtapUrviNIm / dhanazrInaMdano dadhyau, hRdi vrdhissnnusNmdH|| 427 // dhanyAnAmapi mUrdhanyo'smyahaM yena mayA'dhunA / vivAhya svastriyA vyUheDa-nicchaMtyapi nRpAtmajA // 428 // ekAM sarasvatImeva, stave'haM bhaktavatsalAm / ekapriyArthamArAddhA, yA datte sma | priyAdvayIm // 429 // yadvA kimaparairvarNya, puNyamevaikamulbaNam / yasyAgre kiMkarAyaMte, samastA api siddhyH||430|| puNyasAraM pati labdhvA'-dhyAsInmadanavatyapi / ghig ghigU devamayogyaM yaH, saMbaMdhaM tanute'rivat // 43 // anenaiva viDaMbya | 1 saMprati. 2 yuktam . 3 mayA vyUhe-UDhA ityarthaH. 4 daivaH. 5 devena. // 127 // Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ strI - strItvena nikhile pure, / yaccakre'hamaniSTasya, puNyasArasya vallabhA // 432 // paraM daivakRte kArye, kiM karotyabhimAnitA / dhyAtveti dadhe madana - vatI prItiM parAM priye // 433 // atha vijJapayAmAsa, guNazrIH svapatiM prati / bhagnIbhiryat pratijJAtaM matprayANe'vadhehi tat // 434 // SaNmAsAMte sakAMtA cet, svasastvaM na sameSyasi / duHkhAMtAya tadA prANAn, hopyAmaH prabale'nale // 435 // divasAH saMti paMcaiva tanmRtya - | vadhimadhyataH / tad variSTha ! pratiSThasva, tvaM drutaM valabhIM prati // 436 // no ced bhavadviyogArttA, bhaginyaH pitarau ca me / jAtavedasi lapsyaMte, zalabhaiH sulabhAM gatim // 437 // pitre rAjJe ca vijJapya, tadanujJAmavApya ca / ratiprItiyutaH kAma, iva strIdvayabhAsuraH // 438 // dhanasAratanujanmA, pavanAniva rUpiNaH / vAjipraSThAnadhiSThAya prAtiSThata purAt tataH // 439 // | yugmam // grAmINAnAM pratigrAmaM, vinodarmodayan manaH / mahIM mahIyasImeSa, yayau vyomneva saMcalan // 440 // mithaH priyApriyAlApa - kalApAmRtatarpitaH / prasthAsnurapi so'zrAMtaM, na vartmazrAMtatAmadhAt // 441 // ityavicchinnayAnena, puNyasAraH samAsadat / paMcame divase prAta- valabhIpuragocaram // 442 // tasminneva dine tatra, kAmadevatanUruhAH / saptA'pyabhyetya vatAraM, duHkhataptA vyajijJapan // 443 // SaNmAsI paripUrNA''sIn, nAyAsId bhaginI param / nUnaM sA na priyaM prApa, tena jIvati naiva ca // 444 // iyacciraM svakAMtAzAM, draviNAzAM daridravat / kRtvA vRthA'sahiSmoccai - dussahaM virahAnalam // 445 // tatprasadya pitaH ! sadyaH, sodyamIbhUya dIyatAm / asmabhyaM sarvaduHkhad - dahanAya dhanaMjayaH // 446 // duhituNAM 1 striyAH strI strI strI tasyA bhAvastena 2 agnau 3 zreSThAn 4 prasthAnazIlaH 5 nirantaram. 6 abhiH. Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra tayA vAcA, vidyuteva hRdi kSataH / laharIriva duHkhAbdheH, kAmadevo jagAda gaaH|| 447 // dhatta vatsA:! kimautsukyapAlaca0 mekaH sArthaH kariSyate / udagro jAgradastyeva, maMtro'yaM manmanasyapi // 448 // niSiddhA api yad yUyaM, naiva sthAsyatha mRtyutH| viyamANAzca no yuSmA-nahaM zakSyAmyavekSitum // 449 // tatastathA vidhAsye'haM, bhavatIbhiH shaagrtH| // 128 // yathA na me viyogaH syA-diheva shvaastH|| 45 // | athArpayitvA vezmAdi, sveSoM putrIpriyAnvitaH / zreSThI samAzreyad bAhye, jvaladagnicitAM citAm // 451 // azruNi cIvarakopa, varSan paurjno'khilH| etya tasya samaryAdaM, sameyodamidaM jagI // 42 ||"shresstthinyjvaat kimArabdhaM, garhitaM jagadarhitaH / na prAgamRta ko'pItthaM, putrIjAmAtRhetave // 453 // jAmAtA yadi na prApto, martavyaM tarhi kiM tvyaa| mRte pitari putre'pi, kenApi viyate na hi // 454 // atha martumanA eva, tathA'pyAsAyamArasva bhoH / daivAt kadAcitadapyeti, duhitA te priyAnvitA // 455 // evaM nivAryamANo'pi, svajanaiH zokasaMkulaiH / so'bhavat sakuTuMbo'pi, citAyAM pA(yA)tumudyataH // 456 // tadA vRkSAgramAruhya, ko'pi pazyan dizo'khilAH / tamUce kecidAyAMti, hayArUDhAstrayo janAH | // 457 // kAmadevastayA vAcA, sudhAvRSyeva tarpitaH / kRtodyamo'pi jhaMpArtha, kSaNamAtraM vyalaMbata // 45 // tAvad dRSTvA purAsannaM, sarpataM dhUmamabdavat / guNazrIH priyamAcaSTa, bhagnInAM mRtyuzaMkinI // 459 // abhraMlihaH puraH sphUrti, dhUmastomaH! 1 tADito vraNayukto vA. 2 asmAbhiriti zeSaH. 3 zaknomi, pra. 4 khakIyAnAM-khasaMbaMdhijanAnAm. 5 samAsadad, pra. 6 kRtacayAM-varvitAm 7 vanaklinnam. 8 samIpam. 9 maryAdApUrvakam. 10 zreSThin bhavAn , pra. 11 sAyaMkAlaparyantam. 12 tiSTha. 13 bhamInAmatha zaMkinI, pra. 14 vRddhim. // 128 // Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sameti yat / manye'nena svasAro me, prAvizannAzuzukSaNau // 460 // pramItA yadi tAstahi, vRyaivAyaM mama shrmH| jIvaM. tISu tatastAsu, kathaMcid vraja vallabha ! // 461 // tatastatpreritaH puNya-sAraH sArataratvaram / dhUmAzritAM dizaM zritvA, prerayAmAsivAn hayAn // 462 // dUrAdAlokayan vahi-jvAlAH kvlitaaNbraaH| saMnikarSAt punaH zRNvaM-stumulaM janatotthitam // 46 // citA'ntikaM pariprAptaH,puNyasAronyabhAlayat / zreSThinaM sasutAstrIkaM, diSTAMtAviSTacetasam // 46 // yugmam // hayAd yAt samuttIrya, jAmAtA vinayonnataH / zvazrUzvazurapAdAne, gayAmAsa mastakam // 465 / / guNazrIrAjaputrI ca, praNAmaprAbhRtArpaNAt / AnaMdya pitarau jyeSThA, bhagnIrapyabhyanaMdatAm // 466 // puNyasAramukhAloka-rasairullAsamAsadat / sakuTumbo'pi sa zreSThI, payobhiriva paadpH||467 // tallocanAnAM zokAzru-sthAne hrssaashrubiNdvH| AsannatyAdidhAtUnAM, paide bhU(bhu)vAdayo ythaa||468|| kAmanIyakamAlokya, jAmAturvizvajitvaram / tadA na tya tavAn kasko,manmathAss lokakautukam // 469 // svotsaMgasaMginI kRtvA, kAmadevo guNazriyam / Uce vatse ! guNAn vacmi, kAMskAn lokottarAMstava // 470 // idaM sAhasamatyugraM, prajJeyaM vizvazvarI / idaM duSkarakartRtvaM, tvatto nAnyatra kutracit // 47 // na kevalaM tvayA''nItaH, sphImityA nijaH ptiH| kiMtu jIvitamapyasya, kuTumbasya vinshytH||472|| yathA kamelayA vizva-spRhaNIya4 guNaughayA / pratiSThA prApito vArdhi-stathA'haM sutayA tvayA // 473 // dvitIyA kA! dvitIyA'sA-viti pRSTA jagAda | 1 vahau 2 kolAhalam. 3 maraNAviSTamAnasam. 4 asU bhuvi, AdinA brUjU vyaktAyAM vAci. iNU gatau. 5 sthAne. 6 'asterbhUH' iti bhU, AdinA 'bruvo vaciH' | iti vac. 'iNo gA luGi' iti gA. . vizvaM pazyatItyevaMzIlA. 8 vistRtamajhA. 9 lakSmyA. Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga.6 kumArapAlaca0 // 129 // sA / putrI samarasiMhasya, tAteyaM matpriyapriyA // 474 // kAmadevastato lakSmI-dharmAviva vadhUvarau / puraskRtya nijaM dhAma, jagAma prkRtotsvH||47||atipthyairmhaatithy-rnepthyaishc nvnvaiH|jaamaatrNs saccakre, scckaikshiromnniH||476|| svaputrIbhyo'pi madana-vIM so'mAnayattamAm / AtmIyo'yaM paroveti, va vibhAgo mahAtmanAm // 477 // navAnAmapi patnInAM, puNyasAraH samo'jani / tatsaMkhyAnAM yathA brahma-guptInAM munisattamaH // 478 // sudhAMzoriva jAmAtu-vizvajIvAtusannibhAn / guNAn nibhAlayaJ zreSThI, devavat pipriyetamAm // 579 // puNyasAre sukhenaivaM, sastrIke tatra tiSThati / samAgamaJ janAHkSmApa-tatpitrA''dezapezalAH // 480 // puNyasAraM praNamyocu-ste dhIman ! virahastava / tApayatyarkavad gopa-girIdraM pitarAvapi // 481 // prasthAya taditastUrNa, dAkSiNyaikanidhe! tvayA / svajanottApazAMtyartha, puSkarAvartakAryatAm // 482 // tadaniSTamiva zrutvA, kaamdevo'tivivythe| tAdRzAnAM prayANoti-ne syAt kasyArttikAraNam // 483 // tadIyaM sarvamazvIya-svarNAcaM yautakArpitam / dattvA'nAzca veSAdIna , bhUpavaivAhikocitAn // 484 // satkRtya ca punardivyavastrAbharaNadAnataH / kumAraM sa navastrIkaM, zreSThI prAtiSThipat ttH||485|| yugmam // prayANasamaye putrIH, pitroH prnntikaa|rinnii| pitA pallavitaprItiH, pratyekarmidamanvazAta // 486 // patyo prItirakRtrimA, zvazurayobhaktiH, sapanIjane-'nu RECENAkAyaka // 129 // arthadhauM. 1 atihitakAribhiH. 2 atizayena amAnayat. 3 navAnAm, 'vasahi keha misarjindiya-kuhitara purvakilIe paMNie / aimAyAhAra vibhU-saNAi navabaMbhaceraguttIo // 1 // iti saMjJitAnAm. 4 candrasya. 5 rohiNIpitA-caMdrasya zvazuraH-dakSaprajApatistadvata, 6 samarasiMhadhanasArAdezasundarAH, 7 puSkarAvartaka zabdAdAcArArthe kya, puSkarAvartakA'ryatAm. pra.8 azvAnAM samUho'zvIyaH. vivAhakAle labdhaM dhana-yotakam. 10 mevama0pra.11 agarvaH, Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seko, vinayo nanAMdari, mahAn snehaH kuTuMbe'khile / devArcAdiratiH, kukarmaviratiH, kSAMtipriyoktitrapA-dAnAdyAni ca, subhravAM vidadhate stheSThAM pratiSThAM gRhe // 487 // (zArdUlavikrIDitavRttam ) imAn kulavadhUdharmAn, nirmimANAH svshrmnne| patAkAyadhvamAtmIye, vaMze yUyaM sutAzciram // 488 ||ttH svayaM kiyaduraM, parANIya sutApatim / kAmadevo nyavartiSTa, spaSTakaSTaH kathaMcana // 489 // kumAro'pi svapatnIstAH, pitrAdivirahArditAH / kathAdInAM vinodena, modayan prasthitastataH // 490 // madanasyeva zastrIbhi-navastrIbhiH saha vrajan / rathasthaH so'nyadA mArge, mArga yUthamudaivata // 491 // kAMzcit pauDhapriyAnetra-jitanetrAni dutAn / utphAlAn kAMzcana vyom-kraantikriiddaapraaniv||49||kaaNshcinyckroruciitkaaraiH, hai staMbhitAniva nizcalAn / sa kuraMgAnapi preta--raMgAn dRSTvA vimRSTavAn // 493 // yugmam // vanakroDe galatpIDa-krIDayA svAntaharSiNaH / itthaM mayA va sAraMgA, nirIkSAMcakrire purA // 494 // ityaMtazciMtayanneva, paunaHpunyAnmumUrcha saH / prAktanaM jananaM svasya, dRSTavAMzca yathAsthitam // 495 // tatkAlaM prekSya mUchAlaM, priyamatyAkulAH priyaaH| caMdanAdyupacAreNa, caitanyaM prApayaMzcirAt // 496 // mUrchAhetuM priyApRSTaH, patiHproce mRgekSaNAt / mUrchito jJAtavAJ jAti-smRtyA'haM prAgbhavaM nijam // 497 // 6 tathAhi vizvahRgrAhi-zrIbhRte kvApi parvate / dharmamaMdaH puliMdo'haM, sastrIkaH prAgbhave'bhavam // 498 // sapriyo'pi vahaMzcaMDa-kodaMDakoMDamaMDitam / mRgavyAM kartumanyedhu-Adhavad vipine'bhramam // 499 // sphArAJ kArmukaTaMkArAn, zrutvA 1sveSTAm, pra. 2 prApayya. 3 mRgANAmidaM mArgam. 4 nivAdbhUtAn . pra. 5 datta0. 6 mRgekSaNAH ! pra.. dhanuH. 8 bANa0. 6 dvitIyAntam. 10 dhanurvanIn. SECRETS* Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 130 // ECANSACARREARCANERAL dAvodaraMbharIn / vane vanecarAstatra, tatrasuH prANino'khilAH // 50 // tataH parasparAbhaMgA-naMgaraMgataraMgitam / zaravyIkriyate smaika, mRgasya mithunaM mayA // 501 // sannikRSTaM samAkRSTa-kArmukaM vIkSya mAM mRgH| naMSTuM saho'pi nA'nezad, vimRzan garbhiNI mRgIm // 502 // kiMtu tAM paramapremNA, samAcchAdya svavarmaNA / pazyan mAM trastayA dRSTyA, dInavat tasthivAna purH|| 503 // tathA mayA nibhAlyApi, nistriMzatvena sA mRgI / sakriyeva kRtannena, nijanne'raMtudeSuNAM // 504 // tena bANena nirbhinnA, hariNI dharaNIM gatA / vidIrNodaranirgaccha-garbhA maraNamAnaze // 505 // pramItahariNI prekSya, prItyA bhItyA ca tatkSaNam / dIrNahRt pakkavAluMkI-phalavan mRtavAn mRgaH // 506 // gatvA dRSTvA ca sAraMgamithunaM tat tathA mRtam / bhuvi sphuraMtaM garbhaca, kiMciccaitanyayogataH // 507 // ahaM madallabhA saa'pi,jugupsaamaasivocckaiH| anutApAgnisaMtapta-mAnasI svaM kukarma tat // 508 // yugmam // AjanmA'viddhakarNo'pi, dharmAkSarazalAkayA / daivAt tadA sphuraccAru-kAruNyo'hamaciMtayam // 509 // mRgavyaM satyamevAH, pApaiddhi shuddhbuddhyH| Aya-zUlikatA yasmi-zrIhazI jaMtughAtinI // 510 // samaMtUnapyaho jaMtUna , kSamaMte keciduttamAH / mayA'nAryeNa mAryate, haMta nirmatavo'pi te // 511 // aho me mUDhatA kA'pi, sakRttaptikRte kRteH / amISAM janminAM janma, nikhilaM khalu lupyate // 512 // iyatkAlaM vRthA // 10 // 1vana 2 parasparam akhaMDakAma (zRMgAra ) rasanimamam. 3 lakSyIkriyate. 4 prApa. 5 cirbhaTIphaLavat ( kAkI). 6 mRgayA. 7 pApavRddhim. 8 ayaHzUlena arthAn anvicchatIti-ayaszUlazabdAt Thak tato bhAve talU, "tIkSNopAyena yo'nvicchet sa AyaHzUliko janaH" ityuktaH tIkSgakarmaNA'rthakaraH-AyaHlikastasya bhAvastattA (atikrUratA). hiMsanAtU. Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ & kAla-dharma nItA mayA'GginaH / niyamo'taH paraM yAva-jIvaM jIvavadhe'stu me // 513 // pakSivat poSayan prANAn , kaMdamUlAlaphalAdibhiH / aMhasA mAMsalaM mAMsa-mapi nAnAmi kahiMcit // 514 // ityabhigrahamatyugra-mAdAyA'haM dayAluhRt / yati sthitimivA'mAyAM, jAyAM prati taimabhyadhAm // 515 // sA'pi dharmonmukhI kiMcit, sumukhI mAMsabhakSaNe / jagrAhAmigraha prAyaH, satI patyanuvartinI // 516 // tato vanecarAJjIvAna , pazyaMtI nijajIvavat / niyama pAlayaMtau ca, kAlaM ninyivahe bahum // 517 // aMte'haM bhadrabhAvena, mRtvA kAruNyapuNyataH / asmi niHsImasaukhyaka-pAtraM mo'pyamartyavat // 518 // priyA dayekajIvAtuH, sA tu madvirahAturA / mRtvodapAdi kutrA'pi, na vedmi tadahaM hahA // 519 // iti bruvata evAsya, | puNyasArasya dakpathe / avAtArId divaH sAdhu-zcAraNaH paapvaarnnH||520|| avatIrya rathAt tUrNa, dvedhA'pi premdaanvitH| kumArastaM namazcakre, muniM vratamivAMginam ||521||shreyoraashimiv prApya, tadAzIrvAdamAdarAt / kutra me prAgbhavastrIti, pRcchati sma sa taM ttH|| 522 // vijJAya jJAnataH sAdhu-rabhidhatte sma taM prati / guNazrIriyamuddAma-prItiste prAgbhavapriyA // 523 // smarasi tvamiyaM dhRtvA, puMveSaM tvatpuraM gtaa| mRtivyatikareNa tvAM, dhImannAsAdayiSyati // 524 // puSNAti prAgbhavaprIte-reva kAMtAsviyaM tvayi / puSkalaM prema tArAsu, rohiNIva sitadyatau // 525 // kiMca dRSTvA puropAMto-dAttajIvadayAtratAt / IdRkphalaM tataH kArya, bhave'sminnapi tat tvayA // 526 // kRpaiva sarvajIvAnAM, paramAnaMdadAyinI / 1 pApena puSTam. 2 khabhAryAm. 3 abhigraham. 4 dharmasanmukhI. 5 jAto'smi ityarthaH. 6 dRSTimArge-dRSTiviSaye. 7 Anandena striyA ca yuktaH. 8 bhUtArthe bhaviSyad "abhijJAvacane lada" iti. 9 kAntAsu-anyatrISu iyaM-guNazrIH. 10 pUrvabhavasvIkRtavizAlajIvadayAtratAt. 11 jIvadayAvratam. Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 131 // SAGAR yathA kumudakhaMDAnAM, caMdrikaiva vikAzinI // 527 // yathA sadapyasaddezya, dehaM cetanayojjhitam / kRtamapyakRtaprAya, puNyaM niSkaruNaM tathA // 428 // tAM nizamya munervAcaM, puNyasAraH priyAnvitaH / jagRhe nidhivacchrAddha-dharma jIvadayAmayam // 529 // taM cAraNamuniM natvA, prasthitaH susthitastataH / prApa gopagiridraMgaM, sa pitraaloknotsukH|| 530 // tatpitrA dhanasAreNa, rAjJA cAgatya saMmukham / kRtotsavo nijaM sadma, puNyasAraH samAzrayat // 531 // strINAM virahasaMtaptaM, cetaH siMcannaharnizam / akRtrimapremarasaiH, sa sukhaM tasthivAn gRhe // 532 // bhUmAn samarasiMho'tha, putrAbhAvAnnije pde| puNyasAraM tamAropya, pravrajya ca divaM yayau // 533 // puNyasArastataH sphArai-ranIkairjagatIM jayan / sukhaM nyavIvizat svAjJAM, rAjJAM mUrdhani mAlyavat // 534 // guNazriyaM guNoddAmAM, paTTarAjJI vyadhatta ca (s)| kalpavallIva patyau syAt, prItiH strINAM priyaMkarA // 535 // kaSTAdirakSaNAcyAya-zikSaNAt poSaNAdapi / babhUva sa hito'tyaMtaM, pitRvat prakRtIH prati // 536 // vidan dayAphalaM tAdRg , vaibhavAdyaM sa bhUpatiH / abhayodghoSaNApUrva, jIvaghAtaM nyavArayat // 537 // ahaM pUrva puli~do'pi, cArukAruNyapuNyataH / ihApi prAptavAnasmi, saMpadaM zAmanyavIm // 538 // pratyekamupadizyeti, sa dhmocaayevnnpH| aparairapi bhUpAle-deyodayamasUtrayat // 539 // yagmama // darIkRtamanaHsAdAn, sa prAsAdAn vyadIdhapat / puNyalakSmIvinodAya, kRtrimAn parvatAniva // 540 // puNyasAro dadau dAnaM, dInAdibhyo dine dine / paralokAtaye nUnaM, nyAsIkurvanniva zriyam // 541 // mokSadvArapratIhArAJ, hArAn zreyaHzriyAM hRdi / parameSThinamaskArAn, sa 1SANmAsikaviraheNa saMtaptam. 2 vipulaiH. 3 hitakaraH. 4 tAdRgU vaibhavAdyaM dayAphalaM vidanityanvayaH. 5 zatamanyoH (indrasya) iyam. 6 viSAdAn . SESSASSOS // 31 // Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sasmAra svanAmavat // 542 // evamAvarjayan puNyaM, nyAyenollAsayan yazaH / AsvAdayan sukhaM bhUpa- zciraM rAjyamapAlayat // 543 // gato'tha vAhakelyarthaM, pArthivaH prApya sadgurum / taddezanArasaM tRSNAss - turavat pItavAniti // 544 // mAnupatvAdyamAsAdya, svahite yaH pramAdyati / vilaMbate sa durbuddhiH, sudhApAnArthamarthitaH // 545 // gRhA''zaMsAM muktvA caraNabharamAdRtya suciraM tapasyaMtaH saMtaH kvacidapi vane dUritajane / samAdhisvaHkulyA jalavigalitA zeSa kaluSA - stadIptuM kaivalyaM katicana yatate sukRtinaH // 546 // ( zikhariNIvRttam ) prabuddhAtmA nRpo dattvA, rAjyaM svatanujanmane / gurostasyaiva pAdAMte, dAMtAtmA vratamAdade // 547 // tapastaparttunA''zoSya, kAluSyasalilaM ghanam / puNyasAro vipadyAMte, divarmAMsedivAn mudA // 548 // tatazyutvA videheSu bhuktvA caizvaryamadbhutam / vratena kevalaM labdhvA sa gamI mokSamakSayam // 549 // tvaM puNyasArakathayA phalamAkalayya, kAruNyakalpatarukalpitamityanaspam / niHzeSadarzanamataM sukRtaikasAraM, tat pAlayasva narapAla ! kumArapAla ! // 550 // ( vasaMtatilakAvRttam ) iti zrIkRSNarSIyazrI jayasiMhasUriviracite paramArhatazrI kumArapAla bhUpAlacaritre mahAkAvye kAruNyopadezo nAma SaSThaH sargaH // SaNNAM sargANAM mIlane granthAgram 3743 // 1 dUraM jAtA janAH yasya (yasmAt ) tat tasmin 2 gaMgA. 3 prasiddham 4 samIpe 5 zoSayitvA 6 prAptavAn 7 sammatam 8 kAruNyam. Xxxxx XXX - Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra pAlaca0 // 132 // atha saptamaH sargaH // athoditasya dharmasya, bhedajJApanakAmyayA / ujrjagAra giraM rAja - gururgurjara nAyakam // 1 // yatizrAddhagatatvena, dharmo visphurati dvidhA / yaM prApya yAnavajjIva-staratyeva bhavArNavam // 2 // tatrAdimo bhavet paMca - mahAvratamayAtmakaH / dhIrANAmatinedIyA - nadhvA siddhipurasya yaH // 3 // dvitIyo'pi sa samyaktva-mUlA syAd dvAdazavratI / samyaktvAptistu jIvasya, proce prAcyairiti zrute // 4 // jIvo'nAdirasau karmA'pyanAdi syAt pravAhataH / yogo'pyanAdiranayoH, suvarNa | malayoriva // 5 // syAj jJAnAvaraNIyAdyaM, mUlataH karma cASTadhA / bhedato'pyaSTapaMcAzacchataprakRtisaMyutam // 6 // jJAnadRSTyA vRtivedya - vighnAnAM tatra kIrtitAH / sAgaropamakoTInAM, triMzat (30) koTyaH praasthitiH||7|| mohasya saptati (70) namagotrayoviMzatistathA (20) / AyuSazca trayastriMzat (33), sAgarA nArake sure // 8 // tataH zailasaridbhAva - gholanAsaM nibhAt svayam / yathApravRttikaraNAt kSINeSu bahukarmasu // 9 // sAgarANAM koTIkoTyAM, pratyekaM sarvakarmaNAm / sthitAyAM kiMcidUnAMyAM, jIvAH kRtabhavabhramAH // 10 // rAgadveSaparINAma - mayaM dRDhatarasthitim / durbhedaM graMthimAyati, ghaTTaM zrAMtA ivAdhvagAH // 11 // tribhirvizeSakam // nivartate tataH kecid, rogAdyariparikSatAH / saMrasvallolakallolA, iva velAntavAritAH // 12 // 1 ut gR zabde 2 paMcamahAvratAni pracurANi pradhAnAni vA AtmA kharUpaM yasya saH 3la. pra. 4 Agame 5 sAmAnyataH - mUlamedAnAzritya. 6 vizeSataH - uttara medAnAzritya 7darzanAvaraNa0 8 ( sapta ) 9 sthitI satyAm 10 snAnAyAvataraNasthAnam (ghATa). 11 rAgAdizatruparihatAH 12 samudra0 13 vIrAntanivAritAH sarga. 7 // 132 // Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ku.pA.ca. 23 bhramaMti ke'pi tatraiva, karmaruddhA zarIriNaH / rAdhAvedhAya yaMtro - vaddhAzcakagaNA iva // 13 // bhAvibhUrizubhAH kecit, taM graMthiM prauDhazaktitaH / bhiMdaMtyapUrvakaraNa-vajrAgreNa girIdravat // 14 // kRte'ntarakaraNe'thA - nivRttikaraNasthitAH / kSipaM tyaMtarmuhUrtena, jIvAH karmANi bhUrizaH // 15 // zIte'bhyudIrNe mithyAtve, satyUSa ragatAgnivat / labhaMte nirvRtiprApti hetuM samyaktvamaMginaH // 16 // yad graMthibhede prathamaM samyaktvaM jAyate'GginAm | aMtarmuhUrtapramitaM, tadaupazamikaM khalu // 17 // naisargikamidaM proktaM, samyaktvaM pUrva sUribhiH / jAtaM gurUpadezena, tadabhigamikaM punaH // 18 // saddevagurudharmeSu, yA devagurudharmadhIH / samyaktvamavagamyaM tanmithyAtvamitarat taitaH // 19 // kSINaniH zeSarAgAdi - doSastribhuvanArcitaH / yathArthavAdI sarvajJo, devo'Ineva nAparaH // 20 // smarApasmAramUrcchAlAH, karAlAH kopaceSTitaiH / vipralaMbhaparA devA, muktyai na prabhaviSNavaH // 21 // cAritrakamalAkeli - dIrghikA brahmacAriNaH / zuddhadharmopadeSTAro, guravaH syuH zivaMkarAH // 22 // lolupA niSkRpA brahma - bhraSTAH kliSTAH kaSAyiNaH / dharmaviSThAvakA naiva, guravo hitahetave // 23 // muktilakSmI zirathUlaH, pratikUlo bhavadviSAm / vizvAnukUlaH kAruNya-mUlo dharmo jinairmataH // 24 // hiMsAmayo'pi dharmazce - nnirvANAya pragalbhate / jIvAnAM jIvitavyAya, viSAsvAdastadA na kim ? // 25 // yacittau kaMsi samyaktva - dIpo dedIpyate sadA / na mithyAtvatamaHstoma-stAn virhastayati kvacit // 26 // aMtarmuhUrtamapi yaH, samyaktvaM vahate hRdi / apArdhapudgalaparA - vartastasya 1 Urddha, pra. 2 kSINe sati. 3 udayaM prApte. 4 adhina mikamityarthaH 5 samyaktvAt. 6 apasmAro- rogavizeSaH (vAI) 7 nAzakAH 8 bhavAH caturgatayaH te eva dvipasteSAm 9 ceSTate. 10 gRhe. 11 bhRzaM dIpyate. 12 vyAkulayati. Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 sarga. 7 // 133 // 4.45 AAAAAAAAAI bhavo bhavet // 27 // samyaksamyaktvabhRt prANI, prAmoti tridazazriyam / baddhAyuSko na cet pUrva, narakAdau kukarmaNA 3 // 28 // cAritrAdapi samyaktvaM, kathayaMtyadhikaM jinAH / sidhyaMti yadacAritrA, na samyaktvojjhitAH punaH // 29 // svaM rocayiSadhvaM ce-nmuktivadhvai sacetanAH! / samyaktvabhUSaNenaiva, bhUSayadhvaM tadA'nvaham // 30 // zamaseveganirvedahai karuNA''stikatA''tmabhiH / samyaktvaM lakSaNairebhi-lakSyate'tivicakSaNaiH // 31 // bhaktiH prabhAvanA sthairya, dAkSyaM ca jinazAsane / tIrthazuzrUSaNaM cAsya, bhaved bhUSaNapaMcakam // 32 // gupsA ca, mithyAhastavasaMstavau / | samyaktve dUSaNAnyAhuH, paMcemAni muniishvraaH|| 33 // ___ aNuvratAni paMcAdau, digviratyAdikaM trayam / zikSAvratAni catvAri, syAdevaM dvAdazavratI // 34 // dvidhAtridhApi ca sthUla-hiMsAdevinivartanam / ahiMsApramukhA paMcA-NuvratI gaditA jinaiH|| 35 // trasAnAM maMtumuktAnAM, hiMsA saMkalpakalpa'itAm / sthAvarANAmapi vyarthAm, varjayet karuNAparaH // 36 // devAtithyAdipUjArtha, vedsmRtyaadivaakytH| vidhIyate vadhaH so'pi, nrkpraaptilgnkH|| 37 // yadi bhajati payodhirdhanvatAM zItarazmi-vahati dahanabhAvaM puSyati dhvAMtamakaH / dinamapi rajanItvaM yAti rAtrirdinatvaM, tadapi hi sukRtaM na prANighAtaH prasUte // 38 // (mAlinI) kaH // 37 // yadi bhAraH // 36 // devAtithyAdipUjA, mamuktAnAM, hiMsA // 13 // 1 saMsAraH. 2 AtmAnaM rocayitumicchata cen muktistriya. 3 samyaktvasya. 4 prazaMsAparicayau. 5 dinA, pra. duvihaM tiviheNaM. 6 hiMsAdaiH, pra. 7 aparAdharahitAnAm. 8 saMkalparacitAm (nirapekSA ca). 9 pratibhUH. 10 marusthalatAm. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ced yAtinI ji bheSajam / pratikriyati satyaphalamAlokya, sthUlaM tat sukRta na tacchAstraM na sA deva-pUjA na sa kulkrmH|n tat puNyaM bhaved yatra, prANiprANapramApaNam // 39 // tato durjanamaitriIvat, kRtvA hiMsAM davIyasIm / sanmaitrImiva kurvIta, dayAM nedIya'sI sudhiiH||40|| (1) | doSAnihApratiSThAdIna, mUkatvAdIn paratra ca / asatyaphalamAlokya, sthUlaM tat sukRtI tyajet // 41 // dhvAMte dIpoDadambudhau yAnaM, zIte'gnI ruji bheSajam / pratikriyeti sarvatrA-pyasti naastyvaadinH||42|| asatyaM nigadannanya-dapi ced yAti durgatim / tadA dharmAnyathAbhASI, ko veda ka gamI janaH // 43 // sarvathA'pi vyapAkRtya, tadalIkaM vyalIkavat / satyameva samAzreyaM, vizvAsAdiguNAspadam // 44 // (2) hai hastacchedazirazcheda-zUlakSepAdikAH kriyAH / cauryopacAramAlocya, sthUlaM tat parivarjayet // 45 // vadhAdapyadhika steyaM, tenaiko yad vipadyate / dhane hRte punaH prauDha-kSudhaiva sakalaM kulam // 46 // dattvA prANAnapi dravyaM, trAyaMte janatAstataH / tat prANAdhikamAmRzya, na hartavyaM vivekinA // 47 // svasya mImAMsamAnena, mAMsalaM kuzalaM ciram / steyaM buddhimatA heyaM, prANaghnaM kAlakUTavat // 48 // (3) | akIrti paMDatAM dravya-hAniM cAbrahmaNaH phalam / vidan sadA svadAreSu, vidadhIta sudhI ratim // 49 // jitendriyo gRhastho'pi, yaH zIlaM parizIlati / rakteva tadguNairetya, sukRtazrIvRNoti tam // 50 // svakIyA parakIyA ca, paNyastrI 1 hiMsanam. 2 atizayena dUrAm. 3 atizayena samIpasthAm. 4 asatyam. 5 roge. 6 akAryavat. . phalam kAra, pra. 8 cauryam. 1 vadhena 10 vicArayatA. 11 puSTam. 12 napuMsakatA, SaMDhatAm, pra. ROSCARSACARNXX Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 134 // kanyakA tathA / evamasti samastA'pi, strINAM jAticatuSTayI // 51 // tanmadhye svavadhUreva, sevanIyA satAM matA / zeSAstu svasavitrIva - ciMtanIyA divAnizam // 52 // parastrIM ye tu sevaMte, kAmenAMdhaMbhaviSNavaH / narake 'te na pazyaMti, taSThAyaHputrikAH puraH // 53 // yA dattvA dakSiNaM hastaM nijamapyujjhati priyam / tasyAM dAsyAmiva tyakta-zIlAyAM prema kIdRzam // 54 // kSaNatApakarI vahni - jvAlAmAlA''zritA varam / na punaH parapatnIyaM, tApinI bhUrizo bhavAn // 55 // ghRNIyate na ( naM) tI yA na, priyaituka pitRbAMdhavAn / spraSTavyA'pi na sA'nyastrI, zastrIvAnarthakAriNI // 56 // nirmalo'pi kulAcAro, niHzvAsAdiva darpaNaH / malinaH syAd yadA''zleSAd, varjyAstA vArayoSitaH // 57 // prAsAdadhvajataH | kuzAgrajalataH saudAminIdAmataH, kuMbhadrazrutitaH khalaprakRtitaH zailApagApUrataH / lakSmItaH kapikelitastaralatAmuciMtya manye vidhi-vara strIhRdayaM vyadhatta tadalaM tenaiva tebhyazcalam // 58 // ( zArdUlavikrIDitam) / hasitvA'pi ruditvA'pi, kUTAnyuktvA'pi koTizaH / yA chinattyeva sarvasvaM sA vezyA prItaye katham ? // 59 // viSaM hRdyamRtaM vAci, netre'zrUNi mukhe smitam / vatyazchalayatyeva, yAstA vAravadhUstyajet // 60 // evaM kanyA'pi no kAmyA kAmAMghenApi dehinA / akIrttiH pAtakaM cApi pragalbhatetarAM yetaH // 61 // tat tyaktvA parapakhyAdyaM dhArya brahmavrataM zuci / bhajaMte yatprabhAveNa, dAsatvaM tridazA api // 62 // ( 4 ) 1 anandhA andhA bhavanti iti. 2 parastrIsevakAH. 3 vAmetaram. 4 ghRNAM dayAM karotIti ghRNIyate 5 priyaskU pra. priyaM tojati rojayati vA - hinastItyarthaH, sA priyatuka priyakkU thA. 6 karNataH 7 saMcitya gRhItvA 8 ceSTetetarAm 9 kanyAkAmanataH. sarga. 7 // 134 // Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RRRRRRRRRRR prAyaH parigrahAdhikyaM, pApavyApArakAraNam / sa ca duHkhataromUlaM, tataH kalpyAM tadalpatA // 63 // virbhavena maMhiSThenAssraMbhAH sthUlabhaviSNavaH / sukRtaM tirIyaMtyeva, bhAnumuDDInapAMzuvat // 64 // tatparigrahamAnena, sevyaH saMtoSasannidhiH / 8/pAripAzcikatA yasmi-nAzrite nyUnataiva na // 65 // (5) | dazadiggamane yatra, maryAdA kA'pi tanyate / digviratyAkhyayA khyAtaM, tad guNavatamAdimam // 66 // bhrameNa mArya mANAnAM, prANinAM parirakSaNAt / taTAyamAnaM lobhAbdheH, zrAddhasyaitadapi vratam // 67 // (6) 8| yatra sosUcyate saMkhyA, zaktyA bhogopbhogyoH| bhogopabhogamAnAkhyaM, dvitIyaM tadguNavratam // 68 // sakRtsevocito bhogaH, prokto'nnakusumAdikaH / muhuH sevocitastUpa-bhogaH svrnnpriyaadikH|| 69 // mAMsaM madyaM daghisAraM, maiMdhUduMbarapaMcakam / rajanIbhojanA'naMta-kAyA'jJAtaphalAni ca // 7 // tucchaphalaM bahabIjaM, tAka karakA himam / calitarasaM saMdhAna, mRdaM gholavaTakA virSam // 7 // abhakSyANi jinoktAni, dvAviMzatimimAni yaH / varjayet pApamUlAni, sa vivekIti kIrtyate // 72 // trimirvizeSakam // paMceMdriyavaghenaiva, palamatpadyate'khilam / tadanaMtaH kathaM na syu-monavA api koNapAH // 73 // pareSAM pizitenaiva, ye'nizaM svaaNgpossinnH| teSAM nistriMzacittAnAM, vyAghrAdInAM ca kA bhidA // 7 // tat kRpAvamitaM dharma, jAnana muMjIta jAtu na / tadA cotpannatadvarNA-nekajIvAkulaM palam // 75 // jIvato'pi mRtasyeva, 1pApavyApAraH.2 racitavyA-kartavyA. 3 pariprahAlpatA. 4 parigraheNa. 5 atimahatA. 6 asthUlAH sthUlA bhavaMtIti.7 AcchAdayaMti. 8 anucaratAm. 9 saMtoSe. 10 calanena-gamanena. 11 asantaM sUtryate-viracyate-nizcIyate iti yAvad . 12 vaTapippailo(pipara)dumbaraplakSakadumberaphalAni. 13 veSTita-yuktam. RESCUSSECSCRECACACICAL Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra vaikalyaM yena jAyate / loke zAstre ca sAvA, tanmadyaM ko'bhilaSyati // 76 // galitatrapupAnena, maraNaM suMdaraM nRNAm / pAlaca0 kApizAyanapAnena, na tu vizvagviDaMbanam // 77 // akIya'nmattatAdInAM, doSANAmekamAspadam / varjanIyaM prayatnena, madyaM ||135||dsvissvaarivt // 78 // yasminnaMtarmuhUrtorddha, tadvarNAH prANabhRdgaNAH / mUrcchanti navanItaM tat , tyaktavyaM puNyakAMkSiNA // 79 // | makSikAvadanodvAMtaM, pramItAnekakITakam / jugupsanIyaM niSThayUta-miva svAdyaM na madhvapi // 8 // plakSapippalakAkoduMbaroduMbarabhUruhAm / vaTasya ca phalaM kRmyA''-kulaM prAzyaM na jAtucit // 81 // pratyakSA yatra vAMtyAdi-doSAH saMti para shtaaH| tiryagbhyastanute ko'nya-stadrAtribhojanaM janaH // 82 // naktavatAdivyAjena, ye jaDA nizi bhuMjate / te CCCCCCRECCALCACACCI 1mAdhavilatAjAtaM maya-kApizAyanaM tatpAnena, 2 jIvasamUhAH, 3 utpadyante. 4 nake-rAtrau bhojanarUpaM yad vrataM tadAdimiSeNa-atha nakaM nirNIyate, tatra te vArAhapurANe dhAnyavrate paThyate-'mArgazIrSe sitepakSe, pratipad yA tithirbhavet / tasyAM naktaM prakurvIta, rAtrI viSNuM prapUjayed ||1||iti, atra naktazabdaH bhojanaparaH, kAlaparatve prakurvIta ityasyAnanvayAt na hi kAlaH kenacit kartuM zakyate, tasya bhojanasya 'rAtrAviti' kAlavidhirato divAbhojanarahitatve sati rAtribhojanaM vratasya kharU| pam, anyathA khataHprAptasya rAtribhojanasya vidhAnavaiyarthyAt , tasya ca naktabhojanasya viSNupUjanamaMgam tatsaMnidhau paThitatvAt, tathA homo'pi tadaMgaM, 'homaM ca tatra kurvIta, ityabhidhAnAt, evaMca sati pradhAnAvirodhena pUjAhomayoH divA'nuSThAnamuktaM bhavati, pradhAnasya ca naktasya kAladUrya bhaviSyapurANe darzitaM-muhUni dinaM naktaM, pravadaMti manISiNaH / nakSatradarzanAnaka-mahaM manye gaNAdhipa ! // 1 // iti, asya ca kAladvayasyAdhikAribhedena vyavasthAmAha devala:-nakSatradarzanAmakaM, gRhasthasya budhaiH smRtam , yaterdinASTame bhAge, tasya rAtrI niSidhyate // 1 // smRtyantare'pi-naka nizAyAM kurvIta, gRhastho vidhisaMyutaH / yatizca vidhavA caiva, kuryAttu sadivAkaram // 1 // sadivAkaraM tu tattrokta-mantime ghttikaadvye| nizAnaktaM tu vijJeyaM, yAmArdai prathame sadA // 2 // iti rAtrinaktabhojane vyaasH| anyacca-dinasyASTame bhAge, maMdIbhUte divaakre|nktN taca vijAnIyAt , na naktaM nizibhojanam ||1||nksstrdrshnaannktN, gRhasthena vidhiiyte| yaterdinASTame bhAge, rAtrau tasya niSedhanam // 2 // iti mArasye ekaadshiimaahaatmym|| // 135 // Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nanaM gamino'dhastA-jAne'haM jinajalpitAt // 83 // pazavo'pi nizi prAya-styajatyazanamAtmanaH / mAnavAsta tadanaMta-stebhyo'pi kimu nAdhamAH? // 84 // kaMdajAtiH samastA'pi, navaH kizalayastathA / kumAryAdyAstu suutroktaastyaajyaaste'nNtkaaykaaH||85|| vapuSyanaMtakAyAnAM, sUcyagrapramite'pi yat / anaMtA jaMtavaH sUkSmAH, saMtIti bhagavadvacaH // 86 // yeSAM gUDhAni parvANi, syuH zirAH saMdhayo'pi ca / ye ca chinnarUDhI vRkSA, jnyeyaaste'nNtkaaykaaH|| 87 // PitarANyapyabhakSyANi, dUSitAni jinAgame / viSadrumaphalAnIva, bhakSayennaiva dhArmikaH // 88 // (7) ___ Arta raudraM ca duniM, hiMsopaikaraNArpaNam / pApAcAropadezazca, pramAdapariSevaNam // 89 // sarvo'pyanarthadaMDo'yaM, vRthA kalmaSakAraNAt / apAkaraNamasyai syAt, tAtIyIkaM guNavratam // 90 // yugmam // aniSTavastusaMyogA-diSTavastuvyayAdapi / rukprakopAnnidAnAca, caturdhA''ttai prakIrtitam // 91 // yadanyastraviSavyAghra-dvipadaityakhalAdibhiH / anissttaiH| kaSTamArta tat , syAdaniSTArthayogajam // 92 // strIputrabhrAtRpitrAdyai-rartharAjyasukhairapi / vinaSTairyA rujA''rta syAt , tadiSTArthavyayodbhavam // 93 // vAtapittamarutkuSTha-kAzazvAsajvarAdibhiH / gadairyo meduraH kheda-stad rogaurta niveditam // 94 // 1 rAjyaM prAjyaM zubhA bhogAH, prItAH patyo dhanaM ghanam / kathaM syAditi dhIH zazva-nidAnAtaM zrute zrutam // 95 // 1nA, pra. 2 chinnAH santaH punA rohantIti. 3 apadhyAnAnarthadaMDaH (1). 4 hiMsrapradAnAnarthadaMDaH (2).5 pApopadezAnadaMDaH (3).6 pramAdAcaritAnarthadaMDaH (4), 7 caturvidho'pi. 8 pApa0.9 caturvidhasyApyanarthadaMDasya. 10 tRtIyameva. 11 kaSTamiti yatkaSTaM ciMtyate tad ArtadhyAnam. 12 aniSTasaMyogajAtam (1) *kaSTam, 13 iSTaviyogajAtam (2). 14 vAtajanyaH kuSThaH-marutkuSThaH. 15 rogacintArtam (3). 16 aprazocArtam (4). Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga.7 kumArapAlaca0 // 13 // CARRARARARA hiMsAharSAnmRSAharSA-cauryAt saMrakSaNAdapi / bhavatyaGgabhRtAM citte, raudradhyAnaM caturvidham // 96 // hataniSpIDitakSuNNajaMtujAtavilokanAt / harSotkarSoM narANAM yo, 'hiMsAraudraM nyagAdi tat // 97 // hiMsramArgopadezena, kUTakalpanayA'pi ca / / janavaMcanayA harSo, mRSAraudraM vyavasthitam // 98 // cauryecchA cauryamAcarya, pramodastadupAhRtaH / dhanaizca cittasaMtoSazcauryaraudramudIritam // 99 // zitaiH zastravizasyArIn , bhaktvA grAmapurANi ca / rakSaNaM saMcitArthAnAM, turya raudraM prakAzitam // 100 // apadhyAnadvayamidaM, maMdiraM sarvapApmanAm / dUre zalyavadutsArya, narakaklezamIruNA // 101 // vihAya | snehaviSayaM, nArpaNIyaM vivekinA / muzalodUkhalahala-yaMtrazastrAnalAdikam // 102 // vanaM chiMdhi kuru kSetraM, vRSAn dravyeNa vAhaya / ityAdi pApazikSA na, prItenyatra yujyate // 103 // dyUtamAdhvIkameSAdi-yodhanAMdolanAdikam / bhaktAdivikathAgIta-prekSaNAdyativIkSaNam // 104 // caitye caturvidhAhAro, nidrA niSThIvanaM kaliH / vANijyAdikathetyAdi, pramAdaM dUrayet kRtI // 105 // yugmam // (8) PI tyaktAnasAvadya-kartavyasya zubhAtmanaH / samatvaM yanmuhUrta syAt , tat sAmAyikamucyate // 106 // anehasA ghanenApi, tapobhirapi dustpaiH| na tat karma kSipatyaMgI, yat sAmAyikamAcaran // 107 // (9) dikhatapramiterahi, nizi yaccAlpanaM punaH / dezAvakAzikaM tat syAd, vrataM sukRtakAraNam // 108 // (10) 1hiMsAnubaMdhi (1). 2 mRSAnubaMdhi (2), 3 steyAnuvaMdhi (3). 4 ityevaM cintana-saMrakSaNAnubaMdhi (4). 5 snehijanAn. 6 bhATakena, prIti viSayAtU-putrAderanyatra. 8 madhunA-madhUkapuSpeNa nirvRttaM-madhUkapuSpajAtaM madya-mAdhvIkam. 9 dUra kuryAta. Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvAhArAgasatkArA-brahmavyApAravarjanam / catuSpA bhavagada-syauSadhaM pauSadhaM smRtam // 109 // yAvAn prayAti vidhivat, pauSadhavratasevane / kAlastAvAn sacAritra, iva mAnyo manISiNA // 11 // (11) 2 atithibhyo'zanapAnAs-vAsapAtrAdivastunaH / yat pradAnaM tadatithi-saMvibhAgavataM bhavet // 11 // cittaM vittaM ca pAtraM ca, ratnatritayavacchubham / prApya ye dadate dAnaM, teSAM zrIramapAyinI // 112 // (12) evaM samyaktvamUlo'sau, zrAddhadharmo'tinirmalaH / zivAptaye bhavatyeve, bhavyAnAM yatidharmavat // 113 // niratIcArameta yaH, pratipAlayate kRtI / dvedhA'pi nivRteH pAtraM, sa syAd bhImakumAravat // 114 // (tathAhi-) | asyaiva jaMbUdvIpasya, bharate bharite shubhaiH| puraM babhUva kamala-puraM paramaRddhibhRt // 115 // yatrAhateSu caityeSu, calArejurvajAMcalAH / AhvayaMta iva zrAddhA, jinavaMdanahetave // 116 // babhAse tatra bhUmIzo, harivaddharivAhanaH / yazcitraM dAnavAritvaM, na dadhAra kadAcana // 117 // khaDgakSatAritaruNInayanorunIraiH, prAptodayaH prasUmaro bhuvane'bhito'pi / sevAparetaravinirmitazaityatApo, yasya pratApadahanaH sphurati sma nvyH||118 // (vasaMtatilakA) tatpatnI mAlatItyAsI-nmAlatIva sukomlaa| zIlasaurabhyazAlinyAM, yasyAM lIno'livat priyH||119|| maMtrI vimalabodho'bhUt , tasyAstikaziromaNiH / nApa yatsamatAM matyA, paakptirnaastiktvtH|| 120 // harivAhanabhUpasya, siMhasvapnena suucitH| mAlatIkukSimANikyaM, 1 atithibhyo'zanAvAsa-vAsaHpAtrAdivastunaH, pra. 2 krameNa iti zeSaH. 3 sAMsArikasukhasya, mokSasukhasya ca. 4 iMdravat. 5 dAmavAnAm arivaM-zatrutvam, dAnasya vAritvaM-nivArakatvam. Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 tanayaH samajAyata // 121 // purA bhavatyajayyo'yaM, bhImavad balazAlinAm / itIva taM pitA bhIma, ityAbAsInmahotsa-16 sarga.7 vAt // 122 // tadA maMtrigRhe'pyAsIt , tanujo matisAgaraH / svAmisevakayoH paurvA-paryAda vRddhiH kramo hyayam // 12 // guNaiH sattvamahattvAdyaiH, sAmyamAzizriyANayoH / kumArayorabhUt prema, rAmalakSmaNayoriva // 124 // ekatra psaanpaanaadikrmkrmtthcetsoH| avardhiSTa tayoH prItiH, samAnodaryayoriva // 125 // kumArayoratiraphAra, zAstraM dRssttvaa'bhiyogtH|| tatspardhayeva pusphora, zastraM mAtrAdhikaM dhruvam // 126 // tatastau yauvanAraMbha-subhagaMbhAvuko zriyA / kaMdarpamapi niHsapad-rUpadarpa vitenetuH|| 127 // nAsatyAvapi nAsatyA-viva tau militau mithH| dvedhA'pi svasvarUpeNa, ke taraM jayataH sma na // 128 // anyadA prAtarAsthAnI-mAtasthAnaM mahIpatim / namasthituM samAyAtAM, to bhImamatisAgarau // 129 // ubhAvapi nRpaM natvA, tatpAdau pANipaMkaje / prApayya rAjahaMsatva-mupAsAMcakratuzciram // 130 // putrayoH prekSya tAdRkSAM, bhakti mudita 1"yAvatpurA nipAtayoleMda" iti bhaviSyatyarthe vartamAnaH, purA bhavatIti-pazcAdU bhaviSyatItyarthaH. 2 paraMparAtaH. 3 Azritavato.4 kriyAkuzalacetasoH. 5 ati-15 | vipulam. * prathamA.6 prayatnataH. 7 yauvanArame'subhagau subhagau bhavata iti subhagaMbhAvuko. 8 nirgacchan rUpasya do yasya sa tam. 9 cakratuH, 10 nAsA tyajataH saja Da ni0 vA nAsatyau-azvinIkumArI (tau hi sUryatejo'sahamAnAyA saMjJAyAH-sUryapatnyA uttarakuruSu azvarUpaM dhRtvA tapasyantyA azvarUpadhAriNA sUryeNa saMgatAyA | anyapuruSabhiyA tareto nAsAraMdhreNa tyajantyAstannAsA tyAgena jAtau iti purANakathA ) azvinIkumArAvapi-azvinIkumArAviveti virodhaH ataH parihArArtha nAsti asatyaM | yayoriti nAsatyA asatyarahitAvapi azvinI kumArAviva iti. 11 bhImaH parAkrameNAtha, matyA ca matisAgaraH. 12 tasthivAMsam. // 137 // k Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BARANGASEASCANA mAnasau / patriNAM dhuri menAte, svAtmAnaM nRpamaMtriNau // 13 // mantrI vimalabodho'thAs-vadad vatsau! yuvAM svayam / sarva yadyapi jAnIthaH, snehAd vacmi tathA'pyaham // 132 // gauravaM syAd guNaireva, na mahattvena karhicit / ratnaM laghvapyanayaM hi, mahIyAMso'pi nopalAH // 133 // hAro mauktikasAro'pi, guNatyAgena tatkSaNam / hRdayAduttaratyeva, tad vidheyo guNAgrahaH // 134 // kiMcedaM yauvanaM nRNAM, madyapAnAhate mdH| adRSTipaTalaM cAMdhyaM, vinA mUrchAmacetanA // 135 // ata eva na jAnaMti, kRtyAkRtyakathAmapi / apathA saMcaraMtyeve, yauvanonmAdino jnaaH||136|| etat tAruNyamevaikaM, nAnA'narthanibaMdhanam / asminnaizvaryabhogo'ya-manalAnilasaMgamaH // 137 // parastrIparihAroccaiH-pAdapAzanivezanAt / vAraNIyA vikurvANA, paMceMdriyahayA rayAt // 138 // asaktaM na prasaktavyaM, viSayeSu 'viSeSviva / atyAsaktiryadeteSoM, nAzayatyeva jIvitam // 139 // zrIriyaM vazayatyeva, vezyeva caturAnapi / puNyayogena yastvenA, vazayet sa vizAradaH // 14 // viSamAH kAmakopAdyA, aMtaraMgArayaH smRtaaH| aMkIlitA dhruvaM kAla-vyAlavat te vikurvate // 141 // ajitvaitAna bahiH3/ zatrUJ, jayannapi na vikramI / parAjayet tad dhImAna, kAmAdIn moharAibhaTAn // 142 // krIDAM pIDAmivApAsya, smartavyAH sakalAH klaaH| rAjanItirahasyaM ca, nizceyaM nijanAmavat // 143 // sAdhutrANaM khelocchedo, nayaH prakRtiraMja-IV 1 putravatAm. 2 vRddhatvena. 3 kumArgeNa. 4 te ca, pra. 5 pAdabaMdhanArtha pAzaH ( dAmaNa- pacchADI ). 6 vikAraM prApnuvantaH. 7 phalAbhilASazUnyaM-putrecchArahitam. 8 prasaMgo na kAryaH. 9 viSayANAm. 10 abaddhA-aniyaMtritAH. 11 kRSNasarpavat. 12 vikiyAM kurvanti-prApnuvaMti. 13 antaraMgArIn. 14 prajA''nandanam. Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 -CESCARSA sarga.7 // 138 // nam / kozasya vardhana ceti, mUlaM rAjyamahIruhaH // 144 // sthAne vIso mahotsAha-zcAturI rIjasannidhiH / acchadmatA zubhecchA ca, zrImedaskArakAraNam // 145 // kAruNyaM vyasanatyAgo, vivekaH pAtrasaMgrahaH / dInaM satyopakArau ca, karaNIyAni bhUbhRtAm // 146 // zravyaM SadarzanIdeva-dharmatattvAdyamanvaham / AtmanInaM ca kartavyaM, mtmaarhtmhtH||147|| kiM bahUtyA tathA vatsau!, gharteyAthAmataH param / pUrvAnatizayIyAthAM, yathA lokottarairguNaiH // 148 // maMtrivAkyamidaM tAbhyAM, myastaM hRdi rahasyavat / hitaM cAptopadiSTaM ca, ko na svIkurute kRtii|| 149 // ArAmikastadAgatya, naranArtha vyajijJapat / vayase deva! saMprApta-stavodyAne'sti sadguruH // 150 // dAnenAnaMdya taM parSa-danvito harivAhanaH / padmavad vikasakra-staM naMtuM prAptavAn vanam // 151 // paMcadhA'bhigamaM kRtvA, praviSTo'ntarvaNaM nRpaH / abhinaMdaprabhuM dharmanidhAnamiva dRSTavAn // 152 // bhaktyA parIya trIn vArAn , praNamya ca tadaMtike / 'jinAgre zakravad' bhUmAna, saputroDapi niSedivAn // 153 // puNyAmRtaprasavinI, kalAM cAMdramasImiva / dezanAM kartumArebhe, gururAgamapAragaH // 154 // | kalpadrumo yathA bhUmau, marau dugdhoddhirythaa| tathA bhave'tidurla(la)bhaH, prAyo'yaM mAnavo bhavaH // 155 // taM prApya | tamAhetyaM, tacced duzcaramuccakaiH / zrAddhadharmastadA sevyaH, smyktvvrtjiivitH|| 156 // devo jino guruH saadhu-dhrmH| sAmIpyam. 2 kalAkuzalayogyapuruSasaMgrahaH.3 "sacisadadhamujaNa-macittamaNujaNaM maNegataM / igasADi uttarAsaMgaM, aMjalisiresi jiNaviDe" ityAdi deva vaMdanabhASye, 4 abhinandanAmAnaM sUrim. 5 pradakSiNAM kRtvA. 6 utpAdikAm. 7 atiduSprApaH, 8 cAritram. 5 bhAdatu yogyam-astIti zeSaH, 10 samyaktvaM pratAni | ca jIvitaM-kharUpaM yasya saH. N SARSONG Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAruNyavAnidam / saddarzanaM vratAni syu-rahiMsAprabhRtIni ca // 157 // mithyAtvagaralagrastA-zcetanAH syuH kathaM janAH / | yadi samyaktvapIyUSaM, na pIyeran yadRcchayA // 158 // bhavadAvAnalapluSTAH, prAmuyunivRti katham / ciraM cennAvagAheraJ , jinadharmAmRtAMbudhim // 159 // ISadAsadamevAnyad, rAjyAcaM durgatipradam / durAsadaM tu saddharma-ratnaM muktayekakAraNam // 16 // zrutveti pratibuddhAtmA, bhiimo'maatysutaanvitH| zrAddhadharma sasamyaktva-mAdade muktibIjavat // 161 // zaMkAdidopanirmukta, pAlayetaM yuvAmimam / saMzayyamAno maMtrAdi-rapi yanna phalegrahiH // 162 // guroH zikSAmimAM putre, samitreDabhyupagatvare / taM vaMditvA nRpo dhAma, jagAma spricchdH||163 // yugmam // bhImasya narinati sma, kIrtiH saccaritaistataH / udyAnasya yathA lakSmI, sollAsaiH pllvaadibhiH||164 // karhicinnijasajhasthaM, harivAhananaMdanam / prApa kApAlikaH ko'pi, kalAvyUha ivAMgavAn // 165 // kalAM saumyAM mukhe puSyaJ , jaTAjUTasphuracchirAH / hstnysttrishuulo'nggjyotirjaaljttolitH||166 // virUpAkSa ivAdhyakSo, dattvA''zIrvAdamAdarAt / kumAradRSTinirdiSTe, viSTare sa niviSTavAn // 167 // yugmam // bhAnavImiva kaumArI, prabhAM vIkSyAtizAyinIm / manAtmevAmRtAMbhodhA-vAcaSTa spaSTagIHsa tm||168|| sphAropakArapaTahai-stvaM daiviSTho'pi naH sphuttH| caMpakadurivodAra-saurabhairabhavaH kRtin ! // 169 // kati nAma nai karmaNiliG 2 dagdhAH. 3 zAntim , muktim vA. 4 suprApam. 5 duSprApam. 6 sarga* 7 zlo. 33.7 saphalaH. 8 atizayena nRtyati sma. 9ogI-pAkhaMDI. 10 dhArayan. 11 jaTAbaMdhadIpyacchirAH. 12 anvitaH. 13 rudraH.14 kumAreNa dRzyA pradarzite, 15 Asane. 16 dUrataraH. 17 nR0 pra. ACCORRECORESAMA CROS ka.pA.ca.24 Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga.7 kumArapAlaca0 // 139 // kITAbhA, jAyaMte haMta jNtvH| sa jAtaH kathyate yasyo-pakRtau kramate mtiH||170|| gatvA'ntardazanaM tanoti zucitAM, gavyAdikukSisthitaM, dugdhIbhUya jaMgad dhinoti, nayati dhvaMsaM kSudhAM pAzavIm / zItAdyaM vidalatyavatyarigaNAt prANAn , parArtheSviti, prauDhaM cet tRNamapyaho nanu tadA vAcyo mahIyAn kimu ? // 17 // (zArdUlavikrIDitaM vRttam) parArthe baddhabuddhiM tvAM, nizamya janatA''nanAt / prApto'smi svArthasiddhyartha, zrUyatAmavaMdhAya sH||172|| bhuvanakSobhaNI nAma, vidyA'vadyojjhitA'sti me / dvAdazAbdI mayA tasyAH, pUrvasevA vyadhIyata // 173 // udeSyamANA tatsiddhi-stvatsAnnidhyamapekSate / dhArAlavAribhRtsekaM, ythaivaaNkursNttiH|| 174 // aiSyatkRSNacaturdazyAM, tvaM ceduttrsaadhkH| bhavervidyA tadA me sA, sidhyet siddhirivAMginI // 175 // siddhavidyo'hamapyAzu, bhavato bhavitopaMkRt / Rte pratyupakAraM hi, kRtajJo nAva-18 tiSThate // 176 // svIcakAra kumArastat, sphAradAkSiNyapuNyadhIH / kalpadruvanmahAMto hi, nehate haMtumarthanAm // 177 // arvAk kRSNacaturdazyA, dAhIM manasA mRzan / kApAliko'pi tatpArthe, tasthau tdrNjnaacikiiH|| 178 // kathAH prathAvatIstAstA, mNtryNtrklaamyii| kurvan bhImaM sa mAyIva, paryamohayatAnvaham // 179 // tatsaMparka zubhodaka-vitakevirasaM|| bhRzam / vimRzyAtha kSamAnAtha-putraM maMtrisato'bhyadhAta // 180 // tavojvalasya no yogyo, yogo'sya mlinaatmnH| kIdRzaH sahavAso hi, tejasastamaso'pi ca // 181 // aho ziSTo'pi duSTAtmA, bhaved dussttprsNgtH| jalaM vimalama1 apratibaMdhena vartate. 2 lokAn puSNAti.3 paropakAreSu. 4 samartham. 5 dhyAnaM davA. 6 khArthaH. 7 pratyupakArI 8 dazadinIm. 9 vicArayan. 10 vistAravatIH | // 139 // Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pyuzcai-jambAlAdAvilaM yataH // 182 // kiMca pAkhaMDisaMparkAt , samyaktvamapi bhajyate / vinazyati hi pIyUSa-mAra- nAlanivezataH // 183 // bhImo'bhyadhAdasAdhvetad, yat kusaMgAt sudhIH kudhIna maNiviSadoSADhyaH, sphured viSadharAzrayAt // 184 // svAt sAdhuritaro vA'pi, prakRtyaiva na yoyataH / ekAMcale'pi na syAtAM, kiM, samau maNikarkarau / kaa|| 185 // samyaktvamapi tat kIdRg, yat kusaMgena nazyati / aho tadapi kiM teja-stamasA yat pralIyate // 186 // vayasyastaM vihasyoce, pratibaMdI tavAdbhutA / paraM sphaTikavajIvo, bhAvyaM dravyamayaM smRtH||187|| yathaiva sphaTikastaistaivarNaiH saMyujyate javAt / tathaivAtmetyasau duSTa-styAjyo bhImo'pyamasta tat // 188 // tato nizi caturdazyAM, tIkSNaM kaukSeyakaM vahan / tena pAkhaMDinA sAkaM, bhImaH pretavanaM yayau // 189 // akhaMDaM maMDalaM tatra, viracayyArcanAM ca sH| Tra zikhAbaMdhacikIrbhAma-mUrdhni hastaM nyaghitsata // 190 // bhImo bhImohamuktasta-mUce maMtraniyaMtraNAt / kuruSva svAMgikI rakSA, chalaM na syAd yathA tava // 191 // aMtaH sattvamayI me'sti, rakSA zauryamayI bhiH| prabhUSNavaH parAt trANaM, nehaMte hi mRgeMdravat // 192 // kiMcAhaM cenna zakSyAmi, svamapi traatumaaturH| tadA trAsye kathaMkAraM, tvAmanyasmAd bhayaMkarAt // 19 // tadA kApAliko'dhyAsIt, kAlikA_cikIrSayA / jikSitaM myaa'syaa''sii-cchikhaabNdhcchlaacchirH||194|| tad 1 kardamAt kaluSam. 2 saMyogAt. 3 matisAgaraH. 4 prakRtaika kalpe pravRttaM puruSamuddizya aprakRtakalpAntarApAdane prativAdimate'niSTAntaraprasaMjakavAkyam . pratibaMdi, pra. 5 kApAlikaH. 6 rakSAbandhaci kI. nidhAtu-sthApayitumaicchat, 8 bhayAjJAnarahitaH. 9 maMtra(rakSA) bandhanAta, 10 samarthAH, 11 pIDitaH san , | 'anyasthAdU' iti atrApi yojyam, 12 prItumiSTam-abhilaSitam. Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra grahItuM mayA nAsya, zeke niHshNkcetsH| bhApayitvA svazaktyaitad, gRhNAmyahAya saMprati // 195 // tataH zailoccazIrSAyo, pAlaca0 dvAravyAttatarAnanaH / kUpanimnazravA guMjA-puMjAruNavilocanaH // 196 // dhvajA''yatasphurajihvo, dikUlaMkaSadorhalaH / / AlAnoruyugaH sthUlo-dUkhalapratimakramaH // 197 // kartikAM nartayan pANI, 'dhanaH saudaaminiimiv'| nirdhAtoH svni||14|| ghoSai-bhISayana bhISaNAnapi // 198 // kopAt kApAlikaH kAla, ivAtiprAtikUlikaH / sametya samayA bhIma, sAkSepamidamAkhyata // 199 // caturbhiH kalApakam // rere'yaM daMbhasaMraMbhaH, sarvo'pyAraMbhi ynmyaa| dvAtriMzallakSaNAvyasya, tat te zIrSajighRkSayA // 200 // tallAtuM na tvayA'dAyi, kRpANyA tIkSNayA'nayA / chittvA''rdrakadalIccheda-midAnIM tadapA~dade // 20 // smareSTaM trAyate yastvAM, matto 'vyAghrAt kuraMgavat' / jalpanneveti nistriMzaH,sataM hetuM pracakrame // 202 // aho ceSTA'ti dRSTA'sya, vimRzyeti nRpaatmjH| kaMpayan khaDgamatyugraM, bhRkuTIvikaTaM jagau // 203 // yathA'nye jamire kIbA-chadmanA chAgavat tvayA / tathA mAmapi re vIraM, jiMghAMsasi gajeMdravat // 204 // vizrabdhaghAtasaMjAta-pAtakaiH pavitramApadam / hatvA tvAmadya tanve'haM, vizvamapyakutobhayam // 205 // ityuktvA vaMcayitvA ca, taghAtaM kapivat ttH| utplutya skaMdhamArukSat, tasya zIrSa cikartiSuH // 206 // bhImaH skaMdhasthito dadhyau, dazAhI madgRhe sthitH| kalAvAMzca na vadhyo'yaM, mahApA18|takasaMbhavAt ||207||aahty muSTibhirmata-mallavad vshyaamymum| kadAcit pratibuddhaH san , svIkuryAdAhataM matam // 20 // 1 nirgatA zaMkA yasmAttanniHzaMka tAdRk ceto yasya sa niHzaMkacetAstasya. 2 taMDulAdikhaMDanArtha kASThAdikRtadravyavizeSaH (khAMDaNI). 3 AkAze pavanAhatapavanajanyazabdo nirghAtastadvadupraiH, 4 khakIyazabdaiH. 5 ATopa-ADambaraH. 6 bhAdAtum. 7 laDathai liTU. 8 vizAla-bhayaMkara yathAsyAttathA. 9haMtumicchasi. 10 kartitumicchuH.18 // 140 // Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tataH sa muSTibhirvaja-kalpaistaM mUrdhni jannivAn / gaMbhIravedinaM yaMtA, zRNipAtairyathA dRddhH||209|| araMtudaiH prahAraistaiH, kSaNaM muucchitmaansH| bhImAdhimUrddha cikSepa, kopAt kApAlikA kSurIm // 210 // tadAtvodIta(codita)dhI(maH, sakhagoDapyavizad dvatam / tatkaNe kUpadezIye, guhAyAM hariNArivat // 211 // utkIrNavAMzca karNasya, madhyaM tIkSNamukhai khaiH / marmAvidhaM | vyathAM kurvan ,krnnkhjuurkiittvt||21||myaa'ho pRthukarNatvaM, svasyaivAnarthakRta kRtm|ydtraiss khanatyaMta-bilamadhyasthitAkhuvat // 21 // iti dhyAyana vyathA''kIrNaH, karNAdAkRSya taM balAt / ucchAlya kaMdukamiva, vyoni cikSepa durbtii||214|| yugmm|| daramUrkha nabho gatvA, yaMtrocchalitagolavat / yAvat patati mUolaH, kSamApAlasutaH kSitau // 215 // tAvat patatpataMgAbha, taM pataMta nabhastalAt / nirIkSya yakSiNI kAcid , dadhAra karasaMpuTe // 216 // nItvA ca satvaraM svasya, sthAnamAsthAnavac chiyAm / zItopacAra rucirai-stasya mUrchAmatucchayat // 217 // kumAro'tha samAlokya, vezma tat suravezmavat / devatAM hai tAM ca divyAGgI, jAto'dbhutamayo bhRshm||218||svrenn madhureNAtha, sudhA''sAraikasAraNim / karNayoH pUrNayaMtIva, yakSiNI bhImamAkhyata // 219 // deva ! viMdhyo girirayaM, kRtAdhollekhazRMgabhRt / devAnAmapi yaH sevyo, meruvat kAmanIyakAt 220 // atredaM maMdiraM lakSmi (kSmI)-suMdaraM vaikriyaM mama / riraMsArtha vasaMtIha, kamalAkhyA'smi yakSiNI // 221 // adhunA TU gagane yAMtyA, mayA tvaM niptnndhH| nibhAlya pANipajhena, dhRto ratnavaduttamaH // 222 // tvallAvaNyamivApAtuM, devIbhi 1 cirakAlena yo vetti, zikSA pricitaampi| gaMbhIravedI vijJeyaH, sa gajo gajavedibhiH ||tthaa tvagmedAcchoNitasrAvAd, mAMsasya kathanAdapi [ chedanAdapi ] AtmAnaM yo na jAnAti, sa syAd gaMbhIraveditA // ityuktalakSaNahastinam . 2 hastipaH. 3 kandukavat. 4 sUryasadRzam. 5 adUrayat.6 vikurvitam. 7 ramaNecchAye. BASEARCRACCAKA Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sage, kumAra vedhasA''grahAt / kArayAMcakrire svIyA, ninimeSA dRzo dhruvam // 223 // tvadrUpadarzanAdeva, mathitA mAnmathaiH shraiH| pAlaca0 tvAM zaraNyaM prapannA'smi, vIrakoTIra ! rakSa mAm // 224 // anyA api na kAminyaH, prArthayate naraM kila / viziSya pravarA devya-stanmAM mA smAvajIgaNaH // 225 // tacchrutvA'ciMtayad bhImo, dhik kAmasya durAtmatAm / viDaMbayati yo // 14 // devI-rapi mAnavakAmyayA // 226 // aho smaramaho yena, mahAMto'pyadhamA iva / rajyaMtyanucite sthAne, caTUni ghaTayanti ca // 227 // kApAlika me vyasanaM, zIlatrANAdabhUd varam / na tu saukhyamidaM tasya, nirmUlonmUlanodayAt // 228 // tAvad vizuddhasaMbodha-pIyUSarasapAyanAt / asyAH smaragarotsarpa-mUrchAmutsAdayAmyaham // 229 // kumAro'thAvadadevi!, haimatprANaparirakSaNAt / asi dharmapriyA prAya-stena tvaM tattvamucyase // 230 // mayA puro gurozcakre, pAradAryavivarjanam / 'durga mattagajeneva', tet ta (tva) dyogena bhanyate // 231 // khaMDite ca brate'vazya, narakakroDakhelanam / kAlakUTe kavalite, saMdigdhaM maraNaM kimu ? // 232 // varaM mRtyu suzIlAnAM, kuzIlAnAM na jIvitam / durvidhatvaM satAM zlAdhyaM, na tu dravyaM kukarmaNAm // 233 // kiM cAmI viSayA vahni-zikhayA samatAmitAH / aMginAM svaprasaMgena, zIlAMgAni dahaMti ye // 234 // kA nAma tasya vaidagdhI, kazca zauDirimaMkramaH / muSNaMti yasya zIlasvaM, viSayAH paramoSiNaH // 235 // ka devI divyarUpA tvaM, malino'haM ka mAnavaH / stutyastannAvayoryogaH, kastUrIpaMkayoriva // 236 // tasmAd dUraM parityajya, 1rakSakam. 2 zIlasya. 3 prathamamityarthaH. 4 parasya dArA eva dArA yasya sa paradArastasya karma pAradArya tasya vivarjanam . 5 pAradAryavivarjanam 6 pAradAryayoPAgena. *nirdhanatvam / khakIyasaMbaMdhAt, 8 pAMDityam. 9 sAbhimAnatAkramaH, kauzalyaparaMparA vA. 10 brahmadhanam. 11 parAna muSNantIti paramoSiNaH. COCCALCHAMGAGACCI SARAR // 14 // Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ riraMsAM hiMsratAmiva / dayAlutAmiva dhatsva, zIlalIlAM surottame / // 237 // samyaktvaM ca zraya preyaiH - zreyaH saMvananauSadham yaMtrAddharmasAmrAjya - lakSmIlIlAyate'nvaham // 238 // iti tadvAksudhAsekAt, svAMtazAMtasmarajvarA / AlapanmAlatIputraM, yakSiNI zIlarakSiNI // 239 // yauvane'pyacalaM zrIlaM, yativad bibhratA tvayA / navaraM pAtakAt svAsmA, mamAtmA'pi ca rakSitaH // 240 // gurustvameva me gaura - guNa ! samyakprabodhanAt / uktvetyalaMkAramiva, samyaktvaM sA tato'grahIt // 241 // nizIthe ca nizamyAtha, kuto'pi madhuradhvanim / kimIya~ iti so'prAkSIt, kamalAmamalAzayaH // 242 // sA smAha sAhasanidhe !, jyeSThakalpamadhiSThitAH / sAdhavo'trAsate teSAM svAdhyAyadhvanireSakaH // 243 // hRSTo'bhASiSTa tAM bhImo, dharmajJA tvamapi dhruvam / bhavarogAgadaMkArA, yadupane maharSayaH // 244 // puNyaikAzrayavat sAdhU - pAzrayaM me pradarzaya / yathA nizIthinIM zeSAM, dharmadhyAnamayIM naye // 245 // nizAyAM na vizatyaMta - rvanitA devatA'pyataH / davIyasyeva sA dvArAd, darzayAmAsa tasya tam // 246 // nizIthe'pi zubhadhyAno - tsargAdyairapramadvarAn / dRSTvA maharSIn harSAzru - mizro bhImaH parAmRzat // 247 // upaskRtya svAMtaM ciramucitamaitryAdighaTanAd, vizuddhAmadhyAtmopaniSedamadhiSThAya tadanu / nilInAH svacchaMdasphuradurucidAnaMdajaladhau, parabrahmaNyete vidadhati nijaM janma saphalam // 248 // ( zikhariNI) / vayaM tu viSaya - 1 raMtu micchAM-bhogavAJchAm. 2 atizaya priya mokSavazIkaraNauSadham 3 samyaktve. 4 krIDati, 5 bhImakumAram. 6 vizuddhaguNa ! 7 kasya ayamiti kimIyaH 8 caturmAsIm. 9 vaidyAH 10 yasyAH samIpAzraye. 11 khacchaM kRtvA 12 rahasyam - adhyAtmazAstram 13 sAdhavaH 14 bhavabhaTabhayaM bhaktvA, saMktvA ( saMmIlya ) gurUn viditAtmanastapasi paramai raMktvA, maMktvA smaadhisudhaambudhau| jina ! jina ! jineyAsye jalpan, manasyapi taM smaran, nayati sukRtI kazcitkAlaM pacelimapATavaH // 249 // pra Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca. // 142 // cchdm-vissaaveshvshNvedaaH|hhaa svaM na vijAnImaH, pataMtaM paMkasaMkaTe // 249 // kuTTAkaM bhavakoTInAM, luTAkaM zivasaMpadAm / 6 vaco'mISAM maharSINAM, tacchRNomi kimapyaham // 250 // tataH kRpANa pANyagrA-ddhitvA natvA ca tAn munIn / bhIma-18 stadAzistuSTAtmA, purasteSAM niviSTavAn // 251 // gavalazyAmalA tAvad, 'veNIva gaganazriyaH' / avAtArIduparito, dAdhiSThakA tadA bhujA // 252 // keyaM kimIyA kiM kI, dhyAyatItthaM nRpohU~he / tatkaukSeyakamAkRSya, sA bhujA prasthi-12 tA'mbare // 253 // eSA matkhaDgamAdAya, ka yAtIti bubhutsayA / kumAro'pi samArohat, tAmutplutya plavaMgavat // 254 // sphurannIlimavApure, vipule vyomavAridhau / vAtyeva tvaritaM yAMtI, nAvyAmAsa bhujA''yatA // 255 // bAhusthAsilatA sA'pi, zyAmA dIrghA ca diyute / svardhanIspardhayA yAMtI, kAliMdIva nabhastalam // 256. // nRpAMgajo bhujArUDho, vimAnasthAstudevavat / dhAtrI citramayIM pazyan , vismayAya svmaarpyt||257|| kiyad vyoma samulaMdhya, bAhAyAM kA'pi kaanne| kAlikAmaThamAptAyAM, tato bhImo'vatIrNavAn // 258 // mahAmahAsthikuDyADhyaM, karoTikapizIrSakam / uSTrAsthisthapuTadvAraM, dvipadaMtoccatoraNam // 259 // mRtaveNidhvajAzliSTa-majAji vitAnitam / ghanAsRgmizrabhUmIkaM, maThaM dRSTvA mamarza sH||260|| yugmam // jugupsAyAH kimAgAraM, kiMkrIDAparvato bhiyAm / kiM mRtyo rAjadhAnI vA, kimayaM padamApadAm // 261 // tatrApi bhISaNAkArAM, kAlarAtrimivAMginIm / kapAlamAlA''bharaNa-bhAriNI kAlikAM surIm // 262 // 1viSayarUpaviSAvezena. 2 vazIbhUtAH. 3 chedakam. 4 mahiSavat kRSNA. 5 lakSmyAH .6 atidIrghA. 7 rAjaputre. 8 vAnaravat. 9 nIlimA eva vA-jalam 10 zuzume. |11khargagA. 12 yamunA. 13AtmAnam. 14 bRhad bRhadasthikuJyAnyam. 15mastakAsthi. 16 viSamonnatapradezadvAram. 17AzviSTaM-yuktam. 18ajinaM-carma. 19maThaH, // 142 // Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tadarthAsscaraNavyagraM, taM ca kApAlikaM puraH / tadupAMte naraM caikaM, dInaM bhImo nyabhAlayat // 263 // yugmam // kimeta diti vismere, harivAhananaMdane / kApAlikAya dattvA'siM, tattanau sA bhujA'vizat // 264 // pAkhaMDI naipa sAmAnyaH, kiM kartA cAsinA mama / pazyAmi gupto dhyAtveti, sa koNe tatra tasthivAn // 265 // arcitvA kAlikAM so'tha bhI mAsiM kalayan kare / kezaiH kRSTvA svanediSThaM, naramityabravId ruSA // 266 // rere smareSTa mAtmIyaM diSTyA'ntaste'dhunA''gamat / chittvA yat te ziraH padma- marcayiSyAmi devatAm // 267 // sa jagAda jineMdro'stu, zaraNyaH zaraNaM mama / tadbhaktazca | prabhurbhIma- caMDapAkhaMDikhaNDanaH // 268 // yo vArito'pi naivAsthAt, tvayA duSTena saMsajan / yadi sa syAdiAptazca, tarhi tvAM cUrayed rayAt // 269 // pAkhaMDI bhImanAmnA'pi jvalannAcaSTa duSTa ! re / bhImamRrbhaiva devyarcA, mayA''sIt | prAk cikIrSitA // 270 // sa klIbavat paraM naSTa - stvamAnIto'si tatpade / so'pi viMdhye munipArzve'stIti devyoditaM mama // 279 // ayaM tasyaiva re khaDgo, jIvirtavyamivaujasaH / AnAyito mayA'stIha, tvacchirazchedakAmyayA // 272 // kiMca yaH zaraNIcakre, jino bhImo'pi ca tvayA / na tvAM trAtumalaMbhUSNU, tau ruSTe mayi daivavat // 273 // yadyeSA kAlikA devI, tvayA'zaraNayiSyata / atrAsyathAstvamertarhi, kadAcidanayA tadA // 274 // ityAkSipya sa taM haMtuM, yAvadudyacchate'dhamaH / tAvad bhImo'tibhImaujA- stamadhikSiptavAniti // 275 // rere'dhama ! kimAcakSe, yad bhImo nezivAniti / sa tavAhaM puro'smIha, praharasva balaM yadi // 276 // vedmi zaktiM tadA'haM ced, balinaM haMsi kaMcana / paraM sarvo baliM datte, 1 bhAgyena. 2 nAzaH - mRtyuH 3 saMsarga kurvan. 4 jIvanamiva parAkramasya. 5 'bhUte ca' iti liG nimitte lRG bhUte bhaviSyati ca kriyA'tepattau 6 tarhi. 7 maraNakAle. Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra- IPIpazubhidIpibhina hi // 277 // mayi preharati tvaM ka-stava devyapi na kSamA / mRgaM nighnati zArdUle, trANazauMDo hi ko|| sarga.7 pAlaca0 bhavet ? // 278 // ityuktvA tatkarAt svAsiM, pAtayitvA prahArataH / mallavat prauDhamallena, tena sArdhamayuddha sH||279|| // 143 // avepata vyathAtaiva, tatpAdaprahatA'vaniH / tatkSveDitapratidhvAna-maTha: pUccakRvAniva // 280 // tatpAdadaidarairvanyAH, siMhAdyA apyajAgaruH / mRgAdyAzca palA''yaMta, kAMdizIkAzcaturdizam // 281 // ciraprasRmarodAma-saMgrAmavyaktadhAmabhiH / asAmAnyatvamanyonya-mubhAbhyAmapyamanyata // 282 // suciraM yodhayitvA'tha, bhImo bhUmau nipAtya tam / dattvA hRdi padaM kharaM, bhayArthamudapIpaTat // 283 // abhASiSTa ca re duSTa !, garjitaM va tavorjitam |v ca sA kAlikA ? kAlAnmattastvAM trAyate'tra yaa||284|| tadA taM patitaM vIkSya, pazuvat prANasaMkaTe / kAlikA prakaTIbhUya, bhUpAMgajamabhASata // 285 // vatsa ! mA sma vadhIrenaM, mamAstyeSa priyaakrH| narottamaziraH padma-paripUjanayA'nvaham // 286 // adya mahyaM narasyA'sya, zirobalinivedanAt / aSTottarazataziraH-pUjA pUrtimavApnuyAt // 287 // tataH kApAlikasyAsya, siddhA syAM sarvakAryakRt / parametadabhAgyena, tvaM pratyUha ivA''pataH // 288 // tvaM ko'pi vIrakoTIro, yo madane madarcakam / evamAkramya manAsi, devavad bhIparAGmukhaH // 289 // tvatsattvena prasannA'smi, varaM vRNu yathepsitam / jIvaMtaM ca vimuMcema,18 na saMto hyalpaghAtinaH // 290 // bhImastAM smAha yadyevaM, tarhi jIvavadhaM tyaja / lokazAstraviruddho'yaM, tava devi! nAla // 14 // yujyate // 291 // uttamA tvAdazI devI, kiM bhavejjaMtughAtinI / zizirA hi zazijyotsnA, na taapprivrdhnii||292|| 1 saptamyaikavacanam. 2 pAdAghAtajazabdaiH 3 ud paTU cUrAdi-pyantAt lui. %AWANGALORAKAACARX Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iyacciramahaM vedmi pAkhaMDI vadhako hyayam / ghAtayaMtI paraM jaMtUM - stvameva vadhikA'dhikam // 293 // tvatkRte prANino nimna-nayaM vAryeta cet tvayA / na nihanyAt tadA bhRtyo, yat syAt svAmivazaMvadaH // 294 // kavalAhArarAhityAt, tvaM nAznAsi palaM dhruvam / kimolaMbhaya se ? jaMtU - nnirmetUna krIDayA tataH // 295 // sAmAnyasyApi jIvasya vadho'narthasamarthakaH / trailokyatrANazauMDAnAM kiM punarmahatAmayam // 296 // kiM ca puNyaphalaM sAkSAd, devItvaM kalayaMtyapi / pApaM tanoSi tad devi ! | vivekaH kIdRzastava ? // 297 // tasmAjaMtuvadhaM tyaktvA, pApadhvAMta kuhUnizam / kAruNyaM kriyatAM puNya - prakAzaikadino dayaH // 298 // iti prabodhitA tena, devI svIkRtya tadvacaH / kApAlikaM ca nirmocya, svaM padaM pratyapadyata // 299 // bhImo'tha pRSTavAn namraM, svamitraM matisAgaram / kathaM mAM zikSayannasya, pAze tvaM patito vidan // 300 // sa taM vyajijJapad deva !, sAyaM prAptA tvadAlayam / tvatpriyA tvAmapazyaMtI, muSTevAnaMdaduccakaiH // 301 // zrutvA tatkaMditaM mAtApitarau te mumUrcchatuH / prApya caitanyamAkraMdaiH zabdAdvaitaM ca tenatuH // 302 // tato mAM bhUbhRdaprAkSId, bhImaste'tipriyaH suhRd / kiM kenApi hRtaH 1 kiM vA, svayaM kvApi gato vada 1 // 303 // yAvat kiMcidahaM vacmi, tAvat te kuladevatA / vRddhastriyAmavAtArIt, svayameva prabhAvabhUH // 304 // avAdIcca nareMdra ! tvaM putrArtha mA sma khidyathAH / pAkhaMDinA hRtaH so'bhUt, kAlikApUjanecchayA // 305 // taM vidhUyAdhunA putra - stavAste yakSiNIgRhe / kiyaddinAvasAne ca sameSyati maharddhibhAk // 306 // Artto nRpastayA devI - bhAratyA nirvavau manAk / yathA prathamayA vRthA, davadagdho mahIruhaH // 307 // 1 kiM mArayasi 1 2 amAvAsyArAtrim 3 tiraskRtya parAbhUya. 4 vANyA. Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra pAlaca0 // 144 // gate devyavatAre'tha, satyaiSA vAk kimanyathA / ityupazrutimAnetuM, tvattAtaH prajighAya mAm // 308 // tAM nizamya nivarte'haM, yAvat tAvat kuto'pyabhUt / vAtyAvarto rajaHpUraiH, pUrayanniva rodasIm // 309 // nizIthe(tha)reNupUrAbhyAM, tathA saMtamasaM kRtam / yathA'haM divyanetro'pi, januSAMdha ivAbhavam ||310||tdNtre samabhyetya, kapAlyeSa pizAcavat / stanaMdhayamivotpAvya, mAM vyomneha samAnayat // 311 / / atra durvRttametasya, prekSya prkssubhitaa'ntrH| purA'pi tvadviyogA?, mRtadezya ivAbhavam // 312 // yAvaccikatiSAmAsa, macchiro'sau durAzayaH / tAvanmadgotradevyeva, samAkRSTastvamAgamaH // 313 // ahito'pi hitaH so'ya-mAvayoryojanAdabhUt / jAtucid daivayogena, viSamapyamRtAyate // 314 // mitravRttamiti zrutvA, pitrorAdhiM vimRzya ca / duHkhadAvAnalapluSTo, bhImastarurivAbhavat // 315 // haNIyamAno hRdaye, tena svena kukarmaNA / atha kApAliko'bhyetya, nemivAn nRparnadanam // 316 // UcivAMzca tvayaikena, ratnagarbhA'sti bhUriyam / yasyedRg dIpyate loko-ttaraM sattvamayaM mahaH // 317 // purA parairabhagno'pi, bhagno'haM bhvtaa'dhunaa| vArSiH parairapIto'pi, kiM na pIto hyagastinA? // 318 // tvayA dAmodareNeva, karuNArasasiMdhunA / nimajjan paMkamadhye'haM, gomNddlvdudhRtH|| 319 // upakRtyupakatoraH, santaH santi para zatAH / apakRtyupakattoM ta. tvameko'si mhaashyH|| 320 // prANadAnAdabhUstve meM, nAthaH kaapthpaatinH| tathyapathyopadezena, gururapyadhunA bhava? // 321 // bhImastamUcivAn svasmai, priyAkartuM yadIcchasi / tadA''tmaghAtavacchazvat, paraghAtaM parityaja // 322 // vadho'yaM devatArtho'pi, vihito na hitAvahaH / mantrapUto pi hi 1 vAcika-saMdezam. 2 vAtasamUhasya cakrAkAreNa bhramaNam. 3 tasminnavasare. 4 kartitumiyeSa. 5 lajjamAnaH. // 144 // Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zveDo-vazyaM prANapraNAzakaH // 323 // jantUjAsanataH prapadya narakaM bhuGkte ciraM tadvyathA-mekAkSeSvakhileSu pudgalaparAvartAn ghanAMstiSThati / prApto'pi trasatAmahiprabhRtiSu krUreSu bambhramyate, jAto martyabhave'pi naiva labhate jIvaH kulAcaMTU zubham // 324 // (zArdUlavikrIDitam )anuziSyeti taM ziSya-miva bhImo mahAzayaH / sArvajanye dayAjanye, jainadharme nyavezayat // 325 // tadA nizAM kRzAM prekSya, 'svakIyAM jananImiva' / tajjAtamucitaM jAtaM, bhRzaM saMtamasaM kRzam // 326 // dadhire sphUrtimanto'pi, saMhatA api taarkaaH| tadAnIM viralIbhAvaM, daridratve guNA iva // 327 // pareSAM tarjayastejaH, prollasatkamalAkaraH / bhAnumAnudayAcake, prAtarnavajigISuvat // 328 // atha bhImaH samitro'pi, mukhprkssaalnecchyaa| maThAnirgatya kAsAraM, sAraM sArasavad yayau // 329 // tAvat tatra karI kazcid, vindhyAdririva jaMgamaH / unmadiSNutayA'dhAvad, bhImaM prati bhayAnakaH // 330 // taM viruddhAzayaM buddhA, bavA parikaraM dRDham / sa sAntvayitumArebhe, dhIrA''dhoraNavacchanaiH // 331 // tAvat sa devahastIva, samitraM nRpanandanam / adhyAropya nijaM pRSTha-mutpapAta nabhaHsthalam // 332 // hastaiimallena vajIva, bhImastena nabhovrajan / kimetaditi pRSThasthaM, pRSTavAn mitramAtmanaH // 333 // vimRzya suhRdAha sma, nAyaM nAgo nabhogateH / abhrama(mu)vallabho nApi, kajalazyAmalatvataH // 334 // suraH ko'pyasuro vA'pi, dviparUpasta-| to'stya'yam / harate hetunA kena, paraM tannaiva veDyaham // 335 // tayornigadatorevaM, sa karI tiivrNhsaa| daraM gatvA 1 ujjAsanaM-mAraNam. 2 ekendriyeSu-pRthivIkAyAdiSu. 3 sarva eva sArvaH sa cAsau janazca tasmai hitastasmin, 4 dayotpAdake. 5 airAvaNena. 6 iMdra iva. 7 abhramUH(muH)-airAvaNasya strI, tasyA ballabhaH-airAvaNaH sa ca zvetaH 8 tIbavegena. RECENCREASS- ku.pA.ca.25 CA Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 145 // 1 kacicchUnya - puropAnte mumoca tau // 336 // dvipe bhUta ivAdRzyI - bhUte tasminnRpodvahaH / mitraM vimucya tatraiva, svayaM zUnyapure'vizat // 337 // apIkSitadyulakSmINAM surANAM cittamoha (hi) nIm / pazyannAgarikI lakSmI -mapUrvAmiva sarvataH // 338 // bhImo vareNyapaNyaudha-pUrNAyAM vipaNau kvacit / vyAttavaktragRhItaika - naraM haryakSamaikSata // 339 // yugmam // avagatya svamatyA tad, duSTadaivataceSTitam / naraM mocayituM siMhAbhyarNa bhUpaibhavo'bhyagAt // 340 // sa maryo'pi bhayabhrAnto, bhImaM vaktumasAsahiH / hanyamAnacchagalavat, kAtarAkSaM nyabhAlayat // 341 // nRsiMhaH sa jagau siMha, na tvaM siMho'si vastutaH / kenA'pi hetunA ko'pi, suparvedRzarUpabhAk // 342 // tadayaM dayayA deva !, martyastUrNaM vimucyatAm / prANinAM prANadAnaM hi paraM dAnaM nigadyate // 343 // rAjyAdikaM tathA neSTaM yatheSTaM jIvitaM nRNAm / dadatA tad dayADhyena, teSAM kiM nAma no dade 1 || 344 // mukhAd vimucya taM martya, kSiptvA cAmrapadAntare / mAnavyA bhASayA bhImaM babhASe kIravaddhariH // 345 // upakAraparatvena tvaM sAdho ! satyamabhyadhAH / kSudhitena paraM prApto mayA'yaM mucyate katham ? // 346 // yathA kRpAlutA te'smiMstathA mayi kuto na hi ? / yadenamIhase trAtuM kSudhA mAM ca jighAMsasi // 347 // kiJca dhamrmo'pi te kIdRg yadekaM parirakSasi / paraM ca haMsi santo hi, madhyasthA 'nAyakA iva // 348 // ahaM ca siMha evAsmi na devo mAnuSIM giram / vedmi prAgbhavasaMskArA-nmuce tannAzanaM nijam // 349 // vismeraH smAha bhImastaM, yadyapyevaM tathApi bhoH / tyajA'muM nijamAMsena, bhuktiM mAMrselayAmi te // 350 // siMho'vocadayaM pUrva-bhave mAmadunot tathA / 1 nRpaputraH 2 siMham 3 bhUpaputraH 4 mAMsalAM karomi . sarga. 7 / / 145 / / Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yathA'muM manato bhUri- bhavAnapi na me zamaH // 351 // bhImo bhUyo'bhyadhAt te'smin ripAvapyucitA na ruT / svakarmaNaiva yat sarve hetumAtraM paraH punaH // 352 // ajAto mriyate naivA' - dattaM naivopatiSThate / akRtaM bhujyate naiva, dhruvametad vidAM - - kuru // 353 // tasmAt kopaM vimucyAsmi - nna'yamapyAzu mucyatAm / prINyatAM ca madaMgena, nijAGgaM hariNAdhipa ! // 354 // ityukto'pi naraM kopAt sa nAtyAkSId yadA tadA / tasmAd vastraMvadAkRSya, bhImastaM" jagRhe balAt // 355 // taM naraM jagdhumAgacchan, sa dhRtvA pazuvat pade / azmanyAsphAlitastenaM, tirodhAt suravaddrutam // 356 // AzvAsya mRtyubhItaM taM, tenaiva sahitastataH / bhrAmyannitastato rAja- suto rAjA''layaM yayau // 357 // pazyan pratikSaNaM tasmiJ, zriyaM | vaimAnikImiva / saptamaM kSaNamArukSat, sa kutUhalamohitaH // 358 // sajIvA iva mANikya - mUrttayaH zAlabhaJjikAH / uttIrya tatra staMbhebhyastasmai svAgatamUcire // 359 // AsayitvA''sane'narthe, taM kumAraM nabhaHsthalAt / svAnIyaM sarvamAnIya, snAnArthaM prArthayanti ca // 360 // tAbhireva samAnAyya, bahisthaM matisAgaram / bhImastena samaM sasto, citrAbdhitaradantaraH // 369 // zrIvare cIvare divye, divyAnyAbharaNAni ca / nivasya sasuhRt so'znAt, tadAnItaM sudhAzanam // 362 // kumArazAsanAt so'pi, pumAn rakSitajIvitaH / bhuktvA sevakavannatra-stannediSThaM niviSTavAn // 363 // ghanasArakhaNDasAraM tAmbUlaM kusumAdi ca / vitIrya putrikAH sarvAH yathAsvastambhamAsate // 364 // kimetaditi bhIme'tha, naraM pRcchati vismite / rucisphurattaraH ko'pi, prAdurAsIt suraH puraH // 365 // Uce ca tava sattvena, ziSTa ! tuSTo'smi so'pyavak / 1 vastramiva pra. * naram X bhImena. 2 prArthayanta, pra. 3 nivezya pra. 4 karpUrakhaM zreSTham 5 mAsadan, pra. 6 mImo'pi. cha Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 146 // evaM ced vada ko'si tvaM ?, ko'yaM ? zUnyaM ca kiM puram ? || 366 // ujjagAra suro'stIdaM puraM hemapurAhvayam / ayaM hemaratho'tratyo, mahIpaH zrIpatiprabhuH // 367 // purA'syAsIt purodhAzca dvijazcaNDa iti zrutaH / daurjanyapramukhairdoSaiH kRtadveSaH || pure'khile // 368 // daurjanyamekamapyuccai - rduSTaM krodhAdibhRt kimu / evamevAzubhaM madyaM kiM vAcyaM mRgayAdiyuk // 369 // dviSTaH paurajano'nyedyu --stasya caNDasya bhUbhuje / mAtaGgayA raMramItyeSa, ityalIkamacI (ca) kathat // 370 // nRpo'pi karNa| daurbalyA - davimRzyaiva tadvacaH / tailAbhyaktarutenAMgaM, veSTayitvA sabhAntare // 371 // zatamapi kopena, taM purodhsmgninaa| drumavajvAlayAmAsa, dveSasyAho durantatA // 372 // yugmam // ekasyApi virodhaH syAdavazyaM vipadAspadam / | sarvalokavirodhastu, jIvitasyApi nAzakaH // 273 // sa vipadyA'zubhadhyAnAd, rakSaH sarvagilo'bhavat / ante yAdRg matistAhag, gatirityucitaiva gIH // 374 // avadhijJAnato jJAtvA sa svIyaM mRtyukAraNam / kRtAnta iva duSprekSo, roSAdatra samApatat // 375 // tarjayitvA'tiparuSaM, narbhasvAniva vAridAn / hRtvA janAn nabha iva, purametadazUnayat // 376 // siMhIbhUya svayaM cainaM nRpaM hemarathaM ruSA / lagnavAn kaNazaH kartu - maho vairaM hi durddharam // 377 // pUrvajeneva tAvat tvamasyAkRSTaH prakRSTadhIH / tato mocitavAnena-mastivIrA hi medinI // 378 // atra pAJcAlikAdvArA svAgatAdikriyAM tava / sa evAcIkarat sarvA, guNairhi kimu durlabham 1 // 379 // so'haM kravyAt purastAt te, so'yaM hemaratho nRpH| puraM ca tadidaM zUnya - metat tattvaM vibudhyatAm // 380 // kiJca tvadanuvRtyaiva, cakre vyakto jano'khilaH / mayendrajAlikeneva, 1] zabde 2 vAsudevavat samarthaH * karpAsena. 3 vibhaMgena. 4 vAyuH 5 pAJcAlikIdvArA, pra. sarga. 7 // 146 // Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , vilokaya puraM puraH 1 // 389 // vismayotphulladRg bhIma- stadA viSvag vyalokayat / purandarapurazrIkaiH, pauraistatpUritaM puram || 382 // Uce ca deva ! stutyastvaM yasyedRk sadayaM manaH / apahRtyAkhilAn paurAn yad drAganvagrahIH punaH // 383 // manye mahAnta eva syu- nigrahAnugrahakSamAH / mahImuttApya nIrairhi, nirvApayati bhAnumAn // 384 // devatvAya jano yuktaM, | dustapaM tapyate tapaH / yadalpasyApi devasya, vaibhavaM bhavatIdRzam // 385 // rakSaH prati vadatyevaM, bhIme'tha vanapAlakaH / natvA'vadad vanaM prApto, deva ! cAraNasAdhurAT // 386 // yatyAgame'tihRSTAtmA, kekIva jaladAgame / mitrarakSonRpAnvito, | bhImastaM vandituM yayau // 387 // paJcAGgapraNipAtena, sAnandamabhivandya saH / puro gurorupAvikSa-cchaikSavad yojitAJjaliH // 388 // bhaktigaureSu pareSu, niviSTeSvapareSvapi / krodhoddezena sa guru-rudagArI dimAM giram // 389 // caturSvapi kaSAyeSu, mahattvAdiva yo dhuri / saMsRtitratate rmUlaM, heyaH krodhaH sa dhIdhanaiH // 390 // krodhAviSTo'tiduSTAni kurvan karmANi lokataH / karmacaMDAla ityAkhyAM, labhate hi mahAnapi // 391 // ihaiva tanute kopo, vairaM yuddhaM viSAditAm / paratra tu vyathAstItrA - stairazvIrnArakIrapi // 392 // na svotpattipadaM hanti, sarpAdiprabhavaM viSam / ayaM tadapi hantyeva, tataH krodho'dbhutaM | viSam // 393 // yadvA svaparadAhitvAd, vahniH krodhaMsamo mataH / paraM pUrvaH kSaNaM dAhI, yAvajjIvaM paraH punaH // 394 // kopaM kRtvA'pi yaH prAnte, kSamate sa surairapi / namasyate yathApUrva - macakAritabhaTTikA // 395 // tathAhyatraiva bharata-kSetre mAlavamaMDanam / svagrgazriyAmujjayinI, zriyA'styujjayinI purI // 396 // dhArmiko'pi jano 1 saMsAravallimUlam 2 dhaH pra. 3 khargazrINAm ut-atyantaM jayinI -jayanazIlA. Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / kumArapAlaca0 // 147 // 494 SMISLUSASUSASHI KISUUS yatra, guNacchedaM tanoti na / na cApavidyAmAdhatte, mArgaNAnapi nAsyati // 397 // tatrAbhUd bhUpatizcandra-zcandravat saumydrshnH| bhRzaM kuvalayolAsa-lAlaso'statamastatiH // 398 // kumudamamadamaindraH sindhuro noDuraujAH, sphaTikagiriragauraH zaMkaraH prAptazaMkaH / vidhuratividhurazrI svastaTinyastavegA, vilasati sati viSvagdrIci yatkIrtipUre // 399 // (mAlinI) tatpriyA''sIt kumudinI, kaumudIva pramodinI / nijodayena yA cakre, kamalollAsamadbhutam // 40 // tasya bhUpasya sacivaH, zucivaMzavibhUSaNam / uzaneva mahImAptaH, subuddhiriti vishrutH||401|| nAmnA'rthenApi tatraiva, 'dhanapravara' ityabhUt / zreSThI bahuguNazreSThaH, kamalazrIzca tatpriyA // 402 // tayoH prANapriyA putrI, saJjAtA'STasutAnanu / bhaTTiketyAkhyayA''hUtA, sA pitRbhyAM mahAmahAt // 403 // sA guNakapriyetIva, vicArya nijacetasi / dUSaNairato'tyAji, bhajate ko haripriyam ? // 404 // sarvasaundaryamuccitya, sraSTA tAM sRSTavAn dhruvam , bhUrbhuvaHsvastrayIstrISu, sA bhavyA'bhUt | kuto'myathA // 405 // tatprItyA'nyedhurityUce, pitRbhyAM svajano'khilaH / na caMkArayitavyeyaM, nandanI kvApi kena-15 cit // 406 // caMkArazabdo nyakkAre, zruto dezIyabhASayA / tataH sA paprathe loke-pvacaMkAritabhaTTikA // 407 // tena paitRkamAnena, svacchaMdA''sIt surIva sA / agarhaH paribarho'pi, tasyAM dAsa ivAvRtat // 408 // svAntadarpaNasaMkrAnta-kalAvaibhavabhAsurA / saMjIvanauSadhaM yUnAM, sA yauvanamabhUSayat // 409 // tato devIva niHzaMkA, nAnAbharaNabhAriNI / ArAmeSu yathAkAmaM, reme sA svasakhIyutA // 410 // tatrAvamajharimika, prekSya tAM bhUrivicamAm / pikA iva 1zukAcAryaH-zukraH. 2 nRpayogyahastyazvarathAdiparicchadA. 3 bahuvikasanazIlagam. SHOCOLAONLOAMROSANCINCRET // 147 // Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patanti sma, taruNAH smaravihvalAH // 411 // prArthayanta ca tattAMtaM, tAM so'pi pratyuvAca tAn / tasmai dade sutAmenAM, yossyA vAkyaM na laMghate // 412 // strIpAravazyaM no zasyaM, kulInAnAM mahIyasAm / dhyAtveti te'bhavannaiva tadartha puna| rarthinaH // 413 // tAM kilantIM vane prekSya, subuddhiH sacivo'nyadA / prArthayAmAsa kAmArtta - stattAtaM tAM svabandhubhiH // 414 // zratvA tadvAkyakartRtvaM dhanapravaravakkataH / mahena paryaNaiSIt tAM, kamalazrIsutAmasau // 415 // tasyA devyA ivAdezaM, maulau mukuTayan sadA / prItyA tAM ramayAmAsa, sa zivaH pArvatImiva // 416 // sA'nyadA svapriyaM proce, svAminnastamite ravau / tvayA savelamAgamyaM, gehe stheyaM bahirnahi // 417 // sa tadapyurarIcakre, tasyAH prItipravRttaye / kAminyAH kiM na kurvanti, yadvA kAmAndhalA janAH 1 // 418 // tataH subuddhirAdhAya, rAjakAryANyatidrutam / sAyaM sadA'gamad gehUM, strIvAkyaM kohi laMghate 1 // 419 // kadAcinnRpatizcandraH, pRSTavAn pAripArzvikAn / kutaH saMpratyamAtyo'yaM, savelaM calate gRhe (ham // 420 // patnIvyatikare tena, vijJapte kautukI nRpaH / kAryavyAjAdamAtyaM ta - mA~nizIthamatiSThipat // 421 // arddharAtre tataH prAptaH, subuddhirnijamandiram / udghAvyatAM priye ! dvAra - miti tArasvaro'vadat // 422 // dvAre'nudghATite roSAt sa proce patni ! mA kupaH / yat svArtha pArthivenAdya, sthApito'hamiyacciram // 423 // yasyAtmA svavaze nAsti, vikrIto dhanakAmyayA / sa svecchayA kathaM kartu, yAtAyAtaM pragalbhate ? || 424 // vikrINIte dhanalavakRte jIvitaM saukhyahetoH, svAtaMtryaJca tyajati bhajati dvAsthatAM mAnalabdhyai / kIrttisphUrtyai ghaTayati caTUnyA''namatyu 1 tattAto gauNaM karma tato dvitIyA 2 pravRddhaye. pra. 3 arddhazatraM yAvat. Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra- batAyai, mAhAtmyArtha tudati janatAM sevakasyA'dbhutA dhIH // 425 // (maMdAkrAntA) tad bhUpasevakatvena, tasthivAnadya pAlaca0 18 yadyaham / mama kiM ? dUSaNaM tarhi, vicAraya ruSaM tyaja // 426 // vadatyapIti prANeze, tatpriyA roSapoSataH / proce prativaco3 naiva, dvAraM nApyudajIghaTat // 427 // tataH khinnaH priyaH proce, ghiGajhe kAmAndhatAmimAm / yayegulolahakpAze, // 148 // mayA''tmA'kSepi pakSivat // 428 // gandhamUSIva saNa, kimiyaM svIkRtA mayA / nAdarItuM na moktuM ca, zakyate yA kathazcana // 429 // IdRgazrutapUrvatad, vAkyaM zrutvA priyoditam / subuddhipatnI kruddhoccai-rimudghATya niryayau // 430 // azokavanikAM zritvA, vaMcayitvA ca vallabham / lagnA pitRgRhaM gantuM, strINAM roSe hi tatpadam // 431 // antaH krodhAgnidhUmena, bahiH santamasena ca / ruddhAkSI sA vidAmAsa, nAvAnaM pitRsadmanaH // 432 // yUthabhraSTA kuraMgIva, bhramantI ca ytsttH| dadhe malimlucailekSmI-bhrAntyA ruupvibhuussnnaiH||433 // vilapantyA mukhe tasyA, nyasya pI(pi) NDitamambaram / te lalurbhUSaNazreNI, teSAM karmedamAdimam // 434 // tataH puSpollasadvaliM, pallI siMhaguhAyAm / nItvA tAM te daduH patye, vijayAyopadAmiva // 435 // krUrasvaraM kurUpaM ca, kAkolamiva vIkSya tam / sA haMsIva vyaraMsId drAk, tadarzanapathAdapi // 436 // tAM subuddhipriyAM mAtre,dattvA pallIzvaro'vadat / prabodhyeyaM tathA mAta-ryathA syAdramaNI mama // 437 // vijane sA jananyoce, vatse ! tvatpuNyamulbaNam / matputro yata tvayi snigdho, rukmiNyAmiva keshvH|| 438 // ekaikena // 148 // guNenADhyAH, santyevAtra janA ghanAH / sarvottamaguNagrAma-grAmaNImatsutaH punH||439 // svAnurUpaM pati kRSNaM, yathA, 1chuchundarI. 2 piNDAkArakRtaM vastram. 3 tairlaLe bhUSaNazreNI, pra. 4 palyuH, pra. 5 droNakAkamiva, zUkaramiya, vA. Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAzrayat purA / tathA mattanayaM maitta-nayaM tvamapi sNshry||440|| itthaM kubuddhi jananI, proce tajananI prati / viddhamammeva tadvAkya-racaMkAritabhaTTikA // 441 // kAmAndhatvena cenmAta-stvadbharityabhyadIdhapat / tvamabhyadhAH kathaM jJAta-satyAcArAjaratyapi 1 // 442 // yaH ko'pi haratAM nAma, vibhavaM bhuussnnaanypi| satInAM zIlaratnaM tu, hA~ daivo'pi na kSamaH // 443 // shessaahiishshirortnN,kesriskndhkesraan| pativratAvrataM cApi,balavAnapikoharet ||444aamuktvaa'hN svapriyaM nAnya-manaM-18 gamapi sNshrye|aNgiitu kiM punarvAcyaH,pratIhItyuttaraM mm||445||maaturmukhaad viditvA tat, pallIzastAM duraashyH|daasiimiv ruSA''kSipya, kasAdyairjanivAn muhuH // 446 // teneti dUyamAnA'pi, sA zIlAnnAskhalat stii| pakSiNA kaMpyamAnApi, kiM zAkhA pAdapAtpatet ||447||tto'tirussttH pallIrAT, sArthavAhasya kasyacit / vikrINIte sma mantristrI, kimakRtyaM durAtmanAm // 448 // tenApi prArthitA'tyartha, strItvArtha tdnicchtii|bhudhaa sAparAdheva, niSpatrAkriyate sma saa||449|| sArthavAhena hai khinnena, pArasakUlamaNDale / svarNaiH kambalavANijya-karturvizrANyate sma sA // 450 // kadaryamAnA tenApi, bhogArtha sacivapriyA / nirvedAccintayAmAsa, rUpavattA viDaMbitA // 451 // varaM virUpatA strINA-maskhalacchIlapAlinI / na rUpavattA'nupadaM, shiilliilaavilopinii|| 452 // hanta satyo'pi sItAdyA, yad duHkhaM prtipedire| tA apyetena rUpeNa, vigidaM| klezanIradhim // 453 // satyastA eva kurvantu, sahAyyamadhunA mama / yAmiH prANaprayANe'pi, brahma jilaM na nirmame // 454 // 1pracaMDanyAyam. 2 savyA. pra. 3 'sapatraniSpatrAdativyathane' pA0 5 // 6 // iti DAc , saputrasya zarasyAparapAvena nirgamanAn niSpatraM karoti, ativyathAyuktAniyata ityarthaH. 4 malinaM. NORRRRRRRR Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra pAlaca0 // 149 // dhyAtveti sA nirAse taM, yadA kambalavANijam / tadA prAgbhavavairIva, tasyAM dviSTo'janiSTa saH // 455 // tataH sa zoNitaM kRSTvA, tadIyAd vapuSo'khilAt / kambalAn raJjayAmAsa, kInAza iva niSkRpaH // 456 // puSTyA zoNitakRSTyA ca, sA babhUva zanaiH zanaiH / karpAsarpUNi kevoccai -- niHsArA pANDurA kRzA // 457 // tathApi zIlaM zIlamsI, niMdantI ca svakopitAm / sA tatrAsthAt kulastrINAM, vyasane hi parIkSaNam // 458 // itazcajjayinIzasya, dUtastatrAnyadA''gamat / kRpAlurdhanapAlAkhyo, jyAyAMstasyAH sahodaraH // 459 // tena vyAlokya bhanIti, vibhAvya ca kathaMcana / dattvA yathepsitaM dyumnaM, sA'moci vaNijastataH // 460 // tatrArthakAryamAcarya, svasAraM sArakhacca tAm / gRhItvA sa samAgaccha --dujjayinyAM nijAlayam // 461 // vatse ! keyamavasthA te, nindyA vaMdyA ivocakaiH / iti pRSTA sutA mAtA - pitrAdyairbASpavarSibhiH // 462 // rodayantI kaThorAna -pyAtmakopaprakopajAm / avasthAmavadat teSA -magre sA rudatI bhRzam // 463 // kathaJcidapi saMsthApya rodanAnnijanandanIm / evaM saMbodhayacakre, bandhubhiH premasindhubhiH // 464 // IdRk kopastvayA cakre, vatse ! niSkAraNaH kimu ! | loSTavad yena duHkhAbdhau tvadAtmA'yaM nivezitaH // 465 // kva sA lakSmIH kva sA lIlA, kva tad rUpaM kva tat sukham / vanaM vahnirivAdhAkSIt, kopa evA| khilaM tava // 466 // nimitte'pi na kupyanti, kecit santaH sahiSNavaH / akupastad vinA'pi tvaM, keyaM tava vivekitA ? ||467 // vidvanmanyAsta eva syu-ste sadA zAntivallabhAH / na jAjvalIti kopAgni - yeSAM cetasi karhicit // 468 // 1 tirakSake. 2 pUrNikA, pra. 3 khakopatAm, pra. 4 zIlarakSaNAt sarga. 7 // 149 // Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatastvaM kopasaMsApa - zAntyai pItvA zamAmRtam / nirmAntI dharmakarmANi, svagRhe tiSTha nandini / // 469 // tataH prabhRti sAdhvIva, nimagnA zamavAridhau / jagrAhAbhigrahamimaM subuddhisacivapriyA // 470 // ahaM sarvasvanAze'pi, zirazchedepyataH param / yAvajjIvaM kariSyAmi, na roSaM nijazoSavat // 471 // tatpitrA'tha tadIyAMga - vraNarohaNahetave / lakSapAkasya tailasya, vyadhApyanta ghaTAstrayaH // 472 // tasyA vezmani tat tailaM, lAtuM jAturujAturau / kaucinmunI samAyAtAM, dharmAzAviva dehinI // 473 // tadA cAvadhinA pazyan, bharatakSetramaJjasA / surendraH parSadantaHstho'-vadad vRndArakAniti // 474 // parAjigye tathA kopa-macaMkAritabhaTTikA / yathA kopayituM naitAM, pragalbhante surA api // 475 // azraddhAlustadindroktaM, tAM parIkSitumutsukaH / devastatsadma ko'pyAgAt, kautukI nAlaso yataH || 476 // tadaiva yAcite taile, munibhyAM sA mahAzayA / svadAsyA''nAyayAmAsa, tailakuMbhaM gRhAntarAt // 477 // tatkopAya suro dAsyA, taM kumbhaM pathyabhaMjayat / tadbhaMge sA punardvaitI - yIkamAnAyayat tathA // 478 // tatrApi bhane devena, zAntA'mAtyapriyA svayam / tRtIyaM ghaTamAnIya, pratinostailamArpayat // 479 // tadA'vAdi pratibhyAM sA'smadarthaM mahatI tava / tailahAnirabhUd dAsyai, na koddhavyaM tatastvayA // 480 // smitvA sA'bhidadhe sAdhU !, prAptA kopataroH phalam / tathA'haM na yathA mUrddha-cchede'pi | vidadhAmi tam // 481 // kathamityudite tAbhyAM mantripalI svakopataH / yathA'nubhUtaM tad duHkhaM, sarvamapyAdito'vadat // 482 // tAdRkSAM tatkSamAM vIkSya, vismeraH sa suraH puraH / bhUtvA natvA bhaNitvA ca svavRttamidamUcivAn // 483 // 1 nijakSayavat 2 jAtucidAturo, pra.. Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga. kumAra jIvitavyaM tavaivAha, dhanyaM manye pativrate! / yasyA vAstoSpatiH stauti, kSAnti parSadi harSalaH // 484 // kSamAyAM munirevApAlaca. sI-dupamAnamiyacciram / idAnIM vartase tvaMtu, bhAgyaM lokottaraM tava // 485 // iti stutvA ca dRSTvA ca, koTI daza kAzcanIH / devo yayau nijaM sthAnaM, ttkiirtimukhraannH||486 // zrutvA kathAmimAM bhavyAH!, kope'pi prazame'pi ca / // 15 // | tyaktvA'narthamayaM kopaM, zreyaH zreyaskaraH shmH||487|| dezanA'nte prabuddhA''tmA, rakSaH sarvagilo'vadat / mayA hemarathemoci, kopastvadvacanAt prbho!||488 // tadA tatrorjitaM garjana, ko'pi parjanyavad gajaH / dhArAlamadanIroghe-rukSitakSitirApatat // 489 // tadarzanAt sabhAkSobha, prekSya bhiimo'tinirbhyH| gajazikSA'tidakSatvAt, sAMtvayAmAsa taM gajam // 490 // vismApayan sabhAstArAna, dehadIptyAM'zuAniva / sa yakSIbhUya mAtaGga-stuMgaraMgo'namanmunim // 491 // jJAnAt taM munirAha sma, pautraM hemarathaM nRpam / vyasane patitaM matvA, trAtuM tvaM bhImamAnaya(:) // 492 // adhunA tvaM puna|bhIma, tAtopAntaM ninISase ? / evamevaitadityuktvA, cakhyau yakSo muni prati // 493 // prAcyajanmani neptA'yaM, mama hemaratho mune! / arakSi rAkSasAdasmAd, bhImamAnIya tanmayA // 49 // kizca samyaktvatattvasya, prAk kiNcidticaartH| | nAkanAtharddhiyogyo'pi, jajJe'haM vyantaro ha hA // 495 // tat prasadya punardehi, vidhehi karuNAM mayi / iti prItena yakSeNa, caarnnrssiryaacyt||49|| tasya hemarathasyApi, sarvasvamiva nirvatesa samyaktvaM samAropya, tanmAhAtmyamidaM jagau // 497 // 1 indraH. 2 siMcitakSitiH. 3 arthipratyarthinI sabhyAn, lekhakaprekSakAMzca yaH / dharmavAkyai raMjavati, sa sabhAstAratAmiyAt // 1 // mukhyasabhAsad. P4 sUryaH. 5 pautraH, 6 samyaktvam. 7 yakSasya. CAR ICCESSECOACCE GOESSESSACRECSCAMSASESS // 15 // Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tiryaganArakabhAvadAvadahano martyayulokodbhava-dvArodghATanakuJcikA pRthubhavAkUpArayAnaM mahat / puNyAMbhoruhabhAskarastribhuvanazrIlabdhidivyauSadhaM / muktyA''kRSTinavAMkuTI vijayate samyaktvamekaM nRNAm // 498 // (zArdalavikrIDitam ) kApAlikAdisaMsargAt, samyaktvaM dUSitaM manAka / matvA bhImo'pi jagrAha, munerAlocanAM tadA // 429 // tataH sarve'pi te dhanyaM-manyA natvA munIzvaram / punrhemrthkssonnii-naathaavsthmaayyuH||50|| atho hemaratho natvA, bhImaM pratyAha sAhasin ! | sAtasyeva prasAdAt te, mayA'lambhi punrjniH||501|| tasyA janeyat subhagaM karaNaM durlabhaM bhRzam / tvatprasaMgAt tadapyApi, samyaktvaM tAttvikaM mayA // 502 // niSkAraNopakAreNa, bhAnuneva tvayA'dhunA / dhvAntAdiva jano'tyugrAd , rakSito rAkSasAdaham // 503 // satAM svabhAva evAyaM, yA paropakRteH kRtiH / nunnA hi kena tamvanti, jagadujIvanaM ghnaaH||504 // prANadAturna saMpazyan , kAzcana pratyupakriyAm / tato'haM tvadguNakIto'-mudA''se dAsavat tava // 505 // bhImastamUce tuSTo'smi, vinayenaiva te'munA / tat tvaM pratyupakArasya, saMkocaM mA kRthAH kRtin ! // 506 // kiMca cenmatkRtaM kiMcit , tava citte tadA tvayA / jaine dharme'nizaM yatyaM, nAtmanIno'styataH paraH // 507 // Uce hemaratho deva!, yadyevaM tarhi mAM navam / zrAddhaM dharme sthirIkarta, pratIkSasva kiyacciram // 508 // tayorAlapatoritthaM, ghanairDa marukavanaiH / utkarNitajanaiAvA-pRthivyau pUrayantyalam // 509 // vividhAyudhapatrAvya-viMzatyA svairmahAbhujaiH / sphuTayantI viTapitAM, vihaayodhrnniiruhH||510|| siddhavidyatayA caMrDa-rociSevosrociSA / kApAlikena sadhrIcI, tatrA1 uddhavaH-janma ( gatiH ). 2bhavasathaM-gRham. 3kriyA-prayatnaH. 4tatra citte sadA tvayA, pra. * zrAde, pra. 5AkAzarUpavRkSasya vRkSatAM prakaTayantI. 6 sUryeNa. asAhatA. kR.pA.ca.26 Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga. 7 kumArapAlaca. // 151 // kotoranty khaMDinaH / sA cakAniHsImena ramAmapi // 518 // dazakale sabhya-loke tatpAriSadA yakSiNI kamalAkhyA gAta kAlikAsurI // 511 // trimirvizeSakam // bhImaM natvetyavAdIcca, svasthAzaya ! nijecchayA / bhramantI vyoma niHsIma, tvatparasyoparisthitA // 512 // tatra tvadabhidhAgau-stvanmAtApitRpaurajAn / zrutvA pralApAnattIrya, vyomnastAna samabodhayama // 513 // vyahena te mahInAtha 1, putramatra samAnaye / pratizrutyeti ca kSipraM, prAptA'smi bhavadantikam // 114 // tadattiSTha mahiSTha ! tvaM, svviloknvaaribhiH| samujjIvaya pitrAdIna, viyogAgnijhalakitAn // 515 // zrutveti hRssito| yAvat, kumAraH sa pratiSThate / tAvad vyomni vimAnAlI-prAdurAsIdasImaruk // 516 // nartayantI sphuradvAdyasvanairvanazikhaMDinaH / sA cakAra sabhAstArAn , vyomAbhisRmarekSaNAn // 517 // tanmadhye kAntipUreNa, yAM liptAmiva tanvatI hepayantI svarUpeNa, niHsImena ramAmapi // 518 // darzayantIva vakreNa, divA'pyunnidracandratAm / parSadadRkpathapAnthatvaM, devI kAcidapaprathat // 519 // yugmam // keyamityAkule sabhya-loke ttpaaripaarshvikaaH| surA vimAnato'bhetya, bhImaM natvA vyajijJapan // 520 // devA'smatsvAminI nAnA-vimAnasthaparicchadA / yakSiNI kamalAkhyA tvAM, naMtumetyavadhAraya // 521 // teSu vijJapayatsveva, drAguttIrya vimaantH| yakSiNI prANamad bhIma, vismAyitasadAH zriyA // 522 // niviSTA''caSTa ca vyuSTe, pRSTavatyasmi tAn munIn / va kumAro'dhunA'stIti, paraMte nottaraM dduH||523|| tatastvAmiha vijJAya, jJAnena prasthitA drutam / mArge kiyAn vilaMbo'bhUt , saMpratyasmi sameyuSI // 524 // atha hemarathaM kRcchrA-danujJApya nRpAMgajaH / samitro'pi samArohad, vimAne yakSanirmite // 525 // vimAnasthaiH samastaistai-yakSAyaiH 1 vismApitasadA, pra. 2 prabhAte. // 151 // Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahitastataH / vyomnA prasthitavAn bhIma-stridivAdiva devarAT // 526 // sNcrdbhirvimaanstai-jyotirmnnddlmNdditaiH|| tadA loko vyalokiSTa, zatasUryamivAMbaram // 527 // gagane brajatastasya, bhImasya purato'dbhutam / vyadIdhapat svadevIbhiyakSiNI prekSaNakSaNam // 528 // tena nAvyavinodena, vihAya saMcariSNavaH / uttAlA api siddhAdyAH, sthiratAmabhajana kSaNam // 529 // evaM vyoma samullaMghya, hrivaahnbhuupbhuuH| adhyaSThAt svapurAsanno-dyAnaprAsAdasannidhim // 530 // tatrArcitvA jineMdrArcA, sa yakSiNyA'tihRSTayA / kArayAmAsivAn sphIta, saMgItaM suranAthavat // 531 // saMgItadhvani mAkarNya, pRSTavAn hrivaahnH| maMtrin ! kautaskuto'yaM me, kairNajAhaM virgAhate // 532 // tadaivArAmiko natvA'javadad deva ! sutastava / vimAnamaMDitakSoNiH, saMpratyudyAnamAsadat // 533 // taccaitye kAryamANasya, tena nAvyasya sarvataH / / dhvAno'yaM praMsarIsarti, tvAM sutaM jJApayanniva // 534 // taM satkRtya pramodena, so'ntaGgamamAniva / sAMtaHpuraH sapaurazca, nirgataH sutasanmukham // 535 // nizamya tAtamAyAMtaM, yakSeNa drAg vyacIkarat / bhImasturaMgamAtaMga-rathapattyAkulaM balam // 536 // dRSTvA ca tAtaM ttpaad-pdmnystshiro'mbujH| zriyaM padmo+padmasthAM, tanvan putraH praNemivAn // 537 // pitA'pi taM samutthApya, kSipanniva hRdaMtare / parirabhya bhRzaM mUrti, cuMbati sma muharmuhuH // 538 // putrAlokocchalatstanyauchalAt prItirasaM hRdi / darzayaMtImiva nijAM, bhImo mAtaramAnamat // 539 // svezamImapitRtvena, ykssaadyaastnniveditaaH| 1 nATakotsavam. 2 vihAyaH-AkAzam. 3 tvarAyuktAH, 4 acA-mUrtim. 5 karNamUlam. 6 Asajjate-pravizatItyarthaH. 7 atyantaM prasarati. 8 zobhA pakSe lakSmIm. 9 AliMgya. Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra pAlaca. // 152 // praNemivAMsastaM bhUpaM, saMto hyaucityavedinaH // 540 // upAyanaparAn paurAna , viyogagrISmatApitAn / priyAlApasudhAsAraiH, sa svayaM siktavAn muhuH // 541 // tato vyoma vimAnaudhaiH, sainyabhUmi ce bhUSayan / prauDhaM karIMdramArUDhaH, zriyA zaka ivAparaH // 542 // sphUrjattUryaravAhUta-paurapaurIzatastutaH / vizraoNNyamAnasvarNAzca(zca), zrIpatIkRtamArgaNaH // 543 // vilokayan patAkAbhi-nipItArkakaraM puram / janakena samaM bhImo, nijAvAsaM samAsadat // 544 // trimivizeSakam // zrutvA yakSAditazcitraM, caritraM putrakartRkam / tadaiva mudito bhUpa-staM svarAjye nyavIvizat // 545 // svayaM ca saMyamohAma-saimyena svavazIkRtam / muktirAjyamalaMcakre, zAzvatazrIvibhUSitam // 546 // matisAgaramAdhAya, maMtriNaM mativAkpatim / tAn visRjya ca yakSAdIna , bhImo rAjyamapAlayat // 547 // sAMyugInaM dhanurbina-lIlayaiva sa bhuuptiH| saMparAye parAjigye, parAn daityaanivaacyutH||548 // caturaMgA'pi senA''sIta , tasyADaMbarahetave / bhUcakaMtu vazIcakre, sa svasthAnava kevalam // 549 // tadrAjye naiva durbhikSaM, netayo naapyniityH| na caurya na paradroho, nAsUyA jAtu jajJire // 55 // prAcyapuNyaphalaM rAjyaM, matvA tttvaahtsthitiH| tadevArAdhayad dhAtrI-dhavaH satkRtyasevanAt // 551 // dhArayan hadi samyaktvaM, cArayan sukRte prjaaH| prabhAvayan mataM jaina, ciraM bhImo'nvazAnmahIm // 552 // upahAratatparAn. 2 vi-pra.3 vAdyamAna 4 dIyamAnakanakaH, 5 azrIpatayaH / nirdhanAH ) zrIpatayaH kRtAH-zrIpatIkRtAH zrIpatIkRtAH mArgaNA |-yAcakA yena saH. saMgrAmakuzalam. 7 yuddhe, 8 viSNuH bhativRSTiranAvRSTiH, zalabhA mUSikAH khagAH / pratyAsamAca rAjAnaH, patA ItayaH smRtaaH|| (khacakraM paracakra ca, saptatA ItayaH smRtAH,pra.) ityuktAH kRSarupadravAH / 10 anyAyAH. 11 guNeSu doSAropaNam. 12 puNyameva. // 152 // Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRddhatve vinizamya sadgurugiraM nirvedamedaskarI, rAjye svaM vinivezya putramudayaccitraM caritraH paraiH / pravrajyA pratipadya dustapatapastApAstapaMkotkaraH, nitvA kevalamujjvalaM sa bhagavAn mImo'bhyagAnivRtim // 553 // (zArdUlavikrIDitam) | evaM dharmAmRtaM vRSTA, gurau ghana iva sthite / hRSTaH kekIva caulukya-bhUdhavo madhuraM jagI // 554 // prabho! mithyAtvadhatturA-svAdadhAMtatayA mayA / leSTuhemeva buddha prA-tattvamapi tattvavat // 555 // adhunA tu bhavadvANI-sudhApAnagatabhramaH / dharmAditattvaM niHzeSa, jAnAno'smi yathAsthitam // 556 // ajJAnapaTalaM dUrI-kRtya bodhazalAkayA sasa jJAnamayaM netraM, tvayaiva prakaTIkRtam // 557 // tarjitAnalpakalpadru-ciMtAratAdivaibhavam / prasadha bhagavaJ ! zrAddha-dharma mayi nivezaya // 558 // tataH sphurati sallagne, svacchaMde ca mahotsave / saMghaM caturvidha sAkSI-kRtya satkRtyarAzivat // 559 // vizvezvaryamiva zrAddha-dharma samyaktvabhUSitam / nyAsthAcaulukyabhUpAle, vidhinA hemasUrirAT // 56 // yugmam // dharmalakSmI puraskRtya, vadhU vara ivArucat / bhrAmyan samavasaraNaM, pAvakaM parito nRpH||561 // caulukye sAdhanikSiptaH, kSoH zrIkhaMDajaistataH / akAle'pi tadA leme, krIDA vAsaMtikI jnaiH|| 562 // akSatA rejire zuddhAH, saMghakSiSA nRpaM prati / raktapuNyaramAmukkAH , kaTAkSA iva lkssshH|| 563 // nRpaH prApyAItaM dharma-matrApi paramAM mudam / / purobhAvimahAnaMda-varNikAmiva labdhavAn // 564 // tadA dayonmamAdeva, vavava vivekitaa| dAnazIlatapobhAvA, 1 khacchaM devamahotsabe, pra. azubhat. 2 pavitrakArakam, pajhe vahim, 3 rakA-AsatA. 4 mokSamaNikA ( mokSanIvAnakI) 5 mada-nareM. Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra davilesuriva srvtH|| 565 // varNayan bhAgyadAkSyAdIn , guNAn guurjrbhuubhujH| tadIyastutivAcAlo, mahAnapi na ko pAlaca0 jani? // 566 // Aropitasya dharmasya, rakSaNe yAmikImiva / anuziSTimimAmUce, hemAcAryo nRpaM prati // 567 // // 15 // - kozAd vizvapatervikRSya guruNA prANAvanAdivrata-sphUrjanmauktikadAma vistRtaguMNaM samyaktvasannAyakam / tubhyaM dattatimidaM mahIdhava ! vahan hRdyanvahaM jIvavat, tvaM saubhAgyabhareNaM muktiyuvaterbhAvI priyaMbhAvukaH // 568 // (zArdUla.) tadA saMghAt sa 'dharmAtmA,' 'rAjarSi 'riti cAparam / nAmadvayaM suduSpApaM, prasAdamiva labdhavAn // 569 // tato'nyA deva4 tAstyaktvA, hRdaye sadane'pi ca / AhatIH pratimA nyAstha-nRpaH sgurupaadukaaH|| 570 // trikAlamarcayitvA tAH, ta karpUrakusumAdibhiH / sa khaM surabhayAmAsa, sukRtAmodasaMpadA // 571 // nRpo'STamyAdighaneSu, pUjayA'STaprakArayA / pUjayitvA jinAnaSTa-karmI nirmitavAJ zlathAm // 572 // dvAdazavratasamyaktva-jJAnAdInAM narezvaraH / jJAtvADa|dhidvikSamA(124)mAnA-natIcArAnyavarjayat // 573 // kiMcid gurumukhAMbhojAt, kiMcid vAgbhaTamaMtriNaH / zRNvAno jJAtavAn sarva, zrAddhAcAraM sa caarudhiiH|| 574 // evaM samyakaparijJAta-dharmazcaulukyabhUdhavaH / dayAM tetsAdhanI |viSvak, pravartayitumehaMta // 575 // tatazcatuSu varNeSu, svasya cAnyasya hetave / haMtA yaH ko'pi pApIyAJ, jIvAMzchAga-18 mRgAdikAn // 576 // sa rAdrohItthamudghoSya, paTahaM pattane nRpaH / amAriM kArayAmAsa, jIvAtumiva dehinAm // 577 // 18 // 15 // 1 sarvadA, pra. 2 tIrthakara spa. 3 davarakam, pakSe guNavatasamUha zikSAvatasahitam. 4 madhyamaNiyukta, pakSe, mUlayukkaM. 5 dAma. 6 guNena, pra. 7 apriyaH priyo | bhavatIti, 8 amu-kSepaNe luTirUpam. 9 dharmasAdhanIm. 10 aihita, pra. tortorotortarten Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A yammamA vyAdhazaunikakaivarta-kalpapAlAdipaTTakAn / pATayitvA sa tebhyo'pi, karuNAM pratyapAlayat // 578 // yathA''kSikeSu satyA vAga, yathA duSTeSu ziSTatA / tathA''sIcchaunikAyeSu, vismayAya dayA tadA // 579 // vAtsakAssjakagavyAdha-mapi nAgalitaM jalam / pAyayAmAsivAn ko'pi, caulukyanRpazAsanAt // 580 // tataH svadeze svavazamahIzaviSayeSvapi / prajighAya nijAnAtAna , mAra vArayituM nRpH||581|| surASTrapATarIstaMbha-tIrthavArdhitaTAdiSu / lATamAlavakAmIra-medapATamaruSvapi // 582 // sapAdalakSadeze'pi, shktibhktidhnaadibhiH| te mAriM vArayAmAsuH, paapyaadhimivaabhitH|| 583 // yugmam // ghodInyapi hiMsAyAH, kAraNAnIti bhUpatiH / paTahodghoSaNApUrva, niSidhya nikhile jane // 584 // mRnmayAni nurU pANi, maSIzyAmamukhAni ca / Aropya tAni saptApi, vyasanAnyaghirAsabham // 585 // bhramayitvA pratipatha, hanyamAnAni yssttimiH| pattanAnnijadezAcca, sarvathA niravAsayat // 586 // tribhirvizeSakam // tatazcaulukyabhUmIbhuga, viSvak praiSInijAMzcarAn / jaMtUna hinasti kiM ko'pi, na vetthamavalokitum // 587 // baMdhamyamANAste'jana, prekSamANAzca hiMsakAn / sapAdalakSadezIyaM, kaMcidgrAmamupAgaman // 588 // mAhezvaro vaNik tatra, veNIvivaraNe tadA / tacchIrSAt priyayA dattAM, yUkAmekAM nyapAtayat // 589 // lakSayitvA'tidAkSyeNa, dUrasthairapi taccaraiH / daH sa cauravat sArdha, tayA vyApanna 1 vyAdho-vane mRgahiMsakaH zauniko-mAMsavikretA(kasAi) kaivarto-dhIvaraH( mAchI) kalpapAlo-madirAvikretA (kalAla), 2 yUtakartRSu 3 vatsAnAM tA(vAcharaDAMno) samUhaH vAtsakam evam AjakaM gavyaM ca. 4 vyApti0, pra. 5 yUtAdInapi, pra, prekSya0, pra. 7 tannAmA mahezvarabhakko vA, 8 vya.,pra, CCORRECASSACROS Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca. // 154 // yUkayA // 59 // tataH sa pattanaM nIta-stathaiva pRthivIbhujA / jJAtataduSTaceSTena, babhASe paruSAkSaram // 591 // vijJAyApi mayA viSvag, niSiddhaM prANinAM vadham / rere niHzUka! yUkeyaM, hanyate sma tvayA kutaH ||592||so'vdt svAmivanmU -madhye mArga vidhAya me / kauNapIva pibatyeSA, rakkaM vyApAditA ttH||593||jgau svAmIyamevAsyAH,sthitistAM tanvatI yadi / ghAtyeyaM tarhi sarve'pi, ghAtyAH svsvsthitisthitaaH||594|| pazuprAyazca kastvaM re, nRpacakradhareSvapi / evaM duzceSTate yUkA, svavRttiH khalu dustyajA // 595 // pIDAmAtraM vitanvAnA, tvayeyaM nihatA yadi / prANAnapi harannasyAH, kathaM tvaM naiva hanyase / // 596 // jAnan svasyeva sarvasya, sukhaduHkhaM, hitAhitam / prANapramApaNAd duHkhaM, parasya kuruSe katham ? // 597 // kalmaSAd yadi nAbhaiSI-yUkAM manan vinighRNa ! / mettastvaM kiM na matto'pi, hiMsakaikavinAzakAt // 598 ||raajnyaamaajnyaabilopo hi, vinA zastraM vadhaH smRtH| tatkurvANo'dhunA'bhUstvaM, haMta haMtavyamadhyagaH // 599 // paraM yUkAkRte'pyevaM, kupyaMstvAM ghAtaye katham ? / tena sarvasvadaMDena, tvAM nigRhNAmi duSTavat // 600 // tatastvaM gRhasarvasvaM, vyayIkRtyAtra pattane / kArayasva rayAt tasyAH, zreyase caityamuttamam // 601 // yathaitavRttamAkarNya, yUkAcaityaM vilokya ca / nirdayo'pi na ko'pyanyo, hanyAt tvadvad vpussmtH|| 602 // ityAdiSTo nareMdreNa, sa vyayitvA dhanaM dhanam / pattane'kArayad yUkA|vihAraM hAravad bhuvH|| 603 // evaM caratsu caulukya-careSu kA'pi jaMtavaH / na nizyapi na gehe'pi, nai kenApi nipA titaaH||604|| tato yathA jineMdrasya, tIrthe vavRdhire nraaH| tathA caulukyarAjye'pi, jalasthalakhacAriNaH // 605 // 1 rAkSasIva, 2 mukhaM duHkhaM, pra, 3 prANanAzanAt 4 pApAt . 5 mahonmattaH 6 matsakAzAt dehino-jIvAmityarthaH, " divase'pi bahirapi. // 154 // Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyAdhAn vIkSya vihAriNaH zizumRgAH svoktyA pitRRnUcire, yAmaH sAMdralatAMtareSviha na cedete haniSyaMti naH / te tAn pratyavadan bibhIta kimito ? vatsAH ! sukhaM tiSThata, zrIcaulukyabhiyA nirIkSitumapi prauDhA na yuSmAnamI // 606 // ( zArdUla0) amArikaraNaM tasya varNyate kimataH param / dyUte'pi ko'pi yannoce, mArirityakSaradvayam // 607 // navarAtreSvathA''pteSu, nistriMzA | devatA'rcakAH / guroH purasthaM caulukya - bhUpamevaM vyajijJapan // 608 // saMti kaMTezvarI mukhyA, devatAstava gotrajAH / tAsAM pUjAkRte rAjan ! saptamyAdidinatraye // 609 // ajAH zatAni saptASTa, nava sairabhekA api / saptASTanavasaMkhyAkA, | vitIryante'nuvatsaram // 610 // yugmam // vitIryantAmamI sarve, pUjyaMte devatA yathA / no cet krotsyaMti tA vighnaM kariSyaMti ca tatkSaNam // 611 // mahIpatistadAkarNya, karNAbhyarNamupetya ca / adhunA kiM karomIti ?, pRSTavAn gurukuMjaram // 612 // kiMcid dhyAtvA'vadat sUri-rna jaMtUna naMti devatAH / na mAMsamapi cAnaMti, jinavANIpramANataH // 613 // kiMtu kelikilatvena, mAryamANAn pazUn puraH / dRSTvA kAzcana tuSyaMti, zAkinya iva niSkRpAH // 614 // ete devyacakA eva, devIpUjanakaitavAt / hatvA jaMtUna svadaMte hA, svArthAyeyaM tadarthanA // 615 // tataH sasairabhAMzchAgAn, deyAn kSiptvA surImaThe / tAlayitvA ca taddvAraM, rakSayethAH svamAnuSaiH // 616 // jIvaMta eva sthAsyati, nizi te pazavo'khilAH / prAtastadvikayAd bhogaM, devatAnAM vidhApayeH // 617 // ' jananImiva jIvAnAM,' zrutvA tAM gaurava giram / sarva pUrvoktayuktvA tanareMdra niravIvRtat // 618 // bhratAniva prabhAte'ti--- kUrdamAnAn vilokya tAn / devIzuzrUSakAnevaM, rAjarSirnijagAda 1 bhayAt pra.2 mahiSAH, 3 krudh krodhe lada. 4 kelinA -kIDayA kiLati - krIDatIti kelikilaH - parihAsa kArakastasya bhAvastena. 5 acIkarat. 6 zrutAneva, pra. Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 155 // gAH // 619 // rere duSTA ! mayA jJAtaM yUyameva palepsayA / zaunikA iva nitriMzA, ghAtayadhve pazUnimAn // 620 // yadi mAMsena devInAM, saMpadyeta prayojanam / tadA hanyuH svayaM naitAH, kathametAn balIkRtAn 1 // 621 // svayaM naSTAH parAn ke'pi nAzayaMtIti lokavAk / bhavadbhireva pApiSThaiH, sArthakIkriyate nanu // 622 // vaMcayitvA purA re mAM, tattvajJamadhunA katham ? / cayadhve'panidraM hi, na muSNaMti malimlucAH // 623 // tataH pazUn sa vikrApya, tatkAlaM sakalAnapi / taddravyaiH kuladevInAM bhogAbhogaM vyadIdhapat // 624 // kRtopavAsaH svAvAse, dazamInizi bhUpatiH / jinezvaraM smaraMzcitte, dhyAnaM dadhe munIMdravat // 625 // tadA vidadhatI dIptyA, sadIpamiva maMdiram / trizUlavyagrahastAyA, devI kAcid divaiAgamat // 626 // Uce ca bhUpatiM pazya, samunmIlya vilocane / ahaM kaMTezvarItyasmi, prAptA tvatkuladevatA // 627 // rAjannAjanma yan mahyaM, dade pUrvaistvayA'pi ca / tad deyamiva pazvAdyaM, kathaM nAdya pradIyate 1 // 628 // luptvA kulakramaM gotra - devatAM yo'rvaMmanyate / pralIyate sa tatkopAd, brahmazApAdivAciram // 629 // yadi kAmayase zreya - starhi lAgU mAM prasAdaya ? | no cet tvAM bhasmayiSyAmi, tRNavat kopavahninA // 630 // tannizamyAtiniHkSobho, bhUpatirbhASate sma tAm / nAhaM saddharmamarmajJa - stvatkRte hanmi dehinaH // 631 // dharma sArvajJamajJAtvA, yazcakre prAg vadho mayA / jvalanajvAlavat so'pi, saMtApayati manmanaH // 632 // ekasyApi vaghe janto- ranantaM pAtakaM vidan / tAnanekAn kathaMkAra - maMtayAmi kRtAntavat // 633 // tavApi prANino 1ca, pra. 2 jJAtA, pra 3 navamIrAtrau iti prabaMdhe. 4 AkAzamArgeNa. 5 labdhvA, pra. 6 yo na manyate, pra. sarga. 7 // 155 // Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 638 tena trizalavagalitAviva / varNo'bhyIvabhAva, bhavatIti nAmI. nyAyyA ghAtayituM kila / devatA hi dayAgRhyA loke zAstre ca vishrutaaH|| 634 // ye svayaM ghAtakAste'pi, yogyA vArayituM tava / ye tu tyaktavadhAstaistaM, na kArayitumarhasi // 635 // dayAjIvAtavaH saMtaH, kuryurjIvavadhaM yadi / tadA prakAzakAH pUSNaH, puSNIyustimiraM kraaH|| 636 // karpUrAdimayo bhoga-stava cakre myocitH| jIvAnte'pi na jIvAnta-stanyate devi ! nizcinu // 637 // vadantamiti bhUkAntaM, kupitA kuladevatA / mUrdhni hatvA trizUlena, durdazeva tiro'bhavat // 638 tena trizUlaghAtena, tatkSaNaM kSitipo'jani / sarvAGgINasphuratkuSTho daivyo hi viSamA russH|| 639 // nAsA''sIccipaTevA''stAM,kau~ vigalitAviva / galanti smeva cAGgalyaH, karajA api bhuupteH||640|| sphuTitasphoTavat pUrya, tasya gAtramasukhuvat / jambAlajAlavat kAlo, varNo'bhyarNIbabhUvaca ||641||dRssttvaa tat tAdRzaM kuSThaM,bhUbhuga vairAgyamAgamat / saMsAre svazarIre ca, nAhadharme manAgapi // 642 // svakarmanirmitaM sarva, bhavatIti viciMtayan / kuladevyAmapi dveSa, na pupoSa mhaamtiH|| 643 // athodayanamAkArya, maMtriNaM medinIpatiH / devIvyatikaraM sarva-muktvA svAGgamadIdRzat // 644 // maMtrI tad darzanAdeva, dUyate smatamA hRdi / mahatAM vyasanaM kasya, na syAd duHkhAkaraM khalu // 645 // bhUpastamUcivAn kuSThaM, na mAM daMdahyate tathA / yathA matkAraNaM jaina-dharme'smi lAJchanaM navam // 646 // vijJAyaitad vadiSyanti, yadamI pAratIrthikAH / aho rAjJaH phalaM kuSThaM, jajJe'rhaddharmasevanAt // 647 // yaH zaivaM dharmamutsRjya, jaina dharma prapadyate / kumAra-18 nRpavat kaSTa-pAtraM so'trApi jAyate // 648 // asmadaivatasUryAdi-stutyA kuSThAdayo rujH| pralIyaMtetamAmaha-tsevayA / " dayApakSAzritAH, 2 nizcayaM kuru !-nirdhAraya !, 3devyA imAH daivyaH, 4prakaTIbabhUva,5ca,pra, 6 sa zabdAdU 'atizAyine iti tamap tataH kimettiDavyaya0 iti AmuH. Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca 0 // 156 // tUllasati tAH // 649 // tribhirvizeSakam // tato yAvadidaM karNa - jAhaM no yAti vidviSAm / tAvad gatvA bahirvahau, tRNayiSyAmi jIvitam // 650 // jagAdodayanaH svAmin!, keyaM mRtyukathA vRthA ? | devI prasAdyatAM sadyaH sarve dattvA tadIpsitam // 651 // uDUnAM vyomavat sthAnaM, prANAnAM vapurucyate / tasminnazyati dakSo'pi, niyamaM ko'bhikAMkSati 1 // 652 // sarvatra saMyamaM rakSet, tasmAdAtmAnameva ca / sati svAsthye punarvidvAn, prAyazcittaM samAcaret // 653 // iti sarvajJavAkyena, saMprApte prANasaMkaTe / cAritriNo'pi cAritraM, hitvA''tmAnamavaMti hi // 654 // niyamo'pi tavAstyeSa, peMDAkAravivarjitaH / sahiMsayA'pi no yAti, devatAdeza klRptayA // 655 // tvayi jIvati dhAtrIyaM, ciraM rAjanvaitI bhavet / nandeyuzca janAstasmAd, rakSAtmAnaM yathAtathA // 656 // rAjarSistaM punaH proce, kimetat sacivocyate 1 / kurve jIvavadhaM nAhaM, kalpAMte'pi kathaMcana // 657 // bhave bhave bhaved deho, bhavinAM bhavakAraNam / na punaH sarva vitproktaM, muktikAri kRpAvratam // 658 // yadIdRzena dehena, puNyamUrjitamarjyate / dRSatkhaMDena tad bhUri, kAMcanaM parigRhyate // 659 // sarvatazcapalo vAyu-rjIvitavyaM tadAtmakam / tatkRte'haM kathaM muMce ?, sthirAM zreyaskarIM kRpAm // 660 // kiMca trasati pApIyAn, kAladharmAnna puNyavAn / saMcitotraNapuNyasya, kIdRzaM mama tadbhayam ? // 661 // ArAdhito jino devo, hemasUrigururnataH / nirmitazca dayAdharmo, nyUnamadyA'pi kiM mama 1 // 662 // tat svarasva kuruSva tvaM, citAM dArubharA''citAm / vibhAsyati na ced rAtri - guptakarmaika kAmadhuk // 663 // 1 | karNamUlam 2 sAticAraM kRtvA'pi 3 zarIram 4 rAyAbhiyogeNaM ( 1 ) gaNAbhiyogeNaM ( 2 ) balAbhiyogeNaM (3) devayAbhiyogeNaM ( 4 ) mahattarA guruniggaheNaM (5) vittiketAreNaM ( 6 ) iti, 5 prazasto rAjA'styasyAH sA. 6 zvAsaH, 7 vAyukharUpam, 8 jIvitavyakRte 9 kiMcit pra. sarga. 7 // 156 // Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ku.pA.ca. 27 taM nizcayaM parijJAya, rAjJaH prAjJaH sa maMtrirAT / AsAdya vasatiM sadya - statsarvaM gurave jagau // 664 // vidyAnidhiH prabhuH proce, paryAptaM mRtyuvArtayA / samAnaya payaH koSNaM, parijepya dade yathA // 665 // tatsaMsparzanamAtreNa, kuSThavyAdhirnRpAMgataH / | raviprakAzalezena, viSTapAd dhvAMtavad gamI // 666 // zrutvA tat tena hRSTena, tatkSaNAdAhRtaM payaH / sUriH zrIsUrimaMtreNA'bhimaMtrya svayamArpayat // 667 // pIyUSasyeva dAyAdaM, tadAdAya sa yatnataH / prabhupreSitamastyeta - dityuvAca nRpAgrataH // 668 // tena siddharaseneva, dehamabhyajya cAbhitaH / ninAya lohavat tasya varNanIyAM suvarNatAm // 669 // pUrvato'pyai - dhikaM prekSya, vapustajjalayogataH / harSAzcaryAdibhAvAnAM padamAsAdayannRpaH // 670 // amAtyamidamUce ca, kaiTari prAbhavaM prabhoH / IdRkSamapi yaH kaSTaM, dhanvaMtaririvAharat // 671 // devInAmapi kopAgni - stAvadeva jvalatyalam / gururna vIkSya(kSa) te yAvad, dRSTyA meghAyamAnayA // 672 // aho lokottarA kAcit, prabhormayi kRpAlutA / yayA'haM mRtyutastrAto, vyAghrAd vRkaM ivAnizam // 673 // evamuvapatI gurvI, kurvANe gauravI stutim / duHkSapA'pi kSapAM prApa, pApazreNiriva kSayam // 674 // prAbhAtikIM kriyAM kRtvA, nRpo maMtryAdibhirvRtaH / vaMditvA caraNadvaMdvaM, nirdvandvaM gurumUcivAn // 675 // tvatprabhAvaM kiyat staumi bhagavaJ ! jihvayaikayA / yo'gastya iva kaSTAndhiM, mama pepIyate muhuH // 676 // tvatprAcyopa 1 kiMciduSNam. 2 japitvA ''maMtrya. 3 adhikatejakhi 4 AzvaryakAri 5 sAmarthya 6 zRgAlaH 7 mahatIM gauravavatIm 8 guroriyaM gauravI tAm 9 duHkhena kSepaNIyA. 10 rAtriH. 11 nirgato dvandvebhyaH - zItoSNAdiviruddhadharmayuga lebhyaH - nirdvandvaH rAgadveSazItoSNalAbhAlAbhAdidvandva rahitakham 12 atizayena pibati. Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga.7 kriyANAma-pyAsIt ko'pi na nisskryH| adyatanyAH punastasyAH, katamo'stu se vastutaH // 677 // sImA sarvopakAkumArapAlaca0 reSu, yat prANaparirakSaNam / cUleva tasyoparyeSA, yanme saddharmabodhanam // 678 // prakSAlyAkSatazItarazmisudhayA gozIrSagADha dravai-liptvA'bhyarcya ca sArasaurabhasuresvarNaprasUnaiH sadA / tvatpAdau yadi vaoNvahImi zirasA tvtkrtRkopkriyaa||157|| 18 prArabhArAt tadapi zrayAmi bhagavannAparNatAM karhicit // 679 // (zArdUlavikrIDitam ) tatkRtajJatayA prIta-staM prati prabhu rabhyadhAt / kA nAmopakriyA cakre, mayA yat tvaM vdsydH||680|| aMtyeSi vyasanaM yat tvaM, tat tvatpuNyasya vaibhavam / dhvAMtaM nihaMti yad dIpa-staddhAmnastaddhi valgitam // 681 // puNyapradyotano yasya, pArthe pradyotate'nizam / nedIyasI hi kiM tasya, sphuratyApattamasvinI ? // 682 // amArimasmadvAkyena, sarvataH kurvatA tvayA / AsmAkopakriyANAM hi, cakre ko naiva | niSkrayaH // 683 // dakSA nayajJAH sadhanAH, zUrAzca kati nAsate / AttAH parAtibhirye tu, dvitrAH kutrA'pi te narAH // 684 // asmiJ zubhaMgile kAle, vyasane'pi yathA kRpAm / atrAyathAstathA ko'nya-strAyate sAdhurapyaho // 685 // vizrANanesya dAridyaM, vikramasya mahA''havaH / vratasya prANasaMdehaH, priikssaaksspttttkH|| 686 // tvamIdRzA'pi kaSTena, bhraSTo'rhacchAsanAnna cet / tavAstAM tarhi paramA-hateti virudaM nRpa ! // 687 // tatastadvirudaM prApya, duSprApaM tridazairapi / 1 upakArANAm, 2 pratyupakAraH, 3 upakriyAyAH. 4 niSkayaH, 5 tattvataH. 6 zikhA. 7 sarvopakArasImArUpasya. 8 rasaiH. 1 devalokajAtavarNapuSpaiH. 1. atizayena bahAmi. 11 RNarahitatAm. 12 atikrAmasi-ullaMghase. 13 sUryaH. 14 prakAzate. 15 atizayanikaTA. 16 rAtriH. 17 asmAkamimAH-AsmAkAH. 18 zubhaM gilatIti zubhaMgila:-zubhabhakSakaH, 19 dAnassa. 20 parAkramasya. CAMCAEMCHARACANCECCASH // 157 // Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SANSARACTE katArtha manyamAnaH svaM, dhamotmA saudhamAsadat // 688 // tadA ca kAziviSaye, ghArANasyAM mhiishvrH| jayaMtacaMdranAmA''ste, zrImadgovindacaMdratu // 689 // yatpratApatapanAtitApitaH, zaMkaraH suradhunI zirasyadhAt / nIradhau nivizate sma kezavaH, paMkajAsanamazizriyad vidhiH // 690 // (rathoddhatA) sa saptayojanazata-pramitakSitinAthatAm / vahanna-1 nyAn mahInAthAna, mene svAn kiMkarAniva // 691 // anekadRptahastyazva-rathapattimayaM balam / tasya prekSya jano babhre, cakrabhRtkaTakabhramam // 692 // vinA gaMgAyamI yaSTayau, so'sNkhyaaniikbhaavtH| na gaMtu zaktavAMstena, paMgUrAjeti vizrutaH // 693 // mInAzanatayA tasya, sthAne hiMsAM mahIyasIm / zrutvA tadvAraNAheto, rAjarSiAtavAna ghiyam // 694 // tataH sa citrayitvoccai-zcArubhiH kArubhiH paTe / mUrti zrIhemasUrIyAM, tatpurasthAM nijAmapi // 695 // taM paTaM hemakovyau ve, dvau saMhasrau yorasAn / daditvA zikSayitvA ca, kAzI preSIt svamaMtriNaH // 696 // yugmam // tAM samAsAdya te dadhyu-riyaM muktipurI zrutA / etadIyA janAstvete, sarve'pi palalAzanAH // 697 // samudrasya zravaMtyAca, taTAdhiSThA yake 'pure / prAyo matsyAzanatvena, loko bhavati nisskRpH|| 698 // pure'trAbAlagopAlaM, karuNApratipAlanam / duSkaraM tibhAti durvAte, dIpoddIpanavad dhruvam // 699 // tat prAk prakRtayo mAhA-rAjikAH sakalA api / yathAkAmikahemAdi-18 dAnaiH prINyAH prayatnataH // 700 // yathA vijJaptimAsmAkI, te na naMti nRpaagrtH| buddhyeti sacivAzcakru-stathaiva |nijakauzalAt // 701 // jayaMtacaMdraM dRSTvA ca, tatpurastAtryavIvizan / hemAdiprAbhRtaM sarva, pazcAccitrapaTaM ca tam // 702 // 1 rAjA. 2 tuk-tuj-putraH. 3 dadhe. 4 bhrAntim. 5 nagare (deze). 6 vyApArayat. 7 dhiyAm, pra. zilpibhiH. 9 sAhAtau yorasau, pra. 10 nagare. R EGACANCIENCE Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 -CRACCASS // 158 // SONGRESTERNOONOCOCCAL pRSTvA caulukyabhUpasya, kAzIzaH kuzalAdikam / kRtvA ca taM paTaM haste, kimetaditi pRSTavAn // 703 // avocan sacivAH svAmi-nnasti rAjaguroriyam / mUrtiH zrIhemasUrIMdo-riyaM cAsmanmahIzituH // 704 // atibhaktyopadIkRtya, svaM svato'pyadhikAmimAm / gurumUrti ca caulukya-nRpo vijJapayatyadaH // 705 // hemAcAryo gururme'sti, sarvavidyAbdhipAragaH / jJAnavAniva yastattvaM, paraM bodhayate janam // 706 // Akalayya gurostasmA-mayA dharma kRpAmayam / svadeze paradeze ca, hiMsA'vAryata tadripuH // 707 // bhavatpure zrutA soccai-mArgadeSTrIva durgateH / tato'mI prahitAH saMti, tanniSedhAya dhIsakhAH // 708 // aMtardRSTyA vimRzyoccaiH, kAruNyaM puNyakAraNam / sarvathA svAspade hiMsAM, dunItimiva dUraya // 709 // iti maMtrigirA citra-kAricitrekSayA'pi ca / tuSTo jayaMtacaMdro rAT , sadaH pratyakSamAkhyata // 710 // hai| yuktaM gUrjaradezo'yaM, vivekena bRhaspatiH / kathyate sakalairyasminnIhaga bhUpaH kRpAmayaH // 711 // kiyAnupAyaH klRpto'sti, | jIvarakSApravartane / tameva dhanyaM manye'haM, puNye yasyolvaNaM manaH // 712 // sa svayaM kArayannasti, kRpAM tatprerito'pyaham / |na kArayeyaM yadyenAM, matima tarhi kIdRzI // 713 // caturbhiH kalApakam // tataH sa nRpatirdezAt , purAccAnAyya srvtH| jAlakAnyekalakSaspRk-sahasrAzItisaMkhyayA // 714 // anyAnyapi ca hiMsropa-karaNAni sahasrazaH / cAlukyasacivAdhyakSa, vahnidAnAdajijvalat // 715 // yugmam // hiMsA dagdheti paTahai-rudghoSya paritaH pure / AdikSajjAlikAdInAM, jAlAderapunaHkRtim // 716 // caulukyadattAda dviguNaM. dattvA prAbhRtamabhutam / kAzIzena visRSTAste'-mAtyAH 1 sva-AtmAnam-khakIyaM vA pratibimbam, 2 sarvajJa iva. 3 ekalakSayuktAzI tisahasramitamAlAni. // 158 / / E Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | svapuramAsan // 717 // natvA ca mAcAryAya - sthitaM caulukyanAyakam / upadAdAnapUrvaM tatsarvaM vRttaM nyavedayan // 718 // tenAdbhutena kRtyena nRpaterharSito guruH / upazlokayati smaivaM, dharmotsAhavidhitsayA // 719 // bhUyAMso bharatAdayaH kSitidhavAste dhArmikA jajJire, nA'bhUnno bhavitA bhavatyapi na vA caulukya ! tulyastava / bhaktyA kvApi ghiyA kvacid dhanadhanasvarNAdidattyAM kvacid deze svasya parasya ca vyaracayajjIvAvanaM yad bhavAn // 720 // ( zArdUlavikrIDitam ) tatazcaulukyamAlokya, karuNArasalAlasam / asUyAmAsuSI hiMsA, sapalIva svacetasi // 721 // nRpasya hRdaye gehe, pure janapade bhuvi / kApyanApnuvatI vAsaM, tAtamohAMtikaM yayau // 722 // tadA sabhAsthito moha - mahIMdraH svasuteti tAm / alakSayan vilakSatva - yogAdityanuyuktavAn // 723 // kA tvaM ? suMdari ! mArirasmi tanayA te tAta ! moha ! priyA, kiM dIneva 1 parAbhavena se kutaH ? kiM kathyatAm kathyatAm / hemAcAryagirA parArdhyaguNavAn hRdvakrahastodarA-nmAmuttArya kumArapAla - nRpatiH pRthvItalAdAkRSat // 724 // ( zArdUlavikrIDitam ) tannizamya jvalatkopa - jvAlAjihvaH sa tAmavak / vatse ! mA mA sma rodIstvaM, rodayiSyAmi te dviSaH // 725 // saMpratyasau nRpo vAkyai - rvipratAra kaliMginAm / viraktastvayyabhUd bhUme - stena tvAM niravAsayat // 726 // ojAyate ca nitamAM, hemAcArya prabhAvataH / tataH svazaktyA saMdehe, pAtayiSye zanai| ramum // 727 // ataH paraM kariSyAmi taM kaMcana varaM tava / yastvadekAtapatratvaM pUrvavat sUtrayiSyati // 728 // ityAdi 1 bahumAnena. 2 dAnena. 3 asUyAM guNeSu doSAropaNaM kRtavatI 4 pRSTavAn 5 hiMsA. * sa parAbhavaH, kutaH kasmAt puruSAt. 6 kimarthamU. 7 dharmasaMzaye. Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 159 // vacasA''zvAsya, kathaMcinnijanaMdinIm / hiMsAmasthApayat svIya- pArzve mohamahIpatiH // 729 // ityuddAmadayA sudhArasabharairjIvAn samujjIvayaM - stajjAzIrvacanairiva pratidinaM sarvarddhabhirvardhayan / hemAcArya zubhopadezavilasattattvaprakAzodayaH, prANitrANaparAyaNaikamukuTacaulukyacaMdro'jani // 730 // ( zArdUlavikrIDitavRttam ) iti zrIkRSNaSayazrIjayasiMhasUriviracite paramArhatazrIkumArapAla bhUpAlacaritre mahAkAvye zrAddhadharmasthApano nAma saptamaH sargaH // saptAnAM sargANAM mIlane granthAgram 4473 // 1 vRddhiM prApayan ( AtmAnaM ) 2 zrIsamyaktva mULa dvAdazavata dharmopadezavarNano nAma saptamaH sargaH, pra. sarga: 7 // 159 // Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HANUMA athASTamaH srgH|| caulukybhuudhvo'nyedhu-hemsuurimtthaagrtH| kilaMtI kAMcanotkRSTAM, kI dRSTvA vimRSTavAn // 1 // yadimanicitamUrtiH sphUrtimuccairvahaMtI, jagadapi maidayaMtI, snehasAMdrasvabhAvaiH / guNagarimanidhAnaM dUSaNAnAmabhUmiH, sphurati ratikarI me devakanyeva keyam // 2 // (mAlinI) tatpuNyamapi manye'haM, nRNAmatyaMtadurlabham / yenaiSA dRzyate dRgbhyAM, svacchadA''naMdakaMdalI // 3 // tataH papraccha pRthvIMdraH, sUrIMdraM praNigadyatAm / dvAri keyaM kanI ? kasmAt, prINAti ca madAzayam ||4||raagaatishymaaloky, caulukyasya kI prati / hemAcAryastadutpattiM, mUlA vaktuM pracakrame // 5 // Aste vimalacittAkhyaM, puraM sadguNamaMdiram / yatroccairvinayaH zAlo, maryAdA parikhA'pi ca // 6 // tatrAddharmanAmA'sti, mahIzo yasya zAsanam / surAsuranareMdrANAM, maulau mAlyamiva sthitam // 7 // svasevArasikaM lokottaraM vairbhavamAnayan / susvAmIti prasiddhiM yo, lokeSu kalayatyalam // 8 // tasyAsti viratiH patnI, nirdoSatvaikamaMdiram / khyAtAH saumyatayA vizve, zamAdyAzca tnuuruhaaH||9|| maMtrI dharmanareMdrasya, siddhAMtaH zuddhabuddhidaH / kadA'pi naiva bhettuM yaH, zakyate durnayaiH praiH| // 10 // zubhadhyAnaM ca senAnI-vipakSakSodadIkSitaH / samyaktvapramukhAH sainyAH, sadyaH siddhividhAyinaH // 11 // vizvaM nivezya 8 svAjJAyAM, sukhaM dharmasya tiSThataH / viratyAM tanayA prauDhi-kAraNaM karuNA'bhavat // 12 // tau putrIjanmanA vIkSya, 1 harSayaMtI. 2 vAdhInasunasyAMkuraH. 3 sUrInda ! pra. 4 bhavadbhiritizeSaH. 5 prAkAraH. 6 vibhavaM-pra. 7 anyAmibhiH. 8 zatrubhiH. 9 pratijJAvAn, |10 mahattvavAraNam. NGALMAGE+ Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 SESA // 16 // M ISHAHARASHUS pitarau khedamedurau / sutApitAmaho'vAdId, vizvavedI jinezvaraH // 13 // sutA jAteti kiM khedaM, vahethe hRdaye yuvAm / iyaM putrAdapi stutyA, bhavitrI vizvajIvanAt // 14 // putrArtha khidyate loko, vRthA yat tpnaa'nlau| svaputramaMdadhUmAbhyAM, tApaM nAdyA'pi muMcataH // 15 // yathA brAhmI nijaM tAtaM, lokpriinnaadimirgunnaiH| khyAtiM nItavatI netrI, tathaiveyaM yuvAmapi // 16 // bhaviSyati ca yatpANi-gRhItIyaM tamapyalam / pratiSThAM neSyati zreSThAM, kamaleva muMradviSam // 17 // nizamya tAdRzIM sphUrti, pitRbhyAM vardhitA kRpA / kalA cAMdrIva taccitta-pramodAbdhimavIvRdhat // 18 // / itaH samalacittAkhyaM, puramasti yadaMtike / durnayo varaNo duSTa-sevA ca parikhA''yatA // 19 // tasmin moho mahIMdro'sti, durAzayaziromaNiH / yamasyeva bhayAd yasya, kaMpate sakalaM jagat // 20 // tasyAviratilolAkSI-kukSijA 5 | vishvdurjyaaH| naMdanAH saMti kopAdyA, hiMsAnAmnI ca kanyakA // 21 // tasya mithyAzrutaM maMtrI, durdhyAnaM daMDanAyakaH / mithyAtvAdyAzca durvAra-vIryAH sphUrjati sainikaaH||22|| mattena mohabhUpena, varSIyastvAt sa dharmarAT / vijitya sakuTuMbospi, svasthAnAnnirakAzyata // 23 // bhrAmyannitastato dharmaH, so'tra dRSTvA tavodayam / asmadAzramamAzritya, sukhaM vasati saMprati // 24 // sA kRpA naMdinI cAsya, yogyapatyanavAptitaH / anUdaiva sthitA deva !, dRSTA dvAri tvayA'dhunA // 25 // 5 asyAH sauMdaryasaMpattiH, stUyate kimataH param / yayA mohanavayeva, mahAtmAno'pi mohitaaH|| 26 // labhate bhAgyavAneva, 1 sUryavahI. 2 zAnidhUmAbhyAm. 3 bharatabhaginI, sarakhatI vA. 4 RSabhadevaM, brahmANaM vA. 5(khyAti) prApikA. yasya nyUDAstrI. miNIva, 8 vAsudevam. 9prabhAvam. 1. prAkAraH. 1 garjanA kurvanti. 12 vRddhatvAt. 13 kAza-dIptI bhvA.bhA. paka* seda nira-kAza niHsAraNe. Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SACOCO ALSECRECRUARWARRORSHAN priyAM kartumimAM kRpAm / svasAkaroti sAmAnyaH, kalpavallI kadApi kim ? // 27 // evaM nizamya niHsImAM, tasyAH hoprodi gurormukhAt / anvarajyattamAM rAjA, kaH sadvastuni niHspRhaH ? // 28 // so'tha tadvirahavyApti-vyAkulaH karuNAM - prati / prAhiNot sumati nAma, dUtIM tatprArthanAkRte // 29 // tasyAH samIpamAgatya, dUtI viracitAMjaliH / sapragalbhamidaM proce, zarkarAsekimaM vacaH // 30 // culukyakulapAthodhi-kaustubho'styatra pattane / zrImAn kumArapAlAkhyo, gUrjarakSiti-da vllbhH||31|| eko'pi yaH kSiti bhrAMtvA, kalAvatparicaryayA / kalAkalApamAsAdya, pUrNeduriva dIpyate // 32 // iyaM / gUrjararAjyazrI-vazIbhUteva sadguNaiH / svayameva samAgatya, bhAgyabhAja babhAja yam // 33 // yena digvijaye reme, domadUSmavibhedinA / utkhAtAropitairbhUpaiH / zorairiva durodare // 34 // samyaktvaM hRdaye bibhrad, yaH kaarunnyaikniirdhiH| jegIyate'tra paramA-hata ityanizaM budhaiH // 35 // pairorjomirvidyaathai-rgunnairvrshiromnniH| pANigrahArthamatyartha, tvAM nRpo'rthayate'dya sH|| 36 // tadbhadre ! pariNIyAmu, rAjAnaM vizvaraMjanam / ramasvAvyAhatasvecchaM, kaumudIva tvamunmadA // 37 // nakrasya vakrIkaraNAt , svIyArocakatAmatha / prakAzayaMtI caulukye, karuNA''ha sma tAM prati // 38 // stutvA nRpamimaM tvaM mAM, vipralaMbhayase kimu / na hi strINAM mahIzena, vivAhaH syAt sukhAvahaH // 39 // pariNIya bahustrISu, rataH prAyeNa kAminIm / na pazyati punaH pUrva-bhavavairIva bhuuptiH||40|| kumAryeva varaM nArI, varaM zrAmaNyazAlinI / na puna karalA svAdhInAM karoti. 2 mahattAm. 3 khamatim, pra. 4 sotsAham. 5 zarkarAsitam. (maNiH, 7 sevayA. 8 parAkamyabhimAnamedakena. pAzakaiHkSaTikAbhivA. 10 te. "punaH punaratizayena vA gIyate. 12 rajasaH paraH-ye te parorajasaH-doSarahitAH teH. 13 saharSA.. AGRAVADORAS Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4555 kumArapAlaca0 // 16 // khilama mahArayat // itaraNayogatA, bahusApatya-duHkhitA nRpateH priyA // 41 // mahIpameva cet kAmaM, kAmayeya tadA kutaH / muMceya dshvaadii-trailokyprkttshriyH||42|| tanme patiH sa eva syAd, yaH satyAdiguNAkaraH / nirvIrAdraviNaM hiMsAM, vyasanAni ca varjayet // 43 // tataH pallavitaprAyAM, nRpAzAM viduSI hRdi / abhyadhatta punardUtI, tAM prati prItibhAriNI // 44 // bhadre! siddha midaM kArya, yadasau naranAyakaH / tavaivAstyucitaH preyaaN-stvduktgunnyogtH|| 45 // kiMcAbhakSyamayaM tyaktvA, tvatprIkAtyarthamiva dhruvam / svadeze paradeze ca, hiMsAdikamavArayat // 46 // taM matvA svocitaM hINA, hRSTA ca karuNA'vadat / TU etatkiMcinna jAne'haM, tAto jAnAti bhe'khilam // 47 // tato nivRtya datyA'smin , vRttAMte gadite sati |praaptsvrg ivodayAM, gUrjareMdro mudNddhau||48|| tenAtha jJApitastasyAstavRttaM hemasUrirAT / prabodhya dharmadhAtrIMdrAt, kRpAM tasmai vyatItarat // 49 // atha lagne zubhe bhAva-vAriNA vihitAplavaH / abhigrahakRtAnalpA-kalpaH satkIrticaMdanaH // 50 // sadAcAramayacchatro, hRdi samyaktvaratnabhRt / dAnakaMkaNarociSNuH, sNveggjmaashritH||51|| dhNtbhNgkbhuuyisstth-jnylokpurskRtH| bhAvanA'dbhutanArIbhiH, kRtorudhavaladhvaniH // 52 // kSamAbhaginyA prArabdha-lavaNottAraNakriyaH / nirgatya bhUpatirgehAt, pauSadhAgAramAgamat / / 53 // 3 caturbhiH kalApakam // Agatya viratizvazvA, kRtamAMgalikasthitiH / zamAdyaiH zAlakaiH prokta -saraNirmadhyamAvizat // 54 // 1nirgato vIraH-patiH putro vA yasyAH sA-patiputrarahitA strI. 2 nRpecchA. 3 jAnAnA. 4 lajjitA. 5 kRtammAnaH. 6 AkalpaH-vezaH. . dvAdazavatabhaMgakarUpaya. SH hujanyalokaiH ( jAneNyA puruSaiH ) aprataHkRtaH, 8 kRtapokhaNAcAramaryAdaH. SMSANCCCCCCC // 16 // Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ROGRAMICROSSAE%AC%EC smAtA mArdavanIreNa, zIlazrIvaracIvarAm / satyakAsakadharAM, dhyAnadvitayakuMDalAm // 55 // sphurannavapadIhArAM, tapobhedorumudrikAm / AnAyayat svatanayAM, tatra shriidhrmbhuuptiH||56|| yugmam // tato'rhadevatA'dhyakSaM, karuNApANipaMkajam / lalau caulukyabhUpAlo, nirmaryAdamudambudhiH // 57 // kRpayA pANipajhena, spRzyamAnaM nijaM karam / dRSTvA tamAnayana dhanyamevamUce nRpo hRdA // 58 // pANe ! tyaktA'nyakRtyena, yadapUji jinstvyaa| tatprabhAvAd bbhuuvaasyaaH| karAzleSastava dhruvam // 59 // anISallaMbhamanyena, dharmaputrIkarAMbujam / AsAdya dakSiNatvaM svaM, tvayA dvedhA'pi darzitam // 6 // zrutoditazrAddhaguNa-prazasyakalazAvalim / kRtvA zraddhAmayIM vedI, vicArocchritatoraNAm // 61 // uddIpya ca prabodhA'gniM, tarpitaM tattvasarpiSA / taM pradakSiNayAmAsa, savadhUkaM nRpaM guruH // 62 // yugmam // jAmAtre dadivAn dharmaH, pANimocanaparvaNi / saubhAgyArogyabahvAyu-rbalasaukhyAnyanekadhA // 63 // evaM mahena saMvRtte, pANigrahaNamaMgale / praNemivAMsaM rAjArSa, sUrirAjo'nvazAditi // 64 // yA prApe na purA nirIkSitumapi zrIzreNikAdyairnRpaH, kanyAM tAM pariNAyito|'si nRpate ! tvaM dhrmbhuumiishituH| asyAM prema mahad vidheyamanizaM khaMDyaM ca naitadvaco, yasmAdetaduruprasaMgavazato bhAvI bhRzaM nivRtaH // 65 // (zArdUlavikrIDitam ) tataH svasadanaM prApya, tadaiva dhrnniidhvH| vidhinA karuNAdevyAH, paTTabaMdhavidhi vyadhAt // 66 // sarvotkRSTairguNairdRSTvA, tAM cetaHprItikAriNIm / nijaiprakRtivad bhUpaH, kadAcana mumoca na // 67 // atiprItaM 1 kRpAhastadvArA. 2 nijahastam. 3 duSprApaM. 4 caturatvaM vAmetaratvaM ca. 5 khakIyaM. 6 saubhAgya-sarvajIvapriyatvam. . dIrgham . 8 saMpUrNe sati. zikSayAmAsa. 1. sukhI. 11 paTTarAdvIpadavidhim. 12 nijakhabhAvavatU. REACCIRCRACTROCCESCRSCR-00-00- Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra sarga. pAlaca. // 162 // priyaM matvA'-bhidadhe dharmanaMdinI / mohaM jitvA punaH sthAne, sthApyatAM janako mama // 38 // vimRzya dharmabhUpena, samaMda tatkSaNameva saH / saddhyAnasenAnAthena, tatsainyAn samanInahat // 69 // bhaginIpatisAhAyyA-chamAdyA dhrmnNdnaaH| pragalbhAMzcakrire 'grISma-yogAdarkakarA iva' // 7 // aucityacchatrabhRnyAya-sadAcArorucAmaraH / satyasannAhabhAg jJAna-tapaHprabhRtikAyudhaH // 71 // vipakSakSepaisApekSa-zamAdhuruparicchadaH / adhyAsAmAsirvAn dharmabhUbhRdAstikyasiMdhuram // 72 // yugmam // | atha yogene guptAMgo, jinaajnyaakRtshiirsskH| sattvakaukSeyakaH zuddha-brahmAstravilasadyutiH // 73 // vivekoiMDakodaMDo, muulottrgunnaashugH| bhAvanAdbhutazastrIko, mAdhyasthyaziMtakuMtabhRt // 74 // gurukluptazikhAbaMdho, dattAzIH srvsaadhubhiH| vairAgyagajamArukSa-nRpo 'dehIva vikramaH' // 75 // tribhirvizeSakam // saddine dharmanAthena, sasainyena samanvitaH / moharAja parAjetuM, pratasthe manasA'tha saH // 76 // mArdavArjavasaumyatva-vinayAbhigrahAdayaH / bibharAMcakrire tasya, tadA nAsIravIratAm // 77 // sthitvA mohapurAsanne, kApi taM prati bhUpatiH / jJAnAdazAhvayaM dUtaM, nisRSTArtha visaTavAn // 78 // sa rAjadvAramApanno, durjJAnAkhyena vetriNA / puraskRtya svayaM nIto, mohapRthvIMdraparSadam // 79 // 1 1 samasajayata, 2 kUrdayAmAsuH. 3 zatruvinAzAbhilASuka, 4 upaviSTaH, 5 yogena-manoyogAdinA. ziratrANam . . khaDgaH. 8 churikAyuktaH. 9 tIkSNa0.| G|1.hemAcAryaracitarakSAvidhiH, 11 manodvArA. 12 agresarasubhaTatAM. 13 jJAnadarpaNanAmAnam. 14 ubhayorbhAvamunIya, khayaM vadati cottaram / saMdiSTaH kurute karma, nisRSTArthastu sasmRtaH // 1 // . // 162 // Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatrodyaddhAmadurdharSa, prakarSaprAptavaibhavam / dUrato'pi durAlokaM, duSTadRgviSasarpavat // 40 // jagajanajayosiktaiH, krodhAdyaistanujairva-18 tam / kuTheTharivolaMTha-mithyAtvAdyairbhaTairyutam // 8 // manasA'pyaparAjayyaM, pritraasmivaaNginm'|mohraaj mahArAja, jJAnAdazoM dadarza sH||8|| tribhirvizeSakam // taM tAdRzaM nirIkSyApi,na bhybhraaNtmaansH|duuto dautyocitaM vAkyaM, jagAdevaM tadagrataH | ||8shaare moha ! tvaM sasainyo'pi, purA yena vyjiiyethaaH| tasya shriihemsuuriiNdoH,paadpiikssttpdH||84||praajiNgiipmaannstvaaN, sNpraa|ptstvtpuraaNtikm|maapH kumArapAlo'yaM, prahiNoti sma mAmiha // 85 // yugmam // vizvamAkramamANena, bhvtaa'bhyunmdissnnunaa| cyAvyate sma nijasthAnAd, dharmanAmA mhiiptiH||86|| AzramaM hemasUrIyaM, saMzritastadvirA sutAm / nijAM kRpAkhyAM caulukya-bhUbhRtA paryaNAyayat // 87 // abhiSektuM punA rAjye, zvazuraM sa kRtajJadhIH / vyavasyati satAmevaM, rItirhi prItivRddhaye | // 48 // sasainyo dharmanAtho'pi, tatpAdye vartate jeyii| tadAgatya tadAjJAM tvaM, zIrSe zeSAtvamApaya // 89 // anyathA khalu caulukya-stvAM sasainyamapi kSaNAt / dhvaMsiSyate yathA hastI, samUlamapi pAdapam // 9 // zrutvA tat sA sabhA bheje, mathyamAnAdhilolatAm / aMdhabhaviSNavaH sphUrtyA, kopAdyAzcaivamUcire // 91||re re kokUyate ko'yaM, kharavanmukharaH puraH / hanyatAM dAsavad gAda, gale dhRtvA ca kRSyatAm // 92 // tumuttiSThamAneSu, mithyAtvAdibhaTeSvatha / nivArya tAnavAryazrI-rmohastaM dUtamUcivAn // 93 ||re re mayi jagajaitre, vajriNIvAtra dIvyati / hemAcAryeNa ko mohaH, 1 udayaM gacchattejobhiraparAbhavanIyam . 2 uddhataiH. 3 dRtasya karma daulaM. 4 hemacaMdreNa, 5jitaH.6 parAjetum icchan. . abhyunmAdyati ityevaM zIlastena. vi-ava-So'ntakarmaNi, dhAtunAmanekArthatvAt-prayanaM karotItyarthaH. 9 jayatItyevaMzIlaH, 10 garveNa ceSTayA vA. 11 bhatizayena kavate iti ko ThUyate. ku.pA.ca.28 8 Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 163 // Corrtortor parAjigye nigadyatAm // 94 // sisaMgrAmayiSuH so'yaM, caulukyo yuktamAgamat / na vetti yadayaM mUDho, mahobalamanagelam // 95 // asau dharmaH paraM kena, mukhena prAptavAniha / yo mayA klIbavaccakre, sthAnabhraSTo nijaujasA // 96 // varSIyastvAt purA jIvana , mukto'yaM sAMprataM mayA / kariSyate raNamakhe, nizcitaM prathamA''hutiH // 97 // yuktaM dharmo'tivRddhatvA jajJe mrnnsNmukhH| paraM parArtha tvadbhUpaH, kiM mumUrSati mUrkhavat 1 // 98 // huM jJAtaM dharmanaMdinyA, preritastAtasaMpade / amriyate'yaM hahA yoSi-dvazyAnAM kiyatI hi dhIH // 99 // martavyaM matkareNaiva-mamImiriti vaidhasIm / lipiM svAM 4|sUnRtIkartu, yuktamatrApatannamI // 10 // ahamAyAta evAyaM, tvatpRSThe re yuyutsayA / tamapi tvaM raNotsaMge, darzaye svAminaM nijam // 101 // tatastasmin gate dUte, moho bhRkuTibhISaNaH / sainyaM dudhyonasenAnyA, tatkSaNaM samavarmayata // 102 // dhArayan kavacaM kAye, sphUrjanmAtsaryanirmitam / parastrIrUpaduSkRtya-pramAdAdyasabhAsuraH // 103 // nAstikyadvipamAsthAya, mohabhUpo ripUn prati / cacAlAnyAyavAcAla-kuzAstrasacivAdiyuk // 104 // yugmam ||stbdhtvaanaarjvkrauryvigoNnvysnaadyH / bahudhA valgu valgaMto, babhUvustatpurassarAH // 105 // anvaka pratasthire tasya, krodhAdyAstanayA ghnaaH| mithyAtvAdyAzca yoddhAro, vairigraasaiklaalsaaH||106|| arvAka caulukyasenAyA, nivezya svavarUthinIm / AhUyAmAtyaputrAdIn , vyAjahAreti moharAT // 107 // aho citramahocitraM, jIvadbhiH kiM na vIkSyate ?, puMsparzaH ko'pi caulukyo, yanmAmapi jigISati // 108 // zakrAdayo'pi yaddAsAH, saha tena hahA'dhunA / uttiSThate yudhe (ghi) 1 yuddhayale. 2 saMgrAmamadhye. 3 kutsitabahubhASI. 4 niMdA. 5 atyataM ceSTamAnAH. 6 pRSThe. 7 senAm. 8 pumAn pazuriva. 9 mamApi, pra. R-USACROSARSAROK / // 163 // Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mayaH, katyaM devasya pazyata ? // 109 // mameyameva ciMtoccai-ryadimau madbhajau katham / trailokyabalaluMTAko, nRkITaM nihnissytH||110 // ityavajJAparaM vIkSya, caulukye khaM mahIzvaram / maMtrI mithyAzrutaM nAma, tamUce samayocitam // 111 // nRkITa iti deva ! tvaM, rAjarSi mA'vajIgaNaH / lokAnmayA zrutaM ko'pi, parAtmAMza ivAstyayam // 112 // vidannapi 6 tava prauDhiM, yaH saha tvadarAtinA / abhiSeNayati sma tvAM, sa sAmAnyo bhavet kimu // 113 // nirvAsitA'munA hiMsA, sutA svAmistvayekSitA / tava dyUtAdimitrANAM, yaccake tat kimucyate // 114 // gurau caitasya pRSThasthe, pratidaiva iva svayam / alaMbhUNuna devo'pi, kiM vaktavyaH paraH punaH? // 115 // balenAsyaiva dharmo'pi, vairprticikiirssyaa| prApto'sti 8 |'samaye kArya, na sAdhayati kaH sudhIH // 116 // tadayaM samarAraMbhaH, svAmizciMtyo'sti vastutaH / amAtye nigadatyevaM, cukupurmohnNdnaaH||117 // tataH krodho'bhyadhAt keyaM, bhItiH ? kathaya me yathA / vaDavAgnirivAzeSa, zoSaye dviDbalo-12 dadhim // 118 // Uce mAno'bhimAnogro, luptvA''cAravI(vi)locanam / vizvamapyaMdhayAmyetat , ko'styayaM hetako naraH? // 119 // daMbho'vadat saraMbho, devAnAmapi vaMcake / mayi tiSThati sainye'tra, jayaHsAMzayikaH kimu // 120 // niHkSobhaH procivAla~ lobha-stRSNApUre nimajayan / jagat payodhivat sarva, nirudhye vidhinA'pi na // 121 // tAvat kAmabhaTo bamANa kaTakATopo vRthA'yaM bhaTA,bhASya(paM)te kimihodbhaTA? mama vibho! kSipraMsamAdizyatAm / eko'pipaMdhanaM vinaiva calaha 1'mum, pra. mohamahIpam. 2 avajJA mA kuru.3 devasya sadRzaM pratidaivaM tasmin, 4 alaM ( samarthaH ) bhavatItyevaMzIlaH.5 naSTaprAyaH. 6 sotsAhaH. 7 nirbhayaH. 8 devena. 9 senADaMbaraH. 10 yuddham, Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 164 // kaM catkaTAkSacchaTA- pAzairvairi kulaM niyamya sakalaM, muMce yathA te puraH // 122 // ( zArdUlavikrIDitam ) subhaTAnAM nibhA tyoccai - rityAdyAraMbha paTum / jitakAzIva moheMdra:, pradhanAvanimAnaze // 123 // tAvad dUto'pi sajjJAnAdarzo'bhyetya nijaM prabhum / dviSAmAmUlacUlaM taM vRttAMtaM sarvamUcivAn // 124 // tannizamyAnizaM zAMtA, api te prazamAdayaH / vaireMprabodhadurdharSa - prakarSAH prabhumucire // 125 // aho dRSTvA'tizAMtAn naiH, paeNreDamI prajagalbhire / dIpe maMdAyamAne hi, sphuraMti timirormayaH // 126 // ko'sti moho varAko'yaM ?, tasya putrA bhaTAzca ke ? / dalayAmosdhunaivaitAn, kaNavat | svAmizAsanAt // 127 // asmAkaM krAmatAM zatrUn, samudrANAM balormibhiH / velAyate tavAjJaiva, daivenApi durAkramA // 128 // bhavatu jJAsyate sarvaM, raNasInItyudIrayan / dharmeMdro gUrjareMdrazca dvaMdvArthamudatiSThatAm // 129 // vidhAya dharmanAthaM taM sasainyaM pRSTharakSiNam / alaMcakAra caulukyaH, kSetraM dviSadadhiSThitam // 130 // dRSTvA ca mohaM darpiSThaM, nRpo'vocat samehi bhoH / AvAmeva raNakrIDAM tanvahe saMtu sainikAH // 131 // ' vapuSmadiva sattvaM' taM dRSTvA caulukyamagrataH / dhUmAyamAnakrodhAgniH, smAha mohamahIpatiH // 132 // re puMskITa ! samaMtatastribhuvanImAkramya tairvikramaiH zakrAdyA api cakrire kila | mayA yena svadAsA iva / pratyagrasphuradugravigrahadhiyA mohasya tasyAgrata-stiSThan dhArzvavaMzena sAMpratamasi tvaM ko'pi 1 mAryedrajAlasaMgrAma-krodhodUbhrAntAdiceSTitaiH (uddhAntaM - bAhum udyamya khagabhrAmaNam ) / saMyuktA paNabaMdhAye - rudbhaTA''rabhaTI matA // 1 // ( udbhaTA-pravara ityarthaH ) iti evaMrUpAM racanAm. 2 jitena jayena kAzate iti jitakAzI 3 prApa. 4 vairajApratyA parAbhavitumazakyaH prakarSaH - utkarSo yeSAM te. 5 asmAna. 6 zatravaH, 7 mahatAM prakaTayaMti pRSThatAM kurvanti 8 atigacchatAm 9 tIrAyate vIra iva Acarati. 10 nUtana0 11 nirlajjatAvazena. . // 164 // Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAm // 138 // tataH AAAAAAAAACACAN vIrAMkuraH // 133 // (zArdUlavikrIDitam ) caulukyo'pi tamUcivAn vadasi re yat tvaM nijaM vikrama, trailokyAkramaNAdikaM tadabhavajIrNa paraM saMprati / sthitvocaM samare yadi kSaNamare ! kaMDUlamadorbala-krIDAM soDhamadhIziSe nanu tadA jAne tava sphUrjitam // 134 // ( zArdUlavikrIDitam ) zRNu kiMca pratijJA me, jitvA tvAM pradhane'dhunA / dharma cet sthApaye rAjye, tadA'haM viirkuNjrH||135|| tannizamya bhRzaM kruddho, moho vIradhurandharaH / astrANi varSituM lagno, jalAnIva payodharaH // 136 // azoSayannRpastAni, pratyastrairatidAruNaiH / sarAMsi kiraNaistItrai-nidAghadyutimAniva // 137 // yadyadalaM 8 sa cikSepa, parastrIvyasanAdikam / yogagupte nRpAMge'dhAt , tattad grAvNIva kuMThatAm // 138 // tataH kSINasamastAstro, bhraSTabuddhirivoccakai / kiM kiromi ? va yAmIti?, vyAmohaMmoharADU ddhau||139|| tAvad rAjarSiNA moho, brahmAstreNa tathAsshataH / yathA klIba ivA'nezad, raNAd vizve'pi pazyati // 140 // jitaM jitamiti procya, tadA caulukyamUrddhani / ghanAlIva vyadhAt puSpa-vRSTiM zAsanadevatA // 141 // abhiSicya tato rAjye, dharmabhUpaM sa bhUpatiH / namasyituM samAyAto, guruNeti nyagadyata // 142 // satpAtraM pariciMtya dharmanRpatistubhyaM svaputrIM dadau, tadyogAt tvamajAyathAstribhuvane zlAghyapriyAsaMgamaH / smRtvA'syopakRti nihatya ca ripuM mohAkhyamatyutkaTaM, rAjye'pyenamadhAH kRtajJa! suciraM caulukya ! naMdyAstataH // 143 // ( zArdalavikrIDitam ) rAjarSiratha harSeNa, viveka iva dehavAn / hemAcArya prati proce, vicAraruciraM vacaH // 144 // prabho! tvadupadezena, nivezeneva saddhiyAm / jJAtaM dharmasvarUpaM ta-ccAturvidhyaM prabodhyatAm // 145 // tato vijJA 1 vIraputraH. 2 kaDUtiyuktamadAhubalakrIDAm. 3 samartho bhavasi. 4 garjitam. 5 pravezena, mAdhayeNa-gRheNelyarthoM vA. taH / yathA klIva ivA'nekathAmIti?, vyAmohaMmoharA Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga.8 kumAra-1 pAlaca0 // 165 // tasiddhAnta-sAraH suurimcrcikaa| vaktuM pracakrame sphAra-sudhodgArimayA giraa||146|| cturgtibhvoddaam-vnbhnyjnkunyjraiH| dAnazIlatapobhAvaiH, sa dharmaH syaaccturvidhH|| 147 // tatra tridhA bhaved dAnaM, nidAnaM svaHzivazriyAm / abhayajJAnadharmopa-pSTaMbharUpaprabhedataH // 148 // prANinAM mRtyubhItAnA-mabhayArpaNamaJjasA / puNyazrIkozasarvasvaM, tadAdyaM praNigadyate // 149 // sumerona paraM stheSThaM, gaganAnna paraM pRthu / vArddhana paramastAgha-mabhayAnna paraM hitam // 150 // saadhuunaamaagmgrnth-suutraadhyaapnaadibhiH| prabodhavarddhanaM yat tat , jJAnadAnaM vidurbudhaaH||151|| yena prollAsitaM jJAna-majJAnadhvAntabhAskaram (rH)| tRtIyaM locanaM tena, dattaM vizvArthagocaram // 152 // yadarpaNena zrAmaNyaM, nirvahatyanagAriNAm / dharmopaSTaMbhanAt tat syAt , tRtIyaM dAnamuttamam // 153 // nirAzaMsaH prasannAsya-caMcadromAJcabhAk sudhIpAtrAya zuddhamannAdyaM, dadyAt puNyAbhivRddhaye // 154 // jJAnaM kriyAnvitaM yasmin , maannikyobhaasihemvt|daurgtypaatpaatRtvaat , tat pAtraM | vidurA viduH|| 155 // dayAdAnaM punardeyaM, pAtrApAtrAvivecanAt / duHsthopakArakatvena, tadapyuddAmapuNyadam // 156 // tasya dAnasya mAhAtmyaM, ke'bhissttotumdhiishtaam(shvraaH)| pANiM prasArayatyuccai-jagadIzo'pi ytkRte||157||vpurnupmruupN bhAgyasaubhAgyayogaH, samabhilaSitasiddhivaibhavaM vizvabhogyam / sukhamanizamudAraM svarganiHzreyasAptiH, phalamavikalametad, |dAnakalpadrumasya // 158 // (mAlinI) sarvato dezato vA'pi, yad brahmavratasevanam / tacchIlaM kIya'te kIrteH, sthUlaM 1 sUrizreSThaH-prazastasUriH. 'bhatalikAdayo niyataliMgA natu viziSyavighnAH' iti siddhAntakaumudyAm 'prazaMsAvacanaizca' iti saMtre. 2 sudhAyA udvAro'syAmasti sA sudhodgArimA tayA. 3 pAtA-rakSakaH. 4 pAtrApAtrAvicArAt. 5 uttamottamayogaH, Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RAKALAM karaNamanimam // 159 // kathaM zIlaM tulayituM, kalpaHkila kalpatAm akalpitaM phalaM datte, yat kalAvapi sevitam // 160 // cittasya karaiNAnAca, vividheSviSTavastuSu / yadicchA'nutthana tat syAt , tpHpaapaabdhikuNbhbhuuH||161|| daurbhAgineyAniva yAna, muktistrI nAbhilaSyati / tapasteSAM sphuratyeva, subhagaMkaraNaM param // 162 // dAnAdidharmakRtyeSu, prItirAtyantikI hadaH / bhAvo bhaved bhvaambhod-prernnaiksmiirnnH|| 163 // niHzeSamapi dAnAdyaM, bhAvenaikena varjitam / na syAt svAdu tamaM bhojyaM, vinA kAlavaNaM yathA // 164 // itthaM caturvidhaM dharma, trizudhyA''rAdhayan sudhiiH| bhuktvA rAjyazriya 8 yAti, muktiM vikramarAjavat // 165 // tathAhi dhAtakIkhaMDa-bharate bhArite zriyA / puraM zivapuretyAkhya-mabhUd bhUmivibhUSakam // 166 // yatra loko'pazoko'sta-vipadaH saMpadaH sadA / sukhaM na duHkhasaMpRktaM, bhogo rogodbhvojjhitH||167|| nRpastatra harizcandra-zcandrojvalayazA babhau / candratulyAtizcandra, ivA''secanakaH satAm // 168 // vipakSakSitinAthAnAM, yazasi vizadAnyapi / anan kauzeyako yasya, kAla evA''sta kautukam // 169 // tatpriyA rohinniityaasii-cchiilrtnaadhirohinnii| rohiNI yA parAjigye, saubhAgyAdbhutavaibhavaiH // 17 // trivikrama ivAsIma-vikramastatra vikramaH / rAjaputro'bhavad raudradAriyopadrutaH param // 171 // sa nAnopAyaniSNo'pi, nirbhAgyagrAmaNIriva / anAmuvan dhanaM kA'pi, dadhyau nirveda 1(kIrtiH) sthUlA kriyate'nena ( zIlena ) tat. 2 samartho bhavet. 3 iMdriyANAm. 4 kiMcidUlavarNa kAlavaNam. 5 zubhaiH, pra. 6 bhUmivibhUSaNam, pra. 7 zIlaranamadhirohatItyevaMzIlA. 8 'rajapUta' iti bhASAyAm. Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca. SAGARCAERONAGACAR medurH||172|| hahA'rthena vinA te'mI, mama zauryAdayo guNAH / vRthA'janiSatA'Gkena, vimuktA bindavo yathA // 17 // hAmanye'haM dhanamevaikaM, vizvasaMjIvanauSadham / yaddarzane'pi jIvanti, janAzcitramidaM punH|| 174 // dauSThavaM nAparaM nairavyAt, sauSThavaM nAparaM dhanAt / buddheti dhIdhanairdhanyaM, dhanamevAya'mUrjitam // 175 // tato dhanAptaye dezA-ntare prAsthita vikrmH| udyogo hi dhurINatvaM, dhatte zrIzrAptihetuSu // 176 // sa bhraman kAnane kvA'pi, 'svabhAgyamiva dehabhRt' / dRSTavAn dharmanistendraM, municandrAbhidhaM gurum // 177 // taM jJAninamivAmRzya, namaskRtya ca vikramaH / pRSTavAn bhagavan ! kasmAnmama nAsti ghanaM dhanam? // 178 // gururUce tvayA yat prAg , dAnadharmo na nirmame / yateriva tato jAta-mAkiMcanyamidaM tava // 179 // jalpanto dehi dehIti, dAriyAgresarA iva / bhikSante'nugRhaM kecid , yat tat kArpaNyanaipuNam // 180 // ekameva hi dehIti, vAkyaM jihvAMcalasthitam / dAturgauravamAdhatte, yAcakasya tu lAghavam // 181 // saMgrahe sAgrahAH santi, kITAdyA api kottishH| dAne'tividurAH prAyo, devA api na kecana // 182 // kSitvA garne nirucchAsA-miva ye kurvate zriyam / duSTAzayeva dRSTyA'pi, sA na pazyati tAn punaH // 183 // tadekAgramanA dAnaM, sevasva svaanumaantH| yathA'nena ghaneneva, dausthyadAhaH prayAti te // 184 // kiJcaivaM mA sma zaMkiSThA, dadAmyalpadhanaH kimu / dAridya dAnamapiSTha-mapi puNyarddhipuSTaye // 185 // na pAtrasAt kRtaM kvApi, yAti pazya pyonigheH|dhnaarpitN payaH sindhU-bhUya bhUyopyupaiti hi||186|| svIkRtya tad gurorvAkyaM, vikramaH prsthitsttH| yat tat pratidinaM yacchan , gurvImUrvI vicerivAn // 187 // 1 ekakAryakaM vinA viMdavaH ( ekaDAvinAnAMmIDAM ). 2 dharme Alasyarahitam. 3 ekamevaM, pra. 4 tu, pra. 5 dvi.pra.6 bhyu, pra. // 166 // Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CAREERSONAMASSACARE 4|| so'nyadA vipine kvA'pi, dadhyau cUtatalasthitaH / kathaM lakSmI samAneSye, kariSye'pi ca paatrsaat||188|| tAvat tatrAnti kabile, svarNadInAramekakam / dRSTvA nidhirihAstIti, khanituM sa vilagnavAn // 189 // khAte kiyatyapi kSoNi-tale prAdurabhUnnidhiH / udare svarNadInAra-zatapaMcakasaMkulaH // 190 // parakIyamimaM gRhNe, naveti vimRzan muhuH / vikramo jagade devyA, purobhUya kayAcana // 191 // tava dAnamayIM buddhiM, jJAtvA dAtuM nidhi tava / AmrasthayA mayA cakre, dInAraH prakaTo bilAt // 192 // gRhNISva tadimaM svecchaM, muMzva ca svIyavittavat / devyAmuttvetyadRzyAyAM, vismero vimamarza saH // 193 // dAnasyAho mahaH kiMcid , yasya vAsanayA'pi ca / dIyate sma nidhiya, iva devyA mamA'nayA // 194 // 5 vikramastaM samAdAya, svIyaM vezma samAzritaH / sAmAnyagRhamedhIva, jajJe tena manAk sukhI // 195 // nidAnaM sampadA dAnaM, sa matvA tadinAnmudA / aseviSTa vizeSeNa, kaH syAd dRSTaphale'lasaH // 196 // puNyAruNodayAt tasya, naSTe naisvya tamobhare / prakAza iva sollAso, babhUvAna vibhavaH zanaiH // 197 // anyadA bhoktumAsIno, vikramaH zubhayogataH / pAra-13 dANArtha gRhaprAptaM, jinarAjaM niraikSata // 198 // sa prItyaMcitaromAMco, bhaavnaabhrbhaasurH| praNipatya vizuddhAnnai-rjine|zvaramapArayat // 199 // tadA durdubhayo neduH, divi meduraniHsvanaiH / vizvatraye'pi tahAna-mAcakSANA ivoccakaiH // 20 // tadAnAdbhutadarzinyA, divo harSAzruvRSTivat / gandhodakacchaTAH petu-stadA vikramavezmani // 201 // vismerakusumastomavRSTistatsadane'lasat / vRndArakairviracitA, taM vadAnyamivArcitum // 202 // tadA ApatitA'na-ratnahemotkaracchalAta / 1 udAra0 pra. 2 neSTe, pra. 3 dAtAram , 4 navIna-apUrva SESSERSCHOSSASSA Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KO+C+ C kumArapAlaca0 // 167 // vikramasyAlaye zrIH svAM, rAjadhAnImiva vyadhAt // 203 // tena dAnena tadvezma, vizataH punnybhuupteH| nyAyametaditIvoccai-zcelAnyuccikSipuH suraaH|| 204 // tat tAdRg mahima prekSya, harizcandranRpaH svayam / sapauro'pyetya tuSTAva, vandivad vikramaM tadA // 205 // jinendre vihRte'nyatra, pAtradAnamahodayam / dRSTvA svaM mAnayan dhanyaM, bubhuje sa mahAbhujaH // 206 // tataH kailAsasaMkAzaM, viracayya svamandiram / kalayan mAnmathIM lIlA, vikramaH sukhamanvabhUt // 207 // racitodArazRGgAro, narezvara iva zriyA / vikramo jagmivAn rantuM, hRdyamudyAnamanyadA // 208 // kusumastabakastanyaH, sphuratpallavapANayaH / latA'GgAnA haraMti sma, tanmanastatra vibhramaiH // 209 // tasminnandanavaJcittA-nandane sumanobharaiH / sa ciraM raMramIti sma, mUrdhanya iva bhoginAm // 210 // pazyan vanazriyaM so'thAs-pazyat kApi naraM varam / utpatantaM patantaM ca, chinnapakSapatatrivat // 211 // aprAkSIcca sakhe ! kasmAt , tvamutpatya patasyadhaH / ityuktaH sa tamAha sma, pumAnanupamAnavAk // 212 // (tathAhi-) ___ asti vistIrNabhAvAlyo, vaitAnyo'tra dharAdharaH / tasmin puraM parArthyazrI-mandiraM maNimandiram // 213 // nRpaH pavana-IN vegAkhya-statra sutrImavikramaH / tAyA vipulacchA~yA, paulomIva jayA''hvayA // 214 // tatputro nIlakaMTho'ha-ma-18 kuMThotkaMThayAnvitaH / siddhavidyatayA vyomnA, naMtuM tIrthAni celivAn // 215 // praNamya tAn gaNatithAn , vyAvRttaH 1 AlayamAzritya, 1 kAmadevasaMbaMdhinIm, 3 puSpagucchakakucAH, 4 bhaMgArikaceSTAbhiH5 iMdrasamaparAkramaH / tatpanI. 7 kAntiH, 8 gaNatIyAn, 5.pra.-saMpUrNasamUhAn tIrthAn. ONCCCC Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AMACA svapuraM prati / dRSTvA''rAmamimaM ramyaM, rantumasminnavAtaram // 216 // krIDitvA'tra puraM yAtuM,dhyAyan vidyAM khagAminIm / pramAdavAnivAkasmAd, vyasmArSa padamekakam // 217 // IdRk kaSTAspadaM tena, sakhe ! saMpannavAnaham / pakSiNAM pakSavad vidyA|bhRtAM vidyA hi sAdhanam // 218 // vyathA''rta iva tacchrutvA, vikramastamavocata |mdne yadi pAThAre, tarhi vidyAM nijAM paTha // 219 // azrAvyaM kimapAThyaM te, procyeti sa papATha tAm / padAnusAridhIrUce, vikramo vismRtaM padam // 220 // vidyAdharo'tha sampUrNa vidyastaM hRdyamUcivAn / aho prajJA naveyaM te'-nadhItamapi yA'smarat // 221 // yadivA vidyate sImA, vyomA''kAzadizAmapi / vizvavizvaika dRzvaryAH, satprajJAyAH punarnahi // 222 // tavopacakruSaH prAga me, na samA pratyupakriyA / kRtajJatocitaM kiMcit, kurve tadapi te hitam // 223 // tataH sa vyomavidyAM tAM, vitIryaikA tthomioNm|| |iyaM sarvaviSaghneti, tatprabhAvamacI(ca)kathat // 224 // saMgasye punaretyAha-mityuktvA tatra jagmuSi / vidyormikA''pti| santuSTo, vikramaH prAptavAn gRham // 225 // harizcandranRpasyAtha, pratirUpamiva zriyaH / nandanI kamekIrA''mra-maJjarI ratnama-18 arI // 226 // AkrIDakoDamadhyAsya, vayasyAbhiH samaM ciram / kilantI daMdazakena, niHzUkena vyadazyata // 227 // yugmam // ApAdamastakaM viSva-drIcI bhistadviSommibhiH / mUcchitA cchinnavallIva, bhUmipIThe luloTha sA // 228 // tajjJAtvA'ntikamAgatya, maataapitraadyo'khilaaH| viSApahairga(gA)ruDavad-vaidyaistAmacikitsayan // 229 // upadezA ivA 1 nUtanA-apUrvA. 2 jalAkAza dizAm. 3 cakradhuH, pra, cakRvasUzando'tra. 4 UrmikA-aMgulyAbharaNaM tAm (vITI). 5 kamaH kIro yasyAM tAdRzI bhAmramanjarIva sthitA iti zeSaH, 6 udyAnamadhyam. REERS Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca. sarga.8 // 168 // bhavye, snIkaTAkSA ivArbhake / upAyAstatkRtAH sarve, vRthAtvaM tatra tenire // 230 // pramItAmiva tAM matvA, pitarau tadujAturau / kSaNaM vinitatadduHkhAM, mUrchAmAnachetustarAm // 231 // harizcandraH sacaitanyo, maMtrimaMtreNa tatkSaNaM, madhye zivapuraM viSvak, paTahAnityajUghuSat // 232 // sajjayiSyati putrIM ya-stasmai dApiSyate mayA / rAjyArbena samaM seyaM, kulalakSmIrivAMginI // 233 // tAhagAghoSaNaM zrutvA, vikramaH zritasatkramaH / nijomikAparIkSArtha, yayau rAjasutA'ntikam // 234 // nRpastadarzanAdeva, svasutAM jIvitAM vidan / abhyutthAnAdinA mitra-miva taM samatUtuSat // 235 // dRSTvA tAM vikramastrasya-dviSormisvormikAjalaiH / AcchoTayan mukhe sA'pi, supteva drAgajAgarIt // 236 // vikasannetrapadmA sA, padminIva nRpAtmajA / taM bhAsvantaM puraH prekSya, yuktamevAnvarajyata // 237 // sajjitAM svasutAM dRSTvA, kRthrssaashruplvlH| bhUpAlaH stutivAcAla-staM vikramamado'vadat // 238 // hRdayAludayAluzca, tvameko'syadhunA dhruvam / parArtiharaNe yasya, |nikAmarasikaM manaH // 239 // AstAmajananistasya, jnniiyauvncchidH| Arta nopaMcarIkarti, sAmarthye sati yaH kudhIH // 240 // yadvA tavottamatvasya, vAstavo'yaM stavaH kiyAn / jinopyakRta yatpANI, pAraNaM puNyakAraNam // 241 // hari|zcaMdrastatastena, pariNAyya nijAMgajAm / tadaivA'dita rAjyAca, satyasandhA hi sAdhavaH // 242 // tato dvipavarArUDho, rtnmNjriisNyutH| abhramUrddhasthitazcandra, ivaikAzritatArakaH // 243 // vikramo'yaM smaro nUnaM, nAnAmunikadarthanAt / duHstho|4| ghoSaNAm , pra. 2 manakhI-vicArazIlaH, 3 atyaMtam. 4 anutpattiH, athavA dhikkAraH, 5 punaH punaratizayena vopakarotIti upacarIkarti upapUrvAd yaddala| gantAt karotelaM. 6 la. Ne%COUNCUSEGAON // 168 // Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ku.pA.ca. 19 bhUtvA punaH pIna - puNyairIdRk zubho'bhavat // 244 // harizcandrasutA'pyeSA' - vazyamAsIt purA ratiH / smaraM vikramadaMbhena, babhAja kathamanyathA / // 245 // zRNvannityAdikAH paurIH, kathAH zritarasaprathAH / utsavena nijaM vezma, vizati sma sa vikramaH // 246 // caturbhiH kalApakam // tAM straiNaguNapAthodhi- pArINAM ratnamaJjarIm / ramayan vikramaH kaoNmaM, kaoNmaM ninye kRtArthatAm // 247 // pravRddhe vibhave tasya, dAnamapyavRdhattamAm / dinAdhikye na kiM dhAma-dhAmno dhAma pragalbhate ? // 248 // tarduddAmaguNodbhUta - sadyazaH paTahasvanaH / prasarannArthino nUnaM nidritAnajajAgarat // 249 // asAmAnyaM vadAnyaM taM davIyAMsopi te yataH / prapadyante sma dAnArtha, SaTpadA iva paMkajam // 250 // vRddho'tha sa harizcandra - mahIndro'pasutatvataH / rAjye taM vikramaM nyasya, paralokaM vrvyalokata // 251 // ojAyAmAsivAn kAmaM tena rAjyena vikramaH / puSpakAlevilAsena, yathA kusuMmazAyakaH // 252 // praNunnA iva tatpuNyai rmahAnto'pi mahIbhRtaH / nibhRtaH prAbhRtairdivyainRpaM tamupatasthire // 253 // ghane'pi strIjane rAjJI - padaM zrIvikramo dadau / preyasyai ratnamaMjaryai, prauDhaprIteridaM kiyat 1 // 254 // tasmin ghanodaye nyAya-nIreNAbhkSati kSitim / khalA javAsakaMtismai, nIpaMti ca sAdhavaH // 255 // jitoccaiHzravaso vAhA, dUritendradvipA dvipAH / ativAkpatayo'mAtyA - stasya rAjye virejire // 256 // caturaMgabalaM tasya tAdRgAsInmahAbalam / yasmin valgati zaMke'haM zazaMke cakravarttyapi // 257 // aho dAnasya mahimA, na hi mAti jagatraye / yena tAdRgU 1 puSTadAnaiH 2 meje. 3 zritA rasena prathA - khyAtiryAMsAM tAH 4 atyantam. 5 kAmaM -tRtIyapuruSArtham 6 dAna0 7 arthinaH 8 vyalokayat, pra. 9 vasaMta 0. 10 kAmaH 11 vinayavaMtaH - namrAH saMtaH 12 siMcati sati. 13 javAsakate sma, pra. 14 kadambavRkSa (puSpa) ivAcaranti sma. Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OTE kumAra sarga.8 pAlaca0 // 169 // RECRUARY hai daridro'pi, jajJe'yaM vikramo nRpH||258|| vimRzya svamanasyevaM, paurAH sarve'pi sarvadA / sArvajanyaM dadurdAnaM, lokAH svAmyanu gAminaH // 259 // AsthAnImAsthito'nyedyuH, pazyati sma sa vikramaH / vimAnaM dhAmadhAmaika-mAgacchad gaganAdhvanA // 260 // kaitadetIti pArSadyaiH, saha dhyAyati bhUdhave / tatsaMsanmadhyamadhyAgAdU, ravibiMbamiva sphurat // 261 // tasmAnirIya sotkaMTho, nIlakaMThaH sa khecrH| namannAliMgya bhUpena, nyavezyata nijAsane // 262 // mithaHkSemAdipucchAyAM, jAtAyAM khecaro'vadat / deva! svAgamanenAdya, vibhUSaya madAlayam // 263 // anyo'nyAlApapIyUSaiH, saMsiktA prItivallarI / sauma, nasyaM samullAsya, prasUte hi sukhaM phalam // 264 // atyarthamarthitastena, pArthivaH sacive nije / rAjyaM nyasya vimAnena| tena vyomAdhvanA'calat // 265 // dRzoH prAghuNakIkurva-navanImavanIzvaraH / kSaNena prApa vaitAnye, tatpuraM maNimandi-| ram // 26 // nIlakaMThaH svamAvAsaM, taM nItvA vinayAbaniH / pRthvIbhirAtitheyIbhiH, saccake jyeSThabandhuvat // 267 // rUpeNa tridivastrINAM, dIrbhAgyapaTahaM navam / bhagnI madanavegAkhyAM, madanAvegazAlinIm // 268 // tena vikramabhUpena, tapariNAyya sa khecrH| zrIdakozamivotkRSTa-vastustomamadAnmudA // 269 // yugmam // vandArurnityacaityAni, pratasthe vikrama|stataH / sthagayan vyoma vidyAbhR-dvimAnairvAridairiva // 270 ||dhaatkiikhNddbhuukhNdde, yAni mervAdibhUmiSu / AsthAnamaMDapAnIva, dharmatribhuvanaprabhoH // 271 // tAni tIrthAni natvA ca, nutvA ca ruciraiH stvaiH| phalAnyAsedivAneSa, nijlocnjnmnH||272|| yugmm||bhuutyaa tayaiva vyAvRtya,prApto nijapuraM nRpH|stkRty nIlakaMThAdIn , khecarAMstAna visRSTavAn // 27 // 1 sarvajanahita-sarvajanaprasiddhaM vA. 2 prazastacittatvam , pakSe-puSpatvam. 3 atithIkurvan. 4 zAzvata0. ***** H // 169 // Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha jJAtvA tamevAtaM, municandra guruttamam / zrIvikramanRpo gatvA, natvA caivamavocata // 274 // prbho| tvadapadiSTasya, dAnasya svastaroriva / anubhAvAd babhUvAha-mIdRgaizvaryabhAjanam // 275 // adyApi sevamAno'smi, svArthavat tadanAratam / prasadyAdizyatAM kiMcin, mama bhadraMkaraM punH||276 // dantakAnticchalAcchuddha-dharmadhyAnacchaTAmiva / darzayan sUrirAcaSTa, madhuradhvanibandhuram // 277 // nRpate! dAnavacchIla-mapi dharmasya jIvitam / vinA yena kriyAkAMDaM, pracaMDamapi bhaMDanam // 278 // ajisitanavabrahma-guptidIptimayo muniH| gRhI svadAratuSTazca, bhavetAM zIlazAlinI // 279 // kasyApi cetaH kAsAre, sphAramAhAtmyasaurabham / sukRtazrInivAsAya, zIlaM tAmarasAyate // 280 // kriyA|vAnatiniSNAto, dhyAnavAn maunavAnapi / lUnanaka ivAzIlaH, kvA'pi saubhAgyameti na // 281 // satImatallikAnAM yat, tridivAdetya devatAH sAhAyyaM tanvate sA hi, zIlAtizayavarNikA // 282 // prtyuuhdvirdvyuuhaa-staavdevonmdissnnvH| yAvanna zIlagandhena, gandhavAyurvijrabhate // 283 // zrutvA tad vikramabhamApo, daurgatyadumabIjavat / yAvajIvaM parakhINAM, sevanaM pratiSiddhavAn // 284 // niyamya ca catuSpA , svakIyA api naayikaaH| anujJApya guruM gaura-guNaH sa gRhamAgamat // 285 // parastrIsodaratvena, khyAtisphAtiM shritsttH| bhUpAla: pAlayAmAsa, niyama taM svadehavat // 286 // sabhAvibhUSaNIbhUtaM, kadAcidapi vikramam / upatasthe vaNik ko'pi, samAdAya hayorasam // 287 // praNamya cAvadad vAjI, 1 niHsAram. 2 niSkapaTa0. 3 kamalAyate. 4 satIzreSThAnAM-prazastasatInAM mahAsatInAm "matallikA-macarcikA, prakANDa-muddha-tallajau / prazastavAcakAnyamUni" ityamaraH 5 vAnakI iti loke. 6 prasiddhiddhim. 7 pradhAnAzvam. Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra pAlaca. // 17 // deva | devaasnocitH| vidyate'vadyamuktvAd, yadIcchA tarhi gRhyatAm // 288 // prAjJA rAjJA'bhyanujJAtA, hylkssnnvedinH| dRSTA taraMgasarvAgaM, raMgeNeti vyajijJapan // 289 // nirmAsavadanastuccha-karNaH pronntkndhrH| pRthupRSThastatoraskaH, pInapazcimapArzvabhRt // 29||kssaammdhyH snigdharoma-stomaH somasamAnaruk / sthAnavartizubhA''vartaH, puruSonnatavigrahaH // 291 // pratyakSestapanasyeva, so'yaM deva ! turaMgamaH / rAjyAdhidaivatamiva, vinA bhAgyairnalabhyate // 292 // tribhirvizeSakam // zrutvA tanmudito bhUpo, vANijAya yathocitam / mUlyaM vitArya vAhaM taM, mandurAyAmabandhayat // 29 // prAtastamazvamAruhya, vaahyaaliideshmaashritH| dhArAdigativIkSArtha, prerayAmAsa vikrmH|| 294 // azvaH preritamAtro'pi, rudhyamAno'pi bhUbhujA / samutpatya nabho'yAsId, rajaH sparzabhayAdiva // 295 // hA nAtha ! tava kiM jAtaM, kutastvAM harate hayaH / kiM kurmahe vayaM bhUmA-vayaM tUDDInavAnnabhaH // 296 // ityAdivAdinAM bhUpa-sAdinAM pazyatAmapi / ullaMdhya locanapathaM, sa mAyIva yayau javAt // 297 // yugmam // hAhA kimidamAzcarya, yadvyomnotplavate hyH| yadvA nAyaM hayaH 5 kintu, chadmasadmA'sti kazcana // 298 // ka mAM ninISate vyomnA, dhyAyatIti dharAdhave / dUraM gatvA vanAnte taM, muktvA so'ntardadhe kvacit // 299 // yugmam // nabhobhraSTa iva mApo, dikSu cakSuH pratikSipan / aikSiSTa ramaNIyAMgaM, ramaNI-IPI dvitayaM purH||300|| galannimeSaDaktvena, lAvaNyAtizayena ca / devyAvime na mAnavyA-viti nizcinute sma sH||301|| // 170 / | doSarahitatvAt. 2 turaMga, pra. 3 vistRtahRdayaH. 4 puSTapazcAdbhAgaH. 5 pratyakSa iva revaMtaH (sUryaputraH) pra.6 azvAnAM tu gatirdhArA, vibhinnA sA ca paMcadhA 7 kapaTIva. 8 netuM icchati. Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvadRSTe iva snigdhe, te striyau tamavocatAm / svAmizcirAyitaM kasmAt , pazyantyau svastvadAgamam // 302 // tato nRpatihAmutpAvya, mumucAte kSaNena te|pnycvrnnmnninddhe, sadmanaH saptame kSaNe // 303 // taarunnypunnylaavnny-rsprsrsektH| smaraM81 pallavayantIva, harahagvahnibhasmitam // 304 // zrRMgArasyeva sarvasvaM, madanasyeva jIvitam / tatra paryakikArUDhA, devI tenaikSita | kAcana // 305 // yugmam // tato'vatIrya vinayaM, niyojamadhiruhya ca / sauAgatikatAM tene, sA prItA nRpatiM prati // 30 // saMstrapya nijadevIbhi-divyAM rasavatI svayam / bhojayitvA ca saccake, vikrama saa'mbraadibhiH||307|| nivizya puratastasya, kRtrimasnehamohanI / uddAmakAma matteva, devI nigadati sma tam // 308 // matpuNyaireva kRSTastvaM, deva ! mtsaudhmaagmH| cintAmaNiH kimabhyeti, vinA bhAgyaiH karodaram // 309 // IzAnavAsinI devI, vipine'smin riMzayA / nijazaktyA vikRtyaina-mAvAsaM nivasAmyaham // 310 // tRSAture iva ciraM, mamaite nayane yathA / manohatya bhavadrUpAta mRtamApIya nivRte // 311 // tathaiva manmathonmAtha-vyathayA'tikadarthitam / tvatsaMgamAgadaMkArA-mamAMgamapi sajatAm / // 312 // svazIlapratikUlaM tan, matvA tadgaditaM nRpaH / tAM bodhayitumArebhe, guruvad dharmadezanAt // 313 // bhuktavRndA rakA devi!, naraM mAM kimabhIpsasi / na hi pItAmRtaH kazcita, kSAraM vAri pipAsati // 314 // varaM viSabhRtAM sevA, viSayANAM na sarvathA / haranti yat sakRt pUrve, prANAnantyAH punarmuhuH // 315 // cakre viSeNa nIlatva-mAnaM kaMThe mheshituH| viSayaistu tadaMgArddha, hRtameSAmaho mahaH // 316 // bhave caturvidhe'pyasmin, yad duHkhaM duHsahaM nRNAm / sakalaM 1 palaMga, iti loke. 2 khAgatatAm. 3 tRpti prApte. 4 sAdInAm, Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ +SALA kumAra saga pAlaca0 // 171 // CAR tat phalaM viddhi, viSayAkhyamahIruhaH // 317 // viSavad viSayAMstasmAt, tyaktvA narakalagnakAn / pepIyasva parabrahmAmRtaM nivRtimandiram // 318 // vilakSA'thAvadad devI, dhik tvAM klIvaziromaNim / nirAkaroSi yat tvaM mA-mIdRzIM snehalAzayAm // 319 // svapne'pi khalu yA mattya-ranISallabhadarzanA |saa'rthye svayameva tvAM, kimadyApi samIhase? // 320 // punastAM vikramaH proce, bhadre! tvaM bhadramabhyadhAH / paramasti parastrINA-mAjIvaM mama varjanam // 321 // varjayitvA nijAna dArAn , paranArIH surIrapi / prANanAze'pi nA''seve, svvrtbhrNshbhiilukH|| 322 // kiJca kaH kAcakhaMDAya, mANikyaM paricUrNayet ? / dhattUratarave ko vA, kalpapAdapamutkhanet ? // 323 // lohakIlAptaye deva-mandiraM ko vidArayet / kSaNasaukhyAya ko muMce-cchIlaM saMsAratAraNam // 324 // yugmam // rere mUDha! vRSasyaMtI, tvaM mAM kAmayase na cet / tahi te'haM lunAmyadya, zIrSa khaDnena nAlavat // 325 // sA bruvANeti gIrvANI, rAkSasIva bhayaMkarA / khaDgamudrya bhUjAni-ziracchettumadhAvata // 326 // prANavyayena svaM zIlaM, pAlyamityAttanizcayaH / namaskArAn smaran bhUpa-cchittyai zIrSamanInamat // 327 // so'dhAkRtazirAH sattvo-drekakaMTaeNkitAMgakaH / yAvannizAtatadghAta-pAtaM kAkSeNa vIkSate // 328 // aho zIlamahozIla-mityuccaiH stavatI mudaa| tAvat tAM dRSTavAn devI, varpatI kusumotkaram // 329 // yugmam ||k so'syA ghAtasaMraMbhaH, puSpavRSTiriyaM kva ca / citrIyamANamityantaH, sA vikramamavocata // 330 // adyezAnasurezAnaH, samAsInaH 1 punaH punaH piba. 2 'azvakSIre'tyAdi sUtre "azvavRSayomathunecchAyAm" iti vArtikena kyaci asugAgame ca maithunArtha vRSa(balIbaI)micchati-vRSasyati gauH atra tu azvaSarUpaprakRtyarthaparityAgena maithunecchevArthoM prAyaH, zatRpratyaye, 'vRSasyaMtI tu kAmukI' itikozapramANAta, 3 utpAvya. 4 romAMcitazarIraH. 5 tIkSNa.. 171 // -OMOM Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * CALAMAULA |svasaMsadi / jJAnAda vijJAya zIle tvAM, sthiraM devAnidaM jagI ||33||bho devA! bhairatakSetreDa-dhunA shivpureshvrH| shriivikrmo| VIyathA stheyAna , zIle nAsti tathA paraH // 332 // cAritravAnapi prAyaH, zIlAccAlyeta karhicit / na punarvikramaH kSmAbhR-dapsarobhirapi svayam // 333 // tadevI ratnacUlA'haM, cUlA lavaNimaspRzAm / tvatprazaMsAmimaM zrutvA, cintayAMcakruSI ciram // 334 // aho IzAnazakrasya, keyaM vAk cAturI navA / yadacAlyo'sti puMskITaH, surIbhirapi zIlataH | // 335 // svame'pi kAminI vIkSya, drutaM dravati mAnavaH / kiM punaH suralolAkSIH, sAkSAnmohanavallarIH // 336 // tatastava parIkSArtha, svargAdetya mayA rayAt / ayaM hayApahArAdiH, prapaMco racito'khilaH // 337 // tvameva dharmavIro'si, | koTIraH zIlazAlinAm / AityApi ziraccheda-maskhalaniyamAnna yaH // 338 // ke zIlaM parizIlayaMti na janAH svAsthye vratasthAstu te, ye naiva vyasane'pi jIvitamivonmuMcaMti tat kahiMcit / grISme zaivalinI taraMti na kati syustAkAste paraM, zrotaHprota~taTAvani, ghanaRtau, ye tAM tarItuM kssmaaH|| 339 // (zArdula0) ajihmabrahmaNA deva!, zubheyaM bhavataiva bhuuH| zazinaiva hyakhaMDena, jyotsnI rAtriru dIryate // 340 // IzAnezena yAdRktva-mazaMsiSThAH svasaMsadi / tAhagevAnvabhAviSThA, mRSodyA na satAM hi giiH|| 341 // tad brUhi kiM priyAkRtya, prINaye tvAM kadarthitam ? / tapano'pi samuttapya, taruM vRSTI'bhiSiMcati // 342 // uvAca vikramo'tyaMtaM, priyaM me zIlapAlanam / tat tvaM kRtavatI devi!, cikIrSasi *dhAtakIkhaNDabharate. 1 mukuTa:-2 askhAlIt pra, luGa, 3 pA-pra. 4 kadAcit-kasmiMzcit kAle. 5 nadIm. 6 tarantIti tArakAH, 7 srotobhiH protA-vyAptA taTAvaniryasyAstAM. 8 varSARtI. 9 niSkapaTazuddhabrahmacAriNA. 10 kaumudImatI. 11 kathyate. 12 mRSA udya-kathanIyaM yatra. 13 sUryaH, 14 dRSTvA, pra. *OSAAMIAISMAS Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca. // 172 // PROGRAMACHAPICHUCASCAISURI | paraM kimu ? // 343 // ityuktibhAjaM bhUjAniM, nItvA zivapuraM surii| siMhAsane ca vinyasyA-bhUSayad divyabhUSaNaiH // 344 // paurebhyaH prItigaurebhyaH, mApavRttaM vivRtya tat / kAdaMbinIva vRSTvA ca, svarNoghaM sA divaM yayau // 345 // zrutvA taccaritaM citraM, nAgarA hrsssaagraaH| nikAmaM dhanyamAtmAnaM, tena nAthena menire // 346 // nRpasya zIlamAhAtmyaM, tad bhrAmyad bhUtale'khile / bhavati sma kuzIlAnA-mapi zIlanivezakRt // 347 // ___ atha vikramabhUpasya, phalaM gaarhsthyshaakhinH| tanUjo ratnamaMjaryA, ratrasArAhayo'bhavat // 348 // sa vAGmayAMbudheH pAraMgamI bhUyAbhyajIvayat / vaiduSyaM vinayenaiva, yauvanaM nijavarmaNA // 349 // putraM vairmaharaM rAjA, yauvarAjye niyujya tam / dAnazIlamayaM dharma, nirmame nirmlaashyH|| 350 // ArAmikAt parijJAya, tamAyAtaM punargurum / bhUpaH saparibarho'pi, gatvA tIrtha| mivA'namat // 351 // bhavadAvAgnisaMtaptA, janAnujjIvayanniva / rasAbyAbhiH svavANImi-rabhyadhAnmunipuMgavaH // 352 // dharmasainye caturaMge, baliSThaM dAnazIlataH / tapastRtIyamaMgaM syAd, duSkarmadveSipeSakam // 353 // cittAlavAle zamanIrasikko, nirvedamUlaH shucishiilshaakhH| prabhAvapuSpaH zubhasatphalIgha-stapastaruH kasya bhavenna sevyH|| 354 // (upajAtiH) pApmanA vividhAraMbha-saMraMbhaprAptajanmanAm / kSayAya tapa eva syA-daSabaMdha ivaidhasAm // 355 / labdhayo'vadhimukhyAstA, // 17 // premavizuddhebhyaH. 2 nivedya, pra. 3 meghamAlA. 4 atyantam. 5 taruNamityarthaH. chatracAmarAdirAjacinhaiH sahitaH, 7 pinaSTIti peSakam. 8 agniH. 5 avadhijJAnAdayaH. Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dra siddhyshcaannimaadyH| vilasaMti yadAdezAt , taptavyaM tat tapo'nizam // 356 // bAhyAbhyaMtarabhedena, tat proktaM dvAdazAtAtmakam / dvAdazAraM cakramiva, jetuM karmaripuM muneH // 357 // abhuktirUnodaratA, vRttisaMkSiptatA'pi ca / rasatyAgo / vapuHklezo, lInatvaM syAd bhistpH||358 // prAyazcittaM vaiyovRttyaM, svAdhyAyavinayAvapi / utsargazca zubhadhyAna-maMtaraMga tapo bhavet // 359 // yaterevAstasaMgasya, syAdidaM sakalaM tapaH / na tu tattanmahAraMbha-jUMbhiNo gRhamedhinaH // 360 // saMyamazrIstapa:zrIzca, nUnaM prIte parasparam / yat pUrvasyAH samullAse, parA'pyullAsalAlasA // 361 // itthaM gurugirA bhAnubhAse vobuddhabodhadRk / vitIrya sUnave rAjyaM / vratamAdatta vikramaH // 362 // sAmAcArI dazataiyI-mabhyasyan gurusanidhau / sa mAsakSapaNAdhugraM, dustapaM tptvaaNstpH||363|| tattapasyativRddhatvaM, svIkurvANe'tikautukam / balIyAMstatpabhAvos. bhUd, gIrvANAkarSaNakSamaH // 364 // sa kRtI vikRtIhetuM, vikRtInAM vidan hRdi / tapAkRzo'pyaseviSTa, pAraNe'pi na jAtu tAH // 365 // anyadA vikramamuni-staporAzirivAMgavAn / avikSallakSaNAvatyAM, puri pAraNahetave // 366 // tatra lakSmaNabhUpasya, 1 aNimA. (1) laghimA (2) prAptiH, (3) prAkAmyaM ( 4 ) mahimA (5) tathA / IzitvaM ca (1) vazitvaM (.) ca, tathA kAmAvasAyitA // 1 // || tatra aNimA-aNubhAvo yataH zilAmapi pravizati (1) ladhimA-laghubhAvo yataH sUryamarIcikAmAlaMkhya sUryalokaM yAti (2) mahimA-mahato bhAvaH yato mahAn saMbhavati MI ) prAptiH-AlyapreNa saMspRzati caMdra (4) prAkAmya-icchA'nabhighAto yato bhUmau unmajati nimajjati yathodake (5) vazitva-bhUtabhautikaM vazIbhavatya| syAvazyam (6) IzitvaM-bhUtabhautikAnAM prabhavasthitimISTe (7) yaca kAmAvasAyitvaM-satyasaMkalpatA yathA'sya saMkalpo bhavati bhUteSu tathaiva bhUtAni bhavanti (0) ityAdivistaro'nyatra. 2 sarvavyaviSayaka icchAsaMkSepaH.3 "saMkhyAyA avayave taya"-dazAvayavavatIm, Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra sarga.8 pAlaca0 // 173 // caMDasenAhvayaH sutH| pApaH pAparddhaye gacchan , purastaM munimaikSata // 367 // sa duHzakunabuddhyA taM, hetuM dhAvaJ zitAsinA / mayUrabaMdhaMbaddhaH sa-nizceSTo bhUtale'patat // 368 // hahA mahAzayasyAsya, jAtaM kimiti ciMtayan / utkallolekRpAvAdhi-statpArzve tasthivAn muniH||369|| hAhAravaparaiH pauraiH, zokasajjaizca tjnaiH| caitanyaM labhyamAno'pi, sa grAveva na labdhavAn // 37 // zrutvA tat tatpitA duHkha-jvalitAtmaiva tatkSaNam / dhAvitvA saparIvAraH, sutopAMtamupAgamat // 371 // yati jighAMsataH sUno-rIdRgvyasanamApatat / matveti nipatan pAda-padme'vAdInmuni nRpaH // 372 // yauva-13 nAMdyatimattena, mattanUjena yanmune! / virAddhaM tat kSamasvoccaiH, sAdhavo hi sahiSNavaH // 373 // tAruNyaM vibhavaH zaurya, vaibhavaM viTasaMgatiH / avicArajJatA ceti, vinA madyaM madodayaH // 374 // kiMcAjJAnAMdhatA yasya, vizvAMdhakaraNI hRdi / amArgagamane tasyA-parAdhaH kstponidhe!|| 375 // tataH prasadya sadyo me, 'dayayojISayAtmajam / vajaM visRjya megho pi, na prINAtyabhRtena kim ? // 376 // jagAda vikramamuni-zcakre'haM nAsya kiMcana / kiMtu haMtumayaM dhAvana , svayamevApatat kSitau // 377 // prANAMte'pi na kITebhyo'pyaho duhyaMti jAtu yete kathaM kaSTamIkSaM, sute bana vitamvate ? daa||378 // zrutvA tadatidInasta-mUce lakSmaNarATra punH| bhavataivaM kRtaM nobe-jjajJe tayasya kiM manu 1 // 379 // yatirjagau mamApi tat, sphUrjatyAzcaryamUrjitam / nRpastataH sabo'pi, jajJe mUDha ivoccakaiH // 38 // 1 mayUrabaMdhena baddha iti mayUrabaMdhabaddhaH. 2 kAlolAn utkrAntA ( atikrAntA) utkallolA sA bAsau kRpA ca tasyAH bArDiH 3 Adizabdena rAjyAvahaH. X4 aizvaryam. 5 sArAsArayorvicAra-vivekaM na jAnAtItya vicArazastasya bhAvastattA. 6 tIvratApam , vidyutaM vA.. jalena. 8 baIH parivAraH. AMROSASTRAMSAX // 17 // Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I athAdityamapi svAMga -- dIghyA nistejayanniva / prAdurbhUya puraH ko'pi vadati sma surottamaH // 381 // nRpAdhunA sudhamaidro, natvA naMdIzvarArhataH / tvatpurordhvamanenaiva gacchan gaganavartmanA // 382 // dhAvaMtaM yatighAtAya tvatsutaM vIkSya roSaNaH / prahiNoti sma mAM devaM, jinazAsanalAlasam // 383 // yugmam // tanayo durnayo'yaM te, mayedRg vidadhe krudhA / samyagdRzaH sahate hi, munInAM nApamAnanAm // 384 // tadayaM yadi sUnuste, munIn saMmAnayiSyati / bhaviSyati tadA sajjo, nAnyathA tridazairapi // 385 // tadaMgIkRtya bhUpena, tasya devasya zAsanAt / munikramAMbhasA siktaH, sadyaH sajjaH suto'jani // 386 // caMDasenaM tataH proce, devI re duSTa ! yadyayam / munistavApazakunI, vada kaH zakunastadA 1 // 387 // athavA varddhipApairddhi- pApavyA paparasya te / sukhAya saMmukhInAH syuH, pApA eva na dhArmikAH // 388 // tIrthovAsyA tapasyA vA, vyapAsyati cireNa yAm / tAmaho duritazreNIM, munirdarzanamAtrataH // 389 // tapastAMDavametasya tvayA'darzi na vA svayam / yanmahimnA maheMdro'pi, dAsastvaM cA'si jIvitaH // // 390 // evamuktvA muniM natvA deve tridivamIryuSi / caMDa seno nRpasutaH, kSamayAmAsa taM bhRzam // 391 // tato lakSmaNabhUpena, satanujena sAgraham / pRSTo dharmasvarUpArtha- mUcivAm | munivikramaH // 392 // vAtyUrdhva pavano na yad yadanalastiryagU na jAjvalyate, varSatyaMbu yadaMbudo yadavanI tiSThatvanAlaMbanA / sUryAcaMdramasau dhruvaM yaduditaiH zrIryajjaDAnAM gRhe, divyAcchudhyati yajjanastadakhilaM tvaM viddhi dharmorjirtam // 396 // 1 1 prAhiNot ityarthaH 2 jinazAsanasya lAlasA - icchA yasya tam. 3 nam, pra. 4 naM, pra. * pAparddhiH mRgayA. 5 sevA. 6 tapasyA-dIkSA 7 nRtyaM ceSTA. 8 gate 9 ud itaH 10 gaMgAjalA dispRzapUrvakazapathAt 11 vilAsaH. Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 174 // ( zArdUla0 ) dharmo vizvajanIno'yaM, jineMdrairgaditaH svayam / nirbhAgyairatidurlabhaH, kAmakuMbha iva dhruvam // 394 // Ate nRpaputrAbhyAM tasmin dharme munistataH / pArayitvA vihRtavAn, sthitirnaikatra tAdRzAm // 395 // ratnAvalyAdibhistaistaistapobhiratiduzcaraiH / ceklizyamAnaM taM dRSTvA municaMdraprabhurjagau // 396 // tvadvapustapasA'nena, grISmArkeNa taTAkavat / zoSitaM tadidaM tyaktvA, mune ! bhAvaya bhAvanAm // 397 // anayA vAtyayevoccaiH, karmareNubhare hRte / bhajate virajIbhAva - mAtmA sphaTikazailavat // 398 // bhAvanArasayogena, yAvanna kSAlyatetamAm / paMkilastAvadAtmA'yaM, kathaM nairmalyamaznute / // 399 // tato bhAvanayA''tmAnaM, bhAvayan sa mahAmanAH / muktisamaikaniHzreNIM, kSapakazreNimAzrayat // 400 // nirmUlya sarvakarmANi, kalayan kevalazriyam / sa vikramamuniH prApa, mahAnaMdamayaM padam // 401 // kathAmimAM vikramabhUmibhartu- rdAnAdikRtyeSu samAkalayya / kumArapAlakSitipAla ! tAni, sevasva zazvat tvamapi trizuddhayA // 402 // ( upajAtiH ) tataH satpAtradAnAdau prAvartiSTa sa ziSTadhIH / vRthopadezazravaNaM, yadi nAcaryate hi tat // 402 // saMghe caturvidhe jaine, caitye biMbe ca pustake / saptakSetryAM nijaM vittaM, bIjavad vapati sma saH 404 // abhyaSivAMsamA sthAnI - matha caulukyabhUdhavam / kiMcinmlAnamukho'bhyetya, namazcakre mahAjanaH // 405 // taM vailakSyapadaM vIkSya, parAbhUtamivoccakaiH / ciMtAcAMtatamasvAMtaH, sa jagAda bhRzAdarAt // 406 // kuto'pyupadravaH kazcit ?, kimatha nyAyaviplavaH / mahAjano'tivicchAyo, yat sAyaMtanapadmavat // 407 // tatastAdRkkRtaprazna - prItipallavitAzayAH / nRpaM 1 vizvajanebhyaH hitaH 2 atyaMtaM klizyamAnam 3 khaguruH 4 zrutvA 5 svabhAvavailakSaNyAspadam 6 vyAptatama 0 7 raH. pra.. sarga. 8 H 174 // Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ MROASALAAAAAD vijnypyaamaasu-mhaajnpurssraaH||408|| upadravazcet tvadrAjye, reNurabdhau tadA na kim ? / anyAyastu bhavet kIdRga, na svapne'pyanvabhUyata // 409 // maMDale taMpanasyApi, jAtu saMtamasaM laset / na tu tvadudaye svAmin !, kiMcidapyasamaMjasam // 410 // kiMtu zreSThI kuberAkhyaH, zriyA hsitvaasvH| AgacchaMstucchabhAgyatvAd, bhagne pote mRto'mbudhau // 411 // tanotyamaMdamAnaMda, nissputrsttpricchdH| taddhanaM grAhyatAM kurmo, yathA tasyoddhadehikam // 412 // kiyat taditi pRSTAste, vadaMti smAtipuSkalam / kautukena tato bhUpa-staiH samaM tadgRhaM yayau // 413 // vIkSya tatra kuberasya, kuTuMbaM zokasaMkulam / evaM saMbodhayAmAsa, suuktairvairaagynirbhraiH|| 414 // jIvitavyaM nRNAM zvAso, vaayuprkRtitshclH| nirgacchan pravizanneva, so'pi tiSThati saMtatam // 415 // yadaiva daivayogena, nirgatya pravizena sH| tadaiva dehinAM mRtyuH, se kiM dUre'sti kutracit? // 416 // navadvAre zarIre'smi , zvAsavAyuzcalo'pyalam / yat tiSThati kiyatkAla-mapi tat kiM na kautukam // 417 // visUcikA viSaM zUlaM, zastrAnalajalAdayaH / haraMti jIvitaM sadyo, vAtAH paMktrimapatravat // 418 // prANino'nyapathA-14 dhvanyA, vyAghuTaMti yadA tadA / kalpAMte'pi punarnaiva, kAladharmapathaM gtaaH|| 419 // koTizo'tha suvarNAni, kaladhautAni lakSazaH / sahasrazo maNInuSTa-vAzcAdIni puugrshH||420|| hastinaH katicid daas-vnnikputraannekshH| dhAnyapUgAMzukakSauma-caMdanAdIni raashishH||421|| gehahahapravahaNa-zaMtAMgAdIni bhuurishH| kuberasya gRhe pazyan , vismeraH proktavAn nRpH|| 422 // trimirvizeSakam // devaH kubera evAtra, kubero'yamavAtarat / anyathA kathametasya, lakSmIrIhA 1 asmAbhiritizeSaH, 2 sUryasya. 3 vairAgyavyAptaH zreSThavacanaiH. 4 vAtakhabhAvAt. 5 mRtyuH.6 paripakka0.7 rajatAni. 8 samUhazaH. 9 vana.. 1. rathAdIni. HALKARACTECORRECE%% ku..ca.30 Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 sarga.8 // 175 // POCHOCHOGYORKOORO samullaset // 423 // grAhyatAM sarvamapyeta-dityukte vyavahAribhiH / kiMcinmlAnamukhAMbhojo, rAjarSiAtavAniti // 424 // yamo'pi harati prANAn, na dhanaM tattadujjhitam / haraMto bhUbhRto nUnaM, tasmAdapyatinirdayAH // 425 // narakAMtaM bhaved rAjya-mityAryadudIryate / tannUnaM rudatIvitta-samAkarSaNapApmanA // 426 // anAthebhyo dhanaM dAtuM, rAjJAM pratyuta yujyate / prasahya gRhyate tebhya-stat taiH seyaM navA sthitiH||427|| tat tRtIyavratabhraMzi, dhanaM naitanmamocitam / nirdhAryati | sa dharmAtmA, mahAjanamavocata // 428 // mRte prANapriye'pi syAt , spaSTaM kaSTaM tathA na hi / nirvIrANAM yathA bhUpaigrAhyamANe balAd dhane // 429 // dravyaM prAmoti putrazced , rudatInAM nRpAstadA / tad gRhaMtaH kathaM nAma, tatputrA na bhavaMti hi // 430 // mRtaprAyA bhavaMtyetAH, prAgapi svapriyavyayAt / yadAbhyo draviNA''dAnaM, tannUnaM mRtamAraNam // 431 // vibhavena tato'nena, kuberasya paricchadaH / sukhaM jIvyAdudIryeti, nRpastasmai tamArpayat // 432 // sa vivekalasaccitta-statraivAkArya sevakaiH / Uce paMcakulaM svIyaM, pazyatyeva mahAjane // 433 // utpadyate kiyad brUta, pratyabdaM rudatIdhanam / lakSadvAsaptatiM te'pi, procire patravAcanAt // 434 // tatkarAt patramAdAya, vipAvya ca cirlvt| ataH paraM dhanaM naitad, graahymityaadishnnpH|| 435 // tataH sa sakalailoMka-nivarAbhizca nirbharaim / AzAsyamAno rAjarSirgatvA gurumavaMdata // 436 // tat kartavyaM nRpopezaM, vijJAya janatA''nanAt / uccaizcamatkRtazcitte, hemAcAryastamUcivAn // 437 // lubhyaMti 1 patiputrarahitAnAM strINAm. 2 nAzAt, 3 kuberasya paricchadAya. 4 sphATayitvA. 5 jIrNavat. 6 atyantam. 7 AzIrvAda labhyamAnaH. 8 kAryam 9 kRtam. // 175 // Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SHRUGALOUSNESSIONAL draviNaM dRSTvA, nirlobhA api tatkSaNam / tadevaM tRNavad deva !, tvattastyajati kaH paraH // 438 // dravyaM gRhannaputrANAM, nRpaH syAt tAvatAM sutaH / tvaM tu vizrINayasteSAM, pitA bhavasi nizcitam // 439 // guruNA gauraveNetthaM, samupazlokito nRpH| amAniva pramodena, hRdi svAspadamAsadat // 440 // | atha svaparayoH puNyaM, caityanirmApaNAd vidan / nirmApayitumArebhe, tAni bhuuptiraadraat||441|| pattane zrItribhuvanapAlAkhyaM caityamadbhutam / paMcaviMzatihastoccaM, kArayitvA vimAnavat // 442 // svapitRzreyase tatra, nemibiNbmtisstthipt| pAdAnvitaM zataM mAnA-daMgulAni sa punnydhiiH|| 443 // yugmam // prAkkluptapalalAsvAda-dvAtriMzaiMtazuddhaye / ekavedyAM gatavidyAna, maMDapAdipariskRtAn // 444 // naMdIzvarasphuradrAja-dhAnIcaityAnujAniva / prAsAdAna kArayAmAsa, tAvatsaMkhyAna kssmaadhvH|| 445 // yugmam // gurorAdezatastatra, dvau sitau dvo shitdyutii| dvau raktau hau ca nIlAMgau, poDaza svarNarociSaH // 446 // caturvizaticaityeSu, nAbheyapramukhAJ jinAn / caturyu caturaH sIma-dharAdInudhRteSvatha // 447 // rohiNI" samavasRti, svaguroH pAdukAsyIm / azokaDhuM ca vistIrNa, sa vidhApya nyavIvizat // 448 // trimirvizeSakam // duHsthatve bhramatA pUrva, nirdhanena mahIbhRtA / hRtAsu rUpyamudrAsu, yo mRto'bhavaduMduraH // 449 // tadutthAghanidAghasya, lAghavArthamacIlapat / sa dhArAyaMtravaccAra, caityamuMdurasaMjJakam // 450 // aviduSyA'pi nAmAcaM, 1 yAvatAmaputrANAm. 2 dadat. 3 khasthAnam. "prApat. 5 chAta (parathAra) iti khyAtabaddhabhUmibhAgAta. 6 paMcaviMzatyadhikaM zatamaMgulAni. 7 nirdoSAn. 8 alaMkRtAn, 9 dvAtriMzatsaMkhyAkAn. 10 zveto. 11 kRSNau. 12 rohiNI-prathamA vidyAdevIm. 13 "kuMvAro" iti loke. Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 sarga.8 // 176 // yayA devazriyA purA / tryahaM bubhukSito mArge, karaMbha bhojito nRpH|| 451 // kRtajJatvena tatpuNya-vRddhaye svaarthsiddhye| sa karaMbhavasatyAkhyaM, vihAraM niramApayat // 452||raajrssirnydaa prApta-zcaityaM vAgbhaTakAritam / jinAdhIzAn namaskartu, tiraskartuM ca kilviSam // 453 // tatrAyAti sma nepAla-nRpaprahitamadbhutam / prAktanaiH kathitaM mAnA-daMgulAnyekaviMzatim // 454 // biMbaM zrIpArzvanAthasya, caMdrakAMtamaNimayam / bAhyAbhyaMtarasaMtApa-nAzakaM darzanAdapi // 455 // yugmam // tadivaM caMdrabiMbAbha, pazyato nRpatema'huH / amodiSAtAmucitaM, kumude iva locane // 456 // tAM mUrti svakare kRtvA, bhUpo vAgbhaTamabhyadhAt // dehi mahyamidaM caityaM, yathaitoM sthApayAmyaham // 457 // hRSTo vyajijJapat so'pi, prasAdo'yaM mahAn mayi / zrIkumAravihAro'stu, caityametadataHparam // 458 // ujjvalIkArya tad biMba, pttuvaikttikvjaiH| |svacitta iva tatraiva, caitye bhUbhRdatiSThipat // 459 // caityasya zaMkanAzeva, kRte chidre'tipusskle| tasya biMbasya saMpannaH, puurnndukrsNgmH||460||shrvti sma teto biNbaa-cNdrbiNbaadivocckaiH| sudhArasaH samastAdhi-vyAdhidhvaMsanibaMdhanam // 461 // tena divyauSadheneva, doSAH sarve'pi cAkSuSAH / tApAzca vividhAH sadyaH, zAMtiM yAMti sma dehinAm // 462 // cikArayiSitaM puurv-moraajpraajye| caturvizatihastoccaM, caityaM tAraMgabhUdhare // 463 // vidhApyAjitanAthasya, biMbamekazatAMgulam / nRpo nivezayAmAsa, mUrta dhrmmivaatmnH|| 464 // yugmam // staMbhatIrthe prabhorhema-sUreyaMtrAbhavad 1dinatrayam. 2 akArayat. 3 pApam. 4 pUrvapuruSaiH. 5 mUrtim. 6 jhaverI iti loke. 7 cAlanIya jAlikA-zukanAzA. 8 ca-pra. 9caMdrakiraNasaMgamAt. 10 kArayitum iSTa-vAMcchitam. // 176 // Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vratam / zrIAliMgAkhyA vasatiH, sA''sIjIrNatamA kramAt // 465 // gurusnehena rAjarSi-stAM navIkArya asthApayad ratnamayaM, biNbmNtyjineshituH||466 // eSu sarveSu caityeSu, mahAmahimapUrvakam / hemAcAryaH svahastena, pratiSThA vidhivad vyadhAt // 467 // arthArthameSAM caityAnA-mArAmAna puSpasaMkulAn / AdAyAnapi bhogAya, bhUrizo bhUpatihai dadau // 468 // tato'smaddeyadaMDena, yuSmAbhirnijanIti / vihArA bahavaH kAryAH, zivazailAgrajA iva // 469 // iti hai| pradhAnairAdezya, viSayeSu pareSvapi / sa tAn vidhApayAmAsa, nRpairAjJAvazaMvadaiH // 470 // yugmam // 18 gUrjaro lATasaurASTra-bhaMbherIkacchasiMdhavaH / uccA jAlaMdharaH kAzI, sapAdalakSa ityapi // 471 // aMtarvedimarurmeda-pATo mAlavakastathA / AbhIrAkhyo mahArASTra,karNATaH koMkaNo'pi ca // 472 // dezeSvaSTAdazasveSu, caulukynRpkaaritaaH| vihArA hai rejire mUrtA, tatkIrtiprakarA iva // 473 // tribhirvizeSakam // samuttIrNAH svargAdiha kimu vimAnAH svayamamI, bhuvaM bhittvA prApannuta bhavanapavyaMtaragRhAH / athAbhUvana rUpyasphaTikahimazailAgaNatithAH, vihArA rAjeriti kavibhiraudAMta jagati // 474 // (zikhariNI) P surASTrAsvatha darpiSTho, rANaH samarasAbhidhaH / aMkuzaM mattahastIva, caulukyAjJAmamaMsta na // 475 // tannigrahArthama-2 -maMDalAdhIzvaraiH saha / praiSIdudayanAmAtyaM, senAnIkRtya bhUmibhuk // 473 // vardhamAnapuraM prApya, tatra sainyaM nivezya 1 jinabhavanam. 2 navIm , pra. 3 dhanAni. 4 khakIyadeze. 5 kailAsa.. 6 vazIbhUtaiH. 7 prathamAbahuvacanam. 8 kIra ityanyatra. 9 dIpa ityanyatra 4. gaNAnAM pUraNAH, gaNa-asaMkhyAvacAkatve'pi pUraNe DaT tithugAgamazca vAcaspatye. 11 atayanta. Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra- ca / vimalAcalamArukSa-maMtrI devanamazcikIH // 477 // tatra natvA'rcayitvA ca, zrInAbheyaM yathAvidhi / sa pAlaca0 6 munIMdravadArabdha, vidhAtuM caityavaMdanAm // 478 // tadA dIprAM mukhe vatti, dIpAdAdAya mUSakaH / kASThacaityabile gacchan , kathaMcinmocito'rcakaiH // 479 // tad dRSTvA dhyAtavAn maMtrI, jvldvrtiprsNgtH| kASThacaitye jvalatyasmin , dhruvaM tiirth||177|| kSayo bhavet // 480 // dhigasmAn kSitipApAra-vyApArakaparAyaNAn / jIrNacaityamidaM ye na, proddharAmaH kSamA api // 481 // videtya sarvato reNu-pUraM tanmadhyataH zubham / ratnAdyamAdadAnAste, vidagdhA dhuulidhaavkaaH||482|| vayaM punarjaDAstattat-pramAdorurajobharaiH / gamayaMto nijaM dharma-rasaM hastodarasthitam // 483 // tayA zriyA ca kiM kSmApa-pApavyApArajAtayA / kRtArthyate na tIrthAdau, yA niveshyaadhikaaribhiH||484 // IguccaiH padaM nItaH, zriyA:hamanayA yadi / tadA mamA(yA)pi yuktayaM, tennetuM tIrtharopaNAt // 485 // yAvat kArya prabhoH kRtvA, caityaM naivedamudriye / brahmavataikabhakkAdyA-stAvanme sNtvbhigrhaaH||486 // saptabhiH kulakam // | uttIryodayanastasmAt, sasainyaH prAsthita dutam / maMdAyate na jAtyA hi, bhRtyAH svasvAmizAsane // 487 // prApya cAripuropAMtaM, taM dUtenetyavIvadat / manyasvAjJAM madIzasya, yudhyasvAtha balI yadi // 488 // dUtavAcA tayA kruddhaH, hai suptotthApitasiMhavat / vairI samarasastasya, babhUvAbhimukho yughe(dhi) // 489 // rAjanyairjanyasaMrabdhaiH, sphUrttimAn sa 8 // 177 // ripurbabhau / daryAdibhiH sahacarai-vIro rasa ivAMgavAn // 49.. // AdyaM vairaM vivRNvaMto, vRNvaMtazca yathocitam / subhaTAH 1 prArabdhavAn, 2 nam, pra..3jIrNa, pra..4 vistAye. 5 umpadam. 6 rAjavaMzajaiH-kSatriya riyarthaH. 7 yuddhotsAhibhiH. prakaTayaMtaH, NAGAUR Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SA C REACOCCARCH prakaTotsAhA, yoddhamArebhire bhRzam // 491 // zastraghAtA lagaMto'pi, nAMge 'vividire bhttaiH| niHzeSadveSiniSpeSadhyAnamagnamanastayA // 492 // kAtaratvena ye yoddhaM, purA na prajagalbhire / hatAn svAn vIkSya te'pyuccai-vikrama pratipedire // 493 // khagAkhagi kuMtAkuMti, bANAbANi gadAgadi / kezAkezi muSTAmuSTi, yodhA yuyudhire tadA // 494 // atha bhanne nijAnIke, pratyanIkaiH savikramaiH / maMtrI yoddhumaDhaukiSTa, ruSTaH kAla iva svayam // 495 // praviSTAstaddhanudhvInAH18 |karNajAhaM virodhinAm / nazyata drAga mRtA no ce-diti vaktumiva dhruvam // 496 // saMdhAyAmAtyavIreNa, balAccikSipire / shraaH| pare punaH pataMtisma, raNakSetre'tikautukam // 497 // Ahave praharatyasmin , siMhavat saMhatausi / ke na paMcatvamA|naMcu-baiMriNo hariNA iva // 498 // tenodayanavIreNa, kRtAMteneva srvtH| mAryamANaM balaM vIkSya, kruddhaH samaraso bhRzam // 499 // tataH kaTIsphurattUNaH, pANau kArmukamAvahan / sphAravIrarasotsekA-dUrNIbhUtakacoccayaH // 50 // Tra sAMyugInahayArUDhaH, prarUDhaprauDhavikramaH / sacivasya puraH so'bhUd, dhanurveda ivAMgavAn // 501 // yugmam // kRtArtha manya mAnau svaM, sahaksubhaTasaMgamAt / gajAviva ca garjato, yuyudhAte krudhA'rtha tau // 502 // tau bANaM pratimucaMtau, bANaM naMtI ca tena tam (tat) / kRtapratikRtIcityaM, lulupAte na mitravat // 503 // prasaraMto'tivegena, skhalaMto'ntana sarvathA / samyak satyApayAmAsu-stadvANA vaujitAM nijAm // 504 // sacivo baMcayitvA'tha, dviSaH kAMDavikhaMDanam / taddhRdi 1na jJAyatesma. 2 zabdAH.3 karNajAI-karNamUla mityarthaH, 4 tAm-pra0. palAyadhvam. 5 zatravaH. 6 dRDhaparAkrame. 7 yuddhakuzala0.8 kRtArtha-pra. kRtArthe-pra. DIS kudhodyatau, pra. 10 khabANamocanena parabANapratighAtena. 11 vayasyavat. 12 vANAM-AzugAmitvam. 13 zatruhRdaye. MAX ASSAGAR Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 178 // nyakhanad bANaM, svavikramamivoccakaiH // 505 // tatprahArakSaradraktaH, so'pi rAjAnako ruSA / maMtriNaM tADayAmAsa, bhAle tIkSNena patriNA // 506 // raNe tau rejatuH zastra-kSatakSaradasRgbharau / sagairikajharodgArau varSata parvatAviva // 507 // dvayoraMtarjayaH kasyetyevaM ciMtApare jane / ziteSu gArddhapakSeSu, nipatatsu niraMtaram // 508 // prahArajarjarAMgo'pi, maMtrIzo hastalAghavAt / marmaNyAhatya bANena, dviSaM tamavadhId yudhi // 509 // yugmam // babhUvodayanAnIke, jitaM jitamiti dhvaniH / sphurannUpurajhaMkAra, ivAyAMtyA jayazriyaH // 510 // kIrttyA saha dviSalakSmIM samAdAya tdNgjm| tatpade nyasya maMtraduH, skaMdhAvAronmukho'bhavat // 511 // aruMtudaprahArodya-dvedanAmIlitekSaNaH / ajJAtumiva tadduHkhaM, mUrcchAmAnacrcha so'dhvani // 512 // pavanAdyupacAreNa, kRcchrAt prApayya cetanAm / tamutpATya ca tadbhRtyA, ninyire zibirAMtaram // 513 // tatra srastaravinyasta - dehaH snehaparairjanaiH / sabhyakzuzrUSyamANo'pi, cakraMda sacivo muhuH // 514 // tatastaM praznayAmAsurnediSThA maMDalAdhipAH / karuNaM kAraNAt kasmA- dadyaivaM Rdyate prabho ! // 515 // purA'pi cakrire'neke, vairividrAvaNA raNAH / prahArA api lagnAste, vIrazrImaMDanopamAH // 516 // paraM naivAdhRtirdadhe, mahIghra sthira ! karhicit / tasmAcchalyaM yadaMtaste, tat prasadya nigadyatAm ? // 517 // adhodayanamaMtrI tAn, nijagAda sagadgadam / vyarthate naiva mAmete, ghAtA durviSahA api // 518 // ye svAmizAsanAt prANAM stRNayaMti raNAnale / teSAM vIrAvataMsAnAM, prahArAH sukhabhakSikAH // 519 // kiMtu pUrva pratijJAtA, mayA niyamapUrvakam / zatruMjayasya zakunI -- caityasya ca samuddhRtiH // 520 // adyaivaM maraNe prApte, 1 bANe. 2 tadduHkha-pra. 3 prApa. 4 nAzakAH 5 trayA-iti zeSaH 6 bharaNaM pra. sarga. // 178 // Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / bhajyamAnA hRdaya, sapanA devarNamanyanme, saMgaro'pi citAvat tApina 123 // zrutvA tana maMDalAdhIzA, manyanme, saMgaro'pi ca bhuNgurH| cidakhAya jAyate / yad / unakA vayameva sne, vAgbhaTAyabhaTAbhyAtApinI ciMtA, svAminaH / / ARRRRRRRAGACANKA zreya zreNirivoccakaiH / sA bhajyamAnA hRdayaM, sapatrAkurute mama // 521 // RNamanyadapi prAyo, nRNAM duHkhAya jAyate / yad devasya RNaM tat tu, mahAduHkhanibaMdhanam // 522 // ekaM devarNamanyanme, saMgaro'pi ca bhuNgurH|ciNtyn dvayamapyetat, kaMdanasmyadya maMdavat // 523 // zrutvA tana maMDalAdhIzAH, procire'ticmu(motkRtaaH| citAvat tApinI ciMtA, svAmin ! mA'tra kRthA vRthA // 524 // grAhayitvaikabhaktAdIna, nikhilAMstvadabhigrahAn / vAgbhaTAyabhaTAbhyAM tva-putrAbhyAmacirAdapi | // 525 // tIrthAvuddhArayiSyAmo, dvAvapi tvatpratizrutau / lagnakA vayameva smaH, karmaNyasmiMstvaduktavat // 526 // yugmam // pitRbhaktimucau tau ce-ccaitye naivoddhrissytH| vayaM tadoddhariSyAmaH, zreyaH kasya na hi priyam // 527 // tadvAkyAmRtapAnena, sajitAtmeva dhIsakhaH / jagAdAnIyatAM sAdhuH, ko'pyaMtArAdhanAkRte // 528 // anAsAdya tataH kvApi, maMDalezA mahA-18 RSim / samAdhibhaMgo'mAtyasya, mAbhUditi manISayA // 529 // 'vaThaM kamapyanullaMThaM, zikSayitvA munikriyAm / tadveSaM kArayitvAca, samAneSustadantikam // 530 // yugmam // taM gautamamivAnamya, kSamayitvA tathAMginaHniMditvA duritaM puNya-magaNya manumodya ca // 531 // samyaktvaM punarujjvAlya, tddoponmaarjnaajlaiH| bhAvanAdbhutasaurabhyai-rAtmAnamadhivAsya ca // 532 // sadhyAnarasaveghena, kalyANIkRtya mAnasam / babhUvodayanAmAtyaH, svargalakSmIvizeSakaH // 53 // tribhirvizeSakam // tasyAMtyaM kRtyamAtatya, shoksNkulmaansaaH| tatazcaulukyasAmaMtAH, pattanaM prtycaalissuH||534|| savaMTho'tha maniveSa-bhRtyA natyA ca maMtriNaH / vRSTayevAMkaritoddAma-vivekadvaraciMtayat // 535 // IdRzaM vaMdayitvainaM, 1 kalyANaparaMparA. 2 vANaviddhaM kurute. 3 pratikSA. 4 akRtodvAham. 5 ujvalaM kRtvA. 6 adhivAsitaM kRtvA. . rasasaMbaMdhena. 8 tilaka:-zirodhAryaH. 2 kRtvA. Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 sarga.. // 179 // NAGAGARAN maMtriNaM puNyavattamam / yadi syAM karmakRd bhUya-stadA me kA vidgdhtaa?||536||evmev dhRte yatro-jAgaraM guruMgauravam / |sAdhuveSe zrite tasmin , bhAvato bhAvi kiM phalam ? // 537 // tadanenaiva veSeNa, karomyAmuSmika hitam / dharmasyeva *mamaitasya, prAptiH kautaskutI punH||538||dhyaatveti raivatAkhyAdri-madhiSThAya tathaiva sH| zuddhAnazananiHzreNyA'-dhyAru-TU roha surAlayam // 539 // | ito mAMDalikAste'pi, tvarayA prApya pattanam / prAbhRtIcakrire vairi-lakSmI caulukyabhUbhRtaH // 54 // vyajijJapaMzca yugapat tasyodayanamaMtriNaH / vikramaM cAvasAnaM ca, camu(ma)tkAraikakAraNam // 541 // karNayoH krakacAbhaM ta-nizamya vacanaM nRpaH / AsyAnirasya tAMbUla-manvazeta svabaMdhuvat // 542 // vAgbhaTapramukhAste'pi, maMtriputrAH pituH kathAm / matvA vajrAnalapluSTA, iva vivyathiretamAm // 543 // bhUdhavaH saudhamabhyetya, tatparicchadamAdarAt / saMbodhya ca mahAmAtya-pade nyAsthata vAgbhaTam // 544 // __ athaitya maMDalAdhIzA,vAgbhaTAghabhaTau prti|aavedy mNtrinnstiirtho-ddhaarsNgrmuucire||545|| yuvA yadi piturbhako,dharmamarma-IN vidaavpi| udriyethAM tadA"tIrthoM,gRhItvA tdbhigrhaan||546||stutyaaH sutAsta eva syuH,pitaraM mocayaMti yoRNAd devaRNAt // tAtaM, mocayethAM yuvAM ttH||547|| savitaryastamApanne, manAgapi hi tatpadam / anuddharaMtastanayA, niMdyante shnivjnaiH||548|| bhAvaM vinA. 2 sAdhuveSe. 3 atimahattA. 4 pAralaukikam. 5 kutaH kutaH kAraNAt bhavati. 6 tyaktvA. 7 pazcAttApaM karotisma. 8 jJAtvA. 9 dagdhAH 10 vyayatesma, vivyathiretarAm, pra. 11 zatrujayazakunIcaityarUpau. Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A sudhAvat tadriM pItvA, hRSTAvudayanAtmajau / ekaikaM tIrthamuddhartu, dadhaturniyamAn pituH||549|| tadarthamatha vijJapto, bhUbhRda vAgbhaTamacivAn / kArye vizvajanIne'smin, kiM praSTavyo'smi dhiinidhe!||550|| tIrthaH zatrujayazcaitya-muddhatyaM trijagaprabhoH / bhavAnuddhArakastat kiM, yenaitannAnumanyate // 55 // tato'tisatkRto rAjJA, gurvAzIrbhizca vardhitaH / mahA vAgbha TastIrtha, prati prAsthita bhUpavat // 552 // kSipraM zatrujayaM gatvA,natvA cAdijinezvaram / dattvA gurUdarAvAsAna, sasainyo'pi 4|| sa tasthivAn // 553 // melayAmAsa ca chekaan,suutrdhaaraannekshH| vizvakarmA'pi vijJAnaM, yatpArzve'dhijigAsate // 25 // da tatra caityoddhati zrutvA,prAptAH sAdharmikA ghnaaH| svazrIvyayena puNyazrI-vibhAgamamilipsavaH // 555 // taddezyazca vaNik koIspi, mImaH SaDdrammanIvikaH / vahan svamUrdhni kutupaM, kaTake'bhyetya mNtrinnH|| 556 // vikrIya ca ghRtaM sarva, vyvhaarvi||shuddhitH| rUpakeNAdhikaM dramma-mekaM chekatayA'rjayat // 557 // yugmam ||drmmaan saptApinIvyartha, graMthau baddhAsa dhaarmikH|| kusumai rUpakakrItaiH, zrInAbheyaM tadA'rcayat // 558 // itastataH paribhrAmyan, kaTakAlokakautukAt / bhImo gurUdaradvAramAgAd vAgbhaTamaMtriNaH // 559 // dauvArikarmuhudUrI-kriyamANo'pi raMkavat / so'ntamatriNamadrAkSIt, sadasthaM divyavaibhavam // 560 // dadhyau ca pArzvaloko'sya, zRMgArairdiviSadgaNaH / madhyasthitaH punarayaM, lIlayA nAnAyakaH // 561 // aho da martyatayA taulya-masya me'pi guNaiH punaHdvayorapyaMtaraM ratno-palayoriva hA kiyat // 562 // sevyate'yaM guNavAtai-vaMzI-18 uddhArArtham. 2 tIrthe, pra. 3 ye cai0 pra. 4 tat etat kiM kArya. 5stuto'numodita-utsAhita iti yAvat. 6 devAnAM zilpI. 7 adhyetumicchati, ID vRtaM. pra. 9nIviH-mUladhanam. 10 ghRtAdhAraM carmapAtraM (kuDalI). 11 sevakaiH, 12 'ti, pra. 13 kharganAyakaH, %A9-%AA%ER Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca. // 18 // SOCIALISTARHA bhUtairivA'nizam / sthAnAbhAvAdivAnyatra, niSevye'haM tu dUSaNaiH // 563 // zrIyate'yaM zriyA'zrAMtaM, puruSottamavibhramAt / tadIrNyayeva zrIye'ha-malakSmyA puruSAdhamaH // 564 // svakIrtispardhayevAyaM, maMtrI vizvodaraMbharI / ahaM tu hatako nAsmi, svanirvAhe'pi zaktimAn // 565 // mahAMto'pi stuvaMtyenaM, dAnamAnavazIkRtAH / dAridyopadravodvignA, stauti mAM matmi-13 yA'pi na // 566 // etAdRzaM mahAtIrtha-mapyuddhartumayaM kSamaH / na kAyamAnaimapyasmi,navIkartumahaM sahaH // 567 // ayameva tato maMtrI, manye puNye nidarzanam / IdRglIlAyitaM yasya, cakravartivijitvaram // 568 // iti dhyAnaparo bhImo, dvAHsthena garlahastitaH kathaMcinmaMtriNA vIkSya,samAkAryata tatkSaNam // 569 // praNipatya purastiSThan , sa svAtmIya mi(i)vAdarAt / praznitastena ko'sIti, svavRttaM prAktanaM jagau // 570 // dhanyastvaM nidhano'pyevaM, yo jineMdramapUjayat / dharmabaMdhustvamasi me, tataH saadhrmiktvtH||571|| sabhA'dhyakSamiti stutvA, bhItyA'nupavizannapi / sa svAsane balenaiva, vAgbhaTena nyavezyata // 572 // sa divyavasanAmAtya-saMgato mlinaaNshukH| diiprmaannikynedisstth-shyaamaashmsmtaamdhaat|| 573 // bhImo'dhyAsId daridro'pi, mAnito'hamanena yat / tannUnaM jinanAthArcA-puNyatejo viz2ubhate // 574 // sthUlalakSAH kSaNe tasmi-netya sAdhamikA mudA / iti vyAjahire maMtri-rAjarAjaMtamaMjasA // 575 // prabhaviSNustvameko'pi, tIrthoddhAre'si dhIsakha ! baMdhUniva tathA'pyasmAn, puNye'smin yoktumarhasi // 576 // pitrAdayo'pi baMcyate, kadAcit kvApi dhaarmikaiH| na tu sAdharmikA bhariH, pra. 2 naSTaprAyaH. 3 tIrthamiti saMbadhdhate. 4 apasAraNArtha gale-kaMThe arpitaH-jyastaH hastaH-lahastaH sa saMjAto'sya " tadasya saMjAtaM tArakAdibhya itac" iti galahastitaH-jAtagalahasta-ityarthaH. 5 ghRtavikrayalAbhapUjAdi, 6 zIghraM. 7 prabhAvazIlaH-samarthaH. MEROLAGANA // 18 // Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ECAUSAHASRANAGAR dharma-snehapAzaniyaMtraNAt // 577 // tato yat kiMcana dravyaM, vayaM bhAvena dadmahe / tIrthe tadasmin vinyasya, prArthitaM naH kRtArthaya // 578 // teSAmityatinibaMdhA-nmaMtrI dAkSiNyanIradhiH / tannAmAni krameNaiva, patre svayamalIlikhat // 579 // AnIyamAne kanako kare tairvyvhaaribhiH| sacivArdhAsanAsIno, bhImazcitte vyacIcarat // 580 // aho mamopayujyera-zcaityakarmaNi cedih| hai drammAH saptApi nIvIsthAH, kRtArthaH syAmahaM tadA // 581 // maMdAkSamaMdastadvaktu-makSamaH so'tidaakssytH| vijJAya maMtriNA'bhANi, brUhi tvaM kiM vivakSasi // 582 // sa prAptaizvaryavat prIto, niHzaMkaM tamavocata / gRhyatAM caityakRtye'smin, mamApi drammasaptakam // 583 // citte camatkRto maMtrI, tamUce dehi tad drutam / pUrNA caityoddidhIrSA me, svAM nIvIM tvamadA yadi // 584 // tena romAMcitAMgena, datte tasmin svakozavat / tannAma sarvanAmAdau, patre zrIvAgbhaTo'likhat // 585 // tad dRSTvAMjanavat kRSNa-mukhAJ zrAddhAn maharddhikAn / maMtrI smAha kuto yUya-mevaM vicchaaytaamitaaH||586|| dadato |'pi bahudravyaM, samA naivAsya srvthaa| zatAMzamapi nAdid, yannIvyAstAmadAdayam // 587 // apatrapiSNavo vAcA, tayA te'dho hai vyalokayan / manyate smA'tidhanyaM svaM, sa bhImaH sustutesttH||588|| atha paMcazI drammAna, paTTavastratrayaM navam / amAtyo bahumAnena, tasmai dAtuM pracakrame // 589 // bhImo'bhyadhAdahaM puNyaM, mahannaitAvatA vyaye / koTiM kANakapardaina, kA prgmytyho||590|| tato'nujJApya maMtrIMdra, sa yayau maMdiraM nijam / pizAcyA iva patnIto, bibhyat sarvadhanArpaNAt // 591 // tadA striyA'nyayevoccaiH, snigdhaiAkyaiH sa toSitaH / vimRSTavAnaho citraM, yadadyeyaM priyaMvadA // 592 // 1 lajAluH. 2 uddhartumicchA. 3 yUyamitizeSaH. 4 yasmAt. 5 nIbIm. 6 khabhAvato lajjAzIlAH-sajjAlavaH. ACCESCRECADALANGUALLECCX ku.pA.va.31 Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra pAlaca0 // 181 // HLARICHOLASOSLARA | yathA viSe na pIyUSaM, yathA vahau na nIrajam / tathA lokaMpRNaM vAkyaM, na jAtvasyA mukhe'jani // 593 // yadyeSA rAkSasIkogrA, saumyA''sIt preyasI mama / tato'haM sakalaM manye, dhanyamadyatanaM dinam // 594 // bhImastAmUcivAn dravyamyayAcaM caritaM ttH| sA'pi dRSTA tamAcara, svAmin ! samyak kRtaM tvayA // 595 // dravyaM vyayIbhavatyeva, sarveSAM gRhkrmnni| prAsAdAdau tu kasyApi, bhvissydbhdrsntteH|| 596 // taccAciMti tvayA sAdhu, yannA''ttaM maMtriNo dhanam / parakIyaM dhanaM tIrthe, svIkuryAdevameva kH|| 597 // | atha baMdhakRta dhenoH, sthANunyAsAya bhuutle| khanyamAne nidhi lebhe, bhImo dhrmmivottmH||598|| sa suvarNamayAMstatra, catvAricchitImitAn / dInArAn prApya hRSTo'bhU-daputrastanayAn yathA // 599 // adya yadyanmame zreSThaM, tattat tatpuNyato'sti tt| puNyAt prApto nidhiraya, puNyamevopatiSThatAm // 600 // sa dhyAtvetthaM nijAmicchAM, zrAvayitvA ca vallabhAm / tatprerito nidhi lAtvA, taM vAgbhaTamupAgamat // 601 // yugmam // uktvA tatprAptivRttAMtaM, yathAsthitamasau sudhIH / tannidhiM dacavAMstasmai, tiirthoddhaaraarthmaahetH||602|| maMtrI jagau svagehasthaM, nidhiM tvaM vyayase kutH| sa smAhaiSa na manyasto, nAhaM gRhe parasya ca 4 // 603 // ityukte'pi na gRhNAti, maMtrI datte balAcca sH| vivAde visphuratyevaM, rAjyAgAt kautukAdiva // 604 // nizi taM bhImamabhyetya, svapUrvaja iva svayam / tIrthAdhiSThAyako yakSaH, kapahI proktavAniti // 605 // tvayaikarUpakopAttaiH, prasUnaiH prathamo 1 kamalam. 2 lokaM pRNAtIti lokapRNama. 3 karmaNi luGa, 4 catvArisahasrANi. 4000, 5 mayi, pra. 6 caityoddhAre saptadrammadAnAdipuNyataH. 7 zreSTham. 8 puNyAya.pra. 9 sAdaraH-kRtAdaraH. baESC- ECRECCC // 181 // CEM. Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinH| yadapUjyata bhAvena, tenAhaM tuSTavAMstava // 606 // priyoktiste priyA cakre, datto'yaM ca nidhirmayA / tadima nirviza svaira-mukveti sa tirodaghe // 607 // bhImo'pi prAtarAvedya. yakSo sacivAya tat / svarNaratnamayaiH puSpai-rAna prathama hAjinam // 608 // tataH sa nidhimAdAya, gRhaM prApto mahebhyavat / pratIteH puNyamAtene, svahite ko hi nodyamI // 609 // drA itaH kASThamayaM caityaM, dUrIkArya zume'hani / amAtyaH kartumAzma tat ,pAraraMbhadadaMbhadhIH // 610 // a~dhastAd vidhinA|| nyasya, vAstumUrti hiraNmayIm / dRDhaM karmazilAnyAsaM, sUtradhArA vitenire // 611 // vAstuvidyoktayuktyaiva, sthApayaMteH sthirAnaM surAn / utkRSTotkRSTamAtenu-ste krmsthaaymaadRtaaH|| 612 // nityaM navanavAhArai-vastrAdyaizca prmoditaaH| AsInA iva palyaMke, zispino naiva shshrmH|| 613 // naktaM divA'pi nAsvApsI-maMtrI tshcaityciNtyaa| Arabhya tAdRzaM zreyo, nidrAlutvaM dadhAti kH||14|| yathA yathorddhamArohat , sa prAsAdo dine dine / puNyarAziratistheyAn , maMtriNo'pi tathA tathA // 615 // varSadvayena tacaityaM, dattazaityaM jagadRzAm / saMpadyate sma saMpUrNa, koTIramiva tadreiH // 616 // tatsaMpUrNatayA'mAtyaH, prmodairudrNbhriH| kartu prakramate yAvat , svayaM lokottaraM maham // 617 // tAvad devArcako'bhyetya, mlAnAsyazrIstamUcivAn / asphuTat sakalaM caityaM, deva! kenApi hetunA // 618 // pIyUSe viSaSad dugdha-18 1priyA utiryasyAH sA. 2 bhAryA. 3 zva.4 pUjayAmAsa. 5 hRSTaH. 6 dUraM kRtvA.7 khAtasthale. 8 yatra sthAne mUlanAyakaH sthApyate tato'dhastAt kUrmAkArayuktA zilA nyaspate. 9 taM, pra.1.rAMsta.pra..11 karma-zilpAdikriyA tiSThati yatra sa karmasthAyaH-prAsAdaH taM, sthAdhAtoradhikaraNe ena yugAgamazca. 12 asphaTat , pra. Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 182 // madhye kaaNjikpaatvt|hrsse viSAdavad vedo-cAre duHzravagAlivat // 619 // taduHkhAkaramapyuccai-kyamApIya vaagbhttH| bhRzamullAsabhAgAsId, bhAnupANipayojavat // 620 // yugmam // tadAkarNya tato dUnA-staM tathA vIkSya sevkaaH| pRcchanti sma kutaH svAmin ! viSAde pramadodayaH1 // 621 // sa tAnuvAca yad dIrNa-metanmayi vijitvare / kArayiSye'dhunaivAha, punastaditi me mudH||622|| anyathA mayi yAte'sta, ced vizIryeta daivtH| tadA'nyaH kArayeccaityaM, matkIrtanamapi prajet // 623 // atha dvedhA'pi sakalAna ,samAhAyya sa zilpinaHpapraccha hetunA kena,prAsAdo'yaM vydiiryt?||624|| te'bhyadhunirdharma caityaM, bhavedanvayanAzakRt / dhyAtveti vayametat te, niramAsiSma saMbhramam // 625 // tadaMtarA praviSTaH san, na niryAti bahirmarut / tatkSobhAt sphuTatismaitat , pakkAluMkavadU dhruvam // 626 // zrutvA tavAgbhaTo'dhyAsI-danvayo yadyapi priyH| tathApi so'yaM saMdigdhaH, ko veda bhavitA na vA // 627 // bhUto'pi vA sthiraH kasya, sumeruriva vA sthiraH / kartA mamopakAraM kiM, bhavazreNikRtabhramaH // 628 // narakaM prati pitrAdIn , nIyamAnAn kukarmabhiH / saMnikRSTo'pi neSTe'sau, raMkavat trAtumanvayaH // 29 // naiveha na paratrApi, vinA puNyena kenacit / upakArakriyA kA'pi, kSetrajJasya vitanyate // 30 // dharmasaMtAna // 182 // . vijayazIle-sarvotkarSavati. 2 utkarSAMbhAvaM prApte maraNaM prApte vA. 3 samaprAn , kalAsahitAn , ca. 4 pradakSaNAdAnamArgarahitam . * cetyaM tava, 5vayaM kRtavantaH.6 pradakSaNAdAnamArgasahitam. 7 spha, pra. 8 pakvakarkaTIvat, nikaTasthaH. 1. jIvasya, idaM zarIraM kauteya, kSetramityabhidhIyate / etad yo vetti taM prAhuH, kSetramiti tadvidaH // 1 // . . Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ARUSHICHOCHORALAGAOG evAstu, vAstavaM vastu tanmama / anvagabhUya nayatyAtma-tAtaM jIvaM zivaM hi yH||631|| kiMca tIrthasamuddhAra-kAriNAM bhavavAriNAm / bharatAdimahIpAnAM, paMktI nAmAstvanena me // 632 // vimRzyeti sa dharmArthI, sUtradhArAn samAdizat / nirdhamaM kriyatAM caityaM, punarutkIlya muultH|| 633 // saptabhiH kulakam // te'tha nirdhamaitAM kRtvA, hitvA ca sphuTitAH zilAH / mUlAt punarnavIcakru-staccaityaM vtsraitribhiH|| 634 // trila:rahitAstisraH, kovyo dravyANi maMtriNaH / karmasthAye'sya lagnAni, vadaMtyevaM cirNtnaaH|| 635 // tuMgaM sudhA'tizubhraM ca, prAsAdaM prekSya taM janaH / kailAsAlokanotkaMThAM, kuMThayAmAsa mAnase // 636 // bhrAjaMte maMDapAstatra, vistIrNAH sAdhucittavat / dAnAdipuNyalakSmINAM, pRthaka krIDAgRhA iva // 637 // pratyekaM teSu saidUpAH, prekSyate shaalbhNjikaaH| tattatkutUhalAloka-nizcalA devatA iva // 638 // dRSTaM zilpamadRSTaM ca, tatra vIkSya nirIkSiNaH / dadhAnAH samamAnaMdaM, vidaMti| na midaM hRdi // 639 // vihAraH so'bhito bhAti, kSudairdevakulairvRtaH / paJaH pArthasthitaiH panna-idAMtargatapadmavat // 640 // 18 atha tasya pratiSThArtha, vijJaptiM preSya pattane / AjUhavat saMghayutaM, hemAcArya sa maMtrirAT // 641 // zrIvikramAcchivAkSIdu-vatsare sehasaH "site / saptame'hi zanau vAre, nivezya prathamaM jinam // 642 // zrIhemasUriNA daMDaM, dhvaja kuMbha ca kAMcanam / vidhivat sa pratiSThApya, caityamUrdhni nyavezayat // 643 // yugmam // prAsAdo'nilalolena, dhvajAgreNa vire 1 bhavanivAraNakartRNAm. 2 nibhramam. pra. 3 nibhramatAm. pra0.4 jIrNoddhAre. 5 lepanadravyam. (kaLicuno). 6 skhalayAmAsa. 7 zreSThasvarUpAH. 8 lokairiti zeSaH. 9 puttalikAH. 10 laghubhirdevamaMdiraiveSTitaH. 11 vikramasaMvat 1211,1213 iti navanavatiprakArAyAM pUjAyAm. 12 mArgazIrSamAsasya. 13 zvetapakSe. 14vAyucapalena." Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra pAlaca0 hU~ bhUkhA mRghaTityA vinihitA tatastIyoM jivAn / uttaMbhitena hastena, tarjayanniva duSkRtam // 644 // aSTAhnikAdikRtyeSu, vihiteSvatizAyiSu / prINitastaccari-18 treNa, gururvAgbhaTamUcivAn // 645 // jagaddharmAdhAraM sa gurutaratIrthAdhikaraNa-stadapyarhanmUlaM sa punaradhunA ttprtinidhiH| tadAvAsazcaityaM saciva! bhavatoddhRtya tadidaM, samaM svenoddabhre bhuvanamapi manye'hamakhilam // 646 // (zikhariNI vRttam)18 bhUtvA mRdghaTitAd ghaTAd yadi purA vAtApivairI muniH, sakSApyaMbunidhIna kilaikaculunA pozA(yaH pA) nakarmaNyapAt / / maMtriMzcaityamadhi tvayA vinihitAt kalyANarUpAt tetaH, sUtaH puNyasutaH kathaM tava bhavAMbhodhi na pAtaikakam // 647 // (zArdUlavikrIDitam) avaruhya tatastIrthAt, tdiiytttbhuutle| vAgbhaTaH sthApayAmAsa, niz2anAnA navaM puram // 648 // kumArapAlarATtAta-saMjayA tatra sattamam / caityaM vidhApya ca zrIma-tpAvabiMbamatiSThipat // 649 // caturvizatimArA mAn , nirmApya paritaHpuram / devArcanAkRte dattvA, grAmAnapi ca taavtH|| 650 // gurusaMghAnvitastasmAt, prasthAyodanayanAtmajaH / svasthAnaM pattanaM prApa, dhuryatvaM ca zubhAtmanAm // 651 // yugmam // ___ atha gUrjaranAthasya, maMtriNo vAgbhaTasya ca / AjJayA''yabhaTo gatvA, bhRgukacchapurAMtarem // 652 // nijatAtapratijJAta-pUrtaye zreyase'pi ca / munisuvratanAthasya, caityamAraMbhayannavam // 653 // yugmam // khanyamAne janastasyA-dhastana-18 kSitimaMDale / milati sma svayaM gartA-mukhaM hakpuTavat tataH // 654 // rAkSasyeva tayA prastAn, gartayA khanato janAn / dharma mAdharo yasya tat. 2 AtmanA. 3 agastiH .4 suvarNakharUpAta, 5 ghaTAtU-kalazAt. kathaM na pAsyati. 7 bAhaDapuram. 8 tribhuvanapAlavihAra iti nAnA.9 madhyam. 10 netrasaMpuTavata, 11 gartAmukhamilanAt. 44.CACACCORRECECRUAR 183 // Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AGUSTUS Alokya tatkuTuMbAni, gADhaM parividevire // 655 // tatraudayanirAyAta-stad dRSTvA'ciMtayacciram / aho nAmApi gAyA, nAsti hAhA babhUva kim ? // 656 // puNyAya prekRte caitye, pratyutA'dhaM mamA'bhavat / jIvitAyA''dRte pathye, rogiNo |maraNaM yathA // 657 // iyatAM dehinAM bhUtvA, vRthA mRtyunibaMdhanam kathaM daze yitA hA'haM, kalaMkIva janAn mukham // 658 // gartAmRtAnAmuSNoSNaiH, straiNaiH svAsaiH prsRtvraiH| bhasmayiSye dhruvaM jIvan , pramIto'haM svayaM varam // 659 // tatastAvasAdhotpannaM, paMkaM mASTumanA iva / jhaMpArtha sa samAroha-nikaTaM narmadAtaTam // 660 // pativAnugA patnI, syAditi zrutapUrviNI / tena patyA niSiddhA'pi, pRSThe martu priyA sthitA // 161||maa meti vyAharatsveva, sabASpeSvanujIviSu / dadAvA bhaTo jhaMpA, nirviSNa iva spriyH|| 662 // adhastAt patito'pyeSa, sapriyo'pyakSatAMgakaH / apazyat purataH kAMcinArI tejomayImiva // 163 // anvayuMkta ca bhadre! tvaM, vada kA'si vikAziruk / ihAdRSTacarI kasmA-dakasmAdAgatA'si ca? // 66 // harabhyAmanugraMpazyAbhyAM, pazyaMtI sA tmuucussii|prbhaabyaa vatsa! devyasmi, kSetrasyaitasya rakSiNI // 665 // karmaNyasmiMstvayA''rabdhe, punnyopskaarkaarnne| tvatsattvasya parIkSArtha-metaccake myaa'khilm||66||stutystvN vIrakoTIra, yasyedRk sattvamutkaTam |no cejane ghane'pyevaM, mRte tvadvanniyeta kaH // 667 // sveSTasiddheH sa eveSTe, yasya sattvaM mahattamam / pRthivyAH ko hi nAthaH syA-ni:sIma vikrama vinaa?||668|| sattvamekamapi prauDhaM, kAruNyAnugataM kimu / evamevAdhAmograM, kiM grISmottejitaM punaH? // 669 // prItA'smi tava macchakyA, gartAd garbhagRhAdiva / zubhaMyavo janAH sarve, nirgatAH saMtita vilepuH.2 prArabdhe.3 apRcchat,4 adRSTA satI caratIti adRSTacarI. 5puNyasya-dharmasya upaskAraH-AbhUSaNa-saMskAraH, saMghAto vA tasya kAraNe.6 zubhAnvitAH, ARREARSARAKAR Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 184 // pazya tAn ? // 670 // uktvetyasyAmadRzyAyAM, nivRttyAvabhaTastataH / khanakAn khanataH kSoNIM, pazyati sma tathaiva tAn // 671 // kA'pi mAyA'dbhutA devI', vimRzanniti sa svayam / sarvAsAmapi devInAM, bhogaM bhUyiSThamAtanot // 672 // tatprabhAvAgninA dagdhe, pratyUhagarhene sati / aSTAdazakarotuMgaM, tacaityaM samapadyata // 673 // zrImatsuvratadevasya, rAjJo rAzyA hayasya ca / vyAdhakSatAyA nyagrodha - gyutAyAH zakunerapi // 674 || namaskRtIrdadAnasya, munerapi ca sattamAH / mUrtIH so'cIkaralepya - maiyIzcitrakaraiH paraiH // 675 // yugmam // athaudayanivijJaptAH, pratiSThotsavahetave / pattanAt tatpuraM prApu - gurusaMghamahIbhujaH // 676 // vidhAya zAMtikaM maMtraH, prabhAvairiva piMDitaiH / pratyaSThAddhemasUrIMdu - jineMdraM kUrmalAMchanam // 677 // mallikArjunakozIyaM, zrI caulukyaprasAditam / kalazaM vilasatsvarNa - dvAtriMzadghaTikAmayam // 678 // daMDaM ca haimaM dIprAMzu-paTTAMzukamayaM dhvajam / yathAvidhi pratiSThApya, guruzrIhemasUriNA // 679 // svayamAvabhaTaH saMghabhUpAdiparivAritaH / tAnadhyAropayaccaitye, svaM ca puNyavatAM hRdi // 680 // tribhirvizeSakam // sthitvA ca caityamUryeva, garjatyAtodyavAride / narinati sma kekIva, pramodagrahilAzayaH // 681 // tatra sthito'sau vRSTvoccaiH, svarNaratnAdi devavat / raudra" dAridrya saMtApaM, zamayAmAsa kasya na ? // 682 // nirIkSitA purA'pyAsId, vRSTirjalamayI janaiH / tadA tu dadRze kSauma-svarNaratnamayI punaH || 683 // dvedhA'pi bhUribhAratvAd, dAnamAvabhaTArpitam / vAhIkairyadi vezmAni prApayAmAsu 1 devasaMbaMdhinI. 2 bane. 3 rAjJo - pra. 4 sudhA ( cUnA ) mayI. 5 uttamaiH zilpaH 6 lAMchitam, pra0 7 dvAtriMzalaghughaTapramANam 8 tejoyukta kauzeyavastramayam. 9 kalazadaMDadhvajAn 10 atiharSita ityarthaH 11 dra - pra0. 12 bhAravAhakai . sarga. 8 // 184 // Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SACHCORRECOGNOSAUGAIN rrthinH|| 684 // dAnA''yuSToma-yajvAnaM, taM tathA vIkSya hrsslaaH| ityupazlokayati sma, kavivRMdArakAstadA // 685 // sraSTurviSTapasRSTinaipuNamayAt pANerapi tvatkare, zaktiH kA'pyatizAyinI vijayate yad yAcakAnAM janau / bhAle tena nivezitAmatihaDhAM dAridyavarNAvalI, dAninnAmabhaTaiSa bhUrivibhavairnirmAdi mUlAdapi // 686 // (zArdUlavikrIDitam ) tato'vatIrya rAjarSi-praNuno vaagbhttaanujH| ArAtrikaM samAreme, kartu tribhuvnprbhoH|| 687 // prathama pRthivIbhA, bhrAtrA saamNtmNddlaiH| saMghAdhipaistataH shraaddh-maatRbhgniisutaadimiH||688||shriikhNddmishrghusuunne-nvaaNgaa_purssrm / bhAlasthale muhuH klupta-bhAgyalabhyavizeSakaH // 689 // kaMThe ca ropitAneka-smerasUnacatuHsaMraH / nirIkSitamukhAMbhojo, niHspRhairapi saspRham // 690 // turaMgAna dvArabhaTTebhyaH, zeSebhyaH kanakokarAn / tadabhAve pariSkArA-narpayan nijdehtH||691|| dhRtvA karAbhyAM bhUpena, belAdapi vidhApitam / ArAtrikavidhiM cakre, sa dhArmikaziromaNiH // 692 // paMcabhiH kulakam // pRcchati sma ca bhUpAla-matyuttAlatayA kutH| etatkRtyaM kare dhRtvA, devenAhamakAriSi.1 // 693 // smeraH mAha sa taM| yacchaM-stvaM dehAbharaNAnyapi / tadvAreNa niSiddho'si, dadyAt sarvamasAviti // 694 // dhArAruDharasatvena, vismRtyaiva nijaM| yataHdAtA ca dyUtakArazca, mUrdhAnamapi ycchtH||695|| kUrmaHkSudratamo'pi lAMchanamiSAd yatpAdapadmadvayIM, sevitveve babhUva* bhUmivalayaM pRSThe vivoDhuM dRddhH| azvojIvanayA dhurINapadavIM kAruNyabhAjAM zritaH, sa zrImAn munisuvrato jinapatidetI 10.2kavimukhyAH, pakSe devAH.3janmani. 4sraSTaHkareNa. 5eSa-tava karaH, tilakaH, JcatasraH sarAH yeSAM te-hArAste. yasya saH-maMtrI. 8bhUSaNAni. 9zIghratayA. 1.utka-18 TatayA. 11ArUDhaH-prAptaH tyAgarasaH dyUtarasazca yasya sa ArUDharasaH dhArAyAM-utkarSe ArUDharasastasya bhAvastattvaM tena.12utprekSAyAM iva. 13nirdhAraNe SaSTI. 14dIyatAm. Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca // 185 // ACANCERABAR zriyaM zrA(zre)yasIm // 696 // (zArdUlavikrIDitam ) ityabhiSTutya tIrthezaM, kRtasaccaityavaMdanaH / babhANAyabhaTa saMghAdhyakSa zrIhemasUrirAT // 697 // yugmam / / kiM kRtena na yatra tvaM?, yatra tvaM kimasau kliH?| kalau cedbhavato janma, kalirastu kRtena kim ? // 698 // dAnadharmo'tivRddhatvAt, kazimAnamadhizritaH / tava hastAvalaMbena, dhIman ! viharatAM mahIm // 699 // girA'nayA gurumukho-dIrNayA''yabhaTaM tadA / nirIkSAMcakrire ke na, mahIyAMso'pi vismitaaH||700|| satkRtAstena te sarve, gurubhUpAdayastataH / stuvaMtastadguNagrAma, svasthAnaM pattanaM yyuH|| 701 // | athAkasmikadoSeNa, bhRgukcchpursthitH| babhUvAyabhaTo mRtyu-dazA''panna ivocckaiH|| 702 // taM tathA prekSya sarvasmin , viklave tatparicchade / sadyazcikitsayAmAsu-vidagdhA ityanekadhA // 703 // sannipAtAdidoSanAna, vaidyAH [pradadire rasAn / mAtrikA maMtrapUtAbhi-radbhirAcchoTayan muhaH // 704 // jyotirvido vidadhire, yathokaM grahazAMtikam / dvijA nirmamire homa, paThaMto vaidikIRcaH // 705 // avatAravidaH pAtrA-vatArAMsteniretamAm / upazrutIrjagRhire, baMdhavaH snehAMsiMdhavaH // 706 // vRddhAH svagotradevInA-mupayAcitamAdadhuH / yoginInAM catuHSaSTe-zcakrire balimarcakAH SAIRATRACAMANESABSE 1stutvA.2 kRtayugena. 3vizAradAH vaidyAdayaH, dadatima.5avataraNajJAH.6pAtrAvataraNAni kurvanti.tIrthAdI gamanAya pratijJAH akurvan. 8catuHSadhiyoginInAmAnImAni brahmANI 2 kaumArI 3 vArAhI 4 zaMkarI 5 indrANI 6 kaMkAlI 7 karAlI 8 kAlI 9 mahAkAlI 10 cAmuMDA 11 jvAlAmukhI 12 kAmAkSI 13 kpaa-6||185|| liNI 14 bhadrakAlI 15 dUrgA 16 aMbikA 17 elitA 18 gaurI 19 sumaMgalA 20 rohiNI 21 kApilA 22 zUlakarA 23 kuMDalinI 24 tripurA 25 kurukulA G.26 bhairavI 27 bhadrA 28 caMdrAvatI 29 nArasiMhI 3. niraMjanA 31 hemakAMtI 32 pretAsanI 33 IzvarI 34 mAhezvarI 35 vaidhAvI36nAyakI 37 yamaghaMTA Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 707 // parametaiH pratIkArai - guNastasya na ko'pyabhUt / yathA nirdagdhabIjasya, dhArAdharapayobharaiH // 708 // tato nairAzyamApannA, tasya padmAvatI prasUH / samyagArAdhayAJcakre, devIM padmAvartI nizi // 709 // pratyakSIbhUya sA''cakhyau, putraste caityamUrdhani / nRtyan sallakSaNatvena, jagrase yoginIgaNaiH // 710 // dvAtriMzalakSaNaM puNya-paraM cemA durAzayAH / sA~phleyaM sapalIva na sahate kadAcana // 711 // etAzchannAH sthitA Asan, hemAcArye'tra tasthuSi / tasmin gate punarvyakI-bhUtA naiHsvye yathA''padaH // 712 // etaddoSaM ca niSpeSTuM sa zaknoti guruH svayam / khaMDIkartuM samaskAMDaM, caMDo | mArtaDa eva hi // 713 // Adizyeti prayAtAyAM, devyAM tatkSaNameva sA / padmAvatI janaM praiSIt, pattanaM guruhetave // 714|| sAyaM prAThAjanAt tasmAt sarve jJAtvA sa sUrirAT / sahAdAya mahAdakSaM, yazazcaMdrAbhidhaM gaNim // 715 // vidyAdhara iva vyomnA, tUrNa bhRgupuraM gataH / vilokyAbabhaTaM tasya, jJAtavAn devyupadravam // 716 // yugmam // gaNistajjananIM prothe, 38 harasiMhI 39 sarakhatI 40 totalA 41 caMDI 42 zaMkhinI 43 padminI 44 citriNI 45 zAkinI 46 nArAyaNI 47 palAdinI 48 yamabhaginI 49 sUryaputrI 50 zItalA 51 kRSNapAsA 52 rakAkSI 53 kAlarAtrI 54 AkAzI 55 sRSTinI 56 jayA 57 vijayA 58 dhUmravarNI 59 vegezvarI 60 kAlyAyanI 61 azi hotrI 12 cakrezvarI 63 mahAMbikA 64 IzvarA iti prasaMgAvU dvApaMcAzavIrANAM nAmAni " 1 kSetrapAla 2 kapila 3 baTuka 4 nArasiMha 5 mopAla 6 bhairava 7 garuDa 8 raktasuvarNa 9 devasena 10 rudra 11 varuNa 12 bhadra 13 vajra 14 vajrajaMdha 15 skaMda 16 kuru 17 priyaMkara 18 priyamitra 19 vahi 20 kaMdarpa 21 haMsa 22 ekajaMgha 23 ghaMTApatha 24 khaMjaka 25 kAla 26 mahAkAla 27 meghanAda 28 bhIma 29 mahAbhIma 30 tuMgabhadra 31 vidyAdhara 32 vasumitra 33 vizvasena 34 nAga 35 nAgahasta 36 pradyumna 37 kaMpila 38 nakula 39 AhnAdana 40 trimukha 41 pizAca 42 bhUtabhairava 43 mahApizAca 44 kAlamukha 45 zunaka 46 asthimukha 47 retovedha 48 smazAnacara 49 kelikala (kila ) 50 muMga 51 kaMTaka 52 vibhISaNA iti * sapatnIputram Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra- nAbalipuSpAdisaMyutam / upAsmat preSayemadhya-rAtre kaMcinijaM naram // 717 // vAkye tayA''hate tasmin , sUriH svAzrayapAlaca. mAzrayat / nizIthe prAhiNot sApi, proktavastuyutaM janam // 718 // tena sArdha gaNiyuta-zcacAla svAlayAt prbhuH| svAminyAH sarvadevInAM, saiMdhavyAH sadanaM prati // 719 // durgato nirgato bAhye, so'pazyaJcaTakabrajam / bhApayaMtamapi krUrai-zcaga cagiti zabditaiH // 720 // jJAtvA tadyoginIdauSTyaM, tanmukhe gaNinA balim / prabhuyavezayat so'nta-dadhe ceTakavat tataH P 721 // tadagre'tha vrajana sUriH, kRzAnukapizAnanam / kapimaMDalamaikSiSTa, bhakSaNAya prasRtvaram // 722 // kRtrimaM tadapi jJAtvA, muutemtraakssrairiv / akSataistADayAmAsa, sa tacca kvacidadravat // 723 // tato'pi parato gacchan, sa saiMdhavyA gRhaaNtike| mArjAravRMdamadrAkSIta, krUra kInAzadAsavat // 724 // zorNaprasUnanikSepAda, vidrAvya tadapi prbhuH| tasthivAMstoraNe devyA, vidyAnidhiriva svayam // 725 // sUrimaMtraM hRdi dhyAtvA, samAdiSTo'tha sUriNA / yazazcaMdragaNiH proce, saiMdhavIM devatAM prati // 726 // jAlaMdharaprabhRtibhiH, "pIThairabhyarcitakramaH / svayaM padbhyAM samAyAto, hemAcAryastvadaMtikam // 727 // Agatya saMmukhaM tasya, bhaktavAtithyamAcara / IdRglokottaraM pAtraM, puNyarevAtithIbhavet // 728 // tannizamya mitabhara-prahA jihvAM calaM mukhAt / AkRSya bAlavad devI, saMmukhaM duraceSTata // 729 // sa tathA tAM vikurvANA-mUce rere durAzaye! / gurumapya: vijAnAsi, na jAnAsi ca madbalam // 730 // yadi kAruNyayogena, sAma tvAM kAmamabhyadhAm / tadA mAmapi duSTAdri-kulizaM 1 asmAkam samIpamityupAsmAt avyayam. 2 prAkArAt. 3 guruH. 4 apiH pUrNArthaH.5 ceTakavat , pra. 6 agnivat pittarakkamukham. * yamadAsavat, 8 raktapuSpa.. 9 dUraM kArayitvA. 10 asuravizeSaH. 11 ISadahAsyasamUhatatparA. 12 avajJA karoSi. 13 sAMtvanaM-priyavAkyAdinA krodhAdyupazamanaM zatruvazIkaraNopAyamedava. ACADAKOLOCACANAMA // 186 // Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ku.pA.ca. 32 bhAyayasyare // 731 // nirbhatsyaivaM gaNiH kruddho, huMkArAMstrInamucata / akAMDebhagnabrahmAMDa - sphArakhATkAradAruNAn // 732|| tenAdimena saiMdhavyAH, prAsAdaH samakaMpata / AmUlacUlamuttAla - vAtyA''ndolita zAlavat // 733 // dvitIyena ca sarvo'pi, tadaMtaHsthaH suragaNaH / bhItyA'ghaTiSTa nizceSTa - zvitranyasta ivoccakaiH // 734 // tRtIyena punardevI, saiMdhavI bhIjvarAdiva / kaMprotpatya nijasthAnA - nnamazcakre prabhukramau // 735 // kiM karomIti jalpatIM, gaNistAM smAha madguroH / bhaktiM kuru surIvargAd, | vimocyAmrabhaTaM drutam // 736 // sA jagau yoginIvargaH, kSudhArttastaM sahasradhA / vibhajya khaMDazazcakre, drumaM tIkSNakuThAravat // 737 // mocaye taM kathaM tasmAnmocito'pi na jIvitA / kRSTo'pi siMhadaMSTrAyAH, sAraMgaH kSemavAn kimu 1 // 738 // abhASiSTa gaNi rbhUyo bhavatvevaM punaryadi / asmAt sthAnAnnijaM sthAnaM, prAyAtuM tvaM pragalbhase 1 // 739 // tena vAkyena sA trastA, nirghoSamatibhISaNam / viha~stA siMhanAdena, hastinIva vitenuSI // 740 // cakaMpe kAzyapI tena, zailazRMgANi tutruduH / cikrIDuzca nabhaH kroDe, salilAni sarasvatAm // 741 // apanidrazca sarvo'pi bhRgudraMgagato janaH / hRdi kalpAMtavibhrAMta - pAthodhibhramamAnaze // 742 // bhIravastena zabdena yoginyo'pi vimucya tam / tatreyuH svAminIpArzva, rakSa rakSeti jalpikAH // 743 // staMbhitvA maMtrazaktyoccai - stAH samastA jagau gaNiH / mucatAstrabhaTaM pApAH ?, no cet prANAn vimokSyatha // 744 // zarIre kIlakeneva, tena staMbhena pIDitAH / mukhe kSitvA'GgulIH procu-staM mAntrikamaNi gaNim // 745 // asmakAbhirbhavadyAjyaH, sarva 1 trAsaya0 pra, bhApaya0 pra. 2 anavasara0 3 vRkSavat. 4 jIviSyati. 5 samarthA bhavasi 6 kSubdhA, pra. 7 vyAkulA 8 samudrANAm 9 kSubdha0 10 prApa. 11 AmrabhaTam 12 bhavadbhiH hetubhUtaiH yaSTum ( pratiSThAM kartuM kArayituM ) arhatIti bhavadyAjyaH - bhavayajamAnaH, Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca. GER-RAMC- // 187 // thA'pyeSa tatyaje / atrArthe dakSiNaH pANiH, pratibhUriva gRhyatAm // 746 // mahAtmano'sya nAmApi, kadApyAdadmahe ydi|| caMDena prANadaMDena, tvayA daMDyAstadA vayam // 747 // tanustaMbhena naH prANAH, prayANAyodyatA iva / tat prasadya gatAvadya!, sadyo'smAn mocayAmutaH // 748 // rere hatAzAzcet staMbha-mAtreNehaga vyathA'sti vaH tadA prANahANe sA, pareSAM kIdRzI bhavet / // 749 // prANatrANaM mahatpuNyaM, mahatpApaMca tadvadhaH / iti zrutoditaM tatvaM, vijJApAtaHparaM hadi // 750 // anye'pi jaMtavo hata, haMtavyA na kadAcana / viziSyAhatadharmasthAH, srvlokhitaavhaaH|| 751 // zikSayitveti gaNinA, mocitAH staMbhatastataH / natvA prabhupadadvaMdvaM, devyaH svasthAnamAsadana // 752 // caturbhiH kalApakam / tadaivAnabhaTaH so'bhUta, sarvakle zavivarjitaH / tAdRzo'sti gururyasya, tasya tat kiM nu kautukam ? ||753||hemaacaartho'pi sa prAta-stasmAdudayanAtmajAt / | vidhApya sarvadevImAM, bhogaM sAhasikaM zubham // 754 // natvA ca mUlacaityasthaM, jinezaM munisuvratam / padbhyAM viharamANasvata, punaH pattanamAgamat // 755 // akasmAd vihRtaM kutre-tyanuyogaparaM nRpam / uktvA''samaTavRttAMtaM, bhRzaM vyasmayayat prabhuH // 756 // dAnAdikRtyasurabhIkRtacittavRtti-nirmApayan svayamanekavidhAn vihArAn / tatkAriNAM praNayaMzca sahAyabhAvaM, | caulukyabhUbhRditi saMcinute sma puNyam // 757 // (vasaMtatilakAbattama) iti zrIkRSNarSIyazrIjayasiMhasUriviracite paramAhetazrIkumArapAlabhUpAlacaritre kRpAsuMdarIpariNayadAnAdyupadezacaitya nirmANAdivarNano nAmA'STamaH srgH||assttaanaaN milane5230 1 tanustaMbhAt. 2 nAze. 3 anukaMpAyAm. 4 sahasravyayasAdhyam. 5 praznatatparam. 6 vyasmerayat, pra. 7 vAsita0. 8 kurvan , kArayan , vA. mahAkAvye moharAjaparAjayazrIdharmarAjasAmrAjyakaraNavarNano nAmA'STamasargaH, pra. RECER / / 1870 Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha navamaH srgH|| vyAkhyAyamAne zrIvIra-caritre'tha nRpaM prati / devAdhidevapratimA-vRttamityUcivAn prbhuH||1|| viharan bhagavAn kabIrA, pure rAjagRhe purA / harSakRt samavAsArSIt , sa tIrya iva jaMgamaH // 2 // tetrAbhayoM mahAmAtyaH, putraH shrennikbhuupteH| saM natvA'praznayad bhAvI, rAjarSiH ko'ntimaH prabho ! // 3 // udAyananRpe prokte'hato bhUvaH sa pRSTavAn / ko'sau hai tasmai tataH svAmI, taccaritramidaM jagau // 4 // siMdhusauvIramadhye'sti, zasta vItabhayaM puram / yasyAkutobhayatvena, sAmvayaM nAma zobhate ||5||raatrii yatra jineMdramaMdirazira:kalyANakuMbhAvalI, dikzAkhAvitatasya niilimgunnaa''virbhuutptrsthite| harSasphArakatArakabatikaraprIyatprasUnaghate-yomadrIH paripAkapiMgalaphalaprAgalbhyamabhyasyati // 6 // (zArdala.) AsIdadAryakSamApa-talinudayanAta kila / AkAraNava navaraM, tejasA'pi cai yo'tigH||7|| siMdhusIvIramukhyarddha-dezapIDazakAdhipaH / triSaSTitrizatI (366) vIta myaadipurpoNlkH||9|| kirITimirdazanRpai-mahAsenamukhaiH shritH| senAnIriva dikpAla-rajayyo'jami yo dviSAm // 9 // yugmam // sutA ceTakabhUpasya, smyktvaamodmeduraa| abhUt tadvallabhA nAmnA, dehenApi prabhAvatI // 10 // abhicistatsuto jajJe, yauvarAjyavirAjitaH / bhrAjiSNurbhAnuvad dhAnA, kezIca bhaginIsutaH // 11 // . 1 mahAmAtyaH-abhayakumAraH. 2 harSavardhakatArakasamUharUpatrodyatpuSpakAnteH. 3 paripAkena pItaphalaprauDhatAm, 4 vItabhayapure, 5 yazo'dhikaH, pra, ca | yo'dhikaH, pra. 6 iddha0-dIpta0, 7 kArtikeyaH. Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga.9 kumAra itazcaMpApurItyasti, tatra strIkelilolahRt / AsIt kumAranaMdIti, svarNakRd vibhavodbhaTaH // 12 // asau paMcazatI pAlaca. daheno, dAyaM dAyaM sulocnaaH| paNaukRtya ca tatpaMca-zatAni samamelayat // 13 // tAbhiruhAmakAmAbhirvAmAbhiH saha so'nvaham / vilalAsAnuraktAbhiH, kariNIbhirdvipeMdravat // 14 // anyadA paMcazailAkhya-dvIpataH zakrazAsanAt / shriinN||188|| dIzvarayAtrArtha, celatuyaMtarastriyau // 15 // vidyunmAlI tadA paMca-zailezastatpaticyutaH / adya nau kaH ? patirbhAvI-tyevaM te api ddhytuH|| 16 // tato vyomnA vratIbhyAM, tAbhyAM cNpaapuriisthitH| paMcapatnIzataiH krIDan , hemakRt sa vyalokyata // 17 // ciMtitaM ca vRthA loke, kAmo'naMga iti zrutaH / yato'yameva pratyakSaH, se vapuSmAn virAjate // 18 // svarUpadarzanenAyaM, dhyugrAhyaH priyavAMchayA / dhyAtvetthamavatIrNe te, tUrNa vyomnastadaMtike // 19 // anayoH ko'pi lAvaNya-| rasaH sphurati varmaNi / lihyate nayanAbhyAM yaH, kSIyate na ca sarvathA // 20 // dhyAtveti svarNakAreNa, te pRSTe ke yuvaamihii| AvAM hAsAprahAsAkhye, devyAvitthamavocatAm // 21 // yugmam // bhogArtha prArthite tena, te punastaM jajalpatuH / paMcazailAbhidhaM dvIpa-mAgaccherasmadicchayA // 22 // uktveti gatayordevyoH, smarasmero'tha hemakRt / tatprAptyupAyamadhyAsId, dhanaM nirdhanavacciram // 23 // svarNodhamupadIkRtya, svAbhiprAyaM prakAzya ca / caMpAnAthAya tenetthaM, paTahaH samaghoSyata // 24 // nayed yaH paMcazailaM mAM, svarNakoTi labheta saH / zrutvA tacca jaran ko'pi, paTahaM lolupo'spRzat // 25 // tAvat svarNa 1 bhavaH, pra. 2 kAmaH. 3 aGgavAn, 4 svIkaraNIyaH, 5 patIcchayA. 6 muktAphaleSu chAyAyA ( kAntyA )- staralatvamivAntarA / pratibhAti yadaMgeSu, tallAvaNya| mihocyate // lAvaNyameva rasaH, 7 saMbhogArthamityarthaH,-darzanasparzanAdIni, niSevete vilAsi nau / yatrAnuraktAvanyonyaM, saMbhogaH sa udAhRtaH // SRROREOGRAMMERCORDS k-OCOCCCCCORE // 188 // * Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tato lAtvA, svasutebhyaH samayai ca / zrutapUrvI sa tanmArga, yAnapAnamasajjayat // 26 // vAryamANo'pi patyAyai-vRddhena * saha hemakRt / yAnapAtramadhiSThAya, pratasthe'mbudhivartmanA // 27 // AnetraprasaraM viSvaga, jalameva vilokayan / tadA viveda niHzeSa, vizvaM tanmayameva saH // 28 // kiyadraM gate vRddha-stamUce jalaghestaTe / adripAdasamutpannaM, vaTaM sthUlaM vilo-16 ky|| 29 // asyAdhastAd vrajatyasmin , vohitthe tvaM karadvayam / vistArya kapivat sadyo, vilageratra pAdape // 30 // anAyAsyati bhoraMDA-stripadAH pNcshailtH| supteSu teSu kasyApi, caraNe madhyavartini // 31 // vilagya dRDhamuSTyA tvaM, tiSThenizceSTavannizi / neSyaMti paMcazailaM tvA-muDDInAH prAtareva te // 32 // yugmam // kariSyase na cedevaM, tarhi maMkSu vinaMkSyasi / mahAvartItare yAnaM, yatpatiSyatyataH param // 33 // cakre kumAranaMdI tat, te ca bhAraMDapakSiNaH / ninyire paMcazailaM drA-ho buddhivijUMbhitam // 34 // tatra hAsAprahAse te, dRSTvA divyaM ca vaibhavam / pramodaMgrahilaH so'bhUt, svaH prAgutpannadevavat // 35 // tatsAhasena vismere, prItyA devyo tmuuctuH| bhadrAnena tavAMgena, nA''vAM bhogye ghaTAvahe // 36 // cikAmayiSase nau cet, tadA vahnayAdimRtyunA / paMcazailAdhipo bhUtvA, samAgaccha tvamutsukaH // 37 // zrutvA | tat svarNakRt proce, jajJe'haM yuvayoH kRte / jaDAtmevobhayabhraSTo, daivasyAho vivaligatam // 38 // tato hAsAgrahAsAbhyAM,13 nimajya karuNANeve / utpAkhya bAlavaccaMpA-vane'mucyata hemakRt // 39 // gato'sIti pRSTaH sa-nuktvA svaM caritaMTa 1 pravahaNe. 2 bhAruDAH-pra. 3 bhAruMDa0, pra, ekodarAH pRthagagrIvA, anyonyaphalabhakSiNaH / asaMhatA ( amilitA manasA ) vinazyanti, bhAraMDA iva pakSiNaH | // 1 // paMcataMtram. 4 harSonmattaH (harSaghelo). 5 kharga. 6 kAmayitumicchasi. 7 AvAm. SHOSHIRISHA RAISISTA Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A kumAra jane / sa kAmAtaH samArebhe, martu devyarthamagninA // 40 // taj jJAtvA nAgilo mitra-mUce taM kiM tanoSyadaH? / ajJApAlaca. 18 namaraNaM naiva-mucitaM sudhiyastava // 41 // bhogamAtrakRte kasmAt, tvaM hArayasi martyatAm / bhave bhave'pi yad bhogA, maya bhUyaM kvacit punH||42|| bhogArthamapi nirmAhi, dharma svarmaNivaibhavam / arthakAmau yathAkAma, dattvA datte'pi yaH zivam // 189 // P // 43 // kiMca striyAM yathA rAgaH, syAccet puNyazriyAM tathA / tadA tava bhavedeva, sA muktirapi kAmukI // 44 // eka eva dhruvaM rAgaH, shubhaashubhtyaa''shritH| sadyaH saMpadyate hetuH, zivasya ca bhavasya ca // 45 // suhRdA bodhito'pyevaM, hemakRt sa nidAnataH / iMginImaraNaM kRtvA, paMcazailAdhipo'jani // 46 // vidyunmAlIti so'pyAkhyAM, vahastAbhyAM sahAnizam / reme hAsApahAsAbhyA, kRtakRtya ivoccakaiH // 47 // mitrasya tAdRgmaraNA-nAmilo'pi viraktadhIH / zritvA''hataM vrataM kalpe, dvAdaze tridazo'bhavat // 48 // / atha naMdIzvare yAtrAM, katu devAH pratasthire / hAsAprahAse cAbhUtAM, gAtuM tacchAsanAt purH||49|| vidyunmAlI patistAbhyAM, preritaH parTahagrahe / rupA mamApi kiM kazci-dAjJAdAyItyavocata // 50 // tataH sa roSahuMkAra-bhAriNo'syAlagad gale / AbhiyogAkhyaduSkarmo-dayena paTahaH svayam // 51 // gharaTTamiva taM lagnaM, dUrIkartu nijAd galAt / sa hINo|'pyazakanneva, ghiga dhigduSkarmaceSTitam // 52 // karmedamantra jAtAnA-mevaM paTahavAdane / apAM lusvA tadIzenaM, vAdayan manuSyatvam. 1 dharmalakSmyAm. 3 nidAnayuktam agnyAdisAdhanena maraNam. 4 paTahAdAne. 5 kopana. 6 huMkAra:-hu~mityavyaktasya pratiSedhasUcakazabdasyoccAraNa roSAt taM vibharti ityevaM pIlastasya.. devaH 8 lagnitaH kAryam. lakkA . GLASHUSHUSHUSHA COCCALCCAUCRACC // 19 // Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ purato bhava // 56 // itvaM praboSitaH strIbhyAM, sa surazcakRvAMstathA / karmaNAM durvipAko hi, durnivaaro'bdhipuurvt||54|| yugmam // sa nAgilAtmA devo'pi, vrajana devaiH sahAdhvani / dRSTvA tamAnakadhara, mitraM jJAnena buddhavAn // 55 // vaktuM pArthasthite tasmi-stattejo bhAnubiMbavat / akSamo vIkSituM harabhyAM, vidyunmAlI palAyata // 56 // mAyAmayamivAtmIyaM, maho hatvA sa nirjrH| paMcazailAdhipaM proce, pazya ko'haM purastava // 57 // sa taM vispaSTamAcaSTa, zakrasAmAniko hai mahAn / kazcit tvaM vartase devaH, paraM nAmAdi vedmina // 58 // sa khaM nAgilarUpaM tad, vidhAyovAca pazya bhoH| ahaM PAte prAkanaM mitraM, kiM mAM paricinoSi na ? // 59 // mayA tvaM vArito'pyagni-maraNena nidAnataH / IdRgviDaMbanApAtraM, pNcshailaadhipo'bhvH||60|| ahaM tvahaddharmajJa-stardupajJavrataM shritH| vipadya tridsho'bhuuv-miidgvibhvbhaasurH||6|| varaM kRSNAhinA daSTo, na tu kAmAhinA jnH| pUrvo hi karhicit sAdhyo, bhavennaivAparaH punH||12|| smaro'pasmAra evAyamasAdhyo bhiSajAmapi / yo vaikalyaM vidhAyAnte, nRNAM harati jIvitam // 63 // zrutvA tadanuzayyoccai-vidyunmAlI |tamAlapat / sakhe ! prasadya mAM zAdhi, vidadhAmyadhunA kimu // 64 ||s smAha zrImahAvIro, gRhivepo gRhe'dhunA / bhUtvA | yatIva bhAvena, kAyotsargeNa tiSThati // 65 // divyAM tammUrtimAdhAya, zraddhAloH kasyacit kare / arthArthamarpayestena, yathA te syAt puraHzubham // 66 // (yataH) 1 paTaidharam 2 parA Ayata ay gatau. 3 tejaH. 4 arhatkathitavratam. 5 roga vizeSaH.6 pazcAttApaM kRtvA. 7 tanavAnyadhunA kimu !, pra. 8 gRhItvA (kRtvA). CRECECARRORE Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca. // 19 // ratnASTApadarUpyavidrumazilAzrIkhaMDarIyAdibhi-mUrti sphUrtimayIM vidhApayati yaH zraddhAbharAdarhatAm / tesmAnnazyati bhIrukeva kugatiH snigdheva saMsevate, zakrazrIrvaziteva muktiramaNI tatsaMgamaM vAMchati // 67 // (zArdUlavikrIDitaM vRttam ) vidyunmAlI taduktaM tat, svIkRtya zubhamArgavat / yAtrAyAM paripUrNAyAM, calitaH svagRhaM prati // 68 // nirIkSya kSatriyakuMDa-grAme'smAn pratimAMjuSaH / lAtvA ca himavacchaila-taTAd gozIrSacaMdanam // 69 // asmanmUrti yathAdRSTAM, kRtvA 'tyadbhutabhUSaNAm / cikSepa saMpuTe zeSa-zrIkhaMDaparinirmite // 70 // tribhirvizeSakam // lAtvA samut samudnaM taM, vyomnA gacchan dadarza saH / abdhI bhramaMtaM SaNmAsI, potamutpAtavAyunA // 71 // iMdrajAlavadutpAtaM, taM saMhRtya sa nirjaraH / sAMyAtrikakare dasvA, samudgamidamUcivAn // 72 // atrAsti pratimA divyA, gRhItvanAM svakozavat / siMdhusauvIradezasthaM, gacchevItabhayaM puram // 73 // sthitvA tvaM zrIpathe tatra, kurvIthAzceti ghoSaNAm / gRhyatAM gRhyatAM devA-dhidevapratimAM janAH! // 74 // tatastasmin gate deve, sa vaNika tatprabhAvataH / sukhaM tatpuramAsAdya, tathaiva vidadhe'khilam // 75 // tatra tAM ghoSaNAM zrutvA, nRpaH svayamudAyanaH / tasvibhaktaH saMprApto, viprAdyA api bhuurishH||76 // smAraM smAraM smaradveSi-padmayonija4 nArdanAn / tIbradhAraiH kuThAraste, bibhidustaM samudgakam // 77 // kaThorA apyabhajyaMta, vAk tasminnazmanIva te"|n cAsau bibhide kiMcit , kvacid vajramiva svayam // 78 // garjatastatra ye prAptAH, saprabhAvA dvijAdayaH / pradoSAM iva te 1 suvarNa0.2 pASANa0.3 riryA pra, rirI-dhAtu vizeSaH (pIttala yA kalAI ). 4 dIptimayIm. 5 puruSAt. 6 valitaH, pra. 7 kAyotsargabhAjaH. peTAyAm 9 saharSaH. potena vANijya kArakaH-sAMyAtrika ityamaraH 10 tApasabhaktaH. 11 zaMkarabrahmaviSNUna. 12 kuThArAH. 13 duSTA iva-prakRSTadoSayuktA iva. // 19 // Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUvan , gvlshyaamlaannaaH||79|| nRpe tathaiva tatrasthe, jAte ca dinayauvane / didRkSuriva taccitraM, vyomamadhyaM zrito raviH // 8||raajnyo vijJAya velA'ti-krama bhuktau prbhaavtii| tadA''hAnAya dAsI svA-mAdideza priyaMvadAm // 8 // tatkautukanirIkSArtha, rAjJA''jJaptA taiyA drutam / prabhAvatyapi tatrAgAt , sarvamUce priyazca tat // 82 // tacchrutvA sA'vadad II devA-dhidevA neshvraadyH| kiMtvahan devdeveNdr-vRNdvNdypdtvtH||8|| tadavazyaM bhavitrIha, prtimaahocitaa''htii| ata eva vyanattyeSA, na svmiishaadisNsmRteH|| 84 // tadahaM vyaMjayiSyAmi, mUrti jainImimAmiti / uktvA'rcayat samud sA, cNdnprsevaadibhiH||85|| uccairUce ca deveSu, tvaM mukhyo'si jagatpate ! / graheSu padminInAthA-daparaH pravaraH kimu // 86 // yadyahaM tava dharme'smi, sulsevaanuraaginnii| tadA prasadya me dehi, nidhivannijadarzanam // 87 // evaM tadga|ditairvAkya-rbhAnavIyaiH karairiva / bhavati sma samadro'sau. vyAkozaH pdmkoshvt||8|| amlAnamAlyayuga dIpA-laMkArA tatra sA''haMtI / pratimA prakaTA jajJe, lakSmIH kSIrodadhau yathA // 89 // tadA''rhatamatasyA sIt, prabhAvatyA prbhaavnaa| yathA kumudakhaMDasya, kaumudyA'tipraphullatA // 9 // tAhakprabhAvasaurabhya, dRSTA jainamatAMbuje / udAyanaH kSitipati-ranvarajyad dvirephavat // 91 // taM potavaNija samyak, satkRtyAtmIyabaMdhuvat / utsavena gRhe'naiSIt, pratimAM tAM prabhAvatI // 92 // 6 nakkakaka 1 mahiSa0. 2 dAsyA, tadA, pra. 3 devAnAM devendrANAM ca vRndaivadyau padau yasya sa tasya bhAvastasmAt. * pUjocitA-pUjanIyA ityarthaH 4 AtmAnam. 5 prasavaH-puSpam. 6 vyAgataH kozAt-praphullaH-vikakhara-udghaTita ityarthaH- 7 unnatiH, Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 191 // SCADDARSHANIKAMGANGA samanvAnA hRdi tAM sAkSAt, paramAtmamayImiva / aMtaraMtaHpuraM nyasya, pUjayAmAsa cA''darAt // 93 // tasyAH puraH svara- sarga.9 grAma-mUrcchanAdyatibaMdhuram / upavINayati prItyA, svayaM patyAvudAyane // 94 // zIrSAdibhAvasubhagaM, sacatuHSaSTihastakam / dvAtriMzadaMgahAraM ca, zatASTakaraNAMcitam // 95 // resAdyanuguNaM lAsya-tAMDavAbhyAM vidhA kRtam / devIva vidaghe nRtyamadya(mADhya)bhaktiH prabhAvatI // 96 // tribhirvizeSakam // evaM tatpratimApUjA-dhyAnanAvyAdikarmabhiH / puNyaM koze nyadhAd rAjJI, vivekasya phalaM hyadaH // 97 // kadAcana prabhAvatyAM, nRtyaMtyAM pratimAgrataH / gAyanudAyano mUDha, iva caskhAla taaltH||98|| tato jAte rasacchede, priyA preyAMsamUcuSI / nidrAloriva keyaM te, svAminnanavadhAnatA // 99 // sa proce|'navadhAnatvaM, na me kiMtu priye ! tava / nRtyaMtyA varma niHzIrSa, vIkSya zUnya ivAbhavam // 10 // atispaSTamariSTaM tanmatvA rAjJI vizeSataH / dharmadhyAnaM vyadhAt taddhi, zokApanudamAdimam // 101 // pUjAkSaNe'nyadA dAsyA''-nItaM dhautAzukadayam / dRSTidhAmtyA'ruNaM dRSTvA, ruSTA sA''caSTa tAmiti // 102 // rere dAsi ! tvamAneSThA, mAMjiSTe vasane kimu / sA'vocad devi ! pazyaite, himAMzudyutinirmale // 103 // tataste vizade vIkSya, pUrvotpannena tena ca / dunimittena sA rAjJI, mene'lpAyuSvamAtmanaH // 104 // viSAnebhya ivAtyuccai-viSayebhyo virajya ca / pArthivaM prArthavAMcakre, cAritrArtha | cha kharAdImA lakSaNAni paMcatriMzattame patre vilokanIyAni. 1 vINayA upagAyati iti upavINavati, upavINayatIti upavINayan tasmin sati. 2 kriyaa-cessttaa-4||191|| P3 aMgavikSepam , aMgulyAdivinyAsamaidena nRtyam. 4 nRtyavAditragItAmAM, prayogavazabhedinAm / saMsthAnaM tADanaM roSaH, karaNAni pracakSate, 1 // rAjakaMdarpoktatAlavyava sthApakanADanAvizeSAH karaNAni. 5 bhaktirasabhedAnusAri. 6 vya-pra. 7 kUrpAso'vivakSitaH, 8 rAzA niHzIrSavarmadarzanena. 9 dhautAzukayoH raktatvadarzanena. Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punaH punH|| 105 // Agatya samaye svargAda, dharma mAM prtibodhyeH| iti vAgbaMdhAtatya, so'numene vratAya taam||106|| tataH prabhAvatI zritvA, zrAmaNyaM gurusannidhau / tapodhanena saudharme, devebhUyamupArjayat // 107 // pratimAM tAM ca zuddhAMta:6 sthAyinI rAnidezataH / kunikA devadattAkhyA, dAsI nityamapUjat // 108 // atha prabhAvatIdevo, vijJAtaprAgbhavo divH| etya klezena samyaktve'-sthApayat tamudAyanam // 109 // Arabhya tadinaM vizva-janIne jinazAsane / majjA(mahA)jaina ivoddAma-bhAvano'jani bhUmibhuk // 110 // | itazca kazcid gAmdhAra-mAmA gaandhaardeshbhuuH| zrAddhaH zAzvatacaityAni, naMtuM vaitADhyamabhyagAt // 111 // tanmUle Msa sthito gaMtu-mupariSTAdazaknuvan / ArarAdhopavAsaistAM, ghanaiH zAsanadevatAm // 112 // pUrayitvepsitaM tasya, dattvA cASTottara zatam / gulikAH kAmadA devI, taM tatraivAmucat punH|| 113 // devAdhidevamUrti tAM, maMtuM bItabhayasthitAm / dhyAtvA tAM gulikAM nyAsthad, gAndhAraH svamukhAMbuje // 114 // tadaiva tatprabhAveNa, sa vItabhayamabhyagAt / kunAdvAreNa * tAM mUrti, namazcake ca bhktitH||115 // ambedhuH kaSTito gAtre, gAndhArastaM ca kujikA / sAdharmikAtivAtsalyA dacikitsat svayAmiSat // 116 // sa jJAtvA mRtyumAsannaM, prabhAvoktipurassaram / vitIrya gulikAH kunA-kare vratama zizriyat // 117 // kunikA'tha kurUpA sA, dhyAtvA svasya surUpatAm / vakagulikAkSepAd, devIvA'jani divyaruk // 118 // tayA gulikayA kAye, suvarNAbhA babhUva yat / suvarNaguliketyuktA, tataH sA sklaijnaiH||119 // yogyapriya 1 vAcA baMdhanaM kRtvA. 2 devatvam. 3 ditaH, pra. 4 kaI sAtaM yasya sa kaSTitaH-gAtre kaSTitaH saMjAtaH.5 khabhaginIvat . CANCY to gulikAM nyAsthan, gAnA // anyeyuH kaSTito gAtra, saram / vitIrya gulikAH jAni divyaruk Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca. // 192 // SOSIOS LOSSESSES tamAbhAvAda, rUpaM mama vRtheti sA / aparAM gulikAM nyasya, mukhe ciMtitavatyadaH // 120 // ayaM nRpaH pitRprAyaH, pare tvasya padAtayaH / tad bhUyAnme priyazcaMDa-pradyoto mAlavezvaraH // 121 // idaM taciMtitaM kartu, tadA zAsanadevatA / purastAnmAlavezasya, tadrUpaM suSThu tuSTuve // 122 // tadarthanArtha sadyo'pi, pradyoto dUtamAdizat / sA'pi prArthayamAnaM taM, samAnamidamabravIt // 123 // adRSTapUrva taM naiva, vRNomItyAnayAtra tam / tat taduktaM svanAthAya, dUto'pi pratyepIpadat // 124 // nAmnA gatyA'pi cAruhyA-nilavegaM mataMgajaim / pradyotastatra nizyAgA-daho madanazAsanam // 125 // dvayorapi mithaHpremNi, pravRtte rUpavIkSaNAt / sa tAmUce cakorAkSi!, samehi nagaraM mama // 126 // sA'bravIt pratimA jainI, jIvAturmama vidyate / tAM vinA'haM na jIvAmi, kSaNaM yAmi ca na kvacit // 127 // tadetasyAH praticchaMdaM, tvaM vidhApya samAnaya / yathA tAmatra vinyasya, lAtvA cainAmupaimyaham // 128 // dRSTvA tatpratimArUpaM, sthitvA tAM rajanI ca sH| prAtaryayAvujayinI, siddhavanmAlavAdhipaH // 129 // saccaMdanena nirmApya, pratimAM tAdRzIM navAm / sa pratiSThApayAmAsa, || kapilena maharSiNA // 130 // alaMkRtArcitAM kRtvA, kare tAM pratimAM nRpaH / AruhyAnilavegebhaM, punarUtabhayaM yayauda // 131 // vyazroNayacca dAsyai tAM, sA'pyAdAya purAtanIm / pratimAM tatra muktvA ca, navAM prApa nRpAMtikam // 132 // tatastatsahitAM kubjA-mAropya nRpatirdvipe / spaMdenAtisamIreNa, prapede nijamAspadam // 133 // atha tau viSayAsaktI, tAmArtha vitrtuH| bhAyalasvAmivaNije, vidizAnagarIjuSe // 134 // vaNijastasya sadana1 mAnena sahitaM, satkArapUrvam. 2 luG, pratyapAdayat , laG . 3 mataMgajaM-hastinam, 4 pratibiMbam. 5 adAt. 6 spaMdena-gamanena. // 192 // Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAyinI pratimA ca sA / bhUrikAlAtyaye mithyA-dRgbhirguptA'rcayiSyate // 135 // bahiH pratikRtistasyAH, sthApayitvA |ca tairjddaiH| bhAyalasvAmisaMjJo'ya-mAditya iti vakSyate // 136 // loko'pyaho taduktaM tat, satyamityavadhArayan / di tAmArciSyati kasko hi, dhUrtadaMbho na ja'bhate ? // 137 // / atha vItabhayasvAmI, kRtsnaanaadikkriyH| devatA''yatanaM prAta-ryayau pUjAcikIH svayam // 138 // dRSTvA'gre pratimA mlAna-mAlyAM sa dhyAtavAn hRdi / neyaM devamayI saiva, kA'pyapUrveti me mtiH|| 139 // pratikSaNaM navAnIva, yat tatpu| pANi karhicit / na mlAyati sma dAsI ca, sA'tra nAsti tadarcikA // 140 // zrutaM cAdya niSAdibhyo, nirmadA daMtino'bhavan / AgAdanilavego'tra, tannUnaM gNdhsiNdhurH|| 141 // jAne'trAnilavegastho, mAlavendro'bhyupetya sH| gRhAdapyaharad rAtrI, pratimA kujikAmapi // 142 // tataH sa kopaduSprekSo, dvAdazAkSa iva svayam / pratasthe saha sainyena, pradyota|vijighRkSayA // 143 // kirITino nRpAH senA-yutAste daza taM shritaaH| yathA grevApagApUrNA, gaMgAvAhAH payonidhim | // 144 // atha tatsainikAH prApya, nirjalA jaMgalAvanim / mRgA ivApatan vAri-bhrAMtyA meNrumriicikaaH||145 // itastato bhramaMtaste, tRzaSyadgalatAlavaH / eka vimucya netrAMbho. nAnyadaMbho nyabhAlayan // 146 // tadodAyanabhUpena, daprabhAvatyamaraH smRtH| tripuSkarANi pAnIye-retya svrgaadpuupurt||147|| pAyaM pAyaM payaHpUraM, pIyUSamiva sainikaaH| ujjIvaMti 1mibhyAgbhiruktam. 2 devasvarUpA-devapratimA. 3 kArtikeyaH. 4 vigrahItumicchayA. 5 parvatanadIpUrNA gaMgApravAhAH. * viziSTavAcakapadAnAM vizeSaNavAcaka| padapRthagupAdAne sati vizeSyamAtraparatvam.6jAMgalAvanim, pra. 7 dvitIyAbahuvacanam. 8 tritaTAkA.9 pIvA pItvA jalasamUham. CACHAR ku.pA-ba.33 Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra sage. pAlaca0 // 193 // ALMAGESSANSAR sma tatkAlaM, kAlenA''kalitA api // 148||jiivitaa jalapAmena; jIdhanIyaM tathA'mRtam / nAmadvayaM tadA tasya, sArthaka menire janAH // 149 // anIke susthite jAte, tataH prasthAya pArthivaH / prayANaistvarayA klRpta-jaMgAmojayinI purIm // 150 // tatra vItabhayezasya, pradyotayaH ca duuttH| rathamAruhya yodhavya-mityanAthata sNgrH|| 151 / / sAMyA| mikaM rathaM zritvA'-mimAna ica mUrtimAn / udAyanaH karA''kRSTa-pastasthau raNasthale // 152 // rathAjayyamathA's4 dhyAya, taM tyktrthsNgrH| gaMdhastaMberamArUDhaH, pradyoto'pyAyayau yudham // 153 / vIkSya vItabhayasvAmI, taM tathA kupi to'vadat / rere tvamIhakprauDho'pi, kimbhuurdhssttsNgrH||154|| rathamAruhya yotkhejana-mityudIrya svayaM purA / idAnImanyathA''gacchan , svajane'pi na lajase // 155 // yadvA'gyagRhamAvizya, mUrti dAsI kacauraSat / harannAlajathAstvaM ced, vAglopAlajase katham ? // 156 // jIvitArthI hiyA sAdhaM, saMdhAM yadyapyathAH / tathApi marakaronmukta-na jIvi-18 dhyasi maargnnaiH|| 157 // tato'tibhramayan vegAt, kuMbhakRccakravad ratham / udAyamo'bhyadhAviSTa, vadhAya svavirodhinaH // 158 // yogapadyena haMtuM taM, saradhyarathasArathim / pradyoto'pi nijaM gaMdha-siMdhuraM krudhamairirat // 159 // rathasya dhamatastasya, grahaNArtha yathA yathA / baMbhramIti sma pRSThasthA, saroSo vairivAraNaH // 160 // tathA tathA tIkSNamukhaiH, gaarddhpkssrudaaynH| tasya pAdatalAmyuccai-vivyAdha vyaadhvnmuhuH||161|| tacchA~yakakSataiH pAdai-zcaturbhirapi sa dvipaH / UrdU sthAtumanIzaH sa-napatat paMguvad raNe // 162 // pAtayitvA tataH kuMbhi-kuMbhAd vItabhayaprabhuH / pradyotaM jagRhe baTTA, mUrta jayamivA 1 mRtyunA. * jalapAnena-jIvitAH janAH. 2 pratijJA. 3 gaMdhahastinam. 4 prerayat. 5 vairihastI. 6 zaraiH. 7 tatsAyaka. pra. Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CCTRICAR tmnH|| 163 // dAsIpatiriti vyaktai-vaNestasyAlikasthale / aMka ca racayAmAsa, svIyakIrtiprazastivat // 164 // pradyotokkyA parijJAya, pratimAM vidizAsthitAm / tAM purI jagmivAn bhuubhR-maalveNdrsmnvitH|| 165 // tena tatrA-15 mitvoccaiH, pratimA cAlitA'pi sA / na cacAla nijasthAnA-dacalevAcalasthitiH // 166 // vizeSAt punarabhyarcya, jgaadaivmudaaynH| prabho ! kiM me'bhavad bhAgyaM, bhaMguraM naiSi yad gRham // 167 // jagau tanmUrtyadhiSThAtA, mA zocIstvaM puraM tava / bhaviSyati sthalaM dhUlI-vRdhyA naiSyAmyahaM ttH|| 168 // tadAdezena tenAsau, nRpatiH svapuraM prati / nyavartiSTa | karabhraSTa-ciMtAmaNiriva vythii||169|| amuSya gacchato mArge, pusphora jldaagmH| ujjIvayana jagallokaM, svodayena mahAniva ||17||ete ghaTIpraharaRkSaravIMducAraiH, sarve'pi yadyapi smaaRtvHsphurNti| bhUyAMstathApi mahimA'sya ghanAgamasya, yenocchusaM-| tyakhilaviSTapajIvitAni // 171 // (vasaMtatilakA) saudAminI muhurtIprAM, sphArayan zuzubhe ghnH| haMtuM svavairiNaM grISma, 6 kRpANI nartayanniva // 172 // spardhayeva tadA megha-mAlA niSpatiko api / nIrairanaizca siSicuH, kSoNIpIThamuro'pi car3ha // 173 // tato vizvaksamAlokya, payaHpUramayIM mahIm / skaMdhAvAraM nivezyA'sthA-nRpastatraiva kutracit // 174||jlaat trAtuM rajovaprAn , kRtvA daza nRpAH sthitAH / puraM darzapuraM nAmnA'-bhavat tacchibiraM ttH|| 175 // pradyotaM bhojanA-18 | yaistaM, nRpaH samyagamodayat / ahite'pi hi naucityaM, saMto muMcaMti jAtucit // 176 // prabhAvatIdiviSadA, jJApitaH 1bhAlasthale. 2cihnam. 3vidizAnagarIsthitAm. pRthvIva. 5(prAdurbabhUva ciceSTe vA). pusphere. pra.6mahApuruSa iva. zaraddhemantaziziravasantaprISmavarSAH AzvinAdimAsakrameNa dvidvimAsapramANAH. 8jIvanAni. 9vistArayan 10 meghaH.11laghukhanam. 12pati rahitA strI-virahiNI. 13azrubhiH. 14 maMdasora' iti nAmanagaraM mAlavadezastham RECECA CHORSCIENCE Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .. kumAra .+4 pAlaca0 // 194 // % A CONGRESCOCONUAROO zAparva vArSikam / udAyano'tizraddhAlu-rupavAsaM vitenivAn // 177 // tadA pradyotamaprAkSIt , sUpakRd bhokSyase'dya kim / tannizamya bhayA''krAMta-svAMtaH so'pi vimRSTavAn // 178 // apRSTapUrvI yadayaM, mAmetat paripRcchati / girA'nayopahAsinyA, tannUnaM nA'dya me zivam // 179 // ko heturadya prazne'smin !, pRSTastenAtha sUpakRt / Uce pyuussnnaaprv-nnysminaatho'styupossitH||180|| nRpayogyAM rasavatI, tvatkRte karavANi kAm / iti tvAM pRSTavAneta-chrutvA so'pi zaTho'vadat // 181 tvayA'haM sAdhu parveda, jJApitaH pitarau ytH| zrAddhau mamA'pi tenA''stA-mupavAso'dya puNyakRt // 182 // |bhaktakRt tadabhASiSTa, nijanAthAya tatkSaNam / so'pyAkhyad dhUrtarAjo'yaM, samyag jAnAti mAyitAm // 183 // mAyI javA'stvapamAyo vA, nAsmin vaMdisthite mama / parvedaM jAyate dhamya-miti taM muktvaannpH||184 // kSamayitvA ca taM samyak, tasya bhAlAMkaguptaye / paTTabaMdhanamAdhatta, vivekaH ko'pyaho satAm // 185 / / tatmabhRtyabhavat paTTa-baMdho maulau mahIbhRtAm / tatpUrva te dadhustatra, maMDanaM mukuTa punH|| 186 // yAte ghanaRtau tasmi-naizvaryApaNapUrvakam / preSya pradyokA tamAtmIyaM, sthaanmaapdudaaynH||187 // puraM dazapuraM tacca, lokarADhyaM bhaviSNubhiH / tathaiva paprathe pRthvyAM, sthAnaM hi syA nmahatkRtam // 188 // __ athodAyanabhUjAni-mahad duHkhaM dadhau hRdi / devAdhidevapratimAM, vinA lakSmImivAdhanaH // 189 // dadhyo ca hA mamAbhAgya-mudaz2urbhata kIdRzam / yena vezmAMtarasthApi, gateyaM kAmadhenuvat // 19 // taM tathA du:khina 1sUpakRt. 2 dhUrtaziromaNiH. 3 kArAsthite. 4 dharmayuktaM dharmaprApyaM vA. 5 gopanAya. 6 akarota. . mastake. 8 prasiddhi prApa. 9 aceSTata. C 194 // +Talk Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AAAAAICROSOS prekSya, snehAdetya triviSTapAt / svasthayAmAsivAnevaM, prabhAvatyamarastadA // 191 // nRpa! ceklizyase kasmA-ditthaM tatpratimAkRte / kalpavallIva nAlpiSTha-rbhAgyaiH sA labhyate ytH|| 192 // jIvaMtasvAmino yA'sti, pratimA tvadgRhe nvaa| sA'pi nissImamAhAtmyAt , tIrthaprAyaiva budhyatAm // 193 // yat pratiSThAvizeSeNa, pratimA syAt prabhAvabhUH / pratyaSThAcca svayamimAM, kevalI kapilo muniH|| 194 // tevadeveyamapyA , pratimA bhavatA'nizam / cAritramapi ca grAhya-mAtmaH nInaM yathAkSaNam // 195 // udIyeti gate tasmin , deve vItabhayaprabhuH / tAmapyArAdhayAmAsa, vaasnaavaasitaashy4|| 196 // puNyalakSmIlatAkaMda, sadhyAnamidamAdadhe / stutyAste viSayA yasmin , zrIvIrastiSThati svayam // 197 // vivi kAste namasyaMti, ye taM tIrthamivAnvaham / kRtArthAste nRpAstasmAda, ye zrayaMti vratazriyam // 198 // pRthivIM pAvayan |pAdai-bhaMgavAn bhAnumAniva / yadyati tadA dhvasta-tamAH sAdhupathaM zraye // 199 // imaM tadAzayaM matvA, tatpravrAjanakAmyayA / caMpAnagayoH prasthAya, vayamAyAma tatpuram // 20 // udAyano mudA bhuMgI-bhUyA'smatpadapaMkaje / kaNehatya papAveva-mupadezamayaM rasam // 201 // yayA'yaM kSetrajJaH parihatapathaM vADmanasayo-zcidAnaMdaM viMdatyanupamasukhA''zleSasubhagam / virakte raktAM tAmamilaSasi cenmuktiramaNI?, tadA tvaM tatImiva kuru kare sarvaviratim // 202 // (zikhariNI) saMti dAnAdayo dharmAH, paraM bhogAdihetavaH / muktidAne tvalaMbhUSNu-vratazrIreva kevalam // 203 // tataH sa atizayena khidyase. 2 tvayA-itizeSaH. 3 yasmAt. 4 pUrvapratimAmiva. 5 yathAvasaraM-yogyAvasare ityarthaH, 6 saMdhyAna pra. 7 dezAH. 8 vivekinaH | zraddhApratighAtaM kRtvA-tRptiM yAvadityarthaH. 10 muktyA. 11 jIvaH. 12 nipAtanAda vAcanasazabdo'kArAnto dvivacanAntaH. 13 AdinA khargAdigrahaH, CLARK Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 195 // zrutaMcAritra - kalpadrumaphalo nRpaH / tasminnatyutsuko jajJe, bubhukSuriva bhojane // 204 // dAtuM na yuktaM putrasya, rAjyaM tatpApabhArataH / yadayaM bhavapAthodhau, potavanmaMkSu makSyati // 205 // rAjyaM dattvA mayA'yaM cet, kSipyate narakAvanau / tadA maiDraMkaratvaM me pituH svAt kIdRzaM sute // 206 // iti dhyAtvA nije rAjye, yaoNmeyaM nyasya kezinam / dattvA ca zAsane'nalpAn grAmAMstatpratimA'rcane // 207 // udAyanaH saputro'pi nRpakezikRtotsavaH / asmatto vratamAdadre, bIjaM mokSataroriva // 208 // caturbhiH kalApakam // SaSThamukhyaistapaH kaSTe - vratAhAdapi sa vratI / lagnaH zoSayituM karma -- paMkaM ravirivAMzubhiH // 209 // so'yamIdRkcaritra zrI - lIlApAtramudAyanaH / rAjarSizvaramo'smAbhiH zrIzreNikasusaucyata // 210 // zrutveti dRSTaH papraccha, punaH zreNikanaMdanaH / rAjarSerasya kiM bhAvi 1, purastAd bhagavan ! vada // 211 // jineMdrastaM jagau tasya, muneH pAlayato vratam / bhavitA vyAdhitasyeva, vyAdhiH kadazanairmahAn // 212 // svadehe'pi nirI hatvA - cikitsitamanicchataH / tasyAgre vakSyate vaidya - dadhi bhuMkSva gadApaham // 293 // ativyAdhikSataM vIkSya, nijakAyamudAyanaH / gaMtA goSThAspadaM kAMkSan, dadhi prAsukamAtmanaH // 214 // tato'pi viharan yAtA, sa vItabhayapattanam / jJAtvA tadAgamaM kezI, vakSyate ca kumaMtribhiH // 215 // eSa tvanmAtulo'trAgA - nUnaM rAjyajighRkSayA / duzvareNa vratenAti - nirviNNo yadasau hRdi // 216 // purA'yaM vratamAdatta, vairAgyAd dRDhacittavat / tato'dhunA paribhraSTaH, klIvavat sukhamicchati // 217 // vadiSyati tataH kezI, saMpratyevaiSa kiM na hi / rAjyaM nyAsavadAdatte ?, ko lobho me'nyavastuni / 1 kRtazravaNa0. 2 cAritre. 3 mahaM-maMgalam 4 bhAgineyam 5 AjJApatre 6 grahItumicchayA 7 vratataH. 8 kAtaravat. . 9 // 195 // Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 298 // maMtriNaste bhaNiSyaMti, paravastviti mA'bhyadhAH / rAjyametat tavaiveza!, dattaM tvadbhAgyasaMpadA // 219 // kriyaMte yatkRte bhUSai- rakSatrANi dhanAnyapi / tadrAjyaM nijahastasthaM, kaH karkaramivojjhati 1 // 220 // vidan satyaM taduktaM tat, kezI prakSyati tarhyaham / kiM tanve ? te'pi vakSyaMti, viSamasmai vitAraya // 221 // yuktaM | daMdazyate lokA-nakarNaH padmagaH khalu / kutUhalaM sakarNo'pi khalaH sAdhUn dunotyalam // 222 // khalAt kiM kAlakUTo'bhUt, kAlakUTAt khalo'thavA / paraprANaprahANArthaM, yadi mau samavikramau // 223 // kathaM khalaH khalasamo ?, niHsneho malino'pi ca / sa hito hi pazUnAmapyayaM na viduSAmapi // 224 // kayAcit pazupAlyA'tha viSasaMparkitaM dadhi / bitArayiSyate tasmai, rAjyalubdhena kezinA // 225 // prabhAvatIsuro hRtvA tadviSaM vakSyate munim / saviSaM dadhi labdhvA tvaM, mA plosIstadataH param // 226 // dani tyakte tatastasya, vyAdhinA vyApsyate vapuH / chalaM labdhvA prakupyaMti, yav bhUtagar3ha| vidviSaH // 227 // kezinA dApitaM bhUyo, viSaM sA devatA'pi na / hazra pramAdataH so'tha, bhokSyate saviSaM dadhi // 228 // | tato viSormibhirviSvak- sarpannirvyAptavigrahaH / prAyopavezanaM jJAta-prAMtaH sa svIkariSyati // 229 // pAlitAnazano mAsaM, zamAM snAna nIrajaH / labdhvA'nte kevalaM mokSa - lakSmImApsyatyudAyanaH // 230 // jJAtvA prabhAvatIdeva - stadvRttaM korpavihvalaH / sthagayiSyati dhUlIbhiH, sarva vItabhayaM puram // 231 // pratimA sA'pi jIvaMta - svAmino dhUlimaMDalaiH / 1 asmai-munaye viSaM vitAraya-viSadAnaM kAraya. bhRzaM punaH punaH vA dazati. 2 karNahInaH - cakSuHzravAH - ajJAnI. 3 Aryam. 4 nAzAya. 5 loDarthe luG mA bhakSetyarthaH 6 rAjarSiH 7 anazanam. 8 niSkarmA. 9 kopi0 pra. Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -kumAra sthagitA sthAsyati kSoNI-madhye nidhigatarddhivat // 232 // ekaM zayyAtaraM kuMbha-kAraM tasya muneH surH| nItvA pAlaca. |vItabhayasthAnAt , siNapallIM mahApurIm // 233 // tannAmnA nagaraM navyaM, kuMbhakAretisaMjJitam / kariSyatyahaha sneho, nissImo dhusadAmapi // 234 // yugmam // punarapyabhayAmAtyaH, pRSTavAn paramezvaram / pratimA sA''hatI karhi, // 196 // bhAvinI prakaTA''diza? // 235 // vANyA yojanasarpiNyA, proce dvaimAturo jinaH / asmannirvANato varSe, dvimuni dvIMdusaMmite // 236 // lATagUrjarasaurASTra-sImani svargakhaMDavat / bhaviSyati puraM navyaM, nAmnA'NahillavATatakam // 237 // yugmam // AsatAmapare lokAH, paMjarasthAH shukaadyH| namaskAraM paThiSyaMti, tasminnArhatavezmasu // 238 // pUrayiSyati tatrAha-pratimA rattanirmitAH / zAzvatapratimA''loka-prItiM dhArmikacetasi // 239 // ADhyA vidagdhA dharmajJAH, puruSarSAMyuSajIvitAH / lokAstatra nivatsyaMti, suSamAkAlajA iva // 240 // prativeIma sapatnI svAM, vIkSya lakSmI vijRmiNIm / asUyayeva lokebhya-stebhyo yAsyati niHsvatA // 241 // tato'smanmuktito varSe, nNvssddrsbhuumite| caulukyavaMzasadrana-mUlarAjanRpAnvayI // 242 // dayAdAkSiNyanaipuNya-zauMDIryAdiguNakabhUH / zrImAn kumArapAlAkhyo, bhavitA tatra bhUpatiH // 243 // yugmam // sa dAnadharmayuddhaka-vIrabhAvavibhAvanaiH / karNadharmasutazveta-hayAnanukariSyati 51 // 196 // M // 244 // AsvadhunIviMdhyazaila-payodhizakamaMDalam / pUrvAdyAsu caturdikSa, kramAt kSoNI sa jeSyati // 245 // trayANAM 1 dvayoH-mAtrorapatyaM pumAn dvaimAturaH. 2 vIrasaM0 1272,-vikramasaM0 8.1. 3 aNahillapattane. 4 dIrghAyuSmaMtaH. 5 caturthArakajA iva. 6 pratigRham. 7 vIrasaM0 1669-vikramasaM. 1199. 8 naM, pra. 9 anukUlatA-dAkSiNyam. 10 karNayudhiSThirArjunAn anusariSyati. 11 turuska (turkastAna ) paryantam. AASASARAS* Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RECARRIGANGANAGAR puruSArthAnAM, sAdhakatvAt sa bhuuptiH| asubhyo'pi vasubhyo'pi, sukRtaM bahu maMsyate // 246 // so'nyadA vajrazAkhAyAM, caMcaccaMdrakulodbhavam / hemacaMdrAbhidhaM sUriM, dRSTvA prItimupe(pai)Syati // 247 // namaskRtya ca taM tasya, vakravAgdevatoditam / saMzroSyatyAhataM dharma, kekIva ghanagarjitam // 248 // tattvaM jJAtvA sa caulukyaH, zri(zre)yorAzimivAtmanaH / samyaktvapUrvakaM zrAddha-dharmamUrIkariSyati // 249 // madyAdivyasanadhvaMsAt , sa nivezya dayAM bhuvi / muktvA ca rudatIvittaM, vihArAn kArayiSyati // 250 // ekadA vAcyamAne'sma-caritre svagurormukhAt / pratimAM dhUliguptAM tAM, caulukyo nizamiSyati // 251 // tataH sa khAnayitvA''ptaH, sthalaM vItabhayasya tat / AnAyya ca svasadane, ciraM tAmarcayiSyati || // 252 // iti zrIvIracaritAdu, vinizamya gurUttamAt / harSodaMcitaromAMca-zcaulukyo hRdyaciMtayat // 253 // ahameveha dhanyo'smi, zlAghyajanmA'hameva ca / ahamevAsmyagaNyAnAM, puNyAnAmekamAspadam // 254 // bhaviSyato'pi me yasya, vRttmitybhyaagrtH| surAsuranarAdhyakSa, zrIvIraH svayamUcivAn // 255 // tatastatpratimAMkRSTau, vijJapto bhUbhRtA prbhuH| dhyAtvA'vadat kurUdyogaM, tatprAptiste bhaviSyati // 256 // api ratnAkaraH zuSyeta , samIro'pi sthiro bhavet / jvaleda| bho'pi nA'satyA, visphured bhagavadgavI // 257 // IdRggurugirA bhavyaiH, zakunairaparairapi / dharmAtmA vardhitotsAho, mene| tAM hastavartinIm // 258 // dattvA tatpratimAkalpaM, bhUbhRtA prahitA janAH / jJAtvA vItabhayasthAnaM, lagnAH khanitumAdarAt prANebhyaH. 2 dhanebhyaH. 3 dharmaH. * vaktraM-mukhaM tadutpannA vAk-vANI saiva devatA tayA udita-kathitam. 4 saMsthApya. 5 zroSyati. 6 mayUravyaMsakAditvAt paranipAto vizeSaNasya. 7 AkarSaNAya. 8 gadhI-vANI. 9 kartavyatAyuktavidhAnam. 10 kumArapAladevena. Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga.9 kumAra // 259 // paramAhatabhAvena, rAjJaH zAsanadevatA / vidadhe tatra sAMnidhyaM, tasyAstaducitaM khalu // 260 // khanyamAne sthale pAlaca0 tatra, dhAtrIsUtrAmapuNyataH / pratimA prakaTA jajJe, sthApiteva svayaM purA // 261 // udAyanena yad dattaM, pratimA'rcanahetave / grAmANAM zAsanamayaM, patraM tadapi nirgatam // 262 // taddarzanAt pramuditA, nRpA''yuktA yathAvidhi / tAmarcitvA rtho||197|| |tsaMga-mutsavenAdhyaropaiyan // 263 // uddAmasahajAmoda-vanAkRSTazilImukhAm / vIjyamAnAM ca puurnnedu-suNdraishcaamrohtkraiH||264 // pUjyamAnAM pratigrAma, bhavikaiH puNyalolupaiH / pratimAM tAM samAninyu-rjanAste pattanAMtikam // 265 // yugmam // tato guruM puraskRtya, pramodamiva dehinam / tatsaMmukhaM yayau bhUpaH, sarvasaMghasamanvitaH // 266 // prItastadvIkSaNAt sAkSAt, zrIvIraprekSaNAdiva / abhyarcya kusumaihemai-zcaityavaMdanamAdadhe // 267 // rathAt tAM svayamuttArya, karIMdramadhiropya ca / puNyalakSmImivAtmIyAM, madhyesaudhaM samAnayat // 268 // aMtaHkrIDAlayaM caityaM, vidhApya sphATikaM navam / tatra tAM pUjayAmAsa, trisaMdhyaM bhuumivaasvH||269 // tatprabhAveNa tasyarddhi-ravardhiSTa dine dine| caMdrodayena velA'bdhe-vardhate kiM kutUhalam // 27 // pratimAM tAM namaskartu, puMDarIkAditIrthavat / samApatan parolakSA, davIyAMso'pi dhArmikAH // 27 // tasyAH zAsanapatraM tad, dRSTvA gRjeranAyakaH / udAyanapradattAMstAna , grAmAn bhogakRte dadau // 272 // hemasUrirupAdikSat , tasmai dhrmaatmne'nydaa| zatrujayAditIrthAnAM, yAtrAphalamiti sphuTam // 273 // dhyAne palyasahasrasaMbhavamaghaM prakSIyate'bhigrahe, tallakSotthamanekasAgarakRtaM mArge smullNghite| tIrthasyAzrayaNe'bhyupaiti sugatirdevA''nanA| 1 zAsanadevatAyAH. 2 sAnnidhyakaraNam. 3 bhUvAsava0 kumArapAla0. 4 AjJAmayam. 5 adhyArUrupat, pra. 6 zAntigRhamadhye. 7 pUjAye. 8 tIrthasya yAtrAyA dhyAne. Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sslokane, zrIsaukhyAdi tadarthane surapadaM te tIvrabhAve zivam // 274 // ( zArdUlavi0 ) agraNIH zubhakRtyAnAM tIrthayA - traiva nizcitam / dAnAdidharmaH sarvo'pi, yasmin sImAnamanute // 275 // kiMca zreyaskaraM dravyaM bhavet tIrthanivezanAt / kiM mAdhuryakaraM nIraM, na hI kSukSetravarSaNAt 1 // 276 // ekAkyapi nama'stIrtha, zreyaH saMcinute sudhIH / yadi saMghapatIbhUya, namasyet tarhi vacmi kim ? // 277 // ata eva ciratnAste, bharatAdyA mahIzvarAH / saptatIrthI namaskRtya, zrIsaMghapatayo'bhavan // 278 // tavApi yujyate rAjan ! pathA tena pravartitum / garjendrakSuNNamadhvAnaM, kalabho hyadhitiSTharti // 279 // tatastadaiva nirNAyya, zuddhaM lagnaM mahIdhavaH / devAlayasya prasthAnaM, mahena mahatA vyadhAt // 280 // amAripaTahodghoSaH, kArAgAravizodhanam / sAdharmikAdisatkAra - zcai tyasnapananirmitiH // 289 // klezena kArayatyeta - danyaH saMghapatiH sakRt / sa tu dhArmika koTIraH, pratipasramacIkarat // 282 // yugmam // zrImasUripramukhAH, sUrayaH zrutabhUrayaH / maMtriNo vAgbhaTapraSThA, rANAH prahlAdanAdayaH // 283 // nRpanAgasutaH zreSThI nibiDasphUrtirAbhaDaH / vaNik chADAbhidho hema - lakSAnavati (90) nAyakaH // 284 // ete pare'pi puNyazrI- hAriNo vyavahAriNaH / yAtrArthamudyatAH satyaM satAM zreyasyatRptatA // 285 // tribhirvizeSakam // nRpAhvAnAJcaturdigbhya - stIrthArtha prasthitairjanaiH / prathIyAMso'pi paMthAno, jAtAH pANirdhamAstadA // 286 // sarvasmin milite saMghe, nRpo yAvat pratiSThate / 1 devArcane. 2 tIrthastha devAcana viSayaka tIvrabhAve. 3 tIrthe 4 Azrayati 5 nRpamAnyaH nAgazreSThita AbhaDaH 6pANayo dhyAyante edhviti pANidhamA adhvAnaH andhakArAyAvRtA ityarthaH tatra hi sarpAdyapanodAya pANayaH zacyante iti siddhAntakaumurI atisaMkIrNA ityarthaH. Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca. sarga. 9 // 19 // tAvat kAtaritasvAMta-zcarairetya nyavedyata // 287 // deva! DAhaladezeMdraH, karNaH prauDhavalArNavaH / atrAgamiSyati dvitradinairvigrahakAmyayA // 288 // tadAkarNanamAtreNa, bhAle prasvedabiMdavaH / ciMtAMbhodherivodbhUtA, bhUbhujaH projaMjUMbhire 8 // 289 // vAgbhaTena samaM gatvA, tadaiva gurave rahaH / karNayoH krakacAbhaM tad, vijJapyeti nRpo'vadat // 290 ||ydi prasthI yate tIrthe, pazcAdetya tadA ripuH / viloDayati maddezaM, kAsAramiva kAsaraH // 291 // atha tatsaMmukhIbhUya, vigRhe tarhi vigrahe / dvayoratibalatvena, kAlo lagati puSkalaH // 292 // tAvaMtaM ca kathaM kAlaM, loko'yaM pAradezikaH / tiSThatyatreti 4) vimRzan , yAdazciMtArNave'smyaham // 293 // dhira dhig mAmadhamAnaNyaM, yasya puNyamanorathaH / skhalitvA rathavad vighna-15 zaile'bhajyata tatkSaNam // 294 // vaNijo'mI varaM saMgha-patayaH syuH sukhena yena tvahaM sAMghapatyApti-bhAgyahInaH suparvavat // 295 // aho mamodbhavanneva, dharmakarmAkuraH katham / dagdho dAvAnaleneva, devena hatakena hA // 296 // tato dhyAtvA nRpasvAMta-ciMtAsaMtApazAMtaye / sudhAvRSTimivovAca, vAcaM vAcaMyamAgraNIH // 297 // mA viSIda nareMdra ! tvaM, sureMdreNeva yat tvayA / zreyaskRtyaM samAraMbhi, bhajyate tanna karhicit // 298 // svAsthyaM dvAdazabhiryAma- vIti guruNA svayam / dhIrito'pi rati citte, nA''pa kSamApaH satAMpavat // 299 // kiM bhAvItyAmRzan kAmaM, saudhe tiSThan mahIdhavaH / prabhuproktakSaNe'bhyetya, vyajJapyata carairiti // 30 // pattanaM prAtarevAha, rotsye nijabalairiti / svAmin ! bhavadripuH karNo, nizi prAsthita satvaram ||30shaahstipRsstthmdhisstthaay, sa nizIthe samApatan / apuNyaprerita iva, kSaNaM nidraamupaasdt||302|| 1 vyasanAkulitakhAntaiH. 2 ciceSTire. 3 yudhye. 4 bahutvayukto-mahAnityarthaH. 5 jalajaMtuH, 6 naSTa pAyeNa-duSTenetyarthaH. 7 dhairyAnvitakRto'pi. 8 jvarAnvitavata: 1 // 198 // Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CACARE | tasyAvidrANanidrasya, kaMThasthA svarNazRMkhalA / mArge nyagrodhazAkhAgre, vilagnA pAzavat kvacit // 303 // adhastAta prasthite nAMge, tayolaMbitavigrahaH / galarodhena sadyo'pi, ripurAnaJca paMcatAm // 304 // tasyauddhadehika kRtyaM, sarva vIkSya nijekSaNaiH / devasya purato vaktuM, vayamatra samaiyuma // 305 // hahA kimasya saMjAta-miti zokAkulaH kSaNam / tadUce gurave bhUpa-ratajjJAnA'ticamatkRtaH // 306 // tato mahotsavaM kRtvA, yAtrArtha prasthito nRpaH / svayaM bharatacakrIva, |lokottaravibhUtibhRt // 307 // bhUyiSThatvena saMgho'yaM, mA sma dUyiSTa vartmani / iti cake prayANAni, paMcakrozAni so'nvaham // 308 // padAbhyAM nirupAnadbhyAM , dRSTvA yAMtaM nijaM gurum / nRpo'pi mahatIbhakti-ranupAnatpado'bhavat // 309 // tato'vocad gurumArge, munInAM kramacaMkramaH / prANabhRdrakSaNAd yukta-stava tu klezakArakaH // 31 // evaM te syAt pramAdo'pi, tenA'vAcyaM mahat punaH / Adriyasva tadazvAdi, dhatsva vopAnahI pade // 311 // tato vyajijJapat kSmApo, dausthye prAk pAravazyataH / kramAbhyAM na kiyada bhrAMtaM, paraM tad vyarthatA''spadam // 312 // ayaM tu tIrthahetutvAt , pAdacA ro'tisArthakaH / yenA'naMtA bhavadhAMti-mama prbhrNshte'bhitH||313|| evaM yukyA gurorbhaktvA, vAhanagrAhaNAgraham / abhi4 grahIva rAjarSi-stathaiva prAsthitA'dhvani // 314 // dRSTvA rAjaguruM rAja-rAjaM ca padacAriNam / tayobhaktikRte'nye'pi, padbhyAM celurmunIMdravat // 315 // citramaMge lagatIbhiH, saMghaprasthAnadhUlibhiH / yAtrikAH kalayAmAsu-narmalyaM dhautavastravat // 316 // pratisthAnaM sphurnycaity-pripaattyrcnaadibhiH| gRhasthita ivA'jJAsta, na ko'pi prasthitizramam // 317 // 1 bhanaSTanidasya. 2 hastini. 3 zarIraH. 4 bahutamatvena. 5 pAdacAraH. 6 nazyati.. pracalanaparizramam.. CACHECCESCORCESCESCOCCAS ku.pA.ca.34 Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 199 // dhaMdhUkapuramAsAdya, tadvAsijanadarzitAm / nRpo'namad gurorjanma-bhUmiM tIrthamivottamAMm // 118 // jholikAyAM sthito bAlye, prabhuratreti bhUpatiH / caityaM vidhApya tannAmnA, tatra zrIvIramAsisat // 319 // tataH prasthAya sarvatra, bhAsayannArhataM matam / sa prApa valabhIdraMgaM, puNyaraMgataraMgitaH // 320 // sthApa IrSyAlurityadrI, vidyete tasya gocare / gurustadaMtare sthitvA, prAtarAvazyakaM vyadhAt // 321 // dharmadhyAnaparaM tatra, vIkSya taM suurishekhrm| mahIzaH zreyasI bhakti - stagiridvayamUrdhani // 322 // kArayitvA vihArau dvau, tAvivoccaiH samunnatau / zrImannAbheyavAmeya - pratime samatiSThipat // 323 // yugmam // tato'pi prasthito bhUpa-stIrthadRSTau kRtotsavaH / sAkSAnmokSamivArukSat puMDarIkagirIzvaram // 324 // dRSTvA tatra nijA mAtya- kAritaM caityamujjvalam / sa mUrttamiva tatkIrtti stomaM mene svamAnase // 325 // tasmin romodgamacchadmamudaGkarakarambitaH / rAjarSirguruNA sArdhaM, vavaMde nAbhinaMdanam // 326 // tIrthe lokottarAM prauDhiM, jinadharmasya vIkSya saH / manyate sma bhRzaM dhanya-mAtmAnaM tadavAptitaH // 327 // arcitvA kusumairhemai marudeveyamIzvaram / rATra cakre zakravaccaitya| paripATimahAmaham // 328 // yA babhUvurbatA'sUrya - pazyAH kSoNIzavellabhAH / praticaityaM bhramaMti sma, tA apyarcanakAmyayA // 329 // madhUkapuravAstavyaH, prAgvATa kulamaMDanam / haMsamaMtrIzatanayo, mAru~kukSisaroMbujam // 330 // jagaDaH sapAdakoTi- mUlya mANikyadAnataH / AdyAM mAlAM lalau tatra, duSprApeMdrapadAptaye // 331 // yugmam // lakSmIvaMtaH pare'pyevaM, baddha| spardhAH zubhazriyaH / svayaMvaraNamAlAva - nmAlA jagRhurAgrahAt // 332 // sarvasvenApi ko mAlAM, na gRhNIyAjjinau 1 maH, pra. 2 jholikAnAmnA jholikAvihAra itinAmnA 3 tIrthadarzane. 4 mahattAm 5 rAjyaH 6 mahuvA 0.76, pra. sarga. 9 // 199 // Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Po dhyAtveti vedhA dhUrva, vihitASTAhikAsvarNa-dhvajApa KAMALSOGANSARDAMOM iha loke'pi yatpuNyaiH, sphureniMdrapadaM nRNAm // 333 ||raashyo bhopalavyAdyA, lIlA nRpasutA'pi ca / udyApanAdyaiH satkatyaiH, svazriyaM tIrthagAM vydhuH|| 334 // kSImasvarNamaNIhema-hastyAdyairyAcakatrajam / jIvayaMtaM nRpaM prekSya, vipazcita kazcidUcivAn // 335 // naSTAste'rthibhiyeva kalpataravo nAyAMti pArzva nRNAM, mAneneva surA ruSeva na vazAH svarNAdisaMsiddhayaH / lokaH saiSa kathaM se bhaviSyati kalau dhyAtveti vedhA dhruvaM, tatsthAne vidadhe bhavaMtamadhunA caulukyabhUmIdhava! // 336 // (zArdUla.) vihitASTAhnikAsvarNa-dhvajAropAdisakriyaH / vaMditvA''dIzvaraM bhUpo, jagAdaivaM kRtAMjaliH // 337 // svAmin ! ye vyaMgalan ghnaa-stvdupaastivinaakRtaaH| sapAkurvate te mAM, karacyutasuvarNavat // 338 // viSArta iva pIyUSaM, gadAta iva cauSadham / bhavArtastvAmahaM prApya, prIti prApto'smi saMprati // 339 // sArvabhaumo'pi mA bhUvaM, tvadarzanaparAGmukhaH / tvadarzanaparaH syAM tu, tvaccaitye vihago'pyaham // 340 // devo'hana gururagraNItabhRtAM dharmaH kRpAMbhonidhi-lokAnyakaraNI ramA parahitavyApArapArINatA / uccaiH sajjanasaMgamo guNaratizcAdhyAtmaniSNAtatA, svAmin ! me tvadanugrahAt pratibhavaM bhUyAsurete'nizam | // 341 // (zArdUla0) ityAdyarthayamAnaM taM, pArthiva prekSya devtH| nediSThazcAraNaH kazci-ducitaM procivAniti // 342 // yo dadAtyekapuSpeNa, nraamrshivshriyH| tasya zrIAdidevasya, kaTare kiMcidArjavam // 343 // punaH punaH paThetyukte, zloke'smin paThite sati / vArAn nava dadau tasmai, navalakSI mudA nRpH||344|| paMcazakrastavairdevAn , vaMditvA''naMdamaM | 1 iti nAnnI. 2 kharNa-dhanam. 3 loko'yaM sa, pra0.4 agaman. 5 "supUsupA" itisamAsaH. 6 atyantavyathanaM kurvantItyarthaH. 7 saMsArAt pIDitaH. 8 dhUryatA. viditvA''dIzvaraM bhUpo, jagA // viSArta iva pIyUSaM, gadAna kurvate te mAM, karacyutabhAmo'pi mA bhUvaM, tvadarza Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 CG %A4 diram / hemAcAryo'pi tIrthezaM, prArthayAmAsivAniti // 345 // tvamIzastvaM tAtastvamatisadayastvaM hitakara-stvamarthyastvaM sevyastvamakhilajagadrakSaNacaNaH / atastvatpreSyo'haM bhavaparibhavatrastahRdayaH, prepannastvAmasmi tvaritamave mAM nAmitanaya! // 346 // (zikhariNI) avatIrya tatastIrthA-nna tad dhyAnAnmahIdhavaH / katibhirdivasaiH prApa-dujayaMtagirIzvaram // 347 // samArohati sUrIMdre, nareMdre ca samaM tadA / sa cakaMpe girirlakA-patyutpATitazailavat // 348 // tatkaMpakAraNaM pRSTaH, sUrirAcaSTa taM prati / devAsmin vidyate mArge, zilA chatrazilAhvayA // 349 // adhastAd gacchatoH puNya-zAlinoyugapad dvayoH / nipatiSyatyasau mUrdhni, zrutirityasti vRddhabhUH // 350 // AvAM vartAvahe puNya-vaMtau tadgacchatoriha / raivatAcalakaMpena, kadAcana patediyam // 351 // tadAruhya bhavAn pUrva, tIrtha svArtha vyavasyatu / ahaM tu pazcAdvaM diSye, sAmudravijayaM jinam // 352 // nRpo'vocanna me yukta-mevaM vinyloptH| Arohatu prabhuH pUrva, pazcAdeSyAmyahaM punaH // 353 // tathA kRtvA sa sUrIMdro, gUrjareMdro'pi saMghayuk / kramAt praNematurdevaM, smarApasmAraghasmaram // 354 // jinasya snAtrapUjAMga-rAgAdyaistatra bhUribhiH / saMcinvate sma puNyAni, rAjarSirapare'pi ca // 355 // sa eva jagaDaH prAgvat, tAhagmANikyamadbhutam / mAlAkSaNe punardattvA, jagrAheMdrapadaM sudhIH // 356 // tIrthocitAni kRtyAni, viracayyAkhilAnyapi / evaM vijJapayAmAsa, rAjA rAjImatIpriyam // 357 ||dhruvN tvakSyAnavAtyAbhi-vilInA me'ghamaMDalI / yanmayA 1rakSaNena prasiddhaH. 2 tava dAsaH. 3 bhavaH-saMsAraH. 4 prAptaH, 5 ava-rakSa. 6 saptamyekavacanam. 7 aSTApadavat , (kailAzavat darzanAntarIyamate). 8 bhavAn..2 |9 kAmaroganAzakam. %A4ACK // 20 // Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavalU~ lebhe, bhAsvatastava darzanam || 358 || ghanAghanoda ke svAmiMzcittavarttinyapi tvayi / vyathate mAM kathaM so'yaM, dabaMdhubhavadAvabhUH // 359 // tathA prasIda vizveza ! tvadekazaraNe mayi / yathA tvaddhyAnayogena manmanastvanmayaM bhavet // 360 // athopAsya ciraM stotraiH, kusumairiva komalaiH / tIrthanAthaM yayAcaivaM, hemAcAryo'pi harSulaH // 361 // mayA prApto na tvaM kvacidapi bhave prAMci niyataM, bhavanauntirno cet kathamiyattAvirahitA / idAnIM prApto'si tribhuvanavibho ! puNyavazata- stato bhaktvA klezaM racaya ruciraM me zivasukham // 362 // ( zikhariNI) tato matvA durArohaM, giriM zRMkhalapadyayA / surASTradaMDanAthena, zrImAlajJAtimaulinA // 363 // rANazrI AMbadevena, jIrNadurgadigAzritAm / padyAM sukhAvahAM navyAM, zrIcaulukyo vyadIdhapat // 364 // yugmam // tataH prayANamAsUtrya, dhAtrIzo devapattane / caMdravaihAsika zrIkaM, zrIcaMdraprabhamAnamat || 365 // atrApi tAdRgmANikya - dAnena jagaDaH punaH / prathamendro'bhavat puNye, tRSNA hi mahatI satAm // 366 // tasya tena caritreNa, sarvalokAtizAyinA / vismitAtmA sa rAjarSiH, saMghAdhyakSaM tamabhyadhAt // 367 // sapAdakoTimUlyAni, durApANi nRpairapi / etAni trINi ratnAni, kutastvamupalabdhavAn // 368 // labdhavAMzcet kathaM puNya karmaNyevaM vitIrNavAn ? / sthAne sthAne hi tadralaM, tvadvad datte na kazcana // 369 // jagau sa jagaDo rAjan !, madhUka iti vizrutam / puramatrAsti tatrAsam, ma pUrve'tinRpAH zriyA // 370 // matpUrvajArjitamabhU - detanmANikyapaMcakam / karAMbuje mama 1 tApaH 2 pUrvasmin 3 prabho ! no cejjajJe katha0 pra. pramANarahitA 4 junAgaDha iti loke prasiddhasya nagarasya digAzritAm 5 caMdramukaMdhya zobhA yasya taM. 6 mama pUrvajAH 7 nRpAnatikramya vartamAnAH. Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga.. kumArapAlaca0 // 201 // pitu-haMsasaMjJasya maMtriNaH // 371 // tanmadhye trayameteSu, triSu tIrtheSu matpitA / AcakAMkSa vyayIkartu, kare dhartuM ca hai nirvRtim // 372 // paraM cikIrSito'pyAsIt , tasya yAtrotsavo na hi / tato mRtyukSaNe tAtaH, sa mAmUce'ntikasthitam // 373 // imAni paMcaratnAni, svIkriyatAM tvyaa'nggj!| zatrujayAditIrtheSu, deyaM caikaikamAtmanA // 374 // dvitayaM ca vyayIkRtya, nirvAhyaM svakuTuMbakam / ityuktvA tAni dattvA ca, mahyaM tAtaH parAsivAn // 375 // yugmam // taduktaM tanmayA cakreDa-dhunA zeSaM maNidvayam / dRzyatAmidamuktvA ta-jagaDaH svAmine dadau // 376 // mArtaDamiva caMDArci-* maMDitaM tat karodare / dhRtvA nRpo'pi saMgho'pi, pazyataH sma punaH punH|| 377 // nA'haM zasyo mahIzo'pi, zasyo'yaM vaNigapyalam / yo mANikyamayIM pUjA, tanoti trijgdguroH|| 378 ||dhyaatveti dApayitvA ca, sArdhakoTIdvayaM dhanam / tasmAnmANikyayugmaM tat, sa nRmANikyamagrahIt // 379 // yugmam // tanmadhyanAyakI kRtya, hArayugmaM vidhApya ca / sa praiSId raivate zatru-jaye'pi ca tdhtoH|| 38 // caulukyaH prasthitastasmAt , prApa pttnmutsvaiH| satkRtya yAtrikAn sarvAn , visasarja ca sAdaram // 381 // ___ atha jijJAsamAnAya, caulukyapRthivIbhRte / svarUpaM saptatattvAnAM, hemasUrirado'vadat // 382 // jainezvare mate jIvA-| jIvAvAzravasaMvarau / nirjarAbaMdhamokSAzca, saptatattvIti kIrtyate // 383 // tatra jIvA jinaH proktA, jnyaandrshnlkssnnaaH| anAdyanaMtAH kartAro, bhoktAraH pariNAminaH // 384 // saMsArimuktabhedena, te jIvA dvividhA matAH / teSvAdimAH puna * liTi-rUpam. 1 mokSaM. 2 mANikyayugmaM. 3 hArayugmam, raivatazatruJjayasatkAhato. -%95%AL-54-56. Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhA. sthAvaratrasabhAvataH // 385 // ekAMkSAH sthAvarAH pRthvii-jlvynildrumaaH| catvAraH prathame teSAM, sUkSmAH syubAdarA api // 386 // mahIruhAstu pratyeka sAdhAraNatayA dvidhA / teSvAdyA bAdarA eva, pazcimAH sUkSmabAdarAH // 387 // prasAzcaturvidhA dvitri-ctuHpNcendriytvtH| tatra zaMkhajalAlokA-kramyAdyA dvIMdriyA mtaaH|| 388 // likssaapipiilikaayuukaa-kuNthvaadyaastriiNdriyaastthaa| dvirephmkssikaadNsh-prmukhaashcturindriyaaH|| 389 // shessaastirygnairyik-maanvtridivauksH| jJeyAH paMceMdriyAste'pi, saMjhyasaMjJitayA dvidhA // 39 // samanaskatayA zikSo-padezAdhaM vidaMti ye / te saMjJino matAstebhyo, viparyastA asaMjJinaH // 391 // AyurucchAsapaMcAkSa-hRdbhASAMgabalatrayam / prANA dazaiSAM saMbaMdhAjIvAH prANabhRtaH smRtAH // 392 // ekadvitricaturakSA'-saMjJisaMjJiSu dehiSu / te syuzcatuHSaTsaptASTa-navadipramitAH kramAt // 393 // jIvAH pUrvoditA dvedhA, paryAptetarabhAvataH / paryAptAH prApya paryAptIH, jAyaMte'ntarmuhUrtataH // 394 // sAmastyenoditAstAstu, SaD jainAgamapAragaiH / AhArakAyakaraNo-chAsavAGmanasAkhyayA // 395 // paryAptikarmaNA tAH syu-zcatasraH paMca SaT tathA / ekAkSANAM vikalAnAM paMcAkSANAmapi kramAt // 396 // vyavahArya'vyavahAri-tayA jIvAH punardvidhA / AdyAH sarve'pi te, sUkSmA, nigodA eva cAMtimAH // 397 // bhavasthA eva jIvAH syurmuktAH karmaparikSayAt / kAMtalokAMtavizrAMtAH, siddhaanNtctussttyaaH|| 398 // cidAnaMdamayaM zazvad, yat sukhaM nirvRtAtmanAm / vAgminAmapi tanna syAt , kadAcid vAkyagocaraH // 399 // dharmAdharmanabhaHkAla-pudgalAH paMca kIrtitAH / ajIvAH saha 1 ekendriyAH, 2 paMca indriyANi. 3 prANAH. 4 dik-daza. 5 paryAptayaH. 6 garbhajAnAm, saMmUrchajAnAM (asaMjJInAM) tu paMcaiva. Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 202 // jIvena, dravyANyete mate'rhataH // 400 // jIvAnAM pudgalAnAM ca, svayaM viSvak prasarpatAm / sahAyaH kIrttito dharmo, yathASmbho jalacAriNAm // 401 // svenaiva jIvAjIvAnAM tiSThatAM sthitikAraNam / adharmo'bhimato vR-cchAyA mArgajuSAM yathA // 402 // ekAtmapramitAsaMkhya - pradezapracayAtmakau / dharmAdharmAvabhivyApya, lokAkAzaM kila sthitau // 403 // avakAzadamainyeSA - mAkAzaM svapratiSThitam / lokAloko sthitaM vyApya, pradezA''naMtyayogataH // 404 // lokAkAzasthitAH kAlAs - NavaH kAlo'grimaiH smRtaH / jyotiSe yaH kSaNAdyAtmaH, sa tu syAd vyAvahArikaH // 405 // bhavadbhUta bhaviSyattA, bhAvAnAM yA vibhAvyate / sA kAlakrIDitenaiva, jJeyA sarvajJabhASitAt // 406 // sparzarasagaMdhavarNa - kalitAH | pudgalA matA: / abaddhA aNavaste syurvaddhAH skaMdhA iti zrute // 407 // teM ca dhvAMtA''tapodyota-rUpAH sUkSmAzca bAdarAH / karmazabdAdijanakAH, sukhaduHkhAdihetavaH // 408 // cittavAkkAyakarma syA- dAnavaH sa zubhaH punaH / nibaMdhanaM zubhesyAptI - vazubhastvitarasya ca // 409 // saddhyAnasaMgataM cetaH, zubhaM karma prasUyate / durdhyAnavAsitaM tat tu, viparyastamasaMzayam // 410 // mithyojjhitaM zrutajJAnA - zcitaM ca vacanaM bhavet / zubhArjakaM tatastvanya- dazubhArjakamaM ginaam|| 411 // guptena vapuSA dehI, karma banAti sattamam / aguptena mahAraMbha - kAriNA cetarat punaH // 412 // Azravasya nirodhaH syAt, saMvaraH sa tu sUribhiH / dravyabhAvavibhAgena, dvividhaH parikIrtyate // 413 // tatrAdimo naivakarma - pudgalAdAnavarjanam / 1 ekajIva pradezapramANAsaMkhya pradezasamUhakharUpau 2 jIvapudgalAnAm 3 mukhyaH 4 gauNaH 5 zrute kathitAH 6 skaMdhAH 7 kriyA vyApAraH 8 zubhAzravaH - zubhavyApAraH 9 puNyasya, sukhasya vA 10 prAptau 11 navIna 0 sarga. 9 // 202 // Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvaitIyIkastu saMsAra- hetukRtyanibarhaNam // 414 // karmaNAM prAgupAttAnAM jaraNaM nirjarA smRtA / sA sakAmAM yatInAM syA - dakAmA'nyazarIriNAm // 415 // AdAnaM karmayogyAnAM, pudgalAnAM yadaMginaH / mithyAtvAdisahAyasya, sa baMdhaH pArataMtryakRt // 416 // prakRtisthityanubhAva- pradezaiH sa caturvidhaH / tatra svabhAvaH prakRti-rjJAnAvRttyAdikarmaNAm // 417 // jaghanyotkarSataH kAla - naiyatyaM karmaNAM sthitiH / teSAM raso'nubhAvaH syAt, pradezo dalasaMhatiH // 418 // mithyAtvamavira - tizca, kaSAyA yogasaMyutAH / ete bhavaMti catvAraH, karmaNAM baMdhahetavaH // 419 // niHzeSakarmanirmokSo, mokSaH prokto jinezvaraiH / sa bhavatyAtmanAM nUnaM, kevalajJAnazAlinAm // 420 // atyaMtaduHkhanAzena yadasmin zAzvataM sukham / AtmanAM bhavatItyeSa, mokSaH sarvapriyaMkaraH // 421 // saptatattvImimAM rAjaJ !, zrutvA yaH zraddadhAtyalam / samyagdRSTiH sa bhUtvA'nte, labhate tat paraM padam // 422 // atha tIrthaMkarAdInAM caritaM zrotumicchatA / caulukyenArthayAMcakre, hemAcAryo'tigauravAt // 423 // tato rasADhyaM SaTtriMzatsahasramitimA~gatam / sthavirAlI caritrAMtaM, dazapavamanoramam // 424 // trizaSTizalAkAmarya-caritraM sarvasaMskRtam / drAkSApAkakavitvena kRtvA sa tamazizravat // 425 // yugmam // anyAnapi prabhuryoga - zAstrAdIJ jJAnadIpakAn / graMthAMstadarthitazcakre, vItarAgastavAnapi // 426 // yogazAstraM yatizrAddha-janAcArAtimeduram / paThitvA guruNA tena, samyag vyAkhyApayannRpaH // 427 // evaM saiddhAMtikaM sAraM, zRNvAnaH sa prapannavAn / birudaM cAru vicAra- caturmukha iti kSitau // 428 // 1 nAzanam. 2 yogazAstrApekSayedam, vizeSataH sakAmAkAma nirjarAyAH kharUpaM u0 yazovijaya viracitadha meM parIkSA ( pRSTha. 122) to zeyam. 3 mAnaM prAptam 4 puruSa 0. Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra Adadre niyamaM bhUbhRt , tadA bhuuyisstthbhktitH| lekhanIyA mayA sarve, graMthAH svgurukrtRkaaH|| 429 // teSu lelikhyamAneSu, pAlaca0 lekhakairbahubhiH sadA / tAlapatratruTiH koze, sarvathA samapadyata // 430 // lekhanAdhikRtenaitya, tato vyajJApi bhUpatiH / saMpratyabhAvAt patrANAM, lekhanaM nikhilaM sthitam // 431 // tannipIya nRpo'dhyAsI-navagraMthavinirmitau / guroraskhalitA // 203 // zakti-mama tallekhane'pi na // 432 // iti lajjAbhRto rAjA, saaymlppricchdH| jagAma bahirArAma, svazrIhasitanaMdadanam // 433 // kharatAladrumAMstasmi-nabhyarcya ghusnnaadibhiH| sa evaM kathayAmAsa, maMtrasiddha iva svayam // 434 // svAtmanIva mate jaine, yadi me sAdaraM manaH / yUyaM vrajata sarvepi, zrItAla dumatAM tadA // 435 // kathayitveti gAMgeyamayaM graiveyakaM nRpaH / kasyApyekasya tAlasya, skaMdhadeze nyavIvizat // 436 // yugmam // tasthau ca saudhamAgatya, dharmadhyAnaparo nRpaH / zrItAladumatAM tAMzca, ninye zAsanadevatA // 437 // prAtarArAmikAH prekSya, zrItAlAMstAn mahIruhAn / gurvantikasthamurvIdeM, tannivedyAbhyavIvRdhan // 438 // pAritoSikadAnena, samAnaMdya sa tAnavak / patrANyAnIya dIyaMtAM, lekhakebhyo yadRcchayA // 439 // kimetaditi pRSTaH san , gurave rADU vyajijJapat / taM vRttAMtaM camatkAra-kAraNaM(ka) sarva-| parSadaH // 440 // hemAcAryastadAkarNya-karNayoramRtopamam / nRpeNa pAriSadyaizca, sahArAmaM tamAgamat // 441 // karNajAhaM gate 8 tasmin , vRttAMte janatA''nanAt / mithyAtvino'pi tatrA''ptA, dvijAdyAstaddidRkSayA // 442 // Alokya kharatAleSu, x zrItAlatvaM tAtanam / sUriprabhRtayaH sarve, te visiSmiyiretamAm // 443 // atha mithyAtvinaH sarvAJ zrAvayan bhAsva 1 punaH punaH atizayena vA likhyamAneSu grantheSu. 2 hInatA-hAniH, 3 lekhyAnahatAlavRkSAn, 4 kharNama yam. 5 karNajAhaM-karNamUlaM. 6 tadA bhavam. ASSAGERSRISAIAS SAMACHCOOLGAORAMMELCOME // 203 // Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rsvrH| upazlokayituM jaina-mataM prabhuridaM jgau||444||astyevaatishyo mahAn bhuvanaviddharmasya dharmAntarAd, yacchatyA'tra yage'pi tAlataravAzrItAlatAmAgatA:zrIkhaMDasya na saurabhaM yadi bhavedanyadrutaH puSkalaM, tadyogena tadA kathaM suramitAM durgandhayaH praamuyuH||445||(shaarduul0) tadudbhUtaiHprabhUtaistai-vizAlaiH komlairdlaiH| lilikhurlekhakAgraNyo, graMthAn prabhukRtAna sukhm||446|| rAjarSirekadA'zrauSId, dezanAyAM guroriti / vivekinA na varSAsu, niSkramyaM svagRhAd bhiH|| 447 // varSoM hi jalaughaiH syA-dilA jiivaakulaa'khilaa| tatra dehI bhraman haMti, tAnunmattalulApavat // 448 // mithvAtvino'pi jalpati, jIvarakSAkRte kRtI / krozamAtrIM bhraman dhAtrI, varSAsvekatra saMvaset // 449 // ata eva purA shriim-nneminaathopdeshtH| kRSNo niyamayAmAsa, varSArAne bahibhramam // 450 // caturbhiH kalApam // tadAkarNya sa caulukyo, vivekI niyama lalau / varSAsu na mayA caryA, kAryA kutrA'pyataH param // 451 // darzanaM sarvacaityAnAM, gurorapi ca vaMdanam / muktvA pure'pi na prAyo, bhramiSyAmi dhanAgame // 452 // aMtarbahirapi prauDha-paMkA''taMkA'panUtaye / babhaMja tadvataM naiva, rAjakArye mahatyapi // 453 // sa tasya niyamastAdRk, pRthivyAM paprathe ttH| kiM puNyaketakasya syAt, pracchannaM kIrtisaurabham // 454 // zrutvA'bhigrahavArtA tAM, viSvadyaksvacarAnanAt / matvA ca gUrjaraM deza, svrgdeshiiymR|ddhibhiH|| 455 // taM bhaktuM durdharAnIkA, zaikeMdro garjanAt tadA / pratiSThate sma pRthivIM, kRtAMta iva kaMpayan // 456 // yugmam // dRSTvA tadIyaM prasthAna-muttarAzAcarAzcarAH / vijane gUrjareMdrAya, taduktveti vyajijJapan // 457 // svAmin ! 1 mahiSavat. 2 aMtaraMga.. * rAjA, pra. 3 dezavizeSAdhipaH-turaSkAdhipaH (turkastAna bAdazAha). 4 nagaravizeSAt (gijanI zaherathI), ARRCESCAMAR CH Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca // 204 // paraMtapaM tasya, pratApAMhimadIdhitim // viSodumakSamAH kena, kauzikaMti mahIzvarAH 1 // 458 // AplAvayan sakaTakaoNn | mahato'pi mahIbhRtaH / tadIyaH prasaran sainya-vArdhiH kena nirotsyate // 459 // AstAM tatsAdibhiH sArdhaM, spardhA yuddhakathA'pi ca / tatsaMmukhamapi draSTuM, ko'pi naiziSyate bhaTaH // 460 // zrutvaitAM caravijJaptiM, ciMtA''krAMto manAgU nRpaH / amAtya sahito'bhyetya, vasatiM gurumabravIt // 461 // carairadya prabho ! proktaM, turuSkAdhipatiH svayam / prasthAya garjanA - | datrA - gacchannasti mahAbalI // 462 // sahiSNurapi taM bhaMkta-masahiSNurivAsmyaham / varSArAtre gRhAnnaiva, bahiryAmItya - bhigrahAt // 463 // mayi saudhasthite sainyai-- rudvelAM bhodhivibhramaiH / etya dhvaMseta ced dezaM, tadA'haM vidadhAmi kim ? // 464 // ekato niyamo'yaM me, ripurAyAti caanytH| itastaTamito vyAghra, iti satyamupasthitam // 465 // vyAjahAra gururdharme, nizchadmA'sti matistava / atastvadviSayaM nA'yaM, pratipaMthI mathiSyati // 466 // tvadArAdhita sarvajJa - dharma - mAhAtmya kuMbhabhUH / agAdhamapi ciMtAndhi, nipAsyati ca nizcitam // 467 // ityAzvAsya nRpaM sUriH, padmAsanamadhizritaH / paramaM daivataM kiMci - daMtayatuM pracakrame // 468 // atikrAMte muhUrte'tha, samAyataM nabho'dhvanA / palyaMkamekamadrAkSId, divyakSaumAstRtaM nRpaH // 469 // aMbare'sau nirAlaMbo, vidyAdharavimAnavat / kathametIti vismeraH, sa taM muhuravaikSata // 470 // gaganAt tAvaduttIrya, sa palyaMkaH kSaNAdapi / guroH puraH sthirastasthau, suptaikapuruSAzritaH // 471 // 1 parAn zatrUn tApayatIti paraMtapaH- zatrutApakastam 2 pratApasUryam 3 samantAd drAvayan. 4 sasainyAn pakSe saparvatamadhyabhAgAn 5 rAjJaH pakSe parvatAnU. 6 mlecchajAtivizeSaH 7 velAM - utkrAntaH udvelaH sa cAsau aMbhodhizca tasya vibhramAH-taraMgA iva vibhramAH yeSAM sainyAnAM te taiH * ni-pra. 8 zri-pra. 9 maitIti, pra. sa. 9 // 204 // Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ |palyaMkaH ko'yamatrAyaM, kaH pumAne niti veha kim ? / itipraznaparaM bhUpaM, babhASe gurupuMgavaH // 472 // tavoparyApatan | yo'sti, zakAdhIzo mahAbalI / palyaMkazayitaH so'yaM, mayA''nIto'tra sainytH||47|| zrutvA tat saMbhramAd bhUbhRt , yAvat tanmukhamIkSate / tAvat suptotthitaH so'pi, zakAdhIzo vimRSTavAn // 474 // va tat sthAnaM va tat sainyaM,* kvA'haM kathamihAgamam / ke'mI me purataH sarva, kimidaM svapnasaMnibham // 475 // | atha sUrirabhASiSTa, caturdikSu kSipan dRzau / kiM dhyAyasi zakAdhIza!, zAkhApatitakIzaMvat 1 // 476 // ekAtapatra-16 maizvarya, svasya dharmasya ca kSitau / kurvato yasya sAhAyyaM, kuvaiti tridazA api // 477 // gRhamadhyAcca bhUmadhyA-dapi yo ripubhUpatIn / svazaktyA dAsavad baddhA, samAnAyayati kSaNAt // 478 // so'yaM kumArapAlo rAi, dRptadarparajomarut / tvAmanAnAyayad baddhA, zrutvA''yAMtaM svanIvRti // 479 // zaktimetAdRzImasya, vimRzya svhitepsyaa| zaraNyamenaM | zaraNI-kuruSva zakanAyaka! // 48 // paMcabhiH kulakam // tato'dabhutabhayodvega-ciMtAlajjAdibhAvabhRt / darpaNa saha |palyaMkaM, tyaktavAn garjanaprabhuH // 481 // vidyodyotamivAdhyakSa, hemasUriM praNamya tam / sa caulukyaM namazcakre, dhig nRNAM pa(pA)ravazyatAm // 482 // uce ca hastAvAyojya, rAjA jJAtaM mayA na te| IdRg daivatasAhAyya-manyarAjakadurlabham // 483 // ataHparaM mayA cake, yAvajjIvaM tvayA saha / satyasaMdha ! dhruvaM saMdhi-ratrArthe zapatho mama // 484 // tamavocata caulukyo, macchoMDIrya dviSatapam / zRNvannapi kimityevaM, tvamAgacchannabhUrvada // 485 // sa mAha niyamasthastvaM, 1 sarve, pra. 2 vAnarapat. 3 ki kartavyamiti ciMtA. 4 rAjJAM samUhaH rAjakam. 5mAnAdhitatA-abhimAnaH-parAkramaH 6 zatrutAparka. SCIENCRORESCORECECOREX--- phu.pA.ca. 35 Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 205 // CHUSSACRACK na purAd bahireSyasi / iti chalena tvaddezaM, bhaktuM prasthitavAnaham // 486 // paraM tvaM chalyase rAjan !, kathamIdRggurI sati / mAMtrike hi samIpasthe, mudgalAH prabhavaMti na // 487 // pUrva zruto'pi te vIra !, vikramo vismRto'bhavat / visma|riSyatyasau jAtu, na saMprati punaH punaH // 488 // tubhyaM svastyastu mAM deva!, preSaya svAlayaM prati / AkulA kalayiSyati, dainyaM sainyA mamAnyathA // 489 // rAjarSistaM punaH proce, SaNmAsI svapure yadi / amAriM kArayestarhi, tvAM vimuMceya nA'. nyathA // 490 // mamedameva sarvasva-metadeva ca vAMchitam / yad balena chalenApi, prANatrANaM zarIriNAm // 491 // mamAjJAkaraNaM samyak,sukRtaM tava corjitam / prANinAM prANarakSA ca, kimamAnaM zubhaM na hi ? // 492 // etAvat tvaM prapadyasva, gRhaM gaMtuM yadIpsasi / anyathA tvamiha sthAtA, guptAviva madokasi // 493 // ito me nAnyathA mukti-riti dhyAtvA zakaprabhuH / caulukyavacanaM mene, baliSThe kA vicAraNA // 494 // tataH svasaudhaM taM nItvA, satkRtya ca sahasradhA / atiSThepat vyahaM bhUpo, lokajJApanakAmyayA // 495 jIvarakSAkRte zikSA, dattvA''ptAMstatsamaM nijaan|aadishy ca zakeMdra |taM, svasthAna praapynnRpH|| 496 // tatra gatvA nRpA''ptAste, SaNmAsI garjanAMtare / zakAdhIzanidezena, prANitrANamacIklapan // 497 // samarNya prAbhRtaM bhUri, hayAdyaM kSitipocitam / visRSTA yavanezena, pattanaM te prapedire // 498 // tatprAbhRtaM puro muktvA, te niyuktAH svanAyakam / bhRshmaanNdyaamaasu-rmaarikrnnoktibhiH||499 // atha svayaM sa rAjarSi ritybhigrhmaaddhe| yAdRzastAdRzo vA'pi, vaMdyo jainamunirmayA // 500 // apareyuH sasainyo'pi, 1 asau vikramaH. 2 saMpratitanaH, pra. 3 vAJchasItyarthaH. 4 atiSThipat,-pra. 5 jinamuniH, pra. 6 // tatra gatvA citam / visRSTA ma bhiH // 499 // 205 // yaH sasainyo Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpathaM so'tihastayan / nAgavallIdalavyagra-karaM caMcadupAnaham // 501||pnnystriiskNdhvinyst-hstN mnmthvibhrmaiH|| duzceSTamAnaM viTava-muni kaMcin nirakSata // 502 // yugmam // dRSTvA'pi taM tathA bhraSTaM, nRpaH zreNikabhUpavat / kuMbhikuMbhasthalanyasta-mastakaH prANamanmudA // 503 // dadhyau ca na munerasya, manAgapyasti dUSaNam / nirmApyate kukarmoccairyad dharmajJo'pi krmbhiH||504|| karhicijjAyate jIvo, balI karma ca kahiMcit / ata evAnayo?SaH, zAzvato'sti mahAn mithaH // 505 // tasyAvakINinaH sAdhu-praSThasyevA''nataM nRpam / dRSTvA jahAsa naDDUla-nRpatiH pRSThataH sthitH||506|| taM vIkSya vAgbhaTAmAtyo, lajito vyathito'pi ca / zrIhemacaMdrAcAryAya, tatsvarUpaM nyavedayat // 507 // namasyAhA'namasyAha-vicArajJApanAkRte / upAdizat tataH sUri-caulukyapRthivIbhuje // 508 // jJAnadarzanasaMpanno, niSkapAyo jiteN|driyH| sAmAyikaparaH sAdhu-vandanIyaH satAM mtH|| 509 // ete punaravaMdyAH syuH, pArzvasthazcAvaSaNNakaH / tathA kuzIlasaMsakta-yathAchaMdAH shrutoditaaH||510|| pArzvasthaH sarvadezAbhyAM dvividhastatra sarvataH / sajjJAnadarzanAdInAM, pArve tisstthnniveditH||511|| zayyAtarAdyupajIvI, pArzvastho dezataH smRtH| dvidhA syAdavaSaNNo'pi, srvdeshprbhedtH||512|| tatrAdyo bahuzayyAdi-grAhI sthApitabhojyapi / parastvAvazyakAdInAM, nyuunaadhikyaadikaarkH|| 513 // kuzIlastri-18 |vidho jJAne, darzane caraNe'pi ca / tatra jJAnakuzIlaH syA-dakAle'dhyayanAdikRt // 514 // saddarzanakuzIla: syA|cchaMkAdyAsevanAparaH / vratakuzIlo nimitta-bhUtikarmAdiyojakaH // 515 // paMcAzravaparaH prauddh-gaurvtrygrssitH|| 1 hastinA'tikAmayan. 2 kAmaceSTAbhiH. 3 kSatavratasya. 4 sAdhupuMgavasyeva. 5 anamasyanamasyAI, pra. 6 saMmataH. 7 dravyaprApyupAyadarzanAdi. RECAUSAGACASSAARECHARSA Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - kumArapAlaca0 // 206 // yoSidnehAdisaMkliSTaH, saMsaktaH praNigadyate // 516 // utsUtramAcarala loke, dizatyutsUtrameva yH| yathAchaMdaH sa vijJeyaH, svacchaMdavihitasthitiH // 517 // amISAM vaMdanAd deva !, na kIrtirnApi nirjarA / kAyaklezastathA karma-baMdhaH pratyuta valgataH // 518 // zrutvA tad dhyAtavAn bhUmAn , mama tanmunivaMdanam / nUnaM nyavedayat ko'pi, vyAcaSTe yadidaM prabhuH // 519 // tataH smitvA jagAdAsau, samyagaramyadya zikSitaH / ataH paraM vidhAsyAmi, bhavaduktamidaM sadA // 520 // / atha bhUpanamaskArAd, yatipAMzaH sa ljjitH| evaM dhyAtuM samArebhe,bhavyAtmakatayA hRdi // 52 // ghig mAmadhamamUrdhanyaM, yo labdhvA'pyatidurlabham / vrataciMtAmaNiM mohAt, pramAdAbdhau nyamajjayam // 522 // sato'pi praithame bhogAn , vimucya / vratamAdadhuH / ahaM punavratastho'pi, spRhayAmyasato'pi tAn // 523 // sa varaM zaktihInatvAd yo nAMgIkurute vratam / tadUrIkRtya muMcaMstu, na stuterbhAjanaM janaH // 524 // dhanyo'yaM bhUdhavo yena, nato'hamakIrNyapi / ahaM punaradhanyo yo, vaMdaye tAdRzaM nRpam // 525 // yaH svayaM skhalitAcAraH, sadAcArAn praNAmayet / tasya svAtmA'nabhijJasya, narake'pi gatina hi // 526 // tataH sarva parityajya, tat kiMcid viddhe'dhunaa| yenAhaM so'pi rAjarSi naiva lajjAvahe kacit | // 527 // saptabhiH kulakam ||ath baMdhanavat tyaktvA, dhanAdyaM sa mhaashyH| gurorAlocanApUrva, punrvtmshishriyt||528|| |vinA'nazananIreNa, pApatApamahApadaH / saMzamiSyati me neti, sa tadaiva tadAdadhe // 529 // dustyajo'pi mahAmohaH, sutya-IPREE jastyAgato'nayoH / itIva sAdhuratyAkSIda rAgadveSau zubhadviSau // 530 // bhavadAvAgnidagdhasya, zAMtirjIvasya jAyate / 1 niMdyo yatiH yati'pAzaH. 2 pUrvamunayaH. 3 vrataM khIkRtya. 4 dhastavrato'pi. 5 rAgadveSayoH. SCRECACANC+KR Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 aneneti munirmatvA, sa papau samatAmRtam // 531 // tasya pratyahamabhyetya, nAnApATakavAsinaH / cakrire pattanajanA, bhAva nAbhiH prbhaavnaaH||532|| taM nizamyAnazaninaM, rAjarSirapi harSataH / prabhAvanArtha tatrAgAt, puNyAMzaM ko hi nepsati ? // 533 // guruM natvA munIMdraM taM, yAvannamati bhuuptiH| namaskArAniSidhyaiva, sa tAvat tamabhASata // 534 // deva ! tvaM me guruH sAkSA-dasi tvAM vaMdaye katham ? / yato'smi tvannaterbuddho, vratAnazanabhAgaham // 535 // tadA tAdRgavastho'pi, na vandyeya yadi tvayA / tadA zivaMkare syAtAM, ka vratAnazane mama // 536 // majato me bhavAMbhodhau, namaskArastavAbhavat / karAvalaMbanakaro, mahApota iva svayam // 537 // asau bhavatprasAdo me, sarvo'pyasti pcelimH| prabhAvanAM vitanvaMti, yadamI dhArmikA mudA // 538 // jJAtvA rAjJA'pi sa proce, bhavAn bhadhyAzayo bhRzam / ata eva namaskAra-mAtrAd drAgapyabudhyata // 539 // abhavyAstu svayaM vizva-vidA'pi prtibodhitaaH| na kahiMcit prabudhyate, sthUlopalamayA iva // 540 // sukhAsukhAtivad dharmA-dharmAptAvapi dehinAm / heturbhavet svakarmaiva, paraH sAnnidhyamAtrakRt // 541 // tvame vAsyadhunA dhanyo, yenedRg duSkaraM kRtam / sukhamalpamapi tyaktvA, kazcared duzcaraM ytH|| 542 // paMkamagno yathA daMtI, kazcideva svmuddhret| mohamagnastathA dehI, ko'pi bhraSTaM vrataM khalu // 543 // bhUyAstvaM sukRte stheyA-nanubhUyAH paraM mhH| prabhUyA bhavanirbhade, vibhUyAH zivazarmaNi // 544 // iti stutvA balAnnatvA, taM munIMdraM mahIpatiH / cakre prabhAvanAM puNya REACOCALSACCESCAMERA 1 samatAmRtena. 2 muneH. 3 unnatIH. 4 na Atumicchati ? 5 vandeya, pra. 6 samartho bhava. 7 vyApto bhava.. Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 kAnanAmRtasAraNim // 545 // zubhadhyAnasamIreNa, virjiibhuutmaansH| katimidivasaiH svarga, zritaH so'nazanI muniH||546|| zatrujayAdyuttamatIrthayAtrA-siddhAMtasArazravaNAdikRtyaiH / evaM zubhazrIsubhagaMbhaviSNUna, ghanAn sa caulukyanRpastatAna hai (indrvjraa)||547|| // 207 // ASANSAR iti zrIkRSNarSIyazrIjayasiMhasUriviracite paramAhatazrIkumArapAlabhUpAlacaritre mahAkAvye devAdhidevapratimA''nayanatIrthayAtrAdivarNano nAma navamaH sargaH navAnAM sargANAM milane graMthAnaM 5777 SCHACHOSSOS%* // 207 // 1 puNyadhiyA priyaM bhavanazIlAn, 2 ghanAn-divasAn. 3 vistArayAmAsa-nirgamayAmAsa. Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha dazamaH sargaH // nRpaH kumArapAlo'tha, praznayAmAsa taM gurum / ko'haM pUrvabhave'bhUvaM ?, bhavitA kazca bhAvini ? // 1 // siddharAjaH kuto TU mahyaM, prasahya druhyati sma ca / kasmAdudayanAmAtyo, yUyaM ca mayi vatsalAH ? // 2 // na hi prAgjanmasaMbaMdha, vinA kasyApi kutracit / vairaM ca sauhRdayyaM ca, syAtAmAtyaMtike dhruvam // 3 // kathyatAM tathyametanme, jJAtvA jJAnena kenacit / prabhu vinA na ko'pyanyaH, saMdehaM bhktumiishvrH||4|| sa vyAjahAra nedAnI, jJAnaM yadyapi kiMcana / tathApi devyAdyAdezAt , sarva te kathayiSyate // 5 // tato visRjya bhUjAni, gatvA siddhapuraM ca tat / sarasvatIsarittIraM, pavitraM sUrirAzrayat // 6 // tatra maMtramayasnAna-pavitrIkRtavigrahaH / dhyAnodAraH sa sasmAra, sUrimaMtraM dinatrayam // 7 // tatastasyAdyapIThAdhi-SThAtrI sphUrti-18 |rivAMginI / devI tribhuvanasvAmi-nyAvirAsIt tadagrataH // 8 // dhyAtA'smi kena kAryeNa, zaMsa sUryavataMsa! me ? / devyai vamuditaH kAmaM, muditaH sa jagAda tAm // 9 // devi ! divyena netreNa, samyag vijJAya mAM vada / caulukyabhUpaterbhUtAn / |bhAvino'pyakhilAn bhavAn // 10 // hastasthamuktAphalavat , kalayaMtI kilAkhilam / sUripRSTaM tadAve, sA devI svapadaM yayau // 11 // prAtaH svasthAnamAgatya, gururvihitpaarnnH| vaktuM pracakrame pUrva-bhavavRttaM nRpaagrtH||12|| | deze zrImedapATAkhye, kvacidabhraMkaze girau / paramArAnvayI jajJe, pallIzo jayatAhvayaH // 13 // dviSatAM raNakaMDUticaMDadordaDazAlinAm / darpajvaraM zamayituM, yadbhujo'bheSajAyata // 14 // bhaMjaM bhaMjaM paragrAmAna , sa cakre vIrakuMjaraH / nija * maMtratrayasnAnapUrva, pra. 1 sUrimaMtrasya. 2 AdyA-pradhAnA sUrimaMtrapIThapaMcakAdhiSTAyinI devI. 3 vikAzaH-prabhAvaH 4 kathayitvA. 5 tim , pra. svAmi-nyAvirAsI samAra, sUrima dinavavIsarittIraM, pavitrA delyA Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga. 10 kumArapAlaca. // 208 // ACCORECASCORECAUGHLOCALOG maizvaryamUrjasvi, kiM zauryeNa hi duSkaram ? // 15 // anyedhurdhanadattAkhyaH, sArthavAho mahArthabhRt / svapallI samayA gacchanmArge tena vyalovayata // 16 // tasminnipatya sArthe'sau, luMTAkaH svabhaTaiH saha / jagrAha sakalaM sArtha-patistu kvApi nezivAn // 17 // tataH sarvasvanAzena, nirAkArAgninApi ca / daMdahyamAnahRdayo, dhanadatto vimRSTavAn // 18 // vRto malimlucaiH krUraiH, pizAcairiva raaksssH| unmadiSNurayaM lokA-nupadodyate katham // 19 // idAnIM cet pratIkAraM, na vidhAsye'sya durdhiyH| paunaHpunyena me sArtha, grahISyati tdaisskH|| 20 // tato'nyadapi kozasthaM, vyayIkRtya svakAMca|nam / enamunmUlayiSyAmi, nRpasainyena kaMdavat // 21 // hai| atha prAbhRtamAdAya, mahIyaH saarthnaaykH| dRSTvA ca mAlavAdhIzaM, tatparAbhavamUcivAn // 22 // babhASe mAlaveMdrastaM, tvaM nijAzrayamAzraya / taM pallItaH samunmUlya, praheSyAmi dhanaM tava // 23 // dhanadattaH punaHproce, nArtho me'rthena paarthiv| pratijJAtaM mayA kiMtu, tadunmUlanamAtmanA // 24 // tad dehi nijasainyaM me, pUrayAmi yathepsitam / vairaniryAtanenA'stu, sukhaM bhavadanugrahAt // 25 // tadvAkyamurarIkRtya, prasanno'vaMtinAyakaH / tasya vyazrANayad dRptaM, senAnyaM sainyasaMgatam // 26 // dhanadattaH puraskRtya, tatsainyamupagamya ca / rurodha paritaH pallI, vallImiva mataMgajaH // 27 // daityasainyamivAmRzya, tatsainyamatidurdharam / sAMyugIno'pyadIno'pi, jayatAkaH palAyata // 28 // yodhAn yuddhoddhatAn hatvA, pallI prajvAlya cAkhilAm / nazyaMtI pallIrATpatnI-maMtarvanIM dadhAra sH||29|| svakareNodaraM tasyA, dArayitvA ca dAru* maizvarya sAmrAjyam. pra. 1 pAlIzena. 2 su-pra. 3 tiraskArarUpAgninA. 4 bhRzaM dahyamAnahRdayaH. 5 vairapratIkAreNa. 6 bhavadupakAreNa-bhavatsAhAyyAt, 7 yitaH pra. // 208 // Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vat / bAlamAsphAlayAmAsa, zilAyAM niSkRpAzayaH // 30 // tataH svazriyamAdAya, sakalAM sakalAMtarAm / dhanadattaH kRtArthaH sa- nnapazyanmAlavAdhipam // 31 // kukRtyamiva tatkRtyaM zrutvA tat kupitaH sa rAT / vikaTabhRkuTIkoTi - spRSTabhAlatamAlapat // 32 // tvaM vANijo'pi jAtyA re, karmaNA'si janaMgamaH / nirghRNo yat svahastena, striyaM bAlaM ca jaghnivAn // 33 // athaitat karma nirmAti, cAMDAlo'pi na karhicit / yat tvayA nirmitaM rere, lokadvayavirodhakam // 34 // adraSTavyamukhastasmAd dUrIbhava madagrataH / pApa ! tvaddarzanenApi, lipye'haM pAtakairhahA // 35 // itthaM nirbhartya sarvasvaM, tasyo - haoNlya ca bhUpatiH / taM nirvAsitavAMstItraM, pApaM hi drAk phalegrahi // 36 // tena nArthanikAreNa - bhRzaM mlAsnuH sa sArtha - rAT / vipine tApasIbhUya, tapastepe'tidustapam // 37 // sa mRtvA tapasA tena, jayasiMha iti zrutaH / gUrjarAdhipatirjajJe, maMDitAkhaMDaladyutiH // 38 // itazca kvApyaraNyAnyAM, niHzaraNyasya nazyataH / saMjagme jayatAkasya, zrIyazobhadrasUrirAT // 39 // bhAvibhadvaitayA bhakti - namraM sUrirjagAda tam / kiM nyardhRto'si kenApi, yad dIna iva dRzyase 1 // 40 // so'pi cairyeNa sArthezAt, parAbhavapadaM nijam / nigadya zaMbalaM kiMci - dayAcIt sUrikuJjaram // 41 // tato gururbabhASe taM, tvaM zrito'pi parAM 1 kalAntareNa ( vyAja ) sahitAm. 2 nirghaNaH, pra, niSkRpaH 3 caM, pra. 4 luMTayitvA 5 phalaM karmaNa AdhAravivakSayA phale gRhAti dhArayati khIkaroti | veti aluk samAsaH zIghrapha svIkAri. 6 rAjatiraskAreNa 7 bhUSitendradyutiH 8 pUrvavarNito yazobhadrasUriH pUrNatalAgacchIyaH ( caMdragacchIyo'trotaH ) ayaM tu khaMDeragacchanAyakaH iti rAjazekharasUriracita caturviMzatiprabaMdhe. 9 bhAvi - bhaviSyat bhadraM yasya tadbhAvastayA. 10 tiraskRtaH Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 209 // zriyam / caurya mudhA vyadhAH kasmAd, yenAsyevaM viDaMbitaH // 42 // niHsvasyApi na yat kartu nyAyyaM rAjyAdhipo'pi san / tat tvaM caurya vitanvAnaH, sthAne tenAbhyabhUyathAH // 43 // sthAnabhraMzaM kuladhvaMsaM niHzeSavibhavakSayam / tatkAlaM kalayan steyAt, kaH sudhIrvidadhIta tat ? // 44 // varamAjanma dAridryaM varaM dAsyaM paraukasi / na tu prANaharasteya - saMbhavo vibhavo mahAn // 45 // yAvajjIvaM tatazcaurya, varjayitvA''ryatarjitam / yazasyaM karma nirmAhi, nirmAyaH san mahAzaya ! // 46 // guruvAkyena tenoru- pradIpeneva tatkSaNam / sa parijJAtasanmArga-staMmamArgamamuMcata // 47 // sUriNA bhUrivA - tsalyAt, zrAddhebhyo'rpitazaMbalaH / jayatAko yayau bhrAmyan, purImekazilAhvayAm // 48 // prauDhazrIroDhairastatra, vaNigAsannidhiH zriyAm / karmakArataya tasya, gehe duHsthaH sa tasthivAn // 49 // krameNa so'pi sUrIMdro yazobhadro'tibhadrakRt / viharannAgatastatra, jayatAkasya saMgataH // 50 // hitopadezaM duHsthatve, tacca pAtheyadApanam / smaran kRtajJamAnI sa, zuzrUSAmAsa taM gurum // 51 // pRSTavAnoDharo'nyedyu-staM bhRtyaM jayatAhvayam / adya kalye dinaM sarvaM bhavAn kutrAvatiSThate 1 // 52 // sa jagAda mamAtrAsti, yazobhadrAbhidho guruH / tannediSTho'vatiSThe'haM pibaMstadvacanAmRtam // 53 // oDharo'tha samutpanna - gurudarzanavAsanaH / taM vivekaM ca kRtvA'gre, vavaMde sUripuMgavam // 54 // tasya bhadrakatAM dRSTvA, gururvizvaikavatsalaH / kiMcidArhatadharmasya, svarUpamupadiSTavAn // 55 // zayyotthAyaM samAgatya zRNvatau tau guruditam / zuddhayA zraddhayA zrAddha - dharmaM jagRhatustataH // 56 // oDharo mudito'vocat prabho ! me tvadanugrahAt / babhUva jinadha 1 stena0. pra. 2 tilaMgadezasthaM turaMgalanAmakaM nagaram . 3 oDhara itinAmA. 4 binA vetanena svalpavetanena bhojanamAtreNa vA gRhakArya kArakatayA. 5 mRtyaM jayatAkam sarga. 10 // 209 // Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ESSAGARLS mAptiH, kAM dade gurudakSiNAm ? // 57 // mahARSistamAcaSTa, niHsaMga darzanaM hi naH / ato brAhmaNavannava, svIkurve dakSiNAmaham // 58 // kurve tathA'pi kAM bhakti-miti jalpaMtamoDharam / Adideza gurustarhi, caityaM cAru vidhApaya // 59 // tataH sa sukRtI zrIma-dvIracaityamacIkarat / vyomagaMgAyitoddAma-patAkAsthagitAMbaram // 60 // hastena zrIyazobhadrasurerIkRtAMhasA / tat pratiSThApayAmAsa, vitatya ca mahAmaham // 61 // pratiSThAsurapi sthAnAntaraM tatraiva sUrirAT / oDharAbhyarthito'tyartha, varSA rAtramavAsthita // 62 // tadA meghazca sUrizca, garjantau madhuradhvani / kSetreSu bhUribhAgyAnAM, puNyAMkurAna vitentuH|| 63 // gurau ghane ca dhArAlaM, saddharmAmRtamujjhati / aMtarbahizca paMkaughaM, kSAlayaMti sma kecn||64|| prApteparyuSaNAparva-NyoDhareNa sahArcayat / jayatAko jinaM pNc-vraattkmnniivkaiH||65|| upoSya taddine dhrmkrmkrmtthaimaansH| pratilAbhya ca bhattyA'nnaM, munIn so'pArayat ttH||66|| oDharaH sa vipadyAMte, bbhuuvodynaahvyH| maMtrirAjaH puropaatt-punnypraarNbhaarbhaasurH|| 67 // kAladharmamupAgatya, jayatAkaH sa jAtavAn / kumArapAlanAmA tvaM, rAjan ! guurjrnaaykH||68|| yazobhadraprabhurapi, pramItaH sphiitpunnytH| hemacaMdrAbhidhAno'haM, babhUvAMstAvako guruH||69|| prAgvairAt sArthavAhasya, jIvaH siddhmhiiptiH| jighAMsomAsa kAmaM tvAM, vairaM na hi ciraMtanam // 70 // amAtyodayano'haM ca, prAgbhavasnehamohitau / tvayi snigdhatamAvAsva, sneho'pi hi bhavAnugaH // 71 // dinAni katicit pUrva, yaccauryAdira 1 mata-sAdhudharmaH. 2 vistArya. 3 prasthAtumicchurapi. 4 yathAsyAttathA. 5 nim, pra. 6 zarIreSu. 7 maNIvakaiH-puSpaiH. 8 kuzala0. 9 samUha 0. 10 dattasUre:ziSyAdanyo'yamAcAryaH yazobhadraH. 11 mRtaH, 12 hetumiyeSa. 13 jIrNa na bhavati. 14 asdhAtoH laG. G*XXIGOGOSTEGGE Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAva SISAKS S // 21 // to'bhvH| tatpApena tava klezaH, kiyatkAlamabhUdiha // 72 // yacca pUjitavAn paMca-varATakusumairjinam / yatibhyo jyAyasIbhakti-dardAnaM tvaM yacca dattavAn // 73 // sukRtaistatsamutpanna-nidhAnairiva saMpadAm / ajaniSThA mahiSThazrI-stvaM rAjA prmaarhtH||74||v tAvatI jineMdrArcA, munidAnaM sakRt va tat / kva cedRzaM tavaizvarya-maho mahima dharmajam // 75 // uktaH pUrvabhavaste'sau, pratItizcenna madirA / prahityakazilApuryA, tvadAptenAnuyojyatAm // 76 // vezmanyoDharaputrANAM, sthiradevIti kAcana / vRddhA dAsyasti sA sarva-midaM vakSyati mUlataH // 7 // itaizca paripUryA''yuH, prAMte paMDitamRtyunA / tvaM gatau vyaMtarIyAyAM, rAjan !, bhAvI surottmH|| 78 // zreyaskAmI se tatrApi, vRNdaarkprisskRtH| bhrama bhramaM mahIpIThe, nitya caityAni nasyati // 79 // naMdIzvarAdidvIpeSu, spaSTamaSTAhikotsavam / / sa kariSyati bhAvena, saudharmasuranAthavat // 80 // kSetre mahAvidehAdau, nAma nAma sa sanmunIn / pAsyati zrotrapeyaM t|deshnaarsmaahtH||81|| anekAbhiriva zrIrbhi-ramarIbhiH prisskRtH| vilasiSyati ca svairaM, naMdanAdivanAMtare // 2 // vyaMtareMdrastatazyutvA, kSetre'sminneva bhArate / zrIbhadilapure rAjJaH, zatAnaMdasya maMdire // 83 // dhAriNIkukSisaMbhUtaH, prabhUtataravaibhavaH / bhaviSyati tanUjanmA, khyAtaH zatabalAkhyayA // 84 // yugmam // sthitvopaviduSaM zazvat, kalAsvavikalAsvasau / chekilo bhavitA'tyartha, zaizave'pi surejyavat // 85 // vRSasyaMtIrapi para-pramadAH parivarjayan / suzrAddhavad 1 luGi thAsi rUpaM. 2 ApRcchayatAm, 3 ArAdhya samyaga jinadharmamatra, dharmonnati bhUritarAM vidhAya / viSaprayogAt samavApya mRtyu, khardhAma yAtA'si smaadhiliinH|| | cAritrasu. 4 surottamaH, 5 deveralaMkRtA. 6 zAzvata0.7 zrIbhI-ramaNIbhiH pra0.8 nipuNaH. 9 vRhaspativat. // 210 // AUSAIGHSG Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ku.pA. 16 yuvatve'pi sa zIlaM zIlayiSyati // 86 // tataH zatabalo rAjyaM, labdhvA zikSAM vinA'pi hi / prAcyakAruNyayogena, na hiMsAdyaM taniSyati // 87 // agehenardibhiH sainyai - zcAkSuSairiva vikramaiH / lIlayaiva sa bhUpIThaM, cakravatIMva jeSyati // 88 // tadA ca nirayAdAdyA - cchreNikAtmA vinirgataH / jineMdraH padmanAbhAkhyo, bhavitA'traiva bhArate // 89 // sa pravrajya tapaHkSINa - karmA saMjAta kevalaH / sevitaH sAdhukoTIreM - danazauMDa ivArthibhiH // 90 // viharan pRthivIpIThe, zrIbhahilapureSmyadA / AgamiSyati puNyena, kalpaduriva jaMgamaH // 91 // yugmam // sajjano dhArmikasyeva, zrutvA tasyAgamaM janAt / harSula zrIzatabala - stamupetya praNasyati // 92 // nipAsyati ca saMsAra - tApatapta ivoccakaiH / vizvAtizAyimAdhurya, bhagadezanAmRtam // 93 // prabuddhaH sa tato rAjyaM, saMkramayya tanUruhe / jinAd grahISyate dIkSAM, puNyazrIsahacAriNIm // 94 // ekAdazI gaNadharaH, sa bhUtvA dvAdazAMgavit / tapobhirbahubhiH kSiSTha-karmA kevalamApsyati // 95 // prabodhya padmavad bizvaM, kevalajJAnabhAnunA / mahAzayaH zatabalo, bhASI muktiramAvaraH // 96 // evaM rAjan ! bhavAdasmAt, tA~tiyIke bhave tava / jinadharmaprabhAveNa muktizrIrbhavitA dhruvam // 97 // iti zrIsUrimaMtrASi- SThAtRdevI girA mayA / kathayAmAsire samyag bhavAste bhUtabhAvinaH // 98 // AsannasiddhizravaNAt, tallAbhAdiva nirvRtaH / atha vijJapayAmAsa, prAMjalirgurja 1 zabdakArakaiH 2 koTiraiH, pra. 3 zatabalaH 4 tRtIye - ityarthaH 5 vayamapi cirakAlaM saMyamaM pAlayitvA khanazanavidhinA ca prApya mRtyuM sukhena / nikhilasukhamanozaM devalokaM turIyaM nihatasakalazokaM saMgamiSyAma Arya ! // bharatabhuvi naratvaM prApya bhUyo'pi bhavyaM kRtasukRtamanaskau tyaktabhogAbhilASau / caramavayasi zuddhaM saMyamaM pAlayitvA zivapadamapasAdaM bhUpa / yAsyAva bhavAm // iti zrIcAritrasundaragaNayaH // 6 susthaH sukhI. Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 vanna vyabhicAriSya, yadyAdizA 103 // sa gatvavayamoDharakArita sarga. 10 // 21 // CACASSASAESCALCOM rprbhuH|| 99 // jJAnaMgile kalAvasmin , sarvajJa iva saMprati / atItAnAgataM brUte, kaH pUjyAdapo nanu? // 10 // yathA bhAgavatI bhASA, bhavenna vyabhicAriNI / probhavyapi tathaiveyaM, teddhyAnAtizayAdiva // 101 // paraM kautukamAtreNa, dAsI tAM pracchayAmyaham / AptamekazilAM preSya, yadyAdizati mAM prbhuH||102|| viziSya pRcchyatAmevaM, jalpite guruNA nRpH| praiSIdAptajanaM tatra, kautukI nAlasaH kvacit // 103 // sa gatvaikazilAsthAna-moDharAMgajasadmani / tAM dAsI sthiradevyAkhyAM, pRSTvA tvRttmaaditH||104 // dRSTvA zrIvIracaityaM ca, svayamoDharakAritam / Agatya ca mahIbhatre, jagau sarva ythaasthitm||105||yugmm // pratIto'tha nRpaH saMgha-pratyakSaM gurave mudA / virudaM kalikAlazrI-sarvajJa iti dttvaan||10|| atha vArdhakamAlokya, caulukyaH pRthiviiptiH| sthitvA rahasaM rAtrI, guruM pratyevamUcivAn // 107 // satyapi tvAdRze sarva vidyAMbhodhI gurau mama / phalaM gArhasthyavRkSasya, nAbhAgyaistanayo'jani // 108 // dine dine jarA caipA, janayaMtI kRzAMgatAm / ojAyate samaM rAjya lakSmIdAnAhaciMtayA // 109||raajysuutrmtH kiMci-dAsUtrya bhagavannaham / haMsAyitumabhIpsAmi, samatAmRtavAridhau // 110 // dadAmyajayapAlAya, svarAjyaM bhrAtRsUnave ? / uta pratApamallAya, dauhitrAya ? nivedyatAm // 111 // vimRzya sUriNA'bhANi, bhrAtRvyaste duraashyH| ato rAjye na yogyo'sau, dAseya iva sarvathA // 112 // kiMcaizvaryamavApto'yaM, mattebha iva bhakSyati / vairAyamANa iva te, dharmasthAnAvalI vanIm // 113 // ayaM pratApamallastu, na tathA duSTadhIriti / asmai svavaibhavaM dattaM, pariNAme hitAvaham // 114 // nyasyate zrIguNinyeva, na saMbaM 1 prAgbhavyapi, pra. 2 bhagavaddhyAna0.3 vArddhakyaM-vRddhatvamityarthaH 4 tu, pra. 5 dharmasya prabaMdhe. 6 rAjyavyavasthAma. Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khe, dIpe nyAsthat prakAzita davAyeM, gurAvapi durAzayAsivAnetat, khalAnAmucita COMSANSAAMSANOCROST dhini yada raviH zanI satyapi putre sve, dIpe nyAsthat prakAzitAm // 115 // kariSye pUjyapAdoktaM, samaye samupAgate / / uditveti samuttasthau, gUrjarakSitivAsavaH // 116 // gozAla iva devArye, gurAvapi durAzayaH / bAlacaMdrAbhidhaH ziSyaH zrutvA taM maMtramaMtikAt // 117 // AbAlakAlasuhRde'-jayapAlAya tatkSaNam / kathayAmAsivAnetat, khalAnAmucitaM khalu // 118 // yugmam // tamUce'jayapAlo'pi, viksnmukhpNkjH| eSa maMtro'tigupto'pi, sAdhu jJAtastvayA mune ! | // 119 // iyaM maitrIlatA cakre, tvayaiva phalazAlinI / nRpAzayasthito maMtro, yadUce'yaM mmaagrtH|| 120 // yadi jAyeta rAjya me, bhavAneva tadA guruH / yathA kumArapAlasya, hemAcAryo'dhunA'styayam // 121 // nivedyaivaM purastasya, taddinAdajayaH kudhIH / zreNike koNika iva, dveSaM nihitavAnnRpe // 122 // ___ atha nUtanazabdAnu-zAsanapramukhaiH zubhaiH / vidyAdhiSThitaipaeNthai-rjJAnasatraM pravartayan // 123 // svayaM tiSThan kriyAmArge, sthApayannaparAnapi / SaSThASTamaprabhRtibhi-stapobhirdharmamedhayan // 124 // ullAsayan mataM jainaM, zazIva kumudAkaram / AyuzcaturazItyabdAn , hemAcAryaH samApayat // 125 // tribhirvizeSakam // samyagjJAnena kenApi, jJAtvA prytmaatmnH| gacchazikSAM ca vizrANya, bhrAtRpradyumnasUraye // 126 // AhUya saMgha bhUpaM ca, tatpratyakSaM yathAvidhi / vairaMgikaH svagAtre'pi, zizriye'nazanaM guruH // 127 // yugmam // avIkSitamivAjanma, vIkSituM tanmukhAMbujam // ahaMpUrvikayA lokA, mimiluH | abhiprAya cittaH. 2 RgvedayajurvedasAmavedarUpAstisro vidyA jJAnadarzanacAritrANAM vA saMbaMdhinyastisro vidyA vyAkaraNakAvyakozarUpA vA tisro vidyAH | samAhatAnividyaM tataH khArthe'Na. 3 dAnam. CRECECASTARAMICROREACTES Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 sarga.10 // 212 // 14 // kathaMcinipetya ca / jIvAzatapazunA // 1 ACACACAAAAAAAAEE sakalAstadA // 128 // tato'tyavahite rAjJi, saMghe ca sakale prabhuH / vairAgyaikamayIM cakre, dezanAmantimAmimAm // 129 // saMsAre'tra galatsAre, bhavinAM krmyogtH| caturdhvapi bhaveSvasti, na manAgapi nirvRtiH // 130 // __tathAhi prathamaM jIvA, nigodeSu vsNtymii| kAyasthiti samAzritya, saMkhyAtItamanehasam // 131 // ekocchAsAMtare sapta-dazabhirmRtyubhiH kila / bhuMjate te'nizaM tatra, duHkhaM kimapi dussaham // 132 // narake nArakANAM ya-jAyate kaSTamutkaTam / tato nigodajIvAnAM, tadanaMtaguNaM matam // 13 // tataH kRcchreNa nirgatya, pRthvInIrAgnivAyuSu / utsarpiNIrasaMkhyAtA-stiSThaMti nanu dehinH||134 // kathaMcinirgatAstebhyo, vikalAkSeSu jaMtavaH / vasaMtyabdasahasrANi, saMkhyAtAnyatiSTitAH // 135 // tato nAnAbhavAn bhrAMtvA, paMcAkSatvamupetya ca / jIvAstiryakSu jAyaMte, jalasthalakhacAriSu // 136 // tatra jAlairjalAt kRSTvA, matsyAdyAH sthuulvigrhaaH| dAryate dAruvat krUraiH, kaivataiH zitapazunA // 137 // kSuttahaSNAMgacchaviccheda-DaMbhavAhAdikarmabhiH / gavAdayo yathA'tyArttAH, pratyakSA eva te tathA // 138 // vAMgurAdiprayogeNa, baTTA vAtamAdayaH / tailAdiSu vipacyate, vyAdhairmAspAkakovidaH // 139 // vividhaizchadmabhidhRtvA, caTakAdyAH patatriNaH / zUlI-4 kriyate'stakRpaH, kathaM jIvAMtakaihahA // 140 // tatra krUratayA'dhauni, kAraM kAraM shsrdhaa|lbhNte nArakI yoni, niHzaraNyAH shriirinnH||141|| utpannA eva te tatra, sahate yAtanA ghanAH / pratyaMgacchedavajrAgnidAhavarSaNAdibhiH // 142 // vyavahite, pra0. 1 atisAvadhAne. 3 gatipu. 4 mukham. 5 anaMtazabdaparakaH saMkhyAtItazabdaH. 6 kAlam. 7 kaSTam , 8 atikaSTa saMjAtaM yeSAM te, 9 jAla.. 10 bAtamanulakSya ajati-gacchavIti vAtamajaH-mRgavizeSaH, 11 pakSiNaH. 12 lohAdikIlakena viddhA mAMsasya pacana-zUlAkaraNam. 13 pApAni. // 212 // Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Annan smRtvA ca prAktanaM vairaM, zastraghAtaiH parasparam / bhavaMti muzalakSuNNa-kaNavallavazaH svayam // 143 // narake pacyamAnAnAM, nArakANAM divAnizam / yaduHkhamasti tad vaktuM, lakSajihvo'pi na kssmH||144 // tataH kathaMcidaddhatAH, kiNcitsukRtyogtH| jAyaMte jaMtavo garbha, nArINAM narakopame // 145 // pratiromoSNasUcIbhi-rbhidyamAnasya dehinH| yat kaSTaM garbhamadhye tadbhavatyaSTaguNaM tataH // // 146 // utkarSAd dvAdazAbdAni, sthitvA tsminndhomukhaaH| bhavaMti janma velAyAM, vyathayA te mRtA iva // 147 // azucitvaviyogAgni-vaikalyogragadAdibhiH / bAlyAdyavasthAtritaye, mAM bhadauHsthyavisaMsthulAH // 148 // naivyastrItanayA'bhAva-dAsyavairaraNAdibhiH / janakAdinikAraizca, narAH saukhyavivarjitAH 8 // 149 // tato'pi sukRtaM kRtvA, daanaadyuttmkrmbhiH|lbhNte tridazIbhAvaM, ke'pi bhadrAzayA nraaH||150|| tatrApi * ke'pi duSkarmo-dayAt kilviSikAdayaH / kiMkarA iva khidyate'-titamA svAmisevayA // 151 // zriyaH striyo'pi cotkRSTA, hA'myeSAM divaukasAm / dAte ke'pi vanAgni-kIlAkavalitA iva // 152 // paradevIH zubhA hutvA, kAmAMdhAH katicit surAH / kRSNarAjIvimAneSu, lIyaMte taskarA iva // 153 // tajjJAtvA te tadiMdreNa, mUrdhni daMbholinA hatAH / kraMdatyamadaM SaNmAsI, pIDayA mUcchitA iva // 154 // bhAvinIM durgatiM matvA, tAhagdRSTvA ca vaibhavam / arati yAM zrayaMte te, suvacAH sA na kaizcana // 155 // itysyaamaanmaayaa-lobhodvegbhyaadibhiH| bhRzamAkulitAtmAno, devAH prAkRtam, pra. 1 kaSTam. 3 utkRSTAt, pra. siddharAjo dvAdazavarSANi mayaNalAkI asthAditi RSabhadAsakRtakumArapAlarAsake. 4 prastA. 5 paribhavaiH. nitamAm , pra-satarAmityarthaH. . zIkhA0, 8 teSAmindreNa. 9 yAvaditi zeSaH, 10 asUyA -paraguNeSu doSAviskaraNa, krodhajo doSo vA 904444CCACANCE Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra hAsyuH sukhinaH kutaH ? // 156 // evaM vimRzya niHzeSa, duHkhaikAMtamayaM bhavam / sukhaikAMtamayI muktiH, sAdhanIyA vivekibhiH sarga.10 pAlaca0 // 157 // tatsAdhanaM bhavedAtma-jJAnamevAdimaM satAm / na hi bIjAt paraM kiMci-daMkurotpattikAraNam // 158 // tacchAstraM tad vivekitvaM, taccAritraM tapo'pi tat / tad dhyAnaM sa samAdhizca, yena svAtmaiSa vedhate // 159 // ye svaM vaac||213|| spatIyaMti, jJAtuM sklmpydH| kSetrajJaM vedituM te'pi, kuThIyaMti jaDA iva // 160 // sphuranmohamahAnidrA-muMdrite jagatItraye / nUnamAtmajJa evaiko, jAgarti jnyaanlocnH||16|| tAvacchudhyati nAtmA'yaM, liinkshmlkaalikH| yAvat saGkhyAnapIyUSa-pUraiH prakSAlyate na hi // 162 // vazaMvadeMdriyagrAmo, niSkaSAyo viraktahat / maitryAdivAsitasvAMtaH, sudhIrdhyA nocito bhavet // 163 // piMDasthaM ca padasthaM ca, rUpasthaM rUpavarjitam / caturdhA dhyAnamAMdadhyA-dAtmajijJAsayA budhaH di|| 164 // kAyasthaH karmanirmukto, jJAnavAn paramezvaraH / jineMdraH smaryate yatra, tat piMDasthaM prakIrtitam // 165 // arha nmayAni yanmaMtra-padAni hRdayAMbuje / ciMtyaMte zazizubhrANi, tat padasthamihoditam // 166 // saprAtihAryasamava-saraNastho jinezvaraH / yad dhyAyate'tha taddhiMbaM, tad rUpasthaM nirUpitam // 167 // amUrttazcinmayaH siddho, jyotIrUpo nirNjnH| paramAtmA smaryate yatra, rUpAtItaM hi tanmatam // 168 // etaccaturvidhaMdhyAnaM, kurvastadbhAvabhAvitaH / dhyAtA tanma IN // 21 // yatAmeti, bhrmriibhuutkiittvt||169|| nilIyate'ntarAtmA'yaM, parAtmani tadA tathA / yathA bhajati tenaikyaM, dhyAtRdhyAna- 1saMsAram. 2 jJAyate. 3 AtmAnam. 4 bhAtmAnam. 5 jJAtum. 6 kuMTha-mandamiva AcaraMtIti kuMThIyaMti. 7 vyApte. 8 maitrIpramodakAruNyamAdhyasthya0. 5 kuryAt | 10 taTuiMbaM ca yad dhyAyate 11 bhAvanAbAsitaH. Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CAUSAHARSAKASG dvayacchidA // 170 // tato ghAtIni karmANi, nirmathyAvAptakevalaH / kalayatyakhilaM vizvaM, purovartiSNuvastuvat // 171 // vilInasakalakkezo, jIvanmuktatvamAzritaH / ihApyAtmA parAnaMda, videte paramAtmavat // 172 // aMte zailezyavikSipta karmazeSastanUjjhanAt / AtmA bhUtvA parAtmaiva, muktizarmaNi maijati // 173 // sarveSAmapi devAnAM, yat sukhaM sArvakAli*kam / anaMtenApi bhAgena, na syAnmuktisukhasya tat // 174 // tat pramAdaM parityajya, bho bhavyA! yatyatAM tathA / yathA karapraceyaM syAd , bhavatAM zivazarma tat // 175 // kAlAnubhAvato mukti-rneha yadyapi vidyate / tathA'pyAtmaratatvena, hai bhavet sA'nyabhave'pi hi // 176 // evamuktvA sthite sUrau, taM matvA durlabhaM punaH / kecidAdadrire bhavyAH, samyaktvAmigrahAdikam // 177 // / patitvA'tha padAMbhoje, rAjarSiHkSAmaNAkSaNe / bASpAyamANo netrAbhyAM, prabhumUce sagadgadam // 178 // ISallabhaM pratibhavaM, straiNarAjyasukhAdikam / kalpaguriva duSpApa-stvAgbhadraMkaro guruH|| 179 // na kevalamabhUstvaM me, bhagavan ! dharma mAtradaH / jIvitavyapradaH kiMtu, tatastvatto'nRNaH katham? // 180 // tvayi svargonmukhe svAmin !, ko'dhunA zikSayijaSyati / mAmakhaMDatamaM puNya-prakriyAkAMDatAMDavam // 181 // agAdhe mohapAthodhau, paryate majato mama / niryAmaNAkarA laMba, tvAM vinA kaH kariSyati // 182 // yadi me tvatpadopAsti-rasti kAmitadAyinI / janiSISThAstayA tarhi, tvameva gururAzivam // 183 // iti bhUbhRdvilApena, vibhinnahadayaH prbhuH| netraphUlaMkaSAn bASpAna , sannirudhya kathaMcana 1 vinaSTa 0 2 labhate. 3 lIno bhavati. 4 DA-pra, dharma kriyAsamUhanRtyam. 5 Ayurante. 6 bhUyA. 7 netrAntabyApakAn. RAMERASACSCCUSALL Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96406* - PA kumArapAlaca0 * // 214 // // 184 // utthApya cAtikaSTena, pAdalagnaM tmaatmnH| Uce vAcaM zucI saura-saiMdhavIM laharImiva // 185 // yugmam // Ajanma rAjan ! niyAja-bhakte'haM hRdi tAvake / samutkIrNa iva svarga, gato'pi syAM pRthag na hi // 186 // manaH zujhyA samArAddha-jinadharmasya te purH| mokSo'pi nAtidurlabhaH, sadgurustu kimucyate // 187 // asmaduttyA''hataM dharma, da prapadya kssitimNddle| kRtvA ca tasya sAmrAjyaM, nAparNastvamabhUH katham // 188 // kurvANasya kriyAmArge kriyAdhaSTAn praaNstv|| saskriyAsthApanAcArya, kA zikSA yujyate'dhunA // 189 // jagajanasamakSaM yaH, parAjigye purA tvayA / paryate'pi kathaM mohaH, sa tvAmabhibhaviSyati // 190 // tataH sahajadhairyeNa, saMvarmaya nijaM manaH / yato'smanmRtyuto mRtyu-na dUre tava vartate // 191 // tadA samyag vitanvIthAH, kSAmaNA'nazanAdikam / yad bhasmani hutamiva, tadvinA prAktanaM zubham ol // 192 // svayameva ca kurvIthAH, sarvAmamuASmikI kriyAm / nirapatyatayA kartA, na pazcAt kazcanApi tAm // 193 // UrIkRtya gurUkaM tat, sUktavat kSitinAyakaH / udatiSThata bhUyiSTha-bhaktiH kartuM prabhAvanAm // 194 // kumArA nanRtuH svairaM, zrAvakA rAsakAn daduH / bhaTTA bhogAvalI: peTu-rjagurgItAni gAyanAH // 195 // dharmavyaye'bhidadhire, bhUpAdyAH pAri pAzcikAH / parolakSAnnamaskArAn, puSpANi (puNyAni) ca sahasrazaH // 196 // atyAsannaM vyayaM jJAtvA, sUriyAnavidhiva tsyaa| kolAhalaM prasamaraM, samaMtAt pratyapISidhat // 197 // nivRttivalgayA'tyuccai, ruvA'kSANyutkaTAzvavat / baTvA cata 1 gaMgAsaMbaMdhinIm. 2 dharmasya. 3 maraNAvasare, 4 unnatim. 5 stutI:-virudAvalIH. paripAca vartate te "parimukhazca" iti cAt Thaka pArzvasthAyina ityarthaH. . namaskAramahAmaMtrAn. 8 prAtyabhAvarUpA valgA (lagAma) tayA. * HOROS*** // 214 // ***** Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnapAzena, cittaM lola plavaMgavat // 198||ciNtyn suciraM kiMcit, paramAtmamayaM mahaH / brahmaraMdhrAdhvanA prANAn , hemAcAryo vimuktavAn // 199 // yugmam // dRSTvA tasya vyayaM jajJe, caulukyazcetanojjhitaH / gurujIvaM svajIvenAsnuyAta iva tatkSaNam // 20 // kSaNoddha cetanAM prApya, zUnyaM pazyannivAkhilam / iSTAnAM ghaTayana kaSTaM, sa jagAdeti gadgadam // 201 // iyatkAlaM prabho! dhRtvA, dharmasnehaM mayIdRzam / idAnIM nirmamaH kasmA-mAmahAsIrihaiva yat // 202 // yadvA tvayi svadehe'pi, niHsnehe snehamuccakaiH / apazyaM bhrAMta evAhaM, saMpratyasti yato na saMH // 203 // bodhayitvA narAn deva-bubodhayiSayA divam / tvaM prApto'syadhunA nUnaM, saMtaH sarvahitA ytH||204 // etadevAnuzAzayye, | niSpuNyo'haM punaH punaH / rAjapiMDatayA yanme, kiMcinnopakRtaM tava // 205 // ziSyAzca rAmacaMdrAdyA-stadAnImevamUcire / svaguruvyayadUnAMta:-karaNAH karuNasvaram // 206 // adya zuSkA prabhAvAbdhi-mudrita: sadguNAkaraH / jJAnasatraM parikSINaM, prabho! tvayi gate divam // 207 // udaraMbharayaHsaMti, bhUrayaH sUrayaH param / nRpaM prabodhya kastvada-jagadujIvayiSyati // 208 // jJAnapradIpe bhagavaM-stvayi nirvANamAzrite / plAvayiSyati pRthivI-majJAnadhvAMtavIcayaH|| // 209 // mUlAdapi samunmUlya, mithyAtvaM viSavRkSavat / samyaktvaM kalpataruvat, tatpade kaH kariSyati // 21 // tataHkSmAmo'pi saMgho'pi, kRtshokaashruplvlau| zivikAM divyavicchittiM, niramImapatAM rayAt // 211 // svAtAnu 1 mRgavad vAnarabadvA. 2 uttamAMgasthitena brahmaprAptihetukena chidrasthAnena. 3 atyAkSIH. 4 mehaH. 5 anupUrvaka zIG ityasya yaDantarUpama, atizayena pazcAttApaM karomItyarthaH. 6 brUDayiSyati. 7 manohararacanAyuktAm. Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra pAlaca // 215 // samite ( 1145 liptAM satkSauma-saMvRtAM mAlabhAriNIm / tatra nyavIvizan sUre-stanUM vRddhAnagAriNaH // 212 // utsavena bahinItvA, zibikAM zrAvakottamaiH / saMcaskare guruvapuH, karpUrAgu(ga)rucaMdanaiH // 213 // tadA'rkaH pariveSyAsId, dizaH sarvA rjsvlaaH| dinaM ca dhUsaraM tAdRg-vyayaH keSAM na duHkhadaH? // 214 // vidhyApitAyAM cityAyAM, gurau nirbhrbhktitH| tadbhasma svayamAdAya, nRpo mUrdhni nyavezayat // 215 // tato dezAdhipaH zrAddhaiH, sarvaiH pauraizca lezazaH / Atte bhasmani | gartA'sI-jAnudanI citAkSitau // 216 // sA'dyApi pattanAMte'sti, hemagarteti vizrutA / khyAtimeti gariSThAnA-maho saMskArabhUmyapi // 217 // tatazcaulukyabhUmIbhRt, pattane'nyapureSvapi / vistarAt kArayAmAsa, gurora-| STAhikAmaham // 218 // zrIvikramanRpAd varSe, zarAbdhizivasaMmite (1145) / AsIt kArtikarAkAyAM, hemsuurigurojniH||219 // tasya dIkSA ca pAthodhi-bANarudreSvajAyata (1154) / SaTSaziveSu (1966) sUritvaM, navaLyarkeSu (1229) ca vyayaH // 220 // hemAcAryaviyogena, zUnyAtmeva smNttH|vidaaNckaar caulukyo, na kiMcit kRtyamAtmanaH // 221 // tataH sa rAmacaMdrAdyai-budhaiH saMbodhya nityshH| dinaiH katipayaizcakre, stokazokaH kathaMcana // 222 // __ atha caulukyarAD dadhyau, gaiNayitvA'grima dinam / pratApamallaM dauhitraM, nijaizvarye nivezaye // 223 // tAvad vistA-15 rayastApaM, jvAlAjihvAlavahnivat / Akasmiko jvarastasya, zarIre samajuMbhata // 224 // nRpaM jvarAturaM dRSTvA'-gadaMkArAH 1 saMskaroti sma, parokSe Atmanepadam 2 sUryacaMdrayorveSTanAkAro'zubhAdisUcakaH prabhAvizeSaH pariveSastadvAn, 3 dhUliyuktam. 4 tasya dIkSA tathA'ndeSu, vArddhi bANezvareSvabhUta. (1154) pra. 5 mRgayitvA-dRSTvA. 6 zreSTham. ziveSu ( 1166 ca kRtyamAtmanaH Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ WAARHUS CHRISTUS smutsukaaH| vidhAtuM tatpatIkAraM, saarmaarebhire'bhitH|| 225 // tadaiva chalamAsAdyA-jayapAlaH sa duSTadhIH / kathaMcana payomadhye, bhUbhRte dattavAn viSam // 226 // kozasya kuMcikAM lAtvA, balAt sainyaM ca kiMcana / viracayyAtmasAta tasthau, sa raajygrhnnotsukH|| 227 // - ito rAjJA parijJAya, svakAye viSasaMkramam / kozAdAnAyayAmAse, ziprA (zuktiH) kSipraM vissaaphaa|| 228 ||koshaadhiptiraacsstt, kuMcikAmajayaH svayam / AdAya matkarAt kozaM, ruSTvA ca paritaH sthitaH // 229 // tadAkarNya viviktAtmA, sa cukopa na taM prati / kevalaM dhyAtavAn nUna-mIdRzI bhavitavyatA // 230 // AnAyitAM nRpeNApi, prekSya ziprAmanAgatAm / pAripArthikatAmApta-zcAraNaH procivAMstadA // 231 // etAvaMtastvayA rAjan!, prAsAdAH kAritAH kutH| kastA zuzrUSitA? nA'gA-cchiprA te svAmino'pi yat // 232 // anena satyamevokta-miti rAT sa cmtkRtH| dAridyadrAvakaM tasmai, dadivAn pAritoSikam // 233 // tadaiva sarvacaityeSu, pUjAH sAdharmikArcanam / annAdidAnaM dInebhyo, nRpazcakre niraMtaram // 234 // | atha rAjarSirAkArya, rAmacaMdra munIzvaram / paryaMtArAdhanAM kartu, vidhinaivaM pracakrame // 235 // purataH sthApayitvA'rhadviMbaM tapanabiMbaruka / arcayitvA sa vidhiva-namasyAmAsivAna muhuH||236 // sAkSIkRtya jinAdhIza, manaHzujhyA muneH purH| bhUbhRdevamabhASiSTa, pApaprakSAlanAcikIH // 237 // sthAvarANAM trasAnAM ca, prANinAmAbhavaM mayA / vadho vyadhAyi * ucitam. 1 kRtvaiva khAtmasAt , pra. 2 tato. pra. 3 bhAbhava-janmana Arabhya. Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 216 // yaH ko'pi taM garhe'haM muhurmuhuH // 238 // svArthenAtha parArthena, sthUlaM taditaracca yat / kathayAmAsa mithyA'haM tajjugu|pse'tiyatnataH // 239 // nayena durnayenApi, parakIyaM dhanAdikam // adattaM yanmayopAttaM, tat tyajAmi nirIhadhIH // 240 // svaparastraiNayogena, yadasevyata maithunam / aciMtyata ca yad divyaM tanniMdAmi punaH punaH // 241 // dhanadhAnyakSetravAstu| svarNadAsahayAdiSu / adhikAM varddhitAM tRSNAM, varjayAmi samAhitaH // 242 // Ajanma yanmayA'bhoji, nizAyAmazanA|dikam // abhakSyamapi cAbhakSi, tad garhe sarvagarhitam || 243 || evaM ca digviratyAdau, tathA sAmAyikAdiSu / yadatIcArayAJcakre, tanmuMcAmyapunaH kRte // 244 // pRthvIkAyAdirUpeNa, sthAvareSu vasannaham / pIDayAmAsa yAJ jIvAn, samastAn kSamayAmi tAn // 245 // trasatve tiryagnaraka - naradevabhaveSvaham / vasatr yAn dUnavAnasmi, kSAmyaMtu mayi te'GginaH // 246 // | durvAkyAdyabhidhAnena, saMghe ye ke'pi pIDitAH / tAnahaM kSamayannasmi, trizuddhyA racitA'JjaliH // 247 // jIvajAtiSu sarvAsu, bhramaJ yat kRtavAnaham / kAyavAGmAnasaistanme, mithyA bhavatu duSkRtam // 248 // dAkSiNyenAtha lobhena, parasmai jAtu yanmayA / mithyAtvamupadiSTaM tanmRSA''stAmakhilaM mama || 249 || alasatvAdiyogena, yadahaM dharmakarmaNi / balaM gopitavAn vyartha, dharmakhalitamastu tat // 250 // pratibhApustakAdInAM caraNAdivighaTTanaiH / AzAtanA vyaraci yA, sA sarvA'pi vilIyatAm // 251 // niSpApIkaraNenaivaM, savaneneva sarvataH / vizuddhAtmA sa rAjarSiH, zizriye'nazanaM // 216 // tataH // 252 // Uce ca yanmayA vitta-marjitvA nyAyavartmanA / saptakSetryAM kimapyuptaM, tatpuNyamanumodaye // 253 // 1 anRtam 2 AdinA rUpyaM kupyaM ca prAhmam. 3 ekAgracetAH san 4 mRSA khAdakhikam pra0 - mithyA bhavatu. 5 mithyA ( bhavatu ). 6 duSkRtam 7 savanaM - jJAnam. sarga. 10 Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saddevagurupUjAbhi-ramArikaraNena ca / nirvIrA vittamuktyA'pi, yat puNyaM tat smarAmyaham // 254 // zatrujayAditIrthAnAM, yAtrAH kSapitapAtakAH / nirmAya yanmayA cakre, zreyastat paribhAvaye // 255 // zaraNaM tIrthakRtsiddha-sAdhudharmA bhavaMtuTU me / eta eva jagatpUjyA-zcatvAraH saMtu maMgalam // 256 // mAmako'yaM mamAtmaiva, caitanyamayavigrahaH / dehAdyAH sarva evaite, bhAvAH sAMyogikAH pRthak // 257 // jIvAnAmiha yad duHkhaM, tad dehAcairasaMzayam / tasmAdavazyahAtavyAM-vidhA tAn vyutsRjAmyaham // 258 // tatazcittamupaskRtya, zubhadhyAnena bhUdhavaHniSprapaMco'smarat pNc-prmesstthinmskriyaaH||259|| sarvajJaM hRdi saMsmaran gurumapi zrIhemacaMdraprabhu, dharma tadgaditaM ca kalmaSamaSIprakSAlanApuSkaram / vyomAgyayemavatsare (1230) / viSalahayutsarpimUchobharo, mRtvA'vApa kumArapAlanRpatiH sa vyaMtarAdhIzatAm // 26 // (zArdUlavikrIDitam ) tasmin parAsI kSitipe tadIyA, paricchado mlAnipadaM babhUva / astaM samAjagmuSi dhAmadhAni, vikasvaraH kiM kamalAkaraH syAt ? // 261 / / (upajAtiH) vidhAya saMskAravidhi mahA.caulakyabhUmIpatipuMgavasya / aMtyAH kriyAstA vidadhuH samastAstadAtaputrAjayapAlamukhyAH // 262 // (upajAtiH) atha tthaavidhdhaarmikguujraa-dhipvipttivissaaditcetsH| kavivarA smRtatadguNagauravA, vyaracayanniti kAvyaparaMparAma ||263||(duutvilNbitm ) kSINo dharmamahodayo'dya karuNA prAptA kathAzeSatAM, zuSkA nItilatA vicArasaraNiHzIrNA gatA saadhtaa| aucityaM ca paricyutaM jinamatollAsaH krazIyAnabhUcchrIcAlukyamahIpato kSititalAt svarlokamAsedapi // 264 // (zArdalavikrIDitam ) nidegdhastridazadrumaH suragavI pracyA 1kSipita.pra. 2 saMyogikAH, pra.3 dehAdIna. 4saMskRya. 5 jalam. 6 paMktiH, 7 prApte. ku.pA.ca. 37 Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga.10 kumArapAlaca0 // 217 // vitA prANato, nItaH kAmaghaTaH kapAlaghaTanAM ciMtAmaNizcUrNitaH / ekaikocitadattalakSakanakaprojjIvitArthivajaM, devenAdya | kumArapAlanRpati nItvA yazaHzeSatAm // 265 // (zArdUla0) bhUyAMso'pi bhavaMtu bhUmipatayo niHsImadorvikramA-stanmadhye dadhate na ko'pi samatAM caulukyadhAtrIbhRtaH / dyUtAdivyasanaM nivArya rudatIvittaM ca muktvaiva yo, mAriM vAritavAMzcaturdazasamA viSvakSamAmaMDale // 266 // (zArdUla0) loko mUDhatayA prajalpatu divaM rAjarSiradhyUSivAn, brUmo vijJatayA vayaM punarihaivAste cirAyuSkavat / svAMte saccaritairnabho'bdhimanubhiH (1440 )kailAsavaihAsikaiH, prAsAdaizca bahiryadeSa sukRtI pratyakSa evekSyate // 267 // (zArdUla.) | atha bhujavibhavena rAjyalakSmI, svayamapi tAM kalayaMtamAkalayya / mahamahima vidhAya rAjyadhuryA-stamajayapAlamatiSThi pannRpatve // 268 // (pAdAkulakam ) nirIkSya rAjAnamuditvaraM taM, vilocanA''secanakaM svakAMtyA / ullAsamAsAdya | hamahAMtamaMtaH, paurAstadAnIM kumudAMbabhUvuH // 269 // ( upajAtiH) evaM caitadanekadhArmikakathAsAraM vicArAMcitaM, saMkSepeNa| kumArapAlanRpateH pUrti caritraM yayau / vistAreNa tu tasya puNyapuruSasyAmUlacUlaM na tad, vaktuM so'pi sahaH sahasrarasano yaH syAt svayaM vAkpatiH // 270 // (zArdUla0) prapaMcitAH saMti yathocitaM te, dharmAdayo'smin sakalAH pumarthAH / tadarthinA bhavyajanena samyaga, nizamyametaccaritaM sadaiva // 271 // (upajAtiH) na prAcInakavInalInayazase naidaMyugInasphura-dvidvatsAmyakRte na cAtmadhiSaNAjJaptyai mamAyaM zramaH / kiMtu syAccaritaM satAM viracitaM nissImapuNyarddhaye, dhyAtvaivaM 1 varSAn yAvat. 2 gatavAn. 3 himAlayahAsyakartRbhiH. 4 rAjya kAryavAhakAH puruSAH. 5 pakSe caMdram. 6 samarthaH. 7 caritre. REGACASSADOSECSECRECCC (upajAtiH ) evaM catanata, vaktuM so'pitA pumarthAH / tadaH // 217 // Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ACCORECARRORSCRICA% dahame mayA kimapi taccaulukyapRthvIpateH // 272 // ( zArdUla. ) nedRg rAjaRSezciraMtanamanusyUtaM caritraM kvaci-nAnAkAratayA cakAsati satAM vakra prabaMdhAH punaH / yAdRgdRSTamidaM prabhAvakacaritrAdau mayA tAdRzaM, dRbdhaM tena na me budhairadhikatA vAcyA na ca nyUnatA // 273 // (zArdUla0) na padaipadavI navyA bhavyA na vAcyA(sya) vicitratA, na ca zuciralaMkAraH sphArazcakAsti raso'tra na / tadapi caritaM vijJAyaitat kumAramahIbhRtaH, sukRtatRSayA dRzyaM zuddhaM vidhAya vizAradaiH // 274 // (hariNI) zrIvikramanRpAd dvidvi-manvande' (1422) yamajAyata / graMthaH sasaptatrizatI-paTsahasrANyanuSTubhAm (1307) // 275 // yAvad dyotayataH svadIdhitibharairyAvApRthivyaMtaraM, sUryAcaMdramasau nirastatamaso nityapradIpAviva / tAvat tarpayatAdidaM navasudhAnispaMdavat suMdaraM, pRthvIpAlakumArapAlacaritaM cetAMsi puNyAtmanAm // 276 // (zArdUla0) 1 vihitam. pra. 2 prathitam. 3 padazobhA-padaracanA-padapAMDityamitiyAvat 4 apUrvA. 5 sundarA. iti zrIkRSNaSIyazrIjayasiMhasUriviracite mahAkAvye paramAItazrIkumArapAlabhUpAlacaritre zrIkumArapAlasvargagamanavarNano nAma dazamaH srgH|| dazAnAM milane vRttasaMkhyA 6053 // NAM Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : kumAra pAlaca. granthakartR prazastiH // 218 // atha granthakartuH prshstiH|| vaMze vIrajinAdhirAjagaNabhRcchrImatsudharmaprabho-rAsIdAryasuhastiziSyamukuTaH zrIguptasUriprabhuH / tasmAccAraNalabdhikelizaraNAcchrIcAraNAkhyo gaNaH, khyAtaH svastaruvat sadaiva sumanaHstomena sNsevitH||1|| (zArdUla0) zAkhA tasya turIyakA tatakakupazrIvajranAgaryalaM, varyA zrIsthitidharmanAma viTaeNpaprakhyaM dvitIyaM kulam / tatrAsIdapasImalabdhivasatirvadAruvRMdAraka-bAtarUyAtatapAH kRpAjalanidhiH zrIkRSNanAmA muniH // 2 // (zArdUla0) yo mitravyayaduHkhato vratamadhAd yo'bhigrahAn durgrahAna, dadhe vyAlaviSAkulAn padajalairujjIvayAmAsa yH| pratyabdaM caturuttarAM vyaracayad yaH pAraNAtriMzataM (34), sa mApAlavibodhanaH zamadhanaH kRSNapirAstAM mude // 3 // (zArdUla0) zrImannAgapure purA nijagirA nArAyaNazre| CER % 1there majarohaNe 1, bhaddajase 2 meha 3 gaNi ya kAmivi 4, suSThiya 5 suppaDibuddhe 6, rakkhiya 7 taha rohagutte ya 8 // 1 // isigutte 9 sirigutte 10, gaNI ya vaMbhe 11 gaNI ya taha some 12 / daza do ya gaNadharA khala, ee sIsA suhatyissa // 2 // | [sthaviraH AyarohaNaH 1, bhadrayazAH 2 meghaH 3 gaNizca kAmarddhiH / susthitaH 5 supratibuddhaH 6, rakSitaH 7 tathA rohaguptazca 8 // 1 // RSiguptaH 9 zrIguptaH || 10gaNI ca brahmA 11 gaNI ca tathA somaH 12 / daza dvau ca gaNadharAH khalu, ete ziSyAH suhastinaH // 2 // ] iti kalpasUtre'STamakSaNe 2 therehito NaM siriguttehito hAriyasaguttehiMto ittha NaM cAraNagaNe nAmaM gaNe niggae tassaNaM imAo cattAri sAhAo satta ya kulAi evamAhijjanti, se kiM taM sAhAo ? sAhAo evamAhijjati taMjahA hAriyamAlAgArI 1 saMkAsiyA 2 gavedhuyA 3 vajanAgarI 4 se taM sAhAo se kiM taM kulAI ? kulAI evamAhicaMti taM jahA paDhamitya vatthalijja bIyaM puNa pI(TI)idhammiyaM hoi ityAdi zrIkalpasUtre'STamakSaNe. prasiddhiM gataH / 4 pallavasadRzam, // 21 // Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SThito, nirmApyottamacaityamaMtimajinaM tatra pratiSThAya ca / zrIvIrAnnavacaMdrasaptazaradi (719) zvete tithyAM zucau, vaMbhAdyAn| samatiSThepat sa munirAD dvAsaptatiM goSThikAn // 4 // (zArdUla0) tasmAd vismayanIyacArucarite zrIsUricakre kramAjAte zrIjayasiMhasUrirudabhUnnirgathacUDAmaNiH / saMvadvikramatastrayodazazateSvekottareSva (1301) karuk, klAntaM saMghamajIjivajalabharairyo maMntrakRSTaimarau // 5 // (zArdUla0) prabhAvakaziromaNiH praNatalokaciMtAmaNiH, prasannazazabhRtmabhustadanu didyute diiprdhiiH| yadIyacaraNAMbujaM nijaziraHkirITArkara-bhareNa dharaNIbhujo vikasitatvamAninyire // 6 // (pRthvI) pratyabda dInaduHsthoddhRtisukRtakRte dIyamAnaM samAnaM, sAkSAd dInAralakSaM tRNamiva kaTeti projjhya nirlobhabhAvAt / ekaH so'yaM mahAtmA na para iti nRpazrImahammadasAheH, stotraM prApat sa tApaM kSapayatu bhagavAJ zrImaheMdraprabhunaH // 7 // (magadharA ) / tatpaTTapUrvAcalamaMDanaika-caMDadyutiH zrIjayasiMhasUriH / kumArapAlakSitibhRccaritra-midaM vyavatta svaguruprasAdAt // 8 // ( upajAtiH) avadhAnasAvadhAnaH, pramANaniSNaH kvitvnissnnaatH| alikhanmuninayacaMdro, gurubhaktyA'syA''dhamAdarzam C // 9 // (AryA) uccaihArivisArivAridhijale dikpatramAlAkule, pAtAlasthitazeSanAlakalite lkssmiivilaasocite| yAvat puSyati medinIsarasije svarNAcalaH karNikA-bhAvaM tAvadidaM caritramamalaM prINAtu vidvajjanam // 10 // (zArdUla0) iti iti zrIkumArapAlabhUpAlacaritraM saMpUrNam // 1 zuklapaMcamItithI. 3 SThi.pra.3 samUhe. 4 dyA. pra. 5 jhaTiti.pra.6stutim. 4-8-9 kuzalaH, Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CAUCAS kumArapAlaca0 TippaNakatRprazastiH // 219 // U SLARASI pariziSTam , naM01 atha ttippnnkaarprshstiH|| vIro vIraziromaNirjinapativIraM stuve'haM sadA, vIreNApi vinAzitA bhavatativIrAya tanve nmH| vIrAcchAsanametadeva calitaM vIrasya tIvra vrataM, vIre'nantaguNAH zubhAH prakaTitAH zrIvIra ! siddhiM kuru ||1||shaarduul0|| zrImadvIrajinasya mukhyagaNabhRt paTTe sudharmA tataH, saMjAtA atirAjamAnacaraNA devendrsevaabhRtH| . teSAM paTTaparaMparAsuvidite zrIsUricakre kramA-jAto bhUmivibhUSako janaguruH sAmrATsubodhapradaH // 2 // shaarduul0|| loke labdhajayaH sa hIravijayaH sUrIzacintAmaNi-stacchiSyo viditAgamo vijayasenaH srvlokairntH| zrIdevo vijayairyuto'bhiramate smAsyAspade sUrirAT, sUrINAM pramukho babhau vijayasiMhastatpade shrmdH||3||shaarduul0|| bheje tasya padaM sa satyavijayaH panyAsacUDAmaNiH, karpUro'pi gaNirbabhau ca satataM saMvegapUrNaH sadA / dharmodyotakaraH kSamAvijaya AsIttasya paTTe gaNi-yogIndro vijayairyuto jinagaNionI staamgrnniiH||4|| zArdUla. pUjyo'sau vijayAmRto'pi ca gaNirjAto gumAnastatasU-tejasko gaNikastato'pi dhanako bhUto gaNIzo gunnii|| mAnyo'yaM munipuMgavo'pi vinayaH zreyaskaraH sarvadA, jJAto buddhimatAm umedavijayaH pNnyaasbhuussaadhrH||5||shaarduul0|| tacchiSyo munirAT zubho vijayate prajJAlacUDAmaNiH, zrImAn kSAntigaNI ca zobhanataro vikhyaatsiddhaantvit|| puSpo nAma muniH prasiddhacamarendro yasya ziSyoca dvau, rAjete vinayAnvitau munivaraujJAnasya cAbhyAsinau // 6 // shaarduul0|| // 219 // Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ** sli, kSamAdiguNadhArakaH / zavanAkAri ca vAcanatagaNI mudaM dadanu vA 2 // anuSTup // tRtIyo yasya ziSyo'sti, kSamAdiguNadhArakaH / zrIkSamAvijayo nAmnA, mAsakSapaNakArakaH // 7 // yugmam // anuSTup // lUnAre vihitA susUtrakathitA mUrtiprazaMsA ghanA / yenAkAri ca vAcanA bhagavatIsUtrasya mumbApure yajjJAnAmRtapAnato bhuvi tale bhavyAH subodhaM gatAH / so'yaM kSAntigaNI mudaM dadatu vaH saMsArapAraMgamI ||8||shaarduul0|| TIppaNaM zodhanaM cAsya, vAcanaM bhagavatyanu / mumbApuryA kRtaM yaizca, mudraNasyopadezanam // 9 // anuSTup // uparbudhajvaladvidyA-pratApA mohanAzakAH / zrIkSAntivijayAste ca, jayanti gnnisttmaaH|| 10 // " mumbApUre kRtA yeSAM, prazastiratizobhanA / tebhyo'nuyogasUribhyo, namo'stu 'ziva' kAraNam // 11 // " pariziSTam, naM02 paM0 zrIkSAntivijayagaNikRtA saMkhezvaramaNDanazrIpArzvanAthastutiH // zArdUlavikrIDitam // .. . ........ zrIsaMkhezvaramaMDanaM jinavaraM pArzva stuve kAmadaM, zrImanto'nyajinezvarA jagati ye tAn naumyahaM sarvadAn / niHzreyaspadadAyakaM natasuraM vaMde tathA cAgama, zrIpadmAvati ! devate ! bhava sadaivomedaziSye zubhA // 1 // paM0 zrIkSAntivijayagaNikRtA lodravApattana (jesalamera) maNDanazrIciMtAmaNipArzvanAthastutiH // anuSTup // vAmAkukSisaro haMsaM, zrIcintAmaNisaMjJitam / zrImatpArzvajinaM naumi, lodravApattanasthitam // 1 // devendravanditAH sArvA-stIrthezAH sarvadarzinaH / vizvopakArakAro, jinAH sarve jayantu te // 2 // muktimArgopadeSTAraM, mithyAdhvAntavinAzakam / sarvajJadezitaM vande, siddhAntArka subhAvataH // 3 // *HIRISHISHILA R G Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra sUristati pAlaca0 // 220 // pArzvayakSAzcaturhastAH, padmAvatyA samanvitAH / vibhuvandyasya saMghasya, bhavantu kSAntidAH sadA // 4 // paM0 zrIkSAntivijayagaNikRtA sUristutiH // anuSTup // namaskRtya mahAvIraM, stuve vIra munIzvaram / candrAt ko labhyate lokaiH 1, sAhityavAcanena kim // 1 // 'laN' sUtrasthena kA sAdhya-zcAvarNetsaMjJakena vai / keSAM saMgaH zubho loke, sajanaiH parikIrtitaH // 2 // sAdhulokaizca ke sevyaH ? kAmukAnAM ca kaH priyaH / prANArpaNaprayogeNa, sainikaiH ko hi prApyate // 3 // AzIrvAde ca kiM vAcyaM ?, kasya dharmaH zivapradaH / praznottarAdyavarNena, bhava kssaantervrprdH||4|| caturbhiH kalApakam / paMnyAsazrIvIravijayagaNi (jainAcAryavijayavIrasUri ) stutyaSTakam paM0 zrIkSAntivijayanirmitam // anuSTup // natvA vizvezvaraM devaM, varddhamAnaM jinezvaram / dhRtvA zrIsvaguruM citta, umedavijayaM gaNim // 1 // smRtvA sarasvatI devI, sarvadA jJAnadAyinIm / kSAntyAdivijayeneda-maSTakaM suviracyate // 2 // yugmam // sarvazAntipradaM nityaM, sarvazAstravizAradam / sUryavat sarvajIvAnA-majJAnAndhanizApaham // 3 // nizezavacchubhAkAraM, pratyUhavyUhavArakam / saMsArabhayabhItAnAM, mokSAbhayapradAyakam // 4 // AhAdA, 2 cAturyam. / pratyAhAraH, 4 yatInAm. 5 vIraprabhuH. 6 ratipati. - vijayaH. 8 jaya iti. 1 yateH.1.(he) bhAcAryavIravijaya / kSAnte:kSAntivijayasya varaprado bhava iti prArthanA // KUSHIASA * // 220 // Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadAcAraratairadya-tanaimunivarabhUSitam / muktaM cAzeSapApiyAya, taM vande pUjyazAsanam / / gurjarasya ziroratnaM, rAjate rAdhikApurI / rasadvi (26) saMkhyakaiH zreSTha-jinagehaivibhUSitA // 5 // yasyAM zrAddhA dhanairyuktA, vasanti ca prmodgaaH| jinabhaktau ratAH zreSThAH, sadgurUpAsinaH sadA // 6 // tatrasthaM svagRhaM tyaktvA, yoSidraviNasaMyutam / gRhItaH saMyamo yena, samyag mokSapradAyakaH // 7 // sadAcAraratairadya-tanairmunivaraistu yaH / umedavijayo vaMdya-stasmAdahatpadAnugAt // 8 // paMnyAsapadavIprAptaM, gaNItipadabhUSitam / muktaM cAzeSapApebhyo, jJAnaratnasamanvitam // 9 // paropakArakartAraM, jinAjJApratipAlakam / guruM(sUri)vijayavIrAkhyaM, taM vande pUjyazAsanam // 10 // aSTabhiH kulkm|| gurvaSTakamidaM puNyaM, ye paThanti dine dine / bhuktveha sakalAn bhogAna, mokSaM yAsyanti zAzvatam // 11 // aSTaSaNNavabhU (1968) varSe, dvAdazyAM rvivaasre|nbhH zuklasya caitaddhi, stotraM saMpUrNatAmagAt // 12 // yugmam iti // pariziSTam , naM. 3 | sumeruzikharaM dRSTvA, gaurI pRcchati zaMkaram / ko'yaM parvata ityeSa?, kasyedaM maMdiraM? prabho! // 1 // ko'yaM madhye punardevaH, hai pAdAntA kA ca naayikaa| kimidaM cakramityatra , tadante ko mRgo mRgI? // 2 // ke vA siMhA? gajAH ke vA!, Pke cAmI puruSAnava ? / yakSo vA yakSiNI keyaM ?, ke vA caamrdhaarkaaH?||3|| ke vA mAlAdharA ete?, gajArUDhAzca ke nraaH| // 4 // etAvapi mahAdeva !, ko vINAvaMzavAdako ? // 4 // dundubhervAdakaH ko vA?, ko vA'yaM zaMkhavAdakaH? / chatrahai trayamidaM kiMvA?, kiMvA bhAmaNDalaM prbho||5|| Izvaro (ra a) vAca Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAlaca0 // 221 // 1 zRNu devi ! mahAgauri !, yattvayA pRSTamuttamam / ko'yaM parvata ityeSaH, kasyedaM mandiraM ? prabho ! // 6 // parvato merurityeSa, svarNaratnavibhUSitaH / sarvajJamandiraM caitad, ralatoraNamaNDitam // 7 // ayaM madhye punaH sAkSAt, sarvajJo jagadIzvaraH / trayastriMzatkoTisaMkhyA, yaM sevante surA api // 8 // indriyairna jito nityaM kevalajJAnanirmalaH / pAraMgato bhavAMbho dhe-ryo lokAnte vasatyalam // // anantarUpo yastatra, kaSAyaiH parivarjitaH / yasya citte kRtasthAnA, doSA aSTAdazApi na // 10 // liGgarUpeNa yastatra, puMrUpeNAtra vartate / rAgadveSavyatikrAntaH, sa eSa paramezvaraH // 11 // Adizaktijinendrasya, osane garbhasaMsthitA / sarhejA kulejA dhyAne, padmahastA varapradA // 12 // dharmacakramidaM devi !, dharmamArgapravarta kam / sattvaM nAma mRgasso'yaM, mRgI ca karuNA matA // 13 // aSTau ca diggajA ete, gajasiMhasvarUpataH / AdityAdyA grahA ete, nacaiva puruSAH smRtAH // 14 // yakSo'yaM gomukho nAma, AdinAthasya sevakaH / yakSiNI rucirAkArA, nAmnA cakrezvarI matA // 15 // indropendrAH svayaM bhartu-jatAzcAmaradhArakAH / pArijAto vasantazca, mAlAdharatayA sthitau // 16 // anye'pi RturAjA ye, te'pi mAlAdharAH prabhoH / bhraSTendrA gajamArUDhAH, karAgre kuMbhadhAriNaH // 17 // snAtraM kartuM samAyAtAH, sarva saMtApanAzanam / karpUrakuGkumAdInAM dhArayanto jalaM bahu // 18 // yathA lakSmIsamAkrAntaM, yAcamAnA nijaM padam / tathA muktipadaM kAnta - manantasukhakAraNam // 19 // ihatumbarunAmAnau tau vINAvaMzavAdakau / anantaguNasaMghAtaM, gAyantau jagatAM prabhoH // 20 // vAdyamekonapaJcAzadbhedabhinnamanekadhA / caturvidhA amI devA, vAdayanti 1 devImUrtiH 2 padmAsane ( pavAsaNamAM ). 3 madhyasthA. 4 sahajAtA. 5 uttamazilpivinirmitA. 6 dhyAnaviSayA dhyAnasthA. 7 varadamudrAyuktA. jinamUrtivarNanaM. // 221 // Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ayaM devo mahAde abhI ca dvAdazAyakaH // 24ote,yaM namaskamA dhAtrA, A zreSTho zyA varSAkAloNakAlArmatam / rohaNe sarasAvataH // 29 // evaM sAmanyaM param / asya prerkaa|| 32 // svbhktitH|| 21 // so'yaM devo mahAdevi !, daityAriH zaGkhavAdakaH / nAnArUpANi bibhrANa-rekako'pi surezvaraH // 22 // jagatrayAdhipatyasya, heturchatratrayaM prbhoH| amI ca dvAdazAdityA, jAtA bhAmaNDalaM prbhoH|| 23 // pRSThalagnA amI devA, yAcante mokSamuttamam / evaM sarvaguNopetaH, srvsiddhiprdaaykH|| 24 // eSa eva mahAdevi !, srvdevnmskRtH| gopyAdgopyataraH zreSTho, vyaktAvyaktatayA sthitH||25|| AdityAdyA bhramantyete, yaM nmskrtumudytaaH|kaalo divasarAtribhyAM, yasya sevAvidhAyakaH // 26 // varSAkAloSNakAlAdi-zItakAlAdiveSabhRt / yatpUjArtha kRtA dhAtrA, AkarA malayAdayaH // 27 // kAzmIre kuGkuma devi !, yatpUjArtha vinirmitam / rohaNe sarvaratnAni, yadbhUSaNakRte vyadhAt // 28 // ratnAkaro'pi ratnAni, yatpUjArthaM ca dhArayet / tArakAH kusumAyante, bhramanto yasya sarvataH // 29 // evaM sAmarthyamasyaiva, nAparasya prakIrtitam / anena sarvakAryANi, sidhyantItyavadhAraya // 30 // parAtparamidaM rUpaM, dhyeyAd dhyeyamidaM param / asya prerakatA dRSTA, carAcarajagatraye // 31 // digpAleSvapi sarveSu, graheSu nikhileSvapi / khyAtaH sarveSu deveSu, indropendreSu sarvadA // 32 // iti zrutvA zivAd gaurI, pUjayAmAsa sAdaram / smarantI liMgarUpeNa, lokAnte vAsinaM jinam // 33 // brahmA viSNustathA zakro, lokapAlAssadevatAH / jinArcanaratA ete, mAnuSeSu ca kA kathA? // 34 // jAnudvayaM zirazcaiva, yasya ghRSTaM namasyataH / jinasya purato devi !, sa yAti paramaM padam // 35 // iti zrIvizvakarmAviracitA'parAjitavAstuzAstramadhye shriijinmuurtishlokaaH|| etAvAneva granthaH praaptH|| Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAra60 prakAra ho // iti zrIkamArapAlabhUpAlacaritram // hore