Book Title: Siddha Hemshabdanushasan Laghuvrutti Part 01
Author(s): Jesingbhai Kalidas Trust
Publisher: Jesingbhai Kalidas Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/023381/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI siddha-hemazabdAnuzAsanala...ghu... dhR.. ttiH prathamo vibhAgaH Mor Anand ala Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // namaH zrIjinazAsanAya // zrI siddhahema-zabdAnuzAsana__ laghuvRttiH [ paTsahasrItyaparAmidhA ] prathamo vibhAgaH [ sAdhyiAyadvayAtmakaH samAsaparyantaH ] // AgamikatatvajijJAsA zAstratattvepasA ca vidhivat samyak zAnazailyA gurumukhena vyAkaraNAdhyayanamantarAna labdhapratiSThA bhavati // - - : prakAzakA / zrI-jezigabhAI-kAlIdAsa TrasTa-amadAvAda kAryavAhakA: prathamAvRttiH || parivarddhita saMskaraNaM || vikrama saM. 1000 // prathamAvRttiH 2029 vIra-ni. saM. siddhahema saM. - / 2499 // Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GEI 15 putika-prAptisthAnam-.. manubhAI jaizIgabhAI zAha zAhadahAiTa hAusa sAse, traNI elisanIna, amadAvAda ___ vyAkaraNAdhyetaNAmupayogi kiMcit * pratidinaM mUlapAThaH samyak ghoSaNIyA. * punarAvartanaM ca pratyahaM vidheyam... * vyAkaraNAdanyat sAhityazAstrAdikaM paJcA. dhyAyI-pAThAdarvAg na kimapi paThanIyam. * jJAnAcAra-maryAdA samyak parirakSaNIyA. * vyAkaraNaM hi zabdazAstraM, tatra nArthaprAdhAnyamataH mUlapAThaH samyakaparicintanIyaH. mudraka:bhAnucaMdra nAnacaMda mahetA . bahAdurasiMhajI prI. presa, pAlItANA [ saurASTra ] Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka taraphathI kAkarANA zAsananA staMbha-samA, vise maLI zramaNa-zramaNIonA bhASAkIya rananI nakakaratA lAvanAra vyAkaraNanA jJAnane saraLatAthI meLavavA mATe bAlasulabha sugama zelithI pU. kalikAla-sarvajJa A0 zrI hemacaMdrasUrIzvara bhagavaMte viracela zrI siddhahemazabdAnuzAsananI 1 lAkha zleka pramANa racanA vi. saM. 1193mAM karela. eka prasaMge paramahaMta kumArapAla mahArAja sabhAmAM cAlatI jJAnagoSThImAM vyAkaraNanuM jJAna na hoI bhASAkIya azuddhithI prabhAvita banyA, eTale teonI vinaMtithI teonA hitArthe cha hajAra leka pramANa lagvRttinI racanA pU. kalikAlasarvajJa AcAryazrIe 18000 kaloka pramANa bRhaddavRttinA AdhAre karI. jenuM ke umaMgapUrvaka adhyayana pAkI vaye pahoMcela paramahaMta kumArapAla mahArAja rAjakAjamAM bIje samaya e che maLatAM pAlakhImAM jatAM-AvatAM cAlu musApharIe paNa karatA. jene ke nideza sukhapRSTha para aMkita che. AvuM mahAbhAgyazAlI laghuvRtti (7 hajArI Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAme prasiddha thayela ) vyAkaraNa vartamAnakALa dIkSA grahaNa karanArA zaktisaMpanna zramaNa-zramaNIone saMyamapagI jIvana ghaDataranI bhUmikA taiyAra karyA pachI bhaNavA mATe khUba ja jarUrI-upayogI hoI A graMthanuM prakAzana avasaracita lAgavAthI amArA TrasTa taraphathI prathama prakAzita thayela AvRttinI nakale khapI javAthI punaH prakAzananI vicAraNA ane chellA 4-5 varSathI thayelI, paNa gya saMpAdana karI ApanAranA abhAve kAma vilaMbamAM paDela. amArA bhAgye Agama samrATa, AgamonA talasparzI vyAkhyAtA, prauDha-pravacanaprabhAvaka, AgamoddhAraka dhyAnastha svargata pU AcArya zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI bhagavaMtanA paTTadhara, vAtsalya siMdhu, pU0 gacchAdhipati A. zrI mANikaya- ' sAgarasUrIzvarajI mahArAja sAmrAjyavatI pU. AgamatAraka AcAryadevanA ziSyaratna zrI siddhacakrAzAdhana tIrthoddhAraka, sva. pU. A0 zrI caMdrasAgarasUri bhagavaMtanA ziSyaratna, parama tapasvI zAsana rakSaka, pUla upAdhyAya masAgarajI mahArAjanA ziSyaratna pU. muni zrI abhayasAgarajI mahArAja gaNuM sAthe gayA Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ poSa mahine prasaMgeApAta vAta nikaLatAM pRSTha gaNivaya zrInA peAtAnA ATha khAlamunione laghuvRtti bhaNAvatI vakhate, pustakanI durlabhatA ane bhaNanArane upayegI thAya tevA vyavasthita sa`pAdghanavALA pustakanI khAmInA svAnubhava sAMbhaLI amAe TrasTa taraphathI prakAzana karavA dhArela laghuvRtti vyAkaraNanA punamudraNanI vAta raju karI. pu0 gaNivaya jethI amAne khU* Anandva thayA. e sa'pAdananI javAbadArI svIkArI, pU. gaNivarya zrInA svAnubhava pramANe bhaNanArA khAlamuni ke tarUNu zramaNa-zramaNIonA mane vaijJAnika dRSTikANuthI echA prayatne, nakkara zailithI, umagautsAhapUrvaka vyAkaraNa jevA geAkhaNapaTTIpradhAna viSayamAM AgaLa dhapI zake, te AzayathI gra'pAdananI AgavI zailithI pU. gaNivarya zrIe prayatnapUrvaka A mudraNamAM dhyAna ApyuM che, je badala mA teonA AbhArI chIe. amArA sva. pitAjI jeziMgabhAI kAlIdAsa zAhe zAsanasamrATa, prauDha puNya pratApI, sva. pUrva A zrI vijayanemisUrIzvarajI mahArAjanI DhAravaNI Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANe ghaNuM dharmakAryo karyA che, ane pustaka phaMDa paNa AvA mahatvanA graMthonA prakAzana AdimAM vaparAya che. A prasaMge pU. sva. A. zrI vijayanemisUrIzvarajI mahArAjanI maMgala preraNA ane pUjya pitAzrInI udAtta dharmabhAvanAnI anumodanA karIe chIe. pU. saMpAdaka mahArAja zrIne saMka9pa hatuM kepAThyapustaka tarIke AvA vyAkaraNa graMthamAM eka paNa azuddhi na rahe, paNa dilagIrI sAthe kabUlavuM paDe che ke-50 mahArAjazrI aneka kAmamAM vyasta hoI, temaja TAIpanA Akasmika parivartanenA kAraNe dhAryA karatA paNa vadhu azuddhio A prathama bhAgamAM vahI javA pAmI che. 50 mahArAjazrInuM tathA presavALAnuM A tarapha dhyAna kheMcyuM che. have pachInA bhAgamAM AvuM na bane te mATe kALajI rAkhavA anurodha karyo che. du:khAtA dile zuddhipatraka graMthanI pAchaLa Apela che. chevaTe deva-gurU kRpAe AvA pApagI pAyAnA graMtha samA vyAkaraNanA prakAzanane lAbha amane maLyo che, te badala harSa vyakta karavA sAthe aneka pravRttio, satata vihAra Adi pratirodha vacce paNa jhaDapI A Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama vibhAganuM saMpAdana karI ApavA badala 50 gaNivaryazrIne tathA AnI presa kepI. Adi karavAmAM rogya sahakAra ApanAra bAlamunizrI hemacaMdrasAgarajI mahArAja, muni ravIMdrasAgarajI. mahArAja, muni semazakharasAgarajI mahArAja, suni nayazekharasAgarajI mahArAja, tathA suMdara vaccha mudraNa karI ApanAra zrI bahAdurasiMhajI. prinTIMga presa pAlItANAnA kAryavAhakone temaja pUjya mahArAjazrInI dekharekha tale vyAvahArika rIte presa-chapAI AdinI saghaLI javAmadArI uThAvanAra cANamA nivAsI zeTha bAbulAla kezavalAla zAha (hAla 11, nagarazeTha mAkeTa ratanapaLa,amadAvAda) mukhapRSanuM citra dorI ApanAra ArTisTa zrI dalasukhabhAI zAha AdinA dhamapremanI sAdara anumodanA karIe chIe. - li vIra ni, saM. 2499 sArAbhAI jesiMgabhAI vi. saM. 2029 manubhAI jesiMgabhAI cinubhAI vADIlAla poSa vada 2 ba ku bhAI bhagu bhAI buddhidhana sA re bhAI 20-1-73 kAryavAha, | zeTha zrI je.kA.krasTa-amadAvAda Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ va..... danAM jali parama pUjya prauDhapratApI zAsanaprabhAvaka aneka tIrthoddhAraka bALabrahmacArI zAsanasamrATu va, pU. zrI 1008 zrIyut AcAryadevazrI vijayanemisUrIzvarajI mahArAjanA pavitra caraNa kamalomAM bhAvabharI vaMdanAMjali nivedaka, manubhAi jesiMgabhAI Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanasamrATu sUricakracakravartI kadaMbagiritIrthoddhAraka sva, A, mahArAja zrI vijayanemisUrIzvarajI mahArAja janma vi. saM. 1929 kA. zuda 1 zani mahuvA dIkSA vi. saM. 1945 jeTha zuda 7, bhAvanagara AcAya pada vi. saM. 196 4 jeTha suda 5, bhAvanagara svargavAsa vi. saM. 2005 Aso vada 0)) dIvALI zukra mahuvA Page #11 -------------------------------------------------------------------------- Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamane te ja sAhitya ane saMskAranA anurAgI rava. zeThazrI jesiMgalAla kALIdAsa zeradalAlanI cha va na jha 2 ma ra -~-- --- saMvata 2002 nI vAta che, svargastha zeThazrI jesiMgabhAI pitAnA be lADakavAyA saMtAnane laI pUjya zAsana samrATu zrI vijayanemisUrIzvarajI mahArAja sAhebane vaMdana karavA mATe gayA hatA, tyAM vAtamAM ne vAtamAM teozrIe AcArya mahArAjane pitAne zubha saMka9pa jaNAvatAM kahyuM mArI milakatanA amuka bhAganI rakamanA yAjamAMthI je rakama bhegI thAya te rakama sAta detromAM vAparavA IcchuM chuM. - pUjya AcArya mahArAjazrIe A zubha saM. 5ne AzIrvAda ApyA ane A sakhI udAra manA zeThIe tarata ja pitAnI amuka milkatanuM sTa karI nAkhyuM. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Aje te teozrI divaMgata thayA che, paraMtu temanA e puNyakAryanI divya jyota Aje paNa jhagamagI rahI che. ' zAsana samrAT vijayanemisUrijI mahArAja cAhebanA teo ananya bhakta ane AjJAMkita vineya; gRhastha ziSya hatA, teozrInI zubha preraNAthI temaNe aneka jimaMdiramAM ghaNu jinabiMbe bharAvavAmAM tema ja pratiSThA vagere zubha kAryomAM lakSamInA mamatvane tyAga karIne ghaNAM puNya kAryo karyA che. - A sivAya teozrIe mahA maMgalakArI pApa nivAska ne zAMtidAyaka navakAra mahAmaMtrane vidhipUrvaka nava lAkha jApa pUrNa karyo hato ane tenI pUrNAhUtinA saMdarbhamAM bhAre dabadabApUrvaka ane adakerA utsAhathI zrI siddhacakranuM pUjana karAvyuM hatuM. - zeThazrI te Aje cAlyA gayA che. paraMtu keTalAka mAnavI phUla jevA hoya che, phUla kharI jAya che, paNa pAchaLa pamarATa choDI jAya che, tenI pAMkhaDI pAMkhaDI khatma thaI jAya che. paraMtu tenI dareka pAMkhaDI tenI madhura suvAsa mukI jAya che. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaLA-sAhitya ane saMskAranA anurAgI | sva, zeThazrI jezIMgabhAI kALIdAsa zeradalAla janma : svargavAsa : saM. 1929 caitra vada 8 saM. 2010 Aso vada 3 amadAvAda amadAvAda Page #15 -------------------------------------------------------------------------- Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ {{ zeThazrI paNa eka evuM puNya puSpa hatA, Aje teozrI nathI paNa temanI suvAsa Aje paNa mhe ka mheka thAya che ane e suvAsa kAyama rahe te mATe temanA suputrA zrI manubhAI ane zrI sArAbhAI temanA pUjya pitAzrI zeThazrI jesiMgabhAI kAlIdAsa TrasTamAMthI, puNyakAryomAM peAtAnA pitAzrInA jevA ja utsAha ane uma'gathI uchaLatA haiye sAtha ane sahakAra Ape che. pU. sAdhu-sAdhvI bhagavataeNne abhyAsamAM upayegI pAThyapustaka rUpa laghuvRttinA A prakAzananA kAya prasaMge zeThazrInI punita dha bhAvanAne guNAnurAgapUrvaka zrahAMjali. lI je. phA. TrasTanA kAya vAhaka jinazAsananu rahasya para jrai jiNamayaM pavajjaha tA mA bavahAra - Nicchae suyaha 99 --jo jinazAsana mAnya rAkhavuM hoya tA vyavahAra ane nizcaya ane nayane sApekSa paNe svIkAravA jarUrI che. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAstAvikam ayi bhoH pravarazemuSIdhanAH ! vizuddhadhAraNA''cAntasvAntAH! pravaravidyAcaraNapathAvanInAnAM saMyamaikadattacittAnAM zramaNa-zramaNInAM jIvanazuddhi-saMyamasphAti-nairjarikaphala. zuddhipratyala-pravacanamAtraSTakasampanna-caraNakaraNasaptatisanAthasaMyamadharmapAlanaM paramAvazyakam / saMyamapAlanamUlameva vyavasyate saMyamapathotkagAbhimiH vipulazrI--snehAlusvajanaparikarita-sukhasamRddhiparityajanAdUvaM khaDgadhArAnurupa--cAritradharma--maryAdA''tmIkaraNarupeNa : tapodharma-pariSahasahana-vividhadezavihRti-locAdi. kaSTasahanAdike satyapi samiti-guptipAlana-sudakSatva-pari. karmaNAyAm / tatrApi chadmasthAnAM guptidharmasya pravaratvesatpapi tatra anAdyanavadagrasaMskAra-pratisaMskArANAM gupila. AlAkrAntatvena sthemAnamalabhamAnAnAM pravarttamAnayogAnAM samitipaJcakarupeNA''jJAnusAritvavidhAnamAvazyakam / natra cAnyAsAM samitInAM supAlyatvamapekSayA, paraM bhASAsamitistu gurugamAcAreNAnAdhigatapratyaratvAnAM sudu. pAla Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anavadya-hita-tathyAjJAnusArivacanaprayogAdhInA bhASAsamitiH / hi vacanAnAmanavadyatvaM, hitatvaM, tathyatvama, AjJAnu. sAritvaM ca na svekSikayA'vasIyate, tadartha sadgurunizrayA vinayA-smArthitA-mumukSubhAvAdiparikaritaM hi zAstrajJAnamAvazyakam / zAsrajJAnamapi satarkaparIkSA-viziSTohApo hAdisamanvitaM kSetrabIjAnupAti samAvazyakam / tadarthaM ca bhASAkIyaM hi sudakSatvaM sampAdanIyaM, taddhi vinA byAkaraNAdhyayanaM na sampanIpadyeta / ata eva cA'nuyogadvAraprabhRtiSu bhASAyAM satyatvasaMskArApAdanakSama-naikasAdhaneSu vyAkaraNa-parikarmitaM dakSa tvamapi vyAvarNitamasti / tadanupAtena prastutaM hi kalikAlasarvajJaprabhukalpaiH zrImadbhiH hemacandrAcAryapAdaiH paramAhatakumArapAlarAjarSINAM zAstra sudakSatvasampattaye vinirmitAyAH zrIsiddhahemalaghuvRtte: SaTsahasrItyaparAbhidhAyAH pustakaratnamidaM prAk prakAzita. mapi vartamAne hyanehasi pipaDISUNAM zramaNa-zramaNInAM saMkhyAdhikatvena pratidaurlabhyAdinA ca sadadhyayanopayogi sampAdanasyavi ziSTapaddhatyA punarmudritaM hi samupadIkriyate Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 suvidvanma tallajAnuzAsti - sampAdanabANAM zramaNa-zrama. NInAM sevAyAm / sampAdane hyasmin ciratnAdhyayanAdhyApana-praNAlikAsnabhijJAnAmadhyetRNAM pAThayitRNAM cAdhyayanAdhyApane sugamatA bhavediti hi lakSyIkRtya vyavasitaM vartate / suviziSTapaddhatiM vinA hi vyAkaraNazAstraM na hi surucikaraM bhavatItyataH ruci - dhRti-dhAraNI - hazaktiprabhRtInAM samudAyaM yathAyagamavekSya pRthakkaraNa - padArtha parisaMkhyAnaprayoga sArupyAdipaddhatisanAthaM prastutaM hi vyAkaraNaM yadi samadhIyeta samadhyApyeta vA ! tarhi surasApAdanenAdhyetRNAM bhASAsamiteH suduSpAlyatvasyApi supAlyatve paryavasAnArthaM vyAkaraNAdhyayanaM samyag pratyalaM bhavediti saMpAdakasyaitatpaMktilekhakasyAnubhUti - bhUmikAgatAM hi sudRDha vizvAsaH / vibhAgatrayAtmakasyAsya sunirdhAritasyAyaM samAsaprakaraNaparyato hi prathamo vibhAgaH sArddhAdhyAyadvayAtmakaH dazapAdaparimitaH vihArodyata - sAdhusAdhvI- vahana saukaryAyApAditaH san yathAmati zaktyanurUpaM sajjIkRtya prastUyate'dhyayanodyatAnAM saMyaminAM purataH / kRte'pi prayatne chAdmasthyaprayuktA'navadhAna - sIsakA * Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSarasaMyojakakSati----kAryabAhulyAdi--prayuktAnAmazuddhInAM parimArjanaM "vizodhya paThantu" zIrSakAdhAnyastazuddhapAThAnAm tatra 2 samupayojane vihitAgrahaH kSatidoSAdinimittaM mithyAduSkRtamarthayamAno virame / / cIra ni. saM. 2499 / __vi. saM 2029 pauSa zukla 10 ravivAra makarasaMkrAMtiH uttarAyaNa ..-prAraMbhadina jaina marcanTa sosAyaTI, jaina upAzraya, amadAvAda-7 saMpAdakaH paramapUjya-tapasvimUrdhanyazAsanasaMrakSakopAdhyAyazrIdharmasAgara-gaNivaryAnAM caraNakamalacazcarIkAyamANaH muni-abhayasAgaraH Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - sAdhyiAyadvayAtmake dazapAdarUpe sasmin prathame vibhAge strANAM iyattAvadhAraNamevamHbhadhyAyaH pAdaH sUtrasaMkhyA - 1 2 sm 41 | prathamAdhyAyasya sUtrasaMkhyA 241 h m m 118 / 124 | dvitIyAdhyAyasya sUtrasaMkhyA -105 460 sm h mr lm 163 / tRtIyAdhyAyasya pAdadvayastha 156 / sUtrasaMkhyA 319 sarvasUtrANAM yogasaMkhyA 1020 viMzatyadhikaM sahasrakam / Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - vyAkaraNAdhyayanopayogi-laghuvRtteH prathama-bhAge hyasmin prakaraNaikAdazakaM vartate adhyAyaH pAdaH sUtrANi 1 saMjJAprakaraNam 11 2 svarasaMdhiprakaraNam 1 2 1taH 30 paryantam 3 asaMdhiprakaraNam 1 2 31 taH41 4 vyaJjanasaMdhiprakaraNam .. 1 3 5 SaDliMgaprakaraNam bh sh mh h lh mh m m ` h 7 kArakaprakaraNam 2 2 8 Satva-gatvaprakaraNam 2 3 9 strI-pratyayaprakaraNam 2 4 .............--- 10 gatisaMjJAprakaraNam 3 1 1 taH 17 paryantam 11 samAsaprakaraNam 3 1 18 taH 163 ,, 12 samAsAzrayakAryaprakaraNam 3 2 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - zrIsiddha-hema-vyAkaraNapraNeta kalikAlasarvajJa - stutiH bhrAtaH ! saMvRNu pANinipralapitaM kAtantrakanthA vRthA, mA kArSIH kaTuzAkaTAyanavacaH kSudreNa cAndreNa kim ? / kiM kaNThAbharaNAdibhirSaTharayasyAtmAnamanyairapi; zrUyante yadi tAvadarthamadhurA zrIsiddhahemoktayaH // 1 // OMOMOM zrIhemacandraH kavikAlidAsaM, sarvajJakalpaH kvickrvrtii| yoge ca pAtaJjalayogasUtraM; jJAnAt munIndro'pyadharIcakAra // 2 // Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zrIvardhamAnasvAmine namaH // zrIhemacandrAcAryaviracitaM svopajJa-laghuvRttisaMvalitaM / shriisiddhhemcndr-shbdaanushaasnm| AAAAAAt Homxxx praNamya paramAtmAnaM, zreyaHzabdAnuzAsanam / AcAryahemacandraNa, smRtvA kiJcit prakAzyate // 1 // arha / 1 / 1 / 1 / ahamityetadakSaraM paramezvarasya parameSThino vAcakam , maGgalArtha zAstrasyA''dau .. praNidadhmahe // 1 // Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2] siddhiH syAdvAdAt / 1 / 1 / 2 / syAdvAdAt= =anekAntavAdAt =rniSpattiH jJaptizva [ haimazabdAnuzAsanasya anuktAnAM= prakRtAnAM zabdAnAM siddhiH= veditavyA // 2 // _lokAt / 1 / 1 / 3 / siddhi:= = saMjJAnAM nyAyAnAM ca |lokAd= = vaiyAkaraNAdeH =jJaptizva veditavyA, varNasamAmnAyasya ca // 3 // Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJalaghuvRtti: / tatra audantAH svarAH / 1 / 1 / 4 / aukArAvasAnA varNAH iI svarasaMjJAH syuH / a A u U lR lRRla R RR eka - dvi- trimAtrA hrasva - dIrgha- plutAH / 1 / 1 / 5 / mAtrA kAlavizeSaH / eka - dvi-tri- uccAraNamAtrAH audantA varNAH yathAsaGkhyaM o au // 4 // hrasva - dIrgha - plutasaMjJAH syuH / Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ haimazabdAnuzAsanasya a i u Rla, - AI U R la e ai o au, A 3 I 3 U 3 ityAdi // 5 // anavarNA nAmI / 1 / 1 / 6 / avarNavarjAH .. . audantA varNAH nAmisaMjJAH syuH / uU - R R / o au // 6 // lRdantAH samAnAH / 1 / 1 / 7 / lakArAvasAnAH ___ varNAH samAnAH syaH / Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSalaghuvRttiH ] . . . a A .. R R. u U e ai o au sandhya kSaram / 1 / 1 / 8 / e ai o au ityete sandhyakSarANi syuH // 8 // aM-aH anusvAra-visargau / 1 / 1 / 9 / akArau uccAraNArthI / 'a' iti nAsikyo varNaH / 'a' iti ca kaNTyaH / . etau yathAsaGkhayam anusvAra-visagau syAtAm // 9 // Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ haimazadAnuzAsanasya kAdirvyaJjanam / 1 / 1 / 10 / kAdivarNoM haparyanto vyaJjanaM syAt / ka kha ga gha Ga, ca cha ja jha Ja, Ta Tha Da Dha Na, ta tha da dha na, - pa pha ba bha ma, . ya ra la va, " za Sa sa ha // 10 // apaJcamAntastho dhuT / 1 / 1 / 11 / varga-pazcamAntasthAvajaH kAdivoM dhuT syAt / ka kha ga gha, ca cha ja jha, Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSalaghuvRttiH ] ta tha da dha, pa pha ba bha, za sa ha // 11 // paJcako vargaH / 1 / 1 / 12 / kAdiSu varNeSu ___yo yaH paJcasaGkhyAparimANo varNaH vargaH syAt / ka kha ga gha Ga, - ca cha ja jha Ja, Ta Tha Da Dha Na, ta tha da dha na, pa pha ba bha ma // 12 // Adya-dvitIya-za-Sa-sA aghossaaH|1|1|13| vargANAM Adha-dvitIyA varNAH .. zaSasAca aghoSAH syuH / Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 ] ka kha, ta tha ca cha, papha. Ta Tha, ga gha Ga, anyo ghoSavAn / 1 / 1 / 14 / adhoSebhyo'nyaH kAdirvarNo zaSasa / / 13 / da dha na, [ haimazabdAnuzAsanasya ja jha Ja, ghoSavAn syAt / Da Dha Na, ba bha ma, ya ra la va ha // 14 // Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJalaghuvRtti: ] ya-ra-la-vA antasthAH / 1 / 1 / 15 / ete antasthAH syuH // 15 // aM -aH ka) (pa-za-Sa-sAH ziT / 1 / 1 / 16 / a-ka-pA uccAraNArthAH, anusvAravisaga za-Sa-sAtha vajra - gajakumbhAkRtI ca varNe ziTaH syuH // 16 // tulya-sthAnA - S'sya prayatnaH svaH | 1 | 1|17| sthAnaM kaNThAdi / " aSTau sthAnAni varNAnAM, uraH kaNThaH zirastathA / jihvAmUlaM ca dantAca, nAsikauSThau ca tAlu ca // 1 // Asye prayatnaH= =AsyaprayatnaH, = spRSTatAdiH, Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ r w' tulyau yasya pratyekaM varNAntareNa sadRzau sthAnA-''syaprayatnau savarNaH svaH syAt / tatra trayo'kArA taM prati te sarve evaM dIrgha- plutAH [ haimazabdAnuzAsanasya udAttA-nudAtta-svaritAH sAnunAsika - niranunAsikabhedAt SaTU / iti aSTAdaza bhedA avarNasya, kaNThasthAnAH vivRtakaraNAH paraspara svAH / Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa laghuvRtti: ] evamivarNAH tAvantaH vivRtakaraNAH uvarNAH tAlavyAH parasparaM svAH / oSThyA RvarNAH mUrddhanyA vivRtakaraNAH " sandhyakSarANAM hrasvAH luvarNA dantyAH vivRtakaraNAH svAH / vivRtakaraNAH parasparaM svAH / parasparaM svAH / na santi " tet Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1] iti tatra tAni - aikArAH pratyekaM - ekArA: tAlavyAH - okArAH tAlavyAH [ haimazabdAnuzAsanasya dvAdazabhedAni / vivRtatarA:: parasparaM svAH / oSThyAH ativivRtatarAH parasparaM svAH | vivRtatarAH parasparaM svAH / Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSalaghuvRttiH / -aukArA oSThyAH __ativivRtatarAH parasparaM svAH / vagyA : pazca pazca parasparaM svAH / yalavAnAM anunAsiko'nanunAsikazca dvau bhedo parasparaM svau // 17 // syaujasmauzasTA-bhyAM-bhis De-bhyAM-bhyas ___Gasi-bhyA-bhyas GasosAm yossupAM trayI trayI prathamA''diH / 1 / 1 / 18 / Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 14 ] syAdInAM pratyayAnAM trayI trayI prathamA dvitIyA yathAsaGkhyaM tRtIyA [ haimazabdAnuzAsanastha seH tivazva caturthI saptamI ca paJcamI SaSThI syAt // 18 // styAdirvibhaktiH / 1 / 1 / 19 / 'sU' iti ca 'ti' iti ca utsRSTAnubandhasya grahaNam / syAdayaH tivAdayazca supU - syAmahIparyantA vibhaktayaH syuH // 19 // Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSalaghuvRtti:] tadantaM padam / 1 / 1 / 20 / syAdyantaM tyAdyantaM ca padaM syAt / dharmo vaH svaM dadAti, naH (dadAti) zAstram // 20 // nAma sidayavyaJjane / 1 / 1 / 21 / siti pratyaye yava vyaJjanAdau ca pare pUrva nAma padaM syAt / bhavadIyaH, payobhyAm / ay iti kim ? vAcyati // 21 // ___ naM kye / 1 / 1 / 22 / 'kye' iti kyan-kyA-kyakSAM grahaNam / Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 ] [ haimazabdAnuzAsanasya nAntaM nAma kye pare ___ padaM syAt / rAjIyati, rAjAyate, carmAyati // 22 // na staM matvarthe / 1 / 1 / 23 / sAntaM tAntaM ca nAma __matvarthe pare padaM na syAt / yazasvI, taDitvAn // 23 // manu-nabho-'Ggiro vati / 1 / 1 / 24 / etAni pati pare padaM na syuH / manuSvat , nabhasvat, aAivana // 24 // Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSalaghuvRtti ] vRttyanto'saSe / 1 / 1 / 25 / parArthAbhidhAyI samAsAdiH vRttiH / tasyA antaH-avasAnaM padaM na syAt, asaNe, sasya tu Satve padameva / paramadivau, bahudaNDinau asaSa iti kim ? dadhisek // 25 // savizeSeNamAkhyAtaM vAkyam / 1 / 1 / 26 / prayujyamAnaH aprayujyamAnairvA vizeSaNaiH sahita prayujyamAnaM aprayujyamAnaM vA AkhyAtaM vAkyaM syAt / Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - 18 ] [ haimazabdAnuzAsanasya dharmoM vo rakSatu, lunIhi 3 pRthukAzca khAda, zIlaM te svam // 26 // adhAtuvibhaktivAkyamarthavannAma / 1 / 1 / 27 / dhAtu vibhaktyanta___vAkya varjamarthavacchabdarUpaM . nAma syAt / vRkSaH, svaH, dhavazva / adhAtuvibhaktivAkyamiti kim ? ahan , vRkSAn , sAdhudharmaM brUte // 27 // zighuTa / 1 / 1 / 28 / jaszasAdezaH ziH ghuT syAt / padmAni tiSThanti, pazya vA // 28 // Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopAlaghuvRtti: ] puM-striyoH syamau jas / 1 / 1 / 29 / syAdayaH puMstrIliGgayoH ghuTaH syuH / rAjA, rAjAnau. rAjAnaH, rAjAnam , rAjAnau, sImA, sImAnau, sImAnaH, sImAnam , sImAnau // 29 // svarA''dayo'vyayam / 1 / 1 / 30 / svarAdayaH avyayAni syuH / svar, antar , prAtar ityAdi // 30 // cA''dayo''satve / 1 / 1 / 31 / adravye vartamAnAH cAdayaH avyayAni syuH / vRkSazca ityAdi // 31 // Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20] / haimazabdAnuzAsanastha adhaNtasvAdyA zasaH / 1 / 1 / 32 / dhaNvaH tasvAdayaH zasparyantAH ye pratyayAH ...tadantaM nAma avyayaM syAt / devA arjunato'bhavan , tataH, tatra, bahuzaH / adhaNiti kim ? pathi dvaidhAni // 32 // vibhkti-thmnt-tsaadyaabhaaH|1|1|33| vimaktyantAbhAH thamavasAna-tasAdipratyayAntAbhAzca avyayAni syuH / ahaMyuH, astikSIrA gauH, katham . kutaH // 33 // Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJalaghuvRttiH / vat-tasyAm / 1 / 1 / 34 / vat-tasi-AmpratyayAntaM avyayaM syAt / munivad vRttam , urastaH, uccastarAm // 34 // ktavA-tumam / 1 / 1 / 35 / kvA-tum-ampratyayAntaM avyayaM syAt / kRtvA, kartum , yAvajIvaM adAt // 35 // gatiH / 1 / 1 / 36 / gatisaMjJa avyayaM syAt / adaH kRtya / "ataH ku-kami...(2-3-5)" ityAdinA raH so na syAt // 36 // Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 ] aprayogIt / 1 / 1 / 37 / [ haimazabdAnuzAsanasye iha = zAstre upadizyamAno varNa: tatsamudAyo vA prayoge'dRzyamAna it syAt / edhate, yajate citrIyate // 37 // anantaH paJcamyAH pratyayaH / 1 / 1 / 38 / paJcamyarthAd vihitaH antazabdA'nirdiSTaH pratyayaH syAt / "mAnaH prathameka-dvi- bahare" (2-2-31) vRkSaH / ananta iti kim ? AgamaH pratyayo mA bhUt // 38 // Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSalaghuvRttiH ] [ 23 Datyatu saMkhyAvat / 1 / 1 / 39 / DatyantaM atvantaM ca saMkhyAkAryabhAra syAt / katikA, yAvatkaH // 39 // bahu-gaNaM bhede / 1 / 1 / 40 / bahugaNazabdo bhedavRttI saGkhyAvat syAtAm / bahukaH, gaNakaH / bheda iti kim ? __vaipulye saGgha ca mA bhUt // 40 // ka-samAse'dhyarddhaH / 1 / 1 / 41 / adhyarddhazabdaH ke pratyaye samAse ca vidheye __saGkhyAvat syAt / adhyarddhakam , adhyarddhazUrpam // 41 // Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 24 ] [ haimazabdAnuzAsanasya arddhapUrvapada pUraNaH / 1 / 1 / 42 / arddhapUrvapadaH pUraNapratyayAntaH ke pratyaye samAse ca kArye saGkhyAvat syAt / arddhapazcamakam , arddhapaJcamazUrpam // 42 // ityAcAryazrIhemacandraviracitAyAM siddhahemacandrAbhidhAnasvopajJazabdAnuzAsana. laghuvRttau prathamasdAdhyAyasya prathamaH pAdaH samApta: / / 1 / 1 / / - - Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100.0000000. 100000000000... . 0 . . . prathamAdhyAyasya 000000000 . . . 0000000. dvitIyaH pAdaH DO909... 00000000 samAnAnAM tena dIrghaH / 1 / 2 / 1 / samAnAnAM tena samAnena pareNa saha dIrghaH syAt / daNDAgram , dadhIdam , nadIndraH // 1 // Rluti isvo vA / 1 / 2 / 2 / Rti luti ca pare samAnAnAM __ hrasvo vA syAt / bAla RzyaH, tR RSabhaH, hota lakAraH / pakSe bAlazyaH // 2 // Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 ] [ haimazabdAnuzAsanasya tRta rastra RlubhyAM vA / 1 / 2 / 3 / RtA lutA ca saha yathAsaGkhya ral ityetau vA syAtAm / RtA-rakAraH, pakSe la RkAraH, RkAraH / latA-lkAraH, pakSe la lakAraH lakAraH // 3 // Rto vA tau ca / 1 / 2 / 4 / Rta RlabhyAM saha yathAsaGkhyaM Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopazelaghuvRtti: - vA syAtAM, tauca-RkAralakArau alabhyAM saha vA syAtAm / RtA-pivRSabhaH, pakSe pitR RSabhaH, pitRSabhaH / latA-hot lkAraH, pakSe hota lRkAraH, hotRkAraH / tau capitRSabhaH hotlakAraH, ___ pakSe pUrvavat // 4 // RstayoH / 1 / 2 / 5 / tayoH pUrvasthAninoH lakAra-RkArayoH yathAsaGkhyaM RlabhyAM saha R iti dIrghaH syAt / RSabhaH, hotakAraH // 5 // Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28] [ haimazabdAnuzAsanasya avarNasyevarNAdinaidodaral / 1 / 2 / 6 / avarNasya __i u R la varNaiH saha ' yathAsaGkhayaM et ot ara al ityete syuH / devendraH, tavehA, mAleyam , sekSate, tavodakam , tavoDhA, tavarSiH, tavariH , maharSiH, sarkAraH, tavalkAraH, salkAreNa // 6 // RNe pra-dazA-rNa-vasana-kambalavatsara-vatsatarasyA''r / 1 / 2 / 7 / prAdInAmavarNasya RNe pare RtA saha Ar syAt / Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSalaghuvRttiH / [29 prANam , dazArNam , RNANam , vasanArNam . kambalANam , vatsarANam , vatsatarANam // 7 // Rte tRtIyAsamAse / 1 / 2 / 8 / avarNasya Rte pare tRtIyAsamAse RtA saha Ara syAt / zItAtaH / tRtIyAsamAsa iti kim ? paramarttaH / samAsa iti kim ? dukhenataH // 8 // RtyAra upasargasya 1 / / 2 / 9 / upasargasthasyAvarNasya RkArAdau dhAtau pare RtA saha Ar syAt / prArcchati, parAchati // 9 // Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30) [mazabdAnuzAsanasya nAmni vA / 1 / 2 / 10 / upasargasthasyAvarNasya RkArAdau nAmAvayave dhAtau pare RtA saha ___Ara vA syAt / prArSabhIyati, prarSabhIyati // 10 // vRtyAl vA / 1 / 2 / 11 / upasargAvarNasya lakArAdau nAmAvayave dhAtau pare lUtA saha Al vA syAt / upAlkArIyati. upalkArIyati // 11 // aidaut sandhyakSare / 1 / 2 / 12 / avarNasya sandhyakSaraiH paraiH saha ai au ityetau syAtAm / Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSalaghuvRttiH ] tavaiSA, khaTvaiSA, tavaindrI, saindrI, tavaudanaH, tavaupagavaH // 12 // UTA / 1 / 2 / 13 / avarNasya pareNa UTA saha auH syAt / dhautaH, dhautavAn // 13 // prasyaiSaiSyoDhor3hayUhe svareNa / 1 / 2 / 14 / prAvarNasya eSAdiSu pareSu pareNa svareNa saha ai au syAtAm // preSaH, praiSyaH, - prauDhaH, prauDhiH, prauhaH // 14 // Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32] [ haimazabdAnuzAsanasya svairasvairyakSauhiNyAm / 1 / 2 / 15 / svairAdiSu avarNasya pareNa svareNa saha ai au syAtAm / svairaH, svairI, akSauhiNI senA // 15 // aniyoge lugeve / 1 / 2 / 16 / aniyogo anavadhAraNaM, tadviSaye eve pare avarNasya luk syAt / iheva tiSTa, adyeva gaccha, niyoge tu, ihaiva tiSTha, mA gAH // 16 // voSThautau samAse / 112 // 17 // oSThautvoH parayoH samAse avarNasya Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - svopakSalaghuvRttiH ] __ [ // bimboSThI, bimboSThI, sthUlotuH, sthUlautuH / samAsa iti kim ? he putrauSThaM pazya // 17 // omAGi / 1 / 2 / 18 / avarNasya omi AGAdeze ca pare luk syAt / adyom , som , A+UDhA oDhA, adyoDhA, soDhA // 18 // upasargasyAniNedhedoti / 1 / 2 / 11 / upasargA'varNasya iNedhivaja edAdau odAdau ca dhAtau pare luk syAt / prelayati, parelayati, proSati, paropati, aniNe iti kim ? upaiti, praidhate // 19 // Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ haimazabdAnuzAsanasya vA nAni / 1 / 2 / 20 / nAmAvayave edAdau odAdau ca dhAtau pare upasargA'varNasya lugU vA syAt / upekIyati, upaikIyati / proSadhIyati, prauSadhIyati // 20 // ivarNA derasve svare yavaralam / 1 / / 21 / I-u-R-lavarNAnAm arte| asva svare pare yathAsaGkhyaM ___ ya-va-ra-la-ityete syuH / dadhyatra, nadyeSA, madhvatra, vadhvAsanaM, pitrarthaH, AdiH, lita , lAkRtiH // 21 // Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSalaghuvRttiH ] hasvo'pade vA / 1 / 2 / 22 / ivarNA''dInAm asve svare pare hasvo vA syAt, na cet nimittanimittinI ekatra pade syAtAm / nadi eSA, nayeSA / madhu atra, madhvatra / apada iti kim ? nadyau, nadyarthaH // 22 // edaito'yAya / 1 / 2 / 23 / edetoH svare pare yathAsavayaM aya Aya ityetau syAtAm / Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ haimazabdAnuzAsanasya - - nayanam , vRkSayeva, nAyakaH, rAyaindrI // 23 // odauto'vAva / 1 / 2 / 24 / odautoH svare pare yathAsaGkhyaM ava-Avityetau syAtAm / lavanam , paTavotuH, lAvakaH gAvau // 24 // Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - svopakSalaghuvRttiH / vyakye / 1 / 2 / 25 / .. odautoH kyavarje yAdau pratyaye pare yathAsakhyam abU-Avau syAtAm / gavyati, gavyate, nAvyati, nAvyate, lavyam . lAvyam , akya iti kim ! upoyate, auyata // 25 // Rto rastaddhite / 1 / 2 / 26 / RkArasya yAdau taddhite pare raH syAt / pitryam / taddhita iti kim ? kAryam // 26 // Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38] [ haimazabdAnuzAsanasya edotaH padAnte'sya luk / 1 / 5 / 37 / edodbhyAM padAntasthAbhyAM parasya akArasya luk syAt / te'tra, paTotra / padAnta iti kim ? nayanam // 27 // gornAmnyavo'kSe / 1 / 2 / 28 / gorotaH padAntasthasya akSe pare saMjJAyAM ava iti syAt / gavAkSaH / nAmnIti kim ? go'kSANi // 28 // Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJalaghuvRtti: ] svare vA nakSe / 1 / 2 / 29 / gorotaH padAntasthasya svare pare ava iti vA syAt, sa cet svaraH akSastho na syAt / gavAgram, go'gram / gavezaH, gavIzaH / anakSa iti kim ? gokSam / ota iti kim ? citragvarthaH // 29 // indre / 1 / 2 / 30 / gorotaH padAntasthasya indrasthe svare pare ava iti syAt / gavendraH // 30 // tas Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40) nuzAsanasya vAtyasandhiH / 1 / 2 / 31 / gorotaH padAntasthasya akore pare - asandhibhAvo vA syAt / go agram , gavAgram , go'yam / atIti kim ? gaveGgitam // 31 // pluto'nitau 1 / 2 / 32 / itivaje svare pare plutaH sandhibhAga na syAt / devadatta 3 atra nvasi ? / anitau iti kim ? sushloketi||32|| i 3 vA / 1 / 2 / 33 / i sthAnaH plutaH svare pare asandhirvA syAt / lumAhi 3 iti / lunAhA~ti / / 33 / / Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa laghuvRtti: ] [ re IdUded dvivacanam / 1 / 2 / 34 / I U e ityevamantaM dvivacanaM svare pare asandhiH syAt / munI iha, sAdhU etau, mAle ime, pacete iti / IdUdediti kim ? vRkSAvatra | dvivacanamiti kim ? kumAryatra // 34 // ado mumI / 1 / 2 / 35 / adasaH sambandhinau mumI ityetau svare pare asandhI syAtAm / amumucA / amI azvAH // 35 // Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43] [ haimazabdAnuzAsanasya cAdiH svaro 'nAG / 1 / 2 / 36 / AvarjavAdiH svaraH svare pare asandhiH syAt / a apehi, i indram pazya, u uttiSTha, A evaM kila manyase, __ A evaM nu tat / anAG iti kim ? A+ihi-ehi // 36 // odantaH / 1 / 137 / odantazcAdiH svare pare asandhiH syAt / aho atra // 37 // Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSalaghuvRttiH / sau navetau / 1 / 2 / 38 / sinimitta odanta itau pare asandhirvA syAt / paTo iti, paTaviti // 38 // OM coJ / 1 / 2 / 39 / uJ cAdiH itau pare asandhirvA syAt , asandhau ca uJ OM iti dIrgho'nunAsiko vA syAt / u~ iti. OM iti, viti // 39 // Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 ] [ haimazabdAnuzAsanasya avargAt svare vo 'san / 1 / 2 / 40 / avarjavargebhyaH paraH um svare pare vo vA syAt, sacAsan / kruvAste, kruGa Ante / asatvAdvitvam // 40 // a-i-u varNasyAnte'nu nAsiko'nInAdeH / 1 / 2 / 41 / a-i-u-varNAnAma ante virAme anunAsiko vA syAt, na cedete IdUded dvivacanam' ityAdi-sUtrasambandhinaH syuH / Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopAlaghavRttiH ] [45 sAma, sAma / khaTvA, svaTvA / dadhi, dadhi / kumArI, kumArI / madhu, madhu / anIdAderiti kim / agnI, amI, kimu // 41 // ___ ityAcAryazrIhemacandraviracitAyAM siddhahemacandrAbhidhAnasvopajJazabdAnuzAsana laghuvRttau prathamasyAdhyAyasya dvitIyaHpAdaH samApta: // 12 // / bitAyA Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1000000 s ........ prathamAdhyAyasya tRtIyaH pAdaH veti EUR 200 000000... ... padAnta iti goo 00000000 tRtIyasya paJcame / 1 / 3 / 1 / 600 anunAsika iti ca anuvarttate / vargatRtIyasya padAntasthasya paJcame pare anunAsiko vA syAt / vAGGavate, vADavate / kakummaNDalama, kaku maNDalam // 1 // Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSalaghuvRttiH ] [57 pratyaye ca / 1 / 3 / 2 / padAntasthasya tRtIyasya pratyaye pazcame pare anunAsiko nityaM syAt / __ vAGmayam , SaNNAm / ca uttaratra vA anuvRttyarthaH // 2 // tato hazcaturthaH / 1 / 3 / 3 / padAntasthAt tataH tRtIyAt parasya hasya pUrvasavargazcaturthoM vA syAt / vAgdhInaH, vAghInaH / kakubbhAsaH, kakub-hAsaH // 3 // prathamAdadhuTi zazchaH / 1 / 3 / 4 / padAntasthAta prathamAtU parasya zasya adhuTi pare cho vA syAt / - - - - - Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48] [ haimazabdAnuzAsanasya vAk-chUraH-vAka-zUraH / triSTup-chUtam , triSTup-zrutam / adhuTIti kim ? vAk zcyotati // 4 // raH ka-kha-pa-phayoH ka (pau| 1 / 3 / 5 / padAntasthasya rasya ka-khe pa-phe ca pare yathAsaGkhadhaM kalpI vA syAtAm / ka karoti, kAkaroti / ka khanati, kAkhanati / kalpacati. kApacati / ka(phalati, kAphalati // 5 // Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthApakSa-laghuvRttiH / zaSase zaSasaM vA / 1 / 3 / 6 / padAntasthasya rasya za-Sa-seSu pareSu yathAsaGkhathaM za-pa-sA vA syuH / kazzete, kaH zete / kaSSaNDaH, kaH SaNDaH / kassAdhuH, kaHsAdhuH // 6 // ca-Ta-te sa-dvitIye / 1 / 3 / 7 / padAntasthasya rasya ca-Ta-teSu sadvitIyeSu pareSu yathAsaGkhadhaM za-pa-sAH nityaM syuH / kazvaraH, kazchannaH, kaSTaH, kaSThaH kastaH kasthaH // 7 // Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 ] [ haima-zabdAnuzAsanasya no'prazAno'nusvArA'nunAsikau ca pUrvasyA'dhuTpare / 1 / 3 / 8 / padAntasthasya prazAnvarja-zabda-sambandhino nasya ca-Ta-teSu sadvitIyeSu a-dhuTpareSu za-Sa-sAH yathAsaGkhyaM syuH / anusvArA-'nunAsikau ca AgamA''dezI pUrvasya ___krameNa syAtAm / bhavAMzvaraH, bhavAzcaraH / bhavAMzchyati, bhavAzchyati / bhavAMSTakaH, bhavASTakaH / Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRttiH ] Dag bhavAMSThakAraH, bhavASThakAraH / bhavAMstanuH, bhavAstanuH / bhavAMsthuDati, bhavAsthuDati / aprazAn iti kim ? prazAzcaraH / a-dhuTapara iti kim ? bhavAntsarukaH // 8 // pumo'ziTyaghoSe'khyAgi rH|1|3|9| 'pum' iti puMsaH saMyoga-lukyanukaraNam / a-dhuTapare aghoSe ziT-khyAgivarje pare 'pum' ityetasya raH syAt / anusvArA-'nunAsikau ca pUrvasya / puMskAmA, puMskAmA / Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 511 [hema-zabdAnuzAsanastha - aziTIti kim ? puMziraH / aghoSe iti kim ? puMdAsaH / akhyAgIti kim ? puMkhyAtaH / a-dhuTpara ityeva ! puMkSAraH // 9 // nRnaH peSu vA / 1 / 3 / 10 / 'nRn' iti zasantasyA'nukaraNam / nRnaH pe pare ro vA syAt / anusvArA'nunAsikau ca pUrvasya / muMgapAhi, naeNgapAhi / nR:pAhi, na:pAhi / nRtpAhi // 10 // Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopar3a-laghuvRtti: ) team dviH kAnaH kAni saH / 1 / 3 / 11 / 'kAna' iti kimaH zasantasyA'nukaraNam / dviruktasya kAnaH kAni pare saH syAt / anusvArA'nunAsiko ca pUrvasya / kAMskAn , kAskAn / dviriti kim ? kAn kAn pazyati // 11 // ssaTi samaH / 1 / 3 / 12 / samaH ssaTi pare saH syAt / Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 / haima-zabdAnuzAsanasyai anusvArA-'nunAsikau ca pUrvasya / saMskartA, sa~skartA / siTIti kim ? saMkRtiH // 12 // luk / 1 / 3 / 13 / samaH ssaTi pare luk syAt / saskartA // 13 // to mu-mo vyaJjane svau / 1 / 3 / 14 / morvA''gamasya padAntasthasya ca masya vyaane pare tasyaiva svI tau anusvArA'nunAsiko krameNa syAtAm / Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRttiH ] cakramyate cakramyate / vaMvamyate vavvamyate / tvaM karoSi, tvaGkaroSi / __ kaM vaH ka~vaH // 14 // ma-na-ya-va-la-pare he / 1 / 3 / 15 / ma-na-ya-va-la-pare he padAntasthasya masya anusvArA'nunAsiko kramAt syAtAm / kiM malayati, kim malayati / kiM hunute, kin hanute / kiM hyaH, kiyU hyaH / kiM hvalayati, ki- hvalayati / kiM hlAdate, kileM hlAdate // 15 // Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ haima-zabdAnuzAsanasya samrAT / 1 / 3 / 16 / samo masya rAjau kvibante anusvArA'bhAvaH syAt / samrAT, samrAjau // 16 // G-NoH ka-TAvantau ziTi navA / 1 / 3 / 171 padAntasthayo-I-NayoH ziTi pare yathAsaGkhathaM ka-TAvantau vA syAtAm / prAk chete prAG zete / sugaST chete, sugaNTa zete, sugaNa shete||17|| Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' tsa ' iti tA''diH so svopajJa-laghuvRtti: ] naH saH tso'zcaH / 1 / 3 / 18 / padAntasthAbhyAM DanAbhyAM parasya sasya vA syAt, acaH= cA'vayavazcet lsm so na syAt / SaDta sIdanti, SaT sIdanti / t bhavAnta sAdhuH, bhavAn sAdhuH / azva iti kim ? SaT zrotati, bhavAn zrotati // 18 // Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58) haima-zabdAnuzAsanasye naH zi Jc / 1 / 3 / 19 / padAntasthasya nasya .. ze pare Jca vA syAt, azvaH / bhavAJc chUraH, bhavAJc zUraH, bhavAJzUraH / azca ityeva ? bhavAJ zcyotati // 19 // ato'ti roruH / 1 / 3 / 20 / At parasya padAntasthasya roH ati pare unityaM syAt / ko'rthaH // 20 // Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRtti: ] ghoSavati / 1 / 3 / 21 / At parasya padAntasthasya ro: ghoSavati pare uH syAt / avarNAd dharmo jetA // 21 // avarNa-bho-bhago'ghorlugasandhiH | 1|3 | 22 | bho - bhago - aghobhyazca parasya padAntasthasya roH ghoSavati pare luk syAt, sa ca na sandhihetuH / | 29 devA yAnti, bho yAsi, bhago hasa agho vada ||22|| Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - 60 ] [ haima-zabdAnuzAsanasya vyoH / 1 / 3 / 23 / avarNAt parayoH padAntasthayo-va-yayoH ghoSavati pare lukU syAt , sa cA'sandhiH / vRkSavRzcam avyayazca AcakSANau vRkSava-avyaya , vRkSa yAti. avya yAti // 23 // svare vA / 1 / 3 / 24 / avarNa-bho-bhago'yobhyaH parayoH padAntasthayeH va-yayoH svare pare lugU vA syAt , sa cA'sandhiH / Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopaza-laghuvRttiH] / paTa iha, vRkSA iha, ta AhuH, tasmA idam , bho atra, bhago atra, agho atra, __[61 paTaviha / vRkSAviha / tayAhuH / tasmAyidam / bhoyatra / bhagoyatra / aghoyatra // 24 // aspaSTAvavarNAttvanuJi vA / 1 / 3 / 25 / avarNa-bho-bhago-aghobhyaH parayoH padAntasthayoH va-yayoH aspaSTau ISataspRSTatarau va-yau svare pare syAtAm , avarNAtta-parayoH Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 ] vyoH ujU - vajrje svare aspaSTau vA syAtAm / paTavu, asAvu, kayu~, devAyu, bhoyaMtra, bhagoyaeNtra, aghoyatra / avarNAtvanuJi vApaTaviha, paTavihaeN / asAvinduH asAvinduH / tayiha, tahaeNi | tasmAyidam, tasmAyidam // 25 // roryaH / 1 / 3 / 26 / avarNa- bho - bhago - aghobhyaH gharasya padAntasthasya roH [ haima- zabdAnuzAsanasya svare pare yaH syAt / kayAste, devAyAsate, bhoyatra, bhagoyatra, aghoyatra // 26 // Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRttiH / dUsvAd Ga-Na-no dve / 1 / 3 / 27 / isvAt pareSAM padAntasthAnAm Ga-Na-nAnAm svare pare dve rUpe syAtAm / kruDAste, sugaNNiha, kRSannAste // 27 // anAGmAGo dIrghAda vA cchaH / 1 / 3 / 28 / AG-mAGgharja-dIrghAt padAntasthAt parasya chasya dve rUpe vA syAtAm / kanyAcchatram , kanyAchatram / anAGmADiti kim ? AcchAyA. mA cchidat // 28 // Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64] [ haima-zabdAnuzAsanasya plutAd vA / 1 / 3 / 29 / padAntasthAt dIrghAt plutAt parasya chasya dve rUpe vA syAtAm / Agaccha bho indrabhUte 3 cchatramAnaya, pakSe chatramAnaya // 29 // svarebhyaH / 1 / 3 / 30 / svarAt parasya chasya dve rUpe syAtAm / icchati, gacchati // 30 // Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopaza-laghuvRtti: 1 - - di-ha-svarasyA'nu navA / 1 / 3 / 31 / svarAt parAbhyAm ra-hAbhyAM parasya ra-ha-svara-varjasya varNasya dve rUpe vA syAtAm , anu kAryAntarAt pazcAt / akI, arkaH / bramma, brahma / arha-svarasyeti kim ? padmadaH, ____ arhaH, karaH / svarebhya ityeva ? abhyate / anu iti kim ? proNunAva // 31 // Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 ) [ haima-zabdAnuzAsanasya a-dIrghAda virAmaikavyaJjane / 1 / 3 / 32 / a-dIrghAt svarAt parasya ra-ha-svara-varjasya varNasya _ virAme a-saMyuktavyajane ca pare anu dve rUpe vA syAtAm / svakka, tvak / daddhyatra, dadhyatra / goitrAta, gotrAta / a-ha-svarasyetyeva ? varyA, vA, titau // 32 // a-J-vargasyAntasthAtaH / 1 / 3 / 33 / antasthAtaH parasya J-varja-vargasya anu dve rUpe vA syAtAm / ulkA, ulkA / a-j iti kim ? hala au // 33 // Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopaza-laghuvRttiH ] tato'syAH / 1 / 3 / 34 / tataH=a-J-vargAt parasyAH asyAH antasthAyAH dve rUpe vA syAtAm / davyatra. dadhyatra // 34 // ziTaH prathama dvitIyasya / / / / / 35 // ziTaH parayoH prathama-dvitIyayoH vA syAtAm / tvaM karoSi-tvaM karoSi / tvaM kkhanasi-tvaM khanasi // 35 // rAt parasya ziTaH svare pare dve rUpe na syAtAm / darzanam // 37 // Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ haima-zabdAnuzAsanasya putrasyA''dina-putrAdinyAkroze / 1 / 3 / 38 / Adini putrAdini ca pare putrasthasya tasya AkrozaviSaye dve rUpe na syAtAm / putrAdinI tvamasi pApe !, putra-putrAdinI bhava / Akroza iti kim ? putrAdinI zizumArI, putrAdinIti vA / . putra-putrAdinI nAgI, putra-putrAdinIti vA // 38 // Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - svIpajJa-laghuvattiH / mnAM dhuTvarge'ntyo'padAnte / 1 / 3 / 39 / a-padAntasthAnAm ma-nAnAm dhuTi varge pare nimittasyaiva __ antyaH anu syAt / gantA, zaGkitA, kampitA / dhuT iti kim ? Ahanmahe / dhuT-varga iti kim ? gamyate / a-padAnta iti kim ? bhavAn karoti // 39 // ziD-he'nusvAraH / 1 / 3 / 40 / a-padAntasthAnAm nAm ziTi he ca pare anusvAro'nu syAt / puMsi, daMzaH, bRMhaNam // 40 // Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / haima-zabdAnuzAsanasya ro re lugdIrghazcA'didutaH / 1 / 3 / 41 / rasya re pare anu luk syAt , a-i-u-nAzca dIrghaH / punA rAtriH, agnIrathena, paTUrAjA / anu ityeva ? ahorUpam // 41 // Mr DhastaDDhe / 1 / 3 / 42 / tanimitte Dhe pare Dhasya anu luk syAt, dIrghazcA'didutaH / mADhiH, lIDham , gUDham , taDDha iti kim ? madhuliD Dhaukate // 42 // Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sviipjny-ldhuvRttiH| sahi-vaheroccA'varNasya / 1 / 3 / 43 / sahi-vahyordasya taDDhe pare anu luk syAt , . occA'varNasya / soDhA, udavoDhAm // 43 // udaH sthA-stambhaH saH / 1 / 3 / 44 / udaH parayoH sthA-stambhoH sasya luk syAt / ___ utthAtA-uttambhitA // 44 // tadaH seH svare pAdArthA / 1 / 3 / 45 / tad parasya seH svare pare Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 1 luk syAt, sA cet pAdapUraNI syAt / saipa dAzarathI rAmaH, saipa rAjA yudhiSThiraH / pAdArthA iti kim ? sa eSa bharato rAjA // 45 // [ haima zabdAnuzAsanasya etadazca vyaJjane' - nagnaJsamAse / 1 / 3 / 46 / etadaH tadazva parasya seH vyaJjane pare luk syAt, aki naJ samAse na / eSa datte / sa lAti / Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRttiH ] a-nag-nasamAsa iti kim ? eSakaH kRtI / sako yAti / anepo yAti / aso vAti // 46 // vyaJjanAt paJcamA'ntasthAyAH sarUpe vA / 1 / 3 / 47 / vyajanAt parasya paMcamasyA'ntasthAyAzca sarUpe varNe pare lug vA syAt / kuzco G-Dau =krujhDau, kruGau / Adityo devatA asya= =AdityaH, AdityayaH / sarUpa iti kim ? varNyate // 47 // Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 [ haima-zabdAnuzAsanasya dhuTo dhuTi sve vA / 1 / 3 / 48 / vyaJjanAt parasya dhuTo dhuTi sve pare lugU vA syAt / ziNDi, ziNDiDa / sva iti kim ? taprtA, darmA // 48 // tRtIyastRtIyacaturthe / 1 / 3 / 49 / tRtIye caturthe ca pare dhuTaH tRtIyaH syAt / __ majjati, dogdhA // 49 // aghoSe prathamo'ziTaH / 1 / 3 / 50 / ___ aghoSe pare Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 svopajJa - laghuvRtti: ] ziT-varjasya dhuTa : prathamaH syAt / vAkU-pUtA / aziTa iti kim ? payastu // 50 // virAme vA / 1 / 3 / 51 / virAmasthasya aziTo ghuTaH prathamo vA syAt / vAk, vAgU // 51 // na sandhiH / 1 / 3 / 52 / ukto vakSyamANazca sandhiH virAme na syAt / dadhi atra, tad lunAti // 52 // [ Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ haima-zabdAnuzAsanasya raH padAnte visargastayoH / 1 / 3 / 53 / padAntasthasya rasya tayoH virAmA-ghoSayoH visargaH syAt / vRkSaH, svaH, ka kRtI / padAnta iti kim ? ittai // 53 // khyAgi / 1 / 3 / 54 / padAntasthasya rasya khyAgi pare visarga eva syAt / kaH khyAtaH, namaH khyAtre // 54 / / zivyaghoSAt / 1 / 3 / 55 / aghoSAtpare ziTi padAntasthasya rasya visarga eva syAt / puruSaH tsaskaH, sappiH psAti, vAsaH kSaumam , adbhiH psAtam // 55 // Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa-laghuvRtti: ] [77 vyatyaye lug vA / 1 / 3 / 56 / ziTaH paro'ghoSa iti vyatyayaH, tasmin sati padAntasthasya rasya luga vA syAt / cakSuzcyotati, cakSuH zcyotati cakSu zcyotati // 56 // a-roH supi raH / 1 / 3 / 57 / roH anyasya rasya supi ra eva syAt / gIrSu, dhUrSa a-roriti kim ? payassu // 57 // Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78) [ haima-zabdAnuzAsanasya vA'harpatyAdayaH / 1 / 3 / 58 / aharpatyAdayo yathAyoga a-kRtavisargAH kRtotvA'bhAvAzca vA syuH / aharpatiH, ahaHpatiH / gIpatiH, gI:patiH / pracetA rAjan , praceto rAjan // 58 // ziTyAdyasya dvitIyo vA / 1 / 3 / 59 / prathamasya ziTi pare dvitIyo vA syAt / khSIram , kSIram / ____ aphasarAH, apsarAH // 59 // Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svIpakSa-laghuvRtti: 1 / 79 - - - tavargasya zcavarga-STavargAbhyAM yoge ca-TavauM / 1 / 3 / 60 / tavargasya za-cavargAbhyAM ___pa-TavargAbhyAM ca yoge yathAsaGkhyaM cavarga-TavauM syAtAm / taczete, bhavAJzete, tacAru tajakAraNa, peSTA, pUSNaH, taTTakAraH taNNakAreNa, ITTe // 60 // Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cs ; [ haima zabdAnuzAsanasya sasya za-Sau / 1 / 3 / 61 / sasya zvavarga-STavargAbhyAM yoge yathAsaGkhyaM za-pau syAtAm / cavargeNa zcyotati, vRzcati / SeNa: doSSu / TavargeNa pAkSi / / 61 // na zAt / 1 / 3 / 62 / zAt parasya tavargasya cavargoM na syAt / anAti, praznaH // 62 // Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ D svopakSa-laghuvRttiH] [ padAntAdRvargAdanAmnagarInavateH / 1 / 3 / 63 / padAntasthAt TavargAt parasya nAm-nagarI-navati-varjasya - tavargasya sasya ca Tavarga-pau na syAtAm / SanayaM, SaNnayAH, SaTsu / ___ anAm-nagarI-navateriti kim ? SaNNAm , SaNNagarI, SaNNavatiH // 63 // pi tavargasya / 1 / 3 / 64 / padAntasthasya tavargasya Se pare TavargoM na syAt / tIrthakRt SoDazaH zAntiH // 64 // Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42] [haima-zabdAnuzAsanasya li lau / 1 / 3 / 65 / padAntasthasya tavargastha le pare lau syAtAm tarulUnam , bhavAlla~DnAti // 65 // - ityAcAryazrIhemacandraviracitAyAM | siddhahemacandrAbhidhAnasthopaza zabdAnuzAsanalaghuvRttI prathamasyAdhyAyasya tRtIyaH pAdaH samAptaH // 1 / 3 / / . % 3DU - - Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamAdhyAyasya/ caturthaH pAdaH samAcAra ata AHsyAdau jasbhyAmye / 1 / 4 / 1 / syAdau jasi bhyAmi ye ca pare - akArasya A: syAt / devAH, AbhyAm , sukhAya / syAdAviti kim ? bANAn jasyatIti kvip-bANajaH // 1 // Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84]__ [ haima-zabdAnuzAsanasya bhis esa / 1 / 4 / 2 / At parasya syAdeH bhisaH aima syAt / devaiH / aiskaraNAt atijarasaiH // 2 // idamadaso'kyeva / 9 / 4 / 3 / : idamadasoH akyeva sati At parasya misa ais syAt / ___ imakaiH, amukaiH / akyeva iti kim ? ebhiH amIbhiH // 3 // eda bahu-sbhosi / 1 / 4 / 4 / bahvarthe syAdau sAdau bhAdau osi ca pare Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRttiH ] ataH et syAt eSu, ebhiH, devayoH // 4 // TA-Gasorina-syau / 1 / 4 / 5 / Ata parayoH TAGasoH yathAsaGkhyaM ina-syau syAtAm / - tena, yasya // 5 // De-GasyoryAtau 1 / 4 / 6 / Ata parasya De-Isezca yathAsaGkhyaM ya-Atca syAtAm / devAya, devAt // 6 // sarvAdeH smai-smAtau / 9 / 4 / 7 / sarvAderadantasya sambandhinoH iMDasyo yathAsaGkhya smai-smAtau syAtAm / sarvasmai, sarvasmAt / Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 1 [ haima-zabdAnuzAsanasya sarva, vizva, ubha, ubhayaT , __ anya, anyatara, itara, Datara, Datama, tva, tvat , nema, . sama-simau sarvArthoM, pUrva-parA-vara-dakSiNo-ttarA-parA-dharANi vyavasthAyAm , svama-jJAti-dhanAkhyAyAm , antaraMbahiryogo-pasaMvyAnayorapuri, tyad , tad , yad , adas , idam , etad , eka dvi, yuSmad , asmad , bhavatu kim ityasaMjJAyAM sarvAdiH // 7 // DeH smin / 1 / 4 / 8 / sarvAdeH adantasya DeH smin syAt / sarvasmin // 8 // Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svIpakSa-laghuvRttiH / jasa iH / 1 / 4 / 9 / sAdeH adantasya jasa i: syAt / sarve // 9 // nemA-'rddha-prathama-carama-tayA-'yA 'pa-katipayasya vA / 1 / 4 / 10 / nemAdIni nAmAni, tayAyau pratyayau / . . teSAM adantAnAM jasa irvA syAt neme, nemAH / ar3heM, abhaH / prathame, prathamAH / carame, caramAH / dvitaye, dvitayAH / - traye, trayAH / alpe, alpAH / .. katipaye, katipayAH // 10 // Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 18 / haima-zabdAnuzAsanasya dvandve vA / 1 / 4 / 11 / dvandvasamAsasthasya adantasya sarvAdeH jasa irvA syAt / pUrvottare pUrvottarAH // 11 // na sarvAdiH / 1 / 4 / 12 / dvandve sarvAdiH sarvAdiH na syAt / pUrvAparAya, pUrvAparAt , pUrvApare / katara-katamAnAm , katara-katamakAH // 12 // tRtIyAntAt pUrvAvaraM yoge / 1 / 4 / 13 / tRtIyAntAt parau pUrvA'varau yoge-sambandhe sati sarvAdI na syAtAm / mAsena pUrvAya mAsapUrvAya / dinenAvarAya dinAvarAya / . ..1 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRttiH] dinenAvarAH dinAvarAH / tRtIyAntAditi kim ? pUrvasmai mAsena // 13 // tIyaM GitkArye vA / 1 / 4 / 14 / tIyAntaM nAma De-Gasi-s-DInAM kArye sarvAdirvA syAt / dvitIyasmai, dvitIyAya / dvitIyasyai, dvitIyAyai / GitkArya iti kim ? dvitIyakAya // 14 // avarNasyAmaH sAm / 1 / 4 / 15 / avarNAntasya sarvAdeH AmaH sAm syAt / - sarveSAm , vizvAsAm // 15 // Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 ] navabhyaH pUrvebhya i-smAt - smin vA / 1 / 4 / 16 / pUrvAdibhyo navabhyo ye i-smAt-smino haima-zabdAnuzAsanasya yathAsthAnamuktAH, te vA syuH / pUrve, pUrvAH / pUrvasmAt pUrvAt / pUrvasmin pUrve ityAdi / navabhya iti kim ? tye // 16 // Apo GitAM ye-yAs yAsU-yAm / 1 / 4 / 17 / Avantasya GitAm = De - Gasi -GaskInAM yathAsaGkhyaM yai - yAsU - yAsa - yAmaH syuH / Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svIpakSa-laghuvRtti: khaTvAya, khaTvAyAH, khaTvAyAH, svaTvAyAm // 17 // sarvAderDasapUrvAH / 1 / 4 / 18 / sAdeH Avantasya DitAm ye-yAsa-yAsa-yAmaH te DaspUrvAH syuH / sarvasyai, sarvasyAH , ___ sarvasyAH , sarvasyAm // 18 // Tausyet / 1 / 4 / 19 / Avantasya TausoH parayoH ekAraH syAt / bahurAjayA, bahurAjayoH // 19 // autA / 1 / 4 / 20 / Avantasya autA saha aikAraH sthAt / mAle staH, pazya vA // 20 // Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92] [ haima-zabdAnuzAsanasya iduto'strerIdRt / 1 / 4 / 21 / Teranyasya intasyodantasya ca autA saha yathAsaGkhayam idUtau syAtAm / munI, sAdhU / astreriti kim ? ____ atistriyau narau // 21 // jasyedot / / 4 / 22 / idudantayoH jasi pare yathAsaGkhathaM edotau syAtAm / munayaH, sAdhavaH // 22 // Dityaditi / 1 / 4 / 23 / aditi Giti syAdau pare idudantayoH yathAsaGkhyaM edotau syAtAm / Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stropa-laghuvRtti: atistraye sAghave, atineH sAdhoH AgataM, svam vaa| aditIti kim ? buddhyAH, dhenvAH / syAdAvityeva ? zucI strI // 23 // TaH puMsi nA / 1 / 4 / 24 / idudantAt parasyAH puMviSayAyAH TAyA nA syAt / atitriNA, amunA, puMsIti kim ? buddhayA // 24 // DiDau~ / 1 / 4 / 25 / idudantAt paro DiauH syAt, munau, dhenau / adidityeva ? buddhyAm // 25 // kevalasakhipaterauH / 1 / 4 / 26 / kevala-sakhi-patibhyAM idantAbhyAM paro DiauH syAt / . Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .94 ] [haima-zabdAnuzAsanasva sakhyau patyau / ita ityeva ? sakhAyamicchati, patimicchati ___ sakhyi, patyi / kevaleti kim ? priyasakhau, narapatau // 26 // na nA Gidet / 1 / 4 / 27 / kevala-sakhi-pateH yaH TAyAH nA, Diti pare et ca uktaH sa na syAt / sakhyA, patyA, sakhye, patye, sakhyuH, patyuH AgataM, svaM vA / sakhyo patyau / Diditi kim ? patayaH // 27 // Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRttiH ] striyA GitAM vA. da-dAsa-dAsa dAm / 1 / 4 / 28 / strIliGgAt idudantAt pareSAm DitAm-De-usi-Gas-DInAm yathAsaGkhyaM dai-dAma-dAsa dAmo vA syuH / buddhyai, buddhye / buddhyAH , buddheH Agatam , svaM vA / buddhyAm buddhau / dhenvai, dhenave / dhenvAH, dhenoH / dhenvAma, dhenau / priyabuddhyai, priyabuddhaye puMse-striya vA // 28 // Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 ] [ haima-zabdAnuzAsanasya strIdUtaH / 1 / 4 / 29 / nityastrIliGgAt IdUdantAcca pareSAM syAderDiM tAm yathAsaGkhyaM dai- dAsa - dAsa-dAmaH syuH / nadyai, nadyAH, nadyAH, nadyAm / kurve, kutraH kurvvAH kurvyAm / atilakSmyai puMse- striyai vA / strIti kim ? grAmaNye, khalave puMse striyai // 29 // - veyuvo'striyAH / 1 / 4 / 30 / iyuvasthAninau yo strIdUtau tadantAt strIvat pareSAm syAderDitAm yathAsaMkhyam dai- dAsa - dAsa-dAmo vA syuH / Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meen svopakSa-laghuvRttiH ] zriye, zriye / zriyAH, zriyaH 2 / zriyAm , zriyi / atizriya, atizriye puMse striyai vaa| bhrube, bhrave / bhravAH, bhravaH / bhravAH bhravaH / bhruvAm avi / atibhravai, atibhrave puMse striya vA / iyuva iti kim ? Adhye ___ a-striyA iti kim ? striyai // 30 // Amo nAm vA / 1 / 4 / 31 / iyuvoH sthAnibhyAM strI-dantAbhyAM parasya Amo __nAm vA syAt , na tu striyAH / __ zrINAm , zriyAm / bhraNAm , bhravAm / atizrINAm , atizriyAm / Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98] [ haima zabdAnuzAsanasya - - atibhrUNAm atibhruvAm nRNAm strINAm vA / iyuva ityeva-pradhInAm // 31 // hasvA''pazca / 1 / 4 / 32 / hasvAntAt AbantAt strI-dantAcca parasyAH Amo 'nAm' syAt / devAnAm , mAlAnAm , strINAm , vadhUnAm // 32 // saMkhyAnAM rNAm / 1 / 4 / 33 / ra-Sa-nAntAnAM saMkhyAvAcinAM Amo 'nAm' syAt / Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghutiH ] caturNAm , SaNNAm , pazcAnAm , aSTAnAm // 33 // strayaH / 1 / 4 / 34 / AmaH sambandhinA prayaH syAt / trayANAma , paramatrayANAma // 34 // edodavyAM Gasi-usoH rH|1|3|35|| edodbhyAM parayoH pratyeka __ si-GasoH 'ra': syAt / muneH, muneH / dhenoH, dhenoH / goH, goH / yoH, dyoH // 35 // khi-ti-khI, tI-ya ur / 1 / 4 / 36 / khi-ti-khI-tI sambandhinoH yAt parayoH si-usoH ura syAt / Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 haima-zabdAnuzAsanasya sakhyuH, sakhyuH / panyuH, patyuH / sakhAyaM patiM cecchataH sakhyuH 2, patyuH 2 / ya iti kim ? atisakheH, adhipateH // 36 // Rto dur / 1 / 4 / 37 / RtaH parayoH asi-GasoH Dura syAt / pituH, pituH // 37 // tR-svasa-naptR-neSTa-vaSTakSattu-hotR-potR-prazAstroghuvyAr / 1 / 4 / 38 / tRca tRnantasya svastrAdInAM ca Rto ghuTi pare Ar syAt / Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRtti: ] karttAram karttArau 2, karttAraH / svasAram, naptAram, tvaSTAram, Rto neSTAram, kSattAram, ghuTIti kim ? hotAram, potAram, prazAstAram kartRkulam pazya || 38 // aGa ca / 1 / 4 / 39 / 5 Gau ghuTi ca pare ar syAt / ( 202 nari / naram // 39 // Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ haima-zabdAnuzAsanasya mAturmAtaH putre'he sinA''manye / 1 / 4 / 40 / mAtuH Amantrye putre vartamAnasya sinA saha mAtaH syAt / aheM-prazaMsAyAm / he gArgImAta ! / putra iti kim ? he mAtaH ! he gArgImAtRke vatse ! / arha iti kim ? are ! gArgImAtRka ! // 40 // hasvasya guNaH / 1 / 4 / 41 / AmantryArthavRtteH hasvAntasya sinA saha guNaH syAt / he pitaH !, he mune ! // 4 // Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRttiH ] . / 103 edApaH / 1 / 4 / 42 / AmantryArthavRtteH Avantasya sinA sahakAraH syAt / __ he mAle !, he bahurAje ! // 42 // nityadid-DisvarA-mbArthasya hasvaH / 1 / 4 / 43 / nityaM di= dai-dAs-dAs-dAmAdezAH yebhyaH . steSAM dvisvarAmbArthAnAM ca AbantAnAM AmantryavRttInAM sinA saha hUsvaH syAt / he stri !, he lakSmi !, - he zvazru !, he vadhu !, he amba !, he akka !, nityadiditi kim ? he hUhUH ! Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - 104 [ haima-zabdAnuzAsanasya dvisvareti kim ? he ambADe ! / Apa ityeva ? he mAtaH! // 43 // adetaH syamoluk / / 4 / 44 / adantAdedantAca AmantryavRtteH parasya seramazca luk syAt / he deva !, he upakumbha !, he atihe ! // 44 // dIrghaDyAva-vyaJjanAt seH| 1 / 4 / 45 / dIrghajhyAvantAbhyAM vyajanAca parasya selk syAt / nadI, mAlA, rAjA / dIrghati kim ? niSkauzAmbiH atikhaTvaH // 45 // samAnAdamo'taH / 1 / 4 / 46 / samAnAt parasya amo'sya luk syAt / Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sviipkss-ldhuvRttiH| devam , mAlAm , munim , nadIm , sAdhum , vadhUm // 46 // dI? nAmya-tisa-catasRSraH / 1 / 4 / 47) tisR-catasR Sa-rAntavarjasya samAnasya nAmi pare dIrghaH syAt / vanAnAm , munInAm , sAdhUnAm , pitRNAm / ati sR-catasR- iti kim ? tisRNAm , catasRNAm , SaNNAm , caturNAm // 17 // Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ haima-zabdAnuzAsanasya nurvA / 1 / 4 / 48 / nuH samAnasya nAmi pare dIrghA vA syAt / nRNAm , nRNAm // 48 // zaso'tA sazca naH puMsi / 1 / 4 / 49 / zaso'tA saha pUrvasamAnasya dIrghaH syAt , tatsanniyoge ca puMsi ___ zasaH so naH / devAn , munIn , vAtapramIna, sAdhUna, pitRn / puMsIti kim ? zAlAH // 49 // Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svIpajJa-laghuvatti: / / 107 saMkhyA-sAya-verahasyAhan ___ Gau vA / 1 / 4 / 50 / saMkhyAvAcibhyaH sAya-vibhyAM ca parasya / ahnasya Gau pare ahan vA syAt / dvayahani, dvayahni, dvayajhe / sAyAhani, sAyAhni, sAyAhne / __ vyahani, vyahni, vyate // 50 // niya Am / 1 / 4 / 51 / niyaH parasya DerAm syAt / niyAm / grAmaNyAm // 51 // vA'STana AH syAdau / 1 / 4 / 52 / aSTanaH syAdau pare AH vA syAt / Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 [ haima zabdAnuzAsanasya - - aSTAmiH, aSTabhiH / priyASTAH, priyASTA // 52 // aSTa aurjas-zaso / 1 / 4 / 53 / aSTanaH kRtAtvasya jama-zasorauH syAt / aSTau, aSTau // 53 // DatiSNaH saMkhyAyA lup / 1 / 4 / 54 / Dati-pa-nAntAnAM saMkhyAnAM jaszaso lup syAt / kati, kati / SaT, SaT / paJca, paJca // 54 // napuMsakasya ziH / 1 / 4 / 55 / napuMsakasya jas-zasoH ziH syAt / kuNDAni, payAMsi // 55 // Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopaza-laghuvRtti: 1 aurIH / 1 / 4 / 56 / napuMsakasya au: IH syAt / kuNDe / payasI // 56 // ataH syamo'm / 1 / 4 / 57 / adantasya napuMsakasya syamoH 109 am syAt / kuNDam, he kuNDa ! // 57 // paJcato'nyAderanekatarasya daH / 1 / 4 / 58 / paJcaparimANasya napuMsakasya anyAdeH syamodaH syAt ekataravarjam / anyat, anyatarat, itarat , katarat, katamat / anekatarasyeti kim ? ekataram ||58 || Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 1 anato lup / 1 / 4 / 59 / anakArAntasya napuMsakasya syamoH [ haima-zabdAnuzAsanasya lup syAt / karta, payaH // 59 // jaraso vA / 1 / 4 / 60 / jarasantasya napuMsakasya syamoH lub vA syAt / atijaraH, atijarasam, atijaram // 60 // nAmino lug vA / 1 / 4 / 61 / nAmyantasya napuMsakasya syamoH lugU vA syAt / he vAre !, he vAri ! / priyatisR, priyatri kulam // 61 // Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRttiH / vA'nyataH pumAMSTAdau svare / 1 / 4 / 62 / anyato vizeSyavazAt napuMsako nAmyantaH TAdau svare pare puMvat vA syAt / grAmaNyA-grAmaNinA kulena, koM:-kartRNoH kulayoH / anyata iti kim ? pIlune phalAya / TAdAviti kim ? zucinI kule / napuMsaka ityeva ? kalyANyai striyai // 62 // dadhyasthisakthyadaNo'ntasyA'n / 1 / 4 / 63 // eSAM napuMsakAnAM nAmyantAnAma antasya TAdau svare pare an syAt / Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 / [ haima-zabdAnuzAsanasya daghnA, atidadhnA / asthanA, atyasthanA / sakthanA, atisakthanA | akSaNA, atyakSNA // 63 // anAmsvare no'ntaH / 1 / 4 / 64 / nAmyantasya napuMsakasya Amavaje syAdau svare pare no'ntaH syAt / vAriNI, vAriNaH / kartunI, kartRNaH / priyatisRNaH / anAm iti kim ? vArINAm / svara iti kim ! he vAre ! syAdAvityeva ? taumbuvaM cUrNam // 64 // svarAcchau / 1 / 4 / 65 / zau pare svarAntAt napuMsakAt paro no'ntaH syAt / Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopaza-laghuti: ] kuNDAni / svarAt iti kim ? catvAri // 65 // dhuTAM prAk / 1 / 4 / 66 / svarAt parA yA dhuTajAtiH tadantasya napuMsakasya zau pare dhuDbhya eva prAg no'ntaH syAt / payAMsi, atijarAMsi, kASTatasi / svarAt ityeva ? gomanti // 66 // rlovA / 1 / 4 / 67 / ralAbhyAm parA yA dhujAtiH tadantasya napuMsakasya zau pare dhuDbhya eva prAk no'nto vA syAt / Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 ] bahU, bahUrji / suvaliGga, suvaliMga | rla iti kim ? kASTati / ghuTAm ityeva ? phuli // 67 // ghuTi / 1 / 4 / 68 / nimittavizeSopAdAnaM vinA ApAdaparisamApteH yat kAryaM vakSyate, tad [ haima-zabdAnuzAsanasya ghuTi veditavyam // 68 // acaH / 1 / 4 / 69 / aJcaterdhAtoH dhuDantasya dhuTaH prAk no'nto ghuTi syAt / prAG, atiprAG, prAJcau, prAJci kulAni // 69 // Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRttiH ] [ 115 SI.MARAHARIYAR RduditaH / 1 / 4 / 70 / Rdudito dhuDantasya ghuTi pare dhuTaH prAka __ svarAt paro no'ntaH syAt / kurvan , vidvAn , gomAn / ghuTItyeva ? gomatA // 70 // yuJo'samAse / 1 / 4 / 71 / "yujaMpI yoge" ityasyA'samAse dhuDantasya dhuTaH prAka no'ntaH syAt / yuG, yujau, yuJi kulAni, bahuyuG / asamAsa iti kim ? azvayuk / yuna iti kim ? "yujiMca samAdhau" yujamApannA munayaH // 71 // anaDuhaH sau / 1 / 4 / 72 / anaho dhuDantasya dhuTaH prAk sau pare no'ntaH syAt / anaDvAn , priyA'naDvAn // 72 // Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16) [haima-zabdAnuzAsanasya puMsoH pumans / 1 / 4 / 73 / puMsaH pumans ghuTi syAt / pumAn , pumAMsau, pumAMsaH / ___ priyapumAn , priyapumAMsi // 73 // ota auH / 1 / 4 / 74 / oto ghuTi pare auH syAt / gauH, gAvauH / dyauH, dyaavau| priyadyAvI / ___ ota iti kim ? citraguH // 74 // A am-zaso'tA / 1 / 4 / 75 / otaH am-zasoH atA saha AH syAt / gAm , sugAm , gAH / Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRtti: 1 / 197 dyAm , atidyAm , dyAH / sudyAH // 75 // pathina-mathin-RbhudaH sau / 1 / 4 / 76 / eSAM nAntAnAM antasya sau pare AH syAt / panthAH, he panthAH / manthAH, he manthAH / RbhukSAH, he RbhukSAH / nAnta-nirdezAt iha na syAt paMthAnamecchatU-pathIH // 76 // eH / 1 / 4 / 77 / pathyAdInAM nAntAnAm ghuTi pare AH syAt / Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18] panthAH panthAnau, panthAnaH, panthAnam, supanthAni kulAni / manthAH, RbhukSAH / nAntanirdezAd erabhAvAcca iha na syAt - pathyoH pathyaH // 77 // tho ny / 1 / 4 / 78 / pathin - mathinornAntayoH thasya ghuTi pare in [ haima-zabdAnuzAsanasyaM 'ntha' syAt / tathaivodAhRtam / / 78 / / im - GI - svare luk / 9 / 4 / 79 / pathyAdInAM nAntAnAM yAm aghuTsvarAdau ca syAdau pare luk syAt / Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRtti: ] / 119 supathI strI, kule vA / pathaH, sumathI strI, kule v|| mathaH, RbhukSaH anubhukSI senA kule vA / // 79 // vozanaso nazcAmanye sau / 1 / 4 / 80 / AmanvyavRtteH uzanaso __ na-luko sau pare vA syAtAm / he uzanan !, he uzana!, he uzanaH ! / Amantrya iti kim ? uzanA // 8 // uto'naDuccaturo vaH / 1 / 4 / 81 / AmantryavRttyoH anaDu-caturoH utaH sau pare vaH syAt / Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 [ haima-zabdAnuzAsanasya he anaDvan ! / he priyacatvaH ! / he aticatvaH ! // 81 // vA zeSe / 1 / 4 / 82 / AmantryavihitAt seH anyo ghuTa, zeSaH / tasmin pare anaDu-caturo utaH vA syAt / anaDvAn , anaDvAhI priyacatvAH, priyacatvArau / zeSa iti kim ? he anaDavan ! / ___ he priyacatvaH ! // 82 // sakhyurito'zAvat / 2 / 4 / 83 / sakhyuridantasya zivarje zeSe ghuTi pare aitU syAt / Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRtti: / / 11 sakhAyau, sakhAyaH, sakhAyam / ita iti kim ? sakhyau striyau / azAviti kim ? atisakhIni / zeSa ityeva ? he sakhe ! // 83 // Rduzanas-purudaMzo-'nehasazca serDAH / 1 / 4 / 84 / RdantAt uzanasAdeH sakhyuritazca parasya zeSasya DAH syAt / pitA, atipitA, kartA, uzanA, purudaMzA, anehA sakhA // 84 // ni dIrghaH / 1 / 4 / 85 / zeSe dhuTi pare yo naH __ tatasmina pare svarasya dIrghaH syAt / Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 ] [ haima-zabdAnuzAsanastha rAjA, rAjAnau, rAjAnaH, rAjAnam rAjAnau / vanAni, kartRNi / zeSa ityeva ? he rAjan ! // 85 // n-smahatoH / 1 / 4 / 86 / nsantasya mahatazca svarasya zeSa ghuTi pare dIrghaH syAt / zreyAn , zrayAMsau / mahAn , mahAntau // 86 // in-hana-pUSA-ryamNaH zi-syoH / 1 / 4 / 87 / innantasya hanAdezva svarasya zi-syoreva parayo rdIrghaH syAt / Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - svIpaza-laghuvRttiH 1 daNDIni, sragvINi, daNDI, stragvI, bhrUNahAni, bhrUNahA, bahupUSANi, pUSA, svaryamANi, aryamA / zi-syoredeti kim ? daNDinau, vRtrahaNau, pUSaNau, aryamaNau // 87 // apaH / 1 / 4 / 88 / apaH svarasya zeSe dhuTi pare dIrghaH syAt / ____ ApaH, svApau // 88 // ni vA / 1 / 4 / 89 / apaH svarasya nAgame sati dhuTi pare dIrgho vA syAt / Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 ] [ haima-zabdAnuzAsanasya svAmpi, svapi / bAmpa, bahvapi // 89 // bahvAmpi, anvAderavasaH sau / 1 / 4 / 90 / atvantasya asantasya ca svAdivarjasya zeSe sau pare dIrghaH syAt / " bhavAn, yavamAn apsarAH / gomantam sthUlazirasam vA icchan = gomAn, sthUlazirAH / abhvAderiti kim ? piNDagraH // 90 // kruzastunastRc puMsi / 1 / 4 / 91 / kruzo yastun, tasya zeSe ghuTi pare tRc syAt, puMsi / Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRttiH ] [ 125 kroSTA, kroSTArau / puMsIti kim ? kRzakroSTrani vanAni // 91 // TA''dau svare vA / 1 / 4 / 92 / TA''dau svarA''dau pare kruzaH tunaH tRj vA syAt , puMsi / kroSTrA, kroSTunA kroSTroH, kroSTvoH // 92 // striyAm / 1 / 4 / 93 / kruzaH parasya tunaH strIvRtteH tRc syAt, Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 [haima-zabdAnuzAsanasya - nirnimitta eva / kroSTrI, kroSTrayau, kroSTrIbhyAm / paJcakroSTamI rathaiH // 93 // ityAcAryazrIhemacandraviracitAyAM siddhahemacandrAbhidhAnasvopajJa zabdAnuzAsanalaghuvRttI prathamasyAdhyAyasya caturthaH pAdaH samApta: // 14 // - - / vinA vyAkaraNaM nahi bhASAsauSThavam, bhASAsamitipahipAlanaJca samyag bhavati / Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10000000000 00000000000. 00000 .00 messsee 00000000 dvitIyAdhyAyasyaprathamaH pAdaH . . 00000000 000 tri-vaturastisTa-catasmR syAdau / 2 / 1 / 1 / striyAmiti vartate / syAdau pare strIvRttyostri-caturo yathAsaMkhyaM tisR-catasR ityetau syAtAm / tisraH, catasraH, tisRSu, catasRSu. griyatisA, priyacatasA nA / priyatisR kulam , priyatri kulam / syAdau iti kim ? priya trikaH, priyacatuSkaH // 1 // Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 ] [ haima-zabdAnuzAsanasya Rto raH svare'ni / 2 / 1 / 2 / tisR-catasRsthasya RtaH - svarAdau syAdau pare raH syAt __ananimnaviSayAt anyatra / tisraH, catasraH, priyatisro, priyacatasro, svara iti kim ? tisRbhiH, catasRbhiH / a-ni iti kim ? tisRNAm, catasRNAm // 2 // jarAyA jaras vA / 2 / 1 / 3 / svarAdau syAdau pare jarAyA jaras vA syAt / jarasau jarasaH / jare, jarAH / ___ atijarasau-atijarau / atijarasama-atijarama kulam // 3 // Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svApakSa-laghuvRttiH ] [129 - apo'd bhe / 2 / 1 / 4 / bhAdau syAdau pare apo at syAt / adbhiH, svadbhayAm / bhe iti kim ? apsu // 4 // A rAyo vyaJjane / 2 / 1 / 5 / vyajanAdau syAdau pare rai-zabdasya AH syAt / rAH, rAsu __ ati-rAbhyAm kulAbhyAm / vyajana iti kim ? rAyaH // 5 // yussmd-smdoH|2|1|6 / vyaJjanAdau syAdau pare yuSmada-smadorAH syAt / svAm , mAma, atitvAm , atimAm , yuSmAsu, asmAsu // 6 // Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13.] [haima-zabdAnuzAsanasya TA-yo-si yaH / 2 / 1 / 6 / TA-Gyo-ssu pareSu ___ yuSmada-smadoryaH syAt / tvayA, mayA, atiyuvayA, atyAvayA, tvayi, mayi, __ yuvayoH, AvayoH / TA-Dyo-sIti kim ? tvat , mat // 7 // zeSe luk / 2 / 1 / yasmin A-yau kRtau, tato'nyaH zeSaH / tasmin syAdau pare - yuSmada-smadolaka syAt / yudhmabhyam , asmabhyam , atitvat atimat , zeSa iti kim ? tvayi / mayi // 8 // morvA / 2 / 1 / 9 / zeSe syAdau pare yuSmada-smadormoM lug vA syAt / Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRtti: ] - - - - - - yuvAm-yuSmAn vA, AvAm asmAn vA AcakSANebhyo Nici vipi ca luki c| yuSmabhyam-yuSabhyam / asmabhyam-asabhyam // 9 // mantasya yuvA-vau dvayoH / 2 / 1 / 10 / dvayarthavRttyoH yuSmada-smadoH mAntAvayavasya syAdau pare yathAsaMkhyaM yuva-Ava ityetau syAtAm / yuvAm , AvAm , atiyuvAma , atyAvAma , atiyuvAsu, atyAvAsu, mantasyeti kim ? yuvayoH AvayoH ityatra dasya yatvaM yathA syAt / syAdAvityeva ? yuvayoH putro yuSmatputraH // 10 // Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 ) [haima-zabdAnuzAsanasya tva-maupratyayo-ttarapade caikasmin / 2 / 1 / 11 syAdau pratyayo-ttarapadayozca parayoH ekArthavRtyoH yuSmada-smadoH mAntAvayavasya yathAsaMkhyaM tva-ma ityetau syAtAm / tvAm , mAm , atitvAm , atimAm , atitvAsu, atimAsu, tvadIyaH, madIyaH, tvatputraH, matputraH / pratyayo-ttarapade ceti kim ? __ adhiyuSmad , adhyasmad / ekasminniti kim ? yuSmAkam , asmAkam // 11 // tvama-haMsinA prAk cAkaH / / 1 / 12 / sinA saha yuSmada-smadoH Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svIpakSa-laghuvRttiH yathAsaMkhya tvama-hamau syAtAm / tau cAk-prasaGge'kaH prAgeva / tvam , aham , atitvam , atyaham / prAk cAka iti kim ? tvakam , ahakam // 12 // yUyaM vayaM js| / 2 / 1 / 13 / jasA saha yuSmada-smadoH yathAsaMkhyaM yUyam-vayamau syAtAm / yUyam , bayam , priyayUyam , priyavayam / prAka cAka ityeva ? yUyakam , vayakam // 13 // tubhyaM-mahyaM GayA / 2 / 1 / 14 / DyA saha yuSmada-smadoH yathAsaMkhya tubhyam-mahyamau syAtAm / Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / haima-zabdAnuzAsanasya - tubhyam , mahyam , priyatubhyam , priyamahyam / prAk cAka ityeva ? tubhyakam , maTakam // 14 // tava mama DasA / 2 / 1 / 15 / GasA saha yuSmada-smadoH yathAsaMkhyaM tava-mamau syAtAm / tava, mama, priyatava, priyamama, prAk cAka ityeva ? tavaka, mamaka // 15 // abhau maH / 2 / 1 / 16 / yuSmada-smadbhyAm parayoH am-au ityetayoH ma iti syAt / tvAm , mAm , atitvAm , atimAm , * Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / 135 svopakSa-laghuvRttiH / yuvAm , AvAm , atiyuvAm , atyAvAm // 16 // zaso naH / 2 / 1 / 17 / yuSmada-smayAM parasya ___ zaso na iti syAt / yuSmAna , asmAn , priyatvAn , priyamAn // 17 // abhyam bhyasaH / 2 / 1 / 18 / yuSmada-smadbhyAM parasya caturthIbhyasaH abhyaM syAt / yuSmabhyam , asmabhyam , atiyuvabhyam , atyAvabhyam // 18 // GasezcAd / 2 / 1 / 19 / yuSmada-smadbhyAM parasya GaseH paJcamIbhyasazca ad iti syAt / Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ haima-zabdAnuzAsanasya tvad , mad, atiyuvad , atyAvad , yuSmad , asmad , atitvad , atimad // 19 // Ama Akam / 2 / 1 / 20 / yaSmada-smadbhyAM parasya Ama AkaM syAt / yuSmAkam , asmAkam , atiyuvAkam , atyAvAkam , yuSmAn asmAn vA''cakSANAnAM yuSmAkam , asmAkam // 20 // padAdyuvibhaktyaikavAkye vasnasau bahuve / 2 / 1 / 21 / bahutvaviSayayA sama vibhaktyA saha padAt parayoH yuSmadasmadoH yathAsaMkhyaM vas-nasau vA syAtAm / Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svIpaza-laghuvatti: tat cet padaM yuSmada-smadI ekasmin vAkye staH / anvAdeze nityaM vidhAnAdiha vikalpaH / evamuttarasUtratraye'pi / dharmoM vo rakSatu, dharmo no rakSatu, dharmo yuSmAn rakSatu, ___ gharmo'smAn rakSatu / evaM caturthI-SaSThIbhyAmapi / padAditi kim ? yuSmAn pAtu / yug vibhaktyeti kim ? tIrthe yUyaM yAta / eka-vAkya iti kim ? atiyuSmAn pazya . odanaM pacata yuSmAkaM bhaviSyati // 21 // hive vAm-nau / 2 / 1 / 22 / padAt parayoH yuSmadasmadoH Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 538 ] [ haima-zabdAnuzAsanasya dvitvaviSayayA yugU vibhaktyA saha yathAsaMkhyaM vAm-nau ityetau vA syAtAm , ekavAkye / dharmoM vAM pAtu, dhmno yuvAM pAtu, ghoM nau pAtu, dharma AvAM pAtu, ___ evaM caturthI-paSThIbhyAmapi // 22 // 3-GasA te me / 2 / 1 / 23 / 3-sabhyAM saha padAt parayoH yuSmada-smadoH yathAsaMkhyaM te-me ityeto vA syAtAm , ekavAkye / dharmaste dIyate, dharmastubhyaM dIyate, dharmo me dIyate, dharmoM mahyaM dIyate, Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRtti: / dharmaste dharma svam dharmastava svam dharmo me svam, dhamrmo mama svam ||23|| amAvA-mA / 2 / 1 / 24 / amA saha padAt parayoH yuSmadasmadoH yathAsaMkhyaM tvA - mAityetau vA syAtAm, [ 139 ekavAkye | dharmastvA pAtu, dharmastvAM pAtu, dhamma mA pAtu, dhamrmmA mAM pAtu ||24|| / asadivAmantryaM pUrvam / 2 / 1 / 25 / AmantryArthI pada yuSmadasmadbhyAM pUrvaM asadiva syAt / janA ! yuSmAn pAtu dharmaH, sAdhU ! yuvAM pAtu dharmaH, Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 [ haima-zabdAnuzAsanasya sAdho ! tvAM pAtu tapaH / pUrvamiti kim , mayaitatsarvamAkhyAtaM yuSmAkaM munipuGgavAH // 25 // jasvizeSyaM vA''manvye / 2 / 1 / 26 / yuSmada-smadbhyAM pUrva jasantaM AmantryArthaM vizeSyavAci Amantrye pade arthAt tadvizeSaNe pare asadiva vA syAt / jinAH ! zaraNyA yuSmAn zaraNaM prapadye, jinAH ! zaraNyA vaH zaraNaM prapadye / jinAH ! zaraNyA asmAn rakSata, jinAH ! zaraNyA no rakSata / jasa iti kim ? sAdho ! suvihita ! vo'tho zaraNaM prapadye, Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRtti: ] [ 141 sAdho ! suvihita ! noDatho rakSa / vizeSyam iti kima ? zaraNyAH sAdhavo ! yuSmAn zaraNaM prapadye / Amantraye iti kim ? AcAryA yuSmAn zaraNyAH zaraNaM prapadye / arthAt tadvizeSaNabhUte iti kim ? AcAryA ! upAdhyAyA ! yuSmAn zaraNaM prapadye // 26 // nA'nyat / 2 / 1 / 27 / yuSmadasmadbhyAma pUrva jasantAdanyat AmantryaM vizeSyaM Amantraye tadvizeSaNe pare asadiva na syAt / sAdho ! suvihita ! tvA zaraNaM prapadye / sAgho suvihita ! mA rakSa // 27 // Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 / pAdAdyoH / 2 / 1 / 28 / niyataparimANa - mAtrA'kSarapiNDaH pAdaH / padAt parayoH pAdasyAdisthayoH yuSmadasmadoH vasnasAdiH naH syAt / vIro vizvezvaro devo, yuSmAkaM kuladevatA / sa eva nAtho bhagavA - nasmAkaM pApanAzanaH // 1 // pAdAdyoH iti kim ? pAntu vo dezanAkAle jainendrA dazanAMzavaH / bhava kUpapatajjantu - jAtoddharaNarajjavaH ||2|| ||28|| cA'ha - ha - vai-va-yoge / 2 / 1 / 29 / ebhiryoge padAt parayoH [ haima-zabdAnuzAsanasya yuSmadasmadoH vasnasAdiH na syAt / Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopala-laghuvRttiH / [143 jJAnaM yuSmAMzca rakSatu / evaM aha-ha-vA-evairapi udAhAryam / yoga iti kim ? jJAnazca zIlazca te svam // 29 // dRzya thaizcintAyAm / 2 / 1 / 30 / dRzinA samAnArthaiH cintAthaiH dhAtubhiH yoge yuSmada-smadoH vasa-nasAdiH na syAt / jano yuSmAnasaMdRzyAgataH ___ jano'smAna saMdRzyAgataH / jano yuvAM samIkSyAgataH, jana AvAM samIkSyAgataH / janastvAmapekSate, jano momapekSate / Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144] haima-zabdAnuzAsanastha - - - sarvatra manasA cintanaM dRzyarthAnAmarthaH / tRzyarthairiti kim ? jano bo manyate / cintAyAmiti kim ? jano vaH pazyati // 30 // nityamanvAdeze / 2 / 1 31 / kiJcidvidhAtuM kathitasya punaranyad vidhAtuM kathanaM= anvAdezaH, tasmin viSaye padAt parayoH - yuSmada-smadoH vas-nasAdiH nityaM syAt / yUyaM vinItAH tad, vo guravo mAnayanti, vayaM vinItAH tat no guravo mAnayanti / Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopaza- laghuvRtti: ] dhanavAMstvaM atho tvA loko mAnayati, dhanavAnaham atho mA lokomA nayati ||31|| sa-pUrvAt prathamAntAdvA / 2 / 1 / 32 / vidyamAna - pUrvapadAt prathamAntAt padAt parayoH yuSmadasmadoH anvAdeze vasa-nasAdiH vA syAt / yUyaM vinItAH, [ 145 - tad guravo vo mAnayanti - - tad guravo yuSmAn mAnayanti / vayaM vinItA : - - tad guravo no mAnayanti, - tad guravo'smAn mAnayanti / thuvAM suzIlau- tat jJAnaM vAM dIyate, Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 146 ] - tat jJAnaM yuvAbhyAM dIyate / AvAM suzIlau- tat jJAnaM nau dIyate, - tat jJAnaM AvAbhyAM dIyate // 32 // tyadAmenadetado dvitIyATausya- vRttyante / 2 / 1 / 33 | tyadAdInAM etadaH dvitIyAyAM TAyAM osi ca pare anvAdeze [ haima-zabdAnuzAsanasya enad syAt / na tu vRcyante, uddiSTaM etat adhyayanam - - atho enadanujAnIta, etakaM sAdhu AvazyakamadhyApaya, atho enameva sUtrANi atra sAkaH / etena rAtriradhItA, atho enenAharaNyadhItam / Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopa-laghuvRttiH / etayoH zobhanaM zIlaM, -atho enayoH mahatI kIrtiH / tyadAM iti kim ? etadaM (saMjJAyAM) saGgrahANa, __ atho etadam adhyApaya / a-vRttyanta iti kim ? __ atho paramaitaM pazya // 33 // idamaH / 2 / 1 / 34 / tyadAdeH idamaH dvitIyA-Tausi pare anvAdeze enat syAt , a-vRtyante / uddiSTamidaM adhyayana atho enad anujAnIta / anena rAtriH adhItA, atho enena aharapyadhItam / Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 / / haima-zabdAnuzAsanasya anayoH zobhanaM zIlaM, atho enayoH mahatI kIrtiH // 34 // avyayaJjane / 2 / 1 / 35 / tyadAdeH idamo vyajanAdau syAdau pare anvAdeze aH syAt , a-vRtyante / imakAbhyAM zaikSakAbhyAM rAtriH adhItA, atho AbhyAM aharapyadhItam / imakeSu atho eSu / anak iti vakSyamANAt iha sA'ko'pi vidhiH // 35 // anaka / 2 / / 36 / tyadAdeH vyaanAdau syAdau pare akvarja Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthApana-laghuvRttiH ] . 142 __ aH syAt / AbhyAm , AbhiH, eSu, Asu / anak iti kim ? imakAbhyAm / tyadAM ityeva ? atIdaMbhyAm // 36 // TausyanaH / 2 / 1 / 37 / tyadAM TAyAM osi ca pare anaka idamaH anaH syAt / anena, anayA, anayoH, anayoH / tyadAM ityeva ? priyedamA / anaka ityeva ? isakena // 37 // Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 1 . [ haima-zabdAnuzAsanesya ayam-iyam puM-striyoH sau / 2 / 138 / tyadA sA pare idamaH puM-striyoH yathAsaMkhya ___ ayam-iyamau syAtAm / ayaM nA, iyaM strii| tyadAM ityeva ? atIdaM nA, strI vA // 38 // do maH syAdau / 2 / 1 / 39 / tyadA syAdau pare idamaH daH ___maH syAt / imo, paramemau imakAbhyAm / tyadAM ityeva ? priyedamau // 39 // Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svIpakSa-laghuttiH / kimaH kastasAdau ca / 2 / 1 / 40 / tyadAM __ syAdau tasAdau ca pratyaye pare kimaH kaH syAt / kaH, sAko'pi-kaH / kadA, karhi / tasAdau ca iti kim ? kiMpazya, kintarAm / tyadAM ityeva ? priyakimau // 40 // A-DheraH / 2 / 1 / 41 / / dvizabdabhivyApya tyadA syAdau tasAdau ca pare aH syAt / syaH, tyo, dvau, tataH / tyadAM ityeva ? atitadau // 41 // Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 152 ] [ haima-zabdAnuzAsanasya taH sau saH / 2 / 1 / 42 / A-dveH tyadAM sau pare saH syAt / syA, syA, saH, sA, eSA / tyadAM ityeva ? priyatyat // 42 // adaso daH sestu DauH / 2 / 1 / 43 / tyadA sau pare adasaH daH saH syAt , sestu ddauH| asau, asako, Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRtti: ] he asau ! he asakau ! / tyadAM ityeva ? atyadAH || 43 // asuko vA'ki / 2 / 1 / 44 / tyadAM sau pare adasaH aki sati asuko vA syAt / asukaH asakau, he amuka ! he asaat ! // 44 // mo'varNasya / 2 / 1 / 45 / avarNAntasya tyadAM adaso amU daH maH syAt / narau - striyau - kule vA / amI, amUdRzaH / [ reM avarNasya iti kim ? adaH kulam / / 45 / Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 ] vA'drau / 2 / 1 / 46 / adasaH adau ante sati daH [ haima-zabdAnuzAsanasya m vA syAt / adamuyaG, amudrayaG, amumuyaG, adadrayaG // 46 // mAduvarNo'nu / 2 / 1 / 47 / adaso maH parasya varNasya uvarNaH syAt, anu = pazcAt kAryAntarebhyaH / amum, am, amumuyaGga / anu iti kim ? amuSmai, amuSmin // 47 // prAk inAt / 2 / 1 / 48 / adaso maH parasya varNasya Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ____[155 - svIpakSa-laghuvRttiH inAdezAt prAka uvarNaH syAt / amunA / inAt iti kim ? amuyA // 48 // . bahuSverIH / 2 / 1 / 49 / bahvarthavRtteH adaso maH parasya etaH I: syAt / amI, amISu / eH iti kim ? amU: striyaH / ___mAt ityeva ? amuke // 49 // dhAtorivarNovarNasyeyut svare pratyaye / 2 / 1 / 50 / dhAtoH ivarNo-varNayoH Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / haima-zabdAnuzAsanasya svarAdau pratyaye pare yathAsaMkhyaM ___ iyuvau syAtAm / niyo, luvo, adhIyate, luluvuH / pratyaye iti kim ? nyarthaH, lvarthaH, nayanam , nAyaka ityAdau paratvAd guNa-vRddhI // 50 // iNaH / 2 / 1 / 51 / iNaH dhAtoH svarAdau pratyaye pare iy syAt , yA'pavAdaH / _IyatuH IyuH // 51 // saMyogAt / 2 / 1 / 52 / / dhAtoH ivarNovarNayoH saMyogAt parayoH Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sopA-laghuvRttiH ] [157 svarAdau pratyaye pare iyuvau syAtAm / yavakriyau, kaTaguvau, zizriyuH // 52 // ca-inoH / 2 / 1 / 53 / bhU-bhoH uvarNasya saMyogAt parasya svarAdau pratyaye pare ____uvU syAt / bhravau, Apnuvanti / saMyogAt ityeva ? cinvanti // 53 // striyAH / 2 / 1 / 54 / striyA ivarNasya svarAdau pratyaye pare iy syAt / striyau, atistriyau // 54 // Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158) [ haima-zabdAnuzAsanasya vA'ma-zasi / 2 / 1 / 55 / striyA ivarNasya am-zasoH parayoH ___ iy vA syAt / striyaM-strIm / striyaH-strIH // 55 // yo'nekasvarasya / 2 / 1 / 56 / anekasvarasya dhAtoH ivarNasya svarAdau pratyaye pare yaH syAt / cicyuH, ninyuH / patimicchati-patyi // 56 // syAdau vaH / 2 / 1 / 57 / anekasvarasya dhAtoH uvarNasya svarAdau syAdau pare vaH syot / Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - -- syopakSa-laghuvRttiH ] vasumicchantau vasvau / syAdau iti kim ? luluvuH // 57 // kviba-vRtte-rasudhiyastau / 2 / 1 / 58 / kvibantenaiva yA vRttiH samAsaH, tasyAH sudhIzabdAdanyasyAH sambandhino dhAtoH ivarNovarNasya svarAdau syAdau pare ya-v ityeto syAtAm / unnyau, grAmaNyo, - sulvaH, khalapvaH / kvib iti kim ? paramau niyo=paramaniyo / vRtteH iti kim ? niyo kulasya / a-sudhiya iti kim ? - sudhiyaH // 58 // Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16.] [haima-zabdAnuzAsanasya dRn-punrvrssaa-kaarairbhuvH| 2 / 1 / 59 / hanAdibhiH saha yA kvib-vRttiH tatsambandhina eva ___ bhuvaH dhAtoH uvarNasya svarAdau syAdau pare vaH syAt / inbhvo, punA, varSAbhvaH, kAravaH / hanAdibhiriti kim ? pratibhuvau // 59 // Na-Samasat pare syAdi vidhau ca / 2 / 1 / 60 / itaH sUtrAdArabhya yat paraM kArya vidhAsyate, tasmin syAghadhikAravihite ca pUrvasminnapi kartavye NatvaM SatvaM ca asatasiddhaM syAt / Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRttiH ] [11 etatsUtra-nirdiSTayozca Na-SayoH pare the No'san / pUSNaH, takSNaH, pipaThIH, ___arvANI, sISi / asat para ityadhikAro " rAtsaH " 2-1-90 iti yAvat / syAdividhau ceti tu "noAdibhyaH" 2-1-99 iti yAvat // 6 // tAdezo'Si / 2 / 1 / 61 / kenopalakSitasya tasyAdezaH SAdanyasmin pare pUrvasmizca syAdividhau asan syAt / kSAmimAn , lUnyuH / aSi iti kim ? vRkNaH // 61 // Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162] [ haima-zabdAnuzAsanasya - - 41 Sa-DhoH kaH si / 2 / 1 / 62 / se pare Sa-DhoH kaH syAt / pekSyati, lekSyati // 62 // vAde mino dI? vorvyaJjane / 2 / 1 / 63 / bhvAderdhAtoH yo ra-vau tayoH parayoH tasyaiva nAmino dIrghaH syAd , ___ vyaane / hUrchA, AstIrNam , dIvyati / bhvAdeH iti kim ? ___ kukurIyati, divyati // 63 // - padAnte / 2 / 1 / 64 / padAntasthayoH svAdeH voH parayoH Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - memaanwaerwear--- strIpaza-laghuvRtti: ] /dernAmino dIrghaH syAt / gIH, gIrathaH / padAnta iti kim ? giraH / luvaH // 64 // na yi taddhite / 2 / 1 / 65 / yAdau taddhite pare yo vau tayoH parayoH ___nAmino dIrgho na syAt / dhuryaH / yi iti kim ? gIrvat / taddhita iti kim ? ___ gIryati, gIryate // 65 // kurucchuraH / 2 / 1 / 66 / kuruccharoH nAmino re pare dIrgho na syAt / Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - 164 ) -hama-zabdAnuzAsanasya kuryAt , churyAt / kusa iyukAraH kim ? kurat-zabde-kUryAt // 66 // mo no mvozca / 2 / 1 / 67 / mantasya dhAtoH antasya padAntasthasya mvozca parayoH naH syAt / prazAn , prazAnbhyAm , jaganmi, jaganvaH // 67 // saMs-dhvaMs-kvassa naDuho daH / 2 / 1 / 68 / saMs-dhvaMsoH kvaspratyayAntasya ca santasya anaDuhazva padAntasthasya daH syAt / Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ strIpaza-laghuvRttiH / ukhAsad , parNadhvad , vidvat kulam / / svanaDud / kvass iti dvi-sakArapAThAdiha ____ mA bhUtU-vidvAn // 68 // Rtvija-diza-dRz-spRz-sraj dadhRSu-SNiho gaH / 2 / 1 / 69 / eSAM padAntasthAnAM gaH syAt / Rtvig , dig , dRg , anyAdRg , ghRtaspRga , ___ sraga, dadhRg , uSNig // 69 // nazo vA / 2 / 1 / 70 / nazaH padAnte ga vA syAt / jIvanaga , jIvanaD // 70 // Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 166 ) [ haima-zabdAnuzAsanasya yuja-ca-kruzco no GaH / 2 / 1 / 71 / eSAM nasya padAnte G syAt / yuG, prAG, kruGa // 71 // so ruH / 2 / 1 / 72 / padAnte so ruH syAt / ___ AzIH, vAyuH // 72 // sajuSaH / 2 / 1 / 73 / padAnte sajuSaH ___ ruH syAta / sajUH, sarvat // 73 // ahaH / 2 / 1 / 74 / ataH padAnte ru: syAt / Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRttiH / he dIrghAho nidAgha ! dIrghAhA nidAghaH // 74 // ro lupya-ri / 2 / 1 / 75 / a-rephe pare padAnte ahno lupi satyAM saH syAt / aharadhAte, ahardatte / lupi iti kim ? he dIrghAho'tra / __ a-rIti kim ? ahorUpam // 75 // dhuTastRtIyaH / 2 / 1 / 76 / padAnte dhuTAM tRtIyaH syAt / vAga, vAbhi. abhiH // 76 // / ga-Da-da-bAde zcaturthAntasyaikasvarasyAdezcaturthaH sthayozca pratyaye / 2 / 1 / 77 / ga-Da-da-bAdeH caturthAntasya Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 ]. [ haima-zabdAnuzAsanasya - ekasvarasya dhAturUpazabdAvayavasya AdeH caturthaH syAt / padAnte sA''dau dhvA''dau ca pratyaye / parNaghuT, tuNDibhamAcakSANaH tuNDie / evaM garddha dhammabhut, nidhokSyate, nyadhUvam , dhokSyate, adhugdhvam , bhotsyate, abhuddhvam / ga-Da-da-bAderiti kim ? ajaap / ekasvarasya iti kim ? dAmaliT // 77 // dhAgasta-thozca / 2 / 1 / 78 / dhAgaH caturthAntasya dAdeH AdeH dasya ta-thoH sdhvozca pratyayayoH parayoH caturthaH syAt / Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopaza- laghuvRtti: ] dhattaH, dhatthaH, dhatse, dhadhve / ta- thoceti kim ? dadhvaH / caturthAntasya ityeva ? dadhAti // 78 // || a-dhazcaturthAt tathordhaH / 2 / 1 / 79 / caturthAt parayoH dhArUpavat dhAtorvihitayoH ta- thordhaH syAt / adugdha, adugdhA: / alabdha, alabdhAH / a-dha iti kim ? dhattaH, dhatthaH / vihitavizeSaNaM kim ? jJAnabhUt tvam // 79 // namyantAt parokSA'dyatanyA''ziSo dho DhaH / 2 / 1 / 80 / rAntAt nAmyantAcca dhAtoH parAsAM parokSA- ghatanyA - ziSAM [ 169 dho daH syAt / Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 ] [ haima-zabdAnuzAsanasthaM tuSTuve, atIdvam, cepIvam tIrSIdvam / namyantAta iti kim ? apagdhvam, Asidhvam // 80 // hA'ntasthAt JIDbhyAM vA / 2 / 9 / 81 / hAt antasthAyAzca parAt jeriTa parAsAM parokSA-dyatanyA- ziSAM dho vA syAt / agrAhivam, agrAhidhvam, grAhiSIvam grAhiSIdhvam / anAdvim anAthadhvam / nAyiSIdvam, nAyipIdhvam / akArihvam, akAridhvam / alAvivam, alAvidhvam / jagRhidhve, jagRhive / Advim, Ayidhvam / hAtasthAta iti kim ? ghAniSIdhvam, AsiSIdhvam // 81 // na Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRttiH / ho dhuTa-padAnte / 2 / 1 / 82 / dhuTi pratyaye padAnte ca d syAt / leDhA, madhuliT guDa-liNmAn / dhuT-padAnta iti kim ? madhulihau // 82 // bhvAde-derghaH / 2 / 1 / 83 / bhvAdeH dhAtoH ___ yo dAdiH avayavaH tasya ho dhuTi pratyaye pare padAnte ca ghaH syAt / dogdhA, dhokSyati, adhoka, godhuk / bhavAdeH iti kim ? dAmaliT // 83 // Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4%ii 172 1 ___ [ haima-zabdAnuzAsanastha muha-druha-guha-bNiho vA / 2 / 1 / 84 / eSAM ho dhuTi pratyaye padAnte ca gha vA syAt / mogdhA moDhA / unmuk unmuT / drogdhA droDhA / mitradhruka / mitradhruT / snogdhA snoDhA / utsnu utsnuk / snegdhA sneDhA / celasnika celasniT / / 84 // nahA''hoddha-tau / 2 / 1 / 85 / naheH brU-sthAnA''hazca dhAtoH dhuTi pratyaye padAnte ca Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRtti: 1 yathAsaMkhyaM dha-tau syAtAm / nagA, upAnadbhyAm, Attha // 85 // ca-ja: ka- gam / 2 / 1 / 86 / dhuTi pratyaye padAnte ca ca - joH ka - gau syAtAm / vaktA vAk, tyaktA, arddhabhAk // 86 // yaja - sRja - mRja-rAja-bhrAjabhRsja-trazca - parivrAja: zaH SaH / 2 / 1 / 87 / yajAdInAM dhAtUnAM ca-jaH zasya ca [ 173 dhuTi pratyaye padAnte ca ghaH syAt / yaSTA, deveT sraSTA, tIrthasRd, mATI, kaMsaparimRTa, rASTiH, Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 [ haima-zabdAnuzAsanasya samroTa, bhrASTiH, vibhrAT, bhraSTA, dhAnAbhRd, vraSTA, mUlavRd, parivAda, leSTA, praSTA, zabdaprAT / yajAdisAhacaryAt zo'pi dhAtoreva syAt / iha mA bhUt , nijabhyAm / ca-ja ityeva ? ___ vRkSavRzcamAcaSTe vRkSava // 87 // saMyogasyA''dau skolRk / 2 / 1 / 88 / dhuTpratyaye padAnte ca saMyogAdisthayoH skoH __ luk syAt / lagnaH, sAdhulaka, vRkNaH , mUlavRd, taSTaH, kATataT // 88 // Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRttiH ] [ 175 - - -- padasya / 2 / 1 / 89 / padasya saMyogAntasya luk syAt / pumAn , puMbhiH. mahAn / padasyeti kim ? skanvA // 89 // rAt saH / 2 / 1 / 90 / padasya saMyogAntasya yo ra tataH parasya sasyaiva luka syAt / cikIH, kaTacikIH / sa eveti kim ? Urka, nyamAH // 90 // nAmno no'nahnaH / 2 / 1 / 91 / padAnte nAmno nasya luk syAt , Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 ] [ haima-zabdAnuzAsanasya sa cet aho na syAt / rAjA, rAjapuruSaH / anahna iti kim ? ahareti // 91 // nA''manye / 2 / 1 / 92 / AmantryArthasya nAmnaH nasya luka na syAt / he rAjan ! // 92 // klIbe vA / 2 / 1 / 93 / AmanvyArthasya nAmnaH klIve nasya .. lugvA syAt / __ he dAma !, he dAman ! // 93 // mAvarNAntopAntA'paJcamavargAt matormoM vaH / 2 / 1 / 94 / mAvauM pratyekamanto-pAntau yasya tasmAt paJcam-barjavargAntAca nAmnaH parasya matoH mo vaH syAt / Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRtti: ] kiMvAn, zamIvAn, vRkSavAn, mAlAvAn, ahavan, 12 bhAsvAn marutvAn // 94 // nAmni / 2 / 1 / 95 / saMjJAyAM matoH mo vaH syAt / ahItI munIvatI nadyau // 95 // carmaNvatya ThIvat cakrIvat-kakSIvatrumaNvat / 2 / 1 / 96 / ete matvantAH saMjJAyAM nipAtyante / carmaNvatI nAma nadI | aSThIvAn jAnuH, [ 177 cakrIvAn kharaH, kakSIvAn RSiH, rumaNvAn giriH // 96 // Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 ] [haima-zabdAnuzAsanasya udanvAnabdhau ca / 2 / 1 / 97 / - abdhau jalAdhAre nAmni ca matau udanvAn nipAtyate / udanvAn ghaTaH, udanvAn samudgaH RSiH-Azramazca // 97 // rAjanvAn surAjJi / 2 / 1 / 98 / surAjake'rthe .: rAjanvAn matau nipAtyate / rAjanvAn dezaH, rAjanvatyaH prajAH // 98 // noAdibhyaH / 2 / 1 / 99 / aAdibhyo matoH mo vo na syAt / ammimAn , dalmimAn ityAdi // 99 // Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa-laghuvRttiH ] mAsa-nizA''sanasya zalAdau luga vA / 2 / 1 / 100 / zasAdau syAdau eSAM luga vA syAt / mAsa:-mAsAn / nizaH-nizAH / Asani-Asane // 10 // danta-pAda-nAsika-hRdayA'mRgyUSodaka-do-ryaka-cchakRto dat-pannashRda-san-yUSa-nnudan-doSan-yaka chakan vA / 2 / 1 / 101 / zasAdau syAdau dantAdInAM yathAsaMkhyaM dat ityAdayo vA syuH / dataH, dantAn / padaH, pAdAn / nasA, nAsikayA / hRdi, hRdaye / Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18.] / haima-zabdAnuzAsanasya - asnA, asRjA / yUSNA, yUSeNa / udnA, udakena / doSNA, doSA / yaknA, yakRtA / zaknA, zakRtA // 101 // ya-svare pAdaH pat a-Ni kya-ghuTi / 2 / 1 / 102 / Ni-kya-ghuTvarje yAdau svarAdau ca pratyaye pAdantasya pad syAt / vaiyAghrapadyaH, dvipadaH pazya / pAdayateH kvipi pAd , padI kule / ya-svara iti kim ? dvipAdbhyAm / a-Ni-kya-ghuTIti kim ? pAdayati / vyAghrapAdyati, dvipAdau // 102 // udaca udIca / 2 / 1 / 103 / a-Ni-kya-ghuTi ya-svare udaca udIca syAt , Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa -laghuvRtti: ] udIcyaH udIcI | a - Ni-kya - ghuTItyeva ? udayati, udacyati, udaJcaH, udaca iti kim ? ni mA bhUt, 181 udaJcA, udaJce || 103 // acU - caH prAg- dIrghazca / 2 / 1 / 104 / a-Nikya-ghuTi - svarAdau pratyaye ac caH syAt, prAksvarasya dIrghaH / prAcyaH dadhIcA / a - Ni-kya - ghuTItyeva ? dadhyayati, dadhyacyati dadhyaJcaH / ac iti kim ? ni mA bhUt sAdhvaJca // 104 // kvasu matau ca / 2 / 1 / 105 / a-Nikya - ghuTi ya-svare Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1831 [ haima-zabdAnuzAsanasya matau ca pratyaye kvasa uS syAt / viduSyaH, viduSA, viduSmAn / a-Ni-kya-ghuTItyeva ? vidvayati, vidvasyati, vidvAMsaH // 105 / / zvan-yuvan-maghono GI-syAdyaghuTa-svare va uH / 2 / 1 / 106 / GyAM syAdya-ghuTU-svare ca zvanAdInAM bauH syAt / zunI, zunaH / / atiyUnI, yUnaH / maghonI, maghonaH / GI-syAdya-dhuTsvara iti kim ? ___ zauvanam , yauvanam , mAghavanam // 106 // lugAto'nApaH / 2 / 1 / 107 / AvarjasyAto DI-syAya-ghuTsvare Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopana-laghuvRtti: 183 - - luk syAt / kIlAlapaH / hAhe dehi / anApa iti kim ? zAlAH // 107 // ano'sya / 2 / 1 / 108 / kI-syAdya-ghuTa-svare anaH asya luk syAt / rAjJI, rAjJaH // 108 // I-Go vA / 2 / 1 / 109 / IkAre Gau ca pare ano'sya lugU vA syAt / sAmnI-sAmanI / rAjJi-rAjani // 109 / / SA''di-han-dhRtarAjJo'Ni / 2 / 1 / 110 / SAderano hano dhRtarAjJazca ataH aNi pratyaye luk syAt / Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 - [ haima-zabdAnuzAsanasya aukSNaH, tAkSNaH, bhrauNanaH, dhArtarAjJaH // 110 // na va-ma'nta-saMyogAt / 2 / 1 / 111 / vAntAt mAntAca saMyogAt parasya anaH asya luga na syAt / parvaNA, karmaNI // 111 // hano ho naH / 2 / 1 / 112 / hantehrauM naH syAt / bhrUNanI, nanti / hna iti kim ? vRtrahaNau // 112 // lugasyAdetyapade / 2 / 1 / 113 / a-padAdau akAre ekAre ca pare asya luk syAt / Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRtti: / saH, pacanti pace / a- pada iti kim ? daNDAgram // 113 // DityantyasvarAdeH | 2 | 1 | 114 / svarANAM yo'ntyasvaraH tadAdeH zabdasya Diti pare luk syAt / munau sAdhau pituH // 114 // avarNAdano'nto f vA'turIyoH / 2 / 1 / 115 / nAvajat avarNAt parasya atu: sthAne anto vA syAt / I-DyoH / tudantI - tudatI kule, strI vA / Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 ] evaM bhAntI - bhAtI / [ haima-zabdAnuzAsanasyai avarNAditi kim ? adatI | 115 // a-na iti kim ? lunatI // zya - zavaH / 2 / 1 / / 2 / 1 / 116 / zyAcchavazva parasya atuH IDyoH parayoH anta ityAdezaH syAt / dIvyantI, pacantI // 116 // diva au: sau | 2 | 1 | 117 | divaH sau pare auMH : syAt / dyauH // 117 // uH padAnte'nUt / 2 / 1 / 118 / padAntasya diva uH syAt, anUt / Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRttiH / sa tu dIrgho na syAt / " zubhyAm dhupu / padAnta iti kim ? divi / anUt iti kim ? ghubhavati // 118 // ityAcArya zrI hemacandraviracitAyAM siddhahemacandrAbhidhAnasvopajJazabdAnuzAsanalaghuvRttau dvitIyasyAdhyAyasya prathamaH pAdaH samAptaH [ 187 - Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100000006 LATROBURG 000 000 00000000 zrI vardhamAnasvAmine namaH atha kAraka prakaraNam dvitIyAdhyAyasya dvitIyaH pAdaH 1.02.2 anAzritavyApArasya hetvAdeH kArakaM syAt / 'karotIti kArakam' iti anvarthAzrayaNAcca nimittatvamAtreNa 000 kriyAhetuH kArakam / 2 / 2 / 1 / kriyAyAH nimittaM = kartrAdi 000 kArakasaMjJA na syAt // 1 // Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopaza-laghuvRttiH __ [189 svatantraH karttA / 2 / 2 / 2 / kriyAhetuH kriyAsiddhau svapradhAno yaH kartA syAt / maitreNa kRtaH // 2 // kartApyaM karma / 2 / 2 / 3 / kA kriyayA yad vizeSeNa Aptum iSyate tat kAraka vyApyaM karma ca syAt / tat tredhAnirvayaM, vikArya, prApyazca / Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 ] kaTaM karoti, kASThaM dahati, grAmaM yAti // 3 // vA'karmaNAmaNikkarttA Nau / 2 / 2 / 4 / avivakSitakarmaNAM dhAtUnAM NigaH prAg yaH karttA saH [ haima-zabdAnuzAsanasya Nigi sati karma vA syAt / pacati caitraH. taM prerayati= pAcayati caitraM caitreNa vA ( maitraH) // 4 // gati - bodhA --''hArArtha - zabdakarma - nityA'karmaNAma-nI-khAdya-di-hvA zabdAya krandAm / 2 / 2 / 5 / gatiH= dezAntaraprAptiH / Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRtti: ] zabda: karmma= =kriyA vyApyaJca [ 191 yeSAM te= zabdakamaNiH / nityaM na vidyate karma yeSAM te= nityAskarmANaH / gatyartha - bodhArthI- hArArthAnAM zabdakarmaNAM nityAskarmaNAJca nI - khAdya-di-hvA - zabdAya - krandivajanAM dhAtUnAM aNikarttA sa Nau sati karma syAt / gamayati caitra grAmam, bodhayati ziSyaM dhamm, bhojayati bahumodanam, jalpayati maMtra dravyam . adhyApayati baTuM vedam, zAyayati maitra' caitraH / Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192] [ haima-zabdAnuzAsanasya gatyarthAdInAM iti kim ? pAcayatyodanaM caitreNa maitraH nyAdivarjanaM kim ? nAyayati bhAraM caitreNa, khAdayatyapUpaM maitreNa, AdayatyodanaM sutena, hvAyayati caitra maitreNa, zabdAyayati baTuM maitreNa, krandayati maitraM caitreNa // 5 // bhakSehisAyAm / 2 / 2 / 6 / bhakSeH hiMsArthasyaiva aNikartA Nau karma syAta / bhakSayati sasyaM balIvardAn maitraH / hiMsAyAm iti kim ? bhakSayati piNDI zizunA // 6 // Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - svopaza-laghuvRttiH ] [ 193 vaheH praveyaH / 2 / 2 / 7 / aNikartA praveyo Nau karma syAt / vAhayati bhAraM balIvana maitraH / praveya iti kim ? vAhayati bhAraM maitreNa // 7 // ha-krornavA / 2 / 2 / 8 / hR-kroH a-NikarttA Nau karma vA syAt / vihArayati dezaM guru-guruNA vA, ___ AhArayutyodanaM bAlaM-bAlena vA, kArayati kaTaM catraM-caitreNa vA // 8 // Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194) [ haima-zabdAnuzAsanasya dazya-bhivadorAtmane / 2 / 2 / 9 / dRzya-bhivadoH AtmanepadaviSaye __a-NikartA . Nau karma vA syAt darzayate rAjA bhRtyAn-bhRtyairvA, abhivAdayate guruH ziSyaM-ziSyeNa vaa| Atmane iti kim ? darzayati rupatarka rupam // 9 // nAthaH / 2 / 2 / 10 / Atmanepada viSayasya nAtho vyApyaM karma vA syAt / sappiSo nAthate-sappi thate / Atmane ityeva ? putramupanAthati pAThAya // 10 // Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - svopaza-laghuvRttiH ] [ 195 smRtyartha-daye-zaH / 2 / 2 / 11 / smRtyarthAnAM daye-zozca vyApyaM karma vA syAt / mAtuH smarati, mAtaraM smarati, mAtuH smayate. __mAtA smayate / sappiSaH-sapirvA dayate, lokAnAmISTe, lokAnISTe // 11 // kRgaH pratiyatne / 2 / 2 / 12 / punaryatnaH pratiyatnaH, tavRtteH kRgo vyApyaM karma vA syAt / edhodakasya-edhodakaM bopaskurute // 12 // Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196] [ haima-zabdAnuzAsanasya rujA'rthasyA-jvari-santAperbhAve karttari / 2 / 2 / 13 / rujA-pIDA, tadarthasya jvari-santApivarjasya dhAtoH vyApyaM karma vA syAt bhAvazcet rujAyAH kartA / caurasya-cauraM vA rujati rogaH / a-jvarisantAperiti kim ? AghUnaM jvarayati-santApayati vA / bhAve iti kim ? matraM rujati zleSmA // 13 // jAsa-nATa-kAtha-piSo / hiMsAyAm / 2 / 2 / 14 / hiMsArthAnAM eSAM vyApyaM karma vA syAt / Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - - - - - - - svIpajJa-laghuvRtti: [ 197 caurasya-cauraM vA ujAsayati, __ caurasya-cauraM vA unnATayati, caurasya-cauraM vA utkrAthayati, caurasya-cauraM vA pinaSTi / hiMsAyAmiti kim ? cauraM bandhanAt jAsayati // 14 // niprebhyo naH / 2 / 2 / 15 / samasta-vyasta-viparyastAbhyAM ni-prAbhyAM parasya hiMsArthasya hanteH vyApyaM karma vA syAt / caurasya-cauraM vA niprahanti / hiMsAyAM ityeva ? rAgAdIn nihanti // 15 // Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ haima-zabdAnuzAsanasya vinimeya-yUtapaNaM paNi vyavahoH / / / 16 / vinimeyaH kreya-vikreyo'rthaH, dyUtapaNaH dyUtajeyaM, tau paNi-vyavahoH vyApyau vA karma syAtAm / zatasya zataM vA paNAyati, dazAnAM-daza vA vyavaharati / vinimeya-dyUtapaNamiti kim ? sAdhUna paNAyati // 16 // upasargAd divaH / / / 17 / upasargAt parasya divo vyApyau vinimeya-dhUtapaNau vA kama syAtAm / Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - svopaca-laghuvRtti: ] [ 199 zatasya-zataM vA pradIvyati / upasargAditi kim ? zatasya dIvyati // 17 // na / / 18 / anupasargasya divo vyApyau vinameya-dyUtapaNau karma na syAtAm / zatasya dIvyati // 18 // karaNaM ca / / 2 / 19 / divaH karaNaM karma karaNaM ca yugapat syAt / akSAn dIvyati, akSairdIvyati, akSardevayate maitrazcaitreNa // 11 // Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 | adheH zIG - sthA''sa AdhAraH / 2 / 2 / 20 / adheH saMbaddhAnAM [ haima-zabdAnuzAsanasyai zIGka-sthA-''sAm AdhAraH karmma syAt / grAmamadhizete - adhitiSThati adhyAste vA // 20 // upAnvadhyAG - vasaH / 2 / 2 / 21 / upAdi viziSTasya basateH AdhAraH karma syAt / grAmamupavasati - anuvasati adhivasati - Avasati // 21 // vA'bhinivizaH / 2 / 2 / 22 | abhi-nibhyAM upasRSTasya vizeH Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRtti: / AdhAraH karma vA syAt / grAmamabhinivizate, kalyANe abhinivizate / / 22 / / kAlA'dhva-bhAva - dezaM vA'karma cA'karmmaNAm / 2 / 2 / 23 | kAlAdirAdhAraH akarmaNAM dhAtUnAM yoge karma yugapad akarma ca vA syAt / [ 201 mAsamAste, krozaM zete, godohamAste, kurun Aste / pakSe - mAse Aste ityAdi / Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 203 [ haima-zabdAnuzAsanesye akarma ceti kim ? ___ mAsamAsyate / akarmaNAmiti kim ? rAtrau uddezo'dhItaH // 23 // sAdhakatamaM karaNam / 2 / 2 / 24 / kriyAyAM prakRSTopakArakaM karaNaM syAt / dAnena bhogAnApnoti // 24 // karmAbhipreyaH saMpradAnam / 2 / 2 / 25 / karmaNo vyApyena kriyayA vA abhipreyate saH sampradAnaM syAt / Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / 203 svopa-laghuvRttiH / devAya baliM datte, rAje kAryamAcaSTe, patye zete // 25 // spRheApyaM vA / 2 / 2 / 23 / spRheApyaM vA saMpradAnaM syAt / puSpebhyaH-puSpANi vA spRhayati // 26 // krud-druhe-A-'sUyArthe yaiprati kopaH / 2 / 2 / 27 / RdhAdyarthairddhAtubhiryoge yaM prati kopaH tat sampradAnaM syAt / maitrAya krudhyati, druhyati, IrNyati, asUyati vA / yaM pratIti kim ? manasA krudhyati / Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 ] [ haima-zabdAnuzAsanasyai kopa iti kim ? ziSyasya kupyati, (vinayArtham) ||27|| nopasargAt krud duhA / 2 / 2 / 28 / sopasargAbhyAM krud-duhibhyAM yoge yaM prati kopaH tat saMpradAnaM na syAt / maitramabhikrudhyati - abhidruhyati / upasargAditi kim ? maitrAya krudhyati - druhyati // 28 // apAye avadhiH - apAdAmam / 2 / 2 / 29 / apAye= vizleSe yaH avadhiH tat apAdAnaM syAt / vRkSAt parNaM patati, vyAghrAd bibheti, adharmAt jugupsate - viramati vA, Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa-laghuvRttiH ] [205 dharmAt pramAdyati, caurebhyaH-palAyate, adhyayanAt parAjayate, yavebhyo gAM rakSati, upAdhyAyAtU antarddhatte, zRGgAt zaro jAyate, himavato gaGgA prabhavati, valabhyAH zrI zatruJjayaH SaD yojanAni, kArtikyA AgrahAyaNI mAse, caitrAta maitraH paTuH, mAthurAH pATaliputrakebhya AvyatarAH // 29 // kriyA''zrayasyA''dhAro'dhikaraNam / 2 / 2 / 30 / kriyA''zrayasya-kartuH karmaNo vA AdhAraH adhikaraNaM syAt / Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 ] kaTe Aste, sthAlyAM taNDulAn pacati // 30 // nAmnaH prathamaika- dvi-bahau / 2 / 2 / 31 eka - dvi- hau arthamAtre varttamAnAt nAmnaH parA [ haima-zabdAnuzAsanasya yathAsaMkhyaM si - au - jasalakSaNA prathamA syAt / DitthaH, gauH, zukraH kArakaH, daNDI // 31 // Amantrye / 2 / 2 / 32 / uAmantryA'thaMvRtteH nAmnaH prathamA syAt / he deva ! | Amantrya iti kim ? rAjA bhava / / 32 / / Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- - - - svopaza-laghuvRttiH ] [ 207 gauNAt samayA-nikaSA-hAdhiga-ntarA-'ntareNA-'ti-yenatenai-dvitIyA / 2 / 2 / 33 / samayA''dibhiH yuktAd gauNAt nAmnaH eka-dvi-bahau yathAsaMkhyam am-au-zas iti dvitIyA syAt / samayA grAmama / nikaSA giri ndii| hA ! maitraM vyAdhiH / ghiga jAlmam / antarA'ntareNa ca niSadhaM nIlaM ca videhAH / antareNa dharma sukhaM na syAt / / ativRddhaM kurun mahabalam / Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 ] [ haima-zabdAnuzAsanasya yena pazcimAM gataH tena pazcimAM nItaH // 33 // dvitve'dho 'dhyuparibhiH / 2 / 2 / 34 / - dviruktaiH e bhiryuktAt nAmnaH dvitIyA syAt / adho'dho grAmam / adhya'dhi grAmam / uparyupari grAmaM grAmAH / dvitva iti kim ? adho gRhasya || 34 // sarvo-bhayA -'bhipariNA tasA / 2 / 2 / 35 / sarvAssdibhiH tasantaiH yuktAt nAmnaH dvitIyA syAt / sarvataH - ubhayata - abhitaH parito vA grAmaM vanAni // 65 // Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopaza-laghuvRttiH ] [ 209 lakSaNa-vIpsye-sthambhUte dhvabhinA / 2 / 2 / 36 / lakSaNa cihnam , vIpsAkarmavIpsyam , itthambhUtaH kizcitprakAramApannaH, eSu vartamAnAt abhinA yuktAd dvitIyA syAt / vRkSamabhi vidyut , vRkSa vRkSamabhi sekaH, sAdhumaitro mAtaramabhi / lakSaNA''diSviti kim ? yadatra mamAbhi syAt tad dIyatAm // 36 / / bhAgani ca prti-py-nubhiHshsh37|| svIkAryo'zaH bhAgaH tatsvAmI-bhAgI. tatra, lakSaNAdiSu ca vartamAnAt pratyAdibhiryuktAd dvitIyA syAt / Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 ] [ haima-zabdAnuzAsanasya yadatra mAM prati-mAM parimAmanu-syAta taddIyatAm / vRkSaM prati-pari-anu vA vidyat / / vRkSaM vRkSaM prati-pari-anu vA sekaH / ___ sAdhumaitro mAtaraM prati-pari-anu vA / eteSviti kim ? __ anu vanasyA'zanirgatA // 37 // hetu-sahArthe'nunA / / 5 / 38 / hetuH janakaH / sahArthaH tulyayogo vidyamAnatA ca, __ tadviSayo'pyupacArAt / tayorvartamAnAt anunA yuktAd dvitIyA syAt / jinajanmotsavamanvAgacchan surAH, girimanvavasitA senA // 38 // Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRtti: ] | 211 utkRSTe - 'nU - pena / 2 / 2 / 39 / 4 utkRSTArthAt anUpAbhyAM yuktAd dvitIyA syAt / anusiddhasenaM kavayaH / upomAsvatiM sagRhItAraH // 39 // karmmaNi / 2 / 2 / 40 / nAnaH karmaNi dvitIyA syAt / kaTaM karoti, taNDulAn pacati, ravi pazyati, ajAM nayati grAmam gAM dogdhi payaH // 40 // kriyA-vizeSaNAt / 5 / 2 / 41 / kriyAyAH yad vizeSaNaM, tadvAcino dvitIyA syAt / Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 ] [ haima-zabdAnuzAsanasya stokaM pacati / sukhaM sthAtA // 41 // kAlA-dhvanoAptau / 2 / 2 / 42 / vyApti: atyantasaMyogaH / ___ vyAptau dyotyAyAM kAlA'dhva vAcibhyAM dvitIyA syAt / mAsaM guDadhAnAH-kalyANI adhIte vA / krozaM giriH-kuTilA nadI, krozamadhIte vA / vyAptau iti kim ? mAsasya-mAse vA vyahaM guDadhAnAH / krozasya-kroze vA ekadeze ____ kuTilA nadI // 42 // siddhau tRtIyA / 2 / 2 / 43 / siddhau-phalaniSpattau dyotyAyAM kAlA'-dhvavAcibhyAM TA-bhyAM-bhislakSaNA tRtIyA Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRttiH ] yathAsaMkhyaM __eka-dvi-bahau syAt / mAsena mAsAbhyAM mAsairvA __ AvazyakamadhItam / krozena krozAbhyAM krozairvA prAbhRtamadhItam / siddhau iti kim ? mAsamadhIta AcArI, nA'nena gRhItaH // 43 // hetu-kartR-karaNesthambhUtalakSaNe / 2 / 2 / 44 / phalasAdhanayogyo-hetuH / kiJcitprakAraM Apannasya cihna-itthambhUtalakSaNaM / hetvAdivRtteH nAmnaH tRtIyA syAt / dhanena kulam / caitreNa kRtam / dAtreNa lunAti / api tvaM kamaNDalunA cchAtramadrAkSI ? // 44 // Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 1 [ haima-zabdAnuzAsanasya sahArthe / 2 / 2 / 45 / sahArthe tulyayoge vidyamAnatAyAM ca gamyamAne nAmnaH tRtIyA syAt / putreNa sahAgataH sthUlo-gomAn brAhmaNo vA / ekenApi suputreNa, siMhI svapIti nirbhayam / sahaiva dazabhiH putrairbhAra vahati gardabhI // 1 // // 45 // yabhedaistadvadAkhyA / 2 / 2 / 46 / yasya bhedino bhedaiH prakAraiH tadvato'rthasya AkhyA nirdezaH syAt tadvAcinaH tRtIyA syAt / Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRtti: 1 akSNA kANaH, pAdena khaaH, prakRtyA darzanIyaH, tadvadgrahaNaM kim ? akSi kANaM pazya / Akhyeti prasiddhiparigrahArtham, tena | 215 akSNAdIrgha iti na syAt // 46 // kRtA''dyaiH / 2 / 2 / 47 / kRtAss: niSedhArthe : yuktAt tRtIyA syAt / kRtaM tena kiM gatena // 47 // kAle bhAn navA''dhAre | |2| 2 / 48 / kAlavRtternakSatrArthAt AdhAre tRtIyA vA syAt / puSyeNa - puNye vA pAyasamaznIyAt / Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 / [ haima-zabdAnuzAsanasya - kAla iti kim ? puSye'rkaH / bhAditi kim / tilapuSyeSu yatkSIram / AdhAra iti kim ? ____ adya puSyaM viddhi / / 48 // prasitotsukA'vabaddhaiH / 2 / 2 / 49 / etayuktAt . __ AdhAravRtteH tRtIyA vA syAt / kezaH-kezeSu vA prasitaH / gRheNa-gRhe vA utsukaH, keza:-kezeSu vA'vabaddhaH // 49 // vyApye dvidroNAdibhyo vIpsAyAm / 2 / 2 / 50 / vyApyavRttibhyo dvidroNAdibhyo vIpsAyAM tRtIyA vA syAt / Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - svopajJa-laghuvRtti: 1 [217 dvidroNena-dvidroNaM dvidroNaM vA dhAnyaM krINAti, paJcakena-paJcakaM paJcakaM vA ___ pazun krINAti // 50 // samo jJo'-smRtau vA / 2 / 2 / 51 / a-smRtyarthasya sajAnAteH yad vyApyaM tavRtteH tRtIyA vA syAt / mAtrA mAtaraM vA sAnIte / a-smRtAviti kim ? __ mAtaraM sAnAti // 51 // dAmaH saMpradAne'dhaye Atmane ca / 2 / 2 / 52 / sampUrvasya dAmaH sampradAne'dhamrye vartamAnAta tRtIyA syAt / Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 / / haima-zabdAnuzAsanasya - tatsanniyoge ca dAma Atmanepadam / dAsyA samprayacchate kAmukaH / adharmya iti kim ? panya saMprayacchati // 52 // caturthI / 2 / 2 / 53 / saMpradAne vartamAnAt eka-dvi-bahau yathAsaMkhya De-bhyAM-bhyasa-lakSaNA caturthI syAt / dvijAya gAM datte, patye zete // 53 // tAdarse / 2 / 2 / 54 / tasmai idaM tadartham tadbhAve sambandhavizeSe dyotye caturthI syAt / yUpAya dAru, randhanAya sthAlI // 54 / / Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRttiH ] [ 219 ruci-kRpyartha-dhAribhiH preya--vikArottamaNeSu / 2 / 2 / 54 / rucyarthaH kRpyarthairdhAriNA ca yoge yathAsaMkhyaM . preya-vikAro-ttamarNavRttaH caturthI syAt / maitrAya rocate dharmaH, mUtrAya kalpate yavAgUH, caitrAya zataM dhArayati // 55 // pratyAGaH zruvA'rthini / 2 / 2056 / pratyA-GmayAM pareNa zruvA yuktAt arthinya bhilASuke vartamAnAt caturthI syAt / dvijAya gAM pratizaNoti AzRNoti vA // 56 // pratyanoguNA''khyAtari / 2 / 2 / 57 / pratya-nubhyAM pareNa gRNA yoge AkhyAtRvRttaH Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 / [ haima-zabdAnuzAsanasya caturthI syAt / gurave pratigRNAti ___ anugRNAti // 57 // yahIdaye rAdhIkSI / / 2 / 58 / vIkSyaM='vimatipUrvakaM nirUpyaM, tadviSayA kriya'pi / yasya vIkSya rAdhIkSI varttate tadvRtteH caturthI syAt / maitrAya rAdhyati-IkSate vA, IkSitavyaM parastrIbhyaH / vIkSya iti kim ? maitramIkSate // 58 // 1 vividhA-vizeSAnupalambhAdekasmin vastuni sAhazyA. dinimittAdanekapakSA''lambanA'navadhAraNA''tmikA. mativimatiH saMdehajJAnamityarthaH Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRttiH ] [21 utpAtena jJApye / / / 59 / utpAtaH=AkasmikaM nimittam tena jJApye vartamAnAt caturthI syAta / vAtAya kapilA vidyut, AtapAyAtilohinI / pItA varSAya vijJeyA, durbhikSAya sitA bhavet // 1 // utpAteneti kim ? rAjJa idaM caM, AyAtaM viddhi rAjAnam // 59 // zlAgha-nu-sthA-zapA prayojye / / / 60 / zlAghAdibhiH dhAtubhiryuktAdU jJApye-prayojye vartamAnAt caturthI syAta / maitrAya zlAghate-hanute-tiSThate-zapate, prayojya iti kim ? maitrAyA''tmAnaM zlAghate, Atmano mA bhUt // 60 // Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 ] haima-zabdAnuzAsanasya tumo'rthe bhAvavacanAt / 2 / 2 / 61 / kriyAyAM kriyArthAyAmupapade tum vakSyate, tasyArthe ye bhAvavAcino ghaJAdayaH, tadantAt svArthe caturthI syAt / pAkAya - ijyAyai vA vrajati, tumo'rtha iti kim ? pAkasya / bhAvavacanAditi kim ? pakSyatIti pAcakasya vrajyA // 61 // trissa | 2 / 2 / 62 / yasyArtho gamyate, na cAsau prayujyate sa gamyaH / gamyasya tumo vyApye varttamAnAta caturthI syAt / edhebhyaH phalebhyo vA vrajati / gamyasyeti kim ? dhAnAha yAti // 62 // Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - svopaza-laghuvRttiH ] [ 223 gatenaivAnApye / 2 / 2 / 63 / gatiH pAdaviharaNaM / tasyA Apye anApte vartamAnAta caturthI vA syAt / grAma-grAmAya vA yAti, vipranaSTaH panthAnaM pathe vA yAti / gateriti kim ? striyaM gacchati, manasA meruM gacchati / anApta iti kim ? saMprApte mA bhUt / panthAnaM yAti // 63 / / manyasyA'nAvAdibhyoti kutsane / 2 / 2 / 64 / atIva kusyate yena tadatikutsanaM, tasmin manyatevyApye vartamAnAt nAgAdivarjAt caturthI vA syAt / Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 [ haima-zabdAnuzAsanasya na tvA tRNAya-tRNaM vA manye / manasyeti kim ? na tvA tRNaM manve / a - nAvAdibhya iti kim ? na tvA nAvaM, annaM, zukaM, zRgAlaM, kAkaM vA manye / kutsana iti kim ? tvA ratnaM manye / karaNA''zrayaNaM kim ? na vA tRNAya manye, yuSmado mA bhUta / atIti kim ? tvAM tRNaM manye // 64 // hita - sukhAbhyAm / 2 / 2 / 65 / AbhyAM yuktAt caturthI vA syAt / AmayAvine - AmayAvino vA hitam / caitrAya - caitrasya vA sukham // 65 // Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRttiH ] [ 225 tad-bhadrA''yuSya-kSemA'rthA 'rthenA''ziSi / 2 / 2 / 66 / tat iti hita-sukhayoH parAmarzaH / hitAdyarthayuktAt AziSi gamyAyAM caturthI vA syAt / hitaM-pathyaM vA jIvebhyo jIvAnAM vA bhUyAt / sukha-zaM-zarma vA prajAbhyaH prajAnAM vA bhUyAt , bhadramastu zrIjinazAsanAya zrIjinazAsanasya vA / AyuSyamastu catrAya-caitrasya vA / kSemaM bhUyAt kuzalaM-nirAmayaM vA __ zrIsaGghAya-zrIsaGghasya vA / arthaH-kArya-prayojanaM vA bhUyAnmaitrAya-maMtrasya vA // 66 // Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 ] [hama-zabdAnuzAsanasya parikrayaNe / 2 / 2 / 67 / parikrIyate niyatakAlaM svIkriyate yena tat-parikrayaNaM / tasmin vartamAnAt caturthI vA syAt / zatAya-zatena vA parikrItaH // 67 // zaktArtha-vaSaD-namaH svastisvAhA-svadhAbhiH / 2 / 2 / 68 / zaktAthaiH vaSaDAdibhizca yuktAt caturthI nityaM syAt / zaktaH-prabhurvA mallo mallAya, vaSaDagnaye, namA'haMdbhyaH , svasti prajAbhyaH, svAhendrAya, svadhA pitRbhyaH // 68 // Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRtti: ] paccamyapAdAne / 2 / 2 / 69 / apAdAne eka-dvi-hau yathAsaMkhyaM Gasi-bhyAM - bhyas - lakSaNA paJcamI syAt / grAmAd godohAbhyAM vanebhyo | 227 vA Agacchati // 69 // AGA'vadhau / 2 / 2 / 70 / avadhi: = maryAdA abhividhizva / tadvRtteH AGA yuktAt paJcamI syAt / A pATaliputrAd vRSTo meghaH // 70 // parya - pAbhyAM vaye / 2 / 2 / 71 / varjanIye'rthe varttamAnAt parya - pAbhyAM yuktAt paJcamI syAt / Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 ] [ haima-zabdAnuzAsanasya pari-apa vA pATaliputrAd vRSTo medhaH / varNya iti kim ? apazabdo maitrasya // 71 // yataH pratinidhi-pratidAne pratinA / 2 / 2 / 72 / pratinidhiH mukhyasadRzo'rthaH / / pratidAnaM gRhItasya vizodhanaM / te yataH syAtAM . tadvAcinaH pratinA yoge ___ pazcamI syAt / pradyumno vAsudevAt prati / tilebhyaH prati . mASAnasmai prayacchati // 72 // AkhyAtayupayoge / 2 / 2 / 76 / AkhyAtA pratipAdayitA, tadvAcinaH paJcamI syAt / Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRtti: ] upayoge = niyamapUrvaka vidyAgrahaNaviSaye / upAdhyAyAdadhIte Agamayati vA / upayoga iti kim ? naTasya zRNoti // 73 // gamyayapaH karmA - S'dhAre / 2 / 2 / 74 / gamyasya= aprayujyamAnasya yavantasya karmA - ssdhAravAcinaH paJcamI syAt / [ 229 prAsAdAt AsanAt vA prekSate / gamyagrahaNaM kim ? prAsAdamAruhya zete / Asane upavizya bhuGkte // 74 // prabhRtya - nyArtha - dikzabdabahi - rArA - ditaraiH / 2 / 2 / 75 / prabhRtyathaiH anyArthe : dikzabdaiH Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23.] [ haima-zabdAnuzAsanasye bahirAdibhizca yuktAt paJcamI syAt / tataH prabhRti, grISmAdArabhya, anyo-bhinno vA maitrAt, grAmAt pUrvasyAM dizi vasati, uttaro vindhyAt pAriyAtraH, pazcimo rAmAd yudhiSThiraH, bahiH ArAt-itaro vA grAmAt // 75 // RNAddhetoH / 2 / 2 / 76 / hetubhUtaRNavAcinaH pazcamI syAt / zatAd baddhaH / hetoriti kim ? zatena baddhaH // 76 // Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopaza-laghuvRtti: 1 231 - guNAda-striyAM navA / 2 / 2 / 77 / a-strIvRtteH hetubhUtaguNavAcinaH paJcamI vA syAt / jADyAt-jADayena vA baddhaH, jJAnAt-jJAnena vA muktaH, a-khiyAmiti kim ? buddhayA muktaH // 77 // ArAdarthaH / 2 / 2 / 78 / ArAd-dUraM antikaM ca, tadarthayuktAt paJcamI vA syAt / dUraM-viprakRSTaM vA grAmAd-grAmasya vA / antikaM-abhyAzaM vA grAmAd-grAmasya vA // 78 // stokA-'lpa-kRccha-katipayAda-sattve karaNe / 2 / 2 / 79 / Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 / [ haima-zabdAnuzAsanasya yato dravye zabdapravRttiH sa guNaH = saccaM, tenaiva vA rUpeNA'bhidhIyamAnaM dravyAdi, tasmin karaNe varttamAnebhyaH stokAdibhyaH paccamI vA syAt / stokAt - stokena vA, alpAtU - alpena kRcchrAt kRcchreNa vA, vA, katipayAt katipayena vA a- saca iti kim ? muktaH / stokena viSeNa hataH // 79 // a - jJAne jJaH paSThI / 2 / 2 / 80 / a - jJAnArthasya jJo yat karaNaM tadvAcinaH eka-dvi-bahau yathAsaMkhyaM Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRttiH ] Gas -os - AmlakSaNA SaSThI nityaM syAt / sarpiSaH - sarpiSoH sarpiSAM vA jAnIte / a - jJAna iti kim ? svareNa putraM jAnAti / karaNa ityeva ? ( 12 tailaM sarpiSo jAnAti // 80 // zeSe / 2 / 2 / 81 / karmAdibhyo'nyaH tadavivakSArUpaH sva-svAmibhAvAdi-sambandhavizeSaH = zeSaH tatra paSThI sthAt / rAjJaH puruSaH, upagorapatyam, mASANAmaznIyAt // 81 // ri-riSTAt - stAda - stAda satasA -tA / 2 / 2 / 82 / Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234] [ haima-zabdAnuzAsanasya etatpratyayAntaiH yuktAt SaSThI syAt / upari grAmasya, upariSTAt, parastAt, purastAt, puraH, dakSiNataH, uttarAd vA grAmasya ( // 82 // karmaNi kRtaH / / / 83 / kRdantasya karmaNi SaSThI syAt / ___ apAM sraSTA, gavAM dohaH / karmaNIti kim ? zastreNa bhettA, stokaM paktA / kRta iti kim ? bhuktapUrvI odanam // 83 // dviSo vA'tRzaH / / / 84 / atRzantasya dviSaH karmaNi SaSThI vA syAt / caurasya-cauraM vA dviSan // 84 // Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRtti: ] vaikatra dvayoH / 2 / 2 / 85 / dvikarmakeSu dhAtuSu kRtpratyayAnteSu dvayoH karmaNoH ekatarasmin SaSThI vA syAt / ajAyA netA khughnaM - khughnasya vA / athavA ajAM - ajAyA vA netA srughnasya // 85 // kartari / 2 / 2 / 86 / kRdantasya dhAtoH [ 20 karttari SaSThI syAt / bhavata AsikA / karttarIti kim ? gRhe zAyikA || 86 // dvi- hetora-rUpaNakasya vA / 2 / 2 / 87 / Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1236 ) [ haima-zabdAnuzAsanasya scyadhikAravihitAbhyAM aNakAbhyAM antasya dvayoH kartR-karmaSaSThyoH hetoH kRtaH kartari SaSThI vA syAt / vicitrA sUtrANAM kRtirAcAryasya AcAryeNa vA / dvi-hetorityekavacanaM kim ? Azcaryamodanasya pAko'tithInAM ca prAdurbhAvaH / a-scyaNakasyeti kim ? cikIrSA maitrasya kAvyAnAm , bhedikA caitrasya kASThAnAm // 87 / / kRtyasya vA / 2 / 2 / 88 / kRtyasya kartari SaSThI vA syAt / tvayA-tava vA kRtyaH kaTaH // 88 // Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRtti: / nobhayorhetoH / 2 / 2 / 89 / ubhayoH = karta-karmaNoH SaSThIhetoH kRtyasya ubhayoreva SaSThI na syAt / netavyA grAmamajA maitreNa // 89 // tRnnu - dantA - 'vyaya - kvasvA - nA - tRzUzatR - Gi-Nakac-khalarthasya / 2 / 2 / 90 / tRnnAdInAM kRtAM karma - kartrIH tRn [ 237 SaSThI na syAt / vaditA janApavAdAn / udantaH kanyAmalaGkariSNuH, zraddhAlustaccam / Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 ] avyayamkaTaM kRtvA . odanaM bhoktuM vrajati / kvasu: AdanaM pecivAn / Ana: kaTaM cakrANaH, ataza adhIyastattvArtham / kaTaM kurvan / zatR Gi [ haima-zabdAnuzAsanasya malayaM pacamAnaH, caitreNa pacyamAnaH / Nakaca parISadAn sAsahiH / kaTaM kArako vrajati / Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRtti: ] khalartha:ISatkaraH kaTo bhavatA, sujJAnaM tattvaM tvayA // 90 // ktayorasadAdhAre / 2 / 2 / 91 / [ 239 sato=varttamAnAdAdhArAt ca anyatrArthe yo ktaktavatU tayoH karma - kartrA : SaSThI na syAt / kaTaH kRto maitreNa, grAmaM gatavAn a - sadAdhAra iti kim ? rAjJAM pUjitaH, idaM saktUnAM pItam // 91 // vA klIbe / 2 / 2 / 92 / klIve vihitasya tasya karttari SaSThI vA syAt / mayUrasya mayUreNa vA nRttam ||12|| Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 ] [ haima-zabdAnuzAsanasya a-kamerukasya / 2 / 2 / 93 / kamenyasya ukapratyayAntasya karmaNi SaSThI na syAt / / bhogAnabhilASukaH / a-kameriti kim ? dAsyAH kAmukaH // 93 // eSyahaNenaH / 2 / 2 / 94 / eSyatyarthe RNe ca vihitasyenaH . . karmaNi SaSThI na syAt grAmaM gamI-AgAbhI vA, zataM daayii| eSyadRNeti kim ? sAdhu dAyI vittasya // 14 // saptamyadhikaraNe / 2 / 2 / 95 / adhikaraNe eka-dvi-bahI yathAsaMkhya Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRttiH ] Dyo- sa- suparUpA saptamI syAt / kaTe Aste 16 divi devAH tileSu tailam / / 95 / / navA sujaH kAle / 2 / 2 / 96 / sucosrthI =vAro yeSAM. tatpratyayAntairyuktAt kAle'dhikaraNe varttamAnAt saptamI vA syAt / dvihni ahno vA bhuGkte, paJcakRtvo mAse -mAsasya vA bhuGkte / kAla iti kim ? [ 241 dvi: kAMsyapAtryAM bhuGkte // 97 // kuzalA''yuktenA - SS sevAyAm / 2 / 2 / 97 / AbhyAM yuktAdAdhArakhAcinaH saptamI vA syAt, Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 ) [ haima-zabdAnuzAsanasya - - -AsevAyAM tAtparya / kRzalo vidyAyAM-vidyAyA vA, Ayuktastapasi-tapaso vA / AsevAyAmiti kim ? kuzalazcitre, ( na tu karoti), Ayukto gauH zakaTe, (AkRSya yukta ityarthaH) // 97 // svAmI-zvarA-dhipati-dAyAdasAkSi-pratibhU-prasUtaiH / 2 / 2 / 98 / ebhiryuktAt saptamI vA syAt / goSu-gavAM vA svAmI, IzvaraH, adhipatiH dAyAdaH, sAkSI. pratibhUH, prasUto vA // 98 // vyApye knaH / 2 / / 99 / ktAd-ya in tadantasya Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vopakSa-laghuvRttiH / [243 - vyApye saptamI nityaM syAt / adhItamanena adhItI vyAkaraNe, iSTI yjnye| kteneti kim ? kRtapUrvI kaTam // 99 // tadyukte hetau / 2 / 2 / 100 / tena-vyApyena yukte hetau vartamAnAt ___ saptamI syAt / carmaNi dvIpinaM hanti dantayorhanti kuJjaram / kezeSu camarI hanti, sImni puSkalako hataH // 1 // tayukta iti kim ? vetanena dhAnyaM lunAti // 10 // -pratyAdAva-sAdhunA / 2 / 2 / 101 pratyAde-ra-prayoge a-sAdhuzabdena yuktAt saptamI syAt / Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ haima-zabdAnuzAsanasya a-sAdhumaitro mAtari / a-pratyAdAviti kim ? a-sAdhumatro mAtaraM prati pari-anu-abhi vA // 101 // sAdhunA / 2 / 2 / 102 / a-pratyAdau sAdhuzabdena yuktAt saptamI syAt / sAdhumaitro mAtari / a-pratyAdAvityeva ? sAdhurmAtaraM prati pari-anu-abhi vA // 102 // nipuNena cA'rcAyAm / / 3 / 103 / nipuNa-sAdhuzabdAbhyAM yuktAt a-pratyAdau saptamI syAt , arcAyAm / mAtari nipuNaH sAdhurvA / Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRtti: / arcAyAmiti kim ? nipuNo maitro mAtuH ( mAtaivainaM nipuNaM manyata ityarthaH ) a - pratyAdAvityeva ? nipuNo maitro mAtaraM prati - parianu - abhi vA // 106 // sveze'dhinA / 2 / 2 / 104 / sve = Izitavye Ize ca varttamAnAt adhinA yuktAt saptamI syAt / | v adhi - magadheSu zreNikaH, adhi-zreNike magadhAH // 104 // upenA'dhikini / 2 / 2 / 105 / upena yuktAt adhikivAcinaH saptamI syAt / upakhAyIM droNaH // 105 // Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 ] [ haima-zabdAnuzAsanasye yadbhAvo bhAva-lakSaNam | 2 | 2 | 106 | bhAvaH =kriyA, yasya bhAvena anyo bhAvo lakSyate tadvAcinaH saptamI syAt / goSu duhyamAnAsu gataH // 106 // gate gamye'dhvano'ntena aikArthyaM vA / 2 / 2 / 107 / kutazcidavadhervivakSitasyA sdhvano'vasAnaM = antaH, yadbhAvo bhAvalakSaNaM tasyAdhvano'dhvana eva antena = antavAcinA saha aikArthyaM = sAmAnAdhikaraNyaM vA syAt / tadvibhaktistasmAt syAdityarthaH, gate gaye prayujyamAne / Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRtti: ] gavIdhumataH sAMkAzyaM catvAri yojanAni - caturSu vA yojaneSu / [ 247 gata iti kim ? dagdheSu lupteSviti vA pratItau mA bhUt / gamya iti kim ? gataprayoge mAbhUt / adhvana iti kim ? kArtikyA AgrahAyaNI mAse / anteneti kim ? adya caturSu gavyRteSu bhojanam ||107|| SaSThI vA'nAdare / 2 / 2 / 108 / yadbhAvo bhAvalakSaNaM tadvRtteranAdare SaSThI vA syAt / rudato lokasya -rudati loke vA prAtrAjIt // 108 // saptamI cA'vibhAge nirddhAraNe / 2 / 2 / 109 / Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 / [ haima-zabdAnuzAsanastha jAti - guNa - kriyAdibhiH samudAyAt ekadezasya buddhayA pRthakkaraNaM nirddhAraNam, tasmina gamye SaSThI - saptamyau syAtAm, avibhAge= nirddhAryamANaikadezasya samudAyena saha kathaJcidaikye zabdAdgamyAne / kSatriyo nRNAM - nRSu vA zUraH, kRSNA gavAM gopu vA bahukSIrA, dhAvanto yAtAM - yAtsu vA zIghratamAH, yudhiSThiraH zreSThatamaH kurUNAM kuruSu vA / avibhAga iti kim ? maitrazcaitrAt paTuH / / 109 // kriyA - madhye'dhva-kAle paJcamI ca / 2 / 2 / 110 / kriyayormadhye yau adhva - kAlau, Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRtti: ] tadvAcibhyAM paJcamI - saptamyau syAtAm / ihastho'yamiSvAsaH krozAt - kroze vA lakSyaM vidhyati, adya bhuktvA muniH dvaya -yahAtU - dvaya he | 242 vA bhoktA // 110 // adhikena bhUyasaste / 2 / 2 / 111 / adhikena = alpIyovAcinA yoge bhUyovAcinaH adhiko droNaH te saptabhI - paJcamyau syAtAm / khArthI - khAryA vA // 111 // tRtIyA'lpIyasa / 2 / 2 / 112 / adhikena bhUyovAcinA yoge alpIyovAcinaH tRtIyA syAt / adhikA khArI droNena // 112 // Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 ] [ haima-zabdAnuzAsanasye *pRthaga-nAnA paJcamI ca / 2 / 2 / 113 / AbhyAM yuktAt paJcamI tRtIyA ca syAt / pRthaga maitrAt-maitreNa vaa| nAnA caitrAt -caitreNa vA // 113 // Rte dvitIyA ca / / / 114 / Rte-zabdena yuktAd dvitIyA-paJcamI ca syAta Rte dhamma-dharmAt ___kutaH sukham // 114 / / vinA te tRtIyA ca / 2 / 2 / 115 / vinA-zabdena yuktAt te-dvitIyA-paJcamyau tRtIyA ca syAt / vinA vAtaM-vAtAt-vAtena vA // 115 // * yadAtvasahAyAthI pRthaGa-nAnAzabdau tadA''bhyAM paJcamI tRtIyA ca vidhIyate / saM0 Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRttiH] [ 251 tujhyAca~stRtIyA-SaSThyau / 2 / 2 / 116 / tulyArthe : yuktAt tRtIyA-SaSThyau syAtAm / mAtrA-mAturvA tulyaH samo vA // 116 // dvitiiyaa-psstthyaavenenaa'nshcH| 2 / 2 / 117 / enapratyayAntena yuktAd dvitIyA-SaSThyau syAtAm / na cet saH ___aJceH paraH syAt / pUrveNa grAma-grAmasya vA / anazceriti kim ? prAg grAmAt // 117 // hetvarthastRtoyAdyAH / / / 118 / hetuH nimittaM, tadvAcibhiH yuktAt tRtIyAdyAH syuH / Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 ] [ haima-zabdAnuzAsanasya dhanena hetunA, dhanAya hetave, dhanAddhetoH, dhanasya hetoH, dhane hetau vA vasati / evaM nimittA''dibhirapi // 118 // sarvAdeH sarvAH / 2 / 2 / 119 / hetvarthe : yuktAt sarvAdeH sarvAH vibhaktayaH syuH / kA hetu:, kaM hetum, kena hetunA, kasmai hetave, kasmAddhetoH kasya hetoH, kasmin hetau vA yAti // 119 // a- savArAdarthAt TA Gasi - ya-m / 2 / 2 / 120 / a - saccassvAcino dUrArthAdantikArthAcca TA - Gasi - DrUya -maH syuH / Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRtti: ] gauNAditi nivRttaM / dUreNa dUrAt- dUre- dUraM vA grAmasya - grAmAd vA basati / evaM viprakRSTetyAdi / antikena - antikAtantike - antikaM vA grAmasya - grAmAdvA vasati, [ 253 evamabhyAzenetyAdi / a- saca iti kim ? dUrosntiko vA panthAH // 120 // jAtyAkhyAyAM navaiko'saMkhyo bahuvat / 2 / 2 / 121 / jAterAkhyA=abhidhA, tasyAM ekaH arthaH asaMkhyaH=saMkhyAvAcivizeSaNarahitaH bahuvad vA syAt / Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 ] [ haima-zabdAnuzAsanasya sampannA yavAH-sampanno yavaH / jAtIti kim ? caitraH / AkhyAyAmiti kim ? ___ kAzyapapratikRtiH kAzyapaH / a-saMkhya iti kim ? eko vrIhiH sampannaH subhikSaM karoti // 121 // a-vizeSaNe dvau caasmdH|2|2|122 / asmado dvau eka-zvArthoM bahuvad vA syAt , a-vizeSaNe, na cet tasya vizeSaNaM syAt / AvAM bravaH,-vayaM brUmaH / ahaM bravImi.-vayaM brUmaH / a-vizeSaNa iti kim ? AvAM gAgyauM bravaH / ahaM caitro bravImi // 122 // Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRtti: ] phalgunI-proSThapadasya bhe / 2 / 2 / 123 / phalgunI-proSThapadayoH= meM=nakSatre vartamAnayoH dvau aau~ bahubad vA syAtAm / kadA pUrve phalgunyo kadA pUrvAH phalgunyaH / kadA pUrva proSThapade kadA pUrvAH proSThapadAH / bha iti kim ? phalgunISa jAte phAlgunyau kanye // 123 // gurAvekazca / 2 / 2 / 124 / gurau gauravAheM vartamAnasya dvau ekazvArthoM bahuvad vA syAt / Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 ] yuvAM gurU / yUyaM guravaH / eSa me pitA / & SOTTOS haima-zabdAnuzAsanasya 8 ete me pitaraH || 124 // ityAcArya zrI hemacandraviracitAyAM siddhahemacandrAbhidhAnasvopajJazabdAnuzAsanalaghuvRttau dvitIyasyAdhyAyasya dvitIyaH pAdaH samAptaH - SUSTCUTUNA ISOSTO................................................... vinA vyAkaraNaM na hi bhASAsauSThavam bhASAsamiti - paripAlanaJca samyag bhavati / ..... 3 Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ M .....Rese 0000000000000 ____ namaH zrI vardhamAnasvAmine // atha Satva-Natva prakaraNam // dvitIyAdhyAyasyatatIyaH pAdaH 000000000 nama--spuraso gateH ka-kha-pa-phi ra: saH / 2 / 3 / 1 / gatisaMjJayoH ka-kha-pa-phi raH saH syAt / nama-skRtya, puraskRtya / gateH iti kim ? namaH kRtvA, tisraH puraH karoti // 1 // Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258] haima-zabdAnuzAsanasya tiraso vA / 2 / 3 / 2 / gatestiraso rasya ka-kha-pa-phi . sa vA syAt / tiraskRtya, tiraH kRtya / gateH ityeva ? tiraH kRtvA kASThaM gataH // 2 // puMsaH / 2 / 3 / 3 / puMsaH. sambandhino rasya ka-kha-pa-phi s syAt / puMskokilaH, puMsvAtaH, puMspAkaH, puMsphalam // 3 // ziro--'dhasaH pade samAsaikye / 2 / 3 / 4 / anayoH rephasya padazabde pare s syAt, Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghukRttiH samAsaikye / ziraspadam , adhaspadam / samAse iti kim ? ziraH padam / aikya iti kim ? paramaziraH padam // 4 // ataH kR-kami-kaMsa-kumma-kuzAkarNI-pAtre'navyayasya / 2 / 3 / 5 / At parasya anavyayasya rasya ku-Adisthe karava-paphi s syAt , samAsaikye / ayaskRt , yazaskAmaH, payaskaMsaH, ayaskumbhaH, ayaskuzA, ayaskI , ayaspAtram / ata iti kim ? vAHpAtram / anavyaya iti kim ? svaHkAraH / samAsaikya ityeva, upa-payaHkAraH // 5 // Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 / pratyaye / 2 / 3 / 6 / anavyayasya pratyayaviSaye kakha - paphi [ haima-zabdAnuzAsanasya s syAt / payaspAzam, payaskalpam, payaskam / anavyayasya ityeva ? svaH pAzam // 6 // roH kAmye / 2 / 3 / 7 / anavyayasya rasya roreva kAmye pratyaye paya-skAmyati / roH iti kim ? s syAt / ahaH kAmyati // 7 // nAminastayoH SaH / 2 / 3 / 8 / tayo:= pratyayasthe kakha - pari roreva kAmye Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa-laghuvRttiH / [ 261 nAminaH parasya rasya S syAt / sappiSpAzam , dhanuSkalpam , dhAnuSkaH, sappiSkAmyati / nAmina iti kim ? __ ayaskalpam / roH kAmya ityeva ? gI : kAmyati // 8 // ni-du-bahi-rAviH-prAdu zcaturAm / 2 / 3 / 9 / nirAdInAM rasya kakha-paphi pa syAt / niSkRtam , duSkRtam , bahiSpItam , AviSkRtam , prAduSkRtam , catuSpAtram // 9 // Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 / haima-zabdAnuzAsanastha suco vA / / 3 / 10 / sujantasthasya rasya karava-paphi vA syAt / dviSkaroti-dvi : karoti-dviHkaroti / catuSphalati-catu phalati, catuHphalati / kakha-paphi iti kim ? / . dvizvarati // 10 // vesuso'pekSAyAm / 2 / 3 / 11 / isus-pratyayAntasya rasya kakha-paphi S vA syAt , sthAni-nimittayorapekSA cet / sarpiSkaroti-sarSi - karoti / dhanuSakhAdati-dhanu << khAdati / apekSAyAm iti kim ? paramasapi 4 kuNDam // 11 // Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRtti: / naikArthe'kriye / 2 / 3 / 12 / na vidyate kriyA = pravRttinimittaM yasya tasmin ekArthe = tulyAdhikaraNe pade yat kakha - parpha tasmin pare isus - pratyayAntasya rasya S na syAtU / [263 sarpi kAlakam / yaju phItakam / ekArtha iti kim ? sarpiSkumbhe sarpi kumbhe / akriya iti kim ? sarpiSkriyate sarpi : kriyate // 12 // samAse'samastasya / 2 / 3 / 13 / pUrveNA'samastasya isus - pratyayAntasya rasya Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - 264 [ haima-zabdAnuzAsanasya kakha-paphi S syAta / nimitta-nimittinau cet va ekatra samAse staH / sarpiSkumbhaH, dhanuSphalam / samAsa itikim ? tiSThatu sappiH, piba tvamudakam / asamastasyeti kima ? paramasarpiH kuNDam // 13 // bhrAtuSputra-kaskAdayaH / / 3 / 14 / bhrAtuSputrAdayaH kaskAdayazca kakha-paphi rasya yathAsaMkhya kRtaSatva-satvAH sAdhavaH syuH / bhrAtuputraH, paramayajuSpAtram , kaskaH, kautaskutaH // 14 // Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa-laghuvRttiH ] [ 265 nAmya-ntasthA--kavargAt padAntaH-kRtasya saH ziD-nAntarepi / 2 / 3 / 15 / ebhyaH parasya padasyAntaH madhye kRtasya kRtasthasya vA sasya S syAt, ziTA nakAreNa cAntare'pi / AziSA, nadISu, vAyupu, vadhU', pitRSu, eSA, goSu, nauSu, siSeca, gII, halSu / zakSyati, kruSu / ziD-nAntare'pi, sapiSu, yajUMSi / padAntaH iti kim ? dadhisek / kRtasyeti kim ? visam // 15 // Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 [ haima-zabdAnuzAsanasya samAse'gneH stutaH / 2 / 3 / 16 / agneH parasya stutaH sasya samAse pU syAt / agniSTut // 16 // jyoti-rAyubhyoM ca stomasya / 2 / 3 / 17 / AbhyAmagnezca parasya stomasya sasya samAse Sa syAt / jyotiSTomaH, AyuSTomaH, agniSTomaH / samAsa ityeva ? jyotiH stomaM yAti // 17 // mAtR-pituH svasuH / 2 / 3 / 18 / AbhyAM parasya svasuH sasya samAse e rayAta / mAtRSvasA, pitRSvasA // 18 // Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopana-laghuvaittiH / a-lupi vA / 2 / 3 / 19 / mAtR-pituH parastha svasuH sasya alupi samAse vA S syAt / mAtuHSvasA-mAtuHsvasA, pitRSvasA-pitRHsvasA // 19 // ni-nadyAH snAteH kauzale / 2 / 3 / 20 / AbhyAM parasya snAteH sasya samAse pU syAta , kauzale gamyamAne / niSNo-niSNAto vA pAke, nadISNo-nadISNAto vA prataraNe / kauzala iti kim ? nimnAtaH, nadIsnaH, yaH zrotasA hiyate // 20 // Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 [ haima-zabdAnuzAsanasya prateH snAtasya sUtre / / 3 / 29 / prateH parasya snAtasya saH samAse p syAt , sUtre vAcye / pratiSNAtaM sUtram / pratyayAntopAdAnaM kim ? pratisnAta sUtram // 21 // snAnasya nAmni / 2 / 3 / 22 / prateH parasya snAnasya saH samAse p syAt, sUtraviSaye nAmni / pratiSNAnaM sUtramityarthaH // 22 // veH svaH / / 3 / 23 / veH parasya stR-sasya samAse pU syAt , Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRtti1 [ 269 nAmni / viSTaro vRkSaH, viSTaraM pITham // 23 // abhi-niSTAnaH / / 3 / 24 / abhi-niyAM stAnaH samAse kRtapatvo nipAtyate, nAmni / abhiniHSTAno varNaH // 24 // gavi-yudheH sthirasya / 2 / 3 / 25 / AbhyAM parasya sthirasya saH samAse S syAt , nAmni / gaviSThiraH, yudhiSThiraH // 25 // etya-kaH / 2 / 3 / 26 / kavarjAt nAmyAdeH parasya sa Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 ] [ haima-zabdAnuzAsanasya eti pare samAse Sa syAt, nAmni / hariSeNaH, zroSeNaH / a-ka iti kim ? viSvaksenaH // 26 // bhAdito vA / 2 / 3 / 27 / nakSatravAcina idantAt parasya sa eti pare samAse S vA syAt , nAmni / rohiNiSeNaH,-rohiNisenaH / ita iti kim ? punarvasuSeNaH // 27 // vi-ku-zami-pareH sthalasya / 2 / 3 / 28 / ebhyaH parasya sthalasya saH Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRti: ] samAse pU syAt / viSThalam, kuSThalam, zamiSThalam, pariSTalam // 28 // kapergotre / 2 / 3 / 29 / kapeH parasya sthalasya saH samAse p syAt, gotre vAcye / [ 271 ebhyaH parasya sthasya saH kapiSThalaH RSiH / / 29 // go - 'mbA - ''mba - savyA-pa-dvitribhUmya - gni- zeku zaGku - ktra - gu maJji - puJji - bahi: -- parame - diveH - sthasya / 2 / 3 / 30 / samAse pU syAt / Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 271 ] goSTham, ambaSThaH, AmbaSThaH, [ haima-zabdAnuzAsanasya savyaSThaH, apaSThaH, dviSTaH, triSThaH, bhUmiSThaH, agniSThaH, zekuSThaH, zaGguSThaH, kuSThaH, aGguSThaH, maJjiSTaH, puJjiSThaH, barhiSThaH, parameSThaH, diviSThaH // 30 // ni-dussoH sedha - sandhisAmnAm / 2 / 3 / 31 / ebhyaH pareSAM sedhAdInAM saH samAse pasyAt / niHSedhaH, duHSedhaH, suSedhaH niHSandhiH, duHSandhiH, supandhiH / niHpAma, duHSAma, suSAma / / 31 / / Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svIpakSa-laghupattiH ] [ 273 praSTho'grage / 2 / 3 / 32 / prAt sthasya saH SaH syAt , agragAminyarthe / __ praSTho'gragaH // 32 // bhIruSThAnAdayaH / 2 / 3 / 33 / / samAse kRtaSatvAH sAdhavaH syuH / bhIruSThAnam , aGguliSaGgaH // 33 // hasvAnnAmnasti / 2 / 3 / 34 / nAmno vihite tAdau pratyaye hrasvAnnAminaH parasya saH Sa syAt / sappiSTA, vapuSTamam / nAmina ityeva ? tejastA // 34 // Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 ] [ haima-zabdAnuzAsanasya nisastape'nA sevAyAm / 2 / 3 / 35 / nisaH saH tAdau tapatau pare S syAt, punaHpunaHkaraNAbhAve / niSTapati svarNa == sakRdarzi sparzayatItyarthaH ti ityeva ? niratapat // 35 // / 2 / 3 / 36 / ghas - vasaH nAmyAdeH parasya ghasa - vasoH saH p syAt / jakSuH uSitaH || 36 | Ni- storevA'svada-svida - sahaH SaNi / 2 / 3 / 37 / svadAdivarjAnAM NyantAnAM storeva ca so nAmyAdeH parasya Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRtti: 1 patvabhUte sani S syAt / siSevayiSati, tuSTUpati svadAdivarjanaM kim ? sisvAdayiSati, sisvedayiSati, sisAhayiSati / eva iti kim ? susUSati / paNi iti kim ? siSetra / patvaM kim ? suSupsati // 37 // saJjervA / 2 / 3 | 38 / Nyantasya saJjeH nAmyAdeH parasya saH paNi Su vA syAt / sipaJjayiSati-sisaJjayiSati | 275 upasargAt sug- suva-so-stu stubho vyuktAbhAve sunotyAdeH sa // 38 // / 2 / 3 / 39 / Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276] haima-zabdAnuzAsanastha upasargasthAt nAmyAdeH paramya pU syAt , aDvyavadhAne'pi / sugU abhiSuNoti, ___ niHSuNoti, paryaSuNot / ___ abhiSuvati, paryaSuNot / so__ amiSyati, paryaSyat / abhiSTauti, duSTavam , paryaSTaut / abhiSTobhate, paryaSTobhata / a-dvitva iti kim ? abhisusUpati // 39 // Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRttiH [277 sthA-seni-sidha-sica-sAM dvive'pi / 2 / 3 / 40 / upasargasthAt nAmyAdeH pareSAM sthAdInAM saH S syAt, dvitve'pyasyapi / adhiSThAsyati, adhitaSThau, adhyaSThAt / abhiSeNayati, abhiSiSeNa yiSati, abhyaSeNayat / pratiSedhati, pratiSiSedhiSati, pratyaSedhat / abhiSiJcati, abhiSiSikSati, abhyaSizcat / abhiSajati, abhiSaSana, abhyaSajan // 40 // Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 1 a -Ga - pratistabdha---nistabdhe / 2 / 3 / 41 / stambhaH upasargAt nAmyAdeH parasya stambhaH so dvitve'pyayapi S syAt, na cet stambhiH De- pratistabdha - viSTabhnAti [ haima-zabdAnuzAsanaMsyai nistabdhayozca syAt / vitaSTambha, GAdivarjanaM kim ? pratyaSTamnAt / vyatastambhat, pratistabdhaH nistabdhaH // 41 // avAccA''zrayo'vidUre / 2 / 3 / 42 / avAt upasargAt parasya stambhaH saH Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopaza- laghuvRttiH / AzrayA''diSu gamyamAneSu dvitve'pyayapi p syAt, Ga - viSayazcet stambhirna syAt / Azraya= Alambanam Urja= durgamavaSTamnAti, avataSTambha, avASTamnAt vA / aurjityam aho ! vRSabhasyAvaSTambhaH / avidUraM AsannaM, adUrAsannaM caavaSTabdhA zarat, avaSTabdhA senA | ( 272 caH anukta=samuccaye, tena upaSTambhaH / a - Ga ityeva ? avAtastambhat // 42 // Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 / / haima-zabdAnuzAsanasya vyavAt svano'zane / / 3 / 43 / veH avAcca upasargAt parasya svanaH saH azane-bhojane dvitve'pyaTayapi Su syAt / viSSaNati, avaSvaNati, viSaSvANa, avaSaSvANa, vyavaNat, avAdhvaNan, ___ vyaSiSvaNat, avApiNvaNat / azana iti kim ? visvanati mRdaGgaH // 43 // sado'-prateH parokSAyAM tvAdeH / 2 / 3 / 44 / prativa|pasargasthannAmyAdeH parasya sadaH so dvitve'pyaTyapi S syAt , Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svIpakSa-laghuvRtti: ] parokSAyAM tu vyuktau satyAM AdeH pUrvasyaiva / niSIdati, viSApadyate, vyapIdat / parokSAyAM tvAdereva ? niSasAda / a-prateriti kim ? pratisIdati // 44 // svaJazca / 2 / 3 / 45 / upasargasthAt nAmyAdeH parasya svajaH so dvitve'pyaTyapi S syAtU , ___ parokSAyAM tvAdereva / abhiSvajate, abhiSiSvakSate, pratyaSvajat , pariSasvavaje // 45 // pari-ni-veH sevaH / 2 / 3 / 46 / paryAdhupasargasthAt nAmyAdeH parasya sevateH so dvitve'pyasyapi S syAt / Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 / [ haima-zabdAnuzAsanasya pariSevate, pariSiSeve, pariSiSeviSate, paryaSevata, niSevate, viSiSeve // 43 // saya-sitasya / 2 / 3 / 47 / pari-ni-veH parasya saya-sitayoH saH p syAt / pariSayaH, niSayaH viSayaH / paripitaH, niSitaH, viSitaH // 47 // aso-Ga-sivu-saha-ssATAm / 2 / 3 / 48 / pari-ni-vibhyaH parasya siSU-sahoH ssaTazca saH S syAt , na cet sivU-sahI so-GaviSayo syAtAm / Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRttiH ] pariSIvyati, niSIvyati, viSIvyati / pariSahate, niSahate, viSahate / pariSkaroti, viSkaraH / aso-iti kim ? parisoDhaH / mA parisISivat / mA parisIpahat // 48 // stu-svAzcATi navA / / 3 / 49 / pari-niveH parasya stu-svanoH aso-Ga-sivU-saha-ssaTAM ca aTi sati bA S syAt / paryaSTaut-paryastot / nyaSTauta-nyastot / vyaSTaut-vyastaut / paryaSvajata-paryasvajat / nyadhvajata-nyaSvajat / Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 ) [ haima-zabdAnuzAsanasya vyadhvajat-vyasvajat / paryaSIvyat-paryasIvyat , nyaSIvyat-nyasIvyat / vyapIvyat-vyasIvyat / paryaSahata-paryasahata / nyaSahata-nyasahata / vyaSahata-vyasahata / paryaSkarot-paryaskarot / aso-sivU-saha ityeva ? paryasoDhayat , paryasIpIvat , paryasISahat // 49 // nira-bhya-nAzca syandasyA'' prANini / 2 / 3 / 50 / ebhyaH pari-ni-zca parasya a-prANikartRkArthavRtteH __ syandaH saH 5 vA syAt / Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svIpakSa-laghuvRtti: 1 [285 niHSyandate-niHsyandate / abhiSyandate-abhisyandate / anuSyandate-anusyandate / pariSyandate-parisyandate / niSyandate-nisyandate / viSyandate-visyandate tailam / a-prANini iti kim ? __ parisyandate matsyaH // 50 // veH skando'ktayoH / 2 / 3 / 51 / vi-pUrvasya skandaH saH p vA syAt, na cet-kta-ktavatU syAtAm / viSkantA, viskantA / a-kyoriti kim ? viskannaH, viskanavAn // 51 // pareH / 2 / 3 / 55 / pareH skandaH saH S vA syAt / Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 ] [ haima-zabdAnuzAsanasya pariSkantA-pariSkantA / ___ pariSkannaH-pariskannaH // 52 // ni-neH sphura-sphuloH / 2 / 3 / 53 / AbhyAM parayoH sphura-sphuloH saH Sa vA syAt / niHSphurati-niHsphurati, niSphurati-nisphurati / niHSphulati-niHsphulati, ___ niSphulati-nisphulati // 53 // veH / 2 / 3 / 34 / veH parayoH sphura-sphuloH saH S vA syAt / visphurati-visphurati / viSphulati-visphulati // 54 // skabhnaH / 2 / 3 / 55 / Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRtti: 1. veH skabhnaH saH S nityaM syAt / [ 287 viSkamnAti // 55 // ni-- du: -su- veH sama-sUteH / 2 / 3 / 56 / ebhyaH parayoH sama-sUtyoH saH SU syAt / niHSamaH, duHSamaH suSamaH, viSamaH / niHSRti, duHSRti, suSUtiH, viSUtiH // 56 // a-vaH svapaH / 2 / 3 / 57 / ni-I :- su-vipUrvasya va-hInasya svapeH saH S syAt / niHSuSupatuH, duHSuSupatuH, suSuSupatuH, viSuSupatuH / a - va iti kim ? duHsvapnaH // 57 // Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ haima-zabdAnuzAsanasya prAdurupasargAdyasvare'steH / 2 / 3 / 58 / prAdurupargasthAcca nAmyAdeH parasya astoH so yAdau svarAdau ca pare 288 ] S syAt / prAduHSyAt, viSyAt niSyAt / prAduHSanti, viSanti, niSanti / ya - svara iti kim ? prAduHstaH // 58 // na rasaH / 2 / 3 / 59 / kRtadvitvasya sasya S na syAt / supissyate / / 59 / / sico yaGi / 2 | 3 | 60 | sicaH so yaGi p na syAta / sesicyate / / 60 / / Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopana-laghuvRtti: ] _ _ [280 [ 289 - - - gato sedhaH / 2 / 3 / 61 / gatyarthasya sedhaH saH Sa na syAta / __ abhisedhati gaaH| gatau iti kim ? niSedhati // 61 // sugaH sya-sani / 2 / 3 / 62 / sunoteH saH sye sani ca S na syAt / abhisoSyati / susUpateH kvipa= susUH // 62 // ravarNAnno Na ekapade'nantyasyA'ca-Ta-tavarga-za-sAntare / 2 / 3 / / 3 / ebhyaH parasya ebhiH saha ekasminneva pade sthitasya anantyasya no NaH syAt / Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 ] ka-ca-Ta- tavargAna za- sau ca muktvA anyasminnimitta kAryiNorantare'pi / tIrNam, puSNAti / [ haima-zabdAnuzAsanastha nRNAm, nRNAm / karaNam, bRMhaNam / arkeNa / ekapada iti kim ? agnirnayati, carmanAsikaH / anantyasya iti kim ? vRkSAn / lAdivarjanaM kim ? viralena, mUrcchanam / haTena, tIrthena, uttarapadasthasya razanA, rasanA / / 63 / / pUrva - padasthAd nAmnya-gaH / 2 / 3 / 64 / gantavarja - pUrvapadasthAd ra - pRvarNAt parasya no N syAta, Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRttiH / [ 291 saMjJAyAm / duNasaH, kharaNAH zUrpaNakhA / nAmnIti kim ? meSanAsikaH / a-ga iti kim ? Rgayanam // 64 // nasasya / / 3 / 65 / pUrvapadasthAd ra-varNAt parasya nasasya no g syAta / praNasaH // 65 // ni-prA-'gre'ntaH-khadira-kAryA''mra-zare--kSu--plakSa-pIyUkSAgyo vanasya / 2 / 3 / 66 / nirAdibhyaH parasya vanasya no Na syAta / nirvaNam , pravaNam , agrevaNam , antarvaNam , Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 ) [ haima-zabdAnuzAsanastha khadiravaNam , kAryavaNam , AgnavaNam , zaravaNam , ikSuvaNam , plakSavaNam , pIyUkSAvaNam // 66 // dvi-trisvarauSadhi-vRkSecyo navA'nirikAdinyaH / 2 / 3 / 67 / dvi-svarebhyastrisvarebhyazca irikAdivarjebhya oSadhi-vRkSavAcibhyaH parasya vanasya no Na vA syAta / durvAvaNam-durvAvanam / mASavaNam-mASavanam / nIvAravaNam-nIvAravanam / vRkSAzivaNam-zigruvanam / zirISavaNam-zirISavanam / irikAdivarjanaM kim ? irikAvanam // 67 // Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopaza- laghuvRtti: ] 293 giri - nadyAdInAm / 2 / 3 / 68 / eSAM no NU vA syAta / giriNadI - girinadI | turyamANaH - turyamAnaH // 68 // pAnasya bhAvakaraNe / 2 / 3 / 69 / pUrvapadasthAd rAdeH parasya bhAvakaraNArthasya pAnasya no NU vA syAt / kSIrapANaM - kSIrapAnaM syAta / kaSAyapANaH - kaSAyapAnaH kaMsaH // 69 // deze / 2 / 3 / 70 / pUrvapadasthAd rAdeH parasya dezaviSayasya pAnasya no N nityaM syAta / kSIrapANA uzInarAH / deza iti kim ? kSIrapAnA goduhaH // 70 // Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 395 ) [ haima-zabdAnuzAsanasya - grAmAgrAt niyaH / 2 / 3 / 71 / AbhyAM parasya niyo N syAta / __ grAmaNIH, agraNIH // 71 / / vAhyAda vAhanasya / 2 / 3 / 72 / vAdyavAcino rodimataH : pUrvapadAt parasya vAhanasya no Na syAta / ikSuvAhaNam / vAhyAt iti kim ? suravAhanam // 72 // ato'hasya / 2 / 3 / 73 / rAdimataH adantAt pUrvapadAt parasya ahnasya no syAta / pUrvAhnaH / Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRttiH ] ata iti kim ? durahnaH / ahnasyeti kim ? dIrghAhI zarat // 73 // catu-streyinasya vayasi / 2 / 3 / 74 / AbhyAM pUrvapadAbhyAM parasya hAyanasya no N syAta, vayasi gamye / caturhAyaNo vatsaH / trihAyaNI vaDavA / vayasIti kim ? catuhAryanA zAlA // 74 // vottarapadAntanasyA''derayuva-- pakvAhnaH / 2 / 3 / 75 / pUrvapadasthAd rAdeH parasya uttarapadAntabhUtasya nAgamasya syAdezva no Na vA syAta, Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 396- ] [ haima-zabdAnuzAsanasthaM ced yuvana - pakvAhansambandhI na syAt / vrIhivApiNau - trIhivApinau / mASavApANi- mASavApAni / vrIhivApeNa- trIhivApena / yuvAdivarjanaM kim ? AryayUnA, prapakvAni, dIrghAhnI zarat // 75 // kavakasvaravati / 2 / 3 / 76 / pUrvapadasthAdrAdeH parasya kavargavati ekasvaravati ca uttarapade sati uttarapadAntasya nAgamasya syAdezva no NU syAta, na cedasau pakvasya / svargakAmiNI, vRpagAmiNau / brahmaNau, yUSapANi / apakvasyetyeva, kSIrapakvena // 76 // Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopaza-laghuvRttiH / [ 297 a--durupasargAntaro Na-hinu-- mInA''ne / 2 / 3 / 77 / durvlopsrgsthaat antaHzabdasthAca rAdeH parasya eSAM no N syAta / Neti NopadezA dhAtavaHpraNamati, pariNAyakaH, antarNayati hinu prahiNutaH / mInA pramINItaH / Ani prayANi / a-duriti, kim ? durnayaH // 77 // nazaH zaH / 2 / 3 / 78 / Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ % - - - 28) [ haima-zabdAnuzAsanasya a-durupasargAntaHsthAd rAdeH parasya nazaH zantasya no N syAt / praNazyati, antarNazyati / za iti kim ? pranakSyati // 78 // ne-o-dA--pata--pada-nada--gada-vapIvahI--zamU--cig--yA--ti-vAtidrAta--psAti--sthati--hanti degdhau / 2 / 3 / 79 / / a-durupasargAntaHsthAd rAdeH parasya upasargasya nenoM mAGAdiSu pareSu " syAt / praNimimIte-pariNimayate / praNidadAti pariNidayate / praNidadhAti-praNipatati / Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRtti: pariNipadyate-praNinadati / praNigadati-praNivapati / praNivahati-praNizAmyati / praNicinoti-praNiyAti / praNivAti-praNidrAti / praNipsAti-praNiSyati / praNihanti-praNidegdhi / antarNimimIte // 79 // a--ka-khAdya--pAnte vA / 2 / 3 / 80 / dhAtupAThe ka-khAdiH pAntazca yo dhAtupAThaH tAbhyAmanyasmin dhAtau pare adurupasargAntaHsthAd rAdeH parasya ne! Na vA syAt / praNipacati, pranipacati / a-kakhAdIti kim ? pranikaroti-pranikhanati / Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 ] [ haima-zabdAnuzAsanasya a - pAnta iti kim ? pranidveSTi / pATha iti kim ? pranicakAra // 80 // dvitve'pyante'pyaniteH, pare'stu vA / 2 / 3 / 81 / a - durupasargAntaHsthAd rAdeH parasya anitena dvitvA - dvitvayoH antA - nantayozca N syAt / paripUrvasya vA syAt / prANiNiSati - parANiti, he prA / paryaNiNiSati - paryaniniSati / paryaNiti - paryaniti he paNa he paryan // 81 // hanaH / 2 / 3 / 82 / Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRtti: ] a - durupasargAntiHsthAd rAdeH parasya hantena N syAt / prANyata, grahaNyate, antarhaNyate // 82 // vami vA / 2 / 3 / 83 / a - durupasargAntaHsthAd rAdeH parasya hantena moH parayo NU vA syAt / prahaNvaH - prahanvaH / prahami hanmi / antarhaNvaH - antarhanvaH / antarhamaH - antarhanmaH || 83 // niMsa-- nikSa-ninda: kRti vA / 2 / 3 / 84 a - durupasargAntaHsthAd rAdeH parasya nisAdidhAtoH [ 301 no N vA syAt / kRtprayaye / praNisanam - pranisanam / Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 ] [ haima-zabdAnuzAsanasya praNikSaNam - pranikSaNam / praNindanam - pranindanam / kRtIti kim ? praNiste // 84 // svarAt / 2 / 3 / 85 / a - durupasargAntaHsthAd rAdeH parasya svarAduttarasya kRto no N syAt / prahANa, prahINaH // 85 // nAmyAdereva ne / 2 / 3 / 86 / a - durupasargAntaHsthAdU rAdeH parasya nAssgame sati nAmyAdereva dhAtoH parasya svarAduttarasya kRtasya no NU vA syAt / preGkhaNam, preGgaNam, preGgaNIyam / nAmyAderiti kim ? pramaGganam // 86 // Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRtti: 1 [ 303 byAnAde myupAntyAhA / 2 / 3 / 87 / a-durupasargAntaHsthAd rAdeH paro yo vyaJjanAdiH nAmyupAntyo dhAtuH tataH parasya kRtaH svarAtparasya ___ no N vA syAt / pramehaNam-pramehanam / vyaanA''dereti kim ? prohaNam / nAmyupAntyAt iti kim ? pravapaNam-pravahaNam / svarAd ityeva ? prabhunaH / aduH ityeva ? durmohanaH / la-ca-TA''divarjanaM kim ? prabhedanam-prabhojanam / Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304] haima-zabdAnuzAsanastha svarAt [2-3-85] ityanena nityaprApte vibhASeyam // 87 // NervA / 2 / 3 / 88 / a-durupasargAntaHsthAd rAdeH parasya Nyantasya dhAtovihitasya svarAt parasya no Na vA syAt / pramagaNA-pramaGganA / vihita-vizeSaNaM kim ? prayApyamANa:-prayApyamAnaH iti kyAntare'pi syAt // 88 // nirviNaH / 2 / 3 / 89 / ni-videH sattAlAbha-vicAraNArthAt parasya ktasya no NatvaM syAt / nirviSNaH // 89 // Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopaza-laghuvRttiH ) [ 305 na khyA-pUra-bhU-bhA-kama-gamapyAya-vepo Nezca / 2 / 3 / 90 / a-durupasargAntaHsthAd rAdeH parebhyaH khyAdibhyaH aNyanta-yantebhyaH parasya kRto no Na syAt / prakhyAnam-prakhyApanam / prapavanam-prapAvanam / prabhavanama-prabhAvanama / prabhAyamAnam-prabhAyanA / prakAminau-prakAmanA / apragamaniH-pragamanA / prapyAnaH-prapyAyanA / pravepanIyam-pravepanA // 90 // deze'ntaro'yana-hanaH / 2 / 3 / 91 / antaHzabdAt parasya ayanasya hantezca Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 ] [ haima-zabdAnuzAsanasya - deze'rthe N na syAt / antarayano'ntarhanano vA dezaH / deza iti kim ? antarayaNam , antarhaNyate // 91 // SAt pade / / 3 92 / pade parato yaH paH tataH parasya . no Na na syAt / sappiSpAnam / pada iti kim ? sarpiSkeNa // 92 // pade'ntare'nA-ya-taddhite / / 3 / 93 / AGantaM taddhitAntaM ca muktvA anyasmin pade nimittakAryiNorantare no NU syAt / 2 Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRtti: ] prAvanaddham roSabhImamukhena / anADIti kim ? prANaddham / ataddhita iti kim ? ArdragomayeNa // 93 // hano dhi / 2 / 3 / 94 / hantena ghinimitta kAryiNorantare sati NU na syAt / [ 207 zatrughnaH / / 94 / / nRteryaGi / 2 / 6 / 25 / nRtena yaviSaye N na syAt / narInRtyate, narinartti / yaGIti kim ? hariNarcI nAma kazcit // 95 // kSunAdInAm / 2 / 3 / 93 / Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 / [ haima-zabdAnuzAsanasya - - eSAM no N na syAt / zubhamAti, AcAryAnI // 96 // pAThe dhAtvAdeNoM naH / / 3 / 97 / pAThe dhAtvAdeH No naH syAt / nayati / pATha iti kim ? ___NakArIyati / AdeH iti kim ? raNati // 97 // SaH so-'STayaiSThitra-svaSkaH -- | 2 / 3 / 98 / pAThe dhAtvAdeH SaH saH syAt , na tu STayai-SThiva-vaSkAM sambandhI syAt / Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - svopkss-lghuvRttiH| sahate / AdeH ityeva ? lapati / STayAdivarjanaM kim ? STayAyati, SThIvyati, vaSkate // 98 // R-ra la-laM kRpo'kRpITAdiSu / 2 / 3 / 99 / kRpaH Rta lat , rasya ya la syAt, na tu kRpITAdiviSayasya / klapyate-kluptaH, kalpate-kalpayati / a-kRpITAdiSviti kim ! kRpITa:-kRpANaH // 99 // Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310] [ haima-zabdAnuzAsanasya upasargasyA''yau / 2 / 3 / 100 / upasargasthasya rasya Adau dhAtau pare la syAt / plAyate-platyate // 10 // gro yaGi / 2 / 3 / 101 / yaGi pare girate ro la syAt / nijegilyate // 101 // navA svare / 2 / 3 / 102 / yo H svarAdau pratyaye pare vihitasya la vA syAt / gilati-girati, nigAlyate-nigAryate, vihitavizeSaNaM kim ? giraH // 102 // Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRttiH ] [ 311 pareo'-ka-yoge / 2 / 3 / 103 / pari-sthasya ro . ghAdau pare l vA syAt / palighaH-parighaH, palyaGkaH-paryaGkaH, paliyogaH-pariyogaH // 103 // RphiDA''dInAM Dazca laH / 2 / 3 / 104 / eSAM R'-ra la-lau Dasya ca la bA syAt / RphiDaH-laphilaH / RtakaH-lUtakaH / kaparikA-kapalikA // 104 // japAdInAM po vaH / 23 / 105 / Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 ] eSAM [ haima-zabdAnuzAsanasyeM povo vA syAt / javA - japA | pArAvataH - pArApataH / / 105 / / // iti Satva - Natva prakaraNam samAptam // ityAcArya zrI hemacandraviracitAyAM siddhahemacandrAbhidhAnasvopajJa zabdAnuzAsanalaghuvRttau dvitIyasyAdhyAyasya tRtIyaH pAdaH samAptaH Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10000000 00000000 000000000001 00000000000 // zrI vardhamAnasvAmine nmH| strIpratyaya prakaraNam hitIyAdhyAyasya 00000000000 .0000000000 caturthaH pAdaH 000000000 striyAM nRto-svastrAderDIH / 2 / 4 / 1 / stravRtteH nAntAt RdantAcca svasrAdivarjAd GIH syAt / rAjJI, atirAjJI kI / striyAM iti kim ? paJca nadyaH / a-svastrAdeH iti kim ? svasA, duhitA // 1 // Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 ] [ haima-zabdAnuzAsanastha a-dhAtUdRditaH / / 4 / 2 / a-dhAturya udit Rdica tadantAt strIvRtteH GIH syAt / bhavatI, atimahatI, pacantI / __ a-dhAtu iti kim ? sukan strI // 2 // aJcaH / 2 / 4 / 3 / azvantAt striyAM DIH syAt / prAcI, udIcI // 3 // Na-svarA-'ghoSAd vano razca / / / 4 / 4 / etadantAda vihito yo van , tadantAt striyAM DIH syAt , 3 Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopaza - laghuvRtti: ] tadyoge vano'ntasya rava / avAvarI, dhIvarI, merudRzvarI / Na - svarA - sghoSAt iti kim ? vihita- vizeSaNaM kim ? sahayudhvA strI / zarvarI // 4 // vA bahuvrIheH / 2 / 4 / 5 / Na - svarAghoSAd vihito yo van, tadantAdbahuvrIheH striyAM GIrvA syAt, razvA'ntasya priyAvAvarI - priyAvAvA | bahudhIvarI - bahudhIvA / bahumeruvarI - bahumeruvA // 5 // vA pAdaH / 2 / 4 / 6 / bahuvrIheH | taddhetukapAcchadAntAt striyAM GIrvA syAt / 315 Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 ] [ haima-zabdAnuzAsanasya dvipadI-dvipAt / 'bahuvrIhinimitto yaH pAd' iti vizeSaNAt iha na syAt / pAdamAcaSTekvipi-pAda, trayaH pAdo'syAH sA-tripAt // 6 // . UnaH / 2 / 4 / 7 / . UdhamantAd bahuvrIhe. striyAM GIH syAt kuNDonI // 7 // a-zizoH / 2 / 4 / 8 / / 'a-zizu' iti bahuvrIheH striyAM lIH syAt / azizvI // 8 // saMkhyAderhAyanAd vayasi / 3 / 4 / 9 / Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRtti: ] saMkhyAdeH hAyanAntAd bahuvrIheH striyAM GIH sthAt, vayasi gamye / trihAyaNI, caturhAyaNI vaDavA | vayasi iti kim ? dAmnaH / 2 / 4 / 10 / saMkhyAdeH caturhAyanA zAlA // 9 // dAmannantAd dvidAmnI / bahuvrIheH striyAM GIH syAt / saMkhyAdeH ityeva ? [ 310 udyAmAnaM pazya // 10 // ano vA / 2 / 4 / 11 / Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 ] haima-zabdAnuzAsanastha annantAt bahuvrIheH striyAM DIrvA syAt / bahurAjyau, bahurAje, bahurAjAnau // 11 // nAmni / 2 / 4 / 12 / anantAt bahuvrIheH striyAM saMjJAyAM nityaM DIH syAt / adhirAjJI. surAjJI nAma grAmaH // 12 // nopAntyavataH / 2 / 4 / 13 / yasyopAntyalug nAsti, tasmAt annantAd bahuvrIheH striyAM DIna syAt / suparvA-suzarmA / upAntyavata iti kim ? bahurAjJI // 13 // Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopana-laghuvRttiH ] [ 319 manaH / 2 / 4 / 14 / mannantAt striyAM ___ DIna syAt / sImAnau // 14 // tAbhyAM vA''pa Dit / 2 / 4 / 15 / mannantAd bahuvrIhezca annantAt striyAM Apa vA syAt / sa ca Dit / sIme-suparve / .. pakSe, sImAnau, suparvANau // 15 // ajAdeH / 2 / 4 / 16 / ajAdestasyaiva striyAM Ap syAt / ajA, bAlA, jyeSThA, kruzcA // 16 // Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 ] | haima-zabdAnuzAsanasya Rci pAdaH pAt pade / 2 / 4 / 17 / kRtapAdbhAvapAdasya Ryarthe pAt- pada- iti nipAtyate / tripadA - tripAd gAyatrI / Rci iti kim ? At / 2 / 4 / 18 / akArAntAt dvipAt - dvipadI // 17 // striyAM Ap syAt / khaTvA, yA sA // 18 // , gaurAdibhyo mukhyAd GIH / 2 / 4 / 19 / gaurAdigaNAt mukhyAt striyAM GIH syAt / gaurI, zabalI / mukhyAta iti kim ? bahudA bhUmiH // 19 // Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stropama-laghuvRtti: ] [ 311 aNa-je-ye-kaNa-naJ-snaJTitAm / 2 / 4 / 20 / aNAdInAM yo't , tadantAt teSAmeva striyAM DIH syAt / aupagavI, vaidI, sauparNeyI, . AkSikI, straiNI, pauMsnI, jAnudaghnI // 20 // vayasyanantye / 2 / 4 / 21 / kAlakRtA zarIrAvasthA vyH| tasmin acarame vartamAnAt . striyAM GIH syAt / kumArI. kizorI, vadhUTI / anantya iti kim ? vRddhA // 21 // dvigoH samAharAt / 2 / 4 / 22 / samAhAradvigoH adantAt Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 ] haima-zabdAnuzAsanasya striyAM DIH syAt / paJcapUlI, dazarAjI // 22 // parimANAt taddhitalukya-vistA''cita kambasyAt / 2 / 4 / 23 / paritaH sarvato mAnaM parimANaM, rUDheH prasthAdi / _ bistAdi-varjaparimANAntAd dvigoH adantAt taddhitaluki striyAM GIH syAt / dvAbhyAM kuDavAbhyAM krItA dvikuDavI / parimANAt iti kim ? paJcabhirazvaiH krItA pazcAzvA / taddhitaluki iti kim ? dvipaNyA / Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRttiH ] [ 323 bistAdivarjanaM kim ? dvibistA, dvayAcitA, dvikambalyA // 23 // kANDAt pramANAda-kSetre / 4 / 24 / pramANavAci-kANDAntAt a kSetraviSayAd dvigoH taddhitaluki striyAM DIH syAt / AyAmaH-pramANam , dve kANDe pramANamasyAH dvikANDI rajjuH / pramANAt iti kim ? dvikANDA zATI / a-kSetra iti kim ? dvikANDA kSetrabhaktiH // 24 // puruSAd vA / 2 / 4 / 25 / pramANavAci-puruSAntAd dvigoH taddhitaluki striyAM GIrvA syAt / Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 ] [ haima-zabdAnuzAsanasya dvipuruSI - dvipuruSA parikhA / taddhitaluki ityeva ? paJcapuruSAH samAhRtAH= paJcapuruSI / / 25 / / revato - rohiNAd bhe / 2 / 4 / 26 / AbhyAM nakSatravRttibhyAM striyAM GIH syAt / revatI, rohiNI, revatyAM jAtA revatI / bhe iti kim ? revatA // 26 // nIlAt prANyau SadhyoH / 2 / / 3 / 27 / prANinyauSadhau ca nIlAtU striyAM GIH syAt / nIlI gauH, nIlI auSadhiH / nIlAsnyA // / 27 // ktAcca nAmni vA / 2 / 4 / 28 / Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRtti: ] nIlAt ktAntAcca striyAM saMjJAyAM nIlI pravRddhavilUnI - bheSajAtU DIrvA syAta | nIlA pravRddhavilUnA // 28 // kevala- mAmaka- bhAgadheya--pApASpara-samAnA-''ryakRta-sumaGgala / 2 / 4 / 29 ebhyo nAmni striyAM GIH syAt / kevalI jyotiH, mAmakI bhAgadheyI, pApI, aparI, | kla samAnI AryakRtI, sumaGgalI, bheSajI / nAmni ityeva ? kevalA // 29 // Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 ] [ haima-zabdAnuzAsanasya bhAja- goNa - nAga-sthala-kuNDakAla - kuza - kAmuka-kaTa-kabarAt pakvA - S'vapana - sthUlA -'kRtrimAkRSNA --''yasI - riraisu - zroNikezapAze / 2 / 4 / 30 / ebhyeA striyAM bhAjI goNI yathAsaMkhyaM nAmni pakvAdiSvartheSu GIH syAt / pakvA cet, bhAjA'nyA / Avapanam, goNAnyA / Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopana-laghuvRttiH / nAgI sthUlA, nAgA'nyA / akRtrimA, sthalA'nyA / amatram , kuNDA'nyA / kRSNA . kAlA'nyA / AyasI, kuzA'nyA / kAmukI riraMsuH, kAmukA'nyA / Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 / / haima-zabdAnuzAsanasya - - kaTA'nyA / kavarI kezapAzaH, kabarA'nyA // 30 // navA zoNAdeH / 2 / 4 / 31 / zoNAdeH striyAM kIrvA syAt / zoNI-zoNA / caNDIH caNDA // 31 // ito-'ktya rthAt / 2 / 4 / 32 / tyarthapratyayAntavarjAt idantAt striyAM DIrvA syAt / bhUmI-bhUmiH / dhUlI-dhUliH / Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopa-laghuvRttiH a-kyarthAt iti kim ? kRtiH, akaraNiH, hAniH // 32 // paddhateH / 2 / 4 / 33 / asmAt striyAM GIrvA syAt / pddhtii-pdvtiH|| 33 // zakteH zastre / 2 / 4 / 34 / asmAcchastre striyAM DIrvA syAt / zaktI-zaktiH / zastra iti kim ? __ zaktiH sAmarthyam // 64 // svasaduto guNAda-kharoH / 2 / 4 / 35 / svarAtparo ya ut tadantAd guNavacanAt kharu-varjAt striyAM DIrvA syAt / Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 ] [ haima-zabdAnuzAsanasya pa vI-paTuH / vibhvI-vibhuH / svarAt iti tim ? pANDubhUmiH / guNAt iti kim ? AkhuH strI / a-kharoriti kim ? ' kharuriyam // 35 // zyetai-ta-harita-bharita-rohitAd varNAtto nazca / 2 / 4 / 36 / ebhyo varNavAcibhyaH striyAM DIrvA syAt , tadyoge to na ca / zyenI-zyetA, enI-etA, hariNI-haritA / bhariNI-bharitA, ____ rohiNI-rohitA / varNAt iti kim ? zyetA, etA // 36 // Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRttiH ] [ 331 vanaH palitaH - sitAt / 2 / 4 / 37 / 'ta' iti 'ca' iti cAnuvarttate AbhyAM striyAM tadyoge taH knaH / GIrvA syAt paliknI - palitA | AsiknI - asitA // 37 // a- saha - naJ - vidyamAnapUrvapadAt svAGgAda - kroDAdibhyaH | 2|4|38| sahAdivarjapUrvapadaM yat svAGgaM tadantAt kroDAdivarjAt adantAt striyAM GIrvA syAt / pInastanI - pInastanA / atikezI - atikezA mAlA / Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ haima-zabdAnuzAsanasye sahAvivarjana kim ? sahakezA, akezA, vidyamAnakezA / kroDAdivarjana kim ? kalyANakroDA, bahudurgA, dIvAlA / svAGgAditi kim ? bahuzophA, bahujJAnA, bahuyavA // 38 // nAsiko-daro-STha-jaGkA-danta-karNazRGgAGga-gAtra-kaNThAt / 2 / 4 / 39 / sahAdivarjapUrvapadebhya ebhyaH svAGgebhyaH striyAM GIrvA syAt / tuGganAsikI-tuGganAsikA / kRzodarI-kRzodarA / vimboSThI-bimboSThI / dIrghajaGghI-dIrghajaGghA / samadantI-samadantA / cArukarNI-cArukarNA / 3 Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuttiH ] tIkSNazRGgI, tIkSNazrRGgA / mRdvaGgI-mRdvaGgA / sugAtrI-sugAtrA / sukaNDhI-sukaNThA / pUrveNa siddhe niyamArthamidam / __ tena bahusvarasaMyogopAntebhyo'nyebhyo mA bhUta , sulalATA, supArthA // 39 // nakha-mukhAda-nAmni / 2 / 4 / 40 / sahAdIvarjapUrvapadAbhyAM svAGgAbhyAMAbhyAM saMjJAyA eva strIyAM chIrvA syAt / zUrpanakhI-zUrpanakhA / candramukhI-candramukhA a-nAmnIti kim ? zUrpaNakhA, kAlamukhA // 40 // pucchAt / / / 4 / 41 / Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 ] sahAdivarja pUrvapadAt [ haima-zabdAnuzAsanasya svAGgAt pucchAt striyAM GIrvA syAt / dIrghapucchI. dIrghapucchA // 41 // kavara - maNi- viSa- zarAdeH / 2 / 4 / 42 / etatpUrvapadAt pucchAt striyAM DIrnityaM syAt / kabarapucchI, maNipucchI, viSapucchI, zarapucchI // 42 // pakSAccopamAnAdeH / 2 / 4 / 43 / upamAnapUrvAt pakSAt pucchAcca striyAM GIH syAt / ulUkapakSI zAlA, ulUkapucchI senA // 43 // krItAt karaNAdeH / 2 / 4 / 45 / Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopaza-laghuvRttiH | karaNAdeH krItAntAt adantAt striyAM GIH syAt / avakrItI, manasAkrItI / Aderiti kim ? azvena krItA // 44 // tAdalpe / 2 / 4 / 45 / kAntAt karaNAde alpe'rthe striyAM GIH syAt / abhraviliptI dyauH, alpAbhretyarthaH / [ 335 alpa iti kim ? candanAnuliptA strI // 45 // svAGgAdera--kRta-- mita--jAta -- pratipannAd bahuvrIheH / 2 / 4 / 46 / svAGgAdeH kRtAdivajat ktAntAd Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [haima-zabdAnuzAsanasyaH bahuvrIheH striyAM DIH syAt / ____ zaGkhabhinnI, urubhinnI / kRtAdivarjana kim ? dantakRtA, dantabhitA dantajAtA, dantapratipannA // 46 // anAcchAdajAtyAdevA / 2 / 4 / 47 / AcchAdavarjA yA jAtiH tadavayavAt kRtAdivarjAt tAntAd bahuvrIheH striyAM GIrvA syAt / zAGgarajagdhI-zAGgarajagdhA / __AcchAdavarjana kim ? vastrachannA / jAtyAderiti kim ? mAsayAtA / a-kRtAyantAd ityeva ? kuNDakRtA // 47 // Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13D khopA-laghuttiH ] [ 337 patyunaH / 2 / 4 / 48 / patyantAd bahuvrIheH striyAM chIrvA syAt , tadyoge antasya na ca / ___ dRDhapatnI-dRDhapatiH / mukhyAd ityeva ? bahusthUlapatiH purI // 48 // sAdeH / 2 / 4 / 49 / sa-pUrvapadAt patyantAtU striyAM GIrvA syAt , tadyoge antasya na ca / grAmasya patiH graamptnii-graamptiH| sAderiti kim ? patiriyam , grAmasya patiriyam // 49 // sa-panyAdau / / / 4 / 50 / Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 ] eSu patizabdAt striyAM GIH syAt, antasya na ca / sapatnI, ekapatnI // 50 // [ haima-zabdAnuzAsanasya UDhAyAm / 2 / 4 / 51 / patyuH pariNItAyAM striyAM DI: syAt, n cAntasya / patnI, vRSalasya patnI // 51 // / 2 / 4 / 52 / pANigRhItI -ti pANigRhItI tiprakArAH zabdA UDhAyAM striyAM iyantA nipAtyante / pANigRhItI - karagRhItI / UDhAyAmityeva ? pANigrahItAnyA // 52 // Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRtti: ] pativanyantarvanyau bhAryAgarthiNyoH / 2 / 4 / 53 / bhAryA=a-vidhavA strI, tasyAM garmiyAM ca yathAsaMkhya etau nipAtyete / pativatnI, antarvatnI // 53 // jAtera-yAnta-nityastrI zUdrAt / / / 4 / 54 / jAtivAcinaH adantAt striyAM GIH syAt , na tu yAnta-nityastrIzUdrAt / __kukkuTI, vRSalI. nADAyanI, ktthii| jAteriti kim ? muNDA / yAntavarjanaM kim ? kSatriyA nityastrIvarjanaM cim ? khaTvA / Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 ] [hama-zabdAnuzAsanasya zUdravarjanaM kim ? zUdrA / drA / At ityeva ? AkhuH // 54 // pAka-karNa-parNa-vAlAntAt / / 4 / 55 / pAkAyantAyA jAteH striyAM DIH syAt / odanapAkI, AkhukarNI, murgI, govAlI / jAteH ityeva ? __ bahupAkA yavAgUH // 55 // a-sat-kANDa-prAnta-zata-kA-zcaH puSpAt / 2 / 4 / 53 / sadAjivarjebhyaH paro yaH puSpazabdaH tadantAt jAteH striyAM GIH syAt / zaGkhapuSpI / sadAdivarjanaM kim ? satpuSpA, kANDa puSpA, Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRtti: / prAntapuSpA, zatapuSpA, ekapuSpA, prAkapuSpA // 56 // a-sam-bhastrA- jina-ka-zaNa-- pieDAt--phalAt / / 4 / 57) samAdivarjebhyo yaH phalazabdaH tadantAta jAteH striyAM DIH syAta / dAsIphalI / samAdipratiSedhaH kim ? saMphalA, bhastraphalA, ajinaphalA, ekaphalA, zaNaphalA, piNDaphalA oSadhiH // 57 // a--nao mUlAt / 2 / 4 / 58 / naJvarjAt paro yo mUlazabdaH tadantAt jAte striyAM DIH syAt / Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342] [ haima-zabdAnuzAsanasya darbhamUlI, zIrSamUlI / a- natra iti kim ? amUlA // 58 / / dhavAd yogAdapAlakAntAt / / 4 / 59 / dhavo bhartA, tadvAcinaH sambandhAt strIvRtteH pAlakAntazabdavarjAt GIH syAt / SaSThI, gaNakI / dhavAt iti kim ? prasUtA / yogAt iti kim ? . . devadatto dhavaH, . devadattA strI svataH / a-pAlakAntAditi kim ? | gopAlakasya strI gopAlikA / At ityeva ? sahiSNoH strI sahiSNuH // 59 // Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svIpakSa-laghuttiH ] / 343 pUtakratu-vRSAkapya-gni--kusita-- kusidAt ai ca / 2 / 4 / 30 / ebhyo dhavavAcibhyaH tadyogAt strIvRttibhyo GIH syAt , GIyoge caiSAM aiH antasya / pUtakratAyI, vRSAkapAyI, anAyI, kusitAyI, kusIdAyI // 60 // manorau ca vA / 2 / 4 / 61 / dhavavRtteH strIvRtteH DIrvA syAtU , DIyoge cAsya auH aiH ca antasya manAvI, manAyI, manuH // 61 // varuNe-ndra-rudra-bhava-zarva-mRDAdAn cAntaH / 2 / 4 / 62 / Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( haima-zabdAnuzAsanasya ebhyo dhavavAcibhyo yogAt - strIvRttibhyo GIH syAt , DIyoge An cAntaH / varuNAnI, indrANI, rudrANI, bhavAnI, zarvANI, mRDAnI // 62 // mAtulA-''cAyA-pAdhyAyAd vA / 2 / 4 / 63 / ebhyo dhakvAcibhyo yogAt strIvRttibhyo ____DIH syAt , GI-yoge ca An anto vA / mAtulAnI-mAtulI / AcAryAnI-AcAryAM / ___ upAdhyAyAnI-upAdhyAyI // 63 // sUryAdevatAyAM vA / 2 / 4 / 64 / sUryAt dhavavAcino yogAt Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 - svopakSa-laghuvRttiH / devatAstrIvRtteH DIrvA syAt , GIyoge ca An antaH / sUryANI, sUryA / devatAyAmiti kim ? mAnuSI sUrI // 64 // yava-yavanA-raNya-himAddoSa-lipyu-ru-mahattve / 2 / 4 / 65 / ebhyo yathAsaMkhya doSAdau gamye striyAM GIH syAt , DIyoge ca An antaH / / yavAnI-yavanAnI lipiH, ___araNyAnI, himAnI // 65 // arya-kSatriyAd vA / 2 / 4 / 66 / AbhyAM striyAM GIrvA syAt , Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ haima-zabdAnuzAsanasya GIyoge ca An antaH / __ aryANI-aryA / kSatriyANI-kSatriyA // 66 // yatro DAyan ca vA / 2 / 4 / 67 / yajantAt striyAM GIH syAt , DIyoge ca DAyan anto vA syAt / __gArgI-gAAyaNI // 67 // lohitAdi-zakalAntAt / 2 / 4 / 68 / lohitAdeH zakalAntAt yajantAt striyAM GIH syAt , tadyoge ca DAyan antaH / lauhityAyanI, zAkalyAyanI // 68 // SA-baTAdvA / 2 / 4 / 69 / SAntAt avaTAca Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopaza- laghuvRttiH ] yaJantAt striyAM GIrvA syAt, GIyoge ca DAyan antaH / pauti mASyAyaNI - pautimASyA / AvaTyAyanI - AvaTyA // 69 // kauravya - mANDukA -''sure: ||4|70 ebhyaH striyAM GIH syAt, GIyoge ca DAyan antaH / kauravyAyaNI, mANDUkAyanI, AsurAyaNI // 70 // zJa itaH / 2 / 4 / 71 / iJantAt idantAt ( phArma striyAM GIH syAt / sautaGgamI, ita iti kim ? kArISagandhyA / / 71 // Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 [ haima-zabdAnuzAsanasya - - nurjAtaH / / 4 / 72 / manuSyajAtivAcinaH idantAt striyAM DIH syAt / ___ kuntI, daakssii| ita ityeva ? darat / nuH iti kim ? tittiraH / jAteH iti kim ? niSkauzAmbiH // 72 // uto'prANinazcAyurajjvAdinyaH UG / 2 / 4 / 73 / udantAt nRjAteH a-prANijAtivAcinaH striyAM UG syAt , na tu khantAt rajjvAdibhyazca / kurUH, brahmabandhUH, alAbUH, krkndhuuH| uta iti kim ? vadhUH / Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopaza- laghuvRtti: 1 a - prANinazva iti kim ? AkhuH / jAteH ityeva ? yu-rajjyAdivarjanaM kim ? adhvaryuH strI, rajjuH, paTuH strI / bAhvAntAt kaDu - kamaNDalubhyAM ca saMjJAyAM hanuH / / 73 / / bAhvanta-kadu-kamaNDalornAmni / 2 / 4 / 74 / [ 349 striyAM UG syAt / bhadrabAhU, kadra:, kamaNDalUH / nAmni iti kim ? vRttavAhuH // 74 // upamAna-sahita- saMhita-saha-zaphavAma-lakSmaNAdyUro: / 2 / 4 / 75 / Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ haima-zabdAnuzAsanasya etatpUrvapadAd UroH striyAM UGga syAta / karabhorUH sahitorUH, saMhitoruH, sahorUH, zaphorUH, vAmorUH, lakSmaNorUH / upamAgadeH iti kim ? pInorUH // 75 // nArI-sakhI-paGagU-zvazrU / 2 / 4 / 76 / yantAH uGantAzca nipAtyante // 76 // yUnastiH / 3 / 4 / 77 / yUnaH striyAM tiH syAt / yuvatiH / mukhyAt ityeva ? ni-yUnI // 77 // Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRtti: ] anArSe vRddhe'Nijau basvara-guru pAntyasyA'ntasya SyaH / 2 / 4 / 78 / anArSe vRddhe vihitau yo aNitrau tadantasya sato nAmnaH bahusvarasya gurUpAntyasya antasya yaH syAt / kArISagandhyA, bAlAkyA / anArSa iti kim ? vAsiSThI / vRddha iti kim ? AhicchatrI / ani iti kim ? bahusvareti kim ? gurUpAntyasyeti kim ? ArttabhAgI / dAkSI / aupagavI / [ 351 Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 351] [haima-zabdAnuzAsanasya aNijantasya sato bahusvarAdivizeSaNaM kim ? dauvAryA, auDulomyA // 78 // kulAkhyAnAm / / 4 / 79 / kulamAkhyAyate yakAbhiH tAsAM anArSavRddhA'Ni-antAnAM antasya striyAM SyaH syAt / pauNikyA, gauptyA / anArSa ityeva ? gautamI // 89 // kauDayAdIyAm / 2 / 4 / 80 / krauDi-ityAdInAM aNijantAnAM antasya striyAM SyaH syAt / krauDyA, lADyA // 80 // Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRtti: ] bhoja - sUtayoH kSatriyA-yuvatyoH / 2 / 4 / 81 / 23 anayoH antasya yathAsaMkhyaM kSatriyA-yuvatyoH striyAM yaH syAt / bhojyA kSatriyA, sUtyA yuvatiH / anyA tu bhojA, sUtA // 81 // devayajJa - zaucivRkSi- sAtyamuprikANThe viddhe / 2 / 4 / 82 / eSAM iJantAnAM striyAM antasya yo vA syAt / devaiyA - devayajJI | zaucivRkSyA - zaucivRkSI | [ 353 sAtyamugrayA - sAtyamugrI / kANTheviyA - kANThevikhI // 82 // Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 ] [ hema-zabdAnuzAsanasya pyA putra-pratyoH kevalayorIc tatpuruSe / 2 / 4 / 83 / mukhyA''vantasya dhyaH putra-patyoH kevalayoH parayoH tatpuruSa samAse Ic syAt / kArISagandhIputraH, kArISagandhIpatiH / "pyeti kim ? ibhyAputraH / kevalayoH iti kim ? kArISagandhyAputrakulam // 83 // bandhau bahuvrIhau / 2 / 4 / 84 / mukhyA''bantasya Syo bandhau kevale pare bahuvrIhau Ic syAt / kArISagandhIbandhuH / Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRtti: 1 - - - kevala ityeva ? kArISagandhyAbandhukulam / mukhya ityeva ! ati-kArISagandhyA-bandhuH // 84 // mAta-mAtR-mAtRke vA / 2 / 4 / 85 / mukhyA''bantasya pyo mAtAdipu kevaleSu pareSu bahuvrIhI Ic vA syAt / kArISagandhImAtaH, kArISagandhyAmAtaH / kArISagandhImAtA, kArISagandhyAmAtA / kArISagandhImAtRkA, kAriSagandhyAmAtRkaH // 85 // asya yAM luk / 2 / 4 / 86 / Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ haima-zabdAnuzAsanastha / GyAM pare asya luka syAt / bhadracarI // 86 // matsyasya yaH / 2 / 4 / 87 / matsyasya yo yAM luk syAt / matsI // 87 // jazcanAt taddhitasya / 2 / 4 / 88 / vyaJjanAt parasya taddhitasya yo yAM luk syAt / manupI / vyaJjanAt iti kim ? kaarikeyii| taddhitasya iti kim ? vaizyI // 88 // sUryAgastyayorIye ca / 2 / 4 / 89 / Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - svopakSa-laghuttiH ] [357 anayoryoM DyAM Iye ca . pratyaye luk syAt / sUrI, AgastI, saurIyaH, AgastIyaH // 89 // tiSya-puSyayorbhA'Ni / 2 / 4 / 90 / bhaM-nakSatraM, tasyA'Ni pare anayoryoM luka syAt / taiSI rAtriH, pauSaM haH / bhA'NIti kim ? taiSyazvaraH // 9 // Apatyasya kya-vyoH / 2 / 4 / 91 / vyaJjanAt parasya apatyasya yaH kye cvau ca pare ... luk syAt / Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 / [ haima-zabdAnuzAsanasya gArgIyati, gArgIyate, - gArgIbhUtaH / Apatyasya iti kim ? __sAGkAzyIyati / vyaJjanAt ityeva ? kArikeyIyati // 91 // taddhita-ya-svare'nAti / 2 / 4 / 92 / vyaJjanAt parasya apatyasya yo ____ yAdau AdAdivarja-svarAdau ca taddhite luk syAt / gArgyaH gArgakam / Apatyasyetyeva ? kAmpIlyakaH / taddhiteti kim ? vAtsyena / anAtIti kim ? gAAyaNaH // 92 // Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svIpakSa-laghuvRttiH ] vilvakIyAderIyasya / / 4 / 93 / naDAdisthA bilvAdayaH, teSAM kIyapratyayAntAnAM Iyasya taddhitaya-svare luk syAt / bailvakAH / vaiNukAH / bilvakIyAdeH iti kim ? . nADakIyaH // 93 // na rAjanya-manuSyayorake / 2 / 4 / 94 / / anayoH ake pare lug na syAt / rAjanyAnAM samUho-rAjanyakam , evaM mAnuSyakam // 94 // Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ MB udAnazA 360 [ haima-zabdAnuzAsanasya yAdeauNasyA-'kvipastaddhitalukyA goNI-sUcyoH / / 4 / 95 / DyAdeH pratyayasya gauNasya a-kvivantasya taddhitaluki luk syAt , na tu goNI-sUcyoH / saptakumAraH, pazcandraH, . paJcayuvA, dvipaGgaH, / gauNasyeti kim ? ___avantI / a-vipa iti kim ? paJcakumArI / a-goNI-sUcyoH iti kim ? . paJcagoNiH, dazasUciH // 95 // gozcAnte hrasvo'naMzisamAseyo bahuvrIhau / 2 / 4 / 96 / Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . svopakSa-laghuvRttiH gauNasya a-kSipo goH yAdyantasya ca ante vartamAnasya hrasvaH syAt / na cedasau aMzisamAsAnta.:- iyasvanta-bahuvrIhyanto vA / citraguH, niSkauzAmbiH, __atikhaTvaH, atibrahmabandhuH / gauNasya ityeva ? sugauH, rAjakumArI / a-kvipa ityeva ? priyagauH, priyakumArI caitraH / gozva iti kim ? atitantrIH / anta iti kim ? gokulam , kumArIpriyaH, kanyApuram / Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312) [ haima-zabdAnuzAsanasya azisamAsAdivarjanaM kim ? arddhapippalI, bahuzreyasI nA // 96 // klIbe / 2 / 4 / 97 // napuMsakavRtteH svarAntasya nAmno isvaH syAt / kIkAlapam , ati-nu kulam // 97 // vedRto'navyaya-vRdIc-DI-yuvaH pade / 2 / 4 / 98 // IdatoH ____ uttarapade pare hrasvo vA syAt / na cettau . avyayau vRtau Dyo Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopaza-laghuvRtti: / / 363 iyuvasthAnau ca syAtAm / lakSmIputraH-lakSmiputraH / khalapUputraH-khalayuputraH / avyayAdivarjanaM kim ? kANDIbhUtam , indrahUputraH, kArISagandhIputraH, gArgIputraH zrIkulam , bhrUkulam // 18 // GayApo bahulaM nAmni / 2 / 4 / 99 / Dyantasya Abantasya ca uttarapade saMjJAyAM hasvaH syAd , bahulam / bharaNiguptaH-bharaNIguptaH / revatimitraH-revatImitraH / zilavaham-zilAvaham / gaGgAmahaH, // 99 // Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 / / haima-zabdAnuzAsanasya ve / 2 / 4 / 100 / GayAvantasya tve pare bahulaM svaH hasyAt / rohiNitvam rohiNItvam / ajatvam-ajAtvam // 100 // bruvo'cca kuMsa-kuTyoH / 2 / 4 / 101 / anayoH parayoH bhruvo hUsvo at ca. syAt bhrakuMsaH, bhrukuMsaH / bhrakuTiH, bhRkuTiH // 101 // mAleSokeSTakasyAnte'pi bhArita-lacite / 2 / 4 / 102 / eSAM kevalAnAM antasthAnAM ca __ bhAryAdiSu pareSu yathAsaMkhyaM hasvaH syAt / Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRttiH / mAlabhArI, utpalamAlabhArI, __iSIkatUlam , iSTakacitam // 102 // goNyA meye / 2 / 4 / 103 / goNyA mAnavRtteH upacArAt meyavRtteH hasvaH syAt / goNyA mito goNiH // 103 // GayAdIdataH ke / 2 / 4 / 104 / yAdIdUdantAnAM ca ke pratyaye hasvaH syAt / paTvikA, somapakA, lakSmikA, vadhukA // 104 // na kaci / 2 / 4 / 105 / DyAdIdUtAM kaci pare / hUsvo na syAt / Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haima-zabdAnuzAsanasya bahukumArIkaH, bahukIlAlapAkaH, . bahulakSmIkaH, bahubrahmabandhUkaH // 105 // navA''paH / 2 / 4 / 106 / Apa: kaci pare hUsvo vA syAt / priyakhaTvakaH-priyakhaTvAkaH // 106 // iccA-puMso'nikhyAppare / 2 / 4 / 107 / Abeba paro yasmAnna vibhaktiH tasmin __ anitaHpratyayasyA'vayave ke pare apulliGgArthAd vihitasyApaH sthAne i-hasvau vA syAtAm / khaTvikA-khaTvakA-khabAkA / __ apuMsa iti kim ? sarvikA / Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [367 svopakSa-laghuvRttiH ] aniditi kim ? - - durgakA / Appara iti kim ? priyakhaTvAko nA, ati-priyakhaTvAkA strii| Apa ityeva ? mAtRkA // 107 // sva-jJA'jabhasrA'dhAtu-tya-ya-kAt / 2 / 4 / 108 // sva-jJA'ja-bhastrebhyo ___ dhAtu-tyavarjasya yo yako ___ tAbhyAM ca parasyA ApaH sthAne anitkyAppare parata ikAro vA syAt / svikA, svakA / zikA, jJakA / ajikA, ajakA / Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 ] bhastrikA, bhatrakA | iyikA, ibhyakA | caTakikA, caTakakA / dhAtu - tyavarjanaM kim ? sunayikA, supAkikA, ihatyikA | Apa ityeva 1 kAmpIyikA // 108 // S vye - - sUta putra - vRndArakasya / 2 / 4 / 109 / eSAmantasya [ haima-zabdAnuzAsanaya anitkyApare dvike dvake / irvA syAt / eSikA - epikA | putrikA - putrakA | sUtikA - sUtakA / vRndArikA - vRndArakA // 109 // Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopaza-laghuvRttiH / vau vartikA / / / 4 / 110 / zakunau arthe vartikAyA ___ itvaM vA syAt / ___ vartikA-varttakA / vau iti kim ? vartikA bhAgurIH // 110 // asyA-'yat-tat-kSipakAdInAm / 2 / 4 / 111 / yadAdivarjasya asaH anit-kyap-pare i: syAt / pAcikA, madrikA / anit-kya0 ityeva ? jIvakA / Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370 ] Ap para ityeva ? bahuparivrAjakA / yadAdivarjanaM kim ? yakA sakA, [ haima-zabdAnuzAsanasya kSipakA dhruvakA // 111 // / 2 / 4 / 112 / narikA--mAmikA narikA - mAmikayoH itvaM nipAtyate / narikA, mAmikA // 112 // tArakA-varNakA'STakA - jyotistAntava pitRdaivatye / 2 / 4 / 113 / eteSvartheSu yathAsaMkhyamete nipAtyante / Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRttiH ] - tArakA jyotiH, varNakA prAvaraNavizeSaH, aSTakA pitRdaivatyaM karma // 113 // // iti strIliGgaprakaraNam // ityAcAryazrIhemacandraviracitAyAM siddhahemacandrAbhidhAnasvopajJa zabdAnuzAsanalaghuvRttau dvitIyasyAdhyAyasya caturthaH pAdaH samApta: - 0 bhASAsamitiH zrAmaNyazca zrAmaNyaM hi samiti-guptipAlanasambhavaM, tatrA'pi svapara-kalyANakAraNApekSayA bhASA samitiH sumaharghA, tasya ca vyavasthitiH vyAkaraNAdhyayanasApekSA. ataH sajjJAninizrayA vyAkaraNAdhyayanaM zramaNAnAmitikarttavyatArUpam / / Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Prio....... 000000000000000....... 10000000 ||shrii vardhamAnasvAmine nmH|| gatisaMjJA-samAsaprakaraNam tRtIyAdhyAyasya- . prathamaH pAdaH ..00000000.000 0000000000 . B.... dhAtoH pUjArtha-svati-gatArthA-dhi-parya--tikramArthA'tivarjaH . prAdirupasargaH prAk " ca / 3 / 1 / 1 / dhAtoH sambandhI tadarthadyotI prAdiH upasargaH syAt , Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - skhopakSa-laghuvRttiH ] sa ca dhAtoH prAk na paro na vyavahitaH / pUjArthI svatI, gatAau~ adhi-parI, atikramArthamatizca varjayitvA / praNayati, pariNayati / dhAtoriti kim ? vRkSaM vRkSamabhisekaH / pUjArtha-svatyAdivarjanaM kim ? susiktam , atisiktam bhavatA, adhyAgacchati, Agacchatyadhi, paryAgacchati, Agacchati pari, atisitvA / dhAtoriti prAk ceti ca gatisaMjJAM yAvat // 1 // UryAdyanukaraNa-cci-DAca zva gatiH / 3 / 1 / 2 / Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 / TET ete upasargAca dhAtoH sambandhino gatayaH syuH te ca prAg dhAtoH / UryAdi: UrIkRtya, urarIkRtya / anukaraNama: vyantaH W DAjanta: [ haima-zabdAnuzAsanasye upasarga: - khATkRtya / zuklIkRtya / paTapaTAkRtya / prakRtya / / 2 / / kArikA sthityAdau / 3 / 1 / 3 / sthityAdAvarthe kArikA gatiH syAt / Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRttiH ] [ 375 sthitiH-maryAdAvRttirvA / kArikAkRtya // 3 // bhUSA''dara-kSepe'laM-sadasat / 3 / 1 / 4 / eSu artheSu ete yathAsaMkhya gatayaH syuH / alaGkRtya, satkRtya, asatkRtya / bhUSAdiSviti phim ? alaGkRtvA=mA kArItyarthaH // 4 // a-grahA'nupadeze'ntara-daH / 3 / 1 / 5 / anayorarthayoH etau ____ yathAsaMkhthaM gatI syAtAm / antarhatya, adaHkRtyaH ___etat kartA iti dhyAyati // 5 // * kaNe-manastRptau / 3 / 1 / 6 / Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 ] etAvavyayau tRpto gamyamAnAyAM gatI syAtAm / kahatya-manohatya tRptAviti kim ? etAvavyayau payaH pivati / taNDulAvayave =kaNe hatvA // 6 // puro'stamavyayam / 3 / 1 / 7 / [ haima-zabdAnuzAsanasyai gatI syAtAm / puraskRtya astaGgatya | avyayamiti kim ? puraH kRtvA, nagarI rityarthaH // 7 // / 3 / 1 / 8 / gatyartha - bado'cchaH accha ityavyayaM gatyarthAnAM Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRtti: / 377 vadazca dhAtoH sambandhi gatiH syAt / acchagatya-acchodya // 8 // tiro'ntaddhauM / 3 / 1 / 9 / tiro'ntadvauM gatiH syAt / tirobhUya // 9 // kRgo navA / 3 / 1 / 10 / tiro'ntadvauM kRgaH sambandhi gatirvA syAt / tiraskRtya, tiraHkRya, pakSe tiraH kRtvA // 10 // madhye-pade-nivacane-manasyurasi anatyAdhAne / 3 / 1 / 11 / Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 [ haima-zabdAnuzAsanasya anatyAdhAna% anupazleSaH anAzcarya vA, tavRttaya ete 'vyayAH kuyoge gatayo vA syuH / madhyekRtya madhyekRtvA / padekRtya-padekRtvA / nivacanekRtya-nivacanekRtvA / __ manasikRtya-manasikRtA / urasikRtya-urasikRtvA // 11 // upAje'nvAje / 3 / 1 / 12 / etAvavyayau durbalasya bhagnasya vA balAdhAnArthoM kRgyoge gatI vA syAtAm / upAjekRtya-upAnekRtvA / anvAjekRtya-anvAjekRtvA // 12 // svAmye'dhiH / 3 / 1 / 13 / Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ % D svopakSa-laghuvRttiH svAmye gamye adhItyavyayaM kRyoge gatirvA syAt / caitraM grAme'dhikRtya adhikRtvA vA gataH / svAmya iti kim ? ___ grAmamadhikRtvA-uddizyetyarthaH // 13 // sAkSAdAdizccya rthe / 3 / 1 / 14 / ete cvyarthavRttayaH __ gatayo vA syuH / sAkSAtkRtya-sAkSAtkRtvA / - mithyAkRtya-mithyAkRtvA // 14 // nityaM haste-pANAvudvAhe / 3 / 1 / 15 / etau avyayau udvAhe gamye nityaM kRgyoge gatI syAtAm / Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phe80 ] hastekRtya, pANaukRtya / udvAha iti kima ? hastekRtvA kANDaM gataH // 15 // prAdhvaM bandhe / 3 / 1 / 16 / prAdhvam - ityavyayaM bandhArthaM etau [ haima-zabdAnuzAsanasyai kRgyoge gatiH syAt / prAdhvaMkRtya / bandha iti kim ? : prAdhvaM kRtvA zakaTaM gataH // 16 // jIviko--paniSadaupamye / 3 / 1 / 17 / aupamye gamye kRgayoge gatI syAtAm / jIvikA kRtya - upaniSatkRtya // 17 // Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRtti: ] samAsa prakaraNam nAma nAma nAmnaikArthyaM samAso bahulam / 3 / 1 / 18 / nAmnA saha aikArthya = sAmarthyavizeSe sati samAso bahulaM syAt; lakSaNaM idaM adhikArazca / tena bahuvrIhyAdi - saMkramA'bhAve yatraikArthatA tatrA'nenaiva samAsaH / vispaSTapaTuH, dAruNAdhyAyakaH, sArvacarmINo rathaH, kanye iva / [ iTera zrutapUrvaH / Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 ) [ haima-zabdAnuzAsanasya - - - - nAmeti kim ? caranti gAvo dhanamasya / nAmneti kim ? caitraH pacati // 18 // bahuvrIhiHsuj vA'rthe saGkhyA saGkhyeye saGakhyayA baDuvrIhiH / 3 / 1 / 19 / sujoM vAro, vArtho vikalpaH, saMzayo vA, tavRtti saMkhyAvAci nAma saMkhyeyArthana saMkhyAnAmnA saha aikAyeM samAso bahuvrIhizca syAt / dvi-dazAH, dvitrAH / saMkhyeti kim ? gAvo vA daza vA / Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRtti: ) saMkhyayeti kim ? daza vA gAvo vA / saMkhyeya iti kim ? AsanAdi dvi-viMzatirgavAm // 19 // AsannA'dUrA'dhikA-'dhyarddhA 'rddhAdi pUraNaM dvitIyAdyanyArthe / 3 / 1 / 20 / [ 383 arddhapUrvapadaM ca pUraNapratyayAntaM nAma saMkhyAnAmnA ekA dvitIyAdyantasyAnyapadasyArthe saMkhyeye vAcye, sa ca bahubrIhiH / samAsaH syAt, AsannadazAH, adUradazAH, adhikadazAH, adhyarddhaviMzAH arddhapaJcamaviMzAH // 20 // Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 ] [ haima-zabdAnuzAsanasyaH avyayam / 3 / 1 / 21 / avyayaM nAma saMkhyAnAmnA ekArthya samasyate, dvitIyAdyanyArthe saMkhyeye vAcye saca bahuvrIhiH / upadazAH / / 21 ekArthe cAnekaM ca / 3 / 1 / 52 / ekamanekaM ca ekArtha = samAnAdhikaraNamavyayaM ca, nAmnA dvitIyAdyantAnyapadasyArthe samasyate, saca bahuvrIhiH / ArUDhavAnaro vRkSaH susUkSmajaTakezaH, uccairmukhaH // 22 // Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRttiH ] [385 meas uSTamukhAdayaH / 1 / 3 / 23 / ete bahuvrIhisamAsA nipAtyante / uSTramukhamiva mukhamasya uSTramukhaH, vRSaskandhaH // 23 // sahastena / 3 / 1 / 24 / teneti tRtIyAntena saho'nyapadArthe samasyate, sa ca bahuvrIhiH / sa-putra AgataH, sa-karmakaH // 24 // dizo rUDhyA'ntarAle / 3 / 1 / 25 / rUDhyA digbAci nAma rUDhyaiva digavAcinA saha antarAle anyapadArthe vAcye samAso bahuvrIhiH syAt , dakSiNapUrvA dik / rUTyeti kim ? aindrayAzca kauberyAzca dizoryadantarAlamiti // 25 // Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 ] avyayIbhAvaH tatrA''dAya mithaH tena prahRtyeti sarUpeNa yuddhe'vyayIbhAvaH 1 3 / 1 / 16 / tatreti saptamyantaM, [ haima-zabdAnuzAsanasya mitha AdAya iti kriyAvyatihAre, teneti tRtIyAntaM, mithaH prahRtya iti kriyAvyatihAre, samAnarUpeNa nAmnA yuddhaviSaye'nyapadArthe vAcye samAso'vyayIbhAvaH syAt / kezAkeza, daNDAdaNDi / tatreti teneti ca kim ? kezAMzca kezAMva gRhItvA, mukhaM ca mukhaM prahRtya kRtaM yuddham / AdAyeti prahRtyeti ca kim ? kezeSu ca kezeSu ca sthitvA, Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopkss-lghuvRttiH| [ 387 daNDaizca daNDaizcAgatya kRtaM yuddham gRhakokilAbhyAm / sarUpeNeti kim ? haste ca pAde ca gRhItvA kRtaM yuddham / yuddha iti kim ? ___ haste ca haste cAdAya sakhyaM kRtam // 26 // nadIbhirnAmni / 3 / 1 / 27 / nAma nadIvAcinA saMjJAyAM anyapadArthe samAso'vyayIbhAvaH syAt / unmattagaGgaM dezaH, tUSNIgaGgam / nAmnIti kim ? zIghragaGgo dezaH // 27 // saMkhyA samAhAre / 3 / 1 / 28 / Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 ] saMkhyAvAci [ haima-zabdAnuzAsanasya nadIvAcibhiH saha samAhAre gamye samAso 'vyayIbhAvaH syAt / dviyamunam paJcanadam / samAhAreti kim ? ekanadI | dvigu - bAdhanArthaM vacanam // 28 // vaMzyena pUrvArthe / 3 / 1 / 29 / vidyayA - janmanA vA ekasantAno = tatra bhavo vaMzyaH / tadvAcinA nAmnA saMkhyAvAcisamAso vaMzaH / avyayIbhAvaH syAt, pUrvapadasyArthe vAcye / Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopaza-laghuvRtti: ] ekamuni vyAkaraNasya, saptakAza rAjyasya / pUrvArtha iti kim ? dvimunikaM vyAkaraNam // 29 // pAre - madhye - s - 'ntaH SaSThayA vA / 3 / 1 / 30 / etAni SaSThyantena pUrvapadArtho samAso-vyayIbhAvo | 389 vA syuH / nAma pAregaGgam, madhyegaGgam, agrevaNam, antargiri, pakSe gaGgApAram, gaGgAmadhyam, vanAgram, giryantaH // 30 // yAvadiyattve / 3 / 1 / 31 / iyacce = avadhAraNe gamye yAvaditi Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 ] [ haima-zabdAnuzAsanasya nAmnA pUrvapadArthe vAcye samAso'vyayIbhAvaH syAt / yAvadamatraM bhojaya / iyattva iti kim ? yAvad dattam tAvad bhuktam // 31 // paryapA''G-bahirac paJjamyA / 3 / 1 / 32 / etAni paJcamyantena pUrvapadArthe vAcye ___ samAso'vyayIbhAvaH / paritrigatam , apatrigatam , AgrAmam , bahi mam , prAg grAmam / paJcamyeti kim ? ___ parivRkSaM vidyut // 32 // lakSaNenAbhi-pratyAbhimukhye / 3 / 1 / 33 / Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuttiH ] lakSaNaM-cihnam / tadvAcinA''bhimukhyAthau abhi-pratI pUrvapadArthe'rthe samAso'vyayIbhAvaH syAt / abhyagni, pratyagni zalabhAH patanti / lakSaNeneti kim ? trughnaM prati gataH / pUrvapadArtha ityeva ? abhyaGkA gAvaH // 33 // dairye'nuH / 3 / 1 / 34 / daiye AyAmaviSaye yallakSaNaM tadvAcinA __ pUrvapadArthe'nuH samAso'vyayIbhAvaH syAt / ___ anugaGgaM vaaraannsii| dairdhya iti kim ? vRkSamanu vidyut // 34 // Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - 392 dAnuzAsanasya samIpe / 3 / 1 / 35 / samIpArthe anuH samIpivAcinAmnA pUrvapadArthe samAso'vyayIbhAvaH syAt / anuvanaM azanirgatA // 35 // tiSThagvityAdayaH / 3 / 1 / 36 / ete samAsA. avyayIbhAvAH syuH, yathAyoga anyasya pUrvasya vA padasyArthe / tiSThadgu kAlaH, adhonAbhaM hataH // 36 // nityaM pratinA'spe / 3 / 1 / 37 / alpArthana pratinA nAma nityaM samAso'vyayI bhAvaH syAt Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa-laghutti: - zAkaprati / alpa iti kim ? vRkSaM prati vidyut // 37 // saGkhyA'kSa-zalAkaM pariNA dyUte'nyathAvRttau / 3 / 1 / 38 / sakhyAvAci akSa-zalAke ca cUtaviSayayA anyathAvRttau vartamAnena pariNA saha nityaM samAso'vyayIbhAvaH syAt / ekapari, akSapari, zalAkApari. ekanAkSeNa zalAkayA vA na tathA vRttaM yathA pUrva jaya itparthaH / Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 394 [haima-zabdAnuzAsanasya saGkhyAdIti kim ? pAzakena na tathAvRttam / dyUta iti kim ? rathasyAkSeNa na tathAvRttam // 38 // vibhakti-samIpa-samRddhivyUddhayarthAbhAvA'tyayA'saMpratipazcAt-krama-khyAti-yugapatsahak-sampat-sAkalyA-nte'vyayam / 3 / 1 / 39 / eSu artheSu vartamAna avyayaM nAmnA saha pUrvapadArthe vAcye nityaM samAso'vyayIbhAvaH syAt / vibhaktiH vibhaktyarthaH / Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svIpakSa-laghuvRtti: - - kArakam: adhistri / samIpam: upakumbham / samRddhiH sumadram / vigatA RddhiyUMdviH duryavanam / arthAbhAvaH nirmakSikam / atyayaHatItatvam: ativarSam / asampratIti sampratyupabhogAdyabhAvaH atikambalam / Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 [ haima-zabdAnuzAsanasya - - pazcAtaH anuratham / kramaH anujyeSThaM / khyAtiH iti bhadrabAhuH / yugapat: sacakraM dhehi / sadRk savratam / . sampataH sabrahya sAdhUnAm / sAkalyam: satRNamabhyavaharati / anta: sapiNDaiSaNamadhIte // 39 // yogyatA-vI-psA'rthAnativRttisAdRzye / 3 / 1 / 40 / Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRttiH / - - - eSu artheSu avyayaM nAmnA saha pUrvapadArthe __ samAso'vyayIbhAvaH syAt , anurUpam , pratyartham , yathAzakti, sazIlamanayoH // 40 // yathA-'thA / 3 / 1 / 41 / thApratyayavarja yathetyavyayaM nAmnA saha pUrvapadArthe samAsoH avyayIbhAvaH syAt / / yathArUpaM ceSTate, yathAvRddhamarcaya, yathAsUtram / a-theti kim ? yathA caitrastathA maitraH // 41 // Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398 1 [ haima-zabdAnuzAsanasya gati - kvanyastatpuruSaH / 3 / 1 / 42 / gatayaH kuzva nAmnA saha nityaM samAsastat puruSaH syAt, anyo =bahuvrIhyAdilakSaNahInaH / UrIkRtya, khATkRtya, prakRtya, kArikAkRtya, kubrAhmaNaH, koSNam / anya iti kim ? kupuruSakaH // 42 // / 1 / 43 / durnindA - kucchre duvyayaM nindA - kRcchravRtti nAmnA saha nityaM samAsastatpuruSaH syAt / duSpuruSaH, duSkRtam / anya iti kim ? duSpuruSakaH // 43 // Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopA-laghuvRttiH] suH pUjAyAm / 3 / 1 / 44 / su iti avyayaM pUjArtha nAmnA saha nityaM samAsastatpuruSaH syAt / surAjA / anya iti kim ? sumadram // 44 // atiratikrame ca / / 1 / 15 / atikrame pUjAyAM ca arthe atItyavyaya nAmnA saha nityaM samAsastatpuruSaH syAt / atistutya atirAjA // 45 // AG aTpe / 3 / 1 / 46 / Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400 ] AGa iti avyayaM alpArthaM [ haima-zabdAnuzAsanasya nAmnA saha samAsastatpuruSaH syAt / AkaDAraH / / 46 / / prAtpava-pari-nirAdayo gata krAnta- kuSTa glAna kAntAdyarthAH prathamAdyante / 3 / 1 / 47 / prAdayo gatAdyarthAH prathamAntaiH, atyAdayaH krAntAdyarthA dvitIyAntaiH, paJcamyantaiH avAdayaH kuSTAdyarthAstRtIyAntaiH, paryAdayo glAnAdyarthAcaturthyantaiH nirAdayaH krAntAdyarthAH nityaM samAsastatpuruSaH syuH / Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRtti: / prAcAryaH, samarthaH / 26 atikhaTvaH, udvela:, avakokilaH, parivIt paryadhyayanaH / utsagrAmaH, niSkauzAmbiH, apazAkhaH, bAhulakAt SaSTyA'pi, antargArgyaH / gatAdyarthA iti kim ? vRkSaM pari vidyut / anya ityeva ? [ 401 prAcAryako dezaH // 47 // avyayaM pravRddhAdibhiH / 3 / 1 / 48 / avyayaM pravRddhAdibhiH saha nityaM stamAsastatpuruSaH syAt / punaHpravRddham antarbhUtaH // 48 // Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 ] syuktaM kRtA / 3 / 1 / 49 / kRtpratyaya vidhAyake sUtre isyantanAmnoktaM [ haima-zabdAnuzAsanasya dAnA nityaM samAsastatpuruSaH syAt / kumbhakAraH / Gasyuktamiti kim ? kRteti kim ? alaGkRtvA / dharmoM vo rakSatu // 49 // tRtIyoktaM vA / 3 | 1 | 50 | 'daMzestRtIyayA' ityato tRtIyoktaM nAma tat kRdantena vA yat samAsastatpuruSaH syAt / mUlako padaMzam - mUlakenopadezaM bhuGkte / / 50 / / Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopa-laghuvRtti: 403 naJ / 3 / 1 / 51 / naJ nAma nAmnA samAsastatpuruSaH syAt / a-gauH, na sUrya pazyanti asUryampazyA rAjadArAH // 51 // pUrvA-parA-dharo-ttarama-bhinnanAzinA / 3 / 1 / 52 / pUrvAdayoM'zArthA aMzavadvAcinA samAsastatpuruSaH syAt / na cet soM'zI bhinnaH / pUrvakAyaH, aparakAyaH, uttarakAyaH, adharakAyaH / abhinneneti kim ? pUrva chAtrANAmAmantrayasva / aMzaneti kim ? . pUrvo nAbheH kAyasya // 52 // Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 [ haima-zabdAnuzAsanasya sAyAhmAdayaH / 3 / 1 / 53 / ete aMzi- tatpuruSAH sAdhavaH syuH / sAyAhnaH, madhyandinam // 53 // sameM'ze'rddha navA / 3 / 1 / 54 / samAMzArthaM arddha aMzinA abhinnena vA samAsastatpuruSaH syAt / arddhapippalI - pippalyarddham / same'za iti kim ? grAmArddhaH // 54 // jaratyAdibhiH / 3 / 1 / 55 / ebhiH aMzibhiH abhinnaiH ardhI vA samAsastatpuruSaH syAt / arddhajaratI - jaratyarddhaH / ardhoktam uktArddhaH // 55 // dvi-tri- catuSpUraNA'grAdayaH / 3 / 1 / 56 / Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRti: ] praNapratyayAntA dvi-tri- catvAraH agrAdayazca abhinnenAMzinara vA samAsastatpuruSaH syAt / dvitIyabhikSA - bhikSAdvitIyam / tRtIya bhikSA - bhikSAtRtIyam / turyabhikSA - bhikSAturyam / agrahastaH- hastAgram / talapAdaH - pAdatalam // 56 // kAlo dvigau ca meyaiH / 3 / 1 / 57 / kAlavAci ekavacanAntaM meyavAcinA dvigau ca viSaye samAsastatpuruSaH syAt / mAsajAtaH / dvigau= | 20' ekamAsajAtaH, dvayasuptaH / Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 ] / haima-zabdAnuzAsanasya - - / kAla iti kim ? droNo dhAnyasya // 57 // svayaM-sAmI katena / 31 / 58 / ete avyaye tAntena saha aikAyeM samAsastatpuruSaH syAtAm / svayaMdhautama , sAmikRtam / kteneti kim ? - svayaM kRtvA // 48 // dvitoyA khaTvA kSepe / 3 / 1 / 59 / khaTvetidvitIyAntaM kSepe-nindAyAM tAntena saha aikAyeM samAsastaHpuruSaH syAt / khaTvArUDho jAlmaH / Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopaza- laghuvRtti: ] kSepa iti kim ? khaTvAmArUDhaH pitA'dhyApayati // 59 // kAlaH / 3 / 1 / 60 / kAlavAci dvitIyAntaM ktAntena samAsastatpuruSaH syAt / rAjyArUDhaH, aharatisRtAH // 60 // vyAptau / 3 / 1 / 61 / guNa- kriyA- dravyairatyantasaMyoge (207 tadantaM kAlavAci vyApakArthena yA dvitIyA, samAsastatpuruSaH syAt / muhUrttasukhaM, kSaNapAThaH, dinaguDaH / vyAptau iti kim ? mAsa pUrako yAti // 61 // zritAdibhiH / 3 / 1 / 62 / Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - bod is [ haima-zabdAnuzAsana dvitIyAntaM zritAdibhiH samAsastatpuruSaH syAt / dharmazritaH, zivagataH // 62 / / prAptA-''pannau tayA at ca / 3 / 1 / 63 / etau prathamAntau dvitIyAntena samAsastatpuruSaH syAtAm , tadyoge cAnayorat syAt / prAptajIvikA-ApannajIvikA // 63 // ISad-guNavacanaiH / 3 / 1 / 64 / ISadavyayaM guNavacanaiH samAsastatpuruSaH syAt , ye guNe vartitvA tadyogAd guNini vartante te guNavacanAH / ISapiGgalaH, ISadraktaH / Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svIpakSa-laghuvRtti: guNavacanairiti kim ? ISadgAryaH // 64 // tRtIyA tatkRtaiH / 3 / 1 / 65 / tRtIyAntaM tadarthakRtaiH ___ guNavacanaiH aikAyeM samAsastatpuruSaH syAt / .. zakulAkhaNDaH, madapaTuH / tatkRtairiti kim ? ___ akSNA kANaH / guNavacanairityeva ? dadhnA paTuH, pATavamityarthaH // 65 // catasrArddham / 3 / 1 / 66 / arddhaH tRtIyAntaH catasRzabdena samAsastatpuruSaH syAt / ardhacatasro mAtrAH / Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 410] [ haima-zabdAnuzAsanasya catasra iti tim ? arddhana catvAro droNAH // 66 // UnArthapUrvAdyaiH / 3 / 1 / 67 / tRtIyAntaM UnArtheH pUrvAdyaizca samAsastatpuruSaH syAt / mASonaM mASavikalaM / mAsapUrvaH, mAsAvaraH // 67 // kArakaM kRtA / 3 / 1 / 68 / kArakavAci tRtIyAntaM kRdantena samAsastatpuruSaH syAt / AtmakRtam , navanibhinnaH, kAkapeyA nadI, bASpacchedyAni tRNAni / kArakamiti kim ? vidyayoSitaH // 68 // Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvattiH / na-viMzatyAdinaiko'ccAntaH / 3 / 1 / 69 / ekazabdasta tRtIyAnto na-viMzatyAdinA samAsastatpuruSaH syAt , ekasyaH ca at antaH / ekAnaviMzatiH _____ ekAd naviMzatiH, ekAnatriMzat ___ ekAdnatriMzata // 69 // caturthI prakRtyA / 3 / 1 / 70 / prakRtiH = pariNAmikAraNam , etadvAcinA / aikAyeM caturthyantaM vikArArtha samAsastatpuruSaH syAt / yUpadAru / Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra prakRtyeti kim ? [ haima-zabdAnuzAsanasyai randhanAya sthAlI // 70 // hitAdibhiH / 3 / 1 / 71 / caturthyantaM hitAdyaiH samAsastatpuruSaH syAt / gohitam - gomukham // 71 // tadarthArthena / 3 / 1 / 72 / caturthyartho yasya= tenArthena caturthyantaM samAsastatpuruSaH syAt / pitrarthaM payaH - AturArthAya vAgUH / tadarthArtheneti kim ? pitre'rthaH / / 72 / / paJcamI bhayAdyaiH / 3 / 1 / 73 / paJcamyantaM bhayAdyaiH aikArthya Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svApakSa-laghuvRttiH ] [413 samAsastatpuruSaH syAt / vRkabhayam-vRkabhIrUH // 73 // ktenA-sattve / 3 / 1 / 74 / a-satvavRtteryA paJcamI, tadantaM tAntena samAsastatpuruSaH syAt / stokAnmuktaH, alpAnmuktaH / a-sattva iti kim ? stokAd baddhaH // 74 // paraHzatAdi / 3 / 1 / 75 / ayaM paJcamItatpuruSaH sAdhuH syAt / paraHzatAH, paraHsahasrAH // 75 // SaSThyayatnAccheSe / 3 / 1 / 76 / " zeSe" ( hai0 mU0 2-2-81 pR0 80) Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 1 [ haima-zabdAnuzAsanasya yA SaSThI, tadantaM nAma nAmnA aikAyeM samAsastatpuruSaH syAt , na cet sa zeSo " nAthaH" ( hai0 sU0 2-2-10 pR0 67 ) ityAdeyatnAt / rAjapuruSaH / a-yatnAditi kim ? sarpipo nAthitam / zeSa Iti kima ? gavAM kRSNA sampannakSIrA // 76 // kRti / 3 / 1 / 77 / " karmaNi kRtaH " ( 2-2-83 pR. 80) - - Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRtti: ] karttari 6. ( 2-2-86 pR0 81 ) iti yA kRnimittA paSThI, tadantaM nAma nAmnA samAsastatpuruSaH syAt / sarpirjJAnaM, gaNadharoktiH // 77 // yAjakAdibhiH / 3 / 1 / 78 / SaSThyantaM yAjakAdyaiH [ 415 samAsastatpuruSaH syAt / brAhmaNayAjakaH, gurupUjakaH // 78 // patti - rathau gaNakena / 3 / 1 / 79 / eto SaSThyantau gaNana samAsastatpuruSaH syAtAm / pattigaNakaH - rathagaNakaH / patti - sthAviti kim ? dhanasya gaNakaH // 79 // Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 416) [ haima-zabdAnuzAsanasya sarva-pazcAdAdayaH / 3 / 1 / 80 / ete SaSThItatpuruSAH sAdhavaH syuH / __ sarvapazcAt sarvaciram // 80 // akena krIDA''jIve / 3 / 1 / 81 / SaSThayantaM akapratyayAntena krIDA''jIvikayorgamyayoH samAsastatpuruSaH syAt / / uddAlapuSpabhalikA, nakhalekhakaH / .. krIDA-''jIva iti kim ? - payasaH-pAyakaH // 81 // na kartari / 3 / 1 / 82 / kartari yA SaSThI tadantaM akAntena ... samAso na syAt / tava zAyikA / kartarIti kim ? ikSubhakSikA // 82 / / Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopaza-laghuvRttiH ] [197 - karmajA tavA ca / 3 / 1 / 83 / karmaNi yA SaSThI tadantaM kartR-vihitA'kAntena tRjantena ca na samAsaH syAt / bhaktasya bhojakaH, apAM sraSTA / karmajeti kim ? guNo guNivizeSakaH, sambandhe'tra sssstthii| kartarItyeva ? payaHpAyikA // 83 // tRtIyAyAm / 3 / 1 / 84 / kartari tRtIyAyAM satyAM karmajA SaSThI na samasyate / _AzcaryoM gavAM doho'gopAlena / tRtIyAyAmiti kim ? zabdAnuzAsanaM guroH // 84 // Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418] [haima-zabdAnuzAsanasya - - tRptArtha-pUraNA-vyayA-'tRza zatrA-nazA / 3 / 1 / 85 / tRptAthai H pUraNapratyayAntaiH avyayaiH ___atRzantaiH zavantaH / aanhaal paSThyantaM na samasyate / phalAnAM tRptaH, tIrthakRtAM SoDazaH, rAjJaH sAkSAt , rAmasya dviSan , caitrasya pacan , maitrasya pacamAnaH // 85 // jJAne-cchA-'rcA'rthA-''dhAraktena / 3 / 1 / 86 / Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRttiH / jJAne-cchA'cArthebhyo yo vartamAne to yazca " adyarthAccAre" (5-1-93 ) iti AdhAre ktaH tadantena SaSThyantaM na samasyate / rAjJAM jJAtaH, rAjJAmiSTaH, rAjJAM pUjitaH, idameSAM yAtam // 86 // a-svasthaguNaH / 3 / 1 / 87 ye guNAH svAtmanyeva tiSThanti, na dravye te svasthAH tatpratiSedhena a-svasthaguNavAcibhiH SaSThayantaM na samasyate / Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 420 ] hama-zabdAnuzAsanasya paTasya zuklaH, guDasya madhuraH / a-svasthaguNairiti kim ? ghaTavarNaH, candanagandhaH // 87 // saptamI zauNDAyaiH / 3 / 1 / 88 / ebhiH saha aikAyeM ....... saptamyantaM samAsastatpuruSaH syAt / dAnazauNDaH, akSadhUrtaH // 88 // siMhAthaiH pUjAyAm / 3 / 1 / 89 / ebhiH saptamyantaM samAsastatpuruSaH syAt , pUjAyAM gamyamAnAyAM / samarasiMhaH, bhUmivAsavaH // 89 // kAkAyaiH kSepe / 3 / 1 / 90 / Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopana-laghuttiH / - - ebhiH saptamyantaM nindAyAM gamyamAnAyAM samAsastatpuruSaH syAt / tIrthakAkaH, tIrthazvA / kSepa iti kim ? ___ tIrthe kAko'sti // 9 // pAtresamite-tyAdayaH / 3 / 1 / 91 / saptamItatpuruSAH kSepe nipAtyante / / pAtresamitAH, gehezUraH // 91 // ktena / 3 / 1 / 92 / saptamyantaM ktAntena kSepe Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 422 [ haima-zabdAnuzAsanasya samAsastatpuruSazca syAt / bhasmanihutaM, ____ avataptenakulasthitam // 92 // tatrAhorAtrAMzam / 3 / 1 / 93 / iti saptamyantaM aharavayavA rAjyavayavAzca saptamyantAH tAntena samAsastatpuruSaH syAt / tatrakRtam , 6. pUrvAhnakRtam , pUrvarAtrakRtam / tatrA'horAtrAMzamiti kim ? ghaTe kRtam / ahorAtragrahaNaM kim ? zuklapakSe kRtam / Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopaza- laghuvRtti: 1 aMzamiti kima ? ahni bhuktaM, rAtrau nRttam // 93 // nAmni / 3 / 1 / 94 / saptamyantaM nAmnA saMjJAviSaye samAsastatpuruSazca syAt / araNyetilakAH, araNyemASakAH // 94 // kRdyenAvazyake / 3 / 1 / 95 / saptamyantaM nAma 66 ya eccAtaH ( 5-1-28 ) iti yAntena avazyambhAve gamye " samAsastatpuruSazva syAt / mAsadeyam / kud iti kim ? *rapha mAse pitryam // 95 // Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424] [ haima-zabdAnuzAsanasya vizeSaNaM vizeSyeNaikArtha karmadhArayazca / 3 / 1 / 96 / bhinnapravRtti-nimittayoH zabdayoH ekasminnarthe vRttiH= =rekArthya, tadvizeSaNavAci vizeSyavAcinA aikAyeM samAsastatpuruSaH ____ karmadhArayazca syAt / nIlotpalam , khAkuNTaH, kuNTakhanaH / ekArthamiti kim ? vRddhasyokSA-vRddhokSA // 96 // pUrvakAle-ka-sarva-jarat-purANanava-kevalam / 3 / 1 / 97 / / Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ava- laghuvRtti: ] pUrvakAlo yasya tadvAciekAdIni ca ekArthAni, pareNa nAmnA samAsastatpuruSaH karmadhArayazca syAt / snAtAnuliptaH - ekazATI, sarvvAnnam - jaradgavaH, purANakaviH - navoktiH, digvAci kevalajJAnam / snAtvA'nuliptaH // 97 // digadhikaM saMjJA-taddhito- ttarapade / 3 / 1 / 98 / adhikaM ca ekArthamityeva ? | pRSTha ekArtha Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ haima-zabdAnuzAsanasya nAmnA samAsastatpuruSaH karmadhArayazva syAt, saMjJAyAM taddhite ca viSayabhUte uttarapade ca parataH / dakSiNakozalA, pUrveSukAmazamI, dakSiNazAlaH / adhikaSASTikaH, uttaragavadhanaH adhikagavapriyaH // 98 // saMkhyA samAhAre ca dviguzcAnAmnyayama / 3 / 1 / 99 / saMkhyAvAci pareNa nAmnA samAsastatpuruSaH karmadhArayazca syAt / Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopkss-lghuvRttiH| [ 427 saMjJA-taddhitayoviSaye, uttarapade ca pare, samAhAre cArthe ayameva cA'saMjJAyAM dviguzca / paJcAmrAH, saptarSayaH / dvaimAturaH, adhyaddhakaMsaH / paJcagavadhanaH, paJcanAvapriyaH / paJcarAjI / samAhAre ceti kima ? aSTau pravacanamAtaraH / a-nAmnIti kim ? pAJcarSam // 99 // ninyaM kutsanairapApAdyaiH / 3 / 1 / 100 / nindhavAci nindAhetubhiH pApAdivarjeH saha Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kara8 che. [ haima-zabdAnuzAsanasya samAsastatpuruSaH, karmadhArayazca syAt vaiyAkaraNakhasUcI, mImAMsakadurdurUDhaH / nindyamiti kim ? vaiyAkaraNazcauraH / apApAriti kim ? ___ pApavaiyAkaraNaH, hatavidhiH // 101 // upamAnaM samAnyaiH / 3 / 1 / 101 / upamAnavAci ekArthe upamAnopameya-sAdhAraNadharmavAcibhireva samAsastatpuruSaH karmadhArayazca syAt zastrIzyAmA, mRgacapalA / upamAnamiti phim ? devadattA zyAmA / sAmAnyairiti kim ? agnirmANavakaH // 101 // upameyaM vyAghrAdyaiH sAmyAnuktau / 3 / 1 / 102 / Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRttiH ] upameyavAci ekAthai : upamAnavAcibhiH vyAghrAdyaiH [ 429 sAdhAraNadharmAnuktau samAsastatpuruSaH karmmadhArayazca syAt / puruSavyAghraH vasiMhI / sAmyAnuktAviti kim ? puruSavyAghraH, zUraH iti mA bhUt // 102 // pUrvA'para- prathama carama - jaghanyasamAna - madhya-madhyama- vIram / 3 / 1 / 103 / etAni ekArthAni nAmnA pareNa samAsastatpuruSaH karmmadhArayaca syuH / pUrva puruSaH, aparapuruSaH, prathamapuruSaH, caramapuruSaH, Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53.] [haima-zabdAnuzAsanasya jaghanyapuruSaH, samAnapuruSaH, madhyapuruSaH, madhyamapuruSaH, vIrapuruSaH // 103 / / zreNyAdi kRtAryezcbyarthe / 3 / 1 / 104 / zreNyAdi . ekArtha ___kRtAyaiH saha vyarthe gamye samAsastatpuruSaH karmadhArazca syAt / zreNikRtAH, UkakRtAH / vyartha iti kim ? zreNayaH kRtAH kecit // 104 // ktaM nAdibhinnaiH / 3 / 1 / 105 / tAntaM ekArtha naprakAraireva yAni bhinnAni Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRtti: ] taH saha samAsastatpuruSaH karmadhArayazca syAra / kRtAkRtam - pItA'vapItam / ktamiti kim ? karttavyamakarttavyaM ca / naJAdibhinnairiti kim ? kRtaM prakRtaM. kRtaJcAvihitaM ca // 105 // seT nA'niTA / 3 / 1 / 106 / seT ktAntaM naJAdibhinnenA'niTA saha na samasyate / klizitamakliSTam, zitamazAtam / seT iti kim ? kRtAkRtam / [ 431 aniTa iti kim ? azitAnazitam // 106 // Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ haima-zabdAnuzAsanasya san-mahat-paramo-ttamo-takRSTaM pUjAyAm / 3 / 1 / 107 / etAni ekArthAni pUjAyAM gamyamAnAyAM pUjyavacanai saha samAsastatpuruSaH karmadhArayazca syAt / satpuruSaH mahApuruSaH, paramapuruSaH, uttamapuruSaH, utkRSTapuruSaH / pUjAyAmiti kim ? sana ghaTo'stItyarthaH // 107 // vRndAraka-nAga-kuJjaraiH / 3 / 1 / 108 / pUjAyAM gamyAyAM ebhiH saha pUjyavAci ekArtha Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa-laghuvattiH / samAsastatpuruSaH karmadhArayazca syAt / govRndArakaH, gonAgaH, gokuaraH / pUjAyAmiti kim ? susImo nAgaH // 108 // katara-katamau jAtiprazne / 3 / 1 / 109 / etau ekArthI jAtiprazne gamye jAtyarthena nAmnA samAsastatpuruSaH karmadhArayazca syAt / katarakaThaH, katamagAryaH / jAtiprazna iti kim ? kataraH zuklA, katamo gantA // 109 // ki kSepe / 3 / 1 / 110 / Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [-zabdAnuzAsanastha nindAyAM gamyamAnAyAM 'kim' iti ekArtha kutsyavAcinA samAsastatpuruSaH karmadhArayazca syAt / kiMrAjA, kiMgauH / kSepa iti kim ? ko rAjA tatra ? // 110 // poTA-yuvati--stoka-katipayagRSTi--dhenu-vazA-vehadbaSkayaNI-pravaktR-zrotriyAdhyAyaka-dhUrta--prazaMsArUDairjAtiH / 3 / 1 / 111 / poTAdibhiH prazaMsArUDhaizca saha jAtivAci Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - svopakSa-laghuvRttiH / [435 ekArtha samAsastatpuruSaH karmadhArayazca syAt / ibhyapoTA, nAgayuvatiH, agnistokam , dadhikatipayam , gogRSTiH, godhenuH, govazA, govehat , govaSkayaNI, kaThapravaktA, kaThazrotriyaH, kaThAdhyAyakaH, mRgadhUrtaH, gomatallikA, goprakANDam // 111 // catuSpAda garbhiNyA / 3 / 1 / 112 / catvAraH pAdA yasyAH jAteH tadvAci ekArtha garbhiNyA samAsastatpuruSaH karmadhArayazca syAt / Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [haima-zabdAnuzAsanasya gogarbhiNI, mahiSagarbhiNI / jAtirityeva ? __ kAlAkSI garbhiNI // 112 // yuvA khalati-palita-jarad-valinaiH / 3 / 1 / 113 / yuvan iti ekArtha ebhiH samAMsastatpuruSaH karmadhArayazca syAt / yuvakhalatiH, yuvapalitaH, yuvajaran , yuvavalinaH // 113 // kRtya-tulyA''khyama-jAtyA / 3 / 1 / 114 / kRtyAntaM tulyaparyAyaM ca ekArtha Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRtti: ] a-jAtyena saha samAsastatpuruSaH karmmadhArayazca syAt / bhojyoSNam, stutyapaTuH / tulya san sadRzamahAn / 1 a - jAtyeti kim ? bhojya odanaH / / 114 // kumAraH zramaNAdinA / 3 / 1 / 115 / 1 'kumAra' iti ekArthaM samAsastatpuruSaH zramaNAdinA ( rUs karmadhArayazca syAt / kumArazramaNA kumArapravrajitA // 115 // mayUravyaMsaketyAdayaH / 3 / 1 / 116 / 1 ete tatpuruSasamAsA nipAtyante / Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . 438 / [ haima-zabdAnuzAsanasya mayUravyaMsakaH, kambojamuNDaH, ehIDaM karma, anItapibatA kriyA, kurukaTo vaktA, gatapratyAgataM, krayakrayikA, zAkapArthivaH tribhAgaH, // 116 // sarita hanhaH cArthe dvandvaH sahoktau / 3 / 1 / 117 / nAma nAmnA sahoktiviSaye cAvRttiH samAso dvandvaH syAt / plakSanyagrodhau, vAksvacam / nAma nAmnetyanuvRttAvapi Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa-laghuvRttiH ] 'ladhvakSarAdi' sUtre ekagrahaNAd bahUnAmapi / dhava-khadira-palAzAH / cArthaM iti kim ? vIpsA-sahoktau mA bhUt , grAmo grAmo ramaNIyaH / sahoktAviti kim ? plazca nyagrodhazca vIkSyatAm // 117 / / ekazeSaH samAnAmarthenaikaH zeSaH / 3 / 1 / 118 / arthena samAnAM samAnArthAnAM . sahokto gamyAyAM ekaH ziSyate, arthAt anye nivartante / vakrazca kuTilazca vakro, kuTilau vA / Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ voj / haima-zabdAnuzAsanasva sitazca zuklazca zvetazca sitAH, zuklAH, zvetA vA / arthena samAnAmiti kim ? plakSanyagrodhau / sahoktAvityeva ? vakrazca kuTilazca dRzyaH // 118 // syAdAvasaMkhyeyaH / 3 / 1 / 119 / sarvasmin syAdau vibhaktI samAnAnAM=tulyarUpANAM sahoktau ekaH ziSyate, na tu saMkhyeyavAcI / akSazca (zakaTasya), akSazca (devanaH), akSazca (bibhItakaH)-akSAH / syAdAviti kim ? mAtA ca (jananI), mAtA ca (dhAnyasya), mAtRmAtarau / Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRttiH ] 441 a-saMkhyeya iti kim ? ekazcaikazca // 119 // tyadAdiH / 3 / 1 / 120 / tyadAyaiH anyena ca sahokto tyadAdireva ekaH ziSyate / sa ca caitrazca to, sa ca yazca yau, ahaM ca sa ca tvaM canvayam // 120 // bhrAtR-putrAH svasmR-duhitabhiH / 3 / 1 / 121 / svasrarthena sahoktau bhrAtroM, duhitrarthena ca putrArtha __ekaH ziSyate / bhrAtA ca svasA ca bhrAtarau, putrazca duhitA ca-putrau // 121 // Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 442 j [ haima-zabdAnuzAsanasya pitA mAtrA vA / 3 / 1 / 122 / mAtRzabdena sahoktau pitRzabda eko vA ziSyate / pitA ca mAtA ca pitarau mAtApitarau // 122 // zvazuraH zvazrUcyAM vA / 3 / 1 / 123 / zvazrUzabdena sahoktau zvazura eko vA ziSyate / zvazurau-zvazrazvazurau // 123 // vRddho yUnA tanmAtrabhede / 3 / 1 / 124 / yUnA sahokto. vRddhavAci _ekaH ziSyate, tanmAtrabhede, na cet prakRtibhedaH arthabhedoH vA anyaH syAt / gArgyazva gAAyaNazva-gAgyauM / Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRttiH / vRddha iti kim ? garga-gAAyaNau / yUneti kim ? gArya-gauM / tanmAtrabheda iti kim ? gArgya-vAtsyAyanau // 124 // strI puMvacca / 3 / 1 / 115 / vRddhastrIvAcI yUnA sahoktau ekaH ziSyate, pulliGgazcAyaM, tnmaatrmede| gArgI ca gAAyaNazca-gAgyauM, gArgI ca gAAyaNau ca= ___ gargAn // 125 // puruSaH striyA / 3 / 1 / 126 / puruSazabdaH prANini puMsi rUDhaH strIvAcinA sahoktau Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - 444) [ haima-zabdAnuzAsanasya puruSaH ekaH ziSyate, ___strI-puruSamAtrabhedazcet / brAhmaNazca brAhmaNI ca brAhmaNau / puruSa iti kim ? tIraM nada-nadIpateH / tanmAtrabheda ityeva ? strI-puMsau // 126 // grAmyA-zizu-hi zaphasadhe strI prAyaH / 3 / 1 / 127 / grAmyA azizavo ye dvizaphA=dvikhurA arthAt pazavaH, eteSAM saGgha strI-puruSasahoktau prAyaH strIvAccI ekaH ziSyate, strI-puruSamAtrabhedazcet / gAvazca (striyaH), gAvazca (narAH),= imA gAvaH / Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopa-laghuvRttiH / [ 445 grAmyeti kim ? ruravazcame rUravazcamA ime ruravaH / a-zizu iti kim ? ____bakaryazca varkarAzca=barkarAH / dvi-zapha iti kim ? gardabhAzca gardabhyazca gardabhAH / saGgha iti kim ? gozvAyaM gozceyaM-imau gAvau / prAya iti kim ? ___uSTrAzca uSTrayazca =uSTrAH // 127 // klIbamanyenaikaM ca vA / 3 / 1 / 128 / klIvanapuMsakaM anyenA'klIvena sahoktau ekaH ziSyate, klIvA-klIvamAtrabhede, tacca ziSyamANaM ekaM ekArthaM ca vA syAt / Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 446 / [ haima-zabdAnuzAsanastha zuklaM ca zuklazca zuklaM-zukle vaa| zuklaM ca zuklazca zuklAzca =zuklaM-zuklAni vA / anyeneti kim ? zuklaM ca zuklaM ca-zukle / . tanmAtrabheda ityeva ? ____ hima-himAnyau // 128 // puSyArthAd bhe punarvasuH / 3 / 1 / 129 / puNyArthAnnakSatravRtteH paro nakSatravRttiH punarvasuH sahoktI dvayarthaH san ekArthaH syAt / uditau puSyapunarvasU , uditau tiSyapunarvasU / puSyArthAditi kim ? A punarvasavaH / Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarva - laghuvRtti: ] punarvasuriti kima ! puSyamadyAH / bha iti kim ? tiSyapunarvasavo bAlAH // 129 // virodhinAm a-dravyANAM navA indraH svaiH / 3 / 1 / 130 / dravyaM = guNAdyAzrayaH, virodhivAcinAM tadAzrayavRttInAM dvandvo ekArthaH syAt / svai= svajAtIyairevA''rabdhazcet / sukhaduHkham - sukhaduHkhe / lAbhAlAbham - lAbhAlAbhau / virodhinAmiti kim ? kAma-krodhau / a - dravyANAmiti kim ? zItoSNe jale | svairiti kim ? [ 447 buddhi - sukha - duHkhAni // 130 // Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - svaizcet / 148] [ haima-zabdAnuzAsanasya azvavaDava-pUrvAparA-'dharottarAH / 3 / 1 / 131 / ete trayo'pi dvandvA ekArthA vA syuH azvavaDavaM-azvavaDavau / pUrvAparam-pUrvApare / adharottaraM-adharottare // 131 // pazu-vyaJjanAnAm / 3 / 1 / 132 / pazUnAM vyaJjanAnAM ca svairdvandva ekArthoM vA syAt / gomahiSam -gomahiSau / dadhighRtam-dadhighRte // 132 // taru-tRNa-dhAnya-mRga-pakSiNAM bahutve / 3 / 1 / 133 / etadvAcinAM bahvarthAnAM pratyekaM svairdvandva ekArthoM vA syAt / Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRttiH ] - - plakSanyagrodham-plakSanyagrodhAH / kuzakAzam-kuzakAzAH / tilamASam-tilamASAH / RzyaNam-RzyeNAH / haMsacakravAkam-haMsacakravAkAH // 133 // senAGga-kSudrajantUnAm // 3 / 1 / 134 // senAGgAnAM kSudrajantUnAM ca bahvarthAnAM svairdvandva ekArthoM nityaM syAt / azvaratham , yUkAlikSam / / 134 // phalasya jAtau / 3 / 1 / 135 / phalavAcinAM bahvarthAnAM jAto svairdvandva ekArthoM nityaM syAt / Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 450] [ haima-zabdAnuzAsanastha vadarAmalakam / jAtAviti kim ? etAni badarAmalakAni santi // 135 // a-prANi-pazvAdeH / 3 / 1 / 136 / prANibhyaH 'pazvAdi sUtroktebhyazca ye'nyadravyavAcinaH teSAM jAtyarthAnAM svairdvandva ___ekArthaH syAt / ArAzastri / jAtAvityeva ? sahyavindhyau / prANyaGgavajanaM kim ? brAhmaNa-kSatriya-viT-zUdrAH brAhmaNa-kSatriya-viTa-zUdram / go-mahiSau- gomahiSam / plakSa-nyagrodhau-plakSa-nyagrodham / Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [151 svopakSa-laghuvRttiH ] azva-rathau-azva-ratham / badarA''malake-badarA''malakam // 136 / / prANi-tUryAGgANAm / 3 / 1 / 137 / prANi-tUryayoraGgArthAnAM svairdvandva ekArthaH syAt / karNa-nAsikammArdaGgika-pANavikam / svairityeva ? pANi-gRdhrau // 137 // caraNasya syeNo'dyatanyAmanuvAde / 3 / 1 / 138 / caraNA-kaThAdayaH, tadvAcinAM ___ adyatanyAM yau stheNI tayoH kartRtvena sambandhinAM __ svairdvandvaH anuvAda viSaye ekArthaH syAt / Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 412] [haima-zabdAnuzAsanasa pratyaSThAt kaTha-kAlApam , - udagAt kaTha-kauthubham / .: anuvAda iti kim ? udaguH kaThakAlApAH / aprasiddhaM kathayanti // 138 / a-klIbe'dhvaryukratoH / 3 / 1 / 139 / adhvaryuH yajurvedaH tadvihitakratuvAcirnA svairdvandva 1 ekArthaH syAt , na cet / ... ete klIvavRttayaH / - azvimegham / a-klIba iti kim ? gavAmayanAdityAnAmayane / adhvaryu iti kim ? iSuvajrau / kratoriti kim ? darzapaurNamAsau // 139 // Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopaza-laghuvRtti: ] nikaTapAThasya / 3 / 1 / 140 / nikaTaH pATho yeSAmadhyetRNAM teSAM svairdvandva ekArthaH syAt / [ 453 padakakramakam // 140 // nitya - vairasya / 3 / 1 / 141 / . nityaM = jAtinibaddhaM vairaM yeSAM teSAM svairdvandva ekArthaH syAt / ahi-nakulam | nityavairasyeti kim ? devAsurAH- devAsuram / / 141 // nadI- deza - purAM vi--liGgAnAm / 3 / 1 / 142 / Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ haima-zabdAnuzAsana eSAM vividhaliGgAnAM ekArthaH syAt / gaGgAzoNam , kuru-kurukSetraM, ___ mathurA-pATaliputram / vi-liGgAnAmiti kim ? gaGgAyamune // 142 // pAvyazUdrasya / 3 / 1 / 143 / pAtrAha-zUdravAcinAM svairdvandva ekArthaH syAt / takSAyaskAram / pAvyeti kim ? janaGgama-bukasAH // 143 / / gavAzvAdiH / 3 / 1 / 144 / ayaM dvandva ekArthaH syAt / / gavAzvam , gavAvikam // 144 // Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - svopana-laghuvRttiH ] [455 na dadhipayaAdiH / 3 / 1 / 145 / dadhipaya Ayo dvandva __ ekArtho na syAt / dadhi-payasI, sappi-madhunI // 145 // saMkhyAne / 3 / 1 / 146 / vartipadArthAnAM gaNane gamye dvandva ekArthoM na syAt / daza gomahiSAH, bahavaH pANipAdAH // 143 // vA'ntike / 3 / 1 / 147 / vartipadArthAnAM saMkhyAnasya samIpe gamye dvandva ekArthoM vA syAt / Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 456 ] | hama - zabdAnuzAsanasya upadarza gomahiSam - upadazA gomahiSAH || 147 // pUrvanipAta prakaraNam prathamoktaM prAk | 3 | 1 | 148 | atra samAsaprakaraNe prathamAntena yanirdiSTaM tat prAk syAt / AsannadazAH, saptagaGgam // 148 // rAjadantA''diSu / 3 / 1 / 149 | eteSu samAseSu a - prApta - prAtipAtaM prAk syAt / rAjadantaH, liptavAsitam // 149 // vizeSaNa - savrvAdi-saMkhyaM bahuvrIhau / 3 / 1 / 150 / Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopkss-lghuvRttiH| [457 vizeSaNaM sarvAdi saMkhyAvAci ca bahuvrIhI prAk syAt / citraguH sarvazuklaH, dvikRSNaH // 150 // ktAH / 3 / 1 / 151 / tAntaM sarva vahuvrIhau prAk syAt / kRtakaTaH // 151 // jAti-kAla-sukhAdernavA / 3 / 1 / 152 / jAteH kAlAta sukhAdibhyazca bahuvrIhI ktAntaM vA prAk syAt / zAGgarajagdhI-jagdhazAGgarA / mAsajAtA-jAtamAsA / sukhajAtA, jAtasukhA / duHkhahInA, hInaduHkhA / / 152 // Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 458 ] [ haima-zabdAnuzAsanasve AhitAgnyAdiSu / 3 / 1 / 153 / eSu bahuvrIhiSu ktAntaM vA prAk syAt / AhitAgniH, agnyAhitaH / jAtadantaH, dantajAtaH // 153 // praharaNAt / 3 / 1 / 154 / praharaNArthAt tAntaM bahuvrIhI vA prAk syAt / udyatAsiH, asyudyataH // 154 // na saptamIndvAdibhyazca / / 1 / 955/ indvAdeH praharaNArthAcca saptamyantaM bahuvrIhau prAk na syAt / Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRttiH ] 459 indumauliH, padmanAbhaH, ___ asipANiH // 15 // gaDvAdiyaH / 3 / 1 / 156 / gaDvAdibhyo bahuvrIhI saptamyantaM prAk vA syAt kaNThegaDaH-gaDakaNThaH / madhyeguru:-gurumadhyaH // 156 // priyaH / 3 / 1 / 157 / ayaM bahuvrIhI prAka vA syAt / priyaguDaH-guDapriyaH / / 157 // kaDArAdayaH karmadhAraye / 3 / 1 / 158 / ete karmadhAraye prAka vA syuH / Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 40] [ haima-zabdAnuzAsanastha kddaarjaiminiH-jaiminikddaarH| ___ kANadroNaH-droNakANaH // 158 // dharmArthAdiSu dvandve / 3 / 1 / 159 / eSu dvandveSu aprAptaprAktvaM vA prAk syAt / dharmA'yau, artha-dhammo, ___ zabdArthoM, artha-zabdau // 159 // lavakSarA'-sakhIdut-svarAd yaddapasvarAya'mekam / 3 / 1 / 160 / ladhvakSaraM sakhivajeMdudantaM _svarAdhakArAntaM alpasvaraM . pUjyavAci caka dvandve prAk syAt / Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PAR T - -- - --- - - - svIpakSa-laghuvRttiH / zara-zIrSam , agnI-pomo, vAyu-toyam / a-sakhIti kim / suta-sakhAyau, astra-zastram / plakSa-nyagrodhI, zraddhAmedhe / labAdi iti kim ? ___ kukkuTamayUro, mayUrakukkuTau / ekamiti kim ? zaGkha-dundubhi-vINAH / dvandva ityeva ? vispaSTapaTuH // 160 // mAsa-varNa-vrAtra'nupUrvam / 3 / 1 / 161) etad vAci dvandve'nupUrva prAk syAt / phAlguna-cetrI, brAhmaNa-kSatriyau. brAhmaNa-kSatriya-vaizyAH, baladeva-vAsudevau // 161 // bha-Rtu-tuTyasvaram / 3 / 1 / 165 / Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 462 ] nakSatrartuvAci tulyasvaraM [ haima-zabdAnuzAsanasya dvandve'nupUrvaM prAk syAt / azvinI - bharaNI kRttikAH, hemanta - zizira - vasantAH, tulyasvara iti kim ? ArdrA - mRgazirasI, grISma - vasantA // 162 // saMkhyA samAse / samAsamAtre saMkhyAvAci / 3 / 1 / 163 / anupUrvaM prAk syAt / dvitrAH dvizatI, ekAdazaH || 163 // ityAcArya zrI hemacandraviracitAyAM siddhahemacandrAbhidhAnasvopajJazabdAnuzAsana laghuvRttau tRtIyasyAdhyAyasya prathamaH pAdaH samAptaH - Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100000000 7000000 000000000000 // zrI vardhamAnasvAmine namaH // atha samAsAzraya kArya - prakaraNam tRtIyAdhyAyasya dvitIyaH pAdaH 00000000 eSAM 000 parasparA - nyo'nyetaretarasyAm syAdeva - puMsi / 3 / 1 / a - puMvRttInAM syAdeH Am vA syAd / 1000 parasparAM - parasparaM; gereooooo 000 ime sakhyau kule vA / anyo'nyAM - anyo'nyaM, itaretarAM - itaretaraM, bhojayataH Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 464 ] AbhiH sakhIbhiH- kulairvA parasparAM - paraspareNa, anyo'nyAM - anyo'nyena, haima-zabdAnuzAsanasya a- puMsIti kim ? ime narAH parasparaM bhojayanni // 1 1 // am avyayIbhAvasyA'to 'paJcamyAH / 3 / 2 / 2 / adantasyA'myayIbhAvasya tyAderam syAt, upakummaM itaretarAM - itaretareNa, bhojyate / asti na tu paJcamyAH / upakummaM dehi / avyayIbhAvasyeti kim ? priyopakumbho'yam / Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stropA-laghuvRttiH / ata iti kim ? __adhistri / a-paJcamyA iti kim ? upakumbhAt // 2 // vA tRtIyAyAH / 3 / 2 / 3 / adantasthA'vyayIbhAvasya tRtIyAyA am vA syAt / ki naH upakumbham kiM naH upakumbhena / avyayIbhAvasyeti kim ? priyopakumbhena // 3 // saptamyA vA / 3 / 2 / 4 / adantasyA'vyayIbhAvasya saptamyA ___ am vA syAt / upakumbham-upakumbhe nidhehi / Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 466 ] saptamyA [ haima zabdAnuzAsanasya avyayIbhAvasyetyeva ? prayokumbhena // 4 // Rddha nadI vaMzyasya / 3 / 2 / 5 / etadantasyA'vyayIbhAvasya adantasya ama nityaM syAt / sumagadham, unmattagaGgam, ekaviMzati - bhAradvAjaM vasati // 5 // ana to lup / 3 / 2 / 6 / adantavarjasyA'vyayIbhAvasya syAderlupa syAt / upavadhu, upakartR / anata iti kim ? upakumbhAt / avyayIbhAvasyetyetra 1 priyopadhuH || 6 || avyayasya / 3 / 2 / 7 / Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopana-laghuvRttiH ] - m arrier - - - - avyayasya syAderlup syAt / svaH, prAtaH / avyayasyeti kim ? atyuccaisaH // 7 // _aikAyeM / 3 / 2 / 8 / aikAyaM=aikapA tannimittasya syAdelUp syAt / citraguH, putrIyati, aupagavaH / ata eva luvidhAnAd " nAma nAmna" tyuktAvapi syAdyantAnAM samAsaH syAt / aikArya iti kim ? citrA gAvo yasye tyAdivAkye mA bhUt // 8 // na nAmyekaravarAt khityuttarapade'maH / 3 / 2 / 9 / Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 468 / [ haima-zabdAnuzAsanasya samAsArambhakaM antyaM padaM - uttarapadaM, tasmin khitpratyayAnte uttarapade pare nAmyantAdekasvarAt pUrvapadAt parasya Amo lub na syAt / striyaMmanyaH, nAvaMmanyaH / nAmIti kim ? kSmaMmanyaH / ekasvarAditi kim ? zrImAnI // 9 // a - satve GaseH / 3 / 2 / 10 / a - satve vihitasya ise: uttarapade pare lub na syAt / stokAnmuktaH / a- saca iti kim ? stokabhayam / uttarapada ityeva ? niHstokaH // 10 // brAhmaNAcchaMsI / 3 / 2 / 11 / Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - svopakSa-laghuvRttiH / atra samAse GaselababhAvo nipAtyate / brAhmaNAcchaMsinau / nipAtanAd Rtviga-vizeSAd anyatra lubeva / brAhmaNazaMsinI strI // 11 // ojo-'nyjH-sho-'mbhstms-tpsHttH|3|2|12| ebhyaH parasya TAvacanasya uttarapade pare lub na syAt / ojasAkRtama-aasAkRtama, sahasAkRtam-ambhasAkRtam , tamasAkRtam-tapasAkRtam , Ta iti kim ? ojobhAvaH // 12 // pum-januSo'nujAndhe / 3 / 2 / 13 / Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ soj [ haima-zabdAnuzAsanasye pum-janul parasya To yathAsaMkhyaM anuje. 'ndhe cottarapade lun na syAta, puMsA'nujaH, januSA'ndhaH / __Ta ityeva ? pumanujA // 13 // AtmanaH pUraNe / 3 / 2 / 14 / asmAt parasya TaH pUraNapratyayAnte uttarapade lub na syAt / AtmanAdvitIyaH, AtmanApaSThaH // 14 // manasazcA''jJAyini / 3 / / 15 / manasa Atmanazca parasya Ta AjJAyinyuttarapade lub na syAt / manasA''jJAyI, AtmanA''jJAyI // 15 // nAmni / 3 / 2 / 16 / / Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopaza- laghuvRtti: ] manasaH parasya TaH saMjJAviSaye uttarapade pare lub na syAt / manasAdevI | nAmnIti kima ? manodattA kanyA // 16 // parA - SStmabhyAM Ge: / 3 / 2 / 17 / AbhyAM parasya Devacanasya uttapade pare nAmni lub na syAt / parasmaipadam Atmanepadam / nAmnItyeva ? parahitam // 17 // ad-vyaJjanAt saptamyA bahulam / 3 / 2 / 18 / adantAd [ vyaJjanAntAcca parasyAH saptamyA Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 472 / bahulaM nAmni lub na syAt / araNyetilakAH, yudhiSThiraH / ad - vyaJjanAditi kim ? bhUmipAzaH / nAmnItyeva ? tIrthakAkaH // 18 // prAk kArasya vyaJjane / 3 / 2 / 19 / rAjalabhyo rakSAnirvezaH =kAraH / prAcAM deze yaH kAraH tasya saMjJAyAM gamyamAnAyAM ad-vyaJjanAt parasyAH saptamyA [ haima-zabdAnuzAsanasya vyaJjanAdau uttarapade lub na syAt / mukuTekArSApaNaH, samidhimApakaH / prAk iti kim ? yUthapazuH / udIcAmayaM na prAcAM / Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svIpaza-laghuvRttiH ] kAra iti kim ? ___abhyarhitapazuH / vyaana iti kim ? avikaToraNaH // 19 // tatpuruSe kRti / 3 / 2 / 20 / ad-vyaJjanAt parasyAH saptamyA: kRdante uttarapade tatpuruSe lub na syAt / stamberamaH, bhasmanihutam / tatpuruSa iti kim ? dhanvakArakaH / ad-vyaanAdityeva ? kurucaraH // 20 // madhyAntAd gurau / 3 / 2 / 21 / AbhyAM parasyAH saptamyA Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 474 ] gurau uttarapade lub na syAt / a -- mUrddha - mastakAt mUrddha-mastakavat svAGgavAcinaH saptamyAH [ haima-zabdAnuzAsanasye madhyeguruH, anteguruH // 21 // svAGgAda- kAme / 3 / 2 / 23 / kaNThe kAlaH ad-vyaJjanAt parasyAH kAmavarje uttarapade lub na syAt / a - mUrddhamastakAditi kim ? mUrddhazikhaH, mastakazikhaH / a - kAma iti kim ? mukhakAmaH / / 22 // bandhe ghaJi navA / 3 / 2 / 23 / Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svIpakSa-laghuvRttiH ] bandhe dhajante uttarapade ad-vyaJjanAt parasyAH saptamyA lub vA na syAt / hastabandhaH-hastebandhaH, cakrebandhaH-cakravandhaH / ghami iti kim ? ajante, - hastabandhaH // 23 // kAlAt tana-tara-tama-kAle / 3 / 2 / 24 / ad-vyaanAntAt kAlavAcinaH parasyAH saptamyAH tanAdipratyayeSu kAle cottarapade vA lub na syAt / pUrvAhaNetanaH-pUrvAhnatanaH / pUrvANetarAm-pUrvAhaNetarAm / Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 476 ) [ haima-zabdAnuzAsanasya pUrvAhaNetamAma-pUrvAhnatamAm / pUrvAhaNekAle-pUrvAhnakAle / kAlAditi kim ? zuklatare, zuklatame / ad-vyaJjanAdityeva ? rAtritarAyAm // 24 // zaya-vAsi-vAseSva--kAlAt / 3 / 2 / 25 / a-kAlavAcinaH ad-vyaJjanAt parasyAH saptamyA: ephuttarapadeSu lub vA na syAt / bilezayaH-bilazayaH / vanevAsI-vanavAsI / grAmevAsaH-grAmavAsaH / a-kAlAditi kim ? pUrvANazayaH // 25 // Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRttiH / varSa-kSara-varA'p-saraH-zaro-ras manaso je / 3 / 3 / 26 / ebhyaH parasyAH saptamyAH je uttarapade lub vA na syAt / varSejaH-varSajaH / kSareja:-kSarajaH / varejaH-varajaH / apsujama-abjam / sarasijam-sarojam / zarejama-zarajam / urasija:-urojaH / manasijaH-manojaH // 26 // dyu--prAvRT varSA-zarat-kAlAt / 3 / 2 / 27 / ebhya parasyAH saptamyA: Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 478 1 / haima-zabdAnuzAsanasya ye uttarapade luv na syAt , divijaH, prAvRSijaH, varSAsujaH, zaradijaH kAlejaH // 27 // apo ya-yoni-mati-care / 3 / 2 / 28 / apaH parasyAH saptamyAH ye pratyaye yonyAdau ca uttarapade lub na syAt apsavyaH, apsuyoniH, apsumatiH, apsucaraH // 28 // nen--siddha-sthe / 3 / 2 / 29 / inpratyayAnte siddhasthayozcottarapadayoH na lub na syAt, bhavatyevetyarthaH / Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRttiH ] [470 sthaNDilavartI, sAGkAzyasiddhaH samasthaH // 29 // SaSThayAH kSepe / 3 / 2 / 30 / uttarapade pare kSepe gamye SaSThyAH lub na syAt / caurasyakulam // 30 // putre vA / 3 / 2 / 31 / putre uttarapade kSepe SaSThyAH lub vA na syAt / dAsyAHputraH-dAsIputraH // 31 // pazyat-vAg-dizo hara-yukti daNDe / 3 / 2 / 32 / ebhyaH parasyAH SaSThyAH yathAsaMkhyaM harAdau uttarapade Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48.] [haima-zabdAnuzAsanasya - - lub na syAt / pazyatoharaH, vAcoyuktiH, dizodaNDaH // 32 // adaso'kajA-yana-NoH / 3 / 2 / 33 / adasaH parasyAH SaSThayAH akaviSaye uttarapade AyanaNi ca pare lub na syAt / AmuSyaputrikA, AmuSyAyaNaH // 33 // devaanaaNpriyH| 3 / 2 / 34 / atra SaSThayAH luba na syAt / devAnAMpriyaH // 34 // zeSa-puccha-lAgUleSu nAmni zunaH / 3 / / 35 // Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yopa-laghuvRtti: [181 zunaH parasyAH SaSThayA: zepAdau uttarapade saMjJAyAM luva na syAt / zunAzepaH, zunaHpucchaH, zunolaGagUlakaH // 35 // vAcaspati-vAstoSyati-divaspatidivodAsam / 3 / 2 / 36 / ete samAsAH SaSThayalupi nipAtyante nAmni / vAcaspatiH, vAstoSpatiH, divaspatiH, divodAsaH // 36 // Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 482 ] [ haima-zabdAnuzAsanasya RtAM vidyA-yonisambandhe / 3 / 237 RdantAnAM vidyayA yonyA vA kRte sambandhe hetau sati pravRttAnAM SaSThayA: . tatraiva hetau sati pravRtte uttarapade lab na syAt / hotuHputraH, pituHputra., piturntevaasii| RtAmiti kim ? AcAryaputraH / vidyA-yonisambandha iti kim ? bhartRgRham // 37 // svasmR-patyorvA / 3 / 5 / 38 / vidyA-yonisambandhanimittAnAM RdantAnAM Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRtti: ] SaSThyAH svasR - patyoH uttarapadayoH yonisambandhanimittayoH lub vA na syAt / hotuHsvasA - hotRsvasA / svasuH patiH - svasRpatiH | vidyA - yonisambandha ityeva ? bhartRsvasA hotRpatiH // 38 // , A dvandve / 3 / 2 / 39 / vidyA - yonisambadhanimittAnAM RdantAnAM yo dvandvaH tasmin satyuttarapade pUrvapadasyAt syAt / hotApotArau mAtApirau / [ 483 RtAmityeva ? guru-ziSyo / vidyA - yonisambandha ityeva kartR - kArayitArau / / 39 // putre / 3 / 2 / 40 / Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 484 ] putre uttarapade vidyA- yonisambandhAnAM RdantAnAM dvandve AH syAt / mAtAputrau hotAputrau // 40 // vedasahazrutA'-- vAyudevatAnAm / 3 / 2 / 41 / eSAM dvandve pUrvapadasya: AH syAt / haima-zabdAnuzAsanasya 1 uttarapade indrAsomau / vedeti kim ? brahmaprajApatI / saheti kim ? viSNuzakrau / zruti kim ? candrasUryo / vAyuvarjanaM kim ? vAyvazI / devatAnAmiti kim ? grupa - capAlau // 41 // Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pakSa-laghubattiH ] IH Soma-varuNe'gneH / 3 / 2 / 42 / vedasahazrutA'vAyudevatAnAM dvandve pome varuNe cottarapade agneH I: syAt / Someti nirdezAd Iyoge SatvaM ca / agnISomo, agnIvaruNau / devatAdvandva ityeva ? agnisomo baTU // 42 // ivRddhimatya-viSNau / 3 / 2 / 43 / viSNuvarje vRddhimati uttarapade devatAdvandve agneH i: syAt / AgnivAruNImanaDvAhImAlabheta / Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 486 ) [ haima-zabdAnuzAsanasya vRddhimatIti kim ? __ agnIvaruNau / a-viSNAviti kim ? ___AnAvaiSNavaM cakai nirvapet // 43 / / divo dyAvA / 3 / 2 / 44 / devatAdvandve divaH uttarapada dyAvA iti syAt / dyAvAbhUmI // 44 // divasa-divaH pRthivyAM vA / 3 / 2 / 45 / devatAdvandra divaH pRthivyAM uttarapade etau vA syAtAm / divaspRthivyaudivaHpRthivyau dyAvApRthivyau // 45 // Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - para-laghuvRttiH / uSAsoSasaH / 3 / 2 / 46 / devatAdvandve uSasaH uttarapade upAsA syAt / uSAsAsUryam // 46 // mAtarapitaraM vA / 3 / 2 / 47 / mAtR-pitroH pUrvottarapadayoH dvandva RtaH aro vA nipAtyate / mAtarapitarayoH-mAtApitroH // 47 // varcaskAdiSvavaskarAdayaH za48 eSu artheSu ete kRtaza-Sa-sAdhuttarapadAH sAdhavaH syuH / avaskaro'nnamalam , avkaaro'nyH| Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488 [ haima-zadAnuzAsanasvaiH apaskaro sthAGgam , __ apakaro'nyaH // 48 // parataH strI puMvat snyekArthe'naG / / 3 / 2 / 49 / parato-vizeSyavazAt strIliGgaH, strIvRttau ekArthe uttarapade puMvat syAt , na tUGantaH / darzanIyabhAryaH / parata iti kim ? droNIbhAryaH / strIti kim ? khalapudRSTiH / stryekArtha iti kim ? gRhiNInetraH, kalyANImAtA / anU-Diti kim ? ___ karabhorUbhAyaH // 49 // kyaG-mAni-pittaddhite / 3 / 2 / 50 / Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - svopana-laghuvRtti: t9 kyaGi mAnini cottarapade pittaddhitte ca parataH strIliGgo'nUG puMvat syAt / zyetAyate, darzanIyamAnI / ayamasyAH , ajathyaM yUtham // 50 // jAtizca Ni-taddhitaya-svare / 3 / / 51 / anyA parataH strI jAtizca Nau pratyaye yAdau svarAdau ca taddhite viSayabhUte puMvat syAd anUGa / - paTayati, etyaH, bhAvatkam / jAtiH dArayaH, gArgaH / Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ haima-zabdAnuzAsanasya taddhiteti kim ? hastinIyati, hastinyaH // 51 // eye'gnAyI / 3 / / 52 / eyapratyaye anAyI eva parataH strI puMvat syAt / AgneyaH / pUrveNa siddhe niyamArthamidam / __zyaneyaH // 52 // nA'p-priyA''dau / 3 / 2 / 53 / appratyayAnte stryekArthe uttarapade . priyAdau ca parataH puMvat syAt / kalyANIpaJcamA rAtrayaH, Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svIpA-laghuvRttiH ] kalyANIpriyaH / apa-priyAdAviti kim ? ___ kalyANapaJcamIkaH pakSaH // 53 // taddhitA'kakopAntyapUraNyAkhyAH / 3 / / 54 / taddhitasyAkapratyayasya ca ka upAntyo yAsAM tAH pUraNapratyayAntAH saMjJAzca parataH strI puMvat syuH / madrikAbhAryaH, kArikAbhAryaH, paJcamIbhAryaH, dattAbhAryaH / tadvitAketi kim ? ___ pAkabhAryaH // 54 // taddhitaH svaravRddhiheturaraktavikAre / 3 / 2 / 55 / Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 492 ] [ haima-zabdAnuzAsanasya rakta-vikArAbhyAma'nyArthaH svaravRddhihetuH ___ca taddhitaH tadantaH parataH strI puvat syAt / __ mAthurIbhAryaH / svareti kim ? vaiyAkaraNabhAryaH / vRddhiheturiti kim ? arddhaprasthabhAryaH / a-raktavikAra iti kim ? ___ kASAyabRhatikaH, lauheyaH // 55 // svAGgAd GIrjAtizcA'-mAnini / 3 / 2 / 56 / svAGgAd yo GIH tadanto jAtivAcI ca Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sopA-laghuttiH ] parataH strI puMvat na syAt , na tu mAnini / dIrghakezIbhAryaH, kaThIbhAryaH, . zUdrAbhAyaH / svAGgAditi kim ? paTubhAryaH / a-mAninIti kim ? dIrghakezamAninI // 56 / / puMvat karmadhAraye / 3 / 2 / 57 / parataH strI anUG . karmadhAraye sati scyekArthe uttarapade pare puMvat syAt / kalyANapriyA, madrakabhAryA, mAthuravRndArikA, candramukhavRndArikA / anUGityeva ? brahmabandhUvRndArikA // 57 // Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / haima-zabdAnuzAsanama riti / 3 / 2 / 58 / parataH strI riti pratyaye puMvat syAt / paTujAtIyAH, kaThadezIyA // 58 // tva-te guNaH / 3 / 2 / 59 / parataH strI anUG guNavacanaH tva-tayoH pratyayoH muMvat syAt / paTutvam , paTutA / guNa iti kim ? kaThItvam // 59 // cvau kvacit / 3 / 2 / 60 / parataH strI anUG cau kvacit Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . - . sthopA-laghuvRttiH / puMvat syAt / mahadbhUtA kanyA / kvaciditi kima ? ___ gomatIbhUtA // 6 // sarvAdayo-'syAdau / 3 / 2 / 61 / sarvAdiH parataH strI puMvat syAt , na tu syAdau / sarvastriyaH, bhavatputraH / a-syAdAviti kim ? sarvasyai // 61 // mRgakSIrA''diSu vA / 3 / 2 / 62 / eSu samAseSu parataH strI ___ uttarapade puMvat vA syAt / mRgakSIram-mRgakSIram / kAkazAvaH-kAkIzAvaH // 62 // Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 496 ] Rdudit tara-tama-rUpa-kalpabruva - celaT - gotra - mata-- hate vA svazca / 3 / 2 / 63 / Rdudit parataH strI bruvAdau ca puMpaca pacantitarA, [ haima-zabdAnuzAsanasya tryekArthe uttarapade zreyasitarA, tarAdiSu pratyayeSu vA syAt / pacattarA, pacantitamA, zreyastarA, pacattamA, hasvAntaH pacantItarA / zreyasItarA / pacatItamA / Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakA-laghuvRttiH [497 - - - zreyasitamA, ___ zreyastamA, . zreyasItamA / pacantirUNa, pacadrUpA, - pacantIrUpA / viduSirUpA, vidvadrUpA, .. viduSIrUpA / pacantikalpA, pacatkalpA, pacantIkalpA / viduSikalpA, vidvatkalpA, viduSIkalpA / zreyasikalpA, zreyaskalpA, zreyasIkalpA / Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 498 ) [ haima-zabdAnuzAsanasya pacantibruvA, pacabruvA, pacantIbruvA / zreyasibruvA, zreyobruvA, zreyasIbruvA / pacanticelI, pacaccelI. pcntiicelii| zreyasicelI, zreyazcelI, zreyasIcelI / pacantigotrA, pacadgotrA, . pacantIgotrA / zreyasigotrA, zreyogotrA, zreyasIgotrA / Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopA-laghuvRtti. ] pacantimatA, pacanmatA, pacantImatA / zreyasimatA, zreyomatA, zreyasImatA / pacantihatA, pacaddhatA, pcntiihtaa| zreyasihatA, zreyohatA, zreyasIhatA // 63 // yaH / 3 / 3 / 64 / DyantAyAH parataH striyAH _tarAdiSu pratyayeSu bruvAdiSu cottarapadeSu ekArthe hUmvaH syAt / Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50.] [ haima-zabdAnuzAsanasya gauritarA, gauritamA, nartakirUpA, kumArikalpA, brAhmaNibruvA, gArgicelI, brAhmaNigotrA, gArgimatA, gaurihatA // 64 // bhogavat-gaurimato mni / 3 / 2 / 65 / anayoH DyantayoH saMjJAyAM tarAdiSu pratyayeSu bruvAdau cotarapade ekArthe istraH syAt / bhogavatitarA, gaurimatitamA, bhogavatirUpA, gaurimatikalpA, bhogavatibruvA, gaurimaticelI, bhogavatigotrA, Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRtti: [505 gaurimatimatA, bhogvtihtaa| nAmnIti kim ? bhogavatitarA, bhogavattarA, bhogavatItarA // 65 // navaika-svarANAm / 3 / 2 / 66 / ekasvarasya Dyantasya tarAdau pratyaye bruvAdau cottarapade snyekArthe vA hasvaH syAt / stritarA-strItarA / jJitarA-jJAtarA / jJitamA-jJItamA / jJibruvA-jJIbruvA / ekasvarANAmiti kim ? kuTItarA // 66 // Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 602 1 UGaH | 3 / 2 / 67 / UGantasya tarAdau cottarapade stryekArthe | haima-zabdAnuzAsanasyai vA hrasvaH syAt / brahmabandhutarA - brahmabandhUtarA / kabruvA - kabuvA // 67 // mahataH kara - ghAsa - viziSTe DA: / 3 / 2 / 68 / karAdau uttarapade mahato DA vA syAt / mahAkaraH - mahatkaraH / mahAghAsaH - mahadUdghAsaH / mahAviziSTaH- mahadddviziSTaH ||68 || striyAm / 3 / 2 / 69 / Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRtti: ] strIvRttermahataH karAdau uttarapade nityaM DAH syAt / mahAkaraH, mahAghAsaH, mahAviziSTaH // 69 // jAtIyai - kArthe 'cveH / 3 / 2 / 70 / mahato'cvyantasya jAtIyari DAH syAt / aikArthya cottarapade mahAjAtIyaH, mahAvIraH / jAtIyaikArthya iti kim ? a - cveriti kim ? t 503 mahattaraH / mahadbhUtA kanyA // 70 // na puMvanniSedhe / 3 / 2 / 71 / Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seg ] mahataH puMvanniSedhaviSaye uttarapade [ haima- zabdAnuzAsanasyai DA na syAt / mahatIpriyaH // 71 // icya-svare dIrgha Acca / 3 / 2 / 72 / inte'svarAdau uttarapade pUrvapadasya dIrghatvaM At ca syAt / muSTImuSTi, muSTAmuSTi / a - svara iti kim ? asyasi / / 72 / / haviSyaSTana: kapAle / 3 / 2 / 73 / haviSyarthe kapAle uttarapade aSTano dIrghaH syAt / aSTAkapAlaM haviH / Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRtti: ] haviSIti kim ? aSTakapAlam / kapAla iti kim ? aSTapAtraM haviH // 73 // gavi yukte / 3 / 2 / 74 / yukte'rthe gavyuttarapade aSTano dIrghaH syAt / aSTAgavaM zakaTam / yukta iti kim ? nAmni / 3 / 2 / 75 / aSTanaH uttarapade Lok aSTaguzcaitraH // 74 // saMjJAyAM dIrghaH syAt / aSTApadaH kailAzaH / nAmnIti kim ? aSTadaMSTraH // 75 // Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 506 / / haima-zabdAnuzAsanasya koTara-mizraka--sidhaka--puragasArikasya vaNe / 3 / 2 / 76 / eSAM kRta-Natve vane uttarapade saMjJAyAM dIrgha syAt / koTarAvaNam , mizrakAvaNam , sidhakAvaNam , puragAvaNam , __ sArikAvaNam // 76 // aJjanAdInAM girau / 3 / / 77 / eSAM girau uttarapade nAmni dIrghaH syAt / aanAgiriH, kukkuTAgiriH // 77 // ana-jirAdi-bahusvara-zarAdInAM matau / 3 / 2 / 78 / 3 Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svapana - laghuvRtti: / ajirAdivarja - bahusvarANAM zarAdInAM ca matau pratyaye nAmni dIrghaH syAt / udumbarAvatI, zarAvatI, vaMzAvatI / ana- jirAdIti kim ? RSAvarthe ajiravatI, hiraNyavatI // 78 // RSau vizvasya mitre / 3 / 2 / 79 / mitre uttarapade nAmni vizvasya dIrghaH syAt / 507 vizvAmitraH // 79 // nare / 3 / 2 / 80 / Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 508 ] [ haima-zabdAnuzAsanasya nare uttarapade nAmni vizvasya dIrghaH syAt / vizvAnaraH kazcit // 8 // vasu-rAToH / 3 / 2 / 81 / anayoH uttarapadayoH vizvasya dIrghaH syAt / vizvAvasuH, vizvArAT // 81 // valacya-pitrAdeH / 3 / / 8 / valacapratyaye pitrAdivarjAnAM dIrghaH syAt / AsutIvalaH / a-pitrAderiti kim ? pitRvalaH, mAtRvalaH // 82 // citeH kaci / 3 / 2 / 83 / Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopa-laghuvRttiH] . [609 kaci citeH dIrghaH syAt / ekacitIkaH / / 83 // svAmicihnasyA'-viSTA-'STa-paJca-bhinnachinna-cchidra--sva--svastikasya karNe / 3 / 2 / 84 / svAmI cihnayate yena tadvAcino ...viSTAdivarjasya ... karNe uttarapade dIrghaH syAt / dAtrAkarNaH pazuH / svAmicihnasyeti kim ? lambakarNaH / viSTAdivanaM kim ? viSTakarNaH, aSTakarNaH // 84 // Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 510] [ haima-zabdAnuzAsanasya gati-kArakasya nahi-vRti-vRSi-vyadhiruci sahitanau kvau / 3 / 2 / 85 / gati-kArakayoH na hyAdau kivante uttarapade dIrghaH syAt / upAnat , nIvRt , prAvRT, zvAvit, nIruk, RtIpaTa, jalAsaTa, parItaT // 85 // ghayupasargasya bahulam / 3 / 2 / 86 / ghaante uttarapade upasargasya bahulaM dIrghaH syAt / nIkledaH, nIvAraH / bAhulakAt kvacidvA, pratIvezaH-prativezaH / Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ spopaza- laghuvRti: ] kvacit, viSAdaH, niSAdaH // 86 // nAminaH kAze / 3 / 2 / 87 / nAmyantasyopamargasya ajante kAze uttarapade dIrghaH syAt / nIkAzaH, vIkAzaH / nAmina iti kim ? dasti / 3 / 2 / 88 / do yaH tAdirAdezaH prakAzaH // 87 // tasmin pare nAmyantasyopasargasya dIrghaH syAt / nIttam, vIttam / [ 511 da iti kim ? vitIrNam / tIti kim ? sudattam // 88 // Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 512 ] [ haima-zabdAnuzAsanasya a - pIDhavAdevahe / 3 / 2 / 81 / pIlvAdivarjasya nAmyantasya dIrghaH syAt / asya " a - pIlyAderiti kima ? RSIvaham munIvaham / vahe uttadapade pIluvaham dAruvam // 89 // zunaH / 3 / 2 / 90 / uttarapade ekAdayo dIrghaH syAt / zvAdantaH, zvAvarAham // 90 // ekAdaza-SoDaza-SoDan - SoDhA SaDaDhA / 3 / 2 / 91 / dazAdiSu Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - svIpakSa-laghuvRttiH ] kRtadIrghatvAdayo nipAtyante / . ekAdaza, SoDaza, SaTdantA asya SoDana, poDhA, SaDDhA // 91 // dvizyaSTAnAM dvA-trayo-'STAH prAkzatAd ana--zItibahubrohau / 3 / 2 / 92 / eSAM yathAsaMkhyaM ete prAkzatAt saMkhyAyAM uttarapade syuH, natvazItau bahuvrIhiviSaye ca / dvAdaza, trayoviMzatiH, aSTAtriMzat / prAkzatAditi kim ? dvizatam , trizatam , aSTasahasram / Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 514 ] ana - zIti bahubrIhAviti kim ? dvayazItiH, dvitrAH // 92 // catvAriMzadAdau vA / 3 / 2 / 93 / / dvi-ya-STAnAM prAkzatAt haima-zabdAnuzAsanasya yathAsaMkhyaM catvAriMzadAdau uttarapade dvA-trayo'STA vA syuH, ana - zIti bahuvrIhau / dvAcatvAriMzat - dvicatvAriMzat / trayazcatvAriMzat - tricatvAriMzat / aSTAcatvAriMzat-aSTacatvAriMzat // 93 // hRdayasya hRt, lAsa-lekhA'Na- ye / 3 / 2 / 94 / asya lAsa - lekhayoruttarapadayoH aNi ye ca pratyaye hRt syAt / Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRtti: ] hRllAsaH, hRllekhaH, hArdam, hRdyaH // 94 // pada: pAdasyA'jyA''ti-go-pahate / 3 / 2 / 95 / pAdasya ajyAdau uttarapade padAji:, padAtiH, padaH syAt / padagaH, padopahataH // 95 // hima-hati kASi-ye pad / 3 / 2 / 96 / himAdau uttarapade ye ca pratyaye pAdasya paddhimam, paddhatiH, [ 515 pad syAt / patkASI, padyAH zarkarAH // 96 // Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16] RcaH zasi / 3 / 97 / RcAM pAdasya zAdau zaspratyaye [ haima-zabdAnuzAsanasya pad syAt / paccho gAyatrIM zaMsati / Rca iti kim ? pAdazaH zlokaM vakti / dviHzapAThAt syAdizasi na syAt, RcaH pAdAn pazya / / 97 / / zabda - niSka-- ghoSa - mizre vA / 3 / 2 / 98 / zabdAdau uttarapade pAdasya pad vA syAt / pacchabda:- pAdazabdaH / paniSkaH - pAdaniSkaH / Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svApA-laghuvRttiH / padghoSaH-pAdaghoSaH / panmizraH-pAdamizraH // 98 // nas nAsikAyAH taH-kSudre / 3 / 2 / 99 / nAsikAyAH taspratyaye kSudre cottarapade nas syAt / . nastaH, nAkSudraH // 99 // ye'-varNe / 3 / 2 / 100 / nAsikAyAH __ya pratyaye varNAdanyatrArthe nas syAt / nasyam / ya iti kim ? nAsikyaM purama / a-varNa iti kim ? . nAsikyo varNaH // 100 / / Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 518 / haima-zabdAnuzAsanasya zirasaH zIrSan / 3 / 2 / 101 / ziraso ye pratyaye zIrSan syAt / zIrSaNyaH svaraH, zIrSaNyaM tailam / ya ityeva ? zirastaH, zirasyati // 101 // keze vA / 3 / 2 / 103 / zirasaH kezaviSaye ye pratyaye ___ zIrSan vA syAt / zIrSaNyAH-zirasyAH kezAH // 102 // zIrSaH svare taddhite / 32 / 103 / zirasaH svarAdau taddhite ' zIrSaH syAt / hAstizISiH, zIrSikaH // 103 / Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRtti: ( 519 udakasyAdaH peSaM-dhi-vAsa-vAhane / 3 / / 104 / udakasya peSamAdau uttarapade udaH syAt / udapeSa pinaSTi, udadhirghaTaH, udavAsaH, udavAhanaH // 104 // vaikavyaJjane pUrye / 3 / 2 / 105 / udakasyA'saMyuktavyaJjanAdau pUryamaraNArthe uttarapade udo vA syAt / udakumbhaH-udakakumbhaH / vyaJjana iti kima ? udakAmatram / eketi kim ? udakasthAlam / pUrya iti kima ? udakadezaH // 105 // Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 50 / [ haima-zabdAnuzAsanasyai manthau-dana-saktu-bindu-banabhAra--hAra--bIvadha-gAhe vA / 3 / 2 / 106 / ekUttarapadeSu udakasya udo vA syAt / udamantha:-udakamanthaH / udaudana:-udakaudanaH / udasaktuH udakasaktuH / udabindu -udakabinduH / udavajraH-udakavajraH / udabhAra:-udakabhAraH / udahAra:-udakahAraH / udavIvadhaH-udakavIvadhaH / udagAhaH-udakagAhaH // 106 // nAmnyuttarapadasya ca / 3 / 2 / 107 / 3 Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopaza- laghuvRttiH ] udakasya pUrvapadasya uttarapadasya ca . saMjJAyAM udameghaH, udavAhaH, udapAnama, udaH syAt / pUrvottarapade udadhiH, lavaNodaH, kAlodaH // 107 // te lugvA / 3 / 2 / 108 / saMjJAviSaye | kara lugvA syAta devadattaH devaH, dattaH // 108 // dvaya-ntara navarNopasargAdapa Ip / 3 / 2 / 109 / avarNAntavarjopasargebhyazca dvaya-ntayi de Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 6.22 ) / haima-zabdAnuzAsanasya parasyA''pa uttarapadasya IpU syAt / dvIpam , antarIpam / nIpam , samIpam / upasargAditi kim ? svApaH / ana-varNeti kim ? prApam , parApam // 109 // anordeze upa / 3 / 2 / 110 / anoH parasyApo deze'rthe up syAt / anUpo dezaH / deza iti kim ? anvIpaM vanam // 110 // khityana-vyayA'ruSo mo'nto hUsvazca / 3 / 2 / 111 / svarAntasya ana-vyayasya a-ruSazca Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svIpa - laghuvRttiH / khitpratyayAnte uttarapade mosnto yathAsambhavaM svAdezazca syAt / jhaMmanyA, kAlimanyA, aruntudaH / khitIti kim ? jJa-mAnI / ana- vyayasyeti kim ? doSAmanyamahaH // 111 // satyA'gadA'stoH kAre / 3 / 2 / 112 / ebhyaH kAre uttarapade satyaGkAraH, ete mo'ntaH syAt / agadaGkAraH, [ 523 astuGkAraH / / 112 // lokampRNa--- madhyandinA'nabhyAmityam / 3 / 2 / 113 / kRtapUrva padamo'ntA Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 524 ] - - - - [ haima-zabdAnuzAsanastha nipAtyante / lokampRNaH madhyandinam , ___ anabhyAzamityaH // 113 // bhrASTrAgnerindhe / 3 / 2 / 114 / AbhyAM indheH uttarapade mo'ntaH syAt / bhrATmindhaH agnimindhaH // 114 // a-gilAda gila-gilagilayoH / 3 / 2 / 115 / gilAntavarjAt pUrvapadAt pare gile gilagile cottarapade mo'ntaH syAt / timiGgilaH, timiGgilagilaH / agilAditi kim ? timiGgilagilaH // 115 // Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svIpa-laghutiH / / 515 bhadroSNAt karaNe / 3 / 2 / 116 / AbhyAM paraH ..... karaNe uttarapade . mo'ntaH syAt / bhadrakaraNam , uSNaMkaraNam // 116 // navA'khit-kRdante rAtreH / 3 / 2 / 117 / khitvarje kRdante uttarapade pare rAtraH mo'nto vA syAt / / rAtrizcaraH-rAtricaraH / khidvarjanamiti kim ? ___rAtrimanyamahaH / kRdanta iti kima ? rAtrisukham / antagrahaNaM kim ? rAtrayitA // 117 // dhenobhavyAyAm / 3 / 2 / 118 / Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [hema-zabdAnuzAsanasya dhenoH bhavyAyAmuttarapade mo'nto vA syAt / dhenumbhavyA-dhenubhavyA // 118 // a-SaSThItRtIyAdanyAd do'rthe / 3 / 2 / 119 / a-SaSThayantAd a-tRtIyAntAca anyAt arthe uttarapade d anto vA syAt / ___ anyadarthaH-anyArthaH / SaSThyAdivarjanaM kim ? anyasyAnyena vA'rtho'nyArthaH // 119 // AzI-rAzA-s'sthitA-''stho-ssuko ti rAge / 3 / 2 / 120 / eSattarapadeSu a-SaSThI-tRtIyAt anyAd d antaH syAt / Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopA-laghutiH [ 527 anyadAzIH, anyadAzA, anyadAsthitaH, anyadAsthA, anyadutsukaH, anyadUtiH, anyadrAgaH / a-SaSThItRtIyAdityeva ? anyasya anyena vA AzIH anyAzIH // 120 / / Iya-kArake / 3 / 2 / 121 / anyAd Iye pratyaye ___ kArake cottarapade do'ntaH syAt / anyadIyaH, anyatkArakaH // 121 // sarvAdi-vizvaga-devAd DadriH kavyazcau / 3 / 2 / 122 / sarvAMdeH viSvagU-devAbhyAM ca .... parataH Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 528 ] kvivante acau uttarapade DadrirantaH syAt / sarvadrIcaH, dvyadrayaG, kadrayaG, viSvadrathaGka, kvIti kim ? devadrathaG, | haima-zabdAnuzAsanasye viSvagaMcanam / / 122 / / saha- samaH sadhi-sami / 3 / 2 / 123 / anayoH sthAne kvivante aca uttarapade yathAsaMkhyaM sadhi - samI syAtAm / sadhyaG, samyaG / kAyaJca ityeva ? sahAJcanam / / 123 / / tirasastiryati / 3 / 2 / 124 / 1 Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khopA-laghuvRttiH ] akArAdau kvibante azcau uttarapade tirasastiriH syAt / tiryaG / atIti kim ? tirazvaH // 124 // naJ at / 3 / 2 / 125 // uttarapade pare naJ aH syAt / a-cauraH panthAH / uttarapada ityeva ? na bhuGkte // 125 // tyAdau kSepe / 3 / 2 / 126 / tyAyante pade pare nindAyAM gamyamAnAyAM naJ aH syAt / a-pacasi tvaM jAlma ! / kSepa iti kim ? na pacati caitraH // 126 // nago-prANini vA / 3 / 2 / 127 / Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 ] [ haima zabdAnuzAsanasya a-prANinyarthe nago vA nipAtyate / nagaH-ago giriH / a-prANinIti kim ? ago'yaM zItena // 127 // nakhAdayaH / 3 / 2 / 128 / ete __ akRtA'kArAdyAdezA .. . nipAtyante / nakhaH, nAsatyaH // 128 // an svare / 3 / 2 / 129 / svarAdau uttarapade naJaH an syAt / ananto jinaH // 129 // koH kattatpuruSe / 3 / 2 / 130 / svarAdau uttarapade koH Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJaghuvRtti: ] tatpuruSe kad syAt / kadazvaH / tatpuruSa iti kim ? kUSTro dezaH / svara ityeva ? kubrAhmaNaH / / 130 / / ratha - vade / 3 / 2 / 131 / rathe vade cottarapade koH kad syAt / kadrathaH, kadvadaH / / 131 // tRNe jAtau / 3 / 2 / 132 // jAtau arthe [4 tRNe uttarapade koH kad syAt / kattRNA rohiSAkhyA tRNajAtiH // 132 // kat triH / 3 / 2 / 133 / Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ haima-zabdAnuzAlamasya - - koH kimo vA trI uttarapade kad syAt / kattrayaH // 133 // kA'kSa-pathoH / 3 / / 134 / anayA uttarapadayoH koH kA syAt / kA'kSaH, kApatham // 134 // puruSe vA / 3 / 2 / 135 / puruSe uttarapade koH kA vA syAt / kApuruSaH-kupuruSaH // 135 // alpe / 3 / 2 / 136 / ISadarthasya koH uttarapade ra kA syAt / kAmadhuram , kA'ccham // 166 // kA-kavau voSNe / 3 / 2 / 137 / Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa - laghuvRtti: 1 uSNe uttarapade koH kA - kavau vA syAtAm / koSNam - kavoSNam / pakSe yathAprAptamiti / tatpuruSe bahuvrIhau - kaduSNam / kUSNo dezaH // 137 // kRtye'vazyamo luk / 3 / 2 / 138 / kRtyAnta uttarapade avazyamo luk syAt / avazyakAryam / kRtya iti kim ? | 533 avazyaM lAvakaH // 138 // samaH tata - hite vA / 3 / 2 / 139 / tate hite cottarapade samo lugvA syAt / Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ # | hama zabdAnuzAsanasya satatam - santatam / sahitam - saMhitam / / 139 // tumazra manaH - kAme | 3 / 2 / 140 / tum-samoH manasi kAme cottarapade luk syAt / bhoktumanAH, gantukAmaH samanAH, sakAmaH // 140 // mAMsasyAnaDU - ghaJi paci navA / 3 / 2 / 141 / anaG ghaJaH te pacau uttarapade mAMsasya lugvA syAt / mAMspacanam, mAMsapacanam / mAMspAkaH, mAMsapAkaH // 141 // dikzabdAt tIrasya tAraH | 3 | 2 | 142 / Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svIpA-laghuvRttiH / asmAt parasya - tIrasya uttarapadasya .. tAro vA syAt / / dakSiNatAram-dakSiNatIram // 142 / / sahasya so'nyArthe / 3 / / 143 / uttarapade pare bahuvrIhI / - . ..- . : 7 . sahasya so vA syAt / ... saputraH-sahaputraH / anyArtha iti kim ? saha-jaH // 143 // nAmni / 3 / / 144 / uttarapade pare bahuvrIhI sahasya saH saMjJAyAM syAt / . sAzvatthaM banam / . Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - [ haima-zabdAnuzAsanasya anyArtha ityeva ? sahadevaH kuruH // 144 // adRzyAdhike / 3 / 2 / 145 / adRzyaM parokSam , / adhikaM adhirUDhaM tadarthayoH uttarapadayoH bahuvrIhI sahasya saH syAt / sAgniH kapotaH, . sa-droNA khArI // 145 // a-kAle'vyayIbhAve / 3 / 2 / 146 / a-kAlavAcinyuttarapade sahasya avyayIbhAve saH syAt / sabrahma sAdhUnAm / a-kAla iti kim ? sahapUrvAhaNaM zete / Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - svopana-laghuvRttiH ] / 537 avyayIbhAva iti kim ? sahayudhvA // 146 // granthA'nte / 3 / / / 147 / etadvAcyuttarapade : sahasya avyayIbhAve saH syAt / sakalaM jyotiSamadhIte // 147 // ... nA''ziSya-go-vatsa-hale / 3 / 2 / 148 / gavAdivarje uttarapade . AziSi gamyAyAM sahasya so na syAt / svasti gurave sahaziSyAya / AziSIti kim ? saputraH / Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 638) / haima-zabdAnuzAsanasya . gavAdivarjanaM kim ? - svasti tubhyaM sagave-sahagave / savatsAya-sahavatsAya, __ sahalAya-sahahalAya // 148 // samAnasya dharmA-''diSu / 3 / 2 / 149 / dharmAdau uttarapade samAnasya saH syAt / sadharmA, sanAmA // 149 // sa-brahmacArI / 3 / 2 / 150 / ayaM nipAtyate // 150 // dRk-dRza-dRkSe / 3 / 2 / 151 / eSu-uttarapadeSu samAnasya saH syAt / sahakU, sadRzaH, sadRkSaH // 151 // Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopakSa-laghuvRttiH ] anya-tyadAderAH / 3 / 2 / 155 / anyasya tyadAdezva dRgAdau uttarapade AH syAt / anyAha, anyAdRzaH, anyAdRkSaH / tyAhaka, tyAdRzaH, tyAdRkSaH / asmAka, asmAdRzaH, asmAdRkSaH // 152 // idam-kim It-kI / 3 / 2 / 153 / dRgAdau uttarapade idam-kimI Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 540] haima-zabdAnuzAsanasya , yathAsaMkhya __it-kI-rupau syAtAm / ITaka IdRza IdRkSaH / kIhakra kIdRzaH, kIdRkSaH // 153 // a-naJaH ktavo yap / 3 / 2 / 154 / no'nyasmAt avyayAt pUrvapadAt paraM yat uttarapadaM tada vayavasya kvo yap syAt / .. prakRtya / a-natra iti kim ? a-kRtvA, paramakRtvA / Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopA- laghuvRttiH uttarapadasya ityeva ? .. alaGkRtvA // 154 // pRSodarAdayaH / 3 / 2 / 155 / ete sAdhavaH syuH / - pRSodaraH balAhakaH // 155 // vA avA-'pyoH tani-krI-dhAga nhorc-pii...| 3 / 2 / 156 / avasya-upasargasya ..... tani-kriyorapezca. dhAg-nahoHyathA'saMkhyaM va-pI __vA syAtAm / vataMsaH, avataMsaH / vakrayaH, avakrayaH / . Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 542 ] - - - [ haima-zabdAnuzAsanasya pihitam , a-pihitam / pinaddham , apinaddham // 156 // ityAcAryazrIhemacandraviracitAyAM siddhahemacandrAbhidhAnasvopajJa zabdAnuzAsanalaghuvRttI tRtIyasyAdhyAyasya dvitIyaH pAdaH samAptaH // iti samAsAzrayakAryaprakaraNam // Wan <<< sadgurUpAstibalena parikarmitavivekamatimantaga byAkaraNAdijJAnaM na hitAvaham / Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SEXCE phra 5 SEXESX // zAstra -marmajJatAparikarmaNAyai. jJAnAcAra-maryAdAsatyApana pUrva hi vyAkaraNAdhyayanaM 5 mumukSUNAM samupayogi bhavati // HSG5 Page #567 -------------------------------------------------------------------------- Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsiddha hemazabdAnuzAsanalaghuvRtti - (prathamabhAga) sUtrAnukramaNikA sUtram aha anavarNA 0 aM aH anu0 apazcamA0 anyo ghoSavAnU aM aH adhAtuvibhakta 0 aghaNatasvAdyA * aprayogIt ka pa0 anantaH paJcamyAH 0 arddha pUrvapadaH pUraNaH avarNasye varNAdi * 45 a sUtrAGkaH 1 / 1 / 1 1 / 16 11119 1 / 1 / 11 1 / 1 / 14 1 / 1 / 16 1 / 1 / 27 1 / 1 / 32 1 1/37 1|1|38 1 / 1 / 42 1 / 2/6 pRSTham 1 4 5. 6 8. 9 18 20 22 22 24 38 Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTham mm . com .5 ur . sUtram maniyoge lugeve bhado mumI avargAt svare0 a-i-u varNasyAnte0 mato'ti roruH avarNa-bho bhago0 aspaSTAvavarNAt anAGmAGo0 adIrghAt0 aJ-vargasyAnta0 aghoSe prathamo'ziTaH aroH supi saH ata bhAH syAdau0 avarNasyAmaH sAm Amo nAm vA aga ca adetaH syamolak maSTa mausazasoH sUtrAkaH 1 / 2 / 16 1 / 2 / 35 1 / 2 / 40 1 / 2 / 41 1 / 3 / 20 1 / 3 / 22 1 / 3 / 25 1 / 3 / 28 1 / 3 / 33 1 // 3 // 33 1 / 3 / 50 2 / 3 / 57 1 / 4 / 1 1 / 4 / 15 1 / 4 / 31 1 / 4 / 39 1 / 4 / 41 114153 - or ur Goc m m 2 9 V . '101 104 108 Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 134 sUtram ataH syamo'm manAmasvare no'ntaH bhanaDuhaH sau apa. abhvAderatvasaH sau apo'd bhe amo maH abhyam bhyasaH amA tvA mA asadivAmantryaM. mad vyaJjane ayam iyam0 adaso daH sestu DoH asuko vA'ki mahnaH adhazcaturthAt ac ca prAga0 ano'sva . sUtrAGkaH pRSTham 114157 109 1 / 4 / 64 112 11471 115 1 / 4 / 88 123 1 / 4 / 90 124 2 / 1 / 4 2 / 1 / 16 2 / 1 / 18 135 2 / 1 / 25 139 2 / 125 139 2 / 1 / 35 148 2 / 1138 150 2 / 1 / 43 152 2 / 1 / 44 . . 153 2 / 1 / 74 . 166 2 / 171 2 / 190 181 2 / 1 / 108 . 183 Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTam 185 200 204 232 0 . 280 243 249 252 / sUtram . avarNAdazno'nto0 madheH zIjhthAsaH0 apAye avadhiH0 a-jJAne jJaH SaSThI a-merakasya a-pratyAdAva-sAdhunA adhikena bhUyasaste a-sattvAgadarthAt a-vizeSaNe0 ataH kR-kami0 a-lupi vA abhi-ni:SThAnaH a-Ga-pratistabdha0 avAccA'zrayo0 aso Ga-sivu0 . mavaH svapaH / ato'hasya bha-durupasargAntaro sUtrAGkaH 2 / 1 / 115 2 / 2 / 20 2 / 2 / 29 2 / 2 / 80 2 / 2 / 93 2 / 2 / 101 2 / 2 / 111 2 / 2 / 120 2 / 2 / 122 2 / 3 / 5 2 / 3 / 19 2 / 3 / 24 2 / 3 / 41 2 / 3 / 42 2 / 3 / 48 2 / 3 / 5 / / 373. 23177 254 259 267 269 278 278 282 287 294 299 Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTham 299 314 216 317 319 321 sy m sUtram a-ka-svAdha0 mAdhatUdRditaH aJcaH a-zizoH ano vA ajAdeH aNa-je-ye0 a-saha-naJ0 anAcchAdajAtyAdenevA a-sat-kANDa0 a-sam bhastrA0 a-nako mUlAt arya-kSatriyAd vA anArSe vRddha asya yAM luk asyA-'yat tat0 a. grahA'nupadeze0 avyayam sUtrAGkaH . rArU80 2 / 4 / 2 . 2 / 4.3 2 / 4 / 9 2 / 4 / 11 2 / 4 / 16 2 / 4 / 20 2 / 4 / 38 rAjhAjha7 2 / 4 / 56 2 / 4 / 57 2 / 4 / 58 2 / 4 / 66 2 / 4 / 78 2 / 4 / 89 2 / 4 / 111 3 / 115 3 / 1 / 21 : sy m m >> m >> m 345 351 355 369 375 384 Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 550 pRSTham 399 401 416 419 448 450 452 atiratikrame ca avyayaM pravRddhAdibhiH akena krIDA''jIve asvasthaguNaH mazvavaDava0 a-prANipazvAdeH a-kaLIbe0 mam avyayI0 anato lup avyayasya asatve useH ad vyaJjanAt0 a-mUrddha-mastakAt0 bhapo ya-yoni0 adaso'kA0 aJjanAdInAM girau ana-jirAdi-bahusvara0 a-pIlvAdevahe sUtrAGkaH 3 / 1 / 45 3 / 1148 3 / 1 / 81 331487 3 / 1 / 132 3 / 1 / 136 3 / 1 / 139 3 / 2 / 2 3.2 / 6 3 / 2 / 7 3 / 2 / 10 3 / 2 / 18 3 / 2 / 22 3 / 2 / 28 3 / 2 / 33 3 / 277 3 / 2 / 78 3 / 2 / 81 468 474 478 480 506 506 512 Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrabh anordeze up a-gilAda gila0 a- SaSThI tRtIyA Apa- dvitIya0 Apo GitAM0 Amo nAm vA A-am zastrotA A rAyo vyaJjane Ama Akam A-dera: Amantrye AGAvadhau AkhyAtayuM0 ArAdarthaiH 0 At Apatyasya 0 AsannA-dUrA0 551 A sUtrAGkaH 3|1|110 3 / 1 / 115 3 / 2 / 119 1 / 1 / 11 1|4|17 1 / 4 / 31 1/4/75 2/1/5 2 / 1 / 20 2 / 1 / 41 2/2/33 2/2/70 2 / 2 / 76 22|78 2 / 4 / 18 2|4|11 3 / 1 / 20 pRSTham 522 524 525 90 97 113 129 136 151 206 227 228 233 320 357 383 Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTam 399 sUtram AGa aspe AhitAgnyAdiSu AtmanaH pUraNe A dvandve AzI-rAzA'sthitA0 sUtrAGkaH 3 / 1146 3 / 1 / 153 3 / 2 / 14 3 / 2 / 39 32 / 120 458 470 . 483 526 ivarNAderale0 indre i 3 vA idamadaso'kyeva iduto'sle0 in GI-svare0 in-han-pUSA0 idamaH 112 / 21 1130 1 / 2 / 33 1 / 4 / 3 1 / 4 / 21 1 / 4 / 79 118 1 / 4 / 87 122 2 / 1134 147 2 / 1151 156 2 / 4/71 347 2 / 4 / 107 sh2|43504 'iNaH iJa itaH iccApuMso0 ivRddhi matya0 Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram icya-svare dIrgha Acca IdUded dvivacanam I. Gau vA ISad guNavacanaiH I - Soma - varuNe 0 Iya kAra ke upasargasyA 0 uda: sthA-stambhaH saH utosnaDuccaturo vaH udantavAnabdhau ca udaca urdIc uH padAnte'nUt upasargAd divaH upAnvadhyAvasaH utkRSTe'nUpena utpAtena jJApye 553 sUtrAGkaH 3 / 2/72 I 112 / 34 2|1|109 3 / 1 / 64 3 / 2 / 42 3 / 2 / 121 u 1 / 2 / 19 1 / 3 / 44 1 / 4 / 71 3 / 1 / 97 2 / 1 / 103 2 / 1 / 118 2 / 2 / 17 2 / 2 / 21 2 / 2 / 39 2/2/59 pRSTham 504 41 183 408 485 527 33 71 119 178 180 186 168 200 211 221 Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram upenA'dhikini upasargAt suga0 upasargasyA''yo uto'prANinaH0 upamAnasahita0 upAje'nvAje uSTramukhAdayaH upamAnaM sAmAnyaiH upameyaM vyAghrAyaH uSAsoSasaH udakasyodaH peSaM0 sUtrAGkaH 2 / 2 / 105 2 / 3 / 39 2 / 3 / 100 2 / 473 2 / 4/75 3 / 1 / 12 3 / 1 / 23 3 / 1 / 101 3 / 1 / 102 3 / 2 / 46 3 / 2 / 104 245 275 310 348 349 378 385 428 428 487 519 - sh UTA . . 316 OM conaM UnaH UryAdhanukaraNa. UnArthapUrvAdyaH UGa:0 1 / 2 / 13 1 / 2 / 38 2 / 4 / 7 3112 3 / 1 / 67. 3 / 2 / 67 373 .... 5 02 Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram RlRti hasvo vA Rto vA tau ca RstayoH RNe pra- dazArNa 0 Rne tRtIyAsamAse RyAr upasargasya Rto rastaddhite Rto Dur RduditaH R duzanas 0 Rto raH svare'ni RNAd hetoH Rte dvitIyA ca R-ra lU-laM RphiDAssdInAM 0 Rci pAdaH0 Rddha-nadI- vaMzyasya RtAM vidyA0 555 sUtrAGkaH Jiu 1 / 2 / 2 1 / 2 / 4 12/5 1 / 2/7 1128 1 / 2 / 9 1 / 2 / 26 1|4|37 1 / 4/70 1 / 4 / 84 2 / 1 / 2 22|76 2 / 2 / 124 2 / 3 / 99 2|3|104 2 / 4 / 17 3/2/5 3 / 2 / 37 pRSTham 25. 26 26 28 29 29. 27. 100 115 121 128 230. 250 309. 311 320 466 482 Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram pRSTham Rdudit-taratama0 RSo vizvasya mitre RcaH zasi sUtrAGka: 3 / 2 / 63 3 / 2 / 79 3 / 2 / 97 496 507 516 lata la. latyAla vA 1 / 2 / 3 1 / 2 / 11 eka-dvi-trimA0 1 / 115 e-ai-o-au 1118 edaito'yAy . 1 / 2 / 23 edotaH padAnte 1 / 2 / 37 etadazca vyaJjane0 1 / 3 / 46 ed bahusbhosi 1 / 4 / 4 edodbhyAM GasiGasoH H 1335 edApaH 1 / 4 / 42 1 / 4 / 77 eSyadRNenaH 2 / 2 / 94 etya-kaH . 2 / 3 / 26 103 117 240 269 Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 557 . pRSTham sUtram ekArtha cAne ca eye'gnAyI ekAdaza-SoDaza0 sUtrAGkaH 3 / 1 / 22 3 / 2 / 52 3 / 2 / 91 384 490 aidaut sandhyakSaH aikAyeM 4 9 omAGi odauto'vAv odantaH ota aura ojo'JjaH0 1 / 3 / 12 3 / 2 / 8 o 1 / 2 / 18. 1 / 2 / 24 1 / 2 / 37 1 / 4 / 74 3 / 2 / 12 mino on w mur Mur m audantAH svarAH autA auroH 1 / 1 / 4 1 / 4 / 20 11456 kAdivyaJjamam 1 / 1 / 10 Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTham 22 . sUtram katvAtumam ka-samAse0 kevala-sakhipateroH kruzastunastRc0 kimaH kastasAdauca kvib-vRtte0 ktAdezo'Si 124 151 159 161 sUtrAGkaH 1 / 1 / 35 1 / 1 / 41 1 / 4 / 26 1 / 4 / 91 2 / 1 / 47 2 / 1 / 58 2 / 1 / 61 2 / 1 / 66 2 / 1 / 93 2 / 1 / 105 2 / 2 / 1 2 / 2 / 3 2 / 2 / 12 2 / 2 / 19 2 / 2 / 23 2 / 2 / 25 2 / 2 / 27 2 / 2 / 30 163 176 klobe vA kvamuSa matau ca kriyAhetuH kArakam kartaryApyaM karma kRgaH pratiyatne karaNaM ca kAlA'dhva-bhAva. karmAbhipreyaH. krud-duheA. kiyA''zrayasyA0 181 188 189 195 199 201 202 203 205 Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTham 211 .. sUtram kriyAvizeSaNAt kAlA'dhvanopto kRtA''dhaiH karmaNi kRtaH 212 vartari sUtrAGkaH 2 / 2 / 41 2 / 2 / 42 rArA47 2 / 2 / 83 2 / 2 / 86 2 / 2 / 91 2 / 2 / 97 2 / 2 / 110 2 / 3 / 29 2 / 3176 2 / 3 / 96 2 / 4 / 24 2 / 4 / 28 2 / 4 / 29 2 / 4 / 37 2 / 4 / 42 rAkASTaka 2 / 4 / 45 215 234 236 239 241 248 271 ktayorasadAdhAre kuzalA''yuktena0 kriyAmadhye'vva0 kapergotre kavargakasvaravati kSumnAdInAm kANDAt pramANAda. ktAca nAmni vA kevala-mAmaka0 kamaH palitAsitAt.. kabara-maNi-viSa. krautAt karaNAdeH ktAvatpe 296 324 325 331 338 335 Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram kauravya - mANDUkA 0 kulAkhyAnAm krauDyAdInAm klIbeM kArikA sthityAdau kaNe. manastRptau kRgo- navA kAlo dvigau ca0 kAla: kArakaM kRtA ktenAsarakhe kRti karmajA tRcA ca kAkAdyaiH kSepe ktena kRdyenAvazyake katara - katamau 0 kiM kSepe 560 sUtrAGkaH 214/70 2 / 4 / 79 2|4|80 2|4|97 3 / 13 3|1|6 3|1|10 3|1|57 3|1|60 3|1|68 3|1|74 3 / 1 / 77 3|1|83 3|1|90 3 / 1 / 92 3|1|95 3 / 1 / 109 3|1|110 pRSTam 247 352: 352: 362 374 375 377 405 407 410 413 414 417 420 421 423 433 433 Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram kRtya-tulyAkhyA kumAraH zramaNAdinA kaThIbamanyenaka0 kaDArAdayaH karmadhAraye kAlAt tana-tara0 kyaG-mAni-pittaddhite ke Tara-mizraka-sidhraka0 keze vA sUtrAGka: 3 / 1 / 114 3 / 1 / 115 3 / 1 / 128 3 / 1 / 158 3 / 2 / 24 3 / 2 / 50 3 / 2 / 76 3 / 2 / 102 436 437 445 459 475 488 506 ___518 khyAgi khi-ti-khI0 khitya navyayA'ruSo0 113154 1 / 4 / 36 3 / 2 / 111 99 522 __38 gatiH gomnyivo'kSe ga-Da-da-bAde0 gati-bodha ''hArArtha0 . gauNAt samayA-nikaSA0, 111 / 36 1 / 2 / 28 2 / 177 2 / 2 / 5 2 / 2 / 33 / / 167 190 207 Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram / pRSTham 222 229 231 255 w h h 9 v h a h sUtrAGkaH gamyasyA''pye 212 / 62 gamyayapaH karmA 2 / 2 / 74 guNAdastriyAM navA 21277 gate gamye'dhvano0 2 / 2 / 107 gurAvekazca 2 / 2 / 124 gavi yudheH sthirasya 2 / 3 / 25 go-'mbA-''mba0 2 / 3 30 gato-seghaH 2 / 3 / 61 giri-nadyAdInAm 23 68 grAmAgra t niyaH 2 / 3i71 yo yaGi 2 / 3 / 101 gaurAdibhyo 214.19 goNyA meye 2 / 4 103 gatyaryavado'cchaH 3118 gati-kvanyastat0 . . . 3 / 1 / 42 * grAmyA'zizu dvi0 3 / 1 / 127.. gavazvAdiH .. 3 / 1 / 144 gaDvAdibhyaH 3 / 1 / 156 n a s ar n ` l w n 398 444 14.54 159 Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 563 mUtram gavi yukte gata-kArakasya. sUtrAGkaH 3 / 274 3 / 2 / 85 pRSTham 505 510 . 59 ghoSavati 1 / 3 / 21 ghuTe 1 / 4 / 68 gham vasaH 2 / 3 / 36 caJyupasargasya bahulam 3.2 / 86 00 0 1 GiDauH lo: kaTAvanto 1 / 3 / 17 he GasyoryAtI 1146 GaH sman 1 / 4 / 8 Giyaditi 1 / 4 / 23 1 / 4 / 25 Gasezca d ... 2 / 1 / 19 De-GasA te-me 2 / 123. yAdeH moNasya0 . 2 / 4 / 95 GayApA bahulaM nAmna... 2 / 4 / 98 yAdIdUtaH ke... 2 / 4 / 104 0 m m SV mm 360 363 365 Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GayaH sUtram cAdayo'satve cAdiH svaro'nAG ca--Ta te - sa0 cA'i--ha--vai0 ca-jaH ka-gam carmaNvatyaSThIvat * caturthI catuyanasya catasrArdham caturthI prakRtyA catuSpAd garbhiNyA cArthe dvandvaH * caraNasya syeNo0 cyau kvacit citeH kaci catvAriMzadAdau vA 564 sUtrAGkaH 3|2|64 ca 1 / 1 / 31 1 / 2 / 36 113/7 2 / 1 / 29 2 / 1 / 86 2 / 1 / 96 22/63 2/3/74 3 / 1 / 66 3|1|70 3 / 1 / 112 3|1|117 3 / 1 / 138 3 / 2/60 3 / 2 / 83 3/2/93 pRSTham 499 19 42 49 142 173 177 223 295 409 411 435 438 451 494 508 514 Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 565 sUtram sUtrAGkaH pRSTham 110 128 140 jasa iH jasyet jaraso vA jarAyA jaras vA jas vizeSyaM0 jApsa-nATa-krAtha0 jAtyAravyAyAM0 jyotirAyuAJca japAdona po vaH jAtezyAnta0 jIvikopaniSadaupamye jaratyAdibhi0 jJAne--cchA--'rcA0 jAti-kAla-surevAde0 bAtizca Ni-taddhita0 jAtIya-kArthe-ceH 1 / 4 / 9 1 / 4 / 22 1 / 4 / 60 2 / 1 / 3 2 / 1 / 26 2 / 2 / 14 2 / 2 / 121 2 / 3 / 17 2 / 3 / 105 2 / 4 / 54 3 / 1 / 17 3 / 1155 3 / 1486 3 / 1152 3 / 2 / 51 31270 . 196 253 266 311 Mr. m mo0 . cAAdAma . 418 457 489 503 Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram sUtrAGkaH pRSTama TA-Gasorina-syo Tosyet TaH puMsi nA TA''do svare vA TA yosi yaH TausyanaH 11415 1 / 4 / 19 1 / 4 / 24 1 / 4 / 92 2016 2 5 / 37 130 249 Datyatu saMkhyAvat DnaH saHtso'zcaH Dati-SNaH saMkhyAyA0 DityanyasvarAdeH 111139 113118 1.4 / 54 2 / 11114 DhastaDDhe 13 / 42 70 Na-Samasat pare0 2 / 1160 Ni-storevA'svada0 2 / 3 / 37 2 / 3 / 88 Na-svarA'ghoSAd0 ..... 214 / 4 160 274 304 314 Ne Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram tulyasthAnAsya 0 tadantaM padam tRtIyasya paJcame tato hazcaturthaH tau mu-mo vyaJjane 0 tato'syAH tataH ziTaH tadaH se: svare 0 tRtIyastRtIya0 tavargasya zvavarga 0 tRtIyAntAt pUrvA0 tIyaM GitkArye vA treztrayaH tR svasR naptR 0 tricaturastisR0 tvamau pratyayo 0 tvama-haM sinA0 567 ta sUtrAGkaH 1 / 1 / 17 1 / 1 / 20 1 / 3 / 1 1 / 3 / 3 1 / 3 / 14 1 / 3 / 34 1 / 3 / 36 1 / 3 / 45 1 / 3 / 49 1 / 3 / 60 1 / 4 / 13 1 / 4 / 14 1|4|34 1 / 4 / 38 2|1|1 2 / 1 / 11 2 / 1 / 12 pRSTham 9 15 46 47 54 67 67 71 74 79 88 .99 89 100 127 132 1.32. Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram tubhyaM mahyaM GayA tava mama GasA yada menadetado 0 taH sau saH tAda tumo'rthe bhAva 0 * tad-bhadrA''yuSya tRnnu-dantA'vyaya 0 takta tRtIyA'lpIyasaH tulyArthaistRtIyA * tiraso vA tAbhyAM vA''p Dit tiSya-puSyayorbhA'Ni tadvita-ya-svare'nAti ve tArakA-varNakASTakA 0 tiro'ntadhai 568 sUtrAGkaH 2|1|14 2|1|15 2 / 1 / 33 2 / 1 / 42 2/2/54 2 / 2 / 61 2 / 2 / 66 2 / 2 / 90 2 / 2 / 100 2 / 2 / 112 2 / 2 / 116 2 / 3 / 2 2|4|15 2 / 4 / 90 2 / 4 / 92 2 / 4 / 100 2 / 4 / 113 3|1|9 pRSTham 133 134 146 152 218 222 225 237 243 249 251 258 319 357 358 364 370 377 Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram tatrA''dAya mithaH 0 tiSThadagvityAdayaH tRtIyoktaM vA tRtIyA tatkRtaiH tadarthArthena tRtIyAyAm tRptArtha- pUraNA 0 tatrAhorAtrAMzam cyadAdiH taru-tRNa dhAnya 0 tatpuruSe kRti taddhitAskakopAntya0 taddhitaH svaravRddhi 0 te lugvA tirasastiryati theo nyU dviH kAnaH kAni saH 569 sUtrAGkaH 3 / 1 / 26 3 / 1 / 36 3|1|50 3 / 1 / 65 3 / 1 / 72 3 / 1 / 84 3|1|85 3|1|93 tha 3|1|120 3|1|133 3 / 2 / 20 3 / 2 / 54 3/2/55 3 / 2 / 108 3 / 3 / 124 1 / 4 / 78 da 1 / 3 / 11 pRSTham 385 392 402 409 412 417 418 422 441 448 473 491 491 521 528 118 53 Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram dvandve vA dIrghaGyAb0 dIrgho nAmyatisR0 davya sthisakthya dvitve vAma-nau dRzyarthaizvintAyAm do maH syAdau 0 dRn punarvarSA - kArai0 danta-pAda-nAsikA 0 divaH au: sau dRzya bhivadorAtmane 0 dvitve'dho 'dhyu0 dAmaH saMpradAne 0 dviSo vA'tRzaH dvihetorasya 0 dvitIyA - SaSThyA 0 dvi-trisvarauSadhi 0 deze 570 sUtrAGkaH 1|4|11 1/4/45 1/4/47 1 / 4 / 63 2 / 1 / 22 2|1|30 2 / 1 / 39 2/1/59 2 / 1 / 101 2 / 1 / 117 2 / 2 / 9 2|2|34 2/2/52 2|2|84 2287 2 / 2 / 117 2 / 3 / 67 2 / 3/70 pRSTam 88 104 205 111 137 143 150 160 179 186 194 208 217 234 235 251 292 293 Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTham 307 305. 317. 321 353 368. 385. 391 sUtram dvitve'pyante deze'ntaro0 dAmnaH dvigoH samAhArAt daivayani-zauci. vyeSa sUta0 dizoruDyAntarAle dairye'nuH dunindA-kRcche dvi-tri-catu0 dvitIyA khaTvA kSephe digadhikaM saMjJA0 dhu-prAvRTvarSA0 devAnAMpriyaH divo dyAvA divasa-divaH0 dasti dvitryaSTAnAM sUtrAGkaH 2 / 3181 2 / 3 / 91 2 / 4 / 10 2 // 4 // 22 2 / 4 / 82 2 / 4 / 109 3 / 1 / 25 3 / 1 / 34 3 / 1 / 43 3 / 1156 3 / 1159 3 / 1 / 98 3 / 2 / 27 3 / 2 / 34 3 / 2 / 44 3 / 2 / 45 3 / 2 / 88 3 / 2 / 92 ccccccm 477 48. 486 486 511 Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 572 sUtram dvayantaranavargoM . sUtrAGkaH 3 / 2 / 109 pRSTham 521 th 113 "dhuTo dhuTi sve vA dhuTA prAk ghAtorivovarNasye0 dhuTastRtIyaH dhAgasta-thozca . dhavAd yogAda0 dhAtoH pUjArtha-svati. dharmArthAdiSu dvandve dhenormavyAyAm 1 / 3 / 48 1 / 4 / 66 2 / 1 / 50 2 / 1 / 76 2 / 1 / 78 2 / 4 / 58 3 / 1 / 1 3 / 1 / 159 3 / 2 / 118 155. 167 169 342 372 460 nAma sidayavyaJjane naM kye nastaM matvarthe nAmni vA no'prazAno'nusvArA0 nanaH peSu vA 1 / 1 / 21 111 / 22 1 / 1 / 23 1 / 2 / 10 1138 113 / 10 Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 573 pRSTham sUtram naH zi ca na rAt svare na sandhiH na zAt nemA-'rdha prathama na sarvAdiH navabhyaH pUrvebhyaH na nA Gidet nityadid-dvisvarA0 sUtrAGkaH 1 / 3 / 19 1 / 3 / 37 1 / 352 1 // 3 // 62 1 / 4 / 10 1 / 4 / 12 1 / 4 / 16 1 / 4 / 27 1 / 4 / 43 1 / 4 / 48 1 / 4 / 51 1 / 4 / 55 1 / 4 / 61 1 / 4 / 85 1 / 4 / 86 1 / 4 / 89 2 / 1 / 27 2 / 1 / 31 " m coG 103. nurga niya Am napuMsakasya zi: nAmino lug vA ni dIrghaH nsmahatoH ni vA nA'nyat nityamanvAdeze 107 108. 110 121 122 - 123 1 41 144 Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTham 163 sUtram na yi taddhite nazo vA nahA''hoto -nAmno no'nahnaH nA''mantrye nAmni noryAdibhyaH na va-ma'nta. 'nAtha: niprebhyo naH : sUtrAGka: 2 / 1 / 65 2 / 170 2 / 1 / 85 2 / 1 / 91 2 / 1192 2 / 1 / 95 2 / 1 / 98 2 / 1 / 111 2 / 2 / 10 2 / 2 / 15 2 / 2 / 18 2 / 2 / 28 2 / 2 / 31 2 / 2 / 89 2 / 2 / 96 2 / 2 / 103 2 / 3 / 1 23 / 8. 165 172 175 176 177 178 184 194 197 199 204 206 237 nopasargAt0 nAmnaH prathamaika0 nobhorhetoH navA sujathaiH kAle . 'nipuNena cA'cAryAm . namaspuraso gateH0.. 'nAminastayoH SaH 241 244 257 Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram ni-du-behi-rAviH naikArthe'kriye mAmyantasthA 0 ni nadyAH snAte: 0 nirdassoH sedha0 nisasta penA nigbhyanAzca O niHrne sphura 0 nirduH suve:0 na rasaH na sasya niSprA'gre'ntaH 0 O nazaH zaH ne-rmA dA-pata0 nisa-nikSa-nindaH * nAmyAdereva ne rviNNaH ne khyA- pUg-bhU0 575 sUtrAGka: -2/3/9 2 / 3 / 12 2 / 3 / 15 2|3|20 2 / 3 / 31 2/3/35 2/3/50 2/3/53. 2|3|56 2/3/59 2 / 3/65 2/3/66 2 / 3 / 78 21379 2|3|84 2|3|86 23 / 89 2 / 3 / 90 pRSTham .261 263 264 267 272 274 284 286 287 288 291 291 297 298 301 302 304 305 Page #599 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 576 sUtram nRteryaGi0 na vA svare nAgni nopAntyavataH nIlAt prANyauSadhyoH navA zoNAdeH nAsikodaroSTha0 nakha-mukhAdanAmni sUtrAGkaH 2 / 3 / 95 2 / 3 / 102 2 / 4 / 12 2 / 4 / 13 2 / 4 / 27 2 / 4 / 31 2 / 4 / 39 2 / 4 / 40 2 / 472 2 / 4 / 76 2 / 4 / 94 2 / 4 / 105 2 / 4 / 106 2 / 4 / 112 3 / 1 / 15 3 / 1 / 18 31127 3137 pRSTham 307 310 318 318 324 328 332 333 348 350 359 365 366 nurjAteH nArI sakhI0 na rAjanya-manuSyayorake na kaci navA''pa: narikA mAmikA nityaM iste0 nAma nAmnaikArthe0 nadIbhirnAmni nityaM pratinA'pe . 370 379 381 387 392. Page #600 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram naJ na viMzatyAdinaiko 0 na kartari nAmni nindhaM kutsanai 0 nikaTapAThasya nitya- vairasya nadI- deza- purAM 0 na dadhi-- payamAdiH na saptamIndrAdibhyazca na nAmyekasvarAt nAmni nena siddhasye nA''-priyAssdau navaikasvarANAm na puMvanniSedhe nAmni nare 507 sUtrAGkaH 3 / 1 / 51 3 / 1 / 69 3 / 1 / 82 3 / 1 / 94 3|1|100 3 / 1 / 140 3 / 1 / 141 3|1|142 3 / 1 / 145 3|1|155 3 / 2 / 9 3 / 2 / 16 3 / 2 / 29 3/2/53 3/2/66 3/2/71 3 / 2 / 75 3 / 2 / 80 pRSTham 403 4.11 416 423 42.7 453 453 453 455 458 467 470 478 491 501 503 Page #601 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram nAminaH kAze nas nAsikAyAH 0 nAmmnyuttarapadasya ca navA'svit * paMcako vargaH puM- striyoH syamau-bam prasyaiSaiyoDhoDhyUhe * plutau'nitau pretyaye ca prathamAdadhuTi zazchaH mo'ziSoSe0 : plutAda vA putrasyA''dina 0 padAntATTavargAda0 paJcato'nyAderane 0 puMso: pumans paMdhin-mathin 0 2578 sUtrAGkaH 3 / 2287 3 / 2 / 99 3 / 2 / 107 3 / 2 / 117 1 / 1 / 12 1 / 1 / 29 1 / 2 / 14 1 / 2 / 32 1/3/2 1|3|4 1 / 3 / 9 1 / 3 / 29 1 / 3 / 38 1 / 3 / 63 1 / 4/58 1 / 4 / 73 124176 pRSTham 511 517 520 525 19 31 40 47 47 51 64 68 81 109 116 117 Page #602 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTham 142 sUtram . sUtrAGkaH pdaadhugvibhkty02|121 pAdAyoH 2 / 1128 prAk inAt 2 / 1148 padAnte 2 / 1 / 64 padasya 2 / 1489 : prasitotsukA0 2 / 2 / 49 pratyAGaH zruvA'rthini 2 / 2 / 56 parikrayaNe 2 / 2 / 67 paJcamyapAdAne 2 / 2 / 69. paryapAbhyAM varSe / 2 / 71 prabhRtya-nyAya. 2 / 2 / 75 pRthag nAnA pazcamIca 2 / 2 / 113 puMsaH / 2 / 3 / 3 pratyaye 2 / 316 prateH snAtasya sUtre 2 / 3 / 29 praSTho'grage 2 / 3 / 32 . pariniyaH devaH 2 / 3 / 46 pareH / 23.52 162 175 216 219 226 227 227 229 258 26 268. 27 281 Page #603 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram prAdurupasargAdya 0 pUrvapadasthA60 pAnasya bhAvakaraNe pade'ntare'nA * pAThe dhAtvAderNo naH parerghA'Gka yoge parimANAt taddhita 0 puruSAda vA paddhateH pucchAt pakSAcIpamAnAdeH patyurnaH pANigRhItI - ti pativalyanta * 97-5-509-9090 yUtakratu vRSAkapya 0 puro'stamavyayam prAdhvaM bandhe 580 sUtrAGkaH 2|3|58 2|3|64 2/3/69 2/3/93 2 / 3 / 97 2|3|103 2|4|23 2|4|25 2/4/33 2|4|41 2|4|43 2|4|48 2|4|52 2/4/53 2|4|55 2|4|60 3 / 1 / 7 3 / 1 / 16 pRSTham 288 290 293 : 306 308. 311 322 323 329 333 334 - 337 338. 339 340 34.30 : 376 3800 Page #604 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 581 pRSTham 389 390 cccccccccc0m sUtram : pAre-madhye'gre0 paryapA''G bahiracU0 prAtyavaparinirAdayo0 pUrvAparAgharottarama0 prAptA-''pannau0 paJcamI bhayAthaiH0 paraHzatAdi patti-ratho gaNakena pAtresamitetyAdayaH pUrvakAlaika-sarva0 pUrvA'para-prathama-carama0 poTA-yuvati-stoka0 pitA mAtrA vA puruSaH striyA puNyArthAd bhe0 . . pazu-vyaJjanAnAm prANi-tUryAGgANAM pAvazUdrasya sUtrAGkaH ... 3 / 1 / 30 3 / 1 / 32 3 / 1 / 47 3 / 1152 3 / 1 / 63 . 3 / 1 / 73 3 / 1175 3 / 1179 3 / 1 / 91 3 / 1 / 97 3 / 1 / 103 3 / 1 / 111 3 / 1 / 122. 3 / 1 / 126 3 / 1 / 129 3 / 1 / 132 3 / 1 / 137 3 / 1 / 143 424 429 434 442 443 446 448 151 Page #605 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 682 pRSTham 456 prathamoktaM prAka praharaNAt priyaH parasparAnyonye pum-banuSo'nu. parA''smamyAM : prAk-kArasya0 putre vA pazyadvAra-vizo. sUtrAGkaH 3 / 1 / 149 3 / 1 / 154 3 / 1 / 156 3 / 1 / 164 3.2013 3 / 2 / 17 3 / 2 / 19 3 / 2 / 31 3 / 2 / 32 3 / 2 / 40 3 / 2 / 49 3 / 2 / 57 3 / 2 / 95 458 459 463 469 471 472 479 479 483 48 parataH strI. puMvat karma padaH pAdasyA'gyA0 493 515 255 phalgutI proSTha. phalasya jAto 2 / 2 / 123 3 / 1 / 135 469 bahu-gaNaM bhede 1 / 1140 Page #606 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram bahuprI : bAvanta-kadu0 bandho bahuvIhI bilvakIyAderIyasya brAhmaNAcchaMsI bance dhani navA . sUtrAkaH 2 / 1 / 49 2 / 474 2 / 4 / 84 2 / 4 / 93 3 / 2 / 11 3 / 2 / 23 pRSTham 155 349 354 359 468 174 171 bhipa aim bhra znoH bhakAdernAmino. bhvAdedadiSaH bhakSehi~sAyAm bhAgini ca prati bhrAtuputra kaskA0 bhAdito vA bhIruSThAnAdayaH bhAja-goNa-nAga0 bhoja-sUtayoH0 . . 112 84 2 / 1153 157 2 / 1 / 63 162 2 / 1183 2 / 2 / 6 192 2 / 2 / 37 209 2 / 3 / 14 ... 264 2 / 3 / 27 .270 2 / 3 / 33 273 2 / 4 / 30 326 21481 353 Page #607 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 580 pRSTham 364 375 c sUtram . zrRMvo'cca0 bhUSA''dara-kSepe0 bhrAtR-putrAH svasa0 bha-Rtu-tulyasvaram bhogavat-gauri0 bhrASTAgnerindhe bhadroSNAt karaNe sUtrAGkaH 2 / 4 / 101 3 / 114 3 / 1 / 121 3 / 1 / 162 3 / 2 / 65 3 / 2 / 114 3 / 2 / 116 S. . cc 525 115 . manurnabho'Ggirovati manayavalapare he mnAM dhuTvarge'nyo mAturmAtaH putre'he. morvA 1 / 1 / 24 1 / 3 / 15 1 / 3 / 39 114140 2 / 1 / 9 2 / 1 / 10 2 / 1145 2 / 1 / 47 2 / 1 / 67 2 / 1 / 84 mantasya yuvA mo'varNasya mAMduvarNo'nu mono mvoca muha-draha-SNuha0 .. .172 Page #608 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram mAvarNAntopAntA * mAsanizAsssanasya 0 manyasyA'nAvAdibhyo 0 mAtR-- pituH svasuH manorau ca vA mAtulAsscAryo * mAta-mAtR-mAtRke vA matsyasya yaH mAleSIke. STaka 0 madhye pade- nivacane 0 mayUravyaMsaketyAdayaH mAsavarNabhrAtra * manasazcA''jJAyini madhyAntAd gurau mAtara- pitaraM vA mRgakSorA''diSu vA mahataH kara-- ghAsa 0 manthaudanasaktu * sUtrAGkaH 2 / 1 / 94 2|1|100 2 / 2 / 64 2 / 3 / 18 2 / 4 / 61 2 / 4 / 63 2|4|85 2|4|87 2|4|102 3|1|1, 1 3|1|116 3 / 1 / 161 3 / 2 / 15 3 / 2 / 21 3 / 2 / 47 3 / 2 / 62 3 / 2 / 68 3 / 2 / 106. pRSTham 176 179 223 266 343 344 355 356 364 377 437 461 470 473 487 495 502 520 Page #609 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram sUtrAGka: : __37 115 129 158 166 173 yaralavA antasthAH Tayakye yuJo'samAse yuSmadasmadoH yUyaM vayaM basA yo'nekasvarasya yujakruzco0 yaja-sRja-mRba0 ya-svare pAdaH pat0 yadbhedaistadvadAralyA . yadvAkSye rAdhIkSI yataH pratinidhi0 . . yadbhAvo bhAva-lakSaNam yava-yavanAraNya0 yajo DAyan ca vA yUnastiH yAvadiyatve yogyatA-vIsA 1 / 1 / 15 1 / 2 / 25 11471 2 / 1 / 6 2 / 1 / 13 . 2 / 1156 2 / 1171 2 / 187 2 / 1 / 102 2 / 2 / 46 2 / 2 / 58 2 / 2 / 72 2 / 2 / 106 2 / 4 / 65. 2 / 4 / 67 2 / 477 3 / 1 / 31. 3 / 1 / 40 214 220 228 246 346 350 389 Page #610 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram yathA'thA yAbakAdibhiH yuvA skhalati palita * yesaf raH kakhapaphayoH 0 roryaH rorelugU dIrgha 0 lavA ro lupya--ri namyantAt 0 rAt saH rAjanvAn surAjJi rujA'rthasyA0 rucikRpyartha * ri-- riSTAt -- stAda 0 roH kAmye ra - pRvarNAd no0 587 ra sUtrAGkaH 3|1|41 3|1|78 3 / 1 / 113 3 / 2 / 100 1/3/5 1 / 3 / 26 1 / 3 / 41 1 / 4 / 67. 2 1/75 2|1|80 2 / 1 / 90 2|1|98 2 / 2 / 13 2/2/54 2282 2 / 3 / 7 2/3/63 pRSTham 397. 415 436 517. 48 62. 70 113 : 167. 169 . 175. 178 : 196 : 219. 233 260. 289. Page #611 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTham sUtram , . revata-rohiNAd me rAjadantAdiSu 'riti 324 sUtrAGka: 2 / 4 / 26 3 / 1 / 149. 3 / 2 / 58 456 lokAt - luka 1 / 1 / 3 1 / 3 / 13 . 113165 2 / 1 / 107. 182 2 / 1 / 113 184 2 / 2 / 36 2 / 4 / 68 346 3 / 1 / 33 3 / 1 / 160 460 3 / 2 / 113523 li lau - lugAto'nApaH . . . lugasyAdetyapade . lakSaNa-vopsye0 ... - lohitAdi-zakalA0 lakSaNenAbhi-pratyA0 lavakSarA-saravIduta0 * lokampRNa-madhyandinA0 209 vRtyanto'sape vibhakti-yamanta... 11025 11133. 20 Page #612 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTham 21 32. 34.. sUtram vat-tasyAm voSThIto samAse vA nAmni vAtyasandhiH vyoH vyaJjanAt paJcamA0 virAma vA vyatyaye lugU vA vAharpatyAdayaH veyuvo'triyAH vA'STana mAH syAdI vAdhyataH pumAM0 vozanaso nazcA0 vAH zepe 73: 75. sUtrAGkaH 1 / 1 / 34 12 / 17 1 / 2 / 20 1 / 2 / 31 1 / 3 / 23 1 / 3 / 47 11351 113156 1 / 3158 1.4 / 30 1 / 4 / 52 1 / 4 / 62 1 / 4 / 80.... 11482 2 / 1146 2 / 2 / 4 2 / 2 / 7 2 / 2 / 16 78H 96107. 111 119. 120 154: vA'dI bA'karmaNAmaNi vaheH praveyaH vinimeya-dhUtapaNaM Page #613 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . pRSTham . 200 235 239 2sUtram -vA'bhinivizaH : cyApye didroNAdi. vaikatra dvayoH bA kulIbe vyApye ktenaH "vinA te tRtIyA ca vesuso'pekSAyAm / besaH vi-ku-zami-pareH / nyavAt svano'zane veH skando'ktayoH / sUtrAGka: 2 / 2 / 22 - 2 / 2 / 50 2 / 2 / 85 2 / 2 / 92 2 / 2 / 99 2 / 2 / 115 2 / 3 / 11 2 / 3 / 23 2 / 3 / 28 2 / 3 / 43 2 / 3 / 51 2 / 3 / 54 2 / 3 / 72 2 / 3 / 75 2 / 3 / 83 2 / 3287 2 / 15 242 250 262 268 270 280 285 286 294 vAyAd vAhanasya -vottarapadAnta nasyA0 vami vA najanAdernA ? 295 .301 315 Page #614 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram vayasyanantye varuNendra - rudra0 vyaJjanAt taddhitasya bedUto'navyaya 0 vau varttikA vaMzyena pUrvArddha vibhakti - samIpa 0 vyAptau vizeSaNa vizeSyeNaM * vRndAraka-nAga vRddho yUnA 0 vizeSinAmadravyANAM * bA'ntime vizeSaNa - sarvAdi * yA tRtIyAyAH varSa-zera-varAsa 0 51 vAcaspati 0 veda-sahabhuvA * sUtrAGkaH 2 / 4 / 21 2 / 4 / 62 2|4|88 2|4|98 2|4|110 3 / 1 / 29 3|1|39 3 / 1 / 61 3 1 / 96 3 / 1 / 108 3|1|124 3 / 1 / 130 3|1|145 3|1|150 3/2/3 : 3 / 2 / 26 zarAka 3 / 2 / 41 pRSTham 321 343 3.56 362 - 369 388 314 407 424 432 442 447 455 456 465 185 Page #615 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrAGkaH : pRSTham 487 sUtram varcaskAdi0 basu-saToH klaSya-pitrAdeH vaikanyaJjane pUrye : 3 / 2 / 81 3 / 282 . 3 / 2 / 105 508 . .. ... zase zaSasaM vA 1 // 3 // 6 19 ziTa-he'nusvAraH 11340 ziTyapoSAt 1 / 3 / 55 ziTyAcasya dvitIyo bA.. 13159 saso'tA saba.. 114149 . 106 zepe luk 2 / 17 . 130 zaso naH 2 / 1 / 17 zvan-yuvan-maghono 2 / 1 / 1.6 182 iya-zavaH 2 / 1 / 116 ... 185 lApa-hanu-sthA0 2 / 2 / 60 .....22 zArtha-vaSaD0 2 / 2 / 68. ...... zeSa 2 / 2 / 81 ..233 ziro'dhasaH pade 2 / 3 / 4 258 S AN Page #616 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram zakteH zastre zyetai-va-- harita0 zritAdibhiH zvazuraH zvazrUbhyAM vA zaya-vAsi0 zepa-puccha0 zunaH zabda - niSka- ghoSa 0 zirasaH zIrSan zIrSaH svare tadvite Si tavargasya Sa - DhoH kaH si Saissdihan 0 SaSThI vAsnAdare SAt pade SaH so'STyai 0 SA-vaTAdvA Sa sUtrAGkaH 2 / 4 / 34 2|4|36 3 / 1 / 62 3 / 1 / 123 3 / 2 / 25 3 / 2 / 35 3 / 2 / 90 3 / 2 / 98 3 / 2 / 101 3 / 2 / 103 1 / 3 / 64 2 / 1 / 62 2 / 1 / 110 2 / 2 / 108 2 / 3 / 92 2 / 3 / 98 2 / 4 / 69 EUR pRSTham 32.9 . 3.30 407 442 476 480 512 516 518 518 81 162 183 247 306 308 346 Page #617 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 sUtram pyA-putra-patyoH0 SaSThyayatnAchepe SaSThayAH kSepe sUtrAH 21483 3 / 1 / 76 3 / 2 / 30 siddhiH syAdvAdAta syaujasamA0 styAdivibhaktiH savizeSaNamArakhyAtaM0 svarA''dayo'vyayam samAnAnAM tena dIrSaH svaira-svairya0 svare cA'nakSe sau navetau ssaTi samaH samrATa svare vA svarebhyaH sahivaheroccA. sasya za-po 1 / 12 1 / 1 / 18 1 / 1 / 19 1 / 1 / 26 1 / 1 / 30 1 / 2 / 1 1 / 2 / 15 1 / 2 / 29 1 / 2 / 38 1 / 3 / 12 1 / 3 / 16 2 / 324 1 / 3 / 30 113143 1 / 3 / 61 Page #618 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram sarvAdeH sma-smAto sadirDaspUvAH striyA DitAM vA0 . strIdUtaH saMkhyAnAM rNAm samAnAdamo'taH saMkhyA-sAya0 svarAcchau saravyurito'zAvat striyAm sa-pUrvAt. saMyogAt striyAH syAdau vaH saMsU-dhvaMsU0 sajuSaH saMyogasyA''dau0 svataMtraH kartA sUtrAGkaH 1 / 47 1 / 4 / 18 1 / 4 / 28 114.29 1 / 4 / 33 114 / 46 1 / 4 / 50 1 / 4 / 65 1 / 4 / 83 1 / 4 / 93 2 / 1 / 32 2 / 1152 211154 2 / 1157 2 / 1 / 68 2 / 1173 2 / 1488 2 / 2 / 2 112 120 125 145 156 157 158 164 166 178 189 Page #619 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 203 231 sUtram smRtyartha-dayezaH sAdhakatamaM karaNaM spRheApyaM vA sarvo-bhayA'bhi0 siddhau tRtIyA sahArthe samo jJo'smRto vA stokA'lpa-kRcchra0 saptamyadhikaraNe svAmIzcarAdhipati sAdhunA sveze'dhinA saptamI cAvibhAge0 sarvAdeH sarvAH suco vA samAse'samastasya samAseDAne: stutaH snAnasya nAmni / sUtrAGkaH ::. : pRSTham 2 / 2 / 11 195 2 / 2 / 24 202 2 / 2 / 26 2 / 2 / 35 208 2 / 2 / 43 212 2 / 2 / 45 214 2 / 2 / 51 217 2 / 279 2 / 2 / 95 240 2 / 2.98 242 2 / 2 / 102 244 2 / 2 / 104 245 2 / 2 / 109 247 2 / 2 / 119 252 2 / 3 / 10 262 2 / 3 / 13 263 3 / 3.16 . 266 2 / 3 / 22 268 Page #620 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTham .. 275 277 280 281 m m m m @ sUtram sajervA sthA-seni-sidha sado'prate:0 svacazca saya-sitasya stu-svAzcATi. skabhnaH sico yaGi sugaH sya-sani svarAt striyAM nRto0 saMkhyAdeDAyanAt0 svarAduto guNAda0 svAGgAderakRta0 sAdeH sa-palyAdau sUryAd devatAyAM vA sUryAgastyayo0 sUtrAka: 2 / 3 / 38. 2 / 3 / 40 . 2 / 3 / 44 2 / 3 / 45 2 / 3 / 47 2 / 3 / 49 2 / 3 / 55 2 / 3 / 60 2 / 3 / 62 2 / 3 / 85 2 / 4 / 1 2 / 4 / 9 2 / 4 / 35 2 / 4 / 46 2 / 4 / 49 2 / 4 / 50 2 / 4 / 64 2 / 4 / 89 m m V V V V V V o or ar mm s m s s sy m sy m sy m sy m 337 .344 Page #621 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram ... sva-jJA'ja-bhastrA0 svAmye'dhiH . suzvArthe saMkhyA0 * sAkSAdAdizvyarthe sahastena saMkhyA samAhAre pRSTham .367 378 382 379 385 387 392 samIpe 393 saMkhyAkSa-zalAkaM0 suH pUjAyAm sAyAhnAdayaH sameM'ze'rddha navA svayaM-sAmI ktena sarvapazcAdAdayaH saptamI zoNDAyaiH siMhAthaiH pUjAyAm saMkhyA samAhAre san-mahat-paramo0 samAnAmarthanakaH0 syAdAvasaMkhyeyaH sUtrAGkaH 2 / 4 / 108 3 / 1 / 13 3 / 1 / 19 3 / 1 / 14 3 / 1 / 24 331028 3 / 1135 3 / 1138 3 / 1144 3 / 1 / 53 3 / 1154 3 / 1158 31180 331488 3 / 1189 3 / 1499 3 / 1 / 107 3 / 1 / 118 3 / 1 / 119 399 404 404 406 416 420 420 426 n 439. 440 Page #622 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram strI puMvaJca senAGga-kSudra0 saMkhyA samAse saptamyA vA svasR-patyo svAGgAd DIrvAti sarvAdayo--'syAdau striyAm svAmicihasyA satyA'gadA0 sarvAdi-vizvag0 saha--samaH sadhri-sami sUtrAtaH 3 / 1 / 125 3 / 1 / 134 3 / 1 / 163 3 / 2 / 4 3 / 2 / 38 3 / 2 / 56 3 / 2 / 61 3 / 2 / 69 3 / 2 / 81 3 / 2 / 112 3 / 2 / 122 3 / 2 / 123 pRSTham 453 449 462 465 482 492 495 0 502 509 523 . m hasvo'pade vA hatvAd Ga-Na. hadirha--svarasyA0 hasvA''pazva hasvasya guNaH 1 / 2 / 22 1 / 3 / 27 1 / 3 / 31 1 / 4 / 32 1 / 4 / 41 I 0 102 Page #623 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram hA'ntasthAn 0 ho puTpadAnte ho ho naH ha-kornavA hetu- sahArthe 0 hetu kartRkaraNe 0 hita-sukhAbhyAm hetvarthe stRtIyAyAH hUsvAnnAmnasti hanaH hano ghi hitAdibhiH haviSyaSTanaH kapAle hRdayasya it0 hima0 iti kASi0 sUtrAGkaH 211181 2 1/82 2 / 1 / 112 228 2 / 2 / 38 2 / 2144. 2/2/65 2 / 2 / 118 2 / 3 / 34 2382 2 / 3 / 94 3 / 1 / 71 3 / 2 / 73 3 / 2 / 94 3 / 2 / 96 pRSTham 170 171 184 193 210 213 224 251 273 . 300 307 412 504 514 515 Page #624 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vi... zo... dhya pa... Thantu ! ! zuddha pAThaH bimboSThI zukhapAThaH patram paktiH niSpattiH eai kaNThyaH "plutau parasparaM svAH medau jasamau* * syAmahi* * Sea vibhaktya0 'padaH "prathamasyA * ralR ikAraH Ar duHkhena * RtyAr RtA 'kSaraiH 4 10 - 11 13 13 11 19 14 24 26 26 29 29. 29 29 30 6 11 14 11 17 11 13 z 14 11 7 11 14 95 18 14 i u R0 kAdiH 'sakhyam Rto 1-2-27 pluto 0 u iti kuGGavAste kruGakuAste asattvAt 'mIdAde: patram paktiH 33 34 34 37 khaTvA nRpAhi mya 37 38 40 43 41 44 44 14 45 52 55 kavva: 55 chete, prA zete 56 inaH saH 57 yotati 57 15 12 4 8 11 6 10 3 13 12 2 13 Page #625 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S 602 e * zuddhapAThaH patram paktiH | zuddhapAThaH patram paktiH padAntasyayoH 6. 13 | tavargasya paTaviha tayiha 1.| 1-4-3 . 81 . parasya 62 13 | eda bahu. 81 15 tvakk 1-3.35 tamaM sUtraM raSTi- basyoH doSitaH patitaM, taddhi evam saTvAyAma ekAraH syAt ziTaHprathama dvitIyasya idanta. 92 3 1-3-35 / Idutau ziTaH parayoH sAdhane 93 2 prathama-dvitIyayoH nDiau : dve rUpe liauH . 93 __ vA syAtAm / strIdantAbhyAM 97 12 tvNkrossi-vNkrossi| zrIdantAcca tvaMkkhanasi-khaM banasi teSAM 104 11 // 35 // 'catasa-: putrA''dinI 68 pitRNAm 105 . 23 putrA''dinI 68 catasu-9. 1.5 14 dIrgha 7. 106 18 moDhA, voDhA, uda* 71 208 3 cakSuzcyAtati 77 zasoH 1.8 . : pitRn degzasI Page #626 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : * zuddhapAThaH patram paGktiH | zuddhapAThaH .. patram paGktiH 'ntasyA'n 111 13 | 2-1.7 130. 2 nAmyantAnAm 111 15 21.8 130 ApvajeM 112 smanomoH 130 19 kartRNI 112 12 yuvAm vAm 131 115 11 dasmadI ca eka. 137 . 3 puMso 116. 2 gho'0 137 pathim 117 4 | dharmo. 138 7 in kosvare0 1-4-79 118 14 sAdho suvi0 141 mayaH anubhukSI na syAt 142 senA kule vA 119 dRzyarthaM 113 RbhukSaH 144 vAHzeSe degmA loko 145 vAH syAt 120 yuvAM 145 1-4.83 120 ad vyaJjane 148 tasmin pare 2.1.38 150 kartRNi so pare 150 han-pUSA0 122 | 'mabhivyApya 151 13 koSTrIbhyAm 126 3 | tyo dvau 151 16 paripAlana. 126 12 | micchati 158 14 tricatura. 127 . 3 | dhAtoH 158 15. caturoH 1276 | apat asiddha 160 19 animna viSayAt 128 6 sappISi 161 5. * 8 dRzyartha 120 * 121 122 Page #627 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patram paktiH 2005 208 17 209 15 209 16 216 220 220 10 223 : zudapAThaH satram paktiH / zuddhapAThaH yo svI 162 9 ebhiyuktAt yo vau 163 9 ubhayataH kurU ityukAraH 164 3 bhAgini aharadhIte 167 9 degkAryoM'zaH nighokSyate 168 11 puSpeSu nyaghUdavam kiyA'pi alagdhAH 169 10 vartete nammintAt 170 4 "nApte 2-1-81 170 6 mAnAt anAyidhvam 170 12 '''zrayaNaM 170 18 mA bhUt nAsikA. 179 10 namo'rhadbhyaH ghuTa-svara0 182 15 ArAdarthaH bhAtI 186. 3 anyasya .. AhArayatyoM. 193 16 | hetoH dRzyabhivado. 194 2 196 13 odanaM na 2-2-18 199 5 | pavamAnaH 2.2-26 adhIyasta0 apAdAnam 204 12 kurvan AmantryArtha. 206 12 | bhAgAmI vA ntareNa vA 207 15 | diHkAMsya 'ntasthAt 223 221 224 226 17 227 2 231 10 236 4 237 2 238 6 maitraM 238 12 238 14 24. 12 241 15 Page #628 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhapAThaH .... patram paktiH / zuddhapAThaH .. patram paktiH kuzalo 242 3 degmavaSTabhnAti 27.. . 2.4-10. 243 16 bhavASivaNat 280 11 dagdheSu 247 5 aso 20 283 12 dvayahAt 219 8 paryaSvajata 283 19 ghammAt vA 250 1.| paryasvajata SaSThUyA. 251 6. nyagvajata paraH nyasvajata. hetvarthastRtIyAyAH 251 14 | nirabhyanozca 281 13 ko hetuH 252 10 pariskantA 286 12 me-nakSatre 286 12 phalgunISu 255 11 bhasteH so . 288 5 ete me 256 4 gatI 289 2 sambandhino 258 10 nRNAm 29. 5 kumbhakuzA- 259 8 292. 2 bhaAyuSTomA 266 sthAt 292 12 parasya sthAt 293 5 mAtu:zvamA syAt 293 12 pituH svasa syAt 293 17 zrISaNaH 270 6 syAt 295 8 zaSThaH 272 - yuvan 296 2 parasya 26 rU|| syAt 296 16 prazpaSTabhnAda 278 13 | pasargasthAt r 12 267 4 Page #629 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 606 'drAti. zuddhapAThaH patram paktiH / zuddhapAThaH patram paktiH svAt 297 7 vimboSThA 332 15 298 1. sukaNThI 333 5 'pAnte pAThevA 299 1. svAgAbhyAm syAt kRtpratyaye 301 17 mAbhyAm 332 11 'syAd rAdeH 302 11 asaMjJAyAm eva 333 vya janA0 303 2 karaNAdeH -prabhAvanam 305 11 | dagtamitA0 336 2.3.92 306 8 garmiNyoH 339 2-3.95 307 91 garbhiNyAM ca 239 2.3.96 307 18 nityastrI* 339 novRtteH 313 kim ? khaTvA 339 19 aghAtUdRditaH 314 mudgaparNI etadantAt 314 2-4-56 34. 12 kuNDonI 316 sadAdi. 340 13 samAhArAt 340. 18 zaGakhapuSpI 321 revatI. 2-4-60 3246 343 3 riraMsu. 226 '''cAryo. svarAduto. tittiriH 3188 knaHpalitA. 331 2 kadru0 249 9 sahAdi. bAhavantAt 319 dogha. kamaNDalUH 349 15 | Ura, syAt 35. 4 sh FREEEEET * * * * 3 Page #630 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhapAThaH patram | paktiH saMhitoH 350 5 351 2. 352 6 352 13 354 2 355 9 355 355 16 356 4 356 356 13 357 10 356 2 bahusvara * * kulamAkhyA* krauDyAdInAm * parayoH mAtAdiSu gandhImAtA 0 kArISa madracarI * vyaJjanAt manuSI poSam ahaH bilvakIyA * rAjakumArI salapuputraH 607 hrasvaH syAt bhAri - tUla-cite * 'nitkyAp0 khaTvAkA / eSakA ataH kim ? zuddhapAThaH yathAsaMkhyam adaH kRtya - upAje kRtvA adhikRsvA jIviko0 bahubrIhiH 13 aikAyeM 361 13 363 4 364 5 364 366 9 366 17 368 16 369 11 375 11 " 3 / 1 / 23 paJcamyA zAkaprati ityarthaH * kumbham vigatA RddhiH byRddhiH sabrahma 13 samAsaH tatpuruSaH syAt 3 / 1 / 43 Ai samAsa 0 usyuktaM 0 patram paGktiH 375 15 375 16 378 17 379 7 380 14 382 8 383 384 385 390 393 393 395 395 396 398 398 400 401 402 11 4 ma 2 17 . 13 s 12 2 18 2 Page #631 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrama pavitaH 111 1 152 3 152 9. 156 12. 156 16 161 14 / tRtIyAnto iti zuddhapAThaH patram pazktiH / zuddhapATha: azineti 403 - 17 sthaNo... sAyAhAdayaH 4.4 2. kauthumam .. tatpuruSAH 4.4 3 | .vAcinA - sameM'ze0 1.4 11 prAgnipAtaM pUraNa* 4.5 2 bahuvrIhI ekazabdaH etadvAci 3 / 2 / 1 / AturA yavAgUH 412 14 Rddha. 111 11 nAmne "cAdhAre" 119 5 pUrvakAlaika. *kA . *vyati vacanaiH vidyA. plakSazva parataH zrI 111 pratyayayo medo vA 142 puMvacca naikaM ca kA 145 dasti maghA: 117 3 / 2 / 9 / badarA. 150 jJamanyaH , 467 12 178 3 laba itAye. 181 . 182 2 193 11 191 11 511 11 516 2 523 5 Page #632 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja ka ja jaarat Na '' A ' ja AvaraNa * dIpaka prinTarI amadAvAda-1.