Book Title: Sangh Swarup Darshan Part 01
Author(s): Kirtiyashsuri
Publisher: Sanmarg Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005852/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha ZC svapa 'darzana meM jhaMjhAvAtI pravatho pravacanakAra vyAkhyAnavAcaspati jaina zAsanaziratAja tapAgacchAdhirAja pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA saMpAdaka pravacanaprabhAvaka pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAja Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 hae! ..HBHvAtI praqbo pravacanakAra vyAkhyAnavAcaspati jaina zAsanaziratAja tapAgacchAdhirAja pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA saMpAdaka pravacanaprabhAvaka pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAja prakAzaka kSetmAjI prApta jaina ArAdhanA bhavana, pAchIyAnI poLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-380 001 phona : 2pa3pa 2072 pheksa : 2539 2789 E-mail : sanmargp@icenet.net Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMhA RCl5 darzana - 9 ISBN-81-87163-75-5 tRtIya AvRtti : gujarAtI : vi. saM. 20620 nakala : 8000 vimocana divasa : vi.saM. 2072 Aso suda 9, ravivAra, tA. 1-1The-2006 vimocana sthaLa : zrIpAlanagara, muMbaI ane smRtimaMdira, sAbaramatI, amadAvAda. mudraNa kharca : seTa (bhAga 1thI 3) nA rUpiyA 275/ bhAga pahelo: pravacana 1 thI 40, pRSTha - 586 bhAga bIjo : pravacana 41 thI 80, pRSTha - 134 bhAga trIjo : pravacana 81 thI 118, . pRSTha - 123 | kula pravacano : 118 ( kula pRSTha - 1843 prAptisthAna jaina ArAdhanA bhavana, pAchIyAnI poLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-380 001 phona : 2535 2072 pheksa : 2539 2789 E-mail : sanmargp@icenet.net * muMbaI , jayaMtakumAra zAMtilAla mahetA Mo. : 9820081532 * surata * navInabhAI TI. voherA Mo. : 9824101180 himAMzubhAI praviNacaMda rAjA | Mo. : 9820044882 dhanezakumAra mohanalAla saMghavI Mo. : 9825100296 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjayapAda munipravara zrI rAmavijayajI mahArAjamAMthI vyAkhyAna vAcaspati, suvizALa tapAgacchAdhipati, saMghasanmArgadarzaka pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAja Page #5 -------------------------------------------------------------------------- Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha sAhAnca saMgho mahANubhAvo amariMda-nariMda-vaMdiyo eso / titthayarehi viNiyamA paNamijjai desaNAraMbhe / / saMgha mahAnubhAva che, devendra ane narendrothI e vaMdAyelo che. tIrthaMkaro dvArA paNa dezanAnA prAraMbhe ene nakkI praNAma karAya che. Links zrI jinezvara bhagavAne sthApelo caturvidha zrI saMdha... Sipsiss 1 nagaranI jema surakSita che. sieja 2 cakranI jema susthita ane unmArgane kApanAro che. 3, rathanI jema mukti mArga para prayANa karAvanAro che. 4 : padmanI jema viSaya-kaSAya-paMkathI alipta che. 5 caMdranI jema zItaLa ane saumya che. ceIyavaMdaNamahAbhAsa 6 sUryanI jema prakAzakara ane pratApI che. 7 samudranI jema vizALa ane gaMbhIra che. 8 meruparvatanI jema susthira ane tejasvI che. je jeljak To fax is 1ST OF ]]> zrIsaMgha tarIke ApaNuM kartavya... sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikA A cAra vibhAgamAM vaheMcAyelo zrIsaMgha prabhunI AjJAne ja sarvasva mAnanAro hoya. avasara Avye prabhunI AjJA khAtara ene je choDavuM paDe te badhuM ja choDavA te taiyAra hoya. prabhunA A saMghamAM ApaNuM sthAna acaLa rahe te jovAnI pharaja ApaNI potAnI ja che. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghasanmArgadarzaka, jainazAsanaziratAja, tapAgacchAdhirAja pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnAM jinAjJAnA rahasyone sAva saraLa chatAMya saMpUrNa zAstra sApekSa zailImAM raju karatAM pravacanone pustakAkAre prakAzita karI mokSamArganI ArAdhanA karavA icchatA hajAro bhavyAtmAo sudhI pahoMcADavA mATe amoe teozrIjInA puNya nAmane sAMkaLI 'pU.A.zrI. vijaya rAmacaMdrasUri smRti graMthamALA'nuM gUMthaNa prAraMvyuM hatuM. prathama pAMca varSamAM vividha viSayaka pravacanothI yukta 108 pustikonuM prakAzana saMpanna karyA bAda e ja zreNImAM anya aneka daLadAra pustako taiyAra karI prakAzita karAyAM che. AcArAMga sUtra - dhUtAdhyayananA prAraMbhika sAta bhAgonuM eka sAthe thayela prakAzana paNa enuM ja eka yazasvI pAsuM che. kAraNa have e ja zreNImAM sonerI pRSTha umeravArUpa saMgha svarUpa darzana bhAga 1-23 no seTa navatara rIte chApI prakAzita karavAnuM saubhAgya amane sAMpaDyuM che. A traNe bhAgamAM prakAzita thatAM 118 pravacanonuM saMpAdana pravacanakAra pUjyapAda tapAgacchAdhirAjazrIjInI AjJAthI teozrImanA ziSyaratna vardhamAna taponidhi pU.A.zrI. vijaya guNayazasUrIzvarajI mahArAjanA ziSyaratna pravacana prabhAvaka pU.A.zrI. vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAje karyuM che. e ja pravacano vartamAnakAlIna jarUrane dhyAnamAM laI traNa bhAgarUpe A sAthe punaH prakAzita karAI rahyAM che. sau koI A pravacanonAM vAcana-zravaNAdi dvArA bhavajalatANahAra zrIsaMghanuM vAstavika svarUpa jANI, ene satyArthamAM ArAdhI sarva karmano kSaya karavA sAthe zAzvata zivapadane prApta karanArA bane e ja abhilASA. - janmArTa pradAna Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hArdika nuimehanI sanmArga prakAzana dvArA prakAzita thatA pustaka saMgha svarUpa darzana bhAga -1thI 3nA seTone pahelethI noMdhAvI prakAzana kAryamAM lAbha lenAra parivAra | pa00 nakala a.sau. bhAratIbena mohanabhAI saMghavInA varSItapanI anumodanArthe bheru tAraka tIrthadhAmavAlA zrI bharamalajI hukamAjI saMghavI parivAra -mAlagAma zrI mANekalAla moholAla jhaverI parivAra ha. hemendrabhAI jhaverI -muMbaI 100 nakala zrI kakalacaMda hIrAcaMda ajabANI - dhAnerA zrI hiMmatalAla zivalAla TopIvAlA - boTAda zrI vIracaMda pUnamacaMda zAha - bApalA zrI zAMtilAla gamanAjI bAlAjI rAMkA - maMDAra 6 zrI ramaNalAla vADIlAla - AnaMda maMgala a.sau. subhadrAbena kAMtilAla amaratalAla - vahelAla zrI bAbubhAI lakSmIcaMda mahetA parivAra - dAMtarAI zrI mahendrabhAI cImanalAla parIkha -muMbaI * zrI pUraNabhAI svarUpacaMda zropha -muMbaI 7 zrImatI caMpAbena jayaMtilAla dAnasuMgabhAI ajabANI -dhAnerA haribAI mULacaMda mahetA cerITebala TrasTa -muMbaI ha. harasukhabhAI mahetA a.sau. vaMdanAbena zekharabhAI zAha -muMbaI zrI bAbulAla maMgaLajI zAha parivAra -uMbarI zrImatI kalAbena kAMtilAla zAha -jetAvADA zrI kesarIcaMda motIcaMda -damaNa (pAchaLa) Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hArdika [[modI sanmArga prakAzana dvArA prakAzita thatA pustaka saMgha svarUpa darzAna bhAga -1thI 3nA seTone pahelethI noMdhAvI prakAzana kAryamAM lAbha lenAra parivAra pa0 nakala * zrI hasamukhabhAI mohanalAla sAbugoLA -amadAvAda zrI sanAbhAI caMdulAla dalAla -amadAvAda zrI azokabhAI mohanalAla -muluMDa-muMbaI zrI jayaMtilAla AtmArAma zAha -amadAvAda caMdanabena kanaiyAlAla pAnasovorA -dhAnerA * sva. pAvalabena maNilAla nihAlacaMda zAha -pAlanapurI zrI cImanalAla popaTalAla zAha -pilucA pU.sA.zrI jinAjJAzrIjI ma.sA.nA saMyama anumodanArthe zrI pAnAcaMda nAnubhAI jhaverI-muMbaI pU.sA.zrI cittaprajJAzrIjI ma.sA.nA saMyama anumodanArthe a.sau. mInAkSIbena anilabhAI jhaverI-muMbaI 3pa nakala zrI kAMtilAla zivalAla jhaverI - maNinagara * zrI mohanalAla bhabhUtamala zAha - visalapura (maNinagara) rUA. 11000/zrI rIkhavacaMda mohanalAla ha. bharatabhAI -sarvodayanagara -muMbaI * zrI pAvalabena maNilAla zAha ha. rekhAbena surezabhAI -pAlanapura | Ape karelI zrutabhaktinI amo hArdika anumodanA karIe chIe ane bhaviSyamAM paNa Apa uttarottara uttama kakSAnI zrutabhakti karatA raho evI zubhecchA pAThavIe chIe. sanmAcha prakAra/61 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo titthassa namo titthassa pada dvArA jagaddhAraka, trilokavaMgha, jagadguru arihaMto paNa jene namaskAra kare che, te zrIsaMgha kevo mahAna, mahanIya, stavanIya, spRhaNIya, AdaraNIya hoya te samajAya tevI vAta che. Aja sudhImAM thayelA aneka mahApuruSoe aneka graMthomAM zrIsaMghanI anvaya/vyatirekathI aneka prakAre stavanAo karI che. e ja paraMparAne anusarIne jaina zAsananA mahAna jyotirdhara, dIrghadarzI, amUDhalakSI, sakaLa saMgha tAttvika hitaciMtaka, pa2mA2AdhyapAda pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAe potAnA "rAmavijayajI" tarIkenA paryAyamAM mukhyapaNe zrI naMdIsUtra ane aMte zrI saMbodha prakaraNanuM avalaMbana laIne vartamAna kALanA saMdarbhamAM zrIsaMghanA svarUpa ane kartavyanuM yathArtha darzana karAvI "mALAnutto saMgho"nA zaraNe rahIne 'meso puLa agnisaMSAo'thI dUra rahevAnuM uttama mArgadarzana ApyuM che. vi.saM. 2039nI AsapAsa jyAre e pravacanonA saMpAdananI javAbadArI mArA zIre AvI, tyAre to eka ja manaHkAmanA hatI ke, 118 pravacano sudhI laMbAtI A pravacana zreNInuM sagha saMpAdana karI pUjyazrInA karakamaLamAM tene samarpita karI zakIza. paraMtu bhavitavyatAne kAMIka juduM ja maMjura haze. jethI pUjyazrInI vidyamAnatAmAM mAtra cAra bhAgamAM 97 sudhInAM pravacano taiyAra thaI zakyAM. ane cAra bhAgarUpe chapAI bahAra paDyAM. pUjyazrInI vidAyane be varSa jevo kALa vItyA pachI paNa te pravacana mALAne 5 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamA bhAga tarIke saMpAdita karIne pUrNa karI zakyo, tene mArA jIvananI eka AnaMdanI kSaNa gaNuM chuM. jo ke pAMceya bhAganA badhAM ja pravacanonI presa kopI pUjyapAdazrIjInI gItArtha najara heThaLathI pasAra thaI hatI, e jevuM tevuM saubhAgya nathI. e pAMca bhAgamAM samAyelAM 118 pravacano saMpUrNapaNe AvI jAya e rIte traNa bhAga vALI A tRtIya AvRttinuM saMpAdana karyuM che. be bhAgarUpe pahelI AvRttimAM 40 jeTalAM pravacano vIrazAsana kAryAlaya taraphathI prakAzita thayAM hatAM. to pAMca bhAgarUpe bIjI AvRttimAM 118 jeTalAM pravacano zrI jinavANI pracAraka TrasTa taraphathI prakAzita thayAM hatAM, te : trIjI AvRttirUpe have sanmArga prakAzana taraphathI prakAzita thaI rahyAM che. pUjyazrIe AcArAMga sUtrane avalaMbIne Apela Azare 220 pravacano ke je adyAvadhi aDadhA uparAMta aprakAzita che, tenuM saMpAdana-saMkalana sva. pUjyazrInI vidyamAnatAmAM ja teozrI pAsethI prApta thayela AjJAthI cAlu karyuM hatuM, je Azare 15 bhAgamAM taiyAra thaze, emAMthI : bhAga 1thI 7 prakAzita thaI paNa cUkyA che, jyAre bAkInA bhAgonuM kAma cAlI rahyuM che. te teozrInI ja kRpAthI vinAvilaMbe paripUrNa thAya ema icchuM chuM. prAMte A pravacanonA saMpAdanamAM ajJAtapaNe paNa zrI zrI jinAjJA viruddha ke sva. pUjyazrInA Azaya viruddha kAMI saMpAdita thayuM hoya to tenI kSamAyAcanA saha prastuta saMpAdanathI je kAMI sukRta prApta thayuM hoya, tenAthI jagatanA jIvamAtrane zrIsaMghanuM aMga banAvavAnI kSamatA pAmI, svaparanuM sAcuM hita sAdhI zakuM e ja eka manaHkAmanA. te vi.saM. 2062 : bhAdaravA vada 14 tA. 21-9-2006, guruvAra pU. bApajI mahArAjAnI svargatithi smRtimaMdira, sAbaramatI. : vardhamAna taponidhi pU.A.zrI. vijaya guNayazasUrIzvarajI ma.sA.no caraNareNu vijaya kIrtiyazasUri Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PH siha garjanA sadIo sudhI saMbhaLAtI he vi.saM. 1985-86no kALa jinazAsanamAM bhayAnaka aMdhAdhUMdhI phelAvanAro banyo hato. dharma sAthe vAstavamAM kazo ja saMbaMdha nahi dharAvatA mANasonA ToLAM dharmanA nAmano jhaMDo hAthamAM jhAlIne nIkaLI paDyAM hatAM. jheranI bATalI upara davAnuM lebala lagAvIne enuM chUTathI vecANa cAlI rahyuM hatuM. jANe ke jinazAsanano koI ghaNI-ghorI na hoya enI - jema dharmanA nAme adharmano phelAvo karavAno dhaMdho dhamadhokAra cAlato hato. ATaluM ochuM hoya tema samAjamAM vidvAna, saMzodhaka, zAstra bhaNelA tarIke paMkAyelA keTalAka sAdhuono ' pragarTa Teko to keTalAkanA mUka AzIrvAdathI A badhI pravRtti bephAma gatie vinAza verI rahI hatI. "sAdhvIone narsa banAvo, sAdhuo samAjanI sevA kare, samAjanuM khAya to samAjanuM kAma kema na kare ?, hospiTalo UbhI karo, maMdiro bAMdhavAnuM zuM kAma che ?, keLavaNI mATe vidyAlayo banAvavA e paNa jJAnanI ja pravRtti che, zrAvakano dIkaro paisA na kamAya to khAze zuM ? nAnA chokarAne dIkSA na apAya, samAja sevA e ja moTo dharma che" vagere pralApo byugala vagADIne gAmegAma pracArAtA hatA. bicArA abudha jIvo ane potAnI jAtane buddhijIvI gaNAvIne abhimAnamAM rAcatA kahevAtA vicArako DokI halAvIne hA e hA bhaNe jatA hatA. jANe vadhasthAne nIce mUMDIe hAlI jatuM gADaronuM ToLuM ja joI lo ! AvI karuNa hAlata joIne kaMI keTalA zAsanadAjha dharAvatA ArAdhaka AtmAonI AMtaraDI kakaDI uThatI hatI. kaMI keTalA zAsananA dhorI mahApuruSono puNya prakopa jvALAmukhInI jema dhagadhagI rahyo hato. sau potapotAnI tAkAta ajamAvI jinazAsananAM zAstro, zAstrIya maryAdAo, zAsananAM mULabhUta baMdhAraNo vagerenuM rakSaNa karavA bhagIratha puruSArtha AdarI rahyA hatA. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A samaye eka dazakAthI rAjanagara-amadAvAdanI bhUmi upara 'muni rAmavijayajI' nAmano tejasitAro tejakiraNo verI rahyo hato. eka jabAnanA jore keTalAyanA bhejAMmAM bharAI gayelA kacarAne dUra karavAmAM teo saphaLa banI rahyA hatA. jaino to temane sAMbhaLavA mATe umaTI paDatA. paraMtu hiMdu-muslIma, maulavI-phakira, paMDita-pUjArI vagerenI paNa bhIDa jAmatI. rASTrIya kakSAnA netAo paNa temanI A rItanI zaktithI khUba ja prabhAvita hatA. potAnAM kAryomAM temano upayoga karavAno e lokoe prayAsa paNa karI joyo hato. paraMtu eka jinazAsanane ja varelA e munie teone jarAya macaka na ApI. zAsanane gharamULathI nakalI banAvI devAnI jhuMbeza calAvanArA kahevAtA sudhArako sAme apratima zakti dharAvatA muni rAmavijayajI nAmanA yoddhAne saMgharSamAM AgalI haroLamAM UbhA rAkhIne jaMga jItavAnuM sakalAgama rahasyavedI pU. AcAryadeva zrImad vijaya dAnasUrIzvarajI mahArAjA Adi zAsanapakSIya mahApuruSoe nakkI karyuM. rAjanagara aitihAsika nagarI kharI. paNa ahIM beThA-beThA AkramaNa kare, tenI jhAjhI asara UbhI na thAya. enA mATe muMbaI javuM paDe. muMbaI eTale muMbaI. rAjanagarano avAja gujarAtabharamAM ghUmarAya, paNa muMbaIno paDagho bhAratabharamAM paDaghAya. temAMya sudhArakoe muMbaIne potAno gaDha banAvyo hato eTale gaDhamAM jaIne ja ene nesta nAbuda karavo kharI raNanIti kahevAya. | vihAranuM saDha-sukAna gujarAtamAMthI muMbaInA bArA tarapha pheravAyuM. enA samAcAra zAsanapremIone maLatAM temanA ghare kaMsAranA AMdhaNa mukAyAM, berokaToka zAsanavidrohI pravRtti calAvatA varganA peTamAM kaDakaDatuM tela reDAyuM. temane khabara hatI ke nAnI amathI kAyA dharAvatA rAmavijayajI phakta vANInA taraMgo dvArA ja game teTalI moTI senAne palakavAramAM parAsta karI zakatA hatA. temano muMbaImAM praveza thAya to potAnA gaDhamAM evAM gAbaDAM paDe ke ene pUrI ja na zakAya. teoe dhamakIno dora zarU karyo. temanA vaDIlo sudhInAne DAro Apelo. 'khabaradAra jo AgaLa vadhyA cho to ? tamArI dhAraNA Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahAranuM svAgata thaze" paNa enAthI teo DhIlA na paDyA. hA, sAvaceta jarUra thayA. vihAra muMbaI tarapha AgaLa vadhato gayo ane muMbaImAM halacala macatI gaI. lAlabAga - bhUlezvaranI jorAvara bhUmimAM praveza nakkI hato. aTakAvanArA makkama hatA to praveza karAvanArA ethI vadhu majabUta hatA. rastAmAM kAca verAyA, mAthe kAcanI bATalIo naMkhAI, 'pAchA jAo'nA nArAo lagAvAyA, kALA vAvaTA sAme dharyA. chevaTa sudhInA maraNIyA prayAso karyA. zAsanapremIoe tamAma prayAso niSphaLa banAvyA. pUjyo upAzrayamAM praveze te pahelA pravacana hola, khIcokhIca bharAI gayo hato. koIka kutuhalathI AvyA hatA. keTalAka virodha karavA AvyA hatA. keTalAka jhaghaDavAnA mUDamAM hatA, bhaktibhAvathI AvanArA to kharA ja. pahelI vakhata jemaNe rAmavijayajI mahArAjane joyA temane virodhIonA vyuha upara hasavuM AvyuM. A te kevo dAva ! kIDI upara kaTaka laI javuM! phUMka mAre to uDI jAya tevI kAyA dharAvatA A sAdhu sAme ATalo badho ghoMghATa ? paNa jevuM maMgalAcaraNa thayA pachI pravacana zarU thayuM tyAre ja kharo aMdAja Avyo. muninI tAkAta tananI nathI, mananI ane vacananI che. pahelA ja pravacane lokomAM vicAra vaMToLa Ubho thayo. eka taraphI Dhola-nagArAM sAMbhaLelAM ane je mAnyatAo bAMdhI dIdhelI temAM ghaNA kharA madhyasthI mANasone pheraphAra karavo ja paDyo. pachI to pravacanano pravAha roja mATe aDhI kalAka nizcita thaI gayo. je Ave te coTI jAya, UbhA thavAnuM nAma na le. jyAre Ubho thAya tyAre bIje divase pAchA AvavAnA nirdhAra sAthe uThe. ' e pravacana sabhAo zAMta na hatI. rAta-bharanI mahenata karIne sabhA DahoLavAnA plAna sAthe AvelA ghANI phUTe tema savAlo pheMkatA, sAme savAlane anurUpa javAba maLI jato. "pIche mIlanA" nI vAta nahi. hajI to savAla aDadho moMDhA para rahI gayo hoya ane javAba hAjara thaI jato. jemAM zAstranAM AdhAro hoya, kyAMya uTapaTAMga uttara nahi, sAmAne saMtoSa na thAya tyAM sudhI pUchavAnI chUTa. virodhIo hAMphI jAya tyAM sudhI savAlo karyA kare paNa koI akaLAmaNa nahi. so savAla gokhIne AvelAne eka ja javAbamAM so savAlano ukela maLI jato. - zAstronuM pracaMDa samarthana evuM thatuM ke mANasanA rUvATAM khaDAM thaI jAya. nadI ane sAgaranA pANI bhegA thAya eTale dhamasANa to mace ja. muMbaInuM vAtAvaraNa garama thaI Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gayuM. garama thayA vinA ghATa ghaDAya paNa kevI rIte ! zAsanapakSane tenI koI ja ciMtA na hatI. vacamAM vyAkhyAna-virAmanI avicArI ophara AvelI, paNa emAMya zAsana virodhIonI cAla uMdhI paDI. jAtajAtanI dhamakIonI ciThThIo AvatI rahI. badhI pAMcamI samitine AdhIna thaI jatI. koI Dara nahi, koI AzaMkA nahi . na to bhUrgabhamAM utarI javAnI koI kAyaratA ke na to sastI lokalAgaNI jItavA mATe 'mane khUnanI dhamakI maLI' evI koI bUmAbUma. eka marajIvAnI adAthI zAsanarakSAnI pravRtti askhalita cAlu rAkhI. vaDIlo paNa A badhI dhamakIothI gabharAyA nahi paNa A ekanA eka samartha yoddhAnI surakSA mATe sajAga to banI gayA. eka rAtamAM rAmavijayajI ma.nA saMthArA sAta jagyAe badalAI jatA. zAsana ane guruvaryonA khoLe mAthuM mUkIne nizciMtamane jIvanArA rAmavijayajIne nirAMtanI nIMdara AvatI. koI bhayanA bhaNakArA emane ujAgaro karAMvI zakatA nahi. A take mane mahAbhAratano cakravyUhavALo pelo prasaMga yAda Ave che. kauravoe cakravyUhanI racanA karelI. te divase cakravyUhane bhedavAnuM jJAna dharAvatA kRSNa ane arjuna yuddhabhUminI bahAra hatA. bAkInA cakravyUha bhedavA asamartha hatA. A samaye arjunaputra abhimanyue kahyuM-'cakravyUhamAM praveza karavAnuM jANuM chuM. nIMkaLavAno mArga mane khabara nathI.' pAMDava mahArathIoe kahyuM-'tuM ekavAra aMdara laI jA. ame tArI paDakhe ja chIe. AgaLa jatAM cakravyUha toDIne bahAra nIkaLI jaIzuM.' cakravyUhanA eka pachI eka koThA abhimanyue bhedavA mAMDyA. kaurava senAnA mahArathIoe joyuM ke Ane nahi aTakAvIe to A chokaro Aje ja yuddha pUruM karI nAMkhaze. kapaTa racIne temaNe pAMDava mahArathIonuM rakSaNa enAthI dUra karyuM. abhimanyune enI kyAM paDI hatI ! ekalavIra banIne evo jhajhUmato rahyo ke koI mahA2thI enI sAme TakI zakyo nahi. chelle anIti AMcarIne badhA vIroe bhegA maLI abhimanyuno vadha karyo. rAmavijayajI mahArAjane mokhare rAkhIne sudhArakonI vyUha racanAno nAza karatA vaDIla mahApuruSonI chatrachAyAmAM rAmavijayajI mahArAje sudhA2konA eka-eka koThAone vINI vINIne bhedyA. abhimanyunI jema temanA vaDIlothI temane chUTA pADavAmAM sudhA2ko sariyAma niSphaLa nIvaDyA. e ja rIte anIti karIne ya temane parAsta paNa na karI zakayA. abhimanyue koThA phakta bhedyA hatA. rAmavijayajI mahArAje koThA bhedyA ja nahi, jItI paNa batAvyA hatA. jonAranI AMkhamAM amI aMjAya evI dhIratA ane vIratA sAthe temaNe A kArya pAra pADyuM hatuM. A badhI vAto 'saMgha svarUpa darzana'nAM pravacano thayAM te samaya kevo hato, teno 10 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNasAra AvI zake te mATe yAda karI che. zAstrano paDachAyo paNa lIdhA vinA pAchaLa 'saMgha' zabda lagADI manasvI phatavAo bahAra pADanArA e varge 'A saMghanI AjJA che, sAdhue paNa saMghanI AjJA mAnavI ja joIe' Avo jorazorathI pracAra karelo. te samaye muni rAmavijayajI mahArAje zrI tIrthaMkara paramAtmAoe sthApelo tIrtha svarUpa saMgha kevo hoya teno sAco paricaya ApavA mATe zrInaMdIsUtra nAmanA AgamanI prAraMbhanI gAthAomAM saMghane judI judI upamAothI navAjI prabhue sthApelo saMgha kevo uttama ane AdaraNIya che tenuM varNana karatA zloko laI jinAjJApremI saMghanuM adbhuta varNana kareluM. A guNothI taddana viruddha cAlanAro saMgha kadI AdaraNIya na banI zake, e vAta paNa bhArapUrvaka jaNAvI. A samaye tatkAlIna saLagatA ghaNA badhA praznono zAstrIya ane sacoTa ukela A pravacanomAM darzAvyo che. A pravacanomAM tamane kyAMka vedanAthI valavalatI UMDI cIsa saMbhaLAze. paNa e sApa sAthe khela ka2vA dhasI janArA bALakane aTakAvavA tenI vahAlasoyI mAe pADelI cIsa jevI che. kyAMka tamane dhagadhagatA zabdono mAro thayelo jaNAze. paNa e zAsana rUpI killAnI surakSA mATe racelI agnikhAI samajajo. kyAMka thatharAvI nAMkhe tevI siMhagarjanA kAne paDaze. paNa e to zAsana vidrohIne tyAM ne tyAM thaMbhAvI devA mATe che. A badhAmAM paNa zabde zabde je bhAvakaruNAno dhodha vahe che e ja to A pravacanano prANa che. ekalo Aveza, Akroza, akaLAmaNa ke trADa prazaMsanIya nathI. jIvamAtranA hitanI ciMtAthI saMkalita hoya to ja A badhAnI prazaMsA thAya. saikAo pahelAM bhagavAna zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAe 'saMgha' zabdano durupayoga karanArAonI khabara laI nAMkhatAM 'jinAjJAthI yukta hoya te ja saMgha che, jinAjJAbhaMjako saMgha na kahevAya paNa hADakAno Dhagalo kahevAya' AvI bulaMda ghoSaNA karI hatI. LIGHT SIC PUT Aje saikAo bAda muThIbhara hADakAnA svAmI muni rAmavijayajI mahArAje e ja zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAnAM vacanone doharAvI doharAvIne 'zrI naMdIsUtra' temaja 'zrI saMbodha prakaraNa'nA zlokonA sahAre, 'saMgha' zabdanA oThA heThaLa zAstra-siddhAMtone chinnabhinna karavA medAne paDelAo sAme je siMhagarjanA karI che te AgAmI sadIo sudhI saMbhaLAtI raheze. A baMne mahApuruSonI sadIonA khUba moTA aMtara sAthenI saMgha zabdanA durupayoga sAmenI laData eka adbhuta jugalabaMdhIrUpe itihAsanI amara kahAnI banI che. zAstranAM vacano dvArA jeno zramaNa deha sarjAyo hoya teomAM ja AvuM khamIra pragaTe che. PIS zrI upamitibhava prapaMcA kathA, zrI upadezamAlA vagere graMtho mATe evuM kahevAya che ke, enA vAMcana pachI ke zravaNa pachI paNa jo hRdayamAM saMvega-mokSano abhilASa na pragaTe to samajavuM ke hajI jIva bhAre karmI che. The far-h Jab ibus frsey Berk & ine na 11 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'saMgha svarUpa darzana'nAM A pravacano mATe paNa evuM kahI zakAya ke AnuM vAMcana karyA pachI jo zrI tIrthaMkara bhagavaMtoe sthApelA jinAjJA parataMtra saMgha upara bahumAna bhAva na janme ane jinAjJA viruddha vAtomAM bhoLavAI javAya to samajavuM ke hajI karmo haLavAM banyAM nathI. A pravacanomAM evI pracaMDa tAkAta che ke vAcakamAM dhagadhagatI zAsanadAjha avazya pragaTe, sAcA ane khoTAnI sUkSma bhedarekhA pakaDavAnI zakti pragaTe, zAsana mATe prANa ApI devAnI khumArI janma, zAsananI ArAdhanA bhale ochI thAya paNa zAsana viruddha eka paNa pravRttimAM marI jau toya sahakAra to na ja ApuM AvI daDhatA Ave, 'kiNa hi calAvyo nahi caLe" jevI zAsana pratyenI avicala zraddhAno prAdurbhAva thAya, jagatamAM eka zAsana sivAya kazuM ja mAruM nathI evI prabaLa bhAvanAmAM AtmA rAcato bane. saMghanA nAme calAvavAmAM AvatI managhaDaMta pravRttio para prakAza pAtharatAM' A pravacano vartamAnakALamAM paNa eTalAM ja mArgadarzaka che..ame gItArtha, ame bahumatImAM, ame paNa zAstra mujaba cAlIe chIe, ekatA mATe badhuM choDAya. jevI anarthaka vicAradhArAomAM paNa spaSTa ane surekha mArgadarzana A pravacano Ape che. zrI tIrthakara paramAtmAo jyAre dezanA Ape che tyAre dareka jIvane ema ja lAge che ke bhagavAna mArA mATe ja A badhuM kahI rahyA che. A mahApuruSanAM A pravacano vAMcatAM tamane paNa A lAgaNI janmI rahI che ke nahi te tame jAte ja anubhavI lejo. keTalAka mahApuruSonA vacanane evuM varadAna vareluM hoya che ke temanAM vacano vartamAnakALe to upakAranI bhAgIrathI vahAve ja che, paNa sadIo bAda paNa e vacano dIvAdAMDIno prakAza phelAvatA ja rahe che. jenAthI kaMI keTalA bhavyajIvonI nAva saMsArasAgaramAM kharAbe caDatI aTakI jAya che. A mahApuruSanAM pravacano AvuM varadAna laIne avatarelAM che. have chellI eka vAta A pravacano mATenI, pravacanadAtA sAthenA vArtAlApamAMthI : vi.saM. 2042nI sAlamAM A pravacanonAM uddagAtA ane sahastra kiraNothI jinazAsanane prakAzita karanArA sarvatomukhI pratibhAsaMpanna AcAryadeveza zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnuM cAturmAsa A pravacanonI janmabhUmi bhUlezvara lAlabAgamAM ja hatuM. eka divasa rAtre pratikramaNa bAda pAMca-sAta sAdhuo bhegA thaIne bhUtakALanI vAto vAgoLavA mAMDyA. vAta to pUjyazrInI ja hoya. te samaye 90 varSanI bujharga vaya hovA chatAM je jomathI pravacano cAlatAM hatAM, tenAthI abhibhUta thayelA eka mahAtmAe kahyuM, 12 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'sAhebajI A uMmare paNa AvA jomathI pravacano Ape che to jyAre teozrIno yuvAkALa hato tyAranA teozrInAM pravacano kevA dhAradAra haze ! "e jovAM hoya to vAMco jaina pravacananI phAIlomAM" bIjA mahAtmA bolyA. tyAM aNadhArI amRtavRSTi thaI. khuda pUjyazrI prakAzyA. "are bhAI, te vakhate vyAkhyAna lakhanArA zarUAtanuM ja lakhatA hatA. vyAkhyAna jyAre pUrI gatimAM AvatuM te to kazuM ja lakhAyuM nathI." "paNa pUjyazrI, zA mATe ?" "meM paNa temane kaheluM ke, kharuM lakhavAnuM Ave tyAre ja tame kema lakhatA aTakI jAo cho tyAre e bhAI kRhetA ke sAheba, zuM karuM ? e vyAkhyAna sAMbhaLatA mArI kalama aTakI jatI. sAMbhaLavAno rasa huM gumAvI zakato nahi. mArA hAtha ApameLe aTakI jatA ane kAna ekatAna banI jatA tyAre saghaLuM mArA vazamAM hotuM nathI." pUjyazrIe javAba Apyo. fro to vAta Ama che. ApaNane A pravacanomAM je maLyuM che te to himazilAno agrabhAga . che. bAkI je bolAyuM che, ati mahattvanuM che te to te pravacananA sAMbhaLanArA bhAgyavAna zrotAonA nasIbamAM ja rahyuM. kAza ? jo e paNa avatarita thaI gayuM hota to chalochala bharelo amRtano kuMbha maLyA jevo AnaMda thAta. A pravacano vAMcatAMya ahobhAvanI anubhUti tamane thatI hoya to vicAro ke pravacanamAM vahI gayeluM paNa kAgaLa upara nahi avatareluM to kevuM ane keTaluM bhavya haze ? ApaNe to atyAre je maLyuM che teno AnaMda mANIe. gayelAno aphasosa na karIe. na vy sau koI AtmA A pravacano dvArA saMghanuM svarUpa jANe ane evA guNone potAnA AtmAmAM keLavI paramAtmAe sthApelA guNa svarUpa saMghamAM potAnA AtmAne sthApita karI siddhigatine vare e ja eka zubhakAmanA. vi.saM. 2062 bhAdaravA suda 11, somavAra, tA. 4-9-2006 ratnatrayI ArAdhanA bhavana, vasaMtakuMja, pAlaDI, amadAvAda-7. ....paMnyAsa jayadarzanavijaya gaNI 13 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IIIII IIIIIII) ja che ya ? samaNA samaNIo ya, sAvayA sAviyA tahA / eso caubviho saMgho, vigghasaMghavighAyaNo / / sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA A cAra prakArano saMgha viknonA samudAyano nAza karanAra che. - pU. A. zrI. prabhAnaMda sU.ma.sA. hitopadezamAM TUsamuddAno saMyo, pavayA hindu ti doti kT - titthagaro vi ya eNaM, Namae gurubhAvato ceva / / guNono samudAya saMgha kahevAya, pravacana, tIrtha vagere paNa saMghanA ja artho che. tIrthaMkara paNa saMghane bahumAnapUrvaka name che. - pU.A.zrI. haribhadra sU. ma.sA. pratiSThAvidhi paMcAzakamAM caugaigattAvaDiyaM, samasamayaM savvabhavvajaNanivahaM / uddhariuM pi va patto, caubvihattaM jayai saMgho / / cAra gatirUpa gartA (khADA)mAM paDela sarva bhavya lokonA samUhane eka sAthe ja bahAra kADhI levA mATe ja jANe cAra rUpa dhAraNa karyA che te saMgha jaya pAme che. - pU.A.zrI. prabhAnaMda s.ma.sA hitopadezamAM jo u mahagghe saMghe, pabhAvaNaM kuNai niyayasattIe / so hoi vaMdaNijjo, devANa vi vairasAmi vva / / mahAna saMghane viSe je AtmA potAnI zakti anusAra prabhAvanA kare che, te varcasvAmInI jema devone mATe paNa vaMdanIya banI jAya che. .A.zrI zAMti sU. ma.sA. caityavaMdana mahAbhASyamAM rAjA nI sattI saMdhapUDyA, vilepUmAM 3 vadu-muna sA vI jaM esa sue bhaNio, titthayarANaMtaro saMgho / / zakti mujaba saMghapUjA karavI. saMghanI A viziSTapUjA to ghaNI guNakArI che. kAraNa ke, sUtramAM kahyuM che ke tIrthaMkara pachI saMgha che. - pUrvAcArya maharSi stavaparissAmAM Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 808 X35 saMgha 2015 rzana vartamAna ~~~~~jaina saMghanA eTale ja To'y gfe pic ApaNA sahunA 'AcAra-vicAra ane uccAnA // kathaLelA ane kathaLatA sukA starane ro 1. pharI ', APRICOB upara uThAvavA NOP ane jvalaMta banAvavA BI 4192 Po Br tenI kaLa kuMDa mUna va Faber Di by Tribe Appis.r Ibis k Do. a navI i Jane Felpe karavI che. mATe saMgha svarUpa darzananAM jhaMjhAvAtI pravacano vAMcavA ja rahyAM, 1199 parivArane svajanone mitrone paNa vaMcAvavA ja rahyAM, kalyANanI keDI-52-binadAsta gatizIla maga thavA mATe A pravacano preraka loniyAnuM kartavya adA karaze. 15 s.1 Se Aly flub ste ukes kalama 115 GLOF *PP *** kAkaDAna(c) #p tofanis Files EP THI P P kavitA, ni pratika samA kapUra kha mAM cAlu kANa Ler SP $8.SP ASUS OF Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2| | & =9 .... prAyaT pm pra.naM. viSaya pR.naM. pra.naM. viSaya pR.naM. para 1. saMghapati kevA hoya? 24. konA aMtarano avAja manAya ? 2. ArAdhaka, e saMgha ! 25. nAma krAMtinuM ! kAma bhrAMtinuM ! 291 3. AjJA pradhAna saMgha 28 26. sanmArganI sthApanA mATe 4. saMghanuM pratinidhitva ka unmArganuM unmelana 307 koNa dharAvI zake ? 41. 27. saMgha merU jevo daDha, rUDha, gADha 5. guNayukta samudAya e saMgha ! ane avagADha hoya 324 9. zrI jinezvara devanI AjJA pALe, te saMgha 28. sarvajJanAM vacananI 92 zraddhAvALo zrIsaMgha 342 7. jene sAdhupaNuM game te saMgha Se 8. zaraNa kone apAya ane koNa 29. saMsAranI aruci ane na ApI zake ? mokSanI ruci 354 9. jaina saMgha eTale tyAganI mUrti ! 30. mithyAjJAna-samyajJAna 10. saMgha ane sAdhunuM parIkSaka tattva vaccenuM aMtara 376 11. vikRta baneluM vAyumaMDaLa 124 . 31. samyagdarzana upara mokSanuM maMDANa 388 12. saMkhyAbaLanA nAme 32. samakita-dUSaNa pariharo ! 403 zaMbhumeLo na khape 137 33. Aje dUSaNonuM sAmrAjya 413 13. AjJAno ArAdhaka saMgha 148 34. virAgInI parIkSA koNa laI zake ? 421 14. Astika koNa ? nAstika koNa? 158 35. jainazAsanamAM aMtaranA avAjane 15. mAtra pratyakSavAdana cAle 170 | sthAna nathI 438 17. saMgha sUrya jevo pratApI hoya 186 39. dharmazAsana yogyane ja lAbha kare ! 456 17. saMgha konI paDakhe rahe? 200 37. zAsana paMcAMgIthI ja prANavAna ! 474 18. mahApuruSonA nAme 38. jainazAsanamAM bolavAno manaphAvatuM na karAya ! 211 19. saMsArarasikane zAstro na game - adhikAra kone ? 221 489 20. tyAre mauna kema rahevAya ? 235 39. AjanI vajUda vinAnI vAto 510 21. saMgha ane sAgara vacce samAnatA 242 40. dIkSA ane saMghanI javAbadArI ! pa26 22. saMgha prabhuzAsanano saMrakSaka hoya 254 41. pariziSTa-1 545 23. Apamati tAraka ! 42. pariziSTa-2 papa3 Agamamati tAraka ! 264 43. pariziSTa-3 paka7. 17 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 : saMghapati kevA hoya ? vIra saM. 2456, vi. saM. 1986, mAgasara suda-14, ravivAra, tA. 15-12-1929 saMghatva zAthI jaLavAya ? saMghapati zrI rAmacaMdrajI jevA hoya : 7 zrIsaMghane nagaranI upamA : 0 AcArya saMghanA saMcAlaka che : ApaNuM ane parAyuM : 1 zrI tIrthaMkar mahArAjA, 'namo titthasa' e parama mAMgalika sUtrano uccAra karavA dvArA jagatanA jIvonA eka mAtra kalyANanA ja kAraNarUpa-zrItIrthane namaskAra karIne, dezanAno prAraMbha kare che. tIrthanA zAsana vagere artho jema thAya che tema zrIsaMgha e paNa tIrtha gaNAya che. zrIsaMgha e to ApaNe mATe pacIsamA tIrthaMkaranI jema pUjya che, mATe ApaNe paNa paramapUjya zrIsaMghane namaskAra karIne, zrIsaMghanuM svarUpa vicArIe. dareka vastunI vicAraNA vividha dRSTie karavI joIe. khAsa karIne AmAM anaMtajJAnIoe darzAvelA pUjya zrIsaMghanA svarUpano vicAra karavA sAthe, potAne zrIsaMgha tarIke oLakhAvanAra varganA vartamAna svarUpanI paNa vistRta vicAraNA ApaNe ka2vI che; kAraNa ke Aje zrI saMghanA nAme je je kAryavAhI thaI rahI che, te viSe vicAra karavo atyanta Avazyaka che. saMghatva zAthI jaLavAya ? dareka AtmAe lAyakAta keLavavI joIe ane potAnI yogyatA jeTalo ja ekarAra karavo joIe. je guNa potAmAM na hoya eno dekhAva karavo, enA jevI bIjI ajJAnatA kaI che ? samyagdaSTi AtmA duHzakya vastunA manoratho kare, paNa zakya vastunI ArAdhanA mATe manoratha karI samaya na gALe. samyagdaSTa AtmA azakti AdinA yoge viratino svIkAra na karI zake e cAle, kema ke-tAkAta nathI, paNa zrI jinapUjana Adi na kare, e kema cAle ? saMyogavazAt prasaMgane pAmIne kadAca na thAya e vAta judI, paNa 'karIe toye ThIka ane na karIe toye ThIka'. Ama bole, e kema cAle ? A eka vAta thaI. bIjI vAta e ke-pUjA kare ane AjJA na mAne, e kema cAle ? jenI pUjA kare Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . saMgha svarUpa darzana bhAga-1 1 N tenI AjJA na mAne, e kema nabhe ? AthI spaSTa ja che ke "samyagdaSTi AtmA zakya karaNImAM pramAda na kare ane zrI jinezvaradevanI AjJAno akhaMDa raMgI hoya." A badhI vastuone spaSTa karavAnA irAdAthI ja, gaIkAle ApaNe zrI saMghanA svarUpano prazna cheDyo che; kAraNa ke Aje zrIsaMghanA nAme aneka anarthakArI pravRttio thaI rahI che ane poSAI rahI che." A vAta khAsa yAda rAkhI levA jevI che ke, "zrI jinezvaradevanI pUjAne karanArA paNa jo zrI jinezvaradevanI AjJAnI avagaNanA karavAnI pravRtti kare, to teo zrIsaMghamAM rahI zakatA nathI." saMgha kahevarAvavAnuM badhAne game; "pacIsamA tIrthakara ameema kahetAM badhA Ave; jANe pote pacIsamA tIrthaMkara ja na hoya ! yatheccha pralApa karanArAo ane ucchaMkhala vartana karanArAo paNa potAnI jAtane "zrIsaMgha" tarIke oLakhAvavAnI dhRSTatA kare to e badhuM sujJa samAja pAse kema ja cAlI zake ? zAstrAnusArI vartana hoya tyAM saMghatva; jyAM irAdApUrvaka na hoya tyAM "saMghatva nathI' ema jAhera karavAmAM harakata nathI. potAne saMgha tarIke oLakhAvanArA jo irAdApUrvaka samajavAnI paNa darakAra karyA vinA prabhumArgathI viruddha vartAva karatA hoya, to teo saMgha tarIke rahI zakatA nathI.' ema jAhera karavuM, e to zrI jinazAsanano. sanAtana kAyado che. sUtrakAra paramarSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajIe, zrI naMdIsUtranI maMgalAcaraNanI gAthAo dvArA zrIsaMghanuM ja svarUpa darzAvyuM che, te mAre tamane saMbhaLAvavuM che. te sUtra upara AcAryadeva zrI malayagiMrijI mahArAje TIkA racI che. teozrI pharamAve che ke-zrI tIrthaMkaradeva pachI zrIsaMgha pUjya che. zrI tIrthaMkaradevathI tIrtha sthapAya ane zrIsaMghathI te Take che. sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikA A badhAno samAveza zrIsaMghamAM che. zAstrakAra maharSioe jema cAra prakAranA zrIsaMghane tIrtharUpa kahyo, tema prathama gaNadharadevane paNa tIrtharUpa kahyA che.* tirtha bhaMte ! titthaM, titthayare titthaM ? goyamA ! arihA tAva niyamA titthaMkare titthaM puNa vIDavya samasaMve paDhamAdare vA !' prathama gaNadharadeva, e saMghanA zAsananA AgevAna che. zrI gaNadharadevanI racelI dvAdazAMgIne anusare e samasta saMgha. prabhu tIrtha sthApe ene sAcavavAnuM kAma zrIsaMghanuM che, mATe ja tIrthaMkara pachI zrIsaMghano naMbara pahelo Ave che. ghaNI truTI paDavA chatAM paNa, e maryAdA haju amuka aMze sacavAI che ke hajAro zrAvakano samudAya bheLo thayo hoya, e paNa nAnAmAM nAnA sAdhune name paNa potAne hAtha joDavAnuM sAdhune na kahe. A + juo bhagavatI sUtra zataka 20 uddezo 8 sUtra-14 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 : saMghapati kevA hoya ? - 1 maryAdA hajI TakI rahI che. vastu yathArtha hatI mATe rahI. A uparathI paNa zrIsaMghanuM svarUpa hAtha AvI jAya che. 3 zrI naMdIsUtranA kartA sUtrakAra bhagavAna zrIsaMghanI stuti kare che. saMghane aneka prakAranI upamAothI stave che. temAM sauthI prathama nagarInI upamA ApI che; pachI kramasara cakranI, 2thanI, padma-kamaLanI, caMdranI, sUryanI, samudranI ane chellI meru parvatanI upamA ApIne zrIsaMghanI stuti karIne zrIsaMghanI pUjyatAnuM ghaNuM ja suMdara pratipAdana karavAmAM AvyuM che. mAnoM ke A hiMdustAnanA jaino bhegA thayA hoya ane koI muni AvyAnA khabara maLe, to e badhA sAme jAya ane sanmAna kare ke nahi ? jo irAdApUrvaka sAme na jAya ane sanmAna na kare, to e badhA jaina kahevAya ? munivarane dekhI jaina mAtrane AnaMda thavo ja joIe ane sanmAna karavAnI vRtti ApoApa jAgrata thavI ja joIe. vyavahAramAM paNa badhA zeThiyA beThA hoya, paNa koI AgevAna Ave to viveka kare che ne ? dharmamAM paNa maryAdA e ke samasta zrIjainasaMgha te ja divasanA dIkSitane paNa name-sanmAna Ape ane to ja e zrIsaMghanI koTimAM gaNAya.A vAta sAdhu mATe che, paNa sAdhu veSamAM rahelA veSadhArI mATe nathI. jANIbUjhIne mAtra veSadhArInuM ja sanmAna karavAthI to saMghatva jAya ane sAcA sAdhunuM irAdApUrvaka sanmAna na karavAthI paNa saMghatva jAya. sabhA AcAryane zrI tIrthaMkara samAna kahyA che ? "hA, nava prakAre AcAryanI zrItIrthaMkaradeva sAthe samAnatA batAvI che. zrIsaMghanA A svarUpane samajanAra evuM pagaluM na bhare ke jethI saMghatva to jAya, paNa mANasAI paNa jAya. so-baso AdamInuM ToLuM ke ekAda gAmanuM amuka ToLuM jAhera kare ke, 'amuka' sAdhune tathA nUtana dIkSitane sAdhu na mAnavA' eTale badhA mAnI le ? 'bALadIkSA ane ajJAnIone pUchyA vinA thatI bIjI dIkSA zAstrAnusArI nathI, ema potAnI matikalpanAthI mAnI laI, guNavAnane paNa nirguNI mAnavA-manAvavAnI vAto kema cAlI zake ? raste janAro kahI de ke, paMcama jyorja rAjA nathI, eTale AkhuM hiMda mAnI le ? moTo bhAga ema kahevA lAgI jAya, toye ghaNA evA samaju puruSo che, ke jeo 'mAnyA vinA chUTako nathI' ema samaje che; kAraNa ke, sattA konI ? ane sikko kono ? amuka mANasa AdamI nathI, ema kahI dIdhe kema cAle ? enAM kAraNo ane lakSaNo batAvavAM joIe ane ema thAya to sAMbhaLanAra paNa jarA vicAre. +juo saMbodha praka2Na suguru svarUpa-adhikAra gAthA : 147 thI 154. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 keTalAka to kahe che ke, dareka saMghe amArI jema jAherAta karavI joIe. e to mAne ke, badhA anusare e ThIka, paNa 'sajjano eno amala na kare to e lakhANanI kiMmata phUTI koDInIye nathI' e vicAra teone na Avyo ? paNa evo vicAra na Ave te svAbhAvika che, kAraNa ke, tyAM zAstranA kathana mujabanuM saMghatva nathI, e prakAranI manobhAvanA nathI, e ApoApa sAbita thAya che. je zabda huM kaheto Avyo chuM ane kahuM chuM, tenuM samarthana teo pote ja kare che; mArA kathananI sAbitI e kare che; amAruM boleluM vicArapUrvakanuM hatuM, e have puravAra thAya che. AvezamAM AvIne bolavAno adhikAra amane nathI. bolatAM pahelAM amAre paNa AjJA tapAsavI joIe. sAdhupaNuM ApanArAmAM mULaguNanuM khaMDana na hoya ane lenAra saMyamano rasika hoya, evAne muni tarIke na mAnavAno DhaMDhero pITavo, e kevI ane keTalI bhayaMkara vAta che ? teno khyAla sarakho paNa jeo na kare, teo kevA ane keTalA ajJAna che, e batAvavAnI kazI paNa jarUra che ? nathI ja : kema ke, te svayaM samajI zakAya tema che. matikalpanAthI phAve tema bolavAnI chUTa lenAra, zrIsaMgha gaNAto nathI ane pUjyanI koTimAM paNa rahI zakato nathI. 4 AcArya e pAMce padanA pUjArI kharA; paNa tethI sAdhuo, potAne vAMdavAnuM emane na kahe. AcAryane pada badhAM pUjya, paNa vyaktigata vAta Ave tyAM to AcArya pUjya, tIrthaMkara-tIrthane name, paNa bIjAne vyakti dITha name ? nahi ja. AkhI dvAdazAMgI bhagavAnanI ja kahelI che. '35nnerU vA / vimeD vA| thuveD vA / ' A tripadI, e dvAdazAMgInI janetA che. bhagavAnanI vANI sarvavyApI che. zrItIrthaMkara deva, paNa kevaLajJAna thayA bAda ja tIrtha sthApe che. kevaLajJAna na thAya tyAM sudhI to e paNa tIrthaMkare AcarelA mArgane anusare che; emane paNa e mArgane anusaravuM paDe che. bhagavAna saMyama levA jAya che, te vakhate 'kulamahattarA' Adi svajano bhagavAnane kahe che ke "he kSatriyavara vRSabha ! tuM zrI jinezvaroe upadezelA akuTilamArge karIne pariSahonI senAne haNI zreSTha evA mokSapade jA !" A vAta zrI kalpasUtramAM Ave che. zrI kalpasUtra ekavIsa vAra vidhipUrvaka sAMbhaLanAra AtmA A saMsArasAgara tarI jAya che, paNa te zravaNa kevuM ? jhokAM khAtAM khAtAM saMbhaLAya evuM nahi. parama pavitra sUtrane sAMbhaLatAM ADuMavaLuM 1. gaccha ya mukkhaM paraM payaM jiNavarovaThTheNa / maggeNa akuDileNa haMtA parIsahacamuM / / Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 ' - - 1 : saMghapati kevA hoya ? - 1 - jovAnuM ke dhyAna ADeavaLe rAkhavAnuM na hoya. e to jema jema vidhi ane saMbhAvapUrvaka saMbhaLAya, tema tema AtmAmAM palaTo thAya ja. ekavIsa vAra zravaNa e rIte thAya to phaLa jarUra Ape. athaDAtI kAne AvelI mAmUlI vAta Aje DAhyAne paNa mUMjhave che-to AnI asara kema na thAya ? A kema na pariName ? upajAvI kADhelI, vajUda vagaranI, khoTI, banAvaTI, bahArathI AvelI, irAdApUrvaka goThavAyelI vAto jo mUMjhAve, to A zAstravANI asara na kare e kema bane ? paNa vastu svarUpa samaje to asara kare ne ? saMghapati zrI rAmacaMdrajI jevA hoya? zrI rAmAyaNamAM eka prasaMga Ave che; atyAranA mULa muddAnA samarthana mATe te upayogI che eTale kahuM chuM. e vakhate zrI rAmacaMdrajI, zrI lakSmaNajI tathA moTA moTA rAjA-mahArAjAo prabhunA zAsanamAM hatA. e saMgha hato ne ? sItAjI saMyama levAM jAya che, tyAre zrI rAmacaMdrajI kaI avasthAmAM che ? sItAjI paranuM kalaMka sAcuM hatuM ke khoTuM ? khoTuM - paNa jagate to sAcuM mAnyuM hatuM ne? kalaMka ApanAra mAtra traNa strIo hatI; zrI sItAjInI sapatnIorAmacaMdrajInI bIjI patnIo hatI. sItAjI mATe zrI rAmacaMdrajInA hRdayamAM judI asara utpanna karavA mATe, e traNa strIoe ghaNo prayatna karyo, paNa enI asara na thaI. pachI e traNe strIoe potAnA duSTa hetune phaLIbhUta karavAnA ja eka irAdAthI sItAjIne AdhIna thaI ane prasaMga pADIne potAnI icchita paristhiti UbhI karI. . sItAjIne kahyuM ke - tame rAvaNane tyAM ghaNo kALa rahyAM; e kevo hato-e jarA batAvo to kharAM; tame joyo to haze ne! sItAjI kahe che ke - "AMkhanuM popacuM UMcuM karIne meM tene kadI paNa joyo nathI; hA, AMkha nIce DhaLelI rahe, eTale enA paga to dRSTimAM AvI jAya." . sapatnIoe paga jovAno Agraha karyo : sItAjI bhoLAM banyAM; paga Abehuba cItaryA. 1. zokyo. * 2. sItANU mA dRSTa, sarvA na da rAva: | - tRNo taSarAvela, zaM nAma tivAmi tam ra11 || - tri. za. pu. 2. parva-7, sarga-8 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 e traNe sapatnIoe e caraNaya zrI rAmacaMdrajIne dekhADIne kahyuM ke-"jene tame satI mAno cho, te to hajI paga cItarI cItarIne e rAvaNanuM dhyAna dhare che." 7 AnI paNa asara na thaI, pachI pelI strIoe A vAta dAsIone karI. cAra-ATha divasamAM to A vAta AkhI ayodhyAmAM phelAI gaI. bhalabhalA buddhinA nidhAnone paNa lAgyuM ke - "kAMIka che." sabhA Aja paNa e 'kAMIka' mAre che ! mAro muddo e che ke-asatya ane pAyA vinAnI vAtonA zravaNano e pratApa che. jo khoTI vAtanuM zravaNa AvI asara kare, to zAstranuM zravaNa asara kema na kare ? paNa muddo e che ke-khoTI vAta jeTalA premathI saMbhaLAya che, teTalA premathI e saMbhaLAtuM nathI. bajAranI vAtamAM jhaTa kAna jAya; tyAM pramAda jhaTa dUra thAya che; jo ATalI laganI dharmazAstranA zravaNamAM Ave, to jIvanamAM Aje ja parivartana thAya. astu. e vAtanuM pariNAma e AvyuM ke - zrI rAmacaMdrajI jevA samajadA2e paNa sItAjIno parityAga karyo; garbhavaMtA sItAjIne vagaDAmAM mUkyAM. zrI sItAjI to puNyazALI hatAM, eTale tyAM paNa saMbaMdhI maLyA. tyAM garbhaprasava thayo. putra lava ane kuza moTA thayA. pitA sAme yuddha karavA lAgyA. pariNAme pitA-putrano saMyoga thayo ane zrI sItAjIe divya karyuM. zrI sItAdevIe je samaye divya karavAno AraMbha karyo, te samaye pAsenA udyAnamAM zrI jayabhUSaNa nAmanA munivarane kevaLajJAna thayuM hatuM. eno mahotsava karavA iMdra vigere devatAo AvyA hatA. devo dvArA divyanI vAta jANIne indre potAnA senApatine mahAsatI zrI sItAdevInI sahAye mokalyA. sItAjI divyamAM pasAra thayAM, agnine badale pANIthI khAI bharAI gaI. tyAM suvarNakamaLa goThavAI gayuM. enA para pote beThAM ane lava-kuza e be putro pANImAM tarI mAtA pAse jaI, zrI sItAjInI bAjue beThA. e vakhate lakSmaNa Adi sarvee bhaktipUrvaka mahAsatI zrI sItAdevIne namaskAra karyA ane zrI rAmacaMdrajIe paNa aMjalipUrvaka kahyuM ke : "he devI ! svabhAvathI ja asad doSane grahaNa karanArA lokanI icchA mujaba vartIne meM tAro tyAga karyo, te tuM mApha kara H zvApadothI.atizaya bhayaMkara banelA araNyamAM potAnA prabhAvathI tuM vI, e ja eka divya hatuM, e huM na Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 1 : saMghapati kevA hoya ? - 1 jANI zakya : khera, have hAlamAM A badhAnI kSamA karIne, A puSpaka nAmanA vimAnamAM besa, ghera cAla ane pUrvanI mAphaka mArI sAthe AnaMdapUrvaka rahe." zrI rAmacaMdrajInA A kathanane sAMbhaLI zrI sItAdevI kahe che ke : - AvA prakAranA duHkharUpa Avartane ApanArA karmothI huM nirvedane pAmI chuM, mATe te karmono uccheda karanArI dIkSA huM aMgIkAra karIza." bhAgyavAno ! vicAro ke - kaye sthAne ane kevA prasaMge mahAsatI zrI sItAdevI vairAgya pAme che ! A pariNAma uttama saMskAronuM che. mahAdevI zrI sItAjI potAnI upara AvelI ApattiomAM koIne paNa kAraNa tarIke nahi mAnatAM, eka potAnA azubha karmane ja kAraNa tarIke mAnI, te karmone uccheda karavA mATe sajja thAya che. A samaye nAnosUno saMgha nathI Ubho : soLa hajAra mukuTabaddha rAjAonA svAmI zrI rAmacaMdrajI jevA UbhA che. uttama koTinA AtmAo kAMI ochA nathI. keTalAMka to carama-zarIrI paNa che. Avo moTo saMgha tyAM che. AjanA saMghamAM koI carama-zarIrI to nathI ne ? pelA saMghamAM to e ja bhavamAM caudapUrvI thanArA, agiyAra aMganA pAThI thanArA ane e ja bhavamAM kevaLajJAna pAmIne muktie janArA paNa hatA. evA samudAyanI sAme zrI sItAjI rAmacaMdrajIne kahe che ke-"have saMsArathI saryuM. karmanI phAvaTa na thAya evuM sthAna zrI jinezvaradevanI dIkSA che, tene huM aMgIkAra karIza." * zrI rAmacaMdrajI A sAMbhaLIne dimUDha banI gayA. mohanuM jora che ne? paNa e ja vakhate suvarNakamaLa para beThelAM sItAjI kezano loca kare che ane e keza potAnA pati zrI rAmacaMdrajIne arpaNa kare che. sItAjInA vALano sparza thatAM zrI rAmacaMdrajIne mUcchita avasthAmAM mUkI, badhAnA dekhatAM sItAjI saMyama levA jAya che; e saMyama le che ane ApanAra Ape che. AjJA lIdhI koInI ? .' zrI rAmacaMdrajInI mUrchA vaLI. sItAne na joyAM eTale pUchayuM ke - sItA kyAM che ? javAba koNa Ape ? tarata emane pAchAM lAvavA hukama karyo, paNa levA jAya koNa ? zrI rAmacaMdrajI kahe che ke-"he bhUcaro ane khecaro ! tame jo maravAne na icchatA ho, to mane satA batAvo : hA ! mArI AvI duHkhI avasthAmAM paNa A badhA udAsIna che !" 1. "niur viAnI, suNAvarta vinAm | 1. pradIpa rinyAM, teSAmuchari 220 !" -tri. za. pu. ca. parva-7, sarga-9. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 1"ema kahI rAmacaMdrajI dhanuSya levA mATe UbhA thayA. dhanuSyane hAthamAM letA zrI 2AmacaMdrajIne namaskAra karIne, zrI lakSmaNajI kahe che ke : - "he pUjya ! nizcayapUrvaka A saghaLo loka Apano kiMkara che, paNa A zuM ? jema nyAyaniSTha evA Ape doSathI bhaya pAmIne sItAdevIno tyAga karyo hato, tema AtmaniSTha ane bhavathI bhaya pAmelAM zrI sItAdevIe sarvano tyAga karyo ! ApanI sAme ja potAne haste kezane ukheDI nAkhI, zrImatI sItAdevIe vidhi mujaba dIkSA aMgIkAra karI ane hamaNAM ja te dIkSA ApanAra - maharSine kevaLajJAna utpanna thayuM che. temano kevaLajJAna mahotsava paNa avazya Apane karavA yogya che. svAminI zrI sItAdevI paNa tyAM ja che, ke je mahAvratone grahaNa karI satImArganI mAphaka muktimArgane paNa batAvI rahyAM che. Ave samaye ApanA jevAne A na chAje." 8 A badho saMgha che hoM ! A badhA saMyoga yAda rAkhajo ! lakSmaNajInuM kathana sAMbhaLIne tarata zrI rAmacaMdrajI sAvadha thAya che ane kahe che ke - "sArI vAta che ke - mArI priyAe te munivara pAse dIkSA aMgIkAra karI." A pramANe kahIne tarata ja parivAranI sAthe te muniva2nI pAse gayA ane vaMdana karIne dezanA sAMbhaLavA beThA; paNa AjanA keTalAka nAmajainonI jema'sItAne dIkSA ApanAra e muni nathI tathA sItA e sAdhvI nathI'-evo koIe DhaMDhero te vakhate na kADhyo; kAraNa ke-e badhA potAnI pharaja samajatA 1. phattuvannA thaghna vRkSanta, te navA nakSaLodravIt / AryArya kimidaM lokaH, khalveSa tava kiGkaraH / / 4 / / sItAM yathA doSabhIto'tyAkSIstvaM nyAyanaiSThikaH / bhavabhItA svArthaniSThA, tathA sA sarvamatyajat / / 5 // pratyakSamiha vaH sItA, svayamutpATaya kuntalAn / Andre vidhivadIkSAM, navabhUSaLasaniyo / / 6 / / idAnImeva tasyarSerudapadyata kevalam / tajjJAnamahimAvazyakRtyamasti tavA'pi hi / / 7 / / tatrAste svAminI sItA, svAminnAttamahAvratA / darzayantI muktimArga, satImArgamivA'naghA // 8 // rAma: prakRtimAlabyovAca sAdhu mama priyA / 35Ajye paritranAM, tasya valino'ntiH / / z| -tri. za. pu. parva-7, sarga-10. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 : saMghapati kevA hoya ? - 1 hatA. e to mAnatA ke-amArI pha2ja to vAMdavAnI ane pUjavAnI; tyAre AjanA keTalAko potAne saMgha tarIke oLakhAvI, ema kahevA taiyAra thayA che ke'amane pUchyA vinA koI paNa dIkSA le kema ane Ape kema ?' ane e niyamAnusAra kALI lAinanA henDabIla dvArA jAhera kare che ke - sAgarajI mahArAja sAdhu nathI ane e nUtana dIkSita paNa sAdhu nathI. emane sAdhu na mAnavA -evI dareka munine temAM vinaMti karI che. huM paNa muni chuM eTale mAre kahevAnuM hoya te kahI dauMne ? huM kahuM chuM ke-sAgarajI e AcArya che ane nUtana dIkSita te muni che, ke jemaNe potAnA nava varSanA bALakane potAnI pahelAM ja prabhumArgamAM prayANa karAvI, jainazAsananA sanAtana dharmAcaraNanuM eka suyogya pitA tarIkenuM uttama dRSTAMta pUruM pADyuM che. evAne sAdhu nahi mAnanArane ane nahi mAnavAnI jAherAta karanArane, bhagavAna zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAnA kathanane anusarIne ApaNe pharI paNa kahI zakIe chIe ke-"e saMgha nahi, paNa 'aThThI mUtte' - eTale hADakAMno Dhagalo che. 9 have cAlo AgaLa. tyAM dezanAmAM pratibodha pAmIne zrI rAmacaMdrajInA senApati dIkSA aMgIkAra kare che. te pachI zrI rAmacaMdrajI kevalajJAnI munivarane vaMdana karIne zrI sItAjI pAse jaIne vicAra kare che ke - 4A komaLa aMgavALI rAjaputrI ane mArI priyA sItA, zIta ane garamInA klezane zI rIte sahana karaze ? ane duHkha karIne vahana karI zakAya evA saMyamanA bhArane zI rIte vahana karaze ?" A pachI tarata ja mAnasika samAdhAna prApta karIne zrI rAmacaMdrajI vicAre che ke-"jenA zIlavratane khaMDita karavA mATe rAvaNa paNa samartha na thaI zakyo, te potAnI pratijJAnA pAlanamAM kadI ja calita nahi thAya." ema mAnIne zrI 1. pU. A.deva zrImad sAgarAnaMdasUrIzvarajI mahArAja. 2: pU. mu. zrI dharmasAgarajI mahArAja. 3. pU. mu. zrI mahodayasAgarajI mahArAja. 4. amo zirISavRddhA, rAnaputrI mama priyA / sItA zItAtapaklezaM kathaM nAma sahiSyate // 10 // 5. rUma saMyamamAra ca, sarvamarAtizAyinam / uddhakSyati kathaM nAma, hRdayenA'pi durvaham / / 11 / / yadvA satIvrataM yasyA, na bhaGktuM rAvaNo'pyalam / sA nirvyapratijJavaM, mAvinI saMyame'pi ddei / / 2 / / -tri. za. pu. parva-7, sarga-10. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 10. saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - rAmacaMdrajI, zrI lakSmaNajIe ane zuddha zraddhAne dharanArA bIjA rAjAoe paNa zrI sItAdevIne vaMdana karyuM. saMghapati AvA hoya, sItA to potAnI strI hatI, chatAM tyAM paNa hAtha joDe che. Aje zrI rAmacaMdrajI jevA saMghapati che koI ? soLa hajAra rAjAonA svAmI, traNa khaMDanA mAlika, saMghanA AgevAna ane carama-zarIrI, evA zrI rAmacaMdrajInI paNa AjJA sItAjIe lIdhI nahi. zrI rAmacaMdrajIne mUcchita avasthAmAM mUkI sItAjI saMyama levA gayAM, e gunDo kharo ? zAstra "nA" pADe che. e saMyama levA gayAM hatAM, kAMI corI ke lUMTaphATa karavA nahotAM gayAM ! mohamAM paDelAne bacAvAya kaI rIte ? koInI mUccha vALavA jatAM, potAne AvI jAya to zuM thAya ? zrI rAmacaMdrajIe bANa upADyuM tyAre zrI lakSmaNajIe rokyA. e vakhatano baMdhu, sAthI, samudAya Avo hato. ayogya kAryavAhI thAya, tyAre kAMDu pakaDI UbhA rAkhatA. sadAya zrI lakSmaNajI zrI rAmacaMdrajI pAse sevaka tarIke rahetA, kadI sAmuM nathI bolatA, paNa bhAInA hAthe jyAre jyAre khoTI kAryavAhI thavAno prasaMga Avato tyAre tyAre rUkAvaTa karatA, kemake e sAcA baMdhu hatA. tame tamArI pharaja samajo ! e na samajo ane pacIsamA tIrthaMkara kahevarAvo, te koI paNa mAne kharuM ke ? nahi. zrI saMghane "nagaranI upamA : * zrI tIrthaMkaradevane oLakho cho ?saMkhyAbaMdha AtmAone saMsArathI tAranAra, rAjA-mahArAjAone paNa parama bhikSuka banAvanAra; moTTI sAhyabInA mAlikone sAdhu banAvanAra ane AkhA jagatane tyAgano saMdezo pAThavanAra e tIrthaMkaradevo hatA. parama tArako svayaM saMsArathI nIkaLatA tyAre paNa hAlata kevI ? emanA snehIo paNa mohanI jhapaTamAM Ave, to AjanA kuTuMbIo mohathI maMtrAya emAM navAI zI? mohanI jhapaTa na lAgavA de te zrIsaMgha ke emAM dhakke mAre te zrIsaMgha ? mATe ja saMghanA svarUpa tarapha tamAruM dhyAna kheMcavA mAMguM chuM. TIkAkAra maharSi AcAryadeva zrI malayagirijI mahArAjA zrI saMghanI stuti karatI "zrI nandIsUtra'nI gAthAonI avataraNikA karatAM pharamAve che ke : - vartamAna tIrthanA adhipati hovAthI Asana upakArI zrI vartamAnasvAmIne namaskAra karIne, have zrI tIrthaMkaradeva pachI zrI saMgha e pUjya che, - ema vicAratAM sUtrakAra maharSi nagaranA rUpakathI zrIsaMghanI stuti kare che." 1. "vartamAnatIrthAdhipatitvenAsannopakAritvAd varddhamAnasvAmino namaskAramabhidhAya samprati tIrthakarAnantaraM saDyaH pUjya itiparibhAvayan saGyasya nagararUpakeNa stavamAha-" .. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 : - - 1 : saMghapati kevo hoya ? - 1 - 11 sUtrakAra maharSie A sUtranA maMgalAcaraNamAM aneka rUpakothI zrIsaMghanI stuti karI che. aneka rUpako paikInuM paheluM rUpaka "nagara'nuM ApyuM che; "nagaranuM rUpaka ApatuM varNana A mujaba che : - he saMgharUpa nagara ! tAruM kalyANa thAo! tuM zAzvata raho. tArI truTI kadI ja na ho. nagaramAM makAna hoya; makAna vinA nagara na hoya. nagaramAM lakSmI joIe, zerIo paNa hoya ane pharato killo paNa hoya - jethI lUMTArA na pese. A cAre cIja saMgharUpa nagaramAM hoya. A cAra jyAM hoya te saMgharUpa nagara, bIjuM nahi. bhavana na hoya te nagara nahi, lakSmIhIna kevala daridrIo ja vase te nagara nahi, zerI vigere na hoya te nagara nahi ane jene pharate killo na hoya te paNa nagaranI koTimAM gaNAya nahi. jema nagara moTuM tema bhavano paNa ghaNAM hoya; te ja rIte zrI saMgharUpI nagara paNa guNarUpa bhavanoe karIne gahana che. A zrI saMgharUpI nagara guNorUpI bhavanothI evuM gahana che ke-have temAM navuM makAna karavAnI jarUra paNa nathI. - have e guNo kyA ? uttaramAM TIkAkAra maharSie pharamAvyuM che ke - epiDavizuddhi Adi uttara guNo. mULa guNa to killA tarIke che eTale ke sarvavyApI che. mULaguNa mukhya che. killA vinAnI nagarImAM luMTArA pesI jAya; e nagarInA rAjAne vizrAMti na hoya; acAnaka doDavuM paDe. uttara guNorUpI bhavanothI saMghanagara vyApta che. nagaramAM lakSmI joIe, to A saMgharUpa nagara paNa zrutajJAnarUpa ratnothI bhareluM che. * ahIM kevaLajJAna kema na kahyuM ? kAraNa, saMgha nagaramAM kAyama kevaLajJAna na hoya; zrata to hoya ja. tamAre amAre kayAM ratnothI zrImaMta banavAnuM ? zrutajJAnarUpI ratnothI ! parIkSA badhI zrutajJAnathI karavAnI, kevaLajJAnathI nahi ! kevaLajJAnI paNa potAnI dRSTie azuddha dekhAto AhAra, paNa jo zrutajJAnI zrutajJAnanI dRSTithI zuddha joIne lAvyA hoya ane zrutajJAnanI dRSTie zuddha ja hoya, to ene doSita kahyA vinA vApare. jo doSita kahe to saMghanagaramAM bheda thAya. ApaNe to mRtanI dRSTie dekhAya te ja upayogI. | 1. "TTkhavaIVITsuvarathA-bariya ! ala vizuddha thA - saMpanara ! madaM te, avahArivArI ! | 4 | - zrI naMdIsUtra 2. upavasoTI-sama-bhAva-parimA kinArodo. hA-kuttIo, majAdA reva pAra tu ? Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 zrI saMghanagaramAM samyagdarzana rUpa vizuddha zerIo che, ke je dvArAe mULa guNorUpa killAmAM pesIne guNarUpa bhavanamAM javAya. darzanazuddhi te A. AMkho phADI nATakaceTaka, sinemA, sarakasa, rUparaMga juo te nahi. e to dRSTino vikA2 che. e nagaranI zerIo evI che ke-tyAMnI dhULa paNa saMsArane asAra kahe. 12 kavivara u. zrI vIravijayajInI pUjA to rAga tANIne gAo cho ne ! mane 'saMsArazerI visarI re lola, jihAM bAra pADozI cADa jo, nita rahevuM ne nita vaDhavADa jo." 12 A pUjA to moTA rAgamAM bhaNAvo cho. A rIte pUjA bhaNAvanArA zrAvako bhagavAnanI sAme moTe 2Age AvuM AvuM gAnArA zrAvako, AnI (AgamanIbhagavAnanI AjJAnI) sAme kaI rIte UbhA rahe che, e ja samajAtuM nathI. vaLI bAra vratanI pUjAmAM zrI vIravijayajI mahArAja kahe che ane e tame gAo cho ke - "zItaLa nahi chAyA re A saMsAranI, kUDI che mAyA re A saMsAranI, kAcanI kAyA 2e chevaTa chAranI, sAcI eka mAyA re jina-aNagAranI." bhagavAna AgaLa A badhuM kaho cho ne ! bhagavAna to badhuM jANe che, paNa A badhuM tame bhagavAna AgaLa kabUla karyuM ne ke - 'he bhagavan ! tArA AgamanI sahAyathI ane tArA munivaronA upadezathI A mArA manamAM ThasyuM.' bhagavAnanA zAsananA muni te ke-je 'A saMsAranI chAyA zItaLa nathI' ema kahe . saMsAranI chAyAne zItala manAvanAra to prabhuzAsanano drohI che. zItaLa nahi chAyA re A saMsAranI' A tame pUjAmAM to kabUla karo cho. vastutaH jo vicAra karavAmAM Ave, to tarata ja samajI zakAya tema che ke - A saMsAranI zerInI UchaLatI dhULa paNa kahe che ke : - "asAroDayuM saMsAro". paNa A vAta haju tamArA haiyAmAM barAbara jacatI nathI, eTalA mATe to saMghanuM svarUpa samajAvavAnI mahenata karuM chuM. A zrIsaMghanuM svarUpa samajAvatAM divaso thAya tenI darakAra nahi. ApaNe aneka graMthonI sAkSIthI zrIsaMghanA Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 - - 1 : saMghapati kevA hoya ? - 1 - 13 svarUpane vicArazuM. pUjA dvArA tame jyAre kabUla karo cho ke A saMsAranI chAyA zItala nathI-A saMsAranI mAyA kUDI che-A kAyA kAcanI mAphaka chevaTe nAza pAmanArI che ane eka zrI jinezvaradevanA munivaranI mAyA e ja sAcI che.tyAre A kALI lAinanuM pharaphariyuM te vAtano inkAra karavAnI ceSTA kare che. A pharaphariyAnI kALI lAino, AnA pracArakonI manodazAno spaSTa khyAla karAve che. AcArya saMghanA saMcAlaka che ! "zItaLa nahi chAyA re A saMsAranI saMsAranI chAyA paNa zItaLa nathI; chAyAmAM to ThaMDakano guNa hoya, paNa A saMsAranI to chAyAmAMya dAha che. saMsArano saMtApa to bhayaMkara che ja, paNa enI chAyA paNa bhayaMkara che. A pramANe bhagavAnanI pAse lAMbA hAtha karIne bolanAranI paNa jo viparIta dazA hoya, to saMgha-nagarano nAza thavA mAMDyo gaNAya. paNa nagaranA killA akhaMDita hoya to eno nAza na thavA de, mATe killA tarIke tamane na goThavyA. killAnA rakSako, killA bahAranA luMTAruone aMdara pesavA na de ane aMdaranA luMTArAone yatheccha pharavA na de. killAthI Dare koNa ? luMTArA, zAhukAra tathA sajjano kadI ja na Dare. AjanA luMTArAo A killAne jamInadosta karavA icche che, sarvavirati dharmarUpI killAne jamInadosta karavA e lUMTArAo mathe che : evAnA sahAyako prabhuzAsananA vizvAsaghAtI che. vaphAdAra to kahI de ke - "jAna jAya to hA, paNa e killAne bhUzAyI na thavA daIe.' pachI AgaLa - kUDI che mAyA re A saMsAranI" : "A mAruM-A mAruM-A badhI mAyA kUDI che. saMsAranI chAyA zItaLa nathI ane enI mAyA kUDI che, AvuM traNa lokanA nAthanI pAse-vItarAga pAse-sarvajJa pAse rote hRdaye bolo cho ne ! kAcanI kAyA re chevaTa chAranI kAyA paNa kAca jevI, phUTI jAya evI. emAMthI AtmA nIkaLe te pachI enI sAme jovuM paNa na game. chevaTe - "sAcI eka mAyA re jina-aNagAranI" sAcI mAyA jina-aNagAranI kahI : aNagAra eTale jene ghara nahi te. have AthI tame samajI zakyA hazo ke-saMghanagarI zerInI dhULa paNa kahe che ke : - "sArothuM saMsAra" Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 - saMgha svarUpe darzana bhAga-1 - 14 - have A saMgharUpa nagarano killo te akhaMDa cAritra che. akhaMDa cAritra eTale ke mULa guNo. e guNone dharanAra zrIsaMgha pacIsamo tIrthakara ane e pUjya. uttara guNo, zrataratno, darzanazuddhi ane akhaMDa cAritra konAmAM hoya ? sAdhu saMghamAM. tyAre zrAvakasaMghamAM zuM ? to e ja ke-e, e saMghano pUjArI ! enAmAMthI jo sAdhu saMghanI pUjA thAya to e zrIsaMghanI bahAra gayelA ja che. sabhAH e jainetara ! e lokottara ! zAstrAnusArI vartamAna uttama rItie lokottara ane A adhama rItie lokottara ! e to gharanAye nahi ane bahAranAya nahi !! "gato bahAsto zrada:' e potAnA sthAnamAM rahetA nathI. dhobInA kUtarA jevI dazA : na gharano ke na ghATano ! zrIsaMghanuM svarUpa bAMdhavAmAM A pahelI gAthA to maMgaLAcaraNa che. eka gAthAmAM che badhuM, paNa jyAre vAta cakrAve caDI che, je te potAne saMgha kahevarAvavA mAMge che, tyAre e vAtane pIMjavI joIene ! taLAI karavA rUne kema pIMjAya ! eka eka pUNI pIMjAya. ApaNe paNa saMgha svarUpane pIMjavuM paDaze. sabhAH kapAsiyAM nIkaLI jAya. kapAsiyAM ane taNakhalAM nIkaLe pachI taLAI khUMce nahi: emAM sUtAM zaMkA nahi, vAgavAno bhaya nahi, e to mulAyama lAge. evo mulAyama amAre zrIsaMgha banAvavo che. "paDatAne pADe ane caDhatAnI ThekaDI kare," te zuM zrIsaMgha che ? varSo gALyAM e pramANe buddhi keLavo. moTA kahevarAvavuM hoya to moTA bano. zrIsaMghanA AgevAna koNa ? zrIsaMgharUpa nagaramAM varNavI te cAre vastumAMthI, koIne pAmavArUpe ane koIne bhAvanArUpe sparzIne UbhA hoya te ! tIrthaMkara paNa tIrthapati ane AcArya paNa amuka rIte tIrthapati jevA ! zrI tIrthaMkaradeve sthApelA tIrthanA saMcAlaka AcArya che. tIrtha para Apatti Ave tyAre te puNyapuruSa cUpacApa besI na rahe. cUpacApa besI rahevuM te AcAryano dharma nathI. kSatrIya kadI palAMThI vALI khAvA na bese, Ubhe page khAvA bese, talavAra keDe ja hoya, tema AcAryadeva paNa zAsananI rakSA mATe sAvadha ja hoya. zAsanasevAnA kAryamAM teo kyAreya pramatta na hoya. pUjya AcArya bhagavAna to rAjAnI jagyAe che. prabhunA zAsanane jIvanta rAkhavAnI pharaja emanA zira para che. potAnI nizrAmAM rahelA AtmAo unmArge jAya, to e pApanI bhAgIdArInA pacAsa TakA emane zira che. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 : saMghapati kevA hoya ? - 1 cakravartIne duniyAnA pApano vIsamo bhAga, mAMDalika rAjAne chaThTho bhAga, tema AcAryane ardhabhAga eTale pacAsa TakA pApanI bhAgIdArI lAge che. AthI teo eka eka kumatane mULathI ukheDIne pheMkI de. aneka kumatanuM unmUlana karavAnuM kAma kAyama cAlu ja hoya. darzanazuddhi e mahAguNa che. emAM kacaro na pAlave. darzanazuddhi UDI jAya to e zerImAM kacarAnA Dhera thAya. darzanarUpa zuddha zerImAM saMsAranI vAsanAnA kacarAne pesavA na devAya. nATaka-ceTaka e badho kacaro che. e darzanazuddhine malina kare che. te kacarAne sApha karanAra jinamaMdira, pauSadhazALA, rathayAtrA, mahotsava, ughApano, prabhunI moTI pUjAo, snAtra pUjAo, mahApUjAo vigere zrI saMghanagaramAM akhaMDa cAlu ja hoya. nagara hoya tyAM roja benDa vAge tema saMghanagaramAM A mahotsavo cAlu ja hoya. sabhA nagarano rAjA koNa ?. 15 15 rAjA tarIke zrI jinezvaradeva beThA ja che. bAkI A to sAmAnya varNana che. vistRta varNanamAM to ghaNI ghaNI vAto lAvavI paDe tema che. cora, lUMTArA vigere, bhayaMkara rogo, jherI jaMtuo ane enA yoge nIpajatAM maraNo ane thatAM maDadAMonA DhagalAo ane pAchaLanI kANamokANa ane bhAgAbhAga vigerenuM varNana paNa karI zakAya. paNa ATalI mukhya vastunA varNanathI badhuMya sahelAIthI samajI zakAya tema che. darzanarUpa zuddha zerImAM pharanArA to vairAgyarUpa sarovaramAM jhIlanArA hoya. saMsAranI asAratAno dhvani to e zerInI dhULamAMthI paNa nIkaLe. mahAna gItArtha muniothI e zerIo pAvana thayelI hoya. 'jaino evuM jIve ke-tevuM jIvana jIvavAnI icchA jainetara paNa kare. jainetaro e jIvananAM vakhANa kare. bhadrika jainetarane bhaDakAvanArA to ApaNA gharanA cepI rogo che. saMgha kahevarAvavuM, pacIsamA tIrthaMkara tarIke pUjAvavA nIkaLavuM ane guNanuM ThekANuM nahi, zrutanI bhakti nahi, darzana-vizuddhimAM devALuM, e kema pAlave ? ApaNuM ane parAyuM : duniyAnI dareka cIjamAMthI mArApaNuM khase, e darzanavizuddhi ! ene . nATakaceTaka jovAM na game. dharmane nAme cAlatAM nATako vagerene paNa e kadI na juve. maMdiramAMthI, upAzrayathI, vyAkhyAnathI je vairAgya na le, te nATakamAMthI leze ? hIrAnA DhagalAmAMthI paNa je hIrA na le, e patharAnA DhagalAmAMthI hIrA leze ? covaTiyApaNuM, duSTa vAsanA tathA iMdriyonI AdhInatA ane lAlasAne Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - - 16 zrIsaMgharUpa nagaramAM mAna na hoya ! zrI saMghanagara guNabhavanathI gahana hoya, zrataratnothI bharela hoya, darzanarUpa zuddha zerIothI maMDita hoya ane akhaMDa cAritrarUpa killAthI rakSAyela hoya. sUtrakAra kahe che ke-"he saMghanagara ! tAruM kalyANa thAo !" kemake-teozrI mAne che ke saMghanagaranA kalyANamAM amAruM kalyANa che. zrI tIrthaMkaradeva pachI je pUjya gaNAya che, te zrI saMgha Avo hoya. sabhAH jAmanagarano upakAra mAnavo joIe ane evA virodhIonI dayA khAvI joIe. barAbara ! bhartuhari paNa kahe che ke-zatruo paNa jIvo, kAraNa ke zatruo paNa sAvaceta rAkhe che. evAnI paNa dayA khAvI, paNa te potAnA duzmano mATe ! zAsananA zatruo mATe nahi, zAsananA zatruo jIvatA raho, ema na kahevAya. sabhAH e paNa ApaNA che. AkhI duniyA ApaNI che, ema ja mAnavAnuM. e paNa saMghanagaramAM bhaLe e icchavAnuM. "savi jIva karUM zAsanarasI." - e bhAvanA ApaNI hoya. paNa ApaNA ke parAyA jyAM sudhI zrIsaMghanI koTimAM na Ave tyAM sudhI "ApaNAApaNA" ema kahI jokhama na ja vahorAya, e yAda rAkho ! sabhAH jema jema virodha thayo tema tema dIkSAM prakaraNa spaSTa thayuM. e barAbara, paNa emane tamArAmAM bheLavatAM tame emanAmAM na bhaLo, enI khAsa kALajI rAkhavAnI che ! astu. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 : ArAdhaka, e saMgha ! vIra saM. 2456, vi. saM. 1986, mAgasara suda-15, somavAra, tA. 17-12-1929 pUjya banavuM hoya to pUjAne yogya bano : * ArAdhaka na banAya to virAdhaka to na ja bano : jinamaMdirone bhArabhUta kahenArA saMdhamAM gaNAya ? zrI sAgarajI ma.ne mAnapUrvaka vadhAvavA joIe : 2 pUjya banavuM hoya to pUjAne yogya bano ! ApaNe gaIkAlathI zrIsaMghano prazna cheDyo che. je zrIsaMgha pUjya che, te kevo hoya ? zrI tIrthaMkara pachI zrIsaMgha pUjya ! zrIsaMghanI stuti karatAM zrI naMdIsUtrakAre prathama nagaranI upamA ApI. nagaramAM makAna, lakSmI, zerI tathA rakSaNa mATe killo hoya. sUtrakAra mukhya vastunI ghaTanA kare, te uparathI samajavuM joIe ke-zrIsaMgha kevo hoI zake ! tIrthaMkara, tIrthaMkara kyAre bane ? beThAM beThAM, khAtAM pItAM ? nahi ja ! mATe je rIte e tIrthaMkara banyA, te rItanI kAryavAhI na hoya to, e upamAna levuM vAjabI che ? avasarpiNImAM covIsa tIrthaMkara thayA ane pacIsamo tIrthaMkara zrIsaMgha : zrIsaMgha e tIrthaMkara jevo. tIrthaMkare, tIrthaMkara thavA mATe pUrve kevI ArAdhanA karI, e to jANo cho ne! tIrthaMkaranA bhavamAM emanuM dAna, zIla, tapa, tyAga, cAritra, jagatanA ekAMta hitanI bhAvanA, e keTalAM anupama ! A ArAdhanA pachI paNa kevaLajJAna prApta kare tyAre tIrthapati bane che ! tIrthaMkara jevA banavuM, e nAnuM-sUnuM kAma che ? saune pUjya banavuM game che. vagara pUjyatAe pUjya banAtuM hoya to koNa na bane ? saMyamapAlana vagara mAtra kapaDAM paherye kAma thatuM hoya, to to e badhA kare. pUjya banavuM hoya to pUjAne yogya bano ! pUjya banI besavAmAM vAMdho nathI Avato, paNa pUjyatA lAvavAmAM vAMdho Ave che. je AtmA potAmAM je guNo manAvatA hoya, teoe te guNonI yogyatA prApta karavI joIe. vyavahAra paNa kevaLa nAmane mAnato nathI. saMsArasAgara taravAno rasto kADhavo, anaMta sukhanA sthAnane meLavavuM. tyAM korA nAmanI vAta Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 na cAle ! zrI saMgha e pUjya koTinI vastu che, emAM be mata nathI. satyanI sAme baLavo laI janAra jIte nahi ja ane kadI jIta dekhAya to paNa pariNAme to nAza ja che. khoTA rAhathI kadI lAbha thAya, to paNa te lAbha evo ke-cakravRddhi vyAja sAthe badhuM laI jAya tevo ! kahevAya che ke-anItithI zrImaMta banavA karatAM nirdhana rahevuM sAruM. kadI anItithI maLelI zrImaMtAI A bhavamAM rahI jAya, to bhavAMtaramAM paNa dAridraca lAve. 18 lakSmI jevI cIja anItithI na levAya, to pachI anItithI zrI saMghacaMda kema levAya ? anItithI AvelI thoDI paNa cIja bhayaMkara hAni karI jAya che, to anItithI pakaDI lIdheluM saMghapada zuM na kare ? zAha lakhAvavuM ane vartAva judo rAkhavo, e kema cAle ? loka to zeTha samajIne Ave, lAkhkho dhIre ane e ja zeTha zAkha DubADe tyAM hAlata zI ? je zrIsaMghane jagata pUje tyAMthI ja jo dava lAge to zuM thAya ? mATe ja zrI jinezvaradevanA zAsanamAM kAyado che ke-pI guNaviziSTane ja devAya. guNa sAthe AcAranI mukhyatA che. kevaLa AcArahIna samyagdaSTi paNa .mAnya nathI. mahAvratonuM pAlana, bhikSAthI ja AjIvikA, sadaiva sAmAyikamAM ja sthiratA ane je Ave tene dharmanI ja dezanA devI. e jema muninI carcA che, tema trikALa zrI jinapUjana samyakRtvamULa bAra vrata,-chevaTa eka vrata paNa dhAraNa kare-ubhaya kALa Avazyaka, zakti mujaba dAna, sAdharmikanI bhakti vigere karavuM e zrAvakanI caryA che; ane samyagdaSTi paNa zrI jinapUjana kare, jinavANI sAMbhaLe ane dareka prasaMge devagurunI bhaktimAM pAcho na paDe. bhUmikAnI yogyatA mujaba kriyA joIe. sarvaviratine vadhAre kriyA, dezaviratine ochI ane samyagdaSTine ethI ochI, paNa kriyA to kharI ja ! Aja jo keTalAka kahe che ke-'amAre jinapUjAnuM kAma nathI ane AgamanI paNa jarUra nathI; ame svayaM ja Agama rUpa chIe.' ane ATalA mATe to emane vastunA artha phe2vavA paDe che. kahe che ke-'ame AtmAne jANIe eTale basa !' paNa vastunA avabodha vinA jo AtmA oLakhAto hota, to A badhI mahenatanuM kAma zuM ? samyagdaSTa korI mAnyatAvALo na hoya; phaLa vagaranA zuSka jJAnavALo na hoya. yatheccha vartana cAlu rAkhavuM, zuSka ane jJAnI kahevarAvavuM,e kema pAlave ? zAstra evA zuSka jJAnathI nava gaja dUra 1. tulanA : - mahAvratadharA thIrA, mekSamAtropanIvinaH / sAmAyikasthA dharmopadezakA guravo matAH / / 8 / / 18 - zrI yogazAstra, prakAza-2 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 2 : ArAdhaka, e saMgha ! - 2 rahevA pharamAve che. jJAnane pAmelo AtmA eno zuddha amala na kare ? azuddha amalano bacAva kare ? 'sAcuM svIkAravA yogya che ane khoTuM tyAjya che'-ema na kahe ? sAco jhaverI hIrAne hIro ane patharAne patharo na kahe ? kahe ja. zrI upAdhyAyajI mahArAje, samyaktvanA saDasaTha bolanA svAdhyAyamAM badhI vastu dAkhala karI che. upakArIonI yojanA to evI ajaba che ke-arthI saghaLuM samajI zake. samyagdaSTa AtmAnI saddahaNAnuM svarUpa varNavatAM kahyuM ke - "jANa muniguNa javaharI" 19 muninA guNone jANavA mATe samyagdaSTi AtmA jhaverI jevo hoya. jhINA guNa na jANe paNa moTA to jANe ne ! kImatI naMga na pArakhe, paNa naMganA badale patharA to na le ne ? ATalI yogyatA hovI ghaTe. zrI jinapUjana, jinavANI zravaNa ane devagurunI bhakti, e traNamAM samyagdaSTi apramAdI joIe, pramAdI na hoya. sAdhanA maLe tyAM doDyo Ave; deva-guru para lAgatuM kalaMka te potAnuM che ema mAne. deva-guru e tAraka che : mA, bApa, baMdhu, je gaNo te e che. sabhA mAbApathI chUTo thayo hoya to ? pharI saMyogana karavo paDe, viyoga na sahevo paDe, te rIte chUTA thavAnuM zAstra kahe che. mArA-tArA mATe, svArtha mATe mA-bApane tajavAM e to nIcatA che. e pramANe tajanArA to pAmara dIkarA che. jainazAsana kahe che ke mA-bApa tajavAM to evAM mA-bApa ka2vA mATe tajavAM ke-pharI AvAM mA-bApa karavAM na par3e. hajAronI gulAmI kare ane mA-bApane taje to kulAMgAra che. nahi jevA * managamatA ramakaDAnI khAtara mA-bApane mUkI de, e kAMI dIkarA che ? evA tyAganI ahIM prazaMsA nathI ja. ahIM to te tyAganI prazaMsA che ke-je saMsAranA nistAra mATe thato hoya ! - saMsArano nistA2 karAve tevAM mA-bApa khAtara, A mA-bApa choDAya to harakata nathI. UMcI koTinI vastu mATe A mA-bApa tajavAmAM zAstra saMmata che, paNa zAstra kahe che ke-duniyAnA svArtha mATe, mArA-tArA mATe, ne pote mAnelA ramakaDA mATe je mA-bApane taje e sAdhudharmane lAyaka to nathI, paNa sAmAnya dharma mATe paNa lAyaka nathI. evo dharmanuM zuM ukALe ? AthI samajI zakazo ke ahIM mA-bApanI bhaktino niSedha nathI, paNa vidhAna che. paraMtu zrI jinezvaradevanI bhaktimAM jo mA-bApa samajAvavA chatAM paNa vighnakara thAya to te mA-bApane mUkI devAM emAM ha2kata nathI-e paNa samajI rAkhavAnuM che; kAraNa Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20. saMgha svarUpe darzana bhAga-1 ke sAcAM mA-bApanI bhaktimAM ADe Ave, e mA-bApa vastutaH mA-bApa ja nathI ! ArAdhaka na banAya to virAdhaka to na ja bano! zrIsaMghanI pUjyatA mATe niSedha koNa kare ? sUtrakAra mahArAjAe stuti karatAM suMdara dhyAna ApyuM ke-bhUlA na paDIe, bhrama na thAya ane satya vastu hAtha Ave. zrIsaMgha jevI uttama koTinI vastune zaraNe javAmAM nAnama kazI ja nathI, paNa svAmI to te kahevAya ke je sevakane potAnA jevo banAve ! kharekhara, je potAnA jevA na banAve te svAmI nathI; eTale ApaNI pharaja che ke-ApaNe jenA jevA banavA mAgatA hoIe tenI ja sevA karavI joIe. ApaNe evA navarA nathI ke-jyAM tyAM mAthuM namAvIe ! jyAM tyAM belanI mAphaka jhUke, e to gamAra kahevAya. jyAM tyAM kUtarAnI jema pUMchaDI halAve, e to svArthI pAmaro che. evAo sAcI vastu na pAme. samyagdaSTi jyAM tyAM "icchAmi khamAsamaNo" na kare ! zramaNatva jue tyAM ja name. e jeTalo namra teTalo ja akkaDa ! evuM abhimAna jAtavAnane to hoya : jAtahInane bhale na hoya. vAtavAtamAM vANiyA mUcha nIcI sahI, ema samyagudRSTi na kare. e evA ke-name tyAM pAMca aMgo namAve ane na name tyAM eka paNa aMga sIdhuM hRdayapUrvaka na namAve. sevA, yogyanI hoya ! jenA jevA banavuM hoya tenI sevA hoya !! jyAM lUMTaphATanI dhamAla bolatI hoya, sanmArganI katala thatI hoya, tyAM samyagudRSTi zira na jhukAve ! evAne tIrthakara jevA mAnIe pUjIe, e kema bane ? ArAdhanA na thAya to kaMI nahi, paNa virAdhanA to na ja thavI joIe. mArgadarzaka na maLe to UbhA rahevuM joIe, paNa unmArge to na je javuM joIe. tamane namavuM yogya nathI lAgatuM ema kahevAnI chUTa che, paNa namIne UMdhuM vALo e na pAlave ! AMdhaLiyAM karavAnI zAstra nA pADI, paNa "sAdhu kharA' ema kaho te pachI to "paNa-baNa' na pAlave ! bApajI kahyA pachI jhaghaDo na hoya. sAdhupaNAnuM svarUpa evuM ughADuM che ke-zaMkA na paDe. sAdhu lAkha rUpiyA na rAkhe, paNa be-pAMca rAkhe to vAMdho nahi, ema to kahyuM ja nathI ne ? mULaguNa evA kahyA ke-emAM pheraphAra na cAle : uttara-guNomAM tIvratA yA maMdatA hoya e bane. jJAna ochuM-vadhatuM hoya e cAle, kAraNa ke-eno AdhAra kSayopazama para che. ArAdhanamAM vadhaze tema e Avaze. cIle cAlanAra ghera pahoMcavAno che, paNa mULaguNamAM pheraphAra nahi. mANasa mAtra potAnI yogyatAnI pote tapAsa karato hota, to A ulkApAta na hota. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 : ArAdhaka, e saMgha ! - 2 zAstra to tyAM sudhI kahyuM ke-koI gALa de to paNa vicAravAnuM ke-mArA azubha karmanA udayathI mane gALa devAnuM ene mana thayuM. e to upakArI keazubha karma khapAvavAmAM sahAyaka thayo. ekanI be gALa devAya e to nIcI kakSA che, mATe samajavuM joIe ke-azubhanA udaya vinA kaMI kharAba thatuM nathI. suvarNa so TacanuM banavA mATe pote agnimAM paDe che; AdamIne paDavAnuM nathI kahetuM. AjanAo to kahe che ke-'amane so TacanA banAvavA hoya to tame agnimAM paDo !' paNa je paDe te bane ! bahAra rahye ochuM ja banAya ? so TacanuM banavA mATe pote agnimAM paDavuM joIe, paNa A to bIjAne kahe che. enuM kAraNa e che ke-jAta bhulAI gaI che. potAnI yogyatA jovAnI lAyakAta rahI nathI. jainazAsana evAne zaraNa nathI ApatuM. je potAnI jAtanI covIse kalAka cokI kare che tene zaraNa Ape che. mithyAtva kyAM che ? doSa kyAMthI Avyo, vigerenI tapAsa rAkho. icchA mujaba cAlanArane mATe zrI jinezvaradevanA dharmanI ArAdhanA zakya nathI. icchA mujaba vartavuM hoya teNe maherabAnI karIne zAsanathI alaga thaI javuM joIe. icchA mujaba cAlIne prabhumArgamAM 2hevuM, e vAMdhAbhareluM che. 21 21 ApaNI buddhimAM na jace, khoTuM agara karaDuM dekhAya, chatAM 'jine kahyuM e ja sAcuM' A manobhAvanA zrI vItarAganA zAsanamAM joIe. jyAM A manobhAvanAnI khAmI hoya tyAM doSa kono ? mATImAM maLelA sonAnI kiMmata ochI thAya tyAM doSa kono ? mATIne dUra karavA mATe jyAM nAkhe tyAM suvarNa paDavuM paDe; bALe teTaluM bALavuM paDe; A badhI prakriyAmAMthI barAbara pasAra thAya to saunuM, nahi to mATI. hoIe tevA koI oLakhAve emAM nAnama zI ? A bhAvanA Ave to mArganI sAdhanA sahelI che, nahi to azakya che. A bhAvanA AvyA pachI mUMjhavaNa na thAya; game te saMyogomAM paNa gabharAmaNa nahi thAya. A bhAvanAnA abhAve mUMjhavaNa thAya, pachI badhA khoTA vicAra thAya, 'sAdhu pAse jAuM to kharo, paNa pojhIzananuM zuM ?' AvA AvA vicAra Ave. zAstrakAra kahe che ke-pojhIzanane ghera mUko. cakravartI saMyama levA jAya tyAM cakravartIpaNuM rAkhe, to te saMyama pAmI zake nahi. cha khaMDano mAlika, varSo sudhI denAro paNa prasanna mukhe bhikSA mATe hAtha dharene ? pUrvAvasthAmAM potAthI kaMI guNI nIcI koTinA evA paNa pUrvadIkSitanA caraNamAM paNa zira jhukAve. keTlo hRdayapalaTo thAya tyAre A bane e vicAro ! jenA caraNamAM batrIza hajAra mukuTabaddha rAjA jhUkatA, hajAronI saMkhyAmAM devatAo jenI sevAmAM hAjara Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 rahetA, te cakravartImAM paNa kevo palaTo ! ane e palaTo thAya to ja saMyamane pAme ! 22 22 sabhA : amAre palaTo karavAno ? tamAre hoya ! tame to cakravartInAye cakravartI kema ? emanI pAse cakra hatuM, tamArI pAse to kazuM nathI. te cakrane dharanArA cha khaMDanA mAliko paNa dharma samakSa zira jhukAvatA, jiMdagImAM kadI paNa dharma upara Akroza nahotA karatA ane zrI jinezvaradevanI AjJA sAme ceDAM paNa nahotA kADhatA. zrI jinamaMdirone bhArabhUta kahenArA saMghamAM gaNAya ? keTalAka to kahe che ke-"A jamAnAmAM jainasamAjane mATe zrI jinamaMdiro bhArabhUta che H jainasamAja ene sAcavavA taiyAra nathI." mane to ema lAge che ke-evuM kahenAra ja A jagatamAM bhArarUpa che. ema kahenArane kahI devuM joIe ke-"tamArA jevA kaMIka pAmaro cAlyA jaze toye zrI jinamaMdiro to vizvamAM sadAne mATe ane A bhAratavarSamAM paNa hajAro varSo sudhI akhaMDita ja rahevAnAM che. mAtra tamArI kamanasIbIthI je tamane ema dekhAyA kare che. zrI jinezvaradevanA maMdiranI sAme lAla AMkho karatAM pahelAM sAvadha rahejo; e tamArA bApanI milakata nathI. e to zrI jinezvaradevonA guNothI sarajAyelI milakata che. temanI hayAtI vinA paNa e pUjAya che, te pratApa te tArakanA lokottara guNono che. tArakanI pUjAthI akaLAvA karatAM pUjya thavAnA prayatna karo to vagara akaLAye pUjApAtra banI zakazo. zrI jinezvaradevanI mUrti upara hIrA, mANeka lAdanArA paNa jIvaMta che te, te puNyapuruSonI puNya kAryavAhIne. pratApe che, mATe tamAre niSkAraNa duHkhI thavAnI kazI ja jarU2 nathI. tamArA jevA mithyAtvarogathI ribAtA mANaso te tArakanA pUjArIone gAMDA, ghelA ane pAgala vigere kahe tenI teone darakAra nathI, kAraNa ke-tamArA jevAnI dRSTie teo DAhyA thavA mAgatA paNa nathI. zrI jinezvaradevo pAse to potAne pazu jevA mAne che. iMdra paNa merU parvata upara abhiSeka karatI vakhate vRSabhanuM rUpa karI zIMgaDAmAMthI kSIranI dhArA kADhI abhiSeka kare che. zrI jinezvaradevo AgaLa potAnI jAtane moTI mAnIne ane potAnI buddhine zreSTha mAnIne AvanArA to bhakti karanArA nathI paNa AzAtanA karanArA che. evAne to tyAM AvavAno adhikAra paNa nathI. evA pApAtmAothI to zrI jinamaMdira dUra ja rahevuM joIe. zrI sarvajJadeva AgaLa Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 . 2 H ArAdhaka, e saMgha ! - 2 - - 23 to potAne gAMDA tathA pAmara buddhivALA mAne teja Ave ane e ja pUjA kare. pelA to maMdiramAM AvIne kahe ke-"A saMgrahasthAna zA mATe UbhAM karyAM che ? evAne kaho ke "bhAI ! e tArA mATe nathI; tuM tAre raste cAlyo jA ! A to jene game che tene mATe che." maMdiramAM to evI ane eTalI mUrti joIe ke-jyAM AMkha phare tyAM e ja dekhAya. moTA mANasanuM dIvAnakhAnuM evuM hoya ke-jyAM AMkha jAya tyAM coMTI jAya; cAreya tarapha citrAdi hoya. ajJAna ane mohamAM paDelA AtmAo mahAmusIbate pA ke aDadho kalAka maMdiramAM Ave. tyAM to sAmagrI evI joIe ke-AvanAro navuM jIvana laIne jAya. A lokone to khurazI para besI, Tebala para kAgaLo mUkI, managamatA lekho lakhavA che ane vAtavaraNa kaluSita karavuM che. te sivAya tevAone kazuM ja hitakara kArya sUjhatuM ja nathI. tevAonuM lakhavuM paNa evuM kaniSTa che ke-vAMcanArane tenI jAta upara kevaLa dayA ja chUTe. eka jaNa lakhe che ke "sthaLe sthaLe UbhelAM moTAM devAlayo, rAjadvAre DolatA pramatta hAthIonI sthitine dhAraNa karI rahyAM che. AvA hAthIone vartamAna lokazAsana kSaNabhara nibhAvavAne taiyAra nathI." A pramANe lakhanAre ke bolanAre lakhatAM ke bolatAM pahelAM sAmAnya buddhithI paNa vicAravuM joIe ke"mArI jAtanI samAjamAM kiMmata keTalI che ?" vagara kiMmate bolavuM enI janatA upara kazI ja asara nathI. vadhumAM teoe jANI levuM ghaTe ke-yadrA tA bolanArAonI samAjamAM phUTI koDI jeTalI paNa kiMmata nathI. maMdirone bojArUpa kahenArA pote ja jagata upara bojArUpa che, ema dharmo samAja majabUtapaNe mAne che ane vadhumAM te dharmo samAja ema paNa mAne che ke maMdirane bojArUpa mAnavA jevA pApavicAro tIvra pApodaya sivAya AvatA nathI ! sabhA: evAne A sAMbhaLavAnI kazI garaja nathI. * evAo to potAnI buddhine ja sarvazreSTha mAnatA hovAthI, evAone A sAMbhaLavAnI garaja ja na hoya ! potAnI lAyakAta joyA vinA vartanArAnI dazA kharekhara bhayaMkara ja thAya che. mATe ja kahevuM paDe che ke yogyatA meLavo eTale pUjyatA ApoApa AvI jaze : pUjyatA mATe phAMphA nahi mAravAM paDe. zrIsaMgha tarIke tIrthakaranI jema pUjAvuM hoya to saMsAranA parama tAraka zrI tIrthaMkaradevanA jIvananuM khUba manana karo. zrI tIrthaMkaradevone paNa upasargo ane pariSaho sahavA paDe, to anyane sahavA paDe emAM Azcarya zuM che ? zAstramAM spaSTa kahevAya che ke : Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - "zreyAMsi bahuvighnAni, bhavanti mahatAmapi / " mahApuruSone paNa kalyANakArI kAryo bahu vidanavALAM hoya che.' duniyAmAM paNa duniyAe mAnelAM maMgaLa kAmanAM muhUrta hoya, paNa amaMgaLa kAryamAM nahi. jamAlI, ke je bhagavAna zrI mahAvIradevanA pUrvAvasthAnA jamAI ane bhANeja thAya, tathA tyAgI avasthAmAM ziSya thAya, te paNa bhagavAnathI viruddha thaI nirnava banyA ethI bhagavAnanI koIe apakIrti na karI, kAraNa ke-e kAMI bhagavAnano doSa na hato. doSa jamAlIno potAno hato. arthAtu-zrI sarvajJa evA vItarAgadevanuM paNa na mAnanArA te vakhate hatA, to Aje Agamane paNa na mAnanArA hoya temAM navAI zI? paDatAnAM dRSTAMta na levAya. koI pUche ke- kema gayA ?' to eno uttara e ja ke-enuM bhAgya phUTya mATe !" maMdiramAM janAro ayogya hoya ethI kAMI maMdira ayogya na gaNAya. AjanI to keTalAka ema ja kahe che, kAraNa ke te bicArAono tIvra azubhodaya thayo che. zrI saMgharUpa nagara guNarUpa makAnothI gahana hoya, zrutajJAnarUpI ratnothI bhareluM hoya, tyAMnI samyagudarzana rUpa vizuddha zerIonI dhULa paNa saMsArane asAra kahe, ke je zerI dvArA nagaramAM javAya ane e nagaranA rakSaNa mATe akhaMDa cAritrarUpa killo hoya. AmAM mULa guNa, uttara guNa, samyagudarzana ane zrutajJAna-A cAra sivAya bIjuM kaMI che ? A jenAmAM hoya te zrIsaMgha, na hoya te saMgha bahAra; A cAra jenAmAM hoya te zrIsaMgha pUjya. evA zrIsaMghane je na pUje te prabhuzAsananI bahAra ane AthI UMdhA saMghane pUje te paNa prabhuzAsanathI bahAra ! ghara tathA vyavahAra sAcavavA mATe paNa AvA UMdhA saMghane pUjazo mA ! atyAre pAMca-daza paDakhe haze, paNa mAnI lo ke tame ekalA ho, gharane tALAM mArI bhAgavuM paDe tevI sthiti hoya, to te hA ! paNa ayogyane zaraNe to na javAya. A haTha nathI paNa pavitra pratijJA che, ema nizcayapUrvaka mAnavuM ane tenA pAlanamAM sthira rahevuM emAM ja AtmakalyANa che. zrI sAgarajI ma.ne mAnapUrvaka vadhAvavA joIe? hamaNAM duHkha thAya tevA banAvo bane che. jAmanagaranA prasaMgamAM to bALadIkSA nahotI ne ! "mIzrImalajI ratalAmanA eka AgevAna gRhastha cheH emanuM varcasva tyAM ghaNuM che, samajadAra evA ke UbhA thAya ane bolavA mAMDe to. sArAmAM sArI asara upajAve. teonA dIkarAo paNa sArA abhyAsI che. vaya paNa evI ke-mastaka upara eka paNa kALo vALa nathI. 1. jeone dIkSA avasthAmAM pU.mu.zrI malayasAgarajI mahArAja nAma rAkhavAmAM AvyuM hatuM: Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 2 : ArAdhaka, e saMgha ! - 2 sabhA : paMcAvana. AvA dareka rIte suyogya AtmA saMyama le, temAM paNa temanI upara paNa julama karananArAo julama karyA vinA rahyA nathI. be vakhata kapaDAM kheMcyAM, ogho laIne bhAgI gayA, polIsa AvI tyAre kahe che ke-ame jANatA nathI.' jene polIsano bhaya, tene A oghAno bhaya nathI, ane te zrIsaMgha ? AvI nIcatA Acare tene saMgha manAya ? AkhI laDatanuM mULa 'dharmane ulaTAvavo' e che. tame laDatanA mULane samajyA nathI. A dazAmAM paNa dharmI varga ucita AcaraNa na kare, eno artha e ke-dharma pariNamyo nathI. badhuM saLagyA pachI baMbAvALA Ave ema ? mahenata karavA chatAM na bacAvAya to paNa mahenata karanArAnI mahenata to saphaLa ja che. `sabhA : 25 dIkSA lenAra nAno hoya to paNa saMgha ADe na Ave. paNa ema hota to teonA manaHsaMtoSa khAtaMra (kAraNa ke-vastutaH te dayA ja nathI) kSaNabhara mAnata ke-dayA AvI, pA AvA vRddha upara paNa julma karyo ! dIkSAnI carcAmAM zAstrIya muddAno savAla hoya to ene pahoMcAya, paNa Ane pahoMcAya ? ogho laI gayA ethI kAMI mIzrImalajI ochA ja gabharAya ? kadI ja nahi. teo potAnI peDhIne paNa upAzraya jevI banAvI zakatA, teo grAhaka sAthe paNa dharmanI vAta karatA, potAnI pAse AvanAro pAmI jAya, e emanI bhAvanA, eke eka sAdhunA e paricita ane nAnAmAM nAnA sAdhunuM vyAkhyAna paNa teo premathI sAMbhaLatA hatA. AvA sagRhasthanI dIkSAmAM tophAna karanArA paNa kare, eno artha to e ja ke-teone dharma ja joIto nathI. A to kahe che ke-amArA hukama mAno. paNa e bhUle che. khoTA hukama nahi mAnavA mATe to Aje hindusthAnamAM laData cAle che. jaina zAstra viruddhanI AjJAne koI paNa dharmapremI ocho ja mAne ? jyAre sAmAnya dharmapremI paNa na mAne, to pachI munivaro to zAnA ja mAne ane mAne to pUjyapaNuM rahyuM kyAM ? zrI sAgarajI mahArAja ATalA ghoMghATa vacce rahyA ane potAnI kanaDagatanI darakAra na karatAM jAmanagaramAM DaMko vagADI dIkSA karImArgarakSA karI, emane to zrIsaMghe mAnapUrvaka vadhAvI levA joIe. dhamAla sahIne . paNa dIkSAno mArga jAmanagaramAM rUDha karyo. varaghoDAmAM to sau cAle; paNa dhamAdhamanA sthAne zAMtipUrvaka cAle e kharo. enI bahAdurInAM vakhANa thAya. 1. 5. zrI abhayasAgarajI mahArAjanA saMsArika moTA bhAI mahodayasAgarajI mahArAjanI dIkSAnI A vAta che. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 muddo e che ke-sArI kriyA koI kare tenI sAme cAra gAMDA bUmo mAre to enA 52 vajana na Apo. bahAranuM lakhANa dhyAnamAM na lyo. saMghanuM prakaraNa ATalA mATe cAlu karyuM che. ene cokhkhuM karyA vinA chUTako nathI. A badhuM samaje tene mATe che. itarane paNa batAvavuM joIe ke-amArI laData anyAyanI nathI, paNa sanAtana satya vastunI rakSA mATenI che. mArI-macaDIne dIkSA apAyelI koI batAve che ? pUrve to e rIte paNa apAI hatI, paNa e jene apAtI te kuLavAna hatA. atyAre ema to nathI ne ? bALakane vepAramAM sAdhanabhUta vidyA bhaNAvavA to mArapITa karo cho, kalpI lIdhelA hita mATe tamane jo chUTa hoya to vAstavika hita mATe amane chUTa kema nahi ? sabhA hADakAM khaseDIne paNa dIkSA ApI che. 26 26 atyAre to ema nathI ne ! chatAM ghoMghATa zAno ? jeTalI vAto virodhI kare, e tamAmanI sAme chApAmAM moTA akSare celeMja Apo ke-"atyAra sudhI virodhIoe karelI dalIla jo teo ene zuddha rIte sAbita kare, to ame tene zaraNe javA taiyAra chIye. vartamAnamAM apAtI dIkSA, te zAstradRSTie ayogya sAbita kare to baMdha karavA taiyAra chIe."-moTA akSare AkhuM peja bharAya tevI rIte AvI celeMja chapAvo. eka mahinAnI mudata rAkho: jo te mudatamAM celeMja jhIlanAra na nIkaLe, to bIjAone kaho ke-AvA adhama AtmAonI vAta na mAno ! AvI jAherakhabara chApo to e chApAM paNa pratipakSIne sthAna nahi Ape; kaheze ke-tyAM jAo, khullI celeMja che. amane paNa AbarU vahAlI che. have ame jo tamArA AvA lekho laIe to lAMciyA kahevAIe ! peTabharA peparanI kiMmata nathI; prAmANika patronI A vAta che. peTa mATe jema vepA2I anIti kare che, tema peTabharAM jaina-jainetara patro game te lakhe, tenI kazI ja kiMmata nathI. ATaluM karavA chatAM koI na samaje ane bagaDe to enuM bhAgya. duniyAno Theko ApaNe rAkhyo nathI. prAmANika patromAM-vajanadAra patromAM ApaNo avAja bahAra mUkI devo joIe. have nagaranuM varNana yAda rAkho. jAmanagara na samajatA ! saMghanagaranI vAta che. AkhA hiMdustAnano caturvidha zrIsaMgha, sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikArUpa zrIsaMgha. e zrIsaMgharUpa nagara guNarUpa makonAthI khIcokhIca bhareluM hoya, zrutajJAnarUpa ratnothI bharapUra hoya, e nagaramAM javA mATe samyagdarzanarUpI je zerIo che, tenI dhULa paNa saMsAranI asAratA pokAratI hoya, ane lUMTArA na phAve-na pese te mATe e nagaranI pharato akhaMDa cAritrarUpa killo hoya che. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 - - 2 : ArAdhaka, e saMgha ! - 2 27 - A zrIsaMgha nagaranA rakSaka koNa ? akhaMDa cAritradhara ! polA pAMgaLA tyAM na cAle; dhvajane paDavA na de evA joIe. ogho, e dharma-dhvaja che. ogho to rUDha zabda che paNa asala nAma to dharmadhvaja che. A dharmadhvaja SaTukAya jIvarakSaka che. A dhvaja hAthamAM le, tene jainazAsana romeroma pariNameluM hovuM joIe ! evA zrIsaMgharUpa nagaranuM sUtrakAra mahArAjA kalyANa icche che. te pachI zrIsaMghane sUtrakAra mahArAjA bIjuM rUpaka cakranuM Ape che, kAraNa ke-cakra jema duzmanane chedanAra che, tema A zrIsaMgharUpa cakra saMsArarUpa zatruno cheda karanAra che. zrIsaMghane cakra tarIke sUtrakAra maharSi kaI rIte ghaTAve che, te have pachI. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3H AjJApradhAna saMghaH vIra saM. 2456, vi. saM. 1989, mAgasara vada-1, maMgaLavAra, tA. 17-12-1929 UMdhA saMghane pUjavAmAM zrI tIrthaMkaradevanI AzAtanA : zrIsaMghane cakranI upamA zAthI ? * kema na pUjIe ? avazya pUjIe : * saMyamanA sattara prakAra : * bAra prakArano tapa : saMghatvahIna saMghanI kiMmata paNa zI ? zramaNapaNAmAM ja samAveza : susAdhu AjJAbAhya lokane kadI anusare nahIM : * rAmavijayajI jAdu kare che ? UMdhA saMghane pUjavAmAM zrI tIrthaMkaradevanI AzAtanA ? . yogyatAne aMge ApaNe zrIsaMghano prazna caryo che. zrI jinezvaradevanA zAsanamAM samyagudarzana paNa kriyAhIna to nathI ja. korI mAnyatAthI prabhumArga parano prema Takato nathI. zrI tIrthaMkaradevanI nizrAmAM rahe e zrIsaMgha. nizrAmAM na rahe evA samudAyane jo zrIsaMgha kahIe, to to duniyA paNa ApaNane gAMDA gaNIne hase. mahAna uttama koTinA AtmA zrI tIrthaMkaradeva ! temanI samAnatAmAM potAne kahevarAvanAra saMghamAM tevuM kaMI paNa joIe ke nahi ? icchA mujaba vartanAra pAMca-pacIsanA samudAyane tIrthakara tulya saMgha kema ja kahI zakAya ? je AtmA pUrve trIjA bhavamAM ArAdhanA karI "savi jIva karUM zAsanarasI'-e bhAvanAthI zrI tIrthakara nAmakarmanI nikAcanA kare, te AtmA tyAra pachInA trIjA bhave tIrthaMkara thAya. zrI tIrthakaranA bhavamAM garbhamAM AvatAM ja mAtAne cauda mahAsvapno Ave; teo traNa jJAna sAthe ja laIne Ave; cosaTha indro bhegA thaI zrI "naMdIzvara, dviIpamAM mahotsava kare; prabhunA janma vakhate devIo sevA karavA Ave, je indranI mAlikI hoya te indra merU parvata upara bhagavAnane laI jAya, tyAM badhA indra bhegA maLIne abhiSekAdi bhakti kare; pachI samaye anupama dAna daI, Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 : AjJApradhAna saMgha - 3 - 29 saMyama aMgIkAra karI, apramattapaNe tenuM pAlana karI, kevalajJAna upArja ane te pachI dharmatIrthanI sthApanA kare, te ja zrI tIrthaMkaradeva ke bIjA ? te vizvatAraka zrI tIrthaMkaradeva jevI pUjyatA kayo samudAya prApta karI zake ? zrI tIrthaMkaradevanI AjJA mujaba varte te ja ke potAnI icchA mujaba varte te ? AthI "zrIsaMgha pUjya koTino nathI.'-ema kahevAno Azaya nathI, paNa "zrIsaMgha kevo hoya ? e vicAravAnI icchA che, kAraNa ke atyAre te vicAravAnI anivArya AvazyakatA UbhI thaI che. potAnI AjJA sarvavyApI banAvavA icchanAre yogyatA meLavavI joIe. rakSaNa kare e rAjA, paNa bhakSaNa kare te to nahi ja. ghora upasarga sahI, aneka takalIpho veThI, kevaLajJAna pedA karI, jagatanA bhalA mATe zrI tIrthaMkaradeve je tIrtha sthApyuM e tIrthane ukheDI nAkhe, ene tIrthakaranI jema zI rIte pUjAya ? bhagavAna zrI munisuvratasvAmIjIe eka azvane pratibodha karavA, eka rAtamAM sAITha yojanano vihAra karyo hato. eka sAmAnya tiryaMcane paNa dharma pamADavA Avo prayatna karanArA zrI tIrthaMkaradevane mAnanAra zrIsaMgha, potAne tIrthakara jevA kahevarAvanAra saMgha kevA prayatno kare to te pUjya gaNAya ? pUjya kahevarAvavuM badhAne game che, pUjya banavuM saune game che, paNa pUjyatA vinA pUjya banAya zI rIte ? zrIsaMghane ame nathI mAnatA'-ema koIthI paNa na ja kahevAya. zrIsaMgha tIrthakare jevo che eno inkAra nathI, paNa zrIsaMgha kevo hoya to tIrthakara jevo kahevAya ? e vicAra to thAya ne ? AvA svarUpavALo zrIsaMgha, tIrthakara jevo pUjya che; ema kahI zakAya. enI aMtargata ayogyanuM khaMDana Ave tyAM zo upAya ? je zrIsaMgha, zrIsaMghanI koTimAM ja na hoya; te ApoApa temAMthI nIkaLI ja jAya emAM koI zuM kare ? manuSyapaNAnuM varNana cAle tyAM mANasAI vinAnA mANasonI bAdabAkI thAya, emAM A carya zuM? jo game tevA ToLAne ja saMgha mAnavo hoya, to to hindustAnamAM ghaNAMye ToLAM che. muMbaI jevA zaheramAM rAte ThAmaThAma ToLAM maLe che. AvAM ToLAMne ja sAkSAt tIrthakaranI jema pUjya mAnavAM hoya to maMdiramAM paNa javAnI jarUra zI ? paNa jJAnI ema vartavAnI nA kahe che. evA ToLAne pUjanArA ame jaDa nathI; ame to cetanavaMtA chIe. yogyatA hoya tyAM badhuM mAnIe. zrI arihaMtadevane paNa arihaMta tarIke to arihaMta banyA tyAre ja mAnyA. emanA AtmAe paNa bhUtakALamAM gata janmomAM jyAM UMdhuM pagaluM bharyuM tyAM e paNa saMgha bahAra gaNAyA. evuM A zAsana che. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 marIcie kahyuM ke : - "kapila ! ahIM paNa dharma che ane tyAM paNa dharma che." ke tarata ja zAstre lakhyuM ke-'marIci mArgabhraSTa thayA." je zAsana bhagavAna zrI mahAvI2devanA AtmAnI bhUlanI noMdha levI na choDe, te rakhaDatA ToLAnI bhUlanI noMdha levI choDe ? bhagavAna zrI mahAvIradevanA AtmAne jo karmasattA na choDe to tamane-amane choDe kharI ? emane paNa zAstra utsUtrabhASI kahyA. ane utsUtrabhASaNathI temano paNa 'eka koTAkoTi sAgaropama pramANa saMsAra vadhyo." ema jaNAvyuM, e A zAsana tamane-amane jatA kema kare ? 30 30 zrI saMgha, e tIrthaMkara kharo paNa tenI yogyatA jovI paDe. jenAmAM saMghatva hoya te zrIsaMgha tIrthaMkara jevo. paNa e kazuM ja joyA vinA, jyAM ne tyAM e rIte mAthuM jhukAvIe, to to e zrI tIrthaMkara devanI AzAtanA che. je saMghamAM tIrthaMkaranI jema pUjAvA jevI yogyatA na hoya, te saMghane tevo mAnIe ane pUjIe to zrI tIrthaMkaradevanI AzAtanA thAya che. A rIte AzAtanAnA bhoga na thaI javAya te mATe zrI naMdIsUtrakAre maMgalAcaraNamAM ja, zrIsaMghanI stuti' karatAM vividha upamAo vaDe zrIsaMghanA svarUpanuM varNana karyuM che, te ApaNe joI rahyA chIe. pahelAM to zrIsaMghane nagaranI upamA ApI. uttara guNo rUpI bhavanothI khIcokhIca bhareluM saMgharUpa nagara hoya. emAM zrutajJAna svarUpa ratno rUpI lakSmI bharapUra hoya, emAM samyagdarzanarUpI zuddha zerIo hoya ane e nagaranA 2kSaNa mATe akhaMDa cAritra rUpI killo hoya. A cAra guNonI jyAM hayAtI hoya, te zrIsaMgha kahevAya. AvA guNaviziSTa zrIsaMghanI stavanA karatAM sUtrakAra maharSi zrI devavAcakagaNijI pharamAve che ke :- 'he zrIsaMgharUpa nagara ! tAruM kalyANa thAo !' kema ke-enA kalyANamAM potAnuM kalyANa mAneluM che. enA kalyANamAM sarvanuM kalyANa raheluM che. zrI tIrthaMkaradevanI gerahAjarImAM zrIsaMgha e ja kalyANarUpa che. zrI tIrthaMkaradeva to gayA, paNa zrIsaMghane sthApatA gayA, ke jethI ApaNe sukhapUrvaka dharmanI ArAdhanA karI zakIe. 1. binadharmAtamuM jJAtvA, zimijIn sa te nazo / mArge jaine'pi dharmo'sti, mama mArge'pi vidyate / / 69 / / tacchiSyaH kapilo'thAbhUnmithyAdharmopadezanAt / marIcirayabdhikoTikoTIsaMsAramArjayat / / 70 / / - tri. za. pu. ca. parva-10, sarga. 1. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 - 3 : AzApradhAna saMgha - 3 - 31 zrIsaMghane bIjI "cakra'nI upamA : have zrIsaMgha saMsArano ucchedaka hovAthI, sUtrakAra maharSi zrIsaMghane cakranI upamAthI stave che. te rItanI stuti karatAM, parama upakArI sUtrakAra maharSi pharamAve che ke : - je saMgharU5 cakrane sattara prakAranA saMyama rUpa tumba che, bAra prakAranA tapa rU5 ArA che ane samyakatvarUpa bAhya pIThanI bAhya dhArA che, te zrIsaMgharUpa cakrane amArA namaskAra ho ! je saMgharUpa cakranI samAna koTimAM mUkI zakAya tevuM bIjuM koI paNa cakra nathI, te saMgharUpa cakrano sadA jaya ho !" sUtrakAra paramarSi A gAthAmAM zrIsaMghane cakranI upamA Ape che. cakra te kahevAya ke je ariSTane chede. cakravartInuM cakra, jo zatru sIdhI rIte na mAne, to teno cheda karavA mATe svayameva cakravartInA hAthamAM AvIne UbhuM rahe, tema A zrIsaMgha rU5 cakra paNa saMsArarUpa duzmanane chedavAmAM sahAyaka thAya. AtmAnI anaMta jJAnAdi lakSmIne lUMTanAra A saMsAra che. e saMsArano zrIsaMgha uccheda kare che, mATe e zrIsaMghane cakranI upamA ApI. saMsArarUpa zatru sAthe zrIsaMgharUpa cakrane meLa na hoya. saMsArane chedavo eTale lokane mAravA ema nahi, paNa AtmAnI sAthe lAgelA karmarUpa zatruone chedavA te ! saMsAra to anAdi anaMta che. anaMtA AtmAo muktimAM gayA paNa saMsAra to che ja. sabhA: keTalAka ema kahe che ke-Ama to saMsAra khAlI thaI jAya, to anAdi - anaMta zI rIte ? " zAstra kahe che ke-"bhaviSyakAla anaMta che ane jIvo enAthI paNa anaMtaguNA che, mATe "saMsAra khAlI thaI jAya to ?' evI zaMkA karatA mA !" abhavI thoDA che to bhavI paNa evA ghaNA che ke-jeone dharmanI sAmagrI paNa maLavAnI nathI. sabhA: kUvAmAM pANI koka divasa to khUTe ne ? parimita jaLavALA kUvAmAM khUTe, paNa pAtALakUvAmAM na khUTe. jyAre jyAre zrI jinezvaradevanA zAsanamAM puchAya, tyAre tyAre eka ja javAba devAya ke : - . 1. "saMgama-tavatuMvADaDaravasa, namo sammattapariva7 | ' ' ' gaMDivavAnna no, savA saMghavaviksa | ba || - naMdisUtra. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - eka nigodano anaMtamo bhAga siddhipadane pAmyo che." . duniyAnI dRSTie jema pAtALano tAga nathI, tema nigodanA jIvono paNa aMta nathI. muktimAM paNa koNa jAya ? manuSyapaNuM pAmelo bhavya jIva muktimAM jAya; e sivAya nahi. eka AtmA muktipade tyAre jAya, ke jyAre manuSyagati pAme ane paripUrNa saMyama ArAdhe. saMsAra vinA manuSyagatinI prApti thAya ke nahi ? have kaho ke-eka AtmA mokSamAM jAya eTale saMsAra pUro thayo kahevAya ? manuSyajIvana jIvavAmAM pRthvIkAya, akAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya ane trasakAya-A badhI vastuonI jarUra kharI ke nahi ? jo kharI to e siddha ja che ke-jema bhagavAna zrI mahAvIradeva muktipadane pAmyA tyAre chae kAyanA jIvo hatA, tema anya paNa muktie jaze tyAre te rahevAnA. AthI spaSTa ja che ke-saMsAra kadI ja khAlI thavAno nathI. je AtmA jJAnIonI AjJA mujaba jIvanane keLavI viSaya-kaSAyothI alaga thaze, te ja mukti sAdhI zakaze. AthI AjJAthI vaMcita rahI ApaNo AtmA saMsAramAM aTavAI na jAya, te mATe ja A badho prayAsa che. ApaNA AtmA sAthe vaLagelA saMsArano uccheda karavA mATe zrI jinezvaradevoe zrIsaMghanI sthApanA karI che. je hetuthI zrIsaMghanI sthApanA jinezvaradevoe karI che, te hetune saphaLa karanAro saMgha, ApaNane Aje nahi paNa sadAne mATe pUjya ja che. jinezvaradevothI sthapAyelo saMgha saMsArane chede paNa poSe nahi. "lokamAM bhaLI jaIne je prabhunA zAsanane bhUlI jAya, are bhUlI jAya eTaluM ja nahi paNa UlaTAnuM avagaNe, te zrIsaMghanI koTimAM rahI zakatA nathI, mATe ja temanI pUjyatA UDI jAya che.-Ama kahI ApaNe koInI paNa avagaNanA karavA mAgatA nathI paNa e kahIe chIe ke-saMghatva viziSTa zrIsaMghamAM ja ame jIvatI ane jAgatI pUjyatA mAnIe chIe. amArI dRSTie game tevo samudAya pUjya nathI, paNa je samudAyamAM yogyatA hoya te pUjya che. eka sAdhu, eka sAdhvI, eka zrAvaka ane eka zrAvikA hoya, to paNa zrI jinezvaradevoe sthApelo zrIsaMgha jIvato ja che. mATe samajo ke-potAne zrIsaMghamAM gaNAvanAre yogyatAne keLavavI ja joIe ! sabhA: pelA to janmasiddha hakka mAne che ane kahe che ke-ame to jaina kuLamAM janmyA eTale thayuM ! 1. vIlsa nivasa, gatamo siddhiAgo dvA - zrI navatattva prakaraNa Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 : AzApradhAna saMgha - 3 hakkanuM pAlana karatAM na AvaDe to janmasiddha hakka paNa chInavI levAya che. karoDapatine tyAM janmanArA paNa kaMIka bhIkha mAgatA thaI gayA. kapALa nAnuM ane buddhi bAradAna jeTalI hoya to ema paNa bane. zrImaMtAI bhogavavI hoya to buddhi ane bhAgya beya joIe. ApaNane guNahIna samudAya sAthe saMbaMdha nathI, kAraNa ke-ApaNane to guNo sAthe saMbaMdha che. bhagavAna zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA kahe che ke-'AjJAmaya cAra hoya to paNa cAle.' cAra lAkha hoya to paNa vAMdho nathI, cAra ja joIe che ema paNa nathI, paNa cAra lAkhane mATe cAra guNavAnane paNa na ja choDAya, evo e kathanano Azaya che. AthI ja sUtrakAra maharSie zrIsaMghane prathama 'nagara'nuM rUpaka ApIne samajAvyuM ke-te saMgharUpa nagaranI rakSA mATe akhaMDa cAritrarUpI phillo che ane te nagaramAM makAno rUpa utta2 guNo che, zerIo rUpa zuddha samyagdarzana che ane te nagaranI lakSmIrUpa zrutaratno che. 33 33 vicAro ke-A vastuothI nagaranI upamAne pAmelo zrIsaMgha kone na game ? je zrIsaMghane potAnA saMghatvanI kiMmata che, je zrIsaMghane potAnA saMghatvane surakSita rAkhavA mATe killArUpa akhaMDa cAritra na game, te saMghanuM saMghatva Take ja kema ? jenI hayAtImAM ja potAnI hayAtI nirmAI che tenI hayAtI jene na game tenuM thAya zuM ? 'saMgha' tarIke oLakhAtA je samudAyane akhaMDa cAritra khaTake, "uttara guNo arucikara thAya, samyagdarzana kiMmata vinAnuM lAge ane zAstro pratye ratibhara paNa prema na hoya, te samudAya saMgharUpa nathI, nathI, ne nathI ja.' AjanAM keTalAka bInajavAbadAra mANaso kahe che ke-'ame navuM zAstra banAvIzuM.' paNa ema kahenArAone zrI jinezvaradeve sthApelA zrIsaMghamAM sthAna paNa nathI ane evA rakhaDatA mANasonA ToLAne saMgha kahevo, e paNa bhagavAn zrI tIrthaMkaradevonI ghora AzAtanA karavA barAbara che; to pachI tene mAnavA ke pUjavAnI to vAta ja zI ? kema na pUjIe ? - avazya pUjIe : killo to cora-lUMTArAne na game, kAraNa ke-tenA yoge dhAryuM bahAra na javAya. AjanA lokono hallo to cAritra upara che, eTale ke-zrIsaMghanA cAritrarUpa akhaMDa killA upara che, ane ethI e ja dhvanita thAya che ke-teone guNo upara dveSa che ane zrutajJAna u52 kaMTALo che. eTale kahe che ke-badhA AvuM ja lakhI gayA. banavuM jaina ane game mojamajA, e kema cAle ? zAhanI peDhI para copATa Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34. saMgha svarUpe darzana bhAga-1 khelanAra aneka mUrkhAo pAkyA che? nagaramAM evA paNa hoya ke jeone killo bhayarUpa lAge ! kema ke-daravAjo hoya ane tyAM paheregIra hoya eTale mAla laIne bhagAya nahi; paheregIra pUche, na bole to pakaDe ane vakhate zikSA paNa kare; mATe AvA lokone killo gamato nathI. evA loko kahe che ke-A killA evA banAvyA che ke jemAM vAta ja samyagudarzananI, zrataratnanI ane guNaprAptinI ! cothI vAta to AvaDatI ja nathI.' AvaDe kyAMthI ? killo jenI rakSA mATe hoya tenI ja e rakSA kare. zrIsaMgha rakSaka che, mATe ja tene nagaranI upamA ghaTe che. have zrIsaMgharUpa nagaramAM vasanAra potAnA saMsArane chedavA ja. icche. saMsArano uccheda karavA icchatA AtmAo mATe, zrIsaMgha cakranuM kAma kare emAM Azcarya zuM je zrIsaMgha saMsArano chedaka banavAne badale poSaka bane, tenAmAM paNa saMghatva nathI TakatuM; mATe te paNa pUjya nathI ja. saMsAra poSavAnI kriyA dhamadhokAra karyo ja jAya ane emAM ja AnaMda mAne, evAnI pUjA e paNa paramatAraka tIrthaMkaradevonI AzAtano ja che ane e puNyapuruSonI AzAtanAnuM phala anaMta saMsAra che, e vAtamAM jarA paNa zaMkA rAkhazo nahi. ApaNI icchA saMsArane vadhAravAnI nathI, eTale ApaNe tevA saMghane kema ja pUjIe ? zrIsaMgharUpa cakramAM sattara prakAranA saMyamarUpa. tumbo che, bAra prakAranA taparUpa ArA che ane samyakatvarUpI dhArA che. dhArAnuM kAma e ke-e cakranI dhArAnI majabUtIthI ArA majabUta rahe ane to ja tumbo dhAryuM kAma Ape. zrIsaMgharUpa cakranI samyagadarzanarUpI dhArA evI teja hoya ke-saMsAranI lAlasAne kAgye ja jAya. poSavAnuM kAma enuM nahi. e vAsanA kapAI ke bAra prakAranA taparUpa ArA majabUta bane ane tema thAya to sattara prakAranuM saMyama dIpe. e dIpe ke-pUjyatA Ave. e pUjyatAnA yoge pUjya banelA zrIsaMghane avazya pUjIe. ApaNe ughoSaNApUrvaka kahIe chIe ke ame zrIsaMghanA pUjaka chIe : paNa yogyatA to jovAnA ! saMyamanA sattara prakAra : prANAtipAtAdika pAMca prakAranA AzravothI virAma pAmavo eTale pAMca mahAvratonuM pAlana karavuM, pAMca iMdriyono nigraha karavo, cAra prakAranA kaSAyono 1. "panthAzraviiramavi, pablendriniBE: HthanAH | tAtrayaviratiti, saMyama: satavamelaH III" Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 - 3 : AjJApradhAna saMgha - 3 - 35 vijaya karavo ane manadaMDa, vacanadaMDa tathA kAyAdaMDa-A traNa daMDathI virati karavI,-A sattara prakArano saMyama che." prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, maithuna ane parigraha,-e pAMca AzravanAM mukhya dvAra che, ke jenA dvArA karmanuM Agamana thAya che. karma AvavAnAM moTAmAM moTAM dvAra e pAMca che. e pAMcanuM viramaNa karanArane jarA paNa AMca na Ave. e pAMcathI pAchA haThavuM, eTale pAMca mahAvratonA pUjArI banavuM. e mahAvratomAM sthira rahevA mATe pAMca indriyono nigraha karavo. iMdriyonA nigrahane abhedya banAvavA mATe krodha, mAna, mAyA, lobharUpa cAra kaSAyono vijaya karavo ane kaSAyo potAnA rUpamAM phAvI na jAya, te mATe traNa yogone prabhunA mArganI sevAmAM samarpita karI devA. A sattara prakAranA saMyamamAM rakta evA zrIsaMghane koNa na pUje ? sattara prakAranA saMyamadharanI upAsanA to je gamAra hoya te ja na kare. bAra prakArano tapa? 1-anazana, 2-unodarI, 3-vRttino saMkSepa, 4-rasono tyAga, pa-kAyaphaleza ane 6-aMgopAMgAdino saMkoca, A pramANe cha prakArano bAhya tapa jJAnI puruSoe kahyo che." * "1-prAyazcitta, ra-dhyAna, 3-vaiyAvacca, 4-vinaya, pa-kAyotsarga ane ka-svAdhyAya-A cha prakArano AtyaMtara tapa che." - saMghavahIna saMghanI kiMmata paNa zI ? " - zrIsaMgha tarIkenI AjJA manAvavA icchanArAone pUcho ke-AmAMnuM 'tamArAmAM kAMI che ? samyakatva, saMyama ke tapa vigerene samajavuM nahi, AcaravuM nahi ane mokSanI sAdhanAmAM parama sAdhanarUpa samyakatva Adi upara prema paNa nahi tethI tenA svarUpane samajavAnI garaja sarakhI paNa nahi, chatAM saMgha tarIkenI gaNanAmAM AvavuM e kema banI zake ? sAruM pote jANavuM nahi ane koI 1. "mananamUnoratA, vRH saMkSepa satyA' ! kAyaklezA saMlInateti, bAhyaM tapaH proktam / / 1 / / - zrI naMdisUtra zloka-5 TIkAntargata 2. " prazvattAne, vaiyAvRvinayavidyotsa: 1. svAdhyAya ti tapa, uddhavAramAkhyattara mavati pArA" - zrI naMdisUtra zloka-5 TIkAntargata Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - 36, samajAve to samajavuM paNa nahi, evAo potAne saMgha tarIke jAhera karI yatheccha bole ke jAhera kare, evA saMghatvahIna saMghanI kiMmata paNa zI ? Aje evAo kahe che ke-"amArI AjJA na mAne te sAdhu nahi." huM to kahuM chuM ke-koIne paNa evAnA sAdhu thavAno samaya koI bhavamAM na Avazo. guru, ziSyanA thavAya paNa kuziSyanA nahi. hoLInA rAjA thavAmAM mAla paNa zA ? vAhanamAM gadheDe besavuM paDe, chatrane badale sUpaDuM dharAya, cAmarane badale sAvaraNI vIMjhAya, tilaka kAjaLanuM thAya, gulAlane badale dhULa UDe, phUTelo Dhola vAgato hoya, AvA rAjA banavA karatAM rAjA na banavuM zuM khoTuM ? rAjA banavA mATe mANasa maTI pazu jevA ochA ja banAya ? sabhA: guru to pASANane paNa palALe ne ? jemAM thoDI paNa yogyatA rahelI hoya tene, paNa magazILiyA pASANane nahi. bhagavAna zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA paNa kahe che ke yogyane dharma devAya paNa ayogyane nahi." bhagavAna zrI tIrthaMkaradeva paNa abhavya tathA durbhavya Adine na sudhArI zake. zikharanI Toca para puSkarAva megha varase toye e na bhIMjAya. jyAM pANI ja Take nahi tyAM aMkuro koNa phoDI zake ? ayogyane yogya banAvavAnuM jo kArakhAnuM hota, to parama upakArI zrI tIrthaMkaradevo abhavyane bhavya na banAvata ? evA mahApuruSo thayA che ke-dhAryuM kAma Ape, paNa kyAM ? yogyatA hoya tyAM ! haThIlA jamAline khuda bhagavAna paNa sudhArI na zakyA. "goSThAmAhila' nAmanA nirTsavane samajAvavA zrI phalyurakSita AcArye eka eka AcAryane bhegA karyA, saMpUrNa saMghane ekaTho karyo, badhAe ene samajAvyo paNa na mAnyuM. eke eka AcArye ene kahyuM ke "tuM khoTo che ane phallurakSita AcArya sAcA che.-toye e mAnavAnI nA pADe che ane kahe che ketIrthakara kahe to mAnuM." zrIsaMgha devIne ArAdhe che ane devI Ave che, devIne zrI sImaMdharasvAmInI pAse mokale che, devI jAya che tyAre ene vighna na thAya mATe zrIsaMgha kAusagga dhyAnamAM Ubho rahe che. devI paNa AvIne kahe che ke-bhagavAna zrI sImaMdharasvAmI kahe che kephallurakSita sAthe samasta saMgha sAco che ane goSThAmAhila khoTo che." toye goSThAmAhile na mAnyuM ane kahyuM ke-"devI juThThI che; e jAya zI rIte ?' Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 - - 3 : AjJApradhAna saMgha - 3 - e vakhate AkhA zrIsaMghe emane saMgha bahAra mUkI dIdhA. jyAM yogyatAno aNu na hoya tyAM zuM thAya ? saMsargavazAt kiMvA azubhodayavazAt AvelI ayogyatAne kADhavA prayatna jarUra thAya. salAha paNa devAya ane hAtha paNa pheravAya; samajato hoya to badhuM karAya paNa samaje nahi ane "UhuM UhuM" kare to ? jenAmAM parivartita thavAnI lAyakAta nathI te ayogya. tevAnA nAyaka banavAnI jarUra paNa zI ? zramaNapaNAmAM ja samAveza munitvamAM ja zrIsaMghano samAveza thaI jAya che. zramaNatvahIna e saMgha nahi ! AthI spaSTa che ke-zrIsaMghamAM kAM to zramaNa hoya agara zramaNanI AjJA hoya. e vinA mAtra moDhAnI vAto kAma na lAge. zramaNa hoya to ThIka, nahi to te puNyapuruSanI salAhathI AjJAne anusaratuM je kArya thAya, te kArya zrIsaMghe karyuM kahevAya. sAdhuonI sahI ja joIe ema nahi, paNa sAdhuone saMmata to hovuM ja joIe. vyavahAru kAmomAM-jJAtinAM kAmomAM sAdhuonuM kAma nathI, paraMtu tyAM paNa jaina samudAya Agamane bAdhA Ave evI kriyA to na ja kare, bhale Agamane anusaratI kriyA na bane, paNa UlaTI to na ja banavI joIe. jagatano paNa vyavahAra che ke-prajA game te kare paNa rAjyanA kAyadAthI avaLuM to nahi ja. jaina samudAya ekatrita thaIne evo TharAva kare kharo kekaMdamUlAdinuM ke dvidalAdinuM bhakSaNa karavAmAM kazI ja harakata nathI-ane jamaNa Adi rAtrinA samaye khuzIthI karI zakAze ?" kadI ja nahi ! evI jAtanA TharAvo karanArA to potAne jaina tarIke kahevarAvI paNa nathI zakatA. vyavahAru kAmomAM sAdhuonuM kAma ja nathI. te kAmomAM mAtra tame Agama-viruddha karatA ho to tamane samajAvIne roke, te sivAyanI temAM sAdhuo tamane bIjI koI paNa jAtanI madada na Ape. - zrIsaMghanAM svarUpavarNanamAM samyagadarzana, samyagujJAna ane sammacAritraA traNa sivAya bIjuM kazuM ja nathI. ane hoya paNa zuM ? je hovuM ja joIe te ja hoya, emAM vikalpa zo ? sUtrakAra mahArAje zrIsaMghanAM rUpakone evAM suMdara goThavyAM che ke tenuM varNana sAMbhaLIne AnaMda ja Ave. nagaranI upamA ApI tyAM killA tarIke akhaMDa cAritrane mUkyuM ane cakranI upamAmAM tumbA tarIke saMyamane mUkyuM. pAMce AzravonuM viramaNa, e pAMca mahAvrato che. cakranI upamAmAM jyAre iMdriyono jaya vigere uttara guNamAM Ave, tyAre nagaranI upamAmAM makAnone uttara guNonuM rUpaka ApyuM che. nagaranI upamAmAM zrataratnane lakSmInuM Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 rUpaka ApyuM hatuM, tyAre cakranI upamAmAM tapane ArAnuM rUpaka ApI, svAdhyAya rUpa tapamAM zrutajJAnane grahaNa karI lIdhuM. ane nagaranI upamAmAM tene bAhya pRSThanI bhUminuM rUpaka ApyuM che. eTale 'nagara' ane 'cakra' e baMne upamAomAM samAnatA akhaMDita rIte jaLavAI rahI che. jJAnI puruSonA svarUpavarNananI e ja khUbI che ! 38 38 susAdhu AjJAbAhya lokanI pAchaLa kadI ja kheMcAya nahi ! bAra prakArano tapa, sattara prakA2no saMyama ane zuddha samyaktva jenAmAM hoya e zrIsaMgha; e zrI saMgha vaMgha; e zrI saMgharUpa cakrano jaya koNa na icche ? A saMgha saMsArane chede paNa saMyamane na chede. saMyamano cheda icchanArA to saMghanA nAme dhADapADuo che. zuddha zraddhA Ave, bAra prakArano tapa Ave, sattara prakAranuM saMyama Ave, pachI anAcAra kayo rahe ? koI ja nahi ! pAMca Azrava baMdha thAya, pAMceya iMdriyonI lAlasA baMdha thAya, pachI iMdriyo kevI suMdara ArAdhanA kare ?, AMkho zuM jue ? jinamUrti, jinAgama, dharmaguru, sAdharmika, zAstra vigere ane pravRttimAM dayA jue ! A sivAyanI pApakriyAone A AMkhathI rasapUrvaka jovAnuM baMdha thAya. puNyayoge maLelAM cakSuono upayoga viSaya-kaSAya vadhAravAmAM thAya, to AMkha maLI puNyathI ane kAryavAhI thaI pApanI ! tAranAra sAdhana DubADanAruM thayuM. raste cAlatAM koI paNa jaMtu paga nIce AvIne marI na jAya evI nIcI dRSTie kALajIpUrvaka cAlavuM joIe, ene badale viSayAdhInatAnA yoge kevI rIte calAya che ? e ja rIte nAka, kAna, rasanA ane sparzanA mATe paNa e ja kAyado ke-AtmakalyANanI sAdhanA mATe ja e iMdriyono upayoga vAjabI; sivAyanI kriyAmAM jeTalo upayoga eTalI enI AdhInatA, ane jeTalI AdhInatA teTalI truTI ! toya zAstra to bArI rAkhI ke-kharAba thaI jAya chatAM ene khoTuM mAne ! sArAne sAruM mAne ane sAruM karatA hoya teone hAtha joDe, to paNa e zrIsaMghamAM rahI zake che. jJAnI puruSoe eno bacAva karavAmAM kaMI bAkI nathI rAkhyuM. paNa bacAvanI sAthe e paNa kahI ja dIdhuM ke-rahevuM paDaze to yogya naMbare ja. khamAsamaNa devAya paNa magAya nahi. hAtha joDatAM zIkhavAnuM, paNa koI hAtha joDe tethI rAjI nahi thavAnuM. 'sAdhuo amArI game tevI vAtamAM paNa namatuM kema na Ape ?' ema na bokSaya. samyadRSTi te ke je sAdhune name. sAdhune namAvavAnI bhAvanA zrAvakathI rakhAya ja nahi ! kahenAra kahe che ke-"AjanA lokanI pAchaLa sAdhune kheMcAyA vinA have Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 : AjJApradhAna saMgha - 3 - 39 chUTako ja nathI !" huM kahuM chuM ke "prabhunA zAsanane vAstavikapaNe pAmelo koI paNa sAdhu, jinezvaradevanI AjJAthI viruddha vartanAra lokanI pAchaLa kadI ja kheMcAya nahi. ajJAna, svacchaMdI ane yatheccha vartanAra lokanI sAthe bhaLI jinazAsanathI vaMcita thavAnI mUrkhAI koI paNa susAdhu kare, e vAta ja asaMbhavita che. jeo potAnuM jIvana ajJAnI ane anAcArIonA hastamAM soMpI devAnI mUrkhAI kare che agara karaze, teo khare ja potAnI sAdhutAne kalaMkita kare che. teo sAdhupaNAnA veSane zobhAvanArA nathI paNa lajavanArA che, emAM eka aMza paNa zaMkA nathI. muktinI ja ArAdhanA mATe samarpita karelA potAnA jIvanano upayoga, jinezvaradevanI AjJAnA ArAdhana sivAya anya kazAmAM ja karavAno sAdhune hakka nathI. , Aje je zrAvakavarga sadguruonI nizrAmAM rahIne prabhumArganI ArAdhanA karavAmAM rakta che ane ethI jeo AjJAbAhyanI vAto sAMbhaLavA nathI icchatA, teone AjanA ucchukhalo "badhira'nI upamA ApI calita karavA kAramA prayatno karI rahyA che, paNa te vyartha che : kAraNa ke-upAdhyAyajI mahArAjA to muktinA artha AtmAone akalyANakArI pravRttiomAM "aMdha, badhira ane * mUka thavAnuM pharamAve che :- * "te yogI lokottara samatAne pAmI zake che, ke je AtmapravRtti eTale kalyANakara pravRttimAM atizaya apramAdI hoya, parapravRtti eTale akalyANakara pravRttimAM bahero, AMdhaLo ane mUMgo hoya ane haMmezAM eka cidAnaMda pada eTale mokSapadamAM upayogavALo hoya." AthI koI tamane baherA mUMgA ane AMdhaLA paNa kahe to kabulI levuM ane kahevuM-"e to ame mAgIe ja chIe. tevA puNyodayanA abhAve haju, evI, badhiratA, aMdhatA ane mUkatA nathI AvI, ethI ja tamArA jevA uzruMkhalonI vANI Adi thoDuM paNa jhera hRdayamAM reDI jAya che. upakArIoe kahyA mujabanI badhIratA, mUkatA ane aMdhatA Avaze te divase to ame, amAruM ahobhAgya mAnIzuM. AjJAthI viruddha thaIne je je pApa pravRttiomAM tame tamArA jIvanane 1. "gAtmakavRttAtinA , parapravRtto vadharAnyamUvaH | sadA cidAnaMdapadopayogI, lokottaraM sAmyamupaiti yogI / / 2 / / - zrI adhyAtmopaniSad caturtha sAmyayogazuddhi adhikAra. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 vahevarAvavAnuM yogya mAnI rahyA cho, te amane jarA paNa iSTa nathI.' paNa jo vivekapUrvaka vastusvarUpano vicAra karavAmAM Ave to samajAya kemaMdiro ane upAzrayo jeone khaTake che ane hoTalo nATakazALAo ane sinemAo jeone rUce che, teo ja kharekhara aMdha che, kAraNa ke-teone nAzaka vastu game che ane tAraka vastu gamatI nathI. je AtmAne jainazAsana rUce, pariName, tene vAstavika rIte duniyAmAM rasa na ja hoya. 40 40 rAmavijayajI jAdu kare che ? zrI tIrthaMkaradeva evA puNyavAna ke-emane jovA to keTalAya Ave. emanuM samavasaraNa jovA paNa keTalAya Ave, keTalAka to zarIra jovA Ave. emanI cAlatI kAyAne dekhI keTalAya AtmA dharma pAme, emanAM darzana mAtrathI vagara upadeze paNa keTalAya dharma pAmI jAya ! AcAryamAM paNa jema jJAnaguNa kahyo che, tema AkRtiguNa paNa kahyo che. AkRti evI ke dekhatAM ja sAmA upara chAyA paDe. zrI tIrthaMkaradeva bole eka bhASAmAM, chatAM tiryaMco paNa potapotAnI bhASAmAM samaje; hiMsaka pazuo paNa tyAM zira DolAve. AvI zakti kyAMthI lAvavI ? icchIe chIe ke-evI zakti maLe ke jethI sva sAthe aneka anya AtmAono paNa uddhAra thAya. eka rUpe uccArAtI chatAM anekarUpe pariNAma pAmatI ane cakravartIonA mukuTone paNa uta2AvatI evI zrI jinezvaradevanI vANIno je pracAra kare te zrIsaMgha, paNa teno nAza karavA mathe te saMgha nahi ! samAjano udaya paNa e prabhuvANInA pracAramAM ja che. sabhA 'rAmavijayajI jAdu kare che' - ema kahe che. evI vAto karanArA samAjodayane rokavA mATe 'jAdu' vagerenI bhaLatI vAtothI lokane phasAve che. loko Ave ane dharma pAme, e teothI khamAtuM nathI. koI saMyamarasika thAya, koI prabhumArganI anupama kriyAonI ArAdhanAmAM potAnI zaktio kharce te teone khaTake che. kharekhara, e zAsananuM drohIpaNuM ja che. bAkI to saMsAra bhulAvI mukti tarapha hRdayane laI javA mATe prabhunuM zAsana jAdunI mAphaka ekadama, paNa sthAyI asara kare che, emAM jarA paNa zaMkA nathI ane e rItanI svapara ubhayanuM AtmakalyANa karavAnI tAkAta mArAmAM Ave, ema huM sadAne mATe icchuM chuM. astu. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4: saMghanuM pratinidhitva koNa dharAvI zake ? vIra saM. 2457, vi. saM. 1980, mAgasara vada-2, budhavAra, tA. 18-12-1929 * dharmanI ADe rAjyasattAne lAvanAranI manodazA : * ApaNe nAmanA nahi paNa guNanA pUjArI chIe : sAcA ane khoTAmAM madhyastha rahevuM e guNa nathI : * zrI saMghanuM pratinidhitva dharAvanAra vyaktio kevI hoya ? dharmanI ADe rAjyasattAne lAvanAranI manodazAH zrIsaMghanI stutimAM sUtrakAra paramarSie, nagaranI upamAthI zrI saMghanI stavanA karyA pachI, cakranI upamA ApIne stavanA karI. je kAraNe jenI pUjyatA mAnavAmAM Ave te jo jANavAmAM ja na Ave, to ArAdhakane tenI ArAdhanA karavAmAM bahu muzkelI UbhI thAya che. jema deva-gurune paNa "su" rUpe jANyA vinA ke dharmanuM svarUpa oLakhyA vinA enI ArAdhanA thatI nathI, tema zrIsaMghanuM svarUpa jANyA vinA zrIsaMghanI paNa ArAdhanA thaI zakatI nathI. vadhumAM jema deva-guru-dharmanA viSayamAM AzAtanA thAya che, tema ahIM paNa AzAtanA thAya che. jema deva-guru-dharma pUjya che, tema zrIsaMgha paNa pUjya che. "deva to arihaMta ja; guru to nigraMtha ja; dharma to zrI jinezvaradeve kahyo te ja" jema, A svarUpa bArIkIthI vicArIe chIe, tema zrIsaMghanuM svarUpa paNa ( bArIkIthI vicAravuM joIe. - zrIsaMghanA nAme jyAre sAcI ke khoTI vastu bahAra paDe tyAre to e nirNaya karavo ja joIe ke zrIsaMgha koNa ? ane te kaI vastu bahAra pADI zake ??" - ajJAna janatAmAM kudeva paNa sudeva tarIke pujAya che, kuguru paNa suguru tarIke pujAya che, kusaMgha paNa susaMgha tarIke pujAya che. AthI kudevanI sevAthI bacAvavA jema sudevanuM, kugurunA phaMdAmAMthI bacAvavA jema sugurunuM ane kudharmathI bacAvavA jema sudharmanuM varNana karavuM paDe, tema kusaMghanI sevAmAM paDelAne bacAvavA mATe susaMghanA svarUpane varNavavuM paDe, emAM Azcarya zuM che ? jema deva, guru ane dharma paNa "su" hoya to ja sevya gaNAya, tema saMgha paNa "su" eTale ke te, te guNoe karIne sahita hoya to ja sevya gaNAya emAM prazna zo? Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - - 42 . koI deva bhale mahAna, camatkArI hoya; paNa enAmAM vItarAgata na hoya, to enI mAraphata lAkhkho maLatA hoya to paNa samyagudRSTi AtmA ene AtmAnA tAraka tarIke pUjavA nathI icchato. evI ja manovRtti zrIsaMghanA saMbaMdhamAM paNa keLavavI joIe. jema tAraka deva, guru ane dharmanI sevA choDavAnI nathI, tema zrIsaMghanI sevA paNa choDavAnI nathI. tAraka deva, guru ane dharmanI jema zrIsaMgha pUjya ja che. zrI jinezvaradeva ane nigraMtha gurunI jema zrIsaMghanI paNa AjJA mAnavAnI che. paNa jema guru gurutAmAM rahe to guru ane gurutA gumAve to guru nahi, tema zrIsaMgha paNa saMghatvane sAcave to saMgha, nahi to saMgha nahi ! vicAro ke, jo gurutA vinA paNa gurupade rahI zakAtuM hota to jamAlIne mUkIne cAlyA AvanAra ziSyone bhagavAna gurudrohI na kaheta ?. jyAM-tyAM saMghanA nAme Aje aneka prakAranI na thavA yogya vAto thAya che. dharma vikaTa saMyogomAM gherAto jAya che. covIse kalAka dharma upara AkramaNa mATe zI zI kAryavAhI thAya che teno kALajIpUrvaka vicAra karo ! Ave samaye bedarakArI ke upekSAbhAva karavo e kalyANArthI AMtmA mATe koI paNa rIte hitAvaha nathI. Aje anyathA tathA anAcAranA mArge cAlanArA mATe jANe ke ratibhara baMdhana nathI ane dharmamArge cAlanArA mATe muzIbatono pAra nathI. duniyAno AdamI game tema lakhe, bole, ene koI pUchatuM nathI. dharma karanArAnI pAchaLa badhI kamAla che. dharmIne evI kaphoDI dazAmAM mUkavA mAge che ke, jethI tene rote hRdaye dharma choDavo paDe. jene dharma pUrepUro pariNAma pAmyo hoya ane te game tevA saMyogomAM paNa dharmanI sAthe rahe te vAta judI. je sthiti musalamAna rAjAo vakhate nahotI, te sthiti Aje rAjya sAruM chatAMye ApaNAmAM gaNanArAoe UbhI karI che. dharma mATe A rAjasattA to anukULa che. e to koI paNa dharmanI ADe AvavAnI nA kahe che, tyAre jeo ApaNAmAM gaNAvA icche che ane potAnI jAtane "svarAjyanI kaphanI paheranAra tarIke oLakhAve che, teo rAjyasattAne kahe che ke, "vacce Avo !" jeo vyavahAramAM svarAjya mAge che, teo dharma mATe gulAmI mAge che. AvAonuM mAnasa vicAravAnuM che. vAto svataMtratAnI kare che ane kAryavAhI parataMtratAnI kare che. rAjyasattAne to e ja joIe che. e to kaheze ke hindustAnanA loko dharma pALavA mATe lAyaka nathI to rAjya zI rIte karaze ? koI dharma kare te khamI zakatA nathI; koI choDIne tyAga karIne jAya tyAM mArAmArI kare che; evAo Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 : saMghanuM pratinidhitva koNa dharAvI zake ? - 4 ---- 43 paisA mATe ke rAjya mATe zuM na kare ? e loko taddana juThThI vAhiyAta vAto lakhI-bolI vAtAvaraNane bhayaMkara banAve che. evI yadvA tadghA vAta lakhe che ke-na pUcho vAta. eka lakhanAra mIzrImalajI jevA mATe lakhe che ke, "dIkarAnI rajA vagara emane muMDI nAkhyA ane pUchyuM tyAre kahe che ke, mane choDAvo ! paMcAvana varSanA eka vayovRddha parama zraddhALu zrAvaka potAnA hRdayathI AjIjIpUrvaka saMyama aMgIkAra kare temane mATe paNa AvuM lakhAya, e lakhanAranI keTalI badhI kaniSTa manodazA sUcave che ? satyano eka aMza paNa jemAM na hoya tevI vAto Aje phelAya che.. 43 zrI jinezvara devanI AjJAmAM ja potAnuM sarva zreya samajatA ane nigraMtho ja prabhuzAsananA maMnarUpa che, ema makkamapaNe mAnanArA suvihita zrIsaMgho jo jAgrata nahi thAya, to briTiza rAjyanI hayAtImAM paNa dharma viSama dazAmAM mukAto jAya che ane vadhu mukAze. briTiza sattA koI paNa dharmanI ADe AvavAno inkAra kare che. varSothI nirvighnapaNe A rAjyasattAmAM dharmano arthI dharmanI ArAdhanA karI zake che. e dharmane kharAba hAlatamAM mUkavAnuM kAma ApaNAmAM gaNAnArAo kare che. emane mAnavuM ke ka2vuM kAMI nathI ane hakka badhA mAgavA * che ! jaina tarIkenA AcAro sevavA nathI ane sattA badhI joIe che. evAo sattA pAse, dharma karanArAonI vacce AvavAnI mAgaNI kare che. sattA to kahe che ke, "sau sauno dharma khuzIthI sAdho !" A loko to kahe che ke, "dharma karanAra amane pUche !" emane pUchIne dharma karanAro dharma karavA jAya, evI mAgaNI laIne sattA pAse e loko jAya che. svarAjya mAganArAnI buddhi keTalI ane kevI che ? enI parIkSA sattA paNa karI leze. aneko Aje duniyAmAM rahevA chatAM bhayaMkara svArthI banIne aneka prakAranA na varNavI zakAya tevA anartho karI rahyA che. tenI sAme kaMI paNa nahi karanArA ane potAnI jAtane paNa svArthalolupI banAvI duniyA upara asaMkhya anartho macAvanArAo, koI AtmA potAnI jAtanuM kalyANa, ke jemAM vagara prayatne paNa anaMtA AtmAone abhayadAna maLe che, evA sAdhanAnA mArge caDhe temAM aMtarAya karavA prayatna karI potAnI jAtane keTalI kaniSka banAvI rahyA 1. teo ratalAmanA eka sArA zrAvaka hatA. dIkSA bAda temanuM nAma malayasAgarajI mahArAja rAkhavAmAM Avela. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 44 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 che tenI e bicArAone kazI ja gama nathI ane nAhakanA dharmI AtmAne satAvavA mATe ajJAna ToLAMne uzkerI temanI jAtane paNa kaniSTa banAvI, saMghanA nAme dharma upara AkramaNa lAvanArA vyUho racI svaparanuM ahita karavAno rAjamArga khullo karavAnI kAmanA rAkhe che. AvI jAtanI temanI manodazA, khare ja, dayAjanaka hovA sAthe ghRNAjanaka paNa che ja. A to A lokanI vAta thaI, paraMtu paralokamAM tevA AtmAonI kevI dazA thaze tenI .kalpanAya kaMpAvanArI che ! ApaNe nAmanA nahi paNa guNanA pUjArI chIe ! saMghanA nAme jyAre AvI dhamAla cAle che, tyAre zrI saMghanuM svarUpa samajAvavAnI jarU2 koNa na svIkAre ? hRdayathI satyane sevavAnI icchA rAkhanAra to svIkAre ja ! zrIsaMgha te ja che ke, je zrI jinezvaradevanI AjJAmAM ja potAnuM sarva zreya samaje. mokSanA dhyeyathI sevAo dharma ja muktinuM sAdhana che. mukti mATe ja dharma sevavo yogya che ane dharmanuM mukhya phala paNa mokSa ja che; chatAMye AthI ema nathI phalita thatuM ke, dharmathI mukti sivAya bIjuM kazuM maLatuM ja nathI. mukti mATe sevAtA dharmathI Rddhisiddhi, rAjapATa, cakravartIpaNuM, devapaNuM ane iMdrapaNuM paNa maLe; na maLe ema nahi; paNa ciMtAmaNi AdithI adhika evA dharma pAse mukti sivAya bIjuM mAMgavuM e mUrkhAI che, jema bIja vAvanAre ghAsanI AzA rAkhavI ane enI mAgaNI karavI e khoTuM che ! je mukhya phaLanI jarUrata che te mAgo ! duniyAmAM paNa kahevAya che ke, jene salAma bharIe tenI maherabAnI maLe, pachI paisA mAgavAnI jarUra nathI, kema ke, maherabAnImAM e badhuM ja samAI jAya che.' duniyAdArI mATe thato dharma, e zrI jinezvaradeve kahelo dharma nathI. duniyAnA padArtho dharmathI maLe bhale; paNa dharma e duniyAdArI mATe nathI. dharma jyAre duniyAdArI mATe thaze, tyAre gayeluM ArtadhyAna bamaNuM Avaze. je azAMti choDavA mATe dharma hato, e ja azAMti e ja dharma dvArA bahu vadhaze. mATe e na vadhe enI kALajI rAkho ! arthAt dharma duniyAdArI mATe na karo paNa mukti mATe karo. muktinI abhilASAe karelA dharmathI sAhyabI maLaze, to te paNa zAMtivALI maLaze. dharmamAM e guNa che ke, zrImaMta ane daridrI beyane saMtoSI ane sukhI rAkhe. sAjA sArA tathA pathArImAM paDelA beyane sukhI rAkhe, dharma jIvavA paNa sukha Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 - 4 : saMghanuM pratinidhitva koNa dharAvI zake ? - 4 - 45 de ane avasAna paNa sukhe thavA de. bImAranI AgaLa duniyAnA koI paNa padArtha dharo, sonaiyAnA DhagalA karo, to paNa zAMti thAya nahi, kAraNa ke, e padArthomAM e tAkAta nathI ! paNa jo enI sAme dharma dharavAmAM Ave to ene zAMti thAya. potAne tIrthakaravat pUjya manAvanAro zrIsaMgha A badhuM samaje ke jema-tema gappAM hAMke ? gappAM hAMke tyAM tIrthakara jevI pUjyatA kaI rIte sthapAya ? je devane ApaNe pUjya mAnIe chIe, tenI mUrti paNa aMjanazalAkA thayA vagara ApaNe pUjatA nathI. game tevI vItarAgatAvALI mUrtine mATe paNa pUjya banAvavA vidhividhAna niyata che. AthI spaSTa che ke, ApaNe nAmanA pUjArI nathI paNa guNanA pUjArI chIe. guNahitanuM nAma nakAmuM che. guNahInanI A zAsanamAM pUjA nathI. - jagatamAM nAmavALA to ghaNAye thayA, paNa covIsane ja kema pUjo cho ? e ja kAraNa che ke, te anaMtaguNI che ! nAma, sthApanA ane dravya - e paNa guNavAnanAM ja pUjya che; anyanAM nahi ! nAma, sthApanA, dravya ane bhAva A cAre nikSepAne samyagdaSTi mAne. ekanI paNa avagaNanA na kare. paNa prathamanA traNanI pUjA e zuddha bhAvane avalaMbIne che; to pachI bhAvarahita evA kevala " nAmanA ja saMghanI pUjA ApaNAthI kema thAya ? A pATalImAM jo kadAca zrIsaMghanI sthApanA karavAmAM Ave to tene khuzIthI pUjI zakIe, paNa A jIvatA ane jAgatA manuSyo, ke je irAdApUrvaka UMdhI ja kAryavAhI kare, tene kaI rIte pUjIe ? zAstravihita dIkSA ane udyApana Adi - lyANakara anuSThAnono virodha karanAra tathA, "oghAvimocaka maMDaLa" kADhavAnI vAto karanAra ane yatheccha vartana calAvanArAo jo potAne zrIsaMgha tarIke pUjavA mAge, to pUjAya to nahi ja, paNa ApaNuM cAle to ApaNe teone dUra ja karIe; ane e zakya na hoya to ApaNe teothI dUra to rahIe ja ! A badhuM barAbara samajAya to dharmanI rakSA thAya. dharmanI sAme evI bhayaMkara dIvAla Aje goThavAya che ke, dharmIvargamAM jo jAgRti nahi Ave, to pariNAma ghaNuM bhayaMkara Avaze.dharmI AtmAonI te pharaja che ke, dharma sAme AvatAM AkramaNone pahoMcI vaLavA potAnuM sarvasva tajavAnI taiyArI karI rAkhavI. Ave samaye udAsInatA rAkhavI na pAlave. ApaNAmAM paNa jo guNa na hoya to, to ApaNe paNa nAlAyaka. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 vAto karye jo dharma ArAdhato hota to to badhA mokSe jAta. dharmanI rakSA mATe pUrvapuruSo rAjapATa, deza, nagara, badhuM choDatA; e dharmanA TekIlAo hatA ethI pUjAya che. ApaNe paNa ApaNI jAtane dharmanI sevA mATe samarpI devI joIe. sAcA ane khoTAmAM madhyastha rahevuM e guNa nathI : 47 46 vyAkhyAnamAM navuM kahevAya che ema mAnatA nahi. zrI jainazAsanamAM dareka vastunA sAcA-khoTA vibhAga karelA che. deva-guru-dharmamAM jema 'su' tathA'ku'nuM svarUpa samajAvAya che, tema hamaNAM susaMgha-kusaMghanuM svarUpa samajAvAya che. zrI jinezvaradevanA sAdhune navuM kahevAnI chUTa che ja nahi. are, bhagavAna paNa kahI . gayA ke, "je anaMtA tIrthaMkara kahI gayA ane bhaviSyanA anaMtA tIrthaMkara je kaheze te ja A che." zrI tIrthaMkaradeva paNa navuM nathI kahetA, to zrI tIrthaMkaradevanA anuyAyI navuM kyAMthI kahe ? navuM kahevAno A zAsanamAM rivAja nathI. pahelA zrI RSabhadeva bhagavAne paNa e ja kahyuM ke, navuM nathI ane bhagavAna zrI mahAvIradeve paNa kahyuM ke, A navuM nathI. AvA lokottara mahApurUSo, ke jeo anaMtajJAnanA dhaNI hatA, te paNa hoya che te ja kahe che. bIjAM sAmAnya ke jeo temanI AjJAmAM ja potAnuM kalyANa mAne che, teo navuM kahe ja zAnA ? zrI jinezvaradevanA zAsanamAM khUbI e che ke, dvAdazAMgI akSa2rUpe phare paNa bhAvarUpe e ja rahe. je dvAdazAMgI zrI RSabhadeva bhagavAnanA zAsanamAM, te ja zrI mahAvIra bhagavAnanA zAsanamAM ane te ja zrI sImaMdharasvAmI bhagavAnanA zAsanamAM ! dvAdazAMhI na hatI, nathI ane nahi hoya ema nathI; paNa hatI, che ane haze ja. dareka zrI tIrthaMkaradeva, zrI gaNadharadevanA praznanA uttaramAM "panneph vA, ver3a vA, vinamer vA" e traNa pada uparathI sarva gaNadharadevo dvAdazAMgI race. zrI RSabhadevasvAmI pAsethI zrI puMDarikasvAmIe jema tripadI laI dvAdazAMgI racI, te ja rIte bhagavAna zrI mahAvIradeva pAsethI tripadI grahaNa karI zrI gautama mahArAje dvAdazAMgI racI, koI kahe ke, tyAre tIrtha navuM kema ? to kahevAya ke zrI tIrthaMkaradeva ajJAnamAM paDelI janatAne tAjuM karI Ape mATe cAranAM pAMca vrata karyAM, e paNa navuM nahi. dareka avasarpiNImAM pahelA ane chellA tIrthaMkaranA sAdhuone pAMca mahAvrata ane vaccenA bAvIsa zrI tIrthaMkaradevanA sAdhuone cAra mahAvrata hoya. jIvonA bhedane laIne e che. chellA tIrthaMkaranA zAsanamAM rahelA jIvo vakra ane jaDa che. vAMkA ane jaDa mATe baMdhana moTuM. moTA munImane zeTha ghaDI ghaDI na pUche, AMTA khAnArane pUche. ghaNA baMdhana ochI lAyakAtavALA mATe ! ghaNA kahe che ke, A sadImAM ATalAM badhAM Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 - 4 : saMghanuM pratinidhitva koNa dharAvI zake ? - 4 -- 47 baMdhana zAM? huM kahuM chuM ke, vadhu baMdhano A sadImAM ja joIe. vinIta dIkarAne bApa "Ama kara' eTaluM ja kahe, paNa nAlAyaka dIkarAnI kAnapaTTI pakaDe. zANAne sAnamAM samajAya, paNa mUrkhane ? tyAM to javA deva tevI pUjA ! AthI spaSTa che ke, atre paNa kAMI navuM kahevAtuM ja nathI. paNa AjakAla cAlI rahelI bhayaMkara hilacAlonA yoge, ajJAnatAthI koI khoTAmAM phasAyA nahi ane dharmathI calacitta thAya nahi, e ja eka irAdAthI, amArI pharaja samajIne prasaMganusAra zrIsaMghanA svarUpanuM, zrI naMdIsUtranA AdhAre nirUpaNa karavAmAM Ave che. A paNa ThIka ane A paNa ThIka, ema beya ThIka na kahevAya. jenAmAM parIkSaka zaktinI khAmI hoya te ja tema kahI zake ! ane buddhinA viparyAsavALo to UMdhuM ja mAre. beya ThIka kahenAramAM vicArazaktinI khAmI che ane e khAmI krodhathI, mAnathI, mAyAthI, lobhathI ane vAhavAhanI lAlasA vigerethI paNa hoI zake che !!! sAcA ane khoTA vacce irAdApUrvaka taTastha rahevuM e eka jAtanI bhayaMkara mUrkhAI che. vastutattvane samajavA mATe mAdhyastha e sadguNa che, paNa satyAsatyano nirNaya thaI gayA pachI, "A paNa ThIka ane A paNa ThIka' - ema kahenArA madhyastho to irAdApUrvaka potAnI vAhavAha mATe dharmano nAza karanArA ane karAvanArA che. * zrI vItarAgastotramAM kalikAlasarvajJa bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mArAjA pharamAve che ke :: "he vItarAga ! lAvaNya karIne pavitra zarIravALA ane netrone viSe amRtanA aMjana jevA tArA viSe madhyasthapaNuM e paNa duHkhakara che, to pachI vizvanA kalyANakara evA tAre viSe dveSanA viplavanI vAta ja zI ?' .A kathanathI samajI zakAze ke, satya ane asatyanI vacceno bheda jANavA chatAM paNa "mAdhya bhAva" e paNa kevI ane keTalI bhayaMkara vastu che. vAta (paNa kharI che ke A "satya" ane A "asatya-A "tAraka' ane A "nAzakaema jANI lIdhA pachI paNa madhyasthatA kema hoI zake ? kalikAlasarvajJa AcArya zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA to AgaLa vadhIne * tyAM sudhI pharamAve che ke : 1. "viSaputhavapuSa, netrAmRtAne ! mAdhyasthyamapi dauHsthyAya, kiM punarvRSaviplavaH / / 1 / / " Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 e "kopAdithI vyApta banelI vyakti zrI vItarAgadevanI pratipakSI che, sAMbhaLIne vivekIone jIvavuM e paNa bhAre lAge che, kAraNa ke, teo te sAMbhaLavA karatAM maravuM sAruM, ema mAnanArA hoya che." te sUripuraMdaranuM te kathana A rahyuM : "he nAtha ! tAro paNa pratipakSa che ane te paNa kopAdikathI asvasthapaNAne pAmelo che, AvI kiMvadantI sAMbhaLavA chatAM paNa vivekIo. zI rIte jIvI zake ?' 48 A pachI te paramarSi tyAM sudhI pharamAve che ke : "he vItarAga ! jeo itara zAsano sAthe tArA zAsananI samAnatA mAne che, khedanI vAta che ke-haNAI gayo che AtmA jeono evA teone, viSa paNa amRta samAna che.' 48 sAmAnya mithyAtva to juduM, A to amRtane paNa jhera banAve che. dUdhanA kuMDAmAM paDelo viSano kaNiyo tamAma dUdhane jherI banAve che. jyAM sAcuM-khoTuM dIvA jevuM dekhAya tyAM mAdhyastha hoya ? jaja madhyastha hoya ! te na to vAdInA na to prativAdInA hoya, na to phariyAdInA hoya ke, na to AropInA hoya paNa jyAM sudhI potAne nirNaya thAya nahi tyAM sudhI ja ! nirNaya thaI gayA pachI jajamenTa lakhavA mAMDe tyAre to je hoya te sAphasApha lakhe ke, A doSita che ke A nirdoSa che. tema zrIsaMghamAM rahevA icchanAre paNa khoTuM mAdhyasthya tajI devuM ghaTe. potAne 'zrIsaMgha' tarIke oLakhAvanArA dharmanA sahAyaka hoya ke ghAtaka ? nAmadhArI saMgho taraphathI Aje dharmI AtmAonuM jIvana jokhamamAM mukAtuM jAya che. Ave samaye chatI zaktie dharmI AtmAne rakSaNa na ApanAra jainazAsananA gunhegAra che. tijorImAM lAkha phe2ve ane zAsana mATe kAMI na kharce, to e lakSmI sukamAInI nathI. zrI jainazAsanamAM rahelAnI zrImaMtAI, dhImaMtAI ane baLa-zakti vigere zAsanasevAmAM AvA vakhate kAma na Ave to kyAre Ave ? vyavahAramAM paNa kahe che ke, chatI sAmagrIe jenA sAthI bhUkhe mare, te zANo na na 1. "tavA ipratipakSo'sti, sopi jhopAvivittuta:| anayA vilA'tti, ji. nItti viveninaH / / / / " 2. "tvachAsanaya sAmyuM che, manyane zAsanAntare / viSeNa tulyaM pIyUSaM teSAM hanta hatAtmanAm / / 3 / / " Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 4 : saMghanuM pratinidhitva koNa dharAvI zake ? - 4 : 49 gaNAya. je samaye dharma ghavAya te samaye zaktino upayoga na thAya to kyAre thAya ? raiyatanA nAza vakhate rAjA UMghe ene rAjA kema manAya ? zAstra upara chINI paDe tyAre zAstrano jJAtA mUMgo rahe e kema bane ? zAstra upara AvatA bhayaMkara AkramaNa samaye mauna rahenAra, potAne madhyasthanI koTimAM gaNAvavA mAge, e koI paNa prakAre sajjanathI na mAnI zakAya evI bAbata che. zrI saMghanuM pratinidhitva dharAvanAra vyaktio kevI hoya ? zrIsaMghanuM svarUpa batAvatAM sUtrakAra maharSie prathama zrIsaMghane nagaranI upamA ApI. nagaramAM bhavana hoya, lakSmI hoya, zerI hoya ane killo hoya. uttaraguNa rUpI bhavanothI zrIsaMgha rUpa nagara khIcokhIca bhareluM hoya, zrutajJAnarUpa ratnothI eno bhaMDAra bharapUra hoya, tAjo hoya, zuddha samyagdarzanarUpa zerIo hoya ane akhaMDa cAritrarUpa killo e nagarane pharato hoya. e saMghane sadA namaskAra che. A saMgha naga2mAMthI cAritranA phuvArA na phUTe ? enI zerImAMthI samyagdarzananI sero na chUTe ? tyAMnAM zrutaratno mokSamArgano prakAza na kare ? uttara guNarUpI bhavano paNa kalyANakara ja hoya ! A nagarathI saMyamIne upadrava kema hoya ? AvA naga2rUpa zrIsaMghanI pUjyatAno koI paNa niSedha kema ja kare ? A pachI bIjI upamA sUtrakAra maharSie cakranI ApI. jagatamAM jenI joDI nathI evA zrIsaMgha rUpa cakramAM 'tuMba' tarIke sattara prakAranuM saMyama, 'ArA' tarIke bAra prakAranuM tapa ane 'bAhya pRSThanI bhUmi' tarIke samyagdarzana ! A cakra saMsArano uccheda karavAmAM kazI ja AnAkAnI kare ? saMsAra eTale viSaya* kaSAyanI AdhInatA ! eno uccheda zrI jinezvaradevano saMgha na kare to anya kono saMgha kare ? AvA zrIsaMghane sUtrakAra maharSie jema namaskAra karIne tenI sadAne mATe jaya icchI, tema ApaNe paNa te tAraka zrIsaMgharUpa cakrane namaskAra kerI, sadA mATe tenI jaya icchavI ja joIe. AvA zrIsaMghanA pratinidhi bananArAne maMdiro na game ? padmAsane ane kAyotsarga mudrAe rahelI zrI jinezvaradevanI mUrtio saMgrahasthAna rUpa ane kaLAvihIna lAge ? saMyama ane saMyamadhara pratye aruci hoya ? nahi ja. zrI jinezvaradevanAM maMdiro jeone na game, jeone pa2matA2ka zrI jinezvaradevanI mUrtio saMgrahasthAna rUpa ane kaLAvihIna lAge ane saMyama tathA saMyamadhara tarapha jeone aruci thAya, teo koI paNa prakAre zrIsaMghanA pratinidhi tarIke potAnI jAtane rAkhI zakatA ja nathI. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 zrI saMghanA mANaso dayA sAdhunI khAya ke saMsArInI ? saMyamadharane joI dayA khAnArA ane zrImaMtane joI khuzI thanArA, khare ja, koI judI ja dazAnA AtmAo hoya ema lAge che. evA AtmAo prabhunA saMghamAM potAnI jAtane kaI rIte rAkhI zake che ? avaLA vicArothI to zrAvakapaNAno nAza thAya che. munivara, ke je viSayavAsanA AghI mUkI saMyamanI sAdhanAmAM rakta che, te to uttama AtmA che. enI dayA zI ? jainazAsananA bApane to dIkarA mATe ema thAya ke, 'A jIva jainazAsana pAmIne dharma samajyA vinA marI jaze to tenI durgati thaze.' A vicAranA yoge te potAnA dIkarAnI dunyavI sAhyabImAM khuzI na thAya. jaina darzanakAra jevA mArgadarzaka koI nahi maLe. 50 50 munivarane joIne to zrAvakane zera zera lohI caDhavuM joIe. munivarane joIne zrAvakanA hAtha joDAI ja jAya. are ! saMyamanA pariNAmavALAne dekhe toye hAtha joDAI jAya. samAcAra maLe ke, amuka saMyama levAno che toye hAtha joDavAnuM mana thAya. evA AtmAne puNyavAna kahIne zrAvaka Ubho rahe ane potAnuM ghara pAvana ka2vAnuM kahe, AmaMtraNa Ape. A rIte sAmAnA saMyamanA pariNAma vadhe. thoDA hoya to vadhu thAya. paDavAnI aNI prara hoya te paNa caDhe. A to kahe ke - 'saMyama ? tane koNe bhoLavyo ?' A saMgha ? saMghanuM pratinidhi aMga A ? pelo saMyamanA pariNAmavALo UlaTo gabharAya. enI vAta corecauTe ane cakale-cakale pelA doDhacaturo kare. je. hoya te kahe ke, 'pelo ! oLakhyo ?' achatA doSothI paNa tene navAje tyAre e kamanasIbone zAMti vaLe. AvA samaye saMyamanA pariNAmavALAnI hAlata zI ? vezyAnA makAnamAM koI jAya enI harakata nahi, bAra vAge hoTalamAM jAya tyAM vAMdho nahi. nATaka-ceTaka-sinemAmAM jAya tenI harakata nahi. svacchaMdI banI phare tenI harakata nahi ane ahIM saMyama levA Ave tyAM vAMdho ? badhA sarakhA bhegA thAya, emAMno eka sAdhune paNa 'svArthI kahe, bIjo temAM 'hA' bhaNe, eTale trIjo temAM TApazI pUre ke, 'sAdhumAM zo mAla che ?' cotho kahe ke, 'sAdhuoe ja satyAnAza vALyuM che.' eTale vaLI pAMcamo kahe ke, 'sAdhune to sajA karAvavI,' chaThTho vaLI DAhyo vakIla hoya te kahe ke, 'rAjyamAM oLakhANa hoya to oghAvALAne to jelamAM ja nakhAvavA'. sAtamo vaLI kahe ke, 'evuM evuM huM lakhI dauM.' ane pachI temAM rakhaDatAo sahI karavA taiyA2 thAya. AvA nATakanA ekTara karatAM paNa gayelA-vItelA potAnI jAtane saMgha tarIke pUjAvA mAge, e keTalI nAdAna ane bhayaMkara manodazA Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 - 4 : saMghanuM pratinidhitva koNa dharAvI zake ? - 4 - 51 che? e zANAoe khAsa vicAravA jevuM che. AvAo pAchA Aje kahe che ke, jaino bekAra che paNa teone kyAM khabara che ke, jo hajuye nahi cetAya to A dharmaghAtaka pApakAryavAhIonA yoge AthI paNa bUrI dazA Avaze. saMghanA nAme agara dharmanA bahAne dharmano nAza karavA kUTa prayatno karavA athavA karanArane madadarUpa thavuM athavA to chatI zaktine dharmanA virodhamAM veDaphI nAkhavI, enA jevuM eka paNa ghora pApa nathI, mATe haju paNa ceto nahi to tevAM pApakRtyo karanAranI jAta mATe durgati, duHkha ane dAridraya vagere karmasattA dvArA sarjAI ja rahyuM che. astu - Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 guNayukta samudAya e saMgha ! vIra saM. 2456, vi. saM. 1986, mAgasara vada-8, guruvAra, tA. 19-12-1929 * AjJA kare koNa ane AjJAmAM rahe koNa ? * cha prakAranA bAhya tapa : * jene anusaro tene tapAso ! * vartamAnanuM pracArakArya-eka dRSTipAta : * cha prakArano abhyatara tapa : * bAlapaMDitamaraNa ane paMDitamaraNa : AjJA kare koNa ane AjJAmAM rahe koNa? sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajI, zrI tIrthaMkaradevanI stuti karyA pachI pUjya zrIsaMghanI stuti karatAM zrIsaMghanuM svarUpa varNave che. tIrthakaravat pUjya zrIsaMgha kevo hoya' - e khAsa vicAravA jevuM che. ApaNe jene pUjIe te tevA hovA joIe, ke je potAnA jevA banAve ! eTale ApaNe jenA jevA banavA mAgatA hoIe, tenI ja pUjA karavI joIe. jema deva-gurunI sevA karatAM pahelAM, e "su" (sArA) che, ke "ku' (kharAba) che te jovuM joIe ane dharma aMgIkAra karatAM pahelAM e sAco che ke khoTo te jovuM joIe, tema saMgha paNa nAmadhArI che ke sAco che e jovuM joIe ne ? je je vastune je je svarUpe pUjya mAnIe te te vastumAM te te svarUpa che ke nahi te to nakkI karavuM ja paDe ne ? koI kahI de ke, "ame jene saMgha kahIe tene tame saMgha tarIke mAno !" - to "nA ja' kahevI paDe ne ? zrIsaMgha pUjya kharo, paNa saMghatva hoya to, kevaLa ToLuM hoya e pUjya nahi ! zrIsaMghano artha khAlI game tevo samudAya ja hoya, to to A vizvamAM samudAyonI kyAM khoTa che ? paNa tevA guNahIna ane doSa vadhAranArA samudAyanI zrIsaMghamAM gaNanA ja nathI. guNaviziSTa samudAya te ja zrIsaMgha. ApaNe evA ghelA nathI ke, jyAM tyAM zira jhukAvIe ke atizayoktibharI stuti karIe. bhagavAna zrI mahAvIradeva paNa arihaMta banyA tyAre mAnIe chIe; nahotA banyA tyAM sudhI bhAva arihaMta tarIke nahotA mAnatA ! saMsArane Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 -- - 5 guNayukta samudAya e saMgha !.5 - 13 vadhAravA mATe bIjarUpa rAgadveSa jenA nAza pAmyA hoya te ja deva ne je nigraMtha e ja guru ! ene ja deva ane guru tarIke namIe !! e ja rIte guNaviziSTa saMghane ja zrIsaMgha tarIke nimAya. sUtrakAra maharSie zrIsaMghane nagaranI upamA ApI che. nagaramAM makAna hoya, lakSmI hoya, zerI hoya ane enA rakSaNa mATe pharato killo hoya; tema zrIsaMgharUpa nagara, uttara guNarUpI bhavanothI khIcokhIca bhareluM che, zrutajJAnarUpa ratnothI paripUrNa che, zuddha samyaggadarzanarUpI jenI zerIo che ane akhaMDa cAritrarUpa e nagarane pharato killo che. sUtrakAra kahe che ke-e saMghanagara haMmeza jaya pAme evI manogata icchA che. pachI zrIsaMghane cakranI upamA Ape che. jema cakra duzmanane chede tema saMgha paNa saMsArane chede che, chedavA samartha che, mATe saMghane cakranI upamA ApI. cakra paNa zUravIranA hAthamAM hoya che. saMsArazatruno saMhAra karanArAone saMgha sahAyaka che; kahone ke, saMgha saMsArano saMhAra kare ! mATe zrIsaMgha e cakra che, te zrIsaMghane namaskAra che. tIrthakaravat pUjyazrI saMgha te A. saMsAranI kriyAne irAdApUrvaka puSTa thavA de te saMgha nahi, saMghamAM gaNAtA hoya te saMsAra sAme karaDI najare bhALe. zrI saMgha saMsAra tarapha karaDo hoya. zrIsaMghane joIne saMsAra mUMjhAya. moharAjA bhAgAbhAga kare. viSayone chupAvuM paDe, pApapravRtti zrIsaMghanI AgaLa na Take. e zrIsaMghane traNa kALanA namaskAra che, bIjAne nahi ! cakrane tumba, ArA ane dhArA hoya. tumba vinA ArA na Take; A ArA vinA dhArAnI sthiti nA Take; dhArA vinA kAma na thAya; ArA vinA dhArA na Take; ArA vinA tumba na Take, ema paraspara TakAvanAra che. zrIsaMgharUpa cakrane sattara prakArano saMyama e tumba che. saMyama AvyA bAda duniyAnuM kayuM pApa bAkI rahe ? jIvaghAta, mRSAvAda, corI, maithuna ane parigraha eTale dhana-dhAnya gharabAra vigere. e badhAthI virAma pAmavuM te paMcADhava viramaNa. e virAma Take mATe pAMca indriyono vijaya karavo, kaSAyone jItavA ane kaSAyo pIDe nahi mATe mana, vacana ane kAyA upara kAbU rAkhavo, A sattara prakAranA saMyamarUpa tuMbane dhAraNa karanAra-zrIsaMgha kevo hoya ? sabhAH evA zrAvaka keTalA ? mUMjhAo nahi. evI bhAvanAvALA to joIe ne ? jJAnI temane bAtala karavA nathI mAgatA, tame tamArAM lakSaNothI bAtala thAo e vAta judI, ane evI rIte bAtala thAva temAM to jJAnI kare paNa zuM? Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - 54) sabhAH atyAranA caLavaLiyAo kahe che ke - ame UMdhuM chatuM samAjanA bhalA mATe karIe chIe. dizA judI hoya tyAM e bacAva na Take. sIdhI dizAmAM hoya to hajIye doSa kSattavya gaNAya. AthI doSa karavAnA ema nahi. jema ke, bALakane davA pAvA kaDavIne paNa mIThI kahevI paDe; sAkara lagADIne paNa kaDavI davA ApavI paDe; pariNAme nIrogI karavA A karavuM paDe; paNa prANanAzaka jhera sAkaramAM bheLavIne apAya ?caLavaLiyAo potAnI kAryavAhInuM pariNAma suMdara che ema jyAM sudhI samajAve nahi tyAM sudhI e bacAva na cAle. vaidya game tevo kaDavo thAya e cAle, kAraNa ke - eno hetu roga kADhavAno che. e parejI kahe te paLAya; e jarI Thapako Ape te saMbhaLAya; khAvuM-pIvuM baMdha karAve, paDI rahevAnuM kahe te badhuM thAya ! paNa je vaidya davAnA nAme jhera pAya tene na svIkArAya. mRSA, mAyA ane mAyAmRSA e traNe pApa che : e upayogamAM levAI gayAM to e hajI kSattavya che, paNa hetu hitano hovo joIe. hita mATe marAtI dhola e dhola nathI ane sAmAnA bhalA mATe karAtuM apamAna e apamAna nathI. sattara prakAre saMyama pALanAra, mAnanAra ane kyAre saMyama maLe" e bhAvanA rAkhanAra badhA saMghamAM che, paNa saue sau saunI maryAdAmAM rahevuM joIe. saMyamane pUrI rIte sevanAra, saMyamane mAnanAra ke saMyamanI bhAvanA rAkhanAra namaskAra nahi mAgI zake. saMyama pALanAra upara e potAnI sattA besADavAnA manoratho na karI zake. rAjA thavAnI bhAvanAvALAthI rAjAnI jema hukama na karAya. mATe AjJA kare koNa ? ane AjJAmAM rahe koNa ? e samajavA jevuM che. cha prakArano bAhya tapaH kSetra sAta che; zrI jinamUrti, zrI jinamaMdira ane zrI jinAgama; A traNa kSetra tAraka. A traNane je mAne, pUje, seve te sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA ! je na mAne, na seve, na pUje te na sAdhu, na sAdhvI, na zrAvaka ke na zrAvikA. sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikAmAM be vibhAga, A traNane mAne, mArganuM samyaka rIte pAlana kare ane teno yathAzakti pracAra kare, te sAdhu-sAdhvI : ane e pAMcane mAne tathA prabhumArganA pracAramAM sahAya kare, te zrAvaka-zrAvikA ! sattara prakAranA saMyamarUpa tumbavALuM zrIsaMgharUpa cakra pUjya che. enAthI dhAryuM kAma levA mATe bAra prakAranA tArUpa Ara karyA. cha prakArano bAhya tapa-tathA cha prakArano atyaMtara tapa-A bAra prakArano tapa Ave eTale sattara prakAranuM Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 5 : guNayukta samudAya e saMgha ! -5 saMyama evuM majabUta thAya ke dhAryuM kAma Ape. jo bAra prakArano tapa na Ave, to dinadina e saMyama zithila thAya. 55 bAhya tapamAM paheluM anazana Ave che. anazana eTale na khAvuM te. upavAsAdi tapa anazanamAM gaNAya; eTaluM ja nahi paNa ekathI adhika vAra na khAvuM Adi paNa anazanamAM ja gaNAya. bIjuM uNodarI. AhArathI eka-be Adi kavala ochA khAvA te; e tapa paNa aneka prakArano che. trIjo tapa vRttisaMkSepa. vRtti-saMkSepa eTale khAvAnI cIjamAM paNa amuka ja cIja khAvI te. khAvA-pIvAnI cIjano saMkSepa karavo. cotho bAhyatapa rasatyAga. rasatyAga eTale ghI-dUdha vigere cha vigaya tathA 2sALa padArthono tyAga : bane to chae vigayano tyAga, nahi to bane eTalI vigayano tyAga : pAkI (mULathI)no tyAga na thAya to kAcIno tyAga. vadhu tyAga na thAya to pramANamAM tyAga karavo. kadAca anazana roja na thAya ema mAnIe paNa uNodarI Adi to roja thAya tema che; paNa covIse kalAka mhoM cAlu hoya tyAM zuM thAya? pAMcamo bAhya tapa kAyakleza che. kAyakleza eTale kAyAne kleza paDe tevI dharmakriyA karavI. Aje to moTe bhAge evuM thaI gayuM che ke - UbhA thaIne karavAnI dharmakriyA paNa beThe-beThe kare che, tyAM zuM thAya ? chaThTho bAhyatapaH bAhyatapa saMlInatA. saMlInatA eTale aMgopAMga Adi saMkocavAM te. jene anusaro tene tapAso ! je cIja na bane ene mATe koI kahe e nabhe, paNa bane te mATe kaMI na kahevAya. zakyane azakya manAvavAnA prayatno karanArA to mArganA nAzaka che. unmArganI dezanA kaMI levA javI nathI paDatI. dayAnI bhAvanAmAMthI paNa jo dayAnuM svarUpa na samajAya, to unmArganI dezanA nIkaLe : dayAnA nAme unmArganI dezanA zarU thAya. dayA samajAya to mArga sAco, na samajAya to UMdhe mArge paNa jAya. Aje munine page cAlatA joI dayA ciMtave che. paraMtu moTaramAM besIne janArane joI dayA na ciMtave. pApamAM paDelAnI dayA nahi ciMtavatAM, sanmArge cAlI rahelAnI dayA ciMtavavI, e zuM ochI ajJAnatA che ? Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 munine jovAthI puNyazALI AtmAone kevA vicAra AvavA joIe ? je sthAne bhakti jAgavI joIe, tyAM jene dayA ciMtavavAnuM mana thAya ane jyAM dayA ciMtavavAnI tyAM jene bhakti karavAnuM mana thAya te AtmAnuM thAya zuM ? dharmaniSThane 'bicArA' ane pApaparAyaNa AtmAone 'huziyAra' mAnavAnI vRtti thaI ke, unmArga upadezakatA AvyA vinA rahe ja nahi. AvI adhama manovRttivALAothI bacavAnI ghaNI jarUra che. AvA jo potAnI jAtane zrAvaka kahevarAvatA hoya to te zrAvaka nathI, ane sAdhu kahevarAvatA hoya to sAdhu nathI, paNa mAtra veSadhArI hoI kevaLa A lokanA mAnapAnamAM ja jiMdagIno durupayoga ka2nA2 che. 57 56 'sAdhu ane zrAvaka, e tyAganI dezanAthI gabharAya' - e keTalI bhayaMkara vastu che ? tyAga e ja enuM jIvana, tenI A dazA zuM sUcave che .? Aje bhayaMkara Apatti vahorIne paNa kaDavuM satya jAhera kahevAnI pharaja sajjana puruSo upara AvI paDe che. kaDavuM satya kahevAmAM 'upAdhi' ghaNI che. emAM nAnuMsUnuM jokhama nathI e vAta sAcI che, chatAMya e jokhama kheDyA sivAya chUTako nathI. satyano rAga hoya tyAM pahoMcAya; vastu ta2pha sadbhAva hoya to traNa divasamAM badho nikAla Ave. paNa Aje dizA palaTAI gaI che. jJAnI je dizAmAM sukha jue che, ethI viparIta dizAmAM duniyAmAM sukha batAvavAnA prayatno thAya che. A moTI athaDAmaNa che. davA ApIne bacAvanAra vaidyanA hAthamAM, DAhyA ke gAMDo, zAhukAra ke daridrI, nAno ke moTo, dareka daradI hAtha Ape ! koTyAdhipati paNa vaidyanA hAthamAM hAtha Ape ! vaidyanAM ApelAM paDIkAM je rIte kahyAM hoya te rIte khAya. ghI, dUdha vigere je cIja khAvAnI nA kahI hoya te na khAya. 'hA sAheba, hA, sAheba' kahe, paNa vaidyane gALa na de ane hambaga na kahe. temaja 'tArI paDIkI nathI khAtA.' - ema paNa na kahe; kAraNa ke, e samaje che ke tijorInI hIrAmANekanI bhUkIthI ke sonAmahorathI jivAze nahi. bImA2thI nIrogI thavA mATe potAno hAtha tijorImAM na nakhAya, paNa vaidyanA hAthamAM ja apAya. e rIte ahIM paNa kAyado ke-mukti meLavavA icchanAre tyAgIne sAMbhaLyA vinA chUTako nathI, temaja saMsArane choDI tyAgI thayA vinA paNa chUTako nathI." sabhA duniyAmAM atyAre paudgalika bhAvanI khilavaTanuM vAtAvaraNa josabhera cAle che, mATe have to kAryasAdhaka upadeza joIe. vAta kharI, paNa tame mArI pAse UMcI mAtrA apAvavAnI mAgaNI karo cho. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 : guNayukta samudAya e saMgha ! -5 vaidyane tyAM evI paNa mAtrA hoya, ke je peDhIothI paDI hoya to paNa upayogamAM na Ave. jarA bhUla thAya to muzkelI. vaLI mAtrAne yogya daradI joIe, kAraNa ke-khAnArA na maLe : kAM to paisA kharacanAra nahi ane paisA kharacanAra hoya to jIravI zake evA na hoya. evI mAtrA khAya to jiMdagIbhara roga na thAya, paNa khAya to ne ? AjJA mujaba saMyamanuM sevana thAya to anaMtakALanA duHkhathI chUTavAnuM saubhAgya sAMpaDe, paNa sevAya to ne ? mAtrA to ghaNIye UMcI che, paNa te avasare apAya. 57 57 A zAsanamAM nAmanI ja pUjA nathI, paNa guNane aMge nAmanI pUjA che. amArI pachavADe taNAvA tame baMdhAyA nathI, tamane jyAre lAge ke amArA vicAra, vANI ane vartana prabhumArgane anusaratA nathI, to amane mUkIne paNa cAlyA javuM joIe. upakArano badalo vALavo hoya, to amane samajAvavA prayatna karavo, na samajIeM to amane mUkIne paNa javAnI chUTa. koI paDe emAM navAI nathI, kAraNa ke, cauda pUrvadharo paNa paDyA che; mATe cetatA rahevuM joIe ane jenI pAchaLa jAva tene prathama barAbara tapAso. nAnA machavAthI calAvAya, paNa kANI evI moTI sTImarathI na calAvAya. machavo ghaNIvAre pahoMcADe, ghaNA AMTA karI badhAne pahoMcADe e cAle, paNa kANI sTIma2mAM badhA besI zake toye na javAya, kAraNa ke, emAM besavAthI to DUbI javAya ! yAda rAkho ke kuguru e kANI sTImara jevA che ! vartamAnanuM pracArakArya-eka dRSTipAta : Aje keTaleka sthaLethI saMghanA nAme evI bhayaMkara kAryavAhI thAya che ke, je joIne itara duniyA paNa hase che ke, jaina saMgha AvA hoya ? DAhyA to AvI kAryavAhImAM AvatA ja nathI. AvanArA kAM to rastA vacce rakhaDanArA traNa TakAnAM mANasI che : jemanuM moDhuM traNa phadiyAmAM baMdha; ane kAM to keTalAka evA mANaso che ke, bAra kalAkamAM eka-be kalAka jo koInA satyAnAzanI yojanA ke vAto na kare, to emane cena na paDe; kare to ja rAjI thAya evA che. covaTiyA evA ke be pAMca maLe tyAre sajjana ke sAdhunI khabara lIdhA vinA rahe ja nahi. buddhino kaMI pAra che ! itara varganA buddhimAna paNa hase che ke, jainazAsanamAM AvA paNa saMgha gaNAtA haze ! trIsa-pAMtrIsa varSanI uMmarano samajadAra AdamI, potAnA bALakane prathama prabhunA mArge mokalI, pachI pote saMyama le, jenI chAba paNa Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 potAnI dharmapatnI le, tyAM cAra jaNA kahe ke, 'amane na pUchyuM mATe e sAdhu nahi.' che kAMI buddhinI kamInA ! potAne pAInuM kharca nahi, khavarAvyuM nahi, pIvarAvyuM nahi ane kahe che ke, 'amane pUchyuM nahi mATe e sAdhu nahi.' A joIne itara buddhimAna paNa hase che. loka bevakUpha nathI, paNa ApaNI vastu sAmAnI pAse ApaNe mUkI zakatA nathI, enI A kharAbI che. 58 58 e loko TIpuM nahi tyAM sAgara batAve che. banAvaTI riporTa banAve che; lAMca-ruzavata ApI kalaMka ghaDe che. AvuM pracArakArya kama nathI thatuM, ghaNuM thAya che. AvA prayatnono phelAvo kama nathI. ajJAno para enI asara jhaTa thAya che. tamArI (jainazAsananI) vAta mULathI ja UMcI; emAM vaLI sAmAnI pAse mUkanAranI khAmI; sAMbhaLanAranI buddhinuM ThekANuM nahi, tethI A hAlata che. jainamuni nAnA bALakane jhoLImAM laI jAya che, ema ? Aje jainamuni upara pAmaro Avo Aropa mUke che. A Aropa,nAnosUno nathI. eke dAkhalo evo che bALakane upADI javAno ? jaina sAdhu upara Aropa, e jainasamAjane nIcuM jovarAvanAra che. eka vakhata eka amaladAre zrAvakane kaTAkSamAM kahyuM ke, 'tamArA sAdhuo hoziyAra bahu.' zrAvaka paNa hoziyAra hato : e sAco zrAvaka hato eTale bolyo ke, hoziyAra jarUra che paNa cora nathI.' . amaladAra tarata bolato baMdha thaI gayo. sAco zrAvaka te. hoziyArI e guNa che. coTTAI e durguNa che. A loko guNa chupAvI doSa UbhA karavA mAge che. guNane doSarUpe batAve che. A jAtano pracAra e loko pUra jozamAM kare che. rAjyanA amaladAra kAMI ajJAna nathI, paNa emanA kAna para je vAta jAya, te upara teo vajana mUke. saheje duniyAmAM anIti karanArA uThAugIra bAvA vigere ghaNA che, tyAM vaLI A vAta jAya, ane vaLI jaino ja e vAta kare, eTale thAya paNa ema ke, jainasamAjamAM paNa kadAca ema haze ! mATe sAcI vastune prakAzamAM lAvavA ucita upAyo yojavA ja joIe. ApaNuM dhyeya tathA hetu zuddha che. hRdayanI zuddhatAthI prayatna karIe to khAtarIthI kahuM chuM ke-sAmAnA dhamapachADA niSphaLa jaze, paraMtu jo duniyAnuM bhAvi ja te prakAranuM hoya to tyAM ame nirUpAya chIe; paNa jeone jJAna nathI teo mATe prayatna cAlu rAkhavAnI ApaNI pharaja che. koI atizaya jJAnI Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 59 - - 5 : guNayukta samudAya e saMgha ! -5 - - 59 AvIne kahe ke, Ama ja thavAnuM che, to mUMgA paNa rahIe, nahi to prayatna karavo ja joIe. cha prakArano abhyatara tapaH 1. prAyazcitta : karelA pApa badala gurudevanI pAse prAyazcitta aMgIkAra karavuM te. 2. vinaya : jeno vinaya karavAno hoya, tenI sAme UMcI AMkhe na jovAya, enI sAthe UMce sAde na bolAya, tyAM to hAtha joDAya, mastaka namAvAya, chAtI DhaLelI hoya, pariNAma kUNA hoya, vinaya e to mahAguNa che. dharmanuM mULa vinaya che, vinayanA yoge ATha prakAranAM karmono nAza thAya che. badhuM kAma ATha karma khapAvavA mATe che.. 3. vaiyAvacca : zrI arihaMta bhagavaMta AdinI bhakti karavI, sevA karavI - 4. svAdhyAya : vAcanA, pRcchanA, parAvartanA, anuprekSA ane dharmakathA vAMce, vaMcAve, zaMkA paDe to pUche, pharI pUche, manana kare. samajAve vagere svAdhyAya. 5. dhyAna : zubha dhyAna be prakAranAM che : dharmadhyAna tathA zukla dhyAna. Arta-raudra nahi. Arta-raudra dhyAna e AtmAnuM ahita karanArAM che. A-raudra dhyAna kyAre jAya ? duniyAnA saghaLA sArA padArtho meLavavAnI ane - sAcavavAnI icchA naSTa thAya tyAre ane aniSTa padArthonA viyoganI, zarIranA duHkhanI ane bhaviSyanA sukhanI ciMtA, e traNeyathI bacAya to Araudra dhyAna jAya. zukla dhyAna atyAre nathI, kAraNa e ja che ke tenA mATenI lAyakAta nathI. alabatta dharmadhyAna je AtmA prayatna kare tene pahelA guNasthAnake paNa Ave che, bAkI nirAlaMbana dharmadhyAna to sAtame guNasthAnake hoya che. duniyAnI lAlasAthI thatI jinapUjA, paisA mATenI pUjA, korTamAM kesa cAlato hoya ane emAM jIta meLavavA nALiyera caDhAvAya, pUjA karAya, vepAra ThIka cAle, muMbaImAM jaIe to nokarI sArI maLe, te mATe dere javAya, rUpiyA mukAya, pUjA thAya A badhuM ArtadhyAnamAM jAya che. duniyAnA viSaya-kaSAyo tathA duniyAnA padArtho, badhA pratyenI upAdeya bhAvanA naSTa thAya tyAre ArtadhyAnathI bacAya. baMgalA, bagIcA ane hATa-havelImAM vAstavika sukha nathI. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * Bh 90 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 mokSa to meLavAya tyAre kharo, paNa e meLavavA mATe jeTaluM taiyAra che, teTaluM pAmIe to ahIM ja mokSasukhano svAda anubhavI zakAya. lakSmIne asthira mAnanAra, vagara lakSmIe paNa sukhI che ane lakSmIne potAnI mAnanAra, ghaNI lakSmIe paNa duHkhI che. deva, guru, dharmathI parAkSukha karanAra e lakSmI meLavavAnI bhAvanA che. A deva, guru, dharma sauthI judA : devane ke gurune paherAmaNI-padharAmaNInA cAMllA na joIe. paisAthI ja dharma thAya tema nathI. mAtra namavAthI dharma thAya evo paNa A dharma che. lAkha Ape e ja ahIM Ave, evuM nathI. AvA deva, guru, dharma chatAM viparIta asara kema ? enuM kAraNa zuM ? enuM kAraNa e ja che ke, aMdara viSaya-kaSAyanI kAmanA che. viSaya kaSAyanI kAmanA che tyAM sudhI Arta-raudra dhyAna jAya, e zakya nathI. viSaya-kaSAyathI pAchA pharavAnI bhAvanA, te zubhadhyAna lAvanAra che. viSayo kyAre chUTe, kaSAyo kyAre zake, e vicAravA-te zubhadhyAnanuM kAraNa che. baMgalA-bagIcA kyAre vadhe, evI bhAvanA to mAtra durbhAna ja lAvanAra che. 9 kAusagna-kAyotsarga e to prasiddha ja che. bAlapaMDitamaraNa ane paMDitamaraNa : zrI jinezvaradeve cAvI evI ApI che ke, jene e vAparatAM AvaDe e mokSa jAya. ahIM rahe to paNa sAvadha rahe. duHkhI na rahe. zrI jinezvaradevano dharma mokSa Ape. A dharmathI mokSa na maLe tyAM sudhI paNa e dharmano ArAdhaka kaMgAla na hoya. dharma gayo mATe kaMgAliyata AvI. A dazA kAyama rahI to evuM thaze kepAghaDI to nahi rahe paNa mAgavAnuM ThAma ke jene rAmapAtra kahe che te paNa nahi maLe. tIvra azubhodaye comerathI trAsajanaka samAcAra ja Ave ke peDhI tUTI, ghara bhAgyuM, bahArathI khabara maLe ke-vahANa DULyuM. chokarAne pakSAghAta thayo ane munIma paNa hAtha mArIne nATho. A badhuM sAthe bane ane pote paNa pathArIvaza thAya. e pote paNa Azcarya pAme ane AjhaMda kare ke-Avo azubhodaya ! paNa bahu pApa bheguM thAya tyAre ema ja thAya. eka evo azubhodaya Ave ke, te badhA ja zubha saMyogone palaTAve. AkhA majenA citrAmaNa para kAjaLanI capaTI jarA UDI ke citrano ja palaTo. dharmI upara azubhodaya Ave to paNa dharmI sukhI. lakSmI jAya to paNa sukhI ane dharma jAya tyAM sAhyabI hovA chatAM paNa duHkha che. azubha dhyAnane TALavA mATe Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 5 guNayukta samudAya e saMgha ! .5 - pAmara lAlasA mUkavI joIe. tame roja zrI vItarAgadeva "samarimara' pAse samAdhimaraNa mAgo cho ! e zI rIte Ave ? "A mAruM ne A mAruM" kare ene Ave ? dIkSA le enI viruddha pralApa karanArane Ave ? evAne samAdhimaraNa to na thAya paNa bhayaMkara sannipAta thAya, jiMdagI naSTa-bhraSTa thAya ane mahApApo bAMdhe. saMyama lenAranuM paMDitamaraNa thAya ane dezavirati zrAvakanuM bAlapaMDitamaraNa thAya. zrI kumArapALa mahArAjAne jhera ApyuM hatuM; jhera utAranAranI jaDIbuTTI na maLI; e khabara kArabhArIe zrI kumArapALane ApyA. mahArAjA kahe che ke - "maravA paNa taiyAra chIe; sAdhavAnuM sAdhyuM che; nyUnatA kAMI nathI. Aje to tijorI ne vIla-emAMthI UMcA na Ave, tyAM samAdhimaraNa zI rIte Ave ? kalikAlasarvajJa AcArya bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA thoDA varasanA sahavAse mahArAjA zrI kumArapALe AvI sAdhanA karI. guruno sahavAsa Avo karo, Avo meLavo ane Avo keLavo ! bAkI je guru koNIe goLa lagADe ane maMkoDA Ave tevuM kare, e guru nakAmA. evAnA saMgathI mAryA jazo. sAdhu tamane ema kahe ke-"ame tyAgI, paNa tamAre tyAga zo ?' to tamArI dazA bhUMDI; kAraNa ke-Ama to pApathI gabharAtA paNa hatA ane te pachI to pApano bhaya tajI mAtelA hAthI jevA thAo. mATe jo sAdhu jo ema kahe, to tamArAthI paNa te nIcA UtarI jAya eTale tyAM gurutA Take paNa zI rIte ? 1. kartavyaM kRtamarthanA yadi vidhestatrApi sajjA vayam / / - zrI jinamaMDana upAdhyAya kata-kumArapALa prabaMdha Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 H zrI jinezvara devanI AjJA pALe, te saMgha vIra saM. 2456, vi. saM. 1980, mAgasara vada-4, zukravAra, tA. 20-12-1929) * dharmanuM sevana e ja sAcuM svAtaMtrya che : * mohano guNa : * te, saMgha bahAra : AjJArUpI paDyo hoya e saMgha : * dIkSA konAthI chAnI apAya che ? dharmanuM sevana e ja sAcuM svAtaMtrya che : sUtrakAra maharSie zrIsaMghane nagaranI tathA cakranI upamA ApIne stavanA. karI te ApaNe joI gayA. sUtrakAra maharSie varNavyA mujaba nagararUpa tathA cakrarUpa zrIsaMghane sadA namaskAra ho. have sUtrakAra maharSi zrI saMghane rathanI upamA Ape che. rathanI upamAnuM avataraNa karatAM TIkAkAra maharSi AcAryadeva zrI malayagirijI mahArAja pharamAve che ke-"zrIsaMgha e mArgagAmI hovAthI tene rathanI upamAthI sUtrakAra maharSi stave che." "jenA upara zIlarUpI patAkA UDI rahI che, je tapa ane niyama rUpI ghoDAothI joDAyelo che ane jemAM svAdhyAyarUpa bhAre prakAranAM vAjiMtrono suMdara dhvani thaI rahyo che, te aizvaryazAlI evA zrIsaMgha rU5 rathanuM kalyANa thAo !" zrIsaMgha, e kharekhara ja, zrI jinezvaradeve batAvela mArge ja cAlanAra hovAthI ratha samAna che. e rathanI upara patAkA tarIke zIla zobhe che, te rathane kheMcatA azva tarIke tapa ane niyama che ane temAM vAjiMtronA suMdara ghoSa tarIke svAdhyAya che. zrI jinezvaradevanI AjJAnuM vAMcana Adi e ja svAdhyAyanI koTimAM Ave che. arthakAmanI ke dezadezAMtaranI vAto, e svAdhyAyamAM nathI AvI zakatI e khAsa dhyAnamAM rAkhavAnuM che. sAco svAdhyAya te che ke-jenA yoge sva, para ane ubhayano AtmA tapa ane niyamamAM joDAya. tathA pariNAme 1. "maTuM sIpAsiyasa, tava-nigamatura gussa ! saMgharadaksa mAvo, sAvana lisaT TdA" Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 63 * - : zrI jinezvara devanI AjJA pALe, te saMgha - 6 --- 3 suMdara zIlasaMpanna bane. jeo Aje svAdhyAyanA advitIya sAdhanarUpa zAstro upara arucivALA thAya che, tapa ane niyamathI bhaDakI UThe che ane zIlathI to AghA ja bhAgavA mAge che, teo potAnI jAtane zrIsaMgha tarIke kaI rIte mAnI ke manAvI zake che? zrIsaMghanI gaNanAmAM te ja AvI zake che ke-je zAstro pratye akhaMDa rucivALA hoI, svAdhyAyanA raMgathI raMgAI gayelA hoya, tathA tapa ane niyamanA sevanathI suMdara zIlasaMpanna banavA mAgatA hoya. AvA zrIsaMghanI dRSTie dharma e trikALAbAdhita vastu che. varNavyA mujabano zrIsaMgha, zrI jinezvaradeve prarUpelA dharmanI sevAmAM ja vizvamAtranuM hita mAne che. dharmanuM sevana, e ja sAcuM svAtaMtrya che. svataMtra banavA mATe vizva dharmI banavuM joIe. jyAM dharma nathI tyAM svAtaMtrya nathI. dharmanI sAme AkramaNa karavAno koIne paNa adhikAra nathI. dharma, e cIja evI nathI ke, jemAM svaparanuM kalyANa na hoya. bIjAthI amane ane amArAthI bIjAne hAni na thAya, evI vyavasthA e ja svAtaMtrya ne! sajjana jIve tyAM sudhI dharma jIvatojAgato rahe. tame koIne mAro ane tamane koI na mAre, e AzA khoTI che. jora na hoya to sAme na mAre, e vAta judI; sAme na mAre to pAchaLathI mAre, IMTa mAre, kadAca koI paNa rIte e na phAve to karma to nahi ja choDe. koIne paNa duHkhI karavAno koIne ja adhikAra nathI. moMhano guNa : * sajjanane sArI kriyA karatAM joI koI duHkhI thAya tyAM sajjanano upAya nathI; bAkI koIne duHkhI karavAno koIne adhikAra nathI. paNa potAnA ja svabhAvathI koI duHkhI thAya tyAM upAya zo ? eka dAna de tyAM bIjo rUe, emAM dAtAra zuM kare ? e rUe ethI dAtAra kAMI dAna baMdha kare ? jo e ja niyama hoya, to to dharmanAM dvAra sadA mATe baMdha ja karavAM paDe. eka AdamI moha taje, emAM bIjAne baLatarA thAya, temAM moha tajanAra zuM kare? jo tyAga karanAranA nimitte e baLatarA mAnIe ane tethI tyAga karanArane pApa lAge ema mAnIe, to to zrI tIrthaMkaradevane paNa dharma mokUpha rAkhavo paDe. zrI tIrthaMkaradeva jevA vItarAganA samaye paNa kolAhala thato, to Aje na hoya ? bhagavAna saMyama levA jAya tyAre abhiSeka karavA, alaMkAra paherAvavA. zibikAmAM besADavA badhA Ave, paNa e alaMkAro utarAvavA koI na Ave, pote ja utAre. badhAne saMyama karavu lAge che, eTale mohamAM paDelAonuM jigara tyAM na cAle, emAM kAMI Azcarya nathI. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 puNyavAna hoya e to badhuM kare, paNa sAmAnya niyama e che ke, zrI tIrthaMkaradeva alaMkArAdi jAte utAre ane svayaM loca kare. A vakhate mohane laIne koInI AMkhamAM AMsu Ave, paNa temAM te tAraka paNa zuM kare ? 74 64 mohanA vairI mohanA mitrone kaI rIte rAjI rAkhI zake ? mohanA vairIe mohanA mitrane rAjI karyo hoya, evuM hajI A saMsAramAM banyuM nathI. mohanA mitrane rAjI karavA mohano vairI kAMI tenI paMgatamAM ocho bese ? zrI tIrthaMkaradeva saMyama le tyAre paNa ghaNAMnI AMkhomAM pANI Ave. zrI tIrthaMkaradeva jevA komaLa, sukumAra, apUrva bhogasAmagrInA svAmI, emano snehIsaMbaMdhI parivAra keTalo ? e badhAnA hradaya upara AghAta thAya che. mohanI to e guNa che ke, samyagdaSTane paNa mUMjhavaNa karAve. sabhA : bhagavAnanA bhAIne moha paNa che ane potAnI pAse rAjasattAM paNa che, to roke nahi ? rokanArA karatAM nahi rokanArA aneka guNA baLavAna hoya che. mohanI sattAmAM rahelAo karatAM, mohasattA upara jaya meLavanAramAM baLa vadhAre ja hoya, eTale pelA sattAno upayoga karI zakatA nathI ane sAcA sattAdhIzone tevI sattAno upayoga karavAnuM mana paNa thatuM nathI; kema ke, sattA e paNa puNyathI maLe che. tIvra pApAnubaMdhI puNya hoya e vAta judI, bAkI sattA paNa che to puNyathI ja prApya, kAraNa ke, sattA paNa puNyaphaLano ja eka prakAra che. te saMgha bahAra H Aje mohamagna mANaso, potAnI jAtane moTI batAvavA eTalI mahenata kare che ke, jeno pAra nathI. eTalI mahenata jo potAnI jAtane moTI banAvavA mATe thatI hota, to A dazA Aje na hota ! upakArIo kahe che ke-'potAnI jAtane moTI batAvavA mahenata karo cho, te mahenata moTI banAvavA mATe karo !' A to kahe che ke-'ame saMgha !' zANA pUche che ke-'tamArAmAM che zuM ? saMgha, e tIrthaMkaranI jema lAkha vAra pUjya che. paNa tamArAmAM che kAMI ?' pelA kahe che ke'kaMIye nahi. paNa ame to saMgha'. to zANAone sAmethI kahevuM paDe che ke-'to saMgha nahi, paNa pAgala !' vAta paNa kharI che ke-akkaDa chAtIe ane UMcI AMkhe, samajyA karyA vinA-'ame saMgha' ema kahyA kare, e vastuta: pAgala ja che. vastunA parIkSako duniyAmAM marI khUTyA nathI. cAra divasa kadI vAta cakrAve caDhe, paNa pAMcame Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 : zrI jinezvara devanI AjJA pALe, te saMgha - 6 65 pa divase bhAMDo phUTI jAya. 'ame saMgha'-ema kahetAM je bahAra Ave tenAmAM saMdhatva na hoya to, saMgha kahevarAvavuM to ghera gayuM, paNa e saMghamAM rahevA lAyaka paNa nathI. ene saMghamAM rahevuM paNa bhAre che. kADhyA vagara te potAnI meLe ja bahAra nIkaLI gayelA che. -- ghauMmAM kAMkarA hoya to vINAya, paNa kAMkarAnA DhagalAmAM zuM vINAya ? kAMkarAmAMthI kAMkarA na vINAya. najare paDe to ghauM vINAya. mUMjhAyA vinA pravRtti cAlu rAkho. pUrajozathI pracAra karo. moTA nAnAnA vAda vagara sau potAno phALo Ape, to jarUra suMdara pariNAma Ave. vagara mahenate suMdara pariNAma Ave che, to jo ApaNI mahenata hoya, to evAone UbhA rahevAnI paNa jagyA nathI. nagaramAM corathI pesAya ? na ja pesAya ! paNa zAhukAra jo UMghatA hoya to naga2mAMye pese, gha2mAMye pese ane tijorIno mAla paNa laI jAya. jAgatA hoya to cora bahAra ja rahe. corano guNa e ke-pahelAM kAna mAMDe. khAMsIno Thasako Ave to paNa hAlavA mAMDe. gharamAM peThA pahelAM corane bhagADavA mATe ThaMDo ke talavAra na joIe; khAMsIno Thasako basa che. corane bhaDakAvavA mATe pacIsa jaNanAM nAma paNa gRhastha de. potAnI vastunI rakSA mATe zAhukAra badhuM kare. tema jo zAsananI rakSAmAM tathA zAsananA pracAramAM darekano phALo hoya, to virodhIne UbhA rahevAnI paNa jagyA nathI. ema na mAno ke-duniyAmAM badhA dharmahIna thaI gayA che. dharma mATe prANa pAtharanArA paNa paDyA che. maraNa pAchaLa kAgaLamAM paNa lakhAya che ke-'dharma karaze te sukhI thaze.' maratAne paNa dharmanuM zaraNa devAya che. dareka dharmazALA sAmAnyapaNe ema ja kahe che ke-je bhagavAnanuM nAma lIdhuM te kharuM. A hindustAnamAM dharma rasAtaLa jAya ane sajjano jue ? dharma jAya ane sajjano jIve ? Aje to dharmanI viDaMbanA jue che, bahu to rUe ane pachI 'karaze te bharaze' ema kahI de. hRdayamAM dharmanI laganI jAge to tarata parivartana thAya. ghaNo varga to evo che ke-je niMdAmAM na Utare : kahe ke-dharmanI niMdA nahi karIe. 'dharma nAbUda karo'-evuM kahenArA pAmara to thoDA ja ! AjJArUpI paTTo hoya e zrIsaMgha : saMgha kahevarAvatA Ave to kahevuM ke-'ame saMghane hAtha joDIe, paNa saMghapaNAnI nizAnI zI che ?' pUchavuM ke-'tame konA ?' bApanA, gAmanA, nagaranA, kahe e na cAle; parantu bhagavAna zrI mahAvIradevanA ema kahevuM paDe. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpe darzana bhAga-1 pachI puchAya ke-zAnA para jIvo cho ? A praznanA uttaramAM jo ema kahe keAjJA upara ! kadAca AjJAne na anusarAya to paNa viruddha to na ja UbhA rahIe." Ama kahe e zrIsaMgha ! ene hAtha joDAya. polIsa pakaDavA Ave ane enI pAse paTTo na hoya to jene pakaDavA jAya e paTTo mAMge, paTTo na batAve to teno hukama na svIkAre, polIsa phariyAda kare ane sAbita thAya ke-paTTo nahoto to polIsane ja daMDa thAya ane pelAne inAma maLe. tema je saMghanI pAse bhagavAnanI AjJArUpI paTTo na hoya, tene ahIM paNa na manAya. jenI pAse AjJArUpI paTTo hoya, e zrIsaMgha. je AjJA bahAra hoya ene yogya zabdothI oLakhAvAya ane hADakAMno Dhagalo paNa kahevAya. jeTaluM kahevAtuM hoya teTaluM kahevAya. jene bhagavAnanI AjJArUpI paTTAnI kiMmata nathI enI sajjanane kiMmata zI ? zrI tIrthaMkaradevanI gerahAjarImAM zrIsaMgha tIrthakaranI jema pUjya jarU2, paNa zrI jinezvaradeve batAvelA mArge cAle to ! A to kahe ke-dIkSAnuM zuM kAma ? nAnAne apAya ? Ama nahi, ne tema nahi." AvIne zrIsaMgha tarIke kema svIkArAya ? TharAvamAM to tyAM sudhI lAvyA hatA ke trIsa varSa sudhI dIkSA na levAya ane trIsa varSa uparanI umaravALAnI vAta paNa judI. e paNa rajA le. zAstra soLa varSanI uMmara gaNI, gavarnamenTa aDhAra varSanI uMmara gaNI ane A badhAe trIsa varSa kahyAM : jANe potAnuM ja rAjya ! dhArAnA abhyAsIoe paNa e TharAvane kAnUna bahAra jaNAvyo. enI carcA paNa na thavA dIdhI. jeno adhikAra nahi tenI carcA zI ? meM cAra-cha divasa pahelAM vAta karI hatI ke-A loko dezI rAjyo tarapha gayA, e eka jAtanI doDa che; bhadrika AtmAone bhoLavavAnI jALa che. kAyadAnuM baMdhAraNa juduM che. badhAno abhiprAya sarakho che, ema lAge to dhArAthI bAdhaka chatAM paNa kadAca kAyado thaI jAya. mATe jAgavAnI jarUra che. dharmI to kahe ke thAya zAnuM ! ame beThA chIe. emane mana judAI che paNa rAjyane judAI nathI. e to ubhayane prajA mAne che. e to emane kahI de ketamAre dharma na karavo hoya to na karo : paNa kare tene na roko !" "dAtAra-dAna kema che ?' evI phariyAda kapaNa kare to rAjA sAMbhaLe ? rAjA to kahe ke, "tAruM paDAvI leto hoya to kahe, bAkI enA gharanuM Ape che emAM tArA bApanuM zuM jAya? evA dAtArathI to amArA rAjyanI AbAdI che !" * have to ApaNe rAjAonI tathA jagatanI samakSa e batAvavuM che ke-dIkSA, Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 : zrI jinezvara devanI AjJA pALe, te saMgha - 6 37 e duniyAnI rakSaka che ane dIkSAnA virodhIo, e duniyAnA uThAvagIro che : je hiMsA taje, jUTha taje, corI taje, maithuna taje, parigraha taje te to duniyAnA rakSaka che. e kaMI duniyAnA uThAvagIra nathI. jeo hiMsA kare, jUThuM bole, corI kare, koInAM ghara phADe, anAcAra ane vyabhicAra kare, paisA khAtara duniyAnuM satyAnAza vALe, teo duniyAnA uThAvagIra che, paNa dIkSito to duniyAnA rakSaka che. baMgalAvALo baMgalo mUke ane jhUMpaDIvALo jhUMpaDI mUke, eno virodha koNa kare ? pavitra dIkSAno virodha to je jAtavAna na hoya te ja kare. corI sAme, jUTha sAme hiMsA sAme, anAcAra sAme ane prapaMca sAme virodha hoya-paNa e badhAnA tyAga sAme, eTale ke-dIkSA sAme virodha kema hoya ? dIkSA konAthI chAnI apAya che ? 67 Ajano amuka saMgha kahe che ke-'amArI rajA kema letA nathI ?' huM pUchuM chuM ke-sahAyakanI rajA koNa na le ? sahAyaka bano to vagara kahye rajA leze. sahAnubhUti Ape to ApoApa rajA mAge. TharAva karo ke-saMyamInI sevA karavA saMgha taiyA2 che. tarata sau pUche. ame paNa pUchIe, kema na pUchIe ? dIkSA to caturvidha zrIsaMgha samakSa ja ApavI che ne ? kyAM chAnI ApavI che ? zrImaMta AdamI cora lUMTArAne potAno mAla na batAve : vAMsaLImAM ghAlI ker3e bAMdhe : jarA paNa avAja na thAya e rIte vAMsaLI bhare; zAhukArane batAve. jhaverI paNa jene tene mAla na batAve. grAhaka oLakhIne batAve. uThAvagIra mAlUma paDe to nA pADe. khAtarI na thAya to kAle AvavAnuM kahe. jeno grAhaka tevo mAla. ame paNa dIkSA, lUMTArAthI to chAnI ja ApIe. khullI ApIe to paNa evAonA mATe to dvAra baMdha ja hoya. emane harigaja na pesavA devAya, kemake-teo to dIkSAno nAza karavAne ja icche che. evA virodhIo mATe daravAjA baMdha che. dIkaro mAbApane paNa kahe ke-'sahAyaka bano to bhale, nahi to bhAgIne laIza.' Ama kahevAnI chUTa che. huM A boluM chuM, emAM tamane zuM saMghanuM apamAna lAge che ? sabhA : nahi ja. lAgatuM hoya to bolajo : je hoya te ahIM bolajo. 'hADakAMno mALo' vagere saMghane nathI kahyuM, nathI kaheto, paNa rakhaDatA ToLAne kahevAmAM Ave che. dharmamAM je prakArano vartAva kare che, evo jo vyavahA2mAM kare to khabara paDe. koI zAhukArane devALiyo kahe to khabara paDe. AcAryane 'sAdhu nathI' ema kahI zake che ! eka ToLuM ema kahI de enI kiMmata nathI. emane tyAM manAvavA koNa Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - 68 gayuM che ? evA cAra naMga na mAne enI kiMmata paNa zI ? maracAM-mIThAMvALAne jhaverAta nA game, mATe jhaverAtanI kiMmata ochI ja ghaTe ? tyAganA himAyatIne saMsAranA pAparasiyA mAne ? jo evAnA hAthamAM rAjyasattA hota to mAne to nahi, paNa ghANImAMya pIle ! paNa mAre ahIM kahevuM joIe ke - evAo kadAca ghANImAM pIle, toye tyAgI "jivADa" ema na kahe. A zAsanano kAyado judo. pIle te pilAya; pilAya te pilAya nahi. pAMcaso pilAyA te kevaLajJAna pAmI pUjya banyA ane pIlanAro pAlaka pApI tarIke lekhAyo. sajhAya AvaDe che ne ? tela-maracAMvALo rakhaDela jo kIMmatI hIrAnI vIMTI pahere to paNa polIsa pakaDe ke-lAvyo kyAMthI ? evAnA guru thavuM nathI. paMcakyAsamAM mukAvuM paDe. paMcakyAsamAM jene mukAvuM hoya tevA bhale emanA guru thAya. "AcAryae sAdhu nathI' - evuM kahenArathI sAdhu to AghA jAya. evAnI AnaMdapUrvaka vaMdanA le te paNa sAco sAdhu nathI. evAone evA svarUpamAM na oLakhAvatAM khoTI rIte paMpALe, evA sAdhumAM sAdhutA nathI. sAdhunI pAse AvIne pApI AtmAo mahAlI jAya, to mAno ke-tyAM sAdhutAmAM pola che. lakSmIvAna paNa muninI pAse UMcI AMkhe na bese. munipaNAne to cakravartI paNa name che. huM je kaThora zabdo kahuM chuM, te jeo tevA hoya tene mATe che. jemAM doSa hoya teo pAghaDI potAnA mAthe le teno upAya zo ? enuM du:kha nathI. gabharAto nathI : e mAruM zuM laI jAya ? hoya te kahevuM paDe. jhaverInA hAthamAM hIro ane patharo be Ave, to hIrAne hIro kahe paNa patharAne zuM kahe ? beyane hIrA kahe to huM kahuM chuM ke - e jhaverI nathI. motImAM paNa jema kalacarane kalacara ane ebIlane ebIyala kaho, tema patharAne patharo kaho-paNa hIro na kaho. koI sIdho paththara kahI de, koI dhIme kahe, paNa kahe to paththara ja ! sabhAH na kahe e dAMbhika ne ! tame jANo ! sAco nyAyAdhIza vAdI-prativAdIone sAMbhaLyA pachI, rekarDamAM purAvo AvI gayA pachI, vAdI-prativAdIne sAcA svarUpamAM oLakhAvyA vinA rahe ja nahi. kAM to hukamanAmuM kare; kAM to kADhI nAkhe. hukamanAmuM kare to prativAdinI TIkA kare ane dAvo rada kare to vAdinI TIkA kare ke-"A dAvo banAvaTI che." sajA paNa kare : prativAdIno kharca paNa enA para nAkhe. badhuM kare. saMghanuM svarUpa jANanAra to "A pUjya che ane A apUjya che, A AdaraNIya che ane A anAdaraNIya che." ema jevuM hoya tevuM kahI ja de ! astu. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7H jene sAdhupaNuM game te saMgha vIra saM. 2457, vi. saM. 1980, mAgasara vada paka, zanivAra, tA. 21-12-1929 kamaLanA rUpakathI zrIsaMghanI stavanA : 0i karmamAM mAnanAra hRdaya saMyamamAM aMtarAya karavAnuM kema icche ? * sAcA niHspRhI to jaina munivaro ja che : * AcArya e kamaLa che ane zrAvako bhamarA che : * zrIsaMgharUpa kamaLa zrI jinarUpa sUryanA tejathI ja khIle che : * AcAryarUpI kamaLa lokanI zI ciMtA kare ? kamaLanA rUpakathI zrIsaMghanI stavanA: sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajI zrI tIrthaMkaradeva pachI tarata ja pUjyapade AvatA zrIsaMghanI nagara, cakra ane rathanA rUpakathI stavanA karyA pachI, have kamalanA rUpakathI stavanA karatAM varNave che ke : je karmarajarUpI pANInA samUhathI bahAra nIkaLeluM che, jenuM zrataratnarUpa dIrgha nALa che, jene pAMca mahAvratorUpI sthira karNikA che, uttara guNorUpI jenI kesarA che, zrAvakajanarUpI madhukarIothI je viMTAyeluM che, je zrI - jinezvaradevarUpa sUryanA tejathI vikasita thayeluM che, ane jenAM zramaNagaNasAdhuonA samUharUpa hajAra patro che, te zrI saMgharUpa padma-kamalanuM bhadra thAo !" "zrIsaMgha'-e zI vastu che, e samajavA mATe A kevuM suMdara rUpaka che ? . nagara, cakra ane rathanA rUpaka karatAM, A rUpakamAM zrIsaMghanA svarUpanI ghaNI ja spaSTatA thAya che. dareka rUpakamAM ekanI eka ja vastu kevA kevA svarUpe goThavavAmAM Ave che, enuM khUba dhyAnapUrvaka manana karavAnuM che. rUpakomAM batAvelI viziSTatAo zrIsaMghamAM hovI ja joIe ane jo te hoya to harekane 1. "+nanoviniyasa, suravInAnA ! paMcamahabbayathirakatriyassa, guNakesarAlassa / / 7 / / " . "sAvagajaNamahuariparivuDassa, jiNasUrateyabuddhassa / saMghapaumassa bhadaMsamaNagaNasahassapattassa / / 8 / / " - naMdisUtra Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - mATe te pUjya ja che. emAM AnAkAnI koNa kare ? samyagdaSTi AtmAo jyAM tyAM zira na ja jhukAve, emAM kazuM ja Azcarya nathI. sUtrakAra maharSie bhinna bhinna rUpakomAM batAvelI viziSTatAothI sarvathA zUnya samudAyone "zrIsaMgha" tarIke koI paNa kalyANano arthI AtmA potAnuM zira na ja jhukAve e taddana svAbhAvika ja che. A judAM judAM rUpakothI karavAmAM AvatuM zrIsaMghanuM varNana jo dhyAnapUrvaka sAMbhaLavAmAM Ave, to eka nAnAmAM nAno bALaka paNa zrIsaMghanA svarUpathI paricita thaI jAya ane A rIte paricita thayelo AtmA kadI ja svecchAcArI samudAyane "zrIsaMgha' tarIke mAnavAne lalacAya nahi. vyavahAramAM sAco vepArI jema uThAvagIrathI vepArano saMbaMdha na rAkhe ane spaSTa saMbhaLAvI daIne alaga rahevAnuM sUcavI de, tema ahIM paNa kalyANano arthI, zAstrathI beparavA banI yathecchapaNe vartanArAone spaSTapaNe saMbhaLAvavA yogya saMbhaLAvI daI, potAthI alaga rahevAnuM bedhaDakapaNe sUcavI de. zAhukAra jema zAhukAra sAthe ja saMbaMdha rAkhe, tema samyaguSTi AtmA paNa susaMgha sAthe ja saMbaMdha rAkhe ! zAhukArane devALiyA sAthe saMbaMdha rAkhavo na pAlave tema samyagudRSTi AtmAne prabhaAjJAthI viparIta rIte vartI saMghatvahIna banI gayelA samudAyo sAthe saMbaMdha rAkhavo na ja pAlave. kamala jaLanA samUhanI upara rahetuM hovAthI, jaLanA samUhamAMthI nIkaLeluM che e pratIta che. tema zrIsaMgha paNa alpasaMsArI hovAthI karmanI rajarUpa pANInA samUhathI bahAra nIkaLela che. kamala jema nALanA yoge ja pANIthI bahAra AvI zake che, tema zrIsaMgharUpa kamala paNa zrataratnarUpa nALanA yoge ja karmarajarUpa pANInA samUhathI bahAra AvI zake che; kamala jema karNikA, kesarA ane patrathI zobhe che, tema zrIsaMgharUpa kamala paNa pAMca mahAvratorUpI karNikA, uttara guNorUpI kesarA ane sAdhusamudAyarUpa patrothI ja suzobhita che. kamala jema sUryanA tejathI vikasita thAya che, tema zrIsaMgharUpa kamala paNa zrI jinezvaradevarUpa sUryanA tejathI khIleluM hoya che ane kamalanI cAre bAju jema bhamarIono samUha guMjArava karato ja hoya che, tema zrIsaMgharUpa kamalanI cAre bAju paNa zrAvakajanarUpI bhamarAono samUha guMjArava karato ja hoya che. karmamAM mAnanAra hRdaya saMyamamAM aMtarAya karavAnuM kema icche ? prathama vizeSaNamAM sUtrakAra maharSie pharamAvyuM ke-zrIsaMgharUpa kamala karmarajarUpa pANInA samUhathI utpanna thayuM che. AthI karmanI sattA spaSTa thAya che. koI janme tyAM karma mAno; mare tyAM karma mAno; e ja rIte kamAya tyAM, Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 : jene sAdhupaNuM game te saMgha - 7 71 gumAve tyAM, mAMdo paDe tyAM, koDhAdika roga utpanna thAya tyAM, lakSmI Ave ke jAya.tyAM, akasmAta thAya tyAM, Aga lAge tyAM, badhe ja karma mAno; pAMca janme ane pAMca mare tyAM karma mAno; tAjo paraNIne ghera Ave ane marI jAya tyAM karma mAno; ane koI dIkSA le tyAM karma na mAno ema ? 71 dIkarIne paraNAvanAra bApa jamAIne ema kahe kharo ke-maravuM hatuM to paraNyo zuM kAma ?' sasaro e maDadA upara phariyAda kare ke nahi ? kahone ke-nahi ja ! to pachI batrIsa kroDanI vastImAMthI bAra mahine be, pAMca ke paMdara AtmAo saMyama aMgIkAra karanAra nIkaLe, tenI sAme 'pAchaLa A che ane te che, ene mUkIne saMyama le kema ?' A jAtanI bumarANa zA mATe ? zuM janmIne marI janArA badhA vAMjhiyA mare che ke pAchaLa mUkIne ? maravuM che, e jo nakkI che to e bUma mAranArA kuTuMba UbhuM kAM kare che ? ghaNAo kuTuMba mUkIne marI gayA, marI jAya che, e najarebhALe che, chatAM AMdhaLA thaIne kuTuMbane bheLuM zuM kAma kare che ? tyAM to kahe che ke-'bheLuM to ka2vuM, pachInI vAta bhAgyanA hAthamAM !' karmane mAnanArAnI dazA kaI hoya te samajAvo ! karmathI jyAre badhI vAta kabUla rAkho cho, to samayano svIkAra paNa zubhodayathI thAya che, e mAnavAmAM vAMdho zo ? rogI bane te karmathI, sukhI-du:khI ke paisAvALo agara bhikhArI bane te karmathI, ema mAno cho to e rIte jene mahAzubhano udaya hoya, te prabhunA mArge javA iMtajAra bane, saMsA2mAMthI bahAra kADhanArano saMyoga ene sAMpaDe ane e saMsAra choDI tyAgI thAya, tenI bumarANa karavAnuM kAraNa zuM ? koInA bhAgyamAM e hoya to emAM vAMdho zo ? sabhA : saMsAramAMthI ocho thAya ne ! saMsAramAMthI ocho nathI thato, paNa hajArone sanmArge caDAvanAra eka vadhe che. ATaluM paNa je na samaje, te zrI jinezvaradevanA saMghamAM rahevA mATe lAyaka nathI.'-A eka vAta ane bIjI vAta e che ke 'saMyamanA pAlanathI AtmAo mokSe jAya ane A kAraNe jo saMsAramAMthI AtmAo ochA thAya, to temAM harakata paNa zI che ?' anaMta duHkhamaya A saMsArathI mukti pAme e paNa jene khaTake, evA hInabhAgI AtmAone zrI jinezvaradevanA zAsanamAM eka kSaNa paNa rahevAno adhikAra nathI, e to taddana spaSTa ja che. kAM to tamane kamaLa jevA banAvavA che, agara to tamane bhamarA jevA banAvavA che. bemAMthI eka rUpa na bane ene koI paNa prakAre zrIsaMghamAM 2hevA mATe sthAna nathI. bhamarIono samUha kamaLanI pharato guMjAvara kare, paNa Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 kAkArava na kare, kamaLamAMthI rasa laI jAya, paNa kamaLane karamAve nahi. karmane mAnanArA AtmAo badhe karma mAne ane sAdhu thAya tyAM na mAne ema bane ? kANo, kUbaDo ke koDhiyo thAya tyAM karma mAne, paNa koI sAdhu thAya tyAM bhoLavaNI mAne ? A te karmane mAnyuM kahevAya ke karmanI mazkarI karI kahevAya ? jevuM tyAM karma mAne, tevuM ahIM kema na mAne ? karmanA yoge saMsAra che-marajIthI nathI. marajI to AkhI muMbaInA mAlika thavAnI hoya, paNa koI UbhA paNa rahevA de tema nathI. potAnI marajI mujaba cAlI zake tevI vyakti duniyAmAM koI hoya to batAvo ! maravAnI marajI keTalAMne hoya ? ane mare che keTalAM ?? 72 72 sabhA : ApaghAta kare te to marajIthI ne ? e paNa jarA ApaghAta karanArane pUcho to kharA ! roIroIne, baLI baLIne ApaghAta thAya che. kamADa vAsIne ApaghAta karanAranI dazA to tapAso ! anicchAe paNa maravuM paDe che. lAkhkho jAya, evI marajI koInI hoya ? na hoya. paNa kaiMkanA jAya che ne ! marajI mujaba vartI zake evuM duniyAmAM koI nathI. zrI jinezvaradevanI AjJAnuM pAlana dhAre to marajIthI thAya tema che. lAkhkho saMbaMdhIne paNa marajIthI choDI zakAya che. pakaDI rAkhanArA paNa choDI choDIne gayA. dIkSA lenArA marajI mujaba cAlanArA svataMtra ke tame ? sAcA svataMtra koNa ? saMyamamAM svAtaMtrya che. karmanI parataMtratA choDAvanAruM uttama sAdhana dIkSA che. koI saMyama levA jAya, tyAM puNyazALIthI ADakhIlI na thAya. kamaLa jevA saMghanI utpatti kamaLarUpa kAdavathI ane vRddhi bhogarUpa jaLathI, paNa kamaLa rahe beyanI upara : aMdara ne aMdara rahe to e kamaLa kamaLa nahi, aMdara athaDAya, saDe e kamaLa nahi, adhdhara rahe e kamaLa. kAdavamAM ja rahe, e kIDA. ame icchIe ke, tame kIDA na raho. kAM kamaLa bano, kAM bhamarA bano. Aje to kahe che ke, 'amane bahAra kema kADho cho ?' tamAre bahAra nIkaLavuM nathI ane amAre bahAra kADhavA che e mATe A badhI mahenata che. kamaLa kAdavamAMthI utpanna thAya, pANIthI vadhe, paNa rahe to bahAra ja. ApaNI badhAnI utpatti karma2jarU5 pANInA samUhamAMthI ! AtmA upara karma lAgelAM na hota to ApaNe ahIM na hota ! janma, maraNa-e badhuM karma che mATe che ne ? janme, mare, tyAM karmathI thayuM ema mAne; tyAM phariyAda nahi, dAritrya Ave tyAM bhAgyane bhaLAve, paNa phariyAda nahi, tAva Ave, zvAsa caDe, maravA paDe, tyAM phariyAda nahi. rAjya jAya, bhaTakatA jAya, tyAM phariyAda na kare. kapALe hAtha mUke, mAtra koIyAgI thAya tyAM phariyAda, tyAM karma nahi ! kaho, A kaI dazA ? Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 : jene sAdhupaNuM game te saMgha - 7 jiMdagIthI je mAthA upara astrA pheravAvo cho, te mAthA upara jJAnIno hAtha pheravAvavAmAM zuM pApa che ? badhe karma mAno ane dIkSAmAM na mAno, to kaho ke, karma upara zraddhA ja nathI. duniyA badhI jemAM phasI che, emAMthI koI puNyAtmA khase to enuM e sadbhAgya, ema mAnavAmAM vAMdho zo che ? koI rAjA thAya, ema.DI. thAya, baeNrisTara thAya, to tyAM sadbhAgya mAnIne vakhANa kare ane koI puNyavAna sAdhu thAya, emAM 'A zuM ?' - evo ghoMghATa kema ? koI grejyueTa thAya, ujAgarA karIne-kSayane AmaMtrIne parIkSA pAsa kare, enA mATe khUba prazaMsA ! DIgrIdharonAM lIsTa vAMcIne 'A ATalA thayA ane A ATalA thayA'ema bolanArane pUcho ke-e badhA ka2ze zuM ? sabhA sAheba ! keTalAka kahe che ke, ApanI AvI vAtothI jaino ribAI ribAIne marI jaze ! 73 73 huM kahuM chuM ke-AvI vAtothI koI mare ja nahi. ribAI ribAIne to te mare, ke jeo artha-kAma mATe hAyavoya kare. jaino janmIne na mare paNa sAdhIne mare. hAya bApa karI, mAruM ghara-mArI strI vagere 'mAruM mAruM karI mare, e jaina nathI. 'nAsti mama jizvit' e bhAvanAe mare e jaina. A duniyAmAM evo koI nathI ke je marajI mujaba varte. koI janme, koI mare, koI rogI thAya, koI bhikhArI thAya, koIne kSaya thAya koInuM hArTapheIla thAya, koI badamAza-luccA ane jugArI bane, koI cora-lUMTArA ane nAdAra bane ane koI anAcArI thAya che, tyAM koIno pokAra nathI, paNa 'phalANAe dIkSA lIdhI ke le che'-ema saMbhaLAya ke tarata dayALu devatAo AkAzamAMthI UtarI paDe, phAve tema lakhe, AmathI temathI kheMcI tANIne banAvaTI kalaMko goThave. evI bhayaMkara vAto lakhe ke-jenA jenA mATe lakhe tenA gAmanAne to evI kAMI khabara paNa na hoya. nAma 'kalpita kathA' rAkhe. AdamIne pazu lakhe ane pazune AdamI banAve. itihAsa ke zAstranA pramANa vagaranuM managamatuM lakhANa, ne bacAva paNa ke majabUta ke-kalpita kathA lakhI hatI. A dazA AjanI che. tame ema mAno cho ke-baeNrisTaro vagere jema vadhe tema jagatano udaya che ? mAtra peTa bharavAnI keLavaNIthI jagatanuM kalyANa thayuM nathI, thatuM nathI ane thavAnuM nathI e nizcita che, ema huM kahuM chuM. karmanI thIyarI samajanArAnI sthiti kevI joIe, te samajAvuM chuM. sAdhu evI kaI bhayaMkara vastu che, tenAthI evo kayo nAza thavAno che, ke jethI enI sAme pokAra ! navI vastu mATe ja pokAra-ema nirNaya hoya to saMkhyAbaMdha navA DIgrIdharo bane che, tyAM karo pokAra ! ane pokAra na Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - - 74. karavo hoya to, tamAre sAbita karavuM joIe ke-teo tyAgI puruSonI mAphaka jagatanuM bhaluM ja karanArA che, kevaLa niHsvArthI ja che, taddana paramArthI ja che, ane peTa bharavAnI paravA vinAnA che. karmano udaya, karmanI thIyarI mAnatA ho to saMyama mATe paNa e mAnavuM paDaze. zubhodaya hato to muni maLyA : vadhAre zubhodaye munino saMsarga rU, puNyavAna hato mATe saMyamanA pariNAma thayA. vadhAre puNyavAna hato mATe saMyamanI pravRtti karI ane saMsAra choDyo. evA puNyazALI AtmA mATe ADakhIlI kema thAya ? vastu samajAI jAya to puNyazALI AtmAonA puNyakAryamAM ADakhIlI karavAnI bhAvanA thAya ja nahi. sAcA niHspRhI to jaina munivaroH AjanA to keTalAko kahe che ke-"pagabhara thAo, paga para UbhA raho !" teone pUcho ke, moTaramAM pharanAro pagabhara ke page cAlanArA munivaro pagabhara? pagabhara to duniyAmAM mAtra jaina munivaro che, ke jeone duniyAnI kazI ja paravA nathI. rela, makAna, moTara, deza, gAma, naMgara, ghara, kuTuMba kazAnI jene paravA nahi. e ja pagabhara ! cAle paNa page : mAthAnA vALa paNa hAthe kheMce. jene hajAma ke dhobI kaMI na joIe. moTaramAM besI ghUmanArA e pagabhara ane page cAlI paramArtha mATe vizvamAM viharanArA, e bhArarUpa ema ? itarane paNa bhaMbheranArA A ApaNA nAmacIna che, nahi to itara to jaina munine dekhI harSaghelA bane ! itara to paricayamAM Ave to tamArAthI traNaguNA name. jaina kulamAM janmelA chatAM, teone sAcA niHspRha munivaronI kiMmata nathI, enuM kAraNa tuccha svArthavAsanA janmI te svArthamAMthI janmelA pApanA yoge ja paramapavitra ane saMsAratAraka sAdhusaMsthA khaTake che. duniyAmAM aneka AtmAo janme, aneka jAtinAM mANaso hoya, aneka DIgrIdhara bane, e rIte thoDA AtmA jaina muni bane, e DIgrIne dhAraNa kare, tyAM hAni zI ? jene vadhAravAnI icchA rAkho, tene joIne vadhAro. koNa vadhe to lAbha ? duniyAno itihAsa vAMco. haiyAM kholIne vAMco ! koNa vadhe to jagata upara upakAra thAya ? badhA tijorIvALA thAya e udaya ? eka tijorI bharAya kyAre ? eka solisiTara jIve kyAre ? A badhuM vicAryuM ? jene vadhAravA iccho, te konA upara jIve che te juo. jaina sAdhuo kevaLa mAdhukarI para jIve che. Agraha eno paNa nathI. jyAM jAya tyAM dharmalAbha de; gho ema kahe che? nahi; pote "dharmalAbha de, sAmo Ape Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 : jene sAdhupaNuM game te saMgha - 7 75 ane kalpya hoya to le. maLe to saMyamapuSTi, na maLe to tapovRddhi. koI dhakko mAre to 'tAruM' paNa kalyANa thAo'-ema kahIne prasanna citte pAchA phare. AvA tA2ka munivarone bhArarUpa kahenAra ja bhArarUpa che. svArthIone vadhAravAnI bhAvanA, e ja adhogatinI nizAnI che. 75 potAnA paga upara UbhA rahenArA UbhA karavA mAgatA hoya, teoe samajavuM joIe ke-pagabhara UbhuM rahenAruM jIvana e jaina muni jevuM duniyAmAM anya koInuM paNa jIvana nathI. kharekhara, koI pagabhara hoya to eka jaina muni ja che, evuM jagatanA cogAnamAM sAbita karavA huM taiyAra chuM. A munivaranI vAta che hoM ! muninA veSamAM patita hoya tenI vAta nathI. muniveSamAM chupAyelA koI anAcA2InI A vAta nathI. je munipaNAmAM che, evA jaina muni jevA pagabhara A duniyAmAM bIjA koI zodhyA paNa maLe tema nathI. sabhA ema kaMhe che ke-'mAgIne khAvuM che, che kaMI phIkara ?' na jaina munino bhikSAdharma judA prakA2no che. e to dharmalAbha de. sAmo bhikSA de to le, nahi to prasannatAthI cAlI nIkaLe. meM kahyuM tema maLe to saMyamapuSTi mAne ane na maLe to tapovRddhi mAne. jarA paNa dInatA na ANe. jaina muninI bhikSAvRtti ucca koTinI che. zrI jinezvara devanA muninuM jIvana duniyAmAM zodhyuM maLe tema nathI. emAM ADakhIlI karavI, enA jevI bIjI eka paNa adhamatA nathI. sAdhunI saMkhyA jo sArA pramANamAM thAya, te keTalAka mUrkhAo e potAne mATe trAsarUpa samaje che; kAraNa ke-sAdhuo viSayakaSAyanI sAmagrIthI dUra hovAno upadeza ApanAra che. teo kevaLa dharmanA ja prakhara pracAraka che. dharma badhI saMsA2vAsanAo upara aMkuza mUke che. karmanA baMdhanamAM paDelA badhAne bahAra kADhavA, eTale ke-mokSe pahoMcADavAnI icchA e sAdhu puruSonI che; ane e bhAvanA zrI jinezvaradevanA zAsananA anuyAyI tarIke chAjatI che. - ahIM muddo e che ke-kAM to tame kamaLa bano, kAM to bhramara bano. beya na bano to kahuM chuM ke tamAruM kamabhAgya che. zrI saMgharUpI kamaLa karmathI pedA thAya ane bhogarUpa pANIthI vadhe, paNa 2he kyAM ? bahAra. saMgharUpa kamaLa eTale sAdhuo ane temAM paNa svAmIpade virAjatA AcAryadeva, e bhramarUpa zrAvakajanone to joIe ja ? kamaLa vinA bhamaro jIve zI rIte ? e kAMI ochA ja viSTA Adine cUMthe ? bhamarA mATe to kamaLa ja joIe. uttama kamaLanA abhAve sAmAnya kamaLa, chevaTe phUla to kharuM. je ToLuM kamaLane ukheDe e saMgha kahevAya ? nahi ja. bhramaro kamaLano rasa pIe, paNa kamaLane kharAba karavAnuM kAma bhramaronuM to nahi ja. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - - 76 - have e to spaSTa thaI ja gayuM ke-munivaronA nAyaka rUpe virAjatA AcArya, e ja kamaLa tarIke mukhya rIte AvI zake che. kamaLa nALa upara ja rahI zake. nALanA baLe ja kamaLa pANInI bahAra AvI zake che. zrIsaMgharUpI kamaLanI nALa mRtarUpa ratna che. zrataratnarUpI nALa vinA zrIsaMgharUpa kamaLano prAdurbhAva ja nathI. zrataratnanA TakAva upara ja zrIsaMghano TakAva che. zrIsaMgharUpa kamaLanI zrataratna rUpa nALa akhaMDita ja rahevI joIe. jene zrataratnanI kiMmata samajAya tene bIjA ratnanI paravA nathI. bIjAM ratno to mArI nAkhe ane A ratna sAcuM jIvana samarpe. A zrataratna to sAvadhAna rAkhe ane sAthe Ave. pelAM ratno to bebhAna banAve ane sAthe na Ave. duniyAnAM ratnomAM luMTAvAno bhaya, kAraNa ke ene coranAra coTTA ghaNA. A ratnane koI na lUTe ane je lUMTe te paNa nyAla thaI jAya. AthI zAMtidAyaka ratno A ! tamArAM ratno to azAMtinA utpAdaka ane paMcendriyane ekendriya jevA banAve evAM !! zAzvata sukhanA svAmI banAve evAM ratnonI sevA karo, ke jethI AtmA karmarUpa paMkathI lepAya nahi ane saMsAramAM rakhaDe nahi. mRtarU5 ratnano sevaka pApathI Dare : karmarUpa kAdavathI Dare : emAM paga na nAkhe. zrataratna, e zrIsaMgharUpa kamaLanuM nALa che. paMcamahAvratarUpa sthira karNikA zrIsaMgharUpa kamaLane hoya ane vacce uttara guNarUpa kesarA hoya; e kamaLa zrAvakazrAvikArUpI bhamarAthI vIMTAyeluM hoya. bhamarA to kamaLano rasa le. e sivAya ene bIjo adhikAra nathI. sAdhu ghaNA tema ene to sAruM ke-ThAmaThAma uttama kamaLanI prApti thAya. je e zrIsaMgharUpa kamaLanI pAchaLa phare nahi, te zrAvaka nahi ! je e kamaLane icche nahi ane tenI vRddhine ADe Ave tathA tene joIne paNa nAka maraDe, e zrAvaka nahi. zrAvaka rUpa bhamarAo to zrIsaMgharUpa kamaLanI AsapAsa guMjArava kare. paNa kAkArava na kare, bhamarA jyAM guMjArava kare tyAM AnaMda hoya. dUra UbhelAne paNa tyAM doDI AvavAnuM mana thAya. zrIsaMghakamaLa zrI jinasUryanA tejathI ja khIleH have eka mukhya vAta rahI. kamaLa khIle kyAre ? zrI jinezvara devarUpa sUryanA tejathI sparzAIne ja khIleluM e kamaLa hoya. sUtrakAre kAMI paNa bAkI rAkhyuM che ? zrIsaMgharUpa kamaLa khIle che, te zrI jinezvaradevarUpI sUryanA kiraNathI, zrI jinavANIthI. gRhasthothI jIve che ke khIle che, tema na mAnatA. tame pote enA AdhAre jIvanArA cho. e hoya to ja jIvI zako. enA vinA Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ m - 7 : jene sAdhupaNuM game te saMgha - 7 - 77 (jaina saMgha tarIke) jIvavAno hakka ja nathI. zrI jinezvaradevarUpa sUryanA kiraNathI khIle te ja zrIsaMgharUpa kamaLa. jyAM ane tyAM zrI jinezvaradevanI AjJA. zrI jinezvaradevanI AjJA jyAM na hoya, evAne zrIsaMgha tarIke mAnavA koIpaNa sajjana taiyAra na hoya, e sahaja che. manaHkalpita vAto karanArAone potAnI jAtane mAne, tene zrIsaMgha tarIke sUcanA ke salAha ApavAno jarA paNa adhikAra nathI. kAraNa ke te tema karavA mATe lAyaka ja nathI. - tame bhamarArUpa bano to zrIsaMghamAM tamAruM sthAna, kAgaDArUpa bano to nahi. kamaLa para kAgaDA Ave to cAMca mAre, tenAthI rakSaNa to karavuM paDe. evI sAmagrI paNa rAkhavI paDe, ke jethI enI cAMca buThThI thAya paNa kamaLane nukasAna na thAya. uttama vastuno nAza karavA kAgaDA to kA...kA.. karI mUke; koI gAMDo 'meM zrAvakane kAgaDA kahyA-ema na mAnI le : huM to "kAgaDA na thavuM joIe" - ema kahuM chuM. huM to ema icchuM chuM ke tamo sau kamaLa thAo ! cho taiyAra ? jo kamaLa na banAya to bhamarA bano paNa kAgaDA to na ja bano, ema kahuM chuM. AvI sAmagrI malyA chatAM bhamarA banavAne badale kAgaDA na banAvAya, ema huM cetavuM chuM. AcAryarUpI kamaLa lokanI zI ciMtA kare ? zrIsaMgharUpa nagara dharmIne rahevA mATe lAyaka che. dharmano artha ja zrIsaMgharUpa nagaramAM rahevAne lAyaka che. zrIsaMgharUpa cakra saMsArano cheda karavA samartha che. zrIsaMgharUpa ratha saMsArarUpa aTavImAMthI pAra utAravA samartha che ane zrIsaMgharUpa kamaLa e mastake caDhAvavA lAyaka che. kevAM majenAM rUpaka che ! AcArya bhagavAnuM kameLarUpe che. e paNa jo zAstrane bAjue mUke, to e paNa kamaLarUpa nathI ! karmarUpa kAdavamAM e ragadoLAI gayela che !!! e zAsanamAMthI dUra thavAne lAyaka che !!! ane jo te sIdhesIdhA dUra na thAya to zakti ajamAvIne paNa dUra karavA yogya gaNAya emAM kazI ja zaMkA rAkhavI nahIM. - "jinezvaradeva to pacIsaso varSa pahelAM thayA che : emanI vAta atyAre cAle ? e to tyAga kahe, paNa badhuM jovuM joIye.' - evuM kahenAra zrI jinezvaradevanA zAsanamAM zrIsaMgharUpa kamaLanI koTimAM nathI. jene trikALavaMdana karIye, te jo zrI jinezvaradevanI AjJA (taja) na sahe, zrI jinezvaradevanI AjJAone prakAzamAM mUkavAne badale AkhuM jagatuM jemAM phasI rahyuM che eja pATha jagatane bhaNAva, to tevAone zrI jinezvaradevanA saMghamAM kamaLa tarIke oLakhAvI zakAtAM nathI ! bhagavAna zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAe to zrI Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 tIrthaMkaradevanI sAthenI sarakhAmaNImAM AcAryane nava rIte oLakhAvyA che, e paNa prasaMge kahevAze. .78 78 AcArya lokanI ciMtA na kare. 'ANe khAdhuM zuM ?, pIdhuM zuM ?, paraNelo che ke kuMvAro ?' evI ciMtA dharmaguruthI na thAya. dharmI banAvavAnI ciMtA karavI, e lokaciMtA nathI paNa zAsananI ciMtA che. baMgalA, bagIcA, havelI tathA dukAnanI ciMtAmAM svaparanuM kAMI bhaluM nathI, paNa UlaTo nAza che. 'moTaramAM besanArA paNa jinamaMdire page cAlIne Ave, cha'rI pALI tIrthayAtrA kare, parvatithie pauSadha kare agara vepAra tajI dharma sAMbhaLe'-AvuM AvuM AcArya kahe..'AvAM zeTha moTaramAM na bese to koNa bese ? e be strIo na paraNe to koNa paraNe ? - zrAvakano dIkaro hoTalamAM jAya to bagaDyuM zuM ? - sAmAyika-paDikamaNuM na thAya to vAMdho zo ? vyAkhyAnamAM na avAya to paNa zuM ? vepA2mAM AgaLa vadho, DIgrIdhara bano, ema.DI.ema.esa. athavrA bAraeTa lo bano.' AvuM kahenArA sAdhu hoya to e sAdhu nathI paNa veviDaMbaka che. AthI ja bhagavAna zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA zrI saMbodha prakaraNamAM pha2mAve che ke : - "ciMtapha na jokhkhuM" "lokanA kAryanI ciMtA kare nahi." astu. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8H zaraNa kone apAya ane koNa ApI zake ? vIra saM. 2456, vi. saM. 1980, mAgasara vada-7, ravivAra, tA. 22-12-1929 * dharma koNa kahevAya ? zaraNe AvelAne zaraNa Ape te zrIsaMgha che : * zaraNa kone apAya? * pAMceya parameSThi dIkSAvALA ja che : * saMghane AdhArabhUta Agama che : vaDIlanI AjJA na mAne che ane ayogya AjJA mAne; e banneya putra che : * eka solisiTaranuM kathana ane teno pratikAra : * hitakara manuSya prema virAgIne hoya ke rAgIne hoya ? * dhArAzAstrI zA mATe ? * sAcuM sukha ja prabhunA zAsanamAM che : dharma koNa kahevAya ? - sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajI zrI tIrthaMkaradeva pachI zrIsaMghane pUjaya mAnI, stutimaya gAthAthI zrI saMghanuM svarUpa batAve che. zrIsaMghane prathama vagaranI upamA ApI. kharekhara, dareka dharmI AtmAne vasavA mATe zrIsaMgha e nagararUpa che. dharmAtmAne vasavA mATe zrI tIrthaMkaradeve zrIsaMgharUpa nagaranI sthApanA karI che. dareka dharmAtmAonuM rakSaNa zrIsaMgharUpa nagaramAM thAya. jyAM dharmAtmAonuM - rakSaNa na thAya, e zrIsaMgha ja nathI. dharmInA rakSaNa mATe zrIsaMgha e nagararUpa che. dharmanI ArAdhanAnA sAdhanamAM truTi hoya, to zrIsaMghanagara pUrI pADe, kemake-e nagaramAM uttara guNarUpa makAnono toTo nathI, zrutajJAnarUpa zerIo ghaNI che ane rakSaNa mATe pharato akhaMDa cAritrarU5 killo paNa majabUta che. evA suMdara nagaramAM dharmIne harakata paDe ja nahi. dharmI te ke - je saMsArane davA mAMge. saMghanagaramAM bIjAne sthAna nathI. - A zrIsaMgharUpa nagaranI vAta che, bIjA nagaranI vAta nathI. zrIsaMgharUpa nagarano killo akhaMDita rahevo joIe. akhaMDa cAritrarUpa killAno bhaMga thAya to e nagarano paNa bhaMga thatAM vAra na lAge akhaMDa cAritrarUpa killo Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 80 - saMgha svarUpe darzana bhAga-1 - sAcavavAnI to zrIsaMghanI pharaja che. AkhA nagarano rakSaka to e killo che. e nagaramAM rastA aneka che, makAno paNa puSkaLa che ane zrutaratnarUpa lakSmI paNa aDhaLaka che, zrIsaMgha nagaranA Azritane zrIsaMgha nagara A badhuM pUruM pADe, na hoya ene Ape, jenI pAse hoya tene khIlave ane ene jo koI bahArathI lUMTavA Ave to zrIsaMgha ene rakSaNa Ape. "ahIM dharamabaramanI vAta na karavI, cAritranI vAyaDI vAto ahIM nahi cAle, covIsaso varSa pahelAMnuM zrutajJAna Aje upayogI nathI, jhINI vAto Aje karavI nakAmI che." - Avo ghoMghATa zrIsaMgharUpa nagaramAM na ja hoya. nagara kone kahevAya? jemAM zAhukAra vase che ke mAtra lUMTArA ja vase che ? lUMTArA vadhe, badhA ja lUMTArA bane, to to e nagara nagara maTI jAya ane coranI pallI tarIke oLakhAya. vastunA rUpakane jo barAbara samajIe, to ApaNI pharaja samajAya. koIne takalIpha na paDe ane vizrAMtithI rahevAnuM sthAna maLe, ene nagara kahevAya. have dharmI koNa kahevAya ? saMsAra tajavAnI bhAvanA vagarano e dharmI ? kevala duniyAnA padArtho ja meLavavAnI bhAvanAvALo dharmI ? vastuta: e dharmI ja nathI. je dharmAne zrIsaMgharUpa nagara sthAna Ape, te dharma viSayakaSAyarUpa saMsArane chedavAvALo hoya. na chedI zakAya to paNa chedavAnI bhAvanAvALo to hoya ja ! jenAmAM e bhAvanA paNa na hoya, tene zrIsaMgharUpa nagaramAM sthAna zI rIte maLe ? e to jyAM-tyAM rakhaDyA kare. rakhaDapaTTI mATe kSetra bahoLuM che. corAzI lAkha jIvayoni che. jene saMsArano bhaya lAgyo hoya te ahIM Ave : jene saMsAramAM mhAlavuM hoya tenuM ahIM kAma paNa zuM ? nakAmo Dakho zA mATe ? zAhukAre sApha devuM joIe ke-lUMTArAne mATe amArI pAse sthAna nathI : nItipUrvaka zAhukArIthI raLI khAvuM hoya to ja ahIM sthAna che ! zaraNe AvelAne zaraNa Ape te zrIsaMgha che? saMsArane chedavAnI icchAvALo zrIsaMghanagaramAM vasavA Ave : jene na chedavo hoya te bhale bahAra rahe ! je saMsArathI bhaya pAme te ahIM Ave : bhaya pAmIne AvelAne zrIsaMgharUpa nagara jarUra rakSaNa Ape. jaMgalamAMthI eka bhIlanuM chokaruM, jaMgalI janAvarathI bhaya pAmIne nAThuM. mAno ke enI pAchaLa vAgha paDyo che ane doDyuM. doDatuM doDatuM e nagaranA daravAje AvyuM. tyAre zrIsaMgha ene aMdara pesavA de ke bApanI AjJA levA mokale ? "jA, tArA bApanI rajA lAva, rajA vagara dAkhala na karavAno amAro kAyado che.' pelo kahe ke Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kana - 8 : zaraNa kone apAya ane koNa ApI zake? 8 - 81 paNa vAgha pAchaLa paDyo che." toye A kahe ke "paNa amAro to A kAyado." Avo kAyado karanArA saMghamAM gaNAya ke saMgha bahAra gaNAya? maravA paDelAnI rakSA mATe bApanI AjJA levA javAnuM vidhAna A zAsanamAM nathI. vyavahAramAM paNa tevuM nathI. bApa paNa duniyAmAM kyAM eka prakAranA che ? irAdApUrvaka mArI naMkhAvanArA paNa bApa hoya che. maratA dIkarAnI upekSA karanArA, dIkarAne bhIkha mAMgato banAvanArA, potAnA svArtha mATe bALakanuM satyAnAza vALanArA paNa bApa hoya che. sApaNa paNa enAM baccAMnI mAtA ja che ne ? paNa e potAnAM baccAMne ja khAI jAya. AthI janmatAMnI sAthe ja e baccAM bhAge che. e AjJAbhaMjaka kharAM ? sApaNa bALakane janma Ape tyAre badhAM baccAM bhAgavA mAMDe. bhAge te ja bace. je tyAM rahe tene to te khAI jAya. mAnI soDamAM pese e mare. * - jyAM sApaNa jevA svabhAvavALA mAbApa hoya tyAM AjJA levA javAnuM kahevAya ? pelo bALaka kahe ke-"AjJA levA jAuM to tyAM ja rahuM." tyAre A kahe ke - "e game tema paNa amAro to e kAyado che, e na toDAya ! Avo kAyado karanArA ajJAnaziromaNi che. sarvajJanA zAsanano A kAyado hoya ? hoya ja nahi! AjJAno Avo artha karanArA ajJAna che, pAmaro che, e pAmaro AjJAnuM svarUpa samajatA nathI. zaraNa kone apAya? : "jene mAratAM dayA na Ave evA sApaNa jevA svabhAvavALAM mAtApitA rajA Ape to ja rakSaNa apAya nahi to bhale mare" - Avo kAyado karanArA, AvuM kahenArA upakArI che ke upakArInA veSamAM rakhaDatA aNasamaju vairIo che? zrI jinezvaradeve karelI AjJAno Avo bhayaMkara artha karAya ? zrI jinezvaradevanAM zAsanamAM AjJA mAnavAnI je vAta che teno Avo artha kare ke - "sApaNa jevAM mAbApanA bALakane AjJA vagara rakSaNa na ja devuM." - to to koIne rakSaNa ja nahi apAya. dharmIne rakSaNa devAnI zrIsaMghanI pharaja che ke nahi ? che ja, kAraNake-zrIsaMgha dharmAno ane dharmArthIno rakSaka che. adharmInA paMjAmAMthI choDAve te zrIsaMgha che paNa adharmInA hAthamAM dharmAtmAne Ape e zrIsaMgha nathI. potAnA zaraNAgatane duzmananA hAthamAM soMpe e kSatriya nathI. ceDA mahArAjA zA mATe laDyA? emaNe yuddha rAjya mATe karyuM? mAnapAna mATe karyuM? nahi ja, zaraNAgatane duzmananA hAthamAM na soMpAya te mATe karyuM. enI khAtara Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 rAjya jAya, jAna jAya, te hA-paNa zaraNe AvelAne pAcho to na ja soMpAya. zaraNAgatane pAcho Ape e kSatriya kuLa-kalaMka lagADanAro kahevAya. zrIsaMgha rAjA che, ene zaraNe dharmArthI Avyo, pAchaLathI adharmanA mArge nAkhanArA ene pakaDavA AvyA, to zrIsaMgha zuM kare ? dharmArthIne killAmAM saMtADe, ene bacAvavA mATe bahAra pahero mUke. 'ame zuM karIe !' ema kahyuM na cAle. nagara bananAre uttama AtmAone rakSaNa ApavuM joIe. eTalI zarata ke-e nagaranuM zaraNa lenAro-e nagaramAM vAsa mAganAro, viSaya-kaSAyarUpa saMsArane chedavAnI bhAvanAvALo joIye. 82 82 pAMceya parameSThI dIkSAvALA ja che H saMsArane chedavAnI bhAvanAvALo hoya, e ja zrIsaMgha nagaramAM vAsa mAge; saMsAra chedavAnI bhAvanAvALo kadAca na hoya, to tene poSavAnI bhAvanAvALo to na ja joIye; e chellAmAM chellI hada che. pApane poSavAnI buddhi to enAmAM na ja joIe ! zarUAtamAM banavAjoga che ka-saMsAranuM svarUpa na samajAya tyAM sudhI ene chedavAnI bhAvanA na thAya; paNa enAmAM pApane poSavAnI vRtti to na ja hoya; eTale e mArgAnusA2I thayo mATe e paNa saMghanagaramAM AvI zake. dharmArthInI saMsAra chedavAnI bhAvanAne pUrI karavA mATe, ene killAmAM rakSaNa ApyA pachI, zrIsaMgha e cakranuM kAma kare. bhagavAnanuM jyAM zAsana hoya, tyAM ja e naga2. zAsana na hoya tyAM e nagarano nAza ja thayo che, ema samajavuM. zrIsaMgharUpa nagara potAnA Azritane rakSaNa ApI pachI cakranuM kAma kare. zrIsaMgha, e cakra banI Azritane sahAyaka thAya. zrIsaMgha saMsAra chedavAmAM sahAyaka kare, paNa saMsArane poSavAnI vAtamAM kadI sAmela na thAya ! rakSaNa ApIne paNa zrIsaMgha rakSitano saMsAra vadhe tevI kAryavAhI na kare. saMsArarUpI araNyamAM bhaTakatA AtmAne mokSa nagare pahoMcADavA mAMDe zrIsaMgha rathanuM kAma kare. nagara tarIke to je Ave tene rAkhe, Ave enA hAthamAM cakra tarIke bane paNa jaMgalamAM bhUlA paDelA AtmA mATe to saMgha e 2tha bane. zrIsaMghane cothI upamA kamaLanI ApI. A upamAmAM saMgha, svarUpanI spaSTatA pUrI thAya che. zrIsaMghanA nAyakapade sUrimahArAjA eTale mukhya to e ja kahevAya. zrI arihaMtadeva to nirvANa pAmyA. zrI siddha bhagavAna paNa saghaLAMya karmono kSaya karIne muktipade birAjyA che. tyAre have vartamAnamAM vicaratA 'AcArya', 'upAdhyAya' ane 'munivara' - A traNa puNyapuruSo che. ApaNe 'zrI arihaMta, siddhapa2mAtmA, AcAryadeva, zrI upAdhyAya ane sAdhu mahArAja' - Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a3 - 8: zaraNa kone apAya ane koNa ApI zake? 8 - 83 A pAMca parameSThinA pUjaka chIe. A pAMcamAM koI pAghaDIvALA che ? milavALA, baMgalA-bagIcAvALA, lADI, vADI ke gADIvALA, kaMpanIvALA, moTaravALA deza-paradezanI peDhIovALA athavA to benkarsa evA moTA moTA koI emAM che ? kahone ke-pAMceya dIkSAvALA ja che. dIkSA vinAnA eka paNa nathI. A pAMcane pUjanArA tarIke potAne oLakhAvanArA, dIkSAno virodha kare eno artha zo ? kevala AtmahitanI sAdhanA kare te sAdhu. jeTalA aMze duniyAnI sAdhanA, teTalA aMze sAdhutAno nAza. duniyAnA koI paNa padArthanI lAlasA vinA, duniyAnA saghaLA saMyoga tajI, kevala mokSanI sAdhanAmAM rahe ene ja namaskAra karyo che. te sivAya bIjAne tyAM sthAna nathI. pAMcamAMthI eka paNa dIkSA vinAnA nathI. je pAMce parameSThine namIe chIe, pUjIe chIe ane stavIe chIe, te pAMce dIkSita che e to khAtarI che ne ? zrI arihaMtadeva thayA te paNa saMyama laIne thayA. siddha bhagavAna paNa dIkSA laI kevalajJAna pAmIne mokSe gayA. sAdhuliMga pAmyA vinA kevalajJAna thayA pachI tarata nirvANa pAme. tevA mahApuruSane dravya saMyama nahi, paNa bhAva saMyama to teone paNa kharuM ja. zrI AcArya bhagavAna paNa sAdhu che, zrI upAdhyAya bhagavAna paNa sAdhu che ane muni bhagavAna paNa sAdhu che. e badhAya dIkSita ja che.! gRhasthapaNAmAM koIne sAdhupaNuM AvI jAya eno inkAra nathI, paNa gRhasthapaNuM e sAdhupaNAnuM kAraNa nathI. sAdhupaNuM prApta karavA mATe gharane sAdhanarUpa manAya ? gharamAM rahenAranI mamatA chUTe to sAdhupaNuM AvI jAya e vAta kharI, paNa mamatA chUTavAnA sAdhana tarIke gharane na ja, manAya. AcAryadeva e zrIsaMghamAM nAyaka pade che. te paramatArako 'paMcAcAranuM pAlana kare ane karAve. zrI upAdhyAya, e AgamanA vedI ane bhaNAvanAra. sAdhu pote mokSamArga sAdhe ane mokSamArganA sAdhakane sahAyaka thAya. upAdhyAya tathA sAdhu paNa AcAryanI AjJAne mAne. evA AcArya gRhasthanI AjJAne mAne, ema ? zrI AcAryanA guNonuM vivaraNa avasare karIzuM. TUMkamAM, AcAryanA guNothI viziSTa AcAryadevanI AjJAmAM upAdhyAya tathA sAdhu rahe. evA AcAryane potAnI AjJA mAnavAnI vAto gRhastha kare, e zrI saMgha bahAra kharA ke nahi ? zrIsaMghane AdhArabhUta Agama che? " pAghaDIvALAnuM pada mokSamArgamAM UMcuM nathI. duniyAnI apekSAe mAno ke - TopIvALAnA pada karatAM pAghaDIvALAnuM pada UMcuM che; paNa muktinA mArgamAM tema Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 -- nathI. zrI dazArNabhadra tathA zrI sudharmA iMdra beya mukuTavALA hatA. paNa zrI dazArNabhadra mukuTa utAryo ke tarata temane sudharmA iMdra namyA. "e kAyado A zAsanamAM che. sudharmA iMdrano mukuTa moTo hato, e asaMkhyAta devonA svAmI hatA, chatAM paNa zrI dazArNabhadra mukuTa utAryo ke tarata, sudharmA iMdra zrI dazArNabhadrane namyA. AcArya, upAdhyAya tathA sAdhune paNa zrI jinezvaradevanI AjJArUpI mukuTa che. kamaLanA sthAne AcArya che. kamaLa pedA thAya kAdavamAM, vadhe pANIthI, paNa kAdava tathA pANI ubhayane tajIne bahAra Ave. upara rahe. jo kamaLa aMdara rahI jAya to kIDAnI jema cagadAI mare. kamaLa kAdava ane pANImAMthI UMce kyAre Ave - e mahAprazna che. jema nALa upara coMTI raheluM ane akhaMDita nALavALuM ja kamaLa bahAra Ave ane sajjanane AnaMda pamADe, tema zrIsaMgharUpa kamaLa paNa potAnA akhaMDita zratarUpa nALanA yoge ja bahAra Ave. je zrI saMgharUpa kamaLa mRtarUpa nALane na vaLagI rahe, te kyAM javA sarajAyeluM che ? jene zrutarUpa nALa upara rahevuM na hoya ane je atyAre "zrutabruta" upayogI nathI, ema kahe-e kamaLa kyAM jAya ? e kamaLa sajjanane zaraNa levA lAyaka nathI, sajjananA mastake rahevA lAyaka nathI. e to pANImAM paDI bhIMjAI, kAdavamAM kohavAI jaI kIDAno bhoga thavA sarajAyeluM che. zrIsaMgharUpa kamaLanI zrutajJAnarUpI nALa akhaMDita joIe. jIvananA chellA zvAsa sudhI te nALane vaLagI rahevuM joIe. zrIsaMgharUpI kamaLanI AdhArabhUta nALa e A Agama che. mATe ja saMghamAM AgevAna pade beThelA sUri paNa zrutanA baLe ja cAle. vaDIlanI AjJA na mAne ane ayogya AjJA mAne e baMneya kuputra che ! have muddA upara Avo. mAbApanI AjJA zA mATe mAnavI e samajAvo. potAnA bhalA sAthe mAbApanA bhalA mATe e AjJA mAnavAnI che. je AjJAthI potAnA bhUMDA sAthe mAbApanuM paNa bhUMDuM thAya te AjJA paNa mAnavI-ema ? zAstramAM vidhAna che ke-sAdhune dekhatAM ja hAtha joDavA ema na kare te virAdhaka ! paNa sAthe ja kahyuM ke-sAdhu unmArge hoya evuM pote jANyA chatAM, koI khAsa kAraNa sivAya hAtha joDe toye e virAdhaka ! sAdhune mAnavA eTalI ja AjJA pakaDIne veSamAM rahelA game tevA AcAra-vicAravALA mAtra muni nAmadhArIne paNa mAne ane pUje-e prabhu mArganA nAzaka ke pAlaka? sAdhu pUjya hatA, paNa emAMthI pUjAvApaNAno guNa UDI gayA pachI paNa, jeo kevaLa dRSTirAganA ja Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ~ 8 : zaraNa kone apAya ane koNa ApI zake ? -8 ---- 85 kA2Ne agara svArthanA kA2Ne mAne che-pUje che, te mArganA nAzaka che. gurunI AjJA mAnavI e vidhAna che, paNa zrI jinezvaradevanI AjJAthI viruddha jatI AjJA kare to ? 85 sabhA / mAnavI. ja to e ja rIte mAbApanI paNa AjJA mAnavAnuM vidhAna che, kemake-emAM ja ubhayanuM hita che. pariNAme hitakArI AjJA ka2vAmAM mA-bApanuM hita che ne evA AjJApAlanamAM bALakanuM hita che ! hitakara AjJA na kare e bALakanAM mA-bApa bALakanA ghAtaka che ane hitakara AjJA na mAne e bALaka gunhegAra che. bALaka unmArge na jAya e mATe mA-bApane AjJA karavAnI che. hetu barAbara samajo. zAstra kahyuM ke-guru ziSyane sAraNA (bhUleluM yAda karI ApavuM), vAraNA (azubha kAryathI rokavuM) coyaNA (preraNA karIne jAgrata karavuM), paDIcoyaNA (vAraMvAra preraNA karIne jAgrata Adi karavo), vigere na kare to prAyazcitta Ave. mAbApa paNa yogya AjJA na kare to doSanA bhAgIdAra che. guru tathA mAtApitAnI AjJAno hetu e hoya ke-ziSya tathA bALaka sanmArge jAya ane unmArgathI bacI jAya. guru ke mAtApitA ziSya ke bALakanA sanmArgamAM vighna na kare. yogya AjJAnA pAlananuM bALaka tathA ziSya mATe vidhAna karyuM. e vidhAnane AghuM mUkIne vartavAno samaya Ave tyAM zuM karavuM ? guru tathA mAtApitA ahitakara AjJA kare, to emaNe emanuM to bagADyuM paNa evI AjJAnuM pAlana karanAra potAnuM tathA guru agara mAtA-pitAnuM (potAnA mAlikanuM) paNa bagADe che. potAnA guru tathA mA-bApanuM paNa bhUMDuM na thAya e irAde emanI karelI ahitakara AjJA na mAnavI, e ziSya tathA putranI pharaja che. zrI jinezvaradevanI AjJAthI viruddha jatI AjJA guru tathA mAbApa kare, e jANavA chatAM ziSya athavA bALaka (putra) mAne, to potAnA AtmAnA ghAta sAthe, guru athavA mAbApanA AtmAno paNa ghAta ka2nA2 thAya che. yogya AjJA karavAmAM mAtApitAnuM, potAnuM tathA potAnA bALakanuM paNa kalyANa samAyeluM che ane yogya AjJAnuM pAlana karavAmAM bALakanuM paNa kalyANa samAyeluM che, mATe zrI jinezvaradeve e vidhAna karyuM. putra mAbApanI bhakti kare, sevA kare, badhuM kare. zAstre kahyuM ke-mAtApitAnI AjJA na mAne te putra ja nathI, paNa sAthe sAthe ja zAstra e saMbhaLAvI dIdhuM kee ja mAtApitA ahitakara AjJA kare ane e AjJAne jo bALaka ahitakara jANe chatAM mAne, to e bALaka potAnuM bagADavA sAthe mAbApano paNa ghAtaka thAya che. A na samajIe to zAstranI cAvI hAthamAM na Ave. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 nAnuM bALaka to bApa jyAM utAre tyAM Utare, jyAM mokale tyAM jAya, kemakeene khAtarI che ke A bApa che. e harakata thAya tyAM to mokale ja nahi ! paNa e ja bALakane zaMkA thAya ke - gha2mAM oramAna mAtA AvI che ane bApAjI ene AdhIna che, to bApa dIvAnakhAnAmAM mokale to paNa bALaka ekadama tyAM na jAya! 'rakhe tyAM mArA na goThavyA hoya !' evI zaMkA e bALakamAM Ave ! bALaka to bApa mokale tyAM cupacApa jAya, paNa jANe ke-mA bIjI che ane bApAjI emAM lIMna che, to pachI bApAjI mokale tyAM e bALaka na jAya, mokale to paNa ADe-avaLe pharI AvIne khoTuM bole ke-jaI Avyo, kemake-ene Dagale ne pagale kAvatarAnI zaMkA hoya. jema gurumAM gurutA, tema mAbApamAM mAbApapaNuM hoya to AjJA mAnavI. mAbApanI yogya AjJA na mAne e kuputra, paNa mAbApanI ayogya AjJA mAne e paNa vAstavika rIte kuputra che ! 86 86 eka saoNlisiTaranuM kathana ane teno pratikAra sabhA eka saoNlisiTara mane kahetA hatA ke-'rAmavijayane to duHkhagarbhita vairAgya che, mATe enI vANI sacoTa che; mATe e saMsArane duHkhamaya kahI lokane herAna kare che ane ethI emanAmAM kAMI manuSyaprema nathI.' vairAgya traNa prakAranA che : temAMthI e saoNlisiTara potAnI jJAnacakSuthI mArA vairAgyane duHkhagarbhita vairAgya kahe che ! vadhumAM e saoNlisiTara ema paNa kahe che ke - 'du:khagarbhita vairAgya che tethI ja vANI sacoTa che.' A eka na samajI zakAya tevI hakIkata che, kAraNa ke-e saoNlisiTaranA kahevA pramANe to 'jenI vANI sacoTa teno vairAgya duHkhagarbhita' - A pramANe mAnavuM paDe, paNa e bane kema ? zuM te saoNlisiTara ema manAvavA mAge che ke - 'jema jema vANI vadhu sacoTa, tema tema vairAgya paNa vadhu duHkhagarbhita ?' jo ema ja kahevA mAgatA hoya, to to sarvathI vadhu sacoTa vANIthI saMsAranI asAratA ane saMyamanI suMdaratA batAvatA paramatAraka zrI tIrthaMkaradevanA vairAgyane sarvathI vadhu duHkhagarbhita verAgya kahevAnI dhRSTatA kare che ! khare ja, jo AvA prakAranI buddhi te dharAvatA hoya to mArI samaja mujaba te eka dayApAtra saoNlisiTara che, emAM kazI ja zaMkA nathI. A eka bIjI vAta. bIjI vAta : e saoNlisiTara kahe che ke-'saMsArane duHkhamaya kahI lokane herAna kare che ane ethI enAmAM kAMI manuSyaprema nathI ! A vAta paNa e Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 : zaraNa kone apAya ane koNa ApI zake ? - 8 -- saoNlisiTarane vadhu dayApAtra banAve che ! zuM e saoNlisiTara ema manAvavA mAge che ke : - 87 62 1. saMsArane duHkhamaya kahenAra lokane herAna karanAra che ? 2. jo ema ja hoya to e saoNlisiTara lokanA upakArI kone mAne che ? 3. ane saMsArane duHkhamaya kahenAramAM manuSyaprema nahi hovAnuM kAraNa zuM ? astu. choDo e vAtane ! huM to bhArapUrvaka kahuM chuM ke-vairAgya Ave tyAM prANImAtra pratye prema to ApoApa Ave che. jyAM vairAgya ja nathI tyAM prANI pratye prema kyAMthI hoya ? jenA AtmAmAM vairAgya jAgyo, tyAM prANImAtra pratye apAra prema jAge che, ApoApa e prema Ave che, pragaTe che, paNa vairAgya nathI tyAM e sAco prema Avato ja nathI. virAga.vinAno, eTale ke saMsA22sika AtmAno je prema, te mohanA gharano che. eTale ke-'rAga' che. ane tenI gaNanA aDhAra pApasthAnaka paikInA dazamA pApasthAnaka tarIkenI che. e rAga to dveSAdikano utpAdaka che. enA yoge ja A saMsAranI bharamAra cAlu che. tamane dveSa zAthI Ave che, e samajo !niMdA na karo ! kAM to je vastu pratye tamane rAga che enI prAptimAM koI aMtarAya kare to dveSa Ave, athavA je vastu pratye rAga che te vastu koI jhUMTave to 'dveSa Ave athavA je vastunA tame rAgI cho te vastune koI nukasAna pahoMcADe to paNa tamane dveSa Ave. AthI spaSTa ja che ke-dveSanuM kAraNa paNa rAga ja che ! saMpUrNa rAga jAya eTale vItarAgatva pragaTe ane rAga kharAba lAge eTale vairAgya pragaTe. paudgalika sukha ane enAM sAdhano pratye dveSa e vairAgyane utpanna karanAra che, evo virAga jene utpanna thayo hoya tevA sAcA virAgIne to prANImAtra pratye hitakara prema thAya. saMsArarasikone amuka upara ja prema thAya, kuTuMbakabIlAmAM ja prema thAya ane saMsArathI virakta evA satpuruSo to AkhI vasudhA (pRthvI)ne potAnuM kuTuMba mAne AthI amane vizvanA tamAma jIvo upara nirvyAja prema pragaTe e svAbhAvika che. saMsArarasiko to snehIonI pAsethI svArtha sAdhavAnI bhAvanAvALA hoya che, tyAre sajjano to darekane sAco svArtha sAdhavAnI bhAvanAvALA hoya che. jaina sAdhu dezanA zA mATe Ape ? mAna mATe dezanA ApavAnI zAstroe nA pADI che. zrI vItarAga paramAtmAno sAdhu kevaLa sAmAnA sAcA bhalA mATe ja dharmadezanA Ape. mATe samajo ke-karmathI 52vaza baneluM jagata mAge te ApavAnuM kAma jainamuninuM nathI. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - saMgha svarUpe darzana bhAga-1 - 3 sabhAH e saoNlisiTara agara evAo to ema kahe che ke - "duniyAnA premIe to je jeno arthI hoya tene te ApavuM.' lakSmInA arthIne lakSmI tathA putrAdikanA arthIne putrAdi ApavA, ema? jo ema ja teo kahetA hoya, to huM kahuM chuM ke jene sAdhu e nahi Ape. jene sAdhu to mAtra "dharmalAbha' ja Ape. kharekhara, jainamuni pAse saMsArapoSaka upadeza apAvavAnI manovRtti dharanArA potAnI jAtane ghaNI ja adhama jAta tarIke puravAra kare che ane ethI potAnI bahula saMsAritA sAbita kare che. nahitara "jena' tarIke oLakhAvanArAonI AvI buddhi hovI na ghaTe. . hitakara manuSyaema virAgIne hoya ke rAgIne hoya? saMsAra duHkhamaya che" ema samajAvavAthI ghaNA jaino jo saMsArane duHkhamaya mAnI le, to "potAnAM khissAM kema bharAze ?' ema akaLAmaNa thaI hoya, ema saheje samajI zakAya eTale ema bolavAno kharo hetu A paNa hoya, e banavAjoga nathI zuM? badhA jene jo samaje ke - "lakSmI Ave e puNyodaya ane jAya e pApodaya; enI paravA na hoya, emAM harSazoka na hoya;' to koI koInA upara dAvo na mAMDe, e bhaya e saoNlisiTarane lAgyo haze ! tilaka karIne prabhupUjaka tarIkenI e pratiSThAnA nAme paisA khavAtA hoya to te nahi khavAyaenI gabharAmaNa thaI haze ? pachI zuM haze, te to jJAnI mahArAja jANe ! bAkI to virAgI vyakti, manuSya para jevo hitakara prema dAkhavI zake che, tevo rAgI kadI dAkhavI zakato ja nathI. eka zrI vItarAga paramAtmAe jagatano je preme jItyo tathA jagatanuM je ekAMta bhaluM ichyuM, te duniyAnA kayA zahenazAhe karyuM ? cakravartIne je sAhyabI nahi, te sAhyabI zrI tIrthaMkaradeva bhogave che. tIrthaMkaradevane ja e maLe che ! cakravartIne siMhAsana zodhavuM paDe, jarA AMkha paNa UMcI karavI paDe ane tIrthaMkaradeva to jyAM bese tyAM siMhAsana goThavAI jAya. cakravartIne amuka vakhate chatra ane zrI tIrthaMkaradevane kAyama chatra. cakravartIne sabhAmAM cAmara vIMjhAya ane zrI tIrthaMkaradevane covIse kalAka cAmara vIMjhAya; kAraNa ke-e vItarAga che ane cakravartI to game tevA toye rAgathI viTAyela che. zrI tIrthaMkaradeva jyAM paga mUke tyAM suvarNakamala goThavAI jAya. ATalI sAhyabI nirvANa samaya paryata bhogavavA chatAM, zrI tIrthaMkaradeva mokSe jAya ane cakravartI jo cakravartIpaNAnI sAhyabI bhogavatAM mare to niyamA narake ja jAya. Ama kema ? zrI tIrthaMkaradeva sAhyabI Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 89 - 8: zaraNa kone apAya ane koNa ApI zake ? 8 - 89 bhogave te bhogavavAne mATe nahi, mAtra potAnAM pUrvakRta karmonI nirjarAne mATe ! jyAre cakravartInI dazA to ethI taddana judI ja hoya che ! dhArAzAstrI zA mATe? dhArAzAstrI lokanA bhalA mATe che. uparathI jotAM sarakAra kadAca emane satyavAdI harizcaMdra mAne che. sadgahastha (jenTalamena) mAne che. mAne che ke-"e jUThuM na ja bole, kAyadAno jANakAra hovAthI gunho na ja kare, anIti na kare ane khoTA dastAveja vigere paNa na kare.' dhArAzAstrI mATe khoTuM bolyAnI TIkA korTathI paNa na thAya, kemake-mAne che ke e khoTuM na bole. jo e khoTuM bole to AkhA jagatanA e vizvAsaghAtI gaNAya. enAthI jUThI salAha na devAya. sabhA: e gunho kare, jUThuM bole, kAyadAno bhaMga kare, to sanaMda jAya. evI to keMkanI gaI. kesamAM pUrI khAtarI lAge to ja asIlane korTe javAnI salAha Ape. zaMkA hoya to khoTI salAha na Ape; AvA hetuthI dhArAzAstrI nimAyA che ne ? kAyadA samajo, je dhArAzAstrI na hoya tenI pAse salAha jevA jAo, e dhArAno jANakAra na hoya ane salAha Ape to daMDa thAya. e ja rIte dhArAzAstrInI salAhathI gunho karyo che, ema sAbita thAya to gunhegAra chUTI jAya, ane pachI to ATalI ATalI kAyadAnI dRSTie kArya karavuM vAjabI lAgyuM hatuM, ema * dhArAzAstrIe puravAra karavuM paDe. e jo puravAra na karI zake to AropInI zikSA e dhArAzAstrIne thAya. * . kharI vAta to e ke-janatA mUrkha (ajJAna) ane svArthamAM phaselI che, eTale ja prapaMca karanArAo phAvI jAya che. jo janatA emane barAbara oLakhI le, pote jarA samajadAra banI doDAdoDa na kare, to prapaMcIonI oNphiso traNa divasamAM baMdha thaI jAya. kAyado nahoto jANato-evo bacAva tame korTamAM karI zako. vakIla baeNrisTara ke saoNlisiTarathI na thAya. DIgrIdharathI evo bacAva na thAya. tamo evo bacAva karo to cetavaNI ApI rahema najarathI kadAca tamane korTa choDe, paNa kAyadAzAstrIne to bevaDo gunhegAra gaNe. je dhArAzAstrIo e jokhamadArI nathI samajI zakatA ane kevala svArthaparAyaNa ja che, te sAcA dhArAzAstrIo nathI paNa koka judI ja che. astu ! choDo e vAta ! A badhuM tame emane samajAvajo ane kahejo ke tame bhaNyA, DIgrI meLavI, paNa rahyA evA ne evA ! vagara kAyadA bhaTTe jainazAsananA prabhAve, sAmAnya Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 90. saMgha svarUpa darzana bhAga-1 vairAgyanA baLe paNa ahIM to ghaNI cAvI hAtha Ave ema che! ghaNI cAvI maLI jAya che !! zrI jainazAsanano e parama prabhAva che. rAjyano kAyado paNa A Agama, A dharma A saMyamanI ADe na Ave. AmAM koI kAryavAhI evI nathI ke-je rAjyanA kAyadAthI gujAvALI ke koIne paNa ahitakara sAbita thAya. khoTI pravRtti chatAM rAjyanA kAyadAmAM na Ave ema na mAnatA, paNa pravRtti khoTI che ja nahi. pravRtti atyuttama che. evI pravRtti che ja nahi ke, je kAyadAnI cuMgAlamAM Ave. hitakara manuSya prema sAdhune na hoya to bIjA kone kahe ? kAyadA ghaDanArA evA kAyadA ghaDe ja nahi. kadI ghaDAI jAya to e. ghaDAvanArA ApaNAmAMnA ja nAmacIna loko hoya. pelA ghaDanArAonI to rakSaka dRSTi hoya che paNa bhakSaka dRSTi nathI hotI. kAyadA ghaDanAruM maMDaLa ja juduM hoya che. bhayaMkara kAyadAmAM paNa apavAda eTalA badhA rAkhe ke-na pUcho vAta. kema kedRSTi e che ke-so gunhegAra chUTI jAya tenI paravA nahi, paNa eka bInagunhegAra mAryo na javo joIe. phariyAda thAya tyArathI ja AropI pratye nyAyAdhIza rahema najarathI jue, e dhoraNa che. daSTi tyAM e ja che ke-gunhegAra bhale chUTI jAya paNa bInagunhegAra na mAryo javo joIe. A duHkhagarbhita vairAgyathI paNa anaMtA tarI gayA, vartamAnamAM saMkhyAbaMdha tare che ane bhaviSyamAM anaMtA taraze. duHkhathI vairAgya thaI ja jato hota, duHkhI badhA ja dIkSA letA hota, to gRhastha karatAM Aje sAdhunI saMkhyA moTI hota; koI gAma sAdhu vinAnuM na hota. duHkhI koNa vadhAre ? muni ke gRhastha ? bhADAnA paisA na maLe; roTalo hoya to putra na hoya, chate roTale na khavAya tevI vyAdhi hoya, zarIranI ciMtA hoya, chate mAle bhogavAtuM na hoya, koIne strInI, koIne paisAnI, koIne dIkarAnI ciMtA cAlu ja hoya. sAdhune zuM ? gRhasthane juvAna dIkaro marI jAya, lAkha rUpiyA cAlyA jAya, e vakhate koI kahe ke- dIkSA levI che?' to kahe ke-phera kamAIzuM." duHkhathI badhA dIkSA le che ema mAno cho ? "duHkhI hoya te ja sAdhu thAya che evo atyAre Aropa kare che. kalpanA khAtara ema mAno, paNa bIjuM kAMI ? tamArA jeTaluM duHkha to nAnI vayamAM dIkSA lenArAone nahotuM ne ? vicAro to mAlUma paDe ke-Akho saMsAra ja duHkhamaya che. paNa zuddha buddhithI vicAravuM joIe ! prabhunA zAsanamAM saMsAra jene duHkhamaya lAge che te ja dIkSA le che ! saMsAra jene sukhamaya lAge che te nathI leto. sAcuM sukha ja prabhunA zAsanamAM che: tamArI ciMtAno sumAra nathI. lAkha gayA, peDhI tUTI, chokarI rAMDI, chokaro Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 91 - 8 : zaraNa kone apAya ane koNa ApI zake? 8 - 91 mAMdo thayo, jamAI gAMDo banyo, jamAI bIjI paraNyo, chokarInuM bagaDyuM, AvI AvI ciMtAo kone hoya ? duHkhathI vairAgya ja thato hoya to keTalA nIkaLe ? A to ghaNanA ghA paDe toye na nIkaLe, kemake - viSayanI mUrchA ajaba che. ame sAdhu ! amArAthI bIjI vAta na thAya. vyaktigata vAta ame na karIe ! jethI vairAgyanI asara thAya ane prabhumArgamAM makkama thavAya te ja vAta karIe. prabhunA zAsananI cAvI pamAya to sukha che, nahi to duHkhanA dAvAnaLa che ! duHkhanA dAvAnaLamAM paDelAne vairAgya Avato nathI. tamArAM duHkha kAMI thoDAM che ? sAdhu jeTalI zAMtithI sUI zake che, teTalI zAMtithI tame sUI zako cho ? gharamAM, bajAramAM, tamArI kiMmata zI che e to kaho ? vAyado pUro thAya ane tijorImAM na hoya to ? moTaramAM besI nAsabhAga karanArane jarA enI hAlata to pUchajo. vairAgya Ave ene prANImAtra pratye hitakara prema hoya, nAnAmAM nAnA jaMtu para sAdhu hitakara prema rAkhI zake, gRhastha na rAkhI zake. gRhasthanI hAlata kaphoDI che. zrI jinezvaradevane prANImAtra pratye hitakara prema hoya che. trIjA bhavamAM emano AtmA, pAMca indriyonA viSayabhoganI paripUrNa sAmagrImAM tallIna paDelA jIvone joIne, e badhAne duHkhI tarIke ciMtavI, e badhAne sAcA sukhI karavAnI bhAvanAthI saMsArathI choDAvI mokSamAM pahoMcADanAra zrI arihaMta paramAtmAnA zAsananA rasika banAvavAnI bhAvanArUpa sarvotkRSTa bhAvadayAthI zrI tIrthakaranAma karmanI nikAcanA kare che. baMgalA, bagIcA, vADIvajIphAvALAne paNa zrI tIrthakara bhagavAne du:khI mAnyA, to e dRSTie ame paNa pUrvAvasthAmAM duHkhI hoIe, emAM vAMdho zo ? moTA rAjA-mahArAjA je dRSTie duHkhI gaNAyA te dRSTie amArA jevA pAmara duHkhI hoya emAM navAI nathI. jeo Aje saMyama nathI svIkAratA agara saMyama tarapha judI dRSTi dharAve che, teo duHkhI nahi ja hoya evuM kharuM ? sabhA: ghaNAya duHkhI che. have Avo mULa vAta upara. zrutarUpa nALane nahi sAcavI zakanAruM zrI - saMgharUpa kamaLa sajjananA mastake caDhavAne lAyaka nathI rahetuM, paNa pANImAM paDI, kohavAI, kIDAne bhogavavA lAyaka bane che. mATe zrIsaMgharUpa kamaLa potAnuM sthAna mRtarUpa nALa upara avicala rAkhavuM ja joIe. astu. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 : jaina saMgha eTale tyAganI mUrti ! vIra saM. 2456, vi. saM. 1986, mAgasara vada-8, somavAra, tA. 23-12-1929 kayo samudAya zrIsaMgha kahevAya ? * Aje sAdhu pAse AjJA manAvanAra kevA che ? upakArI puruSoe bAMdhelI maryAdAo upakArane mATe che ! * AjanuM dhArmika zikSaNa kema phaLatuM nathI ? kathAnuyogamAM AvatI vAtone khoTI kahenAra ajJAnI che ! zrI saMgha dunyavI svArtha na jue : 7 ayogya vAto phelAvanAra zrI saMghamAM rahevA jarAya adhikArI nathI : vyavahArakuzaLatA ane dharmakuzaLatAne kaMI saMbaMdha nathI. : upakAraparAyaNatAnuM uttama udAharaNa : 0. AvA vAtAvaraNamAM vairAgya Ave e ja Azcarya : 7 itarane batAvo ke jaina saMgha to tyAgI che : 9 karyo samudAya zrIsaMgha kahevAya ? sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajI zrI tIrthaMkaradeva pachI zrIsaMghane pUjya koTino gaNI, zrIsaMghanuM svarUpa batAvanArI gAthAo dvArA aneka upamAothI zrIsaMghanI stuti kare che. sUtrakAra maharSie zrIsaMghane sauthI pahelI upamA nagaranI ApI che. dharmI AtmAone vasavA mATe zrIsaMgha, e suMdara nagararUpa che. zrIsaMgharUpa nagara cirakALa raho ane jayavaMtu varSo-evI ekeeka kalyANanA arthI AtmAonI abhilASA hovI ja joIe. dharmAtmAone rahevA mATe jo koI sthAna hoya to te zrIsaMgha rUpa nagara che. zrIsaMgharUpa nagaramAM uttara guNarUpI suMdara bhavano che, zrutajJAna ratnarUpa lakSmI che, samyagdarzanarUpI vizALa zerIo che ane rakSaNa mATe pharato akhaMDa cAritrarUpa killo che. AvA zrIsaMgharUpa nagaramAM dharmanI hAni hoya ? je sthAnamAM dharmIne rakSaNa na maLe, te sthAnamAM vastutaH saMgha ja nathI, ema kahevAya. je zrIsaMgharUpa nagaramAM uttara guNorUpI bhavya bhavano ha2koI AtmAne Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 03 - 9H jaina saMgha eTale tyAganI mUrti ! - 9 - 93 AkarSe, vAto-vicAro ane ciMtA paNa zrutajJAnarUpI lakSmInI ja hoya. je nagaranI zerIo paNa saMsAranI asAratAnuM bhAna karAvatI hoya ane je nagaranA rakSaNano bojo sAmrAjyanI mAphaka vyApIne rahelA akhaMDa cAritrarUpa killA upara hoya, te zrIsaMgharU5 nagaranuM rakSaNa mAganAra dharmAtmAne viSayakaSAya rUpa saMsArane chedavAnI ja bhAvanA hoya. saMsAramAM rahevAnI tathA saMsArane poSavAnI bhAvanAvALAne zrIsaMgharUpa nagaramAM sthAna paNa nathI. dharmArthIne zrIsaMgha, e nagararUpa banI jema sthAna Ape, tema viSayakaSAya rUpa saMsArane chedavAnA kAryamAM paNa sahAya ApavA mATe zrIsaMgha cakra bane. saMsArane chedavAnI kriyAmAM zrIsaMgha ADo na Ave. zrIsaMgharUpa cakrane sattara prakAranA saMyamarUpa tuMba hoya, bAra prakAranA tapa rUpa ArA hoya ane samyagudarzana rUpa pRSTha bhAganI bhUmi hoya. zrI tIrthaMkaradeva pachI pUjya zrIsaMgha te A-jene AzravathI virAma pAmavuM na game, jene pAMca indriyono nigraha na rUce, jene kaSAyo kamI karavA na game ane jene mana-vacana ane kAyA upara aMkuza mUkavo na game, evA saMghane tIrthakara jevo pUjya mAnavo-enA jevI ajJAnatA bIjI koI nathI, eTaluM ja nahi paNa evA saMghane mAnanArA, zrI tIrthaMkaradevanuM bhayaMkara apamAna karanArA che. kemake-ethI janatA paNa ema jANe ke-emanAM tIrthakara paNa AvA ja haze. ApaNe evI bhAvanA utpanna thavA devI nathI; eTaluM ja nahi paNa evI bhAvanA thAya ane ApaNe mauna rahIe to doSita TharIe. gozALAe munio para tejolezyA mUkatI vakhate kahyuM hatuM ke jo mArA dharmAcAryanuM teja ho, to A makAna baLI jAo!" tyAre munioe kahyuM hatuM kejevo tuM che, tevo tAro dharmAcArya haze !'- AvI ja rIte marajI mujaba rakhaDatA ToLAne jo saMgha manAya, to janatA paNa mAne ke-"emanA tIrthakara paNa evA ja haze. pAMca-paccIsanuM eka ToLuM, ke jenI akkala ThekANe nathI, jenAmAM buddhipUrvaka vicAra karavAnI tAkAta nathI, jene AtmAnA hitAhitanI gama nathI ane je ToLuM nazAbAjanI mAphaka unmArge cAlanAruM ane yuddhAtallA bolanAruM che, tene ja jo zrI tIrthakaravat pUjya mAnIe, to to AtmAnuM ahita thavA sAthe, ajJAna loka paNa unmArge na dorAya. zrI tIrthaMkaradeva jevA saMghano samudAya jyAM ekatrita thAya, tyAM saMyamanA jharA chUTe ke pApanA ? e samudAya saMyamano poSaka hoya ke asaMyamano ? samudAyanI mahattA sAcavavA jatAM paramatAraka zrI tIrthaMkaradevono mahimA na ghaTI Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - jAya, tenI khAsa kALajI rAkhavI joIe ane e kALajI rakhAya to ja mokSamArganI ArAdhanA karI zakAya. Aje to keTalAka kahe che ke-"ame saMgha : pacIsamA tIrthakara basa, AcArya upAdhyAya ane sAdhuo paNa amArI AjJA mAne." Ano artha zo ? e ja ke evuM kahenArAone saMgha ke saMghanA svarUpanuM kazuM bhAna ja nathI. evA bhAna vinAnA samudAyane vajana ApavAmAM Ave, to pariNAme nAza sivAya bIjuM thAya paNa zuM mATe zrI jinezvaradevanA zAsanamAM to te samudAya zrIsaMghamAM rahI zake che ke-je samudAya zAstramAM susthira rahe, vAta paNa zAstradRSTine dhyAnamAM rAkhIne kare, vicAra paNa te ja kare ke-je zrI jinezvaradevanI AjJAthI viruddha na jato hoya; ane prabhumArgane bAdhaka thAya tevI pravRtti paNa na kare, AthI viparIta vAta, vicAra ke, pravRtti karanAra samudAya potAnI meLe ja prabhunA saMghathI dUra thaI jAya che. Aje sAdhu pAse AjJA manAvanAra kevA che? Ama mAno ja'--ema sAdhune zrAvakasaMgha ne kahe, chatAM evuM kahenArA Aje je pAkyA che te kevA che? jenA vacanamAM vicAramAM ane vartanamAM ThekANuM nathI, ne vAtavAtamAM jUThuM bolanArA, jemanA sadAcAramAM mIMDuM ane durAcArano Dara nahi, jeo vyasanI evA-ke nokarazIno vakhata thayA pahelAM "cAjoIe, sUryodaya pachI. be ghaDI sudhI paNa jemane "cA" vinA cAle nahi, mahomAM pAnanA DUcA ane sigAreTa phUMkyA kare, evAo Aje sAdhuo pAse potAnI AjJA manAvavA nIkaLyA che. emanA vicAro kevA ? "dIkSA e DhoMga, dharma hambaga, sAdhu navarA, dharmakriyAmAM mAla zA ?'-AvuM vikRta jIvana jIvanArA ane AvuM kahenArAo kahe che ke "ame saMgha tarIke hukama karIe chIe ke-Ama ne thAya' A sAMbhaLIne itara sajjana duniyA paNa hase. itara samAjanA sajjano paNa kahe ke-"A te mANasa bhegA thayA che ke pazu ?" saMghasvarUpa samajAvavA mAMDyuM che, eno hetu e che ke-itarane paNa ApaNe ema samajAvavuM che ke-"evA nAdAna ToLAne zrI jainazAsanamAM zrIsaMgha tarIkenuM sthAna nathI ja." atyAre jyAre Dagale ane pagale zrIsaMghanA nAme game tevI vAta calAvavAmAM Ave che, tyAre zrIsaMghanuM svarUpa samajAvavAnI pharaja UbhI thaI che. tamAre jAhera karavuM joIe ane itara duniyAne paNa kahI devuM joIe ke-jeonA vicAronuM ThekANuM nathI, jeonI kAryavAhI UMdhI che ane jeo + so ho mAvasaMpo, "niVIIIT gAI' annavaMto (ArA - saMbodha prakaraNa, suguru adhikAra Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 95 - 9H jaina saMgha eTale tyAganI mUrti ! - 7 - 5 sarvavirati (sarva pApa vyApArono tyAga), dezavirati (pramANamAM pApa vyApArono tyAga), samyagdaSTi (samajIne agara jJAnInA kathanathI vastune vastu svarUpe svIkAranAra) ane mArgAnusArI (satyanI prApti mATe ziSTa puruSonI sevAmAM rahI zAstrone zraddhApUrvaka sAMbhaLanAra ane ucita vartana karanAra)-A cAramAMthI eka paNa koTimAM rahevA nathI icchatA, teo amArA zrI jinezvaradevanA sthApelA zrIsaMghamAM koI paNa rIte AvI zakatA nathI. ane evAonI pravRtti e zrIsaMghanI pravRtti tarIke gaNAtI ja nathI." zAstra hina" tiratnA" zAstra gahana che ane buddhi alpa che." tyAre A UMdhI pravRtti karanArAo kahe che ke-"zAstra e haMbaga che ane amArI buddhi jene mAne te ja dharma ! zAstra paNa amane phAvatuM Ave Aje to ja mAnIe. zAstranI badhI vAto mAnavAne amo kAMI baMdhAelA nathI.' samyagadarzanane nahi pAmI zakelA evA paNa mArgAnusArI AtmAo mAne ke - - "tat pramANaM yat ziSTAH pramANayanti" 'ziSTa puruSo jene pramANabhUta mAne te ja pramANa karavA yogya che." tyAre AjanA, potAnI mAnI lIdhelI ja buddhimattAnA yoge unmatta banelAo kahe che ke-"ame ja ziSTa ane ame kahIe te ja pramANabhUta. AvAo to satyanA artha paNa nathI. jeo evAone AdhIna thAya che, teo irAdApUrvaka potAnA ane paranA AtmAnuM khUna kare che. nAnI zI jiMdagInI khAtara ayogya rIte vartana karI Atmahitano ghAta to te kare, ke jene AtmasvarUpanuM bhAna nathI. AvI uttama sAmagrI maLavA chatAM, AjJAviruddha vartana karanArAonI sevAmAM ke saMgamAM paDavuM-enA jevI kamanasIbI bIjI koI paNa nathI. upakArI puruSoe bAMdhelI maryAdAo upakArane mATe che ! tame A badhI vAta na samajI zako evuM nathI. eka ja vAta anekavAra judA judA rUpe, bALaka paNa sArI rIte samajI jAya evI bhASAmAM, tamArI samakSa mUkavAmAM Ave che ke jethI barAbara samajI zako. tamAre janatAne jaNAvI devuM joIe ke-zrIsaMgha to pUjya che, paNa A to sthAna nahi pAmelA ane jaina samudAyanI bahAranI dazAmAM AvI paDelAo, potAnA ToLAne khoTI rIte saMgha tarIke manAvavA mAge che mATe nathI mAnatA. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 99 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 * ucchaMkhalA ToLAne zrI tIrthaMkaradevanI sAthe besavuM che ! AcAra-vicAranuM ThekANuM nathI ane kahevarAvavuM che-zrI tIrthakara jevuM, e to khUbI che !! ApaNe janatAne samajAvavA mAgIe chIe ke-amArA zrI tIrthaMkaradeva te hatA, ke je saMyamaMdhara thayA pachI kevalajJAnanI prApti sudhI palAMThI vALIne jamIna upara beThA nathI, jemaNe anupama dAna dIdhuM che : jemaNe ghora saMyama pALyuM che. jemaNe utkaTa tapa Adaryo che ane uttamottama bhAvanAmAM jeo merUnI mAphaka aDaga rahyA che. e rIte anaMtajJAna meLavyuM che. tyAra bAda dharmatIrthanI sthApanA karI che. te tIrthanI sevAmAM je hRdayapUrvaka mAne te ja zrIsaMghamAM gaNI zakAya che. jene-"covIsa so varSa pahelAM bhagavAna mahAvIra thayA, e vakhatanI vAto Aja nahi cAle-A vicAra Avyo, te svayaMmeva saMgha bahAra thaI gayA che. A vIsamI sadInuM jJAna bhagavAna mahAvIradevane na hatuM ema na mAnatA. e upakArI to badhuM ja jANatA hatA. e ja kAraNe te parama upakArIe je vastu je kALe nAza pAmavAnI hatI, te vastune te rUpe paNa kahI. yathAkhyAtuM cAritra sauthI UMcuM, paNa kahyuM ke-zrI jakhkhasvAmIjI pachI e cAritra nahi rahe. AthI zrI jabUsvAmIjI pachI sAdhupaNuM nathI, ema na mAnatA. je kALe jeTalI vastuthI ArAdhanA thaI zake, teTalI ja kahI che. prabhunA zAsanamAM cAritra pAMca prakAranAM, paNa vartamAnamAM amala be cAritrano ! jJAna pAMca prakAranAM paNa vartamAnamAM prApti traNa jJAnanI ja thaI zake. sAdhu pAMca prakAranA, paNa vartamAnamAM be prakAranA ja sAdhu hoI zake. Ama badhAmAM bheda pADyo. zrAvakapaNuM koI pALI zake nahi, mATe AnaMda-kAmadeva jevuM zrAvakapaNuM pALe e ja zrAvaka ema na kahyuM! zrI gautamasvAmIjI mahArAja jevuM munipaNuM pALe, e ja sAdhu ema paNa na kahyuM ! zrI caMdanabALA jevI sAdhvI e ja sAdhvI ane zrI zreNika mahArAja jevA hoya e ja samyagudRSTi tathA zrI sulasA jevI hoya e ja zrAvikA paNa bIjI nahi-ema na kahyuM. jo ema kahyuM hota, to tame ane ame hota nahi ! AvA to te upakArI hatA. AjanuM dhArmika zikSaNa zAthI phaLatuM nathI ? sabhA: A kALamAM avadhijJAna kharuM ? thaI zake. vastu che, paNa zrutajJAna pacAvavAnI tAkAta nathI, tyAM avadhinI kyAM vAta karavI ? koIne thAya evo inkAra nathI, kemake-vastu che, paNa Aja to cAra copaDI bhaNelo potAne vidvAna gaNAvavA mAge che, jarA paNa Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 : jaina saMgha eTale tyAganI mUrti ! - 9 97 AvaData vagara moTo ADaMbara karAya che, evA ADaMbarIne to avadhijJAna Ave ja nahi. 97 eka munivarane kAjo kADhatAM avadhijJAna thayuM hatuM. zrI jainazAsanamAM vidhi mujaba ane bhAvanApUrvaka kAjo kADhanArane paNa avadhijJAna thAya che. daMDAsaNa pheravatAM koI jaMtune hAni na thAya, evA zuddha upayogamAM rahetAM, bhAvanAzuddhi vadhatAM avadhijJAna thayuM. e jJAnathI devaloka joyo, tyAM risAyelI iMdrANIne manAvI rahelA iMdrane joyA, eTale munine hasavuM AvyuM ke tarata avadhijJAna cAlyuM gayuM. Aje koI kahe ke-mane avadhijJAna thayuM che, to enA kahevA mAtrathI e na manAya. kAraNa ke-jJAnI potAne jJAnI tarIke oLakhAvavA nathI icchatA. jJAnImAM khapavA mATe gappAM ghaNAM marAya che. koI ema paNa kahe che ke- ame mananA pariNAma kahIe chIe ane amane devaloka Adi dekhAya che. vigere.'evAne te te vastunuM svarUpa pUchavAmAM Ave to goTA ja vALe. zAstranA vAMcanArA jo te te vastunuM svarUpa jANe, to jene jJAna thAya te na jANe ? game tema ema koI locAM vALavA Ave, te zAstranA jJAtA pAse na phAve. DoLa karanArane Agama sIdhA na pariName, Agama na game. AgamanA jJAnIne ADaMbaranI vRtti na sparze. jene Agama jace tene ADaMbara sAthe vera hoya. zAstra roTalA mATe, mAnapAna mATe, pratiSThA mATe ane AtmakalyANa mATe paNa vaMcAya che. Agama judA judA hetuthI vaMcAya che, paNa AtmakalyANa mATe vaMcAya to ja Agama pariNamyuM manAya. Aje saMsthAonA vidyArthIo dhArmika zikSaNa le che, paNa e emane phaLatuM nathI enuM kAraNa zuM ? e ja ke-kevaLa AjIvikA mATenA bhaNatarane bhaNavA mATe, niyama tarIke dhArmika zikSaNa bhaNavuM paDe che. mATe bhaNe che. emane kAMI bhaNavAnI icchA nathI ke rasapUrvaka vAMce jethI te AtmAmAM pariName. enI sAme tattvanI vAta cAle tyAre e hase, UlaTI mazkarI kare, paNa dhArmika zikSaNa vagara TaTTu nabhatuM nathI, mATe jarA vAMcI le che. bAkI kahe che ke-A to badhAM gappAM che gappAM. kaho, have evAone 'jJAna pariName zI rIte ?' kathAnuyogamAM AvatI vAtone khoTI kahenAra ajJAnI che ! paNa eka jaNe kahyuM ke, 'zrI jinezvaradevanA zAsanamAM kathAnuyoga moTo che, paMcANuM TakA khoTo che. kAraNa ke-karmanA siddhAMtanI sAthe meLa na khAya tevo che. arthAt-e kathAnuyoga dravyAnuyogano ghAtaka che.' ema kahenArane pUchyuM ke-e Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 parakhyuM kaI rIte ?'-uttaramAM eNe jaNAvyuM ke-'sthAlIpulAkanyAye !' arthAt'khIcaDIno eka dANo jovAthI khIcaDI kAcI che ke pAkI che, e jema 52khAya, tema be-pAMca kathA jovAthI pArakhI lIdhuM.' zAstrajJAtAone kahevuM paDyuM ke-'jotAM ja AvaDyuM nathI. pariNAmanI tIvratA ane maMdatA jovAnuM bhAna rahyuM hoya ema lAgatuM nathI.' pravRtti moTI chatAM jo pariNAma maMda hoya to baMdha alpa paDe, e vAtanuM bhAna na hoya tyAM zuM thAya ? 98 "samyagdaSTa AtmA yadyapi thoDIka pApanI pravRtti kare, to paNa tene baMdha alpa che, kAraNa ke-te nisa pariNAmathI pApane karato nathI." mithyAddaSTi tathA samyagdaSTinI pApakriyA sarakhI hoya. are koI vakhata kadAca samyagdaSTinI pApakriyA vadhI paNa jAya, to paNa mithyAddaSTine bahu baMdha paDe ane samyagdaSTine alpa baMdha paDe. emAM kA2Na pariNAmanI tIvratA ane maMdatA sivAya bIjuM zuM che ? zrI daDhaprahArI ane zrI arjunamAlI jevA thoDA ja samayamAM AtmakalyANa sAdhI gayA. kAraNa e ja ke, tIvra pariNAmanI dhArAthI baMdhAyela sarva karmano kSaya alpa samayamAM sAdhI lIdho. A badhI dRSTie vicAra na kare, ene tattva zI rIte samajAya ? vyavahAramAM paNa thoDI bhUlamAM ghaNuM nukasAna ane moTI bhUlamAM sAmAnya nukasAna-ema nathI thatuM ? mahenata ghaNI chatAM Avaka thoDI ane mahenata thoDI paNa Avaka ghaNI-evuM bane che ne ? eka mANasane pAMca miniTamAM gInI maLe tathA ekane bAra kalAka kAma kare tyAre eka rUpiyo maLe che-e zuM anubhavanI vAta nathI ? vyavahArano ATalo pratyakSa anubhava chatAM, dharmakathAnuyogamAM ayogya artha kema kare che ? hetu eka ja che kezrI jinezvaradevanA mArgane khoTo cItaravAnI durbhAvanA jAgI che. jo AjanA te lokone ayogyatA ja apriya hota to enA nAza mATe prayatna karata, paNa AvI taddana mArganAzaka pravRtti na karata ! e bicArAone to yogyatA ke ayogyatAnuM bhAna ja nathI ! enA yoge emAMnA bole che ke'Ajano cora bIjI savAre sAro kema thAya ?' emane pUchIe ke, 'gaI kAlano bhikhArI Aje lakSAdhipati bane ke nahi ?' tyAM uttara nahi Ape. bhaTakato mANasa cha-bAra mahinAmAM khurazI upara besato paNa thaI jAya che. A to kahe che ke'janmathI ja yogya joIe.' janme tyArathI ja yogya joIe, to evA to veDhe gaNAya eTalA paNa nahi maLe. evA hoya to ahobhAgya. sArA kuLamAM + "sammadITThI jIvo, jayavi hu pAvaM samAyare kiMci apposi doD kaMdho, kheLa na nibhraMthasaM d rUd||" zrAvakapratikramaNa sUtra Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 : jaina saMgha eTale tyAganI mUrti ! - 9 janmyA chatAM, kevA kevA kharAba thayA ? pAcho palaTo pAmI kevA suMdara banyA ? sukuLamAM janmyA chatAM, sAdI raheNI chatAM, sArA saMyogomAM rahevA chatAM, keTalAka jIvo adhama banyAnAM paNa dRSTAMto che ne ? 99 99 jamAlI kSatriya hatA, rAjakuLanA hatA. zrI mahAvIra bhagavAnanA bhANeja tathA jamAI hatA, pachI emanA ja ziSya thayA hatA, agiyAra aMganA pAThI hatA, pAMcaso ziSyanA guru hatA, chatAM paNa nihnava thayA. karmavazAt jo AvA puruSo cakkara khAI jAya, to Aje vIsamI sadImAM jyAM pApanI chAyA che, bhayaMkara vAtAvaraNa che, tyAM ayogyatA hoya tethI agara karmavazAt AtmA gabaDe-emAM navAI zI ? ayogyane paNa yogya saMsarga maLe to sArA thAya, paNa A to kahe che ke, corane tenA pApano pazcAttApa thAya, tyAra pachI paNa zAhukAra banavAno rAITa (hakka) nathI. paNa e vAta koI paNa rItie saMgata nathI. tevI ja rIte sArA gaNAtA paNa bagaDI jAya che, mATe kharAba paNa sudharI gayelAone jema mArgamAM levAno hakka che, tema bagaDI gayelAone dUra karavAno hakka che ane e ja hakkanI rUe je mAthA para vAsakSepa nakhAyo hato te ja mastaka upara rAkha paNa naMkhAtI. samajAvavAnA prayatna chatAM na mAne to tevAne saMgha bahAra kaDhAtA. je sattA sajjananA hAthamAM hatI ane che, te Aje durjano jhUMTavI levA mAge paNa te sattA to temanA hAthamAM kyAMthI Ave ? na ja Ave. chatAM paNa teo tophAnI thayA che e vAta nakkI che. pUrve AjJArasikatA bahu hatI. pUrve to saMghe koIne ayogya tarIke jAhe2 karyo, eTale pachI ene saMghamAM sthAna nahotuM. zrIsaMgha paNa evo ke-ayogyane ja ayogya mAne. zrIsaMgha prabhunI AjJAmAM rakta hato, mATe virodhI tyAM phAvI zakato nahoto. AjanA to keTalAka potAnI 7jAtane saMgha tarIke kahevarAvanAra prabhunI AjJAne AghI mUkavAnI vAto kare che, mATe saMghanuM svarUpa samajAvavAnI pharaja paDI che. emAM sarvavirati paNa Ave ja. evI koI gAthA nathI ke-jemAM dIkSA na hoya. je hetuthI gAthA racAI te hetune kADhI nakhAya ? jJAnIe A badhuM zA mATe kahyuM ? zA mATe lakhyuM ? eka ja hetu ke-jagatanA jIvo pApamArgathI chUTI prabhunA mArge AvI muktipadane sAdhe. je hetuthI pada lakhAya, te vastu ja UDI jAya ? A badhuM e gAthAomAM che, dareka zAstramAM che, paNa hRdaya ane cakSu hoya to dekhAya. AMdhaLA pAse ArasI dharAya, to mAthuM phUTe, ArIso dekhatAne guNadoSa batAve ane cetave, tyAre AMdhaLAnuM mAthuM phoDe. mATe ja zrI. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 upAdhyAyajI mahArAje kahyuM che ke-"mithyAdaSTi agara durAgrahI pAse Agama dharavuM te AMdhaLA pAse ArasI dharavA jevuM che. saMsAranA pIpAsu pAse zAstranI vAto karavI, te baherA pAse gIta gAvA jevuM che." 100 zrIsaMgha, e dunyavI svArtha na juve ma H 100 zrIsaMghanA svarUpanI pAMca gAthA kahI, temAM nagaranI, cakranI ane.rathnI upamAnI traNa gAthA ane kamaLanI upamAnI be gAthA che. AmAM 'paNa sarvavirati, dezivarita ane samyaktva Ave che. koIpaNa graMtha vAMco, tyAM sarvaviratinuM dhyeya paheluM ja Ave. e dhyeya paheluM na nIkaLe, e zakya ja nathI. duniyAnA koI paNa graMthamAMthI e kADhI zakAya. zAstre kahyuM ke-'mithyAzruta paNa samyagdaSTinA hAthamAM Ave to emAMthI e samyajJAna meLave." samyagdaSTi AtmA duniyAnA dareka vyavahArane AtmalAbhamAM palaTAve. jyAre AjanA uzRMkhalo dharmavyavahArane pApamAM laI jAya che; pApa mATe palaTAve che; kema ke, teonI dRSTi ja pharI gayelI che. mAtApitAnI AjJA mAnavI'-mAtra ATalI adhUrI vAtathI ghaNA mArgabhraSTa thayA. mAbApa paradeza mokale ane koIne bhaLAve ane kahe ke-'Ane bApa jevo mAnaje ane enI salAhathI cAlaje.' pachI madhyadariye pelA salAhakAra AvIne sAgaramAM kUdI paDavAnuM kahe, to mAno kharA ke ? mAbApe to sArA mAnI bhaLAvyA, paNa pApI nIkaLe to eno hukama tame paNa mAno ? nahi ja. madhyadariye dariyAmAM pheMkI devA mATe to mAbApe ene nahotA bhaLAvyA, eTaluM to tame paNa samajo cho. e rIte anaMtajJAnIe paNa jyAM mAbApa vigerenI AjJA mAnavAnI kahI, tyAM e 'kevA mAbApanI ?'-e vicAraNIya che ke nahi ? AtmAnI katala karanArA nAlAyakone zaraNe, zrI jinezvaradeva kadI paNa soMpe kharA ? zrI jinezvaradevanA sevaka tarIke emanI AjJA tamane barAbara samajAvavAno amane hakka che ane amAruM e kAma paNa che, ane e ja kA2Ne ATaluM kahevuM paDe che. zAstra kahyuM ke-utsUtrabhASInI vANI sAMbhaLavA karatAM kAnamAM khIlA ThokavA sArA.' zrI jinezvaradevanI vANIthI viparIta kahenAra, game tevA vidvAna hoya toye nakAmA ! enI vidvattAne enI sAthe ja javA do. enI vidvattAno lAbha levAnI vAta karavI, e AtmAnA nAzanI vAta karavA jevI che. AvA kA2Ne to jJAnI jJAna sAthe laI gayA. je jJAna pAchaLa jhera rUpe pariName, tevA jJAnane jJAnI kRpaNa thaIne nahi, paNa dayALu thaIne sAthe laI gayA. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 : jaina saMgha eTale tyAganI mUrti ! - 9 zrI tIrthaMkaradeve puSkarAvarta meghanI dhArAnI jema varasI varasIne ApyuM, emAMthI kramasara jJAnIo jJAna pAmyA, paNa joyuM ke-pAchaLanA adhikArIo durupayoga karanAra che, mATe e upakArI sAthe laI gayA ane rAkhyuM te paNa yogyane ja ApavAnuM vidhAna karatA gayA. evA upakArIo upara paNa AjanAo kalaMka mUke che ke-'emanI pola na pakaDAya mATe ema karatA gayA !' bALakanA ja bhalA mATe amuka cIjo pitA potAnA bALakane na paherAve ke na Ape, ethI bALaka pitAne kRpaNa kahe ke lobhIo kahe-evI A vAta che. jJAnI puruSoe je upakAranI dRSTie karyuM tene paNa apakAranA rUpamAM je kamaakkalo laI jAya, te tamane tathA amane choDe ? 101 101 -" bAkI jeo Aje dIkSA vigeremAM AjJAnI vAto kare che, teone potAnA dunyavI svArthanI vAtamAM to kAMI ja ADe AvatuM nathI. duniyAdArInA svArtha mATe to bApa upara noTisa kADhanArA paNa ghaNAye dIkarA che. kharI vAta che kesvArthamAM paDelI duniyA, te potAnA ihalaukika svArthane ja jonArI hoya che, paNa zrIsaMgha to pAralaukika svArthane ja jonAra hoya che, e dunyavI svArtha na jue. sAro mArga potAthI na svIkArAya, to svIkArya mAnI svIkAre tene sahAya kare. tyAM matikalpanAnI vAta na kare. AthI spaSTa che ke-zAstrAnusAra cAle te zrIsaMgha, zAstra mAne te saMgha ane e saMgha ja tIrthaMkarakalpa. AthI viparIta saMghane jo tIrthaMka2kalpa mAne, matikalpanAe cAlanArane saMgha tarIke svIkAre, to zAstradRSTie te zrI tIrthaMkaradaivanI AzAtanA karI, potAnA saMsArane dIrgha banAvanAra che. ayogya vAto phelAvanAra zrI saMghamAM rahevAne jarAya adhikArI nathI ! zrIsaMghanagaramAM rahevAnI bhAvanAvALo dharmAtmA, viSaya-kaSAyarUpa saMsArane chedavAnI bhAvanAvALo hoya ane enA saMsArachedana kAryamAM sahAya mATe zrIsaMgha e cakrarUpa bane. tyAra bAda trIjI upamA 2thanI che. saMsArarUpa araNyamAM bhaTakatAne mokSanagaramAM laI janAra zrIsaMgha e 2tharUpa che. zivanagaramAM javAnI icchAvALAne rathamAM besADI lAve e zrIsaMgha. saMyamanA arthIno mahotsava karanAra koI snehI na hoya, to zrIsaMgha eno mahotsava kare. enA kuTuMbane pALanAra na hoya to zrIsaMgha e jummedArI mAthe le. saMyamano arthI ApattimAM hoya to ane e mATe saMyama aTakatuM hoya to, zrIsaMgha bAMyadharI laIne bephIkara rahevAnuM kahI de ane Apattimukta karI saMyama apAve. dIkSita pAchaLa hukamanAmuM hoya to zrIsaMgha sameTe AjanA kahe che ke-devAdArane dIkSA na Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 apAya.' saMyamI devAdAra che, e jANyA pachI bIjAne jANavA devAya ? 'ApanArA jIvatA chIe' - ema kahevuM joIe. zrIsaMghanI pharaja to dAMDI pITIne paNa saMyamanA arthIne saMyama levA taiyAra karavAnI che ane badhI jokhamadArI saMghe pote uThAvI levI joIe. 102 *zrI kRSNa mahArAjAe e ja rItanI udghoSaNA karAvI aneka AtmAone saMyamadhara banAvyA hatA. saMyama pratye e prakAranI bhAvanA je dharAve, te zrIsaMgha, Aje to dIkSitanI pAchaLa koI pAMca-pacIsa daIne kahe ke'ame kahetA hatA ne !' AvA potAnI jAtane zrIsaMgha tarIke oLakhAvavA mAge e cAle ? pUrve eka rAjAnI rANI garbhavatI hatI. teNIe 'garbhanI vAta chupAvIMne dIkSA lIdhI hatI. e jANo cho ne ?' vairAgyanuM svarUpa jANanArA to A vAta ghaNI ja sArI rIte jANI zake tema che, paNa vairAgyanI gaMdhane paNa nahi pAmelA vairAgyanA saMbaMdhamAM TIkA karavA UbhA thAya, e eka jAtanI unmattAvasthA che. garbhanI vAta guruNIe jANI ane pUchyuM tyAre uttaramAM e rANI sAdhvIe spaSTa jaNAvyuM ke, 'dIkSA na Apo e kAraNe vAta karI na hatI.' guruNIe zayyAtarane vAta karI : sAdhuone rahevA mATe vasati-makAna ApanAra, jaina zAstramAM 'zayyAtara' tarIke oLakhAya che. zayyA dvArA je saMsAra-sAgarane tare, te 'zayyAtara' kahevAya che. te vastutattvanA jJAtA zayyAtare pADozI paNa na jANe te rIte saghaLI kAryavAhI karI ane saMyamadharane AMca na AvavA dIdhI. Aja to banAvaTI tukkA UbhA karI jAhera karavAmAM Ave che ke"sAdhvIe garbha dhAraNa karyo ane sAdhu AvA nIkaLyA." huM kahuM chuM ke-AvAM kalpita gappAM UbhAM karI ane phelAvIne, jainazAsanane ane parama pavitra sAdhusaMsthAne kalaMkita karavAnA kUTa prayatna karanAra pApAtmAone, zrIsaMghamAM rahevAno hakka to nathI ja paNa sajjana duniyAmAM paNa rahevAno hakka nathI. + na zrAmaNyakSamo'smIza, tathApi niyamo'stu me / anvargAvituM dIkSAM, tathA tAnanumodditum / / 22 / / pravrajiSyati yaH kazcid vArayiSyAmyahaM na tam / putrasyeva kariSye ca tasya niSkamaNotsavam / / 213 / / - tri. za. pu. ca. parva: 8, sarga-10 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 : jaina saMgha eTale tyAganI mUrti ! - 9 dharmAtmAMono dharma jeothI na khamAto hoya, teo mATe Aryadeza anukULa nathI. navvANuM TakA khoTI vAtone je mANaso kAbUmAM rAkhI kAma calAvye jAya, e zuM saMgha che ? zrIsaMghanI pharaja zI ? zrIsaMgha to e che ke - je zAstradRSTie yogya rItano niveDo lAve ane zAsananA drohIone yogya zAsana karI, zAsananI saghaLI supravRttione pagabhara kare. 103 103 vyavahArakuzaLatA ane dharmakuzaLatAne kaMI saMbaMdha nathI ! saMyamano artha Ave, to ene mATe zrIsaMgha-'kamAtA nathI AvaDatuM, UbhA rahevAnI koI jagyA na hatI, kaMI ThekANuM na hatuM,' AvuM AvuM na kahe. vicitra prakAranA karmanA udayane samajanArathI ema bolAya ja nahi. koInI zakti vyavahAramAM hIna hoya, paNa dharmamAM dIpI nIkaLe. sArA sArA AtmAne paNa vicitra karmodaya hoya che. zrIkRSNa mahArAjAnA putra ane zrI nemanAthasvAmInA ziSya DhaMDhaNakumAra, eTale saMsArI avasthAmAM traNa khaMDanA mAlikanA putra ane sAdhupaNAmAM traNa lokanA nAthanA ziSya ! kaho, kAMI kama vyakti gaNAya ? nahi ja. loka paNa bhakta, pote paNa supAtra ane ApavAnI cIjano paNa saMpUrNa sadbhAva te chatAM paNa e mahApuruSane aMtarAyano udaya evo ke AhAra ja na maLe. nagarI sArI ane dharmI loko zaktisaMpanna tathA udAra chatAM paNa, maharSi zrI DhaMDhaNakumArane bhikSA na maLe. kaho, e kevo karyodaya ! eka mANasa evo paNa hoya che ke-jene vyavahAranuM badhuM AvaDe ane 'namo arihaMtAI' - A eka pada udyama karavA chatAM paNa na AvaDe. cakravRddhi vyAja AMgaLInA veDhe gaNe, paNa potAnuM nAma lakhatAM na AvaDe. AvA paNa mANaso dekhAya che. mATe karmanI vicitratAne samajo. vyavahAramAM zakti na hoya chatAM ahIM dhAryuM kAma Ape, koIne ema kahevAno adhikAra nathI ke-vyavahAramAM kAMI nathI karato e tyAM zuM ukALaze ? saMgha to UlaTuM ema bole ke-'bhale lAMbo paropakAra na kare, paNa jiMdagI sudhI ananta AtmAone abhayadAna ApavA sAthe Atmahita to karaze ne ?' zrIsaMghanI A mAnyatA hoya. zrIsaMghanI pAse saMyamI mATe koI kAMI kahevA Ave, to saMgha to ene kahe ke-'A badhuM hoya paNa have zuM che ?' leNadAra Ave to leNuM saMgha ApI de. saMgha sAmAne kAMI bolavA de to bole ne ? are, saMgha leNuM ApavA taiyAra thAya to sAro leNadAra paNa leNuM lIdhA vagara hAtha joDIne jAya. Aje to potAnI jAtane AgevAno kahevarAvanAra leNadAra pAse jAya ane hukamanAmAM Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 bajAvarAve; pote enA sAthI thAya. AvA mANaso zAsananA rasiyA ! AvAo zrI jinezvaradevanA saMghamAM ! 104 zrI tIrthaMkaradevanI upakAraparAyaNatA jANo che ? bhagavAna zrI mahAvIradeva jANatA hatA ke-'kheDUta zrI gautama mahArAjathI samyaktva pAmaze ane A rajoharaNa paNa pAmaze tathA ahIM AvIne mane na dekhe tyAM sudhI ja rAkhaze, pachI mUkI devAno che'-to paNa ogho ApavA zrI gautama mahArAjane mokalyA. x 104 Aja to caDIne koI AtmA paDe to Dhola bajAve ane kahe ke-'ayogya dIkSAnAM A pariNAma !' kevI ajJAnatA ! huM kahuM chuM ke-jJAnInA hAthe dIkSita thayela paNa karmanA yoge patita thayelA-teoe je anartha karyo che, tevo vartamAnamAM to koIe nathI karyo. TeMkane unmArge doryA, kumatonI jaDa ropI, evo to Aja koI nathI thayo ne ? mATe huM kahuM chuM ke-saMgha banavuM hoya to DAhyA bano, samaju bano, pachI saMgha thAo, to badhA AjJA mAne. saMgha banazo to pachI sAdhu upara AjJA karavAnA koDa nahi thAya. suputrane bApa upara hukama karavAnuM mana thAya ? nahi ja. bApa dhola mAre tyAre jo bahu duHkha thAya to suputra khUNe jaIne rUe, paNa bahAra jaIne bApane ayogya na kahe. sapUtapaNuM jAgrata thAya, tyAM tAraka sAme hukama karavAnuM mana na thAya eTaluM ja nahi paNa evI bhAvanA paNa na Ave. zrIsaMgha saMsArarUpa araNyamAMthI upADIne mokSamAM laI javA mATe ratha samAna che. Apatti TALIne paNa zrIsaMgha prabhunA mArge sthApana ka2nA2 che. zrIsaMghanI bhAvanA evI hovI ghaTe ke-potAthI na jaI zakAya to pheMkane mokalIe to paNa ko'ka divasa ApaNuM paNa ThekANuM paDaze. zrIsaMghanI AvI umadA vRtti hoya. upakAraparAyaNatAnuM uttama udAharaNa : parama upakArI zrI skaMdasUrIzvarajIe, bhagavAna zrI munisuvratasvAmI pAse, potAnI bhiMganI puraMdarayazA tathA tenA parivArane bodha ApavA, 'kuMbhakArakaTa' nAmanA nagara tarapha javA mATe AjJA mAgI. x juo tri. za. pu. ca. parva-10, sarga 9 zloka-1 thI 20. + purandarayazomukhya lokaM bodhayituM pure / mmArajye yAmI-cAprapaljhe sa = pramum ||rU4rU|| uvAca prabhurapyevaM, tatra te mAraNAntikaH / gatasya saparivAra - syopasagoM bhaviSyati / / 344 / / vayamArAdhakAstatra, bhAvino vA na vetyatha / bhUyo'pi skandako'pRcchat svAminaM munisuvratam / / 345 / / Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 - 9H jaina saMgha eTale tyAganI mUrti ! - 9 - - 105 uttaramAM prabhue jaNAvyuM ke tyAM javAthI parivAra sahita tamane maraNAMta upasarga thaze." A pramANe sAMbhaLI pharIthI te maharSie prabhune pUchayuM ke - 'tyAM ame ArAdhaka thaIzuM ke nahi ?" AnA uttaramAM bhagavAna zrI munisuvratasvAmIe pharamAvyuM ke - 'tArA vinA sarve paNa ArAdhaka thaze." A sAMbhaLIne parama upakArI evA te paramarSi zrI skaMdasUrIzvarajI bolyA ke : jo ema ja che, to mAre badhuM ja pUrNa che." ema kahI te maharSie "kuMbhakArakaTa' nagara tarapha javA mATe vihAra karyo, kemake-pAMcaso to taraze, e manovRtti che. jainazAsananI AM manovRtti che. potAnA nimitte pAMcaso tare, to pachIthI potAnuM joyuM jaze! A bhAvanA. AmAM irAdApUrvaka potAnuM bagADavAnuM nathI, e yAda rAkho. bagaDavAnuM che e vAta nakkI che-ema bhagavAna pAsethI jANyuM, eTale pote vicAryuM ke-mAruM to bagaDavAnuM che ja, to A pAMcaso bhale tarI jAya.' A rIte jenAthI potAthI dharma na ArAdhI zakAya, te bIjAne to dharmasAdhanamAM sahAyaka thAya ja. * ' pote virAdhaka banavAnA, e jJAnIthI jANyuM eTale pAMcasone tAravAno lAbhazuM kAma gumAve ? Aje ApaNane koI kahe ke-"tAruM to Ama thaze, paNa A rIte lAkhone lAbha che !" to e lAbha koNa gumAve ? lAkha jaNA sahAyaka to thAya ! tamane dharma ApavAnuM kAraNa zuM ? emAM amAro paNa svArtha che. tame amane hArI jatAM juo to bacAvo, tame pAmelA ho to amane pamADo, jema tamane gabaDatA joIne ame karaDA zabda kahIne paNa bacAvajo ! jema tamane bacAvavA mATe karaDuM kahevAno amane adhikAra che, tema amane bacAvavA mATe kara kahevAno tamane paNa adhikAra che, hakka che. paNa jo gabaDAvavA AvyA, to tenA jevuM bIjuM kAMI bhUMDuM paNa nathI. amane ApattimAM joIne sahAya thAya to karajo, paNa dharmathI khaseDavA na AvatA, DhIlA pADavA na AvatA. tvAM vinA''rAdhakAH, sarve'pItyAkhyad bhagavAnapi / parvataf4 sapUsiyUvantA HoDavat rU46. - tri. za. pu. ca. parva. 7, sarga-5 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 ghaNA kahe che ke-'A mahArAjanuM kAma bhAre, tyAM besavuM bhAre, AghA rahevuM sAruM.' huM paNa kahuM chuM ke-so gAu cheTA rahejo. evuM ToLuM bheguM karavAnI jarUra paNa nathI. ahIM AvavAmAM AtmAnuM kalyANa lAge to ja AvavuM. paisA ane pAghaDInA mohamAM ja rahevA icchanArAonuM ahIM kAma nathI. dekhAva karavA AvanAranuM ahIM kAma paNa zuM ? eka lAkha guNI Apatti Ave, to paNa zAstrathI viparIta vAta,-te pachI moTA camarabaMdhInI hoya, to paNa mAnavAnI amArI taiyArI na hovI joIe. bAkI zAstrane anusaratI vAta koI sAmAnya vyakti taraphathI kahevAmAM Ave, to paNa tene mAnavAnI amArI taiyArI hovI ghaTe. vaLI ahIM zrImaMtAInI asara pahoMcADavAnI AzA rAkhavI karavI nahi. ahIM AtmakalyANa che ema lAge to ja AvavuM jarUranuM che, bAkI jemAM akalyANa lAge tyAM javAnI zrI jinezvaradevanI AjJA nathI. 106 ahIM AvanAre nirNaya karIne ja AvavuM joIe ke-lakSmI, gharabAra, kuTuMba ane jAtane paNa bhUlavAnI ! e khatama thAya to paNa paravA nahi !! bhale karajo zakti hoya teTaluM, paNa Avo tyAre A badhuM choDavAnI taiyArIno nirNaya rAkhajo ! na choDAya to pAmaratA mAnajo !! 'A upAdhi zI ?' ema kahyuM na cAle. vyavahAramAM upAdhi nathI ? kayo vepAra upAdhi vinAno che ? peDhI mAMDo eTale pahelAM to mAlamAM ja lAkha rokavA paDe, pachI bajArabhAva hoya to nANAM ThIka Upaje, paNa pahelAM to lAkha gharamAMthI kADhavA paDe.,kApaDiyo hajAro rokI kApaDa bhare, loDhAvALo loDhuM bhare, paNa kamANI to thAya tyAre kharI. pahelAM kADhavA paDe e vAta nakkI; peDhI mATe, vepAra mATe milakata apAya ane ahIM nahi ? Apatti to Ave ane e Ave tyAre ja dharma mATe kharcavAnI jarUra che. Apatti vinA dharmInI kasoTI paNa kema thAya ? Apatti vakhate aDaga rahevuM, enuM ja nAma zAsananI Teka ane e Teka hoya to ja zAsananI sevA thAya. zrIsaMghanuM kAma te ja che. AvA vAtAvaraNamAM vairAgya Ave e ja Azcarya : A to kahe che ke-janme tyArathI eka paNa doSa vinAnA hoya, tevA saMyamI joIe, evA maLaze ? evo kAyado karavo che ? bhagavAna pote paNa sarva sAvaghayoganuM paccakkhANa kare che. zrI tIrthaMkaradevanI paNa potAnI pravRtti pApavALI kharIne ? gRhAvasthAvAsamAM emanI pravRtti jo sAvagha hoya, to AjanAnI sAvagha na hoya ! Aja to anIti vadhAre, jUThuM vadhAre, prapaMca Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 - - 9H jaina saMgha eTale tyAganI mUrti ! - 7 - 107 vadhAre. kahone ke-saghaLI pApanI pravRttio vadhAre, to AvA vAtAvaraNamAMthI diIkSA levA Ave to ApavI ke nahi ? Aje nAnI vayanA chokarAone paNa sigAreTa joIe. hoTalamAM javAnI AvaData to enAmAM hoya ja. rAte bAra vAgyA sudhI phare ane jyAM rakhaDe nATaka - sinemAnI kaMpanIoe emanAM haiyAM kharAba karyA che. A vAtAvaraNa jotAM to dIkSA mATe koI lAyaka che ? mAbApe bALakane hoTala ke nATaka ceTakamAM jatAM rokyAM ? rAtre khAtAM ke sigAreTa pItAM aTakAvyAM? zrAvakanA gharamAM kaMdamULa Ave ja nahi, evuM thayuM ? zrAvakanA gharamAM kaMdamULa Ave agara zrAvakane tyAM anIti thAya, to daMDa karavAno kAyado karyo ? tyAM to nA kahe che ane UlaTA kahe che ke "ghera ghera mATInA cUlA'. doSo aTakAvavA nathI to pachI nirdoSa vyakti lAvavI kyAMthI ? jene AvA vAtAvaraMNamAM vairAgya thAya, e to bhAgyavAna che ! pUrvanI ArAdhanA hoya to vairAgya Ave tyAM navAI nahi, kAraNa ke tyAranuM vAtAvaraNa sApha hatuM. AjanA AvA vAtAvaraNamAM vairAgya Ave e moTI navAI che. itarane batAvo ke jainasamAja tyAgamaya che. Aje virAgI nathI ema nahi; virAgI to ghaNA che paNa mUMjhAya che, dazA kaphoDI che. vairAgya thayAnuM koIne kahevAmAM paNa Aje jokhama che; kemake-kahe to keTalAya vigraha UbhA thAya. virAgI AtmAo potAnA vairAgyanI vAta dila kholIne phoInI AgaLa nathI karI zakatA. e jANe che ke-vAta karI to mAnava rUpamAM chupelA dharmabhakSaka rAkSasa jevAo bhegA thaIne zuM karaze, e kahevAya nahi. A sthiti zrI saMghe dUra karavI joIe ane jagatane dekhADI devuM joIe ke-eka eka dIkSAnI pAchaLa jaino lAkho kharcavA taiyAra che. jeno eTale jIvadayAnA himAyatI. eka AtmA anaMtA AtmAne abhaya Ape, tyAM jaino lAkho kharce emAM navAI zI ? evI rItano vartAva karo, ke jethI itara samAja paNa jue ke, jainasamAja tyAgamaya che. huM to vastu batAvuM. naraka ane svarga beya batAvuM, lAbha ane hAni beya batAvuM, levAya to lAbha lyo, nahi to evuM bhAgya ! huM zuM karIza! bAkI zrIsaMghe to dharmIthI AtmAnA rakSaka, sahAyaka ane ane AdhArarUpa banavuM joIe. astu. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 : saMgha ane sAdhunuM parIkSaka tattva vIra saM. 2457, vi. saM. 1986, mAgasara vada-8, maMgaLavAra, tA. 24-12-1929 zrIsaMghanA sthApakanuM apamAna kare evA saMghane na mAno : pApIne dharmI thavAmAM sahAya kare te ja zrIsaMgha ! zrI daDhaprahArI ane kheDUtanuM dRSTAMta : dharma pratyenI durbhAvanAnuM kAraNa sAMsArika lAlasA che : maMdira ane upAzrayanA TrasTIonI pharaja : zrAvakane sAdhupaNuM saMbhaLAvavAnuM zuM kAraNa ? paDavAnI bhAvanAvALA paNa carDa kyAre ? saMgha ane sAdhunI parIkSA karatAM zIkho ! amArI ane tamArI jokhamadArI samajo ! pApI paNa eka aMtarmuhUrtamAM kevaLajJAna pAme che ! syAdvAda eTale heya ane upAdeya baMne sarakhAM nahi ! rAgI rUve.emAM virAgIono upAya ja nathI : zrIsaMghanA sthApakanuM apamAna kare evA,saMghane na mAno ! na 10 sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajI zrI tIrthaMkaradeva pachI zrIsaMghane pUjya koTimAM AvatA zrIsaMghanA svarUpane darzAvanAI gAthAothI, zrIsaMghanI stavanA kare che. e gAthAo dvArA samajAvavAmAM AvatuM zrIsaMghanuM svarUpa samajavAnI bahu ja agatya che. je samaye 'tIrthaMkara pachI zrIsaMgha pUjya che, covIsa tIrthaMkara thayA ane pacIsamo tIrthaMkara zrIsaMgha che, mATe enI AjJA dareke mAnavI ja joIe.' - ema kahIne game tevI mAnyatAM phelAvavAnI Aje chUTa levAmAM Ave che, te samaye e samajI levuM joIe ke-'pacIsamA tIrthaMkarasvarUpa saMgha kevo hoI zake ?' jo game tevI mAnyatA phelAvanAranuM paNa zrIsaMgha tarIke bahumAna sAcavIe, to zrI tIrthaMkaradevanuM apamAna thAya che. ApaNe evuM bahumAna karavA nathI mAgatA, ke jethI zrIsaMghanA sthApakanuM ja apamAna thAya. - je zrIsaMgha potAne tIrthaMkaravat manAvavA mAge che, teNe potAnI sthApanA zA mATe che tathA potAnI pharajo zI zI che, te jANavuM joIe. jo e na jaNAya, Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 : saMgha ane sAdhunuM parIkSaka tattva -10 to eka ja artha che ke-potAne saMgha tarIke manAvanAramAM tathA potAne saMgha tarIke mAnanA2mAM buddhi nathI ane mAnavA-manAvavAnA hetunI paNa khabara nathI. 109 109 sUtrakA2 maharSi aneka rUpakothI zrIsaMghanuM svarUpa samajAve che. pahelI upamA 'nagara'nI Ape che, zrIsaMgha e nagararUpa che. yogya AtmAne Azraya Ape e nagara kahevAya. ekaeka dharmIne rahevA mATe nagara zrIsaMgha che. nagarI kadI ujjaDa na hoya. lakSmI vinAnI, zerI tathA mArga vinAnI ane rakSaNa mATe pharatA killA vinAnI paNa na hoya. zrIsaMgharUpa nagaramAM uttaraguNarUpa makAno che, zrutaratnarUpa lakSmI che, samyagdarzanarUpI zerIo che ane enA rakSaNa mATe akhaMDa cAritrarUpa ene pharato killo che. A zrIsaMgharUpa nagaramAM parama zAMtipUrvaka rahevuM, e dharmI mAtranI pharaja che. nagararUpa bananAra zrIsaMghe, akhaMDa cAritrarUpa killAthI viMTAyelA banavuM joIe ane enI zobhA uttaraguNarUpa makAnothI ja hoya. AvA zrIsaMgharUpa nagaramAM Azrayano koI paNa inkAra kare ? zrIsaMgharUpa nagaramAM vasatA dharmArthInI bhAvanA, viSaya-kaSAya rUpa saMsArane chedavAnI ja hoya. e dharmArthInI bhAvanA viSaya-kaSAyarUpa saMsArane mAMDavAnI hoya ke bhAMgavAnI ? zrIsaMgha, e saMsArane maMDAve ke bhaMgAve ? saMsAramAM rahevA icche, rAcImAcIne rahevA icche, e vastutaH dharmI paNa nathI. zrI saMgharUpa nagaramAM te dharmI vase, ke jene saMsAranA chedanI bhAvanA hoya ane evI bhAvanAvALA dharmArthInA hAthamAM zrIsaMgha cakrarUpa bane. e dharmArthI jyAre saMsAra chedavA mAge, tyAre cakrarUpa zrIsaMgha ene tamAma prakAranI sahAya kare. dharmI araNyamAM bhaTakato hoya ane mokSanaga2mAM javA icchato hoya, to potAmAM besADI tyAM laI javA mATe, zrIsaMgha e ratharUpa bane. zrI tIrthaMkaradevanI gerahAjarImAM tathA emanI hayAtImAM paNa je zrIsaMghane, emanA jevo ja pUjya kahevAmAM Ave che, te kevo hoya ? - e samajAvavA mATe to judAM judAM rUpako ApI, tenA svarUpanI sUtrakAra maharSi spaSTatA kare che. zrIsaMgharUpa nagaramAM uttaraguNa rUpa bhavano (makAno) hoya, zrutaratnarUpa Rddhisiddhi hoya, samyagdarzana vizuddhirUpI zerIo hoya ane ene pharato akhaMDa cAritrarUpa killo hoya. zrIsaMgharUpI cakrane sattara prakAranA saMyamarUpI tuMba hoya, bAra prakAranA taparUpI ArA hoya ane samyagdarzanarUpI pharatI bAhya pIThanI bhrami hoya. zrIsaMgharUpI rathane zIlarUpI dhvajA hoya, tapa ane saMyamarUpI azvo (ghoDA) joDyA hoya ane niraMtara pAMce prakAranA svAdhyAyarUpI madhura ghoSo emAM cAlu hoya. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - - 110 zrIsaMgha nagararUpa bane, to "A yogyatA" joIe, cakrarUpa bane to "A yogyatA' joIe ane ratharUpa bane to "A yogyatA" joIe : A yogyatA vinA saMghamAMthI koI paNa vyakti korI potAnI jAtane tIrthakara tarIke manAvI, marajI mujaba koIne doravA mAge to dorI zake ? evI rIte doravAnI tene chUTa che ? haragija nahi ! koI paNa vyaktine evI chUTa nathI. A badhI yogyatAnI avagaNanA karI, potAnI marajI mujaba koIne doravAno koI paNa vyaktine hakka nathI ! AmAM jaNAvelI yogyatAvALA zrIsaMghane koNa na mAne ? koNa na pUje ? je na mAne, na pUje, na seve te zrI jinezvaradevanA zAsanamAM rahevA lAyaka nathI. pApIne dhama thavAmAM sahAya kare te ja zrIsaMgha ! nagara to Ave ene Azraya Ape, saMsAra chedavAnI bhAvanA thAya ene cakra to sahAya kare, paNa araNyamAM bhaTakatA, sAdhanahIna, cAlavAnI tAkAta, vinAnA paNa mokSamAM javAnI bhAvanAvALAone; to zrIsaMgha ratharUpa banI, potAmAM besADI mokSamArganI musApharI karAve-mokSe pahoMcADe. dharma karavA nIkaLyo che. mAla to baLyo nathI, Avo che, tevo che, kAMI banatuM to che nahi." AvuM AvuM zrI saMghathI na bolAya. mokSArthInI to badhI jokhamadArI zrIsaMgha pote ja uThAve. je dharma karavA nIkaLyo. tenI khAmI zodhavAnuM kAma zrIsaMghanuM nathI. emAM khAmI ke ochAza hoya, te pUrI karavAnuM kAma zrIsaMghanuM che. ene joItI sAmagrI zrIsaMgha pUrI pADe; enI tamAma Apatti zrIsaMgha TALe; enAM kalaMkone potAnA bhoge dUra kare : "e Avo che ne tevo che' ema zrIsaMgha na kahe, ema kahenAre vicAravuM joIe ke-"pote kevo che ?' zrI kRSNa mahArAjAe dAMDI pITAvI hatI ke-jene prabhunA mArge javAnI icchA hoya te nIkaLe; enI pAchaLanI tamAma javAbadArI mAre mAthe che.' A jAherAtane kAraNe hajAro AtmA nIkaLyA ane saMyama sAdhIne muktipade gayA. AjanA to keTalAko kahe che ke duniyAdArImAM pUro pravINa hoya te ja dharmamArgane sAdhI zake; arthAtu-jeNe zrIsaMghanI pAse potAnuM mokSamArganuM adhikArIpaNuM batAvavuM hoya, teNe duniyAnuM tamAma karI chUTavuM joIe ane ema hoya to ja saMgha ene sarTiphikeTa Ape !!! gaIkAla savArano cora Aje sAro na bane, ema e loko kahe che ! kSaNa pahelAMnA karoDapatine bhikhArI banato najare bhALe che, kSaNa pahelAMnA haratA-pharatAnA maDadAne potAnI najare nihALe Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 : saMgha ane sAdhunuM parIkSaka tattva -10 che ane jenI kazI paNa kiMmata na hoya tene mAladAra banelo jue che, eTaluM ja nahi paNa tene salAma bharI, AjIjI karI tenI gulAmI kare che, 'paNa kAlano cora Aje sAro bane' e vAtane teo nathI mAnatA, e ja khUbI che ! teo karmanI thIyarIne ane AtmAnI svarUpasattAne mAnatA nathI, e sUcave che keteomAMthI vastutaH saMghatva nAza pAmyuM che. 111 111 zrI kRSNa mahArAjAe dAMDI piTAvI tyAre ema nahotuM kahyuM ke-'jenAmAM koI paNa jAtano doSa na hoya te ja Ave !' kemake-e jANatA hatA ke-doSa to hoya ja, doSa che mATe to nIkaLe che; doSa na thAya te mATe to dIkSA che. kaSAya hatA, moha hato, saMsAranA viSayonI vAsanA hatI, e badhAne jItavAne mATe to A sthAna che; A dIkSA e upAya che. bhaNelA mATe nizALanI jarUra nathI, nizALanI jarUra to abhaNa mATe che.. saMghanA ApelA trIjA rUpakamAM jarA vadhAre vAta che, vajana vadhAre che, e rUpakamAM pharaja vadhe che. pharajanI mAtrA vadhe che, spaSTatA vadhAre thAya che. sAdhanahIna bhaTakatAne araNyamAMthI mokSe pahoMcADavA zrIsaMgha 2tharUpa bane. have koI pUche ke-e araNyamAM zuM karato ?' tyAM to e badhuM karato hato; mAno kekhAtara pADIne khAto hato; hiMsAthI jIvana nibhAvato hato, jUThuM-e to eno AcAra hato, corIne to e jarUranuM sAdhana mAnato hato, enI indriyo evI bahekelI hatI ke ene mA-bahenanuM paNa bhAna nahotuM rahetuM, enI lAlasA evI tIvra hatI ke-jeno koI sumAra nahoto ane enA gussAno pAra nahoto, paNa aMgre* sadgurunA yoge dharma sAMbhaLyo, e ene gamyo ane ene e dharma * meLavavAnI bhAvAna thaI; tethI e AvavAne taiyAra thayo, to zrIsaMgha tevA AtmAne ratharUpa banI laI jAya, paNa tenA doSo gaNAvavA na bese ! pUrvanA doSoM gaNAvI-'tuM bhAvanAvALo thavA chatAM paNa dharma mATe lAyaka ja nathI'-evuM kahevAnI dhRSTatA saMghathI na ja thAya. pUrve bhayaMkara pApI hovA chatAM paNa sadgurunA yoge dharmane pAmIne pote tarI gayAnAM ane parane tArI gayAnAM dRSTAMto kAMI ochAM nathI ! mATe ja pApIne paNa dharmI thavAmAM sahAya kare, te ja zrIsaMgha che. vastutaH vicAra karavAmAM Ave to tarata ja samajAya tema che ke-zrI saMghanI pUjyatAno hetu ja e che, paNa e vicAre to ne ? zrI dRDhaprahArI ane kheDUtanuM dRSTAMta H dRDhaprahArIne chellI ghaDIe vairAgya thayo che. thoDIvAra pahelAM to eNe cAra Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - 12 cAranI hatyA karI che : gAyanI, brAhmaNanI ane garbhavatI strInI - jemAM bALaka AvI gayuM. A rIte cAra-cAra hatyA karI paNa potAnI AMkhe jyAre garbhane taraphaDato joyo tyAre ene AghAta thayo ane mAtApitA vinAnAM bIjAM paNa nirAdhAra bALakone jovAthI tene ghaNo ja trAsa thayo; enAmAM dayAnI bhAvanA jAgI ane vairAgya thayo. munivara maLyA ane te munivara pAse daDhaprahArIe zaraNa mAgyuM; munivare paNa tene yatidharmano upadeza Apyo. pApabhIru evA teNe te dharma aMgIkAra paNa karyo. AvA paNa ghAtaka AtmAne te tAraka munivare "tArA jevA hiMsakane na rakhAya-ema na kahyuM paNa dIkSA ApI. pachI to kaThora abhigraha aMgIkAra karI, tapa tapI, kevaLajJAna pAmIne zrI dRDhaprahArI paNa muktipade gayA. ' zrI jainazAsana A che. jyAre AjanA dharmathI vimukha banelAonuM yogyatA jovAnuM mApa ja koI juduM che ! mATe evA ajJAna ane dharmathI vimukha thayelAM AtmAonI vAto upara vajana ApI, vastunA rakSaka banavAne badale bhakSakana banI javAya, enI khAsa kALajI rAkhavA jevuM che. saMgha tarIke pUjyanI koTimAM AvanArA potAmAM zAstrAnusArI guNo lAvavAnA prayatno na Adare e kema cAle ? potAnI jAtane tIrthakaravatuM manAvanAre zrI tIrthaMkaradevane oLakhavA joIe. potAne joI ogho mUkI bhAgI janAra kheDUtane paNa bodha karavA mATe potAnA moTAmAM moTA ziSyane mokalanAra upakArI bhagavAna zrI mahAvIradeva hatA. e parama tArakanA jevA kahevarAvavA icchanAra zrI saMghamAM upakAranI kaI bhAvanA hoya ? e zrIsaMghanA TharAva kevo hoya ? e zrIsaMghanI vAtacIta-vicAra vigere kevuM hoya ? A to eka ja vAta ke-"sAdhu, saMghanuM kema na mAne ?" paNa e gAMDAone khabara nathI-sAdhu pAse AjJA manAvavAnI bhAvanA zrIsaMghane hoya ja nahi, eTaluM ja nahi paNa ene to sAdhunI AjJA mAnavAnI bhAvanA hoya. nagaranA cakranA, rathanA ane kamaLanA rUpakamAM tamAruM sthAna kyAM, e tame tapAsyuM ? potAnuM sthAna tapAso. zrIsaMghanuM svarUpa vicAro. sUtrakAra maharSie kahelA zrIsaMghanA svarUpane vaLagAya, to tamAruM sthAna tamane tarata samajAya. cAra prakAranA saMghamAM sattA kyAM mUkI che, e A badhA rUpakathI samajAya tema che. dharma pratyenI durbhAvanAnuM kAraNa sAMsArika lAlasA che: nagaranuM rUpaka vicAro ! uttaraguNarUpa bhavana, zrataratnarUpa lakSmI, samyagdarzana rUpa zerIo ane akhaMDa cAritrarUpI killo. A cAre ekI sAthe kyAM hoya ? Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ in3 - 10 : saMgha ane sAdhunuM parIkSaka tattva -10 - - 113 - cakranA rUpakamAM sattara prakAranA saMyamarUpa tuMba, bAra prakAranA tArUpa ArA ane samyagadarzana rUpa bahAranI pIThanI bhUmi; A badhuM ekI sAthe kyAM hoya ? rathanuM rUpaka juo ! zIlarUpa patAkA, tapa-niyama rUpI azvo ane pAMce prakAranA svAdhyAya rUpI madhura dhvani cAlue tamAma paNa eka sAthe kyAM hoya ? maryAdAmAM rahenAra ane rAkhanAranA, sevya ane sevakanA bheda pADavA joIe. e bheda vicAre to badhuM samajAya! paNa e bheda e loko pADI zakatA nathI. zrI jinezvaradevanA zAsanamAM zrIsaMghane nagararUpe, cakrarUpe, ratharUpe, kamaLarUpe, caMdrarUpe, sUryarUpe, sAgararUpe ane merU parvatarUpe khavAya che. tenI ghaNI ja uttamatA batAvAya che. Aje zAstravacana uparano vizvAsa UThI javAne laIne, tevA keTalAka AtmAonI sthiti DAmADoLa thavA mAMDI che. e zAthI thayuM ? enuM kAraNa eka je ke-saMsAranI vAsanA ane viSaya-kaSAyanI mAtrA vadhI mATe ! zrI jinezvaradeva, nigraMtha guru tathA Agama pratye durbhAvanAnuM kAraNa zuM ? e badhA aDhAre pApasthAnaka choDavAnuM kahe che, lAkha-be lAkha ApavAnuM to kahetA nathI ne ? sonAnAM ja maMdira karAvo, ema kahe che ? koTyAdhipati ja A dharma pALI zake, bIjA nahi, evuM kahyuM ? nahi ja, kAraNa ke-A dharma cakravartI tathA raMkaubhaya samAnatAthI pALI zake che. AvuM chatAM AmanA pratye, A deva, guru ane vidharma pratye durbhAvanAnuM kAraNa mAtra sAMsArika lAlasA sivAya bIjuM zuM kahI zakAya tema che ? - A Agama, duniyAnA jIvonI sAMsArika lAlasA upara kApa mUke che. A Agama roja pApanI khullA zabdomAM niMdA kare che ! pApanA premI AtmAne zrIsaMgharU5 uttama nagaramAM sthAna nathI-evuM A Agama pokArI pokArIne roja kahe che. ethI ja pApanA pUjArIo gabharAI gayA che ane zrIsaMghanI suMdaratAmAM kadarUpatA lAvavA mathe che. maMdira ane upAzrayanA TrasTIonI pharaja zrIsaMghanI manovRtti kevI hovI joIe ? zrIsaMgha jo sAcI rIte jAgRta thAya, to badhuM ja vyavasthita thaI zake ema che. Aje to vagara yogyatAe pUjAvAnA koDa pedA thayA che ane e koI paNa rIte pUrI zakAya tema nathI ja ! Aje derAsaro ane anya dharmasthAnonA TrasTIo mATe paNa kaDavI phariyAdo UbhI thAya che. jo ke-ApaNe khoTI rIte TIkA karanArAonI darakAra karatA ja Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - - 14. nathI. mAtra ApaNe to vastusthitine ja spaSTa karavA mAgIe chIe. je vahIvaTomAM zrI arihaMtapada AdinI ArAdhanA samAyelI che, tenuM TrasTIpaNuM karavAthI tIrthakara nAmakarma paNa baMdhAya, emAM kazuM ja Azcarya jevuM nathI, paNa te karatAM AvaDe to ! jo te na AvaDe to viparIta pariNAma paNa Ave. TrasTIoe te te sthAnonI sAdhakatA sAdhavI ja joIe. maMdiranA TrasTI eTale dareka bhakti karavA AvanArane, suvizuddhapaNe zrI jinezvaradevanI bhakti karI zake evAM sAdhano meLavI ApanAra ane upAzrayanA TrasTI eTale tyAM AvatA sAdhu-sAdhvIne saMyama pALavAmAM tathA pracAravAmAM AvatI tamAma harakatone dUra karanAra ane anya dharmAtmAone paNa dharmasAdhana mATenI saghaLI anukULatAo karI ApanAra ! dharmasthAnanA TrasTIo deva, guru ane dharmAtmAo sAme hAtha joDIne UbhA rahenAra hovA joIe. vahIvaTa karatAM AvaDe to tIrthakara gotra bAMdhe, na AvaDe to e to jAya, paNa kAMka navuM ja bAMdhe. vahIvaTa paNa Aje mAladAra sthAnano thAya che, kAraNa ke sAmAnya sthAnanI jokhamadArI koNa le? maMdira tathA upAzrayanA TrasTI jo marajI mujaba ja cAle, potAnI marajIno ja amala kare, pote ja mAlika bane, to zAstra kahe che ke-e bhayaMkara anartha karanAra che; e to sArI vastu ayogyanA hAthamAM gaI, ema ja kahevAya. TrasTI to roja sevA karanArane pUche ane kahe ke tamane kaI truTI che? kaI harakata che? tamArI bhAvanAnA ullAsamAM naDe che zuM? tame atre raMgAI jAo, te mATe badhuM ja karavA ame taiyAra chIe." AvA TrasTIo potAnA vahIvaTane sArI rIte dIpAvavA sAthe, svapara-ubhayanuM Atmahita sAdhI zake. gharano paNa mAlika te kahevAya, ke-je badhAne zAMtimAM rAkhe. "huM ekalo ja khAuM ne bIjA majUrI kare' - A bhAvanAvALA mAlika mATe to dIkarA paNa kahe bApAjI che. paNa pAlave tema nathI." evA sasarAjIne mATe to vahu paNa ema ja bole. ayogya TrasTI hovAnA kAraNe to ghaNAe pUjA-bhakti karavI mUkI dIdhI. nAhakano kaSAya thAya che'. e bhAvanAe ghaNA tyAMthI khasI gayA. AvI sthiti kadI na hovI joIe. jyAre eka sAmAnya vahIvaTa bAbatamAM paNa A badhA vicAra karavA paDe, to zrIsaMghe paNa kaI AjJA, kone thAya, e badho vicAra karIne ja vartavuM joIe. ApaNo muddo e che ke-sAruM khoTuM parakhAya to ApaNA svarUpamAM sthira thavAya. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 - 10 : saMgha ane sAdhunuM parIkSaka tattva -10 - 115 zrIsaMgha, e dharmAtmA mATe badhI rIte sahAyaka bane. koI dharmI bane ene bephIkara rahevAnuM zrIsaMgha kahe, enAM devAM patAve, enAM vaoNraMTa-hukamanAmAM vigere choDAve ane duniyAne jANavA paNa na de. zrIsaMgha A rIte varte to koI kAcA pariNAmavALo hoya to paNa pAko thAya, paDato AtmA paNa sthira bane ane ene jarUra ema lAge ke-je dharmano A prabhAva che ke-icchA mAtrathI badhI Apatti TaLe che, to ene evuM to kayuM kalyANa na thAya? paNa A thAya kyAre ? gharamAM beThelA paNa tyAganA raMgathI raMgAyA hoya to ! zrAvakane sAdhupaNuM saMbhaLAvavAnuM zuM kAraNa ? keTalAka kahe che ke-"zrAvakane sAdhupaNuM zA mATe saMbhaLAvo cho ?' kahuM chuM ke- zrIsaMghanA aMga banavA mATe saMbhaLAvuM chuM. A badhuM choDavuM joIe ema je na mAne, te zrIsaMghanA aMgarUpa nathI. A badhuM choDavuM joIe e bhAvanA vagaranA jeo potAne saMghanA aMga tarIke gaNAvavA mAge che, teo khare ja joradAra mithyAtva rogathI pIDAI rahyA che, ema kahyA vinA chUTako ja nathI. e roga maTADavA mATe-tyAga vinA mukti nathI'-e vAta ThasAvavAnI amArI pharaja che. e ThasyA vinA dAna e vastutaH dAna nathI, zIla e vastutaH zIla nathI, tapa e vastuta: tapa nathI ane bhAvanA paNa vaMdhyA jevI che. pote dIkSA laI zake tema na hoya, paNa levA jevI che-ema mAnanArane "sAdhupaNAnI vAta sAMbhaLatAM kaMTALo kema Ave ? pacAsano kamAnAro paNa lakSAdhipatinI vAta to premathI sAMbhaLe che. e lakSAdhipati vaLI karoDapatinI vAta paNa adhika premathI sAMbhaLe che. e kiroDapati vaLI rAjAnI vAta ethIye adhika premathI sAMbhaLe che. ane e rAjA - cakravartInI vAta ghaNA ja premathI sAMbhaLe che, kemake-tenI jevA ja banavAnI icchA che. to deva, guru ane dharmane mAnanArane A vAta sAMbhaLatAM kaMTALo kema hoya ? - tamArAmAM saMyama levAnI tAkAta nathI ema kalpanA khAtara mAnyuM, paNa icchA to che ne ? jo ke-tAkAta nathI ema huM nathI mAnato. pravRtti karyA vinA tAkAta nathI. enI khAtarI zI ? icchA hoya tyAM pravRtti na hoya ? ATalI umaramAM tame saMyama mATe prayatna karyo ja nathI, tamArI icchA ja nathI, ane ema che mATe ja mAre tamArAmAM e icchA pragaTa karavI che. varSothI roja Agamo sAMbhaLyA, jeTalA sAdhu AvyA teTalAne tame sAMbhaLyA, chatAM sAdhupaNuM sAMbhaLavAnI icchA ja na thAya, to huM kahuM chuM ke-tame kAMI sAMbhaLyuM ja nathI. zrI jinezvaradevanI vANI sAMbhaLanArane to-kyAre saMyama lauM ?" e bhAvanA kAyama hoya. kyAre evo puNyodaya jAge ke saMyama ArAdhAya ?' AvI icchA na thAya Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 116 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - to sAMbhaLyuM-ema kahevAya ke nathI sAMbhaLyuM ema ja kahevAya ? ane nathI sAMbhaLyuM enI ja A paMcAyata che. hRdayamAM saMyamadharma vasyo nathI, enI ja A badhI dhAMdhala che. vasyo hoya to janmIne samaje tyArathI mare tyAM sudhI A jApa hoya, gharamAM zikSaNa paNa e hoya; AjanuM bahAranuM zikSaNa to peTa bharavA mATe che, ke je peTa to eka divasa phUTavA tathA saLagI javA sarjAyuM che ! kharuM zikSaNa to A che ane e zikSaNanuM to ThekANuM paNa nathI. paDavAnI bhAvanAvALA paNa caDe kyAre ? tamane sAdhupuruSo to ghaNA maLyA, paNa tame emano sadupayoga karyo ke durupayoga ? chokaro garIba maTI lAkho lAve te game, navI duniyAnuM navuM lAve te game, paNa oghI le e na game, enuM kAraNa ? je nahotuM e le tyAM vAMdho zo? navuM levA-lAvavAnI bhAvanA kyAM gaI? Aja to koI saMyama mATe taiyAra thAya eTale badhA kahe ke-"oLakhyo, e to devALiyo, are ! kAle to mAre tyAM AMTA mArato hato." - vigere vigere achatA doSo paNa UbhA kare. paNa koI pUche keteM zuM karyuM e to kahe ! tame-ame Take zera vecANA e yAda nathI ? AvyA kyAMthI ? nigodamAM kiMmata zI hatI ? evA paNa tame jo AvA banyA, to kAlano AMTA mAranAro Aje sAdhu bane, emAM lAMchana zuM che ?' zrI saMghanA hRdayamAM zuM hoya ? e bole zuM ? ratharUpa banavAne badale judA banAya, e kema pAlave ? "hajArone caDAvazuM to ko'ka divasa ame paNa caDazuMevI zrI saMghanI bhAvanA hoya. dharmanI bhAvanAthI dharma karavA AvanAranI pUrvakaraNI tarapha joI, zrIsaMgha tene dharma karavAnI sahAya karavAne badale, tuM yogya nathI ema kahe ? davA levA Ave ene joIne vaidya ema kahe ke-"tuM to rogI che. mATe cAlyo jA ?' Ama kahenAra vaidyane DAhyo AdamI to kahI de ke-e rogI hato mATe to Avyo ! tAva tathA khAMsI na hota to zuM karavA AvatA ?' zrI jinezvaradeva e dhanavaMtarI vaidya jevA che. enA abhAvamAM "zrIsaMgha' e paNa vaidya jevo che. e saMghavedya te rogI para maherabAnI kare ke cIDiyAM kare ? pacIsamA tIrthakara jevA thaIne besavAnI icchA rAkhanAra kevA hoya ? atyAranuM vAtAvaraNa ghaNuM virUpa che, mATe have vyaktigata taiyArI karavI paDaze; samaSTigatanI vAta bahu muzkela che. paththaranA DhagalAmAM chupAyelA-DhaMkAyelA hIrAne vINIvINIne alaga karavA paDaze. hirAno nAno Dhagalo alaga banAvAya, to paththarano moTo Dhagalo enI meLe kiMmata vagarano thaI jAya. jo paththara bhegA hIrA paDyA rahyA, to hIrA paNa paththara bhegA paththaranI kiMmate Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 - 10 : saMgha ane sAdhunuM parIkSaka tattva -10 - 117 vecAze. hIrAno Dhagalo alaga thAya, to pachI koIne kahevA nahi javuM paDe; badhI sIdhA ahIM ja AvavAnA. AkhIye duniyAne hIrA joIe che. e Dhagalo alaga thayA pachI, nAno haze chatAM paNa badhA tyAM Avaze. tejano prakAza jarUra paDaze ja ! yogyatA-ayogyatAnuM mApa zAstra kahe tema nakkI karavAnuM ke tame mAno tema nakkI karavAnuM? daradI mAtra ayogya nathI. asAdhya vyAdhivALA dardI mATe devA na hoya e bane, paNa jene tyAM dardI mAtra mATe davA na hoya, e vaidya ja nathI. je dharmazAsana pApIno uddhAra na karI zake e zAsana dharmazAsana nathI. jeTalA taryA te badhA pahelAM to pApI hatA ne ? samyagdaSTi badhAe pahelAM mithyAtvI hatA, viratidhara badhAye aviratimAM hatA. tamAma kSamAzIla pahelAM to krodhI ja hatA ! jema roga asAdhya na hovA chatAM dardIne auSadhanI nA pADanAra e vaidya ja nathI. tema thoDo paNa doSa hovA mAtrathI dharma karavA icchanArane dharma mATe ayogya mAne e saMgha ja nathI. jene vyAdhi kADhavo na hoya enI vAta judI, paNa icchA hoya ene vaidya nA kahe ? e ja rIte game tevA gunhegArane paNa bacavAnI bhAvanA thaI, to zrIsaMgha bacAve. A sthiti Ave to je ghoMghATa Aje che te hoya ? zrIsaMgha jo A rIte virte, to AtmA caDe ke paDe ? caDavAnI bhAvanAvALA to caDe, paNa paDavAnI bhAvanAvALAo paNa AnAthI caDe ! saMgha ane sAdhunI parIkSA karatAM zIkho: zAhukAra vepArInI rItabhAta evI ja hoya ke-grAhaka uThAvagIra vepArIne oLakhI ja le. bajAramAM ThAma ThAma borDo to majenAM hoya che. "eka ja bhAva, kiphAyata bhAva, uttama mAla- AvAM borDo to badhe hoya che, paNa ethI grAhaka badhA phasAtA nathI. mUrkha phasAya tyAM enuM bhAgya. bIjuM thAya paNa zuM? grAhake kharIdIno abhyAsa karavo paDe che. zAka lAvatAMye zIkhavuM paDe che. eTaluMye na AvaDe to rakhaDI mare. grAhaka AMkho mIMcIne ja le ane hIrA ja Ave e na bane. tethI jeo ahIM Ave che teone vAkepha karavA mAgIe chIe ke-zrIsaMghanuM svarUpa AvuM hoya. * zrIsaMghanA nAme jo nAdAnanA zaraNe javAya to loka hase. ApaNI buddhinI . kiMmata kare-AvA ToLAne zaraNe AvA DAhyAo kema jAya che ?' jene saMyamanI jarUra nathI, jene zAstranI khabara nathI. evA ToLAne zaraNe thavAya to itara paNa ke ApaNane gAMDA kahe. A bheda bhAMgavA mATe zrIsaMghanuM svarUpa samajAvavA mAMDyuM che. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 11. ahIM AvanArA zrIsaMghanuM svarUpa samaje to kAma thAya. na samaje ane bace e azakya. jema deva, guru ane dharma "su" joIe, tema "saMgha' paNa "su" joIe : mA bApa, vaDIla, vAlI tamAma "su" joIe. e A zAsanano kAyado che. "ku" ne choDI devA ane "sunI sevAmAM ja rakta rahevuM. je "su" ane "ku' na samaje ane kahIe te mAne nahi te rakhaDI mare. "su" hovA chatAM rakhaDe to tenuM bhAgya. A zAstra "su" ane "kunI vyAkhyA spaSTa karI che ke-jarA paNa mUMjhavaNa na thAya. lAMbI AvaData na hoya e cAle, paNa sAmAnya cAvI to badhAyanA hAthamAM hovI ja joIe. kApaDanI lAMbI parIkSA na hoya, paNa pota jotAM to badhAne AvaDe che, jethI zIrNa thayeluM to na ja Ave. zAka gharaDuM kUNuM to badhA ja jue. sAdhu mATe tame vadhAre na jANo, paNa ATaluM to jANI ane kahI zako :- amArA sAdhu saMsAranI vAtamAM paDe nahi ane koIne saMsAramAM rahevAnuM kahe nahi. paisATakA rAkhe nahi ane kamAvAnuM koIne kahe nahi. e pote saMsArathI chUTelA hoya mATe bIjAneya saMsAra choDavAnuM ja kahe, paNa khAvA-pIvAnuM, raMgarAganuM na kahe. rAtre na khAvAnuM, kaMdamULa na khAvAnuM, brahmacarya pALavAnuM kahe, paNa paraNavAnuM na kahe. sAmAyika, pratikramaNa, pauSadha vigere dharmakriyAnI ja vAta pUche, paNa bIjI ADIavaLI vAto pUchI AvanAra AtmA saMsArarasika bane evI vAto na kare.' amArI ane tamArI jokhamadArI samajI sago bApa hoya paNa dharmanI vAtamAM viruddha paDe to kahI devAnuM ke-"meLa nahi maLe' potAnA sAthI pote meLavI levAnA. konI sAthe beThaka-uThaka rAkhavI, kyAM levaDa-devaDa karavI, e zodhavAnuM kAma potAnuM che. tamAre paisA kyAM mUkavA, e mATe koIne salAha pUcho, to ema kahe ke-sArI zAkhavALAne tyAM mUko, ema kahe paNa e pote koInuM nAma Ape ?cAranAM nAma paNa Ape, paNa cAlIsanI sAthe saMbaMdha thayA pachI pote e zakti meLavI levI joIe ke-jethI kyAM vyavahAra karavo e samajAya. badhI jokhamadArI bIjA para na mukAya. jo ema mUkavA mAMgatA ho to'pUrI parIkSA vinA kazuM karavuM ja nahi-evo abhigraha karo. tamArA ane amArA baMne upara javAbadArI che. "A piMjaNa roja zuM ?" ema kahenAra kAyama chatAM, ATalo vigraha chatAM, e veThIne, gALo khAIne, Apatti jhIlIne, jorazorathI kahuM chuM, eno hetu e ja che ke-amAre mAthe e jokhamadArI che. paNa jevI amArI pharaja che. tevI tamArI paNa thoDI-ghaNI pharaja che ke nahi ? potapotAnI jokhamadArI uThAvAya to kAma ghaNuM ja saheluM thAya. sAdhu te kahevAya. ke-je zrI jinamUrti, zrI jinamaMdira ane zrI jinAgamane Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 : saMgha ane sAdhunuM parIkSaka tattva -10 haiyAmAM rAkhe ane enI AjJAnusAra dharma phelAve. zrAvaka te kahevAya, ke je zrI jinamUrti, zrI jinamaMdira, zrI jinAgama tathA sAdhune haiyAmAM rAkhe ane Agame kahelo dharma phelAvavAmAM sAdhune sahAya kare. saMyamanA pAlaka ane pracAraka muni che ane saMyamanA arthI tathA sahAyaka zrAvaka che. 119 119 saMyamanuM pAlana tathA pracArakapaNuM munimAM che ane arthIpaNuM ne sahAyakapaNuM zrAvakamAM che; paNa jeoe arthIpaNuM vecI khAdhuM hoya, teone sahAya karavAnI paravA kyAMthI 2he ? pAghaDI tathA gharabAramAMthI 52vA2e to ne ? 'sAdhune dharmanI garaja, bAkI amAre to jAtamAMthI, gharabAramAMthI, peDhImAMthI phurasada maLe to dharma karavAno' - A mAnyatA hoya tyAM zuM thAya ? covIse kalAka ghara, kuTuMba parivArane mATe niyata hoya tyAM dharma thAya zI rIte ? dharmakriyA to zAstra evI niyata karI che ke - jethI AtmA emAM rakta bane ane saMsAramAM vadhu raMgAya ja nahi ! paNa jyAM juduM ja mAnasa hoya tyAM thAya zuM ? na khAvAmAM paNa viveka na maLe. rAtre khAya, kaMdamULa khAya. vAsI khAya, dvidaLa khAya, bajAramAM khAya, hoTalamAM khAya, jIvavALuMya khAya ane jIva vinAnuMya khAya. je Ave te badhuM ja khAya, arthAt-na to khAvApIvAnuM bhAna, ke na to bolavA-cAlavAnuM bhAna ane na koI vastunI gatAgama, evAo dIkSAno virodha kare kaI rIte ? mATe kahevuM paDe che ke-jo zrIsaMghamAM gaNAvuM hoya, to jaina tarIkenI dharmI tarIkenI, ane uttama kuLamAM utpanna thayA e tarIkenI pharaja samajo ! je'AtmAo potAnI eTalI paNa pharaja samajatA nathI, te AtmAo potAnI jAtane bhale saMghamAM hovAnuM manAvyA kare, parantu vivekIjanonI dRSTie to teo svayameva saMghabAhya banI jAya che ! pApI paNa eka aMtarmuhUrtamAM kevaLajJAna pAme che ! have to vaLI keTalAka navuM zIkhyA. kahe che ke-'ame nathI karI zakatA, to ATalAM nAnAM baccAM zI rIte kare ? thatuM hota to ame na karata !' A temanI buddhi ! emAM jo sAbita thAya ane koI kahe ke-'e nAnuM bALaka to pALe evuM che'-to kahe ke-'pahelAM e Avo hato ane tevo hato !' vaLI have to saMyamI AtmAonA bhUtakALanA jIvananA itihAsa paNa zodhAya che, parantu kAMI na maLe eTale taddana banAvaTI rIte paNa kahevAya che ke-e gaIkAle AvA hatA ane tevA hatA mATe ceto !' rohiNIyA cora vigere, ke jeo pAchaLathI maharSi banI kevaLa jJAna pAmI niSade gayA, tevA mahApuruSo mATe pUrvAvasthAnI vAta laI, teonI Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 120 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 maharSipaNA vagerenI vAtono koI apalApa karavA mAge, to tene pUchavuM paDe kemaharSi thayA pachI pUrvAvasthA sAthe kAMI saMbaMdha kharo ?" AnA uttaramAM kahevuM ja paDe ke-"nA kaMI nahi. eTale DAhyo mANasa to kahI de ke-"basa, patI gaI vAta ! ghara bhegA thAo, e rIte saMyamI mATe paNa kAlanI vAta karanArane DAhyo to ghera javAnuM kahe. "sthAnamAM AvyA pachI kalaMka hoya to kahe' - ema kahevuM paDe. daridrI hatA tyAre gheMsa khAtA hatA, pachI zrImaMtAI Ave tyAre "A gheMsa khAnAro jAya che -ema kahevAya ? nahi ja. pUrvanA doSathI sArI vastune doSita karavAnI buddhi hoya, tyAM to saMghatvanuM lilAma ja che. zAstra to kahe che ke, 'pApamukta banI jo ArAdhanamAM ekarasa thAya to tevo pApI paNa eka aMtarmuhUrtamAM kevaLajJAna pAmI zake che." bhagavatI marUdevA mAtA je samaye kevaLajJAna pAmyAM, te pahelAM rotAM hatAM. bhagavAna zrI RSabhadevasvAmI mATe rotAM hatAM ane bharata mahArAjane upAlaMbha ApatAM hatAM. A mohane laIne rudana hatuM. rudana paNa jevuM tevuM nahi. rotAM rotAM AMkho gumAvI AMdhaLAM thayAM. e moha kevo ? hajAra varSa sudhI royAM, mohamAM AMkho gumAvI e vAta kharI ne ? jo kharI, to e ja bhagavatI marUdevI mAtA hAthI upara eka ja aMtarmuhUrtamAM kevaLajJAna pAmIne muktipada pAmyAM. to vicAro ke-mAtra thoDI ja kSaNomAM paNa kevuM parivartana thaI jAya che ? A vAtane paNa e to UMdhI ja levAnA ane kahevAnA ke-"mATe ja ame ghera rahyA chIe, cheka sudhI mohamAM rahI chellA aMtarmuhUrta kevaLajJAna laIzuM. sAdhune ja kevaLajJAna thAya e kAyado nathI. gRhasthane paNa thAya che." paNa AvuM kahenArA te bicArAone e khabara nathI ke-"AkhI jiMdagI saMsAramAM mohI banIne rahIzuM, ane chevaTe kevaLajJAna lezuM, kevaLajJAna mATe sAdhupaNAnuM kAMI kAma nathI.' - evuM mAnanArane kadI ja kevaLajJAna na thAya, hajAra vyaktimAM koI vagara nizALe ghera paNa paMDita bane, paNa paMDita banavAnuM sthAna ghara nathI. paMDita banavA icchanAre nizALe javuM ja paDe, kakko ane ekaDo zIkhavo ja paDe ! hajAramAM je eka evo thAya; eNe paNa bhavAMtaramAM taiyArI karI hoya che, mahenata karI taiyAra thaIne e Avela hoya che, paNa AvA kadAgrahI to tyAM paNa pAchA pUrvabhavane na mAne eTale patyuM ! Ama chatAM e evA cAlAka (?) che ke - jo potAne anukULa Ave evuM lAge to zAstranI vAtaneya ADI dharI de ! syAdvAda siddhAMta eTale heya ane upAdeya baMneya sarakhAM nahi! AvAonI sAthe zAstrArtha thAya ? evAo to Aje jyAM tyAM evuM evuM Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 - 10 : saMgha ane sAdhunuM parIkSaka tattva -10 - - 121 kahetA phare che ke "amAro jaina dharma to syAdvAda che. amArA dharmamAM saMyamathI paNa mukti thAya ane asaMyamathI paNa mukti thAya." are, AvAonA saMge sAMbhaLavA mujaba koI koI nAmadhArI sAdhu paNa syAdvAdanA nAme kahevA lAgyA che ke'tyAga to sAdhu mATe ! sAdhune ghara choDavuM e dharma ane gRhasthane ghara calAvavuM e dharma. sAdhune brahmacarya e dharma ane gRhasthane paraNavuM e dharma, amAre agnine na aDavAmAM dharma ane tamAre agni saLagAvavAmAM dharma, garamI thAya to paMkho paNa na halAvavAmAM amAre dharma ane tamAre ilekTrikanA paMkhA calAvavAmAM dharma. A syAdvAda!" paNa evuM kahenAra sAdhune DAhyo zrAvaka pUche ke-to pachI "Ape" badhuM choDyuM kema ?? beya syAdvAdu kahevAya to marIcie ema ja kahyuM hatuM ke- kapila ahIM paNa dharma ane tyAM paNa dharma-chatAM paNa temano koTAkoTi sAgara pramANa saMsAra kema vadhyo ? , - tame barAbara samajo ke, gRhasthapaNuM e dharma nathI. gRhasthapaNAmAM samyakatva-mULa bAra vrata e dharma che. gRhasthapaNAmAM tajavAnI buddhi e dharma che. evAo kahe che ke bhagavAne paNa be jAtano dharma kahyo che. sAdhudharma ane gRhasthadharma.' dAkhalA tarIke temaNe zrI nemanAtha svAmInA prasaMge zrI kalpasUtramAM Ave che, te yAda rAkhyuM che; zuM ? bhAbhIo kahe che te; kRSNanI strIo kahe che ke-"strI vinA atithinuM sanmAna koNa karaze ? tIrthayAtrAmAM koNa Avaze ? joDI pUrI koNa karaze ? dharmakriyAmAM sAthe koNa raheze ?' A vAta yAda rAkhI, e kahIne kahe che ke-"kRSNanI strIo nemanAtha bhagavAnane Ama kahe che. e paNa zrAvikA hatI, ApaNe kAMI enAthI UMcA chIe ? mATe gRhastha paraNavuM !" A rIte syAdvAda samajAvAya che. A rIte ja jo kalpasUtra saMbhaLAtuM hoya to enAthI to na saMbhaLAya e ja ghaNuM sAruM ! '. AvI vAta Ave tyAre badhA UMcA thaIne sAMbhaLe mATe kahenAre bahu sAvadhagIrI rAkhavI joIe. tyAM ja spaSTatA karavI joIe ke, jethI sAMbhaLanAra samaje ke-A to pArakuM, A ApaNuM nahi. e to sAMsArika lIlA batAvI che. tyAM saMsAranA jIvonI manovRtti batAvI che. bhagavAna zrI neminAtha svAmI jevA virAgI sAme AvuM bole, e kRSNa-patnIonI saMsAranI rasikatA batAvI che. ATalA uparathI saMsAra sevya mAnavAnI chUTa nathI. jeo e vAta uparathI-saMsAranI sevyatA sAbita thAya che'-AvuM mAne ane manAve, teo * jainazAsananA cora che, duniyAne UMdho pATha bhaNAvanAra che ane pApa bAMdhI saMsAramAM rUlanAra che. bIjAne unmArge laI janAra che. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 zAstra kahelI vAtomAM zeya, heya ane upAdeyano viveka to karavo paDe ne ! zAstramAM to badhuM Ave. jo badhAne upAdeya mAne to kalyANa thAya ? satyanA varNana sAthe asatyanuM varNana paNa Ave. ahiMsAnA varNana sAthe hiMsAnuM varNana paNa Ave. samyakatvanA varNana sAthe mithyAtvanuM varNana paNa Ave. virati sAthe aviratinuM varNana paNa Ave. sudeva sAthe kudevanuM varNana paNa Ave. suguru sAthe kugurunuM varNana paNa Ave. sudharma sAthe kudharmanuM varNana paNa Ave. varNana to badhAM Ave, paNa temane tyajavAnuM ane upAdeyanuM AdaravAnuM ! paccIsamA tIrthakara jevA banavA nIkaLelAone kaho ke saMgha banavuM hoya to kAMka DAhyA bano ! jarA dhIra, vIra, ane gaMbhIra bano. vAte vAte vAyaDA na bano ! kevaLa duniyAmAM paDIne dharmane na visaro ! saMsAra heya che ane saMyama upAdeya che-e svapna paNa na bhUlo. jainanA baccA mAtrathI A na bhulAya. zrI jinezvaradevanA bhakta evA jainane vairAgyathI vaira hoya ? ene vairAgyanI vAta sAMbhaLatAM gabharAmaNa thAya ? jema zAhukAranA dIkarAne zAhukArInI vAta ja game tema zrI jinezvaranA bhaktane vairAgyanI vAta ja game. rAgI raDe emAM virAgIono upAya ja nathI : zrI jinezvaradevano sevaka kadAca tyAga svIkArI na zake, paNa tene rAganI vAtomAM AnaMda na hoya. saMsArane seve to paNa lakhe mane seve. saMsAra choDavA jevo che ema mAne ane kahe. saMsArane choDavA mATe e banatI badhI kriyA kare. gRhastha mATe e vidhi, to sAdhu mATe kaI vidhi ? saMsAramAM raho emAM harakata nathI--ema jo koI muni kahe to emane pUcho ke-"Ape kema choDyo ? eTale ja thoDI paNa temanAmAM samaja haze, to tarata ja cUpa thaze. sabhAH "saMsAra choDatAM snehIo raDe tenuM zuM ?' A prazna paNa asthAne che. kAraNa ke emAM upAya ja nathI, are ! traNa jJAnanA ghaNI, asaMkhya idro tathA devonA svAmI tathA guru, ane game tevA rAgamAM paNa virAgI rahenAra evA tIrthapati paNa pote kuTuMbIone rotA mUkI nIkaLyA che, e kema nIkaLyA ? jo saMsAramAM rahevuM e dharma hoya, to AvA virAgI vaLI anekane rovarAvIne kema nIkaLe ? zrI tIrthaMkaradeva, ke jeono dIkSA mahotsava karavA iMdro Ave che, jemanI zibikA idro upADe che ane jeo tyAgI thaIne nakkI tIrthakara thavAnA che evuM kuTuMbIo jANe che-chatAMye raDe che ! asaMkhyAta idronA tathA traNa lokanA Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 : saMgha ane sAdhunu parIkSaka tattva -10 eksarakhA nAtha thavAnA che, evuM jANavA chatAMye mohanA yoge emanA kuTuMbIo raDe che. jeno moha gayo e to nIkaLe, paNa moha rahyo e zuM kare ? e raDe, e zAzvata kAyado che. ma2nA2 mare. paNa jIvanAra to poka mUke. sau samaje che kemaravAnuM hatuM ane te maryo, chatAM raDe che kema ? ema maranAra to maryo, paNa bIjAne enI jarU2 che mATe 2De che. virAgI to nIkaLe, paNa rAgInI hAlata rovAnI che eTale e raDe. ethI virAgIe kaMI besI rahevuM joIe ? 123 123 eka paNa snehInI AMkhamAM AMsu Ave to dIkSA levI nahi, kemakekarmabaMdha thAya, ogho lIdho hoya to paNa mUkI devo'-Avo kAyado jo bhagavAna zrI mahAvIradeve karyo hota, to A sAdhunI paraMparA hota ? are, tIrthaMkara bhagavAna pote sAdhu thAta ? mATe rAgI to raDe ja ! jo e kAraNathI dharmI dharma karato aTake, to koI kALa evo nathI ke-kalyANa thAya. koI AtmA evo nathI ke je prabhuno mArga svIkArI zake. ame nIkaLyA tyAre ronArAe royuM, pachI emanuM rovuM to aTakyuM, paNa Aje paNa amArA kAraNe bIjAonuM rovAnuM khAtuM kAyama che; di Ugye amArA nAmathI ronArA che, ema kahevAya che; eTale keamArA nAmanI sAthe karma bAMdhanArA che, paNa emAM amAro upAya zo ? saMgha vaMdya che, paccIsamo tIrthaMkara che, ene vaMdana, enI AjJA ziromAnyapaNa e paccIsamA tIrthaMkararUpa saMgha hoya kevo ? dareka dharmAtmAne nagararUpe zrIsaMgha sthAna Ape, saMghanagaramAM vasavAnI icchAvALo dharmArthI saMsArane chedavAnI bhAvanAvALo hoya ane e jyAre saMsArane chedavA mAge, tyAre zrIsaMgha e dharmInA hAthamAM cakrarUpa bane ane sAdhanahIna AtmAone, eTale kesaMsArarUpa bhayaMkara araNyamAM bhaTakatA paNa mokSe javAnI bhAvanAvALA AtmAonA samagra bhArane upADI laI pUrepUro sahayoga ApI iSTa sthAne pahoMcADavA zrIsaMgha ratharUpa bane. cothI upamA kamaLanI, paNa te have pachI. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 : vikRta baneluM vAyumaMDaLa vIra saM. 2456, vi. saM. 1989, mAgasara vada-10, budhavAra, tA. 25-12-1929 sevA to hitakArInI ja thAya : * ucchaMkhalatAnA adbhuta namunAo : zuM RSabhadeva svAmIe vidhavAvivAha karyo hato ? samAja upara bhayaMkara AkSepa : prabhumArgane zoSe e saMghamAM ja nathI ! 7 zrI tIrthaMka2deva upara AkSepa mUkanArA ghora pApI che : dayAdharmane nAme vidhavAvivAha ? * kamaLa jevo saMgha : jainazAsananuM gurutattva : 11 sevA to hitakArInI ja thAya : sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajI zrI tIrthaMkaradeva pachI zrIsaMghane pUjya che ema mAnI stutigarbhita gAthAo dvArA zrIsaMghanuM svarUpa batAvIne kahe che ke-evo zrIsaMgha sadA jayavaMta varto ! zrIsaMghanA nAme Aje jyAre managamatI vAtono pracAra thaI rahyo che, tyAre ApaNe samajI levuM joIe ke-zrIsaMghanuM svarUpa kevuM hoya ? tevA saMghanI sevA karavA ApaNe taiyAra nathI, ke jenAthI AtmAnuM ahita thAya. zrI jinezvaradevanI sevA paNa AtmAnA kalyANa mATe karIe chIe, emanA jevA banavA mATe ja kAyama emanI sevA karIe chIe, paNa rakhaDatA rahevA mATe nahi ! je sthiti e pAmyA che, te yogya che ane e meLavavI che, mATe ja emanI sevA karIe chIe. jo e sthiti meLavavA jevI na hota, to ApaNe emane paNa kadI na pUjata. bhagavAna zrI mahAvIradevane ApaNe kevaLa nAmathI ja nathI pUjatA, paNa te tAraka thAtIkarma khapAvI kevaLajJAnI banI bhAva arihaMta thaI bhavya jIvo mATe mokSamArganI sthApanA karI, te pachI sakala karmono kSaya karI, zrI siddhipade gayA mATe pUjIe chIe. ApaNe paNa kharma khapAvI zakya hoya to arihaMta banI, siddhipade javuM che mATe zrI arihaMta devane pUjIe chIe. zrIsaMghane paNa guNo Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15. ' - 11 : vikRta baneluM vAyumaMDaLa - 11. 125 meLavavA mATe pUjIe chIe. tethI jema deva, guru tathA dharmamAM paNa 'suno vicAra karAya, tema saMgha mATe paNa "su'no vicAra karavo joIe. susaMghane ja saMgha tarIke pUjAya. kusaMghano tyAga karavo, emAM koI paNa jAtanI harakata che ja nahi. dharmanAzaka samudAyone saMgha tarIke mAnanArAo potAnA samyakatvano nAza karI mithyAtvane gADha kare che. maMdiranI jarUra nathI, mUrtinI jarUra nathI, sAdhunI jarUra nathI ane sAmAyika, pratikramaNa vigerenI paNa jarUra nathI-A pramANe kahenArAone agara evAone uttejana ApanArA samudAyane zrIsaMgha tarIke mAnanArA mATe to, je zAsanano nAza sADA aDhAra hajAra varSa pachI thavAno che, te Aje ja thayo ema kahevuM paDe ! bIjo upAya ja zo ? zrI jinamaMdira Adine bhArarUpa mAnanArA ane teone uttejana ApanArA, e zrI jinezvaradevanA saMghamAM rahI zakatA ja nathI. - saMyamanI vAtamAM ema kabUla karIe ke-"badhA rAjI hoya to ja saMyama levAya ane eka paNa nArAja hoya tyAM sudhI saMyama levAya ja nahi', to pariNAma zuM Ave e vicAryuM che ? saMyama levA nIkaLanAranI pAchaLa koI paNa nArAja na ja hoya, evuM mAno cho ? koI paNa rAjI na hoya e bane, paNa eka paNa nArAja na hoya e bane? nahi ja ! ane jo e na bane, to che teTalA sAdhunuM AyuSya pUruM thAya, pachI zAsananuM zuM ?" paNa e lokone zAsananI ciMtA ja kyAM che ? . keTalAka to kahe che ke-"zAsana ekavIsa hajAra varSa sudhI cAlavAnuM che ema bhagavAna kahI gayA che, to zAsana raheze ja. enA mATe ciMtA zI ?" paNa e khabara nathI ke bhagavAna e paNa kahI gayA che ke-zAsanano nAza karanAra ne rokanArA paNa jIvatA ane jAgatA rahevAnA che ane pAkhaMDIonAM pAkhaMDane toDanArA paNa jIvaze mATe ja zAsana raheze.' A rItanA vastasvarUpane nahi samajI zakanArA ane samajAvavA chatAM paNa samajavA nahi icchanArA samudAyane zrIsaMgha tarIke koIpaNa rIte mAnI zakAya ja nahi. - zrIsaMghanI AjJA zrI tIrthaMkaradevanI jema mAnIe paNa zrIsaMghanI hoya to! sAdhu pUjya kharA, paNa mahAvratadhArI ane sUtrAnusArI hoya to ! kaMcanakAminInA tyAgI hoya to ja !! je usUtrabhASI na hoya tenI ja AjJA manAya; paNa gappAM mAre to sAdhu tarIke oLakhAtAnI paNa AjJA na ja manAya. je munivara zrI jinezvaradevanI AjJAne vaLagIne bole, te ja munivaranI AjJA pramANa ! sAdharmika pUjya kharo, paNa sAdharmika hoya to ! temaja prabhuzAsananA Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 * 126 rAgIthI guNI janatAnA caraNamAM ja jhukAya, paNa durjana janatAnA caraNamAM to maratAM paNa na jhukAya. prabhuzAsanano rAgI jo durjana janatAne paNa jhUke ke vajana Ape, to pelAnI mahattA vadhe ane tema thAya to pariNAma ghaNuM ja bhayaMkara Ave. A badhI vAtothI ApaNe ema samajAvavA mAMgIe chIe kesevA to hitakArInI ja thAya !" ucchakhalatAnA adabhuta namunAo : zAstraviruddha vAtomAM Teko ApavA UbhA thayelA samudAyoe, potAmAM rahelA saMghatvanuM potAnI jAte ja lilAma karyuM che. AjanA uzruMkhalonI bhayakaMra manodazAne pArakhyA vinA, je samudAyo potApaNuM vecI rahyA che, teone ja te divase pastAyA vinA chUTako ja nathI. Aje kahevAtA saMghone ane tenI nAzaka kAryavAhIne anumodana ApavAnI doDAdoDI yuvakasaMgha kema karI rahyo che ? e khAsa vicAravA jevuM che paNa Aje zAstraviruddha pravRttimAM paDI cUkelAone te vicAravAnI jarA paNa phurasada nathI. yuvakasaMghanA nAme je patrikAo pragaTa thaI raha che te, 'tenAmAM jainatva nathI'-ema spaSTa puravAra kare che. jenuM lakhANa itihAsamAnya nahi, zAstramAnya nahi ane yuktigamya paNa nahi, ene zI rIte pahoMcAya ? je potAnI marajImAM Ave ema ja lakhe, tene koNa pahoMce ? vAdI vAda karavA Ave to tene puchAya ke - "tAro mAlika koNa ? jenA upara koInI mAlikI ja nahi tenuM zuM thAya ? mAlika vagaranA Dhora to DabbAmAM ja purAya ! A varganI mAnyatAnuM ke vicAranuM koI ThekANuM ja dekhAtuM nathI. e evI che ke-potAnI mAnyatAne siddha karavA mATe mahApuruSone paNa phajeta kare che. Ajano e lakhanAra lakhe che ke-"bhagavAna RSabhadeva paNa baLavAkhora hatA." pote baLavAkhora che mATe zrI RSabhadeva bhagavAnane paNa baLavAkhora banAve che. bhagavAna zrI RSabhadeva svAmI jevAne paNa baLavAkhora lakhatAM, e loko AMcako nathI khAtA !!! uparathI tenA keTalAka sAthIo kahe che ke-"ame game tema lakhIe, enI TIkA karavAno koIne hakka zo ?' pote mahApuruSo mATe game tema lakhe ane koIe radIo Apavo nahi, e kAyado konA gharano ? saMsArane chedavAnA AzayamAM e ghaTanA lakhI hota to vAta judI hatI, paNa e lokono Azaya to judo che. "pote je karI rahyA che, te bhagavAna zrI RSabhadeve paNa karyuM hatuM' - ema e loko kahevA mAge che. bhagavAna zrI RSabhadeva mATe teo je vAta jaNAve che, te taddana khoTI che. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 : vikRta baneluM vAyumaMDaLa - 11 127 taddana banAvaTI che. dhAro ke-tenI kalpanA khAtara e vAta sAcI (jo ke nathI ja) hoya to, paNa enI sAthe zAsanane kazI ja nisbata nathI.' game teNe karyuM hoya, paNa pApa e pApa ja che - evuM A zAstranuM maMtavya che. zrI AnaMda, kAmadeve parigraha parimANa vratamAM pAMcaso haLa kheDAya teTalI jamInanI chUTa rAkhI, mATe zrAvakane eTalI chUTa hovI ja joIe' - ema dharma kahe che ? nahi ja ! cakravartI cosaTha hajA2 paraNyA, mATe eTalI paraNavAnI zuM A zAsana chUTa Ape che ? nahi ja ! zrI tIrthaMkaradevoe paNa cha khaMDanI sAhyabI bhogavI, mATe e bhogavavAnI chUTa che ema ? nahi ja ! zrI tIrthaMkaradevoe pote bhogavelA bhogane paNa pApa tathA tyAjya tarIke jAhera karela che. emaNe to yuddho paNa karyAM, ghaNAye rAjAoe yuddho karyAM, paMceMdriya manuSyonI katala paNa karI, mATe e badhuM vihita che ema ? kadI ja nahi ! zrI tIrthaMkaradeva, gaNadhara bhagavAna tathA pUrvanA mahApuruSonA jIvananA te aMzane ApaNe mAnIe chIe ke-jemAM zrI jinezvaradevanI AjJAnuM pAlana che. pUrvanI emanI mohanI tathA pramAdanI kAryavAhI sAthe ApaNane kazuM ja lAgatuMvaLagatuM nathI. 'bhagavAna zrI mahAvIradevanA jIve pUrvabhavomAM saMyama bhAMgyuM hatuM. navo veSa kADhyo hato, utsUtra bolyA hatAM, kumata pracAryo hato, koTAkoTi sAgara pramANa saMsAra vadhAryo hato, siMhane cIryo hato, narake gayA hatA, e badhuM ApaNe karavAnuM che ema ? nahi ja ! ApaNe to teoe zuM karIne mukti sAdhI, e ja jovAnuM ane ja AdaravAnuM che. 127 sabhA : e to taddana bhulAI gayuM che ! A badhuM kevaLa bhUlathI ja nathI thatuM, paNa irAdApUrvaka potAnA duSTa vicArone phelAvavA mATe ja thAya che, UMghatAne jagADatAM vAra na lAge, paNa jAgato to nobatathI paNa na jAge, kemake-eno jAgavAno irAdo ja nathI. * e loko jema phAve tema bole, ApaNA tAraka mahApuruSo mATe game tema lakhe, itihAsanuM, zAstranuM tathA jJAnIpuruSonuM khUna kare, ane eno radiyo apAya tyAre kahe-'sAdhuthI Ama na bolAya' enuM kAraNa zuM ? zAsana sAme AvatA prahArono bacAva karavAnI zuM sAdhunI pharaja nathI ? AjanA bhayaMkara vAtAvaraNathI samAjane sAvaceta karavAnI ekeeka dharmagurunI pharaja che. dharmaguru te che, ke-je Azrita AtmAone pApamAM phasAtAM bacAve. moTA puruSonA maunathI ajJAna AtmAono bhayaMkara maro thAya che, mATe chatI zaktie paNa jeo AvA samaye Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 paNa satyanI udghoSaNA jorazorathI nathI karatA, teo khare ja potAnI pharaja cUke che emAM kazI ja zaMkA nathI; ane ethI teo pote mArgabhraSTa thavA sAthe bhadrika AtmAonI dazA paNa kaphoDI kare che, e paNa niHzaMka vAta che. zuM RSabhadeva svAmIe vidhavAvivAha karyo hato? je samaye bhagavAna zrI tIrthaMkaradevo mATe paNa game tema lakhAya ane karapINa rIte zAstrIya satyonuM khUna thAya, te samaye mUMgA rahevAmAM Ave, to loka zuM samaje ? kahe che ke-RSabhadeve vidhavAvivAha karyo hato !" AvA nirlajja anADI ane ajJAna lekhakone zuM kahevuM ghaTe ? bhagavAna zrI gaNadharadevonI mAtA, ke je mithyASTipaNAmAM hatAM, temanA punarlagnanI vAta paNa noMdhe che !!! potAnI duSTa vAsanA ThasAvavA kevA kUTa yatno sevAya che !!! vadhumAM teo lakhe che kevastupALa-tejapALa vidhavAnA dIkarA' - paNa emaNe kyAMya ema lakhyuM che kharuM ke-"ame vidhavAnA dIkarA chIe, mATe bahAdura chIe !! kahe che ke-vastupALa tejapALane hADakAMnA DhagalA kahevAya ?' paraMtu koNa kahe che ke-kahevAya ? tamArA jevA kamabhAgyo kahe to judI vAta !! teone kaho ke-hADakAMnA DhagalA rUpa to te pApAtmAo che, ke jeo mahApuruSonAM jIvanono Avo durupayoga kare che !!! te lokonI dazA ghaNI ja bhayaMkara che ke jeo mahApuruSonA jIvanamAMthI, je levuM joIe te nathI letA ane potAne phAvatuM le che, mATe ja teo satya vastu pAmI zakatA nathI. kharekhara, evA lokone eka jAtano bhayaMkara menIyA ja lAgu thayo che ane enA ja pratApe teo ema lakhI, bolI zake che ke-"AvuM AvuM lakhIne, bolI bolIne amAre AkhA samAja upara asara pADavI che !" AvA bhayaMkara rogIone huM kahuM chuM ke-"AvuM AvuM lakhI lakhIne ke bolI bolIne samAja upara asara pADavAne badale tame tamArI adhama jAtanuM pradarzana karo cho ane sAthosAtha tamAro potAno bhayaMkara AtmaghAta ja karo cho, e sivAya bIjuM kazuM ja karI zakatA nathI, e nakkI mAnI rAkhajo. sabhA? zuM bhagavAna RSabhadeva aMge vidhavAvivAhanI vAta taddana ja banAvaTI che? hA, e vAta taddana ja banAvaTI che. yugalIyAonA samayamAM evo rivAja hato ke mAbApa jIve tyAM sudhI bhAI-bena ane mAtApitAnA maraNa pachI te yugala patipatnI. te kAlano svabhAva ja evo hato ke-yugalIyAM eka yugala pedA kare, pachIthI teo amuka ja divasa jIve. mAbApa jIve tyAM sudhI e yugala bhAIbena ane pachI patipatnI. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 - - 11: vikRta baneluM vAyumaMDaLa - 11 - 129 eka vakhata evo banAva banyo hato ke-eka yugale eka yugalane eka vRkSa nIce janma Apyo, te vakhate uparathI vRkSanuM eka phaLa paDavAthI putranuM avasAna thayuM. paheluM akAla mRtyu e vakhate thayuM. A banAva banyo tyAre to hajI mAbApa jIve che. tyAra bAda mAbApa marI jAya che. pachI ekAkI rakhaDatI bAlikAne anya yugaliko taraphathI zrI nAbhirAjAne soMpavAmAM Ave che. e bAlikAne zrI RSabhadevanI sAthe paraNAvavAmAM Ave che. have vicAro ke e vidhavA kahevAya ? A badhuM emane pUcho. yugalika samayanI vAta karanArA jugalIyAnA jevuM vartana rAkhatA hoya toye dhULa nAkhI, kAraNa ke-yugalikone to kaSAyo nAmanA. viSayavAsanA paNa ochI. hAyavoya paNa nahi ane teo khAya paNa AMtare ! jugalIyAM bane to to Aje A TrAma, moTara, ghoDAgADI-e badhI dhamAcakaDI enI meLe ja baMdha thaI jAya. jugalIyAM marIne niyamA devaloka jAya. A badhI vAto samajAvI lokone jaNAvo ke-"AvuM lakhanArAo zrIsaMghamAM ja nathI." zrI RSabhadeva bhagavAnanI AvI vAto lakhanArAone kaho ke-zrI RSabhadeva bhagavAne bAra mahinA sudhI AhAra vinA calAvyuM e vAta kema nathI letA ? AhAra vinA calAvone !! emaNe evuM dAna dIdhuM ke-jenI sImA nahi, hajAra varSamAM mAtra eka ja ahorAtra nidrA lIdhI, emanuM dAna, zIla, tapa ane bhAva vigere kevuM ! e badhuM yAda karone ? bhagavAne pote dIkSA lIdhI, emanI mAtAe paNa mukti lIdhI, emanA soye dIkarAoe dIkSA lIdhI, seMkaDo kuTuMbIoe dIkSA lIdhI, dIkarAnA seMkaDo dIkarAoe dIkSA lIdhI. ema peDhIonI peDhIoe dIkSA lIdhI, e badhI vAta levAnI che ke nahi ? emane AvI Atmahitakara vAto levI nathI, paNa vidhavA sAthe paraNavuM che ! basa, eka ja vAta - "vidhavAvivAha zarU nathI mATe vezyAgamana vadhe che. jo vezyAvADA baMdha karavA hoya to vidhavAvivAha zarU karo'-AvuM e adhama loko kahe che. evAonI sAthe vAta karatAM paNa sajjanane to lajjA Ave. jAtavAnamAM janmI jAtahIna banelAonI sAthe vAta karatAM paNa kaMpArI chUTavI joIe. jainazAsana pAmelAonI evI buddhi hoya ! jyAre e hInakarmI AtmAone to kALa upara AvuM AvuM lakhavAmAM zarama paNa nathI. samAja upara bhayaMkara AkSepaH ja AvAM lakhANathI itara paNa kaheze ke-jaina yuvakone kanyA nathI maLatI, mATe kanyA tathA vidhavAnA abhAve jaino vezyAgAmI bane che !" AvI jAtano AkSepa, e zuM jainasamAja upara nAnosUno AkSepa che? zuM te lakhanAra ane Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 prasiddha karanArA, jagatane ema samajAvavA mAge che ke-'vidhavAvivAhanI baMdhIthI jaino vezyAgAmI thaI gayA che ' A Aropa zuM bhayaMkara nathI ? AvA bhayaMkara mANaso jaina samAja jevA pavitra samAjamAM rahevAne lAyaka ja nathI, e bhAnabhUlA mANasone vidhavA bAIoe to spaSTa kahyuM hatuM kevidhavAvivAhanI vAto karanArA Tharela magajanA to nathI ja. bAIonI vAtamAM e zuM kAma bole che ?' pAchA kahe che ke-'ame to samAjanA bhalA mATe kahIe chIe ke-jo vidhavAvivAha thaze to samAja jIvaze, nahi to samAjano mRtyughaMTa vAgI rahyo che' - nAtarAM ka2vAno jyAM rivAja che, evAM pachAta lokamAM paNa nAtarAM nahi karanArA UMcA gaNAya che. paMcamAM gAdI upara teo bese che. 130 130 eka vakhata kSatriyomAM vidhavAvivAhanI dhamAla cAlI, tyAre moTI sabhA maLI hatI ane eka rAjA e sabhAnA pramukha thayA hatA. vidhavAvivAhano TharAva mukAyo ane badhA ene maMjUra rAkhavA taiyAra paNa thayA. pachI e zuddha kSatriya UThyo. eNe UbhA thaIne pahelAM to sabhAnAM pramukhanAM, vidhavAvivAhanAM, tenA hetunAM-tamAmanAM guNagAna karyAM ane chelle kahyuM ke "yathA rAnA tathA pranA" e nyAye A kAyadAno amala mukhya sthAnethI thavo joIe ! atre mukhya sthAne beThelA mahArAjAnI vidhavA mA-baheno jIve che, to emanA vivAha atyAre ja thavA joIe !!" rAjA kahe ke-'e to na ja bane.'* tyAre A bhAIe paNa kahyuM ke - 'e na bane to UbhA thaI jAo ! kAraNa ke-A paNa na ja bane.' e ja rIte Aje yuvakonuM eka gAMDuM ToLuM vidhavAvivAhanI vAta bahAra bhale karyA kare, paNa e ja loka jo potAne ghera jaIne tevI jAtanI vAta kare, to tyAM paNa emanI bUrI ja dazA che!!! AvI pApavAto karanArAonI mAtAo kaMI pApAtmAo nathI, paNa A ja aMgArAo pAkyA che !!! e yuvako jene mATe evI evI vAto kare che te vidhavA bAIo, ke jeo jainadharmane pAmelI che, e bAIo to kahe che ke-'anaMta pAparAzithI to strI veda maLela che, emAM vaLI pApanI kAryavAhImAM paDIe to rakhaDavuM paDe ane amAre rakhaDavuM nathI.' chatAM juo ke-navarAone jANe bIjo dhaMdho ja sUjhato nathI !!!!prabhumArgane zoSe e saMghamAM ja nathI ! AvAo pAchA saMgha bane che ane dIkSA viruddhano TharAva paNa lAve che. 'amuka sAdhu kharAba' -evI zodha paNa e kare, khoTAM kalaMko paNa lagADanAra e Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 - 11 : vikRta baneluM vAyumaMDaLa - 11 - - 131 ane "amane saMgha mAno !" evo TharAva karanArA paNa e ! kaho ke-evAonI kiMmata keTalI ? AvA ja ToLAne huM zAstrAnusAra hADakAMno Dhagalo kahuM chuM. viSaya-kaSAyane vadhAranArI, saMyamano nAza karanArI, pApane vadhAranArI ane puNyane zoSanArI pravRtti karanArane hADakAMnA DhagalA sivAya bIjuM upanAma paNa zuM ApI zakAya ? je prabhumArgane poSe tathA viSaya-kaSAyarUpa saMsArane zoSe, e zrIsaMgha to pUjya che ja ! paraMtu enAmAMthI cetanA jAya tyAre ene maDaduM kahevAya ! ane pachI e bALavA yogya kahevAya!! cetana hoya tyAre bALavAnuM kahe to enA para kesa cAle, kemake maDaduM marakI phelAve, e ja rIte jyAM saMghatva hoya ene saMgha kahevAya, ane jenAmAMthI saMghatva nAza pAmyuM hoya, ene hADakAMno Dhagalo kahevAya. A to Aje vacce navI vAta thaI. je vAta bahAra Ave e kahevAnI tathA tamane cetavavAnI amArI pharaja che. evAnI joDe tamAre lamaNAphoDamAM UtaravAnuM nahi. evAone tamAre to kahI devuM ke-"tame navarA cho !' emanI sAthe vAta karavAmAM paNa tamane jokhama che. "kurnanAH surata vanya:' e nyAye evAne to cheTethI ja namaskAra karavA ! tamAre emane kahI devuM joIe ke, 'amArAthI to tamArI sAthe vAta paNa na thAya. ame to mANasa sAthe vAta karIe!"tamane e pUche ke- tyAre ame koNa ?' to kahevuM ke e tame jANo, paNa ame to mANasa sAthe vAta karIe. tamArI sAthe nahi !" evAnI sAthe lamaNAphoDamAM paDazo ja nahi. jainanA moMmAM evI vAto zobhe ja nahi. have to saMsthArUpe ane jaina samAjanA utkarSanA bahAne keTalAka bahAra AvyA che. je konpharansanA samudAyarUpe ekatrita thavAno che. tyAM badhA AvA ja TharAvo AvavAnA hoya ema lokamukhe carcAI rahyuM che ane eTaluM ja nahi paNa peparonAM pAnAM upara paNa evA TharAvo mATenAM lakhANo chapAI cUkyAM che, eTale nahi ceto to pariNAma bhayaMkara Avaze eTaluM samajajo. huM anekavAra kahI cUkyo chuM ke-AvA vakhate dharmajanoe sarvasvanA bhoge paNa dharmarakSA karavI joIe. ame gharabAra mUkIne AvyA chIe te kevaLa zAstra mATe, Agama mATe, dharma mATe, enA rakSaNa mATe ! emAM amAruM ne tamAruM hita che. amane jenI sevAmAM kalyANa lAgyuM, tenI ja vAta amArI pAse AvanArane ame kahIe. ame e ja zIkhyA chIe, e kahevAmAM ame jarA paNa pAchI pAnI nahi karIe; jene rUce Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 saMgha svarUpe darzana bhAga-1 19 te Ave, na rUce tene javA mATe daravAjA ughADA che. jene bahu jace ane ahIM sAdhu pAse besI javAnuM mana thAya, tene mATe ogho paNa taiyAra che. jene mana na thAya tevA koInI paNa bagalamAM mUkavA gayA nathI. Aje evI lAyakAtavALA prAya: koI che paNa nahi, nahi to ema paNa karata. prabhunI AjJA mAnya hoya ene ahIM (zAsanamAM) rahevAno adhikAra che. marajI mujaba nAcanAra mATe ame kAMI kAmanA nathI; emane lAbha ApavAnI tAkAta amArAmAM nathI; upAzraya emane mATe nakAmo che; jemane prabhu na game, zAstra na game, abhakSya-bhakSaNanA tyAganI vAto na game, rAtre khAvAnuM game, covIseya kalAka cAha, pAna, sigAreTa cAlu rAkhavI game, ane A badhAmAM ja kalyANa mAne, emane amArI sAthe meLa nahi maLe. AvAo Aje paramatAraka tIrthapati upara paNa AkSepa karatAM acakAtAM nathI, e jevAtevA duHkhanI vAta nathI. potAnA duSTa irAdAone poSavA mATe parama hitakArI mahApuruSone paNa jema e loko AvI khoTI rIte niMde che, tema jo teone lagatI sAcI hakIkato kahevAmAM Ave, to te paNa teothI sahI zakAya tema nathI. zrI tIrthaMkaradeva upara banAvaTI AkSepa mUkavAnuM pApakarma karanArAone khabara nathI ke-kayA puNyapuruSa upara Avo AkSepa mUkavAmAM Ave che ! AvA khoTA AkSepa karanArAonI jAtane cItaravI hoya to cItarI zakAya. e lakhanAra koNa che, kevA che, e janmyA tyArathI te atyAra sudhI emanAM jIvana kevAM che, te ame jANIe to paNa ame sAdhu chIe mATe ame na bolIe, amArAthI sAmAnya rIte na bolAya. amane doSa dekhAya to paNa moghama rIte upadeza tarIke kahIe, paNa prabhunA zAsananI jo AvI khoTI rIte kAyama khAte avagaNanA karyA ja kare, to pragaTa kahevAnI paNa amane chUTa che. e vakhate evA pApAtmAone oLakhAvI jagatane samajAvavuM paDe ke-AvA adhama hetuothI A pApAtmAo prabhune ane prabhunA zAsanane AvI khoTI rIte citaravAnA adhama prayatno kare che. irAdApUrvaka eka munivaranA prANa levA mATe eka bAIe kaDavI tuMbaDI vahorAvI hatI. e vakhate AcArye e bAInI jAtane oLakhAvI hatI ke-jethI pharI koIno ghAta na thAya. e jAherAtano hetu e ja hato ke-"koI evo ghAta na kare', koI evuM pApa na kare ane koI eno bhoga na thAya." zAsana upara, zAstra upara, zrI tIrthaMkaradeva upara, mahApuruSo upara bhayaMkara AkSepa karavAnuM kAma jo pApAtmAo cAlu ja rAkhe, to avasare emanI Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 : vikRta baneluM vAyumaMDaLa - 11 jAtane oLakhAvavAnI pharaja paNa bajAvavI ja paDe ! jo ke vAstavika rIte AmAM aMgata svArtha na hovA uparAMta, kevaLa zAsanahitane ja anulakSIne A kRtya karavAnuM hovA chatAM, ene AjanA jamAnAmAM jo badanakSI kahevAtI hoya, to tevI badanakSInA kAyadAnI jokhamadArI vahorIne paNa evAonI jAtane oLakhAvavI paDe ane korTamAM jaIne e phariyAda kare, to korTa samakSa kahI zakAya ke-'AvA kAraNe lAcArIthI emanI jAtane oLakhAvela che. ame emane cetavyA hatA ke badadAnatathI vizvanA parama upakArI mahApuruSo upara AkSepa na karo, paNa e na samajyA ane kAramA ghA karavA cAlu ja rAkhyA, mATe bhagavAnanA zAsananI rakSA mATe e nAmacInone oLakhAvavAnI pharaja paDI che !' A zubha irAdAnA satya ekarArathI ApaNA AtmAnI jo zuddha niSThA hoya ane pUrvanAM azubha karmano jo udaya na thAya, to koI paNa jAtanI ha2kata na Ave, paNa kadAca Ave toye zuM ? kevaLajJAna upArjana ka2vA zrI tIrthaMkaradeve ghaNuM bhogavyuM, to emanI bhakti karavAmAM ApaNe thoDuM sahevuM paDe, emAM vAMdho paNa zo ? emAM to ekAMte AtmAnuM kalyANa ja che. dayAdharmane nAme vidhavAvivAha ? sabhA emanI dalIla evI che ke-'vidhavAvivAha e gRhasthano dayAdharma che. e samAja-vyavasthAnI vAta che emAM sAdhu na bole.' 133 7 133 e to kAle kaheze ke, 'paraNavuM e paNa gRhasthano dayAdharma che, mATe sAdhue brahmacaryano paNa upadeza na Apavo' to zuM e paNa mAnI levuM kharuM ? dayAnA nAme eka pApa cAlatuM hoya, emAM bIjuM pApa umerAya ? dayALuo viSayakaSAyanI puSTi thAya evI vAto kadI paNa kare ? viSaya-kaSAyo vadhe emAM dayA vadhe ke ghaTe ? viSaya-kaSAyanI pravRtti vadhAranArA Aje potAnI jAtane dayALu tarIke oLakhAve che, e ja eka Azcaryajanaka vAta che. teone dayAnI vyAkhyA, dayAnuM lakSaNa ane dayAnuM svarUpa to bAMdhavAnuM kaho ! tamArAmAM radiyo ApavAnI tAkAta na hoya, to tame evuM sAhitya vAMco ke nahi tame nahi vAMco eTale ApoApa thAkaze. A to samaje che ke-'vAMce to che. eka vAra, be vAra, pAMca vAra vAMcaze eTale chAyA paDaze.' mATe e lakhe che. emaNe je lakhyuM che, temAM itihAsanuM pramANa nathI, zAstra nA pADe che ane dharmI khAtmAnI buddhi paNa nA pADe che. lakhANamAM yukti, dalIla ke pramANa-kazuMye nathI. evI dalIla Adi vinAnI vAta manAya ja kema ? evI evI ayogya vAtothI pApanI vAsanAmAM na paDAya, enI ja kALajI rAkhavAnI che. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - - 12 have Avo muddA upara : jyAM saMghatva hoya, e zrIsaMgha to trikALa pUjya che. dharmI AtmA mATe zrIsaMgha nagara samAna che. e nagaramAM uttaraguNarUpa bhavya makAno che, zrutajJAnarUpa lakSmI che, samyagdarzanarUpI zerIo che ane akhaMDa cAritrarUpa killo che. dharmI che ke, jene saMsAra chedavAnI bhAvanA hoya. dharmAtmAne zrIsaMgharUpa nagara Azraya Ape, saMsAra chedavAmAM zrIsaMgha cakrarUpa banI sahAya kare : zrIsaMgharUpa cakrane sattara prakAranA saMyama rUpa tuMba hoya, bAra prakAranA tapa rU5 ArA hoya ane samyagdarzanarUpa bAhya pRSThanI bhUmi hoya. bhavAraNyamAM bhaTakatA mokSArthI AtmAone muktimAM laI javA zrIsaMgha, e ratharUpa bane. zrIsaMgharUpI rathane zIlarUpa dhajA hoya, tapa ane niyama rUpa ghoDA hoya ane emAM pAMca prakAranA svAdhyAyarUpa maMgala ghoSa niraMtara cAlu hoya. ' have zrIsaMghane cothI upamA kamaLanI che. kamaLa Upaje kAdavamAM, vadhe. pANImAM, paNa rahe beyathI alaga ! kamaLa mAthe mUkavA lAyaka, suMghI sUMghIne sugaMdha levA lAyaka che. jene rasa para aneka bhamarAo jIve che, e kamaLa khuzabothI bhareluM hoya. ene karNikA-kesarA badhuM ja hoya. zrIsaMgharUpa kamaLamAM A badhA sthAne koNa koNa che, e paNa ApaNe joI gayA. kamaLa pANInI upara kyAre Ave ? nALa AkhuM hoya to ja ne ? nALa mULathI saDeluM hoya ane vaccethI bhAMgeluM hoya to kamaLa upara na ja Ave. kamaLane madhyamAM karNikA hoya, enI madhyamAM kesarA hoya ane bhamarA teonI AsapAsa hoya ja. sUryanAM kiraNothI kamaLa khIle. kamaLane pharatAM patro hoya. saMgharUpa kamaLamAM AcArya e kamaLakoTimAM che. e kamaLa, karmarUpI kAdavamAM utpanna thavA chatAM, bhogarUpI pANImAM vadhavA chatAM, karma kAdavane choDIne ane bhogajalane tajIne upara AvIne rahe che. kamaLane jo kamaLarUpe rahevuM hoya to tenAthI kAdava ke pANImAM na paDAya; kamaLa to niraMtara upara ja rahe. te ja rIte zrIsaMgharUpa kamaLa paNa karmarUpa kAdava ane bhogarUpa jaLathI alipta rahe, tyAM sudhI ja tenI zobhA. saMgharUpa kamaLa, potAnA sahavAsIne bhogajaLathI na sIMce ane karmarUpa kAdavamAM na jhUMpavI de. saMgharUpa kamaLa, bhamarAne potAnI khuzabo Ape, paNa pANInI tathA kAdavanI aMdara DubAvI daI, tenA jIvanano sarvasvano nAza na kare. kamaLamAM sugaMdhI ja evI hoya ke bhamarAne tyAMthI khasavAnuM mana ja na thAya. kamaLa upara pANInuM biMdu na Take, ene pANIno lepa paNa na lAge, e bhInuM paNa na thAya, koruM ja rahe e kamaLa. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13pa 135 - 11 : vikRta baneluM vAyumaMDaLa - 11 - kamaLanI upamAne dhAraNa karanArA jo bhogathI levAtA hoya ane saMsAranI prazaMsA karavAmAM ja potAnuM zreya samajatA hoya, to teone pAghaDI dupaTTo ApI gho ane kahI do ke-"paherI lyo, saMsAranA ja vakhANa karavAM hoya to cAlyA Avo saMsAramAM." thavuM kamaLa ane uchALavuM bhogarUpa pANI e kema bane ? kamaLanuM jIvana nALa upara. nALa gayuM to kamaLa gayuM. nALa nahi to kamaLa nahi. kamaLa ema kahe ke - "ame paNa tyAMthI AvyA, mATe tame paNa tyAM ja raho ?' na ja kahe, ane kahe to tame pUcho ke - "tame kema AvyA? saMsArane sAro mAnanArane sAdhu banavAnI jarUra paNa zI? saMsAra to jema vahelo chUTe tema sAruM. je AtmA saMsArano laghu vayathI ja tyAga kare, te sAruM ke khoTuM? nAnI vayamAM saMsArano tyAga karanAra bhUla kare che ane jiMdagI sudhI saMsAramAM saDI maranAra DahApaNa kare che - ema to nathI ja ne? A badhAnA uttaramAM " nAne meM ya nadi va satA che" A pramANe kahenArane khullA zabdomAM kahI devuM ghaTe ke-kamaLapaNAnI nAmanAno lobha mUkI gho? zrataratnarUpa nALa upara nahi TakI zakanAra, zrI jenazAsanamAM kamaLanI sthitimAM rahevA mATe lAyaka ja nathI, e sunizcita che." kalikAlasarvajJa bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAe pharamAvyuM ke - ': "zrI jinezvaradevanA zAsanamAM te ja guruo mAnelA che ke-jeo mahAvratone dharanArA hoya, dharelAM mahAvratonA pAlanamAM dhIra hoya, nirdoSa bhikSAmAtrathI AjIvikA calAvanArA hoya, sAmAyikamAM sthira rahenArA hoya ane dharmanA upadezaka hoya. - jeomAM A guNo na hoya ane enAthI viparIta jIvana jIvatA hoya te guru nathI paNa kuguru che; AvA jyAre kuguruo gurupade caDhI beThA, tyAre dezamAM tIrthakara zrI zItaLanAtha svAmIe paNa kahI dIdhuM ke "gRhastha e guru na hoya. AraMbhI, samAraMbhI, parigrahI, abrahmacArI guru na hoya." A viSayamAM khoTuM svAtaMtrya kAma na ja lAge. jainazAsananuM svAtaMtrya koI juduM ja che. "jJAnI puruSone paNa tAbe na thavuM ane icchA mujaba vartavuM' - AvI svataMtratAmAM mAnanArAo sAthe ApaNo meLa na ja maLe. AgamanI AjJAne AdhIna vartavuM, e ja svataMtra thavAno rAjamArga che. + "mahAdrittA thIrA, prekSyamAtronI vinaH | sAmAyikasthA dharmopa-dezakA guravo matAH / / 8 / / " Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 -- saMgha svarUpe darzana bhAga-1 - cAha vinA na cAle mATe cAhano tyAga karavo, ene ApaNe svAtaMtrya kahIe chIe. A zAstra ane svAtaMtrya kahe che ke-je mohaka cIja vinA na cAle eno tyAga karavo. roga Ave to "bhale Avyo" ema kahevuM e svAtaMtrya paNa "o bApa re' ema karavuM, e svAtaMtrya nathI. rUpa tarapha AMkha kheMcAya to pAchI kheMcI levI, ene A zAstra svAtaMtra kahe che. A zAstra iMdriyone AdhIna thavA nA pADe che. A zAstra kahe che ke - "mana vaza karo, iMdriyone kAbUmAM rAkho, svAbhAvika rIte e na bane to abhyAsa karo, tapa karo. chatAM na bane to saMyamane khUba keLavo." pApanI chUTa A zAsanamAM nathI, paisA nA maLe to lUMTaphATa karavAnI A zAstra nA pADe che. AjanA ucchaMkhalo, svataMtratAnA nAme jema mana phAve tema vartavAnuM kahe che, tema manaphAvatI rIte vartavAno jo kAyado thAya, to ghera ghera maDadAM paDaze. kAraNa ke-artha-kAmanI lAlaca bhayaMkara che. vidhavAo pote nA kahevA chatAM, emane pApamAM utAravA vagara kahe vakIla banI jeo Aje samAjamAM yatheccha prayatna kare che, teone jo cAra divasa marajI mujaba vartavAna chUTa maLe, to julama vartAve. satIpaNAnA rakSaNanI vAta karanArA eka paNa sajjanane jIvavA na de. vAghanI jema tenI upara tUTI paDe. AvA lokothI AghA rahevAmAM ja AtmAnuM zreya che. zrI saMgharUpa kamaLa zrataratnarUpI nALane vaLagI ja rahevuM joIe. zratarUpa nALathI dUra thavA jevI svacchaMdatAnuM avalaMbana prANAMte paNa na ja svIkAravuM joIe. astu. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 : saMkhyAbaLanA nAme zaMbhumeLo na khape : vIra saM. 2456, vi. saM. 1986, mAgasara vada-11, guruvAra, tA. 26-12-1929 Agamane AdhAre ja zrI jainazAsana che : * sAdhuono virodha zAstraviruddha pravRtti sAme che : * A te sudhAro ke-satyavastuno nAza ? nirbaLatA e zrI jainazAsananuM sarjana nathI : nirbaLatAnuM kAraNa saMsAranI Asakti che : saMkhyAbaLanA nAme zaMbhumeLo na joIe : lajjAthI zIla pALanArA paNa tarI jAya che : ApaNA sudhArAo jaina siddhAMtane anusaratA hovA joIe : 12 Agamane AdhAre ja zrI jainazAsana che sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajI zrI tIrthaMkaradeva pachI zrIsaMghane pUjya mAnI-tene samagra zAsanano AdhArabhUta mAnI zrIsaMghanI stuti kare che. ApaNe joI gayA ke-sUtrakAra maharSie zrIsaMghane nagara vigerenI upamA ApI che. temAM ApaNe nagaranuM, cakranuM, rathanuM rUpaka vicArI gayA ane kamaLanuM rUpaka cAle che. dharmAtmAne AzrayasthAna zrIsaMgha nagararUpa che. saMsAra chedavA mATe dharmIne sahAya karanAra zrIsaMgha cakrarUpa che. saMsArarUpa araNyanI ApattimAMthI uddharI zAMtithI mokSe pahoMcADanAra zrIsaMgha e ratharUpa che. kamaLanI utpatti kAdavamAM ane vadhe pANIthI, paNa bahAra AvIne UbhuM rahe to te kamaLa. kamaLane pharatI karNikA ane kesarA hoya, patro paNa hoya ane enI comera bhamarA paNa hoya. kamaLa sUryanAM kiraNothI khIle ane sUryAstathI biDAya. kamaLarUpa zrIsaMghanI utpatti paNa karmarUpI kAdavamAM thAya ane bhogarUpa jaLamAM tenI vRddhi thAya, paNa rahe-beyathI alaga. e beyane choDIne UMce rahe, te zrIsaMgha kamaLa rUpa che. zrIsaMghamAM mukhyapade AcArya che, teonI utpatti karmathI thAya, vRddhi bhogathI thAya, paNa 2he e beyathI AghA. nALa tUTI jAya ane pANImAM paDe, to e kamaLa upabhogamAM na Ave. kAdava to kAdava tarIke paNa kAma Ave, paraMtu. kamaLa to Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 pANImAM gayuM eTale taddana nakAmuM. karmathI ane bhogathI alaga hoya te saMgha. emAM bArI che ke-alaga hovA icche e paNa saMgha, paNa e kahevAnI ahIM jarUra nathI, kemake-kamaLanI ghaTanAmAM cAre prakAranA saMghano samAveza spaSTapaNe karelo che. kAdava ane pANIthI upara rahe e kamaLa. baLAtkAre paNa nIkaLe ane saheje paNa nIkaLe. pariNAmanI tIvratAthI paNa nIkaLe ane preraNAthI paNa nIkaLe. kamaLa upara AvyA pachI Take kyAM sudhI ? nALa akhaMDita hoya tyAM sudhI ! nALamAM saDo peTho to kamaLano vinAza thAya. saMgharUpa kamaLane karmarUpa kAdava tathA bhogarUpa jaLathI alaga rAkhanAra zrutajJAna rUpa nALa che. enI kiMmata na AMkavI, navA svakapolakalpita nALane banAvavAnI bhAvanA ka2vI ane saMgharUpa kamaLa banavuM e na banAya. 138 138 zruta vinA zAsana hoya ja nahi. 'bhagavAna zrI jinezvaradevanAM Agamo mojUda nathI' - ema kahenArane to A zAsana zrI jinezvaradevanuM nathI ema kahevuM paDe. bhagavAnanAM kahelAM Agama nathI - dharma nathI; to A dharma che kono ? to to pachI kahevuM ja paDaze ke -zAsana bhagavAnanI sAthe ja gayuM. Agamane AghAM mUkanArane to zrI jinezvaradeva thayA hatA, enI paNa zI khAtarI ? bhagavAna zrI mahAvIradeva, trizalAdevI tathA siddhArtha mahArAjAnA putra hatA; enI paNa zI khAtarI ? emanAM dAna, zIla, tapa, bhAva vigere AvuM hatuM, emaNe upasargamAM AvI sthiratA rAkhI, utkaTa tapa karyo ane kevaLajJAna meLavyuM - enI paNa zI khAtarI ? A badhuM kahyuM koNe ? duniyAnA itihAsamAM to AvuM badhuM nathI AvatuM. A badhuM mAno cho ? to jenA AdhAre e badhuM mAno tene paNa mAnavuM ja paDe, ane te ja Agama. prabhunA zAsanamAM kamaLa tarIke rahenAra AcArya mahArAje zrUtaratnarUpa nALane akhaMDitarUpe mAnavI joIe ane akhaMDita rAkhavI joIe. emanI e pharaja che ke-enA u52 AvatA AkramaNane dUra kare. zAsana upara thatA AkSepavikSepane yuktithI dUra karI ene suMdara rAkhavAnI kALajI rAkhe. suMdara vastu upara AkramaNa to Ave paNa AvatA AkramaNane dUra karanArA AcAryavarSo ja prabhAvaka tarIkenI prasiddhine pAmyA che. kImatI vastu sAme AkramaNa to Ave, paNa ene sarvazaktithI haThAve enuM nAma prabhAvakatA. satya vastu uparanuM AkramaNa khaseDI-tene dedIpyamAna rAkhe e prabhAvaka. zrutajJAnarUpa nALa akhaMDa hoya, to ja zrIsaMgha rUpa kamaLa jIvI zake. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 - - 12: saMkhyAbaLanA nAme zaMbhumeLo na khape - 12 - 139 pAMcamahAvratomAM sthiratArUpa karNikA e kamaLamAM hoya ane uttaraguNarUpa emAM kesarA hoya. mULa guNanI rakSA uttaraguNamAM che, sUrikamaLane pharatAM zramaNaguNarUpI hajAro patra che. zrI jinezvaradevarUpI sUryanA tejathI e kamaLa khIle. vartamAnamAM "jinateja' te jinAgama. emanuM kevaLajJAna rUpa teja chabasthane kAma nathI lAgatuM. e jJAna emane potAne upayogI che. zrI jinezvaradeva bolyA na hota, 35ne vA, vikAnerU vA zu vA, e tripadI gaNadharone ApI na hota, gaNadhara bhagavAne dvAdazAMgI racI na hota, to ApaNe atyAre jaina tarIke zI rIte jIvata ? gaNadhara bhagavAnane paNa kevaLajJAnI maLyA toya pUchavuM paDyuM ke- "mavan! vuiM tattva ?' tyAre zrutanA baLe bhagavAnanuM kevaLajJAna upayogI thayuM. vartamAnamAM paNa jJAnI bole to samajAya, paNa mauna rahe to na ja samajAyane ? e ja rIte vartamAnamAM paNa jinavANI e ja AdhAra; tenAthI ja zrIsaMgharUpa kamaLa praphullita rahe. sAdhuono virodha zAstraviruddha pravRtti sAme che? AvA zrIsaMgharUpa kamaLanI AsapAsa zrAvakarUpI madhukaro pharatA ja hoya. tamAruM sthAna tapAso. tame to bhramaranA sthAne. bhamaro paNa lIMbaDe na jAya, e to kamaLa hoya tyAM ja rahe. bhamaro rasa le, sUMghe, paNa kamaLane pIDA na kare. pattAno, karNikAno, kesarAno, nALano nAza na thAya, kamaLane nukasAna na thAya enI bhamarA kALajI rAkhe. emAMthI levAya te tamAruM, bIjI karaNImAM UbhA raho, pramAda karo, bahAranI kriyAmAM rokAo, to eTaluM tame gumAvo cho. pAMkhaDI bahArathI lAvavAnuM kAma tamAruM nathI. karNikA, kesarA, pattAM e kamaLa pote ja pedA kare. enI mukhatyArI ene ja ! motInI parovaNI eno ja kArIgara kare. eka motInI seramAM badhAM motI sarakhAM na hoya - paNa parovanAra kArIgara evI rIte parove ke-halakAM tathA bhAre mUlyanAM badhAM motI eka suMdara mALA rUpe dekhAya. e ja rIte sAdhu alpa zaktivALo, adhika zaktivALo, tIvra virAgI, maMda virAgI, duHkhagarbhita, mohagarbhita ke jJAnagarbhita vairAgyavALo che, te saghaLuM e AcArya jue, parakhe, paraMtu e tene parakhavA tamane na soMpe. ane e vividha avasthAmAM rahela zramaNone evI rIte vividha yogomAM yoje ke ene jonArA sajjanonuM e mana harI le. je TharAvonI sAme Aje AcArya tathA sAdhu UbhA che, enuM kAraNa e che ke-te TharAvo te karanAranI sattA bahAranI vAta che. sAdhu jo mArgathI patita thato Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - 140. hoya, to ene bacAvavAnI zrAvakasaMghanI pharaja che, chatAM na mAne ane ADo cAle to zikSA karavAnI paNa pharaja che, chatAM na mAne to ogho paDAvI laIne ravAnA karavAnI paNa pharaja che. AjanA virodhIothI e to banatuM nathI; evAonA to e celA thAya che. A to kahe che ke, "virAga thAya tene sAdhu thavA na daIe." niveSamAM rahIne zAsananuM satyAnAza vALe che, dharmane kalaMkita kare che, tenI sAme to thatA nathI. potAnA vicArane anusaranArA evAone to e paMcamakALanA kalpataru mAne che. sAdhu ke AcArya, je Aje sAme UbhA che, te saMgha sAme ke saMghanI sArI kAryavAhI sAme nathI UbhA, tathA saMghano TharAva na ja mAnavo evo paNa Agraha nathI, paraMtu zAstrathI viparIta pravRttinI sAme UbhA che. zAstrAnusArI pravRttine to anumodana ja hoya. zrAvakasaMghanI ghaNI dharmakriyA evI che ke je karavAno amane adhikAra nathI, paNa ene anumodavAno, enI prazaMsA karavAno, emAM tamAmane joDavAno ane ene anumodana ApavA tamAmane kahevAno amane adhikAra che. manaHkalpita TharAva karavAmAM Ave to tyAM sAme thavuM ja paDe. koI patuM bagaDeluM lAge to zrAvakanI pharaja che ke-ene sudhArI le. paNa AvaDe to ne? sudhare to koIne khabara paNa na paDe te rIte cUMTI kADhe ane tyAM navuM patuM sthAna paNa le. zrAvakasaMgha sUrikamaLane AvIne bagADa thayAnuM kahI zake che. e kahevAnI chUTa che. bAkI AcAryAdi munigaNa pAse AvA manAvavAnA koDa karavA e to bhayaMkara pApa che. "sAdhu karatAM paNa zrAvaka saMgha moTo che ema kahenArA tadana ajJAna che ! "sAdhu karatAM zrAvakasaMgha moTo che ema mAnanArAo pote pATe besIne potAnA zrAvakone nIce besADe che, ke pote nIce besI potAnA zrAvakone pATe besADe che ? namaskAra pote kare che, ke zrAvakonI pAse karAve che ? hajAro zrAvakano samudAya paNa eka sAdhune kema name che? ethI siddha thAya che ke-hajAro zrAvakono ekatrita samudAya paNa-eka divasanA ja nahi paNa taratanA dIkSita sAdhune paNa - icchAmi khamAsamaNa pUrvaka vAMde, e vidhi che. sAdhunI A sattA sthApita che. Avo majeno kAyado haNI, zrAvakapaNe bhUlI, potAnI sAcI sthiti cUkI ane manaHkalpita rIte saMsAranI kriyA vadhAranArA TharAvo karavA ane mohanI kAryavAhI vadhAravI, e to rahyAsahyA zrAvakapaNAnuM paNa lilAma che. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 141 12 : saMkhyAbaLanA nAme zaMbhumeLo na khape - 12 141 A te sudhAro ke satya vastuno nAza ? sudhAro te kahevAya, ke je bagADane sudhAre paNa mULane kApe te sudhA2o nathI. Aje to sudhArAnA nAme sAcI vastunA nAzano prayatna thAya che. eka viSayAdhIna Aja ema kahetAM acakAto nathI ke-'ame to eka athavA be paraNIe chIe, paNa amArA pUrvajo hajArone paraNyA hatA.' evuM kahenArane e yAda nathI ke-'hajArone kSaNamAM choDI paNa dIdhI : hajAronI vacce paNa emaNe potAnI mAlikI na gumAvI ! jyAre AjanA to strI mATe mAbApa gumAve che,strI mATe mAbApane tathA deva, guru, dharmane dhakko mAre che, eTale ekanI sAme nahi TakI zakanArA hajAro paraNanArano dAkhalo le, e te jIve ke mare ?' moTAnA pagamAM paga na nAkho. mahApuruSanI vAta karatAM tamArI lAyakAta tathA zakti juo. bhagavAna zrI mahAvIradeve mAtApitA jIve tyAM sudhI saMyama na levAno abhigraha karyo, eTaluM ja yAda rAkhanArane ajJAna kahevA, mohAMdha kahevA, ke kevA kahevA ? bhagavAnamAM jJAna keTaluM hatuM, e to yAda ja nathI karatA. 'potAnuM AyuSya keTaluM, mAtApitAnuM AyuSya keTaluM, potAno dIkSAkALa kyAre, nirvANa kyAre, e badhuM bhagavAna to jANe che ane AjanA teone to pote pahelAM javAnA ke mAbApa, enI paNa khAtarI nathI. emanI pAse je sAhyabI hatI, 'temAMnuM kAMI nathI chatAM zAMtithI jIvI nathI zakatA, to te hoya to kema ja jIvI .zake ? badhA eka ja bUma mAre che ke-'zAMti nathI !" jene sukhe jIvatAM na AvaDe, jinamaMdiramAM pA kalAka zAMtithI UbhuM rahevuM na game, jenA jIvanamAM viSayavilAsa, raMgarAga ane vikAra ja dekhAya, e sukhe kaI rIte jIve ? AjanA keTalAka bhaNelA-gaNelAne covIse kalAka vidhavA-vivAhanI vAta yAda kema Ave che ? e vinA emane eka paNa Adarza Aja nathI jaDato ? anAcArathI bacAvI vidhavAone sadAcAramAM sthApavAnI eka paNa yojanA teoe ghaDI ? bhAMgelAne bhAMgavAmAM muzIbata zI ? bhAMgatI imAratane cUnA simeMTathI majabUta karAya ke toDAya ? kayA AdarzathI samAja sukhI thAya, e kadI vicAryuM che ? bhaNyA zuM ? nAtariyA varNamAM bahu sukha che ? jyAM uttama maryAdA nAza pAme che, tyAM adhamatA vadhe che. vadhAre duHkha to e thAya che ke - jena samAjanA paise bhaNelAo Aje samAjane ADe raste dore che. bhaNAvanAre to ema dhArIne hajAro rUpiyA ApelA ke-e bhaNelAo potAnI jAtanuM tathA dharmanuM, samAjanuM ane bhagavAna zrI mahAvIradevanA zAsananuM potAnI AvaData Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 142 - - saMgha svarUpe darzana bhAga-1 - 142 ane zakti vAparIne rakSaNa karaze, zAsana uparanA AkSepavikSepanI sAme UbhA raheze, paNa ema nahotuM dhAryuM ke-AdinAthe paNa vidhavAvivAha karyo hato... - evuM evuM kalpita bolavAnI mUrkhAI karI, samAjanA sadAcArarUpa dhananI lUMTa calAvavAnI pravRtti Adaraze. AvAo, kharekhara potAnI jAtane kRtadhvanI koTimAM ja mUke che ! ane evA kRtanI ToLAMne zrIsaMgha kema ja kahevAya ? . nirbaLatA, e zrI jainazAsananuM sarjana nathI ! AjanA keTalAka sudhArakonI phariyAda e che ke-"sAdhuo duniyAnA jIvone duniyAnI sAdhanasAmagrIthI khaseDe che, ethI itara samAjo vIjaLInA vege vadhe che, paNa jaina samAja pAcho paDe che." paNa AgaLa vadhavuM ane pAchaLa paDavuM kone kahevAya ?, e hajI emane khabara nathI. e jo emane pUchIe to eno uttara nahi Ape. zrImaMtAImAM vadhavuM, khAvuMpIvuM, mojazokhamAM vadhavuM, sAhyabImAM vadhavuM, e kAMI zrI jainazAsananI dRSTie AgaLa vadhavuM nathI. vaLI: "sAdhuoe nirbaLatA prerI' ema kahe che, paNa zrI jainazAsanane akhaMDapaNe pAlana karanAra to evA sabaLa hatA ke-evA Aje koI dekhAtA nathI maMtrIzvara vastupALa-tejapALa, maMtrIzvara vimaLazA ane mahArAjA kumArapALa-e badhA zrI jainazAsananI maryAdA nahotA pALatA ? *ghebara khAtI vakhate pUrvanA mAMsAhAranuM smaraNa thatAM, potAnA gurudeva AcArya zrI hemacaMdrasUrijI mahArAjane pUchI prAyazcitta lIdhuM ane ghebare sadAne mATe choDyuM. hemacaMdrasUri mahArAje emane mATe ghebara paNa abhakSya kahyuM. bhAjIpAMunuM sattva ghaTe che, ema kahenArA e nahotA. kaMdamULa khAvAthI zarIra majabUta thAya che, ema AjanAo kahe che. zrI kumArapALa vigere jevA baLavAna Aje che ? e baLa abhakSyanA bhakSaNathI AvyuM hatuM ? nahi, emane maravAnI bhIti nahotI. maravAnI bhIti pApIne na hoya ke puNyavAnane ? + sarakhAvo - athADA monanuM survato rAte ghevaramUvo vizva vivi vRttasAdAraprihaarH pavitrIbhUya, iti prabhuM papraccha bhagavan ! ghebarA kiM bhakSyA vA'bhakSyAH / zrI gurubhiruktam, rAjan ! bhakSyA abhakSyAzceti bhaNitam / punarbhagavan ! bhakSyAzcetta abhakSyAH katham ? abhakSyAzcetta bhakSyAH katham ? zrIgurubhirabhANi-'rAjan ! ye kSatriyAdayaH pUrvajJAtamAMsAsvAdAsteSAmabhakSyA ye tu vaNig brAhmaNAdayo'jJAtamAMsAsvAdAsteSAM bhakSyAH' ityAkarNya pramaditaH / aho ! prabhUNAM yuktA kalikAla-sarvajJatA mAnasikapariNAmo'pi yeSAM pratyakSaH / . tato rAjA daMtapAtanasodyataH zrIgurubhirniSiddhaH / kRtaghebarabhakSaNaniyamaH prAyazcittapade dvAtriMzatprAsAdAnekasminpIThabandhe'kArayat / dvAtriMzat prakAzAn pratyahaM guNayati pratyUSe / Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 : saMkhyAbaLanA nAme zaMbhumeLo na khape - 12 anIti kare, jUThuM bole, duniyAnAM sukhomAM khUba Asakta rahe, abhakSya khAya, e puNyavAna ema ? cAhanA pyAlAoe to Aje badhuM teja bALI nAMkhyuM, pAna khAI khAIne hoTha kALA karyA, parimita khAnAranA lAla rahe-vadhu khAya tenA pariNAme kALA thAya, bIDI-sigAreTa pI-pIne haiyAM bALyAM; viSayonI ja vAto kare, e puNyavAna ke pApI ? 143 143 nirbaLatA, e jainazAsanano pratApa nathI. jainazAsana upara AsthA barAbara hoya, emAM ja kalyANa manAtuM hoya ane enA pharamAna anusAra vartana thatuM hoya, to enA jevo baLavAna koI hoI zakato nathI. covIse kalAka ene khAvAnI ciMtA na hoya, kadAca cAra divasa na maLe to paNa ene cAle, AjanA lokone game tevuM agatyanuM kAma cAlatuM hoya, paNa aDhI ke traNa vAge eTale cAha mATe UThavuM paDe che e zAthI ? magajane Teva paDI ke-e nazAbAja cIja maLe to ja sphUrti Ave. e cIja na maLe to kImatI kAma paNa aTakI paDe che. cAha vinA agara amuka cIja vinA na ja cAle ema mAnavuM, e ja kharI nirbaLatA che. savAre UThIne Avazyaka karanArA, pUjana karanArA, rAtre saMthArA porisI bhaNIne sUnArA zrAvaka keTalA ? zrAvaka sUI jAya tyAre saMsArano eka paNa padArtha tene yAda na rahe, jethI pathArImAM paDyo paDyo mare toye samAdhimaraNa thAya. mATe nirbaLatA kyAMthI AvI e vicAro ! gRhastha che mATe zrAvakane bapore be-traNa kalAka arthaciMtA karavI paDe paNa te khoTI mAnIne kare, ane e paNa kyAre chUTe, evuM zrAvaka icche. aDhAra dezanA mAlika zrI kumArapALa mahArAjA trikALa jinapUjana karatA, ubhaya TaMka Avazyaka karavAmAM emane vAMdho nahoto Avato, niraMtara jinavANI sAMbhaLatA, bAreya vrato pALatA, parvatithie pauSadha karatA, comAsAmAM kAyama ekAsaNuM karatA tathA pAMceya vigaIno ane vanaspatino paNa tyAga karavAmAM emane mUMjhavaNa nahotI thatI, chatAM paNa e baLavAna evA ke-AkhI senA vacce ekalA paNa vijaya meLavatA. laDavA jatA paNa zatrue prahAra karyA vinA hathiyAra nahotA upADatA. hathiyAra paNa puMjI pramArjIne upADatA hatA. A pratApa zrI jainazAsanano, paNa bIjAno nahi ! nirbaLatAnuM kAraNa saMsAranI Asakti :: Aje AgevAno paNa AvaDe to rAjAzAhI bhogavI zake che. rAjA dharmI Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - bane te vAta judI, paNa zahera ke gAmanA AgevAnone AvaDe to pote rAjA che. zeThiyAo evI ja sattA bhogavIne gayA che, paNa teo dharmarakSAnA prasaMge potAnA sarvasvane lAta mAravA taiyAra hatA. Aje to duniyAdArImAMthI paravAre tyAre dharmanI vAta ! paravAryA pachI paNa gappAM mAranArA maLe to dharmanuM kAma rahI paNa jAya !! rAjA paNa UMdhe mArge cAle to enI AjJA koI mAnatuM nathI. anItimAna rAjA, rAjyane ghaNI vakhata TakAvI zakato nathI ! ane nItimAna nAno rAjA paNa sattA jamAvI zake che. tame paNa udAra, nItimAna ane zIlasaMpanna bano, to gAmanA rAjA cho. patihIna strIo susaMskAranA yoge sanmArgamAM che. emane jaina samAjanA paise bhaNelA zA mATe avaLI vAto karI pApamAM prere che? jo e ema kare che, to huM kema samAjane na cetavuM ? samAjane evA bhaNelAnI jarUra nathI. abhaNathI calAvAya, kemake-teo dorAyA dorAya. je bhaNelA vAMkA hoya, te na hoya to , cAle. AMgaNe AMbA na hoya to bAvaLiyona vavAya. AMbo na hoya to kerI na maLe, paNa bAvaLiyo vAvIe to dhoLe divase paNa kAMTA vAge. e sthiti UbhI na karo. AjanI nirbaLatAno pratApa zrI jainazAsanano nathI, paNa duniyAnI Asaktino-viSayakaSAyanI Asaktino che, mATe ene ja moLI pADo. jainazAsananuM zikSaNa juduM che. jainasamAja jainazAsananI rIte AgaLa kema vadhe, e barAbara vicAro. paisA TakAthI jainatva Ave ema na mAno. lakSmIvAna ke sAmAnya eka jainane joI hajAra itarane paNa zira jhukAvavAnuM mana thAya, evuM vartana e jainatva che. jaina jyAM jAya tyAM jhaLake. itarane tyAM khAvA bese tyAre abhakSya na khAya to itara paNa prazaMsA kare, paNa AjanI to mAnyatA judI che. pArTImAM jAya to je maLe te khAya, paNa asala to evI pArTImAM javuM ja na joIe ane javuM paDe to potAnuM sAcavavAmAM zithila na thavuM joIe. baMgalA dekhIne koI dharma pAmI jAya, ema na mAnatA. bhikhArI avasthAmAM paNa sukha dekhADI zakAya, Aje anyAyano pAra nathI ane svecchAcArano sumAra nathI. e joIne itara paNa kahe ke-emanA deva, guru ane dharma sArA, paNa AmanA upara AvI kharAba chAyA pADI mATe jevA A tevA e kema na hoya ? ethI ja kahevuM paDe che ke-jaina zAstrathI viparIta kAryavAhI karanArA jaina zAsananA ArAdhako to nathI ja, paNa virAdhako che. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 145 - 12 saMkhyAbaLanA nAme zaMbhumeLo na khape - 12 - 145 saMkhyAbaLanA nAme zaMbhumeLo na joIe: sabhaH sagavaDa pUrI pADavAthI saMkhyAbaLa vadhe ke nahi ? saMkhyAbaLano inkAra nathI, paNa kevI saMkhyA vadhAravI che ? saMkhyA evI rIte vadhArAya, ke jethI Ano (Agamano-dharmano) nAza thAya. evI saMkhyA vadhAravI zuM kAmanI ke je cAra vadhelA bIjA cAlIsane dharmathI patita kare ? muMbaIno saMgha moTo, vastI Azare vIsa hajAranI, te ekatra thAya ane eka jaNa AgamanI vAta kare ane eka Agama viruddha vAta kare, eve vakhate ekatrita thayelAmAMthI moTI saMkhyA jo Agama viruddha vAta tarapha DhaLatI hoya, to evI moTI paNa saMkhyA zuM kAmanI ? evI jAtanA saMkhyAbaLa karatAM thoDA paNa Agama tarapha ja DhaLanArA hoya e sArAne ? mATe saMkhyAnI gaNatarImAM bhale moTo bhAga hoya, paNa Ane (Agamane) na mAne to zuM kAmano ? evAothI judA paDavAnI jarUra che. "kaMdamULamAM anaMtA jIvo che" - "apakAyamAM asaMkhyAtA jIvo che' - A zAstrIya vAtane hambaga kahI dharmanI mazkarI karanArA ToLAthI rAjI thavAnuM kazuM ja kAraNa nathI. evA ToLAthI to alaga ja thavuM yogya che. kAraNa ke-itaranuM to koI na mAne, paNa A to potAne jaina jaNAve, temAM paNa grejyueTa, solisiTara, baeNrisTara ane bAra eTa laoN-kahevarAve ane pachI dharmathI viruddha bole, eTale bIjuM zuM samaje ? thoDAM varSo pahelAM prAzcAtyone paNa jainasAhityanA vAMcanathI e asara thaI hatI ke-jo AcArya zrI hemacaMdrasUrI mahArAja jevA sadguru sAkSAt maLe, to emanA ziSya thaIe." evA Aje nathI jaNAtA, kAraNa ke, jaina nAmadhArIo tyAM pahoMcI gayA ! AvI saMkhyA pAMca lAkhanI hoya to paNa nakAmI. enA karatAM pacAsa hajAra sArA. nAnI saMkhyA paNa jo mArgacusta rahe to e uttama, moTI saMkhyA paNa Agamasiddha vastune mAnavAnI nA pADe to te nakAmuM. saMkhyAno ekalo zaMbhumeLo karavo nakAmo che. potAthI amala na thAya, rakSAmAM bhoga na apAya, paNa rakSAmAM kalyANa to mAnavuM ja joIe ne ? lajjAthI zIla pALanAra paNa tarI jAya che? - kamaLanI sugaMdha letAM AjanA jIvone AvaDatI nathI. brahmacaryano zuddha Adarza jainasamAjamAM kevo majAno khIlelo che ? je aMgamAM vadhu kharAbI che tene Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 149 - - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 140. dUra karo, paNa je aMgamAM zIla pALavAnI mAnyatA rUDha che, patinI gerahAjarImAM zIla pALavAnI mAnyatA atizaya rUDha che, tyAM DakhalagIrI zA mATe? keTaloka bhAga premathI pALe, keTaloka bhAga maryAdAthI pALe, keTaloka bhAga zaramathI pALe ane keTaloka bhAga lajjAthI paNa pALe. maryAdAthI ke zarama vigerethI paLAya, emAM kAMI pApa ochuM ja che ? maryAdAthI corI karato aTake, e jela jatAM bace ke nahi ? bhayathI corI ke khUna karatAM aTake, e gunhegAra thato aTake ke nahi ? bhayathI, maryAdAthI, zaramathI ke lajjAthI - game te prakAre - pApa karatAM aTakavAmAM kAMI hAni che ? nahi ja ! muni paNa samudAyamAM rahe, jethI patita pariNAmI thayo hoya to paNa bacI jAya. mahAvratadhara mATe paNa A maryAdA, to vrata vagaranA mATe keTalI ? pahelAM maryAdA hatI ke-strInI sAme na jovAya. sAme AvI jAya to AMkha nIcI rAkhavI, e pharajiyAta hatuM. Aje AMkha pharatI thaI gaI, e dUSaNe zAthI AvyuM? e vicAro ane beya aMgane sudhArI. puruSa chUTa le teTalI strI le ane strI le teTalI puruSa le, - e kaMI sudhAro che ? nahi ja, kAraNa ke-rUDha maryAdAne aMge ghaNAM pApothI ghaNA AtmAo bacI gayA che. rAjAo potAnA ghoDAne baLavAna rAkhavA brahmacarya paLAve che. cakravartIno ghoDo pharajiyAta brahmacaryanA yoge paNa devalokamAM jAya che. pachI jyAM sArA saMskAra che, tyAM viSa kema reDI rahyA cho ? - ema emane koI kahenAra joIe ke nahi ? samAjamAM koIe sAcA sudhAraka thavuM che ke nahi ? ' ApaNA sudhArAo jaina siddhAMtane anusaratA hovA joIe? ApaNe sudhArAno inkAra nathI karatA. e loko kahe che ke puruSane badhI chUTa ane strIne nahi ?" huM kahuM chuM ke - puruSanI chUTa baMdha karo enI kyAM nA che ? pahelAM pacIsa varSa brahmacarya pALavAno niyama karo. te daramyAna vairAgya thAya to paraNavuM nahi evo TharAva karo. vairAgya thAya to dIkSA levI. te pachIthI paNa amuka varSe vairAgya thAya tevI yojanAo karavI; khAnapAna upara aMkuza rAkhavo; A badhA niyamo karone ! paNa e to nahi kare ! A to ziyALAmAM sattara jAtanA pAka joIe, pacAsa cIja joIe. ADaMbara ghaNo, pachI vikAra vadhe ane sAmagrI khUTe eTale anItinuM mana thAya; pApa thAya. emAM vaLI sugurune badale kuguru maLI jAya, tejImaMdI tathA AMkapharaka kADhI Ape, eTale e guru-celA bane ane TharAvI le ke-paMcamakALanA Apa sAdhu ane ame zrAvaka ! Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 : saMkhyAbaLanA nAme zaMbhumeLo na khape - 12 karavA yogya sudhArA to jainadarzanamAM sUcavAyelA ja che. tadanusAra varte to bhalabhalAo e gRhasthane paNa hAtha joDe ! are, AkhuM jagata hAtha joDe !! ane evA suyogya sudhArA karatA hoya to emanA sudhArAne koI paNa zA mATe na AvakAre ? sahu AvakAre ja. 147 -------------------------- 147 nimakahalAla zAsanasevaka zAsanakSAnuM kAma to taddana khulluM che : kapaTa ane prapaMca vagaranuM che. temAM koInuM paNa bhUMDuM inkvAnuM nathI ke koInuM paNa bagADavAnI manovRtti nathI. zAstranarakSAmAM to sAmAnuM paNa bhaluM ja icchavAnuM che ane - 'e par3A kyAre sughaTe ?' e ja eka bhAvanA rAkhavAnI che. Apo to zuddha bhAvanApUrvaka zAsanarakSAnA ApaNAAthI banI zake teTalA saghaLA ja zuddha ane zakya prayatna jarA pA gabharAyA ke ayakAyA vinAM karI chUTavAnA che. zAsana to potAnA paramazuddha svarUpathI ja jIvavAnuM che. te kAMI ApA yoge ja jIvavAnuM che ema nathI, paNa ApaNo jene paramazuddha ane saMsAratAraka-mAnIe, tenA upara kamanasIba AtmAo taraphathI AkramA Ave, te samaye jo ApaNe chatI zaktie te AkramaNanI sAme jabaruM bacAva na karIe, to eka zAsananA sevaka tarIkenI ApaNI pharajano ApaNe bhaMga ja karyo gAya ane e rIte bhaMga karanArA ApaNe ApaNA tAraka zrI jinezvara devanA nimakahalAla sevaka nahi, pA nimakaharAma ja gar3AIe : mATe ja huM kahuM chuM ke - ApaNAthI nabhI zakatA saghaLA zuddha prayatno AcarI Apo svAmInA nimakahalAla sevako banavuM joIe. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 : AjJAno ArAdhaka saMgha vIra saM. 2456, vi. saM. 1986, mAgasara vada-12, zukravAra, tA. 27-12-1929 AjJA vinA zAsana zAnuM ? 7 AjanA kahevAtA bhaNelAo ja AjJAno virodha kare che : virodha karanAra vyakti nahi, paNa vyavasthita ToLuM che : virodhIonI jALa : * kALajI rAkhavAnI jarUra : zrI saMghanI caMdranI rUpakathI stavanA : dharma mATe karAtA dhanavyayane dhumADo koNa kahe ? 7 eka ja bhAvanA : 13 AjJA vinA zAsana zAnuM ? sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajI zrI tIrthaMka2deva pachI zrIsaMghane pUjya mAnI, zrIsaMghanA svarUpane batAvatI gAthAo dvArA zrI saMghanI stuti kare che. eka gAthAthI nagararUpe, eka gAthAthI ratharUpe ane be gAthAthI kamaLarUpe zrIsaMghanI stavanA sUtrakAra maharSie karI. kamaLanI upamAmAM mukhya tarIke gaNanA sUrivaranI thaI; te zrutarUpa nALane vaLagI ja rahe. tenAthI leza paNa dUra na thAya. te pAMcamahAvratarUpa karNikAne kharavA na de. uttaraguNarUpa kesarAne akhaMDa sAcavI rAkhe. hajAro sAdhuorUpI patrothI e kamaLa vIMTAyeluM hoya. ne 'samyaktva tathA aNuvratone dharanArA hovA chatAM paNa, jeo sAdhuo pAsethI niraMtara sAmAcArIne sAMbhaLe'-te zrAvako rUpI madhukaro, e kamaLanI AsapAsa pharatA ja hoya. zrAvakarUpI madhukaro, e kamaLanI AsapAsa pharatA ja hoya. zrAvakarUpI bhamarAo zrIsaMgharUpa kamaLanI AsapAsa sAmAcArInuM jJAna meLavavA ghUme, paNa kAMIka bIjuM ja, eTale ke-anupAdeya levA mATe na ghUme. zrIsaMgharUpa kamaLa zrI jinezvaradevarUpI sUryanA tejathI ja vikAsa pAme. e kamaLano duniyAnA padArthothI vikAsa nathI. jagatanA aMdhakArano nAza karanAra sUrya Uge, enAM kiraNo bahAra Ave, tyAre ja kamaLa vikasita thAya. sUryAsta thAya tyAre to e kamaLa biDAya. kamaLanI sugaMdha lenArAoe, sUryano tApa Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 - 13: AjJAno ArAdhaka saMgha - 13 - 149 sahavAnI zakti meLavavI joIe ane keLavavI joIe. sUryanA tApathI gabharAvuM na pAlave. e kamaLa to sUryanAM kiraNathI ja vikAsa pAme. * zrI jinezvara bhagavAnarUpI sUryanuM teja, te emanI AjJA ! "A AjJA na pAlave, AnAthI vistAra na thAya, vAtavAtamAM pApa pApa kahevuM e A jamAnAmAM na cAle' - AvuM bolanArA, zrIsaMgharUpI kamaLano lAbha laI zake tema nathI. zrI jinezvaradevarUpI sUryanuM teja haNAyA pachI, eTale ke-zrI jinezvaradevanI AjJA haNIne jIvavA icchanArA, zrI saMgharUpa kamaLanA sevaka nathI, sUryAsta pachI ghUmanAra ghuvaDo, cAmAcIDiyAM vagerenI moTI vAta che, tema manuSyomAM paNa cora, vyabhicArI vagere nizAcaro hoya che, paNa evAonI hayAtI to jagatane trAsarUpa hoya che, e vAtathI koI paNa ajANa nathI ja ! tema jeone zAstranI AjJA na game, teo zAsanamAM nizAcaro jevA che. tevAothI AjJArasikoe bacavuM ja joIe. yugapradhAna zrI duSpasahasUrijInA svargavAsa pachI prabhunA zAsanano A bharata kSetramAM uccheda thaze, kema ke, te pachI A bharatakSetramAM prabhunI AjJA rahevAnI nathI. mANaso to pachI paNa raheze, te chatAM te mANaso saMghamAM gaNI zakAze nahi, kAraNa ke te samaye zrI jinezvaradevanI AjJA hovAnI nathI. tevI ja rIte teo jyAre AjJAthI bahAra vartavA icche che, jeone Aje AjJA rUcatI nathI ane jeo Aje AjJA viruddhanI kAryavAhIothI paNa udaya ke unnati icche che, teo jaina jAtimAM janmelA hovA chatAM paNa zrI jinezvaradeve sthApelA saMghamAM gaNI zakAtA nathI. AjJA mAnavI nahi, - Agamane anusaravuM nahi, lokapravAhamAM taNAI jaI yatheccha vartavuM ane saMghamAM gaNAvuM - e koI paNa rIte banI zake tevuM nathI. jenI AjJA mAnavI nahi tenA anuyAyI hovAno dAvo karavo e prAmANikatA nathI, paNa cokhkhI dAMbhikatA che. jenAmAM AjJA nahi, tenAmAM zAsana ja zAnuM? AjJA vinA zAsana hoI zakatuM nathI. zAsananA rasikoe AjJAne akhaMDita rAkhavAnA suprayatno karavA ja joIe. zrIsaMgharUpa kamaLa to zrI jinezvaradevanI AjJAnA udayamAM ja khIlavuM joIe. jyAre jyAre AjJAno asta dekhAya, tyAre tyAre zrI saMgha duHkhI thAya ane "kamaLane vikasAvanAra zrI jinarUpa sUrya kyAre udaya pAme' - evuM hRdayathI 'iccha. "AjJAnA nAzane jovA karatAM to na jIvavuM vadhAre sAruM." A bhAvanAvALo zrIsaMgha hoya. kevaLa mAnapAna, khyAti, pUjA, pratiSThA ke prasiddhi Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 150 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 mATe zrI jinezvaradevanA mArganI dezanA denArA, zrI jinezvaradevanA zAsananA sAcA sAdhu nathI, kAraNa ke kadAca tenAmAM sAdhupaNuM hoya, to paNa pariNAme enAmAMthI sAdhupaNAne jatAM vAra lAgatI nathI. jeNe zrI jinezvaradevanI AjJA karatAM paNa potApaNAne AgaLa dharyuM, tenAmAMthI pariNAme sAdhupaNAno paNa nAza thAya, emAM kazuM ja Azcarya nathI. AthI zAsanarasika AtmAnI pharaja che ke-AjJAmAM ja sarvasva mAnI, tenA ja rakSaNa mATe potApaNAnuM samarpaNa karI devuM.' AjanA kahevAtA bhaNelAo ja AjJAno virodha kare che ! sabhA atyAre AjJA pUrepUrI paLAya che ? mahAnubhAva ! Avo prazna ja kema UThe che ? niraMtara sAMbhaLanArane A prazna UThe e ja Azcarya che. koNa ema kahe che ke-Aje AjJAnuM pUrepUruM pAlana sarva koIthI thAya che ! zrI jinezvaradevanI AjJA mUrI paLAI nathI, je rIte tyAga upadezyo che, te rIte pUro ArAdhAyo nathI, mATe to saMsAramAM Aja sudhI rakhaDIe chIe. AjJAnA pAlanamAM zaktinI nyUnAdhikatAnA kAraNe ochAvattApaNuM hoya ane che, ema to anekavAra kahevAI gayuM che, chatAM A prazna kema thAya che ? Aje bhaNelo kahevAto varga AjJAno virodha kare che, ethI ja samAjane cetavavA mATe AjJAnI akhaMDatA jALavI rAkhavAno upadeza apAya che. virodha karanAra vyakti nathI, paNa vyavasthita ToLuM che : sabhA AjJAno virodha to koI mUrkha haze te ja karato haze ! badhA kyAM kare che ? hRdayamAM je hoya te ja bolo ! Ama locA na vALo. Aje nathI joI zakatA ke-koNa koNa virodha kare che ? taddana mUrkha mANasamAM to virodha karavAnI zakti zI ? huM kahuM chuM ke-virodha to AjanA kahevAtA keTalAka bhaNelAo ja kare che. ajJAnapaNe irAdApUrvaka potAnI ahaMtAmAM taNAI, zAstraviruddha bhAvavALA lekho lakhIne chApAMnI kaoNlamo kALI karanArA zuM potAne bhaNelA nathI kahevarAvatA ? bhagavAna zrI RSabhadeva svAmIne baLavAkhora kahenArA temaja Aje AjJAnI bilakula darakAra karyA vinA yathecchapaNe yadghA taddA bolanArA ane lakhanArA potAne zuM mUrkha tarIke oLakhAvavA taiyAra che ? pote dharma na kare, prabhupUjA na kare, sAmAyika-pratikramaNa-pauSadhAdi na kare, kaMdamULa khAya, rAtribhojana kare, emAM e bicArAnI pApI hAlata mATe dayA Ave paNa emAM amAruM kAMI jatuM nathI. abhakSyabhakSaNa karanAra kadAca nabhe, paNa Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 151 - 13 : AjJAno ArAdhaka saMgha - 13 - 151 "abhakSmabhakSaNa karavAthI mukti nathI aTakatI" evuM kahenAra to eka sekanDa paNa zrI jinezvaradevanA zAsanamAM na nabhe. koI kahe ke, "tamArA jevA rAtre khAya che to eno javAba evo Ape ke, "rAtre khAvuM ema huM kaheto nathI, paNa evuM mAnato nathI ke rAtre khAvAthI mukti aTakI paDe." AvA kevA kahevA? samyagudRSTi zrAvaka AvuM bole ? vAru ! mukti zAthI aTake ? saMyamathI ke asaMyamathI ? rAtre khAvAthI ke na khAvAthI ? kaMdamULa khAvAthI ke na khAvAthI ? A badhA prazno upara saheja paNa vicAra karyA vinA, upara mujabanA chaLaprapaMcathI bharelA vicAro pradarzita karanArA ane aneka kutsita dalIlo karanArA kahevAtA bhaNelA-gaNelA saMkhyAbaMdha mANaso UbhA thayA che. teonA saMskAro tamAma manamAM ghUse che eno ja A pratApa che ke AvA prazno tame karI zako cho ! virodhIonI jALa : - AjJAno virodha karanArA zrI jinezvaradevanI dRSTie, zAstrakAranI daSTie ane samyagudRSTinI bhAvanAnI dRSTie to ajJAna che, paNa teo evA ajJAna nathI ke jeone sAmAnya duniyA ajJAna mAne. duniyA emane bhaNelA samaje che, khurazI-Tebala para besIne lakhanArA e che, ane goLamAM jhera kema bheLavavuM te paNa teo sArI rIte jANe che. evI AvaData emanAmAM che ke emanI khUbIthI sAmAnya janatA to bhoLavAI ja jAya ane ema mAne ke'sAdhuo je amane UMdhe mArge laI janArA che." teo kahe che ke-"sAdhunA kahevA mujaba cAlIe to AyuSya ghaTe, jIvato samAja maraNanI aNI upara Ave." e badhA potAne dhavaMtarI mAne che ! ethI samAjanI AyuSyanI dorI sAMdhavA mATe emaNe eka kImiyo zodhyo che !! e kiImiyo e ke - "vAta vAtamAM zrI jinezvaradevanI AjJAnuM nAma na devuM.xxx vAta vAtamAM zrI jinezvaradevanI AjJA sAme na jovuM. xx sAmAyika paDikkamaNuM vigere karaNI gharaDA kahe che mATe "ThIka' ema kahevuM, paNa kare to je navarA hoya che, paNa karavI ja joIe, evI pharaja nahi. xxx rAtre na khAvuM, kaMdamULa na khAvuM, e badhuM ThIka, paNa e sabaLA mATe; nabaLAo baLavAna banavA mATe khAya to pApa lAge nahi. xx skUrti lAvavA mATe cAha pIvAmAM ke sigAreTa pIvAmAM vAMdho nahi. xxx"vAva vAvayaM pramA" have na cAle. xx sAdhu to sADA traNa copaDI Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - 12 bhaNelA che. xx have to vijJAnavAda bhaNo; pazcimanI havAmAMthI meLavAya te meLavI pragatimAna bano. xx vagere vagere." AvI AvI zabdajALo AjanA te virodhIo bichAvI rahyA che ! A jALamAM sAmAnya janatAne phasAvavAnA tanatoDa prayatno thaI rahyA che. A badhuM zuM tamArI jANa bahAra che ? zuM Aje upara batAvelI rItothI ane bIjI paNa e ja prakAranI aneka rItothI AjJA sAme koI ekanA taraphathI baLavo Ubho karavAmAM Avyo che ? ema na mAnatA ke-Ajano baLavo Akasmika che. irAdApUrvaka e baLavo Ubho karavAmAM Avyo che ane e baLavAne Ubho. karanAra nAnuM paNa eka ToLuM che. mATe huM kahuM chuM ke-haiyAmAM hoya te pUcho. bIjAnuM kaheluM mUchatA ho to saghaLI hakIkata temane pUchIne Avo. jema huM khullA dilathI kahuM chuM, tema tame paNa khullA dilathI prazna karo ane praznanI spaSTatA mATe je kAMI pUchuM, tenA spaSTa radiyA Apo. hRdayamAM bIjuM hoya ane bahAra bIjuM kaho, e kema cAle ? bAkI ATalA tIvra ghoMghATa chatAM - "AjJAno virodha to koI mUrkha haze te ja karato haze ! badhA ja kyAM kare che ?" Avo prazna tame kema karI zako cho ? "koIka mukha ja virodha kare che A vAtane kayo buddhimAna mAne ? zuM tame Aje ema kahI zako cho ke "ATalo badho ghoMghATa koI eka ja mUrmo kare che ?" sabhA: nahi, nahi, A badhuM kAma sisTemeTika yojanApUrvaka) ja thAya che. jo A vAta tamArA khyAlamAM barAbara AvI jAya to tamo sau evI rIte vartavAno nirNaya karo ke jethI teone khyAla AvI jAya ke amArI vAtanI samaju varga upara jarA paNa asara thatI nathI. kALajI rAkhavAnI jarUraH AjJAnA pAlanamAM zaktinA pramANamAM taratamatA jarUra hoya, bAkI zraddhA to pUrepUrI thavI ja joIe. Aje ghaNAM niyamitapaNe trikAla jinapUjana nathI karI zakatA, ubhayataMka Avazyaka nathI karI zakatA, parvatithie pauSadha nathI karI zakatA, bAre vrata akhaMDitapaNe nathI pALI zakatA, eTalA uparathI teo zraddhALu nathI ema ochuM ja kahevAya ? kema ke teo ema to kahe che ja ke, "karatA hatA teone dhanyavAda, vartamAnamAM kare che temane paNa dhanyavAda ane amArAthI nathI thatuM e amArI pAmaratA che! AvuM kahenArA AjJAnA ArAdhaka che. jainazAsana to tyAM sudhI kahe che ke, "muninA veSamAM hovA chatAM paNa je Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 : AjJAno ArAdhaka saMgha - 13 153 zuddha munipaNuM pALI zakato na hoya, paNa kaheto hoya ke-'tevuM pALavAnI mArI zakti nathI, huM to zithila chuM ane sAcA muni to te che ke - je zuddha saMyamanA pAlaka che' to te paNa AjJAnA virAdhaka nathI kiMtu ArAdhaka che." 153 AthI spaSTa ja che ke - zrI jinezvaradevarUpI sUryanuM AjJArUpI teja jhaLake, tyAM sudhI ja zrIsaMgharUpa kamaLa khIle, pattAM hoya ane bhamarA guMje. sUryAsta thAya tyAre to kamaLa biDAya, pattAM paNa karamAya ane bhamarA paNa na guMje. AthI AjJAmAM akhaMDa rahevAjogI sthiti tame ane ame keLavI zakIe, to ja ApaNe paramapuNyanA yoge maLelA zrI jinezvaradevanA zAsanane ArAdhI zakIe, anyathA to nahi ja. bAkI e to sunizcita ja che ke zrI jinezvaradevanI AjJAno virodha karanArAone ane potAnA svArtha mATe mahApuruSone paNa kalaMka lagADavAnA prayatna karanArAone zrI jinezvaradevanA zAsanamAM bilakula sthAna nathI; mATe evAonI vAjALamAM phasI na javAya, tenI pUratI kALajI rAkhavAnI jarUra che. zrIsaMghanI caMdranA rUpakathI stavanA have sUtrakAra maharSi zrIsaMghanI caMdranA rUpakathI stavanA karatAM lakhe che : "tapa ane saMyamarUpa haraNanA lAMchanavALA, nAstikorUpI rAhuthI parAbhavane nahi pAmavAvALA ane nirmaLa samyaktvarUpa vizuddha jyotsnAne dharavAvALA, he zrIsaMgharUpa caMdra ! tAro jaya thAo !" + A rUpakamAM traNa vastuthI kevuM suMdara vastuvarNana ka2vAmAM AvyuM che ! zrI jinezvaradevano je saMgha che 'ene oLakhavAnuM cihna zuM ? zrI jinezvaradevano saMgha'nAstikonI samakSa kevI rIte aDaga rahe ? ane jagatamAM te kevI jyotsnA phelAve ?' - A traNe praznono sacoTa uttara A rUpakamAMthI maLI rahe che. zrI jinezvaradevano saMgha, jagatanI sapATI upara tapa ane saMyamathI ja prasiddhimAM Ave; nAstikonI sAme to te evo aDaga rahe ke-nAstikone tenAthI dUra ja rahevuM paDe ane tenA kriyAvAdanA nirUpaNathI pracchanna nAstikonA to tenI sAme phuracA ja UDI jAya; tathA tenI nirmaLa samyaktvarUpa vizuddha jyotsnAthI saMsAranI asAratA, saMyamanI suMdaratA ane siddhipadanI ja eka sAdhyatA prakAzita thayA vinA rahe ja nahi. A vastuvarNanane samajyA + "tava-saMnamamavAMchaLa ! abhirivarAhumuluddhati niSyaM| nava saMghacaMdra ! nimmata-sammatta visuddhonhA / / / / " Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 pachI, koNa evo kamanasIba AtmA hoya, ke je ratnatrayI sivAya anya nAzavaMta vastunI upAsanAmAM potAnA amUlya jIvanane barabAda kare ? 154 A vizvamAM jema hINAcArI ane anAcArI AtmAone caMdramA trAsarUpa lAge che, tema A zrIsaMgharUpa caMdra paNa zAsanamAM rahelA svecchAcArIone trAsarUpa ja lAge che. jema caMdranuM lAMchana-cihna haraNa che, tema zrIsaMgharUpa caMdranuM lAMchana-cihna tapa ane saMyama che. jema caMdranuM cihna dareka dekhanArAnI dRSTimAM Ave, tema zrIsaMgharUpa caMdranuM tapa ane saMyamarUpa cihna paNa dRSTimAM AvavuM ja joIe. caMdramAM paNa tapa ane saMyama dekhAya ja. caMdramAne game te dizAmAMthI juo to paNa tenuM cihna dekhAya; pUrvamAM, pazcimamAM, uttaramAM, dakSiNamAM ke koIpaNa khUNAmAM Ubho rahenAra paNa tenA cihnane jue; te ja rIte zrIsaMghanuM cihna tapa ane saMyama, saMghane game te bAjuthI game te rIte juo to paNa dekhAya ja. tapa ane saMyama, e saMghane saMgha tarIke oLakhAvanArUM cihna che. AthI spaSTa che ke-tapa ane saMyamano nAza karavAno prayatna karanAro samudAya saMgha nathI, paNa zrIsaMgharUpa caMdranI sAthe pharato te rAhu che ane te raMge kALo che. caMdranI upara rAhu Akho ADo Ave tyAre hiMduo duHkhI thAya che, e rIte zrIsaMgharUpa caMdrane paNa A rAhu grase, to ApaNe paNa du:khI ja thavuM paDe ! evo TAima na Ave mATe jema bane tema rAhune dhakko mArIne Aghe ja kADhavo joIe. e rAhu bhayaMkara che. zrIsaMghamAM 2hevAno ADaMbara karavA chatAM - 'rAte khAvAthI mukti aTakatI nathI, dareka vAtamAM pApa pApa karavuM e pAlave nahi' - A pramANe bolanArA rAhu jevA che. AvAo zrIsaMghamAM rahI zakatA ja nathI. pApanI kriyAone paNa puNyakriyA rUpa manAvanArA zrI jainazAsanamAM rahevA lAyaka nathI ja. paralokanuM hita karanArI kriyAono virodha karanArA zrI jinezvaradevanA zAsanamAM rahevAne lAyaka nathI. eTaluM ja nahi paraMtu itara Astika darzanamAM paNa rahevAne lAyaka nathI. kAraNa ke Arya janatA mATe aspRzya vyaktio jevA che; tevAono saMsarga paNa pApajanaka che. dharma mATe karAtAM dhanavyayane dhumADo koNa kahe ? zrI jinezvaradevanA vacanathI suvAsita thayelo AtmA to paralokanI sAdhanAmAM rakta ja hoya ane tenI sAdhanA mATe Agama tarapha ja tenI dRSTi hoya. Agamasiddha koI paNa anuSThAna tarapha teno viparIta bhAva hoya ja nahi; tenI AvazyakatAno inkAra te kadI paNa kare ja nahi. paralokane sudhAranArI Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 155 - 13: AjJAno ArAdhaka saMgha - 13 - - 155 kriyAomAM thatA lakSmIvyayane dhumADA tarIke nAstika sivAya bIjuM koNa oLakhAve ? pUjA, pratikamaNa, pauSadha, ujamaNuM, rathayAtrA, udyAna, A badhI dharmakriyAo kharI ke nahi ? jo kharI, to e dharmakriyAomAM kharcAtA paisAne dhumADo kahevA jevA vicAro konA hoya ? kahevuM ja paDaze ke - "nAstikanA !! TIkAkAra maharSi kahe che ke - "akriyAvAdIrUpa kALamukhA rAhu jevA moMvALA rAhuo zrIsaMgharUpa caMdrane kanaDavA tenI pAchaLa pAchaLa phare che. paraloka sudhAravAnI jeonI kriyA ja nathI, jeo paralokanI kriyAmAM mAnatA ja nathI, jeo kalyANa karanArI kriyAono uccheda ja kare che ane jeo potAnA doSonAM kalaMko mahApuruSo upara mUke che, teo nAstiko che." vyavahAramAM paNa juo to mAlUma paDe ke-jenuM kAma tenuM pUruM svAgata. chellI rASTrIya mahAsabhAnA pramukha javAharalAla neharune levA be lAkha mANasa sAme gayuM, e tame sAMbhaLyuM ke nahi ? "e svAgatamAM thato lakSmIno vyaya e dhumADo nathI" - ema kahenArA devamahotsava tathA guruonA pravezamahotsava AdimAM thatA lakSmInA vyayane dhumADo kahI ghoMghATa zA mATe macAve che ? hiMdustAnamAM garIbAI ghaNI che, bekArI bahu che, evI bumarANa roja cAlu hovA chatAM-karoDo mANasone eka TaMka paNa anAja puruM nathI maLatuM, e bUma paDatI hovA chatAM A kharca zA mATe ? enA javAbamAM kahevAya che ke "emanA ja udaya mATe A kharca che.' . e ja rIte jainazAsanamAM paNa jeonAM peTa nathI bharAtAM, teonA paNa pApodayanA kSaya mATe A badhI dharmakriyAo che. sAdharmika vAtsalya, varaghoDo, vagere paNa emanA udaya mATe ja che. pUrve ArAdhanA karI nathI, azubha karmanA yoge anAja maLatuM nathI, evAo varaghoDo vagere jue, bhAvanA khIle, azubha karma ghaTe, zubha karmano baMdha paDe, to sau sukhI thAya ane pariNAme muktipadane sAdhe, evI A zAsananI mAnyatA che; paraMtu dhArmika varaghoDA sAme AMkho kADhe to A bhavamAM to bhUkhe mare che ane bhavAMtaramAM ethI paNa adhika bhUkhe maraze. zAsananA A satyane nahi samajI zakanArA ja, akriyAvAdI. nAstikonI vAgujALamAM phasAya che. kharekhara, prabhupraNIta paralokane sudhAranArAM temaja kalyANakara anuSThAnonI ArAdhanAmAM thatA lakSmInA vyayane dhumADA tarIke oLakhAvanArAo, bahArathI potAnI jAtane Astika tarIke oLakhAvavAnA ADaMbaro karavA chatAM paNa nAstiko ja che, e vAtamAM jarA paNa zaMkAne sthAna nathI. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 156 Astika hRdayane to prabhupraNIta ane paralokane sudhAranAra ekeeka anuSThAnane jovAthI AnaMda ja thavo joIe. paNa je hRdayane e anuSThAnathI AnaMda nathI thato temaja kevaLa A lokanI sAdhaka ane pApathI bharelI kriyAo tathA te kriyAone poSanArI ane phelAvanArI pravRttione jovAthI ja AnaMda thAya che te nAstika che, ema saheje samajI zakAya tema che. eka ja bhAvanA: zrI jinezvaradevanA saMgharUpI caMdrane gaLI javA mATe mahenata karanArA kALamukhA rAhuo che, paNa teothI A zrIsaMgharU5 caMdra kadI paNa parabhava na pAme tevo che. nAstikanI phAvaTa A zAsanamAM kadI thAya tema nathI, kAraNa kezrIsaMgharU5 caMdranI nirmaLa-samyakatvarUpa vizuddha-jyonnA sarvatra prasarelI che. e prakAzamAM nAstikonI phAvaTa thaI nathI, thatI nathI ane thaze paNa nahi. zrIsaMgharUpa caMdranuM tapa ane saMyamarUpa cihana che. nAstikarUpI rAhu enI AsapAsa phare che, chatAM zrIsaMgharUpa caMdra parAbhava na pAme tevo che. mithyAtvarUpa maLathI rahita samyagdarzanarUpI vizuddha jyotnAthI dIptimAna zrIsaMgharUpa caMdra sadA jayavaMta ja che. AvA zrIsaMgharUpa caMdrane koNa na pUje ? - tamAre ane amAre e zrIsaMgharUpa caMdrane trikALavaMdana karavuM joIe. evA zrIsaMgharUpa caMdrane to kamanasIba hoya teja na pUje ane na vaMde ! nAmanA saMghane pUjavAnuM koI kahe to te na ja manAya. bAkI sUtrakAra maharSie varNavyA mujabanA zrIsaMghanI to pUjA, bhakti ane vaiyAvacca karavI ja joIe. evA zrIsaMghanI sevAmAM lAkhkho samarpa ke kharcI devAnI ke prasaMge gharabAra mUkI enI sevAmAM jIvana paNa samarpI devAnI bhAvanA rAkhavI joIe ane taiyArI karyA karavI joIe ! A jagatamAM jema caMdrane pUjanAra che, tema rAhune pUjanAra paNa che, kAraNa ke jevI yogyatA tevI sAmagrI ! duniyAmAM evI koI cIja nathI ke jene ajJAna loko pUjatA na hoya, tema AvA sarvottama zrIsaMgharUpa caMdranuM paNa grahaNa icchanAra hoya. kyAre grahaNa thAya, ane kyAre amane dAna maLe, evuM icchanAra bhikhArIo paNa hoya che. e ja rIte mAnapAna mATe, roTalA mATe, pUjA, pratiSThA, prasiddhi mATe zrIsaMgharUpa caMdranuM grahaNa icchanArA hoya. teo evuM icche ke-"e prasAya to ame marajI mujaba mahAlIe." kharekhara, abhavya, durbhavya ke bhArekarmI bhavya AtmAo ja zrIsaMgharUpa caMdranuM grahaNa icche che. jene saMsAramAM rUlavuM na hoya, e roTalA mATe zrIsaMgharU5 caMdranuM grahaNa na icche. potAnA Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 157 - - 13: AjJAno ArAdhaka saMgha - 13 - 157 nAzamAM to ekalAno ja nAza, paNa zrIsaMgharUpa caMdranA nAzamAM to AkhA jagatamAM aMdhakAra vyApe. mATe AvI zrIsaMgharUpa caMdranA rakSaNa mATe to jIvana samarpAI jAya, tenI paNa jarAya darakAra na karavI joIe. zrI saMgha sadA jayavaMta raho" - A bhAvanA sAthe, jeonI Aje zAsana pratye durbhAvanA che, teone paNa zrIsaMgharUpa caMdranA darzananA pratApe sadgaddhi sujhe ane teo paNa AtmakalyANanA rasiyA bane, e eka ja bhAvanA hovI ghaTe. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 : Astika koNa ? nAstika koNa ? vIra saM. 2456, visaM. 1980, mAgasara vada-13, zanivAra, tA. 28-12-1929 14 paralokanI kriyAmAM na mAne te nAstika : duniyAnI cIjonI jarU2 ane dharmakriyAonI nahi ? mArgabhraSTatAnI parAkASThA ! jagatane dharmakriyAothI khaseDatAM vAra zI ? zrI kumArapALanI bhAvanA ane yAcanA ! sAmagrI vadhI ke adhamatA vadhI ? jIvatAM janAvaronI katala sAme virodha : paralokanI kriyAmAM na mAne te nAstikaH sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajI zrI tIrthaMkaradeva pachI zrIsaMghane pUjya koTino gaNI, enI stavanA aneka prakAranAM rUpakothI kare che. e rUpako paikI nagaranuM, cakranuM, rathanuM tathA kamaLanuM rUpaka joI gayA, ane have candranuM rUpaka cAle che. zrIsaMgharU5 caMdrane tapa ane saMyamarUpa cihna che, je game tyAMthI dRSTie paDyA vagara rahe ja nahi. caMdramAM saumya hoya, tema zrIsaMgharUpa caMdramAM paNa saumya hoya, e darekane zAnti Ape; ene jovAnuM darekane mana thAya. jema caMdramAnI pAchaLa paNa nAstikorUpI rAhu pharatA hoya che. paNa e rAhuthI zrIsaMgharUpa caMdranuM grahaNa thaI zakatuM nathI. zrIsaMgharU5 caMdranI AsapAsa pharatA nAstiko, e rAhu che. zrIsaMgharUpa caMdrane grasita karavA prayatna karanArA, e rAhumukhA-kALamukhA che, paNa caMdra kadI grahaNa na thAya tevo che. jeo Aje zrI jinezvaradevanAM anuSThAnone utthApI rahyA che teone paNa Astika tarIke pUjAvavA mATe keTalAka zAsanavirodhIo ja DAhyA hovAno ADaMbara karI kahe che ke-"je AtmAne, paralokane tathA puNya-pApane na mAne te nAstikapaNa te DAhyA gaNAtAonI cAlabAjI samajavA mATe vastusvarUpane spaSTa samajI levAnI jarUra che. TIkAkAra maharSi AcAryadeva zrI malayagirijI mahArAjA "variyA Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 159 - 14: Astika koNa ? nAstika koNa ? -14 - 159 humudahuddhasiM' A padanI TIkA karatAM lakhe che ke - * "aMgIkAra nahi karavAthI jeo pAse paralokane sudhAravAnI kriyAo nathI teo nAstiko che ane teo ja zrI jinezvaradevanA pravacanarUpa caMdramAnuM grasana karavAne tatpara hovAthI rAhumukhA che. paNa tenAthI A zrIsaMgharU5 caMdra parAbhava pAme tevo nathI ja." TIkAkAra-maharSinA A kathanathI daMbhIonA daMbhanA paDadA ApoApa cirAI jAya che. jeo Aje paralokanI kriyAone gauNa banAvI, A lokanI kriyAone mukhya banAvavAnI caLavaLa karI rahyA che-teo, teonA sAthIo, teonI pITha thAbaDanArAo ane teonA nAyako kaI koTimAM che, e TIkAkAra maharSinA A kathananI taddana spaSTa thaI jAya che. jagatanAM prANIo kriyA to kare che ja; khAvAnI, pIvAnI, paheravAoDhavAnI kriyA to cAlu ja che. AtmA che, puNya che, pApa che, paraloka cheema mukhathI badhA kahe ane badhA pAchA duniyAnI ja badhI kriyAo karyA kare ane dharmakriyAo kare nahi tathA dharmAtmAo dvArA thatI dharmakriyAono virodha karyA kare to AstikatAnI oLakhANa zI rIte thAya ? - "AtmA, puNya, pApa ane paraloka vagerene ame nathI mAnatA" evuM khullaMkhulluM kahenArA to sArA, kAraNa ke evAothI Astika janatA nirbhaya te rahI zake che. eothI nirbhaya rahevAnuM kAraNa e che ke, teo khullA nAstika - hovAthI, zrIsaMgharUpa caMdra upara sIdhuM kazuM ja sthAna nathI. tevA khullA nAstikono zrIsaMghamAM praveza nathI ke, jethI teonI zrIsaMghamAM chAyA paDe; paNa jeo mukhathI "AtmA, paraloka, puNya ane pApa vagerene mAnIe chIe" - ema e kahe che chatAM hRdayathI nAstiko che, teonI pichANa zI rIte thaI zake ? evAonI parIkSA kaThina che. eTalA ja mATe TIkAkAra maharSie sApha sApha jaNAvI dIdhuM ke - "jeo pAse paralokane sudhAravAnI kriyAo nathI, teone nAstika samajavA." AthI spaSTa che ke-jeo paralokanI kriyAnA bhoge A lokanI kriyAo karavAnuM mAne che ane upadeze che, teone paNa nAstika samajavA. jene paralokanI khAtarI thAya, tenI pravRtti svacchaMdI na hoya. jyAre + "na vidyante'nabhyupagamAt paralokaviSayA kriyA yeSAM te akriyA-nAstikAH ta eva jinapravacanaza' zAkagrasanaparAyaNatvAdrAhamukhamivAkriyA - rAhamakhaM tena duSpradhuSya - anabhibhavanIyaH tasyAmantraNe de zivarAhumula-kuprathutha " Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 paraloka mAne tyAre e paNa mAnavuM paDe ke-paralokano AdhAra A lokanI karaNI upara che. jene koInA paisA lAvIne pAchA devA ja hoya, te tijorI tapAsyA vinA vepAra kare ? nahi ja, tema paralokane mAnanArAnI, pApathI paralokamAM durgati thAya che ema mAnanAranI, A lokamAM bedarakArIvALI pApapravRtti hoya ja kema ? Aje to keTalAka kahe che ke - . 160 "ame mahAvIrane mAnanArA chIe; AtmA, puNya, pApa, paraloka vagerene na mAnIe tevA mUrkha ame nathI; mATe amane nAstikano cAMda na hoya !" na zrI jainazAsana pUche che ke H "tame AtmA ane paraloka Adine mAno cho enI khAtarI zI ? keTalAka tAva evA chUpA hoya che, je bahAra na dekhAya paNa tharmomiTara agara tevA ja yaMtra dvArA mAlUma paDe; e ja rIte 'AtmA, paraloka, puNya, pApa' vagerene mAno cho, enI khAtarI mATe e mAnyatAne anusaratI kriyAo tamArI pAse kyAM . che ? vaLI-paralokanI kriyAone gauNa karI ke tAraka kriyAonA bhoge A lokanI kriyAone puSTa karavAnI vAto karo cho tenuM zuM ? AtmAnA paralokane ekAMte sudhAranArI ane anaMtajJAnIoe vihita karelI kriyAonA nAza mATe te te kriyAonuM AcaraNa karanArAone utArI pADavAnA bhagIratha prayatno cAlu rAkho cho, tenuM zuM ? udyApana Adi tA2ka kriyAomAM puNyazALI AtmAo taraphathI thatA lakSmIvyayane dhumADAnI upamA Apo cho, te chatAM AstikamAM gaNAvAnI vRtti dAkhavo cho, e kema nabhe ? nAstikapaNAno cAMda na ja gamato hoya, to paralokasAdhaka kriyAone ArAdho ane na ArAdhAya to ArAdhavAnI abhilASApUrvaka ArAdhakanI anumodanA karo ane e uttama kriyAonI uttamatA jorazorathI jAhera karo, eTale ApoApa nAstikapaNAno cAMda TaLI jaze.' bAhyADaMbarI paNa aMdarathI nAstika AtmAo avasare jhaLakI UThyA vinA rahI ja nathI zakatA. TIkAkAra maharSie mUMjhavaNa vinA samajI zakAya tevuM nAstikanuM svarUpa darzAvyuM che, ke jethI sAmAnya AtmAo paNa pApAtmAonA pAzamAMthI dhAre to bacI zake. TIkAkAra maharSinA kathanathI spaSTa thAya che ke - jeone paralokanI kriyAo gamatI nathI ane A jamAnAmAM paralokanI kriyAonI jarUra nathI, ema jeo kahe che teo nAstika che.' nAstikanA mAthe kAMI ziMgaDAM hotAM nathI. jema sajjananA hAthamAM kamaLa nathI hotuM ane durjananA mAthe ziMgaDAM nathI hotAM, paNa emanI vAta ane emanA vartAvathI ja teo Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 161 -- 14 : Astika koNa? nAstika koNa ? -14 - 171 oLakhAI jAya che, tema-paralokanI kriyAonI atyAre zI jarUra che ? emAM zuM paDyuM che ?" AvuM kahevAya tyAM nAstikatA spaSTa ja che. moDhethI paralokane mAnavAnuM kahe ane varte marajI mujaba, to loka paNa samaje ke-jo paralokane mAnanArA paNa AvA hoya, to paralokane nahi mAnanArAnI to vAta ja zuM karavI ? evA akriyAvAdI nAstikarUpI rAhu, zrIsaMgharU5 caMdrane grasita karI zakatA nathI, kemake-zrIsaMgha e to zrI jinezvaradevanI AjJArUpa suMdara chAyAmAM susthira hoya che. rAhu jevA akriyAvAdI nAstiko zrIsaMgharUpa caMdrane kalaMkita karavAnA potAnA prayatnomAM phAvI na jAya, e ja eka zubha irAdAthI zAstrakAra maharSioe darzAvyA mujabanuM vastusvarUpe pragaTa karavAmAM moTA camarabaMdhInI paNa paravA na karavI joIe, kAraNa ke-hitabuddhithI satyanuM prakAzana karavAmAM ja Atmazreya samAyeluM che. A satyavastunA prakAzanathI koIe jarA paNa mUMjhAvuM na joIe, paNa UlaTuM zAstrIya satyanA zravaNathI jo potAmAM koI doSa jaNAI Ave, to tene dUra karavAno ja prayatna karavo joIe. jeomAM hRdayanA svIkArapUrvaka paralokanI kriyA na hoya, jeo paralokanI kriyAonoM niSedha karatA hoya ane jeo-"A jamAnAmAM paralokanI kriyAnI jarUra nathI'- ema kahetA hoya, te lokone ja nAstika kahevAmAM AvyA che ane Ave che, jeonI A sthiti na hoya teone koI paNa vivekI vaktAe nAstika kahyA nathI ane koI evA vaktA kahetA paNa nathI. bAkI ajJAna lokonA ghoMghATathI gabharAI jaIne, zAstrIya datya koInAthI paNa chupAvI zakAya nahi. * zAstramAM lakhyuM hoya ene pheravavAnI koInAmAM tAkAta nathI. zAstramAM to je Ave te jarU. hitabuddhithI kahevuM joIe. jenAmAM doSa hoya te TopI paherI le, tyAM koIno upAya nathI. A to sAmAnya vyAkhyA cAle che, vyaktigata kAMI nathI. "paralokane zuddha banAvanArI kriyA na mAnavAne kAraNe jenA jIvanamAM te na hoya te nAstika' - evA TIkAkAra maharSinA khulAsAthI vastu taddana spaSTa thAya che. "AtmA, paraloka tathA puNya-pApa' vigerene nahi mAnanArA khullA nAstiko zrIsaMgharUpa caMdrane kalaMka lagADI zakatA nathI, kemake-e to dUra che, evAone to koI sAMbhaLatuM ja nathI; paNa kharo bhaya ja te lokono che, ke jeo "ame AtmAdine mAnIe chIe-ema kahevA chatAM paNa nAstikane sArA kahevaDAve tevuM vartana kare che. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - 168 * jainamAM ATalI to yogyatA jarUra hoya ke - te AtmAdikane nahi mAnanArAne sAMbhaLe ja nahi; jainanuM nAnuM paNa bALaka evAnI to paDakhe paNa na ja jAya, paNa "AtmA, puNya, pApa tathA paralokane mAnIe chIe." ema daMbhathI kahenArAone to e daMbhathI ajANa hoya tyAM sudhI sAMbhaLe che ane ema kahenArAo tyAM goTALA vALe che, eTale tyAM janatA phasAya che; mATe TIkAkAra maharSie evAne khullA pADanAruM svarUpa batAvyuM ke-aMgIkAra na karavAne kAraNe jenA jIvanamAM paralokane sudhAranArI kriyAono Adara na hoya te nAstika; kemake-e hRdayathI paralokane mAnato ja nathI; moDhe bhale kaheto hoya. jo mAnato hoya to paralokane sudhAranArI kriyA karavAnuM dila kema na hoya ? ' ' levaDadevaDa barAbara karanAra vepArInI sthiti narama AvI jAya e baMne be hAtha joDIne kahe ke-"hAla nathI ane e sthitine pAmelo vepArI 'devALuM kADhavuM kone game ?' ema kahe to to enuM e kathana satya manAya, paNa "jA ! jA ! mAge che zuM ?' AvuM kahIne Ubho rahenAra ane pAcho uparathI "devALuM kADhavuM kone game ?" ema kaheto hoya; to tevA kathanathI e vyaktine devALuM kADhavAnuM nathI gamatuM ema kema manAya ? tema hRdayamAM nahi mAnavAthI jeo paraloka sudhAravAnI kriyA nathI karatA te nAstika che. jaina saMghamAM thatI "zAstravihita dharmakriyAo vartamAna samayamAM jarUranI nathI' - ema paraloka Adine hRdayapUrvaka mAnanAro kahI zake kharo ? ane kahe to te kevo manAya ane kevo kahevAya ? sabhA: nAstika ja. duniyAnI cIjonI jarUra ane dharmakriyAonI nahi? duniyAnI koI vastu mATe, jarUrata nathI ema koI kahe che ? nahi ja, UlaTI Aje to khAnapAna ane raMgarAga AdinI cIjonI jarUriyAta to vadhAre manAya che. gRhastha tarIke ATalI ATalI cIjo to joIe ja, ema Aje manAya che. amuka vinA na ja cAle, e mAnyatAne laIne to Aje pharajiyAta aneka pApono umero thayo che. trIsanI AvakamAM pacAsano vyaya karanAra paNa sitteranI Avaka thaye nevuMno vyaya kare che, eTale enI truTi to kAyama ja rahe che. Avaka vadhe eTale kapaDAM sArAM joIe, amuka amuka to joIe ja, A mAnyatA che. je jamAnAmAM duniyAnI kriyAnI jarUriyAto vadhe che, te jamAnAmAM "Aje dharmakriyAnI zI jarUra ?' - ema dharmaguru kahe agara bIjo koI kahe che kema nabhAvAya ? je samayamAM dunyavI vastunI jarUriyAta Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1ss -- 14: Astika koNa? nAstika koNa?-14 - 193 vadhelI che, vadhI rahI che, te samayamAM duniyAne mohathI choDAvanArI kriyAonI jarUriyAta vadhAre che ke ochI che ? jene dharmakriyAnI jarUriyAta thoDI lAge che agara bilakula nathI lAgatI, e sUcave che ke tenAmAM sAcI paralokanI mAnyatA ja nathI. dhADanA samAcAra maLe to khaMbhAtI tALAM to joIe ja. pApano pracAra cAlu hoya, viSaya-vAsanA ane vilAso pagale pagale vadhatA jatA hoya, te vakhate, "dharmakriyAnI jarUra nathI' - ema kema bolAya ? di' Ugye saraghasa nIkaLatAM hoya, dunyavI ThAThamATha vadhatA jatA hoya, duniyA AkhI judI judI dunyavI dizAmAM kheMcAI rahI hoya, te vakhate jIvone dharma tarapha kheMcI rAkhavA mATe dharmakriyAo joIe ke nahi ? na kahe che ke - "paralokanI kriyAnI hAla zI jarUra che ? je lokamAM janmyA te lokanI kriyA pUrI thAya, pachI paralokanI vAta." tenI sAme kahevuM ja joIe ke "jIvo tyAM sudhI, arthAt janmo tyAMthI maro tyAM sudhI A lokanI jarUriyAta to maTavAnI ja nathI, to have paralokanI kriyA karavAnI rahI ja kyAM? eTale khulluM ja kahone ke - "amAre paralokane sudhAranArI kriyAono khapa ja nathI. vastuta: to tevI koI kriyAomAM ame mAnatA paNa nathI !" mArgabhraSTatAnI parAkASThA:. * gRhasthone ema kahevAmAM Ave ke - "jo bhAI ! tame gRhastha cho, saMsArI cho, ame to sAdhu chIe, amAre gharabAra nathI eTale kazAnI jarUra nathI. amane bhUkha lAge to bhIkha mAgIne lAvIe, tamAre to badhuM jAte meLavavAnuM, te meLavyA pachI ja bane to tamAre dharma karavo. emAMthI paravAro to phurasada maLe to dharma karI levo, nahi to kAMI nahi." to je thoDA ghaNA pUjA kare che, teTalA paNa amuka samaya pachI raheze nahi. Aje ghaNA dharmakriyA karanArA ochA thayA, enuM kAraNa AvA upadezo paNa che. mATe upadezake potAnuM svarUpa na bhUlavuM joIe. " "potAnA svarUpane bhUlI viSayAsaktimAM paDelA loko jevo mAge tevo upadeza Apavo' - e to mArgabhraSTatAnI parAkASThA ja gaNAya. pUjA, vyAkhyAna, sAmAyika vageremAM je kAMI thoDI zubha pravRtti rahI che, te paNa bhUMsI nAkhavAnI pravRtti jo koI kare, to te Astika hovAno DoLa karavA chatAM paNa vastuta: nAstika ja che. Aje je thoDI paNa dharmabhAvanA rahI che ke - "dukha veiThIne paNa jinamaMdiramAM cokhA to laI ja javA, svAda ocho karAya to vAMdho nahi, paNa jyAM pUjA karuM chuM e jinamaMdiramAM rUpiyo-be rUpiyA to ApavA Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 ja, game te rIte paNa saMvatsarIno to eka upavAsa karavo ja' e pravRtti ane bhAvanA paNa Avo upadeza devAya to cAlI jAya. Aja to kahevAya che ke - dharmakriyAo thAya to paNa ThIka ane na thAya to paNa ThIka. mana caMgA to katharoTameM gaMgA. AvI AvI chAyA je koI pADe te nAstika ja che, Avo upadeza je Ape, te sAdhuveSamAM hoya to paNa nAstika ane zrAvaka gaNAto hoya to paNa nAstika che. 164 jagatane dharmakriyAthI khaseDavAmAM vAra zI ? AthI spaSTa thaI jAya che ke - 'A jamAnAmAM dharmakriyAnI jarU2 nathI' evuM kahenArA nAstika che. paralokanI kriyAne dunyavI kriyAthI kadI paNa gauNa na karAya. Aja to moDhethI paralokanI vAto karanArA kahe che ke - 'bhagavAnane caMdana hoya eTale basa. emane vaLI kesa2, barAsa, kastUrI, cAMdI-sonAnA varakha, AbhUSaNa, AMgI, A badhuM zA mATe joIe ? e to vItarAga che.' AvuM kahenArAne potAnA kapALa mATe lAla raMgavALuM kesara joIe, paNa bhagavAna mATe kahe ke-'e to vItarAga, emane mATe A dhamAla zI ?' AvuM mAnanArAne pAcho upadeza paNa emane phAvato devAya to bAkI zuM rahe ? e to mAne ke-bAra mahine baso rUpiyAnuM kesaranuM kharca bacyuM ane AbhUSaNa sAcavavAM maTyAM.' sAmAnya AtmAone dharmakriyAmAMthI khaseDavAnuM kAma to bahu ja saheluM che. evuM to tevAo mAge ja che. Aje koI tapa AdimAM bIDInI chUTa ApanAra nIkaLe, to enA pakSamAM maLanAra ghaNA ja nIkaLI Ave, kAraNa ke viSayakaSAyamAM ramanArAone baMdhI khullI ka2vAmAM to vAMdho ja nathI; vAMdho to mAtra hitakara aMkuza svIkAravAmAM ja Ave che. jagatanI dhamAlamAM paDelA jIvo, pAMca-paccIsa sArI cIjothI zrI jinezvaradevanI pUjA kare, prabhunA aMgane uttama dravyonuM vilepana kare, e zuM khoTuM che ? naivedya pUjAmAM uttama vastu mUkIne koI bhavyAtmA pote bhaDakuM khAya, to tenA upa2 sAdhune dayA na Ave; kemake sAdhu to samaje che ke - A bhavyAtmA naivedyapUjAnuM rahasya sArI rIte samajyA che. eNe naivedyapUjAnA vidhAnano amala karyo che. naivedya mUkavAno hetu rasanAnI AsaktithI chUTavAno che. bhagavAnane naivedya mUkI pote bhaDakuM khAya to enI Asakti ghaTI che, e siddha thAya che. evA uttama AtmAne sAdhu ema na pUche ke 'gAMDA ! chate mAle tuM pote bhaDakuM khAya che ane tyAM mAlane mUke che ?' AvI dayA sAdhune na Ave. AvuM kahenAra mATe sAcA guru Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 : Astika koNa ? nAstika koNa ? - 14 1765 to kahe ke, AvuM kahenAra sAdhuveSamAM hoya to e sAdhu nathI ane potAmAM zrAvakapaNuM che ema kahevarAvato hoya to te zrAvaka nathI, paNa nAstika che. 165 zrI jinezvaradevanA vacananI zraddhAvALo sAco Astika to ema ja kahe ke - 'Apa mahApuNyavAna cho ke jethI ATalI sAmagrI chatAM enA upabhoga upara Ape ATalo kAbU meLavyo che, mATe jarU2 Apano AtmA laghukarmI che.' bAkI - 'A to ghara bALIne tIratha karavA jevuM thayuM' - AvuM kahenArA to ajJAna che, kAraNa ke zrI jinezvaradevanA zAsanamAM ghara AdinA tyAga vinA mukti thaI zakatI ja nathI. kaho, zrI siddhagirijI, zrI giranArajI vagere tIrthasthaLe javAno hetu zo ? 'dhIme dhIme paNa gharabAra chUTe' e ja hetu che ke bIjo ? kema mauna cho ? bolo ! huM samajuM chuM ke - moTo bhAga e bhAvanAe nathI jato, paNa 'e bhAvanAe javAmAM ja tIrthayAtrAnIM sAcI saphaLatA che' - e vAta zaMkA vinAnI che. zrI kumArapALa mahArAjAnI bhAvanA ane yAcanA : zrI kumArapALa mahArAje lagabhaga sittera varSanI vaye zrI siddhagirino saMgha kADhyo. cha'rI pALatA pote paNa page cAlatA hatA. hAthI, ghoDA, menA, pAlakhI Adi aneka vAhano hovA chatAM pote emAM beThA nahi, tyAre AcArya bhagavAna 'zrI hemacaMdrasUrijI mahArAje kahyuM ke, rAjan ! tamane cAlavAmAM kaSTa paDaze.' e vakhate kumArapALa mahArAjA vinaMti kare che ke - "he bhagavan ! pUrvanI duHkhI avasthAmAM jyAre bIjAnuM rAjya hatuM tyAre to paravazapaNAnA yoge huM A pagathI ghaNuM ja bhamyo chuM, paraMtu te saghaLuM vyartha gayuM che. atyAre je A pagathI cAlIza te to tIrthayAtrAnA kAraNe cAlavAnuM hovAthI atizaya sArthaka thaze, kAraNa ke ethI sarva prakAre mAruM anaMtu bhavabhramaNa nAza pAmI jaze." A uparathI joI zakAze ke 'zrI jinezvaradevanA zAsanathI suparicita thayelA AtmAonI bhAvanA kevI ane keTalI uttama hoya che !' 1. "tato vyakhijJapat mAApo, Tosthe prALu pararAnyataH / kramAbhyAM na kiyad bhrAntaM paraM tadvyarthatA''spadam / / 1 / / ayaM tu tIrtha hetutvAt, pAdacAro'tisArtha kaH / yenA'naMtA bhavabhrAMti-rmama prabhraM zate'mitaH / / 2 / / " - upAdhyAya zrI jinamaMDanagaNiviracita, zrI kumArapAla prabaMdha, patra 101, pra-AtmAnaMda sabhA. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 169. - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - zrI kumArapALa mahArAjA potAnA atyAra sudhInA bhramaNane vyartha mAne che ane yAtrA mATe thatA bhramaNane sArthaka mAnI, tene bhavabhramaNanA nAzaka tarIke svIkAre che. | Aja bhAvanAnA suyoge aDhAra dezanA mAlika mahArAjA zrI kumArapALa page cAlIne zrI siddhagirijI Adi tIrthonI yAtrA atizaya bhaktipUrvaka karI, ane zrI siddhagirijI upara jaIne prathama tIrthapati zrI RSabhadeva svAmIjInI pUjA, arcA, AratI vigere karyA pachI, stuti karatAM kahyuM ke : "he svAmina ! mArA divaso tArI sevAthI rahita cAlyA gayA, te mane hAthamAMthI paDI gayelA suvarNanI jema atizaya pIDA kare che." kharekhara, viSathI pIDAto mAnavI jema amRtane pAmIne khuza thAya ane rogathI pIDAto mAnavI jema auSadhane pAmIne khuza thAya, tema saMsArathI pIDAto huM tane pAmIne khuza thayo chuM." he nAtha ! tArA darzanathI parAkSukha rahIne huM moTo sArvabhauma rAjA thavAnuM paNa nathI icchato, paraMtu tArA caitya upara tArA darzanamAM tatpara evo pakSI thavAnuM to huM jarUra icchuM chuM." uparanI uttama bhAvanA ane yAcanAthI spaSTa thAya che ke : "zrI jinamaMdira, tIrthayAtrA, upAzraya, e badhAno hetu e che ke gharabAra, kuTuMba parivAra, RddhisiddhithI alaga thaI tyAgano svIkAra karavo." A zAsanamAM rahelA koInAthI dharmakriyAne gauNa banAvI dunyavI kriyAne vadhAravAnuM na ja kahevAya. evuM kahenArA AstikanA nAme TakI zake ja nahi. khulle khullI rIte paralokane sudhAranArI dharmakriyAo tarapha aNagamo jAhera karanArAone nAstika tarIke jAhera karI devA joIe. sAcA upakArIoe, bhadrika janatAnA zreya mATe evAone ughADA pADavAmAM jarA paNa acakAvuM na joIe, kAraNa ke-evAo samAjamAM Astikane nAme phare che ane dharmasamAjanA dharmadhananI dhoLA divase AstikanA veSamAM rahIne kAramI lUMTa 1. "svAmin ! re cAlTan vastrA-svadupastivinAvRtA: I satrapAkurvate te mAM, karacyutasuvarNavat / / 1 / / 2. viSArja va pIyUSa, jalA vra roSaNam __bhavArtta stvAmahaM prApya, prItiM prApto'smi saMprati / / 2 / / 3. sArvabhaumo'pi mA bhUvaM, tvadarzanaparAGmukhaH / tvadarzanaparaH syAM tu, tvaccaitye vihago'pyaham / / 3 / / " Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .14 : Astika koNa ? nAstika koNa ? - 14 177 calAve che. evA lUMTArAone lUMTa karatAM thaMbhAvI devAnI ekadama jarUra che ane e jarUra pUrI pADavAmAM ja sarvanuM zreya che. sAmagrI vadhI ke adhamatA vadhI ? je samaye aneka pAponI sevA karIne paNa duniyAdArInAM kSaNika sukhone meLavavAnI pravRtti dhamadhokAra cAlI rahI che, te samaye dharmakriyAo baMdha karavAnuM ane dharmakriyAmAM thatA lakSmIvyayane ghaTADavAnuM kahevAmAM Ave, e zuM sUcave che ? je samaye 'khAnapAnamAM viveka, zIlasaMpanna jIvana, tRSNAo upara aMkuza ane vicArapUrvakanuM vartana' - vagere vagere sadAcAra nAza pAmato jAya che, te samaye DaoNkTaro, vakIlo ke bIjAya tevAo utpanna karavAthI sudhArA ke unnatinI vAto karavI, emAM kaI buddhimattA che ? jJAnIoe ekAMta upakAradRSTithI darzAvelA sudhArAo ane unnatinA upAyonI avagaNanA karavI ane manaphAvatI vAto karIne badhI ja vAtomAM svecchAcArI banavuM, e to irAdApUrvaka svaparanA ghAtaka banavA jevuM ja che. 167 Aje to khAna-pAnamAM vivekano abhAva che ane mojazokhamAM paNa sudharelI mUrkhAInuM ja pradarzana che ! nATaka, ceTaka, sinemA Adie paNa hiMdustAnane, kahone-duniyAnA mAnavIone Aje duHkhanA dAvAnaLamAM dhakelyA che. A koTho (peTa) kAMI bhaMDAra nathI, e to peTa che, jaTharA kAma kare to e cAle, nahi to aMdara kohavAya. khAvA-pIvAmAMthI ja Aje to UMcA nathI AvatA. derAsaramAM AvanArA mATe kogaLA karavA pANI rAkhavAM paDe, evI dazA AvI che, kema ke-raste khAnArA, paLe paLe khAnArA, badhuM phAkanArA, pAnanA DUcA cAvye ja rAkhanArA Aje ghaNA thaI gayA ! jo emane mATe pANInAM sAdhana na rakhAya to derAsa2mAM paNa na Ave, emane AvatA rAkhavA mATe derAsaramAM pANInAM mATalAM paNa mUkavAM paDe che. A dazA joI dharmI mAtrane bahu ja du:kha thAya che. zrAvakanA dIkarA mATe A rIte pANI mUkavuM paDe ? moM sApha hoya ja nahi, pAnasopArInA DUcA to cAlu ja hoya, ene laIne pANInAM sAdhana goThavavAM paDe, e keTalI kharAba hAlata ? kahe che ke - 'sAmagrI vadhe che.' huM kahuM chuM ke - 'sAmagrI nathI vadhatI paNa asabhyatA vadhe che.' jaina raste cAlatAM cAlatAM khAya ? raste khAto khAto jaina cAle ? kharekhara, A dazA bahu ja kharAba che. vAta kare to paNa moDhAmAMthI kacaro UDe; vAta karavI paNa bhAre paDe, kemake-moDhAmAM bharyuM hoya te nIkaLe. zAstrIya rIte to moDhAmAM kaMI hoya to bolAya ja nahi. Aja to bole tyAre pAnasopArI UDe, Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - - 160 dhumADAnA goTA nIkaLatA ja hoya. kharekhara AvAonI sAthe to UbhA rahevAmAM paNa dharmAtmAone kaMTALo Ave. A zuM mAnavapaNuM che ? eTalo puNyodaya ke bhagavAna pAse AvatAM kogaLA karIne AvavA jeTalI maryAdA sAcave che. A rIte kogaLA karIne AvavuM paDe che, e ja sUcave che ke - khAnapAnanI cAlu pravRtti e sabhyatA nathI. tamArI khAnapAnanI kriyA ochI thAye, emAM amane duHkha na thAya; paNa tamArI dharmakriyA ochI thAya to amane jarUra duHkha thAya. AvAM ja kAraNothI vivekI puruSo, "A jamAnAmAM dharmakriyAnI jarUra zI ?" Ama kahenArane, "AstikatAnA veSamAM chupAyelA bhayaMkara nAstika' tarIke oLakhAve che. nAstika kahevarAvavuM nathI ane Astipha banavuM nathI, e kema cAle ? pazupaNuM choDavuM gamatuM nathI ane mANasa kahevarAvavuM che, e kema nabhe ? jUThuM bolavuM choDavuM nathI ane harizcaMdrano ilkAba levo che, e kaI rIte maLe ? paMcAcAramAM pravINa banavuM nathI, jagatane paMcAcAra sAdhavAnA rastA batAvavA nathI ane sAdhu kahevarAvavuM che, te kaI rIte bane? vato dhAraNa karavAM nathI, chatAM dezaviratidhara kahevarAvavAnI icchA kema rakhAya ? pApane pApa mAnavuM nathI, kahevuM nathI ane samyagudRSTi kahevarAvavuM che, e kema bane ? jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra ane varyAcAra - e pAMce AcAra pote barAbara pALe, bIjA pAse paLAve ane teno ja jagatamAM pracAra kare, e AcArya. tevI ja rIte badhAya ilkAba yogyatA hoya to ja maLe. zikSaka banavuM ane chokarAMne Tebala para copATa khelAvavI, e cAle ? chokarAM nAce to nAcavA de, khele to khelavA de ane laDe to laDavA de, e mAstara kahevAya ? kahevuM ja paDaze ke nahi, mAstara to te kahevAya che, jene joIne chokarAM ramata-gamata mUkIne vinayapUrvaka bhaNavA lAgI jAya. jIvatAM jAnavaronI katala sAme virodha : sabhA: Aja to ramatanA paNa zikSaka hoya che. paNa e vAta judI thaI. jamAnAnA nAme ramatane paNa suzikSaNa koTimAM mUkyuM, eTale pachI eno zikSaka paNa joIe ne ? hiMsAnA zikSaNanI paNa Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 : Astika koNa ? nAstika koNa ? -14 169 zALAo che, to 2matanA zikSaNanI vAta kyAM karo cho ? pahelAMnA kALamAM jIvone bacAvavAnI zALA hatI, Aje jIvone kApatAM zIkhavavAnI-kApIne zikSaNa ApavAnI paNa zALAo che. pazcimamAM paNa Aje virodha thaI rahyo che ke-mAnavane hevAna banAvavA hoya to emanI najare jIvatAM jAnavaronI katala karavI, arthAt - e rIte mAnava, mAnava maTI hevAna bane che. je loko dayAmAM nathI UcharyA, teo paNa zarUAtamAM jAnavarone najare kapAtAM joI ghaNe bhAge behoza thaI jAya che. eka moTA mANase amerikAmAM jAhera karyuM che ke 'manuSyoe AvI rIte hevAna na banavuM joIe. je zikSaNamAM hiMsA che, emAM bhalabhalA potAne dharmI mAnatA bhaLe che. to ramata jevA sAmAnya zikSaNanI vAta kyAM karo cho ? 169 -- chevaTa e vAta nizcita che ke-jeo paralokane sudhAranArI kriyAone uDAvI daIne Atmahitane jokhamamAM mUkanArI duniyAdArInI kriyAone poSe che ane evI kriyAone vadhAravAno upadeza Ape che. teomAM dIvA jevuM vinA prakAze paNa joI zakAya tevuM, khullekhulluM ane ughADuM nAstikapaNuM che, emAM jarA paNa zaMkA nathI. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 : mAtra pratyakSavAda na vIra saM. 2456, vi. saM. 1980, mAgasara vada-14, ravivAra, tA. 29-12-1929 * khoTI mUMjhavaNamAM na paDo ! * duniyA zAmAM AgaLa vadhI rahI che? edI koNa ane udyamI koNa ? A kALamAM dharmakriyAne DhIlI na pADavI joIe : kevaLa pratyakSavAdI kevA kahevAya ? dharmakriyAne gauNapaNe mAne che tenuM kAraNa : * icchA mujaba vartavAnI chUTa na apAya : * Agamano sAra zuM? - sAdhuonI pharaja : * bahumatIe cAlavuM, paNa konI ? * zrAvakanAM mana vacana kAyA kevo hoya ? * dIkSA ke dharmakriyAnI vAta kone jaNAvAya ? khoTI mUMjhavaNamAM na paDo ! sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajI zrI tIrthaMkaradeva pachI zrIsaMghane pUjya koTino mAnI, aneka rUpakothI zrIsaMghanI stavanA kare che. zrIsaMghane ApelAM rUpakomAMthI nagara, cakra, ratha tathA kamaLanuM rUpaka ApaNe vicArI gayA ane caMdranA rUpakanI vicAraNA cAle che. caMdranA rUpakanI vicAraNAmAM jyAM rAhunI vAta AvI, tyAM zrI saMgharUpa caMdra mATe nAstikone rAhu samAna kahe che. nAstika kone kahevA ?" e samajAvatAM TIkAkAra maharSie kahyuM ke jeo paralokane sudhAravAnI kriyAone hRdayathI svIkAratA nathI, ane e prakAranA asvIkAranA kAraNe AcaratA nathI teo nAstika che !" e nAstikarUpa rAhu zrIsaMgharUpa caMdrane grasita karavAno prayatna kare che paNa gaLI zakato nathI, kemakeA zrIsaMgharUpa caMdra lokottara che, laukika nathI. TIkAkAra maharSinA A spaSTIkaraNathI ghaNAne evI mUMjhavaNa thaI che ke - "nAstikanI ja A vyAkhyA hoya, to Astika koNa ? Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 - 15 : mAtra pratyakSavAda na cAle - 15 - 171 paNa e mUMjhavaNa khoTI che; kAraNa ke-parama upakArI TIkAkAra maharSi zrI malayagirijI mahArAjAe, 'manaDupamA" A zabdathI, zaktinA abhAve yA pramAdanA yoge dharmakriyAone nahi AcarI zakatA AtmAone bacAvI lIdhA che, eTale mUMjhAvAnuM kazuM ja kAraNa nathI; mATe khoTI mUMjhavaNamAM na paDo. ApattinA prasaMge athavA tevA prakAranI zaktinA abhAve pravRttirUpe kriyAne nahi AcarI zakanArA, hRdayanI zuddha bhAvanApUrvaka paNa khuzIthI ArAdhI zake che. - kriyA, pravRttirUpe paNa hoya ane bhAvanArUpe paNa hoya. e kriyA kadAca pravRttirUpe na hoya ane bhAvanArUpe hoya, tyAM sudhI paNa AtmA nAstikanI koTimAM nathI pahoMcI jato ane bahArathI ADaMbara khAtara kadAca pravRttirUpe kiyA hoya ane hRdayamAM viruddha bhAva hoya, to te kriyA karavA chatAM paNa nAstika ja che. eTale have jenAmAM beya rUpe dharmakriyAo na hoya, te to nAstika kahevAya, e vAtamAM koI ja zaMkA rahetI nathI. ke AtmA che, puNya che, pApa che ane paraloka che' - ema moDhe to prAya: badhA ja kahe, paNa eno uddeza, enI kAryavAhI, enI rItabhAta, eno kriyAprema vagere to jovAM ja joIe ne? eka tarapha "AtmA vagere che' - ema bole ane bIjI tarapha AtmakalyANane sAdhanAnI kriyAono virodha kare, to tevAone Astika tarIke kema mAnI levAya ? hRdayathI na mAne ane pravRttimAM hoya ema paNa bane. bhAvanA kevI che, e to jJAnI jANe; A to bAhyasvarUpa che. kriyA karavA chatAMye je ene hRdayathI kalyANakara na mAne, te to nAstika ja che. uttama prakAre saMyama pALavA chatAM abhavyo kadI mukti pAmatA nathI, kemake-e mahAmibAdaSTi che. e AtmAo saMyamAdinuM pAlana karavA chatAM, saMyama Adine muktinA sAdhana tarIke mAnatA ja nathI. AthI ja teo ghora saMyamI chatAM, teone mahAmithyASTi tarIke ja jAhera karavAmAM Ave che. - A uparathI Aje jeo ema kahe che ke - "vartamAna samayamAM A dharmakriyAonI jarUra nathI" - teo to nAstika tarIke sAbita thaI ja jAya che. azakti AdinA yoge jeo kadI jinapUjana na karI zake, paNa jo "zrI jinapUjana vinA AtmakalyANa nathI; AtmakalyANa mATe enA vinA chUTako ja nathI; huM pAmara chuM ke jethI nathI karI zakato, paNa jyAM sudhI na karuM tyAM sudhI zoro paraloka sudharavAnI AzA nathI; icchA che chatAM tIvratA nathI jAgatI, coTalI ja kamanasIbI che." A pramANe jeo mAnatA hoya teo Astika che Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 - saMgha svarUpe darzana bhAga-1 - 12 ja; paNa jeo ema kahe che ke - "A jamAnAmAM dharmakriyAonI zI jarUra che? A vIsamI sadImAM moTAM maMdiro tathA mahotsavonI jarUra ja nathI; je rIte duniyA AgaLa vadhe te rIte tame paNa AgaLa vadho !" evuM kahenArAone nAstika na kahevAya to kevA kahevAya ? ekeeka vivekI AtmAe kahevuM paDaze ke tevAone nAstika tarIke oLakhAvyA vinA chUTako nathI ! duniyA to AraMbha, samAraMbha, pApa, parigraha vageremAM vadhe che. e rIte vadhI vadhIne to ApaNe atyAra sudhI rakhaDI maryA. jo evI pravRtti na hota to Aje A dazA na hota. duniyAnAM prANIo to khAvApIvAmAM, paheravA-oDhavA vigeremAM AgaLa vadhe che. A jovAnuM kAma samyagudRSTinuM nathI. pADozInI sAhyabI joI samyagudRSTi na ja mUMjhAma. - duniyA zAmAM AgaLa vadhI rahI che? duniyA Aje zAmAM zAmAM AgaLa vadhI rahI che?' - A prazna AjanA sudhArako sAme dharavA jevo che, kAraNa ke-te bicArAo Aje "duniyA AgaLa vadhI rahI che, duniyA AgaLa vadhI rahI che' - A jApathI ghelA banI gayA che ane vAtavAtamAM enI e ja kathanI karI rahyA che. duniyAnA vAde caDelA te bicArA vAta vAtamAM ema ja kahyA kare che ke "A jamAnAmAM amuka vinA to cAle ja nahi.' zAstra kahe che ke "puNyodaya hoya to jarUrI vastuo maLe e vAta judI, paNa cAle nahi e mAnyatAmAM mUMjhAvAnuM na hoya." * Aja to khAlI AvI mAnyatAe ja ghaNA lokone adhama banAvyA che. AvA banavA mATe Ama karavuM ja joIe-evuM bhUta vaLagavAthI Aje pApa bhulAI gayuM che ane pApanI pravRtti vadhI rahI che temaja vadhatI ja jAya che. kahe che ke-"duniyA AgaLa vadhI rahI che ane ApaNe pAchaLa kema ?' paNa enI sAthe ApaNane zo saMbaMdha ? tamAre jaina tarIke AgaLa vadhavuM che ke, duniyAnA mAnavI tarIke AgaLa vadhavuM che ? jaina tarIke AgaLa vadhavAnI vAta karo ! duniyAnA mAnavI tarIke AgaLa vadhavAmAM to pariNAme jainatvano vinAza che. je AtmAne prabhunA mArganuM jJAna che, ene prabhumArga tarapha sadbhAva na hoya e kema bane ? ane jo e na hoya to tyAM AstikatA nathI paNa nAstikatA che, emAM jarAya saMzaya nathI. anaMtajJAnI mahApuruSo kahI gayA ke - duniyAnI AraMbha-samAraMbhAdika kriyAo AtmAnA paralokane bagADanArI che ane zrI jinapUjana Adi dharmakriyAo paralokane sudhAranArI che." - chatAM Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 : mAtra pratyakSavAda na cAle - 15 173 tenI sAme thaI ema kahevAmAM Ave ke - "Aje dharmakriyAonI jarUra nathI paNa dunyavI kriyAonI jarUra che ! AnuM nAma nAstikatA nahi to bIjuM zuM? jyAM pApakriyAonI puSTi mATe dharmakriyAono virodha ane te kriyAonA nAza mATe satata prayatna karAya, tyAM nAstikatA sivAya bIjuM kalpI paNa zuM zakAya ? AvI rItanI AtmakalyANanAzaka pravRtti karanArAone nAstika tarIke oLakhAvAya ethI mUMjhAnArAo, kharekhara ja, koI kugurunA ja zaraNe paDelA che, ema kahI zakAya ane ethI ja teo pote mAnelA gurunI mahattA sAcavI rAkhavA mATe, satya vastune UMdhA svarUpamAM phelAvavAno dhaMdho AdarI beThA che; anyathA "badhAne ja nAstika kahevAmAM AvyA' evI khoTI vAto bahAra ja kema Ave ? "zAstrakAra maharSie karelI vyAkhyA jene lAgu paDe, te nAstikanI koTimAM gaNAya" emAM ATalo ghoMghATa zo ? ane evo ghoMghATa karavAthI phAyado paNaM zo thavAno che ? AvA ghoMghATothI koI ja phAyado mAnatA hoya, to teo ahIM saphaLa ja nahi thaI zake - ema mAre sApha sApha jaNAvI ja devuM joIe. zrI jinezvaradevano sAdhu jarUra jagatanA jIvone AgaLa vadhAravA icche, paNa kaI dizAmAM ?" e AtmakalyANanA arthIoe samajavuM joIe tathA samajAvanAre paNa arthIne samajAvavuM ja joIe; ane e samajAvavA mATe huM ucita prayatno karI rahyo chuM ane have pachI paNa karIza ja. keTalAka kahe che keAstika nathI ema bhale kahevAya, paNa nAstika che ema kema kahevAya ?' mAre kahevu che ke teoe samajavuM ja joIe ke TIkAkAra maharSine paNa "nAstika mATe nAstika' zabdano ja prayoga karavo paDyo che." eTale kalyANanA arthIe paNa mithyAtvAdi mATe tema bolavuM ja paDe. . jeone dharmakriyAhIna banavuM che ane bIjAne paNa dharmakriyAhIna banAvavA che, teo have koI paNa rIte AstikanI koTimAM rahI zake tema nathI. "saMyama ane (saMsArano) tyAga, e zrI jainazAsananuM mULa che" ema kahevuM nathI, ane potAne jainazAsananA aMga tarIke oLakhAvavA che' - e kema cAlI zake ? duniyA je mArge AgaLa vadhe che, te mArge AgaLa vadhavAnuM A zAstranuM vidhAna nathI, chatAM teone evuM vidhAna karavuM che ane potAne prabhuzAsanane mAnanArA kahevarAvavA che, e koI paNa rIte nabhe tema nathI. A zAsana to duniyAnI cAla AraMbhAdinI pravRttine vikRtAvasthA mAne che, ane ene pariNAme bhaviSyamAM durgatinuM sarjana thAya ema mAne che. je lokone avanatinI Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 kAryavAhIne unnatinI kAryavAhI tarIke oLakhAvavAnuM DahApaNa karavuM che ane pAchA pote zrI jainazAsanamAM che ema manAvavuM che, teo mATe zrI jainazAsanamAM jarA paNa sthAna nathI. edI koNa ane udyamI koNa ? atyAranI badhI kaLAo ane vijJAnIothI zodhAyelI badhI zodho, bhagavAna zrI mahAvI2devanI dRSTi bahAra hatI, evuM to te ja kahI zake, ke jene bhagavAna zrI mahAvI2devanI sarvajJatAmAM zaMkA hoya ! varSonI mahenata pachI je je vastuonuM saMzodhana thayuM te vastumAtra prabhune to hAthamAM rahelA AmaLAnI mAphaka sAkSAt hatI; te tArakanI kaivalyadRSTithI emAMnuM kazuM ja parokSa na hatuM; chatAM te tArake te vastuo pratye vizvane na joDyuM, emAM kAMI hetu to haze ja ne ? ane te hetu e ja ke-vizvanA jIvo, pApapravRttimAM magna thaI saMsArasAgaramAM DUbI na jAya. are, atyAre to have e zodha karanArA lokonA ja pokAra UThI rahyA che. ke - Aje je sAdhano pedA karyAM, te ja sAdhano jIvanamAM bAdhArUpa thayAM. badhA lokone eka sekanDamAM khalAsa karavA hoya, to Aje keTalI vAra ? evI tamAma sAmagrI Aje taiyAra thaI che, paNa pApanI sAmagrI vadhAre meLavavAthI pariNAma zuM Ave ? evI sAmagrI meLavI ApavAnuM kAraNa zuM ? 'eka mAnavIne mAravo kevI rIte ?' e mATe aneka vicAra karavA paDe e sthiti sArI ke seMkaDo mANasone eka sekaMDamAM khalAsa karAya evI sAmagrI pUrI pADavI e sArI ? 174 174 A loko to mAne che ke pUrve AvuM jJAna nahotuM. emanI A mAnyatA joIne bhagavAnanA zAsanathI suparicita AtmAo to kahe che ke, 'A kUvAnA deDakAone kazuM bhAna ja nathI, duniyAnI badhIye cIjo bhagavAna zrI mahAvIradevane hastAmalakavat hatI; duniyAnI ekeeka vastu, vastunA ekeeka dharma ane jIvonA ekeeka pariNAma paNa prabhune dRSTi samakSa hatA, chatAM amuka amuka upAdeya tarIke prakAzamAM na mUkyuM, eno hetu haze ke nahi ?' e hetune to AjanA arthakAmanA upAsako yAda ja nathI karatA. vijJAna vadhavAthI AtmA AgaLa vadhI rahyo che, ema mAno cho ? di' Ugye je navAM kA2khAnAMo, navA yaMtro, navA sAMcAo, navI dhamAlo UbhI thAya, te caDatInI nizAnI che ke paDatInI ? kahevuM ja paDaze ke paDatInI. chatAM paNa A loko to kahe che ke, jainazAstrono abhyAsa karatAM pahelAM have sAdhuoe vijJAna zIkhavuM paDaze ane ene anusarIne siddhAMtanI vAto yojavI paDaze. jo teo AvuM karaze to ja siddhAMtavedIo kAma karI zakaze.' vaLI ema paNa kahe che ke'ApaNI Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 175 - 15 : mAtra pratyakSavAda na cAle - 15 - 175 vAta tyAM gaI enA parathI emaNe A badho vikAsa karyo ane ApaNe to evA ne evA rahyA, mATe ApaNe edI ane e loko udyamI." ApaNe edI e vAta to mane paNa kabUla che kAraNa ke AvuM uttama zAsana pAmIne tathA AvI ane ATalI badhI uttama sAmagrI maLavA chatAM sAdhavA yogya na sAdhyuM. paNa emane udyamI to na ja kahuM. bhUsako mAre ene udyamI kahevAya ? raste kALajIthI cAle e udyamI ke paDatuM mUke e? jo evuM karanArane paNa udyamI kahevAya to nAza ja thAya. je kriyA AtmaghAtaka che, emAM AgaLa vadhavuM e zAstradRSTie pAchaLa haThavA jevuM che. eka AtmA bahu AraMbhI, bahu samAraMbhI, bahuparigrahI bane, pariNAme paMcaMdriyano ghAtaka bane ane paMceMdriyanA zarIrathI potAnA zarIrano poSaka bane, ene "bahu AgaLa vadhyo-bahu AgaLa vadhyo" ema sAdhu kahyuM jAya ane bIjAo paNa ene ema ja kahyuM jAya, to e jAya kyAM ? e eTalo pAchaLa haThe ke anaMta kALa sudhI pharIne A sthAna na pAme. A kALamAM dharmakriyAne DhIlI na pADavI joIe? pramAdathI anaMtA caudapUrvI nigodamAM gayA ane utkRSTathI anaMtakALa saMsAramAM bhaTakyA pachI ja pAchA A sthiti pAmavAnA, e pramAda kayo ? pramAdanA pAMca prakAra che. madya, viSaya, kaSAya, nidrA ane vikathI temaja smRtibhraMzAdi ATha prakAre paNa pramAda varNavyo che. je pramAdathI caudapUrvI paNa nigodamAM jAya; e pramAda vadhe-e pramAdamAM pAvaradhA thavAya, emAM AtmAno udaya ke asta ? e pramAdathI to Atmahitano nAza ja nirmANa thayelo che. AthI jainazAstra vihita karelI pramAdano nAza karanArI kriyAo paralokane sAdhanArI che, sudhAranArI che. te kriyAone jeo jIvatI rAkhavA na mAgatA hoya teo nAstika che, emAM prazna ja zo ? paralokane sudhAranArI kriyAone UDAvI, tenI ja jagyAe je kriyAone zrI jinezvaradevanA AgamamAM paralokane bagADanArI kahI che, te kriyAonuM jeo vidhAna kare teo nAstika nahi to bIjuM zuM ? je mAnavI kriyA sAdhI zakato nathI, e nAstika che ema 1. majjaM visaya kasAyA niddA vigahA ya paMcamI bhaNiyA / ' 'paNa paMja pamADA, gIva pati saMsAre | - dharmaratna prakaraNa gAthA-110 nI TIkA 2. pamAo ya muNiMdehi, bhaNio aTThabheyao / anA-2, saMlaga-2, veva, micchAnA-rUtadeva a aa2207T rAgo-4 doso-5 maibbhaMso-6, dhammami ya aNAyaro-7 / nonA sudA-8, gadA vandriyavra rara08AA - pravacana sAroddhAra Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 177 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 nathI kemake-e kriyAvAdI che, bhale tenAmAM kAraka samyaktva nathI. rocaka samyaktvamAM ruci che ane kAraka samyaktvamAM amala che e beya samyaSTi che : e bemAM eka paNa nAstika nathI. kArakamAM to kriyA che ja, rocakamAM kriyAnI ruci che. jyAM sudhI paralokane sudhAranArI kriyAnI ruci che, tyAM sudhI vAMdho nathI, paNa jene paralokane sudhAranArI kriyA khaTake che, te to nAstika ja che. emAM paNa Aje vIsamI sadImAM, ke je vakhate dharmakriyAo atyaMta Avazyaka che, te jene khaTake che te to mahAnAstika che. cothA ArAmAM to enAM DIMDIma vAgatAM, ethI e na bhulAya ane Aje to e kriyAo bhUMsAtI jAya che, e vakhate 'e kriyAnI jarUra nathI' ema kahevuM enA jevI bhayaMkara nAstikatA bIjI kaI che ? vIsa hajAranI vastImAMthI baso-pAMcaso ke hajAra manuSyo pUjA kare eTale seMkaDe keTalA TakA? jeTalA cAMllA kare che, te badhAne pUjA karanArA kema manAya ? cAMllA to potAne jaina kahevarAvavA tathA kapALa zobhAvavA paNa kare. pUrvanA kALamAM to cha khaMDanA mAlika paNa trikALa pUjA karatA ane sAmAnya sthitinA loko paNa pUjA karatA e najare dekhAtuM. eTale 'pUjAnI jarU2 nathI' ema koI kahI de, to paNa ene koI mAne ke sAMbhaLe tema na hatuM; paNa Aja ema kahe to choDI devA ghaNA ja taiyAra che, kAraNa ke pApanA udaye ghaNA ja AtmAo Aje dharma tarapha arucivALA thayelA che ane temAM koI AstikanA lebAzamAM rahIne ke koI nAmadhArI sAdhu kahe, pachI to pUchavuM ja zuM ? AvA bhayaMkara jamAnAmAM dharmane bAjue mUkI agara gauNa karI lakSmI Adine vadhA2vAnuM koNa kahe ? je mUrkhA hoya, jenI akkala ThekANe na hoya ane jene mohano nazo caDhI gayo hoya te ja kahe - bIjo to koI ja na kahe. kharekhara je samaye zrImaMtane zrImaMtAInI baradAsa ka2vAmAMthI pUjana Adi karavAnI phurasada nathI maLatI ane zrImaMtAI vagaranAne zrImaMta thavAnA manorathomAMthI phurasada nathI maLatI, evA jamAnAmAM pUjA vagere kriyAo DhIlI pADanArA parama nAstiko che. 'dharmakriyAo vinA cAle, pUjA vinA cAle' evuM evuM kahenArA jainazAsananA bhayaMkara drohIo che. je kALamAM dharmakriyAono nAza thato hoya, te kALamAM enI vadhumAM vadhu kiMmata AMkavI joIe, ke jethI duniyAnA kalyANArthI AtmAo saMsArarUpa aTavImAM aTavAI na jAya. kevaLa pratyakSavAdI kevA kahevAya ? A jamAnAmAM hradayathI kriyAono svIkAra na karavA chatAM paNa jeo Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 : mAtra pratyakSavAda na cAle - 15 177 AstikanA svAMgamAM rahyA che. ane e rIte AstikarUpe oLakhAIne ja jeo zrI jiMnezvaradevoe vihita karela tAraka anuSThAnono niSedha kare che ane teno lopa thAya tevA tanatoDa prayAso kare che, teo nAstiko che ane zrIsaMgharUpa caMdrane grasita karavA mATe rAhu samAna che. paNa zrIsaMgharUpa caMdra lokathI alipta hovAnA kAraNe lokottara hoIne, te nAstikarUpa rAhuothI grasita thAya tema nathI. paNa je samaye tevA nAstiko grasita karavAnA prayatno dhamadhokAra calAvatA hoya, te samaye zrIsaMgharUpa caMdranI hayAtImAM ja je potAnuM kalyANa mAnato hoya te, keTalAko kahe che tevI cupakIdI kadI pakaDI zake nahi. zrIsaMgharUpa-caMdranI hayAtImAM ja potAnuM zreya samajanAro tevAo sAme paDakAra karyA vinA rahe ja nahi. 177 dharmakriyAonA nAzU samaye ke tenA taMrapha vadhatI jatI bedarakArInA samaye kaI rIte mauna rahI zakAya ? ATalI moTI vastImAM pauSadha keTalA kare che ? pratikramaNa keTalA kare che ? pUjA keTalA kare che ? AvA vakhate koI kahe 'pauSadhamAM zuM paDyuM che ?' AvAne kahI devuM joIe ke - 'bhAI ! tArI pAse zuM paDyuM che ?' AvAne bIjuM kahevuM paNa zuM ? A to vAtavAtamAM 'haze have' - ema kahIne vAta TALavA maMthe che, paraMtu AvA vakhate e na cAle. - * AjanAo kahe che ke 'atyAre A dharmakriyAonI jarUrata nathI; basa ! AgaLa vadho ! pahelAM paiso meLavo, pahelAM amuka gAmamAM ATalA karoDapati hatA, ATalI Rddhisiddhi hatI, Aje nathI mATe pahelAM karoDapati bano !' paNa karoDapati banatAM zuM thaze enI te bhAnabhUlAone khabara che ? pahelAMnA kALamAM paNa moTI Rddhi-siddhivALA to thoDA ja hatA, te paNa kamaakkalo vicArI zake che ? nahi ja. * kharekhara AstikanA hAthamAM kamaLa nathI UgatuM ane nAstikanA mAthe ziMgaDAM nathI UMgatAM, enI parIkSAnI rIta to TIkAkAra maharSie spaSTa batAvI dIdhI che ke - jeo hArdika AdarapUrvaka paralokanI kriyAne pradhAnapada nathI ApatA ane jeo paralokanI kriyAne kiMmata vinAnI manAvI, te kriyAonI sAme AraMbhAdika dunyavI kriyAone pradhAnapada Ape che te badhA nAstika che. jyAM kevaLa paralokanI kriyA sudhAravAnuM vidhAna che ane paralokanI kriyAmAM A lokanuM paNa hita manAyuM che, tyAM je paralokanI kriyAne ukheDI nAMkhavAnI ja mahenata kare ane A lokanI AraMbhAdika kriyAone ja vadhAre, te Astika kaI rIte kahevAya ? kharekhara to te nAstika ja che. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 kahe che ke 'jema jagadIzacaMdra bojhe vanaspatimAM jIvatva sAbita karyuM, tema akhatarAthI dareka vAta sAbita karo !' huM kahuM chuM ke 'A zAsanamAM evA akhatarAonI to manA che, kAraNa ke-zAsananI je mATe sthApanA thaI che, te hetunuM ja temAM khUna thAya che. dareka hetugamya vAta pramANathI, yuktithI, siddhAMtathI samajAvIe, chatAM na samaje to kahIe ke - 'anaMtajJAnIonuM A kathana che.' te chatAMya jo na mAne to kahevuM ja paDe ke -'tAruM jevuM bhAgya,' na 178 178 zrI jinezvaradevoe jIvonuM svarUpa ahiMsA pALavA batAvyuM che, paNa enI katala karavA nathI batAvyuM. eka vAta siddha karavAmAM hajAronI katala to mUrkhAo ja kare. jIva che ke nahi, ene mATe paradezI rAjAe eka manuSyane paTAramAM pUrI gUMgaLAvIne mArI nAkhyo hato ane te mANasanA zarIranA TukaDA karIne jIva che ke nahi ? enI tapAsa karI hatI. A badhI kriyA AstikanI ke nAstikanI ? kahevuM ja paDe ke AstikanI nahi paNa nAstikanI ja. vanaspatimAM jIva che ke nahi ? e jANavA mATe ene kApavI, chUMdavI, e ba dhamAla hoya ? zAstramAM ene aDavAnI paNa manA che; mahAvratadhArIthI to aDAya paNa nahi ane aNuvratadhArI paNa kaMpate haiye aDe, kAma jeTaluM ja aDe ane bhaviSyamAM kyAreya aDavuM na paDe ema icche. enA akhatarA na hoya. zAstra kahelI vAta samajavA, samajAvavA, yukti-pramANa mAgavAnI ane ApavAnI chUTa che, paNa hiMsaka akhatarAnI chUTa nathI. kevaLajJAnInI kahelI vAta, kevaLa hiMsaka akhatarAthI ja mAnanArane A zAsana manAvavA nathI mAgatuM. nArakI vagere ahIM pratyakSa batAvo ema kahe, to kyAMthI batAvAya ? je akhatarA ja mAge tene samajAvAya nahi. zAstra evAne samajAvavAnI nA pADI. potAne kevaLajJAna nathI to kevaLajJAnane pAmelA zrI jinezva2devoe kahelI vAta 52 nirbhara rahevuM ja joIe. kevaLajJAna-saMpUrNa jJAna vinA badhuM pratyakSa karavA mAMge, e ja parama nAstikatA che. vyavahAramAM paNa ekeeka vAtane jo te pratyakSa hoya to ja mAne, to gharabAra paNa na cAle, TapAla, tAra, kAgaLa e badhuM pratyakSa che ? dIkaro vilAyatamAM marI jAya, tAra Ave ke marI gayo, to mAne ke nahi ? hA, to zuM e pratyakSa che ? nahi, chatAM paNa tyAM to kahe ke - 'saMbaMdhIe tAra karyo,' paNa tA2mAM saMbaMdhI paNa kyAM pratyakSa che ? e to paTAvALo ApI gayo che. toye kahe ke 'saMbaMdhInuM nAma che.' hUMDI ane cekathI nANAM apAya che ne ? tyAM pratyakSanI vAta nahi ane ahIM badhuM ja pratyakSa joIe ema ? evA AgrahIone zAstra 52ma nAstika kahe che ane bhavabhIru AtmAoe tevAthI dUra ja rahevA jevuM che. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 179 15 : mAtra pratyakSavAda na cAle - 15 179 dharmakriyAne gauNapaNe mAne che tenuM kAraNa : ahIM je kahevAya che te jenAmAM hoya tene lAgu paDe, mArAmAM hoya to mane paNa lAgu paDe, irAdApUrvaka koIne kahevAnI bhAvanA ja nathI. mArI to e icchA che ke jagatamAM koI nAstika na hoya ane badhAne Astikano cAMda apAya to sAruM, paNa varNana karatAM jyAM evuM hoya tyAM lAgu paDe emAM upAya nathI. aMga para cIkAza hoya ane dhULa lAge emAM doSa kono ? paDanArane kAdava lAge emAM vAMka kono ? khAmIvALAmAM khAmI hoya emAM varNana karanAranI khAmI na manAya. keTalAka kahe che ke 'vAta to badhI sAcI paNa roja kahIne kAma zuM ?' huM kahuM chuM ke to pachI pATe besavAnuM kAMI prayojana rahetuM nathI. sAcAne sAcuM ane khoTAne khoTuM, karaNIyane karaNIya ane akaraNIyane akaraNIya jo kahevuM ja hoya to, pATe zA mATe besavuM joIe ? emAMye ame to zAstrane AdhIna. A AgamamAM paMktio Ave, te chupAvAya zI rIte ? ahIM pATe besIne A AgamanA akSara chupAvanAra to bhayaMkara cora kahevAya. hAthamAM nIsUtra hoya, temAM je vAta Ave, TIkAkAra maharSi je vAtano bhAva spaSTa karatA hoya, tyAM te vAtane gaLI javAya zI rIte ? nyAyAcArya mahAmahopAdhyAya zrImad yazovijayajI mahArAjA to kahe che ke 1"dharmagraMthane oLavanAra paramapadano pragaTa cora che ane teothI mokSamArganuM vahana na thaI zake." A badhI vAto uparathI spaSTa thaI gayuM paralokane sudhAranArI kriyAone 'hRdayapUrvaka na svIkAravAthI tenA sthAne A lokanI AraMbhAdi kriyAone pradhAnapada ApavuM e ja nAstikatA !' keTalAka kahe che ke - e loko gauNapaNe paNa kriyA rAkhe to che ne ! paNa na rAkhe to teono dhaDo paNa koNa kare ?' jarUra ja nathI'- ema kahI de to jainano nAno bALaka paNa tenuM mAne ke sAMbhaLe nahi, eTale e kriyAne gauNapaNe paNa rAkhavI to paDe che, paNa duniyAnI kriyAone pradhAnapada Ape che. pariNAme jema jema duniyAnI kriyAo vadhe, tema tema A kriyAo ghasAtI jAya. A vizvamAM lakSmI ja eka sAra che, ene meLavavI ja joIe, emAM ja AtmAno udaya che, ene pedA karavAmAM game tema karavuM paDe toye ha2kata nahi ' AvuM mAnanAro dAtAra bane ema mAno cho ? 'zarIrathI ja badhuM che, mATe paheluM zarIra' 1. arthanI dezanA je dIe, oLave dharmanA graMtha re; paramapadano pragaTa cora te, tehathI kima vahe paMtha re. 6 DhALa-1 - sImaMdhara jina vijJapti rUpa-125, gAthAnuM stavana Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 ema mAnanAro sadAcAramAM Take kharo ?'icchA thAya to game tyAre khAvAmAM harakata nathI' ema mAnyuM e tapa kare ? A traNa gayA pachI bhAvanA 2he kyAM ? icchA mujaba vartavAnI chUTa na apAya ! keTalAka kahe che ke - 'gRhasthone badhI jarUra che, tyAM tyAganI vAta zI rIte thAya ? cittamAM viSaya ane vAta vairAgyanI ? haiyAmAM bIjuM ane bahAra bIjuM e daMbha nathI ?' vAru ! ema koNa kahe ke-haiyAmAM bIjuM rAkho ane bahAra bIjuM rAkho ? ema karanArA daMbhI ja che, emAM nA paNa koNa kahe che ? paNa jenuM citta viSayamAM hoya enI AgaLa vairAgyanI vAta kema na thAya ? jarUriyAtamAM paDelAne tyAgano upadeza kema na devAya ? jene gRhasthapaNuM gamatuM hoya ene e tyAjya che, ema. zuM na kahevAya ? kahevuM ja paDaze ke - jarU2 kahevAya. na 180 180 vaLI vicAro ke haiyAmAM hoya tema vartavAnI chUTa apAya to pariNAma zuM Ave ? AjanA to tyAM sudhI kahe che ke "icchA Ave tyAM parAdhInatA rAkhavI nahi. AcAryane, dharmagurune, zAstrane, e koIne paNa mAnavA ja nahi, kema ke parAdhInatAthI Atmatattva dabAI jAya che, mATe saue potapotAnI icchA mujaba vartavuM ! A chUTa apAya to udaya thAya, e vAta kharI che ? tame mAno cho ? anArya dezamAM paNa AvI chUTa nathI. e paNa samaje che ke - 'evI chUTa apAya to gRhasthanAM ghara na cAle, vepAra na cAle, peDhI na cAle, rAjAnAM rAjya na cAle, to dharmanI vAta ja zI karavI ?' deza-kALane anusare parivartana thAya che e vAta kharI, paNa tenuM rahasya samajo. bAvIsa tIrthaMkaradevanA sAdhuo prAjJa ane Rju hatA, eTale buddhizALI ane sa2La, mATe emane ghaNI chUTa-badhI vAtamAM chUTa ! pratikramaNa paNa aticAra lAge to ja kare, na lAge to na kare. paNa zrI mahAvIraprabhunA zAsanamAM to avazya karavAnuM ja. aticAra lAge ke na lAge to paNa karavAnuM ja. kAraNa ? lAyakAta ghaTI. tyAre bhagavAna zrI mahAvIradevanA samayathI prAraMbhIne atyAra sudhImAM A vIsamI sadImAM lAyakAta vadhI ke ghaTI ? ghaTI hoya to baMdhana mUko. ayogya kAryavAhI mATe kAyadA karo to ame saMmata chIe ja. A vakhate hoTalo Adi bahu vadhyuM che, mATe bhaNyAbhakSyano viveka bhulAya che, eTale kAyado kare ke * je jyAM tyAM khAya teno daMDa' to e vAta amane paNa maMjUra che. paNa evI dalIla kare ke 'ThAma ThAma hoTalo vadhI che, tyAM gayA vinA na cAle. mATe chUTa ApavAno kAyado karo' to virodha karavo ja paDe. viSayanI sAmagrI vadhe tyAre viSaya-kaSAyamAM vahetA mUkavA joIe ke aMkuzamAM mUkavA joIe ? akriyA Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 : mAtra pratyakSavAda na cAle - 15 vAdIo, eTale paralokane sudhAravAnI kriyAnI jarU2 nathI ema kahenArAo. zrI jinezvaradevanA pravacanarUpI caMdramAne gaLavAmAM tatpara hovAthI rAhamukhA, kALamukhA che. teothI na gherAya evo zrIsaMgha te caMdrarUpa che. Agamano sAra zuM ? TIkAkAra maharSi kahe che ke, zrI jinAgama rUpI caMdrane gaLI javA mATe prayatna karanArA e rAhusamA che, paNa enAthI zrIsaMgharUpa caMdra grasAto nathI. zrI jinezvaradevanuM pravacana zuM ? Agamano sAra e ke Azravano tyAga karavo ane saMvarano svIkAra karavo. Azrava heya che ane saMvara upAdeya che. Azrava saMsArane vadhAre che mATe heya che ane saMvara saMsArano nAza kare che mATe upAdeya che.' 181 181 amAre tamane saMsArane vadhAranArI cIja ApavI ke saMsArano nAza karanArI ? zrI jinapUjAthI saMsArano nAza thAya ke bajAramAM pharavAthI ? tapathI saMsArano nAza thAya ke pATale besIne paga upara paga caDAvI phAve te vastu khAvAthI ? prANImAtranI rakSAthI saMsArano nAza thAya ke jUThuM bolavAnA tyAgathI ? pArakI cIja na levAthI saMsArano nAza thAya ke, pArakI cIja paDAvI levAthI ? zrI jinezvaradevanuM Agama saMsAra choDAvanAra che, emAM zaMkA che ? nahi ja. to saMsAra choDAvanArano virodha kare e kevA ? saMvara saMsArano nAza kare che, to saMvaranA ArAdhako, ke jeo saMsAra choDavAnuM kahe ane tyAganI duMdubhi vagADe, teone jeo navarA kahe, samayanA ajANa kahe ane jamAnAne nahi oLakhanAra kahe, teo kevA ? eka sAdhu pATa upara besIne kahe ke - 'saMsAra asAra che, lakSmI anitya che, jIvana kSaNika che, Azrava heya che ane saMvara upAdeya che.' AmAM jamAno zo jANavAno ? A sAMbhaLIne koI puNyAtmA tyAgI banavA mAge, cAritra levA mAge ane cAritra ApI tene saMyamI banAvI devAya, emAM jamAno zo jANavAno ? hajAro grAhako Ave, ethI kAMI vepA2I mUMjhAI jaIne paisA levAnuM bhUle ? nahi, tema ghaNA saMsArI AtmAone joIne saMyamI potAnuM saMyama bhUle 1. sarakhAvo Ava: sarvathA devaH, pAyakhta saMvaraH p Azravo bhavahetuH syAt, saMvaro mokSakAraNam / tRtIyamArtatI muSTi-nyavasthAH prapa~nam / / 6 / / zrI vItarAgastotra prakAza-19 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 nahi ane jo bhUle to te bhUlanAra ajANa kharo ke nahi ? vaLI dravya, kSetra, kALa ane bhAva jovAnA kharA, paNa te eka ja kAraNe; ane te kAraNe e ja ke saMyamano pracAra sArI rIte thAya. ema kahevAya che ke ghInI dhAra karanAre barAbara thALInI madhyamAM karavI, joIne karavI, ke jethI bhoMya para na paDe, bhojanamAM paDe. eTale ke e kathana kaMI ghInA saMkoca mATe nathI. paNa bhoMya para na paDe te mATe che. e ja rIte dravya, kSetra, kAla ane bhAvane jovAnuM vidhAna paNa vastunA nAza mATe nathI, paNa rakSaNa mATe che. paralokane sudhAranArI dharmakriyA kaThina to che, paNa ethI A jamAnAmAM enI jarUra nathI evI chApa jo sAdhuo ja mAre to pachI e kriyAo kare koNa ? eka sAdhu dharmakriyA karavAno upadeza Ape te chatAM koI na kare to te pApanA bhAgIdAra sAdhu nathI thatA, paNa - "dharmakriyA na kare to cAle' evo upadeza jo koI sAdhu Ape ane chatAM paNa loko dharmakriyA karatA ja rahe to paNa, te sAdhu to pApano bhAgIdAra thAya ja. sAdhuonI pharaja aneka AtmAone saMvara temaja bodhibIjanI prApti karAvanArI kriyAo na karavA devAnI pratijJA karanArAone "samayanA jANa" tarIke oLakhAvavA-vALAo ajJAnatAnI ane unmArgagAmitAnI puSTi karanArA che ! kevaLa mAnapAnanI lAlasA khAtara ajJAnatAthI zAstravihita kriyAo nahi karavA devAnI pratijJA karanArA, sva ane paranA AtmAne A saMsArasAgaramAM DubAvI denArA ja che, mATe kalyANanA arthIoe evA ajJAna AtmAothI bacavuM ja joIe. sAdhuonuM kAma to janatAne AzravathI choDAvI saMvaranI kriyAmAM joDavAnuM che, paNa saMvaranI kriyAmAMthI choDAvI AzravanI kriyAmAM joDavAnuM nathI. bhayaMkara kALamAM paNa abhakSya khAvAnuM sAdhuo na kahe. Aje vIsamI sadImAM eka Tako paNa bhAgye ja sAcuM bolanAra hoya, bAkI ghaNAo jUThuM bole che, mATe "jUThuM bolavAmAM adharma nathI' ema sAdhuthI na kahevAya. bahumatIe cAlavuM, paNa konI? AjanAo kahe che ke, bahumatIe kAma karavuM joIe; ane mane paNa eka jaNa AvI salAha Ape che... paNa huM kahuM chuM ke bahumatIe karavuM hoya to prathama samyaktvAdino parityAga karavo paDaze, kAraNa ke jagatamAM uttama vastuone pAmelA AtmAo ghaNA ja ochA che. je divase zrI jainazAsanamAM gAMDAonI bahumatI Avaze, te divase jainatvanuM lilAma thaze. ahIM gAMDAonI bahumatI na ja cAle. mATe to bhagavAna zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAe kahyuM ke, eka Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 183 - 15 : mAtra pratyakSavAda na cAle - 15 - - 183 sAdhu eka sAdhvI, eka zrAvaka ane eka zrAvikA paNa jo AjJAmAM hoya to te saMgha ane AjJA bahAranA ghaNA hoya to paNa te "ddhisamudo' ja." eno hetu e ja ke - "evo vakhata Ave ke jyAre moTo bhAga pApAtmAbane ane satyapakSI koI na Take, tyAre ekalAe paNa makkama rahevuM paNa khoTAonA pakSamAM na javuM.' maratAM sudhI duMdubhi to satyano ja bajAvavo joIe. gAMDAnuM ToLuM Aje moTuM che. e ToLA uparathI emanAM mAbApano paNa aMkuza UThI gayo che. mAbApane paNa e mAnatA nathI. devane to AvA ja mUkyA che. bhagavAna zrI mahAvIradeva nirvANa pAmyA che eTale atyAre to che nahi" - ema kahyuM eTale patyuM; sAdhuone to aDhI copaDI ke sADAtraNa copaDI bhaNelA gaNAve che vaLI koI sAdhune jJAnanuM ajIrNa thayAnuM kahe che; ane Agama upara to dareka kALanI chApa paDyAnuM kahe che ! basa, zuddha ekalA pote. deva, guru, dharma ane Agamane to "AghA mUkyA, paNa mAbApane kahe che ke - "tame to jUne cIle cAlanArA cho mATe garabaDa na karo." A rIte teo deva, guru, Agama tathA mAbApa vagarene mAnatA nathI. strIsvAtaMtryanI vAto karanArA potAnI mAtAnI ja avagaNanA kare "cUpa rahe DokarI' ema kahIne UbhA rahe che. darekane sarakho hakka mAnanAra potAnA bApanI vAtone hase che ane Thokara mAre che. darekanA vicArasvAtaMtryamAM pote mAnanArA che, evo daMbha sevanArA e loko khuda sAdhuone paNa bolavAnI nA kahe che. AmanAM vacana eka ke be ? A badhI vAto mAre kAraNasara jaNAvavI paDe che. e kAyado che ke - samajAvavA besavuM hoya tyAre prasaMga Avye badhuM kahevuM. e prasaMgane badhI dizAthI barAbara carcavo ane e samajAvelo prasaMga sAMbhaLanAranA haiyAmAMthI nIkaLI na jAya eTalI kALajIthI samajAvavo. zAstrakAra eka vAta lakhe, TIkAkAra maharSi e vAta samajAve, mArA jevo vAMcIne samajAve ane sAMbhaLanAra sAMbhaLe, emAM bIjAne zA mATe gusso Ave ? zAhukAranuM varNana cAle tyAM cora UMco-nIco thAya, emAM koI zuM kare ? jeo paralokane zuddha karanArI kriyA karatA nathI, e kriyAo upara jeone rAga nathI ane UlaTo eno jeo nAza karavA mathe che, e badhA nAstiko che. e nAstiko zrI jinezvaradevanA AgamarUpa caMdrane gaLI javA mATe rAhumukhA che. paNa evAone A zrI saMgharUpa caMdra dUra ne dUra rAkhI zake tevo baLavAna che. saMgharUpa caMdramA evA rAhuone zaraNe kadI ja na thAya, rAhuonI moTI saMkhyA + eo sAdU / , sAdUno sAvajho va sa vA mAgutto saMyo, seso puna siMthAgo 288 | - zrI saMbodhaprakaraNa, suguruadhikAra Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184. saMgha svarU5 darzana bhAga-1 - 184 joIne jeo tenA zaraNe thAya, teo ApoApa ja zrIsaMghamAMthI alaga jevA thaI jAya che e vAta nizcita che. rAhu caMdrane grase che e laukika vAta che ane A lokottara vAta che. laukika ane lokottara vAtano meLa na maLe.lokottara te, ke je badhA Dage paNa e naDage. game tevI ApattimAM ke sAhyabImAM paNa samyagudRSTi potAnA yogya sthAna upara ja rahe; lAkha Ave toye pUjA-sAmAyikAdi na cUke. samyagudRSTi to je potAnI pAse hoya ene tajavA mAge ane na hoya te meLavavA mATe dhAMdhala paNa na kare. adharmI to lAkha hoya tyAM sudhI lAla ane pachI kALA. dharmI to sadAya lAla ja. zrIsaMgharU5 caMdranI kaLA evI jabarI che ke -akriyAvAdI nAstiko ene sparzI paNa na zake. zrAvakanAM mana, vacana, kAyA kevAM hoya? kRSNapakSI jIvonI bumarANathI zuklapakSI AtmAoe jarA paNa mUMjhAvuM nahi. emane samajAvAya to samajAvo, nahi to nAce tema nAcavA gho; emanuM bhAgya emanI pAse. khoTAo sAcAne gheravAnA prayatna kare emAM navAI nathI. sAcA khoTAne AvA karavA prayatna kare emAM vAMdho nathI. zrIsaMgharUpa caMdrane tapa ane saMyamarUpa lAMchana che. enI chAyA na paDe e na bane; cihna to dekhAya ja. e caMdramA evo baLavAna che ke - enI pharatA game teTalA rAhu phare, toye e enA pecamAM na Ave kema ke enI zuddha samyakatvarUpa kAnti evI jabarI che ke ene e dAbI zake nahi. jyAre e rAhuo kAMti dabAvI zake evo samaya Avaze, te pahelAM to prabhunuM zAsana nAza pAmaze. paNa prabhunuM zAsana nAza pAmavAne hajI hajAro varSonI vAra che; bIjI vAta e che ke eTalI vAra che ema mAnIne ApaNe bedarakAra banavAnuM nathI, paNa e zAsanane sAcavavA mATe sarvasvano bhoga ApavAnI ApaNI pharaja che. ApaNAM mana, vacana ane kAyA e zAsananA ja zaraNe hoya. manathI vicAra kevA thAya ? zAsananA ja, bIjA nahi, kadAca bIjA karavA paDatA hoya to te zAsanathI pratikULa to nahi ja. vAta paNa zAsananI ja thAya; kadAca duniyAdArInI vAto karavI paDe, to paNa te prabhuzAsanane vAMdho na Ave tevI hoya. kAyA paNa zAsanane mATe vaparAya; kadAca duniyAdArImAM vAparavI paDe to evI rIte vaparAvI joIe ke jethI zAsanane bAdha na Ave. AnuM nAma zrAvakapaNuM. dIkSA ke dharmakriyAnI vAta kone jaNAvAya? dIkSAnI vAta saMghane na jaNAvavAno ke saMghane na pUchavAno Agraha hoya ja Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 : mAtra pratyakSavAda na cAle - 15. nahi, paNa zarata eTalI ke e vAta zrI saMghane jaNAvAya ! zrIsaMgha te che ke, je kalyANanA mArgamAM kAMTA na vere paNa kAMTAne dUra kare. koIne dIkSA devAnI ke koIne tapa niyama devAnI vAta, amArAthI badhAne na kahevAya, badhAne kahevAya to to julama kare; e to gaMbhIratA dekhAya tyAM ja kahevAya. samyagudarzana, jJAna ane cAritranI ArAdhanAnI vAta e sAdhuonI khAnagI vAta che, kAraNa ke ArAdhakonI pAchaLa je lUMTArA ghaNA paDyA che mATe e khAnagI rAkhavI paDe. zAstranI AjJAthI viruddha vartanArAo kahe che ke - "dIkSA ApatAM pahelAM amane pUcho. paNa puchAya kone ? jeo ema kahetA Ave ke mahArAja ! amAre potAne saMyamI thavAnI bhAvanA che paNa thavAtuM nathI e pAmaratA che; amAro parivAra paNa kyAre nIkaLe e amArI bhAvanA che; ame Apane vinavIe chIe ke koI puNyavAna ApanI pAse saMyama levA Ave to kRpA karIne amane ATha-dasa divasa pahelAM jaNAvo, ke jethI ame te puNyazALInI sevA karI zakIe ane te puNyazALIno mahotsava karIe, ke jethI seMkaDo jIvone saMyamano rAga thAya." ATalA mATe jANavA mAge tene jarUra jaNAvIe, paNa A to kahe che ke - "amane jaNAvo eTale ame tenI pAchaLa paDIe. AvAone sAdhuo tevI vAta kema jaNAvI zake? jyAM saMgha che tyAM to vAjate gAjate dIkSAo apAya ja che. bAkI dharmakriyA viruddha TharAva karanAramAM to saMghatva-jainatva na ja hoya, ema kahyA sivAya cAle ja nahi. evAonA zaraNe janArAo paNa jainatva gumAvI bese emAM lezamAtra paNa zaMkA nathI. sAco saMyamI 'hajAro grAhako Ave ethI kAMI vepArI mUMjhAI jaIne paisA levAnuM bhUlato nathI, tema ghaNA saMsArI AtmAone joIne saMyamI potAnuM saMyama bhUle nahi. sAdhuonuM kAma to janatAne AzravathI choDAvI saMvaranI kriyAmAM joDavAnuM che, paNa saMvaranI kriyAmAMthI choDAvI AzravanI kriyAmAM joDavAnuM nathI. AgekUca ke pIchehaTha je kriyA AtmaghAtaka che, emAM AgaLa vadhavuM e zAstradRSTie pAchaLa haTavA jevuM che. eka AtmA bahu AraMbhI, bahu parigrahI bane pariNAme paMcendriyano ghAtaka bane ane paMcendriyanA zarIranA bhoge potAnA zarIrano poSaka bane, ene "bahu AgaLa vadhyo-bahu AgaLa vadhyo' ema sAdhu kahe ane - bIjAo paNa ema ja kahe to e AtmA kyAM jAya, enI evI pIchehaTha thAya ke e AtmA anaMtakALa sudhI pharIne A sthAna na pAme. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 : saMgha sUrya jevo pratApI hoya vIra saM. 2457, vi. saM. 1987, mAgasara vada-0)), somavAra, tA. 30-12-1929 * zrI saMghanI sUryanA rUpakathI stavanA : * dIkSA e agnikuMDa paNa che ! * sArI vastu paNa adhama AtmAne khaTake ja ! udAsIna bhAvane keLavo : * jinapUjAnuM vidhAna zA mATe ? * dravyapUjA AtmAne UMce laI janAra che : * zrI jinamUrtinuM svarUpa : * dravya, e bhAvanuM kAraNa che : sAdhana vinA sAdhyasiddhi thAya ja nahi : * kAraNane ja kAraNa tarIke manAya : * mUrti, e mokSanI kRti che : * cAra nikSepA vinA jainazAsana nahi : zrI saMghanI sUryanA rUpakathI stavanA : sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajI zrI tIrthaMkaradeva pachI tarata ja pUjyanI koTimAM AvatA zrI saMghanI, zrI nandI sUtranA maMgalAcaraNarUpe aneka rUpakothI stuti kare che. te rUpako paikInAM nagara, cakra, ratha, kamaLa ane caMdranAM rUpako to ApaNe atyAra sudhImAM joI gayA. 'have sUryanA rUpakathI zrIsaMghanI stuti karatAM sUtrakAra maharSi pharamAve che ke - +"kapila, kaNabhakSa, akSapAda ane sugata Adi matonuM avalaMbana karanArA je kIrthiko che te ja graho che, teonI eka eka durnayanA svIkArathI hurI rahelI prabhAno - anaMta nayamaya pravacanathI utpanna thayela jJAnarUpa sUryanA prabhAsamUhathI nAza karanAra, tapa-tejarUpa dIptimatI kAMtine dharanAra ane jJAnarUpa prakAzathI yukta evA upazamapradhAna zrI saMgharUpa sUryanuM kalyANa ho." + "jativihipada-nAsa', tavodittA nAjIvasa nA, mA~ masaMthasUrasta pApA" - zrI naMdIsUtra Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 197 - 19H saMgha sUrya jevo pratApI hoya - 16 - - 187 - sUryanA udaya samaye jema grahonI prabhA nAza pAme che, tema A zrIsaMgharUpa sUryanI hayAtImAM kapila, kaNabhakSa, akSapAda ane sugata Adi anya darzanonI prabhA saheja paNa TakI zakatI nathI. jema sUryanI kAMti dIptimatI hoya che, tema zrIsaMgharU5 sUryanI paNa tapa-tejarUpa kAMti dIptimatI hoya che. jema sUryanA prakAzathI sthUla ane prakaTa vastuo prakAzita thAya che, tema zrIsaMgharUpa sUryanA jJAnarUpa prakAzathI vastumAtra-pachI te sthUla hoya ke sUkSma hoya, prakaTa hoya ke aprakaTa hoya te sarva prakAzita thAya che. upanAmarUpa sUrya ane zrIsaMgharUpa sUrya, e bemAM vizeSatA e che ke upamAna rUpa sUrya jyAre uSNatApradhAna che, tyAre zrIsaMgha rUpa sUrya prazamapradhAna che. AkAzapaTa upara graho jema rAtrinA samaye ja tagatage, tema kRtIrthikarUpa graho paNa vizvanI sapATI upara tyAM sudhI ja tagatage, ke jyAM sudhI zrIsaMgharUpa sUrya udaya na pAme. evo eka paNa graha AkAzapaTa upara udayavaMto nathI, ke je graha sUryanA udaya pachI udayavaMto rahI zake. sUryanA udaya samaye graho nAmanI ja hayAtI bhogavI zake che. jema sUryanI kAMti ane udyota bIjA badhA ja graho karatAM zreSTha hoya che, tema zrIsaMgharUpa sUryane paNa taparUpa kAMti ane jJAnarUpa udyota anupama ane advitIya hoya che. dIkSA e agnikuMDa paNa che. ' sUtrakAra maharSi je zrIsaMghanI sUryarUpe stavanA kare che, te zrIsaMghane sUtrakAra maharSi dama-upazamapradhAna tarIke oLakhAve che. kaSAyAdhIna AtmA upazamarasanuM pAna karI zakato nathI ane iMdriyonI AdhInatAmAM kaSAyo jIvatA ane jAgatA ' ja rahe che. AthI iMdriyono nigraha karI; kaSAyo upara vijaya meLavI, upazamane prApta karavo joIe. upazamathI AtmAmAM sthiratA Ave. jenAmAM upazama hoya te vAtavAtamAM vihvaLa na thAya. sukhasAhyabImAM ke ApattimAM e mUMjhAya nahi, gabharAya nahi. prazAMta AtmA koI paNa vAtathI AkuLa-vyAkuLa na thAya. prazama guNa mahattvano che. AtmAnuM damana karAya to e guNa Ave. jyAM zAstrAnusArI damananI pradhAnatA hoya, tyAM iMdriyonI uddAmatA na hoya ! Aje jagata asaMyama tarapha dhasI rahyuM che, enuM kAraNa e che ke - Atmadamana nathI - AtmadamananI kriyA nathI, ane eTale ja Aje dIkSA jevI tAraka vastu paNa pAmarone agnikuMDa jevI dekhAya che. Atmadamana na game, emane dIkSA e agnikuMDa ja lAge. paNa game te dRSTie tevAM rUpaka apAtAM hoya, to paNa ApaNe to ene sArI rIte ghaTAvI zakIe tema chIe. iMdriyonI Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - 180 svacchaMdatA bALavA mATe dIkSA e agnikuMDa ja che, ema kahevAmAM kazI je harakata nathI. jo iMdriyonI svacchaMdatA bALavAno guNa e dIkSAmAM na hoya, e svacchaMdatA bALavA mATe dIkSA e agninI vedI na hoya, to e mokSa kema Ape ? iMdriyonA viSayo emAM saLagI jatA na hoya, to e mokSa kevI rIte Ape ? iMdriyonI uzruMkhalavRttine tathA-anAdikALathI AtmAne lAgelAM karmone bALavA mATe ja to dIkSA che ! karmarUpI kASThane mATe dIkSA e pANIno kuMDa nathI, paNa agnino ja kuMDa che. enI garamInA tApathI karmakASTha baLIne khAkha thaI jAya che. mATImAM bhaLelA sonAne chuTuM pADavuM hoya, to agnimAM nAkhavuM paDe; mATInI sAthe ekameka thayeluM sonuM pANInA upacArathI na nIkaLe, agnithI ja nIkaLe, pANI to uparano mela kADhe, paNa aMdaranA melane to khAra agara agni ja kADhe. jene potAnA karmarUpa AMtaramaLane bALI zuddha thavuM hoya, tene mATe ja dIkSA kAmanI che. jene maLamAM ja saDyA karavuM hoya, ene mATe dIkSA kAmanI nathI. prazama guNavALo duniyAnI saMpatti ke ApattimAM mUMjhAya nahi, jene duniyAnI saMpatti ke Apatti mUMjhave, te prabhunA mArgamAM TakI zake nahi e to caLa-vicaLa ja thAya. saMpatti ke ApattimAM zrI arihaMtadevanuM dhyAna koNa kare ? je saMpatti tathA Apatti na gaNakAre te. saMgha te kahevAya ke je dareka kriyAmAM A muddAne na bhUle. je Apatti-saMpattine potAnI na mAne, te prabhumArgamAM sthira rahI zake; Apatti ke saMpattine te karmakSayanuM kAraNa banAve. sArI vastu paNa adhama AtmAne khaTake ja ! duniyA game teTalI AkaLa-vikaLa thAya, toya sUrya to tape. madhyAna kALano sUrya rAjA ke camarabaMdhInI paNa zarama na rAkhe, tathA eka paNa grahanI dayA na khAya. sUrya janme eTale badhA graho ApoApa adazya thaI jAya. sUryanI sAme AMkho kADhIne koI joI zake ja nahi. jo koI haTha karIne enI sAme joyA kare, to kSaNavAramAM te jonAranI AMkhamAMthI pANI nIkaLe. enI sAme je dhULa uDADe enA potAnA upara ja e dhULa paDe. e to darekane prakAza Ape, corane paNa na Ape ema nahi. bIjAno mAla upADavAnI vRttivALA corane sUryano prakAza na game e vAta judI, paNa e to badhA ja sthAnamAM prakAza nAkhe. sUryanA tApathI anekane mUMjhavaNa thAya to paNa e to enA sthAne ja rahe; sajjana ane durjana ubhayane paNa sarakho prakAza Ape. sUryanA tApa vinA anAja na pAke ane vyavahAra paNa na cAle; kema ke-aMdhArAno nAza e kare che Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 189 - 16 : saMgha sUrya jevo pratApI hoya - 16 - 189 ane jo enAmAM luccAne nasADavAnI zakti na hoya, to zAhukAra sukhe rahI paNa na zake. vaLI duniyAmAM badho pAka sUryane AbhArI che; garamI thAya to ja varasAda Ave ane varasAda pachI paNa garamI na thAya to anAja kohavAya. sUrya lUMTArAne nasADe nahi to zAhukAra rahe paNa zI rIte ? eTale sUryano prakAza thAya to ja vyavahAra cAle; ilekTrika lAiTa hoya to paNa evo vyavahAra na cAle, kAraNa ke-sUryano prakAza te sUryano ane lAiTano prakAza te lAiTano ja. je sUryano prakAza na rahI zake, enA prakAzamAM potAnuM bhaluM na jue teno e duzmana bane. arthAt teo ene duzmana ja mAne che. duniyAmAM koI evI sArI cIja nathI, ke jene adhama AtmAo duzmana tarIke na mAnatA hoya, nyAyAdhIza kAyadAnI bArIkI sAcavIne barAbara zuddha daSTithI kAma kare, emAM eka jaNa guNa gAya ane bIjo gALo paNa de. paNa sAcA nyAyAdhIza e na jue. e to potAnI pharaja ja bajAve. guNa gAnAro guNa gAya che, tyAM nyAyAdhIzamAM guNa che, kema ke-nyAya kare che; paNa pelo gALa de che mATe nyAyAdhIzamAM doSa che ema na kahevAya, kAraNa ke-teNe zuddha dRSTithI, cokasAIpUrvaka satyAsatyano viveka karyo che. udAsIna bhAvane keLavo . ke "duniyAmAM sArI vastunA paNa virodhI kema che ? evuM pUchazo ja nahi ! kAraNa ke divasa ane rAtrI, sAcuM ne khoTuM, UMdhuM ane chatuM, e badhuM jagatamAM sanAtana che ! have sAcAnA duzmana na hoya e bane ? durjana na hoya to sajjana che enI kiMmata zI ? ane aMdhAruM na hoya to sUryanA prakAzanI paNa kiMmata - zI? pratipakSI vastu hoya to ja vastunI kiMmata. mATe pratipakSI vastuthI mUMjhAvAnuM nahi. vastu potAnA svarUpane bhUle to ja pratipakSI na rahe. sUrya jo potAno prakAza baMdha kare, to ghuvaDa kadI AMkho na mIMce; paNa enI ekalAnI AMkha khullI rAkhavA AkhA jagatanI AMkho baMdha rAkhavAnuM kAma sUrya kema kare ? jenAmAM prazamanI pradhAnatA hoya, e zrIsaMgha sUryanI upamA pAmI zake. iMdriyonI viSayAsakti upara aMkuza keLavI kaSAyo upara aMkuza meLave enuM nAma prathama zrIsaMghamAM to aMkuza hoya ja. iMdriyo vahetI rahe ke AtmA viSayakaSAyomAM mahAlato rahe, evuM je zrIsaMgha icche te saMghamAMthI saMghatva jAya. viSayakaSAyanA pariNAme durgati thAya che ema jANavA chatAMye durgatinI darakAra na karatAM, potAnAM saMtAna viSaya-kaSAyanI kriyA bhale kare evuM icche, tyAM saMghatva to zuM paNa mAbApapaNuM paNa rahetuM nathI. potAnA saMtAna sanmArge, arthAt Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - - 160. saMyamamArge na jaI zake ane emane saMsAranA saMbaMdhamAM yojavA paDe (yojavAM paDe hoM !) to zrAvaka-zrAvikA udAsInabhAve yoje, e udAsInabhAva nAza pAmyo mATe pApa vadhyuM. covIsa kalAkamAM dharmakriyA yAda nathI AvatI, enuM kAraNa pApanI pravRttinI vRddhi thaI te ja che. jamatI vakhate ema thAya ke - "prabhu pAse roja aNAhArI pada mAgavA chatAM hajI rojanI AhAragRddhi jatI nathI." jo AvuM thAya to tapovRtti ApoApa jAge, lahejata paNa UDI jAya ane rasatyAga tathA vigaItyAga paNa thAya. paNa maMdiramAM jAya tyAM paNa A yAda na Ave, to bhANe besIne to zAnuM yAda Ave ? jinapUjAnuM vidhAna zA mATe? zAstra jaLapUjA, caMdanapUjA, phulapUjA, dhUpapUjA, dIpapUjA, akSatapUjA, phaLapUjA, naivedyapUjA, e aSTaprakArI pUjAnAM vidhAno zA mATe karyA? jaLathI ke dUdhathI abhiSeka kAMI prabhune nirmaLa karavA mATe nathI paNa potAnI nirmaLatA mATe che. prabhu pUjA mAgatA nathI, paNa A badhAM pUjAnAM vidhAnono hetu e che ke - AvI pravRtti karo to covIse kalAka AtmA jAgato rahe. jaLapUjA karatI vakhate AtmA citave ke "prabhu nirmaLa che ane huM melo chuM !" enI meLe e yAda nathI AvatuM mATe roja jaLapUjA che. caMdanano lepa prabhunI zAMti mATe nathI, paNa karmathI saMtapta evA potAnA AtmAnI zAMti mATe ja che. je suMdaratA prabhunA aMga upara racAya che, te potAnA AtmAnI suMdaratA meLavavA mATe che. akSatanA sAthiyAno hetu eTalo ja che ke hajI A AtmA evo abhaNa che ke vAMcelI vAta paNa nakazA vinA samajI zakato nathI. bhUgoLa bhaNelA vidyArthIne paNa nakazAthI ja e samajAya che. pUjA vigere dharmakriyA-jala, phaLa vagere vividha prakAronI pUjAo, e nakazArUpa che. dharmakriyA mAtra nakazArUpa che, "zuM bhagavAnanA bhalA mATe pUjA karIe chIye, pUjA karIne emanA para upakAra karIe chIe ? nA, evuM na mAnatA. paNa AtmakalyANa mATe ja bhagavAnanI pUjA karavAnI che, ema mAnajo. bhagavAna upara AbhUSaNAdi caDAvavAthI bhagavAna parigrahI banI jatA nathI, paNa e kriyA pUjakane niSparigrahI banAvavA mATe che. bhaktane niSparigrahI banAvavA mATe enI samakSa Adarza dharyo ke - A zrI jinezvaradeva Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 : saMgha sUrya jevo pratApI hoya - 16 saMsAratA2ka che, enI bhakti ka2vI joIe.' mUrchA choDyA vagara temanI bhakti thaI zakatI nathI. je loko AraMbha-samAraMbha parigraha choDI zakatA nathI; temane e badhuM choDAvavA mATe A jinapUjAnI vidhi che. jeoe e saghaLuMya choDyuM temane mATe nathI. ahIM eka paNa vAtano Agraha nathI. sAdhune pUjA karavAnuM kahyuM ? nahi ja. paraMtu sAdhune paNa maMdire javAnuM to kharuM ja. jyAre apramattAvasthA Ave, tyAre e paNa nahi. 191 191 zrI jinezvaradevanA zAsanamAM eka paNa vAtamAM ekAMta nathI. paNa potAne cothe guNaThANe gaNAvato hoya. tijorImAM eka karoDa paDyA hoya, gaLAmAM mANekanA hAra paheryA hoya ane ema kahI de ke - 'dravyapUjAnI jarUra nathI, hRdayamAM mUrti che' e na ja cAle. gaLAmAM vaLagADelA hIrA-mANekarUpa patharAmAM sacemArca, tijorInA koDamAM gAMDAghelA thAya, ene dravyapUjananA AlaMbana vinA kema cAle ? gha2mAM arIsoM ane pharaniyara Adi tuccha vastune joI gAMDothelo banIne, potAnI jAtane paNa bhUlI jaI nAcyA ka2nA2ne zrI jinamUrti ane dravyapUjAnuM AlaMbana na joIe ? joIe ja, chaThTha guNaThANe hoya, khAvApIvAnI badhI kriyA kare ane dharmakriyAnI jarUra nathI ema kahe, e kema cAle ? dharmakriyAnI jarUra nathI to khAvAnI jarUra zI ? zarIra cAlyuM na jAya mATe khAvuM, te rIte dharma bhulAya nahi mATe dharmakriyA paNa karavI. emAM vAMdho zo ? pUjA aneka prakAre kahI che. ATha prakAre, sattara prakAre, ekavIsa prakAre, ekaso ATha prakAre-ema aneka prakAre kahI, e badhAno hetu AraMbha, samAraMbha ane parigraha AdithI mukta karAvavAno ja che. bhagavAna to vItarAga che. e. hIrAnA hAra mAgatA nathI, paNa jinapUjAnI kriyA, e mUrchA choDavAnuM sAdhana che. ryapUjA AtmAne UMce laI janAra che H AjanAo kahe che ke - 'bhagavAnanI aMgaracanA vaDe bhagavAnane parigrahI banAvI emano Adarza bhulAvyo !' paNa A satya nathI. 'huM eka hIro paheruM chuM ane mArA bhagavAna lAkha hIrA pahere che mATe parigrahI che' - AvI bhAvanA bhagavAnanI aMga2canA joIne koIne thAya che ? jo thatI hoya to to teonuM kahevuM vicAravA lAyaka gaNAya ! paNa thatI ja nathI, UlaTI- 'kevA puNyazALI puruSo paDyA che, ke je bhakti pAchaLa ATalo vyaya karI potAnI lakSmIne sArthaka kare che !'. AvI bhAvanA to jarUra thAya che. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 - saMgha svarUpe darzana bhAga-1 - - 182 sAruM maMdira dekhIne - "AvA sArA makAnamAM bese che e pUjya zAnA ?" evuM koIne nathI thatuM, paNa "bhagavAnanA kevA bhakta che, ke je bhakti mATe lakSmInI mUrchA choDIne ATalo badho vyaya kare che, ke jeno sumAra nahi ! A bhAvanA to thAya che ja. vItarAgatAno Adarza bhulAya evI eka paNa vastu rAkhe, evA zAstrakAra gAMDA nathI. kahI dIdhuM ke "enI e ja mUrti ne talavAra laTakAMDAya to naMmanAya, e ja mUrtinA hAthamAM mALA apAya to na manAya'- kema ke viruddha bhAvane pedA karanArI che. vItarAgatAmAM bAdha karanArI badhI cIjane zAstrakAre kADhI nAkhI. bAkI vihita karelI dravyapUjAnI sAmagrI to AtmAne AkarSaNa karanArI che. dravyapUjananI sAmagrImAM jema vastu UMcI tema bhAvanI viziSTatA. eka munine jotAM ane pacAsa munine jotAM bhAvamAM phera paDe ke nahi ? badhe paisA jotAM jema ghelA thavAya che, tema dharmI paNa jyAM jyAM dharma dekhe, dharmanI sAmagrI dekhe, tyAM adhika dharmarasika thAya. zrAvakane ghera ghera maMdira hota, pauSadhazALA hota, zAstrIya paThanapAThananA guMjArava thatA hota, bhaktinA dhodha vahetA hota, to raste cAlanArA darekane dharmanI bhAvanA thAta, di' Ugye uttama kriyA cAlu hoya, to adhama AtmAnA paNa bhAva phare, roja mahotsava cAlu hoya to kamanasIbane paNa koka divasa e jovAnI bhAvanA thAya. zrI jinamUrtinuM svarUpa sabhAH prabhuno abhiSeka zA mATe ? abhiSeka vakhate bAlyavaya kalpI che. kevaLajJAna thayA pahelAM paNa janmatAMnI sAthe ja iMdroe A rIte ja prabhunI bhakti karI hatI e bhAva abhiSekamAM che. prabhunI kAyA suvarNa ane ratnanI kAMti jevI hoya che; emanI AMkhanI kIkI evI ke ratnanI jema tagatagatI, jhaLakatI hoya. AvI dIptimAna kAyA ane dIptimAna cihnono khyAla AvavA mATe emanI AkRtine ApaNe viziSTa rIte banAvIe chIe. zrI tIrthaMkaradevanA aMgamAM viziSTatA che. e lokottara puruSa che. emanI chAtImAM zrIvatsa hoya eTale e bhAgamAM vALano guccho hoya. e tArakanA mastake uSNISa hoya ke je maMdira upara kaLazanI jema mastaka upara e uSNISa zobhe. bIjAnI kAyA ekaso ATha AMgaLa UMcI hoya, jyAre zrI tIrthaMkaradevonI kAyA ekaso vIsa AMgaLa UMcI hoya. prabhunA aMganI Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 : saMgha sUrya jevo pratApI hoya - 16 viziSTatAnI jhAMkhI lAvavA mATe emanI mUrti paNa evI viziSTa prakAranI banAvavAnI hoya che. 193 193 ghaNA kahe che ke - 'prabhunI mUrtinI ba ja prakAranI AkRti kema ? aneka prakAranI kema nahi ?' yoganirodha svarUpa dhyAnAvasthAthI mukti pAmatI vakhate prabhune be ja Asana hoya. kAM padmAsana hoya agara kAyotsargAvasthA hoya. A be avasthAmAM ja arihaMto muktie jAya. ane siddhisthAnamAM paNa e ja avasthAmAM Atmapradeza goThavAya che. mATe to nirAkAranI paNa sAkAra mUrti che. e AkAra kevaLajJAnIne pratyakSa che. dravya, e bhAvanuM kAraNa che. A mUrti AgaLa je je kriyAo thAya che, e vidhAnono hetu eka ja che ke-AtmA upazamabhAvane pAme. mUrtine joIne AtmasvarUpano khyAla tathA AtmA rAgabhAvathI virAga bhAva tarapha DhaLe e hetu che. prabhunA aMgano sparza, prabhunA aMga tathA potAnA aMga vacceno taphAvata jANavA mATe che. emanA aMge zI kAryavAhI karI, ane A pAmaranA aMge zI zI kAryavAhI karI, prabhunAM cakSue zuM kAma karyuM ? prabhunA paga zA mATe cAlyA ane A paga zA zA mATe cAle che ? prabhunA hAthe kaI kaI vastunA dAna dIdhAM ane A pAmara hAthe zI zI kriyAo karI ? akhaMDita nAsikA dvArA prabhue zuM karyuM ane A pAmara nAsikAe zuM karyuM ? varSo sudhI praharanA prahara prabhu zuM bolyA ane pote zuM bole che ? prabhunI rasanAe zuM karyuM ane A pAmara rasanA zuM kare che ? e taphAvata jANavA mATe prabhunA aMgano sparza, pUjana vagere vidhAno che. A vAta yAda nathI rahetI mATe roja A dharmakriyAnuM vidhAna che. AkhI bhUgoLa paNa nakazAthI tAjI thAya che. bhUgoLanAM pAnAM to baMdha hoya; paNa nakazo jotAM tarata badhuM yAda Ave, to vItarAganI mUrti jovAthI vItarAgatAno bhAsa kema na thAya ? avazya thAya ja. prabhunI stutimAM eka kavivara kahe che ke - "he prabho ! je kAraNathI tAruM dRSTiyugala prazamarasamAM nimagna che, mukhakamala prasanna che, tAro khoLo kAminInA saMgathI zUnya che ane hasta " prazamarasanimagnaM dRSTiyugmaM prasannaM, vadanakamalamaDGkaH kAminIsaGgazUnyaH / karayugamapi yatte zastrasambandhavandhyaM, talasa nAti devo, vItarAstvameva / / " Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 yugala zastranA saMbaMdhathI rahita che, te kAraNathI vItarAga evo tuM ja jagatamAM sAco deva che." A rIte e prabhunA eka eka aMganI vicAraNAthI vitarAgatAno bhAsa avazyameva thAya che ane pariNAme AtmA rAgAdikanI kriyAothI alipta rahI, vItarAgabhAvano AvirbhAva karanArI kriyAonA amalathI vItarAga banI, siddhipadano bhoktA banI zake che. prabhune je je cIja caDAvavAmAM Ave che, e kAMI prabhu mAgatA nathI, paNa ApaNA mamatvanA tyAga mATe e kriyA che. zrAvaka potAnI bhAvanA A rIte dravyapUjA dvArA keLave, to e mamatvanA tyAganI sthitine meLave. keTalAka kahe che ke - "bhAvamAM dravyanI zI jarUra ?' paNa dravya e bhAvanA khyAla mATe che. dravyamAM jo bhAvane pedA karavAnI zakti na hota, to to dravyane mAnata ja nahi. mUrti, e vItarAgabhAvanI dyotaka lAge che, mATe to mUrtine suMdara banAvavAnI vidhi che. e vidhi mATenA dhananA vyayamAM jarAya ochapa na rakhAya. AvI mUrtinI sAme besIne enA guNone yAda kare; ane e guNonuM jo dhyAna cAle to tyAM sAkSAt arihaMta bhagavAnano bhAsa thAya. AthI to kahevAya "svAmIguNa oLakhI svAmIne je bhaje, darzanazuddhatA teha pAme; jJAna-cAritra-tapa-vIrya-ullAsathI, karmajIvI vase muktidhAma : tAraho." jema nakazAmAM e guNa che - AkhI bhUgoLane yAda karAve, tema zuddha dravya e zuddha bhAvanuM kAraNa che, eTale ke - zuddha bhAvanuM e bhAna karAve che. sAdhana vinA sAdhyasiddhi thAya ja nahi? zuddha dravyanI vadhu sevA, e bhAvane pragaTa karavAnuM ane TakAvI rAkhavAnuM kAraNa che. zuddha dravyano vadhu sahavAsa karo, enuM khUba ciMtana karo ane bhAvamAM tanmaya bano. jyAre bhAvamaya thazo tyAre dravyanI AvazyakatA ApoApa dUra thaI jaze. "amuka gAthI kyAM sudhI gokhavAnI ? emAM rahelo bhAva hRdayamAM ramI jAya tyAM sudhI ! bhAva na rame tyAM sudhI gAthA gokhavI paDe, dhAravI paDe, pATha karavo paDe, saMbhAravuM paDe, vagere karavA yogya badhuM ja karavuM paDe. dravyamAM tallIna banI bhAvamaya bano; e banyA pachI ja e choDAya. pachI to e choDavuM nahi paDe paNa ApoApa chUTI jaze. sUtra kAMI gaLe nathI paDatuM. upannaI vA, vigameI vA. dhUI vA." kahevAthI zuM thayuM ? e tripadIe to Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 : saMgha sUrya jevo pratApI hoya - 16 jJAnane pragaTa karyuM. e tripadI sAdhana banI, tema pa2mAtmAnI mUrti e sarvazreSTha sAdhana che. ene je na mAne te vItarAgatA na pAme. sAdhana vagara to sAdhyasiddhi thAya ja nahi. hoziyAra kuMbhAra paNa mATI vinA ghaDo zI rIte banAve ? kAraNane ja kAraNa tarIke manAya H 195 sabhA : mUrti vinA koI vItarAga thayA che ? hA, paNa hRdayamAM mUrtipUjA vAjabI lAgyA pachI. bhagavAna zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA svaracita 'saMbodha prakaraNa' nAmanA prakaraNamAM pharamAve che ke - 195 19 "jAtie karIne zvetAMbara hoya, digambara hoya, buddha hoya ke anya koI hoya, paNa jo teno AtmA samabhAvathI bhAvita thaI jAya, to te avazya mokSa pAme, emAM jarA paNa saMdeha nathI." AjanA ADaMbarIo, A gAthAnA uttarArdhane AdhuM rAkhI pUrvArdhanA nAme A prabhuzAsanano ghAta karavA mATe ajaba upAyo yoje che ane bhadrika AtmAo te ADaMbarIonA ADaMbarathI aMjAI jAya che paNa emAM aMjAvA jevuM nathI. bhagavAna zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA "samamAvamAvitrA" A paMthI vastune taddana spaSTa kare che ane kahe che ke - samabhAva Avyo eTale jainatva AvyuM. svaparabhAvamAM mAdhyasthya eTale ja jainatva. pudgala mArAthI para che ane huM AtmA chuM : A paudgalika padArtho mArA nahi ane AtmaguNo mArA !' AvI bhAvanA AvavI joIe. jeno paudgalika saMga chUTyo te ja sAcA vItarAga; parigraha chUTe te ja nigraMtha ! 'A dunyavI padArthomAM kAMI mAruM nathI, huM ekalo chuM, jJAna, darzana ane cAritra - e mAruM svarUpa che.' - A vastusvarUpane nahi samajanArA ajJAnIo bhavATavImAM athaDAya. emAM Azcarya pAmavA jevuM zuM che ? bhagavAna zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAnI gAthA laIne yatheccha bolanArAoe dhyAna rAkhavuM joIe ke -he nAtha ! jinAgama na hota to 1. 'sevaMvaro ya AtaMvaro ya, yuddho ya ava aLo vA| samamAvamAvigappA, naiD muvalluM na saMveddo / / rU / / " 1. katthaM amhArisA jIvA duHsamAdosadUsiyA / hA ! gaLAThA ! ThThuM huMtA, napha na huM to nigamo / / / / Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - 1 amAruM zuM thAta ?' ema e ja bhagavAna zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA kahe che, paNa te mahApuruSanA bhAvane sparza karavo hoya to ne ? "hRdayathI paNa, jainazAsana pAmyA vagara mukti maLI jAya che evA arthamAM A gAthAne ghaTAvanArAone pUchavuM joIe ke jo ema ja hatuM to pachI . bhagavAna zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAja vedAMtI maTIne jaina kema banyA ?" te pote cauda vidyAnA pAragAmI hatA, mahApaMDita hatA ane e jJAnanA yoge to teone evI pratijJA hatI ke - "koIe paNa uccArelA koI paNa zAstranA bhAvane jo huM na samajI zakuM, to te uccAra karanArano huM ziSya thAuM.' eka vakhata zrI jinezvara bhagavAnanI mUrtinI paNa teo mithyAtvanA yoge avagaNanA karI AvyA hatA; evA to e gADha mithyASTi hatA, paNa prabhunuM zAsana pAmyA pachI to teozrIe pote ja sUcavyuM ke-AtmakalyANa to eka zrI jinezvaradevanA zAsanamAM ja che." Ama sUcavIne pote ja ekeeka mithyAdarzananuM khaMDana karyuM. AjanA ADaMbarI loko kahe che tevuM ja jo bhagavAna zrI haribhadrasUrIzvarajI pote mAnatA hota, to pote parama jaina banIne ekeeka itaradarzananuM khaMDana karata ? nahi ja ! paNa karyuM che ane ethI "sevaro' A Adi padavALI gAthAmAM teozrI ema ja kahe che ke koI jAte yAne janma zvetAMbara hoya, digambara hoya, bauddha hoya, game te hoya, paNa je samabhAvane pAme te ja mukti meLave ane samabhAvane na pAme te mukti na meLave !AthI zvetAMbara kahevarAvavA chatAM paNa je zrI jinezvaradevane ke temanAM Agamone na mAne, tene mukti na ja maLe." e nizcita che ane spaSTa che ke "jAte game te hoya, paNa zrI jinezvaradeve kahelI mukhya vastu pamAya to ja kevaLajJAna thAya." kSapakazreNi vagara kevaLajJAna na thAya : apramAdayukta sarvavirati vagara kSapakazreNi na Ave, samyakatva vagara sarvavirati na Ave, mithyAtva gayA vagara samyakatva na Ave, apUrvakaraNa karI graMthibheda vagere karyA vagara mithyAtva jAya nahi ane te vinA zuddha samyakatva Ave nahi. AthI e spaSTa ja che ke - kAraNa hoya tene ja kAraNa tarIke svIkArI zakAya. koIne jhADa dekhIne athavA koIne maDaduM dekhIne athavA bIjI koI vastune joIne koI paNa AtmAne vairAgya Ave. hRdayamAM saMsAranI asAratA bhAse, paNa e kaMI vairAgyanuM prabaLa kAraNa nathI. kAraNa ke ethI vairAgya ja thAya evo niyama nathI. zrI vItarAganI mUrti dekhIne to ekeeka puNyazALI AtmAne Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 -- - 16 : saMgha sUrya jevo pratApI hoya - 16 - - 197 vairAgya thAya. jhADa vagerethI paNa vairAgya thAya, ene paNa pUrve mUrtipUjA vagere dharmakriyAnI ArAdhanA karI hoya, jethI koI vakhata e nimittathI paNa tAjuM thAya paNa jhADa vageremAM e guNa nathI. e kaMI enuM kAraNa nathI. "caMDakozIAe bhagavAnane paga upara bacakuM bharyuM toye te devalokamAM gayo, ethI bhagavAnane bacakAM bharavAthI devaloka maLe" ema kaMI kahevAya ? nahi ja. kAraNa ke caMDakozIo je devalokane pAmyo che to bhagavAna aDaga hatA, cAle nahi tevA hatA ane atizayavaMta hatA ethI ja te bodha pAmyo; e Dasso chatAM bhagavAna zrI mahAvIra paDyA nahi, na paDyA eTale eNe pote jyAM vasyo tyAM joyuM to lohI lAlane badale dhoLuM nIkaLyuM hatuM. eTale "A navuM zuM ?' ema e coMkyo tyAre avasara joIne prabhue "bujja bujja caMDakozIyA" ema kahyuM ane tarata ene yAda AvyuM ke "A to zrI at deva che ane e pachI pUrvabhavanI badhI kAryavAhI tene A nimittathI yAda AvI. potAnI bhUla samajAI, ane e bhUla sudhAravAno eNe nirNaya karyo. eTaluM ja nahi paraMtu teNe te pachI potAnuM mukha daramAM ja ghAlI rAkhyuM ke jethI koInuM jarA paNa ahita na thAya ane te vakhate kIDIo dvArA utpanna karAyeluM asahya kaSTa samabhAve sahana karyuM. ane temAM paNa teNe samAdhibhAva jALavI rAkhyo. A samAdhibhAvanA prabhAvathI ja te devalokamAM gayo. mUrti, e mokSanI kRti che? - evI ja rIte zrI namirAjarSine kaMkaNanA kAraNe vairAgya thayo hato, mATe kaMkaNa vairAgyanuM ja kAraNa che - ema kahevAya kharuM ? jo ema hoya to ghera jaI e prayoga karIne jaladI ahIM AvI jAo ! jo ema kaMkaNathI virAgI thatA hota, to to Aje virAgIono pAra paNa na hota. kaMkaNamAM ane tenA avAjamAM to sArI duniyA mUMjhAI gaI che ane potAnI jAtane paNa bhUlI gaI che. jeo kaMkaNamAM mUMjhAyA hoya teo zrI vItarAganI mUrti vagara vItarAgatA kema pAme ? Aje to muddo ema che ke - vItarAgatAnI sAthe vaira janme che, mATe ja zrI vItarAganI mUrti nathI gamatI. ghara game, baMgalA-bagIcA game, hIrAmANeka-pannA game, nATaka-ceTaka-sinemA game, duniyAnI badhI cIjo game, ene zrI vItarAganI mUrti kema na game ? bApanI ke mAnI mUrtine (phoTo) joIne nAce-kUda, gAMDoghelo thAya, ene zrI jinezvaradevanI mUrti kema khaTake ? sahIthI lAkhono vahIvaTa kare, ene jinanI mUrti na game ? nyAyAdhIzanI kalamathI kaika chUTe ane kaMka kedamAM jAya, e to jANo cho ne ? strInI mUrtine (phoTAne) to Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 saMgha svarU5 darzana bhAga-1 - baTanamAM rAkhe ane vAraMvAra joyA kare; strI gharamAM che, pachI vaLI chAtIe laTakAvavAnI zI jarUra ? tyAM to kahe ke-"ene joyA vinA ThaMDaka vaLatI nathI. strInI mUrtimAM mUMjhAyelAone kahevAnuM ke "tane vItarAganI mUrti na game to na mAna, tane khaTake to na mAna, paNa je koI mUrtine mAne ene nA kahevAnomUrtine ke mUrtinA mAnanArane gALo devAno tane zo adhikAra che ? mUrtine patharA kahevAno zo adhikAra che ?" patharA pAchaLa to dIvAnA banyA cho. hIrA, mANeka, pannA, e patharA che ne ? khAo to prANa le evA ! enI pAchaLa to bhAgAbhAga karo cho. enI pAchaLa nAcanAra-kUdanArane zrI vItarAganI mUrti joIne duHkha thAya enuM kAraNa zuM e vicAro. bhagavAna gayA pachI bhagavAnanI vANIne mAne, to pachI mUrtine mAnavAmAM zI harakata ? muddo e che ke nA kahI te hA kahevAya ? haThIlA ane kadAgrahIne pahoMcAya ?so vAta kaho to paNa uhuM kare ene pahoMcAya ? Aje to dalIla kare che ke - "patharAmAM vItarAgatA kyAMthI AvI ?" to "jaDa evAM', akSaramAM jJAna kyAMthI ?" bhAvanAthI ja cAle to khAvAnuM zuM kAma ? bhAvathI peTa bharo ne ! anAjavALAne kaho ke "bhAvathI mAnI le ke paisA maLyA." e paNa kahe ke "tame paNa bhAvathI mAno ke anAja maLyuM.' strI paNa kahe ke - "bhAvathI mAnI lo ke cUlo saLagyo-anAja pAkyuM ane tame paNa bhAvathI jamyA mAnIne oDakAra khAone !" paNa tyAM to badhuM ja joIe. tyAM korA bhAvathI na cAle ane AtmakalyANanAM sAdhanone uDADI devAnI vAto karavI, e ajJAnatA nahi to bIjuM zuM che ? anAdi kALathI vaLagelA karmatApathI AtmAne bacAvavA zrI vItarAgadevanI mUrtinI to atizaya jarUra che. vItarAganI mUrti AtmabhAvane vikasita karanArI che. game tevo pApI jo roja bhAvathI prabhumUrtinAM darzana kare, to mahine cha mahine paNa enuM haiyuM jarUra sudhare, abhavyane paNa bhagavAnanA samavasaraNane joIne, emanI Rddhisiddhi joIne, saMyama levAnuM mana thAya che ane e mATe to saMyama laIne pALe che. abhavyane A thAya, to bhavyane kevo lAbha thAya ? mUrti e to mokSanI kRti che. dravya vinA bhAvanI prApti kavacit thAya che. te chatAM paNa huM to tyAM sudhI kahuM chuM ke - jene jene e rIte bhAvaprApti thaI che tene tene paNa dravyAlaMbana maLyuM che. marUdevImAtAe paNa samavasaraNa joyuM tyAre coMkyAM ke - "A zuM ? A avalaMbanathI temanI bhAvanA palaTAI, putrano rAga gayo, kSapakazreNI mAMDIne kevaLajJAna pAmyAM, aMtarmuhUrtakALamAM ja Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 199 - 16 : saMgha sUrya jevo pratApI hoya - 16 - 199 sarvakarmono kSaya karIne siddhipade pahoMcI gayAM. bharata mahArAjAne paNa rIsAbhuvanamAM kevalajJAna thayuM, te paNa vIMTI paDI to ! cAra nikSepA vinA jainazAsana nahi? bhAvanI prAptimAM dravyanI pradhAnatA che. vidhividhAnanA matabheda cAle, paNa saiddhAMtika matabhedamAM vAMdho na cAle. amuka saMpradAya sAthe meLa to nathI thato, enuM kAraNa e ke tyAM saiddhAMtika bheda che. eka siddhAMta pheravavA keTaluM pheravavuM paDe che ? kahe che ke "vastradhArIne cAritra na hoya." A siddhAMtabheda. ApaNe ema nathI kahetA. e to tyAM sudhI kahe che ke "eka sUtarano taMtu hoya tyAM sudhI kevalajJAna na thAya." A vAta ApaNe nathI mAnatA. kevalajJAnane sUtarano taMtu bAdha karI zake, e ApaNe nathI mAnatA. kapaDAM hoya tyAM kevalajJAna nahi e. vAtane siddha karavA "strIne mokSa nahi' ema lakhavuM paDyuM ane "zrI mallInAtha svAmIne mallanAtha kahevA paDyA !! jyAM siddhAMtano bheda thAya, tyAM badhuM ja pheravavuM paDe che. jeo mUrti nathI mAnatA, teomAM AgamanuM bahumAna paNa nathI; AgamanI bhakti ke AzAtanAne paNa teo mAnatA nathI, kAraNa ke teo Agamane jaDa mAne che. paNa ApaNe pUchIe chIe ke "e jaDane vaMcAya zA mATe ?" Ano uttara teo rItasara nahi ApI zake. e loko sthApanA na mAne, paNa kriyA badhI IzAna khUNAmAM ja kare, kemake-zrI sImaMdharasvAmI bhagavAna e tarapha che. ApaNe kahIe chIe ke "tyAM to khUNo che, tyAM kyAM zrI sImaMdhara bhagavAna che ?" jyAre khUNA tarapha najara rakhAya to mUrti tarapha rAkhavI, emAM khoTuM zuM ? mUrti najara sanmukha rAkho, to AMkhe to Ave? paNa khUNAmAM to kAM to bhIMta agara kAM to polANa dekhAya ! chatAM khUbI to e che ke gurunI pATane page lAge, e pATane paga paNa na aDavA de. gurunI pATa pUjya ane bhagavAnanI AkRti pUjya nahi, e kevI khUbI? pUche che ke paththaranI gAya dUdha de ?' na de. to bhagavAnanuM nAma paNa zA mATe lyo cho ? vitaMDAvAda mUkI vastu samajavAnI icchA thAya, to badhuM ja samajAya. jema cAra pAyA vinA palaMga nahi, cAra thAMbhalA vinA imArata nahi, tema cAra nikSepA vinA jainazAsana nahi. je emAMthI eka paNa nipAnuM khaMDana kare te ApoApa jainazAsanathI bahAra thAya che. enI sAthe ApaNo meLa na ja maLe. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17: saMgha konI paDakhe rahe ? vIra saM. 2456, vi. saM. 1989, poSa suda pra. - 1, maMgaLavAra, tA. 31-12-1929 * "eka ja dezIya mAnyatA' e kunayanuM svarUpa che : vAMdho to durAgrahanI sAthe che : vicAra svAtaMtrya ke vartanasvAtaMtrya ? saMyamanA arthInA parIkSaka koNa ? jheranA akhatarA na hoya ? hIrAnI parIkSA jhaverI ja kare : * sTImaro ghaNIye DUbI paNa musApharI aTakI ? * saMgha konI paDakhe rahe ? eka ja dezIya mAnyatA'-e kunayanuM svarUpa che: sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajI zrI tIrthaMkaradeva pachI zrIsaMghane pUjya koTino mAnI nagara, cakra, ratha, kamaLa tathA caMdranI upamA vaDe svavI, have sUryanA rUpaka dvArA stave che. sUryamAM grahagaNanI prabhAno nAza karavAno guNa hoya che, enI kAnti bahu ugra hoya che ane jagatane prakAza ApavAno eno svabhAva hoya che; e rIte zrIsaMgharUpa sUryamAM paNa e badhA guNo joIe, paNa e kyAre sAMpaDe? jyAre te potAnA svarUpamAM sthira hoya tyAre ! zrIsaMghanuM svarUpa dama-upazama che; jyAM upazamanuM ThekANuM nathI, tyAM e guNo pragaTa thaI zakatA nathI. sUryanI prabhAthI jema grahagaNanI prabhA nAza pAme che, tema paratIrthika evA kumatavAdIrUpa grahagaNanI prabhA paNa zrIsaMgharUpa sUryanI prabhAthI nAza pAme che. zrIsaMgharUpa sUrya pAse kutIrthiko grahatulya che. e grahonI prabhA jyAM sudhI sUryodaya na thAya tyAM sudhI ja Take. anya darzanakAromAM vastuno amuka AMzika svIkAra to hoya che, paNa e vastune ekAMta mAne che, mATe e asatyamAM cAlI jAya che. AtmAne koI nitya ja mAne che, to koI anitya ja mAne che; koI vibhu ja mAne che, to koI aNu ja mAne che. AvI ekAMta mAnyatAne laIne te te darzana sunayanuM pUjArI thavAne Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 01 - 17: saMgha konI paDakhe rahe? - 17 - 201 badale kunayanuM pUjArI thaI jAya che kAraNa ke eka ja dezIya mAnyatA e kunayanuM svarUpa che. eka eka dezane ja pakaDavAthI te te darzanonI prabhA jhAMkhI ja hoya che. sarvadezIya mAnyatAnA svIkArathI suMdara ane sarvapradhAna zrI vItarAga paramAtmAnA darzanarUpa sUryanA udayanI sAthe ja eka eka dezIya mAnyatAthI ja sthApita thayela darzano, kSudra hovAthI ApoApa ja grahonI mAphaka prabhAhIna thaI jAya che. nayAbhAsonI mAnyatA grahonI mAphaka tyAM sudhI ja prakAzita rahe, ke jyAM sudhI sarva sunayothI parimaMDita zrIsaMgharUpa sUrya udaya na pAme. zrI jinezvaradevanuM pravacana mAnyA pachI "A paNa ThIka ane te paNa ThIka ema na ja thAya. eka aMzathI vastuno svIkAra paNa vastunA bAkInA aMzonI avagaNanA karavAthI asatyanI koTimAM ja jAya che. A mANasa dIkarAvALo hovAthI bApa che ema kahevAya, paNa A mANasa bApa ja che ema to khoTuM; kema ke te potAnA pitAno dIkaro paNa che ane potAnI patnIno pati paNa che. eka - 'ja' kArathI AkhI vastu pharI jAya che. "ghaDAmAM pANI bharAya che', e khoTuM nathI, paNa "ghaDAmAM pANI ja bharAya che e khoTuM che; kema ke dUdha, dahIM ane ghI vagere paNa temAM bharAya che. ekAMta ane anekAMtamAM Avo bheda hoya che. che. evI ja rIte "aDhAra varSanI vaya sudhI dIkSA na ja devAya" e khoTuM, paNa aDhAra varSanI vaya sudhI dIkSA na paNa devAya" e sAcuM. nAlAyaka hoya to na paNa devAya; aDhAra zuM paNa aThThAvana varSano hoya to paNa nAlAyakane na devAya. tema ATha varasanAne dIkSA devAya ja' ema paNa nahi. yogya hoya to devAya" yogya hoya toM ATha varSe paNa devAya ane ayogya hoya to aThThAvana varSe paNa na devAya; lAyakane devAya ane nAlAyakane na devAya. AthI vastune ekAMta pakaDavI e hitakara nathI, kAraNa ke-vastune ekAMta pakaDavAthI e khoTI thAya che. e khoTAnA nAza mATe zrI jinezvaradevanuM zAsana che. ezAsanane pAmelo badhe sthAne hAjI kevI rIte bhaNe ? kahevuM ja paDaze ke na ja bhaNI zake. dareka darzananA aMzo khoTA nathI, paNa emaNe "ja" kAra mAnyo mATe e khoTA banI jAya che. AtmA nitya e vAta paNa sAcI ane anitya e vAta paNa sAcI, paNa nitya ja ke anitya ja, e vAta khoTI. bAkI e darzananA aMzo mAnya che, mATe to kahyuM ke - SaTuM darzana jina aMga bhaNIje." zarIrane hAtha, paga, nAka, badhuM che. paNa AkhA zarIrane koI hAtha ja Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - 202 agara paga ja kahe to khoTuM je aMzo mAnavA jevA hoya, te mUkI daIne eka eka aMza mAnI bAkInAnI avagaNanA kare, te durnaya, e durnayorUpa graho zrI jinezvaradevano anekAMta matarUpa sUrya udaya pAme tyAre, ApoApa ja nAza. pAme; sUryodaya samaye e graho ja ApoApa adazya thaI jAya che. vAMdho to durAgrahanI sAthe che: A to darzananI vAto che ke jemAM aMze paNa satya che; AjanAomAM to e paNa nathI. jeTalI jeTalI manamAM uThAvelI mAnyatAo, manaHkalpita vAto, teno zrI jinezvaradevanA zAsanamAM inkAra che. zrI jinezvaradevanA zAsanarUpa sUrya udaya pAme tyAre A graho jIvatAjAgatA na rahe. chatAMya nakalI mAla bahu jhaLake. sonAnI thALI karatAM kAMsAnI thALI bahu khakhaDe. khakhaDATa upara kiMmata nathI. loka khakhaDATathI bheguM bhale thAya, paNa bemAMthI le to sonAnI ja thALI. bIjAmAM kAMti ja nathI e kahevAno hetu nathI, paNa anekAnta nayarUpa sUrya pAse durnayorUpa graho prabhArahita ja banI jAya che. grahonA tejano nAza karavA jema sUrya samartha che, tema zrIsaMgharUpa sUrya paNa durnayarUpa grahonA tejane naSTa karavA samartha che. zrIsaMgha jyAM tyAM bhaLe kharo ? nahi ja. bIjI vAto ADaMbarathI sArI dekhAya toye te tarapha zrIsaMgha na jhUke, kAraNa ke-"sUrya na hoya tyAM sudhI graho jhaLake, paNa sUryodaya pachI e grahonI prabhA nAza ja pAmavAnI che.' e vAtano tene pUrepUro nizcaya che. Aja to kahe che ke - "Ama ekanI eka vAta A jamAnAmAM cAle ?" huM kahuM chuM ke "game te jamAnAmAM paNa satya vastuno svIkAra karyA vinA cAle tema nathI." pahele guNaThANe paNa bhadrikatva Adi guNone dharanArA guNI AtmAonI ja khAsa gaNatarI thAya. jyAM bhadrikatva Adi nathI, tyAM to paheluM guNasthAnaka paNa nAmanuM ja. bAkI e AtmAonI khAsa gaNatarI nathI. pahele guNaThANe mithyASTi che, te paNa jo durAgrahI na hoya to ghaNo sAro. Aje to evo durAgraha che ke "Ama thAya ja nahi.' laData to khAmI dUra karavAnI hoya, khAmInA saMzodhananI hoya, khAmI dUra karavA mATe ghaTatA ilAjo levAnI hoya ane ema thAya to e sunayamAM Ave. khAmI dUra karavA yogya mArgo ghaDe to te UMcI koTinA gaNAya; paNa A to doSonA nAme satya vastuno nAza karavAne durAgrahI banyA che, tyAM ja moTo vAMdho che. je potAne saMgha kahevarAvavA mAge, teNe khoTI vAtathI to dUra ja rahevuM joIe. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 203 17 : saMgha konI paDakhe rahe ? - 17 - 203 vicArasvAtaMtrya ke vartanasvAtaMtrya ? - Aje have kahevAya che ke - 'amAre vicArasvAtaMtrya sAme vAMdho nathI, paNa vartamAna svAtaMtrya sAme vAMdho che.' AnA A ja loko taraphathI pahelI vAta ema thatI hatI ke - 'vicArabhedanA aMge saMghabahAra na mukAya. tyAre prazna e thayo ke 'amuka gAmomAM ema kema thayuM ?' enA bacAvamAM kahe che ke - 'vartanasvAtaMtrya sAme vAMdho che.' ApaNe badhI vAta have atyAre emanI ja dRSTie karIe chIe, te khyAlamAM rAkho. A vAtathI emanI ja dRSTie e sAbita thAya che ke 'vicArIne amalamAM mUke tene saMghabahAra mukAya.' A vAta e kabUla rAkhe che. have e bolyA eTaluM pALe, to to kahI zakAya ke-e eTalI dRSTie paNa sajjana koTinA mAnavI che : eTalI paNa sabhyatA emanAmAM Ave to jarUra khuzI thavuM joIe. vicAra kyAM sudhI kahevAya ? haiye hoya tyAM sudhI. hoThe Ave, bahAra Ave eTale zuM thayuM ? pachI to thayuM vartana. e badhA lakhanArA eTalA to DAhyA che ke - ATaluM paNa nathI samajI zakatA ? potAnA vicArone jaNAvavA mATe ane e vicArono janatAmAM pracAra karavAne mATe lekho lakhe e zuM amala nathI ? potAnA vicArano amala karAvavA rAjyone arajI kare, e zuM vartana nathI ? potAno evo vicAra hoya ke - ATha varSanAne dIkSA na apAya to bhale pote na le, aDhAra varSa pahelAM dIkSA na,apAya evo vicAra temano hoya, to bhale pote e vicAra dharAve, paNa A to bIjAne aTakAvavA prayatna kare, eTale to e vartana ja thayuM; arthAta emaNe paNa potAnA vicArane vartanamAM mUkyo to teone zrI saMdha, saMghabahAra mUke, temAM kAMI paNa vAMdho che ? e potAnA vicAranA pracArane vartana na gaNe ane bIjAo potAnA vicArane pracAre ene vartana gaNI potAnA ToLAthI alaga kare, e kaI jAtano nyAya ? evA vilakSaNa bhejAMvALAone zrIsaMgha zAstrAjJAnusAra potAnA vyavahArathI dUra karI zake che. -sabhA jainadarzanamAM kalpita vicArasvAtaMtryanI paNa chUTa kyAM che ? nathI ja, paNa huM kahI gayo chuM ke A vAta ApaNe emanI ja dRSTie karI rahyA chIe, eTale e prazna UThI zakato nathI. gharamAM paccIsa cIja khAvAnI karI hoya, pote khAvA beTho hoya ane potAne eka cIja na khAvI hoya to na khAya paNa bIjAne na khAvA devAno agara to te cIja jhUMTavI levAno tene zo adhikAra che ? sabhA : koI kharAba cIja khAto hoya to na paNa khAvA devAya ne ? vaLI tame bhUlyA. huM kahuM chuM ke - A vAta emanI dRSTie karuM chuM. ApaNe Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 24 to mAnIe chIe ke ayogya kArya karatAM yogya AtmAne jarUra aTakAvAya; paNa A to emanI najare vAta karIe chIe ke - "bIjAnI cIja jhUMTavavAno adhikAra nathI, tema ja bIjAne eka cIja na khAvI hoya to parANe khavarAvavAno paNa adhikAra nathI." na khAvI hoya enA gaLAmAM na nakhAya. ahIM to sAdhupaNA vagereno upadeza devAya; sarvavirati, dezavirati, samyakatva ke mArgAnusArIpaNuM, vagere dharmano upadeza apAya, jene rUce e le, na rUce to enI marajI paNa jene e na rUce tene bIjAne gALo devAno adhikAra nathI. deva, guru, dharmane jene mAnavA hoya te mAne, jene na mAnavA hoya te na mAne, e emanI marajI paNa mAnanAranI ADe dIvAla UbhI karavAno zo hakka che ? e loko potAnA khoTA vicArano pracAra kare, to sAcA vicAravALA potAnA vicAra bahAra mUke. emAM aTakAyata zI ? emAM gabharAmaNa thaya enuM kAraNa zuM? jo e badhuM thatuM hoya, to e loko vicAra-svAtaMtryanA ja upAsako nathI. paNa vartanasvAtaMtryanA upAsako che; e vAta nizcita thAya che. chatAM amAre "vicArasvAtaMtra sAme vAMdho nathI paNa vartanasvAtaMtrya sAme vAMdho che' Ama kahevAnI mUrkhAI karavI, e kema nabhe ? kahevuM ja joIe ke na ja nabhe. saMyamanA arthInA parIkSaka koNa? samAjamAM potAne vakIla, prophesara ke saoNlisiTara kahevarAvanArA eTalI sAdI vAta paNa na samaje, e kevI Azcaryajanaka bInA che ? lakhatI vakhate thoDuM paNa samajavA to thobhavuM joIe ke nahi ? vicArasvAtaMtrya tathA vartanasvAtaMtrya kone kahevAya ? e samajyA vinA ja lakhavuM, e DahApaNa to nathI ja. DAhyA hoya to dalIlapUrvaka lakhe, sAme Ave paNa e to karavuM nathI. ayogya vicAra jyAre e pracAre tyAre suyogya vicAravALAnI paNa pharaja che ke "zAstrIya vicAra bahAra mUkI, evA ayogya vicArathI janatAne thatI hAni aTakAvavI." eka ToLuM TharAva kare ke "aDhAra varSanI vaya sudhI dIkSA na devAya" tyAre zAstra kahe che ke - "daI zakAya." ayogya vicAra jAheramAM mukAya to suMdara vicAra jAheramAM kema na mukAya ? e saMyama lenArane aTakAvavA mahenata karavAno hakka laI beThA, to tame saMyama lenArane sahAya karavAno hakka dharAvo cho ne ! ATalo kAyado paNa zuM e na samaje ? jyAMnI DIgrI che, tyAM jo e loko AvI vAto na karI zake, to ahIM vagara DIgrIe AvI vAto kema karatA haze ? e loko dIkSA lenAranI kAnapaTTI pakaDavA jAya, to tame emane tema karatAM aTakAvI zako cho, ATaluM paNa zuM DIgrIdharo na Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 205 - 17H saMgha konI paDakhe rahe ? - 17 -- 205 samaje ? e loko saMyamadhara thanAranI parIkSA levA mAge che ! parIkSaka DIgrIdhara hoya ke vagara DIgrIno ? DIgrIdharane parIkSA devAya ke rakhaDatAne ? nAlAyaka parIkSaka Ave to vidyArthI paNa kahI de ke - "evAne parIkSA ApIne AbarU bagADavI nathI." jene vairAgya pratye sadbhAva nathI, te vairAgyane pIchANe zI rIte ? je pote saMsArane sAro mAne, jene vairAgya na game, te virAgInI parIkSA zI rIte karI zake ? are ! na paraNanArane je paraNAvavAno kAyado karavA mAge che, e dIkSA lenAranI parIkSA zI rIte karI zake ? AvA nAlAyakonI vicArasaraNI Aje kuLavAna vidhavAone paNa mUMjhave che. e vidhavAo to kahe che ke - e nAlAyako amane kema badanAma kare che? emanA gharamAM mA-bena vidhavA hoya ane temanI bhAvanA jo paraNavAnI thaI hoya, to te emane nAme vAta kare, paNa amArA badhAnA nAme kema vAta kare che ? koI kulavatI vidhavA bahenoe emane arajI karI che ? nA, to pachI nAhakanA e napharakhaMdAo kUdAkUda kema kare che ?" A rIte ghaNI kulavAna bAIono emanI sAme pokAra che. kaI vidhavA emane kahevA bahAra AvI ? ane koI Ave to bhale e ene phAve tema kare. tene roke che koNa ? paNa jeone bhAvanA ja evI na hoya, teonA nAme hilacAla zA mATe ? - mULacaMdabhAIe jAmanagaranI saMghane rokaDavuM parakhAvyuM hatuM ke, saMghanI AjJA mAnavA taiyAra chIe, paNa je zAstrane mAne te saMgha." 'tyAre pelAoe kahyuM ke - "zAstrane AghAM mUko !" *. mULacaMdabhAIe to paNa e ja jaNAvyuM ke - "zAsanane mAne te ja saMgha. : mULacaMdabhAIne AvuM kahevAno hakka zuM na hato ? hato ja. paNa 'zAstrane AghAM mUko ! e kahevAno hakka jaina kahevarAvanArAone koNe Apyo ? eka samudAya kahe che - - "amArI rajA vinA dIkSA na levI' to te vAtane kaMI badhA ochI ja mAne ? zAhukAra kadI kahe ke - "mArI salAhathI vepAra karavo' to to badhA mAne. paNa zAhukArI vinAno kahe to koNa mAne ? sabhAH jene devALuM kADhavuM hoya te ! saMyama lenAranI parIkSA lenAra koNa hoya ? vairAgya vinAnAo pAse koI parIkSA ApavA jAya, to teo kevuM sarTiphikeTa Ape ? sabhA: tyAM to koI jAya ja nahi ne ! Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 barAbara che. je saMyamano sAco arthI hoya te to evAonI pAse jAya.ja nahi, paNa kalpanA karo ke jAya, to e loko to kahe ke - 'sattara varSano AdamI dIkSA levA arajI to kare che paNa hajI strI paraNyo nathI te brahmacaryamAM zuM samaje ?' vaLI pahelAM to janArane ema ja pUche ke - 'alyA ! tane vairAgya thayo zI rIte ? ame kaoNlejanI copaDIo phADI, sTeja para moTAM sudhArAnAM bhASaNo karyAM, chatAM amane vairAgya na thayo ane tane kema thayo ?' jheranA akhatarA na hoya : 206 208 sabhA sAheba vairAgyanI copaDIonAM TrAnsalezana paNa karyAM che ! ane emAM lakhyuM che ke mAtAnA saMbaMdha khoTA, pitAnA saMbaMdha khoTA. AvA tarajumA karanArA - 'amane vairAgya na thayo ane tane kema thayo ? teo AvA yaddA taddA prazno karI zake kharA ? ane evA prazno karanArA parIkSako kema bane ? eka vakhata eka saraLa amaladAranA - 'mane vairAgya na thayo ane tane kema thayo ?' AvA praznano eka bALake uttara Apyo hato ke 'huM puNyavAna chuM mATe mane vairAgya thayo, tame puNyavAna nahi mATe tamane vairAgya na thayo.' A uttara sAMbhaLI jainetara hovA chatAM khuza thaIne te amaladAre te bALakane vairAgyabhAvanAmAM ghaNo ja uttejita karyo hato. vyavahA2mAM paNa koI kahe ke - 'varSothI mahenata karuM chuM toya mane lAkha na maLyA ane tane cAra divasamAM lAkha zI rIte maLyA ?' to pelo kahe ke 'tuM kamabhAgI mATe na maLyA, tAruM kapALa koDiyA jeTaluM mATe na maLyA ane mAruM kapALa moTuM ane nasIba jAgatuM mATe mane maLyA ! emAM prazna zo ?' cAra divasanI peDhIvALo lakSAdhipati banI jAya ane cAlIsa varSanI peDhIvALo evo ne evo ja 2he, e zuM nathI banatuM ? jarUra bane ja che. sabhA : evAonI pAse koI javAnuM nathI; koNa javA beThuM che ? na ja jAya; paNa kalpo ke-jAya, eTale pelA to e ja pUche ke - 'tane vairAgya thayo zAthI ?' janAra javAba Ape ke 'zAstranA vacana upara mane zraddhA che ane zAstra kahe che ke - saMsAra asAra che ane saMyama ja zreSTha che, kAraNa ke - saMyamanA yoge ja zAzvata sukhanA dhAmarUpa mokSa maLI zake che; mATe mane saMyama levAnA bhAva thayA che ane saMsAra u52thI vairAgya thayo che.' tarata pelA kahI de ke - 'aMdhazraddhALu' ane pachI samajAve ke 'gAMDA !' vastunA anubhava vinA Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 207 - - 17H saMgha konI paDakhe rahe ? - 17 - - 207 vastune khoTI kahevAya kema ? eTale pAcho virAgI kahe ke "evo rivAja vyavahAramAM paNa nathI. jhera kharAba jANIne ja nathI khavAtuM, kAMI eno anubhava ke akhataro koI karatuM nathI." eTale tarata kahI de ke "gamAra ! evI khoTI dalIla hoya ? jA ! jA ! tane vAta karatAM paNa nathI AvaDatI. tuM dIkSAne mATe nAlAyaka che !" AvAo parIkSaka kema banI zake ? kahevuM ja paDaze ke "na ja banI zake.' hIrAnI parIkSA jhaverI ja kare: kharekhara, vANIsvAtaMtrya, vartanasvAtaMtrya, vicArasvAtaMtrya kone kahevAya eno paNa teone khyAla nathI, zAstra to kahe che ke "tattvavedI te kahevAya ke jene khoTo vicAra ja na Ave; kadAca vicAra AvI jAya to paNa ene bahAra to na ja mUke; kadAca tevo vicAra bahAra mukAI jAya toye eno amala to te na ja kare ! jo te tevA vicArano amala kare to enuM tattvavedIpaNuM nAza pAmI jAya che." A to evI vAto kare che ke - "emanA ja vicAro emane ja gaLe vaLage che." . jAmanagaranI tathA pATaNanI kAryavAhIno eka puNyavAna bacAva kare che ke . "e kAryavAhImAM amArA siddhAMtane bAdha nathI, mATe anumodana karIe chIe." paNa evA anumodananI kiMmata zI ? kAraNa ke "jevI jAtanA bhegA thAya tevA avAja nIkaLe e to niyama ja che." - svataMtratAnI vAto karanArA potAne mATe icchAnusAra vartavAnI chUTa mAge che ane bIjAone nA pADe che, emano A svataMtravAda kevo? emane saMyama na game to bhale paNa lenArane ADakhIlI zuM kAma kare ? potAne pUjA na game to na kare, paNa pUjA karanArane kanaDe zuM kAma ? kharekhara, zabdo sivAya svataMtratAno vAda che ja kyAM ? e loko kahe che ke - "dareka AdamIe bALakane chUTa ApavI joIe !" kabUla, paNa kevI chUTa ? na ApavA lAyaka AzravamAM chUTa ane saMvaramAM nahi, enuM zuM kAraNa ? jemanI pAse koI saMyama levA Ave che, emanA upara to Agamano ane veSano aMkuza paNa che; aMkuza Agho kare to cAra jaNa kahenAra / tAvat tattvaviduSAmeSa mArgoM yaduta teSAM kalyANAbhinivezitayA niSprayojanI vikalpo na cetasi vivarttate, atha kadAcidabhAvitAvasthAyAM vivarteta tathApi te na ninimittaM bhASante, atha kadAcidatattvajJajanAntargatatayA bhASeran tathApi na nirhetukaM ceSTante, yadi punaste niSkAraNaM ceSTeran tato'tattvajJajanasArthAdaviziSTatayA tattvavittA vizIryeta / - upamitibhavaprapaMca kathA, prastAva-1 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 paNa maLe; chatAM tyAM e loko aMkuzanI vAta kare che ane je sarkalamAM vAta ja taddana judI che tyAM niraMkuzatA mAge che, enuM kAraNa ? vicAra karazo to samajI zakAze ke svAtaMtryano emano artha vAjabI ja nathI. saMghamAM rahenAre paNa have e nakkI karI levuM joIze. 208 huM ane tame saMghamAM bhegA chIe, paNa jo bhegA rahIe to ! bhegA koNa rahI zake ? 'sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA.' A cAra ja. jenAmAM sAdhupaNuM ke zrAvakapaNuM na hoya, te to bhegA na ja rahI zake. chate sUrye aMdhakAramAM aTavAvuM e kema pAlave ? yogya rasto svIkAryA vinA udaya nathI. e saMsA22sika loko kahe che ke 'dIkSA lenAranI parIkSA ame laIe.' tyAre zAstra. jANanAra kahe ke vairAgya ane vairAgyanA prema ke jJAna vinAnAo vairAgyanI parIkSA kare zI rIte ?' hIrAnI parIkSA jhaverI ja kare ke hAMllAno ghaDanAra paNa kare ? jUrI (paMca) to sajjananI jaM hoya, paNa mUrkhAonI na hoya. nyAyAdhIza paNa nyAyaM cUkavatAM pahelAM jUrIne Akho kesa samajAve, kAyadAnI bArIkI samajAve, tyAra pachI jUrI bole. jUrI ema na kahe ke 'jajanuM sAMbhaLavuM ja nahi.' jaja Akho kesa samajAve ane pachI kahe ke - 'mAro abhiprAya evo che, A kesamAM ATalI kAyadAnI bArIkI che, e badhuM dhyAnamAM laI nyAyabuddhithI abhiprAya Apo.' jajanI samIMga apa sAMbhaLyA pachI jUrI bole; pahelAM bole to ghera javuM paDe. jUrImAM besavuM ne jajane sAMbhaLavA nahi, e kema cAle ? sTImaro ghaNIye DUbI paNa musApharI aTakI ?. AthI spaSTa thAya che ke saMyamaMnA arthInI parIkSA zAstrajJa saMyamadhara ke saMyamanA premI ja karI zake paNa anya koI na karI zake. bAladIkSA Adi mATe AjanAo je je vikalpo kare te vikalponuM jJAna zAstrakArone pUrepUruM hatuM. duniyAmAM khoTa ja na hoya evo kayo vepAra che ? khoTa Ave mATe vepAra kema aTake ? duniyAmAM koI nisaraNI evI nathI ke jenA uparathI koI paDyuM na hoya. ghaNAe ghaNIvAra paDyA hoya paNa paDelAne e nisaraNI ja caDAve. zAstrakAro kahe che ke duniyAno koI mokSamArga evo nathI ke, jyAM caDIne koI paNa AtmA paDyA na hoya. zrI tIrthaMkaradevanA kALamAM paNa caDanAra AtmAo paDatA hatA ke nahi ? sabhA : zrI kRSNa mahArAjAe dAMDI pITAvI tyAre paDavA-na paDavAnuM joyeluM ? zrIsaMgha evuM evuM jovAne taiyAra nahoto. zrIsaMgha to vastunI kiMmata AMkato Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 : saMgha konI paDakhe rahe ? - 17 ane anekane sanmArge caDAvavA e ja tenuM eka dhyeya hatuM ! prabhunA samayamAM paNa caDanArA paDatA hatA. koIvAra paDAya, tyAre koIvAra caDAya. paDavAnI bIke bALakane cAlavA ke caDavA na denAra. mAbApa e bALakanA hitanA ghAtaka che. e to cAlatAM paga paNa chUMdAya, DhIMcaNa paNa chUMdAya, nAka paNa chUMdAya ane kapALa paNa TicAya toya calAvAya to ja cAlatAM AvaDe; e rIte mokSamArge caDanArane, paDavAnI bIke nahi caDavA denArA, enA AtmahitanA ghAtaka che. 209 209 je vAta na bese teM ahIM bolajo; bahAra jaIne bIjAo vAtane viruddha rUpamAM phelAve che, mATe sUcavuM chuM ke tame bhramamAM na paDo. pUchavAnI darekane chUTa che. cothA ArAmAM to dharmanI ArAdhanA sahelI hatI; atyAre te kaThina che; kemake sArA vicA2 TakavAno saMbhava ocho che. A be kalAkanA vicArane, pachInA bAvIsa kalAka ane temAM paNa viruddha vAtAvaraNa pherave nahi te mATe roja bhalAmaNa karuM chuM ke na samajAya te pUchajo. pacAsa jaNa caDatA hoya emAMthI eka paDe, e joIne bIjA ema kahe ke bhAI ! sAcavIne caDo.' paNa ema na kahI zake ke 'caDo ja nahi !' kAraNa ke ema kahevuM e mUrkhatA che. sTImaro ghaNIye DUbI, paNa dariyAnI musApharI kaMI aTakI ? relve tathA moTaronA akasmAta Aje ghaNAye thAya che, paNa e badhAnI musApharI cAlu ja che. musApharImAM sAvadha rahevAnuM kahe che paNa musApharI baMdha'karavAnuM koI ja nathI kahetuM. jyAM DUbI maravAnuM che, tyAM to bacAva kare che ke - 'DUbanAranuM bhAgya.' ane ahIM to kahe che ke vastu ja na joIe.' AvI buddhivALAone kahevA kevA ? ' dharmInI dalAlI to e hoya ke 'bhAI ! paDyA ? hoya, karmodayathI paDAya, paNa paDatAM paDatAM paNa caDo. caDavAnuM cAlu rAkho !' paNa A to dalIla ja judI. evI kolasAnI dalAlI koNa kare ? koI dekhAto jhaverI paNa viparIta dalAlI karato hoya, to mAnavuM ke e kolasAno vepArI che. vartanasvAtaMtrya upara jo madAra bAMdhatA hoya, to teo pote ja saMgha bahAranI zikSAne yogya che. kema ke -vicArane bahAra mUkyA e vartana che. khoTA vicAra phelAvavAnuM vartana karanArAo saMghamAM ja kyAM che ke jethI teo sAcAone saMghabahAra mUkavAnI bhayaMkara dhRSTatA kare che ? evI dhRSTatA karanArAo to potAnA ja hAthe potAnI jAtane saMghabahAranI jAta tarIke jAhera kare che. saMyama nahi laI zakanArA jyAre saMyama lenArane herAna karavAno prayatna kare che, tyAre teo grahonI gaNatarImAM paNa nathI AvatA, paNa aMdhakAranI upamAne ja lAyaka thAya che. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 saMgha konI paDakhe rahe ? zrI jinezvaradevanA zAsananI sevAmAM 2kta zrIsaMgharUpa sUrya udaya pAme, tyAre kumatavAdI rUpa grahonI prabhA paNa nAza pAme ane aMdhakAra paNa nAza pAme. aMdhakAra jevAM ToLAMone Teko ApanArA zrIsaMghamAM nathI. zrIsaMgha konI paDakhe rahe ? bhagavAna zrI vajasvAmIjI vakhate zrIsaMgha konA pakSamAM hato ? mAtAnA ke gurunA ? dIkaro kono ? mAtAno ke guruno ? chatAM saMgha. gurunA pakSamAM kema ? eno uttara e ja ke te saMgha hato mATe ! zrI vajasvAmIjInI vaya ghaNI nAnI hovA chatAM saMgha konA pakSamAM ? mAtAnA pakSamAM gayo hota to e saMgha na raheta. guruno saMga tajI mAtA pAse bALaka jAta, to tenA AtmaguNo haNAI jAta. tyAM javAmAM bALakanA AtmajIvananI hAni hatI; guru pAse javAmAM lAbha hato. 210 tamArA chokarA saMsAramAM rahe to sArA ke ahIM Ave to sArA ? tamane moha thAya ane na mokalI zako e vAta judI, paNa tame mAno cho zuM ? tamAre to ema kahevuM joIe ke 'amArA dIkarA saMsAra choDe emAM amAro ja udaya che paNa e kamanasIba che ke nIkaLI zakatA nathI. agara ame mohAMdha chIe ke ene e mArge vALI zakatAM nathI.' dIkaro jaja ke vakIlanI khurasI para bese to nA na pADe; mAtra ahIM ja nA kema ? e ja kAraNa ke 'vastu vasturUpe samajAI nathI. A mAnyatAvALA zrIsaMgharUpI sUrye have dIkSAno virodha karanArA badhA ghuvaDone kahI devuM joIe ke 'amArA prakAzane tame na dekho e guno amAro nathI paNa tamAro che, kAraNa ke, pUrvanA pApanA yoge amAro prakAza e tamane aMdhakArarUpa lAge che.' + tataH sunandrA lona, sahitA kRSavarSati / nAma sapasahitA:, zramanA api te thayuH / I06 || pariziSTa parva, sarga-12 Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 : mahApuruSonA nAme manaphAvatuM na karAya ! vIra saM. 2457, vi. saM. 1989, poSa suda vi. - 1, budhavAra, tA. 1-1-1930 * svacchaMdI jamAnAvAdIonA nirarthaka prayAso : nirarthaka potAnuM ja bhavabhramaNa vadhAre che : gappAM mAravAthI kAMI ja vaLe tema nathI : * keTalI adhamatA ? mahApuruSanA nAme ThagabAjI : zuM te ziSyo cheke ziSyAbhAso che ? * pU. AtmArAmajI mahAajano. ekarAra : * 'pU. AtmArAmajI mahArAjanA nAme daMbha : * zrIsaMgharUpa sUryanI taparUpa kAMti ane jJAnarUpa prakAza : 18 svacchaMdI jamAnAvAdIonA nirarthaka prayAso sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajIe, zrI tIrthaMkaradeva pachI tarata jaM pUjya koTimAM AvatA zrIsaMghanI stavanA karatAM nagaranA rUpakathI, cakranA rUpakathI, rathanA rUpakathI, kamaLanA rUpakathI ane caMdranA rUpakathI je stavanA karI, te ApaNe joI AvyA; ane have te stavanA sUryanA rUpakathI cAle che. sUryanA rUpakathI stavanA karatAM sUtrakAra maharSi pharamAvI gayA ke jema sUrya dareka grahonI prabhAno nAzaka che, tema zrIsaMgharUpa sUrya paNa paratIrthika rUpa grahonI prabhAno nAza ka2nA2 che; jema sUryanI kAMti dIptimAna hoya che, tema zrIsaMgharUpa sUryanI kaMpatejarUpa bhAsvaratA atizaya ujjvaLa che ane jema sUrya prakAzaka hoya che, tema upazama pradhAna zrIsaMgharUpa sUrya paNa jJAnarUpa prakAzavALo che. 'paratIrthika' rUpa grahonI prabhAnuM nAzakapaNuM zrIsaMgharUpa sUryamAM che' enuM vivecana karatAM TIkAkAra maharSi AcAryadeva zrI malayagirijI mahArAjA lakhe che ke : +66 kapila, kaNabhakSa, akSapAda ane sugata AdinA matonuM avalaMbana 4 "paratIthinA: pina-LamakSA-DakSapAta-mutAlimatAvalamnina: ta va prahA:, tevAM yA pramAtaamnntnysngkulprvcnsmuttvishissttjnyaan- bhAskara ekaikadurnayAbhyupagamaparisphUrttilakSaNA prabhAvitAnena nAzayati-apanayatIti paratIrthikagrahaprabhAnAzakaH / " Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - 12. karanArA je paratIrthiko te ja graho che ane teonI eka eka durnayanA svIkArathI skurAyamAna thatI je prabhA, teno A zrIsaMgharUpa sUrya, ananta nayothI vyApta je jinapravacana, tenAthI utpanna thayela je viziSTa jJAnarUpa sUrya, tenA prabhAsamUhathI nAza karanAra che." AthI spaSTa thAya che ke saghaLA paratIrthiko eka eka durnayanA ja upAsako che ane A zrI jinezvaradeve sthApana karelo zrIsaMgha to anaMta nayothI paMrimaMDita zrI jinezvaradevonA pravacanano ja upAsaka che. A ja kAraNe zrIsaMgha, sUryanI upamAne pAmI zake che ane tenA prabhAsamUha samakSa eka paNa paratIrthikarUpa grahanI mAtra eka durnayanA svIkArathI camakI rahelI prabhA, eka paNa kSaNa TakI zakatI nathI. je anaMtanamaya pravacananI sAme itara darzanakAronAM darzano TakI zakatAM nathI, tenI sAme AjanA vitaMDAvAdIonA pralApo kema ja TakI zake ? A anaMtanamaya pravacananA marmane te ja pAmI zake che ke je sarvapradhAna zrI, jinapravacananI sevAmAM potAnuM sarvasva samarpI de che. zrI jinezvaradevothI prarUpAyela ane bhagavAna zrI gaNadharadevothI guMthAyela anaMtanamaya pravacananI sAme mana:kalpita ceDAM kADhanArA, e anaMtanamaya pravacananA rahasyathI sadAne mATe vaMcita ja rahe che. AjanA svacchaMdI jamAnavAdIonI cAMca, zrI jinezvaradevanA A anaMtanamaya pravacanamAM khUMce tema nathI. nirarthaka potAnuM ja bhavabhramaNa vadhAre che ' A ja kAraNe ekAMta upakAranI ja bhAvanAvALA anaMtajJAnI maharSioe, saMsAranA trividha tApathI tapI rahelA ane arthakAmanI AsaktimAM sabaDI rahelA AtmAo mATe e Agamo nahi vAMcavAnI vidhi bAMdhI che. "tAranArI vastu paNa DubADanArI na bane' - A ja eka upakAradRSTithI yogyatA tathA adhikAra vinAnA AtmAone mATe Agamo nahi vAMcavAnI bAMdhelI vidhi paNa AjanA ucchaMkhala jamAnAvAdIone bhAre paDI gaI che ane ethI UkaLI UThIne parama upakArI paramarSio upara paNa teo bhayaMkara AkSepo karavA maMDI paDyA che ane potAnI jAtano paNa vicAra karyA vinA bephAma lakhe jAya che. e jotAM ema ja thAya che ke - "adhama AtmAo upara karelo upakAra paNa apakArane mATe ja thAya che.' AjanA te adhama AtmAo kalyANanI dRSTie hitakara evA zAstrane phatavAzAstra kahe che; ane AgaLa vadhIne enuM vidhAna karanArA mahApuruSone aMgArA" ane "iMdrajALIA' kahe che!ane eka kalyANanA ja mArgane darzAvanAra Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 -- 18: mahApuruSonA nAme manaphAvatuM na karAya !.18 - 213 paramapunita zAstrone "phatavAzAstranuM upanAma ApI tene bALI nAkhavA jevI kaniSTamAM kaniSTa vAto kare che ! potAnI jAtane jaina kahevanArAo zAstrone bALI nAkhavA jevI vAto kare, e kevI bhayaMkaratA che !!! je zAstronI rakSA mATe jenoe lohInuM pANI karyuM, pUjya AcAryadevoe AkhI jiMdagI samarpa, bhayaMkara takalIpho veThI ane puNyavAnoe sarvasvanA bhoge paNa jenI rakSA karI, te zAstrone saLagAvI mUkavAnuM kahenArAo potAne jene kahevarAvavAnI paNa lAyakAta dharAvI zakatA nathI ane e kharI ja vAta che ke teo potAnI jAtane potAnI ja pravRttinA yoge zrIsaMghamAMthI bAtala kare che. evA taddana vivekahIna ane ucchaMkhala AtmAo mATe zrI jinezvaradevoe sthApelA zrIsaMghamAM eka kSaNabhara mATe paNa sthAna hoI zakatuM nathI. parama upakArI maharSi devone "aMgArA" ane "iMdrajALiyA' kahenArA, zAstrone phatavAno ilkAba ApanArA ane e zAstrone bhasmIbhUta karI devAnI vAto karanArA, kharekhara dayApAtra AtmA che, kema ke te bicArAo potAnAM pApone chupAvavA mATe, sattAhIna hovAne laIne taMdulIyA matsyanI mAphaka nirarthaka pApakarma bAMdhIne potAnuM ja bhavabhramaNa vadhAre che. gappAM mAryuM kAMI ja vaLe tema nathI: jema vinA kAraNa zaktihIna taMdulIyo matsya, kaMI paNa dhAryuM nahi karI zakavA chatAM, kevala durbAnanA yoge narakagatine upArje che, tema Aje potAnI kamanasIbInA yoge jeonI gharamAM ke bajAramAM eka phUTI koDI jeTalI paNa kiMmata nathI, teo unmatta AtmAonI mAphaka, dharma ane dharmasAdhano mATe, mAtra jema tema bagaDIne nirarthaka A amUlya mAnavajIvananI barabAdI kare che ane bhaviSya mATe bhayaMkara durgatinI kharIdI kare che. jo temAM thoDuM paNa sattva hoya, agara potAnI caLavaLamAM teo thoDA ghaNA paNa sAcA hoya, to zA mATe rItasara apAtI celenjono teo saharSa svIkAra nathI karI zakatA ? satyavaktAone zANAonI sabhAmAM satyano sphoTa karavAmAM gabharAmaNa thAya ja kema ? zA mATe sabhyatApUrvaka sAme UbhA rahevAmAM ane Agama temaja AgamAnusArI yuktionA avalaMbanathI dharmacarcA karavAmAM pIchehaTha batAvAya che ? kharI vAta e che ke - sudhAraka tarIke bahAra AvanArAo sudhArAnA nAme satyano, satyaprarUpaka zAstro ane zAstrAnusArI upadezaka niHspRha munivarono saMhAra karavA icche che. jo A vAta satya na ja hoya to, chUpI rIte parama upakArI maharSione Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 'aMgArA' tathA 'iMdrajALiyA' kahenArAo, parama satyamArgadarzaka zAstrone 'phatavA' tarIke oLakhAvavA sAthe tene bALI mUkavAnI himAyata karanArAo ane dhArmika anuSThAnomAM thatA lakSmIvyayane 'dhumADA' tarIke jAhera karanArAo, potAnA sahAyako, pre2ko ane salAhakAro Adi sAthe khullekhullA bahAra AvI sajjanane zobhatI sabhyatApUrvaka potAnA kathanane sajjonI sabhAmAM siddha karI batAve. jeo jaina kulamAM janmIne, jainasamAjanA mAla khAIne, jainasamAjanA paise bhaNIne, jainasamAjanA paisAthI ja DIgrIdhara thaIne ane samAjanA ja paise UbhA rahetA thaIne, e ja samAja jene tAraka mAne che tevAM Agamone, jainazAsanano udaya karavAnA bahAne saLagAvI devAnI vAto kare che, teomAM kharekhara mANasAI nathI, eTale samajAvyA samaje tema ja nathI. vadhumAM teo loko samakSa kahe che ke 'sudhArAnA nAme ane sudhArakanA nAme je TIkA thAya che, tethI amane bahu duHkha thAya che !' emane emanI jAta ane emanI vAta mATe eTaluM duHkha thAya, to amArA nirdoSa tA2ka mATe yathecchapaNe bephAma lakhavAmAM Ave che, ethI amane keTaluM duHkha thatuM haze ? bAkI amAMro to teone duHkhI karavAno eka leza paNa irAdo nathI. amAro irAdo to kevaLa zAstrIya satyane prakaTa karavAno ja che, eTale eka paNa vAta yuktipUrvaka khoTI pADe, to teonuM DahApaNa kharuM, bAkI gappAM mArye to kAMI ja vaLe tema nathI. 214 214 sabhA : A to sarvajJanAM zAstra che, mATe kAMI cAlatuM nathI; bAkI jarA pola hota to kyAranAye uDADI deta. polavALI vAtone uDADe emAM to ApaNe sahamata chIe. bAkI A to zrI sarvajJadevanAM tathA te tArakanI AjJA mujaba ja cAlanArAnAM zAstra che, mATe emAM khAmInI vAta karanArAonI jAtanI ja khAmI che, bIjuM kAMI ja nathI. A zAsananI to uttamatA ja koI ajaba koTinI che. prabhumArgamAM eka paNa akSarane utthApanAro A zAsanamAM nihnava tarIke ja prasiddha thaI jAya che ane tenI A zAsanamAM eka phUTI koDI jeTalI paNa kiMmata nathI rahetI. keTalI adhamatA ? parama upakArI puNyapuruSonA niSedhanI avagaNanA karIne icchA mujaba Agamone vAMcanArA paikIno eka paNa sanmArgamAM rahI zakyo nathI. vAta paNa kharI che ke - unmArge cAlanArA sanmArge zI rIte AvI zake ke TakI zake ? irAdApUrvaka unmArge cAlanArA sanmArgamAM na TakI zake, e to nizcita ja che. avidhithI khAdhelI mAtrA na pace, to jJAnIpuruSoe karelA niSedhanI avagaNanA Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 215 - 18 : mahApuruSonA nAme manaphAvatuM na karAya ! - 18 - 215 karIne yathecchapaNe AgamanuM adhyayana zI rIte pace ? A Agama to mahArasAyaNa che; tene to yogya hoya te ja pacAvI zake. je saMsAramAM mahAlato hoya, gharamAM lepAyelo hoya, covIse kalAka vepArathI vIMTAyelo hoya, paisApaisA ne paisAnI ja japamALA pheravato hoya, paisA mATe kaMka jAtanA cALA karatAM paNa acakAto na hoya, ane viSayonI pAchaLa pAgala banIne pharato hoya, tene AgamonuM vAMcana zI rIte phaLe ? sabhA: Aje to tarajumA paNa kare che ! tarajumA paNa paisA mATe ! kAraNa ke, e to evAono vepAra thaI paDyo che. avidhithI Agama bhaNelAo Aje pAgala banI zAstranI vAtono ane zAstrono nAza karavAnuM kahevA bahAra paDyA che. je vastuno svIkAra karavo hoya, te pahelAM potAnI jAtanI yogyatA tapAsavI joIe. daridrane eka sAthe lAkha-be lAkha na apAya; Ape to te prAya: gAMDo thAya. rogI pathArImAMthI UThe tyAre bhUkha to khUba lAge, paNa dUdhapAka Adi bhAre padArtho na apAya; UlaTuM kahevuM paDe ke - "vastuo to ghaNI che, paNa hAlamAM jIbha upara kAbU rAkho, nahi to pharIthI bImAra paDI jazo." to A AgamonA praNetA to vItarAga ane sarvajJa zrI jinezvaradeva che. te ayogyane Agamo ApavAnI AjJA kema ja kare ? niraMtara sadUguruonI sevAmAM rahIne Agama sAMbhaLavAnI AjJA to sadAne mATe ApI che, paNa AraMbha, samAraMbha ane parigraha rU5 rogothI pIDArtAone svataMtrapaNe Agama vAMcavAnI chUTa e upakArIo kema ja Ape ? Ape to jarUra teone sannipAta ja thAya ane e AjJAno bhaMga karI svataMtrapaNe Agamono upayoga karanArAone sannipAta thayo che, e vAta Aje ApaNane sAkSAt che. pathArImAM paDelAne dUdhapAka ApavAthI pariNAme sannipAta thAya. emAM kayo DAhyo mANasa zaMkA kare ? "jyAM tyAM jamIna bagADe evuM jenuM svAcya hoya te vahAlAmAM vahAlo hoya to paNa tene to dUdhapAka na ja apAya; ane potAne khAvo paDe tema hoya to ene ApyA vinA ekalA khavAya. paNa A badhI vAto e gAMDAone samajavI che kyAM ? jo Agamo chUpAvavAM ja hota, to zrI gaNadharadevo racata ja zA mATe ? ane chelle zrI devardhvigaNi kSamAzramaNajI e Agamone graMthArUDha zA mATe karata ? ane aneka maharSio AgAmomAMthI uddharI uddharIne aneka viSayaka prakaraNo zuM kAma racata ? AthI siddha ja che ke - ApavAjoguM ApyuM ja che ane yogyatA mujaba ja ApavAnuM vidhAna paNa karyuM ja che. AvA mahAtmAone iMdrajALiyA Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 kahevA ane zAstrone phatavAzAstra kahI bALI nAkhavAnI vAto karavI - e keTalI adhamatA che e vicAro ! mahApuruSanA nAme ThagabAjI! yogyatA vinA Agamano adhikAra na ja hoya ! upakArI puruSoe to sAdhuone paNa tarata adhikAra nathI Apyo;teothI paNa *amuka dIkSAparyAya pachI, amuka tapa karyA bAda ane pariNAmamAM sthiratA AvyA pachI ja vAMcI zakAya che, to pachI gRhasthane to adhikAra hoya ja kyAMthI ?paNa A badhuM samajavAnI kALajI nahi karanArAo ane yathecchapaNe parama upakArI jJAnI mahApuruSone 'iMdrajALiyA, ahamiMdro ane aMgArA' vagere vagere vizeSaNothI navAjanArAo tathA zAstrone phatavAzAstra kahI bhasmIbhUta karavAnI vAto karanArA, pAchI potAnI vAtonI puSTi mATe A vIsamI sadImAM paramaprabhAvaka tarIke vizvavidyuta prasiddhine pAmelA, prAta:smaraNIya, pUjyapAda parama gurudeva, AcArya bhagavaMta zrImad vijayAnaMdasUrIzvarajI (zrI AtmArAmajI) mahArAjAnA nAmano paNa Azaro levAno dAvo kare che !kharekhara, A dAvo temanI jAtane vadhu kalaMkita kare che, kAraNa ke-tema karIne teo eka puNyapuruSanI ghora AzAtanA kare che. + sAdhu bhagavaMto keTalA varSanA paryAya bAda kayAM kayAM Agama vAMcI zake tenI noMdha. guruNAvi suttadANaM vihiNA joggANa ceva kAyavvaM / suttANusArao khalu, siddhAyariyA ihAharaNaM / / 29 / / sUtrAnusArazcAyam: - tivarisapariyAgassa u, AcArapakappanAma ajjhayaNaM / cauvarisassa u sammaM, sUyagaDaM nAma aMgaMti / / 1 / / dasakapapabvavahArA, saM vaccharapaNagadikkhiyassevA / ThANaM samavAo cciya, do aMge aTUvarisassa / / 2 / / dasa vAsassa vivAho, ekkArasavAsayassa u ime u / khuDriDayavimANamAI, ajjhayaNA paMca nAyavvA / / 3 / / bArasavAsassa tahA, aruNuvavAyai paMca ajjhayaNA / terasavAsassa tahA, uTThANasuyAiyA cauro / / 4 / / codasavAsassa tahA, AsIvisabhAvaNaM jiNA biMti / patrarasavAsagassa ya, diTThIvisabhAvaNaM taha ya / / 5 / / solasavAsAIsu ya, eguttaravaDhiesu jahasaMkhaM / cAraNabhAvaNa-mahAsuviNabhAvaNA teyagginisaggA / / 6 / / egUNavAsagassa u dihivAo duvAlasamamaMgaM / saMputravIsavariso, aNuvAI savvasuttassa / / 7 / / iti zramaNIsta pratItyA'kAlacAritvAdiparihAralakSaNaH sUtrAnusAraH / - upadeza-bhAga-1 - vyavahArabhASya Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 217 = 18 : mahApuruSonA nAme manaphAvatuM na karAya ! - 18 217 je puNyapuruSa pUrvanA maharSionI AjJAmAM ja rahIne pa2mAtmA zrI mahAvIradevanA zAsananI ArAdhanA karavA dvArA jagatanA AtmAone prabhunA mArgamAM sthApana karanArA hatA, te puNyapuruSanuM nAma eka bhayaMkara pApakarmamAM joDavuM, enA jevI bhayaMkara ThagabAjI bIjI kaI hoI zake ? jo sAcA dilathI teo A puNyapuruSane paNa mAnatA ja hota, to paNa teo AvuM pApakarma karavAnI dhRSTatA karI potAnA jIvanane naSTabhraSTa na ja karata. e puNyapuruSe to spaSTa pharamAvyuM che ke -- "merI zraddhA aisI nahIM hai ki, pUrvAcAryoM ke anusAre binA samAdhAna kara sakuM. merI kalpanA se kucha jainamata satya nahIM ho sakatA hai / jainamata to apane svarUpa se hI satya banegA, je kara merI kalpanA hI satya kAraNa hove, taba to kisI pUrvAcAryoM kI apekSA na rahegI, taba to jisake manameM jo artha acchA lage so artha kara levegA / " "isI vAste merI aisI zraddhA hai ki jo jainamata meM prAmANika arU paMcAMgIkAraka, AcArya likhe gaye haiM, unake anusAra hI hamako kathana karanA cAhiye, parantu svakapola-kalpita nahIM, je kara koI svakapolakalpita mAnegA vo jainamatI kadApi nahIM bana sakegA arU usakI kalpanA bhI sarvathA satya nahIM hovegI. ' vicAro ke - A rIte sarvathA,zrI sarvajJadevanI AjJAnA ja zaraNe samarpita thaI gayelA puNyapuruSanI chAyA levAnI lAyakAta paNa e AjanA ucchaMkhalo dharAvI zake che kharA ? nahi ja. to pachI je puNyapuruSa, pUrvanA AjJAdhara maharSio AgaLa potAnI buddhine yatkiMcit mAnanAra che ane je puNyapuruSa potAnI buddhine mAtra e AjJAdhArI maharSionI AjJAne AdhIna banAvavAmAM ja jIvanazreya samaje che, te puNyapuruSano Azaro levAno dAvo tevAo kaI rIte karI zake che ? vicAravAmAM Ave to khullekhulluM samajI zakAya tema che ke AMjano koI paNa ucchaMkhala jamAnAvAdI ke je Agamo, AgamonA raciyatA mahApuruSo ane Agamavihita anuSThAnonI avagaNanA karI, jamAnAnA nAme navo ja dharma racavAnI ane jJAnapracAranA nAme AraMbhAdikane vadhAranArI aneka kupravRttione calAvavAnI tathA upakAranA nAme zIladharmano saMhAra karavAnI vAto karanArA A puNyapuruSano Azraya levAno dAvo koI paNa prakAre karI zake tema nathI ja. zuM te ziSya che ke ziSyAbhAso che ? A kALanI balihArI to e che ke - AjJA nahi mAnanArAo paNa pote Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - za8. bhakta hovAno ADaMbara kare che ane e ADaMbaranA yoge evAo Aje aneka bhadrika AtmAonA dharmadhanano ajaba rIte saMhAra kare che. AvA pApAtmAothI kalyANanA arthI AtmAoe niraMtara bacatA rahevAnuM che ane e ja kAraNe AvI AvI vAto tarapha tamAruM dhyAna khAsa kheMcavuM paDe che. lagabhaga sAta-ATha varasa uparanI eka vAta che ke - potAne paMDita mAnanAra eka vyaktie eka pustaka taiyAra karyuM emAM zrI jinezvaradevanI mUrtinuM ane devadravya AdinuM kapolakalpita rIte koI paNa jAtanA vAstavika pramANa ke yukti vinA managamatuM khaMDana karI zAstronI, zAstrakAra maharSionI ane khuda zrI tIrthaMkaradevanI paNa ghora AzAtanA karI. te pustakane vaLI e ja puNyapuruSa zrI AtmArAmajI mahArAjAne arpaNa karI, pote temano paramabhakta hovAno ADaMbara karyo !! AvA adhama AtmAne paNa te ja puNyapuruSanA paramabhakta ziSya tarIke potAne gaNAvatA ane manAvatAoe paMDita' tarIke mAnya rAkhI, tenI pITha thAbaDavA jevuM kAma karatAM paNa AMcako na khAdho !!! A te ziSyo kahevAya ke ziSyAbhAso kahevAya ? mUrtine nahi mAnanAra ane mUrtino bhArobhAra virodha karanAra evA kupaMthano tyAga karI, aneka takalIpho veThIne paNa te mArganuM umUlana karI, sanmArganuM sthApana karavA icchanAra je puNyapuruSe anekane unmArgathI haThAvI sanmArgamAM sthApyA, zrI 1. pU. munirAja zrI rAmavijayajI mahArAjanuM cAturmAsika vyAkhyAna : kArtika suda-14 sthaLa-vidyAzALA, amadAvAda becaradAse "jainasAhityamAM vikAra thavAthI thayelI hAni" nAmanI copaDI lakhI. temAM teNe keTaluM bhAMDaNa karyuM ? ratnarazekharasUri mahArAja mATe to e pApIe lakhI nAMkhyuM ke - "pelo, parama divase thayelo ratnazekharasUri' vigere. A copaDImAM teNe devadravya uDAvyuM, jinamUrti uThAvI, jinAgama uThAvyuM, kAMI bAkI na rAkhyuM, AvA pustakane teNe arpaNa kone karyuM ? pUjyapAda zrImad vijayAnaMdasUrIzvarajI mahArAja sAhebane ! ane te paNa jaMgama tIrthasvarUpa, bhAvAcArya vagere vizeSaNo mApIne ! vAru, e arpaNa pU.pA.AtmArAmajI mahArAjane zA mATe ? lokone ethI ema batAvavuM che ke AtmArAmajI mahArAja (jo ke teo zrI svargata thayA che, temanA samudAyanA AgevAna munio enI sAthe sammata che. lokomAM AvA vicAro ghara na ghAlI bese e mATe pratikArarUpe mAre "satyanuM samarthana" nAmanuM pustaka bahAra mUkavuM paDyuM. emAM meM lakhyuM hatuM ke bhAI ! tuM jene samarpaNa kare che, te je kahe te tuM mAnIza ke nahi ? AtmArAmajI mahArAja to mUrti devadravya, Agama vagere siddha kare che. temane evA adhama pustakanuM samarpaNa kema zobhe ? - juo - vIrazAsana sAptAhika peja-119, tA. 26-11-26 zukravAra vikrama saMvata 1983, kArataka vada-7 Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 : mahApuruSonA nAme manaphAvatuM na karAya ! - 18 jinamaMdirothI rahita bhUmine zrI jinamaMdirothI maMDita banAvI, te puNyapuruSane, zrI jirnamUrti ane jinamaMdirono upahAsa karatA pustakanuM arpaNa thAya ane te arpaNa karanAra potAne te puNyapuruSanA ziSyo pAse ja paMDita manAve, to e mAnanAra te te puNyapuruSanA ziSyo kahevAya ke ziSyAbhAso ? 219 _______ 219 pU. AtmArAmajI mahArAjano ekarAra : kupaMthano tyAga karIne supaMthamAM AvyA bAda, ekavAra zrI siddhagirijI upara jaI bhagavAna zrI RSabhadeva svAmInI mUrti samakSa rote hradaye je puNyapuruSe gAyuM che ke - "dUra dezAMtarameM hamana upanA, kugurU kupaMthako ! jAla paryo re; zrI jinaAgama hama mana mAnyo, taba hi kupaMthako jAla jharyo re. aba0 3 "to tuma zaraNa bicArI Avyo, dIna anAthako zaraNa dIyo re; aba0 4. "muja sarIkhA nirdeka jo tAro; tAraka birUda ye sAca lahyo re. aba08." je pavitra puruSe AvA prakAranI vinaMti karI che, te puNyapuruSane mUrtinA ja khaMDananuM pustaka arpaNa karanAra vyaktine paMDita mAnavAnI mUrkhatA bharelI dhRSTatA ziSyAbhAso sivAya bIjA koNa karI zake ? je puNyapuruSe, potAnA unmArganAzaka ane sanmArgasthApaka upadezathI aneka takalIpho veThIne, paMjAba jevI vikaTa vihArabhUmine paNa suMdara suvihArane yogya banAvI dIdhI ane potAnA vIsa varasa jeTalA samayamAM aneka kumatavAdIonI eka parama prabhAvakane chAje te rIte khabara lIdhI, paNa khoTI kSamA, zAMti ke samatAnA nAme maunano svIkAra na ja karyo, te ja puNyapuruSane nAme Aje dAMbhika zAMti, kSamA ane samAnatAnI vAto karI pUrvAcAryone iMdrajALIA, aMgArA ane ahamidro' kahenArA tathA zAstrone phatavAzAstra kahI bhasmaAEbhUta karavAnuM kahenArA ane evuM kahenArAonI sahAya karanArA tathA tenI prazaMsA karanArAonA guru tarIke oLakhAvavAmAM mAna samajanArAone te puNyapuruSanA ziSyo kahevAya ke ziSyAbhAso ? pU. AtmArAmajI mahArAjanA nAme daMbha ! prabhumUrtinuM utthApana karanArAonI mArgapraNAlikAnuM khaMDana karatAM ane mUrtinuM ghora apamAna karanArA pApAtmAonuM svarUpa khulluM karatAM rAjadarabAra * (korTa)mAM javAno samaya Ave, tenI paNa paravA nahi karanArA mahApuruSane, mUrtinA khaMDananuM ja pustaka arpaNa karavAnI dhRSTatA karanArane paMDita mAnavAnI Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 ane manAvavAnI vAto karanArA ziSyo, e ziSyo nathI paNa kuziSyo che - ema mAnavuM ja joIe ane evAo gurubhakta tarIkenI pUjA pAme, e kharekhara A kalikALano ja prabhAva che; paNa evA dAMbhikonI prabhA, prabhuzAsanamAM to na ja TakI zake, e sunizcita che. 220 AthI ja zrI jinezvaradevoe sthApelA zrIsaMghane sUryanI upamA ghaTI zake che ane e ja kAraNe TIkAkAra maharSi pharamAve che ke "A anaMtanayamaya pravacanathI utpanna thayelA viziSTa jJAnarUpa sUryanA prabhAvasamUha samakSa eka paNa kRtIrthikarUpa grahanI prabhA TakI zakatI nathI, to pachI AjanA u Mkhala jamAnAvAdIonI taddana viparIta mAnyatAo to zrI saMgharUpa sUrya samakSa na ja TakI zake, emAM zaMkA ja zI ?" zrIsaMgharUpa sUryanI taparUpa kAMti ane jJAnarUpa prakAza : jevI rIte zrIsaMgharUpa sUryamAM rahelI kutIrthiko rUpa grahonI prabhAnAzakatA TIkAkAra maharSie varNavI, tevI ja rIte tenI kAMti ane prakAzane varNavatAM te puNyapuruSa pharamAve che ke - "tathA tapatejorUpa ujvala bhAsvaratAvALA ane vastu mAtrane prakAzita karanAra jJAnarUpa prakAzavALA, upazamapradhAna zrIsaMgharUpa sUryanuM kalyANa thAo !" kharekhara, zrI jinezvaradeve sthApelA zrIsaMgharUpa sUryane kAraNe ja A vizvamAM zAMti che. jyAM sudhI A sUrya vidyamAna che, tyAM sudhI ja bhavya jIvo mATe muktimArga cAlu che. A sUrya jevA zrIsaMghanI hAjarIno e pratApa che ke ghuvaDa jevo svabhAva dharanArAone chUpuM chUpuM ane gupacupa jIvana gujAravuM paDe che ane pracchannapaNe nAstika chatAM karmane mAnavAnA ane AstikanA ADaMbara karavA paDe che ane dekhAvamAM 'ame zAstrone ane zAstrakArone mAnIe chIe' ema kahevuM paDe che, pAkhaMDIo upara paNa AvI rItanA utkaTa pratApane dharAvato A zrIsaMgharUpa sUrya jagatamAM sadAne mATe jayavaMto varto, e ja ApaNI eka abhilASA. 1. " tathA tapasteja eva dIptA- ujjvalA lezyA - bhAsvaratA yasya sa tathA tasya tapastejodIptalezyasya, tathA jJAnamevodyoto-vastuviSayaH prakAzo yasya sa tathA tasya jJAnodyotasya, 'jagati' loke 'bhadraM' kalyANaM, bhavatviti zeSaH, damaH - upazamaH tatpradhAnaH saGghaH sUrya iva saGghasUryaH, tasya rmasathasUryastha||" " Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19H saMsAra rasikane zAstro na game vIra saM. 245, vi. saM. 1989, poSa suda-2, guruvAra, tA. 2-1-1930 * zrIsaMghanI sAgaranA rUpakathI stavanA : * pAMcamahAvrato ane aSTapravacana mAtA : zAstrono nAza karAvavAnI vAta zAthI ? * AtmA sarvazaktimAna kyAre ? * "soDahaM' japo, paNa DhoMga na karo : * saMsAramAM vairAgya na thAya, e Azcarya ! "soDahaM' zabdano bhAva to samajo ! . * dharma tenA bhakSakano bhakSaka che : ' * nAstika e gALa nahi paNa oLakhANa che : zrIsaMghanI sAgaranA rUpakathI stavanA : sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajIe, zrIsaMghanI stuti karI che. zrIsaMgha AzrayarUpa hovAthI nagaranA rUpakathI, viSaya-kaSAyarUpa saMsArano nAzaka hovAthI cakranA rUpakathI, mArgagAmI hovAthI rathanA rUpakathI, lokanI madhyamAM rahevA chatAM lokadharmathI alipta hovAthI kamalanA rUpakathI, saumya hovAthI caMdranA rUpakathI ane vizvaprakAzaka hovAthI sUryanA rUpakathI je je rIte stavanA karI, te ApaNe joI AvyA ane have sUtrakAra maharSi eka gAthA dvArA sAgaranA rUpakathI zrI saMghanI stavanA kare che. sAgaranA rUpakathI stavanA karatAM sUtrakAra maharSi pharamAve che ke - dhIraja rU5 velA eTale pANInI vRddhi, tenAthI sahita ane svAdhyAyayoga rUpa magarathI yukta tathA akSobhya ane vistIrNa evA bhagavAna zrIsaMgharUpa samudranuM bhadra-kalyANa thAo !" sAgaramAM Ama to aneka vastuo hoya che, paNa sUtrakAra maharSie sAgaranI-1. velA eTale jalavRddhi, 2. magara-upalakSaNathI jalacara jIvono samUha, 3. akSubdhatA ane 4. vistIrNatA-A cAra vastuo lIdhI che. 1. "bhaI dhiivelAparigayassa, sajjhAyajogamagarassa / akkhohassa bhagavao, saMghasamuddassa ruddassa / / 11 / / - naMdisUtra. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - ma akSubdhatA ane vistIrNatA-e to sAgaranuM mULa svarUpa che. game tevI sthitimAM paNa sAgara kSobha na pAme, tema zrIsaMgha paNa game tevA prasaMge akSubdha ja hoya; game tevA prasaMge paNa jo akSubdha hoya to ja zrIsaMgha dhArelI dhAraNA sAdhI zake. je AtmA kSobha pAmI jAya, te prabhunA zAsanane ArAdhI zakato nathI. zrIsaMgha to prabhunA zAsanane ArAdhanAra che. vAte vAte je kSobha pAme, kSaNe kSaNe je mUMjhAya, te zrI jinezvaradevanA pharamAnano amala na karI zake. sAgaranI vistIrNatA jema ameya che, tema zrIsaMghanA svarUpanI vistIrNatA paNa ameya ja che. jema sAgaramAM velA eTale pANInI vRddhi pratidina hoya, tema zrIsaMgharUpa sAgaramAM paNa dhRtirUpa velAo pratidina UchaLatI hoya ja. jema sAgaramAM magara Adi aneka jaLajaMtuo hoya, tema zrI saMgharUpa sAgaramAM paNa svAdhyAya yogarUpa anekavidha magara ane enA jevA zaktisaMpanna jaLajaMtuo hoya ja. sAgaramAM jema pratidina pANInI vRddhirUpa velAo cAlu hoya, tema zrIsaMgharUpa sAgaramAM sUtrakAra maharSi, dhRtirUpa velAo jaNAve che. "vRti eTale "dhIraja' A artha pracalita che, ane dhIraja e AtmAno eka amUlya guNa che. e dhIrajanA abhAve AtmAmAM utAvaLiyApaNuM Ave che ane e utAvaLiyApaNAthI koI paNa kAryanI siddhi thatI nathI. paNa utAvaLiyApaNAnA abhAvathI pragaTatI dhIraja, te AtmA jyAM sudhI potAnA mULa svarUpamAM sthira thavAno prayatna na kare, tyAM sudhI AvI zakatI nathI. A ja kAraNe "vRti zabdanA svarUpane oLakhAvatAM parama upakArI TIkAkAra maharSi AcArya bhagavAna zrI malayagirijI mahArAjA pharamAve che ke - vRti eTale mUlaguNo ane uttaraguNone viSaya karato tathA pratidivasa utsAha pAmato AtmAno pariNAma vizeSa." pAMca mahAvrato ane aSTapravacana mAtA: mUlaguNomAM pAMca mahAvrato Ave che ane uttaraguNomAM aSTapravacana mAtA Ave che. te A pramANe - 1. "sarvathA prANAtipAta viramANa" - eTale manathI, vacanathI ke kAyAthI koIpaNa prANInA prANano atipAta eTale vinAza karuM nahi, karAvuM nahi ane karanAranuM anumodana karuM nahi. 2. "sarvathA mRSAvAda viramaNa' eTale manathI, vacanathI ane kAyAthI asatya boluM nahi, bolAvavuM nahi ane. bolanAranuM 1.. "dhRtiH-mUlottaraguNaviSayaH pratidivasamutsahamAna AtmapariNAmavizeSaH / " - naMdisUtra, zloka-11 TIkAntargata. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 - 19 : saMsArarasikane zAstro na game - 19 -- 223 anumodana karuM nahi. 3. "sarvathAadattAdAna viramaNa' - eTale manathI, vacanathI ane kAyAthI "adattAdAna' "corI' karuM nahi, karAvuM nahi ane karanAranuM anumodana karuM nahi. 4. 'sarvathA maithuna viramaNa' - eTale manathI, vacanathI ane kAyAthI parigraha rAkhuM nahi, rakhAvuM nahi ane rAkhanAranuM anumodana karuM nahi. "A pAMca mUlaguNo che ane 1. IryAsamiti, 2. bhASAsamiti, 3. eSaNA samiti, 4. AdAnabhaMDamattanikSepaNAsamiti ane 5. pAriSThApanika samiti tathA "1. manogupti, 2. vacanagupti, ane 3. kAyagupti' - A traNa guptirUpa je "aSTapravacana mAtA" te rUpa je uttaraguNo, teno viSaya karato ane pratidivasa utsAhane pAmato AtmAno je pariNAma vizeSa, te dhRti che. duniyAno eka paNa padArtha jene asara na nipajAvI zake, tene A utsAha vadhe. duniyAnA padArthamAM mamatva rahe, e tarapha DhaLe, to mUla tathA uttara e ubhaya guNa ghaTe. munio mULa tathA uttaraguNanA saMgI che. tame paNa te guNonA rAgI to cho ne ? zrIsaMghamAM sAdhu ane zrAvaka beya che. eka mULa tathA uttaraguNone dhAraNa kare ane eka tene icche. baMnenI manovRtti kaI hoya ? saMsAra pratye tathA viSayakaSAya pratye bannenI manobhAvanA kaI hoya ? zrAvaka paNa dhanadhAnyAdi badhuM khoTuM mAne ke nahi ? "viSayanI sAmagrImAM rahevuM sAruM che." ema mAne, e zrIsaMghamAM rahI zake ? e zrAvaka kharo ? A badhuM vicAro ! zrI jinezvaradevanI pUjA kare, paNa "saMsAramAM rahevuM sAruM che ane viSaya kaSAyanI sAmagrI paNa sArI che. evuM mAne te zrAvaka na kahevAya e spaSTa thAya che. - jema munipaNuM mUlaguNo tathA uttaraguNo dharanAramAM hoya, tema zrAvakapaNuM mUlaguNo tathA uttaraguNone icchanAramAM hoya. A pAMca mUlaguNo ane aSTapravacana mAtArUpa uttaraguNo upara je AtmAne prema na hoya, ane je AtmAne e pAmavAnI icchA paNa na hoya, teomAM zrAvakapaNuM kaI rIte hoya? vaLI jeo e guNono upahAsa karavA sAthe, tenI vRddhi ane prAptinAM sAdhanono nAza karavA mathe che, teo to zrI jinezvaradevanA saMghamAM rahevA mATe koI paNa prakAre lAyaka nathI ja, e niHzaMka vAta che. - sAgara te ja kahevAya ke jemAM jaLavRddhirUpa velAo cAlu ja hoya, tema zrIsaMgharUpa sAgaramAM paNa mULa guNo ane uttaraguNomAM dinapratidina utsAhanI vRddhi thavI ja joIe. AvAM je AtmAnA pariNAma te ja dhRti che. dhRtirUpa velAo UchaLavA ja joIe. sAgaranA kinAre ratno kyAMthI ? mojAM ja Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - [24. pAtALamAMthI ratnone bahAra kheMcI lAve. mojAM nIcethI nIcenA pavanathI UchaLe che; bahAranI havAthI nahi. jema sAgara moTo tema mojAM UMcAM. mULa guNo tathA uttaraguNone uddezIne AtmAnI tIvra pariNAmadhArAo jo zrIsaMgharU5 sAgaramAM pratidina na UchaLe, to koIne kevaLajJAna paNa na thAya ke, koInI mukti paNa na ja thAya. zAstrono nAza karAvavAnI vAta zAthI? pAMca mahAvrato, e mULa guNo che. e guNone jo barAbara vicArAya to, AtmAnuM mULasvarUpa ja e che ema samajAya, AtmasvarUpane mULathI pragaTa karavA mATe ja e mULa guNo che. e guNone vighnarUpa thanArI bAhyasAmagrIne aTakAvavI, e uttara guNo che. A guNo AtmAmAM to che ja. paNa dabAyA che, ene pragaTa karavA mATe ja prayatna karavAno che. e guNo eTalA badhA bhulAyA che ke "e.guNo lAvavA hoya to ene bAdhake vastuno anubhava pahelo karavo joIe." AvI mUrkhAI bharelI vAto paNa Aje thaI rahI che ! ATalI hada sudhI enuM svarUpa visarAI gayuM che. saMsAra, e AtmAnuM svarUpa nathI paNa virU5 che. bahAranA saMyogo AtmAthI para che, tene khaseDavA mATe ja A guNo che. AjanAo kahe che ke - "A guNo meLavavA mATe pahelAM saMsAranA padArthonA sahavAsanI, arthAt - bAhyasaMyogonA anubhavanI jarUra che. paNa e bicArA ajJAna AtmAone khabara nathI ke - "bAhya saMyogono anubhava to anAdikALathI cAlu che. hiMsA karavI, jUThuM bolavuM, corI karavI, maithuna sevavuM ane parigraha rAkhavo. ema koIne zIkhavavuM paDe ema nathI, kAraNa ke e to zIkhIne ja AvyA che. je vagara pATha bhaNya AvaDe, enA anubhavanI jarUra zI ? eno anubhava zo levo ? hiMsA, jUTha, corI, strIsaMsarga ane parigrahavRddhi e to badhAne ja AvaDe che, sArI duniyA emAM rakta che ane ethI ja AtmAnuM mULa svarUpa bhulAyuM che. potAne potAnI hiMsA nathI gamatI. e zuM sUcave che ? e ja ke - "ahiMsakapaNuM e AtmAnuM mULasvarUpa che, mATe pahelo mULaguNa e kahyo. mULa guNo potAnA AtmAnA) svarUpane ja anusaratA che. pAMca mULaguNo AtmAnA mULasvarUpane anusaranArA che. sabhA: AtmA to amara che. pachI hiMsA zAnI ? AtmAne amara kahI - "ahiMsAdharmano uccheda karanArA ajJAna che. AtmA jyAre potAnI sAthe vaLagelA saghaLAye bAhya saMyogone khaMkherI nAkhI svasvarUpamAM sthira thAya, tyAre ja tene sAcI amaratA prApta thAya tema che, ane Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 - - 19 : saMsArarasikane zAstro na game - 19 - 225 e na thAya tyAM sudhI to AtmAnI pratikSaNa hiMsA thaI ja rahI che, e pratikSaNa hiMsA jenA jenA yoge thaI rahI che, teno teno yoga karI ApanArA paNa hiMsako ja che. zrI jainazAsana jagatabharanA AtmAone e pratikSaNa thaI rahelI hiMsAthI ja bacAvavAno prayatna karI rahela che, e paNa eka zrI jainazAsananI lokottara viziSTatA che. koI AtmAne ArtadhyAna ke rodradhyAnanAM kAraNomAM joDavo, te ja tenI hiMsA che. prANImAtranuM hita icchanArA AtmAoe, potAnA mULa svarUpane pragaTa karavA mATe mUlaMguNonI sevAmAM rakta banavuM joIe ane e mUlaguNonI rakSA mATe uttaraguNone eka kSaNa paNa bhUlavA na joIe. e mUlaguNo ane uttaraguNonI sAdhanA mATe zarIranI mamatA paNa choDavI ja joIe. e mamatA jyAM sudhI nA chUTe, tyAM sudhI mokSa thAya nahi; AtmAne enuM svarUpa sAMpaDe nahi. - A zarIranI sevArasikatA che tyAM sudhI gharabAra, baMgalA, bagIcA, kuTuMba, parivAra tathA aDhAre pApasthAnaka vaLagelAM che : kadAca avirati amuka pramANamAM chUTI hoya e bane paNa A zarIranI sevA che tyAM sudhI saMsAra to jIvato ane jAgato ja che. vairAgya eTale zuM? zAstra kAMI navuM nathI kahyuM paNa AMkhanI sAme hovA chatAM anubhavamAM AvavA chatAM eno upayoga na karAya tyAM zuM thAya ? vairAgyanI sAmagrI to sarvatra che. vicAra karAya to gharamAM pesavuM paNa na game ema che. saMyogo evA che ke - vairAgya nathI Avato e ja Azcarya che. vastutaH vairAgya nathI thato e Azcarya che, jyAre mUrkhao vairAgya Ave emAM Azcarya mAne che. keTalo dRSTibheda ? di' Ugye maraNa dekhAya, kaMI ne kaMI Apatti dekhAya, koInuM parivartana dekhAya; chatAM vairAgya na thAya e kevI bhayaMkara dazA? bhavAbhinaMdIo to kahe che ke - "AvI sAhyabI, raMgarAga choDavA e pAlave ja kema ?' evAo sAthe jJAnIone meLa Ave ja nahi. e lokonI sAthe sAdhuone meLa kaI rIte maLe ? emane je badhuM meLavavuM che, ene A zAstra choDavAnuM kahe che. pote je meLavavA icche ene choDavAnuM koI kahe, e emane nathI pAlavatuM, mATe te zAstrono nAza karavAnI vAto kare che. zAstra kahe che ke - zAstrono nAza kare to paNa A maLelA raMgarAga choDyA vinA tamAro chUTako nathI. karmasattA kadI ja nahi choDe; samaya Avye kAnapaTTI pakaDI lAta mArIne bahAra kADhaze. AtmA sarvazaktimAna kyAre ? paralokathI kevI rIte AvyA, e paNa samajavuM anumAnathI saheluM che. ApaNe sArA saMyogamAM hoIe, to sAruM karIne AvyA chIe e vAta nizcita Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226. saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - che; ane kharAba saMyogavALA hoIe to kharAba karIne AvyA chIe e vAta mAnavI joIe. e samajAya tema che. sAruM karavAthI sArA saMyoga pAmyA cho to. sArA thavA mATe sAruM karavuM joIe. sArA thavuM hoya to sAruM karyA vinA chUTako ja nathI. bAhya padArthane game teTalA vaLagI rahezo, "nahIM mUkuM kahIne sacoTa vaLagI rahezo, toye e cIjo ahIM ja raheze ane tamAre cAlyA javuM paDaze. choDavAnuM che, javAnuM che, e vAta nakkI che, mUkIne javuM paDe e nakkI che; chatAM vaLagI rahevAnuM mana thAya enuM kAraNa ? vaLagavAnI nA nathI, khUba vaLago, vaLagAya teTaluM vaLago, paNa evI cIjane vaLago ke je tamane kadI dhakko na mAre.. jene pakaDIe tene evuM pakaDIe ke maratAMye na choDIe; paNa pakaDIe kone ? e khAsa nakkI karavuM joIe. vizvAsaghAtaka evI paravastunI AdhInatA game kema ? rAga choDavo, enuM nAma vairAgya. vairAgya kayA DAhyAne na AMve ?. jainazAsanamAM dareka vAta evI che ke jemAM vairAgya hoya ja. saMsAranI asAratAnuM bhAna thAya e vairAgya. jene zAstrakAra asAra kahe che tene ja sArarUpa mAne, tyAM vairAgya thAya zI rIte ? e loko to kahe che ke "javAnuM che e vAta sAcI, paNa ethI kAMI atyAre choDI devAya ?' zAstra kahe che ke, "roIne choDAze emAM bahAdurI nathI, mATe hasatAM hasatAM choDo. jene sukhe maravuM hoya, samAdhipUrvaka maravuM hoya, te to saMsArane asAra ja mAne; saMsAranA raMgarAgane khoTA ja mAne; pote phasAyo che ema ja mAne. jema potA mATe saMsArathI nIkaLavAmAM kalyANa mAne, tema pArakA mATe paNa ema ja mAne. dhUnanamAM (tyAganI vAtomAM) paNa A ja vAta AvavAnI. saheluM hoya enuM dhUnana (tyAga) paheluM karavAnuM, saheluM hovAthI bAhyanuM dhUnana paheluM karavAnuM. e kyAre thAya ? bAhya padArthone vadhAre vaLagavAthI ke te padArthone dUra karavAthI ? sabhAH AtmA to sarvazaktimAna che ne ? hA !, paNa kyAre ? karmathI aLago thAya tyAre ne ? jo atyAre ja AtmA sarvazaktimAna hoya to Ama bhIkha mAMgato phare ? haDadhUta thAya ? mAra khAdhA ja kare ? aghorInI jema UMdhyA ja kare ? beDImAM paDelAne sarvazaktimAna mAnI levAnI mUrkhatA karI yogya pravRtti karavAnA akhADA kema ja karAya ? sabhAH mULasvarUpa dabAya zI rIte ? duniyAmAM keTalIya cIjo evI sthitimAM che. sonuM ane mATI maLelAM che. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 : saMsArarasikane zAstro na game - 19 sonuM ke mATI maLavA gayAM hatAM ? nahi ja, maLelAM che ja. khANamAMthI nIkaLyuM tyAre dekhAya to mATI, paNa kArIgare kahyuM ke, 'mATI dekhAya che paNa emAM mAla che. kADhatAM AvaDe to kaDhAya.' sonAnA arthIe pUchyuM ke, 'zuM karavuM joIe ?' eno kArIgara mAMge te badhuM hAja2 ka2vuM joIe. agnimAM paNa nAMkhe, TIpe, badhuM ja kare, paNa ene nA paDAya? nahi ja, kAraNa ke, mATI baLI jAya tyAre kaMcana so TacanuM thAya ane pariNAma alaMkArarUpa paNa thAya. e ja rIte AtmA paNa traNe lokamAM alaMkArarUpa kyAre thAya ? sabhA aMtarAtmA thAya tyAre. ane mukuTa kyAre thAya ? sabhAH paramAtmA thAya tyAre. 227 227 have samajyA. mATInI sAthe sonuM maLyuM kema ?' ema koI pUche to eno uttara nathI. sarvajJadeva paNa kahe che ke, 'evI vAtonA uttara na hoya; svayaM jJAnI thaIne juo !' 'saMyamamAM sukha zuM ?' e praznano javAba eka ja ke, 'rAga tajI virAganA sukhano anubhava karoto khabara paDe.' duniyA paNa kahe che ke, 'anubhavInAM kAmo ane anubhavInI vAto, anubhavI jANe.' 'vairAgyamAM sukha zuM ?' e jANavuM hoya to zAstrakAra kahe che ke, 'rAga choDIne virAgI bano.' rAgInI sAhyabImAM je sukha na hoya, te sukha virAgIne kAyama hoya. mAMTImAM maLeluM sonuM kArIgaranA hAthamAM Ave to sonuM thAya. kArIgarane koI pUche ke, 'mATImAM bhaLyuM kema ?' e kahe ke, jema bhaLe tema ! khANamAM jaIne jo !' pUchanAra pharI pUche ke, 'khANamAM kyAMthI AvyuM ?' pelo paNa kArIgara che. kahI de ke, 'pAtALamAM jaIne joI Ava !' kArIgara kahI de ke, 'AmAM mAla che. sonuM che. sAmagrI lAva to sonuM kADhI ApuM !' kArIgara mAMge te sAmagrI devAya ane pachI e je dhAmadhAma kare, temAM vacce na avAya ke na bolAya. sabhA e khAI jAya to ? zAhukAra kArIgaranI vAta karIe chIe; lUMTArA kArIgara pAse javAnI salAha koI ApatuM nathI. e sonAmAM kacaro ghaNo hato, te kArIgare kADhI nAMkhyo; agnimAM nAMkhI * mela bALIne, ka2vA yogya badhI kriyAo karIne, so TacanuM sonuM banAvyuM. e ja rIte AtmAnI anaMta zakti che e vAta sAcI, paNa e zakti jaDanA saMyogamAM Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - dabAI gaI che e paNa eTaluM ja sAcuM che; kAraNa ke, bhIkha mAMgavAno guNa kAMI AtmAno nathI : hoTalamAM jaI cA pIvI e kaMI AtmAno guNa nathI; cA vinA na ja cAle e guNa AtmAno nathI; vepAra karavo, paiso meLavavo, paisA mATe grAhakonI dADhImAM hAtha nAMkhavo ane enI gALo khAvI" e kaMI AtmAno guNa nathI. baMgalAmAM, ramaNImAM, paisAmAM mUMjhAvuM, e AtmAno guNa che ? nahi ja. tyAre A badhuM kema bane che ? anAdikALathI karmanA saMsargamAM bhaLyA cho mATe. mATImAM paDeluM je sonuM kArIgaranA hAthamAM na jAya, tenI zI hAlata? paga nIce chUMdAya, vAsaNa uTakavAmAM vaparAya ane nAza pAme; kAraNa ke, vAparanArane enI kiMmata samajAI ja nathI. AtmAnI paNa e ja hAlata che. AtmArUpa sonuM karmarUpa mATImAM maLeluM che. kArIgaranA hAthamAM jAya to potAnA mULa svarUpane pAme. anaMta zakti kharI, paNa kayA AtmAnI ? je karmanI sAme yuddha karI tenA para vijaya meLave ane jene duniyAnI koIpaNa vastu na mUMjhave tenI ! jema sonuM so TacanuM paNa hoya, aThThANuM TacanuM paNa hoya, ochuM paNa hoya, mATImAM maLeluM paNa hoya, tema AtmA svarUpe anaMta zaktimAna hovA chatAM adhika zaktimAna, alpa zaktimAna tathA zaktihIna paNa hoya. zaktimAna evA hoya ke, hAlacAle paNa nahi. zarIramAM rahevA chatAM paNa zarIranI paravA na kare, to ahIM paNa e AtmA zaktimAna kahevAya ane jyAre sarvathA zarIrathI chUTe tyAre to taddana zuddha koTimAM jAya. anAdikALathI e karmothI lepAyelo che, mATe e enuM mULasvarUpa na kahevAya. sphaTikano varNa to sapheda ja che, paraMtu emAM parovelA rAtA, lIlA, pILA dorAne laIne teno tevI tevo raMga dekhAya, mATe e eno raMga nahi; e raMga to dorAno che. AtmAnuM sattAgane svarUpa to badhAnuM eka ja che. "anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMtacAritra ane anaMtavIrya" A svarUpa badhAnuM ja sattAgata che. te svarUpa eka ja che. soDavaMjapo, paNa DhoMga na karo. sabhA sadaMte A ? maLathI rahita thavAya to huM te ! nahi to te, te ane huM, te huM ! "soDa6 dhyAnamAM te (prabhu) ":' ane huM 'mAM' kema ? huM melo mATe ! te "H' kema thayA ? khAtAM pItAM ? jholAM khAtAM ? irAdApUrvaka "saH'nI paravA na kare, '3nI kriyA cAlu rAkhe ane "soDa' no jApa kare, ene to e jAtanA Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 - 19 : saMsArarasikane zAstro na game - 19 - 229 jApanA vAyuno roga thayo che ema manAya ! gharamAM rAcAmAcIne rahuM, patnI sAthe rasapUrvaka rahuM emAM zI harakata ? ema mAnI mAtra 'soDa' "te huM'no jApa kare, tethI 'ga maTI "sa: kema thaI javAya ? dhyAna, e to pracaMDa agni che. soDa jApanA dhyAnarUpa agnithI AtmAnI sAthe lAgelAM karmo baLIne bhasmIbhUta thAya che, AtmA dIptimAna thAya che ane anAdino kacaro sApha thAya che; paNa kyAre ? e ja vicAravAnuM che. '' paNAnI kriyAne choDI, tenA jevA thavAnI kriyA karyA vinA kema ja thaI zakAya ? ga' paNAnI kriyA cAlu rAkhe, to ":' thavAya zI rIte ? "ga' ne ja "H" mAne te mithyAdRSTi che. te te huM e vAta sAcI, paNa huM te te nathI. soDaEno jApa thAya che, kAMI "sadaM :' no jApa thayo ? nahi ja. kema nahi ? e vicAro. e vicAravAthI badhuM ja samajAI jaze. sabhAH ekalA jApathI karmakSaya thAya ke nahi ? akSaramAM tAkAta che, paNa phaLa kyAre maLe ? vidyA tathA maMtramAM zakti che, paNa sAdhatAM aTake to phaLe. ene ghara mUkIne jaMgalamAM javuM paDe che, rAtanA ekalA ghora smazAnamAM besavuM paDe che ane e paNa nakkI karIne ke game tema thAya paNa UThIza nahi. '* tyAgI chApa pADe, paNa konA upara ? tyAganA arthI upara chApa pADe, paNa tyAganA vairI upara nahi. vAru ! zAstramAM zakti nathI ? chatAM e zAstrano nAza karavAnI bhAvanA kema janmI ? sArI paNa cIja phaLe kone ? megha pallavita kare, paNa kone ? magaroLiyAne ? meghamAM e tAkAta che ke, jamInane bhIMjave; kasa. pUrIne phaLavatI banAve; paNa jamIna upara e kAma kare, magazeLiyA upara kare ? puSparAvarta megha paNa magazeLiyAthI thAke ! meghamAM zakti che, paNa ukhara bhUmimAM paDe to kAdava thAya; tyAM koI bhUlathI jAya to kheMcI jAya. varasAda phaLadrupa jamInamAM paDe to phaLe. svAti nakSatramAM zaktinI aMdara paDelA jaLabinduthI motI thAya. phaLano AdhAra pAtra upara che ne ? vastu pAtranA yoge phaLe. soDano jApa kare ane vezyAne ghera AnaMdapUrvaka jAya, ene e jApa kema phaLe? A to kahe che ke, "soDadaM te huM. mATe game tyAM jAuM, vezyAne tyAM paNa jAuM, kema ke, te huM ! "soDano A rIte jApa karanArA DhoMgI che. - sabhAH paravastumAM javuM e vezyAgamana che ne? huM e ja kahuM chuM. hADacAmathI maDhelI kothaLIne suMdara mAnI, enAthI potAne Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 20, jIvato mAne ane kahe ke, "soDa6' tyAM zuM ? "te huM" ane "huM Ano (hADacAmano) paNa eno meLa zI rIte maLe ?" "soDaE'no jApa karanAre kapaNAnI kriyA tajavI joIe ane "saH' thavAya tevI kriyA karavI joIe. soDadaMno jApa kare ane "daMpaNAnI kriyA sArI ane karavA jevI che ema mAne, e vastutaH nAstika che. e dharmI to nathI, paNa sAmAnya Astika paNa, nathI. kaMdamULa khAtI vakhate kahe che ke, "pudgala pudgalane khAya cheemAM AtmAne zuM ? huM to bhinna chuM!" ene kahIe ke, 'tyAre kolasA khA ne !" paNa e to khUMce che ! tyAM "pudgala pudgalane khAya' e sUtra nahi ? Avo kupaMtha Aje phelAI rahyo che. AvAone 'soraMno jApa zI rIte phaLe ? . je svarUpa khIlavavuM hoya, tenI pratipakSI vastune tajavI joIe. ApaNe svarUpe zuddha to kharA, paNa kyAre ? AtmAmAM je kacaro hoya te kADhyA vinA zuddha kema thavAya ? "pudgala pudgalane khAya, emAM AtmAne zuM ?" AvuM kahenArAne vairAgya kema Ave ? A badhAM vairAgyanA vairI che ane vairAgyanA verI che, mATe ja zrI jinezvaradevanA zAsananA vairI che ane zrI jinezvaradevanA zAsananA vairI che, mATe ja e parama nAstika che ! saMsAramAM vairAgya na thAya, e Azcarya ! duniyA choDIne saMyama lIdhA pachI duniyAnI vAta karavAmAM harakata zI?" ema mAnI jeo duniyAne duniyAnA mArgamAM vadhAravAnI vAto karanArA che, temane pUchavuM joIe ke, "Ape choDyuM zuM kAma ?" e kahe ke, "khoTuM hatuM, saMsAramAM bhaTakAvanAruM hatuM tethI !" to tarata ja praznakAre kahI devuM joIe ke, 'tyAre tame bhaTakavAmAMthI chUTyA ane bIjAne zA mATe bhaTakAvo cho ?". je choDyuM enuM khaMDana kare, e nAstika ja che. saMsAra choDyA pachI saMsAranA maMDananI vAta, e nAstikatA che. nAstikanA zire kAMI zIMgaDAM nathI UgatAM ! pote je vastune bhUMDI mAnI, nAzakAraka mAnIne choDI pachI bIjA pAse enI vAta karavI, enuM maMDana karavuM, eno artha to e che ke, potAne ja tyAga, vairAgya gamyo nathI. jo ema ja hoya to to samyaktva gayuM ane mithyAtva AvyuM. chatAM samyakatvano DoLa karavo, e to bhayaMkara nAstikatA che, emAM zaMkA ja zI ? paralokanI kriyA na game ane kevaLa A lokanI ja kriyA game, e ja nAstikatA che. bhayanA sthAne javAnI icchA koInI thAya ? bhUlathI jaI caDe toye sAvadhAnIthI cAle. "paralokanI kriyAnI jarUra zI ? ame svataMtratAthI Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a - - 19 : saMsArarasikane zAstro na game - 19 - 231 game tema khAIe-pIIe, harIe-pharIe, temAM sAdhunA bApanuM zuM jAya? zAstra amArI pattara kema khAMDe ?' AvuM bolanArA nAstika che. AvAne Astika kahe e paNa nAstika che, ane AvAne zaraNe jAya te kaMgAla che ! sabhAH nAstika zabda e gALa che ? paralokane sudhAranArI kriyA pratye jenAmAM zraddhA nathI, te nAstika ! sabhA: A to vyAkhyA che. A vyAkhyA ja che. duniyA kahe che ke, "jenI pAse paisA na hoya e daridrI!" zuM A gALa che ? nahi ja, to pachI "jene paralokane sudhAranAranI kriyA pratye zraddhA nathI, te nAstika !" ema kahevAya. ethI Ane paNa gALa na ja kahevAya, paNa vastunI vyAkhyA ja gaNAya. AthI spaSTa che ke, je evA hoya, evAnA sAthI, sahAyaka, pAlaka, poSaka ane preraka hoya, te badhA nAstika ane evAnA je AgevAna te mahAnAstika ! sabhAH enA pratye AstikanI zI pharaja ? pahelI to pharaja e ke, enA saMgathI dUra rahevuM. enA saMgathI eTale sobatathI dUra rahevuM, e ApaNane alaga kare to rAjI thavuM. zaktino upayoga karyA vagara, vagara mahenate e khasatA hoya to evA bhalA koNa ? skaMdhaka munie cAmaDI utAravA AvanArane kahyuM hatuM ke, "kAyA tajavI to hatI ja. paNa jAte na tajAta, tuM tajAvA Avyo mATe mahAupakArI ! tuM bhale AvyAM! tuM kahe tema Ubho rahuM !" mATe yAda rAkhI lo ke, je guNo pedA karavA hoya enI pratipakSI vastu tajavI ja joIe. tajavA yogya mAnavI ja joIe. * "soDa6 no jApa karanArA "soDadaMDa kare, ne bhagavAnane kahe ke, "tuM vItarAga, tethI zAMta besI rahe ane huM ghera jaIne sAhyabI bhogavuM; tuM bhale vitarAga rahe ne huM rAgI thAuM, kema ke, "soDa' te huM !" tane bhogo na gamyA to na bhogavyA; mane game che mATe bhogavuM, kema ke, "soDaEUR te huM."tane khAvuM na gamyuM te teM tapa karyA: mane game che mATe khUba khAuM, kema ke, "soDa' te huM !' basa soDaE toDavaM' AvA jApa karanArA ne A rIte vartanArA AvA ajJAna bhegA thAya to zuM thAya ? "soDa6' zabdano bhAva to samajo ! " nokara ane zeTha beya AdamI to sarakhA, paNa nokara Ubho ja rahe; ane zeTha gAdIe bese. nokara rUDo, rUpALo ane baLavAna hoya toye ene UbhA Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - rahevuM paDe. zeTha kALo-kadarUpo hoya, toye gAdIe bese. rUperaMge manuSya sarakhA chatAM ekane moTaramAMye bUTa maLe ane ekane raste rakhaDatAMye na maLe; ekane bhANe pacAsa cIja Ave ane bIjAne pAMca paNa nahi; ekane be maLe te paNa kAcIkorI ane bIjAne na paNa maLe ! Ama kema ? bhAgya !gharamAM jAya to patnI paNa paththara mAre evI hoya ! kahe ke, "phAve tyAM jA, sUjhe tema kare, paNa mArA mATe badhuM lAva !" A badhuM jotAM paNa saMsAranI asAratA na samajAya ane vairAgya na thAya ? saMsAranI vAstavika sthiti juo to tarata vairAgya thAya dharma tenA bhakSakano bhakSaka che : Agamo saLagAvavAnuM kahenArA, Agama sAme yatheccha lavAro karanArA kevA che ? dekhAve to rUDA ! paNa emanI AgaLa-pAchaLa ane AjubAju juo to badhuM ja prAyaH malina che. emanAM pAponuM A Agama khaMDana kare che, ethI emane Agama khaTake che. e loko pAmI gayA ke, "A Agamo tathA A sAdhuo amArAM pApa khullAM kare che, amArA daMbhanA paDadA cIre che. mATe e gabharAyA che. e gabharAyA che ke, "amArI hiMsA, jUTha, corI ane anAcAra AdinA daMbhane sAdhuo ughADA pADe che; loko amane dharma samajatA hatA, te have A sAdhuoe amAruM svarUpa khulluM karyuM eTale loko amane have dharma mAnatA nathI. AthI sAdhuo zAstrano je prakAza pheMkI rahyA che, ene jhAMkho karavA e taiyAra thayA che. e loko samajyA ke, "pahelAM to amane AgaLa jagyA maLatI hatI, paNa sAdhuo amane oLakhI gayA che, mATe have amane pesavAnA paNa sAMsA che, mATe have pola nahi cAle; have to eka ja upAya che ke, "je sAdhuo jIvatA-jAgatA rahyA che emanA para kALA paDadA nAMkho, cItarAya eTalA kALA cItaro ! ane Agama to bolavAnuM nathI; mATe ene ja bALI nAMkho eTale paMcAta maTI !' e loko samajI gayA che ke, have amArI nAstikatA ughADI paDI gaI che, eTale amArA ADaMbaro cAlI zake tema nathI." teo UMDe sudhI samajI gayA che ke, "jo sAdhu jIvatA rahyA ane Agama hayAta rahyuM, to ApaNI hAlata bhayaMkara che !" mATe ja kahe che ke, "Agamane bALo ane sAdhune kALA cItaro !" teo satyaprakAzane uzkeraNIno Aropa Ape che ! e Aropa vahorIne, Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 233 -- 19 : saMsArarasikane zAstro na game - 19 -- 233 eTaluM ja nahi paNa ekane badale eka lAkha Aropo vahorIne paNa, ApaNe have emane e batAvI devuM joIe ke, "have amArI sAthe temane sthAna nathI, te nathI ja.' gaI kAle meM patrikA vAMcI nahotI, Aje mane ghaNAe vAMcavAno Agraha karyo che, mATe have jarUra ahIM vaMcAze. zA mATe ? jainazAstranuM khUna kaI Dhabe karavAmAM Ave che, te kADhIne batAvavA mATe vaMcAvIza. e lekhanA mULamAM zuM che, te badhuM tamane batAvavAnI mArI pharaja che. e vAMcavuM, e paNa pharaja che. vyAkhyAnanuM e paNa eka svarUpa che. e mATe chApuM paNa vaMcAya. jene jace te ja Ave; jene garaja na hoya, gamatuM na hoya te na Ave ! e vAMcIne tamAma vastu samajAvIzuM, enA lakhanAra mATe paNa je rIte yogya lAgaze te rIte ucita TIkA karIza. sAMbhaLavuM game te ja Ave, na game teNe AvavuM ja nahi ! amane sanmArge doranAra che" ema samaje ane potAne sanmArge dorAvAnI jarUra lAge to ja Ave ! ene AvavAno adhikAra che; ema na lAge tene paNa vastune samajavA mATe AvavAno tathA sabhyatAthI prazna karavA mATe AvavAno paNa adhikAra che, paNa "ghoMghATa" tathA "dhamAla" karanArAone ahIM AvavAno adhikAra nathI. mAro muddo ekaja che. tamAre have 'nAstika" zabdanuM ojAra tINuM banAvavuM paDaze ! e ojAra emane mATe asarakAraka nIvaDavuM joIe. enA yoge teone vicAra karavAnI pharaja paDe ke, "A ojAranA ATalA kaDaka upayoganuM kAraNa - zuM? e ja ke nAstiko paNa samajI le ke, "have amAruM sthAna gayuM." e samaje to che ja ke, "have amAruM sthAna gayuM, pahelAM to AgaLa besI zakatA hatA, samAjanA nAyaka tarIke mAna meLavatA hatA, DoLa, daMbha ane prapaMca nabhato hato, paNa have e nahi bane. janatA jAgRta thaI gaI che, kAraNa ke sAdhuo emane oLakhI gayA che. pIchANI gayA che. AthI teo zAstrano prakAza janatA upara pheMkI rahyA che !" - ApaNe emane ema cetavavA che ke, "hajI thobho ! nahi to have dIvAla evI caNAze ke vagara mahenate pAchA paDavuM paDaze. besavA to zuM, paNa UbhA rahevAnuM sthAna paNa nahi maLe." zAstrakArone iMdrajALIA kahenArAo kahe che ke, "sAdhu, maMdira, mUrti ane Agama nahi nabhe tathA dharmakriyAo paNa nahi nabhe !" evAone saMbhaLAvI devuM joIe ke, "have to tame ja nahi nabho." zrI jinezvaradevanA jayavaMtA zAsanamAM, parama tAraka zrI jinamaMdiro, zrI jinamUrtio, zrI jinAgamo tathA sAdhuo to A bharatakSetramAM paNa hajI Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 234 hajAro varSa jIvaMtapaNe rahevAnA che. e vAta to have jainanAM bALako paNa bole ! dharma jeTalo ArAdhaka AtmAono rakSaka che, teTalo ja virAdhaka AtmAono bhakSaka che. nAstika e gALa nahi paNa oLakhANa che H sabhA nAstika zabda e vIsamI sadInI gALa che' ema kahe che tenuM zuM ? vastunA svarUpane oLakhAvanAra zabdane gALa kahenArAo ajJAna che. ajJAna AtmAone satya samajAvuM muzkela che. jemane nAstikapaNuM nathI khaTakatuM, emane 'nAstika' zabda kema khaTake che ? lUMTArA paNa sArA ke, emane koI lUMTArA kahe to gALa na mAne. lUMTArA paNa kahe che ke, 'barAbara, ame lUMTArA ja chIe, kAraNa ke, ame lUMTa karIe chIe, tyAre A loko to kahe che ke, ame amane phAve tema karIe, zAstrone saLagAvavAnuM kahIe, sAdhuone kalaMkita karIe, paraloka-baraloka na mAnIe, game te khAIe-pIe, game tema karIe, nATaka, ceTaka, sinemA joIe tathA abhakSmabhakSaNa karIe ane ema karavAmAM vAMdho na mAnIe, enA pracAranA prayatno karIe; paNa amane koI nAstika kahe te na cAle. ame e sahana nahi karIe.' A badhuM kema cAle ? AvAo Astika tarIke oLakhAI kalyANArthI AtmAonuM ahita na karI zake, e mATe ja temanA svarUpane chAjato 'zabda-prayoga' ApaNe koIpaNa vyaktinuM nAma dIdhA vinA karIe chIe. paNa jeo evA,hoya, teone to e zabda khaTake ja, kAraNa ke, evAone pote nAstika hovA chatAM paNa, Astika tarIke pUjAvAnA koDa che. A badhI patrikAo 'yuvaka saMgha'nAM nAmathI nIkaLe che, eTale enI tamAma jokhamadArI enA zira upara che. have ApaNe janatAne jaNAvI devuM joIe ke, 'AvAM lakhANo phelAvanArAomAM jainatvanuM buMda paNa nathI.' mULa tathA uttaraguNone viSaya karIne zrIsaMgharUpa sAgaranI dhRtirUpa velAnI vAta zarU karI che, eTale e velAnA vighnane paNa sAthe sAthe dUra karI ja devAM joIe. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20: tyAre mona kema rahevAya ? vIra saM. 2456, vi. saM. 1986, poSa suda-3, zukravAra, tA. 3-1-1930 120 * AtmAnA vairI na bano ! * taddana nirmAlya bane kema cAle ? * upekSA karIne virAdhaka na bano! * mauna kema ja rahevAya? AtmAnA vairI na bano ! sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajI, zrIsaMghanI stavanA karatAM, nagara AdinAM rUpakothI stavanA karyA bAda have sAgaranA rUpakathI stavanA kare che. jema sAgara akSobhya ane vistIrNa hoya che. tema zrIsaMgharUpa sAgara paNa game tevA upasargo ane pariSahothI akSobhya ane vistIrNa hoya che. akSubdha ane vistIrNa sAgaramAM jema velAo pratidina vRddhi pAmatA hoya che. vaLI jema temAM magara Adi jalajaMtuo kAyama hoya che, tema zrIsaMgharUpa sAgaramAM paNa dhRtirUpa velAo ane svAdhyAyarUpI magara Adi jalajaMtuo kAyama khAte cAlu hoya che. '. mULaguNo tathA uttaraguNone avalaMbIne pratidina vRddhi pAmato AtmAno pariNAma te dhRti. jema jema divasa jAya tema tema zrIsaMgharUpa sAgaranI, mULaguNo tathA uttaraguNo pratyenI pariNAmanI dhArArUpa velAo vadhatA ja jAya. jo te na vadhe to divase-divase e guNo khavAI jAya. * sArI cIjanuM rakSaNa to ja thAya, jo tenA pratyenI sadbhAvanA pratidina vadhe !mULaguNo tathA uttaraguNo pratyenI pariNAmadhArA na vadhe to jarUra e guNo khavAI jAya, kema ke, ene pharatI saMsAranI viSama vALAo saLagyA ja kare che; kAma-krodhAdinuM jora vyApeluM che; saMsAranA padArthonI chAyA pAse ja rahelI che. mULaguNo tathA uttaraguNo TakAvavA hoya, to prayatna vinA chUTako ja nathI. uttaraguNothI mULaguNanI zuddhi tathA vRddhi thAya che, ane mULaguNothI AtmAnuM svarUpa vikasita thAya che. AtmAnuM svarUpa anaMtadarzana, anaMtajJAna, anaMtavIrya tathA anaMta sukha che. jevuM siddha paramAtmAnuM svarUpa zuddha che, evuM ja AtmAnuM svarUpa zuddha che, Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - AtmAnuM evuM zuddha svarUpa je dabAyeluM che, e pragaTa karavA mATe to mUlaguNo tathA uttaraguNonI sevA che. mUlaguNo divase-divase vadhe, vadhu ne vadhu zuddha bane, e mATe to uttaraguNonI sevA che. mULaguNonI rakSA mATe uttaraguNonI sevA ane AtmasvarUpanI prApti mATe mULaguNonI sevA che; mULaguNonI rakSA mATe jema uttaraguNonI sevAnI jarUra che, tema uttaraguNonI rakSA mATe duniyAnA saghaLA padArthothI AtmAne virakta dazAmAM rAkhavAnI jarUra che.. jo AtmA duniyAnA padArtho tarapha DhaLe, to uttaraguNo tarapha bedarakArI thAya che ane e bedarakArIthI mULaguNo paNa kramazaH malina thatA jAya che, AthI AtmasvarUpanI khilavaNImAM vighna thAya che, A ja kAraNe mULaguNo tathA uttaraguNone vadhAravA mATe pariNAmanI dhArA dinapratidina vadhatI jAya, e ja zrIsaMgharUpa sAgaranA moTAmAM moTA velAo che, zrIsaMghamAM koI vyakti evI na hoya ke jenI mULaguNa tathA uttaraguNa tarapha karaDI najara hoya, jenI evI najara hoya, e potAnA ja AtmAno vairI che. mULaguNo pAMca che; sarvathA prANAtipAta viramaNa, sarvathA mRSAvAda viramaNa, sarvathA adattAdAna viramaNa, sarvathA maithuna viramaNa ane sarvathA parigraha viramaNa, A pAMca mahAvrato e mULaguNo che. jo vicAravAmAM Ave to A guNo e AtmAnuM mULa svarUpa che. je AnI tarapha karaDI najare jue che, te potAnA AtmAnI tarapha karaDI najare jue che. A mULaguNonI rakSA mATe aSTapravacana mAtA (pAMca samiti tathA traNa gupti). rU5 uttaraguNo che. A mULaguNo tathA uttaraguNone sevyA vinA karmanI sattA dabAya nahi. taddana nirmAlya banyuM kema ja cAle? zrIsaMgharUpa sAgaramAM to mULa tathA uttaraguNone uddezIne dinapratidina vadhatI jatI pariNAmanI dhArArUpa velAo vadhavA ja joIe. sAgara eka kSaNavAra paNa velA vinAno na ja hoya. enA velAo evA UchaLe ke, pAsenAne jovAnuM mana thAya. tema zrIsaMgharUpa sAgara paNa mULa tathA uttaraguNo pratyenA uttama pariNAmanI dhArArUpa manahara velAo vinAno kadI paNa na hoya. A rIte mULa tathA uttaraguNo pratyenI pariNAmadhArA vadhavAnI ja jyAM vAta AvatI hoya tyAM enA sAme ayogya vicAra ke kudRSTi kema karAya ? jo enA sAme kudRSTi na karAya to enA batAvanAra sAme paNa kema karAya ? jo enA batAvanAra sAme na karAya, to ene zAstramAM jeo gUMthI gayA teo sAme Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 237 - - 20 ? tyAre mauna kema rahevAya ?- 20 - 237 paNa kema karAya ? na ja karAya ane jo zAstra ke zAstrane gUMthanAra, samajAvanAra sAme jenI kudaSTi hoya, te to saMghanI vyakti paNa na ja gaNAya. jenI AvI dizA che, te saMgharUpa to nathI. paNa saMghamAM gaNAtI vyakti paNa nathI. A zAstra pratye, enA racayitA pratye, zAstrasaMgata artha karanAra pratye, arthAt zAstranA lakhanAra, vAMcanAra ke kahenAra pratye AjanA ucchaMkhalone kudRSTi karavAnuM kAraNa hoya, to eka ja ane te e ja che ke, A zAstramAM mULa tathA uttaraguNone poSavAnI ane ene bAdhaka vastuono tyAga karavAnI ja bhAvanA upadezAyelI che; kAraNa ke, lakhanAra maharSioe paNa te ja lakhyuM che ane vAMcanAra vAMce che. paNa te ja mATe lakhanArA paNa emane bhayaMkara lAge che, jemAM lakhAyuM che te paNa bhayaMkara lAge che ane vAMcanArA paNa bhayaMkara lAge che. evI vyaktio e saMghanI vyaktio tarIke zrIsaMghamAM kaI rIte hoI zake ? je carcA Aje UbhI thaI che, tenA mULa tattva tarapha javuM paDaze ne ? vastune vastugate samajavAmAM Ave to mUMjhavaNa thAya ja nahi. ghaNAnA manamAM to hajI ema che ke, "ApaNe ApaNuM karavuM, koI game tema kare, temAM ApaNe zuM ? paNa e vAjabI nathI. maMdira baMdhAvanAre to tAravA mATe baMdhAvyuM, chatAM paNa amuka na Ave to enuM e jANe. ene bhAvanA thAya to Ave, ane na AvavuM hoya to enuM e jANe. upAzrayamAM paNa ene phAve to Ave, nahi to na Ave to enuM e. jANe. ene dharmakriyA karavI hoya to kare ane na kare to enuM bhAgya, paNa jeo maMdire tathA upAzraye jatA hoya ane dharmakriyA karatA hoya, teone - upadrava kare to te kema nabhAvAya ? maMdiramAM AvanArAnuM, upAzrayamAM AvanArAnuM tathA dharmakriyA karanArAnuM bhAgya je evuM, ke jethI teone upadrava karavAnI buddhi thaI. ema vicArI ApaNe to cUpa ja rahevuM ?" A jAtanI manovRtti hovAthI ja A sthiti AvI che. . zAstrone bhasmIbhUta karavAnI vAto karavA jevI sthiti AvI, tenuM kAraNa paNa e ja che. "haze have-haze have. enuM e jANe, ApaNe zuM ?" AvI kSudra bhAvanAnA yoge ja A dazA AvIne UbhI rahI che. - zrI jinezvaradevanA dharmane pAmelA ahiMsaka, zAMta ane samatAnA nidhi hoya e vAta sAcI, paNa tenAmAM AtmaghAtaka nirmAlyatA to na ja hovI joIe. A dharma to vIrano che, paNa kAyarano nathI. je sevya che teno ghAta thAya tyAM sudhI jenA peTanuM pANI paNa na hAle, tene sAco vIra kema manAya ? pALavo dharma vIrano ane jenI ArAdhanA karIe te AkhI vastuno nAza karavAnI vAto Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 thAya tyAM sudhI peTamAM pANI paNa na hAle, evA taddana nirmAlya banyuM kema cAle ? evI nirmAlyatAne jo koI zAMti kaheto hoya to huM kahuM chuM ke, zrI jainazAsana evI AtmaghAtaka zAMtine zAMti ja mAnatuM nathI. 238 238 gaIkAle je patrikAnI vAta thaI hatI, te patrikAmAM aneka vAto evI evI lakhavAmAM Ave che ke, jene vAMcanAra eka paNa sAco dharmapremI evo na hoya, ke jenuM hRdaya te vAMcavAthI na dubhAya. Aja sudhImAM 'sAMja' vartamAnanA aMkomAM te paccIsa patrikAo chapAI che, ane temAMnI chellI paccIsamI patrikA 'sAMja' vartamAnanA tA. 31 Disembara sane 1930nA aMkamAM chapAI che. kAlanI sUcanA mujaba Aje bApAlAla tamArI samakSa te vAMcI saMbhaLAve che. (A pachI bApAlAla cunIlAla jhaverIe patrikAonA amuka-amuka phakarAo sabhA samakSa vAMcI saMbhaLAvyA hatA ane te sAMbhaLI tenA lakhanAranI manodazA pratye ane tenA preraka, sahAyaka tathA pracAraka vigerenI AvI AtmanAzaka valaNa pratye sabhAmAMthI dayAmaya tiraskAranI lAgaNI pragaTIM nIkaLI hatI. A pachI pU. mahArAjazrIe vyAkhyAna AgaLa calAvyuM hatuM.) upekSA karIne virAdhaka na bano ! AmAM zuM lakhavAmAM AvyuM che, te to sahue sAMbhaLyuM ne ? je loko ema kahetA hatA ke, 'e game tema kare ApaNe zuM ? besI raho !' evAo paNa enuM A pariNAma najare joI zake ema che. jeo nA pADatA,hatA, temane paNa have ema thAya che ke, 'kaMIka karavuM joIe.' jo kAMI na karavAmAM Ave to jema e loko AvuM lakhIne, bolIne ke tenI anumodanAdi karIne virAdhanA kare che, tema ApaNe paNa chatI zaktie upekSA karIe to virAdhaka banIe. je zAstra sarvajJakathita che ane emane ja anusaranArAoe lakhelAM che, teno nAza ka2vAnI vAto karavI' e bhayaMkara pApodayanuM ja pariNAma che, emAM jarA paNa zaMkA nathI. A te zAstra che ke, je zAstranA sahavAsathI anya darzananA mahApaMDitoe paNa kumatano parityAga karI zrI jinezvaradeve darzAvelA sumatano svIkAra karyo che. tame jANo cho ke, AcArya bhagavAna zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA eka samartha vedAMtavAdI hatA ane teo Agamo pustakArUDha thayA pachI A darzanamAM AvyA che. teo jAtie brAhmaNa hatA; citoDanA rAjapurohita hatA; cauda vidyAnA pAragAmI hatA; ane koI kAMI paNa bole ane te jo potAne 7 juo : pariziSTa-1. Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 219 - - 20 : tyAre mauna kema rahevAya? - 20 - - 239 na samajAya, to tenA ziSya thavAnI pratijJA karI hatI. eTalA teo potAnA jJAnamAM vizvAsu hatA. evA paNa teoe A darzana pAmyA bAda, potAnA pUrepUrA anubhava pachI jAheramAM ekarAra karatAM kahyuM che ke - "jo jinAgama na hota, to amAruM zuM thAta ?' "AvAM zAstro mATe bhasmIbhUta karavAnI vAta sudhInAM lakhANo apAya ane chapAya" e kAMI sAmAnya vAta che ? A sthiti chellA be dazakAnI upekSAvRttine ja AbhArI che. Aje A paccIsamI patrikA che. jema jema kramasara vAMco, tema tema mAlUma paDaze ke, lakhANa kyAM sudhI gayuM che ! "A loko cUpa che" ema joIne ja teo kramazaH AgaLa vadhatA gayA che ane pariNAme Aje A badhuM ja jhera bahAra AvI gayuM che. vadhatAM vadhatAM A paccIsamI patrikAmAM je badhuM bahAra nIkaLyuM che te joyA pachI have cUpa na rahevAya. pApAtmAo yatheccha rIte satya vastuone uthalAvI dharmanA nAza mATe tanatoDa prayatna AraMbhe, te samaye zakti hovA chatAM asatyanA umUlana sAthe satyanA spaSTIkaraNano prayatna na karatAM cUpa rahevuM, e bhayaMra pApa che. A bhayaMkara pApathI bacI javA mATe dareke dareka zaktisaMpanna zAsanarAgIe, e asatyanA unmelana sAthe satyane spaSTa karavAnA prayatno karI ja chUTavuM joIe. te vakhate zAMtino DoLa karI "rvicAramAM ne vicAramAM lallubhAIe bharUca khoyuM A lokoktine caritArtha na ja karavI joIe. A patrikAno lakhanAra potAne 'kroti'nA upanAmathI oLakhAve che. * sabhA paNa A to viplavanA arthamAM jAya che. : barAbara che. yogya parivartananA arthamAM to ApaNe paNa krAMtimAM saMmata chIe. ayogya pravRttine uthalAvanAruM ane zAstrane baMdhabesatuM parivartana karavAmAM harakata ja nathI; paNa A "krAMtinI vAto te koTimAM nathI. A to zAsanarakSA mATe nathI, paNa zAsananA nAza mATe ja che. e kAraNe viplava rU5 che. kalikAsarvajJa AcArya bhagavAna zrI hemacaMdrasUrizvarajI mahArAjA, paramAtmA zrI mahArAvIdevanI stuti karatAM pharamAve che ke - 1. kattha amhArisA jIvA, dUsamAdosadUsiyA / . Ire #aaN hatA, naphara ti niVIII TI87T - saMbaMdha prakaraNa, suguru adhikAra. Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - - 20"he bhagavAna ! tArA zAsananI zobhA koIthI paNa parAbhava pAme tevI nathI; kAraNa ke, itaradarzanonA jevo viplava tArA zAsanamAM thayo nathI." evA anupama zAsananI sAme viplava karavA UbhA thayelA viplavavAdIonI pravRttino, zakti hovA chatAM pratikAra na karatAM, upekSA dhAraNa karI potAnI jAte ja virAdhaka na bano ! mauna kema ja rahevAya ! viplava Ubho karanAra varga taraphathI, tame sAMbhaLI gayA tevuM lakhAya, emAM kazuM ja Azcarya nathI; kAraNa ke, e vargamAM evA paNa mANaso che ke, je bhagavAna zrI mahAvIradevane paNa sarvajJa tarIke nathI svIkAratA ane kahe che ke, kevaLajJAna thavAnuM hoya to paNa hajI have thAya, kema ke vijJAnavAda to have vadhyo che." iMdrAdika devo taraphathI thatI zrI jinezvaradevonI bhakti paNa teone. khaTake che. zrI tIrthaMkaradevonAM pAMce kalyANako,iMdrAdika devo Ujave che ane zrI' jinezvaradevanI dADhAo paNa iMdra mahArAjAo pUje che, e vAtathI to e pApAtmAone kaMI kaMI thaI jAya che ane ethI ciDAI jaIne eka paMDita nAmadhArIe to tyAM sudhI lakhI paNa nAMkhyuM hatuM ke - "AMdhaLA zAstrakArone mahAvIranAM hADakAMne paNa devalokamAM mokalavAnuM mana thayuM che !" sabhAH zuM AvuM lakhAyuM che ? pustaka paNa chapAI gayuM che ane enuM khaMDana paNa thaI gayuM che! (A paMDite lakhela pustakanuM nAma 'tamastaraNa' che ane tenA khaMDana mATe lakhAyelA pustakanuM nAma "satyanuM samarthana che.) sabhAH samavasaraNa vagerenI vAtane paNa nathI mAnatA ? nathI ja mAnatA. e to Agama lakhanArAne mAkhI para mAkhI karanArA kahe che, ane vadhumAM "eke lakhyuM te badhAe lakhyuM, navuM to koIne AvaDyuM ja nahi." ema lakhIne carama kevalI bhagavAna zrI jaMbUsvAmIjI pachInA pUjanIya AcArya vagere badhAne mUrkhaziromaNI kahyA che. AvuM badhuM vyaktinA nAme lakhAI gayuM che ane atyAre eka ToLInA nAme paNa lakhAI rahyuM che, mATe have koI eka vyakti kare che ema na mAno. 1. "na viplavo'yaM tava zAsane'bhUdaho / adhRSyA tava zAsanazrIH / / 16 / / - ayogya vyavaccheda dvAtrizikA Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 241 - 20 : tyAre mauna kema rahevAya? - 20 - 241 sabhAH vyavasthita kAryakrama che. ane te cAlu che. upekSAne kAraNe ja e kAryakrama ATale sudhI vadhyo che. vIsa varasanI upekSAnuM pariNAma eTale sudhI AvyuM che. have cUpa rahyA to divase-divase A uzruMkhalonI nAzakAraka viplavanI pravRtti vadhatI ja javAnI. sabhAH e loko lakhe che ke, amArI patrikAnI samAja para asara thaI che." thAya ja ! eka ja dizAno pavana phUMkAya ane A bAju cUpa ja rahevAya, to pariNAma e ja Ave. kahe che ke, sAdhue bolavuM nahi paNa zAMti rAkhavI; ane AjanA gRhastho paNa kahI de ke, "peDhImAMthI phurasada nathI, AdamI eka ne kAma aneka che." kaho ! A dazAmAM zuM thAya ? kharekhara, AvI samatAnI ane kAmanI khoTI vAto karanArA vastutaH dharmane pAmyA ja nathI. dharmane pAmelA AtmAo nAzakAraka viplavono vinAza karavAmAM pAchI pAnI kare ja nahi. jeo AvA viplava samaye paNa zAMtinI vAto kare che, teo cetanavaMtI zAMtinA pUjArI nathI. paNa maDadAnI zAMtinA pUjArI che ane jeo vagara vicAryuM mAtra potAnA mAnapAnanI rakSA mATe ja, zAsananI rakSA khAtara tanatoDa yatna karatA puNyapuruSone utArI pADavA mATe "utAvaLiyA" vagere * kahI devAnI mUrkhAI kare che, teo "pAmelA zAsanane hArI jAya che." ema kahevAmAM eka leza paNa atizayokti thatI hoya ema lAgatuM nathI. aneka virodhIonI sAme prANanI paNa paravA karyA vinA AjIvana zAsanasevAmAM rakta rahenArA nyAyAcArya mahAmahopAdhyAya zrImad yazovijayajI mahArAjAe - dhanya dhanya zAsanamaMDana munivarA" - A pramANe kahIne munivarone zAsananA maMDana tarIke oLakhAvyA che. zAsanamaMDana munivaro, sAcI zAMtinA pUjArI hovA chatAM paNa evA viplava samaye te viplavanAM umUlanapUrvaka zAstrIya satyanuM samarthana karavAmAM kema ja pAchI pAnI kare? zAstranA tattvane kahe te guru, nahi ke gopave te ! to pachI AvA samaye mauna kema ja rahevAya? ekeeka zAsanarasika AtmAnI Aje e pharaja che ke, uzRMkhala AtmAo taraphathI jagAvavAmAM AvelA nAzaka viplavane zamAvI devA mATe ghaTatuM karI chUTavuM joIe. 1. zrI sImaMdhara jina vijJaptirUpa 350 gAthAnA stavananI 15mI DhALanI gAthA-1. Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 : saMgha ane sAgara vacce samAnatA vIra saM. 2457, vi. saM. 1989, poSa suda-4, zanivAra, tA. 4-1-1930 * mULaguNo e AtmAnuM svarUpa che : * beya lokamAM upayogI jJAna karyuM * dharma mATe zuM karyuM? korI matikalpanAthI dharma nahi ja pamAya : pU. AtmArAmajI mahArAjano eka prasaMga : e DahApaNa samayasaranuM nathI : * azubhodaya dharmIne ke dharmane ? * eka paNa puNyakSetra na ja sIdAvuM joIe ? mULaguNo e AtmAnuM svarUpa che: sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajI, zrIsaMghane sAgaranI upamAthI stavatAM kahe che ke, jema samudramAM cAra vastu hoya, tema zrIsaMgharUpa sAgaramAM paNa cAra vastu hoya; sAgaramAM velAo hoya, magara vagere jalajaMtuo hoya, akSobhyapaNuM hoya ane sAmeno kinAro na dekhAya eTalo vistAra hoya che. zrIsaMgharUpa samudrane paNa dhRtirUpa velAo hoya che. dhRti eTale mULaguNa tathA uttaraguNane viSaya karanAro ane pratidina vRddhi pAmato utsAha. uttaraguNa tathA mULaguNa khIlavavA mATe AtmAnA pariNAmanI dhArA vadhe te velA. sAgaramAM jema magaro hoya che, tema zrIsaMgharUpI sAgaramAM paNa pAMca prakAranA svAdhyAyarUpI magaro che. jema jema svAdhyAya vadhe tema tema mULaguNo tathA uttaraguNo pratyenA pariNAmanI dhArA vadhe ane tema tema te guNo vadhe. e guNonA TakAva mATe svAdhyAya vinA chUTako nathI. e svAdhyAya, jo Agama hoya to thAya ke Agama vinA ? Agama jAya to svAdhyAya paNa jAya ane svAdhyAya jAya to mULaguNa tathA uttaraguNano prema paNa jAya. copaDA vinA vepAra cAle ? AtmAnA mULaguNa tathA uttaraguNa khIle kyAre ? jema jema AtmasvarUpano khyAla thAya tema tema mULaguNo ane uttaraguNo khIle. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 : saMgha ane sAgara vacce samAnatA - 21 jeo potAne zrI jinezvaradevathI paNa pUjya mAne, te potAnA svarUpane kadI paNa pAme ? potAnuM svarUpa tathA hAlata nahi samajanAra ane 'ame koNa ?' no phAMko dharAvanAra, potAnuM svarUpa zI rIte pAme ? enAmAM mULaguNo tathA utta2guNo kema ja hoya ? jene je kaLAnI AvaData na hoya tyAM tenuM sthAna kema ja hoya ? zrIsaMghasvarUpa bananArAmAM mULaguNo tathA uttaraguNonA pariNAmanI dhArA vadhavI joIe. svAdhyAya dvArA e potAnuM svarUpa pIchANe. pote koNa, potAnAmAM zuM hovuM joIe ane zuM che, te samajyA vinA 'ame saMgha' ema kema bolAya ? 243 243 dharmakathA e svAdhyAya che. kahenAra paNa svAdhyAyamAM che ane sAMbhaLanAra paNa svAdhyAyamAM che. vyAkhyAna, e paNa svAdhyAya che. je jANe nahi. jANakAra pAse sAMbhaLe nahi, vAcanA le nahi, vAcanA ApI zake nahi, samAdhAna le nahi ke Ape nahi, zaMkA paDavAthI nirNaya mATe na to pUche, na to pUchavA de ane potAnA svarUpa saMbaMdhI kazuM ciMtana kare ja nahi, te AtmA mULaguNone zI rIte pAmI zake ke khIlavI zake ? jema jema svAdhyAyayoga khIle, tema tema mULaguNo tathA uttaraguNo khIle ane e guNone khIlavavA mATe mana, vacana ane kAyAnA yogo upara kAbU keLavavo paDe che, eM keLavAya kyAre ? 'pote Avo hovo joIe ane Avo che, svarUpa suMdara che paNa kadarUpuM thayuM che. jJAnavAna chatAM pote ajJAnI banyo che, potAnAM zakti chatAM e kazA upayogamAM nathI AvatI.' A samajAya to mana, vacana ane kAyA upara kAbU keLavAya ane mULaguNo tathA uttaraguNo pratye kALajI thAya. mULaguNo, e AtmAnuM mULasvarUpa prakaTa kare che. ahiMsAguNa, e AtmAnuM potAnuM svarUpa che. AtmAnuM svarUpa ja evuM che ke, e koIne hAni na kare, kare to lAbha ja kare. jevuM hoya tevuM hitakara rIte pragaTa karavuM, te paNa AtmAnuM svarUpa che. yatheccha bolavuM, e to AtmAno durguNa che. AtmAnI pAse milakata ghaNI che, AtmA kAMI bhikhArI nathI; ene pArakA upara jIvavuM paDe evI enI sthiti nathI; enI pAse je khajAno che te pragaTa thAya to e parAdhIna nathI ja. 'ene koInuM jhUMTavI levAnI jarU2 nathI, chatAM e pArakuM jhUMTavI letAM kema zIkhyo ?'- A praznano e ja uttara che ke, 'e bahAranAM paulika sAdhanone potAnAM mAnI, tenI bhego bhaLI jaI. potAnuM mULa svarUpa bhUlI gayo che.' beya lokamAM upayogI jJAna kayuM ? jenAthI yatheccha vartana nAza pAme, paudgalika padArtho pratyeno prema pAtaLo Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - 2 : paDe, paudgalika padArtho pratyenuM mArApaNuM TaLe, tevA jJAnane zrI jainazAsanamAM samyagujJAna kahevAya che, paNa je jJAnathI mojazokhanAM sAdhano pratyenI lAlasA vadhe ane duniyAnA raMgarAga vadhe, te jJAna samyagujJAna nathI. paNa mithyAjJAna che. evA mithyAjJAnanAM pustako vAMcIne jagatanA padArtho pratyenI lAlasA vadhI, eTale sukha hatuM te gayuM ane duHkha vadhyuM - 'mithyAdaSTivALA sADA nava pUrvIne paNa zAstrakAroe ajJAna kahyA che ane samyaguSTivALA aSTapravacana mAMtAnA dhaNIne paNa jJAnI kahyA che. sADA nava pUrvI jANe ghaNuM, paNa enAthI enA AtmAne jarAya lAbha nahi, kAraNa ke, jo duniyAnA padArtho pratye mamatva hoya, to e jANapaNuM e ja ene mATe duHkharUpa bane che, ane aSTapravacana mAMtAne pALanAro bhale jANe eTaluM ja, paNa duniyAnA padArtho pratyenuM mamatva javAthI thoDA jJAne paNa ene apUrva sukha che. jJAna te kahevAya ke jenA yoge pagale pagale duniyAnAM sukho pratyenuM AkarSaNa ghaTe. pahelI, bIjI, trIjI, cothI, pAMcamI, chaThThI ane sAtamI copaDI bhaNyo. koI pUche ke, sAta copaDI bhaNyo, paNa pariNAma ? e bhaNanAro kahe ke, pahelI copaDI bhaNato hato tyAre mAtra ramakaDAM ke mam (khAvAnuM) mAMgato hato; bIjI copaDI bhaNyo mATe samajyo eTale paisA mAMgato thayo; trIjImAM Avyo ane bhaNyo eTale ethI adhika mAMgavAnI vRtti prabaLa thaI; jema vadhu bhaNyo tema lAlasA vadhI." zAstra kahe che ke, e ajJAna che. je bhaNavAthI duniyAnA padArtho pratyenuM mamatva vadhe te ajJAna che. jJAnI puruSo kahe che ke, kevaLa A lokamAM ja upayogI thAya, te jJAna mithyAjJAna che. jJAnano pracAra-keLavaNIno pracAra karo, paNa te evo pracAra karo ke, jethI te jJAna ane keLavaNIne pAmelA AtmAo pApamAtrathI dhrUje ane A lokanI lAlasAmAM na phasAtAM AtmakalyANanI sAdhanAmAM sAvadha thAya. uMmara vadhe tema duniyAnA padArtho pratyenI mamatA vadhe ke ghaTe ? vadhe to jJAnI kahevAya ? nahi ja. jenAthI AtmAnuM svarUpa nizcita thAya te jJAna. AtmasvarUpa samajAya to tarata ja samajAya ke, sArI duniyAnA saMyogo para che ane te choDavAnA ja che; ane ema samajAya jAya to dharma ApoApa pariNAma pAme. 1. samakita viNa navapUravI, ajJAnI kahevAya; samakita viNa saMsAramAM, araho paraho athaDAya. 2. svabhAvagrAmasaMra-Ara jJAmitha7 . - jJAnasAra Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 245 -- - 21 : saMgha ane sAgara vacce samAnatA - 21 - 245 sabhA beya lokamAM upayogI jJAna kayuM? "paralokamAM upayogI jJAna te A lokamAM to upayogI che ja. enA ja yoge sAdhuo AnaMdapUrvaka jIvI zake che, apUrva zAMti bhogavI zake che ane azAMtino eka aMza paNa teone sparzI zakato nathI. paralokane sudhAranAruM jJAna, A lokane paNa sudhAre ja che. kevaLa A lokanI sAdhanAmAM ja joDanAruM jJAna to paralokanuM satyAnAza vALe che. vadhumAM A lokanI sAdhanAmAM joDanArA jJAnamAM A lokanI sAdhanA karAvavAnI tAkAta che ja ema paNa kahI zakAya tema nathI, kAraNa ke, ghaNAye bhaNelA bhIkha mAMge che. "ema to sAdhu paNa bhIkha kyAM nathI mAMgatA ?' A pramANe kahenArAone kahI zako cho ke, "sAdhuono bhikSAdharma to lokottara che, teo "annadAtA Apone !" ema nathI kahetA ke koInI dADhImAM hAtha paNa nathI ghAlatA." roTalA mATe dADhImAM hAtha ghAlanArA sAdhuo to sAdhutAnuM paNa satyAnAza vALanArA che. dharma mATe karyuM zuM? jene saMsAra mITho lAge ane saMsAra tajavAnI vAta karanArane je karaDavA dhAya, tene dharma sAMbhaLavAno paNa adhikAra nathI. upakArIoe tamAre mATe evAM sUtro yojyAM che, evI prArthanA mUkI che ane gujarAtI vagere bhASAomAM paNa enI evI goThavaNa karI che ke, emAMthI ja badhuM pamAya; chatAM pAmI nathI zakatA; e ochA duHkhanI vAta che ? itaramAM to pharajiyAta paisA daIne guru karAya che ane dharma levAya che. "amuka dravya Apo to ja kaMThI baMdhAya vagere rivAja che. paisA ApIne paNa dharma to levo ja joIe, evo kAyado che.' AvuM chatAM paNa jo teo tema karIne paNa dharmane khIlavatA hoya, to AvA nigraMtha guru ane sarvajJa vitarAganA zAsanane pAmelAmAM keTalo dharmaprema hovo joIe ? mATe niraMtara vicAro ke, ApaNe dharma mATe karyuM zuM? ' "nAhavAnA pANInI goThavaNa che mATe nAhavA ane cAMllA mATe daherAsara AvanArA, paNa pUjA mATe nahi evAonI saMkhyA Aje keTalI che ? itara kuLamAM janmelA dharmanI prApti mATe Atura bane ane jenakuLamAM janmelA dharmanI prAptithI bedarakAra bane, e jevo-tevo pApodaya nathI. karaNIya vastunI sAdhanAmAM aruci, e ja adhaHpAtanI AgAhI che. Aje pArakA pANIe zarIranI pUjA karI ane pArakA kesarathI tilaka karavA dvArA potAnI jAtane jaina tarIke oLakhAvI "AvAM AvAM suMdara maMdironI zI jarUra che ane maMdiramAM AvA ThAThamATha zA tathA pUjana mATe amuka amuka suMdara vastuonI Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246. - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - 2 AvazyakatA zI ?" AvI AvI vAto karanArAonI saMkhyAno paNa kaMI abhAva nathI. AvAone dharmanI, dharmanA pracAranI ke dharmanA rakSaNanI ciMtA hoya ja zuM kAma ? AvAo to sAdhana-sAmagrI dvArA sva ane paranuM ahita ja sAdhanArA che. AtmakalyANanA arthI AtmAoe paNa niraMtara potAnA aMtarane pUchavAnI jarUra che ke, "he Atman ! teM koIpaNa jAtanA mAnapAnanA irAdA vinA ke khyAtinI paravA rAkhyA vinA, kevaLa AtmakalyANanI ja dRSTie dharmanI sAdhanA mATe zuM karyuM ? zrI jinezvaradevanI sevA karanArA AtmAnA jigaramAM to ema thAya ke, "mArA jIvatAM jo prabhumArgane hAni pahoMce ane te hAnine rokavAno jo zakti hovA chatAM paNa huM prayatna na karuM, to mArA mATe jIvavA karatAM maravuM e ja vadhu sAruM che. jeTalo tyAga arthakAmanI sAdhanA mATe thAya che, teTalo tyAga mokSasAdhaka dharmanI ArAdhanA mATe thAya che ? trAjavuM laIne beya pallAmAM be prakAranA tyAgane mUko; ekamAM arthakAmanI sAdhanA, mATeno tyAga ane bIjAmAM mokSasAdhaka dharma mATeno tyAga, e beya prakAranA tyAgane mUko ane juo ke, kayo tyAga vadhe che ? kayuM palluM name che ? sabhAH trAjavAmAM zuM mUke ? ThekANuM ja nathI !! korI matikalpanAthI dharma nahi ja pamAyaH arthakAmanI sAdhanAmAM ja rAcAmAcI rahelA ane mokSasAdhaka dharmanI paravA vagaranA, koIpaNa jAtanA abhyAsa ke anubhava vinA, dharmanA viSayamAM yatheccha vAto kare, e adhamatAnI parisImA che. dharmanA svarUpathI anabhijJa lokoe dharmanA viSayamAM yatheccha pralApa karatAM ane managhaDaMta prazno uThAvI vidvattAno ADaMbara karatAM zaramAvuM joIe. abhaNa ke aNasamaju mANasane vAtavAtamAM DahApaNa DahoLavAno duniyAmAM paNa haka nathI, to pachI ahIM e badhI pola kema cAle ? na jIvavicAra jANe, na sAmAyika AvaDe, na karemibhaMte samaje, navakAramAM nava bhUla thatI hoya ane kahe ke, "ame svataMtra !" e loko vAto kare tyAre kahe ke, "zuM phalANA tattvadRSTA !" paNa "tattva zuM?" eTaluM paNa e vAto karanArA na jANe. AvIne pUche ke, "duniyAnA tattvajJAnIne mAno cho ke nahi ?' jo "nA" kahevAmAM Ave to abhimAnI kahe ane "hA" kahevAmAM Ave to kahe ke, "temanI ja badhI vAtane mAnI lyo tyAre." paNa e pramANe kahenArAone pUchIe ke, "tattva zuM ?" eTale cUpa thaI jAya ane mAthuM khaMjavALe ! ajJAnIo bIjuM kare paNa zuM? Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 247 - 21 : saMgha ane sAgara vacce samAnatA - 1 - 247 tattvaSTAnI vAto karanArane tattvanI khabara paNa na hoya, pachI evAonI sAthe vAta paNa zuM thAya ? tattvanA abhyAsanI vAta teone rUce nahi; je vAta kahevAmAM Ave te temaNe karavI nahi; mahApuruSoe je krame ane je vidhie jenuM jenuM adhyayana karavAnuM kahyuM, te krame ane te vidhie tenuM tenuM adhyayana karavuM, e temane pAlave nahi; upakArI puruSo jeno niSedha kare, te karavAnI temanI pahelI ja icchA. A rIte "zAstra ke zAstrakAra maharSio je pharamAve te mAnavuM ja nahi evo jyAM kadAgraha hoya, tyAM zuM thAya ? jeo badhI vAtomAM "ame kAMI kama nathI' ema mAne teono udaya zI rIte thAya ? bAkI A darzananI to evI suMdara khUbI che ke, jo yogya cAvI hAthamAM AvI jAya, to nAma mAtra bhramaNA na rahe. vastumAtrano bhAva jainadarzane samajAvI dIdho che. AvA anupama zAsananI cAvI jo gurugama dvArA hastagata thaI jAya, to te eka ja cAvIthI badhA ja tALAM khUlI jAya tema che; jarA paNa pheraphAra Ave tema nathI. paNa Aja to jarA paNa jJAna na hovA chatAM svataMtratAno DoLa karavo che. koIpaNa saMsthAmAM te te DIgrI vagaranAne vyavahAramAM paNa dAkhala kare nahi, to pachI ahIM yogyatAnA abhAvavALA, artha ane kAmanI pAchaLa gAMDAtUra banI enI bhIkha mAMganArA, cA ane pAna mATe bhIkha mAMganArA ane kiMmatarahitapaNe bhaTakanArA pAmaro elaphela bole, eno artha zo ? vAta vAtamAM "ame zrIsaMgha chIe, amane zrI tIrthaMkaradevo paNa name, mATe amArI AjJA sAdhuoe paNa mAnavI ja joIe. A jamAnAmAM to ame kahIe e ja kharuM, atyAranA saMyogomAM Agama bAju upara rAkhavA joIe' A pramANe bolanArAone kahI devuM joIe ke, "jabAna upara kAbU rAkhatAM zIkho ane khoTo ADaMbara na karo. korI matikalpanAthI dharma nahi ja pamAya !" pU. zrI AtmArAmajI mahArAjano eka prasaMga - Aje zuddhi-azuddhinI carcAo paNa matikalpanAnA AdhAre ja karavAmAM Ave che. AjanA svaMtatravArIonI dazA ja koI vilakSaNa che; ane atizaya bhayaMkara che. kAraNa ke, teo potAnI matikalpanAthI je vastune zuddha mAne te zuddha ane azuddha mAne te azuddha. AvI matikalpanAvALAo kadI ja dharma na pAme. e to bicArA dharmano ghAta karI karIne durgatimAM javA ja sarajAyelA che. evAnA sahavAsIonI paNa prAya e ja dazA hoya che. durAgrahI banelA te cAma jUnI mAphaka coMTe tyAMthI UkhaDe ja nahi. emanA paNa, paNa, paNano Aro ja Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 na Ave ! jJAnI puruSo kahe che ke, 'mahAnubhAva ! paNa baNa mUkIne sIdha zAstrone mAno; zAstra lakhanArAone tamArA saghaLA 'paNa'nI khabara nahotI ema nahi, e bhavabhIru ane tA2ka maharSione badhI ja khabara hatI. jyAM AgamanI vAta Ave tyAM potAnI vAtane bhavabhIru AtmAoe mUkI ja devI joIe ane e samajAvavA mATe ja pUjyapAda pAMcaladezoddhAraka, A vIsamI sadInA parama puNyapuruSa, satyatattvanA parama upAsaka ane saMrakSaka zrI AtmArAmajI mahArAja ane temanA ziSya pU. zrI visanacaMdajI mahArAjano prasaMga atre kahevAmAM Ave che. 248 pU. zrI AtmArAmajI mahArAje te (sthAnakavAsI) saMpradAyanA eka puruSane eka ja miniTamAM vAta samajAvI dIdhI hatI ane teo bhavabhIrUtA tathA AgamanI zraddhAnA yoge samajI gayA hatA. pU. zrI AtmArAmajI mahArAja potAnA karatAM bhinna vicA2nA che, ema jyAre te saMpradAyanA mukhya gurune khabara pIM, tyAre bIjA sAdhuo ke, jeo zrI AtmArAmajI mahArAja pAse bhaNyA hatA, temane tathA tamAma sAdhuone emane maLavAno paNa niSedha karyo ane zrI AtmArAmajI mahArAja pAse na javuM, evI pratijJA paNa ApI. eka vakhata eka gAmamAM anAyAse meLApa thaI gayo. jo ke, pelA ziSyone tathA e samudAyamAM je mukhya jevA puruSa hatA, emane to pratijJA hatI eTale na gayA, paNa pU. zrI AtmArAmajI mahA2Aja pote emanI pAse gayA ane kahyuM ke, 'tamAre mane na maLavAnI pratijJA che, paNa mAre tamane na maLavAnI pratijJA nathI.' have pelA zuM kare ? emanA hAtha nIce bhaNelA eTale sAmAnyataH prema to hoya ja. zrI AtmArAmajI mahArAje emane pUchyuM ke, 'tame mUrtine kema nathI mAnatA ?" pelA mukhya puruSa mUrtine mAnavAmAM potAne je doSo jaNAtA hatA te batAvyA. zrI AtmAmarAmajI mahArAje emane eka ja vAta kahI ke, 'doSo tame vadhAre jANo ke A AgamanA racanArAo vadhAre jANe ?' pelA mukhya puruSe kabUla karyuM ke, 'e mahApuruSo vadhAre jANe; jo AgamamAM mUrtipUjA nIkaLe to mAthe caDAvuM.' tarata ja pU. zrI AtmArAmajI mahArAje zAstranAM pAnAM kADhIne batAvyAM ane te mahApuruSe paNa vAta kabUlI lIdhI. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 : saMgha ane sAgara vacce samAnatA - 21 249 AnuM nAma bhavabhIrutA ane AgamanA vacana upara zraddhA. AjanAo to kahe che ke, 'Agama game te kahe, paNa ame kema mAnIe ?' AvA buddhinidhAnone (?) pahoMce koNa ? e kahe che ke, 'amArI buddhimAM bese te Agama; je Agama buddhimAM na bese tene pheMkI daIe !' alyA bhAI ! paNa tArI buddhi keTalI ? bajAramAM jaI tArI buddhi mujabanA bhAva karane ! e rIte eka sodo to kara ! paNa ema kare to to dhola paDe ! potAnI buddhinA AdhAre bhAva mAnIne khoTa na Ape, to leNadAro jIva le ane nAdArImAM jaIne ja chUTI zake. bajAranA bhAvamAM potAnI buddhi na cAle, roTalI karavAmAM potAnI buddhi na cAle ane ahIM (zAstranI vAtamAM) potAnI ja buddhi ? 249 kevaLa potAnI ja buddhi upara AdhAra rAkhI vastutattvane nahi mAnanArA kadAgrahI AtmAo dharma na ja pAme. ghora mithyAtvanA udaye ja AvA prakArano kadAgraha janme che. evA kadAgrahanA yoge, 'buddhimAM bese te Agama kharuM' - A pramANe kahenArAne kahevuM joIe ke, paNa tArAmAM buddhi AvI kyAMthI ? nAno hato tyAre to viSTAmAM hAtha ghAlato hato. mA hAtha dhovarAvatI tyAreya rovA besato. mAMDa-mAMDa mA tane zuddha karatI tyAre tuM zuddha banato ane te jema UThADe tema UThato ane suvArDa tema sUto, bhAna to kazuM ja na hatuM; be-cAra copaDI bhaNyo tyAre ATalIye buddhi AvI; e buddhi abhyAsa ane anubhava AdithI AvI, to dharmaviSayamAM buddhine e rIte keLavone ! pachI bolavAnI chUTa che. paNa ema karavAno to emane mokha nathI. roTalA mATe varSo sudhI hAIskUlamAM ane kaoNlejomAM TicAya, paNa AtmA mATe kazuM ja bhaNe nahi ! AjanA keTalAka uddhata yuvAno AtmA mATenuM jJAna, dharmanuM jJAna bhaNatA ja nathI. emane to mAtra DIgrIMo game che, khurazI-Tebala game che, pharnicara game che, sinemA vagere raMgarAga ane mojazokha game che. vartamAnamAM emAMnA keTalAka A zAstrane paNa je bhaNyA, te paNa roTalA vagere mATe ja ane ethI ja A anupama vidyA paNa emane phaLI nahi paNa phUTI nIkaLI. e DahApaNa samayasaranuM nathI : evAone pUcho ke, itaro to amuka amuka rItanA paNa tyAga kare che, jyAre tame dharma mATe zuM ApyuM ? jiMdagIno tathA lakSmIno keTalo hisso dharmamAM Apyo ? moTuM mIThuM ! A to kahe che ke, 'kharacI kharacIne thAkI gayA.' paNa kaho to kharA ke, kharyuM zuM ? mana, vacana, kAyA tathA dhana vagere dharma mATe kharcIne thAkI gayA, evuM kahevAno Aje moTe bhAge ekane paNa adhikAra nathI. Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 sabhA ATaluM kahevA chatAM asara kema na thAya ? e tame jANo ! tamArA aMtarane ja pUchI lo ne ! jo zuddha rIte vicArazo to mArA karatAMya e sAro javAba Apaze. 250 sabhAH anItithI pedA karelI lakSmI dharmamArge na vaparAya e bane ? ema paNa bane ! paNa anIti kema thaI ? 250 sabhA lAlasAthI. lAlasA kyAMthI AvI ? vicAro, khUba vicAro. viSayo uparanI Asakti jyAM sudhI ghaTe nahi, viSaya pratyeno prema ghaTe nahi, enA 52 aMkuza mukAya nahi ane 'paudgalika padArtho mArA nathI' e bhAvanA thAya nahi, tyAM sudhI sAcI udaratA Adi sadguNonI prApti azakya jevI che. sabhA koI oLavI jAya to ? tyAM to AMkha coLIne Ubho rahe ! sTImara DUbe emAM potAno mAla jAya e sahana thAya ! koI oLavI jAya to AMkha coLIne Ubho rahe, paNa kAMI tyAga ocho ja che ? Aje paccIsa lAkhanA AsAmIne kahevAmAM Ave, atyAre zAsananI sevA mATe lakSmInA sadupayoganI jarU2 che; lakSmI asAra che e to tame jANo cho; prabhumArga uparanI Apatti TALavAnI che. prabhumArgano pracAra karavAno che; temAM tamArI lakSmIno sadupayoga karI prabhuzAsana pratyenI tamArI pharaja adA karo; enA yoge aneka AtmAo dharma pAmaze.' to koI koI puNyazALIne choDI, moTo bhAga mauna aMgIkA2. kare; kAraNa ke, lakSmInI mUrchAmAM paDelA AtmAono svabhAva ja evo hoya che. paNa te ja samaye samAcAra maLe ke, 'pAMca lAkha gayA ane uparathI be lAkhanuM devuM thayuM' tyAM zuM kare ? kamane paNa sahana karavuM paDe; kone kahevA jAya ? pachI DahApaNa karavA mAMDe ke, 'lakSmI cAlI gaI ane karavAnuM rahI gayuM.' hitaiSIo kahe che ke, 'e DahApaNa samayasaranuM nathI.' azubhodaya dharmane ke dharmIne ? Asakti upara kApa mUkyA vagara kadI sukha thavAnuM nathI, mATe to sAdhupaNAnI vAta pahelI thAya che. sukha to ahIM (sAdhupaNAmAM) ja che, tyAM (saMsA2mAM) to nathI ja. saMsAramAM paNa jene pUrve sukha hatuM, te paNa AnA (sAdhupaNAnA) raMgIpaNAne laIne ja. pUrvanA maharSio pUjA tathA mAnapAnamAM saMyamano prabhAva mAnatA ane ethI ja saMyamanI kALajI vadhu rAkhatA ane Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 - 21 : saMgha ane sAgara vacce samAnatA 21 - 251 ApattimAM azubhano udaya mAnatA, ane te bhogavAI jAya che e ThIka thAya che" ema mAnato hato. zrAvako paNa saMsAramAM sukhI hatA, tenuM kAraNa e ke, emane dharmanI laganI hatI. lAkha Ave to puNyodaya mAnatA ane nakkI karatA ke, sadupayoga vadhu karazuM ane lAkha jAya to azubhodaya mAnatA, ane vicAratA ke, "upAdhi gaI, dharma vadhAre thaze. zAMtithI thaze." Aje paNa saMyamarasika maharSio tathA zrAvako ema ja mAne che. sabhAH azubhodaya dharmIne ke dharmane ? azubhano udaya hoya to te dharmane nahi paNa dharmIne hoya. pUrvanA Acarela adharma vaDe baMdhAyela karmano udaya te azubhodaya. zrI siddhagiri baMdha thayo hato, e Aphata zrI siddhagirijIne hatI ke ApaNane ? darzana ane pUjana Adi karavAthI vaMcita to ApaNe rahyA hatA. eka bolanAra ema paNa bolyo hato ke, zrI siddhagiri mATe ATalA badhA rUpiyA zA mATe ApavA ? A rUpiyAthI to ApaNe nava lAkha zrI siddhagiri pedA karIzuM.' AvuM bolanAranI dazA, sIdhI rIte AjIvikA calAvavA jevI paNa nathI. paramatAraka zrI siddhagirijI mATe jJAnI puruSo jyAre ema kahe che ke, "traNa bhuvanama ke cauda kSetromAM AvuM tIrtha nathI tyAre AjanAM eka kamanasIbe kahyuM che ke, "evA zrI siddhagiri ApaNe lAkha pedA karIzuM !" ane ajJAna tathA dharmabhAvanAthI hINa thaI gayelA keTalAka AtmAoe te kamanasIbanA kathanane vadhAvI levAnI pravRtti paNa karI che ! sabhA bolavAmAM ane tALIo pADavAmAM gayuM zuM? : 'eka lAkha zrI siddhagiri UbhA karIzuM' - AvuM koI DAhyo ke bhaNelo gaNelo bole ? samyagudRSTi AtmAnA mukhamAMthI evA udgAra nIkaLe ? kadI ja nahi. zAstra to kahe che ke, zrI siddhakSetra upara kAMkare kAMkare anaMtA AtmAo muktipade gayA che. zrI siddhagiri, e to tyAganA phuvArAnI bhUmi che ! enI spanAmAM paNa Atmasukhano anero anubhava thAya che. vAtavAtamAM viSayavilAsanI ja vAto karanArA zrI siddhagirijI pedA karaze ? evA loko 1. te samayanA pAlitANAnA ThAkore yAtrALuo upara muMDakAvero nAMkhavA tathA zrI siddhagiri upara potAno ayogya rIte hakka sthApita karavA aneka prakAranI kanaDagata UbhI karI hatI, tenA virodhamAM tA. 1-4-20 vikrama saM. 1982 caitra vada-7 guruvArathI lagabhaga 1 varSathI paNa vadhAre samaya mATe zrIsaMghanA nirNayathI zrI siddhagirijInI yAtrAe javAnuM baMdha karavAmAM AvyuM hatuM. A aMge jemAM chevaTe samAdhAna thatAM sADA bAra lAkha rUpiyA ApavAno nirNaya thayo ' hato ane muMDakAvero tathA ayogya mAMgaNIo mAMDI vALI hatI. . juo A aMge vIrazAsana vi. saM. 1980thI 1983 sudhInI phAIlo. Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 to zrI siddhagirijI jAya to paNa savAre cA pIne ane nAsto vagere karIne caDe ane pUchanArane bacAvamAM ema kahe ke, 'peTapUjA karIne jaIe to upara pUjA ThIka thAya !' 'kuTeva paDI che, nathI cAlatuM' ema kahevuM joIe, enA badale UlaTuM ja bole. peTanI pUjAne uparanI pUjAnuM sAdhana manAve, kAraNa ke, emanAM cazmA ja UMdhAM che ! 252 tIrthabhUmie javA nIkaLe tyArathI karmanirjarA zarU thAya, paNa kone gherathI nIkaLe eTale gharanI ciMtA ja nahi ene Aje to tIrthayAtrA mATe nIkaLanArA viSayarasika AtmAo mArgamAM ane tIrthamAM paNa cA, bIDI Adi vyasanono tyAga na kare, rAtribhojana jevA pApane paNa na taje ane nabaLApocAne herAna karavAnuM paNa na cUke. keTalAka to gaMjIpA ane copATa vagere viSaya kaSAyane poSanArAM sAdhanone paNa sAthe levAnuM zIkhyA che; kAraNa ke, bicArA navarA paDe tyAre kare zuM ? tIrthayAtrAe jAya tyAM paNa e bicAza navarA ja paDe, kema ke, e bicArAo mATe jANe ke, koI uttama kriyAo karavAnI bAkI ja nathI. jenAthI tarAya te tIrtha; eTale ke, tIrthamAM to taravAnI ja kriyA karAya' A vAtanuM to te bicArAone bhAna ja nathI, taravAnI kriyAnI khoTa che ke, jethI copATa ane pAnAM sAthe laI javAM paDe ? tyAM javA gADI ane DoLI joIe ane copATI upara pharavA javuM hoya to cAlIne jAya ! khAsa kAraNa sivAya DoLInuM kAma zuM ? page caDatAM, jayaNAthI paga mUkatAM je nirjarA thAya te DoLImAM ochI ja thAya ? paNa nirjarA tarapha emanI najara ja kyAM che ? eka paNa puNyakSetra na ja sIdAvuM joIe H dharmane mATe zuM karyuM ke, jethI thAkI gayA ? thAkI gayA evuM bolavAno Aje kone adhikAra che ? tame karyuM zuM ke, thAkyA ? kaI takalIpha veThI ? mana, vacana, kAyAnA kayA bhoga ApyA ? dhananA kayA DhagalA samarpA ? mane to kaMI samajamAM ja UtaratuM nathI. dharmanI rakSA mATe sahAya mAMgatA puNyAtmAone 'lyo, mAMgo, laI jAo, amane khabara paDatI nathI, paNa je joIe te laI jAo' evuM koIe kahyuM ? pUrve A sthiti hatI. pUrve dharmanAM khAtAM e rIte cAlatAM hatAM ke, koIne khabara paNa paDatI nahotI. Aje to kahe ke, 'jyAM tyAM huM !' pachI badhuM gaNAve ! khAtAvahI kADho to khabara paDe ke, dharmanA khAtAmAM vadhAre ke gharanA cA, pAna, dUdha, ghInA khAtAmAM vadhAre ? derAsaramAM jAya to paiso kADhe; AnI Ave to pAchI le agara AnI Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 253 --- 21 : saMgha ane sAgara vacce samAnatA -21 - 253 mUkIne traNa paisA upADI le ! sAmAnya mANasa to ema kare, paNa lakSmIvAnane e zobhe ? manovRtti kevI ? zAka mATe be AnA kADhe, cA-dUdha mATe cAra AnA kADhe ane maMdiramAM eka paiso ja kADhe e kaI manodazA? kaho ke, "jyAM joIe tyAM lakSmI laI jAo.' mANasa vizvAsu hoya, sAre mArge vAparanAra che, evuM lAgatuM hoya; to mAMge tema ApavuM joIe. ekalA zrImaMto mATe ja A vAta nathI, paNa darekane mATe che sAmAnya mANasa paNa potAno phALo ApI zake che. cA, pAna, bIDIno bacAva karIne paNa ApI zake che. badhA ja jo pUchatA jAya ane yathAzakti madadarUpa thatA jAya to eka paNa dharmarakSaka khAtuM na sIdAya. aneka puNyazALI AtmAonI hayAtImAM eka paNa puNyakSetra na ja sIdavuM joIe. astu. Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 : saMgha prabhuzAsanano saMrakSaka hoya vIra saM. 2456, vi. saM. 1986, poSa suda-5, ravivAra, tA. 5-1-1930 * merUparvata samagra lokanuM kendrasthAna che : eka zabdavAcI padArtho hoya ja : vaijJAniko to durAgrahI nathI : zAstra kahelI bhAvanAone cintavo : prabhunA mArganuM saMrakSaNa kaI rIte thAya ? nimakaharAma nahi paNa nimakahalAla nokara bano ! zakti hovA chatAM dharmanI upekSA karavI, e dharmanuM apamAna che : 22 merUparvata samagra lokanuM kendrasthAna che sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajIe, samudranI upamAthI zrIsaMghanI stavanA karI, te ApaNe joI gayA. samudramAM jema velAo ane magara-mastyAdi jaLajaMtuo hoya che, tema zrIsaMgharUpa sAgaramAM paNa mULaguNo tathA uttaraguNo pratye pratidina vadhatI pariNAmanI dhArA rUpI yelAo che, ane pAMce prakAranA svAdhyAya rUpa magaro vidyamAna che. jema jema svAdhyAya vadhe, tema tema AtmasvarUpanuM bhAna thAya; jema jema e bhAna thAya, tema tema mULaguNo tathA uttaraguNo pratyeno prema vadhe. jema sAgara akSubdha hoya, tema game tevAM upasargo ke pariSahonA prasaMge paNa zrIsaMgharUpa sAgara akSubdha hoya che. jema sAgarano madhya bhAga ekadama akSubdha sthira ane zAMta hoya che, tema zrIsaMgharUpa sAgara paNa ekadama akSubdha, sthira ane zAMta hoya che. jema sAgara vistAravALo hoya che, tema zrIsaMgharUpa sAgara paNa vistAravALo hoya che. sAgarane ratnAkara kahevAya che kAraNa ke, sAgaramAM aneka prakAranAM ratno hoya che, te ja rIte zrIsaMgharUpa sAgaramAM paNa aneka guNorUpI ratno hoya che. te guNaratnonI prApti to yogya rIte vidhi mujaba zrIsaMgharUpa sAgaranA sevakane ja thAya. AvA aneka guNaratnamaya zrIsaMgharUpa sAgaranI jaya koNa na icche ? ekeeka puNyazALI AtmA AvA zrIsaMgharUpa sAgaranuM trividhe trividha kalyANa thAya ema icche. sUtrakAra maharSie paNa e ja kahyuM che ke, AvA zrIsaMgharUpa Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 : saMgha prabhuzAsanano saMrakSaka hoya - 22 55 sAgaranuM sadA kalyANa ho ane ApaNe e ja kahIe chIe, kAraNa ke, AvA zrIsaMgharUpa sAgaranI sevAmAM ja ApaNe ApaNuM kalyANa mAnIe chIe. 255 sUtrakAra maharSi zrIsaMghane nagara Adi sAta upamAothI stavyA pachI, have zrImerUparvatanI upamAthI stavanA kare che. zrI jainazAsanamAM zrImerUparvata suprasiddha che, kAraNa ke, zrI jinezvaradevonA janmAbhiSeka zrImerUparvata upara thAya che. A zrImerUparvata jaMbudvIpanA madhya bhAgamAM Avelo che ane te eka lAkha yojanano che; sahuthI moTo tathA dekhAve suMdara che; devonuM krIDAsthAna che; tathA AkhA lokanAM madhyabhAgamAM Avelo che ane AkhA lokanI zobhArUpa e che. tema zrIsaMgha paNa AkhI duniyAmAM zobhArUpa che. AkhA lokamAM merUnI joDI nahi maLe. bIjAM kSetromAM merUo to che, paNa te nAnA che; mATe zrI jainadarzanamAM te kSudra merU tarIke oLakhAya che. mahAmerU to A eka ja . loka paNa jagata mAne che teTalo nAno nahi,paNa asaMkhyAta dvIpa ane sAgara pramANa che ane tenI barAbara madhyamAM Avolo zrImerUparvata, e AkhA lokano maryAdAbhUta che. dizAonI gaNanA paNa merUthI thAya che. caMdra-sUrya paNa tenI ja AjubAju gati kare che. badhAM ja kSetro enI comera che, merU e darekanA kendrasthAne che. AkhA lokanI maryAdA bAMdhanAra e, dizA batAvanAra e, madhya kendra e ane zobhAnuM sthAna paNa e. e atizaya ramaNIya che ane aprakaMpa . tathA zAzvata che. dareka kALamAM te eka ja sarakho rahe che. kALanI asara enA upara jaNAtI nathI. tevA ja pramANavALo, e to kAyama rahe. eka zabdAvAcI padArtho hoya ja : sabhA: merU vagerene paNa AjanA zraddhArahita AtmAo kalpita mAne che ! je mANaso badhAne ja kalpanA mAne tene na pahoMcAya. je duniyAnA svarUpane naM mAne, tene na samajAvAya. eka zabdanA nAmavALA padArtho satya ja hoya. eka nAmanA padArtho jagatamAM hayAtI bhogavatA ja hoya. be zabdonI joDIthI banelo padArtha kadI khoTo paNa hoya. e padArtha hoya agara na paNa hoya; paNa eka zabdathI kahevAtA padArtho to hoya ja. e zAzvata niyama che ke, eka zabdathI kahevAtA padArtho to duniyAmAM ja hoya ja. 'AkAza-kusuma' e be zabdathI banelo padArtha che; ane e nathI e vAta paNa sAcI che; kAraNa ke, AkAza-kusuma jevI koI vastu ja nathI, paNa bhegA thayela zabdothI kahevAtI baMne vastu mojUda che, kAraNa ke, 'AkAza' paNa che ane 'kusuma' paNa che. jeTalI cIjo eka zabdathI kahevAtI hoya che, te badhI ja sAcI che; arthAt astitva dharAve che. jIva, ajIva, puNya, pApa, Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 257 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - - 255. Azrava, saMvara, nirjarA, baMdha ane mokSa e nava tattvo che ja. duniyAmAM je vastu na hoya enuM nAma ja na hoya. na hoya enuM nAma ane kyAMthI ? emane kaho ke, je vastu na hoya enuM nAma to lAvo ! zAstrakAroe kahelA padArthonI sAbitI A zabdo ja kare che, pramANanI vAta to pachI ! "nAma, sthApanA, dravya ane bhAva' e to nikSepA che. paNa e che konA ? vastunA che, "kalAcaMda' e nAma teoe na sAMbhaLyuM hoya, mATe jagatamAM hoya ja nahi ema ? A to evA che ke, je emaNe na sAMbhaLyuM, na vAMcyuM ke na joyuM, te hoya ja nahi' ema kahe che. evA haThIlAone kahevAya paNa zuM? sabhAH zAstro bhagavAne lakhyAM che ? bhagavAna to kaMI ja lakhatA nathI. jene moMDhe yAda hoya, jene badhuM ja . sAkSAt hoya, ene copaDInuM kAma zuM ? bhagavAnanI pachI zaktisaMpanna to kaMI lakhatA ja nathI; zakti ghaTI tyAre ja lakhAvyuM. emane kaho ke, "lakheluM khoTuM che . ema sAbita karo, pachI ene khoTuM kaho." munIma paccAsa ThekANe levaDadevaDa karI Ave ane e badhI TapakAve pachI zeThane batAve. zeTha pUche ke, "AnI khAtarI zI ?" to munIma kahe ke, "khoTuM lAge to tapAsa karo." yAda na rahe e lakhe, mATe khoTuM kahevAya ? paccAsa jaNanI sAthe levaDadevaDa karanAra eka munIma moDhe rAkhIne kahI de e sAco ane bIjA TapakAvIne kahe e khoTo, ema ? lakheluM khoTuM sAbita karavuM joIe, pachI ene khoTuM kahevAya. jema ApaNe emanI vAto khoTI puravAra karIe chIe, tema e loko A vAtone khoTI puravAra kare ne ! jeTalI vastu zAstramAM varNavI che, te emaNe na joI ke na sAMbhaLI, mATe "nathI" ema kahevAno temane bilakula hakka nathI. vaijJAniko to durAgrahI nathIH vaijJAniko kadAgrahI nathI, paNa A loko kadAgrahI che. vaijJAniko to pote jue che eTaluM jAhera kare che, paNa eTaluM ja che" ema nathI kahetA ane bIjAo vadhu batAve to tene svIkAravAno inkAra paNa nathI karatA. jyAre vijJAnavAdIonA oThA nIce AjanA kadAgrahIo anaMta jJAnIoe kahelI ane saMpUrNa satya tarIke bhAsatI vastuono manamAnI rIte inkAra karatAM acakAtA nathI. A eka teonI bhayaMkara kamanasIbI che. zrI sarvazadeve je je vastuo kahI che, te te vastuo mAtra nAmathI ja nathI kahI, paNa tenA svarUpa, pariNAma ane bheda-prabhedo sAthe kahI che. eka paNa vastu evI nathI kahI che, jenuM rItasara svarUpa bAMdhavAmAM na AvyuM hoya. AvA koIpaNa rIte Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 - 22 : saMgha prabhuzAsanano saMrakSaka hoya - 22 - 257 bAdhita na thAya tevA pramANabhUta Agame kahelI vastuono yatheccha rIte inkAra karavo agara tenI sAme elaphela bolavuM, e vijJAnavAda nathI paNa jaMgalIvAda che, jaDavAda che. DahApaNane dezavaTo ApIne pramANabhUta vastuone paNa kalpita kahenArAothI to potAnI vAta paNa sAbita nahi karI zakAya. hindustAnanA nakazAmAM ahIM ja amadAvAda enI zI khAtarI ? gappAM mAryA che; koIe cItarI mAryuM che." ema jo koI vidyArthI kahe to te bhaNe ke bevakUpha rahe ? AvI jAtanI bevakUphI karanAro vidyArthI, kahevarAvavA mATe paNa lAyaka nathI; to pachI te vidvAna bane evI to AzA ja kema rakhAya ? atyAre zrutajJAna ghaNuM ja ochuM rahyuM che, e vAta sAcI, paNa je che te yathAsthita ja che; pUrvanI apekSAe nahi jevuM che emAM nA nahi. kAraNa ke, nava pUrvadhara thayA pachI dazamA pUrvano abhyAsa karatA A. zrI AryarakSitasUrijIe bhagavAna zrI vajasvAmIjIne pUchyuM hatuM ke, - "he prabho ! Apa kRpA karIne e kaho ke, dazamA pUrvanuM huM bhaNyo keTaluM ane bAkI rahyuM keTaluM ?" AnA uttaramAM saMpUrNa daza pUrvadhara bhagavAna zrI vajasvAmIjI mahArAjAe pharamAvyuM ke - * "haju to tuM biMdumAtra ja bhaNyo che ane bAkI to sAgara jeTaluM che." A uparathI spaSTa thAya che ke, vartamAnanuM zrata pUrvanI apekSAe nahi jevuM ja che.paNa je che te eTaluM badhuM che ke, jiMdagI sudhI khUTe tevuM nathI ane tenI sAme vizvano koIpaNa vidvAna TakI zake tema paNa nathI, kAraNa ke, emAM eka paNa vAta evI nathI ke je kRtrima hoya. vastune vastusvarUpe jyAM varNavAyelI hoya, tyAM zuM cAle ? vidvAna paNa asatyane khaMDI zake, paNa satya AgaLa zuM kare ? satya AgaLa to vidvAna mAtrane zira jhukAvye ja chUTako. paNa AjanA jeo kalpita manaHsRSTi upara jIvanArA che, teone to DahApaNane paNa gIrave mUkIne ja vAto karavI che, eTale thAya paNa zuM ? dalIlathI vAta kare ene pahoMcAya. zAstro nahi mAnanArA teo itihAsane to mAne; enA upara moTI moTI madAro bAMdhe ane nagaro temaja rAjAo tathA ramaNIonAM rUpa vagerenAM varNano paNa tenA ja AdhAre kare. itihAsa lakhanArA to pagAradAra paNa hoya che ane nAmanAnA paNa bhUkhyA hoya che, teonA lakhANane prAmANika mAnanArA 1. "zamacAca pUrvaca, mayathIta viya pramo !! avaziSTa zivajoti, saprasAduM samariza pA227nA" vinmAtra vadhAthId-thituvaM tu zire 228aaaa" Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 ane niHsvArthapaNe kevaLa hitabuddhithI ja eka mAtra vizvanA kalyANa mATe ja lakhanArA mahApuruSonA lakhANone nahi mAnanArAone, kevA mAnavA e khAsa vicAravA jevuM che. zAstra kahelI bhAvanAone ciMtavo ! 258 jJAnI puruSoe dvIpa-sAgara Adi vastuonuM varNana, tyAM koIne musApharI karavA javAnI preraNA karavA mATe nathI karyuM, jagatanA padArtho bhogavavA mATe e badhuM nathI kahyuM, paNa A badhuM jANyA pachI AtmA ema vicAre ke, 'duniyA ATalI badhI moTI che, emAM bhUlA paDyA ke, mUMjhAyA to ThekANuM paDavAnuM nathI; AvaDI moTI duniyAmAM bhaTakavAthI AtmAnuM zreya nathI, khAvApIvAmAM zreya nathI.' khAya.che to sau, maLelAne khAya che, meLavIne khAya che, lUMTIne khAya che, e badhuM kahevAnI zAstrakArane jarU2 zI ? maratAM jo sAthe Ave to chAtIe bAMdhIne laI jAya evA paNa che. jo evA samAcAra maLe ke, khAvA-pIvA vagerenI cIjo sAthe Ave, to sAthe khATale bAMdhIne laI jAya. duniyAmAM bhogasAmagrI to ghaNI che. e bhogavI bhogavIne to kaiMka pAyamAla thayA. A badhuM zAstrakAra tyAM javA mATe nathI batAvatA, paNa AtmA jagatanA padArtho pratyenI AsaktithI pAcho vaLe, e samajAvavA mATe batAve che. bAra bhAvanAmAM eka 'lokasvarUpa' bhAvanA che. 'anitya' Adi bAra bhAvanAomAM 'lokasvarUpa'nI paNa bhAvanA Ave che. e bhAvanAmAM lokanuM svarUpa vicArI, AtmAnI phelAtI jatI viSayavRttine rokavAnI che. AtmAne viSaya-kaSAyathI pAcho vALI potAnA svarUpamAM sthira karavA mATe A varNana che. anitya bhAvanA e che ke, 'jagatanA padArtho nAzavaMta che, ene sAcavavAno prayatna te phogaTa che. kSaNamAM hoya te kSaNa pachI na paNa hoya. jyAre duniyAnA padArtho anitya che, tyAre ene vaLagavuM zA mATe ?' koI kahe, 'bhale nAMzavaMta hoya paNa vaLagIe kema nahi ?' bhAI ! e padArtho tArA nathI, pArakA che, tuM te nathI, tuM ane te judo che. saMsAra Akho asAra che, duHkhamaya che. Ama eka pachI eka bhAvanAmAM mAtrA vadhatI jAya. A rIte bhAvanA vadhA2vAmAM hetu e che ke, duniyAnA padArtho tarapha doDatuM mana saMkocAya, kAbUmAM Ave. jagatanA padArtho anitya che, potAnA nathI, saMsAra asAra che, e nakkI thayA pachI kayuM hRdaya pApavAsanAthI na saMkocAya ? tAkAta hoya to asAra padArthomAMthI sAra lyo, paNa tamAro sAra emAM phasI jaIne kharacI na nAMkho. anitya ane asAra padArthonI sAdhanA pAchaLa AtmA potAnuM gumAvI rahyo che. ghara samarAvavuM. peDhI sAcavavI, Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 259 - 22 : saMgha prabhuzAsanano saMrakSaka hoya - 22 - - 259 chokarAM ramADavAM, mAla khAvo, pachI thAkIne UMghavuM; covIse kalAka dhaMdho to A ja ne ? paNa e badhA koNa ? tArA ke pArakA ? tamArAthI to duniyAnA dardI sArA ke, je vaidyane haiyAnI dareka vAta kare; vaidya kahe te khAya ane nA kahe te na khAya. A to evA ke, haiyAnI vAta ja kahe nahi. emano roga koNa maTADe ! rogathI TevAyA cho ! prAya: AjanA lokone to ghara, peDhI, ne pAghaDI vagere sAcavavAM che. dharmanI kazI ja paDI nathI. je mANasa gharamAMthI navaro thato nathI, te dharmanuM zuM ukALe ? maMdiramAM evA pAMca vadhAre bhegA thAya, to mUMjhavaNa vadhAryA sivAya bIjuM zuM kare ? mATe to 'nisIhi' kahIne maMdiramAM pesavAnI vidhi che. "nisIhi' kahIne derAsaramAM peThA pachI paNa vAto gharanI kare, yAda gharane kare ane ghaDiyALa joIne TAima thaI gayo kahe tathA pUjAne vAra hoya, prakSALa na thayo hoya, to dhamAla karI mUke. A dazAvALAono udaya zI rIte thAya ? duniyAnI kaIpaNa vastu pAse rAkhavA mAMgo to paNa rahevAnI nathI. lakSmI kadI rahevAnI nathI. eka rAtI pAI dharmamAM nahi kharacanArA ane makhIcUsa banI beThelAo paNa bhikhArI thayAnA dAkhalA che ne ! prabhunA mArganuM saMrakSaNa kaI rIte thAya? eka zrAvakane khoTa AvI; ghara-baMgalA gIrave mukAI gayA; ATaluM chatAM . e kahevA ke, mane orato nathI, lakSmI javAnI che e to huM jANato ja hato, eTale mAre karavAnuM to meM karyuM ja che. e vakhate paNa huM trikALa jinapUjana tathA ubhaya TaMka Avazyaka karato hato ane atyAre paNa karuM chuM. : e zrAvaka, pahelAM paNa sAheba kahevAtA hatA ane pachI paNa sAheba ja kahevAya; emane badhe gAdI ja maLatI hatI. emanI gAdI pachI paNa gaI nahi. enuM kAraNa ke, e sAcA zrAvaka hatA. . * Aja to kahe che ke, maMdira, bhagavAna, mahArAja, Agama, dharma e badhuM sAcuM, e sAcavavAnuM kharuM, paNa ghara-peDhI ne AbarU e traNa sAcavIne pachI ! nahi to koI vaLI aMdhazraddhALu kahe, koI vaLI bhagataDA kahe, tijorImAMthI kADhavuM paDe e kyAM karavuM ? have vicAre ke, jenA AtmAmAM anitya ane saMsAra Adi bhAvanAo ramatI hoya, tene AvA nakAmA vicAro Ave ? nahi ja. paNa, - AjanI dazA bhayaMkara che. 'loko Aje evA dharmI gaNAtAne hase che emAM kaMI navAI jevuM nathI. adharmIo kahe che ke, "ame adharmI chIe to bhale ! paNa tamArA dharmI kevA che? zAstra badhI vastune anitya kahe che, paNa ame mAnatA nathI; paNa tamArA Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 dharmIo ke jeNe anitya mAnyuM, te kevA che ?' Avo prazna kare che ! jene ArAdhya mAnyuM, vAjabI mAnyuM, tenI khAtara kahevAtI AbarU, peDhI ke lakSmInI darakAra hoya ? AjanA dharmavirodhIo to khulluM kahe che ke, 'ame to UkhaDI gayelA ame jene ayogya mAnIe chIe tene ukheDavA tathA ame jene vAjabI mAnIe chIe tene siddha karavA keTalA prayatna karIe chIe ?' e to evA che ke, emane nAtanI, samAjanI ke saMghanI kazAnI ja paravA nathI. deza mATe svarAjyanI laDatamAM zuM che ? ghara jAya to bhale ! jelamAM javuM paDe to taiyAra ! polIsa Ave to bhale AvI ! e ja ke bIjuM kAMI ? bhale teo game te ke bhAvanAvALA hoya, ApaNo muddo e che ke, tyAM A dazA che tyAre prabhunA mArganA saMrakSaNa khAtara tamArI kaI hAlata che ? anitya bhAvanA tamArI ke konI ? e to anityAdi bhAvanA samajyA nathI ema paNa kahevAya ane dharmI gaNAtA AtmAone to te bhAvanAo padArthapATha jevI che; e bhAvanAono jIvanamAM amala na thAya to saMsArano aMta zI rIte thAya ? paisA pAchaLa pAgala banelo, paisA tathA potAnI jAta mATe dharmane vecanAro viSayano kIDo, viSayakaSAyomAM baMdhAyelo saMsAramAM bhaTake nahi to thAya zuM ?- evA pAmaro mATe muktimAM sthAna ja nathI. zrI vItarAgadevano mArga rUcyo kyAre kahevAya ? rakSA kare to ke ema ja ? prabhunA mArganA pAlana ane rakSaNa mATe tyAgI paNa banavuM paDe ! pAghaDI ane kahevAtA pojhIzanane thoDo vakhata dUra paNa rAkhavAM paDe. sabhA pAghaDI paheranAre paNa dharma to sAcavyo che ne ?, jarUra, paNa te pAghaDImAM potApaNuM mAnIne nahi ! maMtrIzvara vastupALa tathA tejapALe spaSTa kahyuM ke, 'maMtrImudrA kAla jatI hoya to Aja jAo, paNa dharma na jAo !' to pariNAme rAjA paNa namyo ane rAjAne paNa ema thayuM ke, 'A sAcA che.' je (dharma)nA ATalA sevako hoya te dharma nirAdhAra hoya ? ekane lIdhe ghara cAle, tyAre jenA aneka sevaka te dharmanI A dazA ? lAto khAIne ghara calAve. kema ke, mAruM mAnyuM ane ahIM ja badhI vAtomAM uMhuM ! huM to kahuM chuM ke, lakSmI asAra che ane cAlI jaze eTale pachI rotA rahezo; ene jatI na karavI hoya to paNa mamatA choDo. 200 260 nimakaharAma nahi paNa nimakahalAla nokara bano ! jenA haiyAmAMthI duniyAnA padArthonuM 'mArApaNuM' na jAya, duniyAnA viSayono haDakavA na jAya, te dharmanI sevA zI rIte kare ? A sevA,kAMI sahelI nathI. AnI sevAmAM to choDavAnuM ja che. kamAo teTaluM badhuM paNa choDavuM paDe ! lAbha to maLavAno, paNa maLe tyAre. para mAtrane choDavAnI vRtti na thAya, tyAM Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 261 - 22 : saMgha prabhuzAsanano saMrakSaka hoya - 22 - 291 sadhI zrIjinezvaradevanA zAsananI vAstavika sevA na thAya. "dharma, vagara paisAno" e vAta sAcI, paNa paisA rAkhavAnI bhAvanA to na ja joIe. akasmAtu nahi, paNa irAdApUrvaka paisA vinAnA thavAnI bhAvanA joIe. jene dharma pUro game, te to paisAne Thokara mAre, zarIrane vahetuM mUke, zilA uparathI gabaDatuM paNa mUke ane roLAvA paNa de; paNa AgaLa paravastuonI kazI ja paravA na hoya ! tAkAta na hoya to bhagavAna kesara nathI mAMgatA, paNa paisA vinAnA thavAnI bhAvanA to jarUra mAMge che. anAja na hoya to sAdhune na devAya te cAle, paNa emanA jevuM bhikSukapaNe to mAMgavuM ja paDe. nAmanA badhI karavI ane kAryavAhImAM moTuM mIThuM, e kema cAle ? hRdayamAM barAbara A dharma vasyA pachI lakSmInI, baMgalAnI, gharanI, peDhInI; AbarUnI ke nAkanI-kazAnI paravA dharma AgaLa na hoya ! zrI AnaMdaghanajI mahArAja, bhagavAna zrI RSabhadeva svAmInA stavanamAM kahe che ke "citta prasanna re pUjana phaLa kahyuM re, pUjA akhaMDita eha; kapaTarahita thaI Atama-arapaNA re, AnaMdaghana pada reha. 6. RSabha jinezvara prItama mAharo re." - cittanI prasannatA eTale zuM ? derAsaramAM hasato hasato Ave che ? lAkha maLyA, bAyaDI paraNyo mATe hasato hasato Ave che ? nahi, A prasannatA che ke, duniyAnI eka paNa vastu cittane calAyamAna na kare. nAthane kahe ke, "huM tAro ane tuM mAro eTale ! tArI khAtara badhuM choDavA taiyAra ! AgaLa to rAjAnA nokara paNa evA hatA. vizvAsapAtra hoya te ja rAjAnA rakSaka hoya, rAjAnI rakSA mATe potAnA prANanI paNa e paravA nahotA karatA. eka rAjAnA keda thayA pachI, te rAjAnA be vizvAsu nokaro potAne ghera AvyA. te nokaronI mAtAe temane kahyuM ke, "mAre peTe tame kyAM pAkyA ? tamAro mAlika jelamAM hoya ane tame ghera pAchA AvyA ? pachI te nokaro potAnA mAlika pAse pahoMcyA ane kahyuM ke, "padhAro !! jo ke, rAjAe AvavAnI nA pADI ane kahyuM ke, tame vizvAsapAtra cho." thoDA rUpiyAnA pagAradAra paNa AvA nimakahalAla hatA. tame tamArI zakti kharco ! eka AdamInI zaktinA kharcamAMthI hajAro pAkaze ! phaLa pAkyA pachI bIja vAvuM evI vAto DAhyo na kare ! gharanuM bIja lAvIne jamInamAM vAve ane poSe te pachI phaLa maLe. prabhumArgane sAco mAnyo, lakSmIne asAra ane janArI mAnI, zarIrane nAzavaMta mAnyuM, pachI prabhumArgane sAcesAca bhasmIbhUta karavAnI vAta thAya tyAM sudhI yogya pharaja na bajAvAya, to Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 huM kahuM chuM ke, tame ane ame svAmInA nimakaharAma nokaro na kahevAIe mATe ja huM kahuM chuM ke, tame potAne jaina tarIke manAvI jenA sevaka hovAnuM kahevarAvo cho, to tenA nimakaharAma nahi paNa nimakahalAla sevaka bano ! 262 262 zakti hovA chatAM upekSA karanArA dharmanuM apamAna karanAra che ! tArakoe ApaNane tAravA mATe cIja samarpI ! zrI tIrthaMkaradeve kahI ane zrI gaNadharadeve dvAdazAMgI gUMthI tathA AcAryoe prANanI paravA vinA parNa sAcavI, sAcavavA mATe bhayaMkara takalIpho veThI evI takalIpho Aje che kyAM ? emAMnI thoDI paNa takalIpha hoya, to to AjanI dharmI gaNAtAonuM moDhuM paNa na dekhAya ! AvI tAraka cIjane bhasmIbhUta karavAnI vAta thAya; tyAM sudhI rUMvADuM paNa pharake nahi, enA jevI adhamatA bIjI kaI ? ATale sudhI vAta pRhoMcyA pachI paNa kAramuM mauna pakaDanArA ane tijorIo upara hAtha pheravyA karanArA tathA potAnAM mAna ane pojhIzananI darakAra karavAmAM zAsana pratyenI pharaja bhUlI janArA ane tAraka vastuonA nAzanI vAta jANyA pachI lakSmI vagerenI cIvaTa rAkhyA karanArA, kharekhara ja, pAmelA paNa dharmane hArI janArA che. dharmanA saMrakSaNa khAtara to sarvasvanuM samarpaNa karavuM thavuM joIe. mAthA uparanI pAghaDI jAya to khabara paDe ! koI lAkha laI gayA. pachI ApavAnI 'nA' kahe to saoNlisiTara pAse noTisa apAve ke, 'AthI jaNAvuM chuM ke, ApI de, nahi to badhAM pagalAM tArA kharace laIza !' tyAM sTempa paNa coDo ne ! tyAM mAno cho ke, mULa ane kharaca badhuM maLavAnuM che ! ahIM e khoTA thavAnA che, ema mAno cho zuM ? lAkhane mATe vakIla, baeNrisTa2, saoNlisiTara tamAma dhamAla; ane dharmane mATe eka paNa suprayatna nahi enuM kAraNa ? e ja sUcave che ke, dharma pratye sAcuM mArApaNuM AvyuM nathI; nahi to AvA vakhate zAMti, kSamA ane samatAne nAme zakti hovA chatAM besI rahenAra ane upekSA karanAra paNa dharmanuM apamAna karanAra che ! sabhA zAsana to ekavIsa hajAra varSa rahevAnuM che ne ? hA, zAsana to akavIsa hajAra varSa raheze ja; paNa AvA samaye zakti hovA chatAM upekSA karanArAo to nAzaka ja gaNAze ! chokarAne koI upADI jAya, ene bacAvavA bApa prayatna na kare chatAM pelo temAM na phAvavAthI chokarAne choDI de e vAta judI, paNa ethI kAMI bApa rakSaka to na ja gaNAya ne ? roja zeThane salAmo bharanAro noka2, zeThanA makAnamAM ke peDhImAM Aga lAge tyAre dUra Ubho rahe, ane pachI bhale baMbAvALAthI badhuM bace, paNa zeTha to nokarane kahI ja de ke, oLakhI Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 : saMgha prabhuzAsanano saMrakSaka hoya - 22 263 lIdho tane, harve ghera jA ! mArA bhAgyamAM hatuM, baMbAvALA AvI pahoMcyA ane badhuM baccuM e vAta judI, paNa teM zuM karyuM ? A badhuM nathI samajatA ! nAzaka vastuonI rakSA pAchaLa aneka chaLaprapaMca karavA chatAM, zAsanarakSAnA parama zuddha prayatnanI nuktecInI karanArA taddana ajJAna koTinA ja mAnavIo che. 263 zAsanarakSAnuM kAma to taddana khulluM che, kapaTa ane prapaMca vagaranuM che, temAM koInuM paNa bhUMDuM icchavAnuM nathI ke koInuM paNa bagADavAnI manovRtti nathI. zAsanarakSAmAM to sAmAnuM paNa bhaluM ja icchavAnuM che ane 'e paNa kyAre sudhare ?' e ja eka bhAvanA rAkhavAnI che. ApaNe to zuddha bhAvanApUrvaka zAsanarakSAnA ApaNAthI banI zake teTalA saghaLA ja zuddha ane zakya prayatno jarA paNa gabharAyA ke acakAyA vinA karI chUTavAnA che. zAsana to potAnA paramazuddha svarUpathI ja jIvavAnuM che. te kAMI ApaNA yoge ja jIvavAnuM che ema nathI, paNa ApaNe jene parama zuddha ane saMsAratAraka mAnIe, tenA upara kamanasIba AtmAo taraphathI AkramaNa Ave, te samaye jo ApaNe zakti hovA chatAM te AkramaNanI sAme jabbara bacAva na karIe, to eka zAsananA sevaka tarIkenI ApaNI pharajano ApaNe bhaMga ja karyo gaNAya ane e rIte bhaMga karanArA ApaNe ApaNA tAraka zrI jinezvaradevanA nimakahalAla sevaka nahi, paNa nimakaharAma ja gaNAIe, mATe huM kahuM chuM * ke, ApaNAthI banI zakatA savaLAya zuddha prayatno AcarI ApaNe svAmInA nirmakahalAla sevako banavuM joIe. zAsanasevA para mAtrane choDavAnI vRtti na thAya, tyAM sudhI zrI jinezvaradevanA zAsananI vAstavika sevA na thAya. kaIkriyAmAMdharma jo saMsAramAM joDanArI kriyAomAM ja dharma hota, to cAnI puruSo eka sAmAnyamAM sAmAnya sAdhunA dharmane par3A merUnI upamA ApI UMcAmAM UMcA gRhasthanA gharmane paNa sarasavanI upamA zuM kAma Apata ? A ja kAraNe upakArI puruSoe kahyuM che ke, deza virNataghara paNa jo sarvavitinI lAlasA na gharAve, to tenI dezavirati pA sAcI nathI. Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 : Apamati mAraka ! Agamamati tAraka ! vIra saM. 2456, vi. saM. 1989, poSa suda-6, somavAra, tA. -1-1930 28 * maryAdAno abhAva A zAsanamAM na ja cAle : je dharmIne sahAyaka Obane, te ja saMgha : * mUMjhavaNanA nAme viparIta vAto : * ilekTrisiTInA saMbaMdhamAM : * Apamati choDI. Agamamati svIkAro ! * sabuddhi nathI mATe ja bhaTako cho ! * jenapaNuM kyAre Take ? zrI jainadarzana koIne mAravAnuM kahetuM ja nathI. bhoLAone phasAvavAnI jALa ? * motInuM eka daSTAMta : maryAdAno abhAva A zAsanamAM na ja cAle? sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajI, zrIsaMghane stavatAM sAta rUpakathI stavI gayA; ane have merUnA rUpakathI stavanA kare che. sAta rUpakamAM je yogyatA tathA maryAdA kahI, te ApaNe joI gayA. je maryAdAhIna bane, e pUjyakoTimAM rahI zake ja nahi. jeNe zrIsaMgha banavuM hoya, teNe tenI yogyatA meLavavI ja joIe. yogyatA mujaba varte, to pUjya koTimAM TakI rahe; yogyatAnuM ulaMghana kare, to pUjyatAnI koTimAM TakI rahevuM e azakya bane. zrI jainazAsanamAM to maryAdA vinA TakAya ja nahi : kAraNa ke, deva, guru ane dharmane paNa zuddha joyA vinA ane yogya parIkSA karyA vinA na mAne; evuM A zAsana che. devamAM arihaMtapaNuM che ke nahi, tyAgI guruomAM nigraMthapaNuM che ke nahi ane dharma yogya che ke ayogya che; e badhuM joyA pachI ja tattvatrayIno paNa svIkAra karanAra A zAsana game tevAM ToLAne zrIsaMgha tarIke kema ja mAne ? duniyAnA ajJAna lokomAM jema kudevane sudeva tarIke, kugurune suguru tarIke ane kudharmane sudharma tarIke manAya che, tema tyAM bhale kusaMgha paNa susaMgha tarIke manAya, paNa atyaMta sUkSma dRSTithI parIkSA karanAra zrI jainazAsanamAM to je te ToLAMne saMgha na ja manAya ! Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 : Apati tAraka ! Agamamati tAraka ! - 23 275 "vAAvapi ti grAhyam" 'bALaka pAsethI paNa hita grahaNa karavuM' e nyAye zrAvaka samudAya paNa, jo prabhunI AjJA mujabanI salAha sAdhuone Ape to sAdhuo paNa te salAha mAnavAne baMdhAyela che. yadyapi sAdhu-sAdhvI pUjyakoTinAM che, tathApi zrAvaka-zrAvikAnI prabhu-AjJAnusAriNI salAhane jo teo na mAne, to jarUra teo bhUla kare che, e taddana zaMkA vinAnI vAta che. koIpaNa suvihita sAdhuno evo Agraha ja nathI ke, zrAvaka samudAyanI salAha mAnavI ja nahi. pramAda tathA chadmasthatAnA yoge sAdhu-sAdhvI paNa bhUle ane e ja kAraNe, prabhuAjJAne anusaratI salAha, je zrAvaka-zrAvikA Ape, tene sAdhu-sAdhvI paNa mAnavA baMdhAyela che. zrAvaka-zrAvikAne sAdhu-sAdhvInAM mAbApanI koTimAM paNa e ja kAraNe mUkyAM che. jema mAtA-pitA bALakanI rakSA kare, tema zrAvaka-zrAvikArUpI mAtA-pitA paNa sAdhu-sAdhvInA saMyamanI rakSA, puSTi ane vRddhi vagere kare. 265 zrAvaka-zrAvikA te kahevAya ke, je pU. sAdhu-sAdhvIne potAnAM tA2ka mAnI te tArakone AjJA karavAnuM hRdayathI paNa na icche, uparathI niraMtara teonI AjJA uThAvavA mATe ja sajja rahe. ame to icchIe chIe ke, sAcA zrAvako amArA salAhakAra tathA sahAyaka bane. amAre je kAma karavuM che, temAM zrAvako sahAyaka bane. emAM ha2kata zI ? beyane prabhuno mArga pALavAno che, sevavAno che ane jagatamAM pracAravAno che, e kAmamAM Agamane anusarI vartavuM, e ja iSTa che. AthI spaSTa che ke, AgamanI maryAdAne svIkAre, te ja zrIsaMgha pUjyakoTimAM AvI zake. maryAdAhInapaNuM A zAsanamAM na ja cAlI zake. * je dharmIne sahAyaka bane, te ja saMgha H zrIsaMgharUpa nagara dharmI mAtrane Azraya Ape. nagara te kahevAya ke je yogya mAtrane Azraya Ape. je dharmIne Azraya na Ape, te zrIsaMgha nathI. zAhukAranuM rakSaNa nagaramAM thAya, jaMgalamAM na thAya; jaMgalamAM to luMTAI jAya. zrIsaMgharUpa naga2mAM 2hevA icchanAra, viSaya-kaSAyarUpa saMsArane chedavAnI bhAvanAvALo ja hoya. evA dharmInA hAthamAM zrIsaMgha cakrarUpa thaIne bese, tyAM zrIsaMgha cakranuM kAma kare. AvA saMghone nahi pUjavAnuM kayo hINakarmI kahe ? saMsArarUpa araNyamAM AthaDatA, Apattimagna ane sAdhanahIna dharmIne iSTasthAne pahoMcADavA mATe zrIsaMgha, e ratha samAna che; potAmAM besADIne mokSamArganI musApharI karAvanAra che. 'mokSamArge javA nIkaLyA ane ThekANuM to che nahi !' evuM zrIsaMgha kyAreya paNa kahe ? zrIsaMgha to na ja kahe. zrIsaMgha AgaLa Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 269 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - - 266 pAchaLanuM ja jue; e to kahe ke, "AgaLa paNa ame chIe ane pAchaLa paNa ame chIe ! AgaLathI pakaDavA Ave ke pAchaLathI pakaDavA Ave, te beyane khaseDavA tathA dUra karavA ame taiyAra chIe. dharmInA AzrayasthAnarUpa zrIsaMgha, saMsAra chedavAnA kAryamAM cakrarUpa thAya ane bhUlA paDelA tathA athaDAtA evA paNa arthIo mATe zrIsaMgha e rathatulya che. AlaMbana vinA koI kAma na thAya. A makAnanA traNa mALa che, paNa te caDAya zAnA AdhAre ? nisaraNInA AdhAre ja caDAya. nisaraNI na hoya to nIce ja ' UbhA rahevuM paDe. traNa mALa caDavA nisaraNI joIe, to sAta rAjaloke UMce javA nisaraNI ja nahi ? Aja kahe che ke, "je AtmakalyANa karavA nIkaLe e sAdhana tathA sahAya zA mATe mAMge ?' ame kahIe chIe ke, "ene to bahu sahAya joIe.' sArA kArya mATe sahAya mAMgavAmAM nAnama zI ? AtmA aneka prakAranI karmanI vicitratAthI avarAyelo che. zarIranI anukULatA hoya, to sAdhananI pratikULatA . hoya; sAdhananI anukULatA hoya, to zarIranI pratikULatA hoya; koIne beya hoya, to sAthInuM ThekANuM na hoya; pharavA jAya tyAMye vAta karavA sAthI joIe che, to mokSamArga mATe kAMI ja na joIe ema ? Aja to kahe che ke, "che kaMI ThekANuM ?', A zabdo zrIsaMghanA moMmAM hoya ? kadI ja nahi. duniyAnA padArtho anitya che, e jagyuM nathI enuM ja A pariNAma che. zrI jainazAsananI A to apUrva cAvI che. jagatanA padArthonI anityatA, asAratA, anyatA vagere zrI jainazAsana sivAya A rIte koIe samajAvI nathI. zrIsaMgha te kahevAya che, je svaMya dharmI hoya; potAthI bane eTalo dharma kare, bIjAne karAve, karatAMne anumoda, sahAya kare; paNa je pote kare nahi ane karatAne sAro mAne nahi, evAo to vagara kahyuM zrIsaMghathI bahAra ja che, aDhAre pApasthAnaka pote seve nahi, sevarAve nahi ane anumode nahi, e to pahelA naMbarano UMcAmAM UMco dharmI; kadAca e potAthI na thAya, to mumukSu AtmAne sahAyaka thaI teno tyAga karAve; e paNa tAkAta na hoya, to tyAga karanAranI anumodanA kare; to e zrIsaMghamAM TakI zake che. "A to pote tyAga kare nahi, kare ene karavA de nahi, eTaluM ja nahi paNa uparathI dharma karanArane kanaDe ane pAchA kahe ke, "ame saMghamAM !" AvI nAlAyakatA prabhunA zAsanamAM na ja cAle ! mUMjhavaNanA nAme viparIta vAto : zrI jinezvaradevanA A anupama zAsanane pAmelA AtmAne khoTI mUMjhavaNa kadI thatI ja nathI. vastutattvathI ajJAta rahelA AtmAo ja mUMjhavaNanA nAme Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 267 - 23 : Apamati tAraka ! Agamamati tAraka ! - 23 - 277 vAsanAone poSavAnI kuceSTAo karI zake che. zrI jinezvaradevanuM zAsana pAmyA pachI, pApasthAnaka ane puNyasthAnakano viveka paNa na karI zakAya, enA jevI ajJAnatA bIjI kaI hoI zake ? mumukSu AtmA potA mATe sarva tyAganA upadezane paNa anupayogI mAne, e banavA joga ja nathI. "mumukSupaNuM ane sarvatyAganA upadeza tarapha paNa aruci" e keTalI badhI aghaTita ghaTanA che ! e A vIsamI sadInA vAyaDA vidvAnonA lakSyamAM na AvI zake, e taddana susaMbhavita che. sarvavirati AdaravAnI icchAno paNa abhAva je AtmAmAM dekhAya, te AtmAmAM zrI jinazAsananI mumukSutA koIpaNa rIte TakI zakatI nathI. zrI jinazAsananI mumukSatAne sarvaviratinI bhAvanA sAthe ghaNo ja ghaniSTha saMbaMdha che. sAcA mumukSune potAnI mumukSutAnA yoge, prasiddhi ke jAherAta maLI jAya e eka judI vAta che; bAkI e mumukSu prasiddhi ke jAherAta mATe taraphaDiyAM mAranAra, kevaLa mAna ane vAhavAhano bhUkhyo ke taddana pAmara AtmA nathI ja hoto. dharmanI bhAvanAne Takkara lAge tevI dareka pravRttithI te potAnI jAtane taddana ja alipta rAkhe che. mumukSu AtmA potAnI koIpaNa vyavahArika pravRttine dharmanuM rUpa ApavAnI dhRSTatA karavA prANAMte paNa nathI lalacAto. zrI jainazAsanamAM thayelA koIpaNa rAjAe rAjya maMtrIzvare maMtrIpaNuM, zeThiyAoe zeThAI ke zrImaMtoe zrImaMtAI, jaina tarIke jIvavA mATe nathI AcarI; kAraNa ke, rAjyamAM, maMtrIpaNAmAM, zeThAImAM ke zrImaMtAImAM teoe jainapaNuM mAnyuM ja nathI. eTalI vAta jarUra che ke, te puNyapuruSoe potAne maLelI sAmagrIo dvArA zrI jainazAsanane dIpAvavA mATe banatuM badhuM ja karyuM che; zrI jainazAsananI prabhAvanA khAtara rAjya Adino ghaNI ja chUTathI upayoga karyo che. ATaluM karavA chatAM paNa zrI jainazAsananA alaMkAra samA te puNyapuruSoe, potAnA rAjya Adine dharma tarIke manAvavAno kuprayatna kyAreya paNa Acaryo nathI; kAraNa ke, te puNyapuruSonA romaromamAM jainatva pariNata thayeluM hatuM. Aje to jainatvane vecIne paNa potAnI kSudra jAtane kImatI banAvI, dharmI tarIke jIvavAno ADaMbara karanArA, potAnI yathecchacAritA upara "jainatvanI mahorachApa marAvavAnA kUTa prayatno Adare che. e kUTa prayatno AdaranArAoe samajI ja rAkhavuM joIe ke, teo mATe pariNAme A jIvanamAM badanAmIbharyo parAjaya sarajAya che ane AgAmI jIvanamAM durgatio ja nimAyelI che; unmAdamAM caDIne bhale Aje teo zAstra varNavela pApakarmone Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - 268 ane pApakarmonA pariNAma tarIke varNavelI durgatione na mAnavAnI bAlizatA batAve, paNa karmasattA teone koIpaNa rIte nahi ja choDe. kharekhara, AstikatAno ADaMbara karanArAo game tevA kUTa prayatno seve, to paNa teo chUpA rahI zakatA ja nathI. 'bhAva-zrAvakanA guNono khyAla che!" ema kahevuM ane "ihalaukika ane te paNa pAraMparika pApamaya pravRttiothI gherAyelI pravRttione dharmanI buddhithI sevavAnA koDa dharavA' e paraspara keTaluM viruddha che ? e vAtane Astika hRdaya sahajamAM ja samajI zake; paNa nAstika hRdaya toM temAM paNa potAnI vilakSaNa prakRtino paricaya karAvavAnuM kadI ja na cUke. je hRdayanA nAstiko pote potAnI ane paranI jAtane gUMcavanArA prazno potAnI pratikalpanAthI ja UbhA karI, te kSudra praznonA samAdhAna mATe niraMtara zAstra-parizIlanathI ane zudra cAritranA AsevanathI pariNata thayelA AtmAone vartamAna rAjaraMga samajavAnI ane kahevAtA vijJAnano abhyAsa karavAnI salAha ApavAnI paNa kAramI dhRSTatA karI zake che, teonI jAtane oLakhAvavA mATe zabdakoSamAM zabdano paNa abhAva che. anaMta jJAnIonI AjJAne anusarIne duniyAnI saghaLI pravRttionA tyAga dvArA potAnI Atmasiddhi pragaTa karavA mATe satata yatna karatA AtmAone Arthika prazno samajavAnuM kahevuM, e kevI aniSTa jAtanI uzruMkhala vRtti che ? e samajavuM zANAo mATe jarA paNa kaThina nathI; paNa evA mANaso eTalA badhA bhayaMkara ghamaMDI banI gayA hoya che ke, jethI teo cAle tyAM sudhI potAnA karatAM bIjAne zANA mAnavAne taiyAra ja nathI hotA. evAo prazaMsA tenI ja kare che ke, je potAne anusare che athavA jenI prazaMsA na karavAthI janasamAjamAM potAnI jAta halakI paDe che. AvA mANasothI sAvaceta rahevuM, e dareka AtmahitaiSI mATe atyaMta jarUrI che. AvA bIjAnA nAme mUMjhavaNanI vAto karavAmAM ja ghaNA kuzaLa hoya che ane e rItanI kuzaLatAthI potAnI jAtane bacAvavA sAthe mArgAnusArI AtmAone utArI pADavA mATe aneka viparIta vAto karatAM, eka leza paNa pAchuM vALIne jovAnI darakAra mAtra karatA nathI. satyanI sAthe tevAone saMbaMdha ja nathI hoto. asatyanuM ArAdhana e ja tevAono jIvanamaMtra thaI paDe che. AvAo ema ja samaje che ke, "vastu mAtranA svarUpanA ane itihAsa vagerenA jANakAra ame ja chIe." AvA lokonI manovRtti kharekhara, vilakSaNe hoya che. AvA jIvono janma ane temanuM jIvana, sva-paranuM ahita karavA mATe ja hoya che. AvA vAta vAtamAM sAdhu-puruSonuM apamAna ane mazkarI karavAmAM ja AnaMda mAne che. Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 269 23 : Apati tAraka ! Agamamati tAraka ! -23 269 ilekTrisiTInA saMbaMdhamAM H mUMjhavaNanA nAme aneka viparIta vAto karanAre lakhyuM che ke - "eka sAdhu sAthe ilekTrisiTI saMbaMdhI vAta thatAM, eNe ekadama makkama mata jaNAvI dIdho ke, 'ene jinamaMdiramAM dAkhala na ja karI zakAya.' jyAre ene pUchavAmAM AvyuM ke, banAvaTI vIjaLI mATe temaNe zuM vAMcyuM che ? keTalA prayogo karyA che ? tyAre 'zaramAve tevuM ajJAna temaNe batAvyuM.' teone kahyuM ke, vIjaLI to phorsa (baLa) che, ajIva che. tyAre 'teo ekadama UbhA thaI gayA ane jIva na hoya to prakAza kyAMthI Ave che ?' ema pUchavA lAgyA. jyAM jyAM prakAza hoya tyAM tyAM jIva hoya ema vyApti teo kare che ke kema ? ema pUchatAM pAchA haThI gayA ane Akhare adharmI, nAstika, vakra, jaDa vagere vAkyaracanA karI batAvI." A lakhANamAM keTaluM apamAna ane kevI ghAtakI mazkarI che ? AvAo potAnI jAtane Astika manAvavA mathe, e kaI rIte cAle ? jenA vAkye vAkye sAdhupuruSanuM apamAna taravare, jenI vAtavAtamAM anaMta jJAnIonI AjJA pratyenI avagaNanAnuM darzana thAya ane je prasaMge prasaMge sAdhu-puruSone utArI pADavAnI ja kuceSTAo kare, tenAmAM jo nAstikatA nivAsa na kare to pachI nAstikatA bIje rahe paNa kyAM ? jeno pAvara cAlu rAkhavA mATe covIse kalAka eka sarakhI rIte AraMbha ane samAraMbha cAlu rahe, jenA pAvaranA yoge paMceMdriya jIvono jAna paNa jokhamamAM mukAya, tevI kAyamI pApapravRttithI gherAyelI vastune zrI jinamaMdiramAM dAkhala nahi karavAno abhiprAya ApanAra sAdhupuruSane "1. banAvaTI vIjaLI mATe tame zuM vAMcyuM che ? 2. keTalA prayoga karyA che ?" AvA prazno pUchavA e unmatta manodazA nathI ? eka paMcamahAvratadhArI sAdhupuruSane prayoga karavAnuM pUchavuM, e ajJAnatA yA sAdhupaNAnI mazkarI che. AvI mazkarImAM anaMtajJAnInI AjJA pratyenI avagaNanA sivAya bIjuM zuM che ? AvA uddhAta prazno pUchanAre samajavuM joIe ke, AraMbha ane samAraMbha vagerenA akhatarA rasapUrvaka karavA, karAvavA ane pAchA ene dharma tarIke manAvavA, kAma to bahula saMsArI AtmAonuM ja hoI zake che; paNa sAdhupuruSonuM to nahi ja. vIjaLI e phorsa che, ajIva che' ATaluM sAMbhaLavA mAtrathI ja eka Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 270 sAdhupuruSa upara UbhA thaI javAno Aropa mUkavo ane "jyAM jyAM prakAza hoya, tyAM tyAM jIva hoya ema vyApti karo cho ?" ATalA ja prazna mAtrathI eka sAdhupuruSa upara pAchA haThI javAno ane "adharmI, nAstika, vakra, jaDa' vagere vAkyaracanA karavAno AkSepa karavo, e zuM AkSepa karanAranI ja buddhinuM lilAma nathI ? kharekhara, AvI jAtanA AtmAo samAjamAM bhayaMkara cepIroga jevA che. sAdhupuruSa upara UbhA thaI javAno, pAchA haThI javAno ane vagara kAraNe "adharmI, nAstika, vakra, jaDa' AvI AvI vAkyaracanA karavAno Aropa mUkanArane ApaNe pUchIe chIe ke, "zrI jainazAstronA AdhAre phorsa mAtrane, ajIva tarIke sAbita karavAne tathA "jyAM jyAM phorsathI prakAza thAya, tyAM tyAM jIva na ja hoya" AvI jAtanI vyApti che; ema puravAra karavA mATe te taiyAra . che ? saMgharSaNa mAtrathI utpanna thatA phorsa mAtrane te nirjIva tarIke sAbiMta karavAnI taiyArI dharAve che ? sUryakiraNo ane sUryakAMta maNinA yogathI utpanna thatA agnine tathA caMdrakiraNo ane caMdrakAMta marNinA yoge utpanna thatA pANIne paNa te nirjIva tarIke siddha karI zake che ?' AvI jAtanA aneka prazano UbhA karI zakAya tema hovA chatAM "mAtra sAmAnya vAtathI eka sAdhu UbhA thaI gayA ane nahi jevA praznothI pAchA haThI gayA, ane "adharmI, nAstika, vaka, jaDa AvI vAkyaracanA karavA maMDI gayA" ema lakhIne pUjya sAdhupuruSone utArI pADavAnA divaso have vahI gayA che. sattva ane pramANikatA hoya to evAo jAhera sabhAomAM AvIne potAnI mAnyatAo siddha karI zake che. bAkI "gharazurA'nI mAphaka yatheccha lakhI bolIne vidvattAnA lahAvA lUMTavA, emAM nAmanA nathI, paNa nAmanAnuM lilAma che. astu. evAo sAthe ApaNane to kazuM ja lAgatuMvaLagatuM nathI, paNa evAo jyAre prabhuzAsananA nAme viparIta vAto kare, tyAre yogya khulAsA karavAnI ApaNI pharaja thaI paDe che ane e pharajane AdhAre ja ATaluM kahevuM paDe che ane vadhumAM jo teo thoDA paNa AtmahitanA arthI hoya to ApaNe kahIe chIe ke Apa-mati choDI, Agama-mati svIkAro ! kAraNa ke, Apamati e Atma-nAzaka mati che, tyAre Atmamati e Atmahitakara mati che; paNa Agama-matino asvIkAra karavA tevAomAMnA koI koIe eka tukko zodhI kADhyo che ke, "jo zrI jinezvaradevo.anaMtajJAnI hatA, to teoe saMsAra Adino prAraMbha tathA aMta kema na batAvyo ?' paNa te akkalanA TekedAro eTaluM paNa nathI samajI zakatA ke, anaMtajJAnI AtmAo Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 : Apati tAraka ! Agamamati tAraka ! - 23 271 paNa vastu je svarUpe hoya, te ja svarUpe batAve ? jeno Adi ke aMta hoya nahi, teno Adi ane aMta zI rIte batAve ? 271 anAdi ane anaMta vastune anAdi ke anaMta tarIke batAvavAmAM Ave, e paNa buddhinA made caDelAothI na khamAya, tyAM e bicArAonuM bhaluM kema thAya ? potAnI buddhimattA batAvavA mATe khoTA khoTA tukkAo UbhA karavA, e bhayaMkara mUrkhAI che. koI AdamI cUDI laIne enI zarUAta ane eno cheDo pUche to kahevuM ja paDaze ke, 'akhaMDa utArelI cUDInI zarUAta paNa na hoya ane cheDo paNa na hoya' A chatAM paNa te na ja mAne to tenI mUrkhatA upara dayA khAvA sivAya bIjuM zuM karI zakAya ? tema je saMsAra vagere anAdi ane anaMta che, teno Adi ane aMta jJAnIpuruSo paNa kyAMthI batAve ? kharekhara, satyanA arthI AtmAo jyAre satya zAstrone anusaratI potAnI mati banAve che, tyAre satyathI beparavA banelA durAgrahI AtmAo Agamane potAnI mati mujabanuM banAvavA mAMge che; A ja kAraNe tevA durAgrahI AtmAo, vastutattvane pAmI zakatA nathI' potAnI ja matinI moralI upara nAcanArAo to, araNyamAM paNa mArgadarzaka bhIlanI sAthe A mArga kharo kema ane A mArga khoTo kema ? AvI carcA kare tevA che. 'vRtAdhAre pAtram ke pAtrAdhAre dhRta'nI pa2IkSA karavA mATe ghIthI bharelAM pAtro UMdhAM vALavAnI kriyA karavAmAM AnaMda mAnanArA jevA che; ane sAmethI dhasI AvatA hAthIthI bacavA mATe khasI javAnuM kahenArAone pUche ane kahe ke, A hAthI je ene aDakelo hoya tene mAre ke na aDakelo hoya tene mAre ? jo aDakelo hoya tene mAre, to enA upara beThelA enA mahAvatane kema na mAre ? ane nahi aDakelAne mAre, to badhAne ja kema na mAre ?' AvI AvI artha vinAnI carcA karavAmAM kartavya mAnanArA jevA che; kAraNa ke, potAnI jAtane paMDita mAnanAra e lokonuM koI khAsa eka dhyeya nathI hotuM; tema ja teone jarUrI evuM sAdhAraNa vastunuM paNa bhAna ke hitAhitano vicAra paNa nathI hoto. teo badhI ja vAtamAM potAnI ja matine pradhAna mAnI Apta ke Aptavacanane mAnavA paNa taiyAra nathI hotA. AvAono saMsarga e pApasaMsarga che. jeo dareka vAtamAM vastunA svarUpane samajyA vinA ziSTa puruSonI paNa avagaNanA kare, teo kyAreya paNa tAttvika mArgane pAmI zakatA nathI; eTale ahiMsAnA nAme hiMsAnA, satyanA nAme asatya ane saMyamanA nAme ja asaMyamane Acare che. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 ahiMsA, satya ane saMyama koI evI vastu nathI ke, 'je sadgurunI nizrA vinA kalpanA mAtrathI ja samajI zakAya ane AcarI zakAya.' A satya ane ekAMta hitakara zikSA, 'aMtara avAja' upara jIvanArAone ghaNI ja viSama lAge che ane ethI ja teo anAyAse paNa unmArge caDI jAya che tathA anekane caDAvI de che. alpa saMsArI AtmAo kadI ja durAgrahI nathI hotA ane e ja kAraNe teo atizaya alpajJa hovA chatAM paNa sahelAIthI sanmArga pAmI jAya che. 272 272 tame sAMbhaLyuM che ke, zrI aSTApada parvata upara caDavA mATe paMdaraso tApaso tapazcaryA karatA hatA, te chatAM paNa caDI zakatA nahotA. upavAsano tapa karanArA pAMcaso prathama pagathiye aTakyA hatA, chaThano tapa karanArA pAMcaso bIje pagathiye aTakyA hatA ane aThThamano tapa karanArA pAMcaso trIje pagathiye aTakyA hatA. te tApasoe jyAre dUrathI bhagavAna zrI gautamasvAmIjIne AvatA joyA, tyAre teone ema thayuM ke, ATalA ATalA samaya sudhI tapa ka2vA chatAM jo ApaNe nathI caDI zakatA, to A ke je zarIre majabUta che, te kema caDI zakaze ? paNa bhagavAna zrI gautamasvAmIjI to labdhinA baLathI caDI gayA; e joIne e paMdarasoya tApasone ema thayuM ke, 'jarU2 A koI adbhuta zaktisaMpanna mahAtmA che, mATe have to emanuM ja zaraNa ! A rIte e mahApuruSanA pahelAM kevaLajJAna pAmI gayA. jo te tApaso 'koI iMdrajALIo haze !' ema kaheta ane za2Ne na jAta to 2vaDI ja marata; AthI ja ApaNe kahevuM paDe che ke, 'Apamati'no durAgraha choDI A pravacanarUpa AgamanuM zaraNa svIkAravuM e ja zreyaskara che. sadguddhi nathI mATe ja bhaTako cho ! Apamatine dUra karI anaMtajJAnInA zAsanane svIkAranAranA aMtaramAM ayogya prazno UbhA thavAno saMbhava ja nathI raheto. pApapravRttine pApapravRtti tarIke svIkA2vAnI sa2LatA paNa jenA aMtaramAM na hoya, te potAmAM jainatva hovAnI vAto kare, e vaMdhyAne putra hovAnI vAto karanArA che. AvA mANaso vAta vAtamAM evuM dhvanita kare che ke, 'zuM amArAmAM buddhi nathI ?' A praznanA uttaramAM ApaNe e ja kahevuM paDe tema che ke, 'subuddhi nathI, mATe to sAdhana hovA chatAM bhaTako cho nahi to tamArI A dazA hota ja zuM kAma ?' tamArI dRSTie eka itihAsakAra sAco ane kevala niHspRhapaNe upakAra karanArA zAstrakAro khoTA ! mahine so rUpiyA laIne eka-be ArTikala lakhanArA sAcA ane gharabAra choDI tyAgI thaI ekAMte upakAra karanArA khoTA !! AvI dRSTivALA tame tamArI jAtane kaI rIte subuddhivALA mAno cho ? Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 : Apati tAraka ! Agamamati tAraka ! -23 je sthAne marajI mujaba besavuM che tyAM pUchavuM zuM ? rAjya karavuM ke nahi, gRhasthAI karavI ke nahi, amuka sthAne besavuM ke nahi, e badhuM kahevA jainazAsana baMdhAyeluM nathI. zrI jainazAsana to sApha sApha kahe che ke, 'saMsAra asAra che, AyuSya caMcala che, jagatanA padArtho anitya che tathA AtmAthI para che, mATe sarvaviratidhara thavuM joIe, sarvaviratidhara na thavAya to dezivaratidhara thavuM joIe ane te paNa na thavAya to samyagdaSTi vagere thavuM joIe.' je zAsana e pramANe spaSTa vAta kahe, te zAsanamAM 'huM rAjA vagere thauM ke nahi ?' AvA AvA prazno karavA eno artha zo ? jene rAjyAdikano lobha na chUTato hoya, bhoganI gulAmI gamatI hoya, tenuM te jANe; paNa e vAtonA prazno ahIM zA mATe ? jainapaNuM kyAre Take ? sabhA AvuM AvuM koNa pUche che ? 'jaina dharmaprakAza'mAM saoNlisiTara motIcaMda giradharabhAI koI vyaktinI othamAM rahIne pUche che ! emanA jevA mANaso sivAya sAdhupuruSonI chUTathI avagaNanA bIjuM koNa kare ? chUTathI sAdhupuruSone niMdavAnuM kAma bIjAo prAyaH na karI zake ! 273 273 e vAta sAcI che ke, zrI jainazAsanamAM thayelA zrIkumArapAla, rAjA hovA chatAM ane zrI vastupAla, tejapAla tathA vimalazA maMtrIvara hovA chatAM, emanuM jainatva rahyuM che. koI pUche ke, 'rAjyAdi ka2vA chatAM emanuM jainatva kema na gayuM ?' to javAba e che ke, "mahArAjA zrIkumArapALa rAjA hovA chatAM paNa te puNyAtmA 'rAjya e ja sarvasva che, rAjyamAM kalyANa che, badhAe rAjya ka2vuM ja joIe' ema nahotA kahetA ke nahotA mAnatA. maMtrIzvara vastupALa, tejapALa tathA vimaLazA paNa e padavIne vakhANatA nahotA. bharata mahArAjA to prabhunA zAsanamAM pahele naMbare che ne ? hA, to e zAthI ? cha khaMDanA mAlika hatA mATe ? nahi ja, kAraNa ke, jyAre zrI bAhubalijI sAthenA yuddhamAM hAryA tyAre teoe spaSTa kahyuM che ke "rAjya e saMsArarUpI vRkSanuM bIja che, ema je na mAne te adhama che ane teomAM paNa huM adhama chuM; kAraNa ke, jANavA chatAM paNa choDI zakato nathI." 1. rAkhyuM mavatarornIna, cena nAnanti teDathamAH / tebhyo'pyahaM viziSye, tadajahAno vidannapi / / 752 / / - triSaSTi, za. pu. ca. parva-1, sarga-5 | Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - A bhAvanAnA yoge ja e jaina kahevANA. "gAdIe besavuM ke nahi ?' evuM e prabhune ke prabhunA munine pUchavA nahotA gayA ane jyAre bharata mahArAjAnA aThThANuM bhAIo pUchavA gayA, tyAre bhagavAne judI ja vAta kahI ane te e ke tame bodha pAmo, kema bodha nathI pAmatA ? ratnatrayInI prAptirUpa je saMbodhi, te dharma nahi AcaranAra AtmAo mATe paralokamAM durlabha ja che." - . A rIte aneka prakAre upadeza ApI e aThThANuMya putrone rAjyAdikano tyAga karAvI parama saMyamadhara banAvyA. AthI spaSTa ja che ke, jeo rAjyAdi samagra saMsArane tyAjya mAne ane eka mukitanA ja irAde saMyamadhara thAya agara saMyamane upAdeya mAne tenAmAM ja jainatva Take. saMsArane upAdeya mAnI rAjyAdikanI prAptimAM udaya mAnanArA ane saMyama Adino rAjyAdinI prApti mATe upayoga karanArA jainatvathI ghaNA ja dUra che ! evAoe "jaina" ane te paNa "jANakAra jaina' hovAno dAvo karI jainatvane TakAvavAnA prazna karavA, e eka jAtanI jALa bichAvavA jevuM nathI zuM ? ane e jALane akhaMDita rAkhavA mATe sAdhupuruSone ajJAna tarIke cItaravA, e bhayaMkara nIcatA kharI ke nahi ? ane sAdhupuruSone AraMbhanA akhatarAo karavAnA prazno karavA e to "abudhacakravartitA che ema kahevuM zuM vadhAre paDatuM che? sAdhupuruSo AgaLa mahAvratonI, aNuvratonI, samyagudarzananI ane mArgAnusAritAdikanI carcA karavAne badale, jANakAra jaina kahevarAvIne koI judI ja carcAo UbhI karavI, e zuM nAnIsUnI ajJAnatA che ? jainatva te pApanA virAmamAM che ke pApanI pravRttimAM che. sarvavirati, dezavirati ane samyagudarzanamAM jainatva che ke rAjyAdinI pravRttimAM jainatva che ? jemAM jainatva che, tenI to ciMtA ja nahi ane ADIavaLI carcAmAM rasano pAra nahi, e ja -jainatvano abhAva sUcavanAra vastu che. zrI jainadarzana koIne mAravAnuM kahetuM ja nathIH kharekhara, vAda paNa tattvanA arthInI sAthe thaI zake che; nahi ke vitaMDAvAdInI sAthe ! zrI jinezvaradevanI AjJAmAM dharma mAnanArA, koIpaNa jIvane mAravAnI 1. "saMyukta jiMra kuda, saMvodi ghaNu veva kuvA " - zrI verAgyazataka loka 73 Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 275 - 23 : Apamati tAraka ! Agamamati tAraka ! - 23 - 275 chUTa, A zAsana pAse mAMge e ochI tAjubInI vAta che? hiMsAnI chUTa che ke nahi ?' A praznane ja zrI jinezvaradevanA zAsanamAM sthAna nathI. pApa mAtrano abhAva karavA sarajAyelA zrI jainadarzanamAM koIne paNa mAravAnI chUTa kema hoya ? hA, sarvanI hiMsAthI bacavAnuM vidhAna zrI jainadarzanamAM che. mATe "mAravuM e pApa che paNa chUTatuM nathI' ema kahe to hajI paNa jainatva Take paNa "mAravAnI chUTa che ke, nahi ?" ema pUche tyAM zuM ? jainadharma koIne mAravAnuM ke, pApakaMpanIomAM joDAvAnuM ke, evuM evuM kAMI paNa karavAnuM kahetuM ja nathI. e to kahe che ke, saMsArathI chUTavAmAM dharma che ! saMsAra mAtrane zrI jainadarzana khoTo kahe che. mAtA-pitAnA mohane paNa khoTo mAnavAnuM kahe che ! rAgadveSane sarva prakAre tajavAnuM kahe che, duzmana pratye paNa dveSa na joIe, ema jainadarzana to kahe che.' - koI ema kahe che ke, "dezaviratidharane to duzmanane (aparAdhIne) mAravAnI chUTa che ne ? ene ema kahejo ke, e phUTa jainadarzananI nathI, paNa sarvaviratinA svIkAra mATe azakta evA dezavirati thanAre e chUTa rAkhI che; AthI ja ane evAM anya anya kAraNothI, game tevA paNa gRhasthadharmane sAdhudharmarUpa merUnI AgaLa, sarasavanA dANAnI upamA ApI che. jo duniyAdArImAM joDanArI kriyAomAM dharma ja hota, to jJAnI puruSo eka sAmAnyamAM sAmAnya sAdhunA dharmane paNa merUnI upamA ApI UMcAmAM UMcA . gRhasthanA dharmane paNa sarasavanI upamA zuM kAma Apata ?. vadhumAM, UMcA paNa * gRhasthane upakArI puruSoe tapAvelA loDhAnA goLAnI upamA ApI che, kAraNa ke, te game tevo to paNa sadAne mATe chaye kAyanA jIvonI virAdhanA ja karanAro che. enI eka paNa vyavahArika pravRtti, cha kAyanI virAdhanA vinA zakya nathI, - A ja kAraNe upakArI puruSoe kahyuM ke, "dezaviratidhara paNa jo sarvaviratinI lAlasA na dharAve, to tenI dezavirati paNa sAcI nathI. bhoLAone phasAvavAnI jALa ? paNa Aje to evA paNa duniyAdArInI pravRttimAM mUMjhAyelA paDyA che ke, jeo potAnI mahattA jALavavA mATe "Aje koI guru nathI ane huM je kahuM chuM te anubhavasiddha kahuM chuM." A pramANe kahetAM paNa acakAtA nathI. kharekhara, A eka jAtanI bhoLAone bharamAvavAnI cAlabAjI che. AvI cAlabAjIthI jeo nI 1. sezavirAiraH sarvaviratipariNAma: - jo zAtravRtti che. Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 janatAne bharamAvI deva, guru ane dharmathI vaMcita banAvavA prayatno kare che tevA svArthI AtmAo kharekhara janatAne phasAvavAno prayatna karanArA che. 276 'dharmapriya'nI mUMjhavaNanA nAme mUMjhavaNanI kAryavAhI karavI ane potAnI svArthasiddhi mATe janatAne sAdhupuruSonA saMsargathI alaga karavAno prayatna ka2vo, enA jevI bhayaMkara adhamatA bIjI kaI hoI zake ? ane janatAnA zreya mATe evI adhamatAno ghaTasphoTa karavo, enA jevI eka paNa uttamatA nathI adhama AtmAonI adhamatAno ghaTasphoTa karavAmAM game tevI Apatti Ave to paNa ene sahI levA mATe kalyANanI kAmanAvALAoe sajja ja rahevuM joIe. pAradhIo jema mAchalAMone pakaDavA jALa bichAve che, tema ardhama AtmAo paNa bhadrika AtmAone phasAvavA mATe jALa bichAve che. vAtomAM prathama to evI vairAgyanI vAto chAMTe ke, sAmAnya AtmA to aMjAI ja jAya, paNa parIkSaka to ekadama pArakhI ja che. sAcA jhaverIne 'sAcuM motI kayuM ane ebIyala motI kayuM ?' e parakhatAM vAra nathI lAgatI. teo to ekadama parakhI ja le che ke, 'A motI sAcuM che ane A motI banAvaTI che. motInuM eka dRSTAMta eka rAjasabhAmAM ekavAra traNa motI AvyAM; rAjAe parIkSaka gaNAtAone parIkSA karavA bolavyA. motInA parIkSakoe eka motInI kiMmata eka lAkhanI karI, bIjAnI daza hajAranI karI aneM trIjA motIne kiMmata vinAnuM, taddana nakAmuM ja jaNAvyuM. emAM eka hoziyAra jhaverI beTho hato. ene A kiMmata na gamI; manamAM mUMjhAyo. paNa ene ema thayuM ke, A badhA Ama kahe che. tyAM ekalo huM zuM kahuM ? bahumatI kharIne ! zAstra kahe che ke, ajJAnIonI bahumatI na cAle, eka jaNa kahe che ke, 'vAta khoTI paNa lAge, to paNa bahumatIthI maMjUra karavI' huM kahuM chuM ke, 'jo tame kharekhara jaina ho to tamArAthI ema karI zakAya nahi. jainazAsanamAM AvI bahumatInI phUTI koDInI paNa kiMmata nathI.' pelA jhaverIe moDhuM bagADyuM; rAjA joI gayo. rAjAne vicAra thayo ke, 'moDhuM bagADavAmAM gahana hetu che; paNa e bolI zakato nathI; ethI mUMjhavaNa thAya che; mATe koI hetu jarUra che.' rAjAe ene paNa pUchyuM ke, 'tame kema boltA nathI ? tame tamAro mata Apo ! vAjabI lAgaze to svIkAravAmAM vAMdho nathI !' pelo kahe ke, 'A badhA Ama bole tyAM huM zuM kahuM ?' Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 : Apati tAraka ! Agamamati tAraka ! - 23 rAjA kahe ke, 'evo ahIM kAyado nathI, mATe niHsaMkocapaNe tame tamAro mata kaho !' 277 277 pachI pelo jhaverI jaNAve che ke, 'A paheluM motI, jenI kiMmata lAkha rUpiyAnI jaNAvavAmAM Ave che, ene bhUlecUke paNa rAkhazo nahi; enI phUTI koDInI paNa kiMmata nathI; phUTI koDI ApIne paNa e levA jevuM nathI; e motI jyAM jAya tyAM badhuM ja sApha kare evuM che. bIjuM motI, jenA daza hajAra kahe che; e ThIka che. enA be hajAra ochA ke vattA game te Apo e tamArI marajI; paNa trIjuM motI, ke jene kiMmata vagaranuM (nakAmuM) kahe che, te kharekhara amUlya eTale ke kiMmRta ja na thaI zake tevuM che; ene koIpaNa rIte javA dezo nahi. mAMge teTaluM dravya AMpIne paNa ene lejo ! bIjA motI mATe lAMbI paMcAta na karI, rAjAne tyAM evA hisAba na hoya, rAjAnA jhaverI A rIte paisAdAra thAya. rAjAne pasaMda paDe eTale enI kiMmata pAMca hajAra, dasa hajAra je kahe te ApI de; e to rAjA ! cazmAvALAne tyAM paNa sAmAnya AdamIne pAMcamAM maLe, e ja cazmAnA moTA pAsethI so rUpiyA paNa le. moTAne juve ke tarata kahe ke, 'ApanA jevA mATe ja A to rAkhelAM che, khAsa pebalanAM che.' peMlA jhaverIne rAjAe parIkSA mATe pUchyuM, tarata jhaverIe cokhAno bharelo thAMLa maMgAvyo, temAM peluM chelluM motI mUkyuM ke, jethI koIpaNa pakSI e thALamAMnA cokhA na laI zakayuM; mAtra thALanI cAre bAju pradakSiNA karyA karI, pachI e motI kADhI laIne paheluM motI mUkyuM ke tarata ja pakSIo badhA ja cokhA khAI gayAM. pelA jhaverIe kahyuM ke, A rIte 'je paheluM motI che, te bhaMDAramAM mUkyuM to badhuM sApha thaI jaze ane chelluM motI mUkazo to saghaLAnuM rakSaNa ane vRddhi thaze.' A dRSTAMta uparathI vastu mAtranA parIkSaka banI mAtra matikalpanAthI zreya na mAnatAM, anaMtajJAnIonI AjJAne anusaratuM jIvana banAvavAno parizrama karavo e ja iSTa che; kAraNa ke, emAM ja AtmAnuM sAcuM zreya che, AthI kalyANanA artha AtmAe, AjanI koIpaNa zabdamAtrathI mohaka dekhAtI vAjrALamAM na phasI javAya tenI khAsa kALajI rAkhavI joIe. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 : konA aMtarano avAja manAya ? vIra saM. 2456, vi. saM. 1986, poSa suda-7, maMgaLavAra, tA. 7-1-1930 banAvaTI saMghanI kiMmata keTalI ? niraMkuza ToLAMnA nAyakonI kaphoDI dazA ! * sudhArAo karI zakAya ke kema? * aMtaraavAja, kono manAya ? samAnavAdanA siddhAMtanI pokaLatA : sudhArAnA nAme pApapracAra na karo! zrI jainazAsananI dRSTie paropakAra : ArtadhyAna vadhe ke raudradhyAna ? banAvaTI saMghanI kiMmata keTalI ? sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajIe, zrI naMdIsUtranA maMgalAcaraNamAM zrI tIrthaMkaradeva pachI zrIsaMghane pUjyakoTino kahI, ATha rUpakathI stavanA karI che jemAMnAM sAta rUpako to ApaNe joI gayA; have AThamuM ane chelluM rUpaka merUnuM che. zrImerU parvata jema AkhA lokanI maryAdA karanAra che, AkhA lokanI zobhArUpa che ane zAzvata che, tema zrIsaMgha paNa AkhA lokanI maryAdA karanAra che, samagra lokamAM zobharUpa che ane mahAvideha kSetramAM zAzvata che; zAzvata cIjano nAza koI kALe thato nathI. pUjya zrIsaMgha paNa sadaiva zAzvata koTino che. suMdaratA zrIsaMghamAM che, sarvatra madhyavartitA zrIsaMghamAM che. badhAnI yogya vyavasthA karanAra zrIsaMgha che, badhA nayono samanvaya karI sarvane suMdara ane susthita banAvanAra zrIsaMgha che, kharAba mAtrane dUra karI, jeTaluM sAruM hoya teTaluM tamAma saMgrahita karanAra paNa zrIsaMgha che. zrIsaMghamAM ghAlamela na nabhe. zrIsaMgha to vastune vastugate prakAzita karyA vinA rahe ja nahi. A eno moTAmAM moTo guNa che. enAmAM maMdI truTi na Ave. eka paNa ayogya vastune zrIsaMgha saMghare nahi (saMgrahe nahi). prabhuno Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 279 * -- - 24 : konA aMtarano avAja manAya ? - 24 - 279 sthApelo zrIsaMgha te A prakAranuM hoya ! zrI tIrthaMkaradeva pachI pUjya koTino zrIsaMgha te prabhuno sthApelo joIe, banAvaTI nahi ja ! prabhue je uddeza, je dhoraNa, je kAryavAhI ghaDI, te mujaba cAlanAro e ja bhagavAnano saMgha ! potAnI kalpanA mujaba navuM ghaDanAro bhagavAnano saMgha na hoya, comAsAmAM svayameva aLasiyAM pragaTe ane sUryanA tApathI sApha thaI jAya, e rIte je potAnI meLe phATI phUTI nIkaLelA hoya te prabhunA saMghamAM na gaNAya. e aLaziyAnuM sattva keTaluM? sUryano tApa na rahI zake eTaluM !matikalpanAthI phUTI nIkaLelA pote potAne saMgha kahevarAve, tevAonI aLaziyAMthI vadhAre kiMmata nathI. aLaziyAM pAke ghaNAM, paNa Take nahi eke ! pAke to eTalAM badhAM ke, sArA mANasane paga mUkavo bhAre paDe, paNa enI hayAtI alpakALa sudhInI ja !e game teTalAM phATI nIkaLe to paNa mUMjhAvuM nahi!jyAM tyAM eno vAsa hoya toya gabharAvuM nahi, ema na hoya to e aLaziyA na kahevAya ! nAma tevA guNa hoya. ahIM je varNana cAle che, te prabhue sthApelA zrIsaMghanuM; paNa potAnI meLe bahAra AvelAnuM varNana A nathI. "ame saMgha, ame saMgha !!! no pokAra karyA karanArAonuM A varNana nathI. prabhuno saMgha ema bolato nathI, e to enA vartAvathI ja oLakhAya che. emane koI mAnatuM nathI mATe emane evo pokAra karavo paDe che. aLaziyAM jeTalA phaNIdhara dekhAya to ? paNa e to bane ja nahi. aLaziyAM ja badhe phUTI nIkaLe, paNa enI tAkAta keTalI ? rItasara khasI paNa na zake; moTe bhAge to bicArAM tyAM ne tyAM ja zamI jAya ! niraMkuza ToLAMnA nAyakonI kaphoDI dazA! elaphela bolanAra, potAnI marajI mujaba cAlanAra tathA manaphAvatI vAto karanAranuM varNana karavA zAstrakAro navarA nathI. varNana to tenuM thAya ke jenI ekasarakhI maryAdA hoya, jenI rIti-nIti ekasarakhI hoya, je uttama vartuLamAM ' goThavAyelo hoya, je aMkuzamAM hoya ! aMkuza vinAnAnAM varNana zAM? ahIM prabhue sthApelA saMghanuM varNana cAle che, potAnI jAte potAne saMgha tarIke oLakhAvanAranuM varNana nathI cAlatuM. potAnI jAte "saMgha-saMghanA pokAra karanArA e banAvaTI che. juvAniyAo dhAre to yuga5rivartana kare, dhAryuM kAma Ape, kema ke, caDatuM lohI che, paNa e lohI upara aMkuza hoya to ! Aje e lohIno pravAha yogya dizAmAM nathI raheto. zarIramAM ghA na paDe tyAM sudhI lohI barAbara vahe, paNa ghA paDe eTale lohI vahI jAya. jema jema lohI vahe tema tema zarIra azakta thAya. Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 AjanA ucchaMkhala juvAniyAonuM lohI vegabaMdha vahe che, paNa chidra bahAra vahe che. zarIramAM lohI baMdhanathI phare che mATe zarIra Take che; lohI paNa aMkuzanI bahAra jAya ane ADe mArge vahevA mAMDe ke, be-cAra divasamAM khokhuM (zarIra) sApha thAya. Aje juvAniyAonuM lohI e rIte vahI rahyuM che. 280 e kahe che ke, aMkuza na pAlave. aMkuza vinAnAnA nAyaka banavuM hoya, eNe paNa emanA banIne rahevuM hoya, to ja e nAyakapade Take. ame kahIe chIe ke, jenA nAyaka banavuM hoya, tenA upara aMkuza mUko ! pachI nAyaka bano. jo e aMkuza svIkAre to emanA nAyaka bano. jo e akuMza na svIkAre to emanA nAyaka thavAnI nA pADo, bhaTakavA dyo. jene evAnA guru banavuM hoya, teNe 'e kahe tema karavuM' ema lakhI ApavuM paDe, to ja guru banI zake. sAcA sAdhuoe to evAonA guru thavAnI icchA na ja rAkhavI joIe. teo kahe ke, 'ame tamane na mAnIe' to sAcA sAdhuoe kahI devuM joIe ke, ame e ja icchIe chIe, kAraNa ke, tamArA jevA AgamanA aMkuzane ane tAraka mahApuruSone nahi mAnanArAo amane na mAne, emAM ja amArI sAdhutA che ! sAcA sAdhuo sAthe teono meLa maLe ja nahi. kema ke, sAdhuone aMkuzamAM rahevAnuM che ane teone aMkuzanI bahAra rahe che, evA niraMkuzonA namaskAra paNa bhayaMkara che. evAonA namaskArathI rAcavuM, e AtmakalyANano saMhAra karavA barAbara che. aMkuza vinAnAnA nAyaka banavuM enA karatAM 'nAyaka' nAma vinAnA rahevuM vadhAre sAruM che. tame kayA kuTuMbanI mAlikI iccho ? coTTAnI ke zAhukAranI ? kuTuMbamAM pAMca bhAI hoya, paccIsa dIkarA hoya, vahuo hoya, emAM koI cora hoya, badamAza hoya, khUnI hoya, enA nAyakanI zuM dazA thAya ? adharmIo, adharma karI Ave ne bhoga nAyakanA ! evA kuputronA pratApe lAkha jAya ne nAma AgevAnanuM levAya ! pelo nA kahe to sAmevALA kahe ke, "bApa zuM kAma thayA hatA ? vaDIla kema thayA hatA ? peDhImAM nAma kema rAkhyuM hatuM ? AthI sAcA sAdhuoe svacchaMdIpaNe vartanArAonA guru banavAnI lAlasA choDI devI joIe; evAo 'na namIe' ema kahe e ja ThIka ! emAM ja sAdhuo samaje ke, amArAmAM kAMI che. jo evAo namatA Ave, to to potAnI jAta upara zaMkA Ave, kema ke, e namyA kema ? bhUlecUke emane phAvatuM kAMIka amArAthI thaI gayuM hoya, evI zaMkA Ave. lUMTAro jo potAne namato Ave, to sAcA zAhukArane to mUMjhavaNa thAya ke, A Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 281 24 : konA aMtarano avAja manAya ? - 24 281 namato kema Avyo ? ane jonAro trIjo mANasa paNa mAne ke, Ano bhAga-bAga haze ? gurutA yogyanI hoya, ayogyanI gurutA na joIe ! Aje je baLa che, eno upayoga UMdhe mArge thaI rahyo che. emanA nAyaka bananArA eka divasa pastAvAnA che. kAM to enA jevA thavAnA, agara to pastAvAnA ! kAM to bhegA bhaLavAnA, nahi to trizaMku banavAnA ! ahIMthI to gayA ane tyAMthI e javAnA ! sudhArAo karI zakAya ke kema ? -------- anAdikALathI sudhArAne sthAna che ane sudhArAne avakAza sadA rahevAno ! paNa A loko sudhAraka ja nathI. A loko sudhArAnA nAme je vAta karI rahyA che, te sudhArakanA nAmane chAjatI nathI. vastu mAtramAM sudhArAne avakAza che. dharma, e AtmAne sudhAravA mATe ja che. AtmAnI sudhAraNAmAM AkhI duniyAno sudhAro che. AtmAnI sudhAraNAno kAryakrama ghaDyo koNe ? anaMta jJAnIoe ane e AgamamAM guMthAyelo ja che. sabhA eka vAta bIje jAya, to paNa pheraphAra thAya, to zAstramAM pheraphAra kema nahi ? vAto karanArA to maracuM-mIThuM bhabharAvanArA hoya che. e thoDuM sAMbhaLe ne vadhAre umere. gaMbhIra peTAvALA to lAkha hoya, to ye vAta eka ja rahe. agiyAre gaNadha2devoe dvAdazAMgI ekI sAthe racI, paNa vAta eka ja ! emAM bheda nahi. 'so DAhyAno eka mata ne so gAMDAnA eka so eka mata' e kahevata che. sabhA eka mata vadhyo kyAMthI ? vadhe ja, kAraNa ke, pramukhanA be mata, tAtparya e ke, tyAM UlaTo eka mata vadhe, Dakho thAya. evA loko pUrI vAta sAMbhaLatA ja nathI. badhA potAne DAhyA mAne che. badhA ja vaktA, zrotA koI ja nahi ! darekane bolavAnuM mana thAya ! 'huM rahI gayo !' ema e badhAne thAya che. zuM bolavuM ke zA mATe bolavuM, enuM paNa temane bhAna nathI hotuM. bolanArane koI kahe ke, 'bolavA to AvyA, paNa dharma viruddha na bolAya enI kALajI rAkhajo !' eno uttara apAya che ke, 'svataMtratA vecIe ?' Avo uttara vaktAno hoya ? 'kalAkonA kalAko boluM to paNa dharma viruddha na ja Ave' te vaktA evuM kema kaheto nathI ? kAraNa ke, ema bolavuM nathI. havA phare tema bolavuM che. jAta ke tattva jovuM nathI, paNa havA jovI che ! tyAM thAya zuM ? dharma batAvavA AvelAne 'dharma viruddha na bolAya' evuM kahevuM paDe, jabAna upara kAbU mUkavAnuM kahevuM paDe, e sthiti kaI ? chatAM e na mAne eno artha zo ? e to Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - ema kahe ke, "huM ane dharma viruddha' e bane ja kema ? dharma viruddha bolAya te pahelAM to marI jAuM !" sabhAH dharmavirodhI hoya to ? hRdayathI dharmaviruddha thavAnI icchAvALAnI saMkhyA thoDI che, mATe dayApAtra che ! ghaNA to ajJAna che, dorAyA dorAya che; mATe dayApAtra che ! nAmacIna madArI to pAMca-daza-paMdara ke pacAsa ja ! evAo to svArthI che, yena kene. prakAre, e to svArtha sAdhavA mAMge che ane emaNe bIjAne ramakaDAM banAvyAM che. DAhyA AdamI sudhAro na mAne ?sudhAro to roja cAlu ja che. zarIra, ghara, . peDhI, copaDA vagere sudhAravAnuM kAma to cAlu che. AtmAne sudhAravAnuM kAma paNa AjanuM nathI, kAraNa ke, anaMta jJAnIoe kahela che. e to zuddha ja che. so TacanuM sonuM che. agnimAM pasAra thaIne nIkaLeluM che. kSapakazreNi rU5 agnimAM tamAma karmane bALI sApha karIne kevaLajJAna meLavyuM che. sabhAH ema kahenArane aMdhazraddhALu kahe che ne? . AmAM kahelI eka paNa vAtane khoTI TharAvyA pachI kaheke ema ne ema ? potAne game, tema kahe to koNa roke ? AdamIne gadheDo kahe, gadheDAne AdamI rahe, to ene koNa nA pADe che ? sudhAro konuM nAma ? je kriyAthI viSaya-kaSAyanI vAsanA ghaTe, enuM nAma sudhAro che. jainataronuM paNa aMtima dhyeya e che. jainataro, paNa kahe che ke, duniyAnI mAyAthI alaga thaIne paramAtmAmAM maLI javuM! aMtaraavAja kono manAya ? zAsana ke saMghanI sthApanA zA mATe ? koI pUche ke, "ghara bAMdhuM? vepAra karuM?" to zAsana, "hA' na ja kahe. kaMpanI kADhavAnuM pUche to paNa zAsana to hA" na ja kahe. koI ema kahe ke, "anIti na karuM? to kahe ke, "sArI vAta !" nahotuM karavuM paNa thaI gayuM, pastAvo bahu thAya che, to jainatva jAya ?' ema pUche to kahevuM paDe ke, hRdayamAM duHkha thAya che mATe jainatva na jAya ! A to ema pUche ke, "prasaMga Ave to anIti karavAnI chUTa che ke nahi ?" to nA ja pADavI paDe. prabhue zAsananI (saMghanI) sthApanA zA mATe karI, te nakkI karo ! je loko sudhArAnI vAto kare che, teone pUcho ke, zAmAM sudhAro karavo che ? teo kaheze ke, "bhagavAnanA dharmamAM ?' sabhAH nA, ema kahe che ke, samAjamAM. emane pUcho ke, "samAja kaye mArge jAya ene sudhAro mAno cho ? emane Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 283 - 24 : konA aMtarano avAja manAya ? -24 - 283 UMDA utAro. e loko jo ema kahetA hoya ke, "samAjamAM anIti bahu vadhI gaI che, tyAM sudhAro karavo che. viSayavAsanA vadhI paDI che, tyAM aMkuza mUkavo che vagere," to e badhA sudhArA amane kabUla che; ema kahenAra to DAhyA che. e bhale pote pApI hoya, na sudhAryo hoya, paNa bIjAne sudhAravA icchato hoya, potAnuM pApa kabUlato hoya, to ene paNa jainazAsanamAM adhikAra (sthAna) devAmAM Ave che. sabhA: dravyanI pIDAthI zrAvako pIDAya che; ema kahe che. mATe to sAdharmika bhaktinuM vidhAna karyuM che. sAta kSetromAM zrAvaka-zrAvikAnuM kSetra che. Apattiyoge dharmasAdhanamAM sAdharmika DhIlo thato hoya, to madada karone ! ene madada karavAnI zAstranI chUTa che. ene tamArA potAno jevo sAro banAvone ! nA. kyAM che ? jema zrI jinamUrti, zrI jinamaMdira, zrI jinAgama, sAdhu tathA sAdhvI e pAMca kSetromAM paisAno sadupayoga thAya che, tema zrAvakazrAvikA beyamAM paNa thaI zake che ! khuzIthI karavo joIe. zAstra to mahAgahana che. zrI jinezvaradevonI dRSTinI vizALatAnI sImA nathI. artha-kAmane e to anarthakara mAnatA hatA, paNa arthakAmamAM rahelo, dharma mATe lAyaka ja nathI, ema e tArakoe nathI kahyuM. jo ema kahe, to gRhastha koI dharmI rahe ja nahi; dharmI thAya ja nahi. ema e jANatA hatA. A badhuM choDavA jevuM che, e vAta to sAcI ja che. AthI artha ane kAmane choDavA jevA mAne e paNa dharmI, kema ke, aMte choDavAnuM to nakkI che ema e mAne che, choDIne badhA baMdhanathI chUTavuM e nakkI che ane e mATe prabhue dharmanI sthApanA karI che ema e mAne; A kAraNe arthakAmamAM rahelA dharmane lAyaka ja nathI ema bhagavAne kahyuM nathI. sabhAH artha kAma meLavavAnI chUTa nahi ? nahi, ja, arthakAma anarthakara che; e na chUTe arthAt enAthI na chuTAya tyAM sudhI mukti thaI zake tema nathI, jenAthI e na chUTatA hoya, te paNa ene choDavA jevA mAne e ja dharma pALavA mATe lAyaka che. sabhAH e loko to kahe che ke, arthakAma meLavavAnI chUTa che. e loko daMbhI che, mRSAvAdI che, mAyAvI che, mAyAmRSAvAdI che ! evAnI vAta javA dyo. sudhArAnI vAto hAMkanArane kaho ke, tamArI skIma rajU karo; dhyeya, hetuo uddezo lakhIne Apo !" have emanI sAthe lekhita vAta mAMgajo, nahi phAve ke tarata teo pharI jaze. Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 284 sabhA paNa darekanI skIma judI hoya che. have samajyA ! emanI darekanI skIma judI. sagA bhAI, paNa beyanI vAta judI ! ahIM AcArya, upAdhyAya ke sAdhu je bole te badhA eka ja vAta bole; je bIjuM bolatA hoya enI vAta judI. enuM e jANe ! jene pheraphAra bolavuM ja hoya, eno upAya nathI. ahIM to zrI AcArAMgamAM, zrI bhagavatIjImAM, pUjAmAM, kathAmAM badhAmAM eka ja sUra ! sudhArakone kaho ke, 'AvuM tamAruM sAhitya lAvo !' sabhA aMtaraavAjanI gulAmI thAya ? ajJAna hoya tyAM sudhI aMtaraavAjane mAna ApavAnI chUTa ja nathI. ajJAnIne phAve tema vartavAnI chUTa hoya ? taratAM AvaDe nahi ne pANImAM paDatuM mUke, to pAtALamAM javuM paDe ? taravAnI kaLA AvaDatI hoya to paNa kAyA majabUta hoya to ja pANImAM paDAya. damiyala paDe to zvAsa caDhe, moMmAM pANI jAya, hAthapaganI zakti maMda paDe ane DUbI jAya; maDaduM thaIne bahAra nIkaLe. pahelAM jJAnI thAo, pachI aMta2avAja pramANe varto. kAraNa ke, e aMtara anaMtajJAnInI AjJAne anusaratuM ja hoya. tamArA hAthamAM cappu che, ne bALakanA hAthamAM kema nahi ? ene vAge, lohI nIkaLe, mATe na apAya; kema ke, bALaka hajI samajatuM nathI.. tamArA bhANe miSTAnna, paNa bALakane nahi, ene miSTAnnanI pAse paNa na AvavA devAya. kema ke, khAya to mAMdo paDe ! have tame AvA sudharelAnI vAta javA gho ! emanI vAtamAM kAMI mAla nathI. khuda pote bagaDelA che, pote bagaDavA icche che tathA bIjAne bagADavA icche che, e zuM sudhAro karaze ? maMdira jemanI AMkhamAM khaTake, mUrti saMgrahasthAna lAge, maMdira tathA mUrti khaDakalA lAge, e zuM sudhAro karaze ? samAnavAdanA siddhAMtanI pokaLatA H kAla sudhI jene 'tuM' kahevAmAM AvatuM, te Aje agiyAra vAge evA sthAne bese ke, jene 'Apa' kahevuM paDe, namavuM paDe, salAmo bharavI paDe enuM kAraNa zuM ? azubhodayano palaTo thayo ane zubhodaya Avyo ! eka divasa pahelAMno pazupALa, bIje divase pRthvIpALa thAya, enuM kAraNa zuM ? jene bIjA khAvA Ape, ene ja dhanADhyo paNa zira jhukAve, enuM kAraNa zuM ? je loko jainazAsanane sevI potAnI yogyatA pragaTa kare, ene A zAsanamAM jagyA che; e na bane evuM nathI. Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 : konA aMtarano avAja manAya ? - 24 285 zAsanarasika thaIne je yogyatA meLave, tene 'bhAI' kahIne vaLago ! bAkI lAkha kamAyA vinA lakSAdhipati zI rIte kahevaDAvAya ? vagara zAkhe AbarUvALA zI rIte kahevAya ? devALiyAne zAhukAra banAvavA mATe ekadama zAhukAra potAnI peDhI para ene besADe ? kevI gAMDI vAto che ! coranI pAse zAhukAre UbhuM rahevuM paNa kharAba che. e lokone zubhAzubha karmano khyAla ja nathI. jAti be prakAranI che; janmajAti ane guNajAti. guNa AvyA pachI janmanI jAti pharI paNa jAya che. 285 sabhA ane guNa cAlyA jAya to paNa janmanI jAti pharI jAya ? e paNa bane ! kuLathI ke jAtithI jaina che, ene ajaina koNa kahe che ? jyAM sudhI ADo phATe nahi, tyAM sudhI nAmano hoya to tevo paNa jaina tarIke e rahelo ja che ane rAkhelo ja. che ! e ja rIte bahArano (ita2) sIdho thAya, to ene paNa laI zakAya che. jainatva jenAmAM lAge tene levAya, emAM inkAra nathI. e lokone pUcho ke, tamAre tamArI jAtane sudhAravI che ke jAtane bagADIne paNa emane sudhA2vA che, potAnI jAtanuM je bagADe te sAmAnuM zuM sudhAre ? sArA kuLamAM janmyA che; sArA sahavAsamAM che, sArA lattAmAM che, toye AcaraNAonA sthaLe jAya che, to pachI zI dazA ? A sthitimAM adhama AcAro Acare che, to pachI halakAnA sahavAsamAM gayA pachI rahevAnuM zuM ? sabhA sAheba ! muddo e che ke, badhA evA thAya, pachI koI emane kharAba to na kahene ? have samajyA ! evI dAMDI pITAvo ke, badhAe eka sa2khA dekhAvuM hoya, to tamAma zAhukAroe devALuM phUMkavuM. marajI che ? sabhA bharata mahArAje paNa jamavA AvatA zrAvakonI parIkSA karI hatI. A lokone e nathI pAlavatuM. e to zaMbhumeLo karavAnuM kahe che. jainazAsananI karmathIyarI phare to e bane, paNa e to 'na bhUto na bhaviSyati !' eka kANo, eka bobaDo, eka lUlo, eka laMgaDo, eka AMdhaLo, eka dekhato, eka rAjA, eka zaMka, eka dhoLo, eka kALo, eka AdamI, eka janAvara, eka DAhyo, eka dIvAno A pheraphAra zAthI ? jo samAnatA ja hoya; to badhA gorA kema nahi ? eka mAnA be dIkarA; temAM eka DAhyo ane eka pAgala enuM kAraNa zuM ? tyAM pAchA e karma mAne che. sabhAH mAnatA nathI, mAnavuM paDe che. Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 287 - saMgha svarU5 darzana bhAga-1 - 296 ) ethI ja huM kahuM chuM ke, e lokonI zabdajALamAM na mUMjhAo ! e loko to , kahe che ke, "saMgha, maMdira, mUrti, ujamaNAM vageremAM Aja sudhI je paisA kharcA, te nirarthaka rIte paisAnuM pANI karyuM che, A dazAvALA sudhAro zuM karaze ? sudhArAnA nAme pApapracAra na karo! jo ema kahe ke, "maMdira tathA mUrtine mAnuM chuM, e taravAnuM sthAna che, paNa emAM ATalI ATalI khAmI che' to ene DAhyo kahIe, enuM sAMbhaLIe; jarUra " sAMbhaLIe, paNa mUrti vagere jotAMnI sAthe ja AMkho kADhIne kahe ke, "A zuM khaDakyuM che ?" to ene kahevuM paDe ke, "bahAra jA ! tArA jevAnI sAthe vAta karavAmAM mAMgatA nathI." je bhagavAnanI mUrtine khaDakalo kahe, te zuM ukALaze ? : e vAta kharI che ke, keTalIka kriyA avidhithI thAya che, paNa teTalAM mATe e vastu kaMI khoTI kahevAya ? zrI upAdhyAyajI mahArAja kahe che ke, "avidhithI karAtI kriyA karanArane paNa vidhinI bhAvanA hoya to evI kriyA paNa - e bhakti paNa mokSanI dUtI che. jo vidhine sthApavAnI zakti na hoya to avidhivALI kriyA baMdha karAvI zakAya nahi. avidhinuM khaMDana karavuM e judI vAta che ane e kriyA baMdha karAvavI e judI vAta che. khAmIvALI paNa sArI kriyA cAlu rakhAya, baMdha na karAya !" bhAMgelo tUTelo vepAra paNa cAlu rakhAya, baMdha na karAya ! vyavahAramAM paNa je vepAramAM lAkhonI Avaka hatI, temAM have seMkaDonI Avaka che, chatAM cAlu rakhAya che ane kahevAya che ke, sAmAnI e pharaja che ke, lAkhonI AvakavALo vepAra thavAnA rastA batAve, paNa e na batAvI zake to vepAra cAlu rakhAve. paNa baMdha na karAve ! kema ke, seMkaDo paNa na maLe to peTano khADo kema purAya ? e ja rIte sudhAro karanArane, khAmI kADhanArane kaho ke, "zrI jinezvaradeve kahelI vastu vAjabI che, e kabUla kara, kalyANakara mAna, pachI khAmI batAvavA Ubho rahe, to sAMbhaLIe ane ene sudhAravAmAM sAmela paNa thaIe." ghaNA kahe che ke, "tame vidhavAvivAhanA praznamAM ADA kema Avo cho ? huM 1.xxprathamakhyA tathavijJAnavacivA prajJApanIyasthavidhivoponikuvanya titastra tAdRzAnuSThAnamapi na doSAya, vidhibahumAnAd gurvAjJAyogAcca tasya phalato vidhirUpatvAditi / / xxx ye tu gItArthAjJAnirapekSA vidhyabhimAnina idAnIntanavyavahAramutsRjanti anyaM ca vizuddhaM vyavahAraM sampAdayituM na zaknuvanti te bIjamAtramapyucchindanto mahAdoSabhAjo bhavanti / / xxx - yogaviziA , thA-26-TI || Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 : konA aMtarano avAja manAya ? - 24 emane pUchuM ke, tamAre doSa ghaTADavA che ke bIjuM kAMI karavuM che ? uttama kuLanI vidhavAmAM rUDha maryAdA che ke, azubhanA yogathI vaidhavya Ave che ane vaidhavya AvyA pachI punaH pANigrahaNa thAya nahi; A maryAdA rUDha che, ene toDAvavAmAM lAbha zo che ? doSo ghaTADavAmAM sAmela chuM. doSo AvavAnAM tamAma kAraNo vidhavA pAsethI chInavI levAM, uttama kuLamAM janmelI bAI vidhavA thaI, ke ene uttama saMsargamAM rahevAnI tamAma yojanA karI ApavAnA, uttama saMsargamAM rahevAnA, uttama zikSaNa ApavAnA prabaMdho yojavAnA rastA lo ne ! je uttama bAIonI icchA nathI, tene balAtkAre vidhavAvivAha karAvavA pAchaLa paDavuM; enuM nAma sudhAro che ?' A to evA che ke, na pUcho vAta. 287 287 eka AdamI kahe ke, 'mAre AnuM khUna karavuM che, paNa mArI pAse cappu nathI.' eTale 'le A cappu, mAra ane nathI mAryuM evI sAkSI huM ApIza !' ema kahevuM ? A loko evuM kahenArA che. DAhyo mANasa to enuM cappu paDAvI le ane khUnanA pApathI bacAve. huM evAone kahuM chuM ke, doSa kADhavA hoya to huM tamArI bhego chuM e loko kahe che ke, 'puruSa kema be vAra paraNe che ?' A badhI vAta mAre emanI sAthe thayelI paNa che ane AvA savAla-javAba thayelA che. 'puruSane kema hakka ?' meM kahyuM ke, 'tame e vAta kabUla karo ane TharAva karo ke, 'puruSe bIjIvAra na paraNavuM !' eTale e kahe che ke, 'e to na bane !' potAne potAnuM pApa cAlu rAkhavuM che ane jene pApa nathI karavuM, tene pApamArge DhasaDavA che, e kyAMno nyAya ? sudhArAnI sAthe amAro aNabanAva nathI ane koIno paNa na hoya, paraMtu sudhArAnA nAme pApapracAranI sAme to amAro sanAtana vAMdho che ane rahevAno ja ! zrI jainazAsananI dRSTie paropakAra ! sabhA vidhavAvivAhane e loko paropakAra kahe che. bhale kahe, moTAmAM moTo paropakAra kahe to paNa nA koNa pADe che ? paropakArano artha zo che ? zrI jainazAsana paropakAra kone kahe ? koIne mokSanA mArge laI javo te paropakAra che, paNa haiyA vagaranAone A na sUjhe ! e to vAta vAtamAM kahe che ke, 'ATalAM maMdira zAM ! ATalI mUrti zI !' huM pUchuM chuM ke, 'ATalA mALA, baMgalA ane bagIcA zA ?' maMdira tathA tIrtho emanI AMkhomAM khUMce che, paNa mAtherAna nathI khUMcatuM ! ATha-ATha mahinA baMgalA khAlI rahe che, tyAM paNa hajI baMgalA baMdhAve che. pUjAmAM kahe che ke, 'caMdana hoya pachI Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 288 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 kesara zA mATe joIe ?' emane potAne badhuM joIe. mojAM 52 paoNliza karelAM bUTa, gaMjIphroka, paheraNa, khamIsa, jAkITa, koTa, ovarakoTa jhabhbhA, nekaTAI, kolara, haeNTa badhuM joIe ne ! evAne kahI devuM joIe ke, 'tArA jevA bhikhArIne kesara na maLe to cAlyo jA, paNa jene maLe che ane enAthI bhagavAnanI bhakti kare che; tene to karavA de !' have tene sudhAraka kahI sthAna na Apo ! 'tamane oLakhI lIdhA' ema kahI gho ! 'abhaNa duniyAnuM satyAnAza vALavA tame pedA thayA cho !' ema emane saMbhaLAvI dyo ! are evo AdamI bolavA Ubho thayelo hoya, paNa UMdhuM bolato hoya to besADI devo joIe. sabhA vicAra na sAMbhaLavA ? kacaro bhego karIne vALavAnuM kAma na karavuM joIe ! sAvaraNIno upayoga karavA mATe bahAranI dhULa lAvIne gharamAM zuM kAma nAkhavI ? have evAonAM bhASaNone, vAtone, lekhone mahattva na Apo ! jenAmAM javAba devAnI tAkAta hoya, te ja evAne sAMbhaLe, vaga2 tAkAtavALA mATe manAI che.. teo kahe che ke, 'ame vidhavA-vivAhanI paDakhe chIe.'huM pUchuM ke, tamane paDakhe UbhA rAkhyA koNe ? arajI konI AvI ? vagara UbhA rAkhe zuM kAma UbhA rahyA ?' jainasamAjanI vidhavAonI rUDha maryAdA che ke, vaidhavya, pApanA yoge Ave che. pahelAM tyAganA rAgI na thayA, viSaya-kaSAyamAM rAcyAmAcyA, enuM to A pariNAma che. eka dRSTie patino viyoga e azubhodaya che, paraMtu jenuM aMtara jainatvanI bhAvanAthI vAsita thayuM hoya, evAne to eka ja dRSTie ema paNa lAge ke, dharma karavAnI anukULatA maLI ! have dharmasAdhanAnI anukULatA che, to dharma sadhAvo !' A maryAdAno zA mATe nAza karavo ? huM evAone kahuM chuM ke, tamAre ghera koInI arajI AvI hoya ane tamane tamArA jevI koI maLI hoya to batAvo to kharA ! ane enI sAthe tame tamAruM kema phoDI nathI letA ? evAnI sAthe evA thAo, to koNa nA pADe che ? bIjAnI lajjAnuM-maryAdAnuM lilAma karavAno, bIjAnI zAzvata milakatanuM . lilAma karavAno tamane zo adhikAra che ? rAjya paNa vepArInA mAlanuM lilAma, arajI maLyA vinA ke tevA koI kAraNa vinA karatuM nathI. khabara nathI ke, "khkhA muLodhanananI / " ? - 'lajjA e guNasamUhanI mAtA che.' lajjAthI to seMkaDo pApathI bacAya che, seMkaDo AtmAo pApathI bace che. Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 229 - 24: konA aMtarano avAja manAya? - 24 - 289 bAMdhIne hoDImAM nakhAya to e kinAre pahoMce ke nahi ? lajjAthI zIla pALe, emAM hAni zI che ? icchA vinA sTImaramAM besADAya, to vilAyata javAya ke nahi ? ArtadhyAna vadhe ke raudra ? sabhAH kahe che ke, ArtadhyAna thAya che. evuM kahenArane paheluM e to pUcho ke, "ArtadhyAna' e zabda lAvyo kyAMthI ? e kaheze ke, "jainadarzanamAMthI !" pachI pUcho ke, "ArtadhyAnanA bheda keTalA ?' tarata kaheze ke, "e to jANato nathI !" kahI dezuM ke, "je cIja pUrI jANato nathI, eno tane upadeza devAno adhikAra nathI." eka cIja nathI te meLavavA icchavuM, meLavavAnI kriyA karavI, meLavavI ane bhogavavI, e badhuM ekatAnatArUpa bane to ArtadhyAna che; viSayakaSAya bhogavavAmAM paNa ekatAnatArUpa bane to te raudradhyAna che. ATha AnA kamAya tyAre ghAsanI jhUMpaDI cAle, paNa be rUpiyA kamAya eTale oraDI joIe, vadhu kamAya eTale baMgalo joIe, e badhI vAtomAM mAla nathI. javA dyo e vAtane ! zrI jainazAsananI dRSTie sudhArA judA che. AjanA sudhArako sudhArA karatA nathI, paNa sudhArAnA nAme kudhArA kare che, mATe emanI sAme ATaluM bolI rahyA chIe. e loko kupAza kare che, te sAbita karavA taiyAra chuM. saMghamAM pahelI sthApanA sAdhunI che. sabhAH ApanI bhUla na thAya ? na thAya ! mATe to pAnAM jouM chuM, vAraMvAra jouM chuM, chadmastha bhUle, paNa bhUla na dekhAya to kabUle, "na ja bhUluM ema chamastha kahe to pApI ! chavstha chIe mATe sarvajJane ja zaraNe chIe. pUrvAcAryonI zakti amArAthI vadhAre hatI, emanuM jJAna prabhAvavaMtuM hatuM, ema ame mAnIe chIe. amArI bhUla mAnavA " taiyAra chIe, paNa tAraka AcAryonI bhUla kADhavA ame taiyAra nathI. - AcArya bhagavAna zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAja jevA paNa eka ThekANe potAnI matimAM vicArabheda paDyo ane emAM gurunI saMmati maLI, toya paNa kahe che ke, "A vAtamAM amAro vicAra judo che, emAM gurunI saMmati paNa che, chatAM mahA buddhimAna bhASyakAra maharSino mata judo che, mATe ame amArI vAtane mUkI daIe chIe. kema ke, e parama jJAnavAna gaMbhIra AzayavALA maharSi kyAM ane alpa buddhivALA ame kyAM !A sthiti hatI mATe A zAstromAM viplava na thayo. keTalAka mahApuruSoe potAno vicArabheda lakhyo che, tyAM paNa Agraha Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 290 - saMgha svarUpe darzana bhAga-1 nathI karyo; kahyuM che ke, "amane Ama lAge che. paNa tattva tu skino vintiA - tattva kevaLI jANe !" jene potAnA tAraka upara prema nathI, jeo potAnA tArakane kalaMkita kare che. teo sudhArA zuM karaze ? je bicArA AvA ToLAne AdhIna thayA che, te paNa jarA juduM bolaze eTale emane paNa uDAvI deze emAMnA A che. pelo to "miyAM na rahyA idhara kA aura na rahyA udhara kA' e dazA che. e ToLAnA loko to mAbApane paNa choDI de evA che. bhagavAna choDyA, AcArya choDyA, Agama choDyA, ane pote lakheluM paNa bhUlavuM paDyuM, lIMpaNa karavuM paDyuM. A dazA , AvI! pahelAM lakheluM te A ja AzayathI lakheluM ema have kahevuM paDe che. e ja . lakhe che ke, "bALadIkSA agatyanI che, vyavahAramAM paNa sArA banAvavA mATe bAlyavayamAM ja bhaNAvavA mukAya che, to dharmanA vizALa sAhityanuM zikSaNa ApavA mATe bAlyavayathI ja zarUAta thavI joIe. bAlyavayanI dIkSA sAmo ghoMghATa khoTo che." AvuM e pote lakhe che ane sAta-sAta varSanI dIkSAnuM lIsTa karyuM che. have koI pUche che, tyAre kahe che ke, "khyAla bahAra nathI, te vakhatanA ane A vakhatanA AzayamAM bheda nathI." AthI hajI paNa huM kahuM chuM ke, prabhunA Agamane AvuM mUkanArAnI bhayaMkara dazA thAya che. potAnI nAmanA khAtara prabhaAjJAnI avagaNanA karanAranI evI avagaNanA thavAnI che, ke jeno koI ArovAro nahi hoya. Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 : nAma krAMtinuM ! kAma bhrAntinuM ! vIra saM. 2456, vi. saM. 1986, poSa suda-8, budhavAra, tA. 8-1-1930 merU parvata dekhAto kema nathI ? * krAMti karavI che zAnI ! * jaino bhegA thaIne kevA TharAvo kare ? * bIjA TharAvo karavA hoya to nAma pheravo ! * krAMtino nazo : nimakaharAma ane bevakUpha na bano ! UMdhA cAlanArAo A zAsanamAM na nabhe ! zA mATe ? e nakkI karo! pATa upara zA mATe besavAnuM ? kaDavuM chatAM hitakara : 25 merU parvata dekhAto kema nathI ? sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka zramAzramaNajI, zrIsaMghanI sAta rUpakathI stavanA karyA bAda, have AThamA merUnA rUpakathI stavanA kare che. sAte upamAmAMthI eka ja sAra nIkaLe che ke, saMghatva hoya to ja zrIsaMgha pUjya hoI zake. pUjyatAhIna jo pUjA mAMge, to te nakAmuM che. . zrImerU, e AkhA lokamAM zobhArUpa che, maryAdA karanAra che ane zAzvata che; temaja zrIsaMgha e paNa lokamAM zobhArUpa che, maryAdA ka2nA2 che ane zAzvata che; eTale enI sAmenI tamAma kAryavAhI, nirupAye 26 ja thavAnI che. merU parvata eka lAkha yojanano che, suvarNamaya che, sauthI UMco che ane dekhAvaDo che; evo 2maNIya che ke, devone paNa tyAM ramavA AvavAnuM mana thAya che. zrI jinezvaradevonA janmAbhiSeka mahotsavo paNa tyAM thAya che. merUmAM A badhI yogyatA che, ane ramaNIya che mATe ja gaNanApAtra che ne ? te koro patharALa ja hota, to te zobhArUpa gaNAta ? sabhA merU jo lokanI madhyamAM che ane suvarNamaya che, to dekhAto kema nathI ? alpazaktivALA ke zakti vagaranA na joI zake, mATe vastu nathI ema kema Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 - - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - 292, ja kahevAya ? badhI cIjo jJAnahIna joI na zake. jovI hoya to jJAna meLavozakti keLavo ! cakSu to potAnA viSayane jue ane te parimita ! bhIMtanI pAchaLa zuM che, e to joI zakAtuM nathI ane merU jovo che ? sabhA : bhIta pAchaLanI vastu to vacce bhIMta AvI mATe na dekhAya ! are, medAnamAM juone ! keTaleka lAMbe joI zako cho ? sabhAH merU parvata keTalA yojanA dUra che ? ghaNA yojana. A jaMbUDhIpa eka lAkha yojana pramANano che; te paNa pramANAMgulathI. pramANAMgula e utsadhAMgulathI cAraso guNo moTo che ane zrImerU " parvata tenI madhyamAM che. sabhAH e lokone sonuM joIe che, mATe tyAM jAya to ? ahIM che te bhAgavA mAMDe che, to vaLI tyAMnI vAta kyAM ? zrI siddhagirijI upara, zrI jinezvaradevanI mUrti ratnamaya hatI, te paNa kALanI viSamatA joIne guphAmAM padharAvI dIdhI, enuM varNana karatAM pUjAmAM paMDita zrI vIravijayajI mahArAja kahe che- "sAtamoddhAra meM cakrI, sagara sura ciMtavI; duHSamakAla vicAra, guphA meM jA ThavI-hAM hAM re guphA." atyAre ApaNe je A bharatakSetramAM vasIe chIe, te, bharatakSetranuM mApa pAMcaso chavvIsa yojana ne cha kaLA che. enI vacce vaitADhya che, uttaramAM traNa khaMDa che ane dakSiNamAM traNa khaMDa che. cakravartInA vakhatamAM chae khaMDa khullA hoya che, cakravartInI gerahAjarImAM vaitADhyanI guphA baMdha thavAthI, traNa ja khaMDa khullA rahe che. A bAjunA A bAju ane te bAjunA te bAju. game teTalI ramata karo, te A traNa khaMDamAM ja ! atyAre badhI duniyA khUMdI vaLo, paNa e eka ja dizAmAM, mATe teo tyAM jaI zake evI zaMkA ja na rAkhatA. alpa jJAnI thoDuM jue, mATe te je vastu na joI zake, te vastu na hoya ema bane ? amerikA nahoto zodhAyo, tyAre zodhako pRthvI ATalI ja mAnatA hatA ane hAtha lAgI gayo tyAre kahyuM ke, hajI eka moTo deza che. zodhako durAgrahI nathI hotA. e to kahe che ke, amane A maLyuM; hajI vadhu maLe to nA nathI: durAgrahI to A loko che. carmacakSuvALA pUruM joI ja na zake; AMkhanI jovAnI tAkAta keTalI ? te ja hoya, aMdhAruM na hoya, ADe bhIMta vagere na hoya, to paNa amuka hada sudhI ja dUra joI zake. AyuSya paNa alpa, gaNI zakAya evuM Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 293 - - 25 : nAma krAMtinuM ! kAma bhrAntinuM ! - 25 - - 293 AyuSya paNa ghaNuM che, enA hisAbe paNa AjanuM AyuSya pramANamAM kaMI ja nathI. have A saMyogamAM jue keTaluM? A saMyogamAM jeTaluM pote joyuM teTaluM ja hoya ane bIjuM na hoya, ema kahevuM, e mUrkhAI che; mATe jJAnIe kahelI vastuno svIkAra karI, anaMtajJAnInI AjJA mujaba zeya vastune jANI, temAMnI heya vastuno tyAga karI ane upAdeya vastune aMgIkAra karI, A saMsArathI mukti sAdhavI e ja iSTa che. krAMti karavI che, zAnI? bAkI AMkha vagerenI zaktinI taratamatA to anubhavasiddha che. caDhatIUtaratI -zakti to najare dekhAya che. duniyAmAM alpa zaktivALA paNa hoya, adhika zaktivALA paNa hoya ane saMpUrNa zaktivALA paNa hoya. 'A kSetramAM saMpUrNa zaktivALA thaI gayelA che' ema ApaNe mAnIe chIe, teo ema na mAnatA hoya ane thavAnA che ema mAnatA hoya, toye teoe mauna rahevuM ghaTe ane bolavuM-lakhavuM hoya to paNa maryAdita ane zaMkita rahevuM joIe. bAkI ApaNe to kahI zakIe chIe ke, "anaMta jJAnIo thaI gayA. amane emanA upara saMpUrNa vizvAsa che, mATe ame to dareka vastu nizcayAtmaka rIte emanAM vacano dvArA kahI zakIe chIe mATe kahIe chIe, paNa tamAre to mauna ja rahevuM ghaTe, kAraNa ke, adhUrAone ane adhUrAonA anuyAyIone, nizcita ke saMpUrNa kahevAno hakka nathI." evAone to beya rIte mUMgA thavuM paDe tema che. jo "pUrve thaI gayelA che' ema mAne, to emanA kahyA mujaba kahevuM joIe ane 'bhaviSyamAM thavAnA che ema mAne, to paNa cUpa rahevuM joIe. sabhAH e loko, jJAnI have thavAnA mAne che ? hA ! kema ke utkrAMti have thAya che, ema keTalAka mAne che. utkrAMti eTale - vadhAro, sudhAro ke viplava, te to e ja jANe ! basa, krAMti zabda pakaDyo che. krAMti jAtanI ke pArakI ? krAMti karavI che, eTale karavuM che zuM ? A praznanA vAstavika uttaro teo pAse nathI. krAMti zabda paNa emano potAno nathI, paNa koSamAMthI lAvyA che. sabhAH e loko to kahe che ke, bhagavAna mahAvIre paNa krAMti karI hatI. evAo kahe che evI krAMti karavAnI vAtamAM bhagavAna zrI mahAvIradevanuM nAma joDanArA mUrkha che, kAraNa ke, A zAsana to spaSTa rIte kahe che ke, je vastu bhUtakALamAM thaI gayelA anaMtA tIrthaMkaradevoe kahI che, te ja vastu bhagavAna zrI mahAvIradeve kahI che ane te ja vastu bhaviSyamAM thanArA anaMtA Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - - 294 tIrthaMkaradevo paNa kaheze; kAraNa ke, anaMtajJAnIonA kathanamAM pheraphAra hoya ja nahi. bAkI krAMti eTale vastu ane vastunA svAmImAM pheraphAra, ema kahetA hoya to pheraphAra to cAlu ja che. AyuSya ghaTyAM, zarIra ghaTyAM, baLa ghaTyuM, lakSmI ghaTI, pRthvInA rasakasa ghaTyA, sAmagrI ghaTI, rogo vadhyA, zrImaMtAI ghaTI ane dAridraya AvyuM. kSamA gaI ane krodha Avyo, zAMti gaI ane azAMti AvI. Ama badhAya pheraphAra to cAlu ja che. pahelAM gAdI upara TekAthI besatA, have khurazI Tebala upara paga nIce rAkhIne besavuM paDe che. puNya gayuM, pApa vadhyuM AvA AvA pheraphAra to roja cAlu che. pheraphAra karavAnuM kahenArAne pUcho ke, "zuM karavA mAMgo cho ? tamAre navuM zuM karavuM che ?' pheraphAro to cAlu ja che. utsarpiNImAM sArA ane avasarpiNImAM kharAba pheraphAro niyata ja che e pheraphArone anusarIne bhagavAna zrI mahAvIradeve pote paNa pharamAvyuM che ke - "jaMbUsvAmI' nAmanA kevaLajJAnI mokSamAM gayA pachI, mana:paryavajJAna, paramAvadhi, AhAraka zarIranI labdhi, jinakalpa, pulAkalabdhi, kSapakazreNi upara ArohaNa ane "1. parihAra vizuddhi, 2. sUmasaparAya tathA 3. yathAkhyAta A traNa cAritra nahi thAya, evI ja rIte AgaLa paNa badhI Rddhi hIna-hInatara thayA karaze." A uparathI spaSTa samajAya che ke, bhagavAna zrI jaMbusvAmIjInA nirvANa pachI, A bharatakSetramAM janmelo koIpaNa AtmA, kevaLajJAna upArjI nahi zake, mukti pAmI nahi zake; temaja "mana:paryAya" tathA "paramAvadhi jJAna, AhAraka zarIranI labdhi, jinakalpa, pulAkalabdhi, kSapakazreNi ane "parihAravizuddha' Adi uparanAM traNa cAritra paNa koI AtmA pAmI nahi zake." A pramANe anaMtajJAnI paramAtmA zrI mahAvIra mahArAjAe badhI ja paristhiti jAhera karI che. thanAruM eka paNa parivartana te anaMtajJAnInI dRSTi bahAra na hatuM ane lokAloka prakAzaka jJAnanA svAmInI dRSTi bahAra hoya paNa kema ? 1. svAminA cedamAkhyAtaM, jambanAmni zivaM gate / na mana:paryavo mAvI, na cApi paramAvaH II "nA''hArakavapurlabdhi-jinakalpastathA na hi / pulAkalabdhino noM vA, kSapakazreNirohaNam / / 2 / / "na ca syAduparitanaM, saMyamatritayaM kvacit / evaM bhaviSyatyagre'pi, hInahInataraddhitA / / 3 / / " Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 : nAma krAMtinuM ! kAma bhrAntinuM ! - 25 295 A rIte vastu mAtranuM spaSTa rIte nirUpaNa karanAra zAsanane pAmIne paNa, mana:kalpita krAMtinI vAto karavI, e narI mUrkhAI ja che. jo teo ema kahetA hoya ke, 'ame kahIe chIe te krAMti manaHkalpita nathI, to e 'sudhAraka' nAmadhArIone pUcho ke, 'tame zuM karavA mAMgo cho ?' jaino bhegA thaIne kevA TharAvo kare ? 295 'mITiMgo bharAvAnI che ane gAmegAmanA jaino bhegA thavAnA che' evI vAto calAvanArAone pUche ke, te zA mATe bhegA thavAnA che ? sabhA konpharansa thavAnI che. eTalA mATe ja kahuM chuM ke, tame pUcho ke, e zA mATe thavAnI che ? konpharansanA nAme jeo bhegAM thAya, teone 'tame jaina kharA ke nahi ?' ema tame pUchI zako cho. jaina konpharansamAM ekatrita thanArA eTale jaina to kharA ne ? enuM nAma, AkhuM nAma, 'zrI jainazvetAMbara (mUrtipUjaka) konpharansa.' eTale temAM AvanArAo, zrI jinezvaradevane mAne ke na mAne ? zrI jinezvaradevanAM Agamone mAne ke na mAne ? zrI jinamUrti ane zrI jinamaMdirane mAne ke na mAne ? dAna, zIla, tapa, bhAva tathA samyagdarzana, samyajJAna ane sacAritrane mAne ke na mAne ? zrAvakapaNAne tathA sAdhupaNAne mAne ke na mAne ? A badhI vAtone jeo mAne, teo ja 'zrI jaina zvetAmbara (mUrtipUjaka) konpharansa'mAM bhAga laI zake, e vAtamAM kazo ja vivAda nathI. zrI jinezvaradevanA AvA anuyAyIo bhegA thaIne prabhunI AjJAne anusaravAnA ja TharAva kare. jo anusaravAnI zakti na hoya, to 'viruddha vartAva to na ja karIe' evA TharAva kare. sabhA e loko to kahe che amane anukULa TharAva karIe. eTale ? spaSTa kahone ! viSayavAsanA vadhatI hoya, rokI na zakAtI hoya, to pArakA gharamAM javAnI paNa chUTa, ema ? sabhA aMte dhyeya e ja che. gavarnamenTa paNa nA kahe che ke, ema vartyA to sipAI pakaDI jaze, kedamAM javuM paDaze ane cha-bAra mahinA majUrI karavI paDaze. durbhAgyanA yoge koIka mANasanI viSayavAsanA teja thAya; teMne te rokI zake tema na hoya ane sAmagrI paNa maLatI na hoya, tene jainazAstra to kahe che ke, 'vicAra kara ! azubhodayathI pApavAsanA jAge che, ane azubhodayathI sAmagrI Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - 296 paNa nathI maLatI; pApanI vAsanA jAgavI e paNa pApodaya che, mATe have sArA saMsargamAM cAlyo jA, kAyama sArA saMsargamAM rahe, sAruM bhaNa, khAnapAna sudhAra ke, jethI viSayavAsanA na vadhe, maMda paDe ane pariNAme nAza pAme.", sabhAH A to kahe che ke, ame amArA dhArelAmAM AgaLa vadhIe ane amane sArAnuM sarTiphikeTa Apo. AthI ja prabhuzAsananA premIone teo sAthe virodha che. bAkI .. gAmegAmanA jaino bhegA thAya, e to AnaMdano viSaya che. zrI jinezvaradevane pUjanArA aneka gAmanA bhegA thAya, tyAM kone AnaMda na thAya ? sahune ja ' thAya. paNa A lokonI to dazA ja UMdhI che, mATe ja kahuM chuM ke, "pahelAM to e * ja pUcho ke, "ApaNe jaina kharA ke nahi ?" "hA" kahe to kaho ke, "jo ApaNe jaina hoIe, to zrI jinezvaradevanI AjJAne pALavAnI ApaNI pahelI pharaja che, na pALI zakIe evI kamanasIbI hoya to ApaNAthI viruddha vartAva na thaI . jAya, evo aMkuza to ApaNe ApaNI jAta upara mUkavo ja joIe." sabhAH jo konpharansa bharanArAo eTaluM mAne, to to teone AnaMdapUrvaka vadhAvI levAya, paNa teone to e mAnavuM ja nathI; teo to kahe che ke, amAre to game te rIte vartIne paNa samAjano sudhAro karavo che ! amAre to samAjano sudhAro karavo che ema kahenArAone pUcho ke, 'tame je samAjano sudhAro karavA mAMgo cho, te samAja kayo ? jainono ke itarano ? jainono samAja eTale zrI jinezvaradevanI AjJAne anusaranAro ane na anusarAya to viruddha to nahi ja vartanAro e ja ke bIjo ? jo e ja, to evA anupama samAjano sudhAro jainatva jALavIne thAya ke bagADIne ? zAhukArImAM sudhAro karavo hoya, to TharAvo zAhukArInA thAya ke devALiyApaNAnA ? roja be-pAMca peDhI tUTatI hoya ane ema lAge ke, "jo roja Ama cAlaze to kALuM tilaka vahoravuM paDaze to vepArIo zAhukArI vadhe evA TharAvo kare ke "badhAya nAdArI noMdhAve evA TharAvo kare ? jainasamAjamAM sudhArA karavAnI vAto karanArAoe samajavuM joIe ke, te samAjane sudhAravA mATe prathama pote ja sudharavuM joIze; eTale ke svacchaMdatA tathA ucchaMkhalatA choDI AjJAdhAraka thavuM paDaze." jainasamAja, e duniyAnA itara samAjo karatAM koka judo ja samAja che. hindustAnamAM rahe te hindustAnI, gujarAtamAM rahe te gujarAtI, kAThiyAvADamAM rahe te kAThiyAvADI paNa samAja to jaina ne ? sudhAro to jainasamAjanone ? bahAra bIjA upara jaina Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 297, - 25 : nAma krAMtinuM ! kAma bhrAntinuM ! - 25 - 297 tarIke sArI chApa pADe, evo sudhAro karavo che ne ? zrI jinezvaradevanI AjJA sAcavIne sudhAro thAya ke lopIne ? "dareka saMsthAnA sudhArA-vadhArA enA uddezane anusarIne ja thAya. kadI anusarAya nahi to paNa viruddha to na ja javAya; uddezanuM khUna to na ja karAya." A badhuM samajAvavuM joIe. bIjA TharAvo karavA hoya to nAma pheravo ! ahIM AvelA praznanI chUTa kharI, paNa zA mATe ? kevaLa mokSanA sAdhanabhUta dharmanI ArAdhanA sahelAIthI kema thaI zake, te samajavA mATe ja ! paNa bIjI paMcAto UbhI karavA mATe nahi ja. "paisA kema kamAu ? kaI rIte kamAu ?' ema ahIM koI pUche to ? to ene pUchavuM ja paDe ke, "tuM kaye sthaLe Avyo che?' e ema kahe ke, "ahIM paisA maLe che, ema sAMbhaLyuM che." to kahevuM paDe ke, "tuM makAna bhUlyo, koIne badale koI bIjA ja makAnamAM ghUsyo che." A sAMbhaLIne eNe tarata UtarI javuM joIe ane jo ema kahe ke, "sAdhuthI e upadeza na devAya ?" to e prazna pUchavA mATe eNe potAnI bhUla kabUlavI paDe. kAM to eNe bhUla kabUlavI paDe, kAM to eNe UtarI javuM paDe, paNa "basa! ame ahIM evuM kema na pUchIe ?' ema kahe, to enuM nAma sudhAro nathI, paNa e ja bhayaMkara bagADa che. sabhAH ghaNA ekamatanA thAya to ? 1 lAkha bhegA thAya to ye zuM? evA lAkhanI samakSa paNa sAdhu, zAstravirodhI ane munipaNAno nAza kare tevA javAbo na Ape; paNa hRdayathI samaje ane saMyoga anukULa hoya to samajAve ke, "A bicArA arthakAmanI tIvra lAlasAne yoge, dharmanI ruci vinAnA che eTale buddhithI rahita che; nahi to "ughADuM mAthuM ane ughADA pagavALA" tyAgI jovA chatAM "paisA kaI rIte maLe ?" AvuM kadI ja na pUchata ! - dharmasthAnamAM arthakAmane poSaka vAto ke vicAraNAo na ja thAya. "zA mATe sAdhuo amArAM ghara calAvavAnI kAryavAhI na kahe ?' AvI takarAro A sthaLe na ja uThAvAya !!! AnI sAme koI "khuzIthI AvI takarAro uThAvI zakAya." Avo sudhAro (?) karAvavAnI vAta kare, to te sudhAro nathI, paNa bhayaMkara kudhAro che. emAM vinAzanuM mULa paDyuM che !!" AvI ja rIte e "dharmIo ekatrita thAya, tyAM paNa dharmanI vRddhine karanArA ja TharAvo vagere karI zakAya, paNa bIjI jAtanA nahi ja." A vAta samajAvIne tame kahI zako cho ke, "tamAre dharma sivAyanA bIjA ja vicAro karavA hoya, to nAma pheravo. Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - - 298. vepAranA vicAra karavA hoya to "vepArI konpharansa" evuM nAma rAkho !. jene jAtinA vepArIo vepAronI vyavasthA karavA ekatrita thAya che' ema sahu koI sahelAIthI samajI zake, te mATe "jaina vaipArI konpharansa" evuM nAma rAkho ! vepAra sivAyanA bIjA saMsArasudhArA karavA hoya to "saMsArasudhArA konpharansa" evuM nAma rAkho ! Aje hiMdustAnamAM mahAsabhA keTalI cAle che ? dezanI mahAsabhA to che ja. sivAya hindu mahAsabhA judI thaI che. saMsArasudhArA pariSada judI, vaidyaka saMmelana juduM, e badhAM alaga che ne ! mahAsabhAne paNa kahevuM paDyuM ke, badho Dakho bhego ahIM nahi, ahIM to briTiza rAjyanI sAme kema UbhuM rahevuM, e ja eka . viSayanI vATAghATa thAya. prasiddha che ke, mahAsabhA bharANI tyAM eka ja zaheramAM judI judI chappanna sabhAo bharANI, tema tame paNa e rIte judI judI sabhAo bharo, paNa nAma : juduM ane kAryavAhI judI karI, akkalanuM lilAma karAvavuM, e koIpaNa rIte hitAvaha nathI; kAraNa ke, je nAmanI saMsthA hoya, te saMsthAnA uddezo to jaLavAvA ja joIe ! sarakAra eka paNa tenAM khAtAM aneka che. badhAnI menejamenTa judI. keTalAM khAtAM ? myunisipAliTI judI inkamaTeksa, polIsa, nyAya, tamAma khAtAM alaga che ne ? tema tame paNa nAma pheravo, to duniyA zaMkAmAM to na paDe ! vepArane lagatA TharAva karavA hoya ane jaine vaipArI konpharansa nAma Apo, to koI mUMjhAya ja nahi. duniyA samaje ke, jaina vepArIo bhegA thayA hatA ane vepAranI vicAraNA karI vikharI gayA. paNa jainazAsana sudhAravA bhegA thAo, tyAM bIjA TharAva thAya zI rIte ? gAMDAonA kahevAthI takarAra khAtara mAno ke, jUnA to badhA abhaNa, eTale kadAca emane khAtAM pADavAnI gama na paDe, paNa "jeo potAne Aje bhaNelA, gavarnamenTanA kAyadAnA jANanArA, vijJAnapadanA abhyAsIo" tarIke oLakhe-oLakhAve che, teo zuM ATaluM na samaje ? emanAthI Avo khIcaDo kema baphAya ? jainasaMgha ane jainanyAta bhegI thAya, emAM phera kharo ke nahi ? jaina saMgha bhego thAya tyAM paraNAvavAnA TharAva thAya ? nahi ja. tyAM to navakArazInI rajA apAya, amuka sAdhune lAvavAnI vAto thAya, mUrti, maMdiro tIrtha, dharmakriyAnA vicAra thAya, paNa chokarA-chokarI paraNAvavAnA vicAra jaina saMghamAM kadI Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 299 - 25 : nAma krAMtinuM ! kAma bhrAntinuM ! -25 - 299 sAMbhaLyA ? paraNyAnA, chUTAcheDAnA, eka para bIjInA, e badhI vAtonA niveDA saMgha kare ke nyAta ? udyApanamAM jamaNa thAya ane svAmI vAtsalya kahevAya, paNa lagnamAM jamaNa thAya ene to nAta ja kahevAya ne ! jANo cho to badhuM ja ! jo AvA vicAro konpharansamAM karavA hoya, to "jaina duniyAdArInI konpharansa ke jaina lagna vicAraka konpharansa' evuM nAma Apo ! bAkI jaina zvetAmbara (mUrtipUjaka) konpharansanA nAme to dharmanI ArAdhanA rakSA ane prabhAvanA sivAyanA ane pApavRttione tathA pApapravRttione poSanArA vicAro ke TharAvo na ja thAya. atyAre samAjamAM saDo pese che, pApano pracAra vadhAro thato jAya che. zrI jainazAsanane hAni pahoMce che, e hAni na pahoMce mATe ja A konpharansa bhegI thAya che, ema jyAre kahevAmAM Ave che, tyAre teNe to evA ja prakAranA TharAvo karavA joIe ke, jethI samAjamAM pravezatA kuvyasanAdika saDAo dUra thAya, svArthane mATe samAjamAM thaI rahelo pApapracAraka aTake ane "svataMtratA' tathA "samAna hakka AdinA nAme vadhatI jatI hAnikAraka "svacchaMdatAo' tathA uzruMkhalatAo- aTakI jAya ! bAkI che. duniyAnA viSaya mATe A konpharansa niyata hoya, to tenuM nAma tevuM banAvo ane dharmanA viSayamAM hAtha na nAkho tathA kahI do ke, "dharmanI bAbatamAM dharmaguru pAse jAo!! je zuddha hetuothI A zuddha saMsthA sthapAI che, te hetuo to game te bhoge jaLavAvA joIe. krAMtinoM nazo : saMghanI vAta to dUra rahI, nyAta paNa dharmaviruddha TharAva kare ? nAtanA jamaNamAM kaMdamULanAM zAka khAvAnI, rAtre jamADavAnI, vAsI karavAnI, kAcA , dahIMnA maThA sAthe kaThoLa bheguM thaI dvidala thAya tevuM karavAnI chUTa ApatA ' dharmaviruddha TharAvo paNa kare ? nahi ja. jaina jAti kaMdamULa na thAya, rAtre na thAya , vAsI dvidala vagere na thAya, evA ja TharAvo karI zake che. saMghanA kAyadA jAtane baMdhanakartA che, paNa nyAtanA kAyadA saMghane baMdhanakAraka nathI, jaina jAti paNa saMghano bheda jANo ! A rIte phALA paDato sudhAro thAya, tyAM to sahu koI saMmata hoya, paNa A to basa "krAMti ja krAMti !!! ane e krAMtinA kuTa ghenamAM caDelA kahe che zuM ? e ja ke, "ame bhegA thaIe, pachI ame sAdhune mAnIe chIe ke nahi, pUjA karIe chIe ke nahi, Agama mAnIe chIe ke nahi ?" te na pUcho, paNa ame karIe te TharAvo mAno ! Ama, Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 tema karavAnuM je kahIe te mAno !' paNa te ghelAone khabara nathI ke, ema mAnavA kAyado nA pADe che. 300 300 A to kAyadesara rAjya ! emane pUchI zako cho ke, 'A konpharansa bhegI thaI, e zA mATe ? 'zrI jaina zvetAMbara (mUrtipUjaka) konpharansa' AvuM nAma zA mATe ? e nAmamAM prathama 'jaina' zA mATe ? eTalA ja mATe ke, emAM itara Ave to ApaNI mAnyatA rItasara pasAra na thAya. 'jaina' zabdathI Itara prekSaka tarIke AvI zake ane salAha mAMgIe to Ape, paNa e vagara pUjye potAnuM DahApaNa tyAM na ja DahoLI zake. pachI 'zvetAMbara' zabda zA mATe ? digaMbarane bAtala ka2vA mATe ! pachI 'mUrtipUjaka' zA mATe zvetAMbaramAM paNa mUrti nahi mAnanArA mojUda che, teone temAMthI bAtala karavA mATe A zabdane vaLagyA zAthI ? . hetuthI, ane te hetu eka ja ke, cAlyA AvatA sanAtana niyama pramANe prabhuno mArga sacavAya, jainomAM ajainatvano praveza na thAya aneM prabhumArgano yogya rIte pracAra thAya; A ja mATe A maMDaLanI sthApanA hatI ne ? dharmaniSTho A ja hetuthI e tarapha vaLyA hatA ne ! AthI ja A muddo zrIsaMghanA prakaraNane lagato ja hato ane ethI ja ApaNe ene A sthaLe carco che. zrIsaMgha naga2rUpa che, eTale e dharmIne Azraya Ape; cakrarUpa che eTale viSayakaSAyarUpa saMsArane chedavAnI icchAvALA dharmInA hAthamAM zrIsaMgha cakrarUpa bane; zrIsaMgha 2tharUpa che, eTale azakta dharmIne potA mAraphata yogya sthAne pahoMcADe; zrIsaMgha kamaLarUpa che, eTale karmarUpa kAdavamAM pedA thAya che, bhogarUpa pANIthI vadhe, paNa e baMnethI alaga 2he; zrIsaMgha caMdrarUpa che, eTale rAhu jevA chUpA ane khullA nAstikothI bacAvI AkhA jagatane zAMti pamADe; zrIsaMgha sUryarUpa che, eTale te potAnAM prakAzamaya kiraNothI mithyAtvAdikarUpa marakI Adine phelAvanAra kumatavAdione parAsta kare ja ane zrIsaMgha sAgararUpa che, eTale te kadI kSobha na pAme tevo gaMbhIra che tathA eno vistAra moTo che. nimakaharAma ane bevakUpha na bano ! have A pachI zrIsaMghane sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajI, zrI 1. je saMsthAnA saMbaMdhamAM pU. vyAkhyAnakArazrI kathana karI rahyA che, te saMsthAnuM nAma to jo ke, 'zrI jaina zvetAMbara konpharansa' che, paraMtu eNe jAhera kareluM che ke, e zvetAMbara mUrtipUjakonI konpharansa che. vadhumAM digambara ane sthAnakavAsInI konpharansa alaga paNa che, eTale e dRSTibiMdue A saMsthAne 'jaina zvetAMbara mUrtipUjaka konpharansa' mAnIne pU. vyAkhyAnakArazrIe pravacana karyuM hatuM. Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 301 - - 25 : nAma krAMtinuM ! kAma brAntinuM ! - 25 - 301 merUnI upamA Ape che; je merU AkhA jagatamAM dIptimAna che. AvA saMghanA nAme oLakhAto jaina samudAya jyAM jyAM ekatrita thAya tyAM tyAM kevA kevA TharAvo thAya, e vAta ghaNI ja zAMtithI ane zuddha buddhithI vicAravA jaivI che. je samudAya jaina nAma dharAvIne, irAdApUrvaka zrI jinezvaradevanI AjJAnuM ullaMghana karIne, eka paNa TharAva kare to huM to kahyuM ke, te bhego thayelo samudAya vastutaH jaina samudAya nathI ane te chatAM paNa jo te samudAya potAne jaina samudAya tarIke oLakhAvavA mAMgato hoya, to spaSTa kahI devuM joIe ke, "jaina" nAma dharAvIne irAdApUrvaka zrI jinezvaradevanI AjJAno virodha karavo, e zrI jinazAsana pratyenI khullI nimakaharAmI che ane zraddhAthI zuddha banelI buddhinA abhAve mAtA-pitArUpa zrI jinezvaradevanI milakatanuM lilAma karanArI bhayaMkara bevakUphI che. UMdhA cAlanArAo A zAsanamAM na nabhe! jaino to evA TharAva kare, ke jethI sahu koI bahAra AvIne ema ja bole ke, "havethI saMyama para AvatAM AkramaNo rokAI gayAM, dharmIne dharma karatAM herAna thavAnuM aTakI gayuM, dharmI uparanI Apatti aTakI gaI, have dharmane koI satAvI nahi zake, rAjasattA paNa ADe nahi Ave ane dharmazAsana upara AvatAM : AkramaNane ApaNe ekTa hAthe haThAvI zakIzuM tathA dharmazAsanano eka paNa virodhI pragaTa rIte dharmazAsanano virodha nahi ja karI zake.' * hajAro rUpiyA kharacIne jainasamAja bhego thAya, maMDapo baMdhAya, khurazIo goThavAya, sTeja pUje tevAM bhASaNo thAya, paNa bahAra nIkaLyA. pachI itara pUche ke, "jainazAsananA udaya mATe zuM karyuM ?" javAbamAM jo, "saMyama baMdha karyo ke, jethI have koI sukhapUrvaka dIkSA nahi laI zake ! have ame badhA rAjAo pAse * javAnA ane dIkSA aTakAvavAnA ! ame ane amArA jevA ja, virAgIonI managamatI rIte parIkSA karavAnA ! sAdhuo to samAjanA sevako, eTale ke samAjanA roTalA khAya te samAjanI Arthika Adi Apattione TALavAnI sevA paNa kema na bajAve ? kevaLa dharmanI ja vAto karavAnI teonI haTha, have A jamAnAmAM nahi ja cAlI zake." AvuM AvuM bolatA ja bahAra nIkaLe, to huM to kahyuM ke, "evAo jaina samAjamAM na hoya to kazuM ja nukasAna nathI. jainatvane vecI khAnArA evAone jainatvanA pratIkarUpa tilakane bhUMsI nAMkhavAnuM kahevuM joIe, kema ke, e tilaka karavAno emane hakka nathI; kAraNa ke, te hakka teoe vecI khAdho che. praghoSa to evo bahAra paDavo joIe ke, itara paNa Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 - - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - 302 cake. je hetuthI je saMsthA UbhI thaI hoya, te hetune ja jo te na sAcavI zake to te saMsthA te samAjamAM jIvatI ja na rahevI joIe. jainasaMgha, jainasamAja, to jainazAsanane dIptimAna karavA pUratA prayatno kare, paNa jo e saMsthA jainazAsanane kaluSita karavAnA prayatno kare, to ene nAbUda karavI e pratyeka jainanI pharaja che. je ghara rahevA lAyaka na hoya, te bhAMgI nAMkhavuM paDe. makAna sAta mALanuM hoya paNa bhIMta dodarI thaI, thAMbhalA saDyA ane pAyo polo thayo, to DAhyo zrImaMta tarata ja te makAna utarAvI nAMkhe, paDAvI nAMkhe. A konpharansanI TIkA nathI, paNa A to svarUpadarzana che. ame to e . icchIe chIe ke, jaina AgevAno ekatra thaIne khUba vicAra kare, zAstraSTie dareka vAtane khUba carce, vicAronI Apa-le kare ane prabhumArgane dIpAve. emAM koI ja inkAra na kare ! pUrvanA AgevAna jaino badhuM ja karatA hatA, emanI sAme eka zabda paNa koI bolatuM nahotuM, kAraNa ke, emane mATe khAtarI hatI ke, teo dhyeyathI AghA jAya ja nahi. bUTa paherIne maMdiramAM tathA tIrthabhUmimAM koI gayuM to te mATe laData laDavAmAM paNa, jaina AgevAnoe lohInuM pANI karyuM hatuM ane nyAya paNa meLavyo hato ane pharIthI evuM na thAya evo baMdobasta karAvyo hato, tyAre AjanI hAlata ethI judI ja che ane te hAlata e ja ke, "jainonA paise saMsthA thAya, te ja saMsthAmAM jainonA paise bhaNanArA bUTa paherIne zAstro bhaNe' A dazA Aje che. bUTa paherIne maMdiramAM javA badala jyAre pUrvanA AgevAno laDyA ane nyAya meLavyo, tyAre AjanAM "AgevAna' kahevarAvavAno dAvo karanArA kahe che ke, "have e vAto nahi cAle !" ane "vIsamI sadInI sudharelI saMsthAomAM evA pratibaMdho na ja hoI zake. e badhI jUnIpurANI vAto A jamAnAmAM na ja calAvI zakAya.' AvA AvA udgAro kADhe che !! AvA "AgevAna' nAmadhArIone kahI devuM joIe ke, "saMsthA zuddha svarUpe jIve tyAM virodha nathI, paNa "dharmasaMsthAnuM upanAma dharAvanArI koIpaNa saMsthAnA AgevAna saMcAlako ke teno lAbha lenArA saMsthAne dharmanI hitazatru banAvI le, e koIpaNa rIte na ja calAvI levAya. evI saMsthAnI AgevAnI - karanAra, potAnI jAtane "vidvAna ane saMsthAne "sone maDhelI" ke "sarvazaktisaMpanna manAve, chatAM paNa jainone to e na ja joIe. A te ja zrI jinazAsana che, ke je zAsane AgamanA eka vacana mAtrano Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 303 - 25 : nAma krAMtinuM ! kAma bhrAntinuM ! - 25 - - 303 ja pheraphAra karavA mATe, samartha vidvAno ke, jeo hajArone dorI zake tevA hatA, temane paNa dUra karyA che." A zAsana, samartha vidvAna gaNAtAonI paNa uzruMkhalatAne nabhAvI levA mATe taiyAra nathI; tevI ja rIte A zAsananA sAcA anuyAyIo paNa, game tevA zaktisaMpanna hoya to paNa jo teo zaktisaMpannatAnA ghamaMDe caDI jaI, madonmatta pADAnI mAphaka zAsanarUpI suMdara ane svaccha sarovarane DahoLI nAMkhavA mAMge, to tenA vinA ghaNI ja khuzIthI calAvI zake che; eTale zrI jinezvaradevanI AjJAnuM khUna karavAnI peravI karanArI vyakti ke saMsthA pratye, koIpaNa sAcA jainano Teko hoI ja na zake. zA mATe ? e nakkI karo! vIsamI sadImAM paNa e to anubhavasiddha che ke, je khurazI upara besavuM, tenA pharamAnano amala eNe karavo ja joIe. amala na thAya to e khurazI choDI devI joIe. paNa mati mujaba to na ja calAya. nIcalI korTanuM jajamenTa upalI korTa pherave, apIlamAM upalI korTa cukAdo pherave, to pachI nIcalI korTano cukAdo na manAya. upalI korTane lAge ke, nIcalI korTa eka tarapha doravAI gaI che, kAyadAnI gaphalatamAM AvI che, rekarDa para barAbara dhyAna nathI pahoMcADyuM, to yogya TIkA sAthe e cukAdo rada kare. * emAM kAMI bIjuM dekhAya to bhArapUrvaka vadhu TIkA kare ane evuM eka, be ne traNa vAra bane to nIcalI korTano adhikArI greDamAM Utare athavA Disamisa thAya. nIcalI korTa emAM potAnuM apamAna na mAne, paNa pharIne sAvadha rahe. upalI korTane yogya lAge to pharI TrAyala mATe kesa mokale, te paNa nIcalo adhikArI sApha dekhAya to, nahi to bIjA pAse paNa mokale. ' tema ahIM paNa vastu, vastu tarIke manAvI ja joIe ane e mATe jaina samAja bhego thAya, tyAM "zAstraviruddha eka paNa vAta pasAra na thAya' evo TharAva pahelo ja thavo joIe. jo AvA TharAvanI sAme virodha thAya, to tame kahI zako cho ane pUchI zako cho ke, "tame badhA bhegA thayA cho, mATe upakAra, gAmegAmanA vepArIo vepAra choDIne AvyA e mATe AbhAra. ghaNo AnaMda thAya che, paisAno bhoga ApIne Avo cho e AnaMdanI vAta, paNa jaNAvo ke, . A che zA mATe ? "maLyA cho zA mATe ?" A ghoSa jIvato ane jAgato rahevo e ja joIe. jo ke vakIlo vagere to rajAnA divaso goThave che, chatAM paNa bhADuM bharIne Ave che e upakAra, paNa emane pUcho ke, "A bhegA thavAnI jarUra zA mATe ? Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 - 304 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - Apa badhAne joIne amane AnaMda thAya che, paNa A badhuM che zA mATe ?" judA judA rUpamAM AvelA judA judA AdamIone satyanI rakSA mATe pUcho ke, "A badhuM zA mATe ?' ema sabhyatApUrvaka zAMtithI pUchavuM ja joIe. "sudhArA mATe kahe to pUcho ke, "sudhAro zAno ?" dareka kArya mAtramAM hetu uddeza ane prayojana to tapAsavAM joIe ne ? jo hetu zuddha hoya, to e kAryane pAra pADavA tana, mana ane dhanano bhoga Apavo joIe ane jo hetu azuddha hoya, to e pAra na paDe te mATe paNa tana, mana ane dhanano bhoga Apavo ja joIe. :) varSe varSe AvI AvI sabhAo bharavAnA hetu, uddeza ane prayojana to e ja ke, "dharmI AtmAonA sahavAsathI ane zuddha dRSTipUrvaka AtmakalyANanA irAdAthI uttama vicAronI Apa-le karI, zrI jinezvaradevanI AjJAne yathAzakti anusaravI, tenI rakSA mATe sarvasvano bhoga ApavAnI zakti keLavavI ane zrI jinezvaradevanI AjJAno vadhu ne vadhu pracAra karavo.' jo hetu A na hoya, to kaho ke, zaMbhumeLo karavo che ane A saMyama baMdha karAvavAnI, Agama uthalAvavAnI ane zAstranI AjJA na mAnanArA ToLAnI konpharansa che" ema kaho ! nAma pheravo pachI game tema karo, temAM vAMdho nathI, bAkI nAma tevA guNa to joIze ja ! zeTha lakhAvavuM ane zavidyA karavI, e have nahi cAle. zeTha sAheba ke rA. rA. zrI pAMca jevA potAne lakhAvo tevA bano ! kahevarAvavuM sAkSara ane kAma rAkSasanuM karavuM, e kema cAle ? jaina kahevarAvIne zAsana upara ghA kema karAya ? jevA ho tevA bahAra Avo, nahi to jyAM beThA cho tyAMnA uddeza to barAbara sAcavavA ja joIe. pATa upara zA mATe besavAnuM! jo koI AvI mane pUche ke, "pATa upara kema beThA ? A praznanA uttaramAM huM, "bhagavAne kahelA Agama mujaba sadguruthI maLelA jJAnanA AdhAre, tamArA kalyANa mATe tamane kaMI kaMI kahevA mATe !" A pramANe karyuM e to vAjabI, paNa huM kahyuM ke, "mArI marajI mujaba kahIza" to tamArI pharaja che ke, mane UMcakIne pATa uparathI utArI devo. pATa upara besIne AgamanI darakAra karyA vinA, marajI mujaba kahuM to huM sAdhu nahi ane tame tema karatAM mane uThAvI na mUko, agara te tAkAta na hoya to tame cAlyA na jAo, to tame zrAvaka nahi. Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 305 - 25 : nAma krAMtinuM ! kAma bhrAntinuM ! 25 - 305 tevI ja rIte konpharansanI sthApanAnA ane te bharavAnA hetu jovA joIe che! saMgha Agama mAne ke na mAne ? Agama na mAne, e saMgha ja raheto nathI. huM pATa upara besIne marajI mujaba kahuM, Agamane Aghe mUkavAnuM kahyuM, to tame mane sAMbhaLo ? nahi ja, kAraNa ke, "ame paNa yathAzakti Agamane anusarIe ane viruddha to na ja jaIe to gurupade ane Agamane AghAM mUkI daIe tathA viruddha vartIe to tamArAthIye nIcI hadanA!" tema saMgha mATe paNa samajI levuM joIe. zrIsaMghane to merU jevo banAvavo che ke, jethI ene joIne duniyA paNa jhUke. saMghane kamaLa kahyo, temAM zrAvakone bhamarA jevA kahyA. bhamarA paNa kAdava tathA pANIthI upara rahe, kamaLane pharatA rahe ane guMjArava kare. guMjArava zo kare ? "tamArA jevA banAvo, tamArA jevA banAvo" evo ! sabhAH pUjaka maTI pUjya banavAno ! samajo cho, chatAM DhIlA kema ? sabhAH samaje che paNa mAMdA che. to davA ApuM! paNa rogano ekarAra thAya to ne ? davA badhI che paNa bole nahi tyAM zuM thAya ? mAMdA hoya ane sAjA dekhAvuM, e kyAM sudhI cAle ? je AtmAo upara niraMtara zrI jinezvara jevA deva, te tArakanA ja mArge cAlanArA nigraMtha guru ane zrI jinezvaradeva kathita AgamamAMthI kevaLa dharmarasanA ja pravAho relAyA kare, te AtmAo mAMdA hoya ? mAMdA to te kamanasIbo hoya, ke jeone upAsya devanI upAsanA na game. prabhumArge saMcaratA ane prabhumArgano ja pracAra karatA sAdhu dIThA na game ane apUrva mokSamArganAM darzaka Agamo ne game. A rIte ekAMte duniyAmAM rAcelA-mAyelA prANIo prabhunA dharmane uthalAvavA paisA kharce che, to tamane prabhuno dharma jIvaMta rAkhavA mATe nAzavaMta lakSmIne kharcatAM zI mUMjhavaNa thAya che ? 'tyAM DUbavAnuM che, ahIM taravAnuM che e nakkI che ane "maravAnuM che tathA choDavAnuM che e paNa nakkI che; to pachI 'hAya paiso karatAM maro, tenA karatAM "dharma dharma karatAM maravuM e ja sAruM che ke bIjuM ? kaDavuM chatAM hitakara : keTalAka kahe che ke, "ahIM bahu ja kaDavuM kahevAya che, paNa huM kahuM chuM ke, hitakara paNa kaDavuM kahenAra jo koI nahi maLe, kalyANakArI ToNA mAranAra nahi maLe, to jAgo evA cho kyAM? edInA Adamone kaDavA paNa hitakara zabdo baLatA hRdaye hitaiSIoe kahevA paDe. Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 309 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - 306 mAlika potAnA gaLiyA baLadane be-cAra gADAMvALAne bolAvIne paNa ADAM ghAlIne Ubho kare. gharano baLada ghera to pahoMcADavo paDe ne ! huM paNa ghera pahoMcADavAno prayatna karuM, temAM kaDavuM zuM? jema dharmavirodhanI TIkA karuM chuM tema tamArI khAmInI paNa TIkA karuM chuM. jema virodhI bhayaMkara che, tema tame paNa edI, bano to bhayaMkara cho ! mATe tamane paNa hiteSIe kaDavI paNa hitazikSA to devI joIe ane te jo tamane mIThI lAge, to ja tame dharma pAmyA cho, ema mAnuM ane jo kaDavI lAge, to mAnuM ke, mArI saghaLI mahenata tamArA mATe niSphaLa gaI che !' paNa mane e khAtarI ja che ke, te mahenata niSphaLa na jAya ane ATaluM kaDavuM kahevA chatAM paNa AnaMdapUrvaka sAMbhaLanArAonI dUra dUra sudhI paNa ATalI moTI saMkhyAnI kAyamI hAjarI, e ja eno majabUta purAvo che. Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 : sanmArganI sthApanA mATe unmArganuM unmUlana vIra saM. 2456,vi. saM. 1986, poSa suda- 9, guruvAra. tA.9-1-1930 unmArganA unmUlananI anivAryatA : `ame tamArA nahi paNa bhagavAnanA chIe : dahIM-dUdhiyA na banatAM susthira bano ! 0 zrAvakanI sAcI peDhI kaI ? vyAkhyAna zA mATe ? zrI saMgharUpa merUnI pITha kaI ? samyagdarzana eTale ? bagalAnI zAMti vakhANavA lAyaka nathI : * rAmadAsa ane ulludAsa : asatyane tenA rUpamAM pragaTa karavuM jarUrI : 26 unmArganA unmUlananI anivAryatA ! sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNa gaNijIe zrI jinezva2deva pachI zrIsaMghane pUjyakoTino gaNI, zrI naMdIsUtramAM zrIsaMghanI ATha upamAthI stavanA karI che; jemAMnI sAta upamAono vicAra ApaNe karI gayA ane AThamI merU parvatanI upamAnI vicAraNA cAle che. zrI saMgha dharmIne Azraya ApavA nagara samAna che, saMsArane chedavAnI bhAvanAvALA dharmInA hAthamAM zrIsaMgha cakrarUpa che, sAdhana vinAnAne sAdhana *ApI mokSamArge pahoMcADavA mATe zrIsaMgha e ratha samAna che, tathA zrIsaMgha kAdavamAM pedA thavA chatAM ane pANImAM vadhavA chatAM e beyathI alaga rahenAra kamaLa jevo che. vaLI zrIsaMgha caMdra tulya che, je AkhA nagarane zAMtino mArga batAvanAra che, zrIsaMgha sUryarUpa che, kA2Na ke ajJAnano nAza kare che; game tevA prasaMgomAM kSobha pAmato nathI mATe zrIsaMgha sAgara jevo che; ane have zrIsaMgha merU jevo kema che, enuM varNana cAle che. meru AkhA lokanI madhyamAM che, AkhA lokanI maryAdA karanAra che, dizAone prakAzanAra che, suvarNavarNI che, lAkha yojanano che, atizaya suMdara Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 308 che ke, jyAM devo paNa kriIDA kare che, ekeeka zrI jinezvaradevano janmAbhiSeka mahotsava tyAM thAya che, e zAzvata ane sthira che. e rIte zrIsaMgha paNa AkhA lokanI zobhArUpa ane zAzvata che. zrIsaMghane merUnI upamA kyAre ghaTe ? merU jevA badhA guNo joIe ne ? yogyatA vinA saMgha manAvuM che ane tevA thavAnI paravA nathI, evI dazA Aje che. vastunI khabara nathI ane vastunI TIkA karavI, e kema bane ? e dazAne laIne divase divase je guNa keLavAvo joIe te keLavAto nathI, paNa guNano hrAsa thAya che. merUnI upamAnA varNanamAM sauthI pahelI pAdapITha kahI; arthAt bhoMyataLiyuM kahyuM. merU zAzvata zAthI che ? AvA praznanA uttaramAM ema paNa kahevAya ke enI. pITha majabUta che mATe merUnI pITha vajanI che, vajamaNI che, kazAthI paNa na bhedAya tevI che. mATe ene ghaNAM vizeSaNa ApyAM che; e pITha dRDha, rUDha, gADha ane avagADha che. yugAnta kALanA pavanathI paNa merU kaMpato nathI enuM e ja kAraNa che. sthiratAnI upamAmAM merUne sthAna che; zrI jinezvaraddho ane dhyAnastha munivaro merUnI jema akaMpa hoya che ema kahevAya che, kAraNa ke, enI pITha vajanI mATe e akaMpita che. jo pITha majabUta na hoya to te upara game teTalo moTo hoya tenI kiMmata nathI. TIkAkAra maharSi kahe che ke, merUnI pITha dRDha eTalena kaMpe tevI che. kadAca koI kahe che ke, amuka vakhata sudhI na kaMpe paNa pachI to kaMpe ne ? eTalA mATe rUDha kahe che, rUDha eTale cirakAlathI sthira thayelI che ane sadA sthira rahenAra che; evI paNa gADha che ane avagADha che, arthAt bahu ja gADha ane UMDI che. AvI vajayI pIThavALo merU parvata zAzvata che, sthira che, kadI sthAna na taje tevo che. anaMtakALa gayo ane anaMtakALa jaze, paNa e to che tevo ja ane teTalo ja ane tyAM ja che ane rahevAno. jarA paNa kaMpyA vinA e ja sthitimAM rahevAno. - have zrIsaMghanI pITha kaI ? e vicAravuM joIe ane vicArIzuM. e to tame jANo ja cho ke, zrI jinezvaradeva vitarAga hatA, chatAMye dharmanI sthApanA karatAM pahelAM te tArake paNa adharmanuM umUlana karyuM, kAraNa ke, e vinA cAle ja nahi duniyAmAM evo eka paNa kheDUta nathI jovAto, ke je jamIna uparanA kacarAne sApha karyA vinA bIja vAve. tevI ja rIte sAmAnA haiyAmAM dharma sthApana karatA pahelAM, sAmAnA aMtarano kacaro kADhavo joIe, e kADhavAmAM ja ene Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 309 - 23 : sanmArganI sthApanA mATe unmArganuM unmelana - 26 - 309 gabharAmaNa thAya to e dharmano adhikArI nathI. * zrI jinezvaradevane koI pratye aruci nahotI paNa kare zuM? kevaLajJAna thayA pachI to bhagavAna tIrtha sthApe che. rAga, dveSa ane mohano sarvathA kSaya thayo che, chatAMye e tArakane paNa unmArganuM umUlana karyA vinA nathI cAlatuM; ane ethI ja kuvAdIo badhA ja viruddha, paNa thAya zuM ? kAraNa ke, "janatAmAMthI mithyAtvamaLa sApha thAya nahi tyAM sudhI samyakatva Ave nahi, eTale ke, haiyAmAM vase nahi. avirati jAya nahi tyAM sudhI virati Ave nahi. kaSAyo jAya nahi tyAM sudhI enA pratipakSI sadguNo Ave nahi. azubha dhyAna jAya nahi tyAM sudhI zubha dhyAna Ave nahi. ajJAna haThe nahi tyAM sudhI jJAna thAya ja nahi. eTale bIjo upAya ja zo ? ame tamArA nahi paNa bhagavAnanA chIe: AthI have samajI zakAze ke, ahIM je khaMDana karavAmAM Ave che, tenuM kAraNa e ja ke, ajJAnamAM ajJAna vadhe nahi ane tamane mUMjhavaNa thAya nahi mATe pIThikA karuM chuM. koI phAve tema kahe toya gabharAvuM nahi. svarUpane samyaka prakAre sAcavavA ayogya mAtranuM unmulana jJAnIne paNa karavuM paDyuM, tyAM huM zuM karuM ke bIjAya zuM kare ? zrI jinezvaradeve to kahyuM ke, ajJAna e ja mahAvarI che; saMsAramAM TakAvanAra, rakhaDAvanAra ajJAna ja che; jagatane potAnI pharajathI cUkavanAra ajJAna che; sArA gaNAtAo paNa sAcuM sAMbhaLavAnI sahanazakti gumAvI beThA che, enuM paNa kAraNa ajJAna ja che. ajJAnamAM gherAelA jagatane dharma ApavA mATe samyakatva Adi ApatAM pahelAM mithyAtva AdinA gaMjanA gaMja paDyA che, tene ukheDyA vinA chUTako nathI. anaMtAnubaMdhI kaSAyo ane darzanamohanIya prakRtino upazama thayA vinA upazama samyakatva ane darzanIya mohanIyanA traNa vibhAgo thayA pachI sAta prakRtiono kSayopazama vagere na thAya tyAM sudhI kSayopazamikAdi samyaktva na thAya. anaMtAnubaMdhI kaSAyomAM te guNa che ke, e dharmarUpa nagaramAM praveza karavA mATe samyakatva svarUpa je dvAra che temAM pesavA ja na de. e daravAjAmAM pesavuM hoya ane e dvAra uparano paheragIra yogya prayatnathI paNa na mAne to AMkha lAla karavI paDe ne ? dhAka besADavA mATe AMkha lAla na karavI paDe ? peDhI upara lUMTAro Ave to sATha rUpiyAno munIma kAMI na kare, paNa mAlika kema mUMgo rahe ? ane jo e paNa zakti hovA chatAM Ubho na thAya to jarUra samajAya ke, e mAlika nathI, paNa koka bIjo ja che. Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 310 sabhA H zuM A krodhanuM poSaNa nathI ? A krodhanuM poSaNa nathI paNa kartavyanuM sUcana che. mAruM zAsana, mArA jinezvara ane enA upara AkramaNa Ave tyAre 'have have !' ema kema thAya ? keTalAka kahe che ke, mahArAjane zuM ? vAru ! upadezamAM cAra cIja che ! dAna, zIla, tapa ane bhAva. enAthI mokSa ke sadgati thAya che. ATaluM kahI devuM A to eka miniTanuM kAma che. to pachI roja babbe kalAka upadeza zA mATe ? upadezake potAnI pAse sAMbhaLavA AvanArane duniyAnA comeranA AkramaNathI bacAvI levA joIe ane dAnAdi dharma samajAvI mokSamArgamAM emane majabUta banAvavA joIe. huM tamAro nathI, paNa bhagavAna zrI mahavIra mahArAjAno chuM. bhagavAna zrI mahAvIradeve batAvelI vastu 52 AkramaNa Ave, enI badhI paMcAta mahArAjane hoya ja ! bhagavAna zrI mahAvIradevano sAdhu eTale bhikhArI nathI, paNa sAcAmAM sAco mAladAra che. bhagavAne sAdhuone moTI milkata ApIne pratinidhi banAvyA che. mahArAja kAMI bhikhArI nathI ! AgaLa ulALa nahi ane pAchaLa dharALa nahi, evuM ahIM nathI; ane na ja hovuM joIe. tamArI pAse to ekAda jhUMpaDI che ane tijorImAM daza, vIza hajAra ke lAkha Adi haze e ja ne ? chatAMya tame tamArA e najIvA mAla mATe keTaluM karo cho ? to amArI pAse ghaNo mAla hoya to amAre ene sAcavavA keTalI kALajI rAkhavI joIe ? tame to pojhizana sAcavavA navAM-jUnAMya karo cho ne ? navAM-jUnAM eTalA mATe kahuM chuM ke, kALAM-dhoLAM na kahevuM paDe mATe ! ame paNa amArA mAlike ApelI milakata sAcavIe ne ? ame pArakI salAhe ja zA mATe cAlIe ? zrI jinezvaradeve A milkata amane ema ne ema nathI ApI. paNa kahevA jevuM ghaNuM ghaNuM kahIne, samajAvI-samajAvIne, kapaDAM utarAvyA pachI ja ApI che. te vakhate amAre bahu pratijJAo levI paDe che. pahelAM to badhAnI samakSa pAghaDI sAthe pherave che; badhAne batAve che ke, 'A mANasane saMsAra nathI gamato !' traNa-traNa vAra vinaMtI karAvyA bAda dIkSA Ape che. pratijJA letAM pahelAM jiMdagI samarpavI paDe che. samyaktva svIkAravuM paDe che ke, he vItarAga ! tuM ja deva, tArI AjJA mujaba jIvanArA hoya te ja guru ane tArI AjJA e dharma. jiMdagI sudhI pApa-vyApAranAM paccakkhANa karavAM paDe che. to have kaho ke, ame e sAcavIe ke eno nAza karanArI evI tamArI salAha mAnIe ? 'sAdhu Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 : sanmArganI sthApanA mATe unmArganuM unmUlana - 26 tamArA' e vAta ja bhUlI jAo. tamArA to guru ! ame je ziSya, AjJApAlaka ke sevaka chIe te to prabhunA ane e tArakanA AgamanA ! tamane paravA nathI mATe tamAre karavAM ghaTe tevAM ghaNAM kAma amAre karavAM paDe che. tame sAvadha hota, covIse kalAka dhaMdhAdhApAmAM ja na guMcAtA hota ne A badhI saMbhALa letA hota, to amAre karavAnI zI jarUra ? 311 311 dahIM-dUdhiyA na banatAM susthira bano ! bhaiyo baLavAna ane samajadAra hoya to zrImaMtane - gharanA mAlikane bUma mAravI ja na paDe, kema ke, 'pelo jevA tevAne ghUsavA ja na de !' jo bhaiyo ghUsavA de to to mAlikane paNa bUma mAravI paDe, ene gamAra paNa kahevo paDe. kahevuM paDe ke gamAra ! jene tene na ghUsavA de ! ene samajAvavo paDe, Thapako paNa Apavo paDe. aMgreja lokomAM rivAja ja evo che ke, koI ekadama aMdara jaI na zake. ciThThI lakhe, emAM nAma, ThAma, kAma badhuM lakhe, te nokara sAhebane Ape, pachI javAnI rajA maLe; te paNa ene game to bolAve nahi to TAima Ape. AvanAro kharAba dhAraNAthI Avyo hoya to paNa ekadama to enI murAda pAra na ja paDe. eno dRmAma dekhAva evo ke, sAmAne UbhuM ja rahevuM paDe ! tevI ja rIte dharmIoe dahIM-dUdhiyA na. banatAM sthira banavuM joIe. bhagavAnanA mArgamAM paNa 'hA' kahevI ane mohanA rAjyamAM paNa 'hA' kahevI-ahIM paNa 'jI' ane ghera paNa 'jI', dhaNIne kahe ke, 'dhA' ane corane kahe ke, 'nAsa' ! enrI sthitivALA na ja banavuM joIe. zrAvakanI sAcI peDhI kaI ? vivekagiri para AvelA zrI sarvajJaprabhunA jainadharmapuranA nAmanA nagaramAM sarvavarita rAjAe dezivaratine yuvarAja padavI levAnuM kahyuM; paNa dezavirati * e padavI leto nathI, kema ke, le to duniyAdArInA saMbaMdha toDavA paDe che, pachI tyAMnI vAtamAM 'hAjI' thAya ? na ja thAya; paNa zithila ane nAmanA zrAvako to jabarA, kAraNa ke, ahIM ema kahe ke, 'prabhunA tyAgamArganI zI vAta !' bahAra jaIne kahe ke, 'mahArAja to badhuM kahe paNa ApaNe to badhuM jovuM paDe ! jevo avasara !' AthI ja evAonA vacana upara vizvAsa na rakhAya, kAraNa ke, virati thoDI ane te paNa prAyaH nAmanI ane aviratino to pAra ja nahi eTale kheMcANa tyAM ja thAya, e tyAM ja DhasaDAya. DAhyA dIkarAne e duniyAdArInI peDhImAM joDe, paNa ahIM joDe ? prAyaH na ja joDe; kema ke, kheMcANa aviratinuM che. Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - 312 kharekhara, sArI rIte vastu jacI nathI. agara Asakti ghaTI nathI, enuM A pariNAma che. chokarAne hoziyAra banAve emAM irAdo peDhI ja soMpavAno che; paNa zrAvakanI sAcI peDhI kaI ? e vAta bhulAI gaI che, enI ja A badhI mArAmArI che. cAra dIkarAmAM eka dIkaro hoziyAra thAya che, ene peDhImAM joDe, paNa ahIM joDavAnuM mana thAya che? tyAre ahIM je badhI vAtamAM "hA" kahevAya che, e "hA" kema kahevAya che ? "nA" kahevAtI nathI mATe ? sAme bIjo javAba nathI mATe ke kaMI bIjuM ja che ? badhuM kharuM paNa" e paNa'nA panAre tyAM kheMcAya. - sAdhu tamArA che, evuM bhUlecUke mAnatA ja nahi, kAraNa ke, sAdhuo to - tamArA guru che; bAkI ziSya, sevaka ane AjJApAlaka to bhagavAna zrI. mahAvIradevanA ane e tArakanA AgamonA tathA AgamAnusArI gurudevonA !. munIma grAhakanuM mana rAjI rAkhe, paNa zeThanI Avaka sAcavIne rAkhe; jo e nA sAcave to enI greDa na vadhe, cAnsa na vadhe ane ghera paNa besavuM paDe ! e rIte ? tamane rAjI rAkhavAnI mArI icchA to ghaNI, che, tame rAjI raho emAM huM khuza chuM, paNa evI rIte to rAjI na rAkhuM ke jethI A Agama-jinAjJA bAju upara rahI jAya. A Agama-jinAjJAne bAju para rAkhI tamane rAjI karavA icchuM, to zAstra kahe che ke, te peDhI upara beThelo nimakaharAma munIma cho ! AthI ja zAsana upara AkramaNa Ave tyAre huM mauna na rahuM ! lAla paNa thAuM, garama paNa thAuM ! keTalAka kahe che ke, "garama kema thavAya ? huM kahuM chuM ke, "te tame Ane ja eka tAraka mAnIne enI ja sAdhanAmAM paDo to ja tamane samajAya !" tame dAvA kema mAMDo cho ? 'TAMcajatI kema karo cho ? AvuM tamane pUchuM to tame paNa kaho cho ke, "mahArAja ! e tame na samajo !" "koI na Ape to kAMI nahi. dAvA zA ! grAhaka mAla laI jAya ane paisA na Ape to bhale have e ja vApare !" AvuM kahuM to kaho cho ke, "mahArAja ! ema karIe to cothe divase bhIkha mAMgIe ! huM paNa kahuM chuM ke, "jo huM lAla na thAu to mAre paNa bhIkha mAMgavI paDe. jema tamArA mAlanI tame ciMtA karo cho, tema huM paNa mArA mAlanI ciMtA karuM ne !' sabhA: zrAvakano paNa mAla to e ja che ne ? bezaka, sAcA zrAvakano vAstavika mAla to e che ja ane mATe ja Aje jeo ene potAno mAla mAne che te zrAvako paNa potAnI zaktio enA saMrakSaNa pAchaLa kharcA ja rahyA che, paraMtu Aje to zrAvaka kahevaDAvanArAomAM keTalAkamAMthI A Agamane potAno mAla mAnavAnI jarUrIne AtmakalyANakara Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 - 26 : sanmArganI sthApanA mATe unmArganuM umUlana - 26 - 313 bhAvanA gaI che, eTale to vadhu ne vadhu preraNA karavI paDe che; samaja ApavI paDe che; kartavya cIMdhavuM paDe che ! chatAM huM to kahuM chuM ke - mArA mAlanI huM ciMtA karuM te tamane ThIka lAge to emAM evI ciMtA karavA bhegA maLo ane ThIka na lAge to na maLo, paNa ene khoTuM kema kaho cho ? sabhAH lAla thavAya ? hA ! zAstra kahe che ke sAmAnuM bUruM na icchAya paNa kevo pApAtmA che ke sudharato nathI, ema to thAya ! hA, e narake kema jato nathI, e bhAvanA na thAya ! bApa paNa potAnA dIkarAne tenI khoTI ane bhayaMkara kAryavAhI joIne "kajAta' kahe che ne ? potAnA tanathI pedA thayelAne paNa "kajAta" kahe che ne ? dIkarAnI jAta kajAta to potAnI kevI ?" ema koI pUche to ? to pelAne kahevuM paDe ke, "hIrA ! jarA bhAvane samaja ! jAtamAM janmIne kajAta thAya che ? ema kahevAno Azaya che.' kajAtane kajAta kahevAnI jarUra zI ? e to kajAta che ja, paNa kajAta kahevAmAM Ave tyAre, e jAtamAM janmyo chatAM kajAta thayelo che mATe kahevAya che ema samajavuM. AryadezamAM, AryajAtimAM, AryakuLamAM janmyA chatAM anArya AcAro tyAM ghUsyA, mATe ema kahevAmAM Ave che. bolavAno bhAva samajo ! kahenArano jo " hetu na samajo, to huM to kahyuM ke, vyAkhyAna sAMbhaLavA mATe paNa lAyaka nathI. dharmanI vAta to bhavAMtare, paNa A bhavamAM vyAkhyAna sAMbhaLavA jeTalA paNa lAyaka cho ? vyAkhyAna tamArA guNa gAvA mATe nathI, paNa khAmI kADhavA mATe che. khAmI dekhADAya nahi to te nIkaLe ? na ja nIkaLe te svAbhAvika che. * . sabhAH guNa na gAo ? nA! tamArI pAse na gAuM ! tamAro ullAsa vadhe evuM kahuM, paNa je guNa | gAvAthI tamAruM peTa phUle tevA guNa to na ja gAuM ! vyAkhyAna zA mATe ? lAyakane lAyaka cAMda devAya, paNa cAMdanA bhArathI dabAI janArane na devAya. vyAkhyAna eTale ghaDIbhara tamane lahera karAvavI ke khuza karavA te nahi ! vyAkhyAna to te kahevAya che, je sAMbhaLyA pachI ghare jatAM, UbhA thatAM paga dhraje; ema thAya ke, kaMI ThekANuM nathI. Aja dazA judI che. pUjA na kare, bhagavAnanuM mukha paNa na jue, to pachI sAmAyikanI vAta zI ? covIsa kalAka AraMbha ane parigraha rAcImAcIne kare, tene sArA manAvavAnA prayatno kare ane dharma kahevarAve, AvA ajJAna banyA Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - 314 che! mAre e dazA nathI joItI. A dazA sudhAravA tamArI pola batAvavI paDe ja ne ? have kahe ke, vyAkhyAnamAM kahevuM zuM ? sabhAH rAjA-rANInI vAta. e paNa zA mATe ? e to jarA samajo ! koI pUche ke, tamArA tyAgI zAstrakAro rAjA-rANIne ahIM kema lAvyA, to zuM kahuM ? evAe paNa rAjya tajyAM, e vAta samajAvavI paDe ne ! A vAta samajAvIe to ja dhyeya phare ne ? cha khaMDanA mAlika cakravartIo paNa zrI jinezvaradeva pAse potAnA mugaTa utArI bhikSuka banI jatA hatA, e zrI jinezvaradeve emane zuM kahyuM haze ? A badhuM vicArIne nakkI karo ke, vyAkhyAna zA mATe ? duniyAmAM khoTuM zuM zuM che ane khoTAnI jALa kema ane koNa bichAve che, e paNa emAM jaNAvAya ke jethI koI phasAya nahi. saMsAra asAra che ane AtmAnuM kalyANa ratnatrayI sivAya cothA kazAthI nathI, e kahevA mATe vyAkhyAna che. joItI, jarUrI ane dekhAtI ugratA, e ugratA nathI. kharo gusso karanArathI tarata hasAya nahi. huM to ugratA paNa dekhADuM ne tarata hasI paNa lauM! sabhAH gusso thayA pachI vicArazreNI kAyama rahe ? na rahe. gussAne vaza thayelo to pachI game tema bole. huM evo gusso na karuM, huM to hAtha paNa upADuM ane pheravI paNa lauM ! irAdo kayo ? sabhAH hAtha upADo ? are dhola mAruM ! gabharAo cho kema ? guru mAno to jarUra jaNAye dhola paNa mAruM ! sabhAH guru mAne tene ne ? tyAre bIjAne marAya ? potAnA dIkarAne dhola marAya, pArakAne koNa mAre ? potAnA dIkarAne je dhola marAya, tyAM irAdo dIkarAne sudhAravAno che. irAdo kharAba na joIe. irAdo sudhAravAno joIe. sudhAravAnI buddhie mAravAnA kAyadAno sarakAra paNa kyAM inkAra kare che ? potAnAM ane paranAM AkramaNa TALavA mATe, bacAva mATe bIjo koI rasto na hoya to sAmAne prahAra na chUTake karavA paDe, tyAM paNa kAyado zI sajA kare che ? hamaNAM eka kesa banyo, je chApAmAM AvI gayo. eka bAIe potAnuM zIla bacAvavA mATe ghaNA prayatna karyA; jyAre emAM na phAvI tyAre e jIvasaTosaTa AvI. korTe e bAIne dhanyavAda ApavApUrvaka choDI dIdhI ane kahyuM ke, potAnA Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 315 - 26 : sanmArganI sthApanA mATe unmArganuM unmelana - 26 - 315 zIlarakSaNa mATe, bacavA mATe aMte A rasto levAnI paNa chUTa che. * e ja rIte Atmadharmano nAza karAya, potAne ne bIjAne taravAnAM sAdhano DubAvAya, tyAre mauna kema rahevAya ? e vakhate je upAyo hitabuddhithI yojavA paDe te yojAya. ahIM jAtano bacAva nahi. sarakAre to jAtanA bacAvanI paNa chUTa ApI, paNa jainadarzana to tenI nA kahe che. jainadarzana kahe che ke, jAtanA bacAva mATe jeTalA upAya thAya temAM kAMI ne kAMI pApa to che ja, e to sahaja ja karAya ane jAtanuM balidAna devAya, paNa jo dharma para AkramaNa Ave to mauna na rahevAya, hitabuddhithI badhA ja yogya upAyo levAya. A to AtmAnA dharmanI vAta che. A dharmamAM to AtmAnuM kalyANa che. A dharmamArganI rakSAmAM to aneka AtmAo upara upakAra thAya che, duniyAnI sattA karatAM A dharmasattA UMcI che. jeTalI sattA UMcI teTaluM dhyeya paNa UMcuM ane eTalI ja sAcavavAnI jarUriyAta paNa vadhAre ! zrI saMgharUpa merUnI pITha kaI? have ApaNe e jovuM che ke, zrIsaMgharUpa merUnI pITha kaI che; zrImerUnI pITha vajayI, dRDha, rUDha; gADha ane avagADha che, evI pITha ahIM che. eTale e kadI na kaMpe tevI che, mATe e merUparvata sadA sthira che ane sadA sthira rahevAno. kalpAnta kALanA pavanamAM paNa e kaMpe ja nahi. e kSetramAM kALa paNa eka sarakho ja che. yugalIyAnAM kSetromAM koI ThekANe pahelo Aro, to koI ThekANe bIjo, to koI ThekANe trIjo Aro, paNa mahAvideha kSetramAM to sadA cotho Aro che. merU jyAM che tyAM kALa eka sarakho je che. ArAnA pheraphAra to bharata tathA airavata kSetramAM che. e badhI pheraphAranI dhamAla ahIM che. ahIM utpanna thayelA jIvo amuka kALe ja muktine pAme, amuka - kALamAM mukti ahIM hoya ja nahi, evI yogyatAvALA e jIvo che. - zrIsaMgharUpa merUnI sthitino badho ja AdhAra pITha upara che. pITha DhIlI to badhuM ja DhIluM. e kAraNe pITha DhIlI na paDe e mATe pharaja samajAvuM chuM. avasare ugratA batAvavAmAM paNa hetu phakta pITha majabUta karavAno che. tame rAjI raho to sAruM, paNa Ane gumAvIne tamane rAjI karavA ame icchatA nathI; ame A (Agama)nA chIe, tamArA nahi, ame tamArA jo hoIe to guru ja chIe, paNa bIjA kaMI nathI; amAre kAma to zrI jinezvaradevonuM ja karavAnuM che, bAkI tamArI to roja khAmI kADhavAnI, eTale ke, tamArAmAM rahelI khAmIo zodhI Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 311 - saMgha svarUpe darzana bhAga-1 '16 tamane batAvI, tamArAmAMthI te kADhI ane pachI tamArA haiyAmAM paNa prabhunuM Agama sthApavAnuM che. saMsArano roga nAza karavA mATe saMsAranI vAsanA rUpI maLa sApha karavA mATe, prathama julAba devA paDaze, kAraNa ke, maLa sApha thayA pachI ja auSadha kAma kare tema che; mATe ahIM AvanAre ahIMnA julAba levAnI taiyArIthI ja AvavAnuM. have eka sahaja vAta yAda rAkhI lo ke, A zrIsaMgharUpa merU parvatanI pITha e, samyagdarzana che. kAraNa ke, zrI jinezvaradenavA zAsanamAM jJAna tathA cAritrano AdhAra samyagdarzana upara ja che. samyagdarzana vinAnuM game tevuM ane game teTaluM paNa jJAna te ajJAna ja che. vyavahAramAMya kuzaLa vepArI paNa vepAra zA mATe karavAno, e jo na jANato hoya to ? munIma badhI vAte hoziyAra hoya, mAla laI jANato hoya ane vecI paNa jANato hoya, te chatAM paNa e badhuM zA mATe; e na jANato hoya to te zA kAmano ? A ja kAraNe jJAna ane cAritra zA. mATe ? - eno nizcaya thavo te ja sAcuM samyagudarzana che, kAraNa ke, e nizcaya vinA dhyeyazuddhi nathI ane dhyeyazuddhi vinA samyagudarzananI prApti zakya nathI. A ja hetuthI jJAna ane cAritranI jarUra zA mATe ? jJAnI banavuM zA mATe ? cAritrI banavuM zA mATe ? e badhAno nizcaya thavo, e zuddha samyagadarzana che. evA zuddha dhyeyane pedA karanAra samyagudarzana vinAnuM game tevuM jJAna te ajJAna che ane ghora cAritra ke tapa te kAyakaSTa che. ekeeka saMsArI AtmAmAM je roga bharyA che te kADhavA mATe yathAsthita vastu kahenAra zrI arihaMtadeva che. mATe je e tArakanuM kaheluM che te ja sAcuM ane zaMkA vinAnuM, evI je zuddha zraddhA te samyaggadarzana ane samyagdarzananI prApti vinA kadI ja siddhi thavAnI nathI. jenA upara vizvAsa hoya tenI AjJAmAM kadI ja zaMkA na UThe; te game tyAre game te kahe agara game tyAM mokale to paNa sIdhA cAlyA ja javAya. je raste cAlavAthI iSTa sthaLe pahoMcavAnI zraddhA hoya, te raste cAlatAM paga kevA UpaDe ane na hoya to kevA UpaDe ? mArganI zraddhA vinA cAlavuM saphaLa ke niSphaLa ? A badho vicAra karazo to ApoApa ja samajAI jaze ke, samyagdarzana vagaranuM jJAna te jJAna nathI, cAritra te cAritra nathI, tapa te tapa nathI, dhyAna te dhyAna nathI, ane tyAga te tyAga nathI, kAraNa ke, "eka samyagdarzana vinA A . badhuM nakAmuM che." ema sahelAIthI samajAI jaze. samyagadarzana eTale? saMsAra asAra che ane mokSa e ja sAra che, saMsAra tajavAno ane mokSa Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 317 -- 26 : sanmArganI sthApanA mATe unmArganuM unmUlana - 26 317 bhajavAno ane eTalA mATe ja 'zrI arihaMta te ja deva, zrI arihaMtadevanI AjJA mujaba cAlanAra nigraMtha te ja guru ane zrI vItarAgadevoe prarUpelo mokSamArga te ja dharma ane e tattvatrayI ja zaraNa. samyagdarzana, samyajJAna ane samyakUcAritra, e ja eka mokSamArga !' A je mAnyatA te ja samyagdarzana. AvI je mAnyatA e lukhkhI na hoya ! te zuddha mAnyatAne TakAvanArI uttama kriyAo to hoya ja !! nahi to zuddha mAnyatA cirasamaya Take paNa zI rIte ? 'zrI arihaMta e ja deva che, mokSapradAyaka e eka ja deva che' evo nirNaya thayA pachI kudevane dAMDI pITIne paNa jagatanI samakSa kudeva tarIke jAhera karavA, e paNa zrI samyagdarzananI sevAno ja eka prakAra che. A tamAre gokhavuM paDaze ! 'nigraMtha e ja guru ke, je zrI jinezvaradevanI ja AjJAmAM rahe, AjJAmAM ja varte ane bIjAne paNa ema karavAno ja upadeza Ape.' A nirNaya thAya pachI prabhupraNIta mahAvrato tathA prabhunI AjJAne AghI mUkanArane paNa (koI beya AghAM mUke, koI vrata AghAM mUke ane koI AjJA AghI mUke) jarUra paDye te svarUpe janatA sAme ughADAM karavAM, e samyagdarzananI sevAno eka prakAra che. sabhA H pelAno jIva duHkhAya.to, cha kAyanI rakSA rahe ? zAstra kahe che ke, sugurunuM svarUpa batAvI lokone kugurunA phaMdAmAMthI bacAvavA e ja kharI cha kAyanI rakSA che. duniyAnA jIvo jema kugurunA phaMdAmAM vadhu phasAya, tema cha kAyano nAza vadhAre che; mATe e aTakAvavAmAM ja cha kAyanI rakSA che. dIkarAnA bhalA mATe khoLAmAM suvADI agara pathArImAM suvADI ane bAMdhIne paNa, rovarAvIne paNa, moMmAM lAkaDuM nAkhIne paNa, mA kaDavI davA pAya ke na pAya ? koI kahe ke, 'vAto to dIkarAne rAjI rAkhavAnI kare che ane Avo * 'julama kema thAya ?' to mA kahI de ke, 'tuM na samaje ! emAM ja huM enuM bhaluM bhALuM chuM.' .' e ja rIte yogyanI rakSA ane prakAzana mATe ayogyanuM paNa svarUpa batAvatAM ayogyane duHkha thAya, emAM cha kAyanI rakSAne eka leza paNa hAni pahoMcAtI nathI. e ja rIte janatAne sudharma samajAvavA kudharmanuM unmUlana karavuM, e dharmane enA vAstavika svarUpamAM khullo karI batAvavo, e paNa samyagdarzananI sevAno ja eka prakAra che. jema zrI arihaMtadevane bhajavAmAM darzanasevA che, ema ja lokane paNa te tarapha kheMcavA, emanA bhalAnA irAde kudevanI eka-eka khAmI emanA sAme Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 saMgha svarUpe darzana bhAga-1 - - 318 dharavI, te paNa samyagdarzananI sevA che. zrI jinezvaradevanI AjJAmAM rahe e ja guru ane evA sadgurunI sevAmAM jema samyagadarzananI sevA che. tema jinAjJAthI viruddha vartanArA, mahAvratane khIMTIe bharAvanArA, AgamathI UlaTuM bolanArAne khullA karavA, e paNa samyagdarzananI sevA che. mahAvratone AghAM mUke ane AjJAthI UlaTuM bole ane UlaTuM Acare, e badhA sAdhuo nathI, paNa veSadhArIo che ane evAo mATe ja A vAta che. sabhAH ogho hAthamAM hoya to ? e bacAva nathI. ogho hoya ne vezyAne tyAM jAya to ? mATe evA polA . bacAvo A zAsanamAM cAle ja nahi. laukika dRSTie mahAvrata pALatA hoya te chatAM paNa, jo prabhunI AjJAne je AghI mUke, tenAmAM mahAvrato rahI zakatAM ja nathI. A kAraNe bhadrika jIvonA zreyaH mATe evAone jarUrI prasaMge ughADA karavAmAM paNa harakata nathI. jo ke evAone ughADA karavAmAM to moTo vigraha che, kAraNa ke, evAo to sAmAno jAna levAnI paNa taka zodhe ! khoTI vAto phelAve, khoTA Aropa mUke ke, jaMga macAve, dhAMdhala kare, paNa temAM prabhumArgano upadezaka zuM kare ? eka AdamInuM ayogya svarUpa khulluM karI batAvavAmAM Ave, eTale te duzmana to thAya ja ! paNa zAstra kahe che ke, zakti hovA chatAM ayogyatA vadhavA de ane rokavAnA prayatna na kare, to te virAdhaka bhAvane pAme che. , A ja kAraNe ApaNA ekeeka upakArI mahApuruSoe evI udghoSaNAo karavAno avasara Avyo tyAre jarAya kacAza rAkhI nathI. vadhumAM evA zAsanarakSaka ane dharmanA dhorI AcAryadevo mATe khAsa kAyadAo zAstra rAkhyA che. evA AcAryadevo mATe amuka amuka avasare bhikSA amuka gharanI ja, amuka sAdhu ja lAve, ane te paramopakArI sUripuraMdaro AhAra paNa ekAMtamAM ja kare, A vidhi che. prabhue pharamAvelA pAMceya AcAromAM ja kuzaLa te AcArya, eTale ke suMdara AcArone (paMcAcArone) pote pALe, bIjAne paLAve ane viruddha AcAravicAronuM nIDarapaNe kAyama khaMDana kare. zrI jainazAsananA AcAryonuM A sadA mATenuM kAma che; AthI viruddha AcAravALAo emane aneka rIte ApattimAM mUkavA icche mATe ja evA samartha dharmanA dhorI AcAryadevo mATe ghaNA ghaNA prakAranI vidhio bAMdhI che, kAraNa ke, vastunA rakSaNa mATe A zAstroe yogya upAyo ane sAdhano darzAvavAmAM kazI ja kamInA nathI rAkhI ane AgamanI Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 - 29 sanmArganI sthApanA mATe unmArganuM unmelana - 26 - 319 pAchaLa AkhIye jiMdagInuM samarpaNa karI denArA maharSioe potAnA jAnanI paNa darakAra nathI karI. bagalAnI zAMti vakhANavA lAyaka nathI : AthI spaSTa ja che ke, zrI jinezvaradevonA sAdhuo te kAMI jevA tevA tyAgI nathI. ane tyAgI ja nahi, paNa mahAtyAgI che, mahApratijJAonuM pAlana kare che. te maharSione Dagale-pagale pratijJAnuM pAlana karavAnuM hoya che. evI pratijJAonA pAlanamAM to jhaMkArA paNa bole ane zAMti paNa chavAya; beya hoya; kAraNa ke te tArakonI dezanAmAM to zrI jinezvaradevoe sthApelA sanmArganuM ane tenA maMDananI ADe AvatA eka-eka kudarzananuM khaMDana thAya. Aje to enA karatAMya gharakhaMDananI jarUra vadhI paDI che, eTale gharakhaMDanamAMthI pAra Ave tyAre bIje javAya ne ? pUrvAcAryo to kudarzanonuM khaMDana karatA ane teoe bichAvelI jALone cIrI nAMkhatA; AthI te te darzananA anuyAyIo zuM zuM karavA na icche ? rAmAyaNamAM skaMdakasUrinI vAta joIne ! satyanuM samarthana karavA mATe potAne paNa saheluM paDe, paNa jJAnIe ema na kahyuM ke, "e karavAmAM bhUla karI, khoTuM karyuM !" Aje gharanA paNa mAravA icche che, to bahAranA na icche ? AjanA kahe che ke, sAcuM kahevuM tyAM vaira kema hoya ? A prazna ja ajJAnatAbharyo che, kAraNa ke, ajJAna, jaDa ane UMdhI gativALAonuM vera satyanI sAme ja hoya che. e loko kahe che ke, "zAMti kema na hoya ?" emane kaho ke, "zAMti e kaMI mAgye maLe tevI nathI; koInI pAsethI uchInI lavAya tevI nathI; dAMbhika zAMti joItI hoya to bagalAnI zAMti ghaNI sArI che." evI zAMti mATe bagalAno dAkhalo ja baMdhabesato che. bagalo hAla-cAleya nahi, AMkha paNa UMcI kare nahi ane mAchalAne najare bhALe ke tarata pakaDI le ! evI ja rIte tamArA nAzanI jene ciMtA ja na hoya, te ThaMDe kaleje hA-hA kare, paraMtu zuM badhI ja vAtamAM hAjI hA karanArAo sArA che ? rAmadAsa ane ulludAsaH hAjIdAsanuM kahevAtuM dRSTAMta khAsa hAjI hAnI vilakSaNatA samajavA mATe ghaNuM ja ramUjI hovA sAthe upayogI paNa che. "rAmadAsane 'ulludAsa" nAmano eka mitra hato. te badhI vAtamAM hA-hA ja kare, evo eno nAzaka svabhAva hato; kAraNa ke, 'hA'no upayoga karatAM sAmo jahannamamAM jAya toya enI ene paravA ja nahotI. Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - 320 rAmadAsa" nAmano eka bhoLo mANasa hato. ene eka vADI hatI. teNe vADIno mAla vecavA mATe eka dukAna kholI hatI. enI dukAna upara eka polIsa Avyo ane teNe koI eka cIja mAMgI ane rAmadAse na ApI, ethI polIse gALa ApI, sAmethI rAmadAse be gALa ApI, eTale polIse dhola mArI, e kAraNe rAmadAse gusse thaIne polIsane be dhola mArI eTale polIse sITI mArI ane e sITIne sAMbhaLavAthI pAMca-pacIsa polIso AvI pahoMcyA. ane rAmadAsane khUba pITIne jato karyo. Avo banAva banavAthI rAmadAsane gusso Avyo ane e gussAnA yoge teNe potAnI AkhIye vADIne saLagAvI mUkI ane te pachI AjIvikAnA sAdhananA abhAve te udAsIna cahere beTho hato, tyAM pelo teno mitra ulludAsa AvI pahoMcyo ane teNe pUchyuM ke - ulludAsa ? kema rAmadAsa ! zuM cAle che? rAmadAsa : meM eka vADI karI hatI.. ulludAsa : karavI ja joIe. tArA jevo hoziyAra mANasa vADI na kare, e kema cAle ! rAmadAsa : emAM khUba mAla thayo. ulludAsa : thAya ja. mahenata karIe ne mAla na thAya e bane ? rAmadAsa pachI khAtAM vadhe tene vecavA mATe meM eka dukAna kholI. ulludAsa : kholavI ja joIe ane mAla vecavo ja joIe. vecyA vinA zrImaMta kema thavAya ? rAmadAsa : tyAM eka sipAI Avyo. ulludAsa : e to Ave ja. rAmadAsa : eNe eka cIja maphata mAMgI. ulludAsa : mAge ! sipAI to mAge ja. rAmadAsa : meM na ApI. ulludAsa : zAnI Ape ! ema te kAMI cIja maphatamAM ApI devAya? zuM e enA bApano mAla che ? rAmadAsa pachI eNe mane gALa dIdhI ! ulludAsa : e to che ja ! sipAI hoya ane gALa na de ? Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 321 -- 26 : sanmArganI sthApanA mATe unmArganuM unmUlana - 26 321 rAmadAsa : meM ene be gALa dIdhI. ulludAsa : e ThIka karyuM, evA to e ja ghavanA, e vinA enI AMkha na khUle. rAmadAsa : paNa pachI eNe mane dhola mArI ! - ulludAsa : jAta sipAInI ne ! e dhola mAre ja. rAmadAsa H mane caDyo gusso eTale meM be dhola mArI ! ulludAsa : bahu DahApaNa karyuM, AvuM kare ane gusso na caDe ? caDe ja, ApaNA hAtha kAMI gIrave mukAya che ? ekanI be na mArIe to hAtha kAmanA zA ? rAmadAsa pachI eNe sITI mArI ! ulludAsa H mAre ja ne ! eTalA mATe to e sITI pAse rAkhe che. rAmadAsa : mAMca-pacIsa sipAIo tyAM bhegA thaI gayA. ulludAsa thAya ja, e to emano kAyado che. rAmadAsa H badhAe bhegA thaIne mane mAryo. ulludAsa H mAre ja ! mAryA vinA sipAI choDe ? rAmadAsa : mane caDyo gusso ! ulludAsa : ATaluM badhuM thAya ne gusso na caDe e bane ? caDavo ja joIe. rAmadAsa : pachI to meM AkhI vADI ja saLagAvI mUkI, kema ke, kajiyAnuM mULa to e ja hatuM ne ? ulludAsa : e bahu sAruM karyuM. kajiyAnuM mULa 2khAya ja kema ? rAmadAsa : paNa have bhUkhe maruM chuM enuM zuM ? ulludAsa : bhUla karIe to bhUkhe maravuM paDe ! bIjA te kAMI ochuM ja Ape ? kaho have, AvA 'hAjIyAo' hoya tyAM zuM thAya ? badhI ja vAtamAM hA ! e pAmaro 'nA kahevAnuM ane satya samajAvavAnuM zIkhelA ja nahi.' 'polIsane kema mAryo ? na marAya. jarUra paDe to phariyAda karAya. badhuM to ThIka paNa mUrkhA, vADI zuM karavA saLagAvI ?' AvuM paNa kahyuM ? nahi ja, kAraNa ke ene enI phIkara ja kyAM hatI ? asatyane tenA rUpamAM pragaTa karavuM jarUrI che : evI ja rIte AjanA unmArgadezako ema ja mAne che ke, 'zrAvaka aDhAre pApasthAnaka kare emAM mArA bApanuM zuM jAya ?' 'AraMbha ane parigrahathI narake Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - - 322, javAya" e vAtanI mane khabara che, chatAM koI gRhastha Ave to, "AraMbha parigrahamAM vAMdho nahi" ema huM kahuM ke enI sAme thaI AraMbha ane parigrahanA pApathI te bace evI vAto karuM ? zeTha moTaramAM AvyA eTale-zeTha moTaravALA che, evA to joIe, ema mAre kahevuM e vAjabI che ke, 'tamArA pUrvanA puNyathI A moTara maLI che, paNa jo emAM mUMjhAyA to mAryA jazo." Ama kahevuM e vAjabI che ? ema kahevAmAM Ave to zeTha paNa coke ! AthI spaSTa che ke, pelA ulludAse hAjIhA karI, evI rIte je je hAjIhA karanArA che, te badhA ja ulludAsanA bhAIo che. have A jamAnAmAM jUThuM bolyA vinA cAle tema nathI, pUjAbUjA karavI pAlave tema nathI, sAmAyikanI navarAza nathI, AraMbha vinA cAle tevuM nathI' - A badhuM kahenArAone - "kAMI nahi tyAre, enAthI kyAM mukti aTakI javAnI che ? e to badhuM ja cAle !' - AvuM kahenArA ulludAso na kahevAya to bIjuM zuM kahevAya ? AvI rItanI hAjIhA karanArA to kharekhara AtmahitanA ghAtako che.* unmArganA umUlanane nahi sAMbhaLI zakanAro eka AdamI kahe che ke, maMdira tathA upAzrayamAM kajiyA thAya che, mATe huM to tyAM jato ja nathI." - AnI sAme 'to, ThIka tyAre !" ema kahevAya ? sAcAthI to kadI ja na kahevAya. eka bhAI eka parama gItArtha mahAtmA pAse gayA hatA. tene te mahAtmAe pUchayuM ke, "tamArA gAmamAM sAdhu koNa che ?' ANe javAba Apyo ke, "ApaNe to dahere ke upAzraye javAnuM ja mAMDI vALyuM che, kAraNa ke, tyAM to badhe mAtra kajiyA ja hoya che." Avo ulleTha, uddhata ane asatya uttara sAMbhaLI mahAtmA kAMI bolyA vinA rahe ? nahi ja. e mahAtmAe saMbhaLAvI dIdhuM ke, "zAMti to tamArA gharabAramAM ja maLatI haze ema ? to pachI zuM mArI pAse zA mATe Avyo ?' kAraNa ke, upakArI maharSiothI vAte vAte hA na ja paDAya. + junanA:- xxx tathA 2 zratavevatino vana "jaha saraNamuvagayANaM, jIvANa sIro nikiMtae jo u / evaM Ayario vi hu, ussuttaM paNNaveMto ya / / 1 / / na kevalamavidhiprarUpeNa doSaH kintu vidhiprarUpaNAbhoge'pi vidhiniSedhA'sambhavAt tadAzaMsAnAmanumodanApatteH phalatastatpravartakatvAd doSa eva, tasmAt "svayamete'vidhipravRttA nAtrAsmAkaM doSo vayaM hi kriyAmevopadizAmo na tvavidhim etAvanmAtramapuSTAlambanamavalambya nodAsitavyaM parahitaniraneta dharmAcAryeNa, kintu sarvodyamenAvidhiniSedhena vidhAveva zrotAra: pravartanIyA, pUrva di te mAne pravezitA , anyathA tUnya praveze nazitA: x pAro - yogaviziMkA TIkA,zloka 15 Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 323 - 26 : sanmArganI sthApanA mATe unmArganuM unmelana - 26 - 323 koI kahe ke, "vyApAra vagerenI maMdI che mATe pUjA choDI dIdhI." to "bhale tyAre ema sAdhu kahe ? nahi ja. sAdhu to samajAve ke, vepAranI maMdI zAthI ? puNya khUTyuM che mATe ja A dazA AvI che, ane jo A dazAmAM dharmakriyAo choDI dIdhI, to hAlata hajI paNa bagaDaze. AraMbha-parigrahanI karaNI mATe pUchavA AvanAra gRhasthane sAdhu 'hA' kahe ? nahi ja. kadAca sAmo na sAMbhaLe ema lAge to mauna rahe, paNa "hA" kema ja kahe ? ane "hA e hA' kahe to pariNAma paNa bhayaMkara ja Ave ! AthI samajI zakAya tevuM che ke, asatya vastune asatya svarUpamAM jagatanA bhalA mATe pragaTa karavI, te paNa samyagudarzananI sevA ja che. gharmopadezakanuM kartavya laukika dRSTie mahAvrata pALavA hoya te chatAM paNa je prabhunI AzAne AdhI mUke, tenAmAM mahAvrato rahI zakatAM ja nathI. A kAraNe bhadrika jIvonA zreya: mATe evAone jarUrI prasaMga ughADa karavAmAM paNa harakata nathI, joke evAone ughADA karavAmAM to B moTo vigraha thAya, kAraNa ke, evAo to sAmAno jAna levAnI paNa taka zodhe ! khoTI vAto phelAve, khoTA Aropa mUke, jaMga macAve, ghAMghala kare, paNa temAM prabhumArgano upadezaka zuM kare ? zAstra kahe che E - ke, zakti hovA chatAM ayogyatA vaghavA de ane rokavAno prayatna na E kare, to te virAghaka bhAvane pAme che. Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27: saMghamerU jevo daDha, rUDha, gADha ane avagADha hoya, vIra saM. 24paka,vi.saM.1981, poSa suda-10, zukravAra tA. 10-1-1930 27 | * daMbhakriyAthI Atmazuddhi na thAya ! vajapIThanA varNana dvArA zrI saMgharUpa merUnI stavanA : * tattvabhUta arthanI zraddhA keLavo ! * puNyano udaya vadhu mUMjhavanAro che : * puNyAnubaMdhI puNyano prabhAva : * duniyAnI sAhyabI paNa kone ? 0 jeTalI icchAo vadhAre eTaluM duHkha vadhAre : * dareka kriyAo Atmazuddhi mATe karo ! : munipaNuM sAcavavAmAM ja muninuM kalyANa che : zAsananI pAchaLa maratAM zIkho ! daMbha kriyAthI Atmazuddhi na thAya? sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajI zrI jinezvaradeva pachI pUjya koTinA zrIsaMghane sAta upamAthI stavI gayA; have merUzailanI upamAthI stave che. sAmAnyatayA merUnuM varNana paNa ApaNe karI gayA. sthiratA mATe zrImerUnI upamA ApavAmAM Ave che, enuM kAraNa e che ke, enI pITha vajanI che ane majabUta che. e pITha dRDha, rUDha, gADha ane avagADha che. A cAra vizeSaNo zrIsaMgharUpa merUnI samyagdarzanarUpI vijayI pIThamAM paNa joIe ja ne ? majabUta pITha vinA uparanuM tamAma kAma nakAmuM che. jema vastu UMcI, tema pITha UMDI ane majabUta joIe ane e pITha daDha, rUDha, gADha ane avagADha hovI joIe. jo te tevI na hoya to tene tevI banAvavI joIe. e na bane to vastu na Take. zrIsaMgharUpe merUnI pITha samyagudarzanarUpa zreSTha vajanI che. samyagadarzana vinAnuM jJAna te jJAna nathI ane cAritra te cAritra nathI. samyagudarzana jAya to samyagujJAna paNa jAya ane sammacAritra paNa jAya ! samyagudarzana vinAnA jJAnanI ke cAritranI kazI ja kiMmata nathI. adhika jJAna tathA cAritra na hoya, chatAM paNa jo tenAmAM zuddha darzana hoya to te mArgastha kahevAya che. Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'vA. 325 - 27 saMgha me jevo daDha, rUDha, gADha ane avagADha hoya- 27 - 325 vastu mAtrane samyapha prakAre jovI ane mAnavI, enuM nAma samyagadarzana che. samyagadarzana eTale tattvaruci ane e hoya to ja jJAna tathA cAritra Ave ane phaLe. A samyagudarzana rUpI vaja pITha hoya ane e pITha daDha, rUDha, gADha ane avagADha hoya, to ja zrIsaMghane merUnI upamA ghaTe. vicAro ke, pIThamAM polANa cAle ? kahevuM ja paDaze ke na cAle. uparanI zobhA to pachI paNa Ave, paNa pITha to majabUta hovI ja joIe. jhADanuM mULa majabUta hoya to DALAM-pAMkhaDAM lAvavAmAM bahu mahenata nathI. samyagdarzana e ja zrIsaMghanI vajamayI pITha che. merUne paNa vajanI pITha che. vaja e ratnanI jAta che ane te majabUta che, e koIthI bhedAya nahi, moTA moTA pahADane paNa e bhedI zake che, paNa ene koI bhedI zake nahi ! ane ahIM samyagudarzana e mokSanuM paheluM aMga che mATe ja e vajakalpa che. - have vicAro ke, pahelA ja aMgamAM saDo lAge to hAlata zI thAya ? mahinA mahinAnA upavAsa karanArA tathA kAyakaSTa bhogavanArA to ghaNA maLe, paNa majabUta ane zuddha darzanavALA maLavA muzkela che ane e badhAno AdhAra samyagudarzana upara ja che. jainazAsanane jANanAra korA jJAnIne ke korA tapasvIne joIne na mUMjhAya. e to jue ke, emAM mukhya vastu che ke nahi ? itaramAM paNa tapa to hoya, chatAM paNa samyagadarzana vinAnA tapathI ahIM mahattA nathI svIkArI. vastu vinAno ADaMbara karavo e daMbha che. kAM to vastu pAmavI joIe ane kAM to pAmavAnI jhaMkhanA joIe. dAMbhika kriyA, viruddha hetuvALI kriyA ke hetu vinAnI kriyA kadI na AtmAne tAratI nathI, kAraNa ke, daMbhaMkriyAdithI Atmazuddhi nathI thatI. daMbha vinAnI ane zuddha hRdayanI, zraddhApUrvaka karelI kriyA ja AtmAnuM kalyANa karI zake che. vijapIThanA varNana dvArA zrIsaMgharUpa merUnI stavanA: ' have ApaNe joIe ke, pIThanA varNana dvArA zrIsaMgharUpa mahA maMdaragirinI stavanA karatAM, sUtrakAra maharSi ane TIkAkAra maharSi zuM pharamAve che ? teo zrI pharamAve che ke -- jene samyagudarzanarUpa zreSTha vajamayI dRDha, rUDha, gADha ane avagADha pITha che tevA zrIsaMgharUpa mahAmaMdaragirine vinayathI namra banIne huM vaMdana karuM chuM. 1. sammadasaMNavaravaira-dRDharuDhagADhAvagADhapiDhassa / vaMSi viSapAno, saMghamadAvaMtari II" - zrI naMdisUtra Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 A ja vastune spaSTa karatAM TIkAkAra maharSi AcAryadeva zrI malayagirijI mahArAjA lakhe che ke 327 'jIva, ajIva Adi tattvonA arthonuM je aviparIta zraddhAna tenuM nAma samyagdarzana. te ja mokSanuM prathama aMga hovAthI sArabhUta che ane zrIsaMgharUpa mahAmaMdaragirinI zreSTha vajarUpa prathama bhUmikA che ane te niSpakampa, ciraprarUDha nibiDa ane nimagna che. 326 A upamAnamAM zrI merUparvatanA pakSamAM to tenuM dRDha, rUDha, gADha ane avagADha vizeSaNothI viziSTa vajraratnamaya pITha che e to supratIta che, eTale e viSayamAM khAsa kaMI kahevA jevuM nathI. "paNa zrI saMgharUpa mahAmaMdagirinA pakSamAM to samyagdarzana rUpa je zreSTha vaja, tanmaya zrI saMgharUpa mahAmaMdaragirivaranuM pITha che. "te pITha zaMkA, kAMkSA, vicikitsA Adi doSorUpa chidrothI rahita hovAnA kAraNe, temAM paratIrtha saMbaMdhI vAsanA rUpa jalanA pravezano abhAva hovAthI, tene calita karavuM azakya che, ethI dRDha che. ane pratisamaya vizuddha thatuM hovAthI cirakAla sudhI prazasta adhyavasAyomAM varte che, tethI rUDha che. pa 'tathA tattvaviSayaka tIvra rucisvarUpa hovAthI gADha che. "temaja samyak prakAranA avabodha dvArA jIvAdika padArthomAM praviSTa hovAthI te avagADha che. A prakAre dRDha, rUDha, gADha ane avagADha zrI samyagdarzanarUpa zreSTha vaja pIThavALA zrIsaMgharUpa mahAmaMdararigirane huM vaMdana karuM chuM." 1. "samyak aviparItaM darzana tattvArthazraddhAnaM samyagadarzanaM tadeva prathamaM mokSAGgatayA sAratvA-dvaravajramiva samyagdarzanavajraM tadeva dRDhaM niSprakampaM rUDhaM ciraprarUDhaM gADhaM nibiDamavagADhaM nimagnaM pIThaMprathamabhUmikA yasya sa tathA, 2. iha mandaragiripakSe tu vajramayaM pIThaM dRDhAdivizeSaNaM supratItaM, saGghamandaragiripakSe tu samyagdarzanaM varavajramayaM pIThaM / 3. dRDhaM zaGkAdizuSirarahitatayA paratIrthIkavAsanAjalenAntaH pravezAbhAvatazcAlayitumazakyam / 4. rUDhaM pratisamayaM vizuddhamAnatayA prazastAdhyavasAyeSu cirakAlaM vartanAt / 5. gADhaM tIvratattvaviSayakarucyAtmakatvAt, 5. avagADhaM - jIvAdiSu padArtheSu samyagbodharUpatayA praviSTaM taM vande / " - naMdisUtra TIkA Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 : saMgha merU jevo dRDha, rUDha, gADha ane avagADha hoya- 27 -- 327 A uparathI saheje samajI zakAya tema che ke, tattvonA arthonuM je aviparIta zraddhAna tene ja zrI jinezvaradevanA zAsanamAM samyagdarzana kahevAya che ane ene ja mokSanA prathama aMga tarIke sArarUpa manAtuM hovAthI, sUtrakAramaharSi tene zreSTha vajaratna tarIke oLakhAvI, zrIsaMgharUpa maMdiragirinuM pITha banAve che. evA samyagdarzanane pITharUpa banAvI, sUtrakAra zrI pharamAve che ke, AkhAe zrIsaMgharUpa maMdagirino AdhAra ja samyagdarzana che. e samyagdarzana tyAre ja dRDha bane ke, jyAre tene kudarzanonI vAsanAthI alipta rAkhavA mATe zaMkA, kAMkSA Adi doSothI rahita banAvavAmAM Ave. pratisamaya vizuddha thAya te rIte cirakAla sudhI prazasta adhyavasAyomAM vartavAmAM Ave to te samyagdarzana rUDha bane che; tattvaviSayaka rucine tIvra banAvavAmAM Ave tyAre te samyagdarzana gADha bane che; ane te dvArA sArI rIte bodha thAya te rIte jIvAdika padArthomAM praveza karavAmAM Ave, tyAre te samyagdarzana avagADha bane che. 327 AvA dRDha, rUDha, gADha ane avagADha evA samyagdarzana upara pratiSThita thayelo zrIsaMgha ja zrImerUparvatanI upamAne pAmI zake che paNa anya nahi ja. AthI e paNa spaSTa thAya che ke, samyagdarzana e koI nAnIsUnI ke sAmAnya koTinI vastu nathI ja. enA u52no hallo e AkhA zAsana u52no hallo che ane e ja kAraNe e dRDha, rUDha, gADha ane avagADha hovuM joIe; e ja A kathanano phalitArtha che. vAta vAtamAM zraddhA upara AkSepa karanArA, e vastutaH prabhuzAsanane samajyA ja nathI, ema kahevuM emAM kazI ja atizayokti nathI. anaMtajJAnIoe prarUpelAM tattvonA arthanI jeone sAcI zraddhA nathI, teo ja tattvanI bAbatomAM manasvI kalpanAo upara nAce che; jIvAdika tattvonA viSayomAM manasvI kalpanAo calAvavI ane aMtara avAja upara ja bhAra mUkavo, e mahA mithyAtvanA udayanuM pariNAma che; anyathA ekadama ane sarva prakAre matinA viSayamAM na UtarI zake tevA padArthomAM matikalpanAonuM ane aMtaraavAjanuM sAmrAjya sthApavAnI icchA janme ja nahi. jeo Aje A samyagdarzanane dRDha, rUDha, gADha ane avagADha banAvavAnuM kAma bhUlI jaI, potAnI ja vAhavAha karAvavAnA kAmamAM rokAI gayA che ane samyagdarzanane zobhAvanAra, dIpAvanAra, khIlavanAra tathA saphaLa karanAra karaNIo upara thaI rahelA kuTila ane kAramA prahArone jANe AMdhaLA, baherA Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 ke mUMgA hoya tema joI, sAMbhaLI ke khamI rahyA che, teo potAnI ane potAnA AzritonI, potAnA ja hAthe kAramI katala karI rahyA che, emAM paNa kazI ja zaMkA nathI. 328 tattvabhUta arthanI zraddhA keLavo : A rIte zrI jinezvaradevanA darzanamAM samyagdarzanamAM mahattA samajI, tenA svarUpathI eka-eka mokSanA arthIe suparicita thavuM joIe. samyagdarzana, e to zrI jinezvaradevanA dharmarUpa prAsAdano pAyo che; eTale ke, tenA upara ja zrI jinezvaradevanA dharmarUpa prAsAdano AdhAra che; AthI ApaNe joI gayA ke, tenuM svarUpa darzAvatAM AcAryadeva zrI malayagirijI mahArAjAe pharamAvyuM ke, "tattvonA arthonuM aviparIta eTale yathArtha zraddhAna, tenuM ja nAma samyagdarzana.' A sthaLe e ja vicAravAnuM che ke, 'bhagavAna zrI malayagirijI . mahArAjAe tattvanI zraddhA nahi kahetAM, tattvanA arthanI zraddhA kema kahI ?' jIva e tattva che; dareka Astika darzana e tattvane svIkAre che-paNa tattvano bhAva pAmI zakatA nathI ane tattva mAtrane bolI javAthI kaMI vaLe nahi. AthI 'jIva eTale zuM ?' e khAsa samajavuM joIe. 328 A vizvamAM jIva, ajIva e be tattva jJeya che. sArI duniyAmAM mukhyapaNe jIva ane ajIva e be ja tattvo che; A be tattva sivAyanI cIja A duniyAmAM nathI. e be tattvone jANyA vinA iSTa sAdhanA na ja thAya, mATe e tattvo zeya che. AthI kevaLa e tattvono zAbdika ADaMbara karavAthI. kaMI ja na vaLe; te tattvone tenA tenA svarUpathI, lakSaNathI ane bheda-prabhedothI jANavAnI mahenata ka2vI joIe. puNya ane pApanuM sarjana, e ajIva tattvamAMthI ja thAya che. AtmA potAnA zubha athavA zuddha pariNAmathI ajIva svarUpa karmavargaNAnAM pudgalo zubha svarUpe bAMdhela te puNya ane azubha pariNAmathI ajIva svarUpa kAryaNavargaNAnA azubha svarUpe bAMdhelAM pudgalo te pApa. zubha pudgalanA udayathI sArI sAmagrI maLe ane sArI rIte bhogavAya te puNyodaya ane azubha pudgalanA udayathI kharAba sAmagrI maLe ane kharAba rIte bhogavAya te pApodaya. zubha athavA zuddha pariNAmanA yoge ajIvasvarU5 kArmaNavargaNAmAM naMdisUtra TIkA 1. samya-viparIta varzana-tattvArthazraddhAnuM samyavarzanam / / - Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 329 -- 27 : saMgha merU jevo dRDha, rUDha, gADha ane avagADha hoya- 27 -- 329 zubha pudgalo Ave te zubhAzrava ane azubha pariNAmathI ane azubha karmanA udayathI azubha pudgalo Ave te azubhAzrava zubha athavA zuddha pariNAmathI ajIva svarUpa kAryaNavargaNAmAMthI azubha karmo AvatAM rokAya te saMvara ane AtmAnA mithyAtva, avirati, kaSAya ane yogarUpa hetuothI ajIva svarUpa kArmaNa vargaNAmAMthI karmasvarUpe parimANa pAmelAM pudgalo AtmAe prathama bAMdhelAM karmo sAthe ekameka thAya e baMdha ane AtmAnA zubha ane zuddha pariNAmathI AtmA sAthe rahelAM karmapudgalo AtmAthI chUTAM paDI jAya ane tene karma potAno kALa paripUrNa thaye udayarUpe AvI AtmAthI chUTAM paDI jAya te nirjarA tathA AtmA uparathI saghaLAMya karmo nAza pAmI jAya te mokSa. nave tattvano sAmAnya rIte A artha che. AthI e sunizcita che ke, jIva tathA ajIva tattvanA jANakA2ne e nizcaya thavo ja joIe ke, jIva tathA ajIva e be judAM ja tattvo che; beyanuM svarUpa eka ekathI sarvathA bhinna che. puNya tathA pApa, e karmanA skaMdho che ane ethI e ajIva che; enI asara AtmA para thAya che; kema ke, AtmA enI sAthe saMlagna (joDAyelo) che. zubha ke azubhano udaya, e to pudgalanI nAsabhAga che. enI asara AtmA para thAya che, kema ke, AtmA enI sAthe joDAyelo che. AtmA upara zubha dravyanA saMyoganI zubha asara thAya ane azubha dravyanA saMyoganI azubha asara thAya. jyAre e saMyoga dUra thAya tyAre enA svabhAva mujaba zubha ke azubha phaLa Apato jAya ane e zubha ke azubha phaLa bhogavavAM paDe. ekalo cetana sva-svarUpamAM lIna thAya ane ekalo jaDa jagatamAM AthaDe; cetana ane jaDamAM bhedabuddhi thAya ke tarata kAryavAhImAM paNa pheraphAra thAya. jIva ane ajIva tattvane jANavAM zA mATe ? e bene jANavAno e ja hetu che ke, mAro AtmA cetana che ane ene vaLagela karma acetana che. e acetananI anaMtakALathI sevA karavAthI AtmA paravaza banyo che; evo paravaza banyo che ke, jaDanA AdhAre jIve che. jIvana, e AtmAno svabhAvika guNa che; te jaDanA yoge e guNano eNe nAza karyo; basa, maraNa, maraNa ne maraNa. maraNa ja AtmAnI pAchaLa paDyuM che. e ajIvanA saMyogathI bacavA mATe jIva tathA ajIvanA svarUpane samajI, ajIvanA tathAprakAranA saMyogathI alaga thavAnA ja prayatno karavA joIe. paraMtu te potAnuM tathA paranuM svarUpa samajyA vinA bane tema nathI; mATe navatattvanA arthanI zraddhAne samyagdarzana kahyuM che. Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 330 samyagadarzanavALo AtmA te kahevAya ke, je puNya ane pApanA AzravamAM tathA baMdhamAM na mUMjhAya. je mUMjhAya te cetana cetana maTI jaDa jevo banI jAya che. vastu svarUpano jANakAra AtmA zubhanA udayamAM ke azubhanA udayamAM, bemAMthI ekamAM paNa na mUMjhAya. puNyano udaya vadhu mUMjhavanAro che? | sAmAnya rIte A benA udayamAMthI koNa mUMjhave ? puNyano udaya ke pApano. udaya ? pApanA udayathI to chUTavAnI bhAvanA rahe che, paNa puNyanA udayathI chUTavAnI nahi paNa vaLagavAnI bhAvanA rahe che. AthI samajI zakAya tema che ke, puNyano udaya vadhu mUMjhavanAro che ane e ja kAraNa puNyanA udayathI . samyagudRSTi Dare paNa pApanA udayathI na Dare. ahIM evI bhUla na khAtA ke, samyagudRSTi pApathI na Dare, kAraNa ke, ahIM pApathI nahi DaravAnI vAta nathI, paNa pApanA udayathI nahi DaravAnI vAta che. . zubha tathA azubha karmanA sadbhAvamAM AtmAnI mukti nathI e vAta to nizcita ja che eTale beyathI chUTavAnI jarUra che. puNyayoge uttama deha, uttama tAkAta vagere maLe; mana, vacana, kAyAnuM evuM baLa maLe ke jethI karmone vikherI zakAya; mATe to puNyAnubaMdhI puNyane zAstramAM upAdeya kahyuM che. zrI jinezvaradevano dharma evo che ke, je eno zraddhALu bane, hRdayathI je ene icche ane seve, enI pAchaLa duniyAnI lakSmI to bhaTakatI phare; je rIte lakSmInI pAchaLa duniyA bhaTakI rahI che, e rIte sAcA dharmIne bhaTakavuM na paDe. dharmadhana khovAI gayuM mATe ja tuccha dhana mATe bhaTakavuM paDe che. dharma Avyo to badhuM ja AvyuM ema samajo. puNyavAnanuM kapALa evuM hoya ke, mAravA Avelo paNa thaMbhI jAya; jyAM javAnI saMbhAvanA hoya tyAMthI paNa ene dhananI Avaka thAya; jenAthI badhA bhIkha mAMge tenAthI e zrImaMta thAya; te puNyayoge beThobeTho sAhyabI bhogave, jyAre bIjAne majUrI karatAMye na maLe; dharmIne lakSmI zodhavA na javI paDe, lakSmI ene zodhatI Ave; paNa kyAre? lakSmIne icchaDyA vinA dharma seve to ! lakSamIne Thokare mAre to !! lakSmIthI mukti nathI ema mAne to !! hAya lakSmI ! hAya lakSmI. ema karavAthI lakSmI na Ave. lakSmI to jAya toye mAratI jAya ane Ave toye mAryA vagara na rahe; jAya eTale UMcuM jovA na de ane Ave to nIcuM jovA na de; eTale ke, akkaDa banAve. paraMtu puNyavAnane to beya rIte AnaMda Ape. ' Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 331 - 27H saMgha merU jevo daDha, rUDha, gADha ane avagADha hoya- 27 - 331 dhanAjI lakSmI mUkIne jyAM jatA tyAM lakSmI pedA thatI ane lakSmInAM poTalAM upADanArAne to mahApaMcAta ! poTaluM upADavuM paDe, lUMTArA maLe to pappA khAvA paDe, mAla Apavo paDe ane loka gAMDA kahe, e juduM, A sthiti che. zrI vastupALe ekavAra anupamA devIne pUchyuM hatuM ke, "lakSmI khUba thaI che enuM have zuM karavuM ?" uttaramAM - sAdhana jeTalI lakSmI rAkhI, bAkInI tamAma tIrthasthaLe laI jaI vAparavAnI anupamA devIe sUcanA karI hatI. A sUcanAthI rAkhavA jeTalI lakSmI laIne vRkSa nIce dATavA gayA tyAM jamInamAMthI navuM nidhAna nIkaLyuM. zrI vastupAle AvI e vAta anupamA devIne karI, tyAre anupamA devIe kahyuM ke, puNya jAgatuM che, mATe have e badhuM dhana sAthe laI lyo ane tIrthasthaLe vAparI jIvananA lahAvA lo - A kasoTI che. Aje to jamIna khodA ane nidhAna hoya to paNa kolasA thaI jAya. AvuM bhAgya ! buddhi kaI ? paisA mATe game te pApa karatAM vAMdho ja nahi, AvI buddhivALAnuM bhAgya karyuM hoya ? kamabhAgya evuM ke, pApamAM ja manuSyajIvana eLe gumAve. puNyayoge Aryadeza, uttama jAti ane uttama kuLa vagere maLyAM, chatAM paNa hiMsA, corI, jUTha karatAM kaMpe nahi ane uparathI pUche ke, "jainathI amuka pApa thAya ke nahi ?' -A kevo bhayaMkara prazna che ? zuM zAhukAra rahevA icchanAra ema pUche kharo ke, "koInA paisA lAvIne pAchA na ApuM to cAle nahi ? jo na cAle, to pApa karavAnI jainadarzanamAM chUTa kharI ke nahi, ema kema ja puchAya ? sAjA thavAnI icchAvALo kupathya khavAya ke nahi ?" "pathArImAMthI UThavuM che . paNa pIvAnI davA DhoLAya ke nahi" AvA prazno pUchI zake kharo ? nahi ja, to pachI potAnI jAtane jaina manAvanArathI evo prazna kema puchAya ? puNyAnubaMdhI puNyano prabhAva : * ' . sabhA: ATaluM ane AvuM vAMcanAra-lakhanAra AvA prazna pUche ? emAM navAI nathI. kriyA be rIte thAya che, Atmazuddhi mATe tathA nAmanA mATe. . sabhAH evuM uparathI dekhAtuM nathI. na dekhAya ! nAmanA mATe kriyA karanAra bahu sAvadha rahe. kevaLa Atmazuddhi mATe kriyA karanAramAM prapaMca na hoya ane nAmanA mATe karanAra prAyaH prapaMcanipuNa hoya. bhavyanA doSa jhaTa oLakhAya, tyAre abhavyanA doSa pArakhavA kaThina che; kema ke, tyAM lokapUjA vagere sukhanI prAptinuM dhyeya hoya che. Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 e mAne che ke, dharma sArI rIte karIe to ja iSTa sukha maLe ane e meLavavAnuM enuM dhyeya che, eTale e bahu sAvadha rahe che. AtmA mATe kriyA karanArane lokanI paravA nathI hotI, eTale ene to pAMca (mANasa) Ave to paNa ThIka ane pAMca jAya to paNa ThIka, ene kazI paDI na hoya; ene koI gALo de to pote karmakSaya mAne ane enI koI prazaMsA kare to pote Agho rahe, sAvadha rahe ! 332 khokhA mATe kriyA karanArane koI gALo de to ene thAya ke, 'mane gALo de ? koNa che ?' ane enI koI prazaMsA kare to ha2khAya tathA je kAraNathI e' prazaMsA thaI hoya enI bArIkIthI tapAsa karI e kriyA cAlu rAkhe. pAMca rUpiyA paNa Atmazuddhi mATe devAya, to AkhA jIvanano palaTo thaI jAya; paNa 'pAMca dIdhA' kahevarAvavA devAya eTale sthiti pharI jAya, paNa moTe bhAge dazA A che. 'ApyA' nathI, chatAM paNa 'meM ApyA e kahevarAvavAnI ane evuM sAMbhaLavAnI bhAvanA moTe bhAge che. pAMcanI upAdhi ochI e bhAvanA nathI; paNa pAMca ApI pAMca hajAra meLavavAnI pAchI bhAvanA che. mUrchAthI chUTavAnI udAratA Avaze tyAre jainapaNuM juduM haze; e vakhate to lakSmI jorathI Avaze ane e lakSmIthI chUTavAnI bhAvanA paNa jora pakaDatI jaze. zrI jinezvaranI Rddhi-siddhino pAra hoya che ? pAra vinAnI e Rddhisiddhi hoya che; duniyAmAM evo koI jIva nathI ke-jeNe zrI tIrthaMkaradeva jeTalI sAhyabI bhogavI hoya ke bhogave; duniyAnI badhA jIvo bhogave enA karatAM keTalAya gaNI sAhyabI zrI tIrthaMkaradeve bhogavI che; saMsAranI sAhyabI, duniyAnI sAhyabI (AtmAnI sAhyabI to che ja, e anaMta sAhyabI to kharI ja, paNa A to duniyAnI sAhyabI) paNa sArAmAM sArI, mAgyA vinA, kazI paNa mahenata vinA, icchA vinA emanI pAse Dhe2nA Dhera AvIne khaDakAya ane emaNe bhogavI. sabhA kevaLajJAna pahelAM paNa ? hA ! kevaLajJAna pahelAMnI vAta karuM chuM. kevaLajJAna thayA pachI to samavasaraNa, suvarNakamaLa, e badhuM anupama che, paNa pahelAMnI vAta karuM chuM. zrI tIrthaMkaradevanA bhavamAM to kamAla hoya che. garbhathI jyAre prasava thAya tyAre darekane duHkha thAya, paNa bhagavAnane to jarA paNa duHkha na thAya, mAtAne paNa - prasUtinuM jarA paNa duHkha na thAya, bhagavAnano garbha bhArarUpa na hoya; bhagavAnanA garbhathI mAtAne udaravRddhi paNa na thAya; garbha gupta rahe; mAtAne ALasa vagere vikAra thAya ja nahi; prasannatA ja rahe; je kuLamAM Ave te kuLa Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 333 - 27H saMgha merU jevo daDha, rUDha, gADha ane avagADha hoya- 27 - 333 dhanya banI jAya; garbhamAM AvatAM ja Rddhi AdinI vRddhi thAya; garbhamAM Ave ke, iMdro ane devatAo doDadhAma kare; indrasabhAmAM iMdra kahe ke, "rUda sthitoDadaMtatra sthita bhavanta vatte' 'ahIM rahelo huM tyAM rahelA bhagavAnane vaMdana karuM chuM.' AvI sAhyabI che koInI pAse ? duniyAnI sAhyabI paNa kone ? sabhAH jene tyAM prabhu janme te bhale sArvabhauma rAjA na hoya paNa nAnA samudAyanA ja rAjA hoya, chatAMya enI sattA to sArvabhaumathIye vadhI jAya. sabhAH emanA pitA para bIjAnI AjJA to kharI ne ! pahelAM bhale hoya. pachI ghaTatI jAya; ene AjJA karavAnI koInI bhAvanA ja na thAya. jyAM AvIne devo ane iMdro name, tyAM AjJA karavAnuM mana koIne paNa thAya ? iMdrone paNa ema thAya ke, "ame devalokamAM kyAM AvyA ? te dhanya che ke jeo mRtyulokamAM rahe che ane tyAM rahI bhagavAnane vAraMvAra joI pAvana thAya che." A prabhunI sthiti che. duniyAnA rAjA mahArAjAne tyAM dIkaro janme to gAmamAM occhava thAya . ane A prabhu janme tyAre to devalokamAM paNa mahotsava thAya. devo ane iMdro paNa AnaMdamagna thAya. duniyAnA bALakane ramavA chokarAM joIe ane AmanI pAse to devo paNa kumAranAM rUpo laI ramavA Ave. sabhA A badhI vAtone kalpanA kahe enuM zuM? che jene AtmasvarUpano ja khyAla na hoya ene badhI vAta kalpanA rUpa ja lAge. amane koI kahe ke, "page cAlatAM zuM sukha ? moTaramAM majA che." to ame kahIe ke, "e page cAlavAnuM sukha to page cAlanAra ja jANe; tAre to kalpanA karavAnI rahI, tuM to ene kalpita ja kahevAno. jene AtmAnI Rddhisiddhi para kAMI paNa bharoso nathI ene badhuM kalpita ja lAge. - paugalika padArtho ATalI zAMti Ape to AtmAnA guNo keTalI zAMti Ape ? AtmAnA guNothI je zAMti ane su e kudaratI che ane peluM to kRtrima che, kRtrima sukhamAM muMjhAnArI duniyA sukhI nathI, eTaluM ja nahi paNa UlaTI pariNAme paNa du:khI ja che ane udAsIna bhAve rahI jo duniyAnI sAhyabI koI paNa bhogavI hoya to te, zrI tIrthaMkaradevAe bhogavI che. temaja zrI tIrthakaradevanuM zAsana jana asthi majjA thai gayuM che teoe, Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 tathA prathama guNasthAnakanI anAsakta dazA jeo pAmyA che teoe ja bhogavI che, bIjA koIe bhogavI nathI. iMdro paNa prabhune seve; emanA zarIranI paNa iMdrA ciMtA kare che. prabhune mAtAnA stananI garaja na paDe mATe aMgUThAmAM amRta mUkI jAya. dUdha mATe prabhune mAtAnI garaja nahi; rovuM paDe nahi; mAtAnI rAha jovI paDe nahi; che ga2ja ? svAdhIna e ke tame ? tame to janmo tyArathI ja parAdhIna; tamArA bALakane ramavA mATe 2makaDAM mAgavAM paDe ane prabhune ramakaDAM. emanAM mA-bApa to bAMdhe tyAre kharAM, paNa e pahelAM to iMdro ramakaDAM bAMdhIne jAya. tamane A badhuM kema nahi ? viSayanA kIDA banyA mATe ! duniyAnI sAhyabImAM rAcyAmAcyA mATe !! 334 334 duniyAnI sAhyabI pratye jene moha che te duniyAmAM sukhI nathI, chatAM jo sukha dekhAtuM hoya to e sukha khoTuM che. puNyayoge sAhyabI maLe, paNa emAM sukha nathI. A vAta tamane jacavI kaThaNa che. AtmaRddhi to zrI jinezvaradeve ghaNI bhogavI, paNa duniyAnI sAhyabI paNa emanI pAra'vinAnI ! devo ane iMdro emanI sevA mATe doDAdoDa kare; vagara bolAvye Ave, emanA nokara thaIne rahe, kSaNe kSaNe prabhunI anukULatA icche, tapAse, juve ane e mujaba varte ! prabhu janme tyAre paNa iMdranAM siMhAsana kaMpe; devalokanI ghaMTAo vagara vagaDAye vAge; iMdro abhiSeka karavA Ave. devatAo AvIne prabhune ramADe. potAnA khabhA para caDhAvI, irAdApUrvaka tyAM besADI AnaMda pAme, moTA thayA pachI saMsAramAM rahe temAM mA-bApa paNa samaje che ke, 'e bhoga karmone bhogavavA mATe rahela che, paNa rahevuM nathI' evI to emanI khyAti che. emane na pasIno ke na roga. e rIte dharmI banyA to Rddhisiddhi pAchaLa AvI. dharmI bane ene sAhyabI zodhyA kare. dharma gayo pachI kadI pUrvanA puNyayoge sAhyabI TakI to paNa sukha nathI. jaDanAM to sukha paNa pArakAM. jeTalI icchAo vadhAre teTaluM duHkha vadhAre A badhI vAta samyagdarzana upara cAle che, kAraNa ke, zrI saMgharUpa merUparvatanI e pITha che. zrIsaMgha e merUnI jema zAzvata che, to enI pITha paNa evI majabUta ja joIe. e pITha 52 duniyAnA game tevA ghA thAya, to paNa kAMkarI sarakhI na khare. zrI jinezvaradeva to mokSamAM gayA, paNa Aje emanA nAme lAkho ane karoDonAM dAna thAya che. chokarAno varaghoDo to mA-bApa kADhe ane A tArakono varaghoDo to ghaNA kADhe ane te paNa nirmaLa bhAve kADhe. zrI jinezvaradeva je pUjAya Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 : saMgha merU jevo deDha, dRDha, gADha ane avagADha hoya- 27 335 che, te emanI kAryavAhIthI, paNa anya koInI kAryavAhIthI nahi. prabhune hIrAnA mugaTa paherAve che, te e tArakanI kAryavAhIthI ane e tArakanA nAmathI paherAve che, paNa anya koInA nAmathI nahi ! sabhA e khAtAmAM Dhagalo kema thAya che ? 335 e ja e tArakano prabhAva che, e je sthaLe jAya ene umaLako Ave ja. e tA2ka che. emanAM maMdiro e koInI bApIkI milkata nathI. e to e tArakonA guNothI utpanna thayelI milkata che. ApaNe paNa je thoDA ghaNA sukhI chIe, te e tArakanA puNyamArganI ke puNyamArgane anusaratI koI koI kriyAthI utpanna karelA puNyaparamANuthI; e puNyaparamANu khUTaze tyAre mAno ke, bhayaMkara dazA AvI. duniyAmAM sukhI thavA mAgatA ho to paNa lADI, vADI ane gADInA na bano; enA banyA to sukha gayuM ! samajo ke, lADI, vADI ane gADInA yoge kadAca zeTha kahevAzo, moTA manAzo, paNa emAM vastutaH sukha to nathI ja. nyAyazIla hazo to mAnazo, paNa haThIlA thAo to upAya nathI. sabhAH sukha eTale ? AtmAne anubhavathI jaNAto AtmAno eka dharma. sabhA icchA saunI judI judI hoya che ne ? jeTalI icchAo eTalAM ja duHkha che ane icchAno abhAva e ja sukha; jyAM icchA che tyAM vastutaH sukha nathI. gUmaDuM moTuM thAya, lapakA mAre, DaoNkTara kApe; eTale 'hA-A-za' thAya evuM e sukha; pachI paTI mAryA kare. mAthA parathI pAMca maNano bojo te heTho utAre, eTale hA-A-za evuM e sukha. icchA ghaTe tyAre ja sukha maLe. zAstra tapane parama sukha kahyuM; tapa eTale icchAnirodha. pUrve lakSmI mATe atyAranA jevI tijorIo nahotI rAkhavI paDatI; emane emanI lakSmIno vizvAsa hato; paNa tamArI lakSmIno tamane vizvAsa nathI. Aje to e dazA che ke, tALAM rahI jAya ane mAla cAlyo jAya. vakhate evuM paNa bane ke, potAnA hAthe tijorI ughADIne ApavuM paDe. pUrvapuruSone vaga2 tALe milakata sacavAtI ane vadhye jatI ema kahevAya che. zrI hemacaMdrasUrijI mahArAjA bAlyakALamAM eka vaDIla sAdhu sAthe eka gRhasthane ghera bhikSAe gayA che; e vakhate e alpa samayanA dIkSita ane nAnA sAdhu hatA. jenA ghe2 bhikSAe gayA hatA teNe potAnA pUrvajoe dATelA sonaiyA Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 339 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - 336 kADhavA jamIna khodelI ane temAMthI kolasA nIkaLyA hatA, je bahAra khaDakyA hatA. paraMtu e kolasAnA DhagalA zrI hemacaMdra mahArAjane to sonaiyA rUpe ja dekhAyA. emaNe vicAryuM ke, "A kevo zrImaMta che ke, jenA gharanI bahAra A rIte sonaiyAnA DhagalA khaDakAya che !" paNa aMdara jyAre vahoravA gayA tyAre ghezA vahorAvI; A joI teo hajI nAnA hovAthI bolI gayA ke, "Avo zrImaMta ke jeNe gharanI bahAra sonaiyAnA DhagalA khaDakyA che tene ghera gheMzanuM bhojana !' sAthenA sAdhue cUpa rahevAnuM kahyuM. paNa pelo vANI sAMbhaLI gayo. e bhUle? e tarata emane upADIne e kolasAnA DhagalA para besADe che, eTale e kolasA paNa sonaiyA banI gayA. puNyavAnane kolasAnA paNa sonaiyA thayA, jyAre hIsakarmIne sonaiyAnA paNa kolasA thAya; AthI spaSTa thAya che ke, lamImAM sukha nathI. lakSmI gaNavAmAM zuM sukha che ? pacIsa-pacIsanI DhagalIo kare, pAMca-pAMca vAra gaNe, e DhagalIo gaNatAM zera zera lohI caDe, kema ke, eNe emAM sukha mAnyuM. dareka kriyA Atmazuddhi mATe karo ! Avo anubhava to ghaNo karyo, have bAkInI jiMdagImAM dharmano paNa anubhava lo! A bhavamAM dIkSA na levAya to bhavAMtaramAM Ave evuM to karo ! A bhavamAM pudgalanI ja sevA kare tene bhavAMtaramAM paNa saMyamanI prApti thAya ? nahi ja. zrI vItarAgadevonI stuti karatAM eka mahApuruSa kahe che ke, "tamArI pAse sukha rahe ja emAM navAI zI ? duniyAnA prANIo rAga karI emAM pAgala bane che, mATe emane duHkha hoya che, paNa duniyAnA rAganA tyAgamAM kalyANa mAnanAra pAse duHkha zI rIte Ave ?" e puNyazALInuM zarIra paNa evuM ke, emanA para sahasaMbhAra-pramANa cakro paDe to paNa kaMI na thAya, eka paNa hADakuM na khase. saMgame bhagavAna zrI mahAvIradeva upara sahasAbhAra-pramANa cakra mUkyuM to jamInamAM ghUsI gayA, paNa eka hADakuMya khasyuM ke eka lohInuM TIpuM paNa nIkaLyuM? nahi ja. sabhA: jamInamAM ghUsyA ? hA ! sahasaMbhAra-pramANa caka, mUkanAra paNa deva, gussAmAM Avelo ane potAnA tamAma baLathI cakra mUke, eTalo badho bojo paDe ta bhUmine bhede emAM navAI zI ? bhUmi bhUdAI paNa prabhunuM aMga na bhaMdAyuM. ApaNA para to eka patharo Ave toya lohI nIkaLe, mUrchA Ave. Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ as7 - 27H saMgha merU jevo daDha, rUDha, gADha ane avagADha hoya- 27 - 337 tamAre to zarIrane roja pAka joIe ne ? A zarIra e zAzvata cIja kharIne ? eTale ene mATe to moMghA pAka ja joIe ne ? ziyALAmAM pAka ane unALAmAM sarabata, ema ne ? zarIranI sevA karavAthI ja zarIra baLavAna thAya che ema na mAnatA. baLavAna zarIra paNa prabhumArganI ArAdhanAthI ja maLe che, ke je zarIra dvArA dharmanI ArAdhanA sArI rIte karI zakAya ane ethI ja bhayaMkara upasargone sahavA mATe paNa, ArAdhanAnA yoge maLeluM zarIra sArI rIte kAma lAge. sabhAH to paNa khIlA vakhate cIsa pADIne ? khIlA nAkhatI vakhate nahi paNa kADhatI vakhate ane te paNa cIsa pADI nathI, paNa paDAI gaI. e bhayaMkara upasarga che. e peThelA khIlA lohI, hADakAM ane cAmaDI sAthe taraboLa thaI maLI gayAM hatAM. e jyAre bahAra kheMcAya, tyAre naso kheMcAya ane ethI zarIranA dharma mujaba e vakhate cIsa nIkaLI gaI. A bhayaMkara upasarga che. sabhA: dareka avasarpiNInA dareka covIsamA tIrthakarane evA upasarga hoya ? nA ! vaya vagere sarakhAM hoya che. evI bIjI paNa amuka amuka vAto niyata che, badhI nahi. astu. * tamAre mokSasukha to joIe che ema mAnuM chuM, kadAca duniyAnA sukha vinA na cAlatuM hoya, to paNa muktinA irAde dharma sevo; AtmAnI zuddhi mATe kriyA karo! paNa khokhA mATe, nAmanA mATe Aje ghaNe bhAge thAya che, ema na karo ! bokhA mATe ke nAmanA mATe karelI kriyAthI dekhAvamAM thoDuM sukha maLe paNa, - pariNAma bhayaMkara Ave, A rIte maLatuM sukha e sAcuM sukha nathI. Atmazuddhi mATe kriyA karanAranA jIvanamAM, vicAramAM, bolavAmAM, cAlavAmAM ghaNo palaTo Ave. "A zuM kaheze, te zuM kaheze ?' evI Atmazuddhi mATe kriyA karanArane darakAra nathI hotI; evI darakAra jene hoya enI kriyAmAM bhalIvAra na Ave. e zarIra sAcavavAmAM ane sAro dekhAva karavAmAM ja maMDI paDe, paNa sAcA dharmIne enI darakAra na hoya. munipaNuM sAcavavAmAM ja muninuM kalyANa che? sabhAH munie koIne mAThuM na lAge tevuM ja kahevuM joIe ne ? evuM kahe te ja mahArAja saraLa kahevAya ne ? ho, evuM kahenArA muni cothA ArAnA, paMcama kALanA kalpataru, samayajJa, Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 338 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 samayanA jANa, dravya, kSetra, kALa ane bhAvanA jANa, jamAno oLakhanAra ema ne ? pAghaDI tathA TopIne khoTuM na lagADanArA e ja saraLa ane mArganA jANa ema ne ? sabhA ame lAvIe, sAmaiyAM karIe, caMdaravA-puMThIyAM bAMdhIe ane tame amAruM na mAno e kema bane ? e Ajano moTo savAla che. jainazAsananI khUbI ja e che ane jainazAsana amane kahe che ke, 'koI tamArI pAchaLa game teTaluM kare to paNa jinAjJAne bhUlIne tame ene anukULa na thatA. siddharAjanI gAdIe besADatI vakhate tribhuvanapAlane traNa dIkarA hatA. temAM vaccenA kumArapALa hatA. taMtra senApatinA hAthamAM hatuM. moTAne gAdI Ape to to duniyA vAjabI kahe ja, nAnAne Ape to 'nAnA para pyAra rAkhI ene gAdI ApI, moTAo to kamAI khAze.' - ema paNa duniyA mAne, paNa vaccenAne gAdI ApI to pakSapAta gaNAya ne ? kAyadesara kAma karavAnuM eTale, sabhA bharI traNeyane bolAvyA. pahelAM moTAne gAdIe besavAnuM kahyuM, eTale UbhA to thayA paNa kapaDAM saMkoravA mAMDyAM; turta sabhAe emane besADI dIdhA. 'UThatAM UThatAM jemane kapaDAM saMkoravAM paDe te gAdInuM zuM ukALaze ?' ema kahIne emane besADI dIdhA. pachI nAnA bhAIne UbhA thavAnuM kahyuM. e UbhA thayA eTale sabhAe pUchyuM ke, 'rAjya zI rIte karazo ?' eNe kahyuM, 'tame jema'kahezo tema karIza !' sabhAe jaNAvyuM ke, 'ame kahIe te mujaba rAjya karanAra joIe to ame pote kyAM nahotA ? tame besI jAo !' zrI kumArapALane kahyuM ke tarata ja te UbhA thaIne siMhAsana upara besI gayA ane 'zI rIte rAjya karazo ?' e praznA javAbamAM talavAra kADhIne batAvI ane kahyuM ke - "vasva mUnAnAM tasya rAkhyuM" "jenuM bhUjAbala tenuM rAjya." A ja rIte munipaNAnI kiMmata samajanAra muni paNa tamAruM na mAne jaMgalamAM javuM paDe to jAya, paNa bIjAone mATe potAnuM na khove. muni tamArA mATe muni thayA che ? nA. bhagavAna zrI mahAvIdevanA vacana mATe emane e tArakanA vacanamAM vizvAsa che ke, mukti e tArakanA vacana Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 339 -- 27 : saMgha merU jevo dRDha, rUDha, gADha ane avagADha hoya- 27 -- 339 pAlanathI ja maLavAnI che. paNa bIjAnA vacanapAlanamAM nathI. AthI tamArA hukama mujaba munio cAle nahi ane cAle to e bhagavAnanA munio nahi. jeone bhagavAnanI AjJA na gamatAM, gRhasthonI gulAmI gamatI hoya, teone jainamuni manAya ja kema ? vaLI tame tamArI buddhino sadupayoga karI vicAro ke, 'je muni hoya, te zrI jinezvaradevanA Agama mujaba kahe ke tame kaho te mujaba kahe ?' ane zrI jinezvaradevanA Agama mujaba kahenAra 'icchA mujaba vartavAmAM ane mAnapAnamAM mukti che' ema kahe kharA ke ? nahi ja, bAkI jeonI pAse hRdayapUrvakanAM mahAvrato na hoya, jeonI pAse prabhunAM Agama na hoya, evA je khAkhI baMgALI hoya ane jeo gRhastho para potAne jIvatA mAnatA hoya, teo bhale tame kahe, paNa sAcA munio to tema na ja kahe; kAraNa ke, te pUjyone to khAtarI che ke, ame amArA AyuSya upara jIvIe chIe tathA amArI nAmanA hoya to paNa prabhunA saMyamano ja prabhAva che, eTale tevA tA2ka munivaro to potAnuM munipaNuM prathama sAcave ane tenI rakSA khAtara yathAzakti zAstra pAchaLa ane zAsana pAchaLa marI paDe; kAraNa ke, emAM ja teonuM kalyANa che, ema teo dRDhatApUrvaka mAne che. zAsananI pAchaLa maratAM zIkho ! duniyAnI ane zarIranI sevAmAM samyagdaSTa paNa rAcyo-mAcyo na rahe. AcArya bhagavAna zrI haribhadrasUrijI mahArAjA paNa samyagdarzanathI pavitra banelA AtmA mATe kahe che ke, 1'samyagdaSTi AtmA bhavasAga2mAM 2me nahi.' rahevuM paDe to rahe paNa 2me to nahi ja; ene to ema trAsa thAya ke, zrI jinezvaradevanuM zAsana pAmyA chatAM A duniyAnA baMdhanathI huM chUTI zakato nathI ! . zrI saMprati mahArAja hAthI upara besI mAtAne namana karavA gayA, tyAre mAtA khinna thayAM. zrI saMprati mahArAje khinnatAnuM kAraNa pUchyuM, mAtAe kahyuM ke, 'mAro dIkaro zAsanaprabhAvaka thAya to mane harSa thAya !' tyAM ja saMprati mahArAje pratijJA karI ke, 'roja eka navA derAsaranA khAtamuhUrtanA khabara na Ave tyAM sudhI dAtaNa nahi karuM !' AvuM kAMI tamArI pAse che ? tame keTalAM ane kayAM . khAtamuhUrta karAvyAM ? tame saMghamAM cho ne ? keTaluM jIvana zAsanane soMpyuM ? lakSmIno keTalAmo bhAga niyamitapaNe zAsanane Apyo ? - zAstravArtA samuccaya. 1. samya varzanapUtAtmA, ramate 7 mavoDyo / / Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 jyAM sAcA tyAganuM-muktisAdhaka tyAganuM nAma nathI ane AvA prakAranA upadeza nathI, tyAM rahelAo paNa potAnA mAnI lIdhelA dharmanA pracAra mATe, karoDo rUpiyA kharcI rahyA che. svarAjya mATe kaMIke kaphanI paherI to zAsana mATe tame zuM karyuM ? zAsana upara bhayaMkara rIte humalAo thatA hoya, te vakhate UMgha kema Ave ? ane khAvuM paNa kema bhAve ? dharmanA rasiyA kahevAo ane dharmanI kazI ciMtA ja nahi, e kema cAle ? dharma upara Aphata che, ema jANI gharamAM besIne paNa kadI AMkhamAMthI AMsu pADyAM che ? duniyAnI najIvI vastu pAchaLa to rUo cho, to dharmanA upara ghA thAya tyAre AMsu paNa kema na Ave ? kadI pA-aradho kalAka gharamAM paNa royA cho ? 340 340 hamaNAM samAcAra Ave ke, 'pAMca lAkha gayA' to ahIM beThAM chatAM paNa AMkhamAM pANI Ave, to zAsana para AvatAM AkramaNanI kazI ciMtA ke glAni ja nahi ane moM upara zokanI chAyA paNa nahi ! enuM kAraNa zuM ? e ja ke, 'zAsana je rIte hRdayamAM vasavuM joIe te rIte vasyuM nathI. enI ja ArAdhanAmAM kalyANa che evo dRDha nizcaya thayo nathI.' potAnA doSo chupAvavA mATe khoTA Aropa Aje jeo zAsana upara ane pUrvAcAryo upara mUkI rahyA che, teone kaho ke, 'o bhAnabhUlAo ! tamArA bhalA mATe tArakoe je upakAra karyo teno A badalo ? potAnA vArasadAro bhIkha na mAge mATe lakhyuM, AkhI jiMdagI samarpI, vAMcI-vAMcIne, gokhI-gokhIne vArasadAronA bhalA mATe lakhI gayA, eno A zIrapAva ? Agama sAcavavA to e tArakoe lohInAM pANI karyAM ane tamane vAraso Apyo, emane mATe AvI pravRtti, e to bhayaMkara kRtaghnatA che. mATe enAthI baco, nahi to tamAruM bhAvi bhayAnaka banaze ema lAge che. A zAsanamAM tamArA jevAonI kazI ja kiMmata nathI.' zrI saMgharUpa merUnI vajramaya samyagdarzanarUpI pIThikA dRDha, rUDha, gADha ane avagADha che, ema sUtrakAra mahArAjAe pharamAvyuM. e cAre vizeSaNomAMthI paNa saMyamanI choLo UchaLe che. kharekhara, zrI jainazAsananuM samyagdarzana e mULa tathA e uttara guNonuM nidhAna che. mULa tathA uttara guNarUpI ratno AmAM ja hoya. darzanayoge saMyama Ave, tyAga Ave, udAratA, sadAcAra, sahiSNutA, icchAnirodha, uttama vicAro vagere vagere badhA ja guNo enA yoge Ave. atyAre evI paristhiti upasthita thatI jAya che ke, jainasaMghamAM zAsananA sevaka tarIke rahevA icchanAra AtmAo atyAre sukhe khAI zake ke pI zake tema nathI, kAraNa ke, samaya evo che. AvA bhayaMkara AkramaNanA samaye samyagdaSTa Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 341 - 27: saMgha merU jevo daDha, rUDha, gADha ane avagADha hoya- 27 - 341 AtmA naciMtapaNe zI rIte rahI zake ? chatAM paNa jo koI A rIte varte, to e nirlajja, naciMta ane bephAma che ke nahi ? khare ja, ene potAnI milkatanI phUTI koDInI paNa kiMmata nathI. A badhuM sAMbhaLatAM na samajAya ane UMdhu pariName tema hoya to ahIM ja bolajo hoM ! kema gusso Ave che ? sabhAH gusso zAno Ave ? na ja Avavo joIe, kAraNa ke, A badhuM kahevAno Azaya eka ja che ane te e ke zrI merUsamA zrIsaMghamAM je sthAne tame hovA joIe te sthAnamAM tamane sthira karavA che. ja amo konA? amAruM kartavya zuM? tamAro nathI, paNa bhagavAna zrI mahAvIra mahArAjAno chuM. bhagavAna zrI mahAvIradeve batAvelI vastu para AkramaNa Ave, enI badhI paMgrAta mahArAjane hoya ja ! bhagavAna zrI mahAvIradevano sAdhu eTale bhikhArI nathI, pachI sArAmAM sAco mAladAra che. bhagavAne sAdhuone moTI milkata ApIne pratinidhi banAvyA che. mahArAja kAMI bhikhArI nathI ! AgaLa ulALa nahi ane pAchaLa gharALa nahi, evuM ahIM nathI; ane na ja hovuM joIe. Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 : sarvajJanAM vacananI zraddhAvALo zrIsaMgha 28 vIra saM. 2456, vi.saM. 1987, poSa suda-11, zanivAra, tA. 11-1-1930 * sAcA saMbaMdhInI khabara kyAre paDe ? " * AjJApAlana, e ja sAcI pUjA : * aMdhazraddhALu koNa ? * pU. AcAryo sAmenA AkSepo, eka adhamatA : * jaina darzanamAM koI jIvane mAravAnI chUTa nathI : samyagudRSTine samyaphacAritra na game ? * cAritradharane joIne haiyuM nAce che? sAcA saMbaMdhInI khabara kyAre paDe? sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajI mahArAjA, zrIsaMghane merUnI upamAthI Ave che. merU AkhA lokanI madhyamAM che, AkhA lokamAM alaMkAra samo che ane zAzvata che; e ja rIte zrIsaMgharUpa merU paNa AkhA lokamAM alaMkArarUpa che, madhyavartI che ane kSetra vizeSamAM zAzvata che. zrI merUnI pIThikA vajamayI che, tema zrIsaMghanI pIThikA zrI samyagadarzanarUpa vajanI che, merUzailInI pIThikA jema daDha, rUDha, gADha ane avagADha che, tema zrIsaMghamerUnI pIThikA paNa tevI ja che. taLiyuM majabUta na hoya to enA uparanuM kAMI nabhI zakatuM nathI. AthI ja samyagudarzana, e mokSanuM paheluM aMga che mATe ja e zreSTha vijaya pIThikArUpa che. enA para samyagujJAna tathA samyakyAritrano AdhAra che; AtmAnI anaMta Rddhi enA yoge pragaTa thAya che; e na hoya to bIjI vastuo mokSanA sAdhanarUpa banI zakatI nathI. samyagudarzana rUpa aMga saDeluM hoya to bIjI vastuothI, eTale ke, jJAna, cAritrathI mokSanI sAdhanA thaI zakatI nathI, mATe ja jo e dRDha, rUDha, gADha ane avagADha e cAra vizeSaNothI viziSTa hoya to ja samyagadarzanarUpa pIThikA majabUta bane. e pIThikA majabUta kyAre bane, e samajAya to je prakAranuM saMghanuM Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 - 28 : sarvazanAM vacananI zraddhAvALo zrIsaMgha - 28 - 343 baMdhAraNa mAMgIe chIe tevuM bane. Aje AmAM ja khAmI paDatI jAya che. hajI bhaNelA maLe, hajI sArA AcAravALA paNa thoDA ghaNA zodhavAthI maLe, paNa pola A samyagudarzanamAM che. tapasvI, kriyAkAMDa karanArA, bhaNelA, gaNelA nIkaLe; paNa A samyagudarzanamAM vAMdho bahu Ave. Aje sAmAyika, pauSadha, paDikamaNAM karanArA nIkaLe, paNa samyagudarzanavALA mATe zodha karavI paDe, phAMphAM mAravAM paDe. sAmAyikamAM che ke nathI te oLakhAya, paNa samyagudarzana nathI e zI rIte oLakhAya ? enI dRDhatA vinA badhuM phogaTa che, eTaluM ja nahi paNa vakhate UlaTuM hAnikAraka paNa che. mULa vinAnA vRkSanI jeTalI UMcAI teTaluM ja e bhayaMkara. e dizAmAM na javuM sAruM. e vRkSano chAMyo na laIe emAM ja salAmatI tema samyakatva vinAnI karaNI pAyA vinAnA mahela tathA mULa vinAnA vRkSa jevI che. samyakatva vinAno e potAnI jAtane kharAba kare, AzrayamAM AvanArane ke rahelAne paNa kharAba kare samyagudarzana e mULaguNa ane uttaraguNonuM nidhAna che, nidhAna vinA enuM rakSaNa na thAya, kema ke, coTTAo ghaNA che. AtmA anAdi kALathI bhaTake che, enAmAM navacetanA pragaTa karavA mATe samyagudarzana che. kaSTa sahanArA to ghaNA che. na maLavAthI bhUkhyA rahenArA, lAMghaNo karI bhUkha veThanArA ghaNA che. evo tapa to tiryaMcone prAya: roja hoya che, kema ke ene marajI thAya tyAre ja " khAvApIvA maLatuM nathI. moDuM vaheluM paNa maLe. duniyAmAM manuSyo paNa evA ghaNA che, jene Avo tapa karavo paDato hoya. samyagudarzana ke samyagadarzana pAmavAnI bhAvanA vinA A badhuM nakAmuM che AthI ja kahevuM paDe che ke, jo samyagadarzanarUpa pAyo majabUta hoya to ja tapa, jJAna ane cAritra vagere upayogI thAya. - - samyaktvanI khAmIne lIdhe, rahIsahI kriyA paNa jhAMkhI paDI jAya che. pUjA karanArA maLe paNa pratimAnI rakSA karanAra na maLe enuM kAraNa zuM? AMgI jovA be hajAra Ave paNa dhADa paDe tyAre be jaNA na Ave enuM kAraNa zuM ? sAdhunI AgaLa baeNnDa vAjAM vAge tyAre badhA Ave, paNa patharA paDe tyAre eke nahi enuM kAraNa zuM ? AvAne devagurunA pUjanArA manAya zI rIte ? AMgI jovA doDyA Ave ane koI mUrti upADI jAya e joyA kare, evA pUjA karanArAo upara vizvAsa rakhAya kaI rIte ? samyagudarzanamAM joItI daDhatA Adi nathI mATe ja Ama bane che, emAM kAI ochI ja zaMkA che ? samyagudRSTi AtmA tyAgathI Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 - - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 -- asthimajjA raMgAyelo hoya. tyAgano jene raMga nathI, eTale ke, rAga nathI ene samyagudRSTi kahevo e paNa eka prakArano mRSAvAda che. tyAgano amala na hoya e cAle, paNa raMga na hoya e kema ja cAle ? jenI trikALa pUjA kare, jene vAraMvAra name, jenI sAme hAtha joDe, tenA upara AkramaNa Ave tyAre bhagAya kaI rIte ? plega ane marakInA vakhatamAM sAcA saMbaMdhI koNa che, tenI khabara paDe, evA vakhatamAM bImArane pathArImAM mUkI kaMka cAlyA gayA te samaye Take e saMbaMdhI ! e rIte ahIM paNa samajavuM joIe. AjJApAlana e ja sAcI pUjA "ame saMgha !" ema kahe, paNa vastunA rAgamAM mIThuM hoya ene saMgha koNa mAne.? amalanI vAta nathI karato, paNa mAnyatAnI-premanI vAta karuM chuM. "ame saMgha'-kahetAM jIbha to zuM paNa ghAMTo sukAya toye koI nahi mAne. manAya ? konA vizvAse A vastu choDavI ? lagna mahotsavamAM AvanArA badhAne tamArA mAno to bhIkha ja mAgavI, paDe. "ghara vecIne varo na thAya' e kahevata che. jaimavA bese pATalA para ane kahe ke, bahu sAruM karyuM, paNa ene ghera bIje divase khAlI dekhAya to enA e ja kaheze ke, bevakUpha ! koNe UMco bAMdhyo hato ? AthI to kalikAlasarvajJa AcArya bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA pharamAve che ke, "he bhagavan! tArI pUjA karatAMye tArI AjJAnuM pAlana zreSTha che." kAraNa ke, pUjA to hIrA maLavAnI AzAthI paNa karanArA ghaNA che. jhaTa maMdiramAM ghUse paNa AjJA pALavAnA samaye Take keTalA ? 'pUjA ane AjJAne mAnavAno abhAva ? bhakti ane vacano para aruci ?' A cokaThAM goThavavAM zI rIte ? ghaNA jaththAnA vizvAse, khoTA damAmathI na rahevAya, rahenAra adhavacamAM mAryo jAya. AThamI merUnI upamAmAM badho kacaro sApha karavAno che A samyagudarzana rUpa pITha dRDha na thAya, e ApaNane na pAlave. yogyatA Ave to merUnI upamA ghaTe. merU AkhI duniyAno alaMkAra che, tema saMgha paNa AkhI duniyAno alaMkAra che. merU jema sthira, zAzvata che, tema saMgha paNa evo bane. samyagudarzanarUpa vajamathI pIThikA dRDha, rUDha, gADha ane avagADha e cAre vizeSaNothI viziSTa hoya, to pachI enA para badhI kAryavAhI thaI zake. merU upara kAMI eka cIja che ? lAkha yojanAnuM enuM pramANa che, upara moTAM vana che, caityo che, hajAro kevo rame che, ramaNIya sthAno che, dareka zrI jinezvadevono 1. vIra sapA -tavINApAnanaM param II - vItarAga stotra. Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka - 28 : sarvajJanAM vacananI zraddhAvALo zrIsaMgha - 28 - 345 janmAbhiSeka mahotsava idro ne devo tyAM kare che. Avo merU che, to vicAro ke, zrIsaMgha merU kyAre kahevAya ? sabhAH merU dekhAya che ? A praznano uttara apAI gayo che. tamArI-amArI AMkhe je na dekhAya e na mAnavuM e to khare ja mUrkhAI che. ApaNI zakti, buddhi ane AMkhonuM teja keTaluM che, e to khabara che ne ? kAlanI vAta Aja yAda na rahe, ghaDI pahelAMnI vAta bhUlI javAya, bhIMta ADI Ave to AMkhanI na dekhAya, sUrya sAme jotAM AMkhamAMthI pANI nItare, aMdhAruM thAya ke prakAza jevuM na dekhAya, ane evA kahe ke, najare jouM te ja mAnuM, enA jevI mUrkhAI bIjI kaI ? anaMtajJAnIoe anaMtajJAnathI joyelI vastune adhUrA jJAnIo kahe ke, najare dekhAya to je mAnIe, e mUrkhAI nahi to bIjuM che paNa zuM ? emane kaho ke, "paDI raho ! duniyAmAM paNa juo tene ja mAnajo !" are, ema mAnavAthI to duniyAmAM paNa eka vyavahAra nathI cAlato. e rIte vyavahAramAM vizvAsathI kAma lenArA jyAre anaMtajJAnInA vacana para vizvAsa na rAkhe, to e svArthIonA vacanamAM paNa vizvAsa zo ? evAne kaho ke, "najare na dekhAya tyAM cUpa ja raho, khaMDana-maMDana karo ja nahi. evI icchA che ?' ema pUcho ! ghaDo Akho ke phUTelo e jovAnI tAkAta nathI; e jovA mATe to TakorA mAravA paDe. evAonI AMkhe ahIMthI merU zI rIte dekhAya ? "ame joIe te ja mAnIe, bIjuM na mAnIe" evuM ja mAnatA ho, to to jIvata paNa nahi. * zAstra kahe che ke, pratyakSa pramANanA nAmathI bIjA pramANanI avagaNanA karanArA e je kharA nAstika ziromaNi che. nAstikanuM lakSaNa ja e ke, je pratyakSane ja mAne, bIjAne na mAne. zAstranI dareka vAtamAM koI "najare batAva ema kahe, to kahevuM ke, "bhAI, tuM to khare ja nAstika cho, tArA jevA sAthe to vAta paNa karavA ame mAgatA nathI. bAkI jo koI "amane samajAvo" ema kahe to tene khuzIthI yuktipUrvaka samajAvAya. vaLI nAstika e kAMI gALa nathI paNa oLakhANa che. aMdhazraddhALu koNa? anaMtajJAnIoe anaMtajJAnathI joIne batAvelI anaMta vastuone potAnAM carmacakSuthI ja jovA maLavI, e ja nAstikatA che. anaMtajJAna vinA je Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - 46 joI zakAya nahi, tene carmacakSuthI jovA mAge te zI rIte dekhAya ? anaMtajJAna pragaTa thayA vinA duniyAnI saghaLI vastu joI zakAtI nathI ema jJAnI kahI gayA, e cIjo carmacakSuthI jovA mAge, eno sAkSAtkAra carmacakSuthI ja karavA mAge. e bhayaMkara nAstikatA che. cakSu paNa kevI ? kAgaLa vAMcavA cazmAM joIe evI, sUrya sAme AMkha Take nahi evI ane sUryAsta thAya ke, dhoLuM paNa kALuM dekhAya evI ! AvI cakSuvALAne ahIM rahyuM rahyuM merU dekhAya ? evAne kaho ke; '. "anaMtajJAnIe kahelI vastu na mAno ane badhuMya carmacakSuthI ja jovA mAgo to nAstikano ilkAba AnaMdathI paherI lo.' zrI jainazAsana e eka jabarajasta yunivarsiTI che, emAM yogyane yogya jhabhbhA apAya che. anaMtajJAnIonA vacanane mAne tene Astikano jhabhbho ane na mAne tene nAstikano jhabhbho. have to evA pakyA che ke, pote potAne nAstika kahe che ! sAruM ke, koI phasAya nahi..nAstikanI upamA maLatAM hINabhAgIne AnaMda na thAya to kone thAya ? hoTha sAjA to uttara jhAjhA, radiyA taiyAra rAkhavA ane devA, jarAye gabharAvuM nahi. e khoTA uttaro dIdhe jAya to sAcAo sAcA uttaro ApatAM acakAya kema ? nAstikanI vyAkhyA sIdhI ane sAdI che. anaMtajJAnIe joyelI vastu najare ja jovA mAMge te nAstika; najare joyA vinA na ja mAne te nAstika. sabhAH AvuM kahenArAne teo aMdhazraddhALu kahe che. e to badhuM ja kahe paNa tame emane kaho ke, "ame to zrI jinezvaradevone, zrI jinezvaradevanA anuyAyI maharSione ja mAnanArA chIe ane tame to sarvajJa paramAtmAnI nizrAmAM nahi rahetA chabasthone, eTale ke ajJAnIone, svArthIone ane prapaMcIone paNa mAnanArA cho, mATe aMdhazraddhALuo ame nathI paNa vastutaH tame ja aMdhazraddhALu cho." amAro to kAyado che ke, mAtavAna pramANam ' ane AthI ja ame to parama Apta evA paramAtmA zrI mahAvIradevane mAnIe chIe; je bhagavAna zrI mahAvIradevane sarvajJa mAne tene te tArakanI AjJA mAnanArane aMdhazraddhALu kahevAno koI ja adhikAra nathI. ame kahIe chIe ke, "je loko prabhumArganA zraddhALuone aMdhazraddhALuo kahe che, te loko jenI pAchaLa paDyA che teo ajJAna che, svArthI ane prapaMcI paNa che, mATe aMdhazraddhALu to e che.' Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 07 -- 28 : sarvazanAM vacananI zraddhAvALo zrIsaMgha - 28 - 347 sabhAH zraddhAmAM carmacakSunI jarUra kharI ? AMdhaLAo paNa anaMtajJAnInA vacana para vizvAsa rAkhI zake che. AvA zraddhALu AtmAo maLelI cakSuone paNa anaMtajJAnIonI AjJA mujaba saphaLa kare che. anaMtajJAnIonAM vacana upara zraddhA keLavavAmAM carmacakSunI jarUra paDe ja evuM kazuM nathI. AthI tamane koI aMdhazraddhALu kahe to ene Ubho rAkhavo tathA vacce trIjA gRhasthane bolAvIne kahevuM ke, "je bhagavAna zrI mahAvIrane sarvajJA mAne che, te ja tArakanI AjJA mAnanAra amane e aMdhazraddhALu kahe che !' Ama kahezo ke tarata ja e bhAgI jaze, Ubho nahi rahe, kema ke, e to AjJAno utthApaka che. jo e "zrI mahAvIradeva sarvajJa nathI' ema kahe to vAta judI, to tarata | nikAla thAya, kAraNa ke, e jaina nathI ema puravAra thaI jAya, pachI koI enAmAM phasAya nahi; pachI to vagara mAgyuM jainapaNAnuM rAjInAmuM maLI jAya. AthI spaSTa ja che ke, anaMtajJAnInA tathA emanI nizrAe vartatA maharSionA vacana mujaba vartanAra, emAM mAnanAra, e aMdhazraddhALu nathI paNa sAco zraddhALu che evA zraddhALu samajyA vagara paNa prabhue pharamAvelI kriyA zraddhApUrvaka kare to paNa eno apUrva lAbha Ape. * nAnuM bALaka mA-bApa je Ape che te samajyA vinA ja khAya che, chatAM e jIve che ke nahi ? moTo thayA pachI tapAsIne khAya paNa nAnapaNamAM to mA-bApa Ape te ja tarata moMmAM nAMkhe che. joyA tapAsyA vagara khAvuM ja. nahi, e niyama kare to bALaka jIve ? ane evA e bALakane aMdhazraddhALu kahevAya ? * . . zikSakanuM mAnyuM to paMDita thayA, paNa prathamathI ja samajyA vagara zikSakanuM kahyuM mAne ja nahi to bhaNI zakAya ? pahelAM kakko, bArAkhaDI, AMka bhaNe, pachI ja pATha, hisAba AvaDe ane pachI dhIme dhIme AgaLa vadhe. jo A vAta sAcI ja che, to AtmavikAsa mATe bhagavAne sAmAyika, pauSadha, ujamaNuM vagere vagere karavAnI nA pADI che, ema e loko chAtI ThokIne kahI zake tema che ? sabhAH e loko kahe che ke, bhagavAne to badhuM sAcuM kahyuM, paNa AcAryoe pheraphAra karyo hoya tenuM zuM thAya ? AvAM gappAM mAravAM hoya to to sahu mAre, paNa AvAM gappAMnI kiMmata sabhya samAjamAM kazI ja aMkAya tema nathI; kAraNa ke, je AcAryoe prANanA bhoge paNa zAsananI rakSA karI, te AcAryo mATe AvA prakAranA AkSepo karavA-karAvavA enA jevI adhamatA bIjI eka paNa nathI. AvI adhamatA sevanArAonA Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 vacananI kiMmata karavI, e paNa AtmaghAtane noMtaravA jevuM che. are, e loko to evA che ke, eka ja graMthanA eka pAnAnI amuka paMkti potAnA matanA samarthanamAM mAne ! ane enA ja bIjA ja pAnAnI paMkti ke je potAne pratikULa hoya te prakSipta mAne !! ema AcAryone khoTA mAnanAra to mahAvIra hatA enI paNa khAtarI zI ? e paNa tarkaTa kAM na hoya ?' ema kahe toya temane zI harakata che ? paNa emane kaho ke, batAvo, kayA AcArya evA lAge che ?' sabhAH evA jhaghaDAmAM to paDavAnI e nA pADe che. e cAle ? ane vaLI sAcI vAta jAhera karavAmAM jhaghaDo paNa zAno ? game tevo AkSepa karI devo ane pachI te AkSepane sAbita karavAnuM AhvAna karavAmAM Ave, tyAre tene jhaghaDo kahI chUTavAnI bArI zodhavI, e nyAya kyAMno ? potAnA kathanane sAbita karavAnI vAtane jhaghaDo kahI tevA jhaghaDAmAM paDavuM na hoya to tevuM bolavuM zuM karavA ? kharekhara, A to bhayaMkara ja kUTanIti kahevAya ! pUrve to vAdI evA hatA ke, pote pakSa mAMDatA, heta kahetA, daSTAMta detA ane potAnA matanI siddhi karatA pachI sAmA taraphathI enuM khaMDana thatuM, e tamAma sAMbhaLatA, pharI navo hetu kahetA athavA niruttara thatA to satya svIkAratA agara mUMgA mUMgA cAlyA jatA hatA; A to akkala vagaranA evA ke, emane potAnuM mAMDatAM AvaDe nahi, potAnA vicAra mUkatAM AvaDe nahi, hetuM, dRSTAMta, dalIla, pramANa mUkatAM AvaDe nahi ane game tema bolI devuM, pAchuM boleluM sAbita karavuM nahi ane satyane svIkAravuM paNa nahi. koI paNa zAstrane khoTuM kahI de ane ApaNe ene khoTuM sAbita karavAnuM kahIe tyAre UlaTA kahe, "sAcuM che tema tame sAbita karo !! A te kAMI nyAya che ke kevaLa buddhinuM devALuM che? AthI e vAta spaSTa ja che ke, anaMtajJAnIoe anaMtajJAnathI joyelI cIjane carmacakSuthI ja jovAnI bhAvanA, e hRdayamAM raheluM nAstikapaNuM che. evA nAstikapaNAthI bacavuM e darekedareka AtmakalyANanA arthInI pharaja che. jainadarzanamAM koI jIvane mAravAnI chUTa nathI: merUnI pIThanuM varNana cAle che. pIThanI majabUtAInuM varNana eTalA mATe che ke, jethI enA paranI cIja badhI Take, kema ke, merU zobhArUpa che, zAzvata che, sadA sthira che, merUnI pIThikA vajanI che. vaja bhalabhalA pahADane bhede, paNa e kazAthI bhedAya nahi, tevI rIte zrIsaMghanI paNa abheda vajamaye pIThikA te samyagudarzana che ane samyagudarzana eTale tattvArthanI aviparIta zraddhA. Aje to Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 : sarvajJanAM vacananI zraddhAvALo zrIsaMgha - 28 e dazA che ke, jIva mAnavo che. jIvatattva mAnavuM che, paNa enA 52 akhatarA karavA che ! arthanI zraddhA rAkhIne jJAnIe kahelAM tattvane mAne te ane arthane samajI jJAnIe kahelAM tattvane mAne te, e beya samyagdaSTi che. zrI navatattva prakaraNamAM spaSTapaNe kahevAmAM AvyuM che ke - 349 349 1'je jIvAdika nave padArthone jANe tene paNa samyaktva hoya che ane je na jANavA chatAM paNa bhAvathI zraddhA rAkhe tene paNa samyaktva hoya che.' je lokone jIva mAnavA che ane te chatAM paNa tenA akhatarA karavA che, teone A zAstra kahe che ke, jIvatattva mAnyA pachI jIvo u52 akhatarA na thAya. kadAca na cAle, enA vinA jIvanano nirvAha azakya che ema lAge, jema ke, saMyamanI zakti nathI ane gRhasthAzramamAM pRthvIkAyAdinI hiMsA vinA cAle tema nathI tyAM nirUpAye hiMsaka pravRtti karavI paDe to paNa hRdaya kaMpe; paNa niraparAdhI trasajIvo upara TAMkaNI bhoMkIne khIlI ThokIne cIrA mUkIne akhatarA na thAya. jIva mAnavo ane niraparAdhI evA paNa trasajIva u52 akhatarA karavA, e mAnyatA kayA prakAranI ? mATe ja tattvArthanI zraddhAne samyagdarzana kahyuM che. jIva mAne ane nahi jevA svArthane mATe agara 5ramArthanA bahAne saMhAranArA to bhayaMkara mAnavIo che. tattvanA bhAvanI aviparIta zraddhAmAM samyagdarzana che, paNa nahi ke, khAlI ane lukhkhI mAnyatAmAM ! e zraddhAmAM samyagdarzana che, paNa e zraddhA thayA pachI koInA eka paNa prANa upara prahAra karavAnuM mana paNa na thAya. potAne jevI vedanA thAya tevI ja e badhe bhALe. paNa AjanAo to kahe che ke, 'pAMca deDakAM mare paNa pachI jiMdagI sudhI paramArtha thAya ne !' vAru ! prathama to ema kahenArAne e to pUcho ke, 'tame jiMdagI 52mArthamArgamAM ja samarpI dIdhI che ne ?' sabhA sAheba ! peTanI ane viSayavAsanAnAM sAdhanonI pUrti e ja paramArtha ! huM e ja kahuM chuM ke, e rIte paramArthane nAme nirAdhAra ke jeno koI belI nahi, tene khIlA ThokI mAravA ane emAM upakAra manAvavo. e bhayaMkara jAtanI 1. ''nIvADuM navapayatve, no khALapha tassa doD sammatta / mAre saddato, avALamALe vi sammatta zA" Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3pa0 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - - 350 pApapravRtti sivAya bIjuM kazuM ja nathI. AvAone cAnaka lagADavA mATe, eka jANe kUtarAM mAryA tyAre eka dayALue kahyuM hatuM ke, nirAdhAra kUtarAne mAryA che mATe ja sukhe sUI zako cho, paNa jo A rIte AvA upakAranA bahAne mANaso mAryA hota to sukhe sUI na zakata." duHkhanI vAta che ke, "nirAdhAra upara hathiyAra calAvavAnI chUTa che' ema kahenAra ja Aje gulAmImAMthI chUTavAnI ane choDAvavAno upakAra karavAnI moTI moTI vAto kare che ane duniyA tevI. vAtone sAcI mAnI le che ! nirAdhArane mAravAmAM harakata nathI, tyAM paramArtha che." - AvI duSTa dAnatavALA gulAmImAMthI chUTe ja nahi ane chUTe to paNa vadhAre gulAmImAM phasAyA vinA rahe nahi ! zaktihIna sAme goLI ane zaktisaMpanna sAme chAtI, A nyAya kayAMno ? sabhA: kUtarAM oziyALAM ema kahe che ne ? ema kahenArane kaho ke, "tuM kyAM oziyALo nathI ! chatAMya nirlajja thaIne tArI jAtane tuM bAdazAha mAne eno upAya nathI; bAkI zrI vitarAga paramAtmAnA zAsanamAM koI paNa prANIne mAravAnI chUTa nathI ja. samyagadaSTine samyapha cAritra na game? AthI e vAta samajI zakAya tevI che ke, jIvatattvane samajI zakanAra AtmAthI, niraparAdhI trasajIvo upara akhatarA na karAya, eTaluM ja nahi paNa e samajyA pachI to ajIvanA baMdhanamAMthI paNa chUTavAnI kriyA ja zarU karavAnI bhAvanA rahyA kare ane e bhAvanAne kAryarUpa banAvavAnA prayAso aviratapaNe cAlu rahe. paNa A to kahe che ke, "tattvajJAna meLavavA mATe cappathI jIvone cIrI cIrIne jovA.' AvA vicAro ane AvI vAto vagere jyAM hoya tyAM samyakatva zI rIte Take ? sabhAH AgaLa vadhavuM che ne sAheba ! duniyAdArImAM ja AgaLa vadhavAnI tIvra rucivALI bhAvanA, e samyakatva ke mithyAtva ? emAM ja rasapUrvaka AgaLa vadhavAnI bhAvanA karanAro samyagudRSTi ke mithyASTi ? mithyAmArgamAM rahelA game tevA vicAro ane game tevI pravRtti kare e judI vAta che, paNa prabhuzAsanamAM rahelA ke rahevA icchatA AtmAo.game tevA vicAro ane game tevI pravRtti kare e kema pAlave ? Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 : sarvajJanAM vacananI zraddhAvALo zrIsaMgha - 28 ApaNe ahIM to zrIsaMgharUpa merUnI samyagdarzanarUpa vajrapIThanI vAta cAle che, to jema zrI merUnI vajraratnamaya pITha dRDha, rUDha, gADha ane avagADha che, tema zrIsaMgharUpa maMdaragirinI samyagdarzana rUpa vajramaya pITha paNa dRDha, rUDha, gADha ane avagADha che; AthI zrIsaMgharUpa merUmAM potAnuM sthAna rAkhavAnI icchAvALAe potAnA samyagdarzanane dRDha, rUDha, gADha ane avagADha banAvavuM joIe; paNa jyAM mULa vastu ja na hoya, tyAM dRDha, rUDha, gADha ke avagADha karavAnuM hoya ja kyAMthI ? mATe prabhupraNIta tattvArthamAM aviparIta zraddhA keLavI samyagadarzananA svAmI banavuM joIe ane pachI temAM zaMkAdi doSono praveza na thAya enI kALajI rAkhIne pAmelA samyagdarzanane daDha banAvavuM joIe. e rIte jeNe, potAnA samyagdarzanane dRDha banAvyuM hoya tevo dRDha samyagdaSTa, samyajJAna tathA samyakcAritranA nAzanI vAtane kaI rIte sAMbhaLe ? kayA kAne sAMbhaLe ? 351 351 samyajJAna tathA samyakcAritrano nAza sAMbhaLatAM jene kaMpArI na thAya, te vAstavika rIte samyagdaSTi nathI. samyajJAna tathA samyakUcAritranA nAzane kaI rIte sAMbhaLe ? kayA kAne sAMbhaLe ? samyajJAna tathA samyacAritrano nAza sAMbhaLatAM jene kaMpArI na thAya, te vAstavika rIte samyagdaSTi ja nathI. samyajJAna tathA samyAritranA nAzanI vAta sAMbhaLI ene to khAvuM paNa na bhAve. sabhA evI ciMtAthI phAyado zo ? karmano kSaya thAya ene enA pariNAme AtmAnI anupama zaktino AvirbhAva thAya. sabhA e to potAne thAya. e zakti evI Ave ke, 'bIjAo upara paNa avazya chAyA paDe. AthI spaSTa che ke, tAraka vastunA nAza vakhate samyagdaSTi sukhe khAI ke sUI na zake. A vakhate sukhe khAnArA, pInArA ane palaMga-taLAImAM poDhanArA, khare ja potAnA samyagdarzanane kalaMkita kare che. sabhA asara vyaktinI paDe ke samaSTinI ? jevo vakhata. vyaktinI asara samaSTi upara paNa paDe ane samaSTinI asara tevI vyakti upara na paNa paDe. sabhA kiMmata vyaktinI ke samaSTinI ? Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 352 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - - 352, beyanI kiMmata, viziSTa vyaktinI paNa kharI ane viziSTa samaSTinI paNa kharI; jemAM kAMI khAsa tattva ja na hoya tevI vyakti hoya ke samaSTi, paNa tenI kazI ja kiMmata nathI. ahIM padapUjA che; eTale guNaviziSTa vyakti ke samaSTinI pUjA che, paNa guNahIna vyaktinI ke samaSTinI pUjA nathI. guNa Ave eTale vyakti pUjya banI jAya. e ja rIte jemAM saMghatva Ave te ja zrIsaMgha gaNAya. have e nizcita karo ke, sAdhunI hayAtImAM saMgha ke sAdhunI hayAtI vinA . ja saMgha ? "vicAra vinA eka akSara na bole te mANasa, vagara vicAryuM bole te mANasa nathI." - ema jo mANasa banavA paNa vicArazIla banavuM paDe, to zrIsaMgha banavA kevA banavuM paDaze ? ema saMgha !" ema kahenArane pUcho ke, 'tamane zuM joIe ane tamane iSTa zuM? tamane game che ane zuM nathI gamatuM ?' jo A praznonA yogya uttara maLe to hAtha joDatAM ke mAthuM namAvatAM kyAM vAra che ? bAkI jene samyagujJAna ke samyaphacAritra athavA e baMneyanuM mULa je samyagudarzana te na game, te zrIsaMghamAM hoI zakato ja nathI. have jene mULarUpa samyagadarzana game che tevA samyagudRSTine, samyagUjJAna ane samyaphacAritra na game ? avazya game ja ! samyagujJAna te kahevAya ke "jenA yoge saMsAranI mamatA ghaTADavAnuM, divase divase mohathI chUTavAnuM ane zarIrathI paNa chUTavAnuM samajAya." ane pariNAme "samAdhipUrvaka prabhaAjJA mujaba zarIrane paNa choDavA sudhInI je kriyA' te samyakjhAritra ! cAritradharane joIne haiyuM nAce che? . cAritra koInAM mAnapAna ke roTalA meLavavA mATe nathI pALavAnuM. paNa mukti mATe pALavAnuM che. "A sAcuM che paNa Amane nahi game to !" evo vicAra karanArathI samyaphacAritra vAstavika rIte pALI zakAtuM nathI. samyagdarzanano pUjArI sAcA cAritradharane-cAritranA abhilASIne jue to enuM haiyuM nAcI UThe. zrI zAlibhadrajIne ghera jatI vakhate zrI zreNika rAjAne thayeluM ke, rAjA huM ke A ? ene uparathI UtaratAM joyo ane thayuM ke, zuM A deva che ke manuSya che ?potAnA khoLAmAM zAlibhadra beTho ke ene pasIno thayo; AvI sukomaLatA ! mAtAne kahevuM paDyuM ke, "rAjan ! Apano zvAsa paNa e sahI nahi zake' ane "e zAlibhadra saMyama le che' - evuM sAMbhaLyuM tyAre zrI zreNika rAjAne Azcarya Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 353 -- 28H sarvazanAM vacananI zraddhAvALo zrIsaMgha - 28 - 353 thayuM, paNa "e zuM le ?' ema na bolyA. anIti Adi e saMyama mATe jema pratipakSI vastu che tema bhoganI lInatA paNa pratipakSI che ne ? bhoga paNa kevA? mulAyama taLAImAM sUvuM, devatAI bhojana ArogavAM, devatAI vastro paheravAM, devatAI alaMkAro dhAraNa karavA, sAtamA mALathI nIce paNa na UtaravuM, A kayA bhoga ? "e jyAre dIkSA le che ema sAMbhaLyuM, tyAre bhAre karI!evuM zrI zreNika rAjAne Azcarya thayuM, paNa "e zuM le ?" ema e na bolyA. cakravartI jyAre saMyama le, tyAre Aste Aste le ke ekadama ? saMyama lIdhA pahelAM-thoDIvAra pahelAM kayo abhyAsa hato ? "mArI AjJA !' e ja ne ! cosaTha hajArano e mAlika hato. ene paNa ekadama vairAgya Avyo ne dIkSA lIdhI ane ApanAre ApIne ? AtmaguNo kaI rIte pragaTa thAya che, e samyagudRSTi samaje che. kAlanA adhamane Aje sAro thayo evuM sAMbhaLe, to samyagudRSTi ane hAtha joDe; kAlano uttama AtmA paDe to samyagudRSTi mAne che, e paNa saMbhave ! A rIte vastusvarUpano khyAla karAvanArI tattvaruci jenAthI thAya te samyagdarzana; A samyagdarzanane dRDha banAvavA mATe temAM zaMkA-kAMkSAdirUpa doSothI polANa na ja paDavA devuM joIe. je samaye mithyAtvanA pravAho vahI rahyA hoya, te samaye zaMkAdi doSothI bacavuM e ja samyagdarzanane daDha banAvavAnuM parama sAdhana che ane e sAdhana meLavavA mATe - "tameva sarva niTsa = nirdi pave " "te ja sAcuM ane zaMkA vinAnuM che, ke je zrI jinezvaradevoe kahyuM che." A bhAvanAthI AtmAne otaprota karI devo joIe. Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 : saMsAranI aruci ane mokSanI ruci vIra saM. 2456, vi.saM.1986, poSa suda-1 2, ravivAra, tA. 12-1-1930 samyagdarzana mATe jarUrI saMsAranI aruci ane mokSanI ruci : mAtra saMkhyAvRddhithI zuM vaLe ? zAsanamAM koNa ane kyAre nabhe ? * zrI aSADhAbhUti ane nATaka : 29 samyagdarzana mATe jarUrI saMsAranI aruci ane mokSanI ruci : sUtrakAra maharSi zrIdevavAcaka kSamAzramaNajI, zrIsaMghane merUnI upamArthI stave che. zrIsaMgharUpa merUnI pITha samyagdarzanarUpa vara vajranI che ane te daDha, rUDha, gADha ane avagADha che. zrIsaMgharUpa merUnI samyagdarzana vajramayI pITha majabUta hovI ja joIe. jo e pITha majabUta na hoya to, enA uparathI vastu TakI zakatI ja nathI; kAraNa ke samyagdarzana e mokSanuM paheluM aMga che. eTale zrIsaMgharUpa merUnI vajramayI samyagdarzana rUpI pIThanI majabUtAI vinA, enA upara jJAnacAritranI badhI kAryavAhI vastutaH niSphaLa che, eTaluM ja nahi paNa bhArapUrvaka kahuM chuM ke, vakhate e hAnikara paNa nIvaDe che, mATe e pITha dRDha, rUDha, gADha ane avagADha hovI ja joIe. ' AjakAla to dRDha hoya toye ghaNuM che; rUDha, gADha ane avagADha vaLI AgaLa upa2 bane ! paNa A to ekadama zithila che. Aje to 'pUjA karanAra maLe, paNa jenI pUjA karavAnI che tene sAcavanAra na maLe; sAmAyikAdi kriyA karanAra jaDe, paraMtu enA para UMDANamAM UtarIe to moTI pola dekhAya.' - A dazA che ! pauSadha-pratikramaNAdi kriyA karanAra ja samaya Avye pahelo kaMpe, e zuM sUcave che ? e ja ke, je mATe e kriyA karavAnI che temAM daDhatA nathI. yAda rAkho ke dharmakriyA mojazokha mATe nathI ke phurasadano TAima pUro karavA mATe nathI; paNa te te kriyAo te mATe ke, jenA yoge je dRSTi pedA karavI - che te pedA thAya. kuLanA rivAja mATe karAya che e ThIka che, paNa 'zA mATe ?' eno vicAra nathI. A rIte jyAM samyagdarzana ja na dekhAya, tyAM dRDhatAM, rUDhatA, gADhatA ane avagADhatAnI vAta kyAM karavI ? Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 : saMsAranI aruci ane mokSanI ruci - 29 355 zrI jinezvaradevoe sthApela zrIsaMghanA nAmamAM ke yogyatAmAM kazI ja kamInA nathI ane hoya paNa nahi, paNa 'ame saMgha' ema kahevarAvanArAomAM saMghatvane chAjatI vastu ja na hoya to zuM thAya ? 'samyajJAna ane samyakcAritrane lAvavA ane saphaLa karavA mATe paNa samyagdarzana jarUrI che, kAraNa ke, samyagnAna ane samyak cAritra dvArA je sAdhavuM che, te tarapha vALanAra ja samyagdarzana che.' A vAtane je na samaje, tenAmAM AMzika saMghatva paNa kyAMthI Ave ? A rIte zrIsaMgharUpa merUne rAkhanAra samyaktva che. te samyaktvane dUSita karanAra 355 '1. zaMkA, 2. kAMkSA, 3. vicikistA, 4. mithyAmati prazaMsA ane 5. mithyAmati paricaya' A pAMca moTA ane bhayaMkara doSo che. A doSo samyaktvamAM polANa pedA kare che. eTale e doSothI khAsa bacavuM joIe. jo A pAMca doSo rUpa polANa na hoya, to temAM 52tIrthika vAsanA rUpa pANI na AvavAthI samyagdarzanarUpa pAyo kaMpe nahi, A sthiti hoya to ja e pIThikA dRDha bane che. zrI jinezvaradeva, e tArakanA mArge cAlanArA nigraMtho tathA e tA2kanA Agamo upara saMpUrNa vizvAsa hoya to ja zaMkArUpa mahAdoSa na thAya, paNa jene tyAM ja avizvAsa hoya tenuM zuM thAya ? 'vastu mAtrane najare joIne ja mAnavI' Avo jeno nizcaya hoya, tene to tArako pratye avizvAsa na thAya to bIjuM thAya paNa zuM ? e avizvAsanA yoge zaMkA Ave ane te pachI cAra doSa to Ave ja. A pAMceya doSomAMno eka paNa doSa na hoya to ja samyagdarzana dRDha thAya; eka paNa doSa hoya to e dRDha banavuM muzkela che. anaMtajJAnInA vacana upara vizvAsa na jAge, tyAM sukhI zaMkAkAMkSA vagere na thAya e kema bane ? kharekhara, je 'najare jovAya tene ja mAnavAno jamAno che' ema kahe, tenAmAM to A doSo hoya ja. chadmasthone prazna to UThe, paNa uttaradAtA kahe ke, 'jarA anubhavanI vAra che, to teoe sAmA na thavuM joIe.' moTA saToDiyA tejI-maMdInAM evAM anumAna bAMdhe ke, bhAgye ja e khoTAM paDe, ene koI pUche ke, 'AvAM sacoTa anumAna zI rIte bAMdho cho ?' to uttaramAM e kahe ke, 'ema na samajAya ! amuka samaya bajArano anubhava lo, dhakkA-dhappA khAo, pachI ApoApa samajAze, agara pachI samajAvI zakAze !' jyAre AvI sAmAnya bAbatamAM Ama hoya, to jJAnIe kahelI apUrva bAbatomAM zuM hoya ? Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 356 - saMgha svarUpe darzana bhAga-1 - kharekhara, anaMtavAsIoe kahelI vastu dareka AdamI pote joI paNa nathI, zakatA ane jANI paNa nathI zakatA; ane jo ema dareka sahelAIthI jANI ke joI zakatA hota, to ATalI mahenatanI paNa jarUra zI hatI ? A sAmAnya duniyAmAM paNa evA AdamI hoya che, ke je eka vAtamAM aneka vAta samajI zake che ane evA paNa che ke aneka vAto karavA chatAM eka paNa vAtane nathI samajI zakatA; to apUrva ane lokottara zAsanamAM najare joyeluM ja mAnavAnuM kahe, e kema bane ? A zAsanamAM nAstika mATe chellI koTinI vyAkhyA kaI ? e ke, anaMtajJAnIoe kahelI atIndriya vastuone paNa najare jovA mAMge ane e vinA na ja mAne !! anaMtajJAnIoe kahelI saghaLIya vAto cakSuthI jovAnI vAto, e nAstikatA bharelI ja vAto che. anaMtajJAnIoe pharamAvelI AjJAo na AcarAya ane anaMtajJAnIoe kahelI vAto na samajAya, to "huM evA kALamAM, saMyogamAM ane evI sthitimAM Avyo chuM ke, zrI jinezvaradevanI AjJA pUrI AcarI zakato nathI ane zrI jinezvaradevanI kahelI saghaLI vastuo samajavAnI paNa tAkAta nathI." A pramANe kahe e to ThIka, kAraNa ke, ethI samyagdarzana na jAya, paNa "A jamAnAmAM A vAto kema cAle ?" ema kahe tenAmAM samyakatva Take ja zI rIte ? arthAt na ja Take. anaMtajJAnIoe to yogya AtmAone mATe ja A badhI vastuo batAvI che. jenA upara mahela bAMdhavo hoya, majabUta caNatara caNavAM hoya, e pIThano pAyo akhaMDita hovo ja joIe. zrIsaMgharUpa merUnI pITha DhIlI-pocIna ja nabhe. merUnI mAphaka zrIsaMgha paNa kSetra vizeSe zAzvata che, kadI paNa pheraphAra na thAya tevo che, enI pITha vajanI che, to zrIsaMgharUpa merUnI pITha paNa samyagdarzana rU5 zreSTha vajanI che. te cAra vizeSaNothI viziSTa che ane hovI joIe. ' zrI jinezvaradevanA zAsanamAM rahevA icchanAro A pITha majabUta na banAve to AgaLa vadhI na zake. samyagudarzana vinAnuM jJAna paNa vyartha che; samyagdarzana vinAnuM saMyama ane bAhyatyAga game tevo hoya toya te kAyakaSTarUpa che; samyagdarzana vinAnAM dAna, zIla, tapa ane bhAva; te paNa vastutaH dAna, zIla, tapa tathA bhAva nathI; enA vinA bhAvanA paNa kaI ane kevI hoya ? bhAvanAzuddhi mATe to samyagdarzana che, e AvyA pachI manovRtti kaI tarapha DhaLe ? mokSa tarapha ja paNa saMsAra tarapha to nahi ja, AthI ja e nizcita thAya Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 : saMsAranI aruci ane mokSanI ruci - 29 che ke, 'zrI jinezvaradevanA zAsanamAM badhA rahI zake che' paNa kyAre ? jyAre saMsAranI aruci ane mokSanI ruci thAya tyAre ! A zAsanamAM caudapUrvI paNa rahe ane aSTa pravacana mAtAne jANanArA paNa rahe; yathAkhyAta cAritra pALanArA paNa rahe ane chedopasthApanIya cAritra pALanArA paNa rahI zake; are, cAritranuM ArAdhana nahi karanArA ane kaMI paNa nahi bhaNelA paNa rahI zake; paNa kyAre ? tyAre ja ke jyAre saMsAra ta2pha aruci ane mokSa tarapha ruci pedA thAya ! 357 357 relavenA plaeNTaphaoNrma 52 javA pAsa to joIe ne ? TikiTa hoya e gADImAM bese, paNa plaeNTaphaoNrmamAM javA mATe paNa pAsa to joIe ne ? vagara pAse koI ghUse to lAMcathI ghUse, agara corIthI ghUse ! bhale ene cora TharAvanAra adhikArI paNa koI cora thaIne ene cora na TharAve, paNa kAyadesara e corI che; ema ahIM ochAmAM ochI kaI yogyatA hoya to prabhunA zAsanamAM naMbara gaNAya ? jo ke, Aje samyaktva zabda paNa rUDha thayo che, ethI Aje game tema vartanArA ane game tema bolanArAone paNa jo enAmAM samyaktva nathI ema kahevAmAM Ave, to teo lAlapILA thaI jAya che, mATe hAla e zabdane dUra rAkhIne kaho ke, prabhunA zAsanamAM gaNAvavuM hoya enAmAM ochAmAM ochuM paNa zuM joIe ?' 'saMsAranI aruci ane mokSanI ruci' ATaluM to joIe ja ne ? mAtra saMkhyAvRddhithI zuM vaLe ? AthI samajI zakAze ke, prabhue sthApelo zrIsaMgha anupama che. pUjya che ane enA AdhAre pAMcamA ArAmAM kalyANa sAdhavAnuM che; eTale jene-tene emAM na ja gaNAya. je maryAdAno bhaMga kare tene saMghamAM sthAna na ja hoya. ekavAra to mANaso vadhatA joIne tame rAjI paNa thaI jAo ke, saMkhyA vadhe che, paNa e rIte lokone bhegA karIne thayelI saMkhyA moTA virATa svarUpe dekhAvA chatAM paNa, avasare adhavaca DubADaze. Aje samyaktvanI vAtamAM locA vALanArA, A sAmAnya bhAvanA mATe paNa elaphela bole che, AthI ja ApaNe kahIe chIe ke, 'pahADanI zobhA to badhI u52 che, paNa e zobhAne TakAvI rAkhavA ane eno lAbha levA enuM taLiyuM majabUta joIe ke jethI emAM eka paNa chidra na paDe. munipaNAnI vAta to pachI, paNa hajI to pIThikA rUpa samyagdarzananI vAta cAle che. A samyagdarzanarUpa zreSTha vajranI pITha upara pratiSThita zrIsaMgharUpa merU, Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 zrI tIrthaMkaravat pUjya che ane evA ja zrIsaMghane paccIsamo tIrthaMkara kahevAmAM Ave che. 358 358 je rIte zrI jinezvaradevanI AjJA mAnavAnI, te ja rIte zrIsaMghanI paNa AjJA mAnavAnI ! je zrIsaMghane paccIsamo tIrthaMkara kahyo te zrIsaMgha kono ? jeno-teno nahi, paNa zrI jinezvaradevano. zrI jinezvaradeve je kahyuM teno yathAzakti amala kare to saMgha ne ? AjJAmAM rahe, AjJA mAne to saMgha, paNa AjJA AghI mUke to te saMghanI koTithI dUra thAya che. 'saMgha e paccIsamo tIrthaMkara eTalI vAta yAda rAkhI, paNa 'kevo saMgha paccIsamo tIrthaMkara' e bhUlyA. jene adhikAranuM ja bhAna na hoya, e adhikArI keTalA divasa Take ? zrIsaMgha paccIsamo tIrthaMkara e vAta sAcI, paNa kayo saMgha paccIsamo tIrthaMkara, e vAta sAcI paDI gaI. emAM goTALo thayo. pariNAme 'ame saMgha' kahevAno saune umaLako thayo, paNa 'ame saMgha kyAre ?' e vAtanuM bhAna na rahyuM. AgaLa vadhIne 'amArAthI kaI vAta bolAya ane kaI vAta poSAya ?' eno vicAra ke khyAla sarakho paNa na rahyo. AvA mANasoe samajavuM joIe ke, 'game tema bolavuM ane game tema vartavuM, e to adhikAranI avagaNanA che.' saMghane vaMdana to sUtrakAra paNa kare che, paNa kayA saMghane ? nagara, cakra, ratha, kamaLa, caMdra, sUrya, sAgara ane merUrUpa saMghane, paNa cAlI nIkaLelAM ToLAone nahi ja ! dharmIne Azraya Ape e saMgha nagararUpa ke dhakko mAre e ? saMsArane chedavAmAM sahAyaka thAya te cakrarUpa ke saMsAramAM dhakele te ? e rIte kahevAI gayelAM sAte rUpakomAM kahevAyelI vAto yAda thAya to pIThikA taiyAra thaze. zrIsaMgharUpa nagara dharmIne akhaMDa cAritrarUpa killAmAM rAkhe ane viSayakaSAyarUpa saMsArane chedavAmAM cakra banI sahAya kare. saMsAra pAra karavA jeo azakta hoya teone mATe e 2tharUpa bane. - vAta vAtamAM 'che kAMI ?' - ema saMghathI bolAya ? 'che kAMI ?' - e prazna che ? saMsAra viSaya to che ja, du:khamaya to che ja, temAMthI sAdhanahIna paNa dharmI thAya; sAdhanasaMpanna ja dharmI thAya evuM nathI ane sAdhanahIna dharmane mATe lAyaka nathI evuM paNa nathI. raMka dharma karavA mATe nAlAyaka che, evuM A zAsanamAM kahevAya tema nathI; pUrvapuNyanA abhAve duniyAnI vastu nahi pAmI zakelAne paNa dharma levAno ane sevavAno saMpUrNa hakka che. Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 859 -- 29H saMsAranI aruci ane mokSanI rUci - 29 - 359 karmanA yoge duniyAmAM zAhukArI nahi sAcavI zakelA paNa, ahIM zAhukArI sAcavI zake che, ane evA AtmAo saMsArasAgara tarI jAya che. dharmanA nAme koI ThagAya to paNa zAstra kahe che ke, "e pAmI gayo, paNa ThagAyo nathI." vezyAe dharmane bahAne zrI abhayakumAra jevA buddhinA nidhAnane paNa ThagyA hatA. levA mokalanAra rAjAe paNa kahyuM ke, "dharmanA bahAne ThagavuM emAM kazI ja moTI vAta nathI. dharmI dharmanA bahAne ThagAI paNa jAya, kAraNa ke, tyAM jiMdagI samarpa che. dharmanA pAlaka kAMI dharmInA rUpa-raMgane nathI jotA, paNa dharma juve che. cha khaMDanA cakravartI paNa gaIkAlano kaThiyAro paNa jo prabhunA saMyamamArgane pAmyo hoya to tenA pagamAM potAnuM mastaka mUke che; AthI spaSTa ja che ke, A zAsana kAMI ekalA rAjA-mahArAjAo ke zeTha-zAhukAronuM ja nathI, paNa sarva koI mumukSunuM che. jJAnIoe spaSTa rIte pharamAvyuM che ke, rAjya Adine pApa mAno to ahIM Avo; jyAM beThA cho te khoTuM lAgatuM hoya ane pAparUpa lAgatuM hoya to Avo ! jene jyAM beTho. te mIThuM lAge tene A na game. bhavAbhinaMdIne zrI vItarAganuM zAsana paNa na game, evAone to Aje pApa zabda paNa pAgala banAvyA che. dharmIo je pApa zabdathI kaMpe che, te ja pApa zabda sAme e kAramuM hAsyaaTTahAsya kare che ane uparathI kahe che ke, ghelAo pApa pApa kare che; kaI sadImAM janmyA che ke jethI vAta vAtamAM pApanI vAta kare che ? evAone ApaNe kahIe chIe ke, "vIsamI sadImAM janmyA chIe ane AyuSya haze to ekavIsamI sadI sudhI paNa jIvazuM; te paNa tamArA karatAM sArI rIte jIvazuM; tamArA jevI kaMgAliyatathI to nahi ja jIvIe, kAraNa ke, pApane pApa mAnanAro je rIte jIve che, te rIte pApane pApa nahi mAnanAro kadI jIvyo nathI, ane jIvaze paNa nahi." anaMtajJAnIoe pApa kahyuM enI ThekaDI karanAra pahelA naMbaranA nAstika che ane ethI ja teo A manuSyalokamAM bhArabhUta che. | lAkha ke karoDa jene tyAM hoya, jene tyAM cAra moTara bhAMge ane ATha navI Ave, eTalA uparathI tene ApaNe sukhI na ja mAnI laIe, kAraNa ke, evAone mAthe to trAsanI jhaDIo varasatI hoya che. pAghaDImAM DhaMkAya, moTaramAM chupAya, nAsabhAga kare ane "huM zeTha ! huM zeTha !evo jeone meniyA thayo hoya, teo bhale bole ke, "ame sukhI chIe" bAkI e kharekhara sukhI nathI e to khAtarIpUrvakanI vAta che. Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 jene dharmamAM zraddhA nathI, je pApane pApa mAnato nathI, evo eka paNa sAco sukhI hoya to batAvo ! Aje zahenazAhata kema calAvAya che, te zahenazAha jANe che; peDhInA ThekA kema levAya che, te peDhIvALo jANe che; saToDiyA zAkha kema sAcave che, te teo jANe che; emane tejI-maMdInI rAha kAganA DoLe jovI paDe che, covIse kalAka durdhyAna karavuM paDe che. dukAnadAro moTe bhAge bUma mAre che ke - dekhAva moTo che paNa taLiyuM tijorInuM poluM che. A badhuM zAthI. ?. sAco mArga bhulAyo che ethI. - 360 360 zrI jinezvaradevanA zAsanamAM to peDhIvALo ane nokara, zrImaMta ane nirdhana, moTo ane nAno badhA sukhI hoya che. kema ke, dhyeya eka ja hoya che. e AtmAo vivekanA yoge lakSmI Ave to 'bhArarUpa' mAne che ane jAya to 'paMcAta ochI' ema mAne che. bAkI 'huM Avo !' ane 'huM tevo' ema mAnI duniyAnA madamAM chakI janAra prabhunA zAsanamAM na TakI zake. AThe jAtanA madano A zAstramAM niSedha che. bhagavAna zrI mahAvIradevanA AtmAe paNa eka utsUtra vacanathI saMsAra vadhAryo ane kuLamada karavAthI nIcagotra bAMdhyuM. A zAstra to kahe che ke, 'jJAnI ajJAnInI dayA khAya ane ajJAnI jJAnIne hAtha joDe.' AthI prabhuzAsanamAM rahevA mATe vizeSa prakAranI lAyakAtanI vAtane bAjue rAkho, paNa sAmAnya kakSAnI lAyakAta to nakkI karavI joIe ane te hovI ja joIe. zAhukAra rahevA mATe sAmAnya yogyatA kaI ? pArakA rUpiyA lAvIne pAchA devA e ja ne ? pAghaDI ke TopI vecIne paNa bharI de te zAhukAra: pAMca lAvanAra TAimasara Ape ene pariNAme pAMcaso maMLe, paNa lAvIne Ape ja nahi to ? kahevuM ja paDe ke, e na cAle. jyAre kukAnI vAtamAM ATalI zarata, tyAre ahIM koI zarata nahi ema ? AvuM poluM kema cAle ? jeo vyavahA2mAM kahe che ke, 'Ama Ama karavuM ja joIe, teo ahIM kahe che ke, 'zAstra rUce to mAnIe ane bhagavAnane paNa icchA hoya to pUjIe.' AvA kaMgALo A zAsanamAM AvyA na gaNAya, teo ahIM Ave to paNa zuM ane na Ave to paNa zuM ? AvA kaMgAlonI moTI saMkhyA AvavAthI malakAvuM enA jevI bIjI bhayaMkara mUrkhAI kaI ? kahevuM ja paDaze ke, koI ja nahi, kAraNa ke, evI rIte AvanArA pAchA uparathI kahe che ke, 'ame na hota to Apane pUjata koNa ?' AvuM kahenArAone to kahI devuM joIe ke, 'bhAI ! bhagavAna tArI pUjAnA rasiyA nathI, tArI bhAvanA hoya ane tane muktinI kAmanA hoya to tuM Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 361 29 : saMsAranI aruci ane mokSanI ruci - 29 371 bhagavAnane pUja, anyathA pUjAnI zI jarUra che ? bhagavAna apUjya rahI jAya mATe emanI dayA khAtara pUjA karato hoya to bahetara che ke na kara !' kharekhara, je lokonI A lokamAM paNa kazI kiMmata nathI, te lokone jyAre 'ema na hota to tIrthaMkarane pUjata koNa ? sAdhu jIvata zI rIte ane dharmane sAMbhaLata koNa ?' A pramANe bolatA sAMbhaLIe chIe, tyAre khare ja te kamanazIba ane kamaakkala AtmAonA jIvana tarapha kaMpArI chUTe che, kAraNa ke, potAnuM jIvana ja koInA AdhAre jIvanArA, deva, guru ane dharmane emanA potAnA dvArA jIvatA mAne che ! kharekhara to emanAM jhUMpaDAM paNa emanAthI nathI nabhatAM ! muMbaInA mALA paNa kahe che ke, 'tamArA jevA keTalAya gayA, paNa ame to ahIM UbhA chIe !' cetanahIna mALA paNa AvuM kahe che, te chatAMya e mUrkhAo kahe che ke, anaMtajJAnInI mUrti, maMdira, sAdhu, Agama e badhuM amArA AdhAre jIve che !' AvA pAmaro mATe kahevuM paNa zuM ? ApaNe to spaSTa rIte kahevuM joIe ke, 'AvA mUrkhAonA AdhAre Take te deva nathI, jIve te sAdhu nathI ane hayAtI bhogave te Agama nathI.' Agama to kahe che ke, 'buddhinA nidhAno ! Avo ane eka paNa vAtanuM khaMDana to karo !' khaMDana zuM kare e bicArA ! e bicArAomAM to AgamanI eka vAta paNa samajavAnI tAkAta nathI !! evAonA AdhAre A badhA jIve, e kevI hAsyajanaka vAta che ? evAone pUcho ke, 'tame AgamanA rakSaka ke Agama tamAruM rakSaka ?' zAsanamAM koNa ane kyAre nabhe ? zrI jinavijayajI mahArAja to bhagavAna zrI mahAvIranI stavanA karatAM kahe che ke - "tehanuM jhera nivAraNa maNi sama, tuja Agama tuja biMba jI; nizi dIpaka pravahaNa bharadariye, marUmAM surataru luMba jI. vIrajiNaMda jagata upakArI. pa" "he bhagavAna ! A paMcamakALarUpa phaNIdharanuM jhera utAravA mATe maNisamAna A vizvamAM koIpaNa vastu hoya to te be ja che; eka to tAruM Agama ane bIjI tArI mUrti. kharekhara e be vastuo rAtrimAM dIpaka tulya che, bharadariyAmAM jahAjatulya che ane marUdezamAM kalpavRkSanI velaDItulya che." Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 - 352. saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - - jyAre mahApuruSo AvI rIte bole che, tyAre AjanA jainakulamAM abhyA hovA chatAM jaina kulAMgArane chAjatAM dharmadrohI kAryo karanArAo kahe che ke, "A badhAne (sudeva, suguru ane sudharmane) dIpAvanArA ane jivADanArA ame !" Ama bolanArA evI akkalavALA che ke, "ilekTrika baMdha thAya to eka rAtamAM traNa bhava thAya tevI parataMtra dazA bhogavavA chatAM paNa kahe che ke, "ame svataMtra !" potAnA hAtha, paga paNa koInI sahAyathI cAle evA chatAMya kahe che. ke, "ame svataMtra !" yaMtravat jIve te chatAMya kahe che ke, "ame svataMtra !! dharma karavAnI phurasada nathI' evuM kahe enA jIvananI kiMmata keTalI ? ene pUchIe ke, "kema phurasada nathI ?' to kahe ke, "cauda kalAkanuM kAma che." chatAMya pAchA uparathI kahe ke, "ame svataMtra !" kharekhara jene jIvatAM na AvaDe ane jene khAtAMpItAM na AvaDe, te paNa kahe ke, "ame svataMtra !! . ghara hovA chatAM rastAmAM bhaTakato khAya e dazAvALA paNa kahe ke, "ame svataMtra !" besIne khAvA jeTalI paNa jenAmAM mANasAI nathI evA paNa kahe ke, ame svataMtra !" AvA badhA potAnI jAtane "svataMtra' mAnI ane "zAsanane ame dIpAvanArA chIe' ema kahIne kahe che ke, "jainazAsanane hAni karanArA phakta be ja che : eka dIkSA lenAra ane bIjA apAvanAra !" kaho, kevI bhayaMkara durdazA che ? sabhAH na varNavAya evI ! dikSA lenAra, ApanAra tathA apAvanAra e jainazAsana mATe bhayaMkara ane A badhA svacchaMdIo e zAsananA prabhAvaka, ema koI paNa buddhizALI mAne ? sabhAH kamanasIba hoya te mAne ! mohanA nazAmAM cakacUra banI khurazI, Tebala para besavuM, cA vagere pINAM vAraMvAra pIvAM, sigAreTa pIvI, pAnanA DUcA cAvavA, cAra AMgaLa UMcI eDIvALAM bUTa paheravAM, vAraMvAra paTIyAM pADavAM, AvuM AvuM badhuM ja karavuM ane dhArmika kriyAothI to dUra ne dUra ja bhAgavuM ane kahevuM, "ame zAsananA, prabhAvaka !" jUThuM bolavAmAM ekkA thavuM ane pahelA naMbaranA uThAvagIra banavuM, te chatAMya kahevuM ke, "ame zAsananA prabhAvaka !!! jIvanamAM saMyamano eka chAMTo paNa na hoya te chatAM paNa kahevuM ke, "ame zAsananA prabhAvaka !!!" Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 : saMsAranI aruci ane mokSanI ruci - 29 pote guNahIna ane doSothI bharelA hovA chatAMya potAne zAsananA prabhAvaka mAnavA ane bAre mahine je be-pAMca AtmAo dIkSA le teo, jeoe dIkSA lIdhela che te parimita saMkhyAnA sAdhuo ane temAM paNa jeo dIkSAo ApatA hoya, tyAganI vAto karatA hoya, te badhAne zAsanano nAza karanArA kahevAmAM ja zreya mAnavuM !!!! zuM A ochI kamanazIbI che ? sabhA ochI nahi paNa ghaNI ja bhayaMkara ! 363 373 e ghaNI ja bhayaMkara kamanasIbIne AdhIna thaI unmatta banI gayelAo potAnI jAtane paNa vIsarI jaIne 'dIkSA lenAra le, ApanAra Ape, temAM zAsanano nAza thaI jAya, mATe dIkSA khatama karo ane e dIkSA jemAMthI nIkaLe te Agamone bhasmIbhUta karo, jethI zAsana na bagaDe.' AvA AvA AzayanuM unmatta banIne maryAdRAhInapaNe je bole ane lakhe, teo zuM A prabhuzAsanamAM eTale ke, pUjya koTInA zrIsaMghamAM rahevA mATe paNa lAyaka che kharA ? sabhA eka kSaNa paNa nahi. Aje jema zAstrane ke zAstrakArone nahi mAnanArAo taraphathI vakhatovakhata sUcavAya che ke, 'game tevA toya ame to saMgha ja, ame to phAve to zAstra mAnIe ane na phAve to na mAnIe, chatAMya ame to saMgha ja !' zuM A * pramANe bolAya ? sabhA H samajadArathI to ema kadI ja na bolAya. to pachI duniyAno nAno vyavahAra paNa akkalahInothI nathI cAlato, to zrI*jinazAsanano vyavahAra gAMDAothI kema ja cAle ? na ja cAle. astu. ApaNe kahI gayA ke, A zAsana rAjA ane raMka ema beya mATe che. rAjA rahI jAya ane raMka mokSe cAlyo jAya, e A zAsana che. prabhunA zAsanamAM prabhunA potAnA samayamAM paNa keTalAya TUMko, bhayaMkara hiMsako ane corI vagere gunAhita kArya karanArAo paNa mukti pAmI gayA. A sAMbhaLIne e dhyAnamAM rAkhajo ke, evA paNa je mukti pAmI gayA te hiMsA tathA corI vagere karIne nahi, paNa hiMsA tathA corI vagerene tajIne ! vizvamAM parama satyamArganA prakAzaka zrI jainazAsanamAM je dRSTAMto lo, tenA marmane barAbara samajo. zrI zAlibhadrane tyAM UtaratI navANuM peTIo, zrI bAhubalIjInuM baLa tathA zrI abhayakumAranI buddhimAtramAM na muMjhAo paNa sAthenA guNo paNa juoM ane meLavavA prayatnazIla bano ! zrI zreNika mahArAjA prabhunA parama bhakta, kSAyika Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - 364 samyagudRSTi, paNa emaNeya pahelAM bhUla karI hatI to temane paNa narake javuM paDyuM. zarama ke pakSapAta kAMI ja na cAlyuM. tIrthaMkara-nAmakarma bhale nikA... paNa. narake javuM paDyuM. bhagavAne paNa kahI dIdhuM ke, narake gayA vinA nahi cAle." rAjAno dIkaro najare jotAM khUna karI nAMkhe, pachI bhale e rAjAno dIkaro hoya paNa nyAyAdhIza ene kaI rIte choDe ? rAjAno mAnIne kadI rahema kare to phAMsIne badale dezanikAla kare, paNa tyAM to na ja rAkhe. to pachI jaina nAma dharAvanAra game tema varte te kema cAle ? hajI kadAca "enuM vartana ene bhAre" ema mAnI levAya to e cAle, paNa game tema bole e kema cAle? na ja cAle. jaina gaNAvAnI je sAmAnya yogyatA che ke, "saMsAra khoTo ane mokSa ja sAco e paNa na mAne te jaina tarIke na rahI zake. sAco jaina to saMsArane khoTo mAnI choDavA jevo mAne ane mokSane ja sAco mAnI meLavavA jevo mAne. ArAdhanA saMsAranI nahi karavAnI, paNa mokSanI ja karavAnI, evo eno daDha nizcaya ja hoya. mokSamArganI, enA sthAponI, enA racanAranI, enI ArAdhanA karanAranI, ene khIlavanAranI, enA pracArakonI, enA prakAzakonI, enA sahAyako vagere badhAnI ja ArAdhanA karavAnI; emAM ene zaMkA na ja hoya. ene to saMsAranI chAyA paNa kAramI lAge, kAraNa ke, vakhatovakhata enA kAnamAM - "zItaLa nahi chAyA re A saMsAranI. kUDI che mAyA re, A saMsAranI. ' kAcanI kAyA re chevaTa chAranI, sAcI eka mAyA re jina aNagAranI." A dhvanio paDyA ja kare che. eTale ene saMsAranI chAyA bhayaMkara kema na lAge ? avazya lAge ja ! AthI samyagdaSTi AtmA paNa evo hoya che, enI chAyA sAmA upara evI paDe ke, "sAmAne paNa saMsAranI chAyA bhayaMkara lAge !' evo AtmA potAnI jAta upara kaI chAyA icche ? evA AtmAne tyAgathI viparIta dezanA denAro sAdhu kevo lAge ? evo AtmA potAnI jAta upara tyAgInA tyAganI chAyA icche ke nahi ? sabhA tyAgInA tyAganI chAyA icche e ja samyagdaSTi, jo ema ja che, to tyAgI tathA tyAga e beya para je vakhate AkramaNa AvatuM hoya, te vakhate samyagdaSTi AtmA mauna kaI rIte rahI zake ? kahevuM ja paDaze ke, "na ja rahI zake !! to pachI tyAgI tathA tyAga jene na game te saMghamAM Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 : saMsAranI aruci ane mokSanI ruci - 29 375 paNa kaI rIte rahI zake ? AnI sAme je bolavuM hoya to ahIM bolajo, bolavAnI chUTa che, kAraNa ke samAdhAna thaI jAya. bAkI A sthiti vinA prabhunA zAsanamAM sthAna nathI. sabhA ahIM sthAna nahi hoya to jamAnAvAdInA saMghamAM jaze ! jene tyAM javuM hoya, tene mATe tyAMnA tamAma mArga sarajAyelA ane khullA che, paNa zAstra kahe che ke, manuSya dhAre to mukti paNa meLave ane narakamAM athavA nigodamAM paNa e jAya. cogAna khulluM che. jene game tyAM javuM che, tenI sAthe ApaNane levAdevA nathI. prabhuzAsanamAM AvavA mAganAra ke rahevA icchanAra sAthe ja amAre saMbaMdha che, agara jene sanmArga pAmavAnI sAmAnya paNa icchA che tenI sAthe ja amAre saMbaMdha che. agara jene sanmArga pAmavAnI sAmAnya paNa icchA che tenI sAthe ja amAre saMbaMdha che. A zAsanamAM kRSNa paNa cAle, kadAca AcArahIna paNa cAle, tapa na karI zake e paNa cAle, paNa udAratA, sadAcAra ane tapamAM kalyANa mAnanAra to te hovo ja joIe. 365 Ama chatAM AjanAo to kahe che ke, 'vAta vAtamAM pApa zuM ? chate anAje lAMghaNa kema ? dukALa che kAMI ? anAja pAse hoya chatAM upavAsa zA mATe ? gADI, moTara, TrAma hoya tathA khissAmAM paisA hoya chatAM page kema calAya ? sigAreTa laI zakIe chIe to te kema na pIe ? chate paise hoTalamAM, nATaka, ceTaka, sinemAmAM kema na jaIe ? manamAnyA lahAvA kema na.laIe ? bAvAo * zAsanamAM kaI rIte nabhe ? na zrI aSADhAbhUti ane nATaka : have to AmAMnA keTalAko jJAnIone paNa nATakamAM utAravA mAMge che ane `e-rIte 'nATaka'ne puSTa karavA icche che tema ja ene puSTa karavA mATe kahe che ke, 'zuM zAstramAM aSADhAbhUtinI vAta nathI AvatI ? zuM emaNe nATaka nahotuM karyuM ?' A pramANe kahI zAstrIya vAtano managamato upayoga karI, e dvArA paNa potAnI tuccha manovRttine saphaLa karavAnA prayatna kare che, paNa zrI aSADhAbhUtino prasaMga ja zuM evo che ke, te loko eno managamato upayoga karI zake ane te dvArA potAnI tuccha manovRttine saphaLa karI zake ? sabhA sAheba ! aSADhAbhUtinA nATaka saMbaMdhamAM zuM che ? huM e ja kahevA icchuM chuM. "zrI 'aSADhAbhUti' nAmanA eka moTA munivara Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 thayA che. e munivara, 'zrI dharmaruci' nAmanA sUripuraMdaranA ziSya hatA. teo potAnA gurudeva sAthe eka vakhata 'rAjagRhI' nagarImAM padhAryA hatA. te samaye 'rAjagRhI' nagarImAM 'siMharatha' nAmano rAjA rAjya karato hato ane 'vizvakarmA' nAmano eka nATyakAra tyAM vasato hato. e nATyakArane be suMdara putrIo hatI, je atyaMta surUpa hatI. munivara zrI aSADhAbhUti gurunI AjJAthI bhikSA mATe pharatA pharatA e 'vizvakarmA'nAmanA nATyakAranA ghera pahoMcI gayA.. tyAM e munivarane bhikSAmAM modaka maLyo. 366 karmano udaya koI vicitra ja hoya che. e vicitra karmanA udayane AdhIna thaIne, e munivare bahAra nIkaLIne vicAryuM ke, 'A modaka sUrIzvarajI mahArAja mATe upayogamAM Avaze.' AthI potA mATe levA khAtara'rUpanuM parAvartana karI bIjo modaka laI AvuM.' A pramANe vicArI potAnuM rUpa eka AMkhe kANuM banAvyuM ane pharIthI e nATyakAranA gharamAM praveza karyo ane bIjo modaka meLavyo. te pachI bahAra nIkaLIne pharIthI paNa vicAryuM ke, 'A modaka upAdhyAyajI mahArAjanA upayogamAM Avaze.' Ama vicArI kUbaDuM rUpa banAvyuM ane pharIthI paNa te ja nATyakAranA gharamAM praveza karyo ane trIjo modaka paNa meLavyo. te pachI paNa vicAryuM ke, 'A modaka bIjA saMghATaka sAdhunA upayogamAM Avaze' A pramANe ciMtavIne kuSThirUpa karI cothI veLA paNa e munivare nATyakAranA gharamAM praveza karyo. A rIte vAraMvAra rUpanuM parAvartana karatA munivarane uparanA mALe rahelA 'vizvakarmA' nATyakAre joyA ane eNe vicAryuM 'ke jo A sAdhune vaza karavAmAM Ave ane e amArI sAthe 2he to amAruM kArya ghaNuM ja suMdara rIte thaI zake ! paraMtu Ane vaza karavo kaI rIte ?' A pramANe vicAratAM vicAratAM te naTane evo vicAra Avyo ke, 'mArI dIkarIo dvArA ene saMyamathI calita karIne vaza karavo.' A vicArathI ekadama te nIce Utaryo ane AdarapUrvaka munivarane bolAvI AkhuMye pAtra bharAI jAya teTalA modako munivarane vahorAvyA ane AdarapUrvaka kahyuM ke, 'he bhagavan ! haMmezAM amArAM ja bhojana-pANI grahaNa karIne amArA upara anugraha karajo.' A pachI munivara zrI aSADhAbhUti potAnA upAzraye cAlyA gayA. tyAra bAda e nATyakAre munivaranA rUpaparAvartananI vAta potAnA kuTuMbane kahI ane potAnI dIkarIone kahyuM ke, 'tamAre dAna ane snehadarzana Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 367 - - 29 : saMsAranI aruci ane mokSanI ruci - 29 - 367 Adi dvArA A munino evo Adara karavo, ke jethI e tamane AdhIna thaI jAya." A tarapha aSADhAbhUti paNa karmane AdhIna thayA ane haMmezAM bhikSA mATe nATyakArane tyAM javA lAgyA ane naTanI dIkarIo paNa potAnA pitAnI AjJA pramANe e munivaranI sevAbhakti karavA lAgI. A sevAbhaktinA yoge muni potAmAM atyaMta rakta banI gayA che ema jANIne, te naTanI dIkarIoe e munivarane ekAMtamAM kahyuM ke, ame ApanI upara atyaMta anurakta chIe. mATe amane paraNo ane bhogavo." A prasaMgane uddezIne zAstra kahe che ke - "A ja avasare te munivaranuM cAritrAvaraNIya karma udayamAM AvyuM ane enA yoge e munivaranA aMtaramAMthI guruno upadeza ogaLI gayo. viveka nAza pAmI gayo kula tathA jAtinuM abhimAna paNa dUra bhAgI gayuM.' AthI ja te munivara bolyA ke, "bhale ! AvI dazAmAM paNa A munivaranA hRdayamAMthI gurubhakti nAza nahotI pAmI gaI, ethI ja munivara bolyA ke, . "A mArA veSane gurucaraNe mUkIne pachI AvuM." A pramANe kahIne munivara guru pAse gayA. gurudevanA pAdayugalamAM jhUkI paDyA ane potAno abhiprAya pragaTa karyo. "zrI aSADhAbhUti' jevA munivarano Avo abhiprAya sAMbhaLIne guru mahArAja te munivarane kahevA lAgyA ke - ' "he vatsa ! vivekaranAkara ane sakaLa zAstrArthonuM avagAhana karanArA evA tArA jevA mATe ubhaya lokamAM niMdita evuM A AcaraNa karavuM e ucita nathI." "vaLI dIrghakALa sudhI zIlane pALyA pachI viSayomAM ramaNa na kara, kAraNa ke, evo koNa mUrkha hoya, ke je bAhuthI sAgarane tarI gayA pachI, gAyanA paga jeTalA khAbociyAmAM DUbI jAya ?" 1. "vatsa ! nedaM yuSmAdRzAM vivekaratnAkarANAmavagAhitasakalazAstrArthAnAmubhayalokajugupsanIyaM ___samAcaritumucitam, - 2. "rIdAsInaM rivAtivA, visAsu vacha ! ramasu ! ne mopama vapha, hiM tarika vAdidi ? " Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 - - saMgha svarUpe darzana bhAga-1 - 388 A prakAre gurumahArAjAe pharamAvelI hitazikSAne sAMbhaLI zrI aSADhAbhUti bolyA ke, he bhagavAn ! je pramANe Apa pharamAvo cho, te tame ja che; paNa kevaLa pratikULa karmanA udayathI mAro AtmA viparIta bhAvanAonA yoge ghaNo ja nabaLo paDI gayo che. e ja kAraNe trAsa pAmatAM haraNiyAMnA jevAM netrovALI ramaNIonA kaTAkSarUpa bANone mAranAra kAmadevarUpI bhIle mArA hRdayane seMkaDovAra jarjarIbhUta karI nAkhyuM che." A pramANe kahIne gurudevanA caraNomAM namI zrI aSADhAbhUtie potAnuM rajoharaNa te tArakanI pAse mUkI dIdhuM. te pachI "vagara upakAra karyo upakAranA karanAra ane apAra saMsArasAgaramAM DUbI jatA jIvono uddhAra karavAnI ja eka bhAvanAvALA, e ja kAraNe sakala jagatanA paramabaMdhusamA evA gurumahArAjane huM pUMTha kema karuM?" A prakAranA vicArathI pAchA page cAlatA te aSADhAbhUti "AvA prakAranA gurumahArAjanA caraNakamaLane pharI paNa huM kevI rIte pAmIza ?" AvI ciMtA karatA karatA upAzrayathI nIkaLIne vizvakarmA nATyakAranA makAne cAlyA gayA. tyAM e naTanI baMneya putrIone paraNyA; naTe paNa potAnI putrIone kahyuM ke, "A nakkI uttama pravRttino puruSa che, kAraNa ke, AvI avasthA pAmavA chatAM paNa gurudevane saMbharyA kare che, mATe tamAre AnA cittane vaza rAkhavA mATe haMmezAM madyapAna karavuM ja nahi ane bahu ja zuddha rIte rahevuM, anyathA virakta evo A cAlyo ja jaze." A pachI te nATyakAranI putrIo paNa e mujaba vartavA lAgI, ane aSADhAbhUti paNa saghaLAya nATyakAramAM agraNI nATyakAra thayo ane potAnI e sarvottama nATyakaLAthI ghaNuM ja dravya tathA vastro ane alaMkAro meLavavA lAgyo. eka divase rAjAe nATacakArone Adeza karyo ke, "Aje strI vinAnuM nATaka karavuM" AthI saghaLAya nATyakAro potapotAnI yuvatIne potapotAne ghera mUkIne rAjakuLamAM gayA; e rIte aSADhAbhUtinA gayA pachI aSADhAbhUtinI 1... "he bhagavAn ! yathA yUyamAdizatha tathaiva kevalaM pratikUlakarmodayataH pratipakSabhAvanA rUpakavacadurbalatayA madanazareNa niraMtaraM samutrastamRganayanaramaNIkaTAkSavizikhopanipAtamAdadhatA zatazo me jarjarIkRtaM hRdayam / " 2. "thama mUvaSyavaMvidhA parAmarjA prAcchAmi ?" Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 : saMsAranI aruci ane mokSanI ruci - 29 369 baMneya patnIoe vicAryuM ke, "Aje amArA pati rAjakuLamAM gayA che, teo AjanI AkhI rAtrI tyAM ja pasA2 ka2ze, tethI Aje icchA mujaba madirAnuM pAna karIe." A pramANe vicArIne te baMnee madirApAna karyuM ane enA madanI vivazatAthI vastrahIna thaIne teo bIjA mALanI upara jaIne sUI gaI. A bAju pa22ASTrano dUta AvavAthI rAjAnuM citta vyAkSipta thayuM ane tethI, 'atyAre avasara nathI' ema kahIne rAjAnA pratihAre nATyakArone pAchA cAlyA javAnI rajA ApI; AthI saghaLAya nATyakAro potapotAnA makAne pAchA gayA. 369 -- aSADhAbhUti paNa potAnA AvAse AvIne jevA bIjA mALe gayA, tyAM ja teNe vastrarahita hovAthI bIbhatsa dekhAtI potAnI baMneya bhAryAone joI. jotAMnI sAthe ja mahAtmA aSADhAbhUtie vicAravA mAMDyuM ke - "azucinA karaMDiyA jevI ane adhogatimAM kAraNarUpa evI A strIonA kAraNe meM je A paramapavitra, A loka ane paralokanI kalyANa paraMparAne pedA karanAra ane vinA vilaMbe muktipadane apAvanAra evA saMyamano tyAga karyo, te mArI mUDhatA paNa khedajanaka che, mArI nirvivekatAya khedajanaka che ane mAruM badhuM-durvilasita paNa khedajanaka che. astu. haju paNa mAruM badhuM ja nAza nathI pAmI gayuM, to haju paNa huM pUjya gurudevanI sevAmAM jAuM, cAritrane aMgIkAra karuM ane pAparUpa paMkane dhoI nAkhuM." A pramANe vicArIne aSADhAbhUti gharamAMthI nIkaLI gayA. Ane nIkaLatAM acAnaka ja vizvakarmAe joI lIdhA ane iMgita AdithI jANI lIdhuM ke, 'virakta thaIne A cAlyo jAya che.' eTale ekadama teNe potAnI putrIone uThADI ane tiraskAra karatAM kahyuM ke, "hInapuNya durAtmAo ! tamArA AvA prakAranA vilAsane joIne sakala nidhAnabhUta tamAro pati virAgI thaIne cAlyo jAya che, mATe jo tene pAcho vALavAnI tamArAmAM zakti hoya to tema karo ane jo te zakti na hoya to tenI pAse AjIvikAnuM sAdhana mAMgo." A pramANenA potAnA pitAnA kathanane sAMbhaLIne te baMnee saMbhramapUrvaka vastro paherI lIdhAM ane ekadama pAchaLa doDIne, saMyamapaMthe jaI rahelA potAnA 1. "go ! me mUtA, aho ! me nirvivetA, ane ! me yuvijJaptita, ya tAdRzAmapyazucikrnnddkbhuutaanaamdhogtinibndhnaanaaN kRte paramazucibhUtamihaparalokakalyANaparamparAjanakamakSepeNa muktipadanibandhanaM saMyamaM ujjhAMbabhUva, tato'dyApi na me kimapi vinaSTamadyApi gacchAmi gurupAdAntikaM, pratipadyecAritra" prakSAlayAmi pApapaGkamiti" / Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370 370 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - patinA pagamAM paDI ane kahevA lAgI ke, "he svAmin ! amArA eka aparAdhanI kSamA karo ane pAchA pharo. ame ApanAmAM ja anurakta chIe. Apa amAro koI paNa rIte tyAga na karo !" A pramANe kahevA chatAM paNa aSADhAbhUti potAnA nirNayathI jarA paNa calita na thayA tyAre te baMneya bolI ke, "he svAmin ! jo Apane pAchA na ja pharavuM hoya to amane amArI AjIvikAnI vyavasthA karI Apo, ke jethI pAchaLathI paNa ame ApanI maherabAnIthI sukhapUrvaka jIvI zakIe." A pramANe sAMbhaLIne kevaLa dAkSiNyatAnA yoge ja e vAtane aSADhAbhUtie mAnI lIdhI ane pote pAchA pharyA. te pachI temaNe zrI bharata cakravartInA caritrane prakAzita karatA "rASTrapAla" nAmanA nATakanI racanA karI. A nATakanI racanA thaI gayA pachI nATyakAra vizvakarmAe rAjA siMharathane vijJapti karI ke, "he deva ! aSADhAbhUtie "rASTrapAla' nAmanA nATakanI racanA karI che, te nATaka hAla Apa karAvo; paraMtu e nATakamAM AbharaNothI bhUSita pAMcaso rAjaputronI jarUra paDaze; A vinaMtIno rAjAe svIkAra karyo ane pAMcaso rAjaputro AvyA. e pAMcasoya rAjaputrone aSADhAbhUtie e nATakamAM bharatacakrI pote thayA ane pAMcaso rAjaputrone yogyatA mujaba sAmaMta vagere banAvyA. A pachI e nATakamAM jema zrI bharata cakravartIe cha khaMDa sAdhyA, cauda ratno ane nava nidhio prApta karyA tathA temane ArisAbhavanamAM kevaLajJAna utpanna thayuM ane je rIte pAMcasonA parivAra sAthe temaNe pravajyA aMgIkAra karI, te badhuM ja karI batAvyuM, AthI khuza thaIne rAjAe tathA lokoe zakti pramANe hAra, kuMDala Adi AbharaNo ane ghaNA ja sonaiyA tathA vastro tenI upara pheMkyAM, paNa A to pAMcasonA parivAranI sAthe saghaLAya lokone dharmalAbha ApIne cAlavA ja mAMDyA. A rIte aSADhAbhUtine cAlI nIkaLatA joIne rAjA temane tema karatAM rokavA lAgyo, tyAre zrI aSADhAbhUti kahevA lAgyA ke, "zuM bharata cakravartI dIkSA lIdhA pachI pAchA pharyA hatA ke jethI huM pAcho pharuM ?' A pramANe kahIne te pAMcasoyanA parivAranI sAthe gurudevanI pAse gayA ane vastra, AbharaNa vagere temanI bhAryAoe lIdhuM. A rIte bhAryAonI AjIvikA thaI gaI ane zrI aSADhAbhUtie pAMcasoya rAjaputronI sAthe dIkSA grahaNa karI. A pachI e nATaka nATyakAra "vizvakarmA'e 'kusumapura nagaramAM karavA mAMDyuM. tyAM paNa pAMcaso kSatriyoe dIkSA aMgIkAra karI. A rIte kSatriyone Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 371 - 29 : saMsAranI aruci ane mokSanI ruci - 29 -- 371 dIkSA aMgIkAra karatA joIne lokoe vicAryuM ke, "jo Ama ne Ama kSatriyo dIkSA aMgIkAra karaze to pRthvI kSatriyo vinAnI banI jaze." A pramANe vicArI ajJAna lokoe e nATakanA pustakane ja agnimAM nAMkhIne bALI mUkyuM. AvA prakArano banAva zrI aSADhAbhUtinA jIvanamAM banyo che. A banAva upara jo vicAra karavAmAM Ave to ghaNuM ghaNuM vicArI zakAya tema che ane jo vivekapUrvaka vicAra karavAmAM Ave to emAMthI nATaka maLe tema nathI, paNa kAMIka bIjuM ja maLe tema che; paNa AjanA viSayapipAsuone to A dRSTAMtamAMthI kevaLa nATaka ja joIe che, paNa emAMthI nathI joItI zuddha zraddhA, nathI joItI gurubhakti, nathI joIto guru pratyeno zuddha sadbhAva, nathI joIto guruno sadupadeza, nathI joIto doSono sAco ekarAra, nathI joIto zuddha pazcAttApa, nathI joIto vairAgya ane nathI joItI anaMtajJAnIoe pharamAvelI dIkSA ! tyAM thAya zuM ? sabhAH jo Ama ja che to to izArApUrvaka jainadarzanane jagatamAM kalaMkita karavA mATe ja nATakamAM jJAnIone utAravAnuM kahevAtuM haze ne ? ema ja che, ema khuzIthI kahI zakAya; nahi to AvA banAvamAMthI ekalI nATakanI vAta ja kema upajAvI zakAya ? vaLI jo ema na hoya to "sAdhunA veSamAM rahIne saMsAranI bhAvanA na ja poSAya ema koNa nathI samajI zakatuM ? chatAMya tevAo taraphathI tevuM calAvAya che ane calAvavA devAya ja che ne ? anya zrAvakathI paNa tyAga viruddha na bolAya ane saMsArane na vakhANAya, to pachI sAdhunI to vAta ja zI ? prabhumArgathI rageraga raMgAI gayelA zrAvaka paNa kahe ke, "ame mUMjhAyA chIe; saMsAramAM paNa A dharma vinA bIjuM zaraNuM ja nathI, kAraNa ke, tyAga vinA kalyANa ja nathI; amArI kamanasIbI che ke, ame tyAga svIkArI zakatA nathI; paNa AjanAo to dAMta pIsIne bole che ke, "A jamAnAmAM tyAga zA ?' enI sAme amAre kahevuM paDe che ke, "jojo dAMta pIsatAM pIsatAM potAnA ja hoTha na karaDAI jAya ane potAnI ja jIbha na pilAI jAya, kAraNa ke, emanI tAkAta zI che ke, e anaMtajJAnIoe kahelI vastune cAvI khAya ? ene jivADanArA to haju paNa saMkhyAbaMdha AtmAo beThA che. game tevA toye dAMta pIsanArAo gharabAra ane kuTuMba parivAranA gulAma ke bIjA ? ane emanI vAtomAM "hA' pADanArA sAdhuo teonA ja gulAma Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 ne ? to pachI evAothI thAya paNa zuM ? eka paNa sAco tyAgI jyAM sudhI jIve che tyAM sudhI prabhuno mArga nahi ja lopAya. prabhuno mArga lopAya ane sAco muni jIve, e bane kharuM ? 372 372 jainasamAjamAM janmavA chatAM kaMgAliyatanI bUmo mAranArAoe samajavuM joIe ke, jainazAsananI bhAvanA nAza thaI tyAre ja kaMgAliyata AvI che. puNyayoge A pAmyA cho, paNa sArA banavuM hoya ane ahIM paNa sukhI thavuM hoya, to tame tamArI saghaLIye zaktio prabhuzAsananI sevAmAM kharco ane pApamAtrathI pAchA haTho, pApane niMdo ane garho tathA pApIothI paNa jagatane bacAvavA tamArAthI banatA saghaLA suprayatno karo. kAraNa ke, e sivAya A lokamAM ke paralokamAM. arthAt koI paNa sthaLe sukhI thavAno upAya nathI. saghaLI zaktio zrI vItarAga paramAtmAnA zaraNe samarpI pApamAtrathI pAchA haTavuM, pAponI niMdA ane garha karavI tathA vizvane pApathI bacAvavA mATe pApIone khullA karI devA, e sahu koI kalyANArthInI anivArya pharaja che. e pharaja nahi bajAvo to tamArI jAtane paNa tame 'kharAba karI rahyA cho ema nakkI mAnajo. dharmamAM vAyadA na hoya ane paisAnA hisAba paNa na hoya; emAM je kharcAya te badhuM ja saphaLa, saphaLa ane saphaLa ja che; ane te mATe ja kahuM chuM ke, 'AmAM bhUlyA to maLeluM badhuM ja hArI jazo.' sabhA : hArI ja javAya che. ethI ja kahevuM paDe che ke, 'nahi ceto to pariNAma bhayaMkara che ane e pariNAma bhogavatAM rovuM paDaze. ToNA mAranAra vAraMvAra nahi maLe. pUrvanA puNyodayathI Aryadeza, AryajAti, AryakulamAM AvyA cho, tamane joIne cA2 jaNa jhUke che mATe puNyodaya jarU2 che, ane e puNyodayane vadhAre khIlavavA AnA sivAya bIjuM eka paNa sAdhana nathI. maLelI vastuone paMpALIne phulAzo mA ane joIne rAcazo mA. koInI thelIo guma thaI gaI. karoDonI ane abajonI milakata jotajotAmAM cAlI gayAnAM dRSTAMto che. kAbulanA zahenazAhanuM dRSTAMta to AMkha sAme che. je muMbaInA kinAre Utare tyAre tene briTiza saltanata sAme levA jAya, vAisaraoNya jenI sAthe phare evo bAdazAha bIje varSe kaMgAla banI cAlI nIkaLe che; mATe rotAM rotAM choDavuM paDe enA karatAM hasatAM hasatAM choDIne javuM zuM khoTuM ? lokonI dInatA karavA karatAM dharmAma bolatA thAo ne ! evA bhayaMkara rogo thAya che ke, pachI cA to zuM paNa pANInuM TIpuM paNa Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37s -- 29: saMsAranI aruci ane mokSanI ruci - 29 - 373 UtaratuM nathI, to pachI anazana karI prabhumArganI ArAdhanAthI avasAna thAya to khoTuM zuM ? paiso paiso karatAM na maro ! mithyASTi to paisAmAM sukha mAne che, paNa samyagudRSTi zuM mAne ? samyagudRSTine to alaMkAra paNa bhArarUpa lAge ane baMgalAo dhoLAM kedakhAnAM lAge. sarakAranAM kedakhAnAM to sArAM ke jemAMthI nIkaLavAnuM mana to thAya, paNa A kedakhAnAM to kAramAM ke jemAMthI nIkaLavAnuM paNa mana na thAya. jyAM prabhu zrI vItarAgadevanuM zAsana nathI, saMsAranI asAratAno dhvani nathI, saMyama ghoLI ghoLIne pIvAtuM nathI, te mizrAdaSTi AtmAonI vAta judI che. paNa jyAM vAte vAte saMsAranI asAratA varNavAya, tyAganAM varNana thAya, saMyamanA ghoLa karIne pIvAya, evAo khAvApIvAmAM, mojamajAmAM ane raMgarAgamAM rAce, nAce ane paTiyA pADyA kare, tathA "ame AvA !" "ame saMgha' ema kahe e kema cAle ? darekedareka zrI jinezvaradevoe ane e parama vitarAgatA paMthe cAlatA darekedareka AcAryoe, arthAt ekeeka jJAnIoe sAroDayaM saMsAra:' e rIte potAnI dezanAnI zarUAta karIne sarvatyAga, jo ema na bane to dezayAga ane te paNa na bane to tyAganI ruci pedA karAvavAno prayatna karyo che ane vAta paNa e ja sAcI che ke mukti mATe ja saMsAranA tyAgI banelA maharSio tyAga sivAya bIjuM kahe paNa zuM ? "corI karavAnI paNa chUTa, lAkha lAvIne na ApavAnI paNa chUTa, evuM evuM dhImAM svare paNa koI jaja bole kharo ? jo nA, to "ame to tyAgI paNa tame to gRhastha; tamAre to paiso joIe ja, mATe kamAva; ame page cAlIe, paNa tamAre to moTaramAM besavuM joIe; ame brahmacarya pALIe, paNa tame gRhastha eTale tamAre to paraNavuM joIe ane sAmagrI na maLe to vidhavAvivAhanA paDakhe paNa UbhA rahevuM joIe !" AvuM AvuM dhImA svare paNa sAdhu kema bole ? kahevuM ja paDaze ke, na ja bole ! to vicAro ke, Aja to enAM DIMDIma paNa piTAya che. A dazA che mATe have to tame evA ceto ke, evA mArgabhUlA sAdhuone paNa cetavo ane kaho ke, "Apa to amAro saMsArano rasa nabaLo pADo, vadhAro nahi.' | tame potAnI jAte paNa vicAro ke, "ApaNe ghaNA ghaNA sAdhu mahArAjanA paricayamAM AvyA, ghaNAM ghaNAM zAstro sAMbhaLyAM, paNa ApaNA upara enuM pariNAma jevuM joIe tevuM kema na AvyuM ?" "AvuM covIsa kalAkamAM ochAmAM Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 374 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 ochuM eka kalAka to avazya vicAravuM ja- evo niyama karo ke jethI saMyamanI bhAvanA ApoApa prabaLa bane. rAtre sUtI vakhate zuM vicAro cho ? mahApuruSoe kevI kevI bhAvanAo batAvI che ! e mahApuruSoe batAvelI bhAvanAothI bhAvita thaIne sUI javAya to sArI bhAvanAonA yoge icchita vastunI prApti kema na thAya ? sabhA paNa sAheba ! savAre ATalAM ATalAM kAma bAkI che, ema vicArIne ja suvAya che ! paNa rAtamAM kadAcit avasAna thaI jAya to gati kaI thAya ? e vicAryuM. che ? eTaluM paNa nahi vicArI zakanArA ane prabhumArgathI sarvathA aparicita jevI jiMdagI gujAranArA tathA dharma, dharmaguruo ke dharmazAstra upara zuddha zraddhA nahi rAkhI zakanArAo, jeo potAne "saMgha' manAvI, sAdhuo upara paNa potAnI AjJA calAvavAnI vAto kare che ane sAdhuo pAse AjJA manAvavAnI icchA rAkhe che, teone kaho ke, "pahelAM tame pote sujAta bano, eTale AjJA manAvavAnuM ApoApa ja bhUlI jazo. dIkSA vagerenI sAme bolavAnA dhamapachADA karatAM pahelAM jAta sudhAro ane prabhuzAsanane jiMdagI samarpo, eTale pachI samajAze ke, "Ama bolAya ane Ama na bolAya ane e samajAyA pachI bolavAnA hakkano sAco sadupayoga thaI zakaze, anyathA hRdayamAM kaMI, vacanamAM kaMI ane vartanamAM kaMI, evAonI kazI ja kiMmata nathI. manamAM, vacanamAM ane vartanamAM juduM evI sthiti strIonI hoya che ema zAstra kahe che, paNa Aje to evuM keTalAya puruSomAM paNa dekhAya che, e zuM sUcave che ? Aje bhADUtI lekhaka ane bhADUtI vaktA, chAtI para paisAno paththara mUkIne juThuM lAge toya bolavuM paDe ema mAnIne khuzIthI bole che. pAMca rUpiyAno eka lekha lakhAvanAra kahe che ke, "phalANAne pacIsa gALa devI che. to pAMca rUpiyAno lekhaka kahe ke, "evI gALa dauM ke na pUcho vAta !" nAma kaMI, ThAma kaMI, ghATa kaMI, A rIte badhI yojanA ja judI. AvA bhADUtI lekhako tathA vaktAonI ane emanA lakhavA tathA bolavAnI kiMmata keTalI ? kazI ja nahi. evAone prasaMge prasaMge samaje to samajAvo ke, "Aryadeza, jAti, kuLa, zrI mahAvIradevanuM zAsana ane nigraMtha gurudevo vagere maLavA chatAM deva, guru ane dharma viruddha pAgalapaNe bolavAnI buddhi pedA thavI, e AtmAno bhayaMkara nAza che, ane zrI vItarAgano bhakta e vairAgyano vairI hoI ja kema zake ? ane e hoya to to e ghaNuM ja bhayaMkara gaNAya. Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 375 --- 29 : saMsAranI aruci ane mokSanI ruci - 29 - 375 - zrI saMghamAM rahevA icchanAra vyaktithI to prabhunA eka paNa vacanamAM zaMkA na thaI zake; eka paNa kumatanI kAMkSA na thaI zake, dharmAnuSThAnanA phaLamAM zaMkA na thaI zake. pariNAme anartha pedA karanAra miththAmatinA guNonI prazaMsA paNa na thaI zake ane mithyAmationo paricaya paNa na thaI zake; kAraNa ke e pAMca mahAdoSo che ane e doSo enAmAM pese to samyakatvarUpa zreSTha vajapIThamAM chidro paDe ane e chidronA yoge temAM kutIrthikonI kuvAsanAo rUpI pANI pesI jAya ane enA pariNAme e pITha polI thAya eTale daDha banAvavAne badale kAMI bIjuM pariNAma Ave. Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 : mithyAjJAna-samyajJAna vaccenuM aMtara vIra saM. 2456, vi.saM. 1987, poSa suda-13 somavAra, tA. 13-1-1930 30, jJAnI ane ajJAnI : * duniyA jhUkatI heya, jhukAnevAlA cAhIye : * sAdhunI saMmati zAmAM hoya ? * dharmanI ciMtA dharma kare ! * dharma, lakSmI meLavavAmAM ke enA sadupayogamAM ? * sAcAM mAtA-pitAnI pharaja zuM? jJAnI ane ajJAnI : sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajI zrIsaMghane merU zailInI sAthe sarakhAvI stave che. merUnI pITha vajamayI che. ane te dRDha, rUDha, gADha ane avagADha che, tema zrIsaMgharUpa merUnI pITha ane samyagdarzana rUpa zreSTha vajanI che ane te pITha paNa daDha, rUDha, gADha ane avagADha joIe. mokSanuM prathama aMga samyagdarzana che. enA vinA game tevA jJAna, cAritra ke tapathI AtmAnuM kalyANa thatuM nathI. koIpaNa AtmA samyagdarzana vinA taryo hoya tevuM eka paNa dRSTAMta nathI, kema ke enA vinA AtmasvarUpanI vAstavika jhAMkhI thatI nathI; AtmAnA anaMta guNo tarapha jIvanuM lakSya dorAtuM nathI; sAcuM jJAna ke cAritra AvatuM nathI; karmakSaya thato nathI; ane mukti maLatI nathI. samyagdarzana jeTaluM majabUta hoya teTaluM jJAna ane cAritra paNa majabUta bane. badho ja AdhAra samyagdarzana upara che. zAstra kahelI vastuno bhAva AtmAne nizcita karAvavAnuM sAdhana samyagdarzana che. enA vinA samyajJAna thAya ja nahi. enA vinA A zAstranuM jJAna peTa mATe ke nAmanA mATe meLavAya che. jenAmAM mokSa ApavAnI tAkAta che, tenAmAM duniyAnA badhA padArtho ApavAnI paNa tAkAta che, paraMtu A jJAna (zAstra)ne vAMcatAM pahelAM samyagdarzananI ke samyagdarzanane pAmavAnI bhAvanAnI jarUra che. AtmA enAthI dUra rahe to ja lAbhanI jarUra che, te na maLe. mokSanI icchA vinAnA ane abhigrahika mithyAtvanA udayavALA AtmAnuM samyagdarzana pahelAMnuM tamAma jJAna e ajJAna Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 377 30 : mithyAjJAna-samyajJAna vaccenuM aMtara 30 - 377 che. ajJAna eTale aNasamaja nahi paNa viparIta jJAna. e jJAna AtmAne je mArge laI javo che, te mArge na laI jAya paNa UMdhA mArge ja laI jAya. A ajJAnarUpa jJAna AtmakalyANa mATe Avazyaka guNone pragaTavA ja na de. zAstra to kahe che ke, jema jema jJAna vadhe tema tema sAcI namratA, laghutA, gaMbhIratA vagere guNo vadhatA jAya, saMsAranA saghaLA padArtho pratye aruci thAya ane icchA mujaba vartavAnI bhAvanA ja na thAya; paraMtu Aje to jema jema jJAna vadhyuM ema kahevAya che, tema tema AthI UlaTuM ja thatuM jAya che. AtmAmAM samyajJAna ke mithyAjJAna che, enI parIkSA ja A che. jenA yoge duniyAnI Rddhisiddhi meLavavAnI ane bhogavavAnI bhAvanA thAya, te mithyAjJAna ane jenA yoge duniyAnI Rddhi-siddhi mUkavAnI bhAvanA thAya te samyajJAna. duniyAnA padArtho pratyenI ruci samyagnAnathI ghaTe. jo evI ruci na ghaTe to mAne ke, sAcuM jJAna thayuM nathI. jJAna thayA pachI nAzavaMta vastu pratye prema jAge ja kema ? copaDIo game teTalI vAMce tethI zuM thayuM ? lUMTArA ane badamAzo paNa copaDIo vAMcIne pAvaradhA bane che, e kaLA zIkhavAnI paNa copaDIo hoya ne ? kAmazAstro paNa che ne ? pAMca-paccIsa copaDIo bhaNavAthI DIgrI maLe te kAMI sabhyajJAna nathI. copaDI bhaNelA to evA ghaNA paDyA che ke, je duniyAne paNa bojArUpa che ane jenuM nAma sAMbhaLatAM ghaNAne kaMpArI chUTe che. sabhA tera copaDI bhaNelo traNa copaDI bhaNelAnI mazkarI kare ? e ja ajJAna. ajJAnI ajJAna ceSTA kare emAM navAI zI ? paga mAMDatAM jene na AvaDe e paDe ja. jene samyagnAnano aMza paNa sparzo nathI, tene mazkarI vinA bIjI ceSTA kema ja sUjhe ? 'gozALo' potAne jina kahevarAvato hato. 'bhagavAna paNa bhUlyA ema * jamAlI kaheto hato ane goSThAmAhIle ekeeka AcAryane juThThA kahyA hatA, e jANo cho ne ? jenAmAM pUrve jJAna hoya te paNa jo ajJAnI thAya to dazA Ave, to jene samyajJAnano aMza paNa spardho na hoya tenI dazA kevI hoya ? ajJAnI ajJAnaceSTA na kare to bIjuM kare paNa zuM ? jJAnIone, pUrvAcAryone, zAstrone, hINakarmI ajJAnIo na niMde to kare zuM ? bhayaMkara ajJAnIo to zAstrone AghAM mUkavAnuM ke bALavAnuM paNa kahe, kAraNa ke, evuM na kahe to e ajJAnIo bIjuM kare paNa zuM ? sArI vastune durjano na niMde to niMde paNa koNa ? durjanone jIvavAno eka ja upAya che ke, Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 - saMgha svarUpe darzana bhAga-1 - -- 378 koI paNa bhoge sajjanone niMdavA, kAraNa ke, ema na kare to teo jIvI paNa zakatA nathI. mATe durjanono e dhaMdho niyata che. - A zAsana ane zAstronI kSAtI hoya tyAM sudhI jaina zAsanamAM rahI marajI mujaba vartavAnuM bane ? nahi ja, mATe teone zAstrane khaseDavAno prayatna karavo ja paDe ne ? kAraNa ke, A zAstra hoya tyAM sudhI mithyA pravRttinuM vajana ghaTatuM nathI, mATe ja durjano sajjanone tathA zAstrone niMdavAnI pravRttimAM.' tatpara rahe ja che. sAcuM ane khoTuM jagatamAM zAzvata ja che. potAne jina kahevarAvanAra gozALo' ane "bhagavAna bhUlyA" kahenAra jamAlI bhagavAnanI hayAtImAM ja hatA ne? jo teo ema na kahe to pote ayogya Thare. pote khoTuM pakaDeluM te sAcuM TharAvavA sAcAne paNa khoTA kahevA ja paDe; te sivAya tevA AtmAo mATe bIjo rasto ja nathI; AthI ja dRSTi zuddha thayA pachI badhI kriyA zuddha thAya, paNa te pahelAM nahi! jenI dRSTi melI ene badhuM meluM ja dekhAya, eTale enuM bolavuMcAlavuM badhuM ja khoTuM; e badhA dhoLAne kALuM jue, eTale evAo dhoLAne paNa dhoLuM kahe zI rIte ? pILIo thAya e badhuM pILuM dekhe. enI AMkha mATe duniyAmAM kazuM ja dhoLuM nathI hotuM; tema mithyAjJAna ane mithyAdarzanathI gherAyelA AtmAonA hAthamAM zAstranI suMdaratA Ave ja nahi. devALiyo koIne zAhukAra joI zake ja nahi. e to ema ja kahe ke, "meM khulluM karyuM, bAkI badhA aMdarathI to AvA ja che." kema ke, ene jIvavuM che, moTara doDAvavI che ane ghI-dUdha khAvAM che. vepArIne koI kahe, "jUThuM bole che ?" to jo te sAco che ema puravAra nahi ja karI zake to kaheze ke, "badhA ja bole che, huM kAMI ekalo nathI bolato." sabhAH jagata mAne ? jagata kayuM jJAnI che ? je samaje te ja bace. badhAnAM kapaDAM saLagelAM ane DAghavALAM to che ja, eTale temAMthI koIka ja puNyavAna bace; AthI ja zrI jinezvaradevanA zAsananI prApti thavI kaThina che ane prApti thayA pachI maLelA , zAsanane sAcavavuM, e ethI paNa kaThina che, meLave te bhAgyazALI ane sAcave te ethIye vadhAre bhAgyazALI. ajJAnatAnA yoge guNo pratye paNa iSya janme che. anyathA koI guNavAna Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 : mithyAjJAna-samyajJAna vaccenuM aMtara - 30 bane emAM bIjo zA mATe IrSyA kare ? potAnA kSayopazamathI koI vadhu bhaNe, temAM bIjAne IrSyAnuM kAraNa zuM ? eno evo kSayopazama, paNa e bhAvanA nathI AvatI paNa UlaTI IrSyA thAya che; eTale moTA durguNarUpa bane che. A durguNa AtmaguNonI katala karanAra che. 379 379 bAvIsa pariSahamAM 'prajJApariSaha ane ajJAnapariSaha' A be pariSaho paNa che ane e beyane sahevAnA che. jema buddhi ane jJAna vadhe, tema 'huM jJAnIhuM jJAnI' ema e kahyA na kare. e to haMmezAM e ja vicAre ane bole ke, 'kyAM e mahAjJAnI ! ane kyAM huM ?' 'huM jJAnI, huM jJAnI' ema bolatAM jJAnI kadI bahAra na Ave. potAnI jAtane DAhyo ja kahe e kevo ? 'huM ja jJAnI' - ema thayuM, to e prajJApariSahathI hArI gayo. e ja rIte ajJAnI paNa khinnatAno anubhava na kare. A beya pariSaha sahavAnA che. na sahe to beya dharmadhyAna ane zukladhyAna pAmavAne badale ArtadhyAnamAM mare. A zAsanamAM to bhaNelA ane vagara bhaNelA beya mokSe jAya che; bhaNelA abhimAna na kare ane nahi bhaNelA jJAnI gurunI nizrAmAM rahI prayatna kare paNa khinna na thAya, to beyane mATe mukti che. bhaNelA abhimAna kare ane abhaNa khinna bane to beya durgatimAM jAya. duniyA jhUkatI hai, jhukAnevAlA cAhiye : sabhA H A zAsanamAM bahumatI na cAle ? zuM jaja, badhA UbhelAnA mata laIne pheMsalo Ape ? sabhA jyurara to Ape ne ? hA.! paNa te kevA ? e badhA kAyadA tarapha tathA satya vastu tarapha dRSTi rAkhIne beThelA ! kAyadAthI ajJAta jyurIne paNa jaja Akho kesa samajAve che; e rIte samajAvavA chatAM paNa na samajI zake tevA ajJAnIo jyu22 tarIke paNa prAyaH kAyama nathI rahI zakatA. potAnI dRSTie pArakhI zakAya nahi evA anaMta jJAnanA viSayanI vAtamAM bahumatI hoya ? ajJAnIonI bahumatI sadaiva saMsAra tarapha ja rahevAnI. saMsAramAM game tevuM du:kha tathA trAsa hovA chatAM, ajJAnIo tyAM ja kheMcAvAnA, corI tathA dareka pApanuM phaLa pratyakSa che, chatAM nAnI-moTI corI ke prapaMca na karatA hoya evA zAhukAra gaNanAra paNa Aje keTalA nIkaLe ? duniyAnI bahumatI pApamAM Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 saMgha svarUpe darzana bhAga-1 - 380 ja che. "pakaDAyA to mUAema jANavA chatAM, e doSo kAyama sevAtA ApaNe dekhIe chIe. jJAnI puruSo kahe ke, "pApa karAya to marI javAya ! ane ajJAnIo kahe ke, "pApa vinA jivAya kema ?' have mata lo ! konA mata vadhaze ? satya jagyuM hoya to ja ajJAnIonA kathanamAM mata nahi Ape. zaramathI A tarapha jeo mata Ape te vAta judI, paNa emanuM hRdaya to kahe ke, "pApa vinA cAle ?' AthI ja . jJAnIoe joyelI vAtamAM duniyAnI bahumatI cAlI zake ja nahi." ekaeNndriyAdikathI paMcendriya thoDA, temAM paNa manuSyo thoDA, temAM paNa anArya ghaNA ane Arya thoDA, Arya kulamAM janmyA chatAM paNa Arya AcAranA premI thoDA, enA - karatAM paNa Arya AcAronA svIkAranAra thoDA, enAthI paNa pALanAra thoDA ane pALanAra karatAMye pariNata jana bahu ja thoDA ! AthI ja duniyAnA paMthamAM ghaNA hoya; pApanA sahAyaka-prazaMsaka ghaNA hoya emAM navAI nathI. saMsArane choDavo joIe, evuM hRdayapUrvaka kahenArA keTalA nIkaLaze ? saMsArane TakAvavAnI vAta kahenArA nIkaLaze paNa choDavAnuM kahenArA keTalA ? Aje sAcA sAdhuo sAme AkramaNa to e ja che, nahi to sAdhuoe koInuM bagADyuM nathI. kahe che ke, "tame bhale choDyuM paNa bIjAne choDavAnuM kema kaho cho ?' jainazAsanamAM janmelA paNa AvI bUmarANa kare che; AthI ja AmAM to thoDA ja mata rahevAnA. ATalA paNa mata che, e sadbhAgya; ATalA paNa Ave, e navAI. na Ave e navAI nathI. saMsArane khoTo na mAne e mithyAdRSTi, AthI jene saMsAra khoTo na lAge, tenA mata levAnA hoya ja nahi. mArI celenja che ke, je A vAta na svIkAre te saMsArane sAro ane sukhamaya sAbita karI batAve ane pachI mata Ape. ame to kahIe chIe ke, nArakI tathA tiryaMca gati moTI che. emAM prAyaH badhA ja jIvo duHkhI che, prAyaHsukhI koI nathI, manuSyamAM ethI thoDA jIvo, emAM paNa sukhI koNa ? A badhuM dalIlathI kabUla karAvI zakAya tema che. chatAM sIdhuM kabUla nahi kare, paNa eka pachI eka khAnagImAM vAta karo, to tarata kaheze ke, "du:khI chIe." 1. thoDA Arya anArya ja nathI. jaina AryamAM thoDA re; temAM paNa pariNata jana thoDA zramaNa alapa bahu muMDA re 9 jina - zrI sImaMdhara jina vijJaptirU5 350 gAthAnuM stavana DhALa-1. stokA AryA anAryebhyaH stokA jainAzca teSvapi / suzraddhAntarvApi tA: stottedhvati sanniyAH || - yogaviMzikA TIkAntargata Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 381 - 30 : mithyAjJAna-samyajJAna vaccenuM aMtara - 30 - 381 AthI ja anaMtajJAnIonI vAtomAM bahumatInI vAta karavI e ja bevakUphI, bAkI ajJAnI duniyAno to kAyado ke, koI doranAra joIe pachI jema DhasaDe tema DhasaDAya. tame kaho cho ne ke, "duniyA jhUkatI hai, jhukAnevAle cAhiye.' sAdhunI saMmati zAmAM hoya ? khyAlamAM rAkhajo ke, A zrIsaMghanuM varNana cAle che. je zrIsaMghane nagara vagerenI upamAthI sUtrakAra paramarSi tavI gayA ane have merUnI upamAthI stave che. merUnI vajamayI pITha na bhedAya tevI che, daDha, rUDha, gADha ane avagADha che, tema prabhunA sthApelA zrIsaMgharUpa merUnI samyagdarzana rUpa zreSTha vajamayI pITha diDha, rUDha, gADha ane avagADha joIe. samyagdarzana e dharmarUpa prAsAdano pAyo che, mULa ane uttaraguNonuM nidhAna che, dharmapuramAM praveza karavAnuM dvAra che. bhayaMkara saMsAranI bhIti UpajyA pachI paheluM dAna, bodhi eTale samyagdarzananuM thAya che. pachI e badhA dharma tarapha kheMcAya che. jene saMsAra bUro lAge ane bodhi maLe, tene saMsAra choDavAnuM mana to hoya ja ! vigaI vikAra karanAra che, viSayo kharAba che, e badhuM saheje saheje samajI jAya. zrI jinezvaradevanA zAsanamAM janmelAne saMsAra khoTo che evo khyAla to sAmAnya rIte hoya ja, kAraNa ke, pAraNAmAM gIta ja enAM gavAya. Aje zAnAM gavAya ? jo tamArA gharano nokara pApane pApa na samaje, to konA gharano nokara samaje ? . . duniyAne che jIvanikAyanI rakSA zrAvaka na samajAve to koNa samajAve ? - zrAvakanAM ghara, pANiyArAM, rasoDAM, bolacAla, rItabhAta vagere to evAM hoya ke, jainetarane paNa ema thAya ke, ghara to A ! dharmanivAsanuM sthAna to A !! . zrAvaka to pApane niMde ane garlDa, pApathI pAchA haThavA mATe pApane niMdavuM paDe, guruo samakSa hRdayanA ekarArapUrvaka enI gartA karavI paDe ane pApaviziSTa AtmAno tyAga karavo paDe. dharmI mAtra pApanA vicArono tyAga karavA prayatno karavo paDe ane pApane khoTuM samajavuM paDe. Aje pApa khoTuM che, e paNa tamane samajAvavuM paDe ane tamAre samajavuM paDe, e ochI zaramanI vAta che ? hiMsA, jUTha, corI, maithuna ane parigrahamAM pApa che, ema jainone samajAvavuM paDe ? zrAvaka aDhAre pApasthAnakamAMthI ekane paNa puNya kahe kharo ? pApa karuM to zuM vAMdho che ?' ema zrAvaka sAdhune pUche? mUMjhAyelo paNa jaina pApa karavAmAM zuM vAMdho che?' ema kadI pUche ? A Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 382 saMgha svarUpe darzana bhAga-1 - mAro duzmana che mATe khUna karuM ? "ema eka sAmAnya evA paNa nyAyAdhIzane puchAya ke ? jo na puchAya, to pachI sAdhune pApa karavAnI vAta kema ja puchAya ? bhagavAnano sAdhu to aDhAre pApasthAnakanA niSedhanI ja vAta kare. sAdhu ratibhAra paNa pApanI vAta na kare. cUlo saLagAvatAM hRdaya kaMpe to lAbha kharo ke nahi ?' ema to kadAca puchAya ane pUchanArane kahevAya paNa kharuM ke, "hRdaya kaMpe to kaMpa jeTalo lAbha che." "amuka pApakriyA vinA cAlatuM nathI paNa hRdaya DaMkhe che to jainatva rahe ke kema ?' ema koI pUche to paNa kahevAya ke, "jainatva rahe.' paNa "jaina mATe pApanI manA ja kema ?" Ama pUche te jaina kevA ane evAone kahevAya paNa zuM? kAraNa ke, tevAo to kahe che ke, "jaina banAvIne zuM mArI nAkhavAnA che? AvAone pUchavuM joIe ke, pApa choDavAthI marI javAya ema kahyuM koNe ?" pApa na karavAthI marI javAya e bane ? gunegArane polIsa pakaDe, guno thatAM jonArane paNa sAkSI samansa lAge, paNa e sivAyanA koIne pakaDe ? nahi ja ne ? to ethI spaSTa ja che ke pApa nahi karavAthI marI javAtuM nathI, paNa vastuta: pApa karavAthI ja marI javAya che; A chatAMya pApa karavuM ane ene sAruM manAvavAnI vAta karavI" e kema thAya ? Aje to kathananA arthane ja viparIta karanArA ghaNA che ane evA loko evuM ja mAnI bese che ke, jJAnIoe jeno niSedha karyo na hauya te karaNIya ja che ane ethI ja pApamAMthI pAchA haThavAne badale teo pApamAM joDAtA jAya che evuM spaSTa dekhAya che. tema zuddha dRSTithI vicAro ke, "abhakSya na khAvuM joIe ema sAdhu kahe. eno artha "bhakSya khAvuM ja' evo thAya kharo ? ane bhakSya na khavAya to zrI jinezvaradevanI AjJA ullaMghI ema kahevAya kharuM ke ? sabhAH nahi ja. kAraNa ke, eno artha to e ja che ke, AvuM paDe to paNa abhakSya to na ja khAvuM joIe. AthI e spaSTa ja che ke, "abhakSya na ja khAvuM joIe" eno artha e nathI ja thato ke, "bhakSya to khAvuM ja." pacIsa cIja bhakSya banI che ane bhANAmAM AvI che, chatAMya vIsa tajIne pAMca ja khAya to lAbha ke hAni ? sabhA: lAbha ja. emAM vaLI hAni kevI ? have tame samajI zakazo ke, ekAMte upakAranI bhAvanAvALA jJAnI puruSoe abhakSya Adi bhayaMkara cIjono niSedha karyo che ane jenA vinA cAle tema nathI eTale ke, je je bhUmikAe jeno jeno niSedha nathI karyo ane vidhAna paNa nathI - karyuM, tethI te te vastuo karaNIya ja che evuM nathI. kAraNa ke, jJAnIoe karaNIya Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 383 30 : mithyAjJAna-sammAna vaccenuM aMtara 383 vastunuM ja vidhAna karyuM che. ethI ja chaThTha guNasthAnake rahelA munio paNa jeTalo pramAda kare teTalo temanA khAte udhAra ane mahAvrato vagerenuM je pAlana kare te ja ArAdhanA. emAM jyAM sudhI khAmI hoya, tyAM sudhI mukti na maLe. - 30 chaThThA guNasthAnakanuM nAma pramatta kahyuM, te bhagavAne potAnI marajIthI nathI kahyuM, paNa tyAM rahenArA jIvomAM pramAdanI zakyatA che mATe kahyuM che. cothAne avirati kahyuM, pAMcamAne dezavirati kahyuM ane chaThThAne pramatta kahyuM. chaThThA guNasthAnakane pramatta kahyuM te pramAdI rAkhavA mATe nahi hoM ! 'pramatta' nAma rAkhyuM che mATe pramAdI rahevuM ja joIe, pramAdI rAkhavA mATe ja kahyuM che, ema jeo kahe, te to guNahIna pahele guNasthAnake ja jAya; kAraNa ke, teoe mAnyatAnuM AkhuM cakra ja pheravI nAkhyuM; tevI ja rIte jeo pApathI kaMpatA nathI, eTale ke, hRdayathI pApane pApa mAnatA nathI, teo Aje pUche che ke, 'pApa sevavAnI chUTa che ke nahi ?' evAone jJAnIo kahe che ke, 'tamArA pApa upara ame enI karaNI tarIkenI chApa na ja mArIe, ame to guNo u52 chApa mArIe, eTale ke, samyaktva uccarAvIe, paNa mithyAtva na uccarAvIe. bIja, pAMcama, rohiNI vagere tapa uccarAvIe paNa ATalA divasa khAvAnA nakkI karIne Avo, ema uccarAvavA na bolAvIe.' hRdayathI nakkI ja karI levuM joIe ke, sAdhu kaI kriyA upara chApa mAre ? nyAyAdhIza mahorachApa kyAM mAre ? 'jarUra paDI che mATe pAMca rUpiyA koInuM ghara phADIne lAvuM ?' ema pUche tyAM chApa mAre ? evI chApa to na ja mAre, eTaluM ja nahi paNa e lAvyo ema sAbita thAya to ene pakaDavAnA ane jelamAM mokalavAnA hukamamAM to chApa avazya mAre; e ja rIte pApakAryamAM amArI saMmati na ja maMgAya. dharmInI ciMtA dharma kare ! sabhA pApathI chuTAya nahi ane koI pApI kahe e game nahi to ? e kAMI cAle ? evuM na ja cAle; mATe ja jevA cho tevA oLakhAvAnI hiMmata keLavo ! dharmI thAya to sAruM, paNa pApa karatA ho ane koI pApI kahe to upakAra mAno ! potAnAM pApa batAvanArano upakAra mAno, te sAco jaina che agara jaina banavAne lAyaka che. 'tame anIti kema karo cho ?' ema koI kahe, to kahejo ke, 'ApanA jevo bacAvanAra bhavobhava maLajo.' tame viSayamAM paDyA cho ane koI ema kahe ke, 'kharekhara, viSayAMdha jIvo e e pAmara che.' ethI tamane gusso Ave to enA jevI bIjI pAmaratA kaI che ? mATe evI Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 pAmaratAne kAce ja chUTako che. evI pAmaratA kADhI zuddha buddhithI jo dharmanI ArAdhanA karavAmAM Ave, to A lokamAM paNa vagara prayAse lIlAlahera che. 384 384 kharekhara, duniyAnI lakSmI e paNa dharmanI dAsI che, nahi ke mANasa vagerenI ! duniyAnI sAhyabI, e to dharmInI sevikA che. je dharma mukti Ape, te saMsAramAM paNa zAMti na Ape, e bane ja kema ? muktidAyaka dharmamAM badhuM ApavAnI zakti che, paNa bIjuM badhuM mAgatA nahi. mukti mATe dharma karanAranI saghaLI ciMtA dharma ja kare che. bhagavAna zrI mahAvIradeva upara upasargo ghaNA AvyA, paNa dharme e tArakane zarIrabaLa tathA dhairya evuM ApyuM hatuM ke, e Dage ja nahi. e tArakanI badhI ja ciMtA dharmane hatI. upasargathI bhagavAna zrI mahAvIradevano AtmA prANa mUkIne cAlyo na jAya, e ciMtA dharmanI hatI. dharme bhagavAna zrI mahAvIradevane kahyuM ke, 'pApa karyuM eTale upasarga to Avaze, paNa DagavA nahi dauM.' kema ke, bhagavAna zrI mahAvI2deva pote hatA dharmanA ! dharma muktimAM mokale che, mokalavAnuM kabUle che,. paNa zaraNa lo to ! sevaka banAvavA jAya ene nahi, kadI bIjuM mAgazo to nAmanA khAtara Apaze, paNa enA yoge baMdhAyeluM pApa pachI evo dhakko mAraze ke jhaTa dharma pAse AvavA nahi de. dharmI du:khI na hoya. zrI zAlibhadrajIe navANuM peTI mATe zuM majUrI karI hatI ? dharmIne duHkha na hoya ane kadAca azubhodaye duHkha Ave to dharmI te duHkhane duHkharUpa mAne nahi. dharma lakSmI meLavavAmAM ke sadupayogamAM ? dharmI to janme tyA2thI mAravAnuM che ema nakkI ja mAne che, eTale maratAMye du:khI na hoya. AvA AtmAone paNa dharmanuM dAna karanArA dharmaguru pApanI chUTa Ape ? koI nAnA pApa upara paNa sammatinI mahora dharmaguru mAre ? dharmaguru evI evI mahora nathI mAratA tyAM sudhI ja tame bacelA cho. je di' dharmaguru kahe ke, 'amArI saMmatithI hiMsA, jUTha, corI vagere game tevA pApamAM vAMdho nathI; evA pApathI mukti kAMI aTakavAnI nathI; pUjA na karo, sAmAyika na karo, vyAkhyAnamAM na Avo, to paNa vAMdho nahi; paNa amArI saMmati meLavo to !' to pachI bAkI zuM raheze ? AmAMthI eka paNa nahi Ave hoM ! paNa dhyAnamAM rAkhajo ke, ciThThI lakhIne mokSa apAvanArA guru ahIM nathI. ahIM to dharmazAstranA AdhAre mokSamArgane darzAve te ja guru che ane je AtmA tenI AjJA mujaba vartI AtmAne lAgelAM karma vikhere, tene ja mokSa maLe che. ahIM siphArasa cAlatI nathI. sAcA nyAyAdhIza pAse siphArasa na cAle. e to siphArasa lAve tene ja kAma paDe to sajA kare ane siphArasa laIne Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 385 - 30 : mithyAzAna-samyajJAna vaccenuM aMtara - 30 - 385 AvanArane paNa kahe ke, "tuM banAvavA Avyo che ?' jo ke e to pagAradAra, ene AzA che, sAco nyAyAdhIza na kare, chatAM tyAM to kadAca e paNa thavAno saMbhava che. paNa sAcA jaina sAdhu to ema kare ja nahi. jaina sAdhu duniyAnA prANIne pApamAM saMmati Ape ja nahi. koI pUche ke, vairAgya Avyo che, paNa pAMca-paccIsa hajAra rUpiyA maLe tevo vepAra batAvo to dIkSA lauM !" to sAdhu kahe ke, e nahi bane, vairAgya thAya ene pAMca-paccIsa hajAranI jarUra zI ?" AvI icchA thAya, e ja vairAgyamAM pola sUcave che. "A A mAruM nathI" ema haju jacyuM ja nathI. AthI sadgurune to "vairAgya kema thAya ?' e ja puchAya, anaMtajJAnIonAM zAstra to kahe che ke, "lakSmIno sadupayoga karavAmAM dharma che, paNa dharma mATe lakSmI meLavavI e dharma nathI. kamAvAnI kriyA e pApa che; enI lInatAmAM dharma bhUlI javAya; maLyA pachI pariNAma pharI paNa jAya; dharmane hambaga kahetA paNa thavAya; lakSmInA tejamAM haiyAnAM cakSu aMjAI jAya. lakSmInI lAlasA thaI eTale "pApa kharuM, paNa cAle !' ema thAya; enA AvyA pachI vividha bhogo bhogavavAnuM mana thAya; bahu vadhe to pojhIzana sAcavavAnuM paNa mana thAya; maMdira upAzrayamAM paNa damAmasara cAle ane kahe ke, "sAdhu sAcA paNa amAruM mAne kema nahi?" AvuM badhuM lakSmIno mada bolAve che. dharmAtmA lakSmIvAna hoya e vAta judI che. A darzanamAM lakSmI meLavavAnuM vidhAna nathI. ahIM lakSmInI tevI mahattA paNa nathI. lakSmIvAna mATe bIjA aMgyA rAkhe e vAta judI paNa enuM potAnuM vartana kevuM hoya? adhikAra pAmIne * unmatta na thAya evA keTalA ? sAcAM mAtApitAnI pharaja zuM? mA-bApa bALakone "nava mahinA bhAra upADyo, bhIne poDhI sUke suvADyo, mATe kahyuM tema ja kara ema kahe che, paraMtu jo huM mAtA, huM pitA" ema karavA karatAM, putra pratye mArI pharaja zI che ?" e vicAre to ema kahevApaNuM na rahe. jo kevaLa svArtha mATe bALakane popyo hoya ane e svArthamAM saMtAnanuM Atmahita luMTAtuM hoya, to evAM mA-bApa karatAM na bApA rahevuM. e ja sAruM. kharuM ke nahi ? kasAI bokaDAne khUba khavarAve, alamasta banAve, kaMkunAM tilaka kare, e zA mATe ? ene vadheravA ! e dharma ke upakAra che ? bokaDAmAM jo bolavAnI zakti hoya to kahI de ke, "AvI khabara hota to huM khAta ja nahi." kasAI, e bokaDAno pAlaka ke ghAtaka ? A dRSTAMta potA upara laI laIne durbhAvanA yoge keTalAya kaheze ke, caudaze mahArAje amane kasAI kahyA, paNa evuM kahetAM pahelAM Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 389 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - - 386 teoe vicAravuM joIe ane vastunA bhAva na samajAya to pUchavuM joIe. tema tamAre paNa ahIM khoTI hA na pADavI joIe. hA pADI to tamane potAnA mAnIne kahevA yogya hitakara karavuM ane kaDavuM paNa kahevAno ! A saMbaMdhamAM ApaNo kahevAno Azaya e che ke, je mAtA-pitA kevaLa potAnA ja svArthanI vAta AgaLa karatAM hoya ane saMtAnanI hitakara pravRttimAM game te bhoge vighna nAMkhIne paNa potAno svArtha ja sAdhavA mAgatA hoya, to tevAM. mAtA-pitAone bALaka paNa bokaDAnI jema kahI de ke, "jo Apa kevaLa potAnA svArtha khAtara dUdha pAo cho, ema khabara hota to huM dUdha na pIvata. dUdha khAtara khoTI kAryavAhI karI niyamA naraka Adi durgatimAM javuM, enA karatAM dUdha na pIvuM. e zuM khoTuM ? vicAro ke, "sAcA premavALAM mAtA-pitAnI pharaja paNa zI? . sabhAH paNa pharaja na samaje to ? e mATe to samajAvuM chuM. A vAta to samajyA pachI kahevAya che. sabhAH to te barAbara. A sAMbhaLIne paNa jeone satya nathI rUcatuM, teo to A sAMbhaLIne manamAM ne manamAM bagaDaze ke, "mahArAje kevI bAjI goThavI ? amane kasAI kahI potAnI bAjI goThavI ! bALaka amArAM ane pote mAMgaNI karavA nIkaLyA. kalAka doDha kalAka badhuM kahI chevaTe ovAnI vAta lAvyA." paNa evAoe samajavuM joIe ke, bAjI goThavavA jevuM kAMI che ja nahi ane koIne paNa kasAI kahevAno Azaya nathI, kAraNa ke, sAdhune chevaTe to A sivAya bIjI kaI vAta karavAnI hoya ? ane bALakanA hitano ekAMte nAza karanAra mAtApitA thaIne paNa jo kasAI jevuM kArya karatAM hoya to teone aTakAvavAnA prayAso paNa karavA ja joIe. sabhAH tame paNa lobhI to kharA ne ? are, viratidAnamAM to mahAlobhI ! sabhAH e doSa nahi ? tame vicArI juone ? doSa to tyAre ja lAge ke jyAre temAM svaparanA kalyANa sivAyanI bhAvanA hoya ! bahu dAna denArane koI kIrti-lobhI kahe - eTalA ja mATe e jo sAco dAtAra hoya to kadI ja dAna deto baMdha na thAya. ghaNA ziSya karavAthI A zAsanamAM mugaTa, pAvaDI ke pAlakhI maLe che? nA, kazuM ja nahi. to pachI te prApta na karavA paranA kalyANanI pravRtti karavI, emAM Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 387 30 : mithyAjJAna-sammAna vaccenuM aMtara doSa ja nathI ane ema doSa manAya, to to pachI eka paNa sArI karaNI lAyaka nahi rahe. mATe evA kuvikalpo karavA, e koI paNa rIte yogya nathI. - 30 387 ahIMyAM to badhuMya kahI kahIne ja e ja samajAvavAno Azaya che ke, saMyamano svIkAra, e ja eka AtmakalyANano rAjamArga che ane AvA anupama prabhuzAsanane pAmI kevaLa svArthavaza banelAM je mAtA-pitA 'ghara sAcava, peTa bhara, pArakA gharanI chokarI lAva ane enAM chokarAM ramADavAnA amArA lhAvA pUrA kara, AvA ja saMskAro potAnAM bALakomAM nAMkhe che, teo khare ja bALakanI eTale ke bALakanA AtmahitanI kAramI katala kare che. samyagdaSTi mAtA-pitA to tyAganA pATha bhaNAve ane jo tema thAya to te bALaka kAM to zAsanadIpaka bane ane e bAkAta na hoya to kuLadIpaka bane. Aje je mA-bApe UMdhA pATha bhaNAvyA. tenAM bALaka kuLanAzaka ane zAsanabhaMjaka thayAM che ne ? kuLanI maryAdA bhraSTa karI kALuM tilaka karyuM ane zAsanano nAza karavA taiyAra thayAM, e najare jovAya che ne ? madamAM caDelA evAo Aje .zAsanano nAza karavA taiyAra thayA che ne ? dIkarAne sAcAM mA-bApa to kahe ke, 'sAdhu thavAya to sAdhu thA, na thavAya to anIti to na karato, lUkhuM sUkuM khAzuM paNa anIti to na ja karato.' dIkaro anItithI kaMI lAve, to te divase mA-bApane khAvuM na bhAvavuM joIe. khare ja, huM kahuM chuM ke, mA, 'je hoya te kharekharI hita karanArI mA bano ane je bApa hoya, te kharekhara hita karanAra bApa bano !' vItarAga e ja deva, nigraMtha e ja guru ane zrI vItarAgabhASita vItarAgatAne prApta karAvanAra tyAgamaya dharma te ja saddharma, AvA saMskAra pADI saMtAnone e traNanA sAcA sevaka banAvo !! . . ahIM samyagdarzananI vAta cAle che. zrIsaMgharUpa merUnI e vajramayI pITha che; tene daDha, rUDha, gADha ane avagADha banAvavI che; emAM pAMca deva na hoya to dRDha bane. 1. zaMkA, 2. kAMkSA, 3. vicikitsA, 4. 5ramata sthitanAM guNavarNana ane 5. 52mata sthitano paricaya. e pAMca doSo che' zrIsaMgharUpa merUnI samyagdarzana rUpa pIThane daDha banAvavAnI bhAvanAvALAoe, e pAMca doSone TALavA joIe. Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 H samyagdarzana upara mokSanuM maMDANa vIra saM. 2456,vi.saM.1986, poSa suda 14+15. maMgaLavAra, tA.14-1-1930 nirmaLa dharma : dRSTikoNa pheravo ! dharma e ja AdhAra : pharaja samajo ! saMsArasAgaranI naukA : * mahApuruSanA nAmano durupayoga : * samRddhizALI chatAM vItarAga : labdhidhArI chatAM te tarapha virakta : mAtA-pitA zarIranAM ke atmiAnAM : * samakitInI A dazA hoya ? * ajJAnIonA virodha sAme pahADa jevA bano ! dharmanA pAMca Azaya : koI raDe ke laDe ethI dIkSA baMdha na karAya : parasparanA AtmAnI ciMtA karo ! * sAsu-vahuno vyavahAra : nirmaLa dharma: sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajI mahArAjA, pharamAve che ke zrI merU parvatanI jema, zrIsaMgharUpa merUnI paNa samyagudarzana rUpa pITha dRDha, rUDha, gADha ane avagADha joIe. samyagadarzana, e mokSanuM mukhya aMga che. mokSanI sAdhanA mATe enA vinAnI koI paNa vastu upayogI nathI. e Ave to badhI kAryavAhI sthira thAya ane emAM polANa hoya to badhI kAryavAhI paNa polI thAya ! sabhAH samyagdaSTinI parIkSA zI ? parIkSA ghaNIye che, paNa koInI parIkSA koIthI kadAca na thAya to paNa pote to potAnI parIkSA karI ja zake ne ? daDhatAdikanI vAta to dUra raho; paNa Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 : samyagdarzana upara mokSanuM maMDANa - 31 samyagdarzana che ke nahi, e to vicAravuM ja joIe, kAraNa ke, enA upara AkhAya zrIsaMghanuM maMDANa che. mokSanAM badhAMya sAdhano paNa jo samyagdarzana hoya to ja phaLe che. enA vinA game tevuM dAna, game tevuM zIla, game tevo tapa ane game tevo bhAva hoya to paNa vastutaH te dAna nathI, zIla nathI, tapa nathI ane bhAva paNa nathI ! eTale ke, samyagdarzana vinA dAna dAnarUpa nathI, zIla zIlarUpa nathI, tapa taparUpa nathI ane bhAva bhAvarUpa nathI. TUMkamAM badhI ja dharmakriyAone zuddha-nirmaLa banAvanAra eka samyagdarzana ja che ane jo dharmakriyAo zuddha bane to mukti paNa na maLe e nizcita che. dRSTikoNa pheravo ! 389 389 samyagdarzana vinAnI dharmakriyAthI bhale zubha Azrava thAya, enAthI bhale zubha gatinI prApti thAya, bhale paudgalika sAhyabI vagere paNa maLe, paraMtu pariNAme to AthaDavAnuM ja ! 'lAkha maLe to dharmakriyAmAM zraddhA rahe, paNa na maLe athavA jAya to zraddhA tUTe' AvI dazA AvavAnuM kAraNa samyagdarzanano abhAva nahi to bIjuM zuM che ? Aje keTalAkane mana dharmanA sArA-narasApaNAnuM mApa, je lAkha maLavA na meMLavA 52 2he che, tenuM kAraNa e ja che ke, samyagdarzana rUpa mULa vastu nathI. 'bahAranAM sAdhano maLe to deva, guru, dharma camatkArI ane na maLe. to kAMI nahi' - ema jo kahevAtuM hoya, to tenuM kAraNa e ja che ke, samyagdarzana che nahi. dharmInI dRSTi to parama zuddha joIe. enI dRSTimAM duniyAnI cIjanI kiMmata ja na hoya; enI dRSTi to 'kema nirmaLa thAuM ?' A ja hoya; paNa 'kema sAhyabI maLe ?' e dRSTi enI na hoya. keTalAka Aje kahe che ke, 'dharma kharo paNa duniyAdArIno vyavahAra pahelo.' teone pUcho ke, zuM e vyavahA2 sAthe Avaze ? kharekhara, 'kevaLa A lokane ja dRSTimAM rAkhavo ane paralokane bhUlavo' e ja Astikyano abhAva che ane e ja nAstikatA che. jeo paraloka nathI mAnatA, teo to game tema varte e vAta alaga che, kAraNa ke, teo paralokane mAnatA nathI; paNa jeo moMDhethI 'paraloka che' ema kahe ane A lokanI kriyAmAMthI maratAM sudhI paNa na paravAre tathA paralokano vicAra ja na kare, tyAM Astikya che ema manAya kaI rIte ? jeone paralokano vicAra ja nathI Avato, teomAM AstikatA AvI kyAMthI ? je ghara, kuTuMba, parivAra sAhyabI ane zarIra vagere tamAmane pArakuM Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 saMgha svarUpe darzana bhAga-1 390 mAne, javAnuM che, ema soe so TakA mAne, te tIvra karmodaya vinA emAM ne emAM ja rAcI-mAcIne marI jAya kharo ? nahi ja. to dharmI bananAre ajJAna lokanI paravA choDavI ja joIe. hRdayamAM zrI arihaMtadevane rAkhanAro, ajJAna lokane rAjI zI rIte karI zake ? je lokanI khoTI maryAdAthI chUTe, te ja vAstavika rIte sudeva, suguru ane sudharmane ArAdhI zake che. dRSTikoNa pheravavAnI jarUra che." paralokane mAnanAro dharmathI beparavA hoya ? nahi ja; ene to dharmanI ciMtA hoya. "A badhuM mUkavAnuM che ane bIje javAnuM che ema mAnanAro bIje javAnI taiyArI karyA vinA kema rahe ? paraloka nathI mAnatA' ema kahe e to eTaluM ThIka che, "evAothI koI Astika ThagAya nahi ane evAone rItasara samajAvavA paDe to samajAvAya paNa kharA ane tema na bane to chevaTe evAothI sAvaceta paNa rahevAya." paNa A to "paraloka che' ema kahe ane covIsa kalAkamAM eka kSaNa paNa dharmano vicAra na kare; UlaTA deva, guru, dharmane marajI mujaba rAkhavAnA prayatna kare e zuM ? bhagavAnane kahe ke, "tame beso, phAvaze to pUjIzuM: gurune kahe ke, "camatkAra hoya to batAvo." ane "dharmanuM phaLa kyAre maLaze eno pattI zo ?" AvuM AvuM kahe ane vicAre eno artha zo ? dharma e ja AdhAra ! covIse kalAka Adhi, vyAdhi ane upAdhi che, temAMthI je be-cAra ghaDI ke kSaNa paNa dharmamAM beTho ene sAcI zAMti maLI, e dharmanuM phaLa nathI zuM? bIjuM phaLa kayuM joIe ? covIse kalAka e zAMti maLe to anupama ! duniyAnA padArthonI zAMtimAM pariNAme azAMti che' ema AtmajJAnIono anubhava kahe che; emanuM jJAna paNa e ja kahe che. amuka padArtho para AsaktinuM pramANa vadhyuM, to A lokamAM ja te padArtho duHkhadAyI thayA che, e najare joIe chIe. bajAramAM jaIne Avo to ciMtA sAthe Ave ane sAmAyika karIne UTho to ciMtA bhulAya, paNa jJAnInI AjJA mujaba kriyA karo to ne ? paraMtu sAmAyikamAM paNa e ja sAthe rAkho to zuM thAya ? paralokane sudhAravAnI kriyAmAM A lokanI vastune bhUlI javI joIe ane jo e bhulAya to ja e kriyAmAM vAstavika rasa Ave; A jotAM nizcita thAya che ke, "dRSTine pheravavAnI jarUra che." ATalI dRSTi sudharyA vinA zrI jinezvaradevanuM zAsana pamAze nahi ane pamAze to sadhAze nahi tathA zAsanane pAmelAoe e to nizcita karavuM ja paDaze ke, "jyAM janmyo chuM tyAMno huM Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 : samyagdarzana upara mokSanuM maMDANa 31 391 nathI; mArI cAreya bAju pharatA vIMTAyelAo mA2A nathI; anya sthaLethI Avyo chuM ane anya sthaLe javAno chuM; duniyAnI koI cIja mArI nathI; emAM rAgI thavAthI mAruM kalyANa nathI; enA tyAgamAM ja mAruM kalyANa che ! 391 deva, guru, dharmanI sevAnA pratApe duniyAnI vastu maLe e vAta judI, paNa e meLavavA mATe emane mAnavAnuM A zAsanamAM kahevAyuM nathI !! evA tArakanI pAse to evuM ja mAMgavuM, ke je duniyAmAM na maLe; ane evI cIja to kevaLa deva, guru, dharma ja Ape che; mATe duniyAnAM gharabAra choDavAnAM che ! duniyAnI cIjo mATe ja duniyA choDavI e to mahAmUrkhAI ja kahevAya ne ? ghaNA kahe che ke, 'zAstramAM badhI vAta Ave che, paNa amArI vAta kema nahi ?' paNa emaNe samajavuM joIe ke, 'tamAruM che ene paNa mUkavAnI, je zAstra vAta kare che, te tamArI bIjI ADIavaLI vAto kema kare ?' A samaja Ave to mAthAno bojo Utare; A to ahIM Ave to paNa bojo sAthe lAve ke, 'badhI vAta sAcI, paNa kema cAle ?' AvA magajamAM A zAstranI vAto Utare kaI rIte ? kharI vAta to e che ke, sAMbhaLanArAono moTo bhAga, je rIte sAMbhaLavuM joIe te rIte sAMbhaLato ja nathI; kadI sAMbhaLe to haiyAmAM utArato ja nathI.' A vAta jo samajAya - gaLe UtarI jAya to A dazA rahe ? 'dharma e ja AdhAra che' evuM je bolanArA che temAMnA moTA bhAganA lokonA e hoThanA zabdo che, paNa haiyAnA nathI; nahi to hRdayapUrvaka je dharmane mAne, tene duniyAnI badhI ja * vastuo tuccha lAge. maLe to puNyodaya mAne, jAya to pApodaya mAne ane ethI ja dharmIne vyavahAranI (arthArjana AdinI) sAdhanA paNa karavI paDatI hoya to paNa tenA amuka niyata TAIme kare ane emAM je maLe temAM saMtoSa mAne tathA na maLe toya kheda na kare. pharaja samajo ! trikALa pUjana ane ubhaya TaMka Avazyaka vagere to zrAvakanAM cAlu ja hoya, ene sadA lahera hoya, e potAne du:khI na mAne, e to kahe ke, du:khI to te hoya ke, je pApa kare, prapaMca kare, bIjAne hAni kare, duniyAnuM satyAnAza vALe ! huM to ratnatrayIne pAmelo chuM; zrI jinezvaradeva jevA deva, nigraMtha guru ane te tArakono kahelo dharma, e ja mArI saMpatti che, mAre duHkha zuM ?' tame AvuM na kaho ane na mAno tyAM sudhI tamArA taraphanI AzA zI 2khAya ? jeonI dRSTimAM A rItanuM parivartana thaI jaze, teo to dharmane zodhavA Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 392 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - 392 nIkaLaze. ATalA badhA mANasa muMbaI AvyA che, te dharmane zodhavA ke paisAne zodhavA ? zrI jinamaMdira ke nigraMthaguru potAnA gAmamAM nathI e mATe athavA dharma karAvanAra koI nathI. ethI, dharmane ArAdhavA mATe potAnA gAma keTalAe choDyAM ? vepAra nathI mATe tame ahIM AvyA ne ? saune zeTha, mA-bApa, mAlika, AjJA karanAra banavuM che, paNa pharaja vicAravI nathI. chokaro "bApA" kahe eTale AnaMda thAya, paNa chokarA pratyenI mArI pharaja zuM e vicAryuM ? mAlika thavA baDA ThAThathI taiyAra, paNa sAcavavA mATe taiyAra nahi ! ilkAba le badhA, paNa amala eka na kare ! maMdiranA TrasTI thanAra ghaNA, paNa khabara lenAra keTalA ? daza lAkhanI esTeTano vahIvaTa kare, kema ke, emAM potAnuM pojhizana vadhe che, pote bahu ja pratiSThita gaNAya che, paNa e vahIvaTa zA mATe, eno teone khyAla nathI ! pUjA athavA dharmakriyA karavA AvanAranI dareka agavaDa dUra karavAnI, maMdira tathA upAzrayanA TrasTIonI pharaja che !! e to dareka pUjA karanArane pUche : ke, "zI khAmI che ?" potAnA taMtramAM khAmI na rahevI ghaTe" ema teone thAya. AvA vahIvaTathI zrI tIrthakara nAmakarma baMdhAya, kAraNa ke, e zrI arihaMtapadanI tIvra ArAdhanA che. zrI arihaMtadevanI pUjA karanArAnI sagavaDa sAcavavI, e paNa arihaMtapadanI tIvra ArAdhanA che. zrI arihaMtadevanI mUrti suMdara tathA AkarSaka banAvavI. hajAro AtmAo AkarSAIne jovA Ave evI banAvavI, evI zuddhi ane svacchatA sAcavavI, enI khUba zobhA vadhAravI, tyAM AvanArA vadhe ema karavuM, A badhI kriyA TrasTIe karavI joIe ane emAM zrI arihaMtapadanI zreSTha ArAdhanA che. saMsArasAgaranI naukA : maMdiranI bahArano dekhAva evo hoya ke janAra paNa pUche ke "konuM makAna che ?' ene aMdara javAnuM ja mana thAya, evI zobhA maMdiranI bahAranI banAve. zrI jinamaMdiranI dhvajA evI hoya che, jenAthI zrI jinamaMdira bahArathI oLakhAya. maMdira tathA upAzraya, e saMsArasAgarathI taravAnI na tUTe, na phUTe ke na DUbe evI sTImaro che. zrI jinazAsananuM dhyeya ja tyAM che. Aje to duzmana paNa dAnA nathI e duHkha che. emane kahIe chIe ke, virodha karo to cokhkho karo paNa UMdho na karo." ekAMte upakArarasika ane prabhuzAsananA uttamamAM uttama saMcAlaka evA pU. pUrvAcAryone mAno tI ela-phela nahi bolAya; e puNyAtmAonI vAtomAM yatheccha TIkA-TippaNa na thAya, ane Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 393 31 : samyagdarzana upara mokSanuM maMDANa - 31 e rIte TIkA-TippaNa karavAM hoya to kahI devuM joIe ke 'emane ame mAnatA * nathI.' je AcAryonAM vacanono AdhAra laI peDhI calAvavI, potAnI AbarU nabhAvavI, potAnuM zAsana TakAvavuM, jemanA nAma vinA potAnuM samarthana karavAnI to tAkAta nathI ane emanAM nAma mUkyA pachI vacce kahevuM ke, 'e bIje nabhe' eno artha zo ? 393 mahApuruSanA nAmano durupayoga : AcArya bhagavAn zrIharibhadrasUrijI mahArAjanuM nAma mUke ane e tArakanuM 'pakSapAto na vIre, na dveSa: pinAvivu / ' A adhUruM vAkaya mokhare mUkI pachI potAnuM phAvatuM lakhe e kaeNma cAle ? eka ja zlokanuM pUrvArdha levuM to uttarArdha paDatuM kema mukAya ? ane e pUrvArdhano bhAva vadhAre koNa samaje ? AcArya bhagavAna zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA vadhAre samaje ke AjanA A lakhanArA vadhAre samaje ? mathALe parama upakArI AcArya bhagavAna zrI haribhadrasUrijI mahArAjAnuM nAma lakhI, maMdira tathA mUrtinAM yatheccha TIkATippaNa karavAM, e zuM e 52ma upakArIonA nAmano durupayoga nathI ? kahe che ke; 'ame Amane (pU. haribhadrasUrijIne) mAnIe chIe paNa e maharSi jene jene mAne che, tene teo mAne che ke nahi ? tyAM cokhkhI nA, e zuM emanI mazkarI nathI ? emanA nAmano durupayoga nathI ? A to evuM thayuM ke, bApanI milakatano vAraso levo che ane leNadArane pAI paNa ApavI nathI. bApanuM leNuM levuM ane devuM na devuM e kema cAle ? e vArasa kahevAya ? nahi ja; paNa AjanA virodhIo to evI jAtanA vArasadAra thavA mAMge che ! e ajJAna ucchaMkhalo kadAgrahanA yoge jJAnInA Azayane nathI vaLagatA ane potAnA AzayamAM jJAnInuM nAma joDavAnI nAdAniyata kare che. zrI jinezvaradevanAM maMdira, mUrti ane enI vividha prakAranI sevAmAM je hetu che te khAI jAya che ane kAMI bIjuM ja kahe che. zuM kahe che ? 'vitarAgane A hoya ?' are bhAgyazALI ! tArA karatAM vitarAganuM svarUpa A maharSio sArI rIte jANatA hatA; zrI jinezvaradeva vitarAga hatA, ema kahenArA paNa A maharSio ja che ne ? vitarAganI mUrti uttama dravyonI zA mATe ? zAstramAM zrI jinezvaradevanI mUrti badhI jAtanI banAvavAnI kahI che. sonA, hIrA, mANeka, pannA, pokharAja, ratna, uttama pASANa, uttama mATI, ema dareka uttama padArthonI mUrti banAvavAnuM kahyuM che. kASTanI ja ke pASANanI ja Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 banAvavI ema nahi; zakti agara sAmagrI na hoya to bhale mATInI paNa banAve ! paNa zaktimAna, sAmagrInI hayAtImAM hIrAnI, mANekanI ane pannA vagerenI paNa banAve ! evI mUrtine corI javAno saMbhava che mATe mATInI ja banAvavI, evo kAyado zrI jinezvaradevanA zAsanamAM paNa nathI; paNa e vAtane to e loko aDe ja nahi. je hetuthI vidhAna karyuM, te hetuM ja khAI jAya che. e hetunA abhyAsa vinA vastu hAtha kadI na Ave. 394 394 bIjI bhASA bhaNavA mATe paNa eno kakko bhaNavo paDe che. bhale game teTaluM' sAruM gujarAtI bhaNelI vidvAna hoya, paNa ene aMgrejI bhaNavuM hoya to pahelAM A,B,C,D... bhaNavI paDe, e bhASAmAM AvatA zabdonI joDaNI gokhavI paDe; mana:kalpanAthI joDaNI na karAya. jenI bhASA jANavI hoya teno paNa jo ATalo abhyAsa karavo paDe, to jeno dharma jANavo hoya tenA mATe abhyAsa ja nahi ? samRddhizALI chatAM vItarAga ! kahe che ke, 'vItarAgane A zI sAmagrI ?' bhalA AdamI ! vItarAga AvA hatA evuM kahyuM paNa A ja mahApuruSoone ? vItarAganuM svarUpa e bahu sAruM jANatA hatA. e vItarAgadeva mATe to traNa killAnuM samavasaraNa hatuM ! Aje evuM koI maMdira che ? kevaLajJAna thayA pahelAM kAMI hotuM nathI. dIkSA le tyArathI kevaLajJAna thAya tyAM sudhI to bhagavAna besatA paNa nathI, kadI bese to utkaTa Asane ! madhyAhna kALe je maLe te bhikSA vApare ane pachI mahinAnA, be mahinAnA, cAra mahinAnA ke cha mahinAnA upavAsa kare; mahinAo sudhI UbhA UbhA eka ja jagyAe dhyAna dhare; varSonAM varSo sudhI dinarAta UbhA rahe; AvelA upasargo ane pariSaho sahe; e bhagavAna pAse e vakhate koI chatra dharavA, cAmara vIMjavA ke siMhAsana laIne AvatuM nahotuM. kadI koI deva Ave to namatA. bhagavAna pote to mauna rahe tyAM koI kare zuM ? kevaLajJAna pahelAM chaThTha tathA sAtame guNasthAnake hoya, upara caDe ke, aMtaramuhUrtamAM kevaLajJAna thAya. bhagavAnanA dareka kalyANaka vakhate iMdronAM Asana kaMpe; devalokamAM ghaMTa vAge; narake paNa ajavALAM thAya; saghaLe zAMti phelAya. kevaLajJAna thayA pachI to devatAo bhagavAnane jamIna para paga paNa na mUkavA de; mAkhaNa jevAM komaLa suvarNakamaLo pagale pagale goThave. e devoe ke, vItarAga bhagavAnane rAgI banAvAya ?' Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 395' - 31 : samyagdarzana upara mokSanuM maMDANa - 3 - 395 sabhAH e to potAnI bhakti . mAro e ja muddo che. devonI A bhaktithI emanA vItarAgapaNAmAM khAmI Ave ? nahi ja. paNa e devone aTakAvanAra e vakhate vIsamI sadInA AvA paMDito (?) tyAM nahotA; hota to jarUra satyAgraha (?) karata ne ? ane bhagavAnane paNa kahetA ke, "tamArAthI to ame sArA, ame to jUtA paherIe chIe ane tame to sonAnAM kamaLa para paga mUko cho.' sabhAH evA zAThayAgrahIone devatAo UMcakIne kyAMya pheMkI deta ! paNa bhAgyazALIo ! ema bolavAne kazuM ja kAraNa nathI. kAraNa ke, AvA hINakarmInI dRSTie bhagavAna paDe paNa nahi ane paDe to tyAM jevuM tevuM bolavAnI hiMmata paNa tevAonI cAle nahi ! e tArakanA atizayo kevA ? e tArakanI eka-eka cIja joI bhavya loko dharma pAme; e tArakanI kAyA ane e tArakanAM samavasaraNAdi joI aneka yogya loko dharma pAme; iMdro, devo ane rAjA-mahArAjAo paNa e tArakanAM caraNomAM potAnuM zira jhukAve; pakSIo paNa e tArakane pradakSiNA de; Rtu anukULa; vAyu anukULa; jamInamAMthI paNa sugaMdhI bASpa nIkaLe; devo doDAdoDa kare ane mAne ke, "jeo ahIM janmyA teone dhanya che ! ke vAraMvAra prabhunAM darzana kare; rAjA-mahArAjAo paNa vAraMvAra taka meLavI darzana karavA Ave; e tArakanA samavasaraNamAM traNa to . killA hoya; vAraMvAra idro AvIne hAtha joDI joDIne UbhA rahe; ochAmAM ochA kroDa devatA to e tArakanI sevAmAM hoya ja. zrI tIrthaMkaradevane kevaLajJAna thayA pachI temanI sAthe kroDa devatAthI ochA deva to eka kSaNa paNa na hoya. A * sthiti che, mATe e tArakanA vItarAgapaNAmAM khAmI gaNAya ? nA, AvI samRddhimaya sAmagrI maLe, chatAM teone leza paNa utsuka na ja thAya. labdhi chatAM te tarapha virakta. * prabhu to vItarAga che, paNa prabhuzAsananA labdhidhArI paNa khAsa zAsanAdikanA hetu sivAya e labdhino kadI upayoga na kare. zakti evI ke, pAtramAM game te kharAba padArtha nAMkho, paNa ghI, dUdha ke amRta banI jAya. aMgUTho pAtramAM rAkhe to e pAtra khAlI ja na thAya; game teTalA khAya toya khAlI na thAya; emanA zarIrane sparzelo vAyu jene sparze enA paNa roga maTI jAya. paNa A labdhino potAno koI paNa kAraNe e pote kadI upayoga na kare ! sabhAH evo dekhAva pUrato paNa labdhino upayoga karavAno eka kalAkano TAima rAkho, pachI juo keTalA Ave che ? Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 399 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 396 A vAsanA e ja mithyAtva che. dharmanI ArAdhanAnA pratApe bhale maLe badhuM, paNa zAstra kahe che ke, meLavavAnI bhAvanAmAM paDyA to evA bhraSTa thazo ke, patto paNa nahi lAge. - sAdhu chakAya jIvanA rakSaka che, tyAre zrAvaka chakAya jIvanA rakSaNanI bhAvanAvALA hovA chatAM paNa tenuM rakSaNa karI zakatA nathI. e to anicchAe paNa ghAtanI kriyA karanArA che ane ethI ja zrAvakane tapAvelA loDhAnA goLA jevA kahyA che; e jyAM paDe tyAM dAha lagADe; jyAM gabaDe tyAM chakAyanI virAdhanA kare; sAdhu e chakAyanA virAdhakane chakAyanI virAdhanAmAM sahAya kema kare ? vAru ! tame sArA thaIne karo zuM ? sabhAH je karatA hoya te. to sAdhuo nimitta nahotA te bane kharA ne ? bhikSAnA beMtAlIsa doSamAM badhuM Ave che. daradI gRhasthanI cikitsA, e paNa sAdhu mATe doSa che. jene ghera jAya enA bALakane kema che ?' karI bolAvavAmAM paNa sAdhu mATe zAstramAM doSa : kahyo, kema ke, potAnA bALakane mahArAja bolAve che, evo e bALakanA bApane rAga thAya. e rAgamAM sAdhunuM sthAna kAyamI jevuM thAya. sAdhupadano rAga to anupama che, paNa A to potAnA bALakane bolAvyo e mATe thayelA rAganI vAta che. sAdhupadano rAga to asthimajjA joIe. zrI arihaMtadevanI bhakti eka ja dhyeyathI ke emanA jevA thavAya. e tArake karmane haNyAM mATe emanI bhakti karavAnI che. jo bIjI bhAvanA AvI to khokhAnI bhakti thaI samajajo. mAtA-pitA zarIranAM ke AtmAnAM? huM vAraMvAra pUchuM chuM ke, tame chokarAnA khokhAnAM mA-bApa ke chokarAnA AtmAnAM ? zarIranAM mA-bApa to siMha, vAgha, varU paNa che, tame paNa evAM cho ? siMhaNa paNa zuM baccAMne nathI pALatI ? pALe che ! baccAMnA zarIrane jIbhathI cATe che, jIbhathI snAna karAve che, uchere che, badhuM zIkhave che. tame paNa janma Apo cho, dUdha pAo cho, "A mA, A bApa, A saMbaMdhI, A peDhI, A vepAra" e badhuM batAvo cho. have tamArAmAM ane pazu mA-bApamAM pharaka zo ? AtmAnA mA-bApane bALakanI kaI ciMtA hoya ? samyagdaSTi mA-bApa khokhAnAM ja premI na hoya. e to evo hAtha pherave ke, AtmAnI zuddhi karanArA saMskAra enAmAM paDe. e mA-bApa bALaka taraphanI Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 397 - 31 : samyagdarzana upara mokSanuM maMDANa - 31 - 397 khoTa sahe; bALaka lAkha be lAkha gumAve e sahana kare, paNa enA pApane sahana na kare. bALaka bhUkhyo rahe enuM evuM duHkha na thAya, paNa pUjA karavA ke upAzraya na jAya to bahu duHkha thAya; Aje badhuM UlaTuM che, tyAM vAta zI ! samakitInI A dazA hoya? pIThikA bAMdhavI che ane merUparvata Ubho karavo che, te konA para karAya ? zrIsaMghanI icchA to judI hoya. Akho saMgha zrI jinezvaradevanA mokSamArga mATe talapApaDa hoya. saMtAnane mokSamArga mokalavA utsuka hoya; e zrIsaMgha, koI mokSamArge jAya enI ADe Ave ? ene mATe mudata ane TAima bAMdhe ? e badhuM batAve che ke evAonuM samyagdarzana saDI gayuM che; ane jenuM samyagdarzana saDI gayuM hoya ene saMgha mAne, enuM paNa samyagadarzana saDI gayuM che. eTale ke, e paNa saDI gayelA che sabhAH are, saDI gayuM zuM?- saLagI gayuM che ? e boluM to vaLI bhAre paDe ! Aje be snehI bhegA thAya to hoTala, cAhapANI, nATakaceTaka, sinemAnI vAta kare che, paNa sAmAyika karavAnI, tattvagoSThi karavAnI, svaparanA AtmAnI ciMtA karavAnI pravRtti keTalA kare che ? A to bhAvatAla pUche, chokarAM-chaiyAnuM pUche, bahu to zarIranuM pUche, paNa AtmAnuM koI na pUche; A dazA che ! maMdiranA TrasTIo paNa bhegA thAya to maMdiranI AvakanI vAta pUche !! paNa vyavasthAnI, vidhi vagerenI, sagavaDa agavaDanI, khAmInI, truTinI vAta na pUche; A dazA che !!! jainazAsananAM * khAtAM eTale sAmAnya vastunA vepAra che ke jhaverAtanA ? jyAM dareka vAta toLI toLIne karavAnI hoya, jyAM akhaMDa dayA sAcavavAnI hoya, tyAM badhI pola kema cAle ? tyAM to AMkhamAM teja joIe, iMdriyonI sAvadhatA joIe, tyAM 'goTALA-paMcaka na ja cAle. ajJAnIonA virodha sAme pahADa jevA bano: sabhAH Apa jevA pacAsa-so sAdhu joIe. e ThIka che ! mArI vAta dUra rAkho, paNa zrI jainazAsanano udaya sAcA munio upara ja che, pAghaDInA rasiyA para nathI; pAghaDIvALA to evA duniyAdArInA vAtAvaraNamAM vIMTAyelA che ke karavA dhAre toye na karI zake, eTale emane cetavavA zAsananA sAcA sevaka eTale zAsananA ja banI gayelA evA munivaronI ghaNI jarUra che. have duniyA taraphathI dRSTine pheravo. jiMdagI thoDI rahI Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398 398 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 che. divaso gayA te gayA. have rahelA divasomAM sAMdho toye ghaNuM, jethI ahIM paNa sukha thAya, paraloka niyamA sudhare ane pariNAme mokSa nizcita bane. dharmanA pAMca AzayaH 1. praNidhAna, 2. pravRtti, 3. vidhvajaya, 4. siddhi ane 5. viniyoga. A pAMca dharmanA Azayo che. dharma A AzayamAMthI utpanna thAya, pracAra pAme ane phaLe. kartavyapaNAno nizcaya te praNidhAna. "A ja kartavya" evo akhaMDa . vizvAsa tenuM nAma praNidhAna. e praNidhAna vinA icchita pravRtti. na thAya, ratnatrayI (samyagadarzana, samyagujJAna ane sudharma) e ja upAsya. (zrI arihaMta '. e ja deva, nigraMtha e ja guru ane zrI jinezvaradevoe prarUpelo dharma e ja dharma, e tattvatrayI !) sudeva, suguru, sudharma savya ane samyagadarzana, jJAna ane . cAritra e ja levA lAyaka tathA saMsAra choDavA lAyaka, evo nizcaya e ja. praNidhAna. e deva; guru; dharmane sevatAM badhuM jAya toye samyagudRSTine mUMjhavaNa na thAya, paNa azubhodaye jAya toya e to mAne ke, "javAnuM hatuM te gayuM, mAruM hota ... to na jAta" - A praNidhAna che. praNidhAna Ave to ja zubha pravRtti sAcA svarUpe Ave. praNidhAna nathI eTale ja zubha pravRtti pakaDAtI nathI. Ama karuM ane Ama thAya to ?' ema thayA ja kare, eTale pravRtti na thAya.zrI tIrthaMkaradeva jevA paNa saMyama levA nIkaLe, e vakhate e tArakanAM kuTuMbIo paNa raDe che; chatAMya bhagavAna mAne che ke, e to rovAnA e nizcita che. mohano tyAgI nIkaLe eTale rAgI raDe ja; maranAra mare eTale pAchaLanAM ajJAno poka mUke ja, e nizcita ja che. AyuSya pUruM thAya e mare, e jema nizcita che tema pAchaLanAM ajJAnI rovAnAM, e paNa nizcita che. AthI tyAganI pAchaLa rAgI raDe e kAMI navuM nathI paNa jUnuM che; kyArathI ? tyAga janmyo tyArathI ! sabhA atyAre to rAgI na hoya te paNa raDe che. e to bhayaMkara rAgI che, e to karmane vadhAremAM vadhAre AdhIna che. vaLI uparathI pAchA e bhayaMkara ajJAnI AtmAo kahe che ke kaleza zA ? are bhAI! saMyama pAchaLa ajJAna rAgIonA kaleza to sarajAyelA ja che. jema janmanI sAthe ja maraNa, kAyAnI sAthe ja roga, yauvana pAchaLa vRddhAvasthA ane AvakanI sAthe ja jAvaka; tema tyAgI jAya tyAM ajJAna rAgI raDe ja, emAM navuM zuM ? * thi-pravRtti-vikhava-siddhi-viniyogamevata: prAyaH gharmarAdhyAtiH zubhAzaya: panthayAtravidha pAddA - SoDazaka prakaraNa, SoDazaka-3 Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 : samyagdarzana upara mokSanuM maMDANa - 31 eka raDe, eka hase ane trIjo kahe ke, 'A ja Ane rovaDAve che' e ...vAjabI che ? pelo kahe ke, 'vAta sAMbhaLa ! enA rudanano hetu jo !' toya pelo kahe ke, 'nA ! e paMcAtamAM huM na paDuM; huM najare jouM chuM ne !' AvAne kema pahoMcAya ? 399 399 kahe che ke, 'zAhukAra bhAgyo ke nahi ? meM najare joyo.' paNa 'zA mATe bhAgyo ?' e vAtane e loko sAMbhaLe ja nahi. have to kahe che ke, 'zAhukAra bhAge zuM karavA ? ene bhaya zo ?' ema kahenArAone pUcho ke, 'ene bhaya nahi to devALIyAne bhaya ? e na bhAge ane lUMTArAo Ave to ! A badhuM e uzrRMkhala virodhIone jovuM ja nathI. sAdhunI khoTI khoTI ane banAvaTI vAto ghaNI kare; purAvo eka paNa maLe nahi. chatAM paNa kahe che ke, 'bALadIkSAnA pariNAme ghaNA bhAgI gayA;' evAonI pAse dAkhalo mAMgo to prAyaH apavAda sivAya sAco dAkhalo eka parNa nahi Ape. huM pUchuM ke, 'chellAM pacAsa varSamAM bALadIkSita bhAgyAnA pAMca-dasa dAkhalA paNa che ?' e to jovuM ja nathI. A to gAyanuM bheMsa taLe ane bheMsanuM gAya taLe goThavavuM che. nidAna nathI karavuM e kema cAle ? koI laDe ke raDe ethI dIkSA baMdha na karAya H eka AdIe sAcI vAta kahI, have khoTAne lahAya lAge ane bUmarANa kare, emAM sAcuM kahenArano guno zo ? zrI sarvajJa paramAtmAnI dezanAnI dhArA varase tyAre anekane rAganAM baMdhana truTe ane ene pariNAme kaMIka snehAzruonI saritAo vahe, arthAt AMkhamAMthI AMsuo khare ! have koI kahe ke, 'bhagavAna AvyA, emano atizaya to zAMtino, paNa ghera ghera azAMti karAvI.' to e sAco che ? pUrve AcAryo udyAnamAM AvatA, AkhI nagarInA loko sAMbhaLavA AvatA, hajAro AtmAo dharma pAmatA ane sarvaviratidhara paNa banatA, tyAre koI rotA nahi hoya kema ? potAnA svArtha mATe jAya mATe e rAgIo raDe che, ethI kAMI dIkSA rudananuM kAraNa nathI ja sAbita thatuM; chatAMya ema kahenArAone pUcho ke, dIkSA na hoya to rovAnuM khAtuM baMdha thAya ? muMbaImAM hAla dIkSA nathI, zuM koI rotuM nathI ? are ghaNAya ! A saMsAramAM rovAnuM, mArAmArInuM ane nAzanuM khAtuM to cAlu ja che. paisA mATe, AbarU mATe, nAmanA mATe keTalAya loko laDe che. svArtha mATe bApa-dIkaro paNa judA, e dazA Aje che. have to cUlA paNa judA thayA che. duniyAmAM be sAme bhaTakAya ke kajiyo thAya, korTe jAya ane badhuM thAya; duniyAmAM benI laDAI che. dIkSA levA jAya tyAM laDAI ekanI che ane te paNa amuka Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 vakhatanI. sAme laDanAra hoya to laDAI AgaLa cAle ne ? duniyAmAM benI laDAI cAlu che, jyAre dIkSAmAM thAya to ekanI laDAI thAya ane te paNa thoDA vakhatanI ke jethI kAyamanI laDAI maTe, to emAM khoTuM paNa zuM che ? ghaNA bApadIkarAmAM paNa dhamAdhamI thAya, paNa tyAM koI samajAvavA na jAya; e vAta chApAnI kaoNlamamAM na Ave; paNa eka bhAgyavAna tyAga le to buddhinA nidhAno lakhe ke, 'dIkSAnA akhADAno pahelavAna nIkaLyo.' sAvaceta raho : jarA zabdo to vAMco, 'dIkSA e to khappara ane sAdhu e to dIkSAno DAkU !' A kaI dazA ? AthI kahuM chuM ke, 'ahIM kAyamI AvanArA, sAMbhaLanArA ane hAjI karanArAnI dRSTi eka thavI joIe.' 400 400 sabhA keTalAka sAdhu paNa evAmAM bhaLyA che, to evAono saMga paNa ne joIe ne ? gAMDAnA saMgano raMga na ja thavo joIe. ApaNo muddo e che ke, ghara sApha rAkhavA mATe sAvaraNI pheravavI paDe; pachI te game tevI sughaDa strI hoya ! game tevuM svaccha makAna hoya to paNa jo cAra divasa sAvaraNI na phare to makAnamAM dhULa paDe; mATe ApaNuM kAma e ja ke roja sAvaraNI pheravI nAMkhavI ane paDelo kacaro sApha karI nAMkhavo. parasparanA AtmAnI ciMtA karo. sAvaraNI pheravavA sivAya bIjI paMcAtamAM paDavuM nahi. parasparanA AtmAnI ciMtA karo : tame dRSTi pheravo. paraspara zarIranA mAlika na bano, paNa AtmAnA mAlika bano. pati patnInA AtmAnI, patnI patinA AtmAnI, bApa dIkarAnA AtmAnI tathA dIkaro bApanA AtmAnI, zeTha nokaranA AtmAnI tathA nokara zeThanA AtmAnI, ema paraspara AtmAnI ciMtA kare, to pariNAma jarUra suMdara Ave. gharano mAlika bahAra jAya tyAre strI kahe ke, 'gRhastha chIe mATe jarUra che, paNa 'ATaluM' to joIe ja e bhAvanA na rAkhatA. je maLaze temAM nabhAvazuM paNa prapaMca, pApa, anIti, jUTha na karatA; adharma na AcaratA - to janAra paNa kaMpe. enAthI ayogya kAma thayuM che to gharamAM pesatAM mUMjhavaNa thAya; paNa A ja to khokhAno prema che, duniyAnA padArthono prema che, paNa AtmA ne AtmAno prema nathI; mATe je A kahuM chuM te manamAM UtaratuM nathI. tame badhuM tajI na zako e nabhe, paNa bahAranA padArthanA sevaka banavAnIbhAvanA mATe AtmAnI sevaka na banavAnI bhAvanA, e na cAle. gharamAM paraspara A rivAja cAlu thAya, paraspara AtmAnI ciMtA rakhAya to palaTo Ave. paNa Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 : samyagdarzana upara mokSanuM maMDANa - 31 401 mahenata cAlu che ? nahi ja. mAre A karavuM che, mATe tamAro sAtha mAMguM chuM. A vicAra mATe amuka TAima rAkho. A badhuM praNidhAna nizcita thAya, to ApoApa Agamavihita suMdara pravRttio thAya. 401 zrI jinezva2devanA maMdire javAnuM zrAvakanA bALakane kahevuM paDe ? nahi ja, kAraNa ke, e to enA gharanA saMskAra ja hoya. pravRtti Ave eTale vighnanA samUha to Ave, paNa jeo e vighnomAM na muMjhAya, eTaluM ja nahi paNa sAme thaI e vighnone jeo jIte, teo siddhi sAdhe ane eno yogya AtmAmAM viniyoga paNa kare. paraMtu, praNidhAna ja muzkela che; pravRtti ethIya muzkela; ane emAM TakavuM ethIye muzkela che. ahIMthI ja ghaNA jIvo pAchA vaLe che. maMdire jatAM koI jerA TakaTaka kare ke manane thAya ke, 'A zI TakaTaka ! AtmAmAM deva che ja ne !' e AtmAmAM deva cAra divasa rahe. pAMcame divase deva bahAra nIkaLe ane chaa divase e paNa pelA badhA jevo thAya. sAsu-vahuno vyavahAra jUnAM DosI-DosA je kare te dIkarA-vahumAM Ave; e paraMparA. e jUnA ane anubhavI kahe ke, 'dharma sAco, paNa atyAre tAre hoya ? e to amAre !' pelA paNa ema samaje ane e moTA thAya tyAre emanAM vahu-saMtAnane ema ja kahe . have e DosIo dharma zo kare ? Akho divasa vAtonuM pIMjaNa kare. vahu paNa ene dharma mAne, vahu paNa e ja Acare, sAsu vahunuM jue zuM ? bolI kema ? cAlI kema ? ane mUkyuM kema ?' AvI AvI bhUlo kADhe. pelI paNa pachI nakkI kare ke, 'mAre have ahIM ja mUkavuM !' pachI thAya TapATapa eTale game tevA vinita dIkarAne paNa judA rahevuM paDe, agara DosIne judAM rAkhavAM paDe. A dazAmAM dharma zI rIte thAya ? eka bAju mA AvI dhAMdhala kare, bIjI bAju vahu rUe; mANasa kare zuM ? AthI dharmI kuLanI vRddhAoe navA AvanArane potAnAM mAnavAM joIe. A to 'basa mAruM kema na mAne ?' A bhAvanA che. 'basa dere nahi javAya' ema paNa kahI de ! jo dere upAzraye javA de, to jyAre jyAre sAsu garama thAya tyAre tyAre dharmI vahu narama thAya; kema ke, samaje che ke kaSAya thaI jAya paNa narama thavuM joIe, kaSAya vadhA2vo nahi; paNa A to javA na de. eTale rahe gharamAM, thAya TapATapa, pachI saMskAra kayA paDe ? DAhI vahu to kahI de ke, 'dharmakriyAmAM ADe AvanArI AjJA nahi mAnuM, amuka cIja khAvAnI nA pADazo to nahi khAuM, kAma jeTaluM kahezo teTaluM karIza. paNa dharmakriyA to karavAnI ane maMdire tathA upAzraye to javAnI !' Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 AthI kahuM chuM ke, sAsu vahu-sahu paraspara potAnI pharaja samaje to bALakamAM suMdara saMskAra Ave ane vAtAvaraNa dharmamaya bane. paNa Aje to AtmAnI, AtmAnA hitanI koIne paDI nathI. badhAne zarIranI ane sukhanI paDI che. guNa vinAnA alaMkAra duHkhadAyI che. guNa e ja sAcA alaMkAra che, zIla hoya to alaMkAra dIpe che, alaMkAra vinA paNa zIlavatI zobhe che, zIla e ja parama alaMkAra che, zIla vinAnI strInA alaMkAra to ene gALo devarAve; je hoya te kahe ke, 'oLakhI ene to !' 402 A badhI vAta samyagdarzanane aMge cAle che. e zrIsaMgharUpa merUnI pIThikA che. e dRDha, rUDha, gADha ane avagADha joIe. dRDha kyAre bane ? pAMca doSa na hoya to. pAMca doSo kayA ? 1. zaMkA, 2. kAMkSA, 3. vicikitsA, 4. mithyAmati guNavarNana ane 5. mithyAmati paricaya. A pAMca doSo na hoya to samyagdarzanarUpa pIThikA daDha thAya. // mohanuMnRtyaH arthane ane kAmane hitakara puruSArtha tarIke mAnanArA AtmAo, dhora mithyAtvathIribAtA hoI,kSamAdiguNonI sAcI kiMmata samajI zakatA nathI.evA AtmAomAM dekhAtA kSamA Adi guNopaNa gu rUpa nathI hotA,paNA prAya:doSarUpa ja hoya che. guNonuM pariNAma guNarUpa lAvavAne mATe,mithyAtvanI mandatA ane samyaktvanI sanmukhatA Avazyakache.tatvadRSTi AvavA mATe A baMne vastuo ghaNI jarUrI che.jeomithyAtvanA ane samyaktvanA bhAvane jANavAne mATe udyamI nathI banatA ane e zabdonI ThekaDI karavAmAM ja AnaMda mAneche,tevA AtmAokadIpaNa mithyAtvanI maMdatAne ane samyaktvanI sanmukhatAne pAmI zakatA nathI.mithyAtva e eka bhayaMkara jAtano doSa che,jyAre samyaktva AtmAno eka anupama koTino guNA che.mithyAtvanAmanAbhayaMkara doSanI maMda avasthAmAM ane samyaktvaguNanI sanmukha avasthAmAM,kSamAdi guNo khUba ja hitakara nIvaDe che.mithyAtvanI gADhatAmAM kSamAdi guNonuM vAstavika darzana zakaya nathI, par3A e guNonuM darzana e pA mohanRtya che. moDhanA nAcamAM moTAI mAnanArAone gur3AsaMpanna mAnavA e pA kAramAM mithyAtvanuM pradarzana che. avirNata Adine vaghAranArI pravRttiomAM svaparanAhitanI vAto karavI, enA jevuMmithyAtvanuM eka paNa kAramuM nRtya nathI. A vastune samajyA vinA,ratnarUpa kSamAdi guNonI prApti zakya ja nathI. | eka jAtanuM Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 H samakita-dUSaNa pariharo ! 32 vIra saM. 2456, vi.saM. 1986, poSa vada-1 budhavAra, tA. 15-1-1930 * samyagdarzanane DhIluM pADanAra pAMca doSo : * prathama doSa zaMkA : * badheya yukti na hoya, Agama upara zraddhA keLavo ! * joyeluM ane jANeluM badhuM ja kahI zakAtuM nathI : samAnatA manAvavA karatAM samAnatA keLavatAM zIkho ! vizvanI Adi ane anaMtajJAnI : . * samAnatA mokSamAM ja : . zAstrone kasavA game tevI buddhi nA cAle : samyagdarzanane DhIluM pADanAra pAMca doSoH sUtrakAramaharSi zrIdevavAcaka kSamAzramaNajIe, zrIsaMghanI stavanA nagarAdi sAta rUpakothI karI. have zrI merUnA rUpakanI stuti kare che. merUnI pITha vajaratnanI che ane te dRDha, rUDha, gADha ane avagADha che; tema zrIsaMgharUpa merUnI paNa samyagdarzanarUpa zreSTha vajaratnanI pITha dRDha, rUDha, gADha ane avagADha joIe. samyagdarzanane pITha kahI, kAraNa ke, e mokSanuM mukhya aMga che; enA | vinA AtmAnI mukti kadI ja na thAya, kAraNa ke, enA vinAnuM jJAna e ajJAna bane che ane game tevuM cAritra e paNa kAyakaSTarUpa che. pIThamAM paratIrthika vAsanArUpa pANI na pese to tenI daDhatA rahe ane doSArUpa polANa na hoya to pANI na pese. zrIsaMgharUpa merU parvatanI samyakatva pIThikAmAM polANa karanArA doSo pAMca che. 1. zaMkA "seve gusaMmi tane, asthi navasthitti-saMsAno saMvA " kevaLajJAne karIne lokAlokane jANanAra, rAga, dveSa ane mohano sarvathA nAza karanAra ane abhuta arthanA kahenAra zuddha deva; pAMca mahAvratone dharanAra, zatru ane mitra pratye samAnavRttine sevanArA ane saddharmano upadeza Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 ApanA2 dharmAcAryarUpa zuddha guru tathA jIva, ajIva Adi nave padArthonuM nirUpaNa ka2nA2, saghaLAya sunayono potAmAM samAveza karanAra zrI arihaMtadevoe pharamAvelA dharmarUpa tattvamAM 'aSNi' che yA 'dASTi' nathI, e prakAre saMdehane vahana karanArI je buddhi, tenuM nAma zaMkA.' 2. kAMkSA : "vA jhumavAminAsA, vizuLanesavaMsaLao " 'dayAdika guNonA lezanAM darzanathI kumatanI abhilASA, tenuM nAma kAMkSA.' 3. vicikitsA : 404 404 vitigicchA saphalaM pai saMdeho muNijaNa mmi udugaMchA / / 'zrI jinezvaradevanA vacananI ArAdhanAnA phaLa pratye saMdeha, tenuM nAma vicikitsA athavA munijano viSenI jugupsA eTale ke, A munio AvA malamalina rahe che, enA karatAM acitta jaLathI snAna kare to doSa lAgI jAya ? evI je vicAraNA, tenuM nAma vicikitsA.' 4. mithyAmatinI prazaMsA : "muLattiLuM pasaMsA" 'mithyAmati AtmAonA jJAnAdika guNonuM kIrtana, tenuM nAma mithyAdRSTi prazaMsA.' 5. mithyAmationo paricaya : "SivarAM tu saMthavAM" 'mithyAmatio sAthe vasavAthI ane paraspara AlApAdikathI je paricaya ka2vo, tenuM nAma mithyAmatino paricaya.' A pAMceya samyaktvane dUSita karanAra doSo che, mATe avazyameva varlDavA yogya che. jo A doSone varjavAmAM na Ave, to jarUra te doSo zrIsaMgharUpa merUparvatanI samyagdarzanarUpa zreSTha vajraratnanI pIThikAne polI karyA vinA rahe nahi. e doSathI jo pIThikA polI thAya, to temAM kutIrthIonI vAsanArUpa pANI gayA vinA rahe ja nahi; ane jo tema thAya to jarU2 e pIThikA calAyamAna thayA vinA paNa rahe nahi; mATe jarUra e doSothI bacavuM ja joIe. Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 405 - - 32 H samakita-dUSaNa pariharo ! - 32 - 405 prathama doSa zaMkA : A pAMce doSomAM prathama doSa zaMkA che. e zaMkAthI bacavA mATe kalyANanA arthIe khAsa prayatnazIla rahevuM joIe. anaMtajJAnIoe pharamAvelI saghaLI ja vastumAM AtmAne niHzaMka banAvavo joIe; kAraNa ke, tema karyA vinA sUkSmamAM sUkSma ane atIndriya tathA kevaLa Agamagamya ja padArthomAM Atmazakti thayA vinA rahe tema nathI ane eka paNa vastumAM zaMkA, e AtmakalyANanI sAdhanAmAM parama sAdhanarUpa samyagdarzanane malina karyA vinA rahe tema nathI. A vAta jarUra saMbhavita che ke, zrI jinezvaradevoe pharamAvelI ghaNI vAtone samajavA mATe zaMkA karavI paDe, A rIte samajavA mATe karelI zaMkA jijJAsArUpa hovAthI e doSarUpa nathI; paNa te zaMkA doSarUpa che ke, je zaMkA zrI jinezvaradevonA vacanamAM ja AtmAne zaMkita banAve; AthI koIpaNa bhoge kalyANanA arthI AtmAoe potAnA AtmAne evI sthitimAM na ja mUkavA joIe, ke jethI potAno AtmA, eka to upakArI ane asatyanA kAraNarUpa rAgAdika saghaLAye doSone saMpUrNatayA nAza karanArA zrI jinezvaradevonAM vacanomAM zaMkita thaI jAya. zrI jinezvaradevomAM zaMkita na thavAya tevuM tyAre ja bane, ke jyAre anaMtajJAnI zrI jinezvaradevo pratye saMpUrNa vizvAsa utpanna thaI jAya ! enuM kAraNa e che ke, koIpaNa chadmastha AtmAne anaMtajJAnIoe pharamAvelI dareka * vastu pratyakSa thaI zakatI ja nathI mATe je AtmAo pratyakSa sivAyanI vastu mAne nahi, eTaluM ja nahi paNa je AtmAonI pAse Agamone anusaratI yuktio samajavAnI paNa buddhi na hoya ane te chatAMya potAne buddhisaMpanna ane vicakSaNa mAnatA hoya, tevAone jarUra ja zaMkAo UbhI thayA kare ane pachI e zaMkA jo cAlu ne cAlu ja rahe, to pariNAma e ja Ave ke, "buddhimAM na Utare e saMbhave ja kema ?" A mAnyatA thAya; e ja zaMkA. zaMkA thAya eTale mithyAtva Ave, pachI e vacana pratye sabhAva na jAge ane saMbhAvanA abhAve "samajAya nahi, hRdayamAM Utare nahi, e mAnavuM kaI rIte ?' evo prazna udbhave; paNa mithyAtvanA jore te AtmAo e na ja vicAre ke, vyavahAramAM paNa nIti che ke, "koI vAta gaLe na Utare to paNa DAhyA mANasanI salAha mAnavI." jyAre vyavahAramAM sAmAnya mANasanI salAha mAnavI paDe, to dharmamAM anaMtajJAnI zrI jinezvaradevonA vacana upara vizvAsa rAkhavAmAM hAni zI ? Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 605 40 saMgha svarUpe darzana bhAga-1 - vaLI jyAre potAmAM badhuM samajavAnI zakti Avaze, tyAre to sAMbhaLavAnI paNa jarUra rahevAnI nathI; eTaluM ja nahi, paNa te pachI to pustakano AdhAra paNa nahi ja levo paDe; kAraNa ke, kevaLa buddhipUrvaka ja badhuM jANI zakavAnI tAkAta AvI jAya, to pachI bIjI vastunI paMcAta ja zI ? paNa e tAkAta Ave tyAM sudhI to anaMtajJAnIoe pharamAveluM mAnavuM ja, paNa "je mane na bese te kema ja hoya ?' - evI zaMkA na ja thAya. ajJAnIe samajavA mATe jijJAsArUpa zaMkA jarUra thAya, kAraNa ke, ene badhI vAto pUrI na samajAya. ajJAna che tyAM sudhI thoDuM samajAvAnuM ane ghaNuM samajavAnI bAkI ja rahevAnuM, mATe anaMtajJAnIonAM vacano paNa "mane bese to . ja mAnuM'. evo Agraha na ja hoya. duniyAdArImAM e Agraha nathI nabhato. AMkhe dekhAtI vastumAM thatAM bhinna bhinna parivartano mAnavAM paDe che, to atIndriya padArthomAM na mAnavAno Agraha kema na hoya ? eka cIjane ApaNe sArI mAnIe ane vaidya khoTI kahe; e zAthI ? A vastu khoTI che, e nukasAna karanArI che e vaidya samaje, paNa ApaNe na paNa samajIe. je cIja hAthamAM hoya che, sagI AMkhe dekhAya che, enA guNadoSanI zakti pArakhavAno AdhAra paNa pArakA para rAkhavo paDe, to je padArtho dRSTimAM paNa na Ave, tenA guNadoSa pArakhavAnI zakti zI rIte hoya ? je cIja AMkhe dekhAya, indriyone grAhya che, tenA guNadoSa paNa ghaNIvAra jaNAtA nathI, to atIndriya padArthonAM svarUpa zI rIte dekhAya ? badhI cIjanA guNadoSa jAte jANIne pachI amala kare, evo koI paNa dAvo karI zake che ? suMTha pitta kare ane goLa kapha kare, e zAthI ? kahevuM ja paDaze ke, enA jJAtAe kahyuM ethI ! vaLI e be bhegAM thAya to auSadha bane; paNa e vAta jANI kyAMthI ? pArakAnA kahevAthI ja ne ? suMThathI pitta kema thAya ? e pUcho to kahevuM paDe ke, vaidya kahe che. chadmasthane chadmasthapaNAnA yoge jijJAsArUpa zaMkA jarUra thAya. paraMtu temAM jo satya samajavAnI buddhi hoya ane prabhue kahyuM che te sAcuM ja hoya, evI zraddhA hoya to vahelA-moDA paNa jarUra samajAya. samajadArane zaraNe javuM paDe, e yukti Ape te na jace to vAraMvAra pUchavuM paDe, sAMbhaLavuM paDe, vicAravuM paDe, mahenata karavI paDe, eka-eka vastu ghaNA divaso sudhI nizcita karavI paDe tyAre samajAya. "ka' ne kAno "kA' ane be "kA' maLI 'kAkA' thAya, paNa e ghUMTyuM, gokhyuM, tyAre AvaDyuM ke kevaLa buddhithI ja AvaDI gayuM? enA upara mahenata Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 407 32 : samakita-dUSaNa pariharo ! - 32 karI to Aje pustaka vAMcatA thayA. nAnIzI bhASAnuM jJAna meLavavA paNa ghUMTavuM ane gokhavuM paDe che, paNa 'ka'ne kAno 'kA' kema ? e prazna ja na thAya. zAzvata kALathI e niyama che, evuM na mAne e rakhaDe. pAse kAnAne badale u52 kAno kare to 'ke' thAya; kALIdAsane badale keLIdAsa thAya to e nAmanI ciThThInA paisA na maLe. pote bhale kALIdAsa vAMce, paNa duniyA ochI ja ema vAMce ? 028 jJAnInA vacanamAM na samajAvAthI zaMkA thAya, to pUchavA icchanArane pUchavAnI tathA uttaradAtAe uttara ApavAnI chUTa che, paNa 'e bane ja kema ?' ema kahe to e zaMkA ! mohanA yoge chadmastha AtmAone ghaNI vastu na samajAya e nakkI che. amuka vastuo mATe to vizvAsa rAkhyA vinA chUTako ja nathI; AthI ja samyaktvanuM paheluM dUSaNa zaMkA kahI. enAthI bacavA mATe nyAyAcArya mahAmahopAdhyAya zrImad yazovijayajI mahArAjAe to ghaNA ja hRdayaMgama zabdomAM pharamAvyuM ke, badheya yukti na hoya, Agama upara zraddhA keLavo ! "samakita dUSaNa pariharo, temAM pahelI che zaMkA re; te jina vacanamAM mata karo, jene sama nRpa zaMkA re. 1" 'rAjA tathA raMka je tArakanI dRSTimAM samAna che, je tArakamAM mArApaNAnI ke pArakApaNAnI buddhi nathI, tevA parama tAraka 5ramAtmAnA vacanamAM zaMkA karavAnuM kAMI ja kAraNa nathI. 'puruSavizvAse vacanavizvAsa' - e A zAsanamAM kAyado che. je puruSa yogya che, tenuM vacana mAnavAne harakata paNa zI ? 'zAha' e zabdathI lAkhonA vyApAra cAle che. moTA vyavahAra cAle che. zAhukAranI vANImAM paisA che. bIjo bhegA karavA mAMge toye na thAya, paNa zAhukAra to kSaNamAM dhAryA bhegA kare; ene loko ApavA jAya, kema ke, enA upara vizvAsa che. AjanA zAha tarIke oLakhAtAonI A vAta nathI. AthI anaMtajJAnIonA vacana upara vizvAsa rAkhye ja chUTako; anyathA ajJAnIne zaMkA na thAya e na ja bane. jagatamAM evA ghaNA padArtho che, ke je kevaLa Agamagamya hoya che. yuktigamya padArtho paNa ghaNA che, paNa keTalAka padArtho evA che ke jemAM yukti na cAle. eka ratibhAranI goLImAM kroDo vastuo jema rahI zake che tema anaMtA AtmA A eka zarIramAM ane te paNa aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalA Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - 408 zarIramAM ja rahI zake e yukti che paNa koI kahe ke, A zarIramAM anaMtA jIvo che ja, emAM yukti Apo, to emAM zuM yukti ApI zakAya ? emAM khAsa yukti zI ? tyAM to mukhyatayA Agama ja pramANa. kAraNa ke, batAvAya zI rIte ? . nAnAM kAMkarAnA kaNiyAmAM anaMtA aNuo ja nahi, paNa anaMtA skaMdho che; ene bhAMgo to bhUko thAya, eno chello kaNa lo ! temAMe anaMtA skaMdho che; ene bArIka vATo, enA chellA kaNomAM anaMtA skaMdho che. evA jhINA aNuo dRSTimAM lAvavA mAMge to Ave ? "najare na Ave to to na mAnIe" ema kahe, to A dekhIto kAMkaro banyo kyAMthI ? dRSTimAM na Ave chatAM mAnyA vinA rasto nathI. e aNuone ane skaMdhone mAnyA vinA upAya nathI; mATe ApaNA ja pratyakSa pramANathI parIkSA karIe, to e parIkSA pUrI na ja thAya. . Agama sivAyanAM paNa pramANo che; paNa je padArtho dRSTi ja na Ave, jeno jagatamAM joTo na hoya, evA padArtho mATe Agama vinA bIjo kazo AdhAra nathI. amuka duHkha AvyuM to emAM amuka karmano udaya che, ema badhA kahe che; paNa karmanAM rUpa-raMga pUcho to koNa kaheze ? enA prakAra, rasa vagere jANavA Agama sivAya rasto nathI. koI pUche che ke, "buddhi na cAle to mAnavuM kema ? uttara eka ja ke, "sarvaze kahyuM mATe mAnavuM !" joyeluM ane jANeluM badhuM ja kahI zakAtuM nathIH sarvajJa game tevA upakArI hoya, chatAM je padArtho tamane sarvajJa thayA pachI ja jaNAya, te sarvajJa thayA pahelAM tamane zI rIte batAve ? zaktisaMpanna paNa vANInA viSayamAM na Ave tene kahe zI rIte ? tamArI ciMtAnA svarUpane tame paNa na samajI zako, e bane che ne ? "kAMIka thAya che' - e kaho, paNa "zuM thAya che te samajAvI nathI zakatA. moTA moTA sarjano paNa aneka rogathI pIDAya, paNa samajAvI na zake ema bane che. eka AdamI kahe che ke, "eka citra meM evuM joyuM ke tyAMthI khasavAnuM mana na thayuM." koI pUche ke, "evuM te zuM joyuM ?" kahevuM paDe ke, "e to je jue te jANe. e AkarSaNazakti goThavavAnI zakti ane enuM varNana karavAnI zakti mArAmAM nathI, mATe jAte anubhava kara.' traNa lokamAM rahelA saghaLA padArtho, enA anaMtA guNo ane anaMtA paryAyo, anaMta bhUtakALa, anaMta bhaviSyakALa tathA vartamAnakALanA samaye samaye parivartana pAmatA guNaparyAyane viSaya karIne ekI samaye kevaLajJAnI maharSio joI zake che, jANI zake che. e badhuM ja tamArI AgaLa kahe zI rIte ? jJAna anaMta ane AyuSya saMkhyAtuM; bahu to dezonakoDa pUrvanuM; e kahe zI rIte ? Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 409 409 - 32 : samakita-dUSaNa pariharo ! - 32 - jJAnIne paNa kahevA yogya padArtho karatAM nahi kahevA yogya padArtho anaMtaguNA che. anaMta AMkaDA gaNavA AyuSya keTaluM joIe ? eka, be, ema AMkaDA kramasara gaNAya ne ? eka miniTamAM sATha zabda bole, bahu jhaDapa hoya to so bole, caudapUrvI ghaNA bole, paNa keTalA ? akSara eka ane artha anaMtA ! A eka gAthA kevaLajJAnI kahevA bese, to jiMdagIo pUrI thAya; kAraNa ke, anaMta jJAnInI sImA nathI bAMdhI zakatI. vastu hoya paNa vANInA viSayamAM na Ave, e kahevAya zI rIte ? e loko kahe che ke, "anaMtajJAnI te kahevAya ke, je badhuM moDhe kahI batAve!" kahuM chuM ke, "badhuM kahI batAvavAno DoLa kare, e to mahAajJAnI !" anaMtajJAnI to kahe che ke, "vANImAM na Ave tevuM hoya tene kahevAya ja nahi.' vANImAM Ave temAM paNa je yogya hoya te kahIne e upakAra kare. zAstra kahe che ke, jema jJAna vadhe tema vANI upara aMkuza Ave. jJAnIo kAMI agaDa-bagaDavAdInI mAphaka ochA ja game tema bole ? ela-phela koNa lave ? je unmatta hoya te ja; samajadAra to gaNI gaNIne bole. manaphAvatuM to badhA lave, paNa e kAMI jJAnI nathI. anaMtajJAnInA jJAnamAM AvatI vastu zabdathI kahevAya zI rIte ? zrI arihaMtadevanuM pUruM svarUpa koI kahI zake ? nahi ja, kAraNa ke, jenA guNa gaNI ja na zakAya, te kahevAya paNa zI rIte ? * tame sAMbhaLyuM che ne ke, je loko bhagavAna zrI mahAvIradevane darzanavaMdana karIne AvyA, temane zrI iMdrabhUtijIe pUchyuM ke, "mahAvIra kevA che?" tyAre e lokoe zuM kahyuM hatuM ? e vAta zrI kalpasUtramAM Ave che, paNa yAda rAkho to ne ? e lokoe zrI iMdrabhUtijIne kahyuM che ke - yadi trikolI gaNanAparA syAt, tasyAH samAptiryadi nAyuSaH syAt / pAre parArthaM gaNitaM yadi syAt. gameyaniHzeSaguNo'pi sa syAt / / 1 / / jo traNeya loka, te paramapuruSanA guNo gaNavAmAM tatpara thAya, guNa gaNavAmAM tatpara thayela te traNeya lokanuM AyuSya jo pUrNa na thAya ane gaNita jo parArdhathIya adhika hoya, to ja te parama tArakanA saghaLAya guNo gaNI zakAya tema che; arthAt e parama tArakanA te guNo koIthI koIpaNa rIte gaNI zakAya tema nathI, kAraNa ke, nathI to koI anaMta AyuSyane dharanAra ke nathI to te guNo gaNavA mATenuM gaNita !' Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 410 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 410 AvI apUrva vAto, nathI to kALajIpUrvaka sAMbhaLatA, ke nathI to sAMbhaLelI vAto vicAratA, enI ja Aje A dazA che. bhaNavuM nahi ane bhaNavuM to gaNavuM nahi, tyAM thAya zuM? vaLI, buddhihIna na samajI zake ethI kAMI jJAnInA vacana khoTAM ochAM na thAya ? samAnatA manAvavA karatAM samAnatA keLavatAM zIkho ! bhayaMkara ajJAnatAnA yoge samAnavAdanI late caDelA loko Aje kahe che : ke, "badhA samAna joIe;' eka zeTha ane eka sAmAnya ema na joIe; AvAonI sAme ame paNa kahIe chIe ke, "na joIe paNa thAya zuM ? koI , sukhI, koI duHkhI, koI UMco, koI nIco, koI kALo, koI dhoLo, koI * manuSya, koI tIrthaMca, e bheda to najare dekhAya che tyAM zuM ?' badhA vidvAna thAya e icchIe, paNa bhaNelA thoDA ja ane abhaNa ghaNA hoya che, sIdhuM bhaNelA karatAM vAMkuM bhaNelA ghaNA; sIdhuM bhaNelAmAMye bolanAra thoDA ane mUMgA ghaNA. AvI sthitivALA saMsAramAM samAnatA saMbhave ja kema ? AthI ja zAstra kahe che ke, "samAnatA to siddhanA jIvomAM che.' samAnatAnI late caDelA karmanI thIyarI, AtmAnuM svarUpa, puNya-pApano vicAra ane A loka tathA paralokanI kriyA vagere vicAravAnuM bhUlI gayA che. nahi to evI bhAvanA janme ja nahi. koI pAMca varSe mare che, koI pacAsa varSe mare ane ethI paNa adhika umarano thaIne mare che, koI garbhamAM mare che to zuM tyAM kAMI thaI zake tema che ? sabhAH paisAmAM samAnatA mAMge che. duniyAnI lakSmI bhegI karI sarakhe bhAge vaheMcI nAkhavA icche che ema ne? zuM e zakya che? mAno ke, zakya che, paNa vaheMcI ane khisuM kapAI gayuM to ? paDI gayA to ? ene ApeluM enI pAse raheze ja evo niyama che ? kharekhara, Ajano samAnatAvAda e paNa eka lata che. amuka AdamI ajJAnanA vege caDI amuka zabdane pakaDI beThA che, eTale potAnI jAtanuM paNa bhAna bhUlyA che. pote vaktA ane bIjA zrotA tyAM kyAM samAnatA che? samAnatAnA vAdathI zrotAo kahe ke, "jema tuM Ubho thaIne bole che, tema amane bolatA banAva' - to zuM thAya ? AtmA potAnA dharmo samAna ema kahe to kabUla. kema ke, dareka AtmAmAM anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMtacAritra ane anaMtavIrya sattAmAM che, paNa atyAre e badhAmAM pragaTa che ema manAya? ane jo manAya to eka dhaDAko thAya che, eTalAmAM anaMtavIrya kyAM cAlyuM jAya che ? dhaDAkAnI sAthe ja badhA nAsI jAya che ne ? Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 411 - 32 : samakita-dUSaNa pariharo ! - 32 - - 411 bhagavAna zrI mahAvIradevane ghaNA upasarga AvyA, paNa te tAraka pAchA hakyA? nahi ane bAkInA ghaNA haThI janArA hovA chatAM, badhAMyamAM AvirbhAve paNa samAnatA manAvavA karatAM samAnatA khIlavavAnA prayatno karavA joIe; ane samAnatAnI zakti pragaTAvavA AvaraNa khaseDavAM paDaze; AvaraNa khaseDavA gharabAra vagere choDavAM paDaze; gADI, moTara, baMgalAnI sahelagAha vagere saghaLuM choDavuM paDaze. tyAgI avasthA Ave to AtmAnI samAnatA khIle. A to ekanuM laIne bIjAne ApavuM, emAM samAnatA kyAM che ? e to eka rItanI vilakSaNa prakAranI lUMTa che. vizvanI Adi ane anaMtajJAnIH * e loko kahe che ke, "anaMtajJAnI che to duniyAnI Adi kema na batAve ?' paNa Adi hoya to te batAve ke na hoya toya batAve ? e nahi vicAre ! gAMDAo kahe che ke, "DAhyA gaNAtA jo DAhyA hoya to amane DAhyA na kahe ?" paNa vicAratA nathI ke, DAhyAo, DAhyAne DAhyA kahe ke badhAne DAhyA kahe ? samAnatA mokSamAM ja vaLI e loko kahe che ke, jJAnIe viSamabhAva phelAvyo. kAraNa ke, koIne samyagdaSTi ane koIne mithyAdRSTi. koIne Astika ane koIne nAstika vagere kahI kahIne bheda pADyAM." ApaNe sAme ema kahIe chIe ke, "evA bheda jJAnI vinA bIjA pADe paNa koNa? je dekhe te ja pADe; jenAmAM mApavAnI zakti hoya te ja bheda pADe; AMdhaLo zuM pADe?' AMdhaLAne to badhuM ja sarakhuM. * : anaMtajJAnIoe to anaMtajJAnamAM je joyuM te kahyuM ane e ja mujaba zrI gaNadharadevoe gUMcyuM, pUrvAcAryoe khIlavyuM ane Ajano suvihita varga kahe che, eTale pelo varga mUMjhAyo. kahe che ke, "ApaNe to maganI be phADa karI, ame hatA - ' evA amane jAhera karyA, ame amArI saphAImAM pharatA hatA te khullA pADyA, e ThIka nahi." jJAnIne to badhA bheda pADavA pADyA. temaNe paNa cauda guNasthAnaka kahyAM. karma mULa AMTha prakAranAM kahyAM; tenI uttara prakRti eka so aThThAvana jaNAvI, manuSya badhA; gati manuSyanI; AyuSya manuSyanuM badhAne; paNa bheda keTalo ? jeTalA AkAra eTalA bheda che ne ? are ! eka gati, eka AyuSya, eka deza, eka jAti, eka kuLa, eka ghara ane eka mAnA udaramAM pedA thayA, tyAM paNa thoDo ghaNo bheda che ne ? to pachI AjanA A loko kaI jAtanI ane kevI rItanI samAnatA sthApavA mAMge che ? Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 412 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - 412 zAstra kahe che ke, samAnatA karavAnI bhAvanA thatI hoya, to anaMtajJAnIoe pharamAvelA tyAgane svIkAro ane sevo. enI sevA karatAM karatAM tevA sthaLe javAze, ke jyAM kevaLa samAnatA ja che. zAstrone kasavA mATe game tevI buddhi na cAle zrI sarvajJanI prarUpaNAthI sarajAyelAM zAstrone, e tArakanI AjJAne . anusaranArAthI racAyelAM ane khIlavAyelAM zAstrone, AjanA buddhinidhAnoM . potAnI buddhie kasavA mAMge che, e kema bane ? sonAne mATe paNa kasoTIno paththara judo hoya che ja? badhA paththara para kAMI sonuM kasAya che ? nahi ja, to zAstra samajavA mATe paNa buddhi koI judI ja joIze ke nahi ? AraMbhI, hiMsaka, parigrahI, samAraMbhI, svecchAcArI ane bhraSTAcArInI buddhi tyAM zuM kAma lAge? AgamarUpa kaMcana kasavAnI nA nathI, paNa te kyAM kasAya ? e kahe, che ke, "siddhAMta sAcA to bUmarANa kema? marajI Ave tema ane marajI Ave tyAM kasavA do !" AvAone kahevuM paDe che ke, "kasavAnI vAta kabUla che, paNa kasoTInA paththare ke je te paththare ? sonAno vepArI je te paththara para karavA potAno mAla Apaze ? nahi ja, tema zrI sarvajJa paramAtmAnAM zAstro jovA zuddha buddhizALI AtmAo joIe. jja sAcA sAdhuo maghurabhASI ja hoya ? ) jeo pote zuddha zraddhAnathI hita ane upadeza paNa azuddha ja ApavAmAM udyata che, e AtmAonI dazA to ghaNI ja niMdya che, sanmArgathI vaMcita rahelA pote, potAnI gaNanA sanmArgasthomAM karAvavAnI icchAthI, potAnA svacchaMdI vicAra, vANI ane vartanane satya tarIke oLakhAvavA mATe dAtmika upadezo ApavAmAM masta rahe che. evA AtmAo, kharekhara, jagatanA utAra gaNAtA AtmAo che; emAM sahaja ya zaMkA nathI. duniyAmAM vasatA yogya AtmAone pacha gharmaghanathI vaMcita rAkhavAnuM kAvataruM karanAra e kAvatarAkhora pApAtmAo, romaroma viSathI vyApta hovA chatAM paNa potAnI rasanA uyara sAkara rAkhIne, thAya teTaluM bhadrika AtmAonuM ahita kare che. evA atidhUrta AtmAo-sAyA sajjana mahApuruSonI paNa niMdA karavAnuM thAya saphAIthI kare che. roma roma amRtathI otaprota thayelA yA hitabuddhithI jarUrI kaTutAno upayoga, mAtra vANIthI ja karanAra maharSio mATe teo jagatane evuM samajAve che ke, 'kaTuvANIne uccAranArAomAM sAdhupaNuM ja kema hoya ? sAghuo to mIThAbolA hoya !" Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 : Aje dUSaNonuM sAmrAjya vIrasaM. 2456, vi. saM. 1986, poSa vada- 2 guruvAra, tA. 16-1-1930 zrI sarvajJoe pharamAveluM badhuM ja satya che : * zrI jinavacanamAM zaMkA, e doSa che : badhA ja muni kema nathI bolatA ? 7 AMgI karavAthI vItarAgatA nAza pAme ? 7 bhAvanAnI vizALatA ke vinAzakatA ? sahelAImAM sahu rAjI che : dhImuM mIThuM jhera : dharmavirodhIothI cetIne cAlo ! 33 sarvajJoe pharamAveluM badhuM ja satya che H sUtrakAramaharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajIe, zrIsaMgharUpa merUnI samyagdarzanarUpa pIThikAnI dRDhatA, rUDhatA gADhatA ane avagADhatAnuM varNana karatAM, prathama 'tenI dRDhatA kone kahevI ?' tenuM varNana karatAM pharamAvyuM ke, 'e pIThamAM zaMkAdi doSorUpa polANa na hoya ane e polANanA yoge e pIThamAM paraMtIrthikanI vAsanArUpa pANIno praveza na thAya, to ja tenI dRDhatA rahI zake.' AthI spaSTa rIte samajI zakAya tema che ke, 'zaMkAdi pAMca doSo e ja zrI * samyagdarzanarUpa pIThikAnuM polANa che !' zrIsaMgharUpa merUnI sthiratA, A pITha upara AdhAra rAkhe che; ene polI karanArA je pAMca doSo tenAM nAma to . `jaNAvI ja gayA chIe ane e doSonuM sAmAnya svarUpa paNa joI gayA chIe. e pAMca doSomAM sauthI pahelo doSa 'zaMkA' nAmano che. A 'zaMkA' nAmanA doSanuM to Aje sAmrAjya che. e 'zaMkA'nA sAmrAjyamAM 'kAMkSA' to jarU2 Ave, enA AvyA pachI 'vicikitsA' paNa Ave ane te pachI 'mithyAmatinA guNonuM varNana' paNa thAya, tema ja eno 'paricaya' paNa vadhe ja. khUba vicA2vAmAM Ave to jaNAze ke, moTe bhAge kAMkSAdika doSonuM mULa 'zaMkA'mAM che; mATe zrI jinezvaradevanA vacanamAM zaMkAo UbhI karavAnI pravRttithI ekadama bacavuM jarUrI che. A kathananI sAme UThatA 'zrI jinezvaradeve kahelI vAto gaLe Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 na Utare evA virodhathI paNa bacavuM joIe ! kAraNa ke, duniyA koIpaNa padArthanI abhilASAonI tRpti mATe zrI jinezvaradevoe A vastu kahI ja nathI; duniyAnA jIvo jene sAruM mAne te siddha karavA mATe paNa prabhue kahelI vastu batAvI nathI; ane tame mAno to ja prabhue kahelI vastu sAcI bAkI khoTI evuM paNa nathI; duniyAnA jIvo anAdikALathI A asAra saMsAramAM rUle che, teone bacAvavA jJAnIe jagata samakSa A satya pragaTa karyuM che. zrI jinezvaradevoe 'savi jIva karuM zAsanarasI' A bhAvadayAnA yoge nikAcita karela tIrthaMkara nAmakarmane saphaLa karavA mATe ja ane te paNa rAga, dveSa ane moharUpa doSono sarvathA kSaya thavAnA pariNAme thayela kevaLajJAna pachI ja dharmatIrthanI sthApanA karI che, mATe te tArakone asatya kahevAnuM kazuM je kAraNa nathI.' 414 kevaLa bhavya jIvonA mATe ja jJAnI samajAve che ke, 'duniyA tame mAno cho tevI nAnIsUnI nathI, duniyAmAM tamAruM sAmrAjya paNa nathI, ghaDInA chaThThA bhAgamAM kyAMya cAlyA jazo, e tamArI dRSTie bhale na dekhAya paNa jJAnIne dekhAya che; e vakhate buddhino ghamaMDa jarA paNa kAma nahi lAge; cAlAkIpUrvaka sevelAM pApanAM pariNAma bhogavyA vinA nahi cAle, pariNAme paralokamAM zAMti nahi maLe, hiMsAthI mAMDIne mithyAtvazalya sudhInAM aDhAre pApasthAnaka che, emAM rAcyA-mAcyA karo ane uparathI sukhanI AzA rAkho cho, paraMtu te kadI nahi meLavI zako !' A badhI vastu jJAnIe kahI, temAM saMsAramAM paDelAM prANIonA uddhAra sivAya bIjI eka paNa bhAvanA nathI. evA upakAra mATe paNa zrI jinezvaradevo tIrtha tyAre ja sthApe che ke, jyAre rAga, dveSa ane moha sarvathA UDI jAya. eka paNa doSa chUpo paNa paDyo hoya, tyAM sudhI paNa zrI jinezvaradeva dharmatIrthanI sthApanA karatA ja nathI ! arthAt jyAM sudhI kevaLajJAna thAya nahi tyAM sudhI dharmatIrthanI sthApanA zrI jinezvaradevo karatA nathI, kAraNa ke, je dharmatIrtha dvArA ekAMte prANIgatanuM hita sAdhavuM che, te dharmatIrtha saMpUrNa nirdoSAvasthA AvyA vinA sthapAya ja nahi. rAgI mATe svataMtrapaNe bolatAM asatya bolAI javAnI zakyatA rahe che; e ja rIte dveSane laIne AvezathI paNa asatya bolAI jAya; ane moha hoya tyAM ajJAna hoya, jethI icchA vinA paNa asatya bolAI jAya; kAraNa ke, * asatya bolavAnA hetuo, A traNa che. rAga, dveSa ane moha; e gayA eTale asatya bole nahi ema ja nahi, paNa koI bolAvavA dhAre to paNa emanA moMmAMthI asatya nIkaLe ja nahi; kAraNa ke, kAraNa vinA kArya na ja hoya. Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 415 - 33 : Aje dUSaNonuM sAmrAjya - 33 - 415 jinavacanamAM zaMkA e doSa cheH rAga e durguNa che. e jJAnane DhAMke che. jIva jyAre rAgane AdhIna bane tyAre bhaNatara, saMbaMdha, jAta, AbarU, dizA badhuM bhUlI jAya. rAga, dveSa e evA bhayaMkara zatru che ke, e hoya tyAM sudhI jIvane saMpUrNa jJAna thAya ja nahi. jema bhayaMkara rAgI taraphathI sAcA ane hitakArI vartananI AzA ja na rAkhI zakAya, tema zrI vItarAga taraphathI khoTA ke ahitakArI vartananI paNa AzA na rAkhI zakAya, kAraNa ke, asatyanA mULabhUta rAga, dveSa ane moha jAya te pachI asatya Ave ja kaI rIte ? zrI jinezvaradevanA AtmAmAM A traNeya doSono sarvathA abhAva hoya che jethI temanA mukhamAMthI asatya nIkaLe ja nahi. ApaNI asatya bolavAnI jarA paNa icchA na hoya te chatAM paNa chadmasthatAnA yoge bolI paNa javAya, mATe ja sAvadha rahevA munione pharamAvyuM che ane kahyuM che ke, "vicArIne ja bolavuM!" kema ke, asatya na bolavuM evo niyama che, paNa rAgAdika duzmano jIvatA beThA che, jo sAvadhAnI na rahe ane bolI paNa javAya to karmonI pakkaDamAM AvI javAya mATe joI-joI, vicArI-vicArI ane samajI-samajIne ja bolavAnI munione paNa AjJA che. zrI jinezvaradevane to kazuM vicAravAnuM ja nahi. kema ke, e tArakone AvaraNa ja nathI. bhUlano saMbhava hoya to vicAre ne ? te tArako, kevaLajJAnathI "je jue che ane jANe che, temAMthI koIpaNa cIja pratye e tArakone rAga ke dveSa hoto ja nathI; eTale e tAraka mATe asatya bolavAno saMbhava ja nathI. AvA mahApuruSanA vacana para vizvAsa rAkhavAno che. * zrI jinezvaradeve kaheluM hovA chatAM, ajJAnatAnA yoge emAM samajavA mATe jijJAsArUpa zaMkA jarUra thAya, paNa apratIti pedA karanArI zaMkA na ja thavI joIe ane kadAca thaI jAya to "AvA jJAnIne asatya bolavAnuM kazuM ja kAraNa nathI' ema vicAro, to utpanna thayelI zaMkA paNa tarata ja nAza pAme. e tArakonI AjJAmAM mohamagna AtmAone na game evuM ghaNuM Ave che, kAraNa ke, gharabAra choDavAM vagere vAto Ave che; mATe tyAM zaMkA thAya che. kAMI ja na karavuM paDatuM hota to jarAya zaMkA na thAta. je dharmomAM khAvApIvAnI-vilAsonI chUTa che, tyAM zaMkA nathI thatI. zaMkA to tyAM ja thAya ke jyAM AtmAnI svacchaMda vRtti upara kAbU mUkavAno hoya. duniyAdArInA vyavahAramAM kyAMya zaMkA thAya che ? strIoe patine mAryAnA dAkhalA jANo cho ke nahi ? tamArA para rAgI che tenAthI keTalAya guNI rAgI Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 416 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 strIe potAnA rAgI patine jhera daIne mAryA che, e tame jANo cho ne ? 'e paikInI tamArI strI paNa kema na hoya ?' evI zaMkA kadI na karI, kAraNa ke, tyAM zaMkA thatI nathI. tyAM so e so TakA taddana khoTuM bolavAno saMbhava chatAM kAne sAMbhaLavAnA doSano samajaphera thavAno saMbhava chatAM, enuM kahevuM tamAma sAcuM mAno cho, tyAM jarAya zaMkA thatI nathI, enuM kAraNa e ja ke, tyAM rAga che ane bhagavAnanA kathanamAM vAta vAtamAM zaMkA ! tame jyAM beThA cho tyAM tamArI icchA che, mATe tyAM zaMkA UbhI karAvavA icchanArA paNa tamane zaMkA karAvI zakatA' nathI. ahIM bhagavAna u52 evo vizvAsa nathI, mATe vAta vAtamAM zaMkA karyA karo cho. e na ja thavI joIe, ema samajAvavA mATe A mahenata karavI paDe.che ` ane evI mahenata amAre karavI ja joIe, kAraNa ke, prabhunA saMghamAM rahevuM : hoya ane bIjAne rAkhavA hoya, teNe A pIThane saMbhALavI ja joIe. 416 samyagdarzana eTale A deva, guru ane dharma je batAve temAM ja kalyANa che, evI mAnyatA. ahIM bhaktibhAva tyAre thAya ke jyAre gharano bhaktibhAva ghaTe. anaMtajJAnIo ke te tArakonI AjJAmAM vartatA nigraMtho duniyAnI cIjomAM raMgAya to nahi ja paNa tene vecAI gayela hRdayane anusaratA thAya, te 'na bhUto 7 maviSyati.' jagate je mAnyuM - jagatane jenI jarU2 temAM amuka lokoe puNya mAnyuM; kanyAne ApyA vinA cAle nahi mATe kanyAdAnane paNa puNya kahyuM, e rIte A jJAnIo kahe ? kadI ja nahi. upakArI jJAnIo to ethI viparIta ja pharamAve ane e saMsA22sikone rUce nahi, ethI ja e AtmAMone ahIM zaMkA thAya che. mATe zrI jinezvaradevanI AjJA mujaba jIvana jIvatA nigraMtha guru ane te tArakoe pharamAvelA dharmane oLakhavAnI zakti keLavo ! zrI jinezvaradeve tamAma vastu eTalI jhINavaTapUrvaka kahI che ke, jemAM kazI kamInA nathI, eno eka ja hetu ke, jagata jo e samaje, saMsAranuM svarUpa enA dhyAnamAM Ave to e phasAya nahi. badhA ja muni kema nathI bolatA ? sabhA e loko kahe che ke, zrI jinezvaradevanAM vacana to sAcAM, paNa vacce goTALo thayo che ! A kathanamAM kevaLa ajJAnatAnI nIpaja nathI, paNa koI vikRta " manodazAnI ja nIpaja che; zrI jainazAsane eka paNa vacana viparIta bolanArane saMgharyA nathI. game tevA vidvAnone, potAnI zaktithI hajAro ane lAkho AtmAone AkarSI zakanArAone paNa bahAra pheMkI dIdhA ane emanA vinA Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 417 * - - 33 : Aje dUSaNonuM sAmrAjya - 33 - 417 calAvyuM. munIma game tevo sAro hoya, hisAba, kitAba, kharIdI, vecANamAM pUro kAbela hoya paNa gallo kANo karavAnI ja tene jo Teva hoya, to tevA munImane zeTha nabhAve ke enA vinA calAve ? zrI jainazAsane paNa A maryAdA jALavI che; ane e ja kAraNathI UMdhe mArge janArAo paNa Aje chAtI kADhIne bahAra nathI AvI zakatA. teo samaje che ke, ughADA, khullA paDazuM to e cAlI zakaze ja nahi ! kAraNa ke, emAM koI paNa rIte phAvaTa AvI zake tema nathI; ane tethI ja teo goLa goLa rIte samajAvavA prayatna kare che. sabhAH evAo sAme zAsananA bIjA badhA munio kema nathI bolatA ? emAM aneka kAraNo hoI zake, eka ja kAraNa na mAnatA. keTalAkane to hajI sAmA kevA che, eno khyAla ja nathI ovato, temaja badhAnI prakRti paNa sarakhI na hoya; paraMtu je zAsananA sAcA premI che teonuM haiyuM juduM nathI ja ane e vAta virodhIo paNa samaje ja che. duniyAmAM badhAne paisA game che. paNa A pATa para besIne koI paisA kamAvavAno upadeza Ape, to tarata badhA coMke ke, "A vAta kyAMthI AvI ?" 'tame gRhastha cho, Ama che, tema che ema badhA locA bhale vALe, paNa paisA kamAvAnuM khulluM kadI nahi kahe, kema ke, zAsananA sthApake zAsananI comera majabUta ane suMdara dIvAla bAMdhI che. jyAM vItarAgadeva jevA sarjanahAra hoya tyAM khAmI kema hoya? enA ja pariNAme haiye bIjuM mAnanArA paNa khullA rUpamAM hoThe lAvI zakatA nathI; chAtI kADhIne bahAra AvI zakatA nathI. hA, evAonI vAta bAjue mUko, ke jeo sAva gayA vItyA che; ema to nirnava thayA pachI sarvajJa paramAtmAne paNa juThThA kahenArA kyAM nahotA ? Aje paNa jeo sAdhutA ane mANasAIthI paravArI gayA che, tevAo kadAca tevuM kAMI kahetA hoya, paraMtu tenI gaNatarI nathI. bAkI jeone samAjamAM maryAdA jALavIne jIvavuM che, temanuM haiyuM saDyA chatAM teo evI bAbatomAM locA vALe che, paNa hoThe lAvI zakatA nathI. ghaNAoe nAnI vayanI dIkSA gabharAIne na ApI e banyuM, cAra AdamImAM game tema e mATe vAta paNa karI, paraMtu na apAya ema bahAra bolAyuM? nahi ja, kAraNa ke, teo ema samaje che ke, "jo ema bolyA to to UkhaDyA ja samajavA. hRdayathI dIkSAnA virodhIne paNa lakhavuM to paDe ja che ke, zrI jinezvaradevanI AjJA koNa na mAne ? sAdhu paNa mAnya che !" zarUAtamAM A pramANe lakhe ane te pachI bhayaMkara kuvikalpo kare; eTale ke, AgaLa-pAchaLa Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - 418 agni mUke; vaLI vacce kaMpe eTale "jinezvara to mAnya' ema lakhe, bAkI vAstavika rIte to e loko zrI jinezvaradevane ke sAdhune mAnatA ja nathI, e nakkI vAta che. jarA paNa nathI mAnatA; paNa samaje che ke, jaina samAjamAM jIvavuM hoya to "mAnIe chIe evuM dekhADyA vinA chUTako ja nathI, kAraNa ke, e badhAMne mAnavAnI nA pADe to emane UbhuM paNa koNa rahevA de? jaina samAjamAM sthAna TakAvavA mATe haiyAmAM na hovA chatAM paNa hoThe to lAvavuM paDe ! e samaje che ke, e vinA cAle ema nathI ja ! paNa bhadrika AtmAo e lokanI jALane, samajatA nathI. tame pUcho cho ke, "badhA ja sAdhuo kema bolatA nathI ?' enuM samAdhAna e che ke, keTalAkane to A lokonA svarUpanI ja khabara nathI. emanuM haiyuM to ema : kahe che ke, "AvuM bole te sAdhu nahi ane zrAvaka paNa nahi." paNa e ema mAne ane kahe ke, "AvuM na bole.' emane kahevA janArane paNa e khabara nathI ke, bolanAra AvuM bole che." kadI ene khabara paDe to khulluM thayA vinA bolatAM pakaDAIe to zuM thAya ? e paNa bhaya keTalAkane rahe! jevuM mAne che evuM bole to samAjamAM rahI zake, evuM to virodhIo pote paNa nathI mAnatA. AMgI karavAthI vItarAgatA nAza pAme ! bhagavAnanI AMga ane mahotsavo dekhI, baLatarA to thAya che ke, hIrAmANekanA mugaTa zA ?" paNa ema kadI khulluM nathI bolatA, goThavI goThavIne ja bole che. vItarAgane A ghaTatuM nathI, ema kahe che. A rIte e jALa bichAve che. sIdhI nA nathI pADatA. e mugaTa vitarAganA nathI, e tArakane jarUra che mATe caDAvyA nathI, e mugaTa upara zrI vItarAgadeve mAlikI paNa karI nathI, paraMtu ame e badhuM emanA caraNe dharyuM che. e deva jo potAnI mAlikI dharAve, to emanI vItarAgatA jAya. e tArakane chabasthapaNAmAM sAdhu tarIke vicaryA tyAre koIe mugaTa dharAvyA ? nahi ja. e deva parama tyAgI thayA, chatAM je sAhyabI chadmasthapaNAmAM na bhogavI te kevaLajJAna thayA pachI bhogave che ne ? asaMkhyAtA iMdro sevAmAM hAjara hoya che; cha khaMDanA cakravartIo mastaka jhukAve che; "tame suvarNakamaLa upara paga mUko cho; to tyAgI zAnA ?" ema koIe kahyuM ? evuM kahenArA to Aje pAkyA. zrI jinezvaradevanI hayAtImAM paNa jinezvaradevanI mUrti upara alaMkAro caDatA hatA, e to jANo cho ne ? Aje je bhakti che tethI hajAra guNI bhakti e sAkSAt vicaratA hatA, tyAre e tArakanI mUrtinI thatI hatI e khabara che ne ? Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 : Aje dUSaNonuM sAmrAjya - 33 devalokamAM zAzvatI mUrti che, ene alaMkArAdi paherAvAya che, devo pUje che, e jANo cho ke nahi ? bhagavAnanA nirvANa pachI e tArakanI dADhAo iMdro laI jAya che ane devalokamAM pUche che, e khabara che ne ? 'e hADakAMne na laI jazo, pUjA cetananI hoya, jaDanI nahi !' ema koI paNa jJAnIe kahyuM ? 419 419 e loko kahe che ke, 'ApaNe hIrAnA mugaTa caDAvIe to bhagavAnanI vItarAgatA UDI jAya.' A pramANe kahenArane pUcho ke, ApaNe koIne namIe to ene mAna Ave; eTale enI mukti aTakI jAya mATe mahApuruSone namavuM e paNa pApa' - ema mAnavuM ne ? tyAM to pote mAnelAone teo paNa name che. chadmasthane name ane ene mAna na Ave ema mAne che, to zrI vItarAgadevane mugaTa tathA alaMkAra caDAvavAthI vItarAgatAno nAza kaI rIte thaI jAya ? sabhAH e loko kahe che ke, hIrAmANekanA mugaTa vagere rAkhavAthI nokara, bhaiyA vagere rAkhavA paDe che. vAru. mUrti ja hIrAnI hoya to ? bIjuM, ghara AgaLa lakSmI mATe nokara rakhAya ke nahi ? nokara rAkhavAM paDe mATe lakSmIno tyAga karyo ? nA, to saMsAramAM phasAvanArI vastu mATe nokara rAkhavAmAM ha2kata nahi ane saMsA2thI tAraka vastu mATe nokara rAkhavAmAM vAMdho ema ? zrI bharata mahArAjAe aSTApada upara ratnAdikanI mUrtio bharAvI, anupama maMdira banAvyAM ane emane ema lAgyuM ke, duniyAnA Asakta jIvo AzAtanA karaze mATe te na thAya evI vyavasthA karI, paNa mUrtio nahi bharAvavAno ke maMdira nahi baMdhAvavAno vicAra na karyo. sabhA kahe che ke, maMdiranAM abhaMga dvAra hoya. abhaMga dvArano artha e nathI ke, bAraNAM baMdha ja na karAya ! lUMTArAothI ene bacAvAya paNa nahi, e artha nathI. cora lUMTArAo dAgInAnA ja co2 hoya che evuM nathI, paNa mUrtionA paNa cora hoya che; mATe mUrti paNa na joIe ema ? sAdhune paNa lUMTanArA che mATe sAdhu paNa na joIe ema ? jo ema, to rAkhavuM zuM ? kaMcana ane kAminI, be ja ne ! huM kahuM chuM ke, jo A be na hoya to eka paNa guno na thAya. to ene ja tajo ne ! tyAM to lUMTArAnI sAme thaIne paNa sAcavo cho ne ? e rIte dharmI rahevuM hoya to A badho prabaMdha paNa karavo jaDe. polIsa, bhaiyA rAkhIne paNa enuM rakSaNa karavuM paDe. ja Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 420 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - sabhA: kahe che ke, AMgI joIne bhagavAna rAgI dekhAya che. vAru ! bhagavAnanI AMgI joIne koIe ema kahyuM ke, "A rAgI che ?" varSothI tame AMgI juo cho, tamane kadI paNa rAgI lAgyA ? nA, to samajo ke, AvI vAto karanArA AtmAonI bhAvanA ja judI che. e AtmAo to yogya AtmAonI yogya bhAvanAne ja lopavA mAMge che. prabhunI aMgaracanA joIne jainetara paNa kahe che ke, "kevA bhakto che ! kevI emanI bhakti che ! zrI vItarAga paramAtmAnI bhakti to AvI ja joIe; na thAya eTalI thoDI !" prabhu zAsanamAM vicaratA sAdhunI AgaLa baeNnDa vAge, sAmaiyuM thAya, tethI 'A rAjA mahArAjA che ema koI paNa kahe che ? UlaTuM ema kahe che ke, "A gurunA kevA bhakto che? tyAgI gurunI pAchaLa kalyANanA arthI loka kevo paiso kharca che !" vAru ! tame e prazna pUchyo, tame ja pote kaho ke, "tamane paNa kadI Avo vicAra Avyo che?' nahi ja, mATe have e vAtano nizcaya karo ke, e lokonuM A kAma jJAnI puruSoe samarpelA amRtamAM jhera bheLavavAnuM ja che. sabhA: e to samavasaraNa paNa nathI mAnatA irAdApUrvaka je na ja mAne tene mATe upAya paNa zo che ? bAkI na mAne to cAle tevuM to nathI ja. zAstrane mAnanArathI to teno inkAra thaI zake tema nathI ja. sabhAH e loko dezakALa jovAnuM kahe che. tenI nA paNa koNa kahe che ? ane e mAnanArAonA kahevAthI ja e artha nIkaLe che ke, A dezakALamAM cora, lUMTArA, badamAza, vyabhicArI, jugArI vadhyA, to e to badhe vadhyA. to zuM duniyAnAM sAdhanomAM e nathI naDatA ? naDe che chatAMya te sAdhano to vadhAravAnI dhamadhokAra dhamAla cAle che, to pachI tevA vakhate ahIM AkarSaNazakti maMda karavAnuM kAraNa zuM ? AvA AkarSaNathI to hajAro AtmAo dharma pAmI jAya; paDI gayelA paNa ThekANe Ave; DhIlA hoya te paNa sthira thAya. mATe ja kahuM chuM ke, tame nidAna pArakho. A badhuM emanA vicAra phelAvavAmAM pratibaMdhaka thAya che mATe emane naDe che ane nathI gamatuM. zrI jinezvaradevonAM maMdira tathA upAzraya hayAta che tyAM sudhI jinamaMdiramAM javAnI tathA sAdhu pAse javAnI bhAvanA jIvatI ne jAgatI ja beThI che; AMgI-occhava che tyAM sudhI e bhAvanA jvalaMta che; jinamaMdirathI viparIta bole tathA sAdhune koI gALa de, to sAmAnya jainane paNa gusso Ave e bhAvanA makkama che; virodhIo A bhAvanAne ja lopavA mAMge che. Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 421 33 : Aje dUSaNonuM sAmrAjya - 33 zrI jinamaMdira, zrI jinamUrti, zrI jinezvaradevanA sAdhu, Agama ane tyAMgamArga hayAta hoya, tyAM sudhI pAkhaMDIo koI paNa rIte phAvI zake tema nathI. prabhuzAsananA premIoe virodhIonI dalIlone yuktipUrvaka toDavI joIe, paNa e kudalIlone kadI ja vajana na ApavuM joIe. jo zrI vItarAgadevanI pratimAne alaMkAra paherAvavAthI e tArakanI vItarAgatA haNAya, to to pachI tema kahenArAone to muninAM mAna-sanmAna karavAmAM paNa pApa ja lAge ne ! A badhuM vicArazo to sahelAIthI samajI zakAze ke, e lokonI vicAraNAo ane kalpanAo taddana asaMgata ane pariNAme sva ane paramAM nAstikatA ja pedA karanArI che. bhAvanAnI vizALatA ke vinAzakatA! 421 AthI ja kahevuM paDe che ke, anaMtajJAnIonI AjJAnI 52vA vinAnA e ToLAnI vAto bhUlI jAo. enA uddezanI khabara che ? nA, to jANo ke, 'mUrti na mAne paNa, enuM khaMDana kare te paNa, pUje te paNa, Agama mAne te paNa, ane AgamAdine mATe elaphela bole, te paNa e badhA jo mahAvIranuM nAma de to ApaNA mitra ja che.' Ama manAvavAno teono uddeza che ane e uddezanI puSTimAM teo kahe che ke, 'emAM vizALa bhAvanA che !' evI emanI mAnyatA che ane badhAne evuM manAvavuM che, jethI emane je karavuM hoya te karI zake ane dharmI sabhAmAM emanuM sthAna paNa TakI rahe. tame paNa e ja nyAye kahI zako ke, 'A AkRtie AdamI badhA sarakhA che ne ! karo vizALa bhAvanA ke AkRtie je AdamI hoya, pUchaDuM tathA zIMgaDAM jene na hoya, e badhAne gharamAM pesavA devA, jamADavA ane rahevA devA !' teo ema karaze ? nahi, tyAM to cora vagerene kUtarAMnI jema hAMkaze; nahi jAya to lAThI leze; kyAM gaI vizALa bhAvanA ? vizALa bhAvanAnI vAto karanArA e samaye kahI de ke, 'mArA gharamAM nahi . A gharamAM khAnArA to huM, mArI strI ane mAro chokaro; bAkI bIjA to vA ja khAya.' are ! potAnA bhAInA bhUkhyA dIkarAne roTaloya na Ape ! AjanA sudharelA gaNAtAonA gharasaMsArano hajI tamane khyAla nathI; jo chokarA mATeya na hoya to kUtarAM vagere mATe to hoya ja kyAMthI ! jUnA lokonA gharamAM kUtarAM vagerene paNa khAvA maLe ane enA AdhAre e jIve che. bAkI e lokonI to manaHkAmanA ja koI judI che; paNa hindustAna deza, A to bharatakSetra, jyAM zrI jinezvaradevo janmelA che, tyAM emanuM tUta saMpUrNapaNe kema ja cAle ? A anArya deza nathI. AryadezanA paNa evA vibhAgamAM chIye ke, jyAM zrI jinezvaradeva Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 422 saMgha svarU5 darzana bhAga-1 422 janmelA che. jyAM sudhI zrI jinezvaradevanA nAmano jApa rahe, tyAM sudhI pApIo potAnI rItamAM phAvI zake ja nahi. sahelAImAM sahu rAjI che ! sahelAImAM sahu rAjI che ! Aje rAjyano adhikArI paNa paherA vinA bahAra nIkaLI zakato nathI. zA mATe e vicAro ! zuM dIkarA pAse AvavAmAM bApane pahero rAkhavo paDe ? samajo ke A dezakALa ja evo che! jenuM pratyakSa zAsana che, tenI paNa jo sthiti A hoya to apratyakSanA zAsana sAme bUmarANa kare, emAM navAI ke gabharAmaNa zI? e mATe dharmasthAna baMdha karAya ja nahi, e loko to ema dhAre che ke, vizALa bhAvanAnA nAme jo samAja emane anusare, to emano dhArelo uddeza pAra paDe. eTalA mATe e loko chaLaprapaMcathI nAstikatAnuM sthApana karavA mathe che. AthI ja Astikoe e nAstikono saMga choDavAnA prayatna AcaravA joIe. bhoLavAIne saMga karazo to thoDuM ghaNuM paNa je Astikya che, te paNa nAza pAmaze. nAstikatAthI bacavA mATe e lokonuM aMtima dhyeya samajo. e loko sArI rIte samaje che ke, zrI jinezvaradevanA Agama pAse emanI dalIlo taddana nakAmI che; paNa sAthe sAthe ema paNa jANe che ke, badhA AgamanA jANakAra kyAM che ? sAMbhaLanArAmAM ghaNA to ajJAna che ane duniyAnA arthakAmanI pAchaLa ja paDelA che, eTale ochuM kharcavAnI vAta Avaze to tarata mAnaze. ghaNAe mUrti choDI te zuM AraMbhAdithI bacavA mATe ? nA ! paNa paMcAta maTI ema mAnIne ! mUrti mAne to UThIne pUjA karavA javuM paDe, kesara, caMdana, barAsathI pUjA karavI paDe, sArI sthiti hoya to gharanAM vAparavAM paDe, pAMca rUpiyA devA paDe; e paMcAta ja na rahe mATe mUrti ja mUkI dIdhI. sahelAImAM sahu rAjI che. dhImuM mIThuM jhera ! e loko kahe che ke, "sAdhu to tyAgI, emane to rUkSa AhAra ja joIe. A dhAMdhala zI ? zrAvako nakAmA gAMDA-ghelA thAya che ke emanA mATe moTA moTA DaoNkTaronA kharca kare che? DaoNkTarI lAinanuM khaMDana kare ene mATe sarjana DaoNkTara zA? emane moTA AlIzAna makAna zAM ? A badhuM kema bolAya che, enA bhAva samajo ! emane kaho ke, e AlIzAna makAnamAM sAdhuo tamArI jema TahelatA nathI. Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 423 - 33 : Aje dUSaNonuM sAmrAjya - 33 - - AgaLa vadhIne kahe che ke, "sAdhune vaLI levA javA ane mUkavA javA zA? Ave to roTalI laI jAya !" AvuM AvuM bolavAno hetu parakho. dAna devAmAM lAbha nathI ema to cokhkhuM kahevAtuM nathI, paNa supAtradAnanI bhAvanAno nAza karavAno upAya yojyo. prabhumUrtinAM pUjana ane AgamAnusArI maharSionAM mAna-sanmAna nIrakhI nIrakhIne gurukamitAnA pratApe evA lokone ema thAya che ke, "mArA bApa ! A badhAnAM mAnapAna thAya. A badhA pUjAya tyAM sudhI amane pUche koNa ?' e samaje che ke, deva, guru, dharma na mAnavAnI vAta karIe to koI na mAne, ea vAta saphAIthI kare che. "vAta kharI, bhagavAna kharA, sAdhu kharA, paNa A hoya ? A rIte e loko potAnI havA phelAve che. plega thatAM pahelAM uMdara mare che ane gaMdhAya che eTale havA kharAba thAya, e vakhate cetAya to ThIka, nahi to pariNAma ? A paNa uMdara paDe che, je bhayaMkara pariNAmanI AgAhI che. zaherIonI pharaja ke, uMdara na paDe mATe gaMdakI na rAkhavI; chatAM phATI nIkaLe to tALAM mArIne cAlyA javuM. jhaverAtano Dabbo khissAmAM nAMkhI levo; peDhI baMdha karavI paDe. lobhiyA to tyAre paNa peDhI jovA Ave, chatAM sUryAsta pahelAM bhAge. ema karatAM vAra thAya, rAta paDI jAya, havA lAge to jhapATAmAM AvI jAya. e rIte A lokonuM zAstraviruddha vacana sAMbhaLavuM ja nahi; emanA ucchaMkhala vicArone hRdayamAM sthAna ApavuM ja nahi. '. : eka niyama che ke, eka vAtanI asara kadI eka-be vAra na thAya, paNa 'kAyama vAMcatAM jarUra thAya. AthI vastusvarUpane nahi jANanAre to evA lokonuM sAhitya vAMcavuM ja nahi ane kadAca sAme sudhAraka maLe ane kaMI bolavA lAge, to kahI devuM ke, "zAstradRSTie vAta karavI hoya to cAlo amArA guru pAse." 'tamArI pAse e Ave ane ahIM kema na Ave ? AthI ja ke, teo tamane potAnA pAzamAM Ave evA samaje che. dharmavirodhIothI cetIne cAlo ! e lokonI vAta saphAI bharelI, paNa aMdara moTI pola ! A ja kAraNe hitanA arthIoe evA lokonA vicArone vAMcavA ke sAMbhaLavAnI phurasada levI ja nahi; phurasada hoya to AtmakalyANanI pravRttio aneka karavAnI che. A to tame bhegA bhaLo, sAthe cA-pANI pIo, pAnabIDAM Apo ne lyo; pachI parasparanI havA parasparamAM pese ja ne ? mATe ayogya AcAra-vicAravALA sAthe saMbaMdha na ja rakhAya. Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 424 tamane e kahe ke, "vItarAgane A muguTa zA ne A badhI dhamAla zI ?" . eTale tarata tamane bese; paNa e na vicAro ke, zrI vItarAga paramAtmAnI pUjAnAM A badhAM vidhAno paNa zrI vitarAga paramAtmAe ja bAMdhyAM che ne ? asaMkhyAtA iMdro e tArakonA sevaka hatA. bhagavAna nirvANa pAme tyAre iMdro, bhagavAnanI citA pAse ja goThavAve; paNa bhagavAnano deha zI rIte laI jAya ? dhAre to upADIne laI jaI zake, paNa ema na laI jAya. idro kSIrasAgaranA pANIthI abhiSeka kare, caMdananA lepa kare, dIkSA pachI je aMgane sacitta pANIno chAMTo paNa spardho nathI te ja aMgane snAna karAve, phUlanA hAra paherAve ane e hIrA-mANekanA alaMkArothI vibhUSita kare. A badhuM bhagavAnanA dehane mATe kare : che. deha, paNa kono ? bhagavAnano. e to ema ja mAnatA ke, maLelI Rddhi sArthaka thAya che, maLelI zakti upayogamAM Ave che ! pachI moTI zibikAmAM iMdro pote jAte bhagavAnane uThAve che ane besADe che; IzAna ane sudharmA iMdro comara vije; emane khabara nahotI ke, vItarAganuM zarIra che ?' e avadhijJAnI karatAM A jamAnAvAdIonuM jJAna zuM vadhI gayuM ? nahi ja, paNa teomAM bhayaMkara ajJAna pesI gayuM che mATe teonI bhramaNA ja kADhI nAMkho. "e Ama kahe che, e Ama kahe che - evuM tamane kema thAya che ? haiyAmAM paDelI khoTI havAnA pratApe thAya che. jIvavuM hoya to maravALI havAthI AghA rahejo. tamAre to evAone rokaDuM parakhAvI devuM joIe ke, "tArA karatAM anaMtajJAnIe vidhAno bAMdhyAM che, enI ArAdhanAmAM ja kalyANa che; tAre vadhAre vAta karavI nahi : zAstradRSTie vAta karavI hoya to cAla guru pAse." bhAgyazALIo ! e lokonI khUbI to samajo ! e ahIM na Ave ane tamArI pAse vAto puchAve, enuM kAraNa ? eka ja ke, pote AghA rahe ane emanI vAta khullI thAya. tamArI pAse kahe to ahIM AvavAmAM harakata zI che ? tamArI pAse AvavAmAM gupta hetu che; temAM paNa bhoLA pAse khAsa jAya, paNa sAcA sAdhu pAse na Ave; kAraNa ke, potAnI havAne uDADI mUkavAnA. sAdhunA sAmarthyane teo sArI rIte samaje che. kadI gherathI pUchavA nIkaLe to aradhuM to - rastAmAM ja guma thAya; "Ama kaheze to, Ama kaheze to e vicAre ja potAnI pola potAne ja parakhAya, eTale pUchavAnI vAto ghaNI kapAI jAya; ahIM AvyA pachI eka-be ane traNa uttara devAya eTale dAbaDo devAI jAya; teo to Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 425 425. - 33 : Aje dUSaNonuM sAmrAjya - 33 - je potAnI jALamAM phasAya tenI pAse ja jAya. e to koNa phasAya ? sAgaramAM paNa nAnI mAchalIo, kinAre rahela mAchalIo ja phasAya, paNa madhya-sAgaramAM mahAlatA macchane phasAvavAnI macchImAromAM paNa tAkAta nathI hotI; to pachI sAcA sAdhuo e zrI jinezvaradevanA zAsanarUpI sAgaranA madhya bhAgamAM mahAlatA mahAmasyo che; teo emanI jALamAM na Ave. bahAra rahelA, gayelA, vItelA hoya enI vAta judI. e bicArA phasAya. huM dhAruM chuM ke, sAcuM sAMbhaLyA pachI tame paNa teonI jALamAM na Avo. AthI suzraddhAthI patita karanAruM bahAranuM sAhitya vAMcavuM ja baMdha karo ! ane sadguru dvArA be kalAka sAMbhaLelAnuM covIsa kalAsa manana karo toya ghaNuM che. A dazA dazakA pahelAM hatI ? nahi, to Aje kema ? ethI ja ke, tame evAo sAthe bhaLyA, potAne ghera AvavA dIdhA, nakAmo vyavahAra rAkhyo, khoTo saMbaMdha bAMdhyo ane vadhAryo, tethI gUMthAyA ane pariNAme A sthiti AvI. hajI paNa jo "haze have !" ema karI karIne dazako evo nibhAvazo, to ATaluM paNa bolI nahi zako; tame emanA gulAma banazo; tamArA paisA ane tamArI pITha; tamArA mAlathI tamane mAra paDaze; mATe kahuM chuM ke, bhayaMkara mithyASTiono paricaya mUkI gho, usUtrabhASIonI to chAyAe paNa na raho ane zAsananA virodhIne tamArA gharanA AMgaNe paga paNa na mUkavA gho. pUrvanI prabhubhakti vagerenA prasaMgo vicAro ane AjanA nihALo ! AvI sthiti thaI enuM e ja kAraNa che ke, anicchAe paNa AvAonI chAyA paDI; jethI bhAvanAmAM zithilatA AvI. "A choDavA jevuM che ane nathI chUTatuM' evI jo bhAvanA hoya to pastAvAthI rovuM Ave ! astu. A badhuMya eTaluM ja samajAvavAne mATe kahevAya che ke, "zrI jinezvaradevanA vacanamAM zaMkA na karAya; zrI sarvajJa paramAtmAnA pharamAvelA vacanamAM leza paNa zaMkA na ja hoya." zarUthI ja praznakAra bhAIne uddezIne kahevAmAM AvyuM ke, tame kAMI bhaNyA nahi enI ja A rAmAyaNa che. jIvavicAra, navatattva e badhuM bhaNo to kharA. zrI jinezvaradevanI bhakti karanAra tIrthakara nAmakarma bAMdhe : saMgha laI janAra paNa tIrthakara nAmakarma bAMdhe; vaLI mUrti kevI hoya ? zAnI zAnI bane ? zrI arihaMta padanI ArAdhanA kevI rIte ane keTalA prakAre ? A badhuM bhaNyA hota to virodhI tamArI pAse na phAvata ane tame ja emane kahetA ke, "zrI jinezvaradevanA vacanamAM zaMkA na ja hoya.' astu. Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34H virAgInI parIkSA koNa laI zake? vIrasaM.2456, vi.saM. 1989, poSa vada-7 zukravAra, tA.17-1-1930 34 samajo to zaMkAne sthAna ja nathI : * AtmaguNo khIle tyAre : * je jevA hatA, te tevuM pAmyA : * vairAgya e Atma-svabhAva che : vairAgyanI parIkSA zI rIte thAya ? AtmaguNa, game tyAM pragaTI zake che * vairAgyane kacaDo nahi, paNa puSTa karo ! zrIsaMghanuM parama kartavya : samajo to zaMkAne sthAna ja nathI ! sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajI, zrIsaMghano mahimA gAtAM zrIsaMghane nagarAdinI sAthe sarakhAvyA pachI have zrI merUzailanI sAthe sarakhAve che. e sarakhAmaNImAM pahelI vastu pITha che. jema zAzvata merUzailanI pITha vajanI che ane te daDha, rUDha, gADha ane avagADha che, tema zrIsaMgharUpa merU paNa zAzvata che ane zrIsaMgharU5 merUnI zrI samyagudarzanarUpI zreSTha vajaratnamayI pITha paNa dRDha, rUDha, gADha ane avagADha joIe. samyagdarzanarUpI zreSTha vajaratnamayI pIThamAM jo doSarUpI zaMkA Adi polANa na hoya, to ja te dRDha rahe. e pIThamAM polANa karanAra pAMca doSo che; emAM pahelo doSa zaMkA che. zrI jinezvaradevanA vacanamAM zaMkA, e samyakatvarUpa pIThamAM pAyo polo karanAra bhayaMkara doSa che. e doSa zrI jinezvaradevanA vacanamAM sevavo, e koI paNa rIte ucita nathI; kAraNa ke, zrI jinezvaradevone asatya bolavAnuM koI paNa kAraNa nathI mATe ja asatya nathI bolatA ema nathI, paNa asatya e - tArakanA mukhamAMthI nIkaLatAM ja nathI. asatya bolavAnAM kAraNa vidyamAna hoya tyAre asatya bolavAnI icchA na hovA chatAM paNa, upayoga rAkhe toM na paNa bole chatAMya bolAI javAya, ahIM e sthiti nathI. Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 427 - 34 H virAgInI parIkSA koNa laI zake ? - 34 - 427 ahIM rAga, dveSa ane moha sarvathA nathI, mATe asatya bolavuM e saMbhavita nathI. chabasthone anupayogathI saheje bolAI jAya. cAra jJAnanA dhaNI, svayaM dvAdazAMgInA praNetA evA paNa bhagavAna zrI gautamasvAmIjIne paNa anupayogathI AnaMda zrAvaka pAse "micchAmi dukkaDa" devAno prasaMga Avyo, kAraNa ke, chamasthanuM jJAna upayoga mUke to kAma Ave ane zrI sarvajJa paramAtmAne upayoganI jarUra nathI. e kevaLajJAna tyAre ja thAya che ke, "rAga, dveSa ane moha"no sarvathA abhAva thAya. eTale traNe doSono sarvathA abhAva hovAthI tyAM asatyano. saMbhava ja nathI, e upakArIoe je vAta kahI che, te kAMIka kahevuM joIe mATe kahI che ema paNa nathI; icchA hatI mATe kahI che emeya nathI; jema sUrya jagatane prakAza Ape che te icchAthI nahi ! zuM enA vimAnamAM rahelA ekeMdriya jIvo jagata upara upakAra karavAnI bhAvanAvALA che ? nahi ja, paNa e ratnomAM guNa ja evo che ke, prakAza ja thAya. tema zrI tIrthaMkaradevono tIrtha sthApavAno zrI tIrthaMkara nAmakarmanA udayathI svabhAva ja che. jagatano upakAra karavo, e ja e tArakano svabhAva che. zrI jinezvaradaivanI A sthiti samajAya to pachI eka paNa kuvikalpa na thAya. jenAmAM svabhAva ja prakAra pADavAno, te aMdhakAra Ape ja nahi; je enA ' prakAzane na sahe te aMdha thAya te vAta judI, paNa prakAza karanArAmAM e bhAvanA nathI ke, Ane prakAza Ape ane Ane aMdha karuM ! sUrya Uge tyAre badhe ja prakAza - thAya, gaMdhAtI gaTaramAM paNa prakAza thAya. kAraNa ke, sUrya prakAza karavA mATe kaMI karato nathI, paNa prakAza karavAno eno svabhAva che. pAsethI janArane gulAbanI sugaMdhI Ave ja, paNa koIne na ja levI hoya ane nAka dAbe e vAta judI; tema dharmatIrthanI sthApanA, e zrI tIrthaMkaradevanA tIrthakara nAmakarmanA svabhAvanuM pariNAma mAtra che. ATaluM samajo ane mAno to pachI eka paNa kuvikalpa Take ja nahi. prakAzano svabhAva ja ke, je vastu jevI hoya tevI batAve; kALIne kALI, dhoLIne dhoLI, rUpALIne rUpALI ane kadarUpIne kadarUpI batAve ja; kIDA paDavAthI saDI gayelA aMgavALAne tevo batAve. koI pUche ke, "kIDA paDelA kema batAvyA ? evuM batAvanAra tuM jabhyo kema ?' ema pUche tethI kaMI ochuM ja vaLe? prakAza to evA haze tevA batAvaze ja. jagata je svarUpe che te svarUpe kahevuM e to zrI jinezvaradevano svabhAva che. tyAM Ama kema kahyuM, e prazna to. emaNe jo koI irAdApUrvaka kahyuM hota to Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 kadAca UThata, paraMtu jyAM jevuM hatuM tyAM tevuM kahyuM temAM prazna ja zo ? hiMsA ane jUThamAM pApa hatuM mATe kahyuM; kaMI e tArakanA kahevAthI emAM pApa che ema nathI. hiMsA vageremAM pApa ane ahiMsAmAM dharma che, teno tevo svabhAva che mATe ja e tArake ema kahyuM, ema kahevAnI koIe banAvaTa nathI karI; have zaMkA zI rIte thAya ? svabhAvasiddha vastumAM zaMkA saMbhavatI ja nathI. agni garama lAge, pANI ThaMDuM lAge, e svabhAva che; tyAM "ema kema ?" e prazna ja na hoya. zrI jinezvaradevanuM vacana samajavA mATe e tArakanA : svabhAvane oLakhavAnI khAsa mahenata karo. samajavA mATe jijJAsA karo, paNa "A Ama kema ja hoya ?" e pUchavAno adhikAra nathI. jo e tArakane sarvajJa mAnatA ho to ! zrI jinezvaradevadharmatIrthanI sthApanA kare che, te karavI che mATe ema nahiM; karavI joIe mATe emeya nahi, paNa svabhAva che, kevaLajJAna thayA pachI iMdro samavasaraNa banAvI prabhune prArthanA kare ke, "prabho ! padhAro" tyAre jAya che. dikSA letAM pahelAM paNa bhagavAna pAse lokAMtika devo AvIne tIrtha pravartAvavAnI vinaMtI karI jAya che. zrI tIrthaMkaradevonI badhI ja kriyAo niyata che. svabhAvathI ja e kriyAo niyata che ke, amuka kALe zrI tIrthaMkaradeva saMsAra choDe ane dIkSA le : amuka kALe te tArakane kevaLajJAna thAya ane tIrtha sthApe; kevaLajJAna thAya ke gaNadharanA AtmA Ave ja; sAmagrI taiyAra goThavAyelI ja hoya; gaNadharanA AtmA Ave ane tripadI sAMbhaLI tarata AkhI dvAdazAMgI banAve; ane amuka kALe prabhu nirvANa pAme. tripadI parathI AkhI dvAdazAMgI taiyAra thAya zI rIte ? eno uttara ja e ke pUrve pAmelAno AvirbhAva che. vibhakti, pratyaya, vizeSaNa ane vizeSyano vicAra karavApaNuM tyAM rahetuM ja nathI. AtmAnI saMgharelI sAmagrIne tripadI. prakAzamAM ANe che. dvAdazAMgI e AtmAmAM bharelI hatI te tripadIthI khullI thaI. AmAM zaMkA kema ja hoya ? kalpita vicAra karIne banAve emAM banAvaTa hoya. AtmaguNa khIle tyAre: tame juo to samajAze ke, AgaLanA mahApuruSonA graMthomAM svAbhAvika rIte ja jJAnanAM pUra vahe che, tyAre AjanA keTalAka vidvAna gaNAtAnA graMthomAM kRtrimatA khullI mAlUma paDe che. emane ahIMthI tahIMthI lAvIne saMgraha karavo paDe che. kaika vAkyo bhUMsavAM paDe che, pelA mahApuruSone vAkya bhUMsavAnI jarUrata nahi, kema ke, AgamanuM jJAna to hRdayamAM vaseluM ja hoya che. Aje pustako je dRSTie vaMcAvAM joIe te dRSTie vaMcAtAM nathI, eTale ja A samajAtuM nathI. Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 429 - 34H virAgInI parIkSA koNa laI zake ? - 34 - 429 AjanAM pustakomAM vastu ja na jaNAya ane A mahApuruSo to pahelI gAthAmAM ja vastu jaNAvI de. graMthanuM nAma ja vastu-sUcana kare evuM hoya. AjanA graMthonAM to prAyaH nAma ane kAma badhuM ADaMbarI ! paNa e ADaMbarIoe samajI levuM joIe ke, jJAna, darzana ane cAritra e AtmAnA svAbhAvika guNonA prakAzamAM koI jAtano dekhAva karavo paDato ja nathI. ApaNI kriyA to abhyAsa che; te jema jema vadhaze tema tema svAbhAvikatA Avaze; pachI "huM jJAnI, huM saMyamI" kahevuM nahi paDe; "tapa karavo che" evo vicAra paNa nahi karavo paDe, tapa e AtmAno guNa che, pachI tapa karavAno te vicAra karavo paDe? nahi. vicAra karavo paDe, to khAvuM paDaze,' e vicAra karavo paDe ? paNa e dazA svAbhAvika guNa khIle tyAre ja Ave. tripadI, gaNadhara, tIrthapracAra, e badhI sAmagrI dareka zrI tIrthaMkaradevanI niyata ane taiyAra hoya; kazI yojanA navI nathI karavI paDatI. yojanA to banAvaTIne karavI paDe. munino kAryakrama paNa niyata ja che; je jeTalo amalamAM na mukAya te mATe ghaTanA karavI paDe; e ja kAraNe A zAsanamAM polANavALAne tIrtha sthApavAno adhikAra ja nathI. je jevA hatA te tevuM pAmyA! . - zrI jinezvaradevanA vacanamAM zaMkA na thavAnuM A ja mukhya kAraNa che; zrI jinezvaradeva irAdApUrvaka A badhuM nirmANa kare che ema nathI, paNa e tArakanA nimitte tIrthanuM nirmANa thAya che. "A yogya ane A ayogya' e zAthI kahe ' che ? jJAnaprakAza e batAve che. tyAM rAgadveSa kema ja Ave ? nADIjJAna vinAno . vaidya paisAnA lobhe gappAM mAre, paNa nADInuM jJAna dharAvato ane nirlobhI vaidya nADI hAthamAM lIdhA pachI gappAM kema ja mAre ? na ja mAre. '. anaMtajJAnano paNa svabhAva ke, emAM vastu hoya tevI dekhAya, e ja kAraNe anaMtajJAnI dareka vastune jevI hoya tevI ja kahe. sUryamAM prakAza, caMdramAmAM zItaLatA. meghamAM varasavApaNuM, RtumAM tevA tevA guNo, e badhuM svabhAvathI ja che. tema zrI jinezvaradevanuM zAsana paNa svabhAvathI ja che. enA prakAzane jeTalo jhilAya teTalo jhIlanArAe jhIlyo. emAMthI amuka vastune ja pakaDI je AgrahI banyA, te kumatavAdI banyA; kumatamAM taNAyA te mithyAdRSTi kahevAyA; ane kumatamAM gayA pachI sumatano virodha karanArA virodhI thayA. jenAmAM je yogyatA hatI tevA te banyA. yogya hatA te pAmyA, yogyatA vagaranA vaMcita rahyA ane ayogyoe hAni uThAvI. Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 430 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - - 430 sUrya Uge tyAre potapotAnI jAtine yogya pravRtti te te kare che; aMdha thanArA aMdha paNa thAya che. sUrye potAne pUjavAnuM koIne kahyuM che ? nahi ja, to paNa pUjanArA pUje che ane dhULa uDADanArA enI sAme paNa dhULa uDADe che, tema tIrthane mAnanAra zaMkA kare kaI rIte ? vairAgya, e AtmasvabhAva che ! sabhAH jo svabhAvathI ja, to AjJA kema ghaTe ? zrI tIrthaMkara nAmakarmano svabhAva ja e ke, e AjJArUpe kahe. sUryanA prakAzano svabhAva ja e ke core bhAgavuM joIe; mAno ke, ene mATe sUryanI AjJA ja; paho phATyo ke cora levA na rahe; lokono saMcAra thAya ke nAsavA mAMDe. jarUra, sUryanA prakAzamAM coTTAne nasADavAno guNa che ja; tema zrI jinezvaradevanI vAto ApaNA jevAne mATe AjJArUpa ja che e tArake potAnA svabhAvane anurUpa kahI che. samyagudarzana, jJAna ane cAritra e AtmAnA guNa che ane ene anusaratI e tArakanI AjJA che; kema ke, e guNo sarvAMze e tArakane pragaTyA che; kahone ke, guNonA mAlika banyA che. e guNo kaI rIte pragaTe e batAvavA mATe ja e tArakanI AjJA che, emAM zaMkA zA mATe ? koI AtmAmAM saMyama pariNAma jAge to e banAvaTI nathI. paNa hiMsAdinAM pariNAma jAge te banAvaTI che; kema ke, e AtmAno vibhAva che. . . ahiMsAnAM pariNAma banAvaTI nathI, enuM kAraNa e che ke, e to AtmAno svabhAva che. ahiMsaka banavA mATe khAsa vicAra karavA na paDe, kAraNa ke, tyAM kAyado ke rAjasattA paNa ADe na Ave ane hiMsAmAM badhuM ja ADe Ave. "AnuM kema na bagADyuM ?" e koI na pUche, paNa "AnuM kema bagADyuM?" e to avazya pUche. dAna devA mATe pUchavuM na paDe, paNa koInA paDAvI levAmAM vAMdho; kAraNa ke, devuM e guNa che ane levuM e durguNa che. AtmAnA guNo sAme pratyavAya na hovo joIe. AtmAnA vibhAvI guNo sAme pratyavAya karAya ? kRtrima rIte ekatrita karela pANIne baMdha karI zako, paNa pAtALa phATe e pANIne kema rokAya ? gAma, nagara badhuM tANe ene zI rIte rokAya ? tema AtmAnA svAbhAvika guNo bahAra Ave, tyAM pratyavAya Ubho karanArA, vipno - karanArA loko ApoApa zrI jinezvaradevanA zAsanamAMthI bahAra thAya che. vairAgya Avyo kema ?" e kema ja puchAya ? vAsaNa UjaLuM kema ?' e prazna nathI. e to hatuM ja ! 'kATa kema caDyo ?' e puchAya. Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 431 * -34 : virAgInI parIkSA koNa laI zake ? - 34 - 431 vAsaNane AMbaLI tathA DhekhALAthI ghasatAM chatAMye UjaLuM na dekhAya to puchAya ke, UjaLuM kema nathI thatuM, tema vairAgya e to AtmAno guNa che. e Ave tyAM prazna ja zo ? vairAgya kema nathI Avato ?" e avazya puchAya, paNa Aje to ene badale "vairAgya Avyo ja kema ?" ema puchAya che ! e pUchanArA UMdhA kharA ke nahi ? evAone mithyAdRSTi kahevAmAM vAMdho paNa zo ? evAone zrI jinezvaradevanA zAsananuM bhAna ja nathI. zrI jinezvaradevane evAoe oLakhyA ja nathI. - vairAgya e jo AtmAno svAbhAvika guNa na hota, to huM kahuM chuM ke, kadI tamane ane mane vairAgya thAya, paNa zrI jinezvaradevane kadI vairAgya na thAta; kAraNa ke, e tArakanI pAse rAganI sAmagrI keTalI ? evI rAganI sAmagrIvALAne vairAgya kema thAya ? ApaNane to Dagale ne pagale du:kha, tethIya kadAca vairAgya thAya, paNa emane thAya ? mAMdAne kadAca maravAnI icchA thAya, paNa sAjAne ochI ja thAya ? jeone gharamAM ThekANuM nahi, bajAramAM ThekANuM nahi, khAvA-pIvAnuM, paisATakAnuM, zarIranuM eTale ke tamAma jAtanuM duHkha hoya, teone vairAgyanuMya kAraNa che, paNa e tArakane tevuM kaMI paNa kAraNa hatuM ? nahi ja, to pachI te tArakane vairAgya kema ja thAya ? A badhAthI mAnavuM paDaze ke, vairAgya, e AtmAno guNa che. jema jema AtmA nirmaLa thAya, tema tema sAmagrI vadhe ane vairAgya paNa vadhe AtmA padgalika sAmagrImAM na mUMjhAya. duniyAnA lokone to kanyA paNa 'gotavI paDe che ane prabhune to paraNavAnI prArthanAo thatI hatI. duniyAne to lakSmI gaNavI paDe che ane prabhune to te varI hatI ! tamArI ane temanI dazA to vicAro ! " Aje mUrkhaomAM e prazna carcAya che ke, vAMDhA tathA vidhavAonuM zuM thAya ? kharekhara, vartamAna kALanI havAthI koIka loka pAgala banyA che. tevAone kaho ke, havAI killA na caNo; paNa AjanA koIka bhaNelA gaNAtAonuM to bhejuM ja pharI gayuM che, nahi to Avo vicAra na Ave. puNya, pApa ane enA vipAka tathA AtmA ane jaDano svabhAva je samaje, tene AvA vicAro hoya ja nahi. vairAgyanI parIkSA zI rIte thAya ! AthI samajo ke, vairAgya e AtmaguNa che, ethI ja e du:khamAM ja Ave ema paNa nahi kiMtu sAcA sukhIne paNa virAga Ave; kAraNa ke, je virAgI Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 432 432 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 thAya te ja sAco sukhI che. duHkha paDe ane du:khamAM rahe e to mUoM, paNa du:khathI Agho khase te ja jJAnI. e loko kahe che ke, saMsAranA du:khathI vairAgya ? are, e rIte paNa je samajyo te DAhyo che. guNa rIte pragaTa thAya, emAM vAMdho zo ? jevuM bhAjana. sonAne kAntivALuM karavA sonAgerU joIe ane tAMbApittaLane mATe DhekhALo; eno prakAza enA yoge che. e to jevI yogyatA. vairAgya jJAnathI paNa thAya. ane du:khathI paNa thAya. e koI paNa rIte thayelo vairAgya e AtmaguNa che..' pAghaDIno, hIrAmANekano moha chUTI A sAdhunA jIvana para moha kyAre thAya ? sAdhunAM kapaDe hIrAmANeka TAMgyAM che ? rAjA-mahArAjAne dekhIne to moha thAya, paNa ahIM moha zAthI thAya ? jaina sAdhu ughADe page cAle che, ughADe mAthe cAle che, vALano loca kare che, tapa kare che, cAra hAthano colapaTTo ane pAMca hAthano kapaDo rAkhe che, ane bahu bahu to AjanA bhaNelAonA AkSepa mujaba mAno ke, baso rUpiyAnI kAmaLI, paNa pachI kAMI zIrapaMca, tela-attara evuM evuM kAMI che ? bIjo kaMI paNa vAraso che? duniyAnA padArtho parathI UThIne ahIM moha zAthI thAya che ? zAstra kahe che ke, AtmasvabhAvanI tyAM kAMka jhAMkhI che. ' - AkhI duniyAnA rUpaguNa jotAM, prabhunI mUrti tarapha jhUkavuM. e AtmaguNa che. jo ema na hoya to mUrtimAM zuM che ke je tamane mUMjhave ? AthI spaSTa che ke, AtmAnA svAbhAvika guNo janma, enI sAme pratyavAya karavo, te irAdApUrvaka dhoLAne kALuM karavA barAbara che. virAgInI parIkSA rAganI bhUmikAmAM karavI, te irAdApUrvaka virAgInuM khUna karavA barAbara che. viSayathI pAchA haThanArane enA virAganI parIkSA mATe vezyAne tyAM mokalavAnI vAto karavI, e adhamatAnI parAkASThA che. vezyAne tyAM to muni paNa paDe, varSo sudhI saMyama pALelA paNa paDI jAya, evA paNa gabaDe to bALakanI tAkAta zI ? virAganI parIkSA levA vezyAne ghera mokalavAno vicAra ja sUcave che ke, e vicAra karanArA kajAta che. nahi to enI dRSTi vezyAne tyAM gaI ja kema ? bhaNelAnI parIkSA abhaNa pAse apAvAya ? udAranI parIkSA kRpaNa kare ? virAgInA virAganI parIkSA rAgamAM paDelA kare ? ane e sarTiphikeTa Ape ? ene zI khabara paDe ? eNe vairAgya joyo che ? baMgalAmAM rahenAro, strInA mohamAM paDelo virAgane zI rIte pArakhe ? "A strI tarapha jo ane huM pArakhuM." ema kahe ke bIjuM ? ene kyAM khabara che ke, brahmacaryanI nava vADa kahI che, tyAM zrI jinezvaradeve strInuM rUpa jovAnI paNa nA pADI che. Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 433 433 34 : virAgInI parIkSA koNa laI zake ? - 34 brahmacArI mATe, brahmacarya vrata varSo sudhI pALeluM hoya ene mATe paNa e nava vADo pALavAno niyama che. citra to dUra rahyuM, paNa strI beThI hoya tyAM puruSathI amuka kALa paryaMta tathA puruSa beTho hoya tyAM strIthI amuka kALa paryaMta na besAya, A niyama che. jJAnIe joyuM che ke, pudgalano saMcAra paNa vikAra kare che, tyAre AjanA parIkSako virAganI parIkSA mATe ene strIo pAse mokalavAnuM kahe che. 'tyAM e Take to virAgI mAnavo' ema kahe che. AvA AtmAone dharmI kahevA ke adharmI ? zrI jinezvaradeve joyuM ke, kAmavikAra e bhayaMkara cIja che. e jagyA para besavAthI paNa vikArabhAvanA thAya. AtmAno guNa nirmohIpaNAno che. emAM jaDarno saMyoga ghAtaka che. tyAre AjanA ajJAnIo kahe che ke, 'vairAgyanI khAtarI to, tyAre thAya ke strIonA ToLAmAM rahIne vikArane jIte to.' zAstra to kahe che ke, mA-bena sAthe paNa ekAMtamAM na rahevuM. uMmara lAyaka thayA pachI banatAM sudhI enA aMgano sparza paNa na karavo. koI viSama prasaMge sparza thaI jAya e vAta judI, paNa 'aDavuM joIe' ema kahenAra mATe zAstra kahe che ke, emAM chUpI kAmavAsanA bharelI che. enA ja e udgAra che; eTale vairAgyanI parIkSA mATe ayogya sthaLe mokalavAnuM agara rAkhavAnuM kahenAra irAdApUrvaka enA vairAgyanI katala karanAra khUnI che. lokavyavahAra paNa evo che ke, uThAvagIra divase AvIne badhuM joI jAya, pachI rAtre Ave, ethI e diMvase Ave tyAre zAhukArane khabara paDI jAya to pakaDAvI de. tyAre AjanA ajJAnIo ja nahi, paNa dharmano nAza karavA icchanArAo to kahe che ke, Ave to pesavA devA, pachI joI levuM. paNa pachI zuM jovuM ? jaMgalI jAnavarone pALanArA 2mATe kharA, paNa rAkhe AghAM. vAghane potAno hAtha na cATavA de. dAMta bese ne lohIno svAda cAkhe to e mAlika thaI jAya, kema ke, vAgha jAtisvabhAva upara gayA vinA rahe nahi. prabhumArgane pAmelA AtmAno svabhAva vairAgya che ane duniyAnA padArthono svabhAva vairAgya para lUMTa calAvavAno che; to pachI tyAM kema ja mukAya ? mINanA goLAne jevo che tevo ja goLa rAkhavo hoya to zuM ene agni pAse mukAya ? AtmaguNa game tyAM pragaTI zake che ! AjanA ajJAna lokoe to zrI sthUlibhadrajIno ja dAkhalo gokhI rAkhyo che ane e Ape che. tyAre zAstra kahe che ke, 'e eka ja.' enI sAme teo ema kahe che ke, 'amAre to badhA evA ja joIe. to vicAro ke, e AtmAo mithyAddaSTi kharA ke nahi ? khare ja, AvA mANaso mithyAddaSTi ja nahi, paNa zAsanamAM bhayaMkara utpAta karanArA che, mATe evAothI vegaLA rahevuM ja sAruM che. Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 434 saMgha svarUpe darzana bhAga-1 - upakArIoe "jAtavAna dharmI thAya" ema kahyuM, paNa "kajAta na ja thAya ema na kahyuM; kema ke, e AtmaguNa che; vakhate tyAM paNa yogya sAmagrI maLI jAya to thAya. nATaka karatAM vAMsaDe caDIne nAcatAM paNa kevaLajJAna thayuM e kabUla rAkhyuM, kema ke, e AtmaguNa che. paNa e badhAM kevaLajJAna utpanna karavAnAM sAdhana che, ema na kahyuM ! chatAMya AjanA keTalAko ema pUche che ke, tyAM AtmaguNa pragaTe kema, AtmAnA guNo game tyAM game te rIte pragaTa thAya; to paNa kema thAya ? ema na puchAya. AjanA jevA jo tyAM UbhA hota, to pUchatA ke, "tane kevaLajJAna thayuM kema ? batAva amane, thAya zI rIte ?' paNa e jANatA nathI ke, yogya sAmagrI maLI jAya to game tyAM ane game tevA prasaMge AtmAnA guNo pragaTavAmAM harakata nathI. : have vicAro ke, kSaNa pahelAMnA nATakiyAne kevaLajJAna thAya, to gaIkAlanA prapaMcIne paNa Aje vairAgya thAya, emAM vAMdho zo che ? AthI ja zatre kahyuM che ke, amuka guNavALAne vairAgya sahelo e sAcuM, paNa bIjAne na ja thAya ema nahi. vairAgyane kacaDo nahi, paNa puSTa karo ! mArgAnusArInA pAMtrIsa guNa che. evA AtmAne mATe dharma pAmavo sahelo che ema kahyuM che. e pAMtrIsa guNomAM nyAyasaMpannavibhava, pApabhIru ane iMdriyajaya' A traNa guNa paNa che. e ane bIjA guNo Ave to dharma sahelAIthI pAme, paNa je AtmAmAM emAMno eka paNa guNa na hoya, are ! pApane pApa mAnato na hoya evI paNa vyakti dharma sAMbhaLavA Ave - dharma saMbhaLAvavAnI prArthanA kare to nA paDAya ? nahi ja, kAraNa ke, eka paNa guNa na hoya e dharma na ja thAya ema nathI ane ema jo hoya to to saMsAramAMthI koI mukti pAme ja nahi. AtmAnA svAbhAvika guNa khIlavavA mATe AvaraNo khasavAnI jarUra che. gozALAe zrI jinezvaradevanI bhayaMkara AzAtanA karI; zAstra ane adhama kahyo; jenI pAsethI pAmyo tenA para ja eNe tejolezyA mUkI; e gozALAne chellI ghaDIe paNa, zuddha bhAvanAnA yoge karmano kSayopazama thayo to te samakita pAmyo; enA maraNa pachI zrI gautama svAmIjIe bhagavAnane enI gati pUchatAM, bhagavAne kahyuM ke, "e bodhi pAmyo ane bAramA devaloke gayo." AvaraNa khasyuM eTale ene paNa bodhiprApti thaI; AthI spaSTa thAya che ke, Aje amukane "vairAgya kema thayo ?" e na puchAya. vairAgya thAya to ene puNyavAna manAya; pachI to ene hAtha ja joDAya. Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 435 - 34 : virAgInI parIkSA koNa laI zake ? - 34 - 435 ATha varasanA baccAne vairAgya thAya, paNa vAgha jevo bApa AvIne dhola mAre, tyAM e zuM kare ? dhRje ja ! bhagavAna kahe che ke ene sarvaviratinAM paNa pariNAma thAya, paraMtu TakAvanAra joIe. derAsara jatAM bALakone keTalAMya karapINa mA-bApo kAnapaTTI pakaDIne besADI de che. bALakane bhAvanA to badhI thAya, paNa pelo vAgha jevo Ave tyAM kare zuM ? pachI AjanA pApAtmAo kahe che ke, "kevo besI gayo ?' ema kahenArane pUcho ke, "besI gayo ke besADyo ?' caDanArane pAchaLathI paTake tyAM e kare zuM? vastuta: e AtmAo paDyA nathI, paNa pApIoe te AtmAone pADyA che; mATe evAM dRSTAMto dUra rAkhI bALakone vairAgya thAya to poSo : pachI juo tenI khUbI. citrakAra paNa pahelAM kAco skeca banAve, emAM pensilanA lITA hoya, e to jovuM paNa na game, pachI jyAre emAM pIMchIthI raMga pUre eTale dIvAnakhAnAmAM laTakAvavA jevuM bane. to pachI verAgyanA aMkura phUTe tyAM raMga pUravA che ke kAjaLa? kAjaLa upayogI kharuM paNa rekhA kADhavA. e kAjaLanA kUcaDA na hoya. keTalAka baDekhAMo kahe che "ame mArIe; kUTIe ane vairAgya Take to sAco !" ApaNe to enI sAme kahIe chIe ke, jene virAgIne mAravAnI ane kUTavAnI bhAvanA thAya, enA jevA pApAtmA duniyAmAM bIjA koI ja nathI. zrI saMghanuM parama kartavya: * sabhAH evA virAgIone julamagAronA paMjAmAMthI bacAvavA, e zrIsaMghanuM kAma nahi ? - zrIsaMghanuM e sAmAnya kArya ja nathI, paNa UMcAmAM UMcuM puNyakArya che. AtmaguNanuM pAlana karo, paNa e AtmaguNonI sAme baLavo na laI jAo; baLavo to durguNo sAme laI jAo; je pApo duniyAnuM satyAnAza vALe che, tyAM - baLavo laI jAo ! Arya deza, Arya jAti, Arya kuLa ane zrI jinezvaradevanA parama zAsanamAM AjanA unmattoe UbhI karelI bhayaMkara hAlata sAme AkramaNa karo. nAnAmAM nAnA jaMtu para paNa paga mUkatAM kaMpa thAya e bhAvanA keLavo. e viSayamAM AvelI kaThoratAno nAza karo. saMghanuM AkramaNa pApakriyA para hoya, paNa verAgya Adi AtmaguNo upara na ja hoya. A badhuM vicAravAthI samajI zakAze ke, rAga, dveSa ane moha upara sarvathA vijaya meLavIne saMpUrNa jJAnI banelA zrI jinezvaradevanA mArgamAM zaMkA na hoya. e na samajo to eka paNa vacana evuM nathI ke, jemAM taddana ajJAnane zaMkA na thAya. pANInA eka biMdumAM asaMkhyAtA jIva. soyanA agrabhAge rahetI Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 436 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 436 mATInA kaNiyAmAM asaMkhyAtA jIva ane eTalI AlunI kaNImAM anaMtA jIva, A vAta zraddhA vinA kaI rIte gaLe Utare ? saMsAranA rasika AtmAone paramatAraka zrI jinezvaradevanI AjJA sIdhI gaLe Utare evI nathI; kAraNa ke, e AjJA baMgalAne kedakhAnAM ane alaMkArane bhAra tarIke samajAvI, AkhAye saMsArane bhayaMkara kahe che. A vAta upara saMsArarasikane kaI rIte zraddhA bese ? ghara kedakhAnuM ? hA, dhoLuM kedakhAnuM ke jemAMthI nIkaLavAnI bhAvanA ja na thAya!. mATe ja che emAMthI nIkaLyA te ja bhAgyavAna ! AthI vastunA svabhAvamAM prazna na hoya. jo ema vastunA svabhAvamAM paNa kare to koI kriyA evI nathI ke, jemAM zaMkA na thAya ane te pachI eka paNa kriyA premapUrvaka karAya nahi; mATe zrAvake , zrAvakapaNuM TakAvavuM hoya to be vakhata pratikramaNa vagere karavuM joIe. samyagudRSTie samyaktva TakAvavuM hoya to roja zrI jinapUjana vagere karavuM joIe tathA roja jinavANI sAMbhaLavI joIe. samyakatva rAkhavA mATe karAtI A kriyA sarvaviratinA pariNAmane paNa kheMcIne lAvanArI che, to pachI "vairAgya kema thayo ?" e puchAya ja kema ? jo vairAgya pAmelo hoziyAra hoya to evA unmattone kahI de ke, "huM puNyavAna chuM mATe mane vairAgya thayo ane te nirbhAgI che mATe tane vairAgya na thayo; meM pUrve dharma ArAdhyo mATe mane vairAgya thayo ane teM dharma nathI ArAdhyo mATe tane vairAgya nathI thato; mane lAge che ke, "tyAM paNa tuM Avo ja kALo haze." ghaNI vakhata gAMDAone samajAvavA A rIte kahevuM paDe. - A badhuM vicAratAM samajI zakAze ke, zrI jinezvaradevanA dharmatIrthanI sthApanA svabhAvasiddha che, paNa sthApavA mATe sthApanA nathI karI. taravAno dhodha tyAMthI svabhAvataH nIkaLe che. zrI tIrthaMkaradeva icchAthI tIrtha sthApatA nathI. sthApavA mATe sthApatA nathI. zrI tIrthaMkaradeva je dezanA Ape che te paNa tIrthakara nAmakarmane khapAvavA mATe ja Ape che. AvA tIrthane pAmelo AtmA samyagudRSTi kahevAya che. evo samyagudRSTi AtmA rasapUrvaka gharamAM rahe nahi. koI rAkhe e bhale, paNa ene rahevAnI icchA hoya nahi. samyagdaSTino svabhAva kevo ? e ja ke mukha dharma tarapha ane pITha ghara tarapha! have vicAro ke prabhuAjJAmAM viharatA zrIsaMghano svabhAva kevo ? jezrIsaMghamAMthI ratnatrayInA pUjArI, pracAraka, prazaMsaka, poSaka na nIkaLe, tene zrIsaMgha kema ja gaNAya ? AthI e to spaSTa ja che ke, ratnatrayI sAme lAla AMkha karanAra to saMgha nathI ja. Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 437 * -- 34 : virAgInI parIkSA koNa laI zake ? - 34 - 437 virAgInI parIkSA samyagudRSTi rAgIne karavAnuM kaho, to e to kahI de ke, huM pAmara ! tArI parIkSA zI rIte karuM ? kyAM tuM ane kyAM huM ? gharamAM bALaka virAgI thAya, to samyagudRSTi mAtA-pitA ene paNa pUjyadaSTie jue, kahe ke, "ame na pAmyA ane e pAmyo !" mA-bApa paNa ene AjJA karatAM AMcako khAya. vairAgyane dhakko lAge evI AjJA enAthI hRdayapUrvaka na thAya. virAgInA vairAgyane dhakko mAranAra mA-bApa, mA-bApa nathI. pati-pati nathI ane dharmapatnI e dharmapatnI nathI; e to badhAM svArthI hoI AtmadhananI lUMTa calAvanArA eka bhayaMkara koTinA lUMTArA che. dIkaro virAgI thAya, eTale vastutaH mA-bApanI mAlikI UThI jAya che. virAgI para rAgInI mAlikI na hoya. hoya to te enA virAgane poSavA mATe ja hoya, paNa nAza karavA mATe nahi. tame sAdhunAM mA-bApa cho ne ? savAre AvIne icchAmi khamAsamaNa - paMcAMga praNipAta karIne "sukhapUrvaka saMyama ArAdhanA" pUcho cho ne ? pachI saMyamanI pAsanA mATe bhAta pANIno lAbha devAnuM kaho cho ne ? kaho cho ke, "Apane mATe mArAM dvAra khullAM che." pachI pAchA abhUThIyAthI thayelA avinayanI-bhUlacUkanI mAphI mAgo cho ne ? vAru ! mA-bApane page lagADAya ? mA-bApa bahAra UbhA UbhA vAto kare ke, sAdhu AvA ne tevA ? mA-bApa rUpa zrAvaka-zrAvikA to covIse kalAka sAdhunA sAdhupaNAnI ciMtA kare, e akhaMDita rahe evA prayatno kare ane ene akhaMDita rAkhavA mATe je cIjanI jarUra hoya te pUrI pADe. . virAgInA virAgane to paisAthI paNa madada karAya; tyAM thelInA hisAba na gaNAya. AthI samajI zakazo ke, kevaLa paisAnA ja pUjArI samyakatvane TakAvI zakatA nathI. jo zrI jinezvaradevanI eka-eka vAta para AvI buddhi jAgrata thAya, to kadI ja zaMkA na thAya; chatAMya zaMkA thAya to tenA nivAraNano upAya, upakArI mahApuruSoe batAvyo che. Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 : jainazAsanamAM aMtaranA avAjane sthAna nathI 85 vIra saM. 2456, vi. saM. 1986, poSa vada-4 zanivAra, tA. 18-1-1930 * aMtaranA avAjanI ghelI vAto : * bahAranA saMyogo e ja duHkhanuM mULa : * naraka nathI' ema kahevAthI zuM vaLe ? zrI jinavacanamAM zaMkA thavAnAM kAraNo ane tene dUra karavAnA upAyo * ApaNuM kartavya ! sAruM nimitta paNa yogyane asara kare ? * khAmI nimittanI nahi paNa tamArI pAtratAnI che : aMtaranA avAjanI ghelI vAto : sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajI zrIsaMghanI stavanA karatAM nagara Adi sAtanI upamAthI zrIsaMghane stavyA bAda zrImerUnI upamAthI stave che; te ApaNe joI rahyA chIe. merUnI upamAthI stavatAM sUtrakAra maharSie cha gAthA lakhI che. temAMnI prathama gAthAnA pUrvArdha uparathI ApaNe samajI zakyA chIe ke, zrIsaMgharUpa merUnI samyagdarzanarUpI vijayI pITha, daDha, rUDha, gADha ane avagADha hovI joIe. e pIThamAM zaMkAdi doSo rUpa polANa na hoya to ja emAM paratIrthikonI vAsanArUpa jalano praveza na thAya ane tema bane to ja e pITha daDha bane. e pIThamAM prathama daDhatA ja na hoya to pachI temAM rUDhatA, gADhatA ane avagADhatAnI AzA rAkhavI e khoTI ja che. e pIThamAM polANa karanArA samyakatvanA pAMca doSomAM pahelo doSa zaMkA che; eTale je saMghane zrI jinezvaradevanA vacanamAM zaMkA thAya, te saMghanI e pITha polI ja che, e vAta zaMkA vinAnI che ane e pITha ja polI hoya to pachI tenA uparanuM badhuMya poluM ja che, emAM vaLI zaMkA ja zI ? kAraNa ke, "mukti che' evuM ApaNe zAthI jANyuM ? tene ApaNe joI paNa nathI ke anubhavI paNa nathI ! kahevuM ja paDaze ke, zrI jinezvaradevanA vacananA AdhAre ja ApaNe muktine jANIe chIe ane e vizvAsanA yoge prayatna karatAM prApta thayela guNanI thoDIka jhAMkhI uparathI kalpanA thAya che ke, jJAnI kahe che te barAbara ja. Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 439 - 35H jainazAsanamAM aMtaranA avAjane sthAna nathI - 35 - 439 che, AthI spaSTa ja che ke, badhI ja sAdhanAno AdhAra zrI jinezvaradevanA vacana upara ja che. zrI jinezvaradeva pote potAnI icchAthI kaMI kahetA nathI, ke jethI teone kazuM ja upajAvI kADhavuM paDe, e ApaNe barAbara vicArI gayA chIe; eTale jANI gayA chIe ke, zrI jainazAsanamAM eka paNa cIja upajAvI kADhelI nathI, kAraNa ke, enA mULa sthApaka icchApUrvaka kazuM kahetA nathI ane e ja kAraNathI e tArakanA anuyAyIo paNa potAnI icchApUrvakanuM kazuM kahetA nathI, paNa je kahe che ke, te tArakonA kathananA AdhAre ja kahe che; e ja kAraNathI A zAsanamAM upajAvI kADheluM kazuM ja nathI. zrI jinezvaradeva pote icchApUrvaka kaMI kahetA ke karatA nathI; kAraNa ke, vItarAga thaI kevaLajJAna pAmyA pachI temane icchA hotI ja nathI ane te tArako dvArA tIrthasthApanA paNa vItarAga thaI kevaLajJAna pAmyA pachI ja karAya che. vaLI icchA ke vicAra to asarvajJane ja karavA paDe. A vAjabI ke geravAjabI evA vikalpo to chadmasthane ja thAya; AthI parama vItarAga zrI tIrthaMkara paramAtmAnI icchApUrvakanI kazI pravRtti ja hotI nathI ane e tArakanA anuyAyIo paNa potAnI icchAthI kAMI kahetA nathI; kAraNa ke, e to e tArakonI AjJA mujaba ja kahenArA hoya che. A uparathI spaSTa thaI gayuM ke, zrI jinezvaradevanI icchA lopAI gaI che ane e tArakanA anuyAyIonI icchA e tArakane AdhIna hoya che, e ja kAraNe zrI jinezvaradevanA zAsanamAM kazuM ja banAvaTI hoI zakatuM nathI ane e ja hetuthI zrI jainazAsanamAM aMtara avAjano niSedha che. aMtaraavAja to gAMDAonA zAsanamAM hoya che paNa zrI sarvajJanA zAsanamAM nahi. duniyAmAM paNa mAlikanI peDhImAM nokarano aMtaraavAja kAma nathI lAgato. vAstavika rIte aMtaraavAja to svacchaMdI ToLAmAM ja kAma lAge tema che. vyavahAramAM paNa nokaranA aMtaraavAje kAma karanArI peDhI bhIkha mAMge, kAraNa ke, peDhIne paNa bajAranA bhAvatAla Adi upara jIvavAnuM hoya che. sabhAH bhagavAnane to aMtaraavAja kharo ne ? bhagavAnane bhAva aMtara jevI cIja ja nathI. e tArakane bhAva manathI kAma levAnuM che ja nahi, kAraNa ke, vizvajJAna rUpa bhagavAna pote ja che. e tArakane to je che te kahevuM che ane e tArakanA anuyAyIo mATe to e tArakanI AjJA e ja eka AlaMbana che, eTale jyAre duniyAmAM paNa aMtaraavAja kAma nathI Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 440 - 440 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 lAgato, to pachI A lokottara zAsanamAM aMtaraavAja kema ja kAma lAge ? aMtaraavAja aMtara mujaba hoya. eTale aMtaramAM ja bharyuM hoya te ja nIkaLe. svAdiSTa ke kharAba oDakAra Ave te peTamAM paDelA mAla jevo ja ne ? e ja rIte aMtaramAM jevI bhAvanA hoya tevA ja uddagAra nIkaLe. vaLI darekano aMtaraavAja e ja dharma kahevAya to aMtara avAja kone nathI? mATe e vastu ja ayogya che. dhyAna rAkho ke, zrI jinezvaradevanA zAsanamAM zaMkAne sthAna nathI enI A sAbitI cAle che; ethI ja kahevuM paDe che ke, jyAM banAvaTI vastu kahevAnI hoya tyAM prazna saMbhave, paNa svAbhAvika vastumAM prazna ja zA ? A jhUmara hAle to. prazna jarUra thAya che, kema hAlyo ? kema ke, e kriyA paraprerita che ! paNa pavana. kema cAlyo ? e prazna koIe karyo ? nahi ja, kAraNa ke, duniyA paNa samaje che ke, pavana to hAle ja. jhADanuM eka paNa patuM na hAle tyAre duniyA kahe che ke, Aje pavana nathI, pavana hota to pattAM jarUra hAlata; AthI banAvaTI cIjomAM prazno thAya paNa svabhAvasiddha vastumAM prazno na hoya. , zrI jinezvaradevo to je vastu jevI hoya che te vastu tevI ja kahe che. eTale hoya te nIkaLe, na hoya te e tArakanA mukhamAMthI nIkaLe ja nahi. vaLI manane vaza karavAmAM dharma ke manane vaza thavAmAM dharma? manane vaza karavAmAM, ema ja kahevuM paDaze. eTale aMtaraavAja ApoApa ja nIkaLI jaze ane aMtaraavAja uparathI nahi UpajeluM, paNa kevalajJAna thayA pachI tIrthakara nAmakarmanA pratApe sthApita thayeluM hovAthI zrI jinezvaradevanuM zAsana banAvaTI nathI, enI eka paNa vAta upajAvI kADhelI nathI. e ja kAraNe e tArakonI AjJA mujaba ja lakhAyelA prAcIna maharSionA graMthomAM svAbhAvika vicAranA dhodha che; jyAre e tArakonI AjJAthI dUra rahIne lakhAtAM AjanAM ekeeka lakhANo prAyaH banAvaTI ja hoya che emAM nakkarapaNuM kazuM ja nathI hotuM; emAM mAtra upara caLakATa paNa aMdara to polANa ja hoya che, kAraNa ke, evA loko to janatAne joIne tene rUce tevuM ja lakhe che ane bole che enuM kAraNa e ja che ke, Ajano jamAno ema kahe che ke jJAnIo game tema kahetA hoya te bAju upara rAkho, paNa Amane joIne ja lakho-bolo, tyAre zAstra kahe che ke, je vastu jevI hoya tevI lakho-bolo. amuka potAne dAnavIra kahevarAvatA hoya to jamAno kahe ke, ene evA kaho, paNa zAstra kahe che ke, bhale eno tiraskAra na karo. paNa jo e dAnavIra Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 441 --- 35 : jainazAsanamAM aMtaranA avAjane sthAna nathI - 35- 441 hoya to mAno; ane na hoya to na mAno. kAraNa ke, golA paNa rANA kahevAya ane pratApa paNa rANA kahevAya. paNa e bemAMthI salAma kone bharAya ? e vicAro. sabhA saMghanAma banAvaTI dhAre to ? evAne saMgha na ja manAya, kAraNa ke, e saMgha eTale eka jAtanuM unmAdI ToLuM. saMgha to te ja kahevAya ke, je zrI jinezvaradevanI AjJAmAM rahevAnA guNavALo hoya. A satyane prakAzavAmAM ApaNe hatA na hatA thaIe to temAM kazI ja harakata nathI. e vAtamAM nizcita rahejo, kAraNa ke, satyane prakAzavAmAM ApaNe hatA na hatA thaIe to temAM ApaNe kazuM gumAvatA nathI, paNa ApaNe hayAta hoIe ane satya hatuM na hatuM thAya to ApaNI kiMmata avazya ghaTe; eTaluM ja nahi paNa ApaNe jIvatA mUA jevA ja gaNAIe. vaLI satyane hayAta rAkhavA mATe ApaNe hatAM na hatA thaIe emAM ApaNane ekAMte lAbha ja che, mATe 'zrI jinezvaradevanA pavitra zAsanamAM zaMkAne sthAna nathI.' A satya samajavAmAM ane samajAvavAmAM ApaNe ApaNI saghaLI ja zakti kharcavI joIe. samajavA mATe jijJAsA rUpa zaMkA jarU2 thAya, paNa 'tUM maveveva tham' A kema ja hoya ?' ema na thAya; kAraNa ke, nahotuM te kahevAnI zrI jinezvaradevone jarUra ja nahotI. badhuM tajI dIdhA pachI, sArI duniyAthI nirALA thayA pachI, rAga, dveSa ane mohane sarvathA jItyA pachI kevaLajJAnanA yoge je ane jevuM joyuM te ja ane tevuM ja temaNe kahyuM che, eTale e tArakanA vacanamAM evI zaMkA ja na thAya ke, je zaMkAnA yoge satya samajAya nahi ane asatyathI bacAya nahi. evA prakAranI zaMkA na thAya e mATe ema nakkI karo ke, je nahotuM te kahevAnI e tArakane jarUra nahotI. 'evuM kahevAmAM emanI AbarU vadhatI hatI.' evI kalpanA paNa thaI zake tema nathI, kAraNa ke, rAga, dveSa ane moha to che nahi mATe e vAta saMbhavatI ja nathI. eTale jenA rAgadveSa ane moha gayA te Apta ane enuM vacana te Agama, emAM zaMkA rAkhavAnuM kAraNa ja nathI. vyavahA2mAM paNa jene paisAnI jarU2 hoya te nokara gAMDA zeThane paNa DAhyA kahe, paNa jene pAInI paNa jarUrata na hoya te to kahI de ke, 'loka tamane bhale DAhyA kahe paNa huM to gAMDA kahuM chuM, kAraNa ke, e to badhA svArthamAM DUbelA che mATe dabAyelA che paNa huM dabAyo nathI.' e ja rIte rAga, dveSa ane mohathI rahita thayelA AtmAone paNa asatya kahevAnuM kAraNa nathI; AthI e traNa Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 442 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - - 442 vinAnA AtmAothI kahevAyelI vastumAM zaMkAnI jarUra rahetI ja nathI. bahAranA saMyogo e ja duHkhanuM mULa Aje chabastho svataMtrapaNe game teTalI vAto kare, paNa tema karatAM temanuM haiyuM jarUra DaMkhe che; kema ke, emAM banAvaTa ghaNI hoya che. Ajano svataMtra lakhanAro potAnI vAta potAnI kalpanAo dvArA sAbita karavA Ubho thAya, to so vAtanI to nA pADe, pacAsa vAta mATe khabara na hovAnuM kahe, pacIsa vAto. ' mATe adhUruM jANavAnuM kahe ane kadI mAMDamAMDa be-pAMca vastu sAbita kare; te paNa evI ke, eka kSaNamAM tUTI jAya tevI, kAraNa ke, potAnI vastune mahattva ApavA - racelo ADaMbara nabhe kyAM sudhI ? nItinuM paNa vAkya che ke, "mADaMvaro di pUnya . tro' - lokamAM ADaMbara ja pUjAya che, paNa "ra tu sTottarazAsane' - lokottara zAsanamAM ADaMbara pUjAto nathI." ATaluM samajI levAnI jarUra che, kAraNa ke, loka ajJAna che. ajJAnImAM badhAM gappAM cAle, enAmAM je vAta vahevaDAvavI hoya te vahe, paNa A zAsanamAM evuM na ja cAle. Aje ajJAnIo taraphathI sukhanA sAdhana tarIke kaI vastu AgaLa dharavAmAM Ave che ? cAha, kasarata, daMDAdaMDI vagere vagere. ajJAnIomAM "cAha garamAgarama hoya to amRtatulya gaNAya. vIsamI sadInuM amRta" AvI badhI upamAo pAme che. vaLI kahe che ke, "sukhI thavuM hoya to ahIM Avo, laThThAbAjI karo, nAco, kUdo." jJAnI kahe che ke, khare ja badhA gAMDA bhegA thayA che. vAru ! tame lAThI lenArane du:khI sAMbhaLyo che ke nahi ? sabhAH ghaNAya. AthI ja jJAnIo kahe che ke, duniyAnI koI paNa cIja vAstavika sukhanuM sAdhana nathI. AtmasvarUpamAM ramaNatA, e ja sAcuM sukha che. Aje chate-rAjya citA saLage che, chate-paise, chate-kuTuMbe, chate-parivAre paNa Aje koI sukhI nathI ane AtmaramaNatAmAM apUrva sukha che, e amArI anubhavasiddha vAta che. tAkAta hoya to khaMDana karo ! eka kavi kahe che ke, "cha khaMDanA mAlikane je sukha nathI, te sukha jIrNazIrNa vastra paheranAra ane jhUMpaDImAM vasanAra tathA bhikSAvRttithI AjIvikA - calAvanAra munine che. AthI paNa siddha che ke, sukhanuM sAdhana cha khaMDanI sAhyabI nathI ane e dvArA ApaNe siddha karavA mAMgIe chIe ke, svAbhAvika vastumAM zaMkA na hoya ane ethI ja "vairAgya kema thayo ?' e na puchAya, kema ke, Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 443 35 : jainazAsanamAM aMtaranA avAjane sthAna nathI -35- 443 AtmAno guNa che. rAga e AtmAno vikAra che ane virAga e AtmAno svabhAva che, eTale jyAM vikArarUpa rAga hoya tyAM duHkha che ane svabhAvarUpa vairAgya hoya tyAM sukha che. vaidakamAM paNa e vAta samathayelI che ke, 'dUdhamAM sAkara vagere nAMkhavAthI vikAra thAya che, tyAre ekaluM dUdha phAyado kare che.' A to eka huM sAmAnya vAta karuM chuM. AthI dUdha pIvA maMDI paDavAnuM kaheto nathI. ahIM ApaNo kahevAno muddo eTalo ja che ke, vikArathI hAni che. sArAM dravyo bhaLe to guNa vadhAre, paNa kharAba dravyo bhaLe to guNa ghaTADe, paNa mULa svabhAva to kAyama ja rahe. A have vicAro ke, AtmAno guNa rAgAMdhAvasthA ke virAgAvasthA ? mAruM mAruM karI maravuM, e AtmaguNa ke mAruM mAruM choDavuM e AtmAno guNa ? " egohaM naMtthi me koI, nAhamannassa kassai evaM adINamaNasA, appANamaNusAsai / / 1 / / "huM ekalo chuM, mAruM koI nathI huM koIno nathI," A rIte adIna manathI - jarA paNa dInatA karyA vinA AtmAnuM anuzAsana kare. - ego me sAsao AppA, nANadaMsaNasaMju / sesA me bAhirA bhAvA, savve saMjogalakkhaNA / / 2 / / mAro AtmA ekalo che, zAzvata che. jJAna, darzanathI yukta che, bAkI badhA saMyogathI vRMdA thayelA bAhya bhAvo che. saMjogamUlA jIveNa, pattA duHkkha paraMparA / tamhA saMjogasaMbaMdha, sarvva tiviheNa vosiriaM ||3|| saMyoga jenA mULamAM che evI du:khanI paraMparA jIve prApta karI che tethI saMghaLAya saMyoga saMbaMdhone mana, vacana ane kAyAthI vosirAvuM chuM. AvI bhAvanAne karanAra AtmAo kayA hRdayathI ema kahe ke, A saghaLAya baMgalAo ane bagIcAo mArA che ? ane kadI vyavahAradaSTithI jyAM sudhI pote te vastuonA saMbaMdhamAM che tyAM sudhI te vastuone potAnI kahevI paDe, to paNa te te vastuone hRdayathI potAnI kaI rIte mAne ? na ja mAne, paNa kadAca mohanA yoge jeTalA pramANamAM tema manAI jAya, teTalA pramANamAM tenA hRdayamAM pazcAttApa cAlu ja hoya. AthI ja yogyane vairAgya kema thayo ema na puchAya, paNa te kema nathI thato ema ja puchAya. sAbu lagAvavAthI UjaLuM vastra Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 sapheda kema na thAya e puchAya, paNa sapheda kema thayuM ema na puchAya ! A saghaLA uparathI ema samajo ke, vairAgya thavo ane munipaNuM levuM e to AtmAnA svabhAvane anurUpa che ane pAghaDI Adi to virUpa che. tame gRhastha kema rahyA cho e huM pUchuM, paNa tame mane zuM pUcho ? muni gRhasthane zuM kahe ? khAvApIvAnI ke strI sAthe besavAnI chUTanI vAto kare ? nahi ja, ane kadAca evuM kahe to dharmI gRhastho ja tevuM kahenArane kahI de ke, tamArAmAM munipaNuM nathI ane hoya to tame amane Ama na kaho paNa amAruM A badhuM chUTe tema kaho. 444 444 alaMkArika bhASAmAM kahIe ke, lagaDI paNa sonIne potAne TIpavAnuM kahe che ane kahe che ke, 'koI sArA mANasane mAthe, gaLe, hAthe ke aMge mane paherAvavuM hoya to TIpa, TipAya teTaluM TIpa.' to pachI kalyANanA arthI evA tame TipAvavAnI nA kema pADo cho ? loDhAnAM paNa hathiyAra banyAM, te paNa TipAyA pachI ja ne ? ane sonAnA alaMkAra thAya te paNa TipAIne ja ne ? ratnAdi paNa sIdhAM gaLAmAM na paherAya. dorImAM nakhAya tyAre ja paherAya, paNa tenI poTalI na paherAya; to tame jevA cho tevA ja rahevA kema mAMgo cho ? jo ke, dharmI gaNAtA gRhastho 'A kahevuM khoTuM che' ema nathI kahetA, paNa temAMnA keTalAka dUra rahIne ema to kahe che ke, 'mahArAja bahu UMcI vAto kare che.' paNa huM to kahuM chuM ke, AmAM UMcuM che zuM ? A to sahelAmAM saheluM che, kAraNa ke, A to hajI pAMcamA tathA cothA guNasthAnakanI vAto cAle che. AvI vAto paNa kaThina lAgavAnuM kAraNa e che ke, mAre temane ahIM lAvavA che ane teone pelI ta2pha javuM che ! ane eno ja A ragaDo che! keTalAka ajJAnI to kahe che ke, 'mahArAja amArA vahepA2-rojagAranI vAta nathI karatA, paNa badhuM choDavAnI ane khAvApIvAnuM paNa ochuM karavAnI vAta kare che.' Ama e loko taraphathI bolAya che, enuM paNa e ja kAraNa che ke, mAre teone ahIM lAvavA che, ane teone ahIM AvavuM ja nathI ! kharekhara, enI ja A badhI paMcAta che. mArI AgaLa tamArAthI 'ghera javuM che' ema kahevAtuM nathI ane ahIM AvavAnuM banAvavuM nathI, evI vilakSaNa dazA tamArI che ! paNa e dazAthI bacavA mATe nizcaya karo ke, 'samyagdarzana, samyajJAna ane samyakcAritra e AtmAnA guNo che, ane te sivAya bAkInA tamAma saMyogo bahAranA che ane e bahAranA saMyogothI lepAyelA AtmAo kadI ja sukhI nathI thayA ane thavAnAye nathI, e saiddhAMtika vacana che.' kharekhara, jeTalo bAhyapadArthono saMyoga Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44s - 35 H jainazAsanamAM aMtaranA avAjane sthAna nathI - 35 - 445 teTaluM ja duHkha ane hRdayathI teno jeTalo viyoga thAya teTaluM ja sukha. e paNa jo hRdayamAM rahevA chatAM bhAgI jAya to to duHkha, mATe to e viyogane azubhodaya kahyo; kema ke, duniyA e icchatI nathI; AthI spaSTa che ke, jyAM sudhI bahAranA saMyogo hRdayathI tyAga karavA pUrvaka bahArathI vikhUTA na karAya athavA vikhUTA na thAya, to AtmasvarUpamAM lIna na rahevAya ane tema na thAya tyAM sudhI sukhanI prApti na thAya. naraka nathI' ema kahevAthI zuM vaLe? AvuM satya darzAvanAra zAsanamAM zaMkAne avakAza ja kyAM che? AnI sAme A vAta aMtarane rUcatI nathI mATe nathI mAnatA' - A pramANe kahenAra sAme ApaNe eka prazna dharIe chIe ke, "duniyAnI saghaLI kriyAo zuM tame hRdayapUrvaka karo cho ?" kahevuM paDaze ke nahi. kAraNa ke, tyAM teone paNa hRdaya vinA ghaNAM ja nahi paNa prAyaH badhAM ja kAma anicchAe karavAM paDe che. tyAM aMtaraavAjane mAravo ja paDe che. kAraNa ke, moTaramAM besavuM e tevA saune game che, chatAM teo pagathI cAle che te zuM vairAgyathI ? nahi ja. evI ja rIte majurI ke nokarI karAya che, anekane salAmo bharAya che, te mane ke kamane ? jo kamane ja, to mana vinA e badhuM thAya. to mAtra A (dharma) na thAya, ema kema? - aMtaraavAja upara vajana mUkanArAone huM sArI rIte oLakhuM chuM, kAraNa ke, teonA aMtaraavAjanI kiMmata che ja kyAM? teonuM aMtara to zahenazAhanuM siMhAsana levAnuM che, paNa bhAgya vinA zahenazAhanuM juttI paNa maLatI nathI ane "maLavAnIye nathI, e sunizcita che. AkhI duniyAnI milakata potAnI tijorImAM hovAnuM teonuM aMtara to icche che, paNa che kyAM ? kahevuM ja paDaze ke, evA pAgalonI AzAno aMta nathI ! icchAnI avadhi nathI !! ane truTi nathI !!! teonAM vakhANa karAya zI rIte ? teo je roTalA khAya che te paNa roTalI nathI maLatI tethI ! icchA to jhaboLI-jhaboLIne khAvAnI che, paNa maLe kyAMthI ? Dagale ane pagale tevAone duHkha che, kAraNa ke, teonI icchAthI eka pAMdaDuM paNa hAlatuM nathI. A uparathI spaSTa che ke, aMtara avAja upara nAcanArAonI covIse kalAkanI tamAma kAryavAhI prAyaH icchA vinAnI ja hoya che, paNa gulAmImAM evA TevAyA che ke, temane e gulAmI gulAmI ja lAgatI nathI ane ethI ja pote duHkhamAM ribAtA, saDI rahelA ane saLagatA hovA chatAM tuccha vastuonI gulAmI tajI anaMtajJAnIonI AjJAne ArAdhI rahelA athavA to ArAdhavAne Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 447 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 icchatA evA sAdhuone duHkhI tarIke bhALe che; A zuM e pAmaronI ochI. kamanasIbI che ? duHkhamAM sabaDanArA teo paramasukhamAM jhIlI rahelA munivaronI ThekaDI kare, e emanuM hINabhAgya nahi to bIjuM che paNa zuM ? 446 eka sAMdhe ane tera tUTe evI dazAmAM emanAM jIvana tame juo, to tamane lAge ke, manuSyajIvanamAM janmelA e bicArA nArakIo jevA che ! je jIvanamAM saMtoSa e pradhAna guNa joIe, koIne jarA paNa hAni karIne A kSudra peT bharavAnI bhAvanA ja na joIe, kevaLa tyAganA pAyA upara ja je jIvananI kiMmata aMkAya che, te jIvanamAM ghora pApa karanArA ane tyAganA saMhAranI pravRtti karanArA manuSyo prAyaH narakagAmI hovAthI nArakI jevA che, ane ethI . ja sadAya 52ma du:khI che, mATe ja teone jainakulamAM janmavA chatAM paNa nArI haze ke nahi, evI zaMkA thAya che. emAMno eka to kahe che ke, 'magajanI kharAba dazA e ja naraka.' kUvAnA deDakA jevA emane svarga ane naraka paNa ahIM ja dekhAya che. ekAdI moTara vageremAM svarga dekhAya che ane nahi jevA duHkhamAM naraka dekhAya che. evAonA mATe ahIM ja svarga-naraka hoya emAM Azcarya zuM che ? e pAmaro potAnA pApano to hisAba karatA ja nathI ! goThavI goThavI jUThuM bole, keTalAyane garadana mAre, vizvAsaghAta kare, aneka prakAranA anAcAro seve, e badhAM pApono e lokone mana koI hisAba ja nathI. have e pApanuM phaLa ahIM pUruM maLatuM nathI, to enuM phaLa pUruM maLavA koI sthAna hoya ke nahi ? teone pUcho ke, tame lokoe tamArAM pAponI gaNatarI karI che .? vAvelA ghauM Uge, bAjarI Uge, phaLa Uge ane zuM karelAM pApa nahi Uge ? AthI ja huM teone kahuM chuM ke, tamAro pApodaya hoya ane anyane ThagatA ho to tame jANo, paNa tame loko tamArA AtmAne to na ja Thago. bhayaMkara pApanI kAryavAhInuM phaLa naraka che, emAM jarAye zaMkA na karatA. ane e vAta mAno ke na mAno, paNa tamane paNa tenuM phaLa to maLaze ja maLaze, mATe khUba sAvadha rahevAnI jarU2 che. duniyAmAM 'mAna na mAna paNa meM terA mehamAna' e rIte paNa memAna thanArA hoya che, tema teo mAne ke na mAne paNa na2ka che te kAMI cAlI javAnI nathI, kAraNa ke, naraka kAMI emanA mAnavA u52 2hI che ema nathI ja. duniyAnuM cakkara kaMI teonA AdhAre nathI cAlatuM, ke jethI evAo nArakIne ke AtmA vagerene hambaga kahe eTalA mAtrathI e thaI jAya. sabhA e loko kahe che ke, narakano hAu batAve che ! Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 : jainazAsanamAM aMtaranA avAjane sthAna nathI - 35 = 447 vAru ! hAu batAvanArA hAu batAvIne kaMI mAMge che ? pAMca-paccIsa Apa to na2ka nahi maLe evuM kAMI kahe che ? svArtha sAdhavAne batAvAto hAu na manAya e vAta ThIka che. mA rotA bALakane cUpa karavA hAu batAve e hAu khoTo, paNa A to vagara svArthe, nAstikonI gALo khAvAnuM jokhama vahorIne, nAstikone apriya thavAnI kAryavAhI karIne paNa ane hajAro thaI beThelA duzmanonI duzmanAvaTanI paravA vinA narakanuM jevuM che tevuM svarUpa spaSTa batAve che, emAM svArtha to batAvo ? 447 sabhA AryasamAjI jevA thaI gayelAo kahe che ke, jainoe to kRSNane paNa narake mokalyA che ! bhale teo tema kahetA hoya, paNa teonA kathanamAM kazuM ja satya nathI; kA2Na jaino koIne nA2ke mokalatA ja nathI. jIvo narakAdi durgatimAM na jAya, e mATe to jainazAsanano prayatna che. bAkI jIvo to potAnAM karme ja narake jAya che. kRSNane jaino to UMcI koTinA AtmA mAne che, paNa ethI kAMI evA AtmAne paNa karma ochuM ja choDe ? bhagavAna zrI mahAvIrano AtmA paNa sAtamI narake gayo hato, ema paNa jainadarzana pote ja kahe che ne ? AthI spaSTa che ke, jJAnIe to badhuM ja svarUpa ke je satya hatuM te batAvyuM che: e jJAnIoe eka sthAna evuM paNa batAvyuM che ke, jyAM du:kha ja nathI, eTaluM ja nahi paNa anaMta sukha che. evI ja rIte svargamAM sukha che paNa te duHkhamizrita ane nAzavaMta che tathA narakamAM to duHkha che, ema jaNAvIne tenA hetuo paNa samajAvyA che. A jANyA pachI jene jenI kAryavAhI karavI hoya te kare, paNa svarUpa batAvanAra 52 gusso zA mATe ? AthI spaSTa che ke, koI koIne na2kamAM mokalatuM nathI, paNa saune saunI . kAryavAhI ja yogya agara ayogya sthaLe laI janArI che. A badhA u52thI e paNa samajAze ke, icchA mujaba karavAnuM mAnatA hoya teone paNa cUpa thavuM paMDaze, nahi to kare kAyado ke, duniyAmAM paNa mana mAne te ja kriyA karavI paNa bIjI na karavI, to e kharA ! paNa e thAya temaja nathI, kAraNa ke, mana nA pADe evI to ghaNIye cIjo teo dararoja prAyaH karI rahyA che. e rIte kharAba kriyAo, eTale ke, mohanI AdhInatAthI karavI paDatI kriyAo vagara icchAe covIse kalAka karo cho, to sArI eTale anaMtajJAnIoe pharamAvelI kriyAone vagara icchAe paNa karavAmAM harakata zI che ? Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 448 448 - - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - zrI jinavacanamAM zaMkA thavAnAM kAraNo ane tene dUra karavAnA upAyo : AthI amane nathI rucatuM mATe ame zrI jinezvaradevanI AjJAo nathI mAnatA e kahevuM vAjabI nathI; kAraNa, sAcI ane zaMkA vinAnI vastuo na rUce eTalA uparathI e na svIkAravI, e to bhayaMkara ajJAnatA che. evI vastuomAM kadAca upakArI paramarSioe batAvelA kAraNo dvArA zaMkA thAya, to e upakArIonA ja batAvelA upAyothI e thayelI zaMkAne TALI devI joIe, paNa ene sAcavI sAcavIne ke poSI poSIne pAyamAlInA paMthe na javuM joIe. ajJAna AtmAo potAnI ja ajJAnatAne laIne unmArge na caDhI jAya e kAraNe, jema aneka paramarSioe pharamAvyuM che tema kalikAlasarvajJa AcArya bhagavAna hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA paNa zrI yogazAstramAM pharamAve che ke - "bhAvArtha : "zaMkA" Adi eTale-1 "zaMkA, 2-kAMkSA, 3-vicikitsA, 4mithyASTionI prazaMsA ane pa-mithyASTiono paricaya" A pAMceya nirdoSa evA paNa samyakatvane atizayapaNe dUSita kare che." A pramANe pharamAvIne e parama upakArI paramarSi "zaMkA' nAmanA prathama doSanuM svarUpa samajAvatAM pharamAve che ke *bhAvArtha "zaMkA" eTale saMdeha. e zaMkA be prakAranI che; eka sarvano viSaya karanArI zaMkA ane bIjI dezano viSaya karanArI zaMkA. "dharma che athavA nathI ?" AvI je zaMkA te sarvano viSaya karanArI zaMkA kahevAya che, kAraNa ke, "dharma che ke nathI?" AvA prakAranI zaMkA e AkhAye dharmanI hayAtImAM ja zaMkA pedA karAve che; AthI, jema AkhAye dharmanI hayAtImAM ja zaMkA pedA karAvanArI zaMkA, sarvano viSaya karanArI zaMkA kahevAya che, tema eka-eka vastunA dharmano viSaya karanArI zaMkA e dezazaMkA kahevAya che; jema ke, "jIva kevaLa sarvagata che, ke asarvagata athavA to sapradezI ke apradezI - AvA prakAranI zaMkA e dezazaMkA kahevAya che. A rIte zaMkAnuM svarUpa darzAvyA pachI e ja paramopakArI paramarSi AgaLa cAlatAM pharamAve che ke - * "kAMkSA vividitsA mATaprAMsanam tatsaMstavazca paJcApi, samyaktvaM dUSayantyalam / / 217 / / "paJcApi zaGkAdayo nirdoSamapi samyaktvaM dUSayati alamatizayena / " + "T-da: sA 4 sarvavighavA viSayA gha | sarvaviSaya gati vA natiH sarva i ityAdi / dezazaGkA ekaikavastu-dharmagocarA-yathA asti jIvaH kevalaM sarvagato'sarvagato vA sapradezo'pradezo veti"| Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 449 35 : jainazAsanamAM aMtaranA avAjane sthAna nathI - 35 WH * bhAvArtha : "A beya prakAranI zaMkA bhagavAna zrI arihaMta paramAtmAe praNIta karela pravacanamAM avizvAsa rUpa che; A ja kAraNe e be prakAranI zaMkA samyaktvane dUSita kare che." 449 A upa2thI e vAta spaSTa che ke, zrI vItarAga paramAtmAe pharamAvelI eka paNa vastumAM zaMkA karavI e yogya nathI, kAraNa ke, Apta puruSanA kathanamAM zaMkA karavI e paNa pApa che, mATe e koI paNa rIte yogya nathI. e ja kAraNe e ja upakArI paramarSi AgaLa vadhIne ema paNa pharamAve che ke - bhAvArtha : "ApaNI pramANaparIkSAthI nirapekSa evA paNa padArtho ke je kevaLa AgamathI ja jANavA yogya che, tevA padArthone viSe paNa te Apta puruSoe prarUpelA hovAthI saMdeha karavo e yogya nathI." * A prakAre pharamAvIne kalikALasarvajJa AcArya bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA ApaNane nizcita rUpamAM samajAve che ke, zrI vItarAga paramAtmAe prarUpelA padArtho evA paNa hoya che ke, je ApaNI pramANaparIkSAnI apekSA nathI rAkhatA, kAraNa ke, kevaLa Agamagamya padArtho pramANaparIkSAthI para hoya che, eTale te padArtho kevaLa AgamathI ja jANavA yogya che. evA padArthone viSe saMdeha karavo e paNa ayogya che ane enuM kAraNa e ja ke, te padArtho Apta puruSe prarUpelA che. AthI e spaSTa che ke, Apta puruSonA kathanamAM zaMkA karavAne koI kAraNa ja nathI;.A chatAM paNa e upakArI jANe che ke, mohanI gati vicitra che ane e moha bhalabhalA AtmAne paNa mUMjhave che, mATe Apta puruSanA kathanane mAnavAmAM paNa mUMjhavanAra koNa che te darzAvI ane te mUMjhavaNathI bacavAno anupama upAya darzAvatAM, kayAM kayAM kAraNothI mUMjhavaNa thavAno saMbhava che te ane tenAthI bacavA mATe buddhizALIe zuM vicAravuM joIe, e samajAvatAM paNa pharamAve che ke - "bhAvArtha : "je koI paNa sthaLe kadAca mohanA vaze pravacanamAM saMzaya thAya, : * " iyaM ca dvidhApi bhagavadarhatpraNIpravacaneSu apratyayarUpA samyaktvaM dUSayati / " * "kevalAgamagamyA api hi padArthA asmadAdipramANaparIkSAnirapekSA AprapraNetRtvAnna sandegdhuM yogyAH / ' # "yatrApi mohavazAt kvacanasaMzayo bhavati tatrApyapratihateyamargalA yathA "jja ya matu=oLa, tatvijJAyariyaviddo vAvi neyagahaNattaNeNa ya, nANAvaraNodaeNaM ca // 1 // (450mA pAne pAdaTIpa cAlu) Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 450 450 saMgha svarUpe darzana bhAga-1 - to tene dUra karavA mATe A argalA apratihata che. eTale ke, e upAya anupama che : jema ke, "koI koI sthaLe matinI durbalatAnA yoge, tevA prakAranA AcAryanA abhAve, zeya padArthonA gahanapaNAnA yoge, jJAnAvaraNIya karmanA udayathI athavA hetu tathA udAharaNanA asaMbhavathI zrI sarvajJa paramAtmAno je sAco mata che, te na samajAya to paNa mahimAna vicAre ke, zrI sarvajJa paramAtmAno te mata sAco che, kAraNa ke, jagatamAM zreSTha evA zrI jinezvaradevo potA upara koIe upakAra nathI karyo. te chatAM paNa parano anugraha karavAmAM tatpara che; eTaluM ja nahi paNa e jagatazreSTha zrI jinezvaradevoe rAga, dveSa ane mohane paNa jItI lIdhelA che, te kAraNathI te tArako anyathAvAdI hoI ja zakatA nathI, eTale ke, te tArako je kaMI pharamAve che te saMpUrNa satya ja hoya che." * * vicAro ke, upakAranA ja eka kAryamAM rakta banelA paramarSioe eka paropakAranI ja dRSTithI eka vastunI keTalI ane kevI spaSTatA karI che ! prathama to pharamAve che ke, "vastusvarUpe to zrI jinezvaradevanA vacanamAM zaMkA thavI ja na joIe." A pramANe pharamAvyA pachI e ja upakArIe pharamAvyuM ke, "thavI na joIe to paNa mohanA yoge thaI jAya, to tenAthI bacI javA mATe ema vicAravuM ke, e tArako niSkAraNa upakArI che ane rAga, dveSa tathA mohanA saMpUrNa vijetA che." vadhumAM ApaNe e paNa joI gayA ke, e upakArIe zaMkA thavAnAM kAraNo paNa darzAvelAM che. e kAraNonI saMkhyA pAMcanI che. "1. matinI durbaLatA." "2. tevA prakAranA AcAryano viraha." "3. zeya vastunI gahanatA." "4. jJAnAvaraNIya karmano udaya." "pa. hetu ane udAharaNano asaMbhava." heUdAharaNAsaMbhave, a, saha suTTha jaM na bujhejA / savvannumayamavitaha, tahAvi taM ciMtae maimaM / / 2 / / aNuvakayaparANuggaha-parAyaNA je jiNA jagappavarA / jiyarAgadosamohA ya, nannahA vAiNo teNaM / / 3 / / Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 451 - 35 : jainazAsanamAM aMtaranA avAjane sthAna nathI - 35 - 451 - A pAMca kAraNo uparathI samajI zakAya che ke, jo zrI sarvajJa paramAtmAnA zAsanamAMnI koI vAta ApaNAthI na samajAya, to ApaNe pahelI to e ja vicAraNA karavAnI ke, "amArI matinI durbaLatA kyAM ane anantajJAnInA jJAnanI zakti kyAM !" paNa Aje to e dazA che ke "zuM amArI mati ane e vaLI durbaLa ?" samyakatvane nahi pAmelA mArgAnusArI AtmAnI paNa mAnyatA kevI hoya, te darzAvatAM upakaraNIo jaNAve che ke, "zAstro gahana che ane mati alpa che mATe ziSTo kahe te pramANa; jyAre atyAre potAnI parama samyagudRSTi manAvavAno dAvo dharAvanArAo paNa zrI sarvajJadevanA zAsanane potAnI matithI DahoLavAno niSphaLa paNa kUTa prayatna kare che, e teonI nIti keTalI kuTila che, e darzAve che. e ja rIte zaMkAthI bacavA mATe bIjI vicAraNA e karavAnI che ke, "tevA prakAranA samartha AcAryadevanA abhAve paNa vastu taddarUpe samajI na zakAya, mATe vastu ja nathI e na bane." evI ja rIte mAno ke "matinI durbaLatA paNa na hoya ane jJAnI AcAryano saMyoga paNa hoya, te chatAM paNa zeya padArthonI gahanatAnA prabhAve samajAya nahi ema paNa bane." ApaNe zAstro dvArA jANIe chIe ke prabhuzAsananA chellA zruta kevalI bhagavAna zrI sthUlibhadrajI mahArAjA sAthe pAMcaso munivaro bhaNavA gayA hatA, paNa eka bhagavAna zrI sthUlibhadrajIne choDIne badhAya matinI maMdatA ane zeyanI gahanatAnA pratApe eka pachI eka AgaLa nahotA vadhI zakyA ane ekalA zrI yUlibhadrajI mahArAja ja cheka sudhI TakyA hatA. kahevuM ja paDaze ke tyAM paNa bhaNanAra ke bhaNAvanAranI khAmI na hatI; paNa jJayanI gahanatA ja temAM mukhya kAraNarUpa hatI. , e ja pramANe jJAnAvaraNIya karmano udaya ane hetu tathA udAharaNano asaMbhava paNa prabhuzAsanane nahi samajavAmAM kAraNarUpa thaI jAya che. * A kAraNonA pratApe sAcI paNa vastu na samajAya, ethI vastu ja nathI ema kema ja kahevAya ? ane ema kahevuM enA jevI bIjI mUrkhatA paNa kaI ? eka gaMbhIra vAta samajavA matinI nirmalatA paNa joIe, suyogya gItArthajJAtA sadguruno sadbhAva paNa joIe, samajavAmAM sahAyarUpa jJAnAvaraNIya karmano kSayopazama tathA aneka hetu tathA udAharaNo paNa joIe, chatAMya badhI vAta mATe hetu tathA udAharaNa maLe e kAMI ochuM ja nakkI che ? maLe ane na paNa maLe. A kAraNothI chadmasthane aneka vAto na paNa samajAya e to sahaja che. Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 452 - saMgha svarUpe darzana bhAga-1 - 452 AMthI ja kalikAlasarvajJa AcArya bhagavAna zrI hemacaMdrasUrijI mahArAjA kahe che ke, te te kAraNothI sArI rIte na samajAya to paNa buddhizALI AtmA tyAM ema ja vicAre ke - "sarvajJamAM vita" zrI sarvajJa paramAtmAno mata sAco che." paraMtu Avo vicAra to je samaju ane anAgrahI hoya te ja kare paNa kadAgrahI mUrkhAo to na ja kare. ApaNuM kartavya ! sabhAH ThIka, to sAheba! mUrkhAo evuM na vicAra ane yaDhA tA bole athavo : lakhe, e ApaNane baLatarA ke duHkhanuM kAraNa to nathI ja ne ? " jarAye nahi ! koI vastu koI na mAne emAM ApaNane duHkha na thAya, paNa te bicArAnI dayA Ave ane koI pAmara sAcI vastuno nAza karavA prayatna kare, tyAre jo ApaNAmAM tenuM rakSaNa karavAnI tAkAta na hoya to duHkha paNa thAya. e duHkhanA yoge rakSA karavAnI tAkAta na hoya to tAkAtane keLavavAnI ane e tAkAta keLavyA pachI rakSAnA prayatnamAM aviratapaNe macyA rahevAnI paNa ApaNI anivArya pharaja che. e pharaja bajAvavI e ja ApaNuM kartavya che. ApaNA e kartavyapAlanathI ajJAna kadAgrahIo uddhata bane ke khoTA ghoMghATo kare, ethI ApaNe mUMjhAvuM paNa na joIe ane nirAza paNa na thavuM joIe, kAraNa ke, upakArI mahApuruSo pharamAve che ke, anugrahabuddhithI anaMtajJAnIonI AjJA mujaba upakAranI pravRtti cAlu rAkhavI. enA yoge. bhAgyazALIonuM kalyANa thAya ane bhAgyahInonuM na paNa thAya, paNa evI suvizuddha pravRtti karanAranuM to avazya kalyANa thAya ja. bIjuM zrI sarvajJa paramAtmAno mata sAco che evuM je matimAna vicAre che, e kaMI niSkAraNa nathI paNa sakAraNa che, ema paNa ApaNane A upakArI mahApuruSa samajAve che, ane samajAvatAM pharamAve che ke, e to vagara upakAra karyo upakArI hatA. eTale ke, niSkAraNa upakArI hatA, jagatamAM zreSTha hatA, rAga,. dveSa ane mohane jItanArA hatA, evA zrI jinezvaradevo anyathA na ja kahe, kAraNa ke, e tArakone asatya kahevAnuM kAraNa ja hatuM nahi. asatya e tArakanA mukhamAMthI nIkaLe ja nahi. AthI zANAe samajavuM joIe ke, Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 : jainazAsanamAM aMtaranA avAjane sthAna nathI - 35 samajavA mATe mArI pAse sAdhana nathI, mATe je huM na samajI zakuM te vastu khoTI che, ema na ja kahevAya. 453 453 sAruM nimitta paNa yogyane asara kare ! vyavahA2mAM paNa jeonA khissAmAM paisA na hoya, teo jhaverIne tyAM mAla nathI ema nathI kahetA ane kahe to evuM kahenArA mUrkha kharA ne ? ane e mUrkha paNa kevA ? kahevuM ja paDaze ke, 'na varNavI zakAya tevA !' jo 'jhaverIne tyAM mAla hota to AvIne amArA kaMThamAM na paData !' AvuM bolanArA hoya to teone evuM kahenArA paNa anekAneka maLe ke, "kamanasIba ! e mAla to paisAvALAnA kaMThamAM paDe paNa. tArA jevA bhikhArInA kaMThamAM na ja paDe !" ethI duniyAmAM evuM bolanArA nathI paNa, "prabhumUrtimAM kaMI hoya to amane bhAvanA na thAya ? sAdhumAM sAdhutA hoya to amArA para chApa na paDe ?" AvuM bolanArA ullaMTho to Aje aneka najare paDe che, kAraNa ke, teonI chAtI bhedAya evuM kahenArA ochA maLe che ! AthI jo e ullaMThone evuM evuM bolatAM baMdha ka2vA hoya agara to evAonuM evuM bolavuM niSphaLa banAvavuM hoya to tame samajo ke - 'abhavyo u52 zrI tIrthaMkaradevanI paNa chApa nathI paDatI, sUrya jevo prakAzaka paNa ulUka Adi jAtane prakAza nathI ApI zakato, kAraNa ke, jAtisvabhAvane sudhA2vAno upAya nathI. amRta jevuM dUdha paNa sarpanA kaMThamAM jhera thAya che. gAya-bheMsanA moMmAM gayelA ghAsanuM dUdha thAya che, ane e ja dUdha sarpanA moMmAM jhera thAya che, mATe ayogya pAtramAM sArI vastu paNa kharAba thAya che. A pramANe samajIne jeo kahe che ke, "maMdiramAM jaIe chIe paNa pariNAma TakatA nathI." teone samajAvo ke, "sAme vItarAganI mUrti chatAM tamArAM pariNAma na Take temAM vAMka tamArI potAnI jAtano agara to tamArI ayogya pravRttino ja, kAraNa ke, covIse kalAka jyAM tyAM rakhaDanArA, aneka padArthomAM AMkhane ghareNe mUkI AvanAra ane haiyAne hajAro ThekANe gI2ve mUkI AvanArA tamArA u52 52mAtmAnI mUrti paNa zuM asara kare ? tamArA jevAne mUrti pakaDI paNa zI rIte rAkhe ? nakkI karIne to Avo cho ke, maMdiramAMthI pAMca miniTamAM nIkaLavuM che, kema ke, kAma aneka che. have evAone mUrti zI rIte pakaDI rAkhe ? khAmI nimittanI nahi paNa tamArI pAtratAnI che : sabhA : maMdiramAM AvanAra ghaNA to UMcI chAtIe dekhAva rUpe ja page lAgIne hAlavA mAMDe ane mUrtinI sAme paNa na jue ! Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 454 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - 454 to pachI vicAro ke, evA AtmAone paramAtmAnI mUrti paNa zuM kare ? are ! keTalAka to caityavaMdana paNa saDasaDATa bolI jAya ane najara paNa bhagavAna sAme na hoya, jANe paMjAba mela cAlyo ! AvA AtmAne mUrti zuM asara kare ? pote ja ayogya chatAM uparathI pAchA kahe che ke, "ame sArA paNa AmAM kaMI nathI." kharekhara A rIte to e pApAtmAo potAnI khAmIno Aropa anaMtajJAnI upara, ananta jJAnIonI mUrti upara ane ananta jJAnInA Agama upara mUkavAnI dhRSTatA kare che ! kharekhara, evAo rastAnA rakhaDatA bhikhArI karatAM paNa bhUMDA che, kAraNa ke, raste rakhaDanAra bhikhArIo paNa samaje che ke, amArA potAmAM mAla levAnI tAkAta nathI, e uparathI ema na ja kahevAya ke, jagatamAM vastu maLatI nathI. eka paiso laIne jAya to kaMdoI caNA-mamarA ja khobo bharIne Ape, paNa baraphInA TukaDA na ja Ape !" evuM to eka nAnuM bALaka paNa samaje che ane kadAca ajJAna hoI te baraphInA TukaDA mAMge toye e kahe che ke, "bhAI ! eka paisAmAM na Ave, enAthI tAruM peTa paNa nahi bharAya, eka paisAmAM khobo bharIne to mamarA ke caNA ja Ave." AvuM sAMbhaLIne pelo ajJAnI kahe ke, ene tyAM mAla ja nathI" to sAMbhaLanAra jhaTa kahe ke, "mAla to ghaNoye che paNa tuM bhikhArI che." A ja rIte potAnI khAmIno Aropa paramAtmAnI mUrti upara, paramAtmAnA paMthe viharatA munipuMgavo upara ane paramAtmAe praNIta karelAM Agamo upara karanArA pAmarone teomAM rahelI pAmaratAno khyAla karAvavA tamAre paNa avazya prayatna karavo joIe, ane samajAvavuM joIe ke, tamArAmAM rahelI matimaMdatAdinA yoge gItArtha gurudevo dvArA samajAvAtI prabhupraNIta AjJAo tamArAthI na samajAya, to paNa temAM zaMkA karI karIne tame nAhaka pAyamAlInA paMthe na caDhI jAo, paNa ema ja vicAro ke, sarvajJa paramAtmAno mata sAco ja che, kAraNa ke, A vizvamAM rahelA ekanA eka ane zreSTha evA zrI arihaMtapade birAjatA zrI jinezvaradevo niSkAraNa upakArI hovA sAthe-rAga, dveSa ane moha ke je sarva pAponAM mULarUpa che, teno sarva prakAre vijaya karanArA hovAthI, te paramatArako kadI ja anyathAvAdI eTale asatyavAdI hotA nathI, paNa jevuM hoya tevuM ja kahenArA hoya che, ane e ja kAraNe upakArIonA kathana mujaba tamAre paNa jo tamArAmAM AtmakalyANanI sAcI AkAMkSA hoya, to potAnA aMtaramAM Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 455 - rUpa H jainazAsanamAM aMtaranA avAjane sthAna nathI - 35 - 455 .. "kharekhara, amane zrI jinezvara bhagavAnoe prarUpeluM sUtra pramANarUpa ja * sUtre kahelAM eka paNa akSaranI aruci karavAthI mANasa mithyASTi thAya che. - A pramANenI bhAvanAne aMkita karI do. kAraNa ke, zaMkArUpa doSathI bacavA mATe paramopakArI kalikAlasarvajJa AcArya bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA paNa e ja upAya pharamAve che. A badhA uparathI e spaSTa che ke zrI jinezvaradevanA kathanamAM zaMkA e bhayaMkara doSa che ane e doSathI bacanAra bhAgye ja kAMkSA Adi doSomAM phasAyA che; AthI je samudAya zaMkA Adi doSothI bace che, te ja potAnI samyakatvarUpI pIThane dRDha rAkhI zake che ane e rIte e pIThane dRDha rAkhanAro samudAya ja, ApaNe A je suragirinI upamA varNavI rahyA chIe te upamAne pAmI zake che, ane evI upamAne sArthaka karatA zrIsaMghane to sadAne mATe ApaNAM koTizaH vaMdana che. : "sUtra diH pramAja ninAmadatam ! * "sUtrovanazaivasthAtharodhanAkSa mavati nara: miththAiH " Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 : dharmazAsana yogyane ja lAbha kare ! vIrasaM. 2456, vi. saM. 1986, poSa vada-5 ravivAra, tA. 19-1-1930 zaMkAne sthAna ja nathI : jevuM hoya tevuM kahevAno svabhAva : 7 tAraka tIrthaMkara devo paNa yogyane tArI zake ! svabhAva pheravAya nahi ! karmAdhIna jIvone svAtaMtrya kevuM ! ApaNe anaMtajJAnIe karyuM tema nahi paNa kahyuM tema karavAnuM : muktinA arthI mATe tIrthasthApanA : 7 dharmazAsanamAM pheraphAra na karAya ! saMkhyAnA nAme AjJAne gauNa na karAya ! 0 nATaka-sinemAnA rasiyAonI dazA : duvihAramAM cA-dUdhanI chUTa mAMganArAM : tamArA kahevAthI aMtarAya na lAge : * zaMkAthI kema bacAya ! bhUla potAnI ane doSa devA bIjAne ! * huM mArI jokhamArI samajIne boluM chuM : 36 zaMkAne sthAna ja nathI ! sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajI zrIsaMghanI stavanA karatAM zrIsaMghane merUzaila sAthe sa2khAve che. e sarakhAmaNInA pratApe ApaNe samajI zakyA ke, jema zrI merUnI pIThikA vajraratnamayI hovA sAthe daDha, rUDha, gADha ane avagADha che, tema zrIsaMgharUpa suragirinI pIThikA paNa samyagdarzana rU5 vajramayI hovI joIe, ane te paNa dRDha, rUDha, gADha ane avagADha hovI joIe, kAraNa ke, samyagdarzana e ja zrI jinezvaradevanA zAsanamAM mokSanuM mukhya aMga che. samyagdarzana rUpa pIThikA vinAnA saMghane merUnI upamA ghaTI ja zakatI nathI, ane saMghane suragirisamAna banAvanAra e pIThikAmAM polANuM na hoya to ja e dRDha bane, mATe potAne zrIsaMghamAM gaNAvavA icchatA samudAyamAM zrI sarvajJa Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 457 - 36H dharmazAsana yogyane ja lAbha kare ! - 36 - 457 paramAtmAe pharamAvelA mokSamArgamAM zaMkAdi pAMca doSomAMthI eka paNa doSa na joIe. zaMkA vagere pAMce doSomAM prathama doSa zaMkA che ane e ja prAyaH kAMkSA Adi doSone ghasaDI lAvanAra che, mATe mokSanA arthI samudAye zrI jinezvaradevanA vacanamAM eka ratibhara paNa zaMkA na karavI joIe ane e ja kAraNe ApaNe e vastune, ke je vastu taddana satya che, tene samajAvI rahyA chIe ke, zrI jinezvaradevanA zAsanamAM zaMkAne koI kAraNa nathI, kAraNa ke, e tArakoe je je vastu je je svarUpe hatI, te te vastune te te svarUpe ja kahI che. jema sUrya kAMI nAmanA mATe ke koInI preraNAthI ke potAnI icchAthI prakAza karato nathI, tema ja parama vItarAga zrI jinezvaradevo paNa je dharmatIrthanI sthApanA kare che, te nAmanA mATe, koInI preraNAthI ke icchAthI karatA nathI. jema sUryamAM prakAza karavAno ane vRkSamAM chAyA ApavAno svabhAvasiddha guNa che, tema zrI tIrthaMkaradevomAM paNa dharmatIrtha sthApavAno svabhAva che. sabhAne ke duniyAne rUce tevuM ja kahevAno paramopakArI ane parama vitarAga zrI jinezvaradevoe vicAra karyo ja nathI. evo vicAra to tene ja karavo paDe che, jene kAMIka navuM ja batAvavuM hoya ke kaMIka navuM ja upajAvI kADhavuM hoya. vyavahAramAM paNa e vAta samajI zakAya tevI che ke, vepArIne ja bhAvatAla karavA paDe che. paNa dAtArone bhAvatAla jovA paDatA nathI. e ja rIte jene potAnI khyAti ke pUjA, prabhAvanA Adi mATe kahevuM che, tene ja e jovuM paDe ke, huM kahIza te duniyAne rUcaze ke nahi rUce, paNa e sAcA tArakone to evuM kazuM ja na hatuM, e ja kAraNe e tArakoe to tAranArI je cIja hatI tene duniyA pAse mUkI dIdhI, eTale enA yoge je puNyazALI laghukarmI AtmAne taravuM hoya te tare. duniyAmAM paNa nisaraNI bAMdhanAra, caDanAra mANasa tarapha jue ke mALa 1. 'tarapha ? UMce majale pahoMcavA mATe karavAnI nisaraNI upara pagathiyAM karavA mATe gharaDA, damiyala ane na caDI zake evA keTalA che e na ja jovAya, kAraNa ke, paccIsa hAtha upara rahelA mALa mATe covIsa hAthanI nisaraNI cAle nahi. kema ke, nIcI nisaraNI thAya to pahoMcAya ja nahi, mATe jeTale dUra mALa hoya eTalI ja UMcI nisaraNI joIe. AthI e vAta spaSTa ja che ke, AdamIne joIne nisaraNInuM mApa na karAya paNa e mApa to mALane AdhIna che. nisaraNIne DhaLatI karavI hoya to pAMca hAtha UlaTI vadhAravI paDe, paNa AdamI tarapha na jovAya. e ja rIte parama upakArI zrI tIrthaMkaradevoe dharmatIrthanI sthApanA karatAM, badhA Ane svIkAraze ke nahi e na joyuM. paNa e ja joyuM ke, Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 458 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - - - 458 duniyAmAM prANI kayA mArgathI muktimAM jaI zake; kAraNa ke, duniyAne game tevuM kahevAnI e paramatArakonI icchA nahotI. mokSano mArga hoya te ja kahevAno e paramatArakono svabhAva che. caMcarI AMkhavALo prakAza khamI zakaze ke nahi e kAMI sUryane jovAnuM nathI. sUryano svabhAva to prakAza ApavAno che. jenAthI teno prakAza sahana na thAya te bhoMyarAmAM jAya agara to enAthI bacavAnA aneka upAyo zodhe, paNa. eNe "prakAza kema karyo ?" ema phariyAda karavAno adhikAra vAstavika rIte koIne ja nathI. A satya vastusthitine nahi samajI zakanArA AjanA keTalAka taddana . ajJAna loko kahe che ke, "zrI jinezvaradeve badhAne baMdhabesato mArga kema na kahyo?" paNa evuM kahevAno e tArakono irAdo ja nahoto. e paramatArakono to svabhAva ja e ke, mokSamArga je hoya te ja kahe. lAiTa thAya eTale thAMbhalA vagere hoya te dekhAya. kaMI UDI jAya ke AvIne vaLagI jAya ema nathI; te ja rIte kevaLajJAnarUpa lokAloka prakAzaka sUryano prakAza thayA pachI eTale ke, parama vItarAga ane sarvajJa thayA pachI zrI dharmatIrthanI sthApanA e svabhAvasiddha che; mATe tyAM zaMkAne sthAna ja nathI. svAbhAvika guNamAM eTale ke vastunA svarUpamAM zaMkA karavI eno artha to e ja ke, vastusvarUpanI kazI gama ja nathI. karmarUpa maLa sApha thAya eTale AtmAno svabhAva pragaTa thavAno che. tyAM Azcarya tyAre ja nahi thAya ke jyAre AtmasvabhAva jaNAze. nigodano Atma paNa muktimAM kema jAya e prazna na thAya, kema ke, e to AtmAno svabhAva ja che. saMpUrNa AvaraNa khase ke tarata ja AtmA muktipade jAya. tAraka tIrthakara devo paNa yogyane tArI zake ! varSono caDhelo kATa paNa baLavAna ghasanAra utAre to kATa kema Utare ke kema Utaryo, e na puchAya. je rIte bhavya AtmAno svabhAva muktie javAno che, te ja rIte abhavya AtmAono svabhAva mukti ke muktinAM sAdhano yathAsthitapaNe nahi pAmavAno che ane e svabhAvanuM parivartana karavAnI zakti to zrI jinezvaradevomAM paNa nathI. evI ghaNI vastuo che ke jemAM parivartana zrI ne jinezvaradevo paNa karI zakatA nathI; e ja kAraNe tame jANo cho ke, zrI sudharmA iMdra eka kSaNa AyuSya vadhAravAnuM bhagavAnane kahyuM, paNa bhagavAne jaNAvyuM ke, AyuSya vadhAravA ke ghaTADavA tIrthaMkaradevo paNa samartha nathI. anaMta zaktinA Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 459 - 11 : dharmazAsana yogyane ja lAbha kare ! - 36 - 459 dhaNIe paNa potAnI A azakti kabUla karI ke nahi ? e ja rIte koI paNa *vastunA svabhAvanuM parivartana karavAnI zakti koImAM paNa hoya ja nahi. jo e zakti hoya to saMsAra avazya khAlI thAta, ane badhA jIvo mokSe jAta, kAraNa ke, saghaLA ja AtmAone anaMta sukhanA sAgaramAM jhilAvavAnA irAdAthI "savi jIva karuM zAsanarasI" e bhAvanAvALA zrI tIrthaMkaradevamAM jo svabhAvanuM parivartana karavAnI zakti hota, to te paramatAraka duniyAnA eka paNa prANIne A du:khamaya, du:khaphalaka ane du:kha paraMparaka saMsAramAM rahevA ja na deta. A vAta sAMbhaLIne koI unmatta ema kahevA hiMmata kare ke, "to to ema ja kahone ke, tamArA zrI tIrthaMkaradevomAM tAravAnI zakti nahi hovA chatAM, tame teone tAraka tarIke oLakhAvavA mATe ja anaMta zaktinA dhaNI vagere vagere kahIne duniyAne mUMjhavo cho !" to enI sAme to ghaNuM ghaNuM kahI zakAya tema che. jema ke, kALAza kADhIne dhoLAza lAvavAnI tAkAtavALo paNa sAbu lAkho maNa vAparIe to paNa kolasA dhoLA thAya ? nahi ja, to ethI kAMI sAbumAM dhoLAza lAvavAno guNa nathI ema kahevAya ? na ja kahevAya, kema ke, svabhAve ja kALA ane kALA rahevAne ja sarajAyelA dhoLA na thAya emAM vaLI prazna ja zo ? svabhAva pheravAya nahi! - AtmAno svabhAva anaMta darzana, anaMta jJAna, anaMta cAritra ane anaMta sukha che. e abhavyamAM paNa hoya, paNa abhavyano e svabhAva che ke, e svarUpa ene pragaTa thAya ja nahi. koI paNa AtmAmAM anaMta catuSTayI nathI ema nathI. AtmA mAtramAM che; paNa svarUpanuM parivartana karavAnI zakti anaMta zaktidharamAM . paNa nathI. banAvaTI svabhAva pheravAya paNa kudaratI svabhAva na ja pheravAya, mATe kALuM . e kALuM ja rahe ane dhoLuM e dhoLuM ja rahe. karmanuM AvaraNa to bhavya ane abhavya beya para anAdithI che, paNa ene sarvathA khaseDavAnI tAkAta-yogyatA bhavyamAM che ane abhivyamAM nathI; AthI je bhavyane karmakSayanI sAmagrI na maLe te muktie na jAya, je bhavyane karmakSayanI sAmagrI maLe te muktie jAya, paNa abhavyane eTale ke, muktimAM javAnI yogyatA nahi dharAvatA AtmAne to sAmagrI maLe to paNa muktie na ja jAya. ' sAmAnya rIte dunyavI daSTAMta tarIke e vAta vicAro, to paNa samajAze ke, saMtatinI yogyatA dharAvatI kuLavadhUne paNa pUrva karmasaMyoge bALavaidhavya Ave to sAmagrInA abhAve te saMtati vinAnI ja rahe che; e ja rIte saMtatinI yogyatA Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 dharAvatI kuLavadhUne saubhAgya 2he to saMtati thAya, paNa je svabhAve ja vaMdhyA hoya ane eno pati TheTha sudhI jIve toye saMtati na ja thAya, kema ke, saMtati na thavAno teno svabhAva ja che, eTale sAmagrI hovA chatAM paNa saMtati na ja thAya. e ja rIte muktigAmI bhavya, jAtibhavya ane abhavya AtmAo mATe paNa samajI levuM joIe; AthI ja kahevuM paDe che ke, svabhAvamAM parivartana thatuM nathI. 460 460 bIjI rIte paNa vicAro ke, ukharabhUmimAM sArAmAM sAruM bIja vAvo, . sArAmAM sArI vRSTi thAya, havA ane sUryano tApa paNa jevo joIe tevo anukULa maLe, chatAM paNa e bhUmimAM pAka thAya ? na ja thAya, kAraNa ke, e bhUmino svabhAva ja evo che, paNa ethI e bhUmi ukhara zA mATe ?' ema naja puchAya, kAraNa ke, te bhUmino svabhAva ja evo che. e ja rIte kamaLa para game teTaluM pANI paDe to paNa e bhInuM na thAya, eTaluM ja nahi paNa ene pANIno lepa paNa na lAge ane thoDuM paNa pANI zarIraM ke vastra upara paDe to te avazya bhInAM thAy. kAraNa ke. kamaLano svabhAva ja evo che ke, ene pANIno lepa na lAge; mATe je cIjano je svabhAva che te svabhAvanI sAme kazo prazna ja na hoya. AthI ja 'AkAza poluM kema ?', 'sUryanA UgavAthI prakAza kema ?' vagere prazno na puchAya. jema svabhAvamAM prazna na hoya, tema svabhAva pheravavAnI zakti kema na hoya ? ema paNa na ja puchAya, kAraNa ke, svabhAva pheravavAnI zakti paNa koInAmAM ja nathI hotI; jo e zakti mAnIe to to ApaNe paNa kahevuM ja paDaze ke, zrI tIrthaMkaradeva upakArI nahotA ! jo hoya to zakti chatAMya zA mATe ekane paNa mUkIne e pahelA mokSamAM jAya ! mATe kharI vastu sthiti ja e che ke, vastusvarUpamAM parivartana thaI zakatuM ja nathI mATe ema na thaI zake. ethI anaMta zaktimAM khAmI na kahevAya. yAcaka mAgavA na Ave tyAM dAtAranI khAmI nathI ja, kAraNa ke, udAratA to ghaNI che paNa yAcaka vinA Ape kone ? vRkSanI chAyAmAM besanArane e ThaMDaka Ape, paNa je bese nahi tene laIne vRkSano e guNa gayo ema na ja kahevAya. sUryanA prakAzathI coTTAone potAno vepAra baMdha ka2vo paDe che mATe vepAra baMdha karAvavAno svabhAva sUryano che, ema A duniyAmAM paNa koI ja kahetuM nathI; kAraNa ke, jenAmAM je vastu meLavavAnI yogyatA nathI, tene te vastu Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 461 - 39 : dharmazAsana yogyane ja lAbha kare ! - 36 401 upakArI paNa ApI zakatA nathI. * badhAne mokSamAM mokalavAnI zrI tIrthaMkaradevonA AtmAnI to ghaNIye icchA hatI, paNa javA mATe Ave ane AjJAnusArI akhaMDita udyama kare ene mokale ke pArsala karIne mokale ? upakArIo ghaNuMya icche che ke badhAya sAdhu thAya athavA yogya sthaLe jaIne dharma samaje, paNa thAya ane Ave to ne ? AthI samajo ke, svabhAvanuM parivartana e azakya vastu che. anaMta zaktinA dhaNI zrI tIrthaMkaradevo paNa AyuSya vadhArI ke ghaTADI na zake. svabhAvane pedA karyA pachI e tArako bhale anaMtakALa jIve, paNa AyuSyanA baMdhanamAM to parimita ja jIve. siddhisthAnamAM e sAdi anaMtabhAge rahe e kabUla, paNa zarIramAM to amuka varSo ja jIve, paNa bahu upakArI che mATe bahu jIve ema nathI. e to niyata kALa ja jIve ane A vastune anaMta zaktinA svAmIo paNa kabUla rAkhatA, paNa AjanI to dazA ja koI judI che; AthI ja kahuM chuM ke, karmanI sattAmAM rahevuM ane svataMtratAnI bAMga pokAravI enA jevI bevakUphI bIjI eka paNa nathI. karmAdhIna jIvone svAtaMtrya kevuM? karmavazavartI jIvo mATe janmavAmAM, khAvApIvAmAM, hAlavA-cAlavAmAM badhe ja parataMtratA che. svataMtratA che kyAM? mahA mUrkhatAnA yoge koI potAne manathI zahenazAha mAne, to tema karatAM tevAone koI rokatuM nathI, paNa teoe samajavuM joIe ke, karmanI AdhIna ane AdhIna thayA pachI svataMtratAnI vAto karavI e phogaTa che. mATe jo svataMtra banavuM hoya to dhIme dhIme karmanI AdhInatAthI chUTavA mAMDo; paNa nAcavuM karmane AdhIna ane kahevarAvavuM svataMtra, e kadI ja nahi bane. khAvAnI icchA kone AdhIna ? mAno ke, bhUkha lAge mATe khAvAnI icchA thAya, paNa amuka ja khAvuM e zuM? A to karmanI sAme thavuM nathI ene svataMtratAnI bUma mAravI che, e kaI jAtano cALo ? kahevuM ja paDaze ke, bhayaMkara mohano ja e cALo che. lobha kaSAyane AdhIna thaI, paisAmAM Asakta thaI e Asaktine poSavA anIti Adi kare ! ane pariNAme bhayaMkara aMtarAyo baMdhAya ! zuM ema mAno cho ke, anItithI, jUThathI ke prapaMcathI lakSmIvAna banAya ? zuM lakSmI moM joIne Ave che ? A badhuM kahevAno muddo e che ke, AjanA loko vicAra karyA vinA UMdhA ja bAjhe che. zuM tame gulAmo kadI ja sukhI sAMbhaLyA che? vaLI parAdhIna gulAmo svataMtratAnI vAto kare, e kyAM sudhI nabhe ? ethI Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 462 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 ja kahuM chuM ke, karmanI gulAmI tajo ane saraLa bano tathA tevA banI vastune vasturUpe svIkAro. 462 kudaratI vastumAM parivartana karavAnI zakti nathI, ema kahevAmAM zrI jinezvaradevone paNa harakata nathI AvI, kAraNa ke, tema kahevAmAM anaMta zaktine kazI ja hAni nathI pahoMcatI. sAcI zakti ja te kahevAya che ke, je zakti yogya vastu upara asara pahoMcADe ane jeno ucita ane hitakara rIte upayoga thAya. ethI ja vartamAnamAM jagajAhera rIte eka baLavAna mANasa ema kahe ke, 'huM to evo baLavAna chuM ke, rastAmAM jatAM hajArone kApI nAkhuM, zakti maLI che to eno upayoga kema na karuM ! to sa2kA2 ene oraDImAM ja besADe ane kahI de ke, 'tane zaktino upayoga karatAM AvaDato nathI mATe A ja sthAna tArA mATe yogya che.' evI koTaDIne ja yogya gaNI zakAya tevA AjanA keTalAka bhaNelAo paNa kahe che ke, 'ame bhaNyA ane amane jIbha maLI to ame kema na bolIe ane kema na lakhIe ?' AvAone zAstra kahe che ke, 'bhaNyA ane jIbha maLI e game tema bolavA ane lakhavA mATe nahi ja. tame game tema bolatA ke lakhatA ho to tenA karatAM tame mUMgA ja raho, emAM ja tamAruM ane bIjAnuM hita che, kAraNa ke, tamane lakhatAM ke bolatAM nathI AvaDatuM ! dhyAnamAM rAkhajo ke, zaktino upayoga sva-paranA hita mATe karAya paNa ahita mATe na ja karAya. maLelI zaktino upayoga koInI hAni mATe na ja thavo joIe. jeTalA pramANamAM AdamI samaje che; teTalA pramANamAM to AjanI sa2kAre paNa aMkuza mUkyo che. 'tamArI tijorInuM taLiyuM kANuM hoya te tamAro dIkaro jANe ke nahi ? ane ene bolatAM paNa AvaDe ke nahi ?' kahevuM ja paDaze ke, jANe paNa ane bolatAM paNa AvaDe, chatAMya te bahAra bolI Ave to zuM thAya ? e ja ke, bhayaMkara nukasAna thAya; mATe ja te jANavA chatAM ane bolatAM AvaDavA chatAM paNa na ja bolI Ave, kAraNa ke, ene e prakAre yogya tAlIma ApavAmAM AvI che. e ja rIte A bAbatamAM paNa 'zaktino upayoga thato hoya tyAM ja thAya' AvA prakAranI yogya tAlIma levI ja joIe mATe e vAta khUba khUba samajI rAkho ke, zaktivAnanI zakti svabhAva pheravavAmAM kAma na ja Ave. parama upakArI ane paramavItarAga evA zrI tIrthaMkaradevo upakArI kharA, paNa te bhavya jIvonA, temAM paNa yogya bhavyanA kAraNe ke, ghaNA bhavya jIvo paNa evA che ke, je sAmagrI nahi maLavAnA kAraNe mokSe nahi ja jAya, eTaluM ja Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 403 ' - 36H dharmazAsana yogyane ja lAbha kare ! - 36 - 463 nahi paNa bhavya jyAM sudhI durbhavya ke bhAre karmI haze tyAM sudhI sAmagrI maLavA chatAM paNa mokSe na ja jAya. sabhA: to zuM bhavya paNa abhavya ? nA, ema na kahevAya; kAraNa ke, bhavya jIvomAM mokSagamananI yogyatA che, paNa sAmagrInA abhAve ane durbhavyapaNuM ke bhArekarmIpaNuM hoya tyAM sudhI sAmagrI maLavA chatAM paNa mokSe na jAya. jema mATImAM ghaDo banavAnI yogyatA che, paNa badhI mATInA ghaDA na bane. "svayaMbhUramaNa' nAmanA aMtima samudranI mATI ghaDA banAvavA mATe lAve koNa ? vaLI abhavya to magamAM kAMgaDuM jevA ghaNA thoDA che ane bhavya to ghaNA che, paNa je durbhavya ke bhArekarmI nahi hoya tene jyAre sAmagrI maLaze tyAre te mokSe jaze. ghaNA AtmAo evA che ke, jemane sAmagrI paNa nahi maLe. evA AtmAo jAtibhavya kahevAya che ane durbhavyo te ja kahevAya che ke, je ghaNA kALe paNa nakkI mokSamAM javAnA che. . sAmAnya vyavahAramAM je "durbhavya" tathA "durlabhabodhi' kahevAya che, tenA upara bahu AdhAra nathI, kAraNa ke, te to sAmAnya rIte viparIta bAhya AcaraNAo joIne kahevAya che; paNa bhagavAna jene durbhavya ke durlabhabodhi kahe, tyAM to mAnavAnuM che ke, ene nakkI bodhi prApta thavAnI che. bhale ene takalIpha thAya, samaya lAge paNa thAya nakkI ! ane evAo upara zrI tIrthaMkaradevothI paNa ekadama upakAra na thAya, eTale zrI tIrthaMkaradevo paNa yogyatA hoya enI upara ja upakAra karI zake che. paNa anya upara nahi. ' zuM zrI tIrthaMkaradevanI zakti anaMta che mATe e tAraka je je hiMsA karanArAo che tene pakaDIne baMdhAve kharA ? asaMkhyAtA iMdro sevAmAM che, emane hiMsako vagerene pakaDavAnuM kahe ? baLAtkAre hiMsA na karavAnI emanA upara pharaja pADe kharA ? e tArakanI sabhAmAM cora, khUnI, badamAza badhA hoya, ane bhagavAna jANe paNa kharA, chatAM paNa kahe kharA ? nahi ja, kAraNa ke, jJAnIonI upakAranI pravRtti ja lokottara hoya che. ApaNe anaMtajJAnIe karyuM tema nahi paNa kahyuM tema karavAnuM. sabhA: kumArapALa mahArAje to evuM ghaNuM karyuM che tenuM zuM ? | zrI kumArapALa mahArAjA chabastha hatA eTale temane potAnI icchA mujaba kazuM ja karavAnuM hotuM nathI, paNa anaMtajJAnIonI AjJA mujaba karavAnuM che ethI te paramAta, prabhuAjJAne badhA ja pahoMce evI ja rIte varyA che ane zakti mujaba sArAmAM sArI rIte prabhaAjJAnuM pAlana paNa karyuM che. jJAnIo to tarata Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 464 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - ja samaje ke, A yogya che ke ayogya che, eTale te tArako to ayogya upara upakAra karavAne na paNa bole, paNa amArAthI to ekadama ema na ja thAya. amAre to samajAvavAnI mahenata karavI e ja pharaja. Aje nahi to kAle samajaze, ema dhArIne paNa amAre to e mahenata jArI rAkhavAnI; kAraNa ke, A ayogya ja che evI khAtarI karavAnI amArAmAM zakti nathI, eTale viziSTa jJAnIonI pravRtti sAthe AjJA mujaba vartavAnI jeo mATe AjJA che. tevA chabasthonI pravRttino meLa na ja meLavAya. bhagavAne pahelI dezanA mAtra kalpa pUratI ApI paNa adhika kema na ApI ? eno uttara e ja che ke, e paramatArake joyuM ke, "koI sarvaviratine yogya nathI, eTale ke, ahIM koIne sarvaviratinI prApti thavAnI nathI. ema : jANyuM eTale na ApI. sabhA: e vAtane zAstramAM Azcarya rUpa kema kahevAya che ? e vAta AzcaryarUpa eTalA ja mATe kahevAya che ke, "zrI jinezvaradevonI dezanA kadI ja niSphaLa nathI jatI; eTale ke, e tArakanI prathama dezanAthI koIne sarvaviratinI prApti nathI thatI ema nathI banatuM ane bhagavAna zrI mahAvIra paramAtmAnI prathama dezanAmAM ema banyuM, mATe ja e Azcarya gaNAya che. vaLI zrI tIrthaMkaradevane to saMgha sthApavAno hoya che, to kaho ke, saMghamAM pahelAM koNa ? khyAlamAM rAkhajo ke, pAghaDIvALA arthAtu gRhastho prathama nahi, paNa sAdhuo ja pahelA. sAdhu-sAdhvI prathama ane te pachI zrAvaka ane zrAvikA. AthI samajo ke, chadmasthane, prayatnane AdhIna phaLa che, tyAre zrI sarvajJadeva to phaLa joIne prayatna kare; ethI ja tyAM bhagavAna, kalpa pUratI ja kSaNavAra dezanA ApIne vihAra karI gayA ane te paNa rAtrIe ! tyAMthI apApA nagarI padhAryA, ke jyAM iMdrabhUti Adi agiyAra ke je gaNadharadevo thayA te tathA bIjA paNa sarvavirati lenArAo taiyAra hatA. zrI jinezvaradevo pahelI porasI dezanA de, bIjI porasI zrI gaNadhara bhagavAno dezanA de, trIjI porasI khAlI rahe ane cothI porasIe bhagavAna dezanA de. A sthiti chatAM paNa pahelI dezanAmAM tevI sAmagrI na joI, to kalpa pUratI kSaNa mAtra dezanA daI bhagavAna tyAMthI rAtanA ne rAtanA ja vihAra karI gayA. ethI e vAta siddha ja che ke, anaMta, zaktivALA AtmAo paNa potAnI anaMta zaktino upayoga ayogya AtmAo upara karatA ja nathI, mATe ayogyamAM yogyatA na Ave ethI zrI tIrthakaradevamAM zakti nahotI ema na bolAya. Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 465 -- 3H dharmazAsana yogyane ja lAbha kare ! - 36 - 465 muktinA arthI mATe tIrthasthApanA : * svabhAvanuM parivartana karI zakAtuM nathI; e ja kAraNe e tArakoe paNa yogya jIvone uddezIne e ja pharamAvyuM che ke, anaMta sukha meLavavuM hoya to viSaya-kaSAya choDo ! koI kahe ke nathI chUTatA, to ema paNa pharamAvyuM ke, saMsAra khoTo che; AthI spaSTa ja che ke, jene anaMta sukhI thavuM hoya tene mATe A tIrtha saphaLa che. duniyAnA vyavahAramAM paNa amuka khurazIe je lAyaka hoya te ja bese ema che ne ? enI sAme ema puchAya ke badhAne besavA kAma na lAge to mUkI zA mATe ?' nahi ja, tema zrI jinezvaradevoe paNa tIrtha te ja AtmAo mATe sthApyuM che ke, je AtmAo muktinA arthI hoya. AthI muktinA arthIe tIrthanI ArAdhanA mATe zaktisaMpanna banavuM joIe, paNa zakti nathI mATe tIrthane DhIluM karavAnuM kahevA taiyAra na ja thavuM joIe. duniyAmAM koIne saheja paNa caDhatAM zvAsa caDhe mATe "nisaraNIne DhALI nAMkhIne lAMbI karo." ema kahe to koI paNa ema karavA mATe nisaraNIne DhALIne lAMbI karI Ape kharuM ? nahi ja, karANa ke, nisaraNI lAMbI karIne upara javAnuM banatuM ja nathI. e ja kAraNe koI gAMDo to kadI, ema kahe, paNa ema gAMDAnA kahevA uparathI DAhyA mANaso kadI evuM kare ja nahi.. dharmazAsanamAM pheraphAra na karAyaH te vyavahAramAM paNa AvI sthiti che; ema jANavA chatAM paNa keTalAka AjanAo, ke jeo muktinA artha nathI. paNa saMsAranA ja pipAsuo che, teo kahe che ke, "A vIsamI sadImAM covIsaso varSa pahelAMnuM zAsana nabhe e mATe amane jo zAsanamAM rAkhavA hoya, to zAsanamAM amane phAvatA ane rUcatA pheraphAra karo." " - duniyAnA damiyalathI UMce caDhAtuM nathI mATe nisaraNIne ADI pADavAnuM kahe, paNa upara rahelAo ane zaktisaMpanno tathA vastusthitinA jJAtAo to nA ja pADe; tema AjanA saMsArarasiko kahe che ke, "covIsaso varSa pahelAMnuM A zAsana amane na joIe, viSayakaSAyo tajavA e amane na pAlave, ame to phAve tema badhuM ja karI zakIe, chatAMya dharmI kahevAIe evo pheraphAra zAsanamAM karo." AvAone A zAsana ane tenA jJAtAo tema karavAnI spaSTa nA kahe che; kAraNa ke, nisaraNI jema mALa upara caDhavA mATe che, tema A zAsana muktie javA mATe che. Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 466 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 -- - saMkhyAnA nAme AjJAne gauNa na karAya ? sabhAH sAheba ! to to saMkhyA ghaTe ! enI harakata zI? kAraNa ke, evI saMkhyAno mumukSuone eka ratibhara paNa moha nathI; e ja kAraNe zrIsaMghanuM varNana karatAM bhagavAna zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAe spaSTa spaSTa zabdomAM pharamAvyuM che ke ego sAhU egA ya, sAhujI sAvayo va saDDI vaa.| ... ANAjutto saMgho, seso puNa advisaMdhAo / / 1 / / bhAvArtha : "eka sAdhu, eka sAdhvI, eka zrAvaka ane eka zrAvikA - A cAra ja hoya, paNa jo e AjJAyukta hoya to te saMgha che; paNa jo bIjo samudAya moTo paNa hoya paNa te AjJArahita hoya to te hADakAMno ja Dhagalo che." AthI spaSTa ja che ke, lAkho ke karoDo hoya tenI harakata nathI, paNa te AjJAne svIkAranArA joIe; paNa AjJAnI sAme thanArA to te na ja joIe, evAo to lAkhonI ke karoDonI saMkhyAmAM hoya to paNa bhayaMkara che, eTale ke, AjJApAlaka thoDA paNa sArA ane AjJAnI sAme thanArA ghaNA paNa bhayaMkara che, mATe saMkhyAno hAu dharIne AjJArucine uDAvavI e koI paNa rIte yogya nathI. duniyAmAM zikSakanI najara jamaNA hAthanA pahelA naMbara para hoya ke DAbA hAthanA ? badhA DAbA naMbariyA ja hoya to ?. arthAt badhA ramatiyALa, aTakacALA ane ThoTha hoya to mAstara paNa rAjInAmuM Ape, paNa zANo zikSaNa potAnI AbarU na ja bagADe. bhaNAvatI vakhate paNa mAstara jamaNA hAthanA chokarAo tarapha ja khAsa jue. pelA to sAMbhaLavuM hoya to sAMbhaLe, na sAMbhaLavuM hoya to na sAMbhaLe; e ghoMghATa kare tyAre jarA cUpa rahevAnuM kahI de. ghaNA nizALiyA evA hoya che ke, varSo sudhI DAbA hAthe rahe, nApAsa thAya, mAbApo mAstarane samajAvIne ke laMca-ruzavatathI upara caDAvarAve, vaLI pAchA DAbA hAthe havA khAya. evA A rIte upara jAya to paNa nakAmA. e ja rIte A vIsamI sadInA viSayAdhIna jIvone kevaLa nATakaceTaka ane sinemA vagere jovAmAM AnaMda Ave che. emAMnA keTalAkane to tyAM duniyAnAM pAtrone jovAmAM saMtoSa na thayo, te have potAnAM tAraka pAtrone paNa tyAM utAravA mAMge che. nATakaceTaka ane sinemA vagere joyA pachI e badhuM jonArane enI. badabonuM ghena prAyaH UtaratuM nathI, ethI ja keTalAka to emAM ne emAM ja saDI Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 : dharmazAsana yogyane ja lAbha kare ! - 36 gayA, zakti kSINa thaI gaI. mananI dazA pAmara banI gaI ane evAonuM magaja sadAya ghUmatuM ja rahe che. evA pAmone pachI zrI jinamaMdira, upAzraya, sAdhu, pUjA, sAmAyika vyAkhyAna A badhuM gamatuM ja nathI. kharekhara, viSayarasika jIvonI bhAvanA viSayamAM ja taraboLa hoya che. 467 652 kupAtro joIne emano AtmA bahekI gayelo hoya che. evAone dharma kema ja game ? je pAmaro nATakanI bhUmi upara potAnA tArakone paNa laI javAne icche che, tevAone viSayanA vilAsI sivAya bIjuM kayuM upanAma ApI zakAya ? pAMca iMdriyanA trevIsa viSayo che ane enA peTA bhedo aneka che. viSayanI lAlasAmAM paDelA, vilAsI banelA, mohavyagra banelA ane mArAtArAmAM ja marI rahelAo upara A zAsanathI paNa upakAra na thAya, emAM kazuM ja Azcarya nathI. ethI evA pAmo khAtara zAsanamAM pheraphAra karavAnI vAta saMbhavI ja na zake. sabhA sAheba ! eka muni kahe che ke, 'duvihAramAM cAha-dUdhanI chUTa jo mUkavAmAM Ave to ghaNA loko pratikramaNa kare mATe tema thAya to sAruM ! zuM AvA paNa dveSadhArI paDyA che ? tyAre to koI ema kahe ke, 'phAve tyAM sudhI dIkSA pALuM' to evAne dIkSA paNa apAya ? nahi ja, mATe kahuM chuM ke, kharekhara, evA lokonI to akkala ja bahera mArI gaI che; kAraNa ke, ajJAna pAmarone AvI chUTo apAya to to paccakhkhANa ja na 2he. AthI ja zAstra kahe che ke, je Ave te kharA, ochA Ave to ochA, na Ave to nahi sahI, paNa te zuddha mArgamAM zAstrane bAdha lAge tevo pheraphAra na ja thAya. posaha karanAre cAra prahara ke ATha prahara sAmAyikamAM rahevuM joIe; e kAyado che, paNa emAM koI moTo AdamI, moTo vepArI kahe ke, 'posaha to karuM paNa-tAra-TapAla vAMcavAnI chUTa rAkhuM' to e chUTa apAya ? nahi ja, ane apAya to to pariNAma e ja Ave ke, svAdhyAyAdikane ThekANe tAra-TapAla ja bhegI thAya; AthI samajo ke, zAstrIya maryAdAnuM mahattva ghaNuM UMcuM che, mATe emAM parivartana na ja thavuM joIe. 'A sthAnamAM koI bIDI nathI pItA, pAna nathI khAtA' enuM kAraNa e che ke zrI jainazAsananI e maryAdA che ane enA ja yoge pAna khAnArA paNa thUMkIne Ave che, paNa have evAone evI chUTa apAya to ? pariNAma bhayaMkara Ave emAM navAI ja zI ? kAraNa ke, vyasanI to evA che ke, bahAra nIkaLatAM ja pAna khAze, Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 paNa maryAdAne laIne ahIM na ja khAya. evI uttama maryAdA, hitanA nAme paNa kema ja toDAya ? 478 468 tamArA kahevAthI aMtarAya na lAge H koI ema kahe ke, 'mahArAja ! mane talapa lAgI che mATe bIDI pIvAnI chUTa Apo, nahi to bahAra jaIza, ethI sAMbhaLavAnI icchA chatAM mane lAbha nahi maLe ane e aMtarAyanA bhAgIdAra tame banazo.'to mAre evA ullaMThane to kahevuM ja paDe ke, tArA jevAnA kahevAthI aMtarAya lAge ema huM mAnato ja nathI, ethI saMbhaLAvavA khAtara paNa AvA pApanI AvI chUTa ApavA to huM taiyAra ja nathI. . . keTalAMka itara sthAnomAM juo to dekhAze ke, 'kathA paNa cAlatI hoya ane pAna-bIDI paNa cAlu hoya.' paNa A sthAnamAM kAMI ja nahi. emAM jainazAsananI suMdara maryAdAno ja mahimA che. jainazAsananI e ja khUbI che ke, emAM maMdiramAM, upAzrayamAM, dharmasthAnamAM kazI ja saMsAra-poSaka garabaDa ja nahi. evo kazo ja ghoMghATa nahi, maMdiramAM khAvApIvA vagerenI badhI ja manAI che. tema upAzrayamAM paNa evuM ja. duniyAnAM saghaLAM sthAnamAM pharI Avo, AvI uttamatA bIje nahi ja maLe. vaLI vicAro ke, ahIM ja bIDI pInArA bese, AMkha AgaLa ja bIDI pIe ane emane bIDI pIvAmAM pApa huM batAvuM, to zuM enI emane asara thAya ? zaMkAthI kema bacAya ? prabhuzAsananI dezanAmAM to badhuM tajavAnI ja vAta che, zarIra sudhdhAM paNa tajavAnI ja vAta che, tyAM pAna, bIDI, cA vagerenI chUTa kema ja hoya ? tyAganI vAta cAle ane e tyAga jo e vyAkhyAna cAle tyAM sudhI paNa amalamAM na hoya, to bhaviSyanAM paccakhkhANa paNa karanAra kema ja kare ? AthI samajo ke, vIsamI sadInA viSayavilAsIo mATe zAsananI eka paNa uttama nIti-rIti na ja pheravAya. vIsamI sadInA vAyarA joIne tene bAdha na pahoMce tevI dharmadezanA na ja devAya. jo ema devA besuM, to mane to kaMpArI ja thAya ! kAraNa ke, dharmanI bhAvanA sAMbhaLavA karatAM duniyAnA padArtho sAMbhaLavAnI icchA ghaNAne che. have evAonI icchA jouM to vairAgyanI vAta ja na thAya ! vairAgyanI vAtane to tALuM ja devAya ! zuM Ama thAya e yogya che ? nahi ja, to to pachI tamane ja joIne boluM to to bolavAnI sthitimAM pheraphAra avazyameva thAya. Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 469 - - 39 : dharmazAsana yogyane ja lAbha kare ! - 36 - 469 AthI duniyAmAM jema damiyala mATe nisaraNI na pheravAya, paNa tene ja ema kahevAya ke, "tArAthI na caDAya to te nIce besa, mArAthI banatI sAmagrI huM tane ApIza.' e ja rIte AjanA saMsArarasikone ema kahevAya che ke, 'tamArAthI na thAya to na karo, thoDuM karo, paNa vastu na pheravAya.'vastu pheravavI eTale to duniyA pheravavA jevuM thayuM, mATe evuM to na ja thAya; e ja kAraNe parama upakArI ane parama vItarAga evA zrI jinezvaradevoe paNa sanAtana krama pramANe vastu jevI hatI. tevI ja kahI ane samarpa, mATe tyAM zaMkAne sthAna ja nathI. kalikAlasarvajJa, AcArya bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAja kahe che ke, sarvaze kahela hovAthI e mArgamAM saMdeha na ja thAya. chatAM mohanA yoge saMdeha thAya to vicAravuM ke - eka; to mArI matinI durbaLatA che, bIjuM; tevA prakAranA maharSionA saMyogano abhAva che, trIjuM; jANavAlAyaka vastunuM svarUpa gahana che, cothuM; mAre jJAnAvaraNIya karmano udaya che, pAMcamuM; dRSTAMta ke hetu badhI vastu mATe maLatAM nathI; ATalAM kAraNothI mane sArI rIte na samajAya e bane paNa sarvajJo kadI khoTuM kahetA ja nathI; paNa sAcuM ja kahe che. * apakArI upara paNa upakAra karanAra, rAga, dveSa ane moha kSINa thayA che. jemanA evA te jinezvara devone asatya bolavAno eka paNa hetu nathI; mATe zrI sarvajJa paramAtmAnA vacana upara ke e tArakane anusarIne kahenArA maharSionA vacana upara avizvAsa karavAnuM koI ja kAraNa nathI." . bhUla potAnI ne doSa devo bIjAne? jema khissAmAM paisA na hoya mATe jhaverIne tyAM mALA nathI ema kahevuM e mUrkhAI che, levAnI tAkAta na hoya mATe kaMdoIne tyAM mIThAI nathI ema kahevuM te bevakUphI che, sAruM zAka levAnA paisA na hoya mATe vAsI lAve ane kahe ke, bajAramAM zAka maLatuM nathI e mUrkha che, aDhI hAthanuM paMciyuM haranAro kahe bajAramAM rezamI dhotiyAM maLatAM nathI e paNa na ja manAya, gAMdhIne tyAM mIThuM paNa maLe ane sAkara paNa maLe, paNa bhIlano chokaro kahe ke ekaluM mIThuM ja maLe che, to kahevuM paDe ke, sAkara paNa maLe che. paNa tArI pAse te levAnuM sAdhana nathI, tevI ja rIte koIne potAnI matinA abhAve vastu na bese mATe vastu nathI ema Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 e kahe e mUrkhAI che ane emAM amAre hAjI bhaNavI, e vaLI bhayaMkara bevakUphI che; paNa Aje to prAyaH e ja dazA thaI rahI che ! anyathA unmatta ajJAnIo 'AjanA jamAnAmAM A na cAle, A na hoya, Ama joIe' Ama kahe ane e badhAmAM prabhuzAsananA veSamAM rahelA mAnAkAMkSIo 'barAbara ! barAbara !' ema kahe, ema kema ja banata ? UlaTuM evAonI sAme prabhuzAsananA pUjArIoe ema ja kahevuM joIe ke, 'ema na bola !' ema bola ke-che to badhuM yogya, ane ene amalamAM mUkanArA paNa che, huM kamanasIba ke nathI pALI zakato. 470 470 cothA ArAmAM paNa jema saMyama pALanArA hatA tema nahi pALanArA paNa hatA, paNa 'huM na pALuM mATe bIjA kema pALe ?' ema koIe kahyuM che ?' zrI kRSNa - mahArAjAe paNa 'mArA jevo vIra na pALI zake mATe baccAMthI kema paLAya ?' ema nathI kahyuM. aDhAra hajAra munine vAMdyA, paNa emane joIne 'AvA badhA eTale kAyAbaLathI hInane kyAM bhegA karyA che' ema bhagavAnane kahyuM ? 'mArA jevo vIra na pALe to A zuM pALe ?' ema nathI kahyuM ! paNa AjanAo to judI rIte paNa kahe che ke 'ame gharaDA, bhaNelA-gaNelA, khurazI bhAMganArA, ame na pALI zakIe to baccAM kema pALe ?' vicAro ke, A vAta barAbara che ? kahevuM ja paDaze ke - nahi. zrI bharata mahArAjAnA nAnA bhAIoe dIkSA lIdhI, tyAre bharate kahyuM ke, 'bApanA kharA dIkarA te, huM nahi.' paNa 'huM na laI zakuM ane e kema laI zake ?' ema na kahyuM. zrI bharata mahArAjAnA dIkarA gaNadhara thayA. bApa baisI rahe ane dIkarA gaNadhara thAya, e bane ke nahi ? to pachI AjanA kahe che ke, 'ame na pALIe ne A pALe e zuM ?' e ja ke, 'mohano cALo.'. zAstramAM paNa ziSya evI ja jAtano prazna kare che, tyAM guru paNa evA ja AzayanuM sUcave che ke, 'pAmara ! tArI azaktino Aropa AgamanI vAtomAM na kara. tArAthI nathI paLAtuM ema kahe, paNa koI na pALI zake ema na kahe : kAraNa ke, anaMtajJAnIonI AjJA mujaba anaMtAoe pALyuM, saMkhyAbaMdha pALe che ane pALaze. cakravartInA jamAnAmAM cakravartI na pAmI zakyA ane bhikhArI pAmI gayA. rAjA rahI gayA ane raMka pAmI gayA. zeThiyA na sAdhI zakyA ane nokara sAdhI gayA : paNa 'huM na pALuM ane nokara kema pALe ?' ema zeThe na kahyuM ane kahe to samaju kahI de ke, 'tame lobhiyA cho mATe dharma nathI sAdhI zakatA, A to pacAsamAM saMtoSa mAne che mATe trikALa pUjana, ubhaya TaMka Avazyaka ane Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 --- 36H dharmazAsana yogyane ja lAbha kare ! - 36 - 471 sAmAyikAdika kare che. tame to "hAya bApa paiso ema karo cho; mATe dharma nathI sAdhI zakatA.' jene ullaMTho gALo daI rahyA che, tyAMthI tevAo zIkhavA lAyaka guNa zIkhyA ? enI koI paNa phiksa agiyAra pahelAM tathA cha pachI khullI nahi hoya, ravivAre tathA tahevAre khullI nahi hoya to kahe ke, "kAmagarA tame vadhAre ke e? jokhama tamAre vadhAre ke ene ?" vepArI to kahe che ke, "savAre sAta vAge dukAna ughADuM chuM, rAte daza vAge baMdha karuM chuM, eTale pUjA zI rIte karuM ane vyAkhyAnamAM kaI rIte AvuM ?' evAe vicAravuM joIe ke, "sAmAne anADI ane anArya kahenAro huM kevo?" Avo vicAra eka kSaNa paNa nahi karanArAno kharekhara ja di' pharyo che. huM kahuM chuM ke, koInI riddhi-siddhi joIne baLavuM ane koI ajJAnIonA caDhAvyAthI caDI javuM baMdha karI tamArI potAnI sthitine evI ajaba keLavo, eTale ke, anaMtajJAnIonI AjJA mujaba vartatAM zIkho ke, jethI tamArA aMtaramAM sukhanI icchA nahi rahe ane sukha tamArA caraNamAM loTatuM Avaze; paNa e dazA AvavI e khare ja durlabha che. e dazA Avaze tyAre to eka ja dazA Avaze ke, game tyAMthI paNa sArI vastu zIkhavAnI ApoApa ja tAkAta Avaze. * vicAro to kharA ke, AvI sAhyabI dharAvanAra paNa dareka kAma kevuM TAimasara kare che ? kadI apavAdanI vAta judI, bAkI to TAimasara ja kAma. . adhikArI ke amaladAra je Ave te tAjo ja lAge, paNa emAM navAI zI ? aDhAra kalAkanI nivRtti maLe eTale tAjA ja hoya ne ! paNa tame to muDadAla ? sAta vAgyAnA UThelA rAtre agiyAre ghera Avo, ane ghera paNa upAdhi hoya . ja !! mAMDa mAMDa bAkInA kalAka ALoTIne gALo, savAre AMkho coLatA UTho, sTava saLagAvI cA vagere pIne banAvaTI jAgRti lAvIne pAcho jA !!! evA tame tAjA bano zI rIte ? jene tame anArya mAno te paNa ATalA niyamita ! ane tamArI A dazA, e zuM ochuM zocanIya che ? "yuropiyananI dukAne dareka vastu para bhAva lakhelA hoya, kazI mAthAphoDa ja nahi. enA lAMbA copaDA nahi, ugharANI nahi, ene AsAmI tUTe nahi." e zuM ? AvuM zIkhyA ? tamAre to kAco kharaDo, pAko kharaDo, khAtAvahI, ugharANI ane keTalIya dhAMdhala ? eka bAju lAkhanA savAlAkha karo ane bIjI bAju be lAkha guma thayA, A tamArI dazA che. Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 472 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - - 472 pelA to sAhyabI bhogave, emanAM to kapaDAM paNa bagaDe nahi, tamane to bajAramAM joyA hoya to pANI nItare. kapaDAM melAM hoya. vaitarA pakaDI lAvyA hoya enA jevo dekhAva, A zAthI? e khUba vicAro ane hajI paNa kahuM chuM ke, durbhAvanAo ane khoTI lAlasAo choDo tathA jJAnIonI AjJA mujabanuM puNya sAdho ane pApa choDo, saMtoSI bano tathA jIvanane niyamita banAvo to cAra-cha mahinAmAM ja tamane navo anubhava thaze. dharma karo enAthI ja kalyANa che, paNa vagara rAjya rAjyanA lobhiyA A maLeluM kema ja mUke? IrSAkhora kUtarAnI jAta evI hoya che ke, vastu moMmAM hoya ane bIjo bIjI vastu khAya eTale potAnA moMmAMnuM paDatuM mUkI tyAM jAya, eTale Aye jAya ane teya na maLe, A dazA che. bIjAne tyAMnA grAhakone "zI zI' karI bolAve eTale ghaNIvAra enuM e jAya ane AnuMe jAya. bhAgya upara paNa bharoMso nahi A tamArI tevI dazA che. jeonI vagara rAjya A dazA che, temane rAjya maLyA pachI zuM thaze ? huM mArI jokhamadArI samajIne boluM chuM: sabhA: e loko kahe che ke, "Aje dharma pALI zakAya ja nahi !' paNa sAheba! . evAone nahi sAMbhaLavA ja sArA che !!! bolanAre sAbita karavuM joIe ne ? koIe paNa te ja bolavuM joIe ke je sAbita thAya. huM muMbaIne oLakhuM chuM, muMbaIgarAone jANuM chuM e loko kaI vakhate zuM kare e paNa samajuM chuM. e huM mArI jokhamadArI samajIne ja boluM chuM. ema na mAnatA ke, ema ne ema bolAya che ane bolIne gayA pachI moTA vicAra karavA paDe che. ahIM kazuM UMghamAM nathI bolAtuM. badhuM jAgRtimAM ja bolAya che. kAyadAnI bArIkImAM mane phasAvavAnA dAva khelAya che, e paNa huM jANuM chuM. paNa A zrI jainazAsananA pratApe, mArA zrI jinezvaradevanA zAsananA pratApe e badhAthI huM nirbhaya chuM. zrI jainazAsananI e khUbI che: mAro svAmI ja evo che ke, mane pUrepUro bacAve. mArA svAmI upara, mArA Agama upara mane saMpUrNa vizvAsa che ethI huM sarvathA nirbhaya chuM, chatAMya azubhanA udaye Apatti Ave e vAta judI che, bAkI to A paramazuddha prabhuzAsananI sevAmAM barAbara rahevAya to to moTo camarabaMdhI paNa vALa vAMko na karI zake. duniyAnA kAyadAothI paNa bhareluM A zAstra che. AnI pAse Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 : dharmazAsana yogyane ja lAbha kare ! - 36 duniyAno eka paNa kAyado Takato nathI, eTale ke, Ane anusarIne cAlanArane duniyAnI koI paNa sarakAra gunegAra banAvI zakatI nathI. dharmahIna banelA evA paNa potAne dharmImAM khapAvavAnAM phAMphAM mAratA je dhArAzAstrIo mane phasAvavA mAgatA hoya, teo jANI le ke, tamArA jevA ja phasAI jAya paNa huM phasAuM nahi, evo huM jene zaraNe chuM evA mArA zrI jinezvaradevanA zAsanano jvalaMta prabhAva che, paNa huM tamane phasAvavA icchuM paNa nahi ! bAkI lobhiyAne phasAvavAmAM vAra keTalI ? paNa mArI e icchA nathI. 473 473 tamArI vAtomAM, dunyavI vAtomAM huM Ubho paNa na rahuM ! huM to dina ne rAta, jyAre samaya maLe tyAre saMsAMra choDAvavAnI ja vAta karuM chuM, mATe mane phasAvavA icchanArane bhalAmaNa che ane te bhalAmaNane emanA je dUto ahIM AvyA hoya te jANI le ke, mane phasAvavAnuM nAhakanuM durdhyAna karI taMduliyA matsyanI jema durgati kharIdavAnI pravRtti na karo. astu. atyAre to ApaNe eka ja vAta kahevA mAMgIe chIe ke, zrI jinezvaradevanA vacanamAM zaMkAne sthAna ja nathI; AthI ja zAstra kahe che ke, 'sUtre kahelo eka paNa akSara jene na rUce te mithyAsRSTi che.' AthI spaSTa che ke, 'sUtranA eka paNa akSaramAM zaMkA karavI e samyagdaSTinuM kAma nathI ane e rIte zaMkAdoSathI bacelo AtmA; kAMkSA Adi doSomAM prAyaH phasato ja nathI. haju paNa A bAbatomAM je je kahevAnuM che, te jJAnI mahArAjAnuM che, te jJAnI mahArAjAe joyuM haze to have pachI - dharmakathAozA mATe? mahApuruSoe, saMsArarasiyA jIvono saMsArarasa dUra karIne mokSano ane mokSaprApaka gharmano rasa poSAya mATe je gharmakathAonI racanA karI che, e gharmakathAono upayoga saMsArarasa poSavA mATe karavo, e jIvanI nAlAyakAta sUcave che. AvAone dharmakathAone ke gharmazAstrone hAtha lagADavAno paNa adhikAra nathI. mahApuruSoe gharmazAstro ane dharmakathAonI racanA, saMsAramAM viSaya kaSAyamAM khUMpelA AtmAone bahAra kADhavA mATe karI che. eno upayoga karIne jIvono saMsArarasa poSavo, viSaya-kaSAyanI vRttio uttejita karavI e sAmAnya koTinuM pApa nathI. - dharmasvarUpadarzana Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 : zAsana paMcAMgIthI ja prANavAna ! vIrasaM. 2456, vi.saM.1986, poSa vada-7, somavAra, tA. 20-1-1930 zaMkA konI TaLe ? 7 sarvajJanI eka vAta paNa na mAne teya mithyAdRSTi : mAtra mULasUtrane ja mAnavAthI na cAle ! 7 ekAMtavAdamAM mithyAtva : dravya-bhAva, jJAna-kriyA ubhayAtmaka jainadarzana : bhASya, TIkA, cUrNi vagerenuM mULa jeTaluM ja mahattva : aLaziyAM jevA kalpita mato : AjanA virodhIo ! dIkSAnI arucinA oDakAro : dharmavirodhIonI dAMbhikatA : durjanonI madhuratAmAM viSanI kAtilatA ! 37 zaMkA konI TaLe ? sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajI, zrIsaMghane merUparvata sAthe sarakhAvatAM samajAve che ke, jema merUnI pITha vajanI che, dRDha, rUDha, gADha ane avagADha che, tema zrIsaMgharUpI merUnI samyagdarzana rUpa zreSTha vajraratnanI pITha dRDha, rUDha, gADha ane avagADha joIe. e pIThamAM polANa paDe to kumatavAsanA rUpI pANI emAM ghUse, jethI uparano pahADa calavicala thAya. samyagdarzana rUpa pIThamAM doSo e polANa che. e pIThane polI banAvanArA pAMca doSo che. emAM zaMkA e bhayaMkara doSa che. zrI jinezvaradevanA vacanamAM, e tArakanI AjJAnusAra ja bolanArA maharSionA vacanamAM ane e paramatArakanA suvizuddha mArgamAM yogya AtmAone to zaMkA thavI zakya ja nathI; enuM kAraNa ke, vAstavika rIte temAM zaMkAne kA2Na nathI. enuM kAraNa e che ke, je vastu je svarUpe hatI, je svarUpe che ane je svarUpe haze, te vastu te ja svarUpe zrI jinezvaradevanA zAsanamAM kahevAI che, kahevAI che, kahevAya che ane kahevAze. emAM saMzaya thavAnAM kAraNo ane thAya to tenAthI bacI javAnA upAyo Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 475 - 37 : zAsana paMcAMgIthI ja prANavAna ! - 37 - 475 ApaNe joI gayA ke, "potAnI matinI durbaLatA, tevA prakAranA samartha jJAnI maharSionA saMyogano abhAva, zeya vastune siddha karavA mATe hetu tathA dRSTAMtano asaMbhava' A pAMca zaMkA thavAnAM kAraNo che. te kAraNo lakSamAM levA ane vicAravuM ke, "A pAMca kAraNe mane vastu na samajAya tevI vastu nathI, agara khoTI che, ema na kahevAya. kema ke, zrI jinezvaradeva niHsvArtha upakArI hatA, sarvajJa hatA, rAga, dveSa ane mohane sarvathA jItanArA hatA; mATe e khoTuM to na ja bole, khoTuM to emanA mukhamAMthI na ja nIkaLe." vastusthiti A prakAranI hovA chatAM paNa potAnI matimAM ja sarvasva mAnanArane AvA vicAro na ja thAya; e ajJAnI to ema ja vicAre ke, amArI mati te durbaLa hoya ? amAre vaLI jJAnIono sahavAsa karavo paDe ? ame gaMbhIra ke vastu gaMbhIra ? ame hoziyAra chIe to vastunI gaMbhIratA samajavAmAM harakata zI ? hetu tathA dRSTAMto kema na maLe ?' AvuM vicAranArA potAne jJAnAvaraNIya karmano udaya to mAne ja zAnA ? na ja mAne. potAnI ja mati upara madAra bAMdhanArA A vastu svIkArI zake tema nathI ja, eTale A vAta to prabhunA zAsanamAM rahevA icchanArAo mATe ja che. sarvajJanI eka vAta paNa na mAne te mithyAdaSTi ! yogya AtmAone prabhuzAsananA saMpUrNa zraddhALu banAvavAnA irAdAthI kalikAlasarvajJa AcArya bhagavAna zrI hemacaMdrasUrijI mahArAjA kahe che ke, sUtramAM kahelA eka paNa akSarane je na saddaye te mithyAdRSTi che." upakArIonA A kathanathI zraddhALu thavAne badale jeo potAnI mati kalpanA upara ja jIvavA mAMge che, teo to UlaTA azraddhALu ja bane che ane uparathI kahe che ke, "kevI suMdara jALa racI che mithyASTi banAvavAnI ?" ' are ! AvI suMdara vastune laIne paNa e loko pUrvAcAryo upara evuM kalaMka mUke che ke, "A rIte jagatane bharamAvyuM !" AvI suMdara vastune e loko duniyAne phasAvavAnI jALa kahe che !!! AthI ja kahevuM paDe che ke, evAonA hRdayamAM AvI sAcI vAta paNa nahi ja Utare; bAkI jo vivekadRSTithI vicAravAmAM Ave, to e vAta to kharI ja che ke, AkhI vastunA eka aMzane paNa na mAnIe to AkhI vastu ja UDI jAya che. mAtra mULasUtrane ja mAnavAthI na cAle ! ' tattvo nava che ane enI paNa paraspara saMkalanA che, eTale emAMnuM eka paNa tattva na mAnIe to AkhuMye gADuM aTake. jenA kathanamAM paraspara Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 asaMbaddhapaNuM hoya tyAM e bane, paNa evuM asaMbaddhatAvALuM to ajJAnI ja bole, paNa saMpUrNa jJAnIo ke saMpUrNa jJAnInA anuyAyIo to evuM na ja bole; AthI ja evA jJAnIonI vAto to AjubAjunAM vAkyono saMbaMdha rAkhavAthI ja samajAya, kAraNa ke, jJAnIo je bole te vastusvarUpane anulakSIne ja bole : AthI spaSTa che ke, jJAnIoe pharamAvela nave tattva paikInuM eka tattva na mAne, te to suzraddhAnA bhAjana na ja thAya. 477 476 nava tattvamAMnA ATha tattvo rUce ane eka na rUce, to paNa zAstra kahe che ke, vAstavika rIte ene eka paNa nathI rUcyuM, mATe e samyagdaSTi nathI. paNa mithyAddaSTi ja che; AthI e spaSTa ja che ke, koI ema kahe ke,'kaMdamULamAM anaMtA . jIva mAnuM' paNa 'pANImAM asaMkhyAtA jIvo na mAnuM' to e zrI jainazAsanamAM na ja cAle; e ja kAraNe upakA2Io pharamAve che ke, prabhuzAsanane ArAdhavAnI icchAvALA AtmAe, zrI jinezvaradevanA zAsananA ekeeka akSarane hRdayapUrvaka svIkAravo joIe; anyathA samyagdarzananI prApti zakya ja nathI, paNa mithyAtvanI prApti ja zakaya che; e ja kAraNe u5kA2Ioe pharamAvyuM ke, sUtranA eka paNa akSarane je na mAne te mithyAddaSTi che, kema ke, emAM eka paNa akSara evo nathI ke je aruci ka2vA yogya hoya. sabhA sUtra kayAM ? pistALIse Agama, paMcAMgI sAthe. paMcAMgImAMnAM cAra e mULano ja vistAra che. AthI 'mAtra mULa ja mAnuM paNa bIjuM na mAnuM' - ema kahenArane enI chAyAmAM paNa besavAno ke enAM phaLa khAvAno ane enI ThaMDaka levAno paNa adhikAra nathI. e to aMdara mULamAM bhale jAya, bAkI chAyA, DALAM, pAMkhaDAM vagere ane phaLa mATe to e anadhikArI ja che. mULamAM phaLa che paNa mULa moMmAM mUke to kaMI ochuM ja phaLa moMmAM Ave ? mULamAM ja badhuM mAnIne kheDUta besI rahe, agara koThI ke khissAmAM mULa rAkhI mUke, to pAka thAya ane phaLa maLe ? nahi ja, ethI ja ekalA mULane ja mAnanArane vRkSanI chAyA bhogavavAno tathA phaLane pAmavAno adhikAra nathI. niryukti, bhASya, cUrNI ane TIkA vagere paNa kaMI bahAranAM nathI. mULa to thoDIka ja jagyA roke ane thaDa, zAkhA, DALAM, pAMkhaDAM vagere to vizALa jagyAne roke. mULamAM e badhuM hatuM ke nahi ? hatuM ja. mULamAM e badhuM hatuM mATe ja bahAra AvyuM. e badhuM to jene kADhatAM AvaDe te ja kADhe. mULa kyAM ropavuM, kema ropavuM, ene zuM pAvuM ane keTaluM pAvuM, e tamane khabara paDe ke Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 - 37 zAsana paMcAMgIthI ja prANavAna ! - 37 - 477 kheDUtane ? jema phalAdikanA mULane duniyAnA kheDUto khIlave che, tema A mULane A kheDUtone khIlavyuM. tame bhAgyazALI ho to enAM A phaLa khAo ! paNa A loko to kahe che ke, "ame jene na khIlavI zakIe tene ame kema ja mAnIe ?" paNa e UMdhI matinA ijAradArone khabara nathI ke, jenAmAM tAkAta hoya te ja khIlave ane tAkAta hatI eNe ja khIlavyuM che. jeo ekalA mULane pakaDIne beThA che, teone ApaNe kahIe chIe ke, tame loko ekalA mULa zabdone pakaDIne beThA cho, eTale ja paraspara asaMgata artha karo cho ane e ja kAraNe sAcI vastu kahI zakavAne badale gappAM mAro cho. enA karatAM to mULane saMgata jeTaluM hoya teTaluM badhuM ja mAno ne ! je je mULane saMgata na lAgatuM hoya tene puravAra karo. jo e tAkAta nathI to pachI mahApuruSoe kahelI vAtone premathI svIkAro, anyathA mithyAdRSTi cho ja, kAraNa ke, "sUtramAM kahelo eka akSara eTale mULa, niryukti, bhASya, cUrNi ane TIkAdimAMno eka paNa akSara jene na rUce te mithyAdRSTi che." ema mahAjJAnIo pharamAve che. sabhAH paMcAMgI to pAchaLathI thaI ne ? vastusvarUpe to mULa ane tenI sAthenAM cAre eTale ke, pAMce zarUAtathI ja che. kAraNa ke, 1. mULa eTale to mULa ane 2.bIjuM aMga niryukti eTale sUtramAM lolIbhUta thaIne rahelA arthone gaMbhIratAthI samajAvanArI gAthAo, 3. trIjuM aMga bhASya eTale enA ja arthane gaMbhIra ane suvizada zabdomAM kahenAruM ane 4. cothuM aMga TIkA eTale enA ja arthanuM vistArathI vivecana karanAra tathA pa. pAMcamuM aMga cUrNi enA ja arthanuM prAkRta bhASAmAM vivecana karanAra.' paMcAMgInuM svarUpa ja A che, eTale emAM kazI ja navInatA nathI; arthAt prabhuzAsananI khUba ja e che ke, emAM koI paNa potAnuM navuM kahevAne icchatuM ja nathI, kAraNa 'ke, e zAsanane pAmIne lakhanArA banelA saghaLAya bhavabhIru hoI, koI paNa zrI tIrthaMkaradevonA kathanathI eka paNa akSara viruddha bolanAra nathI hotA. zrI gaNadharadevo paNa prabhu pAsethI artha pAmIne ja dvAdazAMgI race che ane te tArako vAcanA ApatAM paNa prathama mULa, pachI niyukti ane te pachI saghaLuM Ape che, kAraNa ke, vAcanAno krama e che. eTale jema mULa prabhunA kathanane anusaratuM che, tema bAkInAM cAra paNa prabhunA kathanane anusaratAM ja che ane te sivAyanAM paNa e paMcAMgIthI aviruddha hoya te saghaLAM ja zAstro pramANarUpa che; kAraNa ke, emAM koInA gharanuM kazuM ja nathI. Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 sAmAnya rIte AMkamAM paNa pahelAM ekathI nava AMkaDA hoya ane dazamuM mIMDuM. te pachI badhIye enI ja kArIgarI; e sivAya navuM kAMI ja nahi, kAraNa ke, game tevI moTI rakamamAM paNa e ja prathamanA nava ane dazamuM mIThuM e sivAya kaMI ja maLe nahi, eTale agiyAra vagere jANavA mATe pahelAM daza AMkaDA ghUMTavA paDe, pachI parasparanA joDANathI zuM thAya te jANavuM paDe tyAre AMka AvaDe. e rIte ahIM paNa zarUAtathI mULa ane pachI badhI yojanA. 478 478 bhASAnuM jJAna meLavavA mATe paNa ghUMTavuM paDe, gokhavuM paDe, joDaNI gokhavI paDe, lakhavuM paDe, vAMcavuM paDe, artha jANe, ema karatAM karatAM hoziyAra thAya tyAre prophesaranAM bhASaNa sAMbhaLavAne lAyaka thAya che, paNa pahelethI tyAM jAya to ? nakAmo. tema ahIM paNa koI kahe ke, 'mULa ja mAnuM, bIjuM na mAnuM' - to e kema nabhe ? AthI ja upakArIo kahe che ke, 'sUtrano eka paNa akSara je na mAne te mithyAdRSTi' kAraNa ke, prabhuzAsanamAM yathecchapaNuM* eka aNubhara paNa pachI bhale te game tevAnuM hoya to paNa cAlI zake tema nathI, kAraNa ke, sarvajJapradhAna evA zrI jainazAsanamAM chUTIchavAyI manaphAvatI vastunuM varNana nathI, paNa e to sarvAMga saMpUrNa che, sarva nayAtmaka che. sAte nayo zrI jainadarzanamAM che paNa eka naya ke je bAkInAnI apekSA nathI rAkhato, te zrI jinezvaradevanA zAsanamAM nathI. ekAMtavAdamAM mithyAtva : vaLI zrI jainazAsana kahe che ke, ekalo jJAnavAdI mithyAdRSTi che temaja ekalo kriyAvAdI paNa mithyAddaSTi che, tevI ja rIte nirapekSa rIte AtmAne nitya ja anitya ja kahenAro paNa mithyAddaSTi ja che. AtmA vibhu ja che agara to aNu ja che. ema mAnanAra paNa mithyAdRSTi che; AthI spaSTa ja che ke, zrI jainazAsanamAM saMpUrNa dharmamaya vastu mAnelI che. duniyAmAM paNa badhAM aMgo bhegAM thAya to ja akhaMDa zarIra kahevAya, paNa saghaLAMya aMgopAMga, judAM judAM rakhAya to zarIra na kahevAya. eka AMgaLI paNa na hoya toye e khaMDita kahevAya, nAka na hoya, kAna ke AMkha na hoya to paNa khaMDita ja kahevAya. arthAt eka paNa aMgahIna na cAle. tema bhinna bhinna nayanI. mAnyatA zrI jainadarzananI nathI. paNa sarva nayanI mAnyatA zrI jainadarzananI che. 'A vastu AvI ja' ema ekAnte jainadarzana na kahe, paNa AvI paNa hoya ane AvI paNa hoya' ema kahe. vastunA mukhya dharmane ke sarva dharmamaya Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 : zAsana paMcAMgIthI ja prANavAna ! - 37 479 vastune varNavatAM nizcayAtmaka paNa kahe, nizcayAtmaka na ja kahe ema paNa nathI, paNa apekSAo hRdayamAM rAkhIne ja kahe. apekSAo rAkhyA vinA kahe e na cAle : AthI ja 'eka akSarane na mAnavAmAM harakata zI ?' ema zrI jainadarzanamAM na bolAya. 479 je zAstramAM thoDuM paNa khoTuM e AkhuM khoTuM, mATe to dvAdazAMgI ane tene anusaratA zrutane samyakzruta kahyuM ane bAkInAne mithyAzruta kahyuM; AthI mithyAdRSTi zAstromAM kazuMye sAruM nathI ja ema nathI, paNa je thoDuM ghaNuM prabhu zAsanamAMthI gayeluM sAruM che, te paNa khoTAthI kharaDAyeluM che mATe ja nakAmuM che. khoTAnI bheLuM sAruM bhaLyuM, ethI sArAMno paNa inkAra karyo, to ahIM sArAmAM jo khoTuM bhaLe to te pheMkI devuM paDe, emAM zuM Azcarya ? eTalA mATe to niSnavone bahAra mUkyA, kAraNa ke, sArAmAM khoTuM na nabhe; mATe to Aje zrIsaMghanA svarUpano vicAra cAle che. cAre prakArano zrIsaMgha akhaMDita che, paNa prabhunA zrIsaMghamAM saMghanA nAme lUMTAruo na ja bhaLavA joIe. zrIsaMghanA hAthe to je kAma thavuM joIe te ja thAya. 'ATaluM karavAmAM harakata zI ?' ema tyAM na ja cAle. zrI jinezvaradevanA mArgathI viruddha jatI eka paNa vastu zrIsaMghathI na ja thAya. paNa Aje to AcArAMga mAnuM paNa emAMnAM amuka pAnAM na mAnuM, ema kahenArA ullaMTho paNa zrIsaMghamAM bhaLavA ane rahevA mAMge che ? paNa evAo koI paNa prakAre zrIsaMghamAM na to bhaLI zake ke na to rahI zake, kAraNa ke, zrI AcArAMga sAcuM to 'pachI tenAM ja pAnAMmAM jhe2 AvyuM kyAMthI ? paNa vAta e che ke, phAvatuM ja lenArA unmatto amuka bhAgone uDADavA ja mAMge che. mUrtine nahi mAnanArAoe te vAta karatAM tera Agama uDADIne batrIsa mAnyAM emAM paNa jANyuM ke, batrIsa Agama paNa mAnyAM toye phasyA, kAraNa ke, mUrtinI vAta to emAM paNa rahI gaI, eTale have amuka pATho emAMnA amuka Aje bahAra kADhe che ane e bahAra kADhavAnuM kAma cAlI rahyuM che ema saMbhaLAya che !!! jo batrIsane mAnavAnI nA kahe, to e duniyAmAM paNa rahevAya nahi eTale mAnavAM kharAM, paNa amuka kADhIne ja evI vAta have thAya che, paNa zrI jainadarzananAM sUtronI saMkalanA ja evI che ke, emAMnuM kaMIka paNa kADhyA pachI jarUra tUTyuM dekhAze !!!! ane kahevuM paDaze ke, viccheda che !!!!! dravya-bhAvajJAna-kriyA ubhayAtmaka jainadarzana H devaloka, devatAnAM nAma, devatAnI karaNI ane devatAnI dravya jinapUjAne Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 480 480 - saMdha svarUpe darzana bhAga-1 - zAzvata kahe che. have devatA jinapUjA kare konI e batAvo ! zAzvata mUrtine AvI mUkI paNa karaNInuM zuM? vAru ! devatA samyagudRSTi zAthI? Ano uttara Apavo paDato mUkI emAMno koI kahe ke, "ame to bhAvane mAnIe, dravyane nathI mAnatA !" to ene pUcho ke, munipaNuM to bhAva che ne ! to e AtmAmAM rahe ke zarIramAM ? odhA rAkhanAramAM ja emanA hisAbe vyavahAra munipaNuM kharuM ke nahi ? odhA rAkhanAra koI pApanA udaye cora, badamAza, lUMTAro ane khUnI paNa hoI zake che, to oghAne ke oghAnA dhAraNa karanArane sAdhu to na ja manAya ? vaLI koI kahe ke, "A to muni che to sAmo koI ema paNa kahI zake ke, "e to hADacAmanuM khokhuM che. muni kyAM che?" A badhuM kahevAno ApaNo muddo e che ke, bhAva ane dravya beya joIe. bhAvanA pUrI che ke, munine dAna dauM, paNa munine AvatA dekhIne bAraNAM vAsavAno guNa jenAmAM che enI bhAvanA kevI ? kahevuM ja paDaze ke, khoTI. bhale anIti karuM chuM paNa zAhukArI mAnuM chuM" ema kahenArane duniyAmAM kevo manAya ? mATe bhAva che ke nahi e batAvanArI karaNI to avazya joIe ja; eTale ekaluM ja dravya ke ekalo ja bhAva na manAya. munine bolAvI jaIne nahi ApavAnI buddhie goTA vALe, ene paNa Thaga kahevAya ja ne ? A badhI vAtothI spaSTa ja che ke, sUtranA eka paNa akSarane na mAne, tene A zAsanamAM sthAna nathI. A vAtano nAza karavAnA irAdAthI emAMnA keTalAka kahe che ke, "ame samyagudRSTi sAcA ane amArI AstikatA sAcI; paNa amArI kAryavAhI ke bolavA-cAlavA sAme tamAre na jovuM." kaho ke, AvuM kathana kema ja cAle ? prabhuzAsanamAM to na ja cAle; mATe ja ame to AstikatAnI karaNIvALAone ja Astika kahevAnA ane ethI UMdhI karaNIvALAone nAstika kahevAnA, tathA karaNIthI samyaktva jenAmAM dekhAya tene samadaSTi kahevAnA ane viparIta karaNIvALAne cokhkhA mithyAdRSTi tarIke oLakhavAnA ane oLakhAvavAnA. duniyAnI koI cIja evI nathI ke, jene utpAdaka, vyaya ane dhrauvya lAgu na thAya. A traNe dharma na ghaTe tevI duniyAmAM koI vastu ja nathI. jemAM e traNa dharma na hoya te vastu ja nathI. ethI amuka eka ja dharma mAnuM, ema kahenAro zrI jinezvaradevanA zAsanamAM na nabhe. e ja rIte zrI jinezvaradevanA zAsanamAM Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 481 - 37 : zAsana paMcAMgIthI ja prANavAna ! - 37 - 481 jema ekalA jJAnathI ke ekalI kriyAthI mukti kahe e na nabhe, tema ekalA dravyathI ke ekalA bhAvathI cAle ema kahevuM; e paNa na ja nabhe. dravya vinA bhAvanI prApti nathI, pracAra nathI ane zuddhi paNa nathI. eTale aMze AtmA mukta bane teTale aMze dravya jarUra ghaTaze, paNa tyAM e dazA dravyathI prApta thaI ema to kahevuM ja paDaze. prabhunA zAsanamAM eka paNa vastu toDInuSIne koI paNa mAnavA ke manAvavA mAMge te na ja cAle. bhASya TIkA cUrNi vagerenuM mULa jeTaluM ja mahattva: ekaluM mULa raheta to jagatamAM koI paNa tattva pAmI zakata nahi. duniyAmAM paNa ekalAM mULa ja koThImAM bharata, to koInAM peTa bharAta nahi. mULa khIlavAya to ja peTa bharAya ane to ja badhuM cAle. e ja kAraNe ekalA mULane ja mAnanArane to zAstrakAro mUrtinI ja. koTimAM mAne che. ekalA mULathI to zabdano artha paNa nahi bolAya ! ane evAono artha mAnIe to jJAnIono artha kema na mAnIe ? jo enuM jJAna vadhI gayuM hoya to to mULano paNa Azraya zA mATe le che ? zrI gaNadhara bhagavAnanuM boleluM bolavuM paDe che, to e tArakonI pATe ja AvanAra, e tArakone mAnanAra, e tArakonI AjJAnusAra ja bolanAra ane lakhanAra maharSionuM mAnavAmAM zuM cUMka Ave che ? zabdArtha to evAo paNa kare che. tevAonA mAnavAnA badale chae darzananA sujJAtA ane saddaguruo dvArA suMdaramAM suMdara rIte vastutattvane pAmelA parama maharSioe ja karelA arthone kema na svIkAravA ? ekalA mULane ja mAnanArAo mahApuruSonI niyukti Adine mAnavAnI nAM kahe che ane potAno Tabo mAnavAnuM kahe che, enuM kAraNa e ja ke, ema karavAmAM ja matikalpita mata TakI zake tema che ? anyathA teono upajAvI kADhelo mata koI rIte TakI zake tema nathI. paNa ema dareka jo manaHkalpita matone poSavA prayatna kare, to to vastutattvano ja nAza thaI jAya, mATe tema na ja thaI zake; eTale jeone mULa sivAyanAM aMgo na mAnavAM hoya, teoe mULa sivAyanAM aMgomAM lakhelI vAta mULane bAdhaka che ema sAbita karavuM joIe, paNa "nathI mAnatA - nathI mAnatA" ema kahIne ja na aTakI javuM joIe, kAraNa ke, mULane sAdhaka saghaLI ja vastune svIkAravI joIe. mULane khIlavavA pANI bahArathI lavAya che ke nahi ? koI pUche ke, bahAranuM kema lAvyA to ?" eno uttara e ja che ke, "mULane je khIlave te badhuM ja bahAranuM lAvavuM joIe.' eka AmAMnI vAta samajAvavA tamane mAre Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 482 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 bahAranI aneka vAto kahevI ja paDe che ne ! ghaNA kahe ke, 'bahAranuM kema bolyA ?' kaho ke, AvA gAMDAono kahevAya paNa zuM ? 482 evAone to pUchavuM joIe ke, taddana ajJAna bALakane zikSaka kakko zI rIte bhaNAve ? ene kakko yAda na rahe mATe e je cIjo khAto hoya athavA je cIjothI ramato hoya athavA gharamAM vAraMvAra je je cIjo joto hoya tenI sAthe kakko goThavIne bhaNAvavAmAM Ave che. jema ke, kArelAMno 'ka' ane khAkharAno 'kha,' gAgarano 'ga' ane ghaDAno 'gha,' bhamaraDAno 'bha' ane pataMgano 'pa' A rIte bhaNAvavAthI bALakane kakko sahelAIthI AvaDe. AthI koI zikSakane kahe ke, 'A badhI mAthAphoDa zI ? sIdho kakko bhaNAvane !' to ene kahevuM ja paDe ke, bhAI ! akkala vagaranAM nAnAM bALakone kakko zIkhavavo e saheluM nathI, mATe je rIte ene yAda rahe te rIte ja tene bhaNAvAya. aLaziyAM jevA kalpita mato : keTalAka kalpita vAto calAvanArA kahe che ke, 'mahArAje amane aLaziyAM kahyAM.' to tevAoe paNa samajavuM joIe ke, je banAvaTI UbhA thAya ene aLaziyAM kahevAya, kAraNa ke, aLaziyAM jema eka varasAdanA jhApaTAmAM hajAro pedA thAya paNa e kSaNajIvI hoya che, tema kalpita mato paNa kSaNajIvI hoI aLaziyAM jevAM che. te eka sUryanA tApathI khalAsa thaI jAya che, tema AjanA kalpita matavAdIonI yuktio toDavA mATe eka ja vAta basa che. emanI dalIlone khaMDana karavA amAre kAMI khAsa AgamanA AzrayanI jarUra nathI. mUrkhAonI dalIlo mATe pAnAM paNa zodhavAM paDe tema nathI. kAraNa ke, emaNe to bhaTakI bhaTakIne mati meLavI che ane ame to sarvajJa 5ramAtmAnA paMthe cAlatA 52marSio ane sarvajJapraNIta Agama Adi pAsethI sumati meLavI che, eTale amArI mita paNa evAonI matine to Takkara mAre tevI che, eTale emAM paNa amane jarAye gabharAmaNa nathI. evA loko kahe che ke, 'mUrtine kema mAnavI ?' kharekhara, e prazna ja evAo mATe to khoTo che; kA2Na ke, mUrti vinA teone eka DagaluM paNa cAlatuM nathI. nATakamAM koNa Ave che ? e badhA zuM sAcA che ? bhoja Avyo, ema kahe paNa bhoja marI gayo. bhoja Avyo ema kahe paNa bhoja Avyo kyAMthI ? nATakamAM, bhoja ? bhoja Avo Avo hoya ? hajArone pALanAro bhoja kaMpanIno nokara hoya ? nahi to pachI mUrtine nahi mAnanAro e badhuM kyAMthI mAne che ? kharekhara, AthI ja huM kahuM chuM ke, AjanA nAmanA sudhAraka varganI Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 483 - 37 : zAsana paMcagIthI ja prANavAna ! - 37 - 483 vAto eka ja dalIlathI jamInadosta thAya tevI che kAraNa ke, emanAmAM lAMbI pariNAmadaza akkala nathI, kema ke, e ajJAnIo pAse bhaNelA che, tyAre prabhumArge cAlanArAo to zrI sarvajJanA zAstrAdhAre bhaNelA che; AthI amArI bhUla te amArI truTi che, jyAre emanI bhUla e mULanI truTi che. zrI jinezvaradevanA siddhAMto AgamamAM guMthAyelA che, enI sAme bolanArane toDavAmAM kazI ja mahenata nathI. AjanA virodhIo ! AjanA vAdIo to evA che ke, ene to UMghatAM paNa javAba devAya. AgaLanA vAdI to evA hatA ke, emane jItavA pAMDitya joIe, emane jItavA prabaLa prayatno karavA paDatA, zarato karavI paDatI. pariSadane ghaDIbhara khaMbhita kare evA to e kutarko karatA hatA. emane mUrkha kahevAnI hiMmata paNa ekadama nahotI cAlatI. evAo paNa badhI ja vAto dalIlasara karatA hatA. eTale evAonuM khaMDana karavAmAM to lohInuM pANI karavuM paDatuM, AMtaraDAM UMcAM AvatAM hatA. paNa AjanAonA kathanamAM to kazuM ThekANuM ja nathI, kAraNa ke, evAonA kathanamAM na to hetu maLe ke na evAonA pakSanuM ThekANuM paDe ! gAmamAM ghara nahi ane sImamAM khetara nahi evI to emanI dazA ! . e pote zuM mAne che e paNa e rItasara na kahI zake ! kAraNa ke, Aje A ThIka to kAle bIjuM ThIka, evI emanI bhayaMkara durdazA che ! ghaDIkamAM kalAcaMdane bApa kahe to ghaDIkamAM phakIracaMdane bApa kahe ! emane pUchIe ke, 'tamAruM darzana karyuM?" to zuM kahe ? kadAca priyadarzanameva sarjanaM ' AvuM paNa kahI de, evA e pAgala che ! evAo pote ja kahe ke, "huM khIle baMdhAyeluM Dhora nathI, paNa rakhaDatuM chuM, tAkAta hoya to bAMdho." paNa evAne kahevuM ja paDe ke "ame harAyAne bAMdhavA mAMgatA paNa nathI ke, je khIlo toDe ane jamInamAMthI ukheDI pheMkI de." ghaDI ghaDI jamIna samI karavAnI navI bhAMjagaDamAM koNa paDe ? dIkSAnI arucinA oDakAroH AjanA amuka ullaMThoe zAstranI paravA tajIne dIkSA mATe niyamAvali ghaDI, tyAM aDhAra varSanI vaya kahI, paNa emane pUcho ke, aDhAra pachInI vaya paNa patnI hoya to tamane kabUla che ? tarata ja nA kaheze ! AthI ja kahuM chuM ke, A to e lokonI paoNlisI che, bAkI to emane dIkSA ja nathI joItI. e lokone tame dIkSAne mAnanArA, zrI jinezvaradevane mAnanArA ke Agamane mAnanArA mAnatA ja nahi. e to prapaMcI che. jagyA nathI maLatI mATe ja zrI jinezvara Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 484 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 devanuM nAma paNa de che. maMdira, zAstra vagerenI ekadama nA pADIe to ekadama UkhaDI ja jaIe" ema mAnIne ja eTaluM nAma paNa de che, bAkI teo e badhuM mAne che ema mAnatA ja nahi. emane pUcho ke, "dIkSA kevI ?" "dIkSA sAcI, taravAnuM sAdhana." - e vAta kabUla karAvo; kAraNa ke, ema kabUla karatAM karatAM paNa tarata ja kaheze ke, dIkSAthI ja kevaLajJAna thAya ema nathI, gharamAM paNa thAya, patnI pAse beThAM beThAM paNa thAya !" AthI tamAre paNa tarata ja kahevuM paDe ke, "sIdhuM bola dIkSA nathI gamatI. eTale e paNa tarata ja kaheze, syAdvAda ! kAraNa ke, jeo khIle nathI tyAM vAta paNa zI? mAnavA-manAvavAnI vAto to tyAM hambaga ja che, kAraNa ke, e loka vAstavika rIte to saMsAra ane saMsAranI sAdhanA sivAyanuM kazuM mAnatA ja nathI. are ! potAnI jAtane paNa mAnatA nathI to ! emane pUcho ke, te divase te vicAra hatA ne Aje A che !" to kahevuM paDe ke, gamAra ! eka dinA vicAranuM ThekANuM nathI e zAstravAda zI rIte kare ? e to vAyaDo kahevAya ! AthI ja huM kahuM chuM ke, e lokonI eka paNa vicAramAM sthiratA nathI. e lokonA cAra-ATha di pahelAMnA, AjanA ane be-pAMca varSa pahelAMnA badhA ja vicAra judA ! manuSya jIvananuM dhyeya che to emanI pAse nakkI karAvo ! jema amAruM dhyeya che ke, saMyamI jIvanamAM ja saphaLatA che mATe maratAMye na mUkIe, tema e lokonuM kaMI paNa dhyeya che? e paNa badhA sukhanA arthI to kharA ja ne ! to vicAro ke, sukha zAthI maLe ? patnIthI ke paisAthI ? kahevuM ja paDaze ke, evI koI ja vastuthI nahi, kAraNa ke, jyAMthI sukha maLe tyAM duHkha na joIe eTale jenAthI ekane sukha maLe tenAthI bIjAne duHkha thAya e sukhanuM sAdhana nathI, mATe sarvajJa paramAtmAe pharamAvela saMyama e ja sukhanuM sAdhana che. saMyama pAmyA te badhA ja sukhI. jemaNe saMyama pUruM sAdhyuM te anaMta sukhI thayA. jeTale aMze saMyamanI sAdhanA teTale aMze niyamA sukha che. jo Ama ja che to pachI dIkSA e sukhanuM sAdhana nakkI che, to zAstra jyArathI enI yogyatA kahI te vaya choDIne enI navI vaya nakkI karavAnuM kAraNa zuM ? e ja ke, vastutaH tevAo e vastune sukhanuM sAdhana mAnatA ja nathI ! sabhAH sAheba ! aDhAra varSa pahelAMnAne to e loko ajJAnI kahe che. * ema kahenArA e ajJAnIone khabara nathI ke, pacAsa varSanAnI buddhine paNa Takkara mAre tevI paNa buddhi bALakomAM hoya che. Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 485 - 37 : zAsana paMcAMgIthI ja prANavAna ! - 37 - 485 sabhA: mAstara barvene, ATha-nava varSanI vayanA mAstara barvene saMgItazAstrI ' tarIke paisA kharcIne, e ja loko sAMbhaLavA jatA hatA. hA, e to emane gamatuM che eTale tyAM vAMdho hoya ? nahi ja, kAraNa ke, jyAM e lokone phAvatuM hoya tyAM to e loko "gAMDA hAthIne paNa DAhyo kahe, khUnIne paNa binagunegAra kahe, jUThAne paNa sAco kahe, khoTA dastAveja karanArane paNa zAhukAra kahe." kAraNa ke, phAvatI vAta hoya tyAM tema karavAmAM kazo ja vAMdho nahi ! potAne paisA maLe ke AnaMda maLe eTale vAMdho ja zo ? vara mare to enA bApano ane kanyA mare to enA bApanI, emAM gorane zuM ? eTale e to kahe ke, "vara maro ke kanyA maro. paNa gora taNuM tarabhANuM bharo !! evI ja rIte manaphAvato AnaMda maLe ke phI pAke, eTale pachI jovAnuM ja zuM ? paccIsa jaNAnuM kuTuMba hoya temAM eka jaNe khoTuM karyuM hoya, to tyAM bacAva kare ke, mAre ne ene saMbaMdha nathI ane aMdara khAte saMbaMdha kAyama hoya. khAnagImAM kahe ke, bhegA chIe, pelAne saMghabahAra ke nAtabahAra mukAve ane pote alaga rahe; AvA e luccA che. milkatano bhAga levA doDyA Ave ! devuM hoya to kahI de ke, dukAna judI hatI. leNuM hoya to kahe ke, hA "mAro kAko hato." evA e vicitra che. dharmavirodhIonI dAMbhikatA? AvAone zrI jainadarzananuM sAcuM jJAna thAya ? AvAo zrI jinezvaradevano dhasAcI rIte pAme ? kahevuM ja paDaze ke, evI dazA hoya tyAM sudhI na ja pAme. halla ane vihalla nAmanA bhANajo mATe ceDA mahArAjAe AkhuM rAjya gumAvyuM, paNa zaraNAgatane dhakko na mAryo. ahIM dharma-pariNAma pAmyo dekhAya che. A to evA ke, khAvApIvAmAM, mAla mAravAmAM sAthe ane ApattimAM AghA. AvA svArthIo-prapaMcIo evI ja dazAmAM AvA sarvazreSTha zAsanane kema ja pAme ? bhayaMkara vAta to e che ke, evA prapaMcIo paramArthIne paNa prapaMcInA rUpamAM jue che. AjanA iMdrajALiyAo pUrvAcAryone iMdrajALiyA kahe che. iMdrajALa karanArA to pote che, ghaDImAM ghoDuM ane ghaDImAM gadheDuM, ghaDImAM manuSya ane ghaDImAM hevAna, evA khela khelanAra pote ane Aropa mUke pUrvAcAryo upara ? paisA mATe sAvadha, pAvatI levAmAM sAvadha, tyAM badhuM mAne ane ahIM "barAbara nathI' ema kahI de ! mATe ja huM kahuM chuM ke, evA taddana svArthIonuM mAnavA karatAM ekAMte Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 489 - - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - 486 paramArthI paramarSionuM mAnavuM khoTuM zuM? ane evA svArthIonA AdhAre jAya te jIve ke mare ? kharekhara, vayanuM to eonuM eka bahAnuM che, bAkI to dIkSA ja teone joItI nathI. teo samaje che ke, sAdhuo jIte to amArA jevA prapaMcIone koIpaNa rIte sthAna maLI zake tema nathI ! eno ja A badho udhamAta che, kAraNa ke, A nATakiyAo eka gAmaDAmAM jaI Ave, tyAM lokonA magajamAM UMdhI vAto ghAlI Ave, paNa te pachI koI sArA sAdhu jaI Ave ane lokone sAcI vAta samajAve eTale temano mAmalo khatama ! ethI ja eo e vAta sAcI rIte, samaje che ke, "amAruM bAMdheluM pApamaya kArakhAnuM to eka kSaNamAM sAdhuo chinnabhinna karI nAkhaze, eTalA mATe ja e loko badhI kAryavAhI karI cUkyA sAdhuone kalaMko lagADAya teTalAM lagADI cUkyA. emanI sAme jeTalo kAdava uchALI zakAya teTalo uchALI cUkyA. sAdhu saMsthAne duniyAmAMthI ukheDavAnI tamAma ceSTAo karI cUkyA. kazAmAM na phAvyA eTale niyamAvali ghaDI ke, eka vakhata jo samAja mATe ane aDhAra varSa pahelAMnI dIkSA baMdha thAya, to te pachI bAkInI dIkSA rokavA mATe navo kImiyo taiyAra ja che ! kahI de ke, "strIne, chate dhaNIe vidhavA banAvavAnuM pApa amArA jevA upakArI hovA chatAM kema ja thavA devAya ? musalamAnane ghera jAya to javA devAya, tyAM vAMdho nahi, mAtra ahIM ja vAMdho ! have to e loko nirlajja banIne kahe che ke, draupadIne paNa pAMca pati hatA, to Aje ekathI bIjo kare emAM harakata zI ? huM to A badhuM kahIne tamane eka ja vAta samajAvavA mAguM chuM ke, e akkalahanonA bolavAmAM koI siddhAMta ja nathI. eTale ghaDIkamAM kaMI ne ghaDIkamAM kaMI ema bolyA ja kare che ! vadhumAM e to kahe ke, "tyAga pAchaLa dhAMdhala zI ? kazI paNa dhAMdhala na hoya to ja tyAga levAya." paNa duniyAnA koI tattvajJAnIe ke pardarzanakAromAMthI eka paNa darzanakAre e na kahyuM ke, tyAga pAchaLa dhAMdhala na ja thAya. vyAkaraNakAra pANinIe paNa "manA pachI'no bhAva samajAvatAM kahyuM ke, saMbaMdhIno tyAga karavAmAM anAdara paNa karavo paDe." anAdara karatAM AMkhamAMthI pANI paNa Tapake ! vaLI dIkSAnI pAchaLa ronArA dIkSAthI nathI rotA ane maranAranI pAchaLa ronArA maranAra mATe nathI rotA. e loko paNa e to kabUla kare che ke, maranAra mATe koI rotuM nathI. kaho ke, maranAra pAchaLa gavAtA Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 487 37 : zAsana paMcAMgIthI ja prANavAna ! - 37 - 487 rAgaDAmAM maranAranI gatino eka paNa zabda Ave che? e AvA hatA, emaNe AvuM karyuM, have emanA vinA amAruM zuM thaze ?' ema rovAya che ne ! e ja rIte saMyamanI pAchaLa paNa ghoMghATa e ja mATe che ke, "tamArA vinA amAruM zuM ?' paNa saMyama lenArane paNa e kahevAnI chUTa che ke, tamArI sAthe paDIne mAruM paNa zuM thAya ?' paNa e kathananI sAme to pelA pAgalo kahe che ke, "bUma nahi karAya !" A che AjanA svataMtravAdIo ! vicAro ke, gharanA kuTuMbI mATe corI karanArane jema beDI paDe, tema emane mATe pApa karanArane paNa durgati na maLe ? paNa A badhuM jeone vicAravuM nathI, tevA sudharelAonI vAtamAM kazuM ja vajUda nathI. emanA kAgaLiyAnA TharAva pAchaLa kazuM ja jora nathI. ethI ja teo ADAavaLAM prapaMco kare che. vadhumAM e prapaMcIo evA uThAvagIra che ke, dharmanI niMdA pote kare, karAve ane pAchA sTeja para AMkhamAM AMsu lAvIne bole ke, "samAjamAM kALo kera vartAya che. AthI badhAne lAge che ke, "zA lAgaNInA dhodha vahe che !" AthI ja kahuM chuM ke, evAone to tyAM bharasabhAmAM ja emanA svarUpamAM oLakhAvavA joIe ! " durjanonI madhuratAmAM viSanI kAtilatA : ' sTeja para UbhA rahIne evAo Tebala para hAtha pachADe, AMkho lAla kare ane parama zAMtinI vAta kare. badhAne lAge che ke, A to parama zAMtinI mUrti ! paNa dIvAsaLI cAMpIne heThaLa saLagAvanAra parama upakArI (?) paNa e ja hoya ! AthI ja tamAre bolatAM zIkhavuM paDaze ! e nATakiyAone ughADA pADavA emanI sAme emanA jevA svAMga racI tamAre laDavuM paDaze ! e nATakiyAsudharelA nATakiyA to pagAradAra che, pagAra laIne sTeja para tathA chApAnI kaoNlamomAM nATaka bhajavI jAya che. e to paisAnI lAlasAmAM phaselA che, arthakAma ane viSaya-kaSAyamAM ja rAcelA-mAyelA che; emanI sAme tamAre sAco veSa bhajavavo paDaze. bIjAne bacAvavA sAco veSa to bhajavavo ja paDe ! mAro sAdhuveSa ane tamAro zrAvakaveSa. emAM vAMdho zo ? ApaNe kAMI evA nATakiyA nathI, paNa e kacaro uDADe tyAM sAvaraNI pheravavI paDe ne ! ema karyA vinA kema ja cAle ? paNa e bolatAM AvaDe to ne ! sTeja para AvA nATakiyAnA pahelAM to tame enI bolavAnI chaTAnA guNa gAo. "zI lAgaNI ?' ema kaho, ane jarA paNa AvezamAM AvyA vinA tamArA e Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - va88 mitrane barAbara sAcA svarUpamAM oLakhAvo ! Ama karavAmAM tame pAchA paDo cho eTale tamArI e zithilatAnA pratApe emanI pApavRtti phAve che. mATe emanI zabdajALamAM tame bhUlecUke paNa phasAo nahi ane bIjAne phasAvI do nahi ! bAkI evAone dharma sAthe ja vera che. evAone dharmanI ja darakAra nathI. chavvIsa paikInI chellI patrikA bahAra pADyA pachI yuvaka saMghamAMno eka yuvaka lakhe che ke, "ame e jANatA nathI." kema nathI jANatA ? cho to bhegA! vAru ! Apone noTisa ! athavA lo prAyazcitta !! paNa e nahi. A to badhI paoNlisI che, kAraNa ke, e ToLuM bhayaMkara che. jyAM jyAM evA sudharelAnuM nAma Ave, tyAM samajI levuM ke, kAMIka svArtha che. emanI lekhanazailI upara eka leza paNa mUMjhAvA jevuM nathI, kAraNa ke, dekhAvathI emAM uparathI mIThuM paNa aMdarathI. viSamaya hoya che. e ja kAraNe e kavi kahe che ke - + "durjananI jiddAnA agrabhAga upara madha rahe che paNa tenA hRdayamAM to haLAhaLa jhera rahe che." - khare ja, A uktine AjanA zAsanadrohI durjano AbAda rIte caritArtha karI rahyA che ! eTale ApaNI to eka ja pharaja che ke, e pApAtmAonA prapaMcamAM nahi phasAtAM upakArIonA kathana mujaba sarvajJa zAsanamAM rahela sUtranA eka paNa akSaramAM aruci na thAya. e ja rIte ApaNe ApaNuM jIvana ghaDavuM joIe. + "pu tiSThiti nihA, have tu datrAdisTam !" Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 : jainazAsanamAM bolavAno adhikAra kone? vIra saM. 2456, vi. saM. 1986, poSa vada-7, maMgaLavAra, tA. 21-1-1930 zaMkA na thavAnuM kAraNa : vyaktipUjA nahi paNa guNapUjA ! 7 ajJAnatAnAM AvaraNa ! guNamAM paNa doSa ! pAdavihAra : che gulAma, chatAM mAne svataMtra ! svabhAvanuM pragaTIkaraNa ! . vIsamI sadInuM paNa bhAna nathI : adhikAra vinAnI pravRtti e gAMDapaNa khoTI chUTachATanuM pariNAma vinAza ! virodha saMghano nahi, paNa... oLakhatA nathI ! mAtA-pitA jevuM jainazAsana : bALadIkSA ane jainazAsana : 7 madhyasthatAno daMbha : amAruM boleluM chellA pATalAnuM nahi paNa cAlu pATaparaMparAnuM che : sAdhunI AMkha zAstra ! jainazAsananA cunaMdA sainika eTale ! 0. bagADo thAya te pahelAM ja sudhAro karavo joIe ! rAjyano daMDa bhogavIne paNa sArA banavuM : bAdazAha akabara dharma kema pAmyA ? bALakane dIkSA tarata apAya ane tamane kema nahIM ? 38 zaMkA na thavAnuM kAraNa H sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNa, zrIsaMghanI stuti karatAM nagara vagerenAM rUpaka ApI, have zrIsaMghane merUgiri sAthe sarakhAve che. zrI tIrthaMkaradeva pachI zAsana zrIsaMghane AbhArI che, eTale je zAsanamaya te zrIsaMgha. zrIsaMgha na Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 490 - 490 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 hoya to zAsana jAya eTale zrI saMghanI hayAtInI to jarUra che ja; paNa zAsana na rahe ane ekalo samudAya ja rahe to te saMgha nathI, e vastu paNa eTalI ja sAcI che, e kadI ja na bhulAvuM joIe. Aje sAmethI kahevAmAM Ave che ke, "saMgha e kImatI vastu che." enA uttaramAM ApaNe paNa e ja kahIe chIe ke, kIMmatI che ema nahi paNa mahA kImatI che, kAraNa ke, zrI tIrthaMkaradeva pachI zrIsaMgha ja pUjya che, paNa te tyAre ja ke, jyAre saMgha tarIke oLakhAto samudAya zrI jinezvaradevanI AjJAne samarpita hoya. vyavahAramAM jema pANIne rAkhavA eka sAmAnyamAM sAmAnya ghaDo joIe e kabUla, paNa te Akho ke kANo ? are, kANA ghaDA mATe kahevuM ja zuM? e ja rIte pUjya zrIsaMghanI avazya jarUra che, paNa kevA saMghanI jarUra che ? e ja praznanI atre vicAraNA cAle che ane te khUba mananIya che, je vastuo zrI sUtrakAra maharSie zrIsaMgha mATe pahelAMnI sAta upamAomAM kahI che, te ja vastu sUtrakAra maharSi AThamA A merUnA rUpakamAM kahe che, paNa tene vizALa rUpamAM kahe che. zrIsaMgharUpa merU mATe pITharUpa samyagudarzananI dRDhatAnI jarUra che, majabUtAInI jarUra che. jyAM samyagdarzana ke samyagdarzana pAmavAnI tAlAvelI nathI tyAM saMghatva nathI. e samyagudarzanane poluM karanArA doSo pAMca che. emAM pahelo doSa zaMkA che, Aje sAmA pakSa tarIke UbhelA jaina samAjamAM A pAMce doSoe pUrepUruM sAmrAjya sthApyuM che. kAraNa ke, e vargamAM rahelA mANasone to vAtavAtamAM zaMkA paDe che. vAtavAtamAM kAMkSAye thAya che. vicikitsA paNa vAtavAtamAM thAya che ane mithyAmaMti guNavarNana ane eno paricaya e paNa emanA jIvananuM aMga banI gayuM che. jo pahelo doSa - zrI jinezvaradevanA vacanamAM zaMkA, te nIkaLI jAya to bIjA badhA doSo to sahelAIthI nIkaLI jAya. "zrI jinezvaradevanA vacanamAM zaMkA kema na thavI joIe ?' eno khulAso to ApaNe karI gayA chIe. temAM jaNAvI gayA chIe ke, "zrI jinezvaradevanAM vacano svAbhAvika che, paNa banAvaTI nathI; eTale ke, yojanA, ghaTanA, irAdA ke icchApUrvaka e tArake kaMI paNa kahyuM nathI. paNa je hatuM te ja e tArake kahyuM che. upakAranI bhAvanAmAM paNa e tArake je vastunI yogyatA na joI tyAM te vastuno niSedha ja karyo, paNa Agraha na karyo : kema ke, e tArakane hRdayanI icchA pAra pADavA mATe bolavuM hatuM ema na hatuM." zrI jinezvaradevane, e tArakanA svarUpane ane e tAraka kyAre tAraka thAya, tIrtha kyAre sthApe e jo jaNAya, to e tArakanA vacanamAM zaMkAne jarA paNa sthAna rahe; kAraNa ke, e tArake to vastunA svarUpane ja khulluM karyuM che. Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 : jainazAsanamAM bolavAno adhikAra kone ? - 38 -- 491 dareka AtmA potAnA svabhAvane pAme, e ja e tArakanI icchA ! pote potAnA AtmAno svabhAva joyo, jANyo, anubhavyo ane pragaTa karyo. e ja rIte jagatanA jIvone paNa tema karavA e tAke AhvAna karyuM. e tArake zAsana sthApIne A kAma ja karyuM che. zAsana sthApIne zrI jinezvaradeva to ema ja kahe che ke, 'rAga, dveSa vagere AtmAnuM svarUpa nathI; 'A mAruM - A tAruM' A bhAvanA AtmasvarUpa nathI; atyAre AtmA jyAM phasAyo che te AtmAnuM sthAna nathI.' to have vicAro ke, parama tAraka zrI jinezvaradevanuM zAsana pAmIne karavAnuM zuM ? e ja ke, dabAI gayelA AtmasvarUpane khulluM ka2vuM. AmAM vAMdho kone hoya ? koI AtmAnuM svarUpa cAra divase khIle, to koI AtmAnuM svarUpa cAraso divase khIle, paNa puruSArthanI khAmInA kAraNe jenuM cAraso divase khIle eno virodha kema ja thAya ? koI AtmA potAnuM svarUpa pote khIlave tyAM vAMdho zo ? kahevuM ja paDaze.ke, kazo ja nahi ! 491 AthI spaSTa che ke, zrI jinezvaradevanA siddhAMtono virodha karavAmAM kSaNavAra paNa TakI zakavAnI virodhIonI tAkAta nathI. e siddhAMtono ja e prabhAva che ke, emAMnI vastune lIdhA vinA virodhIothI paNa AgaLa calAtuM nathI; AthI ja kahuM chuM ke, svAbhAvika vastumAM zaMkA cAle ja nahi paNa jene 'uMDuM' kahevAnI Teva hoya, tene mATe to koI upAya ja nathI. vyaktipUjA nahi paNa guNapUjA ! sabhA paNa rAmavijayajIne mAne to ? kazo ja vAMdho nahi. A zAsane kevaLa vyaktipUjA vihita karI ja nathI. zrI jinezvaradevanA zAsanamAM to guNaviziSTa vyaktipUjA che ane te guNa paNa je te nahi, paNa zrI jinezvaradeve pharamAvelA samyagdarzanAdikane anukULa hoya evA ja ! bIjuM cauda pUrvanA sArabhUta zrI navakAramaMtramAM paNa 'zrI arihaMta paramAtmA, zrI siddha bhagavAna, zrI AcArya bhagavAna, zrI upAdhyAya bhagavAna ane zrI sAdhu bhagavAna : A pAMca parameSThine ja namaskAra karavAmAM Avyo che. emAM kyAM koI vyaktinuM nAmanizAna che ! eTale saune mATe te pUjya che ke, je arihaMtapaNuM, siddhapaNuM, AcAryapaNuM, upAdhyAyapaNuM athavA to sAdhupaNuM hoya ! zrI arihaMtapaNAdikano je pUjArI hoya, tene jenA jenAmAM pAMcamAMthI eka paNa hoya teno virodha hoya ja zAno ? AthI tame samajI zakazo ke, vyaktivirodhI jevI vastu zrI jainazAsanamAM saMbhavI ja zakatI nathI. eTale Aje jeo vyaktinA nAme vastuno virodha Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 492 Ae2 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - karanArA che, teo vAstavika rIte vyaktinA virodhI nathI, paNa vastunA ja virodhI che, Ama vicAra karatAM saheje samajI zakAya tema che. e ja kAraNe evAo sAmAnya prakAranA mithyASTi nathI paNa ghora mithyAdRSTi che. anyathA teone koI paNa vyakti pAsethI satyano svIkAra karavAmAM harakata kema ja hoya ? zrI jainazAsanamAM guNanA lakSya vinAnI korI vyaktigata zraddhAne kazuM ja sthAna nathI. vastunA svIkAravALI vyaktimAM ja zraddhAne vajana apAya che. pAMca padanAM nAma, sthApanA tathA dravya paNa pUjAya che, paNa pada vinAnAnAM nAma, sthApanA ke dravya pUjAtAM nathI. A bhAI potAnuM nAma "muni' rAkhe to abhuThThIo khamAya ? mahAvIra nAmanA ghaNA mANasa che, ene zuM page lagAya che ? kahevuM ja paDaze ke nahi; AthI samajAze ke, vyaktine mAnavAno A zAsanamAM Agraha ja nathI. je vyaktimAM vastu dekhAya te ja vyaktine manAya ane vastu AvyA pachI vyaktivirodha Takato paNa nathI. vyakti game te hoya paNa enuM kathana jo svAbhAvika hoya to vAMdho zuM che ? ApaNe bhagavAna zrI mahAvIradevane ApaNI najare joyA che ? nA, paNa zAstra dvArA ApaNe jarUra emane joyA che. bhale, e loko na mAne, paNa zAstra dvArA e jevA hatA tevA ja AMkha sAme e dekhAya che. eTale ja ApaNe jorazorathI kahIe chIe ke, e tArake kahelI badhI ja vAta svAbhAvika che paNa kRtrima nathI, ane kharekhara jyAM kRtrimatA che tyAM ja duHkha che. . ajJAnatAnAM AvaraNa ! tame samajo ke, sukha to svAbhAvika vastumAM che, paNa kRtrima vastumAM nathI. AhAra e AtmAno svabhAva nathI, paNa nirAhArIpaNuM e ja AtmAno svabhAva che; e ja kAraNe AhAramAM duHkha che, ane ethI ja nirAhArIpaNuM ke, je AtmAno svabhAva che, te ja meLavavAnA A badhA prayatno che. chate AhAre. paNa nirAhArIpaNuM lAvavA mATenI A badhI mahenata che to kahe ke, vastu hovA chatAM paNa ene hRdayathI bhogavavI nathI, e matanA tame cho ne ? jo e matanA ho to ja tamArI aSTaprakArI pUjA vAstavika rIte phaLe. bhagavAna tamArA naivedya AdinA bhUkhyA che, ema tame mAno cho ? bhUlecUke paNa ema na mAnatA. tamArI banAvaTa tyAM sthApita karavA mATe naivedyAdi tyAM mUkavAnuM nathI, paNa tajavA mATe e dhyeya dhyAnamAM rAkho ! tame Aje banAvaTI Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 493 - 38 : jainazAsanamAM bolavAno adhikAra kone ? - 38 - 493 vastumAM eTalA lobhAva cho ke svAbhAvika vastunA vicArano tamane khyAla ja nathI. duniyA kRtrima vastu para evI lobhAI che ke, kRtrimatA mATe potAno svabhAva gumAvI, takalIpha veThI, pote kharAba thAya che ane potAnA svarUpane bagADe che. A badhI vAto zAstronA abhyAsIo mATe ajJAna nathI rahI zakatI. ajJAta duniyAne kyAM khabara che ke, ajJAna duniyAmAM phasAyelA chatAM potAne anubhavI tarIke mAnanArAo je nathI jANI zakatA, te prabhuzAstranA sAcA abhyAsI susAdhuo jANI zake che. duniyAmAM evI eka paNa vastu nathI ke, jeno. vAstavika khyAla zAstra na ApatuM hoya ! paNa Aje jainajAtimAM janmavA chatAM paNa sarvathA bhavAbhinaMdI banI gayelA kamanasIbone zrI jinezvaradevanA zAstra mATe eka leza paNa abhimAna nathI, nahi to e lokanI Agama ane AgamAnusArI maharSio mATe AvI jabAna na ja cAlata. jeo sArAne paNa khoTA svarUpamAM letAM zIkhyA hoya, teone khoTAmAMthI paNa kaLAthI kADhI zakAtuM sAruM kaI rIte apAya ? AjanA bhavAbhinaMdIo potAnI jAtanI prabhAvanA karAvavAnA irAdAthI potAne guNAnurAgI tarIke oLakhAvavA mAMge che, paNa AjanA e lokone nathI guNa jotAM AvaDatuM, nathI guNanI parIkSA karatAM AvaDatI ke nathI guNanuM varNana karatAM AvaDatuM. e loko to evA che ke jyAM guNa levA jAya tyAMthI guNa mUkIne temAM rahelA doSa ja laIne Ave ane jyAM guNanuM varNana kare tyAM hajArone mithyAtva ja pamADe. ajJAnanA yoge koIkanAM vakhANa kare tyAM lakhe ke, "ApaNAmAM che koI evo ?' - Ama ja vATe ! kAraNa ke, nathI guNa jotAM AvaDatuM, nathI guNa letAM AvaDatuM ke nathI guNanI prazaMsA karatAM AvaDatuM. AvI durdazA che ! chatAMya tevAo samajyA vinA bolI bolIne potAnI mUrkhatAnuM pradarzana kare che !!! - zuddhAzuddha, sAruM-narasuM ane dharma-adharma e badhI ja vAtamAM potAne paMDita mAnanArA zAstradRSTi samaje che ke, mAtra bhaNAvelA popaTo ja che ? zAstra to samajAya nahi tyAM sudhI mauna rahevA pharamAvyuM. vyavahAramAM paNa jyAM sudhI cAlatAM na AvaDe ane jIbhano upayoga karatAM na AvaDe, tyAM sudhI page cAlavAno ane DahApaNa DahoLavAno niSedha che. dUdha pItA bALakano hAtha mA jyAM tyAM aDavA na ja de. aMgArAne lAlacoLa joIne bALako to pakaDavA jAya, paNa sagI mA tema karavA javA de kharI ? chokaruM aTakacALuM bane ane zarIre phollA thayA hoya to na khaNavA devA mATe hAtha bAMdhavA ja paDe, kema ke kahevA Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 494 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - - 494 mAtrathI e samaje tevuM nathI, hajI ajJAna che. te ja rIte je ajJAnone guNadoSanI parIkSA karatAM ja nathI AvaDatI tathA guNamAM paNa doSa kevI kevI rIte hoya che ane doSamAM guNa paNa kevI rIte che e jotAM na AvaDe, te bicArAo guNadoSanI parIkSA zI rIte kare ? na ja karI zake, e ja kAraNe teonI e pharaja che ke, evI zakti na Ave tyAM sudhI anaMtajJAnIoe karelI parIkSA kabUla rAkhIne ja cAlavuM joIe. guNamAM paNa doSa ! sabhA: guNamAM doSa zI rIte ? huM jaNAvI gayo chuM ke, suMdaratA ane svacchatA e guNa che; vezyAnI suMdaratA ane svacchatA e kuLavadhUne paNa Tape tevI hoya che, paNa upakArIoe enI suMdaratAne ane svacchatAne agninI jvALA jevI kahI che; kAraNa ke, enI suMdaratA ane svacchatA anekanA zIlano saMhAra karanArI che ! e ja, rIte vicAro ke, uThAvagIranI zAhukArI kevI ? uThAvagIra savAyuM paNa vyAja ApavAnI nA na paDe, kema ke, ApavA hoya to vAMdho che ne ? TikiTa paNa coDI Ape, kAraNa ke, evAne pAMca lAbha bhegA karI nAdAra banatAM ochI ja vAra lAge che ? e to manamAM ema ja bole che ke, "basonA lobhe tuM so Apa, paNa emAMthI huM tane rAtI pAI paNa ApavAno nathI. A rIte dekhAtA guNamAM doSa chupAyelA che; mATe sAvadha thAo ! mAtra bahArathI ja sAruM dekhIne jhukAya nahi. dIvAnI jyotanA caLakATamAM mUMjhAIne pataMgiyAM potAnA prANa gumAve che, paNa kalyANanA arthIe to evuM na ja karavuM joIe. zAstra kahe che ke, samyatvane TakAvI rAkhavA icchanAre badhI ja parIkSA karavI paDaze. duniyAmAM prakAza paNa be jAtanA hoya che. eka jovAmAM sahAya kare tevo hoya che ane bIjo dekhatAne paNa AMdhaLA banAve evo paNa hoya che. Ajano prakAza AMkho bagADe evo che. AjanI lAiTo AMkhonA tejane haNanArI che ane vilAso pedA karanArI che. AMkhane joIe eTalA tejathI vadhAre teja ApanAro prakAza AMkha bagADe che. sUkSmadarzaka yaMtra bahu vAra vAparavAthI AMkho khalAsa thAya che, jema yaMtra banAvaTI, tema e vastunuM svarUpa paNa bhinna batAve che. hoya thoDuM ane batAve vadhAre. ghInA dIpakathI maMdiramAM je zuddhi hatI, te Aje nathI. Aje - vilAsitA che, paNa tamane e vAta gaLe nahi Utare, kema ke tame to nATakanA zokhamAM evA ja TevAyA cho. A ghInA dIpakanI jyoti to snigdha hoya che ke jethI AMkhanuM teja vadhe, paNa vIsamI sadIvALA e vAta kema ja mAne ? Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 495 -- 38 : jainazAsanamAM bolavAno adhikAra kone ? -38 pAdavihAra : pahelAM gADAM hatAM, tyAre eksiDanTa (Accident - akasmAta) nahotA banatA. kadAca e UMdhAM vaLe to paNa AdamI bace. AjanAM sAdhano to evAM ke jarA akasmAta thayo ke aneka lokonA jIva jAya paNa e vAta A badhAnA magajamAM Utare kharI ? kahe ke, 'vIjaLIvege vadhatA jamAnAmAM A badhI vAta cAle ? paNa emane e khabara nathI ke sAcI rIte ane sArI rIte jIvana jIvavuM haze to A jamAnAmAM paNa A ja vAta karavI paDaze ane jIvanamAM utAravI paDaze. sAcI ane sArI vastu koIe paNa sAcavI hoya to zrI jainazAsane ja sAcavI che.. 495 zrI jainazAsanano sAdhu page ja cAlavAno. upakAranA bahAne paNa e vAhanano svIkAra na kare. jenA svIkArathI AtmAne hAni, tenAthI upakAranI saMbhAvanA ja kevI ? evI dRDha mAnyatA ane zraddhA prabhuzAsananA sAdhune hoya che, e ja kAraNe jagadguru AcArya bhagavAna zrImad vijayahIrasUrIzvarajI mahArAjAe vAhana na ja svIkAryuM. dilhI bahu dUra hatuM, bAdazAha ghaNo Atura hato, toye e maharSi to prabhuAjJA mujaba page cAlIne ja gayA; kAraNa ke, e upakArI to mAnatA hatA * ke, 'huM vAhanathI jAuM chatAM bAdazAha na pAme to ? ane bhale huM na jAuM ane ethI AturatA vadhe toye vAMdho nathI, kema ke, e AturatAmAM paNa lAbha ja rahelo che.' so so gAu jAya tevI UMTaDIo taiyAra hatI, paNa jo e rIte gayA hota to bAdazAha akabara ahiMsaka na banata. bAdazAhane sUbAoe paNa lakhyuM hatuM ke, AvA phakIra Aja sudhI kadI joyA nathI. 'pakko musalamAna paNa jenI AvI stuti kare che e phakIra kevA haze ?' ema bAdazAhane paNa thayuM ane vaLI thayuM ke, 'page cAlIne Ave che e phakIra kevA upakArI !' jo vAhana para gayA hota to bAdazAha paNa mAnata ke, 'e paNa mArA jevA ja che' astu. evI ja rIte Aje kaLA paNa nathI. Aje to mAtra vikAra che. AdamI ja kaLA vagaranuM pUtaLuM hoya tyAM kaLA hoya paNa kyAMthI ? che chatAM mAne che svataMtra ! gulAma, sabhA H kaLA eTale ? kaLA eTale vastunA svabhAvanuM prakaTIkaraNa, opa caDhAvavo te kaLA nathI, Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 496 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 paNa tame vibhAgamAM evA TevAyA cho ke, jethI svabhAva tamane rUcato ja nathI; mATe ja zuddha svabhAvanI mazkarI karo cho. 496 ahIM emAMnA sAMbhaLavA AvanArA tyAM jaIne A vAta kaheze, eTale e loko kaheze ke, 'hambaga. sAdhuno dhaMdho che ke khaMDana kare.' paNa e ajJAno samajatA nathI ke, khAMDaNImAM khoTuM hoya te khaMDAya ja. emAM bIjA koI zuM kare ? sAMbelAthI cokhA na bhAMgI jAya e karAmata joIe, paNa choDAM to bhAMgavAM ja joIe. A rIte vastuno viveka nahi karI zakanArA e loko svataMtratA mAMge che, paNa parataMtra banAvanArI vastuothI to khasatA ja nathI. pahelAMnA loko ochA kharce, ochI takalIphe jIvana nibhAvatA, emanI dhamAla ane AraMbha thoDA hatA, AgaLa gRhasthanA gharamAM dIpaka eka ke be kalAka raheto ane e paNa potAnI sattAnI vAta hatI, prakAza ocho, ghoMghATa jarA paNa nahi, vAtAvaraNa vilAsI nahi evuM pUrve hatuM. Aje kendrasthaLa baMdha thAya to AkhI rAta bUmarANa cAle, kema ke, tamAre AkhI rAta lAiTa joIe. Aje sAdhana vadhyAM che, paNa zAMti nathI vadhI : UlaTI azAMti ja vadhI che. AgaLanA vepArIne tAra-TapAlanI roja paMcAta nahi. Aje to kSaNe kSaNe tAra-TapAlanI paMcAta. vicAro ke, sAdhana vadhyAM paNa pariNAma zuM AvyuM ? zAMti vadhI ke azAMti ? jiMdagI, veTha ane kAma karavA mATe che, ke veTha ane kAma e jiMdagI jIvavA mATe che ? vepAra mATe tame ke tamArA mATe vepAra ? AjanAM loko dharmakriyA mATe kahe che ke, 'A nahi bane, bahu kAma che' paNa kAmanA mAlika tame ke tamAruM mAlika kAma ? ATaluM paNa nahi vicArI zakanArA pAchA potAnI jAtane svataMtra kahevarAve che ! AvI mUrkhatAnA mAlikone svataMtra kahe koNa ? gulAmI kare ane ilkAba svataMtrapaNAno rAkhe e kevA ! AvA uThAvagIro agresara thaIne jIve tyAM sudhI duniyAmAM sukha nathI. evAone agresara na ja thavA devA joIe. emane to emanI kholakImAM ja jIvavA devA joIe. evAo potAnI kholakImAM bhale game tevAM borDa cItare, paNa evAone kaho ke, 'e borDa laIne bahAra AvyA to e borDano ame bhAMgIne bhukko karI nAMkhazuM !' sArI vastu bahAra mUkavAno amane hakka che, paNa khoTI vastuo bahAra mUkavAno tamane hakka nathI; rAjyano kAyado paNa ema ja kahe che. svabhAvanuM pragaTIkaraNa AthI ja ApaNe kahIe chIe ke, saghaLI ja svabhAvasiddha, mATe ja satya Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 497 -38 : jainazAsanamAM bolavAno adhikAra kone ? - 38 - 497 evI vastunuM pratipAdana karanAra zrI jinezvaradevanA AgamamAM zaMkAne sthAna ja nathI. paNa A vAta samyagdaSTi AtmAo mATe che, mithyAdRSTio ane bhavAbhinaMdIpaNAthI bhinna AtmAo mATe che, kAraNa ke, ghora mithyAdRSTi to maratAM sudhI zaMkA kare ja, kema ke, sAcI vAtamAM zaMkA na kare to emanAthI jivAya ja nahi. svabhAvasiddha vastu sivAya zAstramAM kAMI kahyuM nathI, ema samyagudRSTi to mAne che, eTale enA mATe samyakatvamAM dUSaNa lagADe tevI zaMkAne sthAna ja nathI. mArgAnusArIpaNAthI sarva saMvara sudhI, eTale ke caudamA guNasthAnaka sudhInI sthiti tapAso, emAM svabhAvanA prakaTIkaraNa sivAya bIjuM che kaMI ? emAM jene bahAranuM AvaraNa naDyuM te gabaDyA, mATe bahAranA AvaraNane jItavAnuM ! ' pUjA zrI jinezvaradevanI mUrtinI kahI, AvA veSavALA ane tathAvidha guNavALA gurunI upAsanA kahI, saMsAra choDavAnuM kahenArA zAstranI pUjA kahI, karavuM dAna, pALavuM zIla, Acaravo tapa ane vicAravI sadbhAvanA, AmAM vAMdho kyAM ? paNa- AjanAo to e badhI ja vastuone viparIta rUpa ApavAmAM pravINa che, eTale e loko to chokarAne dUdha pAya tene paNa dAna gaNe * che, paNa jANatA nathI ke, e to moha che, e kAraNe emAM dharma manAvavo e khoTuM che. gharanI strI mATe sarjanane lAve emAM upakAra nathI, paNa moha che. AthI ja kahuM chuM ke, aDhAre pApasthAnakanA svarUpane samajo ! * . tamArA saMtAnane mokSamArge caDAvavA dUdha pAo to e dAna kharuM, paNa e che ja kyAM ? A to sAMbhaLe ke, mArA chokarAne mokSamArge caDAvanAra koI maLyA che to e sAMbhaLIne emane akaLAmaNa thAya che, kAraNa ke, svabhAva ja judI rIte TevAyo che. vIsamI sadInuM paNa bhAna nathI : AjanA virodhIo potAne jamAnAvAdI gaNAve che ane vIsamI sadImAM janmyA chatAM vIsamI sadInI nItine paNa bhUlI gayA che ! jaina samAjamAMnA AjanA kahevAtA sudhArakoe vIsamI sadInI nItine paNa neve mUkI che, kAraNa ke, adhikAra vinA bolavAnI to A vIsamI sadI paNa nA ja pADe che. - vIsamI sadI paNa kahe che ke, adhikAra vinA bolAya ja nahi. hoziyAramAM hoziyAra vepAra paNa korTamAM to mUMgo ja rahe, kesa potAno chatAM mUMgo rahe, bole to vakIla ja Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 498 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 498 sabhA e vepArI bole to phasAI paDe ne ? e vAta pachI, e potAno adhikAra bhUle to phasAI paDe, paNa ApaNo muddo e che ke, bole ja nahi. adhikAra bahAra bole ja nahi. jajanI pAse beThelo kArakuna paNa kaMI na bole, paTAvALo jaja pAse thAMbhalAnI jema Ubho ja rahe. enuM kAma salAma karavAnuM ane je cIja maMgAve kare te ApavA-levAnuM, paNa bole kAMI nahi. hoziyAra oNphisara paNa uparI sAheba pAse jarUra jeTaluM ja bole. A badhuM kahevAmAM ApaNo muddo e che ke, A vIsamI sadImAM paNa yogya sthAne rahevA icchanArAone sarva aMkuzo svIkA2vA paDe che, tyAre zuM jainazAsana kaMI kAyadA bahAranuM che ke tenI aMdara je te pAgala lavI jAya ? adhikAra vinAnI pravRtti e gAMDapaNa : kahe che ke, 'koI vidhavAvivAha karavo joIe ema kahe, emAM saMghane zuM ?' AnI sAme ApaNe kahIe chIe ke, 'jainazAsanamAM rahevuM hoya enAthI zAstrAjJA vicArIne ja bolAya, paNa jema tema lavAya nahi.' AnI sAme kahe che ke, 'amane zuM bolavAno hakka nahi ?' Ano uttara e che ke, 'nahi, nahi sattara vAra nahi, bolavA mATe lAyakAta meLavavI joIe; eTale ke, zuM bolAya ane zuM na bolAya e samajavuM joIe. A samajaNa na Ave tyAM sudhI kAMI paNa bolavAno adhikAra nathI; kAraNa ke, samajaNa vinA ke adhikAra vinA kaMI ja kahI zakAya nahi. mahine lAkhkhonI AvakavALo paNa jajanI khurazI upara na ja besI zake ! zeTha to enI peDhIe, korTamAM to jaja e eno paNa sAheba ! e zeTha hoIne jajane kahe, 'tuM to pagAradAra nokara !' to zuM cAle ? nahi ja ! tyAM to jaja, e ja sAheba ! e ja rIte AjanA e sudhArako gaNAtA bhaNelA hoya paNa kaoNlejamAM eTale tyAMnuM ane tyAMnI eka lAkha ane ekAvana copaDI phADI hoya to paNa ahIM zuM ? duniyAnA dhArAnAM pustakonA ahIM DhagalA kare, to ahIM e nakAmA. ene ane Ane lAge-vaLage zuM ? ame ATaluM bhaNelA !' ema kahe to huM kahuM ke, 'e tyAM, ahIM to haju tema chatAM paNa ajJAna ja !' ahIM to ahIMnuM bhaNavA mATe ahIMnI bArAkhaDI bhaNavI paDaze, vidyArthI banavuM paDaze. nAnA kIkA jevA banavuM paDaze, jIvanA be bheda, saMsAranA ane mokSanA; e vagere bhaNavA tarIke bhaNavAnI nA pADe to ghera javAnuM kahevuM paDe. navakAra. paMcikriya, iriyAvahi badhuM zIkhavuM paDe. Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 499 - 38H jainazAsanamAM bolavAno adhikAra kone ? - 38 - 499 e loko kahe che ke, "jainadarzananuM tattvajJAna bhaNanArane navakAranI zI jarUra !" huM pUchuM chuM ke, "kaoNlejamAM janAre kakko zA mATe bhaNavo ? gaNitanA prophesara thavA icchanAre ekaDo zA mATe cUMTavo ?' paNa AvuM pUchanArAone samajAvAya zI rIte ? prathama huM to mAnato hato ke, bhaNelA kahevAtA e loko kAMIka paNa DAhyA haze, paNa Aje keTalAkonI hilacAla jotAM teo taddana mUrkha hoya ema ja lAge che, anyathA AvuM kema ja hoI zake ? raste cAlanArA Ama karavA ne tema karavA konpharansane TharAva lakhI mokale che; enA hetu, dhyeya, dhoraNa jANavAnI paNa emane paDI nathI ! evAo te bhaNyA ke bhUsyuM? vaLI A badhA bhegA thAya che, te lokonAM ghara maMDAvavA ke kAMIka navuM karavA ? jainapaNAne paNa vecI khAnArAone sAdhu upara pharamAna kADhavAM che ! paNa emanAM jaMgalI pharamAnono amala te mUrkhAo konI pAse karAvaze ? mane to e ja thAya che ke, AvAo AvI AvI vAhiyAta vAto karatAM zIkhyA kyAMthI ? korTa paNa potAnA adhikAra sudhInA kesa calAve che, adhikAra bahAranA kesane upara mokale che, potAnI sattA bahArano hukama e paNa nathI kADhatI; ane A gAMDAo to vinA vicArye hukama upara hukama ja kADhe che !!! sattA vagara hukama kADhanArA kaI koTimAM gaNAya ? pAgalanI koTimAM ke koI bIjI ? kharekhara, A badhuM vicAratAM gAMDA ja bhegA thayA hoya ema lAge che !!! khoTI chUTachATanuM pariNAma vinAza! - zAstra kahe che ke, pahelAM potAnI jAtane oLakhAvo, nihALo, jAte na joI zako to sAme arIso mUko ane "huM koNa ?' e oLakho; e nakkI thayA vinA bolo nahi, lakho nahi; je lakho-bolo te potAnI jAtane yogya che ke nahi te pUcho ! yogya lAge to bahAra mUko, nahi to phADI nAMkho ! ane A badhuM vicArIne samajo ke, "vIsamI sadI vivekahIna nathI paNa emAM ame pote kamajAta pAkyA chIe. marajImAM Ave tema vartavAnI chUTa to A jamAno paNa Apato hoya to te bhayaMkara che, kAraNa ke, evI chUTanuM pariNAma to nAza sivAya bIjuM kazuM che ja nahi. virodha saMghano nahi paNa AthI ja kahevuM paDe che ke, je samudAya zrI jinezvaradevanI AjJA mujaba Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 500 500 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - nahi vartatAM potAnI marajI mujaba varte e saMgha na kahevAya ane AjJAno virodha kare e to sarpa karatAM paNa vadhu bhayaMkara kahevAya. - AvuM sAMbhaLIne evuM kahenArA paNa che ke, "saMghane Ama kahevAya ? to eno uttara e che ke, zrIsaMghane kahe che koNa? zrIsaMghanA sevakapaNAno to amAro dAvo che. zrIsaMghanA to ame upAsaka chIe. virodhIonA kahevA mujaba saMghane nahi mAnavAnuM vyAkhyAna cAle che - evuM na mAnatA; kAraNa ke, "kayA saMghane mAnavo enuM vyAkhyAna cAle che : eTale ke, "jainazAsanamAM kone mAnavA, prabhuzAsanamAM koNa rahI zake, e samajAvavA mATe A vyAkhyAna cAle che. mATe ja jema tema bolanArAone tamAre kahI devuM joIe ke, haju tamAre bolavAnI to vAra che, kAraNa ke, bolatAM pahelAM tamAre prabhuzAsanamAM rahevAnI lAyakAta meLavavI joIe ! gharamAM vidhisara praveza karyA vagara abhiprAya kema ja apAya ? ' . oLakhatA nathI! sabhAH evAonA abhiprAya le paNa koNa ? are ! vagara mAgye Ape che ! kAyadA bhaNelA to paisA laIne salAha Ape che, paNa A to evA upakArI (?) che ke, vagara mAgye salAha Ape che ! saMsAra uparathI najara khaseDI, gharabAra bhUlI, viSayakaSAya AghA mUkI sAMbhaLe to zrI jinezvaradevanuM zAsana evuM suMdara che ke, tarata gaLe Utare; paNa Amane to viSayanI vAsanAo gaLA sudhI evI vaLagI che ke, jenI hada nathI. enA ja yoge teo kahe che ke, "tyAganI vAta karI karIne A sAdhu zuM karavA mAMge che ? vIsamI sadImAM AvI majenI sukhasAmagrI maLI hovA chatAM meLavavAnA upAyo batAvavAne badale choDavAnuM ja kahe che. duniyAmAM janmelAne duniyAnI cIjo joyA vinA upADI levAnuM A sAdhune mana thAya che, thayuM che zuM !" AvI bhAvanAvALAo zrI jinezvaradevane, emanA sAdhune tathA emanA mArgane oLakhI zakatA ja nathI. mAtA-pitA jevuM jainazAsana ! zrI tIrthaMkaradeve A zAsana eTalA mATe ja sthApyuM che ke, duniyAmAM janmelAne duniyAnA viSaya-kaSAyamAM phasAya te pahelAM ja bacAvI levA. vyavahAramAM paNa vicAra karo ke, aMgArA levA jatA bALakane mA javA de ke aTakAve ? mATI ke kolasA jo bALaka moMmAM ghAle, to mA AMgaLI nAkhIne kaDhAve ke khAvA de? kaho ke, ema karatAM bALakane aTakAvavAno mAne hakka che, kAraNa ke, zarUAtamAM kADhavA mAtrathI ja pate, paNa ema karavAmAM jo mA Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 501 - 38H jainazAsanamAM bolavAno adhikAra kone ? - 38 - 501 bedarakAra bane to pachI bALaka mAMduM paDe, cikitsakane lAvavo paDe, julAba devA paDe, eTaluM chatAM bALaka bace to bhAgya, nahi to maraNa paNa thaI jAya ! A sAMbhaLIne Aje kudI rahelA juvAnIAne tame kahejo ke, 'mATI khAtAM tamane rokavAmAM tamArI mAe tamArI salAha lIdhI hota, salAha mATe thobhI hota, aMgArA pAse jatAM rokavAmAM tamArI mAtAe tamArI salAhanI darakAra karI hota, to tame Aje A rIte to jIvatA na ja hota, mATe samajo ke, zrI jinezvaradevanuM zAsana mA jevuM, bApa jevuM, bhAI jevuM, kAkA jevuM, ane mAmA jevuM che, ane jeTalI sArI upamAo che, te badhI tene lAgu paDe tema che. bALadIkSA ane jainazAsana! sabhAH "sAdhu-saMsthAmAM pahelAM jevuM teja nathI mATe e moTAne sudhArI zakatA nathI ane bALakone bhoLave che AvuM e loko kahe che, Avo AkSepa kare che." potAmAM nIkaLavAnI lAyakAta nathI ema e nathI kahetA ! potAnI nAlAyakAtane e nathI kabUlatA ane sAdhuomAM teja nathI ema kahe che ? Ama kahIne e loko kahe che ke, "tejahIna sAdhuoe bALadIkSAno phatavo Ubho karyo che ? ema bolanArAone pUcho ke, "zrI mahAvIra bhagavAnanA samaye paNa bALadIkSA hatI ke nahi? ane tamane khabara che ke, bALadIkSA e jainazAsananI sAthe ja janmelI che ane sAthe ja rahevAnI che, eTale ke, jenazAsananI . hayAtImAM tenI hayAtI che ja ! kAraNa ke, je AtmAo viSaya-kaSAyathI kharaDAyA nathI, e AtmAmAM zAstra vadhu yogyatA mAne che !" duniyAnI skUlomAM, ekaDiyA vagere bhaNatA bALakanI uMmara keTalI ! mukhyatayA che, sAta, ATha ke ethI vadhAre ? moTAne nathI bhaNAvI zakatA mATe nAnAne bhaNAvavA bheLA karAya che, ema tyAM kharuM ? nAnapaNamAM tyAM mukAya che, enuM kAraNa moTo thayA pachI bhaNAvI nahi zakAya e mATe ke bhaNI nahi zake e mATe ? moTo thayAnI rAha joyA vinA, samajaNa AvyAnI paNa rAha joyA vinA, icchA vinA, pakaDIne baLAtkAre skUlamAM zA mATe besADAya che ? atyArathI besADavAthI je bhaNI zake tevuM pachI nahi bhaNI zake e ja mATe ne ? sabhAH tyAM kahe che ke, jo jANavuM ja che to jeTalo vakhata jAya teTalo nakAmo. mATe ja nAnAne rakhaDato na rakhAya. nAnI vayano bhaNanAra thoDA vakhatamAM ghaNuM laI zake ne ! Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 502 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 502 sabhAH mAnasazAstra e kahe che. ane e vAtane to e loko paNa mAne che ! vAru ! e niyama ahIM kema lAgu na karI zakIe ? madhyasthatAno daMbha : sabhAH tyAM emaNe upayogitA mAnI che ane AnI upayogitA nathI mAnatA. e nathI mAnatA enI to A rAmAyaNa che, paNa e na mAne mATe kAMI AnI upayogitA ochI ja maTI jAya? manuSyajIvananI upayogitA zA mATe che, e vAta to ApaNe paNa ahIM mahinA sudhI batAvI gayA. e uparathI vicAro ke, manuSya jIvananI sArthakatAno AdhAra kaI vastu upara ? peTa bharavAnI vidyA zIkhavAmAM ane bolavA-cAlavAnuM zIkhavAmAM manuSyajIvananI upayogitAmAM zuM teo manAvI zake tema che ? ane A Agama manuSyajIvana mATe ke jagata mATe paNa upayogI nathI, arthAt bInajarUrI che ema koNa kahI zake tema che ? jo khullA cogAnamAM AvIne evuM koI kahe to to carcAmAM rasa Ave. jaina sAdhutA, jaina sAdhutAno svAMga, jaina sAdhutAnuM zikSaNa, jaina sAdhutAnI rIti-nIti, raheNI-kaheNI, AcAra-vicAra, ene khIlavanArAM zAstro; A badhuM manuSyajIvana mATe agara vizva mATe nirupayogI che' evuM jo koI jAheramAM bole to huM enI sAme barAbara Ubho rahuM, ane evuM kahenArane hajAronI sAme huM asatyavAdI tarIke ane bevakUpha tarIke puravAra karI devAnuM paNa karuM chuM; kAraNa ke, jaina sAdhutA vagere evI vastu che ke, eno inkAra koI paNa sajjanathI thaI zake tema nathI ane e ja kAraNe hRdayathI nahi mAnavA chatAM paNa AjanA virodhIone paNa dIkSA to sArI, sarvottama ane kalyANa karanArI, A pramANe mane ke kamane kahevuM paDe che ! prathama Ama lakhIne te pachI vacce umeravuM hoya te umere che; paNa dhyAna rAkhajo ke, teonuM ema lakhavuM e kabUtarane phasAvavA pAradhI jALa nAMkhe tevuM che. pahelAMthI ja jo ene bInajarUrI lakhe, to vAMce koNa ? bhoLAne vaMcAvavA mATe ja teo evuM lakhe che, ane ethI ja ApaNe paNa judI Dhabe ja khaMDana karavuM paDe che. vastu to e paNa kabUla rAkhavAno, pakaDavAno ADaMbara kare che, kema ke, karavo paDe che ! kAraNa ke, jaina samAjamAM rahevuM ja hoya to ema karyA sivAya temano chUTako nathI ! Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 503 -- 38 : jainazAsanamAM bolavAno adhikAra kone ? - 38 -- 503 amAruM boleluM chellA pATalAnuM nahi paNa cAlu pATaparaMparAnuM che : e ja kAraNe 'sAMja vartamAna'mAM yuvaka saMghanI pacIsamI patrikA pragaTa thaI gayA pachI eka yuvaka madhyasthatAno DoLa karI evA AzayanuM lakhe che ke, 'yadyapi huM yuvaka saMghamAM chuM, mane enA uddezo mAnya che, paNa A patrikAmAM eka-be vAta lakhAI gaI che temAM huM saMmata nathI; chatAM beya pArTInA keTalAka mANaso laDI levAnA chellA pATale beThA che.' Ama lakhIne e madhyasthatAno DoLa kare che ! madhyasthatA batAvavAno DhoMga kare che !! tarata ja AgaLa lakhe che ke, 'paNa enI sAme, sAmA pakSanA kolAhalathI mUMjhAvAnuM nathI. Aje e pArTI to koInI moralI upara nAce che.' zAsanapArTI mATe e Ama lakhe che. eno lakhavAmAM Azaya e che ke, 'AkramaNanuM mULa to sAdhu che, kema ke, AgamamAMthI Astika-nAstikanI vAto kADhI che mATe yuvaka saMgha khaLabhaLyo che, enA nimitta to sAdhu che; jo AgamanI mahattA sAdhuo jagamazahUra na karata, na karavA mAMgata, karavA prayatna na karata, to sudharelAo tathA yuvaka saMgha AkramaNa na karata ! Astika-nAstikanI vyAkhyAthI, Agame karelI e vyAkhyAthI, e vyAkhyAne janatA pAse spaSTapaNe mUkavAthI, yuvaka saMgha nAstikanI koTimAM Avato hato, mATe enA AkramaNanA mULa tame cho, ema e madhyastha jaNAvavA mAMge che. jyAre AgamanI vAta ApaNe pUrajosamAM bahAra mUkavA mAMDI, AstikanAstikanI vyAkhyA kahevA mAMDI, maga mArA ane tala tArAnI vAta thaI ke e gabharAyA, eTale ekadama Agama para savArI karI. chellA pATalAne samajo. ApaNo chello pATalo kayo ? 'Agamane anusAre vyAkhyA karIe chIe te,' ane emano chello pATalo 'Agamone saLagAvI mUkavAnuM kahevAno.' kema ke, vyAkhyA bAMdhanAra to Agama che ne ? have ahIM koI taTastha, jo ke AvA samaye vAstavika rIte koI paNa vastusvarUpano jJAtA taTastha hoI zake ja nahi, chatAM paNa je potAne taTastha kahevarAve che tene bolAvIne pUcho ke, A be chellA pATalAvALAmAM zuddha dAnata konI ?' ame AgamanI kahelI vyAkhyA jAhera karIe chIe te vAjabI che, kAraNa ke, amo dAvo karIe chIe ke e tAraNahAra che, ane jaina samAja, jaina samAja tarIke enA AdhAre ja jIve che. Aje kevaLajJAna, mana:paryavajJAna ke adhijJAnarUpa cakSu nathI. Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 zrI upAdhyAyajI mahArAjA to pha2mAve che ke, "sAdhuo zAstracakSuthI ja jonArA hoya.' A bahAranAM cakSu to iryAsamiti AdimAM upayogI che; tamArA gharanI roTalI paNa A (zruta Agama)thI joyA vinA levAnI amane manA che. A bAhya cakSu to kevaLa akSara jovA, vAMcavA, jIvo haNAya nahi te jovA ane prabhumUrti AdinAM darzana karavA mATe che. bIjA badhA mATe to zAstra e ja cakSu che. 504 504 sarvavirati, deziveti, samyagdaSTi, mArgAnusArI, Astika, nAstika e badhuM je kahevAya te AnA ja AdhAre ! ame to sanAtana kALanA niyama mujaba zAstrane AdhAre te te vyAkhyAo janatA samakSa kahIe chIe, amArI pArlAmenTa A. chelluM pharamAna ahInuM. enuM - zrutanuM pharamAna kevaLajJAnI . bhagavAna paNa kabUla rAkhe, bolatuM jJAna to zruta che. sva-para upakArI A jJAna che. bAkInA cAre jJAnamAM pArako upakAra ka2vAnI tAkAta nathI. zrutanA baLa vinA zrI tIrthaMkaradevo paNa upakAra karI zakatA nathI. ame bolIe chIe te chellA pATalAnuM nathI, paNa cAlu pATaparaMparAnuM che; emAM pheraphAra nathI, ene saLagAvI mUkavAnI vAta e chello pATalo che. potAno bacAva karavA vaLI pAcho e madhyastha kahe che ke, 'huM emAM saMmata nathI.' paNa eTaluM kahIne pAcho e madhyastha kahe ke, 'paNa sAmo pakSa jo kahe ke, ema na thAya to e manAya ? A jamAnAmAM saune potapotAnA vicAro bahAra mUkavAnI chUTa che.' vicAro ke, A madhyasthe pakSa kono karyo ? kaMI hRdaya samajAya che ? have enuM paNa dhyeya samajo. e kahe che ke, yuvakasaMghanuM utAvaLiyApaNuM thayuM.' e madhyastha eka bAju pote saMmata nathI ema lakhyA pachI, jyAre ema lakhe che ke, utAvaLiyApaNuM thayuM, eno artha e nIkaLe che ke, yuvakasaMghe lakheluM khoTuM to nathI, che to sAcuM paNa lakhavAmAM utAvaLa karI. hamaNAM nahi paNa pachI lakhavA jevuM hatuM. samayadharmanA niyama pramANe utAvaLiyApaNuM kabUla kare che ane vaLI bacAva karavA bahAra Ave che. kaMI paoNlisI samajAya che ? e lokothI briTiza paoNlisIne paNa khaMDAya tema nathI, kema ke, bhUlecUke paNa e loko e paoNlisIno svIkAra kare che. pote saMmata nathI. chatAM AgaLa dhapyu javAnI salAha e madhyastha Ape che ! mATe have tame cunaMdA sainiko bano ! cunaMdA eTale daMDa vAparanArA nahi hoM ! cunaMdA eTale zAstranI mAnyatAmAM 1. mAdhava : zAstracakSuSa: jJAnasAra, - 24muM aSTaka. Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 505 -- 38 : jainazAsanamAM bolavAno adhikAra kone ? - 38- 505 ekatAna ! zAstranuM kavaca dhAraNa karanAra ! vANI para aMkuza rAkhanAra ! ane satya prakAzanamAM jarA paNa AMcako nahi khAnAra ! tyAM tamAre kahevuM paDaze ke, 'jainadharmanA nAmathI eka paNa vAta kare te pahelAM zAstrathI puravAra karo, pachI AgaLa Avo, ane jo marajI mujaba karatA ho to 'jainadharmanI vAta nathI karatA' ema kahI gho !' limiTeDa kaMpanI dhArAdhoraNane vaLagIne kAma kare ne ? A saMsthA paNa dhArAdhoraNane to vaLage ne ! e lokone kaho ke, 'sAdhu-saMsthAnuM ojasa ghaTyuM nathI, paNa ghaTyuM che tevuM tame batAvavA mAMgo cho.' bagADo thAya te pahelAM ja sudhAro karavo joIe e loko kALa pramANe bolavAnuM kahe che. Agama kahe che dravya, kSetra, kALa, bhAvAnusAra; paNa bolavAnuM to AgamaMnuM ja ! aMkuza to Agamano ja ! jyAre pelAone niraMkuza banavuM che. amArI ane emanI vacce A aMtara che. dareka kALamAM e kAyado ke, je AtmAone bacAvavAnI jokhamadArI rahI che, temane bagaDyA pahelAM ja sudhAravA prayatna karavo. amuka bagaDelAne tathA amuka nahi bagaDelAne sudhAravAnuM mane kahevAmAM Ave to pahelI paMsaMdagI huM nahi bagaDelAnI karuM; pachI bagaDelAmAM paNa ochA bagaDelAne pahelAM la; bahu bagaDelAne paNa sudhA2vAnI mane vRtti jarU2, paNa na bagaDelA vacamAM Ave ene pahelAM ja lauM, pachI krame vadhavAnA, bALadIkSAne pradhAnapadano hetu A che ke e nahi bagaDelA che. evAne bagADyA pachI sudhA2vAnI mUrkhAI karavA ame nathI mAgatA. moTA mANaso DaoNkTara pAse ja rAkhe che. musApharImAMya sAthe, DabAmAMya sAthe, sUtAM, besatAM, UMghatAM, UThatAM, khAtAM, pItAM sAthe ne sAthe. A zA mATe ? zarI2 bagaDe nahi mATe ne ! bagaDyA pachI DaoNkTara ke pahelAM paNa kharo ? zakti vagaranA zarIra bagADyA pachI DaoNkTara bolAve e vAta judI, paNa zaktivALA to bagaDyA pahelAM, ene bagaDavA ja na devA mATe DaoNkTarane pAse ne pAse rAkhe che ne ! potAnuM khAvAnuM paNa DaoNkTara jue ane DaoNkTara kahe to e khAya, ATalo aMkuza rAjA-mahArAjAo paNa rAkhe che. zAthI ? za2I2ne mAruM mAne che mATe ! ene bagaDavA na devuM e mATe A rIte varte che. zrI jainadarzana AtmAne na bagaDavA devAnI vAto kare che. jainadarzanane jANanA2 za2I2ne potAnuM nathI mAnato, AtmAne potAno mAne che; have e AtmA potAnA bacAva mATe DaoNkTara pAse rAkhe emAM bIjAne baLatarA thI ? Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 506 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - - 506 AtmA na bagaDe e prakAranA DaoNkTaro jIvatA jAgatA joIe ne ! bagaDelAne sudhAravA paNa e DaoNkTara kAma to kare, paNa nahi bagaDelAne bacAvavAnuM kAma e DaoNkTaro kare ke nahi ? AvI rIte e DaoNkTaranA prayAsathI eka paNa AtmA bagaDyA pahelAM ja sudharI jAya to jaina samAja to mahotsava ja kare; DaoNkTare bagaDatAM pahelAM eka paNa AtmAne upADI bacAvI lIdho, A samAcArathI jainasamAjanA harSano to pAra na rahe. bagaDelAne sudhAravAnI auSadhi paNa che, paNa keTalAka bagaDelA evA bevakUpha hoya che ke, prathama to davA khAtA nathI, davA khAya to kahyA mujaba pathya pALatA nathI; bAkI DaoNkTara to sudhAre tevA che, ema e lokone samajAvo. rAjyano daMDa bhogavIne paNa sArA banavuM! nAnAM baccAM to evAM sIdhAM ane sarala hoya che ke, ApatAMnI sAthe tarata ja davA khAI jAya. "sudhAravo hoya tene pahelAM bagADavo ane bagADyA vinA sudhAranArane daMDa karavAmAM Avaze.- Avo jo koI rAjya paNa kAyado kare to huM daMDa bhogavIne paNa sudharavA icchanAra, nahi bagaDelAne pahelo sudhAruM paNa irAdApUrvaka ene bagaDavA na dauM, kema ke, mArA Agamano e kAnUna che. je moTuM lAMbuM dhotiyuM paherato hoya tene TUMka (colapaTTo) paherato banAvuM. moTA ToLAmAM yatheccha bhaTakatAne ahIM pATe besADuM. game tema niraMkuza pharanArAne aMkuzavALo banAvuM, je koI sArA banavA icche tene jarUra sArA banAvuM. e mATe rAjyanA kAyadAmAM sajA hoya to te bhogavavA paNa huM to jIvato ja beTho chuM. rAjyasattA jene guno mAne che, teno to ahIM mULamAM ja abhAva che. yogya AtmAo pAse rAjAnA kAyadAne saMpUrNapaNe paLAvanAra to A sAdhuo che, mATe to emane zrI jinezvaradevanA zAsananA pratinidhi kahyA; koTyAdhipatinA gurupade paNa e, bhale ene bolatAM-lakhatAM jhAjhuM na AvaDe, kAMI na bhaNyA hoya, paNa duniyAdArInA AtmAonI jema e AraMbha-parigrahane potAnA nathI mAnatA. duniyAnA mANaso to paiso Adi meLavavA mATe anIti Adi karatAM AMcako khAtA nathI, jyAre A to sAme cAlIne AvatA duniyAnA sukhane levA ke bhogavavA taiyAra nathI mATe ja e gurupadane lAyaka che. bAdazAha akabara dharma kema pAmyA? duniyAdArInA mANaso jema hajAra-be hajAra laI banAvaTI hukkA UbhA Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 507 -- 38 : jainazAsanamAM bolavAno adhikAra kone ? - 38 -- 507 kare tema e sAdhu na kare. potAnA svArtha mATe evAo koIne garadana mAre, paNa saudhune to svapnAmAM paNa e bhAvanA na Ave; mATe jagadgurupade besavA e lAyaka che. moTAmAM moTA samrATanuM paNa zira tyAM jhUke, paNa jeNe abhyAsa karyo hoya tenuM zira jhUke ne ? akabara bAdazAha namyA zI rIte ? caMpAbAInI cha mahinAnI tapazcaryA sAMbhaLIne. pahelAM to bAdazAha Azcarya pAmyA; 'A kema thAya ? kaI rIte thAya ?' ema e bAdazAhane thayuM; paNa tarata manamAM thayuM ke loka kahe che ke cha mahinAnA rojA karyA che. tapAsa ka2vAnI jijJAsA jAgI. vinayapUrvaka, prazaMsApUrvaka (manamAM irAdo parIkSAno hato) mahelamAM rAkhI, cokI mUkI ane jyAre jaNAyuM ke, satya che eTale tarata hAtha joDyA. - e kahe che ke, 'huM eka mAsanA rojAmAM kAyara thAuM chuM, tuM cha mahinAnA rojA temAM mAtra garama karI ThaMDuM kareluM pANI ane te paNa divasanA ja levAnuM AvA rojA kema karI zakI, beTI !' caMpAbAI kahe che ke, 'mArA vItarAgadeva ane zrI hIravijayasUri jevA gurunA pratApe !' A sAMbhaLI bAdazAhe tarata ja e gurune bolAvyA ane dharma pAmyA, paNa A badhI tapAsa karI abhyAsa karyo to dharma pAmyAne ! 'cha mahinAnA upavAsa ! bevakUpha che, nAhakanuM zarIra bagADe che.' ema kahI deta to e dharma pAmata ? ahiMsA pAmata ? nahi, paNa puNyazALI bAdazAhe to ema kahyuM ke, 'huM eka mAsanA sahelA rojAmAM kAyara thAuM chuM ane teM cha mahinAnA AvA kaThina rojA karyA. dhanya che tane !' ema kahIne hAtha joDyA. jyAre AjanA pAgalo to kahe che ke, 'huM dharma na karuM ane tuM karI zake ? khoTI vAta !' AvAo to A zAsana, Avo dharma, AvAM suMdara tattvo zI rIte pAme ? e musalamAna bAdazAha sAro ke A pAgalo sArA, te vicAro ! tapanI vAta Ave eTale AjanA divasa ne rAta khAvAnI cakkI cAlu rAkhanArA, Akho divasa vAgoLyA karanArA ane enuM samarthana karanArA kahe che ke, 'joyA have !' cha mahinA na khAvuM eTale zuM ? bAdazAha pAmyo enuM kAraNa ke, e enA rojAmAM mAnato hato. AjanA A loko to dharma jevI vAtamAM kazuM mAnatA ja nathI. AjanA A ullaMTho evA svacchaMdI banyA che ke, emanI jAta paNa zodhI jaDatI nathI ! gAmamAM ghara nahi ane sImamAM khetara nahi, evAne polIsa paNa pakaDIne kare zuM ? e to korTamAM paNa kahe ke, 'polIsa upakArI ke mane pakaDyo, Apa mahAupakArI ke mAro guno sAMbhaLyo, ane sajA karavA mATe to Apano moTo AbhAra, mane besavA kyAMya Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 508 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 jagyA maLatI nahotI, have oraDI to maLI !' AvAne polIsa kare zuM ? kahe ke, kapaDAM vinAnA AdamIne kahevuM zuM ? 508 akabara bhale musalamAna hatA paNa dharmanA arthI hatA, cha mahinAnA rojAthI Azcarya pAmyA ane ethI ene ema thayuM ke, A tAkAta AvI kyAMthI ? jyAMthI AvI ene pAmavAno nirNaya karyo ane pariNAme AcArya bhagavAna zrI vijayahIrasUrizvarajI mahArAjAne mAnapUrvaka bolAvyA. e tArakanA sahavAse, upadeze ane saMyamanI chAyAe e ahiMsaka banyA, ane e bAdazAhe AcArya bhagavAna zrI vijayahIrasUrijI mahArAjAne jagadguru tarIke svIkAryA. paNa e bAdazAhe ema na kahyuM ke, 'tamArA jevA bhIkha mAMge ane duniyAne bhIkha mAMgatI banAve e mane pasaMda nathI.' * jagadguru AcArya bhagavAna zrI vijayahIrasUrijI mahArAjA pAse sAdhu keTalA ? kahevAya che ke, be hajAra. dIkSA ApatAM kaMIka upadravo e tArakanA upara paNa thayA hatA. nAnAM bALakone emaNe DhagalAbaMdha dIkSA ApI hatI. zrI jainazAsanane pAmelA rAjA-mahArAjAonI paNa bhAvanA te hoya che ke, 'te dhanya che ke jeNe bALavayamAM dIkSA lIdhI che ane ame adhanya ke hajI na pAmyA !' potAnA sAthIne paNa te puNyAtmAo evI ja salAha ApatA. A ja kAraNe moTAne sudhAratAM pahelAM huM to nAnAne sudhAruM ane moTAne sudhAravA mATe to mahinAothI roja vaMcAya ja che ne ? bALakane dIkSA tarata apAya ane tamane kema nahi ? bALakane A badhuM na kahevAya. ene to ema ja kahevAya ke, 'A saMyama sAruM, ogho sAro, enAthI dayA paLAya, dayAthI mokSa maLe, 'mokSa na maLe to svarge javAya, duHkhanuM nAma nahi !' e pAcho pUche ke, 'evuM ?' huM kahI dauM ke, 'hA.' e kare mAMgaNI ke, 'tyAre levuM che.' huM karuM dAna ke, 'le tyAre.' paNa tamane (moTAne to ghaNuM ghaNuM pUchavuM paDe, kema ke tamArAmAM je aneka doSo paDelA che, te e bALakamAM nathI. bALakane khoTuM bolatAM AvaDe nahi, sarala evo ke jema vALo tema vaLe, paNa tame to haThIlA, tarata tamane pojhizana naDe 'huM koNa ?' e tamane thAya. bALakane e na thAya. 'tame konA dIkarA, kyAM nokarI karI, hAthabAtha mArIne to nathI AvyAne' - e badhuM mAre moTAo mATe to jANavuM paDe, nahi to tamArA uparanuM vaoNraMTa ahIM Ave. e badhI upAdhio moTAone ja hoI zake che, paNa nAnAne nahi; eTale nAnAomAM e kazuM ja jovAnI jarU2 nahi. e to besa kahetAM besI jAya, paNa moTA ema ochA jaM bese ? Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 509 - 38H jainazAsanamAM bolavAno adhikAra kone ? - 38 - 509 moTAne nA kahetAM to sattara vicAra thAya, na mAne to zuM kahevuM e vicAra paNa pahelethI karavo paDe, AthI nAnAne sudhAravAnI pasaMdagI pahelI. A mATe sarvathA vAjabI che ane vadhumAM samajo ke, moTAo nathI sudharatA emAM sAdhusaMsthAnuM ojasa ghaTyuM che ema nathI, paNa e moTAonI nAlAyakAta che ane lAyaka moTAo nathI sudharatA ema paNa nathI. kAraNa ke, Aje paNa sudharelA moTAonI saMkhyA kAMI nAnIsUnI nathI. bALako karatAM moTAo kAMI ochA dikSita nathI, eTale samajo ke, lAyaka to moTA agara nAnA badhA sudhare che ane sudhArAya che. astu. zrI jinezvaradevanA zAsanamAM tamAma vastu svabhAvasiddha hoI zaMkAne sthAna ja nathI. Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39H AjanI vajUda vinAnI vAto 39 vIrasaM. 245Da, vi.saM. 1987, poSa vada-8,budhavAra, tA. 22-1-1930 * zaMkA vagere doSothI baco! * zaMkAthI svacchaMdatAno janma ! * jainakuLamAM janme te badhA jainasaMghamAM gaNAya to ? * jeNe mUkI lAja, tene nAnuM sarakhuM rAja : -AvA zikSaNane ja ame jhera jevuM kahIe chIe ! emane zAstro paNa mAnya nathI ! - sAdhu mATe AjanA sAhityano abhyAsa jarUrI che ? AjanuM sAhitya ! * Aje lakhAtA itihAso ! * zrI siddhasena divAkara sUri mahArAjanA nAme ! * zAstronI vAta samajavA mATeya viveka joIe ! * dharmaguru ke dharmazAstra kupAtra upara upakAra na karI zake ! pU. AnaMdadhanajI ma.no Adara ane pU. yazovijayajI ma.no anAdara kema ? * pAyAmAM hADakAM hoya to tene kADhavAM ja paDe : * emane samyagdarzanano aMkuza khaTake che kema? * deva, guru ane dharma ! saMsArane sAro mAnanAra mithyAdaSTi ! * saMsArane sAro manAve te sAdhu kema kahevAya ? * veSa viDaMbaka ane zAsanadrohI ! zaMkA vagere doSothI baco! sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajI, zrIsaMghanI stavanA karatAM zrIsaMghanI merUnI sAthe sarakhAmaNI kare che. merUnI pITha vajaratnanI che ane te. daDha, rUDha, gADha ane avagADha che, tema zrIsaMgharUpa merUnI vajaratnamayI pITha zrI samyagudarzana che; e daDha, rUDha, gADha ane avagADha joIe, kema ke, mokSanuM mukhya aMga e che. pIThamAM polANa na hoya to para-matanI kuvAsanA rUpa pANI pese Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 511 nahi ane zrIsaMgharUpa merU caLavicaLa paNa thAya nahi. e pIThane polI ka2nA2 pA~ca doSomAM zaMkA e mukhya doSa che. 511 39 : AjanI vajUda vinAnI vAto 39 - zrI jinezvaradevanA zAsanamAM zrI jinezvaradevanA mArgane anusaranArA mahApuruSo je je batAve, te te vastumAM zaMkAne sthAna nathI, kAraNa ke, eka paNa banAvaTI vastu prabhuzAsanamAM kahevAI nathI, chatAM paNa mohavazAt zaMkA thAya to enA nivAraNanA upAyo paNa pUrva maharSionA AdhAre kalikALasarvajJa AcArya bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAe je darzAvyA che, te paNa ApaNe joI gayA. * 'matinI durbaLatA, tevA samartha jJAnIno abhAva, jJeya vastunI gahanatA, jJAnAvaraNIya karmano udaya ane vastunI siddhi mATe hetu tathA dRSTAMtano abhAva' A pAMca kAraNe vastu na samajAya e saMbhavita che. tyAM eka ja vicA2 karAya ke, je paramatA2ka niSkAraNa upakAra karavAne sajja che, jemanA rAga, dveSa ane mohano nAza thaI gayo che, tevA anaMtajJAnI zrI jinezvaradevone je jevuM na hoya te tevuM kahevAnuM kaMI paNa kAraNa nathI; mATe e tA2ke pha2mAvelI koI paNa vastu na samajAya tyAM potAnI matinI maMdatA che, potAne tevA jJAnInA yogano abhAva che, zeyatattvonI gahanatA che, potAne jJAnAvaraNIya karmano udaya che, ane hetu tathA dRSTAMta na paNa maLe e saMbhivata che, A pramANe vicArIne samyagdaSTa AtmA utpanna thatI zaMkAne jarU2 zamAvI de; paNa nAhaka zaMkita thaI, maLelI uttama sAmagrIne hArI na jAya, kAraNa ke, kalikAlasarvajJa AcArya bhagavAna zrI hemacaMdrasUrijI mahArAja kahe che ke, 'sUtranA eka paNa akSarane je na saddahe te sabhyaSTi maMTI mithyAdRSTi bane che.' mATe samyaktvano nAza karanArI ane mithyAtvane lAvanArI zaMkA karavI ja na joIe. kAraNa ke, prabhuzAsanamAM eka paNa vAta evI nathI ke, 'A mAnuM ane A na mAnuM' ema kahyu cAle. eka paNa aMga ke upAMga vinA zarIra akhaMDa na kahevAya, paNa e zarIra khaMDita ja kahevAya. itara darzano eka-eka nayane pakaDI beThAM che, jyAre zrI jainadarzanamAM to badhA ja nayano samAveza che. emAM eka paNa akSara vastu svarUpano ghAtaka Avato nathI. paMcAMgI, mULamAMthI ja janmelI che. paMcAMgImAM kahelI ekeya vAta evI nathI ke, je saddahavA yogya na hoya. zaMkAmAMthI svacchandatAno janma ! bIjA doSa kAMkSA vagere che, paNa zaMkA na hoya to bIjA doSo AvavAno saMbhava nathI. zrI jinezvaradeva to jagatanA je padArtho jevA che, te padArthone te Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 512 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 512 svarUpe pragaTAvanArAM ja emanAM vidhi-vidhAno che. eka paNa vidhi-vidhAna evuM nathI ke, je "mULa guNane hAni pahoMcADe" AvI nizcaLa zraddhA hoya, tyAM bIjA doSo AvavA asaMbhavita che. chatAM mohano vega jabaro che, AvI paNa jAya ! Aje to pAMce doSonuM sAmrAjya che. temAMya pahelo zaMkAdoSa to vAtavAtamAM che. ATaluM na karIe to khoTuM zuM ? zrAvaka chatAM amuka vartanamAM harakata zI ?' AvI AvI zaMkA karanArA aneka paDyA che ! jainakuLamAM janmyA eTale jaina kahevarAvIe paNa jaina kahevarAvavA ATalI karaNI zA mATe ?" AvI zaMkA paNa karanArA paDyA che !! "AtmAne AtmadharmanI jarU2, paNa A badho bAhyADaMbara zo ?' jJAnI AvuM na kahe, paNa . A to badhuM pAchaLathI upajAvI kADheluM che, ame game tema vartIe, marajImAM Ave tema bolIe, cAlIe temAM jainapaNAne vAMdho zo ? jIvavuM duniyAmAM to duniyA cAle tema cAlavAmAM jenapaNAne vAMdho zo ? jAte jaina, karme game tevA, temAM jainapaNAne vAMdho zo ? AvI AvI zaMkAo, ke je mithyAtvane jIvaMta rAkhI, AvatA samyakatvane aTakAvanAra che tathA je AtmAmAM samyaktva hoya temAM samyaktvano nAza karIne mithyAtvane lAvanAra che, tevI khoTAmAM khoTI zaMkAo paNa karanArA paDyA che !! sabhAH AmAM to narI svacchaMdatA che paNa e svacchaMdatAno janma khoTI zaMkAmAMthI thAya che. krame krame khoTI zaMkA vadhe, pachI svacchaMdatAye Ave ane sannipAta paNa Ave ! polANa thAya eTale mithyAtva ghUse. zaMkAnA yoge paNa patanakALa thAya che ane patanakALanA yoge paNa zaMkA thAya che. zaMkAnA yoge bhayaMkara vartAva thAya che. Aje lagabhaga dharmahIna banelAo paikInA ghaNA jainonI A manovRtti che! jainakULamAM janme te badhA janasaMghamAM gaNAya to ? amuka kakSAmAM gaNAvavA icchanAramAM amuka yogyatA joIe ja, e vAtane e bicArA samajatA nathI ! evAo be hAtha, be paga vagerethI bhale mAnava kahevAya ane manAya ! paNa evAoe samajavuM joIe ke, jaina kahevarAvavuM saheluM che. paNa jaina tarIke bahAra AvavuM ghaNuM ja kaThina che. zrIsaMghamAM te gaNAya ke je jaina tarIke bahAra Ave, kevaLa jAti mAtrathI ja jaina gaNAtA saMghamAM gaNAya, to to satyanAza vaLe, kevaLa jAtijaino ke jemanA vartAva vilakSaNa hoya, jemanI mAnyatAmAM DhaMgadhaDo ja na hoya, evAone ja pUjya koTimAM mukAya to to koInI mukti ja na thAya. Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAra 39 : AjanI vajUda vinAnI vAto - 39 - 513 A vAta zrIsaMghanI cAle che. zrIsaMghanI sarakhAmaNI merU sAthe thAya che. jema kevaLa nAma sAdhu-veSadhArI sAdhu pUjya nathI, tema kevaLa nAmajaino ke jeo sAcA jainapaNAno ja virodha kare che, teo zrI jainasaMghamAM kadI paNa AvI zakatA nathI. e loko ema kahe ke, "ame to kevaLa nAmadhArI jaina. amAro vartAva na pUcho, "mA-bApa jaina che, jAtie jaina chIe, bIjuM kAMI na pUcho !" to e na calAvAya. atyAra sudhInA jAtijaino ke jeo vastusvarUpathI ajJAta hatA chatAM paNa nabhatA. kAraNa ke, teo svabhAvataH lajjALu, zaramALa, maryAdAzIla ane vivekI hatA. 'deva to A ja - guru to A ja' ema e kahetA hatA ane ethI ja emane saMghamAM nabhAvI zakAtA hatA. mUrtinI sAme kadI e loko lAla AMkho nahotA karatA. prabhunA bhaMDAromAM abajo joIne paNa emanI dRSTi nahotI bagaDatI. moTAM gaganacuMbI zikharovALA maMdiro joI, e namatA, nAcatA, anumodanA karatA ane banAvanAra puNyazALInI prazaMsA paNa karatA ! paNa AjanAonI jema baLatarA nahotA karatA !! AjanA e jAtijainomAM paNa jo e jAtiguNano vAraso hota, to paNa emane eTalA to mAnatA, paNa enuM paNa emaNe lilAma karyuM che. * jeNe mUkI lAja tene nAnuM sarakhuM rAjaH * vicAra karo ane kaho ke, jAtirjana paNa dharmakriyAnI sAme hAtha joDe ke, , "A zuM' ema kare ? kalpanA khAtara mAno ke, sAmAyika, pratikramaNa, pauSadha, pUjAdi kriyA na karI zake, paNa karanAranA sAme jenA hAtha paNa bhegA na thAya, , ene jaina paNa koNa mAne ? jinamaMdira joIne jainanI AMkhamAM baLatarA thAya ? jinamaMdiromAM hajAro kharcanArane mUrkha kahenAramAM jainatva kema ja hoya ? koI vastumAM koI vakhate vadhu jarUra lAge, to e ema kahe ke, "Apa jemAM vAparo cho e khAtuM tAraka che, uttama che, paNa Apa jevA paNa jo amuka khAtA tarapha najara nahi karo to e khAtAMnI hAlata zI thaze ?' paNa "AnI jarUra nathI' ema kema ja kahevAya ? jAtiguNa hoya to paNa vAMdho nahi. paNa AjanA to kahe che ke, "amane jaina kahevarAvavAnI paNa darakAra nathI !" to vicAro ke, emane darakAra zAnI che ? "jeNe mUkI lAja ene nAnuM sarakhuM rAja' evuM karavuM hoya e kema ja nabhe ? AvA zikSaNane ja ame jhera jevuM kahIe chIe? zaMkAdoSamAMthI bhayaMkara avasthA pedA thatI jAya che. pAMce doSo nAza na Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 514 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 pAme, tyAM sudhI jaina tarIke bahAra AvI zakAya nahi ane jo ene jaina manAya to zAsana UMcuM mUkavuM paDe. e loko kahe che ke, 'have lakIranI phakIrI nahi cAle ! zAstre kahyuM e ja sAcuM, 'ema have nahi manAya !vijJAnIonI jema have to e vAta akhatarAthI batAvavI paDaze !' AvuM AvuM kahenArAonI sAme ApaNe kahI devuM joIe ke, duniyA na mAne toya ame pApamaya akhatarA nahi ja karavAnA ! 514 e loko kahe che ke, 'bAvAvAvayaM pramALam'no jamAno gayo. dareka vAta akhatarAthI puravAra karo ! 'zAstramAM kahyuM che te nahi cAle.' to huM kahuM chuM ke, 'ekavIsa hajAra varSa sudhI zAsana e ja rIte akhaMDita cAlaze, e nahiM pharI zake.' e loko kahe che ke, 'zAstranI vAtone ane zAstrakArone mAnavAne kaMI ame baMdhAyelA nathI, buddhi emanA bApanI hatI ane amArAmAM nathI ? ame jo na bhaNyA hota, zikSaNa na lIdhuM hota to emane mAnata. ame to DigrIdhara banyA. to have emane zA mATe mAnIe ? A jAtanI bhAvanA je zikSaNanA yoge Ave che, e ja zikSaNane ame jhera jevuM kahIe chIe. emane zAstro paNa mAnya nathI ! sabhA emAM keTalAka kahe che ke zAstra mAnya che, paNa enA thatA artha mAnya nathI. are ! zAstro mAnya kahe, to to cAra divasamAM pheMsalo thAya, paNa vAstavika rIte zAstro ja mAnya nathI. kAyado mAnya rAkhIne beya pArTI game tema kheMce paNa yogya sthAnethI saMbhaLAvI devAya ke, kAyadAno A ja artha mAnya che, eTale pachI koIthI bolAya ja nahi; tema zAstranI ekeeka vAta mAnavAnuM kahe, to to bhAIcArAnI rUpe emanI sAthe badhI vAta thAya, kema ke, zAstrane mAnanAro manaHkalpita arthanI vAta na kare. artha mATe vyAkaraNa, koSa, nyAyanI dalIlo jovI paDe. jue ane mAnya rAkhe. ? amuka nyAya-nItino jANanAra, vyAkaraNano abhyAsI, pUrvApara (AgaLa pAchaLa) virodha na Ave tevo artha karanAra, enuM to e mAne paMktino artha ghaTAvavAnuM puchAya paNa kharuM ne ? sAmAnya sabhAmAM game tevo pramukha cAle paNa vastunA nicoDamAM to parIkSAthI pasAra karelo pramukha joIe. game tevAne nyAyAsane na ja besADAya. sabhA pramukhanI evI pasaMdagI emane mAnya nathI. Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 515 - 39 : AjanI vajUda vinAnI vAto - 39 - 515 mATe ja kahuM chuM ke, emane zAstro paNa mAnya nathI. ethI ja koI paNa jAtano vicAra karyA vinA ja e loko to kahe che ke, "AjanA sAdhuo jamAnAnI vAta jotA nathI ane zAstranI ja vAtane cAmajUnI jema vaLagyA che." sAdhu mATe AjanA sAhityano abhyAsa jarUrI che? sabhAH e loko to ema kahe che ke, sAdhuo Ajano itihAsa paNa vAMcatA . nathI ! e teonuM kathana khoTuM che, kAraNa ke, nathI ja jotA evuM kazuM ja nathI ! bAkI e vAta kharI che ke, e vastune je dRSTie te loko jue che, te dRSTie sAcA sAdhuo nathI ja jotA. kAraNa ke, je jANavAnuM che te sAdhuo pAse pUrNa che. sAdhuo duniyAnI vastune jANe to te "A (jainadharma) vastu kayA rUpe tamane samajAvAya' te jANavA mATe ja jANe, bAkI bIjA koI ja kAraNe nahi ! bAkI svaparanA kalyANa mATe je je jANavAnI jarUra che, te jANavA mATe joItuM saghaLuM ja Aje paNa zrI jainazAsanamAM che. - tattvaciMtA, duniyAnA hisAba, pravRtti kevI ane koNe zuM karyuM, zuM karavuM joIe - e cAre anuyogo amArI pAse che. eka paNa anuyoga vinAnuM A zAsana nathI. dravyAnuyoga, gaNitAnuyoga, caraNakaraNAnuyoga ane dharmakathAnuyoga cAre che : bAkI rahyuM zuM ? , chellI hade pApAtmA pApa kyAM sudhI karI zake e ane kyAM jAya e tathA chellI hade puNyAtmA puNya kyAM sudhI karI zake e ane madhyama koTinA AMtmAonuM paNa varNana, e badhuM kathAnuyogamAM che. pApAtmA chelle sAtamI narake jAya. dharmI sarvArthasiddha vimAne ke mokSe jAya. sivAya potapotAnI karaNI anusAra ekendriya, beindriya, teindriya, caurindriya, paMcendriya paNa bane. deva, manuSya, nArakI athavA tIrthaMca paNa bane e badhuM A anuyogamAM che, deva, manuSya, nArakI ane tIrthaMca keTalA? dvIpa, sAgara, saritA vagere keTaluM keTaluM e badhuM A darzananA gaNitAnuyogamAM che, vizvamAM jIvAdi dravyo keTalAM che, tenuM svarUpa Adi kevuM che te dravyAnuyogamAM che ane kevuM jIvana jIvavAthI mukti thAya, e caraNakaraNAnuyogamAM Ave che. kaho, have amAre joIe zuM ? AjanuM sAhitya ? have AjanA sAhityanI vAta karIe. AjanI naoNvelomAM zuM hoya che ? yuvaka ane yuvatI, e bene pahelAM bheLAM kare, pachI vikhUTAM pADe. khUba rovarAve Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 516 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 56. ane pachI kare bhegAM, e ja ke bIjuM ? zuM e Adarza prema ! Adarza premane uttejana ApanArAM A pustako ! jiMdagI sudhI jhUre tyAM Adarza prema e gaNAve che. zAstrakAra to evAone ajJAna ane mohAMdha kahe che. eTaluM ja jhUravuM jo paramAtmAnA mArganI ArAdhanA mATe thayuM hota, to AtmakalyANa thaI jAta.. aDhI hAthanA khokhAnI ciMtAmAM Ardaza prema ke AtmAnA anaMta khajAnAnI vicAraNAmAM Adarza prema ? AjanI navalakathAmAM vairAgyanAM jharaNAM che ? kadI. kyAMya haze to te judI jAtanAM. gharabahAra nIkaLI gayo hoya, jo kadAca vairAgya thoDo chAMTyo hoya to tyAM vaLI AtmatattvanI ciMtA paNa che. paNa puNya, pApa, Azrava, saMvara, nirjarAdinI emAM vicAraNA che ? sabhAH e dhyeya nathI. tyAre evuM amane vaMcAvavuM che ? jeno niSedha te vaMcAvavuM che ? vaLI AjanA itihAsakAro paNa zuM sarvadezIya cheAje evI paNa bUma mAravAmAM Ave che ke, "iMglenDano itihAsa na zIkhavo, paNa dezano zIkhavo. jo itihAsakAro sarvadezIya hoya, to pachI A bUmarANa kema ? Aje o loko paNa kahe che ke, "iMglenDanA itihAse to amane pAgala banAvyA; e itihAsakAra to emanuM ja gAya ! jyAre Ama che to pachI itihAsakAranI prAmANikatA kyAM rahI ? eka jaNa to kahe che ke, "amuka itihAsamAM e rAjAnuM nAma nathI mATe e jaina hato enI khAtarI zI ? jo ema kahe to iMglenDanA itihAsakAro mATe bUmarANa zI ? vAru ! hindustAnanA itihAsamAM iMglenDanA rAjAonI, kavionI ke jANItI vyaktionI noMdha nathI mATe e na mAnavA? vartamAnamAM itihAsa lakhAya che emAM ghaNuM khoTuM che, je lakhavAmAM Ave che te vartamAnamAM paNa pracalita nathI, kevaLa gappAM mAryA che, have AvI cIjono abhyAsa amAre zA mATe karavo ? amane jarUra lAge ane tevAone khoTA pADI satyane jAhera karavA mATe dRSTipAta karIe paNa kharA, bAkI khagoLa badhuM ja jainadarzanamAM che; amAre bahAranI khAsa jarUra zI che ? AthI kahevAnuM e che ke, prabhuzAsane kahelI vastu jenAmAM na hoya te saMghamAM rahI zake nahi. saMghanA nAme koIpaNa kAryavAhI karatAM pahelAM jAtane saMbhALavAnI jarUra che. je AtmAomAM zaMkAdi pAMce doSonuM sAmrAjya hoya, e jAMtijaina bhale hoya, paraMtu guNathI ke dharmadraSTithI e jaina rahI zakato nathI. jAtijaina sAthe meLa Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kA7 - 39 : AjanI vajUda vinAnI vAto - 39 - 517 maryAdA hoya tyAM lAcArI batAve tyAM sudhI ThIka, paNa AcAra para AkramaNa lAve to kahevuM ja paDe ke, e jAtimAM paNa rahevAne lAyaka nathI. brahmacarya dhare te brAhmaNa. je brahmacarya na dharI zake paNa dharavA jevuM mAne te paNa brAhmaNa. "brahmacarya kAmanuM ja nathI ema kahe tene brAhmaNa kema kahevAya ! kAM to zrI jinezvaradevanI AjJA pALo, na paLAya to paNa pALavA jevI che ema mAno. paraMtu na paLAya ane na manAya to jaina tarIke rahI zakAya nahi. kAM to jinamaMdira baMdhAvo, na baMdhAvAya to anumodana karo, page lAgo, paNa maMdira dekhIne maMdira sAme AMkha kAMDho e nabhe nahi. enAthI jaina tarIke rahevAya nahi. kAM to dharmakriyA karo, na thAya to karanArane dhanya kaho, page lAgo, paNa tyAM karaDI AMkhe na jovAya; evI rIte jonAramAM jainatva TakI zakatuM nathI. A vidyAno artha , ke je vidyA bhaNe agara bhaNavAne icche. paNa kahe ke, bhaNelA kuMbhAra ane huM DAhyo !" to? zrI siddhasena divAkara sUri mahArAjanA nAme ! je zrI jinezvaradevane sarvajJa na mAne ane emanA anuyAyIone sarvajJanA mArgane anusaranAra na mAne, tene jainazAsana hayAta che, ema kahevAno adhikAra nathI. zrI jinezvaradevane sarvajJa mAne ane paraMparAe cAlyA AvatA AcAryo emanI AMkhe Ave, to pUcho ke, "zAsana AvyuM kyAMthI?" je je AcArya unmArgI thayA teone to A zAsane bahAra mUkyA che, paNa nibhAvyA nathI. Ajano eka svacchaMdI zrI siddhasena divAkaranA eka svataMtra vicArane pakaDe che, ane kahe che ke, "joyuM ! AgamathI paNa svataMtra vicAra karyone !" paNa e badala gurue emane Thapako Apyo ane e gurune page paDyA, mAphI mAMgI, gurue prAyazcitta ApyuM ane e prAyazcittano pote svIkAra karyo. A badhuM enI najare AvatuM ja nathI ! arthAt ene e loko aDatA nathI. sabhAH eTaluM manobaLa kAcuM ne ? bhAMgI jAya, paNa khoTAne khoTuM jANyA chatAM vaLe nahi, enuM manobaLa pAkuM ema ? ene to zAstra anaMtAnubaMdhI mAna kahe che. astu. evI ja rIte zrI siddhasena divAkara rAjAne upadeza devA pAlakhImAM besIne jatA hatA e vAta emaNe upADI. paNa gurue AvIne bhUla batAvI ane zrI siddhasena divAkare kabUla karI, ene aDatA nathI. e to kahe che ke, Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' 518 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 'dezakALane joIne e paNa pAlakhImAM beThA, ane zAstrane bhASAmAM pheravavAno vicAra karyo ! AthI spaSTa che ke, svataMtra vicAra na ja thAya evuM jainadarzanamAM nathI. purANapAThIne paNa emaNe bAjue mUkyA, mATe zAstraviruddha vicAra na thAya evo pATha bhaNAvanArA sAdhu khoTA che." Ama lakhIne zrI siddhasena divAkaranAM vakhANa kare che ! evAone kAnapaTTI pakaDIne pUcho ke, "A vAta lAvyA kyAMthI ?" AvAo kadI vAta karavA Ave to eTaluM ja pUcho ke, "A beya vAra bhUla karI e vAta sAcI che ke nahi ? hA ke nA kaho ?' evAne kahevuM paDe ke, AvI adhdharIA vAto karavI e to sannipAta kahevAya ! zAstronI vAta samajavA mATeya viveka joIe! A zAstramAM to badhuMye che. mithyAtvanI, hiMsAnI, jUThanI, tamAma vAto AmAM che. sabhA : paNa e tyAjya che. paNa e bicArAone e badhuM jovuM che kyAM ? ane AvAonuM thAya paNa zuM? e loko pustaka ke kathA vAMce, te prAyaH eka ja dRSTie ke, potAnI mana kalpanAne poSanArAM pramANa keTalAM maLe che ! nAstika matanuM pramANa paNa AmAMthI maLe, kema ke, enuM khaMDana barAbara karavA mATe enA matanuM svarUpa vistArathI AmAM samajAvela che. enA mantavyanI ekeeka yukti AmAM lakhI, pachI barAbara khaMDana karyuM. have khaMDana na vAMce ane mAtra maMDana vAMcIne ja UThI jAya, to to e ja nAstika bane ! nAstika darzanakAre pote potAnA matanuM jeTaluM maMDana na karyuM hoya, teTaluM A zAstra kare, kema ke, khaMDana karavuM che. A zAstranI zailI ja judI che. nityavAdI tathA anityavAdIne UbhA kare, beya pAse potAnA pakSa barAbara sthapAve ane pachI zrI jinezvaradevane nyAyAdhIza sthApI nyAya apAve; chae darzananA A rIte vAda karAvI, zrI jinezvaradeva pAse nyAya apAve ke, AmAM A khoTuM, AmAM A khoTuM ane A satya. chae darzananI vAta AmAM che. eka jaNe jAhera karyuM hatuM ke, "jainadarzana puNyapApa Adine mAnatuM nathI mATe nAstika che. ene pUchyuM ke, "tuM A lAvyo kyAMthI ?" eTale eNe kahyuM ke, hemacaMdrasUri kahe che !" pramANa mAgyuM tyAre eNe jAhera karyuM. emAM nAstikamaMtrI potAnA matanA samarthanamAM A rIte kahe che, ane pachI enuM khaMDana Astika-maMtrI kare che ema nIkaLyuM, tyAre e cUpa thaIne raphucakkara ! Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 519 - 39 : AjanI vajUda vinAnI vAto - 39 - 119 dharmagara ke zAstra kupAtra upara upakAra na karI zake ? * kaho, AvAnuM zuM thAya? AvA loko zAstrane zAstrabuddhie vAMce che, ema mAnatA ja nahi ! emanI sAdhanA mATe jo kAMIka maLe to ThIka, e hetuthI ja vAMce che. evAM kupAtrone zAstra upakAra na kare, emAM Azcarya zuM? dharmaguruo paNa evAo upara asara na karI zake, emAM zuM navAI che ? zrI sarvajJA paramAtmAnA paricayamAM rahelA, zrI sarvajJa paramAtmAnI dezanAthI pratibodha pAmelA ane zrI sarvajJa paramAtmAnA hAthe dIkSita thayelAo paNa pApodaye nirnava bane, navA veSa vidurve, kumato sthApe, temAM zrI jinezvaradevanI khAmI hatI ema kema ja kahevAya? paNa AjanA e loko to emanI nAlAyakAtano Aropa guru para kare che. e loko kahe che ke, "je dharmaguru badhAne dorI na zake te dharmaguru nathI." evAone pUcho ke, "je zikSakanA badhA vidyArthI pAsa na thAya te zikSaka nathI ema kahevAya kharuM ke " bhaNanAramAM paNa yogyatA, AvaData ke mahenata joIe ke nahi ? enA vinA zikSaka zuM kare ? jainazAsanamAM to badhA mATe ekasarakhI vAta che. mAnanArA juduM mAne tyAM zAsana ke dharmaguru zuM kare ? dIkSAnI vAta to ghaNA sAMbhaLe che paNa le che keTalA ? aDhAre pApasthAnaka ghaNA sAMbhaLe che paNa taje che keTalA ? tame na tajo mATe e pApasthAnakanA svarUpane kahevAnI zAstramAM zakti nathI ema kahevAya ? ema kahevAnI vRttimAMthI kuzaMkAo thAya che ! - pApa chUTatuM nathI. paNa pApa mAno tyAM sudhI to ThIka, paraMtu pApa choDavuM nathI e bhAvanA thAya to? e bhAvanA Ave eTale AmAM (zAstramAM) lAkha zaMkA thAya. badhe ja pApa e kema bane ? pApa vinA kema cAle ? A rIte kAma cAle ?" koIe hetu ane anubaMdha hiMsAne svarUpa hiMsAmAM ghusADavA mAMDI paNa ghUsI - na. zakI, koIe kAnamAM kahyuM ke na ghUse, eTale kahe ke, "jainazAsana to AnaMdaghanajInI sAthe gayuM. Aje to gItArtha nathI paNa gheTArtha thayA che. kevI paoNlisI che ? sabhAH AnaMdaghanajI to paMcAMgI mAnavAnuM kahe che ? are ! paNa e emane kyAM mAnavuM che ? banAvaTI vAto UbhI karatAM paNa e loko acakAya evA nathI, ane potAnI mahattA vadhAravA e lokoe zrI upAdhyAyajI mahArAjAnI mazkarI paNa karI che ! e mahApuruSanI mazkarI karatAM lakhe che ke, "yazovijayajI, AnaMdaghanajI jeTalA pariNata nahotA ane Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1) pa20 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 suvarNasiddhi levA eTalA Atura banI gayA hatA ke, AnaMdaghanajI je vakhate laghu zaMkA karatA hatA, te vakhate te levA gayA hatA. AvI AvI vAto karatAM ApaNane zarama Ave che, paNa AvI banAvaTI vAto lakhatAM e pApAtmAo acakAtA nathI. mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjanA ATalA virodhanuM kAraNa khulluM che ke, e tArakanA badhA graMtho emanA vicAro para chINI mUkanArA che. e tArakanA badhA graMthomAMthI eka akSara paNa e lokone poSaNa ApanAro maLatAM nathI, eTale potAnA matamAM maLe tevI banAvaTI vAto UbhI karI, eka vyaktinA nAme AvA mahApuruSane utArI paDAya to phAvaTa thAya, e mATe evo prayatna che. tame hajI A zAsananA cokaThAothI ajANa cho, emane pArakhI zakyA nathI, emane oLakhavAnI jarUra che. zAhukAra pAse to ja jaI zakazo, jo tamArI AsapAsa pharatA cokaThAthI bacazo. duniyAmAM jIvanAre rakSaka-bhakSaka - beyane oLakhavA paDaze. bhakSakane to potAnA bacAva mATe oLakhavAno che; ene zaraNe javA mATe nahi ! pAyAmAM hADakAM hoya to tene kADhavAM ja paDe! samyaktvarUpI pIThikAnuM A maMDANa thAya, to ja zrIsaMgha e merU jevo gaNAya. zAstrakAre zrIsaMghane sAta upamA ApI ane have merUnI upamA Ape che. zAstrakAre zrIsaMghanA kaMI ochA guNa nathI gAyA ! zrIsaMgha merU jevo kyAre? pIThikA majabUta thAya to ! jeTaluM moTuM makAna bAMdhavuM hoya eTalo pAyo UMDo joIe. pAyo khodyA pachI purAya. koI pUche ke, "khodIne pUravo to khodavo zA mATe ?' ema pUchanArane kahevuM paDe ke, "A jamIna to polI che, ekalI mATI emAM che; enA para mArA mahelano bojo na Take. polANa pUravA mATe khodavuM paDe ane ekalI mATI tathA kacaro bahAra kADhI, sarakhuM banAvI, paththara pUravA paDe ke jethI pachI pAyo hAle nahi." pAMca hAtha lAMbA-pahoLA makAna mATe tenA pramANamAM lAMbo-pahoLo pAyo paNa joIe ne ? hA, to kahevAtA zrIsaMghano pAyo majabUta che ke nahi, ema tapAsIne ThIka karavA mATe jo huM jamIna khoduM to harakata che ? jainasamAja rUpI jamInane khodI emAMthI kacaro bahAra kADhavAmAM kAMI vAMdho che ? vAstuzAstra bhaNyA cho ? jANavA mATe che majenuM paNa tamArA mATe to e dazA paNa rahI nathI. emAM jaNAve che ke, pAyAmAM hADakuM rahe to emAM rahenAra sukhI na thAya; hADakuM bahAra kADhavuM ja Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 521 -- - 39 : AjanI vajUda vinAnI vAto - 39 - 521 joIe. ahIM paNa ApaNe hADakAM bahAra pheMkavAM paDaze ne ? ApaNe je pahADa racavo che, te jevo tevo nathI. tyAM to devatA ramavA Ave, zrI jinezvaradeva paNa jyAM mugaTarUpa bane, paNa vajaratnamaya pITha bane to e bane. tamArA gharanA pAyAmAM to iMTALA paNa cAle, ahIM na cAle. A khodakAma cAle che, tyAM kodALAno upayoga thAya ne ? lAkaDuM emAM kholyuM, pachI beya bAju aNI che eTale beya bAjuthI ghA karAya. mAlikamAM zakti na hoya to dahADiyA (majUra) bolAvavA paDe. kodALInA upayogamAM bUmarANa paNa thAya, avAja paNa thAya, koI kharAba cIjathI kodALI bhaTakAya to vakhate buThThI paNa bane to bIjIthI kAma calAvAya, buThThI bane ene pharI tIkSNa banAvAya, paNa kAma choDAya nahi. ekalI vajaratnamaya pIThikA goThavAya pachI ApaNe nirbhaya. emane samyagdarzanano aMkuza khaTake che kema ? vajamaya pITha e samyagdarzana che. paNa AjanI sadInA ullaMThone samyagdarzana sAthe ja vera che. e ulleTho jJAna-cAritra mATe kaMI nahi bole, paNa samyagdarzananI ja niMdA karaze ! kAraNa ke, emanI jAta para samyagdarzana vinAnAM jJAna-cAritra jeTalo aMkuza nathI mUkatA, eTalo zrI samyagdarzana aMkuza mUke che, ema e kahe che ane e vAta paNa kharI che. - sabhA : paDha nA to ya kahe che ne ? e saMbaMdhI ghaNuM kahevAya che. vAru ! nizALamAM mokalatAM bALakane prathama kayuM jJAna joIe ? nizALe jaIe to vidvAna thavAya e ja ne ? koI kahe ke, "ekaDo ta AvaDato nathI evA DaphoLane nizALe kyAM mokalyo ?" to e cAle ? ane kahevuM paDe ke, nathI AvaDatuM mATe to mokalyo ane ekaDo nathI Avato mATe to ene ekaDiyAmAM besADyo. nizALe javAmAM bALakane eTalA ja jJAnanI jarUra ke, tyAM javAthI sArA thavAya. eve sthaLe paDhamaM nA" e rIte, samajyA! jainanuM bALaka kIDI para paga Ave to "o bApa ! pApa !' e paDhamaM nANuM. enA yoge e bALaka jaMtu para paga na mUke. derAsaranuM patAsuM bALaka hAthamAM na le, le to mA "pApa !" kahe ke pAchuM mUkI di, e paDhamaM nA. bhagavAnane ke sAdhune hAtha joDIne "je je kahe, e paDhamaM nA . e loko kahe che ke, "gItArtha ja dIkSA le." zAstra kahe che ke, dIkSA lIdhA vinA gItArtha na thavAya. Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 samyagdarzana e lokone bhAlAnI jema khaTake che, kema ke, e to phAve tema vartavAnI ane game tema bolavAnI paNa nA pADe che, khoTAne sAruM mAnavAnI nA pADe che, icchA mujaba cAlavAnI nA pADe che. samyagdarzana eTale saMsAra khoTo ane mokSa sAco e mAnyatA. mokSamArganA sthApaka te deva, mokSamArganA batAvanAra te guru ane jenAthI e mArganI sAdhanA thAya te dharma ! vaLI tamArA gharanI ciMtA kare te guru nahi paNa gora. A vAta huM ja kahuM chuM ema nathI, paNa chupI rIte yuvaka saMghanuM netRpada dharAvatA paNa evuM lakhI gayA che. koInA graMthanA bhASAMtaramAM e lakhyA vinA cAle ? 522 522 guru lokaciMtA, gRhasthanA gharanI ciMtA kare ? saMghane nabhAvavA mATe guru pApakriyAno upadeza de to ene guru mAno ? na mAno ne ? zAthI na mAno ? e eno AcAra nathI. e AcAra mUke pachI mahAvrata eke na rahe. pariNAme pAMce mahAvrata jAya. deva, guru ane dharma ! gRhasthanuM ghara, eno vyavahAra evo che ke, enA anumodanamAM pAMce mahAvratono bhaMga thAya che. gRhasthanA AcAramAM, vyavahAramAM, sarvathA prANAtipAta viramaNa, sarvathA mRSAvAda viramaNa, sarvathA adattAdAna viramaNa, sarvathA maithuna viramaNa ane sarvathA parigraha viramaNa che ? nathI ja. e pAMce viramaNono tyAM abhAva che. e to eno pratipakSa che. pAMceya mahAvratane, svIkAranAra enuM anumodana kare kaI rIte ? badhe hAjI karanArA to dahIMdUdhiyA che, e to zAsananA bhayaMkara duzmano che. ahIM paNa ThIka ane tyAM paNa ThIka, ema kahenAra kevA kahevAya ? evAne samyagdaSTi kahevA ke mithyAdRSTi ? sAdhupaNuM sAruM ke gRhasthapaNuM sAruM ? beyane sAruM mAnanArA samyagdaSTi ke mithyAddaSTi ? gRhasthapaNAmAM rahenArA paNa samyagdaSTi nathI ? ghaNA che, paraMtu gRhasthapaNAmAM rahevuM sAruM mAnanArA e samyagdaSTi nathI paNa mithyAdraSTi che. eTalA ja mATe gRhasthapaNuM heya che ane sAdhupaNuM upAdeya che, e gokho ! samyagdarzananI jhINI vyAkhyA, UMDI vyAkhyA kadAca tame na samajI zake, sAta prakRti na jANI zako, enA kSaya, upazama ane kSayopazamanA svarUpane na jANI zako, paNa A kahyuM te to jANI zako ne ? jaina kuLamAM janmelA sAdhupaNuM ane gRhasthapaNuM, e beyane kadI paNa ThIka na kahe, jo kahe to samyaktva hoya toye vamI jAya, dUra jAya ane je eno upadeza kare te durlabhabodhi thAya. sAdhunA veSamAM hoya to e potAnI sAdhutA gumAve ane utsUtrabhASakanI Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 523 - - 39 : AjanI vajUda vinAnI vAto - 39 - 523 koTimAM jAya tathA pariNAme e durlabhabodhipaNuM upArja. prApta thayela bodhine gumAvI durlabhabodhipaNuM e kharIde. jene durlabhabodhipaNuM kharIdavuM hoya te ja evo upadeza Ape. tame paNa ema mAno to samyakatva jAya ane ema bolavA mAMDo to durlabhabodhi thAo ! mokSamArgane badale saMsAramArga sthApe te kudeva, mokSamArgane badale saMsAramArga upadeze te kuguru ane jenAthI saMsAra vadhe te kudharma." ATaluM yAda na rahe? | sIdhI, sAdI ane sahelI, bAlabhASAmAM kahuM chuM ke, deva mokSamArganA sthApaka, guru mokSamArgane ja kahenAra ane dharma te mokSamArganI ja sAdhanA karAvanAra. AvuM samyagdarzana te zrIsaMgharUpI merUnI vajaratnamaya pITha che. ene polI karanAra zaMkA-kAMkSAdi na joIe. "deva jarAka saMsAramArga sthApe to vAMdho zo ? guru jarA saMsAranI vAta na kare to gRhasthapaNuM nabhe kema? na nabhe to guru khAya zuM? emane roTalA koNa karAvI Ape ? emane kapaDAM koNa Ape ? AvA vicAra samyagudRSTithI thAya ? na ja thAya. sabhAH e loko kahe che ke, "amArAM ghara bhAMge che." . ahIM je Avyo te koI ghara bhAMgIne Avyo ? UlaTuM hatuM te tajIne, sAmAne soMpIne Ave che. vAru ! gRhasthapaNuM sAruM nathI, mUkavA jevuM che, pApa . rUpe ja che, ema kahyA vinA A sAdhupaNuM sAruM sAbita zI rIte thAya ? - saMsAranI asAratA pharamAvyA vinA koI zrI jinezvaradeve dezanA zarU na karI. saMsArane sAro mAnavo ane dharma sevavo, saMsAra sAro manAvavo ane dharma sevarAvavo, e kema bane ? saMsAranI asAratA zAzvata kALathI pokArAya che. jema anaMtA zrI tIrthaMkaradevo saMsAranI asAratA kahI gayA toya saMsAra jIvato rahyo, saMkhyAbaMdha zrI tIrthaMkaradevo vartamAnamAM (vIsa mahAvidehamAM) kahe che, toya saMsAra jIve che ane bhaviSyamAM anaMtA zrI tIrthaMkaradevo kahevAnA che toye saMsAra rahevAno che. paNa jo na kahyuM hota to je mokSe gayA che te paNa na gayA * hota. emane mokSe jatA baMdha karavA che ? emaNe to saMsAranI asAratAno upadeza karyo. bhAgyavAna nIkaLyA ane bhAgyavAna nIkaLe che. have emane na javA devAM hoya to AkramaNa lAvo ! nathI javA devA ? nathI javA devA ? ema to kahevAya ja nahi, tyAre saMsArane khoTo Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 524 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 kahyA vinA mokSa sAro enI khAtarI zI ? jo beya sArA to tyAM javAnuM kAraNa zuM ? 'tame ahIM kema nathI AvatA ?' ema huM pUchuM to tame zuM kaho ? sabhAH azaktithI tathA AsaktithI. 524 1 saMsArane sAro nathI mAnatA mATe Asakti, azakti kabUlo cho ne ! tame sAdhune hAtha kema joDo cho ? saMsAra khoTo samajo cho mATe ! saMsArathI bhAgavAthI ja mukti maLe ema mAno cho ! tene mATe ajJAna heya che, khoTuM che, ema na kahevAya to bhaNavA koNa jAya ? aMdhakAra na joIe evuM kahyA vinA prakAza mATe baTana koNa dAbe ? chokarAM kAMI gAMDA nathI ke mAstaranA mAra khAya, paNa samaje che ke bApAjI kahe che ke bhaNIe nahi to bhIkha mAMgIe, bevakUpha rahIe. chokaro mAstara mAre che evI phariyAda kare toya prAyaH bApa na sAMbhaLe. AjanI. vAta judI che. ayogya cIjane oLakhAvyA vinA yogya cIja batAvAya kaI rIte ? vAsaNanA kATane kharAba mAne to bAIo AMbalI, IMTALo ane kUco laIne bese ane pUratA jorathI ghase, kharuMne ! ghauMnA ATA vinA rasoI na ja thAya ane jANe to daLe, bAkI AkhA ghauMthI cAlatuM hoya to ? potAnA aMtaramAM saMsAra paNa jIve, potAnA jIvanamAM aDhAra pApasthAnaka paNa jIve ane munipaNuM Ave ? munipaNuM tamArAmAM lAvavA mATe to mAre tamArI jIvanadazAmAM pharatAM aDhAre pApasthAnakano bhAMgIne bhukko karavo paDe, e vinA chUTako ja nathI. tamAruM khoTuM kahyA vinA sadhAtuM hoya to tema paNa karIe, paNa sadhAya zI rIte ? darajI paNa pahelo kAtara mUke, tAko phADe, pachI soya-dorAthI sAMdhe. kAtara na mUkavA do to kapaDAM na thAya. sonAnA ghATa ghaNAya ghaDAya paNa lagaDI to kApavI paDene ! lagaDIne kApo to AMgaLI, kAna, nAka, gaLAnA tamAma ghATa bane, paNa sonAnI pATa bagalAmAM laIne pharo to ? ekalI pATa laIne phare koNa ? majUranA mAthe hajA2nI thelI hoya mATe hajA2pati kahevAya ? ThIka, saMsAranA svarUpane khoTuM kahyA vinA ogho apAya kone ? jo ema ne ema apAya to lo ! thAo UbhA ! paNa hajI tamArA hRdayamAMthI saMsAra bhAMgyo nathI, eTale huM kahuM to paNa UbhA thAo zI rIte ? mATe to hathoDIthI mahenata karavI paDene ? paNa mahenata karavA tamArA ghera nahi AvuM. ahIM beThAM beThAM karIza. jeno saMsA2 bhAMgaze tene ogho ApIza. ame to viSayakaSAyarUpa saMsAra bhAMgatA AvyA chIe, bhAMgIe chIe ane bhAMgavAnA ! mokha hoya to ahIM Ave, na rUce te na Ave. rUce tevA thoDA Ave toya AnaMda. moTA samudAyathI Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 525 kaMI amArI AbarU vadhatI nathI. thoDA paNa AvanAra viSayakaSAya rUpa saMsAra khoTo mAne ane A sAruM ema mAne to amArI zobhA ! 525 39 : AjanI vajUda vinAnI vAto - 39 tame baeNnDa bajAvI, sAmaiyAM karI lAvo enI sArthakatA tyAre ja gaNAya. tame saMsAramAM rasa mAnatA raho, emAM to amArI apakIrti che, tamArAM traNa khamAsamaNa laIe, icchakAra 'abbhaTTIe, laIe, ane tamane saMsAra khoTo na ThasAvIe to ame sAdhu zAnA ? baeNnDa vAge tyAre loko kahe zuM ? 'A tyAgI che, duniyAnI koI cIja emane kheMcatI nathI, saMsArane khoTo mAnIne cAlI nIkaLyA che, Ama mAnIne badhA hAtha joDe. have e chatAM e ja AvIne saMsArane majeno kahe, enA jevo bIjo adhama koNa ? tame amane baeNnDa vagaDAvI lAvyA to tamArAM baeNnDa vAgatAM tamane A saMsAramAMthI kADhuM tyAre enI sArthakatA. e sthiti na keLavo to tamArA mAthe moTuM kalaMka che. A badhI vAta khAnagI nathI cAlatI. badhuM pATa 52 ja kahuM chuM. khoTI cIja mUkavAnuM kahevuM ane sArI cIja levAnuM kahevuM tyAM khUNo hoya ? sAme tophAnI ane halakA mANaso hoya, sAcA ane sArA sAme karaDA hoya, tyAM khUNo paNa karavo paDe ! veSa viDaMbaka ane zAsanadrohI . viSayakaSAya rUpa saMsArane kharAba mAnyA vinA cAle evuM kahenArA mithyAdaSTi che. jaina sAdhunA veSamAM e hoya to veSaviDaMbaka che ane zAsanadrohI che ane evuM kahenAra zrAvaka, zrAvaka nathI. samyagdarzana eTale saMsArane khoTo *ane mokSane sAco mAnavo to mokSamArganA sthApaka te deva, viSayakaSAya rUpa saMsAranuM utthApana karI dharmatIrthane sthApyuM te deva, ane enuM samarthana kare ane saMsAranuM 2oja khaMDana kare te guru, anaMtajJAnIonI AjJA mujaba viSayakaSAya rUpa saMsArano bhAMgIne bhukko karavAno ja prayatna kare te guru tathA viSayakaSAya rUpa saMsArane toDI mokSamArge prayANa karAve te dharma. evA saMsArathI bhAge te puNyAtmA, dharmI. emAM Asakta rahe te pApI ane vaLI sAro mAne-manAve enI adhamatAnI to vAta ja zI karavI ? evo koNa mA-jAyo pAkyo che ke, A kathananuM khaMDana kare ? kahevuM ja joIze ke, A satyanuM khaMDana karavAnI koInAmAM tAkAta nathI, mATe ja AvI sAcI mAnyatAmAM zaMkAdi doSo ghUsavA na devA joIe. emAMnA zaMkAdoSa u52 A5Ne vicAra karI AvyA chIe ane bAkInA kAMkSAdi doSo mATe have pachI. Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40: dIkSA ane saMghanI javAbadArI ! vIra saM. 2456, vi.saM.1981, poSa vada-9 guruvAra, tA. 23-1-1930 40 * sukha-duHkhadAtA Izvara che ? * tIvra saMsArarasikatA : sAcI zAMti tRpti ane vizrAMti : AjanA saMghayaNanA nAme vilAsonA bacAva na karAya : 0 AtmaguNa jarUrI che zarIraguNa jarUrI ? zuM A svataMtratA che ? * kUtarAno svabhAva : vicAraka bano ! cetanA pragaTAvo ! bApa re ! saMsAramAM kema rahevAya ! upadeza zAno apAya ? * taraNatAraNa jahAja ! jAheramAM dIkSA ? * dIkSitanI patnI e zrAvaka saMghanI mAtA ! * dIkSA samaye koNa kevI rIte tophAna kare che ? " sukha-dukhadAtA Izvara che? sUtrakAra maharSi zrI devavAcaka kSamAzramaNajI, zrIsaMghanI sAta upamAothI stuti karI AThamA rUpakamAM tenI merU sAthe sarakhAmaNI kare che. merU jema zAzvata che, vizvanI madhyamAM rahyo che ane atizaya suMdara che, badhI maryAdAne karanAra che, e rIte zrI jinezvaradevano saMgha paNa zAzvata che, atizaya suMdara che ane dareka maryAdAne karanAra che. jama merUnI pIThikA vajaratnanI che, daDha, rUDha, gADha ane avagADha che, temAM zrIsaMgharUpa merUnI samyagadarzana rUpa vajamayI pIThikA paNa dRDha, rUDha, gADha ane avagADha joIe. zrIsaMgharUpa merUnI pIThane sthAne samyagdarzana che, kema ke, mokSanuM mukhya aMga che. e daDha, rUDha, gADha ane avagADha joIe. jo emAM kumatavAsanA rUpI pANI pese to e pahADa caLavicaLa thAya. samyagudarzana rUpa pIThane polI karanAra pAMca doSo che, jemAM zaMkA prathama doSa che. Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 527 40 : dIkSA ane saMghanI javAbadArI ! - 40 zrI jinezvaradevanA vacanamAM, e tArakanA mArgamAM ane e ja mArge vicaratA maharSionA vacanamAM zaMkAne saMbhava nathI, kAraNa ke, zaMkA banAvaTI vasatumAM hoya, paNa kudaratI vastumAM na hoya. 527 dhyAnamAM rAkhajo ke, AtmAnuM svAbhAvika svarUpa pragaTa karavA zrI jinezvaradevanuM zAsana sarjAyeluM che. pudgalanA yoge pragaTelA doSothI chUTavA ane AtmasvarUpane pAmavA zrI jinezvaradeve tIrtha sthApyuM che. potAne tIrtha sthApavuM che te mATe e tA2ka nathI sthApatA. duniyAne kaMI navuM kahevAnI e tArakanI icchA nathI. jyAM sudhI icchA vidyamAna hoya che tyAM sudhI tIrtha sthApavAno adhikAra paNa nathI. zrI tIrthaMkaradevo paNa icchA mAtrano abhAva thayA bAda ja tIrthane sthApe che, eTale icchA vinA je vastu je svarUpe hatI te svarUpe kahI. icchA kema nathI ? to kahevuM paDaze ke, rAga, dveSa ane moha nathI mATe icchA nathI. mATe je vastu na hoya te kahevAnuM kAraNa to nathI ja, paNa evI vastu e tArakanA mukhamAMthI nIkaLatI ja nathI. kema ke, e tArakano koI snehI nathI ke koI duzmana nathI ane e tArakane mUMjhavanArI paNa koI vastu nathI. jJAnacakSumAM je vastu je svarUpe dekhAI te vastu te svarUpe kahI. ema karIne e tArake anekane mokSamArge lAvIne mokSe pahoMcADyA. e tAraka to mokSamArga kaheM paNa pAme to bhAgyavAna AtmA ja. je AtmA nirbhAgI hoya te na pAme. anya darzanomAM sukha-duHkhanA dAtA Izvara manAya che, paNa prabhuzAsanamAM ema nathI manAtuM. Izvara ja jo sukhadAtA hota to koIne * paNa duHkha kema ja Apata ? duniyAno koIpaNa jIva du:khI thAya evI tamane paNa icchA thAya che ? nahi ja. to pachI jo duniyAne sukha devuM tathA duHkha devuM e Izva2nA hAthe sarjAyeluM mAnIe, to mAnavuM ja paDaze ke, IzvaramAM paNa khAmI che. jyAM koIne paNa duHkha devAnI icchA thAya tyAM dayAno abhAva nakkI thAya che. vaLI jenAmAM sukha ApavAnI zakti hoya te du:kha kema ja Ape ? tamArAmAM paNa jo sukha ApavAnI tAkAta hoya, to tamane paNa koIne duHkha devAnI icchA na thAya, to Izvarane kema ja thAya ? AthI ja evI mAnyatAno svIkAra prabhuzAsanamAM nathI. eTale ja mAnavuM paDaze ke, je vastu je svarUpe kahevAyelI che, e vAta jo vicArIe to buddhimAM Utare tevI che, mATe e tArakanA vacanamAM zaMkAne sthAna ja nathI. e tArakanA vacanamAM zaMkA karavI e pApa che. 52ma vItarAga zrI jinezvaradeve kahelI vAta gaLe na Utare eTale e nathI, ema kahevAmAM mithyAtva kema ? e prazna koI pUche to kahevuM paDe ke, mithyAtva Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 528 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 najare dekhAya evI koI cIja nathI. paNa satya satya rUpe na samajAya ane na manAya e ja mithyAtva che. vaLI samajI zakIe teTaluM mAnavuM e vicAranuM pariNAma paNa zuM ? badhuM samajavAnI zakti dharAvavAno dAvo karatA hota to zaMkA hajI vAjabI hatI, paNa na samajAya e ja sUcave che ke, badhuM samajavAnI zakti nathI. jenAmAM badhuM samajavAnI zakti na hoya te badhuM ja samaje e sIdhI vAta che. have te mATe anaMtajJAnIoe pharamAvelI vastu paNa na mAnavI e kema cAle ? 528 zrI jinezvaradevane vItarAga ane vItarAga hovAthI ja sarvajJa mAnatA ho, to to e tArakanA vacanamAM zaMkAne sthAna nathI ja, paNa zrI tIrthaMkaradeva sarvajJa vItarAga hatA ke nahi, e ja zaMkA hoya to to samajAvavAno koI upAya ja nathI ! ane e vAtamAM jo zaMkA na hoya to te e tArakanuM kaheluM buddhinA abhAva AdinA yoge na samajAya e sahaja che, paNa eTalA ja mAtrathI e na mAnavuM . joIe ema to na ja kahevAyane ? tIvra saMsAra rasikatA H AtmAnuM svarUpa zuM e nakkI karo to tamArI badhI zaMkAo UDI jAya. je kAryavAhI thaI rahI che te AtmAnuM svarUpa ke zrI sarvajJadeva kahe che te ? zarIra, kuTuMba, krodha, mAnAdi e AtmAnI vastu ke anaMta jJAnAdika guNo ? rAgI banavuM e AtmAno svabhAva ke virAgI banavuM te ? khAvuM e AtmAno guNa ke tapa karI nirAhArI banavuM te ? paisA Ave emAM AnaMda mAnavo e AtmAno guNa ke paisA choDIe temAM AnaMda mAnavo e ? maratI vakhate mUMjhavaNa thAya e AtmAno guNa ke samAdhi rahe te ? AjanA keTalAka loko kahe che, 'AjanA sAdhuo tathA A. zAstra bhaviSyanA sukhanI lAlaca batAvI ahIM maLelA sukhane choDavAnuM kahe che e kema pAlave ? ane bhaviSyanA sukhanI khAtarI paNa zI ?' kharekhara, AtmAnuM svarUpa tathA guNo na samajAya tyAM sudhI AvI zaMkA rahevAnI ja che ! Aje to 'AmAM ATalA jIva ane AmAM ATalA jIva kahyA ?' emAM paNa zaMkA thAya che, paNa eTalA kahyA emAM gayuM zuM ? ema kahevAthI aneka jIvamaya vastuo abhakSya koTimAM mukAvAthI svAda upara kApa mukAya che, mATe ja evI zaMkA UbhI karAya che ke eTalA jIvo hoya ja kema ? jhe2mAM mArI nAkhavAno guNa che e vAtamAM zaMkA UThI ? nahi, kema ke, enA vinA potAnA sukhane bAdha nathI Avato, Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 529 - 40 : dIkSA ane saMghanI javAbadArI ! - 40 - pa29 mATe jhera na khAvuM e vAta pAlavI. potAnA prANanAzanI vAta mAno, tyAM zaMkA nahi, ane pArakA prANa jAya che tyAM pApa na mAno. tyAM ja badhI zaMkA, enuM kAMI kAraNa? e ja ke, tIvra saMsArarasikatA ! sAcI zAMti, tRpti ane vizrAMtiH zarIranAzaka vastumAM zaMkA nahi ane AtmanAzaka vastumAM zaMkA e zuM bhayaMkara vAta nathI ? tijorIne jarUra tALuM mAre, kema ke, koI laI jAya, paNa pote jIvato-jAgato che to cora laI jAya zI rIte ? evI zaMkA tyAM koIe paNa karI ? nahi ja. te vakhate to AMkha ADIavaLI thAya to agara cora ghaNA hoya to laI jAya; e vAta tyAM tarata bese che; e rIte duniyAmAM tamAma kAryomAM moTAnI salAha mAnavA taiyAra cho, mAtra ahIM ja vAMdho ? - "cha kalAka sUvuM joIe ema koI kahe to tyAM hA, kema ke, nahi to zarIra bagaDe; vAru "kalAka UMghanArA paNa jIve che ke nahi?" ema kahevAmAM Ave to tyAM jarUra e to apavAda, ema kahIne paNa cha kalAka UMghavAnI vAta sthApana kare; e ja rIte kasaratathI AyuSya vadhe ema koI kahe tyAM zaMkA na kare. jiMdagIbhara kasarata karanArA akasmAta ane akALe maryA sAMbhaLyA che ke nahi ?' ema pUcho to teno paNa bacAva karaze ! A rIte zarIranA guNo upara " zraddhA kevI che, e saMbaMdhamAM saMsAra upara zraddhA rU5 samyagdarzana evuM che ke, jenI vAta nahi thAya ! kharekhara, jyAM AtmaguNa pragaTAvavAnI vAta che tyAM ja badhI AjanA aMtara-avAjavAdIonI polANa che ! AthI spaSTa che ke, je AtmAo jyAM sudhI zarIrane ja potAnuM mAnI beThA che ane A badhuM potAnuM nathI e bhAvanA nahi Ave, tyAM sudhI teone A zAstramAM eTale ke anaMtajJAnInA vacanamAM zaMkA thayA vinA rahevAnI ja nathI ! [" -jyAM banAvaTI cIjane potAnI mAnI ane svAbhAvika vastune pArakI mAnI, tyAM thAya zuM ? kahevuM ja paDaze ke, zaMkA. pANI maLe to ja AtmAne ThaMDaka thAya, anAja maLe to ja tRpti thAya, taLAI maLe to ja vizrAMti maLe, e mAnyatAvALAo mATe vAstavika tRpti, zAMti ane vizrAMti aparicita banI jAya, emAM kazuM ja Azcarya nathI. duniyAe jyAM zAMti, tRpti ane vizrAMti mAnI che tyAM zrI jinezvaradeve nathI mAnI. - tAraka zrI jinezvaradeve to saMyama lIdhuM tyArathI ja rItasara saMyamanI sAdhanA mATe jarUra hatI. te sivAya khAvApIvAnuM ane jamIna upara besavAnuM Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 530 . saMgha svarUpe darzana bhAga-1 530 paNa baMdha karyuM. mahinAo sudhI upavAsa karatA, covihArA upavAsa karatA, pAraNe je maLe te tyAM ne tyAM vAparI letA ane kevaLajJAna thAya tyAM sudhI kadI. beThA nahi; chatAM e tArakanI tRpti ane zAMti gaI nahi ane vizrAMti evI meLavI ke, pharI jAya ja nahi. jyAre AjanAone to savAre cA vinA na cAle, agiyAra vAge roTalI vinA tathA khAdhA pachI pAna ane sigAreTa Adi vinA na cAle. na maLe e vAta judI che. khAdhA pachI kalAke pANI na maLe to na cAle e dazA che ane vaLI e dazAne sArI manAya che ? AjanA saMghayaNane nAme vilAsonA bacAva na karAya ! sabhAH saMghayaNa jovAya ne ! kabUla ! AjanA saMghayaNavALA paNa eka AMtare khAnArA che ke nahi ? AjanuM saMghayaNa cA pAna ane sigAreTa Adi upara ja Take ema to nathI ja ne ? anAja vinA na cAle paNa abhakSya Adi vastuonI jarUra che ja ema to nathI ja ne ? sAdhana mATe pAzera ke zera anAja joIe e vAta kabUla, pachI enI sAthe A ane te, e badhuM zA mATe ? saMghapaNa kyAM naDe ? bAra mahinAnA upavAsano tapa, bhagavAna zrI RSabhadeva svAmInA zAsanamAM hato, bAvIsa tIrthaMkara devonA zAsanamAM ATha mahinAnA upavAsano tapa hato, jyAre Aje bhagavAna zrI mahAvIradevanA zAsanamAM cha mAsanI tapazcaryA che; ane e dareka kALamAM paccakhANa to amuka divasanuM ja apAya. sarvavirati jiMdagIbharanI apAya, paNa jiMdagIbhara AhAranA tyAganuM paccakhANa na apAya. zAstra paNa nA pADI. A uparathI samajo ke, anaMtajJAnIonI dRSTi bahu UMDI hatI. saMghayaNa joyA vinA bhagavAne dharma kahyo che ema mAnatA ja nahi. jinakalpa, kSapakazreNI, upazamazreNI, sUkSmasaMparAya, parihAravizuddhi ane yathAkhyAta cAritra vagere A kALamAM baMdha kahyAM, e zAthI ? dhyAnamAM rAkhajo ke, saMghayaNa vagere joIne ja upakArIoe dharmanuM vidhAna karyuM che; AthI tame je kriyA karI rahyA cho, temAM saMghayaNano bacAva nahi ja cAle. yatheccha khAvA, pIvA ane paheravA-oDhavAmAM saMghayaNanI chUTa na ja cAle, kAraNa ke, emAM to lAlasA ane viSayAbhilASA spaSTa jaNAya che. anAja vinA na cAle e mAnyuM, paNa jenA vinA cAlI rahyuM che tenA vinA na cAle ema kema ja kahevAya ? roTalA na bhAve ane roTalI ja joIe, enuM zuM kAraNa ? jainakuLamAM nahi janmelA evA mANaso ghI-dUdha vinA tathA zAka vinA lakhuM Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 531 - 40 : dIkSA ane saMghanI javAbadArI ! - 40 - 531 anAja khAnArA keTalA ? e jIvI zake che ne ? sArI rIte jIve che; to tapano mahimA samajanArA jainone AyaMbIla karatAM UlaTI kema ja thAya ? keTalAkane e anAja joIne UlaTI thAya che, enuM kaMI kAraNa ? emAM svAdavALI cIja nathI e ja ne ? tyAM Asakti, lAlasA ane viSayAbhilASA sivAya bIjo bacAva na ja cAle. A ja kAraNe tyAM zaMkA kare ke, A tapamAM kalyANa zuM ? ane AvI zaMkA karanArane kahevuM paNa zuM ? paNa e Teva pADI jue to eno prabhAva mAlUma paDe. amuka vinA na ja cAle, e bhAvanA gayA pachI AtmAnuM sukha anirvacanIya che. covIsa kalAka ke aDatAlIsa kalAke eka ja vAra bhojana lenAranI zaktinI, enA sukhanI, divasamAM bAra vAra khAnArane zI khabara paDe ? evAo kahe ke, AvI jAtanA lAMghaNamAM kalyANa zuM ? zAstra kahe che ke, duSTakarmanA yoge bhUkhe maravAno vakhata Avaze tyAre bhUkhe marazo, enA karatAM zuddha buddhithI tapa karo ne ? e loko kahe che ke, "maLeluM koNa mUke ?' emanI zakti evI ke na maLe to nibhAve. Avaka ghaTe, toye devuM vadhArI jokhamamAM Utare te hA, paNa kharcA na ghaTADe. e to e ja bUTa, e ja khAnapAna, e ja hoTala ane e ja nATakaceTaka, sinemA, pariNAme badhuM gayuM, jAya e sahana na thAya, pachI durbAna kare, paNa jo pahelethI AvA tapanI Teva pADI hoya to AvA vakhate durbAna na thAya ! | vAM, udAratA e AtmaguNa ke zrImaMtAI ? sadAcAra e AtmaguNa ke svecchAcAra ? khAvuM e AtmaguNa ke tapa ? sarvanA kalyANanI bhAvanA e AtmaguNa ke "AnuM Ama thAo ane tema thAo" evI bhAvanA e AtmaguNa ? A nakkI karo to jJAnInA vacanamAM eka paNa zaMkA na thAya. zAstromAM evI paNa vAto Ave che ke, je amane paNa na samajAya, paNa "AvuM kyAMthI lakhyuM haze evI bhAvanA amane kadI nathI AvatI. tamane pANInA eka bidumAM asaMkhyAtA jIva samajAvatAM nava neje pANI Utare, kema ke, e mAnavAthI cakalI khullI mUkIne besavAmAM vAMdho Ave che. gRhastha mATe chakAyanI virAdhanAno sarvathA niSedha na kahyo, paNa ethI pAzera pANInI jagyAe pAMca maNa pANI vAparavAnI chUTa nathI ApI, te chatAMya pAzeranI jagyAe pAMca maNa pANIno durupayoga karavo e kevI dazA ? kharekhara, A zAstra mAnavAthI jIvanane niyamita banAvavuM paDe che. Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 532 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - 532 AtmaguNa jarUrI ke zarIraguNa jarUrI ? vaLI matimAM bese teTaluM ja mAno to vyavahAramAM eka paNa peDhI na cAle. mati na cAle tyAM to tame lAkhono vepAra kheDo che. jo kalAka pachInI matine khabara paDatI hota, to koI devALuM kADhata ? koI nAdAra banata ? kharIdelA mAla ghaNAne ghera paDyA hoya ane pAghaDI pheravavAno vakhata Ave che. UMcA bhAve mAla kharIde ane pachI bhAva gagaDI jAya. kare zuM ? mati kaho kyAM cAlI?mati mujaba cAlavAno nirNaya karo to eka vepAra paNa na thAya. duniyAnI dhamAcakaDI, jemAM nAza rahelo che, tyAM matinI vAto nahi, tyAM zaMkA nahi ane A prabhumArgamAM badhI zaMkA ? kahe che ke, "sAmAyikamAM lAbha zo ?" bhalA AdamI ! kara to kharo ! karyA vinA lAbhanI khabara kema paDe ? cA-cha divasa anubhava to le ! ahIM 'tarata dAna ane mahA puNya joIe ema ? sAmAyikano abhyAsa karatAM karatAM, e be ghaDImAM joItI zAMti Ave tyAre eno anubhava thAya. peDhI kholI ane tarata lAkha AvyA e joyuM ? be-cAra mahinA bese, vizvAsa jamAve, gharAkI bAMdhe tyAre dhIme dhIme vepAra khIle ane peDhI jAme ke pahelAMthI ja ! zarIranA dharmamAM zaMkA nathI to AtmAnA dharmamAM zaMkA kema ? zrI jinezvaradevanuM zAsana AtmasvabhAva khIlavavA mATe che. AtmasvabhAva khIlavavA zarIranA svabhAvanI AdhInatA mUkavI paDaze. emAM zaMkA thAya che e ja sUcave che ke, AtmA UMdhI dizAe che, nahi to vairAgya ane zAMti jevo guNa keLavAya emAM zaMkA zA mATe ? agiyAra vAge bhojana maLe to akaLAmaNa thAya, ene covIsa kalAka bhojana na maLavA chatAM akaLAmaNa na thAya, tyAM zaMkA zA mATe ? zuM A svataMtratA che? amuka cIja vinA na cAle e zuM parataMtratA nathI ? sahaja mAthuM duHkhe ke, pustaka AdhuM mUkavuM paDe, e zuM svataMtratA che ? game tema thAya toya viSayo taraphathI AMkha na phare, e zuM svataMtratA che? svataMtratA nathI paNa e meLavavI to che ne ! samajo ke, zarIranI AdhInatAmAM AtmaguNa cAlyo jAya che. zrI tIrthaMkaradeve kevaLajJAna kyAre meLavyuM ? zarIranA badhA svabhAvanI AdhInatAne tajI, tyAre ne ? zarIra paMpALIne to kevaLajJAna nathI meLavyuM ne ? AtmA bahAranA AvaraNathI dabAyo che, e jaNAya che ? kharI vAta e che ke, AtmAne ja mAnatA nathI. Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 : dIkSA ane saMghanI javAbadArI ! - 40 zrI jinezvaradeve kahela AtmA ane enuM svarUpa mAnyA pachI, bahAranI cIjo choDavI joIe emAM zaMkA thAya ja nahi. kapaDuM UjaLuM hatuM ane te kALuM thayuM, ene sAbu daIne dhoLuM karavAmAM zaMkA kyAM thAya che ? peTa phUleluM jaNAya, kharAba DakAra Ave, to manAya che ke, maLa vadhyo, khAvAnuM baMdha karavuM paDe, ane emAM (peTamAM) rahelA maLane kADhavA julAba paNa levo paDe che. khAvApIvAnI, UMghavAnI, jAgavAnI e badhI ciMtA zA mATe ? enA vinA na ja cAle e zA mATe ? AtmA dabAyelo che mATe ke svataMtra che mATe ? 533 533 tamane koI kahe ke, 'samaya joIne A (bahAranuM) paNa sAcavavuM' to pUcho ke, e mAruM ke pArakuM ? kudaratI ke coreluM ? ene sAcavavAmAM mAruM jAya che ke rahe che ? jo jainazAsana pamAya to ene ThagI koNa jAya ? e nakkI thAya ke, bahAranI cIjo AtmAnI nathI, AtmAne anaMta sukhanA sthAne nahi javA detAM nIce ghasaDI jAya che, to A vacanomAM zaMkA thAya ? cAra mahinA kUvAnA bhAravaTiyA upara AhAra-pANI vinA UbhA rahenAra jAgatA kahevAya ke, jene divasamAM cAra vAra khAvA pIvA joIe e jAgatA kahevAya ? AtmaguNa khAvAno ke tapa karavAno ? mokSamArga zrI jinezvaradeve sthApyo. zuM sthApyuM ? mokSamArga. emAM traNa cIja kahI che. samyagdarzana, jJAna, * cAritra; cothI cIja che ? to pachI AmAM zaMkA kema ? samyagdarzana zuddha banAvI, AtmasvarUpa jAgrata karAvI, heya tajAvI, upAdeya grahaNa karAvI AkhI duniyAne upara mokalavA mATe A tIrthanI sthApanA zrI jinezvaradevoe karI che. kUtarAno svabhAva tamAre ahIM ja rahevuM che ke mokSe javuM che ? zaMkAnuM nidAna ja ahIM che. duniyAnuM svarUpa jJAnIe zA mATe batAvyuM ? jJAnI kahe che ke, saMsAra ATalo vizALa che, jo uttama sthAnathI gabaDyo to kyAM javAze eno patto nahi lAge. jamInanI nIce jagA nathI ke AkAza para kaMI nathI, ema na mAnatA. eka paNa dizA khAlI nathI. tIrjhA lokamAM asaMkhyAtA dvIpasAgara che, upara sAta rAjaloka che, nIce sAta rAjaloka che, gabaDanArano patto nahi lAge. lokasvarUpa batAvavAno jJAnIno hetu potAnuM jANapaNuM batAvavAno nathI, paNa loka bhUlamAM na bhame te che. kUtarAno svabhAva batAvatAM jJAnI kahe che ke, paththarane karaDe, lohI potAnuM nIkaLe chatAM e lohIne pArakuM mAnI, paththarane mITho mAnIne cATe; evI ja hAlata viSayAsaktonI che. jeTaluM jeTaluM sukha tame Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 534 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 temAM mAno cho, teTalo teTalo tamAro AtmA ghasAya che. puNyodaye zAMti nabhI tyAM sudhI to ThIka, paNa puNya pUruM thayA pachI pAchA kyAM ? 534 koI AtmA cAra gatirUpa saMsArane chedI pAMcamI gatinI ArAdhanA karavA mAMge, ene Aje bhayaMkara guno mAnanArA paDyA che. zAthI ? duniyAnA raMgarAga tajI Atmadharma pALavA koI taiyAra thAya emAM Aje bakheDo thAya che. zAthI ? kahevuM ja paDaze ke, saMsAranI rasikatAthI ! vicAraka bano ! cetanA pragaTAvo ! sabhA duniyAnI icchA pUrI karyA vagara mokSe janArane pharI AvavAnI icchA thAya ke nahi ? tame badhA zeTha cho, nATaka ghaNIvAra joyuM, tamane keTalAne evA naTa*thavAnuM mana thayuM ? e naTa koNa ? kevo pagA2dAra ? bIjo bolAve tema bole ! pote puruSa chatAM strIno veSa dhAraNa karI bIjAne,pati kahe e e ke bIjo ? pachI jene jAtano vizvAsa na hoya, e bhale badhuM kare ! sabhA e kaLA nahi ? : puruSa maTIne strI vi. banavAnI ja kaMLA ne ? eka bhavamAM aneka bhava ka2vAnI kaLA kharI ! saMsAra e ja nATaka che. ahIM evuM che zuM ke mokSe gayA pachI jyAM AvavAnuM mana thAya ? pATalA para maLatI roTalI agara maLatA dareka bhoga padArthonI AgaLa-pAchaLa tathA AjubAju zuM che. eno jo vicAra karo, to khAtarIthI kahuM chuM ke, AMkhamAMthI lohInAM AMsu TapakyA vinA na rahe, amuka cIja maLI e ThIka, paNa ene mATe zuM zuM karavuM paDyuM e vicAryuM ? baMgalAbagIcA kaI rIte UbhA karyA e vicAryuM ? bAra-bAra varSa vezyAne tyAM rahenAra zrI sthUlibhadrajIne rAjAe maMtrImudrA ApavA mAMDI tyAre vicAravA rajA mAgI. vicAryuM zuM ? e maMtrImudrAnI comera zuM che ? e vicAryuM ! emaNe e vicAryuM ke, A mudrA laIne Apatti kharIduM, enA karatAM Apatti ja na rahe evI munimudrA kAM na lauM ? munimudrAne aMgIkAra karI. tamArI sAme be mudrA mukAya to kaI pasaMda karo ? zrI sthUlibhadrajI vicAraka ke tame ? e svataMtra ke tame ? e buddhizALI ke tame ? siMhAsana maLatuM hatuM, sattA, sAhyabI, satkAra, sanmAna maLatAM hatAM, salAmo bharanArA maLatA hatA, chatAM maMtrImudrA emaNe kema na lIdhI ? zrI sthUlibhadrajI bhUlyA ke cetyA ? e cetyA ema mAno cho ? Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 535 - 40 : dIkSA ane saMghanI javAbadArI ! - 40 - 535 , AthI dareka vastu meLavatAM ane bhogavatAM pahelAM AgaLa-pAchaLano vicAra karo to zAstra kahe che ke, "jarUra vairAgya Ave. AtmA gamAra nathI, cetanavaMto che, paNa cetanAne bahAra AvavA dyo to ne? paNa A to mIThI cIja dekhAya ke moMmAM pANI chUTe, khAtAM pahelAM ja mUMjhAro thAya, tyAM cetanA bahAra Ave kaI rIte ? baMgalo ema ne ema thayo ? baMgalA mATe to keTalIya bagavidyAo karavI paDI tyAre thayo ane baMgalAmAM paNa keTalAya baMga che. e baMgalAe to keTalAyane DubAvyA ! bApa re ! saMsAramAM kema rahevAya ?' A badhuM samajAya to, "Ane vairAgya kema thayo ?' e puchAya ja kema ? na ja puchAya, UlaTuM "akkala vagaranA A badhA rAgAMdha kema banyA che ?" ema to avazya puchAya ! duniyAmAM rAganAM sAdhana ghaNAM ke virAganAM ? A duHkhamaya evA saMsAramAM to badhAM virAganAM kAraNa che. rAga kyAM thAya ? sukhanAM sAdhanamAM ! AjanAM sAdhano zuM sukhanAM sAdhano che ? ahIM rAga kema thAya e Azcarya ? huM to kahI rahyo chuM ke, kAM to tame samajo, kAM to samajAvo, paNa UMhuM' na cAle. duniyAnAM sAdhanane sukhanAM sAdhana mAnavAM e ja mithyAtva che. ene kADhavA mATe to nepALAnA reca ApavA paDaze. ragaragamAM e vAsanA bharAI gaI che mATe ja A dazA che. - potAne sArAmAM sAro zrAvaka manAvato Aje bAlamuninI dayA khAya che ke, "are re ! A bicArAne kyAMthI pakaDI lAvyA ?na khAdhuM, na pIdhuM, na paheryuM, na oDhyuM ! paNa e potAnI AgaLa-pAchaLanI hoLIne nahi vicAre ! zuM nazobazo Avyo che ke, ghena caDavAnuM DaoNkTara pAsethI ijekzana lIdhuM che ? duHkhane sukha mAnIne, pAchA ema manAvavA parama sukhI muninI dayA khAvAnI ke ThekaDI karavAnI hade pahoMce e kevA ? zuM e mithyAtva nathI ? duniyAnI koI paNa vastune sukhanuM sAdhana mAnavuM, e mithyAtva nahi to bIjuM zuM che ? sabhAH munipaNAmAM bhIkha mAMgavI paDe che bhIkha mAMgavAnI che kyAM ? dharmalAbha devAno che. yAcanA pariSaha che e vAta kharI, paNa dharmalAbha devAno che. maLe to saMyamapuSTi ane na maLe to paNa tapovRddhi, e sthiti munipaNAmAM che. sabhAH e bhAvanA na rahe to ? Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 536 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - 536 | pelI vAsanAo ghara karI gaI hoya mATe na paNa rahe, ethI kAMI abhyAsa ocho ja choDAya ? sabhA be-pAMca di' na maLe to rahe ? na rahe. zaktinI khAmI che. vAru ! vIsa AnI na rahe to soLa AnI rahe, bAra AnI rahe, eka AnI to rahene ? je rahyuM te lAbhamAM. tamArI mAphaka taddana khoTa to nathI ne ? peDhI vagaranAne khoTa jAya ke peDhIvALAne ? peDhIvALo zrImAna kahevAya ke peDhI vagarano zrImAna kahevAya ? peDhIvALAne khoTa paNa jAya, takalIpha paNa veThavI paDe, chatAM zeTha e kahevAya ! peDhI vagarano ocho ja . kahevAya ? peDhI vagarano to rakhaDato pacIsano pagAradAra kahevAya. bheda samajAya che? khoTanA bhayathI peDhI nahi kholavAnuM kahezo ? saMpUrNa aMze eTale zrI gautama mahArAjAdi jevuM munipaNAnuM pAlana duSkara che ema mAnIne to kALAnusArI saMyama kahyuM che ne ? zrI gautama mahArAja jevA Aje hoya ?. lAvavA kyAMthI ? Aje to jevuM AtmAnuM vIrya hoya tevuM saMyama hoya zrI dhanA kAkaMdI dIkSA lIdhA pachI chaThThanA pAraNe Ayabila karatA hatA ane AyaMbilamAM mAkhI paNa na bese evo AhAra letA hatA. nava mahinAmAM to zarIrane khokhuM banAvI dIdhuM. bIjA munio tema na karI zakyA, mATe emanAmAM munipaNuM nahotuM ema kahevAya ? "vaLI bApa re ! munipaNuM kema levAya ?' e prazna thAya che, paNa "bApa re ! saMsAramAM kema rahevAya ?' e prazna thayo ? upadeza zAno apAya? sabhA munione gRhasthonI jarUra che, mATe gRhastha rahevA joIe evo vicAra na kare ? zAstra nA pADe che. tamArI garaja hovAnI ke rAkhavAnI zAstra nA pADe che. gRhastha paNa sAdhu potAnA AdhAre jIve che, ema na mAne. paNa emanA yoge potAne ja lAbha thAya che ema mAne. koI kALa evo nathI ke, jemAM gRhastha ja na hoya. muni na hoya evo kALa Ave, paNa gRhastha na hoya evo kALa Ave? gRhastha to che ja, mATe "muninuM zuM thaze ?' e zaMkAne sthAna ja nathI. muni haze to upadeza maLaze e vAkya ucita che. kema ke, muni kvacit Ave che. gRhastha to che ja. ciMtA vastunI ke kAMkarAnI ? A to paDelA che. emane kADhavA ane ahIM lAvavA muzkela che. gRhasthapaNuM AvavAmAM muzkelI kyAM che ? arthAt koIne rUpiyA Apo to nA pADe ? nA, paNa pAMca paisA kADhavAmAM muzkelI che. Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 537 - 40 : dIkSA ane saMghanI javAbadArI ! - 40 - 537 zAsananI rakSAmAM maMdIne bahAne pacIsa rUpiyA mahine kharcavAnI nA pADe, paNa ene pUcho ke, cA, pAnanA kharcAmAM maMdI naDe che ? ene koI hajAra Ape to tarata khoLo pAthare. zrImaMta banavA soe so TakA nIkaLe ane udAra banavA seMkaDe pAMca paNa nahi ! je banAvavuM muzkela che teno vicAra hoya, je banyuM, banAvyuM paDyuM che, teno vicAra zo ? gRhastha raheze ke nahi e zaMkA che ? lAkho munivaro bhegA thAya toya saMsArIo rahevAnA. aneka tIrthaMkaradevo thaI gayA ane thaze to paNa rahyA che ane raheze. UlaTA e to evuM kahI de ke, "e to tIrthakara che, vitarAga che, vitarAga che te kahe, ApaNAthI e karAya ? ApaNe to badhuM jovAnuM.' sAdhunA vyAkhyAnamAM Ave tyArathI ja hRdayamAM e beThuM hoya ke, "emaNe to ghara-bAra choDyAM mATe e to kahe, paNa ApaNe to badhuM ja vicAravAnuM.' AthI ja zAstra kahe che ke, sahaja vastuno upadeza na hoya; je sahaja na hoya teno upadeza hoya. taraNa-tAraNa jahAja ! AtmAnuM svarUpa nakkI karo to bhagavAna zrI jinezvaradevonAM vacana upara, e tArakonA punita mArga upara, prabhunI ekeeka AjJA upara kyAreya paNa zaMkA na thAya, paNa AtmasvabhAvanA rasiyA bano to ! zrI tIrthaMkaradeve tIrtha sthApavA mATe kaMI kahyuM nathI, kaMI navuM kahevAnA irAde kahyuM nathI. paNa je jevuM hatuM tene tevA svarUpe kahyuM che, eTale tyAM zaMkAne sthAna ja nathI. je vastu jevI hoya tene tevI kahe. emAM zaMkA paNa zI ? . zAstra kahe che ke, "zaMkA mohanA udayathI thAya. moha zuM? "gadaM mama" "huM" ane "mAruM. e bhAvanA chUTe to A game. "huM koNa ? emAM khokhAne (zarIrane) "huM" mAnyuM ane mAruM zuM ? emAM gharabAra, kuTuMba-parivAra, lakSmI, baMgalAbagIcA, hATa-havelI, vADI-vajIphA vagerene "mAruM" mAnyuM; ene A zI rIte gameM ? tame vyAkhyAnamAM nakkI karIne Avo ke, "huM" ane "mAruM juduM che, ane ahIM e juduM che; eTale kadI pATale meLa maLato nathI. "hA jI' badhA kahe. paNa amala vakhate moTo bhAga bhAgI jAya. sabhAH evo prazna ApanI pAse nathI karatA, enuM kAraNa ke, Dara lAge che. ahIM doraDA-boraDAM che ? huM to samajAvuM. samaje ane mAMge to A ogho ApuM. huM Avyo zA mATe ? amatho ja ? tame sAdhune lAvyA kema ? sAdhupaNAno pracAra karavA ke sAdhunuM sAdhupaNuM choDAvavA ? tamArI "hA" mAM "hA" bhaNAvavA ke tamane tame ho tevA oLakhAvavA ? Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 538 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - 538 tame DaoNkTarane zA mATe bolAvo cho ? nADa joIne darada kahevA ane davA. karavA ke "hA" e "hA" karI, gappAM mArI, phI laI bhaLatAM paDIkAM ApavA ? koI tamane pUche ke sAdhune mAno cho zA mATe, sAdhu pAchaLa ATalA gAMDA zA mATe; to zuM kahezo ? kAgaLamAM to lakhe ke, "taraNa-tAraNa jahAja samAna" te jahAja zuM kare ? kyAM Ave ? sabhAH baMdare pesenjara levA Ave. ekalAne ke baMgalAnI sAthe ? vicAro ! vicArazo to ApoApa samajAze ke, Aje badhI mArAmArI "huM" ane "mAruM'nI che. have to e badhAmAM pravezya che. dharmamAM paNa pravezya che. vicAra paNa "mArA !" amala paNa "mArA vicAra : pramANe !" Aje e unmAda jAgyo che. ene pUcho ke, tArA vicAra mujabanA amalanuM bhaviSya zuM? to kaheze ke, "enuM zuM kAma ? prayatna karo !" jyAre ahIM (dharmamAM) to bhaviSya nakkI che. Ama kare to Ama thAya ane A dazAmAM mare to A gati ane A dazAmAM mare to A gati, e badhuM bhaviSya nakkI thayuM che. saMyama pUruM pALe te muktie jAya. adhUruM pALe te devalokamAM jAya ane virAdhanA kare te khADAmAM paNa paDe. ahIM bhaviSya nakkI che. jyAM vicAramAM ThekANuM nathI, jene vicAranA amalanA bhaviSyanI khabara nathI, e vicAra para mArApaNAne laIne madAra ? ane jyAM bhaviSya nizcita che, tyAM vicAranA mArApaNAnA abhAve eno amala nahi ? A kAraNathI ja zaMkAnuM bhUta vaLagyuM che. kharekhara, vicArIe to khoTA mArApaNAnA yoge pAMceya doSanuM Aje jaina samAjamAM keTaleka sthaLe sAmrAjya chavAyuM che. zaMkA to eTalI, kAMkSAye eTalI, vicikitsAye eTalI mithyAmati guNavarNanano to pAra ja nahi ane mithyAmatinA paricayanuM to pUchavuM ja zuM ? A sthitimAM samyagdarzana rUpa pITha zI rIte baMdhAya? enA para merU pahADa sthira zI rIte rahe ? sabhAH sthira karo. sthira karyA paNa sthira thAya tevA hovA to joIe ne ? amuka AtmAo to evA ke, sthira karavAno prayatna karanArAone paNa kalaMkita kare. Aje tame joI rahyA cho ke, tevAonuM jyAre kazuM ja nathI cAlatuM, tyAre teo sAdhuo - upara Aropa mUke che ke, jene tene mUMDI nAMkhe che ! AnI sAme kharI vAta e che. ke, puNyAtmAo muMDAvA Ave che, chatAMya potAne sudhAraka manAvanArA ane sAdhutAnA virodhIo evuM vAtAvaraNa phelAve che ke, "sAdhuo jene tene mUDI Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 539 - 40H dIkSA ane saMghanI javAbadArI ! - 40 - 539 nAMkhe che." huM kahuM chuM ke, muMDAI jAya che. eTale ke, sAdhuo mUMDatA nathI, paNa muMDAvanArA muMDAve che ane jo sAdhuonA ja mUMDyA muMDAtA hoya to huM tamane badhAneya kahuM chuM ke, "thAo UbhA, lo !" zuM tame UbhA thazo ? nahi ja. kAraNa ke, icchA vinA koI ja AtmA muMDAto nathI ane mUDI zakAya nahi. jAheramAM dIkSA ! sabhAH jene sAco vairAgya thayo hoya tene jAheramAM dIkSA kema na apAya ? A prazna ja vilakSaNa che. yogya AtmAonI hAjarImAM ja dIkSA apAya che, paNa ayogya AtmAonI hAjarI thaI jAya evI rIte na apAya te chAnI na kahevAya ane e rIte chAnI apAya to paNa zuM vAMdho ? tame be lAkha kamAIne Avo. have tamArI ja mAlikInA be lAkha laIne bhayaMkara aTavI zI rIte pasAra karo ? sAthI zodho, paNa lUMTArAthI to milkata bacAvIne ja cAlone ? vAisaraoNya to sattAdhIza che ne ? zahenazAhatano pratinidhi che ne ? hindusthAnano mahAna sUbo, ene rakSaNanuM kAraNa ? duniyAnI ahiMsAnI bUmarANa kare che, chatAM paNa rAjasattAdhIzane rakSaNa zA mATe ? sabhAH sAheba ! baoNba vagere phUTe che ane aneka upadrava macAve tevA loko duniyAmAM hAjara che ethI ! : to kaho ke, boMba vagere phoDanArA ane upadravo macAvanArA paNa keTalAka che; ane eTalA ja mATe to Aje keTalAka dezanetAone paNa hAtha khaMkharavA - paDyA che. vAru, milakata tamArI kamAyelI chatAM tijorIne tALuM kema ? kaho ke, | lUMTArAno bhaya che mATe. to zAstra kahe che ke, vairAgyarUpa milakata dharAvanArane paNa lUMTAruonI najare na paDavA devAya. emanAthI game te bhoge bacAvI levA. . tamane khAtarI thAya ke, eka paNa lUMTAruM nathI toye tame milakata bahAra na mUko, to pachI vairAgI AtmAne lUMTArAnI najare kema paDavA devAya ? dIkSA viruddhanI bUmarANa najare dekhAtI hoya, lUMTArAnI doDAdoDa dekhAtI hoya, chApAMnI kaoNlamo roja evI vAtothI bharAyelI vaMcAtI hoya, e saMyogomAM vairAgI AtmAne lUMTArAnI najare kema ja paDavA devAya ? tamane bhale na lAge, paNa virAgI AtmAnI kiMmata A zAsanamAM ghaNI moTI che. dIkSA lenAranA kuTuMbI to mohavaza badhuM ja kare e vAta judI. paNa trIjAne zuM? jeNe dUdha pAyuM nathI, rAtI pAInA mamarA khavarAvyA nathI. sAje-mAMde jenI davAnI paDI nathI, tevA bIjAone hakka zo ? bALaka upara mA-bApane jo prema Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 540 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 nathI to 2khaDatAne prema kyAMthI AvI gayo ? saMgha TharAve ke, dIkSA viruddha khoTI rIte AMgaLI cIMdhanArane saMgha bahAra mukAze, to badhI dIkSA jAhe2mAM enI meLe apAze. vaLI evAono potAnAM saMtAno upara paNa prema kevo che, te zAstra sArI rIte samajAve che. ane tame ja kahone ke, gharanAM mANasa kAma na lAge tyAre te svArthIone kevAM lAge ? chokaro kamAya nahi to khavarAvavuM svArthI bApane bhAre lAge ke nahi ? basa, A ja prema ne ? 540 chokarAnI vahu jarAka kAma na kare to pattara khAMDI nAMkhe te e ke bIjA ? chokarAnI vahu vidhavA thAya to pUruM khAvA paNa na Ape - evI to Aje svArthIonI dazA che. jeo vidhavA-vahune pUruM khAvA na de ane kAma badhuM karAve, chatAM paNa jo saMyama levA jAya to sAsu-sasaro na javA de, kema ke, gharanI majUraNa jAya ne ? astu. e to haju saMbaMdhIo che, paNa jeone kazuM ja lAgatuM-vaLagatuM nathI, jeo mAtra dIkSAvirodhanA kAraNe ja virodha macAve, tevAonI vacce dIkSA na apAya emAM Azcarya paNa zuM che ? jyAM sahAyaka che tyAM to barAbara badhAnI samakSa ja apAya che. vaLI, 'nAnA bALakane mA-bApanI hAjarI vinA dIkSA koIe ApI' evA dAkhalA pAMcadaza paNa koI batAve che ? zakti hoya to kare puravAra ! bAkI bhayaMkara AtmAothI to chUpI paNa ApavI ja paDe; ane AvI satya vAtamAM to te inkAra kare ke, je vastune na mAne ! dIkSitanI patnI e zrAvakasaMghanI mAtA ! dIkSA lenAranI pAchaLa kuTuMbI, vAlI-vArasa, mA-bApa, bhAI, dIkarA, patnI bole e to kadAca kSantavya paNa gaNAya ! enA vairAgyane caMcaLa banAvI laI javAnA ucita prayatno paNa mohavaza hoya to kare. paNa rastAnA uThAvagIra kahe ke, game tema karIne upADI jaIe, e kema cAle ? mohanA yoge strI badhuM kare. strI, saMghane chevaTe ema paNa kahe ke, 'paNa mAruM zuM thAya ?' to saMgha ene kahe ke, 'tuM to puNyavAna cho, tAro pati punita mArge prayANa kare che, tane vAMdho zo ? tArI to sevA karavA saMgha sadAya jIvato che.' dIkSitanI patnI eTale gurupatnI ane gurupatnI eTale zrAvakasaMghanI mAtA. evI mAtAnI sevA koNa na kare ? dharmI mAtra kare. vadhumAM hajI tamane khabara nathI. strI dIkSA apAvavAmAM vAMdho na le, paNa keTalAka evAo che ke je ema kahe ke, 'ame samajyA ! tane pati gamato nathI, Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 541 - 40 : dIkSA ane saMghanI javAbadArI ! - 40 - 541 tAre jyAM tyAM bhaTakavuM che !" AthI e bicArI virodha karavA na Ave to ene mUrkhaomAM jIvavuM paNa bhAre thaI paDe, evI dazA pApAtmAo kare che ! arthAt dharmanA ja virodhI AtmAo evAM evAM achatAM kalaMko mUke che ! bAkI puNyAtmAonI patnIo pAchaLathI to guruo pAse AvIne kahI paNa jAya che ke, "sAheba ! AvA zubha kAryamAM aMtarAya karavAnI amArI icchA nahotI, paNa khoTAM kalaMkothI bacavA mATe lokadaSTie karavuM paDyuM ane pachI viSama dazA thaI!' vAru, vyavahAramAM paNa tame jarA bAIone pUcho ke, patinI pAchaLa kuTAya che kema ? pathArIvaza ene thavuM paDe che chatAM phUTe che, kAraNa ? AvanArI cAra navI navI jAtanI manaphAvatI vAto kare; bAkI e mAMdI paDe tyAre davAnI pAI paNa koI ApavA na Ave, ane kuTAvI kuTAvIne mAMdI, pADe, A duniyAnI nIti che ne ? bIjI vAta e vicAro ke, Aje saMgha bhego karavAnuM paNa kyAM bane che ? tyAM to kahevuM paDe che ke, bhAI ! javA dyo ne ! cAra ullaMTho lAThI laIne UbhA thaze to thaze zuM ? mATe AjanI dazA kevI che te jarA vicAro ! sabhAH je bAI kahe che ke, huM to rAjI chuM. paNa lokalajjAe AvuM chuM e pote kema dIkSA nathI letI ? kharekhara, A prazna ja ayogya che, kAraNa ke, enI tAkAta na hoya to na paNa le. tAkAtanA abhAve koI dIkSA aMgIkAra na kare, e kAMI guno nathI. " saMbhAH jene vairAgya na Ave te bIjAne javAnuM kema kahe ? * A prazna paNa evo ja che ! pote koI sArI vastu na svIkArI zake, ethI anyane e svIkAravAnuM na kahI zake, evo kAyado hoI ja na zake; e ja .' kAraNe zrI kRSNa mahArAja, pote dIkSA nathI laI zakyA, chatAM paNa potAnI eke-eka dIkarIne dIkSA apAvI che. e ja rIte anya anekane paNa udghoSaNA karAvIne dikSA apAvI che. anaMtajJAnI prabhue kahyA mujaba zrI kRSNa mahArAjAne aviratino udaya hato ane niyANAnA yoge te narake ja javAnA hatA, e kAraNe emane potAne bhAvanA chatAM sarvaviratinAM pariNAma na thayAM, paNa potAnI eka-eka dIkarIne uttama jAtano prazna goThavIne paNa nemanAtha bhagavAna pAse mokalI ane sAdhvIo banAvI tathA je dIkarIe na mAnyuM tene yogya hitazikSA ApIne paNa mokalI ane enA AtmAnuM kalyANa sadhAvI potAnI pitA tarIkenI pharaja bajAvI ! to have vicAro ke, tamAro prazna kyAM Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 542 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 -- 542 Take che? vaLI zrI zAlibhadrajIe dIkSA lIdhI ane pAchaLa batrIseya strIo ghera rahI che. zrI subAhukumAre dIkSA lIdhI ane pAchaLa pAMcaso strIo ghera rahI che, mATe evo prazna koI paNa rIte yogya nathI. sabhAH saMmati to nahi ja ne ? saMmati kyAMka kharI ane kyAMka nahi paNa ! chatAMya mAno ke, saMmati nahi, to e uparathI sAbita e thAya che ke, saMmati vinA paNa dIkSA ApI zakAya. eTale ethI to tamArAthI viruddha jatI vAtane ja tame majabUta banAvo cho. ApaNI vAta to e che ke, dIkSA sAme khoTI dhamAla karanArA che, e ja, kAraNe tame kaho cho e rIte keTalIka dIkSAo nathI apAtI. sabhA paNa sAheba ! bIjA tophAna kare ja kema ? eno abhyAsa karo ke, kema kare ? dIkSAnA sthaLe tophAnI loko kema tophAna kare che, e sAMbhaLyuM che ke nahi ? virAgI AtmA dIkSA levA Ave, mA-bApa vagere kuTuMbI dIkSA apAvavA Ave, chatAM kadI pANI paNa nahi pAnArA, idharatIdharanA rakhaDatA doDI AvIne tophAna kare che, e vAMcyuM che ke nahi ? have evAo kajiyo karavA Ave tyAM zuM thAya ? dIkSA samaye koNa kevI rIte tophAna kare che ! sabhAH kajiyo thavA devAya ? kajiyo na thAya e mATe to vinA mahotsave paNa dIkSA ApavI paDe ne ? nahi to nirvine kAma pAra pADavA karavuM paNa zuM ? luMTAruMthI potAnI milakata bacAvavA milakatadAra bhAge, e zuM guno che ? nA, to koI AvIne kahe ke, " Avyo chuM. mA-bApa hAjara che, dIkSA levI che, na lAvavA jogAM naMgane lAvyo nathI, mATe kRpA karI mane dIkSA Apo !" to zuM na ApavI ema ? bIjuM koInA dikarAne koI nokarI karAve, pherI karAve, vakIlane tyAM besADe tyAM koI na bole. dIkaro marI jAya to bALI Ave tyAM koI ema paNa na kahe ke, tuM jIve che ane ene kema bALyo ? ane koI puNyazALInA saMyamanA samAcAra sAMbhaLe ke, badhA tyAM virodha karavA doDe tyAM zuM samajavuM ? jAmanagarano dAkhalo to pratyakSa che ne ? e vakhate ahIM ghoMghATa thayo hato... tyAre eka bhAIe koIne ema kahyuM hatuM ke, lenAra le che, ApanAra Ape che, mA-bApa rAjI che, emAM tame zA mATe garabaDa karo cho ? e bhAIne e vakhate keTalAke kahyuM hatuM ke, "tAre dIkaro jAya to ?' e bhAIne e vakhate vairAgya Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 : dIkSA ane saMghanI javAbadArI ! - 40 nahoto. pAchaLathI emane vairAgya thayo. emanI strIne, emanA puNyavAna bALakane vairAgya thayo, be-traNa divasa upara potAnA bALakane emaNe dIkSA apAvI, tyAre 'tAro jAya to !' kahenArA enA e ja kahevA lAgyA, 'Dobo ! te dIkaro Apyo !' kaho ke, AvAone kema pahoMcAya ? bApa kahe che ke, 'paNa have to tamArA kahevA mujaba Apyone ?' tyAre kahe che ke, 'pATaNamAM kema na ApI ?' evAone ema ja kahevuM paDe ke, 'tamane khabara ! pUchone tamArA aMtarane ? tyAM to evI dazA che ke, gharanAM tamAma rAjI hoya to paNa virodhI virATa svarUpe dhasI Ave !' 543 543 amadAvAdanA cogAnamAM eka jAhe2 dIkSA thaI hatI. eka pAMtrIsa varSanI uMmaranA puNyazALIne ane eka bAra varSanA puNyAtmAne. bALakanI mAtAe potAnI poLamAM mahotsava mAMDyo hato. Agale divase e puNyavAna AtmAonI prazaMsAnAM sTeja upara bhASaNa paNa thayAM; paNa eTalAmAM cAra jaNa UbhA thayA ke, basa bALakane nahi apAya ! tyAM to bALakanAM sagAMoe kahyuM ke, 'besI jAo ! dIkaro amAro che, bhADUtI rakhaDatA cho koNa ?' varaghoDAmAM to kare ja zuM ? dIkSAmaMDapamAM paNa daza hajAra mANasa eTale emAM paNa ghUse zI rIte ? henDabIla chapAvIne koTa upara caDhyA ane rajoharaNa ApatI vakhate . uparathI nAMkhyA !' 'anyAya, anyAya'nAM henDabIla pheMkAyAM ! dharmI varga ja tyAM hAjara hato eTale e kacarAne dUra pheMkI dIdho ! e rIte bicArA potAnA ja kapALamAM niSkAraNa kALA cAMllA karIne cAlyA gayA ! bIjA eka tera varSanA puNyAtmAne paNa ThAThamAThathI dIkSA apANI. mA-bApe ATha divasano mahotsava karI ThAThathI varaghoDo kADhyo hato, paNa emAMya keTalAka lokoe eka tukko Ubho karI mAmalo rAjya darabAre pahoMcADyo. pariNAme dIkarA sAthe mA-bApane phojadAra pAse bolAvavAthI javuM paDyuM. pahelAM to damadATI ApI, paNa mA-bApe kahI dIdhuM ke, dIkaro amAro che ane ame ApIe chIe.' chokarAne pUchyuM ke, ' tane vairAgya kema thayo ?' chokare kahyuM, 'huM puNyavAna mATe !' sarala hRdayathI phojadAre pUchyuM, 'mane kema nathI thato ?' chokare kahyuM ke, 'tame teTalA puNyazALI nahi ho !' A sAMbhaLI phojadArI khuza thayA, tarata pAchA mokalyA ane kahyuM ke, 'tamAruM kAma khuzIthI phateha karo, mAtra kAle baporanA A bALaka temanA guru sAthe kalekTaranI oNphisamAM hAja2 thAya tema karajo.' Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 A pachI moTA samAroha sAthe hajAronI medanI vacce dIkSA apANI. potAnA guru sAthe AvelA bALakanI parIkSA karI, e uparathI amuka sAmAnya prazno dvArA A dIkSA icchA mujabanI che ema jANI, kalekTare paNa evA Azayano zero mAryo ke, 'AvA kAryamAM sa2kA2ne ADe AvavAnuM hoya ja nahi !' koI ja na phAvyuM tyAre sArI sthitinAM ane sukhI mA-bApa upara paNa khoTo Aropa mUkyo ! kaho, AvA pAmara AtmAonuM zuM thAya ? 544 544 A badhuM huM eTalA ja mATe kahuM chuM ke, bIjAo ke jeo Aje dharmanA virodhI banyA che, teo dIkSA jevA pavitra kAryamAM paNa kevI jAtano virodha kare che, e tamArA dhyAnamAM Ave ane ethI tamane e paNa samajAya ke, keTalIka dIkSAo evI hoya ke je dIkSAo evAothI chUpI paNa karavI ja paDe ane emAM jema zAstranI saMmati che; tema ziSya samAjanI paNa saMmati ja hoya. [prathama bhAga samApta] Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 545 545 te samaye muMbaIthI pragaTa thatAM "sAMjavartamAna' nAmanA dainikamAM jaina yuvaka saMgha taraphathI jainadharma, dharmAcAryo, dharmanA siddhAMto ane dharmazAstro virodhI pracAra thaI rahyo hato, jene lakSyamAM laIne dharmaprANonI rakSA mATe pUjya pravacanakArazrIe A pustakamAM pragaTa thayela pravacano ApyAM hatAM. saheje sau koI vAcakane e jANavAnI jijJAsA thAya ke e patrikAomAM evuM zuM lakhANa hatuM ? A jijJAsAne tRpta karavA A pariziSTo mUkyAM che. "sAMja vartamAnamAM pragaTa thayela patrikAonAM TUMkAM avataraNo mUkI tenAthI samAjane sAvadha rahevA apIla rUpe prakAzita thayela patrikAo vagerene ahIM rajU karavAmAM Avela che. - saMpAdaka] pariziSTa-1 muMbaI jaina yuvaka saMghanuM bhayaMkara kAvanuM muMbaI jaina yuvaka saMghanA uddeza A lekhamAM ApavAmAM Avela ane pravRtti jaina samAjanI vartamAna avataraNo vAMcIne jenI AMkhe kamakamAM prajA ane bhAvinI prajAnA dhArmika na Ave ane evuM lakhanArAnA iihatanI ghAtaka che, ane zAsanapremanI aMtarAha sAme vALA na bhabhUke, zoSaka che, e nIcenA lakhANathI tenAmAM jainatvano keTalo aMza che, ema spaSTa rIte siddha thaI zake tema che. vicAra karavA jevuM thaI paDe che. zAstro, zAstrakAro ne dharmapharamAno sAme krAMti lAla AMkha kare che. pUjya puruSone pAkhaMDI, svArthI, cora, luccA ane dhArmikatAnA dhvaMsaka kahe che. jainasamAja, have to sAvadhAna thA! Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 549 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 546. "muMbaI jaina yuvaka saMgha" nAmanI eka saMsthA thoDo vakhata thayAM muMbaImAM sthApavAmAM AvI che. tenA uddezo jotAM ja te saMsthA jaina dharmane mULamAMthI ukheDI nAMkhaze, evI AgAhI aneka suvihita ane gItArtha munivaroe kahI hatI. te akSarazaH satya paDI che, ema temanA taraphathI bahAra paDelAM nIcenAM lakhANo parathI joI zakAze. jaina yuvaka saMgha patrikA" e nAmathI lakhAtI ane dara somavAre "sAMja. vartamAnamAM pragaTa thatI eka laMbANa lekhamALA, teo taraphathI bahAra pADavAmAM AvI che. atyAra sudhImAM kula 26 patrikAo bahAra paDI che. temAMnI phakta cAra ja patrikAomAM paNa jaina dharmanuM keTaluM bhayaMkara apamAna karavAmAM AvyuM che, te nIcenA phakarAo vAMcavAthI khyAlamAM Avaze. ApaNA paramatAraka devAdhidevazrI tIrthaMkaradevo, niSkAraNabaMdhu parama upakArI-pUrvAcArya-maharSio, paMcamakALamAM ananya AdhArabhUta zrI jinAgama ane zrI jinapratimAo temaja paramapUjya vartamAna sAdhu-saMsthA, TUMkamAM dharmanAM dareka-dareka aMga upara asahya, kaThora ane nIca humalAo karavAmAM AvyA che. ' khedanI vAta che ke, AjanA jamAnAmAM keTalAka sAdhu ane gRhastha AgevAno paDadA pAchaLa rahIne AvI eka dharmaghAtaka ane bhayaMkara saMsthAnI pITha thAbaDI rahyA che. AvI saMsthAne UgatI ja dAbI devAnI ane teNe karelAM nirlajja, naphphaTAI ane uddhatatAthI bharapUra lakhANo badala jAhera mAphI maMgAvI, tene pAchA kheMcI levaDAvavAnI jainadharmane javAbadAra darekedareka vyaktionI pahelAmAM pahelI pharaja che. AvA dharmanAzaka malina pracArakArya sAme haju paNa vadhu vakhata AMkhamIMcAmaNAM karavAmAM Avaze, to AkhI jaina samAjane zire virAdhakatAnuM kalaMka coMTaze. A rahyAM te adhamAdhama lakhANo : "sAMja vartamAna," tA. 19-9-1929 zrI jaina yuvaka saMgha naM. 10 gItArtha ke svArtha : "ahamidronA azrukathAnA adhyAya jainajIvananI jAramAM pAkelA aitihAsika aMgArA, sAdhuoe potAnA svArtha khAtara zrAvakomAM dAkhala karelo saDo, gItArthonA gahana phatavA, sukhazIlatAnAM sthapAyelAM sAmrAjya, vartamAna vArasAno vicAra." je zithilatA pArthApatyomAM hatI tethI paNa vadhu zithilatA jaMbusvAmI pachI pesavA mAMDI ane e zithilatAnA rakSaNahAroe "jinano AcAra Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-1 jinanI sAthe ja nirvANa pAmyo che" evo phatavo bahAra pADyo, paNa ATalo phatavo bahAra pADI besI rahe pAlave tema na hatuM. tene 'zAstrane nAme' caDhAvavA prayatno thayA." 547 547 "jyAM annapANInA sAMsA paDavA mAMDe tyAM tyAga, tapa ane jJAnanI vAto ka2vI ane temAM vIre upadezelA kaDaka tyAgamArganI, te to eka jAtanI mUrkhAI ja che." * "vikArI sAhityanAM kArakhAnAM A gItArthonI dekharekha nIce temanA ja hAthe rAta ne divasa covIze kalAka cAlavA lAgyAM." * gItArtha guruone pagale cAlI, temanI ujjvaLa kIrtine vadhu ujvala ka2vAne temanA samartha ziSyoe saDAne zAstranuM rUpa ApavAne moTA pAyA para kArakhAnAM sthApyAM, e kArakhAnAmAMthI zAstranI mudrA pAmelo kohavATa moTA ane moTA pramANamAM vadhu ane vadhu jhaDapathI nIkaLavA lAgyo... game tevA gItArtho ! ane temano itihAsa lakhe te 'sAtamI narake jAya' ane e azakya che ke, AjanA krAMtinA jamAnAmAM narkanI saMkhyA ochAmAM ochI cauda sudhI vadhAravAne teo zAstramAM zodhakhoLa karI ke sarjana karI, tene zAstranI mahore taiyAra thatAM hoya. ... paNa have to sAdhu saMsthAmAM eka prakArano cepI roga phATI nIkaLyo hato. dareka samartha ane mahAjJAnI AcAryo divasa Ugye navI navI chAvaNIo nAMkhavAno zAstramAM navI navI zodha karavAno prayatna karyo hoya, ema lAge che. jaina komanA dhanya bhAgya che ke, Aje to evA samartha ane mahAjJAnI gItArtho kIDIArA mAphaka UbharAI jAya che." * 'sAMja vartamAna' tA. 23-9-1929, zrI jaina yuvaka saMgha naM. 21 vartamAna vaiSadhArIo + + + "upahAsa, bALacorI, pustakacorI, upakaraNa corI-maithunane mArge tenA asAmAnya prakAra parigraha parimANa-vrata, dhoLA hAthI-mugala saradAranI yAda. Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 te ja pramANe jaina sAdhuo paNa pote mahAvI2ne da22oja maLatA hoya te pramANe potAne kahevAnuM e badhuM mahAvIrane nAme caDhAvI jaze, caDhAvye jAya che. 548 548 * "dharmane nAme bALako, strIo ane puruSonI corI karanAra paMcamahAvratadhArI paThANo temanA aMdhazraddhALu bhaktonA paisAnA baLe samAjamAM dhoLe dahADe corI kare che ane temAM ja AtmakalyANa samAyeluM che, ema upadeza kare che - pustakonI corI karavI temAM pApa nahi, paNa puNyanuM kAma che, evI temanI mAnyatA hoya tema lAge che." * "Aje gAMmaDAnI garIba prajA sAdhuone dhoLA hAthInA upanAmathI oLakhe che." * "koNa kahe che ke, ApaNA vAsakSepa ane bIjAonI bhabhUtimAM phera che." * 'sAMja vartamAna' tA. 23-10-1929 zrI jaina yuvaka saMgha naM. 24 "punarlagnanA virodhamAM apAtI dharmanI bALAgoLI, punarlagna ane jainadharma-punarlagna ane mahAvIra svAmI-punarlagna ane jaina vastI. tema kahevAtA zAstrakAro ane dharmaguruo samAjanA bhoLA mANasone dharmanuM zuddha svarUpa batAvavAnI mAthAphoDamAM UtaravA karatAM aphINanI goLI ApI temanI vicAravRtti suvADI devAmAM potAnI zaktinI saphaLatA gaNe che. bIjA samAjanI dRSTie che tema lagna e paNa abrahmacarya che ane punarlagna e paNa abrahmacarya che. baMnemAM viSayasevanane sarakho ja avakAza rahelo che. eTaluM ja nahi paNa jo ApaNe jaina dharmanA itihAsanI dRSTie vicAra karIe to ApaNane mAlama paDI Ave che ke, krAMtikAra mahAvIrasvAmInA ja potAnA gaNadharo punarlagna karelI vidhavAnA putrone mukhya ziSyo banAve "tyAM jaina dharmamAM punarlagnane sthAna nathI, ema kahevuM e dharmane nAme apAtI bALAgoLI che." AdIzvara bhagavAna baLavAkhora hatA "mAlama paDI Avaze ke, teo paNa samAja-vyavasthAnA kAryamAM asAmAnya Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 549. - pariziSTa-1 549 krAMtikArI hatA. + + + + zrI RSabhadeva jevA prathama tIrthaMkaradeve jAte ja A bALAnA vaidhavyanuM duHkha sahana na thaI zakavAthI te vidhavA sAthe lagna karI samAja-vyavasthAmAM krAMti phelAvI." "eka vakhata ekathI vadhu patnI karanAra cakravartI, mahAtmA, bhagavAna ke payagambaramAM khapatA hatA." "dehalagnanI vidhavAne yAne hindu samAjanI vidhavAne punarlagna sama mukti nathI." "pharajiyAta vaidhavya e puNya nathI, paNa pApa che, dharma nathI paNa adharma che, nIti nathI paNa anIti che." + + + + jo jaina samAja A hiMmata nahi batAve to tenA naitika jIvananA mULa para sakhata ghA thaze ane aMte samAjanA naitika jIvanano nAza thaze." bIjA samAjonI mAphaka jaina samAje jIvavuM hoya to punarlagna bAbatamAM hiMmata batAvye ja chUTako. * * "sAMja vartamAna tA. 31-12-1929 zrI jaina yuvaka saMgha naM. 25 jainonuM phatavAzAstra ane tenA nAzanI jarUra + ++ "tema jainonI aMdara paNa sthApita hakkonA bacAva arthe ja lAgatA vaLagatA pakSa taraphathI zAstro UbhAM karavAmAM AvyAM che. + + + jaina sAhitya paNa sAdhuoe zrAvakothI amuka sAhitya na vAMcI zakAya evA phatavAzAstrano umero karyo che." "+ + + + Aje vIsamI sadInA A yugamAM e zAstra eTaluM to jarjarita thaI gayuM che ke tene jaDamULathI ukheDI nAMkhavAnI jarUra che." , Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 550 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 550 A phatavAzAstrane ukheDI nAMkhavAnI, haMmezane mATe bhasma karavAnI jarUra vIsamI sadI svIkAre che." "jaina sAhityamAM UThelA aMgArAoe te hakko sthApana karavAne ane tene poSavAne, potAnAthI banatuM karyuM che." zrAvako ane sAdhvIothI amuka zAstra na vaMcAya, evuM evuM dAMbhika sAhitya UbhuM karyuM ane A sAhityane zAstrane nAme caDhAvyuM. A dAMbhika sAhitya, zrAvaka-zrAvikA ane sAdhvIone gulAma banAvanArI beDIo che, paNa sAhitya nathI ja." te ADI zAstronI pALa bAMdhanAra sAdhune ja avagaNye ja chUTako. AvI pALa bAMdhanArA, vikArI sAhityanA ghaDanAranI buddhi te vakhate bhraSTa thaI gaI haze, ema ApaNe mAnavuM joIe." ApaNA dhArmika siddhAMto ke sUtra, saDelI ke jarjarita ane junavANI vyavasthAnA rakSaka tarIke to na ja vaparAvavA joIe." . "ApaNe mUrtine nAme game tevI kalAhIna mUrtine calAvI laIe chIe ane maMdirane nAme game tevAM makAnane khaDAM karIe chIe ane temAM paNa muMbaI jevA AgaLa vadhelA zaheramAM pAyadhunI paranAM kalAhIna maMdironI hAra joIe. chIe, tyAre Adhunika jainomAM vaizyavRtti sivAya bIjI koIpaNa jAtanI vRtti haze ke kema, tema ApaNane zaMkA thAya che." "AMkha mIMcIne harIphAIne laIne game tema khaDakI rAkhelAM maMdiro ke mUrtio ane maMdironA A kArya saphaLa nathI karatI." sAhitya ane vijJAna : "atyAre to dhArmika sAhityamAM rahelA alpavirAma ane pUrNavirAma Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 551 pariziSTa-1 551 cihno paNa dharma jeTalI ja pavitratA AropanAra svarga ane mRtyulokanuM kema jAte pote jAte badhuM ja joI Avyo hoya, tema jhINavaTabharyuM byAna ka2ze. tyAM kayo dharma cAle che, tyAM loko zuM khAya-pIe che, tyAM keTalI jAtanAM mANaso che, keTalAM maMdiro che ane keTalA Izvaro che, te badhAnuM rasika varNana Apaze ane pUrNazraddhAthI tene satya manAvavA prayatna karaze. + + + purANonAM gappAM ke IzvarI zaktinI lAMbIcoDI vAto sAcI mAnaze. ane pRthvI nahi paNa sUrya phare che, te mAnyatAne ApaNe dhArmika sAhityamAMthI jyAM sudhI te puravAra na karI ApIe, tyAM sudhI tilAMjali ApavI joIe." x x x paNa dhArmika sAhitya buddhi ane vijJAnanA spaSTa thayelA siddhAMta ane satyanuM virodhI hoya, to te vAta ApaNe have kadI paNa calAvI zakIe nahi." * dhArmika sAhitya ane sinemA "jema kaMThastha rakhAtA sAhityane kalA dharmane laIne lIpibaddha karavAmAM kAMI bAdha na Avyo ane e lIpibaddha sAhityane kalAdharmane laIne chApAkhAnAmAM chapAtAM ke phonogrAphamAM UtaratAM kAMI bAdha nathI Avato, tema te sAhityane sinemA ane raMgabhUmimAM palaTAvavAmAM paNa kAMI bAdha na Avavo joIe. x x x Aje "rAjakathA'no niSedha to zuM paNa te prati upekSAvRtti paNa zakya nathI." * uparanAM lakhANonI aMdara jainazAsananA niHspRhI ane gItArtha AcAryone 'svArthI, ahamidro, aMgArA, saDelAo' vigere upamAonI navAjeza karI che. pavitra AgamoM ane zAstrone vikArI sAhityanAM kArakhAnAMomAM taiyAra thayelAM, ``zAstranI mudrA pAmelo kohavATa, banAvaTI phatavAo vigere upamA ApI che. A uparAMta sAdhu saMsthAnI hAMsI ane mazkarI ThAMsI ThAMsIne bharavAmAM AvI che. munivarone paMcamahAvratadhArI paThANo, dhoLe dahADe corI karanArA, garIba prajA u52 dhoLA hAthI samAna, maithuna sevanArA vigere kahIne utArI pADavAmAM AvyA che. punarlagnanI siddhi mATe bhagavAna zrI RSabhadevasvAmIne tathA carama tIrthaMka2 zrI mahAvIra devane baLavAkhora ane krAMtikAra kahetAM acakAyA nathI. amuka hada sudhInI pavitratAe nahi pahoMcelA AtmAonA hitane mATe yogyatA AvatAM sudhI arthano anartha na karI nAMkhe te mATe amuka gahana zAstronuM paThana karavAno niSedha karyo, tene dAMbhika sAhitya kahI gulAmI banAvanArI beDIo ane Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papa2 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 552 brAhmaNonA phatavAzAstronuM upanAma ApI, jaLamULathI ukheDI nAMkhavAnI ke bhasmIbhUta karI nAMkhavA sudhInI nIcatA darzAvatAM temane kaMpArI AvI nathI ane upakArI mahAna puruSone bhraSTabuddhinA kahIne hRdayano haLAhaLa dveSa ThAlavyo che. A uparAMta narkanI mazkarI, tyAga, tapa ane jJAnaupadeza ApanArane mUkha, gItArthone kIDIArA sAthe ane vAsakSepanI bhabhUti sAthe sarakhAmaNI, vyabhicAra, poSaNa, dharma e bALAgoLI, maMdirone khaDakAyelAM ane mUrtione kaLAhIna kahI AvI AvI aneka rIte jainadharmane itara samAja AgaLa halako pADavA mATe chApAMnI kaoNlamonI kaoNlamo bharI prayatna karavA Avyo che. jaina dharma upara AvA bhayaMkara AkSepo mUkavAmAM AvyA hoya to itihAsamAM A pahelIvAra che, ane te paNa jaina nAmadhArI saMsthA taraphathI thAya ane samAjanA nAyakonizcitapaNe joyA kare te to irAdApUrvaka jaina dharmanI hastIne nAbUda karavAno prayatna che, ema kahI zakAya. jaina mAtrane sAMbhaLatAM kAnamAMthI kIDA khare tevAM, jainazAsanane mAnanArAnAM kALajAnA TukaDe TukaDA karI nAMkhe evAM ane hRdaya AganI hoLI saLagAvanArAM dharmanAzaka lakhANo lakhanAra saMsthA e svecchAcArI, unmatta ane dharmadroha che. evuM A take jAhera karavAnI darekanI pharaja thaI paDe che. AgAmI jaina zvetAMbara mUrtipUjaka konpharansanA pramukha svAgata samitinA pramukha ane anya kAryavAhakone ame apIla karIe chIe ke, jaina samAja bevaphA nIvaDelA A muMbaI jaina yuvaka saMgha nAmanI saMsthAne tenA svarUpama khullI rIte prakAzamAM lAvI, te mATe yogya TharAva karyA pachI ja konpharansanuM kAma AgaLa calAve. A temanI mukhya ane anivArya pharaja ane te nahi cUkavA mATe konpharansanA temaja hindustAnanA tamAma jaina saMghanA AgevAnonuM pahelAmAM paheluM dhyAna kheMcIe chIe. li. zAsanasevako cunIlAla mAvajI zAha maNIlAla karamacaMda zAha kesarIcaMda hIrAcaMda jhaverI motIlAla puMjamala zAha lallubhAI dhanajI zAha lAlabhAI caMdulAla jhaverI muMbaI tA. 15-1-1930 Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-2 patrikA naM. 2 jaina samAjane jAhera apIla krAMtinI lekhamALA ke jherI kaTAro ? jainakomanA kulAMgAronAM kALAM kRtyo ! "zAstrone navAM banAvo, devadravyanA naphAthI vidyAlayo calAvo, upAzrayone nizALomAM pheravI nAMkho, sAdhu-sAdhvIoe rAjakIya kSetromAM bhAga levo joIe, ujamaNAM eTale paisAno dhumADo, sAdhuoe akhADA sthApavA joIe, sAdhvIoe paNa strIone akhADA khelatI karavI joIe, bAlabrahmacaryanI kAMI kiMmata nathI, sAdhuoe parvatonI Toca upara ke guphAomAM bharAI javuM, dIkSA lenAra bAyelA che, saMnyAsa svIkAravo ke harAmakhorI che, navAM tIrthasthAno UbhAM karavAM te puya nahi paNa pApa che." muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI krAMtivAda ane vicAra svAtaMpragaTa thatI lekhamALAmAMnA zabdonI vyanA oThA nIce dharmIo upara bhayaMkaratA viSe have zuM kahevAnuM rahe Aje A julama gujArAya che, ane che ? je je dharmapremI A vAMcaze, evAonuM kathanonuM astitva tenAmAM dharmajhanuna haze, to enI miTAvavA mATe potAnI chellAmAM AMtaraDI kakaLI UThaze ane enA chellI zaktino upayoga karavo e ja hiMyAmAM bhayaMkara javALAo bhabhUkaze. dareka dharmapremInuM kartavya thaI paDe che. A patrikAnA prakAzakonI noMdha : gaI apIlamAM ame jaNAvI gayA chIe ke jaina nAmadhArI eka yuvaka saMgha muMbaImAM chellA sAta-ATha mahinAthI sthApana thayuM che. teNe "sAMja vartamAnamAM chavIsa patrikAo chapAvI che, temAMnI phakta cAra ke jemAM "tIrthaMkaro baLavAkhora, cAlu maMdiro ane mUrtio bInajarUrI che, zAstrone bhasmIbhUta karo, pUrvAcAryo svArthI ane bhraSTa buddhinA hatA vigere vigere dharmadhvaMsaka lakhANo pragaTa thayAM hatAM, te ame jaNAvI cUkyA chIe. tyAra pachI tenI bIjI Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 patrikAo meLavatAM temAM paNa jANe irAdApUrvaka jainadharmane mULamAMthI ukheDI, nAMkhavAnuM vyavasthita kAvataruM ja na hoya, tevI rIte badhI bAjI goThavI che. temanI jeTalI patrikAo amArA hAthamAM AvI te vAMcatAM lagabhaga darekamAM Dagale ne pagale 'krAMti'nA nAme zrI tIrthaMkaradevo saMsthApita jagatane kalyANakara dharmane, duniyAnI hastImAMthI nAbUda karI navo ja manaHkalpita paMtha sthApavAno irAdo spaSTa thAya che. jaina samAjanA nidrAvaza agresaronI jANa khAtara-ame te lakhANonA bIjA keTalAka phakarAo nIce TAMkI batAvIe chIe, te uparathI jainadharma para AkramaNa karI rahelI A ToLakI jainasamAjanA hitaciMtaka ane khAsa karIne gurupade birAjamAna pUjya sAdhu tathA sAdhvIonA dhyAna para ekavAra pharIthI ame lAvavA mAMgIe chIe ke A lakhANo jo kAyama rahI gayA to bhaviSyanI jaina temaja itara prajA, jaina dharma mATe kevo abhiprAya bAMdhaze, te vicAravAnI khAsa jarUra che. AvAM lakhANo lakhanAra nAlAyako sivAya koIpaNa na hoya, evuM amAruM mAnavuM che. paraMtu jyAre te eka saMsthAne nAme prasiddha karI jagatamAM phelAvavAmAM Ave tyAre te saMsthAnA sabhAsado hovAnuM mAna meLavanAra tathA tene pragaTa ke pracchannapaNe Teko ApanAra darekedareka vyakti te mATe jokhamadA2 che. ATalAM lakhANo uparathI paNa muMbaI jaina yuvaka saMghanI bhAvidizA ane tenA phaLa tarapha jaina samAja bedarakAra raheze, to cokkasa mAnavuM rahyuM ke tenAM mAThAM pariNAma jovAno divasa vadhu ne vadhu nikaTa Avato ne jaze. juo te jaina nAmadhArI saMsthAnI jainasamAjane vadhu prasAdI : zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha. 'sAMja vartamAna' pAnuM 4, tA. 15-7-29 patrikA naM. 2 "x x x + A paramArthI varga samAjane adhikArI ane anadhikArI evA vargamAM vaheMcI nAMkhI Atma ane parakalyANanA arthe vicAra karavAne badho ijAro dayAnI dRSTie pote ja rAkhe che. vicAra na karI zake te mATe teo adhikArI nathI, evuM temanuM maMtavya nathI. paNa teo, potAnA jevA nathI, potAnA matanA nathI, pote temane vicAra karavAnI rajA ApI nathI, ane tethI ja temane vicA2 ka2vAno kaMI adhikAra nathI, ema temanuM maMtavya che." 554 554 "adhikArabheda A vyAkhyAnamAM apramANikatA, daMbha ane anyAya sarvAMze samAyo che, ema sahelAIthI samajI zakAze. * Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 555 pariziSTa-2 - papapa x x x x athavA to sattArUpI dArUnA ghenamAM AvI sattAno durupayoga karI, adhikArane nAme, daMbha ane apramANikatAno svachaMdI upayoga kare che." "atyAre paNa samAjano zraddhALu bhoLo varga temanI jAdubharI sitamazAhImAM pIsAya che." ApaNe A dharmavicAranA ThekedArone popazAhInA nAmathI ja oLakhIzuM. "Aje jainomAM zAstranA ThekedAro, zAstra teo ja samajI zake che ane teo ja vAMcI zake che, evo popazAhIne zobhato apramANika dAvo karI rahyA che. x x x x jaina dharmanA mAlikoe paDaha vagaDAvyo ke Agama vAMcavAnA ijArAno, anaMtakALathI anaMtakALa lagIno paTo amane maLI gayo che. jaina dharma viSe vicAra karavAno janmasiddha hakka amAro che." paNa vicAra svAtaMtryanA virodhIonA pIMjaNano mukhya AdhAra zraddhAnA goLA gabaDAvavAmAM ja che. xxx zraddhA ane vicAra svAtaMtryane eka viruddha samajAvavAmAM, kAM to teo zraddhA zuM che, te samajyA nathI, athavA to irAdApUrvaka apramANikapaNe daMbhayukta khoTo artha kare che. . . "bIjAone potAnA kahevAmAM zraddhA rakhAvI temanA AtmAnuM kalyANa karavAnA taDAkA mAranAra, A mahApuruSo temanA potAnA kalyANanI phIkara kare to bahu che. kAraNa ke bIjAnuM kahevuM sAMbhaLavAne nahi TevAyelI temanI buddhimAM, jaDatAnA jaDa jAme che. ene bIjAnuM kahevuM nahi sahI zakanAra, temanuM hRdaya kopanI bhaThThImAM tapIne kaThora bane che." tA. 5-8-29 "sAMja vartamAna', zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA naM. 5 saMghazAsana potAne rUce tevA ane potAnI sattAne poSe tevAM zAstro chUTathI racyuM jatAM hatAM." Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papa saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - 556 tA. 19-8-29 "sAMja vartamAna', zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA naM. 7. jaina dharmano jaMgama vAvaTA AnI sAme badhA phIrakAonA kUpamaMDUka netAo, sattAbhilASI sAdhuo ane temanA aMdha upAsako pracaMDa virodha jagAvaze. samAjanA A mahAna saMgaThanamAM temanI sattAno zayatAnI prabhAva ocho thato dekhAze, temaNe ApelI aphINa-goLInA amala UtaratA dekhAze." sAMja vartamAna', tA. 30-9-29 zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA naM. . 12 pAnuM. 5 dhakSAno darabAra x x x x sAdhuno svIkAra karavo ke na karavo, kyAre karavo ane kema karavo. e mATe samAja dhArAdhoraNa bAMdhavAmAM taddana nyAyI che. brahmacaryanI kiMmata bALaka ke vRddhanI dRSTie ghaNI ja ochI che. samAje koIpaNa vyaktine dIkSA ApatAM pahelAM, tenI kaDakamAM kaDaMka kasoTI karavI joIe. jo temane AtmakalyANa karavuM hoya to aravallInI guphAo ane himAlayanA zRMgo para pUratI jagyA che. bALa-dIkSAnI nirupayogitAH "XXXX evo eka paNa dAkhalo bALa-dIkSAno nathI ke jeNe tenI mAtra bALa-dIkSAne laIne ja kalyANa karyuM hoya -- A kArya to vagara mUDane paNa thaI zake che." "dezakALanA cetanabharyA parivartano jaDa dakSAnA jaDa himAyatIone kyAMthI samajAya? - - - jagatane dIkSAghelA dIkSAnA drohIonI jarUra nathI." Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-2 557 tA. 7-10-29 'sAMja vartamAna', zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA naM. 13 Ayogya dIkSAno uttarArdha "ayogya dIkSAnA akhADA, akhADe akhADe malla nIpaje, basa dIkSA ja Apo pahelI bIjI, thoDAka dhanavAnone hAtha karavA, svargasukhanI lAlaca, mokSanI ciThThI, A paNa saTTo." 557 * x x x x "pote amuka saMkhyA sudhImAM dIkSAne mATe gulAmo pUrA pADavAnI pratijJA kare che, ane e pratijJA pALI indrAsana sAdhya karavAnI abhilASA rAkhanAra, A dharamAtmAo dIkSAgulAmo kharIde che." "temanAM jIvana ghaNe bhAge zuSka, khArAM ane niSkriya banI gayAM che, temano vairAgya smazAna-vairAgyamAMthI uddabhavyo hoya che, ane smazAnavairAgyamAMthI udbhavelA vairAgya nIce durvAsAno krodha dhakhato hoya che." * "jema ApaNA jIvanamAM vaDIlazAhIe dATa vALyo che, tema sAdhu-saMsthAmAM paNa vaDIlazAhIe dATa vALyo che. x x x paNa jo AnAthI vadhu kaDaka ane yogya zabda hota to, te paNa ApaNe vAparavA paData." * "AcArya ke moTI sattAvALI padavIo mATe je khaTakhaTa thAya che, rAjadvArI bhASAmAM je nirlajja kAvatrAM thAya che, je phAMphAM marAya che, te temanA jIvanamAM 2helI vAsanA ughADI pADe che. x x ane jo A padavInI vaheMcaNImAM, tyAgIonI A lUMTamAM, koIne dhAryA karatAM ochuM AvyuM to pachI jIvanavigrahanAM maMDANa maMDAvAnAM." "te ja pramANe koI nyAyAMbhonidhi banI jAya che, to koI sarva zAstrapAraMgata banI jAya che. x x x atyAre to cakravartI, sUrisamrATo padavIgrahanA mahAkAryamAM guMthAyelA che." * darekane yogyatA pramANe 'suzrAvaka' '52ma jaina' 'jagaDuzAha' 'kumArapALa' 'udayana' cotho Aro pravartAvanA2, ityAdi yogya mahenatANuM ApavuM joIe nahi to harAmano mAla pacato nathI. Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 tA. 14-10-29. 'sAMja vartamAna' zrI muMbaI jaina yuvaka patrikA naM. 14. 558 sAdhu-saMsthA punaHrvidhAnane paMthe "zuM dezo ? dIkSAnAM dAna ke bhikSAnA paravAnA ?" 558 * "paNa dIkSA lenAre bharaNapoSaNa ke evI bIjI jAtanI vyaktijIvanano nAza na karanArI sAmAnya javAbadArI zA mATe na uThAvavI joIe ? te samajI zakAtuM nathI. A jAtanI javAbadArIno droha karIne, dIkSAnI javAbadArIno svIkAra karavA mAMgato hoya to te javAbadArI uThAvavAne teNe dekhADelI kAyaratAne laIne nAlAyaka che." * "jo teo prAcIna saMskRtino arvAcIna saMskRti sAthe sumeLa sAdhI na ja zake, to teoe spaSTa samajI levuM ke moDAvahelA prAcIna saMskRtie marye ja chUTako." * "x x x navA vicAro vIjaLInI mAphaka phelAyA kare che. te vIjaLIno upayoga karatAM sAdhusamudAye zIkhavuM ja paDaze." teoe jANavuM joIe ke deha e durgaMdhasthAna che ema kahevuM e taddana ayogya che. satya to e che ke Atmadevane mATe e pavitra jaMgama ane jIvatuM maMdira che. AtmadoSanuM tIrtha che. tenI AzAtanA karanAra A dehatIrthanI AzAtanA kare che. jaMgama tIrthanI avagaNanA ke upekSA, e tIrthanI bhayaMkaramAM bhayaMkara AzAtanA che." * tA. 28-10-29 'sAMja vartamAna', zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA naM. 16. suSupta samAja asahya smazAnazAMti zArIrika saMpattino nAza ane sAdhuH x x x x "sAdhuothI akhADAmAM hAjarI apAya ke nahi ? tene uttejana apAya ke nahi ? ApaNe to spaSTa samajavuM paDaze, ne eTalo to spaSTa nirNaya Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 559 ' - - pariziSTa-2 papa9 karavo paDaze ke, sAdhuo ekalI hAjarI ApIne saMtoSa nahi ja mAnI zake. X x x darekedareka sAdhue zaherezahera, gAmegAma, maholle maholle akhADAnI sthApanA karAvavI paDaze ane e akhADA pravRtti, e maradonI ramato, ekalA puruSomAM ja nahi, paNa strIomAM paNa sarvavyApI ane sarvasAdhAraNa karavI paDaze ane e pravRttinA pracAra mATe ApaNA sAdhvI samudAye saMpUrNa sahakAra Ape ja chUTako. je Arthika zakti dharmanI prabhAvanA pAchaLa kharcIe chIe, te zakti ApaNe A maraNapramANa ghaTADavA pAchaLa na kharcIe ?" bIjI eka vastue ghara ghAlyuM che, ane A vastu dhArmika indrajALa." teo samajI nathI zakatA ke jenoe rASTrIya jAhojalAlImAM ja jainadharmanI jAhojalAlI mAnI che." tA. 20-10-29"sAMja vartamAna." zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA naM. 15. 1. sohAgI saMsAra - "ApaNA A pRthvI paranA jIvanane "saMsAra" ane "tyAgamAM vaheMcI - nAMkhavAmAM AvyuM che ane temAM tyAgane mahattva ApavAmAM AvyuM che ke "saMsAra"nI mahattA lagabhaga visArI devAmAM AvI che." .', "jyAre pati-patnInA premane pazutAnA khela kahevAmAM Ave che, tyAre jarUra jANavuM joIe ke kahenAranA manamAM mAnavatA ane pazunI vacce bhedabhAva samajavAnI buddhi nathI. pati-patnI vacce AdarzanuM vAtAvaraNa khaDuM thayuM che, tenI avahelanA karavI e pApa che." % "gujarAtanA jaina itihAsamAM, jaina gRhasthoe je balidAna dIdhAM che, jaina saMskRtinA utkarSa khAtara je sevA samarpa che, te sAdhuonA balidAna ke sevAthI jarA paNa UtaratI nathI." Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 570 saMgha svarUpa darzana bhAga-1 jo jagatamAM AdarzavAda ghaTato hoya to jagatabharanI sAdhu-saMsthAonA svArthathI, ajJAnathI, ALasathI ane asahakArathI." 560 jene be TaMka pUruM anAja paNa na maLatuM hoya, rahevAne khoraDuM na hoya, ke oDhavAne pichoDI na hoya, tene mATe Adarza jIvananA upadeza karavA te dharmopadeza nathI, paNa krUra mazkarI che. bhagavAna mahAvI2 paNa e ja satyane ghaTAve che. - bhUkhyA peTe game tevo paNa suMdara upadeza asara karI zakato. nathI. saMsAranA A koyaDAno ukela Aje ghaNo kaThaNa thaI paDyo che. * "paNa saMsArI sAdhu bane te khAtara saMsAramAM jhera reDavAM, tene narkAgAMra sAthe sarakhAvavo, temAM viSayavAsanA sivAya bIjuM kazuM nathI ema kahevuM, temAM AtmakalyANane sthAna nathI ema prarUpaNA karavI, te taddana ayogya che." * "paNa atyAre to je saMsA2ne Adarza nathI karI zakatA, te sAdhu-saMsthAnA aMcaLA oDhavAnI umedavArI kare che. saMsArane je nathI sahI zakatA, te sAdhutAne sahana karavAnI tatparatA batAve che. kAyaratAnA AvA upAsako jagatano uddhAra karavAne haMmezAM niSphaLa nIvaDyA che ane nIvaDaze." * pAnuM-12 'sAMja vartamAna,' tA. 11-11-29 zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA naM. 18. dhArmika jIvanane paMthe upAzrayo, ujamaNAM, jamaNavAro + + + devadravya vyavasthA sUrisamrATonA hAkoTA ane lokalAgaNI, devadravya * zAstromAMthI choDavAmAM AvatAM zastro jema vivekahIna ane bhayaMkara, tema ApaNo virodha darzAvato pokAra paNa vadhu vyavasthita ane sakhta hovAnI jarUra che." * "dravyavyayanI AsapAsa eka jAtanuM zAstra UbhuM thaI cUkyuM che ane te zAstranI zAkhAo divase divase vadhatI jaI, samAjapragatine cAre bAjuthI Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 551. pariziSTa-2 - 561 rUdhI nAMkhe tema lAge che. xxx koI gaMbhIra prazna upasthita thayo hoya to te devadravyano che. A prazna para zAstranI mahora mAravAmAM sauthI vadhu prayatna thayA che x Xxke baLavAno jhaMDo lenAra paNa sAdhumAM ja nIkaLyA che. xxx gItArtha vAsakSepIta gALIpradAna karavAne saMpUrNa adhikArI bane che. "paNa je rIte devadravya bheguM karavAmAM Ave che, utpanna karavAmAM Ave che, te badhuM anAdikALathI ane kAMIpaNa pheraphAra thayA vagara atyAre che te pramANe ja cAlatuM Ave che, ema kahevuM vadhAre paDatuM che." "A muddAono nirNaya karavAnI javAbadArI paNa vartamAna tIrthaMkara zrIsaMghanA hAthamAM ja che ane devasthAno viSenI javAbadArI zrAvaka ane zrAvikA varganI ja hoya, to A muddAono nirNaya karavAnI javAbadArI paNa zrIsaMghanI ja che e ApaNA sAdhuoe spaSTa samajI levuM joIe." . "AnI aMdare dareka jAhera saMsthAnI milakata rokavI joIe. pachI te milkata devadravya hoya ke sAdhAraNa dravya hoya. tene aMge thatAM naphAmAMthI ApaNAM garukaLo, zALAo, pAThazALAo ane vidyAlayo calAvI zakAya, tene aMge kaLAmaMdiro ane graMthabhaMDAro nibhAvI zakAya. koI ghaDIbhara na mAne ke devadravyamAMthI Avo napho na thAya." upAzrayone nizALomAM pheravI nAMkho - Xxx teno ekalA sAdhuo mATe ja upayoga karavAno nathI. teo keTalA badhA pApanA bhAgI thAya che, teno ApaNe vicAra karavo joIe. Xxx"e ujamaNAM nathI, paNa paisAno dhumADo che ane e svIkAryuM ja chUTako." "ApaNe A dhumADo baMdha karI, ApaNA A jJAnotsava UjavavAmAM pheraphAra karavAno che." Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 562 saMgha svarUpe darzana bhAga-1 52 . xxxane avyavasthita jamaNavAro che, ethI dharmanI prabhAvanA thAya che. ke svAmIbhAInI sevA thAya che, ema mAnavuM bhUlabhareluM che." zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, "sAMja vartamAna', tA. 18-11-29 patrikA naM. 19. | zikSaNa ane samAja "zikSaNanI sAme koNa ? zAthI ?" Adhunika keLavaNIno virodha koNa kare che ? zAthI? "nArI narakanI khANa che," e vRtti to have lagabhaga nAbUda thaI gaI che, ane evuM mAnanArA moTe bhAge spaSTa zabdomAM kahevAnI jarUriyAta jotA nathI. atyAre to koIpaNa saMskArita mAnasa, A zabdo svapna paNa svIkAraze nahi.". "je koma paMdaraso sAdhu-sAdhvIone poSe che, te komenI aMdara puruSo te lagabhaga aardha abhaNa ane nirakSara che. x x x je komamAM sittera TakA taddana nirakSara ane abhaNa rahetA hoya, tene mATe keLavaNI, keLavaNI ane keLavaNI e eka ja dharma che. e eka ja tIrtha che, e eka ja utsava che. badhuM dravya keLavaNInI pAchaLa kharacavuM joIe. XX samAjano sAdhuvarga paNa javAbadAra che. keLavaNInA yajJamAM sAdhuo paNa phALo ApI zake che, xxx tema ApaNA sAdhuvargane zikSaNanA kArya mATe taiyAra karavAnI jarUra che. temanI madadathI seMkaDo navI zALA calAvI zakIe. xxx vidyApITho calAvavA mATe Adhunika keLavaNIkArane joItI yogya tAlIma meLavI levI joIe. jaina sAdhu-sAdhvIonI pharaja x x x "jaine dRSTie navA zAstranAM sarjana karavA paDaze. amArAthI rASTrIya praznono abhyAsa na thaI zake, sAmAjika samasyA amArAthI na ukelAya, arthazAstra ke vijJAnazAstramAM amAro hisso kaMI nahi ja saMbhave, rAjakIya ke AMtararASTrIya praznomAM amAro caMcUpraveza zakya nathI, ema kahevuM e sArIye sAdhu saMsthAnA nAzane AmaMtraNa karavA jevuM che. xxx saMkucita kSetra Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 563 - pariziSTa-2 - 563 saMnyAsa mUkI daI rASTrIya saMnyAsa svIkAravo paDaze, ane te mATe joItI taiyArI meLavavI paDaze. jo hemacaMdrAcArya jevA samartha sAdhuo rAjakIya kSetramAM potAnI zaktino upayoga karI, jagata ahiMsAnA pATha zIkhaDAvavA prayatna kare, to bIjAe kema na karavuM joIe ? xxx nahi to jagat pokAraze ke "dharma nahi joIe." tA. 25-11-29 "sAMja vartamAna', zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA naM. 20 | zikSaNa ane saMsthAo "Apada-dharma samayadharma ke roga ?" saMpradAya-kriyAkAMDa ane gokhaNapaTTI "UlaTuM ApaNe atyAranA pravRtti-mArgane ane khAsa karIne bhautika pravRtti mArgane jeTalo moDo apanAvIzuM teTalA badhI rIte pAchaLa paDatA jaIzuM." ApaNe jarUra icchIzuM ane je banavAno saMpUrNa saMbhava che ke, jyAre AjanA yuvAna vidyArthIvargamAM hAthamAM ApaNAM chAtrAlayo, gurukulo ke vidyAlayono kArabhAra jaze tyAre teo paheluM kArya "zvetAMbara mUrtipUjaka", "digaMbara" "sthAnakavAsI" ke "jJAti" vigere ema lagADanArA saMkucita vizeSaNone eka sapATe saLagAvI mUkaze." - ' "ApaNI ghaNIkharI saMsthAo jIvadayAnA siddhAMta para calAvAtI hoya tema lAge che. ApaNAM chAtrAlayo eTale khoDAM DhoronI pAMjarApoLo ke mAMdAo mATenI haoNspiTalo, ema kahIe to cAle." jo samAja keLavaNInI bhUkhane, Arthika dRSTie pahoMcI na vaLato hoya to teNe keLavaNInA kSetra arthe badhI sAmAjika milakata saMghanI saMmatithI jJAnakhAtAmAM pheravI nAMkhavI joIe. pachI te milakata devadravya hoya ke sAdhAraNa ' dravya hoya." gokhaNapaTTI ane kriyAkAMDa upara vadhAre paDatuM mahattva apAya che. jyAre Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 564 - saMgha svarUpe darzana bhAga-1 - 564 sAhitya, saMskRtino itihAsa ke aitihAsika rIte samaja, rASTra, dharma ane sAhityane lagatuM tulanAtmaka jJAna kadI ApatuM ja nathI, Adhunika vijJAnazAstra ane samAjazAstrane dharmamAM zuM sthAna che, te paNa dhArmika paMDito bhAgye ja samajAvI zake che." tA. 2-12-30 "sAMja vartamAna" zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA. naM. rU. Arthika yuga-maMthana "Ane koI jaDavAdI pravRtti gaNI tiraskAre, ke amaryAdita AraMbha : samAraMbha gaNI niMde, to tenI sAme ApaNe jovAnuM nathI. x x x bhUkhe peTe dharmopadezanI asara thatI nathI ane tema karavAno prayatna karavo. e nirdaya : mazkarI che. A sAthe saMsAranA A jIvanayuddhathI DarIne ke kaMTALIne harAmakhorIthI saMnyasta svIkAravo, te to sAco saMnyAsa nathI, paNa saMsAradroha . che, bAyalApaNuM che, harAmakhorI che." R | XXX paNa jaina sAdhu-sAdhvIoe paNa rAjakIya praznano abhyAsa karavo paDaze, temAM mAthuM mAravuM paDaze ane sakriya bhAga levo paDaze. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikAH "sAMja vartamAna', tA. 10-12-29 baLavAkhora bahenone ! x x x "bIjA samAjanI mAnasachoLo jaina dhArmika mAnasa para paDavA lAgI. je jaina dharma manAyo te vyavahAramAM UtAravuM azakya lAgyuM. vyavahArane nAme dharmanI bhAvanAmAM bhaMgANa svIkArAyuM. strI tIrthaMkara-e apavAda manAyA, sAdhvI karatAM sAdhu ane zrAvikA karatAM zrAvaka zreSTha ema jaina samAjanI vyavahArapriya dhArmika vyavasthAe svIkAryuM. paNa ATaluM ja basa nahotuM. game tevI mahAna sAdhvI Akhare to strI ja ne ! tene puruSa kema vaMde ? vyavahArane nAme dharmabhAvanAnA balidAna Ama devAyAM. x x x "puruSatva Adeze puruSa zAstrakArone lakho ! lakho o zAstrakAro ! ke, "na zobhe strI ane puruSadharmanI vyavasthAmAM paNa samAna Are, Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 565 pariziSTa-2 - 565 vyavahAramAM prAdhAnya che puruSonuM ane e ja prAdhAnya raheze, dharmamAM paNa puruSonuM, sattA ane hakka e milakata che. vyavahAramAM puruSanI ane e raheze milkata dharmamAM paNa puruSanI, joI laIzuM ke have tIrthakara kema banAya che te. lakho lakho ke havethI tIrthakaratva zakya nathI strIo mATe, phatavA bahAra pADo ke strIothI to zuM paNa sAdhvIothI paNa amuka zAstra nahi vaMcAya, vyAkhyAna nahi vaMcAya. puruSone, vyAkhyAna vAMcI dharmano upadeza zuM strIo Apaze ? azakya. ema hoya to te mATe joItI lAyakAta ane abhyAsanA mArga baMdha karo. lakho ke e emano dharma nathI. lakho lakho ke dharma-vyavasthAmAM badhI, padavIo "rIjharva" thaI gaI che. sAdhuo mATe, dhArmika padavIo mATe, temane sthAna nathI, kAraNa ke temanI lAyakAta nahi ane te lAyakAta meLavavI nahi, evuM dharmanuM pharamAna che. sAdhvIonuM kArya pUcho cho ? to lakho ke temaNe sAdhuonAM kapaDAM dhoI ApavAM, ame nAnA celAo corI lAvIe te upAzrayamAM saMtADavA, amArA tAbAmAM rahevuM ane amArI AjJA uThAvavI. sAdhvI game teTalI mahAna hoya to paNa eka alpa sAdhu to zuM ! paNa alpa puruSa paNa nahi vaMde !! teo pariSada, mahAsabhAke sabhAonA pramukha thavA ke maMtrI thavAne lAyaka che. paNa ApaNI jJAti ke saMghanA zeTha ke saMghapati, pramukha ke maMtrInI padavIne lAyaka gaNAtA nathI ane sAdhAraNa rIte Ama thaI zake, e vAta strIone sUjhatI paNa nathI. xxx A sattA ane hakkanI vAta thatAM ja puruSavarganI ane temAM paNa rUDhi ane sthiticusta varganI asahiSNutA bhabhUkI UThaze, evI temane soe so TakA khAtarI hovAthI, A jAtanI mahattvAkAMkSA udbhavatI ja nathI. , A rIte teo taraphathI jaina dharmane niMdAnArAM aneka lakhANo pragaTa thayAM che ane vaLI te pustakAkAre bahAra pADavAnuM jAheranAmuM nIkaLyuM che. samAjamAM phelAvavAmAM AvatuM A jhera, jate divasa kevuM bhayaMkara svarUpa pakaDaze te jaNAvavAnI AvazyakatA amAre hoya nahi. AvAM adhama koTInAM lakhANo bahAra pADIne mugdhajanonI zraddhA upara teo lUMTa calAvI rahyA che, ane tene vicAra-svAtaMtryanuM upanAma ApI lokone tenI jALamAM phasAvavA mAMge che. koIpaNa jAtanA purAvA vinA gItArthone svArthI ane pUrvAcAryone bhraSTa buddhinA kahevAno, "itihAsanA aMgArA ane iMdrajALIA' AvAM AvAM vizeSaNo ApavAno, temane zuM adhikAra che ! eTaluM paNa pUchavA mATe, zuM Aje samAja Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pakaka saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - 558 taddana nAmarda banI gayo che ! zuM jaina pUrvAcAryo mATe ATaluM paNa mAna Aje nathI rahyuM ! zuM jainasamAjane tenAM jinamaMdiro ane mUrtionA ArAdhanathI kAMIpaNa phAyado nathI jaNAto ! zuM jaina samAja pote hayAta rahIne paNa, tenA hitane mATe lakhAyelAM zAstrone ukheDI naMkhAvavA ane bhasmIbhUta karAvavA mAMge che ! athavA zuM jainasamAja jagatamAM agrapade birAjamAna tyAgamArgamAM potAnA tarapha ane uddhAraka dharmaguruono vahelAmAM vahelo viccheda jovA mAMge che! jo tema nathI to zA mATe AvA dharmadrohI lekhako ane tene lakhAvanArAonI khabara nathI levAtI ? ame vartamAna jaina samAjane pUchIe chIe ke zuM tene A vIsamI sadInA kahevAtA peTabharA-svArthI-sthAnabhraSTa lekhakonI kalamo dvArA prasarI rahela bhayaMkara viSathI potAnuM tathA potAnI bhAvi prajAnuM aniSTa nathI dekhI : zakAtuM ! tenA parama niHspRhI ane advitIya pramANika pUrvAcAryo karatAM A bhADUtI lekhakonI kiMmata zuM adhika AMke che ! ema mAnavAne koIpaNa taiyAra thAya ja nahi. ame AthI akhila bhAratavarSanA tamAma saMghanAyakone, o jAtanA viSano vadhu phelAvo thato aTakAvavA mATe ane jainajAtimAM utpanna thayelA A kulAMgArone teonA akSamya aparAdhanuM yogya zAsana ApavA mATe, ame uddaghoSaNApUrvaka apIla karIe chIe. pUjya sAdhu-sAdhvIoe paNa have potAnA saMyamanA nirvAha mATe temaja temane anusarI rahela zraddhALu varganA hitane mATe, A saMbaMdhamAM yogya prayatna karavAno samaya AvI lAgyo che ema amAruM namra maMtavya che. li. zrIsaMghanA sevako, kesarIcaMda hIrAcaMda jhaverI lAlabhAI caMdulAla jhaverI zeTha maNIlAla karamacaMda zeTha motIlAla puMjamala lallubhAI dhanajI zAha cunIlAla mAvajI zAha Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-3 munipravarazrI virodhIonA AMtara svarUpanuM udghATana kare che. "jANakAra'nA takhallusathI "jaina yuvaka saMgha patrikAe phelAvelI tadana banAvaTI aphavA ! muMbaImAM sthapAyelA jaina yuvaka saMghanI dharmanAzaka pravRttithI koI ajANyuM nathI. teNe pUjya muni mahArAjAne niMdavAnI pravRttio karavAmAM Aja sudhI kazI ja kamInA nathI rAkhI. potAnA parama gurudevonI chatrachAyA nIce ahIM lAlabAgamAM birAjatA munipravara zrImad rAmavijayajI mahArAja, ke jeo unmArgonuM unmelana karanArI ane mokSamArganuM pratipAdana karanArI dezanA niraMtara ApI rahyA che, teone halakA pADavA mATe ane teonI dezanA aTakAvavA mATe anekAneka prayatna karavA chatAM, niSphaLa nIvaDavAthI "hAryo jugArI bamaNuM rame' e kahevata anusAra eka chello dAva khelavAmAM Avyo che, ane te dvArA ikyuM che ke, munipravara zrImad rAmavijayajI mahArAja koIpaNa rIte halakA paDe ane ApaNe ApaNuM dhAryuM karI zakIe; paNa teonI te dhAraNA AkAza-kusuma meLavavA jevI che. A chellA dAvamAM teoe bhayaMkara jUThanuM sevana karavA sAthe, mUrkhatAnuM paNa vicitra pradarzana karyuM che. te darzAvavA mATe budhavAra tA. 29-3-30nA divase vyAkhyAna samApta thavA agAu munipravarazrIe je khulAso karyo che, te janatAnI jANa mATe rajU karavAmAM Ave che - munipravarazrIno khulAso - "niraMtara vyAkhyAnamAM AvatAM tame jANo ja cho ke, vartamAna rAjadvArI hilacAlanA saMbaMdhamAM, te hilacAlamAM prakaTa thayelI ApaNane hitakArI eka-be bAbato sivAya koIpaNa divasa ApaNe kazuM ja bolyA nathI. virodha karanArAoe Aja sudhI aneka rIte virodha karyo, paNa teo taddana unmArge hovAthI jarA paNa phAvI zakyA nathI. ekAMta hitabuddhithI kahevAyelA eka vAkyane upADI, ThAma ThAma doDAdoDa karI ane vastusthitithI ajJAna lokone bheLAM karI, TharAvo karyA ane kAgaLanA ghoDe te TharAvone doDAvyA. paNa temAMye teoe bhayaMkara niSphaLatA meLavI ane pariNAme e caLavaLanA eka Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 598 - saMgha svarUpa darzana bhAga-1 - 558 AgevAnane kabUla karavuM paDyuM ke, "dArU IMDA prakaraNanI carcA koI tattva upara UbhI thayelI nahotI, tethI tene lagatI AkhI hilacAlamAM ApaNe pahelAMthI chelle sudhI khAlI Avezane vaza banIne dhamAla karI che, ema kahyA vinA nahi cAle ane tethI ja ApaNe A bAbatamAM jainetara vargamAM bhAre hAMsIpAtra banI rahyA chIe, ema taTastha jonArane kabUla karavuM paDaze. pravacanakAra ke upadezakArane AvI rIte upadeza karavAno hakka che. prastuta carcA nirarthaka hatI ane anarthakAraka banI che? vigere. A uparAMta vyAkhyAna baMdha karAvavA mATe paNa badhe pharI vaLyA, paNa temAMya pAchA ja paDyA. AvI rIte e badhI ja bAbatomAM pAchA paDavAthI have teo, eka navo ja dAva khelI jue che ane koIpaNa rIte e dhULa uDADavAno phUTe prayatna Adare che. eoe joyuM ke, atyAre satyAgrahanI hilacAla josabhera cAlI rahI che, eTale tene mATenA kaMIka ayogya zabdo mahArAjanA mukhamAM mUkIe, to ApaNI phAvaTa thAya ema mAnIne eka athaDAmaNa UbhI karanAro kisso upasthita karyo che. paNa e kisso Ubho karavAnI ghelachAmAM ane tenI prasiddhi karI sAdhyasiddhi karI levAnA tAnamAM, teo e paNa bhUlI gayA ke, zrI jinezvaradevanA pravacanane pAmelo ane prabhumArgane jANanAro evuM gAMDuM na ja bole, ke je cAranI vacce puravAra karavuM paNa bhAre paDe : bicArA virodha karanArA sIdho hallo na lAvI zake, eTale banAvaTI vAto na nipajAve to bIjuM kare paNa zuM? huM to roja kahuM chuM ke, duniyAnI kAryavAhI sAthe sAdhuone kazuM ja lAgatuMvaLagatuM nathI. sAdhu to sArA saMsArane eTale ke rAjya, Rddhi, siddhi ane sAhyabI vigere tamAmane asAra mAne che : kevaLa eka mokSane ja vAstavika rIte sArabhUta mAne che. zrI jinezvaradeve e ja kahyuM che ane ame paNa e ja mAnIe chIe ane ahIM Ave ene roja e ja saMbhaLAvIe chIe. darzana, jJAna ane cAritra sivAya cothI koI vastunI vAta ApaNe karatA nathI : mAtra e ratnatrayInuM ja maMDana karIe chIe. AthI to virodhIo samajyA ke, "ahIM to samyagudarzana, samyagajJAna ane sammacAritra sivAyanI cothI vAta ja thatI nathI. eTale ja e lokoe navo dAva pheMkyo ane A (muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA) patrikAmAM "jANakAra'nA takhallusathI jAhera karyuM ke, rAmavijayajI kahe che ke, "A laDatamAM gAMdhIne paisAnI ke mANasanI madada karavI te pApa che, kAraNa gAMdhI mIThAnI corI karavA jAya che, tethI sAcA zrAvakono corImAM kadApi koI Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 569 pariziSTa-3 - - 569 prakArano sAtha hoya ja nahi." temaja "khAdI na paheravAnI bAdhA ApI rahyA che vigere. A pramANenI jAherAta karIne teoe potAnI jAtane barAbara oLakhAvI che. satyAgrahanI hilacAlanA nAyaka pote jagatanA cogAnamAM khulluM kahIne jAya che, potAne kema pakaDatA nathI evI dAMDI pITI pITIne jAya che, eMsI jaNa sAthe na pakaDe te eMsI hajAra sAthe kema pakaDaze ? ema kahIne AvI khullI rIte janArane koIpaNa cora kahe kharo ? kharekhara, A patrikAnA kADhanArAoe buddhino saheja paNa upayoga karyA vinA ja A lakhANa pragaTa karyuM che. IrSyAthI AvI rIte pAmara AtmAo banAvaTI vAto UbhI kare che. A badhuM kahevAnI ApaNane jarUra nahotI, paNa A lokoe ApaNane pharajiyAta bolavAno prasaMga Apyo che. je vakhate je pravRtti cAlatI hoya, tenA oThA taLe viplava jagADavAnI eonI duSTa manovRtti spaSTa thAya che. jaina yuvaka saMghanA sekreTarIo, solisiTara, prophesara ane anya DIgrIone dhAraNa karanArA che : enA sabhyomAM paNa ela.ema. enDa esa, ke. ema. bI. bI. esa. vigere DIgrIdharo che, paraMtu durbhAvanA jAge tyAre vidyAno durupayoga karavAnuM ja mana thAya che, tenuM A spaSTa udAharaNa che. durbhAvanAne AdhIna thayelo khoTuM bolatAM ke lakhatAM jarAye acakAto nathI. paraMtu huM kahuM chuM ke, AthI emanI pratiSThA ghaTe che ane DIgrIo lAje che. jemanA pagale cAlavAno teo dekhAva kare che, emaNe "to kahyuM che ke, "A laData zarU thayA pachI bhaNanAra vidyArthI, kaoNlejiyana, vakIla ane vepArI jo skUla, kaoNleMja, korTa ke dukAna na choDe to te dezanA drohI che" have vicAra karazo to mAlUma paDaze ke, dezanA vAstavika drohI koNa che ? jeo Aje vAto kare che, teone tapAso to vastutaH daMbha ja jaNAI Avaze. dezanI hilacAlanA nAyako AvAone sArI peThe oLakhe che. dezanAyako je kaoNlejone poSavAnI pokArI pokArIne nA kahe che, te kaoNlejone A loko ja puSTa karI rahyA che. hiMsA karIne paNa DaoNkTarI lAina calAvI rahyA che, e zuM ochuM zaramabharyuM nathI ? je samaye rAjakIya pravRttimAM paNa ahiMsaka rahevAnI udyoSaNAo thAya che, te samaye vidyAbhyAsamAM paNa hiMsAnuM samarthana karanArA A loko ja che. korTamAM gayA vinA eka divasa paNa rahI zakatA nathI. rAjyanAM khAtAMone e nibhAve che, kArakhAnAMo kholAve che ane vaLI dezabhaktinA ghavAo paNa eo ja kare che ! dezahitathI viparIta vartana karanArA A DigrIdharo che ke sAdhuo che, te jagatathI ajANyuM nathI. temanAmAMnA keTalAe vakIlAta choDI ? keTalA ghara choDI gayA ? keTalA jelamAM javA taiyAra thayA ? huM to kahuM chuM ke, dezanI suleha thAya tyAre dezadrohI tarIkenA prathama cAMdane lAyaka Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgha svarUpa darzana bhAga-1 AvAMo ja Tharaze. ApaNe to kahI zakIe tema chIe ke, 'ame dharmakriyAomAM rakta hatA, dara paMdara divase dezanI, dezanAyakonI, pUrajanonI ane jagatabharanI zAMti mATe, 'zAMtirbhavatuM'nA pAThathI zAMti icchatA hatA. duniyAbharanI zAMti mATe amArI prArthanA cAlu ja hatI." eTale deza tathA duniyA mATe ApaNI pravRtti to u5kA2ka che. yaMtra, mila, kArakhAnAM e badhAne jainazAsanamAM pApa mAnela che. jainadharmanI dRSTie paMdara karmAdAna (hiMsaka vyApAro)nA ApaNe sakhta virodhI chIe. vartamAnamAM AraMbha-samAraMbhane vadhAranAruM je zikSaNa duniyAmAM apAI rahyuM che, tenI to jaina sAdhuo nA pADatA ja AvyA che. Aje dezanA nAme vAto karanArA e zikSaNa choDI zakatA nathI, enuM zuM kAraNa che ? 570 570 zuM tamane ema nathI lAgatuM ke, A vAto karanArAone kAMI paNa amala nathI ka2vo ane mAtra dharma pratye ja vaira keLavavuM che ? mArI tamane salAha che ke, evAone jhapATe caDI dharmane na bhUlazo, dharma bhUlyA to badhuM barabAda ! dharma * bhUlIne dezanI ke kazAnI AbAdI koI karI zakyuM nathI; karI zakatuM nathI ane karI zakaze paNa nahi. deva-guru-dharmane AdhA mUkyA to barabAda thazo ane gAMDAmAM khapazo. parama tAraka zrI jinezvaradevanI AjJAnuM pAlana thAya evI ja badhI ja pravRtti karo ane e AjJAno ghAta thAya evI pravRttione choDI do ! e parama tArakanI AjJAnA sevanamAM phakta svanuM ja nahIM paraMtu samasta vizvanuM kalyANa samAyela che. muMbaI tA. 11-6-1930 li. zA. haThIcaMda dIpacaMda saMpAdaka : jaina pravacana Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhAra sthaMbha sanmArga prakAzananA zubhakAryamAM AtmIyabhAve atyaMta mahattvano phALo ApI AdhArastaMbha bananArA puNyavAnonI zubha nAmAvali 1. bhorolatIrtha nivAsI mahetA zAMtilAla harIlAla 2. hasamukhalAla cunilAla modI 3. ramIlAbena mahendrabhAI cImanalAla zAha 4. mANekalAla moholAla jhaverI 5. bhorolatIrtha nivAsI saMghavI svarUpacaMda maganalAla ha. vADIlAla 6. bhorolatIrtha nivAsI vohe2A jevatalAla svarUpacaMda amadAvAda 7. zAha, premacaMda IzvaralAla muMbaI 8. zrImatI kaMcanabena sArAbhAI zAha ha. virendrabhAI (sAInTIphIka leba) amadAvAda 9. jhaverI kumArapALa bAlubhAI 10. zAha joItAlAla TokaradAsa ha. zAha dinezabhAI je. 11. zAha chabIladAsa sAkaLacaMda parivAra 12. zAha bhAIlAla varSIlAla (rAdhanapura) ha. zAha rAjubhAI bI. 13. bhorolatIrtha nivAsI saMghavI maNIbahena manajIbhAI ha. caMpakabhAI 14. zAha dalapatabhAI kakalabhAI (pIlucAvALA) 15. saMghavI zAMtilAla vADIlAla 16. zAha bAbulAla maMgaLajI parivAra 17. zrImatI kaMcanabena kAMtilAla maNIlAla jhaverI hastagiri pratiSThA smRti nimitte 18. pAlanapura nivAsI zAha zazIkAMta pUnamacaMda 19. zAha camanalAla cunIlAla dhAnerAvALA 20. zAha maMgaLadAsa mAnacaMda liMbodrAvALA . 21. jhaverI jItubhAI jhaveracaMda 22. zAha lAlacaMda chaganalAla parivAra piMDavADAvALA 23. dhAnerA nivAsI zAha caMdanabena kanaiyAlAla ha. narezabhAI muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI surata 24. suzIlAbena pratApabhAI dalAla 25. sAlecchA ukacaMdajI jugarAjajI 26. zAha jayaMtilAla AtmArAma muMbaI muMbaI muMbaI navasArI surata surata bhAbhara uMbarI pATaNa muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI navasArI pATaNa amadAvAda amadAvAda 27. zrImatI praviNAbena caMpakalAla gAMdhI muMbaI 28. zrImatI savitAbena maphatalAla vArIyA ha: kIrtibhAI maphatalAla vArIyA muMbaI 29. choTAlAla nAthAlAla zAha 30. sItAdevI poddAra muMbaI muMbaI Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahayogI sanmArga prakAzananA zubhakAryane potAnuM mAnI Agavo phALo ApI sahayogI bananArA puNyAtmAonI zubha nAmAvali. 1. hemacaMdabhAI motIcaMdabhAI jhaverI muMbaI 2. amulakhabhAI pUnamacaMdabhAI mahetA ha. kumArabhAI Ara. zAha surata 3. ramaNikabhAI revacaMdabhAI zAha dhAnerAvALA ha. araviMdabhAI Ara. zAha surata 4. saMghavI sohanarAjajI rUpAjI muMbaI 5. zrImatI nirmaLAbena hiMmatalAla dozI ha. zrI bharatabhAI hiMmatalAla dozI . muMbaI 6. zrI kezavalAla dalapatalAla jhaverI zrI suMdaralAla dalapatabhAI jhaverI muMbaI 7. zrI maNIlAla nIhAlacaMda zAha ha. ratilAla maNIlAla zAha muMbaI bhAMDotA 8. sva. zAha mULacaMda dharmAjI tathA temanA dharmapatnI pArUlabahena mULacaMdajI parivAra 9. sva. bhIkhamacaMdajI sAkaLacaMdajI zAha ratanacaMda phulacaMda 10. zAha pArUbahena mayAcaMda varaghAjI 11. zAha maNIlAla ha2govanadAsa nesaDAvALA ha. praviNabhAI 12. zrImatI jayAbahena pAnAcaMda jhaverI ha. pAnAcaMda nAnubhAI jhaverI 13. zrI dIpacaMda lallubhAI tAsavALA 14. zAha bAbulAla nAgaradAsa paTosaNa (u.gu.)vALA 15. zAha amIcaMda khImacaMda parivAra ha. yogezabhAI tathA nikuMjabhAI 16. zAha mANekalAla nAnacaMda 17. zAha mayAcaMda mulakacaMda parivAra 18. zAha babAbhAI DAhyAlAla rokANI (jUnA DIsAvALA) 19. zrI cunIlAla mANekalAla daDIyA 20. vIracaMda punamacaMdajI dalAjI (bApalAvALA) ha. tulasIbena, kasuMbIbena, samubena 21. a.sau. puSpAbena maphatalAla dalIcaMdajI zAha 22. meghajI sAMgaNa caralA ha. mAlazI - khetazI meghajI caralA 23. sva. rasIkalAla cimanalAla jhaverI haH abhayabhAI 24. zAha maphatalAla jezIMgabhAI ha: bharatabhAI 25. vINAbena dhIrajalAla kapAsI 26. zrImatI AzAbena kIrITabhAI zAha 27. vohe2A 2AmacaMda hakamacaMda pU.sA.zrI jayaprazAzrIjI vijayapajJAzrIjI saMyamasmRti 28. kalAbena kAMtilAla panAjI muMbaI jetAvADA surata muMbaI surata muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI AlavADA AdhoI-kaccha muMbaI navasArI muMbaI muMbaI rAmapurA jetAvADA-muMbaI Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhATe mAvana sabhya mAtra 3. 50p0/ pusto &tyA prakAzana jaina ArAdhanA bhavana, pAchIyAnI poLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-1 Ph. : 2535 2072, Fax : 2539 2789, E-mail : sanmargp@icenet.net sArA eriyAmAM mAtra eka kveara phuTa jagyA maLe eTalI ja rakamamAM jIvanabhara mATe jIvanane adhyAtmanA ujAsathI bharatA aDhaLaka pustako meLavo! janmA prakAzana dvArA prakAzita thatAM pustako jena AcAra, vicAra ane tattvajJAnane khUba ja saraLa bhASAmAM, subodha zailImAM, AkarSaka rUparaMgamAM prastuta kare che. dasa varSanA gALAmAM doDhaso jeTalAM pustako prakAzita thayAM che. eka eka pustake keMkanAM jIvana palaTyAM che. navI dRSTi ApI che. mUrajhAyelI dharmacetanAne pharIthI jIvatI ane jAgatI karavAmAM amUlya phALo Apyo che. prativarSa lagabhaga 800 thI 1000 pAnAM jeTaluM zAstrAnusArI mArgastha sAhitya gherabeThAM prApta thaze. mAtra lAbha ja lAbha A yojanAmAM hoI Aje ja rU. 5000/- bharI sabhA pradAna - pustaka yojanAnA AjIvana sabhya bano. | sabhya banatainI sAthe 4 tamArI pasaMhAna 3. 1000/-Fi pustI meTa apAze. pU. A. zrI vijaya rAmacaMdrasUri smRtiH saMskRta-prAkRta graMthamALA ja 1. jIvanasAphalyadarzanam (zrI vijaya rAmacandrasUri) prata 50.00 2. darzanazuddhiprakaraNam (bRhavRtti saha) prata 100-00 * 3. dharmopadeza kAvyam saTIka (zrI lakSmIvallabhagaNi) prata 60-00 4. navasmaraNa-gautamasvAmI rAsa (moTA TAipa) prata 63-00 .. 5.. indriyaparAjayazataka saTIka (zrI guNavinayagaNi) prata 60-00 .. 6. dIpotsavakalpa (zrI hemacandrasUri) prata 50-00 .7. zrIzrIpAlacaritram (zrI jJAnavimalasUri) prata 65-00 8. zrIzrIpAlacaritram (zrI satyarAjagaNi) prata 100-00 9. yogaviMzikA-prakaraNam saTIka (bhASAMtara) pustaka 25-00 10. hitopadezaH saTIka (zrI prabhAnaMdasUri) prata 300-00 11. uttarAdhyayanasUtra saTIka prata (paM. zrI. bhAva vi.) prata 300-00 12. SaDdarzana samuccaya (guja. bhAvAnuvAda) bhAga-1 pustaka 130-00 .. 13. SaDdarzana samuccaya (guja. bhAvAnuvAda) bhAga-2 pustaka 155-00 14. hitopadezaH (mUla-vRtti-kathA-tulA-TippaNIsamanvitaH) pustaka 175-00 15. hitopadezaH (kathArahita-vRttisamanvitaH) pustaka 75-00 16. piMDaniyukti parAga 25-00 17. oghaniyukti parAga 25-00 Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * pU. A. zrI vijaya rAmacaMdrasUri smRti graMthamALA naM. nAma 1. smRti graMthamALA (21-22 pustakonA cAra seTa) 2. smRti graMthamALA (21-22 pustakono pAMcamo seTa) 3. bhagavAne bhAkhyA bhAvinA lekha 4. samyagdarzana (aprApya) 5. AcArAMga sUtranAM (dhRtAdhyayana)-vyAkhyAno (bhAga-1 thI 15) 2000| 6. jainazAsananI milakata (aprApya) (aprApya) 40/ 50/ 7. AtmAnI traNa avasthAo 8. sanAtana satyano sAkSAtkAra 9. vaMdittA sUtranuM vivaraNa 10. rAmAyaNano rasAsvAda 11. AryasaMskRtino Adarza 12. viMzati-viMzikA 13. ninazAsana je prati mArA uttaravAyitva * anya prakAzano * 1. sanmArgadarzana bhAga-1 2. sanmArgadarzana bhAga-2 3. trailokya prakAza 4. mRtyunI maMgaLapaLe - samAdhinI sAdhanA 5. arihaMtanA atizayo 6. arhannamaskArAvalI 7. vizvavijJAna prAcIna ane navIna 8. dravyasaptatikA 9. preraka parivartana 10. bhAvapratikramaNanuM tALuM kholo 11. vairAgyazataka-IndriyaparAjayazataka 12. nemidUta kAvyam 13. zrAddhavidhi prakaraNa (gujarAtI bhASAMtara) 14. sUtrasaMvedanA bhAga-1 15. sUtrasaMvedanA bhAga-2 16. zramaNa upayogI sUtra-sArtha 17. zrAvakadharma-dharmasaMgraha sArodvAra bhAga-1 18. zramaNadharma-dharmasaMgraha sArodvAra bhAga-2 kiMmata (aprApya) 125/ (aprApya) 19. prAkRta-saMskRta rAjorA 20. agamya jIvasRSTi 21. mAMdagImAM mananI mAvajata (aprApya) * (aprApya) , 60/ rU/ (aprApya) (aprApya) (aprApya) 50/ (aprApya) 20/ (aprApya) 100/ 50/ 60/ 704 50/ 125/ 50/ 60 40| 60/ 50/ 406 (aprApya) (aprApya) Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * pravacanaprabhAvaka graMthamALA - (pravacanakAra : pU. A. zrI vijaya kIrtiyaza sU. ma. sA.) *ai. nAma 1. pravacananuM pratibiMba 2. navapada upAsanA 3. navapadanA upAsako (zrIpALa-mayaNA) 4. sAdhanA jIvananA caDAva utAra 5. 6. jinAjJA paramamaMtra prArthanA sUtranA mAdhyame 5ramAtmAne prArthanA 7. mArga : duHkhamukti ane sukhaprAptino 8. AtmA ja saMsAra, AtmA ja mokSa 9. ahiMsAno paramArtha 10. dharmamAM bhAvavizuddhinI anivAryatA 11. tapasyA karatAM karatAM ho DaMkA jora bajAyA ho... 12. sAdhanA ane sAdhaka * pravacanaprabhAvaka hindI graMthamAlA : 25/ 20| 25/ 200 13. AtmadhyAnanA avasare (aprApya) 14. samakitano saMga muktino raMga 40/ 15. jainasaMghanA mobhIone mArgadarzana 50/ 30/ 16. jhANuM : (manane jANo ! manane jIto !) Agama jANo ! (sUyagaDa Mga sUtranAM vyAkhyAno bhA. 1) 18. Atama jAgo ! (sUyagaDAMga sUtranAM vyAkhyAno bhA. 2) 17. 60/ 60/ 19. baMdhana jANo ! baMdhana toDo ! (sUyagaDAMga sUtranAM vyAkhyAno bhA.3) 60/20. jinAjJA jIvanamaMtra (aprApya) 1. jinAjJA paramamaMtra 2. prArthanAsUtra ke mAdhyama se paramAtmA ko prArthanA 3. jaina saMgha ke agraNioM ko mArgadarzana 4. AtmadhyAna ke avasara para 5. navapada ke upAsaka zrIpAla mayaNA - - * English Books * kiMmata 50/ 60| 40/ (aprApya) 1. Jainism A Glimpse 2. Atma The Self 3. Devasia-raia Pratikramana Sutra 30| (aprApya) (aprApya) (aprApya) rU/ 21/ 60/ 20/ 0/ 20/ 25/ 30/ Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pakSI ULL buddhimAna ja che. yA-khoTAnI parIkSA kare) kAkA zALAnA prakAzana pADhivArphika samAcAra sAmAja, sanmArgeNaiva gantavyaM, nonmArgeNa kadA'pi hi / sanmArgAjAyate siddhi-sanmArgAvavarddhanam / / muncArga prakAzana : jaina ArAdhanA bhavana TrasTa, pAchIyAnI poLa, : dara paMdara divase rIlIpha roDa, amadAvAda-380001. phona : 2535 2012 gujarAtI ane hindI bhASAmAM E-mail: sanmargp@lcenet.net :25192789 jainatva jAgRta karatuM pAkSika jabhA prakAzana pArivArika jamAcAra pAkSika patra gujarAtI-hiMdI alaga alaga AvRttirUpe ' ' ' dara paMdara divase ghare AvI sUtelA AtamarAmane DhaMDhoLI anaMta sukhanA svAmI banavAno kimIyo batAvatuM sanmArga pAkSika jana-janamAM jANItuM ane mANItuM banI cUkyuM che. vyAkhyAnavAcaspati pU. A. zrI vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA sacoTa pravacanAMzo temaja pravacanaprabhAvaka pU. A. zrI vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAja pravacanothI A pAlikanAM pRSTho alaMkRta banelAM che. che. te uparAMta jainazAsananuM tattvajJAna, svAdhyAyano sathavAro, cUMTelA zAstra zloko, jaina AcAra-vicAra, pUjya puruSono paricaya ane muMjhavatA praznonA zAstrIya samAdhAno A pAkSikanI virala vizeSatA che. sanmAtA DajhanabaMdha vizeSAMko caturvidha zrIsaMgha khUba ja AtmIyatAthI saMgharI rAkhe che; kema ke te aMko te te viSayanA prAmANika saMdarbho banI rahe che. varSe 300thI vadhu pAnAM A4 sAIjhanA ujaLA bhAre kAgaLa para bahuraMgIophaseTa prinTIMgamAM chapAtuM sanmA bAhyAbhyatara AkarSaka rUparaMga dharAve che. mAtra 1000/- rUpiyA ekaja vAra bharI AjIvanaparyata ghera beThAM meLavo. je bhASAnI AvRtti joIe te lakhI jaNAvazo. janmAprakAzana jaina ArAdhanA bhavana, pAchIyAnI poLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-1 Ph. : 2535 2072, Fax: 2539 2789, E-mail : sanmargp@icenet.net 'mAtra 1000/- rU.mAM jiMdagIno adhyAtma vImo utarAvo. Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjya AcArya zrI vijaya rAmacaMdrasUri smRti graMthamALA. 138 'AjJAne sarvasva mAne te saMgha - sAdhu-brAdhvI, zrAvaka-zrAvikA A 'cANa vibhAgamAM vahecAyelo zrIsaMgha prabhunI AjJAne ja sarvasva mAnanAro hoya. avasara Avya prabhunI AjJA khAtara ene je choDavuM paDe te badhuM ja 'choDavA te taiyAra hoya. prabhunA A 'saMghamAM ApaNuM sthAna acaLa rahe te 'jovAnI ja ApaNI potAnI ja che. Tife by Khustil Dasly 14, Fri, 722830377 | 1Sanmarg (079) 25352072 | ISBN-8-87163.755