Book Title: Dhanyakumar Charitra Bhashantar
Author(s): Gyansagar Gani, Ratilal Girdharlal Kapadia
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha
Catalog link: https://jainqq.org/explore/032867/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mA ritIka 16) 101 | - bhASAMtara che kathA ja mAlikI bIjI navI kamANI karI lIdhI kADhavuM karajo zrI jene meM prasAraka sabhA, Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahopAdhyAya zrI jJAnasAgaragaNi - vindrita - supAtradAnamahimA varNanAtmaka, dhanyakumAra caritra -- bhASAMtara. | - (aMtargata-zrI zAlibhadra caritra) bhASAMtara kartA.. sva. kApaDiyA ratilAla gIradharalAla, bI. e. labbhai tiloyalacchI, labbhai savvaMpi kAmiyaM mukkhaM / ikkaMciya navi labbhai, supattadANaM jagappahANaM // 1 // . chapAvI prasiddha karanAra, zrI jaina dharma prasAraka sabhA-bhAvanagara. ja vi. saM. 1978. I. sa. 1922. vIra saM. 2448. S23 bhAvanagara-dhI "zAradAvijaya prInTIMga presamAM zA, malAla lazkarabhAIe chApyuM. * kiMmata rU. 2-8-0 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ) has hai yezIlaM parizIlayaMti lalitaM te saMti bhUyastarA-2 stapyate nanu ye sudustaratapaste saMti caanekshH| te saMti pracurAzca bhAsurataraM ye bhAvamAvibhrate ye dAnaM vitaraMti bhUri karivatte kecidevAvanau // 1 // bajeo manahara ziyaLa pALe che tevA pRthvI uche para ghaNuM hoya che, vaLI AkarI tapasyA karanArA paNa aneka hoya che, taduparAMta je ujavaLa dedIpyamAna bhAvane dhAraNa karI zake tevA paNa ghaNA heya che, paraMtu hastInI mAphaka je dAnane vistAra karI zake tevA te A pRthvImAM viralA ja hoya che." zrI kastUrI prakaraNa de SASASNAM@SAS@SASA ASAsas:asasas Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zis prastAvanA. cAritraM cinute dhinoti vinayaM jJAnaM nayatyunnatiM, puSNAti prazamaM tapaH prabalayatyullAsayatyAgamam / puNyaM kaMdalayatyaghaM dalayati svarga dadAti kramAt / nirvANazriyamAtanoti nihitaM pAtre pavitraM dhanam // 1 // pAtrane mukhya karIne ApeluM pavitra dravya (supAtradAna) cAritranI vRddhi kare che, vinayane vadhAre che, jJAnanI unnati kare che, prazama rasanuM piSaNa kare che, tapane prabaLa kare che, Agamane ulAsa kare che, punyane ugADe che, pApane vinAza kare che, svargane Ape che ane anukrame nirvANulamIne vistAre che (Ape che.) siMdura prakara. 77 A duniyAmAM sarva maMgaLAmAM dharma mukhya maMgaLarUpa che. svarga ane mekSa parvatanI sava addhi ane sAMsArika-aihika bhegapaga paNa dharmathI ja maLI zake che. mahAtmA hemacaMdrAcArya satya kahe che ke-"khare dharma mAtAnI peThe piSaNa kare che, pitAnI peThe rakSaNa kare che, mitranI jema prasanna kare che, baMdhunI peThe sneha rAkhe che, gurUnI peThe AtmAmAM ucca guNene ArUDha kare che ane svAmInI jema utkRSTa pratiSThAne prApta karAve che. te sukhane mahA hampa che, zatru rUpa saMkaTamAM 'vama che, zitathI utpanna thayelI jaDatAne chedana karavAne ghamare che ane pApane 1 mahela, 2 bakhatara. uNatA. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA. mama pragaTa karanAra che. A jagatamAM dharmathI sarva prakAranI addhi siddhi prApta thAya che, tenAthI manuSya cakravartI, nareMdra, deveMdra thAya che ane dharma sarvotkRSTa sukha prApta karAve che. durgatimAM paDatA jaMtuone dhAraNa karI rAkhe te dharma kahevAya che." AvA zreSTha dharmanI ArAdhanA karavI teja saMsAramAM manuSyabhava pAmyAne khare hA che. anya pazuo tirya-pakSIo vigerethI manuSyane khAsa haka A dharmarUpI bakSIzadvArA vizeSa maLela che, tethI ja manuSya bhavanI utkRSTatA che ane dhArelI sarva siddhi manuSya bhavamAM prApta thaI zake che. A dhamane ArAdhavA mATe-tene saMpUrNapaNe AvirbhAva thAya te mATe zAstrakAre cAra dvAre batAvelA che ane dareka kathAnuga A cAramAMthI koIpaNa eka dvAranI puSTi nimitteja lakhavAmAM Avela hoya che. mA cAra dvAre te (1) dAna, (2) zIla, (3) tapa, ane (4) bhAva che. manamAM kaIpaNa jAtanA badalAnI AzA rAkhyA vagara ApaNI pAse je kAMI hoya te zuddha bhAve gya jIvane ApavuM te dAna, ehika bhegopabheganI vRddhi ochI karavI ane AtmaramaNutA zIkhavI, ucca sadguNo keLavavA, bane teTale svIsaMga ane sarvathA parastrIsaMga taja te zIla, AtmA sAthe coTela karma paramANuone bALI nAkhavA mATe-vikherI nAkhavA mATe manamAM jarApaNa glAni pAmyA vagara-manamAM jarA paNa duhavAyA vagara yathAzakti bAra prakAranI varNavelI tapasyAmAMthI kaI paNa prakAranI tapasyA karavI te tapa, ane dharmakaraNImAM tatparatA rAkhI manane khulluM nahi mUkatAM, iMddhine vaza nahi thatAM eka AnnatimAM ane dharmocaraNamAM ja dhyAna rAkhavuM-manane te samaye rakhaDavA nahi detAM - ekIkaraNamAM magna thatA zIkhavavuM te bhAva. - A dharmanA cAre prakAranI vyAkhyAo bahu meTI che. aneka graMthakAre A vistArathI tenA upara carcA karI che. A cAra prakAranA dharmomAM dAnadharma mukhya che, prathama paMktie che, savathI zreSTha che, khAsa AdaraNIya che, yathAzakti sarva AdarI 1 zrI hemacaMdrAcArya viracita trISa zalAkA purUSa caritra. 51 1 luM. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAktA. zake teve che ane manuSyane Atmonnati karAvavAmAM khAsa sAdhanabhUta che. lobha ke je saMsArI jIvane mATe zatru che, tene haNuMteine dUra karI yathAzakti ApavuM te dAna che. anya dharmo zIla, tapa ane bhAva te eka ja vyaktithI (pitAthI) bane tevA ane ekane ja (pitAne ja) upakAraka thAya tevA che. je zIlA Acare, tapasyA kare ane zuddha bhAva rAkhe tene ja tene lAbha maLe che, ane A dAna te bevaDuM phaLadAyI thAya che. denAra ane lenAra baMnene AnaMdajanaka, lAbhadAyI, harSa karAvanAra ane tRpti anAra A dAnaguNa che. dAnanA pAMca prakAra jaina zAstrakAroe varNavelA che. (1) abhayadAna, (2) supAtradAna, (3) anukaMpAdAna, (4) ucitadAna, (5) kIttidAna. A pAMca prakAre samajavA lAyaka ane samajIne amalamAM mUkavA lAyaka che. kaI paNa jIvane vadha karavo nahi-hiMsA karavI nahi, koIno AtmA dubhAva nahi, keIne kaleza thAya tevuM bolavuM nahi ke karavuM nahi, koInA jIvane azAtA thAya tevuM vartana rAkhavuM nahi-A sarva abhayadAnanA prakAra che. mANase potAnuM vartana ja evI rItanuM rAkhavuM ke anya manuSyane tene joIne prIti thAya, prema upaje, AhAda thAya ane bhaya mAtrane-keIpaNa jAtanI zaMkAne nAza thAya te abhayadAna che. A dAna bahu uttama che ane sarvotkRSTa phaLa ApanAra che. bIjuM dAna supAtradAna che. gya samaye zuddha pAtrane joIne tenI dharmasAdhanAnI vRddhi mATe-tenI jIvanayAtrAnA nirvAha nimitte je je vastuonI tene apekSA hoya te sava vastuo tamane A pavI ane tenI dharmakaraNImAM sahAyabhUta thavuM te supAtradAna che. A supAtradAna paNa bahu utkRSTa dAna che ane sarva prakAranI hika raddhi siddhi, ucca prakAranA bhogapabhoga ane chevaTe satkRiSTa sukha mekSa A dAnathI pAmI zakAya che. trIjuM dAna . anukaMpAdAna che. dIna, kSINa, duHkhIne dekhIne, keI nirAdhArane dekhIne, koI apaMgane dekhIne, kaI kSINa saMpattivALAne dekhIne, koI anya vastunA athane dekhIne tenA uparadayA lAvI-karUNa Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratAnA lAvI mana dayAvaDe pIgaLavAthI temane joItI vastuo ApavI anupAdAna che. A dAna paNa uttama phaLa ApanAra che. A paNa sagAMsaMbaMdhIone, anya svajana vagarane duHkhI dekhIne athavA pharaja samajIne teone je kAMI ApavuM te ucita dAna che. ane jagamAM yaza phelAya, AbarU vadhe, rAjyadarabAramAM kIti gavAya, sarakAra taraphathI padavI maLe tevI AkAMkSAthI ane thavA te leke vAha-vAha bole, saMbaMdhIo jaya jaya kare tene vA aihika IrAdAthI kItipaTaha vagaDAvavA mATe-yazane vistAra thAya te mATe je kAMI ApavuM te kitidAna che. A chelA dAnanuM A lokamAM yaza maLe teTalA pUratuM ja phaLa che. A pAMce dAnamAM prathamanA be dAne sarvathI utkRSTa, parama sukha ApanArA ane khAsa AdaravA lAyaka che. dAnanA A sivAya bIjI rIte traNa bheda paNa pADavAmAM Avela che. te (1) jJAnadAna, (2) abhayadAna ane ( 3 ) dharmopagrahadAna che. dharmane nahi jANanArane dharma pamADe, tene upadeza Apa, abhyAsanA Ichakane abhyAsa karAva, tatrimita joItI sAmagrIo ekaThI karI ApavI te badhA jJAnadAnanA bheda che. A dAnathI jIva hitAhita samajI zake che, karavA lAyaka AdarI zake che ane heya vastune tyAga karI zake che. mana, vacana ane kAyAthI kaMIne vadha kara nahi, kaIne karavAnuM kahevuM nahi, ane karanAranI anumodanA karavI nahi, vaLI keI jIvane duHkha ApavuM nahi, keIne kaleza karAve nahi, te abhayadAna che. dareka prANIne rAjyaprApti karatAM paNa jIvitavya vadhAre vahAluM hoya che. keI maravAne khuzI hetuM nathI, tethI vana evuM rAkhavuM ke jethI koI jIvanuM mRtyu thAya nahi te abhayadAna che. mara kahevuM temAM paNa hiMsA che, keIne trAsa upajAva, mana dubhAya tema vartavuM te paNa hiMsA che. trIjuM dharmopagrahadAna te yogya samaye sArA pAtrane dhamakaraNamAM sahAya thAya te mATe joItI vastuo ApavI te dharmopagrahadAna che. supAtradAna ane dharmopagrahadAna bane e Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA: kaja che. bIjA paNa dAnanAM aneka prakAre che, paNa ane khAsa karIne supAtradAnane ja adhikAra hovAthI te saMbaMdhI ja carcA karavAnI dhAraNA rAkhI che. supAtradAna te yogya pAtra joIne ApavuM te dAna che. te mATe zrImadda hemacaMdrAcArya lakhe che ke "A dAnanA dAyakazuddha, grAhaka zuddha, deya zuddha, kALa zuddha ane bhAva zuddha evA pAMca prakAra che. temAM vyApArjita dravyavALe, sArI buddhivALe, AzaMsA vinAne, jJAnavAnuM tathA ApIne pazcAttApa nahi karanAre dAna A pi te dAyakazuddha dAna kahevAya che. AvuM citta, AvuM vitta ane AvuM pAtra mane prApta thayuM tethI huM kRtArtha thaye chuM - ema mAnanAre te zuddha dAyaka che. sAvadya vegathI virakata, traNa gairavathI vajita, traNa gupti dhAraka, pAMca samiti pALanAra, rAgadveSathI varjita, nagara, nivAsasthAna, zarIra, upakaraNAdimAM mamatA rahita, aDhAra hajAra zIlanA bhedane dhAraNa karanAra, jJAna, darzana, cAritrarUpa ratnatrayIne dhAranAra, dhIra, suvarNa ane lehamAM samadaSTivALA, dharmadhyAna ane zukaladhyAnamAM sthiti karanAra, jItendriya, kukSI saMbaLa, hamezAM satyanusAra judI judI tapasyA karanAra,. akhaMDitapaNe saMyamane pALanAra, nava vADathI zuddha brahmacaryane pALanAra-AvA zuddha grAhakane dAna devuM te grAhakazuddha dAna kahevAya che. beMtALIza deSathI rahita azana, pAna, khAdya, svAdya ane vastra, pAtra tathA zayana mATe saMthArAdinuM je dAna te dezuddha dAna kahevAya che. yogya kALavakhata barAbara hoya tyAre yogya pAtrane dAna devuM te kALakruha dAna kahevAya che ane koI paNa jAtanI bhAvI kAmanA, IcchA ke 1 rasa gArava, Rddhi gArava, sAtA gArava, 2 mana gumi, vacana gupti, kAya gupti. 3 irSA samiti, bhASA samiti. eSaNa samiti, AvananipaNa samiti, parikopanikA samiti. 4 udarapUrti jeTalo ja AhAra karanAra-bhAtuM sAthe nahi rAkhanAra. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA vAMcchA vagara dAna ApavuM te bhAvazuddha dAna kahevAya che. deha vinA dharmanuM ArAdhana thatuM nathI ane annAdi vagara deha rahetA nathI, tethI hamezAM dharmopagrahaghana ApavuM. " supAtradAnane kharekhare rahasyArthI A lAMbuM vAkya samajAve che. su pAtrane tenI dharmakriyAnI zuddhatA jaLavAI rahe te mATe gya samaye dAna ApavAthI tenAthI dhamakaraNa sArI rIte thaI zake che, ane te dharmadhyAnamAM kALa nirgamAve che tethI denArane parama lAbha maLe che. A dAnamAM caturbhagI paNa goThavavAmAM Avela che. dAtA zuddha ane lenAra zuddha, dAtA zuddha ane lenAra azuddha, dAtA ane * zuddha ane lenAra zuddha, dAtA ane lenAra baMne azuddha. prathama te dAtAe nyAyathIja dravya upArjana kareluM hovuM joIe. tene vyavasAya pApamaya na hoya, apramANika na hoya, nIti virUddha na hoya, pApavRddhi karAvanAra na hoya, keInI upara IrSyA saMyukta na hoya. zAstrakAra te dareka jIvane cAyathI ja rahevAnI, jIvana calAvavAnI, vyavahAra sAcavavAnI ane vyApArAdi karavAnI khAsa bhalAmaNa kare che tevA nyAya rahitapaNe jenuM dravya zuddha rIte upAjana karela na hoya tene zAstrakAra gaNatrImAMthI ja bAda kare che. nyAcopArjita dravya te to zuddha mArge cAlavA IcchanAranuM prathama lakSaNa che. AvuM dravya meLavavuM te khAsa kartavya manAya che. AvI rIte divya upAI te dravyamAMthI zuddha AhArAdi nIpajAvI, uparokta lakSaNavALA nimahArAja ke sAvIne gaya samaye dAna ApavuM te uttamottama che, parama maMgaLa rUpa che, sarva siddhi ApanAra che ane prAMte mokSamArge dorI janAra che. AvAM supAtrane saMyama nirvAhAthe je je vastuonI jarUra che te te zAta sava vastuo temane ApavI te uttama dAna che. A vastuomAM khAsa karIne vasa, pAtra, khAvAnAM padArtho, rahevAnuM sthaLa, zuddha jaLa tathA saMthAro vigere che. temaMne kaMcana ane kAminIne te tyAgaja hoya che, tethI te vastuonA saMbaMdhamAM vicAra karavAne nathI. te pAtrone dharmane nirvAha thAya te mATe ja joItI jarUranI va Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hasatAvAda. A dhI se cudArma che. teo ugaMAmI thAya, thaI ca, cAthiI brAI daI jAI laivI vastuo chedharma AvI nahi tema apAvI paNa nahiM temAM koI tevI ja tu atyaMtI hoya to tenI anumodanA karda paNa karavI nahi. supatradAnano mahimA ghaNo che, jenazAmAM te bahuM vistArathI cathI karavAmAM AvI che, te mATe ghaNAM pustaka lakhavAmAM Avela che ane supAtradAnathI mokSaprApti karanAra aneka dRSTAMte jemazAstramAM mojuda che. * * uyTe rIte mahA zuddha bhAvathI supAtradAna ApavA mATe suprasiddha thayela pavitrAtmA dhanyakuMbhAra ane zAlibhadranA caritranuM varNana karanAra A the A supAtradAnano mahimAMthIja bharapUra che. supAtradAna zuM? tenI jarUrIAta keTalI? keNa pAtra zuddha dena kevI rIte devAya? dAna devAnuM zuM phaLa pige vistArathI caMcavA mATe A graMthane basa prayAsa che ane tenuM gura jaragirAmAM bhASAMtara vAMcaka baMdhuone ane bahenene khAsa tuM picegI thaze tema dhArI pragaTa karatAM amane bahu AnaMda thAya che. A graMtha mULa A semasudarza surinA ziSya zrI jinItisUrae padyama "zrI dAnakahadrama" nA nAmathI lakhela che, te 'u5ra vistArathI lakhavAmAM Avela che. jinakiti sUrine padya maye te graMthe pahokhA varcavAlake che; paNa kANamAM che, vaLI tenuM padya paNa kAMIka kaThina che, tethI ahipAdhyAya zrI dharmasAgara gaNinA ziSya harSasAgara gaNi, temanA ziSyanA ziSya zrI jJAnasAgara gaNie A gadyamaya graMtha lakhyo che. A mULa graMthanI " bhASA bahu sAdI, sarala ane mIThI che. vAraMvAra vAMcavAnI I chA thAya ane aneka vAra vIcA chatAM tRpti na thAya tevI suM. dara ane sarale bhASAmAM A graMtha lakhela che. ukata prAMta ' kahe che teme A graMtha temaNe paMDita aMbara vinene mATe - hi, paNa sAMmeryuM ne dhazavano baLajI mATeja banAvela che, ane bALavRddha daraE che. saMrakta paiDuM bharla hoya te paNuM A graMtha vAMcI zake tema che. sthaLe sthaLe mATI meTIka'thAo gaThadhI che, teM bahu karyuM. ane vAraso anAda upa _* * Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . , A prastAvanA. jAve tevI che. A kathAnA prasaMgo sAthe je je sthaLe jarUrIAta lAgI che te te sthaLe sAmAnya laeNka dvArA ane upadezanA vacane dvArA saMsAranI anityatA, kRpaNapaNAnA deva, dAnane mahimA vigere badha teoe prasaMganusAra lakhyo che. upadezanI bhASA ane vicAre paNa manahara ane rasamaya kartAe goThavyA che, vAMcanArane AkhA graMthamAM kaI paNa vibhAga kaMTAne Ape te athavA vAMcatAM nirasa lAge te lakhelaja nathI. graMtha zarU karyA pachI pUrNa thAya tyAreja graMtha vAMcavAne vicAra aTake che, ane ekavAra vAMcyA pachI vAraMvAra vAMcavAnuM vicAra rahyA kare che. A graMthanA kartAe nava pallava ( vibhAga ) goTha vyA che, ane dareka pallavamAM judI judI bAbate gaThavI che. dareka pallavamAM judA judA viSaye kevI rIte goThavyA che, te A sAthe lakhelI vistAravALI anukramaNikA vAMcavAthI samajI zakAya tema che. saM. 1974-75mAM paM. caturavijayajI mahArAje saparivAra bhAvanagaramAM comAsuM karyuM hatuM. temanA ziSyaratna muni cittavijayajIe vyAkhyAnamAM sUyagaDAMga sUtranI sAthe bIjA vyAkhyAnamAM A graMtha vAMco zarU karyo hato. graMtha vaMcAtAM dareka sAMbhaLa nArane te bahuja AlhAdakAraka, sAMbhaLavA lAyaka ane anukaraNa karavA lAyaka lAgyuM hatuM, tethI zrI jaina dharma prasAraka sabhA taraphathI A upayogI moTA graMthanuM bhASAMtara karIne chapAvavAne nirNaya karavAmAM AvyA hatA. sabhA taraphathI A graMthanuM bhASAMtara karavAnuM kArya muMbaImAM abhyAsa karatA baMdhu kApaDiyA ratilAla gIradharalAla bI. e. ne soMpavAmAM AvyuM hatuM. A graMthanA keTalAka bhAganuM bhASAMtara karyA pachI te baMdhu acAnaka kALanA kara jhapATAmAM sapaDAI gayA, tethI mane A graMthanuM bhASAMtara pUrNa karavAnI sabhAnA agresare taraphathI pharamAza thaI ane tadanusAra A graMtha saMpUrNapaNe bhASAMtara karIne bahAra pADavAmAM Avela che. A graMtha bALakane, strIone, vRddhone ane sAmAnya abhyAsIne paNa vAMcavA lAyaka hovAthI graMthanA bhASAMtaranI bhASA Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA. bahu sAdI ane sarala rAkhavAmAM AvI che, temaja dareka vAMcanArane AnaMda upaje ane vAMcatAM kaMTALo na Ave teTalA mATe khAsa moTA TAIpamAM chapAvIne A buka bahAra pADavAmAM Avela che: je baMdhune A graMthanuM bhASAMtara karavAnuM kAma soMpavAmAM AvyuM hatuM te baMdhunA smAraka tarIke ja A graMtha bahAra pADavAmAM AvyuM che te kudaratanI vicitratA-daivanI ajAyabIne eka khela che. A baMdhune janma atrenA suprasiddha zreSThIvarya zA. ANaMdajI purUSottamanA kuTuMbamAM temanA putra zA. gIradharalAla ANaMdajIne ghera saMvata 151 nI sAlamAM thayela hatuM. bALapaNathIja taddana sarala svabhAvane, dharmacusta, bhadraka pariNAmI, sarvanuM kArya karavAmAM tatpara, sarvane sahAya karavA IcchanAra evA evA aneka uttama guNa dharAvanAra A baMdhu hatuM, chevaTa sudhI te abhyAsa karato hato. tene dhArmika abhyAsa paNa bahu suMdara hatuM, dhama upara draDha zraddhA hatI ane pratidina navasmaraNanuM paThana karavAmAM tallIna hatuM. tene svabhAva hasamukha ane udAra hate. keIkaja vakhata gamagInI tene sparzI zakatI, bAkI AnaMda ane kAryatatparatA te tenA svAbhAvika guNa hatA. bALapaNamAM abhyAsa karaze ke nahi? tevI maMda buddhi dekhADanAra A baMdhu krame krame abhyAsamAM ane vaya sAthe buddhimAM vRddhi pAmyuM ane bI, e. sudhInI eka paNa parIkSAmAM teNe nAsIpAsI meLavI nahatI, satata badhI parIkSAo pasAra karI hatI, prAMte ela, ela, bI. nI parIkSAnA be divasa gayA pachI trIje divase tenA zarIramAM vare praveza karyo, parIkSA adhurI rahI, tAva nyumanIAnA (kALa javaranA rUpamAM pheravAI gayA, ane acAnaka cAra divasanA vyAdhimAM saM. 1975 nA kArtika sudi 1 me navA varSanA prathama divaseja rAtre sADA daza vAge muMbaImAM sarvane jenA sapATAmAM avazya AvavAnuM che tevA krUra kALanA sapATAmAM sapaDAI gaye. A khedakAraka samAcAre ghaNAnA hRdaya duhavyA, ghaNAne azru - DAvyA ane ghaNAnAM mana saMsAra upasthI uti karAvyA. Avo bhoLoniSkapaTI, sarala hadayI, ekAMta AnaMda karAvanAra, sarvadA Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratAnA - - - nAma - che, je anyane sahAya karavA IranAra, zaracha hRdayakA manuSya suta jayamAM thayelA akALa mRtyue ghaNAne kheda karAvaze.A saMsAranI aniyatA sasAvAne A prasaMsa gya vidhAravA uparAMta saMsAragRddhi pachI karANanAra, sAMsArika upAdhiomAM lInatA ghaTADanAra nIvaDe che. ane je sthaLe javAnuM ja che, ane jyAM gayA pachI kadi paNa pAchuM AvavAnuM nathI tene mATe kheda karaze nakAme che. vaLI saMsAramAM ApaNuM manAtI sarva vastuone tyAga karyA vagara paNa chuTako nathI; tethI AvA prasaMge manuSyane zaka sAthe vairAgya tarapha paNa dere che. traNAnubaMdha saMbaMdha pUro thatAM ke I paNa ahIM rahetuM nathI, rahI zakatuM nathI. A baMdhu A sabhAne sabhAsada nahote, paNa bhaviSyamAM sabhAne eka uttama sahacaka thAya te saMbhava hato. zrI jainadharma prasAraka sabhA tarapha saMpUrNa lAgaNI dharAvanAra, tenA kAryamAM sahAyatA apavA tatpara thanAra, ane bALapaNathI ja sabhAnA kAryamAM utsAha dekhADanAra A baMdhunA mRtyuthI A pustaka pragaTa karanAra sabhAe paNa eka uttama upa gI bhAvI bhAsada gumAvyuM che. sabhA taraphathI pragaTa thatAM mAsika "zrI jaina dharma prakAza" mAM tenI TuMka nedha te va khate levAmAM AvI hatI. A baMdhanuM jIvana zAMta hatuM, svabhAva sarala hatA. bhASA mIThI hatI, cahere AnaMdadAyI hato ane hRdaya bIjAne AkarSe tevuM hatuM. jIvanane aMte mRtyu te sarvane AvavAnuM ja che, paNa je thoDuM ghaNuM jIvAya te zAMtithI, anyane sahAyaka thaine, potAnA jIvananI mIThI suvAsa anyamAM phelAvIne chatAya te te jIvana sArthaka che. A baMdhunuM jIvana jANanAra darekate baMdhunA svAtrathI haMmezAM tenA tarapha AkarSAyelA rahetA hatA. lAgabhaga vIza, divasa pachI te baMdhunI dharmapatnI sai0 caMpA paNa eka maraMNa tRrIke bALakane janma ApI tarataja patinI pAchaLa hu vyathAthI vIMdhAyelI calatI thaI hatI. je bALaka potAnA guru hatuM tene janma ApavA sudhIja rAha jiteNe prANa prati pAchaLa matyunuM zaraNa thAkAra A viDyArazAla mANane te A banAva eka saMta karI rAkhela : + * R. . - - - Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAnana nanana + na = = = = = te ja * * *_* * * * * ra kare , banAvana lAguta hatA. pati pAchaLa tarataja patnInuM mRtyu, ane te pAnuM zarIra rAkhela paNa ApI dIdhA pachI cAra. kalAkeja thAya te darekane Azcarya utpanna karAve tevuM che. devanI vicitra gati che, manuSyanuM dhAryuM kAMI paNa banI zakatuM nathI, manuSya dhAre kAMI tyAre zaiva koI vicitraja nipajAve che. kamazAstranA abhyAsI jainabhAIe A bAbata sArI rIte samajatA hovAthI AvAM dRSTAMtathI prasaMgopAta vizeSa vairAgya bhAvaja dhAraNa kare che. nakavara vahune vizeSa zoka karavAthI prAMte duHkhI thavAneja prasaMga Ave che. AvA yuvAna daMpatInuM maraNa tenA kuTuMbane ane tenuM vRttAMta jaNanAra sarva baMdhuone vairAgya taspha prere che. maraNa dazA samajAve che, saMsAragRddhi ochI karavAnuM sUcave che ane dharmamAM talAlInatA vadhAravA prere che. A AkhI bukanuM bhASAMtara barAbara tapAsI, sudhArI ApI tathA sAdhaMta Akho graMtha zuddha karI mudde tapAsI saMpUrNa kALajIthI chapAvI bahAra pADavAmAM sahAyabhUta thanArA amArA vaDIla mAnanIya vAvRddha kAkA zA kuMvarajI ANaMdajIno khAsa AbhAra mAnyA vagara mArAthI rahI zakAtuM nathI. zrI jaina dharma prasAke sabhA taraphathI bahAra paDatA badhA upayogI pustake temanAja utsAha, temanI ja mahenata ane temanI ja khaMtanuM supariNAma che. . " keTalIeka upagI bAbate jaNAvatAM temaja baMdhunehanA AvezamAM kheMcAtAM A prastAvanA jarA lAMbI thaI che tene mATe kSamA IcchuM chuM. A A graMtha zAMtithI vAMcavA, vAMcIne vicAra karavA, te pramANe anusaravA ane supAtradAnamAM khAsa karIne vadhAre ane vadhAre udyamavaMta thavA dareka vAMcaka baMdhu tathA henane Agraha karI A bhASAMtaramAM rahI gayelA che mATe kSamA yAcI A prastAvane samApta karavAmAM Ave che. . ( bhAvanagara ) caitra zukala paMcamI kApaDiyA nemacaMda gIradharalAla. is : bhASAMtara, saMpUrNa karanAra. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA. . " hatI pragaTakartAnI prastAvanA. supAtradAna upara bahu prasiddhi pAmelA zrI dhanyakumAra ane zAlibhadranA caritranuM bhASAMtara pragaTa karatAM amane bahu AnaMda thAya che. dareka baMdhu tathA bahenane A graMtha khAsa upayegI ane vAMcavA lAyaka che; te graMthane AsvAda eTale mIThe ane madhura che ke eka vakhata vAMcavAnuM zarU karyA pachI aMta payata vAMcyA vagara manane zAMti thAya tema nathI. mULa graMtha paNa khAsa vAMcavA lAyaka suMdara bhASAmAM lakhAyela che. supAtradAnanI prasiddhi jainakemamAM jANItI che. A bAbatamAM vizeSa vivecana bhASAMtarakAre prastAvanAmAM lakhela hevAthI ane tene vizeSa ulalekha karatA nathI. lagabhaga cha hajAra uparAMta zlokanA pramANuvALA A graMthanuM bhASAMtara karavAnuM kArya sabhA taraphathI sadgata baMdhu ratilAla gIradharalAla bI. e.ne soMpavAmAM AvyuM hatuM. te baMdhune sabhAnA kArya mATe utsAha bahu hatuM ane tenI bhASA paNa bahu mIThI ane sAdI hatI. teNe karela bhASAMtarane vibhAga vAMcavAthI tenA karela bhASAMtaranI bhASAnI mIThAza vAMcaka tarataja samajI zakaze. te baMdhu acAnaka jherI tAvanA jhapATAmAM sapaDAI javAthI te kAya te baMdhunA moTA bhAI nemacaMda gIradharalAlane pUrNa karavA mATe soMpavAmAM AvyuM hatuM. A baMdhuoe bhASAMtara mATe je utsAha dekhADyo che te mATe te baMne baMdhuone khAsa AbhAra mAnavAmAM Ave che. A buka svargastha baMdhu ratilAla gIradharalAlanA smAraka Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA tarIke bahAra pADavAmAM Ave che. bhASAMtara karanAranAja smAraka tarIke teja graMtha bahAra pADavAmAM Ave te vidhine-kudaratane ajAyaba khela che ane A khela pAse darekane namana karavuM paDe che. te baMdhunA smAraka tarIke bahAra pADavAnA A graMthamAM zeTha ANaMdajI purUSottamanI muMbaImAM cAlatI zA. cunIlAla kuMvarajInA nAmanI peDhInA bhAgIA ThA. goviMda gepALajIe te baMdhunA smAraka tarIke tenI svargastha patnIne sepela rU. 500) nI rakama tathA A sabhAnA vAvRddha lAIpha membara zeTha gIradharalAla ANaMdajI taraphathI paNa sva. putranA smaraNArthe rU. 500) nI rakama maLI kula rU.1000) aMke eka hajAra sabhAne ApavAmAM AvyA che. sabhAnI menejIga kamITIe te rakama svIkArI che ane A bukanA kharcamAMthI te rakama bAda karIne. A graMthanI khAsa ochI kiMmata rAkhavAmAM AvI che. AvI udAra sahAya ApanAra te bane baMdhuone sabhA taraphathI khAsa AbhAra mAnavAmAM Ave che. snehI jananuM kharuM smaraNa jJAnadAnathIja rAkhI zakAya che. A graMtha ghaNu manuSyane bodhaka, upadezaka tathA anukaraNa karavA - lAyaka thAya tevuM che. A sarva punyakAryanA bhAgI paNa AvI rIte jJAnadAna karanAra thaI zake che, ane tethI sarva baMdhuone AvA gre ochI kiMmate vAMcavA maLI zake che. prAMte sarva baMdhuone sArthAta A graMtha vAMcI javA vijJapti karI supAtradAnamAM sarvadA tatpara rahevAnI vAraMvAra sUcanA karI A TuMkI prastAvanA samApta karavAmAM Ave che. caitra zudi paMcamI ) zrI jaina dharma prasAraka sabhA. saM. 1978 bhAvanagara. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparaNa patrikA. che. tA. pa graMthI5NunehAMjaLi. - - * * * - te ke vahAlAM snehaLa badhuM tilAla tamA umadA svabhAva, tamAruM bheLuM-niSkapaTI, upakAraka hRdaya, che - tamArI aMdAnI hasamukhI sukA vigere tamArA uttama guNe mAM chesaMbhAratAM hRdaya drave che ane tamAruM smaraNa thaI jAya che. sArI che che. dharmaparAyaNatA tathA hamezAM dhArmika kriyAmAM tatparatA anyane A daSTAMta levA lAyaka tathA AdaraNIya che. iMglIza keLavaNI lIdhA che. chatAM paNa tamAruM hRdaya temAMthI maLatA sArA saMskArathIja bhIMjAA celuM hatuM, dhamanI azraddhA tamArA hRdayamAM pravezI zakI nahotI. A A vaLI tamArI kuTuMba-vatsalatA, baMdhuo upara prema vigere yAda AvatAM tamArI beTa vAraMvAra amane yAda AvyA kare che. baMdhu ! che. tame jyAM haze tyAM tame zubha saMskArI ane dharmaparAyaNa hatA che tethI sukhamAM -AnaMdamAM ja magna haze. snehabhAve je kAryakara ra tame karavA dhAryuM hatuM temaja kArya pUrNa karI tamArA re zabdamAM ja tamArA smaraNArthe bahAra pADI tamArA51; taraphanI amArI alpAMze pharaja bajAvI ema ame gaNIe chIe. vahAlA baMdhu ! je sthaLe tame che tyAM amArA taraphanI che duHkhanI lAgaNIthI bharelI A alama ka nehAMjaLi svIkAre che ethI . DI amArI duHkhagarbhita vinaMti che. - ame chIe tamArA duHkhI baMdhuo mauktika ane nemacaMda. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva. ratilAla gIradharalAla kApaDiyA, bI. e. janma saM. 1951 ]. [ mRtyu saM. 1975. Krishna Press Bombay 2. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- _ Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ LiyAnumaNikA. I ' W viSayAnukramaNikA. 14 ra7 ja 46 prathama pallava pRSTa, 1-56 dAna mahimA. sAdhudAnanI tAtkAlika saphaLatA. dAna nahi denAranI thatI azubha gati. dhanyakumAranI kathAne prAraMbha. dhanyakumArane janma. * 36 dhanyakumAranuM kaLAkuzaLapaNuM tathA dhanavRddhi. *** 39 dhanyakumAranA bhAIonI IrSyA. *** 41 dhanyakumAranI vyApArakuzaLatA. dhanyakumAranI prazaMsA. * 51 dvitIya pallava- pRSTa 56-69 dhanyakumAranI vizeSa vyApArakuzaLatA. * 57 ISya upara priyaMkaranI kathA kahIne dhanasAre IrSyALu putrane Apele bedha. tRtIya pallava pRSTa 70-89 dhanyakumArane palaMgane vyApAra, thayelI dhanavRddhi. 71 rUdrAcAryanA cAra ziSyanuM varNana. kSaNikavAdI matanuM nirasana. semilamunie rAjAne karela bedha. dhanasAre IrSyA nivAravA putrane Apela bedha. * Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 18 viSayAnukramaNikA. caturtha pallava pRSTa 90-177 dhanyakumAre karele mATIne vyApAra-temAM thayela lAbha. 2 dhanyakumArane rAjAe Apela mAna. dhanyakumAranuM paradeza gamana. haLa kheDatAM pragaTa thayela nidhAna. - 106 ujajayinamAM sarovaramAM rahelA thAMbhalAne bAMdhelI gAMDa. 110 dhanyakumArane maLela maMtrIpada. duHkhI thaIne rakhaDatA pitAnA kuTuMbane ghera lAvavuM. 112 dhanyakumAranuM bIjIvAra paradeza gamana. - 117 gaMgAtIre dhanyakumArane maLela bedha. eka suMdara kathAnaka. 119 dhanyakumAre karela parastrIgamanane tyAga. .. 167 gaMgAdevIe karelI prArthanA-dhanyakumArane aDaga nizcaya. 170 dhanyakumAre gaMgAdevIne karelo upadeza. . 172 gaMgAdevIe prasanna thaIne Apela ciMtAmaNi ratna. 176 paMcama pahalava | pRSTha 178-216 dhanyakumAranA AgamanathI pallavita thaI gayelI sukI vADI. 180 dhanyakumAranuM kusumazrI sAthe pANigrahaNa - - 183 caMDabota rAjAnI zreNika rAjA para caDhAI ane abhayakumAre keLavelI kaLA. 185 gaNikAe dharmanA mahAnA nIce abhayakumAra sAthe karelI chetarapIM. - 192 rAjagRhImAM hAthInuM tephAna-dhanyakumAre tene vaza karI dekhADela zairya. - 201 zreNikaputrI sAmagrI sAthe lagna. ... 203 zAlibhadrane pUrva bhava-zAlibhadrane janma. ... gobhadrakIne dhUrta pAsethI choDAvavA-tenI putrI - subhadrA sAthe dhanyanA law. zAliddhane gabhadra deva taraphathI maLatI tetrIza peTIe. 215 - 201 204 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - . . - 223 - 235 viSayAkukamaNikA. paNa pAva- paSTa 217-8 dhanyakumAranA bhAionuM punarAgamana-gRhapraveza. * 218 baMdhuonI IrSyAthI dhanyakumAranuM trIjIvAra paradeza gamana. 221 kauzAMbImAM zatAnika rAjAnA maNinI dhanyakumAre karelI parIkSA. rAjaputrI sabhAgyamaMjarI sAthe lagna. . ra25 dhanyapura vasAvI te gAmamAM rahevAsa, sarevara dAvavAnuM zarU karela kArya, kuTuMbIonuM Agamana. .... 227 dhanyakumArane khedakAma karatAM kuTuMbIonI thayelI oLakhANa. dhanasAranI putravadhuone chAza levA AvavAnuM kathana. 242 subhadrAne dhanyakumAre rAjadvAramAM ApelI oLakhANa... 250 dhanasArane thayela dhanyakumAranI oLakhANa .... 264 zatAnikarAjA sAthe dhanyakumAranI laDAI. a. 270 dhanyakumAranI bhAbhI sAthe oLakhANa-sarvanuM milana. ra76 saptama pallava | pRSTa 280-376 sarva saMpatti bhAIone seMpI dhanyakumAranuM cothIvAra paradeza prayANa. * 280 gItakaLAmAM dhanyakumAranI kuzaLatA, te pragaTa karIne gItakaLA sAthe karela lagna. 1. 282 praznonA uttare ApI maMtrI putrI sarasvatI sAthe karela lagna. 285 bhUmimAM sthApela kaLazane artha ukelI lamIvatI sAthe karela lagna. * 29 lakSamI sarasavatIne saMvAda. (vistRta) * kaTa dhanakamane pragaTa karI sAcA dhanakarmInI putrI guNamAlinI sAthe lagna. rAjagRhI tarapha gamana-sarvane meLApa. 308 3LA - 376 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 377 396 jilazAbujANiI ahama pahelA pRSTa 3 9 caMData ne abhayakumArane sAga-caMDamatanAM cAra rane. abhayakumAre pragaTa karela viSarahasya. * 381 vAsavadattA ane udAyane vaza karela hAthI, abhayakumAranuM buddhikauzalya. - 391 abhayakumAre buddhi kezalyathI zAMta karela agni tathA mahAmArIne upadrava. abhayakumAranI mukti. . . .. 398 zreNika mahArAjAe dhanyakumAranI karelI prazaMsA. 402 caMDaadyatane pakI javA abhayakumAre keLavelI kaLA. 415 - caMDaadyatanuM abhayakumAranI kaLAthI pakaDAvuM. dhanasArane adhikAra. * 451 traNe bhAIonI Apatti, rAjagRhI gamana, sarvane meLApa.458 IrSALu bhAIone dravya letAM adhiSThAyika deve karela che. 461 muni mahArAjane dAna upara suMdara upadeza. .... 465 dhana tathA rAjyanI asAratAne upadeza. . . 472 dhanadatta-sucivoda-zrIdeva-bhagadeva-saMcayazIlanAM dAMte. 474 dhanyakumAra tathA tenA bhAIone pUrva bhava. ... 518 dhanasAra tathA dhanyanA bhAIoe lIdhelI dIkSA. * 528 438 navama palava | pRSTha para9-908 zAlibhadranI addhi-ratnakaMbaLanI kharIdI. ~ pa30 zreNikane bhadrAmAtAe ghera AvavAnuM karela AmaMtraNa. 541 zreNikanuM zAlibhadrane ghera gamana-gabhadradeve karelI bhA. 548 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 559 * 263 "pimuMdamaTha. zreNikane kariyANuM mAnI te kharIdavAnI zAlibhadre mAtAne karelI sUcanA. . . . . papa3 zAlibhadrane kheda ane vairAgya. . mahAvIra bhagavaMtanI dezanA. ... ... pa60 dharmadatta tathA devazarmA dvijanI kathA. ~ zAlibhadrane saMvega raMga-hamezAM ekeka strIne karavA mAMDela tyAga. - 662 dhanyakumArane zAlibhadranA saMveganI paDelI khabara-tene tvarita utsAha. 670 dhanyakumAre panIo sahita dIkSA levAne karele nirNaya. 673 bhadrAmAtA tathA dhanyakumArane saMvAda. ... zAlibhadra tathA dhanyakumAre lIdhela cAritra. ... 681 zAlibhadra tathA dhanyakumAranI tapasyA ane pAraNuM. 683 zAlibhadra tathA dhanyakumAre aMgIkAra karela anazana. 687 ? bhadrAmAtAne kheda ane abhayakumAre Apela bedha... 689 baMnenuM mRtyu ane sarvArthasiddha vimAnamAM gamana... da94 baMnenI cAra anuttara bAbate. zAlibhadranAM cAra Azcaryo. - 696 zAlibhadrathI dhanyanI adhikatAnAM kAraNe. dhanyakumAranAM caritranAM pAMca Azcaryo. graMthakartAnI laghutA-bALavRddhAdine upayogI thAya tevI karelI graMtharacanA. 706 paMcadaza zrI dAnapada pUjA. * 676 * 65 700 . . 708 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 vistRta anukramaNikA. vistRta anukramaNikA prathama pallava-AdIzvara stuti, daza durlabha vastuo, dharmanuM durlabhapaNuM, te ArAdhavAnA cAra prakAra, dAna, zIla, tapa ane bhAva, dAnadharmanI zreSThatA, anya dharmone dAnamAM samAsa, dAnanI mahatvatA, supAtradAnanI zreSThatA, punyAnubaMdhI punya upara guNasAgara zreSThInuM vRttAMta, guNasAgare Apela supAtradAna, tene ullAsa, dhana vagara jamAIne paNa Adara satkAra thatuM nathI, guNasAgara tathA tenI patnInI dhana mATe IcchA, sAdhudAnanuM tAtkALika phaLa, pApAnubaMdhI punya upara vizvabhUtinI kathA, vizvabhUtine dhanaprApti, tene lebhI svabhAva, devabhadra zeThanI udAratA, tene bhegapabhega, vizvabhUtinI teNe karelI bhakita, dhanane caLa svabhAva, dAnamAM upagathIja te Take che, lakSmIdevInuM Agamana, teNe karele vizvabhUtine bedha, rAjAnA lelI koThArInI kathA, dAna devA jatAM vizvabhUtine thayele aMtarAya, dhanyakumAranI kathAne prAraMbha, pratiSThAnapuramAM rahenAra dhanasAra zreSThI, temane traNa putro tathA te putranI traNa vadhuo, dhanasAra zreSThonI dharma kriyA, dhanyakumArane janma, nALa dATavA jatAM pragaTa thayela nidhAna, dhanyakumAranI sarva kaLAomAM praviNatA, vyApAramAM tenI kuzaLatA, tenA janmathI dhanamAranA gharamAM thayelI vRddhi, traNe meTA bhAIonI IrSyA, tenuM varNana, dhanyakumAranI dhanasAre karelI prazaMsA, cAre putranI traNa-traNase nA mahera ApI karelI parIkSA, dhanyakumAre karelo kariyANAne vyApAra, thayelI dhanavRddhi, sagA saMbaMdhIone ApeluM jamaNa, dhanyakumAranI bhAbhIoe karelI tenI prazaMsA, guNa uparanA rAga ane dveSa mATe yAmala muninI kathA. pAnA 1 thI 56. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vistRta anukramaNikA. dvitIya pallava-dhanyanA bhAIonI vadhatI jatI IrSyA, dhanyakumAranI pharI vyApAramAM parIkSA, gheTAnI hoDamAM thayela dhanavRddhi, IrSyA upara paMkapriyanI kathA, tenI atizaya IrSyALu Teva, rAjAnI strInI karelI IrSyA, kuMbhamAM aMte tenuM thayeluM mRtyu, dhanasAranI putrIne zikhAmaNa. pAnA 56 thI 9 tRtIya pallava-dhanyakumAranA bhAIonI IrSyA, dhanyakumAre karelo palaMgane vyApAra, abhakSyAdi khAIne puSTa thatA - ane jeI mRtyuthI karAtI tenI hAMsI, dhanyakumArane palaMgamAMthI maLela ratnAdi amUlya kavya, IrSyA upara rUdrAcAryanI kathA, rUdrAcAryanA cAra ziSyAnuM varNana, baMdhudatta munie karela vAda, kSaNika matanI sthApanA, ziSyanA jayathI gurUnI IrSyA, semilamunie sAketapuranA rAjAne karela bedha, semilamuninI prazaMsA, gurUnI IrSyA, tenI thayelI durgati, dhanasAre putrane karele bedha, IrSyAne durguNa tyajavAnI jarUra. pAnA 70 thI 89 caturtha pallava-samudrakAMThe AvelA vahANe, vyApArIone mAla kharIdavAne hukama, teNe karelI tejamaturI mATenI kharIdI, temAM maLela atizaya lAbha, rAjAe dhanyakumArane belAvavA, dhanyakumAranI prazaMsA, rAjAe dekhADelI kRpA, moTA bhAIene IrSyA, dhanyakumArane nAza karavAne prapaMca, bhejAIoe kahI dIdhela gupta bheda, paradezagamananA lAbha, dhanyakumAranuM paradezagamana, eka khetaramAM lIdhela vizrAma, haLa kheThatAM prApta thayeluM nidhAna, dhanyakumAranuM nirlobhIpaNuM, nidhAnane tyAga, kheDute vasAvela dhanya gAma, nadInA pravAhamAM kheMcAIne AvelA zaba pAsethI prApta thayela ratna, ujajayinImAM Agamana, teNe bAMdhI Apela saravara vacce rahela thAMbhalAne gAMTha, dhanyakumArane Apela maMtrIpada, tenuM rajhaLatuM thayeluM kuTuMba, kuTuMbane ghera lAvavuM, dhananI asAratA, kuTuMbane ApelI lakSmInA nAzanuM varNana, tenA bhAIonI pharIthI IrSyA, pharIthI dhanyanuM paradezagamana, gaMgAkAMThe thayele munisaga, temane upadeza, viSayamAM Asa Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . vistRta anukramaNikA. kti karavAthI thatI hAni, pAMca idrithI upajatuM duHkha, tenA upara sunaMdA ane rUpAsenanI AkarSaka kathA, sunaMdAne purU SaSa, kuLavaMtI strIo vyavahAra ke suMdara calAve che?, sunaMdAne vairAgya, rUpasena tarapha sunaMdAnuM AkarSaNa, sunaMdAnuM rUpAsenane AhavAna, kaumudI mahotsatvane tyAga karI baMne premIoe maLavAne karelo saMka9pa, mahela pachavADe baMdhAvela deraDuM, rUpasenane badale eka jugaTIAnuM ca AvavuM, tenI sAthe aMdhArAmAM bhegavela viSayasukha, rUpasenapara paDelI bhIMta, tenuM daTAIne thayela mRtyu, sunaMdAnI kukSimAM tenuM putrapaNe utpanna thavuM, teNe karAvela garbhapAta, sunaMdAnA lama, rUpasenane sapavatAra, sunaMdA tarapha moha, aMte thayela mRtyu, cothA bhavamAM tenuM kAgaDA thavuM, sunaMdA pAchaLa meha ane mRtyu, pAMcamA bhAvamAM haMsa thavuM, sunaMdA tarapha AkarSaNa ane mRtyu, chaThThA bhAvamAM haraNa thavuM, sunaMdA tarapha moha ane mRtyu, tenuM raMdhAyela mAMsa, jJAnI muninuM Agamana, temaNe kahI dekhADela pUrva bhavanuM vRttAMta, karmanI gatinI vicitratA, sunaMdAe lIdhelI dIkSA, tene thayelA avadhijJAna, sAtamA bhAvamAM rUpasenanuM hAthI thavuM, tene trAsa, sunaMdAnuM tatra gamana, hAthIne bedha, lekane thayela Azcarya, hastIe ArAdhela dharma, dhayakumAre karela parIsevanane tyAga, gaMgAne kAMThe karele rAtrInivAsa, gaMgAdevIe bhaMga mATe karelI dhanyanI prArthanA, dhanyakumArane draDha pratyuttara, kAmagathI prApta thatAM duHkhanuM varNana, dhanyakumArane gaMgAdevIne upadeza, teNe karelI dhanyakumAranI prazaMsA ane Apela ciMtAmaNi ratna, dhanyakumAranuM rAjagRhI tarapha gamana. pAnA 90 thI 177 paMcama pallava-rAjagRhInuM varNana, rAjA zreNika ane ne maMtrIzvara abhayakumAra, kusumapALa zreNInA udyAnamAM dhanyakumAranuM Agamana, zuSka udyAnanuM palavita thavuM, kusumapALe kareluM dhanyakumAranuM svAgata, kusumazrI sAthe lagna, caMprata rAjAe rAjagRhIne lele ghere, abhayakumAre keLavelI kaLA, Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 , vistRta anukramaNikA. caMDapradyotanA lazkaramAM pADeluM bhaMgANu, tenuM palAyana, zreNike tenuM sarvasva luMTI levuM, ujajayinI pahoMcyA pachI rahasyanuM pheTana, caMDapradyotane krodha, eka gaNikAe abhayakumArane pakaDI lAvavAnI karelI pratijJA, teNe karela dharmane abhyAsa, rAjagRhImAM tenuM gamana, dharmanA chaLathI teNe karelI abhayakumAranI che. tarapI, abhayakumArane ujajayinI laI javuM, abhayakumAranI gerahAjarImAM eka hAthIe karela rAjagRhImAM tophAna, rAjAe karAvelI udghoSaNA, dhanyakumAranuM paDaha chabavuM, dhanyakumAranuM hastIne vaza karI AlAnakhaMbhe bAMdhavuM, zreNikaputrI samazrI sAthe thayelAM lagna, zAlibhadranuM vRttAMta, tenA pUrvabhavanuM varNana, khIra khAvAnI tIvra IcchA, pADezIonI sahAyathI taiyAra karelI khIra, muninuM mAsakhamaNane pAraNe Agamana, zuddha bhAvathI teNe vahe rAvI dIdhela khIra, dAnadhamanI prazaMsA, rAtre thayela vizecikA ane mRtyu, gabhadra zreNInI patnI bhadrAnI kukSimAM utpanna thavuM, zAlibhadrane janma, batrIza kanyA sAthe paraNavuM, gabhadra zreNI sAthe eka dhUtArAe vAparelI dhUtakaLA, bhadrazeThanI muMjhavaNa, dhanyakumAre te dhUne yuktidvArA karele nIkAla, rAjA zreSThI tathA nagarajananI prasannatA, zreSThI putrI subhadrA sAthe thayela lagna, gobhadra zreSThIe lIdhela cAritra, devapaNe utpanna thavuM, zAlibhadraparanA premathI hamezAM tetrIza peTIonuM utAravuM, munidAnanuM atyattama phaLa. pAnA 178 thI 216. SaSTha palava-rAjagRhImAM baMdhuo tathA mAtApitAnuM daridra avasthAmAM Agamana, dhananA nAzanuM varNana, utsavathI karAvela gRhapraveza. baMdhuone satkAra, temaNe karelI ISyo, trIjIvAra paradeza gamanane nirNaya, ciMtAmaNi ratna sAthe paradeza gamana, kezAbImAM AvavuM, zatAnika rAjAnA maNinI parIkSA, rAjaputrI saubhAgyamaMjarI sAthe lagna, dhanyapUra vasAvavuM, te nagaranuM varNana, sarevaranuM khedakAma, tenA baMdhuonI lakSamIne nAza, temanuM rAjaahI choDavuM, subhadrAne sAthe AvavAne Agraha, teonuM dhanyapuramAM Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vistRta anukramaNikA, Agamana, sarevara khodavAnA kAryamAM joDAvuM, dhanyakumAranuM sarovara jevA AvavuM, kuTuMbIonI thayelI pichAna, dhanasArane satkAra, sArI sArI vastuo ApI tenI vadhArelI kIti, putravadhuone chAza levA mokalavAnuM dhanyanuM kaheNa, subhadrAne sArI chAza tathA khAdya padArtho ApavAnI dhanyakumAranI sUcanA, dhanasAre karela subhadrAnA vakhANuM, traNe vahurUonI IrSyA, subhadrAe sabhA maMjarI pAse kahela pitAnuM kathAnaka, dhanyakumAranuM tyAM AvavuM, subhadrAnA pativratyanI parIkSA, tenI kasoTI ane oLakhANa, subhadrA na AvavAthI dhanasAranI muMjhavaNa, vahurUonA vAgabANa, dhanasAranuM tyAMnA vyApArIo pAse gamana, teonuM ekaThA thaI dhanyakumAra pAse javuM, teonuM atithI karela visarjana, dhanasAranuM rAjya dvAramAM gamana, putranI oLakhANa, pitAputrane bheTe, mAtAnuM Agamana ane oLakhANa, traNe bhAIonuM Agamana ane oLakhANa, bhejAIonuM Agamana, javAba nahi maLavAthI zatAnika rAjA pAse javuM, rAjAne Adeza ane laDAI zatAnikanA sainyanI hAra, maMtrIoe karela maMtra, temanuM dhanyakumAra pAse gamana, temaNe pragaTa karela rahasya, bhAbhIone meLApa, strIone vizvAsa na karavA saMbaMdhI dhanyakumAranA udgAre, dAnarUpI kalpavRkSanI lIlAne vistAra. pAnA 217 thI 279. saptama pallava-bhAIonI IrSyA, rAjyalakSamI seMpI paradeza javAne dhanyakumAre karela vicAra, lakSmIpura tarapha prayANa, jitAri rAjA, tenI gItakaLA nAme putrI, gItakaLAmAM tenI praviNatA, teNe karelI pratijJA, dhanyakumAre pragaTa karelI gatakaLA, haraNanA TeLAne gAma vacce lAvIne dekhADelI adabhutatA, gItakaLA sAthe lagna, prazno pUchIne maMtrIputrI sarasvatI sAthe karela lagna, patramavuM zreSThIne putrone upadeza, meha mamatvanA tyAga saMbaMdhI bedha, dhana hoya tyAM sudhI ja sarvane prema, anarthakArI dhananI atizaya IcchA, teNe karelA dravyanA cAra bhAga, saMjJA dvArA bhamimAM kSepana, dhanyakumAre pragaTa karela cAre kaLazane Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 27. vistRta anukramaNikA. pragaTArtha, lakSmIvatI sAthe lagna, dhanakarmA zreNI, tenI atyaMta kRpaNutA, cAraNanA samAjanuM Agamana, eka cAraNe dhanakarmA pAsethI dhana levAnI karelI pratijJA, dhanakarmA pAse Agamana, AvatI kAlanA vAyadA, cAraNe karelI devInI ArAdhanA, tenI pAsethI rUpAparAvatanI vidyAnI prApti, dhanakarmonuM bahAragAma javuM, tenA rUpamAM cAraNane gRhapraveza, teNe karela anagala dravyavyaya, putrane upadeza, kRpaNutAnA tyAgane maLela bodha, lakSmInI asthiratA, lakSmI sarasvatIne saMvAda, bemAMthI keNa adhika, sarasava tInuM gAmamAM gamana, teNe vyAkhyAna dvArA kareluM AkarSaNa, lakSmI devInuM Agamana, senAnAM pAtra dekhADI teNe pADela sarasvatInA vyAkhyAnamAM bhaMgANa, suvarNapAtra mATe zreSThInA gRhamAM deDADa, la mIe karelI . parIkSA, dhana levA mATe gAmanA lokonI devAdeDa, sarasvatIne tyAga, ajJAnathI aMdha thayela jagatamAM lakamInI mahatvatA, lakSmIthI thatAM dukhe, te chatAM tene na tajavuM, te baMnee suvarNanI pATa vikuvI eka kuMjamAM karele praveza, rAjAnA be sevakanuM suvarNanI pATa pAse AvavuM, baMnenuM mRtyu, nagna tapasvInuM Agamana, cha corene praveza, tapasvIne vadha, senane lAva, teNe taiyAra karela viSamizrita mAdaka, sanIne vizvAsa nahi karavA upara daSTAMta, enI tathA cha erenuM mRtyu, lakSmI mATe karAtAM aneka prayatna, lakSmInuM meTuM dUSaNa, sukhanA darzana ne dukhagartAmAM pAsana, supAtradAnanI zreSThatA, phUTa dhanakarmAe zarU karela dravyane upaga tathA dravyane vyaya, rAjAne teNe karelI bheTa, tenA yazane vistAra, mULa dhanakarmAne A vAtanI paDelI khabara, tene utpAta, tenuM gRhe gamana, gRhadvAra pAse thayela aTakAyata, mahAjananuM vacce paDavuM, nirNaya thaI na zakyAthI rAja darabAramAM phariyAda, rAjAe karAvela paDahAduSaNa, dhanyakumAre paDahanuM chabavuM, teNe karela satya dhanakarmAnI parIkSA, phUTa dhanakarmAnuM pragaTa thavuM, teNe kahelI savistara hakIkata, dhanakamanI putrI guNamAlinI sAthe dhanyakumAranA lagna, rAjagRhI tarapha gamana, A patnIone meLApa ane AnaMda. pAnA 280 thI 376 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vistRta anukramaNikA. aSTama pAva-abhayakumAranuM vRttAMta, caMDapatanAM cAra amUlya ratna, lehajaMgha dUta, tene hamezane se gAune pravAsa, bharUcanA lokene trAsa, temaNe ApelA viSamizrita modaka, abhayakumAre tenuM pragaTa karela rahasya, pradyotarAjAnI putrI vAsavadattA, saMgItakaLA zIkhavAne tene IrAde, beTA hAthInA bahAnAthI udayanane pakaDI vAsavadattAne zIkhavavA lAva, teNe paDade rahIne zarU karela zikSaNa, baMnenA rahasyanuM pragaTana, vAsavadattA tathA udAyana vacce prema, temaNe bhagavela AnaMda, udAyane analagiri hAthIne vaza kara, hAthI upara besI udAyana tathA vAsavadattAnuM bhAgI javuM, temanAM lagna, avaMtImAM azvine upadrava, abhayakumAre pragaTa karela buddhizalya, mahAmArInA upadravanI zAMti, abhayakumAre karelI vicitra mAgaNI, rAjagRhI javAnI ApavI paDelI rajA, abhayakumAranI caMDaadyatane pakaDI javA mATe pratijJA, dhanyakumAra tathA abhayakumArane paricaya, dhanyakumAranI prazaMsA, dhanya tathA abhayane prema saMbaMdha, be vezyA tathA eka kheTA gAMDA karela pradyota sAthe vyavahArInA rUpe abhayakumAranuM avaMtI tarapha gamana, abhayacaMdra zreSThInA bhAInI ghelachA, gAmamAM teNe karelI dhamAla, lokenI pratIti, vezyAnA rUpamAM caMDapradyatanuM bhAvuM, tenI tapAsa, caMDapradyote maLavA AvavAne Apela samaya, tenuM zreSThIne ghera gamana, tene pakaDI pitAnA gAMDA bhAI tarIke laI javuM, rAjagRhImAM gamana, caMDapradyotane satkAra, dhanyakumAra tathA pradyotarAjAnI vAtacita, caMDapradyotanuM avaMtI tarapha gamana, dhanasArane adhikAra, kauzAMbImAM bhAIonI durdazA, vipatti upara vipatti, azvithI sarvasvane nAza, rAjagRhI tarapha gamana, dhAnya vecavA rAjagRhImAM javuM, dhanyakumAre temane dekhavA, sarvane pharIthI meLApa, bhAIonI ISya, bhaMDArIne sarakhe bhAge dravya vaheMcI ApavAne hukama, adhiSThAyika devanuM Agamana, teNe karele dravya letAM aTakAva ane bedha, bhAIone thayelA pratibaMdha, sarvanuM hRdayapUrvaka milana, Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vistRta anukramaNikA. 29 dharmaghoSasUrinuM Agamana, upadeza zravaNa, dAna mahimA. dhanadattanI kathA, keralakumAra, daza durlabha vastuo, dhanamAM duHkha, dhanathI sevAtA de, lakSmI ane khaLa purUSanI sarakhAmaNI, rAjyanAM dukho, temAM karAtuM dhUrtapaNuM, rAjA pAse khuzAmatIAonuM jora, zucida zrIdevanI kathA, atyaMta zauca dharAvanAra zucida, mAtaMgenuM lakSmI sAthe Agamana, zucide lakSamIne karele tIraskAra, laphamIe karelo tene tyAga, zucihanuM paradeza gamana, mAtaMgana meLApa, tene maLelI lakSmI prAptinI vidyA, eka padanuM bhUlI javuM, zucidanuM punargamana, kAmada paTTa Apa, tenuM luMTAI javuM, pharIthI mAtaMge Apela kAmaghaTa, harSotkarSamAM nAca karatA kAmaghaTanuM kuTI javuM, zAca karanArane tyAM paNa lakSmInI asthiratA, zrIdevanuM lakSamIpUjana, lakSmInuM tene gherathI gamana, bhagadevanI vadhelI lakSmI, bhagadevanI patnI jogavatI, tene lakSamI vAparavAne upadeza, bhagadevanuM munirAja pAse javuM, vizAlapuramAM durgApatAkA pAse munirAjanA kathanathI dAnanuM phaLa jANavA bhegadevanuM gamana, saMcayazIla zeThane ghera rahevAsa, saMcayazIlanI kRpaNutA, putra janmanI vadhAmaNamAM kharca karavAnI manAI, patnInI dhana kharcavAnI IcchA, tethI thayeluM zreSThInuM mRtyu, nAgilAne ghera janma, putranuM pADela dhanadatta nAma, dhanadattane jAtismaraNa, tene dAna devAne upadeza, munirAjanuM Agamana, teNe kahela dhanadattane pUrva vRttAMta, durgApatAkAne dAna devAthI zreSThIne ghera janma, dugatapatAkAne maratha ane teNe Apela dAna, vizucikAthI tenuM mRtyu, bhagadevane thayela bedha, dhanadattane zikhAmaNa. saMcayazIla tathA bhegadeva saMbaMdhI lakSmInI vAtacita, baMnenAM duHkhe, lakSmI capaLA che te satya che, bhagadevane vairAgya, svagRhe gamana, patnI sahita teNe lIdhelI dIkSA, dhana vagaranA zrIdevanI hAMsI, dhana na denAra ane na bhegavanAranI duHsthiti, keralakumAre grahaNa karela zrAvaka dharma ane dIkSA, dhanathI vadhatuM jatuM raudradhyAna, dhanyakumArAdine pUrvabhava, dhayakumAre pUrvabhavamAM Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 - -- - vistRta anukramaNikA. Apela khIranuM munirAjane dAna, te dAnanuM anumedana, dhanyanA bhAIo te pUrvabhavanA pADozIo, munine dAna dIdhA pachI thayela vicAraNuM ane pazvAttApa tethI A bhavamAM sukhamAM Avela vinna, dhanasAra temanI patnI tathA bhAIoe grahaNa karela dIkSA, dAnanuM phaLa. pAnA 377 thI 28. navama palava-rAjagRhImAM ratnakaMbaLanA vyApArIonuM AvavuM, zreNike te levAnI pADelI nA, tenuM bhadrA mAtA pAse gamana, bhadrAe mAgela batrIza ratnakaMbaLa, vyApArIone thayela Azcarya, zAlibhadranI amApya RddhinuM varNana, ratnakabaLanAM baLe TukaDA ane nirmAlya kuImAM lepana, cilaNAne ratnakaMbaLa mATe Agraha, zAlibhadranI mAtA pAse ratnakaMbaLanI karAvelI mAgaNI, nirmAlya kuImAM nAkhI devAyAnI hakIkata sAMbhaLIne rAjAne thacela Azcarya, zAlibhadrane rAjadarabAramAM AvavAnuM AmaMtraNa, bhadrAe kareluM tenI sthitinuM varNana, zreNika rAjAne potAne ghera padhAravAnuM AmaMtraNa, dhanyakumAranuM lIlAzAlIpaNuM, zreNikanuM zAlibhadrane ghera gamana, gabhadradeve karelAM suMdara dekhA, zAlina bhadranA mahelanI addabhutatA, mALe mALe suMdara racanA, cothe mALe teonuM besavuM, zAlibhadrane nIce AvavAnuM kathana, zreNika koNa?, zreNika kariyANuM kharIdavA mAtAne sUcanA, mAtAe pragaTa karela tenuM svAmItva, mAtAnI AjJA anulaMghanIya hovAthI zAlibhadranuM zreNika pAse AvavuM, rAjAe karela satkAra, bhadrAmAtAe zreNika rAjAne karele satkAra, rAjAnI vIMTInuM guma thavuM, nirmAlya kuInI amUlya vastuo, zAlibhadrane thayela kheda, devaduMdubhInuM zravaNa, mahAvIra bhagavaMta pAse gamana, prabhue Apela dezanA, viSayagRddhine citAra, karmAnA svarUpa upara dharmadattanI kathA, saMsAranI asAratA, rAjaputra caMdravaLa, zugAlInA zabdathI meLavela suvarNapurUSa, rAjasabhAmAM eka tApasa veSadhArInuM Agamana, tenuM apUrva kathana, zrIpati zreNIne dhamarAdhanathI thayela dharmadatta putra, mithyAtva nahi AcaravA mATe devazarmA dvijanI kathA, hiMsAkarmathI Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vistRta anukramaNikA. 31 devazarmAnuM tiya guye nitva, dharmadattane janma, bahotera kaLAne abhyAsa, zrIdevI sAthe lagna, dharmadattanuM vAMcanakAryamAM ekAgrapaNuM, anya kArya ke viSapabheganI bedarakArI, jugArIone seMpAvuM, teoe meLavelI kaLA, gAyanarasika banAvI aMte vezyAlaMpaTa banAva, kAma patAkA sAthe cega, kAma patAkAnA hAvabhAva, tenI sAthe viSayalaMpaTapaNuM, dhananI khuvArI, kuTuMba tarapha bedarakArI, mAbApanuM mRtyu, sarvasvane nAza, vezyAe karela tiraskAra, * svagRhe gamana, kuLavaMtI strIe karela satkAra ane Apela dhana, dhana meLavavA samudramAne prayANa, vahANanuM bhAMgavuM, samudramAMthI nIkaLI vRkSa nIce karela zayana, rAkSasanA paMjAmAM sapaDAvuM, dhanasAgaranI putrIne meLApa, teNe karela pUrva kathana, dharmadatta sAthe lagna karavAne vicAra, samudramAM vahANa bhAMgatAM DubeluM kuTuMba, dharmadatta tathA te kanyAnA lagnane teja divasa, temanAM thayelAM gAMdharva lagna, rAkSasanuM mRtyu, vanamAM gamana, dhanavatInuM haraNa, vidyAsiddha gIne saMga, jIvadayAne teNe dekhADela mithyADaLa, suvarNapurUSanI sAdhanA mATe taiyArI, legInI chetarapIMdha, gIne yajJakuMDamAM nAkha, tene thaI gayela suvarNapurUSa, ari zAMta pADavA mATe pANI levA jatAM suvarNa purUSanI corI, rAjakumAra caMdradhavalanuM tenI prApti mATe vanamAM javuM, tenuM nirbhayatva, rAtre eka maMdiramAM devIone nAca, dharmadattanI priyAnI maLelI zedha, devIne tuSTa karI pAchI lIdhelI dharmadattanI priyA, suvaNapurUSanI prasiddhi, dharmadatte thoDuM levuM ane caMdravaLane sarva ApavuM, dharmadattane vyApAra, seLa kareDa dravyanI prApti, svagRhe gamana, tene satkAra, caMdraghavaLa ane dharmadattane premasaMbaMdha, gurUmahArAjanI padharAmaNI, dharmadattanA sAsare lIdhelI dIkSA, temaNe kahela pUrva vRttAMta, dhanavatInI mAtAnuM vAMdarI thavuM, vAMdarIe gurU upadezathI ArAdhela dharma, caMdravaLa tathA dharmadattanAM pUrva bhava, sAmAyikane bhAva, sAdhune dAna detAM karela bhAvanI maMdatA, tethI prApta thayela parimita lahamI, putrane dAnamAM ullAsa, tethI Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vistRta anukramaNikA. teNe meLavela aparimita dhana, baMnenI dIkSA levAnI IcchA, vIradhavaLanuM vRttAMta, rAjya tene soMpavAno nirNaya, sarvee lIdhela cAritra, saMsAranI asAratA, bhagavaMte samajAvelA cAre gatinAM dukhe, zAlibhadrane saMgaraMga, teNe karavA mAMDela tyAga, mAtA tathA putrane saMlApa, mAtAne thayela duHkha, saMyamanI ugratA, sukhI chathI te paLAvAnI muzkelI, dhIme dhIme tyAga karavAne nirNaya, pratidina tyajAtI ekeka priyA, dhanyakumAre subhadrA pAsethI sAMbhaLelI te hakIkata, "satvavaMta purUSe savara tyAga kare che ema dhanyakumAre kahevuM, "kahevuM saheluM che paNa karavuM muzkela che ema tenI priyAonuM kahevuM, dhanyakumArane uttejita thayelo vairAgya, patnIenI saMmatithI temAM thayela vRddhi, sarvee sAthe dIkSA levAne karele nirNaya, dhanyakumAra tathA bhadrAmAtA vacce vAtacita, putranAM lagna mahotsava te seMkaDe vakhata karyA, dIkSA apAvavI teja bare mahotsava, kaI vakhata nahI karela mahotsava karavA dhanyane Agraha, zreNika abhayakumArAdi sarvee karelI prazaMsA, dhanyakumAra tathA zAlibhadra lIdhela cAritra, bhagavaMtane temaNe karelI vijJapti, bAra varasanA vihAramAM temaNe karelI addabhuta tapasyA, bhadrAne tyAM pAraNu mATe AvavuM, teNe baMnene na oLakhavA, zAlibhadranI pUrva bhavanI mAtAe dahIMthI karAvela pAraNuM, prabhue karela tenI zaMkAnuM nivAraNa, temane vadhate jate vairAgyaraMga, baMnee grahaNa karela pAdapegama anasana, bhadrA mAtAnuM Agamana ane tene kheda, akSayakumAre bhadrA mAtAne karela upadeza, baMne munionuM mRtyu ane sarvArthasiddhinI prApti, bhAvI mokSasukha, baMnenA caritranI tulanA, baMnenI cAra anuttara vAte, sAdhune dIdhela anuttara khIranuM dAna, temane anuttara tapa, baMnene anuttara vairAgya, zAlibhadranAM cAra Azcaryo, narabhavamAM svarganA bhege, zreNikanI kariyANA rUpe samajaNa, nirmAlya kuImAM vastrAbharaNAdinuM kSepana, rAjAnAM mAnanI apekSA, dhanyakumAranI vizeSatAnAM kAraNe, nAla mATe bhUmi chatAM nidhinuM pragaTa thavuM, vyApAramAM anabhinna Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A vistRta anukramaNikA. chatAM atula dravyanI prApti, hoThamAM jIta, mRtakanA khATalAmAMthI paNa maLela lAbha, kSetra kheDatAM nidhinI prApti, tejamaturInI pichANa, sUkI vADInuM pallavita thavuM, maNinI parIkSA, temanA caritranAM pAMca Azcaryo, gItakaLAmAM pravINatA, haraNanA TeLAne gAmamAM lAvavuM, moTA bhAIonI IrSyA chatAM dhanyamAM ISyane tadana abhAva, bhAio tarapha cAra vakhata dekhADele udAra bhAva, svarUnyathI prApta karela dravya upara ekadama vairAgya ane tene tyAga, temanuM advitIya dhairya, svayaM utpanna thayela vairAgya, ane sarvatra svane takSaNeja tyAga, graMthakartAnI laghutA, bALa vRddha mATe khAsa upayogI A graMtha, chelluM maMgaLa ane prazasti, dAnapadanI pUjA. pAnA para9 thI 708. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 aMtagata kathAonI anukramaNikA. aMtagata kathAonI anukramaNikA, viSaya - naMbara pRSTha. 0 0 - 8 99. 6 - 121 308 - 343 1 punyAnubaMdhI punya upara guNasAra zreSThInuM vRttAMta. 4 pApAnubaMdhI punya upara vizvabhUtinI kathA. rAjAnA lobhI koThArInI kathA. guNa paranA rAga ane dveSa upara yAmala muninu daSTAMta. para IrSyA upara paMkapriyanI kathA. IrSyA upara rUdrAcAryanI kathA. viSayAsakti upara sunaMdA tathA rUpasenanI kathA. lakSamI-sarasvatIne saMvAda sonIne vizvAsa nahi karavA upara kathA 10 dhanadattanI kathA. 467 sucida ane zrIdevanI kathA. 474 12 bhogadeva ane bhagavatInI kathA. 13 saMcayazIla zreNInA sevaka durgApatAkAnuM vRttAMta. 489 14 dhanyakumArAdikanA pUrvabhavanI kathA. 15 karmanA vipAka upara dharmadattanI kathA. pa63 16 mithyAtvArAdhana upara devazarmA brijanI kathA. 17 dhanasAgarane vRttAMta 18 dharmadatta tathA caMdravaLane pUrvabhavane vattAMta. 19 vIravaLanuM vRttAMta. 653 11 488 518 A 638 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 000000000000000000000007ed supAtradAna mahimA garbhita dhanyakumAra caritrA bhASAMtara. huM (aMtargata zrI zAlibhadra caritra.) 0000008 040000000 000000000000000000000000 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bure phalaM tattvavicAraNaM ca, dehasya sAraM vRtadhAraNaM ca / arthasya sAraM kila pAtradAna, vAcaH phalaM prItikaraM narANAm // subhASita. dANaM subhaggakara, dANaM AruggakAraNaM paramaM / dANaM bhoganihANaM, dANaM ThANaM gunngnnaannN|| prAcIna, thira nahi dhana rAkhe, tema nAMkhe na jAye, INi pare dhana jotAM, eka gatyA jaNAye, Iha suguNa supAtre, jeha de bhaktibhAve, nidhi kima dhana Age, sAtha tehIja Ave. 1 -- , naLa baLi haricaMdA, bhoja je je gavAye, praha samaya sadA te, dAna kare pasAye; - 'Ima hRdaya vimAsI, sarvathA dAna dIje, kana saphaLa karI, janmane lAha lIje. sUtayuktAvALI karka karatA tebha heta karyuM na dAnare che dAna ziva sukhadAya, dAna meM dAridra jAya, ghara nava nidhi thAya, mAne rAya rAnare; dAna de citta lAya, dAne dhana vRddhi thAya, jemeM vAdya kRpA pAya, heta vRddhi mAnare; dekhe he sumukha jina, pratilAvye mahA muna, , kamara subAhu tina rUpake nidhAna; bhaNe muni bALacaMda, suNe he bhavika vaMza, kaheluM karata lebha, deta kayuM na dAnare. bALacaMda batrIzI. 28 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dhanyakumAra caritra bhASAMtara. . " jagatane dhyAna karavA yogya nAbhirAjAnA putra - zrI RSabhadevavAmI tamAruM kalyANa ke temaNe - ra praNIta karelI dharma-karmanI racanA jyavaMta che kalyANa tathA lakSmIrUpa sukha ApavAvALA yugAdi .. bhagavAnane namaskAra karIne dhanyakumAranuM caritra gadyamAM lakhIza. nyakartA zarUAtamAM maMgaLa mATe zrI RSabhadeva bhagavAnanI stutirUpe AzIrvAda Ape che ke te nAbhirAjAnA putra tamArUM maMgaLa vistAro. kaSabhadeva bhagavAna svarga-mRtyu-pAtALarUpI traNa jagatane dhyAna karavAne gya che. temaNe karelI dharma-karmanI racanA A leka tathA paleka sAdhanArI heIne sarvathI zreSapaNe varte che. A pramANe ISTadevatAnA maraNarUpa AzIrvAda maMgaLa karIne sarva ISTa vastune sAdhanAra dharmanuM vibhAga sAthe vivecana kare che A agAdha saMsArarUpI araNyamAM bhamatAM prANune culakAdi 1 cuaga, pAzaga vigere manuSya bhavanI durlabhatAne sUcavanArA 10 daSTAte che. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. dazanI mAphaka manuSyabhavanI prApti ati durlabha che temAM paNa Arya deza, sArUM kuLa, dIrgha AyuSya, taMdurastI tathA suMdaratAnI prApti tethI paNa vadhAre durlabha che, ane sarvathI durlabha zrI jaina dharma pALavAnI vRtti thavI te che. A saMsAramAM zrI sarvajJabhASita dharma parama maMgaLa karanAra ane sarva duHkhane haNanAra che. dAna, ziyaLa, tapa ane bhAvanA e pramANe dharmanA cAra vibhAga che. e cAre bhedomAM dAnadhama sarvathI zreSTha che; kAraNa ke dharmanA cAre bhedomAM te aMtaraMgapaNe samAyela che. laukika athavA lekottara sarvamAM dAnadharma zreSTha che. zrImAna tIrthakara bhagavAna pahelAM dAna daI pachIja vrata aMgIkAra kare che. ziyaLa dharmamAM dAna A rIte samAya che-brahmacaryavrata grahaNa karavAthI manuSya harahaMmeza asaMkhya beIdriya, nava lAkha saMmUrNima paMceMdriya tathA nava lAkha garbhaja caMdriyane abhayadAna Ape che. vaLI ziyaLa garbhaduHkhanA nAzanuM kAraNa hoI pitAnA jIvane paNa abhayadAna Ape che. tapa dharmamAM paNa dAna samAya che. raseI chakAyane virAdhavAthI ja pakavI zakAya che. upavAsa vigere tapa karavAthI te jIvane paNa abhayadAna maLe che. bhAvadharmamAM te dAnane prabhAva sauthI vadhAre varte che kAraNa ke parama dayAthI jIva tathA ajIvane na mAravAnI parigati thavI tenuM nAma ja bhAva, temAM te abhayadAna AvI jAya che. munirAja haMmezA dezanAdAna tathA jJAnadAna dIe che. utkRSTapaNe abhayadAna tathA supAtradAna devAthI tIrthaMkara nAmakarma upArjana thaI zake che. laukikamAM paNa dAna sarva ThekANe saphaLa thAya che. supAtrane apAyela dAna mahApuNyanuM kAraNa, anyane vAtsalyathI 1 kettara-dhArmika prasaMgamAM. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . dhanyakumAra caritra. 3 apAyela dAna dayAne piSanArUM, rAjAne ApavAmAM Avela dAna sanmAna tathA meTAI bakSanArUM, nekara cAkarane ApavAmAM Avela dAna temanI bhakti AkarSaNa karanArUM, sagA saMbaMdhIne ApavAmAM Avela dAna prema vadhAranArUM temaja durjanane ApavAmAM Avela dAna temane anukULa karanArUM bane che. dharmazAstramAM paNa dAna dharmanuM phaLa A pramANe kahyuM che - vibhavo vaibhavaM bhogA, mahimA'tha mhodyH| dAnapuNyasya kalpadroranalpo'yaM phalodayaH // "rAjayaRddhi, paise, surUpa vigerenI IcchAnusAra bhegavaTe tenuM nAma vaibhava, manovAMchita zabda-35-rasa-gaMdha tathA parzanI prApti tenuM nAma bhega; deza paradezamAM kIrti phelAvavI tenuM nAma mahimA tathA Icchita vastunI prApti tenuM nAma mahadaya; A cAre vaibhava-bhega-mahimA tathA mahodaya) upara jaNAvela dAnapuNyarUpI ka9pavRkSanA phaLa samajavA." AgamamAM varNavela zuddha dAnanA sevana sivAya vaibhava vigeranI prApti thatI nathI. mithyAtvanA udayathI athavA peTA jJAnanI zraddhAthI ajJAnakaSTa sahana karanAra tapasvI pApAnubandhi puNya kadAca badhe, paraMtu te udayamAM AvatAM supAtradAna ApavAnI vRtti thatI nathI, ane je AgamamAM varNavela vidhi pramANe sahaja paNa supAtradAna zraddhAthI Ape che, te te puNyAnubandhi puNya upArjana kare che ane te udayamAM AvatAM dAna ApavAnI vRtti thAya che. kadAca AgalA koI pApa kamane udaya thatAM tenuM dhana nAza pAme, te paNa dAna ApavAnI mati kadi jatI rahetI nathI ane AvI rIte pApanA udaya samaye thayelI dAna ApavAnI vRtti Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. tarata ja phaLa ApanArI thAya che. tenA upara guNasAra zreSThinuM draSTAMta kahe che. puNyAnubaMdhipuNya upara guNasAra zreSThinuM daSTAMta. eka moTA zaherane viSe guNasAra nAmano zreSTi raheto hato, te bahuja lakSmIvAna, tejasvI tathA koIthI gAMje na jAya te hatuM. eka divasa tene savAranA paheramAM eka sArA gurU sAthe bheTe thaye. teNe temane namaskAra karyA. dayArdra te munie dharmalAbha daIne jIva-ajIva vigere padArthonuM satya svarUpa prakAzita karatAM dharmane tenA gUDha rahasya sahita upadeza karyo. teNe paNa ghaNAja rasathI tathA utsAhathI tene pitAnA hRdayamAM dhAraNa karyo. asAdhAraNa saMgathI rAjI rAjI thaI samyaktva sAthe gRhastha dharma teNe aMgIkAra karyo. tyArapachI haMmezAM te ekAMtare upavAsa, prasaMga prApta thatAM supAtre dAna tathA anya niyama aMgIkAra karavA lAge. Ama keTalAka divasa vyatIta thatAM gurUsaMganA prabhAve te dharmakaraNamAM kuzaLa thaI gaye; ane vadhatA jatA adhyavasAye te dharma pALavA lAgyo. - keTaleka samaya vItyA pachI pUrvanA koI pApakarmanA udayathI tenI lakSmI nAza pAmI, te paNa dharmaprati potAno Agraha teNe choDyo nahIM. keI nikAcita pApanA udayathI atyaMta garIba thaI javAne lIdhe te bahuja muzkelIthI pitAne nirvAha calAvavA lAge. "dhana jatAM sahAya karavA kaNa ubhuM rahe che?' eka vakhata tenI strIe kahyuM ke "he svAmI! ApaNuM sarva nAza pAmyuM, dhana sivAya kaI madada paNa karatuM nathI. garIba avasthAmAM paisA koNa Ape? mATe tame mArA pitAne ghare jAo. mArI uparanI Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. atizaya mamatAne laIne tamArAM darzana thatAM ja te tamane dhana Apaze, eTale pachI ApaNe ApaNe nirvAha sukhe sukhe calAvazuM te sivAya bIjo koI upAya mane dekhAtuM nathI. strInA haMmezanA AvA AgrahathI pIgaLI jaIne eka divasa teNe kahyuM ke priye! duHkhI avasthAmAM sAsarAne tyAM javuM egya te nathI, paraMtu tyAre ghaNe Agraha che te kAle savAre jaIza." teNIe vicAryuM ke "aDhI divasane rasto che temAM eka divasa te upavAsa Avaze." eTale bIjA divasa mATe pAraNAne gya sAthe, tathA goLane kakaDo eka kathaLImAM nAMkhIne teNIe tene Ape. have savAranA pahoramAM bhejanakarIne zreSTi pravAse nIkaLI paDyA sAje eka gAmamAM rAtri gALI, bIje divase savAranA upavAsanuM paccakhANa karI AgaLa cAlyA. sAMja paDatAM pAchA eka gAmamAM rAta gALI, trIje divase madhyAnha samaye eka nadInA kinAre pAraNuM karavA beThA. tevakhate vicAra karavA lAgyA ke kharekhara te jIne ja dhanya che ke jeo munine dAna ApyA sivAya bhajana karatA nathI. pApanA udayathI mane atyAre te ega kayAMthI prApta thAya? paraMtu kadAca te vega thaI jAya to te mArA ahebhAgya gaNI zakAya." Ama vicArate cAre dizA tarapha daSTi pherave che, tevAmAM mahinAnA upavAsavALA eka muni mahArAja pAraNA mATe gAmamAM gayelA temane zuddha jaLa te maLyuM hatuM paraMtu doSanI AzaMkAthI temaNe AhAra lIdhe nahote. ekalA jaLa laIne AvatA hatA. te munirAjane joIne jema caMdrane jotAM cakerane AnaMda thAya te AnaMda tene the. teNe vicAryuM ke ahe mArA bhAgya haju te teja kare che ema jaNAya che. have je A munirAja mArA Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. sAthavAne svIkAra kare te te hArA je bhAgyazALI bIjo koI nahIM. A pramANe vicAratA ghaNuMja AnaMdabhera muninI sanmukha AvI namaskAra karIne zeTha bolyA ke he dayAnA samudra! ApanA punIta pagalAM A bAju prere ane mArA upara kRpA karIne mArI jevA raMkane uddhAra kare. he munirAja! A AhAra doSarahita che tene Apa svIkAra kare. pulakita aMge tathA gaNadita kaMThe vinaMti karIne munirAjane te pitAne rathaLe laI Ave. munie paNa trividha deSathI rahita AhAra jaIne pitAnuM pAtra dharyuM. te samaye A azakya vAta banavAthI caMdra udaya thatAM samudramAM jema ullAsa Ave che tema zeThanA bhAvamAM paNa ullAsa vRddhi pApe. te vicAra karavA lAge ke "zuM A te vakha che ke sAcI vAta che? pApanA udayane prasaMge bhavasamudramAM DubatAM mane AvA munirAjarUpa sapharI vahANane bheTe kayAMthI thaye?" AvI rIte vicAra karI pitAnI pAsene badhe AhAra munirAjane vaherAvI namaskAra karIne te bolyA ke "mahArAja ! dayAnA samudra ! Ape mArI jevA raMka upara meTI kRpA karI ane mane bhavasamudrathI tAryo, jagatane zaraNa karavA gya ApanA darzanathI bhAre janma saphaLa thaze. A pramANe rastuti karI sAta ATha pagalAM sudhI temane vaLAvI pAcho pitAnI jagyAe AvI vastrAdi laIne raste paDyo. rastAmAM pitAnA dhyAnamAM magna thaI gayela te vicAravA lAge ke "aho! Aje mAre zubha divasa che dhanya che te ghaDIne ke jyAre AvA muninA mane darzana thayA ane mane apUrva lAbha mane kharekhara ! kAmadhenu pitAnI meLe mAre AMgaNe AvI, acAnaka ciMtAmaNi ratna mane prApta thayuM, mAre manuSya janma Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. saphaLa thaye, Aja te meM avinazvara bhAtuM bAMdhyuM. AjathI mArI dravya tathA bhAva daridratA nAza pAmI temaja mane lekettara lAbha prApta thaze. AvA vicAra tathA bhAvamAM lIna thaI gayela zreSTi sudhA tRSA sarva bhUlI gaye. Apela dAnanA vicAramAM ja lIna thaI gayela te kSaNe kSaNe romAMcita thate anukrame pitAnA sAsarAne gAma pahoMcyuM. have gAmanA daravAjAmAM dAkhala thatAM tene maMda zukana thayA. te joIne zeDa manamAM vicAravA lAgyA ke "zrIthI prerAIne huM ahiM Avyo te kharI paraMtu mArUM dhAreluM kAma pAra paDe tema lAgatuM nathI. paraMtu have vacce nakAmI ciMtA karavAthI zuM saravAnuM hatuM ?" A pramANe vicAra karatAM madhya cekamAM AvyuM eTale hATapara ubhelAM tenA sAsarA tathA sALAoe tene je. tene joIne teo arasaparasa ghusapusa karavA maMDyA ke "juo che ke, A daridratAnI mUrti, khAlI ghaDA jevA jamAIrAja padhAryA che, paraMtu ApaNe tene meTuM ja na dekhADavuM. jo dekhADayuM te jarUra gaLe paDIne dravya mAgaze. bhAIsAheba nirdhana thaI gayA che eTale pachI nidhanane lAja zarama zenI hoya ? kahyuM che ke "dhana jatAM teja, lajajA, buddhi, mAna sarva jAya che. A tuccha mativALA zreSTie agya vyApAra karIne tathA phakta kAnane sAMbhaLavAthI ja AnaMda ApatI kItine mATe dAnapunya karIne pitAnuM dhana sarva vAparI nAkhyuM che, gharanA nirvAhanI cintA bilakula karI ja nathI. have pitAnI pAse kAMI na rahetAM ApaNI pAchaLa lAge che. zuM ahiM te kubera bhaMDArInA bhaMDAra bharyA che? ke zuM te ApaNane ApI rAkhela dhana bhalI Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. gayA che ke ApaNane samajAvavA ahIM AvyA che ? ApaNe je kAMIpaNa atyAre ApazuM te khAvA pIvAmAM vAparI nAMkhI vaLI pAchA Avaze. "jamAI tathA jamanuM peTa keIthI pUrAyuM ja nathI, sarvasva ApI dyo te paNa teone tRpti thavAnI nahiM, mATe emane meTuM ja na dekhADavuM tethI jevA AvyA che tevA pAchA cAlyA jaze." A pramANe arasaparasa nirNaya karI avaLuM meTuM karIne teo ubhA rahyA. guNasAra paNa catura hovAthI badhuM samajI gaye; teNe manamAM vicAryuM ke "strInA vacanane Adara ApI ahiM Ave te meM ThIka na karyuM. nirdhanamAM tathA zabamAM kAMI paNa taphAvata nathI evuM nItivAkya jANavA chatAM meM ahiM AvavAnuM sAhasa karyuM temAM meM mArI mUrkhatA ja batAvI ApI che. sAsarAne ghare mAnabhraSTa thavuM te manuSyane sarvathI vadhAre duHkhakartA che paraMtu have zuM karavuM ? bhAvI banavAnuM hatuM te banyuM. pUrvakarmane udaya Aja haze." Ama vicArIne nIcuM meTuM rAkhI te sAsarAnA gharamAM gaye. have sAsue paNa jamAine evI avasthAmAM joine bahu AdarasatkAra karyo nahi. sAmAnya vahevArU rItie phakta pUchayuM ke ", amArI putrI te kuzaLa che zeTha dvAramaMDapamAM ubhA ubhA vicAra karavA lAgyA ke "agAu paisAdAra sthitimAM huM ahIM AvatA hatA tyAre A mArA sagA saMbaMdhIo bhegAM thaIne eka be gAu sAme AvI maLI bheTIne moTA ThAThamATha sAthe mane ghare laI jatA hatA ane mArI sevA karavA dara paLe taiyAra rahetA hatA. Aje paNa huM te tene teja chuM. paraMtu Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama pavi. mArA AvyAnA samAcAra paNa kaI pUchatuM nathI. jinezvara bhagavAne sAcuM ja kahyuM che ke "sarva sagAM vahAlAM svArthanAja saMbaMdhIo che. svArtha rahita te eka gurUmahArAjaja che. ukaraDA jevA A saMsAramAM sugaMdhanI AzA kyAMthI hoya ? paraMtu je karmane udaya hoya te pramANeja bane che. azubha karmanA udaya samaye cintA karavI te mUrkha mANasanuM kAma che. bandha samaye cintA rAkhanAra mANasaja pitAne svArtha sAce sAdhe che, mATe atyAre te muMgA muMgA sarva joyA karavuM. A pramANe mana sthira karI bhUpe hatuM, chatAM muMge ja besI rahyo. sAMjanA jayAre rasoI taiyAra thaI tyAre sAsarAe kahyuM ke-"uThe, bhajana kare.' eTale jamIne pAcho tyAMja AvIne beThe. rAtrinA lagabhaga nava vAge sAsarAe dukAnethI AvI eka ghaDI mAtra pAse ubhA rahI pUchayuM-"he zreSTi ! Apa atre zA kAraNasara padhAryA che , teNe kahyuM ke "Apane maLavA mATe. sAsarAe pUchayuM ke-"keTalAka divasa rahevA vicAra che ? zreSTie javAba Ape ke-"savAranAja jaIza." sAsarAe kahyuM ke- emaja che te be ghaDI rAta bAkI rahe ke tarataja uThIne padhAraje, kAraNake hAla unhALAne samaya varte che. javAmAM asura thaze te tame atizaya tApathI nAhaka herAna thaze mATe rAtrinA zAMta samaye ja Apa cAlaje." A pramANe vAta karIne sasarAjI te pitAnA zayanagRhamAM cAlyA gayA. guNasAre vicAryuM ke meM ahi AvI nAhaka mAruM pANI gumAvyuM, mATe have te jema jaladI javAya tema sAruM.' A pramANe AkhI rAta pazcAttApamAM gALI be ghaDI rAta bAkI rahI ' eTale uThIne taiyAra thaye. taiyAra thaIne te be ke- koI Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 dhanyakumAra caritra. jAge che ke? huM jAuM chuM." te vakhate gharamAM paNa kaI jAgatuM haze teNe javAba dIdhe-bahu sArUM, padhAre." A pramANe javAba sAMbhaLI guNasAra vidAya thaye. have rastAmAM AgaLa cAlatAM jyAM sUryodaya tha ane hAthanI rekhAo dekhAvA lAgI tyAM AgaLa beTI thaI paMcaparameSTinuM maraNa karI, upavAsanuM paccakhANa karyuM, cauda niyama dhAryA ane jinezvara bhagavAnanAM stavana kirtana karate AgaLa cAlyuM. anukrame je sthaLe sAdhune dAna ApyuM hatuM te sthaLe nadIne kinAre te AvI pahoMcyA. tyAM te vicAra karavA lAge ke, "ahe! A sthAna kalyANamaya lAbha ApanArUM che, A rathAne meM mekSanA kAraNabhUta supAtradAna ApyuM hatuM. e prasaMga pharI kyAre prApta thaze?' A pramANe gadgadita kaMThe vicAra karatA te romAMcita thaye, ane zvasuragRhe thayela apamAnAdi sarva duHkha bhUlI gayo. "samasta guNane haNanAra evA pApano nAza karanAra munidAna meM A sthaLe ApyuM hatuM, mATe mAre te mArI patnIne upakAra mAnavAno che. A pramANe kSaNa vAra ubhe rahI karela punyanI anumodanA karato hato, tevAmAM tene vicAra Ave ke "ahiM AvatAM tathA pAchA jatAM mane traNa cAra divasa thayA, ghare rUpiyA ke aDadhA rUpiyAnuM paNa devuM thayuM haze te te huM kaI rIte ApIza ! mATe A nadInI aMdara pAMca raMganA, goLa, suMdara AkAranA, ghasavAthI suMvALA thayelA moTA meTA kAMkarAo che, ane temAM keTalAka te lagabhaga zera zera vajananA hevAthI, te be traNa cAra zeranuM vajana karavAne gya che, mATe e pattharanA geLA huM laI jAuM. eka Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama pallava. 11 (bajAra) mAM taLavA mATe vepArI te vecAtA leze, ane kadAca gharamAM raheze te paNa sAdhudAnanuM maraNa ApanArA banaze." A pramANe vicAra karIne pitAnI pAsenI kathaLImAM te bharyA ane tenuM maheDuM bAMdhI laI te kethaLI mAthe mUkI AgaLa cAlya. sAMjanA agAu rahela sthAne rAta gALI AgaLa cAlyuM. anukrame zradhA tRSAthI pIDAte eka ghaDI divasa bAkI rahyo te samaye ghare pahoMcI gaye. A samaye tenI strI AMgaNAmAM ubhelI hatI. patine pelI bharela kothaLI sAthe AvatA joIne te vicAravA lAgI ke, "aho! mArA svAmInAtha dhananuM piTakuM laIne AvyA te kharA; mArA pitAe rekaDuM dhana eTaluM badhuM ApyuM jaNAya che ke te temanAthI barAbara upADI paNa zakAtuM nathI. Ama vicAratI AgaLa AvI patinA mAthA uparathI piTakuM pote upADI lIdhuM." dhananA bhAranI aTakaLa karatAM patine kahevA lAgI ke he nAtha ! dhana jatAM ApanI buddhi paNa gaI ke zuM ? mArA pitAne tyAMthI aDhaLaka dhana majuranI jema tame pote ja zA mATe upADI lAvyA? zarama paNa na AvI ? ekAda rUpiye kharacIne majura zA mATe na karyo ? paNa temAM tame zuM kare ? duHkhI sthitimAM buddhi haMmezAM palaTAI ja jAya che. ATalA divasa nakAmAM gALI nAkhyA, je pahelAMthI mArUM kahyuM karyuM heta te ATaluM duHkha paNa zeSavuM na paData." zreSTie te muMgA muMgA sarva sAMbhaLyA karyuM ane vicAryuM ke-je sAcI vAta kahIza te A nirAza thaI jaze, mATe bhajana karIne pachI gya prasaMge sarva vAta kahIza." strIe te kathaLI peTImAM mUkI ane bAjumAM rahetA eka vANiyAne ghare Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 dhanyakumAra caritra. jaI kahyuM ke-hi zeTha ! bhejananI zreSTha sAmagrI ane tame Ape. mArA svAmI mArA pitAne ghare jaI ghaNuM dhana lAvyA che, mATe savAranA tamArA je paisA thaze te ApI daIza." vANiye sarva sAmagrI tene ApI, eTale ghare jaIne teNe bhajana taiyAra karyuM. zeTha paNa nAnAdi karIne bhojana karavA beThA. have zeThANIe bhajana pirasIne zeThane kahyuM ke "he svAmI ! tame have nirAMte jame, huM mArA bApue tamane zuM dIdhuM te je. zreSTie vicAryuM ke--kethaLI joIne e nirAza thaI jaze ane mAruM bhejana paNa virasa thaI jaze. eTale teNe strIne belAvIne kahyuM ke-priye! hamaNAM to tuM paNa bhejana karI le, jamyA pachI tane badhuM dekhADIza." teNue kahyuM ke-mane kAMI eTalI badhI bhUkha lAgI nathI, mATe huM te hamaNA ja joIza ane pachI jamIza." vAraMvAra na pADavA chatAM strIne haTha vArI na zakAya te hoya che. tadanusAra te te jovA gaI. A bAju zreSTine ciMtA thavA lAgI ke-"hamaNAM ja te phariyAda karatI Avaze.' A bAju zeThANI kethaLInuM cheDI jue che te dizAone pitAnA tejathI jhaLahaLAvI mUke tevA asAdhAraNa kiMmatanA ratna teNIe dIThA. te joI Azcaryacakita thaI jaI patine kahevA lAgI ke-"nAtha ! juo ! juo ! mArA bApanI udAratA ! meM pahelAthI ja tamane kahyuM hatuM ke tame jAo, jAo ! tamArA javAnI ja cheTI hatI. tyAM gayA pachI te tamAre kaMI mAgavuM paNa paDayuM nahi hoya. je divase tame gayA te divase ja mArA pitAe rastethI kothaLI bharIne tamane ApI lAge che. A badhuM sAMbhaLIne zreSi jamatAM jamatAM vicAravA lAgyo ke A Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama pallava. 13 - ---- - ---- -- - bicArI ratna tathA pattharanA taphAvatane zuM samaje? pAMca raMganA patthare joIne tene temAM ratnano bhrama thaye lAge che.' strIe potAnA pitAnA vAraMvAra vakhANa karavA mAMDyA, tethI zreSie kahyuM ke nAhake phulAya che zA mATe ? tArA bApe je dAna dIdhuM che, te te eka mArUM mana ja jANe che tuM paNa have pachI jANaza, mATe hAla te muMgI rahe. A pramANe sAMbhaLI teNI vicAravA lAgI ke "aho ! mArA pati kharekhara niSpharaja lAge che; ATaluM badhuM dhana maLavA chatAM tenA manamAM jarA paNa guNa vasate nathI. A pramANe vicAra karI pAcho vivAda karavA lAgI ke-"svAmI ! AvAM amUlya ratna vagara mAge ApyA chatAM, "tArA bApe zuM ApyuM ?' ema Apa kema bele che ? ATaluM badhuM te kaMI rAjA prasanna thaye hoya te paNa ApI na zake, paNa temAM kahevata che te satya che ke "jamAI tathA jamane kadi saMtoSa thateja nathI." juo te kharA, A ranee pitAnI kAMtithI gharanI jamInane bhAtabhAtanA raMgathI raMgI nAkhI che." ATaluM kahevA chatAM zreSThinA manamAM kAMI varayuM nahi. te vicAravA lAgyuM ke AnuM bheLapaNuM te juo. nAhakanI bolabela karyA kare che. A pramANe strInA vAraMvAra kahevAthI zreSTi bhojana karatAM karatAM uThI patnI pAse jaIne be ke-"are mUrbi! nAhaka zA mATe phelAya che? tArA bApe ApelAM ratno kyAM che? tenA prakAzathI tArA bApanI udAratA kevI che te tane batAvu " teNIe kahyuM ke-"Avo A oraDAmAM beTI bUme zuM pADe che? ratnee pitAnI kAMtithI AkhA gharane jhaLahaLAvI mUkyuM che. A pramANe Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 dhanyakumAra caritra. belI patine hAtha pakaDI tene oraDAmAM laI gaI. have zeThANane vAre AvyuM. teNe patine tyAM laI jaIne kahyuM ke "juo ! juo ! kahe have! ApaNA bemAM keNa ajJa!" zreSTi jue che te ratnae pitAnI kAMtithI gharane raMgI dIdhuM hatuM. zreSTi vicAravA lAgyA ke-ahIM AvAM agAu kadi nahIM joyelAM rane kayAMthI? A te zuM svama che ke sAcI vAta che? meM te kathaLImAM patharI nAMkhyA hatA ane A te jagatamAM rahelA zreSTha ratno dekhAya che!" A pramANe ghaDI be ghaDI vicAra karatAM zreSThine pote Apela sAdhudAnanuM maraNa thayuM, eTale tenuM rahasya te samaje. pachI teNe strIne kahyuM ke-priye ! A kAMI tArA bApane mahimA nathI, paNa bIjAja kaIne mahimA che. A sarvate munidAnane prabhAva che. he priye! teM kothaLImAM bhAtuM nAkhI ApyuM hatuM te laIne huM cAlyuM ane munirAjane vega maLatAM tene ApyuM' A pramANe pAchI pharavA sudhIno vRttAnta pitAnI strIne teNe nivedana karyo. chevaTe kahyuM ke-he mudde ! he strI ! jevA te divase upavAsanA pAraNAne samaye munidarzana thatAM mArA bhAva UlasAyamAna thayA hatA tevA mArA AkhA janmamAM te karatAM paNa vadhAre sabaLa nimitta upasthita thavA chatAM thayA nahotA. te anubhava te huM, mArUM mana athavA te eka zrI jinezvara bhagavAna ja jANe che. be traNa vAra jo AvA bhAva Ave te mekSaprApti paNa durlabha na rahe. ahe priye ! vAraMvAra icchA thAya che ke evo divasa pharIne kyAre Avaze?' A pramANe patinAM vacane sAMbhaLIne teNI atizaya AnaMda tathA dharmadha pAmI, ane dharmaratna prApta thatAM sarva Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama pallava. 15 sAMsArika sukha tathA dharma paNa vRddhi pAmavA lAgyA. zreSTi tathA tenI strI chevaTa sudhI dharmanuM ArAdhana karI zrI jainazAsananI unnati karI zAMtapaNe maraNa pAmI cethA devaleke mitradevapaNe utpanna thayAM. tyAMthI evI vidahamAM avatarI paramapadane pAmaze. iti guNasAra zreSTi kathA. A pramANe AgamamAM varNavela vidhi anusAra dharmanuM ArAdhana karanArane A bhava tathA parabhavamAM prabaLa puNyanA udayathI dharma karavAnI IcchA akhaMDa rahe che. karmanI gati vicitra hovAthI kadAca pApakarma udayamAM AvatAM sAMsArika sukha nAza pAme che, paraMtu dharma karavAnI icchA te nAza pAmatI ja nathI. te te ulaTI vadhyAMja kare che. ane mithyA zraddhAthI athavA nicANuM vigere karavAthI virAdhela dharma pravRtti karmanI nirjarAne mATe : thatI nathI, tethI te pApAnubalpi puNyane baMdha thAya che. te udayamAM AvatAM viSaya kaSAya prabaLa thAya che ane dharma karavAnI IcchA te thatI ja nathI. te mANasa jema jema navAM pApa karate jAya che tema tema pUrvanA pApAnubandhi puNyathI lakSmI vigerenI vRddhi thAya che. ane koI vakhata satsaMga vigerethI dharma karavAnI IcchA thAya che te paNa dharma karI zakatA nathI, aMtarAya karmanA vegathI ulaTa duHkhamAM paDe che ane te duHkhathI pedA thayelI dAnAdi dharma karavAnI IcchI nAza pAme che. je pAchI dharma AcaravAnI IcchA kare che te te duHkha nAza pAme che. A pramANe pUrve dharma virAdhanAra mANasanuM punya, pApanI vRddhi karanArUM ja bane che te upara vizvabhUti brAhmaNanuM daSTAMta kahe che. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. pApAnubadhi puNya upara vizvabhUti brAhmaNanI kathA. eka moTA zaherane viSe vizvabhUti nAmane brAhmaNa rahete hatuM. tene AgalA bhave saMcita karela ajJAnakaSTarUpa laukika dharmanA phaLa tarIke pApAnubalpi puNyanA udayathI je je dhaMdhe kare temAM bhAre taDAke paDatuM hatuM. pAMca rUpiyAne naphe dhAryo hoya temAM paccIsa rUpiyAne naphe AvIne ubho rahe. vadhAre te zuM paNa jyAM kheTa jaze ema dhAryuM hoya tyAM paNa lAbha thAya. A pramANe dhaMdho karatAM te lAkha rUpiyAne dhaNI thaye, paraMtu prakRtithI ja te bahu lebI heI koIne koNI keDI sarakhI paNa Apate nahi. are ! dAnanI vAta mAtrathI paNa te gusse thatuM. ghare paNa dhAnya saMdhu ane halakuM jeneja lAvate ane halakI kiMmatanA tathA jADAM kapaDAM paherate, haMmezAM telaja khAte, ghI te phakta koI meTA divaseja lAvate ane te vakhate paNa saheja ja vAparatA. pitAnA chokarAo bhejana karatAM hoya tyAre keLiyA gaNate. tene cAra chokarA hatA. temane paNa hamezAM pitAnI hakumata nIce ja rAkhate, temane keIne saheja paNa sattA Apate nahi; pitAnuM kaheluM kAma karavAne temane hukama hate. jo temAM kAMI vadhAre ochuM kare te gharamAMthI kADhI mUkavAnI dhamakI Apate. maLI zake tevI eka koDI mATe paNa te mAthuM pheDIne lIdhe chuTake karate, teTaluM paNa te javA dete nahi. savAranA pahoramAM tenuM nAma paNa kaI letuM nahi. A kaMjusano rAjA hajArano vepAra karato ane vyAje paisA dhIrate. have teja zaheramAM devabhadra nAmano eka zeTha rahetuM hatuM. te zeThane vizvabhUtie hajAra rUpiyA vyAje dhIrelA hatA. keTaleka Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama palava. 17 samaya gayA pachI eka divasa pAchalI rAtanA te brAhmaNa ghaNA lebhathI uMgha uDI javAne lIdhe pitAnA vyApAranA vicAre karate sate ujAgara karato paDyo hate. tevAmAM devabhadra zeThane ApelA pitAnA paisA acAnaka tene yAda AvyA teNe vicAryuM ke-are! devabhadra zeThane ghare hajAra rUpiyA meM mUkyA che ane ghaNuM samaya thayA chatAM haju meM temanI sAthe khAtAnI cekhavaTa karI nathI; caDela vyAja paNa laI AvyuM nathI, mATe Aje savAre tene ghara jarUra jaIza, ane caDela vyAjano lekha karAvI laI, te dravya mULa dravyamAM bheLavI bIjI lekhapatrI karAvI lai, ghare AvIne pachI ja bIjA kAryamAM guMthAIza." A pramANe pitAnA lebhI mananI muMjhavaNamAM jAgatAM jAgatAM ja teNe AkhI rAta pasAra karI. savAra paDatAMja kapaDAM paherI eka pAse thaIne AgaLa cAlyuM. have te cekamAM beThelA vepArIo eka bIjAne kAme lAgI ghusapusa karavA lAgyA ke-"are bhAI ! Ama a, tamane kAMIka kautuka batAvuM. bIjAe kahyuM-vaLI zuM kautuka che?" pahelAe kahyuM ke-juo pele garIba kaMgALa je dekhAte brAhmaNa jAya che, bele jaIe ! tenI pAse keTaluM dhana haze?" ajA --e bIcArA pAse vaLI zuM dhana haze? bhIkha mAMgIne bicAro peTa bharata haze ! paisAdAranA heDAnuM teja te kaI DhAMkayuM rahetuM haze?" dukAnadAra--(hasIne) "are bhAI! enI pAse keTalAya lAkha rUpiyA che, paraMtu sArA prasaMgamAM paNa tenuM nAme kaI letuM nathI, e lebhIno te rAjA che." - A pramANe tenI vAta sAMbhaLI mAthuM dhuNAvate te ajANa 3 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 dhanyakumAra caritra. mANasa vicAravA lAgyuM ke-ahe! aDhaLaka dhananA svAmI A brAhmaNanuM svarUpa te juo ! dhanane te zuM karaze? dhikkAra che tenA avatArane ! bicAro pAmela manuSya bhava hArI jAya che. AyuSya pUrNa thatAM bhAIsAheba vidAya thaI jaze. dhana te ahiMja paDayuM raheze. dhana keInI sAthe gayuM nathI, jatuM nathI ane javAnuM paNa nathI." A pramANe dukAne dukAne te brAhmaNane joI leke vAte karatA hatA. nagara bahu moTuM hovAthI manamAM vicAra karate karate te brAhmaNa devabhadra zeThane ghare pahoMce. gharane daravAje ubhela dvArapALee tene rokyo. temaNe kahyuM ke-"are brAhmaNa! ahiM ubhe rahe, huM mArA zeThane pahelA jaNAvuM. A pramANe kahI zeTha pAse 'jaIne teNe kahyuM ke- "svAmI! eka garIba brAhmaNa Apane maLavA mAge che." zeTha-kaI dAna mAgavA mATe AzA rAkhIne AvyuM haze, tene AvavA de. zakti chatAM mAganArane pAcho vALe te meTuM pApa che, tethI zakti anusAra tene ApazuM, te bicArAne pAcho vALIza nahi; jA belAva.' svAmIno hukama maLatAM dvArapALe brAhmaNane kahyuM ke aMdara jAo." te brAhmaNa manamAM vicAra karavA lAgyo ke A mATe amIra te juo ke rAjadvAranI mAphaka mane dvAramAMthI ja te roke che. vaLI A sevako bAraNe ubhA ubhA zuM kAmanA che? zeTha te nakAmo paise uDAve che. Aha te zuM kAMI corane bhaya che athavA te zuM kAMI dhADabADa paDe tema che ke A badhAne ahiM ubhA rAkhyA che? A pramANe agya rIte paisA uDAvavAthI A zeTha thoDA diva Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama pavi. 19 samAM cekasa garIba thaI jaze ema lAge che." A pramANe vicArate te brAhmaNa aMdara dAkhala thaye. te gharanA dareka cekamAM bhAta bhAtanI vicitra velAvALI, kAMI kAMI abhuta kArigarIvALI ane ghaNAM ja meMghA rezamI kapaDAothI guMthelI, caMdrodayathI suzobhita ane khIlelA phula, kedAra vigerethI citra vicitra disatI, daSTine AnaMda utpanna karanArI zetruMjI tathA gAlIcAo pAtharelA hatA. ghaNAMja suMvALA tathA ke maLa ane zarIranA avayavane Teke tathA ArAma Ape tevA takiyAothI cAre bAjunI bhIMtenA mULa bhAga suMdara dekhAtA ho; cAre bAjunI bhIMta upara citra vicitra sura, asura, kinnara, vidyAdhara, hAthI, ghaDA, haMsa, sArasa, mora, cakera, pArevA, vanalatA vigerenA ci citarelA hatA ane jamIna senA rUpAnA naDIA tathA pAnadAnIothI zobhatI hatI. A sarva joDa vibhUti vicAra karavA lAge ke-ahe ! A te ke sAdhupaNAne DeLa karanAra tathA nakAmA pisA uDAvanAro che. keI tadana divALI jevo lAge che. AvI rIte nipravejana dhana uDAvavAthI tenA gharamAM lakSamI keTale vakhata rahevAnI hatI? A te ceDA ja vakhatamAM puSkaLa kharca karI garIba thaI jaze. leke ne pachI kaI rIte te paisA cukavavAne hate. AvI suMdara vyavasthA te rAjadvAramAM zebhe ke jayAM svAbhAvika rIte ja lakSmI taNAI ave che. sAmAnya mANasane te vAjabI sthaLeja paisA vApara sAre. mArA bhAgyanA udaya haze ke mane AvI mati utpanna thaI; mATe have te AnI pAsethI mArUM mULa dhana vyAja sAthe laI bIjA koI karakasarathI rahenArA mANasane ghare huM mukIza.' Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. A pramANe te gharanA bAraNAmAM ubhe ubhe vicAra karatA hatA, tevAmAM devabhadra zeThe tene dIThe, eTale zeThe Asana uparathI uThI ekadama sAme AvIne kahyuM ke- mahArAja ! A ! ApanA pagalAM A bAju kare ! A Asanane Apa dIpA !" A pramANe ziSTAcAra karI pitAnA AsananI pAse tene besADyo. te brAhmaNa guNa vinAne tathA kaMjusa chatAM paisAvALe hevAthI ATaluM mAna pAmyuM. kahyuM che ke - sarvatra sevyate lokaiH, dhanI ca kRpaNo yadi / svarNAcalasya parito, bhramanti bhAskarAdayaH / / dhanavAna mANasa kRpaNa hoya te paNa leke tenI sevA kare che. himAcaLa senAne hovAthI tenI AsapAsa sUryAdi phare che, 'jo ke himAcaLa temane kazuM ApatuM nathI." te pachI khuzI khabara pUchI zreSie brAhmaNane AvavAnuM kAraNa pUchatAM brAhmaNe kahyuM ke "agAu tamane paisA dhIryA che, hamaNAM mAre tenuM kAma paDyuM che mATe te levA huM Avyo chuM. mane mArA paisA vyAja sAthe Ape." zeThe kahyuM ke bahu sArUM, lekhuM karIne vyAja sAthe tamArUM sarva dhana khuzIthI laI jAo." A pramANe kahI lekhuM karanArA pitAnA munimane lAvIne kahyuM ke A mahArAjane temanA dhananuM lekhuM karI vyAja sAthe temanA rUpiyA daI gho. emane hisAba barAbara karI Apaze. kaDInI paNa bhUla thavAnadeze, kAraNake A brAhmaNane huM devA gya chuM, levA gya nathI." pachI munime caMkhI rIte levuM karIne te brAhmaNane vAMcI saMbhaLAvI tenI AgaLa tenuM dhana mUkyuM ane brAhmaNe te lIdhuM. pachI zeThe kahyuM ke mahArAja, have te pAcho divasa paNa saheja Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama pallava. . 21 catAM rAta paDI jaze. rAtane vakhate dhana sAthe laIne javuM e cagya nathI, mATe rAta te ahiMja rahe, savAra thatAM Apa sukhethI sIdhAvaje. hAla te IcchAnusAra bhejananI sAmagrIne vikAra kare ane amArA ghara najIkanA bagIcAmAM raseI karIne amane pAvana kare.' zreSThinI vAta sAMbhaLI brAhmaNa manamAM rAjI thaye kecAle, dhana paNa maLyuM ne IcchAnusAra bhejana paNa prApta thayuM. have sevake brAhmaNane bagIcAmAM laI gayA ane tyAM tenI icchAthI paNa adhika leTa, ghI, sAkara, dALa, cokhA, dudha vigere sarva sAmagrI taiyAra karIne ApI. brAhmaNanAhI dhoI bhejana taiyAra karate vicAravA lAgyuM ke mane ekalAne ATalI badhI sAmagrI lAvIne ApI. A pramANe vagara vicAryo kharca kare che, tethI thoDA samayamAM ja te garIba thaI javAne mATe meM je kyuM te sAruM ja karyuM che. A pramANe vicAra karatAM karatAM teNe rasoI taiyAra karI ane pitAnI IcchA pramANe bhejana karyuM. pachI cAra ghaDI rAta jatAM zreSTi pAse AvIne te ubho rahyo. zeThe paNa pitAnA sevakone hukama karI dIdhuM ke-"gharanA upalA mALamAM mArA zayanagRhamAM mArI bAjumAM eka meTe palaMga taiyAra karI A mahArAjane suvADe." teoe te pramANe karyuM, eTale zeThe brAhmaNane kahyuM ke-"Apa dUrathI AvatA hovAthI thAkI gayA haze, mATe upara jaI Apa zAMtithI nidrA . mAre vakhata thatAM huM suvA AvIza ane te vakhate ApaNA hRdayanI vAto ekAMtamAM karazuM? brAhmaNa "bahu sArU" ema kahI upara gaye. upara jaI zayAmAM beThe beThe cAre bAju jevA lAge te Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 dhanyakumAra caritra. zayanagRhadevanA vimAna sarakhuM jaine pharI pAcho te vicAra karavA lAge. palaMga upara phulathI guMthelI jALI nAkhelI hatI. teja upara sonerI tAMtaNAothI guMthelI jALI hatI. temAMthI caMdranA udaya samayane dekhAva dipI rahyo hate. bhIMta upara purUSanI jevaDA kAca cAre bAju zebhA ApatA hatA, abharAIomAM judA judA dezamAM utpanna thayelAM AzcaryathI cakita karI nAkhe tevA, rAjagRhamAM paNa na saMbhave tevA, suvarNa, rUpuM tathA lAkaDAnA atizaya suziyArIthI banAvelA ane cittane khuzakhuza karI nAkhe tevAM ramakaDAM dekhAtAM hatAM. cAre bAjue kRSNagurU, ambara, mRgamada, turUSka vigere dhUpanA suMgadhI dravya rUpAnA dhUpiyAmAM nAMkhavAthI tenA dhUmravaDe oraDe baheka baheka thaI rahyo hato, cuA, candana, attara vigere vastro upara lagAvela hovAthI tenI sugaMdha cAre bAju prasarI rahI hatI. tyAM tarapha senA rUpAnA caMgerikAdi vAsaNe paDelAM joIne te brAhmaNanA hRdayamAM bhAre duHkha thavA lAgyuM. tene vicAra Ave ke ahe AnI mUrkhatA te juo! zA mATe nakAme A pramANe hajAro rUpiyAne vyaya karate haze A badhI zobhA zA kAmamAM AvavAnI hatI, vecAtI letAM cIjanA je bhAva bese che tene ce bhAga paNa pAchA vecavA jatA hAthamAM AvatuM nathI. ghaNA paisA kharacatAM A zera dhUpa maLe, tene agnimAM nAkhI rAkha karavAthI hAthamAM zuM Ave che? A phulanA DhagalA savAra paDatAM nAkhI devAne gya thaI jaze. A meTA kAca kedanI sAthe saheja paNa athaDAtAM kaTake kaTakA thaI jAya che ane tyAra pachI tenI kANI keDI paNa kaI ApatuM nathI. mUrkha mANasa hAthe karIne pitAnA dhanane Ama nAza kare che.' Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama pavi. 23 A pramANe baLatarA karatAM cethA bhAganI rAta gaI eTale zreSTi suvAne AvyA. brAhmaNane belA-mahArAja ! haju paNa jAgo cho ke? nidrA kema nathI AvatI?' brAhmaNe kahyuM keciMtAthI." zeThe pUchayuM ke-"tamane vaLI kenI cintA lAgI ?" brAhmaNe kahyuM ke tamArI preSThi kahevaLI mArI evaDI maTI citA tamane zAthI thaI paDI?" brAhmaNe kahyuM-dhana nAza karanArA tamArA AcaraNe joIne." zreSie pUchayuM ke mArA tevA kayA AcaraNe che? brAhmaNe javAba Ape ke "tame nakAme paisAne vyaya kare che. A phule che te phakta eka paheraja bhegavavA raheze, pachI te tenakAmA thaI paDavAnA, ItyAdi pahelAM ciMtavela sarva bAbata zreSThine kahI batAvI ane vadhArAmAM kahyuM ke- tamAre mATeja mane ciMtA thAya che ke Ama paisA uDAvatAM tamArI zI sthiti thaze." zreSTi tenI vAta sAMbhaLI hasIne bolyA ke-"mahArAja ! tamArI jevA vRddha, zAstranA jANavAvALA ane heya upadeyanA jJAnavALAne A vibhrama vaLI kayAMthI thaye? juo ! sAMbhaLo ! paise ApaNA AtmAnA baLathI Take che ke dharmanA baLathI? je AtmabaLathI TakatuM hoya te A saMsAramAM te sarva manuSya dhananI IcchAvALA che ane ghaNA lobhI paNa che. haMmezA sAcavI sAcavIne kharca karatAM paNa temanA gharamAM lakSmI sthira nivAsa karIne rahetI hoya tema dekhAtuM nathI. dharmabaLathI meLavelI lakSmI dharmamAMja vAparavAthI ulaTI vRddhi pAme che. jema jaLathI ugela jhADa pharIne jaLa pAvAthI vadhe che, tema AgalA janmamAM karela puNyanA baLathI prApta thayela lakSmI pharIpharIne puNya karavAthI vadhe che. jema jaLathI siMcela vRkSa te akhaMDa rahe che ane Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 dhanyakumAra caritra. phaLe AvelA hoya che te upabhegamAM levAya che, tevI rIte bhega vigere dharmarUpI vRkSanAM ugelAM phaLe che. tene bhegavyA chatAM dharma te akhaMDa rahe che. vaLI jevI rIte kuvAnuM pANI kADhavA mAMDIe te khuTatuM nathI, ulaTuM na kADhIe te tenI Avaka baMdha thaI jAya che, tevI ja rIte dharmathI prApta karelI lakSmI dAnabhegamAM vAparavAthI kSaya pAmatI ja nathI-ulaTI vadhyA ja kare che. sarva darzana tathA zAstramAM eka sarakhI vAtaja kahelI che. ame zAstra banAvanArathI kAMI vadhAre huMziyAra nathI. tethI tamAre dharmane mukhya samaje ane bhegasukhane te AnuSaMgika phaLarUpa samajavA. he mahArAja khoTA vicAra karavA choDI daI tame dharmamAMja lagni lagADo ke jethI tamAruM kalyANa thAya." A pramANe kahI zreSThi pitAnI zayyAmAM - sutA ane temane tarataja uMgha AvI gaI. have brAhmaNa te zaMkAmAM paDI gayo, ane vicAryuM ke dharma tathA puNyathI lakSmI vadhe che te te kharekhara sarva zAstrathI saMmata che, tene paNa beTuM kema kahevuM? temaja vaLI kharcavA mAMDe te kuberanA bhaMDAra paNa khAlI thaI jAya te paNa khoTuM kema samajavuM? A pramANe vicAra karatAM aDadhI rAta gaye sate eka suMdara navayauvanA strIne dvAra ughADIne gharamAM AvatI teNe dIThI. teNIe badhAM alaMkAre sajelA hatA tathA tenuM rUpa kharekhara divya hatuM. teNe vicAryuM ke-"are! A zreSTi meDhe dhama dharmanA baNagAM phuke che ane kAme te AvA kare che! zuM te parastrIgamana karatA haze? A keI agAuthI saMketa karI rAkhela pArakI strI jaNAya che. kAraNa ke AnI strIne te huM oLakhuM chuM, A kAMI te strI nathI, A te kiI pArakIja strI che. A zeDa mAsAhasa pakSI je jaNAya che; Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 tenA vacanamAM vizvAsa kema rAkhavo? paNa have jouM te khare ke A zAmATe AvI che ane zuM kare che? mArI maryAdA te rAkhe che ke nahi ke banne jaNA nirNaja che. cAla, kautuka jouM. brAhmaNa A pramANe vicAre che tevAmAM pelI strI te zreSTinA palaMganI cAre bAju bhamI ane tenA uttarIya vastrane cheDo dhUpiyAmAM paDele je ekadama upADI laI, hAthavaDe ceLI bujhavI nAkhI tene palaMgamAM sarakho goThavI dIdho ane dhUpiyAne dUra, mukyuM. A pramANe badhuM ThIkaThAka karIne tyAMthI pAchI vaLI. brAhmaNe vicAryuM ke--kaI kAraNathI AvI te kharI, paraMtu zreSTine uThADyA nahi. mAtra palaMganI AsapAsa phare pharI mane joIne zaramANuM ke zuM? Ama vicAratAM pitAnA palaMga pAse thaIne teNuM pasAra thatI hatI, eTale teNInA vastrane cheDe pakaDI laI teNe pUchayuM ke- tuM koNa che? zA mATe AvI che? zAmATe jevI AvI tevI ja pAchI cAlI jAya che? zuM mAre tane aMtarAya naDyo?" brAhmaNanAM AvAM vacana sAMbhaLI reSa sAthe teNI belI ke-are mUrkha ziromaNi! napuMsakanI mAphaka AvuM dhaDA vagaranuM zuM bole che? A puNyazALI zreSThinA gharanI huM lakSmI chuM. zreSThinI saMbhALa levAne mATe AvI hatI. daramyAna tenA vastrane cheDe dhUpiyAmAM saLagate joI meM bujhavI nAkhe. temAM tane zI baLatarA thaI paDI?" brAhmaNe kahyuM ke tuM mArA ghare paNa puSkaLa jaththAmAM che; te pachI mArI sevA zA mATe karatI nathI? mArI zuddhi te letI ja nathI, kevaLa AnA uparaja tArI ATalI badhI bhakita zA mATe? lakSmIe javAba dIdhe ke-"he nirguNanA rAjA!AgalA janmamAM AgamamAM varNavela vidhithI, mana, vacana, kAyAnI zuddhipUrvaka Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. dAna puNya karavAthI A zeThe puNyAnubaMdhi puNya bAMdhela che, tethI huM A zreSThinI te kAma karanArI dAsI chuM, ane viveka sivAya kevaLa ajJAna kaSTa sahana karanAra pApAnubandhi puNyavALA tArI te huM svAminI chuM. samaja ! tuM te mArA dAsane paNa dAsa che. nekara upara te vaLI bhakti hatI hazebrAhmaNe kahyuM ke-he lakSmi ! mArA tathA AnAmAM ATale badhe bheda tuM zA mATe rAkhe che? A tane zuM ApI de che ane huM tAruM zuM luMTI lauM chuM? 'amArA baMnemAM manuSyatva eka sarakhuM hovA chatAM tuM A bheda rAkhe che te tene ghaTatuM nathI. vaLI huM te tane prayAsa karIne sAcavuM chuM ane A zeTha te tane jema Ave tema je te sthAne phagAvI de che. te chatAM tuM AnA upara prema rAkhe che ane mArAthI maheDuM maraDe che tenuM kAraNa zuM te kahe." A vAta sAMbhaLIne lakSmIe tenuM A pramANe nirAkaraNa karyuM ke ajJa pAchaLa buddhi brAhmaNa tuM sAMbhaLa. zuddha zraddhAvAna A zeThe vinaya, viveka, dayA, nyAya, harSa, ullAsa, utsAha. tathA lAgaNI bhera, viSagaralAdi anuSThAna rahita tathA koI jAtanuM niyANuM karyA vagara zrI jaina dharmanuM ArAdhana karyuM hatuM, ane tethI tene AvA atulya phaLanI prApti thaI che. vaLI A bhave dAna puNyamAM hara haMmeza paisAne vyaya karato rahe che, vadhatI jatI dharma karavAnI IcchA choDatA nathI. jema sugaMdhI padArtho lagADavAthI vastrAdi sugaMdhI thavA te tenuM AnuSaMgika phaLa che, tevI rIte A bhego teNe agAu karela dharmAnuSThAnanA AnuSagika phaLe che. mane teNe AgalA bhavamAM dUSaNa rahita karela dharmanA pasAyathI pitAnI karI lIdhI che. vaLI A bhave dAna, puNya, vinaya, Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 S prathama pallava. viveka, lajajA, dayA, saraLatA vigere guNothI tenA kAbumAM Avela huM tenI sevA bhakti karuM chuM. zAstramAM kahyuM che ke - morca monanArAci, tirAziH vivA vibhavo dAnazaktizca, sadAjJA tapasaH phalam / / bhejaya vastu, bhajanakaravAnI zakti, suMdara strI temaja bhegavavAnI zakti, paise temaja dAna ApavAnI zakti te AjJApUrvaka-AjJA pramANe karelA tapanuM phaLa che." te te AgalA janmamAM kevaLa nirdayatA tathA nikitA pUrvaka ajJAna kaSTa sahana karI pApAnubadhi puNya upArjana karyuM che. tevA puNyanA udaya samaye lakSmi vigere bhega sAmagrI maLe che, paNa pApa karavAnI matija thAya che, kAraNake doSa sahita sahana karelA kaSTanA phaLamAM doSita vaibhavaja prApta thAya che. te prANI A saMsAramAM lebhavRttithI herAna thatuM, asatya bolate ane pApasthAnake ja sadA sevata hovAthI prApta lakSmIne koIne AvyA sivAya athavA bhegavyA sivAya narakamAM jAya che. kadAca satsaMgathI dAna ApavAnI IcchA thAya, te paNa tene koIne koI aMtarAya AvI paDe che ane tene pariNAme utpanna thayelI IcchA paNa nAza pAme che. tenA upara eka vAta kahuM te sAMbhaLa eka zaheramAM eka bahuja lebI, dayAzUnya, dhananI bahuja vAMchanA karato tathA adhikAra mATe phaDaphaDate eka mANasa ghaNuM kaI sahana karIne eka dhyAne tyAMnA rAjAnI sevA karate hate. ghaNA divase rAjAe jANyuM ke-A mANasa mArI sevA kare che, ane mArA mATe bahu kaSTa sahana kare che mATe mArI sevAnA phaLarUpa Ane kaMI adhikAra mATe ApavA joIe, paraMtu Ane zuM adhikAra Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 dhanyakumAra caritra. Apa ? pitAnI caturAI tathA buddhithI vicAra karatAM pitAnA mana sAthe rAjAe nirNaya karyo ke A sevA karavAmAM te catura che, paraMtu lobhI ane nirdaya che, mATe ane te keDArIja banA , kAraNake lebhI hevAthI paisA jema Ave tema uDAvaze nahi, temaja nirdaya hevAthI jene ApavAnuM haze tene paNa jaldI Apaze nahi. mATe Ane e adhikAraja Apa. AnA jevo egya bIje kaI jaNAtuM nathI. Ama vicAra karIne tene koThArI banAvyuM. have te rAjA jene dhana ApavAnuM kahevarAvate tene dhana te na Apato paNa ulaTe muzkelImAM nAMkhato ane te leke rAjA pAse tenA deza tathA avarNavAda balavA jAya, te rAjA ulaTa temanA upara gusse thatA. je ke rAjA pAse te kekArInA doSa pragaTa karavA AvatA te rAjAnI reSa bharelI daSTi joine muMgAja thaI jatA ane kazuM belatAja nahi; vaLI te koThArI keTalAkane DuM ApI AkhI rakamamAM sahI karAvI le. Ama bahu samaya cAlyuM, tethI rAjayanA kArabhArIo sarve tenA duzmana thaI gayA. eka divasa rAjayAdhikArIone ghare gADIDA joIne te koThArIe vicAryuM ke - huM paNa eka amaladAraja chuM, mATe huM paNa eka gADI kharIdI bhAre ThAThamATha sAthe bajAramAM pharavA nIkaLuM." A pramANe vicAra karIne eka ghoDAgADImAM besI bhAre ThAThamAThathI te bajAramAM gaye. tene joDAgADImAM beThele joIne badhA amaladAre kheda pAmyA ane gusse thayA. eka divasa barAbara TAMkaNuM sAMdhI badhA amaladAre bhegA thaI rAjAne kahevA lAgyA ke-sAheba ! A mANasa te Apane khajAne jema Ave tema uDADe che." A vAta sAMbhaLI rAjAe Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . prathama palava. (28 tene belAvI pUchayuM ke-"zAmATe phalANAnuM dravya haju tame ApyuM nathI ? eTale koThArI tenA de ughADavA lAge ke-Ate bahu khAI jAya che, tene vaLI devuM zuM? AvAM khoTAM bahAnAM sAMbhaLI rAjA be ke-A mANasa te jene ApavAnuM hoya tene paNa ApatuM nathI, mAtra lebha kare che. A keIne paNa dAda zuM Apane haze? darekane duHkhI ja karate haze." te vakhate badhA sabhAsadee paNa herAna thayelA hovAthI sAkSI pUrI, tethI gusse bharAyelA rAjAe tenuM sarva japta karI laIne tene dezanikAla karyo.' AvI rIte he brAhmaNa! teM paNa nirdayatA ane nirvikAdi deSa sahita kaSTathI tapa karI karmapariNAma rAjAnI sevA karelI hevAthI teNe tane lakSmIne (mAre) koThArI banAvyuM che. mATe tuM thana sAcavanAra hovA chatAM jo dAna athavA bhegathI dhana uDADIza te huM tathA karmapariNAma rAjA gusse thazuM. A pramANe mAtra dhanane sAcavanAra tuM mAro zo upayoga karavAnuM hatuM? zreSTi sAthe tArI tulanA zI rIte thavAnI thatI ?" - lakSmInuM A pramANenuM bolavuM sAMbhaLI brAhmaNa bole ke huM samaje, have mAre tane kema rithara karavI tenuM rahasya samajAyuM.bhale mArU pApAnubandhi puNya che, paraMtu huM te lakSmIne svAmI chuM ane te kSaya na thAya tyAM sudhI te tuM mAre ghare cho; pachI mAre zI cintA ? Aja savAre ja dAna bhega vigerethI huM tane mArI dAsI banAvI daIza." lakSmI--"tArUM meTuM teje !! majurone upADavA Apela dhana nuM paTaluM majuranuM thayuM sAMbhaLyuM che ke? are mUrkhazire maNi! AgalA janmamAM karela zuddha dharmathI tathA amArA anukULapaNe Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 dhanyakumAra caritra. = 0 vartavAthIja dAnabhegAdi tuM karI zake, te sivAya karI zake nahi. samaja have. je kadAca uddhata thaIne tuM dAna bhega vigeremAM pase vAparavA jaiza te huM tAre neve aMge DAma devarAvIza te paNa cakkasa samajaje.' * brAhmaNa--meM upArjana kareluM dhana huM kharacuM temAM mane vArI rAkhanAra koNa che? ulaTI mArI kItirUpa zobhAmAM vadhAro thaze." lakSmI-AvI IcchA kadi paNa na kare. kAraNa ke karmapariAma rAjAnI AjJAnuM traNa jagatamAM kaI ullaMghana karI zakatuM nathI. je traNa jagatanA AdhAra tathA traNa jagatane nAza ke rakSaNa karavAne samartha ane ananta baLanA svAmI zrI tIrthaMkara bhagavAna te paNa karmarAjAne anukULa pravRttija kare che. teo paNa bhegane udaya heya tyAM sudhI ja tene bhegavI karmapariNAma rAjAnI anukULatA pramANe dAna dIdhA pachI vrata aMgIkAra kare che. mATe tuM te evaDe moTe keNa ke karma pariNAma rAjAne pratikULa thaIne dAnabhega karI zakavAne hate? je karIza te dhyAna rAkhaje ke huM tane na aMge DAma devarAvIza brAhmaNa-jA jA, tuM tAruM kAma kare." lakSmI--ema che! tyAre tuM paNa doDI pahoMca ane tene ThIka lAge tema kara.' ATaluM belI lakSmI cAlI gaI. have palaMgamAM sUte sUte brAhmaNa vicAravA lAgyo kesavAre amuka dhana laIne A zreSThi dAna tathA bhoga kare che, tethI paNa vadhAre dAnabhegamAM kharacavA mAMDIza. AnA karatAM paNa mArI pAse vizeSa dhana che, tethI deza dezAntaramAM mArI kIrti phelAya Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama pallava. 31 tevuM have te huM karIza." Ama vicAramAM ne vicAramAM bAkInI rAtri pasAra thaI gaI. savAranA zreSTi pAsethI pAMca hajAra rUpiyA laI eka majura pAse upaDAvI te bajAramAM gaye. tyAMthI ghaNA paisA kharacIne suMdara navA kapaDA vecAtAM laI paheryA tathA dravya kharacIne AbhUpaNe laI pitAnA zarIrane barAbara zaNagAryuM vaLI rastAmAM jatAM garIba, vikaLa athavA je kaI yAcaka maLe tene muThI bharI bharIne dAna ApavA lAgyo. mAgaNa paNa Azcarya pAmI belavA lAgyA ke-"bhAre navAinI vAta ke Aja te vizvabhUti brAhmaNa dAna ApavA nikaLI paDyo che!" leke TeLe maLI maLIne belavA lAgyA ke-are bhAI daDo deDo ! tamane kautuka dekhADuM. juo ! Aja te vizvabhUti mahArAja dAna ApavA nikaLI paDyA che.' A pramANe dareka meTA rastAmAM lekenA TeLeTeLA maLI Azcarya pAmatA hatA, tevAmAM kaI ghaNA paricayavALA mANase te brAhmaNane pUchayuM ke-"are vizvabhUti ! tane Aje zuM thayuM che? kaI divasa agAuna dIdhela dAna devAnI IcchA vaLI kyAMthI thaI AvI?" brAhmaNe kahyuM ke bhAI! ATalA divasa te mithyA jJAna tathA ulaTI samajaNamAM gayA. have mane zAstrano paricaya thatAM sAcuM rahasya samajAyuM. dAnabhega sivAya lakSmI narakamAM laI janArI tathA baMne lekathI bhraSTa karanArI thAya che, mATe huM dAna dauM chuM.' A vAta kaI mANase AvIne brAhmaNanA dIkarAone kahI "are bhAI! tamArA pitA te Aja bahu dAna devA maMDyA che! teoe kahyuM -bAI mazkarI kare che ke amArA koI pApanA Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 dhanyAkumAra caritra. udayathI A saMbaMdhathayo che. karavuM paNa zuM? dAna bhegA karavAmAM A suMdara yuga chatAM amAre te daridratAmAMja rahevuM paDe che. vaLI vadhArAmAM tame mazkarI karIne zA sArUM baLatAne vadhAre bALa che?" teoe kahyuM ke -"nA, nA, ame jaineja AvIe chIe.' tenA A pramANe kahI gayA pachI tarataja bIjA keIe AvIne paNa te pramANe ja kahyuM, vaLI te pramANeja trIjA pAsethI paNa sAMbhaLI putrAdi sarva parivAra tyAM AgaLa jaIne jue che te pitAnA sAMbhaLavA pramANene vRttAMtaja banate joI cakita thaI gayA. teo tenA pitA pAse jaI kahevA lAgyA ke-bApu! nakAme kharaca zA mATe kare che ?' brAhmaNe kahyuM ke- he putra! meM hamaNAja jANyuM ke lakSmI narakamAM laI janArI che, mATe IcchAnusAra bhaga bhega tathA dAna Ape. ATale vakhata meM nakAme gALe ane tamArA AnaMdamAM paNa ADakhIlI je thaye; mATe have te dravya le ane tamArI IcchA pramANe sukha bhege. A pramANe belatAM muThIe muThIe brAhmaNane dAna detA joIne sarva sagAM saMbaMdhI tathA bIjA zaherIoe vicAryuM ke-coka AnA zarIramAM bhUta peThuM che ane tene pariNAme ja te Ama dhaDA vagaranuM bole che ane pise uDAve che, mATe Ane ghare laI jaI kAMIka maMtra taMtrAdi karIne svastha karIe." che tyAra pachI badhAM bheLA thaIne tene ghare laI gayA. tyAM te pitAnI strIne paNa te pramANeja kahevA lAgyuM ke are mUkhiM! - A raMka veza tuM kADhI nAkhane suMdara vastra tathA ghareNAM pahera: teNI te cakita ja thaI gaI ke-AvuM asaMbaddha te A zuM belI rahyA che te vakhate koI DAhyA mANase AvIne kahyuM ke Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama pavi. 33 Ane kayAMto bhUta vaLagyuM che athavA vAyunI vikRti thaI che, mATe Ane chAnAmAnA nava zaLIo tapAvI nava aMge ekI sAthe DAma daI gho eTale te svastha thaI jaze ane temanahi kare te tenI buddhi pharI jatAM mAmale hAthamAMthI vahyo jaze, mATe jaladI kare." - have chokarAoe te tenI salAha pramANe nava zaLIo tayAra karI. pachI sagAMvahAlAe te brAhmaNane barAbara pakaDI rAkhI eka sAthe nave aMge DAma daI dIdhA. pachI keIe pUchayuM ke-A pramANe karavA chatAM jo ThekANe na Ave te pachI zuM karavuM? tenA javAbamAM pelAe kahyuM ke te pachI beDI nAMkhI eka aMdhArIA eraDAmAM ekavIza dIvasa sudhI bhUkhe ne tara rAkhe ane tenA upara pahere rAkhe." have pelA brAhmaNe vicAryuM ke je thavAnuM hatuM te te thayuM. je haju Ave ne A haTha cAlu rAkhIza, te nAhaka beDImAM paDIza, devanuM vacana mithyA thatuM ja nathI. A pramANe vicArI vAcALatA choDI daIne te kheTI mUcha khAI gaye. cAra ghaDI te pramANe ja rahIne jANe acAnaka jAge hoya tema putrone pUchavA lAge ke--"are chokarAo ! A badhA mANase kema bhegA thayA che? mArI AMgaLI tathA zarIra upara A ghareNAMo kayAMthI? chekarAoe kahyuM ke--pitAjI! tamArAmAM bhUta athavA te vAne praveza thayuM hatuM. be hajAra rUpiyA te tame nakAmA uDAvI paNa nAMkhyA. A pramANe sAMbhaLI te brAhmaNe khoTe hAhAra karI mUko ke-are meM zuM karI nAMkhyuM; ATalA badhA rUpiyA pAchA kyAMthI maLaze?" A pramANe tene pazcAttApa karate joIne badhAe vicAryuM ke-"have ThekANe AvI gayA!!" tyAra pachI te brAhmaNe Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 dhanyakumAra caritra. pahelAnI mAphakaja rahevA mAMDyuM. | mATe dAna devuM te kAMI sulabha nathI. je puNyAnubaMdhI puNya karyuM hoya te ja tenA udaya samaye dAna devAnI IcchA thAya che; nahi te thatI ja nathI. mATe bhavya purUSoe supAtradAna devAmAM AdaravALA thavuM ke jethI puNyAnubaMdhI puNya baMdhAya. je mANasa utsAhapUrvaka udAratAthI samasta rAjyalakSmInA mULa kAraNabhUta supAtradAna de che tene dhanya che. te mANasa dhanyakumAranI mAphaka jagatane prazaMsA karavA gya sthAnane meLave che. vaLI je sattva vagaranA mANase dAna daIne pAchaLathI pazcAttApa kare che, teo bIjA bhavamAM te dhanyakumAranA meTA bhAIonI mAphaka daridrI thAya che ane duHkha pAme che. dhanyakumAra tathA tenA moTAbhAInI kathAne prAraMbha. A bharatakSetranA dakSiNa vibhAgane viSe kalyANa lakSmI, Rddhi, siddhi tathA mahattvanA eka sthAna jevuM zrI pratiSThAnapura' nAmanuM bhavya zahera hatuM. te zaheranI pAsethI godAvarI nAme nadI vahetI hatI. kavi kalpanA kare che ke-godAvarI nadImAM suvarNa tathA ratna paherIne nhAvA AvatI ane jaLakrIDA karatI strIonA kaMThamAMthI sarI paDatAM ratna pravAha mAraphata taNAIne dariyAmAM bhaLI jatA hovAthI ja dariyAne leke ratnAkara kahetA haze ema huM dhArUM chuM." e zaherane viSe mahA kAnti tathA guNethI zobhate jItazatru nAmane rAjA rAjya karate hate. rAtruo bIkathI tathA mitro 1 hAla paiTha kahevAya che ane tyAMnI pAghaDIe vakhaNAya che. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama pallava. 35 prItithI tenI AjJAmAM rahetA hatA. te rAjAnA taravArarUpI meghamAM moTA moTA rAjArUpI parvate DubI jatA hatA. parvata jevA meTA rAjAo tenA tejarUpa samudramAM nimagna thaI jatA hatA. joke tene A pramANe cAra rUpe jotA hatA. vaDila varga tenA vinaya vigere guNene lIdhe tene bALaka samajatA, zatruo zaryAdi guNothI tenAmAM sAkSAta yamanA darzana karatA, zaherIo nyAyaniSThAdi guNone laIne tene rAma je mAnatA ane yuvAna strIo tenA asAdhAraNa rUpathI tene kAmadevane avatAraja samajatI. - yazathI ujavaLa evA nagaravAsI janemAM pitAnA nAma samAna guNavALa dhanasAra nAme zreSTi vasati hate. tenI kIrtithI vyApArInI mAphaka spardhAthI jANe daze dizAo chavAI rahI hatI. lajajA dayA vigere guNayukta tenA cittanI suMdaratAnuM varNana karavuM paNa azakya che. tenA hRdayane viSe jagatanA nAtha zrI jinezvara bhagavAna sadA sarvadA vaselA hatA. A te zreSTi hamezAM prabhunA dhyAnamAM lIna rahete hate. te zeThane dAna, ziyaLa vigere guNethI yukta zIlavatI nAmanI strI hatI. te pitAnA kuLanI maryAdA jALavI rAkhI gharane bhAre vahana karatI hatI. asthI majajAnI jema tenuM hRdaya zrI jaina dharma prati premavALuM hatuM. rUpa sauMdarya tathA nirmaLa ravabhAvamAM varganI suMdarIo paNa tenI pAse hIsAbamAM nahAtI. e pramANe sukhe gRhasthAzrama calAvatAM temane traNa putra thayA. te traNenA anukrame dhanadatta, dhanadeva tathA dhanacandra nAma pADyA. A traNe dAna, mAna tathA bhega vigere guNayukta hatA. te traNene anukrame dhanathI, dhanadevI tathA dhanacandrA nAmanI strIo sAthe Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra paraNAvyA. teo sukhamAM kALa vyatIta karavA lAgyA. dhanasAra zeTha pitAnA putrone samartha joIne gharane bhAra temanA upara mUkI dharmakaraNImAM vizeSa joDAyA hatA. cAra ghaDI rAtrI hoya tyAre brAhma muhUrtamAM uThI te badhA mRtanA sAra rUpa zrI paMcaparameSTi namarakAra maMtra jApa japatA hatA. banne vakhata (savAre ne sAMje) pratikramaNa tathA traNe kALa zrI jinezvara bhagavAnanI pUjA vidhipUrvaka karatA hatA. divasa tathA rAtrI maLIne sAtavAra caityavaMdana karatuM hatuM ane daravarSa tIrthayAtrA tathA rathayAtrA bhAre ADaMbara sahita karatA hatA. yathAyogya avasare supAtradAna tathA anukaMpAdAna ApI dAnadharmanuM poSaNa karatA hatA. vRddhi pAmatI zraddhAthI darareja zAstra zravaNa tathA gurUsevA karatA hatA. A pramANe dharmamAM ekatAna thaI jaIne gRhasthadhamane te nirvAha karatA hatA. vadhatI jatI lakSmIvALA tathA IcchAnusAra sAMsArika sukha bhagavatA te daMpatIne cUMtho putra thaze. te bALakanuM nALa ghaTavA jamIna khodI tyAre tenI aMdarathI dravya bharele carU nIkaLI Ave. dhanasAra zeTha te nidhAna joIne vicAravA lAge ke-"A bALaka koI asAdhAraNa puNyazALI jaNAya che, kAraNa ke janma thavAnI sAthe ja te asAdhAraNa lAbhanuM kAraNa thaye che, mATe A bALakanuM nAma guNaniSpanna dhanyakumAra rAkhavuM.'pAMcadhAtrIothI piSAta e dhanyakumAra bIjanA caMdramAnI jema saubhAgyamAM tathA zarIramAM vRddhi pAmavA lAge. pitAnuM hRdaya te putrane jotAM navA navA manera bAMdhavA lAgyuM. e pramANe ATha varSane thaye eTale mAtApitAe zubha divase, zubha zukane meTA mahesUvapUrvaka tene kaLA zikhavAne mATe Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama pallava. 37 nizALe mUkyo. pUrva pUNyanA prabhAvathI dhanyakumAre bahuja sahelAIthI badhI kaLA grahaNa karI, zikSaka te phakta sAkSIrUpaja thayA. sarva zAsrarUpI parvata para caDavAmAM nisaraNa jevuM zabdazAstra te teNe heDeja karI nAMkhyuM. pramANAdi nyAya viSayamAM te sarvathI huziyAra thaI gaye. zRMgArarasanA zAstromAM rahasya tathA arthane jANanAre thayo. kAvyakaLAmAM potAnI buddhithI pUrva kavionA karelA kAvyamAM deSa tathA guNe batAvavA lAgyo. buddhi nirmaLa hevAthI sAhityanA viSayamAM avasaracita vAta karatAM te kadi chetarAte nahi. purANa graMthamAM paNa tenI buddhi jhaLakI nikaLavA lAgI. gaNita zAstra barAbara samajela hovAthI graha tathA nakSatronI samajuti te barAbara ApI zakato hato. kuzAgra buddhivALo hovAthI vAdavivAdamAM jaladI javAba ApatA hatA. prahelikA, aMtarlIpikA, bahirlIpikA vigere alaMkArazAstra te bALakanI lIlA mAphaka te jaladI samajI gaye. samazyAono te te sAMbhaLavA sAthe ja uttara Apate. judI judI lipio vAMcavAmAM te kadi khalanA pAmate nahi. lIlAvatI vigere saMkhyA zAstromAM te asAdhAraNa jJAnavALA ba. vyAdhinuM nidAna karavuM, cikitsA karavI tathA roganuM mULa kAraNa zodhI kADhavuM vigere vaidyaka kriyAomAM nighaMTu vigere zAznonA abhyAsathI te prakhyAta thaze. sarva auSadhanA tathA yeganA pragamAM te AmnAyane samajanAra the. vAte tathA mazkarI karavAmAM potAnI asAdhAraNa zaktithI te sAmA mANasane tarataja nirUttara karI nAkhata. rahasya na samajI zakAya tevA zlekenirAkaraNa te jhaTa karI nAMkhate (samajAvI zakto). nATya graMtha rUpa ' kasaTI upara pitAnI matirUpa suvarNa ghasIne teNe ughotita Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 dhanyakumAra caritra. karyuM hatuM. antardhAna vigere vidyAo teNe kALajIpUrvaka zIkhI lIdhI hatI. auSadhi, rasa, rasAyaNa ane maNi vigerenI parIkSAmAM te jaladI guNa doSa kahI zakate. maMtra, taMtra, jaMtra vigere te saMpUrNa paNe zIkhI gayo hate. cUDAmaNi vigere nimittazAstro jANe pote banAvelA hoya tema akhalitapaNe belI jAte. uttala evI indrajALa vigere vidyAonuM rahasya te sahelAithI samajAvatA hatA. vasantarAja vigere zukanazAstranA adhyayanathI pitAnI draSTie kaI paNa vastu paDatAM ja tenA bhUta, bhaviSya tathA vartamAnanuM jANe pitAne jJAna hoya tevuM varNana karate hate. saMgIta ane chaMdazAstra vigerene nirNaya ane savarNa, mAna, tAla, mAtrAnubhAva ane praratAra vigerenuM varNana te spaSTa rIte karI zakatuM hatuM. susvaranAmakarmanA udayathI sarva manuSyane vaza karI zake tevuM gItagAna laya, mUcha tathA rasapUrvaka evuM karate ke tenAthI AkarSAine vanamAMthI hAthI tathA haraNuAo paNa vagara zaMkAe mANasethI bharapUra nagaramAM cAlyA AvatA hatA. hAthI, ghoDAnI parIkSAmAM tathA temane keLavavAmAM te ghaNeja ziyAra thaye hate. mallayuddhamAM tenuM rahasya samajI gaye hovAthI kaLA athavA baLathI sAmA mallane parAjaya karavAmAM te kuzaLa hate. dhanuSya vigere zastravidyAomAM pravINa thavAthI sAmA ddhAne te jaladIthI jItI zakate hate. cakravyuha, garUDa mUha, sAgaramUha vigere sainyanI racanA karavAmAM te e kuzaLa thaI gayo hato ke sAme zatru tene parAbhava ja karI zakate nahIM. gAMdhInA vyApAramAM vidhavidha kariyANAo kharIdavAmAM tathA vecavAmAM te kuzaLa thaI gaye hate. gaMdha parIkSAmAM ghaNe catura hovAthI mAva cIjo suMghavAthI ja aMdara zuM zuM che tenI te parIkSA karI zako Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama pallava. 39 hate. vastranA vyApAramAM te adUSita buddhivALo thaye hate. maNi tathA ratnanA vyApAramAM tenA guNadoSane samajanAra hovAthI badhA vyApArIo tene pramANabhUta samajatA hatA. senA rUpAnA vyApArIo tenA vakhANa karatA hatA. maNiyArAnA dhaMdhAmAM judA judA dezamAM nIpajelI cIjonA guNa deSa samajI jaIne te levAmAM tathA vecavAmAM pravINa thayo hate. judA judA dezanA AcAra, vicAra, bhASA tathA rastAo vigerenuM jJAna hovAthI te sArthavAha banI musApharone utsAha tathA sattvapUrvaka icchita sthAne laI jato hato. samayane samajI zakanAra hovAthI tathA kaye vakhate zuM lavuM tenuM barAbara jJAna hovAthI te rAjasabhAmAM jato tyAre rAjAne paNa priya thaI paData. devatAnI bhakti karavAmAM te aDaga pairyavALa hate. badhA devenI pUjA karavAnA vidhimAM pravINa hovAthI alpa samayamAM te sarva devane prasanna karI zakato. bahuja tejasvI buddhivALA hovAthI pradhAna tathA maMtronuM kAma karavAmAM rAjAnI IcachA samajI jate tathA chaLa temaja baLathI rAjayanuM rakSaNa karo. vege vigere kriyAmAM yama, niyama, Asana vigere ginA aMge tenA bhede sahita samaja. autpAtikI vigere cAra prakAranI buddhithI zikSita mANasanA mana paNa te khuza karI zako. sarva nIti, rIti te samajo. vadhAre zuM kahevuM ? sarva vijJAnazAstramAM pAraMgata thaI javAthI sarva kaLA, teja, yaza, vividha guNa ne buddhionA priyamelaka tIrtha je te banI gaye. guNavaDe bALapaNamAM paNa te vRddha je zebhavA lAge. anukrame bALavayanuM atikramaNa karI yuvatIone kriDA karavAnA vana rUpa yauvana vayane teNe prApta karyuM. tenA janmathI Ara Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. bhIne dhanasAra zreSThinA gharamAM cAre bAjuthI dhana dhAnyAdi lakSmI vadhavA lAgI hatI, tethI tene pitA lakSmInI vRddhi joIne nIti zAstranA niyamathI virUddha hovA chatAM guNathI AkarSAIne hajAro mANasa pAse dhanyakumAranA vakhANa karate hate. nItizAstramAM kahyuM che ke pratyakSe guravaH stutyAH, parokSe mitrbaaNdhvaaH| karmA'nte dAsabhRtyAMzca, putrA naiva mRtAH striyaH // gurUnI pratyakSa stuti karavI, mitra ne bAMdhavanI pAchaLa karavI, dAsa ke sevakanI kAryanI samAptie karavI, putranI te karavI ja nahIM ane strInI stuti mRtyu pAmyA pachI karavI." Ama chatAM paNa zeTha te kahetA ke-je divasathI A putrane janma thaye che te divasathI jANe maMtrathI AkarSAIne AvatI hoya tema cAre bAjuthI lakSmI mArA gharamAM vadhatI ja jAya che. A putranA guNe badhA zaheravAsI janonA cittane ceranArA che. koI nipuNa mANasethI paNa tenI gaNatarI thaI zake tema nathI. AgalA janmanA keI zubha bhAgyanA udayathI mAre ghare kalpavRkSane putrarUpe janma thaye jaNAya che." - A pramANe bahu prakAre jema jema te dhanyakumAranA guNanuM varNana karavA lAge tema tema tenA moTA traNe bhAIo te sahana karI na zakavAthI IrSyAthI baLavA lAgyA. A pramANe baLatA hRdaye koparUpI agnimAM neharUpI telanuM balidAna karIne pitAnA pitA dhanasArane bolAvIne teo kahevA lAgyA ke-bahepitAjI! ame judI judI jAtanA kariyANAthI bharapUra vahANa bharIne jANe samudranA ma haIe tema vAraMvAra samudramAM musApharI karIe chIe, Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama pallava. 41 temaja vAraMvAra deza paradezamAM rakhaDIe chIe, sAhasa karIne aneka vastuothI bharapUra gADAM sAthe na vidhI zakAya tevA araNyamAM rakhaDIe chIe, rastAmAM TADha taDake sahana karIe chIe, unhALAnA taDakAmAM khetIne AraMbha karAvIe chIe, temaja dAridra rUpI kaNane pIlI nAkhavAmAM ghaMTI jevA aghaTTo pheravIe chIe, bajAramAM dukAne besIne vyApAra karIe chIe, aneka vyApArIone udhAre dravya athavA kayiANA daIe chIe ane hamezAM tenA lekhAM karavAnuM kaSTa sahana karIe chIe. tyAra pachI pAchA temane ghare vAraMvAra AMTA khAine ugharANIe karIe chIe, bhAta bhAtanI yukti prayuktithI dhana lAvI kuTuMbane nirvAha karIe chIe. vaLI sAmaMta rAjA vigerene dhIrela dhana kAMI kAMI kaLAo karIne pAchuM meLavIe chIe. rAjyadvAre caturaMga sabhAmAM judA judA AzayathI karAyela vitarkathI muzkela praznonA huziyArIthI javAba daIne ame catura mANasanA manane khuzI karIe chIe. jevI rIte meTA meTA magaramacchathI tathA moTA moTA meLAothI muzkelIthI tarI zakAya tevI revAnadIne moTA hAthIo tarI jAya tevI rIte durjana nothI, khuzAmatIAothI ane paravazapaNAthI muzkela evI rAjasevA paNa ame karIe chIe. A pramANe aneka upAye karIne keTi game dhana ame pedA karIe chIe, chatAM evA amArA kaSTanI avagaNanA karIne tame dhanyakumAranI vAraMvAra prazaMsA kare che. paNa juo, haju sudhI te te lajajAhInaramata gamata paNa cheDatI nathI, vyApAra vigere udhama te bAju upara mUkIe, paraMtu gharamAM sAmAnya rIte pitAnA vastrAdi paNa ThekANe mUkavAnuM kAma te karate 1 pANI kADhavAnA re. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 dhanyakumAra caritra. nathI, lekhAM vigere karavAmAM paNa ughukta thatuM nathI, ghare Avela sArA mANasone AdarasakAra ApatAM paNa haju AvaData nathI, te paNa dhanyakumAranI vAravAra vakhANa karavAnI tamArI ajJAnata amane samajI zakAtI nathI; vaLI gharane bhAra sahana karatAM evA amArI tame nidA kare che, paraMtu je mANasa sArA narasAnuM pArakhuM karI zakyuM nathI te badhe ThekANe hasIne pAtra thAya che. kahyuM che ke - kAke kaayemlaukikN dhavalimA haMse nisargasthitirgAmbhirye mahadantaraM vacasi yo bhedaH sa kiM kathyate / etAvatsu vizeSaNeSvapi sakhe yatredamAlokyate, ke kAkAH khalu ke ca haMsazizavo dezAya tasmai namaH // kAgaDAmAM kRSNatA te alaukika che haMsamAM ujavaLatA che te svAbhAvika che. baMnenI gaMbhIratAmAM moTuM aMtara che, paraMtu tenA vacanamAM je bheda che tenI to vAta ja zI karavI? A pramANe vizeSaNa chatAM paNa kAgaDe kaNa ne haMsa keNa, tene je oLakhI zakatA nathI-tenA guNanI parIkSA karI zakatA nathI, te dezane namaskAra thAo.' | mATe he pitAjI! tameja amane moTA banAvyA hatA ane have moTA mANasa pAse dhanyakumAranA guNa gAIne tame ja amane nIcA banAve che. jevI rIte trAjavAmAM eka palAne bhAre karIe te bIjuM svayameva halakuM thaI jAya che, tevI rIte dhanyakumAranA guNa gAine tene meTe (bhAre) banAvavAthI ame halakA banI jaIe chIe. pitAjI! jema badhA vRkSomAM sarevaranuM pANI eka sarakhuM pahece che tevI rIte tamAre sneha paNa sarva putramAM Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama pallava. eka sarakheja he joIe. jema sarva mahAvrata vidhipUrvaka eka sarakhAM pALavAthI ja muni zreSTha gaNAya che, temaja sarva putramAM eka sarakhAja guNanI sthApanA karavAthI satyAsatyanI parIkSA karI zakanAra mANasamAM pitA zreSTha gaNAya che. vaLI he pitAzrI! zAstramAM paNa putranI stuti karavAne niSedha karyo che ane te te tame kare che, mATe kahe ke je vAtane zAstramAM niSedha karyo hoya te vAtane Adara karavAthI kadi paNa yaza maLI zake kharo ? mAbApe bahu vakhANa karIne tathA bahu lAlanapAlana karIne uchuMkhaLa banAvI dIdhele putra te kuTuMbane kSaya karanAre thAya che. lAkaDAmAMthI utpanna thayele agni zuM lAkaDAne nathI bALa? vaLI bApu ! tame dhanyakumAramAM zI adhikatA jaI ne amArAmAM zI ochAza joI ke hamezAM jANe devatA hoya tema tenA vakhANa karyA ja kare che? he tAta ! ja arasaparasamAM nehalatAne vadhavA devAnI tamArI IcchA hoya te dhanyakumAranA vakhANa karavA rUpI agni have vAraMvAra na cetAvaze ane amArA badhA upara eka sarakhI daSTi rAkhaze." punAM AvAM zabdo sAMbhaLIne gusse thayelA te putrone zAMta karavA mATe pitAe kahyuM ke-"he putra! tame DoLA pANInA khAbocIAnI jevA malina AzayavALA che; tamAre svaccha thavAne mATe mArI jevAnA vacanarUpa kataka phaLanI jarUra che. tene upayoga kare. he putre ! haMsanI mAphaka nirmaLa baMne pakSavALA mane sAcuM khoTuM bolavAnI mUrkhAI karate tame kadi je che kharo? gavALIAthI mAMDIne moTA rAjA mahArAjAo sudhI sarva manuSyamAM mArI tulanA zaktinA vakhANa thAya che ane te Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 dhanyakumAra caritra. pramANe parIkSA karavAmAM kuzaLa evA meM je guNe hatA tenAja vakhANa karyA che. je guNavAna mANasanA guNe gAvAmAM paNa mauna dhAraNa karIe te te prApta thayelI vacanazaktine niSphaLa karavA jevuM che. tethI A guNavAna putranI niSedha karAyelI stuti paNa huM karuM chuM. are pu! dhanyakumAranA janma pachI jevI lakSmI ApaNA gharamAM vadhI che tevI pahelAM nahatI; tethI karIne anvaya tathA vyatireka bannethI dhanyakumArane ja tenA kAraNarUpa huM te samajuM chuM. he putra ! jema caMdrodaya samudranI bharatInuM, jema sUrya kamaLane khIlavAnuM, jema vasanta puSpane AvavAnuM, jema bIja aMkura phuTavAnuM, jema varSAda sukALanuM tathA jema dharma jayanuM kAraNa che, tema ATaluM paNa ekasa samajaje ke ApaNA gharamAM lakSmI vadhavAnuM kAraNa banyakumAra sivAya bIjuM kAMIja nathI. jevuM bhAgya tathA saubhAgya ane jevI buddhinI nimaLatA dhanyakumAramAM dekhAya che tevI tenA sivAya bIje kaI raLei bhALI che ? putro! jo tamane mArA vacanamAM vizvAsa na hoya te huM ApuM teTalA dhanathI vyApAra karI pitAnA bhAgyanI parIkSA kare. eka sarakho udyama eka sarakhA dhanavaDe karavAthI pitAnA bhAgyAnusAra phaLa maLe che. "pUrA bharelA sarevaramAMthI paNa ghaDe te potAnA mApa pUratuM ja pANI laI zake che.' pachI jema daradI vaidhe ApeluM pitAne gamatuM oSadha khuzIthI svIkArI le che te pramANe traNe putroe zreSTinuM kahevuM svIkArI lIdhuM. zeThe vyApAra karavAne mATe cAra putrone traNaso traNaso senAnA sikkA ApIne kahyuM ke he putro! A senAnA sikkAthI jude jude divase vyApAra karIne pitAnA bhAgya pramANe Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama pallava 5 maLela lAbhathI ApaNA kuTuMbane tamAre bhejana ApavuM." - have prathama be putra traNa senAnA sikkA laI vyApAra karavA gaye; paraMtu ghaNe prayatna karyA chatAM paNa tene sahejasAja lAbha maLe; kAraNake dareka manuSyane pitAnA karmanA udaya anusAraja phaLa maLe che, prayatna pramANe maLatuM nathI. pachI teNe vyApArathI meLavelA dhanathI sudhAne teDavAne samartha evA vAla tathA tela lAvIne kuTuMbane bhejana karAvyuM. bIje divase bIjA bhAIe pote kamAyela dhanathI caLA lAvI kuTuMbane jamADyuM. trIje divase trIjA bhAie pote lAvela naphAthI jema tema karIne kuTuMbane tRpta karavA prayAsa karyo. have cothe divase pitAe kareDe rUpiyA kamAvAne taiyAra thaI gayela dhanyakumArane paNa traNa senAnA sikkA ApyA. pachI jema aSADa mahinAnuM vAdaLuM jaLa levAne mATe samudra tarapha jAya che, tevI rIte dhanyakumAra pitAe Apela sikkA laIne dhana kamAvAne mATe bajAra tarapha cAlyA. sArA zukanathI prerAIne dhanyakumAra eka moTA paisAdAra gRhasthanI dukAne jaine beThA. te zeTha pitAnA mitre lakhelI nekara sAthe AvelI cIThI nokaranA hAthamAMthI laI chAne mAne ughADIne manamAM vAMcavA lAge. te patramAM lakhyuM hatuM ke "zrI pratiSThAnapattana zahere, mahA zubharathAne, paramapriya mitra mahezvara jega, sArthanA sthAnathI tamAre snehI mitra amuka nAmane vyApArI neha tathA kuzaLa samAcAra pUrvaka praNAma sAthe kahevarAve che ke-ahiM sarva kuzaLa che, tamArI kuzaLatAnA samAcAra jarUra mokalatA rahezo. have kAmanI vAta upara AvIe. megha samAna phAyadAkAraka eka sArthavAha agaNita kariyANAthI bharelA gADAMo Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. sahita tamArI tarapha Ave che. vaLI te jyAMthI Ave che te sthAna neja pAchA javA mAMge che. baMdhe! daridratAne nAza karavAne samartha meTA vyApArIone yogya bahu kariyANa tenI pAse che. game te kAraNa che, paraMtu te sArthavAha sahejasAja lAbhathI paNa pitAnA kariyANA vecI pitAne vatana javA utsuka thaI gayela che. mATe he mitra ! tamAre te sArthavAha pAse jaladI AvIne tenA kariyANAnuM sATuM karI levAnI jarUra che, tethI temane temaja - ne bhAre lAbha thavAno saMbhava che. A prakAranA ghaNA lekho agAu paNa meM ApanA tarapha lakhI mokalyA hatA, paraMtu tame ekane paNa javAba Apyo nathI. kadAca hAre eka paNa patra sonAnA nidhAnanI jema tamArA hAthamAM AvyuM nahi hoya, mATe have te 'jaladI Avajo." A pramANene patra vAMcI tene artha vicArI anAryanI mAphaka savAranA paNa bhUkhe thaI gayele te zeTha vicAravA lAge ke-"bhAgyathI ja prApta thaI zake tevI agaNita cIjo sahita te sArthavAha najadikamAM AvyuM che, paraMtu vyApAramAM guMthAI gayela bIjA ahIMnA kaI paNa vyApArIne tenI khabara nathI, mATe ghare jaI bhajana karI citta svastha banAvuM ne pachI jAuM, kAraNake citta svastha hoya tyAre ja buddhi barAbara kAma Ape che ane A kharidI buddhithIja sArI rIte thaI zake tevI che. mATe jamyA pachI ja tyAM jaI sArthavAhane jyagopALa karI ekale huM ja tenI sarva cIjo kharidI laIza. pachI vecAtI lIdhelI e cIthI mane bhAre lAbha jarUra thaze, kAraNake A zaheramAM koInI dukAne evI karithANAnI cIja nathI." A pramANe vicAra karIne zeTha te ghare Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama pallava. bhajana karavA gayA; "duniyAmAM AvI rIte bhUkha sarvane vinnakartA thaI paDe che.' daramiyAna tenI dukAna upara beThA beThA cekhA bhejapatra para lakhelA te patranA pratibiMbathI vaMcAtA akSare chAnAmAnA pitAnI tIkSNa buddhithI dhanyakumAre vAMcI lIdhA ane vicAra karyo ke-A vicAra karavAnI zakti vagaranA mANasanI mUrkhAI te juo, e pitAne mitra khAsa khAnagI rIte tAkIde javAnuM lakhI jaNAve che, chatAM A lekha vAMcI bhajana karavA gayo; vyApArIne AvI bedarakArI na chAje. have te jamIne gharethI pAcho Ave te pahelAM te sArthavAha pAse jaIne huM tenI vecavAnI tamAma cIje mArA tAbAmAM laI lauM, kAraNa ke dravya prAptinuM mULa kAraNa udhamaja che. A pramANe vicAra karI potAne ghare jaIne suMdara vastrAlaMkAra sajI DesvAra thaI pitAne yogya mitra tathA cAkaro laIne te tarataja pelA sArthavAha pAse javA nIkaLyo. te aDadho mAIla lagabhaga gayo haze tyAM rastAmAM ja te sAthe tathA sArthavAhane bheTe thayo. paraspara kuzaLa samAcAra pUchayA pachI dhanyakumAre vecavAnI cIjonI jAta tathA saMkhyA vigere pUchI lIdhI. sArthavAha jevI hatI tevI sarva vAta karI. - havedha mAre sArthavAhane te cIja vecAtI levAnI pitAnI icchA jaNAvI. te zeThe paNa pitAnA hAthanI saMjJAthI bIjA sAthenA vyApArIo sAthe sekasa karI vecavAnI cIjonI kiMmata kahI, eTale dhanyakumAre te kabula rAkhI. dhanyakumAre te cIjo barAbara che ke kema te sejaseja hAthamAM laI AMkha pheravIne joI lIdhuM. pachI te badhI cIjonuM pAkuM sATuM karIne te potAnA Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. tAbAmAM lIdhI. badhuM cekasa thayA pachI tenI nizAnI tarIke pitAnI mahera tenA upara karI daIne te nizcitta thaye. - pelA zeThajI pitAnA ghare bhajana karIne sAthe sAmA javA mATe utsuka thaI taiyArI karavA lAgyA. tethI bIjA vyApArI paNa sAthe Avela che tema jANIne tyAM javAnI IcchAthI te zeThanI sAthe ja sArthane maLavA cAlyA. mArgamAM jatAM sAthane adhyakSa sAthe sAthe ja temane maLe. arasaparasa ziSTAcArapUrvaka praNAma karIne sukha samAcAra pUchayA. pilA zeThajIe sAthenA adhyakSane tenI cIja levAnI potAnI IcchA jaNAvI. te sAMbhaLI hasIne te sArthavAhe badhA vyApArIone kahyuM ke tamAruM kalyANa thAo, paraMtu have huM zuM karuM? meM hamaNAja mArI sarva vastuo A dhanyakumArane vecI dIdhI che ane meM tene lekha paNa laI lIdhe che, (bAnuM paNa lIdhuM che.) have badhuM nakkI thaI gayA pachI je pharI jAuM te te mArI apakIrti ja thAya." zeThanA mitra paNa kahyuM ke- meM pahelAMthI ja tamane cIThThI lakhI mekalI hatI, paraMtu ALasu thaIne tame prasaMgane lAbha na lIdhe. have temAM mAre zo doSa? have te dhanyakumArane ja tame hAthamAM le. tene megya lAbha ApIne paNa je A cIjo kharIdI leze te tamane mATe lAbha maLaze A pramANenI vAta sAMbhaLI te zeTha dhanyakumAra pAse jaI kahevA lAgyuM ke- bhAgyazALI! tame kharIdela cIjo mane Apo ane naphAnA eka lAkha seniyA tye ke jethI mAruM ahi AvavuM saphaLa thaze ane tamane vagara mahenate dhana maLaze. A badhAM zeThiyAonI lAja rAkho, kAraNa ke tema karavAthI tamane dhana tathA yaza bannene lAbha maLaze, temaja vaLI ame tamAre Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . prathama palava. upakAra lAMbA vakhata sudhI bhUlazuM nahi. dhanyakumAra Ama rokaDA lAkha rUpiyA maLavAthI pitAnI IcchA pAra paDelI chatAM mIThAM vacanathI A pramANe kahevA lAgyA ke-khuzIthI A cIjo svIkAre che ke A cIjothI mane te ghaNe lAbha che, paraMtu bhale tamArI IcchA che te lAkha senaiyAja Ape. ApanA jevA vaDIlanuM vacana kema uthApAya ? kuLavAna mANasane vaDilane vinaya jALave teja yogya che. A pramANe mIThAM vacanathI temane rAjI karI vecANanuM khata karI ApI, lAkha senaiyA laIne te ghera AvyA. pitAne praNAma karI te dhana temanI AgaLa mUkI dIdhuM, ane banela vAta sarva kahI batAvI. pachI hajAre senayA kharacI bhajana sAmagrI taiyAra karavA mAMDI. rasoiyAoe paNa jAtajAtanI cIje meLavIne tathA ghaNI jAtanA masAlA nAMkhIne sarasa bhejana taiyAra karyuM. pitAnI vIne pitApitAne Asane jamavA besI gayA. have sauthI pahelAM kuLanI nAnI bAlikAo nAraMgI saMtarA vigere mIThAM phaLa tathA khajura, darAkha, Alu vigere me pirasI gaI. te phaLa khAtAM tathA dhanyakumAranA guNanuM varNana karatAM eraja rasa tathA sine AnaMda bhegavavA lAgyA tyArapachI svAdiSTa ane manane khuza khuza karI de tevA bhAtabhAtanI cIjothI banAvelA lADu AvyA; pachI ghIthI bharelA, jANe svargamAMthI utarI Avela hoya tevA, caMdranA maMDaLa jevA sapheda sugaMdhI ghebara lAvavAmAM AvyA, te sivAya madhura rasanI icchAvALAne tRpta karanAra, temaja gaLAmAMthI pasAra thatAM gaTaka gaTaka evo avAja karatA sapheda peMDA Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa0 dhanyakumAra caritra. pIrasavAmAM AvyA; vaLI gaMgA kinAre Avela retI jevI sapheda khAMDathI maTha banAvele ane zarIramAM utpanna thayela garamIne zAMta karI nAMkhate zIkhaMDa pIrasAye. A badhuM AvI gayA pachI mIThI cIjothI tRpta thaI gayela udaravALA AmaMtrita gRha nI AhAra pacAvavAnI zaktinI mandatAne nAza karanAra mIThuM haLadara tathA maracAM vigere dIpaka cIjo nAkhIne banAvelI unI unI pUrIo pIrasavAmAM AvI, temaja badhA rasanI meLavaNIthI taiyAra karela khajura vigere pirasANa; tyAra pachI sugaMdhI, ujavaLa, sukomaLa tathA snigdha ane sArA kSetramAM ugelA khaMDa ane kalamazALI vigere jAtanA cekhA, khAvAnI IcchA uddhava karanAra maga, tathA zaheravAsI lekIne khuza karavA mATe pILI tuveranI 'dALa pIrasavAmAM AvI, te sAthe bahuja sugaMdhI ghI tathA aDhAra jAtanA zAka dareka bhANAmAM mUkavAmAM AvyA te sivAya jamanAranA hAsya jevA ujaLA karaMbA paNa pIrasavAmAM AvyA. A pramANe jAtajAtanI jamavAnI cIthI badhAM sagAM vahAlAMo AnaMdathI jamyA. jamyA pachI sarvane pAna sopArI vigere tAMbuLa ApavAmAM AvyuM. tyAra pachI sagAM vahAlAM tathA jJAtinAM leke dhanyakumAranA vakhANa karatA karatA potapotAne ghare gayA. have bAkI rahela dravya kharacI nAMkhI teNe pitAnI bhAbhIenA jAtajAtanA ghareNAM karAvyAM. temAM hAra, ahAra, eka sera, traNa sera, pAMca sera, sAta sera tathA aDhAra seravALAM hAra tathA bIjA kanakAvaLI, ratnAvalI ane muktAvALI vigere keDa, Deka, kAna, hAtha vigeremAM zobhe tevA ghareNu karAvI temane ApyA. bhAbhIo bahu khuzI thaIne pitAnA diyarane kahevA lAgI ke he diyarajI! Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa amArA AgalA koI puNyathIja tamAre janma thayA lAge che. vAha! kevI adbhuta tamArA bhAgyanI racanA che! kevuM adbhuta. tamAruM bhAgya che! dhananA mULa bIja jevA vyApAramAM paNa tamArI kuzaLatA kevI che? ane badhI bAbatamAM kuzaLa hovA chatAM tamArAmAM naramAza keTalI badhI che! ahA ! ATalI nAnI vayamAM paNa tamArUM sarva vartana eka Tharela mANasane chAje tevuM che !! he diyarajI! tame dIrdhAyuSI thAo, khuba AnaMda me La, jaya prApta karo, amane pALe, lAMbA vakhata sudhI sagAM vahAlAne AnaMdanuM kare. A pramANe bhAbhIo pitAnA diyaranA vakhANa karavA lAgI. e pramANe pitAnI strIothI dhanyakumAranI prazaMsA sAMbhaLI dhanadatta vigere bhAIo tenI vizeSa IrSyA karavA lAgyA. pitAe IrSAyukta temanAM vacana sAMbhaLIne temane belAvIne A pramANe kahyuM ke "he putra! guNI mANasenA guNanI adekhAI karavI te uttama purUSane gya nathI. zAstramAM paNa kahyuM che ke-AganI vALAmAM pitAnA zarIrane hemI devuM sAruM, paraMtu guNavAna purUSanI sahaja paNa adekhAI karavI te sArI nahi.' bhAgyahIna purUSe puNyazALI purUSanI mahatvatArUpI agnithI vAraMvAra baLatA pote te raste javAne asamartha hevAthI pagale pagale khalanA pAme che tathA niMdA kare che. jenAthI A AkhI duniyA zebhe che tevA guNavAna purUSa te dUra rahyA, paraMtu jeomAM guNenI anumaMdanA karavAnI zakti hoya che tevA purUSe paNa traNa jagatane viSe pUjAya che. he puge! guNenI adekhAI karavAthI te pUjya hoya te paNa pUjavAne ayogya bane che ane guNenI prazaMsA Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa2 dhanyakumAra caritra. karanAra teja vinAno hevA chatAM pUjAvAne lAyaka bane che. guNa uparanA rAga tathA Sa upara be munionuM daSTAMta che te sAMbhaLo. guNanA rAga ane dveSa upara cAmalamuninuM daSTAMta. * pUrve indriyane nigraha karanAra, tapathI kRza thaI gayelA zarIra vALA, jJAnarUpI samudra tarI gayelA tathA bhavane bhaya jemane utpanna thaye che tevA eka mahAmuni thaI gayela che. eka vakhata iryAsamiti pALatA, kapaTa rahita manavALA ane hamezAM pramAda rahita evA te muni bhikSA mATe eka strInA gharamAM gayA. te strInA hAvabhAva, vibhrama, kaTAkSa vigere vilAsa joyA chatAM akSubdha manavALA te munie kAcabAnI mAphaka indriye gopavIne tenA gharamAM praveza karyo. pachI rAga rahita evA te muni mahArAjA pitAnI gaMbhIra vANIthI kalpavRkSa samAna dharmalAbha ApIne yogya sthaLe ubhA rahyA. have gharamAMthI te yuvAna strI RSirAjane AvelA joIne dharmabuddhithI niSkapaTapaNe bhejana hAthamAM laIne bahAra AvI, teTalAmAM te te munirAja AhAra lIdhA vagaraja anya sthAne cAlyA gayA. te zraddhAvAna strI munirAja gocarI lIdhA sivAya gayA tethI bahu nAsIpAsa thaI ane pitAnA bhAgyanI nindApUrvaka kheda karavA lAgI. thaDAja vakhata pachI tyAM bhAgyege eka guNa upara rAgavALA chatAM phakta muniSadhArI sAdhunA guNa rahita muni AvyA. pelI zrAvikA temane Avela joIne hAthamAM paherAvavA gyacIjo laI vaherAvavA AvI. munie paNa te vastuone svIkAra karyo. have te zrAvikA pahelA tathA bIjA sAdhu vacce A taphAvata joIne belI - he munirAja ! je tamane gusse na caDe te eka Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama pavi. 53 prazna pUchavAnI mahane icchA thai che te pUchuM. veSadhArI sAdhue kahyuM keha nirmaLa AzayavALI strI ! je IcchA hoya te khuzIthI pUche, kAraNa ke huM reSarUpI deSane zeSa karanAra hovAthI keInuM krodha utpanna thAya tevuM vacana sAMbhaLIne paNa svabhAvane ThekANe rAkhI zakuM chuM." te zrAvikAe kahyuM ke-"tamArI pahelAM eka tamArI jevAja sAdhu AvI gayA, te meM ApavA mAMDela zikSA tarapha phakta daSTi karIne lIdhA vinA pAchA cAlyA gayA. eka kSaNa pachI tame AvyA ane tame te te bhikSAne svIkAra karyo, mATe tamArA banne vacce AvaDA taphAvatanuM kAraNa zuM? te veSadhArI sAdhue kahyuM ke- he sujJa strI! te sAdhu te prANIonI rakSA karavAmAM tatpara, nava guptidhArI, mahA munirAja hatA; kaI jAtanI zarIraparanI mamatA vinAnA hevAthI te munirAja mAtra A deha dharmanuM sAdhana che tema samajI tene TakAvI rAkhavAne jevo te lakho sukhe AhAra grahaNa kare che, ane te aMta, prAMta tathA tuccha AhAra paNa IMgALa, dhUmra vigere deSathI rahitapaNe teo vApare che. ati snigdha ke miSTa kherAka te teo letAja nathI. vaLI hebhAgyavAna strI ! tArA gharanuM bAraNuM nIcuM hovAthI aMdhArAmAM kherAka ke che te barAbara AMkhathI na dekhAya tethI te dayALa munirAja AhAra lIdhA vinA pAchA gayA che. tyAre tame te AhAra zA mATe gRhaNa karyo ?' tema te strIe pUchavAthI teNe kahyuM ke-"he kalyANi! je tenuM kAraNa tAre sAMbhaLavuM ja che te sAMbhaLa. pahelAM te bhikSA maLavAnuM sAdhana hovAthI A veSa meM phakta bahArathIja rAkhele hevAthI huM eka veSa dhArI - 1 khAtAM AhArane vakhANa ke kavaDo te IgaLa ne dhUmradeSa kahevAya che. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - dhanyamAra caritra. sAdhu chuM, sAce sAdhu nathI. he sundari! prathama AvI gayela sAdhunI dhIrajanI zI vAta karavI ? te te prANane paNa pRhA kare tevA nathI. tevA guNavALAnI pAse hInasatva ane zarIranI lAlanApAlanA karavAnI IcchAvALo huM zI gaNatrImAM chuM ? eka phALa mAtrathI hAthIne vadha karanAra siMhanI pAse ziyALiyuM te zI bisAtamAM? sUryanA tejamAM AgiyAnA prakAzane te ze hisAba? te te sarva guNarUpI ratnothI zobhAyamAna sAcA munirAja che ane he bhadre ! huM te caMcapurUSa [ cADiyA] nI jevo phakta nAmadhArI sAdhu banI veSanA ADaMbaravaDe udaravRtti karUM chuM, tenA ane mArAmAM meM taphAvata che. A pramANe kahIne te sAdhu gayA. pachI te zrAvikA vicAravA lAgI ke, jIhAIdriyane kAbumAM rAkhI zakanAra A bannene kharekhara dhanya che. temAMthI eka guNane bhaMDAra tathA bIja guNanI anumodanA karanAra che. banne prazaMsAne gya che. kahyuM che ke - nAguNI guNinaM vetti, guNI guNiSu mtsrii| guNI ca guNarAgI ca, saralo viralo janaH / niguNI mANasa guNavAnane oLakhI zakatA nathI, guNavAnuM ghaNuM kharUM anya guNavAna pratye dveSa rAkhanAra hoya che, guNavAtathA guNanI anumaMdanA karanAra sarala mANasa duniyAmAM kavacitaja mAluma paDe che.' pramAdathI mugdha banelA leke A jagatamAM pagale pagale potAnI stuti tathA pArakAnI nindA kare che, paraMtu pArakAnI suti tathA pitAnI nindA karanAra keIja jovAmAM Ave che. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama pallava. 55 A pramANe te bannenA guNanI anumodanA karatI te ubhI hatI, tevAmAM sAdhunuM nAma jeNe vagovyuM che te eka sAdhu tyAM ja bhikSA mATe Avyo. te guNavAne upara e rAkhanAra, bIjAnA chidroja nihALanAra, adekhAInI AgathI baLI gayela hRdayavALe tathA phakta vezadhArI sAdhu hatuM. tene Avela joIne te zrAvikAe gharamAMthI anna vigere lAvI tene vaherAvyA. pachI teNue pahelAnI mAphakaja sarva vAta nivedana karI ane te pramANe ja pUchayuM. eTale te sAdhue dhRSTatAthI javAba Ape ke-"he bhadra! meTAI meLavavA icchanAra te bannene huM barAbara oLakhI gaye. temAM pahele sAdhu prapaMcI hovAthI mAyA kapaTathI mANasanA mana khuza kare che ane bIje pitAnA de kahevAnI kaLAmAM ziyAra hevAthI mIThA mIThA vacana belI sukhe pitAnA peTane khADo pUre che. bIjAnAM vakhANa karI pitAnI laghutA batAvavA prayAsa kare che, .. paraMtu te bane te daMbhanA dariyA jevA che, paraMtu te kalyANi! hute dUrathI ja daMbhane choDI denAra, prapaMca rahita chuM; je maLe te AhAra grahaNa karuM chuM, paraMtu saraLa svabhAvane havAthI vAraMvAra dareka cIjamAM doSa dekhADavArUpa kapaTa kriyAmAM kuzaLa thaI kadA graha karatuM nathI. he bhadra! bahAra zobhA dekhADavA mATe pahelAM meM paNa lekane raMjana karanArI A kapaTakaLono vAraMvAra Azraya lIdhe che; kaIka sArA sArA mANasane chetarI mArI moTAI batAvI meM peTa bharyuM che, paraMtu have te kaLA choDI dIdhI che ane tema hevAthIja A lekenI kapaTakaLA huM barAbara samajI gaye chuM. meM te tevI ThagAImAM kAMI sAra bhALe nahi, tethI tene choDI saraLatA svIkArI che." Ama kahI te cAlato thaye. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. tenA gayA pachI pelI zrAvikA manamAM gusse thaI A pramANe vicAravA lAgI ke-ahe! irSyALu evo A sAdhu kevuM dhaDA vinAnuM belate ho? irSAyukta tenuM besavuM sAMbhaLavuM te paNa agya hatuM. ekalI tenI niguNatAja duniyAmAM mAtI nahatI. ahe! vinA kAraNe tenAmAM keTalI IrSyA hatI! kharekhara pahelAM muni guNanA bhaMDAra jevA hatA, bIjA muna guNanI anumedanA ane bIjAnA guNAnuvAda karavAmAM se meDhAvALA hoya tevA hatA. temaja pitAnA deSa prakaTa karavAmAM paNa catura hatA. tethI te baMne sArA AzayavALA temaja jagatane pUjavAne gya hatA. A trIje sAdhu te pApI, doSathI bharele, guNunI IrSyA karanAra tathA mehuM jevAne paNa agya hate." jevI rIte te zrAvikAe guNa vinAnA chatAM paNa guNanI anumodanA karanAra temaja guNavALA bannenI pUjA karI paraMtu IrSyAvALA vaiSadhArI sAdhune dUrathI ja paDatA mUkyA tema te putra! tame paNa IrSA choDI daIne kalpavRkSa samAna guNenI anumodanA karavAnI zakti meLave. A pramANe suMdara guNanI anumodanA karavAnI zikSA ApanArI dhanasAra zeThanI vArtA sAMbhaLIne traNa bhAIo sivAya badhA sagAM vahAlAo rAjI thayA. iti zrI jinakIrtisUri viracita padhabaMdha dAnakalpadruma ( zrI dhanya caritra ) nI uparathI racelA gadhabaMdha dhanya caritranA prathama pallavanuM gujarAtI bhASAMtara. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya palava. pa0 dvitIya pallava. ve te manaravI page pitAne kahevA lAgyA ke he pitAjI ! amArA hRdayamAM ISya balakula eja nahi, paraMtu devanI paNa beTI prazaMsA kare te te ame sahana karI zakavAnA nahi; te pachI manuSyanI beTI prazaMsAnuM te pUchavuM ja zuM? he pitAjI! tame vAraMvAra dhanyakumAranA vakhANa kare che, paNa teNe te chaLaprapaMcathI lekha vAMcI laIne vaMcaka mANasanI mAphaka lakSa dravya meLavyuM che. AvI rIte meLavela dhana te kAkatAlIya jevuM gaNAya, tema kAMI niraMtara dhana maLI zake nahi, ane vyavahAra tathA nItithI meLavI zakAyeluM dhana te haMmezA te pramANamAM maLyA ja kare che. tethI AvA kavacita maLe tevA dhanane DAhyA mANase parIkSA karavAmAM pramANabhUta gaNatA nathI." ( A pramANe putronuM yuktipUrvaka belavuM sAMbhaLIne dhanasAre pharI te cAre putrone cosaTha cesaTha senAnA bhASA ApyA. traNe jaNAe te dhana laI anukrame bajAramAM gayA, ane dhana meLavavAnI IcchAthI pitapitAnuM kaLAkauzalya ajamAvI bhAgyAnusAra naphe te karIne ghare pAchA AvyA, te badhA batrIza bhASAthI paNa e che athavA bahu te teTaleja lAbha karI AvyA, paraMtu dhanyakumArane kaI pahoMcI zakyuM nahi Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 dhanyakumAra caritra. pitAne vAro AvatAM dhanyakumAra cesaTha senAnA bhASA laIne vyApAra karavA mATe nikaLyA. kapUra, sonuM, mANeka ane - kApaDa vigerenI bajAramAM pharatAM apazukana thavAthI te pAchA pharyA ane sahejavAra beTI thaIne zukana jote AgaLa cAlyuM, te /pazu kharIdavAnI bajAramAM tene bahu sArAM zukana thayAM, eTale te zukana vadhAvI laI te bajAramAMja dhanyakumAra vyApAra mATe gayA. tyAM zAstramAM khela lakSaNavALo eka gheTe ja, eTale sArA lakSaNavALA te gheTAne pAMca bhASA senuM ApIne teNe kharIdI lIdhe. pachI te tyAMthI AgaLa jatA hatA, tevAmAM te gAmanA rojane putra eka lAkha rUpiAnI heDa karate tyAM AvI pahoMce. bIjI paNa gheTAnI laDAInA rasiyA potapotAnA gheTA laIne AsapAsa ubhA hatA.japutranI sAthenA mANase rajakumArane kahyuM ke svAmina ! A sAmethI dhanasAra zreSinA putra ghaTe kharIhadane Ave che, tenA bApa ghaNu paisAvALA che, tethI tene mIThA zabdathI rIjhavI tenA gheTAnI sAthe ApaNA gheTAne sarata karIne laDAvIe ane tenI pAsethI lAkha senaiyA meLavIe." A pramANe vicAra karI AgaLa jaI dhanyakumArane lAvIne rAjakumAre kahyuM ke--dhanyakumAra ! amArA gheTAnI sAthe tamArA gheTe yuddha karavAne zaktimAna che ema je tamane lAgatuM hoya te cAle, ApaNe lakhe senaiyAnI heDa karI parapara yuddha karAvIe. je tamAre gheTe jItaze te mAre tamane lAkha senaiyA devA ane te mAre gheTe jIte te tamAre mane lAkha senaiyA devA. bole che kabula ? rAjakumAranuM A pramANe bolavuM sAMbhaLI dhanyakumAre vicAryuM kejo ke hAre gheTe bahArathI dubaLa lAge che, paraMtu te sArA Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya pavi. 59 lakSaNavALI hevAthI jarUra chataze, mATe cAla, lakSmI cAMDala karavA AvI che, tyAM vaLI hoDuM jovA kyAM javuM ? A pramANe vicAra karIne rAjakumArine gheTA sAthe potAnA gheTAnuM yuddha karAvyuM. temAM bhAgyazALI dhanyakumAranA sarva lakSaNayukta gheTAne aMte jya thaye, tethI lAkha senaiyA tene maLyA. kahyuM che ke-jugAra, yuddha laDAI tathA vAdavivAdamAM haMmezA dharmIne ja jaya thAya che." rAjakumAra vicAravA lAge ke-AnA durbaLa dekhAtA gheTAe mArA gheTAne kevI rIte ? mATe sArA dezamAM utpanna thayela tathA sevaM lakSaNayukta te gheTe je huM kharIdI lauM te bIjA ghaNA gheTAone jItI lAkha senA huM meLavI zake. A pramANe vicArI te dhanyakumArane kahevA lAge ke-tamAre gheTe te amAre lAyakane che; tamArI jevA moTA zeThIAone A pramANe pazu pALavA e kAMI ThIka nahIM. vaLI gheTAnI ramata paNa kSatriyeneja zebhe, tamArI jevA vyApArIone zobhe nahi; mATe A meMDhAMnu tamane je mUlya beThuM hoya te laIne athavA amuka naphe laIne mane vecAto Ape." che dhanyakumAre rAjakumAranuM kahevuM sAMbhaLIne vicAryuM ke A meMDhAne khela vepArInA putrane na gaNAya te vAta sAcI che, mATe mhArA kahyA pramANe je mUlya Ape te bhale teneja vecI dauM" Ama vicArI smitapUrvaka teNe kahyuM ke-kumAra ! A sarva lakSaNavALA meM bahu zedharyA pachI mane maLe che, temaja vaLI meM tenA upara bahu dhana kharacyuM che. te tamane kaI rIte ApI dauM ? paraMtu svAmInuM vAkya pAchuM pheravavuM te paNa egya nahi, mATe huM kahuM tekiMmata ApIne Apa sukhethI laI jAo tamArA Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. pAsethI vadhAre levuM te kAMI ThIka nahi. Aja sudhImAM tenA upara lagabhaga eka lAkhathI kAMika vizeSa kharca thaye che, paNa tamAre jue che te phakta eka lAkha senaiyA ApIne khuzIthI laI jAo.' * rAjapune dhanyakumAre mAMgela kismata ApI gheTe kharIdI lIdhe. jayAre kaI paNa cIja vecavAnI hoya che tyAre vyApArIo pitAnI IcchA pramANe tenI vadhAre kismata kare che ane gharAka pitAnI atizaya IcchAne lIdhe game teTaluM dravya ApIne paNa levA taiyAra thaI jAya che. A have dhanyakumAra pitAne maLela naphe laIne ghare gaye. pahelAM karatAM bevaDe lAbha thavAthI tenI kIrti tathA yaza vRddhi pAmyA. sagAMvahAlAM saMtoSapUrvaka tenI pAse jaI tenA vakhANa karavA lAgyA. "ugatA sUryane duniyA AkhI kyAM nathI namatI ?' dhanyakumAranI stuti sAMbhaLI tenA meTA traNe bhAIonA moDAM IrSyAthI kALAM masa jevA thaI gayA. te traNene tenA pitA A pramANe hitavacana kahevA lAgyA ke he putra! sujanatAnA-sArAnA vakhANa karavA te abhyadayanI nizAnI che ane durjanatA-IrSyA pramukha te ApattinuM sthAna che, mATe sAcuM khoTuM samajanArA mANase e sujanatAne aMgIkAra kare ghaTe che. mUDha mANase bIjAne abhyadaya joI na zakavAthIja lekamAM apakIrti pAme che. caMdrane droha karanAra rAhune zuM samaju leke krUra nathI kahetA ? A duniyAmAM paise maLe na maLe te te karma upara AdhAra rAkhe che. paisAdAranI IcchA phaLatI nathI, paNa bhAgye ja phaLe che, mATe AvI rIte duHkhI thavAnI hAMI jarUra nathI. sAMbhaLe- Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya pallava. milite lokalakSe'pi, yena labhyaM labheta sH| zarIrAvayavAH sarve, bhUSyante cibukaM vinA // che "lAkha leke maLyA hoya temAMthI paNa jene je maLavAnuM heya tene te maLe che. zarIranA badhA avayave zaNagAravAmAM Ave che, paraMtuDADhIne keI bhAva paNa pUchatuM nathI. mATe bhAgya vinA vRddha anubhavI mANasane paNa sArI vastu maLatI nathI. jema KdariyAnuM manthana karatAM viSNu vigere devene cauda ratna maLyA ane vRddha chatAM mahezvara (zaMkara)na hAthamAM jhera AvyuM. mATe jo mANasa kamanazIbaja hoya te sArA kuLamAM utpanna thayAM chatAM paNa saubhAgya prApta thatuM nathI. amRtanA pANuM ne dhULathI thayela kacare paNa page lAgatAM zuM tene dUra karavAmAM nathI Avata? vaLI kahyuM che ke api ratnAkarAntaHsthai-rbhAgyonmAnena labhyate / pibatyaumbuidherambu, brAhmIvalayamadhyagam // "ratnanI khANa jevA samudramAM rahevA chatAM bhAgyAnusAra sarvane maLe che. juo ! brAhmI nAmanI auSadhi tenA valayanA ja madhyamAM rahela jaLane ja pI zake che, je ke samudra te ghaNuM maTe che. ane vaDavAnaLa AkhA samudranA jaLanuM zoSaNa kare che. mATe he putro! jema uMce caDelAM vAdaLAMnI adekhAI karavA jatAM aSTApadanA pitAnAM hADakAM bhAMge che, tema ucca bhAgyazALI mANasa taraphanI IrSyA pitAne vinAza karanArIja thAya che. je mANasa anyanI stuti sAMbhaLIne athavA utkarSa jaIne IrSyA karavA maMDI jAya che te te bhAgyahIna paMkapriyanI mAphaka duHkhI thAya che. - 1 eka jAtinuM vyApada vizeSa. tene paga ATha hoya che. te siMhane mArI zake che. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. IrSyA upara paMkapriyanI kathA. jaMbudvIpanA bharatakSetrane viSe adhyA nAmanI nagarI hatI. te pitAnA nAma pramANe zatruthI jItI na zakAya tevI hatI. tyAM IvAkuvaMzane jitArI nAme rAjA rAjya karatA hatA. te zaheramAM paMkapriya nAmane eka udAra, sarva mANasamAM zreSTha ane paisAvALe paraMtu jarA vAMkI prakRtine kuMbhAra rahetA hatA. te IrSyALu hevAthI bIjAnA guNa sAMbhaLI zakti nahi. jema khArAzathI samudranA ane kalaMkathI caMdranA guNe duSita thAya che, tema A ekaja deSathI tenA badhA guNa duSita thatA hatA, (DhaMkAI jatA hatA.) jo keinA utkarSa athavA abhyadayanI vAta bhUlecUke tenA kAne AvatI te upAya na thaI zake tevI mAthAnI vedanA tene thaI AvatI. sagAMvahAlAM athavA pArakA mANasenA guNa gAtAM kaI mANasane aTakAvavAnI zakti pitAnAmAM na hoya te pachI te irSAthI pitAnuM ja bhAthuM kuTavA maMDI jatA. vaLI pitAne ghare thayela lagnasava vigeremAM kAMI vaghAre na karyuM hoya, chatAM pitAnuM sArUM lAvavA bamaNuM tamaNuM vadhArIne bolavAnI tene Teva paDI hatI. zAstrane abhyAsa na karela saMsArI mANasanI A te paraMparathI utarI AvelI kheDa che, ke teo potAnI vAte vadhArI vadhArIne ja kahe che. have kopathI mAthuM kuTatA te lobhInA kapALamAM jakhamanI eka meTI lAIna paDI gaI hatI. te ISyarUpI viSavallInI kema jANe pAMdaDIo hoya tevI lAgatI hatI ! A pramANe bhAgyahIna mANasane kopa pitAja ghAta ka bane che. tenuM kalyANa icchanArA tenA putreAe vAraMvAra yuktipUrvaka samajAvyA chatAM te lebhI pitAnI kheDa chADate nahi. jeo Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya pallava nakAme haTha lenArA hoya che, teo bhale te haTha pitAne ja ghAtaka heya te paNa tyajatA nathI." ekavAra A vyAdhi asAdhya joIne tenA putrAe tene kahyuM ke-bApu ! tamAre have te mANasa rahita jaMgalamAM rahevuM te vAtaja amane ThIka lAge che, kAraNa ke tyAM jarA paNa IrSyA jAgRta thavAno saMbhava nathI. mATe je tamArI IcchA hoya te nirjana araNyamAM eka jhuMpaDI banAvIne tamane tyAM rAkhIe. putranuM kahevuM paMkapriye harSa sahita vadhAvI lIdhuM. pitAnA hita mATe kahevAyeluM potAne gamatuM vacana keNa svIkAratuM nathI ? pachI putrae nirjana araNyamAM eka sarovarane kinAre pazuonA humalA na thAya te sthAne eka jhuMpaDuM bAMdhI ApI tene tyAM rAkhe. have paMkapriya vanamAM rahIne kaI paNa jAtanA upadrava sivAya sukhasamAdhimAM divase pasAra karavA lAgyuM. tyAM tenI IrSAnI javALAne cetavAne saMbhavana hovAthI te AnaMdathI rahI zakatA hatA. ekadA te zaherane rAjA zikArane zokhIna hovAthI nagaramAMthI meTA rasAlA sahita gIca vanamAM mRgayA khelavAne mATe nIkaLI paDyo. vanamAM eka haraNa haraNanuM joDuM dekhI tene mAravA teNe Do deDA. doDatA ghaDAne joIne te je cetI gayuM. eTale teNe utAvaLe nAsavA mAMDyuM. rAjAe tenI pAchaLa doDatAM ghaNe rate kApI nAkhyo. peluM jeDaluM te kaI pahADanI khINamAM thaIne adazya thaI gayuM. niSphaLa thayele rAjA jaMgalamAM rakhaDatAM rakhaDatAM sUryanA tApathI tara thatA zramathI bhUkhyo thayela hovAthI kSudhAtRSAthI piDAte acAnaka sarevaranA kinAre pelA jhuMpaDA pAse AvI pahoMce. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. paMkapriye pitAnA rAjAne oLakhI pitAnI jhuMpaDImAMthI bahAra nIkaLI puSpothI suvAsita, svAdiSTa, cepyuM ane ThaMDuM pANI lAvIne rAjAne pAyuM. rAjA ThaMDu pANI pIne svastha thaze. pachI paMkapriye jANe taiyAra ja hoya tema jhaDapathI rasoI banAvI nAMkhI ane rAjAne jamADyo. rAjA taratanI banAvelI rasoI jamI tAjo thaI gaye. paMkapriya upara tene bahuja prema lAgI gaye. game tevuM bhejana paNa khare samaye taiyAra karIne jamADanAranI sevA amUlya thaI paDe temAM zuM Azcarya jamyA pachI premapUrvaka rAjA paMkapriyane pUchavA lAgyo kehe paMkapriya! sAcuM kaheje, tuM ekale AvA nirjana araNyamAM zA mATe rahe che.? A gRhastha jevo veza ane jaMgalamAM nivAsa e be vAta bhaLe zI rIte ? mATe ahi rahevAnuM kAraNa zuM che te kahe." paMkapriye kahyuM ke-he svAmina! prANIo pitAnA dezathI ja kaSTamAM paDe che, temAM saMzaya jevuM nathI. mANase pitAne yaza gavarAvavAnI IcchAe ghaNIvAra asaMbaddha bele che, temaja TA phaDAkA bhArI repha dekhADe che. te sAMbhaLI zaheramAM mane du:khI karanArI IrSyA thaI Ave che. mAthAnA du:khAvAnI mAphaka sahana na thaI zake tevI IrSyA aTakAvavAne huM samartha na hovAthI mArUM mAthuM kuTIkuTIne duHkhI thatuM hatuM. te joIne mhArA putroe kahyuM ke- bApu! bIjAnA abhyadayanI vAta sAMbhaLI zakatA na ho te manuSyathI bharapUra zaheramAM rahevuM tamane ThIka nahi paDe, mATe tame jaMgalamAM jaIne ja raho. mANase na hovAthI tyAM irSyA thavAne saMbhava nahi rahe. putronuM vacana ThIka lAgavAthI meM mAnya karyuM. eTale teoe jhuMpaDuM banAvI ApI, khAvA pIvAnI sAmagrI Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya pallava. vasAvIne mane ahiM rAkhe che. ahi AnaMdathI rahI zakuM chuM." paMkapriyanA AvA zabdo sAMbhaLIne dayAne samudra te rAjA asAdhAraNa parAkramavA chatAM dilagIra thaye. "bahumata mANase bIjAnA duHkhe sAMbhaLIne manamAM duHkhI thAya che. paMkapriyanA duHkhe duHkhI thayele te kRtajJa rAjA manamAM tene upakAra saMbhArato citaravA lAge ke "mArAthI banaze te huM Ane uddhAra jarUra karIza. are ! jeNe mAthethI taNakhaluM utAryuM hoya tene badale ati upakAra karavAthI paNa vALa duSkara che, te pachI AvA upakAra karanArane badale te kemaja vALI zakAya ? zAstramAM su varNa dAna, gRhadAna, kanyAdAna, ratnadAna vigere ghaNuM jAtanA dAne kahyA che, paraMtu khare vakhate annadAna ApanAranI sAthe sarakhAvatAM te badhAM dAna tenA karoDamA bhAganI tulanAmAM paNa AvatA nathI. kahyuM che ke - kSudhAlIvasya jIvasya, paMca nazyantyasaMzayam / suvAsanendriyabalaM, dharmakRtyaM rati smRtiH // "sArI vAsanA (sArA vicAre.), indriyanuM baLa, dharma karavAnI zakti, bega bhegavavAnI zakti tathA smaraNa zakti e pAMce bhukhathI duHkhI thayelA mANasa pAsethI nAzI jAya che. mATe AnA upakArane badale vALavAne anargaLa paise ApI huM mArI kRtajJatA batAvuM. game tema karIne paNa A gaNate jarUra patAvI devuM. A pramANe vicAra karIne rAjAe tene kahyuM ke-"bhAI ! tuM sukhethI mArI sAthe zaheramAM Ava. huM ApuM te mahelamAM rahI mArA Apela sukhabhega bhegava. tyAM mArI pAse rahetAM Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 dhanyakumAra caritra. kaI DAhyo zaherI paNa tArI pAse koInA utkarSanI vAta karaze te huM tene ceranA jeTalI zikSA karIza. Ama vAta kare che teTalAmAM sAmanta pradhAna vigere caturaMga senA tyAM AvI pahoMcI. rAjAne joIne sarvanA hRdayamAM AnaMda 9. rAjA paMkapriyane potAnA ghaDA upara besADI caturaMga senA sahita zahera tarapha cAlyo. AgaLa jatAM rAjA zaheranI bahAranA udhAnamAM eka ati suMdara kanyAne badarI vRkSa uparathI bera viNatI joine tene pUchavA lAgyo ke "he chokarI! tuM kenI putrI che ? tAruM nAma zuM ? tuM kaI jJAtinI kanyA che?" teNIe javAba dIdhe ke-svAmI! huM khakhkhA nAmanI eka kheDutanI chokarI chuM.' amRta jevA mIThA te suMdarInAM vacane sAMbhaLI tenA rUpa upara mahI paDela rAjA manamAM tenuM ja smaraNa karatA pitAnA mahelamAM gaye. pachI maMtrI mAraphata te vAta teNInA pitAne jaNAvI tenA kuLane pitAnA kuLane gya banAvI pote te kanyA sAthe paraNyo ane teNIne paTTarANIpade besADI dIdhI. "pitAnI priya vastu mATe manuSya pitAthI banatuM sarva zuM nathI karatA?' A bAju pakapriya rAjAe Apela sukha vaibhava niHzaMkapaNe bhegavavA lAgya.lakSmInuM phaLadAna athavA bhegaja che. rAjAe gAmamAM dAMDI pheravAvI dIdhI ke-je kaI paNa mANasa paMkapriya kuMbhAra pAse asaMbaddha vAta (koInA vakhANa ke DaMphAsanI vAta) bolaze te tene cAranA jevI sajA karavAmAM Avaze. mATe je lavuM hoya tene pahelAM bahu vicAra karyA pachI ja balavuM." A pramANe thavAthI paMkapriya tyAM sukhe rahevA lAgyo. A pramANe Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | dvitIya pallava. rahetAM eka varSa pasAra thaI gayuM. have unALAnA divasanI eka sAMje rAjA pitAnI patnI tathA paMkapriya sAthe pharavA mATe zaheranI bahAra nIkaLe. judI judI jAtanAM jhADanuM nirIkSaNa karatAM eka sthaLe beranuM jhADa joIne rAjAe rANIne pUchayuM ke-devI A jhADanuM nAma zuM che te kahe.' sukhamAM DubI gayela rANI pitAnI AgalI avasthA bIlakula bhUlI gaI hatI. rAjalIlAmAM marata thayela teNIe kahyuM ke"A jhADanuM nAma mane yAda nathI, Apa kahe tenuM zuM nAma haze?" A pramANenuM rANInuM kahevuM sAMbhaLI paMkapriya IrSyAthI muThI vALIne pitAnuM mAthuM kuTavA maMDyo. rAjA tenI AvI rithati joIne nekarane pUchavA lAge ke-are ! pitAnuM mata hAthe karIne mAgI lenArA keNa mANase mArI AjJAne bhaMga karIne ane tenI IrSyAne piSaNa maLe tevuM vacana saMbhaLAvyuM?' sevake e javAba dIdhe ke-he svAmI ! tamArI AjJAne bhaMga haju sudhI te keIe karyo nathI." rAjAe A uparathI paMkapriyane ja mAthuM kuTavAnuM kAraNa pUchatAM teNe kahyuM ke je khakhA kAle bera vINatI hatI te Aje A beranA jhADane paNa oLakhatI nathI. huM AvI sAMbhaLI na zakAya tevI vAta sAMbhaLavA karatAM pAcho jaMgalamAM jaIne ja rahIza." A uttara sAMbhaLI rAjAe vicAryuM ke-"je ApelI sAhIbIthI khakhkhA pitAnI AgalI sthiti bhUlI jaIne sukhamAM magna thaI na jAya te pachI mArI prasannatAnuM vAstavika phaLa ja zuM? megha varSatAM pRthvI je aMkurAvALI na thAya te pachI meghanI mahatvatA paNa zuM? mATe A bAbatamAM AnaMdamAM nimagna thaI Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 dhanyakumAra caritra. gayela devI jarA paNa daMDane yegya nathI. A paMkapriyane vyAdhi asAdhya che, mATe tene javuM hoya te vanamAM javA de eja ThIka lAge che. tenAM vacana mAtrathI ja kAMI rANu aparAdhI gaNAine tirakArane gya banI na zake. A pramANe vicArIne rAjAe paMkapriyane javA dIdho, eTale te pharIne vanamAM sarevarane kinAre jhuMpaDI karIne lAMbA vakhata sudhI tyAM ja rahyo. have keTaleka samaya e rIte vyatita thatAM eka divasa rAtrinA vAghanI bhayaMkara garjanAo saMbhaLAvA lAgI. eTale bhayathI dhrujata, aMgane saMkoca ane anya sthaLe javAne azakta paMkapriya narakamAM utpanna thavAnI jagyA jevI ukaraDAnI jamInamAM karI rAkhela eka pattharanI kuMbhamAM jaladI dAkhala thaI gaye. maraNanI bIke jema tema pitAnA aMge saMkecI daIne, jarA paNa saLasanyA vagara temAM AkhI rAta kADhI, savAranA lAMbA paheLA thaI na zakavAthI akaDAI gayelA pitAnA aMgo vALane azakya thaI paDavAthI te kuMbhamAMthI bahAra ja nIkaLI zakyuM nahe. aMgopAMga vALavAnI tathA chuTA karavAnI koziSamAM bhAre duHkha suat karate be gAthA be bAjumAM lakhIne te tyAMja maraNa pAme - paMkapriya pAcho jaMgalamAM jaine rahyo che te vAta sAMbhaLIne tenA putra tyAM jaI tenI zodha karavA lAgyA. zodha karatAM teoe tenuM zaba paththaranI kuMbhamAM joyuM ane tenI lakhelI be gAthA vAMcI. temAM A matalaba hatI ke-vAghanA bhayathI kuMbhamAM dAkhala thayele, bhUkhyo, bahAra nIkaLavAne asamartha tathA AddhyAnathI duHkhI thate huM maraNa pAmyo chuM. (1). A bhavamAM bIje bhava paNa bagADI nAkhanAra tathA jenuM pariNAma duHkhamAMja Ave Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 dvitIya palava. che tevA ISyarUpI pApathI he putre ! tame dUra raheje. (2). AvI hitane upadeza karanArI, banela vAtanI sAkSIrUpa te begAthAo vAMcI, hRdayamAM dhAraNa karIne paMkapriyanA putra nIti tathA dharmamAM tatpara thayA. A pramANe kathA kahIne dhanasAra pitAnA traNa putrone zikhAmaNa ApavA lAgyA ke-"juo, ISyadeSathI paMkapriya kuMbhAra Abhava tathA parabhavanA reSa doSarUpI jhADanA phaLa jevA hajAre duHkhene ke bhegA thaI paDyo mATe sakAraNa athavA niSkAraNa karelI IrSA sukhI kareja nahi te dhyAnamAM rAkhaje.vadhAre zuM karyuM? zarUAtathI IrSyAne Azaja hRdayane bALe che ane tyAra pachI tenI phekaTa ciMtAmAM ApaNuM zarIranI aMdara rahela rasadhAtuo paNa baLe che. kaucA jhADanuM AliMgana kaIne sukhakartA thAya kharUM ke? tethI te asahya kharajaja utpanna thAya." mATe pharI pharIne kahuM chuM ke-"mahArA vahAlA putro ! je pApanA udayathI utpanna thayela duHkha dUra karavAnI tamArI IcchA hoya te IrSyAne bIlakula cheDI saguNane jevAne ja prayAsa kare. Ama bahu prakAre zikhAmaNa ApavAthI tenA putra upara uparathI saheja saraLatA dekhADavA lAgyA. Iti zrI jinItisUriviracita padabaMdha zrI dAnakadramanA gadyabaMdha zrI dhanyacaritranA lakSadraya upArjana nAmanA bIjA pallavanuM gujarAtI bhASAMtara. svaka Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. tRtIya pallava. to ya ktipUrvaka tathA hita vacanothI te traNe moTA bhAIone bodha ApyA chatAM adekhAInI AgathI saLagI jatA hRdayavALA tetraNe meTA bhAIo jema meghanI dhArAthI parvata ulaTA kaThaNa thAya che tema vadhAre vadhAre jaDa thavA lAgyA. eka divasa teo pitAne kahevA lAgyA ke-pitAjI! tame ekadama amane zikhAmaNa ApavA maMDI jAo che, paraMtu Apa jarA vicAra te kare ke dhanyakumAre heDa bakIne be lAkha meLavyA, tethI kAMI tenI vyApAranI kuzaLatA jaNAya nahi tenuM nAma te jugAra kahevAya. ame jugAramAM Asakta dhanyakumAranA vakhANa kevI rIte sahana karI zakIe ? vyApAranI kuzaLatA batAvI dhana meLavyuM hatuM te ame paNa tenI prazaMsA karata. jugArathI lAbha te kavacit ja thAya che, paraMtu dhananI hAni te niraMtara thAya che. vaLI A dhaMdhe kulIna mANasene chAje paNa nahi. bilanA tIranI mAphaka keIka vAra nizAna barAbara lAgI jAya temAM zuM vaLyuM? sAcI parIkSA te vyApArathI thAya, AvI prapaMcAdi kriyAthI na thAya.' putronAM vakrokti gabhita AvAM vacane sAMbhaLIne potatAnA bhAgya ajamAvavAne dhanasAre cArene pharIthI se se senAnA mAsA ApIne mekalyA. temAMthI pelA traNa bhAio te AgalA Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - tRtIya palava. 71 bhavanA antarAya karmanA udayathI se mAsAne vyApAramAM mULa paMjI ? paNa gumAvIne pAchA AvyA. bIje divase dhanyakumAra vyApAra karavAne nIkaLyA. senAbajAra tathA bIjI bajAramAM jatAM ISTa vastunI siddhi kare tevA zukana thayA nahi. vaLI AgaLa cAlyA. AvI rIte bajAra upara bajAra pasAra karatAM chevaTANanI bajAramAM dAkhala thatAM tene bahu sArA zukana thayA. te zukana vadhAvI laIne dhanyakumAra te bajAramAM vyApAra mATe gayA. have vAta ema banelI ke-te gAmamAM dhanapriya nAmane zeTha rahetuM hatuM. te mANasa eTale kaMjusa hatuM ke dAnane nAmathI paNa te trasi pAmate, eTaluM ja nahi paNa bIja dAnezvarI mANasonI prazaMsA sAMbhaLatAM paNa tene tApa caDI Avo. tenI gAMTha chasaTha karoDa jeTaluM dravya chatAM te lobhIne saradAra jarI " purANuM hajAra ThekANe cIrAI gayeluM tathA nekara mANasanI mAphaka bIjAnuM utareluM vastra paherata. ne te te kaI divasa peTa bharIne jati ke na te khapI javAnI bIke pUro pANIthI snAna karate. caNA, kurmarA (bhamarA), vAla, ceLA vigere mAla vinAnI tathA seMdhI vRstuo te . anargaLa lamIvALo chatAM telatha miti bhojana khAnAranA keLIo paNa dUrathI tagaNata, pAnane ThekANe bAvaLanI chAla cAvato, gRhastha chatAM tapasvInI mAphaka kaMda phaLa tathA mULane AhAra karate. paisA vAparavA paDavAnA bhaye deha upAzraye paNa jo nahi. bhUlecUke paNa gUyana, nAca athavA saMgIta tarapha Asakti rAkhate nahi. ghArsa tathA lAkaDA kharIdavAmAM paisA kharacavA na paDe teTalA mATe te lebhI rAtrinA Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 dhanyakumAra caritra. lageTI mArIne jaMgalamAM rakhaDI ghAsa lAkaDAM bhegAM karate. bhikSA devAne samaye bhikhArIne jotAMja gharanA bAraNAne AgaLa caDAvI dete. kadAca bariNuM ughADuM rahI javAthI bhUlecUke kaI bhikSuka AvI caDate te tene dAnane ThekANe gALo daI, gaLethI pakaDIne kADhI mUkate. kharekhara! A te Azcarya jevIja vAta che ke ghera AvanArane pAMca vituM (mAra, gALa, dhamakI, gaLahaze ne pATu) ApavA chatAM paNa leke tene lebhISTa gaNatA !! paraMtu bApu ! punya sivAya yaza kAMI maLe che kharo ke? kadAca sagAM vahAlAMnI zarame eka keDI paNa vAparavI paDatI, te tene sakhta javADI Avo. vadhAre to zuM? paNa tenA dekhatAM bIje kaI dAna de to paNa tenA matakamAM bhAre pIDA thaI AvatI. potAnuM ( ghara to dUra rahyuM paNa bIjA keInA ghare paNa lagnaprasaMge je te miSTAnna khAto to regiSTa mANasanI mAphaka te guNathI uNu paNa dhanathI pUrA zeThanA peTamAM dukhevA AvatuM. kulanI mALA tathA caMdanAdi kASTanA upabhegane te reganI mAphaka pitAthI dUra ja rA LanA kuvAnI mAphaka tenI sAthene saMga tathA vAta karavAnuM ja choDI dIdhuM hatuM. eka divasa te lebhIe vicAra karyo ke "mArAM chokarAo have juvAna thayA che, tethI lAge maLatAM te dhana laI leze." Ama vicArI teNe chAsaTha karoDanA maNi kharIda pharyA. pachI eka me palaMga 'banAvI tenA cAra pAyA ane Isa tathA upaLAM karAvI tenA dareka aMgamAM amUlya ratna bharyA pachI tenI upara DagaLIo vAsI daI, lepa karI rane joI na zakAya tema sajajaDa karI dIdhuM. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya pallava. che keIne sAcA rahasyanI khabara na paDe te palaMga teNe taiyAra karI, navI paraNela strI hoya tema tenI upara te Asakta thaI gayo. have teNe koine ghare javAnuM baMdha karI dIdhuM. pitAnuM bhajana paNa te dhareja karate. te ajJAnI mANasa pelA khATalAne eka ghaDI paNa vile mUkatA, rAtane divasa tyAM besIne te tenI dIja karyA karate lebhI mANasaAsaktine lIdhe dhanane pitAnA prANathI paNa vadhAre gaNe che samajatA nathI ke-sArI rIte sAcavatAM paNa lakSmI koInI sAthe gaI nathI, tema javAnI paNa nathI. mRtyu pachI koI vastu koInI sAthe gaI che kharI ? abhakSyAdi cI khAIne zarIrane puSTa karavAnI IcchAvALA manuSyane joIne mRtyu hasatAM hasatAM kahe che ke A saMsArInI mUrkhatA te juo, pitAnA zarIra mATe A mUkha pachADA mAre che, paNa nathI jANate ke mRtyu pAse AvatAM zarIrane piSya heya vA na paDyuM hoya te sarva sarakhuM ja che." aneka pApa karIne meLavela dhana pRthvImAM dATavA janAra mANasane joIne pRthvI hase che ke-A bicAre keTale gamAra che? manamAM samaje che ke prasaMga AvatAM A dhana mAre bhegavavA kAma lAgaze, paraMtu mUrkha nathI samajo ke lakSmI to bhAgyazALIthI ja bhegavI zakAya che. bhaviSyanA peTamAM pesI koI nAthI paNa jaNAyuM che kharuM ke lakSmI nI thaze? karmanI gati vicitra che." upara pramANe pRthvInI mAphakaja kulaTA strI jArathI thayelA putrane ramADatA patine joIne manamAM hase che ke-A mUkha pati manamAM khuzI thAya che ke huM mArA pitAnA putrane ramADuM chuM, paraMtu tene khabara nathI ke te konAthI pedA thaye che. piti napuMsaka je chatAM jANe pitAthI A putra utpanna thaye heya Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 dhanyakumAra caritra. tema mAnI garvathI baDAI hAMke che. A uparathI samajavAnuM eTaluM ja ke-pApAnubaMdhI puNyavALA mANaso pote karela antarAya karma udayamAM AvatAM potAnI meLavela vastu paNa bhogavI zakatA nathI. drAkSa khAvAne avasare ulaTI kAgaDAnI cAMca pAke che." anukrame chellI avasthAe pahoMcavA chatAM te lebhInA saradAre lebha choDyo nahi. tene eka vakhata sakhta roga thaI Avyo. javarathI pIDAtAM chatAM paisA kharacavAnI bIke te kaMI auSadha karate nahi. zarIre pIDAtAM lebhIne mRtyu samaye putrae pUchyuM ke-bApu! dhana kyAM che? je kaI dharmasthAnamAM vAvazo te bIjA bhavamAM tenA iMka te phaLa maLaze." AvA samaye paNa te lebhI pu tenA ma lAge ke-"he putro ! zubha kAryamAM meM 'pahelAM kare rahyuM paNa bane che, tethI mane mArA AgalA kAryathI Take maLe to to ragija bhAtuM tamArI pAse mAguM chuM ane te tamAre zeThanA paTamAM che e te pramANe kabula karatAM teNe kahyuM ke- he putra! . ga mane eTale priya che ke mAre agnisaMrakAra tenI sAthe ja tamAre kare; ATaluM bhAtuM basa thaze, mATe vadhArethI saryuM. A pramANe bolatAM jANe pitAnI priyA heya tema te palaMgane draDha AliMgana karela te zeTha chellA zvAsa levA lAgyuM. have bheMya pathArIe nAkhavAnI icchAvALA te putroe tene upADavA mAMDyo. te jema AtmA potAnA karmanA udayathI prApta thayelA saMskAro cheDI zakyuM nathI tema te lebhI te khATalAthI chuTa thaI zakyo nahi; eTale tenI strIe putrone kahyuM ke he putra ! tamane jo tamArA pitA prati prema hoya te temane prANathI Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 tRtIya pallava. paNa priya A palaMgathI hamaNA chuTA na pADaze.' mAtAnAM vaca nathI putrae tene bheMya pathArIe lIdhe nahi, jethI palaMgamAM ja te maraNa pAme. pachI pitAnI AjJA pALavAne Atura te putro tenA zabane palaMga sAtheja ramazAnamAM laI gayA ane ciMtAmAM tene te palaMga sAthe mULe. agnisaMskAra karavAnI taiyArImAM hatA tevAmAM mezAnanA rakhevALa DheDe AvI te palaMga mAgavA lAgyA. chokarAoe ApavAnI nA pADavAthI caMDALA sAthe moTe kajIe paI paDyo. teo agnisarakAra karavA devAnI nA pADavA lAgyA. A pramANe paraspara kajIo thate joIne sagAMvahAlAMo te lebhIAnA putrone aTakAvIne kahevA lAgyA ke "bhAIo ! ? " ha karavAmAM ApaNe kadi phAvIe nahi. vaLI mare che, paNa na Dane paherA vila tathA vIMTela kapaDAe caMDALaja 911 ne lAgyuM have palaMga : . paNa tene daI gho. smazAna sudhI palALavela dhana pRthvI vacana paNa pALyuM, have teleke bhale laI jAya." sagAMvahAlAMonI zikhAmaNathI te palaMga teoe TeDane ApI dIdhuM. cAMDALe te palaMga laine bajAramAM vecavA AvyA. zaherIo sarve A . ' mRtakane palaMga che ema dhArI vecAto levAnI nA pADavA lAgyA. huMziyAra mANase paNa mRtakanI zayyAne azubha zukana sUcavanArI mAnIne aMdaranA rahasyathI ajJAna hovAne lIdhe te palaMga vecAte levAnI nA pADI cAlyA gayA. A samaye dhanyakumAra pitAnA bhAgyanI parIkSA karavAne mATe vyApAra karavA tyAMja AvI caDyA. Ama tema jotAM te palaMga tenI daSTie paDyo. lepa rALathI DhAMkI dIdhelItaDo, atizaya bhAra Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 dhanyakumAra caritra. tathA pAyA vigerenI jADAi ityAdi joine buddhithI te palaMga amUlya cIjathI bharela jANI senAnA sAta mAsA ApI dhanyakumAre te kharIda karyo. pachI majura pAse te palaMga upaDAvI ghare lAvI guNavAna dhanyakumAre pitA vigere sarvane te dekhADyo. putra pratinA mahane lIdhe pitAe kAMI pUchyuM nahi. sasarAnA kahevAthI sarva vahue te palaMga utAvaLathI upADI gharamAM laI jatI hatI tevAmAM 2 uce nIce thavAthI tenA bhAge chuTA paDI gayA, eTale tarataja palaMgamAMthI jANe dhanyakumAranI lakSmI heya tema ratnanI vRSTie gharane pUrI dIdhuM. ( lAkha tathA karoDanA mUlyanA rane joine sagAM-vhAlAo dhanyakumAranI stuti karavA lAgyA ke-aho ! A dhanyakumAra ke bhAgyazALI tathA buddhivAna che ! kharekhara A putra te kuLadIpaka jAge. teNe bhikhArIone donathI, gharane dhanathI, traNa jagatane vaizathI, mitrane harSathI tathA bhAIone adekhAIthI bharI dIdhA A pramANe vakhANa karatA leke sUryanI mAphaka dhanyakumAranuM bahumAna karavA lAgyA, paraMtu kudaratI aMdhatAvALA ghuvaDanI jevA tenA traNa meTA bhAIo upara tenI koI asara thaI nahi. sagAvhAlAo pAsethI dhanyakumAranA yazagAna sAMbhaLIne te traNe IrSyAthI baLavA lAgyA. adekhAIthI jaLatA te putrone bolAvI dhanasAre zikhAmaNa ApI ke- he putro! IrSo choDI daIguNane grahaNa karatAM zIkhe. kahyuM che ke Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya pallava. paGkajAnyapi dhAryante, guNAdAnAjanairhadi / rAgADapi pasAthI na lIje ja II. kacarAmAMthI utpanna thayA chatAM kamaLa guNa (derAne lIdhe zuM hRdaya para dhAraNa karavAmAM AvatuM nathI ane caMdramA jevA rAtrinA rAjA paNa padmanA dveSI hovAthI (padmane rAtanA saMkecI nAkhe che tethI) zuM kSaya pAmyA vinA rahe che kharA?' mATe je mANase IrSyAthI guNInA guNa gAtA nathI te zudra mANase rUdrAcAryanI mAphaka parabhavamAM duHkhI thAya che. tenI kathA sAMbhaLe- rUdrAcAryanI kathA. AgalA samayamAM agaNita guNothI suzobhita dehavALA, jJAnI, hajAre sAdhunA parivAravALA tathA sAdhunA pAMce AcAra pALavAmAM ughukta rUdra nAmanA eka AcArya thaI gayA. tenA ga7mAM cAra sAdhuo bahu prakhyAta hatA. te cAre dAna pramukha mUrtimaMta ujavaLa dharmanA cAre bhede haiya tevA zebhatA hatA. te cAramAM pahelA bandhadatta nAmanA muni vAdalabdhimAM bahu huMziyAra hatA. pitAnA tathA pArakA graMthonA abhyAsI te munirAja vikaTa tarkane ukelI zakavAnI pitAnI asAdhAraNa zaktithI badhA vAdIone harAvI detA. temane mATe paMDita leke kalpanA kare che ke-te munithI vAdamAM jItAvAthIja halakA banelA gurU tathA bhArgava (zukra) AkaDAnA tulanI jema AkAzamAM bhame che. te muni deSarahita tathA alaMkAra yukta gadha tathA padha lakhavAmAM kavitva zaktivALA hatA. varganA niyame upara temane eTale Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 dhanyakumAra caritra. badhe kAbu AvI gayuM hatuM ke niraSTavAda tathA nirdantavAdamAM vAto karatAM eka varSa sudhI paNa hAratA nahi. bIjA zrI arihaMta bhagavAnanA zAsanarUpI kamaLane vikasAvavAmAM sUrya samAna, mAsakSapaNu vigere duSkara tapa karavAvALA prabhAkara nAmanA muni hatA. te munirAja ratnAvalI, muktAvalI, laghu ane bRhatsihaniSkrIDita, AcAmyavardhamAna, bhadra, mahAbhadra vigere bhikSupratimAdi tapasyAo aneka vakhata karI cukyA hatA. A pramANe te zAsanane ughAta karavAvALA meTA tAravI hatA. nimitta kahevAmAM sarvathI kuzaLa, nimittazAstranA AThe aMgethI jANItA hAthanI traNa rekhAnI jema bhUta, vartamAna tathA bhaviSyanI bInAo amegha kahI zakanArA trIjA semila nAmanA muni hatA. te somila muni ATha aMga maLe aMtarikSa vidhAmAM AkAzamAM dekhAtI zubha azubha sUcavanArI ceSTAo saMbaMdhI, bhUmi vidyAmAM pRthvIkaMpa vigere kyAre thaze te saMbaMdhI, aMgavidyAmAM DAbI jamaNI AMkha vigere pharakavAnA phAyadA athavA nukazAna saMbaMdhI athavA je aMgane sparza karIne prazna pUchavAmAM Ave tenA phaLAphaLa saMbaMdhI, svaradayamAM sUryanADI ke caMdranADI vahevAnI zI asara thaze te saMbaMdhI, cuDAmaNi vidhAmAM AgalA janmanA pApa puNya saMbaMdhI, zukanazAstramAM durgA vigere pakSInA svara, gati tathA ceSTA saMbaMdhI, jotiSa zAstramAM grahanI gati saMbaMdhI, sAmudrika vidhAmAM purUSa strInA sArA kharAba lakSaNe 1 eka bIjA heTha aDe nahIM tevA zabdo vaDe temaja dAMtane jInhA aDe nahIM tevA zabdo vaDe yAda kare che. arthAt oSThasthAnI ke devasthAnI eka paNa akSara bolavAmAM na lAva te. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya pallava. saMbaMdhI tathA dhama dhvaja siMha vigere ATha Aya saMbaMdhI ane svama zAstramAM zubha azubha ma saMbaMdhI jJAnavALA hatA. A pramANe ATha prakAranA nimitta zAstramAM tenuM kahevuM barAbara saya paDatuM, jethI karI te rAjA tathA pradhAna vigerene paNa baMdha karI zakatA hatA. cothA kAlaka nAmanA muni hatA. temaNe duSkara dharmaka karIne traNa jagatane kAMTA samAna pramAda rUpI cArane vaza karyo irSA samitithI AgalI jamIna joIne upaga pUrvaka jANe ke hate. narakanA jIvane uddhAra karavAnI cintAvALA hoya temanIcuM moDhuM rAkhIne dhIme dhIme cAlatA hatA. bahu kALa paryata vinaya vigere upacArothI mukhapATha karela vidhA vahI javAnI jANe bIka lAgatI hoya tema me ughADIne te bolatAja nahi (bhASA samiti). bahAra athavA aMdaranI rajanI zaMkAthI jANe hoya tema pUjyA pramAryA sivAya bhAjana pramukha letA ke mUkatA nahi (caturtha samiti). dhyAna rAkhIne nirjIva pavitra jamIna upara paga mUkatA (kAya gupti). satya ane asatyAgruSA be bhaMgavALA ane madhura nipuNAdi ATha guNavALA temaja jinezvaranI AjJAthI abAdhita satyavacanaja te bolatA (vacanagupti).ane sabhyazAstrane anukULa manegapUrvaka sarva AcAre te AcaratA (mana gupti). TuMkamAM pavitratAnI khANa jevA te muni sarvane prasaMzA karavAne egya hatA. pAMca samiti tathA traNa guti rUpI AThe pravacana mAtAonI te haMmezA ArAdhanA karatA. AvA te kAlaka muni jaina zAsanane dIpAvatA hatA. 1 AmAM cUDAmaNi vidyA bhaLavAthI 9 thAya che. 2 trIjI ne pAMcamI samiti aMtargata samajI levI. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. guNa pArakhI zakanAra guNAnurAgI manuSya te munine pUjA satkAra jyAre vizeSa karavA lAgyA tyAre tene apAtuM mAna joI na zakavAthI rUdrAcArya hRdayamAM baLavA lAgyA. irSyALu mANasa koI mANasane guNethI pUjAtA tathA prabhA phelAvatA joI zakatA nathI. ulaTA tenuM azubha karavAno vicAra kare che. pataMgiyAnI mAphaka dIvAnI zikhA samAna jhaLahaLatA kIrtivAna manuSyane joIne pitAnA dehanuM baLIdAna karIne paNa zuM tenI zikhArUpa katine jhAMkhI pADavA durjana mANaso prayAsa nathI karatA? kare che. eka vakhata kusumapurathI zrI saMghe mekalelA be muni rUdrAcArya pAse AvyA. rUdrAcAryane namIne ubhA rahetAM temaNe temane AvavAnuM kAraNa pUchyuM. teoe kahyuM ke- svAmI ! e darzanamAM nipuNa bhidura nAmane eka vAdI gAmegAma bahu vAdIone jItIne hAla pATalIputra AvyuM che. te tarkavettA badhe jaya maLavAthI have jaina munione paNa jItavAnI IcchA rAkhe che. ghaNA lAkaDAM bALI zakavAthI agni pattharane bALavA paNa taiyAra thaI jAya che. hAla tyAM evA kAI muni nathI ke je tenI sAthe vAda karIne tene ughADe pADe, mATe te mithyA tarkavAdIne jItavA mATe Apa tyAM jaldI padhAre, evI zrI saMghanI AjJA che. ane ullaMghana na karI zakAya te saMghane hukama Ape jaldI bajAve evI amArI vinaMti che. Avela munionA mukhathI A pramANenA samAcAra sAMbhaLI vidhAnA sAgara te rUdrAcArya muni pATalIputra javAne taiyAra thaI gayA. paMDite, malle tathA rAjAe potAnA sAmenA pakSane jItavAnI IcchAvALA joIne tene harAvavAnA potAnA prayAsamAM Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya pallava. vilaMba kare kharA ke? naja kare. rUdrAcArya javAne taiyAra thayA te vakhate chIMka vigere apazukanee tenuM nivAraNa karyuM, tethI rUdrAcArye prayANa karyuM nahi. jJAnavALA mANase nimittAnI sAme kadI paNa thatA nathI. (nimittonI avagaNanA karatA nathI.) pachI rUdrAcArye hukama karavAthI badhudata muni pATalIputra javAne nikaLyA. satata vihAra karatAM pATalIputra pahoMcI sIdhA te rAjasabhAmAM gayA. baMdhudatta muninuM Agamana sAMbhaLI kaututhI vAda sAMbhaLavA mATe hajAro leke sabhAmAM AvyA. te sabhAmAM bhAgyathI ja jemanA darzana thaI zake tevA, tattva samajavAmAM vivakavALA, banne pakSanA guNadoSathI jANatA sabhya jana paNa maTI saMkhyAmAM hAjara hatA. kheTA nyAyane dUra karI zakanAra, hoMziyAra tathA guNanI kadaravALA rAjA tyAM siMhAsana upara beThA hatA. caturaMgI sabhA maLatAM vAda zarU thayo. prathama saugatamatane avalaMbIne bhiduravAdIe garvapUrvaka A pramANe jALa racI.te be ke jenuM astitva che (je sata che) te sarva vastu kSaNika che, divAnI javALAnI mAphaka. chatA evA sarva bhavo astitva dharAve che, tethI te kSaNika che." A pramANe pitAne mata sthApavAne bhiduravAdIe pratijJA vigere karI lIdhA pachI syAdvAdamAM pravINa, buddhinA bhaMDAra badhudatta munie tene A pramANe khAtrI karI Ape te uttara A ke-"je astitva dharAve che te badhuM kSaNika hoI zake nahi. kAraNa ke-amuka cIja agAu joyela hatI te ja che." evI ai 1nyAya ApanAra (rAjA), sabhya (nyAya samajanAra sAkSIo), vAdI ne prativAdI. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 dhanyakumAra caritra. "nA baLathI temaja sattA mAtrane baLathI utpanna thatA avinaMvAdI (sAcI) pratyabhijJAne tamAruM anumAna cheTuM pADe che. te e zabdaja pUrve anubhavelA svarUpane saMbhAranAra hovAthI A galA astitvane sAkSIbhUta bane che ane je lAMbA samayanA astitvane prazna ja rahetuM na hoya te pachI "Aja te" evuM jJAnaja saMbhavI zake nahi." A uttara sAMbhaLI bhiduravAdIe kahyuM ke-ApaNA A vALa kApI nAMkhyA pachI pharIvAra uge che ane te navA AvelA vALamAM "teja A' evuM jJAna thAya che, paraMtu te jJAna jema visaMvAdI che, temaja pharI vakhata dekhAtA sthaMbha, kuMbha, kamaLa, sabhA, rAjA ane bhavana AdimAM "teja A evuM je jJAna thAya che te anyathA siddha che, paraMtu AgalA astitvanuM sAkSIbhUta nathI." ( A pramANene tene uttara nahi paNa uttarAbhAsa sAMbhaLI badhudatta munie kahyuM ke-"he prativAdIrAja ! jema pratyakSa diThela pANI mRgajaLamAM mithyA hoya che tema pratyakSa daSTigocara thatAM ghaTapaTAdi paNa zAmATe mithyA nathI kahevAtA ? A pramA nA tamArA nyAyathI te pratyakSa dekhAtA sarva padArthomAM apramANapaNAne prasaMga prApta thaze ane tethI tamArA anumAnamAM paNa pramANapaNuM ghaTI zakaze nahi, kAraNa ke-te anumAna paNa pratyakSa pUrvaja thAya che ane tamArA kahevA pramANe te je pratyakSa te sarva asat che; vaLI tamArA kahevA pramANe sarva vastune kSaNamAM nAza pAmanArI mAnIe te pachI mAne mArI nAkhanAra manuSya paNa mAtRdhAtI na gaNAya, kAraNake jenAthI tene janma e hatuM te te kSaNika hevAthI tene te kSaNamAM ja nAza thai Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya pavi. gaye hatuM ane jene teNe hamaNa mArI te te kaI bIjI ja hevI joIe ema siddha thAya. vaLI strIne pitAnA pati jevuM athavA patine pitAnI strI jevuM kAMI raheja nahi, kAraNake strI purUSanA lagna thayA te kSaNe ja temane nAza te thaI cUkyo. jo Ama bane te kaI strIne pativratA kahI zakAya nahi, kAraNa ke pitAne pariNIta pati te te kSaNeja nAza pAme che. vaLI jo tamAre mata siddha thAya te pachI vratane lenAra eka ne pALanAra bIjo tathA teDanAra vaLI trIja Thare; kAraNake vrata lenAra te teja kSaNe nAza pAmya, pachInI kSaNemAM te bIjAnuM astitva siddha thayuM, eTale vratanA lenArane vratanI virAdhanAnuM pApa lAgaze nahIM. tevI ja rIte thApaNa mUkanAra keka ane pisAne leNadAra keI bIjaja bane, kAraNa ke ApanAra ane lenAra te te kSaNeja nAza pAmyA, ghana paNa nAza pAmyuM, te pachI keNu kone Ape athavA koNa konI pAse mAgI zake? vaLI bhikSA mAganAra keI, lenAra bIjo, khAnAra trIjo tathA pacAvanAra eja bane. AvI rIte tamArA matathI te duniyAnI sarva vyavasthA uMdhI vaLI javAno saMbhava che, mATe he bhAI ! AtmAnuM kalyANa karanAra zrI jaina zAsananI upAsanA karo.' A pramANe banyudara munie potAnI nyAya buddhithI prativAdIne jItI lIdhe. gAmamAM jainene jaye thaye, jainone jaya tha. evI uoSaNa pravartI. rAjAe badhudatta munine bahumAna ApyuM. ane te jaina dharmamAM AtAvALe baLe. pachI banyudatta muni moTA ThAThamATha sAthe AcArya pAse javAne nIkaLyA. keTaleka divase rUdrAcArya pAse AvI pahoMcyA. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. upAzrayamAM dAkhala thatAM jainadharmamAM kuzaLa mATe temanI A pramANe prazaMsA karavA lAgyA-"he munirAja! tame vAdIrUpI garUDa upara svArI karanAra kRSNa jevA, vAdIsamUhane jItanAra, cha bhASArUpI velene mULa sarakhA, prativAdInA mastakane zULa sarakhA, vAdIrUpI kaMdane ukheDI nAkhavAmAM kedALI jevA, vAdIone rAjA, vAdIrUpI samudrane pIvAmAM agatya RSi jevA, vAdIrUpI gaganamAM sUrya jevA, vAdIrUpI gadhumane daLI nAkhavAmAM ghaMTI jevA, vAdIAnA mAnarUpI vRkSane teDavAmAM hAthI jevA, vANImAM sarasvatI jevA, bRhapatinA paNa gurU jevA, sarasvatInA khajAnA jevA, cauda vidyAnA bhUSaNa jevA, sarasvatInA kaMThane AbharaNa jevA ane vAdIonI vijyalakSmInA eka zaraNa jevA ." baMdhudatta muninA vijyane uSa karanArAM AvAM vAke sAMbhaLIne nItivALA chatAM paNa rUdrAcArya muninA kAna jANe vIMdhAI gayA hoya tema thayuM ane temanA moDhA upara krodhanI chAyA pharI vaLI. "jema parAkramI kAmadevane joIne mahAdeva jevAne paNa adekhAI thaI hatI tema pitAnA sevakane adhika tejavALA jaine meTA mANasomAM paNa vairAgni prajavalita thAya che.' pachI saMgha sahita badhudata munie gurUne praNAma tathA stuti karyA chatAM rUdrAcArya muni IrSyAthI kAMI belyA ja nahi. "pANIthI bhIMjavatA paNa garama para javALAo pragaTAvyA vagara rahI zake khare ke badhudattanA guNanI prazaMsA karavAnuM te dUra rahyuM, paNa pAchA pharavAnA samAcAra paNa rUdrAcArye tene pUchayA nahi. "meTA moTA mANase paNa IrSyA AvatAM vikirUnya banI jAya che.' moTA moTA jJAnIo paNa jenA tAbAmAM AvatAM palaTI jAya che Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya pallava. 85 tevA kAryone dhikkAra che. jema cakSunI kheDavALA manuSya pAse beThelAne paNa joI zakatA nathI tema malina hRdayavALA mANasa pAse AvelA ziSyanA paNa guNe joI zakatA nathI. A pramANe gurUnI bedarakArIthI divase divase abhyAsa uparathI badhudata muninuM citta khasavA lAgyuM. teNe lagabhaga abhyAsa evI rIte choDI dIdhuM ke krame krame abhyAsanI gerahAjarImAM te jaDa jevA banI gayA. pANInI pAvAthI nAnA bAgamAMthI jema pAMdaDA, phaLa ane phulene nAza thaI jAya tema gurU taraphanA utsAharUpI jaLasiMcana vinA badhudatta muninA jJAnarUpI puSpo sukAine kharI javA lAgyA. jJAna kriyA baMnemAM te zithiLa thai gayA. e samaye sAketapura nAmanA zaheramAMkRpanAmane rAjA rAjya karato hato. te jANe sapane bhAI hoya tema dayAhIna, kRpaNa tathA kara hate. mithyAtvInA zAstronuM zravaNa karavAthI bhamI gayela cittavALe te rAjA pApa karavAthI virAma pAmate nahi. zIkAra vigeremAM hiMsA kare, jUThuM belata, adatta leto ane abrahmacarya vigere sarva meTA pApe te haMmezA Acarata. bhraSTa buddhivALe te rAjA purohitanI pAse ajamedha, azvamedha, manuSyamedha, gomedha vigere yajJo karAvate ane brAhmaNane vinA saMkoce sonuM, jamIna, mIThuM ane tala vigerenuM dAna Apata. parvanA divasee abhimAnathI senAnI gAya banAvIne te goLa, tela sahita brAhmaNane dakSiNAmAM ApI deto. mithyAtvI brAhmaNa gurUothI khoTI vAsanAmAM prerAyela te duSTa jainamunione aneka prakAranI pIDA karate. A sarva kAraNathI munioe saMketapura nagara sApanA gharanI mAphaka tajI dIdhuM hatuM. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. AvI sAketapuranI vAta sAMbhaLIne nimittajJAnamAM kuzaLa somIla muni rUdrAcArya pratye kahevA lAgyA ke--he svAmI ! je Apa AjJA Ape te huM nimittazAstranI kaLAthI sAketapuranA rAjAne baMdha karavA prayAsa karuM.' gurUe te duSTa rAjane baMdha ApavA mATe javAnI temane AjJA ApI. pachI dayAnA samudra te semilamuni sAketapura jaIne mukhya maMtrIne ghare rahyA. teja divase pite karAvelA navA AvAsamAM brAhmaNoe batAvelA ghaDiyA pramANe rAjA grahapravezanI sarva taiyArI karAvatA hatA. nimittazAstramAM kuzaLa semilamuni pitAnA jJAnathI bhaviSyamAM thavAnI azubha hakIkata jANI laIne pradhAnane kahevA lAgyA ke- he maMtrIzvara ! tamAre rAjAne Aje te mahelamAM praveza karatA aTakAvavA, kAraNake akALe vijaLI paDavAthI te mahela paDI javAnuM che. Aje rAtrinA vijaLI paDavAnI che ane tenuM nivAraNa keIthI thaI zake tema nathI. avazya banavAnA banevane pratikAra keIthI thaI zakato nathI. huM A vAta tamane khAtrIpUrvaka kahuM chuM jo vadhAre khAtrI karavI hoya te Aja rAtrinA rAjAe svamamAM murtimaMta kALa je sarpa je hatuM te pUchIne khAtrI karaje ane je huM kahuM chuM te satya mAnI tamane je kalyANakArI jaNAya te tame karaje." . maMtrIe rAjasabhAmAM AvI rAjAne sarva hakikatathI vAkepha karyo. rAjA paNa chakka thaI jaIne vicAravA lAge ke-aho! A muninuM kevuM adbhuta jJAna ! rAtrInA meM joyela svama temaNe kaI rIte jANuM? e vAta sAcI kahI che, tethI Aje paDavAnI vijaLI saMbaMdhInI vAta paNa cakkasa satyaja hevI joIe, mATe Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya pallava. navA mahelamAM huM Aje te praveza nahi ja karUM.' A pramANe manamAM nizcaya karIne muhUrtano samaya pAse AvatAM rAjAe bhayathI navA mahelamAM praveza karavAnuM mulatavI rAkhyuM. teja rAtrinA vijaLI paDavAthI mahela paDI gaye. mahela paDI javAthI muninA jJAna mATe rAjAne khAtrI thaI gaI. have ja te samaje ke jainadharma sivAya bIje keI ThekANe evuM satya jJAna nathI." - savAre mithyAjJAnarUpI rAhuthI mukta thayela te rAjAe tapasvI samila munine lAvyA ane pitAnA mastakane mugaTa jamIne lagADIne zuddha mana, vacana tathA kAyAthI nabharakAra karI munie batAvela jainadharmane temaNe svIkAra karyo. tyArathI arihaMta dharmane ArAdhanAra te banyuM. rAjAe jainadharmane svIkAra karavAthI tenI bhAre unnati thai. te vakhate ghaNA lekee mithyAtvI dharmone choDI jainadharmane svIkAra karyo. have rAjAe zAsananI unnati karavA tathA pitAnI bhakti - pradarzita karavA samila munine dAna, mAna, bAna, nAca, vAdana, amAtya vigere sahita rUdrAcArya gurU tarapha ravAne karyA. semila muni sAthe bhaktithI bharapUra hRdayavALA leke paNa AvyA hatA. temaNe te munine bhaktithI vidhipUrvaka dvAdazAvarta vaMdanathI vAMdhA temaja sAthe Avela amAtya vigere rAjapurUSae temanI ne aMge pUjA prabhAvanA karI. badhA leke semilamuninI prazaMsA pharavA lAgyA tathA bahumAnapUrvaka mithyAvAdIone nirasana karavAnI vAta karavA lAgyA. pharI pharI thatI mila muninI prajAnI vAta sAMbhaLIne rUdrAcArya hRdayamAM IrSyAgnithI baLavA lAgyA, paraMtu lekalajajAthI kAMI bolI zakyA nahi; paNa jema jema Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 dhanyakumAra caritra. semilarSie karelI zAsananI unnatinI vAta sAMbhaLavA lAgyA tema tema jhAkaLathI haNAyela kamaLanI mAphaka temanuM meTuM paDI javA lAgyuM. manamAM uThela reSAgnithI Agamana samAcAra paNa temaNe somila munine pUchayA nahi. prabhAkara vigere gacchanA sArA sArA sAdhue A pramANe rUdrAcAryanI irSyA tathA beparavAIjoIne pite gya chatAM vAjabI protsAhanane abhAve hoMza marI javAthI pitApitAnA guNemAM zithiLa thavA lAgyA. rUdrAcArya guNaSathI karela pApathI tathA pAchaLathI te pApanuM prAyazcitta na karavAthI tyAMthI marIne devajAtimAM cAMDALanuM kAma karanArA kilivaSa jAtinA devamAM utpanna thayA. devasabhAmAM javAnI rajA te temane maLe ja kyAMthI ? halakI jAtimAM tathA lAMbA AyuSyane lIdhe apamAnAdi puSkaLa sahana karatAM tyAMthI cyavIne te eka brAhmaNane ghare janmathI muMgA putrapaNe utpanna thayA. AgalA pAnA udayathI rogathI bharelA, daridrI ane aneka duHkhothI herAna thatAM te tyAMthI marIne pachI bhavanA pherAmAM paDyA. arthAta aneka bhavamAM paribhramaNa karyuM. mATe he putro ! Agame jANavAvALA, badhA dharmonA abhyAsI AcAryanA guNavALA rUdrAcArya jevA paNa eka iSpadoSathI jo ATaluM ghera duHkha pAmyA te pachI dhagadhagatA agninA goLA jevA tamAre te zoAzare mATe samajo ne guNanA rAgI bano." pitAnAM A pramANenAM hitavacane sAMbhaLIne te traNe bhAIo rAkhaDIthI DhAMkelA agninI mAphaka hRdayamAM IrSyAthI bharapUra chatAM bahArathI zAMta hevAne DeLa karatA keTalAka divasa te muMgAja rahyA. dhanasAra zreSThi putrane pratApe kareDone mAlika . Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya pakSava. 89 dunIAmAM manuSyanI kharAba sthitine haNavAne mATe kuberanI mAphaka tene jANe ke janma thaye heya tema thayuM. | munI kahelI bahu upadrane dUra karavAvALI dveSanI vAta tathA dhanyakumAranI mAphaka sarva Icchita vastune ApavAmAM kAmadhenu samAna guNarAganI vAta sAMbhaLIne te Abhava tathA parabhavamAM kalyANakArI thAya te tene upaga DAhyA mANasee kare, jethI karIne saMsAranA duHkhothI bharele dariye viDyo vinA tarI zakAya. Iti AcAryazrI jinakItasUriviracita padyabaMdha zrI dAnakelpadruma uparathI karela gadhabaMdha zrI dhanyakumAra caritranA tRtIya palavanuM gujarAtI bhASAMtara. Y: - Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. == = IS WITH 5 - SUBS: caturtha pallava. = = = = = nyakumAranA traNe bhAIo leklajajAne lIdhe pitAnA cittane anukULa thaI tenI sAthe cheDe samaya te. sAro saMbaMdha rAkhyo tathA arasaparasa ziSTAcAra * pramANe gharanuM kAmakAja barAbara karavA lAgyA. eka divasa pratiSThAnapuranA rAjyanI hadamAM AvelA samudranA kAMThAne baMdare eka moTuM vahANa pavanathI kheMcAIne AvI cuDyuM. te vahANane svAmI raratAmAM marI gayuM hatuM. trahANunA vepArI utArUoe rAjA pAse AvIne vinaMti karIke-vAmI ! amArA vahANane mAlIka rastAmAM ja maraNa pAme che. tene koI sagAMvahAlAM nathI. mAlIkI vinAnuM dhana rAjAne maLe che, tethI A saghaLuM dravya Apa kabaje karo ane vahANamAM je kAMI amArUM hoya tene phaDa karI Apa amane ApI gho. rAjAe kariyANAnI mAlIkI nakkI karI te vahANanA vepArIone pazAkavigerethI navAjI saha sahune mAla ApI daI visarjana karyA. eTale sarva vepArIo musApharIne egya cIjo laIne potapotAne sthAnake gayA. Q khAravAo te vahANane bALakanI mAphaka dhIme dhIme kheMcIne samudranA pravAhamAMthI nadImAge zahera tarapha lAvyA. rAjAnA hukamathI vahANamAMnI vecavAnI sarva cIjo khAravAoe nIce Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pIMva. 91 utArI. pachI bIjI je je cIjo temAM hatI te paNa kADhIne jamIna upara laI AvyA. eTale vahANane taLIAmAMthI khArI mATIthI bharelA hajAro laTakAo nikaLyA. rAjA vigere sarva leke te joIne manamAM vicAravA lAgyA ke-A vahANanA mAlIkanA nagaramAM jarUra AvI mATInI tANa hevI joIe, tethIja kaIka ' baMdaramAMthI A mIThAthI bharelA leTakAo lai lIdho jaNAya che.' 0 rAjAe pratiSThAnapuranA zeDIAone bolAvIne badhI vecavAnI cIja batAvIne kahyuM ke zeThIAo! A vahANanI cI tamane keIne khoTa na jAya tevI rIte vepArIvargamAM apAtI kiMmata daine tame laI jAo, eTale tenI aMdarathI tamane sahu sahunA bhAgya pramANe lAbha maLaze. rajAnuM kahevuM sAMbhaLIne vepArIo aMdara aMdara vicAravA lAgyA ke-"rAjAne vecavAnI A sarva cIjo badhA vepArIone lAvIne veMcI laIe, eTale rAjAne ApavAnI kiMmata sarve maLIne ApI deya, ekathI kAMi eTale badhe bejo upADI zakAya nahi, mATe AvatI kAle badhA vipArIone bolAvI yogyatA pramANe vaheMcIne ApaNe laI jazuM.' A pramANe vicAra karI rAjAne kahIne sahu sahune ghera gayA. 0 pachI savAranA pharI maLyA tyAre eka jaNe kahyuM ke- dhanasArane gharethI keI AvyuM nathI, mATe tene paNa ApaNe AmaMtrazuM karavuM joIe. eTale teoe dhanasArane ghare bolAvavA eka mANasane meka. dhanasAre pitAnA traNe moTA putrane javAnI XAjJA karI eTale hRdayamAM IrSyAthI baLatA teoe kahyuM kepitAjI! amane zA mATe mekale che? ApanA huMziyAra putrane zA mATe ekalatA nathI? tene mekale. eTale cIja levAmAM tenI Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 dhanyakumAra caritra. keTalI pravINatA che te te jaNAya. tame haMmezA tenI prazaMsA kare che te parIkSA karavAne Ayegya avasara maLI Ave che, mATe Apa teneja mekalIne lAbha meLave." putronuM vacana svIkArIne SdhanasAre dhanyakumArane mekalyA. WpavitratAne bhaMDAra dhanyakumAra pitAne hukama mAthe caDAvI parivAra sahita sArA zukanathI utsAha pAmIne tyAM gayA. badhA vepArIo potapotAnA dhaMdhAne yogya vastuo chuTI pADI pADIne levA lAgyA. parIkSA karavAmAM zreSTha dhanyakumAra sarva cIjo upara 'AMkhe pheravatA muMgA muMgA ubhA rahyA. jayAre pelA mIThAthI bharelA laTakAo vaheMcavAno vakhata Avye, tyAre te levA mATe koIe hAtha laMbAvyo nahi. badhA bhegA thaIne aMdara aMdara pusapusa vAto karavA lAgyA ke A ajANe dhanyakumAra ThIka AvI caDyo che, tethI teneja A pakaDAvI dyo. e bALaka hevAthI tene upayogI nirUpagI cIjonuM jJAna nathI. ApaNe vacanenI yukti karIne bALakane megya vastu bALakane ja ApavI. Ama vicArIne temaNe dhanyane kahyuM ke "bhAI dhanyakumAra ! tuM ladhu vayamAM pahelIjavAra vepAra karavA Ave che, mATe maMgaLa rUpa A mATInA laTakA laI jA; kAraNa ke zarUAtamAM thoDI mahenata Ape tevI cIjomAM thoDuM dhanaja rokavuM, pachI rahetAM rahetAM temAM umero karatAM javuM, ema karatAM karatAM buddhi khIlatI jaze ane buddhimAM vizvama thavAno saMbhava paNa nahi rahe. kahuM chuM ke-nAnI zarUAta haMmezA sukhakartA nivaDe che. vaLI enuM dravya paNa rAjane thoDuM ja ApavuM paDaze. leNA paisA levAmAM rAjA utAvaLa kare che, ane vastu te gya samaye vecAya che. tethI Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pahuvA je devuM beDuMka hoya te jaladI ApI zakAya che. tArA pitAzrI paNa Ama karavAthI amArA upara khuzI thaze ke-"mArA putrane nAne 1 samajIne tame DuM dravya rekAya teja vepAra karAvyuM. mATe A mATInA laTakA laIne tAruM kArya siddha kara. tAruM kalyANa thaze." A pramANe sAMbhaLI dhanyakumAre ziSTAcAra pramANe javAba Ape ke-moTA vaDile te AvA ja joIe, Apa jevA vRddho te bALakone hitakArI zikhAmaNa Ape, ApanA jevA vaDilenI kRpAthI hArA sarva manoratha pUrNa thaze." A pramANe miSTa vAkyothI temane rAjI karIne visarjana karyA. pachI dhanyakumAra vicAravA lAge ke A lokonI svAthaparAyaNatA tathA dAMbhikatAnI te hada thaI. mane bALaka samajIne kevI ThagAI karavA taiyAra thaI gayA ! parIkSA karavAmAM mUDha A vepArIo A nakAmI cIja che evI buddhithI sarva laTakAo mAre mAthe oDhADI gayA che. saMsAramAM svArtha vinA koInuM saguM nathI. meM te gurUdevanI kRpAthI sahejamAM lAbha meLavyuM che.' A pramANe vicArI vastuparIkSAmAM huMziyAra dhanyakumAra te laTakAo laIne ghare AvyA. ahIM traNe moTA bhAIe pitA pAse jaIne dhanyakumAranI mukhatA mATe hasIne kahevA lAgyA ke--"pitAjI ! juo, tamArA zANA putranI vepAra karavAnI kuzaLatA ! judA judA dezanI, vicitra prabhAvavALI, maLI na zake tevI, A dezamAM AgaLa kadi nahIM joyelI, bhAre mUlyavALI, AgaLa sAMbhaLelI paNa najare joyelI nahi tevI bhAgyathI ja prApta thaI zake tevI asaMkhya vastuo te vahANamAM hatI, temAMthI jeo vepAranI levaDa Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. devaDamAM kuzaLa tathA cInI utpatti, guNa, meLavaNI vigerethI jANatA hatA te badhAe te pitApitAnI icchita vastu pa'saMda karI lIdhI ane te vastu laine pitAnuM kAma kADhI lIdhuM ke ane ApanA mAnItA putra te bIjAe choDI dIdhelA, koIe che pitAnA nahIM karelA, nAkhI devAnI dhuLa tathA mIThAthI bharelA leTakA vecAtA laI AvyA. vaLI A mIThuM paNa enuM nathI, 3 mIThAne vepArI hoya te te paNa Ane hAtha lagADe nahi. bhAI sAhebe kevaLa dhuLathI ghara bharyuM. have mIThAne nikAsa paNa ApaNe kevI rIte karazuM ? je tenI jevA ajJAna bALakathI vepAra karIne gharane nirvAha thaI zakyo hota te pachI huMziyAra mANasanI sAmuM paNa koNa jota? guNavAnanI parIkSA te avasareja thAya che. kAkAlIya nyAyathI kadAca eka be vAra mUrkha karela sAhasathI pAMsaruM paDI jAya paNa teTalA uparathI pitAjI! khuzI khuzI the I jaIne tenI prazaMsA karI tene phulAve e kAMI ThIka na kahevAya. A pIDha mANasane karavA yogya kAryane avasara prApta thatAM teja prazaMsA lekene niMdA karavAnA sAdhanabhUta thaI paDe che. A bA= Lake mIThuM, dhuLa vigere kharIdI ApaNA gharanuM nAka kApI nA / pyuM. rAjAne devAnuM dravya te jaladI ApavuM ja paDaze, ane A 9) mIThAnI khapatI te je divasa duniyAmAM mIThAnI tANa paDaze te divaseja thaze, samajyA? lekamAM kahevata che ke-laMkA luMTavAne \prasaMga AvyuM tyAre bhAgyahIna mANasanA hAthamAM phakta aMgArAja AvyA, mATe Apa tathA Apane putra maLIne vicAra karI juo ke A vepAramAM lAbha keTale maLaze ? " putrane A pramANe hAsya karatAM joIne jarA zaMkAzIla mane Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pallava. 95 dhanasAre dhanyakumArane pUchayuM ke,-"putra! vahANamAM bIjI ghaNI cIja vecavAnI hatI, chatAM tuM A dhuLa tathA mATIthI bharelA laTakAo zA mATe laI AvyuM ? pitAnuM vacana sAMbhaLI dhanyakumAre vinayapUrvaka uttara Ape ke-"pitAjI ! ApanA caraNanA pratApe daridratA rUpI vanane bALI nAkhanArI vastu mane hAthamAM AvI gaI che. moTA zeThIAo A vastunA prabhAvathI 'ajANyA hovAthI A vastune nakAmI samajI luccAithI mAre, mAthe oDhADI devA taiyAra thaI gayA.paNa meM te gurUsevAnA pratApe A vastune prabhAva samajI jaIne tene svIkAra karI lIdhe che. have Apa tene prabhAva sAMbhaLe. A mATI tame sAmAnya na samajatA, ena reparzathI te ladde paNa senuM banI jAya evI A mATI che. A te prArdha pASANanI khANamAMthI maLI AvatI, duniyAnA daridrane haranArI tejamerIkA nAmanI mATI che. AmAMthI rati bhAra mATI laIne ATha pUrva tAbAne tenI sAme ekarUpa karavAthI tAMbAnuM sonuM banI jAya che. A pramANe kahIne teja veLAe upara kahela kriyA vaDe teNe tAMbA tathA leDhAnuM senuM karI batAvyuM. pachI ema vAraMvAra karIne kareDo rUpIAnuM sanuM banAvyuM, tethI tenA mAbApa bahu khuzI thayA. mAtra tenA meTA traNa bhAIo zivAya sarva parijana tenI prazaMsA karavA lAgyA. mAtra teo hRdayamAM IrSyAthI baLI javA lAgyA. A samaye dhanyakumAranI samRddhi joI na zakavAthI eka cADiA mANase rAjA pAse jaIne kahyuM ke svAmI dhanasArano putra dhanyakumAra badhA vepArIone tathA tamane chetarIne ne jIvI kiMmata ApIne tejamatarikAthI bharelA TakAe laI gaye che, Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 ghanyakumAra caritra ane te vAta koIne kahete paNa nathI. te tejamatRrikA te A panI jevAnA keDAramAM zobhe, mATe te maMgAvI laIne ApanA koThAramAM bharI deze to ja te dhutArAne yogya zikSA maLaze." A pramANenI te cADiAnI vAta sAMbhaLIne nItipriya rAjAe vicAryuM ke-"meM jyAre vahANanI cIjo badhA meTA vepArIone ApI, tyAre kahyuM hatuM ke-je kiMmata gAmamAM upajatI hoya te mUlya tamAre mane ApavuM. have evI rIte mAre thuMkyuM gaLavuM te kAMI gya na gaNAya, paNa A vAta te Azcarya upajAve tevI che ke, ati nipuNa vastunA guNadoSa samajavAmAM kuzaLa banI / gayelA, judA judA dezamAM upajatI cIjonA jJAnavALA ane , levaDadevaDamAM pravINa, pAkI umaranA vepArIo pAse dhanyakumAra je bALaka zI gaNatarImAM? enAmAM haju pIDhatA zI hoya ke te bicAre AvA varSanA khAdhelA meTA vepArIone chetarI zake? vaLI AvA cADiA mANasene vizvAsa paNa ze? mATe A vAta te ghanyakumArane belAvIne ja pUchavI te vadhAre yogya che." ( Ama vicArIne rAjAe dhanyamArane bolAvA mATe mANase 2 mekalyA. teo tyAM jaI dhanasArane kahevA lAgyA ke mahArAjA 8 ApanA putra dhanyakumArane bolAve che. dhanasAre ciMtApUrvaka putrane kahyuM ke-"rAjA tane bolAve che. dhanyakumAre kahyuM ke--"mahAbhAgyanI vAta, bahu sAruM thayuM. moTA bhAgya hoya te ja rAjAne maLavAne prasaMga prApta thAya che, keTalAMkane te rAjAne meLApa karavAne mATe - prapaMco karavA paDe che ane mane terIe pateja belA che. AApanI kRpAthI sarva sArAvAnA thaze, Ape kAMI paNa zaMkA lAva'vAnI jarUra nathI. A pramANe kahI vastra tathA alaMkAra sajIne Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pallava. sevako sAthe dhanyakumAra asAdhAraNa bheTa laine rAjA pAse gayA. traNe meTA bhAio rAjAnA AmaMtraNanI vAta sAMbhaLIne aMdara aMdara bolavA lAgyA ke -"joyuM kIDI bheguM kare ane bherIMga bhege' evI je lekamAM kahevata cAle che te kevI sAcI paDI? ApaNA bhAizrIe kALAdhoLA karIne ahiM hiMthI (dhana bheguM karyuM, paraMtu have Agalu pAchaluM sarva dravya rAjajI eka sapATa ghasaDI jaze. AnA pApe ApaNuM dhana paNa nAza pAmaze ! Ama chatAM bApA te dhanyakumAranA guNaja gAyA kare che." (A sAMbhaLI vacale bhAI belI uThyo ke kaI AMdhaLe mAthuM pheDyA vinA ThekANe AvyuM hoya tevuM sAMbhaLyuM che kharuM ? pitAjI mehamAM aMdha banI jaIne kazuM samajatA nathI, paNa kAMI nahi, e te have badhuM samajAze." ( dhanyakumAra rAjasabhAmAM jaIne, rAjA pAse bheTa mUkI, namaskAra karI temanA hukamathI eka Asana upara beThA. rAjA paNa rUpa, vaya tathA caturAIthI bharapUra, bhAgyazALI dhanya kumArane joIne prasanna citte kahevA lAgyA ke--hedhanyakumAra! sukhamAM te che ne? :/dhanyakumAre kahyuM ke ApanA pratApe kuzaLa chuM, kuzaLatAnuM kAraNa rAjAja che. mAtA pitA te phakata janma ApanAra che, paraMtu badhA saMsAranA sukhe te rAjAne laineja maLe che. mArA mahAbhAgya ke Aje Apa mahArAje pote maTI kRpA karI mane saMbhAryo. mArA sukhamAM sukha bhaLyuM ane have te temAM kAMI nyUnatA paNa na rahI." dhanyakumAranA AvA uttama zabdathI saMtuSTa thaI rAjAe kahyuM ke_dhanya! pelA vahANumAMnI vecavAnI cIjomAMthI te kaI bAga lIdhe ke nahi ? teNe javAba Ape che-mahArAja ApanI 13 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. jevI mArA upara kRpA che te bhAga paNa mane maLe che. rAjAe pUchayuM ke kevI rIte javAbamAM dhanyakumAre mULathI mAMDIne sarva bInA temanI pAse raju karI. pachI vadhAremAM kahyuM ke-"mahArAja ! A vastu tadana nakAmI che' ema nizcaya karIne mane bALaka jANI mAre mAthe teoe oDhADI dIdhI, kiMmata paNa teoe ja nakkI karI ApI, meM te gurUdevanI kRpAthI te cIja oLakhI laIne temaNe ApeluM pramANa karI svIkArI lIdhuM. AvI rIte vahANamane bhAga mane maLe che. mArA bhAgamAM Avela tejamatrI meTA jaththAmAM haju paDI che, tene mATe Apa je AjJA kare te mAre zirasAvadya che." dhanyakumAranI AvI nyAyayukta vAta sAMbhaLI, hasIne rAjA sabhAmAM beThelA mANasane kahevA lAgyA ke--"A duniyAmAM bIjAnuM sukha joIne thatI IrSyAnuM baLa te juo ! pitAnA ajJAnathI vastunA guNo samajI na zakavAthI amuka cIjamAM potAnuM kAMI vaLe tema nathI ema samajIne te vepArIoe kapaTapUrvaka te dhanyakumArane oDhADI dIdhI. te vakhate teoe te cokkasa emaja dhAryuM haze ke AvI pheMkI devA gya vastu te A bALaka ravIkAre, je tene bApa Avyo heta te kadI tevI cIja leta nahi, ThIka thayuM ke dhanasAre A bALakane mekalya, mATe ApaNe mAthethI utarelI vatu bIjAnA mAthA upara bhale paDe ! AvI kharAba dAnatathI dhanyakumArane te cIja oDhADI daIne pitAnI jAtane vicakSaNa mAnatA te vepArIe pitapatAne managamatI cIja laI gayA, te sarvee potAnA svArthane AgaLa karI jarA paNa dayApUrvaka vicAra karyo ja nahIM. vicakSaNatAthI muMgA rahela A dhanyakumArane Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pavi. durjanatAno khela jotAM acAnaka pitAne ISTa vastu maLI gaI durjana pAse ughADI pADela vAta pitAneja duHkhakartA thAya che. e vAkya saMbhArIne bolyA sivAya te cIja laIne te potAne ghera gayA. bhAgyayege dhanyakumArane hAtha te A cIja acAnaka caDI ' gaI che temAM kAMI keIe tenI upara upakAra karyo nathI. durjana mANasee je haga karAvavA mATe karyuM hatuM te sarva pitAnA bhAgyane lIdhe dhanyakumArane sukha karanAra thaI paDyuM che. te sukha tathA saubhAgya joI na zakanAra IrSyALu durjana mANase mane paNa bhaMbheravA cUkyA nahi, paraMtu evI anIti karavI e mane bIlakula ucita lAgatuM nathI. kAraNake enItithI A bhavamAM rAjya nAza pAme che ane parabhavamAM durgatimAM paDavuM paDe che. agAuthI te nipArIoe tethI meM jo A tejamatUrI che ema jANuM heta - te te ApavAnI vRtti kadI paNa karI na heta, mATe pitAnA bhAgyane ge meLavela dhana bhegavavAne gya dhanyakumAraja che. tathI huM paNa AjJA karUM chuM ke- he dhanyakumAra ! tuM sukhethI. te bhagava. ' A pramANe sabhAsamakSa kahIne rAjAe tenA upara kRpA batAvI. dhanyakumAre uThIne praNAmapUrvaka kahyuM ke-Apa mane hArAjanI A bALaka upara moTI kRpA thaI." pachI tenA guNathI prasanna thayela rAjA badhA sabhAsada - mukha pharIne tenI prazaMsA karatAM kahevA lAgyA ke- sabhAsade ! A dhanyakumAranI bacapaNamAM paNa vRddhane zobhAve tevI buddhinI paripakavatA te juo ! hamezAM cIjonI levaDadevaDa karavAvALA, judA judA dezomAM pharavAthI aneka vastuonI utpatti vigere jJAnamAM kuzaLa ane pakava buddhivALA evA meTA vepArIonI Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 dhanyakumAra caritra. samajamAM je vAta na AvI te vAta pitAnI dakSatAthI dhanyakumAra sahajamAM samajI gaye. mATe A gAmamAM rahetA zaherIomAM dhanyakumAraja prazaMsAne gya che. enI jevA mANasathI ja pRthvI ratnagarbhA kahevAya che. A pramANe bahu vakhANa karI, vastra tathA alaMkArathI tene satkAra karI vadhArAmAM kahyuM ke he dhanya! tAre AjathI hamezAM rAjasabhAmAM AvavuM. tArI jevA sapurUSathI ja mArI sabhAnI zobhA che." pachI rAjAe maMtrI sAmanta vigerene hukama karI dIdhuM ke mArI sabhAmAM tamAre sarvee sAcA kheTAne nyAya karavAmAM kuzaLa, buddhinA bhaMDAra dhanyakumArane mata pUchI ke tenI AzAne anukULa kArya karavuM. A pramANe kahyA pachI teNe dhanyakumArane vidAya karyo. rAjAe Apela vastra tathA alaMkAra sajIne, dhanyakumAra rAjone praNAma karI, teNe Apela vAhanamAM besI ghara tarapha javA nIkaLyA. Dhela vagADanArA, dhajAvALA tathA bhATacAraNa vigerene rAjAe AjJA karI dIdhI ke-tamAre hamezAM dhanyakumArane ADabarapUrvaka sabhAmAMthI laI javA tathA lAvavAmAM sAvadhAna rahevuM. pachI rAjAe AjJA karela ThAThamATha sahita bajAramAM thaI, ghare che AvIne teNe pitAne namaskAra karyA. pitA tene maLela rAjyamAnanI vAta sAMbhaLI rAjI thayA. ja meTA bhAIo te tenI IrSyAthI gAMDA jevA banI gayA. AkhA gAmamAM meTA meTA nyAya jANavAvALA vidvAne taraphathI maLatA mAnane lIdhe, puNyanA tejathI yaza tathA kIrtine prabhAve te mitro uparanA asAdhAraNa premane lIdhe tenA zatruo lagajaga keIja rahyA nahi. rAjanI kRpAne pAtra banela tathA pradhAna Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pallava. 11 amAtyane pUjavAne gya banela dhanyakumAranI rAjasabhAmAM jANe bIjo rAjAja hoya tevI prazaMsA thavA lAgI. 22 keTaleka samaya vItyA bAda eka divasa rAjAne praNAma karI, samAmAMthI uThI divya vastra tathA alaMkArathI sAta dhanyakumAra pAMca prakAranA vAjItranA nAda sAthe rAjamArga oLaMgI pitAnA ghara tarapha AvatA hatAte samaye bhAtabhAtanA maNi metInA gumaNA vigerethI suzobhita AsanavALA vAhanamAM te beThA hatA; 2 judA judA dezathI Avela bhATe AgaLa cAlI tene yaza gAya nadvArA phelAvI rahyA hatA, cAre bAjuthI hajAro sAmanta tathA ziThIAo tene vinayapUrvaka praNAma karI rahyA hatA, AsapAsa AvatA garIba tathA apaMga mANasone te dAna detA hatA, hAthI, gheDA tathA subhaTathI paravarelA hatA, judA judA dezamAM utpanna thayelA ane ratnanA alaMkArathI suzobhita anAhita ghaDAo AgaLa nAca karI rahyA hatA. AvI rIte ThAThamATha sAthe AvatA dhanyakumArane tenA traNe bhAIoe pitapatAnI agAzImAMthI AzcaryapUrvaka dIThA. A samaye leke belavA lAgyA ke "bhAIo ! AgalA janmamAM karelAM puNyanuM phaLa te juo ! sahuthI nAne chatAM A "bALa dhanyamAra vRddhone paNa mAna ApavAne yogya banyuM che mATe meTAInuM kAraNa umara nahi, paraMtu tejaja che. kahyuM che ketejasvI mANasanI uMmara jevAnI jarUra rahetI nathI. nAne chatAM tejasvI hoya te te prazaMsAne pAtra bane che. kahyuM che ke - 1 je azvopara ke bese nahIM evA. (ketalanA) Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 dhanyakumAra caritra. hastI sthUlatanuH ma cA'zavazaH kiM hastimAno'zo, dIpa prajvalite praNazyati tamaH kiM dIpamAnaM tamaH / vajeNApi hatAH patanti girayaH kiM vajramAtro giristejo yasya virAjate ma balavAn sthUleSu kaH pratyayaH // 2 "hastI meTA zarIravALe chatAM aMkuzane vaza thAya che, tethI zuM aMkuza hastI jevaDuM hoya che? nAne sarakho dI mahA aMdhakArane nAza kare che, te aMdhakAra tathA dI zuM sarakhA heya che? vA jevI cIjathI meTA parvata paDI jAya che, te vA zuM parvata ' jevaDuM hoya che? mATe jenAmAM teja heya te ladhu chatAM baLavAna che, emAM kadanuM kAraNa nathI. mATe ja dhanyakumAra nAne chatAM kuLane uijALanAra the, tyAre tenA traNa bhAIo zarIra tathA vayamAM sthULa hovA chatAM kAMI karI zake tevA nathI. phakta dhanyakumAranI kRpAthI ja teo peTanuM pUruM kare che" zaherIonAM AvAM vacane sAMbhaLIne himathI jema navA aMkurA baLI jAya tema adekhAIthI saLagI jatA te traNe bhAIo karapaNe vicAravA lAgyA ke--dhanyakumAra jIvatuM raheze tyAM sudhI ApaNo bhAva kaI pUche tema lAgatuM nathI. sUrya pUrNa jesamAM jhaLahaLatuM hoya tyAre athavA sUryane udaya thatuM hoya tyAre tArAonuM teja TakI zake kharUM? A bAbatamAM ApaNe bhAI dhArIne tenI upekSA karavI te ThIka lAgatuM nathI. zarIramAM utpanna thayelA vyAdhine uvekhI mUkavAthI te ApaNane duHkhI karyA vinA rahe khare? mATe have te dayAne eka bAjue mUkIne jo Ane nAza karazuM teja ApaNA tejanI kiMmata thaze. dI paNa vATa. sa karavAthI ja dIpI nikaLe che. A pramANe aMdara aMdara vicAra Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pAva. 103. karatAM teo dhanyakumArane nAza karavAnI bAjI cavA lAgyA. temaNe gupta rAkhavA mAgela A vicAra kAMIka buddhinI pragalkatAthI tathA kAMIka temanA zarIranI ceSTAothI dhanyakumAranA jANavAmAM AvI gaye. buddhizALI mANase pAtALamAM rahelA gArittei, IzA mALena | bhrUnetrA''syavikAreNa, lakSyante'ntargataM manaH // AkAra, nizAnI, gati, caNA, bhASaNa, bhavAM, AMkha ane meTAnA vikArathI aMdaranuM mana jANI zakAya che. vaLI kahyuM che ke tirtha pazunA piute, yAcanA vaninovitA | anuktamapyUhati paMDito janaH, paregitajJAnaphalA hi buddhyH|| udIti ane te pazuo paNa samajI zake che. hAthI ghoDA paNa preraNuM karavAthI cAle che, paraMtu paMDita mANase te kahevAmAM na Avela vAte paNa samajI zake che, kemake bIjAnI ceSTA vigere joIne tenuM mana samajI zakavAnI zakti tenuM nAma ja buddhi che? dhanyakumAranA guNethI AkarSAyelI tenI bhejAIoe pitAnA / pati pAsethI sAMbhaLelI vAta dhanyakumArane ekAMtamAM kahI. vadhAremAM te kahevA lAgI ke hadiyarajI! tamAre sAvadhAnIthI rahevuM. amArA svAmIo potAnA kharAba svabhAvathI tathA adekhAInA doSathI mUDha banI gayA che. kahyuM che ke sada roDa ra za sapata tarapha ravAnA __ mantreNa zAmyate sarpaH, khalaH kena na zAmyate // sapa krUra che, temaja khaLa mANasa paNa dUra che, paraMtu te Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 dhanyAkumAra caritra. bemAM khaLa vadhAre dUra che, kAraNake te maMtrathI paNa zAMta thAya che, paraMtu khaLa mANasane zAMta karavAne te koI upAya nathI." mATe tamAre temane vizvAsa kare nahi. bhAbhIonuM kahevuM sAMbhaLIne dhanyakumAre vicAryuM ke- dhikAra hai tevA purUSane! ke jeo vivekarUpI sarovaramAM sAcuM khoTuM samajavAnA guNamAM haMsa jevA chatAM kaLathI dUra rahevAne badale pitAnA sagAM vahAlAMmAMja ulaTe kaLaha pradIpta kare che. guNavAna hevA chatAM mArA traNe meTA bhAIo huM ahiM rahIza * tyAM sudhI mArI hAjarI rUpagathI sukhamAM rahI zake tema lAgatuM nathI. kAraNa na hoya te kArya paNa upasthita na thAya, mATe badhI rIte jotAM mAre have ahi rahevuM yukta nathI. koI bIjA dezamAM cAlyo jAuM. dezATanathI caturAI paNa jarUra vadhaze. kahyuM che kedeshaattnN paMDitamitratA ca, vArAMganArA jasabhApravezaH anekazAstrArthavilokanaM ca, cAturyamUlAni bhavanti paMca // 1 // temaja-dare viviparid, jJAte sannanavize AtmAnaM ca kalyate, hiMDyate tena pRthvyAm // 2 // musApharI, paMDita sAthe mitratA, vezyAne prasaMga, rAjyasabhAmAM praveza tathA aneka zAstronuM avalokana e pAMca vAnA caturAInAM mULa kAraNe che. (1) dezATana karavAthI bhAtabhAtanA caritro jovAmAM Ave che, sajajana durjana mANase vacce taphAvata samajavAmAM Ave che, temaja AtmAnI zakti paNa khIle che, mATe pRthvI paryaTana karavuM. (2) kaLAmAM kuzaLatA, bhAgya, 1 TIsa? vivi , nALijJarU sajA suNa viroso q 2 rajhi, hiMhi te 'puruv I Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pallava. 105 baLa tathA sthiratA tathA buddhine vaibhava e pagene mATe dezAMtara e eka kasaTI sthAna jevuM che. kharA bhAgyazALI che te mANaseja che ke jeone manane AhvAdita kare tevA khajAnAnI mAphaka kautuke pagale pagale jovA maLe che. zAstramAM kahyuM che ke "manane TuMkuM karI nAMkhe tevAM saMkaTathAnane te dUrathI ja tyAga kare." nItizAstramAM paNa kahyuM che ke - , gajaM hastasahasreNa, zatahastena vAjinam / - zRMgiNaM dazahastena, dezatyAgena durjanam // hAthIthI hajAra hAtha cheTe rahevuM, ghoDAthI so hAtha cheTe rahevuM, zIMgaDAvALA anya janAvarethI daza hAtha cheTA rahevuM, ane durjanathI paradezamAM ja cAlyA javuM. ) A pramANe manamAM vicAra karIne rAtrinA mALA tarapha ja. vAne pakSI Atura banI jAya tevI rIte deza jevAne dhanyakumAra paNa Atura banI gaye._ // A samaye temanA eka saMbaMdhI zeThiyAne ghare mATe utsava hatA, tethI tenA pitA vigere gharanA mANase Akho divasa utsavamAM guMthAyelA hovAthI, javA AvavAnI daDAdoDa tathA kAmanI dhamUlathI thAkyApAkyA rAtrInA sukhethI ghora nidrAmAM paDyA hatA. teja rAtrInA jayAre badhA zaherIo sutA hatA tyAre dhanyakumAra navakAra mahAmaMtranuM samaraNa karato gharanI bahAra nIkaLI mALave tarapha cAlI nIkaLe. lakSmIne kriDA karavAne cagya sthaLa jevA mALavA dezamAM karIne aneka gAmaDAM, zahera tathA vane nihALatAM bapora thatAM dhanyakumAra bhUkhyo thaye. (A samaye eka khetaramAM te bhUkhyo Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 dhanyakumAra caritra. bhUkhyo eka vaDalAnA jhADa nIce ArAma levA beThe. te khetaramAM eka kheDUta khetI karatuM hatuM. te divasa koI parvane hovAthI te kheDutanI strI cekhA, dALa ane lApasI vigere miSTAnna laIne AvI. bhUkha tathA tRSAthI karamAI gayela, sundara AkRtivALA dhanyakumArane joIne te kheDute vicAryuM ke "ahe! A suMdara AkRtivALo keI satya purUSa jaNAya che. tApathI kaMTALele te aihiM ArAma le che cAla tene bhejana mATe AmaMtraNa karUM.' A pramANe vicArI dhanyakumAra pAse AvI teNe tene Adara sahita bhajana mATe nimaMtraNa karyuM. zUravIra dhanyakumAre te sAMbhaLIne kahyuM ke "bhAI ! tuM mArA mananI vAta samajI gayo te kharUM, paraMtu huM mare hAthe kamAyela cIjone ja upabhega karUM chuM siMha tathA sapurUSa bIjAnI kamANInuM bhejana letA nathI. mATe je tArI AjJA heya te huM thoDI vAra tArUM khetara kheDuM, pachI tuM je khAvA ApIza te huM amRta samAna gaNIne savIkArIza; kAraNa ke sArA vaMzamAM utpanna thayela mANasa mATe potAnA hAthanI kamANIja gaurava tathA mAna ApanArI che. dhanyakumAranI A mANenI vAta sAMbhaLIne kheDute kahyuM ke "he sajajana ! je mArI IcchA heya tema kare.' 0 kheDutane A pramANe hukama meLavIne dhanyakumAra pote uThIne je haLa kheMcavA game te jamInamAM rahela eka patthara bhAMgI javAthI jamInamAM dATela asaMkhya dhanano carU nikaLI AvyuM. bhAgyazALIne icchA anicchAe paNa lakSmI pitAnI meLeja AvIne bheTe che. mATe ja kahyuM che ke nirIhasya nidhAnAni, prakAzayati kAzyapI / Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pallava. 107. bAlakasya nijAMgAni, na gopayati kAminI // jevI rIte bALako pAse strIo potAnA aMge chupAvatI nathI, tevI rIte lebha vinAnA purUSanI pAse pRthvI prajAne chupAvatI nathI-pragaTa kare che." senAthI bhale te khajAne joIne udAra cittavALA dhanyakumAre 'tarata ja te kADhIne kheDutane se . kheDute kahyuM ke-"he sajajana purUSa! tame bhAgyazALI hovAthI ja A aparimita khajAne pragaTa thaye che, mATe tene tame ja svIkAra kare.' dhanyakumAre kahyuM ke -"bhAI ! QpArakuM dhana kadi na levAne meM niyama karyo che. A jamIna tamArI che, mATe jema egya lAge tema tenI vyavasthA karavAne tameja mukhatiyAra che. A kathanathI bahuja Azcarya pAmI, bhaktithI bharapUra hRdaye te kheDute dhanyakumAre kahyuM ke-hi bhAgyazALI ! ana La dhana ApIne Aje tame mArI garIbAIne nAza karyo che, hive bhajana te svIkAre.' pachI tenA ghaNA AgrahathI dhanyakumAre tenI strIe lAvela bhejana karI tenI rajA lIdhI, ane AgaLa cAlI nIkaLyo. "duniyAnuM bhaluM karanAra sajajana purUSo sUryanI mAphaka kadi paNa eka sthaLe rahetAM nathI. A ne dhanyakumAra gayA pachI kheDuta vicAravA lAgyuM ke-dhUnyakumAra jevA sArA mANasa pAsethI meLaveluM dhana je huM niHzaMkapaNe bheguviza te IrSyALu tathA pArakAnuM ghara bhAMgavAmAM rAjI rahenArA mANase jAtajAtanI vAta karaze. arasaparasa vAta karatAM te lekenI vAta vAyuvege ro sudhI paNa pahoMcyA vagara raheze nahi, vaLI rAjA paNa kAcA kAnanA hevAthI te lekenI vAta sAcI mAnI mane kedamAM nAMkhI A sarva dhana kadAca laI paNa leze, Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 - - dhanyakumAra caritra. ane huM nakAme duHkhI thaI jaIza. mATe pahelethI ja banela bInA rAjAne jaNAvuM ane pachI ja tenA hukama pramANe karuM ke jethI bhaviSyamAM ArAma rahe. A pramANe vicAra karI te kheDUta rAjA pAse jaIne banela sarva bInA kahI batAvI. kheDutanI vAta sAMbhaLIne rAjA Azcarya cakita thaI jaI tene kahevA lAgyuM ke-"bhAI ! khetaramAMthI / ajAne nIkaLe temAM kAMI navAI jevuM nathI, kAraNa ke pRthvImAM pagale pagale carUo dATelA hoya che. paraMtu AvaDo khajAne meLavI te AvI rIte choDI de te te bhAre AzcaryanI vAta che. *pRthvIne ratnagarbhA kahevAmAM Ave che te AvA satparUthIja satya mAnI zakAya che. kharekhara, tArI sadbhAgya ke AvA mANasanA tane darzana thayAM, temaja temanI memAnagati karavAne prasaMge prApta thaye teNe Apela prasAda tane maLe, tethI paNa tane dhanya che. je tenI jevA zreSTha mANase A khajAne tane arpaNa karyo te pachI huM paNa te taneja ApuM chuM. evA meTA mANasane hukama kaI pAcho pherave kharA ke? paraMtu te mahApurUSanuM nAma prakhyAta / thAya tema tAre karavuM. A pramANe rAjAne hukama meLavI te kheDute 'dhanyakumAranI kIrti phelAvavAne te khetaranI AsapAsa eka gAma ( vasAvI te gAmanuM nAma dhanya poDyuM ane te samAcAra rAjAne jaNAvyA(rAjAe te gAmanI mAlakI te kheDutane ApI. pachI te kheDuta rAjAe Apela prAmAdhipapaNuM pAmIne sukha mANata sate dhanyakumAranA upakArane sadA sarvadA saMbhAravA lAge. A bAju dhanyakumAra AgaLa cAlatAM ane aneka zahera, vine nihALatAM tApane aMte huM jema mAnasa sarovara tarapha jAya Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pallava. 108 tema divasa AthamavAne samaye eka gAma pAse AvI pahoMce. sAMjane samaye nadIne tIre nizcita mane retIne hAthavaDe sarakhI karIne jANe bhega bhegavavAne gya palaMga heya tema tenA upara -niHzaMkapaNe beTho. pachI dhanyakumAra pitAnA hRdayamAM zrI siddhacakrarUpa kamaLanuM sthApana karI anAvRtti pUrvaka arihaMtAdipadanuM manamAM dhyAna dharI eka pahora sudhI jApa karIne, corAzI lAkha chavAyenimaNe rahelA jIvane khamAvI, aDhAre pApathAnaka sirAvI, cAra zaraNane svIkAra karI, zubha bhAvanA bhAvate sukhe nidrAdhIna the. pachI eka pahora rAta bAkI rahetAM te paMca parameSTine saMbhArate uDyo. 'uttama mANasene nidrA, kaLaha, AhAra, krodha tathA kAma e pAMce doSa bahuja maMda hoya che. (A samaye zubhasUcaka ziyALane zabda dhanyakumAranA sAMbhaLavAmAM Ave. puNyazALI manuSyane prAye zukane zubha tathA. anukULaja thAya che. dhanyakumAre e zabda sAMbhaLI, zukana zAstra vicAra karIne nizcaya karyo ke-divasane durgA pakSInA zabdanuM tathA rAtrinA ziyALanA kadanuM phaLa maLyA vagara rahetuM ja nathI." te tIvra buddhithI A pramANe vicAra karato hato tevAmAM ziyALa bolI ke-jo ke DAhyo purUSa A nadInA pravAhamAM taNAtuM zaba kheMcI kADhI tenI keDe bAMdhela ratna le ane zaba mane bhakSaNa karavA Ape te bahu ThIka thAya. ziyALanA zabdone atha vicAro dhanyakumAra tarataja tyAMthI ubhe theye ane ziyALanA zabdane anusarate te nadI kinAre gaye. dhanAtha, bhejanArthI tathA kautuka jovAnI IcchAvALA mANasee ALasa rAkhavuM e mUrkhAI che. nadIkinAre jaIne jotAM tenA puNyathI kheMcAI ) Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 dhanyakumAra caritra Avela nadInA pravAhamAM taNAtuM zaba teNe joyuM. pravAhamAMthI tene kheMcI kADhI keDethI rane laIne zaba teNe ziyALagIne ApI dIdhuM. zukanane anusaravAthI phAyadeja thAya che. pachI suvAne sthaLe jaIne bAkInI rAta teNe devagurUnI stavanA karavAmAM pasAra karI. savAra thatAM AgaLa cAlI nIkaLe. anukrame pharatAM pharatAM saMsAranI mAphaka durgama viMdhyAdri oLaMgI muni jema mekSamAM pahoMce tema dhanyakumAra ujajaiyinI nagarIe pahoMcyuM. 2 A samaye ujajayinImAM prata nA rAjA rAjya karatA hatuM. tenA tAbAmAM sALa meTA sAmata rAo hatA. te taravAra grahaNa karatA ke tarataja tenA zatruo tharathara kaMpatA hatA. te rAjA , buddhimAM abhayakumAra jevA maMtrInI pitAne mAthethI rAjayane - bhAra hala karavAnI icchAe zodhamAM hatA, tenI parIkSA mATe teNe DAMDI TIpAvIne jAhera karyuM hatuM ke-je buddhizALI mANasa samudra nAmanA gAmanI bahAranA sarovaranI vacce Avela thAMbhalAne kinAre ubhA ubhA deraDAnI gAMThathI bAMdhI deze tene rAjA maMtrI- pada Apaze. A vAta sAMbhaLIne ghaNA leke te zubhalAne bAMdhavAne upAyaciMtavavA lAgyA, paraMtu keinI buddhicAlI zakI nahi. 2 A vAta banI hatI te samaye dhanyakumAra tyAM AvyuM. teNe udaghoSaNanuM nivAraNa karIne thAMbhalAne bAMdhavAnuM kabula karyuM. (rAjapurUSoe rAjasabhAmAM padhAravAnuM AmaMtraNa karavAthI nirmaLa buddhivALA dhanyakumAre seva sAthe rAjA pAse jaIne namaskAra karyA. rAjAe paNa tenuM rUpa tathA teja jeIne vicAra karyo ke- "cakkasa A uttama purUSa mAro hukama bajAvaze tema lAge che. mAre karela prayAsa phaLIbhUta thavAno saMbhava lAge che." Ama vicArI Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te rahelA che. kumAra jenA ni (pahoMcyo. tyAM caturtha pallava 111 - rAjA dhanyakumArane kahevA lAge ke -"he buddhizALI! mArI IcchA pAra pADI tamArI buddhinuM phaLa tame meLave, temaja lekanI jIjJAsA tRpta kare." (pachI rAjA tathA prajAjana sahita dhanyakumAra jenA kinArA upara ghaNA sAganA vRkSe rahelA che evA sarovaranA tIre jaI pahoMcyA. tyAM buddhizALI dhanyakumAre kinAre rahela sAganA vRkSanI sAthe deraDAne eka cheDe bAMdhe ane bIjA cheDAne hAthamAM rAkhIne AkhA sarovaranI pALa pharato pharyo. pachI jhADa sAthe (bAMdhe cheDe cheDI tene AgaLIo karI temAM bIjo cheDo re. pachI gALIo chuMTa mUkI temAM perele cheDo kheMcavA mAMDyo, eTale gALIo pANImAM paDyo. pachI jema jema bIje cheDo kheMcate game tema tema gALIo thAMbhalA najIka jate gaye. ema karatAM karatAM gALIyAnI gAMTha thAMbhalA najIka pahoMcI gaI ane thAMbhalA sAthe baMdhANI. A pramANe thAMbhale gAMTha bAMdhIne teNe rAjAnA hukamane amala karI dIdhe. * A pramANenI tenI kaLA joIne rAjA tathA zaherIo tenA guNarUpI deraDAthI baMdhAI jaI tenI prazaMsA karavA lAgyA keaho kevI AnI buddhi ! ke prabhAva ! na joyela, na sAMbhaLela, na banela kAma dhanyakumAre Aje karyuM che.' pachI mANaso jema prabhAtamAM sUryane artha Ape che tema tenA guNathI prasanna thayelA rAjAe dhanyakumArane maMtrIpada ApyuM. ajavALIyuM AvatAM caMdramA jema pRthvIne pitAnA tejathI jhaLahULAvI mUke che tevI rIte dhanyakumAra rAjAne prasAda prApta thatAM samasta jagatane pitAnI nItithI dIpAvavA lAge. e rIte dhanyakumAra haMmezAM vadhAre ne Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 dhanyakumAra caritra. vadhAre kIti tathA dhana meLavatA gayA ane maMtrI tarIkenI pitAnI pharaje paNa bajAvatA gayA. eka divasa potAnA mahelanI aTArImAM ubhA ubhA te bajAranuM aizvarya nihALatA hatA, tevAmAM amAsanA caMdranI mAphaka durdavathI haNAyelA, dhanahIna, dIna dazAe pahoMcelA tathA bhUkha tarasathI herAna thayelI kuTuMba sAthe pitAnA pitAne tyAM bhamatAM 2 teNe joyA. temane joI Azcarya pAmI teNe vicAryuM ka-kharekhara ! 'karmanI gati vicitra che. kAraNake kareDo suvarNa yukta ghara choDIne haju te ceDA samaya agAuja huM ahiM Avyo chuM, te sarva dravya ATalA divasamAM kaI rIte nAza pAmyuM che jethI AvI dazAe pahoMcelA mahArA kuTuMbane huM pratyekSa jeuM chuM? karmathI kaI chuTI zakatuM nathI e cekasa lAge che. kahyuM che ke - aghaTitaghaTAni ghaTayati, sughaTitaghaTitAni jarjarIkurute / vidhireva tAni ghaTayati, yAni pumAn naiva cintayati / / ( "na dhArela, na vicArela vAte vidhi banAve che, ane sArI rIte goThavI rAkhela bAjIne chinnabhinna karI nAkhe che. A sarva nasIbanA ja khele che. manuSyano vicAra temAM kAMI ja kAma lAgata nathI. kemake vidhi evuM kare che, ke je manuSyanA ciMtavanamAM paNa AvI zakatuM nathI." ( A pramANe vicArI potAnA kuTuMbane AdarapUrvaka ghare lAvI pitA tathA bhAIone namaskAra karI snAnanI, vasUnI tathA khAvAnI sarva sagavaDa karI ApI. egya samaya maLatAM teNe pUchayuM ke-pitAjIdhana, kIti tathA Arogya yukta ApanI AvI dazA kevI rIte thai? te mane kaho. dhanasAre kahyuM ke-"vatsa ! Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pallava. 113 - jaina zAstrone jANakAra hovA chatAM vaibhava tathA dhananA nAza saMbaMdhI prazna kema pUche che? lakSmI vigere vaibhava kaI mahArA meLavyA maLyA na hatA, tethI mAre AdhIna na hatA, te te karmanA udayathI maLyA hatA eTale tene AdhIna hatA. karmane udaya be prakArane heya che. pudaya tathA pAdiya. jayAre puNya udayamAM Ave che tyAre icchIe temaja anicchAe paNa dhanasaMpattithI ghara bharAI jAya che. temaja jyAre pApa udayamAM Ave che tyAre sArI rIte saMcI rAkheluM tathA sAcaveluM hovA chatAM paNa dhana ane saMpatti nAza pAme che. mATe ja kahyuM che ke - kRtakarmakSayo nAsti, kalpakoTizatairapi / avazyameva bhoktavyaM, kRtaM karma zubhAzubham / / (kaDo kalpa (varSo jatAM paNa karela karmone nAza thate ja nathI; zubha tathA azubha karma bhegavye ja chuTake thAya che." Ama hevAthI pahelAM puNyanA udayane lIdhe badhu anukULa thatuM hatuM, pachI pApa udayamAM AvatAM sarva nAza pAmyuM che. vadhAre zuM kahuM? strI putrAdi parivAramAM eka paNa jo mAgyazALI hoya te tenA puNya AkhuM kuTuMba sukha anubhave che, ane te cAlI jatAM pAchuM teja kuTuMba duHkhI thaI jAya che. A pramANe zAstramAM kahela vAta meMte pratyakSa anubhavI che. kAraNa ke vatsa ! kaLAvAna tathA bhAgyazALI tuM gharamAMthI geye ke pachI thoDA samayamAM ja koI eka -cADiyA mANasanA uzkeravAthI rAjAeM pratikULa banI jaI amane kedamAM pUrI bhAre daMDa karI badhuM dhana laI lIdhuM. koIke dhana care carI gayA, kAMIka AgamAM saLagI gayuM, kAMika paisA AvaData vagaranA vyApAramAM avaLA karyA, jamInamAM dATela 15 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 dhanyakumAra caritra. 'khajAnAo duSTa devatAo harI javAthI mATIrUpa banI gayA, chevaTe evI sthiti AvI pahecI ke AvatI kAle zuM khAvuM tenA paNa sAMsA paDavA lAgyA. gharamAM eka paNa divasanuM anAja rahyuM nahi. Ama banatAM kRSNapakSane caMdranI mAphaka kaLA rahita evA ame sarve he bhAI ! bhAre kaSTa sahana karI tene zedhavA nIkanyA. AgalA janmanA keI mahAbhAgyanA udaye Aja tArA darzana thayA. tArA darzanathI tathA tAre abhyadaya jevAthI mAruM sarva duHkha nAza pAmyuM che, ane mAruM hRdaya AnaMdathI ubharAI jAya che." * pitAnuM A pramANenuM kathana sAMbhaLI dhanyakumAra vinaya pUrvaka be ke-"he tAta ! mArA mahAbhAgyano udaya thaye ke jethI Aje ApanA caraNakamaLanA mane darzana thayA. rAjayamAna vigerenuM sAcuM phaLa Aja mane maLyuM. AjathI duHkhanI vAta bhUlI jaIne sukha tathA AnaMdathI rahe. huM te Apane hukama uThAvanAra sevaka banavAne yogya chuM. Ape have bIlakula ciMtA karavI nahi. AvI ja rIte mAtA, moTA bhAio tathA bhejAIone ' sateSI, dhanyakumAre vastra, paisA tathA alaMkAra vigere ApyA. sajajanenI A rIti kharekhara yukitayukta che. jevI rIte zukla pakSane caMdramA zobhAne pAmya sate kumudane paNa zebhAve che, (vikavara kare che tevI rIte sarvane aMtarathI cAhate dhanyakumAra AkhA kuTuMbane vividha sukhothI poSavA lAge; paraMtu aMdhakAranI mAphaka tAmasa prakRtivALA moTA bhAIethI sUrya samAna prakAzavALA dhanyakumAranI kIrti sahana thaI zakI nahi. kharI vAta che ke-tAmasI prakRtivALA mANase divasathI bItA aMdhakAranI Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pallava. 115 jema pArakAnuM teja sahana karI zakatA nathI." ekadA dhanyakumAra rAjyasabhAmAM jaI rAjyanuM sarva kAma karI rAjAnI rajA maLatAM sukhAsanamAM besI ghare Avato hato. tenI AsapAsa jAtajAtanA cheDA, hAthI, pAyadaLa vigere cAlatA hatA. judA judA dezanA bhATacAraNe aneka prakAranA gItethI tenI stuti karatA hatA, temaja AgaLa DheluM zaraNAi vigere vAjI vAgI rahyA hatA. bajAramAM dhanyakumAranI stuti karatAM leke kahetA hatA ke-juo ! manuSya bhavamAM paNa dhanyakumAramAM kevuM devatA jevuM teja che! udAratA, dhairya, gAMbhIrya, zUravIratA, rUpa vigere guNemAM Ane pahoMcI zake tevuM duniyAmAM koI dekhAtuM nathI. " pArakAnuM bhaluM karavAnI vRtti, garIba apaMgane uddhAra karavAnI icchA pitAnA kuTuMbane piSavAnI buddhi, koI iSTa aniSTa game tevuM bele te sahana karI javAnI vRtti vigere guNothI yukta hevAthI ' cAra bhAIomAM sarvathI nAne chatAM te moTo hoya ema lAge che.' te vakhate mANasanA ToLAmAMthI eka jaNa bahAra AvIne bolI uThyo ke "bhAI ! guNavAne mANasenI ummara jANavAnI zI jarUra hoya? kipAkanA phaLa jevA moTA bhAio puNyanA bhaMDAra dhanyakumAranA pratApeja Icchita sukha bhogave che. jayAre prathama ahiM teo AvyA tyAre bhikhArIthI paNa vadhAre kaMgALa hAlatamAM zuM re ApaNe tene joyA nahatA? have te abhimAnathI chalakAI jaIne tathA moDhA upara tirarakAra tathA kaTAkSanI chAyA lAvIne sAmI salAma karavA jeTale viveka paNa teomAM rahyo nathI. paraMtu temAM zuM vaLyuM ? temanI vakratA guNanA bhaMDAra dhanyakumAranA prabhAveja teo TakAvI zakyA che temAM kAMI temane prabhAva ocho ja che." Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 dhanyakumAra caritra. KahIM traNe moTA bhAIo dhanyakumAranA guNonuM varNana sAMbhavinayavAsaka vRkSanI peThe baLatAM (sukAtAM lebhane vaza thaI pitA pAse AvIne kahevA lAgyA ke pitAjI ! ame sarva judA thavA mAgIe chIe. AjathI ame dhanyakumAranI sAthe rahevA I cchatA nathI, mATe amane amAro bhAga vaheMcI Apo.' dhanasAra temanAM vacana sAMbhaLIne jarA hasIne kahevA lAge ke "putro ! tame dhana levA nIkaLyA che, paraMtu vicAra karyo ke-dhanyakumArane meM ApyuM che zuM ke je levAne tame ATalA Atura banI gayA che ? vaLI ApaNA gAmamAMthI atizaya garIba thaI javAthI eka pitaDI bhera nIkaLI ane AvyAM ane sajajanatAviveka, gaurava, kudaratI prema vigere guNethI tamArA doSe bhUlI jaine dhanyakumAre IcchAnusAra dhana tathA kapaDAMothI tamAre satkAra karyo te badhA divase bhUlI gayA ?' pitAne mukhethI AvA zabdo sAMbhaLIne saujanyatAnA duzamana te meTA chokarAo ghuvaDanI mAphaka kaThera vacanathI kahevA lAgyA ke pitAjI ! tame te daSTirAgathI aMdha banI gayA che, tethI tene kAMI paNaSa joI zakatA nathI ane tene guNane bhaMDAraja samajo che. te je kAMI kare che te badhuM tamArA manathI sArUM ja jaNAya che, paraMtu tenA kharA katuM, te ameja jANIe chIe. nehathI zUnya dhanyakumAre nAsatI vakhate ciranI mAphaka bahu rane laI gayo hato. ahiM AvIne te taithI rAjayA'dhikArIone lAMca ApIne meTI padavI meLavI beThe che. lakSmIthI zuM nathI banI zakyuM ? badhA guNe senAne AzrayIne ja rahe che. lakSmI hovAthIja kSArapaNAthI pIvAne ayogya pANIvALA sa'mudrane paNa leke ratnAkara tarIke saMbaMdhe che, bApu ! Apa ADAI 1 vAsAnuM vRkSa. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pallava. 117 mUkIne amane amAre lakSmIne bhoga ApI gho. sittvavALo dhanyakumAra A pramANenA pitA putranA kaLahanuM mULa kAraNa pitAne samajI lakSmIthI bharela ghara choDIne tyAMthI nIkaLI paDyo. prayANasamaye sArA zukane pakSIonA svare, sArA zabda tathA zubha ceSTA vigerethI utsAhita banI tene vadhAvI laine te magadhadeza tarapha cAlI nIkaLe. judA judA gAma, nagara, vana, vADI vigere jete ane siMhanI mAphaka ekale viharate - te nirbhayapaNe AgaLa cA. PAgaLa jatAM gaMgAtI azoka vRkSanI nIce zAnta tathA nigraha karela IdriyavALA, sarva guNenA bhaMDAra, dharmanI khANa jevA tathA abhUta rUpavALA be munione teNe joyA. caMdrodaya vakhate cakorane, meghane jotAM jema morane ane svAmInA darzana thatAM jema satI strIne AnaMda thAya che tema harSathI bharapUra hRdacavALo dhanyakumAra citaravA lAge ke-ahe ! mArA bhAgya haju tape che ke jethI AvA dhara vananI aMdara ke jyAM manuSya Ave paNa nahi tyAM aNaciMtavyo citAranathI paNa adhika evA munirAjanA mane darzana thayA. Ajane divasa saphaLa thaye. Aje koI zubha zukana thayA haze ke jethI unhALAnI garamImAM tRSAtura thayelA musApharane jene mAnasa sarovara maLe tema mane munine meLApa thayo. mArAM dhanya bhAgya ke jethI Abhava tathA parabhavanI dravya tathA bhAvarUpa tRSA chIpAvanAra munIzvarane vega mane prApta che. A pramANe vicAratAM romAMcita thayele dhanyakumAra pAMca abhigama jALavavA pUrvaka traNa pradakSiNA daI paMcAMga praNAma karIne stuti karavA lAgyo ke"he munIzvara ! ApanA dazana Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 dhanyakumAra caritra. thavAthI mane yugapradhAna gautama. saudharma, ja, prabhava, sacyuMbhava vigere sarvanA darzana thayA ema huM mAnuM chuM. vaLI ke munirAja ! Ape krodhane jItyo che, mAnane haThAvI dIdhuM che. zI ApanI saralatA ! zA mUrtimAna tapa ! Aja mAre janma kRtArtha thaze, ema huM mAnuM chuM.' A pramANe stuti karI saMyama tathA zarIranI kuzaLatA pUchI dhanyakumAra muninI sAme avagraha jALavIne beThe. muni paNa dhanyakumArane dharma sAMbhaLavAnI IcchAvALo joI jaina AgamanuM kaMIka rahasya samajAvavA mATe kahevA lAgyA ke he bhavya ! A agAdha saMsAra samudramAM che mithyAtva, avirati, kaSAya tathA ga-te cAra kAraNethI karmo bAMdhI tenA udayathI judI judI jAti, ' kuLa, sthAna tathA yonimAM utpanna thayA ja kare che. teone mAthe harahaMmeza janma jarA, vyAdhi tathA maraNanAM duHkho ubhAM ja rahe che. tyAM mahArAjanuM rAjaya calAvanAra mithyAdarzana nAmane tene maMtrI badhA jIvone pitAnI AjJAmAM rAkhavAne mATe avirati, vega, kaSAya tathA viparyAsarUpI madirA pAi, mIThI vAta karIne unmatta banAve che. teo unmatta banIne deva, gurU, dharma, hita, ahita, kRtya, akRtya, pitAnuM, pArakuM, aleka, paraleka vigeremAMthI kAMI paNa jANavA IcchatA nathI. kevaLa AhAra, nidrA, bhaya tathA maithuna saMjJAmAM Asakta banI saMsAra vadhAre che. have je viSaye che te kaSAyanI sahAyatAthI manuSya pAse zuM zuM kukarma karAvatA nathI? enAthI saMsArI janmathI ja kedanA zikhavADyA sivAya pitapotAnI zakti anusAra viSamAM Asakta banI jAya che. AgamamAM viSayane viSa (jhera) karatAM paNa kharAba kahela che - Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pallava. 119 viSayANAM viSANAM ca, dRzyate mahadantaram / / upabhuktaM viSaM hanti, viSayAH smaraNAdapi // "viSaya ane vizvamAM ghaNe phera che, kAraNa ke viSa te tenA khAnArane ja asara kare che (mAre che, paraMtu viSayo te smaraNa (karanArane paNa asara karavAne (mAravAne) pUratA zakitavAna che." viSayamAM viSa karatAM phakata ekaja akSara vadhAre che, paraMtu te kevI kharAba asara kare che ! je rasaneMdriyane Asakata che, teo vadhAremAM vadhAre nava AMgaLanI jIbhalaDIne tRpta karavAne mATe niyapaNe ekeMdriyathI paceMdriya sudhInA sarva jIvonI hiMsA kare che, jethI karIne tendulamajyanI mAphaka antarmuhUrtamAM bharIne sAtamI naraka sudhI jAya che ane rAjagRhInA leke ujANI gaye sate pitAnA duSkarmanA udayathI kAMi paNa nahIM pAmatA dramakanI jema IcchA pUrI thayA sivAya durgatimAM jaIne bhAre karmanA phaLa anubhavatA satA saMsAra paribhramaNa kare che. cakSu iMdriyane Asarakta purUSa anukULa athavA pratikULa rUpa raMga maLatAM athavA na maLatAM prabaLa rAgadveSamAM paDI jaine utkRSTa rithati ane rasavALAM karmonuM bandhana karIne ane bhavanA pherAmAM paDe che. seMdriyane Asakata jIve zravaNane ja sukha tathA duHkha Ape tevA zabda mAtra sAMbhaLavAthI jema bhATe kahela uttama kuLa tathA jAtinuM varNana sAMbhaLIne saMgrAmamAM subhaTa mAthAM kapAve che, tema herAna thAya che ane sahumArAdinI jema durgatirUpI kuvAmAM paDIne kalezane pAme che. kaIka che anukULa gadha prApta karavA mATe duSkarma Acare che, ane maLathI malIna thayelA munine tiraskAra karavAthI dukhyA rAjapatnInI jema duHkha pAme che, tathA sugandhImAM Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 dhanyakumAra caritra. Asakta bhamarAnI mAphaka herAna thAya che. ane sparzendriyane Asakta manuSyanI sthiti viSe te kahevuM ja zuM? temaja priyamelaka tIrthanI mAphaka jyAM pAMce viSaye ekatra thAya tyAM te jIva ane ghara pApa karavAne tatpara thAya che. parastrImAM Asakta che ati tIvrapaNe aDhAre pApasthAnakanuM AcaraNa kare che ane tethI AlekamAM rAjya, paise, yaza, bhega tathA AyuSya hArI jAya che ane parabhavamAM ananta kALa sudhI naraka tathA nigodamAM brabhadatta cakravartInI mAphaka paribhramaNa kare che. AmAM eka Azcaryajanaka bAbata te e che ke "je che je viSa bahuja AsaktithI seve che teja viSe anya anya zarIramAM bIjA bhavamAM bIja paraMparAe vRddhi pAmIne daza gaNA, se gaNA hajAra gaNA, lAkha gaNA, karaDa gaNA ke tethI paNa vadhAre gaNA pratikULa, sahana thaI na zake tevA, varNavI athavA kalpI paNa na zakAya tevAM duHkhe de che. A duHkhano khyAla kevaLI sivAya bIjA keIne AvI zakataja nathI. keIthI tenuM varNana thaI zake tema nathI. AvA viSaya saMbaMdhI jJAna chatAM keTalAMeka mANase tenI pAchaLa doDAdoDI karI nAhaka kaleza pAme che, te maLatAM bahu rAjI thAya che ane na maLe te ciMtAmaNithI paNa adhika mUlyavALe manuSya bhava niSphaLa . gayo mAne che. nirdaya kAmarUpa caMDALa paMDitane paNa pIDA kare che, te pachI ajJAnIne paDe temAM te navAija zI? kAraNa ke teo te viSane sevavAmAMja Asakta hoya che. viSayone gulAma thayela manuSya bhavenI araghaTTaghaTikAmAM paDe temAM navAI paNa zI ? kAraNa ke- kare tevuM pAme" e jagatane niyama che. paraMtu navAI jevuM te e che ke viSaye upabhegA karyA sivAya Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pallava. 121 - phakta samaraNa mAtrathI paNa manuSyane durgatimAM ghasaDI jAya che. A bAbatamAM eka kathA kahuM chuM te sAMbhaLa- sunandA tathA rUpasenanI kathA. pRthvIbhUSaNa nAmanA nagaramAM kanakAvaja nAmane rAjA rAjya karatuM hatuM, tene yazomatI nAmanI rANe hatI. teone guNacaMdra tathA kIrnicaMdra nAmanA be putro tathA rUpa, yauvanAdi guNothI bharapUra, cosaTha kaLAmAM pravINa sunandA nAmanI putrI hatI. te bALaka hevAthI kAmane udvava haju tene thayo nahote. ekavAra te sakhIo sAthe sAta mALavALA mahelanI uparanI aTArI upara ubhI ubhI nagaranuM svarUpa nihALatI hatI. bahuja uMcANamAM rahelI hovAthI tenI draSTi ghaNe dUra sudhI pahoMcI zakatI hatI. A vakhate eka moTA zeThane ghare yuvAna, rUpavAna tathA suMdaratAmAM devatAnI strIne paNa jhAMkhI pADI nAkhe tevI eka strI hatI. tenA vinayAdi guNe, madhura vacane tathA darzana mAtrathI krodhI mANasane krodha paNa TakI zakato nahi. AvI uttama strIne pati kaI sAcuM cheTuM mhAnuM kADhIne tene lAkaDI vaDe niyapaNe bhArate hato. te strI patinA pagamAM mAthuM dharI mIThA zabdothI vinavatI hatI ke- svAmI ! prANAdhAra ! meM kAMIja aparAdha karyo nathI, keI duSTa mANasanA asatya vacanothI zA mATe Apa mane mAre che? huM kulIna kuTuMbanI kanyA chuM. Apa mArI upara mUkavAmAM AvatA kheTA deSanI jarA tapAsa te kare? je mArAmAM dUSaNa pUravAra thAya te pachI tamane gya lAge tema karaje. te sivAya mane nAhaka mAravAthI ApanA hAthamAM zuM Ave che? AvI Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 dhanyakumAra caritra. rIte vinayapUrvaka praNAma karI, vAraMvAra prArthanA karatAM chatAM te purUSa tene mArate aTake nahi. A sarva jaIne sunandA pitAnI sakhIne kahevA lAgI ke- "sakhi ! tuM A purUSanI kUratA te jo ! AvI rUpa, yauvana tathA guNayukta strI upara kAMIka khoTuM ALa caDAvI te tene caMDALanI mAphaka mAre che. jarA dayA paNa AvatI nathI. tebicArIne joIne mAruM hRdaya phATI jAya che, paraMtu te purUSane pitAnI prANapriya strI upara lezamAtra dayA AvatI nathI, mATe ja strIoe purUSane AdhIna rahevuM e meTuM duHkha che. purUSa gharane nAyaka che evI lekemAM kahevAtI vAta tadana sAcI nathI, kAraNake priyA vinA ghara haiI zake ja nahi. strI vinAne purUSa musAphara je ja kahevAya che. cIja gharane sAcA zaNagAra che. eka peTa bharavA jeTalo ja upakAra karavAthI strI AkhI jIMdagI sudhI purUSanI AjJAmAM rahe che. savAranA uThI hamezAM pANI bharavA jAya che, gharane vALI jhADI sApha rAkhe che, gharanA gAya vigere pazuonA chANa vigerenI goThavaNa karavAnuM sarva kAma te kare che pachI ghauM viNavA, khAMDavA, daLavA, dALa khAMDavI vigere kAma kare che. rAMdhavAnI kaLAthI suMdara pakavAnno banAve che. pati vigerene bhejana karAvIne tyAra pachI ja pote bhejana karavA bese che. ATaluM karyA pachI pAchI eThAM vAsaNa uTake che. te sivAya ghare Avela pazuone satkAra kare che tathA sAsu navuMdanI gya vinaya maryAdA sAcave che. jenI lAja kADhe che. potAnI maMdamaMda gatithI, dhIrUM besavAthI tathA mita karavAthI patinA gharanI zobhA vadhAre che. ghare Avela muni mahArAjanI bhakti karIne tathA yogya AhAra vaherAvIne puNyamAM vRddhi kare che. garIba tathA Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - caturtha pavi. 1ra3 apaMga prANuone tathA bhikhArIone dayAthI dAna ApI patinA cara tathA puNyanuM poSaNa kare che. tyAra pachI pAchI bIjA TaMkanI rasoI karavAnA kAmamAM rokAya che. Ama Akho divasa te kAmamAM guMthAyelI ja rahe che. ATaluM karyA pachI vaLI patine khuza karavAne mATe snAna karI zaNagAra saje che. sAMjanA dI karI gharane prakAzita kare che. zayanagRha zaNagArI tathA zayyA bichAvI jyAM sudhI pati na Ave tyAM sudhI jAgatI rahe che, bhega sukha de che, kuLanI vRddhi karavAnA sAdhanarUpa saMtati utpanna karI Ape che, savAranA patinI pahelAM uThIne pAchI gharanA kAmamAM lAgI jAya che. atizaya duHkhanA vakhatamAM jyAre mAbApa ane bhAI bahena vigere sagAMvahAlAMo dUra cAlyA jAya che tyAre paNa strI patine tajIne jatI nathI. ghaNA vIra purUSa jevAe paNa strIne tajI dIdhAnA dAkhalA ApaNe joIe chIe, paraMtu koI kuLavatI strIe patine cheDI dIdhuM hoya tevuM kadi paNa sAMbhaLyuM che kharuM? A pramANe chatAM priyasakhi! AnA badalAmAM purUSa zuM kare che? AkhI jaMdagI gRhasthAzramamAM nirvAha karavA chatAM kaThera hRdayavALA purUSe AvI kamaLathI paNa sukamaLa strIone niyapaNe mAre che. vaLI A jagatamAM niMdA karavAne gya nirdaya kAma karanArA purUSa ja jovAmAM Ave che. dAkhalA tarIke badhA vyasananA bIjarUpa jugAra purUSaja rame che, zikAravaDe vanamAM pazuone mAravAmAM paNa purUSo ja hoya che, ugra pApa bAMdhavAnuM mULa sAdhana abhakSyanuM bhakSaNa-temAM Asakta paNa purUSa ja hoya che, kAraNa ke strIo te teonuM lAvI ApeluM ja rAMdhI Ape che. cetanane vyagra karI nAkhanAra, buddhine muMjhAvI denAra, muzkelImAM meLavelA Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 dhanyakumAra caritra, amUlya manuSya bhavane paNa harAvI nAkhanAra madirApAna karavAmAM paNa purUSaja mekhare hoya che; jAti, kuLa ane dharmanI maryAdA nahIM gaNIne aneka jAthI bhraSTa thayelI visthAne ghare javAmAM purUSoja pradhAna hoya che. vaLI vinaya vigere guNothI vibhUSita, putrAthI gharanI zobhAmAM vRddhi karanAra, rUpa yauvana yukta, pativratamAM parAyaNa pitAnI strIne choDIne, rAjyamaya, dhama bhaya, Abhava parabhava hArI javAne bhaya vigere bhaye utpanna karanAra parastrIne purUSo ja seve che. prANane nAza karanAra, durgatimAM pADanAra ane badhAne aniSTa evA ghara gAmavigere luMTavA tathA corI karavI vigere kAme paNa purUSa ja kare che. vaLI purUja niraparAdhI ane ghAsa tathA jaLa uparaja nirvAha karanAra vanavAsI pazuonI phogaTa hiMsA kare che. vaLI paradeza jai, bhAre duHkha sahana karI, pArakI sevA karI, ghaNuMja karakasarathI peTanuM pUruM karI, prANanI paNa paravA na karI, samudra oLaMgI, bahu kaSTa dhana upArjana karI, pitAnA ghare jaI kuTuMbanuM piSaNa karavuM, maLavuM, vivAha karavA vigere manerathI pUrNa musApharone bhAtabhAtanA mIThA mIThA zabdo vaDe gALI nAkhIne tenA gaLAM karavAnuM nirdaya kAma paNa purUSethI ja banI zake che. viSayalubdha purUSa hajAre strIo paraNe che, jyAre kuLavatI kanyA pitAne kameM prApta thayela patinI sevA karIne gharane nirvAha kare che, kadIpaNa kuLanI maryAdA cheDatI nathI. mATe he sakhi! puruSane AdhIna strIonA jIvitavyane dhikkAra che. A kAraNathI huM te lagna karIne saMkaTamAM paDavA mAgatI ja nathI. meM koleja pitAjI tathA bAne vAta karatAM sAMbhaLyA hatAM ke--have sunadAnA lagna karIe, mATe tuM bA pAse jaIne kaheje ke-hamaNA sunandA paraNaze Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pIva. 125 nahi, mATe Ape jarA paNa utAvaLa karavI nahi." A pramANe sAMbhaLI sakhIe kahyuM ke-"he sakhi ! haju tuM bALaka che, paraMtu yuvAvasthA prApta thatAM strInuM jIvitasarvasva svAmI ja che. juvAnImAM pati vinAnI strInI kiMmata dhuLa karatAM paNa ochI thAya che. A jagatamAM be jAtanA sukha che. eka paudgalika tathA bIjuM Atmika. temAM pINalika sukha be jAtanA-kAraNa sukha tathA sparza sukha. kAraNa sukha rUpiyA vigerethI tathA sparza sukha khAna pAna vigerethI maLe che. padgalika baMne sukhanuM rahasya strIone purUSa tathA purUSane strIo ja che. dhana dhAnya vigere Idrine sukha ApanArI cIjothI pUrNa ghara chatAM eka phakta patinA viyegathI vidhavA banela strI agnimAM praveza kare che, mATe ja agni karatAM paNa pativirahanuM duHkha asahya che ema kahevAya che. baMne sukhanuM jIvana samatAja che. te sivAya tapa, japa, dAna vigere sarva nakAmA che. vyavahArarAzinA jIvoe saMsAramAM paribhramaNa karatAM ananta puzaLaparAvarte pasAra karyA. eka eka jIve aneka daramiyAna evo eka paNa dharma nahi hoya ke je na karyo hoya, paraMtu eka phakta samatA na hovAne pariNAme tenuM phaLa tene pUratuM maLatuM nathI. mATe he sakhi! sAhasa karIne tAre hAla kAMija bolavuM nahi, je vacana pALavAnI zakti hoya te vacanaja bolavuM. jyAre yuvAnI Avaze tyAre tane khabara paDaze. AgamamAM paNa badhA batamAM brahmacaryavrata pALavuM sauthI duSkara kahyuM che. mATe hAla tuM jarA dhIrI thA; tuM haju ajJAna che, tethI tAre na bolavuM teja ucita che." sunandAe kahyuM ke-"teM je kahyuM te sarva meM dhyAnapUrvaka sAMbhaLyuM che, paraMtu hAla te mArI IcchA nathI, mATe tuM Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 dhanyakumAra caritra. mAtuzrI pAse jaIne kahe ke, sunandAnA lagna hala karaze nahi, jayAre mArI IcchA thaze tyAre jaNAvIza. vaLI mArA AvAsamAM kaI paNa kAma mATe purUSane mekalazo nahi; mArI sakhI athavA dAsI mAraphata kahevarAvavuM hoya te kahevarAvajo.' - sakhIe mAtA pAse jaI A saMdeze kahyo. mAtAe pUchayuM ke-Ama kahevarAvavAnuM kAraNa zuM?' sakhIe kahyuM kekAMika kAraNa maLavAthI te lagna saMbaMdhe beparavA banI jaIne nA karaze, emAM kAMI cintA karavA jevuM nathI. mAtAe kahyuM ke"bhale, jevI IcchA. sakhIe pAchI pharIne sunandAne sarva bAbata kahI. sunandA te sAMbhaLI ratha banI, sakhIo sAthe pitAnA AvAsamAM sukhe vakhata pasAra karavA lAgI. A samaye teja zaheramAM vasudatta nAmane eka dravyavAna vipArI rahetuM hatuM. tene dharmadatta, devadatta, jyasena tathA rUpasena nAmanA cAra dIkarA hatA. te cAre nipuNa asAdhAraNa rUpavALA, vepAramAM kuzaLa tathA aMgIkAra karela kAma karavAmAM catura hatA. teomAM je e rUpasena nAmano putra hatA te vAtsAyananA kAmazAstramAM pravINa, catura purUSamAM zreSTha tathA meTA bhAIonA premanuM pAtra hatuM. evuM eka paNa kAma nahatuM ke je te sahelAIthI karI na zake. suMdara vastromAM sajita thai, azva upara athavA gADImAM besI athavA koIvAra cAlatAja te zaheramAM, bajAramAM rAjamArgamAM, vanamAM tathA vADIomAM gIta, nRtya, vAjItra tathA puSpa vigere adabhUta cIjo jete icchAnusAra sukhamAM kALa nirvahana karate hate. hamezAM tene kautuka jovAnI bahu Teva hatI. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha palava 127 - A bAju keTalAka samaya pasAra thatAM sunandA yauvanamAM AvI. ekavAra sakhIo sAthe pitAnA AvAsanA sauthI upalA mALamAM te Ananda karatI hatI. samaya paNa kAmane udIpana thavAnuM kAraNa, AMbAne khIlavanAra tathA zramarAo pramukha lakarathI yukata vasaMtane hatA. A samaye kaI dhanADhya mANasanA gharanA upalA mALamAM sugaMdhI jaLa chAMTI sthaLe sthaLe puSpanI racanA karelI hatI. ghanasAra, mRgamada tathA aMbara bheLavI taiyAra karela dhUpiyAmAM baLatA dhUpanA dhumADAthI AkhuM ghara sugaMdhIthI bahekI rahyuM hatuM. cAre bAjue bahu bahu sugaMdhI phalenI jALIo vaDe paDade banAvyo hoya tevuM lAgatuM hatuM. uparanA bhAgamAM muMmara tathA hAMDIothI yukata caMdrodaya bahu suzobhita dekhAtuM hatuM, tenI nIce citravicitra suMvALA rUnA ozIkAvALA ane dUdha jevA sapheda ochoDavALa suMdara palaMgamAM beThelA nAjuka tathA kAMtivAna yugalane pitAnA AvAsa uparathI sunaMdAe joyuM. te baMnee snAna karI, attara tathA caMdananuM vilepana karI, suMdara vastrAbhUSaNe paheryA hatA. jANe navA baMdhAyela nehanA baMdhanamAM teo guMthAyA hoya tevI rIte eka bIjAnA kaMThamAM hAthe viTALI dIdhA hatA. addabhUta sukha ApanAra te zayyAnI AsapAsa dAsIone samUha ubhe rahIne temanI sevA karI rahyo hatA. viSayane uddIpana karanAra paMcama rAga vigere tyAM gavAI rahyA hatA, teo arasaparasa kaTAkSa pheMkI hAsya tathA vinoda karI rahyA hatA. A badhuM joine juvAnImAM Avela hovAthI kudaratI ja sunandAnA zarIramAM kAmanuM uddIpana thayuM. te A sarva ekI Tase joI rahI. jema jema jevA lAgI tema tema tenA zarIramAM kAmanI Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 dhanyakumAra caritra javALA vadhAre vadhAre javalita thavA lAgI. te vicAravA lAgI ke-je mane AvuM sukha maLe te kevuM sAruM?" sAtvika bhAvane udaya thavAthI te zarIramAM jaDa jevI banI jaIne te jeija rahI ane vAta karatI baMdha paDI gaI. manavaDe teonI anumodanA kastI pulakita banI jaIne zRMgArarasane anubhava karavA mATe te taiyAra thaI gaI. tenI sakhIe vicAryuM ke-A stabdha banIne zuM jue che ?' A pramANe vicArI pAse AvI kamaLa zabdathI pUchayuM ke- bahena ekI Tase zuM joI rahyA che ?" Ama pUchavA chatAM paNa te belI nahi. sakhIe caturAIthI te jotI hatI te tarapha dRSTi karI, ane sarva vAta samajI jaIne vicAryuM ke A dampatine vilAsa joI yauvananA bhAvane udaya thavAthI tenA cittamAM vikRti thaI jaNAya che ane pitAne paNa AvuM sukha kayAre maLaze te saMbaMdhI ciMtAmAM paDI gaI lAge che. pachI teNe smita karI mIThA zabdothI sakhIne kahyuM ke-"he sakhi ! A je tuM jue che te tane game che ke nahi?" Ama be traNa vAra pUchavAthI teNI paNa jarA hasIne eka dIrdha ni:zvAsa nAkhI belI ke-"sakhi! mhArA bhAgyamAM AvuM sukha kyAMthI?" sakhIe kahyuM ke- bahena! AvA dIna vacana na bela. hamaNAja mAtA pAse jaI, tAre vicAra jaNAvIne, thoDA divasamAM tArA duHkhane aMta lAvI tane sukhasAgaramAM mUkI daIza, Ama manamAM ne manamAM zuM baLatI haIza? badhAM sArAM vAnA thaze. A pramANe sAMbhaLI sunandAbelI kesakhi hamaNA mA pAse kAMI vAta karatI nahi. mane A vAtathI bahu zarama lAge che. dhIme dhIme yukti prayuktithI jaNAvI daIzuM, hamaNAM nahi."sakhie kahyuM ke bahena! Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 caturtha pavi. ahiMthI have cAla. jema jema tuM vadhAre joIe tema tema tAruM duHkha vadhatuM jaze; mATe nIcale mALe jaI tArUM duHkha TALavAne upAya karIe." A pramANe kahI tene hAtha pakaDIne nIce lAvIne bajAra tarapha paDatI bArI pAse jaI teo bajAra tarapha jatAM ubhA rahyA. have A samaye kautuka jovAnI icchAthI rUpasena sAMjanuM bhajana karIne, be ghaDI divasa bAkI rahyo eTale suMdara vastro paherI sunandAnA mahelanI AgaLa eka pAnavALAnI dukAne AvI caDyo. te mANase paNa AdarapUrvaka tene uMcA Asana upara besADyo. dhanavAna mANasane sarva sthaLe mAna maLe che." te pAnavALAe Apela svAdiSTa pAnanAM bIDAM khAte ane AzcaryakAraka vastuo jete rUpasena tyAM keTalIka vAra beTho. A samaye sunandAe kAmadevane paNa haMphAve tevA rUpavALA rUpAsenane bArImAMthI joyo. abhUta tathA nigI kumArane joIne tenAmAM atizaya Asakta banI sakhIne sunandA kahevA lAgI ke- he sakhi! te pAnavALAnI dukAnamAM beThela purUSa tarapha che. tenuM rUpa kevuM abhUta che? te ke yuvAna lAge che? tenI AMkhe kevI suMdara che? vastra tathA alaMkAra sajavAmAM teNe kevI caturAI vAparI che? tenA mukha, netra, hAtha vigerenA hAvabhAva kevA sarasa che? kema jANe kAmadevaja avatAra dharIne AvyuM na hoya? A pramANenI sarva sthiti joIne A purUSanI sAthe hamaNAM ja joyela daMpatI jevuM premasukha bhegavavAnI mane abhilASA thAya che.' sakhI-( hasIne) "he bahena ! agAu te purUSanuM nAma letAM tArI AMkha lAla lAla thaI jatI hatI ane have tuM 17 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ f0 dhanyakumAra caritra. AvA aparicita manuSyanA darzana mAtrathI kema Atura banI jAya che? joyuM, "AgaLa pAchaLa vicArIne belavuM' ema je meM kahyuM hatuM te kevuM sAcuM paDyuM?" sunandA-sakhi! mArUM kahyuM bhale mArA meDhAmAM rahyuM, have kRpA karIne dAjhayA upara DAma na de. have te koI paNa upAye mAro moratha pUrNa karavAmAM tAre kuzaLatA vAparavAnI che." sakhI-"vAmini ! mArAmAM eTalI kuzaLatA che ke tArA mane hamaNAM ja pUrAM karUM; paraMtu pahelAthI teM ja purUSone lAvavAne niSedha karIne mane ratha pUrNa karavAmAM ADakhIlI karI dIdhI che. te paNa dhIraja rAkha. pahelAM tenI sAthe paricaya karIne pachI tAre mane ratha pUrNa thAya tema karIza. prathama daSTimilana te premalatAnA bIja jevuM che. tene arasaparasanA darzana rUpa jaLathI siMcatAM tenAM phaLa jarUra maLaze. hAla te tuM tAre Azaya jaNAve tevI eka lIMTI kavitAmAM lakhIne mane Apa. te laIne tyAM jaI tenA hAthamAM ApIza. pachI jo te catura haze te tarataja javAba deze, ane catura nahIM hoya te pachI mUrNa sAthe saMgamAM zuM lAbha ? zAstramAM kahyuM che ke-bhUkhaMnI sAthe AkhI jIMdagI gALavI tenA karatAM sajajanane eka ghaDI mAtraja maLavuM te paNa vadhAre phAyadAkAraka che." pachI sunandAe eka kAgaLamAM pitAne Azaya jaNAvatI kavitAnI eka lIMTI lakhIne sakhIne ApI. sakhIe kAMIka hAnuM kADhI rUpasena pAse jaI tene te cIThI ApI. rUpasene chAnImAnI te vAMcI. temAM lakhyuM hatuM ke- niraryakaM janma gataM nalinyAH , yayA na dRSTaM tuhinAMzukiMbam / Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha palava. jeNe caMdra nathI joye tevI kamalinIne avatAra nirarthaka gayo. A kArdha vAMcIne pitAnI caturAI dekhADavA teNe tene uttara tenI nIce lakhIne te cIThI pAchI ApI. sakhIe te cIThI ghare AvI sunandAne ApI. teNIe vAMcyuM ke - utpattirindorapi niSphalaiva, dRSTvA vinidrA nalinI na yena / jeNe kumudane vikasita karyuM nathI arthAta jene joine nalinI vikovara thaI nathI, tevA caMdranI utpatti paNa niSphaLa che. A pramANene barAbara javAba joIne tene prema atizaya vRddhi pAmyuM. kumArIe sakhIne kahyuM ke jevuM dhAryuM hatuM tevAja nipuNa jaNAya che. have tuM tyAM jaI prItilatAnA bIja jevuM A bIDuM tene ApIne mArI vatI vinaMti kare che ke -"tamAre hamezAM mane jarUra darzana devA, nahi gho tyAM sudhI huM bhejana karIza nahi, mATe tamAre jarUra AvavuM." sakhIe pharIne kumAra pAse jaI AMkhanI IsAratathI tene ekAMtamAM lAvIne koI jANe ke sAMbhaLe nahi tevI rIte samAcAra kahyA. te paNa Azcarya utpanna kare te banAva sAMbhaLIne kahevA lAge ke-hisuMdara bhramaravALI strI !te te purUSane dhikkAranArI che, ema vAta cAle che, te pachI mArA upara tene A gADha prema kema saMbhavI zake?' teNue kahyuM ke-hi zeThajI! tamArA darzana mAtrathI jema pANImAM mAchalI Dube tema tamArA premamAM te DubI gaI che, ane tamAruM dhyAna dharatI satI tenI teja vAte karyA kare che. te sivAya tene bIjuM kAMI bhAna nathI. teNIe chevaTa eka vAra paNa tamArA darzana ApavAne ke mane Ape. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 dhanyakumAra caritra. rUpa, dhana, yauvana tathA haziyArIthI gaveNa te kumAra sakhIne zabdo sAMbhaLI premapAzathI baMdhAIne ciMtavavA lAge kestrI purUSanA nAma mAtrathI gusse thatI te pitAnI meLe ja mArA upara ATalI Asakta thaI che. te pachI tene tyAga te kaI rIte karI zakAya? abaLAnI prArthanAne baLathI kaI rIte tiraskAra karI zakAya? A pramANe vicArIne teNIne kahyuM ke he suDyuM! je teNane kharekhara mArA upara Avo prema che, te pachI mAre paNa tenA upara sAcA bhAvathI prIti rAkhavI joIe. jeTalI teNInI AturatA che, teTalI ja mArI paNa che tema samajajo. AjathI hamezAM chevaTa ekavAra te jarUra ahIM AvI jaIne huM daSTi meLApa karIza." A pramANe kahI pAnabIDAne svIkAra karI teNe te dAsIne kala Ape. sakhIe kumAranuM vacana laine sunandA pAse jaI sarva bInA kahI batAvI. te sAMbhaLI sunandA harSasAgaramAM DolavA lAgI. te divasathI kumAra hamezAM tyAM AvI daSTimeLApa karavA lAge; sunandA paNa rAgarUpI patthara upara ghasIne tI banAvelA kaTAkSarUpI tIrethI kumAranA kamaLa jevA komaLa zarIrane vyadhA upajAvavA lAgI. te paNa mehathI AmAMja sarva sukha samAyeluM che tema mAnate gADha premamAM raMgAI tenuM ja smaraNa karate divase pasAra karavA lAge. thoDA divasa gayA pachI kamudi mahatsavano divasa AvI pahoMcatAM rAjAe AkhA nagaramAM Dhela TIpA ke- leke ! amuka divase zaradapunamane mahatsava che. te divase jenA zarIramAM kha, vyAdhi ke vRddhatA na haiya tevA sarva lekee nagaranI ba Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pavi. 13 hAra dareka varSe je jagyAe mahatsava thAya che, tyAM jarUra AvavuM. je nahi Ave te rAjAnI AjJAne droha karanAra gaNAze.' A pramANe dAMDI pITAtI sAMbhaLI nagaravAsI jana mahesavanI sAmagrI taiyAra karavA lAgyA. sunandA paNa pitAnA mANase pAsethI te hakIkata sAMbhaLIne manamAM vicAravA lAgI ke-ahe! mAre mane ratha saphaLa karavAno divasa paNa AvI lAge che. jo te divase mArA vallabha sAthe mAre saMga thAya te kevuM sAruM ? mahatsavanI vAta karIne meLApane samaya A pramANe jaNAvI Avake-te divasa rAtrinA koI paNa manuSya nagaramAM haze nahi, tethI tame zarIrane roganuM kAraNa batAvI ghare ja raheje paNa kAMika yukti karIne ghare ja rahIza. pachI rAtri eka pahera jeTalI jaze eTale mArA raheThANanI pAchalI bArImAMnA nirjana sthAna tarapha eka majabuta gAMTha sahitanuM diraDuM huM TIMgADIza. tamAre tenuM AlaMbana laIne upara caDI AvI mArA AvAsane jarUra pAvana kare. bahu divasa thayA maLavAne Atura ApaNe baMnene saMga e rIte thaI zakaze. lAkha seniyAthI paNa durlabha divasa te che mATe bhUlatA nahi. A pramANene saMketa cekasa karIne pAchI Avaje.' sakhIe tyAM jaI rUpasenane te sarva vAta karIne sekasa saMketa karyo. teNe paNa lAMbA samayathI Icchala saMganA nirNayanI vAta sAMbhaLI harSathI romAMcita thaI te vAta kabula rAkhI. pachI te pitAne ghare gaye. sakhIe kuMvarI pAse jaI sarva vAta karI. sunandA paNa te vAtathI rAjI thaI manamAM mane rathamALA guM thavA lAgI. e rIte mAMDa mAMDa pAMca divasa pasAra karyA. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 dhanyakumAra caritra. mahaitsavane divase rAjA pitAnA maMDaLa sahita gAma bahAranA udyAnamAM gaye. prajAnA sarva mANase paNa tyAM AvI lAgyA. mAtA jAte pitAnI putrI sunandAne laI javA AvI. sunandA AgaLathIja kapALa upara auSadhane lepa karI nIcuM moM karIne palaMga upara paDI hatI. AvI sthiti joIne mAtAe sunandAne pUchayuM ke-putri ! tane zuM vyAdhi thaI Avyo che ?' mAtAnuM kahevuM sAMbhaLIne te mAMdA mANasanI mAphaka dhImethI belI ke "mAjI ! Aje cha ghaDI divasa bAkI rahyo tyArathI mArA mAthAmAM varNavI na zakAya tevuM duHkha thavA lAgyuM che, tethI mArAthI mAthuM paNa uMcuM karI zakAtuM nathI. mAtAe kahyuM ke-tyAre to huM paNa udhAnamAM javAnuM mAMDI vALuM chuM, huM tArI pAse ja (rahIza." sunandAe kahyuM ke-"mAjI! e kAMI ThIka nahi dekhAya, kemake tame rAjAnI paTarANI che, temaja badhI strIomAM zreSTha gaNAo che, tethI tamArA gayA sivAya devatA rAjI nahi thAya. kadAca tema thavAthI devane bhAre kepa thatAM vizva paNa AvI paDe, mATe dAsadAsIo sAthe tame te jarUra jAo ane sArI rIte mahotsava kare. je be cAra ghaDImAM mAruM mAthuM utarI jaze te huM paNa jarUra AvIza. mArI be sakhIone ja ahiM rahevA daI bAkInA badhAne laIne jaje, mArI ciMtA na karaze, kAraNa ke AvI rIte mAthuM to mane ghaNIvAra caDI Ave che ane ekAda divasa rahIne pAchuM utarI jAya che. mATe mArI ciMtA na karatAM harSathI IcchAnusAra mahetsava nhANajo." Ama kahI teNe mAtAne mekalI dIdhI. be dAsIo sivAya anya sarve dAsadAsIo paNa paTarANI sAthe gayAM. Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 caturtha pallava. saMketa samaya pAse AvatAM sunandAe pAchalI bArImAMthI eka majabuta deraDAvALI nIsaraNI mUkAvI. sakhI kSaNe kSaNe rUpasena AvyuM ke nahi?" te jotI sunandAnI zayA tathA bArInI vacce bhamavA lAgI. - A samaye te zaheramAM mahAlava nAmane eka meTe jugArI rahetuM hatuM. te hamezAM ghutamAM ja potAne samaya vitAvate hato. eka divasa itanA rasamAM ne rasamAM eTaluM dhana hArI gayA ke tene mAthe bhAre devuM thayuM. bIjA ramanArAo tene paisA mATe muMjhavavA lAgyA. mahAlave vicAra karyo ke Aja te bahu devuM thaI gayuM che, eTale have te ApavuM kyAMthI ? paNa vadhe nahi; Aja lAga bahu sarasa che. Aje bALathI mAMDIne vRddha paryata sarve mane haitsava mATe bahAra jaze, AkhA zaheramAM koI raheze nahi. huM aDadhI rAte gAmamAM praveza karI, kaI paisAdAra mANasanA gharamAM ke dukAnamAM dAkhala thaI bIjI cAvIothI tALAM ughADI dhana cerI laIne mAruM devuM patAvI daIze. A sivAya bIjo koI upAya nathI." Ama vicArI te cira paisA mATe rAtanA cauTA ane zerIomAM phate karmasaMge teja saMketarathAna pAse AvI caDyo. bArInI nIce nisaraNI vigere saMketanAM cihe jaine te duSTabuddhie vicAryuM ke-"koI strIe kaI yuvAna purUSa sAthe saMketa karyo hoya tema jaNAya che. te haju A nahi heya, mATe caramAM mera e nyAye huM ja tyAM caDI jAuM. joIe te kharA ke zuM thAya che?' Ama vicArIne teNe bArInI nIce jaIne : nisaraNuM Amatema halAvavA mAMDI; tene cAlatI jeI sakhI devI AvI ane bArInI nIce jovA lAgI. tyAM purUSane joIne te Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 * dhanyamAra caritra. samajI ke- jarUra rUpasena AvI lAgyA haze." Ama vicArI tarataja sunandAne khabara ApI dIdhI ke-tamArA prANapriya AvI lAgyA che." teNue harSathI kahyuM ke-ApaNA mahelamAM tene AvavA de.' eTale sakhIe tene pUchayuM ke tame AvyA?' pUrve javAba Ape ke-"hA." te rUpasenaja haze evI bhrAntithI sakhIe kahyuM ke-"Apa ahiM padhAre amArUM AgaNuM pAvana kare ane amArA kuMvarI sAhebanA manoratha pUrNa kare." AvAM AvakAyukta vacane sAMbhaLI te dhutArAe vicAryuM ke meM dhAryuM hatuM temaja jaNAya che, mATe have te niHzaMka mane ja javuM. Ama vicArI nisaraNa mArgo upara caDIne teNe bArImAM paga mUkyo. eja samaye mahotsava mATe upavanamAM gayela rANIe putrI uparanA asAdhAraNa premathI pitAnI sakhIone kahyuM ke-tame rAjayanA mANasone laIne rAjamaMdiramAM jAo ane mArI prA thI paNa mArI putrInI tabiyatanA samAcAra pUchI lAvIne mane kahe; temaja amuka peTImAM paDela pUjAne sAmAna sAvacetIthI kADhI jaladI mANasa sAthe pAchA Ave.' rANIe mekalela te sakhIone rAjamaMdiramAM dAkhala thatI dUrathI joine sunandAe vicAryuM Ave? khera, have rUpasenanA AgamananI khabara na paDe eTale patyuM.' ema vicArI teNIe sakhIo pAse dI olavAvI nAkhe. dAsIe te dhutArAne hAthathI aMdhArAmAM derI, sunandAnA palaMgamAMja tenI sAthe suvADI daI kaI belaze nahi ema kahI te sakhIonA TeLAMnI sAme gaI. AvelI dAsIoe pUchayuM ke-"sunandA kayAM che? teNInI tabiyata kevI che? te amane Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pallava. 137 jaNa, temaja sunandA kayAM sutI che te amane dekhADe. Aje rAjamaMdiramAM aMdhakAra kema jaNAya che ? A pramANe sAMbhaLI sakhie kahyuM ke-"sunandAnuM mAthuM bahu caDI AvavAthI evI pIDA thAya che ke evI zatrune paNa na thAo. teNIne je pIDA thAya che te joI paNa zakAya tevI nathI. palaMgamAM tApathI pIDAtAM teNe kahyuM ke--huM A divAne tApa sahana karI zakatI nathI, mATe tene olavI nAkhe." tethI meM dave olavI nAMkhyo che. A vAtane ghaDI adhaghaDI thaI ane hamaNAM tenI AMkhe jarA maLI che, tethI hAla tene tabiyatanA samAcAra pUchAya tema nathI. hAla te tame uMce svare bolaze paNa nahi; vaLI teNu sukhethI nidrA le che tethI hAla te tenA khaMDamAM paNa Avaze nahi. pitAnI meLe te jAge tyAre sukhasamAcAra pUchajo." A pramANe sAMbhaLIne eka dAsI belI ke-cAle ApaNe rANInA AvAsamAM jaI AvIe. teNI nirAMte sutI che te daramiyAnamAM ApaNe rANIjIe batAveluM kAma karI AvI pAchA vaLatAM sunandAnA samAcAra pUchatAM jazuM." Ama kahI te sakhIonuM ToLuM rANunA AvAsa tarapha vaLyuM. A tarapha pele dhutAre sunandAnI pathArImAM paDyo paDyo hastAdikanA sparzathI kAmAtura thaI pahela vahelAMja saMga karavA lAge. sunandAe vicAryuM ke "ghaNA divasathI Atura thaI rahela A mArA priyatamane aTakAvavA paNa kaI rIte? bhale te pitAnI icchA pUrNa kare, mAre virahAgni paNa zAMta thaze. vAte vaLI prasaMga maLatAM karIzuM; kadAca je te sakhio pAchI AvI pahoMcaze te temane aMtarAya thaze." Ama vicArI te kaI belI nahi. te majabuta kAyAvALo dhutAre IcchAnusAra suratasukha 18 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 dhanyakumAra caritra. bhegavI nivRtta thaye. te arasAmAM sakhIone samAcAra pUchavAne dUrathI pAchA pharatA joine sakhi deDatI aMdara AvI kahevA lAgI ke-tame tamArA vallabhane hamaNAM te tarataja javA dho. teNIe pelA dhUrtane kahyuM ke-karavuM? ApaNe kamane ja doSa, ATalA divase icchita samAgama thayA chatAM eka vAta paNa chuTathI thaI zakI nahi, hAla te Apa ekadama cAlyA jAo. pharI bhAgyane vega thatAM jayAre maLIzuM tyAre manamAM rahelI vAta karIzuM.' dhUrte vicAryuM ke-"have rahevAthI lAbha paNa zuM che? na oLakhAvuM eja ThIka che. ema vicArI suratakrIDA karatAM paDI gayelA hAra vigere ghareNAM laIne teja mArge te utarI gaye. manamAM khuzI thata te vicAravA lAge ke-Aja sArA zukana sAthe huM nikaLe haIza, kAraNa ke rAjakumArI sAthe suratasukha prApta thayuM ane vaLI dhana paNa maLyuM.' Ama vicArate ne rAjI thate te potAne sthAnake gayA. sunAnI priyasakhI nisaraNI vigere saMtADI daI sukhanhAnA paga dAbavA lAgI. eTalAmAM dIvA sAthe sakhIonuM ToLuM AvI pahecyuM ane sunandAne rANIe pUchAvela sukha samAcAra pUchayA. sunandA pitAnA aMge saMkecatI dhImethI belI ke- sakhio ! pahelAM te mane bahu vedanA thatI hatI, paNa chellI be traNa ghaDImAM te zAnta thaI gaI che. have cetanA (zakti) Ave eTale thayuM. tame mAtAjI pAse jaI mArA praNAma sAthe je joyuM che. te kaheje. pahelAMnI vedanAthI thAkI gayelI hovAthI bahu belI zakuM tema nathI, paraMtu have ema tema lAge che ke mAjInI AzIvathI duHkha te cAlyuM gayuM che. mAtAjIne kahejo ke mArI ciMtA Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pallava. 139 have na kareA pramANenA sunandAnI tabiyatanA sarva samAcAra thaIne mahotsavamAM AnaMdathI bhAga levA lAgI. pelI bAju viSayAkuLa rUpasenanuM zuM thayuM te tarapha jarA daSTi karIe. rUpasena zarIranI asvasthatAnA nhAnAthI pitA vigerene chetarI ekale ghare rahyo. sunandAne maLavAnA vicArathI bharapUra mane rAtrine pahele bhAga pUrNa thatAM bhegasAmagrI laI tALavaDe gharanAM bAraNAM barAbara baMdha karI cAlI nIkaLyo. rastAmAM vividha vicArenI taraMgamALA cAlavA lAgI-dhanya mArI A gayela rAjakumArIne mane meLApa thaze. je sukha mUrkha mANasane AkhA janmArAnA sahavAsathI paNa na maLI zake te sukha catura mANasa eka ghaDImAtranA saMgamAM meLavI zake che, e vAta nivirvAda che. mATe huM tyAM jaI tenA viyeganuM duHkha bhAMgIza tathA jAtajAtanI kahevato, chanda, chapA, samazyA, gAthAo vigerethI tenA cittane raMjana karI nAkhIza. teNe paNa vidvAna hovAthI AzayathI bharapUra hAva, bhAva, kaTAkSa, vakrokti vigerethI mArA hRdayane AnaMdita karaze. ane arasaparasa virahathI thatA duHkhanI vAte mIThA vacanarUpI amRtanuM siMcana karavAthI manorathanuM vRkSa khIlI nIkaLaze. mArA cAturyathI khuzI khuzI thaI kalpavRkSanI mAphaka icchita phaLa ApanArI te banaze. ame suratasukha bhegavatAM devatA tathA devIonuM sukha anubhavazuM.' AvA AvA vicAthI AtadhyAna karate rAtri tathA rAga e bannenA aMdha kAramAM teNIne ja saMbhArate te cAlyuM jatuM hatuM, tevAmAM nadhaNi Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 dhanyakumAra caritra yAtI, varSAdanA pANIthI paDu paDuM thaI gayelI, samArakAmathI vaMcita eka bhIMta daivayoge tenA upara truTI paDI. tenA mArathI rUpasenana aMge aMganA curA thaI jatAM te maraNa pAmI hatu snAnathI ekaja divasa thayA nivRtta thayelI sunandAnI kukhamAM pelA jugArIo karela saMyogathI garbhapaNe utpanna thaye. "viSayanI gati vicitra che. hajAre jAtanA vairavALe zatru je duHkha ApI zakatuM nathI te duHkha viSa Ape che. viSayANAM viSANAM ca, dRzyate maha dantaram / upabhuktaM viSaM hanti, viSayAH smaraNAdapi // viSaya ane viSamAM A mATe phera che ke viSa te khAIe tyAre ja haNe che. paNa viSayanuM te maraNa paNa mANasane nAza kare che.' sakhIo cAlI gaI eTale sunA pitAnA paDI gayelA alaMkAra vigere zodhavA lAgI. temAMthI thoDAka maLyA ane keTalAka mAnyA nahi. teNue vicAryuM ke mArA prANapriya tene tuTI gayelA jANuM samAravA laI gayA haze. te samA karAvIne pAchA mekalaze. vaLI vicAra Ave ke-ema hatuM te pachI saghaLAM zA mATe na laI gayAM?" sakhIe kahyuM ke-"sakhIo AvI pahacavAthI utAvaLamAM je hAthamAM AvyuM te laI gayA jaNAya che. AvatI kAle tenI tapAsa karIzuM. Ama vAta karatAM te bane nidrAdhIna thaI gayA. have savAra thatAM nagaravAsIo tathA rAjA pitApitAne ghare pAchA AvyA; rUpasenane bApa paNa kuTuMba tathA cAkare sahita ghare pAchA AvyA. ghare tALuM jaI vicAryuM ke- kaI khAsa kAma mATe athavA zarIranA kAraNe putra bahAra gaye haze." ghaDI be ghaDI Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pallava. 141 thatAM paNa te pAcho na pharyo tethI bhAI, kAkA vigere saMbaMdhIo tathA nekare ciMtA karatA tene zodhavA mATe ahiM tahiM doDavA lAgyA, paNa keI ThekANethI tene patto maLe nahi. eTale bhAI bhAMDuo tathA saMbaMdhIo bhAre duHkhathI pIDAtA tene zodhavA mATe AkhuM gAma ane udyAna vigerenA khuNe khuNa pharI vaLyA. paNa rUpasenanA bIlakula samAcAra maLyA nahi. rUpasenanA pitAe luhAra pAse tALuM ughaDAvI, zekathI bharapUra dIle patnI, nokara, cAkara vigerene gharamAM dAkhala karyA ane pote putranI ciMtA karate rAjadvAre gaye. dIrdha niHzvAsa nAkhatA tathA AMsuo pADate te rAjAne namIne ubhe rahyo. rAjAe tene A sthitimAM joI pUchayuM ke- he zreSTi ! tamAre evuM moTuM zuM duHkha AvI paDyuM che? te zAMtithI kahe ke jethI huM tamAruM duHkha dUra karI zakuM. tame te mArA nagaranI zobhA che tathA mArA hRdayane ati priya che. tamAruM duHkha joIne mane paNa bahu duHkha thAva che pachI phATa phATa thatA hadaye zeThe sarva bInA rAjAne kahI saMbhaLAvI. rAje paNa te sAMbhaLI bahu dukhI the. rAjAe zreSThIne dhIraja ApI ane hajAro sevakone bolAvI AkhA gAma, vana, bIjA gAme, vAva, kuvA tathA vezyAnA gharomAM tapAsa karAvI. so se gAu sudhI uMTa vigere upara svare mekalIne tapAsa karAvI, paNa teo jevA gayA tevAja pAchA pharyA. tenA leza mAtra paNa samAcAra maLyA nahi. rAjA tethI bhAre vicAramAM paDyo. karmanI gati vicitra che. tenA samAcAra jJAnI muni sivAya bIjo koNa ApI zake? zreNI nirAza thatAM ghare pAchA AvyuM. cha mAsa sudhI bahu bahu dhana kharacI tenI tapAsa karAvI paNa leze mAtra samAcAra maLyA nahi. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 dhanyakumAra caritra. daivanI gatine koNa rokI zake ? zreNI tenA viyeganuM bhAre duHkha bhagavate duHkhamAM kALa pasAra karavA lAge. sunandAnI sakhIe mANasone maDhethI A vAta sAMbhaLI te sunandAne kahI. te bahuja duHkhI thaI sakhIne kahevA lAgI ke ahiMthI pAchA jatAM zuM kaI cere ghareNAnA lebhathI tene mArI nAkhyA haze athavA tene upADI gayA haze?" teNIe paNa bahu bahu tapAsa karAvI paNa kaI ThekANethI tene patto maLe nahi. have eka mahine lagabhaga thavA AvyuM, eTale zaradI, aMgenuM tuTavuM, zithilatA vigere garbhanAM cinha rAjakuMvarIne jaNAvA lAgyA. teNe sakhIne badhI bInA jaNAvI. teNe kAraNa kaLI jaI apakIrtinA bhayathI koI pUba dhana ApI tenI pAse * garbha paDAvI nAkhyo; ApaNI kukhamAM kSAvALI auSadhi vize maraNa paNa . java tyAMthI cueTale sunandI para alaMkAra vigere jovA mAM. temAMthI DAka maLyo lAka mAnyA nahi. teNI - 2 , - A. . - .. gayA pachI 1 u1 sakhI mAraphata mAtAne kahevarAvyuM ke- have mAre tA. vALa khuzIthI karo." te sAMbhaLI rANIe ghaNA harSathI te vAta rAjAne kahI. eTale rAjA kSitipratiSThita nagaranA rAjA sAthe tenA lagna karyA. suvarNa, ratna, hAthI, ghoDA vigerethI jamAIne prasanna karI sunandAne tenI sAthe vidAya karI. rAjA paNa utsAhathI teNIne laIne pitAnA nagara tarapha pAcho pharyo ane teNInI sAthe bhAtabhAtanA bhogo bhagavate te sukhamAM kALa vyatita karavA lAge. rUpasenane jIva sapiNInA garbhamAM utpanna thaye hato te 1 sApaNa prasava karatI vakhate potAnA baccAMone khAI jAya che, temAMthI nAzI chuTe che te bace che. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pallava 143 thaye ane pRthvI para AhAra mATe rakhaDatA eka vakhata kamasaMyege teja rAjamaMdiramAM AvI caDyo. unDALAne samaya hevAthI te rAjArANI pitAnA AvAsanI vATikAmAM jaLayaMtrathI ThaMDA karelA pradezamAM yatheccha vihAra karatA hatA. tenAga devage tyAM AvI sunandAne jotAM AgalA bhavanA rAganA udayathI stabdha thaI jaI, phaNa uMcI karI tenI sAme sthita thaye ane mastaka dhuNAvavA lAgyA. sunandA tene joI bahuja bIvA lAgI ane rADa pADIne tyAMthI nAsavA lAgI. te jema jema nAsatI gaI tema tema te sarpa tenI pAchaLa pAchaLa bhamavA lAgyA. sunandA vadhAre jorathI rADa pADIne kahevA lAgI ke-are kaI deDa, deDa, A sarpa mane karaDavA mA, maTuM zu che lAge che. A pramANe sAMbhaLI rAjAe se huM tamAruM du tene mArI nakhA. tyAMthI ra. zobhA cho tathA mArA hR pagane priya che. tamArU krame krame vadhato te nagaramA pharavA lAgyA pachI phATa phATa thatA bhamatAM eka meTA vRkSanI DALI upara besIne te phaLa khAna paNa te te samaye teja rAjArANanuM yugala phaLaphulanI zobhA jotuM teja vATikAmAM AvI ghaNA mANasovALA eka AvAsamAM besIvilAsa karavA lAgyuM. temanI AgaLa gAyana gAnArA ustAda samayane anukULa divya ane madhura gAna vINa sAthe gAvA lAgyA. te bane gAyananA rasamAM lIna thaI jaI eka citte sAMbhaLavA lAgyA. te vakhate gAyaka sivAya bIjuM kaI jarApaNa belatuM nahatuM. tevAmAM pele kAgaDe bhamate bhamate tyAM AvI caDyo ane AvAsanI sAme AvelA eka vRkSanI DALImAMthI Ama tema jotAM tenI daSTi sunandA upara paDI, eTale tenI upara rAga thaI Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 dhanyakumAra caritra. AvavAthI te khuza khuza thaI Ama tema bhamavA lAge ane uMcA sAde avAja karavA lAge. azubha nAma karmodayathI tene avAja eTale karkaza hatuM ke tethI rAjAne raMgamAM bhaMga paDavA lAge; AthI rAjAe sevakane kahyuM ke "are mULe ! AvA samayamAM saMgItamAM ApaNane vigha karanAra A pakSIne tame uDADatA kema nathI?" rAjAnA hukamathI sevakoe te kAgaDAne uDADyo, paraMtu te te pharI pharI tyAMne tyAM AvI avAja karavA lAgyuM. Ama traNa cAra vAra uDADavA chatAM mahAmahane vaza thavAthI te pAcho Avato aTakyo nahi, eTale rAjAe gusse thaIne tene goLI mAravAthI te haNAIne jamIna upara paDyo. tyAMthI evI teja nagaranA udyAnamAM haMsapaNe utpanna thaye. anukrame vadhata, sarovara tathA vRkSamAM yatheccha vihAra karatA te pitAne samaya vitAvavA lAgyuM. eka vakhate grISmaRtumAM te daMpatI pANanA siMcanathI zItaLa karelI ghIca jhADImAM pUrNa chAyAne lIdhe tApa dUra thayela hovAthI AnaMda ApatA pradezamAM eka vaDavRkSanI nIce beThA hatA AgaLa gAnArAo aneka rasathI bharapUra gAyane tathA AlApa cheDI rahyA hatA. AvA samaye rUpasenane jIva haMsa bhamate bhamate je te jhADanI DALI upara AvI caDyo ke tarata ja tenI daSTi pAchI sunandA upara paDI; vaLI meha utpanna thatAM tenA meDhA sAmuM joI madhura zabdathI avAja karate animiSapaNe tenA sAmuM joI rahyo. te samaye eka kAgaDo uDato uDato tyAM AgaLa AvI haMsa pAse beThe. te kAgaDo rAjAnA suMdara sapheda vastro joI tenA upara carakyo, tethI gusse thaI rAjAe baMduka laI jevI gaLI choDI ke taraja cetI jaI teluge kAgaDe Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pIva. 145 te uDI gaye, paraMtu pelI gaLI mehamAM mUDha banelA haMsane lAgI. tenA AghAtathI haMsa taraphaDato rAjAnI AgaLa paDyo. te joI eka DAhyo mANasa bolI uThyo ke-rivAmina! kAgaDekareluM pApa bicArA haMsane bhAre paDyuM. tyAre bIjAe kahyuM ke-mAThI saMgatinAM phaLa Amaja bhegavavAM paDe che. te haMsane joIne rAjAne paNa dayA AvI, paNa zuM kare ? gaLI lAgI te kAMI na lAgI thAya tema nahetuM. haMsa tyAMthI marI teja dezanA jaMgalamAM hariNInI kukSimAM dudha pIte te tenI sAthe bhamavA lAgyA. anukrame vaya vadhatAM juvAna thai te haraNanA TeLA sAthe jaMgalamAM pharavA lAgyo. ghAsa tathA jaLathI saMtuSTa thaI te sukhe kALa nirgamana karavA lAgyo. eka vakhata sunandAe rAjAne kahyuM ke tame jayAre zikAra karavA jaMgalamAM jAo cho tyAre capaLa gativALA tathA manuSyanI upara daSTi paDatAM te deDI jatA haraNane vaza karI kevI rIte mAre cho?' rAjAe kahyuM ke-priye! gAyanamAM ati kuzaLa mANasene laIne gADha vanamAM ame jaIe chIe. tyAM sevake vRkSanI nIce ubhA rahI, madhura svare gAyane gAya che. te rAgonI mUchanA vigere sAMbhaLI rAgamAM aMdha banI jaI haraNe kheMcAI Ave che. TeDI, sAraMgavigere rAgamAM madamasta thaI nirbhaya banI jaI ekatAnavALA teo gAyakanI najIka eTalA badhA AvI jAya che sukhethI temane pakaDI zakAya che. bIjA sevake jarA dUra jaI jADA derAvALI maTI jALI vananI cAre bAju bAMdhI le che. ATaluM thayA pachI gAyake gAyane baMdha karI de che, teo pAchA palAyana Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 dhanyakumAra caritra. karI javA prayAsa kare che, paNa vananI pharatI dorI bAMdhI lIdhelI hevAthI kyAMthI jaI zake? pachI ame te deDI jatA haraNane kyAMte mArI nAkhIe chIe athavA jIvatAja pakaDI laIe chIe.' sunandAe kahyuM ke-"tRNayukta meDhAMvALAM bicArA nirdoSa haraNane ATalI badhI mahenate pakaDavAmAM ne mAravAmAM zo lAbha?" rAjAe kahyuM ke amAre rAjadharma che. amArI jamInamAMthI amArUM ghAsa khAya che, pANI pIve che ane tene kAMI kara ApatA nathI. A aparAdhathI ame keTalAka haraNane mArIe chIe. emAM kAMI pApanuM kAma karatAM nathI. lAbha te dekhIte ja che, kemake tethI calita lakSyane pADI zakavAne anubhava thAya che. sunandAe A vAta sAMbhaLI emaja haze ema samajI te vAta svIkArI. jaina 'dharmanA baMdha sivAya kharA tattvanuM jJAna kyAMthI ja thAya ? sunandAe pachI vinaMti karI ke-prANanAtha! mahA Azcarya utpanna kare tevI te krIDA ekvAra mane dekhADo." rAjAe kahyuM ke-"bhale, pharI jyAre zikAra karavA jaIza tyAre tane sAthe laIne jaIza.' keTalAka divasa gayA pachI rAjAe sunandAne kahyuM ke AvatI kAle ame zikAra mATe javAne vicAra rAkhIe chIe, jovAnI icchA hoya te sAthe AvavA taiyAra rahevuM. bIje divase rASTrane sAthe laI sainya sAthe rAjAe jaMgalanA uMDA bhAgamAM jaI eka moTA jhADa nIce ubhA rahI sevakone hukama karyo ke-gIta gAnathI haraNanA TeLAne tame A tarapha kheMcI lAve. sevake paNa upara kahI gayA te pramANenI kaLAthI haraNanA yuthane kheMcI lAvyA. rAjArANI ghoDA upara vArI karI tyAM AgaLa gayA. tyAM rAgathI baMdhAI gayela cittavALA, jANe citramAM ALekhelA heya tenI Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pallava. 147 mAphaka sthira eka dhyAnathI sAMbhaLatA teo ubhA hatA. teonI aMdara haraNapaNe utpanna thayele rUpasenane jIva paNa hatA. Ama tema bhamatA te haraNanI daSTi ghoDA upara beThelI sunandA upara paDI, eTale tenA upara tene moha thaI AvyuM. tene dekhatAMja te haraNa mehamAM aMdha banI gaye ane harSathI nAcAnAca karatA pharI pharIne eka daSTie tenA sAmuMja nihALavA lAgyuM. A samaye sevakoe gAna baMdha karyuM, eTale badhA haraNe judI judI dizAo tarapha nAsavA lAgyA, paraMtu rUpasenane jIva harSathI bharAcela mane tyAMja ubhe rahyo. rAjA tenI AvI dazA joI rANIne hoya tema lAge che; gAyana baMdha thatAM badhA haraNe nAzI gayA, paNa A haraNa pharIne gavAvAnI AzAe ume rahyo jaNAya che. A haraNa bhara juvAnImAM hovAthI puSkaLa mAMsavALe che, eTale tenuM mAMsa bahu svAdavALuM lAgaze." Ama belI bANane kAna sudhI kheMcI tenA upara cheDyuM, tethI te haraNa haNAIne tarataja jamIna upara paDyo ane eka kSaNamAM ja tyAMthI mArI viMdhyAdrimAM koI hAthaNIne peTe hAthIpaNe utpanna thaye. * rAjA te haraNanA zarIrane upaDAvI pitAne suMdara AvAsamAM AvyuM. tyAM rasoyAne hUkama karyo ke-AnuM mAMsa barAbara pakAvajo, suMdara suMdara masAlA bheLavI tene svAdiSTa banAvajo.' sevakae rAjAnI AjJAnusAra suMdara masAlAomAM meLavI, ghIthI tene tara karI, mAMsane pAka banAvI senAnA vAsaNamAM bharIne rAjAnI AgaLa lAvIne mUkyuM. eTale badhAne gyatA pramANe vaheMcI ApI rAjA rANI bane te khAvA lAgyA, ane Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 dhanyakumAra caritra. teno svAda meLavIne pharI pharI tenI prasaMzA karavA lAgyA ke-' A mAMsa te bahu svAdiSTa nikaLyuM. AgaLa bahu vAra mAMsa khAdhuM hatuM paNa AnI AgaLa te rada che. A samaye temanA bhAgyame tyAM AgaLa be munio AvI caDyA. mArge cAlyA jatAM A agya dazya joI eka munie jJAnanA upagathI AgaLa banI gayela banAva jANI laIbIjA munine kahyuM ke-nirarthaka karelAM karmonAM phaLanuM baLa te juo. A haraNa (rUpAsenane jIva) kevaLa mananA vicAre tathA kalpanAothI ja kamabaMdha karI mana, vacana tathA kAyAnA vegathI herAna herAna thaI bhava bhava rakhaDavA chatAM pitAnA karmonI nirjarA karyA sivAya akALe maraNa pAme che. je strI mATe te bicAro bhava varNavI na zakAya tevA duHkhe sahana kare che, te ja strI harSathI tenuM mAMsa khAya che. asAra saMsAranA AvA saMge tathA baMdhanene dhikkAra che." Ama belI mAthuM dhuNAvatA te muni AgaLa cAlyA. A sarva banAva bAraNe pAse beThelA daMpatie che. te joine rAjAe munine bolAvIne pUchyuM ke he muni ! tame mAthuM dhuNAvyuM te amane mAMsa khAtA joI dugacchA AvavAthI ke te sivAya bIjo koI hetu che khare? amArA kuLamAM mAMsa khAvAnI te paraMparAnI pravRtti che. tamArI jevA moTA mANase kAMI nimitta sivAya mAthuM dhuNAve athavA niMdA kare te banava gya nathI. mATe huM pUchuM chuM ke zA kAraNathI Ape mAthuM dhuNAvyuM? munie kahyuM ke he rAjana ! mAMsabhakSaNa karavuM te amArA kuLanI pravRtti che tema je tame kahyuM che te amArA paNa dhyAnamAM che. jinavANIthI ajJAta, anAdi kALathI vicitra svabhAvavALa tathA Idriyane Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pallava. 149 varA thayele jIva tenI tRpti mATe zuM zuM nathI karate? mATeja AtmabhUpatirayaM sanAtanaH, pItamohamadirAvimohitaH / kiMkarasya manaso'pi kiMkarairindriyairahaha ! kiMkarIkRtaH / / A jIva mULathI te pitAne rAjA che, paraMtu mohamadirA pIvAthI manarUpI sevakanI paNa sevaka evI iMdriyene gulAma thai beThe che. saMsAranA jJAna vagarane jIva mithyAtva, avirati, kaSAya nega vigerethI prerAIne indriyanA sukhethI baMdhAI aDhAre pApathAnake seve che. kyo rasto pakaDe ucita gaNAya te saMbaMdhI jJAna vinAne prANI haThathI bhramaNa karyA kare temAM Azcarya paNa zuM? kemake jevuM kare tevuM pAme; paNa vadhAre Azcarya jevuM te e che ke kukarmo karavAthI je pApa thAya che tenA karatAM paNa kukamenA cintana mAtrathI karela pApane pariNAme ghaNIvAra mANasa vadhAre duHkhI thAya che. jJAna dvArA A vAta pratyakSa jevAthI ame mAthuM dhuNAvyuM hatuM, bIjuM kAMI kAraNa nahatuM.' Ama kahI muni aTakyA, eTale rAjAe pUchayuM ke-aparAdha karavAthI thAya tenA karatAM paNa ghaNIvAra mANasa maratha mAtrathI vadhAre duHkhI thAya che tevuM jene mATe Ape jJAnathI joyuM te jIva kepsa che? ane kaI rIte phakta kukarmonuM ciMtavana karavA mAtrathI te vadhAre du:khI thaye che? te dayA karI Apa amane jaNAve ke jethI mArI jevA ajJAnI upara kAMIka upakAra thAya. munie kahyuM-"rAjana ! viSaya kaSAyane vaza che duniyAmAM je jotA nathI, sAMbhaLatA nathI tathA anubhavatA nathI tenuM phakta ciMtavana karavA mAtrathI durbAna karI nigoda rUpI mahA dukhasamudramAM paDe che. kaMI kharAba kRtya karatA nathI, paraMtu viSaya, kaSAyayukta mAtra Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 dhanyakumAra caritra. kalpanAo karI paraMparAo anaMta kALa sudhI vadha, baMdhana, tADana, tApa, chedana, bhedana vigere evAM evAM duHkha anubhave che ke tenuM varNana jJAnIothI paNa karI zakAya nahi." rAjAe kahyuM ke-svAmina! naraka tathA nigeda saMbaMdhI Ape je kahyuM te naraka nigodanuM svarUpa A Asana upara besIApa amane kahe. Apane sthAne javAmAM kAMIka vilaMba te thaze, paraMtu sAdhu purUSane rekavAthI paNa lAbha ja thAya che. Apa mArA upara kRpA karavA samathe che, tethIja huM prArthanA karuM chuM." munie maName lAbha thaze ema samajI tyAM rokAIne AgamanI rIti pramANe naraka nigodanA vipAka hetuo sAthe upadeza dvArA samajAvyA. rAjA A sAMbhaLI Azcarya pAmI saMsArathI DarI munine namaskAra karIne pUchavA lAge ke je A saMsAra anarthothI bharapUra ja che, te pachI harahaMmeza pApa karmo karanArA evA mArI jevAnI zI dazA thaze ?' munie kahyuM ke-"rAjan ! haju kAMI gayuM nathI. je atyArathI cetI mana, vacana tathA kAyAne zuddha karI dharmanuM ArAdhana karaze te juja samayamAM daDhaprahArI, kALakumAra, cilAtIputra, culinI vigere mahA kukama mANasanI mAphaka badhA karmone kSaya karI muktisukha avazya meLavaze. mokSa jevuM sukha bIjuM eke nathI. mATe zakti anusAra dharmanuM AcaraNa karavuM yogya che' pachI rAjAe pUchayuM ke- he svAmina ! jene nimitte ame vArtAmAM amUlya sukhaDI prApta karI tenI vArtA Ape kahI nahIM, te sAMbhaLavAnuM amane bahu mana che, mATe dayA karI te vAta amane kahe. sAdhue kahyuM ke- he rAjana ! karmanI gati vicitra che, tenI AgaLa keInuM upajatuM nathI. mATeja je kuLavAna kuTuMbamAM utpanna. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pallava. 151 thayA hoya che teo pApapravRttinuM manathI paNa ciMtavana karatA nathI. karavAnI vAta te bAju upara rahI paNa kukarmanI vArtAthI paNa teo kheda pAme che. AvA mANasene paNa AgalAM prabaLa karmo udayamAM AvatAM na samajI zakAya te mativiparyAsa thaI jAya che. AvI vAta sAMbhaLI mANase te sAcI mAnI na zakavAthI kahenArane upAlaMbha de che paraMtu karmanA udayathI ApaNI buddhi ApaNane AvA kharAba mArge dore che. A pramANe koI amuka jIve AgalA bhavanA karmodayathI kukarma karyuM paNa tenA puNyanA baLathI koInA jANavAmAM te bIna AvI nahi. AvI vAta gurUcaraNanA pasAyathI amArA jANavAmAM AvI, paraMtu te jIva pote karela kukarmonI vAta sAMbhaLI kadAca manamAM dubhAya athavA zaramAya athavA saMbaMdhIo te vAta sAMbhaLI tenA upara sneha cheDI de, athavA chevaTa manamAM dveSa rAkhe, ati nikaTa saMbaMdhamAM hoya te kadAca tADanA paNa kare ane te du:khathI pIDAI te jIva zatrunI mAphaka dezI banI nAhaka karmo bAMdhe, vadhAre nahi te chevaTa saMbaMdha te teDI ja nAkhe-tema lAgavAthI te vAta na karavI teja zreyakara lAge che.' munie kahelI sarva vAta sAMbhaLI sunandA belI ke bhagavana ! Apeja hamaNAM upadeza karatAM kahyuM ke A badhI karaNI AgalA karma udaya AvavAthI ja kare che, mATe samaju mANase temAM Azcarya pAmavA jevuM kAMI che ja nahi, paraMtu karela pApane pazcAttApa kara ke jethI pApanI vRddhi bIlakula na thAya tamArA vacanathI ATaluM jANyA pachI A5 khuzIthI karmodayathI utpanna thayela bInA saMbaMdhI amane kaho." sAdhue pUchayuM ke- temAM koI tamAreja lagatuM hoya te te sAMbhaLIne tame nAkhuza te nahi thAo? Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 dhanyakumAra caritra. je tema hoya te vAta kahIe." rANIe kahyuM ke bhagavan! sukhethI Apa kahe. amane ajJAna dazAmAM karelA duSkata saMbaMdhInI vAta sAMbhaLI te pApane nAza karavAne upAya paNa tamArI pAsethI ja maLI Avaze. rAjAe paNa kahyuM ke--baravAmina ! ApanA upadezathI amuka sukha athavA duHkha ApanAra che, e anAdi kALane ane bhAre bhrama dUra the che. je karmodayathI utpanna thayelA ajJAnane vaza thaIne aneka prakAranA dukRtya kare che. tamArA upakArathI amane rAga dveSanI vRddhi thatI baMdha thaI jaze, mATe Apane je kahevuM hoya te sukhethI kahe." ATalo Agraha thavAthI sAdhue kahyuM ke "sunandA ! bALapaNamAM jyAre tArA mahelanI agAzImAM sakhI sAthe ubhA ubhA kaI zeThIAnA gharamAM dUrathI tene rUpa, yauvana, vinaya vigere guNethI yukta evI pitAnI bhAryAne kAMI bahAnuM kADhIne mAratAM jaIne tamane purUSa upara Sa utpanna thayuM hatuM te sAcI vAta?" muninuM kahevuM sAMbhaLI Azcarya pAmI sunandAe kahyuM ke baravAmina ! Apa kahe che te satya che. "te SathI tame lagna kadi na karavAnI pratijJA karavA mAMDI, paNa sakhIoe nA pADavAthI pratijJA lIdhI nahIM. samaya jatAM tame yuvAna thayA, eTale teja mujaba agAzImAM ubhA ubhA koI moTA zeThIAnA gharamAM daMpatine vilAsa karatA joI tamane tIvra kAmane udaya thaye. sakhIoe tamane zikhAmaNa daine tyAMthI nIce utArI eka aTArImAM ubhI rAkhI; te samaye ati svarUpavAna, yuvAna, catura tathA suMdara vastrothI yukta eka zeThIAnA putrane bajAramAM eka pAnavALAnI dukAna pAse ubhe rahela joI tamane tenA upara meha utpanna thayo. sakhI mAraphata Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pIva. 153 patrikAonI AvajA thavAthI tamArA vacce gADha sneha utpanna che, paraMtu maLavAnuM banI zakatuM nahatuM; chevaTa kaumudI mahetsavanA avasarano lAbha laI deraDAnI nisaraNI dvArA maLavAne saMketa karyo, tame banne zarIra asvastha hevAne bahAne gharamAM rahyA, rAtanA pahelA bhAgamAM dAsI mAraphata nisaraNI mUkAvI. A vakhate tArI jANa bahAranI eka vAta banI hatI te sAMbhaLa- "te zaheramAM eka dhUtAre rahetA hatA. te dhutamAM bahu dhana hArI javAthI duHkhI thaI rakhaDatA hatA. kaumudI mahotsavane divase jayAre badhA leke bahAra krIDA karavA gayA tyAre koI gRhasthanuM ghara phADavAnI IcchIe te eka pahora rAta gaI eTale bhama bhamate karma ne tamArA saMketasthAna pAse AvI caDyo. nisaraNI vigere joIne saMketanI kalpanA karI lai teduSTa buddhivALe nisaraNI upara caDI gaye. sakhIe nisaraNI cAlatI joI tene kahyuM ke tame AvyA ? dhUrte hA pADavAthI sakhI paNa zeThine putra A le che temaja samajI tyAM ubhI ubhI teNIe tane vadhAmaNI dI tuM rAjI thaI, te dhRSTa dhUtAre ATaluM kahetA veta upara caDI AvyuM. A vakhate sakhIonA ToLAne AvatuM jaIne dAsIe dave olavI nAkhyo. tene hAtha jhAlI dAsIe tene tArA palaMgamAM mUke. sakhIone samajAvI bIjAM kAma mATe mekalI dIdhI. aMdhArAmAM te dhUtArAne rUpasena samajI te tene tArI sAthe saMga karavA dIdhe. pelI sakhIo pAchI AvavAnA bhayathI te tenI sAthe vAta paNa karI nahI. "saMga maLatAM vAta karazuM tema kahI sakhIe tene javA kahyuM. te sAMbhaLI tuTela hAra vigere laI te cAlato thaye." Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 dhanyakumAra caritra. pitAnA dhAravAthI viparIta bInA banelI sAMbhaLI dIdhuM niHzvAsa mUkIne teNIe kahyuM ke he svAmina ! tame kaho temAM zaMkA jevuM te zenuM ja hoya ? paNa have rUpasenanuM zuM thayuM? te kahe. - sAdhu mahArAje rUpasenanI sarva bInA kahIne kahyuM ke- te rUpasenane jIva haraNa mehane vaza thaIne tyAMthI jaI zakate naheta; rAjAe tene mAryo. tame tenAja mAMsanuM ATalA harSa sAthe bhejana karatA hatA. karmanI gati AvI vicitra che. A badhI hakIkta jANIne ame mAthuM dhuNAvyuM hatuM, bIjuM kAMI kAraNa nahotuM.' rAjArANI A tamAma vAta sAMbhaLI saMsArathI virakta banI kahevA lAgyA ke A saMsAranuM svarUpa kevuM vicitra che!' rAjAe pUchayuM ke-munirAja ! strImAM Asakta mANasanI zuM AvI ja daza thAya che? munirAje kahyuM ke- he rAjana ! kevI ghera nidrAmAM tame paDyA cho? aDhAra pApathAnomAMthI eka pApasthAnaka paNa phakta eka bhavamAMja sevavAthI anaMta kALa sudhI manuSya naraka tathA nigodamAM rakhaDe che asaMkhya prakAranAM mAThAM phaLa bhege che tenuM svarUpa phakta kevaLI ja jANe che, jo ke eka meDhethI te pUrA gaNAvI paNa zakAtA nathI. A saMsAramAM deve cyavane pazu thAya che, pazu deva thAya che, mAtA putrI thAya che, putrI mAtA thAya che tathA kvacit strI paNa mAtA thAya che ane mAtA strI thAya che. pitA putra thAya che tathA putra pitA thAya che, vaLI A jIva sevaka, zvAna, gheDo athavA gadheDe paNa bane che. zatru marIne mitra, priyA ke putra bane che. rAjA marIne dAsa bane che. brAhmaNa marIne DheDha thAya che, DheDha brAhmaNa thAya che, cakravartI bharIne kaMgALa bhikhArI Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pallava. 155 paNa bane che. game te mANasa marIne vezyA, vAgha, haraNa, masya game te bane che. badhI jAtanA che sAthe saMbaMdhamAM AvI zake che. dareka jIvane eka eka jIva sAthe hajAre vAra AgaLa saMbaMdha the hoya che temAM khAsa niyama jevuM kAMI paNa nathI. rAzI lAkha chavAnImAMthI sarva jAtimAM ane sarva jagyAe ananta vAra A jIva janma maraNa pAmyA che, temAMnI eka paNa jAti bAkI nahi rahI gaI hoya ke jenI aMdara A jIva jaI AvyuM na heya. have pachI paNa jo tame dIkSA nahi le te saMsAramAM bhamyA karavuM ja paDaze. rAjayasukha te zaradarUtunA vAdaLAM jevuM caMcaLa che. jinezvara bhagavAne saMsAranuM svarUpa AvuM bhAkhyuM che. have tamane je gya lAge te karo." munirAjanI dezanA sAMbhaLI pAse beThelA sarva mAse vairAgya pAmyA. rAjA pote uThI muninA caraNamAM paDI kahevA lAge ke-"he munirAja ! tame niSkAraNa upakAra karavAvALA che, tame dayAnA bhaMDAra, anAthanA belI, samatArUpI nadInA nAtha(samudra) che. A agAdha saMsAramAM DubatA amArI jevA ne Apa ApanA AgamanathI sahaja vAramAM tArI zake che. have A saMsAranA duSTramAMthI amAre uddhAra thaze. je ApanuM Agamana thayuM heta te amArI zI dazA thAta?" sunandA paNa azru sAratI, sAdhune namaskAra karatI, prArthanA karavA lAgI ke he dayAnA bhaMDAra huM durbhAgI, kukarma karavAmAM tatpara tathA bahu pApathI bharelI hovAthI mArI zI dazA thaze? ATalA moTA pApanuM prAyazcitta mane kaI rIte maLI zakaze? kRpA karIne Apa mane kAMI mAge sujADe." munie kahyuM ke he bhadre ! cAritra grahaNa karavAthI tathA Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 dhanyakumAra caritra. zrI arihaMta bhagavAnanA zAsananuM pratipAlana karavAthI tame bAMdhelAM pApa karatAM paNa meTAM pApa chuTI jAya che, ane mokSa maLe che. ATalI vAte thayA pachI sunandAne eka vAta phurI AvI. teNe pUchayuM ke he svAmI ! mAre mATe duHkhI thate rUpasenane jIva mRgabhavamAMthI cyavI kyAM utpanna thayela che. sAdhue kahyuM kevidhyATavImAM AvelA sugrAma nAmanA gAmanI sImA pAse AvelA jaMgalamAM hAthaNIne peTe hAthI paNe utpanna thaye che." sunandAe pUchayuM ke, "svAmI ! tene uddhAra thaI zakaze khare ?' munie kahyuM ke--tamAre meDhethI pitAnA sAta bhavanI vAta sAMbhaLI tene jAti maraNa thaze, eTale tamArAthI dharma prApta karI, tapa karatAM samAdhithI mRtyu pAmI, sahastrAra devalekamAM devapaNe utpana thaze. have dIkSA lai tAre bhava saphaLa kara." sunandAe rAjAne kahyuM ke--svAmina ! jAti, kuLa, dharma tathA nItithI virUddha AcaraNa karIne pApamAM daTAI gayelI, kulaTA, kukarma karavAmAM tatpara tathA nilaja evI mane kRpA karIne je Apa AjJA Ape te huM dIkSA laine bhava tarI jAuM.' rAjAe kahyuM ke- "suMdarI! badhA kamane vaza hevAthI te udayamAM AvatAM na karavAnuM karI nAkhe che ane anya karIne janma, jarA, maraNa tathA raMgathI bharapUra naraka tiryaMca vigere cAre gatirUpa gaMbhIra saMsAramAM rakhaDavA mAMDe che. A bIka te badhAnI AgaLa khaDIja hoya che. jayAM sudhI gRhamAM-saMsAramAM manuSya rahe tyAMsudhI nirdoSatA te kyAMthI ja saMbhave? huM paNa nArakImAM laI janAra A rAjyane choDIne saMyama levA Atura thaI gayo chuM; Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pallava. 157 tethI jene jene saMsArathI bhaya lAgatuM hoya te badhAne sukhethI diIkSA svIkAravA mArI AjJA che. je je dIkSA leze te sarvane mArA prazaMsanIya zUravIra ane artha sAdhavAmAM tatpara saMbaMdhIo jANavA. rAjAnuM AvuM kathana sAMbhaLI bIjA sabhyae ubhA thaI rAjAne kahyuM ke-ApanI sAthe ame paNa cAritra grahaNa karazuM: svAmIne anusaravuM e sevakanI pharaja che, mATe te pharaja adA karIne ame kRtArtha thazuM.' temanAM AvAM vacana sAMbhaLI rAjAe khuzI thaIne munine kahyuM ke "svAmina ! mAre haju lekavyavahArane anusarIne mArUM rAjaya mArA putrane soMpavAnuM che, tethI tene rAjaya bhaLAvIne huM tamArI pAse cAritra grahaNa karIza; mATe mArA mananA mane pUrNa karavAne ApakRpA karI nagaranA udyAnamAM be divasa ArAma kare." munie kahyuM ke-"rAjana ! je tamArI AvIja IcchA che te ahiMthI be yojana dura amArA gurU utarelA che, tyAM AvIne tame tamArI IcchA pUrNa kare che. gurUnI AjJA sivAya amArAthI ahIM vadhAre rahI zakAya nahIM. Ama kahI te banne munio gurU pAse gayA. rAjAe ghare AvI putrane rAjaya ApyuM. yogya vyavasthA karI. pachI te putra parikara sAthe gurU pAse AvI pitAnA pitAne dIkSA ApavAnI vinayapUrvaka prArthanA karI. prathama gayelA munio pAsethI badhI hakIkta jANelI hovAthI gurUjIe tenI prazaMsA karI, ane tene tathA bhavathI udvigna thayela sunandA vigerene dIkSA ApI. have rAjAe utkaTa bhAvathI tathA hapUrvaka pitAnI zakti Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 dhanyakumAra caritra pramANe zratAbhyAsa karavA mAMDyo. sunandAe zakti pramANe tapa karavA mAMDyo; te rAjarSi bAravarSa sudhI aticAra lagADyA vinA saMyamanuM ArAdhana karI, ghAtikarma khapAvI, kevaLajJAna pAmI chevaTe ganiSedha karI mekSe gayA. tenA sevakemAMthI keTalAka mekSe gayA ane keTalAka svarge gayA, svargamAMthI nIkaLI keTalAka pharI manuSya bhava pAmIne mekSe jaze. sAdhvI sunandA vairAgyaraMgamAM potAnuM hRdaya DubI gayela hevAthI utkaTa tapathI avadhijJAna prApta karI AlhAdapUrvaka niraticArapaNe saMyama vahevA lAgI. ekavAra pitAnI gurUNI pAse pitAnI pUrvAvasthAnuM varNana karIne teNe kahyuM ke-te jIvane mAre mATe sAta bhava te thayA, atyAre te varNana na karI zakAya tevA du:khamAM paDele che, mATe jo Apa rajA Ape te huM tyAM jaI dha pamADI duHkhanI khANamAMthI tene uddhAra karUM. pravatinIe kahyuM ke-"vatsa ! tuM have jJAnakuzaLa thaI che. jo tane hRArA zAnathI ema lAgatuM hoya ke hArA tyAM javAthI tene lAbha thaze te tyAM jaIbaMdha ApI tene dhama prApta karAvake jethI te ArAdhaka bane." sunandAe yurUNInI AjJA meLavI cAra sAdhvI sAthe tyAMthI vasavA gya sthAna meLavI tyAM comAsuM karyuM. hamezAM bhAvika zrAvikAone bedha pamADI te dharmanI vRddhi karavA lAgyA. te gAma pAsenA parvatanA vananI guphAmAM te rUpasenane jIva hAthIpaNe utpanna thaIne rahete hate. te jyAre bhamate bhamate gAmanI sImA pAse Avate tyAre AsapAsanA lekane herAna karate, pAchaLa deDate, keTalAka leke jhADe caDI jatA, keTalAka nAsIne Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pallava. gAmamAM pesI jatA, keTalAka bIjuM kAMI na maLatA tenI daSTi cukAvI jhADa athavA jALamAM bharAI jaI adazya thatA hatA. tema chatAM tenA jhapATAmAM keI AvI caDatuM te tene suMDhavaDe upADIne te AkAzamAM uchALo. pachI AyuSyabaLanA pramANamAM kaIka jIvatA rahetA ane koIka mRtyu paNa pAmatA, koIkane mAthAthI upADI, jamIna upara pachADI mArI nAkhate, kaIkane bhaLI gayela kapaDAnI mAphaka cIrI nAkhate. A pramANe lekone herAna karIne te vananI guphAmAM pAcho cAlyo jato. jene jene sImamAM kaI bahu jarUrI prasaMge javuM paDatuM tenA hRdayamAM tenA bhayanuM zalya pite pAchA phare tyAM sudhI rahyA ja karatuM. te nagaramAM badhA leke hAthInA bhayathI trAsa pAmelA ja rahetA hatA. ekavAra sunandA sAdhvIe jJAnabaLathI jANyuM ke kAle savAranA hAthI gAmanI sImA pAse AvavAnuM che. eTale savAranI sarva kriyA karI thaMDila javAne nhAne eka sAdhvI sAthe te upAzrayanI bahAra nIkaLyA. te gAmamAM daravAjA pAse AvyA eTalAmAM trAsa pAmelA, bhayathI kampatA, doDatA AvatA tyAMnA rahevAsIo sAthvIne bahAra jatA joI kahevA lAgyA ke--mAtA A ! Apa bahAra na jazo. Aje hAthI gAmanI sImAmAM phare che, manuSyane joIne tenA tarapha trApa mAre che ane hAthe caDhe che tene mArI nAkhe che, mATe Apa pAchA pharI hAla upAzraya tarapha jAo, bahAra javAne A gya samaya nathI." AvAM temanAM vacana sAMbhaLI sAthe AvelA sAdhvIne teNe kahyuM keare AryA ! tame ahiMja rokAI jAo." teNIe kahyuM kebahu sArU, paNa A badhA leka bhayathI kaMpatA pAchA phare che tevA Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. samaye Apa zA mATe bahAra javAnuM jokhama kheDe che?' sunandAe kahyuM ke mane tene bIlakula Dara nathI, kAraNa ke tene pratibaMdhavA mATe te huM ahIM AvI chuM. tethI eka te A hAthI pratibodha pAmaze, lekone bhaya TaLaze ane zAsananI unnati thaze; mATe tamAre leza mAtra mArI ciMtA karavI nahi. badhAM sArAM vAnAM thaI raheze." A pramANe kahIne sunandAe bahAra javA mAMDyuM, tene joI dUra tathA pAse ubhelA mANasee merethI tene kahevA mAMDyuM keAryA ! tame bahAra na jAo, hAthI tamAre parAbhava karaze. zA mATe nAhaka muzkelImAM paDe che ?" daravAjAnI bahAra nIkaLatAM moTA jhADa upara caDI beThelA lekee paNa temane jatA joI na jaze, na jaze." ema kahIne vAryA chatAM keIne javAba na detAM te sAdhvI nirbhayapaNe AgaLa AgaLa javA lAgyA. leka aMdara aMdara bolavA lAgyA ke-A sAdhvI te baherI che, haThIlI che, ke tenAmAM bhUta bharAyuM che? lekenA ATalA badhA kathananI uparavaTa thaIne zA mATe te pAchA pharatA nathI? zuM te kaThera hRdayanA che?" bIjAe javAba Apyo ke-nA, bhAI nA, A sAthvI te badhA karatAM zreSTha che, mRdu hRdayavALA che, temaja baherA paNa nathI. te guNavAnuM che, tathA dezanAmRtathI teNe ghaNAne viSaya kapAyarUpI jherathI nAza pAmatA ugAryA che. enA te darzana mAtrathI paNa bhAre purNa thAya tema che. ATaluM te ame dhArIe chIe ke te je karatAM haze te sArUja karatAM haze. vaLI eka jaNa belI uryo ke tame kahyuM te te barAbara paNa bhAI! A sAthvI te maraNayathI vimukta tathA niHspRha hevAthI hAthIne upasarga sahana karavA mATeja kAM na jatA hoya? AgaLa ghaNA Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pavi. 161 munioe te pramANe upasarga sahana karyAnA dAkhalA sAMbhaLavAmAM AvyA che. muni te upasargathI pitAnuM kAma sAdhI jAya che, paNa je gAmanI sImAmAM munine upasarga thAya te gAmanuM kAMika azubha thAya e ciMtA thAya che.' Ama belatAM lekanI daSTie te hAthI caDyo. hAthIe AryAne joI, sAmAnya manuSya dhArI pahelAM te tenA tarapha te dha. pAse AvatAM jevI bannenI draSTi maLI ke pAche te hAthIne maha utpanna thayuM. tyAM ubhA ubhA te dhuNavA tathA AnaMda meLavavA lAge. A joI sAdhvIe kahyuM ke- he rUpasena! bujha! bujha! mohathI mUDha banI duHkha pAmyA chatAM paNa mArA uparane meha zA mATe tajato nathI ? mArA mATe kaleza sahana karatAM sAta sAta bhava te gayA. mArA mATe cha cha bhava sudhI nirarthaka maraNa pAmI A sAtamA bhAvamAM utpanna thayela che. haju paNa badhA duHkhanuM kAraNa premabaMdhana zA mATe tajI detA nathI? prathama rUpasena hare, pachI mArA garbhamAM AvyuM ane tyAMthI maraNa pAmIne sapa, kAga, haMsa, tathA haraNa thaI chevaTa A sAtame bhave hAthI thaye che. bhabhiva anarthadaMDe daMDAI herAna thaye che mATe snehabaMdhana teDI nAkhI vairAgyanuM sevana kara.' - sAdhvInAM AvAM vacane sAMbhaLI hAthI uhApoha karavA lAgyuM ke meM AvI dazA keIka ThekANe anubhavI che kharI. Ama vicAre upara vicAra karatAM jJAnavaraNIya karmane saparzama thavAthI tene jAtimaraNajJAna utpanna thayuM. pite saMkSIpaMcendriya hevAthI sAte bhava barAbara joI zakyo ane tethI pite anubhaveluM sukha duHkha sarva tenI smRtimAM AvI gayuM, eTale jANe vajathI Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 dhanyakumAra caritra. haNA heya tema te niceSTa banI gaye. pachI kSaNavAramAM pA sAvadhAna banI eka dIrgha niHzvAsa nAkhI jANe ciMtAmaNi ratna hAthamAM Avela hoya tema vicAravA lAge ke-"arere! rahamAM tathA kAmamAM aMdha banI jaI meM A zuM karyuM? kareDanI kismatavALA cintAmaNi ratnathI paNa adhika manuSyabhava prApta karIne huM hArI gayA ane durgatimAM laI janAra A bhavabhramaNane meM aMgIkAra karyuM. mArA ajJAnathI kukarma karIne manuSya duHkha pAme tenA karatAM paNa vizeSa dukhe kukarma karyA vinA meM anubhavyA che. A sthiti durgatirUpI kArAgraha jevI tathA sAdhana vinAnI che. ane A kArAgrahamAMthI koNa choDAvaze ? arere ! mArI zI dazA thaze? A hAthInA bhAvamAM paMcendriya tirthane tathA manuSyane vadha vigere karIne meM ghaNA pApa bAMdhyA che, tethI mAre durgati bAMdhyA pachI bedha pAmIne hAla saMsAramAMthI pitAne uddhAra karavA taiyAra thayA che. duSkarmo karyA chatAM badhA duHkhone nAza karavAmAM samartha evA sAdhudharmane svIkAra karyo eTale have tene zI bIka rahI? vaLI dhanya che temane ke je prema tema bAMdhe hata teja jALavI rAkhIne pote snehanI beDImAMthI mukta thaI mane paNa te baMdhanamAMthI mukta karavA ahIM padhAryA che. nahi te vaLI svArthathI bharelA A saMsAramAM mArI AvI mahA kaMgALa avasthAmAM mArA duHkhanuM nivAraNa karavAne upAya mane batAvavA te zA mATe Ave ? zAstro sAcuM ja kahe che ke-"saMsArIo vArthI heya che. ni:svArtha premavALA mAtra munirAjaja hoya che. muni sivAya A jagatamAM niSkAraNa upakAra karanAra bIjuM koI cheja Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pallava. 163 nahi.' mane paNa A sAdhvInA avalaMbanathI bhaviSyamAM sukha thaze. te sivAya bIjo upAya huM jote nathI. have je upAya sUcave teja mAre svIkAravA gya che. mArI jevA pApInA darzanathI puNyazALI mANasenA puNe paNa viphaLa bane che, jayAre A sAdhvInA darzana mAtrathI A leka tathA paralekanI siddhi thAya che, tathA pApIone paNa pApamAMthI uddhAra thAya che. tethI A sAdhvI kharekharA guNaratnanI khANaja che." A pramANe vicAra karI AMsu sArate hAthI sAdhvI pAse AvI, pharI pharI prama karI, bhedaka svare sUMDhavatI vAraMvAra praNAma karate. A pramANe vinaMti karavA lAgyuM ke he bhagavati! tame te A bhavasamudra tarI zakAya tevA*..........amegha sAdhanabhUta cAritrarUpI nAvamAM cayA che, tethI thoDA kALamAMja avazya bhavasamudrane pAra pAmaze, paNa mArI zuM gati thaze? aMdhane cakSa ApavAnI jema tame tamArI zakti vaDe mane jAtismaraNa karAvIne bhavavipAka dekhADyo, teja prathama te tame mArA upara meTe upakAra karyo che. jAtimaraNa prApta thatAM meM mAre pUrva bhava che, te joIne tiryaMcane bhava vidate hovAthI koI paNa dharma sAdhana karavAmAM asamartha e huM saMsAranA bhayathI vyAkuLa thaye sate tamAre zaraNe AveluM chuM. have je rIte mArUM kalyANa thAya te rIte prasAda kare. sAdhvIjIe jJAnathI tene A pramANene Azaya jANIne tene kahyuM ke he rUpasena ! tAre jarA paNa ciMtA karavI nahi; kAraNa ke tuM paryApta tiryaMca paMcendriya che, uttama * ahIM sudhI sva. kApaDiyA ratIlAla gIradharalAlanuM kareluM bhASAMtara che, tyArapachInuM bhAI nemacaMda gIradharalAlanuM kareluM che. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 dhanyakumAra caritra. spaSTa kSapazamavALe che ane pAMcamuM guNasthAnaka prApta karavAne lAyaka cho, jinezvara bhagavAnanA bhAgane anusaranAra ane mAtra teTalI lAyakAta meLavanAra paNa durgatimAM paDavAthI mukta thAya che, te pachI zuddha zraddhAvAnanuM te kahevuM ja zuM? have tuM jinezvara bhagavAnanI AjJAmAM daTatA karIne tArI zakti anusAra tapasyA kara. Ama karavAthI durgatimAM paDavAthI tAre vistAra thaze." A pramANe hastI ane sAdhvIjI vaccenA prazno ane uttare sAMbhaLI vRkSa upara rahelA leke camatkAra pAmyA ane bolavA lAgyA-"ahe ! A sAdhvIjI te mahA jJAnavAnuM ane guNanA bhaMDAra jaNAya che. juo : juo! AvA krUra hAthIne paNa darzana mAtrathI ja sevakanI jema temaNe pratibaMdhita karyo, ane te hAthI paNa vinayapUrvaka temanI pAse ubhe rahI prazna kare che ane uttaro sAMbhaLe che! ati ugra ke pAyamAna svabhAvavALo chatAM te zAMta svabhAvavALo thaI gayo che ane temanI pAse zAMta thaIne ubhe rahyo che. A sAdhvIjI te tIrtharUpa jaNAya che, parama upakAranA karanArA che, mATe cAle bhAIo ! ApaNe temane namaskAra karIe. have ApaNane hAthIne koI jAtane bhaya nathI, sukhe sukhe badhA Ave." A pramANe bolatAM leke badhA vRkSa uparathI nIce utarIne sAdhvIjIne praNAma karI temanI stuti karatAM pAse AvIne ubhA rahyA. AsapAsanI A pramANenI sthiti joIne kIllA upara ane gharanA mALa vigere upara ubhelA leke paNa tyAM AvyA ane thoDA vakhatamAM te tyAM hajAre mANase ekaThA thaI gayA. eka bIjAnA mukhathI A vAta sAMbhaLI koIe rAjAne paNa kahyuM ke "Aje te tamArA gAmanA sImADAmAM meTuM Azcarya thayuM : Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pallava. 165 che." rAjAe pUchayuM ke zuM Azcarya thayuM che? Ama pUchavAthI te mANase badhe vRttAMta rAjAne jaNAvyuM ane kahyuM kesvAmina ! AjathI ApaNA gAmamAM hAthIne bhaya maTI gayo che." rAjA paNa Azcaryayukta citte A hakIkata sAMbhaLI meTI senA sahita sAdhvIjI pAse AvyA ane temane namaskAra karI pUchavA lAge ke- he bhagavati! A Azcarya utpanna kare te banAva zI rIte banya; kRpA karIne tenuM vRttAMta amane savistara jaNa." A pramANe rAjAe sAdhvIjIne vinaMti karI, tethI lekane upakAraka jANu sAdhvIjIe pUrva bhavanA viSayAsaktinA vipAkathI mAMDIne hAthIe karela vinati ane temaNe tene jaNAvela upAya--tyAM sudhInuM sarva vRttAMta vistArathI nivedana karyuM. A adbhuta vRttAMta sAMbhaLI sarve camatkAra pAmyA, vairAgya vAsita manavALA thayA ane dharma pAmyA. pachI sAdhvIjIe rAjAne uddezIne kahyuM ke-"he rAjana ! A sarva guNathI bharele bhadraka jAtino uttama hastI che. jenA gharamAM A hasti rahe tenA gharamAM Rddhi ane e bahu vRddhi pAme che. A suMdara lakSaNavALo ane dharmanI rucivALa hastI kayAM maLe che? tethI tamAre ja have tenI pratipAlanA karavI. A hastInI patipAlanA karavAthI tamane jIvadayA, guNIjanane saMga, sAdharmIvAtsalya ane tapasvInI sevA e cAra mahAna lAbha prApta thaze.' A pramANenuM sAdhvIjInuM kathana sAMbhaLIne harSa pUrvaka rAjA bolya ke-"je A hastI mArI hastIzALAmAM hastI bAMdhavAnA sthaLe pitAnI meLe Ave, te tyAM te bhale sukhethI rahe. jo te evI rIte Avaze te huM te jIvaze tyAM sudhI je vidhi sAdhvIjI batAvaze tadanusAra tene sAcavIza ane tenI sevA karIza. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 dhanyakumAra caritra. A hastI dhanya che ke teNe tiryaMca bhavamAM paNa uttama dharma aMgIkAra karyo che. he hastIrAja ! mArI hastIzALAmAM tame sukhethI padhAre-a !' A pramANe sAMbhaLIne hastI svataHja gAma tarapha cAle ane hastInA nivAsanI zALAmAM jaIne sukhethI ubhe rahyo. rAjAe paNa je mArga sAdhvIjIe dekhA Dyo te pramANe hastInI pratipAlana karavA mAMDI. hastI be divasa sudhI (4) tapa kare che, trIje divase rAjA nirdoSa AhAravaDe tene pAraNuM karAve che vaLI pharIthI te chaThTha tapa kare che. A pramANe jIvita paryata tapadharma tathA brahmacarya dharmane AcarIne sakaLa zrutanA sArarUpa paMcaparameSTi mahAmaMtranuM smaraNa karate hAthI nivinnapaNe AyuSyane samApta karI samAdhi yukta mRtyu pAmI sahastrAra nAmanA AThamA devalokamAM aDhAra garopamanA AyuSyavALo deva thaye tyAMthI AvI mahAvidesvabhAvavALA thaI siddhipadane pAmaze. sunandA sAthvI paNa rAjA vigere bahu vyajIne pratibaMdha pamADI jinazAsananI unnati karIne temanI pravartinI pAse pAchA AvyA. pravatinIe paNa sarva hakIkata sAMbhaLIne temanI bahu prazaMsA karI; pachI yAvAjIva sudhI niraticAra cAritra pALI, ati tIvra karmone khapAvI, kevaLajJAna pAmIne te sAdhvI akSayapadane prApta thayA. | iti sunandA rUpasena kathA. uparanI kathAmAM jaNAvyA pramANe viSaye sevyA na hoya chatAM IcchA mAtrathI paNa durgatio vaDe gahana evA A saMsAracakramAM te jene jamADe che te pachI IcchApUrvaka sevanAranI te kevI gati thAya? A saMsAracakramAM rajhaLatA jenI vicitratA Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 167 te evI che ke viSa sevavAmAM apUrNa rahe-pUrNapaNe na sevAya tyAre duHkha mAne che ane saMpUrNapaNe sevAya tyAre saMsArAsakta bhavAbhinaMdI sukha mAne che; paNa jevI rIte macchImAre mAMsane TukaDe ApIne mane maraNa saMkaTamAM nAkhe che, tevI ja rIte viSaye paNa viSayanA sAdhanarUpI mAMsane TukaDo ApIne temAM Asakta thatA jIvone anaMtIvAra janma maraNanA saMkaTamAM pADe che. A vAta saMsArAsakta che jANatA nathI. tIvAra A viSane sevelA hoya che chatAM paNa pharIne maLe tyAre jANe ke tene sevyAja na hoya tevI rIte vAraMvAra sevatAM temAM AnaMda pAme che, rAce che, mada kare che; paNa jema jema rAce che, Asakti vadhAre che, tema tema te duSkarmonI sthiti vadhatI jAya che ane te rIte bhegavanArAo naraka nigodanA thALAomAM vAraM jaIne paDe che. tethI zrI jinezvara bhagavAnanI vANI jenA gharamAM viSaya kaSAya vigerene dUra tajI daI zrI jinezvaranA 2 nI sevA ane brahmacaryane svIkAra kare teja hitAvaha che, kalyANakArI che." 6) A pramANenI munimahArAjanI dezanA sAMbhaLI viSaya avazya tyajavA lAyaka che. evI zraddhA thavAthI mahA anarthanuM mULa evuM parastrIsevana tajI daI svadArAsaMtiSarUpa caturthavrata muni pAse dhanyakumAre grahaNa karyuM. tyAra pachI dhanyakumAra AtmAne kRtArtha mAnate harSapUrvaka muniyugaLane vAraMvAra praNAma karate ane brahmacaryavratanI bhAvanA bhAvate AgaLa cAlyA. ane raste uadhavA mAMDyo. prasanna cittathI nirbhayapaNe AgaLa cAlate cAlate uttama ane ujavaLa bhAgyanA nidhAnarUpa te kumAra anu Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 dhanyakumAra caritra. krame kAzI nagaranI samIpe AvyuM. tyAM nagaranI najIkamAM rahelI gaMgA nadInA kinArA upara uttama sthAnake pitAnA vastrAdi mUkIne unhALAnA sakhata sUryanA tApathI Akhe zarIre khedita thayele te kheda utAravA mATe revAmAM gaja utare tema taraMgethI vyAsa evI gaMgA nadImAM jaLakriDA karavA utaryo. gaMgA nadImAM sukharUpa snAna karavAthI tenA zramane nAza thaye ane kAMThA upara besIne je prApta thayuM tene AhAra karI mAkhaNanI jevI sukemaLa gaMgA nadInA kinArA uparanI retImAM saMthAro karIne sAjane samaye na mApI zakAya tevA mahimAnA bhaMDAra zrIpaMcaparame cha namarakArarUpa navakAra mahAmaMtranuM smaraNa karatA te nirAMte beThe. - ra A pramANe nirbhaya cittathI te tyAM beThe che te samaye krIDA karavA mATe bahAra nIkaLelI gaMgA nadInI adhiSThAtrI gaMgA nAme devI tyAM AvI. caMdranA zItaLa kiraNothI te samaye AkhI pRthvI dhavalAyamAna thaI gaI hatI. te samaye sakaLa guNanA eka nidhAna ( rUpa dhanyakumAranuM anupama rUpa, kAMti, saubhAgya ane abhUta zarIrAkRti joine ati tIvra strIvedane udaya thavAthI te gaMgAdevI atizaya kAmAtura ane dhanyakumAra upara rAgavALI thaI. kAmanI ati tIvratAthI gaMgAdevI cittamAM atizaya AkuLa vyAkuLa thaI gaI, kAraNa ke purUSada karatAM strIvedane udaya vadhAre tIvra hoya che. kAmazAstramAM paNa kahyuM che ke-"purUSo karatAM strIone I guNa kAma hoya che, te nizcita hakIkata che. A na nivArI zakAya e kAmadevanA astrone jayAre prapAta thAya tyAre temAM koNa sthira rahI zake? jinezvara bhagavaMtanA AgamazravaNathI jenA kaNe vIMdhAyA hoya te sivAya bIje te kaI paNa Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (' -- caturtha pallavI 169 AvA samaye sthira rahI zakyuM nathI. have te gaMgAdevI atizaya kAmavaza thaI javAthI lajajAdine mUkI daIne mahAmahavaDe pitAnuM divyarUpe pragaTa karI dhanyakumArane pitAne vaza karavA, tene mahAvavA-kAmavaza karavA ghaNA prakAranA hAvabhAva karavA lAgI. apratitapaNe nayane ane kaTAkSenA bANenI dhanyakumAra upara te vRSTi karavA lAgI. e vakhate dhanyakumAre dhIrajanuM avalaMbana karIne ne jItI zakAya tevuM ajeya brahmacaryarUpa kavaca hRdayamAM dhAraNa karyuM. te devI te vAraMvAra kAmadevanA akSINakAzarUpa hastanA mULa bhAge, kakSI, trivelI yukta peTa, nAbhipradezane madhya bhAga, cakSu tathA keza vigerene bhAvatI vAraMvAra kAmotpAdaka sthAne dhanyakumArane dekhADavA lAgI. yuvakanA mane dravyane pIgaLAvavAmAM kSArarUpa teNe karelA hAvabhAva, kaTAkSavikSepAdi bANa zuddha ane khANamAM utpanna thayelA vajaratnanI upara karavAmAM AvelA leTAnA dhaNanA prahAra jema niSphaLa jAya tema niSphaLa gayAbIlakula saphaLa thayA nahi-dhanyakumAra jarA paNa caLAyamAna thayo nahi. A pramANe jayAre prabaLa hAvabhavaDe paNa dhanyakumArane jarA paNa caLAyamAna thayele teNe je nahi tyAre te gaMgAdevI zRMgAra rasathI bharelI mUhA unmAdane udIpana kare tevI, sAdhu munirAjone paNa kSobha karAve tevI ane kAmI purUSanA manane vaza karavAmAM advitIya vidyArUpa vANavaDe bolI ke-he saubhAgyanA bhaMDAra! grISmaRtunA madhyAhana samaye je savAramAM bahu thoDuM jaLa bAkI rahyuM hoya temAM rahelI mAchalI jema tApavaDe atyaMta tApita thAya tema kAmarUpI AgnanI javALAo vaDe tApita thayelI huM tamAre zaraNe AvI chuM. tethI he dayAnidhi ! tAkIde mane tamArA Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 dhanyakumAra caritra zarIranA saMgamarUpI amRtakuMDamAM kRpA karI snAna karAvo. "mArUM icchita pUrNa karavAne tame ja eka samartha cho' ema mAnIne tathA tamArA guNe upara mArUM citta AkarSavAthI moha pAmIne huM tamane prArthanA karuM chuM. mArI AzA tamAre avazya pUrNa karavI ja paDaze. kemake prArthanAne bhaMga kare te te meTuM dUSaNa gaNAya che- te Apa jANe che. zAstramAM paNa kahyuM che ke - tRNalaghukastuSatulakaH, tathaiva laghukAd mArgaNo laghukaH / prArthakAdapi khalu laghutaraH, prArthanAbhaGgaH kRto yena // sauthI halakuM tRNa che, tenAthI rU vadhAre halakuM che, rU karatAM paNa prArthanAne karanAre halake che, ane tenA karatAM paNa prArthana nane bhaMga je kare che te vadhAre halake che.' che eTalA mATe tamane sukha upaje tevI rIte mArI sAthe kAmabhega bhogavIne-ratikrIDA karIne mArA zarIramAM utpanna thayele dAha zamAvI zAMta kare."" ( A pramANenA tenAM vacane sAMbhaLIne paranArIthI parAbhukha dhanyakumAra sAhasa tathA dharmanuM avalaMbana karIne gaMgAdevI pratye bebhe-hi jagatamAnya! he mAtA ! have pachI tamAre AvA prakAranuM dharmavirUddha vAkya uccAravuM nahi. tamArA hRdaya ane stanarUpI rAkSasee karelA vikSobhathI mAruM mana jarA paNa bhaya pAmatuM nathI, kAraNa ke mAruM mana vikalparUpI zatrusamUhane nAza karanAra zrI jinezvaranA AgamamAM kahela brahmacaryarUpI mahAmaMtrathI pavitra thayeluM che. brahmacaryanI navavADorUpI bakhtaravaDe huM sajita thayela chuM, tethI durnivArya evA paNa tamArA kAmarUpI asrovaDe mAre vratarUpI kille bhedI zakAya tema nathI. vaLI Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pallava. 171 kALakuTa viSanI jevA utkaTa ane mahA anartha karanArA tamArA animeSa netrevaDe mUkAyelA kaTAkSo paNa zrI jinavacanarUpI vAkyAmRtathI siMcAyelA mArA hRdayane jarA mAtra paNa pIDA kare tema nathI. he hariNacane ! tamArA kAlAkAlA kAmetpAdaka vAkarUpI haraNe jemAM brahmacaryarUpa siMha jAgratapaNe beThele che, tevI mArI manarUpI guphAmAM praveza karavA bIlakula samartha thanAra nathI. vaLI tamArA vicitra prakAranI vikRtithI yukta kAmotpAdaka vALe mArI maratharUpI bhIMtane bIlakula bhedI zakanAra nathI, kAraNake zirISa puSpane samUha zuM pattharanI bhIMtane bhedI zake che? he vAmaz2a! bahu uttama tathA rasayukta evI tamArI vibhramarUpI varSAdanI dhArA paNa mArA cittarUpI ukharabhUmimAM jarA paNa rAgarUpI aMkurA utpanna karI zakanAra nathI. he vAbhAkSi! dAvAnaLanI jevA duHsahakAmavikAra yukta ane anyanA cittamAM vikAra tathA kAma utpanna kare tevA tamArA hAvabhAve paNa AgamarUpI samudramAM snAta thayelA mane tapAvavAne bIlakula samartha thanAra nathI. he bhoLI ! he mugdha ! narakanAM atizaya tIvra duHkhamAM pADanAra paranArInI prItithI parAbhukha thayelA mane saudharmAdi devalemAM rahenArI raMbhA ke tijottamA vigerenA zRMgArayukta sarva prayAse paNa caLAvavA samartha thAya tema nathI, tenAM tevAM sarva AraMbhe paNa niSphaLa jAya tema che, te pachI tamArI jevAnI te zI gaNatrI? ze hiMsAba? narakamAM rahelI javALAonI zreNuMonI saMgatithI je duHkha utpanna thAya che tenAthI bhaya pAmelI cetanAvALA ke purUSa e che ke je parastrInA saMgathI utpanna thayela khALakuvAmAM rahevArUpa A bhavamAMja utpanna thayela duHkha Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 dhanyakumAra caritra. sarvasvane anubhavanAra lalitAMga kumAranI mAphaka kAmasaMjJAne udaya thatAM parastrI bhegavavAnI IcchA mAtra paNa kare ?kaI paNa sacetana prANuM te tevI IcchA kareja nahi. he bhadra! je manuSya A bhavamAM vijya sevananA samaye kSaNamAtra paNa parastrInA saMyegathI utpanna thayeluM sukha bhegavI AnaMda mAne che, te manuSya pachInA bhAvamAM parastrIsaMgathI baMdhAyelA karmane udaya thatAM narakakSetramAM nArakIpaNe utpanna thaIne asaMkhya kALa sudhI paramAdhAmI dee karelI vedanA ane kSudhA tRSA vigere daza prakAranI svabhAvika vedanA ati AkarA svarUpamAM bhagave che. nArakanA jIne utpanna thatI svAbhAvika daza prakAranI vedanA A pramANe che - narakA dazavidhavedanAH zItoSNakSupipAsAkaNDUH pAravazyaM ca jarAdAhabhayazoka ca vedayanti / nArakanA jIvo zIta, uSNa, kSudhA, tRSA, kharaja, paravApaNuM, jarA, dAha, bhaya, ane zeka-A daza prakAranI vedanA bhegave che." vaLI kAmaganA sukha mATe kahela che ke - khiNamittamukkhA bahukAla dukkhA, pagAmadukkhA annikaamsukkhaa| saMsAramukkhassa vipakkhabhUyA, khANI aNatyANa ya kAmabhogA // 1 A lalitAMga kumAranI kathA pariziSTa parvanA trIjA satramAM bleka 214 thI 265 mAM varNavela che. parastrIsaMsargathI utpanna thatAM kakha mATe te khAsa vAMcavA lAyaka ane upadezaka kathA che. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha palava. 173 kAma bhego kSaNamAtra sukha ApanAra ane bahu kALa paryata duHkha ApanAra che. DuM-alpa sukha ApanAra ane ghaNuM-pracura duHkha ApanAra che. vaLI saMsAra ane mekSanuM aMtara vadhAranAra che. baMne vacce zatrurUpe kAma karanArA che, ane anarthonI te khANarUpa che." A pramANe zrI jinezvaranA Agamane viSe kahelA tane jANanArA purUSa baLavAn evA kAmadevane paNa kevI rIte vaza thAya? ati dhamadhamAyamAna javALAovALA agnimAM praveza karI maraNa pAmavuM sAruM che, paraMtu narakarUpI taraMgAyamAna samudramAM dorI janAra parastrInA zarIrarUpI trIvalImAM snAna karIne zAMta thavuM te ati duHkhadAyI che. zAstramAM paNa kahyuM che ke napuMsakatvaM tirthaktvaM, daurbhAgyaM ca bhave bhave / bhaved narANAM strINAM cAnyakAntA' saktacetasAm // "purUSa ane strI baMnene parastrI ane parapurUSamAM Asakta cittavALA thavAthI bhabhavamAM napuMsampaNuM, tirthIpaNuM ane durbhAgya-tene udaya thAya che.' varaM jvaladayastambhaparirambhA vidhIyate / na punarnarakadvAraM, rAmAjaghanasevanam // baLatA evA leDhanA staMbhanuM AliMgana karavuM te uttama che, paNa narakanA dvArarUpa anya strInA sAthaLanuM sevana karavuM te sArUM nathI." he bhAmini ! vaLI strIone saMga saMdhyA samayanA AkA 1 purUSa strImAM ane strI purUSamAM Asakta citta rAkhe te tevI dazA bhabhava bhogavavI paDe che. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 dhanyakumAra caritra. zanA raMganI jema tarala che-kSaNa vinAzI che, vaLI manuSyanuM AyuSya vAyunI mAphaka asthira che. vAyu te kriyAvizeSavaDe agara dranA pravegathI sthira karI zakAya che, paNa guTela AyuSya sthira thaI zakatuM nathI. vaLI bheganI vRddhi-temAM vizeSa Asakti navA utpanna thayelA reganI mAphaka uga karanAraja thAya che. te saMbaMdhamAM kahyuM che ke - bhoge rogabhayaM sukhe kSayabhayaM vitte'gnibhUbhRdbhayaM, dAsye svAmibhayaM guNe khalabhayaM vaMze kuyoSid bhayam / mAne mlAnibhayaM bale ripubhayaM dehe kRtAntAd bhayam, sarva vastu bhayA'nvitaM bhuvi nRNAM vairAgyamevAbhayam / / bhegane viSe rogane bhaya che, sukhamAM tenA nAzane bhaya che, dhanamAM agni ane rAjAne bhaya che, dAsapaNAmAM zeThane bhaya che, guNamAM duSTa purUSane bhaya che, vaMzamAM halakI strIne bhaya che, mAnaAbarUmAM tenI malinatA thavAne bhaya che, baLamAM duzamanane bhaya che ane zarIramAM yamane bhaya che. A duniyAmAM manuSyane maLatI sarva vastuo, bhayathI bharelI che, phakta vairAgya ja eka evI vastu che ke je bhayarahita che." A prakAre sAmAnyathI paNa kAmaga-viSayavilAsa ane tizaya duHkhanA hetubhUta thAya che, te pachI vaghArelA viSanI jevA bhavabhramaNanA ja ekAMta hetubhUta evA parastrInA saMgathI utpanna thayelA viSayavikAro te atizaya duHkhanA kAraNe thAya temAM kahevuM ja zuM? he devI! tame paNa manane sthira karIne vicAre, ke tamane je A divya zakti tathA atizaya sukhasAmagrI vigere - maLyA che te kAmaganA tyAganA phaLarUpa che ke kAmaga-viSaya Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pallava. 175 - sukhanA AsevananuM phaLa che? kAmagane viSe Asakti jeo rAkhe che teo te naraka ane tiryaMca gatimAMja utpanna thAya che, vaLI hezubha gAtravALI ! tamArUM vaikriya zarIranA paramANuothI baneluM zarIra ati zuddha ane svaccha che, ane mAruM zarIra te audArika paramANunA samUhanuM banela hevAthI hamezAM aneka prakArane maLa, mUtra, rUdhira, hADakAM vigerethI bhareluM che, ane durgadhI temaja niMdavA lAyaka che. AvA be zarIrane saMga kare te zuM regya che? teTalA mATe he mAtA gaMgAdevI ! sadAcArarUpI aMkure ugADavAne meghamALA samAna-varasAdanI dhArA tulya rAga dveSa rahita tamAruM mana karIne vitarAga prabhu--jineMdra bhagavAnanuM tame maraNa kare, jethI tamAruM parama kalyANa thAya. kahyuM paNa che ke--dharma kArya te hamezAM udyamavaMtA thaIne tvarAthI karavuM, ane adharma kArya uttama purUe hamezAM hastInI AMkhanA mIlanAnusAra karavuM. hastInI mAphaka AMkha mIcIja rAkhavI ughADavI nahi-ALasu thavuM-adharmanA kArya samaye saghata na rahevuM, kemake devatAo paNa gayela AyuSya pAchuM lAvavA samartha nathI. A pramANene amRtatulya sukhalakSmInA saMdezArUpa dhanyakumArane upadeza sAMbhaLI gaMgAdevInA cittamAMthI tenA uparane rAga dUra thaye, ane te bolI ke-"mArA cittamAM utpanna thayelA rAgarUpI dAvAnaLane zamAvavAmAM varasAda samAna che dhIra! tuM lAMbe vakhata AnaMda anubhava-bhagava. mArA meharUpI aMdhakArano saMhAra karanAra he pratApI sUrya! tuM lAMbe vakhata jayavate varta. sarva utkarSo tane prApta thAo. niSkAmI purUSamAM paNa Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 dhanyakumAra caritra. ziromaNi A traNa jagatamAM tuMja kharekhare dhanya che. mArA jevI devAMganAe dekhADelA hAvabhAvathI tU jarA paNa bhAyamAna the nathI. he vIreMdra! ati utkaTa ane vikaTa evA kAmadevanA sainya sAthenA yuddhamAM aneka prakAranA viSayalAlasArUpI zastrone tArA upara prapAta thaye che, chatAM jarApaNa kSobhAyA vagara tuM kAma devanA lakara upara vijya meLavanAra the che. tethI tuMja kharekhara mahAddha che. sadAcArI purUSanA paNa mastaka para zobhe tevA he purUSa ratna! bahu ratnA vasuMdharA" evuM je vAkya bolAya che te tArI jevA purUSavaDeja satya Thare che. te niSpApa! dhamika purUSa mAM ziremaNi! huM paNa tArA darzanathI Aje pavitra thaI chuM. he uttama tanA jANanArA ! A leka ane paraleka ubhayamAM na mApI zakAya tevuM sukha ApanAra dharmaratna teM mane ApyuM che, have tenA badalAmAM keTalAM rane huM tane ApuM ke jethI tArA A traNamAMthI huM mukta thaI zakuM?koI paNa rIte anuNI thAuM tema mane te lAgatuM nathI, te paNa A eka ciMtAmaNi ratna tuM grahaNa kara, ane te grahaNa karIne mArA upara eTalI kRpA batAva. je ke tArA karelA upakArane te eka karoDamAM bhAge paNa badale A ratnathI vaLI zake tema nathI, paraMtu atithinI paroNAgata te pitAnA gRha pramANeja thAya che tethI he kRpAnidhi! kRpA karIne tuM A grahaNa kara." A pramANenA tenA ati A grahathI dhanyamAre ciMtAmaNi rane tenI pAsethI lIdhuM ane lugaDAne cheDe gAMTha bAMdhIne rAkhyuM. tyAra pachI dharmane raMga lAgavAthI bahu bahu prakAre dhanyakumAranI stuti karIne gaMgAdevI thAnake gaI. lIdhela vratamAM draDha cittavALo dhanyakumAra paNa Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha pallava. 177 dhIme dhIme rAjagRhI tarapha cAlyA. bhAgyazALI ane dAnAdikathI jene yaza vistAra pAme che te dhanyamAra dezAMtaramAM bhamate bhamato pUrve Apela dAnanI phaLathI prApta thayela ciMtAmaNi ratnadvArA sakaLa bhegasAmagrI sukhe sukhe anubhavate anukrame magadha dezamAM Ave. he bhavyajana! je tamane sukha meLavavAnI utkaTa IcchA vartatI heya te zrI jinezvara kathita jina kirtita) dAnadharmamAM vizeSa prIti ane Adara karajo, ke jethI tamArA sarva mane ratho siddha thaze. iti AcAryazrI jinakIrtasUri viracita paghabaMdha zrI dAnakalpadruma uparathI racelA gadhabaMdha zrI dhanyacaritranA caturtha pallavanuM gujarAtI bhASAMtara. 23 Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 dhanyakumAra caritra. paMcama pallava. dAratA yukta mukhavALe dhanyakumAra magadha dezamAM pravezIne pRthvI, dhana ane dhAnya vigere vastuothI samRddha evA magadhanA lekane stuti karanArAnI pra sanna daSTivaDe kRtArtha karavA lAge. magadha dezamAM pharato pharate dhanyakumAra anukrame na jItI zakAya tevI caturAI vALA suragurUnI jema uccapada prAptinI icchAthI rAjagRhI na tarImAM AvyuM. rAjagRhI nagarI kevI che? tenuM varNana A pramANe - rAjagRhI nagarImAM rUpivaDe manahara ane makAnanI bhIMtomAM rahelA maNiratnanI kAMtithI devavimAnanI paNa hAMsI kare tevA vyavahArIAonA gRha zebhe che; vaLI te nagarImAM sUryakAnta ratnothI banAvela ane caMdrakAMta maNinA kAMgarAvALo kille sUrya ane 2 caMdranA udaya vakhate te killAnI pharatI karelI khAinA pANInuM zoSaNa ane piSaNa kare che. vaLI samasta prakAranI lakSmInA samUhathI bharelA ane tenA vaDe zobhatA maNimaya uMcA prasaMge vimAnamAMthI badhe sAra (bhAra-lakSmIrUpI haraNa karI levAthI - ladhutA pAmI javAne lIdhe vAyue badhA vimAnane AkAzamAM jANe ke uDADI dIdhA na hoya tevA uttama prAsAdathI te rAjagRhI nagarI zobhI rahI che. vaLI te nagarImAM ratnamaya gRhAMgaNamAM ane uttama ratnavALA teramAM pratibiMbIta thayelA mayurane krIDA Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama pallava 179 mayura jANI grahaNa karavAnI icchAthI hAtha laMbAvatA manuSyonA nakha bhAMgavAthI teo vilakhA thaI jatA hatA ane pitAnA mugdhapaNAne mATe zeca karatA hatA. A rAjagRhI nagarInuM samasta varNana karavAne kAI DAhyo ane buddhimAna manuSya paNa samartha thaI zake tema nathI. A nagarI evI uttama che ke jenI traNa jagatanA nAthe zrI vardhamAnasvAmI paNa pitAnA caraNakamaLavaDe pUjA karatA hatA. vaLI je nagarImAM gRhonI upara bAMdhelI dhajAonA cheDe bAMdhelI maNi kiMkiNunAM nAdavaDe te gRho paNa videzIone pUchatA hatA ke "zuM samasta pRthivItaLamAM amArA jevI suMdara nagarI tame koI jagyAe joI che? " sarva uttama nagarInAM guNathI A rAjagRhI yukta hevAthI A sarva kakSAe tene lAgu paDI zakatI hatI. e rAjagRhI nagarImAM harivaMzanA ane laMkArarUpa zrI munisuvrata svAmInA cAra kalyANaka thayelA che, tethI A nagarIne je upamA ApIe te sarva yukta ja chetene sarva upamAo ghaTI zake tema che. - A rAjagRhI nagarImAM aDhAre varNanuM rakSaNa karanAra, nyAyavaMta purUSamAM agresara, muktisaMpAnanI nisaraNa je zreNika nAme rAjA rAjya karatA hatA. tenI kIti ane pratApavaDe ta ane pIta caMdana tathA kuMkumavaDe jema strIo zobhe tema dizAo zebhatI hatI. te rajanA tIvra kharzavaDe samarAMgaNamAM chedAyelA hastisamUhanA dAMtinI zreNithI te rAjAnA yazarUpI vRkSanA aMkurA zobhatA hatA. te rAjAe abhayakumAra nAmanA pitAnA putrane ja maMtrIpade sthApita karyo hate, ane maMtripadarUpI lakSmIthI te abhayakumAra suvarNa ne sugaMdhanA ekatra Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 dhanyakumAra caritra. maLavAnI je zobhatuM hatuM. te mahArAjAne siddhanA guNenA. ekAMza pragaTana tulya ane akSaya sukha ApavAne samartha kSAyika samyakatva prApta thayeluM hovAthI te jinavacanamAM sarvathA zaMkAdi dUSaNa rahita hatuM. te rAjA haMmezAM suvarNanA ekaso ATha java karAvI bhaktinA samUhathI ubharAI jatA hRdaye zrI vIra bhaga vAnanI pAse jaI te senAnA ekase ATha javathI svaritaka karatA hatA ane tyArapachI bhaktinA prakarSathI zrI carama tIrthakarane namaskAra karI temanI stuti karatA hatA, ane jinezvaranA vacanAmRtanuM pAna karI pAvana thatuM hatuM. jayAre jyAre vIraprabhu - anyatra vihAra karIne rAjagRhI nagarIthI dUra jatA tyAre tyAre je gAmamAM prabhunI sthiti hoya te gAmanI dizA tarapha sAta ATha pagalA jaIne traNa khamAsamaNa pUrvaka prabhune vAMdIne te suvarNaya jethI svaritaka karate, prabhune namIne temanI stavanA karatA ane - tyArapachI ghare AvIne bhajana karate hatA. A pramANe te zreNika mahArAjAe jinabhaktinA prabhAvathI jinanAmaka upArjana karyuM hatuM ane tethI AvatI vIzImAM padmanAbha nAmanA prathama tIrthakara teo thavAnA che. - have te rAjagRhI nagarImAM magadhAdhipane bahu kRpApAtra ane vAcakajanene kalpadruma je kusumapALa nAme eka zreNI rahete hatuM. A zreNInuM eka ati jIrNa, jemAM vRkSo badhA sukAI gayelA che tevuM, patra, puSpa, phaLa, bIja vigerethI rahita zuSka - - udyAna hatuM. ApaNe kathAnAyaka dhanyakumAra magadha dezamAM praveza - karyA pachI rAjagRhI tarapha AvatAM sAMja paDI javAthI mArganA zramathI thAkI gayele te jIrNa udyAnamAM eka rAtrivAse raheze. teja Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama pavi. 181 rAtrImAM bhAgyanA eka nidhirUpa dhanyakumArane tyAM AvavAnA ane rahevAnA prabhAvathI te jIrNodhAnamAM rahelA, sukAI gayelA ane koNarUpa dekhAtA sarva vRkSo vasaMtaRtunA AgamanavaDe jema vane vikavara thai jAya tema puSpa, phaLa, patra vigerethI phalita thaI 2gayA ane sukAI gayeluM temaja patra puSpAdithI rahita thaI gayeluM tana jIrNaprAya te udhAna naMdanavana tulya zreSTa thaI gayuM. pprabhAta thatAM vanapALaka te zuSka udyAnamAM AvyuM, tyAM te A pramANe rithatimAM pheravAI gayeluM te vana joine manamAM ati camatkAra pAme, harSita thaye, ane Ama tema jevA lAge. jotAM jotAM eka zuddha rathaLe beThelA ane prAtaHkALanAM kAryo karatA tathA namarakAra mahAmaMtranuM dhyAna dharatA ane caityavaMdanAdi karatA dhanyakumArane teNe dIThA. temane jotAM ja te atizaya vimita thaye, ane vicAravA lAgyo ke " kharekhara Aja purUSa koI bhAgyanA bhaMDAra rUpa che, IMdra ketAM paNa savizeSa rUpa guNa yukata che, ane saubhAgyavaMta dekhAya che. gata rAtrie rAtrivAso ahIM rahelA A bhAgyazALI purUSanA prabhAvavaDeja A zuSka vana naMdanavana to thaI gayuM dekhAya che. A pramANe manamAM vicArI harSapUrvaka pitAnA svAmI zreNIne ghare jaIne teNe vadhAmaNa ApI ke- vAmin ! tamArA vanamAM koI mahA tejasvI purUSa rAtri rahela che. tenA prabhAvathI tamAruM zuSka udhAna naMdanavana jevuM suMdara ane zobhItuM thaI gayuM che. vanapALe kahelI A pramANenI hakIkta sAMbhaLIne atizaya vismaya cittavALe te zreSThI te bhAgyavAna purUSane jevAne rasiya thaye, tethI tarataja vanapALakanI sAthe pitAnA udhAnamAM AvyuM, teNe udyAnagRhamAM beThelA dhanyakumArane Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 dhanyakumAra caritra. joyA. samagra vizvanA sarva manuSya karatAM adbhuta ane akhaMDa saubhAgyanA bhAjanarUpa, ati dedIpyamAna kAMti tathA zarIvALA, 'sarva lakSaNethI yukta, guNanI vRddhi kare tevA, ane siddha purUSanI AkRtivALA te dhanyakumArane jaine zreSThI vicAra karavA lAge ke-"kharekhara, A bhAgyazALI purUSanA prabhAvavaDe ja mAruM A zuSka vana pallavita thaI gayuM che, zuM caMdranA udaya vinA samudranA pANIne ullAsa kadi thAya che ?' A pramANe aMtaHkaraNamAM vicAra karIne vicakSaNa purUSomAM agresara te zreSThI uchuM khalapaNA rahita ane dhairyavAna dhanyakumArane Agamana saMbaMdhI kuzaLa kSema pUchavA lAge. pachI kahyuM ke-"he sajajanAvartasa ! sajajana ziromaNi! ApanAM padhAravAthI jaDarUpa ane nirjIva thaI gayeluM 2 A mAruM vana tamArA AgamanathI tene thayela harSa pradarzita karavAnA miSe navapallavita ane puSpAyamAna thaI gayuM che. ane huM paNa tamArA darzanarUpI amRtanA siMcanathI mana ane nayanemAM navapallavita thaye chuM; sArAMza ke tamArA dazanAmRtathI mArAM nayana - saphaLa thayAM che ane mana bahu ullAsAyamAna thayuM che. amArA pUrve upArjana karelA prabaLa pudayanA yugathI ja mAravADamAM kalpavRkSanI jema tamArA darzanane amane lAbha thayo che ema mane lAge che. have huM saubhAgyazekhara ! saubhAgyavaMtemAM agraNI kRpA karIne mAre ghare padhAravAnI kRpA kare, eTale prayAsa , ( ane mArA mane rathanI pUrti kare."" (A pramANe kusumapAne zreNIne Agraha thavAthI dhanyakumAra te zreSThIne ghera gayA. "mANeka pitAnA guNevaDe jyAM jAya tyAM mAna pUjA prApta kare che.' kusumapaLe zreNIne ghera jaIne dhanyamAre Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama pallava. 183 taila mardana karAvyuM, pIThI vigere geLAvIne snAna karyuM, zarIranI sArI rIte suzruSA karI. snAna karyA pachI caMdanAdikavaDe zarIra " upara vilepana karyuM, ane sArA varNavALA sukomaLa vastro paheryo. tyAra pachI bahumAnapUrvaka vividha prakAranI sAmagrIyukta rasavatIo vaDe bhajana karyuM pachI zreSThIe senAne siMhAsana upara besADI pAMca prakAranI sugadhIvALuM tAMbuLa ApyuM. A pramANe vividha sAmagrIvaDe upacarita thayA pachI zreNI aMjaLI joDI vinayapUrvaka temanI pAse besI A pramANe kahevA lAge ke bahe saumya ! he suMdara kRtivALA zreSina ! tamArA aMta abhUta guNavaDe tamArA vaMzanI gauravatA spaSTa jaNAI Ave che. kahyuM che ke "AcAra ja kune spaSTa batAve che. tethI mArA jIvanarUpI vanane phaLa ane kusumarUpI lakSmI denAra tamane kusumazrI nAmanI mArI kanyA ApIne huM tamAre kAMIka anuNI thavAnI IcchA rAkhuM chuM; mATe e kusumazrI nAmanI kanyAnuM Apa pANigrahaNa kare, ke jema karavAthI varasAdanI dhArAvaDe kadaMba puSpa jema prakRllita thAya tema tamArI rAhaNecchArUpI dhArAvaDe mArUM manarUpI puSpa paNa vikasvara thAya." A pramANenI hitakArI, sAcI ane pitAnI rUcine anukULa evI te zreNInI vANI sAMbhaLIne dhanyakumAre te vAta kabula karI pachI zreSThIe kema ane cokhAno ghoLa karIne samazrIne devArUpa-tene vevizALanI pratijJA darzAvanAra akhaMDa akSatavaDe dhanyakumArane tIlaka karyuM. A pramANe susaMbaMdha thavAthI zreSThIe atizaya Agraha ane mAnapUrvaka svagRhamAM rahevAnI vinaMti karI, paNa svamAna jALavavAmAM kuzaLa evA dhanyaku. mAre ekatra vasavAthI bhaviSyamAM kaI vakhata mAnahAninuM kAraNa Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 dhanyakumAra caritra. utpanna thavAno saMbhava che ema hRdayamAM vicArI eka suMdara makAna bhADe laIne tyAM rahevAnuM karyuM. nItizAstramAM paNa kahyuM che ke - 1. mitrasyA'pyaparasyAtra, samIpe sthiti mA vahan / kalAvAnapi niHzrIko, jAyate laghutAspadam / / mitra agara bIjA keInI paNa samIpe rahevAthI kaLAvAnuM e paNa manuSya zebhA vagarane ane ladhutAnA sthAnakarUpa thaI jAya che." * gaMgAdevIe Apela ciMtAmaNi ratnanA prabhAvavaDe jema jema vyApAra, dhana, tathA kirtimAM dhanyakumAra vRddhi pAmavA lAgyo, tema - tema phaLavALA vRkSone jema pakSIo Azraya le, tema aneka mANase tene Azraya levA lAgyA. have kusumapALa zreNIe lagnanI taiyArI karI. uttama mAsa, tithi, nakSatra ane divasa jevarAvyA ane thoDA divasamAM ja ghaNI sAmagrI taiyAra karAvIne meTA mahesavapUrvaka kusumazrInA lagna karavAnI pravRtti karI. dhanyakumAre paNa pitAnA gRhane zobhAve tevI jAtanI pravRttio karI. pANigrahaNanA divase kusumapALa zreNIe vidhipUrvaka bahu mUlyavALA maNi ane khetI vigere uttama vastuonA dAnapUrvaka kusumathI kanyAnuM dhanyakumAra sAthe lagna karyuM. dhanyakumAra paNa kusumazrIne paraNIne ziva pArvatInI sAthe tathA viSNu lakSmInI sAthe jema bhega bhegave tevI rIte uttama zarIrakAMtivALI patnI sAthe puNyathI prApta thayelA pace prakAranA Idriyajanya viSaya sukha bhegavata sukhe sukhe kALa nirgamana karavA lAgyA. 1 mitrane artha sUrya karIe te sUryanI pAse rahenAra caMdramA zebhA vinAne ane kaLArahita thaI jAya che te paNa A kalekane bhAvArtha che. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama pallava 185 i e rIte dhanyakumAra kusumazrIne paraNane sukhethI kALa nimAve che tevA vakhatamAM ekadA seLa meTA rAjAone jItanAra mALava dezane rAjA caMDaprota magadhAdhipa zreNika mahArAjane jItavA mATe eka ati moTuM ane baLavAna lazkara laIne magadhadeza tarapha cAlyA. cara purUSae te samIpa AvatAM tenA AgamananI zreNika rAjAne khabara ApI. dUte pAsethI te hakIkata sAMbhaLIne bhaya pAmelA zreNika rAjAe abhayakumAra tarapha joyuM. te vakhate sAhasika ziromaNi abhayakumAre nirbhayatA pUrvaka rAjAne kahyuM ke-"svAmina ! jayAre sAma, dAma ane bheda te traNa upAyathI asAdhya thAya, tyAre ja daMDa upAya kare, arthAta yuddha karavuM, anyathA yuddha karavuM nahi. nItizAstramAM kahyuM che ke - puSpairapi na yoddhavyaM, kiM punarnizitaiH zaraiH / yuddha vinaya , dhAnapueykSA | puSpavaDe paNa yuddha karavuM nahi, te pachI tIrA evA bAvaDe te kahevuM ja zuM? yuddhamAM vijayane saMdeha che ane temAM uttama purUSane nAza thAya che te te cokasa che.' - have ahIM caMDapradyote ApaNA upara caDAI karI che, te saMbaMdhamAM sAma upAya te karavA lAyaka nathI, kAraNa ke tethI ApaNI pratiSThA mAna, garva tathA utsAhane hAni pahoMce bIje upAya dAma che, te paNa karavA lAyaka - kAraNa ke dravya ApavAthI svAmI sevaka bhAva pragaTa thA . vaLI lekemAM paNa A rAjAe daMDa Ape tema belAya, tethI ApaNA mAnanI hAni thAya, tethI trIje upAya bheda teja sAdhya karavA lAyaka che. he svAmina ! jevI rIte vadhu uttama rasAyaNane praveza kare tyAre Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 dhanyakumAra caritra. sarva rega kSaNavAramAM nAza pAmI jAya che, tevI ja rIte jyAre huM icchita kArya sAdhanAra bheda upAyarUpI rasAyaNane praga 'karIza, tyAre vairIrUpI vyAdhione kSaNamAM nAza thaI jaze, mATe Apa A sevakanuM buddhikauzalya juo, Apa pUjaye te sukhe suI rahevuM, A bAbatanI jarA paNa upAdhi karI manane ArtadhyAnamAM devAnI Apa pUjayapitAzrIne jarA paNa jarUra nathI." / have abhayakumAre sUkSma daSTithI avalokana karIne zatru sainyane have pachI jyAM paDAva thavAnuM hatuM ane mukhya rAjA tathA seLa tenI sAthe AvanArA bIjA rAjAonA jyAM jayAM taMbuo nakhAvAnA hatA tyAM tyAM dovIne bhUminI aMdara guptapaNe pukabU dravya rathApana karyuM, teja pramANe senApati, maMtrI, meTA subhaTa vigerenAM nivAsasthAnenI nIce paNa temane lAyaka dhanA bheyamAM dAvyuM ane te dhananI upara dhULa vigere sArI rIte pUrIne te dravya na dekhI zakAya tevI rIte rakSita karyuM. have anukrame caMDapradyota rAjAnA sainikoe vAvaDInA pANI pharate jema mAchalIo ghere ghAle tema rAjagRhI nagarInI pharate ghere ghAlyo. nagarInI pharate sinyane ghere nAkhela dekhIne pIvAsIjana jevI rIte mIna rAzimI zani Ave tyAre bhayanuM kAraNa utpanna thAya tema te nagaranA pralayanI zaMkA karatA satA dainya bhAvane pAmI gayA, ane A nagarIne have jarUra pralaya thaze tevI sarve AzaMkA karavA lAgyA. ahIM bhaMbhAsAra (zreNika mahurAjAnA sarva upAya karavAmAM pravINa buddhivALA abhayakumAre daMbha pUrvaka caMDaprota rAjAne eka guja lekha--patra mokale, temAM lakhyuM ke- svasti zrI rAjagRhI nagarIthI Apa je sthaLe rahyA che te Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama pahAva. 187 sthaLe ApanA caraNakamaLa pratye Apane sevaka abhayakumAra A vijJakhipatra raju kare che. A ApanuM hamezAM zubha ciMtavanAra sevakane praNAma svIkAraze ane atyAre Apane upagI hevAthI eka jarUranI vinaMti gupta rIte karavAnI che te svIkAraze. te vinaMti A che ke-he svAmin ! he pUjyapAda ! zivAdevI - ApanI rANI mAre te mArI mAtA cellaNanI sarakhAja pUjya che, tethI hitakArI vAta mAre kahevarAvavI paDe che te sAMbhaLe. bheda upAya karavAmAM kuzaLa mArA pitAe tamArA sarve rAjAone khU. velA che-tene bheda karAvela che. gaI kAle ja teone mArA pitAe senAnI mahene bhaMDAra Ape che. tamane pakaDIne amAre tAbe karavAne mATe A udyama temaNe karela che. teo tamane pazunI mAphaka raDAvaDe bAMdhIne mArA pitA pAse raju karaze, ane dhanavaDe te rAjAo pitAnA AtmAne saMtoSaze, A pramANe nizcita hakIkta banelI che. jo mArA upara A bAbatanI pratIti na Ave te teonA taMbuomAM bheyanI nIce temaNe senAmahe dATelI che te joje, kAraNake hAthamAM rahela maNikaMkaNane jovA mATe ArIsAnI jarUra paDatI nathI." (A pramANene abhayakumArane gupta patra vAMcI zivAdevInA priya caMDaprota rAjAe te vAtanI khAtrI karavA mATe eka rAjAnAM AvAsanI nIcenI bheMya khedAvI, tyAM khedatAMja gupta rIte rAkhelI sonAmahe pragaTa thaI. te jotAMja dIna thaIne te rAjA vicAra karavA lAge-"ahe! abhayakumAranI saralatA keTalI che. tenI mitratA keTalI che ! tenA saMbaMdhanI avasare ja oLakhANa paDI. je A vAta teNe mane jaNAvI na heta te Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - K 188 dhanyakumAra caritra mArI zuM gati thAta? have A vAta ahIM koInI paNa pAse kahevA lAyaka nathI. A sarve rAjAo ane subhaTe svAmIdrohI thaI gayA che, tethI temane kAMI paNa kahyA vagara atrethI cAlyA javuM teja zreyakara ane yogya che. A pramANe vicArIne te caDapraghota rAjA tyAMthI palAyana karI gaye-nAzI gaye. tene nAzI jate jANIne manamAM zaMkA karato sarve rAjAo ane subhaTe paNa nAzI javA lAgyA. ? have capurUSathI teo sarve nAzI jAya che tevI khabara maLatAM ja abhayakumAre zreNika mahArAjane nivedana karyuM ke bahe pUjya tAta! teo nAzI jAya che tethI tenA hAthI, azva, ratha 2 vigere tamArI IcchAnusAra grahaNa kare." te sAMbhaLIne zreNika rojA paNa nAzI jatA evA te sainyanA haratI, azva vigere je hAthamAM AvyuM te sarva grahaNa karavA lAgyA. paraMparAe dezamAM A pramANe vArtA prasarI ke- caMDaprota rAjA nAzI gaye ane zreNika mahArAjAe tenuM sarvasva luMTI lIdhuM. 3 caMDapradhAna rAjA tvarita gatithI nAsata sate ekadama pitAne nagara AvIne potAnA aMtaHpuramAM pesI ge. bIjA rAjAo kaSTa bhegavatAM dhIme dhIme pachavADe AvyA ane ujajayinI pahoMcyA pachI caMDaprota pAse jaine te sarve pUchavA lAgyA ke-"he svAmina ! na vicArI zakAyakhyAlamAM paNa na Ave tevI rIte zIghratAthI Apane nAzI AvavAnuM zuM prajana prApta thayuM? zuM kAMI khAsa bhaya utpanna thaye ke jethI samudranA pANInI mAphaka AkhI rojagRhI pharatuM sainya vistarI gayuM hatuM, chatAM paNa rAMkanI jema palAyana karIne tame nAzI AvyA ?" vRddha saini Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama pallava 189 kee paNa A pramANe pUchayuM eTale caMDapradyote tene kahyuM ke-"je rakSaka hatA teja bhakSaka thayA tyAre pachI mAre zuM karavuM? AvAM tenAM vacana sAMbhaLI sainyamAM sAthe AvelA rAjAo bolI uThyA ke "jagata mAtranA eka zaraNabhUta evA tamane mAravAne koNa samartha che? A tamAruM vacana tedana asaMbhavita che paraMtu tamAruM kathana nahi hoya, mATe kahe ke evA bhakSako koNa thayA hatA?" rAjAe kahyuM ke-"tameja vizvAsaghAtaka thayA che. temaNe pUchayuM-nDa te zI rIte? eTale caMDapradyote kahyuM-dhananA lebhathI svAmIdroha karavAmAM tame badhA tatpara thaI gayA, paNa mArA mitra ane buddhizALI evA abhayakumAre te vAta mane jaNAvI dIdhI, ane e uparathI "mUrkha mitra karatAM paMDita zatru sAro" A kahevata sAcI karI dekhADI." A pramANe kahIne badhI hakIkata vistArathI kahI batAvI, chevaTe kahyuM ke-tamArA AvAsonI nIce khedatAM dhana , nIkaLavAthI ame lakhelI vAta upara mane vizvAsa Ave, tethI meM kAMI paNa vicAra karyA vagara nAzI javAno vicAra karyo ane tema karavAthI ja huM bo. tamArI jevA zuddha kSatriya kuLamAM utpanna thayelA uttama mANasene A pramANe svAmIdroha kare te bIlakula ghaTatuM nathI." (A pramANenAM caMpradyota rAjAnAM vacana sAMbhaLIne te badhA sAmaMta rAjAe jarA hasIne kahevA lAgyA ke- "ravAmina ! abhayakumAre keLavelI A mAyA tame na jANI, abhayanA prapaMcane tame oLakhI zakyA nahi, tethIja utAvaLa karIne tame atre Cii nAzI AvyA ane tamArI tathA amArI AbarUmAM khAmIlAvyA. ApaNI pratiSThanI hAni thaI. A pramANe oyelI pratiSThA seM Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - 190 dhanyakumAra caritra. kaDI varase paNa pAchI maLatI nathI. Apa dhyAnamAM rAkhajo ke ame amArA prANane nAza thAya te paNa vizvAsaghAtanI vAta na karIe tevA nathI. kahyuM che ke - mitradrohI , rAdhikadI punaH punaH vizvAsaghAtakazcaite, sarve narakagAminaH // | "mitradrohI, kRtaghI, svAmidrohI, ane vizvAsaghAtaka vAraMvAra narakamAM ja jAya che." ( A pramANe kahIne seMkaDe seganavaDe te rAjAoe caMDa pradhata rAjAne "teo vizvAsaghAtaka nahetA" tenI khAtrI karI ApI. rAjA paNa A pramANenI kapaTacanA sAMbhaLavAthI tathA tenA manamAM khAtrI thavAthI bahu zoca karavA lAge; paNa avasara cUkela mANasa jema pharIthI te sthAna prApta karI zakatuM nathI, tevI dazA tenI thaI. 2 ne have abhayakumAra upara IrSyA sahita ane zilyapUrvaka kALa nirgamana karatAM eka vakhata sabhAmAM beThelA caMDadhota rAjAe kahyuM ke "A sabhAmAM e kaI zUravIra che, ke je abhayakumArane bAMdhIne ahIM upADI lAve ?" A pramANenuM azakya kArya 'niSpattivALuM rAjAnuM kathana sAMbhaLIne sarve sabhAsada garva ane AvezathI rahita thayelA bolI uThyA ke-garUDa pakSInI pAMkha chedavAne kaye buddhizALI ane DAhyo mANasa ughama kare? airAvaNa hatIne mada utAravA mATe koNa taiyArI kare? ane keNa tene AkSepayukata vacanethI belAve? athavA te zeSanAganA mastaka upara rahelA maNine grahaNa karavAne koNa prayatna kare? kezarIsiMhanI kezavALI kApavAne keNa Agraha kare tevI ja rIte he Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama pallava. 191 mahArAja ! zAstranA vAkyothI ghAta na karI zakAya tevI ane atyaMta pratibhAvALI buddhinA nidhAnarUpa abhayakumArane pakaDI lAvavA mATe keNa sacetana purUSa AgrahavaMta ke udhamavaMta thAya? koI paNa DAhyo mANasa te ughama, prayatna ke Agraha kare nahi." A pramANe vAtacita thAya che te vakhate avasara maLavAthI eka gaNikA rAjAnA hRdayadahane nAza karanArI vANIvaDe belI. uThI ke "he pRthivInAtha! A kArya mATe mane je Ape, huM te abhayakumArane bAMdhIne ApanA caraNanI pAse hAjara karIza." rAjAe kahyuM-jo emaja hoya te tane ThIka lAge tevI rIte te kArya kara. vezyA paNa A pramANenI rAjAnI anumati ane hukama maLavAthI manamAM vicAravA lAgI ke-"bahetare kaLAmAM pravINa, bahu bahu prakAranA zAstrIya graMtha vAMcavAvaDe saMzodhita thayela kuzAgra buddhivALA, sarva avasare sAvadhAna, sarva kAryomAM uttejita ane sadedita buddhivALa A abhayakumArane kevI rIte ThagI zakAze? tene ThagavAne mAtra eka ja upAya che. dharmabuddhine prapaMcavaDe dharmanA miSathI ja te chetarAze, kAraNa ke meTA purUSa paNa dharmakriyAnA kALe pitAne buddhidhyApAra calAvatA nathI, dharmakAryAvasare te saralatA ja rahe che saralatAthI ja te kAryamAM pravRtta thAya che, tethI dharmarUpI daMbhanA baLathI ja tene chetarI zakIza, prathama paNa dharmanA bahAnAthI ghaNA mANase ThagAyA saMbhabAya che. tethI huM paNa dharmazAstrane abhyAsa karIne tene chetarIza." A pramANe vicAra karIne te gaNika kaI sAdhvInI pAse jaI tene vaMdanA karIne tenI pAse dharmopadeza sAMbhaLavA lAgI ane dharmazAstrano abhyAsa karavA lAgI. te gaNikA bahu vicakSaNa Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 dhanyakumAra caritra hevAthI thoDA ja divasamAM arihaMta dharmamAM kuzaLa thai. tyArapachI rAjAnI AjJA laIne mahA mAyAvALI te vezyA eka uttama zrAvikAne veza dhAraNa karIne rAjagRhI nagarIe gaI. gAmanI bahAra parAmAM eka makAna bhADe laIne tyAM te visthAe utAre karyo ane prabhAte dhupa, dIpa, akSata, caMdana, kezara, barAsa vigere pUjAnA dave sAthe laIne, pitAnA parivAra sahita rAjagRhInA dareka jinamaMdiramAM darzana karatI, caityaparipATI karIne anukrame rAjAe karAvelA jinamaMdiramAM darzana ane pUjA karavA mATe te AvI pahoMcI. zrI jinamaMdiramAM praveza karavAnA samaye "nisihi" kahetI ane jinamaMdiramAM praveza karatI vakhate tathA darzana karatI vakhate sAcavavAnA daze trike sAcavatI te vezyA caityamAM darzana karI caityavaMdana karavA beThI. te vakhate abhayakumAra paNa jinezvaranA darzana karavA mATe te caityamAM AvyuM. maMdiramAM praveza karIne teNe joyuM te vairAgya ane hAvabhAvAdika sahita jinezvara bhagavaMtanI stuti karatI teNe te vezyAne joI ane prItipUrvaka tenAthI karAtI stuti sAMbhaLavA lAgyuM. te sAMbhaLIne abhayakumAra vicAravA lAge ke-"kaI paNa anya gAmathI AvelI jinezvaranA dharmamAMja vAsita aMtaHkaraNavALI ane bhaktinA samUhathI vyApta cittavALa o priya svadhaNiI hAlamAM ja atre AvelI dekhAya che. suvarNa pAtratulya A dhamiNunuM bahumAna tathA AtithyAdi karavAthI mane mahAna lAbha thaze, kAraNa ke A uttama svAmiNI jaNAya che. A pramANe manamAM nirNaya karI 1 A daze trikanuM savistara varNana "deva vaMdana bhASya nAmanA graMthamAM ApeluM che, te sthaLethI joI levuM. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama pavi. 193 caityanI bahAranA maMDapamAM te vezyA AvI tyAre tenI sAthe abhayakumAra vAtacita karavA lAgyA. abhayakumAre kahyuM kebahena ! svadharma bhaginI ! tame kayA gAmathI atre AvyA che?" A pramANene prazna sAMbhaLI daMbha racavAmAM kuzaLa evI { teNe daMbharacanAvaDe kahyuM ke- "he dharmabaMdhe ! lekanA udara rUpI puramAM bhavabhramaNarUpI catuSpathamAM manuja gatirUpI piLamAM vasanArI saMsArI jIvarUpI jJAtivALI huM kSetra spanAnA gathI atre AvelI chuM." tenuM kapaTakaLAyukta AvuM jainadharma vAsita vAkya sAMbhaLI abhayakumAre punarapipUchayuM ke-"he bhagini: hedharma bahena! zrI jinezvara bhagavaMtanA AgamathI vAsita thayelA aMta:karaNavALA manuSyanI AvI ja bhASA hoya che. tame kahela jinezvara bhagavaMtanI stutimAtranA zravaNavaDeja mane te tamArI parIkSA thaI gaI che ke tame tIvra zraddhAvALA eka uttama zrAvikA che. paraMtu vyavahAra nayanI rItyanusAra huM tamane pUchuM chuM ke tame kaye gAmathI atre AvyA che? kaye sthaLethI tamAruM ahIM Agamana thayeluM che ? " A pramANenI abhayakumAranI vANI sAMbhaLIne pharIthI paNa te vezyA pitAne daMbhavilAsa pragaTa karatI bolI ke-"he dharmabaMdho ! pRthvIbhUSaNa nAmanA nagaramAM subhadra zreNInI huM putrI chuM. bALapaNamAM ja amArA pADezamAM vasatA eka sAdhvIjI mahArAjanA prasaMgavaDe jinezvarane dharma upara mane atyaMta rUci thaI. anukrame mane yauvana prApta thayuM, tyAre mArA " pitAjIe mane vasudatta vyavahArInA putra sAthe paraNAvI. tenI sAthe lagna thayA pachI viSamizrita annanI jema sAMsArika viSapabhega bhegavavA lAgI. A pramANe keTaleka samaya Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 dhanyakumAra caritra. sAMsArika AnaMdamAM vyatikrame tevAmAM pUrve karelA bhegAMtarAya karmanA udayathI mAre svAmI mRtyu pAmyuM. tenA viyega duHkhathI atyaMta duHkhita thayelI mane kaMI paNa jagyAe zAMti maLatI nahotI. A samaye jagata sarvanI mAtAtulya te pUjaya sAdhvIjIe mane pratibodha karyo ke-"he vatsa ! kheda zA mATe kare che? e manuSya bhava pAmavo bahu durlabha che, bahu muzkelIthI ja manuSya bhavanI prApti thAya che. te atyAra sudhI te viSayakadanAvALA kAyaeNvaDe tene niSphaLa gumAvyuM che, paraMtu have te viSayarUpI graMthInuM chedana karavAmAM sahAya ApavA mATe kAma kadarthanA karavAnA kAraNarUpa tAre bhattara mRtyu pAme che, te jinezvara bhagavaMtanA mArgane jANanArI tuM kheda kare che, te zuM tane regya che? have te cittane sthira karIne dharmamArgamAM pravRtti kara, ke jethI ati muzkelIthI maLatI manuSyarUpI sAmagrI saphaLa thAya. anAdi kALanA zatrurUpa pramAdi ne choDI daIne dharma, dhyAnamAM eka tane lagAvI citta temAM joDI de." A pramANenA pravartinInA upadezathI bhartAranA maraNane zoka nyajI daine huM dhamanI athI thaI dharmasAdhanamAM vizeSa tatpara thaI. tyArabAda eka divase dezanAmAM tIrthayAtrAnuM mahAna phaLa meM sAMbhaLyuM, tethI mArA pitA vigerenI anujJA laine zrI siddhALa vigere tIne juhAratI vaMdanA karatI anukrame kAzIpurImAM AvI. tyAM zrI pArzvanAtha ane supArzvanAtha nAmanA tIrthakaronI kalyANaka 'bhUmine sparza karIne huM pAvana thaI. tyAMthI AgaLa cAlatAM caMdrAvatImAM zrImata caMdraprabhune vaMdanA karI ane tyAM sAMbhaLyuM ke hAlamAM rAjagRhI nagarImAM jevI jainadhamanI unnati varte che, Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama pavi. 195 tevI kaI paNa sthaLe vartatI nathI. tyAM parama vitaraNabhakta, jainadharmarakta zrI zreNika mahArAjA zuddha nyAyamArganI rIyanaPsAra rAjya pALe che. vaLI temanA vaDIla putra ke je sakaLa guNavaMta purUSomAM agresara che, je samaratabuddhivyApAranA eka khajAnA jevA che, je zrI jinezvara bhagavaMtanA Agamane anusAra che, je dareka jAtanI kAryapravRttimAM kuzaLa che, je dharmasAdhananI mAtAtulya karUNAnI puSTi nimitte amAripaTanI uoSaNA karAvavA sarvadA tatpara che, je samasta jIvAjIvAdika bhAvane jANanAra che ane bahujIne AjIvikAdi devADe abhayadAna ApIne pitAnA nAma pramANe guNa pragaTa karI pitAnA nAmane sArthaka karanAra che. tevA abhayakumAra nAme te rAjAnA mukhya maMtrI ane putra parama zraddhAthI dharmArAdhanamAM sarvadA tatpara rahe che." A pramANenI yazakItinuM varNane sAMbhaLIne hRdaya A nagarInA ane te rAjA tathA tenA putranA darzana karavAne utkaMThita thaI gayuM. Aje mArA pUrNa bhAgyodayathI mAre tamArA darzana karavAne manoratha saMpUrNa thayuM che. meM jevuM sAMbhaLyuM hatuM tenAthI paNa adhika meM ahIM joyuM che. tUme kharekhara dhanya che, tame kharekharA kRtArtha che, zrI jinezvaranA mArgamAM kharekharI ArAdhanA karanArA me tamane ja Aje joyA che. vadhAre zuM kahuM? vadhAre kahevAthI kRtrimatA pragaTa thatI dekhAya che, tethI vadhAre kAMI kahetI nathI. tamArI jevA prabhAvika purUSathI zrI jinezvaranuM zAsana dIpayamAna dekhAya che-dIpe che. Aje tamAro darzanavaDe amAre janma ane jIvitavya saphaLa thayA che ema huM mAnuM chuM. he dharmabaMdhe ! tame lAMbA kALa sudhI rAjaya ane dhamanI pratipAlanA kare! Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 dhanyakumAra caritra ane parvata jeTaluM tamAruM AyuSya thAo." ' A pramANe kahIne te dAMbhika vezyA bolatI baMdha thaI, eTale dhamaunnatinI prazaMsA sAMbhaLavAthI saMtuSTa thayela hRdayavALA abhayakumAra bolyA ke--"he dharma bahena! tame Aje mAre ghera padhAre ane bhejanane svIkAra kare, jethI mAruM ghara ane mArUM gRhasthapaNuM saphaLa thAya." A pramANenuM abhayakumAranuM AmaMtraNa sAMbhaLI te daMbhI vezyA belI ke-"he dharmabaMdhe ! huM saMsAranA saMbaMdhathI te koIne paNa ghera jamavA jatI ja nathI, paNa dharmanA saMbaMdhathI svadharmInI rIti anusAra huM AvIza, paraMtu Aje te zrImana munisuvratasvAminI kalyANakabhUmine / prathama sparza thaye, te sthaLanA darzana thayA, tethI mAre tIrthane thaLanI yAtrA saMbaMdhI upavAsa karavAnuM che, tethI bIje divase mArA svadharma baMdhunA cittanI prasannatA mATe huM AvIza. huM kAMI tamArA raheThANathI bahu dUra utarela nathI." A pramANe 'kahIne te vezyA pitAne utAre gaI. maMtrIzvara abhayakumAra paNa teNe kahelI sarva hakIkata satya mAnatA ane tenA guNethI rajita thayelA aMtaHkaraNavALo pitAne AvAse AvyA - have bIje divase savAre potAnA parivAra sahita te vezyAne utAre jaIne tene sarva parivAra sahita abhayakumAre AgrahapUrvaka nimaMtraNa karyuM ane potAne ghera teDI jaIne uttama uttama rasavatI yukta bhojana karAvavA mATe bahumAnapUrvaka bhajanamaMDapamAM teDI jaIne jamavA mATe besADI. abhayakumAra pIrasavA mATe je je rasavatIo maMgAve ane tene pIrase te te sarva rasavatIenA saMbaMdhamAM te dRbhinI vezyA " kuSya, azva, kAti Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama palava. 197 kama, bheLa saMbheLa" vigere dUSaNe mATe pUchayA karatI hatI. tenA AvA praznothI maMtrI tenI dAMbhika dharmabuddhi dekhIne lAgatA guNanA 'rAgavaDe vizeSa vizeSa raMjIta the. have te dRbhinI vezyA paNa | vidhipUrvaka bhajana karIne ubhI thaI. jamyA pachI maMtrIe tene ' tAMbulAdika dharyA, paNa teNue te grahaNa karyA nahi, ane kahyuM ke "dharmabaMdha ! amAre vidhane have tAMbulanI zobhA zI ? amAre te jinezvara bhagavaMtanI AjJAvirUddha bolavuM nahi, terUpa tAMbulavaDeja mukha zobhAvavuM yogya che, dravya tAMbulAdikane te meM - tyAga karela che. tyArapachI maMtrIzvara vividha prakAranA vastra che tathA alaMkAre tene ApavA lAgyA eTale bAhya rItyA vividha prakAre vairAgya bhAva dekhADatI teNue ati AgrahathI dhacita vastrAbharaNAdi grahaNa karyA, ane maMtrIzvaranI stuti karatI te chevaTe tenI rajA laIne pitAne utAre gaI. bIje divase te dabhinI vezyA abhayakumAra maMtrIne ghera jaI tene kahevA lAgI ke--dharmabaMdhe ! Aje te tame A bahenanI eka vinaMti svIkAra ! abhayakumAre kahyuM ke-"sukhethI je kahevuM hoya te kahe." tyAre te vezyAe kahyuM ke "Aje jamavA mATe mAre utAre AvavAnI tamAre kRpA karavI, jethI bhAre janma ane jIvitavya saphaLa thAya. ApanA AgamanathI daridrI purUSane nidhAnane lAbha thAya tema mArA manamAM rahela maneratharUpI vRkSa avazya phaLita thaze--mAruM mana bahuja AnaMdita thaze. tenI AvI vinaMtithI sarala buddhivALA abhayakumAre tenA AmaMtraNane svIkAra karyo ane tene javAnI rajA ApI. teNe utAre jaIne pitAnI dhAraNA pramANe sarva taiyArI karI, Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 dhanyakumAra caritra. rogya avasare abhayakumAra parivArane sAthe laIne bhajana 'mATe tene ghera AvyA. te vakhate te bhinIe ati AdarabhAva dekhADyo. maMtrI paNa teNe ApelA Asana upara beThA ane sAthe AvelA sevake bahAranA daravAjA upara beThA. thoDA vakhata sudhI dharmamArgane anusaratI goSTI karIne pachI temane telanA madana> pUrvaka senAna karAvI bhojana mATe besADyo. vividha bhaktivaDe " aneka prakAranI sAmagrIvALI rasavatI pIrasavAmAM AvI, ane dharmamAgane anusaranArI ka9ya ane akathya vastuonI vAta- cita te vezyAe bhajanAvasare evI karI ke jethI daMbhane aMza paNa abhayakumAranI kalpanAmAM AvyuM nahi. bhajananA aMtamAM (dahIMne maLatA svarUpavALI caMdrahAsa madirA teNe tene pAI dIdhI. bhejanakArya saMpUrNa thayA pachI abhayakumArane suMdara Asana upara besADyA ane tAMbulAdika temanI pAse dharyA. pachI te daMbhinI vezyAe ziSTAcAranI aneka yuktipUrvaka vAta zarU karI, teTalAmAM te caMdrahAsa madirAnA prabhAvathI ajyakumArane nidrA AvavA mAMDI. prAMte madirAnA baLathI tene mUcha AvI gai. Ama thatAM turataja prathamathI goThavaNa karI rAkhyA pramANe tene eka rathamAM suvAkya, vezyA paNa teja ratha upara caDhI gaI ane rathane u_jayinInA bhAge tAkIde calAvyuM. prathamathI goThavaNa karI ke rAkhyA pramANe thAne rRthAne judA judA taiyAra rAkhela rathamAM besavAvaDa thoDA divasamAM ja teo ujajayinI pahoMcI gayA. mUchita abhayakumAranA hAtha paga teNIe prathamathI ja majabuta bAMdhI rAkhyA hatA, te ja sthitimAM caMDamota nRpa pAse abhayakumArane teNe raju karyo. Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198. paMcama pallava. have caDapradyota rAjA pAse AvyA pachI madirAthI prApta thayelI mUcha utarI gai, eTale ALasa choDIne abhayakumAra beThe thAye ane Ama tema joIne vicAravA lAgyo ke-"A zuM? meM kaI vakhata nahi dekhela A sthAne huM kyAMthI Avyo? mane ahIM koNa lAvyuM?' A pramANe te vicAra kare che, tevAmAM caMDapradyota rAjA be ke "abhayakumAra ! huM kahuM te sAMbhaLa. jevI rIta nIti jaiNanAra, aneka zAstramAM kuzaLa. bolavAmAM catura, papadezamAM paMDita ane bahoMtara kaLAno pATha karanAra evA pipaTane paNa bIlADI pakaDI le che ane khAi jAya che, tevI ja rIte tuM paNa bahu catura, vijJAnIomAM DAhyo, dezadezAMtaramAM tArA jevI keInI buddhi nathI tevI khyAtivALe, sarva samaye vyatpanna buddhivALa, samayasUcakatAvALe DAhyo ane huziyAra chatAM paNa mAjA rItulya veyAe tane pakaDIne atre Aye, che tethI tArI buddhi ane caturaine dhikkAra che ! tArUM sarva sama yamAM sAvadhAnapaNuM kayAM cAlyuM gayuM ? satyAsatyanI parIkSA karavAnI tArI kuzaLatA kyAM gaI?" rAjAnAM AvAM vacana sAMbhaLIne abhayakumAre manamAM nirNaya karyo ke "kharekhara pelI daMbhI viyAe dharmanA bahAnAthI mane ThagIne ahIM ANe che. A pramANe manamAM nirNaya karIne abhayakumAra be -"rAjana ! dharmanA chaLathI mArI upara thayela A baMdhana mArI AbarUne* mArA mahimAne jarA paNa ghaTADaze nahi; paNa ulaTo mAro mahimA tamAruM A kArya vadhAraze. vaLI amArA dezamAM ane amArA kuLamAM te dharmanA nhAnAthI AvuM akArya kaI karatuM ja nathI, ane te kSatriya kuLanI te maryAdAja nathI, paraMtu mAre te sAruM Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 dhanyakumAra caritra. thayuM ke A nimitte mArAM mAzI tathA temanA pati (mAsA )nuM mane darzana thayuM. Aja divasa bahu suMdara ane uttama che. A pramANe caturAI yukta tenA vacanathI caMDapradyotarAjA paNa tenA upara prasanna the. pachI jevI rIte kaLAvALo caMdramA zukanA gRhamAM rahevAthI ucca sthitine prApta kare che, tevI ja rIte zatrunA gRhamAM rahele paNa abhayakumAra pitAnI uttama kaLA ane guNavaDe 'sarvanI cittaprasannatAnuM kAraNa , rAjasabhAmAM beThele abhayakumAra prasaMge prasaMge judA judA deza, zAstra tathA vijJAnanI aMdubhUta ratpAdaka avasaracita vArtAo kahIne rAjAnA dilanuM raMjana karavA lAge ane rAjAnuM prItipAtra thaI paDyo. eka kSaNa paNa rAjA tene potAnI pAsethI dUra rAkhate nahetA, hamezAM abhayakumAranI kahelI vAta sAMbhaLavAne te tatpara rahete hato. / abhayakumArane daMbha karIne dharmanA DhaMgathI ujayinI leI gayA pachI tenI gerahAjarImAM eka divasa rAjagRhI nagarImAM uMce caDhela ati nibiDameghanI ghaTAtulya ane mavaDe jenuM aMtaHkaraNa aMdha thaI gayuM che te zreNika rAjAne secaneka nAmane mATe hatI tene bAMdhavAmAM AlAnakhaMbhane ukheDI nAkhIne nigaralakSmInA nehara jevA pUrane bhAMgI nAkhate, sukhazrInA rethAnarUpa gRhone paganA AghAtathI junA vAsaNanI jema curI nAkhata, gRharUpa zarIranA IdrirUpI bAraNA tathA gavAkSone suMDhanA ApAtavaDe pADI nAkhata, lakSmInA sthAnakarUpa aTArI(one pitAnA pagavaDe teDI nAkhate, leDhAnI teladAra seMkaDo sAMkaLane kamaLanA phulanI jema troDI nAkhata, marama evA kIDAbAgane ukheDI nAkhe, bALake daDAne uchALe tema sukA ce Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama pallava. 201 Lane lIdhe parvata jevaDA thayelA dhAnyana gelAone cAre tarapha AkAzamAM uchALato, ati krodhI draSTithI AbALavRddha sarvane yamanI mAphaka mRtyu pamADate ane ati krUra AkRtivALe thaye sate AkhI rAjagRhI nagarImAM sAkSAta pralayakALanI mAphaka bhamavA lAgyuM. rAjAnI AjJAthI upAye karavAmAM ati kuzaLa evA ghaNA maMtrIo tathA subhaTa vigeree tene bAMdhavA mATe dhaNA ghaNA upAye karyA, paNa kSayanA rogamAM jema mahAkuzaLa vaighanA karelA sarve upAye niSphaLa jAya tema temaNe karelA sarve prayatna niSphaLa gayA. AvI rIte koinAthI hAthIne bAMdhI zakAche nahi, tyAre buddhivALA paNa zreNikahArAjA samasta buddhirUpI lakSmInA nidhAna evA avaMtImAM rahelA abhayakumAra maMtrIdharane saMbhAravA lAgyA ane ati dIna thaI jaIne vicAravA lAgyA ke-kharekhara, A avasare je abhayakumAra hAjara hota, te A haratIne eka kSaNamAM vaza karI leta. lekamAM kahevata che ke-ekaDA vinAnA mIMDA nakAmA che. te kharekhara satya che." A pramANe vicAramUDha thaI jaIne rAjA vigere beThelA che, tevAmAM koI belI uDyuM ke - "mahArAja ! bahuratnA vasuMdharA ' pRthvI upara aneka ratna hoya che, tethI mahArAje AkhI nagarImAM paDahe vagaDA-ulleSaNa karAvavI, ke jethI guNavatamAM ane sarae kaI purUSa ApaNuM A kArya karanAra avazya nIkaLaze." rAjAe te vAta kabula karI ane tarataja paDaye vagaDAvyuM ke he leke ! he prajAjane ! rAjAnI AjJA sAMbhaLe. je koI mANasa bhale te game tevI sthitivALe haze te paNa A madAMdha thayelA mastIkhora hastIne gIpurUSa adhyAtma jJAnathI manane Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 dhanyakumAra caritra. ThekANe lAve tema tenA AlAnabhe lAvIne bAMdhI deze tene caMdranI zobhAne paNa jIte tevI mukhAkRtivALI sImakI nAmanI mArI kanyA ApavAmAM Avaze, temaja lakSmInA sthAnaka-jevA mane hara eka hajAra ArAma, bagIcA tathA grAma ApavAmAM Avaze. tethI je kaI kaLAvAna hoya teNe prakaTa thaIne A hastIne AlAnakhaMbhe lAvIne bAMdhavAno prayatna kare." A pramANe AkhA nagaramAM rAjAe paToSaNA karAvI. A pramANene paDaho vagADate purUSa anukrame je sthaLe 5radezathI pharatA pharatA AvIne dhancamAra rahetA hatA te ghara pAse AvI pahoMcyuM, eTale tarataja hAthIne vaza karavAne te pahe dhanyakumAre svIkAryo ane tene AgaLa jatA aTakAvyuM. A pramANe paDahane teNe svIkAra karyo eTale sevakapurUSe paDatuM vagADatA baMdha thayA, ane rAjAne nivedana karyuM ke "vAmina! eka paradezI mahApurUSe A paDahane svIkAra karyo che." rAjAe paNa te vAta sAMbhaLI, eTale meTA AzcaryathI tenuM hRdaya bharAI gayuM ane te paNa te sthaLe A . dhanyakumAra paNa te paDaha chaLyA pachI gharethI bahAra nIkaLI je rathaLe hAthI te vakhate pharate hato ane kone khalana karato hato te raLei AvyA. teNe pote paherelA badhA vastro tajI dIdhA ane mAtra eka vobaMdha kachoTAvaDe 'kaTI bAMdhIne hastInI pAse gayA ane kaI vakhata tena mAthA upara, kaI vakhata tenI najIkamAM, koI vakhata paDakhenA bhAgamAM, kaI vakhata pachavADenA bhAgamAM tema vastronA geLa daDAe 8 karIne hastInI AsapAsa phekavA lAgyA. hAthI paNa tene pakaDavA mATe DAdeDI karavA lAge, te vakhate dhanyakumAra laghulAghavI Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama palava. 203 kaLAthI jevI hatI tenI pAse Ave ke tarata tenI pachavADe jaI prahAra karIne hAthIne cakranI mAphaka pheravavA lAgyA. A pramANe hAthIne vaza karavAnI kaLAmAM kuzaLa evA dhanyakumAre hAthIne bahu prakAre bhamAvIne ati zramita karI nAkheda pamADyo. hAthI paNa cAre tarapha bhaTakatAM ane doDatAM ati zrama lAgavAthI taddana mada rahita thaI gaye. jyAre hAthIne jJAna aMgavALo, khedita ane nirmada thayele jAye, tyAre vAMdarAnI jema pUchaDuM pakaDIne hAthInI pITha upara dhanyakumAre caDhI beDA; pachI pitAnA pAdaghATavaDe tenA marmasthAnamAM prahAra karIne ane aMkuzavaDe tene sIdho karI daIne AkuLavyAkuLa thayelA te hastIne AlAnataMbha pAse lai jaine bAMdhI dIdhe. magadhAdhi zreNika nRpati paNa tenI haratIdamanana ati uttama kaLA joine hRdayamAM bahu raMjIta thayA ane dhanyakumAranI prazaMsA karIne bahumAnapUrvaka mATe mahatyA karIne teNe Apela vacananusAra pitAnI samazrI nAmanI ati rUpavatI ke tene paraNAvI ane eka hajAra (gAmo ApyA bIjI paNa suvarNa, maNi, khetI vigere ghaNI amUlya vastuo hastameLApaka vakhate A pIne zreNika rAjAe pitAnA vacanane saMpUrNa rIte pALyuM. jevI rIte navA varasAdanA varasavAthI parvatamAMthI utpanna thatI nadI vRddhi pAme che, pANIthI bharAya che ane saMpUrNa thaI satI be kAMThAmAM ubharAI jAya che tevI ja rIte zuSka vana pallavita thavAthI udita thayelI dhanyakumAranI kIrtirUpI velaDI hastIne bhayanivAravAthI AkhA rAjagRhI nagarIrUpI maMDapamAM vistArane pAmI gaI. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 dhanyakumAra caritra. zubha bhAvayukta dAnanA mAhAbhyane darzAvanAra zAlibhadrane janma. 2magadha dezamAM dhana, dhAnyanI samRddhithI bharapUra ane iMdri cenA samUhane sukha Ape tevI racanAvALuM zAligrAma nAme eka gAma hatuM. te gAmamAM kapilamunie prarUpela 'prakRtinI jevI sarala prakRtivALI dhanya nAmanI eka DozI rahetI hatI. te "vRddha DozIne tatra dAridrayanA saMgama jevo saMgama nAmane eka bahu namra prakRtivALo putra hatuM. te vRddha DozI bamanA lekonA khAMDavuM, daLavuM vigere hakAryo karatI hatI ane saMgama gAyane 9 cAravAnuM kArya karatA hatA. A pramANe karatAM teo mahA muzke lIthI pitAne nirvAha calAvatA hatA. ( ekadA koI meTA parvane divase gAyanA vAcharaDAone saMgama vanamAM laI gayA. te vakhate tyAM cAravA AvelA bIjA bALako ane anya vAta karatA hatA te teNe sAMbhaLI. eka bALake bIjA bALakane kahyuM ke -"tuM Aje zuM khAIne Ave chuM?" teNe javAba Apyo "khIra khAIne Avyo chuM. bI'jAe paNa kahyuM-"meM paNa khIra khAdhI che, Aje me parvane divasa che. Aje te khIraja khAvI joIe, bIjuM kAMI khavAya ja nahi." A pramANe vAtacita karyA pachI teoe saMgamane pUchyuM-"teM zuM khAvuM che?" teNe javAba Ape 1 kapilamuni te sAMkhya mata calAvanArA hatA. suSTimAM purUSa ane prakRti beja che te tene mata che. temAM prakRti te sarala hadayI strI che. te prakRti jevI sarala prakRtivALI dhanyA hatI tevuM kahevAne atra Azaya che. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama pallava 205 "kuksA tathA DhokaLAM vigere je hatuM te khAdhuM che. A pramANenI (tenI vAta sAMbhaLIne sarve tenI niMdA karavA lAgyA ane kahevA lAgyA-"ahe ! Aje AvA parvane divase AvuM rasa vagaranuM bhejana teM kema karyuM ? Aje te phakta khIraja khAvI joIe." A pramANenI cAravA AvelA chokarAonI vAta sAMbhaLIne saMgama ghare Ave ane DozIne page lAgI kahevA lAgyo ke-"he mAtA ! Aje te mane ghI tathA khAMDavALI khIra khAvA Apa putranAM AvAM vacana sAMbhaLI teDazI rovA lAgI ane bolI ke "aho ! huM eTalI badhI nidhana chuM ke mArA ekanA eka putrane khIra khAvAne mane ratha paNa pUrNa karavAne zaktivAna nathI, tethI mArA janmane ane jIvitavyane dhikkAra che! !" mAtAne A pramANe rUdana karatI joI saMgame te vizeSa rUdana karavA lAge. teonuM rUdana sAMbhaLI daLe evI pADozI strIo ekaThI thaI gai ane DozIne ravAnuM kAraNa pUchavA lAgI, tyAre DozIe rotAM rotAM kahyuM ke-"he punyavaMtI hene! A mAre putra koI divasa kAMI paNa khAvA pIvAne mane ratha karate nathI. je kAMI huM ApuM chuM teja khoya che, jarApaNa haTha karato nathI. Aje keine ghera baudhakane khIra khAtAM dekhIne te paNa mArI pAse khIranA bhajananI mAgaNI kare che. huM te taddana nidhana chuM, tethI ( pisa vina khIra kevI rIte thaI zake? tethI huM rUdana karUM chuM.' A pramANenA tenAM dIna vecane sAMbhaLIne eka pADozaNa belI ke-"huM tane dudha ApIza. tenuM A pramANenuM kathana sAMbhaLI bIjI belI ke- "huM tane cekhA ApIza." trIjI bolI ke-"huM dhI ApIza." ethIe kahyuM ke "ati ujavala evI khAMDa huM Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra ApIza." A pramANe cAre paDazaNee kahyA pramANe vastuo te DozIne lAvI ApI. joitI vastu prApta thavAthI te vA harSa pUrvaka saMgamane khIra karI devAmAM pravRtta thaI ane bALaka paNa bhajananI AzAnA avalaMbanathI prasanna hRdayavALe thaIne gRhagaNamAM ramavA lAgyo. virAe tarataja khIra taiyAra karI. kAraNene majabUta vega maLatAM kAryanI tarataja siddhi thAya che." khIra taiyAra thatAMja putrane bolAvIne bhejana mATe besADyo, ane eka thALImAM ghI tathA khAMDa vigerethI yukta khIra pIrasIpachI te putrane ApIne potAnI praSTi na paDe teTalA mATe te bIje sthaLe cAlI gai mAtAnuM mana pratikSaNe aniSTanI zaMkAvaDe bhayabhIta rahyA ja kare che. bALaka te thALImAM pIraselI khIrane ati uSNa jaNane tene ThAravA mATe hAtha vaDe vAyare nAkhavA lAge. evA samayamAM te bALakanA mahA bhAgyanA udayavaDe AkarSita thayelA maha puNenA nidhAnarUpa eka mahAmuni mA khamaNane pAraNe bhikSA mATe bhamatAM bhamatAM tene tyAM padhAryA. saMgama te munine pitAnA AMgaNAmAM AvelA joine tarata ubhe thaI bahAra nIkaLI muni mahArAjane pitAnA gharamAM laI gaye ane vivekathI bharelA hRdayavaDe khIrane thALa upADIne ati utkRSTa bhAvavaDe te thALamAM rahelI badhI khIra munine zuddha bhAvathI vaherAvI dIdhI. pachI sAta ATha pagalA sudhI temane vaLAvIne vAraMvAra temane praNAma karate saMgama bALaka gharamAM pAchA AvyuM ane khAlI thALa grahaNa karIne AMgaLI vaDe tenI AsapAsa gUMTelI khIra cATavA lAge, te bALakanamAM vicAravA lAgyuM ke "aho ! Aje mAre pUrNa bhAgyeda ke muni mahArAje mArI jevA ke Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama palava. 2017 Apela dAna levAnI kRpA karI. huM ghaNuM gRhasthane ghera paNa jouM chuM ke bhikSA mATe AvelA muni mahArAjene teo vAraMvAra vijJapti kare che, te paNa muni mahArAjAe kAMika le che ane kAMIka letA nathI. meM te mAtra vinaMti karI ke taraaja prasanna cittathI munirAja mArA gRhamAM padhAryA ane badhI khIra vaherI, tethI huM vizeSa dhanya ane bhAgyazALI chuM. A pramANe te pote karelA dAnanI vAraMvAra anumodanA karavA lAge. A pramANe te vicAre che teTalAmAM tenI mAtA DozI gharamAM AvI ane khAlI thALane bALaka cATe che te joI tene vicAra the ke-"ahe ! mAre putra hamezAM ATalI badhI bhUkha sahana kartA dekhAya che." A pramANe citavIne bAkI rahelI khIra dezIe tene pharIthI pIrasI ane kahyuM ke-"bhAI! tAro khIrane maratha Aje pUrNa che ke bALake kahyuM - "hA mAtAjI." A pramANenI vAtacitamAM paNa pote je munine dAna ApyuM hatuM te teNe kahyuM nahi. "dAna daIne tene prakAza karavAthI tenuM phaLa svalpa thaI jAya che." have te bALaka khIra khAIne uDyo, paraMtu teja rAtre te bALakane ati snigdha bhajana karavAnA kAraNathI ajIrNa thayuM ane tene lIdhe vizucikA-kolerAnI vyAdhi che. te vakhate mahA vedanAne bhagavate te bALake vicAravA lAge ke-"meM AkhA bhavamAM bIjuM kAMI paNa surti karyuM nathI, mAtra Ajeja mArA moTA bhAgeAdayavaDe munirAjane dAna ApyuM che, te mArUM ApeluM dAna mane saphaLa thAo. mAre te teja muni mahArAjanuM zaraNa che." ( pramANe pote karela sukRtyane saharSa vAraMvAra saMbhArate ane Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 dhanyakumAra caritra. anumodane te Laka vizucikAnA vyAdhivaDe te rAtrimAM ja mRtyu 7 pAme ane mRtyu pAmIne zreNika mahArAjanI rAjadhAnI - 'jagRhImAM dAnapuNyanI mahimAvaDe sarva zreSTie mA mukhya ane aneka kroDa dravyanA dhaNI garbha zreNInI bhadrA nAmanI bhAryAnI kukSimAM putrapaNe utpanna thaye. ne bALaka jayAre garbhamAM AvyuM tyAre tenI mAtAe svamamAM zALinuM kSetra phaLeluM joyuM te vAta teNIe zreSThIne karI. zreSThIe kahyuM ke-"tame je svama joyu te bahu uttama che. A svamanA anubhavathI tamAre putra kuLanA AbhUSaNa tulya thaze ane jyAre mane putra thaze tyAre ApaNe tenuM zAlibhadra evuM guNaniSpanna nAma pADazuM." A pramANenuM zreNInuM vacana sAMbhaLIne bhadrAmAtA harSapUrvaka gamanuM pratipAlana karavA lAgyA. garbhane samaya pUrNa thatAM bhadrAmAtAe sUryanI jevI kAMtivALe putra prasage. te putranA prasavathI atyaMta AnaMda pAmelA gabhadra zreNIe bAra divasa sudhI meTa mahatsava karyo. bArame divase svajana kuTuMbAdika sarvane jamADyA ane vastrAbhUpaNathI alata karyA pachI samarata kuTuMbanA mANase ane jJAtinA samUhanI samakSa prathamanI dhAraNA pramANe putranuM "zAlibhadra" evuM nAma pADyuM. tyArabAda pAMca dhAtrIothI lAlana pAlana karAte zAlibhadrakumAra anukrame vRddhi pAmavA lAge. egya umara thatAM tenA kuLane ucita sarve kaLAo te zIkhe. anukrame yuvati strIonA manane haraNa karanAra suMdara yauvana vaye teNe prApta karyuM. gabhadra zreNIe baMdhIza rUpavAna kanyAo sAthe tenuM lagna karyuM pachI pUve ApelA munidAnathI bAMdhelo puNyanA udayavaDe hamezAM sukhalIlApUrvaka AnaMdathI kIDAvilAsa karate zAlibhadrakumAra Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama pavi. sukhe sukhe divase pasAra karavA lAge. 9 Xhave samata buddhinA eka sthAnarUpa abhayakumAra dezAMtaramAM gaye. caMDapradyote mokalela vezyA dharmabaLathI chaLIne tene ujajayinI lai gaI, te vAtanI khabara rojagRhImAM sarvatra paDI javAthI luccA, dhUrta, phaTabuddhivALA, dAMbhika, Thage vigere halakA leka gAmanA lokone chetara mATe taiyAra thaI gayA. eka divasa eka AMkhe kANe koI dhUrta asara jANIne uttama vyavahArInAM kapaDAM paherI jANe ke mUrtimAna daMbha heya te gabhadra zreSThIne gRhe Ave ane temane namaskAra karIne dhanavaDe dhanada tulya tenI pAse bolyo-"he gobhadra zreSThI ! Apa mane pIchANe che ? ApanI mRttimAM huM AvuM chuM?" zreNIe kahyuM-"tame koNa che?" pUrve kahyuM-pahelAM ApaNe caMpAnagarIe sAthe gayA hatA, tyAM bIjA paNa ghaNuM vyApArIo gyA hatA, huM paNa vyApAra karavAmAM pravRtta the hatA, paNa icchita dravya vagara mArAthI barAbara vyApAra thate nahi, tethI huM ciMtAtura rahetuM hatuM, pachI tamane paropakAra karavAmAM tatpara eka uttama sadagRhathu jANune huM tamArI pAse AvyuM hatuM ane tamane meM kahyuM hatuM ke-"he zreSTi ! mAre eka lAkha dravyanI jarUra che, tethI mane eka lekSa dravya Apa. tame jo lakSa draemane Apaze te te dravyavaDe huM vyApAra karIza, lAbha meLavIza, ane vRddhi pAmeluM tamAruM dravya vyAja sahita tamane praNAma karIne huM pAchuM ApI jaiza; kemake je kAMi karaja heya che, te dasa thaIne paNa devuM ja paDe che, dIdhA vinA chuTake thatuM nathI. je tamane mAro vizvAsa na Avate heya te huM mArA zarIranA sArabhUta eka mArI cize tene badale tamAre tyAM ghareNe Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 dhanyakumAra caritra. bhUkaM; samaya Ave te lakSa dravya ApIne huM mArI AMkha pAchI laI jaIza.A pramANe kahIne mArI eka AMkha tamAre tyAM ghareNe mUkIne huM eka lakSa dravya tamArI pAsethI laI gaye hate. tamArA te dravyavaDe meM meTe vyApAra karyo, moTo vyApAra karavAthI tathA udyama karavAthI ghaNuM dravya mane maLyuM, A badhuM tamArA upakAravaDeja banyuM che, tema huM to mAnuM chuM. have he zreSTi ! A tamArUM mane Apela lakSa dravya vyAja sahita grahaNa kare ane sUryajatinI prajAne tulya mArUM netra mane pAchuM Ape. A pramANenAM te dhUtArAnAM miIpaNa payukta vacana sAMbhaLI pratyuttara ApavAmAM catura evA gaMbhadra zreNIe ghaNuM ghaNuM namra yuktio vaDe tene samajAvyuM, paNa te kaI rIte mAnya nahi, paraMtu ulaTe bahu vAcALapaNAthI aneka yuktiopUrvaka vacana racanA karIne teNe te kajIo karavA mAMDyo. te bolyuM kekaDo dravya ApavAvaDa paNa na maLI zake tevuM mAruM lesana tamane maLavAthI tame lebhasamudramAM DUbe nahi. AvI rIte jADuM bolavuM te tamArI jevA meTA vAparIne bIlakula cha jatuM nathI ! jevI AkhA nagaramAM tamArI bhalamanasAI kahevAya che te sAcavI rAkhavI - ane tenuM mahatva ochuM thavA na devuM temAM tamArI zobhA che. jo tame A pramANe virUddha vacane uccAraze-kheTuM belazA te lekamAM tamArI sAme virUddhatA pragaTa thavAthI tame meTI Apa dAmAM paDaze ! tamArI mahatvatAne ane AbarUne nAza thaze : mATe tamArI bhalamanasAI akhaMDita rahe te pramANe tenuM rakSaNa kare! vaLI Aja sudhI mArI AMkha tamAre ghera ghareNe mUkI javAthI lekoe mane "kANanA upanAmathI bolAvyA karyo, te meM Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama pallava. 211 sahana karyuM, paNa have te iSTa devanI kRpAthI joIe teTaluM dravya mane prApta thayuM che, tethI mArUlecana vidyamAna hovA chatAM ane te lecana choDAvI zakAya teTale dhanalAbha paNa mane thayelA chatAM lekonuM evuM vacane huM have zA mATe sAMbhaLuM ane sahana karuM ? tethI mane mArI cahyuM pAchI Ape ! vaLI je tamArI jevA uttama purUSe paNa uttama vastu ghareNe mUkavA Ave eTale pAchI ApatAM AvuM jUThuM belaze te jagatamAM zuddha vyavahArane jalAMjaLija devAze. jagatamAM keinA upara vizvAsa karavA jevuM rahezeja nahi ! jagatano carUpa zrI sUryanArAyaNa jo aMdhakAra karaze te pachI AkhA jagata upara prakAza karavA koNa samartha thaze? je caMdramA viSa varasAvaze te pachI jagatane saMtoSa / kenAthI thaze? koNa jagatane zItaLatA Apaze? tethI te gabhadra zreSTi ! jo tame kalyANane Icchato he te mane mArI cakSu pAchI Ape, mAre bIjuM kaMI paNa joituM nathI ! cakSu sivAya huM bIjuM kAMI levAne nathI." A pramANenAM dhUrtanAM vacana sAMbhaLIne gobhadra zeThane zuM karavuM te kAMI sujhayuM nahi, tedibhUDha banI gayA, ane te dhUne samajAvavA mATe bIjA maTA zeThIAone belAvyA. te vyavahArIAoe sAma, dAmAdi upAvaDe tathA aneka yuktio vaDe tene samajAvavA prayatna karyo, paNa te sarva yuktio vijaLInA kaNIomAM agninI jema niSphaLa gaI te jarApaNa samaja nahi. have jayAre gabhadra zreNIe javAba na Ave-pitAnI AMkha pAchI na ApI tyAre te dhUnaTanI jema kapaTakaLA keLava zreNika mahArAjanI sabhAmAM gaye, tyAM phariyAda karI ane vyaMgyArthathI garbhita evAM samayanI hAni Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 - dhanyakumAra caritra sUcavanArAM vacane evI rIte bolavA lAgyuM ke rAjAnI sabhA zabhAvanArA evA sarva pradhAne paNa tene pratyuttara devAne zaktivAn yA nahi. sarva pradhAna ane samAjane te dhUrtanAM kuyukti. yukta vacane sAMbhaLIne dibhUja banI gayA ane eka bIjAnA meDhA sAmuM jovA lAgyA-koIe kAMI uttara Ape nahi. te vakhate badhA sabhAsadanI AvI avasthA jeIne zreNika mahArAja abhayakumArane saMbhAravA lAgyA ane tenI virahavyathA yAda karIne kahevA lAgyA ke--"he pradhAna ! he samAjano ! jo A avasare adhyakumAra hAjara heta, te A kaLa samAvavAmAM ATale vilaMba na thAta. jo sUrya prakAzate heya te aMdhakArane samUha kevI rIte vikAsa karI zake? eka abhayakumAra vinA mArI AvI meTI sabhA paNa mane harSa karAvanArI nivaDatI nathI. jevI rIte caMdramA vinA rAtrI bIlakula zobhA dhAraNa karatI nathI, tema abhayakumAra vinA mArI A sabhA zobhA rahita thaI gaI che. A pramANenAM rAjAnAM vacana sAMbhaLI eka purUSe kahyuM--"svAmina ! - nagaramAM evI paToSaNa karo ke-A nagaramAM e koI buddhimAna che ke je gaMbhadra zreNInI bAbatamAM satyAsane * nirNaya karI ApIne badhuM kArya sarala karI Ape, je hoya te teNe pragaTa rIte bahAra AvavuM. tenI sUcanA pramANe rAjAne vicAra thavAthI ane gabhadra zreSThIne paNa te ja pramANe abhiprAya thavAthI AkhI rAjagRhI nagarImAM tripathe catuSpathamAM sarvatra e paDaha vagaDAvyuM ke "je koI buddhizALI purUSa A kapaTI mANasane tenA upayukta praznone uttara ApIne tene nirUttara karaze ane gabhadra zreNInI ciMtA meTADaze tene gaMbhadra zreSThI bahu A ddhi sahita pitAnI putra pasthAvaze ane rAjA paNa tene bahu Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama pallava 213 sanmAna Apaze." A pramANe vagADAte paDatuM je ThekANe saMta purUSamAM AdaramAna pAmela dhanyakumAra rahetA hatA tyAM Ave. te vakhate kautukathI AkarSaNa pAmela cittavALA ane kapaTarUpI aMdhakArane nAza karavAmAM sUrya jevA dhanyakumAre te paDaha cho ane eka uttama azva upara ArUDha thaine te rAjasabhAmAM gayA. rAjAne namaskAra karIne yogya sthAnake beThA, rAjAe tene bahumAna ApyuM ane te dhUrtanI badhI hakIkata kahI saMbhaLAvI. dhanyakumAre te hakIkata sAMbhaLI jarA hasIne rAjAne kahyuM ke "mahArAja ! ApanA pratApathI eka kSaNamAtramAM zidhra huM tene nirUttara karI daIza, mATe Ape jarA paNa ciMtA karavI nahi." tya zreNIne ekAMtamAM lAvIne kahyuM ke "he zreSTi ! e hatI ? dhUrta rAjasabhAmAM kapaTakeLA keLavavA Ave tyAre huM tamane kahu chu te pramANe tamAre tene uttara Apa." A pramANe kahI zuM uttara deve te samajAvIne dhanyakumAra rAjAnI rajA laI svarathAne Avyo. bIje divase rAjAnI AjJAthI rAjasabhAmAM sarve sabhAjane ane gAmanA leko paNa AvyA. dhanyakumAra paNa samaya thaye tyAre AvyA. pachI pelA dhUrte ghaNu yukitao sAthe pote gabhadra zreSThIne ghera ghareNe mukela cakSunI mAgaNI karI. tenI mAgaNuM thatAMja gabhadra zreSThIe samasta sabhya jananI tathA rAjAnI samakSa te vivAdanI zAMti mATe dhUtane kahyuM ke- "he bhAI ! teM tArI cakSu mAre ghera ghareNe mUkI haze te vAta satyaja haze, tAruM kahevuM bIlakula khoTuM nahIM haiya, paNa mAre ghera DAbalAomAM A pramANe ghareNe mUkAyelI hajAra cakSuo paDelI che, tethI temAM tArI cahyu kaI tenI bilakula khabara paDatI nathI ane jo keIne bada Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 dhanyakumAra caritra. 9 keInI cakSu apAI jAya te zAstramAM te mATe mahApApa kIdheluM che. sarve mANasene pitapatAnI vastuo temAM khAsa karIne cakSu te bahuja priya hoya che. kahyuM paNa che ke-pRthvinuM maMDana nagara Q che, nagaranuM maMDana tenAM uttama gRhe che. uttama gRhanuM maMDana ) dhana che, dhananuM maMDana kAyA che, kAyAnuM maMDana mukha che, ane mukhanuM maMDana cakSu che. manuSyane cakSu AkhA zarIramAM sArabhUta che. vaLI ati jarUrI kArya AvI paDe tyAre ja pitAnI atipriya vastu paNa ghareNe mUkIne mANase dhana lAve che ane dhana dhIranArAnA vyApArI paNa ghareNe mUkAyelI vastuo laIne vilaMba na thAdhIre che tevI vyApArIonI paddhati che. have kevI rIte vi bIjI cakSu mane Apa, ke jethI tenI sarakhI me -oLakhIne huM tArI prathamanI cakSu ahi hAjara karUM." A pramANenI gaMbhadra zreSThInI vANI sAMbhaLIne jevI rIte phALa bharavAmAM cukela vAMdare athavA dAva nAMkhatAM cukela jugArI vilakhe thaI jAya tevI rIte te dhUrta paNa pitAnI cakSu ApavAne azakta hovAthI vilakhe thaI gaye. A pramANe dhanyakumAranI vicakSaNatAthI gabhadra zreSThIe vAparela buddhivaDe dhUrtanI vANI baMdha thaI gaI ane teNe karelI kapaTaranA ughADI paDI javAthI ghaNA prakAranI viDaMbanA karIne tene dezamAMthI kADhI mUkavAmAM AvyuM. - have gabhadra zreSThI jevI rIte rAhunA paMjAmAMthI mUkAyela caMdramA zobhe tema yaza ane lakSmIvaDe adhika zebhavA lAge. lekee kahelI dhanyakumAranI buddhinA vilAsanI tathA caturAInI vAta sAMbhaLIne semI ane kusumazrI (dhanyanI baMne pariNIta 1 pRthivyAM hi puraM sAraM, pura gehaM gRhe dhanam / bhane'pi kAya ka.ye'pi, vaktra vaktre'pi cakSuSI // Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama pallava. 215 patnIo) paNa bahu AnaMda pAmI. ge bhadra zreSThInI putrI subhadrA paNa dhanyakumArane guNethI atyaMta raMjIta thaI satI tene paraNavAne utsuka thaI gaI. dhanyakumArane kanyAdAna ApavAmAM Atura thayelA gabhadra zreNInA vajana saMbaMdhIo paNa zreSThIne preraNA karavA lAgyA. gabhadra zreSThIe koDathI paNa adhika dhana kanyAdAnamAM ApIne vividha prakAranA mahatsavo karI pitAnI subhadrA nAmanI putrI dhanyakumAranI sAthe paraNAvI. dhanyakumAra paNa guNa- prApta thayelI te subhadrAne rAma jAnakIne paraNe tevI rIte paraNyA ane pitAne ghera lAvyA. prabhutA, utsAha ane maMtrIo vaDe jevI rIte rAjA zebhe tevI rIte traNe priyAothI paravAreleka hatA. paNa atizaya zobhavA lAge. e have gabhadra zreSThI paNa pote akhaMDita AbarUvALA rahyA thI tathA subhadrAne paraNAvavAthI kRtakRtya thayA eTale zrImAna - hAvIra paramAtmA samIpe jaine teoe cAritra ciheNa karyuM ane samyaga vidhipUrvaka tenuM ArAdhana karIne svargamAM uttamajAtinA mahaddhika deva thayAtemaNe jJAnavaDe punyanA nidhirUpa pUrva bhavanA putra zAlibhadrane je, eTale putrapremathI ane zAlibhadranA pUrvanA puNyathI AkarSAIne teo hamezAM tene ghera batrIza priyAyukta zAlIbhadra mATe tetrIza nidhitulya tetrIza peTIo AkAzamAMthI utAravA lAgyA. e dareka peTImAM traNa traNa khAnA pADelA hatA. temAMnAM pahelA khAnAmAM mRgamada (kasturI) vigere daivI sugaMdhI vastuo tathA uttama jAtinA vividha prakAranA vastro mUkI vAmAM AvatA hatA, dvitIya vibhAgamAM maNi, ratna vigerethI zobhAyamAna judI judI jAtinA cittane raMjana kare tevA uttama daivI Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 dhanyamAra caritra. AbharaNe rAkhatA hatA, ane trIjA khaMDamAM judI judI uttama rAjadravya bheLavelI nAnA prakAranI mIThAIo, ghebara, medaka vigere svAdiSTa khAdho, uttama prakAranI bhajana sAmagrIo, drAkSa, khajura, akheDa, kadalI (keLAM, AMbA, nAraMgI vigere sukA tathA lIlAM phaLa, tAMbuLa vigere khAdya padArtho rAkhelA nIkaLatA hatA. A pramANe tetrIza peTIomAMthI sarvane joitI vastuo nIkaLatI hatI. hamezAM AvatI navI navI peTIomAMthI nIkaLatA vastra, AbharaNa vigere ? teo potapotAnA bhegamAM letA hatA ane AgalA divasanAM vaparoyelA vastrAbharaNAdikane "nirmAlya gaNIne eka kuvAmAM nAkhI detA che ". A pramANe bhagya vastuo gobhadradeva zAlibhadra ane rItetrIze patnIo mATe hamezAM mokalatA hatA ane zAlina paNa IcchApUrvaka niHzaMkapaNe divya vastuothI maLatA sukhe gavate sate AnaMdathI kALa nirgamana karate hate. A badhuM bhaktipUrvakanuni mahArAjane akhaMDita Apela dAnanuM uttama phaLa pragaTa thayuM hatuM. akhaMDita dhArAthI ane akhaMDita bhAvathI Apela 3 uttama munidAnathI A bhavamAM ane parabhavamAM je akSaya sukha maLe che, tenuM zAlibhadra uttama daSTAMta che. gobhadradeva paNa tenA dAnapuNyanA mahimAthI kheMcAIneja upara pramANenI bhagya vaistuo pUrI pADatA hatA. tethI he bhavya vagara sAdhu munirAjane dAna ApavAnA kAryamAM atizaya Adara karaje, teja AbhAva parabhava sudhAranAra ane chevaTe paramAnaMdapada apAvanAra che. iti zrI jinakIrti sUrinA celA padhabaMdha dAnakalpadruma uparathI racelA gadhabaMdha zrI dhanyacaritranA pAMcamA pallavanuM gujarAtI bhASAMtara. A. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTha pallava. SaSTha pallava. thavA smarUpI vadhunA kiDAgRha tulya rAjagRhI nagarI mAM eka vakhata puNyavaMta dhanyakumAra sAtamALanI che havelImAM upale mALe lIlAthI yathesita hAsya 3 di' re vidAdika sukha bhegavatA AnaMda karatA hatA, te * avasare Ama tema jotAM rastA upara teoe daSTi karI, eTale ati dIna dazAne pAmelA, vanacarapazunI jevA raMka thaI gayelA, tiraskAra upaje tevA, rastAnI dhULathI kharaDAyelA ane jIrNa vastro paherelA pitAnA mAtA, pitA tathA baMdhuone teNe dIThA, temane dekhIne manamAM ati vismita thaI dhanyakumAra vicAravA lAgyA ke -"ahe! karmanI gati kevI vicitra che! A mArA AkhA kuTuMbane aneka kaTipramANa dhana tathA dhAnyAdikathI bharelA gRhamAM mUkIne huM ane A hati, te chatAM temanI AvI sthiti thaI! kharekhara "karela karmathI choDAvavAne koI samartha nathI.' evuM jinezvara bhagavAnanuM vacana satya che." A pramANe vicAra karIne sevakone melI temane sarvane teNe pitAnA gharamAM belAvyo ane namaskAra karIne vinaya pUrvaka aMjali joDI vaccha aMtaHkaraNapUrvaka pitAne pUchavA lAgyA ke he pitAjI ! bahu lakSmIvALA ApanI AvI nirdhana Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 dhanyakumAra caritra. avasthA kema thaI? chAyAne Azraya laIne beThelAone tApanI pIDA kadi paNa thatI nathI. A pramANenI dhanyakumAranI vANuM sAMbhaLIne dhanasAra be-"vatsa! tArA puNyathI AvelI lakSmI tuM gherathI nIkaLe ke tarataja jevI rIte ati phuTa evI cetanA paNa dehamAMthI jIva jatAM tarataja tenI sAthe cAlI jAya che, tevI rIte tArI sAthe ja nIkaLI gaI. keTaluMka dhana re cerI gayA, keTaluMka agnithI baLI gayuM, keTaluMka jaLathI nAza pAmyuM, bhUmimAM dATeluM koyalArUpa thaI gayuM ane adazya paNa thaI gayuM. A pramANe sarva dhanane nAza thaI gaye. pracaMDa vAtathI jevI rIte ghana ghaTAvALA megha paNa vIkherAI jAya, tevI rIte tArAthI prApta thayelI prabhutA ane saMpadA paNa nAza pAmI ane chevaTe peTa bharavAnI paNa muzkelI thaI paDI, tyAre nagarane ame choDI dIdhuM ane gAme gAma bhamatAM "rAjagRhI meTI nagarI che ema sAMbhaLIne ame badhA ahIM AvyA. pUrve karelA kai puNyanA udayathI Aje tArUM darzana thayuM ane durdazA nAza pAmI." A pramANenI tAtanI vANI sAMbhaLIne svaccha AtmAvALA dhanyakumAra paNa temanuM duHkha hRdayamAM pratibibita thavAthI duHkhI thayA. sajajane ravabhAvathIja evA hoya che. sajajane mATe kahyuM che ke - sajjanasya hRdayaM navanItaM, yadvadanti kavayastadalIkam / anyadeha vilasatparitApAt, sajjano dravati no navanItam // kavio sajajana purUSanA aMtaHkaraNane mAkhaNanI jevuM kamaLa kahe che, paNa te kheTuM che sajajananuM hRdaya te bIjAnA dehamAM thayelA paritApathI paNa duHkhita thAya che, ane mAkhaNa tevI rIte dravatuM nathI, tethI te mAkhaNa karatAM paNa vadhAre komaLa che." Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTha pavi. 219 A pramANe vicAra karatAM dhanyakumAre manamAM vaLI bIjo vicAra karyo ke-"mArA pitAzrI tathA baMdhuo vigere AvA rAMka veSathI A nagaramAM Ave ane mArA gharamAM rahe te yukta nathI, Ama thAya te te gharamAM kAma karanArA nekare paNa temanuM bahumAna kare nahi. lekemAM paNa kahevAya che ke-veSanA ADaMbara vinAnA moTA mANasenI paNa avajJA thAya che. malIna vastradhArI mahezane paNa kADhI mUkavApaNuM zuM nathI prApta thayuM?" vaLI miTA zeThIAomAM "A mArA baMdhuo vigere nidhana che ema na kahevAya ane tevI ladhutA temane na maLe teja uttama che. haju sudhI koIe A vAta e paNa jANuM nathI, tethI gupta rIte huM temane nagaranI bahAranA udyAnamAM mekalAvI dauM ane tyAMthI uttama vacce temane paherAvIne meTA ADaMbara ane sanmAnapUrvaka huM temane mAre ghera teDI lAvuM." A pramANe vicAra karIne dhanyakumAre uttama vacce ane AbhUSaNe vigere ApI rathAdikanI aMdara gupta rIte besADIne temane nagara bahAra mokalI dIdhA. nagaranI bahAranA keI udyAnamAM laI jaIne nekaroe sugaMdhI tailAdikavaDe mardana karI sarvane nAna karAvyuM, vastrAbharaNAdikathI alaMkRta karyA ane uttama prakAranA rathAdika sukhAsanemAM temane besADyA. tyAra pachI pUrve saMketaryA pramANe niyata karelA purUSoe AvIne dhanyakumArane vadhAmaNI dIdhI ke-"svAmina ! nagaranA upavanamAM ApanA pUjya pitAzrI tathA vaDIla baMdhuo AvelA che. tethI vadhAmaNuM ApanArane harSapUrvaka dravyAdika devAvaDerIjha karIne ghoDA, ratha, sipAI vigere parivArathI tathA aneka meTA zrImaMta zreSThIothI paravArela dhanyakumAra temane teDI lAvavAne Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 dhanyakumAra caritra upavanamAM gayA. dUrathI pitAnAM darzana thatAMja vAhanamAMthI nIce utarIne harSapUrvaka pitAjInA padayugALamAM paDI, praNAma karIne te bolyA ke "Ajano mAro divasa saphaLa thaye, Aje mArA sarva , kAryanI siddhi thaI. Aje mAruM akaLa dhana paNa saphaLa thayuM ane Aje mAre janma saphaLa thaye; kAraNake Aje mane ApanA pavitra caraNayugaLanAM darzana thayAM." A pramANe samyaga rIte ziSTAcArapUrvaka pitAjI tathA moTA baMdhuone namana karI kuzaLavArtA pUna chIne sajajanatA, suputratA tathA vinitatA sarvIze pragaTa karI. temanA pitA dhanasAra zreNI paNa atyaMta harSapUrvaka dhanyakumAra 'tathA sAthe AvelA zreSThIone bheTya ane sukhanI tathA kuzaLa kSemanI vAte pUchavA lAgyA. tyAra pachI dhanyakumAre pitAne 2 sukhAsanamAM, moTA bhAIone azvo upara tathA mAtA vigerene rathAdikamAM besADIne miTA sAmaiyA sahita utsavapUrvaka nagaramAM praveza karAvyuM. "caturAImAM agresara purUSa aucityane kadi paNa mUkatA nathI. tyAra pachI pitAne gharanA nAyaka banAvIne tathA - suMdara ane manahara grAma tathA vana, bagIcAo bhAIone A pIne dhanyakumAra atyaMta bhakti tathA prIti batAvavA lAgyA. je manuSyanI lakSmI baMdhuonA upabhAgamAM Ave che, teja lakSmI vakhANavA lAyaka che." kahyuM che ke - kiM tayA hi mahAbAho, kAlAntaragatazriyA / bandhubhiryA na bhujyeta, aribhiryA na dRzyate // ha "he mahAbAhu ! je lakSmI baMdhuo vaDe bhegavAtI nathI ane daramavaDe jovAtI nathI, tevI lakSmI game teTalI kALAMtaramAM prApta karI hoya te paNa te zA kAmanI ?' Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTha palava. 221 A pramANe dhanyakumAre pitAnA traNe bhAIone dhanAdikavaDe bahu rIte satkAryA, te paNa te duSTa buddhivALA ane halakI vRttivALA hevAthI harSane sthAne ISyane ja dhAraNa karavA lAgyA. nItizAstramAM kahevuM che ke "halakA duSTa mANasane bahumAnAdika ApIne satkAra karavvAmAM Ave te paNa teo te sajajananI sAthe kaLatuM ane IrSyA kare chedudhathI ghAyela kAgaDo zuM kalahaMsapaNAne kadi paNa pAmI zake che? pAmI zakatA nathI." kRpALu purUSamAM agresara evA dhanyakumAra pitAnA baMdhuone IrSyAthI vANI ane tALavuM jenuM sukAI gayela che evA, sudapaNA vinAna ane krodhathI dhamadhamita dekhIne vicAravA lAgyA ke-je saMpadAvaDe baMdhuonAM aMtaHkaraNe ati malIna thaI jAya, te saMpadAne sajana purUSa te vipadAtulya ja gaNe che-te vipatulya ja manAya che, tethI A saMpadAne choDI daIne kerI paNa pUrvanI pramANeja huM dezAMtaramAM cAlyuM jAuM ke jethI isita vastu prApta thavAne lIdhe mArA traNe baMdhuo tayamAna thAya." A pramANe vicAra karIne dhanAdikathI saMpUrNa gRha ane traNe priyAone choDI daIne gaMgAdevIe Apela eka ciMtAmaNi ratnane ja sAthe rAkhI rAjadikane ke koi zeThIAone paNa jaNAvyA vagara gupta rIte koI asara maLI game tyAre gRha choDIne dhanyakumAra nagaranI bahAra nIkaLI gayA. raste cAlatAM paNa te puNyavAna dhanyakumArane ciMtAmaNi ratnanA prabhAvathI svagRhanI jema sarvatra icchita sukha prApta thavA lAgyA. te sukhane bhegavatA, sukhe sukhe mArganuM atikramaNa karatA ane dhaNA grAma, nagara, udhAnAdikane jotA, jevI rIte bhavI jIva tiyaMga gatinA be pUrNa karIne manuSyamati pAme tevI rIte Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 dhanyakumAra caritra. anukrame kauzAMbI nagarIe AvyA. kauzAMbI nagarImAM samata kSatrimAM ziraratna je zatAnika nAme rAjA rAjya karate hatuM, jenA atizaya zauryanA baLathI taravAre tathA arivarga niphaLatA pAmI gayA hatA, eTale ke arivarga zAMta paDI gayA hatA ane khagone bahAra nIkaLavuM paDatuM nahotuM. te zatAnika rAjAnA bhaMDAramAM eka sahastrakiraNa nAmane amulya maNi hatuM. te maNi -paraMparAthI-tenA pUrvajonA samayathI kuLadevatAnI mAphaka hamezAM pUjA karatA hatA. eka divasa te rAjA te maNinI pUjA karyA pachI vicAra karavA lAgyuM ke "A maNi paraMparAvaDe pUrvajothI pUjAyA kare che, huM paNa yakta vidhie tenI pUjA karuM chuM; paraMtu A maNinuM mAhAsya zuM che te huM jANatA nathI. A ' pramANe vicAratAM tenuM mAhAsya jANavAnI zatAnika rAjAne IcchA thavAthI tenA sevake ratnanI parIkSA karanArA jhaverIone belAvI lAvyA ane temane rAjAe pUchayuM ke-"he ratnanA vyApArIo ! amArA pUrvathI ghaNA dravyavyayavarDe A maNi yathAvidhi pUjAte hate. tethI paNa tenI hamezAM pUjA karUM chuM, paNa te maNinA guNa che, te huM jANato nathI, tethI AnA guNe je hoya te kahe." A pramANe te maNinA guNe rAjAe temane pUchayA, paNa tevA prakAranA zAstrajJAnanA abhAvathI puliMde jema pUranA guNe na kahI zake tema A maNinA spaSTa guNe koI kahI zakyuM nahi. Ama thavAthI rAjAe nokare dvArA e paDaha vagaDAvyuM ke-"nipuNa puruSamAM agresara e je keI purUSa A zreSTha maNinA pratyakSa ane parokSa je kAMI guNa hoya te pragaTa 1 vanamAM rahenArA bhillo. Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTha pavi. 223 karaze tene satya pratijJAvaLA rAjA pAMca gAma, pAMcase hAthI ane pAMcase azvo Apaze ane pitAnI saibhAgyamaMjarI nAmanI putrI paraNAvaze." A pramANenI rAjAnI AjJA thavAthI dareka meTA rastA ane mArgo upara parIkSakane zodhavA mATe te pramANe paDaha vagADatA rAjAnai mANase bhamavA lAgyA. teja vakhate dhanyakumAra kauzAMbImAM praveza karatA hatA. teo A pramANe paDahavAdakothI paDaha vagaDAte sAMbhaLIne tenI pAse AvIne bolyA ke he paDa vagADanArAo ! have tame paDaha vagADazo nahi, huM maNinA guNe pragaTa karIza." A pramANe paDaha vagaDAte aTakAvIne pUrIkSakomAM ziromaNi dhanyakumAra paDavAdakonI sAthe zatAnika rAjAnI sabhAmAM AvyA ane rAjAne namIne yathAgya rathAne teo beThA. zatAnika mahArAjA paNa tenuM saubhAgya, kAMti, uttama rU5 ane suMdara AkAra vigere joIne bahumAnapUrvaka kuzaLakSema pUchIne tene kahevA lAgyA ke--baDe buddhinA bhaMDArarUpa zreSTha manuSya ! A ratnanI parIkSA kare ane tenA je guNe heya te spaSTa batAvo." A pramANe rAjAne hukama maLavAthI dhanyakumAra te maNine hAthamAM laIne zAstrAbhyAsavaDe ratna parIkSAmAM kuzaLa thayela hovAthI tenI guNe jANIne vinayapUrvaka rAjAne kahevA lAgyAke-"he mahArAja ! cittamAM vismaya karAve te A maNine prabhAva che, huM Apane te kahI saMbhaLAvuM chuM. he svAmin ! A maNine je kaI mANase mastaka upara dhAraNa kare te mANasane hastIo jema siMhane parAbhava karI zakatA nathI tevI rIte zatru e parAbhava karI zakatA nathI. vaLI AmaNi je nagaramAM virAjate hoya te nagaramAM jevI rIte sArA rAjamAM anItione Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 dhanyakumAra caritra saMbhava raheto nathI, tevI ja rIte ativRSTi, anAvRSTi vigere koIpaNa jAtanAM upadra udbhavatA nathI. je parvata upara varasAda paDatuM hoya te parvatane dAvAnaLanI dhAstI hatI nathI, tevI ja rIte A maNi je purUSe pitAnA hAthe bAMdhela hoya te mANasane kuSTAdika vyAdhio parabhava karI zakatA nathI; vaLI sUryane udaya thatAM aMdhakAra jema kata nathI-nAzI jAya che, tevI ja rIte A maNi jenA kaMThamAM bAMdhela hoya tene bhUtakatAdika keI paNa azubha deva taraphathI jarI paNa parAbhava thaI zakato nathI. he svAmina ! jo kadI mArA kahevAmAM Apane vizvAsa Avato na hoya te eka thALa opa ane maMgAvo ane sAthe cekhA maMgAvIne te thALa tenAthI paripUrNa bharo, eTale huM tenI parIkSA batAvuM." CdhanyakumAre kahelI A pramANenI hakIkata sAMbhaLIne rAjAe tarataja nakarone eka thALa lAvavAne hukama karyo, eTale sevake cekhAthI bharele eka thALa sabhAmAM laI AvyA pachI dhanyakumAra bolyA ke-"zAlikaNa (cekhA) khAnArA pakSIone have choDI mUke." te vakhate rAjAnI AjJAthI sevakoe pakSIne choDI mUkyA. dhanyakumAre te khAnA DhagalA upara te maNine rakhAve, tethI ati capaLa evA paNa samudranAM kallele jema TrIpanI AsapAsa pharyA kare tema te pakSIo te thALanI AsapAsa bhamavA lAgyA, paNa maNinA prabhAvathI te thALane sparzavAne jarA paNa zaktimAna thayA nahi. thoDA samaya sudhI A pramANenuM Azcarya batAvyA pachI dhanyakumAranA hukamathI cekhAthI bharelA thALa upara je maNi rAkhyuM hatuM, te dUra karavAmAM AvyuM, ke tarataja phaLone Dhagale jema vAMdarA khAI jAya tema kSaNamAtramAM te pakSIo badhA cekhAnuM Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 225 bhakSaNa karI gayA tema thatAMja dhanyakumAre kahyuM ke-"mahArAja ! jevI rIte A tAMdula kaNonuM A maNie pakSiothI rakSaNa karyuM, tevI ja rIte jenI pAse A maNi heya tenuM vuiM, vyAdhi, upadrava, bhUta, preta tathA anya kAmaNaTumaNathI avazya rakSaNa thAya che. te hakIkatanI A daSTAMtathI sAbItI maLe che." rAjA A pramANe sAMbhaLIne ane A abhUta prayoga pratyakSa ane cittamAM atizaya camatkAra pAmya ane samasta jananI pAse maNine prabhAva ane dhanyakumAranI parIkSA karavAnI kuzaLatAnuM varNana karavA lAge. tyArapachI ati rajita cittavALA te rAjAe sau bhAgyamaMjarI nAmanI pitAnI kanyA dhanyakumArane ApI. vivAha karavA mATe vizALa nimittanuM tilaka karyuM pachI uttama divasa ane muhUrte meTA mahesUvapUrvaka pitAnI putrInuM dhanyakumAra sAthe pANigrahaNa karAvyuM ane hastameLApaka vakhate pAMcaze gAme, anyo ane hAthIe ApyA. pachI "zvasuragRhamAM vAsa kare te ayukta che' ema vicArIne dhanyakumAre kauzAMbIthI bahu dUra nahi evA najIkanA sthaLa upara dhanyapura nAmanuM eka zAkhAgrAma parU) vasAvyuM ane tyAM pitAne nivAsa karyo. dhanyapuragAma bahu suMdara dukAnanI zreNithI manahara banAvyuM hatuM. ati uMcA ane judA judI prakAranA gavAkSonA samUhathI zobhitA gharanI zreNiothI te dedIpyamAna banAvavAmAM AvyuM hatuM. jotAMja daSTine AkarSaNa kare tevuM te mane hara hatuM. A upara, pura-dhanyapuramAM AvIne ghaNA dezI ane videzI vyApArIoe AnaMdathI nivAsa karyo hate. AvA suMdara nagaramAM ghaNa anya vyApArIe AvIne vasyA hatA. A gAmamAM bhADuM kara vigere ra Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 dhanyakumAra caritra. bahuje kemI hevAthI vyApArIo ane anya rahevAvALAo khAsa kheMcAIne rahevA AvyA hatA ane anya anyanI harIphAIthI taratamAMja AvIne harSa pUrvaka tyAM vasyA hatA. A pUramAM dhanyakumAranI prabhutA te nizcaLa thayelI hatI. uparAMta vyApArAdika vyavasAyamAM kuzaLa hevAthI bhAgyanA bhaMDIra evA dhanyakumAre mahA puNya prabhAvathI thoDA vakhatamAMja karoDo rUpiyA meLavyA. tenagara anya rAjanA, ceranA tathA anya vyAdhivigere upadrathI rahita hatuM, tethI te nagaramAM vyApAramAM ghaNI saralatA hatI tathA lAbha ghaNe maLatA hatA, tethI thoDA vakhatamAMja bahu manuSyo tyAM vesavA AvyA. ghaNA manuSyanA nivAsathI vasatI vadhI javAne lIdhe lakone pANI maLavuM muzkela thaI paDyuM, tethI tyAM vasanArA leko 'pararapa belavA lAgyAA nagaramAM bIjuM badhuM te sukha che, paNa meTA jaLAzaya vinA pANInI pIDA maTe tema nathI. A pramANenI lekokti carapurUSa pAsethI sAMbhaLIne lekanA sukha mATe dhanyakumAre sArA muhUrtane divase eka moTuM sarovara khedAvavAne prAraMbha karyo. seMkaDo kAma karanArA sarovara khodavAnA udyamamAM lAgI gayA ane tenI upara dekharekha rAkhanArA rAjasevako tAkIde khodavA mATe temane preraNA karavA lAgyA. ) . have dhanyakumAra svabaMdhuonA kaLathI tathA ISyabhAvathI kaMTALI jaIne pitAne gherathI nIkaLe tyArathI ja sUrya asta thatAM divasanI zebhA cAlI jAya tema tenI samasta lakSmI paNa tvarAthI, cAlI gaI. eTale tenuM ghara badhuM lakSmI rahita zobhA vinAnuM thaI gayuM. dhanyakumAra cAlyA gayAnI tathA lakSmIne nAza thavAnI hakIkata zreNika mahArAje sAMbhaLI, eTale teo bahu ke pAkuLa thayA Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTha pIva. 227 ane sabhyane kahevA lAgyA-"are sabhAjane ! duSTa lekanI duSTatA te juo ! mArA jamAI dhanyakumAra tenA traNa bhAIonI sahAya vagaraja oTalI meTAI ane prauDhatA pAmyA hatA, chatAM te duSToe hamezAM kaLaha, IrSyA ane kuTIlatA karIne tene atizaya kheda pamADyo, eTale "saMkalezakArI sthAna dUrathIja choDI devuM te sajjananuM bhUSaNa che." A zAstra prasiddha uktine Azraya laIne dhanyakumAra keI dUra dezamAM cAlyA gayA che, tene bIlakula patteja nathI. mahApurUSe vidhavALA rathAnamAM rahetA ja nathI. A tenA baMdhuo mahA pApI che ane koI paNa prakAranA adhikArane bIlakula egya nathI. A pramANe kahIne sajanenuM pAlana karavuM ane duSTone daMDa kare te rAjanItine saMbhArIne temane amuka vakhata kArAgrahamAM bI meTI rakamano daMDa karyo, ane badhA gAme vigere temanI pAsethI laI lIdhA pachI jevA AvyA hatA tevA nirdhana karIne temane choDI mUkyA. AvI rIte dhanasAra vigere dhana vagaranA thaI gayA, eTaluM ja nahi paNa dhananI sAthe tenI spardhA karanAra yaza, kIrti ane kAMti vigere guNe paNa temane cheDIne cAlyA gayA. nAmathI dhanasAra paNa dhanarahita thavAthI adhanasAra manamAM vicAravA lAgyo ke "pahelAM Aja rathaLe uMce vyApAra karyo, have ahIM halake dhaMdhe ApaNAthI kema thaI zakaze? A pramANe manamAM vicArI putrone lAvIne teNe kahyuM ke-"putro ! have ahIM rahevuM yogya nathI. tethI cAle ApaNe anya dezamAM jaIe. dezAMtaramAM dhanarahita manuSyane udarapUraNArthe bhikSAvRtti karavI paDe che te paNa drAkSa jevI mIThI lAge che. tevA anya sthaLamAM bhikSAvRtti karatAM chatAM paNa koI mANasa tene halakAM Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 dhanyakumAra caritra. - vacane kahetA nathI, paNa ulaTA karUNA vaDe kAI kaI mANase tene sahAya karanArA thAya che. dezamAM te pagale pagale lekenAM duvacane sAMbhaLIne hRdaya baLe che. jevI rIte suMdara akSaravALe ane suMdara AkRtivALo chatAM paNa rUpiyetukemAM cAlata nathI-mAna pAmate nathI, tevI ja rIte sArI rIte bhaNele, suMdara AkRtivALo e paNa nirdhana mANasa duniyAmAM mAna pAmato nathI. he putra ! jevI rIte sArA prAsavALuM tathA suMdara kaMThavaDe belAyeluM kAvya paNa je arthazUnya hoya to te vakhaNAtuM nathI, tevI ja rIte samAcita bhASAnA, vyApAramAM kuzaLa e paNa nirdhana mANasa lekamAM vakhaNAtuM nathI. A pramANe kahIne svanirvAha mATe paradeza javAnI IcchAvALA dhanasAra zreSTIe samazrI ane kusumazrIne temanA pitAne ghera mokalI dIdhI. tyAra pachI subhadrA pratye AMkhamAM azru lAvIne gaLadu kaMThe teNe kahyuM ke"he uccAzavALI ! tuM paNa gabhadra zreNIne ghera jA. amArA prabaLa duSkarmanA udayathI bhAgyanA eka bhaMDArarUpa putra ke sthaLe cAlyA gaye che ane tenI sAthe saMpadA paNa cAlI gaI che. ahIM rahyA satA ane kuTuMbane nirvAha karavAne asamartha chIe, tethI ame te have dezAMtaramAM jazuM. dezAMtaramAM nirdhanane, cekasa sthaLa vinAnA purUSane oLakhANa vinAnAne ane sthAnabhraSTa thayelAne kyA kyA prakAranI vipatti paDatI nathI ? badhI vipatti paDe che. tuM atizaya sukomaLa che, sukhanI lIlAmAM ja ucharelI che, duHkhonI vAta mAtra paNa jANatI nathI, tethI he putro ! tuM sukhathI bharelA tArA pitAne ghera jA jyAre amane bhAgyazALI evA tArA patine saMgama thaze tyAre tane AmaMtraNa karIne lAvazuM." Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTha pavi. 229 A pramANenuM sasarAnuM kathana sAMbhaLIne subhadrA bolI ke"sujJa sasarAjI! ApanI jevA vayevRddhakuLapAlanamAM tapura, kuTuMbanI ciMtAmAMja lIna thayelA, sarvanI upara mIThI daSTivALA ane amAruM duHkha jovAne asamartha evA Apane te A pramANe kahevuM gya che, paraMtu huM te ziyaLarUpa zastranI sahAya laine ApanI sAtheja AvavA IcchuM chuM, kAraNa ke vipatti samaye paNa satIne te bhagRhe rahevuM te ja yogya che nItizAstramAM paNa kahyuM che ke - nArINAM piturAvAse, narANAM zvazurAlaye / ekasthAne yatInAM ca, vAso na zreyase bhavet // "nArIone pitAnA gRhamAM, purUSane zvasuranA gRhamAM ane yatione eka rathaLe vAsa kare te temanA zreya mATe thatuM nathI' vaLI jayAre saMpUrNa lakSmI ane akSaya sukha hoya tyAre paNa strIone mahesuvAdikanA kAraNane uddezIneja pitAne ghera javuM yukta che, kAraNa vagara nakAmA pitAne ghare javAmAM dUSaNa raheluM che. Ama hovAthI vipattinA samayamAM te zvasuragRhe rahevuM teja zreSTha che. je ApattinA samayamAM pitAne ghera jaIne keI strI te tyAM tenI bhejAI vigere pitAnA gharanA manuSya ane strIvarga tenA sAsarAne kuTuMbanI niMdA kare. teo bole ke-"amArA naNadeI (naNaMdanA pati) avicArIta kArya karanAra che. teo kAraNa vagara tathA pUchayA vagara ekadama AvI kuLavatI patnIne viDaMbanAnA mArgamAM choDI daIne kyAMka cAlyA gayA che. je gRhane nirvAha karavAne samartha hoya tenAthI ja gharano nirvAha cAlI zake che." vaLI bIjA bele ke-"temAM bahenanA varano kAI deSa nathI, te te cAkaranI jema hamezAM kuTuMbanuM kAmakAja karavAmAM ja tatpara Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 dhanyakumAra caritra. rahetA hatA. paraMtu tenA meTAbhAInI strIo bahu halakA svabhAvavALI che, javAsAnA jhADa jevI che, AnI maheTAI sahana karI zake tevI nathI, tethI hamezAM halakAM vacane bolyA karatI hatI, tethI bahenanA dhaNIne kheda thaye, ane durjanane tyAga karI paradeza cAlyA javuM.' te nItinuM vAkya saMbhArIne te ghara choDIne cAlyA gayA che. kahyuM che ke--siMha, saMpurUSa ane hAthIo jayAM apamAna thAya tyAM kadi paNa rahetA nathI. vaLI AvuM sAMbhaLIne anya koI bele ke "AmAM kAMI purUSArtha na kahevAya, A kaI purUSanuM kArya nathI, ghaNAe duSTa leke A pramANe purUSane kanaDe che, tethI zuM teo ghara choDIne cAlyA jAya che? junA bhayathI zuM paheravAnAM kapaDAM ke I cheDI detuM haze? ulaTuM te te durjanene evI zikSA kare ke jethI pharIne tenuM nAma paNa laI na zake. nItizAstramAM te upara paNa kahyuM che ke - zaThaMpati zAThyaM kuryAd, mRdukaMpati mArdavam / khayA me luMcitau pakSau, mayA muMDApitaM shirH|| zaTha pratye zAcatA karavI, naramAzathI varte tenI sAthe nara mAzathI vartavuM; zuka vArAMganAne kahe che ke te mArI pAMkhe chedAvI te meM tAruM mAthuM muMDAvyuM !" 1 A pramANe zAstranuM rahasya jANanArA, rAjAdine bhayathI rahita, AkhA nagaramAM jenuM vacana mAnya thAya tevA, vaLI jenA mULa uMDA piThelA hatA tevA paNa bahenanA pati nAzI gayA te sAruM 1 A zuka ane vezyAnI kathA prasiddha che. vezyAe pipaTanI pAMkha kApI, tethI teNe chetarapIMDI karIne tenuM mAthuM muMDAvyuM ' hatuM. A kathA paMcataMtramAM che. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTha paDhava. * 231 karyuM nathI. DAhyA mANasanuM A kAma nathI." A pramANe pitAnA gRhavALA manuSya jema Ave tema sAMbhaLatAM ati kar3avA lAge tevAM vacane bole, tene meDhe huM hAtha kevI rIte dauM?eka te mArA priya patinA viyeganuM duHkha, temAM bIjuM dAjhayA upara DAmanI jema, vAgela upara kSAranI jema AvAM niMdAnAM vAkyanuM zravaNa ane trIjuM parAdhIna vRttithI jIvana gALavuM te yogya nathI. tethI te vaDIla ! eka sthaLe agara musApharImAM, saMpattimAM agara ApattimAM, sukhamAM athavA te duHkhamAM kAyAnI sAthe chAyAnI jema uttama rIte ziyaLa pALavApUrvaka zvasuragRhane huM te kadi cheDIza nahi. jayAM Apa vaDIle raheze tyAM huM paNa ApanI sAtheja Apane anusaraNa karIne rahIza e meM nizcaya karyo che." A pramANenAM subhadrAnAM vacana sAMbhaLIne dhanasAra zreNI AnaMdita thaine belyA ke-"he pativratA ! te kharekharUM satya kahyuM che. tuM te purUSottama dhanyanI kharekharI sAcI patnI che. tArA AvA pAtivratyenA dharmamaye vicArathI kharekhara sArUM ja thaze e mane nirNaya le che." tyAra pachI dhanasAra zeTha tenI patnI, subhadrA, traNa putro ane traNe putranI patnIo kula ATha jaNa sahita jema jIva ATha karma sahita zarIramAMthI nIkaLe tema rAjagRhIthI nIkaLe. mArgamAM sarva rathaLe majurI vigere karIne AjIvikA karatAM tathA ghaNA deze ane nagaramAM karatAM anukrame teo kauzAmbImAM AvyA; kahyuM che ke yatio, yAcake ane nidhana vAyunI jema eka sthaLe rahetA nathI-rahI zakatA nathI. meTInagarI kauzAMbIne joine ahIMtahIM sarvatrateo bhamavA lAgyA. pharatAM pharatAM koI sajana purUSane dekhIne temaNe pUchayuM ke Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 dhanyakumAra caritra "he bhAI! A nagaramAM paisAvALA zrImaMta, madhyama sthitivALA'o tathA nidhana manuSya kevI rIte rahe che? kevI rIte pitAnI AjIvikA calAve che?" tyAre te nagarane rahevAsI mANasa be ke-"he paradezI ! A nagaramAM je dhanavaMta che te pitAnI muMDIthI vyavasAya-vyApAra kare che, kAraNake prakAzavALA dIvAne prakAza mATe anya dIvAnI jarUra paDatI nathI. zrImatethI kayAkayA vyApAra thatA nathI ? teo te nANAvaTIno, anAja vecavAne, ghIne, senIne, maNiyArane sutarane hIrane, tAMbuLAdikane, telane, sepArIvigerene rezamI vastro, kapAzIA, dezIvaTane (kApaDane), maNivigere ratnane suvarNacaMdIne, kariyANAne, vahANane, gaMdhiyANAne sugaMdhI talAdikane vigere sarva prakArano vyApAra kare che. jenI pAse vizeSa paisA nathI hotA teo moTA zrImaMta zreSThIo pAsethI rUpiyA vyAje lAvIne vyApArAdika karIne pitAne nirvAha kare che. je je vyApAramAM kuzaLa hoya che, te te prakArane vyApAra karIne sukhe sukhe pitAne nirvAha kare che. jevI rIte nadInA taTa upara rahelA aragho (2) nadInA pravAhanA jaLa upara jIve che ane pitAnI pravRtti kare che, tevI rIte evA vyApArIo bIjAnA dravyavaDe vyApAra karIne pitAne nirvaha calAve che. jeo atyaMta nidhana che ane udaranirvAha muzke1lIthI karI zake che, teo eka zreSTha jANe janenA daridrane edAvI dUra karatA hoya tema hAlamAM dhanyapuramAM eka meTuM sarovara dAve che tyAM majurI karIne AjIvikA calAve che. te jagyAe A pramANe 1 nadIne kinAre ubhA karelA pANInA raMTo nadImAMthI jaLa laI laIne kSetrAdikane pUruM pADe che. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTha pallava. prabaMdha kare che ke--kAma karanAra strIone hamezAM eka dInAra Apa ane kAma karanArA purUSane be dInAra ApavA, uparAMta be vakhata tailAdika sahita Icchita bhojana ApavuM. Ama havAthI jeo nidhana che ane majurI karanArA che teo A taLAva davAnA kAryathI sukhe sukhe AjIvikA calAve che." A pramANenI te nagaramAM rahenAranI kahelI hakIkata sAMbhaLIne te dhanasAra bahu harSita thaye; pachI pitAnA sarva parivAra sahita dhanasara zreSThIe tyAM jaIne taLAva khedAvanArA uparI adhikArIne vinayapUrvaka temeraphAra karI pitAne tathA pitAnA parivArane AjIvikA calAvavA mATe tyAM kAma karavA sArU rAkhavA vinaMti karI. te mATe adhikArI bolyA ke--he vRddha! amArA svAmInA puNyaprabhAvathI A sarva kAma karanArA majure saravara davAnuM kArya karavAvaDe sukhe sukhe AjIvikA calAve che. tuM paNa tArA kuTuMba sahita taLAva khodavAne udyama kara ane te dvAra paisA meLavIne sukhethI kALa vyatIta karI kuTuMbane nirvAha kare.' A pramANe tenI anujJA maLavAthI AkhA kuTuMba sahita dhanasAra zeTha taLAva khodavAnA udyamamAM pravaryAM. hamezAM majurI laIne najIkamAM karelA jhuMpaDAomAM rahI sukhethI udarapUrti karavA lAgyA. pitAnA pUrvakRta karmanA udayane vazavartI thaye lA che A na pUrI zakAya te peTane khADo pUravA mATe zuM zuM kAryo karatAM nathI ? tethIja sAdha, manuSyae pratikSaNe karmabaMdhanI ciMtA karavAnI che. kSaNa paNa choDI devAnI nathI. p. A pramANe keTaleka kALa vyatIta thaye.eka divasa baporanA 1 dInAra eka jAtanuM nANuM che. 30 Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 8 ) 234 dhanyakumAra caritra. samaye saMpadAthI paripUrNa hovAne lIdhe harSita evA lekethI parivRtta, maMtrI tathA sAmetAdikathI gherAyelA, pAyadaLa, hastI ane dhoDAonA samUha sahita, utsAhapUrvaka jenuM bhATacAraNe guNavarNana karI rahyA che tevA, tApa nivAravA jenI pachavADe suvarNa daMDavALuM chatra dhAraNa karAyela che tevA, uttama dedIpyamAna suvarNa sarakhI kAMtivALA, judI judI jAtanA ratnAlaMkArethI ( manahara lAgatA, dedIpyamAna divya auSadhinI mAphaka jenuM zarIra bahu tejavaMta hevAthI merU parvata jevA lAgatA, dhaNuM che, AnaMda pAme, jyavaMtA raho evI birUdAvaLI bolatA baMdivAne nA samUhane temanA jIvana paryata cAlI zake teTaluM dravya dAnamAM ApatA ane je moTuM taLAva pitAnA taraphathI khodAtuM na hatuM tene jovAne mATe kaututhI ullasita thayelA cakSuvALA, dhanyakumAra te taLAva pAse AvyA. sarve kArya karanArA majuro temane joIne harSapUrvaka namana karavA lAgyA. tyAM sarvanAM praNAma svIkArIne ekAMta sthaLamAM azaka tarUnI chAyAmAM rAjAne yogya sihAsane sevakoe prathamathI ja mUkela hatuM tyAM beThA. thoDIvAra tyAM besI visAmo laIne sarve majuranI davAnI pravRtti jovA 4 lAgyA. jotAM jotAM eka sthaLe majurI karavAthI kaleza pAmelA piAtAnA AkhA kuTuMbane joIne te manamAM bahu Azcarya pAmyA ane vicAravA lAgyA ke-"aho ! kamanI rekhA devatAothI paNa uddhI zakAtI nathI. kahyuM che ke - udayati yadi bhAnuH, pazcimAyAM dizAyAM, pracalati yadi meruH, zItatAM yAti bandiH / Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTha pallava. 235 - - vikasati yadi padmaM, parvatAgre zilAyAM, tadapi na calatIyaM bhAvinI karmarekhA // jo sUrya kadAca pazcima dizAmAM uge, merU parvata calAyamAna thAya, agni zItaLa guNavALa thaI jAya, kamaLapuSpa 5vaMtanA agrabhAge zilA upara uga topaNa bhAvi je karekhA heya te koI paNa divasa pharatI nathI." 'ahe A mArA mAbApa, A bhAIo, A bhAbhIe, A mArI patnI, A mAruM AkhuM kuTuMba ahIM Avela che. ahe! kevI asaMbhAvya, na kalpI zakAya tevI durdazA nazIbe temane pAsa karAvI che? A zAlibhadranI bahena paNa mATI vahana kare che! ane thavA te karmanI gati vicitra che. A sarvanuM vacana keI divasa mithyA thatuM nathI. aneka rAjAonA samUhae jenAM caraNakamaLanI upAsanA karI hatI tevA rAjarSi harizcaMdrane paNa caMDALane ghera pANI bharavuM paDyuM hatuM ! tathA satIone viSe agresara naLapatnI damayaMtIne paNa ati dukhinI thaI yauvanAvasthAmAM gharavanamAM ekale kALa gumAvavo paDyo hate ! traNa jagatamAM bhagavyA vagara kaIthI karma khapAvAtuM ja nathI ! je kaI jinezvara bhagavaMta tathA tevAja atula baLa, vIrya, utsAha yukta thayA teoe navAM karma na bAMdhyA, paNa pUrve bAMdhelAM karmo te te savane paNa bhagavAne ja khapAvavA paDyA ! jyAre vidhi vAMka hoya tyAre kANa sukhI thAya che? cakravartInA mukuTa uparathI paDI gayeluM ane dhULathI DhaMkAI gayeluM, jenI oLakhANa nAza pAmI gaI heya tevuM ratna devAdhiNita hoya chatAM paNa manuSyanA paganI nIce dabAvA vigere aneka prakAranI vipattio sahana kare che, te Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 dhanyakumAra caritra pachI rAgAdika deSanA prabaLa udayanA vivazapaNAthI manuSyane atizaya vipattio bhegavavI paDe temAM zuM navAI ! A karma bhogavavAmAM kAyarapaNuM karavA jevuM nathI, kAraNake kAyarapaNe sahana karavAthI ulaTI azubha karmonI vRddhi thAya che. zubha karmonuM azubha karmomAM saMkramaNa thAya che. zubha karmonA rasanI hAni thAya che, tethI cittamAM vyAkuLatA lAvyA vagara samabhAvathI je vipattio Ave te sahana karavI, kAraNa ke karmo te jaDa che, tethI tene bIlakula dayA hatI ja nathI." ja A pramANe vicAra karIne pitAnA pitAne bolAvI dhanyakumAre temane kahyuM ke-"tame navA AvyA jaNao che ! kyAMthI AvyA che? tamArI kaI joti che? A sarva strI purUSane tamArI sAthe zuM saMbaMdha che?'' A pramANe pUchayuM tyAre prabaLa puNyanA udayathI tathA vividha prakAranA ratnanA ane suvarNanA alaMkAranI kAMtithI jenA zarIranuM svarUpa pharI gayeluM che tevA dhanyakumArane dhanasAre oLakhA) nahi tethI pitAnI jAti, kuLa, vaMza vigere gopavIne avasarane ucita evo je te uttara ApatAM kahyuM 'kehe svAmina ! ame paradezathI AvelA chIe, tadana nidhana chIe, ame AjIvikAne mArga zodhatA hatA, tevAmAM A tamArA gAmamAM AvatAM Apa sAhebane A popakArI kArya vyavasAya te sAMbhaLIne ghaNA divasathI ame ahIM rahyA chIe, ane tamArA pratApathI sukhapUrvaka AjIvikA calAvIe chIe. hamezAM prabhAtamAM uThIne Apane AzIrvAda ApIe chIe ke Apa ghaNuM che, ghaNe AnaMda pAme ane lAMbA vakhata sudhI pRthvInuM rakSaNa karo.' baraNake amArA jevAne te tameja jaMgama kalpavRkSa che." Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTha pavi. 237 A pramANe khuzAmata bharelAM mIThAM vacane bolI namaskAra karIne dhanasAra zreNI eka bAju ubhA rahyA. pitAnAM AvAM mIThAM vacane sAMbhaLI dhanyakumAra vicAravA lAgyA ke "ahe! juo ! dhanane kSaya thatAM matine vibhrama paNa ke thaI jAya che? bALapaNathI ucherIne moTA karelA pitAno putrane paNa teo eLakhatA nathI. zAstramAM kahyuM che ke dhanane kSaya thatAM teja, lajajA, mati, mAna te sarvane paNa nAza thAya che-te cAlyA jAya che. jevI rIte matimUDha thayelA pazuo sAthe dhuMsarImAM joDAyA chatAM pitAnA putrane paNa oLakhatA nathI, tevI ja rIte A mArA pitAjI paNa samRddhivAna thayelA mane pIchaNa zakatA nathI. vaLI hamaNa dAridrayanA prabhAvathI lajajA pAmelA A sarve kirNa vaMzAdikane paNa gepa che. tejahIna thayelA tArAo dina : pitAnI jAtine pragaTa karI zake che? tethI hamaNAM huM paNa temane mArI jAtinI oLakhANa ApIza nahi, samaya Avyeja oLakhANa ApIza, kAraNa ke pathya bhejana paNa akALe levAthI rogIne vikAra karanAra thAya che. A pramANe vicArIne mana dhAraNa karI kAMIka sneha dekhADe' ema vicAra karIne tyAM yojelA adhikArI pratye dhanyamAra bolyA- A vRddha mANasa vRddhAvasthAthI jarjarita thaI gayelA che tethI temane tela guNa karanAra thaze nahi, tethI emane ghI opa." A hukama maLatAM dhanasAre "bahu meTI maherabAnI karI tema kahIne punaH punaH praNAma karyA. te vakhate badhA majuro vRddhane kahevA lAgyA ke--he vRddha! tArA upara ApaNA svAmInI bahu me kRpA dekhAya che, ke jethI temaNe telane badale tane ghI ApavA hukama karyo, paNa Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 - dhanyakumAra caritra. tuM ekale ghIyukta bhajana kema karIza? e kAMi sArUM dekhAze nahi, kAraNake uttama purUSane paMktibheda karIne jojana karavuM te sAruM dekhAtuM nathI, tethI tuM svAmIne amArA sarvenIvatI vinaMti kara ke jethI ame sarvane paNa dhIno Adeza maLe ! A pramANe sarvee dhanasArane kahyuM, tethI te pharIthI dhanyakumArane praNAma karIne vinaMti karavA lAge ke-"svAmina ! huM eka ghI khAuM te te sAruM nahi dekhAya, tethI mArI sAthenA badhA kAma karanArAone paNa ghI ApavAmAM Ave te hukama kare te ThIka. ApanI jevA dAnezvarIo paMktibheda kare te sAruM na dekhAya, tethI aTalI maherabAnI jarUra karo! ATaluM karavAthI mArA uparanI 1 nI kRpA vizeSa vakhANavA lAyaka thaze. A pramANe dhanasAra Ara kahyuM tethI pitAnuM vacana pramANa karavuM ja joIe te vicAra karIne atizaya vinayavALA dhanyakumAre sarva majurone ghI ApavAne hukama karyo. A hukama sAMbhaLIne sarve majure bahuja saMtoSa pAmyA, ane te badhA dhanasAranI prazaMsA karavA lAgyA. A pramANe hakIkata banyA pachI dhanyakumAra atizaya varasAda thavAthI vRkSo jema udyasAyamAna thAya tevI ja rIte dhRta devAnA vaDe pitAnA majurane ullAsAyamAna karIne je raste AvyA hatA te raste pAchA svathAne gayA. 'pAchA bIje divase vanamAM vRkSane navapallavita karavAne jevI rIte vasaMtaRtu Ave tevI ja rIte pitAnA pitA vigerene satkAravA mATe dhanyakumAra pharIthI paNa te taLAva khodAtuM hatuM tyAM AvyA. AgalA divasanI jemaja dhanasAra zreNI ane anya sarva majuroe praNAmAdika ucita vinayAdi prakAre karyA. dhanya Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTha pallava. 239 kumAre paNa eka sthaLe vRkSanI nIce besIne te vRddhane lAvyA ane tene pUchyuM-"A traNa tamArA putra ane temanI strIo hamezAM majurI kare che, ane saravara khodavAne udyama karIne kaleza pAme che. tame te have vRddha thaI gayA che, chatAM paNa haju sudhI AvI majurI karIne kema zramita thAo cho? A tamArA dIkarA kevA che, ke je tamane AvuM duHkha utpanna karanArI majurInA kAryamAMthI nivAratA nathI?" A sAMbhaLI dhanasAra be"svAmin ! ame taddana nirdhana ane nirAdhAra chIe, kaMIka puNyanA ge A raLavAne udhama maLe che, tethI lebhathI. bhUta thaIne "eka rejI vadhAre ne kahyuM ke tamArA vacce taddana jIrNa vasthAmAM paNa huM majurI kara sAthe pratyuttara Apa ke-"svAmina ! meghasadaza ApanA jevA vAraMvAra kathA naLa che? : avasara ... kAMI dhana maLaze ane muMDI thaze teM bhaviSyamAM vyApArAdika kAryamAM upagamAM Avaze, AvA vicArathI zarIranI darakAra karyA vagara huM paNa majurI karuM chuM." A pramANe sAMbhaLIne jarA hasI sarva majure tathA te sthaLanA adhikArIne uddezIne dhanyakumAre hukama karyo ke-"he majura ! A vRddha purUSa vRddhAvasthAthI jIrNa thaI gayela che, te khedavAnI majurI karI zake tema nathI, Ama mane lAgavAthI mane tenA upara dayA Ave che, tethI AjathI A DesI pAse koIe kAMi paNa majurI karAvavI nahi, ane rejI te sarvenI pramANe sarakhI tene ApavI." "meTAnuM vacana pramANa che. ema kahIne survee temane praNAma karyA. A pramANe karIne dhanyakumAra ghare gayA tyArapachI sarve majure ekaThA thaIne arasaparasa kahevA lAgyA ke "A vRddha kharekhara puNyazALI kRtapuNya Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 dhanyakumAra caritra. lAge che. tene dekhatAMja rAjAe tenI majurI mukAvI dIdhI." bIje kahevA lAge ke-"IzrukSetra, samudranuM sevana, nipaSaNa ane rAjAnI maherabAnI te jarUra tarataja dAridrane nAza kare che. A zuM tame nathI sAMbhaLyuM ? che trIje divase paNa dhanyakumAra tyAM AvyA ane teja vRkSanI nIce siMhAsana upara beThA keTaleka vakhata gaye eTale prathamathI saMketapUrvaka kahI rAkhelA purUSae drAkSa, akhoDa, khajura vigere khAdya vastuo dhanyakumAra pAse lAvIne mUkI. dhanasAra te dhanya Agamana vakhate pahelethI ja tyAM Avela hatA, ane . nI kRpA vizeSa vakhANavA lA dhanyakAre vRddhane lAvyA a* kahyuM tethI 'pitAnuM vacana muM tame grahaNa kare, kAraNake " , mane azmi - ti vRddha purUSane evI kemaLa varaMtu e ja khAvI ThIka paDe che; lekamAM bAlyAvarathI ane vRddhAvasthA sarakhI kahevAya che. dhanyakumAre A pramANe kahevAthI "je Apane hukama tema kahIne dhanasAre sarva majura tarapha dRSTi karI. tyAre dhanyakumAra hasIne bolyA ke- "zuM A padArtho A sarvene ApavAne tamArA mene ratha ? vRddha purUSane vAtagya ja che. je badhA ekaThA rahelA hoya te sarvene ApyA pachI ja levuM, te uttama kuLanI nIti che." Ama kahIne sarvanI vacce dhanasAranuM uttama kuLa jaNAvyuM. tyArapachI sarve majurane, ane khAsa karIne vRddha majurane te suke me Ave; ane tenI upara sarvene tAMbuLAdi ApIne dhanyakumAra gRhe gayA. punyavaMta purUSone ucita e me khAvAne maLavAthI AnaMda pAmelA majure eka bIjAne arasaparasa kahevA lAgyA ke "A vRddha mANasa bahu punyazALI che. oLakhANa nahi chatAM paNa rAjA Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTha pavi. - 241 tene bahumAna Ape che, jevI rIte mahAdevanI pUjAmAM paMDha paNa pUjAya che, tevI ja rIte A vRddhanA prabhAvathI pUrve kadi nahi khAdhela tevA mevA khAvAne paNa ApaNane prasaMga maje." A pramANe thavAthI sarve majuro pUNa te vRddhanI ane tenA sarva kuTuMbIonI AjJAnusAra vatavA lAgyA.dhanyakumAra paNa vRddha pitAnI bhaktinA nimitteja hamezAM tyAM AvavA lAgyA; ane teja sthaLe vRkSa nIce besIne ke divase bera, koI divase jAMbu, koI divasa sAkara mizrita nALiyera, kaI divase nAraMgI, aMjIra, pAchI zeraDInA kakaDA, tene rasa ema judI judI vastuo sarve ma ne ane khAsa karIne te vRddha ane tenA parivArane savizeSe ApavA lAgyA. - ekadivasa temaNe dhanasArane kahyuM ke tamArA vatana chaNe thaI gayA dekhAya che. dhanasAre pratyuttara Ape ke-"svAmina! ame nirdhana vastra saMbaMdhI kharca karavAne kevI rIte zaktivAna thaIe? ane kharca vinA navAM vacce kyAMthI Ave? vaLI mArA ekane mATe lugaDAM karAvavAthI AkhA parivArane kapaDAM karAvI ApavAM paDe, tethI jema tema jevA haiya tevA vastrathI ja nirvAha calAvIe chIe." A pramANene uttara sAMbhaLIne dhanyakumAre dhanasAra ane tenA AkhA parivAranA strI purUSane paheravA lAyaka va apAvyA ane sarve majurone paNa ekeke vasaeN apAvyuM, tethI teo paNa bahu harSa pAmyA ane vRddhanI prazaMsA karavA lAgyA. A pramANe hamezAM dhanasAra zreSThInA manane anukULa evA tAMbuLa, vastra ane sukhethI khAI zakAya tevA padArtho ApIne dhanyakumAra temane satkAra karatA hatA. anya majurone paNa yathA 1 napuMsaka e baLada. Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 dhanyakumAra caritra. yogya ApatA hatA ane bhAi bhojAi vigerene satkAra karatA hatA, paNa dhanyakumAranA puNyane prabhAva vadhI javAthI koI tene oLakhI zatuM nahatuM. eka divase dhanyakumAre vRddhane kahyuM ke have unhA- LAnI Rtu Ave che, tamArI umara vRddha thaI che, divasa pUrNa thatA (cakravAka pakSInI jema chAzano abhAvathI tamane rAtrIaMdhapaNuM prApta thaze. te sAMbhaLI dhanasAra zreNI ke svAmina ! huM paNa te vAta jANuM chuM, paraMtu amArI pAse gAya vigere Dhora nathI, tethI amane chAza kevI rIte maLe? vagAya vigerenuM rakSaNa karavAmAM kharca paNa bahu thAya che, tethI te na maratha te aMtaraMgamAMja samAI jAya che. te sAMbhaLI dhanyakumAre kahyuM ke-AvuM dIna vacana tamAre bolavuM nahi, mAre ghera gAya vigere DhoranuM moTuM ToLuM che ane dudha vigere puSkaLa thAya che, tethI chAza paNa ghaNuM thAya che, mATe he vRddha tamAre hamezAM mAre gherathI chAza maMgAvavI, moTA mANasonI paNa chAza levA javAmAM ladhutA dekhAtI nathI, tema lekamAM paNa kahevata che, tethI hamezAM tamArI vahuone mAre ghera chAza levAne mATe mokalaje. mArA gharane tamArUM dhare che temaja gaNaje, kAMi paNa aMtara gaNaze nahi." A pramANe sAMbhaLI moTI maherabAnI karI" tema kahI dhanasAra khuzAmatanAM mIThAM vacane bolavA lAge. saMsAramAM cAra sthaLe dhikkAranAM sthaLa tarIke varNavelA che. te A pramANe dAridratvaM ca mUrkhatvaM, parAyattA ca jIvikA / kSudhayA kSAmakukSitvaM, dhikkArasya hi bhAjanam // daridratA, mUrkhatA, parAvalaMbI AjIvikA ane sudhAthI peTanuM dubaLa thavApaNuM te cAra dhikkAranAM sthaLa-kAraNe che' Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTha pallava. 243 ' je koI ati svaccha aMtakaraNavALe mahA purUSa hoya te paNa kSudhAthI dubaLa thAya che tyAre bIjAnuM AdhInapaNuM zedhe che; jevI rIte kSINa thayela bIjane caMdramA paNa prajAe Apela tatune zedhe che. tyArapachI dhanyakumAra sarva majurone ane pitA, baMdhu vigerene savizeSa satkArIne devanA nirdayapaNAne aMtaHkara mAM niMdatA pitAnA AvAse AvyA. temanA gayA pachI badhA majure dhanasArane kahevA lAgyA ke-aho ! tamArA sAnidhyathI ame paNa bahu sukhI thayA chIe. kahyuM che ke-satsaMga kalyANa karanAraja nIvaDe che." have bIje divasathI dhanasAranI AjJAthI putravadhue vArApharatI jaLa levAne vAdaLIo jevI rIte samudra pAse jAya tema chAza lAvavAne mATe dhanyakumArane ghera javA lAgI. dhanyakumAranI AjJAthI saubhAgyamaMjarI temane hamezAM chAza ApatI hatI. bharathArane vaza thayela strInI teja nIti-kartavya che. ekadI dhanyakumAre saubhAgyama jarIne kahyuM ke he priye! traNe vahurUone tAre sajajananA aMtaHkaraNanI jevI svaccha nirmaLa chAza devI, bahu pADI ApavI nahi, paNa je divase nAnI vadhu chAza levA Ave, te divase tene jADI choza tathA dudha ApavuM; vaLI madhura vacanevaDe tenI sAthe prIti karavI, tenI sAthe kAMI paNa bheda gaNave nahi." A pramANene patine hukama prasanna cittathI saubhAgyamaMjarIo mAthe caDhAvyuM. te divasathI sarala hRdayathI teNe patinA hukama pramANe vartana karavA mAMDyuM. je divase subhaddI chAza levA Ave ne divase teNI khuzI thaine tene dudha, chAza, pakavAnna, khajura, akheDa, sitaphaLa vigere khAvAnI vastuo Ape, miSTa vacanathI Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 dhanyakumAra caritra. bolAve ane "zarIre kema che? sArUM che?' vigere zarIranA sukha duHkhanA samAcAra pUche. teNI paNa judI judI jAtanA sukhethI khavAya tevA padArtho grahaNa karIne tene utAre laI jAya ane vRddhanI AgaLa mUke. vRddha A pramANe lAvelI vastuo joIne subhadrAnI prazaMsA kare ke-are putra! juo, juo, bhAgyavAna putranI A patnI paNa kevI bhAgyazALI che. te puNyavaMta purUSane upabhegamAM levA lAyaka mevA mIThAI vigere khAdya padArtho laIne Ave che." jayAre bIjA divasoe meTI vaharUo jAya ane mAtra svaccha jaLanI upamA jevIjapataLI chAza mAtra laIne Ave tyAre dhanaprasAra kaheto ke AmAM kAMI bIjo vicAra karavA jevo nathI, A meTI vahuoe kAMI laI lIdhuM nathI ane A nAnI vahue kAMI ApI dIdhuM nathI, paraMtu ahIM bhAgya mAvaja pramANabhUta che. nazIbamAM heya teja maLe evuM zAstra vacana satya che. A pramANe dhanasArathI karAtI laghA sAMbhaLIne ISya pUrvaka meTI vahurUo belavA lAgI ke-A jarjarita DorAe te amArI pAse hamezAM mArA 4 diyaranAM vakhANa karI karIne sarvanA nehamAM bhaMga paDAvyuM ane tenI pAse ghara tALu te te nAsIne koI dezAMtaramAM cAlyA gayA che, ane temanA samAcAra paNa kAMI maLatA nathI. have A 7 nAnI vahunI pachavADe lAgyA che, tethI te Dose zuM karaze tenI khabara paDatI nathI." A sAMbhaLI temAMthI eka bolI ke are! ApaNuM sAsarA te Ane bhAgyazALI kahIne ja vAraMvAra bolAve che, paNa tenuM bhAgyazALIpaNuM kevuM che te sAMbhaLo. hamezAM savAre 7 uThIne tarata ja te gadheDInI jema moTI vahe che, sUryAsta sudhI majurI karIne peTa bhare che ane rAtre patinA viyegathI thayelA Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTha pavi. . 245 duHkhanI pIDAtI pIDAtI bhUmi upara suI rahe che. ahe! tenuM bhAgyazALIpaNuM ! AvuM bhAgyazALIpaNuM te zatrune paNa haze nahi!" A pramANe paraspara vivAda karatI ane subhadrAnI irSyA karatI teo rahelI che. CAhave anya divase savAre chAza lAvavA mATe dhanasAra zreNIe meTI vahune kahyuM ke-"rAjamaMdire jaIne chAza laI Ave." tyAre teNue javAba Ape -"huM kAMI chAza levA javAnI nathI. gaI kAle tame amane traNene nibhaMgI kahIne sthApelI che, tethI have tamArI DAhI ane bhAgyazALI vehane ja chAza levA mokale! te chAza levA jaze te dahIM dudha vigere paNa lAvaze." A pramANe kheda upaje tevAM vacane teNe belavA lAgI. te sAMbhaLI vRddha kahyuM-"vahu subhadrA! tameja chAza levA jAo. AM bedhIo sAcuM kahetAM paNa IrSyAthI baLe che, paraMtu tame te tamArA manamAM zAMti rAkhIne sukhethI jAo ane chAza laI Ave. jo sahu sarakhA thAya te gharane nirvAha cale nahi." A pramANe vRddhane hukama thavAthI subhadrA chAza levAne gai. tene AvatI dekhIne saubhAgyamaMjarIe pahelethIja elAgI ane kahyuM ke "bahena ! Ava, Ava, tuM bhale AvI !" A pramANe ziSTAcArapUrvaka paraspara kuzaLa samAcAra pUchIne dahIM, khAMDa vigere vastuo tathA chAza ApIne tene vidAya karI. subhadrA paNa te sarva vastuo laine pitAnA AvAse gaI. te AvI eTale pharIthI paNa vRddhe tenA vakhANa karyA. te sAMbhaLIne traNe jeThANuo IrSyAgnithI vizeSa baLavA lAgI. have hamezAM subhadrAja chAza levA javA lAgI, bIjI koI jatI nahi. Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246, dhanyakumAra caritra. . eka vakhate saubhAgyamaMjarI dUrathI ja vanamAM lAgelA dAvAnaLathI baLelI AMbAnA vRkSanI zAkhA jevI zobhArahita subhadrAne chAza levAne mATe AvatI ane vicAravA lAgI ke-"A majura strI ke paNa uttama kuLamAM janmI hoya tema jaNAya che. kAraNa ke rUpa, lAvaNya, maryAdA, vinaya, vANI vigerethI tenuM kulInapaNuM ane sukhIpaNuM spaSTa dekhAya che. kaI paNa azubha karmanA udayathI teNI AvI avarathA pAmelI dekhAya che, paraMtu te hamezanI janmanI dukhinI hethI tema jaNAtuM nathI. tethI prathama tenI prIti meLavIne pachI huM tene baMdhuM pUchIza." A pramANe vicAra karIne teNe subhadrAne AdarathI belAvI, visAme levA mATe eka sArI mAMcIpara besADI pote paNa najIkanA Asana upara beThI, pachI kuzaLakSemanI vArtA karatAM saubhAgyamaMjarIe pUchayuM ke-bahena ! huM ane tuM have henapaNI thayA. jyAre bahenapaNAM thAya che, tyAre pachI parasparamAM aMtara rahetuM nathI. kahyuM che ke - dadAti pratigRhNAti, guhyamAkhyAti pRcchati / bhuGkte bhojayate caiva, pavidha prItila kSaNam // 05 "davuM, levuM, guhya kahevuM ane pUchavuM, khAvuM ane khavarAbhavuM-A cha prItinAM lakSaNa che. tethI je tArI mArA upara nirmaLa aMtaHkaraNavALI prIti hoyate mULathI mAMDIne tArI badhI vAta mane kahe, zuM phiTika jevI cekhI bhIMta pitAnAM aMtaramAM rahelI vastune kaI paNa vata gopavI zake che?' A pramANe prazna thavAthI suMdara mukhavALI subhadrA lajajAthI nIcuM mukha karIne bolI ke bahena ! mane zuM pUche che mArA dudevane ja pUcha karmanA Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paSTa palava. 247 udayathI mArA duHkhanA anubhavanI vArtA kahevAthI sarva ! ulaTuM mArA duHkhanI vArtA sAMbhaLavAthI tuM paNa duHkhI thaIza, tethI te vAta naja kahevI te uttama che." A uttara sAMbhaLI saubhAgyamaMjarIe kahyuM ke-"sakhI ! bahena ! tuM kahe che te vAta kharI che, paNa je vAta koInI pAse kahevAtI nathI, te prItikAtra pAse te kahI zakAya che. vaLI huM paNa jANI zakIza ke mArI sakhIe ATalI sImA sudhInuM duHkha sahana kareluM che, tethI jevuM banyuM heya tevuM kahe." A pramANe saubhAgyamaMjarIne atizaya Agraha thavAthI subhadrAe kahyuM kebahene! rAjagRhI nagarImAM gobhadra zreNIne putra, ke je samasta bhogo bhegevanArAomAM nRpatulya che, jenA samAna A traNa jagatamAM koI paNa bIjo bhegI nathI, jene ghera haMmezAM suvarNa ratnAdikanA AbharaNe paNa phulanI mALAnI jema nirmAlya phUpamAM pheMkI devAmAM Ave che, jenI vAta kektidvArA tamArA sAMbhaLavAmAM paNuM AvI haze, tevA bhAgyazALI zAlibhadranI huM bahena chuM, mArI mAtAnuM nAma bhadrA ane pitAnuM nAma gobhadra zreSTha che. gabhadra zreNI je traNa bhuvanamAM putra upara vAtsalyabhAva darzAvanAra kaI pitA nathI. jyAre huM yauvanavatI thaI, tyAre mane paraNAvavA lAyaka jANIne tamArAja bhartAranI jevI AkRti, rUpa ane lakSaNevaLA ane lakSmIvaMta, tathA tamArAja bhartAranA nAmavALa, sadbhAgyanI saMpadAnA dhAmatulya, eka vyavahArInA putra sAthe mAre vivAha karyo. te paNa lakSmI sAthe viSNunI jema mArI sAthe paraNyA. pavitra ane premI patinA saMbaM dhathI huM paNa zvazuragRhamAM uttama bhege bhegavatI rahevA lAgI. huM bahu puNyanA udayathI ja kALa paNa jANatI na hatI. bahena! tamArI Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 dhanyakumAra caritra. pAse te sukhanuM huM zuM varNana karyuM ? jeNe dekhyuM ane anubhavyuM hoya teja te sukha jANI zake tema che. pote anubhaveluM pitAne meDhe varNavavuM te anucita che. Ama keTaleka kALa ga. mArA patinuM rAjyamAna, temanI kIrti hamezAM vadhavA lAgyA. te joIne temanA traNe meTA baMdhue irSAvaDe baLavA lAgyA. jenI tenI pAse te mArA patinA asaMtoSe varNavavA lAgyA. le ke te ulaTAM temanI pAse mArA bhattaranA guNonuM varNana karIne temanuM meTuM baMdha karavA lAgyA. Ama thavAthI teo vadhAre ne vadhAre baLatarA karavA lAgyA ane irSyAthI savizeSa khedita aMtaHkaraNavALA thaI gayA. anukrame mArA bhartArane kalpanAthI ane Imita AkArathI A sarvenAM mAThAM caraNanI khabara paDI, tethI sajajanavibhAvathI teo mane ane sarva lakSmIne tyajIne koI dezAMtaramAM cAlyA gayA. mAsa bhartAranA javA pachI tarataja temanI sAthe ja temanA puNyathI baMdhAI rahelI lakSmI paNa gharethI cAlI gaI. jyAre taLAvamAM pANu khuTe tyAre temAMthI ugelI kamalinI kevI rIte rahI zake? naja rahI zake. tyArapachI thoDA ja divasamAM ghare badhuM evuM dhana vagaranuM-lakSmI rahita thaI gayuM ke gharanAM manuSyane udarapUraNArthe anAja lAvavA jeTalI paNa zakti rahI nahi. AvI sthiti thavAthI amArAM gharanAM mAne nirvAha karavA mATe mArA sasarA rAjagrahathI nIkaLyA. te vakhate be merI sapatnI (zeka) paNa hatI, eka rAjI ane bIjI zreNInI putrI. bahAra gAma jatAM mArA thazure te baMne ajJi karI ke-"are vahuo! tame tamArA pitAne : ghera jAo; ame hamaNA paradeza jaIe chIe." A sAMbhaLIne teo te temanA pitAne ghera gaI. "bhattara vagara duHkhI sthitivALA Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 149 gharamAM keNa rahe?" tyAra pachI mArA sasarAe mane paNa AjJA karI ke- "tuM paNa tArA pitAne ghera jA." meM kahyuM ke-huM mArA pitAne ghera jaIza nahi; kemake piyaramAM kSaNe kSaNe thatI zvazura kuTuMbanI niMdA sAMbhaLavAne huM samartha nathI, tethI sukhamAM athavA te duHkhamAM jevI tamArI gati tevIja mArI paNa gati thaze. A pramANenAM mArAM vacana sAMbhaLIne AdarapUrvaka ane sAthe rAkhIne AkhA kuTuMba sahita mArA sAsarA rAjagRhIthI nIkaLyA. ghaNA gAma, pura ane nagaramAM rakhaDatAM rakhaDatAM chevaTe ame atre AvyA. ahIM tamArA bhattara taLAva khodAvavAnuM kAma karAve che, tevI vAta sAMbhaLIne amAre udaranirvAha karavA mATe ame badhA te kAma karavA rahyA. have ame taLAva khodIe chIe ne AjIvikA cilAvIe chIe. he sakhI! nidhana manuSyane peTa bharavA mATe zuM zuM kAryo karavAM paDatAM nathI? kahyuM che ke gAMDA thaI gayelA purUSo zuM zuM belata nathI, ane nirdhana manuSya zuM zuM karatAM nathI ?' sAte bhayama ) AjIvikA bhaya savathI mahe ane dastara che. satya kahyuM che ke jIvatA prANuomAM te rAhujaeka zreSTha che, ke jene muzkelIthI pUrNa karI zakAya tevuM dhikkAravA lAyaka peTa nathI. muzkelIthI pUrI zakAya tevA A udarane mATe mANase kone kone prArthatA nathI?kenI kenI pAse mAthuM namAvatA nathI? zuM zuM karatAM nathI ane zuM karAvatAM nathI?' AmAM keIne paNa doSa nathI, cheSa mAtra pUrva bhavamAM pramAdavaza jIve karelA karmanA udayane ja che ane te udayane nivAravAne to traNa jagatamAM koI paNa prANI zaktimAna nathI. manuSyamAM jee ati baLavaMta ane DAhyA hoya teoe navAM karma na bAMdhavAM ane pUrve bAMdhelAM karma udayamAM Ave te 3ra Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 dhanyakumAra caritra. bhegavIne nirjarAvavA, bAkI te karmarAjA jemanacAve tema saMsArI jIvane nAcavuM paDe che." C A pramANe paraspara baMne sakhIo vArtAlApa kare che, tevAmAM pitAnI AkRtine gopavIne dhanyakumAra tyAM AvyA, eTale tarataja baMne sakhIo lajajA ane maryAdA sAcavIne 8 ubhI thaI gaI ane yogya sthaLe jarA dUra ubhI rahI. te vakhate dhanyakumAra gaMbhadra zreNInI putrI subhadrA tarapha jarA Thapake ApatA hoya tevI rIte joIne belyA ke-"are bhAminI ! pati vinA prANa kema dhAraNa karI zake che? kAraNake pANI sUkAI jAya tyAre kALI jamIna paNa hajAre TukaDAvALI thaI jAya che.' teNIe kahyuM - rAjana ! jevI rIte sukAI gayele puSpane luma paNa DALI sAthe baMdhAI rahele hoya te sthira rahI zake che, tevI ja rIte AzArUpI baMdhanathI baMdhAyela mAro AtmA paNa maraNathI rakSita rahI zakyo che. vaLI jevI rIte sUkAI gayelA kamaLamAM (paNa mara pharIthI vasaMta Rtu Avaze ane A kamaLa pallavita thaze.' evI AzAthI vAsa karIne rahe che, tevI ja rIte huM paNa AzAthI jIvitavya dhAraNa karIne rahI chuM. te sAMbhaLI dhanyakumAra belyA-"he mugdha ! zA mATe yovana nakAmuM gumAve che? manuSya jIvanane sAra mAtra yauvana vayaja che, ane te te tuM nakAmuM gumAvI de che. kahyuM che ke- hAthamAM rahela tAMbula khAdhA vagara DAhyA mANase kaI divasa sukAI javA devuM nahi ! vaLI dUra dezAMtaramAM gayela tArA patinA puna AgamananI AzA rAkhavI te paNa vRthA che. jo tuM tene vahAlI che te to te kAMIka saMketAdika karIne paNa tArI pAse Avata; paNa te te kAMcaLI mUkI daIne Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTha pavi. 251 jevI rIte sarSa cAlyo jAya, tevI rIte gherathI udvigna thayele ghara choDIne cAlyA gaye haze, tethI tenI pAchA AvavAnI AzA vyartha che, tethI vikalpanI-nakAmA saMkalpanI jALa choDI - daine mane pati tarIke svIkAra, A jagatamAM durlabha evA bhoge bhegava, gayelI umara pAchI pharIthI AvatI nathI, tethI mane pati. tarIke svIkArIne A durdazAmAM paDelI tArI kAyAnuM rakSaNa kara-bhego bhegavI zarIrane tRpta kara." AvAM vApAta tulya dhanyakumAranAM vacano sAMbhaLIne bhayabrAMta thayelI subhadrAe be hAtha vaDe kAnane DhAMkI dIdhA ane pachI bolI ke -are dubuddhi ! zuM tame kuLavAna strIonI rIti kaI paNa divasa sAMbhaLI nathI, ke jethI AvuM adhama vacana bele che? kahyuM che ke gtiyuglkmevonmttpusspotkraannaaN| harazirasi nivAsaH kSmAtale vA nipAtaH // vimalakulabhavAnAmaGganAnAM zarIraM / patikarapharaso vA sevate saptajihvaH // 1 // - 'uttama evA dhatura puSpanI beja gati che, kAM te zivanA mAthA upara te caDhe che, athavA te bheya upara paDIne tene vinAza thAya che Aja pramANe vimaLa evA uttama kuLamAM utpanna thayela suMdarIonA zarIranI paNa beja gati thAya che. kAM to tene patinA zarIrane sparza thAya che athavA te agni tene nAza kare che.' sukuLamAM utpanna thayelI strIonAM zarIranI dhaturAnA puSpanI mAphaka beja gati che. jevI rIte dhaturAna kule kAM te zivajInA mastake caDhe che, agara te bhUmi upara paDI jAya che, bIjA keInA upagamAM te puSpa AvatA nathI, tevI ja rIte pativratA Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara dhanyakumAra caritra. strIonAM zarIranI paNa tevIja be gati thAya che. kAM te tenA patinA hastinA sparzathI te bhagavAya che, athavA te agninI javALAne te bhega thAya che, paNa bIjI gati thatI nathI. tethI he rAhurUpI grahathI rasAyela ! tuM nAmathI te dhanya ema kahevAya che, paNa guNathI te adhanya heya temaja lAge che. ghaNA mANasane nAyaka thaIne tuM lekavirUddha AvAM vAkyo kema bole che? maMgaLa graha paNa nAmathI maMgaLa che, paNa vakragatimAM Avyo hoya to manuSyane amaMgaLane karanAra thAya che tethI nAmathI rAjI thavuM te nakAmuM che-khoTuM che. guNathI rAjI thavuM teja sArthaka che. are ThAkora ! kharekhara tuM parastrIsaMgamanA abhilASathI AvA vaibhava ane yazaHkItithI jarUra bhraSTa thaiza; kAraNake sarpanA mastaka upara maNi grahaNa karavAne abhilASa karanAra keNa sukhI thaye che? mArA - ziyalane lepa keravA te IMdra paNa zaktivAnuM nathI, to tuM koNa mAtra che? vaDavAnaLa agni bujhavavA jyAre samudra paNa zaktivAna thaye nahi, te pachI meTe parvata zuM karI zakanAra hato? 3 tethI nakAmA kuvicAro paDatA mUkIne suzIlapaNane-sajajanapaNaneja Acara." jevI rIte pApapaMkane nAza thavAthI cetananI ati vizuddha dazA prApta thatAM kaivalyajJAnanI prApti thAya che, tevI ja rIte te subhadrAnuM ati vizuddha cAritra dekhIne dhanyakumAra aMtaHkaraNamAM atizaya onaMda pAmyA. tyArapachI atizaya harSita thayelA dhanyakumAra zAMta ane madhura vANuvaDe subhadrAne kahevA lAgyA ke--"he bhadre ! huM parastrIne lelupI nathI, tethI tAre mArI bIlakula bhIti rAkhavI nahi. A saMvAda mAtra | vacadvArA tAra satvanI parIkSA mATe ja karyo hato, tethI je kAMi Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa pavi. 253 lekavirUddha ane tane duHkha lAge tevuM mArAthI belAyuM hoya tenI tAre kSamA karavI. tuM kharekhara dhanya che, kAraNa ke AvI adhama rithatimAM paNa tuM tArUM ziyalabate akhaMDa rIte rakSaNa karIne rahelI che. paraMtu huM tane eka prazna pUchuM chuM tuM tArA bhartArane kevI rIte oLakhI zakIza? daSTivaDe jevA mAtrathI, agara koI saMketathI, agara khAnagImAM karela kaI vArtAlApathI, agara tenA zarIra uparanA agara avayava uparanA masa, tilaka Avarta vigere lAMchanethI, kevI rIte tuM tArA bhartArane oLakhIza? dhanyakumArane A prazna sAMbhaLI subhadrA belI ke- je koI mArA gharamAM banelA ane bIjAe nahi jANelA tevA pUrva anubhavelA phuTa saMketane kahI zake te mATe prANanAtha-bhartAra, temAM jarA paNa zaMkA nathI. te sAMbhaLI dhanyakumAra bolyA'tyAre mArI eka vAta sAMbhaLa. dakSiNa dizAmAM AvelA pratikAna nagarathI dhanasAre vyavahArInA putra dhanyakumAre pitAnA traNe bhAIoe karelA lezathI udvigna manavALA thaIne dezAMtara prayANa karyuM, lakSma upArjana karI, kharcA ane tema karatAM karatAM rAjagRhI nagarIe te AvyA, tyAM prabaLa puNyanA udayathI traNa kanyAo sAthe pANigrahaNa karyuM ane vANijayakaLAnI kuzaLatAthI aneka keTI dravya upArjana karyuM. A pramANe keTaleka kALa gayA pachI zalya sahita, lakSmI rati, zabhA rahita pitAnAM bAMdhavone A vilA dekhIne sUryanI jema nivakArI cittavALA teNe te sarvane lakSmIvAna karyA. pharIthI paNa tyAM kuTuMbakanha dekhIne bhagnacitavALA thaI varasAda dekhIne kalahaMsa jema mAnasa sarovaramAM kamaLanA samUhamAM cAlyo jAya, tema te kumAre rAjagahI cheDIne Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. lakSmIthI bharelA A nagaramAM AvyA. A mArUM kaheluM satya ke 2 nahi?" tyAre teNI bahu buddhizALI hevAthI mULathIja badhe vRttAMta jANIne teNe tarataja pitAnA patine-dhanyakumArane oLakhyA ane lajajAthI mauna dhAraNa karIne nIcuM mukha karI ubhI rahI pativratA strIonI lAMbA viraha pati maLatAM tevI ja sthiti thAya che. sI. ke bhAgyamaMjarI paNa pitAnA patine janmathI vRttAMta sAMbhaLIne ane subhadrA sAthe petAne sapatnI saMbaMdha jANune cittamAM atizaya camatkAra pAmI ane vicAravA lAgI ke-"Aje mAre saMdeha bhAMge, paranArIsahadara mArA pati A strIne zA kAraNathI dudha dahIM vigere khAdya padArtho apAve che? vaLI tenI sAthe sakhIpaNuM karavAne mane Adeza zA mATe kare che? e mane saMdeha. te hatAe sarvanuM kAraNa Aje meMbarebara jANyuM. meTA purUche jene pitAnI strI upara Aja prema hoya che ane te bIlakula agya ke ayukta nathI." tyAra pachI te daMpatIe dAsIo dvArA subhadronA jIrNa vacce ane khoTAM abhUSaNe dUra mUkAvI dIdhA, snAna mAjanAdika karAvyuM vividha deza ane nagarathI AvelA uMcI jAtinAM ujavaLa rezamI vastra paherAvyAM, vividha prakAranAM maNi suvarNAdikathI banelA alaMkAro paherAvyAM ane uMcA bhadrAsana upare tene besADI. tenA besavAthI saMpUrNa caMdravaDe rAtrI zebhe tema te gRhasvAmInI zeravA lAgI. C. (have ghaNe kALa vyatikrame te paNa subhadrA pAchI AvI nahi, tethI dhanasAra potAnI patnI sAthe vicAravA lAge ke"kaI divasa subhadrA eka kSaNamAtra paNa ghara bahAra rahe nathI ke kaI sthaLe rokAtI nathI, Aje zuM kAraNa banyuM haze ke te Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTha pallava. 255 haju paNa pAchI AvI nathI? uttama kuLamAM utpanna thayela strIo patinuM ghara choDIne bIjAne ghera eka kSaNamAtra paNa rahetI nathI. vaLI pRthvI upara jaMgama kalpavRkSa tulya zrI dhanya mahArAja prANa jAya te paNa dharmanI nItine ullaMghe tevA nathI. suvarNamAMDyAmatA keIdivasa AvatI ja nathI. athavA te dhanavaMta mANasanI manavRtti bahu viSama hoya che ane kAmadevanI AjJA ullaMghavI muzkela che. nipuNa purUSa paNa te vakhate gAMDo thaI jAya che, sajanA paNa durjana thaI jAya che. kahyuM che ke--kAmacaMDALa bahu nirdaya che, te paMDitone paNa atizaya pIDA kare che. vaLI kadApidhanyarAjanI mati bhraSTa thaI hoya te paNa subhadrA mahAsatI che, te kaI divasa ziyaLavrata cheDe tevI nathI, paNa ApaNane zuM khabara paDe ? kadAca baLAtkArathI rekI heya athavA te baMnenI vRtti kharAba thaI gaI heya! kharekhara A bAbatamAM vAyue caLavelA vajAnA cheDAnI mAphaka kAMika paNa viparIta te banyuM lAge che!" A pramANe zaMkArUpI zaMkuthI vIMdhAyelA aMtaHkaraNavALA te zreSTAe putranI vahune kahyuM ke-"vase tuM dhanyarAjane ghera jaIne joIAvake subhadrA konAthI aMtarita thaIne rekAI gaI che?"dhanasAranA AdezathI dhanadattanI patnI deNA hAthamAM laIne dhanyakumAranA gRhAMgaNe gaI ane tyAM rahelA manuSyane teNue pUchayuM ke-"amArI derANane chAza levA mATe ahIM ekalI hatI, te ahIM AvI che ke nahi ? A pramANe teNue prazna pUchayo, paNa guhya vAta saMpUrNa nahi jANanArA teoe te javAba Ape ke"ahe! tenA te mahAna bhAgyane udaya thaye. aMdara jaIne 1 chAza lAvavAnuM mATInuM ThAma. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 dhanyakumAra caritra. che, tethI te gRhasvAmInI thaIne aMtaHpuramAM rahelI che. A pramANe sAMbhaLIne ciMtA, duHkha, bhaya, vismaya vigerenA mizraNathI duHkhita aMtaHkaraNavALI te prathama javAnI Teva hevAthI mahelanI aMdara gaI. tyAM dUrathI ja subhadrAnI apUrva sthiti joIne te tarataja pAchI vaLI, ane pitAnA sthAnake AvIne sarvanI AgaLa -jevuM joyuM hatuM tevuM kahyuM. te sAMbhaLI badhA dhanasArane Thapako devA lAgyA ke-"are DosA ! AmAM tArI ja bhUla che! kAraNa ke dudha, dahIMnA lebhathI huM teneja hamezAM melate hate. bIjI vahuo svaccha pANI jevI chAza lAvatI tene tuM nirmAgI ane mUkha gaNa hete ane A subhadrAne punyavatI, DAhI ane bhAgyazALI gaNato hato, kAraNa ke te bahu uttama chAza ane khAdhapadArtho lAvatI hatI, paNa teM eTaluM na vicAryuM ke eka majuranI strIne ati AdarapUrvaka dahIM, dudha ane uttama khAdya padArtho zA kAraNathI te Ape che? tenI sAthe pUrvane kAMI paricaya nahote, koI jAtano saMbaMdha nahote, temaja bIjI kaI jAtanuM tenI pAse khAsa kArya karAvavAnuM nahotuM. jo vRddhanI anukaMpAthIja sarva vastuo ApatA hoya te pachI badhI vahurUone zA mATe na Ape? tema te banyuM nathI, tene ja te sArU ApatA hatAtethI buddhizALI sUkSma daSTivALAne te tarataja mAluma paDe ke AmAM kAMI paNa khAsa kAraNa chevuM ja joIe. A pramANe pahelethI ja manamAM vicAra karIne yathAyogya karyuM hota te AvuM viparIta kadi paNa-banata nahi. rUpavALI ane yauvanayukta strIone rAjakuLamAM bahu javuM AvavuM ayukaja che. te vAta te sarva mANase sArI rIte jANe che ati paricayathI avajJAja thAya che. te lekendri Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTha palava. ra57 - paNa te gaNakArI nahi, tethI A bAbatamAM tArIja mUkhaI che." * putrAdika sarvane A pramANe Thapake sAMbhaLIne dhanasArane vahuno ghA paDyo hoya tevuM duHkha thayuM ane te niSTa thaIne bhUmi upara paDyo. keTaleka kALa gaLe pachI cetanA AvI, tyAre niHzvAsa mUko ane mAthuM dhuNAvate te be ke-"are deva ! ziLanA nAzavaDe A subhadrAe amArA niSkalaMkita vaMzane kalaMkita karyo ! eka te paradezamAM paribhramaNa ane bIjI nirdhanatA tethI ahIM ApaNI vAta koI paNa sAMbhaLaze nahi. trIju dAjhayA upara DAma ane kSate upara kSAranI jema lekanI niMdA, A traNe agni kevI rIte sahana thaze? dAridrayAdinuM duHkha mane tevI pIDA karatuM nathI, ke jevI pIDA A duSTa cAritravALI putravadhUnuM moTuM kRtya kare che? te AvI dukAritrI haze tevuM meM kadi svapnamAM paNa jANyuM nathI. are ! teNe kevuM mAThuM kAma karyuM ? are ! mArI A vRddhAvasthAmAM mAro dheLAmAM teNe dhULa nAMkhI!" A pramANe vRddha dhanasAra vilApa karatA hatA, tyAre meTI vahu IrSyAthI belavA lAgI ke-"A to tamArI bahu DAhI, bhAgyazALI, vinayavALI putravadhU che ke jemAM tame hamezAM vakhANa karatA hatA ane bIjI sarvenI niMdA karIne tamArI jIbha sUkAI jatI hatI, paNa have teNe tenuM DahApaNa, bhAgyazALIpaNuM vigere badhuM spaSTa batAvI dIdhuM !! potAnA AtmAne teNe to sukhethI vilAsa bhogavato karyo ! have emAM zeka za kare? ame to mUkha, bhAgyahIna, nirguNa chIe, amane evuM karatAM AvaDyuM ja nahi; tethI duHkhe dukhe peTa bharatAM ahIM gharamAMne gharamAMja paDyA rahIe chIe. te bahu guNavALI ane catura kharI ke sajapatnI 33 Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 dhanyakumAra caritra. thaIne rAjabhavanamAM beThI ! " A pramANe kSata upara kSAranI jevAM vahurUonAM vacano sAMbhaLIne baLatA aMta:karaNavALA dhanasArane zuM karavuM tenI sujha paDI nahi, ane te vicAravA lAgya have huM kayAM jAuM? kone pUchuM? zuM karuM? kenuM bhajana karuM ? kene pUjuM? nidhana evA mAre pakSa paNa koNa karaze ?" A pramANe dibhUDha banI jaIne zUnya cittavALe te beThe hato, tevAmAM tenA hRdayamAM eka vicAra utpanna thaye ke-"ahIM mAre, pakSa kare te mArA saMbaMdhI te koI paNa nathI, paNa mArI jJAtivALA vyavahArIAo ahIM ghaNA vase che, temanI pAse jaI temane badhI vAta karuM. teo svajAtinA abhimAnathI mAre pakSa jarUra karaze, kAraNa ke tirtha paNa potAnI jAtine pakSapAta kare che. A pramANe vicAra karIne devathI baLela te dhanasara kauzAMbI nagarImAM je sthaLe meTA vyavahArIAonI dukAna hatI tevA catuSpathamAM gaye, ane tyAM rahelA vyApArIo pAse atizaya dInatA dekhADIne je pitAne vRttAMta banyuM hatuM te ane pitAnA duHkhanI sarva hakIkata kahI saMbhaLAvI.A pramANenI dhanasAre kahelI hakIkata sAMbhaLIne moTA vyApArIoe kahyuM ke-"A vAta te taddana asaMbhavanIya-na bane tevI ja che, kAraNa ke A dhanyarAjAe koI paNa vakhata anya karyo hoya tevuM sAMbhaLyuM nathI, vaLI bALa gopALa sarvemAM dhanyarAjAnuM "paranArIsahadara' AvuM birUda suprasiddha che. tethI te AvuM kare te kevI rIte saMbhAvya gaNAya ?" vaLI bIjA vyApArIoe prIti dekhADavAne dhanasArane te vAta pUchI. teNe pharIthI paNa teja vRttAMta kahI saMbhaLAvyo. tyAra pachI te vyavahArIAo aMdara Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTha pallava. 259 aMdara vicAra karavA lAgyA ke "A Doso beTuM belate heya tema dekhAtuM nathI, kAraNa ke A vRddha aMtaraMgane duHkhanI javALAthI tapele bele che, tethI te je bole che te satya heya tema jaNAya che. A vRddha traNa duHkhathI duHkhita thayele jaNAya che, nahi te AvuM rAjyavirUddha asatya catuSpathamAM jAhera rastA upara belavAnI hiMmata koNa kare? aMtaranAM dAha vagara A pramANe bolI zakAya nahi, tethI A Dose sAce che tene to lAge che." A pramANe vicAra thavAthI te sarve vyavahArIAone zuM karavuM tenI kaMI samajaNa paDI nahi. tethI teo dhanasurane kahevA lAgyA ke-"are DosA ! ame AmAM zuM karI zakIe ? je bIjA keInI vAta hatI te te rAjyanA adhikArIo pAse jaIne kaheta, paNa A vAta je rAjyanA adhikArIo pAse jaIne kahIe te teo paNa mAne nahi, teo sAme upAlaMbha Ape ke-zuM tamArI buddhi nAza pAmI gaI che ke AvuM bele che ?' tethI A temanuM ApadA AvI paDelI che. ame tamArUM duHkha sAMbhaLavAne paNa zaktimAna nathI, tethI ame te ema vicArIe chIe ke je thavAnuM hoya te bhale thAo, te kheTI nIti Acare tevA nathI, paraMtu amane vicAra thAya che ke Aje teNe eka rAMkanI strIne rokI rAkhI, kAle vaLI bIjAnI rekI rAkhe te zuM thAya ? je kaI duSTa rAjA heya te te prajAnI dhanAdika vastuo laI jAya che, paNa kedanI strIne laI jato nathI. AvI mahA anIti je te kare te pachI tenA gAmamAM koNa raheze, A pramANe vicAra karIne sarve ekaThA thaI nirNaya karIne dhanyakumA rane ghera gayA, ane dhanyakumArane praNAmAdi karIne yathAsthAne Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 dhanyakumAra caritra. sarve beThA. te badhA bhayathI kaMpatA hatA. Akhare ghaNA vakhata sudhI vicAra karyA pachI teo bolyA ke "svAmina! jevI rIte sUryodaya thaye hoya tyAre aMdhakArane prasAra raheto nathI ane kadi raheze paNa nahi, moTA samudramAMthI koI vakhata dhULa uDatI dekhAtI nathI ane dekhAze paNa nahi, caMdramA kaI divasa uSNatA karanAra ke nathI ane kaI vakhata thaze paNa nahi, tevI ja rIte tamArAmAM koI divasa paNa ame anIti joI nathI ane jevAze paNa nahi evI amane AbALe vRddha sarvane pratIti che. kadAca kaI vakhata sUrya pazcimamAM uge, dhruva tAre yugati prerelA pavanathI kadAca aprUva thAya, acaLa e merU paNa kadAcita pavananI jema calAyamAna thAya, kadAca samudra paNa mAravADanI jema nijaLa thaI jAya, hamezAM caLita e vAyu paNa kadAca sthira thaI jAya, kadAca pRthvI upara agni paNa uSNatA guNa cheDI baraphanI je zItaLa thaI jAya, te paNa Apa AyuSmAnuM mahArAjA lebhanA vikSobhathI paNa calAyamAna thAoja nahi e amane sarvane tamAre mATe draDha nizcaya-vizva le che. Ama chatAM paNa A dhanasAra Aja savAre A pramANe amArI pAse kAra karate A ke--mArI putravadhUne rAjAe rokI che. A tenI vANu sAMbhaLIne ame keIe paNa te mAnI nathI, paraMtu duHkhArta evA A vRddha purUSanuM duHkha joIne amane sarvane lebha thayo ke amArA svAmI kalpAMte paNa AvuM kare ja nahi, paNa ApanA koI sevaka purUSe ApanA jANatAM agara te ajANatAM ja A dhanasAranI putravadhUne rokI rAkhI haze, tethI he svAmina ! dhanasAranA AgrahathI ame A bAbatanI tapAsa karavAnI Apane vijJapti karIe chIe. Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTha padvava. 221 tene zA aparAdhathI rokavAmAM AvI che te koI jANatuM nathI. A vRddha garIbanI putravadhUne je kAMI aparAdha thayo hoya te paNa tene kSamA ApIne A mahAjananI zobhA Apa vadhAre ane tenI putravadhUne Ape cheDI mUke. A bAbatamAM Apane bahu vijJApanA zuM karIe? svAmina ! Aja yukata ane ayuktanA vicAremAM kuzaLa cho. ApanI pAse amArI buddhi kaI gaNatrImAM che? tethI se vAtanI ekaja vAta kahIe chIe ke maherabAnI karIne kRpA karIne-dayA lAvIne A DosAnI putravadhUne Apa pAchI Apa." - A pramANe mahAjananA samUhanI vAta sAMbhaLIne jarA hiMmata karIne te sAMbhaLyuM na sAMbhaLyuM tema karIne bIjA tarapha najara pheravI bIjAnI sAthe vAta karatAM akti dvArA tirarakAra sUcavanAra ane gabhita krodhayukta vAkyo dvArA dhanyakumAra kahevA lAgyA ke "are bhAI ! hamaNA A nagaramAM ghaNA mANase bahu vAcALa-deDhaDAhyA thaI gayA che. satyAsatyanI vAta samajayA vinA vANIvaDe pAkkAnA gharanI vAta karIne vRddhi pAmanArA jema tema vacane bole che. paNa durjanene e svabhAva ja che. kahyuM che ke'durjane pitAnA moTA moTA guphA jevA chidro paNa joI zakatA nathI, ane eka nAnA rekhA jevaDA paNa paranA chidrone jue che." paNa te sarvane huM jANuM chuM-oLakhuM chuM. hamaNAM tevAM sarvane zikSA karavAne huM ukta thayo chuM. vadhAre zuM kahuM? Ama karavAthI sArUM ja thaze! paNa AmAM temane doSa nathI, mAre ja deSa che, kAraNa ke meM nagarajanene AvI vAta karatAM sAMbhai chatAM paNa AMkha ADA kAna karIne mukta rAkhyA che, tethI ja teo atizaya unmatta thaI gayA che. have thoDA ja divasamAM A sarve unmatta Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 dhanyakumAra caritra. thaI gayelAone huM sarala-sIdhA karI daiza. A pramANe tirakAyukta gabhita vANI sAMbhaLIne IMgita AkArathI A bAbata dhanyakumArane "arUcikara che tema jANIne te sarve bhayabhIta thayA ane khuzAmatanAM vacane balIne te sarve dhIme dhIme uThIne rAjyadvAranI bahAra nIkaLI gayA. dhanasAra paNa temanI sAthe bahAra AvyuM, ane teonA agresane kahevA lAgyuM ke-"tame sarve te uThI uThIne tamArA ghara tarapha cAlavA mAMDyA, paNa have mArA kAmanI zuM dazA thaze?' te vakhate te badhA dhanasAra tarapha krodhapUrvaka joine uttara devA lAgyA ke "are gharaDA ! are mUrkha ! pahelAM teM ja svayameva tAruM kArya bagADyuM, ane have amArI pAse zuM pikAra karavA AvyA cho? jevuM te kAma karyuM tevuM kArya kaI mUrkha paNa kare nahi; kAraNa ke hamezAM te tArI rUpavaMtI, yauvanavatI putravadhUne chAza lAvavA mATe rAjadarabAramAM mekalI. meTA kAma vinA vyApArI purUSane paNa rAjyadvAre javuM gya nathI, strIne te rAjyadvAre sarvathA javuM ayukta ja che, te zuM tuM nahote jANata? are buddA ! tane eTale paNa vicAra na the ke jyAre bIjI vastu jAya che tyAre vizeSa jaLavALI chAza lAve che, ane jayAre A vahu jAya che tyAre jADI chAza, dudha, miSTAnna vigere lAve che, te A pramANene bheda thavAmAM kAMI paNa kAraNa hovuM joIe? AnI sAthe tene koI paNa jAtane saMbaMdha nathI, prathamane kaI jAtane paricaya nathI, chatAM zA kAraNathI A vahune te sArI chAza ApatA haze? pAkela AmravRkSa zuM rakSaka vinA kaI divasa akhaMDita rahI zake kharU ? dharmazAstramAM paNa kahyuM che ke-"uMdarane bIlADInI draSTithI dUra rAkhe, tevI ja Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTha pallava. 263 rIte kuLavaMtI yuvAna strIone yuvAna purUSonI draSTithI dUra rAkhavI. jo te tenI pAse Ava-jA kare te ghaNuMkharUM temAM vigha AvavAne saMbhava rahe che, tethI tenI daSTithIja te strIone dUra rAkhavI. jevI rIte suMdara rUpavAna bALakane halakI daSTivALI zAkinI gaNAtI strIo pAse khelAvavAmAM AvatA nathI, tevI ja rIte rUpavaMtI strIonuM yuvAna purU pAse gamanAgamana prAye duHkha mATe ja thAya che. A vAtane teM te vakhate te vicAraja karyo nahi. have amArI pAse zuM joIne pikAra kare che? "sAThe buddhi nAThI" (sATha varasanI umare buddhine nAza thaI jAya che) evI je lekokti che te teM sAcI karI dekhADI. zuM tAre mATe ame paNa saMkaTamAM paDIe? te paNa je amArAthI thaI zake tevuM hatuM te te ame karyuM. rAjAe te vAta vikArI nahi, temAM ame zuM karIe? AmAM tArA karmane ja doSa che; tethI have ame kAMI jANatA nathI, tene dhyAna pahece-ThIka lAge tema kara. Ama kahIne te sarve pitApitAne ghare gayA. pArakAne mATe pitAne mAthe koNa kaleza vahere ? - have temanA gayA pachI dhanasAra paNa pAcho vaLe ane vicAravA lAgyuM ke-"have je thavAnuM hoya te thAo. eka vakhata dhanyarAjA pAse jaIne huMja pakAra karUM. aMtaramAM rahelAM AMsuo bahAra kADhuM, te kadAca roSe bharAze te mane zuM karaze? te mane mAravA Icche te bhale mArI nAkhe, khAye marI gayela je huM thaI gayele ja chuM, have jIvavAthI mAre zuM vizeSa che?" A pramANe vicAra karIne te piteja rAjagrahamAM gaye ane gekhamAM beThelA dhanyakumAra pAse jaIne meTe svare kahevA lAge ke-"he mahA Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 dhanyamAra caritra. bhAgyazALI ! he rAjana mArI putravadhUne choDI de. mArI putra-vadhUne tame zA kAraNathI rekI rAkhI che? Apa AvA samartha che, chatAM amArI jevA rAMkane zA mATe pIDA cho?" A pramANe bhayanI darakAra karyA vagara niHzaMkapaNe te pitAnI putravadhUne yAce che, tevAmAM dhanyakumAra bhrakuTInI saMjJAthI sipAIne kahevA lAgyA ke A zuM mAge che? te je kAMI mAge te gharamAM laI jaIne tene A te sAMbhaLI sevake belyA"are vRddha purUSa! gharamAM ame tamane tamArI putravadhU tyAM ApazuM. A pramANe vanasArane gharanI aMdara laI gayA, dhanyakumAra paNa pachaFDa tarataja gharamAM AvyA, ane ekadama pitAne namaskAra karyo. namaskAra karIne mastaka upara hAtha joDIne bolyA ke Apa pUjya pitAzrIe bALakanA capaLatArUpa avaguNenI kSamA karavI." A pramANenI amRtatulya dhanyakumAranI vANI sAMbhaLIne putra darzanathI akalpita e mane ratha acAnaka phaLavAthI, AnaMdanA >ubharAthI jANe ke dabAI gayuM hoya te dhanasAra AnaMdathI pUrNa dekhAvA lAge. A vAta satya kahI che ke samudra pUrNacaMdranA darzanathI kema ubharAI na jAya? ubharAya ja." tyAra pachI bahumAna ane bhaktipUrvaka sarve duHkhathI rahita thayelA pitAnA pitAne gharanI aMdara laI jaIne tyAM temane besADIne manamAM gUDha abhiprAyane dhAraNa karatAM dhanyakumAra pharIthI pAchA AvIne gokhamAM beThA, ane Ama tema jovA lAgyA. teTalAmAM duHkhanA kalezathI tA thayelI ane thAkI gayelI pitAnI jAtane patine zodhavA mATe AvatI kumAre dekhI. te rAjyadvAra pAse AvI ane dhanyakumArane gekhamAM beThelA dekhIne viSAdapUrvaka manamAM te belavA Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa pavi. 15. lAgI ke-"are dUra kamanA karanAra ! je pavitra AcAravALI mArI putravadhUne tuM choDI detuM nathI, te ja tenI sAthe tuM paNa dUra khADAmAM jaIne paDa rUchamAna ke tuSTamAna thayele tuM zuM karavAne hatuM paNa mArA vRddha umaranA patine te pAcho Apa te strInI pachavADe te dhULa khAIne tuM paNa maraNa pAmaje. jeNe kuLanI lAja mUkI te putravadhUnuM mAre kAMI kAma nathI. tamAruM kareluM pApa temeja bhagavaze. A pramANe viSAdapUrvakanuM tarapha jotI tenI mA manamAM bolavA lAgI, te vakhate dhana se jaIne pahelAnI mAphaka sevakane hukama karIne tene gharamAM belA moTuM ane pachavADethI pite jaIne mAtAnA caraNayugalane praNAma karAra ne potAnI oLakhANa ApI. teNe paNa pitAnA putra dhanyakumArane oLakhIne aMtaHkaraNamAM atizaya AnaMda pAmI. dhanyakumAre bahumAnapUrvaka tenA aMga ane vastrAdikanI zuddhi karAvI, tenI sArI rIte bhakti karIne gharamAM rAkhI. vaLI pAchA pharIthI dhanyakumAragekhamAM jaIne beThA. te vakhate traNe bhAIo mAbApanI tapAsa karavA ane zuddhi meLavavA tyAM AvyA. AyuSmAnuM dhanyakumAre Amatema bhaTaktA tene joIne seva dvArA AvAsamAM belAvarAvyA ane pote paNa temanI pAse jaIne namaskAra karyo. tyAra pachI vastra, AbharaNa ane tAMbu LAdikathI temane satkAra karIne saguNane zarIranI aMdara dAkhalA kare tevI rIte gRhanAM aMdaranA bhAgamAM temane dhanyamAra laI gayA ane AnaMdita karyA. tyAra pachI keTaleka samaya vItyo eTale te traNe bhAIonI vahue sAsu, sasarA tathA pitAnA bhartAranI tapAsa karavA AvI ane dhanyakumAre dUrathI temane tevI rIte gRhanA ane mane sAdAmAnIe pachI keTalIka pitAnA dhanya --- - - . . Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 dhanyakumAra caritra. AvatI dIThI. tene joIne dhanyakumAre vicAra karyo ke "A traNee ati zuddha ane pavitra evI mArI patnIne khoTAM dUSaNe ApI niMdA karI tene herAna karI che, ghaNAM mAThAM vacano saMbhalAvyA che, ane tenI hela karIne halakI pADI che, tethI ene DIka zikSA karuM to ThIka' Ama vicAra karI bhrakuTInI saMjJAvaDe dvAramAM ubhelA sipAIone hukama karyo, ane rAjyadvAramAM pesatI teNIone aTakAvI. parvatee aTakAveluM nadInuM pANI jema cAre tarapha chuTuM thaine vikharAi jAya che tevI rIte te strIo paNa rAjyadvAranI bahAra rahIne Amatema bhaTakavA lAgI. A pramANe teo Akho divasa bhaTakyA karI, paNa rAjya dvAramAM teonAthI praveza thaI zakyo nahi. dhanyakumAra paNa dUrathI ja temane jotAM daravAjo saMbhALanAra sipAIone tene nahi praveza karavA devAnI saMjJA karIne AvAsanI aMdaranA bhAgamAM gayA. che sAMja thaI tyAre nirAza thaIne duHkhI thayelI teo zekA thaI viSAda pAmIne pitAnI jhuMpaDIe jaI vilApa karavA lAgI ke-"he pRthvImAtA ! amAro nAza thAya te mATe tuM amane jagyA Apa, A jagyAmAM duHkhadAvAnaLathI vivaza thayelI ame te khADAmAM paDIne maraNa pAmIe. have amAre abaLAne kaI paNa AdhAra nathI ke jenA Azraye rahIne ame chIe." A pramANe vilApa karatI Ama tema paDatI AkhaDatI, aneka mAThA ' vikalpathI pitAnAM aMtaHkaraNane kaluSita karatI ati duHkhInI evI teoe te rAtrI seMkaDe rAtrInI jema kuthI pasAra karI. koI rIte savAra thatAM te paraspara vicAra karavA lAgI ke-have * ApaNe kuLanI lAja chodhane kauzAMbInA rAjA pAse tenI sabhAmAM Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Saka palava. .267 AA jaIne pikAra karIe, kAraNa ke dubaLa ane anAtha sarvenuM A zriyasthAna rAjA che." A pramANe vicAra karI lajajAne choDI daIne zatAnika rAjAnI sabhAmAM te traNe gaI, kAraNake meTI ApattimAM dhIraja kevI rIte rahe? keIne paNa raheja nahi. A pramANe sabhAmAM AvelI ane pikAra karatI strIone rAjAe dIThI, tethI / bhrakuTInI saMjJAvaDe teNe sabhAjanone pUchayuM ke-"A strIo zA che duHkhathI pikAra kare che? temanuM du:kha tene pUchIne tenuM rahasya nivedana karo." rAjAnI AjJA thavAthI sabhAjane tenI pAse jaIne temane pUchavA lAgyA ke "tamAre zuM duHkha che? tamAre koI moTuM duHkha hevuM joIe nahi to bhartAravALI (sadhavA) strIo rAjyadvAre ke I\divasa AvatI nathI; tamArA bhattara te jIvatA che, chatAM tamane tevuM zuM moTuM duHkha AvI paDyuM che, ke jethI tamAre atre AvavuM paDyuM ? tamAruM je kAMI duHkha hoya te vistArathI amane jaNAvo. tamAruM duHkhamI hakIkata sAMbhaLIne ame te vAta rAjAjIne saMbhaLAvRzuM ane teo tamArA duHkhanuM pheTana karaze. amArA svAmI paraduHkhabhaMjana che ane tevA kAryamAM rasika che, tenI AgaLa tamArAM duHkha kahevAze eTale tarata ja te tamArA duHkhane nAza karAvaze. sabhyajonAM AvAM zabdo sAMbhaLIne teo belI atula-akhaMDa sukha hatuM, paNa deve amArI AvI mAThI sthiti karI nAkhI, ame duHkhamAM AvI paDyA, kAraNa ke karmanI gati akathya che. kahyuM che ke-- .. aghaTitaghaTitAni ghaTayati, sughaTitaghaTitAni jarjarIkuru te| vidhireva tAni ghaTayati, yAni pumAtrai cinta yati // . Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 dhanyakumAra caritra. / "aghaTita ghaTanAone vidhi ghaTADe che ane sughaTita ghaTanAone nAza kare che. vaLI je ghaTanAone mANasa vicAra paNa karI zakate nathI tevI ghaTanAo vidhi banAvI kADhe che. " "amArA sasarA amAre gherathI ATha mANase sahita nIkaLyA hatA. gAme gAme bhaTakata tamArA nagaranI khyAti sAMbhaLI ke"vatsadezanA rAjA prajAne putranI jema pALe che. vaLI jeo nidhana hoya teone AjIvikAneM ghaNAM sAdhane tyAM maLe che. dUra dezathI AvelA mANase paNa tyAM sukhethI AjIvikA calAvI zake che. vaLI te dezamAM atizaya sukALa sadA varte che. A pramANe lekenA mukhathI vAta sAMbhaLIne amArA sAsarA AkhA kuTuMba sahita atre AvyA. jevI ke mAM vAta sAMbhaLI hatI te karatAM paNa vadhAre zreSTha A nagara joyuM. amArA sAsarAe atre AvyA pachI kaI sajanane pUchayuM ke-are bhAgyazALI ! A dezamAM amArI jevA nidhananA jIvananirvAhana kaI upAya che? teNe javAba Ape ke-A pAsenA nagaranA svAmI dhanyarAjA sarevara dAve che, tyAM jaIne sarovara davAnuM kAma kare, tenAthI tamArI sukhe sukhe AjIvikA cAlaze." Ama sAMbhaLIne tyAM jaI ame taLAva khodavAvaDe amArI udarapUrti karavA lAgyA. eka divase dhanyarAjA te sarovara-taLAva jevAne paMDe AvyA. tyAra pachI hamezAM chAza levA javAne vigere sarva vRttAMta vistArapUrvaka teoe kahI saMbhaLAvyuM. sabhAjanee te badhI hakIkta jevI sAMbhaLI tevI rAjA pAse nivedana karI. rAjA paNa AvI asaMbhavita vAta sAMbhaLIne vismayatApUrvaka haju te cittamAM vicAra karatA hatAtevAmAM te strIe pharIvAra belavA lAgI ke-"he Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa pavi. * mahArAja! ke paraduHkhabhaMjakA karUNAnidhi ! sevaka jane upara vAtsalyabhAvarUpI amRtanA kaMpAo DhaLanArA Apaja amArA - viyegAgnithI baLelA manarUpI udyAnane zAMta karavAne zaktivAna che. zuM te dhanyakumAre amArI derANanA mehathI amArA sAsarA vigere pace jaNane mRtyuM pamADyA haze? agara te dubuddhivALAe jIvatAM ja zuM teone kArAgrahamAM pUrI dIdhA haze? he dIne ddhAra kuzaLa! te sarvanI Apa tapAsa karo. dhanyarAjAe rekelA amArA kuTuMbane Apa kRpA karIne choDAvo. hAthInA meDhAmAM Avela pazune siMha sivAya bIje ka vanacara choDAvavA samartha che? vaLI kahyuM paNa che ke nidhana, anAtha, pIDita, zikSA pAmelA ane vairIothI parAbhava pAmelA sarvene rAjAja zaraNabhUta thAya che." che. A pramANene temane pikAra sAMbhaLIne rAjAdika sarvene phodha utpanna thaye ane sevaka purUSa sAthe A pramANe rAjAe dhanyakumArane kahevarAvyuM ke "tamArI jevAne anyAya kare te tadana anucita che, tethI je paradezIone tame kabaje rAkhyA che temane choDI mUka sajajana thaIne garvathI A pramANe sanmArga kema choDI de che? prANa jAya te paNa sajajana purUSa mAThuM kRtyaasadAcaraNa karatAM nathI." dhanyakumAre sevaka purUSa pAsethI A pramANenAM vacana sAMbhaLIne kahyuM ke "are zreSya! are sabhya ! huM kaI divasa paNa satya mArgane lepa karatAja nathI; hamezAM , ugatA sUrya sarvatra prakAza kare che ke nathI karate? ane kadAcita huM tyAjaya evA kumArge prayANa kare te mane rekavA keNa samartha che? jayAre cakravartInuM cakra cAlatuM hoya, tyAre ke purUSa tene rikavA samartha thAya che? je A bAbatamAM rAjAne parIkSA kara Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 * dhanyakumAra caritra. vAnI icchA hoya, te temane paNa zikSA karavAne huM samartha chuM. je ApaNA rAjA huM zatAnika (se rAjAne jItanAra) chuM tevA nAmanI khyAtithI ja garva dhAraNa karatA hoya, te huM lakSAnika (lAkhe sainyane jItanAra) chuM; tethI zatAnika mArI pAse koNa mAtra che?" ( A pramANenAM dhakumAre svamukhe uccArelAM garvayukta kaThora vacano sAMbhaLIne te Avela purUSa tarataja rAjAnI pAse gayA. ane namaskAra karIne je hakIkata banI hatI te vigatathI kahI saMbhaLAvI. rAjA paNa tenAM garvayukta vacane sAMbhaLIne bahu krodhAyamAna the, ane premanuM sthAna hatuM te veranuM sthAna thaI che FgayuMsmAra pachI zatAnike rAjAe yuddha karavA mATe taiyAra karelA pitAnI sainyane dhanyakumAranA mahela pAse kahyuM. te vakhate dhanyarAjAe paNa te lazkaranuM Agamana sAMbhaLIne pitAnuM hastisainya, azvasainya, pAyadaLa sainya vigere ekaThuM karIne - tAnika rAjAnA lazkara sAthe tumula yuddha zarU karyuM. yuddha zarU thayA pachI thoDA ja vakhatamAM gAjatA evA hAthI, ghaDA vigere yukta zatAnika rAjAnA sainyane nadInA pravAhane parvata kI 'rAkhe tevI rIte dhanyakumAre parA mukha karI nAkhyuM nA badhA sainike kAgaDAnI jema nAsI gayA. te vakhate pitAnA sainyane dInabhAva pAmeluM ane nAsatuM joIne zatAnika rAjA pite vadhAre - baLavAna sainya laIne viSAdapUrvaka dhanyakumArane jItavA mATe cA dhanyakumAra paNa te vRttAMta sAMbhaLIne potAnA mahelanI pUratI rakSA thAya tevo prabaMdha karIne pitAnA lazkarane laI zatAnika rAjAnI sAme laDAI karavA colyA. anukrame teo maLyA, ane laDAI zarU thaI. teo baMne jyAre laDAI karavA lAgyA tyAre Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . pallava. * 271 kiMkartavyatAmUDha thayelA pradhAnapurUSa ekaThA thaIne vicAravA lA gyA ke "A zvazura ane jamAInA yuddhamAM je kaMI mahAna ane nartha thaze te jagatamAM ApaNI moTI apratiSThA thaze; leke kaheze. ke-"A baMne sainyamAM koI e buddhizaLaDAgho mANasa naheta ke je baMne vacce saMdhi karAve ane AvA anarthathI baMnene vAre ? tethI rAjA pAse jaIne kAMIpaNa hitopadeza ApaNe kahIe." A pramANe vicAra karIne te sarve maMtrIo ekaThA thaI rAjAnI pAse jaIne vinaMti karavA lAgyA ke- svAmina ! citta thira karIne amArI vinaMti sAMbhaLo ane pachI je A pane ucita lAge te kare. rAjAe kahyuM ke-"tamAre je kahevuM hoya te kahe, huM tene vicAra karIza? A pramANe rAjAnI rajA- anujJA maLatAM teo bolyA ke "he deva! mahArAja ! eka rAMkanA hetuthI sevaka sAthe laDAI karIne ApanI pratiSThA Apa gumAvaze nahi. nItimAM paNa kahyuM che ke-pApIne pakSa kare nahi, kemake teNe karelA atizaya pApanA udayavaDe tene pakSa karanAra paNa Dube che. vaLI A dhanyarAja tamArA jamAI che. tethI te pUjaya sthAnake hevAthI tene haNavA te Apane koI rIte yogya nathI. zuM gAye 8 gaLela ratna tenuM peTa cIrIne koIthI kADhI zakAya che? vaLI te dhanyakumArane sArthavAhano nAza karavAmAM nathI kAMI arthanI siddhi, kenathI kAMI yazanI vRddhi. vaLI svAmina ! A dhanyakumArane tameja vRddhi pamADela che, tethI tene cheda kare te Apane gya nathI. DAhyA mANase pite pelA viSavRkSane paNa pite chedatA nathI, tethI he nAtha ! ThIMkarIne mATe kAmaghaTane nAza karavAnI 1 IcchA pUranAra ghaDe. Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 dhanyakumAra caritra. 2.jema tenI sAthe yuddha karavuM te tamane egya nathI. e ke na hoya ke je potAnA kuTuMbIone ja mAravA mATe ane tene nAza karavA mATe lAkaDI ugAme? vaLI je A jamIna kaMpAyamAna thai uMdhI vaLI jAya, ne mApI zakAya teTalA jaLathI bharele samudra paNa zoSAI jAya, sUryane pUrvane badale pazcima dizAmAM udaya thAya, te paNa A dhanyakumAra anItine mArge cAle nahi, evI bALathI vRddha paryata sUryane saMpUrNa khAtrI che, tethI te bAIoe kahela AvuM temanuM virUddhAcaraNa kaI rIte saMbhavatuM nathI. vaLI A paradezathI AvelA AkhA kuTuMbane pahelAM dhanyakumAre rAkhyuM) ane hamaNAM sArA hRdayavALA dhanyakumAre krodhita thaIne vRddhAdika | sarvane pUryA, AmAM paNa kAMIkahArda he joIe A pramANe karavAmAM temano ze Azaya che te samajAtuM nathI. vaLI teNe A kuTuMbamAMthI putravadhUne rokI, pachI DesAne rokyo, pachI DesIne rekI rAkhI, pachI tenA traNa putrane rekyA, ATalAne kyA chatAM A traNe vahurUone kema teNe pUrI dIdhI nahi ? AmAM paNa kAMi cekasa hetu he joIe. A kAraNathI je mahArAja 'AjJA Apaze, te A gUDhArtha paNa buddhikauzalyathI prakaTa thaI zakaze, kAraNa ke tamArI sevA karavAthI je maMtrIo kuzaLa ane zAstrapAraMgata daSTivALA thayA che, tenAthI ajANuM chuM rahevAnuM che? bIjI rIte na jANI zakAya tevuM hoya te paNa buddhivaDe jANI zakAya che, tethI A amArI vAta je ApanA cittamAM utare, to A bAbatanuM rahasya zodhIne ame pragaTa karavAno prayAsa karIe." A pramANe maMtrIoe kahelI sarva hakIkta sAMbhaLIne rAjA be ke-"he maMtrIe ! je tamArI AvI buddhinI Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 pAlava. kauzalyatA hoyato badhI vAtanI tapAsa karIne rahasyane pragaTa kare." A pramANe rAjAnI AjJA maLavAthI tarataja traNe strIone bolAvIne maMtrIoe pUchyuM ke tame kaye sthaLethI atre AvI che? tamAruM kuLa kayuM? tamArI pAse dravya keTaluM hatuM? tamAruM gAma kayuM? evI zI Apatti paDI ane zA kAraNathI paDI, ke jene " lIdhe tamAre atre AvavuM paDyuM? A badhe tamAre vRttAMta je ba heya te sAcesAce kahI saMbhaLAve." A pramANe maMtrIee pUchavAthI AMkhamAM aThThalAvIne mULathI pitAnA kuLAdikane sarva vRttAMta taLAva khodavA sudhIne teNIoe vistArathI kahI batAvyuM. buddhikuzaLa ane vastugAhI maMtrIo temanI kahelI vAta sAMbhaLIne vastutatva badhu samajI gayA, ane vismayatAthI tathA mitapUrvaka eka bIjA sAmuM jotAM teo vicAra karIne bolyA. ke are bhAIo! jA, jA ! A bAIone dhanyanAmane (ati bhAgyazALI diyara keNa tene ame oLakhe, oLakhe ! uparanI kahelI hakIkta uparathI te dhanyakumAraje tenA diyara che, je tevuM rahasya prApta thAya che. buddhizALI evA ne dhanyakumAre chAza tathA anya vastuo devAvaDe mAyA karIne pahelAM potAnI patnIne 8 gharamAM rAkhI, pachI pitAnI pitA, mAtA tathA baMdhuone paNuMgharamAM rAkhyA. A bAIone gharamAM na rAkhI tenuM kAraNa ema jaNAya che ke tenI patnIne kharAba vacana tathA kheTA meNAM tathA kheTAM ALa vigere ApIne emaNe temanI patnI virUddha pratikULatA batAvI haze, tethI A strIone zikSA karavA mATe mahelamAM dAkhala thavA dIdhI nathI. A pramANe maMtrIo vicAra karIne te strIo pratye belyA ke-are bAIo! tamArA kahelA bhAgyanA 35 Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 . dhanyakumAra caritra. nidhAnarUpa tamArA dIyara dunyamArane oLakhavAnuM kAMI khAsa DlakSaNa che ke jenAthI te satvaraja oLakhI zakAya?' A pramANe maMtrInAM vacane sAMbhaLIne krodha cheDI dhIraja dhAraNa karIne zAMta aMtaHkaraNathI te strIo bolI ke amArA dIyarane oLakhavAnuM eka moTuM cihna che, te e ke tenA baMne paga upara atyaMta dedIpyamAna sUrya jevA caLakATavALuM padmanuM nizAna che, tethI A amArA dIyara tarataja oLakhAya che. te sAMbhaLIne tarata ja te maMtrIo dhanyakumAranA paganI upara raheluM pakSanuM cihna jovAne mATe te strIone sAthe laIne dhanyakumAranI pAse gayA ane namIne tenI pAse ubhA rahyA. dhanyakumAre temane pUchayuM-'Apane ahIM ' AvavAnuM zuM prayojana che?" teoe kahyuM ke-A strIone AMtarakaLa nivAravA ame AvyA chIe." te vakhate dhanyakumAre pitAnI bhAbhIone sAthe AvelI dekhIne mAyAthI temane paNa namaskAra karyA ane temanA prati bolyA ke are mAtAo ! bhayabhIta aMtaHkaraNavALI thaI gayelI tame zA kAraNe ahIM AvI che? A pramANenA zabdo sAMbhaLI traNe dhanyakumArane barAbara oLakhIne belI-are bhAI! zuM karavA amane mAyA karIne kheda ujave che? zA mATe duHkhI kare che? kAraNake tameja amArA bhAgyazALI dIyarajI che, zuM kalpavRkSa koI divasa keIne duHkha Ape che?' Ama kahIne teo belatI baMdha rahI, eTale dhanyakumAra belyA-"are! A tamArA phevaratha hRdayamAM zo bhrama thaI gaye che? athavA te hIna pUryodayathI tamArI daSTi zuM kAMi jhAMkhI thaI gaI che? A duniyAmAM jene jene dhanyakumAra evA nAmavALe jAo, tene tame tamArA diyara' kahIne bolAvaze te sarva sthaLe Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pavi. 275 hasInA pAtra banaze." A sAMbhaLIne teo belI ke-are diyarajI! tamane te ame ghaNA vakhatathI oLakhIe chIe, paNa mAthA kapaTa karIne tame tamArI jAtane gepa che, paraMtu tamArA puNyadayathI utpanna thayelI tamArA pagaparanI nizAnI chupAvavA tame zaktivAna nathI. tethI te maMtrIo A dhanyarAjAnA ame paga joIe, jethI te page upara rahelA padmanA darzana thavAthI amArA aMtaHkaraNamAM paNa nirNaya thAya. A pramANe kahIne teo tenA paga devA taiyAra thai, eTale dhanyakumAra belyA- huM parestrIo sAthe AlApa paNa karavA IcchatA nathI, te paga devAthI te tamAre dUra ja rahevuM che A pramANe dhanyakumAre te strIone paga pakhALatI rokI, tethI pAse ubhelA pradhAne kahevA lAgyA ke-"are sAdha ! are svAmina zuM karavA nakAmA vArtAlApa kare che ane nakAme zrema le che? . A tamArI ja bhAbhIo che, te nirNaya amane thaI cUkyo che. ApanI jevA samartha purUSane daMbha pUrvaka tamArI bhAbhIo sAthe gAI karavI ke tenAthI jAtine gopavavI te ucita nathI. A ( strIoe prathama temaNe anubhavelA tamArAM ghaNAM guNenuM varNana bahu prakAre amArI pAse karyuM che. hamaNAM tamArI pravRtti tethI kAMIka judA prakAranI dekhIne amArA manamAM mahAna Azcarya thAya che. paraMtu sajajana purUSa te AMbe, zeraDI, caMdana, agara, vaMza vigere vRkSo ke jeone pattharathI tADanA kare, pIle, ghase, bALe tathA chede te paNa pArakA upara upakAra kare che, tenI jema upakAra kasnArAja hoya che. tame te sajajana purUSomAM agresara che, tene A kema zobhe? tamArAmAM AvA daMbhane saMbhavaja kema - te Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 dhanyakumAra caritra 'heya? kadAca jo ke pitAnA kuTuMbIo viparIta AcaraNa kare, to paNa temane zikSA ApattikALamAM te naja karavI, vipadAmAMthI te tene satvara uddhAraja kare, teja saMta purUSanuM kartavya che. sAdhupurUSa paDyA upara kadi paNa pATu mAratA nathI, paNa tene sahAya karanAraja thAya che. paNa amane lAge che ke jevI rIte kAMjInA saMsargathI dudhanI prakRtimAM vikRti thaI jAya che, tevI ja rIte tamArI patnIe kAMIka pizunANuM karyuM haze, tamArAM kAne bhaMbheryA haze, tethI ja tamArI AvI suMdara prakRtimAM vikAra thaI gayo che. kahyuM che ke-suMdara vaMzamAM-vRkSamAM utpanna thayela dhanuSane daMDa paNa paNa chathI prerAya tyAre pArakAnA ghAta mATe thAya che." A pramANe kuzaLa maMtrIoe buddhinA prapaMcathI kemaLa vacane vaDe samajAvyA, eTale dhanyakumAre hAsyakriyA cheDI daIne AdarapUrvaka pitAnI bhAbhIone pitAnA gharamAM ekalI. . tyArapachI dhanyakumAre sainyanI taiyArIo baMdha karI daIne sacinI sAthe rAjA pAse AvI namaskAra karyo. bhUpe paNa arthe Asana ApIne tathA satkAra karIne pitAnI pAse besADI - sAhapUrvaka vinayavaMta evA dhanyakumArane kahyuM ke-"he buddhizALImAM zreSTha ! A zuM AzcaryakAraka banyuM? tamane nahi oLakhI zakelI tamArI bhAIone tame herAna karI te tamane zobhatuM nathI. matalaba ke DAhyA mANasee potAnA kuTuMbI janone kaI divasa chetaravA na joIe." - A pramANe zatAnika rAjAnuM kathana sAMbhaLIne dhanasAraputra dhanyakumAra nirmaLa aMta:karaNathI kahevA lAgyA ke "he svAmina te bhAio amArA bhAIo vacce kevI kaLaha karAvanArI thaI Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 277 che te sAMbhaLe. leDhAnI ghaMTI jema tenI aMdara nAkhelA dhAnyane chuTachuTuM karI nAkhe che, tevI ja rIte ghaNI majabutAIthI vaLagI rahelA amArA bhAIonA manane te strIoe gharamAM AvIne chuTAM - pADI nAkhyA che. eka udarathI ja janmelA bhAIonA manarUpI bhUmi upara prati-valabhatA-nehALatArUpI snehalatAnI zreNio tyAMsudhIja ugatI ane vRddhi pAmatI rahe che ke jyAM sudhI te latAone chuTI pADanAra vacanarUpI unnata dAvAnaLa strIo taraphathI saLagAvavAmAM AvatA nathI. A dAvAnaLa saLagatAMja te latAone tarata ja nAza thaI jAya che ane te vRddhi pAmatI aTajAya che. he rAjana ! C' nItizAstramAM kahyuM che ke phiI divasa zatrune vizvAsa kare nahi ane strIono to vizeSa karIne koI divasa paNa vizvAsa kare nahi. Ane hetu zuM che te sAMbhaLe. zatruo te virUddha thAya tyAreja, haNavAne ughukta thAya che, ane nArIe te nehavALI dekhAya chatAM kSaNamAM haNI nAkhe che. jevI rIte suMdara vaMzamAM (vAMsamAMvAMsathI) utpanna thayela maMthanadaMDa-ravaiye strIo halAve ke tarataja sArI rIte jAmI gayelA dahIMne chuTuM pADI nAkhe che, tevI rIte uttama vaMzamAM utpanna thayelA manuSya paNa strIothI prerAyA chatAM game tevA akRtyo karavA ughukta thaI jAya che. jayAre ghaMTIne daMDa strI hastamAM le tyAre dANAnA kaNekaNane judA pADI nAkhe che, tevI ja rIte strIthI bhramaNAmAM nakhAya tyAre purUSa paNa mAtA, pitA vigerenA snehane kSaNamAM daLI nAMkhe che. -pUrvanI samagra dazAne tyajI de che. jevI rIte taravAra-kha vigere zastro sarANavaDe ghasAya tyAre tejasvI thAya che, tevI ja rIte kulaTA sIethI ghasAtA-dAtA purUSa paNa ulaTA hRdayamAM AnaMda Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 dhanyakumAra caritra. mAne che-khuzI thAya che. he rAjana ! lekamAM kahevata che keprabhue jagata banAvatI vakhate duzmane upara jaya meLavavA mATe cAra upAye sajaryA, paNa pAMcame upAya sajaryo nahi, ke je (upAyavaDe strIonuM mana kabaje lAvI zakAya. meM pahelAM emanA cittanI prasannatA mATe aneka upAye karyA che, paNa ukhara bhUmimAM valAbIjanI jema A strIomAM te upAye badhAM niSphaLa gayAM che-temAMthI koI paNa suphaLanI prApti thaI nathI. je kulIna strIo heya teo te e sAre bedha Ape ke jethI unmArge jatA nadInA pravAhane nadInA kAMThAnI bhIMte rekI rAkhe, tevI ja rIte chuTA paDavAnA upAyane zodhatAM baMdhuone paNa suzliSTa karIne - rAkhe-chuTA paDavA na deya. meM A phleza karAvanArI bhAbhIone mada gALavA mATe tathA temanI vakratA maTADavA mATe A upAya karIne teone jarA kheda pamADyo che. jevI rIte uttama vaidya viSama javarane nAza karavA zarIrane sukave che-lAMghaNa karAve che, tevIja rIte meM A upAya kanha tathA vakratA nivAravA mATe karyo che. bIjuM kAMI kAraNa nathI." * A pramANe prIti upajAve tevAM vacanevaDe dhanyakumAre zatAnika rAjAne ghaNe AnaMda pamADyo. zatAnika rAjA paNa atyaMta adbhuta bhAgyavALA dhanyakumAranI vAta sAMbhaLIne manamAM AnaMda tathA vismaya pAmate pitAne AvAse gaye. dhanyakumAre paNa senApati, maMtrIo vigerethI prazaMsAtA pitAnA nagaramAM AvIne AnaMdita thayelA mAta, pitA tathA jayeSTha bAMdhIne namaskAra karyA. teo paNa AnaMdita thaIne tene AzIrvAda devA lAgyA. tyAra pachI dhanyakumAre temane Agale vRttAMta pUchayo Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 279 ane teoe te badhe vRttAMta yathAsthita kahI saMbhaLAvyuM. tyAra pachI dhanyamAra bhaktivaDe vajanene sanmAna ApIne ane sakAra karIne rAjuomAM cakravartInI jema svajanomAM zubha lAgyA. A pallavamAM je sahastrAra maNinI parIkSA karI, zatAnika rAjAnI putrI paraNyA, zatAnika rAjAnA sainya sAthe yuddha mATe pravaryA, kalezane sthAne ravajanono meLApa thaye, te sarva dAnarUpI kalpavRkSanA kusumanI lIlA mAtra samajavI. tethI he bhavyajIvo! hamezAM supAtra dAnanI pravRtti rAkhavI, ke jenAthI cidAnaMdarUpI uttama amegha sukhanAM uttama phaLa satvara prApta thAya iti zrI jinakIrti sUrinA racelA paghabaMdha zrI dAnakalpadruma - uparathI racelA gaghabaMdha zrI dhanyacaritranA SaSTa pallavanuM gujarAtI bhASAMtara. Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. dhanyakumAra caritra. saptama palava, = = E = * = = | ve eka divase buddhinA nidhAna evA dhanya mATe manamAM vicAra karyo ke-"vaLI paNa mArA bAMdha Bo . pharIthI pahelAMnI jemaja aprItiyukta na thAya-te enA aMtaHkaraNa mArA upara aprasanna thAya, tethI huM pahelethI ja ahIMthI bIjA Isita gAmamAM jAuM, paNa vaLI maMdabhAgyapaNAthakI rAjA paNa teone daMDAdika Ape nahi teTalA mATe rAjAne temanI bhalAmaNa karIne jAuM." A pramANe vicArIne azva, hAthI, gAma vigereno sarakhe bhAga pADIne bhAIone vaheMcI ApyA, ane gRhanA sArabhUta uttama vastuo suvarNa, ratnAdika badhuM pitAne sepyuM. pachI kauzabInA rAjA zatAnika pAse jaIne temaNe kahyuM ke huM koI kAryaprasaMgathI rAjagRhI nagarIe jAuM chuM, tethI mArI jemaja mArA kuTuMbanI Apa saMbhALa rAkhajo." A pramANe rAjAne bhalAmaNa karIne tathA raja laine dhanyakumAra jagRhI tarapha cAlyA. baMne strIo subhadrA tathA saubhAgyamaMjarIne tathA uttama parivArane sAthe laIne ami cchinna prayANa karatAM keTaleka divase lakSmIpura nAmanA nagara pAse teo AvyA. I te nagaramAM sarve kSatriyane viSe ziremaNi guNothI Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamiva saptama pallava. 281 zobhate jitAri nAme rAjA rAjya karate hato. te rAjA bahu baLavAna hevAthI kSamAno tyAga karI zatruone jItavAmAM tatpara hatA, tethI tenA zatruo smA (pRthvI) no tyAga karIne bhAgI gayA hatA. te rAjAne gItakaLAmAM atizaya kuzaLa evI gItakaLA nAmanI putrI hatI. eka divase te kuMvarI vasaoNtsavanI kIDA karavA mATe sakhIonA TeLAthI paravarI satI udyAnamAM gaI tyAM prathama lIlAthI hicakavAvaDa, jaLakrIDA karavAvaDe, puSpa ekaThA karavAvaDe tathA daDAo uchALavAvaDekrIDAo karIne tyArapachI yuvAnanA manane vizramamAM nAkhanAra ane suMdara rAgethI mane haraevuM madhura gItagavAne teNe AraMbha karyo. jevI rIte adbhuta evA hAvabhAva vibhrama, tathA kaTAkSethI kAmI daSTivALA manube rUpavAna strI tarapha AkarSAya che ane tene vaza thaI jAya che, tevI ja rIte tenA gAyelA gItanI madhuratAthI AkarSAyelA haraNa tathA hario kareMdriyane paravaza thaine tyAM AvI gItakaLAnI AsapAsa beThA. te vakhate te kuraMgAkSI gItakaLAe kautukathI eka hariNInA gaLAmAM pitAne uttama e sAta saravALo hAra pahe-- rAvI dIdhuM. te kuraMgI hariNI te gIta baMdha thayuM, eTale tyAMthI nAzI gaI. rAjakuMvarI paNa gItagAna baMdha karIne pitAnA mahelamAM. AvI; pachI teNae pitAnA pitAne kahyuM ke- mArI eka pratijJA Apa sAMbhaLe. Aje meM gItakaLAthI AkarSAyelI eka hariNInA gaLAmAM mAre sAtasarane hAra paherAvI dIdho che. have je purUSa che, tAnI rItakaLAnI kuzaLatAvaDe AnaMdita aMtaHkaraNayukta thayelI te mRgalIna gaLAmAMthI grahaNa karIne mAro hAra mane Apaze tenI sAthe huM pANigrahaNa karIza-te mAre pati thaze." rAjA tenI AvI mA tathA gAtanI tyA karI Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 dhanyakumAra caritra. pratijJA sAMbhaLI vicAramAM paDyo, paraMtu tenI pratijJA te AkhA nagaramAM prasiddha thaI gaI, kAraNake abhUta vAta te pANImAM telanI jema tarataja lekemAM vistAra pAmI jAya che. Ahave dhanyakumAra pharatA pharatA te nagaramAM AvyA, eTale jitArI rAjAnI putrIe karelI pratijJAne vRttAMta lekonA mukhethI sAMbhaLIne te cittamAM atizaya camatkAra pAmyA. pachI uttama parivArane sAthe laIne paurajanonI lakSmI jotAM jotAM rAjAne maLavA gayA. rAjAe paNa bhAgyazALI tathA tejavata evA dhanyakumArane AvelA joine atizaya AdarasatkAra ApI pitAnI sAthe Asana upara harSapUrvaka besADyA. rAjAe mArga saMbaMdhI kuzaLakSema vArtA pUchI, teo tyAM beThA hatA tevAmAM rAjakuMvarInI pratijJA saMbaMdhI vAta kaie kADhI, eTale dhanyakumAra bolyA kehe pRthvInAtha ! je gItakaLAthI AkarSAyelI hariNI gItane dhvani sAMbhaLyA pachI te baMdha thAya tyAre paNa anya zabdo sAMbhaLIne bhaya pAmI bIje nAzI jAya te te adbhuta gItakaLA kahevAya nahIM, te te niSphaLa ja gaNAya; paNa je mRdaMga ane bherI bhAkArAdika svarathI trAsa pAmyA sivAya gItathI AkarSAIne pAse AvelI mRgalI lekathI vyAsa evA gAmamAM paNa cAlI Ave te ja te gItakaLA saMpUrNa ane prazaMsanIya gaNAya A pramANenuM dhanyakumAranuM kathana sAMbhaLIne tathA tene abhUta AkAra joIne tene cAturyathI camatkAra pAmelA rAjAe harSapUrvaka te mRgalIne pAchI lAvavA mATe dhanyakumArane sUcanA karI ane tene te kAma pAra utAravA vinaMti karI. Tii have dhanyakumAra te vAta aMgIkAra karIne vINA hAthamAM Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama padvava. | 283 laI aneka gaMdharvonA parivAra sahita vanamAM gayA. tyAM eka vRkSanI chAyA nIce besIne madhura svarathI gIta gAvA lAgyA, ane svara, grAma, mUInA vigerenA meLapUrvaka vINA vagADavA lAgyA. te vakhate te vanamAM rahelAM mRgo ane mRgalIo gAyanamAM talAlIna thatAM tenAthI AkarSAIne gItane vaza thayelAM sarva dizAemAMthI dhanyakumAranI pAse AvavA lAgyA. dhanyanI AsapAsa vIMTaLAI jaIne te badhAM tyAM beThAM. jevI rIte prANezanI pAse priyA Ave tevI rIte te haraNonI madhye prathama je mRgalInA gaLAmAM kanyAe hAra paherAvyuM hatuM te mRgalI paNa gItanA AMdolanathI vaza thaI jaIne dhanyakumAranI pAse niHzaMka manathI AvI ane tenA mukha sAmuM jotI tyAM beThI; pachI iMdrajALamAM kuzaLa purUSa lekethI vIMTAI jAya tevI rIte mRgathI vIMTAyelA dhanyakumAra paNa teja pramANe suMdara AlApapUrvaka gAyana karatAM karatAM nagara tarapha cAlyA. rastAmAM aneka lekAe karelA kSobhathI kSobhAyamAna thayelA chatAM paNa mRgono samUha gItagAnamAM lIna thaI javAthI dhyAnamAM magna thayelAyegI jema kSobha pAmatA nathI, tema jarA paNa kSobha pAmyA nahi; sarve yuge dhanyakumAranI AsapAsa vIMTAI jaIne tenI sAtheja cAlavA lAgyA. A pramANe nagaranA lekene vismaya pamADatA dhanyakumAra nagaramAM praveza karIne rAjamArge cAlatA te mRgo ane tene lIdhe raMgamAM AvelA lekenI ' sAthe rAjyasabhAmAM AvyA pachI "A zuM? A zuM ?' ema bolatAM rAjAdika pAse udAra ane kuzAgrabuddhivALA dhanyakumAra, sarvane laI gayA ane hariNInA gaLAmAMthI hAra laI gItakaLA rAjakuMvarInA hastamAM Ave. A pramANene abhUta vRttAMta Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 dhUnyakumAra, caritra. dekhIne AyarasathI bharelA rAjAdika ane parajane tenA vakhANa karavA lAgyA-aha! AnI gItakaLAmAM kuzaLatA kevI che? aho! AnI dhIraja kevI che ! ahA ! AnuM saubhAgya kevuM che! koI vakhata nahi joyele ane sAMbhaLele mRga tathA manuSyane meLApa niHzaMka rIte A mahI purUSe karAvyuM ane dekhADyo. "bahu ratnA vasuMdharA" evuM lekavAkya A mahApurUSe sArthaka karI batAvyuM. A rAjakumArI paNa pUrNa bhAgyazALI che, ke jenI AvI mahA - pratijJA tenA mane rathane anukULa rIte A sajajane pUrNa karI. " vidhivaDe A pramANe yogya rIte goThavAyeluM dapatInuM yugaLa lAMbo kALa AnaMda pAme. A pramANe rAjA, amAtya vigere / lekethI prazaMsA karAyelA ane abhinaMdana apAyelA dhanyakumAranA kaMThamAM tarata ja te kanyAe varamALA Are paNa karI ane pUrNa pratijJAvALI thayelI te kanyAne rAjAe harSapUrvaka tilaka karIne 2 dhanyakumArane ApI. zubha divase ane zubha muhUte temanA pANi grahaNano mahatsava thA. karamecananA samaye rAjAe seMkaDo | hAthI, ghoDA, ratha, grAma vigere ApyA. tyAra pachI jitAri gRpanA AgrahathI potAnA uttama guNavaDe sarvanAM cittane Azcarya pamA- DatA dhanasara zreNInA suputra dhanyaAEAra keTalAka divaso tenagaramAM rAjAe ApelA AvAsamAM rahyA. che have te nagaramAM te rAjAnA subuddhi nAmanA maMtrInI , sarasvatI nAme putrI hatI. te sarasvatInI jevI ja sarva vidyAonAM hArdane samajanArI ane grahaNa karanArI hatI. tenI buddhi sarva - prahelikAomAM, gUDha praznottaromAM, sAMketika samazyAonI pUrti karavAmAM bahu sArI cAlatI hatI. keI sthaLe tene pramAda thata Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama pallava. 285 nahi, agara te tenI buddhi aTakatI nahi. teNe cAre prakAranI buddhimAM pravINa hatI, paNa temAM AlaMbana vagaraja sAdhI zakAya tevI aupAtikI buddhimAM te teNI atizaya kuzaLa hatI, tethI abhimAnavaDe teNe evI pratijJA karI hatI ke "jenuM kaheluM 'huM na samajI zakuM, ane mAruM kaheluM je sarva samajI zake, teja mahApurUSane mAre bhartAra tarIke svIkAre." A pramANenI te kumArIe karelI pratijJAnI vArtA AkhA nagaramAM ane gAmaDAmAM vistAra pAmI gaI. A vAta sarvatra phelAvAnI je thaDA ghaNA paNa zabda, chaMda,alaMkArAdika zAstrAbhyAsathI pitAnA buddhikauzalyanI mahatvatA samajanArA hatA, tevA rAjaputrAdi garvapUrvaka amArI pAse te kaNa mAtra che?' ema abhimAna dhAraNa karatA satA tene paraNavAne mATe ukta thaIne utsAhapUrvaka sarasvatI pAse AvavA lAgyA ane pitAne je je gUDha samazyA vigere AvaDatI hatI te te pUchavA lAgyA. A sarvenuM hArda te maMtrIputrI uttama rIte tarataja kahevA lAgI, koInI pRcchAmAM te 'khalanA pAmI nahi. A pramANe tene paraNavAnA utsAhavALA aneka purUSa pitAnA hRdayamAM kalpelI aneka prakAranI samazyAo pUchavA dararoja AvatA hatA, paraMtu te kanyA sAMbhaLavA mAtrathI tarataja tene uttara ApatI hatI, tethI te badhA vilakhA thaIne pAchA jatA hatA. have eka divase te maMtrIputrI sarasvatIe " pitAnI buddhinuM kauzalya dekhADavAnI IcchAthI rAjAne sAkSI rAkhIne sarva paMDitamane A pramANe be zleke pUchayA - (prazna-1) iAmAM citte rAna-menina mAvinA dAvA'ho ! narakaM yAti, pratigrAhI na jIvati // Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. ( gaMgAnadIne kInAre eka cittathI bhAvapUrvakadAna denAra purUSa ahe narakamAM jAya che, ane grahaNa karanare jIvatuM nathI. A zuM? prazna-2) nA savA sodA? jo gaNI rAjakuLa nAgA atthaggahaNe ko niuNo ? marudhare kerisA purisA ? "sarevaranI zobhA kaI che? dAnaguNamAM adhika kANa thayuM che? . dhana upArjavAmAM koNa kuzaLa che ane marUdhamAM kevA purUSo hoya che?" > A pramANenI be prahelikA eka bhUjapatra upara lakhIne eka dAsInI sAthe teNue rAjyasabhAmAM mokalI. A lekane * artha viziSTa jJAna dhAraNa karanAra vagara keI samajI zake tema nahatuM, tethI A be zleka bALakathI vRddha paryata sarvamAM vikhyAta thaI gayA. anukrame A leke dhanyakumAranA vAMcavAmAM AvyA. teNe te te vAMcIne tarata ja tene uttara lakhe ke - mIno lAtA galo deyaM, kanye ! dAtA'tra dhiivrH| jJAte tatra, totaddhivite kare che artha-gaMgAnadInA kinArA upara kaI mAchImAra mAchalA - mAravA mATe pravRtti karate hoya, te vakhatanI kriyAne uddezIne A leka lakhAyuM che. te vakhate mAchImAra leDhAnA aNuvALA saLIyA upara mAMsane TukaDe bAMdhIne matyane Ape che, tethI mAchImAra dAtA thaze ane mAMsakhaMDa te devA yogya vastu ja thaI ane te mAMsakhaMDa lenAra maya te deya vastune grahaNa kara nAra che. A kriyAmAM te denAra ane lenArane je phaLa thAya te sarva leke mAM sArI rIte prasiddha che. denAra mAchImAra narake jAya che ane lenAra bhasya jIvato nathI, teja A dAnane spaSTAthe che. bIjA praznano uttara-sarovaranI zobhA kaI? jaLa. vaLI Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama pallava . 287. dAnIomAM sarvathI zreSTha koNa? balirAjA, ke jene maraNa samaye pAse kAMI paNa nahi rahevAthI brAhmaNane have zuM ApavuM ? tene vicAra karatAM manamAM pedA thaye; tene kheda joI parIkSA karanAra brAhmaNe kahyuM ke-"tamArA dAMtanI aMdara nAkhela A suvarNanI rekhA che te Apa.' teNe kahyuM bahu sAruM." A pramANe kahIne tarataja paththaDe te pitAnA dAMta pADavA lAge. A pramABtuM tenuM mahA sarva-dAnane aDaga nizcaya dekhIne parIkSA karavA Avela deva prasanna thaye; tethI dAnezvarImAM agresara bali rAjA che. vaLI artha-dhana grahaNa karavAmAM kuzaLa vezyA che ane marUsthaLamAM kAMbaLA paheranArA leke rahe che, kAraNake marUsthaLamAM utpanna thayelA le ke ghaNu karIne kobaLA paherIne ja nirvAha kare che. ( A pramANe kanyAnI baMne samazyAne uttara buddhibaLavaDe samajI jaIne te patra upara lakhI dhanyakumAre sarasvatI pAse maka, ane sAthe lakhyuM ke-A nIce mArA lakhelA lekane . artha tame samajo. te leka A pramANe- _ na lage nAganAraMge, nimbatuMbe punarlaget / lagetyukte lagennaiva, mAmetyukte bhRzaM laget // || "nAga ane nAraMga upara lAgatuM nathI, liMbaDA ane tuMba upara lAge che. "lAga" ema kahIe te lAgatuM nathI ane mA" ema kahetAM vAraMvAra lAge che.' - A pramANe lakhIne dhanyakumAre te kAgaLa dAsIne Age. maMtrIputrI baMne samazyAone lakhela artha vAMcIne cittamAM camatkAra pAmI. "ahe! AnuM buddhikauzalya kevuM che. A pramANe belatI ane mastaka dhuNAvaMtI AgaLa vAMcavA lAgI. dhanyakumAre Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 dhanyakumAra caritra. lakhI mekalela leka vAM, paNa tenA rahasyanI tene khabara paDI nahi. ghaNe ghaNe te zleka upara teNe uhApoha karyo, paNa tene artha te meLavI zakI nahi. tyAre te mRgAkSI mahAna Azcarya dhAraNa karatI rAjayasabhAmAM dhanyakumAra pAse jaI mAna tyajI daIne teNe lakhelA lekane artha pUchavA lAgI. tyAre dhanyakumAra paNa , jarA hasIne tene artha kahevA lAgyA ke- he biSTi ! tenA ' artha eSTapuTa eve che te vicArI je. (nAga ane nAraMga zabda belatAM ochuM eka bIjAne aDatA nathI, niMba, tuM bolatAM aDe che. "laga-laga' tema belatA aDatA nathI, tyAre mA-mA" ema - belatAM te baMne ekabIjAne aDe che-parze che, arthAt oSTa sthAnIya akSare belatAM ochuM eka bIjAne aDe che.) A pramANe sarva sabhAnA sabhya samakSa kumArIe kahelI samazyAne artha dhanya kahevAthI ane dhanya kahelA padyane artha nahIM samajavAthI kumArInI pratijJA pUrNa thaI, tethI maMtrI putrI prati joIne belyA ke-"he bahena ! tArI pratijJA pUrNa thaI che, tethI A mahApurUSanI sAthe tuM pANigrahaNa karemaMtrIe A pramANe kahyuM, eTale teNIe pitAnuM vAkya kabula karyuM. pitAne pasaMda Ave tevuM vacana koNa kabula rAkhatuM nathI ?' tyAra pachI maMtrIe ati AdarapUrvaka dhanyakumArane satkAra karIne meTA mahesUvapUrvaka teonuM pANigrahaNa karAvyuM. have teja nagaramAM banIza kaTi suvarNa svAmI patramANe nAmane akamaTe vyApArI rahetA hatA. tene vinayAdika guNethI zebhatA cAra putro hatA. tenA nAma (1) rAya, (2) kAma, (3) dhAma ane (4) sAma hatA. te cAra putro upara kaI paNa doSa Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama pavi. 289 vagaranI, samasta guNenA eka dhAmarUpa, sAkSAta jANeke lakSmIja heya tevI lakSmIvatI nAmanI putrI hatI. samasta prakAranA sAMsArika sukhothI te zeTha sukhI hata; Atmika sukhanI icchAvALe te vaNivara zuddha deva, gurU, dhamanI tIvra bhaktithI hamezAM - rAdhanA paNa karate hate. pavitra pAtra evA sAdhu sAdhvInI dararoja piSaNa karatuM hatuM. dIna, hIna tathA duHkhI jone anukaMpAvaDe uddhAra karate hatetathA tIrthayAtrA, rathayAtrA, kalyANakanA utsavo ane sAdharmaka vAtsalya vigeremAM ghaNuM dhana khacIne te patramala zeTha durlabha evA manuSyabhavane sAmagrI yukta pAmela hevAthI saphaLa karate hate. A pramANe traNe vargane ArAdhatAM anukrame te vRddhatvane pApe. eka divase pADAothI deDakAMo vyAkuLa thaI jAya, tema zirIranAM gAvaDe tenI cetanA ghaNI vyAkuLa thaI gaI--te muMjhAI gaye. te vakhate zarIramAM pravezela rogothI maraNane najIka AvelA jANIne batrIza dvAravALI (batrIza prakAranI) meTI ArAdhanA karavAmAM te sAvadhAna thaI gaye. temAM prathama parigrahAdika uparanA meha-mahatvane tyAga karavA tathA te uparanI mUcha ghaTADavA putrane bolAvIne teNe kahyuM ke- ane putra ! mArUM vacana sAMbhaLo. A jagatamAM dhanarahita purUSamAM koI paNa sthaLe tame gaurava dekhyuM che? tenuM sanmAna thatuM sAMbhaLyuM che? kastUrI paNa sugaMdha rahita hoya te tene koNa svIkAra kare che ? tethI lakSamIja kharekharI zvAdhya che ke jenA pratApathI kalaMkavALe purUSa paNa lekone ane devene mAnanIya thAya che. vaLI jevI rIte aneka sIevALe purUSa strIone parapara kaMkAsa sAMbhaLIne vyAkuLa thaI jAya 37 Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 dhanyakumAra caritra. che, tevI rIte lakSmI paNa jo tenI dhAtu (rUpiyAne) kheTe mArge vaparAtAM dekhe te vyAkuLa thaI jAya che. vaLI jevI rIte dhAnyaniSpattinuM mukhya sAdhana varasAda che, tevI ja rIte dharmanuM mukhya sAdhana 'lakSmI che. vaLI jevI rIte kAdavathI malIna thayelI pRthvI kamaPLanI niSpattinA hetubhUta thAya che, tevI ja rIte kalaMkIta evI paNa lakSmI puNyabaMdhanA heturUpa thAya che, kAraNa ke jevI rIte buddhimAna purUSe judI judI prakAranA atha, alaMkAra, rasa, yuktio vigerethI yukta ane vidvAn purUSanA manane paNa A lhAda upave tevA graMtha svabuddhivaDe banAve che, tevI ja rIte lakSmIvaDe devamaMdira, pratimA, saMghasevA, tIrthayAtrAdi dharmanAM kAryo karI zakAya che. kaLI saMsArI jIvane lakSmI A bhavamAM tathA parabhavamAM baMne rathaLe ISTa heturUpa heya che. vaLI je pitA bALapaNamAM putrane lAlanapAlana karI, pALI piSIne maTe kare che, te putra je yuvAvasthAmAM dhana upArjana karanAra ane gRhane nirvAha karanAra thatuM nathI, te te putrane kASTa jeja gaNe che, tathA "A amArA kuTuMbane-gharane vagovanAra che" ema bole che ane je teja putra aparimita dhana upArjana karanAra thAya che, te ati harSanA bhArathI ubharAI jaIne kahe che ke-ahe ! A amAre dIkare amArA kuLane dIve che, amArA kuLane zaNagAra che-bhA che." vaLI mAtA paNa ghaNA ghaNA moravaDe je prApta thaye heya ane ghaNA ghaNA moravaDelAlitapAlitakaryo hoya ane jenuM mukha joI joine hRdayamAM ullAsa pAmatA hoya teja putra yauvana prApta kare che-meTe thAya che. tyAre jo dhana kamAtuM nathI, te teja mAtA kahevA lAge che ke "A putra te mArI kukhane lajavanAra nIva Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama palava. 291 Dyo." vaLI tenI patnI paNa jyAM sudhI te purUSa pAsethI isita bhUSaNa, vastrAdika maLe che tyAM sudhI ja harSapUrvaka madhura vacanAdika bole che ane AnaMda dekhADe che, tathA prazaMsA karatI kahe che ke"aho! mArA svAmI te sAkSAta kAmadevarUpaja che. ane je dhananI upArjate heya te kahe che ke-"aho ! A te thAMbhalA jevo che, patharA je che, lulA bIlADA jevuM che." AvuM AvuM belI te strI niMdA kare che. vaLI nagaranA leke paNa jayAM sudhI dhana pAse heya tyAM sudhI ja AdarasatkAra tathA sanmAna Ape che. jyAM sudhI lakSmI gharamAM sthira thaIne rahelI hoya, tyAM sudhI ja kaLAvaMtanI kaLA, vidyAvaMtanI vidyA, buddhivaMtanI buddhi ane guNavAnA guNanI prazaMsA thAya che. dhanavaMtanI hajAro de paNa leke guNa karIne mAne che. jo dhanavaMta bahu balabala karanAro hoya te te tenI vANInI kuzaLatArUpa guNa gaNAya che, jo ochuM bolatA hoya te asatyanA bhayathI mitabhASI che tema vakhaNAya che. jo dhanavaMta utAvaLathI kArya tathA kriyAo karanAra hoya to kahevAya che ke-ahe! Ate bahu udyamavaMta che, pramAdane teNe tyAga karyo che, tenAmAM ALasa te muddala nathI. ane je ALasu ane dhImuM kArya karanAra hoya te "aho ke dhIra che ! utAvaLathI keI kArya karavuM ja nahi, e nItivAkayamAM A kuzaLa che ema kahevAya che. je dhanavaMta bahu khAnAra hoya te leke kahe che ke-ahe! mahA puNyazALI che, puNyanA udayavALe che, tethI baMne zakti prApta thaI che, te kema na khAya? kahyuM che ke bhajanane bhajananI zakti, uttama strIone ratinI zakti, vaibhava ne dAnazaktinI prApti te ati ugra tapasyAnuM . phaLa che. A pramANe tenI stuti kare che. jo vaLI ochuM khAnAra Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 dhanyakumAra caritra hoya to Ane ghera badhuM bhareluM che. te sarvathI bharela hevAthI tRpta thaI gayela che tema kahe che. je dhanavaMta vastra AbharaNa' vigerenA bahu ADaMbara yukta bahAra jAya te A dhanavaMte pUrva bhavamAM prabaLa puNya karyuM che, jethI maLyuM che paNa ghaNuM, ane maLyuM tene vilAsa paNa bhagave che. pAmyAne sAra te " bhegavAya tyAreja che" tema kahe che. vaLI je vastra-AmaraNAdika na pahere-bahu ThAThamATha na kare te aho ! A purUSanuM gaMbhIrapaNuM dhArmikapaNuM, sAdAI, saMtoSa ke che?' tema kahI vakhANa kare che. je dhanavaMta bahu kharce te te 'udAra cittavALa, popakArI kahe} vAya che. je ocho kharca kare to "A to gyAyegyano jANakAra che, vicArIne kArya karanAra che je ucita lAge te ja kare che, bahu dravya hoya tethI zuM tene rastAmAM pheMkI de?' ema leke bole che. je badhAM nimitta dhanavAnane guNanA kAraNarUpa gaNAya che, teja, sarve nimittA nidhanane doSanA kAraNarUpa manAya che. vaLI jevI " rIte lakSmImAM guNe che, tevI rIte tenAmAM hajAre doSa paNa rahelA che. saMsAramAM iSTa saMganI sAthe aniSTano saMga paNa nathI thatuM? lakSmInI sAthe ATalA doSa paNa rahelA hoya che. nirdayapaNuM, ahaMkAra, tRSNA, kaTu bhASaNa, nIca pAtranI sAthe prema - saMbaMdha-A pAMce lakSmInI sAthe rahenArA dUSaNe che. vaLI jevI rIte tAva Avyo hoya tyAre bhejana upara haeNSa thAya che, tevI rIte dhanavatane sevaka upara Sa thAya che. tAva Avyo hoya tyAre jevI rIte (jaDa) jaLa--pANI upara prIti thAya che, tevI ja rIte dhanavaMtane jaDa-mUkha upara prIti thAya che. jevI rIte tAvamAM maTI lAMdhaNa (laMdhana) karAvavAmAM Ave che, tevI ja rIte dhana heya Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama pallava. 293 tyAre meTAnI vaDIlenI AjJAnuM ullaMghana thAya che tathA jevI rIte tAvavALAnuM mukha kaDavuM thaI jAya che, tevI ja rIte dhanavaM. tanA mukhamAM kaTutA-kaTubhASIpaNuM AvI jAya che. AvI rIte tAvavALAnI ane dhanavaMtanI sarakhI dazA pravarte che." ke A pramANe ghaNA anarthakArI deze arthamAM rahelAM che, te paNa zarIradhArI prANIo jevI rIte ajIrNano doSa thaye hoya chatAM paNa mANasane AhAra levAnI tIvra IcchA thAya che, tevI ja rIte dhanane atyaMta vache chevaLI jevI rIte A jagatamAM A gathI ghara baLI jAya che, te paNa mANaso Aga-agninI icchA rAkheja che, tevI ja rIte zarIra upara saMkaTa Ave zarIrane kaleza thAya, te paNa mANase-manuSya saMsArI jI lakSmIne Icche che- vAche che tethI he putreSinA samUhavALI-deSonI khANarUpa lakSmI gRhathethI tyajI zakAtI nathI, paNa lakSmIne mATe aMdara aMdarane sneha ocho karI nAkhIne tamAre koI divasa kaleza kare nahi, kAraNa ke kadI kAMIka sArAM phaLa dekhAya te paNa kalezane sukhArthI mANasee tyajavoja egya che. tamAre hamezAM eka bIjA upara snehabhAva rAkhIne ekaThA rahevuM--judA thavuM nahi. nItizAstramAM paNa kahyuM che ke-"saMpa tyAM jaMpa che." taMtuo pUrNa ekaThA thAya te deraDuM banIne gajendrane paNa bAMdhI zake che. je pANI parvatane paNa bhede che ane jamInane paNa phADI nAkhe che teja pANInA samUhane ghAsameTAM pramANamAM ekaThuM hoya te rekI rAkhe che. purUSane jyAM tyAM sarvatra ekaThA thaIne rahevuM temaja lAbha che. temAM paNa pitAnA kuTuMbI jane sAthe to vizeSa karIne snehapUrvaka rahevuM teja atyaMta lAbhadAyI che. jo kalezathI-virUddha Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 dhanyakumAra caritra. mAvathI rahIe to tenuM phaLa paNa virUddha Ave che, yaza, dhana vigerenI vRddhi thatI nathI, jevI rIte cekhAne tenI uparanAM phetarAM choDI de che--khAM ane phetarAM judA pADavAmAM Ave che, tyAra pachI te cekhA vAvavAthI ugatA nathI. vaLI manuSya nirdhAna thayA chatAM paNa pitAnA kuTuMbIo sAthe rahevAthI ja zobhAne pAme che. jevI rIte kapaDuM paNa paDadAthI DhaMkAyuM hoya tyAre ja dukAnamAM sAruM mUlya pAme che. C" A badhI vAta kharI paNa jayAM sudhI pitAnA kuTuMbamAM caraspara kaleza thato nathI, tyAM sudhI ja dhanadhAnyAdika parigrahathI yukta evA gRhane pitAnA gharamAM rahelA pratApa, dhana, gaurava, pUjA, yaza, sukha ane saMpadAnI prApti thAya che, paraMtu kaLaha gharamAM pravezatAMja A sarvane nAza thAya che. jevI rIte rAjane mAnanIya chatAM paNa meTA subhaTane kSayuga thatAM thoDA diva| samAM nAza thAya che, tevI ja rIte rAjAdikane mAnanIya tathA duzmanethI parAbhUta nahi thato mANasa paNa je tenA kuTuMbamAM kaleza praveze to thoDA ja divasamAM kSINa thaI jAya che-nAza pAmI jAya che. tethI he putro ! tamAre putra pautrAdikane mATe parivAra thAya tyAre kaLAha zAMta karavA tame zaktimAna na thAo, to judA judA rahejo, paNa parasparane kalezabhAva to choDI ja dejo. te vakhate tamArA lAbha mATe tamArA nAmathI aMkita karelA sarakhA bhAgavALA cAra kaLaze gharanI cAre khuNAmAM bhUmimAM meM dATelA che. jayAre tamAre judA thavAne prasaMga Ave tyAre tamArA nAmathI aMkita karelA cAre kaLaza lai leje, paraMtu paraspara kalesa karaze (nahi, kAraNake te cAre kaLaze sarakhA dhananA bhAga pADanAra che, temAM Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama palava. 285 jarA paNa nyunAdhika nathI, mane to tame cAre upara eka zarIranA vibhAganI jema sarakhI prIti che, koInI upara ochI vadhatI nathI, paMktibheda nathI, tethI bhAga sarakhA pADelA che." A pramANe pitAnA putrone traNa prakAre zikSA ApIne te savazALI zreSThI samasta jIvanine trividha trividha khamAvI, arihaMtAdika catuSyanuM zaraNa karI, bhavacaritra paccakhANuM laIne AyuSya pUrNa thatAM varge gayA-paMcatva pAmyA. have temanI uttara kriyA vigere karIne tAtanI zikSA hRdayamAM dhAraNa karIne rAma, kAma vigere cAre bhAIo nehasaMbaMdha sAcavatAM keTalAka samaya sudhI ekaThI rahyA. te pramANe rahetAM keTaleka kALa game tyAra pachI putrapautrAdika saMtAnane parivAra vRddhi pAmya, tyAre aMdara aMdara kaLaha, kusaMpa vadhato jato dekhIne cAre bhAIo judA thayA-judA judA gharamAM rahevA lAgyA. tyAra pUchI AnaMdita cittavALA teo ekaThA thaIne pitAe dekhADelA khuNAomAMthI pitApitAnA nAmAMkita kaLaze bahAra kADhavA lAgyA. bALakane paNa dhana prApta karavAmAM ALasa hetuM nathI. have te kaLazamAM je kaLaza moTA putranA nAma upara hato te kuMbhamAM zAhI, 1 te zAhIne kuMpe tathA cepaDA ane lekhInI_kalama mukelA hatA. zubha aMta:karaNavALA bIjA putrane kaLazamAM jamIna upara upajelI mATI, retI vigere mukelA hatA. trIjA putranA nAmAMkita kaLazamAM hAthI, khaccara, gheDA, chaLada vigerenAM hADakAMne ja mukele hato ane cothA nAnA putranAM kaLazanI aMdara tejomaya, jhaLahaLATa karatI ATha karoDa senAmahora mukelI dekhAtI hatI. tene senAmahorathI bharele kaLaza dekhIne bIjA traNe bhAIo kRSNa Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 dhanyakumAra caritra. pakSanI bArazanI rAtrInI jema bahu zyAma mukhavALA thaI gayA. the putra senAmahorathI bharela pitAno kaLaza dekhIne bahu saMtoSa pAme-AnaMdita thaye. kharekhara rokaDuM dravya maLavAthI koNa rAjI thatuM nathI? A ce bhAI nhAne hato, chatAM paNa te lakSmIvaDe moTA pAye. nhAne maNi paNa kAMtivALe hoya to zuM kimata nathI pAmato? have traNe bhAIo lebhathI temanA manamAM seMbha thavAthI, temanA mana parAbhava pAmavAthI temane na - zobhe tevAM halakA vacane nAnA bhAI pratye belavA lAgyA ane te senAmaheramAM pitAne bhAge mAgavA lAgyA. te sAMbhaLIne hAne bhAI be ke-"mArA nAmanuM pitAe Apela dravya huM tamane ApIza nahi, mArA bhAgyathI mane je maLyuM te huM ja grahaNa karIza. pApanA udayathI tamArA kaLazamAM dhana na nIkaLyuM temAM huM zuM karuM? kadAca tamArA traNamAMthI koIe lebhathI te kaLazemAMthI dravya laI lIdhuM haze te paNa kene khabara che? temAM mAre ze doSa ? doSa tamArA karmane ja che. A pramANe lajajA rahita bolatA te nhAnA bhAie koine bhAga Ape nahi. A pramANe thavAthI arasaparasane neha DhIluM paDI gaye, ane hamezAM temanA gharamAM kaLa thavA mAMDyo. ghaNA divasa phleza cAlyuM tyAre kalezathI teonA mane khedANA, ane cekhe nyAya meLavavA mATe jevI rIte varasAda jaLa meLavavA mATe samudra pAse jAya tevI rIte teo bajAramAM AvyA; bajAramAM mAdhyasthabhAva dhAraNa karanArA sarve vyApArIo paNa teonA kalezanI vArtA sAMbhaLIne pitapitAnA buddhivaibhavane upayoga karavA lAgyA. teo aMte thAkyA, ane dibruDha thaI gayA, paNa kAMi nirNaya karI zakyA nahi. Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama palava. 297 vAta karatAM koithI karI zakAya nahi anura evA tyAre teoe chevaTe kahyuM ke-"rAjadarabAramAM ghaNA buddhizALI mANase heya che, tethI rAjyadarabAramAM jAo. tyAM rAjAnA pratApathI tathA tenA puNya udayanA baLathI badhI vAta samajAze sIdhI thaI jaze." A pramANene vyApArIone uttara sAMbhaLIne jevI rIte vAdavivAda karanArAo aMdara aMdara vAdavivAda karI chevaTe nirNaya na thAya tyAre sarvajJa samipe jAya che, tevI rIte te badhA rAjayasabhAmAM rAjA pAse nyAya meLavavA mATe gayA. - rAjyasabhAmAM jaIne potAnA duHkhanI vAta karatAM teo ubhA rahyA. tyAM paNa nyAyamAM catura evA maMtrIo vaDe paNa temane leza samAvI zakAya nahi, tyAre rAjAe vicAryuM ke A kajIo keIthI bhaMgAte nathI, paNa buddhizALI evA dhanyakumAra jarUra A kaMkAsa pheDI zakaze." ema vicArIne dhanyakumArane te mATe vicArI karavA belAvyA. atizaya buddhizALI dhanyakumAra badhI hakIkata jANyA pachI rAjAnI AjJA maLavAthI belyA-"are bhAIo! tamArA pitAe bahu uttama rIte sIdhA ane sarakhA bhAgaja pADelA che, paNa tene bheda nahi samajavAthI tame nakAme kahi kare che. bApanuM heta te sarve putra upara samAna ja hoya che, koI upara ochuM vadhatuM hetuM nathI. have teNe kevI rIte bhAga vahecelA che tenuM hAI-guDhAzaya sAMbhaLe. je je putranI je je vastuemAM athavA te vyApAramAM kuzaLatA che, jemAM jenI buddhirakhalanA pAmatI nathI, te te putrane tamArA pitAe gharamAM saMparahe tevA hetuthI te te kAme sepelA che. je bhAI vyApAramAM kuzaLa che tene vyApAra karavAnI vastuo sepelI che, eTale je bhAIne copaDAzAhI vigere ApelA che tene vyApArAdi kaLAthI meLavela ane 38 Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 dhanyakumAra caritra. vyAje dhIreluM tamAma dravya Apela che, kAraNake te kriyAmAM meTa bhAIja kuzaLa che. A pahelA moTA bhAIne vibhAga thaye dhULamATI-retI vigere jenA kaLazamAMthI nIkaLyuM tene eTale tevA vyApAramAM kuzaLa evA bIjA bhAIne mATInA saMketa dvArA dhAnyanA ThAra tathA kSetre vigere jamIna Apela che. te vyApAramAM nAela dravya meTA bhAine Apela dravya bhAganI sarakhuM ja hevuM joIe. A pramANe bIjAne vibhAga samaje. have jene hAthI, gheDA, gAya, baLada vigerenA hADakA nIkaLyA tene hAthI, ghoDA, gAya, bheMsa vigere catuSpada ane tenAM gokuLa ApelA che. te bhAInuM te vyApAramAM vizeSa lakSya eTale haze ane te pazuo paNa teTalI kimatanA haro. te pramANe bIjAne vibhAga samaje. have jene ratna, senuM vigere rokaDa nANuM nIkaLyuM te haju sudhI vyApArakaLAmAM kuzaLa nahi hoya tema jaNAya che. A hetuthI patrama zreSThIe te nhAne bhAIne reka dhana Apela che. A pramANe cothAne vibhAga ane tene marma samaje. A pramANenA AzayavaDe tamArA pitAe te te vastuo ApavAne saMketa sUra cale che. have tame badhA tamArA manamAM vicAra kare. A pramANenAM sAMketika vibhAgavaDe te te vyApAramAM nAkheluM dravya sarvane bhAge ATha ATha karoDa Avaze, tethI te pramANe tamArA pitAe sarakhA bhAge vahecela che. juo ! tamArA pitAnA Azayane batAvanAra mArA vacana pramANe te te vastunI kiMmata thAya che ke nahi, tene sarve potapotAnA manamAM vicAra karIne uttara Ape." A pramANe kahIne vibhAgane marma samajAvI dhanyakumAra sAMbhaLavA mATe mauna rahyuM eTale meTA bhAIe tenA manamAM uttara Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama palava. 299, vicAra karIne kahyuM ke mane vyAja vigerethI dravya vRddhi thatAM ATha karoDa sonAmahera maLaze." bIjo baMdhu paNa belse ke"mane paNa jamIna, kSetra tathA keDAra vigerethI moTA bhAinA jeTalI ja dhana saMkhyA maLaze-tenuM ane mAruM pramANa sarakhuM thaze." have trIjo bhAI be ke-"mane daza hajAra gheDA, se hAthI, se gAyanA gokuLa, eMzI hara uMTa ane pADA-baLada vigerenI meTI saMkhyA maLaze, tenuM mulya gaNatAM mane paNa ATha karoDa senAmahora maLaze." A pramANenA teonAM vacana sAMbhaLIne rAjA ane badhA sabhAjane paNa cittamAM vismaya pAmyA ane mAthuM dhUNAvatAM dhanyakumAranI buddhikauzalyatAnA vakhANa karavA lAgyA. pachI te cArene rAjAe pUchyuM ke-"tamAre koza nAza pAme tamAre saMdeha dUra thaye?" teo paNa hAtha joDIne belyA ke-"svAmin ! tame kareDa yugo sudhI che. ApanA AdezathI purUSottama evA dhanyakumAre buddhinA vilAsathI amAre vivAda bhAMgI nAkhe, amArI parasparanI prItinI velaDI vRddhi pramADI ane kaLa dUra karyo. pachI rAjAe te vyApArInA putrane javAnI rajA ApI, teo paNa AnaMdita cittavALA thaI rAjAne namaskAra karIne pitAne ghera gayA. ghera gayA pachI dhanyanI pratibhA, bhAgya, kaLA vigere guNethI teonuM aMtaHkaraNa dhanyakumAra tarapha kheMcANuM ane aMdara aMdara vicAra karIne rUpa lAvaNyayukta pitAnI bahena lakSmIvatIne teoe dhanyakumArane ApI meTA mahesUlavaDe tenI sAthe nyakumArane vivAha thayuM ane karamecanamAM cAre bAIoe eka eka karoDa sonAmahera ApI. 1 eka gokuLamAM daza hajAra gAye hoya che. Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 dhanyakumAra caritra. - have teja nagaramAM hamezAM khetI vigere kAryomAM Asakta manavALe dhanakarmA nAme eka vaNigu vyApArI rahetuM hatuM. teNe pApAnubaMdhI puNyanA udayathI aparimita dhana prApta karyuM hatuM, paNa te atizaya kRpaNa hatuM. tenI pAse atizaya lamI hatI, chatAM nahete te dhanane dAnamAM Apate, ke nahete te tene upabhAga lete napuMsakanI strInI jema tenI lakSmI mAtra tenA gharanAM bhUSaNarUpa hatI-upabhega mATe na hatI. - have eka vakhate koI cAraNa pitAnI cAraNanI jJAtinA jJAti- meLAmAM gaye hatuMte vakhate tyAM teo badhA potapotAnI buddhinI kauzalyatA varNavavA lAgyA. keIe kahyuM ke meM amuka dezanI sajAne prasanna karIne ghaNuM dhana meLavyuM che. bIjAe kahyuM ke-amuka dezane rAjA te mahakRpaNa che, tene paNa rAjI karIne meM dhana grahaNa karyuM che.' vaLI trIjAe kahyuM ke-amuka rAjAno amuka maMtrI sarva zAsrane pAragAmI che, sarve vAdIone pAchA haThADI denAra che. buddhi- vaDe anekane jItIne teone baMdIvAna karIne pachI teNe choDI mUkyA che, paNa koIne eka rAtI pAI paNa ApatuM nathI, tevA maMtrIne paNa gurUnI kRpAthI meM raMjIta karyo che, ane tenI meTI maherabAnI meLavI che. A pramANe aMdara aMdara vAtacita karatA hatA. tevAmAM eka bhaTa belI uThyo ke "tame je saghaLuM kahe che te satyaja che ! paNa huM to tamAruM kauzalya tyAre ja jANuM ke jyAre lakSmIpuranA rahevAsI dhanakarmA nAmanA vyApArI pAsethI eka divasanA ApaNI jJAtisaMmelananA bhajanane kharca cAle teTaluM dravya lAve, nahi te tamArI A badhI vAtacita mAtra gAla phalAvavA jevI ja mane te lAge che. te vakhate lakSmIpurathI gayela Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke saptama palava. 301 kAgadha maDA karIza, yA pramANe pratijJA bhATa garvathI belI uThyo ke-ahe! emAM te zuM duSkara che? meM te ghaNA veja jevA kaThera hRdayavALAne paNa pIgAyA che, te A bApaDo te koNa maMtra che tenI pAsethI ja jayAre bhajana ane vastrAdika lAvIne huM AvuM tyAre A mAgadha maMDaLamAMthI dAnane vibhAga huM grahaNa karIze, tyAM sudhI grahaNa nahi karuM." A pramANe pratijJA karIne dhanakarmAne ghera te gaye. tyAM dhanakarmA pAse amRta jevI mIThI vANIvaDe teNe mAgaNI karI ke-"he vicakSaNomAM ziromaNi! tuM dAna devAmAM kema vilaMba kare che ? AyuSyane kAMI bharose nathI, AMkhanA palakArA vAraMvAra baMdha ughaDa thaIne maraNa sUcave che-saMsAranI asthiratA batAve che, tethI dAnadharmamAM vilaMbe karo te ayukta che. kahyuM che ke jyAre vidhi anukuLa hoya tyAre paNa devuM, kAraNa ke pUranAra te prabhu che; vidhi vAMke heya tyAre paNa dAna devuM, kAraNa ke nahi te te badhuM laI jaze." he sthira manavALA ! manuSyane spAya teTaluM dAna Apa, tene ekaThuM karI rAkhIza nahi. je bhamarIo madha ekaThuM karI rAkhe che, te bIjA vanacare te upADI jAya che. kRpaNa mANasanI pAtALamAM dATelI lakSmIne tyAMja nAza thaI jAya che. agAdha aMdhArA kuvAmAM uMDu gayeluM-nahi vaparAtuM paNa zevAla vigerethI gaMdhAtuM thaI jAya che. bhikSuko ghare ghare pharIne mAgatA nathI, paNa badha Ape che ke dAna Ape ! dAna Ape che dAna nahi Ape te amane maLyAM tevAM phaLa tamane maLaze-amArI jevI dazA thaze." A pramANe te zreSThIne prabaMdha karavA mATe aneka subhASite--anyaktio vigere mATe svare te mATe che, paNa te zeThanuM citta bhagazeLIyA pASANanI jema jarA paNa Adra thayuM Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 dhanyakumAra caritra. nahi. pachI cAraNe huM dakhita chuM, huM bhukhyo chuM, huM bhAre kama chuM vigere dIna vacana vividha abhinaya sAthe kahyA, tyAre te zreNI tene Thapake dete kahevA lAge ke-"are bhAI cAraNa ! ane tyAre samaya nathI, tuM je Aje bhajana mAge che, te AvatI kAle tane ApIza." A pramANe dhanakarmAe tene kahyuM, tethI te bhATa tenA guptAzayane nahi samaja AnaMdita thaI manamAM vicAravA lAge ke-"mArUM Agamana saphaLa thayuM. meM paNa karyuM ane atre Ave; A zreNImAM eka divasanA vilaMbapachI dAna ApavAnuM aMgIkAra karyuM che. mULathI ja nahi ApuM tema kahyuM nathI te sAruM thayuM, kAle AvIne dAna laIne huM jaIza. ekAMta haTha karavI te yAcaka janane yogya nathI." A pramANe vicAra karIne te gaye. vaLI pharIthI bIje divase tene ghera jaIne teja pramANe teNe dhanarmA pAse yAcanA karI. tyAre dhanakarmA zeThe tene kahyuM ke-"are mAgadha! are cariNa! kema utAvaLe thAya che? dhIre thA ! zAMta thA! meM kahyuM che tema tane kAle jarUra ApIza." A pramANenAM te zreNInAM vacana sAMbhaLIne nahi devAnI IcchAvALA te zreSThIne hAI tathA daMbhAdika sArI rIte te cAraNe jANI lIdho. pachI teNe vicAra karyo ke "AnI sAthe mAre kahi kare te vyAjabI nathI, kAraNa ke tema karUM te te "A zreNIne prasanna karIne huM bhajana | lAvIza' evI je meM pratijJA karI che ane atre AvyuM chuM *temAM hAni thAya. vaLI A kahe che ke-"kAle ApIza. paNa mULathI nahi dauM tema te kahetuM nathI. tethI AnI pachavADe lAgIne hamezAM tenI pAse mAgIne huM ene thakavI dauM. keTalA vakhata sudhI te mane ane A pratyuttara ApyA karaze? ane thAkIne te Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A saptama pavi. ' 303 Apaze, chevaTe lelAthI paNa mAruM kArya siddha thaze. tenA ane mArA nazIbane vilAsa have joIe chIe. temAM koNa hAre che, te paNa javAnuM che. A pramANe vicArIne hamezAM te zreSThIne ghera AvI AzirvAda ApavA lAge ane bhojananI yAcanA karavA lAge. te zreSThI paNa pahele divase je vacanavaDe uttara A hatuM teja vacanavaDe hamezAM uttara Apate, tyAre te cAraNe eka vakhate pUchayuM ke-"kala kyAre thaze?" dhanakarmAe javAba Ape- "hamaNAM te AjIvate che. kAlanI kone khabara che? kAla thaze tyAre ApIza." Ama kahIne teNe tene visarjana karyo. A pramANe hamezAM karatAM ghaNAM dIvaso vItI gayA, paNa dhanakarmIe te bhATane kAMI paNa ApyuM nahi. chevaTe te cAraNa AMTA khAI khAIne thAke, ane AzAbhagna thavAthI vicAravA lAge ke-"A kRpaNa ane lebhIe keI upAyavarDa bharca karate nathI, paNa have koI paNa jAtane prapaMcavaDe mAre tenI pAse kharca karAve che pANIne Dela halAvyA vagara agara te pANI kADhavAne kesa calAvyA vagara zuM pANI kuvAmAMthI bahAra kADhI zakAya che? nItizAstramAM paNa kahyuM che ke luccAnI sAthe luccAI karavI. vakra buddhivALe heya te parANe puNya kare. ' che ane sadAcAra seve che. dhanuSyane jo kheMcIne dhAraNa karIe te ja sIdhuM thAya che, nahi te sIdhuM thatuM nathI. kRpaNe purUSamAM ane gresara e A zreSThI devatAnI sahAya vinA AdhIna laI . zakAze nahi. tethI vAMke lAkaDe ke vehe evI je lekamAM kahevata che te have sAcI karavI. mAruM paNa sarata-heDa sAcavavA mATe koI paNa upAyavaDe A kRpaNanI lakSmIne AdhIna karIne Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 dhanyakamAra caritra. tene dAna ane bhesamAM vyaya karavAvaDe mAre kRtakRtya thAvuM; mATe - have te pratANI vidyA sAdhIne huM icchita kArya karIza." A pramANe kehyAdhipatinA dhananA vyayanI vAMchA rAkhate te magadha - caMDikA devIne maMdire gaye. te zaktidevIne namaskAra karIne "ta mArA prasAdathI mArA kAryanI siddhi thAo' tevI rIte bolIne sAvadhAna manavALe thaI te cAraNa vidyAnuM ArAdhana karavA artha meLavuM athavA te deha pADuM e manamAM nizcaya karIne vinayapUrvaka te devI sanmukha beTho ane vidhipUrvaka ekavIza upavAsa teNe karyo. A pramANe te cAraNe maunavrata tathA tapa, maMtra, jApa, hemAdivaDe aneka prakAre te maMtranI ane devInI ArAdhanA karatAM chevaTe te ciMDika tenA upara prasanna thaI ane pratyakSa thaIne te cAraNane kahevA lAgI putra! tArI bhaktivaDe huM prasanna thaI chuM, je tArI icchA hoya te vara mAga." A pramANe devInI vANuM sAMbhaLIne te cAraNa devIne namaskAra karIne mAgavA lAge ke, he mAtA ! he INita ApanArI devI ! jo tame mArA upara | saMtuSTa thayA che, te mane rUpiparaviMrtInI vidyA ane gata kALanuM 'smaraNa thAya tevuM jJAna Ape." tyAre devI paNa tenA Azaya pramANe Icchita vara tene ApIne aMtardhAna thaI gaI. prasanna thayelA devatAo zuM zuM ApatA nathI? tyAra pachI te cAraNa atizaya AnaMda pAmate harSita cittavALa thaIne tyAMthI uThI | pitAne ghera gaye ane pAraNuM karIne avasaranI-gya samayanI riAha jevA lAge. /\ ; che have eka vakhate dhanakarmA zeTha pitAnA kAryanI sAdhanA mATe bIje gAma gaye, te vakhate samaya maLavAthI pele cAraNe devIe Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sasama pavi. 305 ApelA varanA prabhAvathI dhanakarmAnuM rUpa vikarvIne tenA gharamAM jaIne putrAdikane te kahevA lAge-"huM Aje zukana sArA nahi * thavAthI bIje gAma gaye nathI. ahiM pAchA pharatAM rastAmAM arihaMta bhagavaMtane dharma saMbhaLAvatA eka munine meMdIThA. te sthaLe huM munine namIne beThe te vakhate karUNApradhAna te munIzvare dharmane sAra kahyo-"sarve saMsArI jIne dhananI IcachA bahuja heya che. tene mATe sarve na varNavI zakAya tevAM ghaNAM kaSTo sahana kare che. . yaddurgAmaTavImaTanti vikaTa krAmaM ti dezAMtaraM, gAhante gahanaM. samudramathanaklezaM kRSi kurvate / sevante kRpaNaM patiM gajayaTAsaMghaTTaduHsaMcaraM, sarpanti pradhanaM dhanAndhitadhiyastallobhavisphurjitam // 2 dhananI buddhithI aMdhU thayelA mANase mahA gahana aTavI pasAra kare che, dezAMtaramAM rakhaDe che, bahu uMDA evA samudra maMthenane leza paNa vahere che, khetI kare che, kRpaNa evA zeThanI sevA kare che, ane hAthIonA samUhathI raste sAMkaDe thaI gaye hoya tevA yuddhomAM paNa jAya che. A sarve lebhanA vilAse che." A pramANe dhana mATe ghaNA kaleze anubhavAya che, paNa A lakSmI te puNyanA baLathI ja meLavAya che. A vAta nahi jANanArAo te lakSmIne meLavavA aDhArepApathAnake seve che. A pramANe pApAcaraNa karatAM paNa puNyabaLavagara lakSmI te maLatI ja nathI. Aja kAla parama divasa, pachIne divasa tevI vicAraNA pratyeka manuSya lakSmIne mATe karyA kare che, paNa hAthamAM rahelA pANInI jema gaLatAM jatAM AyuSyane te vicAra karatA nathI. A pramANe. 39 Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' ' 306 dhanyakumAra caritra. AzA DAchINIthI rasAyelA sarve ke tene meLavavA nakAmA doDAdeDI-dhamAdhamI kare che. have kadApi pUrve karelA pApAnubaMdhI puNyanA udayathI lakSmI maLe che, te paNa te adhika meLavavA tene te vadhAravAnI ciMtA rahyA kare che. te dhananA saMrakSaNanI ciMtA thAya che, paNa te lakSmInuM saMrakSaNa karavAmAM samartha evA dharmamAM teo udyama karatA nathI. prApta thayelI lakSmI te kevaLa asAra che, karma baMdhanA hetubhUtaja che. paramArtha nahi jANanArA saMsArI jIne te lakSmI kAzayaSTinI jevI ja che. jevI rIte kAzayaSTinI jarA chAla paNa peTamAM Ave te mANasane prANane saMdeha karAvanAra thaI paDe che tathA rogonI utpatti karAve che, tevI rIte herothI prApta karAtI lamI paNa Aleka ane paralekamAM aneka dukhe prApta karAve che-meLavAve che. A lekamAM jenI pAse lakSmI hoya tenI pachavADe bhaya te bhamyA ja kare che ane tene aneka vidgone saMbhava rahe che. kAraNake - dAyAdAH spRhayanti taskaragaNA muSNanti bhUmibhUjo, gRhanti cchalamAkalayya hutabhuga bhasmIkaroni kSaNAt / ambhaH plAvayate / vinihitaM yakSA haranti haThAd , durvRttAstanayA nayanti nidhanaM dhig vavadhInaM dhanam / / 0 sagA saMbaMdhIo lakSmInI icchA kare che, cera leke tene corI jAya che, chaLa karIne rAjAo tene upADI jAya che, agni - eka kSaNamAM tene bALIne bhasma karI nAkhe che, pANI tene palALI nAkhe che, ane bheyamAM nAkhI heya to yakSe haThathI haraNa karI jAya che, jo chokarAo naThArA-unmArgagAmI thayA hoya to * 1 vRkSa vizeSa Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama pallava. 307 tene sarvathA nAza kare che. ahe! AvI rIte ghaNAne AdhIna rahenArI lakSmIne dhikkAra che." che bhavAbhinaMdI prANIone te AlekamAM paNa A lakSmI kalezanuM ja kAraNa thAya che. lakSmI hajAranI, lAkhanI ke kareDanI saMkhyAmAM ke tethI paNa adhika pramANamAM meLavI heya ane pachI te mUkIne mRtyu thAya che te pApanAja hetubhUta-pApane ja baMdha karAvanAra pAchaLathI paNa thAya che. kAraNa ke pUrve upajelI ane mUkI dIdhelI lakSmI pachIthI pitAnA putra agara bIjA koInA hAthamAM Ave che te purUSa tenA vaDe je je pApakarmo kare che te te pApane bhAgIdAra lakSmIne saMcaya karI janAra purUSa je bhavamAM te vartate hoya te bhavamAM IcchA na hoya chatAM paNa thAya che. A mArUM' tema karIne paravazapaNAthI je mUkI devAya / che tene pApavibhAga avazya pachavADe Ave che ane anumati nahi hovAthI puNyavibhAga pachavADe AvatA nathI pApa te pUrve lakhAyelA devA-karajano kAgaLanI jevuM che. sahI karI ApIne je karaja kareluM hoya te devuM ApI dIdhA vagara tenuM vyAja utaratuM nathI, vyAja vadhyA ja kare che; puNya te navIna vyApArane aMge vastu grahaNamAM hatArpaNa-satyakAra tulya che. navIna vyApAramAM je bele (sade kare) teja lAbha pAme che, tevI ja rIte puSyamAM paNa anumati vinA lAbha maLato nathI. A pramANe lakSmI Abha ane parabhava baMnemAM duHkhadenArI che. jeo zAsanuM rahasya bhaNelAM haya, jemane dharmanI sAmagrI maLI hoya te purU ne te kAzayaSTi jevI lakSmI paNa muktinuM sukha ApanArI 1 kala de-sATuM karavuM. Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 dhanyakumAra caritra. thAya che. te kevI rIte? DAhyo buddhimAna purUSa kAzayaSTinA vRkSane mULamAMthI ukheDI nAkhIne tene parikamita karIne judA judA kSetramAM pharIne vAve che, pachI teja kAyaSTinuM jhADa zeraDInA jhADa jevuM thaI jAya che, tevI ja rIte kAzayaSTirUpa lakSmIne paNa je mANase jinabhuvana, jinabiba vigere sAte kSetramAM vAvare che tene zeraDInA vRkSanI jema paraMparAe te lakSmI mekSanuM sukha ApanAra thAya che, nahiti te sarvarIte anarthakArI ja thAya che. A pramANe meLavelI lakSmI paNa jo sthira rahetI hoya, te "tene baMdhanamAM rAkhavI sArI che-vyAjabI che, paNa te lakSmI te samudranA taraMgonI jevI capaLa che. lakSmIne mATe aneka manuSyae prANa gumAvyA che, gumAve che, ane gumAvaze. lakSmI koIne ghera baMdhAIne rahetI nathI. purANAdikamAM paNa nIce jaNAvyA pramANe lakSmI ane sarasvatIne saMvAda Ape che. lakSmI-sarasvatIno saMvAda, * ekadA lakSmI ane sarasvatI vacce vivAda thaye, temAM sarasvatI belI ke-"jagatamAM huM ja meTI chuM, kAraNake meM aMgIkAra karelA manuSya sarvatra sanmAna pAme che, ane teo sarva purUSArthanA upAyane paNa jANe che, kahyuM che ke-"vaze jUthane nAgA vidvAna sarvatra pU. rAjA pitAnA dezamAM ja pUjAya che, paNa vidvAna te sarvatra pUjAya che. vaLI te lakSmI ! tuM ke je nANarUpe rahelI che, tenA mastaspara paNa huM rahelI heluM, te ja levA devA vigere vyApAramAM tAre vyavahAra thaI zake che, anyathA tane kaI grahaNa karatuM nathI, mATe huM ja meTI chuM."te sAMbhaLIne lakSmI belI ke he sarasvatI teje A kahyuM te to mAtra kahevArUpe ja che; tArAthI Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama pallava. * 308 koinI siddhi thatI nathI. kAraNake te aMgIkAra karelA purUSe mAre mATe thaIne seMkaDe ane hajAre dezamAM paribhramaNa kare che, ane mArA aMgIkRta purUSa pAse AvI sevakanI jema temanI AgaLa ubhA rahe che. kahyuM che ke - vayovRddhAstapovRddhA, ye ca vRddhA bahuzrutAH / te sarve dhanavRddhAnAM, dvAre tiSThanti kiMkarAH // jeo vRddha che, tapasyAvaDe vRddha che ane jeo bahuzruta tarIke vRddha che, te sarve dhanathI vRddhi pAmelAnA dvAra pAse kiMkaranI jema AvIne ubhA rahe che." vaLI dhanikanI pAse tenI khuzAmata karanArA aneka vacane bele che, achatA guNene Aropa karIne upamA tathA udvekSA vigere alaMkAra sahita tenI prazaMsA kare che, chatraprabaMdha, hAraprabaMdha vigere prabaMdhe racIne temAM tenA guNonuM varNana karI pitAnI vidvattA batAve che. A pramANe karIne paNa tenI kRpAne saMpAdana kare che. temAM jo kadAca lakSmIvAna prasanna thaye te te vidvAna potAnA manamAM harSita thAya che ane je tenI prasannatA na thaI to kheda pAme che, eTale pharIthI paNa bhinna bhinna stuti vacane bolIne tene prasanna karavA prayatna kare che. te viSe kahyuM che ke dRzAM prAntaiH kAntaiH kalayati mudaM kopakalitairamIbhiH khinnaH syAdghanadhananidhInAmapi guNI / upAyaiH stutyAyaiH kathamapi sa roSAnapanayedaho mohasyeyaM bhavabhavanavaiSamyaghaTanA // "guNavAna vidvAna paNa puSkaLa dhananA nidhi samAna dhanikanI daSTinA prAMta bhAgane manahara (prasanna) dekhe to khuza thAya Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 dhanyakumAra caritra. che, ane kopayukta dekhe to kheda pAme che, tathA stuti Adi upAvaDe koI paNa prakAre tene reSa dUra kare che. ahe ! A saMsAramAM mahArAjAnI ghaTanA (racanA) kevI viSama che?' tethI he sarasvatI ! tArA aMgIkAra karelA purUSo mArA aM gIkAra karelA purUSanA sevaka samAna che. mArA aMgIkAra karelA purUSanA doSa paNa guNarUpaja thAya che, mATe jagatamAM huM ja meTI chuM. vaLI te sarasvatI ! mAtra jainamunio sivAya bIjA je purUSe tArUM sevana kare che, teo sarve prAye mAre mATe ja kare che; kemake zAstrane prayAsa karI vidvAna thaIne huM lakSmInuM upArjana varlana teja temanuM sAdhya hoya che. temAM paNa A jagatamAM purANadikanke ja tane anusare che, teo paNa utsAha rahita mAtra cAle devatAnA ke adhyApakanA bhayathI ja tArUM sevana kare che, paraMtu prItipUrvaka tene anusaratA nathI. bIjA keTalAka vRddha purU Sa tane anusare che, teo paNa lajajAthI ke udarabharaNanA bhayathI athavA mArA aMgIkRta purUSane prasanna karavAnA hetuthI gupta rIte abhyAsa kare che, kemake leke paNa temanI hAMsI kare che ke-"aho! ATalI meTI umare have bhaNavA beThA che, have pAke ghaDe kAMThA caDavAnA che? ityAdi kahIne leke tenuM upahAsa kare che, ane mAre mATe te sarve saMsArI che anAdi kALathI sarva avasthAmAM mane anukULa che. nAnAM bALake paNa mAruM nANAdika svarUpa jaIne tarataja ullAsa pAme che, hase che, ane mane grahaNa karavA mATe hAtha lAMbe kare che, te pachI jeo adhika adhika umaravALA hoya che, teo mane joIne ullAsa pAme temAM zuM Azcarya! vRddha leke paNa mane upArjana karavA mATe yatna kare temAM koI paNa Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama pallava. 311 tenuM hAsya karatA nathI, paNa ulaTI tenI prazaMsA kare che ke"aho ! A purUSa vRddha thayA chatAM paNa svaupAjita dhanathI ja pitAne nirvAha kare che, koInI putrAdikanI) parataMtratA bhagavato nathI. je prANae ekajavAra mAruM svarUpa joyuM heya ne janmAMtaramAM paNa mane visarato nathI, ane tene te traNa pakhavADIyAmAMja bhUlI jAya che. mATe he sarasvatI ! mArI pAse tArUM mAna keTaluM ? je kadAca A mArI vAtapara tane vizvAsa Avato nA haiya, to A samIpe zrInivAsa nAmanuM nagara che, tyAM tuM jA. ApaNe ApaNuM mahatvanI parIkSA karIe.' te sAMbhaLIne surasvatI bolI ke ThIka, cAla." tyAra pachI te banne devI lAla ranI samIpanA udhAnamAM gaI. lakSmI belI ke-"he che, tuM kahe che ke huM ja jagatamAM sarvathI mATI chuM, to tuM ja nagaramAM jA ane tArI zaktithI tuM sarva lekone vaza karaje. pachIthI huM AvIza, ane tAre AdhIna thayelA purUSe mane bhaje che ke nahIM te joje.temAM ApaNe baMnenuM mahatva jaNAI Avaze.' - tyAra pachI sarasvatI manohara, ane svarUpavALuM ane vastra AbhUSaNathI suzobhita brAhmaNanuM rUpa dhAraNa karIne nagaramAM gaI. bajAramAM jatAM eka meTe mahela joyo. temAM keTI dhanane svAmI raheto hato. tyAM mahelanA dvAranI pAse te dhanikanuM sva rganA vimAna jevuM sabhAsthAna hatuM. temAM ghaNA uttama vastrAlaMkArathI vibhUSita thayele tathA aneka sevakothI sevA te dhanika eka manahara bhadrAsana para beTho hato. tene joIne A mAyAvI brAhmaNe AzIrvAda Ape. tyAre manohara svarUpa, uttama veSa ane guNanA samuhathI alaMkRta evA te pavitra brAhmaNane AzI Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja kAlanA jamAnAmAM nA 312 dhanyakumAra caritra. vaMda sAMbhaLIne te dhanike Asana parathI ubhA thaI sAta ATha pagalA tenI sanmukha AvI tene sASTAMga praNAma karyA, ane tene bahumAnapUrvaka bIjA bhadrAsana para besADI pote pitAnA bhadrAsana para beThe. tenA guNathI raMjIta thayelA dhanike tene pUchayuM ke- he bhaTTajI ! Apa kayA dezanA rahIza che ? ahIM ApanuM padhAravuM zA kAraNe thayuM che? kathA puNyazALIne ghera Apane utAre che? ane ApanuM nAma zuM che?" A pramANe te dhanikanA pUchavAthI brAhmaNa be ke-"he gebrAhmaNa pratipALaka zeTha! huM kAzIdezamAM vArANasI nAmanI pavitra mahApUrImAM rahuM chuM, brAhmaNanA pakamAM tatpara chuM, samagra zAse bhaNela chuM, dharmanI rUcivALAne purANAdikanI kathA zravaNa karAvavAvaDe mArI vRtti (AjIvikA) cAle che. aneka brAhmaNene huM vedAdika zAstranuM adhyayana karAvuM chuM, te nagarIno rAjA paNa bhaktipUrvaka mArI sevA kare che. te rAjAe mane gRhasthAzramanA nirvAha mATe se gAma ApelAM che, tethI huM sukhe vasuM chuM. he zeTha ! ekadA zAstra vAMcatAM temAM yAtrAne adhikAra AvyuM. temAM meM vAMcyuM ke manuSya janma pAmIne jeNe yAtrA karI nathI, teno janma aMtargaDunA je niSphaLa che. A pramANe yAtrAnuM mAhAtma jANIne mane tIrthATana karavAnI IcchA thaI; tethI huM ghara AgaLa pAlakhI, miyAnA, vigere vAhanonI sAmagrI chatAM paNa tIrthayAtrA page cAlIne karavAthI meTA phaLane denArI thAya che, tethI te sarva cheDIne eka ja tIrthayAtrA mATe nIkaLe chuM ane pharatAM pharatAM gaI kAleja ahIM Avyo chuM. eka zAstrAbhyAsanI zALAmAM bhAre utAre che. tyAM rAtrInuM nirgamana karI prAtaHkALe snAnAdika paTakarma karI Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * saptama pIla. 13 A nagara jovA nIkaLe chuM. bajAramAM pharatAM ane Apa puNyazALInuM darzana thayuM. Apane gya jANIne AzIrvAda Ape." A pramANe kahIne te mAyAvI brAhmaNa mauna rahyo. tyAre te zreSThIe be hAtha joDIne kahyuM ke-"Aje amArA mahApuNyane udaya thaye ke jethI samagra guNagaNathI bhUSita Apa. tIrthavAsInA darzanathI amAre manuSyajanma saphaLa thaze. IzvaranA darzanane tulya huM ApanuM darzana mAnuM chuM. Aje mArA garIba upara Ape meTI kRpA karI che. Aje vagara bolAvI gaMgAnadI mAre AMgaNe AvI che ema huM mAnuM chuM. tethI amRtane jharanArI vANu vaDe kRpA karIne Apa mArA para kAMIka anugraha kare." te sAMbhaLIne te brAhmaNa atyaMta madhura vANavaDe avasarane yogya rAga, vara, grAma ane sUInAdikathI yukta, karNane kaThora na lAge tevuM, kliArthavigere doSothI rahita, zRMgArAdika rasathI bharapUra, aneka arthanA vaninI racanAthI cittane camatkAra karanAra, alaMkAra yukta, vividha prakAranA chaMda ane anuprAsa sahita, cittane AlhAdakAraka, koI vakhata pUrve nahIM zravaNa kareluM tathA sArthaka akSarethI vibhUSita evAM sUktAdika uMce svare bolavA lAge. sakaLa guNothI alaMkRta te brAhmaNanI vANIthI jenuM hRdaya AkaSita thayuM che tathA jene samasta gRhakArya vismRta thayA che e te zeTha netra ane mukhane vikasvara karate vAraMvAra prazaMsA karavA lAge. mastaka kaMpAvate ane netra ghumAvate te eka cite zravaNa karate hovAthI citramAM ALekhelI manuSyanI mUrtinI jema nizcaLa thaI gaye. mArge jatA AvatA leke paNa haraNanI jema saMgItathI kheMcAine deDatA deDatA tyAM AvavA lAgyA, ane teo 40 Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 dhanyakumAra caritra. paNa citranI jema nizcaLa thaIne eka citte zravaNa karavA lAgyA. temaja jeo zAstranA jJAnamAM kuzaLa paMDita hatA, jeo potapotAnI vidvattAnA garvavALA hatA, jeo atyaMta sakhta abhyAsathI samagra zAstranA paramArthane kaMThe rAkhanArA hatA, tathA jeo vaktatva ane kavitvanA. zAstra bhaNIne tenuM phaLa pAmavAthI mada nmatta thaIne pharatA hatA, teo paNa tyAM AvIne zravaNa karavA lAgyA. te mAyAvI brAhmaNanI navanavA ullekhathI zobhatI buddhinI paTutAthI zabdabheda, padacacheda ane zleSArtha vigere vicitra prakA ranA alaMkArathI gabhita ane sarvate mukha (viSaya) vALI vANInI kuzaLatA joIne te sarve paMDite pitapatAnI nipuNatAne garva tajI daI te brAhmaNanI ane tenI vANInI prazaMsA karavA lAgyA-" ahe! zuM A te brAhmaNa che? ke rUpAMtare AvelI brahmAnI mUrti che? A te sAkSAt kAmadevanI mUrti che ke dADhI mUchavALI sAkSAt sarasvatI devI che? athavA zuM A sarva - sonI pratyakSa mUrti che? AnI vANI zuM AdibrahmanI dhvani che? ke zrRMgArAdika amRta rasanI nadI che ! ahe! AnuM camatkAra upajAvavAmAM kuzaLapaNuM ane buddhinuM paTupaNuM! ahe! - AnI sArthaka ane vividha prakAranA arthanI cejanA karavAnI zakti! ahe ! AnI zabdanA anuprAsanI caturAI ! ahA ! AnI ekaja padya (kavitA) mAM dareke pade navAnavA rAga u. tAravAnI zakti ! ahe ! AnI atyaMta kaThaNa ane gaMbhIra arthane zretAnA hRdayamAM sahelAIe utAravAnI (samajAvavAnI) apratima zakti ! ahA ! AnuM upamA rahita ane jagatanA cittane raMjana karanAruM zarIra saundarya! kaI paNa anirvAcya Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama padvava. 315 zaktie racelI lIlAne A vilAsa jaNAya che. manuSyamAM te AvI sarva guNanI ekatra sthiti durlabha che. AvuM svarUpa te koI paNa sthAne joyuM ke sAMbhaLyuM nathI ! A te mahA AjIkAraka che! jeo nRtyakaLAmAM kuzaLa ane saMgItAdikanA jJAnathI gaviSTa hatA, teo paNa AnI vANI sAMbhaLIne pitAnA abhimAnane tyAga karI tenI ja stuti karavA lAgyA ke "aho ! AnI rAgAdikane ulaTapAlaTa karavAnI zakti kevI che? ahe! AnI eka rAgane bIjA rAgamAM meLavavAnI zakti kevI che? ItyAdi aneka prakAre prazaMsA karatA seMkaDe ane hajAro leke pitapatAnAM gRhakAryo tathA khAnapAnanI IcchAne paNa visarIne uMcA kaNa rAkhI tenI vANInuM zravaNa karavA lAgyA. kaI paNa mANasa eka akSara paNa belatuM nahi. kSaNe kSaNe gamana karavAnA svabhAvavALa kALa keTale gaye tenI zuddhi paNa koIne rahI nahi. e rIte lagabhaga savA prahara vyatIta thaI gaye. A samaye nagaranI bahAra upavanamAM rahelI lakSmIdevIe manamAM vicAra karyo ke-"sarasvatIe nagaramAM jaIne pitAnI zaktithI samagra lekanAM mana vaza karyA che. ATalI mudata sudhI teNe potAnI zaktinuM sAmarthya batAvyuM che, have huM tyAM jaIne tenI zaktino vinAza karuM." ema vicArIne lakSmIe atyaMta vRddhA strInuM rUpa dhAraNa karyuM. vRddhAvasthAne ledhe teNInAM gA saMkucita thayAM hatAM, netra ane nAsikAmAMthI pANInAM TIpAM paDatAM hatAM, mukhamAM eka paNa dAMta hata nahIM, tethI temAMthI lALa paDatI hatI, vRddhAvasthAne lIdhe mastakaparanA keza kharI paDavAthI tAla paDelI hatI, zarIranI cAmaDI para jarA paNa teja hatuM Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - 316 dhanyakumAra caritra. nahi, vacana belatAM paNa khalanA thatI hatI, netrathI barAbara joI zakAtuM nahotuM, malina veta vastra dhAraNa kareluM hatuM, zarIrane bhAga kaTIpradezathI nIce namI gayelo hato, tethI hAthamAM lAkaDIne Teko rAkhyo hato. cAlatAM paga tharatharatAM hatAM, tethI te laDathaDiyA khAtI khAtI muzkelIthI cAlatI hatI. AvA prakAranuM svarUpa dhAraNa karIne te nagaramAM AvI. nagaramAM bhamatI bhamatI teja zeThanA mahelamAM pAchalA dvAra pAse AvIne dIna vANIvaDe te jaLanI yAcanA karavA lAgI. te dvAra ardha ughADuM hatuM, tyAM te zeThanI patnI tathA tenI putravadhu beThI beThI pelA brAhmaNanI madhura vANI rasikatAthI sAMbhaLatI hatI. teNanA karNamAM A vRddhAnuM vacana ukALelA sIsA jevuM lAgyuM, ane zravaNamAM rasane bhaMga thavA lAge, tethI sAsue krodhathI vahune kahyuM ke he vatsa ! jo jo, pAchaLane dvAre koNa pikAra kare che? koika kaThera zabda bele che, tethI A madhura vANI sAMbhaLavAmAM vinna thAya che, mATe te je kAMI mAge te ApIne tene ahIMthI kADhI muka, ke jethI sukhe sAMbhaLI zakAya. AvuM suMdara zravaNa karavAnuM Aja koI mahApuNyanA udayathI prApta thayuM che. pharIthI AvuM maLaze nahIM. A kSaNa lakSa maherathI paNa vadhAre maLe che, eka ghaDI paNa janma ane AkhA jIvatarane saphaLa karanArI che, mATe jaladI ' jaIne tene rajA ApI pAchI Ava." A pramANe vAraMvAra sAsue kahyuM, tyAre sAsunuM vacana anulaMghanIya che ema jANuM eka vahu A kArya duSkara mAnatI hoya tema kAMIka baDabaDatI deDatI gaI, ane dvAra ughADIne te DozIne kahevA lAgI ke "are, roDa zI ! kema pokAra kare che ? amRta pAnanI jema saMsA Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama palava. 317 R ranI pIDAne nAza karanArUM dharmanA rahasyavALuM vacana sAMbhaLavAmAM amane kema vina kare che? tAre zuM joIe chIe te kahe ane laIne ahIMthI cAlI jA." te sAMbhaLIne vRddhA belI ke- "he bhAgyavatI putrI ! dharma sAMbhaLavAnuM phaLa dayA che, dayA vinA sarva vRthA che, mATe dayA karIne mane jaLapAna karAva. mane ghaNI tRSA lAgI che, mArUM gaLuM tarase sukAI jAya che." te sAMbhaLIne te vahue tarata jaLane kaLaze bharI lAvIne kahyuM ke-"le, tAruM pAtra jaladI kADha, A pANuM laIne ahIMthI jA. mAre te eka ghaDI paNa lAkhanI jAya che, tenuM eka eka vacana ciMtAmaNi ratnathI paNa adhika che, mATe A jaLa laine ahIMthI cAlI jA." vRddhA belI ke-"he bhAgyazALI bahena ! huM vRddha chuM, mATe dhIme dhIme pAtra kahuM chuM." ema kahIne te DozIe pitAnI jhoLIne eka khuNo ughADIne temAMthI eka ratnamaya pAtra bahAra kADhI tene potAnA hAthamAM rAkhI jaLa levA mATe potAne hAtha lAMbe karyo. te vakhate te vahu kAMtinA samUhathI dedIpyamAna, lAkha rUpiyAnA mUlyavALuM ane koI vakhata nahIM dITheluM evuM te pAtra joIne cittamAM Azcarya pAmI satI bolI ke- "he DozI mA! tamArI pAse AvuM pAtra kyAMthI? jyAre tamArI pAse AvuM pAtra che, tyAre tame duHkhI kema thAo che? tamAruM kaI saguMvahAluM nathI?" DozI bolI ke-"he kuLavatI ! mAre pahelAM te ghaNA kuTuMbIo hatA, te sarve marI gayA che. zuM karavuM? " karmanI gati anirvAcya che ! koNa jANe che ke zuM thayuM ane zuM thaze? hamaNAM te huM ekalI ja chuM, AvAM pAtro te mAre ghaNAM che, paNa mArI cAkarI kare tevuM kaI nathI. je ke mArI sevA Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 dhanyakumAra caritra. kare, ane mArI jIMdagI paryata mArI anukULatAe va, tene huM mAruM sarvasva ApI dauM, mAre rAkhIne zuM karavuM che? lakSamI koInI sAthe gaI nathI, jatI nathI ane jaze paNa nahIM." ema kahIne DezIe jhoLI ughADIne te vahune batAvI. vahu jhoLInI aMdara jovA lAgI, te temAM aneka ratnamaya pAtro, aneka ratnanA AbhUSaNe tathA aneka matInA alaMkAre joyA. te dareka kareDa karoDanAM mUlyavALAM hatAM, ane pRthvIne viSe alabhya hatAM, teNIe koI paNu vakhata najare paNa jayAM nahetAM tevAM te hatAM, tathA temAM strI ane purUSane paheravA gya uMcA kiMmatI vacce ane bIjA padArtho paNa hatAM. te vahu te A sarva vastra AbharaNa vigere joine kathA sAMbhaLavAnuM te bhUlI ja gaI, ane teNunA cittamAM lebha peThe. lebhathI raMjIta thayelI te vahu belI ke he DozI mA ! zA mATe tame duHkhI thAo che? tamArI sevA huM karIza, tame te mArI mAtA samAna che, ane huM tamArI putrI chuM. huM mana, vacana kAyAthI tamArI jIvana paryata zuddha sevA karIza. temAM tamAre kAMI paNa zaMkA rAkhavI nahIM, ane kAMI paNa bheda rAkha nahIM. gharamAM Ave, ane A bhadrAsanapara sukhethI bese." tyAre te vRddhA dhIme dhIme pagalAM bharatI jema tema madhanA dvAranI pAse AvIne bhadrAsana para beThI. te vahu khamA, khamA." ema belatI dAsInI jema tenI pAse ubhI rahIne te DozInI khuzAmata karavA lAgI. pachI te vRddhAe te . vahune pUchayuM ke-"he putrI! tuM mane ahIM rAkhavAne Icche che, te zuM A gharamAM teja mukhya che ke jethI tuM nizaMkapaNe mane [, nimaMtraNa kare che?" tyAre te vahu belI ke-"he mAcha! huM Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama pavi. 318 mukhya nathI, paNa mArA sAsu sasarA A gharamAM mukhya che." vRddha belI-" tyAre temanI AjJA vinA tuM mane kema rAkhI zakIza?" vahu belI-"he mAjI! A gharamAM mArA sAsu sasarA, jeTha jeThANa ane dIyara derANI che te seve mAre anukULa che. mATe tamAre ahIM sukhethI rahevuM." te sAMbhaLIne vRddhAe kahyuM ke-"je ema hoya te tArA sAsu sasarA sanmAnapUrvaka mane AgrahathI rAkhe, teja huM ahIM rahuM, nahIM te eka ghaDI paNa huM ahIM rahevAnI nathI. kAraNa ke he putrI ! jayAM ekanA cittamAM prIti ane bIjAnA cittamAM aprIti hoya tyAM rahevuM gya nathI." vahu belI ke-"je teo sarva AgrahapUrvaka ane vinaya sahita tamane nimaMtraNa kare, te tame sthira citte ahIM raheze ke nahIM? bIjI kAMI icchA che?" tyAre vRddhA bolI ke-"basa, eTaluM ja joIe.' tarataja vahu cAlI, ane jyAM bAraNuM baMdha karIne sAsu aMdara besIne sAMbhaLatI hatI tyAM jaIne vahue sAsune kahyuM ke Apa jaladI gharamAM Ave.' tyAre sAsue zravaNabhaMganA dveSathI kahyuM ke"he mUkha ! kema phekaTa vAcALa vANIthI amRtastrAvI vANanA zravaNamAM vigha kare che? vidhAtAe tane manuSya rUpe pazu sarajI dekhAya che. AvA durlabha manuSyabhavane saphaLa karatAM amane tuM buma pADIne vinna kare che, tethI tenA pApavaDe tuM marIne gadheDI thaIza." tyAre vahu belI ke-"he pUjaya ! eka vRddha mAtA tamArA agaNya puNyasamUhanA udayavaDe ciMtA ane aNabelAvyA lakSmInI jema AvyA che. te sAMbhaLIne te sAsue krodha ane ahaMkAra sahita javAba Ape ke-"he jaDabuddhivALI ! A gAmamAM ApaNAthI kaI meTuM che ke jene tuM sarasavane merUnI Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 dhanyakumAra caritra. upamA ApI varNave che? mATe meM tane jANI ke tuM mahA murkha che. tuM AvaDI meTI umaranI thaI che, te paNa vakhata bevakhatane haju jANatI nathI. kadAca kaI moTuM mANasa ayogya ane vasare ApaNe ghera AvyuM hoya, te tene yogya sanmAna ane ziSTAcAra karIne vidAya karI pitAnA kAryamAM sAvadhAna thAya teja DAhyA kahevAya, paNa tArA jevA DAhyA kahevAya nahi." A pramANe sAsunuM vacana sAMbhaLIne vahu bolI ke "ape kahyuM te barAbara che, paraMtu ekavAra ahIM AvIne mAruM eka vacana sAMbhaLIne pachI khuzIthI jAo. zA mATe nakAmA lekene saMbhaLAve che ?" te sAMbhaLIne sAsu bhrakuTI caDAvIne netrane vAMkA karatI AvI, ane belI-le, A AvI. zuM kahe che?" tyAre te vahue chetAnI kakSAmAM lugaDAnI aMdara rAkheluM ratna jaDIta suvarNanuM pAtra dekhADyuM. te jotAM ja sUryane udaya thatAM kamaLanI jema sAsunuM mukha vikasvara thayuM hAsya ane vismayasahita teNIe vahune pUchayuM ke-"he putrI ! A tArA hAthamAM kyAMthI AvyuM ?' vahue kahyuM- he pUjaya ! Aje tamArA bhAgyanA udayavaDe gaMgAnadI pitAnI meLeja vagara bolAvI AvI che, te tame kema mArepara kepa kare che? tame pUrI vAta jANyA vinA mane duvacana karyo. te tamArI jevAne cagya nathI. tamArA caraNanI sevA karatAM mArI ATalI umara gaI, te sarve Aje gharanA sarve mANase vacce tame niSphaLa karI. huM tamane zuM javAba ApuM? koIka vAta pUjyane kahevA lAgyA hoya ane koI ne paNa haiya, keI vacana pragaTa kahevA jevuM heya ane keI ekAMtamAM cAra kAne ja rAkhavA jevuM hoya, tethI badhAnA sAMbhaLatAM tamane Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama pallava. 321 zuM kahuM? have jema tamArI IcchA hoya tema kare." A pramANe vahunAM vacana sAMbhaLIne sAsu belI ke "he paMDitA! huM jANuM chuM ke tuM DAhI che, samayane jANanArI che ane gharanA alaMkArarUpa che. paNa zuM karuM ? mArUM citta zravaNamAM vyagra hovAthI ajANatAM ja meM tane durvacana kahyuM, te tuM kSamA karavA yogya che; paraMtu huM je kahe che te vRddhA kyAM che?" vahue kahyuM-"gharamAM bhadrAsana para besADyAM che, mATe tame tyAM jaIne sukha samAcArapUrvaka ziSTAcAra karIne teNInuM mana prasanna karo" pachI te vahu sahita sAsu gharamAM jaIne vinayapUrvaka te vRddAne sukha samAcAra pUchI vinaMti karavA lAgI ke-"he mAtA ! A amArA gharamAM tamAre AnaMda sahita sukhethI pitAnAja gharanI jema rahevuM; kAMI paNa zaMkA rAkhavI nahIM. amArAM evAM bhAgya kayAMthI ke tamArI jevA vRddhanI sevA karavAne samaya maLe? ' tame te amArAM mAtuzrI samAna che. tamAre mane putrI tarIke jagaNavI. amArA moTA bhAgyano udaya thaye ke jethI tame tIrthasvarUpa amAre ghera padhAryA. A mArI cAre vahuo tamArI dAsI pramANe che, te tamArI AjJA pramANe vartaze. khAna, pAna, snAna, zayyA pAtharavI, upADavI vigere je kAmakAja haiyatetamAreniHzaMka rIte amane kahevuM, te sarva kAma ame save harSabhera zira sATe karazuM." te sAMbhaLIne vRddhA belI ke-" he bhadre ! tuM kahe che te ghaNuM ThIka che, paraMtu tAre pati AvIne bahumAnapUrvaka AdarathI mane rAkhe, te huM sthira citte rahuM, kemake cittanI prasannatA vinA koIne ghera rahevuM ThIka nahIM." te sAMbhaLIne zeThANuM belI keeTalAthIja je tamArA mananI prasannatA thatI heya, te te ati Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 dhanyakumAra caritra. sukhe thaI zake tevuM che. mArA svAmI AvA kAryamAM atyaMta harSavAna ane utsAhavAna che, ane pote aMgIkAra karelAne prasanna citte nirvAha kare che. tyAre te vRddha bolI-"jo ema hoya tepaNa tenI anujJA vinA mArAthI ahIM rahI zakAze nahIM." zeThANIe kahyuM-"tyAre hamaNAM ja temane bolAvIne anujJA apAvuM." vRddhAe pUchayuM-bate kyAM gayA che?" zeThANIe javAba Ape- koI paradezI brAhmaNa AveluM che, tenI pAse dharmanuM zravaNa kare che, paNa tene hamaNAM ja belAvuM chuM." vRddhAe kahyuMema hoya te tene dharmazravaNamAM aMtarAya na kare." zeThANI bolI-"are! evA te pitAnA udaranirvAhane mATe ghaNAe Ave. tethI zuM gharanuM kArya bagaDavA devuM?" ema kahIne te zeThANI deDatI deDatI je bhAganI adaMra rahIne vahuo sAMbhaLatI hatI tyAM jaIne tenA bAraNAmAM ubhI rahI pitAnA eka sevakane be traNa bUma pADIne belA, eTale te paNa zravaNamAM tallIna thayela hovAthI manamAM dubhAte dubhAtA A. zeThANIe kahyuM ke "tuM zeThanA kAnamAM jaIne kahe ke tamane gharamAM zeThANI bolAve che." te cAkare te pramANe zeThane kahyuM, tyAre zeThe krodhathI kahyuM ke"evuM zuM moTuM kAma AvI paDyuM che ke jethI A samaye bolAve che? mATe jA, ane kahe ke kAma heya te hamaNAM rAkhI mUke. cAra ghaDI pachI AvIza. hamaNAM te chAnAmAnA A amRtanA jevI dharmasthAnuM zravaNa karo. te sAMbhaLIne te pramANe nekare kahyuM. tyAre te pharIthI belI ke- pharIthI zeThane kahe ke ghaNuM agatyanuM kAma che, mATe gharamAM Ave." tyAre te cAkara bolyo ke-"to have nahi jAuM, mArApara zeTha gusse thAya che, mATe bIjAne e kAma Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama pakSava. 323 bata." tyAre zeThANIe bIjA cAkara pAse zeThane kahevarAvyuM. tene paNa zeThe teja javAba Ape. chevaTe zeThANI bAraNAM ughADI lokalajajAne tyAga karI mukhane bahAra kADhI zeTha pratye bolI ke-"he svAmI ! jaladI gharamAM Ave, ghaNuM moTuM kAma AvI paDyuM che. tyAre zeThe vicAra karyo ke "kharekhara kAMIka rAjaka daivaka thayuM jaNAya che, nahIM te lAja choDIne ATalA badhA leke beThAM chatAM kema maheDuM kADhIne bele? mATe mAre avazya javuM joIe." ema vicArIne te mahA muzkelIthI ukyo. jaladI gharamAM AvIne be -"are! bela, bela, kema dharmazravaNamAM aMtarAya karIne mane bolAve che." zeThANI belI-"he svAmI! AkaLA kema thaI jAo che? dhIraja rAkho. tamAruM bhAgya ughaDyuM che. eka vRddha mAtA AvI che." zeThe kahyuM keNa! tArI mA AvI che?' ema bolatAM zeTha gharamAM gayA. eTale zeThANIe peluM pAtra dekhADyuM. te jotAMja cakamakanA pASANapara leDhAnuM AkarSaNa thAya tema AkarSaNa thavAthI pUrvanuM sarva adhyavasita zeTha bhUlI gayA, ane bolyA ke "kaI paNa vakhata nahIM joyeluM A pAtra kayAMthI?" te belI-"he svAmI ! hamaNAM ApaNe vyAkhyAna sAMbhaLatA hatA, tyAre eka kaI paradeza DezI AvI, teNe ApaNA AMgaNAmAM ubhA rahIne pANI mAgyuM, tyAre meM meTI vahune AjJA karI ke-ja, je, koNa AvuM kaTuka vacana belIne dharmazravaNamAM aMtarAya kare che? tene je joIe te A pIne tene rajA daI Ava." ityAdi sarva vRttAMta svAmIne nivedana karIne teNIe kahyuM ke "he svAmI! tamArA bhAgyanA vAthI A vRddhA jaMgama nidhAnanI jema AvelI che. koI paNa tene Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 : dhanyakumAra caritra. bhArate sane. hamaNa dara che. oLakhatuM nathI. keI tene jANatuM nathI, prathamaja tamAre ghera AvI che. teNInI pAse AvAM pAtra, vastro ane AbhUSaNe ghaNAM che, mATe teNIne vaza karIne ApaNe tyAM rAkhe." te vAta sAMbhaLIne lebhathI vihvaLa thayele zeTha zeThANI sahita te vRddhA pAse gaye. teNIne praNAma karI kahevA lAge ke-"he mAtA ! tame kayA dezathI padhAre che? tame kuzaLa che? zuM tamAre koI paricAraka nathI ? " tyAre te vRddhA belI ke- he bhAI! pahelAM te mAre AvuM ja ghara, dhana ane vajana vigere eTaluM badhuM hatuM ke teTaluM rAjAne paNa na hoya, paraMtu hamaNAM te kevaLa ekalI ja chuM. seve saMsArI jInA karmanI gati vicitra che. kahyuM che ke - nAbhuktaM kSIyate karma, kalpakoTizatairapi / avazyameva bhoktavyaM, kRtaM karma zubhAzubham // bAMdhelA) kamane bhagavyA vinA seMkaDo ane karoDo yugavaDe paNa kSaya thatuM nathI, zubha ke azubha je karma karyA hoya, te avazya bhegavavAM ja paDe che." mATe he bhAI ! karmanA doSe karIne huM AvI vRddhAvasthAdika dazAne pAmI chuM. zuM karavuM ?" te sAMbhaLIne zeThe kahyuM " he mAtA! AjathI tamAre kAMI paNa adhIrA na thavuM ke khedana kara. A sarvene tamAre tamArI saMtati pramANe ja jANavA. huM paNa tamArI AjJA pramANe ja vartanAra chuM ema samajavuM. temAM tamAre koI paNa saMdeha rAkhavo nahIM. A gharane potAnA gharanI jevuM ja gaNavuM, temAM kAMI paNa bheda mAne nahIM, tamArI AjJA ja bhAre pramANa che. huM mana, vacana ane kAyAe karIne satyaja kahuM Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama palava. 325 chuM ke mAtAnI jema huM tamArI bhakti karIza. vadhAre kahevAthI kRtrima viveka karyo kahevAya tethI kahetA nathI, avasara AvyuM badhuM jaNAze." ema kahIne vaLI te kahevA lAge-"he mAtA! ahIM bAraNA AgaLa kema beThA che? gharamAM Ave ane palyakane alaMkRta kare." A pramANe zeTha belyA ke tarataja zeThANI ane vahu te vRddhAnA hAtha ane khabhA pakaDIne "khamA, khamA" belatI gharamAM tene palaMga para laI gayA. A avasare devI mAyAthI evuM thayuM ke jyAM sarasvatI devI brAhmaNane rUpe bhAratanuM vyAkhyAna kare che ane pUrve kahelA sarva leke zravaNa kare che, te ja raste thaIne keTalAka rAjasevake ane bIjA keTalAka nagaranA garIba bhikSuke vividha prakAranA vastro tathA AbhUSaNe hAthamAM rAkhIne deDatA doDatA nIkaLyA. te jeIne kathAnA zravaNamAM tallIna thayelA lekee temane pUchayuM ke"A suvarNa tathA rUpAnA alaMkAre ane vastro tame kayAMthI lAvyA? tathA zIvra gatithI kema doDyA jAo cho?" eTale teo belyA, ke-amuka keTayAdhipati zeThe rAjAne kAMIka meTe aparAdha karyo haze, tethI atyaMta kapa pAmelA rAjAe sabhA samakSa hukama karyo che ke-sarve rAjasevake tathA nagaranA leke svecchAthI A gunhegAranuM ghara luMTI le, temAMthI je mANasa je je vastu laI jaze te te vastu tenI thaze, temAM amArA taraphathI kaI paNa prakA. ranA bhayanI zaMkA rAkhavI nahIM.' A hukama thavAthI save le ke tenuM ghara luMTavA lAgyA che, lekee ghaNu luchyuM to paNa haju ghaNuM che, tame kema jatA nathI? jAo, jAo, tyAM jaIne khuzI paDe te cIja grahaNa kare. kaI paNa aTakAyata karatuM nathI. A Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 dhanyakumAra caritra. avasara pharI pharIne kyAMthI maLaze? ahIM besIne vArtA sAMbhaLavAthI zuM hAthamAM Avaze?" A pramANe teoe utsAhita karyA, eTale temAM lebhIjane hatA te sAMbhaLavAnuM choDI ekadama doDatA tyAM gayA. eTalAmAM keTalAMka brAhmaNe keTalAka vistra vigere laIne te tarapha nIkaLyA, temane paMDitee tathA bIjA brAhmaNee pUchayuM ke A kone gherathI lAvyA?" eTale teoe kahyuM ke "rAjAnA amuka pradhAnane putra mAM hatuM, te nirogI thaye che, maratAM maratAM ja bacce che, tethI Aje tene mAthe pANI nAMkhe che. tenA pitA dareka brAhmaNane pAMca pAMca va, suMdara bhajana ane eka eka sonAmahera Ape che. tame ahIM kema besI rahyA che? kema jAtA nathI? jAo, tame te paMDita che tethI tamane vizeSa Apaze." te sAMbhaLIne paMDita tathA sAmAnya brAhmaNe te taraphaDyA . pachI keTalAeka gRhastha zAhukAre je tyAM besIne zravaNa karatA hatA, temanI pAse keTalAeka dalAle AvyA, ane te zAhukArane kahevA lAgyA keAje amuka paradezI sArthavAha ke je A gAmamAM lAMbA vakhatathI rahyo che, te pitAnA deza tarapha jAya che, tethI te puSkaLa kApaDa, vividha kariyANA, aneka ratno vigare meDhe mAgyA pasA ApIne kharIda kare che, tathA pitAnI vastuo sate bhAve ApI de che, ghaNA vepArIo tyAM jAya che, ane Icchita mUlya laIne Ave che, tame kema tyAM jatA nathI ? vyApAra kema karatA nathI ? A avasara pharI pharIne kyAMthI maLaze?" A pramANe sAMbhaLIne sarva zAhukAro paNa uThyA. eTale mAtra keTalAeka nirdhana vaNigajane ke jeo sAmAnya sthitinA hatA, teo tyAM beThA beThA kathA zravaNa karavA lAgyA. evAmAM te gRhanA svAmIe pelI vRddhAne kahyuM Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama pallava. 327 ke-"he mAjI! A unDALAno samaya che, tethI tamane garamI lAgatI haze, mATe suMdara jaLathI snAna kare." tyAre te vRddhA bolI ke- bahu sArUM." gRhasvAmIe pitAnI patnIne kahyuM ke- amuka peTImAM suMdara sugaMdhI tela che, te laIne atyaMgapUrvaka nAna karo. huM upara jaIne temane paheravA gya vaso lAvuM chuM, tene dalAmAM temane snAna karAvI lya." pachI zeThANIe temanA kahyA pramANe mardana karIne te DezIne snAna karAvI suMdara vastravaDe zarIra luMchavuM. zeThe paNa suMdara vastro lAvIne teNIne paherAvyAM, ane teNIne sukhAsana para besADI. pachI DozIe kahyuM ke tamArA gharanA AMgaNAmAM koNa moTA zabdathI bole che ?" zeThe javAba A ke-"mAjI ! koIka paradezI brAhmaNa Ave che, te mATe svare aneka suMdara sukto bole che. tenI pAse ghaNA leke zravaNa kare che." tyAre vRddhA belI ke-"ahe! mArAja karmane doSa che. te lekone dhanya che ke jeo rasika thaIne harSapUrvaka tenuM zravaNa karI AnaMda pAme che. bAkI mArA kAnamAM te te tapAvelA sIsAne rasa nAkhavA jevuM lAge che. tyAre zeThe kahyuM ke-"mAjI hamaNAMja tene bolate baMdha karUM chuM." vRddhAbelI-dhazA mATe aMtarAya kare joIe?" zeThe kahyuM-"tamArA duHkhanuM kAraNa nivAraNa karavAmAM amane kAMI paNa harakata nathI, mATe tene A sthAnethI uThADuM chuM. te brAhmaNa bIje ThekANe jaIne vAMcaze. ahIM kAMI teno lAge nathI." ema kahIne zeThadoDato tyAM gaye, ane krodhathI bolyo ke he bhada! have ahIMthI uThe. A ze ahIM koLAhaLa mAMDyo che?' te sAMbhaLIne je ceDAeka leke beThA hatA, teo bolyA ke "are A uttama brAhmaNa tamAruM kAMI laI jAya che? zuM tamArI pAse kAMi Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 dhanyakumAra caritra. paNa mAge che? A te tamArA bhAgyanA ge sAkSAta brahmAja brAhmaNane svarUpe AvyA che. mATe hazeTha! tame DAhyA, nipuNa ane zAstrajJa thaIne AvuM halakA mANasane egya evuM vacana kema bele che?" tyAre zeTha be ke-"huM tamArI vacananI caturAIne jANuM chuM, AvI caturAI kaI bIjA pAse karavAnI che, mArI pAse karavAnI nathI. jo tame zravaNa karavAmAM ATalA badhA rasika che te ene bolAvIne pitAne ghera rAkhI kema nathI sAMbhaLatA? amArA gharanA AMgaNAmAM vitaMDAvAda zA mATe mAMDyo che? mATe ahIMthI sau uThI jAo, nahIM te sevako pAse gaLe pakaDI pakaDIne kADhavA paDaze. ahIM eka ghaDI paNa besaze nahIM, jaladI cAlyA jAo." A pramANe zeThanuM anAdaravALuM vacana sAMbhaLIne vilakSa mukhavALA thaIne sarve zeThanI niMdA karatA uDyA. pele brAhmaNa paNa uThyo, ane lakSmInuM Agamana thayuM jANune vanamAM gaye. zeTha gharamAM AvIne vRddhA pAse bolavA lAge -"he mAjI! ApanA karNane zULa utpanna karanAra pilA brAhmaNane meM kADhI mULe che. evAM yuktinAM vacane kahIne kAryo che ke jethI te leke paNa pitApitAne ghera gayAM che, mATe hemAjI! have sukhethI ahIM rahe." vRddhAe vicAryuM ke "saravatI te apamAna pAmane gaI, have huM paNa tyAM jaIne pitAnA utkarSanuM vRttAMta pUchuM." ema vicArIne vRddhAe zeThane kahyuM ke-"A jhoLIne sAcavIne sAre ThekANe mUke, huM hamaNAM bahirbhumi jAuM chuM." zeTha belyA ke-"jaLanuM pAtra laine tamArI sAthe ja AvuM chuM." tyAre te belI ke-"nahIM, nahIM; ema karavAthI ke bramathI carcA kare, tamAre nagarazeThane ema karavuM ucita nathI, Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - saptama palava. * 329 mATe huM ekalI ja jaIza. bahibhUmi vakhate mane manuSyanI sabata pasaMda paNa nathI. vaLI mArI te AjJAja pramANa che, temAM kAMI yukti karavAnI nathI." ema kahIne te jaLapAtra laIne gharamAMthI nIkaLI jayAM sarasvatI beThI hatI tyAM gai. lakSmIe sarasvatIne pUchayuM ke-"he sararavatI ! zuM samacAra che? A jagatamAM koNa moTuM ? re bahena lekamAM te evI rUDhI pravartAvI che ke lakSmInA mastaka para mAruM sthAna che, te vAta kharI; paraMtu e te rAjAe potAnI AjJA pravartAvavA mATe evI rIta karI che. je kadAca suvarNa ke rUpuM akSarenI mudrA vinAnuM vecAtuM ja na hoya, te te tArUM mahatva kharUM, bAkI te sivAya te te mAtra phula (baDAI) mAravA jevuM ja che. te sAMbhaLIne .. sarasvatI bolI ke-"ajJAnavaDe aMdha thayelA A jagatamAM tuM ja mukhya che, kemake mAtra munijane vinA bIjA sarve saMsArI che IdriyasukhamAM Asakta che, tethI te sarve tArIja abhilASA kare che ane je kaI jinezvaranA vacananuM rahasya jANanArA che, teo ja mAtra mArI icchA kare che. lakSmI belI-"he sarasvatI! je kaI tArI IcchA karanArA che, teone te tuM paNa prAye anukULa thAya che, tenI sAthe tuM vicare che, tene zeDo ke ghaNe prayAsa tuM saphaLa kare che, temanuM sAnidhya tuM mUkatI nathI, ane temane tuM sarvathA nirAza paNa karatI nathI, paraMtu je koI zAstrane abhyAsa karatAM kheda pAmIne tArAthI vimukha thAya che, teo tAre tyAga kare che, tAruM nAma paNa grahaNa karatA nathI. vaLI jeo tArApara atyaMta Asakta che, teo paNa mane te checheja. zAstrane abhyAsa paNa mane meLavavA mATe kare che. niguNI Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33* dhanyakumAra caritra. purUSomAM aneka prakAre achatA guNone paNa Arepa karIne mAre mATe ja temanI stuti (prazaMsA) kare che. ema karatAM jo kadAca temane mAro saMga thAya che te teo garva sahita praphullita thAya che nahIM te kheda pAme che, ane pharIthI paNa mAre mATe ja vividha prakAranI vidvatA bharelI caturAI batAve che, tema karatAM paNa jo mArI prApti na thAya te aneka prakAranI khuzAmato kare che, nahIM karavA lAyaka kAryo kare che, nahIM sevavA lAyakanI sevA kare che. vidvAnamAM je kAMI dUSaNa hoya che. te dUSaNapaNeja niMdAya che, paNa jeo mArA saMgavALA che, teonA te doSa paNa guNapaNe gavAya che, ane mArAthI je rahita che, tenA guNo paNa doSarUpaja kahevAya che. sarva leke mArI prApti mATe vividha prakAranA upavaDe udyama kare che, atyaMta duSkara kriyAthI sAdhya thAya evAM kAryo paNa utsAhathI kare che, temAM je kadAca pApanA udayane lIdhe te siddha na thAya, te paNa tene mUkatA nathI. seMkaDo ane hajAre vAra niSphaLa thAya, mahA kaSTane pAme ane prANanA saMkaTamAM AvI paDe, te paNa mArI IcchA mUkatA nathI. jo ke huM niraMtara aneka avAcya, asahya ane niMdha kaSTo ApuM chuM, te paNa teo mArAthI parAbhukha thatA nathI, ane mane anukULaja dekhAya che. mAtra eka dravyAnuye gabhita adhyAtmarUpa dharmazAstrane choDIne bIjA jeTalA zAstronA samUho che, te sarvemAM prAye maneja meLavavAnA upAya ane mArAja vilAso (vaibhava) varNavyA che. mAtra eka munirAja sivAya bIjA sarve saMsArI che mArI sevA kare che. kahyuM che ke - Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama pavi. 331 payoTaddhAstapoTaddhA ye ca vRddhA bhushrutaaH| te sarve dhanavRddhAnAM, dvAre tiSThanti kiMkarAH // jeo vayathI vRddha che, tapasyAthI vRddha che ane jeo bahuzrata hevAthI vRddha che, te sarve dhanavaDe vRddha evA purUSanA dvAramAM kikaranI jema rahe che." he sarasvatI ! ghaNuM zuM kahevuM? ghaNA evA heya che ke jeo maraNa AvatA sudhI paNa pitAnA dhanane pragaTa karatA nathI, ane mArI icchA paNa mUkatA nathI. jo kadAca tArA mAnavAmAM na AvatuM hoya, te huM tane pratyakSa batAvuM ke sarva prANuonuM jIvitabe daza prANathI baMdhAyeluM che, temAM dhanarUpI agIAramo bAhya prANa paNa upacArathI kahe che, te bAhya prANarUpI dhanane mATe thaine keTalAeka purUSe atyaMtaranA daze prANane choDI de che, paNa dhanane tajatA nathI. mAruM svarUpa je sthAne rahyuM (dATeluM) heya, te para kadAca vRkSa uge, te te paNa jaladIthI vRddhi pAmIne puSpa phaLAdikathI praphullita thAya che, tathA jyAM mAruM svarUpa haya, tyAM deve paNa bolAvyA vinA ja jAya che. mATe he subhagA sarasvatI ! mArI sAthe cAla, tane kautuka batAvuM." A pramANe kahIne te banne devIo cAlI, ane nagarathI pAMca koza dUra jaI eka vRkSonA kuMjamAM beThI. pachI lakSmIe daivI mAyAvaDe ekase ne ATha gaja lAMbI pahoLI ane traNa hAtha uMcI evI eka suvarNazilA viku. te zilA retImAM DubI gayelI ane mAtra eka hAthaja bahAra dekhAtI hatI, ane zilAne eka khuNe sAyaMkALanA sUryanA prakAzavaDe jhaLakate have ane sUryanA kiraNanI jema prakAza karate hate. eka prahara divasa Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332, dhanyakumAra caritra. avazeSa rahyo te samaye rAjAnA be sevake ke jeone rAjAe kaI kArya mATe bIje gAma mokalyA hatA, teo rAjAnuM kArya karIne pAchA AvatA hatA, temAMthI eka jaNa kautukI hovAthI mArgamAM Ama tema te jotAM cAlatuM hatuM, teNe te zilAne eka khuNe dUrathI prakAzita che. tyAre teNe bIjAne kahyuM ke"he bhAI ! je, je, peluM dUra kAMika jhaLake che te zuM che? te sAMbhaLIne teNe utAvaLane lIdhe ane anusukatAne lIdhe joyA vinA ja kahyuM ke-"kAMIka kAca ke pASANano kaTako haze, athavA komaLa pAMdaDAM vigere kAMIka haze, paNa zuM kAMI A nirjana araNyamAM suvarNa ke ratna te nahIM haiya?" tyAre pahele bole- jo tame Ave te ApaNe tyAM jaIne joIe ke zuM che? ane kema jhaLake che?' bIjo be -"zA mATe phagaTaaraNyamAM bhaTakavuM joIe? prayajana vinA nakAme prayAsa karavAthI zuM phaLa? A te gherI mAga che, ghaNA mANase ahIMthI pahelAM paNa gayA haze, jo kAMIka grahaNa karavA jevI te vastu hoya, to temaNeja grahaNa karI na hoya? mATe jaladI cAle. rAjA pAse jaI kArya karyAnuM vRttAMta nivedana karI ApaNe ghera jaI nAna bhejanAdika karI mArgane zrama dUra karI svastha thaIe." A pramANe tenuM vacana sAMbhaLIne pahele bolyA ke-"he bhAI! mArA manamAM te meTuM Azcarya bhAse che, mATe huM te tyAM jaIne nirNaya karIza.' bIjAe kahyuM "khuzIthI tuM jA, tArA bApadAdAe tyAM thApaNa mUkelI che, tethI tenuM piTakuM bAMdhIne ghera Avaje. mArI zaMkA tAre jarA paNa karavI nahIM, ke emAMthI bhAga deve paDaze, mAre bhAga joito nathI, mATe tAre mane bhAga Ape nahIM, tuM ja Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama pavi. 333 laIne sukhI thA." ema kahIne bIjo zIghratAthI gAma tarapha cAle ane pahele te tenAthI jAde paDIne te zilA pAse gaye. tyAM teNe retImAM daTAyelI zilAno eka khUNe jAtya suvarNaya joye. te joIne manamAM Azcarya pAmI vicAravA lAge-"ahe! bahu sAruM thayuM ke mAre sebatI na Ave. jo kadAca A heta te tene bhAga Ape paData. mArAja bhAgyane udaya thaye che. have huM jouM to khare ke A suvarNa keTaluMka che?" ema vicArIne te retIne hAtha vaDe dUra karavA lAge ane joyuM to te aparimita moTI zilA joIne atyaMta harSane lIdhe gAMDA je thaI jaI vicAravA lAgya-"ahe! mAruM adbhuta bhAgya che ke jethI mane AvuM nidhAna prApta thayuM. mArA para Aje daiva tuSTamAna thayuM che. ATalA lAbhathI te huM rAjaya karIza. A dhananA prabhAvathI hAthI, ghoDA, pAyadaLa vigere sainya taiyAra karIza. pachI baLavAna thaI amuka dezane jItIne tyAM rAjya karIza." A pramANe madhanA ghaDAne upADanAra zekhasalI purUSanI jema AttadhyAnamAM tallIna thaIne te pharIthI vicAra karavA lAge ke kaI paNa upAyathI A suvarNane huM grahaNa karUM.' A pramANe vicArato te tyAMja ubhe rahyo ane tarka vitarkamAM garka thaI gaye. bIjo sevaka ke je gAma tarapha cAlyA gayA hatA te keTaleka dUra jaIne vicAra karavA lAge ke- "rAjAe amane bannene AjJA karIne mekalyA hatA, temAMthI huM ekale jaine rAjAne vattAMta nivedana karIza, tyAre rAjA mane pUchaze ke tArI sAthe bIjo hate te kyAM gaye ? te vakhate huM zuM javAba ApIza? khare javAba ApavAthI zuM thaze? te zI rIte jANI zakAya ? mATe Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 dhanyakumAra caritra. ekalA javuM egya nathI, tene laIne jAuM." ema vicArIne koi uMce rathane caDIne meTa svare tene bolAvavA lAge. te pelAe sAMbhaLyuM, paraMtu dravyanA lebhathI te ghele thayeluM hatuM, tethI teNe paNa uMce sthAne caDIne hastanA abhinayapUrvaka meTA zabdathI javAba Ape ke- tuM jA, jA, huM pAchaLathI AvuM chuM.' te sAMbhaLIne bIjAe pharIthI tene bolAve, te paNa pahelAe tene teja javAba Ape. ema ghaNI vAra lAvyA chatAM paNa te AvyA nahi, tyAre bIjAnA manamAM zaMkA thaI ke "meM ghaNIvAra belA chatAM te kema AvatuM nathI ? kAMI paNa kAraNa hovuM joIe, mATe huM paNa tyAM jaIne jouM." ema vicArIne mArgathI pAcho pharI te tenA tarapha cAlyuM. tene Avate joIne pahelAe bUma pADI ke'tuM jA, jA, huM paNa AvuM chuM, phegaTa kALakSepa kema kare che?' A pramANe kahyA chatAM paNa te zaMkAne lIdhe tyAM gaye. eTale te paNa suvarNamaya zilA joI vismaya pAmI mAthuM halAvate be ke -"he bhAI! meM tArUM kuTilapaNuM jANyuM. mane paNa chetare che ke zuM A araNyamAM raheluM suvarNa ekaleja grahaNa karIza? ATaluM badhuM suvarNa tane ekalAne zI rIte pacaze ? mATe ApaNe banne vaheMcIne laie." te sAMbhaLIne pele be ke "tAro AmAM kAMI paNa lAgabhAga nathI, A sarve mArUM che, huM ja grahaNa karIza. kemake meta tane prathamathI ja kahyuM hatuM ke he bhAI! cAle, ApaNe tyAM jaIne joIe ke te tejasvI vastu zuM che? tyAre te javAba Ape hatuM ke tuM ja jA, tArA pUrvajoe thApaNa mUkI haze, tenuM piTakuM bAMdhIne ghera Avaje, mAre bhAga joI nathI, mATe mane ApIza nahIM. A pramANe Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 335 saptama pallava. kahIne tuM te AgaLa cAlate thaye hato. ane have pAcho bhAga mAge che, te zuM tArUM ja kaheluM tuM bhUlI gaye? huM te sAhasa karIne ahIM Avyo. mArA puNyanA udayathI mane A prApta thayuM che, tethI A mAruM ja che. tAre AmAM zuM lAge? jema A temaja pAchA ghera cAlyuM jA. AmAMthI eka keDInA mUlya jeTaluM paNa tane ApIza nahIM. phegaTa zA mATe ubhe che? ahIMthI cA tye jA. nahIM te mATe ane tAre maitrI raheze nahIM." A pramANenA tenAM vacana sAMbhaLIne lebhane vaza paDele bIje paNa krodhathI be ke-"are mUrkharAja ! zA mATe mAre bhAga nahIM Ape? huM ane tuM eka rAjAnAja sevaka chIe. rAjAe ekaja kArya mATe ApaNane mokalyA che. temAM lAbha ke hAni, sukha ke duHkha je kAMI thAya te ApaNe bannene levAnuM ane sahana karavAnuM che. ekaja svAmIe ekaja kAryane mATe pharamAvelA sevakane je kAMI lAbha thAya che, te sarva vaheMcI ja levAya che, e pramANe rAjanIti che, te zuM tuM bhUlI gaye? mATe huM te tArA mAthA para hAtha mUkIne AmAMthI ardho bhAga laIza. tuM kaI niMdrAmAM udhe che? zuM A jagata manuSyarahita thaI gayuM che ke jethI tArUM ja kaheluM thaze ? je A dhanane bhAga ApIza to ApaNI prIti gADha ane acaLa raheze, nahIM te pIvAne asamartha, paNa DhALavAne te samartha e nyAyanI jema rAjAnI pAse sarva nivedana karIne tArA pUrve saMcaya karelA dhana sahita A sarva grahaNa karAvIza ane tane kArAgRhamAM naMkhAvIza. mATe mane ardho bhAga Apa." A pramANe tenuM vacana sAMbhaLIne pelAe vicAruM ke kharekhara jo Ane huM bhAga nahIM ApuM to te upAdhi karaze, paraMtu A aparimita dhana mane Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 dhanyakumAra caritra. prApta thayuM che, te Ane zI rIte daI paNa zakAya ? mATe je huM Ane mArI nAkhuM to pachI A dhana mArUM ja thAya ane bIje koI jANe paNa nahIM. rAjA pUchaze to tene e uttara ApIza ke mArgamAM AvatAM aciMtyo vAgha AvIne tene khAI gaye, ane huM to nArIne Avato rahyo. e pramANe javAba ApIza. bIjuM kaI jANatuM nathI, tethI rAjAne A vAtanI khabara paDaze nahIM. mATe Ane mArI nAMkhavAthI ja mAre vicAra saphaLa thaze." ema vicArIne krodhathI tenAM netrA rAtAM thayAM ane gALa dete tene haNavA mATe myAnamAMthI kharca kADhIne deDyo, ane kahevA lAge ke-"mArA dhananI jo tAre IcchA hoya to taiyAra thA, tane dhana ApuM." ema bolato te tenI sAme kharuM uMcuM karIne doDyo. tene sAme Avato joIne bIje paNa krodhathI kha8 kADhIne gALo dato sAme deDyo. banne jaNa bheTabheTA thayA ke tarataja eka sAtheja krodhathI eka bIjAnA marmasthAnamAM baMnee khanA prahAra karyA, jethI te banne bhUmipara paDyA, ane ati tINa prahAra vAgavAthI eka ghaDImAM ja teo maraNa pAmyA. te vakhate vRkSanA kuMjamAM beThelI lakSmIe sarasvatIne kahyuM ke-"dhanane arthIonuM caritra joyuM ke? haju AgaLa paNa jo ke zuM thAya che?" - tyAra pachI be ghaDI divasa avazeSa rahyo tyAre nirapRhI (sAdhu)nA veSane dhAraNa karanAra eka nagna tapasvI hAthamAM mane geLo rAkhIne te bhAge nIkaLe. teNe paNa sUryanA tejathI uttejIta evA te zilAnA pradezane joIne manamAM vicAryuM ke "A mahA araNyamAM sUryanA kiraNenA jevuM tejavI zuM dekhAya che ? huM jouM ne khare. kAMika AzcaryakAraka jaNAya che. e pramANe kautukanI Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama pallava. 337 , buddhithI te zilAnI sanmukha cAlyo. anukrame te zilAnI pAse Ave, te teNe te zilAne eka khuNe joye. hAthavaDe dhULane dUra karavA lAge tyAre ghaNuM maTI te zilA jaNAI. tethI te taparavInuM citta lebharUpI paMkathI malIna thayuM. te manamAM vicAra karavA lAge ke "ahe! ATaluM badhuM dhana ahIM che, ane lAbha thavAthI te rAjarAjezvaranuM sukha anubhavAya tema che. jene mATe ATaluM badhuM tapasyAnuM kaSTa karuM chuM, te te ahIM ja prApta thayuM mATe have ahIM ja rahevuM. e pramANe vicArIne te Amatema jovA lAge, te te banne rAjasevakane marelA paDelA joyA. temane joIne teNe vicAryuM ke-"kharekhara A banne jaNa A dhanane mATeja parapara zastranA ghAtathI maraNa pAmyA jaNAya che. mArganI samIpe raheluM A dhana ahIM gupta rahI zake tema nathI, tethI ahIM rAkhavA gya paNa nathI. temaja A badhuM koIthI upADI zakAya tema paNa nathI, tethI je AnA kakaDA karIne koI gupta sthAne pRthvImAM nAMkhI tenA para maTha karIne temAM nivAsa karuM, te ciMtita artha nI siddhi thAya. paraMtu chINa, haDI, ghaNa vigere leDhAnA hathi cAra vinA AnA kakaDA zI rIte thAya ? tethI koInI pAsethI te mAgI lAvIne pachI Icchita kArya karyuM paraMtu have te rAtrine samaya thaI gayuM che, zuM karuM ? kyAM jAuM? je kadAca Ane che. " DIne gAmamAM hathiyAra levA jAuM, te kaI baLavAna mANasa Avine Ane mAlIka thaI jAya, te ciMtaveluM sarva kArya niSphaLa thAya." A pramANe te tapasvI saMkalpavikalpanA samUhamAM gaka tha, tevAmAM tyAM vividha zAne hAthamAM rAkhIne cha ere A- vyA. teo nagna jaTilane joIne tene namIne belyA ke-"he 43 Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3i38 dhanyakumAra caritra. svAmI!A jaLa ane manuSyarahita araNyamAM tame zI rIte rahe cho?" A pramANe te carenuM vacana sAMbhaLIne jaTila bole ke-"amArA jevA niHsaMga tapasvIone vanamAM rahevuM ja kalyANakArI che. jeo mahA tapasvI che, teonI Aja rIti che; paraMtu tame AvA rAtrine samaye gharane tyAga karIne vanamAM kema AvyA che?" tyAre teo bolyA ke-"tamArA jevA pAse ane mAre zA mATe asatya belavuM joIe? ame te cera chIe ane A dukhe karIne pUrI zakAya tevA udarane pUrNa karavA mATe cerI karavA nIkaLyA chIe." A pramANe temanuM vacana sAMbhaLIne jaTile vicAryuM ke-"A dhananA arthI che, ane vaLI zastra sahita che, mATe temane thoDuMka dhana ApIne A zilAnA kakaDA karAvuM." ema vicArIne teNe temane kahyuM ke-"he re ! jo tame mArA kahyA pramANe kare te tamane darekane hajAra hajAra sonAmahera ApuM." care belyA ke " bahu sArUM; ame tamArA sevaka ja chIe. Apa je AjJA karaze te pramANe ame karazuM." tyAre jaTile temane te zilA de. khADIne kahyuM ke-"meM tapasyAnI zaktivaDe vanadevatAnuM ArAdhana karyuM, tyAre teNe prasanna thaIne mane A nidhi batAve che. tethI have AnA kakaDA karIne Ane tIrthomAM vyaya kare che, mATe tame AnA kakaDA karI Apa." A pramANe te jaTilanI vANI sAMbhaLIne tathA te zilAne joIne lebhasAgaramAM magna thayelA te care paraspara vicAra karavA lAgyA ke-"he bhAI ! jaTilanI daMbharacanA jANI ke? te kahe che ke mane devatAe A nidhi dekhADyo. paNa A te pUrve kaI rAjAe suvarNanA rasathI A zilA banAvIne pRthvImAM Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama pallava . 309 nidhipaNe sthApanA karI haze, pachI ghaNe kALa javAthI meghavRSTi vigere thavAthI uparanI mATI jovAI gaI haze ane pavanathI tene eka khuNe ughADe thaye haze, evAmAM A jaTila bhamato bhamate ahIM AvI caDyo, ane A zilAne khuNe joIne lebhathI tene pitAnI mAnIne rahyo che. A AkhI zilAne te lai zake tema nathI, tethI tenA kakaDA karAvavA mATe ApaNI pAse daMbharacanA karIne ApaNane ThagavA mATe kahe che ke tamane darekane hajAra hajAra senAmahera ApIza. paNa arthe, trIje, cothe, pAMca ke sAtame bhAga ApIza ema te kAMI kahetuM ja nathI; sarva huM ekale laI jaIza ema kahe che. zuM A enA bApanuM dhana che ke jethI A pramANe ApaNane chetare che? mATe Ane haNane ApaNeja badhuM laI laIe." te sAMbhaLI temAMnA eka jaNe kahyuM ke- A taparavI che, ene kema marAya?' tyAre bIjI be -AnuM tapasvIpaNuM te gayuM, A to vaMcaka ane dhUrta ApaNuM jeja che. ApaNe cora chIe ne A dhUrta che, mATe te ane ApaNe banne paradhanane haraNa karanArA chIe. tethI ane mAravAmAM zo doSa che? A sarva dhana je ApaNA hAthamAM Ave te ApaNe sarve ThAkora (rAjA) thaIe, ane cerInuM kAma chuTI jAya. mATe have vadhAre vicAra na karatAM Ane haNane sarva dhana laI laIe." A pramANe nizcaya karI be jaNAe te jaTilane vAtemAM prava , ane eka jaNAe pAchaLathI khavaDe tenuM mastaka kApI nAkhyuM. pachI te sarve re zilA pAse gayA. tene hastavaDe sparza karyo te suvarNanA rasamaya teM zilA ghaNI maTI jaNAI, tyAre teoe vicAra karyo ke-"A zilA ApaNu pAsenA khAdika Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 , dhanyakumAra caritra. - - zastrAvaDe kApI zakAya tevI nathI, ane AkhI te kaI laI zake tema nathI. paraMtu A rAtrimAMja jeTaluM levAya teTaluM ApaNuM che, kemake divasa ugyo ke pachI aneka vine Avaze. tyAre eka jaNa bolyA ke--"ghaNa ane chINIo vinA ApaNuM icchita kArya thaI zake tema nathI, mATe A gAmamAM amuka senI che, te ApaNe paricita ane vizvAsanA sthAna jevo che. tethI tenI pAse jaIne A gupta vAta karIe, ane ghaNuM chINuo vigere sahita tene ja ahIM lAvIne AnA kakaDA karAvIe, te ApaNuM dhAryuM kArya pAra paDe. te sonIne paNa tenI icchAthI adhika dhana ApIne ApaNe prasanna karazuM." A pramANe sAdhanane anukULa vAta sAMbhaLIne tene ekamata the, tyAre eka be ke "A traNa maDadAne dUra nAMkhIne jaIe te sArUM, kemake tema karavAthI A vAtanI khabara koIne na paDe." A pramANe nizcaya karIne te traNe maDadAne ati dUra pradezamAM dATIne nagaramAM te badhA sanIne ghera gayA, senIne belA, te paNa temane zabda sAMbhaLIne tarataja bahAra AvI be Ave, Ave, gharamAM AvI zuM lAvyA che te batAvo." te sAMbhaLIne care bolyA ke-"are lAvyA, lAvyA, zuM kahe che? tamArUM ane amAruM dAridraya jAya e eka nidhi hAthe karIne tamane belAvA AvyA chIe, tethI ghaNa ane chINIo laIne jaladI cAle, vilaMba kare nahIM, eka ghaDI jAya che te lAkhanI jAya che, pharI Avaze nahIM, mATe utAvaLa karo." te sAMbhaLIne senI be -"bahu sAruM, huM to tamArA - hukamane Adhinaja chuMparaMtu tame mane kahe ke kaye sthAne kevI rItane nidhi tame je che? ane temAM zuM che? tame hAtha Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama pavi. 341 karyAnuM kahe che, to kema te ahIM laI AvyA nahi? keTaluM dhana che? e sarva vAta kahe ke jethI huM paNa tene yogya sAmagrI taiyAra karIne pachI AvuM." tyAre te caree tenI pAse sarva hakIkata spaSTa rIte kahI batAvI. te sAMbhaLIne manamAM Azcarya pAmIne sanIe vicAryuM ke-cenI vAta khoTI heya nahIM. lekamAM kahevAya che ke mahApurUSamAM batrIza lakSaNa hoya che, ane emAM chatrIsa lakSaNa hoya che. pUrNa khAtrI vinA A le ke ahIM Ave nahIM. have huM A lekanI sAthe jaIza, ane teonA kahevA pramANe karI apIza, tyAre teo mane to eka ghaDI, be dhaDI ke ghaNAmAM ghaNI traNa dhaDI jeTaluM tenuM Apaze, ane sAta peDhI sudhI cAle teTaluM dhana te A sarve grahaNa karaze. ghaNuM dhana hevAthI ghera te ardha paNa Avaze nahi. "rAMdhanArIne dhumADo' e kahevata pramANe huM te DuMka laIne ghera AvIza. tethI huM buddhivaDe evuM karUM ke te sarva dhana mArUM thAya, tyAre ja mArI buddhinI kuzaLatA vakhANavA lAyaka kahevAya. A cere pArakA dhanane haraNa karanArA ane sarvane duHkha denArA che, tethI teone ThagavAmAM zo doSa che? ghaNA lekene duHkha ApanArAone te nigraha karavA ja joIe, ema nItizAstra paNa kahe che. vaLI te dhana paNa A erenA bApadAdAe kAMI thApaNa mukeluM nathI, ke jethI lekavirUddha kyanuM paNa pApa lAge. tethI Amane nigraha karIne te sarva dhana huM mAre svAdhina karI lauM. mArA bhAgyavaDe AkarSAIne ja A leke ahIM mane kahevA AvyA che, mATe mukhamAM AveluM kema choDI dauM?" - A pramANe vicArIne teNe corene kahyuM ke-"he ThAkora ! 1 dhI eka jAtinuM pramANa-tela che. Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 dhanyakumAra caritra. Aje haju meM bhajana karyuM nathI, bhajana have taiyAra thAya che, tame paNa bhUkhyA haze, kAma paNa ghaNuM mahenatanuM che, vaLI bhUkha hoya tyAMsudhI baLanI stuti paNa thatI nathI, ane baLa vinA kArya sAdhI zakAya tevuM nathI, tethI mAtra be ghaDI ahIM tame bese, teTalAmAM huM puSkaLa ghIvALA lADu banAvI lauM. pachI te modaka laIne ApaNe jaIe. tyAM jaIne medaka khAI svastha thaIne kArya karazuM. tame paNa mArA hAthanI cAlAkI jaze ke AjanI rAtrImAM tenA kakaDA karIne tamane seMpI daIza. pachI jevI mArI mahenata tamane lAge, tevuM mane prasannatAthI inAma Apaje. huM to tamAre sevaka chuM. tamArI anuvRttithIja jIvuM chuM. tamAruM kAma mArA mAthA sATe karIza. " A pramANe kahI temanA mananuM raMjana karIne temane gharamAM laI gaye. pachI pAna, sopArI, bIDI, cheke vigerethI temane satkAra karI uparanI meDIpara jaIne ghauMne Are, ghI, goLa vigere laI suMdara sAta lADu banAvyA. temAM cha lADu meTA karyA temAM viSa nAMkhyuM, ane sAtame pitAne mATe viSarahita nAne banAvyuM.e pramANe taiyArI karI temane pAMdaDAmAM bAMdhI athANuM vigere paNa temAM nAMkhI gAMTha bAMdhI haveDA tathA chINIo laIerenI sAthe gharethI nIkaLe. pachI te sarve zIdhra gatithI pelI zilA pAse gayA, tyAM te eroe sanIne zilA batAvI. te paNa tene joIne tathA sparza karIne manamAM lebhanI lAtanA prahArathI vihvaLa thaI cerenI pAse lADunI gAMTha choDIne pitAno viSarahita lADu pitAnA hAthamAM laI be ke-"he svAmI! Apa mahA bhAgyavAna cho, ApanA para vizvabhara tuSTamAna thayA jaNAya che, ke jethI ATaluM badhuM aparimita suvarNa ApanA Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama pallava. 343 hAthamAM AvyuM, mATe tame bhAgyavAna purUSamAM agresara che. * ApanI kRpAthI Aja mArUM paNa dAridraya nAza pAmyuM che, paraMtu prathama "zata vihAya bhaktavyuM " (se kAma mUchane bhajana karavuM) nItizAstranA vacanane aMgIkAra karIne A ghIvALA medaka khAo. pachI sajaja thaine dAridrayane nAza karanArA A zilAnA kakaDA karavA huM pravRtta thaI jaIza." ema kahIne teNe cha e jaNAne eka eka medaka Ape. te eroe paNa pitAnA AyuSyano aMta lAvanAra te medaka khuzIthI khAdhA ane tRta thayA. pachI sonIe kahyuM ke- "mArI sAthe kUvAne kAMThe cAle, huM pANI sIMcuM, te pIne hAtha paga dhoI kAmane mATe taiyAra thaI jAo." tyAre te sarve kUvA pAse gayA. sanIe kUvAmAMthI jaLa kADhIne sarvane jaLapAna karAvyuM ane pote paNa pIdhuM. te vakhate jaLa pIvAthI te sonIne nihAra karavAnI IcchA thaI . tethI te jaLapAtra laIne deha ciMtA mATe gayo. tyAre caro ekaThA thaIne vicAra karavA lAgyA ke- have ApaNe zilAnA kakaDA karavA mAMDazuM. tyAre nItizAstrane jANanAra eka jaNe kahyuM ke"ApaNe eka kAma ThIka na karyuM. bIjAe pUchayuM ke-"zuM?" teNe kahyuM ke "senIne ApaNe ahIM lAvyA, ane tene suvarNa batAvyuM te ThIkana karyuM. zAstramAM temaja lekamAM paNa prasiddha che ke sanIne vizvAsa na kara. pUrve ApaNe eka vArtAmAM paNa zuM nathI sAMbhaLyuM ke-kaI jaMgalamAM eka kUvAmAM vAgha, vAnara, sapa ane tenI paDelA hatA, teomAMthI pahelA traNane kaI eka pathika brAhmaNe bahAra kADhayA. tyAre te traNe jaNa te brAhmaNane praNAma karI kahevA lAgyA ke-"he bhaTTajI! tame amArA para niSThA Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. * raNa upakAra karyo che, tenA badalAmAM ame seMkaDo upakAre karIe te paNa tamArA upakArane badale vaLI zake tema nathI, tathApi kaI avasare kRpA karIne amAre ghera padhArajo, yathAzakti ame ApanI sevA karazuM, paNa A kUvAmAM je manuSya che tene tame kADhaze nahIM, kemake te jAtane senI che, mATe te upakArane agya che. ' ( A pramANe ghaNI vijJapti karIne te vAgha, vAnara ane sarSa pitapotAne sthAne gayA. tyAra pachI brAhmaNa zaMkAmAM paDyo to vicAra karavA lAgyuM ke-A senIne kADhe ke nahIM ? ' evA saMzayarUpI hiMDoLA para tenuM mana hIMcakavA lAgyuM. te vakhate kUvAnI aMdara rahele senI be ke- he brAhmaNa ! lekene uga karanArA ane vivekarahita evA vAgha, vAnara ane sarpane uddhAra tame tarataja karyo ane mane kADhatAM vilaMba kema kare che? huM te manuSya chuM, zuM sarpa, vAnara ne vAghathI paNa huM vadhAre duSTa chuM ? zuM huM tamArA upakArane bhUlI jaIza ? mATe mane kiADhe; janma paryata huM tamAre sevaka thaIne rahIza. te sAMbhaLIne sarala prakRtivALA brAhmaNe vicAryuM ke-A senI satya kahe che. zuM A manuSya tiryaMcathI paNa halake che? je thavAnuM hoya te thAo. upakArIe paMktibheda rAkhe e gya nathI. vaLI te vAgha vigerenuM kahevuM paNa satya che, paraMtu mAre enI sAthe zuM kAma che ? huM dUra dezamAM rahuM chuM, ane A te A dezane ja rahIza che, te mane zuM karaze?' ema vicArIne te brAhmaNe senIne paNa bahAra kADhyo. tyAre senIe brAhmaNane praNAma karIne kahyuM ke-"tame mane jIvitadAna ApyuM che. mATe mArA para kRpA karIne mAre ghera Avaje, huM amuka gAmamAM amuka rovImAM Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama pallava. 345 rahuM chuM. huM tamArI yathAzakti bhakti karIza.' e pramANe vANune vilAsa karIne te gaye. pachI pele brAhmaNa paNa aDasaTha tIrthamAM aTana karate yAtrA karIne keTaleka kALe pAcho pharyo. anukrame teja araNyamAM te A devayoge vAghe tene jo, ane oLakhyoke-A mAre jIvitadAtA mahA upakArI che. ema smaraNa karIne vAghe tene bahumAna ane bhaktipUrvaka praNAma karyA. pachI pite pUrve mArelA rAjakumAranA lAkho rUpiyAnA mUlyanA alaMkAre te brAhmaNane ApIne kahyuM ke"he svAmI! amane traNane bahAra kADhayA pachI te senIne tame kAyo hato ke nahIM?' brAhmaNe kahyuM ke-te sanIe atyaMta dInatApUrvaka vinati karI, eTale mArA cittamAM ghaNuM dayA AvI, tethI meM tene kAyo hate." tyAre vAgha bolyo ke te ThIka na karyuM, paNa have tene saMga karaze nahIM." ema kahIne tene praNAma karIne te vAgha gaye. brAhmaNa paNa jIMdagInA dAridrayane nAza karanAra alaMkAra laIne utsAha sahita vAghane AzIrvAda ApI AgaLa cAlyA. bhAgamAM jatAM teNe vicAryuM keAgaLa jatAM atyaMta bhayAnaka mArga Avaze, temAM A alaMkAra zI rIte sacavAze? mATe nagaramAM jaIne A ghareNAM vecI tenuM rokaDa nANuM karI vepArInI dukAne huMDI lakhAvI nirbhayapaNe sukhethI ghera jAuM.' ema vicArIne te cAle. AgaLa jatAM nagara AvyuM, temAM te peThe. cauTAmAM tevA yogya mANasanI zodha karatA te Ama tema pharatuM hatuM, tevAmAM dukAne beThelA pelA sanIe tene je, ane vicAryuM ke jeNe mane kuvAmAMthI bahAra kAyo hato te ja A brAhmaNa jaNAya che. tevAmAM tenI gAMThe Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 dhanyakumAra caritra. ghareNAM jevI cIjane bhAra joIne teNe vicAryuM ke-A brAhaNe dezATana karatAM kAMika suvarNAdika dhana meLavyuM jaNAya che, tethI jo tene kAMIka vecavuM haze, te mAruM kAma thaze,' ema vicArIne te sanI tarataja dukAna parathI nIce utarIne brAhmaNa pAse jaI "aho! Aje mArAM bhAgya ughaDyAM, Aja mAre ghera aNaciMtI amRta vRSTi thaI, Aja mAre AMgaNe kAmadhenu gAya potAnI meLe ja AvI, ane Aja mArA sarve mane saphaLa thayA, ke jethI Aja tamArA darzana mane thayA. ema belate te sonI brAhmaNanA pagamAM paDyo. kSaNavAre uThIne hAtha joDI vinaMti karavA lAgyuM ke"he svAmI! mAre ghera padhAre, ApanAM pagalAM karIne mAruM ghara pavitra kare. e pramANe ziSTAcArapUrvaka kahIne tene potAne ghera laI gayo. | mugdha brAhmaNa tenAM cATu vacana sAMbhaLIne prasanna thaI vicAravA lAge ke-"A te atyaMta guNagrAhI jaNAya che, mArA karelA upakArane bhUlI gaye nathI, tethI khAnadAna kuLane jaNAya che. AnI pAse mAre zA mATe AMtaruM rAkhavuM joIe ? A mArUM sarva kAma karI Apaze; mATe vAghe ApelAM sarva alaMkAro huM Ane ja dekhADuM. AnA ja hAthamAM ApIne tenuM rekaDa nANuM karuM.' ema vicArIne te be ke-"he bhAImArI pAse koIe ApelAM ghareNAM che, te vecIne mane nANAM karI Apa." sonI be ke-"mane batAve eTale ApanuM kArya huM zIrasATe karI ApIza." brAhmaNe te sarva ghareNAM tene batAvyAM. te joIne senIe tene oLakhyAM ke- ahe ! rAjagAdIne thayelA rAjakumAra vakra zikSAvALA athavaDe dUra vanamAM laI javAje hatuM, tyAM tene keIe mArI nAMkhyuM hatuM, tene mATe rAjAe Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama pava. 347 ghaNI zedha karI, paNa haju sudhI koI paNa patto lAgyo nathI, tethI rAjAe paDaha vagaDAvyuM che ke-je koI kumAranA jIvavAnI ke maraNanI zodha karI lAvaze tenA para huM ghaNe prasanna thaIza ane * moTuM inAma ApIza." A pramANe ghoSaNA karAvyA chatAM paNa haju sudhI tenI zedha maLI nathI. Aje zuddhi maLI che, mATe huM rAjAne A alaMkAra batAvIne tene prItipAtra thAuM ane rAjAne prasAda meLavuM.AmAMthI thoDuMka ghareNuM mArA hAthamAM paNa raheze. A brAhmaNanuM mAre zuM prayojana che? ulaTe ahIM raheze tyAM sudhI khAvApIvAne kharaca karAvaze." ema vicArIne ghareNAM hAthamAM laIne teNe brAhmaNane kahyuM ke-"he vAmI ! suvarNanI parIkSA te huM jANuM chuM, paNa ratnanI parIkSA jANato . nathI, mATe A AbhUSaNe ratnanA vepArIne batAvIne nakkI mUlya karAvI te vecI dhana laIne tamane ApIza. tame sukhethI ahIM ja bese.' ema kahIne te tenI AbhUSaNa laIne rAjA pAse gaye. rAjAe tene AvavAnuM kAraNa pUchayuM, tyAre te belyo ke-kumAranI zedha mane maLI che, te Apane nivedana karavA Avyo chuM.' te sAMbhaLIne rAjA paNa utsukatAthI "zuM? zuM ?' ema be. tyAre sanIe AbhUSaNe dekhADyAM. rAjAe jotAMja oLakhyAM, eTale A koNe ApyAM?' ema tene pUchayuM, tyAre te bolya ke-A lAvanAra eka brAhmaNa che, ane te mAre ghera beThe che. teNe mane A vecavA ApyAM che, tethI huM Apane dekhADavA lAge chuM." rAjAe kahyuM ke te ThIka karyuM, tuM te ApaNe ja che." ema kahIne rAjAe sevakone lAvI AjJA karI ke-"he sevake ! deDe, daDo, A sanIne ghera je brAhmaNa che, tene bAMdhIne viDaM. Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 dhanyakumAra caritra. banApUrvaka ahIM laI Ave.' te sAMbhaLIne rAjapurUSe ekadama deDyA ane sonIne ghera rahelA te brAhmaNane ceranI jema bAMdhI laIne viDaMbanA pUrvaka rAjA pAse laI AvyA. rAjAe mAtra najare joIne ja tene vadha karavAnI AjJA karI. tyAre rAjasevake te brAhmaNanuM adhuM mastaka muMDAvI, gadheDA para besADI. mAratA mAratA nagaramAM pheravavA lAgyA. te vakhate brAhmaNa manamAM vicAra karavA lAge ke-meM vAgha vigere traNenuM vacana mAnyuM nahIM, tenuM phaLa mane A maLyuM.' A pramANe te vicAra karatA hatA, tevAmAM tene vRkSa para beThelA pelA vAMdarAe joye ane oLakhe, tethI te vicAravA lAge ke-ahe! Ate amArA traNene upakArI che, tenI AvI " avasthA kema thaI ?" pachI te vAMdare lekenA kahevA parathI badhI vAta jANune vicAryuM ke-kharekhara A brAhmaNane pelA sonIeja duHkhamAM nAkhyo jaNAya che, ane teja ane marAvI nAMkhaze. mATe A brAhmaNa keI upAyathI jIve ema karUM.' ema vicArate te vAMdara sarSa pAse gaye ane tene sarva vRttAMta kahyo.te sAMbhaLI sarpa - ciMtA na kara, sarva sArUM thaze." ema kahIne te sarSa rAjAnA udhAnamAM jaIne rAjAnA kuLanA bIjarUpa kumArane hasyo. tarataja te kumAra zabanI jemacetanA rahita thaIne pRthvI para paDyo. rAjapurUSae bUma pADatAM pADatAM rAjA pAse jaIne badhuM kahyuM. rAjA paNa have zuM karavuM?' e vicAramAM mUDha banI gaye. aneka maMtravAdIone lAvyA. temaNe potAnA maMtrabaLathI jaLanuM mArjana vigere karyuM, paraMtu te sarva napusaMkane viSe tarUNInA vilAsanI jema niSphaLa thayuM. rAjAnA cAre hAtha heThA paDyA. rAjA Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'saptama pallava. 348 nirAza thayA ane vilApa karavA lAgyuM. te vakhate keIe kahyuM ke-he. svAmI! nagaramAM paDaha vagaDAvo, eTale koI paNa guNavAna maLI Avaze. te sAMbhaLIne rAjAe nagaramAM ghoSaNA karAvI ke je koI A kumArane jIvADaze, tene rAjA lakSa rUpiyA InAma Apaze." A pramANe paDaha vAgate vAgate jyAM rAjapurUSa te brAhmaNane gadheDApara besADIne pheravatA hatA tyAM AvyA, tevAmAM nAgadevatAe daivI zaktithI adazyapaNe tyAM AvIne pelA brAhmaNanA kAnamAM kahyuM ke-"he zreSTha brAhmaNa ! "rAjakumArane huM jIvADIza' evI : pratijJA pUrvaka tame paDahano sparza kare. te vakhate tame amArA traNenAM vacana pramANe karyuM nahIM, agyane upakAra karyo tenuM A phaLa prApta thayuM che. pachI brAhmaNe rAjasevakone kahyuM ke mane choDI de, huM rAjakumArane jIvato karIza" tyAre rAjasevake rAjAnI pAse deDatA gayA, ane brAhmaNanI hakIkta nivedana karI. rAjA harSa pAmIne be ke-te brAhmaNane baMdhanathI mukta karI ahIM laI Ave.' sevake te pramANe karI brAhmaNane rAjA pAse lAvyA. rAjAe kahyuM ke-"he brAhmaNa! kumArane jIvADe. tame jene mAryo teja tame pAcho dIdho ema mAnazuM, ane tamArI je viDaMbanA karI te badala tamAro adhika pUjA satkAra karazuM, mATe utAvaLa kare.' brAhmaNa be ke nItivirUddha karavAthI huM viDaMbanA pAme chuM, paNa have pachI sarva vRttAMta nivedana karIza ema belate te brAhmaNa viSathI vyApta thayelA kumAra pAse gaye. tyAM eka maMDaLa karIne dIpa, dhUpa vigere mahA ADaMbarapUrvaka mArjana karavA lAgyo. rAjA vigere sarve cotarapha ubhA ubhA jue che, teTalAmAM nAgadevatA kumAranA zarIramAM praveza karIne bolyA ke--he brAhmaNa! A Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 dhanyakumAra caritra. duSTa rAjAnA putra upara kema upakAra karavA pravRtta thayA che ? zuM gadheDA upara besADIne tamArI ATalI viDaMbanA karI, te bhUlI gayA che?" rAjAe pUchayuM ke-"mArI duSTatA zI rIte?' nAme javAba dIdhe ke- he rAjana ! tArA putrane vAghe mAryo che. tyAra pachI keTaleka divase daivayoge ame traNa mitro kUvAmAM paDyA hatA ane ethe sonI paNa kUvAmAM paDyo hato. te avasare niSkAraNa upakArI e A brAhmaNa tyAM AvI caDyo. ame traNee vijJapti karI. te vakhate A brAhmaNe tarataja latAone ekaThI karI tene guMthIne aneka prayatna karI amane traNene bahAra kADhyA. tyAre ame traNee tene praNAma karIne zikhAmaNa ApI hatI ke-A senI agya che, tethI te upakAra karavA lAyaka nathI. ema . kahIne ame pitAne sthAne gayA hatA. pachI te duSTa sanIe cATu vacanevaDe brAhmaNane vinaMti karI, tyAre upakAranA svabhAvavALA te brAhmaNe amAruM vacana visarIne tene paNa kArya eTale te paNa pitAne ghera gaye. pachI A brAhmaNa tIrthayAtrA karIne pAcho vaLe, tyAre vanamAM vAghe tene che. teNe brAhmaNano upakAra saMbhArIne A AbhUSaNe tene ApyAM. te laIne te brAhmaNa A nagaramAM Ave. tene pele senI dhanavALe jANIne kapaTavRttithI pitAne ghera laI gayo ane tenI pAsethI ghareNuM laIne tamArI pAse AvI teNe tamane vAta karI. tame paNa kAMI vicAra karyA vinA ja tenI viDaMbanA karIne mArI nAkhavAno hukama karyo. tevI avarathAe brAhmaNane joine vAMdare tarata AvIne mane kahyuM, tethI A amArA upakArIne duHkha denAra evA tamane huM zI rIte mUkuM ? ziSTanuM pAlana ane duSTane nigraha kare, e nitinuM smaraNa Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 351 saptama pallava. karIne huM tamArA kumArane Do." te sAMbhaLIne rAjA sarva lekenI samakSa potAnA AtmAnI niMdA karate brAhmaNane tathA nAgane khamAvavA lAgyuM, ane have jevI tamArI AjJA heya tema huM karuM ema kahevA lAgyuM. tyAre nAga be ke-je tuM lakSa rUpiyAnA inAma sahita suMdara daza gAma A brAhmaNane Ape te huM choDuM." te sAMbhaLIne rAjAe tema karavuM kabula karIne brAhmaNa nI pUjA karI, eTale tarataja kumAra sajaja thaze. sanInI kRtaghatA joIne rAjAe tene vadha karavAnI AjJA karI, paNa tene pelA brAhmaNe kRpAthI choDAvyuM." mATe he bhAIo! A ApaNe tenI pitAnI mAnuM paNa suvarNa cere te che, tethI ApaNe tene ahIM lAvyA te ThIka na karyuM. ApaNe tene ahIM lAvyA ane zilA paNa dekhADI. pahelethIje kaI miSa karIne tenI pAsethI chINI ane ghaNu vigere upakaraNe mAgI lAvyA hatA, to sAruM thAta. have to "sarpe chachuMdara gaLI e nyAye ApaNe kacchamAM AvI paDyA chIe. vaLI A zilA eka divasamAM kakaDA karI zakAya tevI paNa nathI, ghaNA divase te kArya thAya tevuM che. prAtaHkALa thaye levAze teTaluM laine ApaNe tathA A senI pitApitAne ghera jazuM. ghera gayA pachI ghaNa suva nuM maraNa thavAthI te AkuLavyAkuLa thaze; eka rati mAtra paNa suvarNa joine tenuM citta vila thAya che, to ATaluM badhuM joIne tene zuM nahi thAya? pachI jarUra koI baLavAna sahAyakano bhAga karIne te A AkhI zilA upADI jaze ane ApaNe mAthe ghaNuM savarNa laI gayAnuM tehamata mUkIne ApaNane mahAsaMkaTamAM nAMkhaze, mATe have ApaNe zuM karavuM ?" te sAMbhaLIne eka jaNa Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara dhanyakumAra caritra. be ke-"je mAruM kahevuM mAne, te kAMI paNa vizna Ave nahIM." bIjAoe pUchayuM ke-zuM ?" te be -"ghaNa ane chINuMe te ApaNA hAthamAM AvI che, tenA vaDe upara dekhAtuM suvarNa kApIne laI jaIe, bAkInuM dhuLathI DhAMkI daIne jaIe. pachI dararoja rAte AvIne icchita kArya karazuM; mATe jyAre A senI Ave tyAre ene ApaNe kahIe ke-"jaladI pANuM kADha, amane tRSA lAgI che. te sAMbhaLIne jayAre te pANI kheMcavA kUvA upara jAya, tyAre pAchaLathI ApaNe badhAe ekatra thaIne hAtha vaDe dhakko mArI tene kUvAmAM nAMkhI de. tema karavAthI TADhA pANIe khasa jaze." te sAMbhaLIne sarve tenA vicArane saMmata thayA. teTalAmAM te senI paNa dehaciMtA karIne AvyuM, tyAre coroe kahyuM ke--he bhAI ! pAchuM pANI kheMca, sarasa bhejana karavAthI pharI tarasa lAgI che.' te sAMbhaLIne sanIe vicAra karyo ke-"have meda- * konuM viSa caDhavA lAgyuM jaNAya che, tethI pANI pIne sarve bhUmipara paDaze, ane dIrghanidrA (maraNa) pAmaze. tyAra pachI sarva dhana huM ja ekale grahaNa karIza. e pramANe Arta tathA raudra dhyAna karate tenI pANI kheMcavA lAge, teTalAmAM prathamathI saMketa karelA teoe tene kUvAmAM nAkhI dIdho. tyArapachI cere paNa eka ghaDI thaI eTale viSanA prabhAvathI maraNa pAmyA. A sarva bInA sarasvatIne batAvIne lakSmI belI -"he sarasvatI ! jagatanuM Azcarya joyuM? A daze manuSyae dhanarUpI agIAramAM prANanI prAptine mATe potAnA daze prANa ApyA, paraMtu koIe agIArama prANa prApta karyo nahIM. huM manuSyane seMkaDo ane hajAre saMkaTamAM nAMkhuM chuM, revaDe Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ! saptama puNava.. pIDuM chuM, cAbakAnA ghAthI mArUM chuM, bhikSA maMgAvuM chuM, ane kArAgRhamAM naMkhAvuM chuM. ghaNuM zuM kahuM? krodha pAmele zatru paNa javuM na kare tevuM huM duHkha dauM chuM, topaNa saMsArI jIvo mArI puTha mUkatA nathI. mAre mATeja mAtA, pitA, putra, strI, mitra, cAkara ane gurU vigerene chetare che, temane tiraskAra kare che ane vizvAsaghAta paNa kare che. kuLanI, jAtinI, dezanI ane dharmanI paNa lajaja choDIne mAre mATe bramaNa kare che, na karavAnuM kArya kare che ane na belavAnuM bole che. mAtra eka jinezvaranAM vacanavaDe jenAM aMtaHkaraNa vAsita che evA pAMca mahAvratane dhAraNa karanArA munio pAse mAruM kAMI paNa cAlatuM nathI. teo mane vividha prakAre vagove che, mArI mahattAne nAza kare che, mArI saMtatirUpa je kAmabhegAdika che tene nAsikAnA maLanI jema dUra phekI daI, pAMca zabdavALA Adya (vAchatra) ne vagADatA ... vanamAM jaI azokavRkSanI nIce ubhA rahI, sAravALI sarva vistuone tajI daI, nagna jevA thaIne mArA saMganA tyAganI pratijJA karI dareka dezamAM vicare che. vaLI tyAM janasamUhamAM hamezAM mane tathA mArA kAmagAdika putrone niMde che, potAnA vacananI caturAIvaDe mArAmAM rahelA gupta chidrone pragaTa kare che, ane sarva lekene mArAthI vimukha kare che. vaLI mane capaLA, kuTilA, rave chocAriNI vigere aneka kalAke ApIne keTalAka manuSyone pitAnI jevA tyAgI banAve che. Ama chatAM paNa teo tAjapa vigere evAM kare che, ke jethI mAre avazya tenI dAsIrUpe sevA karavI paDe che. jene ghera teo mAtra AhAraja grahaNa kare che, tenA gharanA AMgaNAmAM bhAre lAkho ane kaDe maheranI vRSTirUpe Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 dhanyakumAra caritra. paDavuM paDe che. pachI zudhyAnarUpI agnivaDe mArAM bIjane bharema karIne teo kevaLajJAna prApta kare che, te avasare vividha de ekatra thaIne mAruM ghara (kamaLa) tenA caraNanI nIce sthApana kare che. tenuM Asana karI para besIne mArUM nirmULa ucchedana karavArUpa dezanA teo Ape che. ghaNAone pitAnI jevAja kare che, keTalAkane dezavirati Ape che ke je o gRhavAsamAM rahyA chatAM paNa vyavahAra zuddhithI parigrahanuM parimANa karI satya ane saMtoSAdika dharmanuM pAlana karavAvaDe mane adhika adhika prApta kare che. nItizAstramAM kahelI rIta pramANe niHspRhapaNuM batAvIne kAmagAdikamAM mAro cheDe vyaya kare che ane dhama saMbaMdhI sAta kSetramAM harSathI adhika vyaya kare che, atyaMta gADha vilAsanI bhAvanArUpI cUrNa nAkhIne mane baMdhanamAM nakhe che, tethI pratikSaNa sarva jananI samakSa mArI niMdA tathA tiraskAra karatAM huM temane sAMbhaLuM chuM, te paNa huM tenuM ghara tajavAne zaktimAna thatI nathI. ulaTI tene gharamAM jANe vRddhi pAmavAnI mArI IcchA hoya tema huM vasuM chuM. teo puNyAnubaMdhI puNyanA baMdhanavaDe mane baMdhanamAM nAMkhe che ke jethI pratyeka janmamAM bhAre temanuM dAsIpaNuM karavuM paDe che. pagale pagale nidhAna dekhADIne sarva rIte vRddhi pAmIne mAre temane AdhIna rahevuM paDe che. temanuM kAMI paNa pratikULa karavAne huM zakti mAna nathI. chevaTa pAchI mane vagovIne tRNanI jema tajI nivRtti (mukti) pUrImAM jAya che. AvA prakAranA jinazAsananA upAsakone cheDIne bIjA sarve saMsArI jI mArA kiMkare che. temane huM hajAre duHkhe ApuM chuM, topaNa teo mArA caraNanI upAsanA tathA prItine mUkatA nathI. mAre mATe tapa, japa, kAyakleza vigere Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . saptama pallava. 355 karIne aneka prakAre pApAnubaMdhI puNya pedA kare che, paraMtu huM temane prathama sarva prakAranI Rddhi batAvIne chevaTe narakarUpI gartAmAM nAkhuM chuM. keTalAeka tiramAM utpanna thaIne sarpAdika rUpe janma pAmI nidhAnarUpe rahelI mane seve che, keTalAeka kaSTanA baLathI devAmAM utpana thAya che, teo paNa bhUmimAM rahelA mArA svarUpane Azraya karIne vinA kAraNe tyAM rahe che, ane lekene devI mAyAvaDe mane keyalA ane mATIrUpe dekhADe che. mATe he pUjya saravatI! sarva saMsArI prANuo hamezAM mArI prAptithI ja moTA gaNAya che. kevaLa je kaI mekSanA athI manuSya che, teo tArI sevAmAM tatpara rahe che, teo tArAvaDeja moTA gaNAya che, paraMtu bIjAo tene meTA gaNatA nathI." A pramANe lakSmInAM vacano sAMbhaLIne sarasvatI bolI kehe bahena ! eka te tArUM meTuM dUSaNa che ke jeo tArI sevA . kare che, temane manuSyabhavAdikamAM vivAdikanuM sukha dekhADIne pachI narakarUpI gartAmAM tuM nAMkhe che. pitAnA Azritane uddhAra karavo eja mahAtmAone ucita che." te sAMbhaLIne lakSmI belI ke "he bahena ! tuM paMDitA thaIne zrutinuM jaDapaNuM kema pragaTa kare che? huM kevaLa narakamAM nAMkhuM chuM ema nathI, paraMtu moharAjAnA prerelA viSaya, avidhA, vyasana ane kAmaga vigere narakamAM nAMkhe che. mArA baLe karIne dhIme dhIme vivekabuddhi prApta karI paramapada (mela)nuM sAdhana svIkArI cidAnaMdane pAmelA paNa saMbhaLAya che. zAstramAM paNa 'kanakAmuktiH' (suvarNathI mukti) maLe che ema saMbhaLAya che, ane tArA kahevA pramANe heya te te mahA adbhuta anaMtA zrutakevaLIo paNa mahArAjAnA prerelA Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3pa. dhanyakumAra caritra. pramAdanA AcaraNavaDe tiryaMcAdi gatimAM paribhramaNa kare che. temAM zuM tAre roSa che?" te sAMbhaLIne smita karatI sarasvatI bolI ke- "he bahena! vivAdane bhAMganAra ane tArA tathA mArA mahatvane poSaNa karanAra ekaja vAkya huM kahuM chuM te sAMbhaLa ke- je kAi ApaNI prApti karIne satsaMga aMgIkAra kare ane vivekarUpI lecameLavIne trivarganuM sAdhana kare te paramapadane pAme. e A sava vAtanuM rahasya che. lakSmI bolI- e satya che. A pramANe te banne devIone vivAda bhAMge, eTale te banne pitapitAne sthAne gaI. | iti lakSamIsarasvatyo saMvAda upale saMvAda saMbhaLAvIne vaLI te kvaTathI gharamAM pravezela cAraNa be ke-"A pramANe purANadikamAM paNa kahe che, tethI hai bhAIo ! sAMbhaLe. .... dAnaM bhogo nAzastisro gatayo bhavanti vittasya / .. yo na dadAti na bhukte, tasya tRtIyA gatirbhavati // dAna, bega ane nAza te pramANe dhananI traNa gati che. je vana dete nathI, temaja je lakSmIne bhagavate paNa nathI, tenI la(bInI trIjI gati (nAza) thAya che. Ama hevAthI satpurUSane lAmI maLatAM tenuM uttama phaLa dAna che. bhega tenuM madhyama raLa che. je purUSa A be phaLamAMthI eka paNa uttama ke madhyama phaLa meLavate nathI, tene tenI lakSmInuM trIjuM kaniSTa phaLa (nAza) maLe che. pUrva puNyane kSaya thAya eTale lakSamI te durgatimAM bhramaNa karavAnuM ApIne cAlatI thaI jAya che. kahyuM che ke - Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakSama pallava. 357 . pRthivyAbharaNaM puruSaH, puruSAbharaNaM pradhAnataralakSmIH ... / lakSmyAbharaNaM dAna, dAnAbharaNaM supAtraM ca // pRthvinuM AbhUSaNa purUSa che, purUSanuM AbhUSaNa uttama lImI che, lamInuM AbhUSaNa dAna che, ane dAnanuM AbhUSaNa supAtra che" * tethI he bhavya che! ati durlabha e manuSyabhava ane dhana pAmIne supAtradAnamAM tene vyaya karo. manuSyabhava ane lakSamIne vega te dudha sAkaranA saMganI je che. A pramANe baMnene vega maLyo hoya te lakSmI abhayadAna, supAtradAna, anukaMpAdAna, ucitadAna ane kirtidAna devAvaDe saphaLa kema karatA nathI ? kAraNa ke dhanalAbha thAya tyAre A lekamAM jyAM sudhI lakSamI hoya tyAMsudhI ja tenI meTAI che. lakSamI jAya eTale manuSyapaNuM paNa tRNanI jevuM ladhu thaI jAya che, koI barAbara javAba paNa ApatA nathI, dAnamAM je lakSmI vAparI hoya te te jatI rahetI nathI, sthira thAya che. kadAcita pUrva bhavamAM karelA bahu " pApanA udayathI lakSmI cAlI jAya te paNa dAtAranI mahatvatA A lokamAM ghaTatI nathI ane paralokamAM te lekottara mahatva maLe che. je dhanapurUSa kRpaNatAnA doSathI jarA paNa dAna dete nathI, te lakSmI heya chatAM paNa prabhAte tenuM koI nAma letuM nathI. je kaI tenuM nAma le te bIjAo tene Thapako Ape che. ke-AvA nIcanuM, kRpaNanuM atyAramAM nAma zuM che? jarUra kAMIka akalyANa thaze. A pramANe dAna nahi denArane te sahaja phaLa maLe che. tethI he bhavya leke ! ubhaya lekamAM sukhadAyI evA dAnadhamamAM avazya prayatna kare te ja kharo sAra ane lAmI pAmyAnuM sArthaka che." Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 dhanyakumAra caritra. dhanakarmA zreNInA rUpamAM parAvartana karIne Avela te cAraNa te putrIne kahe che ke-"A pramANe munimahArAjanI dezanA sAM bhaLIne huM manamAM camatkAra pAmya ane ciMtavavA lAge ke are ! ajJAnavaDe meM te ati duSkara e narabhava tathA dhanasAmagrI maLyA chatAM baMnene gumAvI dIdhAM che. aleka ane paralekanuM kAMI paNa sAdhana kyuM nathI. durgatimAM javAnA kAraNa'bhUta pApakarmanI ja meM te puSTi karI che. kRpaNatAnA doSathI meM kaI paNa ApyuM nathI, khAdhuM nathI, bhagavyuM nathI, mAtra dIna purUSanI jema duHkhe bharAya tevA jaTharanI pUrti karI che. vaLI meM bhagavyuM nathI, eTaluM ja nahIM paNa putrAdikane bhegavavA paNa dIdhuM nathI. kItinA hetuvaDe yAcakane paNa dhana ApyuM nathI, dIna, duHkhI, nirAdhArane udgAra paNa koI divasa karyo nathI, tethI have avazya huM mAro janma saphaLa thAya tema karIza." A pramANe kalpanA karIne huM ahIM AveluM chuM. ane putra ! muninAM vacana sAMbhaLavAthI dhanAdinA dhyAnamAM huM nirmamatva bhAvavALe thaye chuM. A teono upakAra che. kRpaNutAnA doSathI atyAra sudhI je kALa gayo ne badhe to durgatinuM piSaNa thAya tevI rIte meM gumAve che. tame sarvane paNa dAna ane bhegAdikamAM huM aMtarAya karanArA thaye chuM; tame to suputra havAthI mArA Azayane anukULa rahI atyAra sudhI kALa vyatita karyo che tethI he putra!dhanAdi sarva pApanA adhikaraNe hevAthI te sarvane bahu duHkhadAyIpaNe meM sAdhumahArAjanA upadezathI jANyA che, tethI have dhanAdikano supAtramAM vyaya kara| vAnI mArI icchA che. dAnAdikathI rahita dhana te kevaLa anarthane ) upajAvanArAja thAya che, tethI have dIna janono uddhAra, supAtranuM Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama pavi. * 359 piSaNa, kuTuMbI janonI pratipAlanA vigere karavAvaDe huM dhananuM uttama phaLa meLavIza; tethI tamane paNa dAne ane bhegAdikamAM je IcchA hoya te mane kahevI, tene mATe sukhethI dhana levuM. A jathI tamane mArI anumati-rajA-AjJA che. pharIthI pUchavuM nahi, huM to have dAnAdika satkAryamAM ja mazagula rahIza." - ( A pramANe kahIne te khoTo dhanakarmA dinajane vigere sarvane Icchita dhana ApavA lAge. vaLI sIdAtA svAmibhAIone tathA anya yAcakane tenI icchAthI paNa adhika ApavA lAge. A pramANe thoDAja divAmAM ATha kareDa sonAmahere te kapaTI zreSTIe vAparI nAkhI. nagaramAM paNa bhAre vastro ane AbhU-. SaNe paherIne sukhAsanamAM--pAlakhImAM athavA te rathamAM besIne te bahAra nIkaLatA. eka divasa tenA koI bALa vayanA priyamitre tene pUchayuM ke "are zreSTina ! hamaNAM tamArI AvI udAra dAna vRtti, tyAgavRtti tathA bhagavRtti kevI rIte thaI ?" tyAre pUrve kahelI kapita hakIkata kahIne teNe uttara ApyuM. te sAMbhaLI keTalAka uttama che bolyA ke-aho ! nirapRhi evA muninI dezanAvaDe koNa pratibaMdha pAmatuM nathI? AmAM zuM Azcarya che? pahelAnA vakhatanI vAto zAstramAM sAMbhaLIe chIe ke kALakumAra, daDhaprahArI, cilatiputra, dhanasaMcaya zreNI vigere paNa kukarmamAM magna thayelA, kumArge gayelA, kumArganuM piSaNa karanArA, kumatithI vAsita thayela aMtaHkaraNavALA, sAte vyasana sevavAmAM tatpara ane krUra,, mahAnidhura pariNAmavALA hatA, chatAM teo paNa muni mahArAjanI dezanA sAMbhaLIne pratibaMdha pAmyA hatA ane teja bhavamAM jainadharmane ArAdhI cidAnaMda padane teoe prApta karyuM hatuM. te A Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. zreNImAM te e doSa kyAM hatuM? mAtra kRpaNapaNuM ja hatuM, te muninA upadezathI teNe jANyuM; paNa A zreNI kharekhara dhanya che ke tenI AvI janmathI cUMTelI kRpatA nAza pAmI ! ApaNA ' jevAnI tevI mati kayAre thaze? 'A pramANe uttama che tenI stuti karatA hatA. keI vaLI bolatA hatA ke -"AnuM AyuSya have a9pa rahyuM jaNAya che, jethI janmano svabhAva paNa teno pharI gaye-vaMbhAvapAlaTa thaI gaye. jotiSazAstramAM kahyuM che ke jyAre janmanI prakRti ekadama prayatna vine pharI jAya tyAre AyuSya apa bAkI rahyuM che tema samajavuM." A pramANe jenA ) manamAM jema AvatuM tema sarva kaI belatA; ghaNA mANasanA meDhA baMdha konAthI thaI zake che? ' have eka divasa te phUTa dhanakarmA rAjadarabAramAM gaye, ane bahu mUlyavALI bheTa rAjA AgaLa dharIne rAjAne page lAgI ubhe rahyo. rAjA paNa navI jAtanI mahA mUlyavALI tenI bheTa joIne bahu rAjI thaye, ane AdarapUrvaka tene belAvIne kahevA lAgyuM keke "ahe zreNI ! tamArA cittamAM AvI udAra buddhi kyAMthI thaI? pahelAM te leke hamezAM tamArA kRpaNutAnA dezanI ja vAta karyA 'karatA hatA ane hamaNAM te kSaNe kSaNe tamArA dAna, bhega vigeremAM udAratAnI ja vAta saMbhaLAya che. A kevI rIte banyuM? sAce sAcuM kahe." eTale te phUTa zreSThIe pUrve kahelI kapila muni mahArAjanI dezanA vigere pratibaMdha thavAnA kAraNarUpa thayA hatA te vRttAMta kahI batAvyo. rAjA paNa tenI vAta sAMbhaLIne cittamAM camatkAra pAmyo ane kahevA lAgyo ke- aho! jIvanI gati aciMtanIya che. sarvajJa vinA kaI te gatine jANI zakatA nathI." Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama pallave. 361 A pramANe kahIne ucita sanmAna tathA prAsAda ApIne rAjAe kahyuM ke-"amArAM lAyaka je kAMI kAmakAja hoya te sukhethI kaheje, manamAM zaMkA rAkhatA nahi." vigere kahI tene saMteSIne visarjana karyo. te paNa praNAma karIne uDyo, ane manamAM vicAra karavA lAge ke "aho ! dAnavaDe zuM thatuM nathI ? dAnathI , phe paNa sAnukULa thAya che, to pachI manuSyanI te zI vAta?" A pramANe vicAra karate te ghera AvyuM. A pramANe kuTa dhana. karmA zreNInI dareka ghara, dareka rastA upara, dareka hAnAM mahaTAM gAmomAM yAcakajanee yaza ane zobhA vistArI dIdhAM, arthAta te sarvatra vikhyAta thai gaye. - have je gAmamAM mULa dhanakarmA gayela hatuM, teja gAmamAM koI yAcaka phUTa dhanakarmA pAsethI mAgIne IcchAthI paNa adhika dhana, vastra, AbharaNAdika meLavIne phUTa dhanakarmAnI prazaMsA karate pitAne gAma javAnI IcchAthI AvyuM. rastAmAM eka zreNInI dukAna upara mULa dhanakarmA beThA hatA ane vyApArAdikanI vAte karate hatI. tenI pAsenI dukAnavALAe A vastrAbharaNathI zobhatA yAcakane raste jatAM oLakhIne belA. te yAcaka paNa tenI pAse AvIne kUTa dhanakarmAnAM yazane varNavate kahevA lAgyo"are amuka zreSinI lakSmIne Azraya karIne rahela lakSmIpu nAmanA nagaramAM karNa, bali vigere dAnezvarIne bhUlAvI denAra, sAkSAt kuberanA avatAra jeva, punyane jANe ke samuhaja ekaTho the hoya te, badhA nezvarIomAM agresara dhanakarmA nAme zreNI vase che. teNe mArI jevA ghaNAonAM dAridrayane pheDI nAkhyA che. vartamAna samayamAM te A dAridrayane cUranA, IcchAthI Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36ra dhanyakumAra caritra. * paNa adhika dAna devAvALe meM kaI ja nathI, ke sAMbhaLe paNa nathI. tenI mAtAe teneja ja che. badhA dAtAranA guNethI zobhate A dAnezvarI che, AnI je dAnezvarI keItha nathI, tema kaI thaze paNa nahi. zuM tenuM vizeSa varNana karUM ? sAkSAt brahmA paNa tenA guNe kahevAne samartha nathI." A vAta pAsenI kAna upara beThelA mULa dhanakarmAe sAMbhaLI. te sAMbhaLatAM ja tenA cittamAM camatkAra utpanna thaye, ane te vicAravA lAge ke"ahe ! mArA nagaramAM dhanavaMta dhanakarmA te huM ekaja chuM, e nAmavALo bIjo koI dekhyo nathI, tema sAMbhaLe paNa nathI! ane huM te ahIM chuM' athavA A dhanakarmo kaI bIje gAmaLI Ave che ke zuM ?" A pramANe zaMkAyukta cittathI yAcakane teNe pUchyuM-"tame kahele dhanakarmo kaye gAmathI Avele che? yAcake kahyuM "Avela che, Avela che temazuM pUcho cho? te te teja gemane amuka piLane rahevAsI che. rUpamAM sAkSAt tamArI jevo ja che, guNemAM te devathI paNa ghaNe adhika vadhAre che. A pramANenI yAcaka pAsethI hakIkata sAMbhaLIne tenA cittamAM moTI citA ubhI thaI. "A yAcaka zuM bole che? te nagaramAM mArI je bIjo koI rahetuM nathI, te pachI mArI paLamAM te te koNaja hoya?" A pramANe vicArIne teNe pharIthI pUchayuM- "are yAcaka! tuM je bole che, te mArA cittamAM vAta baMdhabesatI lAgatI nathI, tethI ja huM vAraMvAra pUchuM chuM. "bhikhArIne se jIbha hoya che. tethI kSaNe kSaNe judu judu belavuM te tamArI jAtine dharma che, tethI huM tane pharI pUchuM chuM ke tuM je bole che te te koIne heDethI sAMbhaLyuM che athavA te pote ja te dekhyuM che? Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama palava. 33 athavA bhAMga pIne astavyasta bole tema tuM beTuM bele che? kAraNa ke te kahela piLane te huMja agresara chuM. mArI jeTaluM dhana tathA vyApArAdikathI yukta mArI sarakhI dhurAne dhAraNa karanAra AkhA nagaramAM paNa bIjo koI nathI, te pachI te paLamAM te kyAMthI ja heya? amuka kArya prasaMge huM ane A chuM, haju mane AvyAne thoDA divaso ja thayA che, tethI tArI kahelI vAta kevI rIte saMbhave? A pramANe sAMbhaLIne te yAcakabolya "zuM karavA nakAme vivAda kare che ? ame yAcake te hamezAM sAcuM ja bolanArA hoIe. jevuM joIe tevuM ja belanArA chIe. hRdayamAM kAMI ane mukhamAM kAMI tema bhinna AzayathI vartavuM ane bolavuM te guNa te vidhAtAe tamArI ja jAtine ApeluM che. jo tamane mArI vAta sAcI na lAgatI hoya te tyAM jaIne jue, eTale sarva jaNAze. paraMtu nagaramAM bhamatAM meM ema paNa sAMbhaLyuM hatuM ke A dhanakarmA pahelAM te bahuja kRpaNa hato ane hamaNa " te dAnagurgavaDe tenA je koI paNa jaNAtuM nathI. tethI he zreSina ! meM je sarve kahyuM che te sAcuM ja jANaje. asatya bolavAthI mane zuM phAyado? meM te jevuM dekhyuM che tevuM ja kahyuM che, temAM deha karavA jevuM nathI. meM kahyuM tethI nyUnAdhika huM kAMI paNa jANatA nathI. tamAruM kalyANa thAo. huM have jAuM chuM." Ama kahIne te yAcaka cAlate thaye. zreNI dhanakarmA uparanI badhI vAta saoNbhaLIne vicAra karavA lAge ke-"A badhI vAta te utpAta jevI che, kaI rIte saMbhavI zake tevI nathI, vaLI kevaLa asatya heya tema paNa jaNAtuM nathI, kAMIka vadhAre ghaTADe haze, paNa mULathI asatya heya tema Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 " dhanyakumAra caritra. lAgatuM nathI, tethI have huM tAkIde jAuM. je kAma haze te pharIvAra pAcho AvIza." A pramANe vicAra karIne divasa thoDo bAkI hate tevAmAM te raste paDyo. mArge ke gAmamAM te sute, paNa rAtrImAM mAnasika ciMtAnA vegathI tene nidrA AvI nahi. dukhamAM-saMtApamAM rAtrI vyatIta karIne prabhAte potAnA gAma tarapha cALakapaTI dhanakarmAne daivapragathI tenA AgamananI pahelethI ja khabara paDI gaI, tethI dvArapALane teNe kahI rAkhyuM ke"are sevake ! hAla A gAmamAM bahurUpI dhUtArAo ghaNA AvelA che. aneka prakAranI dhUrtakaLA keLavIne teo lekone chetare che. temAM vaLI keTalAka te koI gharadhaNInA jevuM ja rUpa karIne gharamAM pravezIne gharamAMthI lakSmI vigere sArI vastuo upADI jAya che, tethI sAvadhAnapaNe rahejo. koI ajANyA mANasa gharamAM Ave te tene vAra-aTakAvaje, pesavA deze nahi." | madhyAnha lagabhaga mULa dhanakarmA pitAne gAma AvyuM ane lekee nagaramAM praveza karatA tene che. tene joIne aMdara aMdara kAnanI pAse AvIne teo kahevA lAgyA-"are ! Aje vaLI dhanakarmA mULa veSa vigere paherIne page cAlate kyAMthI Ave che? te sAMbhaLIne bIjo bolya-"A dhanakarmo nathI, dhanakarmAnI je navAja rUpavALo ke musAphara Avato jaNAya che." pelAe kahyuM- tuM sAcuM kahe che ! kAraNa ke meM Aje savAre ja sukhAsanamAM beThelA ghaNA sevakethI parivRtta thayelA dhanakarmAne A rIte jatAM jo che. tyAre trIjo bolya-dhanakarmA te Aja che kAraNake Ane jotAM jotAM mAre Akhe janmAre pUruM thaI gaye. je A dhanakarmA na hoya te ApaNe sarata karIe." A pramANe vividha - - Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama pallava. 365 prakAranI vAte thavA lAgI. mULa dhanakarmAe temAMthI keTalIka geDI thaDI sAMbhaLI. te sAMbhaLIne te manamAM vicAravA lAge ke-- Ika AmAM kAraNa to lAge che; paNa pahelAM ekavAra mAre ghera jaI gharamAM pravezI, svastha thaIne pachI A bAbatamAM tapAsa karIza." A pramANe vicAra karate utAvaLe te gharanA AMgaNA pAse Avyo . paNa tene dekhIne koI nekara ubhe thayo nahi, tema tene praNAma paNa kyuM nahi. A pramANe dekhavAthI "A zuM?' ema vicArate 8 te gharamAM praveza kara lAgyo, tyAre nokaroe tene kahyuM-"kyAM jAo che? konA gharamAM pese che ?' A pramANe sAMbhaLIne camatkAra pAmela dhanakarmA bolyo-"are amuka ! are bhAI ! zuM tuM mane paNa oLakhatA nathI? are mArI nekarImAM rahyA tane te ghaNA varSa thaI gayA. Aje tamArA badhAne Ama viparyAsa kema thaI gayo che?" sevakoe kahyuM-jA, jA, bIje ThekANe dhUrta kaLA . keLavaje. ame te jANIe chIe. jANelA graha pIDA karI zaktA nathI." zreNIe te sAMbhaLI kahyuM ke-"tame badhA svAmIhI thaI gayA che? sAta, ATha, daza divasamAM te vismRti pAmI gayA ke jethI tame tamArA zeThane paNa oLakhatA nathI." sevakoe kahyuM ke svAmI? koNa tArA sevake ? amArA svAmI te gharanI aMdara bahu enaMdathI lahera kare che, te ciraMjIva-Ayu. bAna che. tuM te kaI tAre dhUrtakaLAvaDe gharane luMTavA Ave che. je amArA svAmI A vAta jANaze te tArI mAThI gati karAvaze." A pramANe vAdavivAda thate sAMbhaLIne pADozIo AvyA. tene dekhIne zreSThIe kahyuM- are kelANA bhAI! are juo, juo ! tamane te divase amuka kArya kahIne amuka gAme Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 dhanyakumAra caritra. huM gayuM hatuM. te kArya saMpUrNa karIne huM tarataja ahIM pAchA Avyo chuM. A ghaNA vakhatanA paricita mArA sevake mane oLakhatA ja na hoya tema varte che, ane mane gharamAM praveza karavA detA nathI. " A pramANenAM te zreSThInAM vacana sAMbhaLIne te sarve paNa vicAramAM paDI gayA. "A dhanakarma koNa? gharanI aMdara che te koNa? A je kahe che te paNa sAcuM lAge che. gharanI aMdara rahela paNa sAce jaNAya che, A benI vacce kiye dhanakarmA sAce ane ke khoTa ? atizaya jJAnI vagara A vAtane bhede koNa jANe?" tyArapachI temAMthI eka be ke-"gharanI aMdara rahela zreSThIne bahAra lAvIne baMnene saMga karI meLavaNuM karI joIe, to 'satyAsatyanI tarata parIkSA thaze." te sAMbhaLIne kaI khoTA dhanakarmA taraphathI maLeLa khAnapAna tathA tenAM miSTa vacanathI tRpta thayelA tene AdhIna thayelA bolI uThyA ke_A dhanarmA bNa che? dhanakarmA te gharamAM rahIne AnaMda kare che. A te kaI dhUtAre ahIM Avele jaNAya che. tyAre koI buddhivaMta tattvagrAhI be ke-"bhAIo ! mane te A bahAra ubhele dhanakarmAja sAro lAge che, kAraNa ke prakRti ane prANa sAtheja jAya che. keIne tattvajJAnanA zravaNathI pratibodha thAya, ane kaI rIte svabhAvamAM parivartana thAya, paNa mULathI tene svabhAva pharI jato nathI. A dhanakarmA te mULa prakRtivALe dhanakarmA dekhAya che. prakRtithI tenAmAM pheraphAra thaye hoya athavA te pharI gaye heya tema dekhAtuM nathI. gurUmahArAjanA upadezanA zravaNathI kUpaNa paNa dAnAdika Ape che, te paNa te yogyayogya bheda pADIne Ape che, jema tema pitAnuM dravya uDAvI nAkhatuM nathI. moTA kaSTavaDe ane mahA Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama palava. 367 pApanAM kAryo kare tyAre dravya maLe che. tene vyaya kema kare te tenuM ja hRdaya jANe che. dAna devuM te maraNa barAbara lekamAM gaNAya che. gharamAM rahela dhanakarmA te jevI rIte vairInA hAthamAM dravya Ave tyAre te game tenI pAse vicAra karyA vagara luMTAve che tema A badhuM dravya luMTAve che. tethI mArA aMtaHkaraNamAM te A bahAra ubheleja dhanakarmA sAce jaNAya che.' A pramANe bahAra thatA kaLAhaLa sAMbhaLIne dhanakarmA zreSThIne mATe putra bahAra Avyo, tene joIne mULa dhanakarmAe tene kahyuM ke-"are putra dharamAM te kene saMgrahI rAkhela che?" A - pramANe tene belato sAMbhaLIne te putra paNa vizvamamAM paDyo ane . vicAravA lAgyo ke- A zuM upAdhi ubhI thaI?" A pramANe vicArate te mauna dhAraNa karIne gharamAM gayo, ane phUTa dhanakarmAne badhe vRttAMta nivedana karyo. te paNa tarataja uDyo ane kahevA lAgyo ke- meM gaI kAle ja nahotuM kahyuM ke gAmamAM bahu dhUtArA AvelA che? temAMthI A kaI dhUtAre ahIM AvyuM haze; paNa asatya kyAM sudhI Takaze-tene nirvAha kayAM sudhI thaze?" A pramANe bolate te bahAra AvyuM. sevaka badhA tene joIne ubhA thayA. kUTa dhanakarmAe mULa dhanakarmAne kahyuM ke -"are ! tuM kyAMthI AvyuM che? are dhUrta! tuM kemanA gharamAM praveza karavA Icche che? te sAMbhaLI mULa dhUnakama belyo-"huMja A gharane svAmI chuM, - meM A saMpatti bahu kaSTavaDe meLavelI che. paNa tuM koNa che? dhUta kaLAthI mArA gharamAM pesani mArU dhana A pramANe tuM kema luM TAve che ? have tuM Ama bahAra nIkaLI bajAramAM sAce nyAya karanAra vyApArIonA paMca pAse cAla, jethI ApaNA sAcA Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 dhanyakumAra caritra. khoTAnI parIkSA thaI jaze. ceranI gati mera jevI ja thAya che." te sAMbhaLI dhanakarmAe kahyuM ke-"gharamAM hoya te sAco, bahAra rakhaDate heya te khoTe, te vAta sarve jANe che. te hakIkta spaSTa che; tethI te rAjAjI pAse jaIne, tArUM dhUtArAnuM meTuM bhAMgI nAkhI, sarva sabhA samakSa tane kheTe TharAvI gadheDA upara besADI A dezamAMthI bahAra kaDhAvI mUkIza-dezanikAla karAvIza.' A pramANe vivAda karatAM teo bajAramAM AvyA ane nyAya karanArAone belAvIne teonI AgaLa baMnee pitapitAnI vAta kahI saMbhaLAvI. te sAMbhaLI bajAramAM besanArA badhA vyApArIo vigere camatkAra upaje tevI vAta hovAthI Azcarya pAmyA. temAM jeo dujana hatA teo te te dhanakarmAne de'khIne AnaMda pAmyA, paNa jeo sajana hatA teo kheda pAmatAM bolavA lAgyA ke "are (saMsAramAM kamanI vicitra gati che. kamanI viSama evI udayanI sthiti jinezvara ane jinAgama vagara anya koNa jANI zake tema che? are bhavya che ! juo, karma pariNAma rAjA manuSyane kevA kevA nATaka nacAve che?" nyAya karanArA sarve te baMnene joIne viramaya pAmyA ane bolavA lAgyA ke-"A baMnemAM eka mAtra paNa nyUnAdhikapaNuM nathI, tethI zuM karavuM ?" te sAMbhaLI eka nipuNa buddhivALe be -"AnA putrAdika svajana purUSone pUrve anubhavelA saMketAdika pUcho. je te saMkete barAbara kahe te sAce dhanakarmA samaja, bIjo beTa samaje." mahAjaneete pramANe karyuM, tyAre mULa dhanakarmAe svAnubhUta saMketAdika kahyo, tyAre kUTa dhanakarmAe paNa devInI sahAyathI cUDAmaNi zAstradvArA jANune sarve saMketo sArI rIte Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama pallava. 39 kahI dIdhA. A pramANe thavAthI sarve vyApArIo paNa sarakhI saMketenI pUrti sAMbhaLIne bhagna pratijJAvALA thayA. "are! sarakhA AkAravALA, sarakhA hAvabhAvavALA ane sarakhuM bolanArAomAMthI kayA upAyavaDe sAcA khoTAne bheda che? tethI jyAM sudhI sAcA kheTAnI satya parIkSA na thAya tyAM sudhI baMnemAMthI ekee gharamAM praveza kare nRhi." A pramANe mahAjane baLAtkAre te baMnene gharamAM pesatA kyA, tethI te baMne jude jude sthaLe rahetAM hamezAM savAre uThIne judI judI rIte teo kaleza kaMkAsa karavA lAgyA. hamezAMnA kaLathI kaMTALIne lekee pharIthI ekaThA thaI teone kahyuM ke-"tame baMne rAjadvAre jAo. tyAM rAjAnA pratApathI tathA tenA adhika puNyatejanA baLathI sAcA kheTAne vivare tarataja ? thaI jaze." A pramANe mahAjane maLIne kahyuM, tethI teo rAjA pAse gayA. rAjA pAse jaI tene namaskAra karIne pitAnuM duHkha nivedana karIne baMne ubhA rahyA. rAjA paNa pUrvanI mAphakaja samAna AkRtivALA ane samAna bolanArA dekhIne muMjhANe, eTale teNe maMtrIone hukama karyo ke_"A baMnene nyAya karI Ape.' maMtrIoe paNa teone nyAya karavAmAM vividha prakAranI vacana racanAo vaDe teo bhUlA khAI jAya tevAM chata pUchayA, aneka prazno pUchayA, vAkyanI racanAo karI bhayAdika dekhADyA, paNa tarUNInAM kaTAkSe napuMsaka upara jema niSphaLa jAya, tema te maMtrIonAM sarve prayatna niSphaLa gayAM. tyAre teo paNa vicAramAM mUDha thaI gayA ane rAjA pAse jaIne belyA ke "svAmina! amArAmAM jeTale buddhine vilAsa che, eTale badhAM te A baMnemAMthI satya Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370 dhanyakumAra caritra. asatyane nirNaya karavA mATe ame vAparyo, paNa kaI prakArane nirNaya ame karI zakyA nathI. Aja divasa sudhI ame dharAvela amArI buddhine garva paNa niSphaLatA pAme che. A pramANe maMtrIonAM "vacana sAMbhaLIne viSAdapUrvaka rAjAe kahyuM ke-je ApaNI sa bhAmAM A baMnene nirNaya na thai zake te mArI mahatvatAmAM ) khAmI Ave, tethI have zuM karavuM ?" te samaye keIe kahyuM ke ravAmina! "bahuratno vasuMdharAkahevAya che, A tamArUM nagara ghaNuM moTuM che, tethI temAM koIka te dee Apela varadAnavALA, atula caturAivALA, cAre buddhine dhaNI, bahu puNyanA samUhavALa paNa haze; tethI AkhA nagaramAM koI adabhUta vastu ApavAnA TharAvathI paDaha vagaDA, jethI ApanA puNyabaLavaDe kaI te purUSaratna pragaTaze, ke je A baMnene bheda pragaTa karaze ane tamArI ane rAjayasabhAnI mahatvatA vadhAraze." 5, A pramANenI tenI vANI sAMbhaLIne rAjAe tarataja AturatAthI kahyuM ke "je koI buddhizALI ati prajJAvaMta purUSazreSTha A baMnene satyAsatyane vibhAga karIne nirNaya karI Apaze, tene bahu dhana sahita A dhanakarmAnI putrI paraNAvavAmAM Avaze. A (pramANe AkhA nagaramAM rAjAnI AjJAthI paDaha vagaDAvavAmAM AvyuM. paDa9 vAgate vAgate tripatha, catuSpatha vigere bajAramAM pharate pharate je sthaLe dhanyakumAra vasatA hatA tyAM AvyuM. gokhamAM ubhelA dhanyakumAre te paDaha sAMbhaLIne jarA hasIne pitAnA samAjane pratye kahyuM ke rAjAnI AvaDI moTI sabhAmAM keIe paNa A baMnene nirNaya na karyo?" sabhyae kahyuM kevAmina ! tamArI jevA atula buddhivALA sivAya bIjuM Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama pavi. 31 koNa te karI zake ?' A pramANe sAMbhaLIne dhanyakumAre te paDaha che ane tene AgaLa jate aTakAvIne teo tarataja rAjA pAse gayA. rAjA te te khabara sAMbhaLIne ja bahu harSapAmya ane teNe manamAM tarataja nirNaya karyo ke "kharekhara A puNyazALI dhanyakumAra A baMnene pheTa jarUra karaze." dhanyamArane rAjAe sabhAmAM AvatA joyA, eTale tene bahumAna ApIne pitAnI pAse besADyA ane badhI hakIkta nivedana karI. dhanyakumAre sarva vRttAMta sAMbhaLIne kahyuM ke-baravAmina ! A jagatamAM satya dharma jevo bIjo koI paNa dharma nathI, teja kharekhara vizvAsa karavA lAyaka che. ahIM A baMnene vibhAga koIe karyo nahi, paNa satya dharmaja satya asatyane vibhAga karaze. prathama A baMnene snAna karAvIne tenI pAse divya karAvavuM paDaze, tethI je sAce haze te tarataja divya karI zakaze, bIjo karI zakaze nahi." A pramANenI dhanyakumAranI vANune rAjAe paNa anumodana ApyuM! pachI dhanyakumAre eka jhINuM mALavAvALI jhArI maMgAvI ane sabhAnAM madhyamAM tenuM sthApana karyuM. lAkha leke Ane nyAya jovA tyAM ekaThA thayAM. baMne dhanakarmAne sabhAmAM lAvavAmAM AvyA ane rAjA pAse ubhA rAkhavAmAM AvyA. te vakhate dhanyakumAre ubhA thaIne te baMnene kahyuM ke tame baMne snAna karI svaccha vase paherIne sabhAmAM tAkIde Ave." teoe te pramANe karyuM ane rAjayasabhAmAM AvyA, eTale pharIthI dhanyakumAre tene kahyuM ke tamArA bemAMthI je kaI dharmanA pramAvathI A jhArInI naLInA eka mukhethI pravezIne bIje mukhethI bahAra nIkaLaze te sAce dhanakama gaNAze. A pramANe sAMbhaLIne kheTe dhanakarmA manamAM AnaMda Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 dhanyakumAra caritra. pAmya ane vicAravA lAge ke_bahu sAruM thayuM. devInA baLathI huM te naLImAM pezIne bahAra nIkaLIza ane sAce TharIza. pachI te ghara, te dhana ane sarva mArU ja thaze. mULa dhanakarmA te te sAMbhaLIne ciMtAmAM paDyo ane vicAravA lAge ke-"A ati nAnA nALavAmAM pesavuM ane nIkaLavuM e baMne duSkara che, A nyAyathI mAruM zuM thaze?" A pramANe te ciMtAmAM paDyo. vaLI pharIthI dhanyakumAre kahyuM ke-"are devI ane de ! je huM sAce dhanakarmA hekaMta A pilANavALI naLImAM pesavAnI ane nIkaLathavAnI mane zakti Ape. A pramANe kahIne baMnee divya karavuM. tema karavAthI je sAce haze te tarataja jaNAI Avaze." A pramANe kahIne dhanyakumAra bolatAM baMdha rahyA, ke tarataja khoTo dhanakarmA te devInI sahAyathI te palANavALI naLImAM pezIne bahAra nIkaLe. bahAra nIkaLIne je te rAjAnA pagane sparza karavA gaye ke tarataja dhanyakumAre tene ceTalIethI pakaDIne rekI rAkhe, kAraNa ke vaMtarAdhiSThIta zarIravALo mANasa zikhAnuM grahaNa thatAM AgaLa cAtA ? raktamAnuM rahetuM nathI. dhanyakumAre pachI rAjAne kahyuM che. svAmina ! A tamAre cAra che, ane pele sAce dhanakarmA che. A koI deva agara devInA baLathI naLImAM pezIne nIkaLI zakyo che, paraMtu te khoTe che. A badhI viDaMbanA A kapaTIe karI che. bIjAnA gharanI lakSmI vAparI nAkhI che ane pitAnI jAtane chupAvI che. A pramANe dhanyakumAranI vANI sAMbhaLIne rAjAe cerane oLakhyo, ane potAnA sevakone tene mArI nAkhavAne hukama karyo. rAjasevakoe tarataja tene pakaDyo. te vicAravA lAgyo ke have ApaNuM kapaTa cAlaze nahi. mULa Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama palava. mArUM varUpa pragaTa karIza te jIvI zakIza, nahite jIvI zakIza nahi. pachI pitAnI mAyA niSphaLa thavAthI ane buddhi maMda thavAthI te baMdIvAne zrI dhanakamanuM rUpa tyajI daIne tarataja mULa svarUpe pragaTa karyuM ane sabhAmAM rahela sarvane sAMbhaLatAM be ke-"sarve leke mArUM kathana sAMbhaLe. ghaNA divasa pahelAM amAre cAraNane ekameLo mAM hato. pitAnI vAcALatA ane kozalyatA prakaTa karavAnA samaye keIe kahyuM ke-A badhAnI kahelI kaLA tyAre ja sAcI manAya, ke jyAre AmAMthI koI paNa cAraNa amita dhanavALA dhanakarmAne ghera jaIne tenI pAsethI eka divasane ApaNI jJAti saMmelanamAM cAle teTalA bhejanane kharca meLave." A pramANenAM tenAM vacana sAMbhaLI meM pratijJA karI kejo dhanakarmA pAsethI ApaNA samudAyane eka divasanuM bhojana thAya teTaluM dhana lAvuM teja A samudAyamAM ekaThA thayelA dravya- ' mAMthI mAro bhAga mAre le, nahi to le nahi." A pramANe pratijJA karIne dhanakarmAne ghera jaI AzIrvAda daIne meM eka divasanA bhajanane kharca mAge, eTale te zreNIe kahyuM ke-Aje samaya nathI, AvatI kAle ApIza." vaLI bIje divase huM gaye tyAre kahyuM ke--kAle ApIza." A pramANe kahetAM tene sAMbhaLIne huM trIje divase gaye, paNa uttara teja maLe ke kAle ApIza." A pramANe meM aneka divasa sudhI tenI pAse yAcanA karI, paNa kAMi maLyuM nahi. cAraNanA samUhamAM huM pratijJA bhraSTa thavAthI badhA mArI mazkarI karavA lAgyA, tyAre meM vicAra karyo ke- meM AvI pratijJA karIne mArI meTAI gumAvI! paNa AvI rIte mArI pratijJAne bhaMga thAya, te pachI jIvavuM nakAmuM che. A pramANe Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 dhanyakumAra caritra. vicAra karIne A atizaya paNa purUSanI nahi bhegavAtI la kSmIne bhegamAM lAvavA mATe meM caMDikadevInI ArAdhanA karI; ghaNA upavAsa ane ghaNu kaleza-du:kha meM sahana karyA, tyAre te devI mArA upara prasanna thaI. teNe mane jevuM rUpa karavuM hoya tevuM karI zakavAne vara dIdhe. teTalAmAM zreSThI bIje gAma gayA, te lAga maLavAthI zreSThInuM rUpa karIne huM tenA gharamAM pesI gaye. tenA gharamAM rahIne meM tenI lakSmInuM sArthaka karyuM. temAM paNa meM te tenuM ja nAma ane vaizakIrti vadhAryA che. duHkhI prANIone je meM uddhAra karyo che, temAM paNa puNya te tene ja che. lekamAM paNa kahevata che ke jenuM anna tenuM puNya. meM te mAtra tenA gharanuM bhojana karyuM che, tenA aMtaHpurAdikamAM paNa meM kAMi paNa anucita A kArya karyuM nathI, ke jenAthI huM rAjAne ke dharmane doSapAtra thAuM. meM te te dhanakarmA zreSThInuM ja nAma ane kIrti vadhAryA che. AmAM mAre zuM doSa che ke jethI mahArAjA mane vadhanI AjJA pharamAve che?" A pramANe te bhATanAM vacana sAMbhaLIne rAjAdika sarve sabhA- jane vismayapUrvaka hasavA lAgyA ane belyA ke "are cAraNa! te bahu sAruM karyuM. A zeThanA kRpatArUpI regane tArI vinA kaI bIjo uttama vaidya maLata nahi. AvA kRpaNane AvI ja zikSA ghaTe che, AmAM tAre kAMI paNa deSa jaNAtuM nathI." rAjAe paNuM kopa tyajI daI prasanna thaIne te cAraNane baMdhanathI mUkAvyuM ane tene yathecita prItidAna ApIne visarjana karyo. te yAcaka paNa Icchita dhana prApta thavAthI dhanakarmA zreSThIne A pramANe zIkhAmaNa ApavA lAge ke-"are zreSThina ! have pharIthI kaI vakhata bhATa, cAraNa, yAcaka sAthe virodha karaze nahi, vaLI hRdayane dayA, dAna Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama pavi. - 37pa vigerethI komaLa rAkhajo. kRpaNutA te Abhava ane parabhava baMnemAM kevaLa duHkhanAM kAraNabhUta che. zAstramAM paNa kahyuM che ke-dhanane jogavavuM ane ApavuM, paNa tene saMgraha kare nahi. kIDIo bahu dhAnyano saMcaya kare che, to tetara pakSIo te khAI jAya che." A pramANe te zreSThIne zIkhAmaNa ApIne te cAraNa cAlato thaye. ebI paNa lAjathI nIcuM mukha karI rAjAne namaskAra karIne lakSmI tathA ghara maLavAthI saMtaSita aMtaHkaraNavALo thaI ghaNA mANase sahita pitAne ghera gaye. vikaTa saMkaTamAMthI chuTe tyAre kone A naMda thatuM nathI ? zreSThIe ghera gayA pachI rAjAnAM vacanane ane pitAnI uparanA upakArane saMbhArIne duSTone zaMkAmAM nAkhanAra evA dhanasAra zreSThInA nAnA putra dhanyakumArane bahu harSa ane utsavapUrvaka potAnI guNamAlinI nAmanI putrI paraNAvI ane bahu dhana vastrAdika paNa ApyAM. ' have dhanyakumAra keTalAka divasa sudhI tyAM rahyA pachI rAjAdikanI rajA laIne cha bhASAothI zobhatA zrIrAganI jema cha priyAo (saubhAgyamaMjarI, subhadrA, gItamALA, sarasvatI, lakSmIvatI, guNamAlinI) sahita rAjagRhI nagarI tarapha cAlyA. rasta ghaNAM rAjAonAM bheTaNAM svIkAratA ane kRpA meLavatA anukrame rAjagRhInA upavanamAM AvyA. zreNika mahArAjA caranA mukhathI dhanyakumAranuM Agamana sAMbhaLIne caturaMgI senA sahita temane levA mATe tenI sAme gayA. jamAIne harSa pUrvaka bheTIne kuzaLavArtA pUchI ane meTA mahesavapUrvaka temane nagaramAM praveza karAvyuM. nagarajanee ati adabhUta puNyanA samUharUpa tene AvatAM dekhIne gauravapUrvaka tenA vakhANa karyA. bhartAranuM Agamana sAMbhaLIne Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 776 dhanyakumAra caritra. pitAne ghera rahelI samazrI ane kusumazrI baMne AvIne bhartAranA caraNane namaskAra karI aMtaHpuramAM rahelI devAMganAone paNa rUpamAM jIte tevI cha sapatnIone maLI. paraspara kuzaLa AlApa pUchayA pachI zAlibhadranI bahena subhadrA pAsethI dhanyakumAranuM AkhuM caritra sAMbhaLIne teo bahu Azcarya pAmI ane AnaMdita thaI. te baMne ane sAthe Avela cha maLI ATha strIo ekaThI thaI ane ATha ddhio sAthe yegI vilAsa kare tema te AThe patnIo sAthe degaMdukadevanI jema dhanyakumAra vilAsa karavA lAgyA. te mahA bhAgyazALIne videzamAM jyAM sukha na maLe tyAM paNa kiti, zrI ane bhege paga maLyA. puNyavaMta bhAgyazALI jIvane zuM nathI maLatuM ? sarva maLe che. te AThe priyAo sAthe rAjAnI - pAse AvelA uttama AvAsamAM vAsa karIne rAjagRhI nagarImAM deveMdranI jema dhanyakumAra rahevA lAgyA. A badhe dAnadharmane ja pare prabhAva che, te he bha! tame sAcuM karIne jANaje, mAnaje, anubhavaje, ane AcAramAM mUkaje. Iti zrI jinakirti sUrinA racelA paghabaMdha zrI dAnakalpadruma - uparathI racelA gadhabaMdha zrI dhanyacaritranA sakSama pallavanuM gujarAtI bhASAMtara Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - aSTama pallava. 377 * IS + + 3 aSTama palava. have AThamA pallavamAM prathama kahela caMDaprota ane abhayakumAranI bAkI rahela kathAmAMthI abhayaRe Gja kumAre caMDapradyota pAsethI mukti kevI rIte meLavI te bhAga kahe che. caMDapradyota rAjAnA rAjyamAM cAra mahA amUlya advitIya evAM ratna hatAM. kahyuM che ke- je je jAtimAM je utkRSTa, te ratna kahevAya che. te cAramAM (1) kAgaLa patra laI janAra lehajaMgha nAme dUta hate. (2) satIomAM agresara evI zivAdevI nAme temanI paTTarANI hatI.(3) devethI dhaNIta e divya agnibhIrU nAme ratha hato. () analagiri nAmano eka uttama gaMdhahastI hate. A pramANenAM phurAyamAna prabhAvavALA A cAre ratnothI cAra dAMtathI airAvata hastI zobhe tema sarva rAjAothI sevAto caMDaprota rAjA bahu zobhate hato. temAM lehajaMgha nAme je dUta hate te eka divasamAM pacIza jana (se gAu) cAlI zakate hate. te lehajaMghane koI vakhate rAjAnI AjJAthI bharUca vAraMvAra javuM paDyuM hatuM. te eka ja divasamAM bharUca jaI pahoMcate ane bIje divase svAmIe pharamAvela kArya karI lekho vigere laIne ujayinI pAchA AvatuM hatuM. A pramANenI zighratAthI te gamanAgamana 48 Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 dhanyakumAra caritra. karate hatuM tethI bhUgapuranA leke ane mArge AvatA gAmanA lekIne tene AhAra pANI devAM, tenuM kArya karavuM vigere tAkIde karavuM paDatuM hevAthI kheda pAmatA hatA. te mANasane doDAdoDI karAvate hatuM. teNe kahelI vastuo lAvavAmAM je koI divasa vilaMba thata te te tene mArato hato paNa protarAjAne te vahAlo hevAthI ke tenI virUddhanI araja sAMbhaLatuM nahatuM. A pramANe hamezAM javA AvavAnA kAraNane laIne tenAthI kaMTALelA bhRgupuranA leke vicAravA lAgyA ke-"A dUta rAjAne mAnIto hovAthI keIthI tene kAMI kahevAtuM nathI, agara marAte paNa nathI, paNa AnI haMmezanI pIDA ApaNe kevI rIte sahana karavI ? A te hamezAM Ave che ane jAya che. A duHkhane TALavAne upAya kAMI che ke nahi? A pramANe vicAra karatAM dubuddhimAM kuzaLa eka jaNa be ke-"are bhAIo ! A duHkha te zivanA brahmakapALanI jema ApaNI pachavADe lAgeluM kaI rIte chuTe tevuM nathI, vaLI AnI koI phariyAda sAMbhaLe tema paNa nathI, tethI AnA duHkhamAMthI chuTavAne eka ja upAya che, bIje nathI. lekoe tene pUchayuM ke ze upAya che ?' teNe kahyuM ke A dUtane je khAvAnuM ApavuM temAM kaI rIte saMskRta kareluM viSa bheLavavuM. te bhAtuM laI mAgamAM samaya thaye te khAvA besaze, khAIne pANI pIne AgaLa cAlatAMja rastAmAM paDIne maraNa pAmaze, eTale ApaNe AnI pIDAmAMthI kAyamane mATe chuTa. badhA lekoe te vAta svIkArI. tyArapachI tevuM ja saMrakArita viSavALuM bhAtuM taiyAra karAvI rAkhI mUkahyuM temAM jhera evI rIte bheLavyuM ke parIkSAmAM kuzaLa mANasa paNa te jANI zake nahi. have jayAre lehajaMgha tyAM AvyuM ane Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama padvava. 379 kAryathI paravArI bIje divase nIkaLe, tyAre bhAtuM devAvALAe prathamathI ja taiyArI karI rAkhela viSamizrita bhAtuM ApyuM. tevA lADavAo laIne te cAlyuM. samaya theye tyAre tene bhukha lAgI ane eka nadInA kinArA upara te khAvA beThe. jyAre mAtAnI piTalI cheDI tyAre zukana sArA thayA nahi; tene zakunadvArA khAvAne niSedha thaze. kSudhA hatA te paNa teNe khAdhuM nahi. zukanazAstramAM kuzaLa hoya te jANe che ke-zukanazAstramAM jene niSedha hoya te kArya karavuM nahi. ghaNe bhUkhyuM hatuM chatAM te AgaLa cAlya, keTaleka mArga kApIne te pharIthI khAvA beThe pharIthI paNa tene zukana dvArA niSedha thaye. A pramANe trIjI vAra paNa niSedha thaye. pakSInI vANa samajanAra te dUte te uparathI nirdhAra karyo ke "pakSInA zabda paNa A kAryane niSedha kare che, khAvA besatAM zukana paNa sArA thatAM nathI." A pramANe vicArI te bhUkheja AgaLa cAlyA. sudhAthI peTa khAlI thaI gayuM ane khADe paDyo, to paNa sAhasane dhAraNa karIne moTA pramavaDe zithiLa aMgopAMgavALa, nisteja mukhavALe dhrujato dhrujate muzkelIthI te rAjA pAse paheo ane rAjAne namarakAra karIne ubho rahyo. rAjAe tenI AvI sthiti joIne vismaya pAmI pUchayuM ke-"are lohabaMdha ! Aje tArAM avaye zithiLa kema thaI gayAM che? zuM tArA zarIramAM koI roganI pIDA thaI che ke tuM Avo dekhAya che? zuM thayuM che? sAcuM bela." teNe kahyuM ke-"svAmina ! tamArI kRpAthI A ApanA dUta lehajaMghane koI paNa reganI pIDA thaInathI; paNa huM bhUkhanA duHkhathI pIDAyela chuM, tethI mArI AvI sthiti thaI che." rAjAe kahyuM ke-"mArA rAjayamAM tane bhAtuM paNa maLatuM nathI?" Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - -- - -- 380 dhanyakumAra caritra. teNe javAba Ape ke-"tamArI maherabAnIthI bhAtuM te ghaNuM maLe che, paNa Aje te meM khAdhuM nathI." rAjAe pUchyuM ke"zA mATe khAdhuM nathI?" tyAre teNe raste banelI badhI hakIkata kahI saMbhaLAvI. rAjAe kahyuM ke "te bhAtuM mArI pAse lAva." tyAre teNe te bhAtuM rAjAnI pAse mUkyuM. rAjAe paNa te lADavA cAre bAjuethI pitAne hAthe tapAsyA, paNa kAMi paNa deSa temAM jaNAye nahi, ulaTA sugaMdhI uttama dravye temAM meLavelA hevAthI nAsikAnA pioSaNa mATe te lADavA thayA. pharIthI vizeSa nirNaya mATe parIkSAmAM kuzaLa evA parIkSakonA hAthamAM te bhAtuM mUkavAmAM AvyuM. teoe vividha prakAranA zAstrokta prakAro vaDe tenI parIkSA karI, paNa tenuM hArda kAMI paNa samajANuM nahi. pachI kaI niviSa bhAjanamAM te bhAtuM mUkyuM, te paNa kAMI dUSaNa jANavAmAM AvyuM nahi, tyAre te badhAe rAjAne kahyuM ke "A modakamAM viSAdika kAMI dUSaNa jaNAtuM nathI." tyAre rAjAe abhayakumArane kahyuM ke-"A bhAtuM khAtAM lehabaMdhane zukane vAraMvAra niSe tethI temAM zaMkA thaI che, paNa tenI aMdaranuM dUSaNa koIthI jANI zakAtuM nathI. tethI huM pUchuM chuM ke-A modaka zuddha che ke azuddha?" tuM sarve nipuNa purUSomAM agresara che, tethI nirNaya karI Apa." A pramANenAM rAjAnAM vacane sAMbhaLIne jarA hasIne te modake abhayakumAre hAthamAM laIne tapAsyA ane autpAtikI buddhivaDe dravyAnuyeganI parIkSAmAM nipuNa thayelI buddhithI te bhAtAnuM hAda te pAmI gaye. pachI mAthuM dhUNAvavApUrvaka rAjAne teNe kahyuM ke "A pAtheyamAM amuka dravyanA saMgathI utpanna thayela daSTiviSa sarSa rahelo che." abhaye kahelI vAta sAMbhaLIne Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pallava. 381 rAjA cittamAM camatkAra pAmyuM ane be -are abhaya! te te bahu navAI jevI-na mAnI zakAya tevI parIkSA karI ! ghI tathA khAMDa vigerethI banAvelA A medomAM sapa kevI rIte pesI ga. tArI kahelI hakIkata sAMbhaLIne badhA sabhya mazkarI kare che-hAMsI kare che. mane to tAre vizvAsa che ke-abhaya keI divasa cheTuM bela nathI mATe tuM sAcuM vizvAsa upaje tevuM bela ke jethI A badhAnAM meDhAM vilakhAM thAya." abhayakumAra te sAMbhaLI belyA ke-"rAjana ! A modake je bhAMgI nAkhIe te temAM sarpa prakaTa rIte na dekhAya, paNa jaLAdika dravyano saMgi thavAthI A medakAmAMthI daSTiviSa sarpa utpanna thAya che. tethI je kaI A medika khAIne pANI pIe, tenA peTamAM saMmUchima daSTiviSa sarpa utpanna thAya ane tenA mukhethI te huMphADa mAre, tenA jherathI khAnAranuM hRdaya baLI jAya ane aMte mRtyu pAme. koIe paNa zreSabuddhivaDe A medamAM gupta rIte viSa nAkhIne te banAvyA che. je Apane A bAbatane vizvAsa na Ave te vanamAM jaIne parIkSA karIe." AvI vAta sAMbhaLIne rAjAnA cittamAM atizaya camatkAra tha, ane abhayakumAra tathA anya sabhAjanene sAthe laIne te vanamAM gaye. tyAM abhayanA hukamathI eka moTI lAMbI bhIMta karAvI. te bhIMtanA vacalA bhAgamAM te medako mUkIne tenA upara pANI reDavAmAM AvyuM. bhIMtana pachavADenA bhAgamAM AvIne badhAe bhIMtathI dUra ubhA rahyA. thoDA vakhatamAMja te medomAM daSTiviSa sapa utpanna thaye. utpanna thatAM ja te sarpa jyAM jyAM game tyAM tyAM tenI daSTimAtranA prasAravaDeja tenI sanmukha AvelA vananA jhADo Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 dhanyakumAra caritra. ane jaMtuo sarve baLI gayA ane te paNa vananI javALAmAM paDIne maraNa pAme. A pramANe pratyakSa joIne camatkAra pAmele rAjA bolyo ke-ahe! huM tArA upara tArA buddhikauzalyathI bahu prasanna thaye chuM; tethI tArA atrenA baMdhamAMthI chUTA thavA sivAyane koI paNa vara tuM mAga" A pramANenuM rAjAnuM vacana sAMbhaLIne abhayakumAre kahyuM -"mArUM varadAna hAla bhaMDAramAM rAkhe, avasara AvyuM huM te mAgI laIza." rAjAe kahyuM bhale ! tema thAo." pachI badhA rAjadvAre pAchA AvyA. abhayakumAranI A banAvathI sarvatra ghaNI khyAti thaI. 2. pradhAna rAjAne vAsavadattA nAme eka putrI hatI. te strIonI tresaTha kaLAmAM kuzaLa thaI hatI, paraMtu saMgItaratnAkarAdi graMthamAM kahela eka gItakaLAmAM te pravINa thai na hatI. te kaLAne abhyAsa karavA mATe eka kuzaLa pAThakane zedhavA sArU teNe pitAnA pitAne vijJapti karI ke-"pitAjI ! mAre saMgItazAstrane a bhyAsa kare che, te mATe ati adbhUta evA saMgItazAstra bhaNAvavAmAM kuzaLa jenA je bIje kaI na hoya te (advitIya), koI uttama pAThakane Apa bolAvIne mane sepe." rAjAe kahyuM"vatsa ! ciMtA karIza nahi, svadeza paradezamAM sarvatra zodhAvIne bahumAnapUrvaka tene atre belAvI tArI IcchA huM pUrNa karIza. bahu ratnA vasuMdharA che, arthAt pRthvI upara aneka ratna hoya che zodhatAM zodhatAM tevA uttama pAThakane saMga thaI jaze." A pramANe putrIne saMtoSIne sabhAmAM AvI sacine rAjAe kahyuM ke "are saci! koI saMgItazAstra zIkhavavAmAM kuzaLa evA pAThakane zodhI Ape. " te sAMbhaLI sacie kahyuM ke-"mahA Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSama pavi. 383 rAja! hAlanA samayamAM te zatAnika rAjAnA putra udAyanaja sarva gaMdharvazAstramAM pAragAmI ane advitIya che. te gIta ane vINAnA nAdavaDe niraparAdhI evA vanacara pazuone vaza karIne vagaDAmAM tene bAMdhI le che. AvuM tenuM kauzalya che. je kaI AvIne kahe che ke Aje upavanamAM hAthI Ave che. te te sAMbhaLatAM tarata ja te ekaleja vanamAM jaIne gItavaDe te hAthIne vaza karI tyAMja badhI le che, tethI te gajabaMdhananI TevavALAne tevI rItane upAya karIne ahIM pakaDI lAvIe." rAjAe kahyuM ke-"te kevI rIte bane? kAraNa ke meM pU zrI vIrabhagavAna pAse tene putrapaNe sthApita kare che. tenA upara sainya mekalavuM te yaMgya nathI, te te vinA te ahIM kevI rIte Ave?" sacie kahyuM ke-"ravAmina ! haratInA chaLathI tene atre lAvIe." rAjAe kahyuM ke-te kevI rIte ? sacie kahyuM ke-kheTAM vastra ane vaMzAdikanA aMge pAMgavALe aMdarathI pile eka hAthI banAvarAvIe. tenI aMdara pAdAdikanI jagyA upara subhaTane rAkhIe. aMdara beThelA teo vaDe te hastI sAcA hAthInI jemaja vRkSanI DALIo bhAMgavI, maMda gatithI hAlavuM cAlavuM vigere kriyAo karaze, te peTe haratI vagaDAmAM bhaTakaze eTale vanamAM pharatA caranA mukhethI navA haratInuM Agamana sAMbhaLIne hAthIne pakaDavAno vyasanI udAyana rAjA tarataja ekale vanamAM Avaze ane hastIne moha pamADavA vINA vagADate sate gItagAna karaze te vakhate aMdara rahelA kare gajane bhamAvavA vigerenI mAyA dekhADIne pitAnI pAse te rAjAne AkarSaze. tene A pramANe pitAnI tadana najIka Avile jyAre teo dekhaze tyAre tarataja bahAra nIkaLIne gItanA Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 dhanyakumAra caritra. vyasanI te rAjAne bAMdhIne teo ahIM laI Avaze. tene atre lAvyA pachI vastra, sukhAsana vigere devAvaDe atizaya prasanna karazuM, eTale te rAjakanyAne zIkhavavAnuM kabula karaze." A pramANe maMtrIoe upAya dekhADyo, eTale rAjAe paNa "te pramANe kare" e Adeza Ape. maMtrIoe te pramANe sarva racanA karI, hAthI banAvarAvyuM ane kauzAMbInI najIkanA upavanamAM te mAyAvI gajane laI javAmAM Ave. te hAthI Ama tema paribhramaNa karavA lAge. keTalAka nekare viSabadale karIne dUra ubhA rahyA. te mAyAvI gajane vanamAM pharatA cara lekee dIThe, eTale te khoTA hastIne paNa sAco hAthI mAnIne udAyana rAjAne te vAtanI teoe khabara karI. teNe te vAta sAMbhaLI ke tarata ja te gajane bAMdhI levAne mATe ekale ja te rAjA vanamAM AvyuM. dUrathI ja te meTA haratIne joIne vINA vagADate udAyana rAjA hastIne pAse lAvavAno prayatna karavA lAge. hAthI vRkSanI DALIo bhAMgavI vigere kArya choDI daIne rAgathI kheMcAye hoya tema dhIme dhIme pagalAM bhArate ane mastaka dhuNAvate tenI najIka AvyuM. te hAthIne anukULa rIte najIka Avata dekhIne udAyana rAjA vicAravA lAge ke-"A hastI mArI gItakaLAthI vaza thaI mAthuM dhuNAve che ane najIka Avate jAya che, tethI have thoDA vakhatamAM ja tene saMpUrNa vaza karIne huM bAMdhI laIza." A pramANe vicArato AnaMdapUrvaka te vINA vagADatuM hatuM, ane hAthI taddana najIka AvatuM hatuM, tevAmAM acAnaka aMdara rahelA sevake ane dUra ubhelA sevake pragaTa thaI gayA, udAyana rAjAne pakaDI lIdhe ane vananI aMdaranA bhAgamAM rAkhela rathamAM Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pallava. 35 besADIne uttama jAtinA a te rathane joDI dIdhA. te amoe utAvaLI gatithI aDadhI ghaDImAM eka jana mArga kApI nAkhe. udAyana te kriyA joIne ciMtA karavA lAgyuM ke-"ahe karmanI gati koNa jANe che? A subhaTe mane kayAM laI jaze? ahe ! mArA pitAnAM zaseja mArA ghAtaka thayA !! AnuM pariNAma zuM thaze, tenI kAMI khabara paDatI nathI. " A pramANe ciMtAvaDe dibhUDha thayela te rAjA bolavAne paNa zaktivAna thaye nahi. sthaLe sthaLe rAkhelA judA judA rathamAM besavAnI ane utaravAnI kriyA karatAM bIje divase teo ujajayinI pahoMcyA, ane caMDapradyota rAjAnI pAse udAyanane hAjara karyo. caMDapradyota rAjAe pote ubhA thaIne ati AdarapUrvaka rathamAMthI tene utAryo, miSTa vaca vaDe tene AliMgana ApyuM ane tene bheTIne pitAnAja Asana upara tene sAthe besADI te be ke-"are vatsAdhipati ! tAre balakula ciMtA karavI nahi. A gharane tArA pitAnA gharanI jevuM ja gaNavuM. meM koIpaNa khoTA vicArathI tane ane maMgA nathI, kAraNa ke prathamathI ja meM te tane putrapaNe sthApita karela che. haju paNa mArA cittamAM teja bhAva varte che, tethI be vikalpa choDI daIne sukhethI atre rahe ane je kAraNa mATe kapaTa karIne tane ahIM aNAvyuM che te kAraNa sAMbhaLa-mArI putrI vAsavadattA nAmanI che. te pitAnA cittanI prasannatAthI aneka zAstrakaLA zIkhelI che, paraMtu eka saMgItazAstranI kaLAthI te nyUna che, te tene AvaDatI nathI. teNe eka divase mane kahyuM ke-"saMgItazAstramAM nipuNa eka adhyApaka ane meLavI Ape. tenuM kathana sAMbhaLIne mArI sabhAmAM buddhizALI sabhyonI pAse eka gItazAstramAM Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 dhanyakumAra caritra. kuzaLa adhyApakanI tapAsa karavAnI meM vAta kahI, tyAre jeo aneka zAstramAM vizArada ane aneka dezamAM pharelA buddhizALI hatA, te sarvee saMgItazAstranI kuzaLatA mATe tArI prazaMsA karI ane kahyuM ke hamaNAM te udAyana rAjAja saMgItazAstra ane rasazAstramAM atizaya nipuNa che, te advitIya kaLAvAnuM che, tenI jevo bIjo keI te kaLAmAM kuzaLa nathI. A pramANe sAMbhaLIne meM vicAryuM ke tene belAvavA mATe pradhAna purUSane huM mokalIza te pitAnA rAjyamAM sukhethI rahe te mATe Adeza mAnaze agara nahIM paNa mAne potAnuM rAjya choDIne kaNa parataMtratAmAM jAya? tArI sAthe mAre koI jAtano virodha nathI tethI vaLI pUrve meM tane putrapaNe aMgIkAra kareluM che tethI mAre tArI sAthe yuddha karavuM te paNa yogya nahotuM. je tuM ahIM na Ave te mArI putrInI icchA viphaLa thAya tethI meM A pramANe chaLa karIne tane ahIM aNavela che, bIjuM kAMipaNa kAraNa nathI, tethI sukhasukhe pitAnA gharanI jemaja ahIM rahIne tuM vAsavadattAne bhaNAva, paraMtu te paDadAmAM rahIne bhaNaze, kAraNa ke te kANI che, eTale lajajAthI te keIne pitAnuM mukha dekhADatI nathI." A pramANe kahIne bahu sanmAnapUrvaka khAnapAna, vastrAdika ApI pitAnI sarakhe banAvI vansezane tyAM rAkho. jatiSI lekae kahelA zubha divase saMgItazAstra zIkhavavAnI zarUAta karavAno nirNaya karyo. rAjAe vAsavadattAne badhI hakIkata kahI ane chevaTe kahyuM ke-"vatsa ! amuka divase tAre saMgItazAstra zIkhavAne AraMbha karavAne che, paNa tAre tArA gurUnuM mukha jevuM nahi, kAraNa ke samasta zAstramAM te kuzaLa che, paNa Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSama pavi. 387 karmanA doSathI caMdranA kalaMkanI jema kuSTa regathI te upadravita thayela che. rAjavaMzIone kuchInuM mukha jovAne nItizAstramAM niSedha karela che, tethI javanikAmAM rahIne ja tAre zIkhavuM." A pramANe putrIne zikhAmaNa ApIne mukarara karele divase zAstrane AraMbha karAvyuM. hamezAM udAyana vAsavadattAnA mahele jaIne bhadrAsana upara besIne paDadAne AMtare beThelI vAsavadattAne saMgItazAstranAM marmo zIkhavavA lAge, te paNa vinayapUrvaka pitAnI buddhi ane nusAra zAstranAM rahasya zIkhavA lAgI. udAyana tenuM buddhikauzalya jeIne prasanna thaI utsAhapUrvaka bhaNAvavA lAge. eka divase saMgItazAstra zIkhatI vAsavadattAne tAla, mAna, mAtrA, laya, anubhAva, alaMkAra vigerethI rasotpattine samaya atyaMta sUkSma rIte samajAvyuM, paNa atyaMta sUkSma dRSTithI te grahaNa karAya tema hovAthI be, traNa, cAra vakhata zIkhavyA chatAM vAsavadattA te barAbara grahaNa karI zakI nahi, tethI vAraMvAra te pUchavA lAgI, eTale vatsarAja kahetAM kahetAM thAkI javAthI A kozapUrvaka krodha karIne tiraskArapUrvaka be ke-"are kANAkSi ! netranI sAthe zuM tArI buddhi paNa naSTa thaI gaI che? AMkhanA phUTavA sAthe zuM tArUM hRdaya paNa phaTI gayuM che ? are rajUnya cittavALI ! meM vAraMvAra kahyuM te paNa kema dhAraNa karI zakatI nathI?" A pramANenAM adhyApakanAM vacane sAMbhaLIne rAjakumArI paNa AkrozapUrvaka bolI ke-"Apa gurUe mArA maMdabuddhipaNAnA kAraNathI aNasamaja dekhIne je AkrozavALA vacane vaDe zikSA ApI te te meM mastake caDhAvI che, kemake temAM te mAre ja doSa che, paraMtu tame je mane "kANuM evuM kalaMka ApyuM te belavuM Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 dhanyakumAra caritra. Apa jevAne jarA paNa gya nathI. tethI pharIthI tevuM dUSaNa Apazo nahi. AMkhanuM kANApaNuM te pUrva bhavamAM karelA pApanA udayathI ja thAya che. kahyuM che ke-"vAmanamAM sATha de hoya che, mAMjarI AMkhavALAmAM eMzI deze haiya che, TUMTIyA vaLelamAM se de hoya che, paNa kANAmAM te asaMkhya doSa hoya che. tevA karmanAM udaya vagara kANuM evuM vacana sAMbhaLavA kaNasamartha thAya? pitAnA pApanA udayathI utpanna thayela karmanA vipAkane anubhavate paNa je kaI pArakAnAM achatA doSane varNave che, te kAyara purUSaja samaje. tame pahelAM AgalA janmamAM kaIne AvAM khoTAM kalaMko ApyA haze, te karmanA udayathI ja A bhavamAM kuNIpaNuM pAmyA che." A pramANenAM tenAM vacana sAMbhaLIne udAyana belya-"are kuzidhyAomAM agresara vidyAthIone adhyApaka abhyAsa karAvatA hoya tyAre kAMI paNa sAme javAba Apavo te yogya nathI, tene badale tuM te ulaTuM kuchIpaNAnuM kalaMka mane ApIne prativAdInI jema sAmuM bole che. je vimaLa ane roga rahita evA tArA A adhyApakanA zarIrane kalaMka daIne tuM belAve che, te bIjA kene tuM kalaMka dIdhA vagara rahetI haiza tenI khabara paDatI nathI !!" kumArIe kahyuM--"are Arya! kamaLadaLa lenavALI mane tame kANuM kema kahI?" udAyane kahyuM ke-"meM te tArA pitA pAsethI sAMbhaLyuM hatuM tethI jANyuM hatuM. kumArIe kahyuM "are Arya! mane paNa tame kuchI che tevuM mArA pitAeja kahyuM hatuM. A pramANe vAda karatAM baMnenA manamAM zaMkA thaI, tethI tene nirNaya karavAne paDade dUra karI nAMkhIne baMnee parasparanuM rUpa joyuM, tyAre baMnenA cittamAM parama AnaMda thayo. baMne eka bIjAnuM Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pavi. 389 rU5 jeIne prazaMsA karavA lAgyA ke "saubhAgyazALI nirUpama" evuM uttama kevuM rUpa banAvyuM che? aikyanA sArabhUta evuM A rUpa atizaya caturAIthI vidhAtAe banAvyuM jaNAya che.!" A pramANe guNa tathA rUpathI raMjIta thayelA ane premAmRtanuM pAna karatA teo vismayatApUrvaka belavA lAgyA ke-"aho ! rAjAe ApaNane bahuja ThagyA !" A pramANe paraspara kheda dharatA teo bolyA ke-"ApaNane rAjAe pahelAM chetaryA te have ApaNe rAjAne chetarIe temAM kAMI doSa nathI." pachI rAja. kumArIe kahyuM ke-"A bhavamAM te tame ja mArA svAmI che." udAyane paNa kahyuM ke-"mArI prANapriyA tuM ja che. A pramANene nizcaya karIne aMdara aMdara anurakta thayelAM te baMne kAMcanamAlA dhAtrI sivAya bIjA keIthI paNa na jaNAya tevI rIte sukhapUrvaka sita kAmaga bhegavavA lAgyA. bhaNavuM bhaNAvavuM te te bAhya vRttie rahyuM, aMtaravRttie te vadhatA jatA snehapUrvaka te daMpati devatAnA sukhanI upamAne gya evA viSayasukha bhogavavA lAgyA. A pramANe keTaleka kALa vItI gaye, tevAmAM eka vakhate caMDaprota rAjAne haratIratna-analagiri nAmane hAthI madavALa tha ane pitAne mahAna AlAnataMbha ukheDI nAMkhIne AkhA nagaramAM moTA pavanathI sAgaramAM heDakuM jema uMce nIce uchaLe te pramANe ghara tathA dukAnane bhAMgate ahIM tahIM bhamavA lAge. hAthInA trAsathI kaMTALelA leka ThekANe ThekANe pikAra karatA hatA. tripatha, catuSpatha tathA bIjA moTA rAjayarastAo upara hAthInA bhayathI koI nikaLatuM nahi; je ke manuSya jarUrI kArya Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 dhanyakumAra caritra. mATe nIkaLatuM te te paNa tAkIde kAma pUrNa karI gharamAM pesI jatuM hatuM. rAjAnA hukamathI ghaNA sIpAIo jeo hAthIne damana karavAnI kaLAmAM kuzaLa hatA, teoe pitApitAnI kaLA vAparI paNa teo aMte thAkyA. keIthI paNa te hatI vaza karI zakANe nahi. nagaranA lekene meTI pIDA-trAsa jeIne pradyota rAjAe abhayakumArane pUchayuM ke-"A mArA rAjayanA jIvanabhUta hatIne kyA upAyavaDe vaza kare?" A pramANe rAjAnA pUchavAthI abhayakumAra be ke-"mahArAja ! je vatsarAja udAyana vINu vagADavApUrvaka madhura svare gItakaLA keLave, te A hastI tarata vaza thaze, te sivAya thaze nahi." te sAMbhaLI pradyotarAjAe tarataja vatsarAjane bolAvIne kahyuM ke-are ! kaLAnA nidhAna ! A nagaranAM leke upara kRpA karIne tame anubhavelI rAgakaLA prasAre, ke jenAvaDe A analagiri hastIvaza thaine saralatA dhAraNa kare, ane baMdhasthAne jaIne ubhe rahe. tamArA vagara bIjo koI paNa e huM te nathI, ke je hastIne bhaya nivArI zake, tethI ghaNA jIne abhaya ApavArUpa A gajane AlAnakhaMbhe laI jaIne tamArU kSatrIya birUda sArthaka kare." te sAMbhaLI vatsarAja bolyA ke mahArAja! A analagiri hastI atizaya utkaTa madavaDe aMdha thayele-bharAI gayela che, tethI je vAsavadattA paTane AMtare rahI sukhAsanamAM besIne mArI sAthe gAyana kare, te A hastI amArA baMnenA svara mizrita thavAthI thayela gaMbhIra gAyananA ghoSavaDe mUchI pAmavAthI-AkarSavAthI vaza thavA saMbhava che." te sAMbhaLI rAjAe kahyuM-"bhale tema kare, paNa gajane tAkIde vaza kare." rAjAnI AjJA maLavAthI vAsavadattA paTathI AMtarelA sukhAsanamAM besIne Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - aSTama pahAva. 391 tenI sAthe gaI; pachI vAsavadattA ane vatsarAja haratInI najIka gayA. vINA vagADavApUrvaka baMnene svarameLa karIne evI rIte gItagAnane AlApa karyo ke jenAthI te gaja tarataja mada choDI daIne teonI pAse mAthuM dhuNAvate AvIne sthira thai. ubhe rahyo. vatsarAja udAyane be ghaDI sudhI bahu prabaLa gItagAtethI tene tRpta karyo, zAMta pADyo, eTale te sarala thaI gaye. te zAMta thatAMja kumAra ThekaDo mArI tenI upara caDhI beThA. pachI sukhethI baMdharathAne laI jaIne tene draDha baMdhanavaDe bAMdhI rAjAnI pAse jaI badhI hakIkata nivedana karI. rAjAe te baMnenA ghaNA vakhANa karyA ane teone visarjana karyA. pachI abhayanuM buddhi kazaulya joIne bahu saMtuSTa thayela rAjA kahevA lAge ke-he subuddhinA nidhAna ! gRha gamana sivAya je kAMI IcchA hoya te vara mAga." abhaya kumAre prathamanI mAphaka te vara paNa thApaNa tarIke rakhA. ekadA vasaMtaRtu AvI tyAre AnaMdita thayelA rAjAe nagarInI pAsenA upavanamAM gAMdharvanI gaNIne AraMbha karyo. te vakhate vatsarAjane yogadharAyaNa nAme maMtrI tenA svAmInI tapAsa karavA tyAM AvyuM hatuM ane ujjayinImAM jude jude veSa paherIne tripatha, catuSpathamAM pharato hato. te pharatAM pharatAM bolato ke yadi to caiva tAM caiva, tAM caivAyatalocanAm / . na harAmi nRpasyArthe, nAhaM yaugandharAyaNaH / A plekabela bolato tenagaramAM pharatA hatA, paNa te plekane bhAvAryakaI samajatuM nahatuM. eka divasa te pharate pharate rAjyamahelane raste nIka. pradyotarAjA tene A pramANe bela Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38ra dhanyakumAra caritra.. sAMbhaLIne krodha pAme, paNa bhAvArtha mAluma nahi paDavAthI tene krodha zAMta paDI gaye. vaLI tene je te viSa vigere joIne te vicAravA lAgyo ke "kaI bhramita cittavALe dekhAya che, tethI game tevuM bele che." eka divase caMDaudhota rAjAe vicAryuM ke mArI putrI vAsavadattAne zIkhavatA vatsarAjane ghaNA divase vItI gayA, tethI Aje tenI gItavidyAkaLAnI kuzaLatA tapAsuM te baMnene udyama ke phaLIbhUta thaye che, tenI tapAsa karuM." A pramANe vicAra karIne rAjAe pradhAna purUSadvArA vatsarAjane kahevarAvyuM ke-"tamAre AvatI kAle savAre vAsavadattAne sAthe laine upavanamAM AvavuM. tamAre satata ughamake saphaLa thaye che te jovAnI mArI icachA che." vatsarAje javAba Ape ke-"bahu sAruM, savAre AvIza." pharIthI rAjAe dAsIdvArA vAsavadattAne kahevarAvyuM ke "savAre tArA adhyApakanI sAthe tAre upavanamAM AvavuM ane ghaNA divasathI zIkhelI kaLA amane batAvavI. gIta, saMgIta, rasa, rAga vigere kaLAo mAM je kuzaLa che te badhA tyAM Avaze, tethI tAre avazya tArA adhyApakane sAthe laIne AvavuM." te sAMbhabIne vAsavadattAe paNa "bahu sArUM" tema kahIne te dAsIne visarjana karI. have barobara avasara joine avasaranA jANa subuddhivaMta vatsarAje vAsavadattAne kahyuM ke-" priye ! Aje barAbara kArAgRhamAMthI chuTavAno avasara prApta thayo che, kAraNa ke rAjAe bahAra AvavAno Adeza Ape che, ApaNe vegavatI hAthaNuM upara besIne ApaNe ghera javAne samaya A anukULa che kemake Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pallava. * 094 pharIthI gAma bahAra nikaLavAnI AjJA kaNa jANe kyAre maLaze? tethI ApaNe je dhAryuM che te Ajeja karIe. yathArtha nAmavALI vigavatI hAthiNInI AgaLa azvAdika kaI pachavADe deDavAne zaktimAnuM thAya tema nathI." A pramANe vatsarAje kahyuM te vAsavadatAne paNa anukULa lAgyuM ane vaidyanA kathananI jema te teNe svIkAryuM tyAra pachI vAsavadattAe vegavatI hAthiNI maMgAvI. A avasare kaI aMdha chatAM paNa bahu sArI rIte nimitta jenAra atyaMta kuzaLa evA nimittiyAne dravya ApI prasanna karIne yaugadherAyaNa maMtrIe pUchayuM ke "A vegavatI hAthiNI dhArela sthaLe nirvine pahoMcaze ke nahi?" tenA uttaramAM nimittazAstramAM kuzaLa evA nimittiyAe kahyuM ke-"A vegavatI hAthiNI se jana jaIne tarataja prANa tyajaze te vakhate vinna Avaze. AnI pachavADe analagiri hatI Avaze, tethI tenuM vinna nivAravAne te hAthiNInA mUtranA bharelA be be ghaDA baMne bAjue sthApavAne gya samaye tene upayoga kare." A pramANe nimittiyAnA kahevAthI te vAta lakSyamAM rAkhIne yaugandharAyaNe te pramANe sagavaDa karAvI vegavatIne taiyAra karI. pachI ghaNuM dAna ApI te aMdha nimittajJane saMtoSIne tene kahyuM ke A vAta koInI pAse tamAre kahevI nahi." Ama kahIne tene rajA ApI. pachI vatsarAja, rAjakanyA vAsavadattA, SavatI, dhAtrI kAMcanamALA ane hastine rakSaka ane calAvanAra vegavatI upara ArUDha thayA. yaugantarAyaNe saMjJA karI, eTale vatsAdhipati cAle; anukrame nagaranI bahAra je vATikAmAM teone utaravAnuM hatuM te sthaLe teo AvyA, tyAre kSatriyanA AcAramAM agresara e vatsarAja kSAtradharmanuM 50 Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 394 : dhanyakumAra caritra. pAlana karavA mATe A pramANe svataH be ke-"Aje vAsavadattA, kAMcanamALA, vasaMtaka nAmane hAthIne rakSaka, vegavatI tathA ghoSavatI te sarvane svecchAthI laIne vatsarAja jAya che, tethI je zarA heya te tene mUkAvavA mATe deDaje." A pramANe moTA uccArapUrvaka ughoSaNA karIne vegavatIne tvarita gativaDe calAvI. te paNa utAvaLI gatithI cAlavA lAgI. pradyotarAjA vigere sarvee vatsarAje kahela sAMbhaLyuM. pradyota rAjAe kopAkuLa thaI jaIne sevakone hukama karyo ke are! deDo, deDo ! tAkIde mArA aparAdhIone pakaDo ane mArI samakSa hAjara kare." A pramANe rAjAnAM vacana sAMbhaLIne maMtrI vigere seve kahevA lAgyA ke-"svAmin ! mahArAja ! te te vegavatI upara besIne jAya che, tene pakaDavAne kaNa samartha che?" te sAMbhaLIne eka maMtrIe kahyuM ke-svAmin ! A vegavatInI pachavADe analagirine daDA joIe. analagiri hatI vinA vegavatInI gati rokavAne kaI samartha nathI."rAjAe kahyuM ke bhale tema thAo, paNa tene tAkIde pakaDIne atre lA." pachI bIjA sipAio sAthe potAnA putrane analagiri upara besADIne te sarvane tenI pachavADe doDAvyA. ati utAvaLI gatithI cAlate analagiri pacIza ja game tyAre vegavatInI sAthe teo thaI gayA. tene dUrathI Avate dekhIne vatsarAje eka mUtrathI bharele ghaDe tenA mArgamAM pachADIne pheDyo. mUtranI vAsathI muMjhAyele hastI mUtrane suMghate ubhe rahyo. sipAIoe bahu bahu preryo, te paNa eka DagaluM cAlyuM nahi. eka ghaDI sudhI mUtranI dhathI jyAre tenuM magaja bharAyuM, tyAre te AgaLa cAlya. Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama paDhava. 35 vigavatIe eka ghaDInA AMtarAmAM to ghaNe paMtha oLage. pharIvAra paNa pacIza ejana gayA tyAre vegavatInI sAthe analagiri thaI gayo; pharIvAra teja pramANe mUtrane ghaDe vatsarAje rastAmAM pheDyo, eTale pAchuM eka ghaDInuM aMtara paDI gayuM. A pramANe raste vatsarAje mUtranA cAre ghaDA pheDIne analagiri hastInI gatI rekI. A pramANe cAra vakhata thatAM chellIvAra analagiri ane vegavatI ekaThA thaI gayA, te vakhate pradyotarAjAnA putre vatsarAjane mAravA mATe dhanuSya upara bANa caDhAvyuM. te joI vAsavadattA ubhI thaI ane vatsarAjane aMtara karIne tenI ADI bhAInI sAme ubhI rahI. te vakhate protaputre vicAra karyo ke-"bahena vacce AvIne ubhI rahI, have bahenane kema marAya? A pramANe vicAra karatAM ghaTikA mAtrane vilaMba thaye, eTale vatsarAjanuM gAma AvI gayuM. vegavatI deDatI , vatsarAjanA gAmamAM pesI gaI. te vakhate pradyotaputra vilakSa vadanavALe thaIne tene choDI daI pAchA vaLe. vatsarAja vigere vigavatInI pITha uparathI nIce utarIne thAka utAravA saMbaMdhI kArya karavA lAgyA, tevAmAM eka kSaNamAM vegavatI maraNa pAmI. vatsarAje vAsavadattAnI sAthe harSapUrvaka rAjamaMdiramAM praveza karyo. have pradyotaputre pAchA jaIne caMDapradyotane badhI hakIkata jaNAvI. te sAMbhaLIne krodhathI dhamadhamAyamAna thayelA teNe yuddhanI sAmagrI ekaThI karavA mAMDI. te vakhate eka mukhya maMtrIe rAjAne vinaMti karI ke"rAjana ! have yuddhAdi karavuM te anucita che; kAraNa ke vAsavadattAe svecchAthI vatsarAjane bhartAranI bhAvanAthI pati tarIke svIkAryo che te tene have kevI rIte choDaze ? Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 396 dhanyakumAra caritra. vaLI kaI upAyathI agara chaLathI tene atre lAvIe, te paNa anya aMgIkAra karela ane bhegala rAjaputrIne koNa kulIna purUSa patnI tarIke svIkAraze? ulaTuM teNe te tamArI ciMtA ochI karI, svayaMpatine zodhI laine lagnAdi nimitte svayaMvarAdikane ghaNe kharca teNe bacA. pitAne anukULa ane anurUpa vara joIne teNe tene grahaNa karyo, temAM teNe kAMI ayukta karyuM hoya tema lAgatuM nathI. vatsarAja paNa ucca kuLane rAjaputra che. vidhA ane kaLAne bhaMDAra che. zodhavA jatAM paNa A vara maLe nahi, tethI A te egya yugaLa saMdhANuM che. have yuddhAdi karavAthI te ulaTa apayaza thaze ane mUrkhatA prakaTa thaze. tethI have te sarva sAmagrI laIne pradhAna purUSane tyAM mekala ane AnaMdathI baMne nenuM pANigrahaNa karavo. ema karavuM te have yukta che, bIjuM koI paNa karavuM yukta nathI." rAjAe paNa maMtrInAM vacanathI zAMta thaIne vansezanI sAthe vAsavadattAnA lagna karyA, ane sarva zAMtathe thayuM. eka divase avaMtImAM agnine bhaya utpanna thaye. gRha, hATa vigerenI zreNIo jotAM jotAMmAM baLIne bhasma thaI javA lAgI. jaLAdi puSkaLa chAMTavA mAMDyuM, topaNa agni zAMta paDyo nahi. eka sthaLe agni elave tevAmAM te aneka sthaLe javALA ane bhaDakAo uThatA hatA-agni lAgatI hatI. lekee ghaNuM devadevInA bhoga, pUjA, utsavAdinI mAnatAo karI, paNa Aga jarA paNa zAMta paDI nahi, vizeSa vizeSa vadhavA lAgI, keTalAka rAjamahele vigere paNa baLI gayAM, AkhI rAtrImAM kaI sukhethI suI zakyuM nahi. te vakhate pradyotarAjAe buddhinuM ko Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama paDhava. 397 lya vAraMvAra dekhADanAra abhayakumArane pUchayuM ke-"are buddhinA bhaMDAra ! A agni zamAvavAne kaIpaNa upAya vidyamAna che ke nahi?" te sAMbhaLIne abhayakumAre kahyuM ke-"je upAya che te sAMbhaLe. agninuM auSadha agni ja che, tethI ApaNe navIna agni upajAvIne tenI pUjAdika karI sarvee gIta, gAna, vAchatrAdikathI tene vadhAvavI, tethI ja A agni zAMta thaI jaze." A pramANe kahevAthI rAjAe te pramANe karyuM ane zuddha maMtranA pravegathI agni zAMta thaI gaye. pradhote ane pratyakSa buddhiprabhAva joine saMtuSTa thaI abhayakumArane vara mAgavAnuM kahyuM. abhayakumAre pahelAnI mAphakaja te vara paNa thApaNa tarIke rakhAvI mUkyo. ekadA avaMtImAM mahAmArIne upadrava thayuM. te sAthe anya rega ane zeka, bhUtAdikanAM aneka prakAranAM upadrava utpanna thayAM. tethI nagarajane bahuja pIDAthI pIDAvA lAgyA, aneka mANasa smazAna gRhamAM javA lAgyA. te vakhate samasta nagarajanone ati duHkhathI parAbhava pAmelA joine rAjAe abhayakumArane pUchayuM ke"are sarva vidyA ane kaLArUpI ratnanA samudra! A badhA leke mahArega tathA azinA upadravathI upadravita thAya che, teone te upadramAMthI bacAvavAno koI upAya che ke nahi?abhayakumAre te sAMbhaLIne kahyuM ke "upAya che ane te A pramANe che-sarve nagarajane zRMgArAdika dhAraNa karIne rAjAnA mahela pAse Ave, te ThekANe daSTivaDe mahArANI Apane jIte ane pachI mahArANI pAse baLividhAna taiyAra karAvIne sarve nagaranA daravAjAomAM ane rastAemAM te baLi uchALavA; tema karavAthI azipadrava karanArA pretAdika tRpta thaze ane cAre dizAomAMthI aziva upadravana Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398 dhanyakumAra caritra. nAza thaI jaze. bIje divase rAjAe te pramANe karyuM ane zivAdevIe daSTithI rAjA upara jya meLavyuM. tyAra pachI parama zIlavratane dhAraNa karanAra zivAdevI rANIe vidhipUrvaka snAnAdi karIne baLibAkuLa taiyAra karyA, zAMtimaMtrAdikathI tebAkaLA maMDyA. pachI namaskAra tathA vajapaMjara tetrAdikathI pitAnI rakSA karIne sarva nagaranAM daravAjAomAM baLine mANasoe prakSepa karyo ane . tIrthajaLAdikathI nagara pharatI cAre tarapha zAMti jaLadhArA karI. A pramANe sarva kSudra devane saMtoSIne badhA ghera AvyA. tarataja aziva tathA gAdika upasargo zAMta thayA. pradyotarAjAe AkhA nagarane A pramANe nirupadravita joIne abhayakumArane cethA vara ApyuM. pachI buddhimAM kuzaLa evA abhayakumAre cAre vara mAgavAnI rAjAnI AjJA meLavIne kahyuM ke "huM zivAdevInA meLAmAM analagiri hAthI upara besuM. tame hastInA calAvanAra mAvata thaIne bese ane agnibhIrU ratha bhAMgIne tenA iMdhanethI saLagAvelI citAmAM ApaNe praveza karIe. A pramANe mane ApelA cAre vara Ape." abhayakumAranI A pramANenI mAgaNI sAMbhaLIne protAjA bahu khinna thaI gayA, teNe mAgyA pramANe A pavAne te asamartha thayA, eTale hAtha joDIne kahevA lAgyA ke"are abhaya ! tArI buddhi AgaLa bIjA keInI buddhi cAle temA nathI, ame hAryA ne tuM tethI have tane jema goThe tema kara." te sAMbhaLI abhayakumAre kahyuM ke-"have te ghera javAnI icchA thAya che." caMDapradyote kahyuM ke-"bhale tema thAo." pachI uttama AbharaNa ane vastrAdivaDe satkAra karI ziSTAcArapUrvaka tene visarjana karyo. abhayakumAre petAnI mAzI zivadevI vigere sarvenI Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pallava. 3i98 rajA laIne ghera javAne samaye caMDaadyata rAjAne namIne kahyuM ke"mahArAja! tame te dharmanA nhAnA nIce mane chetarIne ane A hate, te huM visarI javAne nathI. tene badale te karatAM adhika huM vALI ApIza. te paNa dharmanA chaLa vagara ane cauravRttithI chAnI rIte paNa nahi, paraMtu khare bapore tamArA rAjayanA badhA mANaso ane nagarajane paNa jotAM haze tevI rIte tamArA sAmaMta, subhaTa tathA nagarajanone tame kaheze ke-"are sAmaMta ! are subhaTe ! are pIrajane ! mane A abhayakumAra baLAtkArathI grahaNa karIne upADI jAya che! zuM juo che? mane choDAvo! A pramANe pikAra karaze, te paNa koI tamane choDAvavA Avaze nahi. evI rIta sarvajana samakSa tamane pakaDIne huM laI jaIza, tethI tamAre sAvadhAnatApUrvaka rahevuM, buddhivAne sAthe buddhikauzalya calAvI vicAra karIne tamAre evI rIte rahevuM ke jethI meM kahelA saM. kaTane tame ullaMdhI zake" te sAMbhaLI bahu ahaMkArapUrvaka pradyotarAjAe kahyuM ke "bhale ! bhale ! jA ! jA ! have badhuM jaNAze. ekavAra te bIlADInA mukhamAM uMdaranI jema ame tane lAvyA hatA, te bhUlI gaye jaNAya che ! vaLI pharIthI kAgaDe jema cakalInA baccAne lAve tema ame tane laI AvazuM. vANIthI baMdhAyelA meM tane Aje te choDyo che, tethI tuM atizaya phula mAre che-garva dhAraNa kare che, paNa e te A vAMkI DokavALe maMkeDe goLane ghaDe grahaNa karavAne icche tenI jema se, hajAra, lAkha ane karaDe subhaTanI vacce rahelA mane grahaNa karIne pakaDI javAnI tuM pratijJA kare che. have jANyuM tAruM DahApaNuM ane baLa! vadhAre belavuM rahevA de ! " pachI abhayakumAre kahyuM ke--" kahyA Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400 dhanyakumAra caritra. pramANe kAma karIne huM mAruM vacana pramANa karI dekhADIza, hamaNA vadhAre belavAthI zuM phAyado ?" A pramANe kahIne te rAjagrahI tarapha cAlyA ane keTaleka divase musApharI karatAM magadha dezanA maMDanarUpa rAjagRhI nagarIe pahecyA. AgaLa gayelA carapurUSae zreNika mahArAjane vadhAmaNa ApI ke-"buddhibaLathI pradyotarAjAne jItIne, mALavA dezamAM kIrtistaMbha thApIne, bahu leke upara upakAra karIne abhayakumAra nirbhaya rIte ahIM Ave che." zreNikarAjA paNa putranuM AvAgamana sAMbhaLIne ullasita romAMcavALA thayA, tenA hRdayamAM AnaMda thaye, kahevA AvanArane sArI rIte vadhAmaNI ApI ane moTA mahatsavapUrvaka dAna ApatA abhayakumAranI sAme AvyA. pitAne sAme AvatA joIne abhayakumAra vAhanathI nIce utarI page cAlatA pitA pAse AvIne pitAnA pagamAM paDyA. pitAe paNa pitAnA baMne hastethI tene ubhA karIne gADha snehathI AliMgana daI tathA mastaka cuMbI, harSathI Avela azrujaLavaDe bhInI AMkhethI abhayakumAra tarapha joyuM ane gaNada vacanethI kuzaLa kSemanI vArtA pUchavA lAgyA. pachI hastInA sakaMdha upara tene besADIne dhavaLamaMgaLAdika aneka mAMgalika kriyAopUrvaka tene nagaramAM praveza karAvyuM. abhayakumAranA AgamanathI caMdranA udayathI samudranI jema bhagadhAdhipati atizaya AnaMdanA samUhathI ubharAI javA lAgyA. te vakhate purajana, mahAjana, svajana vigerenA gamanAgamanathI vizALa e rAjamArga paNa sAMkaDe thaI gaye. rAjanA leke, nagaranA leka bheTaNA laine maLavA AvatA hatA, te Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madama pAva. ane kuzaLakhanI vArtA pUchIne harSa pUrvaka pAnabIDAM ApI amacakumAra visarjana karatA hatA. jevI rIte je AvatA tene tevI rIte ja sukhAdika pUchIne yathAyogya mAna ApI rajA ApatA hatA. dhanyakumAra paNa rAjAnI sAthe abhayakumArane svAgata karavA sAme AvyA hatA, rAjAnI sAthe sarakhe Asane beThelA hatA, anukrame avasara thayo tyAre dhanyakumAra bahu mulyavAna evuM bheTazuM laIne abhayakumAra pAse AvyA. te vakhate rAjAe cakSunI saMjJAthI te grahaNa karavAnI nA pADI, abhayakumAre te samajI jaIne nA pADI. pachI dhanyakumAre dhaNA zapatha dIdhA tathA ghaNe Agraha karyo tyAre temAMthI jarA mAtra grahaNa karyuM, abhayakumAra vicAravA lAgyA ke-"A koI navIna sajajana jaNAya che. rAjA paNa bahu snehathI tathA bahu mAnathI tene belAve che. avasare te sarva jaNAze, paraMtu A bahu guNavAna hoya tema jaNAya che. " tyAra pachI ziSTAcAra pUrvaka sarvane prasanna karIne visarjana karyA ane pitAne gherathI AvelA nekarAdika sevakavarganI sAthe vArtAvida karIne temane paNa rajA ApI. tyAra pachI bhejanane samaya thatAM sarve sabhyane visajIne rAjA bhejanane mATe uThyA. abhayakumAra sAthe jojana karyA pachI, ekAMtamAM besIne kapaTI zrAvikA kapaTathI lai gai tyArathI mAMDIne je thayuM ane je anubhavyuM, te badhuM ahIM thayelA Agamana sudhInuM ativRttAMta rAjAe pUchayuM. abhayakumAre paNa badhI hakIkta rAjA pAse nivedana karI. rAjA te sAMbhaLI mAthuM dhuNAvI vimita ci tathI kahevA lAgyA ke putra ! AvA saMkaTamAMthI nikaLavAne ! tuMja samartha thAya, bIjo thaI zake nahi. hAlanA kALamAM buddhivaDe 51 Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 dhanyakumAra caritra. A jagatamAM tuM ja advitIya dekhAya che. A pramANe badhI vAta kahetAM ane AnaMda karatAM keTalAka divase vyatIta thaI gayA. ekadA abhayakumAre pitAne pUchyuM ke-"pUjya pitAjI! mArI gerahAjarImAM rAjyane nirvAha sukhethI thata hatA? kaIjAtanI ciMtA ke duHkha utpanna thayA nahatA?" rAjAe kahyuM ke vatsatuM gayA pachI AkhA rAjyane nAza thai jAya te prabaLa utpAta thaye hatuM paraMtu asamAna buddhinA nidhAna evA eka sajajana purUSa dhanyakumAre mahAbuddhibaLavaDe te utpAtane jI che, ane rAjyane dedIpyamAna karyuM che." abhayakumAre kahyuM ke-" te dhanyakumAra koNa che ke jenI Apa ATalI badhI prazaMsA kare che?" rAjAe kahyuM ke tuM je divase ane A jo te divase je mArI paDakhe beThelA hatA, tathA bheMTaNuM karavAnA samaye jenuM bheTazuM nahi levAnI meM bhUsaMjJAthI sUcanA karI hatI te ja te dhanyakumAra che. tenA guNasamUhathIraMjita thaIne meM mArI putrI tene ApelI che, te jamAI hovAne lIdhe devAne thigya che, tenuM levA lAyaka nathI." te sAMbhaLI abhayakumAra be ke-tenAmAM kyA kyA guNe che?" rAjAe kahyuM ke"vatsa! satpurUSamAM mAnanIya dhanyakumAra autpAtikI buddhi vaDe tArI tulya kakSA upara mUkI zakAya tevA che. saujanya guNevaDe jagatamAM advitIya che, kAraNa ke A mahApurUSe jevI rIte kIravaDe caMdramA badhA parvata upara prakAza kare che, tevI ja rIte AkhA vizvamAM aneka rAjAo upara buddhinA guNavaDe upakAra karyo che. bhAgyarUpI lakSmInA mitratulya A sajajane sarve avasaramAM sAvadhAnapaNuvaDe karIne badhI rAjadhAnIone zarIra Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pakSava. 403 lakSmI jema mukhathI zobhe tema zobhAvI che. vaLI te dhanyakumAre pitAne gherathI nIkaLIne bahAra videzamAM pharatAM paNa svadezanI mAphakaja kaI mahApunyanA udayathI abhuta bhegasukha ne laramI meLavI che. vaLI A sajajana purUSe svabhAgyathI meLavela aparimita dhana akRtajJa ane dhanarahita evA pitAnA baMdhuone aneka vakhata harSa pUrvaka ApI dIdhuM che. vaLI e mahApurUSa jayAre atre AvyA tyAre je zreNInI vADImAM temaNe nivAsa karyo hato te vADI tadana sukAI gayelI hatI chatAM tenA daSTimAtranA prasArathIja navA pallava, puSpa, phaLAdikanI utpattithI zenIka thaI gaI hatI. vaLI e sajajane tuM avaMti game tyAre sUrya prakAzamAna thatAM AkAzane zobhAve tema mArI rAjadhAnI ane rAyasthitine dIpAvI che. vaLI eja mahApurUSe samasta vyavahArIomAM zire maNigabhadra zreSThIne eka dhUrta dhUrtakaLAvaDe kapaTyukti karIne chetarato hato, tene tenI uttama buddhikauzalyavaDe bacAvI lIdhuM hatuM. vaLI e satparUpe AlAnastaMbha teDI nAMkhIne deDate ApaNe siMcAnaka karivara je madanA utkaTapaNAthI nagarane bhAMgatuM hatuM tene haratIne vaza karavAnI zikSAmAM meLavela kuzaLatAthI vaza karIne AlAnakhaMbhe bAMdhI dIdhuM hatuM ane sarvajanene upadrava maTADIne sarvanI upara upakAra karyo hato. guNavAna ane guNanAM samUharUpa A mahApurUSanAM guNonuM huM keTaluM varNana karUM? rUpa, saubhAgya, vijJAna, vinaya, caturAI vigere aneka guNonA samUhane e svAmI che, vaLI niSkAraNa upakAra karavAthI tathA naimittikanA vacana sAMbhaLavAthI kusumaNIe, dhUrtanA vacanarUpI kArAgAramAMthI choDAvavAthI gobhadraSTIe, Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4i04 dhanyakumAra caritra. tathA teNe karelA aneka upakAre saMbhArIne meM paNa prItinI vilaDI vadhAravA mATe svaputrI tene paraNAvelI che. are vahAlA vatsa! tenA guNenI tane tyAre ja khabara paDaze ke jyAre tenI sAthe tene vizeSa sahavAsa ane paricaya thaze." A pramANe pitAnAM mukhathI dhanyakumAranAM guNenI prazaMsA sAMbhaLIne guNanA anurAgIomAM zreSTha tathA prathama paMktie AvanAra abhayakumAra te vakhatathIja guNanA hetubhUta dhanyakumAra upara AnaMdathI ghaNeja prema tathA gADha anurAga dharavA lAgyA. - bIje divase abhayakumAra pote ja premanI ayugratA karavA tathA bhAvI atizaya saMbaMdha sUcavavA dhanyakumArane ghera gayA. dhanyakumAra paNa abhayakumAranuM Agamana sAMbhaLIne tarataja ubhA thayA, ane keTalAMka DagalAM sAme levA gayA. abhayakumAra vAhanathI nIce utaryA. gADha AliMgana daIne banne jaNAe harSapUrvaka juhAra ane praNAma karyA. pachI gharamAM praveza karatAM "Apa AgaLa cAle- Apa AgaLa padhAre" ema ziSTAcAra tathA bahumAnapUrvaka gharamAM teDI gayA ane bhavya Asana upara besADIne dhanyakumAra kahevA lAgyA ke-"Aje A sevaka upara meTI kRpA karI, Aje mAre ghera vAdaLAM vagaraja varasAdanI vRSTi thaI. pramAdavaMtane ghera gaMgA pitAnI meLe utaryo. Aje Apa atre padhAravAthI mArA gharanuM AMgaNuM pavitra thayuM, Aje mAre dhanya divasa che, saphaLa divasa che ke Apa jevAnAM mane darzana thayAM. paNa Ape A zrama zA mATe uThAve? huM te Apane sevaka chuM, hukama uThAvanAra chuM, tame mAtra hukama karyo hato te huM Apane hukama mAthe caDhAvIne ApanA caraNa samIpe tarataja Avata." A pramANe vijJapti ka Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ATaca thazava. 405 rIne dhanyakumAra belatA baMdha thayA, eTale abhayakumAra dhanyakumArane hAtha kheMcIne tene pitAnI sAtheja Asana upara besADavA lAgyA ane bolyA ke-are uttama zreSThina ! A pramANe bele nahi ! tame te amAre laukika ane lekottara banne rIte pUjanika che. laukika saMbaMdhamAM te tame amArI sAthe sagapaNathI joDAyelA che ane lekera saMbaMdhamAM te jinezvara bhagavaMtanI AjJAne dhAraNa karI tethI alaMkRta thayelA che, vaLI jaganA lekone ane amane paNa upakAra karanArA che. tethI he pUjaya banevI !tamArA darzana karIne Aje huM kRtakRtya thayo chuM. je jinezvaranI AjJA pALavAmAM tatpara che ane draDhabhaktivaMta che te zivArthIne te pUjya ja gaNAya che. laukika saMbaMdhane je neha te te saMsAranI vRddhinA hetubhUta che ane lekottara saMbaMdhavaDe thayele neha mekSanA hetubhUta ane samyakattva pavitra thavAnA kAraNabhUta che, tethI tame amAre bane rIte pUjanIkaMche. vaLI gaI kAleja mArA pitAzrI-mahArAjAe tamArA agenA Agamana pachI zuSkavananuM pallavita thavuM, dhUtane dama, gajane vaza kare, rAjayasthiti sthira karavI vigere hadhita kahI che, tathA kRtagha ane nirbhAgI evA tamArA baMdhuone vAraMvAra na mApI zakAya teTalI samRddhi ApIne te te sthaLethI nIkaLI gayA che. A hakIkata mane harSa pUrvaka nivedana karI che. te sarva hakIkata sAMbhaLIne mAruM hRdaya te viramaya, AnaMda, pramAda, romAMca, harSa tathA nehavaDe ubharAI gayuM che. te vakhate thayele ullAsa hajusudhI paNa hRdayamAM samAto nathI. ame te tamArA saMgamanesaMbaMdhane kalpavRkSa, kAmadhenu, ciMtAmaNi, citravallI vigere IsatadAyI vastuo karatAM paNa adhika mAnIe chIe. tethI Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4.6 dhanyakumAra caritra. A rAjayaddhi, A samRddhi ane huM te sarvane tamAre pitAnAja gaNavA, temAM jarA paNa saMdeha kare nahi." A pramANenI abhayakumAranI vANI sAMbhaLIne dhanyakumAra belyA ke- maMtrIrAja ! ApanI jevA sajajane te guNethI bharelA hoya che, kRpALu hRdayavALA, kRtajJa, ane pArakAnA para mANu jevA nAnA guNane paNa parvata jevA meTA karIne batAvanArA hoya che. alpa gaNavAmAM sajajana purUSo meTAIne Aropa kare che. huM te kaNamAtra chuM? huM te eka vyApArI vANiye mAtra chuM ! mArAthI zuM thaI zake tema che? apAra punyanI gAdithI bharapUra evA ApanA punyathI ja sarva kAryo siddha thaI zake che. sevaka purUSa je ja meLave che te svAminuM ja punya che che tema jANavuM." A pramANe paraspara prazaMsA karavAvaDe parasparanA hRdayanuM Avajana karavAthI atizaya gADhatara rAga ane premasaMbaMdha baMne vacce thaI gaye. te divasathI hamezAM maLavuM, jinayAtrAdi sAthe karavA javI, rAjasabhAmAM sAthe besavuM, vana-upavanAdi sAthe jovAM javuM-A pramANe badhAM kRtye teo sAthe rahIne ja karatA hatA. koI paNa kAryanI vyagratAthI kaI divasa bannene meLApa na thAya te te divasa bannene mahAduHkha upajAvanAra thatuM hatuM. A pramANe mahAmAtya abhayakumAra Izvarane kuberanI sAthe jema prIti saMbaMdha hato tema dhanyakumAra sAthe prIti tathA mitratA dhAraNa karIne sukha anubhavavA lAgyA. chae prakAranA mitratAnA lakSaNa pUrNapaNe teo 1 devuM, levuM, guhya kahevuM ane sAMbhaLavuM, khAvuM, ane khavarAvavuM A cha prItinAM lakSaNa nItizAstramAM kahela che. Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pallava. 407 vahana karavA lAgyA. ekaja jIvana jANe be judA judA rUpa. heya tema sukhethI teo kALa vyatIta karavA lAgyA eka divase pAchalI rAtrinA vakhate zayyAmAM sutelA abhayakumAre vicAryuM ke-ahe! meM jyAre ujajayinI cheDayuM tyAre pratarAjA pAse eka pratijJA karI che, haju sudhI mArI e pratijJA pUrNa thaI nathI, te vakhate kahelA vAkyanI pratipAlanA karavI temAMja purUSatva che, tethI te pratijJA paripUrNa thAya te udyama karavo jarUrane che." pachI savAra thaI tyAre rAjA tathA dhanyakumAra pAse te sarva hakIkata nivedana karIne te mATe sAmagrItaiyAra karavA lAgyA. prathama te uttama zarIravALI, tarUNa, seLa varasa lagabhaganI UmaravALI, purUSane raMjana karavAnI kaLAmAM atizaya nipuNa, netra mukhAdinA hAvabhAva, vizvama, kaTAkSa tathA AkapaMNa kaLAmAM apsarAone paNa jIte tevI, rUpa tathA yauvanathI lacI paDatI evI be mahara kokila kaMThavALI vezyAone teNe te kArya pAra pADavA mATe rAkhI lIdhI. vaLI mukha, netrAdikanA vilAsathI pradyotarAjane lagabhaga maLatI AkRtivALe eka purUSa paNa teNe zodhI kADhyo. te sarvane ghaNuM dhana ApIne bhaviSyamAM zuM karavAnuM che te sarve chAnI rIte zIkhavI dIdhuM; tyArapachI mALavAmAM vicI zakAya tevAM kariyANA, uttama vastro ane vividha prakAranAM ratna kharIdI lIdhAM, te badhAM kharIdIne aneka gADAM, uMTa tathA baLada vigere upara yathAyegya rIte te goThavyAM-lAvyAM. vaLI dezAMtaranI bhASAmAM kuzaLa tathA tevI jAtanA veza paheravAvALA mANase taiyAra karyo. pote paNa teja veSa dhAraNa karyo. A pramANe sarva sAmagrI taiyAra karAvIne ane rAjyane bhAra badhe Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 lakhyakumAra zaritra. dhanyakumArane mAthe rAkhIne zreNika rAjAnI rajA laI uttama divase zubha muhUrte zubha zukanethI utsAhita thayelA abhayakumAre rAjagahIthI mALavA deza tarapha praNaya karyuM. banne rUpavaMta tarUNIone vastrAcchAdita rathamAM besADI. keTalAka subhaTe AgaLa ane pAchaLa cAlavA lAgyA. ghaNI dAsIene te rathanI rakSA karavA mATe rAkhI. jayAre keI pUchatuM ke A rathamAM keNa che. tyAre rathanI pAse rahenArA subhaTe belatA ke-"janAne che.eka DALImAM pradyotarAjAnA rUpane maLatI AkRtivALA purUSane besADyo hato, te zIkhavI rAkhyA pramANe game tevAM vA belate hate. abhayakumAra pate uttama ane vALA rathamAM bahu dUra dezanA vastrothI sajaja thaine beThA hatA. A gaLa aneka subhaTe cAlatA hatA. ane tenI pachavADe kariyANAnA bharelAM gADAM, uMTa, baLada vigere subhaTethI rakSita thayelA cAlatA hatA. A pramANe avicchinna prayANa karatAM anukrame teo avaMtInagarIe pahoMcyA. bahu moTuM bhaMTaNuM laIne aneka dezAMtarIya veSadhArI subhaTathI paravarelA abhayakumAra rAjasabhAmAM rAjA pAse gayA. rAjA pAse bheTathuM mUkI rAjAne namaskAra karIne yathAgya sthAne teo beThA. rAjA paNa adbhuta bheTazuM joIne prasanna thaI AdarapUrvaka tenA tarapha joIne bolyA ke"ahe zreSThina ! kayA dezathI tame Ave che ?" tyAre abhayakumAra be hAthavatI heDuM DhAMkIne avAja pheravIne belyA ke- svAmina !ame bahu dUradezathI AvIe chIe. je sthaLe rAmacaMdra samudranuM ullaMghana karavA setubaMdha bAMdhe che te sthaLe pRthvIbhUSaNa nAme amArUM nagara che. tyAM arimardana nAme rAjA che, te prabaLa Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pavi. 400 pratApavALe che, te nagaranA ame rahevAsI chIe. te nagarIthI vahANa raste aneka prakAranAM kariyANAo tathA vacce ane pAtra vigere ahiM vecavA Ave che. eka divase vidhavidha dezonI vArtA sAMbhaLIne te deze jovAnI mArI utkaMThA thaI. meM manamAM vicAra karyo ke-je ghaNA kariAyaNa laine dezAMtaramAM huM jAuM te mane bhaviSyamAM ghaNe lAbha thaze, tathA judA judA dezanAM darzana thaze. zAstramAM kahyuM che ke - dezATanaM paNDitamitratA ca, vArAMganA rAjasabhApravezaH / anekazAstrArthavilokanaM ca, cAturyamUlAni bhavanti paMca // dezATana, paMDitanI mitratA, vArAMganAne yoga, rAjasabhAmAM praveza tathA aneka zAstronuM ne tenA arthonuM avalokana pAMce bAbate caturAinAM mULa kAraNabhUta che. dezAMtaramAM javAthI caturAI Avaze ne dravya paNa maLaze ema be kArya sAdhI zakAze. A pramANe vicAra karIne meM kariyANAnA gADAM bharyA ane te laIne ame te nagarathI nIkaLyA. aneka dezomAM pharatAM pharatAM be varasa vItI gayAM, aneka pUra, nagara, upavana, parvata vigere tathA navA navA AcAra, nepathya, tIrthAdika jotAM jotAM amArA manane bahuja AnaMda thayo. cha mahinA pahelAM eka vakhata tamArA rAjayanuM varNana karatAM koI pathike kahyuM ke-"vartamAna samayamAM jevI ujajayinI nagarInI zobhA che, tevI zobhA koI nagarInI nathI. sAkSAt amarapUrI tulya te nagarI che. te nagaramAM akhaMDita zAsanavALA, soLa rAjAonA svAmI, pracaMDa prota hoya tevA, caMDapradyota nAme rAjA che, te para Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 410 dhanyakumAra caritra. ati uttama nItivaDe rAjaya kare che. te nagaramAM koI azubha karmodayathI gAdika Ave temAM upAya nahIM, paNa te sivAya bIjA keI paNa upadravanuM nAma paNa saMbhaLAtuM nathI. je tamAre AzcaryanAM sthAne jovAnI IcchA hoya te ujajayinImAM tamAre jarUra javuM. te nagara jovAthI bIjA sarva nagare mANikya joyA pachI kAca jevA lAgaze.' A pramANenI ukti sAMbhaLIne bIjA dezamAM javAnI IcchA hatI te paNa A tarapha AvyA. ame jevuM kAne sAMbhaLyuM hatuM tevuMja ane dekhyuM che, vaLI Aje atiugra puNyavaMta, nyAyamAM ja eka daSTivALA ApanuM paNa darzana thayuM che. Aje ApanA darzanathI amArI AMkhe pAvana thaI che. puNyavaMtanA darzana mahAna guNane upajAvanAraja thAya che.' A pramANe kahIne abhayakumAra belatAM baMdha rahyA, eTale pitAnI prazaMsAthI phUlAyelA caMDapradyote kahyuM ke-"are zreSTina! tamArI jevAnA AgamanathI amane paNa bahu AnaMda thaye che. tame sukhethI ahIM rahe, icchA hoya teTale vyApAra kare, tamAre je kAMI kAmakAja heya te sukhethI ahIM AvIne amane nivedana karaje." A pramANe kahIne uttama vastro tathA pAnabIDAM ApIne jakAta lenArA adhikArIne hukama karyo ke- A zreNInI adha jakAta lejo, vadhAre leze nahi." A pramANe kahIne zreSThIne javAnI rajA ApI. abhayakumAre rAjamArga uparaja aneka gokha ane bArIovALuM, "he ati gupta ane nahi ati khulluM tevuM eka meTuM rAjayamaMdira jevuM makAna bhADe laIne te sthaLe nivAsa karyo. abhayacaMdra zreNI' evuM potAnuM nAma prasiddha karyuM. te bahu moTuM sthAna hatuM, tethI tyAM rahIne ja te vyApAra paNa Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pavi. 411 karavA lAgyA. pitAnI caturAInI vArtAothI te nagaranA lekone khuzI karavA lAgyA. ghare ghare leke tenA guNenuM varNana karatAM kahevA lAgyA ke-pUrve kaI vakhata nahi joyelo te sajajanamAM ziremaNi A zreNI Avela che. te dezane dhanya che ke jayAM AvA sajajane nivAsa karIne rahe che. gRhanAM madhyAre dvArapALe hamezAM ubhA rahetA, te keIne aMdara pesavA detAM nahi. koI pUche tyAre javAba ApatAM ke-amArA dezamAM ane kuLamAM A rIvAja ja che." ' pradyota rAjAne maLatA varUpavALA purUSane zIkhavavAmAM AvyuM ke-'tuM have nAsIne bajAramAM jA, raste game tevuM belyA kareje, gAMDAnI jevI kriyA karate Ama tema bhaTaka, pachI huM tane pakaDavA mATe AvIza, te vakhate jorathI tAre dUra nAsI javuM, doDAdoDI karavI, be traNa cAra dahADA sudhI A pramANe daDAdeDI karIne amArA kabajAmAM AvavuM, kabajAmAM AvyA pachI pharIvAra nAsavA mAMDavuM. leka pAse tAre belavuM ke- huM to pradyotarAjA chuM, mane pakaDavA mATe A abhaya Ave che, tene tame reke." A pramANe kahIne dhULa vigere uDADavA. pachI huM baLAtkArathI tane pakaDIne khATalA sAthe bAMdhIne ghare lAvIza. te vakhate sarva leke ane subhaTe sAMbhaLe tema tAre belavuM ke-are leke ! are subhaTe ! mane pradyotarAjAne bAMdhIne tathA pakaDIne A abhaya laI jAya che, tethI tame mane kema choDAvatA nathI?' A pramANe khATalAmAM rahyA rahyA tAre belyA karavuM. A pramANenI kriyA hamezAM karavI. huM hamezAM khATalAmAM bAMdhIne tene ghare lAvIza. * pachI gharamAM AvIne AnaMdathI rahevuM, yachita bhejanAdika karavA." A pramANe zIkhavIne tene taiyAra karyo. Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 dhanyakumAra caritra. A pramANe samajAvyA pachI savAra thatAM te pramANe karavAne mATe te gharethI bhAgIne bajAramAM bhaTakavA lAge ane pUrve zIkhavyA pramANe belavA lAge. leke tenI gAMDA jevI kriyA, dekhIne hasavA lAgyA. seMkaDo ane hajAre mANasa tathA bALako tenI pachavADe bhamavA lAgyA. jayAre koI tene pUchatuM ke-"tuM koNa che?" tyAre te pratyuttara Apata-"huM pradhotarAjA chuM, samasta deza, grAma, nagarane svAmI chuM, A sarva mArA sevake che." A pramANe jema tema javAba Apata. te sAMbhaLI leke e nakkI karyuM ke- A te gAMDe che. vAyaDe che, AnA hRdayakamaLamAM prANavAyunI vikRti thaI gaI lAge che, tethI A gAMDA jevo thaI gaye che ane game tevuM bele che. A pramANe cAra-pAMca ghaDI sudhI te nagaramAM rakhaDyo, tevAmAM zreSThI sevakenI sAthe page cAlatA ane deDatA bajAramAM AvyA. pitApitAnI dukAne beThelA leke tevuM dekhIne virita manavALA thaIne zaMkAthI ubhA thaIne zreSThI samIpa jaI namIne vinaMti karavA lAgyA ke-"svAmina ! ApanI jevA mahA uttama zreSThIne AvA taDakAnA samayamAM page cAlIne AvavAnuM zuM prajana paDyuM ? je evuM kAMI utAvaLuM kAma hoya te A sevakane hukama kare, teone kahevA lAyaka na hoya te amane hukama kare. A nagaramAM rahevAvALA sarve leke tamArA guNethI kharIdAyelA tamArA dAsaja chIe. tamArA hukama mAtrathI ja tamArUM kaheluM kArya karavA mATe mana, vacana, kAyAthI ame taiyAra chIe, temAM jarA paNa zaMkA karavA jevuM nathI. e koI paNa mANasa nathI, ke je ApanuM kahela kArya karavA pramAda kare. ApanI jevA jagaduttama purUSane grISma Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - aSTama pavi. 413 bakatunA AvA madhyAhUna kALane samaye AvuM kaSTa sahana karavuM te kaI rIte yogya nathI. ati zitala chAMyAvALI amArI A dukAne Apa padhAre ane dukAnane zobhAve. ApanI jevA pUjya pavitra purUSanA AgamanathI amArI dukAna pavitra thaze, tyAM besIne Apane je kAMI kArya karavAnuM hoya te pharamAvaje. amArA zarIrabaLathI te kArya aDadhI kSaNamAM ame karI ApazuM." A pramANe guNethI vaza thayelA lekanAM vacana sAMbhaLIne AMkhamAM alAvI abhayazreNI gaga6 vacanevaDe kahevA lAgyA ke -"are bhAIo! are sajane ! tame je kahyuM te kharekhara satya che. huM jANuM chuM ke traNe vegathI tame sarve mArA zubhaciMtake che ane mArUM kahela kArya karavAmAM tame badhA tatpara che. tame badhA mArA upara saMpUrNa kRpA rAkhe che, paNa mAre eka meTI vI ApadA AvelI che, te duHkhathI prerAyele madhyAhune paNa huM daDate ahIM A chuM. dhana mATe agara lebha mATe Avyo nathI. lekee pUchyuM ke-evI te zuM Apatti AvI che?" zreSThIe kahyuM ke-be traNa mahinAthI mAro prANapriya, samasta guhabhAranI ciMtA karanAro, bahuja zreSTha vinaya guNavALe, sarva kAryamAM nipuNa, gRhanA zRMgArabhUta pradyota nAme nAno bhAI ke regathI athavA vAyunA pragathI athavA keI bhUtAdi duSTa devanA pragathI gAMDa thaI gaye che, tenI prakRtimAM pheraphAra thaI gayo che tethI te sIdhI rIte bela nathI, sIdhI rIte bhejana paNa karatuM nathI. hamezAM huM tenuM paDakhuM mUkoja nathI, paraMtu koI vakhata eka kSaNa paNa keI kArya mATe huM bahAra jAuM chuM, te te vakhate sevaka vigerene chetarIne te bahAra nIkaLI jaI ahIM tahIM bhaTake che, Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 dhanyakumAra caritra. gAMDAnI mAphaka bele che ane dhULa uDADe che. hamezAM te gharanI AsapAsa phare che, tethI tene pakaDIne gharamAM laI jaIne rAkhIe chIe. Aje te te kAMIka bahAra nAsI gaye che, tene patto ja lAgatuM nathI. te du:khavaDe duHkhita thayele taDakAmAM paNa bahAra nIkaLIne huM ahIM Avyo chuM, bIjuM koI kAraNa nathI." te sAMbhaLIne keIe kahyuM ke "amuka catuSpathamAM tamee varNavyA pramANene ja mANasa paribhramaNa kare che ane gAMDa paNa dekhAya che. te bele che ke huM pradyotarAjA chuM, A nagarane svAmI chuM, A sarve mArA sevako che." lekanAM keLAM tenI pachavADe bhame che ane tene herAna kare che-kheda pamADe che. te paNa leke upara dhULa uDADe che. A pramANenAM tenAM vacana sAMbhaLIne apAta karatAM abhayazreSThI tarataja sarva lekenI sAthe tyAM gayA. zreSThInA sevake ane lekee maLIne tene pakaDyo, vaLI jarA samaya maLatAM ja te bhAge, vaLI pharIvAra pakaDyo, ghaNI mahenata karI paNa te AgaLa cAlate nahote, tethI sevake gherathI eka khATale laI AvyA. pachI tene pakaDIne khATalAmAM nAkhIne baMdhavaDe bAMdhIne sevake e te khATale upADyo, ane ghara tarapha cAlavA lAgyA. te vakhate khATalAmAM beThele te pUrve zIkhavyuM hatuM te pramANe jema tema belavA lAge. te dekhIne leko kahevA lAgyA ke-"aho ! AvA guNavaMta zreSThIne paNa AvuM moTuM duHkha dekhAya che !! A asAra saMsAramAM kaI paNa manuSya pUrNa sukhathI sukhI hoya tema dekhAtuM nathI. koI ne koI duHkha te heyaja che." A pramANe banAva banyA pachI tene ghera laI gayA ane leke vikharAI gayA. sarve leke zreSThInIja ciMtA karatAM ghare gayA. Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pavi. 415 A pramANe eka divasane aMtare, kaI vakhata be divasane AMtare te pramANe te karate hate pharIthI pAchA zreSThI pUrvanI jemaja sarva kriyA karIne tene ghera laI jatA hatA. A pramANe hamezAM karatAM karatAM dareka catuSpatha, dareka trika, dareka bajAra, dareka paLa, gRha, gopura, upavana ane pratyeka vATikAmAM sarva lekone te jANIne thaI gaye. je je sthaLe te jAte tyAM tyAM ke tene joIne paraspara karmanI-nazIbanI-vidhinI niMdA karatA hatA ane zreNInI stuti karatA satA bolatA ke-"ahe! karmanI gati kevI vicitra che! sarva rIte sukhI evA paNa A zreSThI je duHkha anubhave che, te duHkha zatrune paNa na hajo. dhana, dhAnyAdika sarva sukhathI pUrNa evA A zreSThI baMdhunA duHkhathI pIDAyelA rAtrI gaNatA nathI, divasa paNa gaNatA nathI, tApa taDake ke ThaMDIne paNa gaNatA nathI ane khAnapAna tathA suvAnA sukhanI paNa darakAra karatA nathI. bhAinA duHkhathI duHkhI thayelA te ekalAja sAmAnya mANasanI mAphaka pratyeka jagyAe--pratyeka sthaLe bhaTake che. keI sthaLe tenA sevake, koI sthaLe poteja, koI sthaLe tenA dAsaja grahathI pIDAyelAnI jema bhaTake che. daivanI gati nivAravAne koI paNa samartha nathI." A pramANe sarva ThekANe prakhyAti thaI gaI. prathama to te jyAre bahAra jato ane abhayacaMdra zreSThI tene zedhavA mATe deDatA pAchaLa jatA, tyAre seMkaDe ane hajAre mANase jyAM sudhI tene ghare lAvatA tyAM sudhI temanI pachavADe lAgelA rahetA-sAthe bAvatA, pachI ghaNA divasa thaI gayA eTale have koI pAchaLa AvatuM nahi. ghera beThA beThAja zreSThInA duHkhanI ciMtA karatA hatA. ane A vAtanI khabara na hoya te te pUchatA ke-A zuM che?" tyAre pUranA leko Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyamAvi. uttara ApatA ke-"bhAI ! karmanI gati vicitra che! paNa emAM Azcarya zuM che? A zreSThI hamezAM karmanI evI gatineja ane bhave che. Ama kahIne pachI zreSThInA guNanuM varNana karatA satA teo sarva vyatikara kahetA hatA. zreSThI ane te gAMDe hamezAM rate avara javara karavA lAgyA, tethI have te raste jatAM teone jevAne keI uThatuM paNa nahatuM. A pramANe leke paricita thaI gayA pachI te zreSThIe gharamAM rahelI banne pakyAMganAone zikhAmaNa ApI ke-"AvatI kAle rAjA ghoDA khelAvavA A raste thaIne javAnA che, tethI tame prathamathI ja vastrAbhUSaNa paheravAvaDe adbhuta racanA karIne seLe zRMgAra dhAraNa karI tAMbuLavaDe mukhane zobhAvI bahu uttama bhadrAsana upara gekhamAM besajo. jyAre hastiskaMdha upara ArUDha thayela rAjA daSTipathamAM Ave tyAre kaTAkSa bAvaDe sArI rIte tene vIMdhajo. ane jevI rIte kAmarAja aMga pratyaMga phelAve tevI rIte hAva-bhAva-vibhrama tathA zarIracalana karaje, ke jethI te tamane ja vicAre, tamane ja Iche, tamane ja citave ane tamane ja dekhe. vadhAre zuM kahuM? tamArI kaLA pheravIne gamana ane Agamana samaye tene saMpUrNa vaza karI leje." A pramANe tene zIkhavIne taiyAra karI. pachI bIje divase rAjAnA azva khelAvavAne avasare snAna, manAdika karI ane seLa zRMgAra dhAraNa karI pAMca sugaMdhIvALA tAMbuLavaDe mukha zobhAvIne rAjamArga upara AvelA gokhamAM bhavya bhadrAsana upara teo beThI. be ghaDI vyatIta thaI eTalAmAM rAjA te bhAge nIkaLe. uttama gaMdhahastInA kaMdha upara ArUDha thayele rAjA te gekhanI samIpa AvyuM, eTale te Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama paziva. 417 baMne yuvatIone teNe dekhI. teoe paNa hAvabhAvapUrvaka rAjA tarapha joyuM, te vakhate parastrIlaMpaTa rAjA camatkAra pAmyo ane bArIka najare tenI sAme jovA lAgyuM. pachI te manamAM vicAravA lAge ke-"varUpavaDe raMbhAne paNa jIte evI, kaMdarpanA sainyamAM bhaMbhA samAna (bhaMbhA jema laDAI mATe laDavaiyAone uzkere che tevI rIte kAmaga mATe jenArane uzkeranAra ) A baMne bhAgyavatI konI strIo haze?" A pramANe vicAra karate rAjA vAraMvAra tenI sAme jovA lAgyo. te baMne paNa rAjAne rAgadaSTivALA dekhIne-samajIne vizeSa AdarapUrvaka animeSa netrathI tenI sAme jevA lAgI, ardha vAMcelA cakSuothI tene AkarSavA lAgI, mukha maTana karavA lAgI, jarA hAsyapUrvaka, jarA nIcI vaLIne, jarA vadhAre uMcI thaIne tenI sAmuM jovA lAgI, zarIranA avaye dekhAya ne DhaMkAya tevI rIte jovA lAgI, nIcI vaLI vaLIne vAraMvAra aMge pAMga pragaTa dekhAya tevI rIte paraspara baMne hAthe gaLA pAse lagADIne tathA bIjA paNa aparimita hAI- bhAva, vibhrama, kaTAkSa, vikSepAdi strIcaritra vikuvIne rAjAne kAmadevanA saMkaTamAM teoe nAkhe. rAjA paNa kAmabANathI pUrepUre vIMdhAI gaye. rAjAe vicAryuM ke-"zuM A baMne nAgakumAranI patnIo haze? kazuM kinnarIo haze? zuM vidyAdharIo haze? A baMne koNa haze? A meTuM dhavaLagRha konuM che? ahIM keNa rahe che? A baMne strIne saMga mane kevI rIte thaI zakaze? je A baMne maLe teja mAre janma saphaLa che, nahi te saphaLa nathI." A pramANe vicAra karatAM mAvatane bhUsaMjJAthI sUcavyuM ke-"hAthIne dhIme dhIme calAva." teNe paNa temaja karyuM. AgaLa cAlatAM vAMkI 53 Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418 dhanyakumAra caritra. Deka karIne tenA saMganI ciMtAvaDe vilakhe thayele rAjA animeSa daSTithI tene jovA lAgyuM. te baMnee paNa tenI tevI sthiti joIne vizeSa vizeSa vizvalita kAmadevanAM bAvaDe tene mAra mAryo; vaLI ALasathI aMga maraDIne, bagAsAM khAIne, paraspara AliMganAdika karIne, prathama kaI vakhata nahi joyelA tevA strIcaritranA vizvamavaDe rAjA upara pUrNarAga-bhAva teoe dekhADyo. te joIne "A baMne mArA upara ATalA badhA pUrNa rAgavALI jaNAya che te teo kayA upAyavaDe maLaze?" evA AzAnA saMkaTamAM rAjA paDyo. ane jyAM sudhI teo daSTipathamAM AvI tyAM sudhI teo tarapha joyA karyuM, tyArapachI pitAnA prANane tenI pAse mUkIne ekalA dehamAtrathI ja te AgaLa cAlyuM. pachI te baMne vezyAoe badhI hakIkata abhayakumArane nivedana karI. teNe tenA upara prasanna thaIne bhaviSyanA kArya mATe temane zikhAmaNa ApI ke-"kAle pAche te parastrIlaMpaTa nRpati Aja raste nIkaLaze, te vakhate paNa vadhAre vadhAre kaTAkSa, vikSepa, hastasaMcalana, aMgopAMga darzanavaDe tene AkarSIne evuM karo ke jethI te vizeSa vihvaLa thAya ane viSayAnurakta thaIne ema jANe ke A baMne mAro ja vicAra kare che, mArI upara pUrNa rAgavALI che. ane jyAre huM tene kahIza tyAre te ja vakhate mane aMgIkAra karaze evI tene pratIti thAya tema hato. pachI bIje trIje divase jyAre te saMpUrNa vihvaLa thaze tyAre kAMIka miSa karIne te dUtIne tamArI pAse mokalaze. te vakhate dUtIka je kahe te sAMbhaLIne prathama te miSTa vacanavaDe tene tRpta karI khAna-pAnAdivaDe tene barobara AkarSI tenA gharanI zuddhi sArI rIte jANI lejo. Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pallava. 419 tyAra pachI kaI rIte vAkacaturAIthI tamAre saMgama ati durlabha che, te bhAsa te dAsIne thAya tema karaja-tevI rIte belajo. vaLI tene kaheje ke-ame to A janmamAM Aja sudhI keInI paNa sAthe cAra AMkha meLavI nathI, bhartAra vinA koInI sAthe vANIvilAsa paNa karyo nathI, vaLI evA kayA amArA pUrva karmanA saMbaMdhathI ATale A rAjAnI sAthe kaSTisaMbaMdha thayo te paNa jANatI nathI, tethI bahena ! amAre meLApa te ati duSkara che, te kevI rIte banI zake ? amAre to A aMtaHpuramAM ja rahevAnuM che, amArA aMtaHpuramAM praveza te rAjAnA aMtaH purathI paNa viSama che! " A pramANenI vacanaracanAvaDe meLApanI duSkaratA ane rAjA upara pUrNa rAga dekhADIne te vadhAre Atura thAya tema karaje. chevaTe tamAre dUtIne kahevuM ke-"je amArA upara rAjAjIne saMpUrNa rAgaja heya te ame kahIe te upAyadvArA je ame kahIe teTaluM saMkaTa te svIkAre te kaI rIte meLApa thAya khare, nahitara te nahija thaI zake. tAre paNa avasara joine kavacita ja AvavuM, vAraMvAra AvavuM nahi." A pramANe abhayakumAre te baMnene zIkhavyuM ane baMnee te sarva barAbara grahaNa karI lIdhuM. vaLI bIje divase paNa karIthI rAjA te gavAkSanI pAse thaIne nIkaLe. te baMnee kaTAkSAdi kAmadevanA dhanuSyanA pAMce bANe vividha rIte vAparIne bahu sArI rIte tene viM-jarjarIbhUta karI nAkhyo. rAjA viSama evI kAmAvasthAmAM paDyo ane vicAravA lA ke-"A baMne devAMganAothI paNa vizeSa rUpa tathA caturAIdhAraNa karanArIe jo kaI rIte mArA hAthamAM te uttama thAya. A Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4ra7 dhanyakumAra caritra. pramANe kSaNe kSaNe virahAgnithI baLata te pitAnA mahelamAM gaye ane vicAravA lAge ke-"je koI nipuNa, avasaranI jANa, vANImAM kuzaLa evI vicakSaNa dUtIkA kaI miSa karIne A baMnenI pAse jAya ane temane Azaya jANI lo to kaI paNa upAyathI mane rathanI siddhi thAya." A pramANe ciMtavIne dUtInA kAryamAM kuzaLa evI eka strIne lAvIne tenI AgaLa amuka catuSpathamAM, amuka prakAranA AkAravALA makAnanI samIpamAM, amuka uMcA mahelamAM, pUrva dizAmAM je makAnanuM mukha Avela che vigere nizAnIopUrvaka pite je anubhavyuM hatuM ane pitAne je Icchita hatuM te sarva nivedana karyuM ane kahyuM ke-"tuM caturAIthI kAMIka miSa karIne, te ghare jaIne, tenuM kuLAdika jANIne temaja teonA hRdayamAM rahela premanuM pariNAma pIchAnIne pAchI Avaje." dUtIe te sAMbhaLIne kahyuM ke svAmina ! A bahu AkarUMviSama kArya che. aparicata evA uttama manuSyanA gharamAM javuM te ati duSkara che, temAM paNa tenI guhya vArtA jANavI te te atizaya duSkara che. Ape Aje mahA viSama kArya mane batAvyuM che, te paNa ApanA caraNanI kRpAvaDe mArI caturAI vAparIne tamArI AjJAnusAra tenI sarva prakAranI khabara meLavI ApanI pAse te sarva nivedana karIza. Ape tevakhata mAre mujaro svIkAra." upara pramANe kahIne te dUtI rAjAnI samIpethI nIkaLI tyAMja gaI. rAjAe kahela catuSpathamAM jaIne Amatema cotarapha avakana karyuM. pachI te sthaLe rahenArA lekane pUchayuM ke-"A bArIonI zreNIvALuM ghara konuM che? ahIM keNa rahe che?" teoe kahyuM ke-"A meTI havelInuM mukha te pazcima dizAe Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pavi. 421 amuka piLamAM che, temAM dezAMtarathI AvelA guharatha rahe che. eka meTe dAtA, bhegI, parepakAra parAyaNa zreNI cha mahInA pahe lAMja te makAnamAM AvIne rahela che. tenA saujanyanAM keTalAM vakhANa karavAM? tene mATe parivAra che, temAMthI keI tenI AjJAthI te tarapha ubhelA hoya che; bAkI ame kAMI vadhAre jANatA nathI. A bAjunAM bArIonI zreNinAM bAraNAM te prAye karIne baMdha rAkhelA dekhAya che. A bAju keI ubhuM rahetuM nathI. A pramANe sAMbhaLIne te dUtI vicAravA lAgI ke-ahIM joIe tevI khabara na maLI, tethI je gharanA mukhya daravAje jaIza te badhI bAbatanI khabara paDaze." A pramANe vicAra karIne pAchI pharI dhIme dhIme tapAsa karatI te AvAsanA mukhadvAra pAse gaI. te sthaLe te rAjadvAranI jema pUrajana tathA sevakethI te dvAra te tadana rekAyeluM dIThuM; pachI tenA pADozIne ghera kAMIka oLakhANa kADhIne tenI pAse besI vAta karatAM karatAM teNe pUchayuM ke-are ! A moTA AvAsamAM koNa vase che?' teNe kahyuM-"dUradezAMtarathI AvelA eka zreSThI atre rahe che. sarva guNethI saMpanna, zreNIomAM ziromaNi ane paropakAramAM parAyaNa Avo koI sajana purUSa haju sudhI amArA daSTipathamAM AvyuM nathI." vaLI pharIthI dUtIe pUchayuM ke-"tenA jamAnAmAM koI strI che ke nahi?" teNe kahyuM ke-"hA, strI te che, paNa tyAM keine pesavA detA nathI. huM te sajajana zreNI pAse seMkaDevAra gaye chuM, paNa tenA aMtApuramAM gaye nathI. teonA dezamAM Aja rIvAja jaNAya che. meTI oLakhANa ane ghaNe prima heya te koI vakhata bIjI strIo aMtaHpuramAM jAya che, purUSa te kaI jaI zakatuM ja nathI. A zreSThIne ahIM rahevA Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 422 dhanyakumAra caritra. AvyA cha mAsa lagabhaga thayA che, paNa mArI mAtA mAtra eka ke be vAra tenA aMtaHpuramAM jaI zakI che." A sarva hakIkata jANIne te dUtIe rAjA pAse jaIne te hakIkta kahI saMbhaLAvI ane kahyuM ke-"svAmina ! A kArya te mahA kaSTathI sAdhI zakAya tevuM che; temAM paNa kAryanI siddhinI te bhajanAja che. te paNa Apane hukama meM aMgIkAra karyo che, tethI huM jeTaluM banaze teTaluM avazya karIza, pachI jevuM tamArA nazIbanuM baLa." rAjAe te sAMbhaLIne kahyuM ke-mAruM bhAgya che, kAraNa ke teo rAgavALI daSTithI mArA tarapha jue che ema anumAnathI kalpI zakAya che, tethI tuM udyama kara, tAre udhama saphaLa thaze. dUtIe kahyuM ke-"mahArAje kahyuM te sarva sAcuM che, paNa tenA aMtaHpuramAM praveza kare teja prathama ati duSkara che. vANiyAnI jAti bahu vicakSaNa hoya che, tene chetaravI bahu muzkela che, bAkI udyamamAM huM kAMI nyUnatA rAkhIza nahi." e pramANe kahIne dUtI potAne ghera gaI ane vicAravA lAgI ke"rAjA pAye meM pratijJA te karI che, paNa oLakhANa vagaranA gharamAM kayA upAyavaDe praveza thaI zakaze." A pramANe ciMtAsamudramAM paDI. traNa divasa gayA pachI rAjAnI samIpe AvIne aMtaHpuramAMthI cAra dAsI ane pAMca purUSa mAgyA. tene laine pitAne ghera jaI eka moTA vAsaNamAM vividha prakAranI sukhaDIo bharI ane bIjA vAsaNe drAkSa, aDa, badAma, pastA, nALiyera vigerethI bharIne, bahu suMdara rezamI vastravaDe tene DhAMkI, suMdara tarUNIo pAse te thALa upaDAvI, pote maTI zeThANI banI. pachI dAsIo gIta gAtI gAtI AgaLa cAlatI hatI ane rAjapurUSa pAchaLa cAlatA hatA, te pramANenA ThAThathI te zreSThIne Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' aSTama palava. 423 ghera gaI ane aMtaHpuranuM dvAra hatuM tyAM jaIne badhA ubhA rahyA, eTale aMtaHpuranuM rakSaNa karanArA rakSaka purUSoe temane pUchayuM ke A zuM che?" tyAre te dUtI AgaLa vadhIne belavA lAgI ke "gaI kAle rAjAne tyAM kuLakramathI Avele devIne mahatsava hate, tethI te devatAnI zeSa sarva sthaLe mekalI, te rIte rAjAe ghaNI prItithI A zreSThInA gRhe paNa A zeSa makalI che ane rAjAe kahevarAvyuM che ke-zreNInA aMtaHpuramAM jaIne te ApavI, tethI te devAne mATe huM AvelI chuM." tyAre dvArapALe kahyuM ke zreNInI rajA vinA ame tamane aMdara javA dezuM nahi, paNa tame rAjA taraphathI AvyA che, tethI zreSThIne pUchIne tamane aMdara praveza karavA dezuM, mATe eka kSaNavAra ageja ubhA rahe." ema kahIne eka sevake zreSThI pAse jaIne sarva hakIkata nivedana karI. teNe kahyuM ke-"teone kaho ke-rAjAe meTI kRpA karI che, paNa eka mukhya ke dAsI aMtaHpuramAM jaIne ApI Ave; satkAra te sarvane kare gya che paNa amArA kuLane rIvAja hevAthI badhAne aMdara javA dezuM nahi." A pramANenuM zreSThInuM kathana sevake jaine te dAsIne kahIne kahyuM ke-tamArAmAMthI eka zreSThInA Adeza pramANe aMtaHpuramAM jAo.' * A uttara sAMbhaLIne meTI desI pote thALa upADIne aMtaHpuramAM gaI. dUrathI ja te baMnenuM svarUpa joIne te cittamAM camatkAra pAmI ane vicAravA lAgI ke-"aho! A baMnenuM svarUpa, cAturya tathA lAvaNyAdika jeIne rAjA mehamAM paDI gayA che temAM zuM Azcarya che ? A baMnenA hAvabhAvAdika jeIne ke muni ke mUrkhadra sthira cittavALe rahI zake?" A pramANe vicAra Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 dhanyakumAra caritra. - karatI teonI samIpa jaIne temanI pAse te bharela thALa mUkI ziSTAcArapUrvaka praNAma karIne te kahevA lAgI ke-"ahe bhAgyazALI zeThANIe! rAjAe devArcana mahotsavamAMthI A zeSa bahu prItithI svayameva tamane mekalAvI che ane tamArA kuzaLakSema pUchAvyA che. tamArA gharanA svAmI upara teo bahu prasanna aMtaHkaraNavALA che, temanA upara mahArAjane bahu rAga che. jene gRhapati A udAra che, tenI gRhiNIo paNa tevI ja haze, tethI bahumAna pUrvaka temane kuzaLa vArtA pUchaje. ema rAjAe svamukhe mArI sAthe kahevarAvyuM che. A pramANe sAMbhaLIne prathamathI ja zIkhIne taiyAra thayelI te baMne jarA hasIne belI ke tame kahyuM te sAcuM che. rAjAnI kRpAthI ja prajAjana sukhI thAya che, paraMtu A sRSTimAM vyavahAramAM purUSa pradhAna hoya che. purUSane AzrIne ja prazaMsAnA athavA sukhasamAcAranA vA belAya che ane te yogya dekhAya che. paNa tame to kahyuM ke rAjAe tamArA sukha samAcAra pUchAvyA che. tamArUM A kathana te "avasaracita priya bolavuM' evuM nItinipuNoe kaheluM che te kathanAnusAra tamArI ja vAturInuM dekhAya che. kAraNa ke ame kaNa ne rAjA ke? koI vakhate ane anya oLakhANa paNa thaI nathI, tethI pahelAM te parasparane meLApa thAya, pachI priya balavuM, sadezAdi kahevarAvavA te saMbhave, te sivAya saMdezA kahevAyagya heya nahi, amAre to rAjAnuM darzana paNa thayuM nathI, tethI amArA khuzI khabara kevI rIte temaNe pUchAvyA?". A pramANenuM teonuM kathana sAMbhaLIne dUtIe jarA hAsya karIne, Ama tema joI keI paNa mANasane nahi dekhavAthI Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pavi. teonA kAna pAse jaIne kahyuM ke-"vAha ! vAha! sAbAza che. paraMtu sana purUSanI vahuo thaIne AvuM taddana jUThuM belaze te pachI satyane vyavahAra kayAM raheze? terAMka rAjAne nayanavilAsanA vibhramamAM pADIne, tenAM mana, vANI tathA kAyAdi sarva luMTI laIne, tamAre AdhIna karI laIne have te badhuM jUThuM che. te vAta banIja nathI tevI caturAI dekhADe che ! "sasalAne ce paga hote nathI tevuM kathana te bALaka pAse hoya. tame zuM mane bALaka jANeche? mane badhI khabara che. sUyANInI pAse peTa chupAvavuM te kema cAle? je divasathI rAjAne tamArAM darzana thayAM che te divasathI ja te khAna, pAna, zayana, nidrAdika sarva cheDI daIne dhyAna karanAra gIne jema dayeya priya hoya tema tamArUM ja dhyAna dharatAM teo haMmezAM udAsI rahe che, tamAro ja vicAra karyA kare che, AgaLa, pAchaLa, uMce, nIce, baMne bAjumAM sarvatra tamane ja jue che, bIjuM kAMI jotAM nathI. A pramANe temane duHkhathI zakAtura thayelA ane plAna mukhavALA jeIne meM AgrahathI temane pUchyuM, kAraNa ke huM temanI pAse rahenArI dAsI chuM, temanA hRdayanA marmane jANa nArI chuM. tethI mArI pAse temaNe temanA hRdayamAM rahela sarva duHkha nivedana karyuM. te sAMbhaLIne huM paNa tenA duHkhamAM bhAga lenArI thaI. AvI duHkhI avasthA te anubhave che ane tamArA manamAM te tene hisAba paNa nathI!! are! kyAM tenuM premALapaNuM ane kyAM tamArA hRdayanI kaThoratA? seLa mukuTabaddha rAjAonA nAyaka hevA chatAM paNa tamArA upara AvI rIte Asakta thaIne te tamArI atizaya IcchA kare che. tenuM duHkha nahi sahana thaI zakavAthI huM mArUM buddhibaLa calAvIne tamArA darzana mATe ane tamane te hakIkata kahevA 54 . Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 426 dhanyakumAra caritra. mATe AvAM kAraNe upasthita karI mahAprayAse tamArI pAse AvI chuM; tethI tame have hRdayane jarA dayALu karIne huM je kahuM chuM te hRdayamAM dhAraNa kare. "je jene saMbhAre, teja saralatAthI tene saMbhAre che. A pramANenI sajajananI prakRtine ghoSa sarvatra spaSTa dekhAya che. parepakArI sajajana durjananI prakRti jANatuM nathI, tethI have kRpA karIne te rAjAnA manoratha pUrNa thAya tema karo. tene mana, vacana, kAyA, dhana, jIvitavyAdi sarva karatAM tame vadhAre vahAlAM che, tenuM jevuM thAna tamArA baMne upara che, tevuM dhyAna je paramezvara upara heta ane adhyAtmavAsanAmAM tallInatA lAgI heta, te mukti paNa maLavI muzkela nahatI. vadhAre kahevAthI zuM? mArUM atrenuM Agamana saphaLa karavuM teja tamane yogya che." A pramANenAM dUtInAM vacana sAMbhaLIne te baMne paNa dIdhuM niHzvAsa mUkIne bolI ke-"bahena ! zuM karavuM? amAre paNa sApe chaMchuMdara gaLyAnI jema mahA duHkha AvI paDyuM che. ame moTA zreNIne ghera janmI ane meTA zreNInI sAthe amArA lagna thayA, amArA kuLamAM pahelAM AvuM kArya svamamAM paNa keIe karyuM nathI, ame paNa atyAra sudhImAM amArA prANanAtha sivAya bIjA kaI purUSane nathI, koInI sAthe ame eka akSara paNa belyA nathI, ame baMne dharma ane nItimArga sivAya bIjuM kAMI jANatA nathI, amArA gharamAM dAsI ke nekara paNa dharma agara nItivirUddha belavAnI paNa hiMmata karI zakatA nathI, te pachI tevAM kRtya karavAM te dUraja rahyAM. ame Aja sudhImAM gharanAM dvAra sivAya koI divasa bahAra paga paNamUnathI. rathamAMthI utarIne A gharamAM ja praveza karyo che. have jayAre ahIMnA anna ane udakane Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pallava. 427 saMbaMdha pUrNa thaze ane amArA svAmI svadeza tarapha javAne udyama karaze, tyAre amAre paNa atrethI bahAra nIkaLavAnuM thaze. ahIM vaLI dharmamAM ja rakata eka amArI rakSaka vRddha DozI che, te kSaNamAtra paNa amArUM paDakhuM choDatI nathI, kSaNe kSaNe dharmane raste laI janArI zIkhAmaNa amane ApyA ja kare che. Aje kaI zubha zakunee prerAyelA tame AvyA che, tethI te hamaNAM ja amArA prANanAthanA mokalavAthI koI ati paricita gRhasthane ghera lekAcArArthe gaI che, tethIja amArAthI chuTA hRdayathI tamArI sAthe vAte thaI zakI che je te gharamAM hatA te te vAtaja kevI rIte thaI zakta? AvI sthitimAM ame rahIe chIe. eka divasa devage beranA samaye ochI vastIvALA A gharanI pachavADenA bhAgamAM gokha pAse ame ahIM tahIM pharatI hatI, te vakhate te DozI gRhakAryamAM vyagra hatI, te vakhate mahArAjAnI revArI nIkaLI. gheDAene avAja sAMbhaLIne te jovAnI IcchAthI ame gavAkSanuM dvAra ughADIne mukha uparane paDade kholI nAkhI Ama tema jovA lAgI. je pelI DozI pAse hoya te te jevA deja nahi, paNa kaI pAse nahi hovAthI amArI IcchAnusAra ame jevA lAgI. eja samaye hAthI upara beThelA mahArAjA gekhanI pAsethI nIkanyA, eTale amArI ne rAjAnI daSTine meLApa thaI gaye. te vakhate koI pUrvakRta karmanA udayathI evo anirvacanIya rAgane udaya thaye, ke te amArUM cittaja jANe che. rAjAe paNa tevI ja rIte amArI upara animeSa dRSTithI lAMbA rastA sudhI joyA karuM. jyAre mArganAM aMtarathI AMkhe dekhAtuM baMdha thayuM tyAre ja rAjAjIe daSTi pheravI. tyArapachI temanA virahathI je duHkha utpanna thayuM Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428 dhanyakumAra rAtri. che tenuM varNana karavAne ame samartha nathI. koI pUrva janmamAM A draDha rAga thAya tevuM karma bAMdhyuM haze, tene udaya thayo jaNAya che. teo amArA hRdayamAMthI kSaNavAra paNa bhUlAtA nathI. bIje divase paNa temanA darzananI utsukatA thaI. te ja vakhate pANImAM sitopalA (sAkara) maLe tema temanA darzananuM sukha anubhavyuM. vaLI pAchA prathamanI mAphaka temane viyegathe, eTale kSata upara kSAra nAkhavAnI jema atizaya du:kha utpanna thayuM. prakhyAta ceranuM cerI karatAM mRtyu thAya tyAre tenI mA kenI AgaLa te vAta kahe? tenI mAphaka rAjAnA viyegathI thayeluM duHkha amAre konI pAse kehevuM? te divasathI hamezAM sarasava jeTaluM sukha paNa merU jeTalA duHkharUpe ame anubhavIe chIe. te duHkhane nivAravA amArA AtmAne ame ghaNuM zIkhAmaNa ApI ke-are jIva! aMtargaDunI tuM kema AzA kare che? svargamAM rahela kalpavRkSanI jema A sarva AzA niSphaLa che. tuM koNa? A rAjA koNa kyA upAyathI tAre ane tene meLApa thAya? jAti, kuLa, svAmI, gRha, leka, vRddhAdikanA bhayamAM tuM paDe che, tenAthI paNa viSama evI rAjyarithati ulaMdhI zakAya tema nathI, tethI tAro ne tene saMga kevI rIte thaze? vaLI A lekamAM atigupta rIte pApa karIe te paNa je ati durgadhI lazanAdinA bhakSaNanI mAphaka te vidita thAya te amArA svAmInAtha amane ghara bahAra kADhI mUke, lekamAM niMdA thAya ane aneka duHkha AvI paDe. vaLI parakamAM paNa kuMbhIpAkanI pIDA, tapelI leDhAnI putaLInuM AliMgana, vaitaraNI utaravI, tathA chedana, bhedana, tADana, tarjanAdika aneka prakAranI narakarakSaka paramAdhAmIe karelI na ciMtavI zakAya tevI pIDA Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pallava. 429 sahana karavI paDe, tathA eka kSaNa paNa virAma na pAme tevI sudhAdi daza prakAranI kSetravedana avazya sahevI paDe temAMthI koNa cheDA-mUkave? vaLI nigodamAM je anaMta duHkha bhegavavuM paDe te te varNavI zakAya tevuM ja nathI. A pramANe kSaNamAtranA sukha mATe duHkhane samUha koNa ajJAnI aMgIkAra kare?" A pramANe he bahena! ame amArA jIvane zIkhAmaNa ApatA, te paNa te virAma pAmate nahi. vaLI paNa azvakrIDAnA samaye ghoDAne svara sAMbhaLIne amAruM mana rAjAne jovAne deDatuM, paNa zuM karIe? madhyamAM rahela kAMTAvALA caMpakanI jema vikalparUpI kalpanAnA kalolanI kadarthanAthI mAtra ame kaleza anubhavatA hatA. amAre meLApa pharIne thazeja nahi evo siddhAMta amane to lAgato hato. tethI he hena! tamArA cittamAM keI navI buddhi utpanna thAya che ke jethI amAre mane ratha ane tamAruM Agamana saphaLa thAya ?" A pramANenuM teonuM kathana sAMbhaLIne prakRtithI jaDa hevAne lIdhe te dUtInI buddhi cAlI nahi tethI te kAMI bolI paNa nahi punaH preraNA karI tyAre teNe kahyuM ke-"zeThANIo huM zuM upAya batAvuM? rAjAe bIDuM grahaNa karIne atre AvI chuM, ahIM te AvI viSamatA che, tethI mAre te "eka tarapha vAgha ane eka tarapha nadI evuM saMkaTa utpanna thayuM che, have mArI lAja rAkhavI te tamArA hAthamAM che. mAruM rakSaNa kare ke DubADA. zAstramAM paNa caturA strIonI buddhi niHsIma-asAdhAraNa hoya tema varNavyuM che. kahyuM che ke- azvanI deDa, varasAdano garava, strInuM caritra, purUSanuM nazIba, ativRSTi ke anAvRSTi A bAbate deva paNa jANatA nathI te manuSya kyAMthI jANe?' tethI tamane Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 430 dhanyakumAra caritra. jema egya lAge tema kare, tamArI pAse huM koNa mAtra chuM?" A pramANe dUtInAM vacane sAMbhaLIne teo belI ke "bahena! A ati duSkara kArya che. ame baMne te gharanI bahAra paga paNa mUkavAne samartha nathI. pAMjarAmAM rahela popaTanI je amAre nivAsa che. amAre te babara maryAdA sAcavavI paDe che. tethI ke paNa upAya daSTimAM AvatuM nathI, ke jenAthI dhAreluM kArya saphaLa thAya. paraMtu eka upAya che, te je bhAgyodayathI saphaLa thAya te rAjAne ne amAre meLApa thAya. pAMca daza ke vIza divasa pachI A nagarathI paMdara jina dara amuka devanuM tIrtha sthaLa che, te sthaLe amArA svAmI keI kAryanI siddhi mATe prathama bAdhA rAkhelI te kArya saphaLa thavAthI vRddhA sahita javAnI IcchA kare che. te jayAre te sthaLe jaze tyAre samaya maLaze. te vakhate paNa ame rAjagRhe te AvI zakIzuM ja nahi; kAraNa ke ghaNA vakhatathI vizvasanIya sevake keIne ghera te amane javA detA nathI, amArAthI ghara bahAra te paga paNa mUkI zakAya tema nathI, paraMtu A mahAmaMdiramAM eka gupta (baMdha kareluM dvAra che, te dvAranA tALAnI kucI amArI pAse rahe che. te vakhate rAjA sAmAnya vaNiphanA veSamAM ekalA te mArge Ave te iccheluM kArya saphaLa thAya, te sivAya saMbhava nathI. have pachI tamAre paNa amArI pAse AvavuM nahi, kAraNa ke amArA svAmI ane te DozI bahu zaMkita hRdayavALA che. A gharanA mANasomAM eka amAruM hRdaya haraNa karanArI priyaMvadA nAmanI amArI priya sakhI che, te bahu nipuNa che. te gaMbhIra rIte guhya sAcavI rAkhe che. prANAMta paNa koInI pAse te kahe tevI nathI, tethI egya avasare tamArI pAse ame tene Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pallava. 431 mekalazuM ane badhuM tenI sAthe kahevarAvazuM, te tamAre rAjAne kahevuM pachI gya nipuNatAthI rAjAjI ekalA gupta dvAravaDe ahIM Ave. te vakhate rAjAjIne ane amAre icchita samAgama thaze ane parasparanI dhAraNA saphaLa thaze. vaLI ame paNa temanI yathAcita sevA karazuM, paraMtu A vAta rAjAjI sivAya bIjA koinI AgaLa kahevAnI nathI. tame te badhI rIte kuzaLa cho, tethI vadhAre kahevuM anucita che, paNa amArUM paravazapaNuM ghaNuM sakhata che, te bhayathIja punaHpunaH ame kahIe chIe. vizeSa zuM ? amArI lAja tamArA hAthamAM che, jema keI na jANe tema A kArya sAdhya thAya tevuM karaje." A pramANe kahIne tene zreSThInI anujJAthI vastra, dhanAdika sArI rIte ApyuM. bahAra ubhA rahelA rAjAnA sevake ane dAsI ene paNa teonA dhAryA karatAM vadhAre ApIne visarjana karyA. te badhAM prasanna thaIne gayA. dUtI paNa harSapUrvaka jatI rastAmAM vicAra karavA lAgI ke-" mArA bhAgyadayathIja AvuM kArya hAthamAM AvyuM.A kAryasiddha thaze eTale rAjA paNa meTI maherabAnI dekhADaze. A paNa maTI zeThANuo che, tethI teo paNa harSapU. rvaka mane ghaNuM dhana Apaze." A pramANe vicAra karatI te rAjA pAse gaI ane rAjAne kahyuM ke-"vAmina ! meM tamArA hukamanI siddhi mATe moTA prayatnavaDe kAryane lagabhaga siddha karyuM che, paNa teo atre AvI zake tema nathI. huM paNa ghaNA prayatnavaDeja tenA gharamAM jaI zakI hatI. rAjAnA aMtaHpura karatAM paNa teonA gharamAMthI nIkaLavuM viSama che, paNa tamArI sevAmAM sadA tatpara evI meM tamArA puNyabaLathI vacanacAturyavaDe tamArA saMga Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jarUra dhanyakumAra caritra. baMdhamAM teone gADha anurAgiNI karI che, paraMtu amuka divase vaNikanA veSathI ekalAja tame jaze te kAryasiddhi thaze. samaye huM Apane tyAM javA mATe jaNAvIza. teonuM rUpa, lAvazya, caturAI, saubhAgya vigere jevuM tame varNavyuM te karatAM paNa meM adhika dIThuM che. teonAM darzanathI keNa meha na pAme ? - tamArA puNyabaLathI ja A kArya thayuM che." A pramANe dUtInAM vacana sAMbhaLIne rAjAe tene uttara A ke- "are DAhI! are viduSI dUtI ! huM tArI vANInI caturAI jANuM chuM, tema jANInejameM tane tyAM mekalI hatI. A pramANe kahIne ghaNuM dhana tathA vastrAdika ApI tene javAnI rajA ApI. rAjA paNa te divasathI AzArUpI gabhInA pAzamAM paDyo ane mahA anarthakArI anerane karate ane kalpanAnI jALa phelAvatA manadvArA atizaya ugra kamabaMdhana karavA lAge. baMne vezyAoe zreSThIne badhI hakIkata nivedana karI. zreSTIe bIje divase sarve vyApArIo tathA zeThIAone ekaThA karIne kahyuM ke mAre je bhAInuM duHkha che, te tame sarva sArI rIte jANe che. ghaNA auSadha tathA maMtrAdikavaDe paNa te sAjo thata nathI. eka divasa amAre ghera dUra dezathI eka buddhizALI atithi bhikSA levA mATe AvyuM hatuM. upakAraparAyaNa te atithi mArUM duHkha joIne kahevA lAge ke-are zreSThina ! nakAme prayatna zuM karavA kare che? Ane duSTa devatAe adhiNita karela che, tethI kaI paNa upAyavaDe A sAjo thaze nahi. paNa jo tamAre tene sAjo kareja hoya, te tame amuka tIrthe jAo. tyAM AzApurI nAme devI che, te devAlayanI pAse sarva doSane cUnAra sarvapaddhara 1 * 1 sarva ApadAne haraNa karanAra. mai A du vatana. paNa jo tamArA nAma Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAmanuM eka sarovara che. tyAM ekavIsa divasa sudhI 2nAna karIne te devInI pUjA karo, tema karavAthI A tamArA bhAInAM sarva doSa nAza pAmI jaze. A pramANe tenuM vacana sAMbhaLIne tyAM javAnI meM AkarI bAdhA rAkhI che; tethI mAre tyAM tAkIde javuM ja joIe, tyAM javA-AvavAmAM traNa cAra mahinA lAgaze, tethI jenuM je kAMI leNuM hoya te laI jajo ane devuM daI jaje." te sAMbhaLIne te vyApArIoe kahyuM ke- zreSTina ! tame sukhethI tyAM jAo, tamArA bhAIthI tamane thatI viDaMbanAnuM duHkha jovAne ame paNa samartha nathI. ApanI jevA sajajana purUSane AvI viDaMbaNA hevI na joIe. ame te hamezAM AzISa ApIe chIe ke-tamArI viDaMbanA dUra thaI jAo. amArA leNAnI amAre jarA paNa ciMtA nathI, kAraNa ke tamArI pAse je leNuM che te amArA gharamAM ja che. ame te tamArA guNethI kharIdAyelA chIe; tame bahu khuzIthI tyAM jaI mananuM dhArela kArya siddha karIne tAkIde atre Avajo. ApanuM duHkha TALavAthI Apane ane amane bahu sukha thaze." A pramANenAM vyApArI zeThIAonAM vacane sAMbhaLIne pharIthI abhayazreNI bolyA ke-" ahe! sajajana baMdhuo ! mane te traNe vegathI tame je bole che te sAcuM ja che te vizvAsa che. tame sarve mArA zubhaciMtake che. tamArA zubhaciMtanathI mArUM kArya avazya nivi pAra paDaze; paNa A te vyavahAra che ke devuM keInuM rAkhavuM nahi. jagatamAM bahaNa samAna keI duHkha nathI. vaLI paradeza jatA hoIe tyAre te keInuM devuM bAkI rahevA devuM nahi, kAraNa ke samasyanI koIne khabara paDatI nathI. kAle zuM thaze te 55 Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 434 dhanyamAra caritra. koNa jANe che? kAyA asthira che, vidhunI latA jevuM jIvitavya paNa caMcaLa che, AyuSya saMpUrNa thatAM bhavAMtaramAM dazaguNa, zataguNuM, sahastraguNuM ke tethI paNa adhika pAchaluM devuM ApavuM paDe che, tethI tamAruM je kAMi leNuM hoya te laI jAo. amArUM kArya siddha thayA pachI pAchA ame ahIM AvIzuM, tyAre pAchA ApaNe vyavahAra te pramANe ja cAlate rAkhazuM." A pramANe yogya zabdo kahIne sarvenuM devuM ApI daI te zreSThI nizcita thayA. teo paNa pitApitAnuM leNuM laIne zreSThInI muktaka The prazaMsA karatA patatAne ghera gayA. sarvatra nagaramAM vidita thaI gayuM ke"amuka divase zreSThI bahAragAma javAnA che, amuka divase prayANa karavAnA che." tyArapachI zreSThIe muhUrtane divase ratha tathA pAlakhI vigere bahAra udhAnamAM choDAvyA. ratha, gADAM, uMTa vigerene bahAra rAkhyA ane tenI rakSA arthe sevakane paNa tyAM rAkhyA. khoTA gAMDAne paNa tyAM bahAra rAkhavAmAM Avyo. hamezAM zreSThI tyAM jatA hatA, ane cheDe vakhata tyAM rahIne pAchA AvatA hatA, te gAMDe paNa nizcita samaye hamezAM nAzIne nagaramAM AvatuM hatuM. prathama kahyA pramANenAM vAkyo belata hato. gAMDapaNanI ghaNI kriyAo karate hate. be traNa ghaDI pachI zreNI paNa sevako pAse khATale upaDAvIne tenI pachavADe deDatA jatA hatA, pUrvanI jemaja ati kaSTathI tene khATalAmAM nAMkhI bAMdhIne lAvatA hatA. te raste belate ke-"huM pradhAna rAjA chuM, A dezane adhipati chuM, tamAre vAmI chuM, mane A abhaya bAMdhIne laI jAya che, mane kema tame cheDAvatA nathI?" A pramANe bolatA tene pakaDIne zreSThI gAmabahAra laI jatA hatA. te vakhate dukAne beThelA leke bolatA ke Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pallava. 435 "AnI pIDAthI pIDita thayelA zreSThI tIrthayAtrAe jAya che, hamezAM AvI viDaMbanA keNu sahana kare? A zreSThIne dhanya che, tenA brAtRpremane paNa dhanya che, ke jethI te hamezAM AvI rIte nirvAha. calAve che. A pramANe sAMbhaLatA te zreSThI bahAra jatA hatA, paNa bahu divasa thavAthI koI ubhuM thatuM nahi, tema te bAbatamAM keI kAMI pUchatuM paNa nahi. jayAre keI kaI belatuM tyAre pAse ubhela bIje javAba ApatA ke- "tamAM Azcarya zuM che? A te haMmezanI kriyA che, sarve nagarajanone te suvidita che. pUrva janmamAM karelA karmone vipAka A bhagave che, mATe manane sthira karIne tathA mauna dhAraNa karIne je kAMI kAmakAja heya te kare." A pramANe karatAM prayANa divasane eka rAtrI bAkI rahI, te vakhate te baMne vezyAoe pitAnI priya sakhIne dUtane ghera mekalI. teNe tyAM jaIne te dUtIne kahyuM ke-"kAle pahelI cAra ghaDI gayA pachI amAre svAmI prayANa karaze, sarve bAhya ane atyaMtara sthaLe rakSanAra sevako keTaleka sudhI vaLAvavA mATe jaze, teo badhA pAchalA pahere pAchA Avaze, tethI savAre eka pahera divasa caDhe tyAre rAjAjI sAmAnya vaNikanA veSavaDe ekalA ja Ave. te vakhate huM teDavA mATe AvIza, AgaLa AgaLa dUra dUra cAlIza, te vakhate mArI pachavADe mahArAjA bIjA koIne jANe tevI rIte vastrAdikathI. mAthuM vigere DhAMkIne gupta dvAra pAse Ave. huM tenI AgaLa jaIne dvAra ughADIza. kAle be pahera sudhI ghara AkhuM mANasa vagaranuM raheze. tethI mananA dhArela sarve mane saphaLa thaze, tame mane rAjAnI pAse laI jAo, ke jethI A sarva hakIkata huM temane nivedana karUM." Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 436 dhanyakumAra caritra. A pramANe tenuM kathana sAMbhaLIne harSa pUrvaka rAjAnI samakSa te dUtI tene laI gaI. teNe rAjA pAse badhI hakIkta nivedana karI. te sAMbhaLIne rAjAe khuzI thaIne tene chAnI rIte vastrAbhUSaNAdika ApI visarjana karI. jatI vakhate teNe pharIthI kahyuM ke-"tamAre je meLApa kare che tathA badhuM gupta rAkhavuM hoya te koInI pAse A vAta kaheze nahi. te be strIo, A dUtI, huM ane tame pAMcaja manuSya A vAta jANIe, chaThTho kaI jANe nahi tema karo."rAjAe kahyuM ke-"tenI tAre jarA paNa ciMtA karavI nahi, jANe nahi tema tenA tAre jarA 1 pramANe ja huM karI have bIje divase zreNIe gharanI aMdara chAnI rIte sevakone geThavyA. pachI pite nagaranA catupathamAM javA mATe cAlyA. bAraNA pAse AvIne visarjana samaye apAtA vyApArIone zrIphaLa ane rUpiyA vigere te zreSThI levA lAgyA, ane yAcakAdikane yathA gya dAna ApIne visarjana karyA. have jyAre eka pahera divasa caDhyo tyAre te baMne vezyAoe pitAnI priya sakhIne sakatA karele sthaLe rAjAne teDI lAvavA mekalI. rAjA agAuthI ja dUtInA kahyA pramANe sAmAnya vyApArIne veza dhAraNa karIne teonA meLApane mane ratha karate ekaleja saMketita sthaLe beTho hate. te sakhIe tyAM jaIne dUrathI ja cakSanI saMjJAvaDe AmaMtraNa karyuM. rAjA paNa tene dekhatAMja te nirjana sthAnamAMthI nIkaLe; teNI AgaLa cAlatI hatI ane siMhAlekananI jema pAchaLa jotI hatI. anukrame te potAnA gharanA manuSya rahita bhAgavALA sthaLa pAse AvI teNe tALI vagADI ke tarata ja te baMnee prathamathI karelA saMketAnusAra khAnagI dvAra ughaDAvyuM ane harSapUrvaka Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ama pavi. 43 ghaNe vinaya dekhADatI rAjAne aMdara laI gaI. aMdara laI jaIne te baMne bolI ke-"padhAre svAmi ! padhAre prANanAtha ! Aje ApaNA sarve mane ratha saphaLa thayA. Aje te gaMgAnadI teija amAre ghera svataH AvI, Aje metIne varasAda varasya, kAraNake tamAre manazcitita saMga thaye." A pramANenAM ziSTa vacanevaDe rAjAne saMtoSIne, tene hAtha bhI bahumAnapUrvaka citrazALAmAM teo tene laI gaI ane eka sAmAnya palaMga upara besADyA. pachI te baMnee aMdara gharamAM jaIne saMketa pramANe zreSThIne jaNAvI dIdhuM ke-"kArya thaI gayuM che-rAjA AvyA che. A pramANe jaNAvIne pAchI teo citrazALAmAM AvI, ane khAnapAna, tAMbuLAdika pAse dharIne DIvAra sudhI temanI sAthe vAtacita karI. pachI gharanI aMdaranA bhAgamAM rAjAne laI gaI. tyAM keI navIna vastu hAthamAM laIne rAjAnI pAse AvI aneka prakAranI vArtA ane hAsyAdika teo karavA lAgI. rAjA te teone atizaya Adara joIne rAgAMdhaja thaI gaye, bIje kaMI paNa jAtane te vicAraja karate naheAte. A pramANe ziSTAcAra tathA AnaMdanI vAta karatAM aDadhI ghaDI gaI, eTale pUrve saMketa karIne rAkhelA mANase AjubAjuthI AvyA ane kahevA lAgyA-"are zeThANuo! aMdara koNa che?tame konI sAthe vAtacita kare che ? zeTha haju te gayA nathI tevAmAM tame A zuM mAMDyuM che?" Ama kahIne AsapAsa deDavA lAgyA ane aMdara AvyA. tyAM rAjAne beThelA dekhIne tene vIMTaLAI vaLyA, ane bolyA ke-"are duSTa ! tuM keNa cho? zuM tane maraNapriya che? amArA svAmInA maMdiramAM AnaMda karavA mATe tuM kema A Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 438 dhanyakumAra caritra. che? have tArI zI avasthA thaze? are A daine bAMdhe, bAMdhe!" A pramANe tenAM vacane sAMbhaLIne rAjA te dibuDha thaI gaye; kAMI paNa uttara devAne samartha thayo nahi. eTalAmAM te te sevake e khATalAnI sAthe tene bAMdhI lIdhe ane majure tene upADIne bahAra laI cAlyA. zerIne nAke AvyA, tyAM te zreSThI meTA vyApArIothI gherAIne ubhelA hatA. hajAre nagarajanethI te vIMTaLAyelA hatA, AgaLa pAMca prakAranA vAchatro vAgatA hatA, baMdija bIrUdAvaLI bolatA hatA, gaMdha mATe svare gIta gAtA hatA, tyAM rAjAne bAMdhIne lAvyA. zerIne nAke zreSThIne joIne rAjA vicAravA lAge ke A zuM? A keNa? A samaya ze?" A pramANe vicAra karatAM tene AgalA zabdo smRtimAM AvyA. A zuM abhayakumAranuM kAma te nahi hoya ke?" te pramANe vicAratAM ane vAraMvAra zreSThIne jotAM rAjAne nirNaya thayo ke -"A te abhayakumAre karelI pratijJAnA pAlananuM ja kArya dekhAya che. aho ! tenuM buddhikauzalya kevuM che? kevI daMbha racanA karIne-kapaTa keLavIne mane bAMdhIne te laI jAya che? have AmAM je huM lajajA dhAraNa karIne mauna rAkhIza te kArya bagaDaze. A purajana ane sevakane hukama karyuM ke-teo mane mukAve. pachI je thavAnuM hoya te thAo. A dubuddhi abhaye mane chetaryo che, tethI pikAra karyA vagara mAre AmAMthI chuTake thaze nahi." A pramANe vicArIne te pikAra karavA lAge, eTale zreSThI paNa ADaMbarapUrvaka cAlyA. rAjA kahevA lAge ke-"are amuka zreSThI ! are amuka prAmAdhikArI ! are nagarajano ! mane mUkA, bhUko ! A abhaya mane pakaDIne laI jAya Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pavi. 439 che! zuM jue che tAkIde choDAvo! are sAmete ! tame kemake lakSa ApatA nathI? kapaTathI mane pakaDIne te laI jAya che, mUka ! mUkaA pramANe te vAraMvAra pikAra karavA lAge, paNa hamezAM tevuM sAMbhaLavAmAM AvatuM hovAthI tenAM vAkyo ke sAMbhaLatuM nahetuM-kAne dharatuM nahatuM. keTalAka te ghaNA lAhaLathI baherA thaI javA jevA thavAne lIdhe tenAM vAkaye teonA kAna sudhI pahoMcatAM paNa nahotAM. zreSThIe sarvathI AgaLa thaIne kahyuM ke-"are! tame badhA tvarAthI nagara bahAra jAo, AgaLa kayega thavAno samaya thaze. A pramANe kahIne tvarita gatithI nagaranI bahAra tene mekalI dIdhA. khATalAmAM rahelA pradhotarAjAe ghaNe pikAra karyo, paraMtu te te tenI hamezanI kriyA che ema mAnatA lekoe jarA paNa tene pikAra kAna upara paNa dhAryo nahi. nagarathI bahAra keTalIka bhUmi ullaMdhyA pachI te abhayazreSThI sarvene pAchA vALavAnA miSathI ubhA rahyA. lekene samUha ane keLAhaLa te vakhate jarA ochI thaze. zeThe sevakone hukama karyo ke-"tame A khATalAmAM rahelA mArA bhAIne laIne utAvaLI gatithI be ghaDInI pahelAM ja A nagaranI sImA choDI dejo, jethI kugane sparza * na thaI zake." tethI sevake te khATalAne upADIne AgaLa deDatA cAlyA gayA. zreSThIe sarva jananI samakSa pharIvAra paNa kahyuM ke mAre te A badhuM bhAIne mATe karavuM paDe che. bIjuM kAMI kAraNa nathI." sarvee kahyuM ke-"tame sAcuM kahe che, ame te sarva jANIe chIe. tamArI jevA baMdhunehavALA bIjA kayA purUSa hoya, ke je hamezAM parizrama laIne oSadhAdika agaNita upA Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamakumAra caritra. kare ? have te tame dhAryuM che te tIrthe jaze eTale devInI kRpAthI tamArA ichitanI siddhi avazya thaze." A pramANe sarve ekaThA maLelA lekee AzISa dIdhI, tyArapachI zreNIe vAchatra vagADanArAone, baMdIjanene, bhikSukane temaNe mukhe mAgyuM te pramANe ApIne ane sarva mahene namaskArAdi yathocita vyavahAra karIne mahA kaSTavaDe pAchI vALyA. zreSThIne paNa icchita kAryanI siddhi thaI. pachI harSapUrvaka rathaupara besIne abhayakumAra AgaLa cAlyA. pAMceka jana bhUmi ullaMdhI tyAre pitAnI sAthenA mANasane meLApathaI gaye. prathamathI ja eka janane che. ane ardhA ejanane che. rathaLe sthaLe pUrvathI saMketa karI rAkhyuM hatuM te pramANe ratha, azva, sipAI, uMTa vigere taiyAra hatA. te te sthaLe vAhana tathA sipAIonI pherabadalI karIne eka sarakhI avicchinna dhArAthI teo rAjagRhI tarapha cAlyA. thAkI gayelA azvo ane sevako pAchaLa rahetA hatA ane sthaLe sthaLe rahelA navA athAdika sAthe cAlatA hatA. A rIte mArga kApatAM bahu dUra gayA, eTale abhayakumAre sevakone hukama karyo ke-"khATalAmAM rahelA rAjAnA baMdhane dUra kare, meTA athavALA suMdara rathamAM temane besADo. aravAre cAre bAju pharatA rahe, chatrIo vaDe tene taDake dUra kare, ane keI paNa sthaLe rokAyA vagara mArga kApe. vaLI te rAjA je je hukama kare te te sarva tarataja tenI AjJAnusAra kare. huM paNa pAchaLa pAchaLa AvuM chuM." pachI sevakone te pramANe karatA joIne tene Azaya jANatAM chatAM paNa pradyote pUchayuM ke "konA hukamathI A mArA baMdhane choDI nAkho che ane mane meTA rathamAM besADe che?" teoe kahyuM ke-"amArA Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pavi. 441 svAmInA hukamathI." teNe pUchayuM-"tamArA svAmI kayAM che?" te ee kahyuM ke-amArA svAmI Ave che, bahu dUra nathI. Apane je kAMI kAmakAja hoya tenI amane AjJA Apaje, ame badhA ApanAja sevaka chIe tema jANaje." A pramANe belatAM ane tvarita gatithI cAlatAM sAMja paDavA AvI, tyAre teo vIza jana dUra nIkaLI gayA. abhayakumAra paNa te vakhata najIka AvI pahoMcyA, ane mAzInA vara (mAsA)ne praNAma karIne belyA ke-"mahArAja ! mArA bALakanA Apane praNAma che. A bALake vacana pALavA mATe karelA aparAdhanI kSamA karaze. Apa te mAre pUjanika, sevA karavAne lAyaka che, chatAM je A tamArA avinayanI meM pravRtti karI che ne ApanI meTI AzAtanA karI che, te merU parvata jevA hRdayavALA Ape khamavI joIe. Apa jevA vRddha ane gaMbhIra purUSa hoya che, teo bALakanuM ajJAnatAthI karela kArya joIne kopa karatA nathI, paNa tenuM hita kare che. huM te bALaka ApanI pAse koNa mAtra chuM? huM te ApanI AjJAnusAra vartanAra Apane sevaka chuM. jagatamAM mAnane bhaMga keIne priya lAgatuM nathI, temAM paNa meTAnA mAnanI hAni te mahA deSa karanAra thAya che, paNa mahArAja huM zuM karuM? Ape te dharmachaLathI mane Thagya hate. saMsArI jIvamAM je kaMI purUSa rAgadveSavaDe je daMbhane vilAsa kare tene te ja vilAsa badalArUpe buddhiprapaMcavaDe sAmA mANase Apa.' AvuM nItizAstranuM vacana che, paraMtu dharmachaLa sivAya AvAM badale ApavAnAM kArya karavAM joie. daMbha te prANuone sarvatra varjavA gya kahela che, paNa vyavahArane nirvAha kare Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 442 &rusal 3a. hoya tyAre zuM karavuM ? tethI A daMbha laukika prapaMcavaDe kare, paNa lekottara prapaMcavaDe te kadi paNa kare nahi. lekettara prapaMca te meTA ane guNavaMtanA guNene paNa nAza kare che ane nigodAdi durgatimAM te AcaranArane pheMkI de che. A sarva Apane dekhADavA mATe meM bALake ATalI dhRSTatA-capaLatA karI che. A pramANe abhayanuM kathana sAMbhaLIne pradyota rAjA mAthuM halAvI jarA hasIne bolyA ke-"he abhaya! teM kahyuM te badhuM sAcuM che. vidhAtAe buddhi ane durbuddhine pAtra eka taneja banAvyuM che. tArA buddhiprapaMcane marma jANavAne devo paNa zaktivaMta thAya tema nathI, te pachI amArI te zI vAta? tArA reme rome seM. , kaDe ane hajAro sadda asad buddhine nivAsa che. tArI AgaLa pitAnI buddhine garva karavAne kANu samartha che? te je kahyuM hatuM, te karatAM paNa vadhAre karI batAvyuM che, huM paNa tArI pAse hAthe jeDuM chuM. have bahu thayuM! mATe kRpA karIne mane choDI de ke jethI huM mAna tyajI daIne svagRhe jAuM. abhaye te sAMbhaLIne kahyuM ke "svAmina! ema bele nahi! Apa te mArA pUjayanA paNa pUjya che. huM to tamArI AjJA uThAvanAra sevaka chuM, tamArA dAsatulya chuM, keI paNa jAtanI A zaMkA manamAM lAvaze nahi. amAre ghera ApanA padhAravAthI ame kalpavRkSa, suragaMgA ane ciMtAmaNi ratna karatAM paNa adhika mAnazuM. mArA pitA paNa Apane maLavAne atyaMta Atura che. varasAdanA AgamanathI kadaMbapuSpanI jema ApanA padhAravAthI teo bahu praphulita hRdayavALA thaze, mArA mAtAjI paNa tenA banevInA darzanavaDe caMdradarzanathI cakorInI jema ghaNA rAjI thaze. huM paNa Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSama pavi. 443 AvA chalavaDe aMtaraMganI te mahad bhaktithIja Apane rAjagrahI laI javAne IcchuM chuM. ApanA AgamanathI zarkarA bheLavelA dudhanI jema ghaNA varasanA Icchita ISTanI siddhine saMga thaze. tethI hRdayamAM keI paNa jAtanuM jarApaNa zalya rAkhyA vagara Ape mArA bharatharUpI tarUne saphaLa karavA mATe harSapUrvaka rAjagrahI padhAravuM. A bAbatamAM mArA cittamAM jo jarA paNa beTAI hoya te mane Apa pUjyanA pAdanA zapatha che. huM rastAmAM paNa ApanI yathAzakti sevA karate bahumAnapUrvaka rAjagRhI laI jaIza ane ApanI tathA mArA pitAzrInI arasaparasa niHzalya prIti karAvine keTalAka divasa sudhI ApanA caraNakamaLanI sevA karavAne mAro moratha pUrNa karI huM kRtArtha thaiza, mATe Ape jarA paNa aMtara gaNave nahi. magadhanA leke paNa rAjarAjezvara evA bhAlavapatinA darzana karIne pAvana thaze." A pramANe miSTa ane ISTa vANI vaDe pradhotarAjane tRpta karIne-AnaMda pamADIne ane uasAyamAna karIne temaja svastha karIne teo rAjagRhIne raste cAlyA; sAta divase abhayakumAra rAjagRhI nagarInI najIka AvI pahoMcyA. abhayakumAre prathamathI mekalela mANasee zreNika mahArAjane vadhAmaNI ApI hatI. zreNike vadhAmaNI ApanArAone yAcita dAna ApIne rAjI karyA hatA; pachI ThAThamATha ane ADaMbara sahita rAjyanA sarve sabhyone ane dhanyakumArane sAthe laine zreNika rAjA caMDapradyota rAjAnI sAme AvavA nIkaLyA. ahIM abhayakumAre paNa pradyotarAjAne uttama avALA rathamAM besADyA, baMne bAju cAmare vIMjAvA lAgyA, AgaLa hajAre subhaTe cAlavA lAgyA, seMkaDe baMdIjane biradAvaLI belavA Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 444 dhanyakumAra caritra. lAgyA, aneka zRMgArelA anI hAra sAthe cAlavA lAgI, ane neka prakAranA vAcha vAgavA lAgyA ane pradyotarAjAnI pachavADe eka sevaka zveta chatra laIne ubho rahyo. e rIte magadhanA leke tathA rAjasAmetAdikathI paravarelA caMDapradyotarAjA bahu mahesUvapUrvaka rAjagRhI nagarI tarapha cAlyA. DuM cAlyA eTale zreNika mahArAja paNa sAme AvyA. baMne eka bIjAnI daSTipathamAM AvyA ke vAhanamAMthI baMne utarI gayA. keTalAka pagalA page cAlIne baMnee ane anya praNAma karyA, gADha AliMgana karIne, juhAra karIne, bahumAnapUrvaka eka bIjAnA kuzaLakSemanI vArtA pUchIne bahu AdarathI baMnee ziSTAcAra karyo ane baMne eka sarakhA hAthI upara besIne paraspara vArtA karatA nagaranI najIka AvyA. te vakhate zreNika ane abhayakumAre bahumAna dekhADavA mATe prota rAjAne AgaLa karIne nagaranA dvAramAM praveza karAvyo. suvarNa, rUpAnANuM tathA phulethI temane vadhAvyA ane baMdIjanone Icchita dAna ApyuM. tripatha, catupatha, mahApatha, rAjapathAdikamAM be, traNa, cAra, pAMca, yAvata sAta mALavALA devanA AvAsa jevA makAne ane AvAse tathA maMdire jotAM, zreNI, vyApArI, rAjapurUSa ane prAkRta purUSanA prAmAdi svIkAratAM anukrame teo sarve rAjadvAra pAse AvyA eTale vAhana uparathI utarIne zreNika rAjAe bahumAnapUrvaka pradyotarAjAne rAjadvAramAM praveza karA. te vakhate aMtaHpuramAM rahela strIvarge maNi tathA muktAphaLathI pradyotarAjAne vadhAvyA. pachI baMne rAjAo hAthamAM hAtha milAvine rAjasabhAmAM AvyA. paraspara ati AgrahathI ziSTAcAra sAcavatAM baMne jaNA samAna Asana upara beThA. te vakhate rAjanAM Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama paava. 445 nekara, tathA dhanyakumAra vigere zreSThIo luMchaNuM karIne, bheTa dharIne temaja praNAma karIne yathAgya sthAne beThA. te vakhate prota rAjAe dhanyakumArane oLakhyA, eTale kahyuM ke-"are dhanyakumAra ! tame amArAthI dUra kema rahyA kare che? ame kAMI tamAre anAdara karyo nathI, tema tamAruM vacana paNa udbhavyuM nathI, ke jethI siddhapurUSanI jema alakSyapaNe-rapaSTa na dekhAe tevI rIte tame rahe che. ame te tamArA gayA pachI tamane bahu prakAre zedhyA, paNa kaI sthaLe tamane dekhyA nahi. tamArA virahathI amane te moTuM duHkha thayuM hatuM, te badhuM keTaluM varNavuM ? tame te tyAMthI ahIM AvIne magadhezvaranuM nagara zobhAvyuM jaNAya che. tame amAre tyAMthI nIkaLyA pachI koInI sAthe eka kAgaLa paNa mekalyo nahi, ke saMdezo paNa kahevarAve nahi. ApaNo lekamAM kahevAte svAmisevakabhAva mAtra kathanamAMja rahyo, mArA manamAM te tame A pattinA samayamAM advitIya sahAyakathanAra hatA, mArA baMdhu tulya hatA ane pragaTa kahevA gya ane nahi kahevA gya vAte kahevAnuM sthaLa hatA, aMtaranA bhAva jANanAra hatA, ane vizvAsanuM sthAna hatA. AvA snehasaMbaMdhamAM tamArI ATalI udAsInatA doSapAtra kema na kahevAya? A uttama janonI rIti nathI." A pramANenAM pradyotarAjAnAM vacane sAMbhaLIne dhanyakumAre ubhAthaI temane praNAma karyA ane hAtha joDIne kahyuM ke-"kRpAnidhi! Ape je kahyuM te satya ja che. huM Apane aparAdhI chuM, deSane pAtra chuM, te mAro deSa svAmIe khame evI mArI vinaMti che. ApanI kRpAnuM varNana huM mArA eka mukhathI kahevAne kevI rIte samartha thaI zakuM? A pramANe sevakanA dezanuM AcchAdana, Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 446 dhanyakumAra caritra. guNanuM pragaTana, atizaya udAravRttithI koI paNa jAtanI icchA vagara AjIvikAnuM dAna, sevakanAM kahelAM vacanane satya tarIke vIkAra, kalpavRkSanI jema vAMchita pUraNa, A sarva koNa karaze? ApanI kRpA te mane hamezAM yAda Ave che. huM je tyAMthI bahAra nIkaLe, te mArAM mAThAM karmonAM udayathI prerAIne nIkaLyA hatA, temAM Apane kAMI paNa deza devA jevuM cheja nahi. kamanI gati viSama che. tyAra pachI dezAMtaramAM bhamatAM bhamatAM judA judA sthAne rahevAnI vyagratA, mananI astavyastatA, adhika adhika vAtsalya karatAM chatAM upekSA, parAdhInapaNuM ane ApanI rajA vagara cAlI nIkaLe tethI thatI zarama-ityAdi kAraNathI A bALakanI te sthaLanAM anna pANI levAnI IcchA vadhI nahi. vaLI karmAnusAra adakanA saMbaMdhathI tathA kSetrasparzanAnA ganI prabaLatAthI huM ahIM Avyo. magadhAdhipa mahArAjanI kRpAvaDe huM ahiM AnaMdathI rahuM chuM, tamArI jemaja zreNika mahArAjAnI paNa mArA upara bahu kRpA che." - tyAra pachI pradyotarAjAe magadhAdhipanI pAse jaI jarA hasIne mAthuM dhuNAvIne kahyuM ke -"ahe ! vazIkaraNa karavAnI tamArI kaLA bahu uttama dekhAya che ke jethI be hAthavaDe chAyA karIne rAkhelA ane rAjayanA sAte aMgenI dhurAne dhAraNa karanArA karyA chatAM paNa A dhanyakumAra amane cheDI daIne vagara bolAvyA tamArI pAse AvIne rahyA che. teo amArA rAjayanA alaMkArabhUta hatA, tene tame kaI viziSTa upAyathI vazIkaraNa pragavaDe evA vaza karI lIdhA che ke jethI te amAruM nAma paNa saMbhAratA nathI ane ahIM sthira thaIne rahe che. teo Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pavi. 447 svamamAM paNa bIje javAnI IcchA karatA nathI, tethI AmAM te tamArI koI adbhuta kaLA dekhAya che. je rAjA DAbI ane jamaNI baMne bAjue buddhinA nidhAna evA abhayakumAra ane dhanyakumArane rAkhe che tene kenI bhIti hoya ? tene kayA duHkhanI ciMtA heya? tame te bahu moTA bhAgyazALI che." pradyotarAjAnuM A pramANenuM kathana sAMbhaLIne magadhAdhipa belyA ke-"svAmina ! Ape je kahyuM te barAbara che-sAcuM ja che- te pramANeja che, kAraNake jyAre Ape abhayane tyAM rAkhe tyAre A gAmamAM je ullaMThe ane dhUrtA hatA te badhA sajaja thaIne AkhA nagaramAM viDaMbanA karavA lAgI. eka pUrve te kapaTakaLA tathA vacana canAvaDe mane paNa ciMtArUpI khADAmAM pADyo hato, tene jItavAne kaI samartha nahotuM. te vakhate A buddhizALIe bahAra AvIne te dhUrtano parAjya karyo, ane mane nizcita karyo. A eke ja mArA rAjyanI AbarU sAcavI. meM paNa upakAranA miSathI mArI kanyA tene ApIne sanehasaMbaMdhavaDe temane bAMdhIne rAkhelA che, te paNa vacamAM keTalAka vakhata sudhI mane tathA dhana kuTuMbAdika sarvane tyajI daIne teo kAMIka cAlyA gayA hatA, tethI Apane paNa manamAM ochuM lAvavA jevuM nathI. tyArapachI keTaleka samaya vahI gaye tyAre pAMca kanyA paraNIne moTI vibhUti sahita atre pAchA AvyA che. tyArapachI abhaya paNa atre AvyuM. tamArI sAthenA sanehasaMbaMdhanI vArtA kaI divasa paNa temaNe mane kahI nathI, tethI mahArAje Aje evI zikhAmaNa ene ApavI ke jethI pharIthI evuM na kare !" pradyotarAjAe kahyuM ke-"magadhAdhipa ! have te tevuM karazeja nahi, jagatane vazIkaraNa karavAmAM Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 448 dhanyakumAra caritra. kuzaLa evA tamArA ane abhayakumAranA saMgatinA pAzamAM baMdhAyelA te have bIje kAMi jaze ja nahi e mane traNe vegathI vizvAsa che." A pramANe sabhAmAM beThelA pradyotarAjAe tathA zreNike dhanyakumAranI prazaMsA karI. avasara che eTale sabhAjanane visarjana karyA ane baMne mahArAjAe dhanyakumArane sAthe laIne rAjayamaMdiramAM gayA. aMdaranA bhAgamAM rAjasevakoe vividha prakAranI nAna, bhajana tathA bhejanAdi sAmagrI taiyAra karI rAkhI hatI, tene upabhAga levAnI vinaMti karI, eTale te baMnee dhanyakumAra tathA abhayakumAranI sAthe snAna ane majajananI vidhyanusAra sahasapAka ane lakSapAka tailAdikathI mardana karAvIne puSpAdikathI sugaMdhI - karelA zuddha pANI vaDe snAna karyuM. pachI dUra dezathI AvelA ati adbhUta tathA bhavya evA rezamI vastro dhAraNa kya, sarva prakAranA alaMkAre paheryA, ane aneka rAjyanA sAmaMtathI paravarelA teo bhajanamaMDapamAM AvyA. ane yathAyogya uttama Asana upara teo beThA. pachI aDhAra prakAranA bhedavALI aneka prakAranI sukhaDIo tathA mIThAIo pIrasavAmAM AvI. te rasavatIne AsvAda laIne AcamanavaDe zuddha thaI mahelanA aMdaranA bhAgamAM AvI teo sukhAsana para beThA. tyAM pAMca prakAranA sugaMdhIvALA tAMbulanA bIDAM lavIMga ane elacI sahita ArogIne mukhazuddhikarI sukhazayyAmAM teo suI gayA. pachI gya avasare zavyAne tyAga karI rAjasabhAmAM AvIne siMhAsana upara beThA ane gIta, gAnakaLAmAM karALa aneka purUSae karelA gAyanAdi sAMbhaLyA. tyArapachI gya avasare meTA DabarapUrvaka teo racavA Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSama pavi. 449 DIe AnaMda karavA gayA. te sthaLe aneka prakAranAM vikAsa karavApUrvaka puSpanA samUhanI zobhA joIne, ghaDAone khelAvIne AnaMda karI moTA ADaMbarapUrvaka pAchA ghare AvyA. sAyaMkALe paNa yathArUci khAnapAnAdika laIne rAtre gaMdharvoe gAyelA gAyane sAMbhaLI sukhazAmAM nidrA levA mATe suI gayA. savAre prabhAtika rAge vagADatAM vAjInA zabdo sAMbhaLIne nidrAne tajI daI, prabhAtanAM kRtya karIne pharI rAjasabhAmAM AvyA. A pramANe navAM navAM vastro, alaMkAra, vAhana, gIta, vAjItra, adbhuta raseI vigerenI geThavaNIthI ghaNI ghaNI rIte zreNika rAjAe temane satkAra karIne parasparanI pritilatAmAM vRddhi karI, vaLI hamezAM niHzalyapaNe hRdayamAM rahelI gupta vArtAo kahIne baMdhAyeilI prItine vizeSa daDha karI. teoe anya anya koI paNa jAtano AMtare rahevA dIdhuM nahi. A pramANe ghaNA prakAranI sevA karIne pradyotarAjAne prasanna karyA, jethI baMnenuM eka rAjaya heya tema baMnene bahu snehasaMbaMdha thaye. ema ghaNA divase vyatita thayA tyAre pradyotarAjAne pitAnI nagarIe javAnI IcchA thaI. gupta rIte mane atre lAvyA che, tethI have ghera javuM te zreSTha che' tema vicArIne pradyotarAjAe zreNikarAjAne kahyuM ke-"rAjana ! sajajananI saMgatimAM jatA kALanI khabara paDatI nathI, tamAre, dhanyakumArane tathA abhayakramArane viraha koNa che? paNa zuM karuM? ujajayinInuM rAjya sUnuM paDyuM che, keine saMpIne AvyuM nathI, vaLI chaLavaDe huM ane lavAyele chuM, tethI leke paNa aneka prakAranI vAta karatA haze. tethI have Apa raja Apa, ke jethI huM svadezamAM jAuM." A pramANe rajA Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 450 dhanyakumAra caritra. mAgyA chatAM zreNika ane abhayakumAre Agraha karIne keTalAka divasa sudhI temane vadhAre rAkhyA. pharIvAra pradyotarAjAe javAnI rajA mAgI, tyAre zreNike javAnI taiyArI karAvI aneka hAthI, turaMgama, ratha, AbhUSaNa tathA vastrAdika ApIne tathA vividha prakAranA judA judA dezomAM utpanna thayelA padArtho bheTa karIne temane saMtoSI meTA ADaMbarapUrvaka javAnI rajA ApI. dhanyakumAre paNa prathama kaI vakhata nahi joyelAM tevAM vastra tathA AbhUSaNe bheTa dharyA. tyAra pachI pradyotarAjA dhanyakumAra tathA abhayakumAranAM guNenuM varNana karatAM rAjagRhIthI nIkaLyA. zreNika, dhanya, abhaya vigere ghaNA rAjasevake tathA nagarajane vaLAvavA mATe keTalIka bhUmi sudhI sAthe gayA. te sthaLe abhayakumAre pote karela daMbharacanAnA aparAdhanI pharIthI kSamA mAgI. AMkhamAM AMsu lAvIne pradyotarAjA bolyA ke mane te tAre daMbharacanAne prakAra sukha mATe thaye, paNa have tAre viyega duHkha mATe thAya che. abhayakumAre te sAMbhaLIne kahyuM ke-"svAmina! pharIthI huM ApanA caraNAraviMdanA darzana karavA mATe jarUra AvIza. mane paNa Apa pUjayanA caraNane viraha bahu duSkara lAge che, paNa huM zuM karuM? rAjayanA bhArathI dabAcele huM bahAra nIkaLavA samartha thaI zakatA nathI, tethI sevaka upara vizeSa kRpA rAkhaje." A pramANe paraspara sneha dekhADatAM ane namaskAra karatAM bahu sainyanA parivAravaDe paravarelA pradyotarAjA ujayinI tarapha cAlyA. keTalekadivase kSemakuzaLa teo ujajayinI pahoMcyA. bhavya divase teoe mahatsavapUrvaka nagaramAM praveza karyo. te divasathI zreNika ane pradyotarAjA vacce paraspara patra lakhavA, kuzaLa samAcAra pUchAvavA, yathAvasare bheTa mekalavI vigere svajana Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ama pavi. * saMbaMdhIne lAyaka saMbaMdha baMdhAi gaye. pitatAnA rAjyamAM baMne nyAyapUrvaka rAjya karavA lAgyA. dhanasArane adhikAra. kauzabImAM traNa putra sahita dhanasArane rAkhIne dhanyakumAra nIkaLyA hatA, tene bAkI rahela adhikAra have varNavavAmAM Ave che. rAjagRhImAM dhanya ane abhayakumAra hamezAM adhika premavaDe traNa varga (dharma, artha, kAma) ne sAdhatAM sukhethI kALa vyatita karatA hatA. have kauzAMbImAM dhanyakumAranA traNe bhAIo dhanyakumAre meLavela tathA Apela pAMcaze gAmamAM bahu kaThaNa abhAgya rekhA hoya tema pitAnI AjJA sthApana karavA lAgyA. te vakhate zaninA gRhanI daSTinI jema teonI AjJAmAM rahelA gAmomAM bhAgyahInapUNAthI bIjA gAmamAM varasAda thAya te paNa te nahi. bhAgyaga sIdhe hoya tyAre ja isita meghavRSTi thAya che.' tevI sthiti thavAthI te gAmamAM rahevAvALA keTalAka leke varasAdanA abhAvane lIdhe pitAnI AjIvikA calAvavA mATe tathA pitAnA catuSpada vigerenI AjIvikA mATe jevI rIte phaLa rahita vRkSone choDI daIne paMkhIo anya vRkSamAM vAsa karavA jAya tevI rIte bIjA bIjA gAmamAM javA lAgyA. tRNatathA dhAnyane kSaya thavAthI udarapUttinA abhAve jevI rIte sarovaramAM pANInA abhAve mA klA vigere jaLacara jIve marI jAya che. tevI rIte hAthI, athAdika pazuo kaI sudhAthI, kaI tRSAthI, kaI duSkALamAM utpanna thayelA gAdikathI mRtyu pAmavA lAgyA. "pUrva saMcita sukRta zivAya Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para dhanyamAra caritra. saMpadAnuM rakSaNa karavAne koI samartha nathI. sevake paNa AjI. vikA nahi maLavAthI temane cheDI daIne bIje cAlyA javA lAgyA. duSkALa paDavAthI kSudhAtura thayelA bhillAdie te traNe bhAIonI AjJAmAM rahelA sarva gAma luMTavA mAMDyA. A pramANe gAmane luMTAtA sAMbhaLIne kaI paNa sArthavAha te te pitAne sAthe laIne nIkaLate nahi. keInI paNa avara javara-gamanAgamana baMdha thatAM leke konI sAthe karyA vikraya kare? tethI vyApArIo paNa tenAM gAmaDA choDIne bIjI meTInagarIomAM javA lAgyA. keTalAka rAtre khAtara pADIne bhilo ghara luMTatA hatA te bhayathI tenA gAma choDI daIne bIje nAzI javA lAgyA. keTalAka sAmAnya varganA garIba mANase majurI karIne AjIvikA calAvanArA hatA, teonI pAse vyApArIonA abhAve majurI koNa karAve? tethI teo paNa gAma choDIne nAzI javA lAgyA. A pramANe nirbhAgyanA gathI teo saMpUrNa nidhana thaI gayA eTale teo vicAravA lAgyA ke " ApaNe kauzAMbImAM zatAnika rAjA pAse jaIne sainya lAvI jillAdikane zikSA karIe, kAraNake ahIMthI jatI vakhate dhanyakumAre te rAjAne kahyuM che ke mArA gAmanuM tathA mArA kuTuMbI janenuM ApattimAM Apa rakSaNa karajo ane sahAya Apaje.' te hetuthI tenI pAse jaI Isita sahAya lAvIne sukhethI rahIe." A pramANe vicArIne kauzAMbImAM javAne teo taiyAra thayA. teja divase te nagaramAM rAtrIe akasmAta agnine bhaya utpanna thaye, prabaLa vAyuthI prerAyela te agnine samAvavAne keisamartha thayuM nahi. te agninA upadravathI tenA pitAnA gharamAM rahela sarvavastuo bhasmasAta thaI gaI, gharamAMthI kAMI paNa nIkaLI Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama padvava. 453 "zakyuM nahi, mAtra ghaNuM mahenate dhanasAra ane tenI patnI be jaNa zarIra upara paherelA vastra sahita jIvatAM bahAra nIkaLyA. keIna mukhathI savAre A vAta sAMbhaLIne teo traNe jaNA tyAM AvyA, te sarve rAjamahele ane nAnA moTA badhA AvAsa baLIne rAkha thaI gayelA teoe jeyA. te joIne teo bahu udvega pAmyA; parapara eka bIjAnAM maheDhAM sAmuM jotAM teo niHzvAsa mUkavA lAgyA. A pramANe manamAM duHkha dhAraNa karatAM teo tarapha joIne tenA pitAe kahyuM ke-"putra ! have te bahu thayuM ! pApanA udayathI Aje A badhuM bhamasAt thaI gayuM tethI have zuM karavuM ? jenA bhAgyathakI aciMtita rIte paNa jaMgalamAM maMgaLa thatuM te dhanyakumAra to ghara bhareluM mUkIne cAlyA gaye, te heta te AvuM thAta nahi." A pramANe pitAnA mukhathI dhanyanI slAghA sAMbhaLIne teone krodha utpanna thaye, ane kaThera vacane vaDe vRddha pitAne tirarakAra karatA teo belyA ke-ahe! jANuM ! jANuM ! haju paNa tenA upara tamAro te ne teja mamatva che. je te tamAre guNavAna putra hatuM te te tamane mUchIne zA mATe cAlyA gayA tamArI kRtajJatA paNa jevANI. bharaNapoSaNa te haju ame karIe chIe, chatAM pratikSaNe chAcArI evA tenI prazaMsA karyA kare che ! are ! tamAre daSTirAga ane tamArI dhRSTatA keTalI che?" A pramANe ghaNuM kaDavA zabdothI tenI nirbharsanA karI. pachI keTalAka divase evI sthitimAM vyatikramAvyA ane strIonA ghareNAM vigere vecIne nirvAha karavA lAgyA. tema karatAM dhIme dhIme je kAMI hatuM temAMthI paNa kAMIka khavAI gayuM, kAMIka paDI gayuM, Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 454 dhanyakumAra caritra kAMIka bhUlAI gayuM, tathA bhayamAM dATeluM pRthvIrUpa banI gayuM. A pramANe thatAM rAjya ane baLa naSTa thavAthI eka rAtre seMkaDo bilee ekaThA thaIne teonA ghara upara dhADa pADI. teo bAkI rahelAM badhAM vastrAbhUSaNeluMTI laIne cAlyA gayA. tethI teo dhana vagaranA tathA kapaDA vinAnA thaI gayA. A saMsAramAM jeTalA divasa sudhI punyane udaya rahe tyAM sudhI ja manuSya Rddhi pUrNa rahe che, paNa pApane udaya thatAM ardha kSaNamAM sarva Rddhine nArA thaI jAya che. jevI rIte pANIthI bharavAnI ghaDI sATha paLa sudhI bharAyA che, paNa pachI eka kSaNamAM khAlI thaI jAya che, tevI ja rIte sAMsArika RddhinuM paNa samajavuM ekadivase AjIvikAne upAya kAMI paNa rahyo nahi, tyAre gharamAM te traNe baMdhuo Ama tema zedhavA lAgyA. zedhatAM zodhatAM eka vIMTI hAtha AvI. te vecIne teo tyAMthI AjIvikA mATe kuTuMba sahita nIkaLyA, ane mALAdezamAM gayA. te sthaLe kaI kRSikArane ghera kAma karavA rahyA ane nirvAha karavA lAgyA. tyAM rahetAM kAMIka dhana maLyuM. tethI teo pote ja kRSikarma kahI dhAnya upajAvavA lA gyA. pachI nirvAha thAya teTaluM dhAnya gharamAM mUkIne bAkI rahelA dhAnyanI guNe bharI baLada upara lAdIne eka gAmathI bIje gAma ane eka nagarathI bIje nagara teo bhamavA lAgyA. paNa nirbhAgyapaNAthI dhArela lAbha maLe nahi.vadhu lAbhane icchatA teo pharatAM pharatAM magadha dezamAM rAjagRhI nagarIe AvyA. te nagaramAM catupUthamAM dhAnyanI guNe utArIne anAjane bajAra zedhavA lAgyA. tyAM paNa aneka dezomAMthI anAja vecAvA Avela hovAthI . dhAnya sedhuM thaI gayuM che tema sAMbhaLIne teo nirAza thaI gayA. Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama padava. 455 nigIne nazIbe sarvatra avaLuM ja thAya che. kahyuM che ke - anyadvicintyate lokrmvednydbhaagytH| karNe vasati bhUSArthotkIrNe daridrINAM malaH // le ke jemAM bIjo vicAra kare che tema abhAgIne bIjuM ja thAya che. zobhA mATe vIMdhAvela kAna daridrIne mela ekaTho karavA mATe thAya che." jyAM bhAgyahIna jAya che tyAM ApadA paNa tenI sAthe ja jAya che. kahyuM che kechittvaa pAzamapAsya kUTaracanAM bhaktvA balAd vAgurAM / paryantAgnizikhAkalApajaTilA niHsRtya dUraM vanAt / vyAdhAnAM zaragocarAdatijavenotplutya dhAvan mRgH| kUpAntaH patitaH karoti vimukhe kiM vA vidhau pauruSam / / kUTaracanAthI nAkhela pAsa chedIne tathA jorathI nAMkhelI jALa teDIne mRgale tyAMthI chUTyo, tevAmAM te ghaNu samUhavALI agninA jhapATAmAM AvI paDyo, tyAMthI paNa nIkaLIne ati dUra vanamAM te gaye, tyAM koI pArAdhIe tene tIra mAryuM, temAMthI paNa bahu zidhra gatithI deDIne bacI gaye, tevAmAM te mRga kuvAmAM paDyo. jyAre vidhi viparita heya tyAre purUSArtha zA kAma Ave che" - pachI bhagnAza thaIne teo dhAnya vecavA beThA, paNa keInI sAthe bhAvanI sarakhAI AvI nahi, tethI mArgamAM dhAnyanI guNene samUha utsAha vinAnA teone Ama tema paDyo rahyo. te. vAmAM vividha prakAranA vAjI jenI AgaLa vAgI rahyA che, AsapAsa pAyadaLa ane ghoDesvAre vIMTaLAI vaLelA che, baMdijane aneka rIte jenI bIrUdAvaLI bolI rahyA che tevI sthitimAM Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 456 vinyakumAra caritra. azva upara besIne nRpasabhAmAM javAne mATe dhanyakumAra te raste nIkaLyA, te vakhate AgaLa cAlatA subhaToe tenA azvanI gatimAM khalanA thavAnI zaMkAthI Ama tema paDelI guNane eka sthAne goThavavA mATe tathA mArganI saralatA thavA mATe lAkaDI vaDe prerAtA, lakSmIne nAza thaI javAthI zebhArahita thayelA ane durdazAne pAmelA pitAnA bhAIone bahIkathI atizaya utAvaLA guNene pheravatA dhanyakumAre dIThA. temane dekhIne "A zuM ?" ema saMbhramamAM paDIne te vicAravA lAgyA ke-"are ! A mArA baMdhuone roya, dhana, suvarNa, rUpuM vigere nave prakAranA paricahathI bharelA ghare sAthe, pAMcaze gAmanA adhipatipaNA sahita, aneka sAmate, subha, gaja, azva, pAyadaLa vigerethI sevAtA mUkIne huM Avyo hato. are! zuM ATalA divasanI aMdara ja teonI AvI sthiti thaI gaI? A kema saMbhave? athavA te kamanI gati vicitra che! draDha rasathI bAMdhelA pUrve karelA karmane udaya pheDavAne koI samartha nathI, evuM jinezvara bhagavaMtanuM vacana kaI divasa anyathA thatuM ja nathI. bIjAoe paNa kahyuM che ke kRtakarmakSayo nAsti, kalpakoTizatairapi / avazyameva bhoktavyaM, kRtaM karma zubhAzubham // . karaDe kalpa jAya to paNa karelA karmane kSaya thatuM nathI. zubha athavA azubha je kAMI karma karyA haiya te avazya bhegavavAMja paDe che." ' cakravaryAdikoe paNa vividha prakAranI durdazA anubhavI che, te AnI te zI vAta?" A pramANe ciMtavIne vaLI vicAvA lAgyA ke-"are ! huM AvA sAMsArika sukhethI paripUrNa Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pallava. 457 chuM, ane mArA baMdhuo tathA temanI patnIo AvI durdazA anubhave te huM kevI rIte joI zakuM ?" A pramANe aMtaramAM rahelA bhaktibhAvathI teNe sevakone kahyuM ke-"are seva ! A paradezI vyApArIone mArazo nahi, teone amAre ghera prItipUrvaka laI Avajo." te pramANe kahIne ghoDA upara beThelA te svagRha tarapha cAlyA gayA, pachavADethI sevakoe teone kahyuM ke " are paradezIo ! amArA svAmIne ghera tAkIde cAle, amArA svAmIe hukama karyo che ke tamane temane ghera laI javA." te sAMbhaLIne teo bhayabhIta thayA ane belavA lAgyA ke-"are! A vaLI amane ghera laI jaIne zuM karaze?" sevakoe temane kahyuM ke-" are ! bhaya dharaze nahi. amArA svAmI ghare AvelAne keI vakhata duHkha ApatAM ja nathI, te te tenuM duHkha heya te pheDI nAkhe che." A pramANe kahyAM chatAM paNa teo zaMkAtA zaMkAtA dhanyakumArane ghera gayA. sevake temane sabhAsthAnamAM laI gayA, ane teoe vijJapti karIne kahyuM ke "svAmInA hukama anusAra A sarvane ame atre lAvyA chIe. te sarva Apane praNAma kare che." dhanyakumAre temanA tarapha jaIne kahyuM ke-"are vyApArIo ! kyA dezamAMthI tame Ave che ?" teoe kahyuM ke-"svAmina ! ame mAlava dezamAM rahIe chIe. AjIvikAnI prApti mATe gedhamanI guNe bharI baLada upara lAdIne ahIM AvyA chIe, paraMtu ahi to dhAnya sadhuM che, tethI lAbha thatuM nathI, paNa khoTa jAya che." dhanyakumAre pUchayuM ke-"prathamathI ja tamAre mAlavadezamAM vAsa che, ke bIjA keI dezamAM rahetA hatA. teoe kahyuM ke 58 Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 458 dhanyakumAra caritra. "ame mULa te bIjA dezanA rahevAsI chIe, mAtra udaravRtti mATe ja tyAM AvyA hatA." dhanyakumAre pUchayuM ke pahelAM kyAM rahetA hatA?" teoe kahyuM ke -"svAmina ! karmanI gatinI zI vAta karIe? jyAM udaravRtti thAya te svadeza gaNavedha pUchyuM"tamArA mAtapitA jIve che?" teoe kahyuM ke- "hA, teo jIve che. dhanyakumAre pUchayuM ke teo kyAM che?" teoe kahyuM ke-"je gAmamAM ame rahIe chIe te gAmamAM amArA mAbApa tathA strIo paNa che, amArI sAthe nathI." dhanyakumAre vicAryuM ke-"are ! juo! dAridrayanA duHkhathI pIDAyelA evA A traNe baMdhuo pratyakSa pAse ubhelA evA mane paNa oLakhatA nathI, ulaTA mArAthI bhaya pAme che." pachI dhanyakumAra ubhA thayA, ane meTA baMdhuone AgaLa karI praNAma karIne kahyuM ke "zuM mane na oLakhe? huM tamAre nAne bhAI dhanyakumAra." te pramANe kahIne temane gharamAM laI gayA.sevakoe temane atyaMga, snAna, bhajanAdika karAvyA, ati abhuta evA vastrAlaMkAra paherAvyA, meTA bhAIone AgaLa karIne harSapUrvaka vinaya sahita yAcita sthAne besI vividha prakAranI abhuta rasaI sau sAthe jamyA. pachI Acamana karIne gharanA aMdaranA bhAgamAM jaI bhavya Asana upara temane besADI, paMca sugaMdhIyukta tAMbulAdika ApI, ati satkArapUrvaka hAtha jeDIne kauzAMbI cheDI tyArathI mAlavadezamAM AvyA tyAMsudhInuM sarva svarUpa pUchayuM, eTale tenuM gAma luMTAyA vigerenI sarva hakIkata teoe yathAsthita kahI batAvI te barAbara sAMbhaLIne pachI dhanyakumAre teone kahyuM ke-"are! vaDIla baMdhuo ! have pUrve Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama padvava, 459 anubhaveluM duHkha saMbhArazo nahi, cittanI prasannatAthI ane sukhathI rahe. A lakSmI, A ghara, A azvo, A baLade, A , A grAma te badhAM tamArAMja che, huM paNa tamAre anucara chuM, tethI je IcchA Ave te grahaNa kare; kAraNa ke je lakSmI baMdhuonA upagamAM na Ave, te lakSmI vakhaNAtI nathI. bharatI veLAe ghaNuM jaLa samudramAM Ave che, paNa kAMThA upara rahelAne kazA upagamAM AvatuM nathI, tevI rIte bhAIothI je lakSmIno upagalevAtuM nathI te lakSmI nirarthaka che. merUnI suvarNasaMpattinI jema maLelI lakSmI mane pasaMda nathI, ke je lakSamI lAMbA kALa sudhI AsapAsa pharanAra mitra ne paNa upakAra karanArI thatI nathI, koInAM upagamAM AvatI nathI. tethI he pUjya baMdhuo ! mArA upara kRpA kare, tame ahIM rahe, ane A lakSmI dAna tathA bhagavaDe IcchAnusAra vAparIne saphaLa kare. A bALakanI te icchA pUrNa karo." A pramANe vinaya tathA bhaktigarbhita dhanyanI vANI sAMbhaLIne mAnadoSathI deSita thayelA tathA irSyAthI javalita aMtaHkaraNavALA teo belyA ke"bhAI ! ame ladhu bhAinA gharamAM rahevA icchatA nathI, kAraNa ke hAnA bhAInA gharamAM rahevAthI amArA vRddhatvamAM khAmI Ave. zuM sUrya zukranA gharamAM vAsa kare te halake kahevAtuM nathI ? tethI bAnuM dhana vaheMcIne amane Ape, eTale ame juduM ghara laIne tyAM nivAsa karIe." A pramANenI temanI vANI sAMbhaLIne vivekI ane sarala AzayavALA dhanyakumAra pitAnA 1 merUne pakSe mitra eTale sUrya-lakSamInA pakSe tene bhogavaTe karavA IcchanAra. Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 460 dhanyakumAra caritra. mULa zuddha evA seMkaDe guNane nahi choDatAM belyA ke-"jo tamArUM aMtaHkaraNa temaja khuzI hoya te bahu sAruM. mAre te tamArI AjJA pramANaja che." A pramANe kahIne bhaMDArIne belAviIne AjJA karI ke-" A traNe pUjaya vaDIla baMdhuone darekane cauda cauda suvarNakaTI Ape." te sAMbhaLIne teNe kahyuM ke bahu sArUM, vAmInI AjJA mAre pramANa che. te pramANe kahIne tathA praNAma karIne te traNene bhaMDArIe kahyuM ke-"Ave, padhAre, svAmInI AjJAnusAra cauda suvarNa ke TI tamane ApuM." tethI teo dhana grahaNa karavA bhaMDArInI sAthe cAlyA. te vakhate je sabhAjane, parijana tathA anya leke tyAM beThelA hatA te dhanyanA guNothI tathA baMdhuonA dveSathI cittamAM camatkAra pAmyA, ane hAtha uMcA karIne vAdIrvAdanI jema paraspara belavA lAgyA ke"eka tarapha A traNe baMdhuonuM mAtsarya tathA nirdhanatAnA iMdranI koTInuM tathA bIjI bAju dhanyakumAranA baMdhuneha tathA udAratAnA ThaMdranI keTInuM pramANa kare. A jagatamAM pitAnuM agara pArakuM dhana grahaNa karavAne te sarva Icche che, tevA te ghaNA heya che, paraMtu jeo pitAnI bhujAnA baLathI upArjana karela prabhuta dravya duzmana nene paNa ApI che tevA jane bahu durlabha hoya che-tevA mANase dekhAvA muzkela che." - have dhanyanI AjJAthI bhaMDArIe traNe baMdhune pratyekane cauda cauda keTI suvarNa mahere ApI. te laIne teo bahAra nIkaLatA hatA, tevAmAM hAthamAM muzra dhAraNa karelA te dhananA adhiSThAyika dee vIra subhaTa cerane reke tevI rIte kAramAM tara- - taja temane kyA, ane pratyakSa thaIne belyA ke--"are nirbhAgya Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pavi. zekhare ! are durjana ! are mukheM! puNyavaMta evA dhanyakumAranuM A dhana tame bhegavavAne lAyaka nathI. A lakSmIne dhanya AtmAvALa dhanyakumAraja yasita bhaktA che, jevI rIte sarva taraMgane bhaktA samudraja heya tevI rIte ane te bhaktA che, bIjo kaI nathI. zAstramAM paNa kahyuM che ke-prabaLa punyavaMta hAya tenAthI ja lakSmI bhagavAya che te prasiddha che. jo tame tenI sevAmAM tatpara thaI tenA punyanI chAyA nIce raheze, te Icchita sukha meLavazo, paNa "dhana laIne judA gharamAM rahI vecchAe dhana bhegavIe" evI tamArI IcchA thaze to te saMpUrNa thAya e divasa te AvyuM nathI ne AvavA paNa nathI. are jaDa buddhi vALA mUkhAo cAra vAra amita dhana mUkIne tamane ApI daIne te cAlyA gaye, pachI te dhana koNe bhagavyuM ? haju paNa tamane zikhAmaNa maLI nathI! A saMta purUSomAM zikhara samAna dhanyakumAra tame aparAdha karyo che chatAM paNa tenuM saujanya mUkatA nathI, chatAM tame kRtaghIomAM agresara ane nilaja che ke dhanyakumAre karelA seMkaDe upakArane bIlakula bhUlI jAo che. paNa je tamAre sukhanI IcchA hoya te tenI pAse rahI tenI sevA kare, te ja tamArUM zreya thaze." * A pramANenA dravyanA adhiSThAyika devanAM vacana sAMbhaLIne temane pratibaMdha , ane te dhana mUkI daIne pAchA pharI teo gharamAM gayA, ane dhanyakumArane kahevA lAgyA ke "vatsa ! tuM ja khare bhAgyavaMta che, tuM ja khare guNanidhi che, ame te nibhaMgImAM agraNI chIe, Aje devatAnA mukhathI upadeza sAMbhaLI amane pratibaMdha thayuM che. are jagamitra ! atyAra Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 492 dhanyakumAra caritra. sudhI mAtsaryathI gherAyelA amoe aMdhakArathI gherAyelA pakSIo sUryane mahimA na jANe tema tAre mahimA jANe nahi. he baMdhu! zaraRtunA caMdrabiMbanI sAthe khadyotanA baccAM jema harIphAI kare tema nigI evA ame tArI sAthe nakAmI spardhA karI. buddhi, viveka tathA punya rahita evA amee aMtaramAM abhimAna vadhI javAthI kuLanA kalpavRkSa jevA tane oLa khe nahi. ciMtAmaNine kAcanA kaTakA tulya gaNe, A sarva amArA ajJAnanA vilAsane tAre khame. tuM te guNarUpI ratnane samudra che, ame te khAbocIA jevA kSullaka chIe. atyAra sudhI tArI sAthe ame je je pratikULa vartana karyuM, te saMbhAratAM amane bahu zarama Ave che ane tArI pAse meTuM zuM dekhADIe ema thaI jAya che." A pramANenAM tenAM vacane sAMbhaLIne dhanyakumAre vinayapUrvaka kahyuM ke-"are pUje ! tame mArA vaDIle che, huM te tamArA anucara tulya chuM. ATalA divasa sudhI mArAja duSkarmano udaya hatuM, ke jethI ApanI kRpA mArA upara nahatI. have A bALaka upara ApanI prasannatA thaI, tethI mArAM sarve manavAMchita saphaLa thayAM, have mAre kAMI paNa uNapa rahI nahIM. A dhana, A ghara, A saMpatti badhI tamArI ja che, huM paNa ApanI AjJAnuM pAlana karanAra chuM, tethI A dhanane IcchAnusAra dAna, bega, vilAsAdikamAM upaga kare, ahIM kAMI paNa nyunatA nathI, tethI tamArA manamAM jarA paNa zaMkA lAvazo nahi." A pramANe vinayapUrvaka miSTa vacane vaDe tene saMtoSyA, teo paNa matsara rahita thayA, ane cittanI prasannatAthI dAna ane bhegamAM dhanane vilAsa karavA lAgyA. tyAra pachI dhanyakumAre Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pavi. 463 miTA bhAIone mAlavamaMDaLamAM pitAnA nivAsanA grAmanuM nAmAdika pUchIne pitAnA vizvAsavALA pradhAna purUSane aneka ratha, azva, pAyadaLa vigere parivAra sahita tyAM mekalyA. teo ati bahumAna tathA yatnapUrvaka dhanyakumAranA mAbApane tathA tenI traNe bhejAIone rAjagRhI laI AvyA. "rAjagrahanA upavanamAM teo AvelA che. tevA samAcAra maLatAM moTA ADaMbara sahita cAre bhAIo mAbApanI sanmukha gayA, ane mAbApane namaskAra karIne dAna tathA mAnapUrvaka mahatsava sahita temane nagara praveza karA . moTI bhaktivaDe temane ghera laI jaI bhavya Asana upara besADIne cAre bhAIoe cAra purUSArtha ekaThA thayA hoya tema ekaThA thaIne mAbApane namarakAra karyA. te vakhate traNe meTA bhAIoe kahyuM--"pitAjI ! ATalA divasa sudhI ApanA hitazikSAnAM vacane ame aMgIkAra karyA nathI, ulaTAM kuLamAM kalpatarU tulya nAnA baMdhu upara mAtsaryabhAva dhAraNa karyo che, tethI amArA atizaya dveSanA doSathIja amane vAraMvAra duHkha prApta thayA karyuM che. chevaTe dee amane pratibaMdha Ape, tyAre ja amArA hRdayamAM rahela ajJAnane doSa nAza pAme che. have tenAja bhAgyabaLathI sukhasaMpattine vilAsa ame karIe chIe, Aja sudhI ame ApanI AjJAnA khaMDanarUpa mahAna aparAdha karyo che, tenI Apa kSamA karaze. A pakSamA karavAne yogya che, tethI amAre aparAdha khamaze." dhanyakumAre paNa badhuM ghara, dhana, saMpatti vigere pitAne vAdhIna karI dIdhuM; pite nizcita thaI jaIne mAbApanI bhakti karavA lAge. udAratA ane mAbApanI bhakti teja meTAenuM kuLavrata che. AkhA nagaramAM dhanyakumAranA guNanuM varNana thavA Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 dhanyakumAra caritra. lAgyuM tathA prazaMsA thavA lAgI. rAjAe paNa traNe putra sahita dhanasAra zreSThIne lAvIne vastrAbhUSaNAdithI temane satkAra karI temane bahumAna ApyuM. A pramANe mAtApitA ane baMdhuo sahita rAjAnA jamAI ane guNenA samUharUpa, tathA sarve lekAmAM mAnanIya dhanyakumAra saMpUrNa sukha bhegavavA lAgyA. e pramANe hamezAM vRddhi pAmatI dhana, dhAnya, Rddhi, samRddhi vigerethI vadhatI jatI yazakIrtithI dhanyakumAre keTaleka kALa AnaMdamAM pasAra karyo. ekadA rAjagRhI nagarInA upavanamAM ajJAnanA aMdhakArarUpI bhAra dUra karyo che jemaNe evA tathA sarva vizvanA padArthone prakAzanA sAkSAt sUrya samAna dharmaSa nAmanA sUri mahArAja meTA sAdhusamudAyathI paravArelA padhAryA. gurUmahArAjanA AgamananA samAcAra sAMbhaLIne bhaktivaMta ane svabhAvanI halakAI jemaNe mUkI dIdhI che tevA dhanasArAdika parajo kei paNa jAtanI IcchA vagara gurUmahArAjane namaskAra karavA AvyA. pAMca abhigama sAcavI vidhipUrvaka gurUne vAMdhIne dharma sAMbhaLavAnI IcchAvALA teo gurUnI sanmukha ucita sthAne beThA, eTale gurUmahArAje temane dharmadezanA sAMbhaLavAne tatpara joI cAre gatinA kalezane nivAranAra cAra prakArane dharma kahI saMbhaLAvyuM. temAM kahyuM ke-"sarva samIhita saMpadAna ApanAra dAnAdika dharmanA cAre bhede vidhipUrvaka ArAdhe te kapakramanI jema te phaLe che. te cAre dharmomAM paNa dAnadharma sarvathI prathama che. jainadharmanuM mULa dayAja kahela che, te temAM abhayadAna rUpe che. kahyuM che ke abhayaM supattadANaM, aNukaMpA uciya kittidANaM ca / dohiM pi mukkho bhaNio, tini vi bhogAiA dinti // 1 // Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pallava. 465 . dAnanA pAMca prakAra kahelA che. abhayadAna, supAtradAna, anukaMpAdAna, ucitadAna ane kIrtidAna, temAM prathamanA be dAna mekSa Ape che, jayAre bIjA traNa dAne bhegAdika Ape che. dAnanA guNathI Aleka ane paralekamAM jIva jagatavallabha thAya che. dAnI je kAMI che te sarve tenA mukhA hAjara thAya che, dAnI icchA mAtra karavAthI sarva saMpadA AvI maLe che, te pratyakSa dekhAya che. dAMtAvaDeja nagarI zobhe che. temAM paNa supAtradAnavaDe vizeSa puNya ane yaza maLe che. kahyuM che ke - pRthivyAbharaNaM puruSaH, puruSAbharaNaM pradhAnatarA lakSmIH / lakSmyAbharaNaM dAnaM, dAnAbharaNaM supAtraM ca // "pRthvInuM AbharaNa purUSa che, purUSanuM AbharaNa uttama lakSmI che, lakSmInuM AbharaNa dAna che, ane dAnanuM AbharaNa supAtra che.' vaLI dAna kei paNa sthaLe niSphaLa jatuM nathI, te mATe kahyuM che. ke - pAtre puNyanibaMdhanaM taditare prodyad dayAkhyApakaM / mitre prItivivardhakaM ripujane vairA'pahArakSamam // bhRtye bhaktibharAvahaM narapatau sanmAnapUjApadaM / bhaTTAdau ca yazaskaraM vitaraNaM na kvApyaho niSphalam / / dAna pAtramAM apAya te puNyane baMdha karAve che, te sivAya bIjAmAM apAya te "dayALupaNA" nuM birUda Ape che. mitrane apAya te prIti vadhAranAra thAya che, duzamanane apAya te vairane nAza karanAra thAya che, nekarane apAya te bhaktinI vRddhi karanAra thAya che, rAjAne apAya te sanmAna ane pUjA apAvanAra thAya Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 466 dhanyakumAra caritra. che, bhaTTAdikane apAya te yaza karAvanAra thAya che. ahe ! dAna koI sthaLe niSphaLa jatuM nathI. jyAM apAya tyAM phaLa ApanAra thAya che." A bAbata prasiddha che. citta, vitta ane pAtra te traNenI zuddhipUrvaka je dAna apAya tenA phaLanuM varNana karavAne te keI samartha nathI. kahyuM che ke RsahesarasamaM pattaM, niravajja ikakhurasasamaM dANaM / seyaMsasamo bhAvo, havijjai puNNarehAe // 1 / / bhayavaM raseNa bhavarNa, dhaNeNa bhuvaNaM yaseNa pUriyaM sayalaM / appA niruvama sukkheNa, supattadANaM mahagyaviyaM // 2 // SabhadevanI jevA pAtra, nirava zeraDInA rasa jevI vastunuM dAna ane zreyAMzanA sarakhe bhAva te te mahApuNyarekhA heya teja ekatra thAya che.' bhagavAnane rasavaDe, gRhane dhanavaDe, sakaLa lekane yazavaDe, tathA AtmAne nirUpama sukhavaDe bharIne zreyAMze supAtradAnane mahA mUlyavALuM batAvyuM che." vaDanA bIjathI meTuM vaDa thAya che, tevI rIte supAtradAna DuM ApyuM hoya te paNa mahA phaLadAyI thAya che, dhanadatta mAtra ekavAra pUrvabhavamAM supAtradAna ApyuM hatuM, te tene te dAna sakaLa samRddhi apAvanAra thayuM che." gurUe A pramANe kahyuM, eTale dhanasArAdike vinayapUrvaka pUchayuM ke-"bhagavAna ! te dhanadatta koNa hatA? ane teNe kevI rIte dAna dIdhuM? te kRpA karIne kahI saMbhaLa." tethI gurUmahArAje kahyuM ke sAMbhaLoH-- Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pallava. 467 dhanadatta thA. pUrve pRthvIbhUSaNa nAme nagaramAM kerala nAme eka rAjakumAra hate. te eka divasa ramavADI ramavA vanamAM gaye. te samaye tenA mahAbhAgyanA udayathI te nagaranA upavanamAM jagadagurU evA tIrthaMkara sura asuroe paravarelA samavasaryA. te vakhate prAtihArya ane atizayAdikanI zobhA joIne harSapUrvaka te temane vAMdavA gaye. pAMca abhigama sAcavI jinezvarane namarakAra karIne te ucita sthAnake beThe. te vakhate jagaSNue bhavyajananA upakAra mATe anAdine bhrama nivAranArI dezanA ApavI zarU karI. bhagavate kahyuM ke-"corAzI lakSanithI gahana evA A saMsAramAM prANIone daza daSTAMtathI durlabha manuSya janma maLe muzkela che. manuSya janma maLe to paNa A kSetra, uttama kuLa, pUrNa Ayu, iMdriyanI paripUrNatA, nirgIpaNuM, sadagurUne saMga, dharmazravaNanI IcchA, dharmanuM zravaNa, kadAgrahane tyAga vigere dharmaprAptinAM saMge maLavAM bahu muzkela che. tevA saMge maLyA chatAM paNa A jIva anAdi kALanA zatru evA lebha tathA kAmane vaza thaIne nakAmo kALa gumAve che. temAM paNa jene lebha kare che te artha te sarva anarthanuM mULaja che. kahyuM che ke - carthanAmArgane kudarava-baMtAnAM ja che ! Aye duHkhaM vyaye duHkhaM, dhigarya duHkhasAdhanam / / "dhana meLavavAmAM paNa duHkha che, tenA rakSaNamAM paNa duHkha che, tenI Avaka ane jAvaka baMnemAM duHkha che. duHkhanAja sAdhanabhUta evA arthane dhikkAra che !' Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 468 dhanyakumAra caritra. bahu kaleza tathA ghaNA pAvaDe kadAca pUrva puNyanA udayathI dhana maLe te paNa tene sAcavavAmAM ghaNuM duHkha che, kAraNake dhanane ghaNuM bhaya che. kahyuM che ke - dAyAdAH spRhayanti taskaragaNA muSNanti bhUmIbhujo, graNati cchalamAkalayya hutabhuga bhasmIkaroti kSaNAt / ambhaH plAvayate kSitau vinihitaM yakSA haranti dhruvaM, durvRttAstanayA nayanti nidhanaM dhig bahadhInaM dhanaM // getrIo tenI IcchA kare che, cere carI jAya che, rAjAo chaLa karIne grahaNa kare che, agni kSaNamAM bhasmIbhUta kare che, pANuM palALIne nAza kare che, bhUmimAM gopavIne rAkheluM harI jAya che ane chokarAo je kumArgagAmI thAya che te tene nAza kare che. ahe ! AvAM bahu janene AdhIna dhanane dhikkAra che!' bI vakhate pApanA udayathI dhanane nAza thAya te leTemAM vyavahAra, AjIvikA, dravyathI maLatuM sukha-te sarvane viraha thavAthI te manuSya mahA viSAda tathA zokane pAme che. aneka kavikathI AkuLavyAkuLa thayela nirdhana mANasa ArtA ane raudra dhyAna karatAM duSTa evAM AThe karmo bAMdhe che. lakSmInA nAzathI vicArazreNimAM mUDha thaI jaIne sAre mANasa maraNa paNa pAme che, ane maraNa pAmIne naraka nidAdikamAM aparimita duHkha pAme che. vaLI kadAcit sukRtyanAM udayathI maLeluM dhana janmathI mAMDIne maraNapayata sthira thaIne rahe che te prakRtithI ja duSTa AzayavALI te lakSmI kAma tathA bhegane mATe dhanavaMtane prere che. kAmAsakta jIva kAmagane mATe, viSayalAlasA tRpta karavA mATe Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pI. 468 chae kAyanI bahu prakAre virAdhanA kare che, sAte durbasane seve che ane tene seva pharIthI anaMta saMsAramAM bhramaNa karAve tevuM karma bAMdhI te bhava pUrNa karIne narakAvAsamAM paDe che. vaLI ekeka Idriyane vaza paDela prANuM paNa mahA duHkha pAme che, te pachI pAMce iMdriyane vaza paDela jIva mahAduHkha pAme temAM zuM Azcarya ? tethI sarva duSTa arthane preranArI lakSmI dhanuSyane daMDa jema prANunA prANa haranAra thAya che tema samasta dene nIpajAvanAraja thAya che." A pramANe dharmopadezamAM jagannurUe kahyuM, eTale kerala rAjaputre UbhA thaIne vinayapUrvaka be hAtha joDI praNAma karIne trijagadagurU tIrthakara bhagavAnane prazna pUche ke "svAmina ! Ape te lakSmIne sarva duHkhanA nibaMdhanarUpa-heyarUpe upadezI che; paNa mahArAja ! hastI, azva, ratha vigere vibhUtiothI ramaNika, AgaLa cAlatA aneka padAti tathA gheDezvAnA samUhathI . saMkucita thayelI, sarve lekene priya, catura evA bhegI purUSo . pAse rahenArI, samasta aihika sukhanA bhaMDAra jevI lakSmI kANu cheDI zake che? konAthI choDAya che?" A prazna sAMbhaLI bhagavaMta belyA ke-"rAjakumAra ! anAdi kALanA sahavAsathI iMdriyavaza thayelA saMsArI jIne iMdriyasukha ghaNuM iSTa lAge che, ane e sukha lakSmIne AdhIna che, tethI ja te saMsArI jIvone lakSmI bahu priya che; paNa A lakSmI khaLa purUSanI mAphaka aMte A jIvane atizaya duHkhadAyInI thAya che. jevI rIte khaLa purUSa prathama miSTa vacanAdikathI paranuM AkarSaNa karIne, tenuM sarva jANI laIne, tene dubuddhi ApIne akAryamAM pravartAve che tyArapachI teja baLa purUSa rAjAdikanI pAse jaIne te manuSyanA Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 470 dhanyakumAra caritra. akAryanuM badhuM svarUpa kahI-cADI karIne tene kArAgRhamAM nakhAve che; vaLI rAjAdikanI pAse kAMIka sArI, mAThI vacanaracanA karIne tene kAMIka daMDa paNa karAve che, ane kArAgRhamAM gayelanI pAse jaI bhaya dekhADIne tenuM sarvasva luMTI le che, ane raMkanI mAphaka tene pitAne svAdhIna karI le che. A pramANe karyA chatAM paNa pele bhUkha manuSya te ema jANe che ke-Aja mAre khare hitakArI purUSa che. pele khaLa purUSa te tene tevI rIte AkaSIne ghara vigere tenuM badhuM laI laIne tene daridrI karI mUke che, ane tene bahAra kADhI mUke che, tenI sAmuM paNa jete nathI, ane pele sthAnabhraSTa thayela manuSya aneka duHkha anubhave che, tevI ja rIte lakSmI paNa duHkha denArI che. tenuM caritra-paddhati-kAryakrama A pramANe che. lakSmI maraNarUpI dAna devAmAM dakSa che. dayA, dAna, saMvarAdi dharmakRtyanI vidhI che. pahelAM to te mahA kaSTathI meLavAya che, maLyA pachI mahA duHkhathI tenuM rakSaNa karAya che. dhananuM saMrakSaNa te saMrakSaNanubaMdhI raudradhyAna che. lakSmIthI vRddhi pAmelA ane lakSmI upAjaMna karavAmAM tatpara thayelA manuSya kuLamaryAdAne gaNatA nathI, zIlane AcaratA nathI, zIlavaMtane bahumAnya gaNatA nathI, vRddha agara vidvAnanI darakAra karatA nathI, zratane anusaratA nathI. * dharmane icchatA nathI, AcAranI ciMtA karatA nathI, jAti, kuLa, dharma, dezAdikathI virUddha AcaraNa karatAM tene lajajA thatI nathI, pitAnA apalakSaNone zaidhatA nathI, zaucarmAdi AcaratA nathI, puSpamALAdikavaDe temane mAna ApyuM hoya, AsevanA karI haiya, te paNa kSaNa mAtramAM teo pharI jAya che. caMDALanI jema vinayAdi guNethI yukta evA purUSane saMsarga karatA nathI, Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pallava. 471 madirApAna karanAranI jema unmatta thaIne Amatema bhaTake che, aneka guNethI alaMkRta hoya chatAM lakSmInI saMgati thatAM ja uttama prakRtivALA manuSyanI prakRtimAM paNa vikRti thaI jAya che, lakSmIvaMta purUSe javara A heya tevA mANasanI jema game tevuM bele che, atizaya AkuLavyAkuLa cittavALA thaIne bhame che. vaLI dhanavaMta purUSa pANIthI kAdava chevAya tevI rIte dAkSiNyatAne joI nAkhe che. koInuM moDhuM-koinuM kaheNa sAcavatA nathI, keine mAnanIya gaNatA nathI. dhUmADAnA saMcayathI citravallI jema malina thaI jAya che tema dhanavaMtanuM hRdaya malina thaI jAya che. kahyuM che ke - . bhakte dveSo jaDe prIti-rArucigurulaMghane / mukhe ca kaTutA nityaM, dhaninAM variNAmiva / javaravALA purUSanI ane lakSmIvaMtanI eka sarakhI sthiti hoya che. javarIne bhejana upara, tyAre dhanavaMtane bhakta eTale sevake upara dveSa thAya che. javarIne jaLanI upara prIti thAya che, tyAre dhanavaMtane mUrkha (jaDa) upara prIti thAya che; javarIne meTI lAMghaNa karavI paDe che, tyAre dhanavaMtane moTAonI AjJA ullaMghavAnI icchA thAya che. javarInuM mukha kaDavuM-khATuM rahe che, tyAre dhanavaMtanA mukhamAM kaTutA hoya che." he rAjakumAra ! jyAM sudhI lakSmI hoya che, tyAM sudhI rAjya ane zokanuM baMdhana rahe che. vaLI rAjaya pAtALanI jevuM duSparakeIthI na pUrI zakAya tevuM che, khaLa purUSanI saMgatinI jema virasamAM cheDe lAvanAra che, paNyAMganAnI prItinI jema dhanavallabha che, tarUNInA AMkhanA palakArAnI jema caMcaLa svabhAvI che, Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 472 dhanyakumAra caritra. kSaNamAM jhabakatI vijaLInI jevuM arithara svabhAvI che. ajJAnInA vacananI jema dArUNa pariNAma lAvanAra che, saMdhyAnA raMganA vilAsanI jema ajJAta rIte utpatti ane nAzavALuM che, samudranA taraMgomAM nAMkhela telanA vistAranI jema asthira racanAone vistAra karanAra che, karaMDImAM rAkhela sapanI jema apramattapaNe paLAya teja pALI zakAya tevuM che ane pratyeka kSaNe raudradhyAnanA vikalpanuM mULa che. lakSmIja vikAra karanAra che, temAM paNa rAjyalakSmI te vizeSa vikAra karanAra ne vikaLatA ANanAra che; kAraNa ke rAjyalakSmIthI saMvRtta thayelA purUSe vizALa lecanajaLA hoya chatAM paNa aMdha purUSanI mAphaka sanmukha Avela manuSyane paNa dekhatA nathI, bIjA jaNAve tyAre ja jANe che. kAna sahita hoya chatAM pAse belAtuM hoya te paNa baherAnI mAphaka sAMbhaLatA nathI. mukha tathA spaSTa jihavAIdriya hoya chatAM paNa muMgAnI mAphaka sAme uttara detA nathI. vaLI rAjayamAM rahenArA maMtrI vigere paNa rAjAnI pAse rahevAthI dhUrta ane dhRSTabuddhivALA thaI jAya che teo atizaya jUThANAM, kapaTa, mAyA, zapatha vigere kRvaDe rAjyane prasAda meLavIne madhulita hastamAM jeTalAM tala caeNTe teTalI vakhata kheTA segana khAya che, ane bele che ke-"zatrune nigraha kare teja rAjanIti che." AvAM adhama vAvaDe rAjAne jamAve che. A dhUrte rAjAne aneka prakAranI dubuddhi Ape che. A pramANe rAjayamadamAM masta thayelA cittavALA niraMkuza jano sakaLa janene saMtApIne tathA viSayAMdha thaIne dharmano rAga tathA dharmapravRttinI bhajanA dekhADe che. uparano DeLa kare che. arthanA lebhI evA te purUSanA avalaMbanathI jenI AjIvikA Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arama pavi. 473 cAlatI hoya tevA purUSothI asatya vacanovaDe upamAne ADaM. barathI teo stavAya che. AvI stutiothI devathI paNa adhika tevI pitAnI jAtane teo gaNe che. A pramANe rAjayanA mahAna garvarUpI gajala-viSathI jene viveka nAza thaI gayela che tevA te purU devane namatA nathI tathA pUjatA nathI, munivarane sevatA nathI, zAstrakathA sAMbhaLatA nathI. mAtA pitA agara sajajana ke kuLavRddhAdi purUSanI maryAdA sAcavatA nathI. vaLI halakuM-na zobhe tevuM paNa svakathana ati suMdara gaNAvyA kare che-gAI batAve che. pote karela amAMgaLika kAryane paNa maMgaLapaNe sthApe che. suMdara evAM paNa pArakAnAM vacanane asuMdarapaNe sthApe che. vaLI je rAjAnI vANIne "tahatti' kahIne kabula rAkhe che, je rAjAne devatAnI jema stave che tathA je rAjAnI bhujAnA baLa tathA parAkramane ane dAnAdikanI udAratAne atizayektipUrvaka varNave che, tevA khuzAmatakherene ja teo pAse rAkhe che, tenuM ja kaheluM sAMbhaLe che, teja pAse ubhA rahIne rAjA pAse besavA samartha thAya che, navA navA prakAranI khAna, pAna, vastra, dravyAdika vastuo tene ja ApavAmAM Ave che, teone ja priya mitrapaNe, sajajanapaNe, zubhaciMtakapaNe gaNavAmAM Ave che, tenuM ja bahumAna karavAmAM Ave che, tevAne ja ApattimAM sahAya karavAmAM Ave che, tenI ja sAthe vAtacita karavAmAM Ave che, hRdayamAM rahelI hakIkata taneja kahevAmAM Ave che. vaLI AvAM vartanavaDe ja rAjAone vahAlA thai zakAya che, bAkI satyavAdIo agara vacane vacane zikhAmaNa ApanArA tathA pariNAme hita karanAra mANasa valabha-priya-vahAlA thaI zakatA 60, Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 474. dhanyakumAra caritra. nathI, tethI he kumAra ! AvI rAjayalakSmI ke je bahu vikAra karavAnA svabhAvavALI che, te te ajJAnI mANaseneja pratibaMdha karanAra thAya che, paNa DAhyA tattvajJAnI ane pUrvApara lAbhAlAbha jenArane pratibaMdha karanAra thatI nathI, tenI upara eka kathAnaka kahuM chuM te sAvadhAna thaIne sAMbhaLe. sucida ane zrIdeva nAmanA be mitro vyavahArI hatA, tene lakSamIe moTA banAvIne ucca pade sthApita karyA, pachIthI te baMnee lakSmIne sthira karavA mATe zauca, pUjA, bahumAna vigere karyuM, paNa lakSmIe tRNanI jema tene nirdhana banAvI dIdhA. tenI kathA A pramANe che - sucida ane zrIdevanI kathA. bhagapura nAmanA nagaramAM sucida ane zrIdeva nAmanA be vANuA judI judI piLamAM rahetA hatA. teo baMne paraMparAthI vArasAmAM AvelI mahAlakSmIne sukhethI bhegavatA gRhavAsa calAvatA hatA. te baMnemAM je sucida have tene zaucadhama upara bahu prema hato. hamezAM hAthamAM pANIthI bharela tAMbAnuM vAsaNa rAkhIne pharate hate. jayAM jyAM jato tyAM tyAM pahelAM bhUmi athavA Asana pANInI aMjaLIthI chaTI pavitra karIne pachI besate. gRhakAryane mATe je je vastu lAvato te sarve jaLavaDe chAMTI zuddha karIne pachI ja te gharamAM mUkate. eka divase tene ghera mAtaMge AvyA. te vakhate tenI gRhiNI lakSmIvatIe temane pUchayuM ke-"tame kema AvyA cho?" teoe kahyuM"prathama ghaNuM varSa pahelAM sucidanA pitAe amane vyAje sonAmahora dIdhelI hatI. ghaNe vakhata te vAtane thaI gaye, 1 . Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pavi. 475 have amArI pAse saMpatti thaI, amane senAmahere maLI, tethI temanuM kANu cukavavAne mATe vyAja sahita hisAba gaNI teTalI senAmahero sAthe laIne ame ahIM AvyA chIe, te ApavI che, te sucida zeTha kyAM gayA che?" lakSmIvatIe kahyuM ke-"hamaNA baporane samaya che, tethI teo uparanA mALe sukhethI sutelA che, huM tene uThADuM chuM." te sAMbhaLIne mAtaMga belyA ke-"nidrAne cheda karavAmAM mahA pApa che, kahyuM che kenidrA chedanAra tathA paMktibheda karanAra baMne sarakhA pApI che. tethI A senAmahere tameja grahaNa kare, teo jAge tyAre badhuM nivedana karajo." ema kahIne eka bhAjanamAM dInAre mUkIne te mAtaMga gayA. have jyAre sutele sucida jAge, tyAre uparane mALethI te nIce AvyuM. lakSmIvatIe svAmIne mAtaMgenI badhI hakIkata kahI saMbhaLAvI. sucide pUchayuM-te senAmahore kyAM che?" teNIe kahyuM ke-"amuka bhAjanamAM mUkelI che. sucide senAmahera jaIne pUchayuM ke-"lakSmIvati ! Ane jaLane vega karAvyuM che ke nahi?" teNue kahyuM ke-"lakSmI ane sarasvatInA saMgavaDeja senAmahera bane che, tethI jaLaga karavAnuM temAM zuM kAraNa che?" A pramANenAM tenAM vacane sAMbhaLIne vAMkI bhrakuTI karI, rAtuM mukha karI, krodha karIne te be ke-A senA maherane bhale nAza thaI jAo, teo guphAmAM athavA parvatanI khINamAM bhale paDe ! tAre ghera bhale zauca na hoya! paNa mArUM pavitra ghara te Aje malIna karyuM che." Ama bolIne DAbA pagavaDe sonAmaherenA bhAjanane pATu mArIne teNe dUra pheMkI dIdhuM. tenA A kRtyathI tenA gharanI lakSamIdavIe vicAryuM ke Ane Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. pApane udaya thaye che, tethI A ayogya AcaraNa kare che. ghare AvelI mane DAbe page tarachoDe che, tethI AjathI mAre paNa tenuM ghara choDI devuM; ane have evuM karavuM ke jethI te udaravRtti paNa karavAne samartha rahe nahi, tenuM ghara dAridrathI pUrNa karI devuM." A pramANe vicArIne lakSmIe sucilodanuM ghara choDyuM, eTale thoDA divasamAM tenuM sarva dhana cAlyuM gayuM, kAMI paNa rahyuM nahi. AjIvikAne mATe te je je vyApArAdika kare te te viparIta paDavA lAgyA. dhana javAthI jenI sevAdika kare temAM kaI azuddhi thAya, amaMgaLa thAya te teo tene kADhI mUkavA lAgyA. A pramANe svajanavargamAM ane anya sarvajanemAM te aniSTatara thaI gaye. nirvAha cAle teTaluM anna paNa tene gharamAM rahyuM nahi. sudhAthI kRza thayelA peTavALo te Ama tema bhaTakavA lAgyo. tenI patnI lakSmIvatI anna paNa durlabha thaI javAthI tenA pitAne ghera cAlI gaI. sucida duHkhanI paraMparArUpa agnithI javalita aMtaHkaraNavALo thaIne kaI rIte nirvAha karavAne paNa zaktivaMta rahyo nahi, tyAre te gAma choDIne dezAMtare ga. eka gAmathI bIje gAma bhaTakatAM je je sthaLe te vyApArAdi karatuM hatuM, te te sthaLe viparIta pariNAma AvavAthI te mahA duHkhane pAmate hate, keIne ghera sevA karavA-nekarI karavA rahete te cauryAdikanuM kalaMka caDhatuM, ane tene rajA ApI detA. A pramANe bahu gAma ane dezamAM bahu kALa sudhI teNe bhramaNa karyuM, paNa sarvatra vyApArAdikamAM avaLA pAsA paDavAthI nAsIpAsa thaine AzAbhaMga thayele pharIthI svadeza tarapha pAcho vaLe. eka divasa tadana upavAsI, kaSTathI mArga kApate, sudhAthI Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ama paTala, 47) pIDita thayelo nagaranI najIkanA eka devakuLamAM mArganA zramathI khedita manavALA thaI bahu thAka lAgI javAthI khedapUrvaka te beThe, tevAmAM eka mAtaMga tyAM devakuLamAM AvyuM. te mULamaMDapamAM gaye, ane yakSane praNAma karIne maMDapamAM beThe. sucita paNa sudhA ane tRSAthI khinna zarIra ane manavALe thaIne te devAlayanA eka khuNAmAM paDyo hato, ane mAtaMga zuM kare che te jato hate. pachI te mAtaMga yakSane praNAma karIne ADaMbarathI pUjA vidhAna karavA lAgyuM. teNe eka maMDaLa ALekhIne yakSi nA pUjA upacAra karyA ane pachI maMtrajApa karavA lAgyuM. DIvAra thaI tevAmAM te yakSiNa pragaTa thaI. mAtaMge tene kahyuM ke -"bhagavati ! mArI IcchA pramANe mAre mATe eka vilAsabhuvana banAve." yakSiNue te pramANe bhuvana ane bhejanAdi sAmagrI devazaktithI tatkALa banAvI dIdhI. tyArapachI devAMganAnA samUhe te mAtaMganuM sugaMdhI tailAdikathI atyaMgana karyuM, suMdara ane sugaMdhI pIThI coLI, pupAdikathI sugaMdhita karelA jaLavaDe tene snAna karAvyuM, sukomaLa evA sugaMdhI vasavaDe tenuM zarIra luMchyuM, zuddha evA hIrAgaLa vastro paherAvyAM, vividha AbhUSaNavaDe tene alaMkRta karyo, uttama Asana upara tene besA Dyo, suvarNa ane ratnanA bhAjanamAM vividha prakAre banAvelI devanirmita sei pIrasIne jamADI. AcamanAdikathI mukha tathA hastanI zuddhi karAvI. pachI ratna jaDelA senAnA palaMga upara sukumAra tathA kamaLa evI zayyA karIne tenI upara tene besADyo ane ati sugaMdhI dravyathI mizrita uttama tAMbuLAdika ApIne te mAtaMgane prasanna karyo. A pramANe surajamaNuo sAthe gIta Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 478 dhanyakumAra caritra. nRtyAdika vilAse bhegavate te mAtaMga adbhuta sukhamAM nimagna thaIne tyAM rahyo. eka ghaDI rAtrI bAkI rahI tyAM sudhI te pramANe bhegavilAsa bheLavI tRpta thaIne teNe te sarva visarjana karI ane devakuLamAM beThe. - A badhuM te devAlayamAM rahelA sucide dIThuM; te dekhIne vicAravA lAgyuM ke ahe ! A mAtaMga vighArane samudra tathA aciMtya zaktivALo dekhAya che. huM tenI sevA karuM, sevA karIne tene prasanna karI mAruM dAridra mULathI ukhaDI jAya tema karUM." Ama vicArIne te tenI sevA karavA lAge. te divasathI te tenI pachavADe bhamate, tene besavAnI icchA thAya tyAre meDhA AgaLa AvIne Asana detetenI pAse tenI sevA uThAvavAmAM sAvadhAna mana rAkhIne pite besate, tenA mukhamAMthI vacana mAtranIkaLatAMja te kArya nipuNapaNe karate. A pramANe jevI rIte tenuM citta prasanna thAya tevI rIte vartate hate. te mAtaMga ubhuM thAya tyAre tenA upAnaha paga pAse dharIne te paherAvate hatuM, jayAre te raste cAlate tyAre vinayapUrvaka sevakanI jema pachavADe rahI sevA karatAM cAlatuM hatuM, tenI pAse je sAmAna hoya te pite upADIne page page khamA-khamA" ema bela tenI pachavADe cAlatuM hatuM. A pramANe ghaNA kALa sudhI sevA karavAthI mAtaMganuM mana tenA tarapha AkarSANuM. eka divasa mAtaMge sucidane kahyuM ke --"bhAI ! zuM kAraNathI AvI anirvacanIya mArI bhakti tuM kare che?" tyAre suci praNAmapUrvaka be hAtha joDIne kahyuM ke- "svAmin ! huM dAridranA duHkhathI bahu pIDAyelo chuM. ati dAridrathI parAbhava Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - aSTama padvava. 479 pAmIne huM gherathI nIkaLyo hata; paNa dAridra te mArI pachavADe lAgeluM ja rahyuM che, keI rIte mArUM sAnidhya te choDatuM nathI. eka daridrIe dAridrane kahyuM ke---" are vicakSaNa dAridra! eka mArI vAta sAMbhaLa. huM dezAMtara jauM chuM. tuM gharanI saMbhALa rAkhaje. tenuM kathana sAMbhaLIne dAridre kahyuM ke -"moTA purUSane saMbaMdha te sarvadA nehanA nirvAha mATe ja hoya che, tethI tame dezAMtara jaze, te ame tamArI pahelAM tyAM jaIne vasazuM.'' tevI ja rIte he svAmina! ane ethI e huM AkhA pRthvImaMDaLamAM bhaTakyo, paNa keI paNa sthaLe mane dravya maLyuM nahi. dhana nahi maLavAne lIdhe ja AzAbhaMga thavAthI huM ghera pAchA jatA hatA, paNa keI AgalA bhavamAM karelA zubha karmanA gathI tamArA darzana thayA. meM Ape vikarvelI badhI saMpatti joI, ApanuM atula sAmarthya joIne huM ApanI sevA karavAmAM pravaryo, tethI have je ApanA darzana ane sevAvaDe paNa mAruM dAridra dUra nahi jAya te pachI mane kaNa dAridrasamudrathI tAraze? je tArazo te tameja tAraze evo nizcaya karIne meM tamArI sevA karavAno AraMbha karyo che. tethI he svAminA prasAda karIne mane dAridrasamudramAMthI tAre-pAra utAre." A pramANenAM sucividanAM vacana sAMbhaLIne prasanna thayelA te mAtaMge kahyuM ke"huM tArA upara tuSTamAna thaye chuM tethI A yakSiNInI ArAdhanA 1 " re dAridra vicakhaNa!, vattAM eka suNijaja; . amae dezAMtara cAlachyuM, tuM gharasAra karijaja. " 1 "paDivAjA girUyAM taNuM ! niravahe neTa nivANa, tumahuM dezAMtara cAlatuM, acche piNuM Age ThANu" 2, Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 480 dhanyakumAra caritra. karavAnI vidyA tuM grahaNa kara."te sAMbhaLIne sucide ubhA thaIne moTI meherabAnI' tema kahIne praNAma karyA. pachI te mAtaMge prasanna cittathI yakSiNIne maMtra vidhipUrvaka tene Ape. sucide te maMtra vinayapUrvaka grahaNa karyo. pachI mAtaMge kahyuM ke-"ahiM mArI sahAyathI ja A maMtra tuM sAdha, ke jethI nirvidhrapaNe te maMtranI tane siddhi thAya." suci de tenI sahAyathI AtmAne kRtArtha mAnatA te maMtranI sAdhanA karI. pachI mAtaMge kahyuM ke-"have tuM tAre ghera jA, tyAM jaIne tAruM isita karaje." A pramANe kahIne ghera javAnI rajA ApI, eTale sucida paNa tene namaskAra karIne pitAnA ghara tarapha cAlyo. mArge cAlatAM aneka manoratha karate keTaleka divase ghera pahoMce. ghare AvIne pahelAM te teNe yakSiNInI sAdhanA karavAnI sAmagrI ekaThI karI, eka svacacha jamIna upara maMDaLane ALekha karyo. te ALekhIne yakSiNIne pUjA prakAra zarU karyo, tyAM besIne maMtra saMbhAravA lAge, paNa durbhAgyanA vegathI te maMtranuM mukhya pada bhUlI gaye. have mAre zI ciMtA che?' evA ati harSathI mana bharAI javAne lIdhe seMkaDe manerathe karavAmAM utsAhavaMta thayela te maMtranuM eka pada bhUlI gaye. ghaNI rIte uhApioha karyo paNa AvaraNa caDhI javAthI te maMtrapada mRtimAM AvyuM nahi, tema thatAMja phALa cukelA vAMdarAnI jema te vila thai gaye. pharIthI pAcho grAma, nagara, upavanamAM bhaTakate te mAtaMgane zodhavA lAge. ghaNe divase tene tene patto maLyo ke te mAtaMga amuka sthAne rahe che. tyArapachI te mAtaMganI pAse gaye. je hatuM te ne teja dekhIne mAtaMge pAchA AvavAnuM Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSama pavi. 481 kAraNa pUchayuM, eTale eka maMtrapadanA vimaraNanI hakIkta teNe kahI saMbhaLAvI. te sAMbhaLI karUNA utpanna thavAthI teNe kahyuM ke --"are bhAI ! tuM te bhUlI javAnA svabhAvavALe dekhAya che ane e vidhA te eka ja vAra apAya che, bIjI vAra apAtI nathI evI gurUnI AjJA che. je bIjIvAra ApuM te mArI ane tArI baMnenI vidyA niSphaLa jAya; tethI have te vidyA huM tane pharIthI ApI zakIza nahi, paraMtu tArUM duHkha jovAne huM samartha nathI, tethI vidyAthI maMtrIne siddha karela A pada laI jA, A pada ravatasiddha che. dhUpa dipAdikathI tene pUjIne tenI pAse je mAgIza te te Apaze, Isita sarva pUraze, tethI te laIne ghare jA ane sukhI thA." A pramANe kahIne mAtaMge te paTTa tene Ape. teNe praNAmapUrvaka te pada grahaNa karyo. pachI mAtaMganI rajAthI pitAnA deza tarapha cAlyuM. svataHsiddha paTTa maLavAthI mArge cAlatAM manamAM te vicAravA lAgye ke-"have te sarva manovAMchita ApanAra A padaja maLe che. pUjA vigere karIza eTale Isita tarataja maLaze, have mArA sarve mane phaLavaMta thaze, huM durjananA mukha malIne karIza. nagaramAM pharIthI mArI mahatvatA thaze, tethI je mANasoe ApattivALI dazAmAM mane durvacane kahyAM che, tene zikSA karIza; have te tAkIde ghera jAuM, ane ciMtita phaLa prApta karUM." A pramANe mane karate ati utsukatAthI koI kSudra sArthavAhanI sAthe cAlya, pitAnA gAmathI be divasane raste adhuro rahyo, teTalAmAM core maLyA, teoe te sAtha luMTyo, ane te pada paNa taskare laI gayA. Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 482 dhanyamAra caritra. - sucida vaLI vilakhe thaIne pAcho vaLe. te mAtaMgane zete keTaleka divase tene maLe, mAtaMgane page lAge, mAtaMge pUchayuM ke--"pharIthI vaLI kema Ave?" teNe paTTa corAyAnI hakIkata kahI saMbhaLAvI. tenI dInatA dekhIne mAtaMgane karUNA AvI. pachI teNe vidyAthI maMtrele kAmaghaTa tene ApyuM ane tenI pUjAnI vidhi kahI. sucida paNa mAtaMgane namaskAra karI. ne harSa pUrvaka svadeza tarapha cAlyuM. keTaleka divase ghera pahoMce, tyAM cokhaMDu chANanuM maMDaLa karIne dhUpa, dIpa, puSpa, akSata, caMdanAdikathI te ghaTanI pUjA karIne ghaTa pAse prArthanA karI. teNe je mAgyuM te badhuM ghaTe tene ApyuM. sucida prasanna thaIne vicAravA lAge ke-"svajanAdikane belAvIne huM bhejana karAvuM, jethI AkhA nagaramAM mArI khyAti thAya, pachI ghara tathA bhUSaNAdikanI mAgaNI karIza." ema vicArIne jana sAmagrInI mAgaNI karI. devakRpAthI sarve sAmagrI tarataja prakaTa thaI. pachI svajanAdikane belAvIne jojana karAvyuM. te sarve anupama divya rasavatI jamIne prazaMsA karavA lAgyA pachI keTalAka svajana saMbaMdhIe tathA baMdhuvarge bahumAnapUrvaka pUchayuM ke-"are bhAgyanA bhaMDAra sucida ! AvI prathama kaI vakhata nahi khAdhelI tevI apUrva divya rasavatI te kayAMthI meLavI? AvI rasavatI Aja sudhI koIe khavarAvI nathI ane bhaviSyamAM khavarAvaze nahi. mRtyulokamAM devakanuM sukha Ape tevA svAdavALI rasavatI teM ja amane khavarAvI che, tuM dhanya che, sarvajane mAM agraNI che, tArI je kaI dekhAtuM nathI. paNa kahe te khare ke AvI tArI zakti kevI rIte thai? A kone mahimA che?" te sAMbhaLIne tenA Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pakSava. javuM vacanethI sucidanAM manamAM ahaMkAra thaye, tethI te garvanA AvezathI madamatta thayela gharanI aMdara jaIne te ghaDo khAMdha upara upADIne svajanenI vacce gaye, ane harSapUrvaka vikaLa cetanAvALe te nAcate nAcate mukhethI bolavA lAgyuM ke-"A ghaTa nA prabhAvavaDe mArUM sarva dAridra nAza pAmyuM. bhejana te ke mAtra che? A ghaTanA prabhAvathI pratyeka mahine huM tamane bhejana karAvIza. have mArI tulanA koNa kare tema che ? jo koI heya te te prakaTa thAya, huM tenuM sAmarthya jaIza." A pramANe garvathI bharelA hRdayathI utsukatApUrvaka vyAkuLa cittavaDe harSapUrvaka te nAcavA lAge, tevAmAM tenA rakadha uparathI te ghaDe paDI gaye, bhAMgI gaye, ane tenA seMkaDo kakaDA thaI gayA. tethI te vilakho thaI gaye, AzAbhaMga thaI gaye ane zeka karavA lAge. loke tenA mukha sAmuM joIne ghera ghera ane dukAne dukAne hAMsI karavA lAgyA. mUrkhanI kathA kahevAtI hoya tyAM tenI ja kathA kahevAvA lAgI. tA. A pramANe joIne hRdayamAM baLate sucida pharIthI pAcho nIkaLe ane te mAtaMgane zodhavA lAge. ghaNe divase te mAtaMga maje, tene badhI hakIkta kahI. mAtaMga paNa te sAMbhaLIne jarA hasI kapALe hAtha daI bolyA ke- "dhikAra che tArI mUrkhAIne! sarva samIhita devAvALI vastu tArA jevA mUrkha vagara bIjo koNa lekenI vacce pragaTa karI dekhADe? are mUrkha ! jaDa buddhivALA ! traNa vakhata tAro mane ratha sadhAya tevI rIte svabhAvasiddha vidyA, tathA zikhAmaNa tathA pAtro ApyAM, te paNa tAruM mUhanuM dAridra gayuM naMhi. vaLI pharIthI paNa tuM AvyuM. have mArI pAse bIje koI maMtrAkSara nathI. je vidyA mArI pAse hatI te badhI tane Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 484 dhanyakumAra caritra. ApI dIdhI hatI, have tuM mArI pAse AvIza nahi, ahIMthI jyAM sukha upaje tyAM tuM cAlyuM jA." Ama kahIne sucidane te mAtaMge kADhI mUkyo, te paNa vilakSa vadanayukta ghera Ave. divasa mahA duHkhathI kADhIne rAtre sute. jyAre nidrA kaIka AvI tyAre eka madhya vayavALI, zveta vastra paherelI, uttama tarUNIne gRhanA madhyamAM potAnI sanmukha AvatI teNe dIThI. tene jotAM ja sasaMbhramathI te beTho thaye, ane tenA caraNamAM namaskAra karIne teNe pUchayuM ke-"are bhagavati devi ! tame keNa che? ahIM zA kArya mATe AvyA che? teNIe kahyuM ke- vAma pAdathI A azuci che tema kahIne dugacchA de. khADI jene dUra pheMkI dIdhI hatI te huM tArA gharanI lakSmI chuM." sucide kahyuM ke "hamaNA tuM kyAM rahe che?" teNe kahyuM ke- "jenA sparzathI huM azucivALI chuM, ema dugaMchI karIne temane dUra pheMkI dIdhI hatI te mAtaMganA gharamAM huM hamaNA rahuM chuM." teNe kahyuM-ka mAtaMga?" devIe kahyuM ke jenI sevA karIne teM bahu divase vyatikramAvyA, jenI sAthe rahIne tenA upAnaha upaDIne teM tArA AtmAne kaleza upajAvyuM, te mAtaMganA gharamAM huM rahuM chuM. teNe kahyuM "ahIM kema AvyA cho ?" devIe kahyuM ke tAre zaicadhama jevAne AvI chuM ke tuM ke zaucadharma haju sAcave che?" Ama kahIne lakSamIdevI adazya thaI gaI. sucida lajajAthI mAthuM nIcuM namAvIne ati kalezathI prANavRtti calAvatA badhA lekene hAMsInuM pAtra thaze. te jayAM jyAM jato tyAM tyAM tenI bhUkha ane kAmakuMbhanA nAzanuM svarUpa varNavIne ke tenI hAMsI karatA hatA, te sAMbhaLIne sucida hRdayamAM baLate, paNa nirdhana Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pavi. 485 hevAthI duHkhe duHkhe kALa nigamana karavA lAgyuM. tethI he kerala kumAra ! aMte AvuM pariNAma lAvanArI lakSmI ati zauca karavAthI paNa sthira rahetI nathI. vaLI sevA pUjA karavAthI paNa te sthira rahetI nathI te saMbaMdhI kathA sAMbhaLe teja gAmamAM sucidane zrIdeva nAmane mitra rahete hati. teNe anya deva-devInI sevA mUkI daIne lakSmI devInI ja mUrti karAvI. gRha madhye suMdara pavitra sthAnamAM tenuM gRha karAvI maMtrAhuvAna, pUjana ane saMskArAdika vidhipUrvaka tenI sthApanA karI hatI. hamezAM traNe kALa dhUpa, dIpa, puSpAdikathI tenI pUjA karatA hate. pratikSaNe lakSmInA maMtrane tathA tenAja thAnAdikane saMbhAre kALa vyatikramAvatuM hatuM. eka divase te lakSmIdevInuM hasatuM mukha joine zrIdeve pUchayuM ke- Apa Aje hase che tenuM zuM kAraNa?" lakSmIe kahyuM ke-"he zrIdeva ! tuM paramapadane sAdhanAra, parama karUNArUpI amRta rasathI bharelA kAmakuMbha jevA, sakaLa carAcara jenuM hita karavAmAM tatpara, sarva sura ane naranA adhipatio jenAM caraNakamaLamAM name che tevA, samasta vAMchita sukhane devAvALA ane traNa jagatamAM uttama evA zrI jiteMdrane choDI daIne A lekamAMja baMdhAIne rahenArI mArI bahu prakAre pUjA kare che ! huM te pUrvajanmamAM upArjana karela puNyanA vazathI ja sthirabhAva karIne rahevAne zaktivaMta chuM. jyAMsudhI prabaLa puNyano udaya sthira hoya tyAM sudhI rahI zakuM chuM. mArI prasannatAthI huM rahI zakatI nathI, tethI jenI sevanAthI kArya na thAya tenI sevA karavI nakAmI che. lakSmI puNyAdhIna che" te vAta jagatamAM sarvatra prasiddha che. puNya te zuddha deva, gurU, Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 486 dhanyakumAra caritra. dharma ane dAna, zIla tathA tapa vigerenA ArAdhanathI thAya che, mArI sevAthI thatuM nathI, tethI tuM mArI nakAmI atyaMta sevA kare che, te joIne huM tArI hAMsI karuM chuM." zrIdeve te sAMbhaLIne kahyuM ke-"bhagavati ! tArI pUjAmAM parAyaNa rahenAra mArUM je thavAnuM hoya te thAo, huM te tArI pUjA prANane paNa mUkIza nahi." A pramANe kahIne nizcaLa cittavALo te hamezAM lakSmInuM pUjana karatA sate divase pasAra karavA lAge. eka divase lakSmIpUjAnA avasare lakSmInuM zyAmasukha joIne zrIdeve pUchayuM ke-"bhagavati ! zA kAraNathI Aje tame vivarNa (anya varNavALA ) mukhavALA dekhAo che?" lakSamIe kahyuM ke-"tAre tyAM hamaNAM je putra janme te kulakSaNo che, puNya rahita che, pApa karIne Ave che, tethI huM have tArUM ghara choDIne cAlI javAnI icchAvALI thaI chuM. huM je ke ati bhaktivaMta evA tArI upara anurakta chuM, paNa hamaNAM ahIMthI mArUM gamana te jarUra thaze ja; tethI tArA vigadu:khane lIdhe huM vivarNa vadanavALI thaI chuM, tuM jANe che ke puryA vinA mArUM rithara thaI zakatuM nathI. vaLI zAstramAM ema paNa kahyuM che ke je keI sArA lakSaNavALo putra, dAsa, pazu ke putravadhu gharamAM Ave te tenA Agamana mAtrathI ja cAre taraphathI vagara belAvelI lakSmI saMketita manuSyanI jema svataH Ave che, thoDAja kALamAM ghara samRddhithI bharAI jAya che ane jo koI halakA lakSaNavALe pUrve karelA pApanA samUhavALe putra, putrI, sevaka ke pazu Ave che, te tenA AvavA"thIja yatnavaDe sAcavI rAkhelI lakSmIne paNa nAza thaI jAya che. puNya ane pApanA udayathI aNaciMtavI lakSmI Ave che ane Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 487 aSTama pavi. aciMtavI cAlI jAya che. kahyuM che ke - puNyodayAd bhavellakSmIH, nAlikeraphale'mbuvat / "ajJAtA hi niti, janamuthiva za A "puNyanA udayathI nALiyeramAM pANInI jema lakSmI Ave che, ane hAthIe khAdhela kapiphaLanI jema te na jANIe tema cAlI jAya che ' tethI mArI IcchA nathI te paNa mAre ahIMthI cAlyuM javuM paDaze, tethI mArUM mukha zyAma dekhAya che. zrIdeve pUchayuM ke-"bhagavati ! tame mAre tyAMthI kayAM jaze?" lakSmIe kahyuM ke-"Aja nagaramAM pUrva janmamAM munimahArAjane jeNe dAna lidhuM che, paNa pUrve karela karmane udayakALa nahi AvavAthI uttama evA bhegAdikathI je rahita che te bhagadeva nAme eka sArthavAha rahe che. tene karelA puNyane udaya thavAne samaya have prApta thayo che, tethI bhigadeva evuM tenuM nAma sAnvartha karavA mATe huM tene ghera jaIza.' ema kahIne te devI adazya thaI ane tene gherathI cAlatI thaI. bhagadeva sArthavAhane ghera tenuM Agamana thavAthI thoDA divasanI aMdara dhana, dhAnya, suvarNa, ratna, maNi, mANeka vigere samRddhi tene ghera vadhavA mAMDI. je je sthaLe te vyApAra karate, te te sthaLethI dhAryA karatAM adhika lAbha tene maLavA lAge. cAre taraphathI samRhiMthI tenuM ghara bharAI gayuM. nagaramAM moTA mANasomAM tenI mahatvatA-gaNatrI thavA lAgI. rAjyAre rAjAe paNa sanmAna karyuM. tenuM gRhAMgaNa azva, pAlakhI, dAsadAsI, nekara ane munImothI vyAsa thavAne lIdhe temAM praveza kare paNuM muzkela thAya tevuM saMkIrNa thaI gayuM, ane AkhA nagaramAM tene thaze ane pratikA Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 488 dhanyakumAra caritra. ghaNI vadhI gaI. lakSmI maLavAthI bhagadeva te yAcanArAone tenI IcchA karatAM vadhAre ApavA lAgyA, ane aneka manuSya para upakAra karavA lAge, tethI jagatamAM tenI prakhyAti ghaNI thaI gaI. pote paNa devanI mAphaka bahu uttama vastrAlaMkAra paherIne azva agara sukhAsanAdi vAhanamAM besIne aneka subhaTathI paravarele catuSpathamAM javA lAgyA. te bajAramAM Avate ke tarata ja sarve vyApArIo ubhA thaI nIcA namIne tene praNAma karavA lAgyA ane te jAya tyAre tenAM guNenuM varNana karatAM belavA lAgyA ke"ahA ! paraduHkhabhaMjananA ja eka svabhAvavALA AnuM jIvitavya saphaLa che, teNe prApta karelI Rddhi bahu prazaMsanIya che. kAraNake hamezAM te paropakAraparAyaNa rahe che. tenuM nAma grahaNa karavAthI paNa sukha thAya che ane e ApaNA nagaranI zobhA che." A pramANe traNe varga sAdhavAmAM tatpara bhegadeva zreSThI sukhethI kALa nirgamana karatA hatA. tene bhagavatI nAme patnI hatI. eka divase tenI pAse jaIne zeTha kahevA lAgyA ke-priye! tuM yatheccha dAna Apa, temAM jarA paNa vilaMba ke kRpaNutA karIza nahi, vaLI jevAM game tevAM vastro ane AbharaNe karAva, temAM mArI taraphanI jarA paNa zaMkA karIza nahi, ehika bega ane vilAsamAM jarA paNa kRpaNatA karIza nahi, vizeSa zuM kahuM? jyAM sudhI puNya hoya tyAM sudhI ja lakSmI rahe che. pUNya pUrNa thAya te pachI se yatna karIe te paNa te rahetI nathI, tethI lakSmI che tyAM sudhI thAya teTaluM puNya ane dAna karaje. ubhaya lokanA sAdhana vaDejA lakSmI saphaLa thAya che, tethI priye ! dAna tathA bhegAdikavaDe hAlamAM maLelI lakSmInuM phaLa meLavaje, AgaLa upara paralekanuM Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pavi. 489 hita thaI zake, teTalA mATe ApaNe cAritra grahaNa karazuM. he priye! hAthInA kAnanI devI lakSmI capaLa che, tene vizvAsa karavA jevuM nathI. je dIdhuM, je bhagavyuM ane je popakAranAM kAryamAM vAparyuM teja dhana pitAnuM jANavuM, bIjuM badhuM pArakAnuM ane pApahetu mATe ekaThuM thayeluM gaNavuM; kAraNa ke parabhavamAM paNa te lakSamI meLavatAM bAMdhela pApathI satata cAlyA AvatA bIjA pApanA bhAgIdAra thavuM paDe che. zreNibaddha pApa pachInA bhAvamAM paNa cAlyuM Ave che, tethI akhalita rIte dAna deje, ane svecchAnurUpa-anukULa paDe te rIte bhega bhegavaje." A pramANe dAnamAM rasavALI evI bhagavatIne tenA patie adhika dAna devAmAM utsAhita karI; tyAra pachIthI te vizeSa rIte supAtradAnAdika utsAhapUrvaka devA lAgI. je kAMI je kaI mAge tene te ApatI hatI, koine nA pADatI nahatI. A pramANe keTaleka kALa vyatIta thaye, eka divasa te nagaranA udyAnamAM lelekanA padArthone prakAza karavAmAM sUryasamAna kevaLI bhagavaMta padhAryA. tene vAMdavA mATe sarva leke gayA. bhagadeva paNa temanuM Agamana sAMbhaLIne bhegavatInI sAthe temane vAMdavA gaye. kevaLIne dekhatAMja pAMca abhigamana sAcavavA pUrvaka vaMdanA karIne tathA stavane teo yathocita sthAne beThA. kevaLIbhagavaMte saMsAra upara vairAgya upaje tevI dhamazanA dIdhI; pachI samaya maLatAM bhegadeve vinaMti karI ke-"bhagavan ! dAnanuM phaLa zuM?"kevaLIe kahyuM ke "he devAnupriya! te jANavA mATe vizAlapura nagare jaI saMcayazIla sAthavAhanA durgApatAkA nAmanA nekarane pUche" bhagadeve "tahati' kahIne gurUnuM vacana pramANa karyuM. samaya thaye eTale dezanA samApta thaI, tethI Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 490 dhanyakumAra caritra. le ke AvyA hatA tema svagRha tarapha cAlyA gayA. kevaLIbhagavaMta paNa keTalAka divasa sudhI sthiratAthI tyAM rahI bhavya jIne pratibedhIne bIjA kSetramAM vihAra karI gayA. tyAra pachI kevaLInAM vacananI satyatA siddha karavA mATe bhagadeva bhagavatInI sAthe rathAdika vAhanamAM besIne ghaNA sevakoe paravarele vizAlapura nagara tarapha cAlyuM. te nagaramAM praveza karIne bhavitavyatAnA vegathI durgata patAkAnI patnI dugilAne keI kAma mATe mArgamAM jatI teNe dIThI, eTale tene belAvIne bhegadeve pUchyuM ke-"are bahena! tuM saMcayazIla sArthavAhanuM ghara kyAM che te jANe che?" teNe kahyuM ke "mArI pachavADe Ave, huM tenuM ghara dekhADuM. teo tenI pAchaLa gayA, eTale teNIe saMcacazIla sArthavAhanuM ghara batAvyuM. tenA guhAranI vedikAmAM saMcacazIla sArthavAhanI patnI dhanasuMdarI beThI hatI. tene joIne bhagadeve pUchayuM ke- subhaga ! bahena ! A saMcayazIla sAthevAhanuM ghara che?" teNue kahyuM ke-"hA, A temanuM ghara che." bhagadeve pUchayuM ke-"zreSThI gharamAM che?" teNIe kahyuM-"nA, te bajAramAM gayA che." pharIthI bhagadeve pUchayuM ke-"bhAgyavati. tamArA gharamAM durgatapatAkA nAmane keI nekara rahe che?" teNue kahyuM ke-"DA divasa pahelAM hate." bhagadeve pUchayuM ke-"hamaNa kyAM gaye che ?" teNIe kahyuM ke "tene marI gayA nava mahinA thayA che, paNa ApanI jevA zreNIne tenuM zuM kAma paDyuM che?" pachI bhagadeve kevaLI bhagavaMte kahela vRttAMta kahI batAve. te vakhate saMcayelazIla sArthavAha paNa tyAM AvyuM. paraspara ziSTAcArapUrvaka juhAra karIne baMne maLyA, ane kuzaLa kSemanI vArtA Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pallava. 491 pUchI. bhagadeve manamAM vicAryuM ke-"kevaLI bhagavaMtanAM vacana ane nyathA thatAM ja nathI, tethI huM ane nivAsa karIza to mAre saMdeha bhAMgaze. temanAM vacana sAcAM ane guNakArI ja nIvaDaze, tethI atre nivAsa karuM." A pramANe manamAM nakkI karIne saMcayazIlane teNe kahyuM ke-"he zeTha ! amane eka suMdara ghara bhADe laI Apo." . saMcayazIle paNa pitAnA gharanI pAsenuM ja pitAnuM eka meTuM ghara batAvyuM. bhagadeva zeTha bhADuM TharAvIne tyAM rahevA lAge. eka divase saMcayazIlanI pAnI dhanasuMdarI ke jeNe garbha dhAraNa karyo hato, teNe nava mAsanI garbhasthiti pUrNa thatAM eka putrane janma Ape. sarve gharamAM rahelA manuSyane aputrIne putra prApti thavAthI utsAha thaye. zreSThI te vakhate bajAramAM gayA hatA. tyAM eka dAsI moTA lAbhanI AzAthI deDatI gaI, ane dukAne beThelA zreSThIne harSapUrvaka vadhAmaNI dIdhI. kRpaNamAM agresara evA zreSThIe te sAMbhaLIne kahyuM ke-"sAruM thayuM. pachI tene kAMI paNa ApyA vinA visarjana karI. keTalAka zeThIAo te sAMbhaLIne cittamAM camatkAra pAmyA, ane meDhAmAM AMgaLI nAkhIne eka bIjAnA kAnanI pAse AvIne kahevA lAgyA ke-"ahe! AnuM kRpaNapaNuM, dhRSTapaNuM ane nilajapaNuM keTaluM che? tera karoDa dravyanA svAmInI ATalI badhI kRpatA !are AvI vRddAvasthAmAM kuLakramane sAcavI rAkhanAra putra thaye, paNa kAMI vadhAmaNuM paNa ApI nahi. A te ke nirlaja? AnuM hRdaya kevuM kaThaNa haze?" Ama vAta kare che tevAmAM eka vAcALa zreNI che ke are zeTha! putrajanmanI vadhAmaNImAM zuM ApyuM?" zreNIe kahyuM ke-"temAM zuM ApavuM? manuSyanI strI manuSyane prasare che, temAM Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 492 dhanyakumAra caritra. zuM Azcarya? zuM emAM kAI navIna lAbha thayo? ulaTe suvAvaDane samaya sAcavavA mATe aneka kariyANA tathA ghI, goLa vigerene kharca thaze! tyAra pachI putranA pAlanamAM paNa moTe kharca thaze. A dIkarAe te dhanakharcanuM dvAra ughADyuM." te sAMbhaLIne bajAramAM beThelA sarve vyApArIo hasavA lAgyA. gharethI AvelI dAsI vilakSa vadanavALI thaI AzAbhaMga theyelI ghera gaI ane te sarva vRttAMta dhanasudaMrI pAse kahyo. sAMjare zeTha ghare AvyA, tyAre gharanAM badhAM mANasoe ekaThAM thaIne zeThane kahyuM ke-"svAmin ! tame zuM karyuM? tamAre putra nahete te the, chatAM vadhAmaNI kAMI kema na ApI? bajAramAM beThA chatAM kAMI lAja AvI nahi?" te sAMbhaLIne pharIthI tyAM paNa pUrvanI mAphakaja uttara daIne zeTha bahAra cAlyA gayA, eka koDIne 5Na kharca karyo nahi. suvAvaDa pUrI thayA pachI eka divasa dhanasuMdarI tathA kuLavRddhAe pararapara vicAra karyo ke-"A zreSThI te AvA avasare paNa kAMI kharca karatA nathI, paththaranI jevuM kaThaNa hRdaya karI nirlaja thaIne beThA che, paraMtu ApaNe jJAti tathA gAtrIone jamADyA vagara mahuM kevI rIte dekhADI zakazuM? vaLI gayele avasara pAcho AvatuM nathI." A pramANe vicArIne dhanasuMdarIe sArthavAhane kahyuM ke-"priyatama ! aputrIo evA ApaNane mahAbhAgyanA udayathI putra AvyuM che, paNa tame te dAna tathA bhegamAM kRpaNa thaI jaIne prApta avasare paNa kAMI kharca karatA nathI. AvI kRpA karIne A bhArabhUta lakSmIvaDe tame zuM karavA Icche che? AyuSa pUrNa thaze, eTale A badhuM ageja paDyuM raheze, sAthe te mAtra dravya upArjana karatAM ekaThuM karela pApaja Avaze. avasare paNa dravyane vyaya Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Aja pavi 493 karIe nahi te pachI jJAti tathA svajana saMbaMdhImAM kevI rIte rahI zakAya? mATe je tame koI kharca nahija kare te huM ghareNA vigere vecIne avasara AvyuM kharca jarUra karIza." A pramANe dhanasuMdarI sAthe gharamAM rahelA bIjA mANasoe paNa zeThane Thapako dIdhe, eTale sArthavAha sarvene Thapake sAMbhaLIne vyAkuLa thaI gaye ane mahA ciMtAmAM nimagna thaI jaIne vicAravA lAgyuM ke-"are! jevI A gRhiNI che te ja Akhe pari. vAra paNa ekaTho thayela che. teo zuM jANe che ? zuM dravya AkAzamAMthI paDe che ? athavA zuM ghAsanI mAphaka te uge che? athavA zuM te bhUmimAMthI nIkaLe che? dravya te mahA kalezavaDe prApta thAya che. A badhA dravya prApta karavAmAM je kaleza thAya che te bIlakula jANatA nathI! are gRhathI gherAyelA A sarva ATale dravyavyaya nirthaka karI nAMkhaze ! ekamata thaI gayelA te je te karavAmAMja pravartelA che. have huM zuM karIza ? koNa mane sahAya karaze? jenI - AgaLa kahIe te sarve te temane paNa kare che, tene bhejana vahAluM che, pArakAnuM dravya vyaya karAvavAmAM koNa tatpara na thAya? ATaluM dravya pAchuM kayAre maLaze? hA! zuM thayuM? A pramANe mahA ArtadhyAnathI parAbhava pAmele bahu duHkhathI divasa nirgamAvIne saMdhyAkALe bhajana karI rAtre sute, paNa ciMtAta thayAMthI tene nidrA AvI nahi; tethI bhajananuM tene ajIrNa thayuM ane tene pariNAme visUcikA (kelerA) thaI. prAMte tenI meTI pIDAthI te maraNa pAmyuM, ane maraNa pAmIne teja nagaramAM nAgIla nAmanA janmadAridrIne ghera tenI nAgilA nAmanI bhAryAnI ku- , zimAM putrapaNe utpanna thaye, janmathI ja pitA mAtAne aniSTa - Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 494 dhanyakumAra caritra. hevAthI te kheda upajAvatuM hatuM, kadI paNa harSa upajAvate nahete ane moTA kalezathI kALa nirgamana karate hato. have dhanasuMdarI bhartAranuM maraNa thavAthI parama udvega pAmI ane vicAravA lAgI ke-"are! dhikkAra che ane dhanalebhane! dhanavyayanI vAta mAtra sAMbhaLavAthI tenuM maraNa thayuM! tenI gati kevI thaI haze te te jJAnI jANe. lebha sarvavinAzI che evuM jinezvaranuM kathana saMpUrNapaNe satya che. pachI tene agnisaMrakAra vigere maraNakArya karIne kuLanI rIti anusAra tenI oLaM. dehika kriyA karI, ne sAre divase svajanene saMtoSIne vajanakuTuMbanI sAkSIe putranuM dhanadata' evuM nAma pADyuM. kuLanA AdhArabhUta te kumAra bahu prayatnavaDe lAlanapAlana karAte sAta ATha varasane thaye. have te bALakane eka gherathI bIje ghera bhamatAM parijana, aneka prakAranA vastra, AbhUSaNa, maMdira zreNi tathA zayana sthAnAdika jeIne ema thayuM ke-"AvuM meM koI vakhata joyuM che ane anubhavyuM che. te pramANe uhApoha karatAM jJAnAvaraNIya karmanA kSapazamathI tene jAtimaraNa jJAna utpanna thayuM, tethI pUrvabhavamAM anubhavelu sarva pratyakSapaNe te jANavA lAgyuM. tethI pUrva punyane vilAsa saMbhArIne pitAnI matithI banAvele eka dodhaka chaMda te utsAhapUrvaka bolavA lAge ke- dANa jo dinna munivaraha, caDita pattaI teDi; karasavi saha saMpaDiya, je dhaNa taraha keDi. A pramANe jyAM tyAM hamezAM hAtha uMcA karIne te bolavA lAge. e pramANe bhamate bhamate te eka divasa pAseja rahenArA 1 mRtyu pAchaLa karavAmAM AvatI kiyA. Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama padvava. 485 bhagadeva sArthavAhane ghera gaye, tyAM paNa moTA svarathI teja dedhakavRtta belate nAcavA lAgyuM. A pramANe dekhIne tathA sAMbhaLIne bhagadeve kahyuM ke- "are dhanadatta ! tuM A zuM bole che ane tene artha zuM che? tene je bhAvArtha heya te yathArtha kahe." dhanadatta kahyuM ke-"tAta! mArA jIvanane AmAM bhAvArtha rahela che te huM kahuM chuM. Apa sAvadhAna thaIne sAMbhaLe- Aja nagaramAM durgatapatAkA nAme mArA pitAne ghera mAre jIva halakuM kAmakAja karanAra nekara hatA, te badhAM gRhakAryo tri divasa karato hato. tenI vahu paNa teja zreSThInA gharamAM khAMDavuM, daLavuM vigere kAma karatI hatI. A pramANe mahA prayAsa vaDe AjIvikA teo karatA hatA. have te durgatapatAkA bIjA zreSThIone ghera koI koI kArya prasaMge jatA hatA. tyAM bhikSAne mATe AvatA sAdhuone jota. te zreSThIo hamezAM meTI bhaktithI azanAdi cAre prakArane AhAra vaheravA mATe sAdhuone AmaMtraNa karatA hatA ane vAraMvAra Agraha karatA hatA, temaja aneka prakAranA vastra, pAtra, auSadha vigere levA mATe vividha prakAranI bhaktiyukta vacanevaDe teo vinaMti karatA hatA, paNa sAdhuo jo nirdoSa ane gya jANatA teja grahaNa karatA hatA, nahi to letA nahotA; sahaja agya hoya to paNa nirlobhavRttithI letA nahetA. gocarI mATe bhramaNa karatAM ghera ghera bhikSA levA temane sarve vinaMti karatA hatA, mArgamAM ADA ubhA rahIne AhArAdika mATe nimaMtraNa karatA hatA, paMratu niHspRhI sAdhuo koIne ghera jatA ane keIne ghera jatA paNa na hatA. jene gharethI sAdhuo AhAra grahaNa karatA, teo manamAM atizaya AnaMda pAmatA ane nidhinA lAbhathI paNa Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 496 dhanyakumAra caritra. adhika lAbha mAnatA hatA, jenA gharethI teo AhAra nahetA grahaNa karatA, teo atizaya kheda karatA ane AtmAne niMdatA satA belatA hatA ke-ahIM ame nibhaMgImAM zekhara chIe ke jethI munimahArAja amAre ghera padhAryA nahi ane AvyA tepaNa ame vaherAvyuM te lIdhuM nahi." A pramANe vAraMvAra pazcAttApa karatA hatA. te sarva durgatapatAkA jete ane vicAratA ke"aho ! A mahApurUSe parama niHspRhI che, kAraNake AvA meTA zeThIAo bahumAna vaDe Ape che te paNa mahA svAdISTa evA medake paNa grahaNa karatA nathI, ane keIne gherathI rUkSa, lukhe tathA nirasa AhAra vahere che. temane avatAra dhanya che, ane A dAnarasika gRharane paNa dhanya che ke jeo pitAne khAvA gya varaMtuo vaherAvIne AvA satpAtra munionI pAlana kare che. meM te pUrva janmamAM kAMI ApyuM nathI, tethI mAre te udarapUrti karavI paNa duSkara che. huM mahA pApI chuM, A avasara mane kayAre maLaze ke je vakhate huM dAna ApI zakIza? sAdhune devA gya AhAra mArI pAse kyAMthI hoya? mAre ghera sAdhu munirAja kayAMthI padhAre? nadI ane naukAne saMga kyAMthI thAya? AhArAdi sAmagrIne saMga heyane sAdhuo te grahaNa kare nahi te paNa mArA manane mane ratha manamAM ja rahe ! je koI mArA mahA bhAgyanA udayathI A mAre dAnane manera-mArI icchA saphaLa thAya te rAjayaprAptinI jeTale ja huM AnaMda mAnuM; paNa evuM mAruM bhAgya kayAMthI? huM punyahIna chuM, tethI mAre A maratha ayogya che.' A pramANe vacce vacce jayAre meTA zeThIAone ghera sAdhune jue tyAre AvA mane ra te karate hatA, ane pitAnA AtmAne Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pakSava. 487 niMdato hato. A pramANe vicAratAM keTaleka kALa cAlyA gaye, tevA vakhatamAM ghaNA gRharane gheravivAhAdika vividha mahese AvyA. eka divase durgatapatAka eka paricita gRharathanA ghara pAse thaIne nIkaLe. te vakhate gRhasvAmIe tene belAvIne kahyuM ke-"are durgatapatAka! huM tane bhejana mATe netarUM ApuM chuM, paNa tAre zeTha mArA gharanuM netaruM tAre mATe mAnaze nahi, "jo Aje mArA nekarane jamavA javAnI huM rajA ApIza, te mAre ghera avasara Avaze tyAre tenA nekarane paNa bhejana mATe mAre belAvavo paDaze. evA AzayathI tAro zeTha mAre ghera tane jamavA mekalaze nahi. paraMtu tArI sAthe mAre prIti ghaNuM che, tethI A uttama sukhaDI le, ane cittanI prasannatAthI te ghera jaIne khAje." Ama kahIne snehavaDe teNe sArI rIte tRpta thAya teTalI uttama sukhaDI tene ApI. te laIne te zreSThIne gherathI nIkaLe. mArgamAM AvI adbhuta sukhaDI joIne te vicAravA lAge ke-"ahe ! Aje mAre mane ratha pUrNa thAya te avasara che, kAraNake A AhAra nirdoSa, prazasta ane zuddha che; paraMtu evuM mAruM bhAgya kayAMthI hoya ke A avasare sAdhumunirAjane saMga maLe; je bhegA thAya te bhaktithI huM A pakavAnna munirAjane vaherAvuM, ane te kRpA karIne A vastune grahaNa kare. AvuM mAgyA me varasavAnuM kevI rIte bane? A pramANe vicArate ane mArgamAM Ama tema te dAna devAnI tIvra icchAthI vyAkuLa tha ne cAlyo jato hato, tevAmAM tenA prabaLa puNyanA vegathI eka mahAtapasvI muni tapasyAne pAraNe gocarI mATe nagaramAM bhamatA tenA javAmAM AvyA. caMdrane joIne cakera rAjI thAya ane caDhelA meghane joIne mera rAjI thAya, tevI rIte atizaya harSanA samUhathI bharAyelA hRdayapUrvaka udyasAyamAna thayela Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 498 dhanyakumAra caritra. romAMcavALe te utAvaLe sAdhunI samIpe jaI be hAtha joDIne vinaMti karavA lAgyo ke-"svAmina ! kRpAnidhAna ! A garIba sevaka upara kRpA karIne A zuddha AhAra grahaNa karaze. zaMkAdika doSathI rahita hovAne lIdhe A AhAra Apane grahaNa karavA yogya che, tethI pAtrane prasAre, AhAra grahaNa kare ane bhAre vistAra kare." tenI AvI vinaMti sAMbhaLIne te sAdhue paNa niSita AhAra jANIne tathA tenA ugra bhAva dekhIne pAtra prasAryuM. teNe paNa nidhAna maLyuM hoya tema atizaya harSanA bhArathI bharelA hRdacavALA thaIne te badhI sukhaDI eka sAthe ja vaherAvI dIdhI. pachI te stuti karavA lAge ke-"kRpAnidhAna ! tame dhanya che, tamAre avatAra paNa dhanya che, tamAruM caritra paNa prazaMsanIya che. Aje A mArI jevA garIba upara moTI kRpA karI che, saMsAraphUpamAMthI mane tame Aje tAryo che, kAraNake muninA darzanathI ja karaDe bhavamAM karelAM pApano nAza thaI jAya che, vaLI pharIthI bhArApara kRpA karaze.' A pramANe stavIne tathA namIne saMpUrNa manerathavALe te thaye. sAdhu mahArAja paNa dharmalAbha rUpa AzISa ApIne pAchI vaLyA. durgata patAka paNa vAraMvAra munidAnane anudate ghera Avyo. tyAM gRhakAryamAM pravRtta thaye, paraMtu pulakita hRdayavALo thaIne munidAnane vAraMvAra saMbhAravA lAge. AzcaryathI cakita thayela hoya tema manamAM vAraMvAra tenuM dhyAna karavA lAge ane vicAravA lAge ke;-"ahe mArA bhAgyanA vegathI acitita ane na saMbhave te ke banAva banI gaye? A niHspRhImAM agresara muni mahArAjAone ghaNA moTA zeThIAo bhikSA mATe nimaMtre che te paNa kaIkane ghera ja jAya che, temAM paNa ghaNAne tyAMthI te kAMi grahaNa karatA nathI, koI bhAgyavaMtane gherathI mikSA grahaNa kare che, kedanI te Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pallava. 499, tAtha mA du karatAM dharIA sAmuM ja jotA nathI. AvA mahApurUSe mArI jevA raMkanA AmaMtraNa mAtrathI ja mAruM vacana svIkAryuM ane meM Apela dAna prasa tAthI grahaNa karyuM. ahe ! mArA mahAbhAgyane udaya thaye, AjathI mArUM durgatapaNuM nAza pAmyuM. " A pramANe supAtra dAnanI vAraMvAra anumodana karatAM teNe ghaNuM vizeSa puNya bAMdhyuM. te vakhate te zreSThIne tyAM dhanasuMdarInA piyarIAnA saMbaMdhIne ghare vivAha utsava hatuM, tyAMthI jamavAnuM neguM AvyuM hatuM; vaLI tenAM kuTuMbamAM paNa lagna hovAthI tene ghera jamavA javAnuM paNa AmaMtraNa hatuM, tethI zreSThI vigere potAnA kuTuMbIne ghare jamavA javA taiyAra thayA tyAre dhanasuMdarIe kahyuM ke-"huM to mArA piyarIAnA saMbaMdhIne ghare jaIza, paNa tenuM ghara bahu dUra che, tethI durgatapatAkane sAthe laIne jaIza." te sAMbhaLIne zreSThIe tene laI javAnI rajA ApI, tethI teNI durgatapatAkane sAthe laIne tene ghare gaI. te vakhate te saMbaMdhIo "ahe ! ghaNe divase bahena AvI' ema kahIne ati Adara ane bhakti vaDe bhejana mATe tene besADI, ane te saMbaMdhIe kahyuM ke-bahena ! A tArI sAthe AvelA tArA nekarane jamavA besavAnI rajA Apa, te tArI rajA haze te ja jamavA besaze, nahi te besaze nahi. mAre ghare kaI jAtanI nyUnatA nathI, hajAre jame che, divasa paNa ghaNe caDhI gaye che, tArI sAthe dUrathI Ave che, tene jamyA vinA huM javA daIza nahi.' te sAMbhaLIne dhanasuMdarIe vicAryuM ke- te ghera bhukhyo jAya, te pachI mArI sAthe AvavAnuM prayojana zuM ?" te pramANe vicArIne rajA ApI ke sukhethI tene yatheccha rIte jamADe." tyAre teoe durgata patAkane paNa jamavA besADyo. gRhapatie tene dhanasuMdarIne AjJAkAraka jANIne bahu prItithI ati suMdara Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 500 dhanyakumAra caritra. sukhaDI vigere padArtho khavarAvyA. te nekare paNa ghaNe divase dhAreluM bhavya bhojana maLavAthI cittanI prasannatAthI kaMTha sudhI bhajana karyuM. bhajana pachI tAMbulAdika khAIne zeThANuM sAthe ghera AvyuM ane tene ghera mUkIne pitAnI jhuMpaDIe gaye, tyAM paNa pote Apela dAnadharmanI anumodanA karavA lAge. | bhajana atimAtrAe lIdheluM hovAthI te rAtrIe tene ane jIrNa thayuM ane rAtrIne pahele pahera gaye, tyAM te tene visUtra cikA thaI. tenI mahAdanAvaDe parAbhava pAmele te vicAravA lA gyo ke-"A prANane haraNa karavAvALI vedanA upaDI che, tethI te jarUra mArA prANa haraNa karaze." Ama nirNaya thavAthI te vicAravA lAgyuM ke "A bhavamAM meM te mAtra pArakI nekarI karI che, ane tenA kAryo karIne mAtra pApane baMdha karyo che. evuM koI paNa sukRta karyuM nathI, ke je mArI sAthe Ave. mAtra ekajavAra munimahArAjane dAna ApyuM che, bIjuM kAMI paNa puNya upArjana karyuM nathI. te zreSThIone dhanya che ke jeo hamezAM munidAnamAM pravarte che. meM te A janmamAM eka ja vAra dAna ApyuM che, te mAruM dAna saphaLa thAo, mAre te te muni mahArAjanuM ja zaraNa che. A pramANe dhyAna dharate te durgApatAka mRtyu pAmyuM. ane marIne teja dhanasuMdarI zeThANInI kukSimAM putrapaNe utpanna thaye. jamyA pachI kumAracaya prApta thatAM meM pUrve anubhavela-dekhela ghara, vastu, manuSyAdika joIne mane jAtivamaraNa jJAna utpanna thayuM. maharSine dAna devAnA phaLarUpe huM A gharane svAmI thaye chuM, tethI huM hamezAM boluM chuM ke-"dAna jo dinna munivaraha" ItyAdi. A pramANe dhanadatte kahela sarva vAta sAMbhaLI cittamAM camatkAra pAmI bhagadeva ciMtavavA lAge ke-"ahe! kevaLI bhaga Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pavi. 501 vatanuM jJAna kevuM che! ahA ! saMsAranuM A na ciMtavI zakAya tevuM svarUpa kevuM che! aho saMcayazIla zreSThInI mUDhatA tathA kRpaNatA kevI che !" A pramANe saMsAra bhAvanA bhAvatAM kevaLI bhagavaMtanAM vacana upara tene bahu vizvAsa AvyuM, ane supAtradAnamAM tene ati Adara thaze. tyAra pachI bhagavatIne teNe kahyuM ke-"he subhage! kevaLIbhagavaMtanAM vacananI pratItI thaI. je jagatanI sthiti badalAI jAya, te paNa kevaLInAM vacana anyathA thatAM ja nathI." eka divasa keI gaNadhara nAme atizaya jJAnavaMta sAdhu saM. cayazIla zreSThIne ghare bhikSA mATe padhAryA. teNe te dhanadatta ku. mArane nAcatA ane te dodhakavRttanI gAthA bela dekhe. atizaya jJAnI evA te munie jJAnavaDe te sarvavRttAMta jANIne kahyuM ke"are kumAra! harSanI utsuktA eTalI badhI karavI nahi. kahyuM che - vipadi dhairyamathAbhyudaye kSamA, sadasi vAkpaTutA yudhi vikramaH / yazasi cAbhirucirvyasanaM zrutau, prakRtisiddhamidaM hi mahAtmanAm // | 'vipattimAM vairya, abhyadayamAM kSamA, sabhAmAM vAcALapaNuM, yuddhamAM baLa-zUravIratA, yazanI rUci, ane zruta-jJAnanuM vyasana A prakRtithI siddha thayelA mahAtmAnA guNe che. iMdra paNa pitAnA puNyanuM varNana kare te ladhutA pAme che. kahyuM che ke - Apa vaDAI je kare, te nara ladhuA kuMta; phika lAge caTakameM, bharyuM strIkuca Apa graheta." zAstramAM kahyuM che ke pitAnA guNanuM ane paranA doSanuM vana tyajavuM teja yogya che. vaLI tArA pitA saMcayazIle kAMi paNa dAna ApyA vagara ane dhananA samUhane bhegavyA vagara ane neka pApa karIne-pApasthAnako AcarIne dhana ekaThuM karyuM ane te dhananA saMrakSaNamAMja ekarUpa thayela te ArtadhyAnathI AyukarmanI Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 502 dhanyakumAra caritra. apavartana karIne mRtyu pAmI Aja nagaramAM nAgila nAmanA Ajanma darIdrIne ghera putrapaNe utpanna thayela che. puNya nahi karela hevAthI te sthaLe paNa te mA bApa baMnene aniSTa thayo che, udara pUrti thAya teTaluM paNa anna nahi maLavAthI ati duHkhavaDe kALa gumAve che. kahyuM che ke-puNya mATe maLeluM dhana je kharco nathI, paNa khADAmAM saMtADIne gopavI rAkhe che, ane bhagavate paNa nathI, te A bhava ane parabhava baMnenA sukhathI ThagAya che-vaMcita thAya che. vaLI kahyuM che ke--" kArya karanAra nekara hoya te gharane svAmI thAya, ane gRhavAmI hoya te nakara thAya. A vAtane koNa sahe? ahe! vidhinA vilAsa viSama che." A pramANe te kRpALu munirAje dhanadattane hitakArI zikhAmaNa ApI. te sAMbhaLIne pitAne pati pApanA khADAmAM paDyo' te hakIkatathI dhanasuMdarI bahu gADha svarathI rUdana karavA lAgI. sAdhue pharIthI paNa upadezadvArA zikhAmaNa ApI ke-"are mahAnubhAva ! zA mATe tArA AtmAne kheda pamADe che? saMsArane svabhAvaja e che. bhavAMtaramAM gayelI vastune pitAnI vastupaNe vicAravI te kaIne kAma AvatuM ja nathI. aneka dethI sevAtAM cakravatIo paNa jayAre bhavAMtaramAM jAya, mRtyu pAme, tyAre tene keIpaNa saMbhAratuM nathI. A jIva koI vakhata manamAM vicAra AvatAM ja kArya sAdhe che, ghaNA denuM Adhipatya kare che; vaLI pharIthI teja jIva jaDarUpa ekeMdriyapaNAmAM athavA tiryaMca nimAM azva, gardabhAdi rUpe utpanna thaIne mahAduHkha prApta kare che, te vakhate koI paNa deva tene sahAya karavA AvatuM nathI. vadhI te tiryaMca yonimAMthI pAchA deva thAya che. cAre gatimAM bhaTa 1 AyukarmanAM daLIyAM tAkIde khapAvIne Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pavi. katA che pararapara bhavasaMtatine lIdhe dareka jIvanI sAthe aneka prakAranAM saMbaMdhathI joDAya che, tethI temAM kAMi vismaya pAmavA jevuM nathI. sarva jI sarva saMbaMdhavaDe pitAnA thaI gayA hoya che, te paNa sarva saMbaMdhavaDe tene thaye heya che, mATe saMsAranuM evuM svarUpa jANIne saMsAra samudramAMthI tAravAne samathe evA dharmamAM ja ekamati-ekadhyAna karavuM. je dhana pitAne hAtheja dharma ane dAnamAM vAparyuM, te dhana bhavAMtaramAM sAthe Ave che, jaghanyathI paNa sanmArge vAparela dravyanuM daza gaNuM phaLa te maLe ja. ati zuddha pariNAmathI kharcela dravya te sahasragaNuM, daza sahasagaNuM lakSagaNuM, keTI gaNuM, athavA tethI paNa adhika phaLa Ape che. pApamati paNa tevIja rIte phaLa Ape che. jevI rIte dahIM, chUta, mAkhaNa vigerenuM kAraNa dudha che, tevI ja rIte sarva sukhanuM avaMdhya kAraNa dharma ja che, ane tene Azraya karanAra avazya sukhI ja thAya che. A pramANe bhedIdha tAranAra dharmopadeza rUpI zikhAmaNa ApIne sAdhumunirAja bIje sthaLe cAlyA gayA. tyArapachI dhanasuMdarIe te nAgilane bolAvIne kahyuM ke"are nAgila ! tAre hamezAM mAre ghera rahI mArA ghara saMbaMdhInuM kArya hoya te karavuM, huM tane AjIvikA ApIza, paNa tArA A putrane tAre ahIM lAvavo nahi. jyAre te umara lAyaka thaze, tyAre mArA gharanAM kAryo tAre putraja karaze, paNa tyAM sudhI amA re ghera tAre kAma karavuM, ane AjIvikA laI javI." teNe paNa utsAhathI te svIkAryuM. A pramANe keTaleka kALa vyatIta thaye. eka divasa sukhe sutelA bhegadeve be strIone paraspara vAta karatAM sAMbhaLI. temanI eke anyane kahyuM ke-"tuM koNa che? bIjIe kahyuM ke-"huM bhega Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 504 dhanyakumAra caritra, deva sArthavAhanI lakSmI chuM " pahelIe pUchayuM ke-"tane kuzaLa kSema che?" bIjIe kahyuM ke -"bahena ! navA navA bhegavilAsanAM kAryomAM Asakta e bhagadeva mane IcchAnusAra vApare che, ane huM svAmInI AjJAnusAra vartanAra, te kahe te kAma karanArI chuM, tethI mane kuzaLakSema ane sukha kyAMthI hoya ? pratyeka kSaNe dAsI. nI mAphaka tenuM icchita pUrNa karavAmAM mArI rAtri ane divasa cAlyA jAya che, ane ghaDI ekane paNa visAme maLatuM nathI, paNa bahena ! tuM koNa che?"prathamAe kahyuM ke huM saMcayazIla sAthe vAhanI gRhalakSmI chuM." bhagadevanI lakSmIdevIe pUchayuM ke - tane te rahevAne AnaMda che ke?" teNe kahyuM -bahena ! narakanA aMdhArAkuvAnI mAphaka mahA aMdhakAranA khADAmAM mane gopavI rAkhI che, baMdInI jema sUrya caMdranA kIraNanA paNa mane darzana thatA nathI. mahA aMdhakAravALA kArAgRhamAM pUrelI mane sukha kevI rIte hoya? hamezAM baMdIkhAnAnAM duHkhathI duHkhita thayela huM te duHkhethI tyAM vasuM chuM. vaLI tuM paNa dukhinI che, paNa mArA karatAM tuM sukhI che; kAraNake tArA vAmIe utsAhathI karelA dAna, bhaga, vilAsa vigeremAM dravyane vyaya thato joIne leke bole che ke-dhanya che A zreSThIne, dhanya che tenI lakSmIne, ke jenA vaDe aneka jIne duHkhamAMthI uddhAra thAya che, vaLI hamezAM netrane AnaMda thAya tevA unsa paNa te kare che. AnI lakSmIe uttama sthAna grahaNa karyuM che." A pramANe sarve leke tArA vakhANa kare che. mArA svAmInI tyAga bhegarahita pravRtti dekhIne leke bole che ke-"dhikAra che A zreNIne! dhikkAra che tenI lakSmIne ! A lakSmIja malIna che, te keInA upagamAM AvatI nathI. AnI lakSmI duSTa ane niSphaLa che, te maLI te karatAM na maLI heta teja uttama hatuM. kAraNake tenuM Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pavi. 505 nAma levAthI paNa kAMI azubha anubhavavuM paDaze." A pramANe kSata upara kSAranI jevAM vALe sAMbhaLavA huM zaktivaMta nathI. tAre tevuM duHkha nathI, kAnane priya lAge tevI vANI ane sukha tAre mATe che!" A pramANe te baMnenI vAta sAMbhaLIne bhagadeve vicAryuM ke"ahe ! A baMne duHkhI che. AnuM capaLA evuM je nAma che te artha sahita che, kAraNake tene sthira kare te jagatamAM kaI upAya nathI. A lakSmI zaucadharmathI paNa sadhAtI nathI, zauca karatAM paNa tene nAza thaI jAya che. te bhaktithI paNa sAdhya nathI, bhakti karatAM paNa te cAlI jAya che. yatnapUrvaka saMcaya karIne rAkhIe te paNa sthira thaIne te rahetI nathI. arthAt lakSmI puNyAdhInaja che, te A sarvanuM tAtparya che; tethI jyAM sudhI puNyane anudAya na thAya tyAM sudhImAM tenI pahelAM ja tene tyAga karavo-tene vAparI nAkhavI temAM ja bhA che." A pramANe vicArIne bIjI savAre sakaLa sAmagrI laine bhagavatInI sAthe rathamAM besI dAsa, nekara vigerethI paravArele te nagara prati cA, keTaleka divase - potAne ghera pahoMcyuM. bIje divase teNe bhagavatIne kahyuM ke-"subhage! amUlya manuSyabhava pAmIne pUrva puNyanA udayathI ApaNane aparimita dhana prApta thayuM che, temAMthI yathAgya samaye IcachAnusAra ApaNe khAdhuM, pIdhuM, bhegavuM, chApUrvaka AmuM, vilAsAdimAM vyaya karyo. ApaNI koI paNa IcchA pUrNa nathI, saMsAra vaibhavamAM kAMI paNa nyUnatA nathI, tethI have puNyane kSaya thAya te pahelAM ja te lakSmIne tyajI daIne ApaNe cAritra - haNa karIe, ke jethI saMsAraaTavImAM ApaNe rakhaDavuM na paDe. puNya kSINa thatAMja seMkaDo yatnothI rakSA karIe te paNa lakSmI Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 506 dhanyakumAra caritra. cAlI jAya che, tethI te jatI rahe te pahelAMja ApaNe tene tyajI devI te bahu uttama che." A pramANenAM patinAM vacana sAMbhaLIne bhagavatI belI ke-"svAmina ! Ape je kahyuM ke mAre pramANa che. have saMyama grahaNa karavAne avasara paNa che, tethI temAM paNa ApaNI prazaMsA thaze, ane ucita kArya karavAthI ApaNI ubhaya lekanI siddhi thaze. tethI Ape je citavyuM te saphaLa thAo. huM paNa ApanI sAtheja cAritra grahaNa karIza, kuLavaMtI strIne pati vagara gharamAM rahevuM te smazAnamAM rahevA barobaraja chetethI zighratAthI IcchA pramANe karo." A pramANenAM priyAnAM vacana sAMbhaLIne tene vairAgyaraMga bevaDo thavAthI teNe AkhA nagaramAM sarva jinezvaranAM maMdiromAM drAvyAdika ApIne aThThAimahese zarU karAvyA. bhaMbhA, bhari vigere vAcharonA vinithI badhI dizAo pUrI dIdhI. AkhI nagarImAM amAripaTa vagaDA. sAte kSetromAM aparimita dhana vAparyuM. ghaNuM dIna, hIna, dukhita janane puSkaLa dhananuM dAna ApIne teonuM dAridra kApI nAkhyuM. svajana, kuTuMbIone icchAnusAra ApIne saMtoSyA. pachI svajana, mitra, jJAtivarganA mANasane belAvIne uttama bhajana, tAMbula, vastra, AbharaNAdikavaDe temane saMtoSI teonI samakSa kuTuMbane bhAra pitAnA moTA putrane mAthe nAkhIne sarvanI samakSa bhagadeve kahyuM ke-"mAre sthAne A mArA putrane ApanI samakSa huM badhuM soMpuM chuM. Apa sarve tene mArI ja gaNaje, kAraNake tenuM mane hatva tamArA hAthamAM che. jo keI vakhata te khalanA kare te ekAMtamAM tene zikhAmaNa ApIne tene samyaka prakAre sAcavajo." A pramANe svajanAdikane kahIne putra sAmuM joI te bolyo ke Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "aSTama pallava. 507 "vatsa!A sarve tArA hitaciMtaka, tArA pakSanuM poSaNa karanAra che; tethI temanI anukULatA pramANe hamezAM vartaje, temanAthI pratikULapaNe kadi vartIza nahi, hamezAM dAna, puNya ane paropakAraparAyaNa raheje. vrata, niyamAdikathI AtmAne sAcavaje; ane jyAre amArI jeTalI avasthA thAya tyAre tuM paNa A ja rIte zrImad bhAgavatI dIkSA grahaNa karaje." ( A pramANe sarvanI samakSa zikhAmaNa ApIne vadhatA jatA zubha pariNAmavALA ane zubha dhyAnathI ullAsAyamAna thayelA manavALA zeTha zubha adhyavasAyanA ge zubha manoratha karavA lAgyA ke-"huM AvatI kAle savAre janma, jarA maraNAdinAM duHkhothI rahita evuM muktisthAna meLavavAnA avaMdhya kAraNarUpa ane sakaLa kalyANanA eka bhAinarUpa saMyama grahaNa karIza ane saMyama grahaNa karIne vividha prakAranA tapa, saMyama, vinayAdivaDe cAritrane ArAdhI saMsArane pAra pAmIza." A pramANe bhAvanA bhAvatA zayanagRhamAM rAtre sutA. ardharAtri jatAM mahilAnuM rUpa dhAraNa karelI lakSmIdevIe bhagadeva pAse AvIne kahyuM ke "tame mane icachAnusAra ApI, khAdhI, bhegavI ane chuTI mUkI dIdhI, vanI mArA upara virakta manavALA thaIne saMyamamAM rasavaMta thayA, tethI tame te mane chetarI che. meM aneka purUSane chetaryA che, paNa tame mane chetarI che ! kahe have huM tamAruM zuM kArya karuM?" gadeve kahyuM ke-"have mArUM kAMI paNa karavAnuM nathI, tamArI I chA hoya tyAM tame sukhe jAo." te sAMbhaLIne lakSmI aTazya thaI. aDrAimahesUvAdi saMpUrNa thatAM ADaMbarapUrvaka zibikAmAM besIne bhagavatInI sAthe prazAMta nAmanA AcAryanI - 1 arihaMta bhagavaMte prarUpelI. . Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 508 dhanyakumAra caritra, samipe teo gayA. gurUnAM darzana thayAM eTale zibikAmAMthI nIce utarI baMne hAtha joDIne gurUnI pAse jaI, vidhipUrvaka temane vaMdanA karI vinaMti karI ke "he kRpAnA bhaMDAra ! ame baMne rAga, dveSa, pramAda vigerethI viDaMbita thayelA ane janma, jarA, maraNa, zekAdika agnithI baLatA lekene joIne saMsAranA bhayathI udvigna manavALA thayA chIe, ane ratnanA karaMDIA jevA AtmAne laIne Apane zaraNe AvyA chIe, tethI cAra gatinuM duHkha nAza karavAmAM samartha evuM cAritra amane Apo." gurUe kahyuM ke-"he davAnupriya! jema AtmAnuM hita thAya tema kare, temAM keIne paNa pratibaMdha gaNaze nahi." tyAra pachI uttara tathA pUrva dizAnI vacce azoka vRkSanI nIce jaIne AbharaNa alaMkArAdika mUkI daIne svayaM paMcamuSTi leca karavAne miSe pAMca pramAda ane zabdAdi pAMca viSayane mULathI ukheDI nAkhIne pharIvAra gurU pAse AvyA. pachI gurUe vidhi anusAra pAMce mahAvrate grahaNa karAvyA. pachI rehiNInI kathA saMbhaLAvIre cAritramArgamAM daDha karyA ane AnaMda pamADyo. bhagavatIne saMyama ApIne 'Ane saMyamamArgamAM pravINa karajo tema kahIne mahattara sAdhvIne seMpI dIdhI. bhagadeva muni vividha prakAranA kRta, saMyama, ane tapa dhyAnAdikanA vegathI niraticArapaNe cAritra pALI aMte anazana karIne sarvArthasiddha nAmanA vimAnamAM tetrIza sAgaropamanA AyuSyavALA devapaNe utpanna thayA. tyAMthI thavIne mahAvidehamAM manuSyapaNe jamyA. te bhAvamAM paNa gya avasare saMyama grahaNa karI, ghAti karmane kSaya karI, kevaLajJAna pAmIne aneka bhavya jIvone pratibaMdha karI, aMte anazana karIne paca havAkSara mAtra kALamAM bhegane niSedha karI sakaLa karmane kSaya thavAthI Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pallava. 500 mekSe gayA. bhagavatI paNa tevI ja rIte mekSe gaI. have lakSamI rahita thayele zrIdeva dAridrAvasthA pAmIne dravya vinA vyApArAdika AjIvikAnA upAya rahita thayele udaravRtti karavA mATe pArakAne ghera ucca nIca karmo karavA lAge te game tema AjIvikA karatuM hatuM, paNa traNe kALa lakSmInI pUjA karate hate. leke zrIdevanI sadhana ane nidhana baMne avasthA joIne tene kahyuM ke-"are zrIdeva! teM traNe kALa trikaraNa zuddhithI anya dene tyajI daIne bhaktinA samUhathI je devIne pUjI, acIM te tArI, lakSamadevI kyAM gaI? kema te tane sahAya karatI nathI? pahelAM te tuM uMcA hAtha karIne belate hatuM ke-"mAre te eka lakSmIdevIja mAnanIya pUjanIya che, bIjA koI dene huM namaskAra paNa karIza nahiM.' te lakSmIdavI kayAM gaI ?" A pramANe eke mazkarI karI, eTale bIjo belavA lAgyuM ke-"are bhAI! tuM ema kema bele che? tenA upara te lakSmIe moTI maherabAnI karI che. ghaNA vyApArAdikamAM vyagratAthI lakSmInuM dhyAna karavAmAM aMtarAya te hata, te dekhIne lakSmIe vicAryuM ke-"mArI bhaktimAM parAyaNa thayela A zrIdevane A sarva vyApAra vigere dhyAnamAM aMtarAya karAvanAra thAya che, tethI tene aMtarAya karanAra sarva mAre harI levuM, jethI te mAruM avirahitapaNe vilaMba vagara dhyAna karyA kare. tethI zrIdevI te tenA upara bahuja prasanna che. tenI kRpAthI te tenuM sarva nAza pAmyuM ! tuM te zuM jANe? lakSmI to AnI parIkSA kare che. thoDA divasamAM ja moTA varasAdanI jema tene ghera dhananI vRddhi thaze !! " A pramANe leke mazkarI karatA hatA te zrIdeva sAMbhaLo hato. nirdhanapaNathI kAMI uttara devAne zaktimAna nahotuM, paNa manamAM mahA kheda dhAraNa karatA hatA, A pramANe duHkhathI nirvAha Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 510 dhanyakumAra caritra. karatAM ghaNe kALa gaye, tyAre zrIdevane ghera eka sulakSaNavALA putra ja. tenA puNyabaLathI pAchI lakSmI dhIme dhIme AvavA lAgI; tethI pUrvanI jema vyApArAdi karavA lAgyA, ane te ja pramANe la kSmInuM pUjana karavA lAge, vaLI pAchuM lakSmInA AgamanathI pharIthI lekamAM te mAnanIya thayelekenI pAse te belate kejuo, lakSmIdevInI bhaktinuM phaLa !" A pramANe keTaleka kALa gayA pachI bhegAsakta evA zrIdeve bIjI strI sAthe pANigrahaNa karyuM. te strIne ghera lAve, tyArabAda be divasa pachI rAtrie eka uttama palaMgamAM sute hato tyAre eka uttama tarUNIne teNe rotI dIThI. tyAre zrIdeve tenI pAse jaIne pUchyuM ke-tuM keNa che? tAre zuM duHkha che? zA kAraNathI tuM rUdana kare che?" teNIe kahyuM ke-"huM tArI gRhalakSmI chuM. mArI I chA nahi chatAM paNa mAre tAre viyega kare paDaze, te mArA rUdananuM kAraNa che." zrIdeve pUchayuM ke-"kema? lakSmI belI -"je tuM bIjI strI paraNI lAge che, te strI puNya rahita, lakSmIne abhAva karAve tevI nirbhAgI che. tenI sAthe huM tAre ghera vAsa karIne rahI zakIza nahi. tenA pApodayathI mArAmAM tAre ghera rahevAnI zakti rahetI nathI. nahi icchA chatAM paNa mAre tAruM ghara choDavuM paDaze." tema kahIne lakSamIdevI adRzya thaI gaI. tyAra pachI thoDA divasamAM dhIme dhIme lakSmI nAza pAmavA lAgI. pharI vAra pAchuM dAridra AvyuM, pharIvAra pAcho pUrvanI jema le ke mAMhAMsInuM kAraNa che. parasevA vigere mahA duHkharUpI saMkaTamAM te paDyo ane udarapUrti paNa kaSTathI karavA lAge. A pramANe duHkhe Ayu pUrNa karIne saMsAra aTavImAM teNe aneka paribhramaNa karyuM. Iti zrIdeva kathA.. Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pallava. 511 he keralakumAra ! lakSmInI sthiti tathA caritra AvAM che. mativaMta purUSa anukULatA hoya teTalI jIravI zakAya te pramANe lakSmI bhegavavI, ane koIne bhegamAM pratibaMdha kare nahi; kAraNake iMdriyajanya sukha pUrvakRta karmanA udayathI ja maLe che. "bhAvI udaya pheDavAne kaNa samartha che? vaLI karela kama bhegavyA vagara chuTatA nathI." A AgamanuM vAkya saMbhArIne koIne paNa pratibaMdha kare nahi. vaLI je svaudaya mATe ciMtA kare che, te potAnI mUDha tAja pragaTa kare che. uttama purUSoe baMdhanI ciMtA karavI, paNa u. dayanI ciMtA karavI nahi, kAraNake te te prathamathI karela hoya teja udayamAM Ave che. vaLI sapurUe parapurUSamAM Asakti rAkhavAnA svabhAvavALI lakSmI tathA yuvati upara atizaya mUcha kadi paNa karavI nahi. zaucane Agraha rAkhanAra sucidane paNa lakSmIe reSathI tyajI dIdhe, azucinI khANa jevA mAtaMganI sevA tathA upAsanAthI paNa tenuM dAridra gayuM nahi; ahIM ane parabhava duHkhI che. bIjA zrIdeve traNe yegathI lakSmIne pUjI, aca, te paNa tene choDIne cAlI gaI, lakSmIe tene paNa Thage. trIjo saMcayazIla, teNe mahArakSaNa karIne mahAyatnathI lakSmIne sAcavI, te paNa te tenAthI vimukha thaI, krodhe bharANI, ane tene durgatinA kAraNarUpa thaI. e bhagadeva, teNe dAna dIdhuM, paropakAra karyo, ane yatheccha upabhoga paNa karyo, tenI upara paNa lakSmI prasanna thaI nahi; paraMtu tenI sevAthI zramita thaI gayelI te udAsInatA dekhADavA lAgI; tethI lakSmI svabhAvathI ja capaLa che te koIne paNa pakSa karatI nathI. jyAM sudhI pUrve karela puNyane baMdha hoya tyAM sudhI ja te Take che, pachI TakatI nathI. jinesvara bhagavaMtanA siddhAMtanA ta jeNe sAMbhaLyA nathI, tevA manu Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 512 dhanyakumAra caritra. bene lakSmI aneka prakAranAM saMkaTamAM pADe che, jevI rIte sucividAdika traNe saMsAraaTavImAM paDyA tathA duHkhanA samudrarU5 saMsAramAM ravaDyA ane bhaTakyA. sarve saMsArI jI pratyeka kSaNe lakSmIne mATe doDAdoDI kare che. "Aja, kAla, paramadivasa maLaze te pramANe AzArUpI pAsethI jakaDAyelA manuSya lakSmIne Agraha choDatA nathI, ane lakSmI te puNya karela hoya te purUSa vinA bIjA koIne saMga karatI nathI, jevI rIte vezyA dhanika vinA anyane ichatI nathI, tevI ja rIte lakSmInuM paNa che. A cAre purUSamAM bhagadevaja vakhANyA lAyaka che, ke jeNe IcchAnusAra tyAga, ga, vilAsAdikathI lakSmInuM phaLa lIdhuM- hA lIdhe, ane puNyanA baLathI maLelI lakSmI vidhamAna hatI te paNa tRNanI mAphaka tene tajI dIdhI. je lakSmIe sarvane chetaryA, te lakSmIne teNe chetarI, tethI te prazaMsanIya che. he keralakumAra ! je dhana hoya chatAM paNa tene nAza thaI jaze tevA bhayathI tene bhagavate nathI, Apato nathI, ucita sthAne khate nathI, bIjA koInA upakAra mATe athavA khyAtinA kArya mATe paNa je kharca karatuM nathI, tene saMcayazIlanI jevI sthiti prApta thAya che. bhale bhavamAM dAridrAdi duHkhathI duHkhita thaIne te bhaTake che-rakhaDe che. je kaI A lekamAM saMcayazIla jevA dAna tathA bhegAdikathI rahita-tenAthI parAbhukha rahe che, teo hAthInA kAnanI jevI capaLa lakSmIvaDe chetarAya che, ane cAra gatinA pherAmAM paDIne duHkhane anubhave che. vaLI je purUSa lakSmI prAptine anukULa dAna tathA bhega kare che, ane pitAnA sukhanI apekSA vagara je paropakAra kare che, teo udayavaMta purUSanI gaNanAmAM A lekamAM gaNAya che, tathA mAna, pratiSThA, AbarU ane mahatvane Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 513 aSTama pallava. teo prApta kare che ane paralokamAM mahAka devapaNe devakamAM utpanna thAya che ane pachI thoDA vakhatamAMja saMsArane aMta karI mokSamArga sAdhya kare che. A jagatamAM AvA purUSe virala heyache-DA hoya che ke jeo bhagadevanI jema capaLa-caMcaLa gativALI lakSmIthI paNa chetarAtA nathI. jeo tyAga, bhega, vilAsa, tathA upakAvaDe lakSmIne rasa cAkhIne pachI te nirmAlya che tema gaNI tene tyajI de che, teonA guNe dIrdhakALa payaMta gavAyA kare che. tethI he keralakumAra ! jyAM sudhI anarthamAM tatpara evI lakSmI pitAne choDe nahi, tyAM sudhImAM jeo tene choDI de che teo mahAvatA pAme che; paNa jeone lakSmI cheDI de che, te purUSa A lekamAM ladhutA pAme che, ke je varNavavI paNa muzkela che. tethI jo nirAbAdha sukhanI icchA hoya te sarva anarthanA mULabhUta rAjayAdika parabhAvavALI vastu uparanI mUcha tyajI daIne saMyamamArgamAM prIti kara." A pramANenI kevaLIbhagavaMtanI dezanA sAMbhaLIne taratamAM rAya tyajavAne azakta hevAthI AtmAne saMyamamAM rAkhavA mATe teNe zrAvakadharmane svIkAra karyo. pachI arihaMta bhagavaMtane nama kAra karIne keralakumAra ghera gaye.ane ghaNA kALa sudhI sabhyatva sahita zrAvakadharmane kaseTIe kasIne saMyama levAne te ujamALa the. ekadA pAchalI rAtrie dharmajAgaraNa karatAM te ciMtavavA lAge ke-"prathama te zrI jinezvara bhagavaMte upadezadvArA mane jAgrata karyo hatuM, paNa saMyama levAne azakta evA meM te samaye gRharadhama aMgIkAra karyo hato te vrate yathAzakti meM Aja sudhI pALyA, iMdriyasukha paNa IcchAnusAra bhogavyuM, have koI jAtanI nyUnatA rahI nathI. have jo mArA puNyAnubaMdhI puNyane udaya vartate heya Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 514. dhanyakumAra caritra. te gAma, Akara, nagara, kSetra, karbaTa, maMDapa, droNamukha vigeremAM vicaratA jagatanA cakSu evA zrI jineMdra ahIM padhAre, eTale huM pUrNa mane rathavALe thAuM ane mahAbhakitavaDe zrI jinezvarane namarakAra karIne saMyamanI prArthanA karUM. te karUNanA bhaMDAra mane sadya saMyama Apaze. pachI saMyama prApta thavAthI evA ullAsathI huM saMyamanI ArAdhanA karIza ke jethI pharIthI bhavasaMkaTamAM paDavuM paDaze nahi." A pramANenI bhAvanA bhAvamAM prabhAtakALa thaye tyAre zathanamAMthI uThIne prabhAtanAM kRtya karI te rAjasabhAmAM AvyuM. tevAmAM pUrvadizAnA udyAnapAlake AvIne vadhAmaNI ApI ke vAmina ! sarve sura, asura, manuSya, becarAdikanA samUhe jemanA caraNakamaLa sevyA che tevA zrImata tIrthakara bhagavaMte pitAnA caraNakamaLavaDe pUrva dizAnuM udyAna alaMkRta karyuM che, devatAoe karela trigaDAnI zobhAvaDe, azoka vRkSanIzobhAvaDe tathA bhAmaMDalanI zobhAvaDe upamA rahita evA te prabhu na varNavI zakAya tevI A zcaryakArI Rddhi sahita virAje che. tenuM varNana karavAne kaI samartha nathI, samavasaraNanA madhyamAM siMhAsana upara bIrAjI tIthaMkara bhagavaMta amRta samAna dezanA Ape che, ke jenA zravaNa mAtrathIja je sukha anubhavAya che, tevuM sukha bhUtakALa athavA bhaviSyakALamAM maLe tema nathI." A pramANenAM udyAnapALakanAM vacane sAMbhaLIne sUryodaya thavAthI cakravAkanI jema harSita thaIne janma paryata cAle teTaluM tene prItidAna ApIne svaciMtita maratha taratamAMja saphaLa thaze, tema dhArI AtmAne dhanya mAnate remAMcitayukta sarva kri Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama paDhava. . 515 sahita te jinezvarane vAMdavA cAlyuM. jinezvaranA darzana thatAM ja daza abhigama sAcavIne teNe jinezvarane vAMdhA. pachI adhA'bhavat saphalatA nayanadvayasya, deva ! tvadiyacaraNAmbujavIkSaNena / adya trilokatilaka pratibhAsate me, saMsAravAridhirayaM culukprmaannH|| he deva ! tamArA caraNakamaLa dekhIne Aje mArI baMne AMkhe saphaLa thaI ane mane hetrikatilaka ! A saMsAra samudra eka khAbociyA jeTaleja che tema have lAge che.' A pramANe stuti karIne yacita sthAne te beThe, ane aMjali joDIne dezanA sAMbhavA lAge. prabhu paNa mithyAtvarUpI u. sarpanA viSane utAravAmAM nAgadamanI auSadhI jevI, kAmarUpI dAvAnaLane zAMta karavAmAM medhavRSTi jevI, anAdi kALane bhavajaya nivAranArI ane sahajAnaMda prakAzanArI dharmadezanA ApavA lA gyA. rAjAe paNa ati tRSitane amRta pIvA maLe tyAre jema kaMTha sudhI pIe tema karNapuTa bharI bharIne dezanAmRta pIdhuM, tethI tenI anAdikALanI kaSAyanI kilaSTatA nAza pAmI ane ati adbhuta e vairAgyaraMga pragaTa thayo. pachI zama, saMvega, nirveda vigere guNene ullAsAyamAna karate te rAjA AnaMdapUrvaka uThIne beharata jaDI be ke-"prabhe ! prathama Ape mahAnaMdapura pAmavAmAM azvanI gati tulya zrAvakadharma grahaNa karAvyuM che. have A panI kRpAthI saMsAra upara mane vairAgya Ave che, tethI pavananI gativALA cAritrarUpI pravahaNamAM ArUDha thaine huM muktipUrIe javAne icchuM chuM, tethI dayA karIne mane saMyama Ape." te sAMbhaLI prabhu belyA ke-"jema sukha upaje tema tathA AtmAnuM hita thAya tema kare." pachI rAjA jinezvarane namaskAra karIne ghera gaye. : 1 pAMca sAmAnya ne pAMca rAjagya Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 516 dhanyabhAre caritra. ane pitAnA jayeSTha putrane rAjya ApIne ane bIjI badhI rAjyavyavasthA karIne, meTA ADaMbarapUrvaka zrIjinezvara pAse AvI temanA caraNAraviMdane namaskAra karIne bahu vIllAsavaDe temaNe cAritra grahaNa karyuM, pachI grahaNane AsevanA zikSA grahaNa karIne nirdUSaNapaNe cAritra ArAdhIne ghanaghAti cAre karmone nAza thatAM temane kevaLajJAna utpanna thayuM ane aneka bhavya jIne pratibaMdha karI aMte anazana svIkArI samasta kamaLa dUra karIne te keralarAjarSi mokSanagarIe padhAryA. iti dAnAdi trivarga sAdhavAmAM agresara kerala kumAra, bhagadeva ane dhanadattanI kathA. AcArya mahArAja dhanasArAdika samakSa A lAMbI kathA - IvIne upadeza ApatAM kahevA lAgyA ke-"he bhavya jIvo ! puNyathI ja baMdhAIne rahenArI, saMsAra aTavImAM rakhaDAvavAmAM kuzaLa, bhavarUpI samudramAM DubavA mATe zilA samAna, adhika tRSNA vadhAravAmAMja ekatAna thayelI, rAja cera agni tathA jaLAdikanA bhayathI bharelI, aDhAre pApasthAnaka sevarAvanArI, mahA AraMbha tathA daMbhavigere karAvanArI, aviratirUpadanI te eka khANa tulya, durjananI jevAM caritra tathA svabhAva darzAvanArI ane bahu kalezathIja prApta thaI zake tevI, temaja gUDha rIte AtmAne ghAta karanArI lakSmI pAmIne kaNa buddhizALI mANasa harSa pAme? kAraNake jIve ghaNA pAvaDe paradeza gamana karIne tathA kSudhA tRSA sahIne, parasevA karIne, ghaNA kaleze sahIne, ane dharma adhamanI vicAraNAmAM mUDha banIne lakSmIne meLavavAmAM udyamI rahe che, paraMtu je pUrve karelA puNyane udaya heya teja te maLe che, nahi te te ulaTA mana, vacana, kAyAvaDe bahu kheda mAtra te meLave che, kadAcita Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pala. 510 pUrva puNyanA udayanI sahAya vaDe lakSmI maLe che, te paNa tenA saMrakSaNAdika mATe raudradhyAnamAM pravRtti karavI paDe che, tenAthI narakanA aMdhArA kuvAmAM paDavAne ja samaya Ave che. A pramANe prANI A saMsArI kuTuMbanA piSaNanI ciMtAthI ghaNuM dhana meLavavAne prayAsa karI aMte marIne agatimAM upaje che; ane tyArapachI puNyahIna evA putrAdikanA hAthamAMthI eciMtA ke zatruo la mI laI le che, ane e lakSmIvaDe te je je pApa karmo Acare che tenuM pApane AvyA vagara parabhavamAM gayelA jIvane kaDavuM phaLa maLe che, tethI Aleka ane paralokamA lakSmI-dhana samRddhi duHkhanAja kAraNabhUta che, te maLe temAM koNa AnaMda pAme ? je sadagurUnAM vacanathI sAte kSetramAM lakSmIne vApare, te te saMskArita karelA viSanI mAphaka saphaLa, Icchita ane hitakArI karma baMdha karAvanAra thAya che. jevI rIte rUpuM jaLamAM Dube chene rUpAnuM - pAtra jaLamAM tare che, tevI rIte lakSamI paNa pAtra pramANe pahelI karIne kharcA hoya te te saMsAra samudra taravAmAM nAva samAna thAya che. lakSmI dAnAdikamAM kharcavAthI upakAra ane puNyanA nimittabhUta thAya che evI jinezvaranI AjJA che. vitarAganI sevA karatAM paNa vItarAganI AjJAnuM pAlana karavuM te vadhAre zreSTha che, kAraNa ke sevAnuM phaLa svarga che, ane AjJApAlananuM phaLa te avazya mukita ja che; tethI jinezvaranI AjJAnusAra dAnAdika dharma- nA pAlanamAM yathAzakti prayatna kare, te A sarva vAtanuM raha-hArda-gUDhArtha che." Ama kahIne muni mahArAja aTakyA, eTale dhanasAra zreNI mastaka upara aMjalijeDIne hRdayamAM rahelA aneka saMzaye pUchavA lAgyA, ane bolyA ke-"bhagavad ! kayA kamaMthI mAro A putra Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 518 dhanyakumAra caritra. dhanyakumAra adbhuta evI A sarva saMpadAnuM ekarathAna ? vaLI mArA dhanadattAdika traNe putra vidvAna chatAM paNa ane vAraMvAra saMpadA pAmyA chatAM paNa nirdhana kema thaI gayA ? dhanyakumAranI sAthe temane saMgaviyega kema ? vaLI lohane A sAthe saMga viga thAya tema krama pramANe teone lakSmI kema maLI ane kema tene nAza thaI gaye? satIomAM nAma gaNAve tevI AM zAlibhadranI bahenane zIta, Apa vigere vedanA kema sahevI paDI ? vaLI tene mAthe mATI kema vahevI paDI ?" A pramANe dhanasAre prazno pUchayA, eTale sUrimahArAja zuddha vANIvaDe bolyAke-"are bhadra! karmanI gati vicitra ane anirva canIya che ! karmathI zuM zuM nathI thatuM ? jenI gati, karmanI pariNati, purAla paryAne AvirbhAva tathA tibhAva vigere jinezvara ane jinezvaranA Agama vagara kaNa jANavAne samartha che? have huM teonAM pUrva bhavanuM varNana kahuM chuM te dhyAna daIne sAMbhaLo dhanyakumArAdikanA pUrva bhavanI kathA. A bharatakSetramAM pratiSThAnapura nagaramAM ke vizvanA dAridrathI ja ghaDAyelI hoya tevI eka ati duHkhI DozI - hetI hatI. te pArakA gharamAM khAMDavuM, daLavuM, lIMpavuM, pAchuM bharavuM vigere kAryo karIne atiduHkhathI pitAne nirvAha calAvatI hatI. A DozIne nirmaLa AzayavALe, vinayI, nyAyavaMta, dAna devAnI rUcivALe eka putra hatA, te lekenAM vAcharaDAone cArIne AjIvikA calAvatuM hatuM. A pramANe atikaSTathI teo baMne nirvAha karatA hatA. ekadA koI parvane divase vAcharaDAne cArIne te bALaka ghera pAchA AvatA hatA, te vakhate keTalAka gharamAM khIranuM bhajana banAveluM te nAnA bALake khAtA hatA ane spardhA karatA hatA. evuM Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pava. 518 teNe dIThuM. tenAja AMgaNA pAse rahenAra eka bALakane khIra khAte dekhIne A bALakanI dADha gaLavA lAgI-meDhAmAMthI pANI chuTavA lAgyuM. pachI pitApitAnA gherathI bahAra nIkaLelA bALake pararapara vAta karavA lAgyA ke-are bhAI ! teM zuM khAdhuM?' teNe kahyuM-'khIra khAdhI.' bIje bo -"Aje amuka parvane divasa che, tethI khIraja khAvI joIe. tyAra pachI vaLI eka jaNAe te DozI nA bALakane pUchayuM ke -"teM zuM khAdhuM?" teNe kahyuM ke-dhaMza vigere mane mArI mAe je ApyuM te khAdhuM.' tyAre te badhA bALake hasatA hasatA kahevA lAgyA ke--"Aje khIra vinA kema cAle?" te vRddhAne putra be ke- "mane te mArI mAe je dIdhuM te khAdhuM." tyAre eka be ke-"tArI mA pAse jA ane tene kahe ke Aje parvane divasa che, tethI mane khIranuM bhajana karo." A pramANe te bALakanI vAta sAMbhaLIne khIra khAvAnI IcchA thavAthI te bALaka ghera gaye ane mAne kahyuM ke-"are pUtravasala mAtA ! ghI tathA khAMDa vigere sahita khIranuM bhejana Aje mane tuM Apa." mAtAe kahyuM ke-"are vatsa ! nirdhanane khIra kyAMthI maLe?" bALaka be ke-game tema karIne paNa Aje te jarUra che. A pramANenAM bALakanAM vacana sAMbhaLIne te DozI vicAravA lAgI ke-bALakane sAcA khoTAnuM jJAna hetuM nathI." zAstramAM paNa kahyuM che ke - bAlako durjanazcauro, vaidyo vizca putrikA / / arthIpo'tithirvezyA, na biduH sadasaizAm // 1 // bALaka, durjana, cAra, vaidha, vipra, putrI, bhIkhArI, rAja, atithi ane vezyA A-daza jaNAo pArakI sArI naThArI dazAne Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa20 dhanyakumAra caritra. sthitine samajatA nathI-jANatA nathI-vicAratA nathI." are putra! ApaNA gharamAM te peTa pUruM bharAya teTaluM bejana maLe to te khIraja che. nirdhanuM vAMchita kayAMthI saphaLa thAya?" bALake kahyuM ke-"Aje parvane divase khIra vinA bIju kAMI khAvAnuM hoya ja nahi, tethI game tema karIne khIra de." vRddhAe vicAryuM ke-ahe ! Aje mArA meTA pApane udaya thaye che, A bALaka koI divasa kAMI paNa cIja haThathI mAgatuM nathI, tene je huM ApuM chuM teja khAIne jAya che. Aje koI sthaLe dekhIne athavA sAMbhaLIne tene tevI icchA utpanna thaI che, tethI mArI pAse AvIne mAgaNI kare che, paraMtu huM kevI nirmAgImAM paNa zekhatulya chuM ke huM AMdhaLInI eka lAkaDInI jevA A bALakanI kSIra mAtranA bhejananI IcchA pUrNa karavAne paNa samartha nathI; dhikAra che mArA avatArane! !" A pramANe vicAra karIne rAMkanI jema putranI sAmuM joIne te revA lAgI, kAraNa ke abaLA ane bALakene IcchA pUrNa na thAya tyAre rUdana karavuM teja tenuM baLa che. mAtAne retI joIne bALaka paNa rovA lAgyo. te baMnene rotAM sAMbhaLIne pADozIo tyAM AvyA. teoe pUchayuM ke-"tame baMne kema rUo che ? tamAruM du:kha zuM che te kahe, jo te dUra thAya tevuM haze te ame tamAruM duHkha jarUra pheDI nAkhazuM." tyAre te vRddha DezI pitAnuM duHkha kahIne bolI ke-"bhAgyavaMtI bahene ! nirmAgIonI IcchA apUrNa rahe tyAre revuM teja teonuM avalaMbana che. A pramANenAM te vRddhAnAM vacane sAMbhaLIne tenA duHkhathI duHkhI thatAM teo belyA ke--baDozI ! tamArA putrane kSIra mAtra jotI heya te tenI aprAptinA duHkhathI tame reze nahI, te te amArAthI sAdhI zakAya tevuM kArya che. pachI temAMthI eka bolI ke Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pIva, pa21" dudha mAre ghera che, tAre joIe teTaluM lai jA." bIjI bolI- "nirmaLa akhaMDa evA zAlInA cekhA mAre ghera che, te huM ApIza, te laI bALakanI IcchA pUrNa kara." trIjI belI ke-"ati khI gaMgA nadInA kinArAnI retI jevI khAMDa huM ApIza, te le." cothI belI ke-"Ajeja lAveluM svaccha ghI mAre ghera taiyAra che, te huM ApIza, te laIne A bALakanI IcchA pUrNa kara." A pramANenAM temanAM vacana sAMbhaLIne prasanna thayelI te DosI bolI ke-"are bhAgyavaMtIo! kalpavRkSatulya tamArI mArA upara kRpA thaI tethI mAre manoratha saphaLa ja thaye ema huM mAnuM chuM. teoe kahyuM ke-"have badhI sAmagrI laI jAo ane tAkIde khIra banAvIne A bALakanI IcchA pUrI kare che jethI te bALakanuM mana prasanna thAya." pachI te vRddha DesI teo pAsethI dudha vigere sAmagrI laI AvI ane dhRta-khAMDa-tAMdula vigere ekaThAM karIne teNe khIra banAvI. putranuM hita jovAmAM vatsala evI mAtA bALakanI IcchA pUrNa karavAmAM vilaMba karatI nathI." pachI bALakane belAvIne bhajana karavA mATe tene besADyo ane khIrathI thALI bharI daIne bALakanI AgaLa mUkyo. bALaka paNa te kSIra bahu garama che tema jANIne hAtha vatI vAyara nAkhIne tene ThaMDI karavA lAge. mAe vicAryuM ke-"A mAre putra ujajavala avI kSIra khAya che, tethI mAre dRSTi doSa tene lAge nahiM." ema vicArIne nehathI pADozIne ghera cAlI gaI. bALaka jayAre te dhUmADA nIkaLatI garama khIrane zItaLa karate ho teTalAmAM tenA gharanI paDakhe thaIne eka mAsakSapaNanuM pAraNuM karavAnI IcchAvALA mahA guNanA samudra muni bhikSA mATe nIkaLyA. bALake tene ghara pAse thaIne Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para dhanyakumAra caritra. jatA joyA. muninA darzana thatAMja te bALakane dAna ApavAnI rUci utpanna thaI, tethI te vicAravA lAgyuM ke"ahe ! Aje samasta pApa tathA saMtApane nAza karavAmAM samartha evA A mahAmuni mArA gharanA AMgaNAnI najIka thaIne nIkaLyA che. je mArA bhAgya jAgyA hoya te mArA AmaMtraNa vaDe teo ahIM padhAre. seMkaDo vAra vinaMti karyA chatAM ane bhikSA mATe aneka zreNIo AmaMtre che te chatAM sAdhuo temane ghera jatA nathI, jenAM bhAgyane udaya thaye hoya temane gheraja teo jAya che. mArA AmaMtraNathI je mAruM ghara pavitra kare te te bahu uttama thAya. je mArA bhAgyavaDe kaI rIte teo atre padhAre te dhanya purUSomAM paNa huM vizeSa dhanya thAuM." A pramANe bALakapaNamAM vartatA evA te bALakane kudaratI rIte ja bahumAnapUrvaka dAna devAne bhAva udyasAyamAna thaze. pachI harSapUrvaka te muninI sanmukha jaIne ati bhaktithI temane aMjaLI joDIne te vinaMti karavA lAgyo ke-"he ravAmina ! mArA gharamAM zuddha ane nirdoSa AhAra che, tethI kRpA karIne ApanA caraNa karavA vaDe mArUM gRhAMgaNa pavitra kare." A pramANe te bALakanI atizaya dAnabhakti joIne muni mahArAje tenI vinaMti svIkArI. pachI te bALaka munimahArAjane pitAne ghare laI gaye, ane bahu AnaMda tathA bhakti vaDe te khIranI bharelI thALI upADIne munie dharelA pAtramAM eka dhArAthI badhI khIra vaherAvI dIdhI. pachI muni pAchI vaLyA eTale ATha pagalA muninI pachavADe jaine, pharIthI te munine namaskAra karI te adhika sattvavaMta bALaka pitAnA AtmAne kRtakRtya mAnati pAcho pharyo. pachI AnaMdanA samUhathI ubharAI jatA aMtakaraNavALA Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama padvava . pa23 te bALakanI dAnanA AnaMdathI sudhA-tRSA nAza pAmI gaI, eTale te gharamAM AvI thALInA kAMThA upara cUMTelI khIra cATavA lAze, ane Apela dAnanI te bALaka anumodanA karavA lAge. "aho ! Aje bahu sAruM thayuM, Aje mArA mahAn bhAgyane udaya thaye, nahiM te mArI jevA raMkane ghera munine devA gya uttama khIra kyAMthI hoya ? vaLI barAbara samaye muninuM Agamana kyAMthI hoya ? kadAca A tarapha padhAre te paNa AvA mahAnuM zreSThIone cheDIne mAre ghera teo kyAMthI padhAre ? vaLI mArA bALakanA nimaMtraNa mAtrathI ja mArI vinaMti svIkArIne teo padhAryA, AvuM asaMbhavanIya kyAMthI bane? kharekhara ! Aje keAI mArA mahA puNyano udaya thayo ke jethI vAdaLAM vagara vRSTi thaI. A pramANe vAraMvAra anudana karatAM teNe munidAnathI thayeluM puNya anaMtagaNuM vadhAyuM. pachI atyaMta pramodathI pAse paDelI thALI te cATate hatuM, tevAmAM pADozIne ghera gayelI tenI mAtA AvI. te thALIne cATatA bALakane joIne vicAravA lAgI ke-ahe ! mAre bALaka eka thALI bharIne khIra khAI gaye, te paNa haju sudhI tene tRpti thaI nahi. hamezAM mAro putra ATalI bhukha sahana karatA haze?" A pramANe tene bhukhe jANIne pharIthI teNe khIra pIrasI, paraMtu te bALaka te bhejana karatAM je dAna apAyuM hatuM tene ja bahu mAnavA lAgyuM. jevI rIte dhanavaMta purUSa vyApAramAM rokAyela muMDI karatAM vyAje mUkela dhinane vadhAre mAne che tema te dAnane adhika mAnavA lAgyuM. te bALake ati bahumAnapUrvaka Apela dAna ane tenI anumedanAthI mekSanagaramAM javA gya tIvra rasavALuM ane bhegaphaLa ApanArUM karma bAMdhyuM. te bALakane ati mAdaka AhAra Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para4 dhanyakumAra caritra. jamavAthI te rAtreja ajIrNa thayuM; ajIrNanA doSathI tene te rAtreja visUcikA utpanna thaI te visUcikAnI pIDAthI munidAnane saMbhAte te bALaka mRtyu pAmIne A tAre putradhanyakumAra thayo che. munidAnanA prabhAvavaDe te yaza, mAhAo tathA abhuta saMpadAnuM krIDAsthAna thaye che. kahyuM che ke sArA kSetramAM vAvela dhAnya te zatagaNuM thAya che, paNa pAtramAM vAveluM bIja te vaDanA bIjathI vaDavRkSanI jema anaMtagaNuM thAya che. " have dhanyakumAranA traNe baMdhuoe karelA karmanA pariNAmanI vicitratA dekhADanAre temanA pUrvabhavane vRttAMta sAMbhaLe." kevaLInuM te vacana sAMbhaLIne na varNavI zakAya tevI vicitratAvALA karmavipAkathI cittamAM camatkAra pAmI dhanasAra vigere tahari' kahIne banne hAtha joDI kevaLI bhagavaMtanuM kathana sAMbhaLavA lAgyA. gurUe kahyuM ke-"eka sugrAma nAmanA gAmamAM paDakhe paDakhe jeonAM ghare AvelAM che tevA saMpattirahita thaI gayelA traNa kuLapuro rahetA hatA ke jeo parasparanA mitra hatAM te traNe dhananA abhAvathI ane anya vyApArAdikamAM kAMI lAbha nahi maLavAthI vagaDAmAM jaIne tyAMthI kASTanA bhArA lAvI AjI. vikA calAvatA hatA. eka divase traNe jaNa kASTa lAvavAne mATe pitApitAne gherathI bhAtuM laIne kAMbaLa oDhI vagaDAmAM gayA. te vakhata trIjA paherane AraMbha thaye tyAre grISma Rtu cAlatI hevAthI ghaNe sakhta tApa paDatuM hatuM, tethI bhUmi tapI gaI hatI ane ugra kiraNethI leke AkuLavyAkuLa thaI jatA hatA. te vakhate koI mahAnubhAva kSamAnA sAgara evA kSamAsAgara nAmanA muni saMsAratApanuM nivAraNa karavA karelA mAsakSapaNanuM pAraNuM karavA mATe keI paNa gAmamAM javA sArU te vanane raste thaIne nIkaLyA. Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pavi. parama tApathI zeSita thaI gayelA aMge pAMgavALA, mAtra hADakA ane cAmaDIja bAkI rahI che tevA ane dharmasvarUpa evA te munine dekhIne naTanA vairAgyanI jema te traNene dAna ApavAnI buddhi utpanna thaI. teo paraspara kahevA lAgyA ke-"aho ! A muni dUrane vanamAMthI Ave che. AvA sakhta taDakAmAM madhyAnha samaye retI badhI tapI gaI che te vakhate ati dUra gAmamAM teo kevI rIte jaze ? tyAM paNa ghera ghera bhamatAM jo niSaNa AhAra maLaze te te grahaNa karaze, nahi te grahaNa karaze nahi; tethI ApaNI pAse je bhAtuM che te ja temane ApIe te bahu uttama thAya." A pramANe vicArIne vinayapUrvaka munine belAvI te sarva bhAtuM teoe munine harAvyuM. munie paNa zuddha AhAra jANIne te grahaNa karyuM ane dharmalAmarUpI AzISa ApIne sthAne cAlyA gayA. have te traNenuM sAMja sudhI kASTa levAnA zramathI savAre khAgheluM badhuM pacI gayuM, ane bahu bhAre sudhAnI vedanA thaI. eTale teo paraspara pUchavA lAgyA ke-"are bhAI! kAMI khAvAnuM rahyuM che ke nahi ? tyAre eka belyo ke-"munine badhuM ApI dIdhuM che. pachI peTamAM atyaMta kSudhA lAgelI hatI chatAM te sarve lAkaDAM upADIne pitapatAnA ghara tarapha cAlyA. tyAM paNa ne AhAra taiyAra karyA vagara zuM khAya? tethI te traNe sudhAthI atyaMta AkuLavyAkuLa thaIne bolavA lAgyA ke-"ahe! ApaNane te munine Apela dAnanuM Aje A phaLa prApta thayuM, kAraNa ke Aje hama ja munidAnanA prabhAvathI sudhAvaDe ApaNe maraNa pAmazuM. have pachI zuM thaze te te ame jANatA nathI ! hA! hA ! amane te A sAdhue nakAmA ThagyA (chetaryA. te vakhate traNamAMthI ekane paNa evI buddhi utpanna na thaI ke jayAre prabaLa kSudhA lAgaze tyAre Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parada dhanyakumAra caritra. ApaNe zuM khAzuM? A muni te hamezAM tapasyA karavAnA svabhAvavALA-nityanA abhyAsI hovAthI ekAda divasa vadhAre thaye heta te paNa sukAI jAta nahIM. ane abhyAsI-nahi TevAcelA evA ApaNane te Aje moTuM duHkha utpanna thayuM ! hAthe karIne peTa coLIne zULa UbhuM karyuM. ApaNe jevA ke mUrkha hoya ke je ghara bALIne tIrtha kare?" A pramANe dAna ApyA pachI cAra vakhata sattva rahita evA teoe pazcAttApa karavAvaDe munidAnanuM phaLa alpa karI nAMkhyuM. he dhanasAra zreSThI ! te traNe Ayu samApta thaye maraNa pAmIne tamArA putro thayA, paNa dhana tathA vaibhavAdithI rahita thayA. dAna ApyA pachI pazcAttApAdi doSathI teo doSita thayA hatA tethI ahIM vAraMvAra lakSmI maLI, paNa pAchA nirdhana thaI gayA. sarva arthane sAdhanAra dAnadharma dUSita thAya te paNa mULathI tene nAza thatuM nathI, tethI dhanyakumAranI sAthe teo joDAyA tyAre temanI lakSmI rithara thaI. je pADelI strIoe dhanyakumAranA pUrvabhavanI mAtAne akhaMDa evA anukaMpAnA adhyavasAyathI bALakanuM du:kha maTADavAne mATe dudha, tAMdula, khAMDa ne dhI vigere ApyAM hatAM, teo te bALakane sAdhune dAna Apate dekhIne manamAM AnaMda pAmI hatI. ane "aho ! A bALakanI kevI dAnarUci che? kAraNa ke ati muzkelIthI maLelI khIra paNa akhaMDa dhArAe te muni mahArAjane vaherAvI de che, tethI A bALakane dhanya che. A pramANe anumadanA karI hatI paNa bALakanI mAtA pAse teoe te vAta karI nahatI, teo dhanyakumAranI lakSmInI bhegavanArI patnIo thaI che. vaLI AgalA bhavamAM vaibhavanA garvamAM subhadrAe pitAnI priya sakhIne reSathI kahyuM hatuM ke-"are! dAsI! mATI upADa." A Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama pavi. - 527 pramANe Akroza karyo hato, te karmanA vipAkathI te zAlibhadranI bahena thaI, chatAM mATI vahana karavAnuM duHkha bhegavavuM paDyuM. kahyuM che ke-bhegavyA vagara karma chuTI zakatA nathI. anya zAstrakAre paNa kahe che ke-"A bhavathI ekANamA bhavamAM meM mArI zaktithI eka purUSane haNe hatuM, te karmanA udayathI he bhikSuo ! mAro paga vI dhANe che!" A pramANe gurUmahArAjanAM vacane sAMbhaLIne vairAgya thavAthI keTalAeka bhavya jIvoe vegathI cAritra aMgIkAra karyuM; keTalAeke gRhastha dharma svIkAryo, keTalAeke samakitane svIkAra karyo, keTalAeka rAtribhojana, abhaNyavarjana, brahmacaryAdikanI bAdhAo lIdhI. A pramANe muni mahArAjanI dezanA ati phaLavatI . draDha mithyAtvavAsita manuSya pAse dharmadezanA vanamAM vilApatulya khAlI jAya che. kahyuM che ke-"jene artha saryo hoya tene kahevuM, je sAMbhaLIne dhAraNa na kare athavA sAMbhaLeja nahi tene kahevuM, jenuM citta DelAi gayuM hoya tene kahevuM, ane jemane ghaNA ziSya hoya tene kahevuM te vilApatulya che." tethI teone upadeza Ape nahi. nipuNa zrotAone saMga maLe te baMnenuM citta udyasAyamAna thAya che. have dhanasAra zreSThI dezanA sAMbhaLI karmanA vipAkane samajIne saMsAra upara vairAgya bhAva AvavAthI sUrimahArAjane namaskAra karIne kahevA lAgyA ke-"he guNanA bhaMDAra ! saMsAramAM ghaNA bhavabhramaNathI udvigna thayele huM Apane zaraNe AvyuM chuM, tethI mArA upara kRpA karIne mane cAritrarUpI prahaNa Apa, ke. jethI tenA upara besIne hu saMsArasamudrane pAra pAmuM tema thavAthI ApaNe paNa mahAna yaza maLaze." munie kahyuM ke Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tha8 dhanyakumAra caritra. devAnupriya! jema sukha upaje tema kare. dharmakRtyamAM kaIne kaI jAtine pratibaMdha nathI." pachI sarva parigrahane tajI daIne potAnI patnI sahita dhanasAre zeThe tathA tenA traNe pugee cAritra aMgIkAra karyuM. priyAo sahita tyAM AvelA dhanyakumAre AcArya, mAbApa, baMdhuo vigere munione namaskAra karIne duSTa karmane nAza karavAvALe zrAddhadharma aMgIkAra karyo. pachI bhaktithI munione vAraMvAra namIne teo potAne ghera AvyA. have dhanyakumAra gurUe kahela pUrva janmanA dAnadharmane saMbhArate vize vizeSa dharma pravRtti karavA lAge ane munidharma svIkArela mAtA pitA tathA tapamAM magna thayelA jayeSTha bAMdhIne stavatAM, marata ane puNyanA vipAkane bhegavatAM kALa nirgamana karavA lAge. he bhavya che ! munIzvarane Apela dAnanuM phaLa juo ! je dAnanA prabhAvathI dhanyakumAra jayAM gayA tyAM AgaLathIja mUkI rAkhelA heya tema aDhaLaka bhegavilAse temane prApta thayA. vaLI nahi belavela chatAM paNa devatAoe dhanyakumAranA moTA bhAIo pAsethI dhana laI lIdhuM, dhana laIne jatAM temane rokyA, zikhAmaNa ApI, anukULa karyA, ane nyAya mArge pravartAvyA. tethI A leka ane paralokamAM sukha IchatA manuSyae jinezvaranA kahelA dAnadharmanA ArAdhanamAM udyama kare, ke jethI sakaLa arthanI siddhi thAya. iti zI jinarta sUrinA racelA padyabaMdha zrI dAnakalpadruma : uparathI celA gadhabaMdha zrI dhanyacaritranA aSTama - pallavanuM gujarAtI bhASAMtara Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama pallava paddha navama pallava, kadA rAjahI nagarImAM nepALa dezathI keTalAka vyApArIo nepALadezamAM banelI eka eka lakSa senA mahAranI kiMmatavALI ratnakaMbaLe laIne vecavA ' mATe AvyA. "A vastu rAjAne bhegavavA lAyaka che' tema jANune teo te ratnakaMbaLe laIne zreNika mahArAjA pAse gayA, temane namaskAra karIne teoe te kaMbaLe tene dekhADI ane vijJapti karI ke-"svAmina! A ratnakaMbaLe traNe tumAM upabhegamAM-vaparAzamAM AvI zake che. varSARtumAM A kaMbaLanAM tAgaDAo pararapara maLI jAya che, tethI varasAdanuM pANI tenI upara paDIne tarataja bhUmi upara paDI jAya che, tenAthI zarI. rane eka vALa paNa bhIMjAte nathI; vaLI A ratnakaMbaLe kamaLapatranI mAphaka pANIthI bhIMjAyelI paNa rahetI nathI-nirlepa rahe che. vaLI zItaRtumAM tathA hemaMtaRtumAM A kaMbaLe garamI dhAraNa kare che, ekaja vakhata paheravAthI kSaNamAtramAM zarIra upara paraseve thAya che. vaLI unhALAnI RtumAM te zItaLapaNAne pAme che. jyAre zarIre parase thAya che, tyAre caMdananA vilepananI jema zarIramAM zItaLatA utpanna kare che. jayAre A kaMbaLe melI thaI jAya che, tyAre sonAnI jema agnimAM nAkhavAthIkhI ane nirmaLa thAya che, tethIja vastromAM A ratna tulya che tevI tenI khyAti thayelI che." Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa30 dhanyakumAra caritra. rAjAe ratnakaMbaLAnI A pramANenI hakIkata sAMbhaLIne pUchayuM ke-"tenuM mUlya zuM che?" teoe kahyuM ke-ekekanI kiMmata. savA lAkha senAmahere che. A pramANe te vyApArIonA mukhethI tenI kiMmata sAMbhaLIne rAjAnA manamAM Azcarya thayuM, tethI te bolyA ke_"are paradezI vyApArIo ! bahu mUlyavALI A kaMbaLa ame kharIdazuM nahi, kAraNake jyAre A kaMbaLe paherIe tyAre bharavADa jevo veza lAge, tethI uttama vaMzamAM utpanna thayelAone A ratnakaMbaLa paheravI te zobhA ApanArUM nathI. tenA guNe te je jANatA hoya te ja jANe, paNa te paheravAthI badhA leke tuccha jAtipaNuM te kaheja, tethI te kaMbaLe levAthI saryuM-amArI te vecAtI levAnI IcchA nathI. vaLI karaDe senA maherevaDe azva, hAthI ane nararatnAdikane jo saMgraha karIe te te laDAImAM vijaya apAve, rAjyanI rakSA kare, A kaMbaLomAM zuM baLa che ? te zA kAmanI? te kAMI paNa amAre upaganI nathI." A pramANenAM zreNika mahArAjAnAM vacane sAMbhaLIne te vyApArIo vilakhA vajanavALA thaI gayA, ane rAjAne namaskAra karIne utsAha rahita thayelA uDyA tyAMthI pitAne utAre jatAM paraspara vyApAranI vAta karatAM zAlibhadranA mahelanI nIce thaIne teo nIkaLyA. teo paraspara bolatA hatA ke-"bhAIe ! AvA meTA nagaramAM paNa A kaMbaLe vecANa nahi, te pachI AnAthI meTuM nagara bIjuM kayuM che ke jyAM A ratnakaMbaLe vecI zakAze? mahArAjAdhirAja zreNika jevA paNa A kharIdavAne azakta dekhAyA, te pachI A dezamAM have keNa kharIdavAnuM hatuM ? A pramANe belatA teo jatA hatA. A avasare zAlibhadranI mAtA bhadrA zeThANI dAsInA samUhathI paravarelA gokhamAM beThA hatA, ane nagaracarcA Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama pavi. pa31 jotA hatA. A vyApArIonAM vacane sAMbhaLIne temaNe dAsIne kahyuM ke-"are dAsI ! satvara jA ane A paradezI vyApArIo jAya che te badhAne ahIM laI Ava." A pramANe bhadrA zeThANInI AjJA thavAthI te dAsI deDatI jaIne te vyApArIone kahevA lAgI ke-"are vyApArIo ! mArI zeThANI tamane belAve che, tethI tame temanI pAse cAle." te sAMbhaLI eka vAcALa vyApArI be ke-"zA kAme tArI zeThANa amane belAve che? ame tyAM AvIne zuM karIe ? amArI vastuo tamArA rAjA paNa kharIdavAne zaktivaMta thayA nahi, te tArI zeThANa zuM kharIdavAnI hatI ?" dAsIe kahyuM ke-"tamArI jevA ghaNA vyApArIo amArI zeThANInA mahelamAM AvyA che ane Ave che te badhA pitapotAnA bhAgya pramANe lAbha meLavIne jAya che, keI khAlI hAthe pAchA jatA nathI. tame te koI navIna jAtinA vyApArI dekhAo che; vyApAranI rIti paNa jANatA nathI. anekane dekhADIe, tyAre ke eka gharAka maLe, paNa mAla na dekhADIe te kaI gharAka maLatuM ja nathI." te sAMbhaLIne temAMthI eka bIje vyApArI pelA vyApArI pratye be ke-"zuM bakabaka kare che ? ApaNe te vyApArI chIe, vicavA kADhelI cIjo seMkaDe mANase jue tyAre koI gharAka maLe, temAM roSa ?" pachI dAsIne kahyuM ke-"bahena ! AgaLa cAla ! tArI zeThANInI pAse ame AvIe chIe." Ama kahIne dAsI sAthe teo bhadrA zeThANane ghera AvyA. teo zeThANInA maMdiramAM piThA ane ahIMtahIM suvarNa, rUpuM tathA ratnAdikanA gRhane zobhAvanArA teraNe tathA putaLIo vigere jeIne teo Azcaryacakita thai gayA. teo vicAravA lAgyA ke"zuM A te manuSyane rahevAne mahela che ke zuM A te devamaMdira Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para dhanya mAra caritra. che? gharanA pravezadvAramAMja AvI ddhine vistAra kare che, te pachI gharanI aMdaranA bhAgamAM kevI zobhA haze? kharekhara A bAi ratnakaMbaLe jarUra kharIdaze. A pramANe vicAratAM teo bIje mALe gayA. sthaLe sthaLe sUryanA tApanI jema ratnathI zebhatuM ghara jotAM jotAM teo bhadrA mAtA pAse gayA. bhadrAe paNa AdarapUrvaka ziSTAcAra karIne temane besADyA ane pUchayuM ke-"tame zuM lAvyA che?" teoe kahyuM ke-"ratnakaMbaLabhadrAe pUchyuM-"te kevI che?" teoe khabhethI gAMsaDI utArIne te dekhADI. te joI bhadrAmAtAe pUchyuM ke-"AnAM kevAM guNe che?" teoe prathamanI mAphaka tenAM guNe varNavI batAvyA. bhadrAe pUchayuM ke-AnI kiMmata zuM che ? teoe kahyuM ke-"ekekanI savA lAkha senAmahora kiMmata che." bhadrAe pUchayuM ke-"mArA putrane batrIza patnI che, te darekane ekeka ApavA mATe mAre AvI batrIza jaIe chIe ane tame te saLaja lAvyA che tethI zuM karuM? have tene phADIne be be kakaDA karI Ape, tethI mArI 32 varUone ekeka ApIza." A pramANe bhadrA zeThANanAM vacana sAMbhaLIne teo vismaya pAmyA ane pariparanA kAnane aDIne teo belavA lAgyA ke- zuM Ane vAyu thayuM haze ke A gAMDI thaI gaI haze? rAjA je paNa eka ratnakaMbaLa kharIdavAne samartha thaye nahi, tyAre A DesI te bole che ke batrIza kema na lAvyA ? have AnA ekekanA be be khaMDa kare. A zuM bele che? AnAM vacana upara keNa vizvAsa lAve ?" te vakhate eka vyApArI be ke-"temAM ciMtA zuM kare che ? tenA kahevA mAtrathI ja ApaNe kayAM kakaDA karI nAkhIe chIe? prathamate paisA kyAM che? te jayAre ApaNane mulya jeTalA paisA Apaze, eTale pachI jema te kaheze tema ApaNe Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - pi33 karazuMA pramANe vAta karIne teo bolyA ke "mAtAjI !ame paradezI chIe, ghera javAne Atura chIe, tethI udhAre vyApAra karatA nathI, rAkaDe rUpiyeja vyApAra karIe chIe, tethI amane enuM mUlya Apa; pachI tamane jema anUkuLatA haze tema kakaDA karI ApazuM." te sAMbhaLIne vyApArIonI adhIrAI jANI bhadrAzeThANI jarAka hasyA ane bhaMDArIne hukama karyo ke-"teo prasanna thAya te pramANe viza lAkha senAmahere A ratnakaMbaLanA mulya mATe tene Ape." bhaMDArIe temane belAvI lakSmIgRhamAM jaIne lakSamIgRhanuM dvAra ughADyuM. vyApArIo aMdara jaIne AsapAsa jovA lAgyA. teoe joyuM te eka tarapha rUpiyAnA agaNita DhagalA paDelA hatA, bIjI bAju sonAmahoranA DhagalA hatA, trIjI bAju ratnanA DhagalA Ama tema paDelA hatA, vaLI ThekANe ThekANe mANikyAdikanA aneka DhagalA paDelA hatA, vaLI eka bAju metInA koThAre bharelA hatA, bIjI bAju senAnA, vaLI eka bAju nIlama-mANikyAdi ratnanA tathA eka bAju vairya, vikrama, pIrojA tathA marakata maNinA koThAro bharelA hatA. A pramANe corAzI jAtinAM ratnanI agaNita saMkhyA dekhIne vismaya pAmela teo vicAravA lAgyA ke--"zuM A te sAcuM che, svapna che, iMdrajALa che ke deva mAyA che? A zuM che? A lakSmIne je svAmI haze te kevuM haze ? ahe! tenuM puNyaprAbalya kevuM haze ? A dhanane svAmI je vicAre te karI zake che! A rAjagRhI nagarIne dhanya che ke jayAM AvA vyApArIo vase che. A zaheranuM "rAjagRha" evuM nAma sArthaka che." pachI teoe IcchAnusAra dravya mAgyuM ane bhaMDArIe te pramANe temane dravya ApyuM. dhana laine teo manamAM , 1 rAjAnuM ghara. Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa34 dhanyakumAra caritra. vicAravA lAgyA ke ApaNe ajJAnatAthI nANAnI adhIrAI batAvI te sAruM karyuM nathI. A pramANe manamAM zaramAtA teo bhadrA mAtA pAse gayA. bhadrAe pUchayuM ke-"tamane icchita dravya maLyuM?" teoe kahyuM ke-"tamArI maherabAnIthI zuM maLatuM nathI?" bhadrAe pharIthI kahyuM ke-"ekeka ratnakaMbaLanA be be khaMDa karI Ape, kAraNa ke mArA putrane batrIza patnIo che, ane ratnakaMbaLa seLa che, tethI teo sarvane kevI rIte thaI rahe? tethI huM tenA be be khaMDa karAvuM chuM. te sAMbhaLIne vyApArIo cittamAM camatkAra pAmyA ane vicAravA lAgyA ke--"ahe AnuM puNyabaLa kevuM che ! je koI mahA mahenate eka ratnakaMbaLa kharIde, te jIvanI mAphaka tenI rakSA kare, ane paryAdikane divase te vApare. A te pahelethI ja kaTakA karAvI nAkhe che, temAM tene kAMI vicAra paNa thatuM nathI!!ahe! A jagatamAM puNya ane pApavacce meTuM aMtara dekhAya che. bahu ranA vasuMdharA" e ukti kharekharI sAcI che. pachI te ratnakaMbadenA be be khaMDa karI daIne teo zAlibhadranA puNyanuM varNana karatAM pitAne utAre gayA. have bhadrAe te hAvAnA samaye batrIza ratnakaMbaLanAM khaMDe batrIza vahuo mATe dAsInA hAthamAM AvyA. dAsI te kaTakAo laIne nhAvAnA sthaLe gaI. dareka vahune ekeka kaTako Apyo. teoe pUchayuM ke-"A zuM che? Ane ame zuM karIe?" dAsIe kahyuM ke-"zeThANIo! Aje paradezI vyApArIo savA savA lAkha senAmaherenI kiMmatavALA seLa ratnakaMbaLe laIne mAtAnI pAse AvyA hatA. teoe A kaMbaLA mAtAne dekhADI; mAtAe pUchayuM ke-batrIza lAvI Ape.' teoe kahyuM ke-"mAtA ! A kAMI jyAM tyAM banatI nathI. nepALa dezamAM baLatA lAkaDAomAM Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama palava... pa3 bI vakhata uSNa nivALA uMdaro utpanna thAya che. teonAM re, ma-vALa grahaNa karIne A banAvAya che. AkhA dezamAM tapAsa karatAM amane ATalIja kaMbaLo maLI, vadhAre maLI nahi. A to kaI kaI samayeja bane che. hamezAM banatI nathI. tenA guNe traNe rUtumAM sukha ApanArA che, ane agnimAM jovAthI te nirmaLa thAya che." A pramANe mAtAe taddana navIna prakAranI abhUta vatu jANune dareka kaMbaLanA savA lAkha mUlya ApIne seLe vecAtI lIdhI che ane pachI tenA be be kaTakA karIne tamArA vaparAzane mATe A kaTakAo mokalyA che." A pramANenAM dAsInAM vacana sAMbhaLIne te ratanakaMbaLanAM khaMDe teoe grahaNa karyA. pachI oDhavA jatAM tene sparza karkaza lAgavAthI meduM maraDIne teo bolI ke-"ame A paherI zakIzuM nahIM. A te paga luMchavAnA kAmamAM Avaze, bIjA kAmamAM Avaze nahIM." tema kahIne te ratnakaMbaLanA kakaDAvaDe paganAM taLiyA luMchI nAMkhIne te badhIne nirmAlya kuvAmAM teoe nAMkhI dIdhI. ceTIe bhadrA pAse jaIne A sarva hakIkata jaNAvI. bhadrA hasIne bolyA ke-devadUSya vastro pAse A kaMbaLo zA hisAbamAM che?" ahI zreNIkarAjAnI cilaNA nAmanI paTTarANIe ratnaka baLanI vAta sAMbhaLIne rAjAne AkrozapUrvaka kahyuM ke-"mAre ane tamAro nehasaMbaMdha ja ! je je navI vastu paradezathI tamArI pAse Ave che te tame joIne dravya kharcavAnA bhIrUpaNAthI bahArathI ja tene pAchI mekalI Ape che. ahIM aMtaHpuramAM te jovA mATe paNa ekalatA nathI. Ama karavAnuM tAtparya huM jANuM chuM. tameema dhAre che ke-je aMtaHpuramAM dekhADIza te aMtaHpuranI strIe te mAgaze, tyAre vaLI kharca kare paDaze. A pramANe kRpa Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamAra caritra. tAnA deSathI bahArathIja tame tevI vastuo pAchI mekalAvI A pi che; paNa snehanI A rIti nathI ! kAraNa ke e RtumAM sukha ApanAra ratnakaMbaLo vecAvA AvI hatI, te paNa tame ja joIne pAchI melAvI dIdhI. temAMthI amAre mATe eka paNa kaMbaLa vecAtI lIdhI nahi, tethI tamAre mArA uparane sneha kRtrimajache ema jaNAya che." rAjAe kahyuM ke-"are! emAM kRpaNutA bIlakula nathI. meM te ema vicAryuM ke te vastu navI che te sAcuM che paNa tene sparza karkaza hevAthI rANIne paheravAmAM ane upabhegA levAmAM te kaMbaLa cittane prasannakArI nahi thAya." te hetuthI meM te pAchI vALI hatI, dravyavyayanA bhIrUpaNAthI pAchI mekalI nahatI. "rANIe te sAMbhaLIne kahyuM ke-"jo tamArA aMtaHkaraNamAM temaja hoya te eka te maMgAvIne mane Ape, te nahi Ave tyAM sudhI huM bhajana karIza nahi." A pramANe haThathI Acaha dharIne te rIsAine beThI. rAjAe paNa tene atyAgraha jANIne pharIthI sabhAmAM AvI abhayakumArane kahyuM ke "bALaka tathA strIne haTha durnivArya heya che, tethI game tema karIne eka ratnakaMbaLa laI Avo." A pramANe rAjAnI AjJA thavAthI temaNe eka vAkcAturyavALA pratihArIne te vyApArIo pAse meka. te kaMbaLanA vyApArIo pAse jaIne bolyo ke-"are vyApArIo! magadhAdhipa vimukhe AjJA kare che ke-savA lAkha dravya laIne eka ratnakaMbaLa ane mane Ape. huM rekaDuM mUlya laIne ja levA Avyo chuM."te sAMbhaLIne sanmAnapUrvaka vyApArIoe uttara Ape ke-"are bhAI ! rAjAne amArA bahumAnapUrvaka praNAma kahejo ane vinaMtipUrvaka jaNAvaje ke- svAmIe je eka ratnakaMbaLa maMgAvI te amArA Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - navama pahAva. upara maTI kRpA karI che, paraMtu ame svAmIne namana karIne utAre jatA hatA, tyAre zAlibhadra zreSThinA maMdiranI nIce thaIne jatAM ame paradezI vyApArIe chIe' tema jANIne zAlibhadranI mAtAe amane lAvyA ane pUchayuM ke "tame zuM vastuo vecavA AvyA che ? temanA pUchavAthI ame temane ratnakaMbaLo dekhADI. te zeThANIe ame mANyuM teTaluM mUlya ApIne te sarve kharIdI lIdhI che. have amArI pAse eka paNa kaMbaLa rahI nathI, tethI zuM ApIe? A sevake te pahelethI ja AzA rAkhIne A panA caraNa pAse AvyA hatA, te vakhate Ape jarA paNa IcchA dekhADI nahi, tethI ame te kaMbaLA tene vecAtI ApI dIdhI; paraMtu AvA rAjAnI chatrachAyAne paNa dhanya che ke jyAM AvAM moTA zreSTio - zrImaMta vase chekAraNake ekalA teNeja paradezathI mahA mUlyavAna vastuo ame lAvyA, te amAro prayAsa saphaLa karyo. bIjI je kAMI mahArAjA AjJA kare te ame svIkAravAne taiyAra chIe." A pramANe pratyuttara ApIne ane sanmAna karIne te pratihArIne teoe visarjana karyo. pratihArIe rAjA pAse jaIne sAMbhaLelI badhI hakIkata nivedana karI. te sAMbhaLIne zreNika mahArAja ane abhayakumAre eka pradhAnane zAlibhadranI mAtA pAse mokalyo. devabhuvananA jevuM che ghara jete vimita cittavALe te pradhAna bhadrA zeThANI pAse gaye. teNIe asAdara ane sanmAnapUrvaka egya Asana upara tene besADyo ane AvavAnuM kAraNa pUchayuM. teNe kahyuM ke-"tame je ratnakaMbaLe kharIdI che, temAMthI eka kaMbaLa je dravya beThuM hoya te laIne Apo' tema mahArAje kahevarAvyuM che. paTTarANInA durAgrahane pUro karavA mATe tenI khAsa jarUrIAta che." Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDeTa dhanyaka mAra caritra.. A pramANenAM pradhAnapurUSanAM vAkya sAMbhaLIne bhadrAmAtAe kahyuM ke "A dhana, dhAnya, gRhAdika badhuM mahArAjAnuM ja che; tethI mUlyanuM zuM prajana che? mUlya mAgavuM te paNa anucita che. je koI pArake hota to te mUlya kahevApaNuM rahe. je mahArA jAnA kAmamAM amArI kaI paNa vastu Ave te amAre mATe bhAgyodaya kahevAya. mahArAjAnI AjJAne anukULa rahIneja je sevake kArya sAdhe, te tenAM sarva kAryo saphaLa thAya che. AvI seMkaDo ratnakaMbaLo mahArAjAne luMchaNuM karIne pheMkI devAya. sevakanA gharamAM rahelI kaI paNa vastu jo svAmInA upagamAM Ave, te tethI vadhAre sArUM zuMte divasa dhanya che ke je divase amArI vastu svAmInA cittane prasanna karanArI thAya, paNa huM zuM karuM? A ratnakaMbaLane mahArAjane khapa paDaze evuM meM pUrve jANyuM nahetuM. te ratnakaMbaLa darekanAM be be khaMDa karIne meM vahurUone ApI dIdhA che. teoe paNa "A ratnakaMbaLamAM zuM zabhA che?" ema jANI tene anAdara karIne jyAre snAna karIne teo uThI tyAre te kaTakAo vaDe paga luMchIne teoe pheMkI dIdhA che. Apa Ave ane juo nirmAlya kuImAM te haju paNa paDelA che. haju paNa jo tene agnimAM tapAvIe, te te maLa rahita zuddha thAya tema che, paraMtu nirmAlyapaNAne pAmelI-bhegathI utarelI vastunI huM mahArAjAne bheTa kema karI zakuM? je cIja vAparelI na hoya teja rAjA pAse dharAya, vAparelI vastu dharavI te gya nathI; tethI praNAmapUrvaka rAjA pAse meM kahelI vijJapti karaje. vaLI bIjI je kaI vastune mahArAjAne khapa hoya, te khuzIthI maMgAve; badhI vastu mahArAjAne ja AdhIna che." A pramANene pratyu ttara ApIne uttama tAMbuLa tathA vastrAdikavaDe tenuM sanmAna karI Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 530 navama pavi. " tathA ziSTAcArapUrvaka tene prasanna karI tene visarjana karyo. pradhAne bhUpa tathA abhayakumAra pAse jaIne vinayapUrvaka badhI hakIkta nivedana karI. te sAMbhaLIne rAjA ane abhayakumAra vicimata thayA ane cittamAM camatkAra pAmyA. zreNika rAjA potAnA manamAM vicAravA lAgyA ke-"aho ! kevI anirvacanIya puNyanI gati che ! puNyapuNyamAM paNa moTuM aMtara che. huM svAmI rAjA chuM, A mArA sevaka che, paNa mArA ne tenA puNyamAM moTuM aMtara che; kAraNa ke A sevaka thaIne paNa eka divasa mAtramAM je bhogavI zake che, te AkhA varase paNa huM bhegavavA samartha nathI. mAre eka ratnakaMbaLa letAM vicAra thaI paDatuM hatuM ane A zreSTie seLe ratnakaMbaLA kharIdIne jIrNa vastranI jema tenAM pagaluM chaNAM karIne te phekI paNa dIdhAM ane apazya karI dIdhAM paraMtu eka vAte huM paNa dhanyakRtArtha chuM ke mArA rAjyamAM AvA bhegeMdro rahe che, ane sukha vilAsa kare che, tethI huM paNa saphaLa jIvitavya vaDeja jIvuM chuM. AvuM bheguMdrapaNuM te pUrva janmamAM karelI zrI jinamArgane anusaranArI zuddha tapasyA ane dAnAdikanA phaLarUpa hoya che, tethI evI ArAdhanA karanAranA huM darzana karUM, te ke che tene jouM. ati puNyavaMtanA darzana karavAthI paNa divasa saphaLa thAya che. " A pramANe ciMtavIne teNe abhayakumArane kahyuM ke-"tuM tene ghera jA, ane miSTa vacane vaDe tene AnaMdita karIne sanmAnapUrvaka bahu prayatnavaDe, tene sukha upaje tevA sukhAsanamAM besADIne divya vAjiMtra AgaLa vAgatAM hoya tema ADaMbarapUrvaka tene ahIM teDI lAva, ke jethI puNyavaMta evA te dhama purUSanAM huM darzana karUM" A pramANe rAjAnI AjJA thavAthI keTalAka parivArane sAthe laIne abhayakumAra harSapUrvaka rAlibhadrane ghera gayA. prathamathI ja seva Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 dhanyakumAra caDha. koe abhayakumAranA AvAgamananI. hakIkta bhadrA zeThANIne jaNAvI dIdhI. bhadrA paNa tenI zerImAM abhayakumAra AvyA ke tarataja ghaNI sakhIo tathA dAsIethI paravarelA pitAnA gharanA AMgaNAthI so pagalA sAmA gayA. tyAM jaI ati AdarapUrvaka luMchaNuM karIne abhayakumArane gharamAM teDI gayA. pachI bhavya Asana upara besADIne adbhuta evI judA judA dezomAM banelI vatuo bhaTaNAmAM dharI ane puSpa, tAMbula, attaravigerethI ziSTAcAra dekhADIne be hAtha joDI bhadrAe kahyuM ke-"Aje amAre mahAna puNyane udaya tha che, Aja divasa suMdara che, Aje amArA mane ratha pUrNa thayA che, kAraNa ke Apa amAtye pote potAnA caraNanI sthApanAvaDe amAruM ghara pAvana karyuM che. Apa svAmIe ATale zrama zAmATe lIdhe ? tyAM rAjadvAre rahIne ja AjJA kema na karI ? svAmInA hukama sAMbhaLavA mAtrathI ja Adezela kArya huM karata. svAmIe nirdiSTa kArya karavAmAM sevakane te AjJA mAtrane ja vilaMba hoya che. A pramANenAM bhadrAnAM vacana sAMbhaLIne abhayakumAre kahyuM ke-"tame kahyuM te sAcuM che, huM jANuM chuM ke tamArI jevA kulInanI teja rIti che, paraMtu mAre paNa mahArAjAne hukama pramANa karavAnuM che. mahA prasanna cittavALA mahArAjAe mane kahyuM ke-tuM parivAra sahita zAlibhadrane ghera jAya tyAM jaIne kuzaLa samAcAra pUchIne ati Adara tathA prayatnapUrvaka tene ahIM teDI lAva, ke jethI huM te puNyavaMta evA zAlibhadranA mukhane jouM." A pramANe rAjAne hukama maLavAthI zAlibhadrane teDavA mATe huM AvyuM chuM. zAlibhadrane Apa mArI sAthe mekale, ke jethI ati utsuka evA mahArAjAne mane ratha saphaLa thAya. prasanna thayelA rAjA tenI mahatvatA vadhAraze ane moTI kRpA dekhADaze, Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pam vaLI te thavAthI AkhA nagaramAM tamArA gharanI kIti ane pratiSAmAM ghaNuM vadhAro thaze, ane duninAM mukha kALI thaza. huM ayavAhI sukhAsanamAM mArI sAthe tene besADIne laI jaI ane rAjA taraphanuM sanmAna apAvIne huM ja ahIM lAvIza, tethI tAkIde mArI sAthe tene mekale. bIjA ghaNA zreSThIo rAjAne A LavA mATe rAjadvAre AvIne ghaNA dravyane vyaya kare che, vAraMvAra AvIne pAchA jAya che, paNa rAjAnA darzane teo meLavI zakatA nathI. amArI jevAne vijJapti kare che, tathApi keIkane ja meLApa thAya che, ane keIne nathI paNa te. puNyavaMta evA tamArA putrane maLavA mATe te ulaTA mahArAjA ati Atura che, tethI temAM tamAre koI jAtanI zaMkA karavA jevuM nathI." A pramANenAM abhayakumAranAM vacane sAMbhaLI bhadrAe kahyuM ke"Ape je kahyuM te barAbara sAcuM ja che. jagatamAM ratna evA ApanA vacanamAM azraddhA adhIratA zenI heya? keNa mUkha temAM vikalpa kare? huM paNa ApanI kRpAthI jANuM chuM ke A lekamAM lAja, pratiSThA, mAna, meTAI, yaza, khyAti, bhA, samRddhi, sukha, saubhAgya, ane zatrune jaya te sarvemAM rAjAnuM sanmAna te avazya mukhya kAraNarUpa che. rAjyadvAramAM javAthI ja kudaratI rIte ghaNA vidgone nAza thaI jAya che. kahyuM che ke ..gantavyA rAjasabhA, draSTavyA rAjapUjitA lokAH .. yadyapi na bhavantyarthAstathApyanoM vilIyante // - rAjasabhAmAM javuM, ane rAja sanmAnita lene maLavuM, temanA meLApathI dravya niSpatti kadAca na thAya, tepaNu anarthone nAza te jarUra thAyaja che. ' - te pachI jyAre mahArAjA kRpAvaDe.belAve tyAre te zuM ke Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 542 dhanyakumAra caritra. hevuM? te te parama puNyanA udayane sUcavanAra ane sakaLa icchita ApanAra thAya che te huM jANuM chuM. paNa A mAre zAlibhadra rAjasabhAne vyavahAra jANatA nathI. te koI divasa rAjasabhAmAM gayo nathI. rAjasabhAmAM chatrIsa rAjakuLanAM mANaso hoya che, te mAM A zAlibhadra jANatA nathI ke pahelAM kone namavuM? pachI kone namavuM? vaLI rAjasabhAmAM Ama bolAya, Ama na belAya, ahIM besAya, ahIM na besAya, tevuM kAMI paNa te jANa nathI. vaLI tyAM ghaNA dhanavaMta zreSThIo, ghaNA maMtrIo, ghaNA uttama ku vALA kSatriye beThA hoya che, temAM AgaLa beThelA koNa? pAchaLa beThelA koNa? dakSiNa dizAmAM beThelA keNa moTANInAnA koNa? temanI vacce kevI rIte besavuM ? A sarvane abhyAsa nahi hevAthI bhAre zAlibhadra tevuM kAMI jANatuM nathI, tethI tyAM A vIne te prazaMsanIya kevI rIte thAya ? mahArAjAnI kRpAthI AjasudhImAM eka ghaDI mAtra paNa parataMtrapaNAmAM te rahele nathI. vaLI rAjadvAre AvavA mAM ja eka hajAra keza javAmAM thAya teTale tene parizrama thaze, tethI jo sevaka upara mahArAjAnI mahebAnI hoya, "mAre sevaka kSaNa mAtra paNa duHkhI na thAo evI meTI kRpA mahArAjAnI hoya, te sevakanI mAnavRddhi mATe teo piteja zrama laIne ahIM padhAre ane pitAnA caraNanI sthApanAvaDe A sevakanuM ghara pavitra kare. tema thaze te ja amArA badhA mane saMpUrNa thaze. ane A sevaka sarve zreSThIomAM vizeSa prazaMsanIya thaze. svAmInA mAtra cAra ghaDInA zrama mAtrathI ja A sevakane bahu sukha prApta thaze ane tenA mAnanI vRddhi thaze. A meM vinaMti karI che te ApanI kRpAvaDeja pAra paDaze; nahi te pAra nahi paDe; kAraNa ke rAjAe te maMtrIne ja AdhIna hoya che. A Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama paziva." pajavuM panI jevA paraduHkhabhaMjana kRpALu sajajana to paranI IcchAnusAraja varte che. A mahAna nagaramAM sarva purUSa maLe hAla beja purUSo uttama che, eka mArA jamAI ane ApanA bhagInI pati dhanyakumAra ane bIjA Apa, ke jeo pArakAnA manorathane pUrNa karavAmAM kalpavRkSa jevA che. tethI jo Apa kRpA karIne "A karavA yogya ja che eTaluM hRdayamAM dhAraNa karaze, teja te kArya thaze, nahi te thaze nahi. amArI jevA vyApArImAtrane ghera mane hArAjanA Agamanane saMbhava kyAMthI hoya ? tethI amArA gharanI AbarU paNa tamAreja AdhIna che, pachI jema ThIka paDe tema kare." A pramANenAM bhadrAnAM vacane sAMbhaLIne abhayakumAre kahyuM ke "tame je kahyuM te satya che. tamAre mane ratha pUrNa karavAmAM huM vilaMba karIza evI bIlakula azraddhA karazo nahi; kAraNa ke tamAriI sAthe amAre ghaNe saMbaMdha che. pahelAM te ApaNe banne zrI jinezvaranA caraNanA upAsaka chIe. zAlibhadranI bahena ane mArI bahena ekaja ghera paraNela che te bIjo saMbaMdha che. vaLI trIjo saMbaMdha e che ke mahArAjane gobhadra zreSThI paramapriya mitra hatA, tethI tamArA ghara upara te mahArAjAnI prathamathI ja maherabAnI che, vaLI tamAruM kArya te huM mArUM ja jANuM chuM, temAM jarApaNa AMtare huM gaNato nathI; paraMtu jo huM ekaleja jaIne tyAM vijJasi karIza to sabhAmAM keTalAka nAdAna leke paNa hoya che teo ema bolaze ke-"maMtrIne kaI prakAre bhadrAe vaza karyA jaNAya che, tethI tene ghera javAnI te preraNA kare che, tenA gharane kaI pradhAna mANasa te kahevA mATe paNa A nathI. ' vaLI kaI vAcALa belaze ke-"mahArAjanI AjJA Avija paLe che ne? temanI AjJA sAMbhaLIne te te IcachApUrvaka ane hIM AvyA nahi, paNa ulaTA rAjAne tyAM belAve che! je rAjA Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra, pite tyAM jaze, te pachI temanI maheTAI kayAM raheze?" vaLI kaI belaze ke-je mahArAjA thaIne vANiyAne ghera jaze, te pachI amArI jevAne ghera teo kema nahi Ave ? ane pratyekane ghera javAthI rAjAnI halakAi dekhAze. A pramANe judA judA lekenI judI judI vANI sAMbhaLavAthI joke rAjAnI tamArI upara meTI kRpA che to paNa kene khabara paDe ke zuM thaze ? rAjAonAM mana kSaNasthAyI ane asthira hoya che, tethI kadAca temanA manamAM jude khyAla AvI jAya te mAruM kathana siddha thAya agara na paNa thAya. tethI jo dhAryA pramANe ja karavAnI IcchA hoya te te mArI sAthe sukhAsanamAM besIne tameja rAjA pAse cAle. tyAM AvIne jevI rIte mArI pAse vijJapti karI che tevI ja rIte tenI pAse paNa karo. te vakhate huM tamArAthI jude paDIne avasarogya kathanavaDe tamAruM kArya karI ApIza. dhanyakumAra paNa tyAM ja beThelA haze, te paNa te kAryamAM preraNA karanAra thaze. tyAM AvavAthI tamAruM kArya avazya siddha thaze emaja jANajo." A pramANenAM abhayakumAranAM vacana sAMbhaLyA, eTale ati abhuta bheTazuM sAthe laIne bhadrA sukhAsanamAM beThI ane ghaNA dAsa dAsIone sAthe laI abhayakumAranI sAthe rAjyAre gayA. jevA sukhAsanamAMthI utarIne sabhAmAM te praveza karatAM hatA teTalAmAM te abhayakumAre AgaLa thaIne rAjAnA kAnamAM kahyuM ke"svAmin ! zAlibhadranI mAtA vijJapti karavAnuM Ave che, te svAmae svIkAravI." pachI bhadrA rAjA pAse AvyA, ane bheTayuM dharIne praNAma karI ubhA rahyA. rAjAe AdarapUrvaka hastanI saMjJAthI besavA mATe ucita sthAna dekhADIne kahyuM ke "bhAgyavaMta zeThANI! tame bhale AvyA, lIlApati e tamAre putra khuzI Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AnaMdamAM che?" bhadrAe kahyuM ke-"svAmInI kRpADeja sukha ane lIlApatipaNuM meLavI zakAya che. jenA upara Apa svAmInI mIThI daSTi thAya tene herAna karavAne kaNasamartha che ? vaLI jenA upara ApanI saMpUrNa kRpAdraSTi thAya tene aihika sukhavilAsa prApta thAya temAM zuM Azcarya tene koNavinna karanAra thAya?" pharIthI rAjAe pUchayuM ke-"he bhadrA ! teDAvyA chatAM tamAre lIlA pati putra kema na Avyo? bhadrAe kahyuM ke-"mahArAja ! janmathI Aja sudhI ApanI kRpAthI teNe lIlApatipaNuM ja karyuM che. te krIDA karavAnuM ja mAtra jANe che, bIjuM kAMI jANato nathI. tenA svarUpanuM sarva rahasya buddhinidhAna abhayakumAra maMtrIzvara pAse meM kahI dIdheluM che. have svAmInI kRpA te amArI upara cheja, paNa vizeSa kRpA karIne Apa amAre maMdire padhAro ane sevakane pavitra kare. jyAre svAmInI saMpUrNa kRpA thAya che, tyAre kAMI vicAravAnuM rahetuM ja nathI. jevI rIte zrImada rAmacaMdra - cInI putrIne mane ratha pUrNa karavA mATe bolAvyA na hatA te paNa svayameva tene ghera gayA, ane tenA sAsarAnA ghara sudhI pote sAthe jaIne tene tyAM mUkI AvyA A pramANe aneka rIte temaNe prajAnuM lAlanapAlana karyuM che tevI rIte ApanI jevA mahAna purUSe heya che te pArakAnA moratha pUrNa karavA sivAya bIjo koI vicAra karatAja nathI. amArI jevA paramANu tulya sevakanA manoratha pUrNa thavAthI ApanI jevAnI gurUtAmAM ghaNI vRddhi thaze, kAMI paNa hAni thaze nahi. "ahe! AnuM kRpALupaNuM! aho! AnI saralatA! ahe! AnuM prajAnuM lAlanapAlana?' A pramANe aneka yuga sudhI tamArI kIrti sthira thaze; tethI kRpA karIne mArI vinaMti svIkArI - ApanA caraNanI sthApanAvaDe mAruM maMdira Apane jema sukha Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 546 dhanyakumAra caritra. upaje tevI rIte pAvana kare, ApanA amAre ghera padhAravAthI A panA sevaka lIlApatine yathArtha phaLanI prApti thaze. tene ahIM AvatAM hajAre kezane paMtha karavAnA zramatulya zrama thaze, pachI te ApanI IcchA pramANa che. tamArI AjJA keNa mAnatuM nathI ? Apa jema sukha upaje tema karo. amAre te ApanI AjJA zirodhArya che." A pramANenAM bhadrAnAM vacana sAMbhaLIne rAjAe abhayanI sAme joyuM. te joine abhayakumAra bolyA ke-"prajApAlanamAM tatpara evA ApanI jevAne temane ghera javuM yukta ja che, temAM kAMi halakAI nathI. Apa tyAM padhAraze to temano manoratha pUrNa thaze, teone anirvacanIya AnaMda thaze ane lekemAM prajAvAsa paNAnI tamArI kIrtine ghaNe prasAra thaze, pachI te Apane jema rUce tema kare." te vakhate dhanyakumAre paNa abhayakumAranAM vacanane Teke A ke-"mahArAja ! maMtrIzvara barAbara kahe che. tame tyAM jaze te prajAnuM vAtsalya karavAnI ApanI kIrtimAM ghaNI vRddhi thaze." Ama sAMbhaLIne rAjAe bhadrAne kahyuM ke "are bhadrA ! tame sukhethI ghera jAe, ame tamAre ghera AvazuM. A pramANenAM rAjAnAM vacana sAMbhaLIne harSa pUrvaka suvarNa tathA ratnavaDe rAjAnuM luMchaNuM karI sukhAsanamAM besIne bhadrA ghera gayA. pachI pitAnA pradhAnapurUSane belAvIne bhadrAe AjJA karI ke"ApaNA gharathI rAjayadvAra sudhInA mArgamAMthI kacaro sApha karAvI nAkho, sugaMdhI jaLa ITA, vicitra puSpAdika patharAvIne rastAo manahara kare, trIpatha, catuSpatha tathA mahAmaMDapane vajA, patAkA ne teraNAdikavaDe ati ramaNIya banA, mArgamAM rahelI dukAnanI zreNuone suvarNana kasabI vastrovaDe AzcaryakArI banAve, sthaLe rathaLe kRSNAgarU, agameda, aMbara vigerethI dhUpanI zreNIo Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * nava pavi. karIne Akhe raste sugaMdhavAsita kare, vaLI sthAne sthAne dukAne upara phulanAM lAMbAM teNe baMdho." A pramANe bhadrA zeThANune hukama thavAthI teo te pramANe karavA pravaryA, teTalAmAM te putranA mehathI mehita thayelA tenA uparaja hamezAM dhyAna ApanArA gobhadradeve pitAnI zaktithI ja bhUmi upara rahela rAjagRhI nagarIne svarganA nagaratulya evuM banAvI dIdhuM ke badhA loko ghaNA divasa sudhI jue topaNa vRddhi pAme nahi. pachI rAjA amayAdi pradhAne tathA rAjanA mAnanIya sAmata tathA moTI senAthI paravArelA, gIta vAditranA nAda tathA baMdijananI birUdAvaLI vigere ADaMbara sahita rAjya dvArathI nIkaLyA, ane mArgamAM karelI nagarazobhA jevA lAgyA. e zomA joIne teo cittamAM atizaya camatkAra pAmyA ane saMbhramapUrvaka pAse ubhelAne pUchavA lAgyA ke-"aho ! AvuM atizaya suMdara nagara keNe banAvyuM?" te sAMbhaLIne pratihArI purUSa belyA ke-"Apa svAmIne pitAne ghera AvavAnuM nimaMtraNa kareluM hovAthI bhadrAe A pramANe karAvyuM che. AmAM kAMI navAI jevuM nathI. haju AgaLa te na varNavI zakAya tevI racanA karelI che, te te jue teja jANe tema che. meDhethI tenuM varNana thaI zake tema nathI." rAjA A sarve hakIkata sAMbhaLIne atizaya vismaya pAmyA ane bolyA ke- "ATalA TuMka samayamAM kaNa A pramANe karI zake ? A te de. vakRtyaja dekhAya che." pachI jema jema AgaLa cAlavA lAgyA tema tema navI-pUrve nahi joyelI-anirvacanIya racanA teo jovA lAgyA. kSaNe kSaNe sainyanA leke ane pUrajane ati adbhuta racanA dekhavAnA kautukathI citta kheMcAI javAne lIdhe AzcaryamAM nimagna thayelA khaMbhita thayA hoya tema AgaLa cAlavAne samartha thatA Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 . dhanyakumAra caritra. nahetA. jayAre koI AvIne preratuM ke-"cAle, cAle, AraLa AthI paNa vizeSa ramaNiktA che." tyAre teo AgaLa cAlatA hatA. AgaLa cAlatAM cittamAM ati camatkAra upajAve tevI racani jatA tyAre animeSa dRSTi thaI javAthI teo manuSya chatAM devatA jevA lAgatA hatA. hastinA kaMdha upara beThelA rAjA paNa Ama tema jotA hatA, ane sarva ThekANe nirUpama ane pUrve nahi joyelI ke sAMbhaLelI racanA ane cittamAM atyaMta Azcaryane dhAraNa karatA AgaLa cAlatA hatA. vaLI jayAre eka bAjunI racanA teo jotA, tyAre bIjI bAjunI joyA vagara rahI jatI, tyAre pAse rahela sevaka kahe ke-"mahArAja ! A bAju te juo, ahIM bahu jovA jevuM che. te sAMbhaLIne vAMkuM meTuM karIne rAjA te bAju jotA, tyAre sevaka kahe ke "mahArAja ! A AgaLa raheluM kautuka te juo. tyAre vaLI rAjA AgrahathI daSTine sIdhI karIne AgaLa jatA hatA. A pramANe kSaNe kSaNe skAra ane udAra gobhadradeve karelI zebhA jotA, vAraMvAra AzcaryamAM nimagna thatA ane uMcA cahyuM karIne Ama tema nihALatAM sarva vibhramamAM paDI jatA hatA. A kevI rIte banAvyuM haze ?' tenI pagale pagale zaMkA karatA, vaLI AgaLa navuM Azvarya jotA tyAre te karatAM paNa vizeSa buddhi vAparIne vicAra karatA, paNa teo koI rahasya meLavI zakatA nahotA. A pramANene vaibhava jotAM rAjAne vicAra Avate ke-"zuM A satya che? ke zuM A svama che? ke zuM A iMdrajALa che? AvI Azcarya kArI vastuo kese banAvI haze? kevI rIte banAvI haze? keTale dravyavyaya tha haze ? Azraya vinA te rahI kema zakatI haze? ahe! pudagaLanI vicitratA paNa kevI che ? jinezvaranA Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - navasa paNa, mata sivAya Ane hAI keNa jANI zake tema che? tethI jita vacana ja satya che. kAraNa ke AgamamAM kahyuM che ke "jItI gatinI vicitrattA, pudagaLanAM paryAyonI AvirbhAva tathA tiro bhAva saMbaMdhI vicitratA, ane kamanAM baMdha tathA udayanI vicitatA; A sarva vicitratAnuM hArda jinezvara agara jinezvaranA AgAmeja jANe che, bIjuM kaI jANatuM nathI, tethI kharekhara teja satya che." ( A pramANe vicAratA ane sthAne sthAne navI navI racanAo maMDapa, tathA pUtaLIothI karAtAM nRtyAdi mahA Aryo jotA "zuM A sacetana devInuM rUpa che ke acetana devInuM rUpa che? tema vAraMvAra vicAratA, vAraMvAra jinezvaranA mArga ane jJAnane satyapaNe sadRhatA teo AnaMda pAmatA hatA. jo huM A chechIne ghera na AvyuM heta te AvA vicitra ane koI vakhate nahi joyelA ane sAMbhaLelA tuke kayAMthI jota?' A pramANenI AnaMdapUrvaka kalpanA karatAM parivAra sahita zreNika mahArAjA uttama devIzobhAthI zobhatAM zAlibhadranA mahele pahoMcyA. tyAM pahelA dvAramAM praveza karatAM lIlA ratnanAM daLathI zobhatA suvarNa kaLazathI kAMtivALA thayelA, aneka uttama rane jemAM AMtare AMtare TAMgyA hatA tevAM traNa teNe rAjAe dIThA. pachI maMdiramAM pesIne AgaLa jatA hatA te vakhate pANIne zrama karAvatuM sphaTika ratnathI banAveluM bhUmitaLa joIne keTalAka bheLA mANase pANInA bhramathI vastra saMkecavA lAgyA, te vakhate buddhivaMta abhayakumAre potAnI nipuNatA dekhADavA mATe tathA ajJatAnuM hAsya nivAravA mATe hAthamAMthI sopArI nIce nAkhyuM. te sopArI bhUmi upara paDyuM, tene zabda thatAM ja "A raphATika ratnanuM bhUmitaLa che' tema khAvI Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papa0 dhanyamAra caritra. thavAthI teo tenA upara thaIne AgaLa cAlyA. pachI AgaLa divya evA maNinirmita saMbhavALuM ati suMdara sthAna jaIne rAjA cittamAM camatkAra pAmyA, ane tyAM teo besavA jAya che tevAmAM temane te Azaya mitAkArathI jANIne praNAma karIne bhadrA zeThANI kuLavadhu sahita maNi tathA muktAphaLathI temane vadhAvI ane lAkhogame suvarNa tathA ranathI temanuM luMchaNuM karIne vijJapti karavA lAgyA ke-"mahArAja ! uparane mALa pavitra karo. A svAmIne besavA lAyaka sthaLa nathI. A te dvArapALane besavAnuM tathA pazuone bAMdhavAnuM sthAna che. te sAMbhaLIne rAjA vicAravA lAgyA ke-"ahe! punyaprakRtimAM ke bheda che ? AvuM suMdara te mArUM zayanAlaya paNa nathI ! zuddha Azaya tathA bahu mAna yukta satpAtra dAnAdivaDe dhama sevavAnuM A phaLa che. jinAgamamAM kahyuM che ke-"asaMkhyAta adhyavasAyavaDe eka prakRtisthAna baMdhAya che, te paNa asaMkhyAta bhedathI bhinna kahela che, temAM paNa rasabheda anaMtA che.' A pramANe pApapunyanA vicitra bheda jinezvare kahelA che, tethI temanuM vacanaja satya che." A pramANe vicArI zuddha upagavALA thaIne nisaraNIvaDe rAjA uparanA mALe parivAra sahita cayA. te bALa vividha prakAranA ratnothI jaDelA govALa, matIothI guMthelI jALIovALa, sthAne sthAne sugaMdhI dhUpAdikathI vAsita, vividha prakAranA vAjitrAthI gAjI raheze ane bahu jovA lAyaka hatuM. tyAM AvyA eTale pharI bhadrAe vijJapti karI ke "Apa mahArAjAe te kRpA karIne haju uparane mALe padhAravuM, A sthAna dAsI, dAsa, sipAI, talavAra bhAlA vigere Ayudha rAkhanArAo ane vAjiMtro vagADanArAo mATe che. A sthAna svAmIne besavA lAyaka Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * navama pallava. nathI." vaLI rAjA cittamAM atizaya camatkAra pAmIne vicAravA lAgyA ke-ahe ! Ane puNyavilAsa te juo ! mArA sthAnathI paNa adhika suMdara dAsI vigerene besavAnuM sthAna che. ahe! A badhA ati AdarapUrvaka Apela satpAtra dAnAdikane ja cama. tkAra che." A pramANe vicAratAM mahArAjA trIje mALe padhAryA. te sthAnanuM bhUmitaLa judA judA dezamAM banela rezamI vastro vigerethI caMdranA udaya samaye saMdhyAnA raMganI jevuM ati ramya, manohara, phATika vigerenA judA judA tejathI zobhatuM ati suMdara ane ghaNuM dedIpyamAna hatuM. te joIne rAjAne tyAM besavAnI IcchA thaI. te jANIne bhadrAe kahyuM ke-"svAmin ! Apa cothe mALa padhAre. A sthAna svAmIne besavA yogya nathI. Ate vyApArIo, munime, grAhaka tathA nekarane besavAnuM sthAna che."te sAMbhaLIne rAjA vicAravA lAgyA ke-"aho ! kevuM AnuM puNyabaLa? huM rAjA chuM, A mArI prajA che, paNa baMnenA puNyamAM moTe. aMtara che. AmAM kAMI Azcarya pAmavA jevuM nathI. pUrve karelA vizeSa bhAvayukta dAnAdikanuM vizeSa phaLa zrImat jinezvaree apUrva kaheluM che te satya ja che." A pramANe vicArIne rAjA cothe mALe caDhyA. te sthaLa - thI banAvela ati suMdara ratha benI zreNIthI zobhatuM, AsapAsanI bhIMto upara jaDela ratnanA samUhane arasaparasa pratibiMba paDavAthI mArganI brAMti karAvanAra, ane rathAne sthAne bAvanAcaMdana, agara, kasturI, aMbara vigerenA dhumADAthI atizaya sugaMdhita hovAne lIdhe dhrANedriyane prasanna karanAra hatuM. te sthAna joIne sarve mANase vAraMvAra mataka dhuNAvavA lAgyA. vaLI maMdAranA puSpothI guMthelI mALAo vaDe tyAM jALIo paDelI hatI, Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAra dharmakumAra caritra. tene sparzane Avate maMda maMda pavana bahu sugaMdhI lAgato hato. uce chaTa upara lagADelA caMdranA udaya tulya ratnanI valInA valayavALA ratnamaya patra tathA puSpanuM varNana keNa karavA samartha hatuM? vaLI gumaNAmAM laTakatA maNi ane muktAphaLa vigerenA vicitra raMga jotI cakSu te sthaLethI pAchI pharatI nahatI. sthAne sthAne aneka prakAranI navI navI racanAo hatI, temAM zuM jovuM ane zuM na jevuM tema thatuM hatuM. jyAM jyAM je je jotAM tyAM tyAM daSTi sthira thaI jatI hatI; pachI rAjAdika bolyA ke-"ame te ahIM ja besazuM, ane ahIM sthiratAthI besIne badhu jazuM." tyAre bhadrA zeThANIe rAjAne Azaya jAne ratnamaya bhavya siMhAsana maMgAvI uMce sthAne te mUkAvIne uttama gAlamasurIA vigerethI te zobhAvI rAjAne vinaMti karI ke he devI! A Asana upara ApavirAje." rAjAe te siMhAsana dekhIne vicAryuM ke "A te IdranuM Asana che ke caM. dranuM Asana che?" A pramANe vicAratAM te siMhAsana upara besIne rAjAe pUchayuM ke-"bhAgyavati ! tamAre lIlApati putra kayAM che ? tene ahIM belA, ke jethI puNyavaMta evA tenuM huM darzana karUM." A pramANene rAjAne Adeza thavAthI bhadrAe sAtame mALe jaIne zAlibhadrane kahyuM ke-"putra ! nIcene mALe cAla ane A paNa gharamAM AvelA zreNikane oLakha." A pramANenAM mAtAnAM vacana sAMbhaLIne zAlibhadre kahyuM ke mAtA! temAM mane zuM kahevA AvyA che ? devA lAyaka dhana ApIne zreNika nAmanA karIANAne tame kharIdI le tamArAthI zuM huM vadhAre nipuNa chuM?" mAtAe te sAMbhaLIne kahyuM ke-"vasa! te kAMI pRthvI para vecAya tevI mUlyavAna vastu nathI, te to ama Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' . navama mArI. papaha lya che, bhAgyathI ja te vastu te maLe tema che. zAlibhadre kahyuM ke"je tema hoya te mukhe bhAge teTaluM dhana ApIne te kharIde ke jethI te bIjAnA hAthamAM jAya nahi." A pramANenI vA thI AkhA jagatamAM abhuta evI putranI aizvarya lIlA jeine mAtA vicAravA lAgI ke-"ahe! A mAre lIlApati putra zuM bole che?" A pramANe vicAratI bhadrAmAtA manamAM behuja AnaMda pAmavA lAgI. vaLI tene vicAra Avyo ke-"A pramANenuM ekaluM ati bhadrakapaNuM ane saralatA zobhA ApanAra nathI. je avasaracita jANe teja nipuNa gaNAya che tethI Ane kAMika nItinAM vacana saMbhaLAvIne huM jAgrata karuM." Ama vicArIne bhadrAe kahyuM ke-"vatsa ! zreNika te kAMI karithANuM nathI, paNa te te ApaNe svAmI AkhA dezane adhipati che. ApaNuM jevA aneka tenI sevAmAM hamezAM tatpara rahe che. ane neka mAMDaLika rAjA, sAmaMte, zreSThI vigere AThe paheAra jAgRta rahIne tenI AjJA uThAvavAne tatpara rahe che. te zuM bole che te sAMbhaLavAne tenI sevAmAM tatpara evA leka be hAtha joDIne ubhA rahelA dekhAya che. tuM paNa tenI sArI daSTivaDeja yatheccha sukhavilAsa karI zake che. je tenI daSTi phare te kaI tArI chAyA na- * chaka paNa ubho rahe nahi. te tuSTamAna thAya te sarve tuSTamAna thayelA jANavA ane te je kepe te kaI svajana saMbaMdhI vAta sAMbhaLavAne paNa utsAhavaMta rahe nahi. tethI te pote nIcene mALe AvIne vinayapUrvaka praNAma karI tene prasanna kara. te ahi A paNe ghera padhAryA, tethI tArA gharanI zobhA ghaNI vRddhi pAmI che, tethI tuM nIce AvIne vinayAdi guNa dekhADI temane namIne tArizI unnati karI te paNa tArA darzana mATeja usuka chetArA Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 554 dhanyakumAra caritra. gamanathI tenuM citta bahu prasanna thaze, ane jagatane anukULa evuM te tane bahumAna Apaze, mATe tAkIde cAla. A pramANenAM mAtAnAM vacano sAMbhaLIne zAlibhadra hRdayamAM bahu kheda pAmyA, ane vicAravA lAgyA ke-"aho ! mAre mAthe 5Na zuM vAmI che? ahe ! huM to ATalA divasathI arihaMtaneja svAmIpaNe jANuM chuM. tenI vinA bIjA koIne huM svAmIpaNe jANatA ja nathI. tenuM nAma ja hamezAM savAre uThIne huM - haNa karuM chuM, ane bhakti tathA stutipUrvaka huM tene ja praNAma karUM chuM. je mAtAe kahyuM tema mArI jevA ja hAtha pagavALe chatAM mArAthI maTe e mAre mAthe svAmI hoya to tenuM punya mArA putra nyathI ghaNuM vadhAre gaNAya, ane mAruM punya tenAthI hIna gaNAya; te pachI evA parAdhInapaNAmAM zuM sukha ? A saMsAramAM parAdhInapaNa jevuM bIjuM eke duHkha nathI. meM pUrva janmamAM thiDuM punya upArjana karyuM, ke jethI AdhInatApUrvaka anyane namanAdika karavAnuM bhAre prApta thayuM. have mAre evuM karavuM ke jethI kaI paNa aMze parAdhInapaNuM prApta na thAya." A pramANe vicArIne "mAtAnI AjJA anullaMdhanIya che' tevI kuLavAna purUSanI rItine anusarIne mAtAnI bhaktimAM hAni na thAo' tema dhArI AsanathI uThIne te mAtAnI sAthe sAtame mALathI nIce utaravA lAgyA. te vakhate zreNika ane abhayakumAra vigere uMce mukhe jevA lAgyA, ane vicAravA lAgyA ke-"are ! A te zuM iMdra che? ke degaMduka deva che? ke mutimAn punyane samUhaja che? e vakhate dehanI kAMtithI gRhane ujavaLa karatA, calAyamAna kuMDaLAdika AbharaNethI seMkaDe vijaLInA jevuM teja vistAratA ane vA Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama pakSava. ; paw NI, netra tathA mananI capaLatAne nivAratA zAlibhadde rAjA pAse AvIne vinayapUrvaka lIlAvaDe temane praNAma karyA; kAraNa ke uttama purUSane te kamaja che. zAlibhadranuM Agamana thatAMja rAjAe ati AdarapUrvaka parama prItivaDe tene hasta bhIne pitAnI pAse siMhAsana upara besADyA. zAlibhadranuM rUpa, AbharaNa, sukamAratA, madhura vANI, hAthanA abhinaya vigerethI tene utkRSTa pudaya joIne sau vizvamamAM paDI gayA, ane badhA sabhyo citramAM citrela hoya te pramANe niSTa thaI gayA; paraspara vAta karavAne paNa zaktivaMta na rahyA. mAthuM halAvavA jeTalI ja kriyA karatA teo badhA zAMta besI rahyA. rAjA paNa keTalAka vakhata sudhI tene jotAM taMbhita thaI gayA pachI ziSTAcAra pALavA mATe dhIraja dharIne hRdayane draDha karI prItipUrvaka zAlibhadrane kuzaLasamAcAra pUchavA lAgyA ke-"vatsa! tAre lIlAvilAsa avicchinna sukharUpa yasata rIte hamezAM varte che ?" zAlibhadre kahyuM ke-"zrImad devagurUnI prasannatAthI tathA Apa pUjyapAdanI kRpAthI kema navate?" A pramANe caMdana jevuM zItaLa madhura vAkaya sAMbhaLIne ullAsapUrvaka rAjAe kahyuM ke-"vatsa! tAre amArI kaI paNa jAtanI zaMkA rAkhavI nahi. yatheccha tArA manane anukULatA upaje tevA vilAsa bhegavavA; kAraNa ke tuM amane prANathI paNa vadhAre priya che. tuM netranI jema rakSaNa karavA lAyaka che. mAruM rAjaya, mArUM nagara, ane mArA aizvaryane sAra mAtra tuM ja che. raMkanA hAthamAM Avela ratnanI mAphaka tuM pratikSaNe maravA lAyaka che; tethI tuM asita vilAsa karaje; bI paNa jAtanI adhIratA rAkhIza nahi. je kAMI kAma hoya te mane jaNAvaje. je eka ghaDIe sadhAya tevuM kArya haze te eka kSaNa mAtramAM huM sAdhI ApIza. mArA - Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papa6 dhanyabhara carira. rane tArA gharanI jevuM ja gaNaje, kAMI paNa aMtara gaNIza nahi. tAra icchita vilAsamAM je kAMI vinna Ave te mane ghaNuM duHkha dAyI thaze, tethI niHzaMkapaNe vilAsa karaje." A pramANe kahIne pite kahelI vAtanI pratIti upajAvavA mATe zAlibhadranI pITha upara rAjAe hAtha mUke. rAjA jenA upara meTI kRpA batAve che tenI pITha thAbaDe che tevI rAjanIti che. rAjAnA karkaza hastaparzathI DuM. garanA nijharaNAnI mAphaka zAlibhadranA zarIramAMthI parasevAnA biMdu TapakavA lAgyA ane tenuM zarIra muSTimAM rAkhelA rAtapatranA puSpa nI mAphaka glAni pAmI gayuM. te dekhIne bhadrAe rAjAne vinaMti karI ke-"svAmina!A pItaLanA deva jevo che. svAmInA pratAparUpI ane sine tApa sahana karavAne te samartha nathI, tethI tene rajA Ape eTalete tenA vilAsabhuvanamAM jAya." te sAMbhaLIne rAjAe harSapUrvaka bahumAna ApIne tene rajA ApatAM kahyuM ke-"vatsa ! sukhethI uparanA mALe jA." te pramANe bhUpatine Adeza maLavAthI zAlibhadra te kSaNeja mehathI chuTele bhavyAtmA lekAMtamAM jAya tevI rIte sAtame mALe cAlyA gaye; tyAM jaIne vairAgyanA raMgathI hRdayane bharate te zayyAmAM vathatAthI beThe ane vairAgyane lagatAja vicAra karavA lAge. have bhadrAe aMjaLI joDIne bahumAnapUrvaka parivAra sahita rAjAne bhejana mATe AmaMtraNa karyuM. rAjAe paNa ati Adara ane bhakti dekhIne AmaMtraNa svIkAryuM. pachI zata, saha stra ane lakSa saMkAe banAvelA tathA zata, sAhasa ane lakSa dranA vyayathI nirmANa thayelA zatapAka, sahamrapAka, ane lakSapAka tailevaDe majajanazalAmAM laI jaIne nipuNa abhaMga karavAvALAoe rAjAdi sarvane atyaMga karyuM. tyArapachI suvAsita Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . navama pavi. papa --- uSNa tIrthajaLa vaDe rAjasnAnanI vidhivaDe rAjAe ramAna karyuM nhAtAM nhAtAM rAjAnA hAthamAMthI rIsAyelI strInI mAphaka maNimudrikA nirmAlya kuImAM paDI gaI. snAna karIne zuddha rakta vastra vaDe aMga luMchI bAvanAcaMdananA rasavaDe tenA gAtro upara sevakee vilepana karyo pachI zuMgAra karavAno avasare AbhUSaNa paheratAM rAjAe AMgaLI upara mudrikA dekhI nahi, tyAre te zedhavA mATe Ama tema jovA lAgyA. vAraMvAra hAthanI AMgaLI sAmuM te jotA hatA, ane vicAratA hatA ke-"rAjayanA sArabhUta mArUM mudrAratna guma thaI gayuM. have zuM karuM ?kenI AgaLa vAta karUM? pArakAne ghera AvIne ALa ApavuM yukta nathI. A pramANe te vicAratA hatA tyAM bhadrAe nipuNatAthI jANI lIdhuM ke-"rAjAnuM mudrAdi kAMI AbhUSaNa khovAyuM lAge che." tethI bhrakuTInI saMjJAvaDe dAsIne kahyuM ke-" jaLayaMtravaDe kuImAMthI AbhUSaNe badhA bahAra kADha, jethI rAjAnI mudrikA nIkaLaze." dAsIe te pramANe karyuM, eTale meTA nagaranA zrImaMte pAse Avela nidhana gAmaDIAnI jema sarva uMcA alaMkAromAM rahelA pitAnA nirmAlya mudrAratnane joIne rAjAe dAsIne pUchayuM ke "A badhA uttama alaMkAre kenAM che?' dAsIe kahyuM ke-"mahA rAja ! amArA svAmI zAlibhadranA hamezAM tyajI dIdhelA A nirmAlya alaMkAre che. te sAMbhaLIne vismita thayelA rAjA ciMtavavA lAgyA ke--"ahe ! punyanI gati anirvacanIya che. ahI svAmI sevakanA punyane aMtara juo. pitapotAnA vicitra adhyavasAyanI prabaLatAthI karelI dharmakaraNanA vicitra phaLa maLe che, evI jaina AgamanI vANI mithyA thatI nathI. " tyArapachI pitAnI mudrikA grahaNa karIne zuddha vastra paherI Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 558 dhanyakumAra caritra. pUrva taiyAra karI rAkhela uttama AsanavALA ramaNIya bhajanamaMDapamAM uttama Asana upara teo barAjayA. pachI gebhadradeve Apela tathA vividha vastuovALI haziyAra raiyAoe banAvelI aDhAra bhedevALI navI jAtanI ane divya rasavatI parivAra sahita rAjAne bhadrAe pIrasI, pachI rAjAdika sarve te uttama, navIna prakAranI, susaMskArita, vividha racanAvALI navIna raI AsvAdatAM hRdayamAM bahuvimita thayA, ane "A zuM? A zuM? ' ema vAraMvAra raseiyAne pUchavA lAgyA. khAtAM khAtAM rasavatInA svAdanI prazaMsA karatAM teoe IcchAnusAra udarapUrti karI. jamIne uDyA eTale pAchA teo badhA jayAM prathama beThA hatA tyAM AvIne beThA. pachI ratna jaDelI suvarNanI kebImAM pAMca sugaMdhIvALA tAMbuLanAM bIDAM temanI pAse mUkavAmAM AvyA. te teoe lIdhA pachI divya attarAdikathI temane chAMTaNA karIne vividha prakAranA vastra ane AbharavaDe sarvane satkAra karavAmAM Ave; vaLI rAjAne vividha dezomAM upajelA uttama vacce, ratnathI khIcakhIca bharelA vividha AbharaNe, ane aneka divya roe bharelA thALenI bheTa karI. vaLI aneka azvo, ratha, tathA elacI, lavIMga, jAyaphaLa vigere svAdima padArtho, drAkSa, akhoDa, badAma, pitA vigere khAdIma padArtho tathA bIjI pUrve nahi joyelI aneka vastuonuM bhaMTaNuM karIne rAjAne tRpta karyA-saMte vyA. rAjAe paNa prasanna cittathI bhadrAne kahyuM ke "bhadre ! tamArA lIlApati putranuM bahu yatnathI rakSaNa karajo. mArI jevuM koI kAma hoya to sukhethI kahejo, jarApaNa aMtara gaNaze nahi. mAruM ghara te tamAruM ghara che temaja gaNajo. tamArI sAthe bhAre sevya sevakano saMbaMdha nathI. AkhuM rAjya tamArUM ja che tema Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . navama pahAva. papaha gaNaje, koI jAtanI zaMkA karaze nahi. zAlibhadra te mArA deza, nagara ane rAjayanuM maMDana (AbhUSaNa) che, tethI te mane prANathI paNa adhika vahAle che. A pramANe kahI bahumAna karIne rAjA sthAnake gayA. have zAlibhadra te mukha nIcuM rAkhI udAsa manathI vicakaratA hatA ke-"meM pUrva janmamAM pUruM sukRta karyuM nathI, zrImati jinezvaranI AjJA pUrNa bhAvathI ArAdhI nathI, tethI ja A bhavamAM viSamizrita miSTAnnanI jema parAdhInapaNu sahita sukha prApta thayuM che. parataMtratA sahita je sukha te duHkhatulya ja jANavuM. meM te pUrve muktinA sthAnarUpa zrImat jinezvara vagara bIjA keIne vAmI tarIke jANyA nahotA te Aje jANyA. AvuM parAdhIna vRttithI jIvavuM te nirarthaka che tethI have huM mArA AtmAne vAdhana karIne, svAdhIna sukhanI siddhi mATe zrImata jinezvaranI AjJAne ja AgaLa karIne, gurUnA caraNanI upAsanA pUrvaka zrImad ratnatrayanI prApti karAvanAra cAritradharmanI ArAdhanA karIza. te cAritranI ArAdhanAthI vAdhIna ane svarUpamaNa sukha meLavI zakAya che. have to mAre teja karavuM, tene visaravuM nahi. mukhe amRta ane bhItaramAM bharela viSavALA ghaDAnI jevA ratirUpa rAkSasane have vizvAsa ja kare nahi. A badhuM IdrajALa tulya che, temAM kone vizvAsa kare ?" zAlibhadra A pramANe bhAvanA bhAve che tevAmAM teNe devaduMdubhine nAda sAMbhaLe. te sAMbhaLIne sevakone teNe pUchayuM ke-"are sevake ! A devaduMdubhi kayAM vAge che?" teoe kahyuM ke"svAmina ! bhavyajInA prabaLa bhAgyanA udayavaDe vaibhAragiri upara mehatimirane nAza karavAmAM sUryasamAna zrImana mahAvIra svAmI Page #599 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. samavasaryA che, tethI deva dubhi vagADe che. te sAMbhaLIne - rama pavitra zrIvIraprabhunA Agamana zravaNathI varasAdanA gajaravathI mayuranI jema zAlibhadra bahu AnaMda pAmyA. pachI harSapUrvaka bhaktibhArathI bharelA ane sArA alaMkAe alaMkRta zAlibhadra sAre parivAra laIne sukhAsanamAM besI zrImadda vira jitedharane vAMdavA mATe vaibhAragiri upara gayA. zrI vIrabhagavAnanuM dUrathI darzana thayuM ke tarata ja sukhAsanamAMthI utarIne pAca abhigama sAcavI traNa pradikSaNA daI paMcAMga namaskAravaDe namaskAra karIne yAcita sthAne dezanA sAMbhaLavAnA AturapaNe zAlibhadra beThA. eTale zrI vIra bhagavate saMsAravAsanAthI thayelA kalezane nAza karanArI AkSepaNa vigere cAre bhede yukta dezanA ApavAnI zarUAta karI. dezanA prAraMbha karatAM teoe kahyuM ke - Adityasya gatAgatairaharahaH saMkSIyate jIvitaM, vyApArairbahukAryabhAragurubhiH kAlo'pi na jJAyate // dRSTvA janmajarAvipattimaraNaM trAsazca notpadyate / pItvA mohamayI pramAdamadirAmunmatta bhUtaM jagat // 1 // sUryanA javA AvavAthI-udayAtathI hamezAM jIvita kSINa thatuM jAya che, bahu kAryathI bhAre thaI gayelA vyApArathI jatA samayanI khabara paDatI nathI, janma, jarA, vipatti tathA maraNanAM duHkha joIne trAsa thatuM nathI, ahe! meha ane pramAdarUpI - dirA pIne AkhuM jagata unmatta banI gayuM che.' "anAdi kALanA zatrubhUta pAMca pramAdane vaza paDele jIva tattvAtattvane kaI rIte jANato nathI. judI judI gatimAMthI Avine eka gharamAM upajelAone ajJAnavaza prANI pitAnA mAne che, te mArA che, te hitakArI che evI rIte A jIva teone mAne Page #600 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | navama pallava pA - - - che. temanAM piSaNa mATe aDhAre pApasthAnake seve che. tenA dukhathI duHkhI ane tenA sukhathI sukhI dekhAya che. "A mArA putra, bAMdhavAdika bhaviSyamAM mane sukha ApanArA thaze tema mAnato jIva teonuM piSaNa karavAmAM kALa gumAve che, karmanI lAMbI sthiti bAMdhe che, paraMtu sukha-duHkhanI prApti te pitAnA karelA punya-pApanA udayanA baLathI ja thAya che. je punyane udaya heya te sarve ajANyA, nahi oLakhItA, jenI IcchI tarka ke saMbhAvanA paNa na karIe tevA AvIne sevA kare che, ane pApane udaya heya te ghaNA vakhatanA paricita, ghaNA divasanA pidhelA ane prANavyayathI jene pALelA hoya tevA paNa sukha ApanArA thatA nathI, paraMtu duHkha ApanArA-dilagIrI karAvanArA thAya che. jevI rIte subhUma cakravartI pApane udaya thayo tyAre cha khaMDane bhaktA, cauda ratnane svAmI, nava nidhAnane adhipati, be hajAra yakSe jenI sevA karavAmAM tatpara hatA te chatAM paNa samudramAM DubI gaye. vaLI je subhama cakravaoMnA ekeka hAthamAM cAlIza lAkha aSTApada prANI jeTaluM baLa hatuM, je cakravata jevI rIte sthaLa upara tevI ja rIte jaLa para page vihAra karI zake te have je hAthamAM Avela jaLanA paNa be bhAga karI zako hato, hAthe karIne pakSInI mAphaka je AkAzamAM uDI zakatA hatA, vaLI bhUmimAM pesIne Icchita sthaLe je nIkaLI zakto hato, mane jyanI mAphaka jaLamAM gati karI zakatA ho, vaLI aneka prakAranA vividha mahimAvALA ratnauSadhAdika tathA maMtra, yaMtra, taMtrAdika jenA bhaMDAramAM rahelA hatA, jene dakSiNa ane uttara zreNinI svAminI garI, gAMdhArI, rohiNI, prajJapti vigere mahAvidyAo siddha thayelI hatI, jenA vimAna calAvanArA deve sadA sevakanI mAphaka tenA hukamamAtrathI ja kArya karanArA hatA, jenI pAse jaLamAM gati karavAmAM kuzaLa Page #601 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para dhanyakumAra caritra. aneka ghaDA hatA tathA vahANAdika yAnapAtrathI paNa adhika samudrajaLa taravAmAM samartha carmaratna hatuM, je hamezAM cauda ratna navanidhAna vigerenA maLIne pacIza hajAra devatAothI sevAtuM hatuM, AvI divALe tathA baLathI garvita thayele subUma cakravartI pApane udaya thaye tyAre samudramAM paDIne DubI gaye. tenuM ja jyAre punyanuM baLa hatuM te vakhate atakita rIte, nahi belAla cakra paNa utpanna thaIne tenA hAthamAM AvyuM hatuM ane tenA vaDe jeNe AkhuM bharata jItyuM hatuM tene ja jayAre pApodaya thaye tyAre te caka vidyamAna hatuM te paNa tenuM kArya sAdhavAmAM tatpara thayuM nahi. kRSNa vAsudevanA praznathI zrI neminAthe kahyuM hatuM ke- jarAkumAranA hastathI tamArUM maraNa che." te sAMbhaLIne ati dUbhAyele jarAkumAra "evuM akArya potAthI na thAya te ThIka evA vicArathI rAjayasukha tyajIne vanamAM cAlyuM gaye hatuM, paraMtu jayAre kRSNanA pApane udaya thaye tyAre jarAkumAranA ja bANathI kRSNa marAyA; tethI kuTuMba upara je vAtsalyabhAva che te nakAme ja che, tene mATeno prayAsa paNa niSphaLa che.anAdi kALathI mahArAjAnA moTA bhAI karmapariNAma rAjA naTanA hAthamAM rahela mAMkaDAnI mAphaka jIvane nacAve che, eka kSaNamAtra paNa nivRtti Apato nathI. tene sahAya karanAra moha, mithyAtva, ajJAnAdika vividha prakAranA baMdha, udaya, udiraNA vigere rUpa pAMjarAmAM nAkhIne jIvane duHkha Ape che. karma kalezanI vicitratAne pUrNa prabaMdha sarvajJa zrI kevaLI bhagavaMta jANe che, paNa te kahevAne samartha nathI. tethI sahaja sukhanI icchavALAe zrI jinAgamane abhyAsa karIne karmanA badha, udaya vigerenI vicitratAne sArI rIte samajavI. ekaja punya pApanA baMdharUpa AzradvAra sevatAM vicitra prakAranAM phaLa maLe che. adhya Page #602 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama pavi. 563 vasAyanA baLavApaNAthI, gesthAna tathA vIrthasthAna asaM khyAta hovAthI samaviSama rUpe vicitra karmavipAkajIvane prApta thAya che. sarve saMsArI che je sukha duHkha anubhave che tene ApanAra karma ja che, bIjuM koI nathI. karmanA svarUpane nahi jANanAra je che bIjA keIne sukha duHkha denAra mAne che te tenA mithyAtva ane ajJAnanA vilAsarUpa che. teoe dharmane kAMI paNa oLakhe nathI, teo anAdi kALathI bhramamAMja paDelA che; tethI dha"dattanI mAphaka pahelA karmanuM svarUpa jANIne pachI jema A bhAnuM hita thAya tema vartavuM. " mahAvIra bhagavaMte A pramANe kahyuM eTale sabhAjanoe pUra chayuM ke-"svAmin ! te dharmadara koNa hatuM, jeNe karmakadArthanA jANIne svahita AcaryuM?" temane prazna sAMbhaLIne bhagavaMta belyA ke tenI kathA sAMbhaLe - dharmadattanI kathA. Aja bharatakSetramAM kAzamIra nAmano deza che. temAM caMdrapura nAme nagara hatuM. te nagaramAM nyAyamAM ekaniSTha yazodhavala nAme rAjA rAjya karatA hatA. tene yazomatI nAmanI rANI hatI. tenI kukSithI utpanna thayela ghaNA guNavALA caMdradhavaLa nAme putra hatuM. te sarva zAstramAM pravINa, sarva zAstranA rahasyane jANanAra ane sarve dhanurvedAdi kaLAmAM nipuNa hatuM ane khAsa karIne zukanazAstramAM bahu vicakSaNa hatuM. eka divase rAtre potAnA A vAsanA uparanA mALe te sukhanidrAthI sutA hatA te vakhate pA. chalI rAtrIe eka ziyALaNIne zabda teNe sAMbha. zagAlInA zabdo samajavAmAM te kuzaLa hevAthI hRdayamAM vicAra karatAM tene evuM rahasya prApta thayuM ke-"A zugAlI kahe che ke tamane mahAna lAbha Page #603 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. thavAne che." A pramANe hRdayamAM vicAra karIne te ubho thaye ane khagna hAthamAM laIne tenA zabda anusAra te smazAnamAM gaye. te sthaLe eka agnikuMDanI vacce baLatA zabathI utpanna thayele suvarNapurUSa teNe joye. tene dekhIne avasara jANanAra te kumAre pAse rahelA sarovaramAMthI pANI lAvIne, te suvarNapurUSa upara pANI sIMcI agnikuMDamAMthI tene bahAra kADhayo, ane anya sthaLe bhUmimAM tene bhaMDArIne, te sthaLe nizAnI karI, ghera AvIne sukhethI suI gaye. prabhAta thaye eTale vAjitrAnA nAda tathA baMdinA AzirvacanathI te jAgI gaye. pachI devagurUnA maraNapUrvaka uThIne prabhAtanAM kRtya karI rAjasabhAne gya vastra tathA alaMkAro gya rIte paherIne sIpAIonI sAthe pitAne namavA mATe te rAjasabhAmAM gaye. rAjasabhAne gya ane bhigama sAcavIne rAjAne teNe namaskAra karyA. pachI sarve sabhyae paNa yathAyogya rIte vinayapUrvaka tene namaskAra karyA. rAjA ati nehayukta vAkyovaDe sanmAna ApIne tene pitAnI pAsenA Asana upara besADI kuzaLakSema pUchavA lAgyA. A vakhate pratihArI sabhAmAM AvI be hAtha joDIne ubhe rahyo. tyAre rAjAe bhrakuTInI saMjJAvaDe pUchayuM ke tuM kema Ave che?" pratihArIe vinayapUrvaka vijJapti karI ke-"ravAmin ! keI bhavya purUSa mAthe rAkhane Tepale mUkIne bahu gADha svara vaDe huM luMTA, luMTAye" ema pikAra karate AvyuM che. te bahu vileLa dekhAya che, tethI ahIM AvatAM mULadvAra pAse meM tene aTakAvyuM che, tethI he svAmina! tene mATe zuM AjJA Apa cho?" A pramANenAM pratihArInAM vacane sAMbhaLIne rAjAe vicAryuM ke"vyavahAra zAstramAM paNa kahyuM che ke Page #604 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama pakSava. 565 durbalAnAmanAyAnAM, bAlavRddhatapasvinAm // pizunaiH paribhUtAnAM, sarveSAM pArthivo gtiH||1|| durbaLa, anAtha, bALa, vRddha, tapavI ane harAmakherethI ThagAyelA sarvenI gati-sarvenA rakSaNanuM sthaLa rAjA che." A kAraNathI je keI ati duHkha ke saMkaTamAM paDela hoya te mArI pAse ja Ave, bIje kayAM jAya?" Ama vicArIne bhrakuTInI saMjJAvaDe pratihArIne tene aMdara AvavA devAnI rajA ApI. pratihArIne AjJA maLavAthI mULadvAra pAse ubhelA mANasane teNe kahyuM ke-"tame aMdara jAo." te paNarajA maLavAthI rAjasabhAmAM AvIne nabharakArapUrvaka prathamanI jemaja pikAra ka. ravA lAgyuM. tyAre rAjAe kahyuM ke-"are duHkhita mANasa! tuM svastha thaIne tArUM duHkha nivedana kara. zuM tArUM kAMI gayuM che? athavA keI duSTa tAro parAbhava karyo che? athavA khAtara pADIne luMTArAoe tAruM sarvasva luMTI lIdhuM che? athavA raste AvatAM tArUM dravya ceree erI lIdhuM che? athavA tArA gharamAM rahelA koi gharanA ja mANase ati priya evuM tAruM AjIvikAdravya vizvAsaghAta karIne haraNa karI lIdhuM che ? A duHkhamAMthI tane zuM duHkha AvI paDyuM che ke jethI tuM pikAra kare che te kahe." A pramANenAM rAjAnAM vacana sAMbhaLIne te bolyA ke- "deva ! Aje rAtre mAre suvarNapurUSa carANe che. have huM zuM karuM? koNe te harI lIdhe te huM jANatA nathI. konI pAse jAuM? tethI punyanA nidhAna evA mahArAjAnI pAse te kahevAne Avyo chuM. kahyuM che ke-A pRthvItaLamAM kRpALu rAjA pAMcamA kapALa che, daivathI parAbhava pAmelA evA mane tamAruM ja cheraNa che." rAjAe tenuM kRzAMga ane malina vacce jaIne kahyuM ke Page #605 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 566 dhanyakumAra caritra. "are pikAra karanArA ! kharekharUM bela. tAro Ave AkAra ane dAridrayamUrtirUpa tane jotAM suvarNapurUSane tuM lAyaka dekhAtuM nathI. jene suvarNapurUSa prApta thaye heya tenI AvI avasthA na hoya; kAraNa ke mahA bhAgyavaMtane ja tenI prApti thAya che. jene suvarNapura rUSa maLe heya tenA lakSaNe te badhA prakaTapaNe ja dekhAya che. kucelinaM daMtamalA'vadhAriNaM, bahAzinaM niSThuravAkyabhASaNam / sUryodaye cAstamane ca zAyinaM, vimuJcati zrIryadi cakrapANinam // - "kharAba vasUvALa, dAMta upara mela rAkhanAre, bahu khAnAre, niSphara vAkya belanAre, sUryodaya pachI ane sUryAsta pahelAM zayana karanAre-teTalA cakravartI heya te paNa lakSamI tene tajI de che.' vaLI kahyuM che ke dakSiNAbhimukhaM zete, kSAlayatyadhrimaMghriNA / mUtramAsUtrayatyUvo, niSThIvati catuSpathe // 1 // dakSiNa sAme mAthuM rAkhI sunAre, pagavaDe paga dhanAre; ume ume mutaranAre ane cekamAM thuMkanAre-tene paNa lamI tajI de che.' A pramANe hIna punyavaMtanAM ghaNAM lakSaNe zAstramAM kahelAM che. je purUSa be hAthe zarIra khaMjavALa, dAMta ane mUcha cAvyA kare, AvA daridratA sUcavanArA lakSaNe jenA aMga upara dekhAya tene mahAlabdhi ane siddhi vigere maLe nahi ane tenI pAse behu dhana na hoya.' tArAmAM tevAM lakSaNe rapaSTa dekhAya che, te dhana sUra cavanArA nathI, tethI sAcuM kahe. je kAMI bIjuM sAcuM duHkha heya te kahe, nakAmI baDAI mAravAthI zuM ?" te vakhate sabhyae kahyuM ke-"mahArAja ! Ape je kahyuM te sAcuM che, paNa Ane pra Page #606 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama pavi. 567 thama pUchavuM joIe ke "kevA upAyavaDe tane suvarNapurUSa maLe? tenA uttarathI sarva jaNAI Avaze. A pramANe sabhyanuM kathana sAMbhaLIne rAjAe pUchayuM ke-"are purUSa! kyA upAyavaDe ane kenI sahAyathI tane suvarNapurUSa prApta thaye te kahe." te sAMbhaLI te purUSe kahyuM ke mahArAja ! sAMbhaLe - Aja nagaramAM zrIpati nAme zreSThI raheto hato. tene ghera lakSmI vilAsa hate. lakSmIne te AvAsa thavAthI lakSmIno "kamaLAvAsa bhUlAI gayuM hatuM. tene zrImati nAmanI patnI hatI. tenI sAthe zrIpati sukhethI rahetuM hatuM. eka divase te zrImati pitAne ghera AvelI vasakhIne putranA lAlanapAlanamAM tatpara dekhI pitAnA aputrapaNAnA duHkhathI duHkhI thaI. kahyuM che ke - aputrasya gRhaM zUnyaM, dizA zUnyA abAMdhavAH / mUrkhasya hRdayaM zUnyaM, sarva zUnyaM daridratA // 1 // aputranuM gRha zUnya, bAMdhava na hoya tenI dizA zUnya, bhUkhanuM hRdaya zUnya ane dAridrInuM sarva zUnya jANavuM." bhajananA samaye zreSThI ghera AvyA tyAre tene duHkhI jaI tenA duHkhanuM kAraNa pUchayuM. teNIe paNa bhejana pachI duHkhanuM kAraNa kahyuM. te sAMbhaLI duHkhI thayo te zreSThI vicAravA lAgyuM ke gehaM pi taM masANaM, jattha na dIsanti dhUlidhusaraM nicaM / uThanti paDanti raDanti do tini DibhAI // jenA gharamAM dhULathI malIna thayelA be traNa bALake uThatA nathI, paDatA nathI, raDatA nathI te ghara smazAnatulya che. vaLI kahyuM che kepiymhilaamuhkmlN, bAlamuhaM dhUlighUsaracchAyaM / sAmImuhaM muppasannaM, tinni vi puNNehiM pAvanti // vahAlI patnInuM mukhakamaLa, dhUlithI malIna thayela - Page #607 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 568 dhanyakumAra caritra. rIravALuM bALakanuM mukha, kamaLa ane suprasanna evuM svAmInuM mukha-A traNe punyathI ja prApta thAya che." A pramANe vicArIne teNe patnIne kahyuM ke-"priyA ! viSAda karIza nahi. putraprApti mATe huM prayAsa karIza." tyArapachI zreNI maMtra, taMtra, yaMtra, deva-devI pUjana vigere mithyAtvanA kAryamAM pravaryA. duHkhI mANasa zuM zuM karatA nathI? kahyuM che ke ArtAH devAn namasyanti, tapaH kurvati rogiNaH / nidhanA vinayaM yAnti, kSINadehAH suzIlinaH // A mANase sarva devane name che, regI tapasyA (lAMghaNa) kare che, nirdhana manuSya vinaya Acare che ane zakti vagaranA mANase suzIla thAya che. vaLI kahyuM che keihloiymmi kajje, savvAraMbheNa jaha jaNo kuNai / tA jai lakkhaMseNa vi, paraloe tahA suhI hoi // A leka saMbaMdhI kAryamAM jeTalo prayAsaleka kare che, tene lakSAMza prayAsa paNa je paraleka mATe kare che te sarvatra sukhI thAya." eka divasa te zeThanA mitra dhanami tene kahyuM ke-"bhAI ! tuM mithyAtva AcarIza nahi. mithyAtva AcaravAthI ApaNeja bhavarUpI aMdhArA kuvAmAM paDIe chIe. vaLI ApaNuM pachI ApaNA putrAdika paNa ApaNane anusarIne gADha mithyAtva seve che, tethI teo paNa paraMparAe saMsAramAM Dube che. kahyuM che ke sammataM ucchidIya, micchattArovaNaM kuNai nikulassa / teNa sayalovi vaMso, duggaimuhasammuhaM nIo "samyakatvane ucchedIne je pitAnA kuLamAM mithyAtvanuM AropaNa kare che, teNe tene Akhe vaMza durgatinI sanmukha karyo ema samajavuM " ane- Page #608 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ..navama pavi. 568 micchataM ucchiMdIya, sammattArovaNaM kuNai niakulasya / teNa sayalo vi vaMso, siddhipurIsaMmuhaM nIo // 2 // je purUSe mithyAtvane uchedIne pitAnA kuLamAM samakitanuM AropaNa karyuM teNe pitAnA AkhA vaMzane siddhipUrInI sanmukha karyo ema samajavuM.' vaLI je kadI mithyAtvanA AcaraNathI putra thAya te paNa devazarmA brAhmaNanI mAphaka pariNAme te duHkhI ja thAya che. tenI kathA A pramANe devazarmA dvija kathA. eka gAmamAM devazarmA nAme brAhmaNe putraprApti mATe pAdaradevatAnI ArAdhanA karI, ane tene kahyuM ke-"bhagavati ! jo mAre putra thaze te tArA devakuLanA bhavya dvAre karAvIza, maMdiranI pAse aneka vRkSathI zobhatuM taLAva karAvIza, ane prativarSa eka bekaDAnuM baLIdAna ApIza." A pramANe yAcanA ane niyama karyA pachI daivasaMgathI tene putra thaye. harSathI bharelA hRdayavaDe teNe mahotsava karIne te putranuM "devIdatta' evuM nAma pADyuM. pachI devazarmAe bhaktivaDe devInA bhavanane uddhAra karAvyuM, tenI nachakamAM taLAva karAvyuM, tenI pharatI pALa upara vRkSo ropAvyA, ane brAhmaNane lAvIne meTI pUjA karAvI, devInI AgaLa eka bekaDAne vadha karyo ane brAhmaNone jamADyA. A pramANe te prativarSa karate hate. anukrame te putra yauvana vaye pAye, eTale tene paraNAvya. anukrame AyuSyane kSaya thatAM gRha ane putrAdinI ciMtAmAM ArtadhyAnathI mArIne te dvija teja nagaramAM bekaDe thaye. tenA putra vaSane cheDe teja bekaDAne dravyathI kharIdyo ane thare Aye. te bokaDAne pitAnuM ghara jaIne jAtimaNa zAna Page #609 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 500 dhanyakumAra caritra. utpanna thayuM. pUrvanuM badhuM svarUpa teNe jANyuM. pachI manamAM bIdhelA te bekaDAne jayAre vadha karavA devI pAse laI javA lAgyA tyAre te cAlatuM nahotuM. tene putra baLAtkAre kheMcatA hatA, paNa te cAlatuM nahotuM. te samaye mArge jatAM eka sAdhu jJAnathI tenuM svarUpa jANuM te bekaDAne pratibodhavA eka gAthA bolyA ke khaDu khaNAviya te chagala, teM Aviya rUkha pattie jannavaha, aha kAM muMbarUM muka / 1 / he bokaDA ! teMja khADo khaNa, teMja vRkSo Aje paNa karyA ane teMja bekaDAne vadhu pravartAvyuM. have tuM bubArava zA. mATe kare che?' A pramANenuM muninuM vAkya sAMbhaLIne sAhasa dhAraNa karI te bekaDe cAlyuM, te dekhIne sarve leke camatkAra pAmyA. pachI vimita cittavALA devadatte sAdhune pUchayuM ke mane bekaDAne calAvavAne maMtra zIkho." sAdhue kahyuM ke-"zA mATe ?" brAhmaNe kahyuM ke AvA kAryamAM kaI vakhata kAma Ave." sAdhue kahyuM ke-"bhe bhadra! ajJAna vaza thaIne tuM zuM bole che? dvije kahyuM ke-"ajJAnavaza kema ?" sAdhue kahyuM ke-"A bokaDe tAre pitA che, jAtivamaraNa jJAna utpanna thavAthI pitAnuM maraNa jANIne te cAlate nahe. pUrve A jIveja mithyAtvanI zraddhAthI aneka bekaDA haNyA che. te karmanA udayathI te paNa bekaDa the che je mArA vacanamAM zaMkA rahetI hoya te A bekaDAne chuTa mUka, eTale tArA pitAe je vAta tane kahela nathI, tethI je dravya teM meLavyuM nathI te A bekaDe dekhADaze. pachI A vAta sAcI mAnaje." A pramANe sAMbhaLIne devIdatte te pramANe karyuM Page #610 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : navama, pavi. 571 eTale tarataja te bekaDo dravyanA sthAna pAse jaIne petAnI kharIvatI khaNavA ane dravya batAvavA lAgyuM. te dekhIne te brAhmaNane sAdhunAM vacanamAM vizvAsa AvyA pachI mithyAtvane tajIne te parama zrAvaka thayo ane dharmane ArA. | iti devazarmA dvija kathA. - tethI he zrIpati ! tuM paNa devazarmA dvijanI mAphaka micAtya sevavAthI mahA uMDA bhavakRpamAM paDIne saMsArabhramaNa karIza." A pramANenI dhanamitranI vANI sAMbhaLIne zrIpatie mithyAtva cheDI daIne mitrane pUchayuM ke-"he mitra ! zuM upAya karUM ? te kahe." teNe kahyuM - vItarAgasadRzo na hi devo, jainadharmasadRzo na hi dharmaH / kalpavRkSasadRzo na hi vRkSaH, kAmadhenusadRzI na hi dhenuH // 1 // vItarAga je keI deva nathI, jainadharma je kaI dharma nathI, kalpavRkSa jevuM kaMI vRkSa nathI ane kAmadhenu jevI koI gAya nathI." A kAraNathI tuM jainadharmane draDhapaNe ArAdha, jethI tArA vAMchita mAtra pUrNa thaze." A pramANenAM mitranAM vacana sAMbhaLIne ne zrIpatie zrAvaka dhama aMgIkAra karyo. traNa kALa jinezvaranI pUjA karavA lAge, ubhaya kALa pratikramaNa tathA sAmAyika karavA lAge, hamezAM paMcaparameSThI mahAmaMtranuM smaraNa karavA lAge, sAte kSetramAM dhana vyaya karavA lAgyo ane dIna tathA hInane uddhAra karavA lAge. A pramANe karatAM cha mAsa vItI gayA. pachI eka divase zayyAmAM sutela te zeTha pAchalI rAtre jAgIne vicAravA lAe ke-ahe! jainadharmane sevatAM paNa koI phaLa siddhi dekhANa nahi. zuM A dharmanuM ArAdhana paNa niSphaLa jaze?" A pra Page #611 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa72 dhanyakumAra caritra mANe te vicArate hatuM tevAmAM zAsanadevIe tene kahyuM ke"are mUDha! meLavela phaLane hAra nahi. dharmanA phaLamAM zaMkA na kara. kahyuM che ke - AraMbhe natthi dayA, mahilAsaMgeNa nAsae baMbhaM / saMkAe sammattaM, pabajjA atthagahaNeNa // 1 // AraMbhamAM dayA nathI, mahilAnA saMgathI brahmacarya nAza pAme che, zaMkA karavAthI samyatva nAza pAme che ane dhana rAkhavAthI pravrajayAne nAza thAya che. vaLI kahyuM che ke - dharmo maMgalamuttamaM narasurazrIbhuktimuktiprado / dharmaH pAti piteva vatsalatayA mAteva puSNAti ca // dharmaH sadaguNasaMgrahe gururiva svAmIva rAjyapado / dharmaH snihyati baMdhuvad dizati vA kalpadruvad vAMchitam // 1 // dharma sarvotkRSTa maMgala che te manuSyanI ane devatAnI lakSmI tathA bhogavilAsa ane mesukha Ape che, pitAnI jema pAlana kare che, vatsalapaNAthI mAtAnI jema piSe che, gurUnI mAphaka sada guNane saMgraha karAve che, svAmInI jema rAjya Ape che, baMne dhunI jema saneha dekhADe che ane kalpavRkSanI jema vAMchita mAtrane Ape che. tethI huM vicAramUDha ! dIna hInane uddhAra karavA rUpa lokika dharma paNa jo niSphaLa jato nathI, te pachI agaNya puNya heya teja prApta thAya te sarvajJabhASita lettara dharma A cha niSphaLa kema jAya ? kadi paNa jAya ja nahi. tAre eka guNavAna putra thaze, paraMtu dharmamAM zaMkA karavAthI te putranuM sukha joiza nahi, tethI have dharmamAM sthira buddhi kara. " A pramANe kahIne zAsanadevI aMtardhAna thaIzreSThIte sAMbhaLIne hadayamAM harSa pAme, ane vicAravA lAgyo ke jo putra Page #612 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama pahAva. tra thaze te jayAre te mATe thaze tyAre sukha-duHkhane ApanArathaze te joI lezuM, tenI pahelAnA kALamAM janmotsava, lAlanapAlana, tenAM kAlAM kAlAM vAkyonuM zravaNa, vividha prakAranAM AbhUpaNa vastrAdika tene paherAvavAnA ane rathanuM sukhate te huM anu uttama gRhamAM vivAhAdika karavAthI paraspara levuM-devuM vigere u sevAmAM mArA manoratha te saphaLa thaze ! vaLI avicchinna saMtAnanI paraMparA paNa vadhaze. sukha ke asukha devAnI vArtA te tyArapachI yauvana vaya prApta thaze tyAre jaNAze, prathamanuM phaLa te hAthamAM Avaze." A pramANe vicAratAM bAkInI rAtrI pUrI thaI. savAre uThI zrI jinezvaranA nAmagrahaNapUrvaka caityavaMda vakhate zrImatIe AvIne praNAmapUrvaka kahyuM ke-baravAmina ! A bharelA kaLazane mArA mukhamAM pisata meM dIThe che." zreSThIe te sAMbhaLIne kahyuM ke-"guNathI pUrNa e tAre putra thaze. mane pa. Na Aje zAsanadevatAe teja artha sUcavanArI hakIkata kahI che, tethI keI uttama jIva tArI kukSimAM avatarela che." A pramache zreSThInAM vacana sAMbhaLIne te harSapUrvaka garbhane pALavA lAgI. pUrA divasa thatAM eka putrane teNe janma Ape. zreNIe bAra divasane mahatsava karIne svajana kuTuMbIone jamADI savanI samakSa "dharmadatta " evuM tenuM nAma pADyuM. anukrame bIjanA caMdranI mAphaka te vadhavA lAge, ane sAta ATha varasanI umarane thaye, tyAre pitAe lekhazALAmAM bhaNavA me kahyuM. teNe kuLane ucita sarva kaLA zIkhI lIdhI. pachI Page #613 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 574 dhanyakumAra caritra. " dharmakaLAmAM kuzaLa thAya tevA hetuthI tenA pitAe sAdhuonI pAse tene bhaNavA mATe rAkhe, kahyuM che ke-"bahotera kaLAmAM kuzaLa evA paMDita purUSa sarva kaLAmAM kuzaLa heya paNa teo dharmakaLAne jANatA nathI te teo apaMDitaja che." pachI dharma datta anukrame yauvana vaya pAme. pitAe eka zrIdevI nAmanI zreNIputrI sAthe tene paraNAge; paraMtu zAstramAM ghaNe kuzaLa ane zAsrarasamAM atyaMta masta thayele hevAthI te eka kSaNa paNa pustaka hAthamAMthI mUkato nahote. navA navA zAstranA vivedamAM jatA kALane paNa te jANatA nahe. koI divasa strIvilAsa tathA upabhegAdi tenA smaraNamAM paNa AvatA nahi. svapnAmAM paNa strInuM nAma te saMbhArate nahIM. strI upara tenI draSabuddhinahotI paNa zAsrarasanA AsvAdamAM te ati magna thaI javAthI tenI strI tene sAMbharatI nahatI. A pramANe keTaleka kALa vyatita thaye, eTale tenI mAtAe te sarva jANyuM. pachI ekAMtamAM tene belAvIne kahyuM ke ApaNuM ghara meTuM che, te jANIne te zreNIe pitAnI putrIne sAMsArika sukha meLavavA mATe tArI sAthe vivAha karyo che, ApaNe pArakI putrI lAvyA chIe; chatAM tuM to tenI saMbhALa paNa letA nathI. strIne te sarva sukhamAM bhartAranuM mAna teja parama sukha che te sukha vinAnA bIjA badhA sukha te bhADutI sukha jevA mAne che." A pramANe bahu rIte vInavyA paraMtu mauna dhAraNa karI sarva sAMbhaLIne "sArUM, sArUM,' kahIne te te pAcho vAMcavAnA udyamamAMja lAgI gaye. tethI zrImatIe te badhI hakIkata pitAnA bhartArane nivedana karI ane kahyuM ke-"A tamAre putra sarva zAstramAM kuzaLa che, paNa gRhavyavahAramAM mUrkha hevAthI bhUkha je dekhAya che. kahyuM che ke Page #614 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMvame paNa. 55 #Athe jaug paripatu saMta vA, sarvA kalA samadhigacchatu vaacymaanaaH| lokasthitiM yadi na vetti yathAnurUpAM, sarvasya mUrkhanikarasya sa cakravartI // 1 // . "kAvya kare, agara saMrakRta bele, ane belAya tevI sarva kaLA zIkhe, paNa jo yogya lekavyavahAra AvaDe nahi to te sarva mUkhanA samUhamAM cakravartI che." A kAraNathI A bhaNele bhUkha sAkSAta zIMga ane puMcha vagarane pazuja che. jevI rIte lekamAM veda, vaidaka, vyAkaraNa, pramANa, lakSaNa ane jayotiSa zAstranA abhyAsI bhaNelAmUrkha tarIke oLakhAya che, tenI je A tamAre putra che, tethI jo tamArA putrane manuSyanI gaNanAmAM lAvavAnI IcchA hoya te tene jugArIone soMpa, jethI thoDA divasamAM ja tene teo nipuNa karaze, nahi to te hAthamAMthI game tema jANa che. zreSThIe kahyuM ke-"priyA AvI buddhi sArI nathI. kahyuM che kekaake zaucaM dyUtakAre ca satyaM, sarpa zAntiH strISu kAmopazAMtiH / klIve dhairya madyape tattvacintA, rAjA mitraM kena dRSTaM zrutaM vA ? // 1 // kAgamAM zucipaNuM, dhutakAramAM satyavaktApaNuM, sapamAM kSamA, strImAM kAmAgninI zAMti, napuMsakamAM pairya, madyapinAramAM tattvanI vicAraNA ane rAjAmAM mitratA koIe dekhI ke sAMbhaLI che?' * A pramANe jugArIomAM aneka doSa kahelA che. kAraNa ke te duSTa pApI ane kumArge javAvALA hoya che. ApaNA devache jaLa jevA svabhAvavALA putrane tenI sebata karAvavI te - gya nathI. jevA nimittamAM joDI dezuM te te thaze; paNa pachI ApaNane zeca kare paDaze. hamaNA A guNavAnuM che, pachI A deSanA samUharUpa ane ApaNA gharane vagovanAra thaze. he priye! Page #615 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 dhanyakumAra caritra. padArthanA guNadoSanA prabaLapaNAne lIdhe tenA saMsargane maLatA guNavALe manuSya thAya che. temAM tApase ane bhIle lIdhela zuka. yugaLa udAharaNarUpa che. mATe ApaNe sanmArgagAmI putra kumArgagAmI thaze, kAraNa ke kusaMgatithI utpanna thayela deSa dUra karavAne koI paNa samartha thaI zakyuM nathI. A pramANe zreSThIe ghaNI rIte tene zIkhAmaNa ApI samajAvI, paraMtu strInI tucha mati hevAthI tathA tevI ja bhavitavyatAnA yegathI zeThANue te mAnyuM nahi. te vAraMvAra tenI teja preraNA karavA lAgI. tenA bahu A grahathI zeDanuM citta paNa Akhare bharamAyuM. kahyuM che ke - je giruyA gaMbhIra thIra, moTA jeha maraTTa, mahilA te vibhamADiyA, jima kara dhariya gharaTTa // 1 // re re yantraka mA rodI, kaM kaM na bhraamyntymuuH| bhuvaHprakSepamAtreNa, karAkRSTasya kA kathA ? // 2 // jeo girUA, gaMbhIra, sthira, meTA ane maraDavALA heya teone paNa hAthamAM rAkhelI ghaMTInI mAphaka strIo bhADe che." "are yaMtra ! tuM rUdana kara nahi. mAtra AMkhanA prakSepamAtrathI paNa strIoe kone kone bhADelA nathI? te pachI hAthe khece tene jamAvavAmAM te zuM kahevuM? pachI zeThANInA ati AgrahathI zeThe jugArIone belAvIne kahyuM ke-"A mAre putra munirAjanI sebatathI mAtra dhamazAstranuM zravaNa, paThana, pAThana, parAvartanAdikamAM ja kALa gumAveche, paraMtu khAnapAna, kautuka jevA, strI sAthe vilAsa bhogavavA, vastrAbhUSaNa paheravA, vana-upavanamAM javuM, uttama rAmavALA gAyane sAMbhaLavA vigere sAMsArika sukha lezamAtra paNa jANatA nathI. 1 kuvAmAMthI pANI kheMcavAne reTa Page #616 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama paDAva. 577 A divasa zAstrane abhyAsa karyA kare che; paraMtu gRhasthane kAMI eka dharmavarga sAdhavAthI gRhastha dharmane nirvAha thaI zakatuM nathI, gurUe paNa gRhasthane traNe vaga sAdhavAnA kahyA che. mATe tame nipuNa che, zAstra abhyAsanA miSathI tame tenI pAse rahe; pachI yaMgya avasare anukULa vArtAo vigere kahIne tenuM citta AkarlI vanaupavanamAM laI javAmAM-rAgaraMgAdi sAMbhaLavAmAM tene rasika banAve. tene sarva zAstrane bahu sArI rIte paricaya che, tethI je je sthaLe tene laI jaze, tyAM tyAM tenuM citta hAda grahaNa karIne nipuNa hovAthI AnaMda anubhavaze. vaLI tame tamArI kaLAmAM ghaNuM kuzaLa che. vizeSa zuM kahuM? AjathI dharmadattane tamArA hAthamAM sepuM chuM. koI paNa prakArathI tene bhogarasika karaje. dravyanA kharcanI ciMtA na karavI, te badhe artha huM ApIza." A pramANenAM zreNInAM vacana sAMbhaLIne te jugArIo bahu AnaMda pAmyA. "bAvatuM hatuM ne vaidhe kIdhuM'te nyAyathI teone icchita maLyuM; pachI teo paraspara vicAra karavA lAgyA ke ApaNe A kumArane samasta kaLAomAM pravINa evI vezyAnA gharamAM laI jaIe; te Ane zreSThIputra jANIne tenA cittanuM raMjana karavA mATe potAnI kaLA dekhADaze. te vakhate ApaNane paNa pArakA dravyavaDe apUrva apUrva kautuke jevAne prasaMga maLaze. dravya vyaya te A zreNIne thaze. ApaNe te manuSyatva pAmIne tenA phaLe grahaNa karIzuM. vaLI ApaNa khAnapAnAdika te ApaNA cittane anukULa Ave tevo prabaMdha te zreSThI pAse karAvazuM. mahAnidhi ApaNA hAthamAM AvyuM che. temAM kAMI zaMkA karavA jevuM nathI." A pramANe paraspara vicAra karIne zekIne hukama meLa 73 Page #617 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 578 dhanyakumAra caritra. vI uttama vastrAdikanI zobhA karIne teo kumAranI pAse gayA, ane juhAraprAmAdi karIne teo beThA, pachI bolyA ke-"ravAmina ! tamArI zAstramAM ati nipuNatAnI khyAti sthAne rathAne sAMbhaLIne amane moratha thayo ke ame kumAranI pAse jaIe, ane kAMika abhyAsa karIne zAstrabodha pAmIe." tethI karNa pavitra karavA mATe tamArI pAse AvyA chIe, mATe Apa kRpA karIne amArAM karNane pavitra kare." A pramANe kahIne vinayapUrvaka kumAra pAse beThA. kumAre paNa zAstrAbhyAsanA atha dekhIne temane bahu Adara karyo ane kahyuM ke-"hamezAM sukhethI Avaje." pachI te sarve jugaTIA hamezAM kumAra pAse jaIne besavA lAgyA ane kumAra je je kahe che te vismayatApUrvaka mAthuM dhuNAvIne sAMbhaLavA lAgyA. temaja tenI prazaMsA karavA lAgyA. A pramANe karatAM keTaleka divase teoe kumAranuM citta temanA tarapha AkaryuM. eka divase saMgItazAstranI vAta nIkaLatAM eka jugaTIAe kahyuM ke-"are kumAra ! A zAstramAM eka advitIya kuzaLa mANasa atre Avela che. ame tenuM saMgIta sAMbhaLIne bahu AnaMda pAmyA hatA, paraMtu ame tenuM rahasya jANavAne ke kahevAne samartha nathI. te saMgIta zAstramAM kuzaLa mANase pUchayuM ke"A nagaramAM A zAstranA marmane jANanAra keI che, ke je meM kahela hArdane grahaNa karIne uttara Ape ?" ame kahyuM-"hA che." teNe kahyuM-che te tame tene mane meLApa karAvo." tethI je ApanI IcchA hoya te AvatI kAle tyAM padhAre. tame te sarva zAstranA arthane pAra pAmelA che, te paNa mahAna sajajana che, manuSyane oLakhanAra che, guNagrAhI che, uttama manuSya che, tamane joIne bahu prasanna thaze, Apa paNa tene jozo tyAre jANaze ke te nipuNa Page #618 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - navama pakSava. pada purUmAM agresara che." te sAMbhaLIne zAstravidamAM rasika kumAre pUchayuM ke te kayAM rahe che?' teoe kahyuM ke-"samIpe rahelI amuka vADImAM rahe che." kumAre kahyuM-"AvatI kAle ApaNe tenI pAse jazuM."te sAMbhaLIne teo AnaMda pAmyA. pachI zreNI pAse jaIne teoe kahyuM ke-"zreSTin ! ame tene kAMIka anukULa karyo che. savAre tene ame sAthe laI jazuM, tethI dravyane hukama kare. dravya vagara rasanA raMganI vArtA thaI zakatI nathI." zreSThIe dravyarakSakane kahyuM ke-"teo je bhAge te Apaje." pachI teo keTaluMka dhana laIne eka rAjAne mAnanIya gavai saMgItazAstramAM kuzaLa hatA tenI samIpe jaI kAMIka uttama vastu tenI pAse mukIne bolyA ke "AvatI kAle amuka vADImAM tame Avaje. ame te sthaLe nagaranA mukhya zreSThIne putra ke je saMgItazAstramAM kuzaLa ane paMDitane priya che tene sAthe laine tamArI pAse AvazuM. tamAre tenA cittanuM raMjana karavuM ? te raMjIta thaze te bahu dravya Apaze. tenI pAse aparimita dhana che. vizeSa zuM? jaMgama kalpavRkSa je te che. teNe kahyuM ke"bahu sAruM, jarUra lAvajo." pachI teo savAre dhamadaranI pAse AvyA. tyAM vinaya-vArtAdikathI kumArane rAjI karIne, avasara meLavI Agale divase karelo saMketa yAda Ave. kumAre kahyuM ke-"cAle jaIe." pachI sevakoe ratha taiyAra karIne hAjara karyo. te rathamAM jugArIonI sAthe besIne aneka sevakethI paravarele kumAra nagaracarcA jota jote saMgItakArane ghera AvyuM. teNe paNa bahu AdarasatkAra ApI ati ramaNIya evA gharanI pachavADenA bhAgamAM vADImAM uttama Asana upara besADIne puSpa ane tAMbuLAdika AgaLa dharI parivAra sahita tenuM Page #619 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 580 dhanyakumAra caritra. bahu sanmAna karyuM. pachI vividha prakAranA tAla, tAna, mAna, laya, graha, mAtrA, munA vigere bhedethI juduM juduM paDatuM anekarache ane alaMkArovALuM gItagAna karavAmAM te pravarte. kumAra paNa suMdara Asana upara besIne sAMbhaLavA lAge. vacce vacce gIta, gAna tathA alaMkAro ane nAyakanAyikAnA bheda tathA sthAyi, sAtvika vigere rasa utpanna karanArA vibhAva tathA anubhAva vigere bheda pragaTa karIne te kahevA lAgyuM, ane tenuM rahasya kumArane pUchavA lAgyo. kumAra paNa saMgIta zAstranA daDha abhyAsathI tenuM rUpa kahI batAvate, te vakhate te saMgIta karanAra ubhe thaI praNAma karIne tenA vakhANa karate ane kahe ke-"aho ! Apa sAhebanI buddhinuM kauzalya kevuM che?" A pramANe vAraMvAra temanI caturAI vakhANune kumAranA cittanuM teNe raMjana karyuM. kumAra kAna daIne ekatAnathI harSa pUrvaka sAMbhaLavA lAge. A pramANe be prahara sudhI teNe tenI kaLA dekhADI. kumAra dharmadatta paNa rAjI thaze. pachI jugArIoe kumAranA kAna pAse jaIne kahyuM ke"Ane kAMIka ApavuM joIe." kumAre kahyuM ke-"bahu sArUM, dAnanI te prathamaja jarUra che." pachI te ghutakAroe zreSThIne gharathI kumAranuM nAma ApIne dhana lAvI tenI pAse dharyuM. cAturya priya kumAra paNa udAratA guNa yukta hevAthI badhuM tene ApIne pharIthI AvazuM ' tema kahI tyAMthI uDyo. pachI te vATikA jete ghera AvyA. mArgamAM jugaTIAoe pUchyuM ke-svAmina ! A gaye kevo hate?" kumAre kahyuM ke-saMgItakaLAmAM bahu kuzaLa hatA, * ApaNe pharIthI jaIzuM." pachI ghera AvIne bejanAdika karI kamAra vasthAne beThe. dhutakAroe saMgItanI vAta kADhI, kumAre Page #620 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - navama para. pa81 tenI kaLAnA vakhANa karyA. pachI dhUtakAra belyA ke-"kumAra ! eka uttama strI che, te paNa saMgIta nATaka vigeremAM atizaya kuzaLa che, khAsa jovA lAyaka che." kumAre kahyuM ke-"koI divasa tene ghera ApaNe jazuM. A pramANe sAMja sudhI kumAranI pAse rahIne sAMje kumAranI rajA laI zeThANI pAse jaIne badhI hakIkata zeThANIne kahI saMbhaLAvI. teNe paNa te hakIkata sAMbhaLIne AnaMda pAmI ane teone ghaNuM dhana ApIne belI ke-"yathe27 dravya vyaya karajo, koI jAtanI zaMkA rAkhaze nahi, badhuM dhana huM ApIza, paraMtu mArA putrane bhegarasika karajo." teoe kahyuM ke-"tamArA punyabaLathI thoDA ja kALamAM tamArI IcchAnusAra thaI jaze, tyAre amArI mahenata jANaje." A pramANe kahIne teo potapotAne ghera gayA. kumAra paNa sukhazayyAmAM sute sute divase joyela saMbhArIne AnaMdita cittathI saMgItanA graMthamAM rahelA, uttama bhAvavALA ullekhone potAnA kSapazamanI prabaLatAthI vicAravA lAge. A pramANe AkhI rAtrI pUrNa karIne, savAre prAtaHkarmAdika karI pitAnA besavAnA sthaLe te AvyuM, te vakhate dhutakAre paNa ekaThA thaIne tyAM AvyA. pachI kumArane preraNakanDarIne bIjIvAra saMgItakArane ghera laI gayA, ane traNa cAra ghaDI sudhI tyAM rahIne kumArane preraNA karI tyAMthI uThADyA, ane kahyuM ke "ravAmin ! Aje amuka parvane divasa che, amuka rathaLe meLe che, tyAM meTAM Azcaryo jovA lAyaka che, cAle tyAM jaIe." saMgItakAre paNa kumArane utsAhita karyo. eTale ghatakAra tathA saMgItakArane sAthe laIne nadIne kinAre laukika devAlayamAM aneka manuSyanA TeLAne jetA, koI ke sthaLe hAsyarasa utpanna karanAra vArtAvida sAMbhaLatA, kaI kaI sthaLe Page #621 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 582 dhanyakumAra caritra. vividha veSavALA nATaka jotA, koI koI sthaLe vividha prakAranA vAjItranA nAda sAthe strIone samUha nAcato hate tenA hAvabhAvAdi jetA, keI ThekANe naTa naTInI kriDA jatA, nadInA pravAhamAM naukA upara teo sarva beThA. kumArane ucca sthAna upara besA kyA, pharatAM dhUtakAre vinayapUrvaka beThA. pachI AgaLa saMgItakAre tAla, taMtrI, mRdaMga, viNA vigere vagADavApUrvaka saMgItane AraMbha karyo, kAMThe rahelA leke cAre taraphathI jevA lAgyA. nadIne pravAhamAM naukA Ama tema DolatI bhramaNa karatI hatI. te vakhata eka tarapha vasaMtaRtumAM khIlelA vRkSanI zobhA jatAM, eka tarapha rasa raMga utpanna karatA keyala jevA madhura zabda sAMbhaLatAM kumAranuM hRdaya bahu AnaMdita thayuM. A pramANe abhuta rasane AsvAda anubhavatAM kumArane bhajana samaye dhutakAroe kahyuM ke-"vAmin ! Aja te bahu AnaMdarasanI niSpattino divasa che. je tamArI AjJA heya te bhajananI sAmagrI aveja karAvIe." kumAre kahyuM ke "bahu sArUM, tAkIde taiyArI karI." pachI teoe harSapUrvaka vividha prakAranI rasaI seyA pAse taiyAra karAvI, ane uttama rAjadra le temAM meLavIne temaja uttama se bheLavIne raseI bahu svadiSTa banAvI. jamavAne vakhata paNa pUrNa bharAI gaye. madhyAhuna pachI be ghaDI divasa caDhyo tyAre kumArAdi sarvane bhukha paNa bahu lAgI. tyAre kumAre pUchayuM ke "rase taiyAra thaI gaI che ke nahi? mane te bahu sudhA lAgI che. teoe kahyuM ke-"ravAmInA hukamathI tarataja taiyAra thaI gaI che." pachI kumAra beTha thaye, ane te sarvenI sAthe vividha rasavALI rai teo jamyA. rase jamyA pachI naMdanavananI upamA lAyaka te vADImAM Page #622 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 583 navama pavi. jaIne, uttama sthAne besI tAMbuLAdikathI mukhazuddhi karIne pharIthI gItAdikane AraMbha karyo. A avasare eka nRtyakaLAmAM kuzaLa paradezI nAca karanArI tyAM AvI. lekenA samUhe tathA dhutakArae prerelI te nartakI tyAM AvI kumArane praNAma karI tenI pAse ubhI rahI, ane nRtya karavA lAgI. vividha prakAranA hAvabhAva, vizvama, kaTAkSa, aMgavikSepAdikathI ati adbhuta evA svara, grAma, tathA mUcchanAvaTe teNe kumAranA manane bahu raMjita karyuM. kumAra paNa animeSa dRSTithI tenA tarapha javA lAgyo. A pramANe eka mUhUrta mAtra divasa bAkI rahyo tyAMsudhI teNe nRtya karyuM, e tenA bahu vakhANa karyA ane belyA ke-" AvuM bhavya nATaka zreSThIputra vagara amane koNa batAvata?" A pramANe lekanI prazaMsA sAMbhaLIne AnaMdita cittavALA thaine kumAre tene bahu dhana ApI visarjana karI. ane vAhanapara vArI karIne ghera AvavA cAlyA. mArgamAM teo kahevA lAgyA ke"svAmina ! Aje amArUM citta ApanI kRpAthI bahu AnaMda pAmyuM. paraMtu tamArA cittamAM sAruM lAgyuM ke na lAgyuM " dharmadara kumAre kahyuM ke "AvuM nRtya hRdayane AlhAda kema na kare? vaLI pharIthI koI vakhata enI pAse nRtya karAvazuM." te sAMbhaLIne te dhutakAramAMthI eka bolyA ke -A nartakIe nATaka te sAruM karyuM, paraMtu kAma patAkA gaNikanA nATaka AgaLa te A seLa bhAga paNa gaNAya nahi. (eka AnI paNa nahi.)" kumAre pUchyuM-"te kyAM rahe che ?" teNe kahyuM ke "ApaNa nagaramAM rAjamaMdira jevA moTA mahelamAM rahe che. strImAM je guNa heya te sarve tene aMgamAM khAsa karIne rahelA che. tenA darzana mAtrathI ja devAMganAne bhrama cittamAM thAya che. te paNa ApanI jevA Page #623 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 584 dhanyakumAra caritra. guNavaMtanI AgaLaja pitAnI kaLA dekhADe che, jene tene dekhADatI nathI. svAmina ! tenuM bahu vaNane zuM karuM? tamArI jevA jenArAo pAse jyAre te nRtya kare che, tyAre je rasa utpanna thAya che tenuM varNana karavAne keNa samartha che? je tene saMga kSaNamAtra paNa karaze te svAmIne paNa te vAtanI khAtrI thaze." kUmAre kahyuM ke-"pahelA tame tenuM nATaka koI vakhata joyuM che?" teNe kahyuM ke-"amArI jevA maMda bhAgyavALAne te jevAne vakhata kayAMthI Ave? paraMtu eka vakhate be varasa pahelAM rAjAe ati AdarapUrvaka tenuM nRtya karAvyuM hatuM, te vakhate ApanI jevA punyavaMtanI pAchaLa pAchaLa jaIne ame joyuM hatuM, te haju paNa bhUlI gayA nathI. have ApanA caraNanI sevAnI prasAdIthI ghaNA divasanA amArA abhilASa ane mane ratha pUrNa thaze evI AzA che. ASa svAmI amAro A mane ratha pUre kare. te paNa tamArI caturAI ane vidvattA joIne ghaNI prasanna thaze, je ApanI IcchiA hoya te AvatI kAle tene ghera ApaNe jaIe. ApanI jevAne javA lAyaka sthaLa che, pachI jema IcchAmAM Ave tema karo." A pramANe AzcaryavALI vArtA sAMbhaLIne AnaMdapUrvaka kumAra be ke-"kAle ApaNe tyAM jazuM." teoe kahyuM- "bahu sArUM, bahu sArUM, meTI kRpA karI. amArI jevA garIbanA maneratho pUrNa thaze." A pramANe vAtacita karatAM teo ghare gayA. rAtre paNa kumAranI pAse besIne tenuM ja rUpa, siMdarya, cAturya, gItagAnamAM kuzaLatA vigerenuM varNana karyuM ane kumAranuM citta tene maLavAmAM vizeSa tatpara karyuM. "savAre avazya ApaNe jazuM " te pramANe nizcaya karIne teo suI gayA. savAra thaI eTale prAta:kAryo karIne kumAreja svayama kahyuM ke-ratha taiyAra karAve." che, pachI je ApaNe kamara che, jANe Page #624 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama pakSava. pa85 tenuM kathana sAMbhaLIne eka jugaTIAe gharamAM jaIne zeThane badhI hakIkta nivedana karI, ane kahyuM ke "Apa A sevakone prayAsa juo. je bheganuM nAma paNa lete nahote, te ceDA divasamAM te tame meLavelI AkhI saMpadAne saphaLa karaze. te joIne ApanI IcchA pUrNa thaze. te vakhate A sevAnA prayAsane vakhANa ane yaMgya badala Apaje. te sAMbhaLIne daMpatI harSa pAmyA. pelA jugaTIAomAMthI eke AgaLa jaIne kAma patAkA gaNikAne nivedana karyuM ke-"Aje nagarazeThanA putrane tAre ghera ame lAvazuM tAre tenI pAse tArUM pUrNa kaLAkauzalya dekhADIne tenA cittane AkarSavuM. kumAra je te nathI; sarva kaLAmAM kuzaLa che, sarva zAstranA hArdane jANanAra che, tethI barobara dhyAna daIne sarva kaLA batAvaje. je prasanna thaze te e jaMgama kalpavRkSa che. Icchita karatAM paNa adhika Ape tevo che. teNue kahyuM ketAkIde lo, pachI badhuM jaNAze. munimArgamAM rahelA, muktipuramAM praveza karavAne lAyaka thayelA evA purUSane paNa vezyAoe sarva tyajAvyuM che, ane kAmagamAM ekatAna karyA che, te tenI pAse A keNamAtra che? A te vaNikaputra che, badhuM sAruM thaze." Ama kahIne tene rajA ApI. pachI kumAra paNa rathamAM besI te sarvane sAthe laI kAma patAkAne AvAse Avyo. kumAranuM Agamana sAMbhaLatAMja teNuM uThI. suvarNa, ratna, metI vigerethI baMne hAthe bharIne bAraNA sudhI AvI kumArane teNe vadhA vyA ane "ahIM ApanA caraNa dhare, Apa bhale padhAryA, ApanAcaraNe vaDe mArA A raMkagRhane pavitra kare, ApanI Aje mArA upara meTI kRpA thaI, Aje mAre AMgaNe vAdaLAM vagara amRtameghanavRSTi thaI, Aje mAre AMgaNe kalpavRkSa pha, vagara belA 4 Page #625 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 586 dhanyakumAra caritra. velI svargagaMgA Aje mAre ghera utarI, kAraNake nagarazreNInAM kuLadIpaka kumAre mAruM ghara Aje alaMkata karyuM." A pramANenAM vacanAmRtathI tene saMtoSIne "khamA khamA" ema bolatI kumArane gharanA aMdaranA bhAgamAM laI gaI. tyAM paNa pharIthI madhura vacanevaDe tene saMteSIne uparanA mALe citrazALAmAM devatAnA zayana jevA pallaMka upara bahumAnapUrvaka tene besADyo. kumAra jyAM jayAM jete hato tyAM tyAM kAca vigerenI zobhAthI sAkSAta vimAna heya tevI bhrAMti thatI hatI. pachI prathama te kAmasenAe kasturI, caMdana, attara vigere bahu mUlyavAna padArthothI kumAranuM zarIra suvAsita karyuM, gulAbajaLa vigere sugaMdhI jaLanAM chAMTaNAM karyA; pachI nAraMgI, AMbA, dADima, aMjIra vigere tAjAM pakelAM madhura svAdavALAM phaLe tenI pAse dharyA. pachI drAkSa, aDa, badAma vigere vividha dezamAMthI AvelA mevA tenI pAse mUkyA. pachI mAdaka padArtho jemAM AvelA che evA jAyaphaLa, agara, kasturI, abarakha, kezara, sitopalAdikathI banAvela kAma vRddhi karanAra kaTela dudhane kara bharIne tenI pAse mUka; pachI puSpa, tAMbuLavige re pAMca sugaMdhIvALA pAnanA bADA taiyAra karyA, ane vacce vacce mIThI ane prIti vadhAranAra kAme dipaka vacane belatI, soLe zuMgAra sajela hevAthI suMdara lAgatI ane hAvabhAva pragaTa dekhADatI te vezyAe te bIDAM tenI pAse dharyA. pachI te kumAranI A gaLa AvIne ubhI rahI. kumAra paNa tenA hAvabhAva, sevA tathA caturAIthI magna thaI gayuM. pachI te ati miSTa, lalita, sukemaLa, keliAnI jevA madhura vacanevADe kahevA lAgI ke-"svAmina ! A grahaNa kare, A suMdara che, A teja karanAra che, A baLavRddhi karanAra che, A buddhi vadhAranAra che, A mAMgaLika che, Page #626 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama pavi. 587 A prathama samAgamamAM zukanarUpa che, A khAvA lAyaka che." A pramANe miSTa vacanethI tRpta thatA kumAre yathArUci te AregyuM. pachI svastha thayA eTale teNe nATAraMbha zarU karyo. aneka rAga, tAna ane navA navA kAme dipaka hAvabhavaDe kumArane teNe tenA rasamAM magna karI dIdhuM. te vakhate kumArane prathamanA yauvanamAM upajelA vikArothI, ati mAdaka dravyathI banAvelA pAkAdikanA bhakSaNathI tathA aMtardharmane bhedanArA kaTAkSa bANathI kAmakripana thayuM; vezyAe te samajI jaIne bhrakuTInI saMjJAthI sarve jugArIone tyAMthI rajA ApI, teo paNa kAMI kAMI bahAnAM karIne citrazALAnI bahAra nIkaLI gayA. ekAMta thavAthI te vezyAe AliMganAdi sparza sukhavaDe kumArane atizaya vihvaLa karyo. pachI kumAre strIsamAgamanuM sukha pahelIjavAra tyAM anubhavyuM. kAmarasa anubhavavAthI kumAranuM citta te vezyAmAMja ekarasa thaI gayuM; tethI tene tyAMthI kSaNamAtra paNa uThavA deto nahi, tene ja ekane jete hato. vaLI te vezyAe avasara joine judA judA prakAranI vicitra evI divya bhejanasAmagrI taiyAra karAvI. vaLI pAchA te jugaTIA badhA ekaThA thayA, paraMtu teo kumAranA citamAM te aMtarAya karanArA hoya tevA lAgyA. te sarvee paNa jANyuM ke "kumAranuM citta have vezyAnA pAzamAM paDayuM che. have ApaNI sAthe prasannatAthI te vAta paNa karatuM nathI. ApaNe je mATe udyama karyo hato te saphaLa thaye. sAMjare kumAra te ageja raheze. ApaNe zeThanI pAse jaIne vadhAmaNI ApI ghaNuM dravya grahaNa karIe." A pramANe teo paraspara ekAMtamAM vicAra kara ratA hatA, tevAmAM vezyAnA sevakee AvIne kahyuM ke-"raseI taiyAra thaI gaI che. e pachI kumArane nAnamaMDapamAM laI jaIne Page #627 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 588 dhanyakumAra caritra. zatapAkAdi telavaDe abhaMga karAvI, sugaMdhI uSNa jaLavaDe - zyAe tene snAna karAvyuM, ane caMdanAdikavaDe tene vilepana karIne bhavya vastra ane alaMkAravaDe zobhAvI bhejana mATe besA Dyo. duradarikA jugaTIA paNa jarA dUra jamavA beThA, vezyA paNa kumAranI sAme beThI; pachI kumAre judA judA saMrakAravALI judA judA rasa ane svAdavALI rasoI vazyAnI sAthe AnaMdathI khAdhI. jugaTIAo paNa sAthe jamyA. pachI pharIthI citrazALAmAM AvIne beThA, te sarve paNa sAthe AvyA. pachI te vezyAe vividha prakAranA mAdaka dravyothI bharelA tAMbuLanA bIDA yathAyogya te savane ApyA, te samaye sAMja paNa paDavA AvI. pachI teoe kumAranA cittanI parIkSA karavA mATe kahyuM ke-"ravAmina ! divasano aMta Ave che, sAMja paDI che. " A vacana kumAranA karNamAM tapAvela sIsuM reDe tevA lAgyA. kumAre te sAMbhaLIne udAsa mukha karyuM, ane kAMI uttara dIdhe nahi. teoe jANyuM ke-"ApaNe je kahyuM te kumArane pratikULa lAgyuM che, tethI hamaNA tene ahIM rAkhIne ja ApaNe jaIe." pachI teoe vezyAne kahyuM ke-kumAranuM citta te te eka ja divasamAM vaza karyuM. have tuM vicArIne tene vijJapti karIne ahIM ja rAkhaje, ame jaIe chIe." pachI teo pharIthI paNa kumArane ghera javAne avasara thavAnuM jaNAvavA lAgyA. te vakhate te vezyAe tyAM AvIne AkrozapUrvaka kahyuM ke-"kumAra te ahIM ja raheze, zuM tame mane mArI nAkhavAne tatpara thayA cho? have te mATe kumAra vinA eka kSaNa mAtra paNa cAlaze nahi, tethI tame badhA cAlyA jAo. A te mArA jIvanahAra-prANadhAra che, kumAra kadApi tamArA kahevAthI tamArI sAthe AvavAnuM mana kare, paraMtu huM javA kema daiza?" Page #628 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama pavi. 588 pachI te jugaTIAoe kumArane kahyuM ke-"kumAra ! A vezyA atizaya Agraha kare che te Aje rAtri ahIM ja rahe. tamArA viyegathI duHkhI thatI Ane duHkha devuM gya nathI. savAre pAchA ame AvazuM." kumAre kahyuM ke "bhale ! tame jAo, huM ahIM ja rahIza." pachI te jugaTIAo badhA kumArane praNAma karIne zreNIne ghera gayA, ane te daMpatIne vadhAmaNI ApI ke-"svAmina ! ApanuM kArya thayuM che. Apane putra rachAthI ja kAmapatAkAne ghera rahyo che. tene kAmabheganI ati tIvra vAsanA thaI che, tethI keTalAka divasa sudhI tyAMja rAkhajo." te sAMbhaLIne zeThe temane ghaNuM dravya ApIne visarjana karyA. sukhamAM lIna thayela kumAra vizvAne ghera ja rahyo. rAtre vevyA ane kumAre vividha prakAranAM bhoga bhegavyA ane viSaya bhAgamAM AkhI rAtrInuM jAgaraNa karyuM; pAchalI rAtre nidrAvaze thayA. prabhAtanI nidrA atizaya mIThI lAge che, tethI cAra ghaDI divasa caDhyo tyAre te baMne uMghamAMthI uThyA. kumAra dehaciMtAdi kAryo karIne ALasathI bharelA zarIravaDe gekhamAM beThA hatA, ane AvAsanI AsapAsa rahela vADImAMnA puSpAdika jete have, teTalAmAM te vezyA suMdara jhArImAM zuddha pANI ane dAtaNa lAvI, ane kumAranI pAse AvIne belI ke-"svAmin ! dAtaNa kare." te pramANe smitapUrvaka belIne te AgaLa ubhI rahI. tene vAmAM kumAranI mAtAe gharanA nekarane tenI tapAsa karavA meka teNe tyAM AvIne khuzI samAcAra pUchayA ane kahyuM kekAMI dravyAdikane khapa heya te lAvI ApuM." kumAre kahyuM ke jyAM sudhI huM ahIM rahuM tyAM sudhI tAre hamezAM se senAmahera ApI javI. " sevake jaine te vAta mAtAne jaNAvI. teNIe Page #629 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 590 dhanyakumAra caritra. khuzI thaIne se senAmahe mekalI. pachI dhutakAre paNa tyAM AvyA. te vakhate kumAra vezyAnI sAthe pAsA khelata hatuM, teNe teone dIThA, te paNa ramavAmAM bahu raMga Avele hevAthI maryAdA choDIne te kriIDA cAluja rAkhI. teo paNa te dekhIne zeDo vakhata tyAM ubhA rahIne svagRhe gayA. A pramANe teo hamezAM AvatA hatA ane cAlyA jatA hatA. keTalAka divasa pachI te vezyAe ghutakAne AvatA baMdha karyA. kumAranA mAbApa hamezAM sa senAmahore niyamita rIte mokalatA hatA. A pramANe keTalAka divasa gayA eTale zeTha zeThANIne kahyuM ke-"have kumArane ghera bolAvIe, ke jethI ghera rahIne sukha bhagave. tenI vahu paNa tethI prasanna thaze. ApaNe paNa ghaNA divasathI tene je nathI te ApaNe joIe." A pramANe kahIne zeThe gRhavyApAranA meTA adhikArI munI mane tene teDavA kahyuM. te tyAM ga, bahumAnapUrvaka ghera AvavAnuM AmaMtraNa karyuM ane kahyuM ke-"svAmin ! ApanA pitA ApanA darzana mATe bahu Atura thayA che ane Apane maLavAnI IcchA kare che. ApanI mAtA paNa tamArA darzana mATe utkaMThita thaI che ane pratikSaNe tamArUM ja nAma jape che. tamArA AvAgamanathI gharanI zobhAmAM bahu vRddhi thaze. mArI jevA sevake paNa ApanI rAha jue che ke kyAre ApaNA svAmI bhadrAsanane zobhAvaze. nAnI zeThANuM paNa svAmInA AgamananI IcchA kare che, tethI Apane ghera AvavuM sAruM che. pachI jema IcchA Ave tema kare." te sAMbhaLIne kumAre krodhapUrvaka vaka draSTi karIne kahyuM ke-"bahu sArU, bahu sArU, hamaNa tuM cAlyo jA, koNa tyAM Ave che? ahIM mane rahyAne haju keTalA badhA divase thaI gayA ke tuM yutiprayukitavaDe ghera AvavAnI mane preraNA kare Page #630 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivama pakSavA 591 che, tethI jA jA jyAre amArI AvavAnI IcachA thaze tyAre A vazuM. badhAmAM tuM bahu DAhyo jaNAya che ke amane zikhAmaNa ApavAne Avyo che, tethI jA, tuM tArA kAmamAM nipuNa che. amAre kharcavAnuM dravya tAkIde mokalaje." tema kahIne te munImane rajA ApI. te nirAza thaIne zreSThIne ghera Ave. pachI teNe te daMpatIne kahyuM ke-"tenuM mana to cAre bhAge te vezyAmAMja lubdha thaI gayuM che. hamaNA te te Ave tema jaNAtuM nathI."te sAMbhaLIne zreSThI duHkhapAmya ane zeThANane kahevA lAge ke-"vahAlI ! je meM pahelAM kahyuM hatuM te AgaLa AvyuM. game te nipuNa purUSa heya, te paNa je te vezyAsakata thAya te tenA badhA guNe harAI jAya che ane durbuddhi ane duSkarmane ja te ekaThuM kare che."zeThANIe putranA mehathI kahyuM ke-"ahe! AmAM zuM thaI gayuM ? ne zIkhAu che. tAjo raMga lAge che. keTaleka divase te svataHja Avaze. mArge Ave che te sarva sArUM thaze. dravyanA vyayamAM bIkaNa tame bhayathI vyAkuLa thAo nahi, kAraNake te dravya te jene mATe ekaThuM karyuM che te ja tene vilAsa kare che, temAM zuM hAni thaI? dhana to ghaNuM che, hamaNAMja hRdaya saMkecIne zuM beThA che? A pramANenAM zeThANInAM zabdo sAMbhaLIne zeThe mauna dhAraNa karyuM ane gRhakAryamAM pravaryA. teo hamezAM bheganuM dravya pUratA hatA. kumAra ghera AvavAnuM nAma paNa lete hete. vaLI keTaleka kALa ga eTale uttama purUSane tene belAvavA mekalyA, paraMtu pahelAnI mAphaka game tevA irSAyukta javAba ApIne teNe temane visaryA. A pramANe ghaNIvAra teDavA meka paNa A nahi tyAre daMpatI baMne nirAza thayA. tenA vigaduHkhathI dukhita thayelA teo divase gumAvavA lAgyA, paNa putramehathI hamezAM dhana Page #631 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * para dhanyakumAra caritra. makalyA karatA hatA. eka divasa te zeThane devavacana yAda AvyuM tyAre teNe zeThANIne kahyuM ke "priye! devavacana kadi mithyA thatuM nathI, have putranI ghera AvavAnI AzA ja karIza nahi. have te AtmaciMtA kara, ke jethI sagati thAya." A pramANe vicArIne te daMpatI dharmakAryamAM tatpara thayA. dAnAdi cAre prakArane dharma yathAzakti ArAdhavA lAgyA, sAte kSetramAM harSapUrvaka vitta vAparavA lAgyA. gharabAra seMpavA mATe pradhAnapurUSone kumArane teDavA mekalyA, te paNa te A nahi. pachI dhama ArAdhIne putraviyegathI zalya sahita te daMpatI mu tyu pAmyA, tenuM pretakArya karavA mATe AkhA nagaranA leke ekaThA thayA, paNa dharmadatta Ave nahi. !! ghera ekalI dharmadatta nI patnI ja rahI. te paNa sukuLamAM janmelI hovAthI keTalAka divasa sudhI te dhana mokalatI hatI. rokaDuM dravya pUruM thaI gayuM, tyAra pachI sAsarA ane piyaranA alaMkAro ekalatI hatI. te paNa mekalAI gayA. eTale rUpAnA tathA pItaLanA bhAjane teNe mokalyA, kAraNa ke kuLavaMtI strIo pati taraphanI prItine tyAga kadi paNa karatI nathI. kahyuM che ke-"paMgu, aMdha, kuja, kuchI, vyAdhithI pIDAyela, dhana rahita ane ApadAmAM AvI paDela patine paNa mahAsatI tyajatI nathI." have vezyAnI mAtA akAe vAsaNA di dekhIne jANyuM ke "AnA gharamAMthI have dhana khAlI thaI gayuM dekhAya che. tethI have Ane kADhI mUke." tema vicArIne teNe dAsIne zikhavI rAkhyuM ke "A have nidhana thaI gayA che, tethI tenA mAthA upara dhULa nAkhavAnA miSathI tene kADhI mUke." dAsIe paNa gharane kacare vALavAne samaye dharmadattane kahyuM ke-"tame bahAra bese, gharamAM vAsa kADhavuM che." te sAMbhaLIne te Page #632 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nava pavi. pas bahAra beThe. dAsIe paNa zayanagRha pramAIne tenI dhULa kumAranA mAthA upara nAkhI, tyAre kumAre papUrvaka dAsIne kahyuM ke "are kuTilA ! huM ahIM beThe chuM te tuM dekhAtI nathI? zuM chatI AMkhe AMdhaLI thaI gaI che ? dekhAtuM nathI?' dAsIe kahyuM ke-"mArI AMkhamAM aMdhApe A nathI, paNa tArA hRdayamAM aMdhApa AvI gaye dekhAya che ! kAraNake nirdhana purUSa vezyAne ghera vilAsane che te hRdayAMja samaja. gaI kAle tAre gherathI bhAjanAdika AvyA te teM dIThA hatA ke nahi? have ahIM rahevAnI AzA karavI te phekaTa che, game tyAM jA, have A gharamAM tane koI rahevA devAnuM nathI." kahyuM che ke - vRkSaM kSINaphalaM tyajanti vihagAH zuSkaM saraH sArasAH / nidravyaM puruSaM tyajanti gaNikA bhRSTaM nRpaM maMntriNaH // puSpaM paryuSitaM tyajanti madhupA dagdhaM vanAntaM mRgAH / sarva kAryavazAjano 'bhiramate tat kasya ko vallabhaH // 1 // "vRkSa uparathI phaLa ochAM thaI jAya tyAre pazuo tene tyajI de che, pANI rahIta sarovarane sArasa tyajI de che, nidravya purUSane. gaNikA, bhraSTa nRpane maMtrIo, cusAI gayelA puSpane bhramarAo tathA baLela vanane mRgalAe tyajI de che. badhA leke kAryavA eka bIjAnI sAthe rahe che temAM koNa kene vallabha che?" Ama samajIne ahIMthI bIje sthaLe cAlyA jAo."te sAMbhaLIne dharmadatta vilakhe thaI gaye. te tyAMthI nIkaLIne vicAravA lAge ke-"he ! vezyAnA snehane dhikkAra che ! kahyuM che ke- . adhama madhyama teDe, artha letI na jaDe. tarUNa manane kheDe, ekahyuM eka joDe 1 pana. 2 na lAje. 3 ka. 4 bheda paDAve. laDAve. 5 Page #633 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 584 dhanyakumAra caritra. priyazira raja raDe, veza pADe khabheDe, vilage jehanI keDe, tenuM nAma pheDe.' nA kaH kopaH kA prIti-naTaviTapuruSahatAsu vezyAm / rajakazilAtalasadRzaM, yAsAM vadamaM ca jaghanaM ca // 1 // "je vezyAonuM mukha ane jaghana bebInA zilAtala jevuM eTale sarva kaI vApare tevuM che. tevI vezyAo ke jene naTavITa purUSe paNa tucchakAre che tenI upara ze kopa ane zI prIti ? A pramANe vicArate te pitAneja vAraMvAra niMdavA lAgyo ane kahevA lAgyo ke "huM zAstrane abhyAsI chatAM paNa mUrkha jaDanI mAphaka AnAthI ThagA. A pApINane mATe vRddha-sevavA lAyaka mAtA pitAnI sevA paNa na karI, nirlajaja thaIne vyavahAra paNa choDI dIdhe, kevaLa huM apayazane ja bhAjana thaye, have kevI rIte zAhukAranI vacce huM heDuM dekhADIza?" A pramANe potAnuM ajJAna vAraMvAra smarate ane zrIpatinA gharanI pRchA karate te ghera AvyuM. ghara zithila thaI gayeluM ane paDI gayeluM dekhAyuM ane pADozI pAsethI mAbApanA mRtyu pAmyAnA khabara sAMbhaLyA te sAMbhaLIne te atyaMta kheda pAmyo ane udAsIna manavALA thaIne gharamAM game tyAM AgaLa eka khuNAmAM mAMcI upara beThelI pitAnI patnIne sutara kAMtatI teNe joI; kAraNa ke priya patithI tyajAyelI abaLAonI tenA upara AjIvikA heya che. pachI teNIe paNa tene joIne anumAnathI potAnA pati tarIke oLakhyA. kuLavaMtI strInA lakSaNa A pramANe kahela che. prahRSTamAnasA nityaM, sthaanmaanvickssnnaa| matuH prItikarA nitya, sA nArI na parA parA // 1 // 1 dhaLa nAkhe. 2 apamAna kare. 3 jenI pAchaLa lAge. 4 nAza kare. Page #634 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama pAva. 595 "AnaMdita manathI hamezAM patinuM sthAna tathA mAna joyA kare ane hamezAM bhatarane prIti utpanna karanAra thAya teja nArI, bIjI nArIja nahi.' pachI teNue bahumAnathI tene bhadrAsana ApyuM, tyAM te The. gharanI badhI sthiti pUchI. teNue paNa je banyuM hatuM te badhe vRttAMta tenI AgaLa kahI saMbhaLAve, tethI duHkhI thaIne te vicAravA lAgyo ke- saurabhyAya bhavantyeke, nandanA caMdanA iva / mUlocchityai kulasyA'nye, bAlakA vAlakA iva // 1 // keTalAka putra caMdananI jema kuTuMbane zobhA ApanAra thAya che, tyAre bIjA vaLI vAlakanI jema kuLanuM mULathI chedana karanAra thAya che." sa eva ramyaH putro yaH, kulameva na kevalam / pituH kIrtiM ca dharma ca, guruNAM cA'pi vardhayet // 2 // teja khare suMdara putra che ke je kevaLa kuLane ja nahi paNa bApanI kIrtine gurUne tathA dharmane paNa vadhAre che.' A pramANe kheda karate joIne tenI patnIe tene kahyuM kesvAmina ! have zeka karavAthI zuM phAyado? kahyuM che ke - kA muMDita mUrdhni muhUrtapRcchA?, gate ca jIve kIla kA cikitsA ? / pake ghaTe kA vighaTA ghaTante?, pratikriyA kA''yupi baddhapUrve // 1 // - mAthuM muMDAvyA pachI muhUrtanI pRcchA zA kAmanI? jIva gayA pachI cikitsA zA kAmanI ? pAkA ghaDA upara kAMThA kevI rIte caDhe? ane AyuSya baMdhAyA pachI temAM pheraphAra kevI rIte thAya?? tethI he prANe! haju paNa jo tame sAvadhAna thaze, te sarva sArUM thaze." patie kahyuM"priye ! dravya vinA sAvadhAna Page #635 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 596 dhanyakumAra caritra. thaIne paNa zuM karIza?" kahyuM che ke - dhanairdu kulInAH kulinA bhavanti, dhanarApadaM mAnavA nistaranti / dhanebhyaH paro bAMdhano nAsti loke, dhanAnyajayadhvaM dhanAnyarjayadhvam // 1 // dhanathI duSkalina heya te kulIna thAya che, dhanavaDe mANase ApadA tarI jAya che, dhana je bIjo koI bAMdhava A lekamAM nathI, tethI dhana upArjana karo, dhana upArjana kare.' teNIe kahyuM "ravAmina ! snAna bhojanAdi te kare, pachI tene upAya huM batAvIza." teNe vicAryuM ke-"A kAMi nidhAnAdi mane batAvaze." pachI teNe nAna karIne bhojana karyuM ane beThe. thoDIvAra vicAra karIne kahyuM ke " priye ! have upAya batAva te vakhate teNue potAnA lakSamUlyanA AbhAraNa madhyethI pacAsa hajAranA AbharaNe tene arpaNa karyA; te dekhIne te AnaMda pAme ane vicAravA lAgyo ke -"kuLavaMta strIonAM lakSaNe vipatti samayeja mAluma paDe che. kAraNa ke - jAnIyAt preSaNe bhRtyAn, bAndhavAn vyasanAgame / ApatkAleSu mitrANi, bhAyaryA ca vibhavakSaye // 1 // kAma paDaye nekanI, duHkha Ave bAMdhavAnI, ApattimAM mitranI ane vaibhavane kSaya thAya tyAre patnInI khabara paDe che." ahe! Ane sneha saMbaMdha ke ucca che?" pachI te dravya vaDe gharmadatta vyApAra karavA lAge, paNa koTi vajane putra hovAthI thoDA dravyavaDe vyApAra karavAthI lekanAM AvAM vacane tene sAMbhaLavAM paDatAM hatAM ke-"are A dharmadatta ATale thoDo vyApAra kema kare che? paNa dravyane nAza thAya tyAre zuM kare? pahelAM AnA bApanA vakhatamAM te eka sAthe karaDenI kiMmatanA kari Page #636 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - navama palava. parTa yANAnI levaDadevaDa cAlatI hatI, hAla te avasarane anukULa vyApAra kare che. A pramANe lekanI vAta sAMbhaLIne te manamAM lajavAte ane belate ke -huM pitA karatA atizaya punyahIna dekhAuM chuM, te mArA doSathI ja thayo chuM." . eka divasa udAsa thaI ghera jaIne teNe patnIne kahyuM ke-"priye! huM vyApAra karavA mATe samudra te javA IcchuM chuM." kahyuM che ke-zeraDInuM kSetra, samudra, jAtivaMta pASANa tathA rAjAnI kRpA te dAridrayane zighratAthI nAza kare che. teNIe kahyuM ke-"vahAlA ! samudra gamana ati duSkara che ane dravyanI prApti te sarva sthaLe punyAnusAre ja thAya che; samudramAM samudra jeTaluM, sarovaramAM sarovara jeTaluM, ane ghaDAmAM ghaDA jeTaluM ja pANI samAya che." A pramANenAM patnInAM vacane sAMbhaLIne dharmadatte kahyuM ke vidyA vittaM ca satvaM ca, tAvannApnoti mAnavaH / yAvad bhramati no bhUmau, dezAd dezAntaraM bhRzam // 1 // jayAM sudhI eka dezathI bIjA dezamAM temaja judI ju diI bhUmimAM mANasa bhamatuM nathI, tyAM sudhI vidyA, dhana tathA baLa te meLavI zakatuM nathI.' tethI samudra tarIke huM anya dezamAM jaIza. dravya, kSetra, kALa, bhAvathI baMdhAyela hoya te te tenuM teja rahe che, paNa anya dravyAdine saMga thatAM bhAgya phaLe che, nahi te phaLatuM nathI, tethI te kSetramAM je prApta thavAnuM che te ahIM kevI rIte maLe.' A pramANe teNe priyAne uttara ApIne ane svajanAdikane ghara sAcavavAnuM kahIne te te dezane lAyaka kariyANuM laI eka vahANa taiyAra karAvIne tenA upara te beThe. prathama karkoTaka dvIpa tarapha va Page #637 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 598 dhanyakumAra caritra. hANa calAvyuM. sukhe sukhe teo jatA hatA, tevAmAM eka divase pratikULa pavananA vegathI vahANu bhAMgI gayuM, paraMtu dharmadattanAM hAthamAM eka pATyuiM AvI gayuM, tenA AdhArathI samudrane eLaMgIne patnInI zikhAmaNa saMbhArate keTaleka divase te kinAre A pachI bahAra nIkaLIne bhayaMkara samudrane jete tRSita thayelo te be ke - velollAlitakallola !, dhik te sAgara ! garjitam / yasya tore tRSAkrAntaH, pAnthaH pRcchati kUpikAm // 1 // bharatInI choLothI kalaeNlane uchALatA hai sAgara ! tane dhikkAra che, ke jene kinAre ubhA rahelA tRSAtura musApharane kuvA zodhavo paDe che.' A pramANe kahIne pANI mATe kAMThA uparanA vanamAM bhaTakatAM eka jaLathI bharela taLAva joIne te AnaMda pAmyo. ane vicAravA lAgyuM ke --- pRthivyAM trINi ratnAni, jalamanaM subhASitam / mUDhaH pASANakhaMDeSu, ratnasaMjJA vidhIyate // 1 // pRthvImAM traNa ratno ja kharA che, jaLa, anna ane subhASita. pASANanA TukaDAmAM ratnanI saMjJA te mUDha lekeja lagADe che." pachI vasUvaDe gaLIne teNe mIThuM jaLa pIdhuM ane tenA kAMThA uparanA vRkSanI chAyA nIce samudra ullaMdhanathI lAgela zramathI vidhiciMtA karate te beThe. nidrAthI tenA netra maLI gayA, te uMghI gaye. tevAmAM keIe tene upADyo. te jAgI gaye, ane pitAne upADela jANIne te jovA lAgyuM, tyAre eka moTA zarIravALA bhayaMkara rAkSasane joIne te bhaya pAme, ane AMkho vIM 1 anAthanI kRpaNa pratyenI ukti paNa AvI ja hoya che. Page #638 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama pahAva 59 cIne te vicAravA lAgyuM ke-"ahe ! karmanI vicitra ane dunivArya gati che. kahyuM che kechittvaa pAzamapAsya kUTaracanAM bhakvA balAd vAgurAM / paryatAmizikhAkalApajaTilAd niHsRtya dUraM vanAt // vyAdhAnAM zaragocarAdatijavenotplutya dhAvan mRgaH / kUpAntaH patitaH karoti vimukhe kiM vA vidhau pauruSam ? / / - "kUTa racanAvALA pAzane chedIne, baLathI jALane toDIne mRgalo bhAgya, agnizikhAthI bhayaMkara vanamAM te AvyA, tyAMthI paNa bhAge, tevAmAM pArAdhIe bANa mAryuM, temAMthI paNa ati utAvaLathI doDIne chUTI gaye, te te kuvAmAM paDyo. jyAre daiva vAMke thaye heAya tyAre udhama zuM karI zake ? vaLI kahyuM che ke - khalvATo divasezvarasya kiraNaiH saMtApito mastake / vAcchan dezamanAtapaM vidhivazAttAlasya mUlaM gataH // tatrApyasya mahAphalena patatA bhagnaM sazabdaM shirH| pAyo gacchati yatra bhAgyarahitastatrApadAM bhAjanam // 1 // mAthAmAM jene khAla (tAla) paDI che te kaI eka purUSa sUryanA tApathI saMtapta thayela zALAmAM javAnI IcchAthI vidhicige eka tAlavRkSanI nIce gaye, te tyAM eka moTuM tADanuM phaLa tenA mAthA upara paDyuM ane moTe avAja karIne tenuM mAthuM bhAMgI nAkhyuM. ghaNuM karIne bhAgya rahita purUSa jyAM jAya che tyAM te ApattinuM ja bhAjana thAya che !' te pramANe jyAre huM samudramAMthI nIkaLe tyAre rAkSasanA paMjAmAM paDyo, tethI have huM zuM karuM? have je thavAnuM hoya te thAo, bIvAthI zuM ? kahyuM che ke-jyAMsudhI bhaya na AvyuM hoya tyAM sudhI ja tenAthI bIvuM, bhayane Avele jaIne nahi bIdhelA thaIne Page #639 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60.0 dhanyakumAra caritra. bhayane maTADavAne je prayatna kare; kAraNake je jinezvare kevaLI bhagavaMte dIThuM hoya che teja bane che. A pramANe draDha citavALe thaIne te vicAra karato hato eTalAmAM to koI sthaLe pitAne mULe che tema jANIne AMkho ughADIne te Amatema jovA lAge te teNe rAkSasane dIThe nahi, paraMtu vRkSanI chAyA nIce beThelI eka divya rUpavALI kanyA teNe joI; tene joIne te vimita thaI vicAravA lAge ke-"zuM rAkSasa kanyArUpa thaI gaye ? athavA A kaI bIjI kanyA che? A zuM pAtALakumArI che? khecarI che? athavA devI che?" A pramANe vicArIne sAhasa dhAraNa karI te bolyo ke-"are bALA ! tuM koNa cho ?" teNue pUchayuM ke-"tame koNa che ?" kumAre kahyuM ke-"huM mANasa chuM." teNIe kahyuM-"huM paNa mANasa chuM." dhanadate pUchyuM ke-"zA mATe A viSama vanamAM ekalI rahe che?" teNue kahyuM ke-"daivanI gati vicitra che. kahyuM che ke brahmA yena kulAlavaniyamito brahmAMDamAMDodare, viSNuryana dazAvatAragahane kSiptaH sadA saMkaTe / rudro yena kapAlapANipuTake bhikSATanaM kAritaH, sUryo bhrAmyati nityameva gagane tasmai namaH karmaNe / / - je kameM brahmAne kuMbhAranI mAphaka brahmAMDarUpI pAtro banAvanAra karyo, jenA vaDe viSNune daza avatArarUpI gahana saMkaTamAM paDavuM paDayuM, je kameM hAthamAM khoparI laIne rUdrane bhikSA maM. gAvI ane je karmavaDe sUryane hamezAM AkAzamAM bhaTakavuM paDe che te kamane namaskAra che." aghaTitaghaTitAni ghaTayati, sughaTita ghaTitAni jarjarIkurute / vidhireva tAni ghaTayati, pAni pumAnnaiva cintayati // 1 // Page #640 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama pallava. 601 vidhi aghaTita ghaTanA ghaTAve che, sughaTita ghaTanAne jarjarIbhUta karI nAkhe che, je ghaTanAne purUSa vicAra paNa karI zakato nathI tevI ghaTanAo vidhi ghaTAve che." teNe kahyuM--"te kevI rIte banyuM?" te bolI "sAMbhaLe - "siMhaladvIpamAM kamaLapura nAme nagara che. tyAM yathArtha nAmavALo dhanasAgara zreNI rahetA hatA. tene dhanazrI nAme priyA hatI, tenI huM putrI chuM. mAbApane prANathI paNa vadhAre vahAlI hatI. huM anukrame moTI thaI ane yauvanavaya pAmI; te vakhate pitAe vicAryuM ke-"Ane anurUpa zreSThIputra zodha; vaLI A mArI putrI tene ja ApavI ke jenI janmapatrikA A putrInI janmapatrikA sAthe rAzI, gaNa, varga, nADI, svAmI vigerethI sarakhI heya tathA je bhAgyavALo hoya, tenI sAthe A putrIne joDavI-paraNAvavI. A pramANe vicArIne ghaNA zreSThIputronI janmapatrikA teoe joI, paNa koI sAthe nave sthAnakane maLa maLe nahi. eka divase caMdrapurathI eka jativiMgaNitazAstrI Ave; tene mArA pitA sAthe meLApa thaye, tene jatiSI jAne pAse ubhela mane uddezIne mArA pitAe pUchayuM ke-"A mArI putrI che, tenI janmapatrikA sAthe ghaNAnI janmapatrikA meLavatAM badhAmAM vidhI rahe dekhAya che; Ane anukULa grahevALI keinI janmapatrikA jaNAtI nathI. te ApanA dhyAnamAM koI Ane anukULa grahovAnI janmapatrikAvALo vara che?hoya te kahe." tyAre te jotiSIe tenI janmapatrikA jaIne kahyuM ke-"zreSTina caMdrapuramAM zrIpati zreSThIne putra dharmadatta nAme che. tenI janmapatrikA meM karelI che, tenA janmAkSaronI sAthe A janmAkSara badhI rIte maLatA Ave che." pachI bhojapatra upara tenI janma Page #641 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyamAra caritra. patrikA lakhIne dekhADI. mArA pitA paNa te joIne bahu rAjI thayA, paraMtu tenA bhAgyodayane nAza thayele dekhIne te khinna thayA; te joIne te jotiSI belyo ke-A dharmadatta seLa keTI suva ne svAmI thaze, temAM jarA paNa saMdeha nathI.' te sAMbhaLIne zreSThIe kahyuM ke-"tenI sAthe A mArI putrIne paraNAvavA dhArUM chuM. kahyuM che ke - kulaM ca zIlaM ca sanAthatA ca, vidyA ca vittaM ca vapurvayazca / vare guNAH sapta vilokanIyA-stataH paraM bhAgyavazA hi kanyA / / "kuLa, zILa, sanAthatA, vidyA, vitta, zarIra ane vaya e sAta guNa varamAM jevA pachI te kanyAnuM jevuM nazIba vaLI kahyuM che ke-"mUrkha, nirdhana, dUra rahela, zUra, mokSane abhilASI ane kanyAthI traNa gaNI vadhAre umaravALAne kanyA ApavI nahi." pachI te jotiSIe lagna joyuM ane nirNaya karIne kahyuM ke"A varSamAM zuddha ane aDhAre doSothI rahita e ekaja lagnane samaya che, te mAha zudi paMcamIne divase be pahora jhare divasa caDhe te vakhate che." zreThIe kahyuM ke-"te lagnane te bahu thoDA divasa ADA che. tene AmaMtraNa karIe,te svIkAre ne ahIM Ave teTale paNa samaya nathI; paraMtu AvuM sAruM lagna javA devuM nahi, tethI tane laIne huM ja tyAM jAuM." Ama kahIne te jatiSIne prItipU NuM dAna ApIne visarjana karyo; pachI vahANa taiyAra karatAnI strI tathA putrIne sAthe laIne te vahANamAM beThe. pravahaNa paNa pavanathI prerAyeluM zIdhra gatithI cAlavA lAgyuM. anukrame adhe raste gayA, tevAmAM daivayegathI pratikULa pavanane laI ne vahANa khaDakasAthe athaDAvAthI bhAMgI gayuM AyuSyanA saMbaMdhathI mane pAyuiM hAthamAM AvI gayuM, tenA AdhArathI tarIne sAtame Page #642 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama pahAva. . . divase huM kAMThe AvI. vananA madhya bhAgamAM sarAvaranuM jaLa pIne zramathI khinna thayelI vRkSanI nIce huM sutI hatI, tevAmAM rAkSase upADIne mane ahIM mUkI; pachI mane bhayathI kaMpatI dekhIne rAkSase kahyuM ke-tuM bIza nahi. sAta divasathI huM bhukhyo chuM, te paNa mane tane joIne dayA AvI che, tethI jyAM sudhI bIjuM bhaNya maLI jaze tyAM sudhI tane huM khAIza nahi." Ama kahIne te cAlyA gayepachI te tamane pakaDI lAvyA. te sata purUSa! tamane joIne huM vicAratI hatI ke -"are vidhAtA ! mane kevI abhAgyavatI nIpajAvI che? prathama pitAdikane viga joye; have, A purUSanA vinAzane samaya jovA mATe mane atre lAvIne jIvatI rAkhI. Ama kahIne pharIthI teNe pUchayuM ke-"he saMpurUSa! tame kayAMthI Ave che? sAcuM kaheje." A pramANenA tenAM vacana sAMbhaLane dharmadara hasIne bolyo ke-"bhadrajene tuM paraNavAnI hatI teja huM chuM. mAruM nAma, sthAna vigere teM ja kaheluM che, tethI huM zuM kahuM ?" te sAMbhaLIne te kanyA saMbhrAMta thaI, tevAmAM tenI vAma bhujA pharakI, tethI teNI rAjI thaIne vicAravA lAgI ke- "A zubha udaya sUcavanAra cinha che, tethI A ISTane saMga paNa kuzaLapaNuja sUcave che; paraMtu tenuM rahasya te kevaLI bhagavaMtaja jANI zake che."A pramANe vicArIne te dhIraja pAmIane "A mArA dhArelA pati dharmadattane vidhAtAe meLavI Ape.' tema nizcaya karIne teNe tenAthI lajajA pAmI. dhanaMdane kahyuM ke-"he bhade! jo ke ApaNe vega deve kaI paNa rIte meLave che, paraMtu vicArIne kahe ke te lagnane divasa kaye vakhate kahe che?" teNe paNa yAda lAvI vyatIta divasene nirNaya karIne kahyuM ke te divasa te A jaja che. samaya paNa atyArane ja che." teNe kahyuM ke-"te pachI Page #643 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. kalyANane samaya keNa mUke?" teNIe kahyuM ke-"temaja thAo." pachI dhanadatta teNIne sArA yogamAM paraNe. pachI teNIe kahyuM ke-"prANeza! mAruM pANigrahaNa te Ape karyuM. ghaNA divasanuM dhArela kArya siddha thayuM, paraMtu rAkSasanI bIka te haju jevI ne tevI ja ubhI che." teNe kahyuM ke "te rAkSasa kayAM che?" teNIe kahyuM ke-"te sarovaramAM nAna karIne khaDaga bAjumAM mUkI devA karatA koI devanI stavanA kare che. te devasevA pUrNa thatAM sudhI maraNAMte paNa sevA choDato nathI." tyAre dharmadatte e kahyuM ke-"huM tyAM jaIne rAkSasane haNI nAkhuM." teNIe kahyuM ke je eTaluM bairya hoya te te mATe Aja samaya gya che." ema sAMbhaLIne dharmadatta uco ane cAlyo. pachavADe te strI paNa dhIme dhIme cAlI. dharmadatte dUrathIja sevA karatA te rAkSasane dIThe, eTale te na dekhe tevI rIte dhIme dhIme paga mUrti tenI pachavADe ga ane acAnaka tenuM kha upADI laIne, dhairya dhAraNa karI tenI sanmukha AvIne teNe hAka mArI ke "are pApaSTa ! are bahu jIva ghAtaka! Aje tArA pApane udaya thaye che, tane have choDIza nahi, mArI ja nAkhIza, mATe sAvadhAna thai jA." te sAMbhaLIne rAkSasa kopAkrAMta thaIne uThavA jatA hatA tevAmAM teja khaDagavaDe dharmadatte tene mArI nAkhyo. te dekhIne camatkAra pAmelI dhanavatIe tenA hAthanI puSpavaDe pUjA karI, pachI tyAMthI te baMne jaNA nizaMkapaNe vanamAM pharavA lAgyA ane temAM utpanna thayelA kadalI, drAkSa, jAMbu vigere phaLone AhAra karatAM yugalIAnI jema sukhethI rahevA lAgyA. eka divasa dhanavatIe temane kahyuM ke"prANeza! dhama vinA ApaNe janma nirarthaka cAlyuM jAya che." Page #644 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama pahala. je ja nA , to pahiniyA , ahamaM kuNamANassa, ahalA janti yAso // 1 // je je rAtrIo jAya che te pAchI AvatI nathI, adharmane AcaratAM athavA dharmane nahIM AcaratAM, je je rAtrIe jAya che te badhI niSphaLa samajavI." vaLI kahyuM che ke - yeSAM.na vidyA na tapo na dAnaM, jJAnaM na zIlaM na guNo na dhrmH| te mRtyuloke bhuvi bhArabhUtA, manuSyarupeNa mRgAzcaranti // 1 // jenI pAse vidyA, tapa, dAna, jJAna, zIla, guNa, ke dharmanathI te badhA A mRtyulekamAM bhArabhUta che ane manuSyanA rUpamAM te mRganI jevAja care che. mATe he svAmI! ApaNI nivAraNabhUmimAM jaIe te uttama thAya tyAM jaIe te deva gurU vigerenAM darzana thAya ane dharma paNa thaI zake. kahyuM che ke - yasmin deze na sanmAnaM, na vRttina ca bAMdhavAH / na ca vidyAgamaM kazcit, na tatra divasaM vaset // 1 // je sthaLamAM sanmAna, AjIvikA, bAMdhe tathA vidyAga na thAya te sthaLamAM eka divasa paNa rahevuM nahi." pachI te baMne te rathAnethI cAlyA. anukrame kAzmIra dezamAM caMdrapura nagaranI pAsenA vanamAM AvyA. saMdhyAkALa thavA Avele hevAthI vananA madhya bhAgamAM thAkI gayelA teo sutA ane nidrAvaza thayA. dhamadatta pAchalI rAtre suryodayanI pahelAM jAgI gaye ane lIlAthI priyAne jagADatAM belavA lAgyo ke :moz2ambhate parimalaH kamalAvalInAM, zabdAyate kSitiruhopari tAmracuDaH zRMgaM pavitrayati merugireH vivasvAn, utthIyatAM sunayane! rajanI jagAma / / 1 vidyA maLe tevuM na hoya. Page #645 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. kamalanI AvaLIne parimala AsapAsa phelAvA mAMDyo che, vRkSa upara kukaDAo bolavA mAMDyA che. sUrya merU parvatanA zikharane pavitra kare che, tethI he sunayane ! have uTha, rAtrI pUrNa thaI gaI che." A pramANe belAvI paNa te bolI nahI; vaLI thoDIvAra rAha joIne te be ke- "A hariNe tRNabhakSaNa karavA jAya che, pakSIo paNa cAre karavA mATe jAya che, vaLI mArga paNa sukhathI calAya te ane zItaLa thayuM che, tethI he priyatame ! tuM uTha, rAtrI pUrNa thaI gaI che." Ama kahyuM te paNa dhanavatI belI nahi, tethI tenI sanmukha thaIne te tenI sAmuM jovA lAgyuM, tyAM tene sutelI dIThI nahi, eTale thoDIvAra rAha joIne te bolya ke-"he priye! Ava Ava!" paNa koI AvyuM nahi; pachI uThIne AsapAsa joyuM, to koI sthaLe tene dIThI nahi. tenA pagalAM paNa paDelAM joyAM nahi; tethI manamAM ciMtA thavA lAgI. vanamAM bhaTakI bhaTakIne thAkyo paraMtu koI sthaLe, tene patto lAge nahi. tyAre priyAnA viyegathI mUDha thayela te belavA lAge ke"are haMse ! are hari! re caMpaka ! re azoka ! re sahakAra! mArI priyAnI zodha karI Ape, tene bata." Ama bolate snehathI vyAkuLa thaI jaIne te pharate hato ane vAraMvAra suvAne sthaLe AvIne te jotA hatA. A jagatamAM mohane jIta muzkela che." A pramANe nehathI mUDha thayela te Amatema bhaTakate have ane vicArate ho ke-"je seMkaDe mane rathane paNa agocara che, jene kavinI vANI paNa sparzI zakatI nathI, je svamamAM paNa durlabha che, tevAM kAryo paNa vidhi lIlAmAtramAM banAve che." vaLI kahyuM che ke punyavaMta athavA pApI prANI deza dezAMtaramAM game tyAM jAya, paraMtu saMpadA ane vipadA te tenI pahelAM ja tyAM Page #646 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama pAva. 607 jAya che. A pramANe vicArIne "huM have ghera jAuM' ema vicArI te caMdrapura tarapha cAle, puradvAramAM praveza karatuM hatuM, te vAmAM pharIthI tenA manamAM ciMtA thaI ke-"are mUDhabuddhi dhamaMdatta ! zuM kare che? kyAM jAya che? pahelAM te bhegamAM laMpaTa thaIne teM bApanA dhanane gumAvyuM. ahe ! tArI mUDhatA kevI che? mAbApanA bhAraNane paNa teM jANyuM nahi; tyAra pachI eka nirlajaja niHsneha vibhAvavALI sAdhAraNa strIe (vezyAe) apamAna karIne tene kADhI mUkyuM, tyAre tuM ghera Ave. tArI kulavaMtI 5nIe pacAsa hajAra dravya tane ApyuM te paNa potAnI kubuddhithI teM gumAvyuM ! ! have vaLI ghera jaIne tuM tArUM mukha zuM dekhADI za? jo nija thaIne gharamAM jaIza to svajane ane parajano nidhana, bhAgyahIna tathA mUkhanA zekhara evA tane hasaze. tenAM vaane tuM kevI rIte sahana karI zakIza? kahyuM che kebrN vanaM vyAghragajendrasevitaM, drumAlayaH patraphalA'bhyubhojanam / tRNAni zayyA vasana caM valkalaM, na baMdhumadhye dhnhiinjiivnm||1|| vAgha ane hAthIothI levAyela vanamAM vAsa, jhADanA kuMpaLa, patra phaLa ane pANInuM bhejana, tRNanI zayyA ne valkalanAM vastro-te badhuM sArUM, paNa dhana vagara baMdhuonI vacce rahevuM te sAruM nahi.' tethI hamaNA te vanamAM rahevuM teja uttama che. A pramANe nizcaya karI pAchA vaLIne te vanamAM gayo. pachI phaLa tathA jaLanA AhArathI te prANavRtti karavA lAgyo. A pramANe vanamAM rahetAM eka divasa eka vidyAsiddha egIe tene dIThe. tene sulakSaNavaMta jANune te yegI bolyo ke-"bhAI! tuM ciMtAtura kema dekhAya che?" teNe kahyuM ke " nidhanane nizcitapaNe kayAMthI 'heya !" kahyuM che ke Page #647 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 608 dhanyakumAra caritra. nidravyo hiyameti hIparIMgataH prabhrazyate tez2asA, nistejAH paribhUyate paribhavAd nirvedamAgacchati / nirviNaH zucameti zokasahito budhdheH paribhrazyate / nirbuddhiH kSayametyaho adhanatA sarvApadAmAspadam // 1 // 'nirdhanane lAja Ave che, lAjathI teja jAya che, teja cAlyuM pAme che, zokathI buddhine nAza thAya che ane buddhinA nAzathI mRtyu thAya che. aho ! nirdhanatA sarva A padAnuM mULa che." jIvantopi mRtAH paMca, vyAsena parikIrtitAH / daridro vyAdhito mUrkhaH, pravAsI nitya sevakaH // 1 // vyAsa bhagavAne daridrI, vyAdhigrasta, mUrkha, nitya pravAsI ane sadA nekarI karanArane jIvatAM chatAM paNa maraNa pAmelA kahyA che." A pramANe sAMbhaLIne te yogI bolyo ke-"ahA ! dAridra kaMdamudrAla' evuM birUda dhAraNa karuM chuM, tethI huM ema vicAruM chuM ke mayaNadeva Izvara dahyo, laMka dahi haNueNa pAMDuvana arajuna kahyuM, paNa dAlida na keNa. 1. tethI huM e thAuM ke "dAridrayane huM bALI nAkhuM! " te sAMbhaLIne dharmadatta AnaMda pAme ane kahevA lAge ke-"kaho tame kevI rIte dAridrayano mULathI nAza karazo ?"yegIe kahyuM ke suvarNa purUSanI huM sAdhanA karIza ane tenA vaDe pachI sarvanA dAridrayane nAza karIza." dharmadatte vicAryuM ke-"jIvahiMsA va. gara suvarNapurUSanI siddhi thatI hoya te te sArUM, nahita mAre ' 1 dAridrane mULathI kApanAra. 2 kAmadeva, 3 hanumAnajI. 4 dAridratA. Page #648 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama pAva tenI jarUra nathI." Ama vicArIne te bolyo ke "are gIMdra meM pahelAM sAMbhaLyuM hatuM ke suvarNapurUSa te jIvavadhathI niSpanna thAya che, te sAcuM ke khoTuM?" A pramANe tenAM vacana sAMbhanIne gI "hA dhika! hA dhika!' tema zabda bolate ane zuM karate belyo ke tatzrutaM yAtu pAtAle, tacAturya vilIyatAm / te vizantu guNA vanho, yatra jIvadayA na hi // 1 // "te zAstra pAtALamAM jAo, te caturAI laya pAme ane te guNe agnimAM paDe, ke jemAM jIvadayA heya nahi.' dadAtu dAnaM vidadhAtu maunaM, vedAdikaM vApi vidAMkarotu / devAdikaM dhyAyatu nityameva, na ced dayA niSphalameva sarvam // 1 // dAna Ape, mauna dhAraNa kare, athavA vedAdine bhaNe, devAdikanI hamezAM pUjA kare, paNa jo jIvadayA na hoya te te badhuM niSphaLa che." ' A pramANe kahyA pachI te gI vINA hAthamAM laIne te vagAte gurjarI lekabhASAmAM gerakha vAkaye gAvA lAgyuM. te be ke - kaMdha jageTI hAtha laMgoTI, e nahi yegImudrA; jIvadayA viNa dharma nahi he, kare pAkhaMDI mudrA. jaMpe gorakha suNa bAbu: 1 athira eha saMsAra asAra, dekhata saba jaga joi; putra kalatra parivAre mehyo, maraNa na dekhe koI. jaMpe 2 bhAra vahe kaMI jaTA jaI, vizudayA dharma na koI jIvadayA tume pALa bAbu, hiyaDuM nimaLa heI. jape3 senA ke purUsA kayA kIje ? e nahi dayA pradhAna 7 Page #649 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 610 dhanyakumAra caritra. tiNa senA pahire kayA mAce? jiNaseM tuTe kAna, japa04 gorakha jape suNa bAbu, ma. gaNiI Apa parAyA; jIvadayA eka avicaLa pALe, avara dharma savi mAyA. jaMpe ! AvAM vacanethI dharmadatta rAjI thaze ane yogIne kahevA lA ka-" tyAre suvarNapurUSa kevI rIte nIpaje che?"gIe kahyuM ke-"rAtA caMdananA lAkaDAnuM purUSapramANu eka putaLuM karavuM, maMtranA prabhAvathI sarasavavaDe tene chAMTI chAMTIne pachI tene kuMDamAM nAkhavuM, pachI zIta ane uSNa pANIthI tenA upara chaMTakAva kare, eTale suvarNapurUSa siddha thAya temAM jarA paNa saM. deha nathI. dharmadatta kahyuM ke te pachI tene mATe taiyAra thaIne udyama karo, kAraNa ke "sapurUSanI vibhUti paropakAra mATe ja hoya che. he gIMdra! Apa suvarNapurUSa banAve ke jethI tamArI kRpAthI mAruM dAridraya paNa nAza pAme ane anyane paNa uddhAra thAya. hAthInA mukhamAMthI paDelA dANAnA kaNiyAomAMthI kIDIenA kuTuMbanuM pioSaNa thAya che."AgIe kahyuM ke "bhAI ! ame te bhegI chIe, suvarNapurUSanuM amAre zuM kAma che? gurUnI kRpAthI amAre tevI kazAnI IcchA karavI paDe tema nathI. mAtra tArUM dAridraya dekhIne mane karUNa utpanna thaI che, tethI tAre mATe ja A udhama huM karIza." A pramANenAM tenAM vacana sAMbhaLIne dharmadatte kahyuM ke-"tame sAcuM kahe che. ApanI jevA te paropakAramAM ja sadA tatpara hoya che. sajajana purUSe te kampasanI mAphaka pitAne zarIre duHkha sevIne paNa pArakA upara upakAra kare che. kahyuM che ke kapAsAha sAricchaDAM, viralA jaNaNI jaNeta; niyadeha phavi puNa, para guhyaka DhakaMta. 1. 1 rU utpanna thAya te. Page #650 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , navama pavi. 611 kapAsanI jevA putrane te koIka mAtAoja jANe che, ke je pitAnA dehane phADI nAkhIne paNa pArakAnA guhyane DhAMke che." yogIe kahyuM ke-"bhadrapahelAM te "saMpAda lakSa' parvatamAMthI zItoSNa pANuM lAvavAnI jarUra che." Ama kahIne te baMne te levA mATe tyAMthI cAlyA ane tyAM jaIne zIta tathA uSNakuMDamAMthI pANI lAvyA. pachI raktacaMdananA lAkaDAmAMthI eka purUSapramANa putaLuM te yogIe banAvyuM ane Ahuti ApavAnA sarva sAdhane ekaThA karyA. pachI kALI caudazanI rAtre baMne smazAnamAM gayA. tyAM agnikuMDa banAvIne agni saLagAvyuM. pachI yogIe lehakSAnA" nimitte te bahAnA nIce pitAnI pAse eka khaDjha rAkhyuM, ane dharmadattane teNe kahyuM ke "tArI pAse leharakSA che?" teNe kahyuM ke-"kAMIka che, paNa tamArI kRpA che, te pachI mAre rakSAnI zuM jarUra che?' A pramANe kahIne AgaLabuddhi vANuo' te kathanAnusAra kAMIka hRdayamAM ciMtavIne teNe gupta rIte svarakSA mATe eka khaga pAse rAkhI lIdhuM. pachI te yogIe dhamadattane pitAnI pAse uMdhe mukhe (tenAthI ulaTI dizAe daSTi karata) besADyo ane kahyuM ke-"tAre pachavADe jovuM nahi." pachI tenI vacce raktacaMdananuM putaLuM mUkyuM ane yogIe pUrvanI badhI kriyAo karI, pachI yogIe pitAnA Icchita phaLanI siddhi mATe sarasa vanA dANA maMtrIne dharmadattanI pITha upara nAkhavA mAMDyA. A pramANe dANu chAMTatAM keTaleka vakhata vItI gayo, te vakhate dharmadattanA manamAM vicAra thayo ke "A yogIe pahelAM mane kahyuM hatuM ke- raktacaMdananA ghaDelA pakSane maMtrIne dANA chAMTavAthI 1 pArakA zarIrane. 2 ratAMjaLI. 3 amuka prasaMgamAM rakSA mATe tene kakaDo pAse khAya che te. Page #651 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 612 dhanyakumAra caritra. tene suvarNapurUSa banaze ane hamaNAM te te kANapurUSane mUkI daIne mArI pITha uparaja dANA nAkhe che, tethI zuM samajavuM ? mAro maraNa mATe ja kadAca A pravRtti kema kare nahi heya? AnuM kathana je sAcuM hoya te jene suvarNapurUSa banAve che tenA uparaja-te lAkaDAnA purUSa uparaja dANa chAMTavA joIe; paraMtu A te mArA upara dANA nAMkhe che, tethI enA vicAra sArA dekhAtA nathI. vaLI "jaTilane vizvAsa kare nahi." evuM nIti zAstramAM kaheluM che." A pramANe vicArIne sarva ApattinuM nivAraNa karavAmAM samartha, sakaLa zratanA sArarUpa ane namaskAra mahAmaMtravaDe guMtheluM 3 nA rihaMtA, zira sini thita e prathama padavALuM vajana paMjara stotra gaNIne tenA vaDe teNe pitAnI AtmarakSA karI. pitAnA sarve agene vApaMjara tetramAM A velA aMganyAsavaDe abhedya banAvIne pachI tenuM ja dhyAna karate te zAMta thaIne beTho. yegI paNa ekase ATha vakhata dANA nAkhavAnI vidhi pUrNa karIne khaga taiyAra karavA lAge tevAre dharma dare vakra daSTithI tene khagna taiyAra kare che. eTale teNe vi. cAryuM ke-"A jarUra mArA vadhane mATeja khaDaga tayAra kare che, mATe have kAMI vilaMba karavA jevuM nathI." A pramANe vicArIne tAtkALika buddhi utpanna thavAthI tarataja gupta rAkhela khaDaga upADIne yegInI sAme jaI khaJavaDe tene haNIne kuMDamAM nAkhe eTale maMtrakriyAnA prabhAvathI vegInuM zarIra suvarNapuruSarUpa thaI gayuM, kAraNa ke je niraparAdhI evA paranI upara duSTatA citave che, te pateja duHkhamAM paDe che, temAM jarA paNa saMdeha nathI.' pachI jarmadatte vicAra karo ke "A pApIo pahelethI ja kaparakaLAvaDe dharmamArganI vacanaracanAthI mane Thagyo che, paraMtu ati pAya Page #652 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navAbe pallava. 613 pravRti karavAthI tenuM ja zastra tenA ghAta mATe thayuM che, mATe tevA lAbhane dhikkAra che. kahyuM che ke - lobhastyaktA nacesahi, tapastIrthaphalairalam / lAbhastyakto bhavettarhi, tapastIrthaphalairelam // 1 // je lebha na taja heyate pachI tapa tathA tIrthayAtrAdinuM zuM prayojana che? ane je lebha cheDI dIdhe te pachI tapa tathA tIrthaphaLanI jarUraja nathI.' A jIva leviza thaIne potAnA ISTanI siddhi mATe mahAna pApa kare che, paraMtu puNyadaya vinA pitAnI IcchAthI viparIta phaLa maLe che. dharma vagara AvatuM duHkha aTakAvavAne keIsamartha nathI. A suvarNapurUSa acitya vidhithI banela che, have tene zItaSNa pANI vaDe huM siMcuM." te pramANe vicArIne prathama lAvI rAkhela zItoSNa jaLa levA mATe je sthaLe te rAkhyuM hatuM tyAM te gaye. te jaLa lAvIne te kuMDa samIpe Ave, tyAM suvarNapuruSane teNe dIThe nahi. tenA viyegathI mUchita thaIne te bhUmi upara paDI ga. pachI pavanavaDe saceta thaye eTale te vicAravA lAgyuM ke ahe meM mahApApa karyuM paraMtu phaLa te maLyuM nahi. nahi javAne lAyaka tevA caMDALanA pADAmAM gayo, paraMtu pitAnA udarapUrti jeTaluM paNa maLyuM nahi. are daiva ! paMcAmRtathI bhareluM pAtra kSadhitanA hAthamAM ApIne, jayAre te kSudhAtura tene mukhamAM nAkhavA pravaryo, tyAre tarata ja te pAtra teM pAchuM kheMcI lIdhuM. are daivI te mArI upekSA karavA mAMDI che ! paraMtu paDelA upara pATune prahAra che? je tAre mane nahetuMja ApavuM te pachI te tene batAvIne duHkha upara duHkha-ghA upara kSArakSepanI jema zA mATe ApyuM? tane jarA paNa dayA AvI nahi? meM tAre ze aparAdha Page #653 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 614 dhanyakumAra caritra. karyo che?" A pramANe vilApa karatAM bAkInI rAtri mahA duHkhathI samApta karI. savAre vicAryuM ke-"A utpanna thayela suvarNa purUSa Aja vanamAM rahenAra koI corI gayuM haze, tethI huM rAjA pAse jaIne tene pikAra karUM. kahyuM che ke-durbaLa, anAtha, sagAsaMbaMdhIothI pIDAyela, vairIothI haNAyela sarvane rAjAja zaraNabhUta thAya che. henarAdhipa! te huM zrIpati zreSThIne putra dharmadata ahIMne rahevAsI chuM. meM tamArI pAse suvarNapurUSanI siddhi vigereno bhAre badhe vRttAMta kahyo che. ApanI jevA uttama rAjAonA rAjayamAM mAbApa te kevaLajanma denArAja che, paraMtu samagra jIvana na ane sarva sukhasAmagrI te uttama rAjA pAsethI ja maLe che. huM tema vicArIne ja tamArI pAse Ave chuM, have je tamane ThIka lAge te kare, huM bIjA keInI pAse javAne nathI; kAraNake rAjAthI bIjo vadhAre koNa haiya? kahyuM che ke-zaThane dama, azaThanuM pAlana karavuM ane AzritanuM bharaNapoSaNa karavuM teja kharA rAjayacinho che te sivAya te gumaDA upara pATe bAMdhIe te ja rAjyAbhiSekane paTTAbaMdha samajavo. he svAmin ! huM ati duHkhasamudramAM paDela chuM, tethI dukhathI vihvaLa thayelA hRdayavALe huM je kAMI gyAyegya boluM te svAmIe manamAM lAvavuM nahi; kAraNake ati duHkhathI pIDA celanI buddhi jADI thaI jAya che. duHkhita manavALAne sarva asahya lAge che, tevuM nItivAkya che. duHkhasamudramAM paDela mane tamAruM zaraNa che, tame mArA AdhAra che, mAre tamArUM ja AlaM bane che, tethI Apa kRpA karIne mane duHkhamAMthI tAra-ugAre mAre uddhAra kare." " A pramANe dharmadattanI vijJapti sAMbhaLIne sarva samAjane Page #654 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama pallava. rAjAnI sAmuM jovA lAgyA, ane aMdaraaMdara belavA lAgyA ahe ! zrIpatizeThanA putranI AvI avasthA thaI gaI? ahevA koIe dhanAdikane garva kare nahi." have rAjA dharmadata sAmuM joIne be ke-"are bhAI ! mahAsiddhirUpa te suvarNa purUpanuM kaI siddhapurUSa, gaMdha, vidyAdhare athavA te vyaMtare haraNa karyuM haze, te a9pa puNyavaMta evA tArA hAthamAM kevI rIte Avaze ? vaLI e koNa bhAgyazALI devatavALa-baLavALe sAhasika ziromaNi purUSa heya, ke je baLavaMta evA paranA hatamAM gayela te purUSane lAvIne tene Ape? tArU duHkha jovAne ame asamartha chIe, tethI lakSa, athavA kareDa vecchApUrvaka dravya mAga, teTaluM dravya mArA bhaMDAramAMthI tane apAvuM, te laIne tuM sukhI thA. dharmadatta te sAMbhaLIne be ke-"he deva! te suvarNa purUSa prApta thaze tyAre ja mane nivRtti thaze; huM bIjAnuM Apela suvarNa grahaNa karIza nahi, huM kAMI bhIkhArI nathI, tethI "bIju senuM grahaNa karI tevuM kRpA karIne mane pharIvAra kaheze nahi. mArI bhujAthI upArjana karela suvarNapurUSa paraduHkha bhaMjanamAMja sarvadA tatpara evA ApanA caraNane zaraNe AvyA pachI paNa jo mane na maLe te bIjuM suvarNa grahaNa karavAthI zuM phaLa? tethI je thavAnuM che te thAo, paNa huM bIjAnuM suvarNa grahaNa karIza nahi. bIjAnuM A pila senuM laIne eka putranuM birUda huM kevI rIte lAvuM? mAre suvarNapurUSa tamArAja nagaranA upavanamAM corANe che, bIja cerAyela nathI. AgalA kALamAM paraduHkhabhaMjakanuM birUda dharAvanArA rAjAoe devatAo je kAMI vastra, kAMcaLI, AbhuSaNAdi upADI gayelA te paNa sAhasa, dhairya, buddhi vigerenA baLathI devadika pAsethI lAvI Apela che. A samayamAM tame paNa paraduHkhabhaMjA Page #655 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra che, tamArA pitA karatAM paNa adhika rIte tame prajAnA pALanArA, birAje che; jo mane duHkhAbdhimAMthI pAra utAravA mATe buddhibanathI athavA koI chaLakapaTathI mArA suvarNapurUSane pragaTa karI kaI mane dekhADaze te te ApanA caraNa pAse rahIne huM tamArI sevA karIza, nahi te pachI tamAruM kalyANa thAo, huM pAcho dezataramAM jaIza," A pramANenAM tenAM vacana sAMbhaLIne rAjA vicAravA lAgyo ke-"ahe! A mArI nagarIne ja rahevAsI duHkhathI saMtapta thaine mArI pAse Avyo che. je AnuM duHkha huM nahi mAMguM, te pachI mArI AgaLa pikAra karyo nakAme jaze, je AnuM duHkha sAMbhaLIne huM vIrya na pheravuM te mArA nAyakapaNAmAM kSati thaze, ane baMdike pAsethI ekaTho karela yaza niSphaLa jaze. huM je dravya ApuM chuM te te te lete nathI ane enI gayelI vastu maLavI te to daivAdhIna che. have huM zuM karuM? je A sarva sabhAsaMdemAMthI keI paNa mAruM kArya sAdhI Ape te temAM paNa mArI ja mahatvanA che." Ama vicArIne pitAnA hAthamAM bIDuM upADIne AkhI sabhA samakSa teNe kahyuM ke-"che e kAI mArI sabhAmAM mADIjAyo putra, ke je Ane suvarNapurUSa zedhI lAvIne pitAnI, mArI ane A sabhAnI lAjanuM rakSaNa kare? te kArya karavA mATe ke A bIDuM grahaNa kare che?" A pramANe bolI rAjAe te bIDuM sarvane dekhADyuM, paraMtu kArya duHsAdhya hevAthI koIe hAtha lAMbe ryo nahi. tevuM dekhIne caMdravaLa kumAre vicAryuM ke-"suvarNapurUSa te mArA kabajAmAMja che ane pitAe Apela bIDuM koI grahaNa karatuM nathI, tethI mAre te grahaNa karavuM yogya che, ke * jethI pitAnA mahatvanI hAni na thAya, ane AnuM duHkha bhAMge, Page #656 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pitAnuM mahatva akhaMDa rahe temAM mArA ja mahatvanI vRddhi che. pitAnI apakItine nAza thavAthI suputrapaNA mATe mArI khyAti thaze." A pramANe vicArIne kumAre praNAmapUrvaka te bIDuM grahaNa karyuM. te dekhIne rAjA ane leke camatkAra pAmyA ane paraspara kahevA lAgyA ke-"A rAjakumAra devAdike karelA chaLathI jenI hakIkata ajJAta che, tathA jenA sthAnane nirNaya jaNAtuM nathI tevA suvarNapurUSane kayA upAyavaDe athavA kenI sahAyathI pAchA vALI lAvaze? kevI rIte potAnI pratijJAne nirvAha karaze?" A pramANe mahA AzcaryathI tathA kAryanA du:sAdhyapaNAthI aneka rIte teo vicAra karavA lAgyA. have kumAra te bIDuM grahaNa karIne dharmadatanI sAthe sabhAmAMthI nIkaLe. kumAre vicAryuM ke-"jo Ane hamaNAja suvarNapurUSa ApIza, te AnA manamAM keTalIka zaMkA utpanna thaze, ane kAryanuM duHsAdhyapaNuM dekhAze nahi. vaLI vicitra vAta karanArA leke paNa asabhUta vAta upajAvIne beTA ALa Apaze. A paNa mArA upakAranA praDhapaNAnI zraddhA karaze nahi, vaLI A meya yazaprAptivALA sthaLamAM a5 yaza maLaze, tethI jevuM kArya heya tene anurUpa ADaMbara paNa kara joIe, tethI AnI kAryasiddhi karI ApavAmAM vilaMba kare teja yukta che." A pramANe vicAra karIne teNe dharmadattane kahyuM ke te suvarNapurUSa karyo sthAne nIpajAvyuM hatuM te thaLa mane batAva." pachI dhamadate te sthAnAdi dekhADyuM. rAjakumAra paNa mAthuM dhuNavate kahevA lAgyuM ke-"are bhadra! kaI prabaLa zaktivALA deva, dAnava agara vidhAdhare tAre suvarNa purUSa laI lIdhe jaNAya che, sAmAnya zaktivALA devAdike lIdhe jaNAtuM nathI, tethI Aje rAtre ahIM rahIe 78 Page #657 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 dhanyakumAra caritra. koI rIte tenuM svarUpa samajI zakAya. dharmadate kahyuM ke "jevI AjJA, huM te tamAre anucara chuM." kumAre kahyuM ke-" tArA suvarNapurUSanI prApti thayA vagara huM nagaramAM praveza karIza nahi, tethI arya karIza nahi." A pramANe vAtacita karatAM teoe tarapha bhamatAM bhamatAM divasa pUrNa karyo, ane rAtre koI sArA sthaLamAM teo sutA. prathama pahera gaye eTale dharmadatta te nidrAvaza thaI gaye. kumAra jAgate hati teNe divya gAyanane nAda sAMbhaLe tethI kautukathI citta kheMcAvAthI te kumAra dharmadattane uMghate mukIne, khaga hAthamAM laI, mArgamAM nizAnIo karate AgaLa cAlyo. svarane anusarIne cAlatAM dUra vananI aMdaranA bhAgamAM eka moTuM yakSanuM maMdira teNe dekhyuM. te bhavanamAM vAjItranA nAda sAthe nATaka thatuM jANIne kumAra sAhasa karI tenI najIka gaye; paraMtu te devagRhanAM dvAra baMdha karelA dekhIne te vismaya pAmI bahAra ubhe rahyo. jarA thobhIne Ama tema jotAM te dvAramAM eka chidra teNe dIThuM. te chidra dvArA aMdara jatAM ekaso ATha devIonA samUhane teNe nAca thate dIThe. teonI vacce eka devIne rU5 lAvaNyamAM sauthI adhika joine te viramIta thaye, paraMtu lakSaNathI tene mAnuSI strI tarIke niradhArIne cittamAM camatkAra pAmI te vicAravA lAge ke-"A mAnuSI strI devIo sAthe kema rahetI haze? he ! vidhinI racanA jue, manuSyaNI thaI che, chatAM rUpAdikathI devIvRMdane paNa haThAve tevI che. A pramANe vicArIne pharIthI dhyAnapUrvaka jotAM te mAnuSI strI ja che " ema nirNaya karIne te eka ghaDI sudhI tyAM ubhe rahyo. teTalAmAM tene amadatta sAMbharyo. te vicAravA lAgyo ke meM tyAM nidrA letA Page #658 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama pAvara 619 dharmadattane mukIne ahIM Agamana karyuM che, paraMtu kaI hiMsaka paNa bhaTakatAM bhaTakatAM tyAM Avaze te uMghatAM evA tenI zI gati thaze? AvAM kautuke te jagamAM bahu hoya che, tethI huM tAkIde tyAM pAcho jAuM." A pramANe vicAra karIne nizAnIo mukelI hatI tadanusAra te dharmadaranI pAse gaye. te paNa te ja vakhate jAge. kumAre tene pUchayuM ke-"are bhadra ! teM kAMI sAbhaLyuM nahi?" teNe kahyuM ke-"ravAmin ! A ziyALIA zabda kare che, ane bhairavI kalakala kare che te saMbhaLAya che. bIjuM kAMI saMbhaLAtuM nathI. A pramANe dharmadattanI ukita sAMbhaLIne kumAra jarA hasIne be ke-"bhadra! te te bharanidrAmAM rAtrI pasAra karI ane meM te jIvatAM sudhI na bhUlAya tevuM kautuka dIThuM." dharmadatte pUchayuM ke-"tevuM zuM kautuka dIThuM ?" kumAre kahyuM ke-"Aje eka pahera rAtrI gayA pachI vAjitra tathA gItanAM meM avAja sAMbhaLyA. tene anusAre huM tyAM gayA. tyAM eka devamaMdirane baMdha karelA bAraNAvALuM meM dIThuM. te bAraNAnA chidramAMthI meM joyuM te aMdara ekase ne ATha devakanyAone meM nAca karatAM joI; ane teonI vacce devakanyAone paNa jIte tevI rUpavatI eka manuSyanI strIne nAcatI joI. ghaDI mAtra tyAM ubhA rahIne tuM ekale have, tethI tArI ciMtA thavAthI huM atre pAchA AvyA, paraMtu te nATaka haju paNa huM bhUlI zakatuM nathI." te sAMbhaLIne dharmadatta belyo ke "svAmina ! tame je mAnavI strI joI te mArI priyAja haze. A vanamAM mArI patnI keda haraNa karIne laI gayuM che, tethI Apa tAkIde cAle, tyAM jaIne huM tene jouM." pachI te baMne jaNA tyAMthI satvara cAlyA. jyAre teo bhuvana pAse pahoMcyA Page #659 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dara dhanyakumAra caritra. tyAre nATaka visarjana thayuM hatuM, tyAM koI nahotuM. tethI dharmadata hAtha ghasate rAjakumArane vAraMvAra pUchavA lAgyo ke-"te strI keTalI umaravALI hatI? tene varNa ke have mukhAdikanI AkRti kevI hatI?" kumAre jevuM svarUpa dIThuM hatuM tevuM kahI dekhADyuM. te sAMbhaLIne dharmadate kahyuM ke, "ravAmina! mAre suvarNa purUSanuM kAma nathI, tenAthI saryuM. paraMtu mArI prayAne Apa pAchI vALI Ape." rAjakumAre kahyuM ke-"ciMtA karIza nahiM, mArA piMDamAM jIva haze tyAM sudhI huM tane tene meLavI ApIza evI huM pratijJA karUM chuM." - prabhAta thayuM eTale pUjArIe AvIne te bhavananuM dvAra ughADyuM, te vakhate te baMne te maMdiramAM gayA, ane yakSane nama skAra karIne tyAM beThA. kumAre te vakhate vicAryuM ke-meM AnI priyAne pAchI lAvI ApavAnI pratijJA karI che, te devasahAya vinA saphaLa thaze nahi, tethI huM A yakSanI ja ArAdhanA karUM. je A yakSa prasanna thaze te isitArthanI prApti satvara thaze." pachI te Azaya dharmadattane jaNAvIne kumAre te yakSanI pAse dabakurano saMthAro karIne jayAM sudhI iSTasiddhi thAya tyAM sudhI tamArUM ja zaraNa che." tema nizcaya karI nizaLa cittavALe thaIne teja yakSanuM dhyAna karavA mAMDyuM. trIje upavAsa rAtrie siMha, vAgha, sarpa vigerenA bhayaMkara rUpathI kumArane kSobha pamADavAno prayatna thaye, 5raMtu kumAra dhyAnathI caLe nahi. pachI tenuM ati adabhUta sAhasikapaNuM joIne yakSe pratyakSa thaIne kahyuM ke-"huM tArA pairyathI tuSTamAna the chuM, tAre zenI IcchA che mAga" tyAre kumAre kahyuM ke "deva ! mArA mitra dharmadattanI patnI apAve." yakSe kahyuM ke te bAbatamAM mAre adhikAra nathI. tene meM mArI priyAne Page #660 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bo , ApI che tethI huM tamane te ApI zakIza nahi." kumAre kahyuM ke-"te hakIkata kevI rIte banI che?" yakSe kahyuM ke-sAMbhaLa eka divasa huM mArI patnI sahita eka vanamAM gaye hatuM, tyAM chAnusAra paribhramaNa karatAM meM divya rUpavALI menakAthI paNa ati suMdara evI eka strIne sutelI dIThI. meM vicAryuM ke, ahe ! mAnavI strI AvI kiMI draSTipathamAM AvI nathI, tethI mahA Azcarya karanArI A strIne je huM mArI patnIne ApuM te te tene joIne prasanna citavALI thaze." A pramANe vicArIne meM tenuM haraNa karyuM, ane mArI patnI pAse tene mUkI. teNe tene joine bahu khuzI thaI. tyArathI ati yatnapUrvaka te tenI rakSA kare che. eka kSaNa paNa tene cheDatI nathI, mATe te mArA svAdhI. namAM nathI." kumAre kahyuM ke, "he yakSarAja ! meM to te strIne mATe ja tamAruM ArAdhana karyuM che, tethI game te rIte mane te strI pAchI seM." yakSe kahyuM ke tene te meM mArI priyAne ApI dIdhI che, tethI temAM mArUM jera nathI. gRhakalezanI keNa udIraNA kare? bIjuM je kAMI tuM mAga, te tane ApuM, paraMtu A strIne ApIza nahi." A pramANe kahIne yakSa adrazya thaI gaye. kumAra paNa yakSanAM vacana sAMbhaLIne harSa, viSAda, AzcaryAdinA mizrabhAvathI vicAra karate ciMtavavA lAgyo ke-"dhika! dhika! deve paNa strIne AdhIna thaI gayelA dekhAya che athavA te mehanIya kamekane muMjhavatuM nathI? je kaI che jinezvaranA AgamanuM tAtparya jANatA nathI, teo karmane AdhIna ja varte che, temAM jarA paNa vismaya pAmavA jevuM nathI, paraMtu have mAre karelI pratijJA pALavA mATe zuM upAya karavo?" A pramANe eka kSaNavAra vicArIne teNe nirNaya karyo ke-" tapa karyA vinA bIjo kAMI Page #661 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 dhanyakumAra caritra. upAya nathI, kAraNake duHsAdhya tevuM kArya paNa tapathI siddha thAya che. kahyuM che ke yaDUraM yadurArAdhyaM, yacca dUre vyavasthitam / ' tAtsarya tathA sAdhyuM, to di surati maNa ? | 'je dUra haya, durArAdhya heya, je dUra goThavAyela haya, te sarva tapathI sAdhya thAya che, tapane kAMI paNa duSkara nathI.' - A pramANe vicArIne te yakSiNIne udezIne nicaLa cittathI teNe cha upavAsa karyA. pUrvanI mAphaka dhIraja ane baLathI yakSiNInuM Asana kaMpAyamAna thatAM pratyakSa thaIne te bolI ke-"vatsa! A sAhasa zA mATe kare che ? kumAre kahyuM ke-"mAtAjI! dharmadattanI priyAne Apa." yakSiNIe kahyuM ke tene te kalpAMte paNa huM ApuM tema nahotuM, paraMtu tArUM utkRSTa sAhasa niSedhavAne azakta chuM, tethI ApyA vinA mAre chuTako nathI!" Ama tene kahIne IcchA hatI te paNa vastrAbharaNathI satkArIne dhanavatIne tene seMpI. kumAre paNa dharmadattane bolAvIne kahyuM ke-A tArI priyA kharI ke nahi?"te paNa divyAbharaNathI bhUSita thayelI rezamI vastrothI zobhatI pitAnI patnIne joIne atyaMta harSa pAme ane kumArane kahevA lAge ke ApanI kRpAthI mAruM icchita siddha thayuM." pachI kumAre kahyuM ke-"AgaLa cAla, tAre suvarNapurUSa paNa tane ApuM." Ama kahIne priyA sahita dharma datta sAthe laI te ramazAnamAM gaye. pachI nizAnIvaDe oLakhIne eka vRkSa pAsenI bhUmi teNe dharmadattane dekhADI ane kahyuM ke-"he bhadra ! ahIM tuM da." tenA vacanathI teNe te beMya. bedI, eTale tyAM dATele dedIpyamAna suvarNapurUSa nIkaLe. pachI dharmadare vicAryuM ke "ahe, A pramANe niSkAraNa upakAra Page #662 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama pAuva. karanAra A kumAra samAna bIjuM kaMI jaNAtuM nathI. have huM tenA upara seMkaDo upakAra karUM, te paNa tene pratyupakAra thAya tema sthI, paraMtu yathAzakita tenI sevAmAM huM pravartIza, hamezAM tene anukULa vartana huM karIza, ane vAraMvAra mArA mukhathI tenI stuti karIza." A pramANe vicArIne te be ke-"are kumAra ! tame te mArA upara mahAna upakAra karyo, tenuM varNana mArA eka mukhathI hajAra varasa sudhI karavAne paNa huM azakta chuM, have huM ApanI pAse zuM yAcuM?" kumAre kahyuM ke "mArI pratijJAne nirvAha thavAthI mArA cittamAM bahuja AnaMda thayo che. purUSa pitAnuM vacana pALe che tyAre ja tenuM purUSatva vakhaNAya che. kahyuM che ke arthaH sukhaM kItirapIha mA'bhU-danarthaevAstu tathApi dhiiraaH| nijapratijJAmanurudhyamAnA, mahodhamAH karma samArabhante // 1 // artha, sukha ane kIti bIlakula na maLe, ane anartha ja mAtra thAya, te paNa dhIra purUSe pitAnI pratijJA pALavA mATe moTA udyamanAM kAryo kare che." tArA manorathanI pUrti thaI tethI mane badhuM mAryuM che." Ama kahIne kumAra bela baMdha thaye, eTale dharmadatte kahyuM ke svAmina ! A suvarNapurUSa te Apaja grahaNa kare. mane mArI priyA maLI eTale seMkaDo suvarNapurUSe maLyA che." kumAre kahyuM ke-"zuM tArUM citta khasI gayuM che? ke vAyu thaI gayuM che? ke zuM priyAnA darzanathI mati bhrama gaI gayuM che ke jethI bahu prayatnathI sAdhya ane duSkAya evA suvarNa purUSane tuM grahaNa karate nathI? ane mane ApI devA dhAre che. te sAMbhaLIne dharmadare kahyuM ke -"svAmina ! huM vaNika chuM, tethI A suvarNapurUSa mArA gharamAM zobhe nahi, tethI Apaja grahaNa Page #663 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ujja dhAbAra rAtri.. kare, mAre te tamArI kRpAthI sarva sArUM thaze. A tamAreja kempa che, mAre egya nathI." kumAre te sAMbhaLIne kahyuM ke evuM koI sthaLe sAMbhaLyuM che ke kaSTa keI kare ane tenuM phaLa anya bhegave? tuM tene mATe dareka vanamAM bhaTakyo che, te ja AtapAdi mahAna ko sahana karyA che ane maraNAMta upasarnAdi ati kalezavaDe A suvarNapurUSa teM prApta karyo che, te mArAthI kema grahaNa thAya? teM meLaveluM tuMja grahaNa kara." dharmAda te sAMbhaLIne kahyuM ke-"he svAmina ! A suvarNa purUSa grahaNa karavA jeTaluM mAruM bhAgya nathI. meM mArI bhAgyanI prathamathI ja parIkSA karelI che. je e mArA nasIbamAM heta te eka kSaNavAramAM te kema cAle jAta? te gayelAne tame tamArA vIryavarDa ane punyabaLavaDe pragaTa karela che, huM kAMI tamane ApatuM nathI. tame prakaTa karyuM te tameja grahaNa kare, mAre te te levAmAM ApanA caraNanA zapatha che, ke te A tamane bheTa karela che." A pramANe teNe ati Agraha karyo, eTale kumAre tenuM vacana mAnya rAkhyuM ane kahyuM ke, are bhadra! temAMthI IcchAnusAra senuM tuM grahaNa kara, jethI tene vyApAra karavAmAM upayogamAM Ave, tuM suvarNa grahaNa karIza te mArUM citta ghaNuM ja AnaMdita thaze." te sAMbhaLIne dharmadate be paga ane be hAtha kApIne teTaluM sonuM grahaNa karyuM, ane kumArane kahyuM ke "ApanI kRpAthI meM vyApAra mATe joItuM suvarNa grahaNa karyuM che, have bAkInuM tame grahaNa kare ane nagarane zobhAve." pachI kumAre tenA atyAgrahathI suvarNapurUSane bAkI rahela bhAga kaI sthaLe gepa ane teo nagara tarapha cAlyA; rAjAne maLyA. rAjAe pUchayuM ke "te duHkhitanuM asita siddha thayuM ? kumAre kahyuM ke Page #664 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ApanA caraNanI prasAdIthI tenuM cichata kArya siddha thayuM che." rAjAe kahyuM ke "bahu sAruM thayuM." rAjA nirlobhI svabhAvavALA hovAthI tathA dhana samRdhyAdikavaDe bharapUra hovAthI bIjuM kAMI paNa teNe pUchayuM nahi. kumAre paNa pote garvita dekhAya tevA bhayathI kAMI paNa vistArathI kahyuM nahi. pachI rAjA ane kumAra pitAtAnA kAryamAM pravRtta thayA. - have dharmadatta koI najIkanA gAmamAM jaIne uttama ghara kharIdI. tyAM rahyo. tyAM rahIne te suvarNa vaDe vyApAra karavA lAgyo. aneka gADI, gadheDA, zakaTa vigere kariyANAthI bharIne teNe dezAMtaramAM mokalyA. tyAM tenA punyasamUhanA udayathI vIzagaNe naphe te vecAyA; vaLI te sthaLe rahelA kariyANA pitAne gAma te lAge, tyAM paNa dazagaNA mUlyathI te vecAyA. A pramANe gamanAgamana karatAM teNe thoDAja kALamAM seLa kareDa dhana ekaThuM karyuM. eka divasa dharmadatti vicAryuM ke-"seLa karoDa dhana maLyuM, have ahIM rahevuM gya nathI, have te mArA gAma tarapha jAuM, ane tyAM jaIne mArA bApanuM nAma udhotita karUM, temaja prathamanI bhAryAnAM mAraze. pUrNa karUM. svajanAdikane saMtoSe. vaLI supAtra dAna ane pUjA prabhAvanA vigere karIne prApta thayela narabhavane saphaLa karuM." A pramANe vicArIne te sthaLane vyApAra baMdha karI meTa sAthe sAthe laI patnIne sukhAsanamAM besADI pote azva rathAdi vAhana upara icchAnusAra besI seMkaDe subhaTothI paravarele te pitAnA gAma tarapha cAle. thaDA divasamAM te potAnA nagarapAse AvI pahece. pitAne ghera vadhAmaNI ekalI ke- dharmadatta zreSThI ghaNuM dhana upAjIne meTI samRddhi sahita Ave che. te sAMbhaLIne pra zremanI patnIe vadhAmaNuM lAvanArane vastra, dhana, AbhUSaNa vigere Page #665 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. ApyA pachI svajano vividha prakAranA sukhAsana, ratha tathA gADIemAM besIne suMdara vastrAlaMkAra paherIne, vividha prakAranA vAgo vagaDAvatAM, eka jana sudhI sAme levA gayA. dharmadatta svajanAdikane juhAra karavA pUrvaka gADha AliMgana daIne maLyA. paraspara kurALakSemanI vArtA pUchavA lAgyA. pachI kuLavRddho tathA atiparicita saMbaMdhIone sanmAnapUrvaka pitAnA rathamAM besADyA, bIjAone paNa yathAgya vAhana, azva vigere upara besADIne, bahu prakAranA ADaMbara sahita, hajAre lekethI paravArele, aneka vAjInA nAdathI svAgata karAte, sadhavA kuLavadhuoe dhavaLamaMgaLathI gavAta, ghaNuM utsAhapUrvaka yAcaka lekone dAna Apa, tripatha catupatha tathA rAjayapaMthamAM pagale pagale nagaranA rahevAsI zreSThIo sAthe juhAra karate dharmadatta pitAne ghera Age. pUrvanI patnI akSata puSpAdikathI vadhAvIne tene gharamAM laI gaI. pachI besavAnA sthAnamAM sI beThA, te vakhate svajanee tathA bIjA paricita ane aparicita lekee AvIne vastra, AbharaNa, suvarNa, rUpuM, rokaDanANuM, rUpiyA vigere bheTa karyA. dhamaMdatte gharanI maryAdA pramANe levA lAyaka hatI tenI bheTa svI. karI, pachI kumAre vividha dezamAM utpanna thayelA vastrAdikathI yathAyogya rIte te sarvane satkAra karyo. have dhanavatI paNa sukhAsanathI utarIne bahu prakAranA vastra dravyAdi ApavApUrvaka pUrva patnInA pagamAM paDI. teNIe paNa AzirvAda ApIne tene gADha AliMgana karyuM. pararapara kuzaLakSemanI vAte pUchavA lAgI. nagaramAM pUrvanA Azrita leke hatA teo paNa maLavAne AvI gayA. dharmadatte madhura zabdathI teone paNa sanmAnIne tRpta karyA. AkhA nagaramAM ghaNe yaza vistarI Page #666 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - navama pArAva gaye sarva le bolavA lAgyA ke "juo, zrIpatizreNIne putra deva thaye? pitAnuM nAma kevuM vadhAryuM pUrve te tINa thaI . gaye hatuM, paraMtu potAnI bhujAbaLathI ghaNuM dhana upAjIne te Avyo ane kuLane dIpAvyuM. je suputra thAya te ja kuLane ajavALe che. kahyuM che ke ekenApi muputreNa, nAyamAne ca satkuSTham / zazinA ceva gaganaM, sarvayaivojjvalIkRtam // 1 // "javIrIte ekaja caMdra AkAzane ujavalita kare che, tema ekaja putra paNa sakuLane zobhAve che-ujavalita kare che.' A pramANe dareka gharamAM darekane mukhe tene yaza belAvA lA. che. have bIje divase svajana, mitra, jJAtijanone nimaMtrIne ati suMdara sukhaDI sahitarasavatIthI temane bhejana karAvI puSpa tAMbuLAdi ApI teonuM vastrAbharaNathI sanmAna karyuM pachI pUrvanI patnI pAse vahANamAM beThA tyArathI ghera pAchA AvyA tyAM sudhIne badhe vRttAMta kahyo. teNe paNa AMkhamAM AMsu lAvIne bolI ke-"ravAmina ! pUrvajonA dharmapasAyathI ja ApanA darzana thayA che. ATalA divase meM mahAduHkhamAM pasAra karyA che; te duHkha mAruM mana ja jANe che, athavA jinezvara jANe che. AvuM duHkha zatrune paNa na ho; paraMtu Apane darzanathI te sarva duHkha visarAI gayuM che. have te bhAgyavaMtI strIomAM huM agresara thaI chuM, ane sarve svajanene harSa ane saMtoSa thaye che." tyArapachI dharmadatta tenA pitAnI mAphaka vyApAra karavAmAM pravaryo. ' have yazodhavala rAjAe ekadA mAthuM sApha karAvatAM temAM paLI AvelAM dekhIne adbhUta virAgyodaya thavAthI caMdravaLane rAjaya ApIne dIkSA grahaNa karI. ane dustara tapa tapI, ghAtI Page #667 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. kama khapAvI, kevaLajJAna prApta karI, pRthvI upara vicarI ghaNA bhavyajIne pratibaMdhI, aMte eka mAsanI saMkhanA karI, ane ghAtI karmone paNa veganuM rUMdhana karavAvaDe khapAvI daI bhahAnada padane prApta karyuM. caMdradhavaLane rAjya maLyA pachI te nyAyapUrvaka rAjya calAvavA lAgyuM. teNe yuktithI pUjelA pelA suvarNapurUSanA hAtha, paga cheDyA hatA chatAM te navA utpanna thayA. A pramANe pratidivasa thavAthI suvarNa vaDe teno bhaMDAra akSaya thaI gaye. eka divasa dAridrayapIDita lekene dekhIne karUNA AvavAthI caMdradhavaLa rAjAe te suvarNa purUSamAMthI utpanna thayela suvarNavaDe AkhA vizvane dAridraya rahita karIne AkhI pRthvIne anRNI karI ane pitAne caMdra nAmane saMvatsara pravartA. te rAjAne eka divasa pAchalI rAtre jAgyA pachI rAjayaciMtA karatAM dhamaMdA sAMbharyo. "aho ! pramAdanI bahaLatAthI tathA rAyakAryamAM magna thavAthI paropakArI, kRtakAryane jANavAmAM ziromaNi evA mArA paramamitra dharmadattane meM kai divasa saM. bhAryo paNa nathI, tethI Aje savAre ja tenI tapAsa karAvIne tene sabhAmAM bolAvI, ati AdarapUrvaka sanmAna ApuM ane prItilatAnI vRddhi karUM." A pramANe vicAratAM prabhAta thayuM. pachI rAjAe zasyAmAMthI uThI prabhAtanAM kRtya karIne, rAjasabhAmAM AvI, nagaramAM rahenArA lekene pUchayuM ke-"zrIpatizreNIne putra dharmadatta ahIM che ke dezAMtare gayela che?" teoe kahyuM ka- vAmina ! teNe dezAMtaramAM jaIne ghaNuM dravya upAI, ghera AvIne tenA pitAnuM nAma ujavalita karyuM che. hAla te nagaramAM tenI je bIe kaeNI zreNI nathI, AkhA nagaramAM teja mu Page #668 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che te sAMbhaLIne hati thaI mukhya maMtrIne mArIne bhAvapUrvaka tene belA. dharmadata paNa adbhUta ekaNuM laIne maMtrInI sAthe rathamAM besIne rAjasabhAmAM AvyuM ane rAjAne namaskAra karIe bheMTaNuM AgaLa dharyuM. rAjAe paNa e sahune ApI pitAnI pAsenAja pradezamAM besADyo ane kuzaLa aumanA samAcAra pUchayA. pachI rAjAe kahyuM ke-"teM mane je suvarNapurUSa A tenAvaDe samarata pRthvInA lekene anRNI karyA che, ane tethI mAre yaza sarvatra phelAyela che, te sarva tAroja upakAra che." dharmadatte kahyuM ke-"svAmina ! zA mATe mane caDhAve che ? garvita kare che ? suvarNa purUSa te tame ja prakaTa karela che. je mArA bhAgyamAM te heta te zA mATe eka kSaNamAM mArA hAthamAMthI te cAlyuM jAta ? vaLI Ape te mAruM vigaduHkha dUra karyuM, ane suvarNa ApIne dAridrayane nAza karyo. manuthanI paMkitamAM tame mane mUkyo che. A pramANe baMne jaNAe sajajanasvabhAvathI parasparanA guNa grahaNa karyA. pachI rAjAe dhamaMdatane nagarazeThanI padavI ApI ane paTTabaMdhapUrvaka ghaNuM vasAbharaNAdi ApIne rAjanA sAmate ane sarva zreNIo sAthe meTI vibhUtipUrvaka, gIta, nRtya, baMdIjananI birUdAvaLI vige2 moTA utsava sahita tene ghera mekalya. dharmadatta paNa yathAyogya rIte tAMbuLa, vastrAdika ApIne te sarvane visarjana karyA. pachI hamezAM te rAjasabhAmAM javA lAgyo ane rAjA paNa tenA mAnanI vRddhi karavA lAgyo. eka divasa tene rAjAe pUchayuM ke-"tArI pAse keTaluM dhana che?dharmadate kahyuM ke-"svAmina ! ApanI kRpAthI solA karoDa dravya che, paraMtu eka moTuM kautuka che te sAMbhaLe-pUrva Page #669 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 630 dhanyakumAra caritra. vananA aMtaramAM ApanA AdezathI suvarNapurUSa mathiI ghaNuM sonuM icchApUrvaka meM grahaNa karyuM. pachI ApanAthI judA paDIne te suvarNavaDe vyavasAya karatAM meM seLa karoDa dravya upAmyuM. pachI huM ahIM Ave. ahIM paNa jaLamArge ane sthaLamArge vyavahAra karyo, paraMtu comAsAne aMte lAbha zodhavA mATe nAmu meLavatA teTalAne teTalAja seLa kareDaja dekhAya che, koI paNa adhika thatuM nathI. vadhAre kharca karUM te paNa teTalA ja rahe che. tenI vRddhi mATe bahu prakAre nipuNatAthI vyApAra karyo, sarva vyApArIo ghaNe vyApAra dekhIne pitapotAnA aMtaHkaraNamAM dhAratA hatA ke A varSe te dhamadattane avazya cAra-pAMca karoDa dhananI vRddhi thaze, paraMtu meM lekhuM karIne nAmuM meLavyuM te teTaluM ja dravya rahyuM-kAMI paNa vadhAre thaye nahi. vaLI pharIthI ati saMkucita rIte kharca karIne vyApAra karyo tyAre paNa teTaluM ja dravya rahyuM; vaLI ghaNe kharca karyo tyAre paNa teTalI ja muDI rahI, tethI have utsAhamAM bhaMga thayele huM yathAyogya sAmAnya vyApAraja karUM chuM, vadhAre karatuM nathI. A pramANe dekhIne mArA cittamAM moTuM kautuka thayuM che paraMtu atizaya jJAnI vagara tene khulAso karavA keNa samartha che?" A pramANe rAjAnI AgaLa daMbha vagara vAta kare che, tevAmAM pratihArInI sAthe vanapALake AvIne praNAmapUrvaka vijJapti karI ke-"svAmina ! Aje vasaMtavilAsa nAmanA udhAnamAM ghaNA munio sAthe zrImad dharmasAgara sUri samavasarelA che. pitAnA atizaya jJAnathI bhavya jIve upara upakAra karatAM teo sarvatra vihAra kare che." tenuM kathana sAMbhaLIne rAjA ane dharmadatta baMne parSadAnI sAthe gurUne vAMdavA mATe vanamAM gayA. gurU daSTipathamAM Page #670 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama mAva, AvyA ke tarataja pAMca abhigamanapUrvaka rAjAe ane dharma te gurUne vaMdana karyuM. gurUe upadeza Ape ke- dullahaM mANussaM jammaM, laddhaNa rohaNaM va roreNa / 'rayaNaM va dhammarayaNaM, buddhimayA iMdi vittavvaM // 1 // dulabha manuSya janma ApIne garIba mANasa rohaNAcaLane pAmIne ratnane grahaNa kare tevI rIte buddhivaMta prANae dharmaratnane grahaNa karI levuM.' : jiNagurubhatti jattA, pabhAvaNA sattakhittadhaNavAvo / sammattaM chAvassaya, dhammo sayaladdha suhaheU // 2 // "jinezvara tathA gurUnI bhakti, yAtrA, prabhAvanA, sAte kSetramAM dravyane vyaya, samyakatva, cha Avazyaka-A pramANe ArAdhe dharma sukhanA hetubhUta thAya che." A pramANe rUDI rIte apAyelI dharmadezanA sAMbhaLIne avasara maLe tyAre rAjAe pUchyuM ke-"prabha ! A dharmAdare mahA udyama karIne tathA ghaNuM kaSTa sahana karIne suvarNapurUSa meLavyA. te suvarNapurUSa avicchinna e mAre ghera Ave. vaLI te ghaNo vyApAra kare che, paNa soLa karoDaja dravya rahe che, adhika vadhatuM nathI, tenuM zuM kAraNa? kRpA karIne te jaNAvo. A pramANe rAjAe prazna karyo eTale tene uttara gurUmahArAja ApatA hatA, tevAmAM eka vAMdarI vRkSa uparathI utarIne gurUne vAMDhI AsapAsa vAraMvAra bhamatI nRtya karavA lAgI. te dekhIne rAjAe kahyuM ke prabho ! pUrve pUchelA praznane uttara pachI kaheze, paraMtu A vAMdarI nRtya kema kare che ane kema namaskAra kare che ? enuM kAraNa prathama kahe." pachI gurUe kahyuM ke-"rAjana ! jagatamAM mehanIya karmanI viSama gati che. bhavitavyatA avarNanIya-na kahI zakAya tevI che. Page #671 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra A pAse bela dharmadatta mAro jamAI che, huM teno sAsachuM; A vAMdarI AgalA bhavAnI mArI patnI che, dharmadatanI zrI dhanavatI te amArI putrI che, A tenI mAtA che." A pramANe gurU mahArAja kahetA hatA te koI dharmadattanI pAse beThelA manuSya sAM. bhaLyuM, eTale te uThIne doDato nagaramAM dharmadattane ghera jaIne tenI patnI dhanavatIne kahevA lAge ke-"tArA pitA dhanasAgara muniza grahaNa karI AcArya pada prApta karIne ahIM AvelA che, parama ane tizaya jJAnavaMta thayelA che, ane sarve lekenAM saMdehanuM nivAraNa kare che. dhanavatA pitAne Avela jANIne tarata ja tyAM AvI, te vakhate muni mahArAja putrInA vivAha mATe vahANa upara catyAnI hakIkata kahetA hatA. teNae pitAnA darzanathI AMsu pADatAM vaMdanA karI. pachI dhanavatIe pUchayuM ke-"he pitAjI ! A badhI hakIkatanuM kharuM svarUpa zuM che? ane A badhuM kema thayuM che?" gurUe kahyuM ke-"teja kahuM chuM te sAMbhaLaH "jayAre vahANa bhAMgyuM te vakhate mArA hAthamAM eka pATIluM AvI gayuM. tenA AdhArathI tarI navame divase huM kAMThe AvyuM. pATIAne choDI daIne kAMThe utarI huM AgaLa cAlyA, te vakhate dUrathI eka nagara dekhIne te tarapha huM cAlyo. A vakhate mArgamAM eka brAhmaNa maLe. teNe mane kahyuM ke-"aho dhanasAgara ! Ava, Ava, mAre ghera padhAre." pUchayuM ke tuM keNa cho ? ane mane kayAMthI oLakhe che?" teNe kahyuM ke-"mAre ghera Ave, tyAM badhI hakIkta huM kahIza." ema kahIne AgrahapUrvaka te mane tene ghera laI gaye. pachI teNe tailAdikavaDe ane bhaMga karIne garama pANIthI snAna karAvI mAre mArgane zrama utarA; pachI vividha prakAranA svAdavALI raseI banAvarAvIne Page #672 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama. pIva, 633 moTI bhaktithI teNe mane jamADyo, Acamana karIne zuddha thayA pachI tAMbuLAdikathI mukhazuddhi karIne gharane uparane mALe ame baMne beThA, eTale meM tene pUchayuM ke-"bhe dvijavara ! nahi oLakhANavALA evA mArI zA mATe tame bahu bhakti kare che ? huM tamane bIlakula oLakhate nathI." teNe kahyuM ke- te vAta vismayakArI che ane huM tamane kahuM chuM te sAMbhaLo - "A zaMkhapura nAme nagara che. ahIM huM jinadharmamAM draDha cittavALA thaIne rahuM chuM. jinazarmA mAruM nAma che. zrImada jinezvaranI AjJAnusAra yathAzakti huM dharmamAM pravRtti karuM chuM. sadgurU ane susajajanenI sevAthI zAstramAM rahelA ghaNuM rahasya meM prApta karyA che, mAre AjIvikA paNa sulabha che. anyadA kulavRddhi karanAra eke putra mAre na hovAthI te mATe meM kuLadevatAnI ArAdhanA karI, tethI sevAvaDe pratyakSa thaIne te belI ke;-"mane zA mATe ArAdhI che?' meM kahyuM ke-"mane putra Apa." teNIe kahyuM ke-"vatsa ! tAre aMtarAya karma nikAcita udaya che, tethI putra thaze nahi." meM kahyuM ke-aputrIAnI zubha gati thatI nathI, tevI zraddhA te sazurUnI kRpAthI mane nathI, sadgati te zuddha adhyavasAyathI ja thAya che, anyathA thatI nathI, paraMtu meM aneka uttama mahApurUSonI sevAvaDe temanuM citta prasanna karIne ghaNuM camatkAra upajAve tevI vidyAo prApta karI che, teno mArA mRtyu bAda nAza thaze, te kAraNathI mane bahu kheda thAya che." te sAMbhaLIne teNe kahyuM ke--" kamalapurane rahevAsI dhanasAgara zrechI vahANa bhAMgavAthI AjathI navame divase ahIMnA samudrane kAMThe nIkaLaze. tene tAre ghera lAve ane nizaMka rIte tAre badhI vighAo tene ApavI. te tene mATe lAyaka che, je vAta ke zabda Page #673 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4 dhanyakumAra caritra. ekavAra sAMbhaLaze te tarata ja samajI jaze evI tenI buddhi che. tene tArI vidhAo ApavAthI tuM anRNa thaizapachI tAre tArI putrI sAthe tenuM pANigrahaNa karAvavuM." A pramANe kahIne devI adrazya thaI gaI. te devIe kahelI badhI hakIkta Aje maLI, tethI huM tamArI bhakti karuM chuM. he sajajana! have tamAma saM. kalpa vikalpo cheDI daIne ravagRhanI jemaja tame sukhethI mArA gharamAM rahe, vahANa bhAMgavAthI thayela hAninI ciMtA cheDI dho. jJAnIe je dekhyuM hoya che teja thAya che. zuddha zraddhAvaMta jainene udayanI ciMtA bahu prabaLa hotI nathI, kAraNake udayamAM ApaNuM svAdhInapaNuM nathI, tyAre pachI tenI ciMtA karavAthI zuM phaLa ? tema chatAM ArtadhyAnane vaza thavAthI ja pApakarmaja bAMdhe che. bhavyapurUSoe pratikSaNe heya ane upAdeya vaDe sArI rIte karmanA baMdhanI ciMtA karavI, kAraNake karmane baMdha kare te te svAdhina che, hepadeyanA jJAnathI prAye pApakarmane baMdha thatuM nathI ane anya karmane baMdha thAya che, vaLI zubha upagathI pUrve karelA azubha kamane rasabaMdha maMdarithativALe thAya che ane svapa rasavALA karmonI nirjarA thAya che, tethI zubhapagavaDeja kAlakSepa karavo evI jinezvaranI AjJA che. vaLI Apa te AgamavAsita aMtaHkaraNavALA che, tethI tamAre avairya-kheda hoyaja nahi. A pramANe AzvAsana ApIne teNe pitAnA gharamAM mane rAkhyo. huM paNa jinezvaranI AjJAne dhAraNa karIne karmanA udayanI ciMtA tyajI daI tene ghera rahyo. pachI teNe sAre divase gupta sthaLe besADI pitAnA ghaTamAM rahelI badhI vidyA cittanI prasannatAthI mane ApI, meM paNa vidhipUrvaka te grahaNa karI, pachI sArA muhU vALe divase potAnI rAkti anusAra mahensava karIne tenI putrI Page #674 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 635 navama parava. mane paraNAvI; pachI gRhabhAra badhe mane soMpIne pote nizciMta thaI gharamAM ja rahIne dharmArAdhana karatAM kALa nigamavA lAgyA. eka divasa pitAnI AyuSya sthiti saMpUrNa thayelI jANIne samAdhivaDe vidhipUrvaka ArAdhanA karI te mRtyu pAmyA. huM paNa tenA mRtyukAryo karIne dharma artha ane kAma traNe varganI sAdhanA karavAmAM tatpara thaye sate tyAM rahevA lAge. mArI sAthe sAMsArika sukha bhogavatAM dvijaputrIe garbha dhAraNa karyo. samaya thaye tyAre teNe putrane janma Ape, tenuM dhanadatta evuM nAma pADyuM. pratipAlana karAte te putra ATha varSane the. pachI tene vidyA zikhavavA mAMDI, prAye ghaNu vidyAo te bhaNya. e pramANe keTalAka kALa gayA pachI te nagaramAM zrI ajitasiMha sUri padhAryA. lekenA mukhethI te hakIkata sAMbhaLIne putra sahita ame daMpatI vaMdana karavA mATe gayA. pAMca abhigama sAcavIne temane vAdI samIpe beThA. temaNe dezanA ApI. amRtanA rasane jharatI temanI dezanA sAMbhaLIne vairAgyaraMgathI raMgAyelA amArA aMtaHkaraNa pIgaLI javAthI ame bujhayA eTale gRhathapaNuM choDI daIne te sUrinI pAse putra sahita ame vrata grahaNa karyuM. grahaNa, AsevanArUpa zikSA huM zIkhe ane gurUnI kRpAthI yathAmati aneka zAstronAM tAtparya meM prApta karyA. gurU pAse rahIne tapa kriyA karatAM jJAnAvaraNIya karmanA kSapazamavaDe mane avadhijJAna prApta thayuM. pachI gurUekRpA karIne mane sUripada ApyuM, ane aneka sAdhune samudAya mane se. huM pRthvI upara vihAra karate Aje ahIM Avyo chuM. " * A tArI sAtA vahANa bhAMgavAthI jaLamAM buDI gaI. AtaMdhyAnathI mArIne te mAchalI thaI ane pharIvAra mRtyu pAmIne te A vahetI tharda che, mAthAnathI vitatutito thAnethI ' ' ' ' Page #675 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 dhanyakumAra caritra. narakagati, dharmadhyAnathI devagati ane zukaladhyAnathI gati maLe che. zubha tathA azubhadhyAnanA madhyama pariNAmathI o manuSya gatimAM jAya che. jyAre ahIM huM Avyo tyAre mane dekhIne pUrvabhavanA sanehanA udayathI te vAMdarI ahIM bhame che ane nAce che." A pramANenAM gurUnA vAkya sAMbhaLIne dhanavatI vAMdarIne joIne vAraMvAra revA lAgI ane "hA ! mAta ! tane zuM thayuM ?" A pramANe vAraMvAra bolatI AMkhomAMthI AMsu pADavA lAgI. gurUe kahyuM ke-"vatsa ! karmanI gati vicitra che ane saMsAra samudra tara muzkela che. kahyuM che ke - na sA jAi na sA joNI, na taM ThANaM na taM kulaM / na jAyA na muA jattha, savve jIvA anaMtasA // 1 // evI koI jAti nathI, ni nathI, sthAna nathI ne kuLa nathI, ke jyAM sarve jIve anaMtIvAra jamyA na hoya temaja maraNa pAmelA na hoya.' ghaNakammapAsabaro, bhavanayaracauppahesu vivihAo / pAvai viDaMbaNAo, jIvo ko ittha saraNaM se // 2 // dhanakarmanA pAzathI baMdhAyela AjIva bhavanagaranA catupathamAM vividha prakAranI viDaMbanA pAme che, temAM tene kenuM zaraNa che? saMsAranA duHkhathI udbharavAne eka dharmaja samartha che, bIjuM kaI samartha nathI. kahyuM che ke-"dharmathI sukuLamAM janma thAya che, vigere.' tethI durlabha manuSya bhava pAmIne je trikaraNa zuddhithI jinadharmane ArAdhe che te tarataja janmamaraNAdi sAMsArika duHkhane tyajI daI-ukheDI nAkhIne siddhigatimAM cidAnaMda pada anubhave che." pachI te vAMdarIne vAraMvAra dhanavatInI sAme jotAM ane gurUnuM Page #676 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . navama pavi. kathana sAMbhaLatAM temaja pUrve Acarela dharmakarmAdikanI pravRtti dhanavatIne tathA gurUnA mukhethI sAMbhaLatAM jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM, eTale dhanavatI tarapha tathA pitAnA pati gurU tarapha vAraMvAra jotI te atyaMta viSAda karavA lAgI. gurUe tene pratibaMdha A ke-"bhadra! have nakAme viSAda karavAthI zuM? mehanI gati . AvI ja che. te mRtyu samaye pati tathA putrInI ciMtAvaDe A dhyAna karyuM tethI tArI tiryaMcagati thaI. pitAnA doSathI ja jIvo durgatimAM bhame che. sarve jIvo pitAnA karelA karmane anusAre ja jevuM karma bAMdhyuM hoya tevuM phaLa anubhave che. pUrvanAM karmo bhegavyA vagara agara ugra tapasyA karyA vagara koI khapAvavA samartha thatuM nathI. je saMsAranuM svarUpa jANIne tenAthI trAsa pAmI mukitane mATeja ekate taiyAra thAya che te navAM karmo bAMdhatA nathI, paraMtu pUrve bAMdhelA karmo te te paNa bheLavIne tathA ugra tapasyA karIne khapAve che. tuM paNa paMcendriya chuM. pAMcamA guNasthAnaka sudhInI prApti karavAne le che, tethI yathAzakti tapa aMgIkAra kara ane namarakAramaMtranuM avicchinna dhyAna kara, tethI tAre durgatimAMthI chuTakAro thaze ane te bIjavaDe paraMparAe tuM siddhisukhane paNa prApta karI zakIza. A tArI putrI tArI pratipAlanA karaze ane tane sahAya Apaze." A pramANenAM gurUnAM vacana sAMbhaLIne te mArkeTIe ekAMtara upavAsane niyama gurUsAkSIe grahaNa karyo. gurUe paNa te badhuM dhanavatIne jaNAvyuM ane kahyuM ke-"tAre A vAMdarIne ghera rAkhIne tene sahAya karavI. A tArI mAtA che, tene pratyupakAra karavAne tuM karaDe bhave paNa zaktivaMta thAta nahi, mAtAne pratyu praphAra karavAne A ekaja mArga che ke te dhamathI cuta thayela Page #677 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 638 dhanyakumAra caritra. heya te tene pharIthI dhamamAM joDavI, tema karavAthI tamAre mAtA putrIne saMbaMdha saphaLa thaze." dhanavatIe gurUnAM vacana aMgIkAra karyA ane vAMdarIne pitAnI dekharekha nIce rAkhI. rAjAe pharIthI pUchayuM ke-"ravAmin ! soLa kareDa dravya dharmadattane maLyuM, vadhAre maLyuM nahi, tenuM tAtparya Apa kahevA jatA hatA, tevAmAM nAcatI vAMdarInI vacce vAta AvI javAthI aTakI gayela che, te have kRpA karIne te kahe. tyAre gurUe kahyuM ke "sAvadhAna thaIne sAMbhaLe dharmadatta ane caMdraghavaLanA pUrva bhavane vRttAMta. kaliMga dezamAM kAMcanapura nAme nagara che. tyAM lakSmIsAgara nAme vyApArI rahete hato. tene lakSmIvatI nAme patnI hatI. tenA gharamAM lakSmI nahotI, tathApi paraMparAthI jinadharmavAsIta kuLa hevAthI bhaktithI te jinezvare kahela dharma Acarato hate. tenI patnI paNa te pramANe dharmasAdhanamAM tatpara hatI. zreSThI baMne saMdhyA vakhate pratikramaNa kare, vaLI samaya maLe sAmAyika paNa karatuM hatuM, parvane divase poSadha karato hate, pAraNAne divase atithisaMvibhAga karate hato. ane vratane choDato nahate. e pramANe dharma karatuM hatuM, paraMtu atithi saMvibhAga tane aticAra sahita AcaratA hatA. koI vakhata zarkarAdika sacitta vastu upara paDelI hoya te paNa A nirdoSa AhAra che' tema kahIne te sAdhuone vaherAvata ho, koI vakhata devAnI icchA na haiyA tyAre acitta vastune paNakuTilatAthI sacita vastu upara mUkI dete ha; kaI vakhata kALa vItI gayA pachI sAdhune AmaMtraNa karate hato vaLI gocarI gayelA sAdhuo pitAnA nirvA Page #678 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama pavi. * 39 hane yogya AhAra meLavIne upAzraye tarapha pAchA jatA heya tyAre gherathI bahAra nIkaLIne bahu moTA varathI bahu mAna dekhADane vividha rIte AmaMtraNa karatA hatA. te sAMbhaLIne leke jANatA ke-"ahe! AnI dAnarUci kevI sarasa che? sAdhuone te nirvAhAgya maLyuM eTale teo vadhAre letA nathI, teo te nirapRhI che. keI vakhata sAdhune pote AhAra karyA pachI AmaMtraNa karavA jatA hatA. keI vakhate ApavAnI IcchA na hoya tyAre belate ke-" A AhAra karavA lAyaka zuddha vastu che, paraMtu pArakI che. te dhaNI dAnanI rUcivALe che tethI "apAcela che tema sAMbhaLIne khuzI thaze, tethI jo Apane kalpatuM hoya te sukhethI grahaNa kare." tema sAMbhaLIne jiteMdriya sAdhu e belatA ke- " e amAre ka9patuM nathI." tyAre te kahe ke-"tamane ApyA vagara huM kevI rIte te vastu khAIza ane te Avaze eTale AgrahapUrvaka te mane khAvAnuM kaherA, tene niSedhavAne-nA pADavAne huM samartha nathI, te vakhate zuM vyavasthA thaza?" tyAre sAdhuo kahetAM ke-"tema thAya te tamane yathArUci khAvAnI chuTa che." tyAre te vastu khAto hato. koI vakhate amuka purUSa Ape che, zuM huM tenAthI hIna chuM?" te pramANe abhimAna tathA mAtsaryathI pArakAnI IrSyA karate hato; athavA "nahiM IcchatAM chatAM sAdhuo AvyA, je vastunI sAdhuo yAcanA karavA nIkaLyA che, te vastu mukha najIkaja paDelI che, teo dekhelI vastu mAge, pachI te vaherAvyA vinA kema cAle? mATe temanI draSTie paDavA devI teja sArUM nathI. sAdhuo dekhe te tarataja yAcanA kare che, tethI vastu dekhADavI ja nahi." Ama belate hatA. A pramANe keI keI vakhata kRpaNutAnA doSathI tathA Page #679 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. mAtsaryathI aticAra sahita atithisaMvibhAga vrata te Acarate hate. e pramANe dharmane AcaratAM tenA ghaNA divase vyatita thayA. eka divasa te gAmamAMthI koI sArtha vasaMtapura tarapha javAne taiyAra thaye, sarva leke rastAnI sAmagrI taiyAra karavA lAgyA. te vakhate vasudeva nAmanA tenA mitre lakSmIsAgarane kahyuM ke "are mitra ! huM vasaMtapura javAno chuM, tethI tuM paNa vasaMtapure A vavA taiyAra thA." lakSmIsAgare kahyuM ke,-"mitra ! gADuM baLada vigere mAre nathI; tethI kevI rIte taiyAra thAuM?" vasudeve kahyuM ke-"baLada vigerene jema huM karI ApIza, tArAthI bIjI je kAMI taiiyArI thAya te karaje." A pramANe mitre utsAhita karyo eTale te paNa taiyAra thaI gaye. sAtheza cAle, pachavADe te baMne paNa gADuM bharIne baLada vigere sahita cAlyA. teo koI jaLa tathA ghAsavALA pradezamAM sArthanI sAthe rAtavAse rahyA. lahamIsAgara paNa sArUM sthaLa joine utaryo. rAtre nidrAne asara thaze tyAre suI gaye. pAchalI rAtre uThIne nidrA choDI sAmAyika laine parameSTInuM smaraNa karavA lAge teTalAmAM rAtrino samaya ja bAkI rahele jANIne jeo page cAlanArA hatA teoe sArthe. zane vinaMti karI ke-zreSTina ! A unhALAne samaya che, divasa caDhaze te taDakAmAM ame duHkhI thaIzuM; tethI zItaLa samayamAM paMtha kApo sAro che." te sAMbhaLIne sAthe ze sevakone hukama karyo ke tAkIde sArthane mArge vahete karo." tethI sevakee pokAra karyo ke "are sAthe leko ! sAthe cAle che, sarva taiyAra thaI lakSmIsAgare pitAno niyama jaNAvavAne mATe ane vilaMba karavA mATe be traNavAra huM, huM ema kahyuM, udharasa khAdhI, te paNa teo Page #680 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te cAlyA, tyAre teNe vacanathI kahyuM ke "are amuka! meM sAmAyika lIdhela che. te sAMbhaLIne svArthapriya keTalAka leke belavA, lAgyA ke- zeThanI nipuNatA juo, sAmAyika mATe ke vakhata pasaMda karyo che, dUra prayANa karavuM che. arUNadaya thaye taDake thaze, leka ane baLado taDakAmAM pIDA pAmaze, pazuo bhAra vahetAM bhUkhyA thaze tepaNa utAre karazuM tyAreja AhAra meLavaze, chatAM A te. pitAnuM dharmarasikapaNuM jaNAvavA mATe sAmAyika laine beThela che." te pramANe belatAM gADAM jeDIne teo cAlavA lAgyA. keI mukhe dAkSiNyatA dekhADatA "are zreSTi ! ame jatA nathI, gADAM joDIne mArge ubhA rAkhIe chIe, tame tAkIde Avaje, vilaMba karaze nahi." tema kahIne AgaLa cAlyA. zeThanA zakaTa ane baLado tyAMja rahyA. bIjuM kaI rahyuM nahi. te vakhate zreSThIe vicAryuM ke"AvA pApabuddhivALAnI mitratAne dhikkAra che, sarve ekalA vAthaMmAMja tatpara che. mAre te kharo dharmaja sahAyabhUta che. te kAMI gaye nathI. have pachI AvAnI sAthe mitratA karavI nahi. kahyuM che ke - so ciya mitto kijjai, jo kira pattammi vsnnsmymmi| na hu hoi parAmUo, selasIlAghaDiapurisuvva // 1 // teja mitra kare ke je Apattino samaya prApta thAya te paNa paththarathI ghaDelA purUSanI jema kadipaNa parADabhukhathatA nathI. vaLI- uttamanI sAthe saMgati, paMDitanI sAthe vAtacita ane labhI na hoya tevAnI sAthe mitratA karavAthI keI paNa vakhata duHkha thatuM nathI. - have te mATe "punyodayaja sarvatra baLavAna che. e ledhaka, ji mAnavI." pachI sAmAyika pUrNa thaye teNe pAchuM, ane badhA sarasAmAna taiyAra karIne te cAlavAnI taiyArI karatA hatA, * 81 .. Page #681 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 642 dhanyakumAra caritra.. tevAmAM buM bArava tha. thoDe AgaLa te cAlya teTalAmAM AgaLa gayelA sArthanA lekene vasrarahita, prAye nAgI rithatimAM sAme deDIne AvatA teNe dIThA. te dekhIne vismita thaI teNe pUchayuM ke tamArI AvI avasthA kema thaI?" teoe kahyuM ke-" tuM dhanya che, tArA dhamane dhanya che, tArI AsthAne dhanya che! jevI tArI dharmamAM sthiratA che tevuM ja tArUM punya tane pratyakSa rIte phaLeluM dekhAya che. ame utAvaLA thaIne AgaLa cAlyA, aradhe gAu gayA, tevAmAM ghADI jhADImAMthI dhADa paDI, coree badhuM luMTI laI AvA karIne amane choDyA. AkhA sAthane teoe luMTI lIdhe che, koIne choDyA nathI."te sAMbhaLIne zreSTIe teone vastrAdi ApyA, tethI tenA yazanI vRddhi thaI. zeThe vicAryuM ke-"have AgaLa javuM yukta nathI, huM punyathI ugaryo chuM, sarvatra punyabaLane prabhAvaja jAgRta che. jo punyabaLa hoya te gherabeThAja lAbha thAya che. AjathI have baLadaradivaDe dezAMtara jaIne bara karmAdi vyApAra kare mane yegya nathI, kAraNake zAstramAM tenuM moTuM prAyazcita kahyuM che. AjathI evA vyApArane huM yAjajIva tyAga karUM chuM." A pramANe niyama karIne pAcho vaLI te ghera Avyo, te vakhate tenA punyabaLathI kAMcanapuramAMthI vasaMtapura jaIne vecavA mATe je kariyANuM teNe lIdhuM hatuM, tenI kAMcanapuramAMja kiMmata vadhI gaI, zreSThIe te vecIne vasaMtapuramAM maLata te kastAM adhika lAbha maLe. e rIte zeThane lAbha, yaza ane dharma traNenI vRddhi thaI. leke prazaMsA karavA lAgyA ke- " A zeThane dhanya che! jevI tenI dharmamAM draDhatA che, tevI ja gRhamAM rahelA tene dhananI vRddhi thaI che." pachI te dhanavaDe dhIme dhIme te ghaNe vyApAra karavA lAgyuM, ane punyabaLathI dhIme dhIme tenI lakSmI Page #682 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama pallavI - 643 paNa vadhavA lAgI. anukrame te meTa zreNI thaye ane sarvatra tenI khyAti thai. keTaleka vakhate tene ghera putra avataryo, tenuM lakSmIcaMdra" nAma pADyuM. anukrame te mATe thaye. eTale tene bhaNavA meka . thaDA vakhatamAM badhI kaLA te zIkhe. pitAnI saMgatimAM dharmakriyAmAM te kuzaLa ane rUcivaMta thaze, anukrame te yauvana pAme. vyApArakAryamAM nipuNa thavAthI lekamAM agresara thaze. tenuM vacana badhA pramANabhUta gaNavA lAgyA. pachI zeThe tene ummara lAyaka jANIne ane tenI nipuNatA joIne eka zreSThIputrI sAthe tenuM sagapaNa karyuM, ane vivAha karavAnI taiyArI karavA lAgyo. jJAtinA lokone, svajanene, tathA paricita janane khavaDAvavA mATe ghaNAM dravya meLavIne judI judI jAtanAM modaka banAvarAvIne pahelethI ja teNe eraDA bharI rAkhyA. eka divasa zreSThI jinezvaranI pUjA karatuM hatuM, te vakhate madhyAnha samaye te zreSThIne ghera koI sAdhuo eSaNaya AhAranI gaSaNA karatA AvyA. devagRhamAM rahela zreSThIe "dharmalAbha" e zabda sAMbhaLIne kahyuM ke gharamAM keNa vaherAvanAra chetyAre nIce rahelA lakSmIcaMdra kahyuM ke-"pitAjI! huM ahIM chuM' tyAre zeThe kahyuM-ahIM Ava." tyAre lakSmIcaMdra tenA bApanI pAse AvyA. zeThe kahyuM ke-"vatsa ! tuM pUcha keNa surimahArAja padhAryA che? ane te keTalA parivArathI paravArelA che?" tyAre lakSmIcaMdra bahAra AvIne pitAe kahyA pramANe pUchayuM. sAdhuoe kahyuM kedivAnapriya ! Aje zrI dharmaghoSasUri pAMcase sAdhuonA parivAra sahita padhArelA che, ame tenA ziSyo chIe, gurUnI AjJAthI A kalA parivAranuM tenA bApanA Page #683 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka244 dhamAra caritra eSaNIya AhAranI veSaNa karavA AvyA chIe."tyAre lakSmIcaMde te sarve zreSThIne jaNAvyuM. zreSThIe te sAMbhaLIne putrane kahyuM- "vatsa! A tapAdhana munie pAMcasenA parivArathI paravarelA che, temAM koI vRddha haze, koI ugra tapasvI haze, kaI bahuzrata haze, kaI pratibhAdhArI haze, koI vRddhAvasthAthI jarjarita dehavALA haze, kaI vividha abhigrahadhArI haze, ke judA judA AgamanA abhyAsamAM tatpara haze, kaI jJAna haze to paNa zarIra upara mUcha rahita haze. teo ne bhakitathI pratilAbhavAthI ghaNuM punya thaze. kahyuM che ke pahasantagilANemuM, AgamagAhIsu tahaya kayaloe / uttarapAraNagammiya, dinnaM dAnaM bahuphalaM hoi // 1 // paMthathI zAMta thayelA, glAna, Agama avagAhavAvALA, leca karAvyuM hoya tevA tathA uttaravAraNavALAne harAvavAthI bahu phaLa thAya che.' A kAraNathI he vatsa ! e sAdhuone seLabhedaka vaherAva vaLI sAdhuo ghaNA che, tethI cAra-pAMca sAdhuone thAya eTale AhAra de, ApaNA gharane gya dAna devuM joIe." pachI lakSmIcadra "ema' kahIne nIce jaI vicAryuM ke-pitAe te sALa meMdaka vaherAvavAnI ja AjJA ApI che paraMtu sAdhuo te ghaNA che. mArA vivAhane mATe hajAro medo karAvelA che, te te avirati, mithyAtvI, saMsArI jIve khAI jaze. A nispRhI tapasvIo ratnapAtratulya che, mahApunyanA udayavaDeja teone vega maLe che. sAdhue te AhAra karIne svAdhyAya, dhyAna, tapa japAdikamAM pravartaze. saMsArI che te bhAre AhAra khAIne vizeSa rIte viSayAdikamAM pravartaze, tethI mArA vivAha mATe karAvelA medo je che . - Page #684 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama paziva. huM A sAdhuone vaherAvIza te te Abhava parabhava baMnemAM mane ghaNuM lAbha ApanArA thaze; bhaktithI huM adhika ApIne lAbha mane ja thaze. vRddho ne prAkRpaNa hastavALA hoya che. Aje mArA mahAbhAgyane udaya thayo ke jethI vivAhanA avasare medakathI bharelA gRhamAM nahi AmaMtrelA paNa jaMgama kalpavRkSa jevA sAdhuo kaI rathaLethI padhAryA. janmadaridrInA gharamAM kAmadhenunuM Agamana thAya tevI rIte AvuM atarSita lAbhanuM sthAna maLe tene kaNa mukI de." A pramANe varSollAsanI vRddhithI praphulla hadacavALA ane romAMcita zarIravALA teNe harSa pUrvaka saMkhyA gaNyA vagara dakavaDe zikhA sudhI thALa bharIne baMne hAthevatI te upADIne sAdhu pAse AvI hasatA mukhathI kahyuM ke "ravAmina! A medA grahaNa kare. tyAre sAdhue upaga daIne AgamAnusArI zuddha AhAra jANI kahyuM ke-"devAnupriya ! ATalA badhA medake zuM kAma lA ? A medakAmAMthI yathAyogya amane vaherAva. vadhArenuM amAre prajananathI. koIne aMtarAya thAya nahi tema karaje." lakSmIcaMdra kahyuM ke "svAmina ! aMtarAya te have truTelo che, kemake mArI jevA raMkanuM ghara ApanA caraNanyAsathI pavitra thayuM che, vaLI mArA moTA bhAgedathavaDe ghaNA sAdhuo sAthe zrI dhamadhaSa sUri padhArelA che. A modake Ape rUci pramANe AhAramAM levA ane bIjA anya sAdhuone ApavA. mArI hoMza kRpA karIne pUrNa kare, pAtra prasAra ane mane Apa bhavasamudramAMthI tAro." A pramANe tene ati bhAvane ullAsa jANIne te niHspRhI 'munioe "AnA bhAvane vyAghAta na thAo' evA hetuthI paga - prasAryuM. pachI kumAre pitAnA baMne hAtha vaDe thALa upADIne parama prItivaDe pAtramAM tathA railImAM te sada nAkhavA mAMDyA. Page #685 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 646 dhanyakumAra caritra. sAdhuoe "dhaNa thayA-ghaNA thayA" tema kahyuM, te paNa sarve medo teNe vaherAvI dIdhA. kumAranA hRdayamAM harSa samAne nahe. prasanna vadanathI te vinaMti karavA lAgyo ke-"ravAmIe mArI jevA bALaka upara Aje meTI kRpA karI, kemake mAre bhAva khaMDita karyo nahi. huM sArI rIte jANuM chuM ke Apane tenI spRhA nathI, sAdhune te tuccha dhAnya upara athavA ghebara upara kAMi nyUnAdhika paNuM hatuMnathI. kevaLa A bALakanI IcchA pUravA mATe ja kRpALu evA tame mArI vijJapti svIkArI che; Apane upakAra janma paryata huM visarIza nahi, vaLI pharIthI Avo divasa kyAre A vaze? A pramANe belIne te kumAre sAdhuonevaMdanA karI. pachI sAdhue dharmalAbha ApIne pAchA vaLyA. kumAra paNa sAta ATha pagalA sudhI vaLAvavA jaIne vaMdana karI dAnanI anamedanA karate ghera AvI gRhakAryamAM pravRtta thayA. kumAre e vakhate bhAvalAsavaDe ghaNuM punya upArjana karyuM. dUSaNa rahita ane bhUSaNa sahita ApeluM dAna anaMta gaNuM phaLe che. dAnanA A dUSaNe che. anAdaro vilaMbazca, vaimukhyaM vipriyaM vcH| pazcAttApazca paMcA'mI, sadAnaM dUSayantyaho // 1 // anAdara, vilaMba, vimukhatA, kaTu vacana ane pazcAttApa e pAMca dAnanA dUSaNe che." sudAnanA bhUSaNe A pramANe che.. AnaMdAzrUNi romAMco, bahumAnaM priyaM vcH| kizcAnumodanA kAle, dAnabhUSaNapaMcakam // 1 // AnaMdanA azra, romAMca, bahumAna, priya vacana tathA anu medanA te dAnanAM pAMca bhUSaNe che." '' '' - pUjA pUrNa thatAM zreSThIe pUchyuM ke- kahelA medo ApyA?' kumAre kahyuM ke-hA ApyA." zreNIe te vakhate parimita bhAvathI Page #686 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama 5Nava. para vijI ane bhArata ja nahi teTaluM ja punya upArjana karyuM. adhyavasAyanI vicitra gati che. putre aparimita bhAllAsathI tathA pAtranA bahumAnathI amita punya' upArjana karyuM.gaMbhIrapaNAthI teNe te keIne kahyuM nahi. yathAva sare tenI anumodanA karI. muhUrtane divase lakSmIcaMdrane vivAha thayA. keTalAka divasa sudhI bhavya jIne pratibodhIne gurUe ane nyatra vihAra karyo, pachI te pitAputra jIvitaparyaMta dharmanI pratipAlana karIne Ayu pUrNa thayuM tyAre mRtyu pAmI saudharma devalokamAM deva thayA. tyAMthI cyavIne pitAne jIva A dharmadatta thayo che. pUrva janmamAM atithi saMvibhAga vratamAM AMtare AMtare aticAra lagADavAthI AMtare AMtare duHkha prApta thayuM; vaLI sebaja modakanuM dAna devAnA abhiprAyathI soLa kareDa senaiyAne ja te nAyaka thaye, vadhAre maLyuM nahi. putrane jIva tuM rAjA thaye. pUrNa bhaktithI dAna ApavAvaDe adhikatara punya upArjana karavAthI akSaya suvarNapurUSa tane prApta thaye. iti dharmadatta-caMdradhavala pUrva bhava vRttAMta. A pramANe pUrva bhavanI vArtA sAMbhaLIne rAjA vicAravA lAge ke-"zAstramAM je kahyuM che te pramANeja thatuM dekhAya che. dharma eva sadA yeSAM, darzanapratibhUrabhUt / kacit tyajati kiM nAma, teSAM maMdiramindirA // 1 // jeonI daSTie dharmaja haMmezAM sAkSarUpe rahela che, teonA maMdirane lakSmI zAmATe thoDA vakhata paNa tyaje?' jo ke Ama che te paNa mokSa vagara akSayasukha maLatuM nathI." A pramANe vicArIne teNe gurUne kahyuM ke-"prabhe ! apAra evA Page #687 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra ca.i bhavarUpI samudrane taravA mATe cAritrarUpI pravahaNa mane Ape.. AmanI kRpAthI mAruM kArya siddha thaze. huM ghera jaine janavyavahAranI nizrAe rAjyanI vyavasthA karIne AjIvitavya ApanA caraNanI sevA karavA mATe AvuM chuM, tyAM sudhI Ape A raMka upara kRpA karIne ahIM rokAvuM." gurUe kahyuM che ke "jema AtmAnuM hita thAya tema kare, paraMtu pramAda karazo nahi." rAjAe kahyuM ke-"hatti." pachI rAjAe gurUne namaskAra karyA ane ghera AvIne jojana karI sabhAmaMDapamAM AvI amAtyane belAvIne kahyuM ke-"are maMtrinuM ! rAjaya kene ApavuM ?' teNe kahyuM kesvAmina ! jagatamAM vidhinI gati viparita che, kahyuM che ke - zazini khalu kalaMka, kaMTakaM pamanAle, nadhinAM , vaMditte nirdhanam | dayitajana viyogo, durbhagatvaM surupe, dhanavati kRpaNatvaM, ratnadoSI kRtAntaH // 1 // "caMdramAM kalaMka, kamalinInI nALamAM kAMTA, samudranuM pANI khArUM, paMDitamAM nidhanapaNuM, vahAlAmAM viga, surUpamAM durbhAgyapaNuM ane dhanavaMtamAM kRpaNapaNuM-A pramANe vidhie ratnane dUSita karelA che.' je je uttama padArtho che te badhA ekaka daSathI dUSita thayelA jaNAya che. kAraNa ke zuddha nyAya pravartAvanAra, suvarNa ApIne samasta lekanuM RNa chedanAra, saMvatsara pravartAvanAra, zrImad jinezvaranA kahela dharmamAMja rakta, paropakAra karavAmAM agresara evA Apane putra thayuM nathI. vaLI jevA tevA nipuNatA vagara nAne rAjya ApavuM te yukta nathI, tethI hAla te jayAM sudhI 1 jIvita payata... Page #688 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaya paTaNa. 6 % rAjyane lAyaka purUSane saMga na thAya tyAM sudhI Apaja rAjya karo. nyAyamAM ekaniSTha ane duSkarmathI vimukha thayelA ApanI jevAne rAjayanI pratipAlanAmAM paNa moTuM punya ja che. kAraNake"rAjA zuddha dharmamAM tatpara hoya che tevuM zrutivAkaya che. gRha e paNa aneka prakAranA dAnadayAdi dharmakarmo karIne saMsArane aMta karyo saMbhaLAya che, paraMtu agyane rAjaya ApyuM saMbhaLAtuM nathI. prathamanA samayamAM gRhastha paNa jinezvaranI AjJA pALIne jIvanamukata evuM birUda meLavatA hatA. vaLI siddhAMtamAM paNa gRhasthaliMge anaMtA siddha thayA che tema kaheluM saMbhaLAya che, tethI jyAM sudhI cAritrane aMtarAya heya tyAM sudhI te Apaja rAjaya kare. jagatamAM paropakAra karavA je anya dharma nathI." A pramANenAM maMtrInAM vacane sAMbhaLIne jarA hasI caMdradhavaLe kahyuM ke-maMtrina ! teM vacanaracanAvaDe rAjayapAlanane dharma mane dekhADyo, paNa te kone mATe che ? je pAMca mahAvrata pALavAmAM azakata haya, maMda vIryavALA heya, zivakumAranI jema pitAe jene rajA ApI na hoya, pUrve karela prazasta bhaktinA rAgathI jene atizaya punyaprakRtine udaya heya, athavA aviratinA udaya sAthe pUrve saMcaya karela punyanA samUhane udaya heya tene cAritradharma priya heya, te paNa gRharapaNAmAM rahIne nyAyathI rAjya karate te jinAjJA pALe che. vaLI teM kahyuM kegRhastha liMge anaMtA sidhyA che tema saMbhaLAya che, te sAcuM che; paraMtu teone tathA prakAranI bhavitavyatAne vegathI, karmanA paripAkanA vegathI, ghaNA bhegya karmonA udayathI, athavA bAdhaka kamanI alpatAthI te pramANe baneluM hoya che, te te ekAMta apavAda mAge che, te rAjapaMtha nathI. ane tevA siddhonuM anaMtapaNuM te Page #689 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 nyakumAra caritra. kALanI bahuLatAe che. i mUrkha te pramANe jANuMne gRhasthadhamaMmAM rahIne mokSane sAdhya karavA Icche che tene IcchitanI siddhi thatI nathI. jene ghaNAM karmo rithatimAM tathA sattAmAM hoya tevA amArI jevAne, gurUnI kRpAthI saMsAranuM svarUpa jANune janma, jarA, maraNa, roga, zeka vigerenI prAptithI jene varAgya raMga ullAsAyamAna the che tevAone te zighratAthI cAritra levuM teja uttama che, temAM vilaMba kare te murkhAI che; kAraNa ke-"dharma nI tvarita gati che. saMsAramAM te zreyamAM ghaNA vine Ave che. je kadAcita vilaMba karIe te adhyavasAyAdinA nimittayegathI AyukarmanI apavartana thaI jAya te, maraNa Ave tyAre kapela dhAraNA niSphaLa thAya che ane pachI anya gatimAM gayelA jIvane pUrva bhavamAM karela saMyama, tapa, mRtAdi kAMI sAMbharatuM nathI, jenA kuLamAM upaje tenIja zraddhA kare che, bIjAnI karatuM nathI. keIkane sumaMgalAcArya, AdrakumAra vigerenI mAphaka kathaMcita pUrve bAMdhelA prabaLa ArAdhaka punyanA udayathI kaI sahAya karanAra maLe che, te te dharmAdi sAMbhare che, paraMtu AtmIya svabhAvathI tema banatuM nathI, hAthamAMthI gayA pachI pharIthI pAmavuM muzkela che. vaLI te kahyuM ke- paropakAra je bIje dharma nathI te sAcuM che paraMtu pahelA sva AtmAne tArIne pachI ja bIjAne tArI zakAya che. A sAdhakanuM lakSaNa che ane jinezvaranI AjJA teja jANavI, paraMtu AtmAne saMsArapaMthamAM vicarate rAkhIne anya upara upakAra karavA javuM temAM zuM DahApaNI zI meTAI? jevI rIte ghera choka o bhukhyA rahe ane bajAramAM dAnazALA karavI te vyartha che, temaja tevuM karanAranI mUrkhAI kahevAya che, tevI ja rIte pitAne saM. sAramAM rakhaDAvI anyane tAravA janAra-paropakAra karavA janAra Page #690 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama pAva, 651 mUrkha che. huM kAMI te mUkhanathI, tethI je thavAnuM hoya te thAe, paraMtu huM te avazya cAritra grahaNa karIza kAraNake jinezvare dharmamAM ughamaneja mukhyapaNe jaNAvyuM che ane udayamAM niyata kamenI mukhyatA kahelI che, tethI AvatI kAle huM avazya cAritra grahaNa karIza.' A pramANe kahI maMtrIne rajA ApIne saMyama levAnI ciM tAmAM tatpara rAjakumAra zayyAmAM suto. te vakhate pAchalI rAtre tene svapna AvyuM, temAM teNe joyuM ke-"kaI divyarUpadhArI divya AbharaNathI zobhatI strI rAjA pAse AvIne kahevA lAgI ke-"rAjana ! rAjayanI ciMtA karIza nahi. tArUM rAjaya nyAyamAM eka niSTa viradhavalane ApyuM che, tethI utsAhapUrvaka sukhe tuM saMyama grahaNa karaje. saMyamazrIne sahAya karanAra A varamALA tArA kaM. ThamAM huM nAkhuM chuM.' Ama kahIne te adrazya thaI gaI." pachI rAjA uThIne vicAravA lAge ke-"A zuM? Ane zuM artha? viradhavaLa koNa? meM te tenuM nAma paNa sAMbhaLyuM nathI. A pramANe vicAratAM prabhAta thayuM tyAre maMtrIne lAvIne mane vRttAMta kahyo, ane pUchayuM ke-"viradhavaLa koNa? pUrve koI divasa jA nathI ! sAMbhaLe nathI ! te ApaNA rAjyane gya che ke nahi tenI zI khabara?" maMtrIe kahyuM ke-ame paNa tene oLakhatA nathI mATe zrI gurUmahArAja pAse jaIne pUchIe; pachI rAjA a5 parivArane laIne gurU pAse gaye, ane namIne rAtrIe Avela svamanuM svarUpa kahI batAvyuM. pachI pUchyuM ke"svAmin ! e viradhavaLa koNa che? pUrve ame koI divasa tene ja nathI, tema sAMbhaLyo paNa nathI." tyAre gurUe kahyuM ke"he rAjana !tuM saMyama mATe taiyAra che. jyAre tuM dIkSA levAne Page #691 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para dhanyakumAra caritra. ahIM AvIza, tyAre pUrva dizAmAMthI tenuM Agamana thaze te tAre dIkSA ubhava karaze." A pramANe sAMbhaLIne nizciMta thaI ghera jaIne sevaka vigerane yathAyogya dhana ApI, dhananI adhika puSTi karanAra sAdhana saMyama lakSmIne jANe tene grahaNa karavAne icchatA teNe jinabhavana, jinabiMba vigere sAte kSetromAM ullAsapUrvaka puSkaLa dhana vAparyuM ane dhanya temaja kRtakRtya thaye. te vakhate dharmadatta paNa dhanavatInI kukSithI utpanna thayela ratnasiMha nAmanA putrane gRhane bhAra seMpIne dhanavatInI sAthe saMyama levAne tatpara thaI gaye. te paNa svajana parivArAdikane yAcita dAna ApI, sarvenI sAthe kSAmaNA karI, teonI AziSa laIne patnI sAthe nIkaLe. pachI bhUpALa ane dharmadatta mahesavapUrvaka sabaddhi sahita gurUnI pAse AvyA. leke te vakhate vicAravA lAgyA ke-"rAjA te dIkSA le che, paNa ApaNuM pAlana karavA mATe koIne rAjya upara sthApita te karyo nathI; tethI ApaNe zuM gati thaze? rAjA paNa "gurUe kahela rAjayagya purUSa haju sudhI Avyo nahi, zrImad gurUnuM vacana anyathA thAya ja nahi." A pramANe vicArato hato, teTalAmAM to pUrva dizAne mArge divya vAchatronA vani saMbhaLAvA lAgyA. rAjA tathA sarve leke vimita thaIne jovA lAgyA, ane "A zuM ? A zuM ?' tema bolavA lAgyA; teTalAmAM te veta hastI upara beThela, veta chatra dhAraNa karAyela baMne bAju cAmarethI vIM jAti, divya AbharaNethI zobhata ke purUSa divya vAditra, gIta, nRtyAdi sahita ghaNuM deve sAthe tyAM AvyuM, AvIne tarata ja veta hatI uparathI utarI gurUne namaskAra karIne te beThe. te vakhate gurUe rAjAne kahyuM ke-"A Page #692 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama pAva.' 53 te vIradhavaLa che." rAjAe pUchyuM ke-"svAminuM ! A koNa che? kyAMthI AvyA che? temaNe mAro dikSA avasara kevI rIte jANe? A badhuM kRpA karIne kahe." gurUe kahyuM ke-"tenuM vRttAMta sAMbhaLe. vIradhavaLanuM vRttAMta. - siMdhudezamAM vIrapura nAme nagara che, tyAM jayasiMhanAme rAjA rAjaya kare che. tene viradhavaLa nAme A putra che. te mRgayAne vyasanI hovAthI hamezAM zikAra karavAmAM tatpara rahetA hatA. eka divasa bANavaDe eka sagarbhA mRgalIne teNe mArI. tene garbha taDaphaData bhUmi upara paDate dekhIne bhavitavyatAnA vegathI kumArane karUNA utpanna thaI tethI te pitAne ja niMdavA lAgyuM. ane vicAravA lAgyuM ke ahe! meM sagarbhA haraNIno vadha karyo te bahu mAThuM karyuM. A vanacara pazuo anAtha, azaraNa ane doSarahita hoya che, tene amArI jevA rAjAo niHzaMka rIte haNe tene te rAMkaDAo kenI AgaLa pikAra kare kahyuM che kersaatlN yAtu yadatra pauruSaM, kunItireSA ' zaraNo hyadoSavAn / nihanyate yadvalinApi durbalo, hahA ! mahA kaSTamarAjakaM jagat // 1 // jenAthI baLavAna, adevI ane azaraNa evA dubaLane bharAya che, te sAmarthya rasAtaLamAM jAo aho ! AkhuM jagat arAjaka thaI gayuM che te mahA kaSTanI vAta che." ikkassa kae niyajIviyassa, vahuyAo jiivkoddio| duHkhe Thavanti je kevi, tANaM kiM sAsayaM jIyaM // 1 // jeo pitAnA eka jIvane mATe ghaNuM karoDa jIvane duHkhamAM , nAkhe che teonuM jIvitavya zuM zAzvatuM che ? - A pramANe vicArIne hiMsAmAM kevaLa aparimita de dekhIne ane dayAmAM aparimita guNe dekhIne karUNAnI puSTi Page #693 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 654 dhanyakumAra caritra. thavAthI potAnA manamAM jIvenA ghAtane niyama draDhapaNe grahaNa karI nivRtta thaIne te ghera AvyuM. mRgalIne ghAta maraNamAM AvatAM te vAraMvAra pitAnA AtmAne niMdate hatuM ane tema karIne pUrve karelA ghaNA pApane te khapAvate hate. eka divasa keTalAka loke rAjasabhAmAM pikAra karatA AvyA ke-"deva ! keI apUrva nipuNa cera utpanna thaye che, te nagarane luMTI jAya che, ghaNuM dhanavaMta zreNI tethI daridrabhAvane pAmI gayA che, ane anirvacanIya kaSTa pAme che." te vakhate rAjAe keTavALane tathA sipAIone belAvIne kahyuM ke -"are A rakSake ! kema gAmanI rakSA karatA nathI ?" teoe kahyuM ke"deva ! nagara moTuM che, sipAIo cheDA che, thoDA mANasothI rakSaNa thaI zakatuM nathI, te cora thoDA mANasethI pakaDAto nathI, kAraNake bahu dubuddhine bhaMDAra che, ghaNA upAye karyA, paNa te hAthamAM AvatuM nathI." tyAre rAjAe kahyuM ke-"Aje huM ja te cerane pakaDI lAvIza." te sAMbhaLIne loke bahu rAjI thayA ane pitapitAne ghera gayA. sAMjare viradhavaLane lAvIne rAjAe kahyuM ke;-"vatsa ! re ghaNA lekone saMtApyA che, tenI rAma ApaNane paNa lAge che. tethI Aje sarva lazkara sAthe bajAramAM apramAdavaMta thaIne maunapaNe rahevuM ke jethI e dhUrta hAthamAM AvI jAya. amuka dizAmAM tu jaje, bIjI dizAmAM huM jaIza.' te pramANe vibhAga karIne sthAne sthAne cAkI mUkI. sarve cekIdAro rAjAe hukama karela sthAne gupta rIte chupAIne rahyA. have te rAtre te cora devavAthI kumAranI cukI hatI te vibhAgamAM AvyuM. te vakhate kumAranI AjJAthI tenA nekaroe ghaNA leke na jaNe tema tene bAMdhI lIdhe. pachI kumAre vicAryuM ke-"savAre Page #694 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama pavi. 655 ane rAja haNI nAkhaze, ane pacaMdriyanA vadhathI kharekhara mane pApa lAgaze, tethI meM grahaNa karela niyama malina thaze, pApathI upArjana karela yaza durgatinA hetubhUta thAya che. tethI Ane jIvate choDI mUkava teja uttama che." A pramANe vicArIne tene jIvate cheDI dIdhuM. te ja kSaNe te cera keI sthaLe nAzI gaye. kumAre A vAta gupta rAkhavA mATe nokarane kahyuM ke-"tamAre rAjAnI pAse cArane mUkI dIdhe, te vAta na kahevI. savAre sarve nekane lAvyA, te vakhate sarve cAra hAthamAM nahIM AvavAthI vilakhA thaine rAjAne namIne ubhA rahyA. rAjAe kahyuM ke-" are sipAIo ! cora hAthamAM na A ?" te sarvee kahyuM ke-"svAmina ! na AvyuM." sabhA jyAre visarjana thaI tyAre kumAranA koI nekare rAjA pAse vahAlA thavAne tathA rAjAnA daMDanA bhayathI rAjA pAse kumAre cerane choDI dIdhAnI badhI hakIkata chAnI rIte kahI dIdhI. te sAMbhaLIne ke pAyamAna thayelA rAjAe vastra AbharaNAdi laIlaine kumArane dezavaTe Ape. te potAnA karmanI niMdA karatA mAge cAlavA lAge, ane vicAravA lAge ke- "meMpUrve duSTa bhAvathI ghaNA paMcaMdriya jIvonuM mAraNa, tADana vigere dvArA bahu pApa karyuM che tenAM A phaLa che. ATalAthI huM haju kema chuTIza? kAraNake AgaLa zuM thaze te huM jANato nathI ! kahyuM che ke-ati ugra punya pApanuM phaLa A bhavamAM ja maLe che. " A pramANe AtmaniMdA karate te vanamAM pharavA lAge. phaLAdikavaDe prANavRtti karatAM keTalAka divasa sudhI pharIne te bhaddIlapura nAme gAma pAse AvyuM ane sudhAthI pIDAyelA te kumAre nagaramAM praveza karyo. "bhavya che ! juo!rU thayela vidhi zuM karate nathI? kahyuM che ke Page #695 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. yasya pAdayugaparyupAsanAda, no kadApi ramayA viramyate / so'pi yat paridadhAti kaMbalaM, tadavidheradhikato'dhikaM balam / jenA pAdanI sevA karavAmAM lakSmI eka kSaNa paNa virAma pAmatI nathI, tene paNa kaMbaLa dhAraNa karavuM paDe che, tethI jANavuM ke vidhithI adhika baLavAna keI nathI.' have te kumArane te divasa parvane hevAthI eka zreSThIne gharethI sAthe ane goLanI bhikSA maLI. te bhikSA laIne te sarovarane kAMThe gaye. tyAM sAthavAne jaLavatI palALIne temAM goLa bheLavI tene khAvA gya banAvyuM. pachI kumAre vicAryuM ke-"hamaNA kaI annAtha Ave to uttama thAya ! tene kAMIka ApIne pachI huM bhajana karyuM. "DAmAMthI paNa DuM devuM' tevuM zAstravacana che." A pramANe te vicAre che, tevAmAM tenA mahA punyasamUhanA udayathI kaI eka mApavAsI sAdhune te mArge thaIne jatA teNe joyA. te muni pAraNA mATe gocarI levAne gAmamAM gayA hatA. temane prasuka jaLa maLyuM hatuM, paraMtu eSaNIya AhAra maLyo na hato, tethI jaLa mAtra grahaNa karIne "anna na maLe te tapanI vRddhi ane maLe te dehadhAraNA thAya " ema vicAratA samatAmAM lIna thayelA saMtoSarUpI amRtanA bhAjana tulya te muni bahAra upavanamAM pAchA jatA hatA, temane dekhIne te kumAra aMtaHkaraNamAM atyaMta AnaMda pAmI vicAravA lAge ke-ahe! haju mArA bhAgya jAgatA che; kAraNake A mUrtimAna dharma ja hoya tevA sAdhu aciMtyA maLI gayA.' e pramANe vicArIne sAta ATha pagalA sAmA jaIne teNe kahyuM keady pUrvasukRtaM phalitaM me, labdhamadya vahanaM bhavavA: / adya cintitamapi karamA gAd, vIkSito yadi bhavAn munirAja // 1 // Page #696 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama pahela. Aje Apa munirAjanA mane darzana thayA che, tethI Ajeja ane sukRta phaLyuM, bhavasamudra taravAne Aje vahANa maLyuM, ane ciMtAmaNi ratna Aje hAthamAM AvyuM ema huM mAnuM chuM.' Aje mane anAthane parama netA maLyA. he karUNAnidhi ! A mArI jevA garIba rAMka upara kRpA karIne pAtra prasAre, A nirdUpaNa AhArane grahaNa kare, ane mane bhavathI pAra utAre." A pramANe belatA te kumAra samagra piMDa upADI sAdhu pAse be hAthamAM dharIne ubho rahyo. sAdhue paNa te AhArane eSaNaya jANIne kahyuM ke "devAnupriya ! emAMthI thoDuM Ape, ame badhuM grahaNa karazuM nahi." kumAre kahyuM ke, svAmina ! je thoDA saMsAranA duHkhasamUhamAMthI rakSAvAnI IcchA hoya te te thoDuM Ape, paNa mAre te samULa saMsAranuM umUlana karavAnI icchA che, tethI A badhuM ApavAnI utkaMThA che. vaLI Apa parama upakArIniSkAraNa jagata upara ekAMta vAtsalya dhAraNa karanArA che. te mArI jevA dIna upara kRpA karIne A badhe piMDa grahaNa karI ghaNA divasanI dhArelI mArI dAna devAnI IcchA pUrNa kare, jethI mane nirUpAdhika sukhanI sAcI prApti thAya." A pramANe tene bhaktinA samUhathI bharele bhAvollAsa jANIne tenI bhaktinuM khaMDananA bhayathI munie pAtra dharyuM eTale kumAre te badhA piMDa pAtramAM vaherAve. te samaye kumArane harSollAsa pagathI zikhA parvata samudranI bharatInI jema atizaya vRddhi pAme, ke je tenA hRdayamAM tathA cittamAM samAte paNa nahoto. jevI rIte AjanmathI daridrIne akaramAtuM kaTi mUlyavALuM nidhAna ghera beThA maLe ane tethI te harSaghele thaI jAya tenI mAphaka harSanA prakarSathI ane AnaMdathI gAMDe thaI gaye heya ne te dekhAvA lAgyA. harSathI vyAkuLa Page #697 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAre caritra. thavAne lIdhe te eka vacana paNa belI zakyo nahi. * " have te dAnane samaye mArge jatI zAsanadevIe kumAranI tizaya dAna bhakti joI tethI cittamAM bahu camatkAra pAmI kumAranI upara guNanA rAgathI tenuM hRdaya kheMcANuM, eTale teNe ucca nAdaM sAthe devaduMdubhi vagADI ane bolI ke- tuM dhanya che, tuM dhanya che, bahu sAruM dAna ApyuM, huM A tArA dharmavRkSanA puSparUpa caMdravaLa rAjAnuM rAjaya tane ApuM chuM." A pramANe vara ApIne te devI aMtardhAna thaI gaI. kumAra paNa sAdhunI pachavADe sAta-ATha pagalAM jaI pharIthI temane namIne pitAne sthAne pAche A paraMtu dAnanA samaye prApta thayela harSathI te vAraMvAra pulakita thavA lAge. keTalAka vakhata sudhI te mahAdAnanI anumodanA karIne, pachI bIje gAma jaI bhikSAvaDe sAthe meLavIne teNe prANavRtti karI. he caMdravaLa rAjA ! te zAsanadevIe tane svama ApyuM ane bIje divase te devI ati bhaktipUrvaka karelA dhanadharmanuM phaLa pratyakSa apAvavA mATe ane tenA yaza kIti vistAravA mATe devavarganI sAthe bahumAnapUrvaka tene atre lAvI. he rAjana ! te A viradhavaLa che." - pachI rAjAe kuzalakSema vigere pUchIne ziSTAcArapUrvaka tilaka karI sAte aMge yukta pitAnuM rAjya tene ApyuM ane zikhAmaNa ApI ke tamAre A rAjaya zuddha pariNatithI nyAyapUrvaka pALavuM ke jethI koI mane saMbhAre nahi ane prAMte mArI jema tamAre paNa cAritra grahaNa karavuM; paraMtu zleSmamAM lipta thacela mAkhInI jema saMsAramAM eMTI javuM nahi. viradhavaLe te badhuM vinayapUrvaka sAMbhaLIne aMgIkAra karyuM pachI vIradhavaLe mahatsavapUrvaka caMdravaLa ane dharmadatta vigerene anumodanA Page #698 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama pavi. karatAM dIkSA apAvI. teoe pAMca mahAvrata aMgIkAra karyo, vidhipUrvaka zikSA grahaNa karI ane yogya rIte munimaMDaLamAM rahyA. gurUe upadeza Apyo kecaaritrrtnaan paraM hi ratnaM, cAritralAbhAnna paro hi laabhH| cAritravittAna paraM hi vittaM, cAritra yogAna paro hi yogH||1|| ke "cAritra ratna jevuM kaI ratna nathI, cAritranA lAbha je keI lAma nathI, cAritra dhana jevuM kaMI dhana nathI ane cAritra gi je kaI yoga nathI." na ca rAjabhayaM na ca caurabhayaM, ihalokasukhaM paralokahitam / naradevanataM varakIrtikaraM, zramaNatvamidaM ramaNIyataram // 2 // "rAjanA ke ceranA bhaya vagaranuM, ilekamAM sukha tathA paralemAM hita karanAruM, nara tathA dee namaskAra kareluM ane u. ttama kIrtine phelAvanArUM sAdhupaNuM kharekhara bahuja suMdara che." . tAvat aitti re, pitta #ttinA . yAvatkule vizuddhAtmA, yati putro na jAyate // 3 // . "piMDanA Icchaka mAbApe tyAMsudhI saMsAramAM bhaTake che, ke jayAM sudhI vizuddha AtmAvALe yati putra tarIke janmate nathI.' A pramANe dharmadezanA sAMbhaLIne vIradhavaLa vigeree gRhadharma aMgIkAra karyo. jAtismaraNavALI vAMdarIne gurUnI AjJAthI dhanavatI ghare laI gaI, ane pitAnA putra tathA putravadhune pUrvabhavanA sneha saM. badhanI hakIkata saMbhaLAvIne kahyuM ke-"AnI pratipAlanA karajo. A maTI jAti maraNavALI che, vaLI ene ekAMtara upavAsa karavAne niyama che, tethI tene ucita pAraNAdikanI saMbhALa paNa jarUra karajo ki bahunA mArI tulyaja tene gaNaje bIlakula mAM Page #699 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - dhanyakumAra caritra. taro rAkhaze nahi." A pramANe kahIne dhanavatI saMyama levAmAM sAvadhAna manavALI thaI. vAMdarI paNa dharmane ArAdhIne thoDA kALamAM mRtyu pAmI seMdharma devalekamAM devI thaI ane jJAnavaDe gurUne upakAra jANIne te sUrine sahAya karanArI thaI. gurU paNa navA dIkSita sAdhuo sAthe pRthvI upara vihAra karavA lAgyA. ane nakrame saMyama ArAdhIne caMdravaLa rAjarSi kevaLajJAna prApta karI mekSe gayA. dharmadatta ane dhanavatI paNa saMyamane ArAdhIne eka mAsanI saMlekhanA karI samAdhipUrvaka mRtyu pAmI anuttara vimAnamAM devathayA. tyAM tetrIza sAgaropamanuM AyuSya bhogavIne mahAvidehamAM manuSya thaI teo have pachI mekSe jaze. have viradhavaLa moTA ADaMbara sAthe nagaramAM praveza karIne nyAyanI ghaMTa vagADavApUrvaka rAjyanI pratipAlana karavA lAge. keTaleka divase tenA pitAe te hakIkata sAMbhaLIne harSa tathA bahumAnapUrvaka tene bolAve ane tene rAjya ApIne te AtmasAdhanamAM tatpara thaye. vIradhaLe baMne rAjaya bahukALa sudhI sAcavIne samaya Avye zrIdatta nAmanA putrane rAjya ApI cAritra grahaNa karyuM ane traNe zuddhipUrvaka cAritra ArAdhIne mekSapada prApta karyuM. iti dharmadatta tadaMtargata caMdraghavaLa-viradhavaLa kathA. mahAvIra bhagavaMta zALibhadrAdine uddezIne kahe che -" bhavya che ! dharmadattanuM mahanA melathI malIna thayela vicitra vipAkavALuM ane parama udAsI bhAva lAvanArUM caritra sAMbhaLIne ne mehane jItavAnA upAyabhUta parama vairAgyanA rasanI zALA jevI saMsAra bhAvanAne bhAve. saMsAramAM paribhramaNa karatAM vividha kamane laIne cha cAre gatimAM kayA kayA paryAyane pAmatA nathI ? Page #700 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma pahAla. jemake -" sajA thaIne raMka thAya che, raMka thaIne rAje thAya che, daridrI thaIne dhanapati thAya che, dhanapati thaIne daridrI thAya che, iMdra marIne gadheDe thAya che, gadheDo marIne IMdra thAya che, kIDI marIne hAthI thAya che, hAthI marIne kIDI thAya che, A pramANe bhavAMtaramAM aneka paryAye prApta thAya che, paraMtu pUrva bhavomAM anubhaveluM A jIva kAMI paNa saMbhArate nathI. prastuta bhavamAM prApta thayelA vaibhavanA abhimAnathI masta thaIne te phare che. je jIva rAjA thaIne A bhavamAM akhaMDa zAsanavALe sAte aMge rA nya pALate AMkhanA pharakavA mAtrathI kare che ne kaMpAve che, hamezAM prabaLa sainya yukta thaIne aneka rAjAone namAve che, jenA mukhamAMthI nIkaLeluM vAkya vyartha thatuM nathI, zikAranI diDAmAM hajAre jene je pIDe che, gIta-nRtyAdimAM magna thaIne jIva mRtyu pAmIne narakamAM utpanna thAya che ane eTale ja kSetra vedanA, paramAdhAmIe karelI vedanA ane parara5ra karelI vedanA sahana kare che. tyAM koI paNa tenuM rakSaNa karatuM nathI. asaMkhya kALa sudhI vAraMvAra mRtyu pAmIne tiyaMnimAM te upaje che, tyAM paNa aneka jIne haNIne pharIthI pAcho narakamAM utpanna thAya che. A pramANe te bhaTakayAja kare che. vaLI parabhava te dUra rahe, A bhavamAMja vicitra kavipAkanA udayathI jIva aneka avarathA anubhave che. cakI je paNa raMka thaIne reLA sAMbhaLIe chIe. jyAM sudhI jIvakarmAdhIna che tyAM sudhI te saMsAramAM bhaTake che. jayAre zuddhazraddhAthI zrImata jinezvaranI vANIvaDe kuzaLa thaIne mehanIyAdi karmane khapAvato nathI, tyAM sudhI te jIvane saMpUrNa sukha kyAMthI heya A dekhAtuM je sukha che te te cArane vadhane samaye khAvA Apela miSTAnna jevuM Page #701 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. che. maraNanA bhayathI atyaMta bhayabhIta thayela cArane jema miSTAnna priya lAgatuM nathI tema AgamAdidvArA paugalika sukhanA A svAdanA kaDavA phaLarUpe maLatuM naraka-nigodAdi duHkha je jANe che tene sAMsArika sukhapriya lAgatuM nathI, paraMtu tene vairAgyane udaya thAya che. kahyuM che ke - madhuraM, rasamApya syandate, rasanAyAM rasalobhinAM jalam / paribhAvya vipAkasAdhvasaM, viratAnAM tu tato dRzi jalam // 1 // . "rasanAnA rasanA lebhIne madhura svAdavALI vastu dekhIne mukhamAMthI pANI chuTe che tevI ja rIte virakta jIvane tenAM mAThAM vipAkane vicAra AvavAthI AMkhamAMthI pANI chuTe che." . A pramANenI zrI vIra bhagavaMtanI uttama prabhAvazALI dezanA sAMbhaLIne zAlibhadrane saMvegane raMga dviguNa ullasita thaye. pachI prabhune namIne, vegathI pitAne ghera AvI, vAhanamAMthI utarI dharane uparane mALe jaI jayAM tenI mAtA hatI tyAM AvIne te kahevA lAgyA ke-"mAtA ! Aje huM vIra bhagavaMtane vaMdana karavA gaye hatA; tyAMmeM dharmadezanA sAMbhaLI, te dezanA mane rUci che. mAtA e kahyuM ke-"tuM dhanya che. he putra! tuM kRtapuNya che ! zrImata jagata nAthane tuM vAMdavA game te bahu sAruM karyuM." pachI zAlibhadre kahyuM ke - "mAtA ! te dezanA sAMbhaLIne mArI anAdi bhavanI bhrAMti nAza pAmI che; caturgatirUpa saMsAramAM bhaTakavAnI pravRttinA hetue meM jANyA che, viSayo parama anartha devAvALA che te spaSTapaNa meM jANyuM che. janma jarA-maraNa-roga-zeka vigerethI bharelA A saMsArane meM sArI rIte oLakhe che, tethI have A saMsAra upara mane bIlakula prema rahyo nathI. jyAre Ave tyAre suMdara lAgatA kAmabhege anaMta kALa sudhI duHkha ApavAnA Page #702 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e ma . e ke te or navama 1lava." hetubhUta hovAthI te have mane rUMcatA nathI. A saMsAramAM ja maraNa vigere duHkha Ave tyAre kaI zaraNabhUta thatuM nathI, dukarmanA vipAkanA anubhavane samaye ekAkI bhaTakate A jIva udayAnusAra gati prApta kare che. kaDonI saMkhyAmAM sevake ane svajanavarga hoya te paNa jIva te ekaleja jAya che ane ekaleja Ave che, te vakhate zubha ane azubha karmaprakRti sivAya bIjuM ke tenI sAthe jatuM ke AvatuM nathI. jayAM sudhI janmamaraNAdinAM bhaya na jAya tyAM sudhI jIvane sukha nathI. madhulita khagadhArAne cATavAnI jema A viSaya dekhatAM mIThAM lAge che paNa pariNAme ati duSTa che. te durjana ane corane jema Li duHkha Ape tema avazya duHkha ja Ape che, tethI jo tamArI rajA hoya te janmAdi samasta duHkhanA samUhane kApavAmAM parama auSadhirUpa cAritra huM grahaNa karUM. A parama auSadhavaDe mArI jevA anaMtA jI paramAnaMda pada pAmyA che, tethI mane cAritra levAnI IcchA thaI che, mATe mane rajA Ape.' ' A pramANenAM zAlibhadranAM vacana sAMbhaLIne sanehathI ghelI thayelI mAtA tatkALa mUcha AvavAthI bhUmi upara paDI gaI. pachI dAsI vigeree vAtAdi zItaLa upacAravaDe tene sara karI, te vakhate vigaduHkhanI kalpanAthI phATatAM hRdayavaDe AkraMda karatI te belavA lAgI ke-"are putra !. kAnamAM nakhAtA tapAvela sIsAnI jevuM A tuM zuM che ? tAre vrata levAnI vAta zI ? vrata te tArUM azubha ciMtavanArA pADozIo grahaNa karaze ! tAre vaLI cAritra kevuM ?" te vakhate zALibhadra kahyuM ke-"mAtA ! tema bele nahi, je cAritra grahaNa kare che teo keinuM azubha citavanArA hotA ja nathI. teo te jagatanA cha upara maitrIjA Page #703 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. vavALA hoya che, sakaLa jenuM hita karanArA teo te jagata sarvane vaMdana karavA gya heya che." tyAre mAtAe kahyuM ke vatsatAruM zarIra atizaya suThemaLa che, A zarIrathI saMyamane nirvAha na thAya, cAritra te vA jevuM kaThIna che, tAruM zarIra kamaLapuSpa jevuM kemaLa che, jeo ati daDha zarIravALA hoya che, teone paNa jinezvaranI dIkSA pALavI duSkara che, te pachI tArAthI te tene nirvAha kema thAya" zAlibhadra kahyuM ke-"mArI karatAM paNa ati sukomaLa rAjAo paNa ekachatra tulya rAjyane choDI daIne duSkara cAritra laI zrIvIra bhagavaMtanAM caraNakamaLanI upAsanA kare che." mAtAe kahyuM ke- vatsa ! jayAre rAjA ApaNe ghera AvyA, tyAre ja te vakhate tArA zarIranI draDhatA jaNAI hatI. teNe bahumAnapUrvaka tane utkaMgamAM besADyo, nehavaDe tAre pRSTa upara hasta sparza karyo tyAre tArA zarIramAMthI girimAMthI niraNanI jema parasevAnI dhArA thaI hatI, pachI meM vijJapti karIne tane mUkAvyuM hatuM. A tuM sukamaLa che, te tuM jinezvaranI dIkSA levAne utsuka thayo che, te tukAne hAsyAspada thaIza nahi? maMkeDe goLano ghaDe upADavA te kema bane?" te sAMbhaLIne zALibhadre kahyuM ke- "mAtA ! zrIndriyAdi jIve ati komaLa hoya che, te paNa ughamathI dhArela kANane piluM kare che, ne tene rasa khAya che, tethI kAryanI sAdhanA-asAdhanAmAM kaThinatA ane kamaLatA ekAMta rIte nizcitapaNuM dekhADatI nathI, paraMtu tIvra zraddhApUrvaka karelA udyamavaDeja sarva kAryanI siddhi thAya che. vaLI mahAna rAjAo ke jeo parama sukhanA AsvAdamAM nimagna haya, sukhanA svAdamAMja tatpara hoya, chatra Page #704 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - nAma pavi. 665 chAyAthI zarIrane DhAMkI rAkhatA haiya, ati kamaLa siMhAsana 'upara besatA haya, pAse beThelA gaMdharvAdikanA samUhe vagADelA suve dvArA utpanna thayela madhura rAganI mUchamAM mUchita hRdayavALA heya, bhUmi upara paga paNa mUkatA na haya, gRhamAM pharatAM paNa sevaTho "khamA khamA" e zabdo jenI AsapAsa belatA heya, rAjayasukha anubhavatA hoya, Rtu RtunA bhinnabhinna sukhe bhagavatAM ja kALa paNa jeo jANatA na hoya, teo paNa zatrune bhaya utpanna thatAM ja sarva sukha cheDI daIne, bahu bhAreleDhAnuM bakhtara dhAraNa karI mAthAuparavAnA kAMTAothI vyAsaleDhAne mukuTa dhAraNa karI, ativegavALA azva upara besI, khaga, kheTaka, temara, dhanuSya, bANAdi vigere chatrIze Ayudho dhAraNa karI lazkaramAM zauyautsAha pragaTAvavA mATe AgaLa thAya che. vaLI prISmanA sUryate ati pracaMDa tApa tapate heya, chAyA tathA jaLa rahita raNa bhUmi heya, temAM maNune bhaya tajI daine gheDAne cakkara khavarAvI, utAvaLe doDAva vigere judI judI rIte khelAvIne, vajanI jevuM kaThina hRdaya karI, dhanuSya ane bANAdinI kaLAvaDe zatruene haNane, zatrue karelA ghAne bhUlAvI tene jItIne jaya prAsa kare che. A prakAre mArI jevA saMsArI che paNa mUrkhapaNathI saMsAramAM bhegaja kharA sArarUpa che tema mAnatA, pUrva ta punyavaDe prApta thayela bhegene bhogavatA, parAdhIna vastune svAdhIna mAne che teo paNa asthirane sthiranI jema, parAdhInane svAdhInanI jema, bhaviSya kALamAM duHkha ApanArane sukha ApanAranI jema ane opacArikane sAcA pramANe mAne che ane tene mAM lAlasAne bAMdhI laIne jatA kALane muddala jANatA nathI. pachI kadAcita keI punyAnubaMdhI punyanA udayathI sadagurUno Page #705 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. saMga thaI jAya che te te vakhate duHkhanA ekAMta kAraNabhUta kapAne sukha ApanAra gaNatA, tyAjaya padArthone upAdeya tarIke gaNatA, pUrve saMcaya karela punyadhanane luMTI janAra viSaya-prabhAdone "ati vallabha-parama hitecchu " ema vicAratA viparIta zraddhAvALA saMsArI jIne dekhIne niSkAraNa paramopakArI jagadeka baMdhu evA gurUnuM hRdaya kRpAdra thaI jAya che. pachI "ahe ! A rAMkaDAo pramAda sevavAmAMja tatpara thayelA caturgatirUpa saMsAramAM na bhaTake " tevA parama bhAvathI-dayadra cittathI teo upadeza Ape che ke-" are bhavya che ! "A pAMce pramAde sukhanAja hetubhUta che tema tame jANe che, paNa tenI jevA tamArA keI zatru nathI. e badhA jagatanA ekalA vairI evA mahArAjAnA subhaTe che. pUrvakALamAM tame je cAre gatimAM duHkha prApta karyuM che te badhuM maharAjAnI AjJAthI A sarva pramAdee pheravelA tenA prabhAvathI ja thayuM hatuM; AgaLa upara paNa je tamAre tevA ja caturgatirUpa duHkha bhogavavAnI icchA hoya, te te jema rUce tema-jema cittamAM Ave tema kare, paNa je sukha meLavavAnI IcchA hoya te A cAritrarUpa ciMtAmaNine grahaNa kare, ke jenA prabhAvathI anAdinA zatru meharAjAne parivAra sahita zighratAthI jItIne, janma, jarA, maraNa, rega, zekAdi samagra duHkhothI rahita paramAnaMda padane sAdi anaMta sthitie pAme, eTale ke punarAgamana rahita, akRtrima, nirUpAdhika aprayAsI evuM zAzvata anaMta sukha tame pAme." he mAtA ! huM paNa parama upakArI vIra bhagavaMtanAM AvAM vacanathI tenA rahasthane samaja chuM, tethI te pramANeja karavA IcchuM chuM." mAtAe kahyuM ke-"vatsa! cAritra ati duSkara che, gahana Page #706 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama pavi. evA vana,giri, guphAmAM rahevAnuM hoya che, tyAM tArI saMbhALa koNa karaze? ghera te kSaNe kSaNe sAvadhAna evA sevake vigere anukULatA pramANe varte che, cAritramAM keI sAthe hetuM nathI, ulaTuM saMyamane mRtanuM ArAdhana ane tapavRddha tathA vayevRddha vigerenI sevA karavAnuM hoya che." zAlibhadre kahyuM ke-"mAtA ! vanamAM mRgAdi sukomaLa pazuonI keNa saMbhALa rAkhe che ? te karatAM te huM punyavAna chuM, kAraNa ke parama karUNAvaMta evA AcArya, upAdhyAya, sthavira, gaNAvacchedaka tathA anya ratnAdhikenI sahAyathI mane zuM duHkha thavAnuM che ? have so vAtanI eka ja vAta huM kahuM chuM ke mAre avazya cAritra grahaNa karavuM che, temAM jarApaNa saMdeha nathI. A pramANe sAMbhaLIne mAtAe jANyuM ke "A vacanavaDe A kharekhara ghara tajazeja, tethI have kALane vilaMbaja AmAM karAve." tema vicArIne teNe kahyuM ke-"vatsa ! jo tAre avazya cAritra levuM ja hoya to tuM sAhasa kara nahi, daza divasa jaje, kAMIka kAMika tyAga kara, ke jethI tArI zaktinI parIkSA thAya. pachI dharmamAM zighratAthI manane deje, ke jethI akhaMDa rIte tene nirvAha thAya." A pramANenAM mAtAnAM vacana sAMbhaLIne zAlibhadre vicAryuM ke-"snehathI guMthAyela mAtA tAkIde AjJA Apaze nahi ane mAtAnI AjJA vagara keI cAritra paNa Apaze nahi, tethI mAtA kahe che ke- daza divasa sudhI cAritranI tulanA kara." te mAtAnuM vacana aMgIkAra karavuM, jethI mAtA paNa prasanna thaze, ane meM je manamAM dhAryuM che te te calAyamAna thavAnuM nathI, tethI mAtAnAM vacana pramANe vartavuM yogya che, meM je dhAryuM che te te avasare huM jarUra karIza." A pramANe vicArIne mAtAne namI uparane maLe Page #707 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1968 dhamakumAra caritra. vAsagRhamAM gaye. mAtA paNa AnaMda pAmI ke " A sukhane mAruM vacana aMgIkAra karyuM, lepyuM nahi." jinezvaranI vANIthI parikamita mativALA zAlibhadre saMsArasvarUpanI vicAramagnatAmAM AkhI rAtrI pasAra karI. bIjA divasanuM prabhAta thayuM tyAre prathamanI strIne AjJA ApI ke AjathI tAre nIcene mALe rahevuM, AjJA vagara upara AvavuM nahi." te sAMbhaLIne "kuLavaMta strIoe patinuM vacana ullaMghavuM nahi" te hetuthI te viSAdapUrvaka adhabhUmimAM jaIne rahI ane vicAravA lAgI ke-"ahe ! mArA svAmIe A zuM karyuM? niraparAdhI evI mane zA kAraNathI temaNe tajI? zuM mane pahelI tyajavA mATe mArI sAthe paheluM pANigrahaNa karyuM hatuM? lajajA ane vinayathI yukta evI huM kAMI paNa prazna pUchavAne zaktimAna nathI, have zuM thaze? divasa-rAtrine nirvAha kevI rIte thaze ? sarvamAM huM asara chuM, tene bhattare eka kSaNavAramAM gaNatrI bahAra karI dIdhI, tethI anumAna karatAM jaNAya che ke anukrame sarvenI Aja gati thaze ! jo bIjIonuM tyajana nahi thAya, te te mArA duSkarmone udaya thaye ema ja samajavuM, te sarve durbhAgyavaMtIomAM agresara TharIza." A pramANe vikalpanI kalpanAnA samUhathI udbhavelAM kacchamAM paDelI ane mukhe niHzvAsa mUkatI te malIna darpaNanI jema khinna vadanavALI thaI gaI ane mahAkathI te rAtrI ane divasa teNe pasAra karyA. trIje divase savAre vaLI bIjI patnIne AjJA maLI - tAre AjathI tyAga karavAmAM AvyuM che, tethI tAre prathamanI patnI pAse jaIne rahevuM." tethI te paNa khinna vadanavALI thaIne tenI pAse gaI. te paNa tene AvatI dekhIne jarAnDasI, Page #708 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama padvatri. uThIne sAmI gaI ane hAthatALI daIne kahevA lAgI ke-"sakhI! Ava, Ava ! tuM paNa mArI gatine ja pAmI dekhAya che! bahu ciMtA karIza nahi, sarvenI AvI ja gati bhaviSyamAM thavAnI heya tema dekhAya che, tethI ApaNuM ciMtA nirarthaka che, "paMcane duHkha nahi" tevuM zrutivAkaya che." ahIM upara rahelI trIjI strI vicAravA lAgI ke-"AvatI kAle mArI paNa A ja dazA thaze." pachI teNI jema jema divasa caDhavA lAge, tema tema ciMtA tathA zokathI AkuLavyAkuLa thaI satI AnaMda pAmI nahi. cothe divase trIjI strIne paNa AjJA ApIne visarjana karI. A vAta bhadrAe jANI, tethI te zAlibhadranI pAse AvIne vividha snehayukata vacane ane yuktio vaDe vinavavA lAgIsamajAvavA lAgI, paraMtu vratanA AzayamAMthI te jarApaNuM pAchA haThyA nahi. A pramANe hamezAM mohanI rAjadhAnI jevI ekeka strIne tajavA lAgyA, ane mehanI utpattinuM tene kAraNa jANIne teonI uparathI sarvathA rAga tajI dIdhe. have zAlibhadranI bahena subhadrA pitAnA pati dhanyakumAranuM mastaka sugaMdhI jaLavaDe dhoIne, ati sugaMdhI tailAdinAkhavA pUvaMka kAMcakIthI veNI gUMthatI hatI, bIjI badhIo paNa yathAsthAne beThelI hatI, te vakhate subhadrAnI AMkhamAMthI baMdhunA vigaduHkhanA maraNane laIne citta asvastha thavAthI thayelI zUnyatAne lIdhe AvelA kAMIka uSNa azruo dhanyakumAranA baMne rakaMdha upara paDyA dhanyakumAre uSNa azrubiMdunA sparzathI uMcu joyuM, ane prikAyAnA netramAM AMsu joI kahyuM ke-priye! A azupAtanuM zuM che? zuM keie tArI AjJAnuM khaMDana karyuM che? athavA keie tane marma vacane kahyA che? athavA keIe halakA vacane Page #709 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. kahyAM che? pUrve karela punyanA prabhAvathI utpanna thayela, sakaLa sukhathI bharelA mArA gharamAM tane duHkhane udaya kevI rIte thaye ke jethI tuM A akALe utpAta karAvanAra varasAdanA kaNIAnI jevAM AMsuo pADe che ?" tyAre subhadrA gadgadita thaIne bolI ke-"svAmina ! A panA bhuvanamAM mane leza mAtra paNa duHkha nathI, paraMtu mAro bhAI zAlibhadra rAjA ghera AvyA te divasathI udAsa thaI gayela che. vIra bhagavAnanA vacanazravaNathI parama vairAgyavaDe tenuM aMtaHkaraNa vAsita thayuM che, te vrata levAne Icche che, ane hamezAM ekaeka patnIne tyAga kare che. eka mahinAmAM te badhI strIone tajI de. ze ane pachI vrata grahaNa karaze. te vakhate mArA pitAnuM ghara bhAI vagaranuM araNya jevuM uga karanArUM thaI paDaze. bhAI jache eTale pachI prativarSa rakSAbaMdhana huM keme karIza? koNa mArI pasalI Apaze? keNa mane parvamAM ane zubha divasamAM AmaMtraNa karaze? kyA zubha hetuthI utsAhapUrvaka huM pitAne ghera jAIza? je kaI vakhata pitAne ghera jaIza te paNa ulaTuM duHkhathI bharAyelA hRdayavaDe huM pAchI AvIza. strIone pitAnA gharanI sukhavArtA sAMbhaLavAthI amRtathI bharAyuM hoya tema tenuM hRdaya zItaLa ane prasannatAyukta thAya che. zvasuranA ghare udAsa thayela strI pitAne ghera jaIne sukha meLave che, paNa pitA vagaranA ane bhAI vagaranA ghare huM zI rIte jaIza? A bhAIne bhAvI viga sAMbharavAthI mane cakSumAMthI azrapAta thAya che, bIjuM kAMI paNa mane duHkha nathI." A pramANenAM subhadrAnAM vacane sAMbhaLIne jarA hasI sAhasanA samudra jevA dhanyakumAra bolyA ke-"priye ! te je tArA pitAnA gRhanI zUnyatAnI vAta karI Page #710 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama pakSava. 671 te sAcI che. strInuM pitAnA gharanA sukhanA udayanI vArtA sAMbhaLIne hRdaya ullAsAyamAna thAya che, strIo hamezAM pIyarIAnA gRhanuM zubha ciMtana kare che, hamezAM AzirvAda Ape che, te badhuM yuktaja che. paraMtu te je kahyuM ke te hamezAM ekaeka strIne tyaje che. tema karavAthI te tAre bhAI hune bahu bIkaNa jaNAya che. priye! kAtara purUSa hoya te dhIra purUSe karelI vArtA sAMbhaLIne ulasAyamAna thAya che, dhIranA AcaraNAnusAra karavAne Icche che, te pramANe AdaravAne taiyAra thAya che, paraMtu pachI alpa sattvavaMta hevAthI maMda thaI jAya che. nahi te zrImad vIrabhagavaMtanAM vacanAmRtathI sIMcAyela ane vrata levAnA pari NAmarUpI aMkura jene uddabhavela che te maMda kevI rIte thAya? dhIrapurUSa te je nirNaya kare tadanusAra varte ja che, prANane paNa te nirNayane tajatA nathI. priye ! pahelAM te prANIo a5kALamAM kArya karavAnI IcchAvALA thAya che, paraMtu pachIthI niHsatva prANIo vilaMba karavAthI kAryasiddhi karI zakatA nathI. tethI tattvajJa evA sAtvika prANuo vilaMba vagara kArya sAdhavAmAM ja viziSTatA mAne che. kaI paNa kArya karavA dhAre che te pachI jema tAkIde thAya temaja kare che, temAM vilaMba karatA nathI." A pramANe potAnA patinA garvayukta vacane sAMbhaLIne sarve strIo paNa zAlibhadranA vairAgyathI vimita thatI kahevA lAgI ke-"prANeza ! satvavaMta purUSane pitAnA haratathI sAgara tare saheluM che, paratuM zubha dhyAnavaDe purUSoe jinAjJAne anurUpatapa kare te duSkara che, kAraNa ke sarva AgamamAM kuzaLa ane jinakalpa pALanArA caudapUrvadhare paNa patita thayelA saMbhajAya che, te pachI bIjAnI zI vAta? A jagatamAM dukhita Page #711 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 dhanyakumAra caritra. thatAM sAMsArika jI AjIvikAnA dukhathI saMtApa pAme che, ane "mokSasukhanA ekAMta kAraNabhUta tapa saMyama che tema karthacita jANe che te paNa cAritra grahaNa karatA nathI; te pachI A janmamAM paNa devatAnA bhegavilAsa bhegavanAra, vaLI ratnanA tathA suvarNanA AbharaNe cakravartI athavA te zaileyAdhipati zrImat jinezvarane ghera paNa pheMkI dIdhelA puSpanI zALAnI mAphaka nirmAlyatA pAmatA nathI, te AbharaNe jene ghera hamezAM nirmAlyapaNuM pAmIne pheMkI devAya che, ane pachIthI tenI koI saMbhALa paNa karatuM nathI, vaLI jene ghera suvarNa tathA ratnamaya devadUSya vacce paNa zleSmAdinI mAphaka jugupsA karavA lAyaka gaNAya che, udyamavaMta purUSa jagatamAM paribhramaNa kare tyAre temAMnA ratnanA vyApArIone jevuM eka ratna paNa maLI zakatuM nathI, tevA ratnanA samUha jenA paganI AgaLa rakhaDe che, ane tevA ratna vaDe jenA gharanuM bhUmitaLa bAMdheluM che, vaLI jene menakAraMbhA-tilottamA vigere rUpasuMdarIone tiraskAra kare tevI batrIza patnIo che, vaLI je kamInA raMganI jema hamezAM rAgamAM, raMgAyela che, jenI strIo patinAM vacanane anukULapaNe vartanArI che, strIonI cesaTha kaLAmAM nipuNa che, hamezAM pratikSaNe patinA caraNanI sevAmAM jeo tatpara che, jenA hAvabhAva tathA vilAvaDe paNa sneha pAme-mehI jAya tevA hAvabhAvavALI che, jeonA aMgamAM jarApaNa doSa nathI, kAmadeve sarva zaktine upaga karI vaheMcI daIne jANe A batrIza strIo banAvI hoya tevI ja dekhAya che, tevI strIomAMthI ekekane je tyaje che, tevAne tame kAtara-ahIka kahe che, tethI tamArUM nipuNapaNuM ane nipuNatAnuM jJAna ApyuM ! tame paNa bahu nipuNa dekhAo Page #712 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama padhadha. che ! paraMtu tame zuM karo ? anAdinA mehathI AvRtta thayela chavAnI AvI ja prakRti hoya che ke teo vagara belAvyA paNa baLAtkAre muMjhAI jaI paranA aneka guNene choDI daIne achatA evA dene upajAvI kADhI belyA kare che. A jagatamAM gRhasUra kaNIba purUSa te hajAre heya che. kahyuM che ke paropadezakuzalAH, dRzyante bahavo jnaaH| svayaM karaNakAle taizchalaM kRtvA praNazyate // 1 // " para dezamAM kuzaLa ghaNA mANase dekhAya che, paNa pitAne karavAno samaya Ave che tyAre chaLa karIne teo chaTakI jAya che." paraMtu raNamAM vIrapurUSanI jema laDAIne samaye sanmukha bAvathI draDha hRdayavALA thaIne kartavyamAMja eka sAdhya rAkhanAra baha svalpa hoya che. laukika vyavahAramAM paNa duSkara kAryanI vAta kahetI vakhate vAta karanArA ghaNuM dekhAya che, paraMtu te kArya karavAnuM hoya tyAre keI ubhuM rahetuM nathI, tema ahIM paNa dIkSAnI zikSA devA mATe keNa huzIyArI na dekhADe? paraMtu vAmIna ! agnine pIvAnI jema dIkSA grahaNa karavI ati duSkara che. zAlibhadranI mAtAe zAlibhadra ekane ja ja che, ke je AvuM dara vrata grahaNa karavAne tatpara thaye che. jo tamArA hRdayamAM dIkSA levI sahelI lAge che te pachI bhegone roganI jema tajIne tame kema dIkSA letA nathI ?' A pramANenI patnIonI uttama vANI sAMbhaLIne dhanyakumAra utsAhapUrvaka bolyA ke-"aho ! tame dhanya che, dhanya che, kAraNa ke tamee avasarane ucita AvAM zubha vAka belIne tamArI uttama kuLanI prasUti prakaTa karI dekhADI chekuLavaMtI strIo vagara bIjI koNa AvuM belavA samartha thAya? huM dhanya chuM, Aje 85 Page #713 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 674 dhanyakumAra caritra. mArUM nAma yathArtha thayuM che. have mArA bhAgye jAgRta thayA che. huM zAlibhadrathI paNa adhika bhAgyavAna chuM, kAraNake aMtarAya karanAra strI samUha paNa A prakAre zikhAmaNanAM vacane dvArA mane sahAya karanAra thayo che. huM tamAruM kalyANakArI vAkaye zrutinI jema svIkArIne vrata grahaNa karavA jAuM chuM, tethI te strIo : tame paNa have zAMta AzayavALI thajo." A pramANe sarva patnIone udIraNa karIne, gIone paNa Azcarya pamADatA zuddha buddhivALA dhanyakumAra patnIone paNa vrata levAmAM sAvadhAna karavA lAgyA. dhanyakumAranI lakSmIne vistAra A pramANe hata-ddhi ane samRddhithI bharelAM paMdarase gAma tenI mAlakImAM hatA. pAMcase ratha, pAMcase ghoDA, pAMcase uttama meTA dhavaLamaMdire, pAMcase dukAne, pitAnI bunusAra kraya-vikraya vigere sarva vyApAranI kriyA karavAmAM kuzaLa evA pAMca hajAra vaNipu (vAchetare), samudramAM vyApAra karavAnA sAdhanabhUta pAMcase vahANe, ati adbhata rAjamaMdirane paNa jIte evA devavimAnane brama karAvanArA sAtabhUmivALA ATha mahele, ATha patnIo, pratyeka patnInI nizrAe ekeke gokuLa'eTale ATha gokuLa, ATalAnA te svAmI hatA. vaLI bhaMDAramAM, vyApAramAM, vyAjamAM, vastramAM, AbharaNamAM, ane ThAmavAsaNa vigere gharanI gharavakarImAM-e pratyakyAM chappana suvarNa keTI dravya temaNe pratiSThita kareluM hatuM. vaLI AThe panIonI nizrAe ekeka karoDanI kiMmatanuM suvarNa hatuM, te pramANe AThe patnI pAse ATha karoDanuM senuM hatuM. vaLI dhAnyanA koThAre hajAro hatA, temAMthI aneka gAmemAM dIna, hIna, duHkhita jananA uddhAra mATe dAnazALAo cAlatI 1 ekeka gokuLamAM daza daza hajAra gAye hoya che. Page #714 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - navama palava. 75 hatI, vaLI manamAM ciMtavelA bhega bhegAdikane, iMdriyanAM sukhane, yazakIrtine tathA ehika sarva icchita sukhane A pavAnA svabhAvavALe ciMtAmaNi ratnatulya maNi tenI pAse hatuM. bIjI paNa amUlya vividha guNa tathA svabhAvavALI ratnauSadhi vigere saMkhyAbaMdha vastuo tenI pAse hatI. aneka dezAMtaramAMthI Avela rAjAone paNa durlabha evA maNirasAyaNAdika gaNatrI vagaranAM tenI pAse hatA. vaLI pratimAse ane prativarSe sArthavAha, meTA zreSThIo ane rAjAdike ravadeza paradezamAMthI ANelI vastuo ke je zodhavA jatAM paNa maLe nahi tevI vastuo harSapUrvaka lAvIne dhanyakumArane bheTa ApatA hatAM. vaLI tenA svajana tathA mitrAdika pAse paNa puSkaLa saMpadA hatI. ati utkRSTa punyadayanuM A pratyakSa lakSaNa hatuM. AvI mahAkaddhinA vistAravALA adhika sarvavata dhanyakumAra te sarvane tRtulya gaNIne vrata grahaNa karavAne udyata thaI . gayA; kAraNake "sattvavaMta prANIo uttama artha sAdhavAmAM DhIla karatA nathI-laMbANa karatA nathI." pachI ratnatrayanA arthanI sAdhanAmAM vizvane nAza thavA mATe sarva tIrthomAM teNe aThThAI mahatsava karAvyuM. sAte kSetramAM ghaNuM dhana vAparyuM. keTaluMka dhana dIna-hInanA uddhAramAM vAparyuM, keTaluMka dhana udAra bhAvathI svajanAdikane ApyuM, hamezAM sevA karanArAone jIvita paryaMta AjIvikA cAle teTaluM dhana ApyuM ke jethI temane koinI sevA karavAnuM rahe nahi. keTaluMka dhana akhaMDa yazanI prApti mATe zAsananI unnatimAM ApyuM, keTaluMka dhana yAcane ApyuM, keTa* 1 gaMgAdevIe Apela hatuM te Page #715 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 676 dhanyakumAra caritra. luM dhana svajJAtivALA jJAtijanonA piSaNa mATe vAparyuM, keTaluMka dhana rAjAne bheTa karIne avasaracita vyayanI pravRtti dekhADavA tathA pramAdI purUSane jAgRta karavA mATe vAparyuM. A pramANe ghaNuM dhana dharmanA, punyanAM, prItinAM temaja yazanAM kAryomAM vApa tathA ApyuM. bAkInA dhananI yathAyogya rIte vyavasthA karIne dhanyakumAra nizcita thayA. have subhadrAe paNa pitAne Azaya mAtA pAse jaNAvyuM. te vakhate mAtAe kahyuM ke -"putrI ! haju te putranA viyeganI vArtAthI baLatA aMta:karaNavALI huM thaI chuM, tevAmAM tuM paNa vrata grahaNa karavAmAM tatpara thaIA pramANe kSata upara kSAranI jema tuM duHkha kema Ape che? tame baMne jaze, pachI mAre kenuM AlaMbana ? konI sahAya ? kone AdhAra ? tane paNa sahasA A zuM thaI gayuM ?" putrIe kahyuM ke-"mAtA ! ame AThe bahenae nirdhAra karyo che ke patinI sAthe avazya saMyama grahaNa karavuM. A jagatanI sthiti palaTAI jAya te paNa ame A pratijJA mUkavAnA nathI. je amane saMyama grahaNa karavAmAM vAraze tene ame amArA zatrutulya gaNazuM. kadApi amArA svAmI vilaMba karaze, te paNa ame vilaMba karazuM nahi. vaLI saMyamamAM ekatAna thayelA mArA bhAIne paNa tamAre ke nahi." A pramANe kahIne te pitAne ghera gaI. bhadrA mAtA nehathI baMdhAyelA jyAM dhanyakumAra hatA tyAM AvIne kahevA lAgyA ke bhe bhadra! putra te duHkha devAne taiyAra thaye che, teTalAmAM tame paNa dAjhayA upara DAmanI jema ghara tyajavAne taiyAra thayA che ! paraMtu mArI ciMtA te kaI karatA nathI ! A vRddA zuM karaze? kAne ghera raheze ? nirdoSa ane niraparAdhI evI A batrIza Page #716 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - navama pahala. 670 mArA putranI ane ATha tamArI kuLanI strIone keNu pALaze ?" A pramANe aNupUrNa gaLada vacano sAMbhaLIne dhanyakumAra bolyA ke-"A jagatamAM koNa kenI pAlana kare che? sarvenuM sevakRta punya paripAlanA kare che, bIjAe karelI pratipAlanA te aupacArika che. sarve saMsArI che svArtha vaDeja sneha rAkhe che, paraMtu paramAthanI apekSAvALA te eka sAdhuja hoya che, te vinA bIjA koI hetA nathI. tame tamArA svAthanI pUrti mATe putrane vrata grahaNa karavAmAM aMtarAya karavAnI icchA kare che, paraMtu "mAre putra aviratinA baLathI viSaye sevIne cAra gatimAM paribhramaNa karaze, narakAdikamAM ati dArUNa karmanA vipake bheLavIne du:kha pAmaze tevI ciMtA to karatAja nathI ! mAtA-putrane saMbadha te eka bhava AzrAne che ane tenA vipAka te aneka bhavamAM asaMkhya kALa sudhI pIDA kare che. A saMsAramAM ATalA kALa sudhImAM paraspa2 ulaTapAlaTa bhAvavALA ghaNA saMbaMdhe thayA, ghaNA viSaye bhegavyA, tene dekhIne tene tathA tamane ghaNe harSa utpanna thaye, paraMtu tenA vipAka bhegavavAne samara. tame tene uddhAra karavAne jarA paNa zaktivaMta thavAnA nathI, temaja tamane udbharavAne te samartha thavAnA nathI. A jagatamAM ati vallabha putrane paNa tame svahasteja ane naMtIvAra mArela hoya che, teNe tamane paNa mArela hoya che, tethI A bhavanA nehavaDe viyegane kheda zA mATe kare ? A duHkhadAyI nehasaMbaMdha te anaMtIvAra thayuM che, paraMtu A jinezvaranA caraNakamaLanI sanAthatA nIce cAritra grahaNa karavA mATe tamAre Adeza mAgavAne prasaMga keI vakhata prApta thaye nathI. te tamArA bhAgyame hamaNAM ja prApta thayela che. mATe te saMgane saphaLa kema karatA nathI? A pramANe zA mATe vicAratA Page #717 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 678 dhanyakumAra caritra. nathI ke mArA zarIrathI janmele putra arihaMtanI parSadAmAM sura, asura ane rAjAonA samUhathI jevAte paMcanI sAkSIe cAritra grahaNa kare che, ahe! huM te damakanI peThe kAMI tyajatI nathI, paraMtu mAro putra sarva tajIne parama abhayadAna denArA zrI vIrabhagavaMtanA svahaste dIkSA le che, temane ziSya thAya che, tene zuM bhaya che? te te saMsArasAgarane zidhra taraze, temAM zuM azubha thAya che ke tame duHkhI thaine khedAo cho? zrImata jinezvaranA dharmane jANanArA hevA chatAM AvAM azuddha vacane tamArA mukhamAMthI kema nIkaLe che tenA vivAhAdi mahetsa te anaMtIvAra tame karyA, te paNa tRpti thaI nahi, paraMtu A bhavamAM tamane baMnene parama sukhanA hetubhUta cAritrasava kema karatA nathI? saMsAramAM je saMbaMdha dharmanA ArAdhanamAM sahAya karanArA thAya teja saMbaMdhe saphaLa che, bIjA saMbaMdhe te viDaMbanArUpa che, tethI ghera jaIne cittanI prasannatAthI putranA mane rathanI pUrti kare, ke jethI tamAro saMsAra paNa a9pa thAya. meM te cAritra grahaNa karavAne niradhAraja karyo che, te jagatanI sthiti palaTAI jAya te paNa kaI anyathA karavAne samartha nathI. saMsAranA pAsa mAM nAkhavAnA guNavALA tamArA snehabhita dIna vacane sAMbhaLIne huM calAyamAna thAuM tema nathI. saMsAranA svArtha mAM eka niSTa thayelA vividha racanAvaDe vilApa kare che, paraMtu huM te mUrkha nathI ke dhature vAvavA mATe kalpavRkSane chedI nAkhuM! tamArAM snehavacane parama AnaMda ApanArA thatAM hatAM te divase have gayA che, have te zrI vIrabhagavaMtanAM caraNaeja zaraNa che, have svamamAM paNa bIjA vikalpa AvavAnA nathI, tethI have tAkIde ghera jAo, ane putrane saMyama grahaNamAM vinna karanArA na Page #718 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama pavi. 679 thatAM madadagAra thAo." A pramANenAM dhanyakumAranAM nirALa citta batAvanArAM vacane sAMbhaLIne taddana nirAza thaI bhadrAmAtA pitAne ghare AvyA. pachI dhanyakumAra harSanA samUhathI bharelA hRdayavaDe moTA ADaMbara sAthe vrata grahaNa karavA mATe cAlyA. te vakhate jevI rIte lakSmI punyane, gRhe sUryane ane siddhio satvane anusare che tevI rIte tenI sarve pativratA strIo paNa sva va vibhUti sAthe sukhAsanamAM besIne dhanyakumArane anusarI-tenI sAthe dIkSA levA cAlI. A vArtA acAnaka sAMbhaLIne AnaMdapUrvaka vismita thayelA abhayakumArAdi sarve mAthuM dhuNAvatAM dhanyakumAranI prazaMsA karavA lAgyA. te vakhate abhayakumAra ane bIjA buddhivaMta sabhAsada zreNika mahArAjAne kahevA lAgyA ke-Apa zrImAne vrata levAne mATe jemaNe udyama karyo che temane nivAravA cigya nathI, paraMtu temane dIkSA levAmAM sahAya karavI te gya che.' te vakhate zreNike pitAnI putrInI sthiti jANavA mATe pUchayuM kese zrI pramukha tenI ATha strIonI zI gati thaze ?" abhayakumAre kahyuM ke-"te badhI paNa dhanyakumArane anusaraze." te sAMbhaLIne zreNikarAjAviramayapUrvaka bolyA ke-"A saMbaMdhane dhanya che, teone saMbaMdha saphaLa che. je strIone samUha mokSamArgamAM vidma karanAra thAya che, te ja tene sahAya karanAra thaye eja moTuM Azcarya che!" ahIM dhanyakumAre meTI vibhUti sahita akhalita rIte dIna hInane dAna dIdhuM. pachI siMhanI mAphaka utsAha sahita iMdriyanA samUhane vaza karIne priyAe sahita te nIkaLyA. mArgamAM sarve parajane AvuM sAhasa tathA dukara kArya karatA temane dekhIne Page #719 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. vismaya tathA harSathI pUrAyelA manevALA thayA satA tenI stuti karavA lAgyA ke-"aho ! ane vairAgya raMga! ahe Ano niHsaMgatAno raMga! aho ! AnuM satta! ahe. AnI tatva draSTi! ahe AnI udAsInatA! ahe! AnI saMsAra uparathI sahasA parAmukhatA ! ahe! AnuM saMyamamAM utsAha prAgabhya ! ahA ! suralekanI upamAvALI RddhinA vistAra upara Ane nirabhilASa! ahe! AnuM buddhizALIpaNuM! enI janmane dhanya che, tenuM dhanya nAma teNe sArthaka karyuM che. yuvAvasthAmAM paNa vrata levAnI tenI zaktine dhanya che, A patipatnInAM saM gane dhanya che, nirvighakArI evA temanA dharmanA udayane dhanya che, temanA puNyAnubaMdhI puNyanA udayane paNa dhanya che, kettara ane upamA na ApI zakAya tevA enA bhAgyane paNa dhanya che ke, jagannAtha zrI vIrabhagavaMtanA hAthe teo dIkSA grahaNa karaze. temanA jIvitane paNa dhanya che, ApaNI AjanA divasane ane ApaNA janmane paNa dhanya che ke, dharmamUrti evA dhanyakumAranA ApaNane darzana thaze. tevA mahaMta purUSonAM nAma haNathI paNa pApane nAza thAya che." A pramANe stuti karatA hajAre paurajane temane namaskAra karavA lAgyA. parajanothI karAtI tevI prasaMzA sAMbhaLatA dhanyakumAra guNazIla vanamAM AvyA. paurajananAM tathA gharanAM mANase nA mukhethI te vRttAMta sAMbhaLIne lIlAzALI zAlibhadra paNa saM. vegathI vrata levAmAM utsuka thayA pachI mAtAnI pAse jaIne yuktipUrvaka mAtAne samajAvI. mAtA pratyuttara devAneja saktivata thaI nahi. pUrve dhanyakumAre vacananI yutithI tene zithiLa karI dIdhI hatI; eTale zAlibhadrane vrata grahaNa karavAne ni Page #720 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama bhAva. - 681 thaLa abhiprAya jANIne te bolI ke-"he vatsa! je pitAne Azaya saMpUrNa karavAmAM haTha kare ane ekAMte gRhanA vyApArathI parAkSukha thaIne bese tene huM zuM kahuM? tane je rUce te kara! tuM tathA tAre banevI eka AzayavALA thayA che, temAM have mArUM zuM baLa? tamAre dhArela Azaya saMpUrNa kare." A pramANe bodha pAmelI mAtAnI AjJA meLavIne tarata ja sarva strIone tyajI daI viSamizrita annanI jema raudra evA bhegapabhegane paNa tyajI daI vratagrahaNanA udyamamAM te taiyAra thaI gayA. te vakhate zreNika mahArAjAe tathA gobhadradeve temanI dIkSA nimitte apUrva mahatsava karyo. e rIte zAlibhadra paNa jinezvaranI pAse AvyA. pachI te baMne samavasaraNa pAse AvI pace abhigama sAcavI zrIjinezvarane namIne beyA ke-"he bhagavaMta ! janma- jarA ne mRtyuthI Aleka baLI rahyo che, pradIpta thaI gayele che, baLI jhaLI rahyo che, jevI rIte koI gRhastha gharamAM Aga lAge tyAre je vastu (hiraNya ratnAdi ) ochA bhAravALI ane bahu mUlyavALI hoya te laIne ekAMtamAM cAlyA jAya che, pachI teja vastu lekamAM tenA hita mATe, sukha mATe ane sAmarthya mATe bhaviSyakALamAM thAya che, tevI rIte ja meM paNa advItiya evA ISTa, kAMta, priya, manejJa, ane manane priya tevA mArA AtmarUpa bhAMDane saMsAraagnimAMthI bahAra kADhI lIdhe che-baLatAmAMthI bahAra lAge chuM; tethI te mArA saMsArane nAza karanAra-ghaTADanAra avazya thaze, ema huM dhAruM chuM. tethI huM IcchuM chuM ke Apa devAnupriya tene dIkSA Ape, Apa tene muMDita kare, (pratyu pekSaNAdi zIkhavIne) Apaja tene uttama kare, (strArthAdi grahaNa karAvIne) Apaja tene bhaNAve, ane Apaja AcAra, gocarI, Page #721 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra caritra. vinaya, karmakSayAdirUpa phaLavALuM cAritra, piMDavizudhyAdi temaja saMyamayAtrA tene zIkhave ane te mATeja AhAra vigere dharmo karavAnA batAve." A pramANe siddhAMtamAM prasiddha che te vijJAti temaNe bhagava tane karI. te vakhate zrI vIra temane kahyuM ke, "jevI rIte Atmahita thAya tema kare, temAM keIne pratibaMdha gaNaze nahi." A pramANe jinezvaranI AjJA maLavAthI te baMne IzAna khuNAmAM azokavRkSanI nIce gayA, ane tyAM jaIne pitAnI meLe ja AbharaNe utArI nAkhyA. kuLavRddha strIoe te dhavaLa vastramAM grahaNa karI lIdhA pachI kahyuM ke-"he vatsa! tame uttama kuLamAM utpanna thayelA che. A vrata pALavuM ati duSkara che, gaMgAnA pravAhanI samukha javA jevuM che, taravAranI dhAra upara cAlavA jevuM che, leDhAnA caNA cAvavA jevuM che, bhAlAnA agrabhAgathI kharaja khaMjavALavA jevuM che, tethI he putra ! tame svArtha sAdhavAmAM bIlakula pramAda karaze nahi." A pramANe kahIne azru sAratI te baMne vRddhAo ekAMtamAM cAlI gaI. pachI te baMnee pitApitAne mastake svayaM paMcamuSTi lekaca karyo, zreNika tathA akSayakumAra vigeree temane muniza Ape, te veza paherIne te baMne zrI vIra bhagavaMtanI pAse AvyA. pachI mahAvIra paramAtmAe te baMnene mahAvrata uccarAvI dIkSA ApI. subhadrAdi AThene paNa dIkSA ApIne AyaM mahattarA pAse mokalIpha tyAM teo grahaNa ane Asevana-e baMne prakAranI zikSA vigere zIkhavA lAgI. have te baMne pAMca mahAvratane vidhipUrvaka grahaNa karIne deveMdra tathA naredrathI prazaMsA karAtA mahAmuni thayA. zrIvIra bhAgavaMte suvihita sthavira pAse te baMnene meka9yA. pachI zreNika, Page #722 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - navama pavi. 683 abhayakumAra vigere zrI jinezvarane namIne tathA sarva sAdhuone vaMdana karIne te baMne muninI prazaMsA karatA svasthAne gayA. ahIM te baMne muni sthavirenI pAse grahaNa ne AsevanA zikSA apramatta bhAvathI zIkhyA ane sthaviranI sAthe ghaNA vakhata sudhI pRthvI upara vicaryA. pariNAthI mAMDIne saMpUrNa agyAra aMgo teo bhaNyA ane tenA svArthonA adhyayanamAM lIna thayA satA gItArtha thayA. pratyAkhyAnaparijJAvaDe tIvra tapasyA karIne thoDA ja vakhatamAM teo munipuMgava thayA. apramatta bhAvathI Iccharodha karIne eka, be, traNa, cAra mAsakSapaNAdi vividha tapasyAe karIne e baMne maharSio bAra varasa sudhI sthaviranI sAthe vividha dezomAM vihAra karI zrIvIra bhagavaMtanI pAse AvyA. zrI vIra paramAtmA paNa bhUmipIThane pavitra karatAM pharIne rAjagRhIe padhAryA. devee aSTa mahAprAtihAryAdikanI racanA karI. te divase te baMne maharSione mAsakhamaNanuM pAraNuM hatuM, paraMtu ahaMkAra rahita tathA khAvAnI IcchA vagaranA teo gocarI karavA javAnI rajA levA mATe zrI vIrabhagavaMta pAse AvyA ane vinayapUrvaka temaNe praNAma karyA. te vakhate viramagavaMte zAlibhadra tarapha AdarapUrvaka joIne kahyuM ke "vatsa ! Aje tane tArI mAtA pAraNuM karAvaze." A pramANenAM vIrabhagavaM. tanAM vacana sAMbhaLIne temanI pAsethI anujJA laI dhanya ane zAlibhadra rAjagRhImAM AvyA. zrI vIranA vacananA vazavartIpaNuM thI anya sthAna choDIne "zrIvIranA vacanamAM zuM saMdeha heAya tema manamAM nirdhAra karI teo bhadrAnA AvAse gayA ane te baM nee dhamalArUpa AzirvAda Ape, paraMtu tyAM koi bolyuM nahi, tema Adara paNa Ape nahi, teo anya bhikSAcarane Page #723 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 684 dhanyakumAra caritra. ucita AMgaNAmAM ubhA rahyA, eka pagaluM paNa AgaLa vadhyA nahi, tema bIjuM kAMI belyA paNa nahi, mAtra sarvAnI siddhi karanAra mauna dhAraNa karIne ubhA rahyA. - ahIM bhadrAmAtA vicAra kare che-"ahe! haju paNa mArA bhAgya jAgatA che, ke jethI mAre putra ane jamAI baMne Aje zrIjinezvaranI sAthe ahIM AvelA che, tethI tyAM jaIne temane namaskAra karIne ati bhaktipUrvaka AmaMtraNa karUM ane jo teo padhAre te AnaMdathI bhAta pANI vaDe paDIlAvyuM. pUrve saMsAra avasthAmAM je vividha rasa dravyanA saMyegavaDe niSpanna karelI rasoI vaDe piSaNa karela che, te te aihika mane rathanI siddhi karanAra, saMsAra paribhramaNanA eka phaLarUpa hatuM, hamaNuM te je bhaktivaDe anna-pAnAdithI piSaNa thaze te ubhaya lekamAM sukhAvaha ane prAMte muktipadane ApanAra thaze. A pramANe vicAratA bhadrAmAtAnI cakSuo harSanA azruthI pUrAI javAthI teNe temane dekhyA nahi. tapasyAe IrSAvaDe karela hoya tema tenuM rUpa paravartana thaI gayela hovAthI zAlibhadra draSTipathamAM AvyA chatAM temanI strIee paNa temane oLakhyA nahi. viravacananI satyatA karavA mATe kSaNabhara tyAM ubhA rahIne, vratane AcAra pALavAmAM tatpara te baMne tyAMthI pAchA vaLI cAlI nIkaLyA, paNa vikAranI jema sva. AkArane teoe oLakhAvyuM ke batAvyuM nahi. zrIvIra vacanamAM draDha vizvAsa hovAthI anya sthAnane nahi IcchatA te baMne samatA bhAva sahita gocarInI caryAthI pAchA pharyA. pitAne sthAne pAchA AvatAM temane mArgamAM eka bharavADa sAmI AvatI maLI. IryAsamitivALA te munine dekhIne te atizaya harSita thaI, parama pramoda pAmI, tenA hRdayamAM atyaMta harSollAsa che. teNIe Page #724 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama pahA bhakti vaDe munione praNAma karIne prItiyukta manathI pitAnA bhAMDamAM rahela dahIM vaheravAnI vinaMti karatAM kahyuM ke "he svAmI mina ! A zuddha dahIM levA mATe pAtra prasAra ane mAnika stAra karA." A pramANe tene atyAra dekhIne te baMne vicAra kaheluM che, paraMtu bIjAnuM na vaheravuM tema kahela nathI. vaLI vicitra Azayayukta jinezvaranI vANI hoya che, ApaNe chadmastha tene bhAva zuM jANue zrIvIrane caraNe jaIne e bAbate prazna pUchavuM, paraMtu A atibhaktinA ullAsathI devAne udhata thaI che te tenA bhAvanuM khaMDana kevI rIte karavuM ? prabhu pAse jaIne temanI AjJA pramANe karazuM." ( A pramANe vicArIne pAtra prasArI teoe temAM dahIM vahAryuM. teNe paNa atyaMta harSathI vaherAvyuM ane vaMdanA karIne te cAlI gaI; pachI te bane tevasthAnake AvyA. zrImata jinezvaranI pAse AvIne becarI AvI, utpanna thayelA saMzayarUpa, zalyane dUra karavA zAlibhadde jinezvarane namIne pUchyuM ke "svAmIna ame jayAre gocarI karavA jatA hatA tyAre Ape kahyuM hatuM ke Aje tArI mAtA pAraNuM karAvaze.' te kathananuM hArda ame maMda buddhipaNAthI jANyuM nathI. amane AhAra sAmagrI mAtAne gherathI maLI nathI paraMtu eka AbhIrI pAsethI maLI che, tethI amane zaMkA thaI che mATe amArA ajJanA te zaMkArUpa zalyanuM nivAraNa kare." te sAMbhaLIne zrImat jagannAtha belyA ke--ha zAlibhadramuni! jeNe tane dahIMthI pratilAbhita karyA, te tArI pUrva janmanI mAtA ja hatI," A pramANe jinezvarane meDhethI sAMbhaLIne cittamAM camatkAra pAmI temaNe pUchayuM ke-"ravAmina ! te kevI rIte?" te Page #725 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 689 dhanyakumAra caritra. vakhate svAmIe pUrva bhavanuM sarvasvarUpa kahI batAvyuM. temAM kahyuM ke-te tArI pUrva bhavanI mAtA che, tene te tene teja bhava che, tAre bIje bhava thayuM che. A pramANe jinezvare kahela pUrva bhavanuM svarUpa sAMbhaLIne ajJAna aMdhakAra dUra thavAthI zAlibhadrane saMga raMgadviguNita thaye. pachI prabhunI AjJA laIne dhanyamuninI sAthe temaNe pAraNuM karyuM. tyArapachI bhavavirakta buddhivALA zAlibhadra muni bhagavaMta zrI mahAvIranA mukhethI sAMbhaLelI pUrva bhavanI mAtAne saMbhAratA pitAnA manamAM ciMtavavA lAgyA ke-" ahe! A saMsAramAM ve thAya che, juo pUrvabhavamAM sadasara viveka rahita, mArUM gAmaDIyApaNuM kayAM? ane A janmamAM guNasamuhavALuM, gIravanA maMdirabhUta ane avasarane ucita karaNa-bhASaNavALuM zaherIpaNuM kyAM? pUrvabhavamAM sakaLa ApadAnA nivAsarUpa huM pasune paNa dAsa hatA, tyAre A bhavamAM huM rAjAne paNa karithANAnI jema mAnanAre thaye. pUrva bhavamAM jIrNa, paMDita, 6Dita ane zarIra DhAMkavA mATe paNa apUrNa vastra hatuM tyAre A janmamAM savAlAkha savAlAkha mUlyavALI ratnakaMbaLenA be be khaMDe karIne priyAone meM ApyA hatA, ane teoe tenA pagaluMchaNA karIne nirmAlya kuImAM nAkhI dIdhA hatA. pUrva janmamAM mAre rUpAnA paNa AbhUSaNa nahatA, tyAre A janmamAM vividha ratnathI jaDelA suvarNanA AbhUSaNe paNa pu. mpamALAnI mAphaka hamezAM nirmAlyapaNAnI buddhithI huM phekI te hate. pUrva janmamAM rUpAnANuM paNa mArA hastamAM kadi sparyuM na hatuM, tyAre A janmamAM sonAmahora ane ratnAdikanA Page #726 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - navama paTala DhagalAonI paNa meM tapAsa karI nathI; arthAt tenA pArAvAra DhagalA hatA. ahe! A bhava nATakanI vicitratA ! aho ! A bhavanATakamAM karmarAjAnA hukamathI meha A sarva saMsArI jIne vividha prakAranA veze levarAvIne nAca karAve che. jinezvaranA Agamane hArda pAmelA purUSa vagara kaI temAMthI bacI zakatuM nathI, tethI jagatamAtrane droha karanAra ane ati utkaTa malla evA mohane mahA pracaMDa vIrya tathA ullAsanA baLathI jItIne Aja sudhI nahi prApta karelI evI jayapatAka prApta karUM, kAraNake udhama karatAM sarva saphaLa thAya che." A pramANe vicAra karIne mahAsattvavata evA dhanyakumAranI sAthe zAlibhadra muni zrImana mahAvIra bhagavaMtanI pAse AvyA ane temane namIne teoe A pramANe vinaMti karI ke-"he svAmina ! anAdinA zatru evA A zarIrathI tapasyAdi kiyA banI zakatI nathI. jIva jIvavaDe oLakhAya che te sarva lagavaMtane vidita che, tethI A zarIrane lAMca ApavAthI zuM phAya? mATe je ApanI AjJA heya te ApanI kRpAvaDe aMya ArAdhanA karIne jayapatAkAne ame varIe." zrImat jinezvare kahyuM ke-jema Atmahita thAya tema karI, temAM mArA pratibaMdhanathI." A jinezvaranI AjJA maLavAthI aDatALIsa muni tathA gautama gaNadharanI sAthe te baMne muni vaibhAragirie padhAryA. tyAM parvata upara zuddha ane niravagha zilApaTTane pramAIne, Agamana mATe iyapathikI ALavI, zrImata gautama gurU pAse vidhipUrvaka batrIza dvArA vaDe ArAdhanAnI kriyA karI ane te baMne munioe harSapUvakapAdapapagamana anazana aMgIkAra karyuM. aDatALAmunio paNa parikamita mativALA, zubha dhyAna parAyaNa, jIvitavyanI AzA Page #727 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 dhajyamAra caritra. ane maraNane bhaya mUkI dIdhA che jeNe tevA, samatAmAM ekalIna 'cittavALA ane samAdhimAM magna evA te banenI pAse rahyA. ' have bhadrAe putra ane jamAInA Agamana utsava nimitte gharamAM svastika, teraNa, ratnAvallI vigerenI zobhAvaDe adbhuta racanA taiyAra karAvI. pachI bhadrAnI sAthe kRzAMgI tathA raMgarahita, dhavaLatA rahita caMdrakaLAnI jevI zAlibhadranI patnIo paNa tIrthaMkarane namavA javAne cAlI. te vakhate aMtaHpuranI strIo tathA parSadA sahita vimaLa AzayavALA zreNikarAjA paNa harSapUrvaka zrIvIrabhagavaMtane namaskAra karavA cAlyA. paMcAsigamapUrvaka bhaktinA samUhathI bharelA aMgavALA sarvee jinezvarane traNa pradakSiNA karIne, traNavAra paMcAMga praNipAtavaDe namaskAra karyA ane pitApitAne ucita sthAne teo beThA. pachI sarve le ke pApane haraNa karanArI arihaMta bhagavAnanI vANI sAMbhaLavA lAgyA. bhadrAmAtA dezanA sAMbhaLatAM Amatema sAdhusamUha tarapha jovA lAgyA, paraMtu teonI madhyamAM dhanyakumAra tathA zAlibhadra munine nahi dekhIne te citavavA lAgyA ke-"gurUnI AjJAthI te kaI sthaLe gayA haze, athavA koI sthaLe paThana-pAThana svAdhyAyAdi kriyAmAM tatpara thaIne abhyAsa karatA haze; kemake dezanA samaye nikaTa sthaLe svAdhyAyAdi kare te dezanAno vyAghAta thAya. dezanA samApta thaze tyAre zrI jinezvarane pUchIne, jyAM teo beThelA haze tyAM jaIne huM temane vAMdIza, ane AhAra mATe nimaMtraNa karIza." pachI dezanA saMpUrNa thaI tyAre arihaMtanI parSadA jamAI tathA putrathI rahita dekhIne zrI jinezvarane teNe pUchayuM ke-"prabhe ! dhanya tathA zAlibhadra muni kema dekhAtA nathI ?" A pramANe bha. drAe pUchyuM, eTale zrI vIraparamAtmAe javAba Ape ke-"bhadra! Page #728 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama hava. 689 Aje temane makhamaNanuM pAraNuM hatuM, tethI amArI AjJA miLavIne tamAre AMgaNe gocarI mATe teo AvyA hatA. tyAM AhAra nahi maLavAthI tamAre AvAsethI pAchA vaLyA. mArgamAM zAlibhadranI pUrva bhavanI mAtA AbhIrI dhanyAe atibhaktithI dahIM vaherAvyuM. ahIM AvIne te baMnee yathAvidhi te dahIMthI mA khamaNanuM pAraNuM karyuM. pachI ame kahela pUrva bhavanuM svarUpa sAMbhaLIne dhImaMta zAlibhadra vairAgyaraMgathI raMgAyA ane dhanyakumAranI sAthe amArI AjJAthI Ajeja ardhA pahAra pahelAM gautamAdi munionI sAthe vaibhAragiri upara jaIne yathAvidhi pAdapa paNamana anazana teoe aMgIkAra karyuM che." A pramANe zrI vIrabhagavaMtanA mukhethI sAMbhaLIne bhadrA, zAlibhadranI patnI e, zreNika, abhayakumAra vigere vAghAtanI jema avAcya dukhathI saMtapta thayA, ane vidArAtA hRdayapUrvaka AkaMda karatAM teo vaibhAra parvata para gayA. tyAM sUryanA tApathI tapelI zIlAtaLa upara te baMnene sutelA joIne mehathI bhadrA bhUmipITha upara paDI gayA ane mUcha pAmyA. zItavAtAdinA upacArathI sajaja thayA tyAre vahurUo sAthe bhadrA duHkhathI Atta thaIne anyane paNa revarAve tevA moTA svarathI rovA lAgyA. ghaNA divasathI karela mane ratha apUrNa rahevAthI teo vilApa karavA lAgyA ke "hA! meM pApiNue punyabaLa cAlyuM javAthI sAmAnya bhikSukanI gathanAmAM paNa A baMnene na gayAkAraNa ke mAre gherathI prAya koIpaNa bhikSuka bhikSA lIdhA vagara khAlI hAthe pAcho jato nathI, paraMtu mUDha buddhivaMta evI meM jAma kalpadrumanI jevA ghere AvelA suta tathA jamAIne paNa oLakhyA nahi. hamezAM yAcakAnI jema sAdhue paNe bhikSA mATe mAre ghera Ave che, teone Page #729 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 690 dhanyakumAra caritra. huM sanmAnapUrvaka AhAranI nimatraNA karUM chuM, pachI te sAdhuo nirdoSa AhAra prahaNa kare che ane dharmalAbhanI AziSa ApIne jAya che; paNa nirbhAgImAM zekhara tulya mUkhanI ziromaNi evI meM Amane mAre ghera AvyA chatAM koI paNa ApyuM nahIM. sAdhune devA yogya ucita AhAra vidyamAna hatA, chatAM paNa hA ! hA! meM dIdhe nahi, tema devarA paNa nahi !! je sAmAnya sAdhunI buddhithI paNa AhAra vaherA heta te "aciMtita paNa sthAne paDyuM te nyAyathI bahu sAruM thAta, paraMtu tema paNa banyuM nahi ! hA! meM zuM karyuM? hA ! mArI buddhi kayAM gaI? hA ! sAdhudarzananI mArI prabaLa vallabhatA kyAM gaI! hA! mArI avasara ucita bhASA ane sukha praznanA AlApanI caturAI kayAM gaI? kAraNake meM e baMne sAdhuone kAMI pUchyuM paNa nahi. "tame konA ziSya? pahelA kayA gAmamAM rahetA hatA? tamane saMyama grahaNa karyAne keTalA varSa thayA che? hAla tamArA mAtA, pitA, bhAryA, bAMdhe che ke nahi? hAla kaye gAmathI AvyA che? tamAre mArA putra zAlibhadra muni tathA mArA jamAI dhanya munine paricaya che ke nahIM? te vigere kAMi paNa pUchyuM nahi. je A pramANe meM prazno karyA hatA te badhuM jANata! hA ! hA ! mArUM vAphakauzalya kayAM gayuM ? hA! meM paNa mithyAtvathI karAyela jaDa aMtakaraNanI jema ghera Avela sAdhuone vedanA paNa na karI ! kuLane ucita vyavahAra paNa huM bhUlI gaI ! jo keI AMgaNAmAM eka kSaNa mAtra paNa sthiti kare te sevake mane sUcave, eTale "kSaNa mAtra sthiti karI tethI kAMI pUchavAnuM nimitta haze tevI buddhi thAya ane pUchavAthI sarva hakIkta vidita thAya paraMtu A baMnenA Agamana vakhate tevI koI paNa buddhi utpanna thai nahi; kAMi Page #730 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . navama paNa., 61 ucita karyuM nahi, kevaLa anAdara karIne hAthamAM Avela suramaNine gumAvyuM. hA ! sarve kuLavadhuonI mati-kozalyatA kayAM gaI ke teoe pitAnA patine paNa oLakhyA nahi! bahu divasanA paricita sevakee paNa temane oLakhyA nahi! eka vakhata te samaye sarvenI matimUDhatA thaI gaI. ayAcita vAMchita arthane denAra muni vagara belAvyA ghera padhAryA, Ihaloka paralekamAM Isita ApanAra, atula punyane baMdha karAvanAra, ghaNA divasathI ghaNA morathavaDe jenI IcchA karAtI hatI teo svayameva sanmukha AvyA, paNa temane meM belAvyA nahi, vaMdanA paNa karI nahi, paDilAvyA nahi, oLakhyA paNa nahi ane teo pAchA gayA. mukhamAM Avela keLIo paDI jAya te nyAya pramANe temaja govALane bALaka hAthamAM Avela suramaNi choDI dete nyAyathI mArA sarve manera niSphaLa gayA. have bhAvI kALamAM mArA manorathanI AzA pUrNa thAya te saMbhava paNa nathI, kAraNa ke te baMnee anazana karyuM che, have temanI zI AzA? mArI cAre hAthe bhUmie paDyA. have putra tathA jamAInuM mukha pharIthI kayAre dekhIza? sarva strIonI vacce nirbhAgIomAM zekharabhUta huM thaI !" A pramANe viSAdanA viSathI mUrzita thayela bhadrAne joIne zreNika tathA abhayakumAre vacanAmRtavaDe tene siMcana karIne sacetana karyA pachI abhayakumAre kahyuM ke-"mAtA bhadrA! have A viSAda kare te tamane yukta nathI, kAraNake moTAomAM tame mAnanIya che, sarva mAnavatemAM mAnanIya che, tethI nakAme zeka kare nahIM. A saMsAramAM aneka strIo aneka putrane prasare che, te putromAM keTalAka bahetara kaLAmAM kuzaLa thaIne ghaNI strIo sAthe pANigrahaNa kare che. pUrvanA punyathI dhana dhAnyAdikathI saMpanna thaIne Page #731 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 682 dhanyakumAra saritra. jANe ke pUrve koIvAra meLavyA na hoya tevI rIte kAmabhegamAM mUrzita thAya che. bhegamAM rasika thayelA teo bhoga bhogave che, eka kSaNa mAtra paNa viSane choDatA nathI, pitAnA AyuSyanA paryata bhAga sudhI bhege bheLavIne pachI naraka nigodAdimAM bhaTake che ane jeo punyarahita hoya che, teo janmathI ja nidhana hoya che, te viSaya rUpI AzAnA pipAsita thaIne aDhAra pApathAnake seve che; paraMtu punya vinA dravyAdi pAmatA nathI, te bahu pApa upAIne narakanigodAdimAM bhaTake che. tame te ratnane kukSimAM dhAraNa karanAra che, vira purUSane janma ApanAra che, kAraNa ke tamAre kuLadIpaka te. punyanA eka nidhirUpa thaye che. jinezvara tathA cakrIpaNuM-baMne padathI vibhUSita purUSottama hoya te paNa tamArA putranI jevA bhega bhegavatA nathI, kAraNake suvarNa ane ratnane nirmAlya gaNIne koIe pheMkI dIdhA heAyatajI dIdhA hoya tevuM kaMI sthaLe saMbhaLAtuM nathI, tevuM banyuM paNa nathI; te tamArA putre niHzaMkapaNe kareluM che, tathA Icchita bhega bheLavyA che, avasara pAmIne tRNanI mAphaka bhegane tajI dIdhA che. zrIvaraprabhunI pAse sureMdra nareMdrAdi kaTi prANIone durjaya tathA jagatanAM lekane duHkha ApanAra mehanareMdrane eka kSaNamAtramAM tamArA putre jItI lIdhuM che. A sAmarthya tamArA putranuM ja che, bIjAnuM nathI. vaLI mehanuM unmulana karIne siMhanI mAphaka cAritra laI, siMhanI mAphaka te pALI, azeSa kamaLane umUlana karavA mATe ArAdhanArUpa jayapatAkA temaNe grahaNa karI che. zrI gautama gaNadharanI sahAyathI ajarAmara padanI te prApti karaze, have zA mATe duHkha dhAraNa karo cho? je te saMsAraaraNyamAM paDyo hota te tenI ciMtA karavAnI hatI, emaNe te samasta janma-jarA-maraNa-roga-zekAdithI Page #732 -------------------------------------------------------------------------- ________________ di8 sahita saccidAnaMda sukhanI saMpatti prApta karI che. pachI zAmATe dukha dhAraNa kare che? tamArA putra te zrIjinezvaranuM zAsana tathA tamArUM kuLa baMne ughotita karyuM che. vaLI tamArA jamAI nAmathI dhunya, upakArathI dhanya, sabhya buddhithI paNa dhanya, anupama dharma AcaraNAthI paNa dhanya, durjanatAnA doSathI duSTa evA tenA bAMdhae aneka vakhata irSyA karI te paNa pitAnA saujanya svabhAvathI savinaya temanI pratipAlana karI tethI paNa teo dhanya thayA che. te dhanya muninA dhairyanI keTalI prazaMsA karIe? jeNe upadezAdi puSTa kAraNa vagara paNa AThe patIone sALe tyajI dIdhI, samasta aihika sukhasaMdehene pUravAmAM samartha chatAM jaDa evA ciMtAmaNi ratnane tyajI daIne cAritrarUpa ciMtAmaNi ratnane eka lhIlAmAtramAM teNe grahaNa karyuM. vaLI jevI rIte grahaNa karyuM tevI ja rIte pratikSaNe vadhatA pariNAmavaDe tenuM paripAlana karyuM ane niHzeSa kasamUhane haNavA mATe ArAdhanArUpa jayapatAkA temaNe grahaNa karI, tethI A dhanya muni dhanya purUmAM paNa dhanyatama che, je A muninuM nAma smare te paNa dhanya che, je kSaNe emanuM svarUpa smRtipathamAM Ave te kSaNane paNa dhanya che. tethI he vRdhe! utsAhane sthAne tame viSAda kema karo cho? vaLI pUrve anekavAra mAtA putrane saMbaMdha ve, paNa te saMsArane aMta karAvanAra nahi nIvaDavAthI vyartha gayo che, sAce te A bhavane ja tamAre saMbaMdha che ke tamArA garbha mAM AvIne zAlibhadra suranaredrAdikathI sevAtA mehazatrunuM umUlana karIne nirbhaya thayela che. tethI tamAre te tenA cAritranI anumodanA karavApUrvaka ane harSa sahita bahumAnapUrvaka vaMdana-namana stavanAdika karavAM, ke jethI tamArA arthanI paNa siddhi thAya." A pramANe abhayakumAre pi Page #733 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 684 dhanyakumAra caritra. tAnA vacanAmRtanA siMcanathI bhadrAnA viSama mehanA viSaprasArane utAryo tethI zekane ochA karIne bhadrA paNa dharmanI sanmukha thaI. pachI zreNika mahArAja tathA abhayakumAra ane vadhu sahita bhadrA bhAvathI te baMne munione vAMdIne teonA guNanuM maraNa karatAM pitApitAne ghera gayA. - have te baMne mahAmuni eka mAsa paryata saMlekhanA ArAdhIne aMte zuddha upagamAM lIna cittavALA thaI samAdhipUrvaka kALa karI, anuttara sukhathI bharelA sarvArthasiddha nAmanA pAMcamA anuttara vimAnamAM devapaNe utpanna thayA. tyAM devenuM tevIza sAgaropamanuM AyuSya che. tetrIza hajAra varSe AhAranI rUci thAya che, te vakhate amRtanA udgArathI kSudhA zAMta thaI jAya che tetrIza pakhavADIe eka zvAsozvAsa grahaNa kare che. jo mAtra sAta lava jeTaluM temanuM AyuSya adhika heta te teo muktimAM jAta, athavA chaThTha tapa vadhAre karI zako te paNa mukti pAmata, kAraNa ke anuttara vimAna karatAM vadhAre sukha mokSa sivAya.keI sthaLe nathI. have pachI dhanya ane zAlibhadra tyAM AyuSya pUrNa karIne mahAvidehamAM sukhathI bharelA uttama kuLamAM utpanna thaI, bhego bhegavI, yathA avasare sazurUne saMga maLaze ke tarataja saMyama grahaNa karIne, dustapa tapayukta kriyA karI ghanaghAtI karmo khapAvI kevaLajJAna pAmaze. pachI pRthivI upara vihAra karI ane neka bhavya jIvone pratibaMdhIne, aMte yogasamAdhivaDe, nAmagetrAdi pagAhI aghAtI karmo khapAvIne, paMcadustAkSara u. cAranA kALamAna sudhI ja mAtra agIpaNuM pAmI, aspRzata gativaDe ekaja samaye pUrvaprayAgAdi cAre kAraNanA nyAya* vaDe lekAMtane agrabhAge muktipadane prApta karaze, sAdi anaMta Page #734 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama palava. bhAMgAvaDe cidAnaMda sukhane teo anubhavaze. - A dhanya ane zAlibhadra baMne cAre prakAranA anuttarapaNa vaDe utkRSTapada pAmyA che. te A pramANe-pahelAM te pUrvabhavamAM anuttara dAna dIdhuM, kAraNa ke meTA kachavaDe kSIra svayaM temanA bhegamAM AvI, sAdhudAnane abhyAsa paNa nahete, chatAM sAdhunA darzanathI ja tIvra zraddhA utpanna thavAthI pitAnuM sarva duHkha bhUlI jaIne bhaktinA samUhathI bharelA aMgavALA te baMnee uThIne svAmina ! ahIM ApanA pade sthApe ane A zuddha AhAra grahaNa karavAnI kRpA kare." A pramANe bhaktinAM vacana sahita sAdhune bolAvIne thALa upADI ekIja sAthe sarve khIra vaherAvI dIdhI. mane ratha saMpUrNa thavAthI sAta ATha pagalAM sAdhunI sAthe jaIne pharIthI sAdhune vAMdI harSita hRdayathI vAraMvAra anumedanA karatAM gharanI aMdara AvI thALInI pAse besI avasara nahi jANIne pitapatAnI mA pAse paNa gAMbhIrya guNathI kAMI paNa belyA nahi. AvuM dAna keIthI paNa apAtuM nathI. have bIjo temano tapa paNa anuttara che; kAraNake bAra varasane aMtare ghera Avela te baMnene zAlibhadranI mAtA, tenI patnI tathA hamezAM sevAnI pravRtti karanArA cAkaree paNa oLakhyA nahi, A duka, mahAtapa teoe karyo. trIjuM zAlibhadra rAjAne namarakAra mAtra karavAthI A janmamAM bhegavela anirvacanIya bhegalIlAne vyartha karI nAkhIne vicAryuM ke-"haju paNa paravarAtA na gaI, paravazatAnuM sukha te te duHkharUpaja che, tethI svamAnanI rakSA mATe svAdhIna sukha meLavavA sakaLa sura-asura tathA manuSyathI vaMdAtuM cAritrahuM grahaNa karUM" vaLI dhanyakumAre potAnI patnI Page #735 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanya mIra varitra. pAsethI zAlibhadra ekeka priyA tyaje che te sAMbhaLIne eka priyAnuM tyajana te kAtarapaNuM che tema kahIne priyAnI mazkarInI vANI . paNa anukULa rIte svIkArI ane eka sAthe AThe strIone tajI dIdhI. anargala samRddhi tRNavat avagaNIne cAritra levAmAM sa mukha thayA te paNa anuttara gaNAyela che. cothuM haju paNa lekika tathA lekettaramAM teone yazapaTa vAge che. kAraNa ke jyAre keI dhana saMpatti vigere meLavIne phulAya che, garva vahana kare che, tyAre sabhya purUSa tene tarataja kahe che ke-" tuM zuM dhanya athavA zAlibhadra je thayuM che ke aMtaramAM ATale badhe garva rAkhe che?" haju Aje paNa sarve vyApArIo dIvALInA 5vamAM vahIpUjana karavAne samaye prathama A baMne mahApurUSanAM ja nAma lakhe che ane temane smare che. A pramANe teoneja yaza pravarte che, bIjAne nahi. vaLI zAlibhadrane aMge cAra meTA Azcaryo thayA che te A pramANe-prathama te narabhavamAM svarganA bhoga bhegavyA. bIjuM-ghera AvelA zreNikarAjAne sukhamAMja magna zAlibha kariyANArUpe jANune kariyANA tarIke vakhAramAM nAkhavAne Adeza karyo. A pramANe lIlAzAlipaNuM kane thAya che. trIjuM -suvarNa tathA ratnathI bharelA bIjAne alabhya evA vastrAbharaNa vigere hamezAM sAmAnya puSpamALAnI jema nirmAlyapaNe phekI dIdhA te paNa Azcarya che. jethuM-jenI sAme joIne rAjA "Ave teTaluM ja vacanamAtra kahIne jarA paNa mAna Ape che te purUSa manamAM ghaNe phulAya che ke-"aho Aje te rAjAe meTA Adara sahita 1 "dhannAzAlibhadranI addhi ha" tema Aje paNa cepaDAmAM lakhAya che. Page #736 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAlama mAtra khe lALe, Aje bhAre zubha udaya thaze. Aje mArUM bhAga ya phurAyamAna thayuM. te pramANe manamAM harSa dhAraNa kare che, ane Ane te rAjAe pite parivAra sahita tene ghera AvIne ghaNuM vadhAre mAna ApyuM, te ulaTuM teNe apamAnapaNe vicAryuM ! "aheadhanya chuM, meM pUrva janmamAM pUrNa punya karyuM nathI, tethI huM AnA sevakapaNe ja . ATalA divasa sudhI huM manamAM phulAte hato ke huM sarvathI sukhI chuM, paraMtu A mArUM sarva sukha vedhathI maNinI jema paravazatAnA deSathI dUSita che,. ane sarva viphaLa che ! aho ! A saMsAra kheTI racanAvALe che. AmAM je garva kare-phulAya tene mukhazekhara jANe, tethI huM A janmamAM maLelA mRgatRSNAtulya bhegane tajIne svAdhInapaNAnuM sukha sAdhavAmAM ughata thAuM." A pramANe vicArIne samagra sAMsArika bhegavilAsamAMthI tene utsAha cAlyA gayA. bIjAo rAjAnuM mAna pAmIne jIvita payaMta kulAya che, mada kare che, ane zAlibhadra te tethI ulaTA mAnabhraSTapaNuM mAnIne vilakhA thaI gayA. A paNa Azcarya jANavuM. dhanya ane zAlibhadrane dAnadharma vizvamAM apratima che, paNa te baMnemAM vizeSa prakAre ame dhanyanI stavanA karIe chIe, kAraNa ke dhanyakumArane punyaprabhAva jagatamAM anuttara thaye che. te A pramANe-prathama te tenA janmane samaye nAla chedIne bhUmimAM mUkavA mATe bhUmi khedatAM eka lakSa karatAM vadhAre kiMmatavALuM nidhAna pragaTa thayuM; A anuttara punyanA samUhane udaya che. bIjuM-kumArAvasthAmAM pUrve kaI vakhata vyApAra udyama nahote - karyo tathA levA vecavAnuM svarUpa nahetuM jANyuM te chatAM paheleja divase pitAnI buddhinA kauzalyathI lakSa dravya pedA karIne Page #737 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 698 dhanyakumAra caritra. ghera AvyA te paNa anuttara punyane udaya che. trIjuM-pitAe bIjI vakhata vyApAra karavAnI preraNA karI eTale sAmAnya hInajanene ucita heDa karIne rAjakumArane chatI be lAkha dravya meLavIne ghera AvyA. keIne svapnamAM paNa evI zraddhA Ave nahi ka heDanA vyApAramAM be lAkha dravya maLaze. A paNa anuttara punyane udaya ja sUcave che. jethuM-pitAe trIjIvAra vyApAra karavAnI preraNA karI tyAre dIna hInajanane ucita niMdanIya mRtakanA khATalAne vyApAra karIne chAsaTha karoDanA mUlyavA LA rane laIne ghera AvyA. mRtakanA khATalAnA vyApAramAM chAsaTha karoDa mUlyanA ratna maLe tevI keNa saMbhAvanA kare? A paNa anuttara punyano udaya sUcave che. pAMcamuM-baMdhuo A upArjita dravya yatheccha rIte bhogavatA hatA chatAM ISya karatA hatA te dekhIne gherathI nIkaLI gayA. mArgamAM kSudhA tathA tRSAthI pIDAyelA thAkI jaIne kSetranI pAsenA vaDanI nIce beThA. te vakhate kSetrapatie subhAgyazALI dekhIne bhejana mATe AmaMcyA. teNe kahyuM ke koInuM kAma karyA vagara huM khAtuM nathI." kSetrapatie kahyuM ke-"jo tAre evI pratijJA heya te mAre A haLa calAva. huM dehazuddhi karIne AvuM chuM; pachI bhajana karazuM." tema kahIne haLa daIne gayA. temaNe sAta ATha pagalAM haLa kheDyo. tevAmAM haLa aTakI gayA. temaNe baLa karIne haLa upADyo ke tarataja DhaMkAI rahela paththara dUra thaI gayA ane bA korUM paDyuM. nIcA namIne joyuM te bhayamAM aneka keTI suvarNa dekhyuM. te dhana kADhIne kSetrapatine ApyuM paraMtu pote manamAM lebha karyo nahi ane mahA AgrahathI bhajana karI dhana tyajI daIne AgaLa cAlyA; A paNa meTA punyavaDeja thayuM che. chachuM-rAjAe vahANa Page #738 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - navama pavi. 699 mAM rahela jenA svAmI nahotA tevA kariyANA kharIdavA mATe gAmanA vyApArIone lAvIne kahyuM ke- A kariyANuM - haNa kare, gAmanA bhAva pramANe mUlya Apaje." te vakhate badhA vyApArIoe ekaThA thaI jaIne nakkI karyuM ke- nagaramAM rahelA sarva vyApArIoe bhAga pADIne kariyANA laI levA. dhanasArane ghera paNa bhAga grahaNa karavA mATe AmaMtraNa karavAmAM AvyuM. te vakhate tenA moTA bhAIoe ISyanA doSathI bApane kahIne bhAga levA mATe dhanyane mokalyA. dhanya paNa pitAnI AjJAthI gayA. sarva kariyANA najare joIne te madhye aneka seMkaDo kaLazA jenA bharelA che tevI tejamaturI temaNe dIThI. zAstraparicaya tathA buddhikauzalyathI teNe tene oLakhI, paraMtu bahu vyApAra karanArA, kariyANanI utpatti-niSpattimAM kuzaLa ane vicakSaNatA dhAraNa karanArA anya vyApArIoe te oLakhI nahi. teo ne te ka. Lazene mArI mATIthI bharelAja mAnatA hatA; tethI tene nahi oLakhIne khaLa svabhAvathI ane ISyabuddhithI miSTa vacanevADe tene rAjI karIne te ghaDAo badhA dhanyane mAthe teoe DhaLI nAkhyA-tene ApyA. dhanya paNa potAnI buddhinI caturAInA atizayapaNAthI teonI khaLatA jANI laIne temane yogya uttara dIdhe. pachI te sarvane prasanna karIne ane sarva vyApArIonA AMkhamAM dhULa nAkhIne aneka zata keTI suvarNa karI ApanArA 'e tejamaturInA kaLazA gADAmAM bharIne teo ghera laI AvyA. A paNa utkRSTa bhAgyodayavALAne ja thAya che, bIjAne thatuM nathI. sAtamuM-jyAre zeThanI sukI vADImAM eka rAtri teo sutA tyAre tenA ayutkRSTa punyaprabhAvathI teja rAtrimAM te sukI vADI naMdanavana jevI thaI gaI, tethI temanI ghaNuM AbarU vadhI. A Page #739 -------------------------------------------------------------------------- ________________ &80 dhanyakumAra caritra. paNa eka Azcarya che te paNa anuttara punya sUcaka che. AThamuMjayAre kauzAMbImAM gayA tyAre tyAMnA rAjAe maNinI parIkSA mATe tathA tene mahimA jANavA mATe traNa divasa sudhI paDaha vagaDo, paraMtu keIe te cha nahi. te temaNe sparyo. pachI rAjA pAse jaIne te maNi laI zAsathI parikamita buddhivaDe kauzalyatA tathA caturAInA atizayathI maNinI jAti, tene prabhAva tathA phaLa kahI dekhADyA ane te maNine mahimA paNa samagra sabhyajane pAse thALamAM tAMdala upara pArevA mUkIne AdhAra sahita dekhADyo. sarve sabhya ane rAjA paNa te joine camatkAra pAmyA. A ugra punyane ja AvirbhAva jANa. A AThe anuttara punyanA samUhathI thayelA mahA Azcaryo che. ' ' vaLI bIjA pAMca mahA Azcaryo che, te A pramANe jyAre kauzAmbI nagarInI pAse sthApelA gAmamAM pitAnA pitA ane traNe bhAIone rAkhIne rAjya temane svAdhIna karIne dhanyakumAra rAjagRhIe javA mATe sainya sahita nIkaLyA, te vakhate mArgamAM lakSmIpura nagaramAMthI eka rAjaputrIe vanamAM jaIne pitAnI buddhinA cAturthItizayathI rAgavaDe mRgalIne AkarSIne pitAnA kaMThamAMthI hAra kADhI tenA kaMThamAM paherAvI dIdhA hatA, ane ghera AvIne pratijJA karI hatI ke je mANasa A mRgalIne rAgavaDa ApIne tenA kaMThamathI hAra kADhIne mArA kaMThamAM paherAvaze te mAre bhartAra thaze." A pratijJA sarvatra vidita thaI paraMtu te pUravAne koI samartha thayuM nahi. pachI dhanyakumAre tyAM AvIne vanamAM jaMI vINAvAdanapUrvaka rAgavaDe samasta vanamAM rahelA haraNuonA ToLAne AkaSIne aneka haraNenA samUhavALA yuthane ghaNA jothI bharelA catuSpane raste thaIne chatrIza rAja Page #740 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * niyama palaya. 701 kuLathI zobhatI, aneka Ayudha bAMdhelA hajAre sevaka vRdethI sevAtI rAjasabhAmAM ApyuM ja haraNe purUSa mAtrane dUrathI dekhIne ati dUra nAzI jAya che, tene ghaNA janethI bharAyelI sabhAmAM mane nuSyae dUra khaseDyA, paNa rAgamAM ekalIna cittavALA thaIne teo koI sthaLe gayA nahi, pachI teonI sAthe AvelI pelI haraNanA gaLAmAMthI hAra laine kanyAnA kaMThamAM paherAve teja vakhate teNe dhanyanA kaMThamAM varamALA ApI. tenI pachavADe teja nagaramAM bIjI traNa kanyAo sAthe paNa pANigrahaNa karyuM. A temanuM atizaya kaLAkauzalya che. . bIjuM-teo bALapaNamAM ja asahAyahatA te paNa pitAnI buddhikazaLatAthI tathA vacanAdinI caturAithI aneka zata kaTI pramANa dhana temaNe upArjane karyuM ane advitIya rAjayamAna meLavyuM. dhanya upArjana karelA dhanavaDe AkhA kuTuMbanuM bharaNa piSaNa cAlatuM hatuM, vaLI traNe moTA bhAIe te vizeSapaNe pitapitAnA cittanI anukULatA pramANe yatheccha rIte niraMkuzapaNe te dravyane bhegavatA hatA, paraMtu temane temanI jarApaNa zaMkA motI; chatAM te traNe bhAIo dhanyakumAranI upara meTI IrSyA rAkhavA lAgyA. baMdhuone IrSyA karatA jANIne dhanyane teonI upara jarApaNa kaSAya Aje nahiM, paraMtu sajajananA svabhAvathI dhanya pitAne ja de vicAravA lAgyA ke-"ahe ! A mArA vaDIla bhAIe mAre pUjanIka che, mane dekhIne mArAja duSkarma nA udayathI teo IrSAvaMta thAya che, IrSyA AvavAthI aMtaramAM kaSAyane udaya thavAne lIdhe teo baLe che, jayAre aMtaramAM kaSAya jage che, tyAre koI upara prIti thatI nathI ane je prIti na hoya te pachI sukha zenuM? are ! sarvatra arati karAvanAra huM ja thaye Page #741 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 701 dhanyakumAra caritra. chuM. te badhA mAre te sevA karavA lAyaka che. bhaktine ucita te sarvanI sevA karIne koI paNa prakAre temane mAre prasanna karavA joIe. te huM yathAzakti karIza, paraMtu atyAre mane jevAthI temane ulaTI IrSAnI vRddhi thAya che, temAM koIne deSa nathI, mATe ja deza che, kAraNa ke mArA darzanathI teonI IrSyA prabaLa thAya che, tethI hAla te mATe ahIM rahevuM nahi, huM jAiza te teo sukhethI atre raheze, kAraNa ke kAraNane nAza thatAM kArya nIpajaze nahi, tethI mAre avazya dezAMtaramAM ja javuM egya che. A pramANe vicArIne rAtre arati athavA te dveSa rahita sahaja vRttithI muninI jema teo gharamAMthI nIkaLyA. te vakhate te manamAM jarA paNa dubhANuM nahi. "bhArI bhujAthI upArjana karela dhana bhegavatAM A dune mArA upara IrSyA kare che. evuM enA cittamAM paNa AvyuM nahi. AvA saMte kayAM hoya che? pachI anukrame te ujajayinImAM AvyA. tyAM sarevaramAM rahela staMbhanA veSTananI caturAIvaDe maMtrIpaNuM pAmyA. pAchI tevIja sukhasaMpatti tathA lIlAlahera maLI. keTaleka kALe mAbApa ane baMdhuo duSkarmanA udayathI dIna avasthAne anubhavatA bhaTakatAM bhaTakatAM tyAM ja AvyA. gekhamAM beThelA dhanyakumAre temane dIThA, dekhIne manamAM bahu khedANa ke-ahe. A mArA pUjaye AvI dazA pAmIne duHkha bhegave che?" pachI sevako sAthe utAvaLA gharamAM bolAvIne ubhA thaI pitAnA pitA tathA vaDIla baMdhuone page lAgyA. vinayayukta miSTa vacanevaDe temane saMtoSIne, snAnAdivaDe bhakti karI pUjAsthAne temane sthApana karyA ane sarva dhanadhAnyAdika temane AdhIna karyA. pite sevA karanAra-paricaryA karanAra thaine rahyA. AvuM mahA Azcarya kArI caritra dhanyanuM ja heya, bIjAnuM chevA saMbhava nathI. AvI Page #742 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - navama pavi. WAnI maMdatA tathA vinayanI pragalzatA mahApurUSamAM ja hoya, bIjAmAM heAya nahi.' ( A pramANe cAra vakhata amita dhana ApIne jarA paNa manamAM dUbhAyA vagara te nIkaLI gayA hatA. teo jyAM jyAM jatA tyAM tyAM amita saMpatti temane maLatI. pachavADe rahetA vaDIla bhAIo pAchA ApadAthIja viDaMbanA pAmatA ane dudazA pAmIne tenI pAse AvatA, paraMtu dhanya tene dekhIne vAravAra bahumAnapUrvaka gharamAM laI jaIne vinayapUrvaka sarvarava temanA hastamAM mUkatA. A pramANe mahA AzcaryakAraka, mAyAkapaTa rahita prakRti, krodha-mAna-mAyA-lebharahitapaNuM, ucite guNene sahakAra, tathA bhadraka svabhAva dhanya vinA anya keimAM sAMbhaLyA nathI. A bIjuM moTuM Azcarya che. - trIjuM punyathI pAMcaze gAmanuM adhipatipaNuM ane pUra vakta aparimita lakSamI maLI. uparAMta rAjamAna maLyuM, te u. parAMta sarva saMpattivaMtenA garvanuM haraNa karanAra ciMtAmaNi ratna gharamAM virAjatuM hatuM, tathApi saMtoSa guNanI bahoLatAthI, zrImad jinezvaranA vacanathI pariNata mativALA tenA manamAM e kaI divasa saMkalpa mAtra paNa thaye nahi ke huM paNa suvarNa tathA rane nirmAlyapaNe pheMkI dauM. zAlibhadrane te hamezAM tetrIza peTIo savAre AkAzamAMthI utaratI hatI, A te chAsaTha peTIo utAravAne samartha hatA, paraMtu teNe jinezvaranAM vacanane hAda-tAsa meLavyA hatA, tethI sarve puzaLa vilAsane svapnamAM Avela iMdrajaLanI mAphaka niSphaLa samajatA hatA. prAce karIne AkSepaka jJAnavaMta purUSamAM ja AvA cihe pratyakSa dekhAya che. A jagatamAM pUrva punyanA prabaLa udayathI apari Page #743 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha4 dhanyakumAra maritra. sita dhana tathA saMpatti je meLave che teo tene garva kare che tathA pitAnI tulyatAvALA anya dhanavaMtane vividha caturAInasa - tizayapaNAthI navA navA bhege bhegavatAM dekhIne tee adhika bhegonI IcchA kare che, ane bhege bhegave che, paraMtu zakti che tAM paNa kSamAnuLa vatana dhanyakumAra jevuM kaMIkaneja hoya che. kahyuM che ke:- , jJAne maunaM kSamA zaktau, tyAge shlaaghaavipryyH|| jJAnamAM mina, zaktimAM kSamA tathA tyAgamAM zlAghAne abhAva' (te AdaraNIya che.) A badhuM mahA mahA punyAnuM baMdhI punyanA udayavALAne ja prApta thAya che. ? cothuM moTuM Azvarya e che ke-seMkaDo vikAranAM hetuo hatA, te paNa pitAnuM advitIya zairya nA tayuM. "vikAranA hetu heya chatAM paNa jenAM hRdaye vikAra pAmatA nathI te ja kharA dhIravaMta purUSa che." A nItivAkaya pitAnA dRSTAMtathI temaNe siddha karI batAvyuM. pAMcamuM Azcarya e che ke-zAlibhadrane te rAjAnA parava. zapaNAnuM bhAna thavAthI vairAgyane udaya thaze ane tyAra pachI paNa zrI vIrabhagavaMtanA amRta siMcananA yogathI te vairAgyane raMga pallavita thaye; pachI prabaLa vairAgyanA udayavaDe cAritra icchaka teNe hamezAM ekeka priyA tyajavAne udhama zarU karyo, paraMtu subhadrAne mukhethI tenA duHkhanI vArtA sAMbhaLIne dhanyakumAra te jarA hasIne belyA ke-"zAlibhadra te atizaya mUrNa dekhAya che." priyAe kahyuM ke "zuM mu khaI? dhanya kahyuM ke-"are su dhA strIo ! je tyajavAnI IcchA hoya te eka sAthe ja tajavI, pratikSaNe pariNAmanI bahaLavAthI mana pharI jAya che. nimitta Page #744 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . navama pavi. 705 vAsI AtmAnI pariNatimAM pheraphAra thaI jatAM vAra lAgatI nathI, tethI tyAM sudhI vilaMba kara egya nathI, mATe jyAre sArA pariNAma thAya tyAre te kArya teja samaye karI levuM. dharmanI tvarita gati che.' te vacana pramANe dharmakRtyamAM vilaMba karavo nahi; tethI meM tene mUrkha kahe che. te vakhate te priyAoe vilAsapUrvaka nItivAkyane anusarIne kahyuM ke "svAmina ! A jagatamAM ati ugra kArya karavA mATe belanArA te bahu hoya che, paraMtu te kArya karavAmAM tatpara te koIkaja mADIjAya heya che, sarve hetA nathI. AvI saM. patti ane strIone tyajavAne teja samartha che, bIje deI samartha thAya tevuM jaNAtuM nathI. te vakhate eka priyAe AgaLa thaIne vilAsapUrvaka kahyuM ke-"hAthamAM kaMkaNa hoya tyAre ArIsAnuM zuM prajana? zAlibhadrane batrIza patnIne samUha che, te tamAre ATha priyA che, je tame kharA zuravIra he te eka sAthe A badhIne kema tajatA nathI? A pramANenuM patnInuM vAkya sAMbhaLIne harSapUrvaka dhanyakumAre kahyuM ke-"ahe ! te sAcuM kahuM ! kulavaMtI strIo pAseja AvAM vAka hoya che ke je avasare tevAM hitakArI vAkya bolI zake che! he strI ! huM Ajeja AThe priyAne tyajuM chuM." te pramANe kahIne te ja kSaNe badhI priyAone tyajI daIne cAritra grahaNa karavAne teo ughukta thayA. priyAone paNa pratibaMdhIne cAritra grahaNamAM tatpara karI ane zAlibhadrane vilaMba tejAvyuM. A paNa moTuM Azcarya che. A pramANe dhanyakumAranA caritramAM pAMca meTA Azcaryo che. A pramANe dhanyamuni tathA zAlibhadra muninuM caritra saMskRta bhASAmAM gaghabaMdhavaDe meM racyuM te mArI caturAI dekhADavA mATe, - paMDitAI dekhADavA mATe athavA to bIjA koI irSyAdi kAraNe Page #745 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAmakumAra caritra vaDe prerAIne rahyuM nathI, paraMtu A kALamAM je saMtagaNa che, teonI madhyamAM je kaMI buddhizALI che, zabdadi zAstramAM kuzaLa che. teo te sarva zAne nirvAha karI zake che paraMtu tenA thoDA hoya che, bIjAo kaIka bhaNIne tathA kAMIka sAMbhaLIne khaMDakhaMDa pAMDityathI gAvita thayelA hoya che, teo pUrvAcAryoe karelA gadya-padyamaya graMthane yathAmati kaNapUrvaka nirvAha kare che. bAkI rahelA badhAe te padyamaya graMtho jevAne paNa asamartha hoya che, teo vAMcI te kevI rIte ja zake? vaLI paripakava gadyamaya pUrva sUkRita graMtha vAMcavAne paNa teo samartha hotA nathI, vaLI teo lekabhASAmAM lakhelA bALavabodha graMtho vAMcatAM lajA pAme che, kAraNa ke-"aho ! AvA vRddha thaIne lekabhASAja vacce che." A pramANe zrAvako kahe che. tevAonA ziSya praziSya gurUbhAI vigerenI prArthanAthI A sarala racanAmeM karI che. bALajI jANe ke-"A saMskRta gIrvANa bhASAvALo graMtha vyAkhyAnamAM vaMcAya che." teTalA mATe meM A bALavilAsa karyo che, bIjA kaI kAraNathI karyo nathI. tethI je saMta mahaMta che, temanA pAdayugalane vAMdIne huM prArthanA karU chuM ke-A graMthamAM je kaMI ane zuddha, azuddhatara hoya te mArA upara maTI kRpA karIne teoe dhI levuM, ke jethI mArI jevA bALakanI hAMsI na thAya, paNa pratiSThA thAya, paNa AvI prArthanA karavAnuM zuM kAma che? kAraNa ke je sajaja hoya che, teo te sajanavabhAvathI ja pustaka hAthamAM laIne, bALavilAsa dekhIne, jarA hasIne, svayameva ja zuddha kare che. vaLI je kAMI A graMthanI aMdara ajJAnavazapaNAthI tathA mithyAtvanA udayathI jinAjJAnI virUddha lakhAyuM hoya te zrImad adAdi pacatI sAkSIe trizuddhivaDe mArU sarva misyA duSkRta Page #746 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama pallava. 707 thao e bhadrakapaNAthI sthA bhaktivaza paNAthI munirAjanAM guNe yathAmati gAyA che, tenA phaLarUpe zrImat jinadharmamAM mArI draDha bhakti thAo. prAMte kartA kahe che ke - jayaH zrI jainadharmasya, zrI saMghasya ca maMgalam / vaktRNAM maMgalaM nityaM, zrotRNAM maMgalaM sadA // 1 // yasyaitAni phalAni divyavibhavoddAmAni zarmANyaho / mAnuSye bhuvanAdbhutAni bubhuje zrI dhanyazAlIdvayI // devatve punarindukundavizadAH sarvArthasiddheH zriyaH / so'yaM zrI jinakIrtito vijayate zrI dAnakalpadrumaH // 2 // "je dAna ka5manA prabhAvathI dhanyakumAra tathA zAlibhadra baMnee phaLarUpe divya vaibhava, uddAma mahela ane manuSyapaNAmAM bhuvanabhuta sukha bhogavyA ane jenA prabhAvathI devapaNAmAM caMdra tathA kuMdanA phula jevI vizada sarvArthasiddhinI lakSmI meLavI te jinakirti munithI racAyela (athavA te jinezvarathI stavAyela) A dAnaka9padruma jayavaMtu varte che. iti zrImattapAgacchAdhirAja zrIse madarasUri paTTaprabhAkara vinayazrIjinakitisUri viracitamya padhabaMdha zrIdhanyacaritrazAlinaH zrIdAnaka9padrumaya mahopAdhyAya zrIdharmasAgara gaNinAmanvaye mahopAdhyAya zrIharSasAgaragaNi prapautra mahopAdhyAya zrI jJAnasAgaragaNi ziSyApamatithita gadya racanA prabadhe zrIdhanyazAlisarvArthasiddhiprApti varNano nAma navama: pallava SS S samApta. 3 T : : B Page #747 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcadaza zrI dAnapada pUjA dAne bhavasaMkaTa miTe, dAne AnaMda dAne jinavara pada lahe, sakaLa bhayaMkara cUra 1 abhaya supAtara dAna de, nitariyA saMsAra; megha sumukhavAsumati dhanA, kahata na Ave pAra. 2 pUjA-rAga jaMgale-Theko paMjAbI dAna te abhaMga dIje, mana dharI raMga, dAna khAna te amara aja, sukha te abhaMga; * gautama ratana sama, pAtra suraMga. dAna 1 kanaka samAna muni, pAtra uttaga; dezavirati pAtra raoNya, madhyama sumaMga. dAnava 2 samadarzI jIva mAne, dhana turaMga; kAMsya pAtra pAtrasama, sukha de nIraMga. dA. 3 zAlibhadra kRtapua, dhannA zubhacaMda dAnaseM anaMta sukha, kahata jinaMda. dAta4 dAnaseM harivahana lIne, jinapada saMga; Atama AnaMda kaMda, sahaja umaMga. dAnava 5 zrImad vijayAnaMdasUri (AtmArAma9) kRta vizasthAnaka padanI pUjA Page #748 -------------------------------------------------------------------------- _