Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ G-HOBRIGA -vikaTara hyugo u dadinArAyaNa hai[g[, cha paNa ladAsa paTela AcArya jebI.kRpalAnI ane maganabhAI desAI ' memoriyala TrI chAja)mAtaNorony org For Pavare & Personal use oni
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mirAbla daridranArAyaNa u)
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 0 vikTara hRgI kRta rasasabhara bIjI navalakathAo 1. krAMti ke utkrAMti ? ['nAInTI-zrI ] sacitra. 2. lAphiMga mena' yAne umarAvazAhInuM pita ane pratibhA 8.00 3. dhamadhayakSa ["netradema da paeNrisa'] sacitra. 4. premAlidAna ['ToIlarsa opha dha sI"]. 12.00
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI. ema. ke. ema. TrasTa graMthamALA-3 le mijherAnsa daridranA rA ya Na [vikaTara hyuge kRta ajoDa navalakathA] saMpAdaka nepALadAsa jIvAbhAI paTela AcAryazrI je. bI. kRpalAnI ane maganabhAI desAI memeriyala TrasTa satyAgraha chAvaNa; amadAvAda54
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ makArA, 50 cho0 paTela maMtrI AcAryazrI je. bI. kRpalAnI ane maganabhAI desAI memoriyala TrasTa satyAgraha chAvaNI, amadAvAda-54 mudraka pareza kAntilAla gAMdhI sarvodaya presa, 6/48 satyAgraha chAvaNI amadAvAda-54 dvitIya AvRtti prata 1000 kiM75 rUpiyA jAnyuArI, 1986
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakanuM nivedana vizvanA eka mahAna sAhitya-svAmInI eka mahAna navalakathAnA gujarAtI saMpAdananI bIjI AvRtti prakAzita karatAM harSa ane gauravanI lAgaNI anubhavAya che. harSa e vAtane ke, uttama sAhitya gaNI zakAya evuM e gujarAtI saMpAdana pharIthI navo avatAra pAme che; ane garva e vAtane ke, parivAra saMsthAnI rASTrasevA kahI zakAya tevI pravRttine roLI nAkhavA icchanArA nA hAtha heThA paDyA che-ane parivAra saMsthAnI pravRtti navA saMjogo heThaLa navesara punarjIvana pAme che. A saMpAdananI pahelI AvRtti 1964mAM bahAra paDI hatI. te bahu vakhata pahelethI aprApya banI gaI hatI. tenI bIjI AvRtti jaladI bahAra na pADI zakAI, te gujarAtI vAcaka - varganI upekSAthI nahi, eTaluM ja kahevAne ahIM Azaya che. AsamAnI - sulatAnanuM manasvI khappara kyAre kone bharakhI jaze, te kahI zakAya tevuM hotuM nathI. prathama AvRttinA prakAzaka tarIke sva0 zrI. maNibhAI vAghajIbhAI paTelanA nivedanamAMthI keTaleka bhAga jarUrI lAgavAthI kAyama rahevA dIdho che; te rIte ja pahelI AvRttinA saMpAdakIya nivedanamAMthI paNa keTaloka bhAga kAyama rAkhyo che. AcAryazrI maganabhAI desAInI amUlya "kRtAMjalite lagabhaga zabdaza: utArI che. A bIjI AvRtti vakhate jarUrI sudhArAvadhArA karI ApavA, tathA pitAnuM nivedana lakhI mokalavA saMpAdakane vinaMtI karI, tyAre temaNe navuM nivedana lakhavAnI anicchA darzAvate je javAba lakhI mokalyo, te ja ahIM temanA nivedana'rUpa gaNIne utArIe chIe : "DUmAnI "monTekrisTo', tathA hyugonI "le mirAbla'nAM gujarAtI saMpAdana, bIjI AvRtti mATe chApatA pahelAM jIvananA DhaLatA divasomAM pharIthI vAMcavA maLyAM, tene huM mAruM sadbhAgya lekhuM chuM. e baMne navalakathAo vAMcatAM je bhAvAveza UbharAya che, te sAmAnya matya jIvanamAM amRta - rasanA pAna jevo nIvaDe che. e navalakathAo maravI joIe nahi - maravA devI joIe paNa nahi. mAnavInI sarvottama bhAvanAone tenI nikRSTa bhAvanAnA saMdarbhamAM jAgRta karIne jhaNajhaNAvI devI, e jevuM tevuM kAma nathI. e lAgaNIone uttejita karI zake tevA samartha lekhakonI samartha navalakathAo vinAnA mAnavajIvananI kalpanA paNa karI zakAtI nathI.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ "A navI AvRtti vakhate kazuM navuM nivedana lakhavAnI mArI icchA nathI. kAraNa ke, e pustaka kharekhara vAMcyA pachI ja vAcaka tenuM mUlya samajI zakaze. te pustaka je vAcaka vAMcavAne ja nathI, tene tenI zarUAtamAM mUkeluM nivedana zA kAmamAM AvavAnuM hatuM? paNa e saMpAdanonI bIjI AvRtti prasiddha karavAnuM AjanA kaparI meghavArInA divasomAM sAhasa karavA mATe tamane te hAdika dhanyavAda ApuM chuM. Ivara tamAruM bhaluM kare." saMkSipta karelI A navalakathA paNa DemI sAIjhanAM 500 pAna roke che. tenI pAtrasRSTi ghaNI moTI che. paradezI nAmevALAM e pAtronAM nAma AkhA pustakamAM TheraThera ane ghaNI vAra te bahu dUra dUra verAyelAM paDyAM hoya che. jemake phozala Dese pU0 ja upara achaDato dekhAva daI alopa thaI jAya che, te pAcho cheka pAna 147 upara eka agatyanI kAmagIrI bajAvavA hAjara thAya che. vAcakane te rIte raju thanuM pAtra oLakhavAmAM ke zodhavAmAM muzkelI na paDe te mATe, pAtranI kakkAvAra goThavelI yAdI, temanI TUMka oLakhANa uparAMta temane lagatI mukhya hakIkata kayA pAna upara Ave che te pRSThasaMkhyA sAthe zarUAtamAM joDI che. tethI vAcakane vArtArasa jALavI rAkhavAmAM madada maLI raheze. bIjuM, A navI AvRtti prasiddha karatI vakhate, mULa phrenca pAtronAM aMgrejI joDaNI mujaba lakhelAM nAmo phrenca uccAra mujabanAM karI zakAya. paNa aMgrejI uccArathI thoDAka paNa paricita evA gujarAtI vAcakane phrenca uccAra te yAda rAkhave vaLI vadhu muzkela banaze ema mAnI, aMgrejI joDaNI pramANenA uccAra ja kAyama rAkhyA che. jemake navalakathAnA mukhya nAyaka jIna vAlajInane khare phrenca uccAra jo vAla che! A ja saMpAdake vikaTara hyugonI bIjI cAra navalakathAo 'vistRta saMkSepa" rUpe gujarAtImAM utArI che. te badhI paNa eka-ekathI caDiyAtI navalakathAo che; ane vikaTara hyugonI kalama mAnavajIvananAM keTalAM badhAM judAM judAM kSetro ane pAtrone AvarI le che, tenI pratyakSa sAbitIrUpa che. chevaTe gujarAtI vAcakanuM traNa svIkAravAnuM te zI rIte bhUlI javAya? enA taraphathI maLelA akalpita AvakAra ane sahakAra vinA amArI prakAzana-pravRtti ATalA phAlI-phUlI zakI na hota. 50 che. paTela maMtrI
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakanuM nivedana [prathama AvRttinuM ] mahAna lekhakonAM mahAna pustako e samagra mAnavajAtane mahAna vAraso che. temAMya vikhyAta phrenca lekhaka vikaTara hyuganI navalakathA "le mijherALya'nA jeTAnI navalakathA te haju sarajAvI bAkI che, ema kahI devA mana thAya che. kiMI nahi teya, evAM sarjana ane evA sarjako jhaTa jhaTa janmatA nathI - sakAMo bAda ekAda janme tyAre... AvI mahAna navalakathAo pUrepUrI gujarAtImAM utAravI e te sAhasa ja thaI jAya. enA karatAM, judA judA samaye, gujarAtI vAcake jema jema jeTalA vistAra AvakAratA thAya, tema tema eTalA vistArathI e navalakathAnAM saMpAdana raju thAya, te temAM kaMI khoTuM nahi. e rIte jotAM A saMpAdana atyAra agAu gujarAtI bhASAmAM utAravAmAM AvelAM saMpAdana karatAM vadhu moTuM heI, vAcakane muLa navalakathAne rasa vadhu vistArathI pUro pADaze, evI khAtarI che. bIjI rIte joIe te paNa, A anuvAdanI bhASAnI tathA vastunI pravAhitA evI thaI che ke, jethI tene gujarAtI vAcaka samakSa rajU karatAM kazo khulAse ApavAnI jarUra nathI. UlaTuM, gujarAtI bhASAnI kharI khumArI A saMpAdanamAM evI pragaTa thAya che ke AvA mahAna lekhakonAM mahAna pustakonA rasa-dhodhane yathAvat jhavavAnI gujarAtI bhASAnI tAkAta viSe garva anubhavAya che 18-2-'14 maNibhAI vAghajIbhAI paTela saMpAdakIya [prathama AvRttinuM ] ... gujarAtImAM kAuna sAIjhanAM 3110 thI vadhu pAna thAya tevI mULa navalakathAne tenA vArtAtaMtune IjA na pahoMce ane mULa lekhakanI khUbI ane chaTA kaMIka aMze jhilAI rahe te pramANe, krAuna sAIjhanAM 500-700 pAnamAM utAravAnuM zarU karyuM, tyAre khyAla na hatuM ke, e kAma mArA jevAthI pUruM thaI zakaze. paraMtu gUjarAta vidyApIThanA (te vakhatanA) mahAmAtra zrI. maganabhAI prabhudAsa desAIe hamezAM AvAM AvAM kAma saMpIne
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ mane preraNA ApyA karI che, tethI ja A eka moTuM kAma pUrNa karyAne AnaMda prApta karavAno divasa AvI zakyo AvI mahAna navalakathAone pUre nyAya Apavo kevo azakya che, te to te mATe prayatna karanAra ja jANe. mULa pustakano je bhAga choDI dIdho che, te rasika nathI ke gujarAtI vAcakane bahu upayogane nathI, ema haragija na kahI zakAya. eTale e pustakanA anuvAdo haju bIjA ghaNA thaze : kadamAM AnAthI bahu nAnA ke bahu moTA paNa. phrenca lekhaka vikaTara hyugo (1802- 1885) A pustaka mATenA pitAnA TUMkA nivedanamAM (I. sa. 1862) jaNAve che : kyAM nI kAyado ane rUDhine kAraNe evI sAmAjika sthiti pravartatI raheze ke jene kAraNe saMskRtinI sAthosAtha jagata upara kRtrima rIte narako UbhAM thatAM rahe, tathA daivI kahI zakAya tevuM bhAvI mAnavatAnI ja hatyA sAthe aTavAI jAya; kyAM strI A yuganI traNa vikaTa samasyAo -dAridyane kAraNe puruSanI adhogati, bhUkhamarAne kAraNe strInI barabAdI, tathA bhAtika ane AdhyAtmika aMdhAra heThaLa UgatAM bALakonuM ThIMgarAvuM- emane ukela nahi Ave; kayAM strI amuka kSetromAM sAmAjika rUMdhAmaNa zakya raheze : bIjA zabdamAM, tathA vadhu vizALa dRSTibiMduthI jotAM, ajJAna ane dAridya A pRthvI upara kyAM strI kAyama haze, tyAM lagI A jAtanAM pustako haragija nirupayogI nahi bane." AvaDA moTA projanavALA vyApathI temaNe A mahAkathA upADI che tathA sarajI che. vArtArasanI STie paNa A kathAne AMTI javAnuM bhalabhalI vizvakhyAtivALI navalakathAone mATe paNa muzkela ja che. A vArtA vAMcavAnuM zarU karanArane teTalI pratIti to saheje thaI jaze...... - geTa
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikaTara hRge [1802 - 1885] vizvasAhityamAM phrAMsanuM nAma rozana karanAra phrAMsanA be sAhityasvAmIo -- DUmA ane hyugono janma, ogaNIsamI sadInA prAraMbhe, eka ja varSamAM thayo hato. teo jamyA tyAre nepoliyana bonApArTanI saradArI nIce, phrAMsane vijayaDaMko yuropa ane AphrikAmAM vAgato hato. hRgonA pitA phrAMsanI te vakhate ajeya gaNAtI senAmAM meTA aphasara hatA. senA sAthe pitAnuM bhramaNa cAlyA karatuM ane sAthosAtha temanA kuTuMbanuM paNa. eTale hRgone eka sthaLe sthira rahIne khAsa zikSaNa maLeluM nahi. - hyugoe nava dasa varSanI uMmare, AphrikAmAM gavarnarapade birAjaMtA pitAnAM vaibhava ane aizvarya, ati ucca kakSAnI vyaktione maLe tevo mAna-maratabo, amIra-umarAva-vargane saMsarga ane AMkhane AMjI de te bhapako anubhavelAM. paraMtu TUMka samayamAM rAjakIya sthiti palaTAtAM, pitAe potAnA parivArane paeNrisa pahoMcADI dIdho. nepoliyananA patana sAthe hRgenA kuTuMbane vaibhava paNa asta thayo. thoDo samaya pitAne aTakAyatamAM paNa rahevuM paDe. I. sa. 1821mAM dhUgenI mAtAnuM mRtyu thayuM. pitA pAsethI kaMI paNa madada svIkAravAne hRgee inakAra karyo, ane tethI ekadama nirdhana sthitimAM temane mukAI javuM paDyuM. A samaye mahinAo sudhI khaMta ane AtmazraddhAthI temaNe lekhanapravRtti karyA karI. 1822mAM temano prathama kAvyasaMgraha bahAra paDayo. 1827nA arasAmAM hyugo, naoNDiyara, vignI vagerenA sahakArathI phrAMsamAM sAhityakAronI eka kalaba sthapAI. sAhityakSetre krAMtikArI vicAro dharAvanArI A maMDaLInA hRgo netA banyA. sAhityamAM cAlI AvatI cIlecalu zailI ane praNAlikA tema ja kalAnA pravartamAna khyAla sAme saphaLa jhuMbeza uThAvavAmAM AvI. DramAM paNa temAM joDAyA. hRgenI lokapriyatA apratima hatI. temanA sImA janmadivase lAkha nAgarikoe temane harSanAdathI vadhAvI lIdhA hatA.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukramaNikA prakAzanuM nivedana pu paTela prakAzakanu nivedana [prathama AvRttinu] maNibhAI vAdhajIbhAI paTela sauMpAdakIya [prathama AvRttinuM] gA vikaTara hyuge kRtAMjali jIvanadharma yA ? pAtrasUci 1. DhI0 paragaNAnA khizakha 2. haDadhUta musAphara 3. parANA 4. sukti ane khana 5. chellI cinagArI 6. paeNrisanAM lRMkhIDa 7. thenAraciranI vIzI 9. kaeNseTa 9. meDalIna bApu 10. peAlIsa inspekaTara jAvaTa 11. kAseTanI mA 12. tArA hRdayane adhArapaTa dUra thA 13. bhavitavyatA 14. dhaDabhAMja 15. kauMseTa kArla Ave che! 16. adAlatamAM 17. vaLI pAchA jIna vAlajIna 18. sisTara simplAisa 19. voTasnu` raNamedAna 20. naM. 9430 21, meAMTakramelanu... bhUta 22. hUkhyuM 23. aAyA hAtha 24. vIzImAM maganabhAI desAI kAkA kAlelakara - 4 . 4 19 20 3 B 13 18 26 30 32 319 40 43 47 53 69 193 7 82 ra 5 Dha 100 104 107 112
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 125 '128 134 127 144 150, 153 157 163 169 172 175 177 (180 25. navA bhAvi tarapha 26. chevaTe gayAM 27. perisane vasavATa 28. pharI pAcho e 29. pIcho 30. dejakhamAM ke vargamAM? 31. pI-ne maTha 32. phezaloMnI mUMjhavaNuM 33. sI. mAtAnI aMtima irachA 34. bacavAne mAge ! 35. mANasa dhAre kaMI - 36. rAma rAkhe tene- 37. paDade paDe che 38. navA caherA : navI pichAna - 1 39. navA caherA : nevI pichAna-2 40. karnala pinTamarsI 41. "mahAkaliMkane aMta 42. punaH prApti 43. "nIkaLa ahIMthI, harAmajAdA !" 44. "e. bI. sI. mitramaMDaLa" 45. blaDo hAjarI pUre che 46. tamAro rAjakIya mata karyo che 47. kasoTImAMthI 48. pitRRNa 49. uSAnuM prAgaTatha 50. peMtarA bhare che 51. cAra nAma, kAma eka para. mahemAna mATe 53. mahemAna ! 54. kaMI lAkhe nirAzAmAM 55. pAMca krAMkane upayoga pa6. peTrana mineTa 57. meriyasa pagalAM bhare 58. veMTa kharIdI kare che 59. meriyasanA pAMca krAMkane upayoga 60. chanA Takore 61. "mAruM nAma zenAraDiyara che" 183 187 192 202 204 207 209 215 221 224 228 232 238 242 244 246 249
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ 62. mAtra be lAkha krAMka 63. 'tene pUrA karI ' 64, jemAM gheADAka chUTA tAMtaNA sameTAya che 65. mahAna nepeAlicananA vArasadAra 66. khisakAlI paNa vicAra kare 67, 'gAtI menA 'nuM upavana 68. memA, mahArAyane bhUta dekhAya che . 69, 'mAre tamArA paisA nathI joItA 70. rU blumeTamAM 71. kI khIlatI jAya che 72. vAgyA hoya te jANe ! 73, paDachAyA ane eLA 74, pRththara nIcenuM hRdaya 75, e pachInI kauseTa 76, ALA gherAya che 77. parama divase navane TakAre 78. te kadI pAchA nahi Ave ! 79, dhara cheADI cAlI nIkaLyAM 80. IMgala 81, meriyAnu` maMDANa 82, meriyasa adhArAmAM gherAya che 12 83. epeAnInanI vidAya ! 84, huM huMmAM ja pAche AvuM chuM! 85. hatAzAnAM pagaraNa 86. ahA ! kevI nirAMta ! kevevsa AnaMda! 87. zAhI cAkI uparane humalA ! 88. ame maravA nIkaLyA chIe ! 89, humalA zarU thAya che 90. getrocanI vidAya 91. tApamAM ThAMsavA mAMDa ! 92. "huM kAMIka InAma mAgI zakuM ?'' 93. mAracAne aMta 94. kedI 95, IzvaranI karuNAnI jhAMkhI 6. eTalAmAMthI cUlAmAM te AnuM nAma! 97. zerImAM kAI na hatuM ! 98, dAdA 253 256 211 265 269 272 274 277 201 284 189 295 299 301 305 10 315 322 326 330 338 34 351 354 358 362 364 369 376 380 383 387 394 400 404 409 413
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 416 420 423 427 431 99. kidhAne aMta 100. cera, badamAza! 101. jemAM daradIo paNa humalAkhera banavA tAke che ! 12. AjakAlanAM juvAniyAM ! 103. bhUtakALanA oLA. 104. 1833nI 16mI phebruArInI rAta 15. ekarAra ! 106. bheMyataLano oraDo 107. pIche kadama ! 108, gherA ochAyA : bhavya prabhAta 109. zAhIne khaDiye jyAre be LavAnuM kAma kare che 110. ATaluM badhuM ajavALuM zAnuM? 436 441 448 452 456 93
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRtAMjali jagavikhyAta phrenca sAhityakAra vikaTara hyugonI A mazahUra amara kRtine pravezaka paricaya ApavAnI jarUra na hoya... bhAI gopALadAse, mArI sUcanAthI, hRgonA A puratakane kizorogya saMkSepa "guno ane jIvANuM nAmathI agAu bahAra pADyo che. moTA TAIpamAM, krAuna-kadanAM 200 pAnamAM e samAvAyo hato, e paNa eka saMkSepa-vikrama ja gaNAya. hyugonI A kathA evI che ke, sarva-vayIone temAM rasa paDe; eTaluM ja nahi, vAraMvAra vAMcatAMya thAka na lAge - balka pharI pharI vAMcavA mana thAya. AthI karIne, moTI uMmaranA sAmAnya vAcakane mATe, kadamAM kAMIka moTo evo A bIje saMkSepa bhAI gopALadAse taiyAra karyo, e sAruM thayuM che. gujarAtI vAcakoe te mATe emano AbhAra mAnavo ghaTe che. | vikaTara ghago navalakathAkAra uparAMta nATayakAra ane kavi tarIke paNa nAmAMkita hato. phrAMsanA 19mA saikAno eka agragaNya sAhitya-svAmI te gaNAya che. ene jIvanakALa eTale 1802 thI 1885. phrAnsanA te yuganI romAMcaka - romenTika' sAhityapravRttine nAyaka e hate. te tarIke teNe vizvasAhityamAM sthAna pAme evI keTalIka kRtio jagatane ApI che, temAM le mijherAbla' eka anokhI bhAta pADe che. tenI uttarAvasthAnI A kRti che. dAridyanuM mahAbhArata kahevAya evI mahAna kathA emAM eNe ApaNane kahI che. mAnava hRdayane UMDAmAM UMDA ane pAvakatama bhAva duHkha-dayA che - du:khIne mATe dilamAM sadabhAvabharI sahAnubhUti janme e che. AvI paradu:khabhaMjanI vaiSNavI vRtti A kathAnuM ciraMjIva rasabIja che. 19mA saikAnuM yuropa eTale, eka bAjue, tyAMnA dezanI aMdara rASTradharma rAjyodayane yuga; ane bIjI bAjue, tenI ja bIjI pAMkha peThe kAma karate, yuro5 bahAra eziyA AphrikAmAM phelAte sAmrAjyadharmI pararAjyodaya yuga. AthI karIne, eka tarapha duHkha-dAridya ane dInatA, te bIjI bAjue arthalobha, gubbA, bhogavilAsa, ane sAbaLanA bhAva phelAtA hatA. ane 14
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmrAjyabhegI yuropanAM rASTradharmI rAjyomAM, paradhana-zeSaNa vaDe mAtabara banI mAtaMgA thatA sattAdhArI vargo ane garIbAImAM sabaDato bahoLo AmamajUra-kheDUta-varga, - ema be nokhA taphA pedA thatA hatA. te samayanA AvA raMganuM darzana yuropanA aneka vicArako, sAhityakAro, ane samAjavido karatA hatA. tevA dhuraMdharomAM, sAhityakSetre jotAM, Dikansa, TaoNlsTaoNya, hRgo, jhAlA, raskina vagere jANItA che. sAmAjika philasUphI ane itihAsa-kSetranA vaijJAniko ane vicAromAM kArla mAkarsa jevA Ave. A lokoe potapotAne sthAnethI ane potapotAnI vizeSa pratibhA ane kalA-kuzaLatA dvArA potAnA dezakALamAM pravartatI thayelI A rithatinuM citra rajU karyuM. emanA be cokhkhA mArga ke dizAo paDI jAya che. temAM sAhitya-kalA mArgane pratinidhi graMtha A che. tenA dRSTAo samA iMgo vageree khristI dayAbhAvamAM A sthitine ukela jAye-ajANe cItaryo, ema kahI zakAya. tenuM hArda samajavA mATe, gItAnI paribhASAmAM joIe te, yajJa-kAna-tA:karma ke je pAvanAni manAm mAnavane pAvana pavitra kare che, tenI sanAtana sAmAjika tAraNazaktine sthAyI bhAva lokonI najara AgaLa A sAhityakalAkAroe khaDo karyo. Ane mATe zregoe A kathAmAM jIna vAlajInanuM eka kamAla pAtro sajaryuM che. Ama gunegAra gaNAya tene dayALu udyogapati, paragaju nAgarika ane sevAbhAvI meyara vagere peThe kAma karate cItaryo che. premayajJamAM satata Ahuti Apato raheto karmayogI jANe na hoya ! gItAkAranuM birada che ke. pApI paNa jo bhakta bane te tare, enuM jANe jIvaMta dRSTAnta e hoya ! paNa AnI bIjI bAju che : AvA vyaktigata vicAranI samudAyagata bAju che. te ema pUche che ke, Ama pavitra sAdhu-jIvana gALavAthI, mAno ke, te te jIvAtmAnuM bhaluM thatuM hoya, paraMtu du:khamAM sapaDAtA sAmrAjyayugIna samAjanA kalyANanuM zuM? evA samAjanA bhoga banatA garIba vargone uddhAramArga zo? zuM AvI vyakitao vaDe te sadhAze? ke pachI ene mATe kAMIka judo ane sAmudAyika rUpe kAma karato ne asarakAraka evo koI mArga levo ke kheLavo paDe? 19mA saikA agAunA jagatamAM duniyAne vyavahAra evo sAmUhika ane jaTila tathA saMmizrA nahote tyAre kadAca AvA vaiyaktika jIvana dvArA taraNapAya pUrato thato hoya; paraMtu 19mA saikAmAM AvatAM, pArthiva
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 jJAna-vijJAnanI vRddhi thatI gaI; lAkonI vRtti vadhu ne vadhu bahirmukha ane AkramaNazIla tathA parigrahI banatI gaI; rASTradharmI svArthInI ekagitAnA navA jussA vadhatA gayA; tema tema, te vaDe bhAga ane aizvarya pAmatA vargonA hitavAdo lagatA gayA ne svArthI jora pakaDavA lAgyA. IrSA, asUyA ane mansura paNa vadhatAM gayAM. Ama jagata 19mA saikAmAM AgaLa jatAM, tenI sthiti ema palaTAtI gaI. tevA jagatanAM du:khadArighano IlAja zuM ? e prazna UThe. AnA javAbamAM kahenAra kahI zake ke, 'AvA prazna tame samAjazAstrIne, philasUphane, rAjyazAstrIne, ke tevA lokone pUchI zako; kalAkAro ane sAhityasvAmIe ene mATe bhAgye yogya pAtra gaNAya. mAnava hRdayanA bhAvA ane samAjamAnasanA raMgAnA pArakhu evA e loko enA javAba je rIte ApI zake, te rIte ja Apaze. ane e rIta emanI kalAkRti haze. emAMthI jene jevA jaDe tevA javAba bhale jue. zAstrIya praznonA zAstrazuddha Dhabe tarkazuddha uttara ApavA teo baMdhAtA nathI. temanAthI e banI na zake. temanuM sarjana-sAdhana judI Dhabe kAma kare che.' eTale hyugonI A daridranArAyaNa kathAnA mahAbhAratamAM A praznanA uttara khALI zakAya kharo ? ke pachI e uttarane mATe to ApaNe enA samakAlIna mAkarsa jevA lokonI pAse ja javuM paDe? mAkarsa jevA vicArako navA sAmAjika du:khadArighanI e ja parapIDA jANIne kUvAnI preraNAthI manomaMthanamAM paDayA hatA. emanuM nidAna ane Dikansa, hyugo ke TaoNlsTaoNya jevA sAhityakAronuM nidAna--be vacce sAmya ke meLa jovo kharo? ke bene tadna bhinna koTInA upAya samajIne cAlavuM ? karavA kaLAkRti aMge upasthita karavA, e kalAkAra ke sAhityakAro vicAraka-philasUpha ke karatA nathI. kaLAne nyAya ane zAstra ke hyugo tenI A kathA vas- mAkarsa tenA che. - kadAca AveA prazna pedA ja ThIka kharuM ? kema ke, kavi, vijJAnInI Dhabe ke rItithI kAma vijJAnane nyAya judA hoya 'kaeNpiTala ' drArA cAhatA hatA tema, ane maLatA kAMI uddeza ke irAdA manamAM kalpIne cAlyo na hoya. peAtAnA yuganA lokajIvanane kalA-samAdhimAM jevuM joyuM, tevuM teNe AlekhyuM. emAM zAstranA nyAye nukatecInI na karavI ghaTe; zAstranI tarka-kasoTI para kalAkRtine bahu caDAvavI na joIe. zruti ane smRtimAM jevA bheda che, kavi ane philasUpha ke jJAnImAM jevA bheda che, tevA bheda ahIMyAM paNa samajavA joIe. ------
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 Ama chatAM kalAkRtinA AsvAdaka, potAnA khyAlamAM Ave e rIte tene nANavA ne tapAsI jevA mukhatyAra che. mArksavAdIonI rIta zI hatI? samAja ane rAjyane temaNe vyakti ane tenA dharma karatAM caDiyAtuM daivata mAnyAM. te vaDe saune mATe samAnatApUrvaka sukhI jIvananI jarUriyAta pUrI pADavAnI vyavasthA karanAruM baLa racavuM; tenA saMgraha dvArA garIbAI ane gunA i dAbavAM - dUra karavAM- nAmazeSa karavAM; ema varga-varganI viSamatA vinAnA sAmya-samAja racavA. mAnava hRdayamAM rahelA prema, dharma, Astikaya, I0 jevA bhAvAne, A kAma karavAnuM, itihAse, Aja pUrvenAM badhAM saikAMmAM soMpeluM. temAM e badhA devALuM kADhI paravAryA che; temane bharoMse have na rahI zakAya. A rItanA bhAvAne poSe evuM sAhitya, evo kaLA-kauzalya ane jJAna vijJAna sAcI dizAvALAM; bIjAM khATAM ne cittabhrAmaka--ema te sUcave. lokomAM jemane mATe jarUrI lAge teTalAnAM AvAM cittanI zuddhi paNa niSThura ke kaThora banIneya karavI, ema paNa te kahe. rAjyanI AvI samAjazaktimAM amuka vyavasthAbaLa raheluM che, ema keTalAka mAne che. keTalAka leAko te sAme --tenA nidaka evA arAjavAdI paNa paDelA che. hyugoe A zaktinA pratIka rUpe polIsa inspekaTara jAva ApaNane AlekhI ApyA che. emAMthI ApaNe A zaktinI zaktimattA ane enI azakti baMne joI zakIe. 19mA sakAnA yuropIya samAjanuM citra ApaNane vIzIvALA thenAraDiyara ane tenA zeASaNanA bhAga banatAM strI-bALaka ITa pAtro vaDe hyugo batAve che. A pAtro parathI ja kathA tenuM nAma pAme che. 19mA saikAnA yuropIya samAja navI ja garIbAI pedA kare che. tenI ja sAthe lAkanA zramane cUsIne mAtabara banatA navA dhaMdhA paNa pedA kare che; ane e badhAnI bhUmikA yuropanA 19mI sadInA sAmrAjya yuga che, joke hyugo enuM citra tenI vArtAmAM nathI dAratA. DI nagarInA bizapa parathI ema mAnI zakAya ke, mAnavahRdayanI maMgalazakti satya dharmapAlana dvArA pragaTa karI zakAya, te emAM kevuM taraNa-tAraNabaLa ane samAjajIvana-uddhAraka sAmarthya saMtAyeluM che, -- e viSe hyugo zraddhALu che. A baLa ane te vaDe sarjAI zakatuM sAmAjika sAmarthya rAjyazakti para kalyANamaya prabhAva pADI zake, ema paNa ApaNe A vArtAmAM joI zakIe chIe. chevaTe kaLA cetana-pUjA che, tenI tulanAmAM vijJAna e vastutAe jaDapUjA che. cetana vyAkta premaguNa prerI ane enA abhAvarUpa
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 draSa-asUyA pratye dhRNA prerI tene vyakta karI zake, jaDa vastu pitAne aMge bhAga-ane-parigraha-buddhi ane vRdhyA jherI tene vyakta karI zake. A be vacce majAnA gajagrAha cAle. iMge mAnavahRdayanA cetanabaLanI vilAsa-kathA kahe che; mArksa jevA samAjavijJAnIo rAjya, yaMtrabaLa i0 jaDa baLone saMgraha karI temanA vaDe lokonuM bhaluM thaI zake, enI rAjyazAstra-kathA kahe che. ahIMyAM e noMdhavuM paDe ke, rAjya, yaMtrabaLa i0 jaDa sAdhane paNa, aMte jotAM cetana evA mAnavo vaDe ja sateja ke sakriya banI zake. are, jevo saramukhatyAra tevuM ja tenuM tAnAzAhI citra banaze ne? Ama vicAratAM. kalAnI cetanapUjA balavattara gaNAya; vijJAnanI vastupUjA, chevaTe jotAM, moTI savaDa ja gaNAya. hRgenI A kathA AjanA yugamAM paNa khUba rasathI ane lAbhapUrvaka vaMcAya che, te batAve che ke, vyakti ane vastu vacce ja pasaMdagI karavAnI hoya, te vyakti ja caDe, kema ke, pasaMdagI vyakti ja kare che. vastu vyakti mATe che, nahIM ke vyakti vastu mATe. AjanA jaDavAdo vyaktine vastu mATe batAvIne duniyAne dhAryo ghATa utAravA tAke che, ema khara. chatAM, te siddhAntanA piyera rUpa evA raziyAmAM paNa TaoNlsTaoNya i. jevA sAhityasvAmIo rasapUrvaka pAchA vaMcAya che. e batAve che ke, mAnavahRdaya chevaTe che tevuM ja che. tene prema anya mATe che; premapArA janone sAru ghasAI maravAne mATe te hadayamAM UMDI bhAvanA paNa che ja. A te kAyadA-kAnUna dvArA temAM bhAgye pheraphAra karI zakAya. garIbAI i0 guno nathI, paraMtu AvA mAnavaprema ke hRdayadharmane draha e mULa guno che. AvA premadharmanI sAkSAt vaphAdArInuM A kathAcitrA vAMcatAM apUrva saMtoSa ane AtmatRpti thAya che. bhAI gopALadAsanI A bIjI cepaDI mATe kAMIka lakhavAne miSe hyugonI A kyAnuM ciMtana-manana karavAnI je taka maLI, tene mATe AbhArapUrvaka, te mahAna mAnavakathAkAra mATenI A mArI kRtAMjali pUrI karuM chuM, 24-10-1963 maganabhAI desAI
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvanadharma kayo ! le mijharALya' A navalakathAe vivasAhityamAM kayAranuM sthAna meLavyuM che. navalakathA ane navalakathAkAra baMnenI zatAbdI UjavavAne A samaya che. A navalakathA vAMcIne ja mArA manamAM eka vicAra jAmyo te meM aneka ThekANe vAparyo che. dareka navalakathAmAM nAyaka nAyikA uparAMta eka maMgalamUrtinI paNa AvazyakatA hoya che. "le mijherAbla'mAM nAthaka upara potAnI kSamAyukta udAratAnI amITa asara pADanAra eka bizapa prAraMbhamAM AvIne gAyaba thaI jAya che. pharI enAM darzana te zuM, ullekha paNa maLe nahIM. ane chatAM e maMgalamUrti bizapanI asara AkhI vArtAmAM Akhara sudhI dekhAya che. ravibAbunI "ghare bAhire'mAM nAyaka nAyikAnA jIvana upara nata nayane animiSe AzIrvAda reDanArA adhyApaka e maMgalamUrti che. mahAbhAratamAM zrIkRSNa bhagavAna, vyAsa ane vidura e traNene ApaNe maMgalamUrti gaNI zakIe. rAmAyaNa mATe "kaThoragabha'sItAne Azraya ApanAra ane emanAM bALakonuM saMgApana karanAra vAlmIki pote ja maMgalamUrti che. A navalakathAne kAraNe eno nAyaka jo vAlajo aitihAsika vyakti jevo thaI gayo che. jIvanamAM sarvazreSTha zuM? trAjavAne aNizuddha kAnunI nyAya? ke mANasAInI apAra udAratA, kSamA ane prema? A vArtAmAM caLakatA polIsa oNphisara kAnUnamAM mAne che. tyAM e hAryo tyAre ene aNagamate udAratAne dharma svIkAravAne badale e AtmahatyA kare che. enI svadharma-niSThA ane enA dharmanI viphalatA baMne ApaNA hRdaya upara aMkAI jAya che. AvI vizvamAnya navalakathA uttama rIte gujarAtImAM ANI ApanAra mArA junA sAthI zrI. gopAladAsabhAIne hArdika abhinaMdana. 12-1063 kAkA kAlelakara
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAtrasUci [batAvelI pRSThasaMkhyAne sthaLe te te pAtra aMge mukhya mAhitI haze.] ura lebara : jIna vAlajIne thanAraDiyarane tyAM ApeluM nAma. pR. 254. uslAH chana vAlajInanA rUmAla upara u0 pheTa akSare joI meriyase kauseTanuM kalpaluM nAma. pR. 212. (juo uraeN phebara) ejhemA : thenAraDiyaranI nAnI dIkarI. pR0 263, 438, 466. e larasa : juo e. bI. sI. mitramaMDaLa. pR. 193, 332. epenIna thanAraDiyaranI moTI dIkarI. meriyasa upara bhAva rAkhe che. pR. 262, 278, 306, 346. e. bI. sI. mitramaMDaLa : paeNrisanuM eka krAMtikArI maMDaLa. chevaTe 183ranuM daMgala UbhuM karI nAza pAme che. meriyasa e maMDaLanA sabhyonA paricayamAM Ave che. pR. 191. kebIra H e. bI. sI. mitramaMDaLane sabhya. pR. 193, 332. kepheraka : e. bI. sI. mitramaMDaLane sabhya. meriyasa tene tyAM Azare pAme che. pR0 194, 199, 272, 332. kazipa : juo beTa. pR. 80. keseTa : phenTAInanI dIkarI; thanAraDiyarane tyAM ucheravA rAkhI hoya che. jIna vAlajIne tene tyAMnA trAsamAMthI choDAve che. meriyasa sAthe lagna kare che. pR. 35, 289. (juo zenA reDiyara, phenTAIna, meriyasa) sI. mAtA : pI-nA maThanI eka sAvI. tenA kaoNphinamAM saMtAI jIna vAlajIna maThanI bahAra nIkaLe che. putra 157 kahekesasaH Trina mineTa TeLakIne eka DAku, pR0 236, 262, 308. genaphaleTa : joTe (thenAraDiyare) bhIkha mAgavA dhAraNa kareluM beTuM nAma. pA. 217. voca H thanAraDiyarane nAnapaNathI lai dIdhela ane zerImAM rakhaData thayela chokaro. pA. 174, 265, 330, 380. cIbiyara H maeNsTrIna bApunI jagAe Avele nave gheradu. pA. 163. jhenTara : e. bI. sI. mitramaMDaLanA sabhya. pA. 196, 332. yUlara : peTrana mineTa ToLakIne eka DAku, pA. 236, 270, 308. cepa megyu : jIna vAlajInane maLatA dekhAvane hovAthI, chana vAlajIna dhArIne pakaDAyela De se. mI. meDalIna jAte jana vAlajana tarIke jAhera thaI, tene choDAve che. pA. 66. 20
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja: nAno gAruDI chokare. tene be krAMkane sikko jIna vAlajIne paDAvI lIdhe hoya che. pA. 27. jAvaTa : polIsa InspekaTara; na vAlajInanI bhALa meLavavA tenI pAchaLa paDanAra kaTTara pilIsa amaladAra. pA. 43, 337, 387, 398, 408, 417. chana kara : e. bI. sI. mitramaMDaLanA sabhya. pAM. 194. jana vAlajIna ? bhUkhe maratAM bahenanAM chokarAM mATe eka reTI coravA badala lazkarI vahANa upara ogaNIsa varSanI sajA bhogavIne chUTelo kedI. bizapa cArlsa milanA saMsargamAM Ave che. pA. 18, 355, 387. jIlenemanDa, male rAjabhakta buThThA sahastha. temanI nAnI putrI, karnala pinTamasa nAmanA peliyananA karnalane, temanI marajI viruddha paraNe che. tene putra meriyasa. pA. 175, 315, 413. (juo piTamarsI, meriyasa.) jeTa : DesIvALA makAnano muphalIsa bhADavAta- thanAraDiyara, judAM judAM nAma dhAraNa karI gujarAna calAve che. pA. 174, 206, 218. (juo nAraDiya jaoNlI : e. bI. sI. mitramaMDaLanA sabhya. pA. 15, 33ra. seM DesI jIna vAlajInanI buTTI ne karaDI (paeNrisamAM). pA. 282, 439. Dona alavAra jenTeTe (nAraDiyare) bhIkha mAgavA dhAraNa kareluM beTuM nAma. pA. 216. thinAraDiyara meTapharamelamAM vIzI calAvanAre. phenTAInanI dIkarI keseTane paisA laI ucheravA rAkhe che. jIna vAlajIne tene tyAMthI kaoNseTane choDAvI jAya che, ane te be vacce jhaghaDo UbhA thAya che. pA. 32, 250, 308, 398, 406. (juo jenTeTa) thanArDa thenAraDiyare meriyasa pAse chevaTe AvatAM dhAraNa kareluM nAma. pA. 462. (juo zenAraDiyara) nikeleTa : ma. jIlenamenDanA gharanI karaDI. pA. 453. papeThuA, sisTaraH ma. meDalInanA sevAzramanI sAdhvI. pA. 69. peTrana mineTa ke perisanA bhUgarbhamAM rahetA DAkuonI jANItI caMDALa-cekaDInuM ane te TaLakInuM bheguM nAma. pA. 236. pinTamarsI, kanalaH TaTyUnA raNakSetra upara maDadAM nIce dabAI gayele nepaliyanano amaladAra. thenAraDiyara tene bacAve che. moM. jIlenamaMDanI nAnI putrIne temanI marajI viruddha paraNe che. meriyasano pitA. pA. 98, 117, 180-3, 189. (juo chalenamenDa, meriyasa) phenTAIna : pirisamAM bhaNatA kaoNlejiyane phasAvelI yuvatI, kauseTanI mA. pA. 30, 250, phebano, pI: jenTeTe (nAraDiyare) bhIkha mAgavA dhAraNa kareluM khoTuM nAma. pA. 217.
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 phAve : jue phAzalave' DAsA, pA. 169, phezalave DAsA : ma0 gAmane gADAvALA, mAM, maiDalIna tene gADA nIcethI jAnane jokhame khacAve che. pachI pI. nA maDhamAM tene mALI tarIke nAkarIe rakhAve che. pA. 44, 147. phezalave, mAM : jIna vAlajIne dhAraNa kareluM nAma. pA. 282, * e. bI. sI. mitramaDaLaneA sabhya. pA. 194. kacalI : ahArela : e. bI. sI. mitrama`DaLanA sabhya, pA. 194, Aja, sAM. * leneACnDanuM bhADuM' udharAvanAra munIma, pA, 264, balijhA, bAI: jonDreTa (thenAraDiyare) bhIkha mAgavA dhAraNa kareluM' kheDuM nAma, pA. 216. bijhenela : eka DAku, thenADiyaranA sAgarIta, pA. 253. bizapa : (DI0 paragaNAnA) jIe marela. pA. 3. mugaiAM DeAsI : meriyasavALA makAnamAM rahetI ane bhADAnu' kAmakAja saMbhALatI DIsI, pA, 261, khulAkula : meAMmelanA rastA samAranAre, jIna vAlajIne dATelA khAne dhyA kare che. pA. 101, 253, 420. mepTisTAIna, zrImatI : bizapanI bahena. pA. 3. breveTa : eka DAku; juo peTrana mineTa. pA. 236, 270, 308, jIjA' : eka DAku, thenAraDiyarane sAgarIta. pA. 240, 262, 270, 308, breveTa : cepa methyunI sAme, te jIna vAlajIna che evI jubAnI pUranAra; lazkarI vahANa uparanA jIna vAlajInanA jANItA sAthIdAromAMnA eka. pA. 80. blonDA : la kolejaneA adhyApaka. meriyasane badale hAjarI purAvanAra leigalanu nAma rada kare che. pA, 197. mirela, mAM, cArlsa : DI. paragaNAnA bizapa, jIna vAlajInane udhdhAra karanAra, pA. 3. miliyA : eka DAku, thenADiyarane sAgarIta. pA. 240 saeNztAna : peTrana mineTa ToLakInI sAgarIta khAI, mAM, leneAnDathI pAtAne e bALaka thayAM che ema kahI paisA paDAve che. pA, 263. maiglAIra : bizapanI dAsI. pA. 3. melIna : ma. zaheramAM navA udyoga zarU karanAra. pachI meyara ane che. jIna vAlajIna ja che. peAlIsa inspekaTara na tenA upara vahemAya che. pA. 40, 467. sebApha : varjhananA pAdarIneA bhAI; seMTa sappAisanA devaLanA vaoNrDana, tenI mAraphata meriyasa peAtAtA pitAnI sAcI eLakha meLave che. pA. 179, 183-4, 274, 325.
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23 meriyasa, pinTamasa : rAjabhakta mAM normanDanI nAnI putrI nepoliyananA - karnala pinTamasa sAthe paraNuM hoya che, tene putra. pA. 174, 289, meMTapAne eka DAku, juo peTrana mineTa. pA. 236, 262, 268, 271, 308. leIgalaH e. bI. sI. mitramaMDaLanA sabhya. meriyasane badale hAjarI purAvatAM tenuM nAma rada thAya che. pA. 15, 332. le ke buka : moracAmAM bhaLele sarakArI jAsUsa. guMDe kalekesasa pote. pA. 338. lenera, kumArI H lakSamabarganA bagIcAmAM pharavA AvanAra jAvAniyAoe koseTanuM pADeluM nAma. pA. 208. uphAITa : perisane marahUra beMkara, jIna vAlajIne (mAM. meDalIne) tene tyAM potAnA paisA mUkyA hoya che. pA. 41; 9, 456, 467. leblAnka, mahAzaya H lakSamabarganA bagIcAmAM pharavA AvanAra juvAniyAoe pADeluM jIna vAlajInanuM nAma. pA. 208, 226, 447. zenIlaDayu : jue breTa. pA. 80. siplAIsa, sisTara H meM meDalInanA sevAzramanI sADavI. pA. 69. hazelu5, buddhI : kerIthanA pIThAnI mAlikaNa tyAM e. bI. sI. mitramaMDaLe mera raye hato. pA. 33ra.
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mijherAnTa C daridranArAyaNa
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ DI. paragaNAnA bizapa I. sa. 1806mAM 66 varSanI AdheDa vayanA ma. cArlsa mirela jyAre che. paragaNAnA bizapa (dharmAcArya)ne pade nimAIne AvyA, tyAre te nAnA zaheranA tathA paragaNAnA nAnA lokomAM, navA AvanAra vize harahameza bane che tema, sAcIkhoTI vAyakAe, ane gAmagapATAne khAsa bavaMDara macI rahyo. paraMtu zarUAtanI e badhI khaNakhede ane sAcIkhoTI carcAo I. sa. 1815mAM (eTale ke ma. mirevanA tyAMnA nava varSanA vasavATa bAda) bhulAvA lAgI hatI. koImAM te vAta kahevAnI ke yAda karavAnI paNa hiMmata have rahI na hatI. meM. mirala DI paragaNAmAM AvyA, tyAre temanI sAthe temanAM vRddha bahena zrImatI oNpTisTAina paNa hatAM. te temanAthI dasa varSa nAnAM hatAM. nokaracAkaramAM moM. mirelanA gharamAM zrImatI oNpTisTAinanI ja uMmaranI eka dAsI hatI; tenuM nAma meMgloira hatuM. zrImatI oNpTisTAina UMcI, pAtaLI, phIkI, paraMtu madhura, zAMta bAI hatI. te kadI suMdara na hatI, paraMtu satkRtyonI paraMparAnA ja banelA tenA jIvanane lIdhe tenA upara eka prakAranI ujajavaLa pAradarzakatA patharAI gaI hatI. tenAmAM zarIra karatAM AtmA ja vadhu pramANamAM ha; te narI chAyAnI ja banelI hatI; tenI moTI be AMkhe haMmezAM DhaLelI ja rahetI. - jANe AtmAne pRthvI upara rahevA mATenuM eka bahAnuM ! meMgloIra dAsI ThIMgaNI, jADI, gaura varNanI vRddha bAI hatI. kAmanI dhamAlamAM te haMmezAM hAMphatI ja rahetI. zarUAtamAM te doDAdoDa karyA karavAnA tenA svabhAvane lIdhe te hAMphatI rahetI, paraMtu pachI te kharekhara damane roga UpaDavAne kAraNe ja tenI dhamaNa cAlu rahetI. meM. mirela temanA hodA upara nimAIne pa0mAM AvyA, tyAre dharmAcArya mATenA AlazAna mahelamAM temane utAro ApavAmAM AvyuM.
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ le nirAlDa zAhI kAyadA-kAnUnathI niyata thayelA vidhi-krama anusAra temanuM svAgata karavAmAM AvyuM. kAraNa ke dharmAcArya bizapane hoddo philDa mArzala senApati pachIne ja gaNAya che. zaheranA meyare tathA pramukhe temanI prathama mulAkAta lIdhI; ane ma. mirele paNa senApati tathA subAnI mulAkAta lIdhI. 10nA dharmAcAryane mahela ispitAlane aDIne Avelo hato. te eka vizALa tathA bhavya imArata hatI. I. sa. 1712 nI sAlamAM dharmazAstronA eka prasiddha vidvAna jyAre DI0 paragaNAnA dharmAcArya nimAyA hatA, tyAre temaNe naryA paththarano A mahela banAvarAvyo hato. koI amIra-umarAvane chAje tevI te bhavya ImArata hatI. te makAnanI dareka vastu rAjazAhI hatI. moTI moTI kamAnavALA dIvAnakhAnAnA eraDA, suzobhita tathA susajijata sUvAnI oraDIo, dharmAcAryane darabAra bharavAne tathA kacerIne bhavya eraDe, ene AkhA makAnanI comera pharate suMdara vRkSonI ghaTAvALo bhavya bagIco, - e badhuM ja bAdazAhI hatuM. pAsenuM ispitAlanuM makAna sAMkaDuM ane nIcuM hatuM. tene upara eka ja mALa hato, ane AsapAsa nAno sarakho bagIco hato. mAM. mirele pitAnA Agamana bAda trIje divase ispitAlanI mulAkAta lIdhI. mulAkAta pUrI thatAM ma. mirele ispitAlanA vyavasthApakane pitAnA sAthe potAne tyAM AvavA vinaMtI karI. maherabAna sAheba, ApanI ispitAlamAM atyAre keTalA daradIo haze vAru?" "chavIsa jaNa, nAmavara." "meM paNa teTalA ja gayA hatA." "daradIonI pathArIo saMkaDAzane kAraNe ja aDoaDa goThavavI paDe che, nAmavara !" mArA lakSamAM paNa e ja vastu AvI hatI." ispitAlanA oraDAo vastutAe nAnI koTaDIo ja che, nAmavara! ane temAM pUratI tAjI havA AvI zakatI nathI." mane paNa ema ja lAgyuM hatuM." "uparAMta, jayAre sUryane prakAza nIkaLe che, tyAre sAjA thatA dardIone suryane taDake besavA mATe bagIco bahu nAno che." hamaNAM e ja mArA manamAM AvyuM hatuM." "vaLI, rogacALA cAle che tyAre, eTale jema ke A varSe TAIphaoNIDanA vAvara vakhate ane gayAM be varSa daramyAna lazkarI tAvanA vAvara vakhate,
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghaNI vAra ekI sAthe sA tenI kazI sUjha ja paDatI mane paNa e ja 66 << DI paragaNAnA bizapa . sA daradIo AvI paDatA; te vakhate zuM karavuM nahotI. " vicAra sphUryo hatA." Apa nAmavaranI zI AzA che?" A vAtacIta mahelanA nIcalA mALanA jamavAnA oraDAmAM thaI hatI. moM. mire thoDI vAra cUpa rahyA; pachI acAnaka ispitAlanA vyavasthApaka tarapha pharIne bAlyA : sAheba A oraDAmAM mAtra daradIonI pathArI ja rAkhavAmAM Ave, teA keTalI samAya vAru ?" " Apa nAmavaranA gamavAnA oraDAmAM ? " vyavasthApaka gUMgaLAte avAje bAlyA. javAbamAM moM. marela oraDAnI cAre tarapha najara karI, kaMIka mApa letA hoya, tathA gaNatarI karatA hoya ema lAgyuM. pachI potAnI jAta pratye ja bolatA hAya, tema te bolyA : " A oraDAmAM ja vIsa pathArI khuzIthI samAI rahe." pachI peAtAnA avAja 66 jarA moTo karIne te beAlyA : vyavasthApaka sAheba ! mAre Apane kaMIka kahevuM che. ahIM mane kazIka bhUla thayelI dekhAya che. tame pacIsa chavvIsa jaNa pAMca ke cha nAnI koTaDIomAM saMkaDAI rahe che; ane ame traNa gharaDAM Dosa mATe sATha jaNa samAI rahe teTalI meTI jagA IlAyadI rAkhavAmAM AvI che. tethI huM Apane kahyA karuM chuM ke, kaMIka bhUla thayelI che. huM ApanuM makAna lauM chuM ane Apa mAruM makAna leA. mane mAruM ghara soMpI do. A makAna ApanuM che." bIje divase chavvIsa garIba daradIonI pathArIo dharmAcAryanA mahelanA bhavya oraDAmAM gAThavAI gaI, ane dharmAcArya pete ispitAlanA makAnamAM cAlyA gayA. mAM. miralane dharmAcArya tarIke rAjya taraphathI 'paMdara hajAra DrAMkanI rakama maLatI hatI. je divase mAM, marela ispitAlanA makAnamAM rahevA gayA, te ja divase temaNe peAtAne maLatI rakamanuM aMdAjapatra taiyAra karI dIdhuM. te aMdAjapatranuM nAma 'mArA gharakharcanuM aMdAjapatra' evuM ApavAmAM AvyuM hatuM. paraMtu gharakharca mATe nakkI karelI mAtra eka hajAra fAMkanI rakama 1 krAMka = lagabhaga 60 navA paisA.
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mirAnDa sivAya, bAkInI badhI ja rakama keLavaNInI, garIbonI, kedIonI ane strIonI judI judI dharmAdA saMsthAonI madada mATe ja alaga karI devAmAM AvI hatI. je makAnamAM te rahevA AvyA tene nIcale mALa traNa oraDA hatA, ane uparane mALa traNa sUvAnI oraDIo hatI. te makAnanI pAchaLa nAne sarakhe bagIce hate. pelI be strIo uparane mALa rahetI, ane bizapa nIcale mALa rahetA. pahelA eraDAnuM bAraNuM zerImAM paDatuM hatuM. te temane jamavAne raDo hato. bIje temane sUvAne era hatuM, ane aMdarane trIjo oraDe te prArthanA-sthAna hatuM. te oraDAmAMthI bahAra AvavuM hoya, te sUvAnA oraDAmAM AvavuM paDe, ane sUvAnA oraDAmAMthI bahAra AvavuM hoya, te jamavAnA oraDAmAM AvavuM paDe. prArthanAnA eraDAne cheDe bhaMDAriyAmAM eka vadhArAnI pathArI rahetI. bizapanA mahemAnemAMthI koI rAtavAso rahevAnuM heya, te tene e pathArI maLatI. prArthanAnA oraDAmAM eka hATiyuM hatuM. tene sapheda kapaDAthI sajAvIne vedI banAvavAmAM AvI hatI. temanA tavaMgara bhaktoe eka sArI vedI mATe ghaNI vAra phALe ugharAvyo hato. paraMtu dareka vakhata bizape te paisA laIne garIbone ApI dIdhA hatA. te kahetA, "sArAmAM sArI vedI te, du:khI mANasane AvAsana ane madada maLatAM Izvarane dhanyavAda ApanuM tenuM hRdaya ja che." paNa amAre ahIM kahetA javuM joIe ke, mAMmaoNrelanI jUnI milakatamAMthI cha cAMdInI tAsako ane eka moTo kaDachI-camaco eTalAM vAnAM bAkI rahyAM hatAM. meMgloara te caLakatAM vAsaNone jamavAnA Tebala upara goThavI AnaMda pAmatI. bizapa Takera karIne kahetA ke. "cAMdInI thALImAM jamavAnuM mArAthI chUTI zake ema lAgatuM nathI." A uparAMta be rUpAnI dIvAdAnIe paNa bizapane temanAM dAdI taraphathI vArasAmAM maLI hatI. te darekamAM babbe mINabattI rahI zakatI. jayAre bahAranuM koI jamavA AvyuM hoya, tyAre meMgleira baMne dIvAdAnImAM mINabattIo saLagAvI Tebala upara mUkatI. bizapanA sUvAnA oraDAmAM ezIkA tarapha eka hATiyuM hatuM, temAM roja rAte meMgleira cAMdInAM vAsaNa mUkI detI. paraMtu te hATiyAnI kUMcIo kadI kADhI levAmAM AvatI nahi gharanA koI bAraNAne tALuM devAmAM AvatuM nahi. zerImAM UghaDatA bAraNAne pahelAM te tALAM nakUcA vagere badhuM hatuM, paraMtu bizape e badhuM lakhaMDa kADhI naMkhAvyuM hatuM. e bAraNuM khAlI ja vAsavAmAM AvatuM, ane
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ haDadhUta musAphara tyAM thaIne jo koI paNa mANasa game te samaye tene mAtra dhakelavAthI udhADI zake tema hatuM. zarUAtamAM to baMne strIo e sadA-ughADA bAraNAthI bahu gabharAI hatI, paraMtu bizape temane samajAvyuM ke, "tamArA oraDAne nakucA naMkhAvavA hoya to naMkhAva." aMte teo paNa bizapanI zraddhAmAM bhAgIdAra banI; kAMI nahi te bahArathI te tevI rIte vartavA lAgI. bizapa mAnatA ke, "vaidanA gharanuM bAraNuM kadI baMdha na karavuM joIe ane pAdarInA gharanuM bAraNuM haMmeza udhADuM rahevuM joIe." eka vakhata temaNe potAnI bahenane kahyuM: "bahena, pAdarIe kadI potAnA mAnavabaMdhu sAme sAvacetI rAkhavAno vicAra paNa na karavo joIe. sAme mANasa ApaNane je kAMI karaze te IvaranuM dhAreluM ja karaze; eTale ApaNe te koI Aphata ApaNA upara jhajhUmI rahelI lAge, tyAre IzvaranI ja prArthanA karavI. e prArthanA ApaNe sAru nahi, paNa ApaNA bhAI ApaNA nimitte kAMI khoTuM kAma karavA prerAya nahi te mATe." te evuM mAnatA ke, bahAranA bhayo ApaNA doSane kAraNe ja UbhA thatA hoya che, eTale kharI sAvacetI ApaNe ApaNAmAM rahelAM kAraNenI ja rAkhavI. haDadhUta musAphara sUryAsta pahelAM eka kalAka agAu, 1815nA okaTobara mAsanI zarUAtanA eka divasanI sAMje pagapALA musApharI karate eka mANasa vinA nAnA zaheramAM dAkhala thayo. je thoDAka rahevAsIo te vakhate potAnAM bArI-bAraNAM AgaLa hatA, teo tene eka khAsa jAtanI ciMtAbharI najare nIrakhI rahyA. tenI UMcAI madhyamasaranI hatI; tenuM kAThuM majabUta tathA piMDI bharAvadAra hatI. tene jotAM ja ema lAge ke tenAmAM asAdhAraNa baLa bhareluM che. tenA hAthamAM eka gaThThAdAra daDo hato ane pITha pAchaLa navo tathA pUra bharelo lAgato yo nAkhela hato. te sivAya tene badho dekhAva pUrepUro cIMtharehAla hatA; ane paraseve, pagapALA musApharI, tathA roTIne kAraNe te dekhAva bihAmaNo thaI javAmAM kasara rahI na hatI.
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ le sijherAha koI tene oLakhatuM na hatuM. kadAca te A zaheramAMthI mAtra pasAra ja thato hato. teNe AkhA divasa cAlacAla karyuM haze; kAraNa ke te ghaNuM thAkI gayelA lAgatA hate, tathA jyAM pANI dekhe tyAM pIdhA karatA hatA. cAlatA cAlatA te sIdhA polIsathANe pahoMcyA. aMdara jaI te pAeka kalAka bAda bahAra nIkaLyA. bAraNA pAse eka peAlIsa UbhA hatA, tene teNe TopI utArI salAma karI. peleA tene kaze javAba vALyA vinA ja tenI sAme tAkIne joI rahyo, ane pachI aMdara cAlyA gayA. te samaye DImAM eka jANItI vIzI hatI. A musAphara tyAM gayA ane aMdara dAkhala thayA. badhI bhaThThI peTAvelI hatI, ane bhaDabhaDATa agni saLagI rahyo hatA. bAraNuM UghaDavAno avAja AvatAM vIzIvALA tavA uparathI najara khaseDayA vinA ja bAlyA, "zuM joIe, sAheba ?" vALu ane pathArI." musAphare javAba Apyo. 66 hAjara che sAheba." ATaluM bAlI vIzIvALAe musAphara tarapha UMcI najara karI ane tene eka najare nIrakhI laIne umeryuM, "paisA rokaDA." pelAe cAmaDAnI eka vajanadAra kothaLI leMghAnA khissAmAMthI kADhIne batAvatAM jaNAvyuM, "paisA hAjara che." "huM paNa tamArI sevAmAM hAjara chuM." vIzIvALAe javAba ApyA. "vALunuM jhaTa taiyAra thazene ? " abaghaDI !" 66 66 musAphara tApavA mATe pITha pheravIne beTho ke tarata ja vIzIvALAe khissAmAMthI pensila kADhIne bArI pAsenA Tebala upara paDelA chApAmAMthI eka khUNA phADayo ane beeka lITI lakhI nAkhI. pachI eka nAne cheAkaro ke je raseADAnuM tathA pherAphAMTAnuM badhuM kAma karatA hatA, tene te kaTako gaDI karIne ApyA ane tenA kAnamAM eka be zabda kahyA. pelA tarata thANA tarapha doDayo. musAphTe AmAMnuM kazuM joyuM na hatuM. thADI vAre te vALunI pharIthI tAkIda karavA jatA hatA, tevAmAM pelA ThAkaro hAthamAM kAgaLa sAthe pAche Avyo. vIzIvALAe IMtejArI sAthe temAMneA javAba vAMcyA ane tarata pelA musApharane saMbodhIne kahyuM, tamAre mATe huM jagA karI zakuM tema nathI, sAheba ! " 66 pelA mANasa ardho pAchA vaLIne bolyA, " kema vaLI ? tamane ema lAge che ke huM tamArA paisA ghAlI jaIza ? tamAre paisA agAuthI joIe che? mArI pAse paisA rokaDA che. '
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ haDadhUta musAphara "mArI pAse jagA nathI." "huM tabelAmAM paDI rahIza." e nahi banI zake, tabelAmAM paNa khAlI jagA nathI." "are, mALiyA upara ke gaMjImAM paNa ekAda khUNo khAlI haze te cAlaze; paNa te badhuM vALu pachI joI levAze." "huM tamane vALa paNa nAha ApI zakuM." A javAba vIzIvALo evA dhImA paNa makkama avAje bolyo hato ke pelo jhaTa a Ubho thaI gayo. "nakAmI mAthAjhIka javA do. huM bhUkhathI adhamUo thaI gayo chuM. huM savArathI paga upara ja chuM ane batrIsa gAu cAlyo chuM. mAre rokaDA paisA ApavAnA che, ane huM khAvAnuM mAnuM chuM." vIzIvALo have nIco namyo ane tenA kAna pAse moM lAvIne evI rIte bolyo ke, pele camakI UThayo : " jAya che ke nahi ?" musAphara kAMIka javAba ApavA moM ughADe tyAra pahelAM vIzIvALo bolyo, "basa cUpa rahe. tAruM nAma zuM che te kahuM? jIna vAlajIna. have tuM koNa che te kahI batAvuM? tane dekhIne ja mane vahema gayo hato. meM tarata thANAmAM puchAvyuM. ane jo A javAba. tane vAMcatAM AvaDe che?" ATaluM kahI teNe pelo kAgaLa tenA hAthamAM mUkyo. pelAe tenA upara najara nAkhI. vIzIvALAe kSaNavAra cUpa rahIne umeryuM, "mane kaI sAthe jhaghaDavAnI Teva nathI, mATe maherabAnI karIne cAlato thA." musAphara Ubho thayo; potAno jhoyaNo teNe khabhe nAkhyo ane cAlavA mAMDayuM. apamAnita thayelA khinna mANasanI peThe te sIdhe raste paga laI jAya tyAM javA lAgyo. teNe pAchA vaLIne joyuM hota, to te joI zakyo hota ke, te daramyAna ghaNA loko vIzIvALAne vIMTaLAI vaLyA hatA, ane bAraNAmAM Ubho rahI vIzIvALo tenI tarapha AMgaLI karIne gaMbhIratAthI kAMIka kahI rahyo hato. e saunI vyAsa ane zaMkAbharelI najara uparathI kahI zakAya ke, tenuM Agamana thoDA ja vakhatamAM AkhA gAmanI vAtacItano viSaya banI rahevAnuM hatuM paraMtu teNe e kazuM joyuM nahi; kAraNa ke du:khI loko kadI pAchuM vaLIne jotA nathI. teone khAtarI hoya che ke, kamanasIba temanI - chaLa AvatuM ja hoya che. Ama ne Ama keTalIya vAra ajANI zerIomAM rakhaDayA pachI, acAnaka tene bhukhanI pIDA pharI UpaDI AvI. moTI vIzImAMthI to tene jAkAro
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke sijherAla jaI pahoMcavAnA saLagAvAtA tenI maLyA hatA, have koI jevI-tevI nAmanI vIzImAM paNa teNe vicAra karyo. najara pheravIne jotAM eka jagAe dIvo najare paDo. pAse jaIne joyuM to tyAM pIThuM tathA vIzI bhegAM hatAM. vIzIvALAe tene vALu tathA pathArInI sagavaDa ApavAnuM kabUla karyuM eTale te peAtAnA jhoyaNA nIce utArI, thAkathI sUjI gayelA peAtAnA paga devatA pAse zekatA beTho. keTalAka leka dArU pItA eka meja pAse beThA hatA; te tene tArkI tAkIne jevA lAgyA. eTalAmAM temAMthI eka jaNa UThayo. te thADA vakhata pahelAM ja pelI mATI vIzInA tabelAmAM potAnA ghADo bAMdhavA gayA hatA. teNe tyAM navA AgaMtuka viSe thatI vAto sAMbhaLI hatI. teNe vIzIvALAne chUpA izAro karI bAjue bolAvyo ane tenA kAnamAM kaMIka kahyuM. vIzIvALA tarata pelA musAphara pAse gayA ane tenA khabhA upara jorathI hAtha mUkIne bAlyA, "alyA eya, UTha, ahIMthI cAlatI pakaDa. musAphara nirAMte eka prakAranA vicAravaMToLamAM paDayo hateA, te jhabakI UThayo. teNe dhImethI pUchyuM, " hA, tame paNa jANyuM lAge che? "" . 64 * 99 hA. te mAre kayAM javuM?" "" bIje kayAMka. pelAe tarata peAtAnA thelA ane daDA upADI cAlatI pakaDI te bahAra nIkaLyA ke tarata keTalAka cheAkarAo ke je tenI pAchaLa pAchaLa AvyA hatA ane tenI rAha jotA UbhA hatA, temaNe tenA upara patharA pheMkavA mAMDayA. pelAne khunnasa bharAI AvyuM ane te daMDo vIMjhatA evA te temanA upara taDayo ke chekarA raphucakkara thaI gayA. thoDe dUra jatAM jelakhAnAne daravAjo AvyA. teNe aMdaranA ghaMTanI dorInA cheDo kheMcyo. daravAjAnI nAnI bArI UghaDatAM ja musAphare namratAthI TopI UMcI karIne kahyuM : 46 * jelara sAheba. maherabAnI karI daravAjo kholIne mane eka rAta aMdara sUvA dezo ?" aMdarathI javAba Avyo, " beTamajI, jela e kaMI vIzI nathI : pahelAM kazuM parAkrama karIne keda pakaDAI jA, eTale hu' daravAjo kholIza.' "" musAphara have eka nAnI zerImAM dAkhala thayA. tenI baMne bAju nAnA bagIcA hatA. temAMnA ekamAM teNe eka nAnuM sarakhuM makAna joyuM. tenI bArImAMthI prakAza Avato hato. teNe bArInA kAcamAMthI aMdara joyuM te dheALelo moTo eraDo hatA. khurazI upara eka cAlIseka varSanA puruSa peAtAnA DhIMcaNa 66 44
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ haDadhUta musAphara upara eka bALakane laIne beTho hato. pAse bIjI khurazI upara juvAna umaranI eka strI bIjA bALakane dhavarAvatI hatI. bApa hasato ho, bALaka hasatAM hatAM ane mAnA mAM upara paNa madhura smita patharAI rahyuM hatuM. A dekhAva e vAtsalyabharyo hato ke AzAbharyA hRdaye, musAphare bAraNA upara dhImethI TakorA mAryA. te koIe sAMbhaLyA nahi eTale teNe bIjI vAra TakarA mAryA. trIjI vArane Takore pAta Uyo; ane phAnasa hAthamAM laI bAraNA pAse Avyo. "mApha karajo, sAheba," musAphare kahyuM. "paNa paisA laIne Apa mane thoDuM khAvAnuM Apazo tathA bahAranI oraDImAM eka rAta paDI rahevA dezo?" tame koNa che?" "huM baMdarethI Avyo chuM, ane Akho divasa cAlyo chuM. alabatta, huM paisA ApIza." paNa tame vIzImAM kema jatA nathI?" tyAM jagA nathI." "are, e te kaMI vAta che ? Aje nathI bajArane divasa ke nathI meLAne divasa." | musAphare thoDIka AnAkAnI sAthe umeryuM, "koNa jANe zAthI, paNa teNe nA pADI." te pachI, zuM nAma, - phalANI vIzImAM gayA hatA?" musApharanI mUMjhavaNa vadhatI cAlI. teNe totaDAte avAje kahyuM, "teNe paNa nA pADI." gharadhaNIne cahero have ekadama badalAvA lAgyo. teNe AgaMtukane pagathI mAthA sudhI nIrakhIne joyo, ane pachI tarata phAnasa nIce mUkI, bhIMta uparathI baMdUka hAthamAM laI tenA tarapha tAkIne pUchyuM, "tuM pelo te nathI ne?" tenI strI paNa have saphALI UThI ane baMne bALakone hAthamAM laI pati pachavADe bharAIne phATelI AMkhe AgaMtuka tarapha javA lAgI. A badhuM eTaluM jhapATAbaMdha banI gayuM ke, pelo musAphara DaghAI gayo, gharadhaNIe trADa nAkhIne kahyuM, "bhAga, cAlatI pakaDa." dayA karIne pANIne eka pyAlo..."
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ le sijherA "baMdUkanI goLI!" Ama kahI teNe tarata jorathI bAraNuM baMdha karI dIdhuM ane aMdara be AgaLA caDAvI dIdhA. rAta have jhapATAbaMdha AvI pahoMcI hatI ane kaDakaDatI ThaMDI bacakAM bharatI hatI. thoDe dUra teNe bIjA bagIcAmAM eka nAnI jhUMpaDI jevuM kaMIka joyuM. tenuM bAraNuM bahu nIcuM hatuM. teNe dhAryuM ke rastA samAranArA rastAnI bAjue nAnAM jhuMpaDAM UbhAM kare che temAMnuM eka haze rAte temAM koI hoya nahi, eTale TADhamAMthI te bacAze ema mAnI te hiMmata karIne saLiyA oLaMgI bagIcAmAM peTho ane bevaDe vaLI jhUMpaDAmAM ghUsyo. aMdara ThIka hUMphALuM lAgyuM. tyAM parALanI pathArI jevuM paNa bichAvela hatuM. tenA upara te ADo paDyo. te eTalo badho thAkyo hato ke potAno jhoyaNa utAravA paNa na bhyo. paNa pachI tenA baMdha tene khUMcavA lAgyA eTale te jarA UMco thaI tene choDavA lAgyo. eTalAmAM bAraNA pAse eka kharA ghuraghurATa je avAja tene saMbhaLAyo. teNe najara UMcI karI, to bahAra eka zikArI kUtarAnuM rAkSasI moTuM joyuM. tene tarata samajAI gayuM ke, A te te kUtarA mATenuM gholakuM hatuM ane have tenA jaDabAmAMthI bacIne bahAra nIkaLavuM e eka bhAre vAta hatI. potAne daMDe UMco karIne tathA jhoyaNAne DhAla tarIke vAparIne te bahAra to nIkaLyo paNa daramyAna tenA kapaDAnAM bAkorAM vadhAre pahelAM thayAM. te have zaheramAMthI bahAra nIkaLyo hato ane mAthuM nIcuM rAkhIne AgaLa vadhye jato hato. thoDI vAramaM caMdra UgavAno thayo tyAre jhAMkhA prakAzamAM dUra sudhI najara karatAM tene eka paNa jhADa ke jhUMpaDuM kAMI ja na dekhAyuM. eTale ThaMDIthI kamakamate te zahera tarapha pAcho pharyo. daravAjo baMdha thaI gayo hato, tethI thoDe dUra killAnI bhIMtanA eka gAbaDAmAMthI te aMdara peTho. zaheranA koI rastAne te bhemiyo na hato. eTale jema sUjhayuM tema te cAlavA lAgyo. acAnaka mukhya devaLanuM zikhara tenI najara sAme UMcuM thatuM dekhAyuM. tenA sAmuM joI teNe mukko ugAmyo, ane pachI tenA daravAjA pAsenA paththaranA bAMkaDA upara te besI paDyo. thoDA vakhata bAda eka vRddhA te devaLamAMthI nIkaLI. teNe aMdhArAmAM tene Ama sUtelo joIne pUchayuM, bhAI, ahIM zuM kare che?" pelAe jarA kaThoratAthI khanasabhale avAje javAba Apyo, "DesImA, jue che ne, ke huM ahIM sUto chuM." "A paththara upara?"
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ paraNe ogaNIsa varSa sudhI huM lAkaDAnA pATiyA upara sU chuM; have Aje paththara maLe che, vaLI." tuM zuM lazkaramAM hato?" hA." "tuM vIzImAM kema nathI ja ?" "mArI pAse paisA nathI." "arere, mArI pAse atyAre cAra phadiyAM ja che." "lAvo, eTalA to eTalA." pelAe paisA laI lIdhA. DosIe jaNAvyuM, "eTalA vaDe tuM kaI vIzImAM te nahi ja rahI zake, chatAM prayatna karI jo. A kaDakaDatI ThaMDImAM tuM AkhI rAta ahIM zI rIte gALI zakaze? tuM bhUkhyo paNa haze. koI dayA lAvIne kadAca tane gharamAM leze." meM badhAM bAraNAM ThokI joyAM che." "pachI?" "badhethI mane hAMkI kADhavAmAM Avyo che." pelI bhalI bAIe tenA khabhA upara hAtha mUkIne bizapanA mahela pAsenA nAnA makAna tarapha AMgaLI karIne kahyuM, "te badhAM bAraNAM ThokI joyAM haze, paNa peluM bAraNuM ThokaryuM che?" "nA." "tuM te bAraNuM ja Thoka." paroNa ATha vAgI gayA hatA. vinA bizapa zaheramAM divasanuM kAmakAja paravArI, ghera AvI gayA hatA, ane sUvAnA oraDAnA Tebala AgaLa besI, pote AraMbhelo graMtha kAgaLanA nAnA-moTA TukaDAo upara lakhavAnA kaMIka agavaDabharyA kAme vaLagyA hatA. temanA DhIMcaNa upara eka moTuM pustaka ughADuM mUkeluM hatuM. vakhata thatAM, meMgloIra rojanI rIte vALa mATe hATiyAmAMthI tAsaka vagere levA AvI. potAnI bahena vALu mATe potAnI rAha jotI beThI haze ema mAnI, bizapa thoDI vAra bAda cepaDI
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mijharAkSa baMdha karIne UDyA ane jamavAnA oraDAmAM AvyA. te vakhate meMgloira je AvezathI tathA UMcA svare zrImatI oNpTisTAinane kaMIka saMbhaLAvI rahI hatI, te uparathI bizapane samajI jatAM vAra na lAgI ke, AgalA bAraNAnAM sAMkaLa-nakucAnI ja vAta thAya che. vAta ema banI hatI ke, meMglora te sAMje vALa mATe kAMIka kharIdavA zaheramAM gaI hatI. tyAMthI te eka bhayaMkara bhAmaTA zaheramAM AvyAnI vAta sAMbhaLI lAvI hatI : "e bhAmaTo bhAre khUnI mANasa che ane koI paNa vIzIvALAe potAne tyAM tene eka rAta paNa rahevA devAnI hiMmata karI nathI. tyAra pachI paNa gAmamAM kyAMka te pharyA kare che. Aja rAte jarUra kyAMka khUna, cerI ke lUMTa thaI besavAne pUro saMbhava che. badhA loko veLAsara bAraNAM barAbara baMdha karIne sAvadhAna thaI gayA che, paNa ApaNe ahIM mukhya bAraNAne sAMkaLa, nakUco kAMI ja nathI. nAmavara je rajA Ape, te huM luhArane abaghaDI bolAvI lAvuM, ane AjanI rAta puratI to sAMkaLa naMkhAvI dauM. nAmavarane haMmeza 'aMdara Avo' ema ja bolavAnI Teva che; ane madharAteya sAMkaLa vagaranuM A bAraNuM ughADavA mATe koIne rajA mAgavAnI jarUra paDe tevuM zuM che ?" bizapa khurazImAM AvIne beThA tyAM sudhImAM A AkhI vAta temanA kAne paDe te rIte laMbAvIne saMbhaLAvI devAmAM AvI. ane te ja kSaNe mukhya bAraNA upara koIe jorathI lAkaDI vaDe Takoro mAryo. "aMdara Ave," bizape kahyuM. enI sAthe ja jANe koIe jorathI dhakko mArIne ughADI nAkhyuM heya tema bAraNuM UghaDI gayuM, ane ApaNe agAu joyelo pelo musApharI oraDAmAM dAkhala thayo. meiramAM te cIsa pADI UThavA jeTalAya hoza na rahyA. zrImatI oNpTisTAina paNa bhayathI coMkIne ardhA UbhI thaI gaI. bizape pitAnI zAMta najara AgaMtuka upara TheravI; paNa te kazuM pUche te pahelAM te pelAe pitAnA daMDA upara baMne hAtha TekavI vArApharatI baMne prauDha strIo tathA vRddha puruSa tarapha najara karI laIne, moTe avAje saMbhaLAvI dIdhuM - "mAruM nAma jIna vAlajIna che. lazkarI vahANa upara kedI-gulAma tarIke ogaNIsa varSa sajA bhogavIne huM cAra divasa upara ja chUTyo chuM; ane paTava javA nIkaLyo chuM. Tula baMdara choDayA pachI cAra divasa meM cAla cAla karyuM che, ane Aje batrIsa gAu cAlyo chuM. sAMjanA A
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 paraNe zaheramAM AvatAMveMta huM vIzImAM gayo hato, paNa mArA pILA paravAnAne kAraNe mane tyAMthI tageDI kADhayo che. e paravAne mATe dareka thANe batAvavAno hoya che. bIjI vIzImAMthI paNa mane e ja kAraNe jAkAro maLe che. ane ema ja jayAM jyAM gayo tyAM banyuM che. meM khetaro bhaNI khullAmAM paDI rahevAne vicAra karyo, paNa vAdaLa gherAyelAM che eTale varasAdanI bIke huM zaheramAM pAcho pharyo chuM. devaLa pAsenI eka chATa upara huM sUto hato, tevAmAM eka bhalI bAIe mane tamAruM ghara batAvIne kahyuM ke, " tyAM jA, ane te gharanuM bAraNuM Thoka.' A kaI jAtanuM makAna che? tame vazI rAkhe che? mArI pAse paisA che. ogaNIsa varSa vahANamAM kedI tarIke majUrI karIne huM 109 kUka kamAyo chuM. huM bahu thAkyo chuM ane mane kakaDIne bhUkha lAgI che. tame mane AjanI rAta rahevA deze?" meira bAnu," bizape kahyuM, " Tebala upara bIjI tAsaka mUko." pele jANe samajyo na hoya tema traNa DagalAM AgaLa vadhIne meja uparanA dIvA pAse Avyo; tathA pitAnA khIsAmAMthI eka pILo paravAno kADhIne bolyo, "thobhe, thobhe; juo, A mAro paravAne. mane vAMcatAM AvaDe che; vahANa upara kedIo mATe nizALa hoya che, temAM jemane zIkhavuM hoya tene lakhatAM-vAMcatAM zikhavADe che. sAMbhaLe, emAM lakhyuM che"jIna vAlajIna, sajA pUrI thavAthI chUTele gunegAra; rahevAsI - no. vahANa upara ogaNIsa varSa sajA bhogavI che: ghara phADI lUMTa karavA badala pAMca varSa, ane cAra vakhata nAsA chUTavAno prayatna karavA mATe cauda varSa. mANasa bhAre jokhamakAraka che." A paravAnAne kAraNe badhAe mane hAMkI kADhayo che. tame zuM mane rahevA deze? A vIzI che? mane khAvAnuM tathA sUvAnuM maLaze ? ahIM paDakhe tabelA jevuM kAMI che?" "meglora bAnu," bizape kahyuM, "tame prArthanAnA oraDAnA bhaMDakiyAnI pathArI upara navI cAdara bichAvajo." bane strIo bizapanI AjJAnuM pAlana karavAmAM pAchuM jue tema na hatI. meMgloara badhuM taiyAra karavA tarata oraDAnI bahAra nIkaLI gaI. bizape pelA tarapha pharIne kahyuM ---- beso ane jarA sAMsatA thAo, sAheba. ApaNe hamaNAM ja vALu karavA besIe chIe; ane vALanuM paravArIza tyAM sudhImAM tamArI pathArI taiyAra thaI jaze." * Are 65 rUpiyA.
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mirAnDa Ane artha have pelAnA samajavAmAM Avyo. tenA caherA upara atyAra sudhI je kALI khinnatA ane kaThoratA chavAI rahyAM hatAM, temanuM sthAna have dimUDhatA ane harSanI ujajavaLatAe lIdhuM. te gAMDAnI peThe kheMcAte avAje bolyo, "sAcI vAta? sAcI vAta? tyAre tame mane, gunegArane, hAMkI kADhavAnA nathI paNa vALu tathA cAdaravALI pathArI ApavAnA che? ogaNIsa varSathI huM bichAvelI pathArImAM sUto nathI. tame koI sArA mANasa lAgo cho. mane tame "sAheba" kaho cho; paNa ATalAM varSa ka" sivAya bIjuM koI nAma meM sAMbhaLyuM nathI. tamane huM barAbara paisA cUkavIza; are, tame kaheze teTalA paisA ApIza. mArI pAse 109 phaka che. tame bahu lAyaka mANasa che. tame vIzIvALA che, kharuM ne?" "huM te A gharamAM rahetA eka pAdarI che." pAdarI ! kevA bhalA pAdarI ! to te tame mArI pAsethI paisA paNa nahi levAnA, kharuM?" nA, jI; tamArA paisA tamArI pAse ja rAkho. tamane e 109 kUka kamAto keTalAM varSa lAgyAM hatAM?" egaNIsa varSa." "ogaNIsa varSa !" kahI bizape UMDe nisAso nAkhyo. pele eka khUNAmAM pitAne jhoyaNo tathA daMDo mUkIne bolyo, "haju mArI pAse pUrepUrI rakama che. cAra divasamAM meM phakta 25 sU kharcA che; paNa te huM grA) pAse gADAmAMthI gUNo utAravAnI majUrI karIne kamAyo hate." bizapa have khulluM raheluM bAraNuM baMdha karavA UThayA. evAmAM meMgleira eka vadhu tAsaka tathA camacA vagere Tebala upara mUkavA AvI. e tAsaka jema bane tema sagaDI pAse ja mUko, maeNgleira bAna," bizape kahyuM. ane pachI AgaMtuka tarapha karIne te bolyA, "Apsa parvata upara rAtane pavana bahu tINo hoya che, ane tamane ThaMDI lAgatI haze, sAheba." jeTalI vakhata bizapa pitAnA mRdu gaMbhIra avAje "sAheba" zabda bolatA, teTalI vakhata pelAnuM moM ujAsabharyuM thaI jatuM. 'A dIvAnuM ajavALuM bahu jhAMkhuM paDe che," bizape meMgloara tarapha joIne kahyuM. meMgloira samajI gaI ane abharAI uparathI rUpAnI be dIvAdAnI laI AvI tathA temane saLagAvIne Tebala upara mUkI gaI. # 100 su = 1 kAMka. 25 sU eTale lagabhaga 14 navA paisA. zas .
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ paraNe "pAdarI sAheba," pelo bolyo, "tame bahu bhalA che, ane mAre tiraskAra karatA nathI. tame mane dastanI peThe satkAro cho, ane mAre mATe Tebala upara dIvAdAnI mukAyo che. paNa huM koNa chuM tathA kyAMthI AvuM chuM te meM tamArAthI chupAvyuM nathI." bizapa tenI bAjue ja beThA hatA. temaNe tenA hAthane dhImethI sparza karIne kahyuM, "tame koNa cho te mane kahevAnI jarUra nahatI. A bAraNAmAM praveza karanArane nAma che ke nahi te puchAtuM nathI, paNa tene kaMI jarUra che ke nahi te ja puchAya che. tame thAkyA chA, bhUkhyA che ane tarasyA cho, eTale A gharamAM tame AvakArapAtra che. vaLI te badala mAre AbhAra mAnavAnI jarUra nathI; tema ja huM tamane mArA gharamAM AvavA dauM chuM ema paNa tamAre mAnavAnuM nathI, kAraNa ke, A ghara che jene AzarAnI jarUra che, tenuM ja che." daramyAna meglora bApue vAyunuM pIrasavA mAMDayuM hatuM. pele bhukhALavAnI peThe khAvA maMDI gayo. vALuM pUruM thayA pachI te acAnaka bolI uThayo, "pAdI sAheba, mAre mATe te A badhuM khUba ja sAruM che; paNa mAre kahevuM joIe ke, vIzImAM beThelA gADAvALA ke jemaNe mane temanI sAthe jamavA dIdho nahi, teo tamArA karatAM sAruM khAtA haze." zrImatI bepTisTAInane pelAnI A vAtathI jarA khoTuM lAgavA jevuM thayuM. paNa bizape tarata javAba Apyo, "teo mArA karatAM kAma paNa vadhAre kare che ne?" nA, nA," pelAe kahyuM. "teonI pAse paisA vadhAre hoya che. tame garIba cho e mane cakhuM dekhAya che, kadAca tame pAdarI sAheba paNa nahi he; temanA hAtha nIcenA koI mANasa hazo. paNa bhagavAna ne nyAyI hoya, te tamane jarUra pAdarI sAheba banAvavA joIe." bizape javAba Apyo, "bhagavAna te mArI bAbatamAM vadhAre paData nyAyI banyA che." pachI eka kSaNa vAra rahIne te bolyA, "jana vAlajIna sAheba, tame "paTa' tarapha jAo cho kharuM ne?" mAre tyAM javuM paDe tema che." DI vAra pachI teNe umeryuM, "mAre kAle divasa UgatAM ja nIkaLavuM joIe. rasto bahu vasamo che; ane rAte TADha paDe che, teTalo ja divase tApa paDe che." le mi0 - 2
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mijherAlDa - bizapa pote krAMtinA divasamAM kuTuMbanI thayelI pAyamAlI daramyAna peTa - tarapha ja rahyA hatA, tathA hAthe majUrI karIne gujarAna calAvatA hatA. te vAta kahIne temaNe te tarapha kayA kayA dhaMdhA cAle che tathA tyAM kevuM kevuM kAmakAja - maLI rahe che tenI vAta upADI. paNa pelAne sudhAravAnA ke koI kAme lAgavAnA upadezane eka harapha paNa na uccAryo. zrImatI bepTisTAina De evA koI upadeza-prakaraNanI ja AzA rAkhI rahI hatI, paNa tevuM kazuM ja temaNe na karyuM. - thoDI vAra bAda AgaMtukane UMghe rAte joI, bizape eka mINabattI pitAnA hAthamAM lIdhI ane bIjI tenA hAthamAM ApIne kahyuM, "A sAheba, huM tamane tamArI sUvAnI jagA batAvuM." - pelAe potAne jhoya ane daMDa upADI lIdhA. prArthanAnA oraDAnA bhaMDakiyAmAM pathArI hatI, tyAM bizapanA sUvAnA oraDAmAM thaIne javAnuM hatuM. teo tyAM thaIne pasAra thatA hatA, tyAre meMgleira ozIkA taraphanA hATiyAnI TopalImAM cAMdInA vAsaNa mukatI hatI. mane AzA che ke tamane sArI UMgha Avaze," bizape kahyuM, "savAre jatA pahelAM tame amArI gAyanuM tAjuM dUdha pItA jajo." "bahu sAruM, pAdarI sAheba." ema kahI te nAkanA phUMphADAthI mINabattI elavIne, paherele kapaDe ja pathArImAM paDyo ane thoDI vAramAM ghasaghasATa UMdhI gayo, : mukti ane baMdhana aDadhI rAte jIna vAlajIne jAgI UThayo. te brIDanA eka garIba kheDUta kuTuMbamAM janmyo hala. nAnapaNamAM tene nizALe mUkyo na hato, ane moTapaNe te phevaDamAM kaThiyAre banya, nAnI vaye ja te mAbApa vinAne banyo hato : mA rogamAM sAravArane abhAve marI gaI, ane bApa lAkaDAM kApatAM jhADa uparathI paDIne marI gayo. jana vAlajIna mATe je kAMI bAkI rahyuM te sAta bALakovALI eka vidhavA moTI bahena. bahene jIna vAlajInane ucherI meTo karyo ane pitAne pati jIvate have tyAM sudhI tenuM pAlana karyuM. jyAre tene te gujarI gayo,
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ mukti ane baMdhana tyAre sAta bALakomAMnuM sauthI moTuM ATha varSanuM hatuM, nAnuM eka varSanuM hatuM, ane jIna vAlajIne hamaNAM ja pacIsa varSe pahoMcyo hato. pitAne ucheranAra bahena ane tenA kuTuMbanuM gujarAna calAvavAne bhAra have tene mAthe Avyo. lAkaDAMnI mosamamAM te rojanA 18 sa (lagabhaga dasa navA paisA) kamAte. te uparAMta laNavAnI ke bIjI je kAMI majurI maLe te paNa karate. tenI bahena paNa kAmakAja karatI; paNa sAta sAta chokarAM laIne te keTaluMka karI zake? kaMgAliyata e AkhA kuTuMbane dhIme dhIme gheratI ane gUMgaLAvatI jatI hatI. eka ziyALo kharAba Avyo ane jIna vAlajIna kAma vinAne tathA kuTuMba roTI vinAnuM thaI gayuM. roTI vinAnuM eTale zabdaza: roTI vinAnuM, ane sAta chokarAM ! ravivAranI eka rAte devaLanA cogAnamAM AvelA bhaThiyArakhAnAne mAlika pathArImAM sUvA jato hato, tevAmAM dukAnanA zerI taraphanA kAcanA bAraNAmAM koIe jorathI ghA karyo. te tarapha jaIne teNe joyuM to phATelA kAcamAMthI eka hAtha aMdara peTho hato ane pAMuroTI upADato hate. bhaThiyAre doDate bahAra Avyo. cAra jorathI nATho paNa bhaThiyAre tene pakaDI pADyo. core roTI pheMkI dIdhI hatI paNa tenA hAthamAMthI lohI dadaDatuM hatuM. te jIna vAlajIna hatA. e badhuM 1795mAM banyuM. jIna vAlajIna upara kAma cAlyuM. tene lazkarI vahANa upara sakhata majurIvALI pAMca varSanI kedanI sajA thaI. 1796nA eprila mAsanI 22 mI tArIkhe, bi0 mukAme kedIonI eka lAMbI laMgArane bhAre sAMkaLa sAthe jaDavAmAM AvatI hatI. jIna vAlajIna pitAnA vArAnI rAha jote hAramAM beTho hato. jyAre loDhAne paTo tenA gaLAmAM DavAmAM Avyo, ane hathoDAnA ghA tenA mAthA pAchaLa paDavA lAgyA, tyAre te rI paDyo. AMsuthI tene avAja rUMdhAI gayo ane DacakAM khAtAM khAtAM teNe jamaNo hAtha UMco karI sAta vakhata vArApharatI nIce karyo; jaNe sAta nAnAM nAnAM mAthAne te aData hoya ane ema jaNAvato hoya ke teNe je kAMI guno karyo hato te mAtra sAta vAnAM chokarAMne bhUkhe maratAM aTakAvavA karyo hate. gaLAmAM sAMkaLa sAthe sattAvIsa divasanI musApharI bAda te Tula baMdare AvI pahoMcyo. te have jIna vAlajIna nahi, paNa naM. 24,601 banI gaye. tenI bahenanuM zuM thayuM? sAta chokarAnuM zuM thayuM? paNa tenI ciMtA kone hatI?
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 mijharAuM javAna jhADane muLa AgaLathI kApI nAkhavAmAM Ave, tyAre vIkharAtAM pAMdaDAMnuM zuM thAya che? phakta eka ja vakhata - kadAca tenI kedanA cothA varSane aMte - tene tenI bahenanA samAcAra maLyA. perisamAM eka kaMgALa lattAmAM te rahetI hatI. tenI sAthe teno nAnAmAM nAno eka chokaro hate. bIjA cha kyAM hatAM? kadAca te pote ja jANatI nahi hoya. dararoja vahelI savAre te eka chApakhAnAmAM gaDI vALavAnA ane sAMdhavAnA kAme jatI. te makAnamAM eka nizALa paNa hatI. paraMtu chApakhAnuM cha vAgye zarU thanuM ane nizALa sAta vAgye UghaDatI. eTale chokarAne bahAra rastAmAM --- ane ziyALA daramyAna te aMdhArAmAM ane TaDhamAM - eka kalAka besI rahevuM paDatuM. mAne kAmamAM aDacaNa kare e kAraNe tene chApakhAnAmAM pesavA devAmAM Avato nahi. savAramAM jatA-AvatA kArIgare tene ghaNI vAra pagathiyAM pAse daphatara upara mAthuM nAkhI UMghate jotA. pote jemane cAhate ho ane oLakhate hatA, temanA jIvananuM ATaluM dRzya eka bArI UghaDIne jANe tenI najare paDI gayuM; tyAra pachI te bArI je baMdha thaI, te kadI ja UghaDI nahi. kI te temane pharIthI najare jevA pAmavAne na hate. cothA varSane aMte jIna vAlajInane nAsI chUTavAno vAro Avya; tenA sevatIoe rAbetA mujaba tene madada karI. te nAsI chUTayo ane khetaramAM be divasa lapAto pharyo. bIjA divasanI sAMje tene pakaDI pADavAmAM Avyo. A gunA mATe tenI sabhAmAM traNa varSane vadhAro karIne te ATha varSanI karavAmAM AvI. chaThThA varSamAM pharI tene vAro Avyo. te nATho; paNa phAvyuM nahi. pAse ja eka vahANa badhAnuM hatuM tenA khUNAmAM te saMtAyo; paraMtu tarata pakaDAI gayo. te vakhate teNe je sAmane karyo, te kAyadAnI bhASAmAM hullaDa" gaNAyuM. tene vadhu pAMca varSanI sajA thaI; temAMnAM be varSa tene bevaDI sAMkaLa paheravAnI hatI. kula tera varSa dazame varSe tene pharI vAro Avyo; te vakhatanA prayatna mATe bIjAM traNa varSa. teramAM varSamAM teNe che prayatna karyo ane te cAra kalAka bhAgI chuTayo. te cAra kalAka badala bIjAM traNa varSa. Ama kula ogaNIsa varSa sajA bhegavI, 1815nA okaTobaramAM te chUTayo. eka bArIne kAca bhAMgI eka roTI zeravA badala 196mAM te keda purAyo hato. vahANa upara te jyAre caDathI ho, tyAre DUsakAM bhArata ane pUjato pUjA caDayo hate paNa jayAre te chUTIne nIce Utaryo, tyAre tenuM dila
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ mukti ane baMdhana 11 paththaranuM thaI gayuM hatuM. kALA du:khatA e lAMbA divaseAmAM tenA mUDha dilamAM paNa vicAro udbhavyA hatA. peAte roTI cArI hatI e bhUla hatI te tene samajAtuM hatuM; ena cArI hAta te kazuM bagaDI javAnuM na hatuM; pelAM chekarAM bahu tA thoDo vakhata vadhu bhUkhyAM rahyAM heta; e cArIne pariNAme temanI je vale thaI tevI kharAba vale to temanI na ja thAta...paraMtu te hADatUTa majUrI karavA taiyAra hatA, chatAM tene pUratuM kAma ke khAvAnuM zA mATe maLatuM nahotuM ? te paNa bhale; paraMtu pAte pakaDAyA ane peAtAno gune teNe kabUla karyo tyAra pachI paNa tene je sajA karavAmAM AvI, te zuM jaMgalI ane vadhAre paDatI na hatI ? sajAmAM je atizayatA hatI tethI gunegAranA gunA paNa DhaMkAI jAya tevA bIjA eka moTo gunA kayAMya UbhA thatA na hatA ? ane e meTo guneA karanAra ja have pelA mULa gunegArane hAthe nyAya meLavavAne pAtra banatA na hatA? jIna vAlajIne e meTo guno karanAra samAjanA nyAya barAbara taLyo ane tenA upara kAramI sajA pharamAvI - peAtAnA pUrepUrA dhikkAranI. teNe pheMsalo Apyo ke, meM samAjane je nukasAna karyuM hatuM, nukasAna karyuM che, ane te vasUla vadhAre tenI tulanAmAM samAje mane ghaNuM karavAne mane adhikAra che. tenA cittanI A vikRtinuM citra doravA jatAM tenA zarIranI eka khUbI tarapha lakSa kheMcavAnuM bhUlI na javAvuM joIe. tenA zarIramAM amApa baLa hatuM. te ghaNI vAra evAM moTAM vajano adhdhara karI zakatA tathA UMcAM rAkhI zakatA ke, tenA sAthIoe tenuM nAma 'dumakalAsa ' pADayuM hatuM. tenI capaLatA te tenA baLane paNa TapI jatI hatI. vahANa uparanA kedI, ke je niraMtara nAsI chUTavAnI tarakIbA ja zodhatA rahetA hoya che, teo peAtAnA zarIranA snAyuone khAsa prakAre roja tAlIma ApIne taiyAra kare che. sIdhAvaLA upara khisakolInI peThe caDI javuM, ke saheja paNa khAMcA jevuM hoya tene AdhAre UbhA rahevuM, e to jIna vAlajInane mana ramata-vAta hatI. bhIMtaneA khUNA hoya, te kharabacaDA patharA upara ja peAtAnI pITha, phUlA, koNI ane ghUghUMTIone TekavI TekavI te jANe upara caDI jatA. jAduthI traNa mALa sudhI ogaNIsa varSa jyAre pUrAM thayAM ane tenA nAma sAthe "tuM chUTo che" evA zabdo saMbhaLAyA, tyAre prathama te te vastu tene asaMbhavita jevI ja lAgI. acAnaka tenA aMdhArA cittamAM jANe jIvananA prakAzanA eka jhabakAro camakI gayA. paraMtu pILA paravAnA sAthenuM e jIvana kevuM hoI zake tene
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 le mijharAyala paracA tene tarata ja maLyo. teNe gaNatarI karI hatI ke ogaNIsa varSamAM vahANa uparanA cheka ochA dare paNa tenI kamANI 171 fAMka thavI joIe. paraMtu kApakUpanI game te gaNatarI karIne 109 fAMka ane 15 sU jeTalI rakama ja tenA hAthamAM mUkavAmAM AvI. jIna vAlajIna tenuM kAraNa samajI zakayo nahi; - tene khAtarI thaI gaI ke tene lUMTavAmAM Avyo che. chUTayA pachIne bIje divase grA kArakhAnA pAse mANasAne gUNA utAratA pUchIne majUrI karavA lAgyo. tenA kAmathI ane kuzaLatAthI mAlika khuza thaI gayA. paNa kAma cAlatuM hatuM tevAmAM tyAM thaIne jatA eka sipAIe tene joyo, teNe tarata tene pAsa jevA mALyA ane jIna vAlajInane peAtAne pILA pAsa batAvavA paDayo. pachI sAMje jyAre jIna vAlajIna peAtAnI majUrI mAgavA gayo, tyAre mAlike 30 jUne badale 15 sU tene ApyA. jIna vAlajIne vAMdhA lIdhe, tyAre pelAe tucchakArathI javAba Apyo, "jA, jA, tane to eTalA paNa bahu che." jIna vAlajIna rakajhaka karavA gayo, tyAre pelAe saMbhaLAvI dIdhuM, " tAre pAchuM jelamAM javuM che zuM?" A vakhate paNa tene lAgyuM ke, tene lUMTavAmAM Avyo che. Ama sarakAra tathA prajA sau ja tene lUMTavAnA adhikAra laI beThAM hatAM. kedamAMthI te chUTayo paNa tethI tenI sajA pUrI thaI na hatI. haju jANe dareka jaNa tene grAmAM je banyuM, ane mAgatuM hatuM. ApaNe jANIe chIe. potAnAthI thAya teTalI sajA karavA DImAM AvyA pachI je banyuM te devaLanA ghaDiyALamAM benA TakorA paDayA, ane jIna vAlajIta jAgI UThayo. tene je pathArI sUvA maLI hatI, te narama hatI tethI ja jANe tenI UMghamAM khalela paDI ! cAra kalAkanI ghasaghasATa UMghathI tene thAka UtarI * garyo : hatA. teNe AMkha ughADIne cAre tarapha aMdhArAmAM najara karI joI, tathAM pharI UMghavAne vicAra karyA. paNa jUnA ane navA vicAro tathA smRtie tenA magajamAM UbharAvA lAgyAM. te badhAmAM eka nave| vicAra vAraMvAra kayAMkathI dhasI AvatA hatA ane bIjA badhA vicArone haThAvI detA hatA. teNe sUvA AvatI vakhate rAtre bizapanA sUvAnA eraDAnA hATiyAmAM maeNglAIra dAsIne jUnA vakhatanAM cAMdInAM vAsaNa mUkatAM joI hatI. temAM je kaDachI jevA pIrasavAnA camacA hatA, tenI ja kiMmata base fAMka jeTalI haze; arthAt ogaNIsa varase te je rakama kamaye hateA tenAthI lagabhaga bamaNI ! gAmamAM teNe dArU joyA. te paNa gALavAnA eka tyAMnA mAlikane
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ mukti ane baMdhana 23 AvA vicAravamaLamAM teNe eka Akho kalAka ALoTayA karyuM. traNane Takoro paDatAM ja te acAnaka beTho thaI gayo; ane vicAramAM ne vicAramAM ja Ubho paNa thaI gayuM. ema ja savAra sudhI paNa te Ubhe rahyo hota, paNa eTalAmAM ardhA kalAkane Takoro paDyo; jANe te ema kahete hoya ke, "cAla, kAme lAga !" teNe dhyAnapUrvaka sAMbhaLyuM, to AkhuM ghara zAMta hatuM. pagamAMthI joDA kADhI, te TeravAM upara cAlatA bArI pAse gayo. bahAra dhUMdhaLI rAta gherAI rahI hatI ane caMdra jhAMkhe prakAzI rahyo hato. - tyAra pachI daMDe ane jhoya laI, zvAsa ghUMTIne dhIme pagale te bizapanA eraDAne bAraNA bhaNI cAlyo. te adhakhUluM ja hatuM; bizape tene vAryuM na hatuM. eraDAmAM saMpUrNa zAMti hatI. khUNAmAM bizapanI pathArI taraphathI temanA ghasaghasATa UMghavAno dhImo ekasarakhA avAja Avato hate. acAnaka te thaMbhyo. dhAryA karatAM jaladI te pathArInI lagolaga AvI gayo hato. te ja vakhate ardhA kalAkathI gADha vAdaLAMmAM DhaMkAyelo caMdra khullo thayo ane UMcI bArImAMthI AvatAM kiraNathI tene bizapanuM zAMta phI mAM spaSTa dekhAyuM. temanA caherA upara saMtoSa, zraddhA ane kalyANanuM AchuM teja chavAI rahyuM hatuM. ajANapaNe bhavya lAgatI e mukhAkRti jIna vAlajInanuM lakSa kheMcyA vinA na rahI. teNe jIvanamAM AvuM darzana kadI karyuM na hatuM. bizapanuM magaja phADI nAkhavuM ke ghUMTaNiye paDIne e pavitrAtmAnA hAthanI AMgaLIo cUmavI - e benI mathAmaNamAM acAnaka teNe eka hAthethI potAnA mAthA uparanI TopI utArI. paNa pachI ekadama bizapa taraphathI najara haTAvI laI, te hATiyA tarapha gayo. kUMcI tALAmAM ja hatI. teNe tarata hATiyuM ughADIne cAMdInAM vAsaNavALI TopalI upADI. pachI jaladIthI potAnI pathArI pAse AvIne tAsaka camaco vagere teNe jhoyaNAmAM seravI dIdhAM; TopalIne bArImAMthI bahAra phagAvI dIdhI; pote bAgamAM thaIne tenI dIvAla tarapha doDaDyo; vAghanI peThe chalaMga mArI tene kUdI gayo, ane nATho. bIjI savAre bizapa bagIcAmAM pharatA hatA, tyAre meMgleira gAMDA jevI doDatI ane hAMphatI temanI pAse AvI. "nAmavara, cAMdInAM vAsaNavALI TapalI kayAM gaI, Apa jANo cho?" "hA," bizape kahyuM. phUlanA kayArAmAMthI te TapalI hamaNAM ja temanA hAthamAM AvI hatI. temaNe te ApatAM kahyuM, "la, A rahI." "AmAM te kazuM nathI ! cAMdInAM vAsaNa kyAM gayAM ?"
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 le sirAila "oho, tyAre tame TopalInI nahi, paNa vAsaNanI vAta pUche che, kharuM? huM te nathI jANate." "bhalA bhagavAna, te jarUra corAI gayAM; rAte pele je Avyo hato te..." eka palakArAmAM to meMgleIra gharamAM doDI gaI ane pAchI AvI bizapane kahevA lAgI : "nAmavara, pelo pathArImAM nathI; te vAsaNa cerIne nAsI gayo." bizapa te vakhate TopalI paDavAthI bhAMgI gayelA eka ropA tarapha jarA khinna najare jotA hatA. meMgloIranI najara bhIMta tarapha jatAM ja te pAchI cIsa pADI UThI : "jue bhIMta uparathI peluM dagaDuM UkhaDI paDyuM che; te tyAMthI kudIne nATho che." bizapa thoDI vAra cupa rahyA; pachI pitAnI tIvra najara UMcI karIne dhImethI meMgloira pratye bolyA, "paNa kharekhara e vAsaNa ApaNAM hatAM?" meMgloIra cupa thaI gaI. thoDIka cupakIdI pachI bizapa bolyA, "meMgleira bAnuM, eTalI cAMdI garIbo pAsethI meM khoTI rIte mArA najIvA upayoga mATe rAkhI mUkI hatI. A mANasa paNa garIba ja hatA ne?" "bhalA bhagavAna, paNa have nAmavara khAze zAmAMthI ?" "zuM sIsAnI tAsako nathI maLatI ?" sIsAnI gaMdha Ave." tyAre loDhAnI !" "loDhAne svAda bese." tyAre lAkaDAnI!" paNa thoDA vakhata bAda jyAre kharekhara te pitAnA Tebala AgaLa besI nAsta karatA hatA, tyAre temaNe AnaMdamAM AvI zrImatI oNpTisTAina tathA meMgloIrane saMbodhIne kahyuM, "roTInA TukaDAne dUdhamAM baLIne khAvA mATe lAkaDAnI ke cAMdInI tAsakanI paNa jarUra hoya tema mane lAgatuM nathI!" zrImatI oNpTisTAina cUpa rahI; paNa meMglora bAnu dhImI dhImI gharakatI AmathI tema jatI-AvatI bolI, "AvA mANasane gharamAM pesavA de, ane bAjumAM ja sUvADavo e te kevI vAta che ! bhalA bhagavAna, te mAtra cerI karIne ja gaye; nahi to nA mavarane - bApa re, mArAM te ruvAMTAM UbhAM thaI jAya che." bizapa nAte pUro karI Tebala pAsethI UThatA ja hatA, tevAmAM bAraNa upara TakorA paDayA.
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ mukti ane baMdhana aMdara Avo." bizape kahyuM. bAraNuM UghaDayuM ane eka vicitrA tathA uzkerAyeluM ToLe umarA pAse dekhAyuM. traNa mANase cothAne gaLapaTA AgaLathI pakaDIne UbhA hatA. te traNa sipAIo hatA; ane cothe jIna vAlajIna hate. eka jamAdAra je e ToLI AgevAna hatA, teNe bizapa pAse jaI lazkarI salAma bharIne kahyuM, "nAmavara !" A zabda sAMbhaLatAM ja jIna vAlajIna ke je muMjInI peThe UbhA hata, te camakelAnI peThe mAthuM UMcuM karIne gaNagaNyo, "nAmavara? tyAre te pAdarI sAheba nathI?" "mUMgo mara, jamAdAre kahyuM, "eo te nAmavara bizapa sAheba che." daramyAna bizapa sAheba temanA gharaDA pagathI karI zakAya teTalI utAvaLa karIne AgaLa AvyA hatA. vAha 'bhAI !" temaNe jIna vAlajIna tarapha najara karIne kahyuM, "pelI rUpAnI dIvAdAnIo paNa meM tamane ApI dIdhI hatI; tAsako sAthe te paNa kema na letA gayA?" jana vAlajIne AMkho ughADIne bizapa sAme evI najare joyuM ke jenuM varNana mAnava bhASAmAM thaI zake tema nathI. nAmavara," jamAdAra bolyo, "tyAre A mANasa kahete hate te sAcI vAta che? ame tene rastAmAM jANe bhAgI jato hoya tema ja joyo eTale pakaDayo. tenI pAse A vAsaNo hatAM." ane teNe temane kahyuM," bizapa vacce ja bolI UThayA, " ke e vAsaNa tene eka ghara pAdarI ke jene tyAM te rAtavAso rahyo hato, teNe ApyAM che, ema ne? have huM samajyo. ane tethI tame tene ahIM pAchA lAvyA kharuM? kharekhara e bhUla thaI che." " te pachI," jamAdAre kahyuM, "ame tene javA daIe?" "alabatta." bizape javAba Apyo. sipAIoe jIna vAlajInanI pakaDa chUTI karI. te lagabhaga lathaDiyuM khAI pAcho paDyo. "te zuM huM chUTo chuM?" te lagabhaga na saMbhaLAya tevA avAje ' jANe UMghamAM belato hoya tema bolyo. "hA, hA, tuM chUTe che; tane na samajAyuM?" jamAdAre kahyuM.
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mijherAkhyu " mArA mitra," bizape kahyuM, jatA pahelAM tuM tArI dIvAdAnI 39 letA jA. ra << lAvIne P te tarata abharAI pAse gayA ane tyAMthI baMne dIvAdAnI temaNe jIna vAlajInane ApI. baMne srIe eka zabda bolyA vinA ke jarA paNa hAlyA-cAlyA vinA joI rahI. jIna vAlajIna Akhe zarIra dhrUjate hatA. teNe yaMtranI peThe dIvAdAnIo hAthamAM lIdhI. pachI sipAI have jaI zake che. " tarapha pharIne bizape kahyuM, "sadgRhasthA, Apa loko te cAlyA gayA. jIna vAlajIna have mUrchA khAIne gabaDI paDe tevI sthitimAM hatA. bizape tenI pAse jaI dhImethI kahyuM, " bhAI, tuM paNa zAMtithI have jA. paNa teM mane A badhAnA paisAnA upayAga pramANika mANasa banavAmAM karavAnuM vacana ApyuM che, te kadI bhUlI jate nahi.' peAte kazuM ja vacana ApyuM hoya tevuM jIna te cUpa UbhA rahyo. bizapa gaMbhIratAthI AgaLa vAlajIna! have tuM pApanA paMjAmAMthI mukta thayo che; meM tArA aMtarAtmA kharIdI lIdhA che. huM tene ghera vicAro ane adhAtimAMthI upADIne IzvaranA hAthamAM seAMpuM chuM. vAlajInane yAda nahotuM. bAlyA, bhAI, jIna ,, 5 chellI cinagArI zaheramAMthI upara thaine ajANatAM ja jIta vAlajIna jANe bhAgI chUTayo hoya tema DI nIkaLI gayA. je rastA ane keDIo page caDe, temanA nirjana pradezamAM jaI paheAMcavA te utAvaLo thayA hatA. paNa eka moTA goLa cakarAvAmAM te pharyA karate hato. AkhI savAra pUrI thavA AvI, paNa tene bhUkha jevuM kazuM lAgyuM nahi, avanavI lAgaNI UchaLI rahI hatI. tene gusse! caDayo hatA; paNa te konA upara, enI tene khabara paDatA na hatA. tenA hRdayamAM vIsa vIsa varSathI jAmeluM kAMIka khasI rahyuM hatuM; paNa tenI jagAe zuM AvatuM hatuM e tene samajAtuM tenAmAM na hatuM. .. sUrya AthamavA lAgyo ane nAnA patharAnI chAyA paNa lAMbI thavA lAgI. e vakhate eka taddana nirjana sapATa pradezamAM te eka jhADavA
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ cheTalI cinagArI pAchaLa beTho hato. sAme dUra kSitijamAM Alamsa parvata ja najare paDatA hatA; vacce koI gAmaDAnI Toca paNa dekhAtI na hatI. DIthI te lagabhaga naveka mAIla dUra nIkaLI Avyo hato. pAse thaIne eka raste te medAnanI ArapAra jato hate. kazA UMDA vicAramAM te DUbelo hato tevAmAM tene koIne ullAsabharyo avAja kAne paDayA. teNe meM pheravIne joyuM te dazeka varSano eka gAruDI je chokaro te raste Avato hato. tenI jhoLI tenI bagala nIce laTakatI hatI, ane sAraMgI pITha pAchaLa. Akhe raste te gAte gAte Avato hato. vacce vacce te pitAnI pAsenA thoDA paisA kUkAnI peThe uchALIne ramavA thobhato hate. kadAca e ja tenI tamAma mUDI hatI. te paisAmAM be phrAMkano eka sikko hate. pelA jhADavA pAse AvIne teNe paisA pAchA uchALyA. A vakhate pelA be phrAMkane sikko gabaDI gayo ane jIna vAvajIna pAse jaI pahoMcyo. jIna vAlajIne tarata pitAne paga tenA upara mUkI dIdho. pelA chokarAnI najara sikkA upara ja hatI. teNe jIna vAlajInane tenA upara paga mUkatAM joyA. jarA paNa gabharAyA vinA te sIdhe jIna vAlajIna pAse Avyo, ane bolyo - "sAheba, mAre sikko!" "tAruM nAma zuM, alyA?" "nAne jarve, sAheba." "cAla, bhAga ahIMthI," jIna vAlajIne kahyuM. " maherabAnI karI mAro sikko ApI de, sAheba." jIna vAlajIne mAthuM nIcuM karI dIdhuM kaze javAba na Apyo, chokarAe pharIthI kahyuM, "mAre be phrAMkane sikko, sAheba!" jIna vAlajInanI najara jamIna upara ja coMTI rahI. "mAro sikko mAro cAMdIno sikko," ema kahI teNe jIna vAlajInane gaLapaTo pakaDI halAvavA mAMDyo; tathA tene eDI jaDelo joDe khaseDavA mAMDayo. jIna vAlajIne have potAnuM mAthuM UMcuM karyuM ane jANe navAI pAmyo hoya tema chokarA tarapha najara karI; pachI hAtha lAMbo karI daMDa upADayo ane bihAmaNA avAje trADa pADI : "koNa mUe che?" "huM sAheba," chokare javAba Apyo, "nAne jarve, sAheba, mane mAro sikko ApI de; tamAro paga laI lo."
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mirAlDa chokarAne have jIna vAlajInano abhiprAya samajAvA lAgyo hato. te raDato raDate potAnA sikkA mATe jIda karavA lAge. jIna vAlajIna kUdake mArI bhe thayo. pitAno paga sikkA upara rAkhIne ja te taDUkayo, "jAya che ke nahi?" najara pahoce tyAM sudhI e nirjana medAnamAM koI ja bIjuM mANasa javuM ke AvatuM dekhAtuM na hatuM. chokarAne tenuM vikarALa svarUpa joI Akhe zarIre ekadama dhujArI vyApI gaI. pachI kSaNabhara jaDasaDa banI jaI, pAchuM jovAnI hiMmata karyA vinA ke cIsa pADayA vinA te pUrapATa bhAgyo ane thoDI vAramAM dekhAtuM baMdha thayo. sUrya AthamI gayo hato. aMdhAruM jIna vAlajInane gherI vaLavA lAgyuM. A divasa teNe kazuM khAdhuM na hatuM; kadAca tene tAva ja caDyo hato. chokaro nAsI gayo tyArathI te Ubhelo ja hato. acAnaka te jhabakI UDyo. TADha vadhavA lAgI hatI; teNe pitAnI TopI kapALa upara kheMcI ane yAMtrika rIte pitAnAM baTana bhIDI AgaLa cAlavA paga upADyA. ekAda DagaluM bharI te daDe levA nIce namyo. te ja vakhate tenI najare pelo be phAMkano sikko paDyo ekadama kAMI AMcako lAgyo hoya tema te be-traNa DagalAM pAchA haTa, paNa tenI najara pelI jagA upara ja caeNTI rahI. pelo sikko jANe AMkha ughADI tenI sAme tAkI rahyo hoya tema tene lAgyuM. chalaMga mArIne teNe gAMDAnI peThe te sikko upADI lIdhuM ane medAnamAM cAre tarapha najara karI. tene koI dekhAyuM nahi. rAta gherI banatI jatI hatI; pelo chokaro gayo hato te dizAmAM te dayo. trIseka vAra dUra gayA pachI te Ubho rahyo ane AMkhe kheMcIne jovA lAgyo; paNa koI dekhAtuM na hatuM. teNe potAnA saghaLA jorathI bUma pADI, "nAnA jevuM, nAnA janheM !" kazo javAba na maLyo. te pharIthI doDa; thoDe dUra jaI teNe pharIthI bUma pADI tene avAja evo phATelo hato ke, chokarAe sAMbhaLyo hota to paNa te banIne dUra ja bhAge hota. thoDA vakhata bAda jIna vAlajanane gheDA upara beThele eka pAdarI maLyo. tenI pAse jaIne teNe pUchyuM : "pAdarI sAheba, tamane koI chokaro sAme maLe ?" "nAne ja nAmano chokaro ?" mane koI ja sAme maLyuM nathI."
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ chellI cinagArI jana vAlajIne pAMca kAMkanA be sikkA pitAnI kothaLImAMthI kADhayA ane pelA pAdarInA hAthamAM mUkIne kahyuM, "pAdarI sAheba, A tamAruM garIba gurabAM mATe che. pelA chokarA dazeka varSane ha; tenI pAse jhoLI tathA sAraMgI hatAM." meM tene jo nathI," te nAmane chokaro A bAjunA gAmomAM kaSAya rahe te hoya evI paNa tamane khabara che?" bhAI, meM je varNana ApyuM te te hoya, te e chokaro A bAjano nathI ja. tevA ghaNA A raste thaIne pasAra thAya che eTaluM ja." jana vAlajIne jhaDapathI bIjA be pAMca kUkanA sikkA kheMcI kADhathA ane pAdarIne ApIne kahyuM, "tamArAM garIbagurabAM mATe." pachI AvezamAM AvI jaIne te bolyo, "pAdarI sAheba, mane giraphatAra karA; huM lUMTAro chuM." pAdarIe ghoDAne e lagAvI, ane DaranA mAryA cAlatI pakaDI. jIna vAlajIne temanI tarapha najara karyA vinA pele chokarI gayo hato te dizAmAM pharIthI doDyo. ghaNe dUra sudhI AMkha kheMcIne jevA chatAM tathA bUmo pADavA chatAM tene kazo javAba maLyo nahi ke kaI najare paDayuM nahi. chevaTe traNa rastA bhegA thatA hatA tevI eka jagAe AvIne te thobhyo. caMdra have UgI gayo hato. teNe chellI vAra bUma pADI, "nAnA jave, nAnA jarve!" tenI bUma bUmasamAM lIna thaI gaI; tene kaze paDagho paNa na UThayo. te dhImethI na saMbhaLAya evA avAje pharI gaNagA, "nAnA ja !" paNa te tene chelle prayatna hate. kazAka moTA agakha bhAra nIce kaI adazya zakti tene dAbavA lAgI hoya tema tenA DhIMcaNa bhAMgI paDyA. te eka moTA patharA upara phasaDAI paDyo. potAnA vALa hAtha vaDe pIkhate ane pitAnuM moM DhIMcaNa vacce dAbate te cIsa pADI UThayo, "huM badamAza chuM." pachI tenuM aMtara bharAI AvatAM te chUTe moMe raDI paDayo : egaNIsa varSamAM pahelI ja vAra. keTalo vakhata te Ama raDayo? pachI teNe zuM karyuM? te kayAM gayo koI kadI te jANI zakavAnuM nathI. kahe che ke, e ja rIte grevathI 0 AvI pahoMcelA TapAlIe, paroDhanA Azare traNa vAgye bizapanA mahelavALI zerImAM thaIne jatAM, eka mANasane bizapanA bAraNA AgaLa prArthanAnI rIte ghUMTaNiye paDIne beThele jayo hate.
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ parasanA paMkhIDAM I. sa. 1817mAM perisanA cAra juvAniyAoe eka bhAre TIkhaLa karyuM. e cAreya judA judA prAMtamAMthI perisamAM bhaNavA mATe AvyA hatA. ane paeNrisamAM bhaNavA AvyA hatA tathA juvAna hatA, mATe te darekane eka eka priyatamA hatI. temanI cAre priyatamAo suMdara chokarIo hatI; temanA hAtha ane mAM uparathI haju jAtamahenatane ghero raMga cheka ja UDI gayo na hato. garIbAI ane juvAnI e be khataranAka salAhakAra che; eka Thapako Ape che tyAre bIje khuzAmata kare che. nIcalA vargonI garIba chokarIone te bane salAhakAro be kAnamAM gusapusa karyA kare che yogya rIte surakSita nahi evA jIvAtmAo te salAha sAMbhaLe che, ane pariNAme teone adha:pAta ane temanA tarapha pheMkAtA patharA, e badhuM nIpaje che. cAre juvAne mitro hatA, ane cAre chokarIo sakhIo hatI. AvA * praNayakissAo haMmezAM AvI detIthI saMkaLAyelA hoya che. - te chokarIo kyAMthI AvI hatI? temanAM mAbApa koNa hatAM? zaheromAM je A badho mAnavasamudAya ekaTho thAya che, tenuM UgamasthAna koNa jANavuM hoya che? pelI cAramAMnI nAnI phenTAinane ja pUche; te eTaluM ja kaheze ke te ma0mAM janmI hatI, paNa tenA bApa ke mAne teNe kadI joyAMjANyAM na hatAM. te potAne phenTAina nAmathI oLakhAvatI; paNa zAthI e ja nAme? tene kazuM kuLa-nAma na hatuM, kAraNa ke tene kuLa na hatuM. zerImAM thaIne ughADe page doDatI joIne, tyAM thaIne pasAra thatA pahelA mANase tene je nAma ApyuM, te ja teNe svIkAryuM. te nAnI phenTAina kahevAtI; ane bIjuM koI ethI vizeSa kAMI jANatuM na hatuM - daza varSanI uMmare phenTAina zahera choDI paDozanA kheDUtone tyAM nokarIe joDAI. paMdara varSanI uMmare te pitAnuM nasIba ajamAvavA perisamAM AvI. te suMdara hatI, tene mAthe suMdara sonerI vALa hatA, ane tenA dAMta phUTaDA hatA. Ama sonuM ane metI e be vastuo strIdhana tarIke tenI pAse hatAM: sone mAthA upara hatuM ane motI moMmAM. 30
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ paeNrisanAM 5'khoDAM sara te jIvavA mATe kAmakAja karatI; ane pachI prema karavA lAgI te paNa jIvavA mATe. kAraNa ke hRdayane paNa bhUkha hoya che. pelA kaoNlejiyanane mana to e ghaDIbharanI gaMmata hatI; paNa phenTAinane mana te sarvasva hatuM : A tenA prathama prema hato, eTaluM ja nahi paNa eka ja prema hato, bAkInI traNanI bAbatamAM tema na hatuM: te A ramatamAM rIDhI thaI gayelI hatI. pelA kolejiyanane varSe cAra hajAra phrAMkanI Avaka hatI ane tenI uMmara trIsa varSanI hatI. tenuM zarIra atyAra pahelAM ja bhaMgAra banavA lAgyuM hatuM; mAthe tAlanI zarUAta thaI hatI ane dAMta badhA vidAya thayA hatA. tenI pAcanazakti keMgAla hatI, ane tenI eka AMkha haMmeza dadaDatI rahetI. paNa tenI juvAnI je pramANamAM olavAtI gaI, te pramANamAM tenuM raMgIlApaNuM vadhu camakavA lAgyuM hatuM. .. eka divasa teNe pAtAnA traNe dAstAne bAjue beslAvIne kahyuM, 'juo sAheba, eka varasa thayAM ApaNI A priyatamAo ApaNI pAse navAI pamADe tevuM kaMIka mAgI rahI che. ApaNe paNa gaMbhIratAthI temane te ApavAnuM vacana ApyuM che. te have haMmeza enI ja vAta karyA kare che, ane khAsa karIne mane pUchyA kare che ke tamAro vAyadA kayAre pUro thavAnA che? sAthe sAthe ja ApaNAM mAtApitA paNa ApaNane kAgaLo lakhyA kare che. to cAlA, ApaNe eka kAMkare be pakSI mArIe !" tyAra pachI teNe avAja dhImeA karI, je yojanA kahI saMbhaLAvI, te tenA traNe dostone AbAda gaLe UtarI gaI. tenI sAbitImAM teoe utsAhamAM AvI jaI, tenA baraDAne ThIka ThIka halako karyo! "" te yAjanA A pramANe hatI : potAnI cAre priyatamAne dUranI eka hoTelamAM ujANI mATe laI javI. tyAM jaIne divasa pUro thavA Ave tyAre, " ame tamAre mAre mATe ' navAI pamADe tevuM' kaMIka laI AvIe chIe ema kahIne, temane hoTelamAM ja rAkhI, pote bahAra jaI, taiyAra rAkhelI jhaDapI gheADAvALI gADImAM besI ravAnA thaI javuM! eka kalAka bAda hoTelavALAnA nAkara rAha joIne beThelI te cArene nIcenI ciThThI Ape :-- " svargIya suMdarI, DA tamane kadAca mAlUma nahi hoya, paNa amAre duniyAnA lokone mA ane bApa nAmanAM be vicitra sagAM hoya che. martyalAkanA dhikkArapAtra kAyadAomAM temane amArI upara bhAre mAlakI-haka hoya che. teo have potAnA e tuccha haka bajAvIne amane bhAgeDuone potAne
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ le siMairASpa kabaje karavA Atura banyAM che. ame paNa temanA AzAMkita sapUte heI, temanI AjJAne mAthe caDAvavAnuM yogya mAnIe chIe. eTale A ciThThI tamArA hAthamAM pahoMcaze, tyAre ame adhara svargamAMthI UtarI dharatInAM dhULabharyA kartavya ane hakUmatamAM kalAkanA nava mAIlanI jhaDape pAchA dAkhala thatA hoizuM. amArA deza mATe e jarUranuM che ke, ame bIjA saunI jema have mAnanIya vakIla, dAktara, gRhastha, jamInadAre ane dhArAsabhya tarIkeno bojo amAre mAthe dhAraNa karIe. amAre mATe thoDAM AMsu sAra; kAraNa ke ame amArI jAtane A rIte baMlidAna ApI rahyA chIe. paNa amArI vinaMtI che ke, tamArA e mogherAM AMsu jaladI sUkavI nAkhavAno upAya karI vaijo. lagabhaga be varlsa sudhI ame tamArI sArI khidamata uThAvI che; eTale Aje amArA A prasthAna sAme tamAre kazI phariyAda na hoI zake. tA. ka. hoTelavALAnuM bila cUkavI dIdhuM che." pelI anubhavI traNeyane A ciThThI vAMcI bhAre ramUja thaI; ane A konI akkala @ te viSe teo mIThI aTakaLo karavA lAgI. phenTAina paNa temAM joDAI: paraMtu eka kalAka bAda te jyAre pitAnI oraDIe pAchI pharI, tyAre te jorathI raDI paDI. A tene prathama prema ha; ane te potAnA premIne ItanI peThe samarpita thaI hatI ke te eka bALakanI mA paNa banI hatI. thanAraDiyaranI vIzI gayA kAnI pahelI pacIsImAM paeNrisa najIka AvelA moTaphamela gAmamAM eka vIzI hatI, je Aje nathI. tenAM mAlika nAraDiyara daMpatI hatAM. vIzInA daravAjA pAsenI bhIMta upara eka pATiyuM khIlAthI ja devAmAM AveluM hatuM. te pATiyAmAM raNakSetrane dekhAva hatuM, ane eka mANasane senApati jevA dekhAtA bIjA eka ghAyala thayelA sainikane UMcakIne laI jate cItarelo hato. nIce moTe akSare vIthInuM nAma lakheluM hatuM: "vaoNTaluMno sArajaMTa." e vIzInA bAraNA pAse eka gADuM athavA gADAnuM hADapiMjara paDeluM hatuM. eka jaMgI vaLA varace jADI dharI khesI daIne be paiDAM lagADI dIdhAM hoya evuM tenuM kalevara hatuM. koI rAkSasI topane vahI javA
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ thenAraDiyaranI vIzI mATe banAvyuM hoya ema saheje lAge. dharI nIce taraNanI peThe eka bhAre sAMkaLa laTakatI hatI. e sAMkaLa paNa purANa-kathAnA keI rAkSasane kedI tarIke bAMdhavA banAvI hoya tevI hatI. A vastu zerImAM A jagAe zAthI paDelI hatI? eka to te zerIne rUMdhavA mATe, ane bIje. saDavAnI prakriyA pUrI karavA mATe. jUnI samAjavyavasthAmAM evI aneka saMsthAo jAheramAM paDI rahelI jovAmAM Ave che; paNa tyAM hovA mATe temane kazuM khAsa kAraNa hotuM nathI. e sAMkaLane madhya bhAga jamIna saraso laTakato hato ane A sAMje tenA upara be nAnI chokarIo ekabIjIne barAbara vaLagIne jhUlatI hatI. eka aDhI varasanI hatI ane bIjI aDhAra mahinAnI. temanI AsapAsa eka rUmAla evI rIte vIMTelo ho ke jethI teo paDI na jAya. thoDe dUra vIzInA bAraNAmAM beThelI eka bAI dorI vaDe temane hIMcoLatI hatI. e bAIno dekhAva barAbara pelI tapa-gADIne maLatuM hatuM, paNa atyAre sAMkaLa upara jhavatAM bALake paDI na jAya tenI ciMtAthI tenA moM upara eka prakAranuM haLavuM vAtsalya chavAI rahyuM hatuM. hAlaraDA tarIke teNe eka karkaza rAse upADayo hato. bAIne potAnI dhUnamAM khabara na paDI ke A ghaDIe zerImAMthI pasAra thatuM eka jaNa A madhura citra jovA maLyuM hatuM ane have tenA tarapha AvatuM hatuM "tamAre be suMdara bALako che, bAnu!" Ama abhinaMdana ApanArI pAse paNa eka bALaka hatuM, tathA eka bhAre peTI hatI. tenuM bALaka kharekhara jovA lAyaka hatuM. te be ke traNa varSanI bALakI hatI; ane je keTalAka caherAo jotAMveMta, na bhulAya tevI svargIya madhuratA ke nirmaLatAnI jhAMkhI ApaNane thAya che, temAMno cahero tene hato. tene sajAvavAmAM paNa mAe kazI kasara rAkhI na hatI; ane tenI uMmare je akhaMDa vizvAsa bALahRdayamAM bharelo hoya che, te vizvAsathI nirAMte te UMghatI hatI. mane dekhAva gaMbhIra ane gamagIna hato. tenI AMkhe uparathI tarata jaNAI Ave ke lAMbA samayathI te korI paDI nathI. bAI khUba thAkelI ane bImAra jevI paNa dekhAtI hatI. pelA TIkhaLa'ne daza mahinA thaI gayA hatA. e daza mahinA daramyAna zuM zuM banyuM hatuM? puruSe tyAgelI strI ekadama te kaThora kaMgAliyatanA hAthamAM sapaDAya che. phenTAinanI pelI sakhIo puruSanI gAMTha . le mi0 - 3
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 le mirAnDa chUTI thatAM vikhuTI paDI gaI hatI; ane paMdara divasa bAda te teo ekamekane sAmI maLe, topaNa pite eka vAra ekabIjInA gADha saMbaMdhamAM hatI ema jANIne temane ja navAI lAge. phenTAinanI kAmakAja karavAnI jUnI Teva - chUTI gaI hatI; ane have kyAMthI kAma meLavavuM e paNa savAla hato. tene mAMDa vAMcatAM AvaDatuM hatuM. ane lakhavAmAM to mAtra potAnI sahI karatAM te zIkhI hatI. teNe bIjA pAse potAnA premI upara betraNa kAgaLa lakhAvI makalyA; paNa ekene javAba maLyo nahi. te samajI gaI ke e bAjunI kazI AzA rAkhavI phogaTa che. have zuM karavuM? te bhraSTa thaI hatI, paNa bhraSTatAnA kazA irAdA vinA ja. te samajI gaI ke, Arthika kaMgAliyatanA AvatA divasomAM ja tenA kharA adha:pAtanuM dvAra khulluM thavAnuM che. teNe nizcaya karI lIdha: potAnA vatana ma0 zahera tarapha pAchA pharavAnuM teNe nakkI karyuM. tyAM koI oLakhItuM tene kadAca maLI Ave, ane tene kAMI kAmakAja Ape. paNa teNe pitAnA aparAdhane te chupAvavo ja joIe; nahi te tenA vatana tarapha te tene koI sarasI paNa na AvavA de. eTale prathama karatAM paNa vadhu kAramA viyoganI zakyatA tene najIka dekhAtI hatI. paNa phenTAina bahu dRDha bAI hatI. teNe pitAne badhe sarasAmAna vecI kADhayo, ane sAdAM kapaDAM paherI lIdhAM. devuM vagere cUkavatAM tenI pAse eMsI krAMka bAkI rahyA. e mUDI sAthe bAvIsa varSanI uMmare teNe paeNrisa choDyuM. vacce vacce thAke tyAre parAmAM pharatAM vAhanemAM thoDuM thoDuM besI laIne baporanA arasAmAM te meTapharamela AvI pahoMcI. "vaoNTane sArajaMTa' vIzI pAse thaIne jatAM tenuM dhyAna acAnaka gADA nIce jhUlatAM be bALako tarapha kheMcAyuM. e sukhI bALakonI mA pratyenA samabhAvathI ja prerAI, e tenI pAse jaIne bolI, "tamAre be suMdara bALako che, bA " jaMgalImAM jaMgalI prANI paNa tenA baccAne koI paMpALe to narama thaI jAya che. chokarAMnI mAe mAthuM UMcuM karI AbhAra mAnyo ane vIzInA bAraNA pAsenI pATalI upara tene besavA kahyuM. baMne strIo thoDI vAramAM vAtoe vaLagI. "mAruM nAma zenAraDiyara bAna che; ame A vIzI calAvIe chIe." thenAraDiyara bAna lAla mAthAnI trIsa varSanI bAI hatI. paraMtu atyAre te beThelI hatI tene badale jo te UbhelI hota, to navI AgaMtuka bAI tenA jaMgIpaNAthI ja chaLI marIne, vAto karavA besavAne badale AgaLa cAlatI thaI hata; ane havenAM prakaraNamAM ApaNe je ghaTanAo nedhavAnI che, te
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35 thanArahiyaranI vIzI noMdhavAnI takalIphamAMthI bacI thAta. eka ja mANasa UbhuM hovAne badale beTheluM hatuM - e bInA upara keTalAM badhAM bhaviSya LAI rahevAnAM hatAM ! AgaMtuka bAIe pitAnI vAta jarA pheraphAra sAthe kahI saMbhaLAvI : pote maraNa bAI che; pati gujarI gayo che; perisamAM kAmakAja na maLavAthI potAnA vatana tarapha pAchI jAya che; Aja savAre ja page cAlatAM paeNrisa choDyuM che, paraMtu bALakIne UMcakavAnI hovAthI vacce vacce gADAMmAM besatI besatI AvI che; bALakI paNa thoDuM thoDuM cAlavA lAge che, paraMtu nAnI hovAthI thAkI jAya che, ane hamaNAM to UMdhI ja gaI che. eTaluM kahI teNe potAnI vahAlI bALakIne AMkhe upara cuMbana karyuM. te jAgI UThI. AMkho ughADIne badhuM navuM jotAM thoDI vAra te te AnaMdathI tAkI rahI; ane pachI ekadama hasI paDI. tyAra bAda pAse pelAM be bALakone hIMcakA khAtAM joI, te tarata mAnA hAthamAMthI sarakIne temanA tarapha doDI. thenAraDiyara bAnue rUmAla choDIne pelAM chokarAMne nIce utAryA ane kahyuM, "traNe jaNa ramo." thoDI vAramAM te te traNe jaNa jamInamAM khADA kheravAnI ane bIjI dhULa-dhamAM game te ramate bhAre AnaMda ane umaMgapUrvaka ramavA mAMDayAM. phenTAinanI bALakI bahu AnaMdI hatI, ane pelAM be bALakone paNa tene cepa lAgatAM te traNanA kilakilATathI zerIne te khUNo kallola karI UThayo. be mAtAonI vAtacIta AgaLa cAlavA lAgI. tamArI celakInuM nAma zuM che, bAI?" "kaoNseTa." " tenI uMmara keTalI?" " trIjAmAM peThI." "barAbara mArI moTInI ja uMmara." daramyAna pelAM chokarAMnI pravRttimAM eka gaMbhIra banAva banyo hate. khodatAM khedatAM eka aLasiyuM nIkaLyuM hatuM. traNe jaNa ajaba gaMbhIratAthI Azcaryamugdha thaI, potAne hAthe nIpajelA A pariNAma sAme tAkIne joI rahyAM hatAM. e joIne koIne paNa hasavuM AvyA vinA na rahe. "chokarAne haLI jatAM vAra lAge che?" thenAraDiyara bAnuM bolyAM. "bIjuM koI to te traNene sagI bahene ja dhArI le !" basa A cinagArInI ja jANe bIjI mA rAha joI beThI hatI. teNe
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mirALyuM tarata e belanArIno hAtha pakaDI lIdhe, ane tenA moM sAmuM sthira najara karIne kahyuM, "tame mArI bALakIne rAkhazo?" thenAraDiyara bAnunA moM upara thaIne navAIne eka camakAro pasAra thaI gaye; tene artha hA paNa thAya; ane nA paNa thAya. koseTanI mAe AgaLa calAvyuM : "tame ja cho ne bAI, ke huM tene vatanamAM laI jAuM, to mane koI kAme na rAkhe. amArA vatana bhaNInA loko evA eNDa che ke na pUcho vAta. bhagavAne ja mane Aje tamArA bAraNA pAse thaIne mokalI. tamArAM chokarAM kevAM cokhAM che, kevAM sukhI che! emane joIne ja mane thayuM ke A chokarAMnI mA kharekhara mAyALu haze. tamArI vAta kharI che, e TANe bahene thaIne raheze. uparAMta, huM jaladI pAchI pharavA dhAruM chuM; tame mArA bALakane eTalA divasa rAkhaze ?" vicAra karIe," thenAraDiyara bAnue javAba Apyo. "huM tamane dara mahine cha phUAMka mokalAvIza." aMdarathI acAnaka puruSano avAja Avyo - "sAta fAMkathI ochA nahi, ane cha mahinA nANAM agAuthI." "sAruM, kabUla che." mAe javAba Apyo. "ane bIjA paracUraNa kharca mATe paMdara phrAMka vadhArAnA," puruSane avAje umeryuM. kula sattAvana krAMka," thenAraDiyara bAnue kahyuM. huM jarUra ApIza," mAe kahyuM, "mArI pAse eMsI phrAMka che; ane page cAlIne javA mATe mArI pAse puratuM bAkI raheze. huM tyAM khUba mahenata karIza, ane mArI pAse thoDuMka bacaze eTale AvIne mArI gherIne tarata laI jaIza." "nAnI pAse kapaDAMne pUrate jaLyo che?" puruSanA avAje kahyuM. "e to mArA gharavALA che," thenAraDiyara bAnue vacce jaNAvyuM. "hA, hA, ghaNAM che; ane ThIka Thaka sArAM kapaDAM che. dareka cIja bArabAra che, ane thoDAMka rezamI pharAka paNa che. te badhuM mArI peTImAM che." te badhAM ApI devAM joIe." puruSano avAja bolyo. hA, hA, jarUra," mAe kahyuM, "mArI bALakIne ughADI mUkIne te nahi ja jAuM!"
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ keseTa sodo patI gayo. mA eka rAta te vIzImAM rahI. paisA ApI dIdhA, kapaDAM kADhI ApIne peTI halakI karI ane thoDA divasamAM pAchA pharavAnI AzA sAthe bIjI savAre te cAlI nIkaLI. eka paDezaNa ke jeNe tene rastA upara thaIne jatI joI hatI, te ghera pahoMcatAM pahoMcatAMmAM ja bolI UI_ "Aje rastAmAM meM eka bAIne evI raDatI joI ke jANe tenuM hayuM hamaNAM ja phATI paDaze." kaoNseTa pakaDAyelo udara TacUkaDe hato. paraMtu bilADIne to nAnA udarathI paNa AnaMda thAya che. A thenAraDiyaro kevI jAtanAM mANaso hatAM? keTalAka karacalA jevA jIva evA hoya che ke, jeo jIvanamAM prakAza tarapha AgaLa vadhavAne badale aMdhakAra tarapha ja pAchA vaLatA hoya che; jIvanamAM maLate dareka navo anubhava teo temanA kadarUpApaNAne vadhAravAmAM ja vAparatAM hoya che, pariNAme hameza vadhatI jatI kALAzathI teo vadhAre ne vadhAre kharaDAtAM jAya che. A jAtanAM mANase madhyama varga ane nIcalA varganI vacce eka evA varNasaMkara varganAM hoya che ke je varga koI prakAre thoDA UMcA sthAne gayelA lokono banelo hoya che. temAM nIcalA varganA lokonA keTalAka doSo tathA madhyamavarganA lokonA tamAma durguNo bhegA thayelA hoya che, paraMtu mahenatu varganA lokonI udAravRtti tathA vepArI varganI khAnadAnI temanAmAM jarA paNa hotI nathI. thenAraDiyarano dekhAva ja evA prakArano hato ke jenA upara eka ja najara pheMkatAMnI sAthe tamane aNavizvAsa Upaje. tevA mANasoe bhUtakALamAM je karyuM hoya che tene kAMI khulAse na ApI zakAya; temaja te have pachI zuM karaze tenI paNa kazI bAMyadharI na ApI zakAya. paraMtu badamAzI e kaMI haMmeza saphaLa nIvaDavA mATenI geraMTI nathI; eTale thanAraDiyaranI vIzI paDI bhAMgavA ja beThI hatI. phenTAinanA sattAvana phrAMkathI thanAraDiyara leNadArone tagAdo cUkavI zakayo; paraMtu bIje ja mahine pharIthI paisAnI jarUra paDI, ane A vakhate tenI patnI paeNrisa jaIne kaoNseTanAM kapaDAM sATha krAMkamAM gIro mUkI
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 le mijharAyala AvI. e rakama paNa kharacAI jatAM, thenAraDiyara daMpatI have, kaoNseTa jANe tene phogaTanI gaLe paDI hoya ema mAnavA lAgyAM ane vartavA lAgyAM. kaoNseTane pitAnAM kapaDAM rahyAM nahi, eTale tene thenAraDiyaranAM bALakonAM UtarelAM kapaDAM arthAta eka ja cIMtharAM maLavA lAgyAM. tene khAvAnuM paNa badhAMnAM bhANAmAM raheluM ja maLatuM; arthAta kUtarA karatAM thoDuMka sAruM ane bilADI karatAM thoDuMka kharAba. khAtI veLA te be prANIo ja tenA sAthI hatAM, ane Tebala nIce temanA jevI lAkaDAnI cApaTamAM ja te khAvA besatI. tenI mA dara mahine sAta fAMka mokalatI tathA kAgaLa lakhAvIne tenI bALakInI khabara puchAvatI. thenAraDiyara daMpatI acUka javAba ApatAM ke kaoNseTa ghaNI majAmAM che tathA tene barAbara gaThI gayuM che. paraMtu varasa pUruM . thavA AvyuM tyAra pahelAM te thenAraDiyara taDUkI UThyo: "vAha, e dUttI zuM samajI beThI che? sAta kUkamAM huM AvaDI moTI vAMdarIne zI rIte pUro mahine khavADuM?" ane teNe mahine bAra phUAMka mAgavA mAMDyA. mAne ema ThasAvavAmAM AvyuM ke tenI bALakI ghaNI sukhI ane nIrogI che, eTale bAra phUAMka mokalavA paNa te kabUla thaI. keTalIka prakRtio evI hoya che ke jemAM eka bAju dhikkAra Ubhe karyA vinA bIjI bAju prema na karI zake. thenAraDiyara bAnune potAnI be bALakIo pratye gAMDo prema hato tethI ja kaoNseTa pratye tene tIvra dveSa hate. . kaoNseTa ghaNI ja ochI jagA zekatI; topaNa thanAraDiyara bAnune to ema ja lAgatuM ke tenAM chokarAMnI jagA upara tarApa vAgI rahI che, tathA tenI dIkarIone tavAsamAM levAnI havA paNa kaoNseTa ghaTADI rahI che. ghaNI strIonI mAphaka A strI pAse paNa roja kharcavA mATe jANe amuka lADa-pyArane ane amuka mArapITa tathA kaleza kaMkAsane niyata jatho hote. je kaoNseTa na hota to tenI bALakIone ja baMne jathAo bhegA maLata; paraMtu kaoNseTanA AvavAthI e jathAomAM vibhAga paDI gayo : mArapITa kaoNseTene bhAge AvyAM ane naryA lADa tenI dIkarIone kaoNseTa saheja hAle, teTalAmAM tene mAthe taDI paDI ja che. e bicAruM nabaLuM bALaka vinAkAraNe maLatI sajA, Thapako ane mArapITa veThanuM veThanuM pitAnI sAme ja potAnA jevAM bIjAM be bALakone pUrA mAnapAnamAM UcharatAM jotuM. potAnI mAne kaoNseTa pratye je rItano vartAva rAkhatI pelAM bALako jotAM, tevo ja vartAva teo paNa tenA pratye rAkhatAM; kAraNa ke bALako
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAzeTa at e uMmare sArAM nakalakhAra heAya che. eka varSa pUruM thayuM tathA bIjuM vaSa 66 paNa pUruM thayuM; ane gAmalAka kahelA lAgyAM : A thenAraDiyara kuTuMba bahu bhaluM che; temanI peAtAnI sthiti ja sArI nathI, chatAM teo peAtAne pAle paDelA eka garIba bALakane uchere che." badhA to ema ja mAnatA ke kaoNMseTane tenI mA tajI gaI che. paraMtu thenAraDiyarane koIka rIte ema khabara paDI gaI hatI ke, e bALaka ghaNuMkharuM kAyadesara bALaka na heAvAthI tenI mA tene vatanamAM potAnA bALaka tarIke jAhera karI zake tema nathI; eTale teNe mahine paMdara frAMkanI mAgaNI karI. teNe jaNAvyuM ke bALaka khAsuM moTuM thAya che ane tene sArI peThe khAvA joIe che; eTale eTalA fAMka nahi melA, tA mAre bALaka pAchuM tamArI pAse meAkalavuM paDaze. mAe paMdara fAMka meAkalavA mAMDayA. varasa jatAM gayAM tema te bALakanI kaMgALa sthiti paNa vadhatI cAlI. te pAMca varasanI thaI tyArathI te gharanI neAkaraDI ja banI rahI. pherAphAMTA khAvA, oraDA vALavA, AMgaNuM vALavuM, tAsako dhAvI ane nAnAM bacakAM upADavAM vagere kAmeA tenA nabaLA khabhA upara vadhatAM cAlyAM. thenAraDiyara daMpatI pachI to e pramANe tenI pAsethI kAma levAnA peAtAnA haka ja mAnavA lAgyAM; kAraNa ke mA ke je haju peAtAnA vatana ma0mAM ja hatI, te have paisA barAbara meAlatI na hatI, tathA ghaNA mahinAnI rakama caDI gaI hatI. jo tenI mA traNa varSane aMte meTaphamela AvI hAta, te tenI dIkarIne eLakhI ja na zakI hota. tenI meATI suMdara AMkhA ja bAkI rahI hatI; paraMtu te AMkho sAme jovuM have azakaya banatuM jatuM hatuM. kAraNa ke, te AMkhomeTI hAvAthI ja jANe temanI mAraphate vadhu dilagIrI pragaTa thatI hatI. bhAgye cha varSanA A garIbaDA bALakane tenAM sutarAu cItharAMmAM ziyALA daramyAna thatharatuM ane divasa UgatA pahelAM tenA nAjuka lAla hAthamAM moTA sAvaraNA ane mATI AMkhAmAM AMsu sAthe zerI vALatuM joIne hRdaya kakaLI UThe. daramyAna tenI mA kayAM gaI hatI, tathA tenuM zuM thayuM hatuM ?
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ meDalIna bApu nAnI kaoNseTane thenAraDiyara daMpatIne tyAM mUkI, tenI mA pitAnA vatana ma0 zahera tarapha AgaLa cAlI. daza varSa pahelAM teNe pitAnuM vatana choDavuM hatuM. daramyAna te pite kaMgALa banatI cAlI hatI, paraMtu tenuM vatana samRddha banatuM gayuM hatuM. be varSa pahelAM eka evI audyogika ghaTanA ghaTI hatI ke jethI nAnAM zaheranI surata palaTAI jAya che. junA jamAnAthI ma0nA vatanIo dhaMdhe kALA maNakA ane tene masAlo banAvavAno hato. kAcA mAlanI vadhatI jatI moMghavArIne kAraNe atyAra sudhImAM A dhaMdho paDI bhAMgavAnI aNI upara AvI gayo hato. paraMtu phenTAIna ma0 gAme pAchI pharI, te arasAmAM e mAlanA utpAdanamAM eka asAdhAraNa krAMti thaI gaI hatI. 1815nA aMta bhAgamAM eka ajANyo. mANasa tyAM AvIne vasyo hate. tene e maNakA banAvavAnA masAlAmAM ekane badale bIjI vastu vAparavAnuM sUjhayuM. e nAnA pheraphArathI kAcA mAlanI kiMmatamAM moTo ghaTADo thaI gaye, jethI prathama te kArIgaronA pagAramAM vadhAre thaI zakyo - e thaI zaheranA phAyadAnI vAta; bIjuM, mAlanI jAtamAM sudhAro thayo - e thaI vAparanAranA phAyadAnI vAta; ane trIjuM, mAla sasto vecavA chatAM naphe traNa gaNo vadhI gayo -- e thaI mAla banAvanAranA phAyadAnI vAta. traNathI ochAM varSamAM te e prakriyAno zodhaka mAladAra thaI gayo. te A zaheramAM Avyo tyAre tene pozAka, rItabhAta ane bhASA cheka majUra jevAM hatAM. vAta ema banI hatI ke, DiseMbara mahinAnI rAte jayAre te A zaheramAM khabhe ane hAthamAM gaThThAdAra daMDo laIne dAkhala thayo, te vakhate zaheranA thANAmAM Aga lAgI hatI. A mANase potAnA jAnanA jokhame AgamAM jhaMpalAvIne, aMdara sapaDAI gayelAM be bALakone bacAvI bahAra kADhayAM. te bALako thANedAranAM ja hatAM. tethI te vakhate koIne teno paravAno mAgavAnuM sUchyuM na hatuM. potAnuM nAma teNe meDalIna bApu jaNAvyuM hatuM. AthI vizeSa koI tene vize kazuM jANatuM na hatuM. A udyoganI jhaDapI pragatine kAraNe ma0 zahera vepAranuM mathaka banI gayuM. meDalIne bApune napho eTalo moTo hato ke, bIje ja varSe kArakhAnA mATe te eka moTuM makAna baMdhAvI zakyA. temAM eka vibhAga strI kAmadAro
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ meDalIne bApu mATe hato, ane bIjo vibhAga puruSa-kAmadAro mATe. koI paNa bhUkhyA mANasa tyAM Ave eTale tene rojI ane roTI maLI rahetAM. meDalIna bApu puruSa pAsethI sabhAvanI apekSA rAkhatA, strI pAsethI cAritrayanI, ane oM pAsethI pramANikatAnI. kArakhAnAmAM be vibhAga paNa temaNe eTalA mATe ja pADyA hatA ke jethI strAo ane chokarIo sadaguNI rahI zake A jAtanI kALajI rAkhavI kadAca jarUrI paNa hatI, kAraNa ke, ma0 zahera te vakhate lazkarI chAvaNInuM mathaka hoI, bhraSTAcAra mATenI tako tyAM vizeSa hatI. meDalIne bApu A dhIkatA dhaMdhAmAMthI sArI peThe kamAyA; paNa sAmAnya vepArI ke dhaMdhAdArInI peThe, paisA ekaThA karavA e ja temanuM lakSya hoya ema lAgatuM na hatuM. pitA karatAM te bIjAne lAbha vadhAre jotA. jANavA pramANe 1820mAM paeNrisanI laeNphAiTa beMkamAM temanA sADA cha lAkha krAMka jamA thayelA hatA, paraMtu eTalI rakama bacAvatA pahelAM daza lAkha UMka temaNe zahera temaja garIbo pAchaLa kharcI nAkhyA hatA. zaheranI ispitAla kaMgAla hAlatamAM hatI, temaNe temAM navI daza pathArIo umerI ApI, ane pitAnA kArakhAnAmAM maphata davAkhAnuM zarU karyuM. ma0 zaheranA je bhAgamAM te rahetA hatA, temAM eka ja khakhaLI gayelI nizALa hatI, temaNe navI be bAMdhI ApI: eka chokarAnI, ane bIjI chokarIonI. temaNe pitAne kharce anAtha ane apaMgo mATe eka sevAkAma paNa sthApyo; phAMsamAM e vakhate evI saMsthAo ajANI hatI. zarUAtamAM gAmanA TIkAra ke kahetA ke, "A te paisAnI pAchaLa paDele adAsa che." pachI jyAre temaNe joyuM ke, teNe te potAnI jAta pahelAM gAmane paisAdAra banAvyuM, tyAre teo kahevA lAgyA ke, "e to kaI mAnacAMda mATe phAMphAM mArate mahattvAkAMkSI mANasa che." ane eka savAre jyAre chApAMmAM kharekhara AvyuM ke jillA-adhikArInI bhalAmaNathI ane zaheranI karelI sevAonI kadara tarIke rAjAe temane ma0 zaheranA nagarapati-meyara nImyA che, tyAre A loka hAthamAM tALI daIne kahevA lAgyA, "joyuM ke nahi? ame kahetA hatA evuM ja nIkaLyuM ne?" paraMtu meDalIna bApue e pada svIkAravAno inakAra karyo. dhIme dhIme samAjanA moTA lokonAM bAraNAM paNa temane mATe AgrahabharyA nimaMtraNo sAthe UghaDavA lAgyAM. e nimaMtraNone paNa temaNe svIkAra na karyo, tyAre pelA TIkAkhoro khAtarIpUrvaka kahevA lAgyA: "are e te koI gamAra mANasa che; kazuM bhaNyo paNa
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mijherAlDa nahi hoya! e mANasa moTA lokonAM gharamAM javAnI hiMmata ja zI rIte kare?" paraMtu pAMca varSa bAda, I. sa. 1820mAM meDalIna bApunI asaMkhya sevAo ane dAnethI prerAIne ane AkhA pradezanA lokonI ekI avAje karAyelI mAgaNIthI rAjAe temanI nagarapatipade pharI nimaNUka karI. A vakhate paNa temaNe nA pADI; paraMtu cAre bAjuthI khUba dabANa thayuM, ane chevaTe eka DesImAM potAnA bAraNAmAM UbhAM UbhAM te sAMbhaLe tema jarA tapI jaIne bolyAM ke, "sArA nagarapati ghaNAMnuM bhaluM karI zake, potAne hAthe bIjAnuM bhaluM thaI zake tema hoya, te sArA mANase temAMthI chaTakavuM na joIe." tyAre meDalIna bApu e pada svIkAravA kabUla thayA. nagarapati banavA chatAM meDalIna bApu te pahelAM jevA ja rahyA. te bahu thoDA mANaso sAthe bolatA. pustakonI sobata temane vizeSa gamatI; kAraNa ke, pustaka jevA dhIrajavALA ane khAtarIbharyA mitro bIjA koI nathI. khullAM khetaromAM ekalA pharavAne temane zokha hato. have te juvAna na hatA, chatAM temanAmAM rAkSasI baLa che ema manAtuM. besI paDelA ghoDAne UbhA kare, kAdavamAM khUMpelA gADAne UMcuM karavuM, athavA vakarelA AkhalAne ziMgaDAM pakaDI Ubho rAkhavo, e temane mana ramata vAta hatI. bALako temanI pAchaLa kilakilATa karatAM doDatAM AvatAM ane mAkhAnI peThe temane gherI vaLatAM. te aneka sArAM kAma karatA, paNa khoTAM kAmanI peThe chupAvIne ! koI garIba mANasa rAte ghera pAcho phare, tyAre tenI gerahAjarImAM tenA gharanuM bAraNuM koIe ughADayuM hoya athavA teDayuM paNa hoya. te bicAro bUma pADI UThe ke, mArA gharamAM khAtara paDayuM che. paNa aMdara pese tyAre sauthI pahelI tenI najara paDe Tebala upara mukelA camakatA sonAnA sikkA upara. keInI smazAnayAtrA nIkaLI hoya, te te temAM joDAya ja ane zabapiTI UMcakavA lAge. jyAM sudhI badho vidhi pUro na thAya, ane bhaktigIte gavAI na rahe, tyAM sudhI te tyAMthI khase nahi. 1821nI zarUAtamAM vinA bizapa meM. mirelanA dehAMtanA samAcAra chApAmAM AvyA. te bAsI varSanI uMmare zAMtithI svargavAsI thayA hatA. bIje ja divase me. meDalIna zokanAM kapaDAM paherelA jovAmAM AvyA. bIjI eka bAbata paNa lokonA dhyAnamAM AvI hatI ke, jyAre koI gAru jatano chokaro zaheramAM thaIne pasAra thatA, tyAre nagarapati tarata tene bolAvatA, tenuM nAma pUchatA, ane tene paisA ApatA.
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 polIsa InspekaTara jAvaTa varaso vItatAM gayAM, tema tema me. meDalInanA TIkAkhaze cUpa thatA gayA. loko cAlIsa cAlIsa gAuthI temanI salAha levA AvatA. keTalAya jhaghaDA temanI pAse patAvAI jatA, ane keTalAya duzmane vacce te pharI meLa sthApI ApatA. dareka jaNa temane lavAda tarIke svIkAravA rAjI hatuM. temanA pratye AdarabhAva evo cepI hato ke, cha-sAta varasamAM te te AkhA pradezamAM vyApI gayo. paNa eka mANasa evo hato ke je e cepathI mukta rahyo hate. ma. meDalIna game te kare, paNa te temanA tarapha sAzaMka dRSTithI ja jete. ghaNI vAra ema banatuM ke, meM. meDalIna zerImAMthI pasAra thatA hoya, ane sA koI temane AziSabharI salAma karatAM hoya, tyAre bhUkharA-kALA raMgane moTo koTa paherelo, jADA daMDAvALA ane TopInI kinAra bhamara sudhI nIcI rAkhanAra eka mANasa ekadama pAcho pharI, temanI tarapha, te dekhAtA baMdha thAya tyAM sudhI joyA karato, ane pachI adaba vALI, mAthuM dhuNAvI, bane hoTha nAka sudhI UMcA caDAvI evo cALo karate ke jeno artha A thAya: "A mANasa koNa che? mane khAtarI che ke meM tene kyAMka joyo che. game tema paNa huM tenAthI bharamAvAne nathI." A mANasanuM nAma jAvarTa hatuM; te polIsa khAtAne mANasa hato. ma0 zaheramAM inspekaTara tarIke nimAIne te Avyo, tyAre meDalIna bApu samRddha banI cUkyA hatA. pahelAM jAvarTanI nokarI dakSiNa taraphanAM vahANe upara hatI. jo mANasane jIvAtmA najare dekhI zakAto hoya, te mAnava jAtanI dareka vyakti pazuyoninI koI ne koI jAtane maLatI Ave che e joIne ApaNe cakita thaI jaIe. koI koI vAra to eka karatAM vadhu jAto paNa eka ja mANasamAM ApaNane jovA maLe! pazuo jANe mANasanA ja guNo ane durgaNonI bAhya AkRtie che. polIsa inspekaTara jAvarTa kaI yonine hato te kahI ApavuM taddana saheluM che. osTanA kheDUtone khAtarI hoya che ke, varunI mAdA jyAre viyAya che, tyAre tenAM baccAMmAM eka kUtaro hoya che. mA tene jhaTa mArI nAkhe che, nahi te te
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mirA. bIjAM baccAMne khAI jAya. varunI mAdAnA A kUtarA saMtAnane mANasanuM moM hoya, to te barAbara jAvarTa thaIne Ubho rahe ! A mANasa be atyaMta sAdI tathA apekSAe uttama kahI zakAya tevI lAgaNIonA mizraNarUpa hata: sattA mATe Adara, ane gunA mATe dhikkAra. sarakArI nokarImAM hoya tevA koI paNa mANasa tarapha, bhale pachI te vaDe pradhAna hoya ke jaMgalano rakhevALa heya, te eka prakAranI aMdhazraddhAnI najare jone; ane eka vAra paNa kAyadAnI maryAdA toDanAra dareka jaNa pratye te tiraskAra, dhikkAra ane dhRNAnI najare jota. temAM koI apavAdane sthAna na hatuM. eka bAju te mAnato ke, "sarakArI nokara kadI bhUla na kare, ane nyAyAdhIza kadI khoTuM na kahe." bIjI bAju te mAnate ke, "gunegAro haMmezane mATe hAthathI gayelA mANase cheteo kadI sArA thaI ja na zake." gunegAronI duniyA upara guptapaNe kaDaka cokI rAkhavA ja jANe tene avatAra hato. tenAmAM eka vyasana na hatuM, ke bIjo eke durgaNa na hata; mAtra jayAre tene potAnI jAta pratye kAMIka saMtoSa thayo hoya, tyAre te chIMkaNIno eka saDAko kheMcatA. e eka ja vastu jANe mAnavajAta sAthe tene joDanArI kaDIrUpa hatI. badamAza gunegAra vargane te kAramAM bhayarUpa hato. tenuM nAma sAMbhaLatAM ja te bhAgavA mAMDatA ane tenuM mAM najare paDatAM ja teo mAM uparanuM lehI marI jatuM. jAvaTaeN meDalIna bApunA pAchalA badhA tAMtaNA joDavA chUpI rIte prayatna karyo hato. eka vakhata te bolyo paNa kharo ke, "basa, barAbara; meM tene have pakaDI pADyo che." paNa pachI te traNa divasa sudhI kazuM bolyo nahi ane vicAramAM paDI gayo. chevaTe eka prasaMga evo banyo ke jethI jAvarTa ane meDalIna ekabIjAnI vAta barAbara pAmI gayA. te prasaMga A pramANe banyo hato: moM. meDalIna eka savAre zaheranI eka zerImAM thaIne jatA hatA; evAmAM temaNe dUra kaMIka dhAMdhaLa jevuM sAMbhaLyuM ane lokonA TeLAne bheguM thaI gayeluM joyuM. te tarata te tarapha vaLyA. phezala nAmane eka Doso potAnA bharelA gADA nIce dabAI gayo hato ane tene ghaDo jamIna upara phasaDAI paDyo hate. A phozala Dese te vakhate mAM. meDalInanA bAkI rahelA thoDA duzamanamAMno eka hato. jayAre meDalIna A zaheramAM pahelavahelA AvyA, tyAre A phozalavene dhaMdho paDI bhAMgavA Avyo hato. teNe A sAdA majurane paisAdAra thate joyo, tyAre tenI potAnI sthiti divase divase
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ pilIsa InsapekaTara jAvaTa baga DanI cAlI. e ja kAraNe tenAmAM meDalIna pratye kAtila IrSyA utpanna thai hatI. pachI te teNe devALuM kADhayuM ane gharaDe ghaDapaNa kuTuMba vinAnA banelA. tene potAnI pAse bAkI rahelo eka ghoDe ane eka gADuM bhADe pheravIne AjIvikA calAvavAnI thaI. ghoDAnI sAthaLo bhAMgI gaI hatI ane te hAlI zake tema nahotuM. Doso gADA nIce evI rIte AvI gayo hato ke, AkhA gADAnuM vajana tenI chAtI upara ja dabAtuM jatuM hatuM. gADAmAM khUba bhAra bharelo hato ane phezala dayA Ave tevI rIte UMhakArA bharato hato. tene gADA taLethI kheMcI kADhavA lokoe prayatna karI joyo hato, paraMtu paristhiti evI hatI ke jarA paNa avaLo prayatna thAya ane khoTo AMcako Ave, te DesAnA te ja ghaDIe prANa nIkaLI jAya. gADAne nIcethI UMcuM karavAmAM na Ave, tyAM sudhI Deso bahAra nIkaLI zake tema ja na hatuM. varTa tyAM hAjara hatA ane teNe dumakalAsa lAvavA mANasa mokalyuM hatuM. me. meDalIna tyAM AvatAM ToLAe mAnabhera khasIne mArga Apyo. me. meDalIne tarata ja AjubAju UbhelA lokone pUchayuM : "ATalAmAM kyAMya dumakalAsa che ke nahi?" "levA mANasa gayuM che," eka kheDUte javAba Apyo. tene AvatAM keTalI vAra lAgaze?" "ochAmAM ocho pA kalAka." "pA kalAka!" meDalIna camakI UThayA. AgalI rAte varasAda paDyo hato ane jamIna DhIlIpacI thaI gaI hovAthI gADuM dareka kSaNe UMDuM ne UMDuM UtaratuM jatuM hatuM. tethI DosAnI chAtI dabAtI jatI hatI; ane pAMceka miniTamAM te tenI badhI pAMsaLIo bhAMgI javAnI e nakkI hatuM. pA kalAkamAM te gADuM cheka je kaLI jaze, juo hajI eka mANasa gADA nIce sarakIne pese, te pITha vaDe gADuM UMcuM karI zake teTalI jagA che. majabUta keDovALo koI mANasa ahIM che? huM tene eka sonAmahora ApIza." koI hAlyuM nahi. "be sonAmahoro," meDalIne kahyuM. sAMbhaLanArA nIcI mUDI karIne joI rahyA. "cAle, cAra sonAmahoro," meDalIna pharIthI bolyA. e ja cUpakI.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mirAnDa ahIM kaMI dayAbhAvanI khoTa nathI -" eka avAja bolyo. meM. meDalIne najara karI ane jAvarTane oLakhe. jAvarTa AgaLa bolyo, "beTa to eTalA joranI che. pITha vaDe A gADuM UMcakanAra mANasamAM rAkSasanuM jora hovuM joIe." pachI me. meDalIna upara sthira najara karIne tathA eka eka zabda upara khAsa bhAra mUkIne te bolyo : mAM. meDalIna, tame kahe che tevuM kAma karI zake te te eka ja mANasa meM joyA che." meklIna saheja camakyA; paraMtu jAvaTjha meDalIna uparathI AMkha khaseDayA vinA jarA paNa khacakAyA vinA bolyo : "te mANasa vahANa upara kedI hate." "ema!meDalIne kahyuM. "Tula baMdare" meDalInanuM moM phIkuM paDI gayuM. daramyAna gADuM dhIme dhIme nIce kaLatuM jatuM hatuM ane phezala Doso have dayAmaNI cIso pADavA lAgyo : huM gUMgaLAI maruM chuM, mArI pAMsaLIo bhAMgI cAlI; eka dumakalAsa are kazuMka paNa--" meDalIne AsapAsa najara karI. "bApa re, marI gayo !" desAe kAramI cIsa pADI. meDalIne pitAnuM mAthuM UMcuM karyuM; tathA jAvarTanI haja potAnI upara sthira rahelI zakarAbAja jevI najara jhIlI; tyAra bAda eka zabda paNa bolyA vinA te tarata ghUMTaNiye paDyA ane loko bama paNa pADI zake te pahelAM te gADA nIce pesI gayA. i tejArI ane cupakIdInI eka kAramI paLa toLAI rahI. meDalIne te jaMgI vajana nIce lagabhaga cappaTa sUIne be vakhata potAnI koNIne DhIMcaNa sudhI lAvavAne niSphaLa prayatna karyo. kheDUto bumarANa karI UThyA, "meDalIna bApu bahAra nIkaLI Ave!" Desa phezala pite paNa be, "ma. meDalIna! khasI jA, huM te maravAnuM ja chuM te marIza, paNa sAthe tame paNa lo thaI jazo." meDalIne kazo javAba na Apyo. AjubAju UbhA rahelA lokono zvAsa thaMbhI gayo. paiDAM vadhu nIce kaLI gayAM. have te meDalInathI paNa bahAra nIkaLI zakAya tema rahyuM nahIM. e ja ghaDIe acAnaka AkhuM gADuM hAlyuM, ane dhIme dhIme UMcuM thavA lAgyuM, paiDAM kAdavamAMthI arboardha
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ koseTanI mA bahAra AvyAM. eka gUMgaLA avAja saMbhaLAyo : "jaladI kare, Teke karo !" e avAja meDalIna hatA. temaNe have AkharI prayatna karyo hato. e eka mANasanI bhAvanAe saumAM hiMmata ane baLa pUryAM: ekI sAthe vIsa hAthoe gADuM adhdhara pakaDI rAkhyuM. Dese bacI gayo. meDalIna paNa bahAra nIkaLI UbhA thayA. temanuM meM bhUruM thaI gayuM hatuM, ane temanuM zarIra parasevAthI nItaranuM hatuM. temanAM kapaDAM cirAI gayAM hatAM ane kAdavathI kharaDAI gayAM hatAM. phozaloMe temanA ghUMTaNane cuMbana karyuM ane temane potAnA jIvanadAtA kahIne saMbodhyA. meDalInanA mukha upara saMtoSa ane balidAnanI divya prabhA chavAI rahI. temaNe potAnI zAMta dRSTi jAvarTa upara TheravI. te haju temanA tarapha tIkSaNa najare ja joI rahyo hato. 11 kaoNseTanI mA gADA nIce dabAtI veLA phozala desAnA DhIMcaNanI DhAMkaNI khasI gaI hatI, eTale meDalIna bApue tene pitAnA kArakhAnAnA apaMga banelA kArIgaro mATenA sevAzramamAM pahoMcADI dIdhuM. bIje divase savAre DosAne pathArImAM potAne paDakhe paDelI hajAra phAMkanI noTa maLI. sAthenI ciThThImAM mo. meDalInanA hastAkSaramAM eka lITI lakhelI hatI : "meM kharIdI lIdhela tamArA gADAnI ane ghoDAnI kiMmata." gADuM bhAMgI gayuM hatuM ane ghoDe marI gayo hata; phozala sAjo thayo, paNa tene paga nakAmo ja rahyo. eTale sevAzramanI sevikA sAdhvIo ane pAdarInI bhalAmaNathI meDalIna bApue tene perisanA seTa enTAina vibhAgamAM AvelA sAdhvIonA eka maThamAM mALInI nokarI meLavI ApI. A pachI thoDA ja vakhata bAda moM. meDalIna nagarapati pade nimAyA hatA. jAva pahelI vAra temane jyAre te padano rUmAla gaLe bAMdhIne pharatA joyA, tyAre te uzkerAI jaIne pelA kUtarAnI peThe hAMphavA lAgyo ke jene potAnA mAlikanAM kapaDAMmAM varunI gaMdha AvatI hoya. tyArathI mAMDIne te potAnAthI bane teTalo temanAthI dUra ja rahe, ane tenI pharajone kAraNe tene temanI sAme hAjara thavuM ja paDe, tyAre te bhAre adabapUrvaka thoDAka zabdo ja bolate.
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mijharAyamsa : lagabhaga A arasAmAM phenTAina potAnA vatana ma0 zaheramAM AvI pahoMcI. koIne tenI yAda rahI na hatI. nasIbajoge moM. meDalInanA kArakhAnAnuM bAraNuM tene mitratAbharyo AvakAra ApavA taiyAra hatuM, ane te strIonA vibhAgamAM kAme joDAI gaI. tene A kAma navuM ja hatuM eTale ochuM phAvatuM hatuM, tethI tenI kamANI paNa ochI hatI. paraMtu potAnI jAtakamAInA paisAthI have pote AjIvikA calAvI zakaze e vicArathI ja tene khUba AnaMda thayo. tene have kAmakAja karavAmAM rasa paDavA mAMDyo. teNe eka oraDI bhADe rAkhI, ane udhAra kharIdelA sarasAmAnathI tene sajAvI. te eka arIse paNa lAvI; temAM te potAnuM mAM, potAnA suMdara vALa ane suMdara dAMta joIne rAjI thatI. pahelAMnA jIvanano e kadAca ekama - avazeSa : hatA. tene mAtra kaoNseTanI ja ane tenA zakya bhAvinI ja ciMtA hatI; bIjI badhI rIte e have lagabhaga sukhI hatI. pote paraNelI che ke potAne saMtAna che e bAbatano jarA paNa ullekha te bhUlecUke paNa na karatI. zarUAtamAM te ApaNe joI AvyA tema te thanAraDiyarane niyamita paisA mekalatI. tene sahI karatAM ja AvaDatuM eTale tene dhAMdhedArI lahiyA pAse kAgaLo lakhAvavA paDatA. paNa emAMthI ja kArakhAnAmAM ane Asa pAsa tenI vAto thavI zarU thaI. te eka ja saranAme mahinAmAM be vAra kAgaLa lakhAvatI ane paisA mokalatI. eTale tenI vAto karanArAone dArUDiyA lahiyA pAsethI e saranAmuM kaDhAvavAmAM kazI muzkelI na paDI; ane eka jaNa potAne kharce meTapharamela jaI - AvIne tenA bALakane joI paNa AvyuM. bIjAnI gaMdakI pIMkhavAmAM mANasone koNa jANe asAdhAraNa rasa hoya che. A badhuM thatAM vakhata gayo hato, ane phenTAinane kArakhAnAmAM dAkhala thaye varasa thaI gayuM hatuM. evAmAM eka savAre kArakhAnAnI mukAdama bAIe nagarapatine nAme pacAsa phUAMka phenTAinanA hAthamAM mUkI tene kahyuM, "tArA jevI bhraSTa strIne kArakhAnAmAM rAkhI zakAya tema nathI. tuM have chUTI che; ane nagarapatie jaNAvyuM che ke, tuM A zahera paNa cheDI jAya to sAruM." A mahinAmAM ja thanAraDiyare sAtane badale bAra phUAMka mAgyA pachI potAnI mAga vadhArIne paMdara kUkanI karI hatI. phenTAina AbhI ja banI gaI. teNe tetaDAte avAje thoDIka AjIjI karI joI, paNa mukAdama bAIe tene kArakhAnA bahAra tarata nIkaLI javAno ja hukama karyo.
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ keseTanI mA zaramathI gUMgaLAtI te kArakhAnA bahAra nIkaLI ane potAnI oraDIe pAchI AvI. tene aparAdha jAhera thaI gayo hato. nAnA gAmamAM lokonI AMkhae ane jIbhe caDIne rahevuM e bhAre kaparI vAta hoya che. tenAmAM bahAra nIkaLavAnI ke eka zabda paNa bolavAnI hiMmata have na rahI. mo. meDalInane A kathAnI khabara na hatI. te pote niyama tarIke kArakhAnAnA strI-vibhAgamAM kadI jatA nahi te vibhAganA mukAdama tarIke temaNe eka kumArikA bAIne pAdarInI bhalAmaNathI nImI hatI. te bAI AbarUdAra, sthira cittanI, nyAyI ane dayAbhAvavALI hatI. paraMtu tene dayAbhAva mAtra dAna ApI jaNA; bIjAne samajIne kSamA karI zake te jAtane udAtta te na hate. me. meDalIna tenA upara dareka bAbatamAM saMpUrNa vizvAsa mUkatA; ane game tevA sArA mANasane paNa pitAnI sattA bIjAnA hAthamAM soMpatA rahevuM ja paDe che. A saMpUrNa sattAnI rUe ja mukAdama bAIe phenTAInane nyAya toLyo hato ane tene gunegAra TharAvIne sajA karI hatI. pelA pacAsa phUAMka paNa, strI-kArIgarone madada karavA mATe, tene marajI pramANe vAparavA mau. meDalIne rAkhelI rakamamAMthI ja teNe ApyA hatA. phenTAine zaheramAM karaDI tarIkenI nokarI zodhavA mAMDI, paraMtu keIe tene rAkhI nahi. sarasAmAna ane bhADAnuM devuM na pate tyAM sudhI tenAthI zahera paNa choDAya tema na hatuM. pitAne maLelA pacAsa krAMka teNe e be devAM peTe vaheMcI ApyA, tathA eka khATalI sivAyano badho sarasAmAna pAcho ApI dIdho. chatAM tene so phrAMkanuM devuM rahyuM. te have lazkaranAM kapaDAM sIvavAnA kAme lAgI. temAM tene rejanA cha pensa maLatA, jemAMthI cAra pensa to tene tenI dIkarI mATe ja bacAvavA paDe. A samaya daramyAna ja thenAraDiyarane mokalavAnI rakamamAM te aniyamita banatI cAlI. vadhAre paDatI majUrI ane kaMgAliyatathI dhIme dhIme phenTAInanuM zarIra ghasAvA lAgyuM ane tene je thoDIka sUkI udharasa rahetI hatI, te khUba vadhI gaI. ziyALAnA aMta bhAgamAM tene chUTI karavAmAM AvI hatI; unALe pUro thayo ane ziyALo pAcho Avyo. temAM divasa TUMkA ane kAma paNa DuM Utare. phrAMsanA A bhAgamAM ziyALA daramyAna garamI, prakAza ke bapora jevuM kAMI hoya ja nahi; savArane cheDe ja jANe sAMja joDAtI Ave. dhUmasa ane saMdhyAkALa jevA prakAzamAM divase paNa jhAMkhuM ja dekhAya. phenTAInanI kamANI bahu ochI hatI ane devuM vadhatuM jatuM hatuM. thenAraDiyara daMpatIne paisA . le mi0 - 4
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 le mirAha niyamita na maLatA hovAthI teo vAraMvAra tene uparAuparI kAgaLa lakhatAM hatAM. kAgaLanA zabdo tene vIMdhatA hatA ane tenuM TapAlakharca tene barabAda karatuM hatuM. eka divasa teoe lakhyuM ke, kaoNseTa have cheka ja udhADI thaI gaI che; A ziyALAmAM tene ekAda garama kapaDuM nahi maLe, te te lAMbu nahi jIve; mATe game tema karIne dasa phUAMka to tatkAla mekalo ja. phenTAIne Akho divasa e kAgaLa hAthamAM caLyA karyo. pachI rAta paDaze te hajAmanI dukAne gaI. tyAM jaI teNe mAthAne cIpiyo kheMcI lIdho, eTale tenA gUMchaLAbaMdha vALa keDa sudhI chUTA patharAI gayA. kevA suMdara vALa !" hajAma Abhe thaIne bolI UThayo. tuM mane A vALanuM zuM ApIza?" - "dasa kAMka." "cAla, kApI le." phenTAine gUMtheluM garma pharAka kharIdIne thenAraDiyara daMpatI upara mokalI ApyuM. teo te joI gusse thaI gayAM. kAraNa, temane to paisA joItA hatA. te pharAka temanI nAnI chokarIne maLyuM, ane kaoNseTa te dhrujatI ja rahI. phenTAina vicAratI hatI ke, " mArI bacI have jarAya thatharaze nahi, kAraNa ke meM mArA mAthAnA vALathI tene DhAMkI che." te pote have mAthe goLa TopI bAMdhavA lAgI, jethI tenuM karAyeluM mAthuM DhaMkAI rahe. joke ema , paNa te suMdara te lAgatI ja hatI. phenTAinanA aMtaramAM have dhIme dhIme kALA pheraphAra thatA jatA hatA. atyAra sudhI te sau koInI jema meDalIna bApu pratye Adara dharAvatI; paraMtu temaNe potAnuM kAma vagaranI rakhaDatI karI mUkI e vicAranA raTaNathI te temane paNa dhikkAravA lAgI; ane bIjA badhA karatAM vadhAre. phenTAinamAM have mAtra potAnI dIkarInI ja mAyA-mamatA bAkI rahI rahI. tenA aMdhArA banatA jatA aMtaramAM e eka ja divya ane madhura prakAzanuM kiraNa camakatuM. te kahetI ke, "huM paisAvALI thaIza eTale mArI kaoNseTane mArI pAse lAvI zakIza." eTaluM kahI te hasI paDatI. daramyAna tenI udharasa to maTI nahi, ane vadhArAmAM tene rAte parasevo vaLa zarU thayo. eka divasa tene thenAraDiyara taraphathI nIcene kAgaLa maLyo: "kaoNseTane lazkarI tAva lAgu thayo che; hAlamAM A tarapha te tAvane vAvara che. tene moMghI davAo ApavI paDe che, paNa amArI sthiti pahoMcatI na hovAthI amara thI
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ keseTanI mA lAMbo vakhata e kharca karI zakAya tema nathI. eka aThavADiyAmAM jo tame amane cALIsa fAMka nahi mokalo, te tamArI chokarIne marI gayelI jANaje." phenTAina khaDakhaDATa hasI paDI ane potAnI gharaDI paDezaNane kahevA lAgI : "kevI hasavA jevI vAta kare che! tene cALIsa kUka joIe che; huM kyAMthI lAvavAnI hatI? e gamAra kheDUtenI akkala to juo!" Ama chatAM dAdarAnI bArI pAse jaIne teNe pharIthI te kAgaLa vAMcyo; pachI te zerImAM bahAra nIkaLI gaI. te bajAramAM thaIne pasAra thatI hatI tyAre teNe eka lAla kapaDAM paherelA mANasane vicitra rIte zaNagArelA vAhananI beThaka upara Ubho thaIne bhASaNa Apato jo. te dAMta kheMcanAre tathA dAMtanAM cokaThAM besADanAro hato. phenTAina ToLAmAM bhaLI ane pelAnA ramUjI bhASaNa upara bIjAo sAthe hasavA lAgI. tene hasatI jotAMveMta ja pelo dAMta kheMcanAro ekadama bolI UThayo : "vAha re, mArI hasatI parI ! tAre bahu suMdara dAMta che. jo tuM mane tArA AgalA be dAMta vecavA icche, te huM tane eka eka dAMtane eka nepoliyana sikko ApavA taiyAra chuM." phenTAina tarata kAnamAM AMgaLIe besIne tyAMthI cAlatI thaI. pele tenI pAchaLa bUma pADIne saMbhaLAvavA lAgyo : "tuM vicAra karI joje. be nepoliyana bahu kAma Avaze. je tAruM aMtara kabUla kare, to tuM sAMjehoTelamAM Avaje. huM tyAM hoIza." - phenTAina ghera pahoMcI tyAre khUba tapI gaI hatI. teNe pitAnI buTTI paDozaNane badhI vAta kahI. "mArA be AgalA dAMta! bApa re, pachI te huM kevI DAkaNa jevI dekhAuM? vALa te pharI paNa Uge; paNa dAMta! tenA karatAM te huM pAMcame mALathI UMdhe mAthe paDatuM nAkhavuM vadhu pasaMda karuM." teNe tane be dAMtanuM zuM ApavAnuM kahyuM?" "be nepoliyana." "eTale barAbara cALIsa phUAMka !" "kharI vAta, cALIsa kUka!" pachI te acAnaka vicAramAM paDI gaI ane kAma karavA lAgI. pA kalAka pachI te UThIne dAdarAnI bArI pAse jaIne thenAraDiyarane kAgaLa pharI vAMcI AvI. bIje divase savAre jyAre DesI phenTAinanI oraDImAM dAkhala thaI, yAre teNe tene pathArImAM beThelI joI. tenuM moM phIkuM paDI gayuM hatuM.
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mirApta sIe kaMpI UThIne pUchayuM, "mA re! tane thaI zuM gayuM che?" kAMI nahi, huM sArI chuM. mArI dIkarIne have pelA rogathI davA vagara maravuM nahi paDe." ATaluM kahIne te saheja hasI. paNa kevuM bhayaMkara hAsya! DosIe jevuM ke tenA hoThanA khUNA lAla ghUMkathI kharaDAyelA hatA ane tenA moMmAM AgaLanA bhAgamAM khAlI bAkuM dekhAtuM hatuM. kenTAine cALIsa krAMka nAraDiyarane mokalAvI ApyA. paraMtu e tenI paisA kaDhAvavAnI yukti ja hatI; kaoNleTa mAMdI na hatI. - phenTAine pitAne arIsA have bArImAMthI haMmezane mATe pheMkI dIdho. pitAnI erI paNa khAlI karIne te have makAnanA chAparA nIcenA mALiyAmAM rahevA cAlI gaI. mALiyAmAM chAparuM mALa sAthe e khUNe karIne aDavuM hoya che ke, dareka pagale tamAruM mAthuM upara ricAya. garIba mANasa pitAnA e oraDAne cheDe pitAnA nasIbanA cheDAnI jema vadhu ne vadhu namate jaIne ja pahoMcI zake. tenI Akhe have vicitra rIte camakavA lAgI, ane dareka udharase tene khabhAnI DAbI hAMsaDIe dukhAvo thate. divasanA te sattara kalAka sIvaNakAma karatI. paraMtu evAmAM eka saToriyAe kedakhAnAnI badhI strIkedIone sastAmAM kAme rokI lIdhI ane tethI bahAranI majarIno dara rojanA. nava sU thaI gayo. - AkhA divasanA kAmanA nava sU! tenA leNadAro have pahelAM karatAM vadhu AkaLA thatA cAlyA ane temane tagAdo asahya banate gayo. bhagavAna jANe, teo tenI pAse zuM icchatA hatA te have maraNiyA jevI banI gaI ane tenAmAM jaMgalI pazu jevuM kAMIka jAgI UThayuM. e ja vakhate thanAraDiyare tene kAgaLa lakhyuM ke, "have meM bahu rAha joI che; ane jo pAchalA caDelA se phrAMka mane tarata ja nahi maLe, te rogamAMthI hamaNAM ja UThelI kaoNseTane huM gharamAMthI kADhI mUkIza." se kUka!" phenTAIne vicAryuM. "paNa kayA dhaMdhAmAMthI mane divasanA se sU paNa maLe tema che? ThIka ! have huM mArI pAse je bAkI rahyuM che te ja vecIza!" ane e abhAgaNI strI adha:patane chele kinAre beThI. ja lagabhaga pAMca nayA paisA.
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 * tArA hRdayanA aMdhArapaTa dUra thAo ! ' nAnAM zaherAmAM juvAna phAjala leAkeAnA eka varSe dahADe 1500 phrAMka veDaphe che: paeNrisanA temanA be lAkha phrAMka veDaphI nAkhatA hoya che tema ! te jIvanArA, puruSArthahIna, nAcIja, kApuruSo hoya che; temane thADI jamIna hoya che, gheADI bevakUphI hoya che, ane thoDI TIkhaLa-vighA hoya che. ziSTa dIvAnakhAnAMmAM teo gAmaThI gAmaDiyA gaNAya; hoTela-pIThAMmAM te peAtAne sadgRhasthA manAvatA hoya che. teo 'mArAM khetara', ' mArAM jaMgala', ane 'mArA kheDUtA'nI vAto kare che; pAtAne rasikavRttinA sAbita karavA naTI pAchaLa siseATI vagADe che; ane potAne zUravIra yoddhA sAbita karavA sarakArI nokaro sAthe TaTA kare che. te baMdUka phoDe che, dhUmrapAna kare che, bagAsAM khAya che, gaMjIphA rame che, vAhanamAMthI UtaratA musApharo sAme joI rahe che, eka paisA mATe kheMcAtANa kare che, phaeNzanonI atizayokti kare che, peAtAnA jUnA bUTa ghasyA kare che, kazuM kAma karatA nathI, kazA kAmanA hotA nathI madhyama ane kazuM meATuM nukasAna karatA nathI. " daza mahinA bAda, barapha paDayo hato chellA prakaraNamAM varNavelI bInAo pachI ATha ke arthAt 1823nA jAnyuArInI zarUAtamAM eka rAte tyAre, upara jaNAvelA phAjala vargamAMno eka juvAniyA eka strIne satAvI rahyo hatA. te strI tenA pozAka ane TApaTIpa uparathI bajAru strI lAgatI hatI, ane peAtAnA dhaMdhAnA veMtamAM ja lazkarI amaladAronI hoTela pAse AMTA mAratI hatI. jeTalI vakhata te bArI pAsethI pasAra thatI hatI, teTalI vakhata pelA peAtAne mana bhAre TIkhaLanA lAgatA bAlathI tene vIMdhatA hatA: 66 vAha zuM tAruM rUpa ? " "tuM te kUtarAnI bADamAM ja zeAbhe !" " tAre keTalA dAMta che, bAkhI !" ityAdi, pelI jema tema aDabaDiyAM khAtI khAtI AMTA mAratI hatI ane pelAnI sAme joyuM-na-joyuM tathA sAMbhaLyuM-na-sAMbaLyuM karatI hatI. paraMtu tethI pelAne vadhu zUra caDatuM hatuM. pelI kaMIka ciDAya ke vakare evuM karavA khAtara, eka vakhata tenI pITha pharI ke tarata tenI pAchaLa chAnAmAnA jaIne, teNe mUThI bharIne barapha tenI khullI bAcI nIce sarakAvI dIdho. pelI cIsa pADI UThI ane pAchI pharIne cittAnI peThe lapakI; tathA peAtAnA nakhathI pelAnA gAla utaraDIne mAM vaDe evA zabdo bAlavA lAgI ke je lazkarI hATelanA kamarAmAM ja sAMbhaLavA maLe. 53 evA varga hAya che ke je jAtabhAI je adAthI ApakamAI upara na
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54. le mijharAyala dhAMdhala sAMbhaLI thoDI vAramAM hoTelamAMthI badhA ophisaro sAmaTA bahAra nIkaLI AvyA; raste janArA paNa ToLe vaLyA. sau tALIo tathA bUmo pADI TIkhaLa karatA baMnene vakarAvavA lAgyA. bemAMthI puruSa koNa che ane strI koNa che te oLakhAya tema na hatuM; puruSane Tepo nIce paDI gayo hate ane pelI strIne mAthe vALa ane moMmAM AgalA dAMta na hatA. cIso ane bumo pADatI te strI lAta, mukkA ane nahorathI pelAnI barAbara khabara letI hatI. acAnaka TeLAmAMthI eka UMce mANasa dhasI Avyo ane e strIne tenAM kAdavathI kharaDAyelAM kapaDAMthI pakaDIne bolyo, "cAla mArI sAthe." strIe mAthuM UMcuM karyuM ane jAvarTane oLakhyo. tene gussAbharyo avAja ekadama marI gayo; te taddana phIkI paDI gaI ane bhayathI dhrujavA lAgI. daramyAna pele harAmI juvAniyo nAsI gaye. jAvaTe TeLAne vikherI nAkhyuM ane pachI lAMbI phalaMge bhArate te pelI bApaDIne lagabhaga ghasaDato thANe laI cAlyo. prekSaka thoDe dUrathI AnaMdanI kikiyArI karatA ane majAka uDAvatA pAchaLa cAlyA. thANuM AvatAM saMtrIe e badhAne bahAra rokI rAkhyA. jAvaTe Tebala AgaLa besI kAgaLa kADhayo. phreMca kAyadAmAM A varganI strIone polIsanI ja munasaphI upara choDI dIdhelI hoya che. teo temane je kaika lAge te sajA karI zake, tathA temanI be milakata arthAtu temano dhaMdhe ane temanI svataMtratA japta karI zake. varTe potAnI najara sAme samAjanA eka pratinidhi upara badhI maryAdAo bahAranA eka tuccha prANI vaDe humalo karAto joyo hato: eka vezyAe eka gRhastha ane matadAranuM apamAna karI, tene zArIrika vyathA pahoMcADI hatI. jAvarTa makkamatAthI ane zAMtithI lakhe gayo. phenTAina eka zabda paNa bolyA vinA lagabhaga mUchavaza dazAmAM eka bhIMta pAse lapAIne UbhI rahI. lakhavAnuM pUruM thatAM jAvaTaeN saMtrIne kahyuM, "traNa polIse sAthe laIne jAo ane Ane jelamAM pUrI do." phenTAIna sAme pharIne teNe kahyuM, tane cha mahinAnI kedanI sajA karavAmAM Ave che." te bicArI pagathI mAthA sudhI jI UThI. "cha mahinA! cha mahinA jelamAM! bApare, mArI vahAlI kaoNseTanuM zuM thaze? inspekaTara sAheba, thenAraDiyaronuM mAre se phrAMka devuM che." AvuM kaMIka te bolatI rahI ane polIse tene badhAMnAM pagalAM paDavAthI kAdavavALA thayelA bheMyataLa uparathI ghasaDIne laI cAlyA. te bicArI potAnA paga upara UbhI thaI zakI ja nahi.
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ "tArA hRdayane aMdhArapaTa dUra thAo!' 55 varTa sAheba, mAro kazo vAMka nathI. huM pelA sadagRhasthane oLakhatI paNa nathI. huM mArI meLe bArI pAse pharatI hatI, ane temaNe game te bolIne mane nAhaka cIDavyA karI. huM pote jarA paNa belI na hatI; mane thayuM, bhale eo sAheba thoDe AnaMda kare. paraMtu temaNe vinA kAraNa mArI bocI nIce barapha sarakAvI dIdhe; ane ethI huM ekadama ciDAI gaI. mArI tabiyata sArI rahetI nathI; ane ekadama barapha bocI nIce Avyo eTale temane Tope paDI gayo, paNa te zA mATe cAlyA gayA ? huM temanI mAphI mAgavA taiyAra chuM. mane ATalo vakhata javA de, javarTa sAheba. jelamAM divasanA sAta sU ja kamANI thaI zake che, ane vicAra karo, mAre sau kUka mokalavA ja joIe; nahi te teo mArI mAMdI dIkarIne zerImAM hAMkI kADhaze. e bicArI A ThaMDImAM kyAM jaze? sAheba, tenI upara to dayA lAvo. te jarA moTI hota to te kaMI kAmakAja karIne paNa kamAI leta. paNa atyAre te te bahu nAnI che. huM kharAba jAtanI strI nathI sAheba, paNa kArakhAnAmAMthI kADhI mUkI, ane mAre mArI dIkarI mATe paisA mokalavAnA hatA eTale." basa, have cUpa kara." jAvaTe bolyo: "meM badhuM sAMbhaLI lIdhuM. tane cha mahinA maLyA che; bhalo bhagavAna paNa temAM phera karI zake tema nathI." gaMbhIratAthI belAyeluM A vAkya sAMbhaLatAM ja phenTAina, "dayA, yAda!" evuM gaNagaNatI Dhagale thaIne gabaDI paDI. jAvaTe pITha pheravI lIdhI. polIsee tenuM kAMDuM pakaDI tene UbhI karavA mAMDI. A agAu thoDo vakhata thayAM eka mANasa koI na jue tema aMdara dAkhala thayo hato, ane bAraNuM baMdha karI tene aDhelIne Ubho rahyo hato. phenTAinanI badhI AjIjIe teNe sAMbhaLI hatI. te have aMdhArAmAMthI bahAra Avyo ane bolyo, " jarA thebho !" jAvaTe AMkha UMcI karI ane moM. meDalInane oLakhyA. teNe Topa mAthethI UMce karyo ane kaDhaMgI rIte jarA namana karyuM. "nagarapati sAheba, Apa zuM -" "nagarapati" e zabdoe phenTAina upara vicitra asara karI. te acAnaka jamIna uparathI sIdhI UchaLI, tathA koI roke te pahelAM te ma. meDalInanI sAme jaIne UbhI rahI ane temanI sAmuM phATelI AMkhe jotI bolI : "te, nuM nagarapati che kema?"
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mijharAila ATaluM bAlI te ekadama hasI paDI, ane moM. meDalInanA mAM upara TUMkI. mAM, maiDalIne peAtAnuM mAM lUchI nAkhyuM ane kahyuM, " inspekaTara jAvarTa, A bAIne mukta karo. para kSaNabhara to jAvarTane potAnI indriyA kharekhara ThekANe che ke kema, enI ja zaMkA thaI AvI. eka bajAru strIne nagarapatinA moM upara thUMkatI najare jovI e eka evI bhayaMkara vastu hatI ke jenI kalpanA paNa manamAM lAvavI e aparAdha gaNAya. bIjI bAju tenA manamAM tarata ja sAme e vicAra paNa dhasI AvyA ke, A strI je varganI che, te ja varganA kadAca nagarapati thaI beThelA A mANasa paNa hAvAne saMbhava che; to pachI A gunegAronI duniyAnA lAko ekabIjA pratye AthI vizeSa zuM sAruM vartavAnA hatA? paraMtu teNe jyAre nagarapatine peAtAnA mAM uparathI thUMka lUchI kADhIne, * A bAIne mukta karo' evuM beAlatA sAMbhaLyA, tyAre te te AzcaryathI digmUDha banI gayA. tenAmAM vicAra karavAnI tathA bAlavAnI kazI tAkAta ja na rahI. nagarapatinA zabdoe phenTAina upara paNa evI ja ajaba asara karI. te lathaDiyuM khAtI khAtI kathAnA Teko laIne sthira UbhI rahI; tathA peAtAnI jAta sAthe vAta karatI heya tema dhImethI gaNagaNI - . mukta karo ? to zuM mAre cha mahinA jelamAM nahi javuM paDe? koNa A bAlyuM ? sAcI vAta che ? mane kadAca UMdhuM saMbhaLAyuM haze. A setAna nagarapati te tenuM bAle ja nahi. to zuM Ape - inspekaTara sAhebe -- jAvarTa sAhebe - mane mukta karavAnA hukama ApyA ? te| sAheba, huM mArI badhI vAta Apane kahuM te sAMbhaLeA; te sAMbhaLI Apa jarUra mane javA deze. A caro badamAza nagarapati mArA badhA du:khanuM ane pAyamAlInuM kAraNa che. keTalIka navarI DAkaNA mATe mATe game tevI vAto karavA mAMDI, te uparathI ANe mane nekarImAMthI ekadama kADhI mUkI, juo te kharA ! peAtAnuM kAma sArI rIte karatI eka bAIne Ama rojagAra vinAnI rajhaLatI karI mUkavI, e zuM puruSa mANasanUM lakSaNa kahevAya ? pachI rojagAra vanAnI thaI gaI eTale mAre A dhaMdhA karavA paDyA. Apa loko, polIsanA sAhebe maherabAnI karIne eka sudhAro dAkhala na karAvI zake ? june sAheba, Apane samajAvuM. eka khamIsa sIvavAnA bAra sU maLatA hoya, paNa A kedakhAnAna navarA lAko sarakArane sa khAI-pIne sAta sUe kapaDAM sIvI Ape, tethI bahAranAM pramANika majUrI karanArAMone keTalAM badhAM sorALu
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'tArA hRdayane aMdhArapaTa dUra thAo !' paDe? sAta sUmAM te pUruM peTa paNa na bharAya; eTale pachI mANasane game te dhaMdhA karavA paDe. ane mAre te mArI nAnI kaoNseTa mATe paisA moklavA paDatA, eTale A kharAba raste caDavuM paDyuM. bAkI, javarTa sAheba, huM mULe kharAba strI nathI; ane Aje paNa bhUlathI mAre paga, pelA sagRhasthanA TopA upara AvI gayo te mATe huM dilagIra chuM, paraMtu amArA loko pAse rAta mATe eka ja rezamI pizAka hoya che teo sAhebe aMdara barapha nAkhIne te bagADyo eTale mane gusso caDI AvyabAkI te game te bole te paNa..." me. meDalIne tenI vAta gaMbhIra lakSa ApIne sAMbhaLI rahyA hatA. daramyAna temaNe pitAnA khissAmAMthI paisAnI thelI kADhI joI, paNa te khAlI hovAthI tarata tene pAchI mUkI dIdhI. pachI temaNe phenTAInane pUchayuM - "tAre keTaluM devuM che, bahena ?" phenTAIna atyAra sudhI jAvarTa sAme ja joI rahA hatI, te have temanA tarapha pherI ane bolI : "huM tArI sAthe kyAM vAta karuM chuM?" pachI te sipAIo tarapha pharIne bolI - "jue javAne, tame joyuM ke, huM te tenA moM upara ghUMkI chuM. nuM nagarapati hovAthI mane ahIM thANAmAM DarAvavA Avyo che, paNa huM tArAthI DaratI nathI. huM te mArA jAvarTa sAhebathI ja Da; bIjA koIthI nahi." ATaluM kahIne pachI teNe jAvaTe tarapha joIne kahyuM: "mANase nyAya to toLavo ja joIe ne? ane huM jANuM chuM ke Apa sAheba keTalA badhA nyAyI cho, Ape te kAyado ane vyavasthA jALavavA mane pakaDI lIdhI; paraMtu Ape jayAre jANyuM ke, mArI nAnI dIkarI bhUkhe maratI thaI jaze, tyAre Ape tarata mane chUTI karavAno hukama Apyo. hA sAheba, tame mane jarUra kahI zako ke, "DImacI, have pharI AvuM na karatI." paraMtu sAheba, huM kadI have evuM nahi karuM. saduhastha loko jarA hasavA mATe amArA jevIne the aDapaluM kare paNa kharA; emAM vaLI amAre ciDAvuM zuM? sAheba, mArI tabiyata kharAba rahetI hatI eTale; bAkI to eTalA baraphathI huM khijAI na jAta." pachI sipAIo tarapha pharIne te bolI " juo daste, jAvarTa sAhebe mane chUTI karI che, eTale have huM jAuM chuM. ThIka tyAre, Avajo sAheba!" ATaluM kahI te ulALo UMco karIne bAraNuM ughADavA ja jatI
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mirAnDa hatI ke tarata jAvarTa jANe UMghamAMthI ceMkI UThyo hoya tema mAthuM UMcuM karI, vikarALa cahero karIne bolyo, "sArajanTa, jotA nathI ke pelI DAkaNa nAsI jaya che? koNe tamane tene choDI mukavAnuM kahyuM?" meM." meM. meDalIne jaNAvyuM. phenTAIne jAvarTane avAja sAMbhaLatAM ja nakUcA hAthamAMthI choDI dIdho;- pakaDAI gayelo cera corelI vastu hAthamAMthI mUkI de tema. pachI eka paNa akSara bolyA vinA te jAvarTa tathA meDalIna sAme vArApharatI teo bolatA gayA tema tema phATelI AMkhe ane rUMdhAte haiye jotI UbhI rahI. jAvarTanuM bhejuM have ThekANe hoya tema lAgatuM na hatuM; nahi te nagarapatine hukama sAMbhaLyA pachI teNe sArajanTane A rIte hukama Apyo na heta. nagarapatinI hAjarI zuM te bhUlI ja gayo? ke pachI te pitAnI jAtane ema samajAvI zakyo ke, kaI paNa sattAvALo evo hukama ApI ja na zake? ke pachI teNe nakkI karyuM hatuM ke, atyAre teNe pite kAyado, vyavasthA, nIti, rAjasattA ane samAjanA pratinidhi banI jaI, te saunI vatI A dhRNApAtra gunegAro sAme aDaga UbhA rahevAnuM che? game te he, paNa nagarapatie jayAre kahyuM ke, "meM," tyAre jAvarTa phIkA moMe tathA bhUrA paDI gayelA hoTho sAthe nagarapati tarapha pharyo ane bolyo : "ma. nagarapati sAheba, e nahi banI zake." "zAthI?" "A tuccha prANIe eka sagRhasthanuM apamAna karyuM che." "ispekaTara jAvarTa, juo sAMbhaLo; tame pramANika mANasa cho, eTale tamane khulAso karIne samajAvatAM muzkelI nahi paDe. sAcI vAta ema che ke, tame A chokarIne pakaDIne laI jatA hatA te vakhate huM te tarapha thaIne jatA hatA. lokonuM ToLuM tyAM ja UbhuM hatuM; mane tapAsa karatAM badhI vAta samajAI che. pelA mANasane ja vAMka hato, ane kharuM jotAM tamAre Ane badale tene ja keda pakaDavo joIto hato." jAvaTaeN virodha karatAM kahyuM : "A tuccha prANIe hAlamAM ahIM ja meM. nagarapatinuM paNa apamAna karyuM che." e mAre pitAne lagatI vAta che," me. meDalIna bolyA, "mAruM apamAna e kadAca mAruM ja apamAna kahevAya; ane huM te mATe mane ThIka
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ * tArA hRdayano adhArapaTa dUra thAo ! ' lAge te karI zakuM tema chuM." 66 " sAheba, huM ApanI kSamA mAguM chuM; paraMtu e apamAna ApanuM nathI paNa nyAyanI adAlatanuM che. " " inspekaTara jAvaTaeN," mA~. meDalIne javAba Apyo, " aMtarAtmA e sauthI moTI adAlata che. meM A bAInI vAta sAMbhaLI che, ane huM zuM karuM chuM te samajuM chuM." 64 16 ' paraMtu, nagarapati sAheba, huM zuM dekhI rahyo chuM te mane samajAtuM nathI." tame samajI zakatA na ho, to hukamanuM pAlana karIne saMtoSa mAne," 'huM mArI pharajane ja hukama mAnuM chuM; ane mArI pharaja mane hukama kare che ke, A srIe cha mahinA jela javuM joIe.' << mAM. meDalIne dhImethI javAba Apyo : 'te A vAta paNa lakSa daIne sAMbhaLA; te eka divasa paNa jela jaze nahi." A nizcita zabdo sAMbhaLatAM ja jAvaTa nagarapati sAme sthira najara karIne chatAM kaMIka adababharyA avAje kahyuM : *. mane ApanI AjJAneA bhaMga karavAnI Ama pharaja pADavAmAM Ave che, tethI huM dilagIra chuM. AvuM huM mArI jiMdagImAM pahelI ja vAra karuM chuM; paraMtu Apa mane jaNAvavA devAnI rajA Apaze ke, huM mArI sattAnI maryAdAmAM rahIne varyuM chuM. huM tyAM hAjara hatA. A chekarIe eka matadAra ane traNa mALavALA suMdara makAnanA mAlika upara humalo karyo che. A duniyAmAM paNa zuM zuM bane che? khera, nagarapati sAheba, A gune zerImAM banelA hoI, mArI hakUmatanA che; ane huM A phenTAina chekarIne sajA karavAne ja chuM." AnA javAbamAM moM. meDalIna peAtAnA hAthanI adaba vALIne evA kaDaka avAje bAlyA, ke jevA temanA avAja pahelAM A zaheramAM koIe kadI sAMbhaLyA na hatA "A ghaTanA zaheranI vyavasthAne lagatI che, ane kriminala koDanI navamI, agiyAramI ane chAsaThamI kalamA anusAra huM hukama karuM chuM ke, A bAIne ekadama mukta karavAmAM Ave." jAvaTe chellA prayatna karyo: " paNa nagarapati sAheba "huM tamAruM dhyAna manasvI aTakAyatane lagatI tA. 13, Dise bara para >>
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ le ziraccha 1799nI 81mI kalama tarapha kheMcuM chuM." mane belavA do sAheba -" "eka zabda paNa nahi!" te paNa -" "ahIMthI cAlatA thA !" . meDalIne kahyuM. jAvarTe A prahAra raziyana sainikanI peThe khullI chAtIe jhIlyo; te nagarapatine jamIna sudhI namana karI, bahAra cAlyo gayo. phenTAIna bAraNAne aDhelIne ghenamAM hoya tema tene bahAra jatA joI rahI. teNe potAnI najara samakSa be virodhI sattAo vacce potAne mATe eka yuddha khelAyeluM joyuM. baMnenA hAthamAM tenI jidagI, tene AtmA ane tenuM bALaka hatAM. e bemAMne eka mANasa tene aMdhakAra tarapha DhasaDavA mAgatA hatA, bIjAe tene prakAzamAM pharIthI sthApita karI hatI. bhaya ane trAsanI najare tene A AkhuM yuddha deva ane dAnava vaccenA mahAyuddha jevuM lAgyuM. deve dAnavane harAvyo hato; paraMtu tene pagathI mAthA sudhI kaMpAvI mUkanArI vAta e hatI ke, tene bacAvanAra devane ja che, A ghaDI sudhI potAnI badhI barabAdInuM mULa kAraNa mAnIne te dhikkAratI AvI hatI; ane je ghaDIe pite tenuM ghora apamAna karyuM hatuM, te ghaDIe ja teNe tene haMmezanA aMdhakAramAMthI bacAvI hatI. zuM te atyAra sudhI koI gaMbhIra bhUlamAM hatI? te tharathara dhrUjatI hatI. meM. meDalInanA eka eka zabda tenA hRdaya uparane draSamaya aMdhArapaTa haTato jato hato, ane tenI jagAe AnaMda, vizvAsa ane premane navo jharo phUTa hato. jAvaTe oraDo choDIne bahAra gayo, eTale meM meDalIna tenA tarapha vaLyA, ane AMsu rokavAno prayatna karatA mANasanA gaMbhIra avAje dhImethI belyA: meM tArI badhI vAta sAMbhaLI che. te je kahyuM temAMnuM kazuM huM jANa nahota; paraMtu huM tArI badhI vAta kharI mAnuM chuM. huM mAruM kArakhAnuM choDI gaI che, te paNa huM jANato nathI. paNa te mane arajI kema na karI? Aje have huM tAre mATe ATaluM karavA mAguM chuM. huM tAruM badhuM devuM cUkavI dauM chuM, ane tArI bALakIne teDavA mANasa mokaluM chuM; athavA huM pote icche to tene teDavA jaI zake che. pachI huM ahIM rahevA icche te ahIM raheje, paeNrisamAM rahevuM hoya te perisamAM raheje, athavA tArI khuzImAM Ave tyAM jaje - havethI tAruM ane tArI bALakInuM badhuM kharca huM pUruM karIza. '' tAruM ghora du:kha have dura thAo, ane e du:khanI muktimAMthI tuM tAruM
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavitavyatA Atmagaurava pharI prApta kara. huM te ethI paNa vizeSa kahuM chuM ke, paramAtmAnI najaramAM tuM kadI saguNI ane pavitra maTI ja nathI, bahena!" bicArI phenTAina sahana karI zake tenAthI A ghaNuM vadhAre hatuM. kaoNseTa tene pAchI maLaze, A durAcArI bhraSTa jIvanamAMthI te chuTakAro meLavaze, ane kaoNseTa sAthe svataMtrapaNe, sukhI ane saMmAnita jIvana gALI zakaze! tenI ghora kaMgAliyata vacce ja acAnaka A badhI divya vastuo phUlanI peThe phUTI nIkaLI hatI. te potAne saMbodhanAra vyakti tarapha mUchamAM paDelInI peThe tAkI rahI. te mAtra be ke traNa vAra "eha', 'eha', 'eha...! eTaluM bolI zakI. te moM. meDalIna sAme ghUMTaNiye paDI, ane e tene rokI zake te pahelAM teNe emano hAtha pakaDI potAnA hoThane dabAvyo-na-dabAvyo, teTalAmAM mUchita thaIne te DhaLI paDI. 13 bhavitavyatA mAM. meDalIne phenTAinane pitAnA makAnamAM ja sthApelA sevAzramamAM khaseDI ane tenI sAravAra sevAzramanI sAdhvIone soMpI. tene sanepAtane tAva caDI Avyo hato ane rAtano keTaloka vakhata teNe lavarImAM ja gALyo hato. bIje divase baporanA te jAgI UThI ane potAnI pathArI najIka keInA zvAsocchavAsane avAja sAMbhaLI, teNe paDado dUra khaseDayo ane joyuM te me. meDalIna UMce bhIMta uparanA kasa tarapha prArthanAbharI gherI sthira najare joI rahyA hatA. phenTAinane acAnaka lAgyuM ke jANe me. meDalInanA mukhanI AsapAsa divya teja jhaLakI rahyuM che. thoDI vAra te cUpa rahI, paNa pachI jarA DaratA DaratI bolI : Apa zuM karo cho ?" - moM. meDalIne tyAM eka kalAka thayAM UbhA hatA, ane phenTAina jAge tenI rAha jotA hatA. temaNe tene hAtha pakaDIne nADI tapAsI, pachI pUchayuM: tane kema lAge che, mA?" - "bahu ja sAruM lAge che. mane khUba UMgha AvI hatI, ane have mane jANe kAMI nathI."
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ le sirA phenTAine prathama pUchelo prazna jANe hamaNAM ja sAMbhaLyo hoya ane tene javAba ApatA hoya tema moM. meDalIna have belyA, "huM pelA UMce rahelA balidAnanA pratIkanI prArthanA karate hata" ane pachI dhImethI temaNe umeryuM, " A nIce sutelA balidAnanA pratIka mATe! mAM. maeNDalIne rAtano bhAga ane savArano vakhata phenTAina aMge tapAsa karavAmAM ja gALyo hato, ane have temane badhI vAtanI khabara paDI gaI hatI. temaNe AgaLa kahyuM - "mA, teM ghaNuM sahana karyuM che. paraMtu te vAtanuM kazuM du:kha manamAM na rAkhatI; kAraNa ke, mANasane prabhu samIpa pahoMcavAne kadAca e ja eka mArga che. je naraka tuM pAchaLa mUkIne AvI che, te svarga tarapha vaLavAnuM prathama pagathiyuM ja hatuM, ane tAre e cheDethI ja tArI yAtrA kadAca zarU karavAnI hatI." te ja rAte jAvarTe eka patra lakhyo ane potAne hAthe ja tene TapAlamAM ravAnA karyo. tenA upara perisanA polIsa vaDAnuM saranAmuM hatuM. me. meDalIne thanAraDiyara daMpatIne kAgaLa lakhe : phenTAInane temanuM 120 phrAMkanuM devuM hatuM; meDalIne 300 phrAMka mokalyA ane tarata jAte AvIne bALakIne mUkI javA jaNAvyuM, kAraNa ke tenI mA pathArIvaza hatI. thenAraDiyara camakI UThayo. " jAya badhuM jahannamamAM!" teNe potAnI panIne kahyuM, "ApaNe game tema karIne A deDakIne hAthamAMthI javA devAnI nathI; e te have ApaNe mATe dUjhaNI gAya ja banI gaI jANa!" thenAraDiyare javAbamAM 500 kUkanuM bila ravAnA karyuM. temAMnI be rakamo sAcI hatI, paNa te tenI potAnI be dIkarIo vAvaramAM sapaDAI tyAre thayelA kharcanI hatI. joke thenAraDiyare te bilamAMthI pramANika mANasanI rIte ma. meDalIne mekalelA 300 phrAMka kApI ApyA hatA. moM. meDalIne ekadama 300 phrAMka mokalyA ane lakhyuM, "keseTane laIne tarata Avo." "bhagavAna, bhagavAna !" thenAraDiyare kahyuM, "A chokarIne hAthamAMthI khovAya ja zI rIte!" daramyAna phenTAInano tAva aTakyo nahi. moM. meDalIna reja be vakhata tene jovA jatA; ane dareka vakhate phenTAina temane, "keseTa kayAre Avaze?" e prazna acUka pUchatI. me. meDalIna javAba ApatA: "kAle kadAca Avaze, huM to mAnuM chuM ke, Ajeya koI paNa ghaDIe AvI pahoMce to navAI nahi."
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ savitathyatA ane mAnA phIko cahero prakAzita banI jatA. * " Aha! huM keTalI badhI sukhI thaIza !" paNa phenTAinanI tabiyata bagaDatI ja cAlI. tenI bAcI nIce mUThI bharIne mUkavAmAM AvelA baraphathI tenA parasevA acAnaka rokAI gayA hatA. paraMtu je bImArI tenA aMtaramAM varSothI dhUMdhavAI rahI hatI, te ekadama bahAra nIkaLI AvI. eka divase dAktare tene tapAsatAM tapAsatAM jarA mAthuM dhuNAvyuM. mAM. meDalIna pAse UbhA hatA, temaNe tarata pUchyuM: " kema lAge che?" " tenA koI priyajanane te maLavA mAge che, kharuM ?" . hA, tenI bALakIne. . tA tene have tarata bhegI karI de." 66 mAM. meDalIna camakI UThayA. paraMtu thenAraDiyara kaoNseTane mokalatA ja na hatA. te hajAra bahAnAM kADhIne divasa bhAgyA karatA hatA. kaoNseTa mAMdI che; ziyALAmAM AvI TADhamAM musApharI karavI tene mATe jokhamakAraka che; uparAMta haju tene mATenAM keTalAMka nAnAM devAM bhegAM karI rahyo chuM-- vagere. cUkavavAnAM bAkI che, te huM moM. meDalIne kahyuM. "huM hamaNAM ja koI mANasa meluM chuM : jarUra lAgaze to huM jAte ja jaIza. " moM. meDalIne phenTAinanA lakhAvyA pramANe nIce mujaba kAgaLa lakhyA; phenTAine tenI nIce sahI karI : " mAM. thenAraDiyara 33 -- 66 tame A ciThThI lAvanArane kaoNseTa soMpI dezeA; te badhI bAkInI rakameA cUkavI deze. phrena paraMtu bhavitavyatAe juduM ja dhAryuM hatuM. nagarapatine lagatAM paDe to te ja eka divasa savAre, moM. meDalIna potAnI kacerImAM keTalAMka agatyanAM kAmo patAvI rahyA hatA; jethI jarUra kaoNseTane laI AvavA mAMTapharamela jaI zake. te ja vakhate kaheNa mAkahyuM ke, pote nagarapati sAhebane maLavA mAge che. moM. meMDalInanA nava bahArathI me upara thaIne jarAka aNagamAnI nizAnI pasAra thaI gaI. 66 AvavA do." temaNe kahyuM. jAvarTa aMdara ANyA ane nagarapatine adabathI namana karI, eka - ApanI, phenTAina
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mirAnDa bAju Ubhe rahyo. Aje tenA moM upara eka prakAranI pazcAttApanI tathA dRDhatAnI vicitra chAyA hatI. kahe, zI vAta che, javarTa?" jAvaTe eka kSaNa jANe kazo vicAra karI letA hoya tema cUpa rahyo; ane pachI gaMbhIratAthI bolyo - eka zikSApAtra kRtya karavAmAM AvyuM che, sAheba." kayuM kRtya ?" sarakAranA eka nAnA mANase eka maeNjisTreTa pratyenuM saMmAna dAkhavavAmAM gaMbhIra galaphata karI che. mArI pharaja hovAthI e bInA ApanA lakSa upara lAvavA mATe huM Avyo chuM." " e mANasa koNa che?" "huM pite." "ane e mejisTreTa koNa che, jene tamArI pratye phariyAda karavAnuM kAraNa che?" Apa sAheba pite." meM. meDalIna TaTAra thaI gayA. jAvaTe eka prakAranI kaThoratAbharI mukhamudrA sAthe nIce jota jote be -- "nagarapati sAheba, huM Apane araja karavA Avyo chuM ke Apa mane nokarImAMthI baratarapha karAvo." - me. meDalIna navAIthI meM phADI joI rahyA, paNa te kAMI bole e pahelAM ja jAvaTe jaNAvyuM, "Apa mane kahI zako cho ke, huM pote ja rAjInAmuM ApI chUTo thaI zake; paraMtu meM je aparAdha karyo che, tenI sajA ja thavI joIe - mane nokarImAMthI baratarapha kara joIe." , "A badhAne artha zo che?" mo. meDalIna vacce bolI UThayA. " tame evuM zuM zikSApAtra kRtya karyuM che? mane pitAne lagatI vAta tame kaho che, paNa mane evA tamArA koI kRtyanI jANa nathI, jethI tamAre chUTA thavAnI jarUra -" baratarapha thavAnI," jAvarTa belyo. "ThIka tema; paraMtu mane kazI samaja paDatI nathI." Apane samaja paDaze, sAheba." ATaluM kahI, eka UMDe nisAse nAkhI jAvaTe nIcenI vAta bolI gayo- "cha aThavADiyAM agAu, nagarapati sAheba, pelI chokarIvALI vAta
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavitavyatA pa banyA pachI, me gusse thaIne paeNrisanA peAlIsa-vaDA samakSa ApanA upara AkSepa karyo. cha moM. meDalIna ke jemane sAmAnya rIte hasavAnI Teva na hatI, te jarA hasI paDIne bAlyA "peAlIsanA adhikAra upara tarApa mAranAra nagarapati kahIne ?' "cheADI mUkelA eka vakhatanA vahANa uparanA kedI nagarapati ekadama kALA paDI gayA, paraMtu jAva karyA vinA ja jaNAvyuM - "mArI e mAnyatA ghaNA vakhatanI hatI. tenA dekhAva Apane maLato AvatA hatA; Ape tenA mULa gAma phevamAM keTalIka mAhitI meLavavA prayatna karyA hatA; ApanI keDAmAM tenA jeTaluM ja jora sAbita thayuM hatuM, vagere kAraNA hatAM. paraMtu Apane meM jIna vAlajIna mAnI lIdhA e mArI bhAre gaphalata hatI." tame zuM nAma kahyuM ?" 66 ' jIta vAlajIna. vIsa varSa pahelAM huM TulAM baMdare lazkarI vahANA upara dekharekha rAkhanAra madadanIza hatA, te vakhate e kedIne me' joyA hatA. vahANa uparathI chUTathA pachI, e jIna vAlajIne eka bizapane tyAM cArI karI hatI, ane pachI eka gAruDI cheAkarAne rAjamArga upara lUMTayo hatA. ATha varSothI e mANasa alApa thaI gayA hatA ane tenA kazA po lAgatA na hatA; mane lAgyuM ke - ane pachI meM paeNrisanA polIsa vaDA samakSa AkSepa karyo. 29 66 ane tamane temanA taraphathI ze| javAba maLyo ? " "ke huM gAMDA thayA chuM!" "6 pachI ?" 66 te sAheba sAcA hatA, 99 kahIne. peAtAnI AMkhA UMcI "9 "" 66 bhAre nasIbanI vAta ke tame e kabUla rAkhA che. .. 'mAre kabUla rAkhavuM ja joIe; kAraNa ke sAcA jIna vAlajIna jaDayo che. ' mAM. meDalInanA hAthamAM je cApaDI hatI, te ekadama paDI gaI. temaNe mAthuM UMcuM karI, jAvarTa sAmuM tIkSNa najare joyuM ane pachI avarNanIya DhabathI te eka ja zabda bAlyA : " he ! " lemi0 ~ 5
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mijharAyala "huM Apane badhI vAta vigate kahuM, sAheba." jAvaTe umeyuM. eIlI...kacaramAM eka cepamezya nAmano Doso hate. te bahu kaMgALa hAlatamAM rahetuM hatuM, ane koI tenA tarapha kazuM lakSa ApanuM nahi, kAraNa ke evA loko zI rIte jIve che tenI koIne khabara hotI nathI. A mesamamAM te sapharajananI corI karatAM pakaDAyo. bhIMta caDIne te vADAmAM peTho hato, ane tenA hAthamAM toDelAM sapharajana hatAM. ahIM sudhI te eka sAmAnya phojadArI adAlatane ja mAmalo hato, paraMtu nasIba joga ke tene kedakhAnAnI koTaDI samarAvavAnI hatI, eTale mejisTreTe tene arasanI jelamAM khaseDavAne hukama karyo. A jelamAM breTa nAmane eka jUne gunegAra kaI gunAsara pakaDAIne Avelo hato. tenI sArI. vartaNUka badala tene daravAjA upara pheMcIvALAnuM kAma soMpeluM hatuM. teNe cepamethyane jotAM ja oLakhI kADhayo ane kahyuM, "vAha, A te mAro jano sobatI jIna vAlajIna! kema alyA, jarA mArA sAmuM jo te kharo! oLakhANa paDe che ke nahi?" caeNpameyue navAI pAmI pUchayuM, "bhAI, zI vAta che?" brevaTe tarata kahyuM, " mArI joDe cAlAkI karIza te cAlavAnI che? tuM jIna vAlajIna che; vIsa varSa pahelAM tuM ne huM Tula baMdare vahANa upara sAthe hatA, te bhUlI gayo?" cepameyu cheka ja nAmukkara javA lAgyo, eTale e bAbatanI tapAsa zarU thaI. cepamezya trIsa varSa pahelAM jude jude ThekANe pharate kaThiyAre hato. te pheva0mAM paNa rahyo hato. have A jIna vAlajInanA kuTuMbanuM koI tyAM hatuM nahi tema ja koNa kyAM gayuM tenI paNa koIne khabara na hatI. uparAMta, jIna vAlajInane oLakhI zake tevuM paNa koI tyAM hatuM nahi. paraMtu veTa uparAMta vahANa upara bIjA be kedIo tene oLakhI zake tema hatuM. te ene vahANa uparathI lAvavAmAM AvyA. temaNe paNa pelA DhoMgI caeNpamezyane jIna vAlajIna tarIke oLakhI kADhayo. A ja arasAmAM mAro kAgaLa paeNrisa gayo. tyAMthI tarata javAba Avyo ke, jIna vAlajIna te ahIM kedamAM che. uparAMta nyAyAdhIze mane paNa tene oLakhavA aulAvyo. huM paNa tyAM jaIne tene joI Avyo, te te kharekhara jIna vAlajIna ja hate." tamane barAbara khAtarI che ke, te ja jIna vAlajIna che ?" meM. meDalIne dhImA avAje pUchayuM. "jI hA, barAbara khAtarI che." pachI thoDI vAra cUpa rahIne jAvarTa bolyo, "tene joyA pachI mane potAne ja navAI thAya che ke, huM ATalA
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavitavyatA 67 divasa bIjA koIne jIna vAlajIna mAnavAnI bhUla karI ja kevI rIte zakayo ? huM ApanI kSamA mAguM chuM, nagarapati sAheba. " mA~. meDalIna kaMIka judA ja vicAramAM paDI gayA hatA. temaNe sAme prazna pUchyo, " ane e DosA zuM kahe che?" nagarapati sAheba, e bahu gUMcavaNabharI vAta che. sApha vAta eTalI ja che ke, te jIna vAlajIta ane jUnA gunegAra che. bhIMta kUdIne sapharajana cAravAM e vastu eka bALaka mATe nAne sarakhA doSa kahevAya; eka mANasa mATe te aparAdha kahevAya; paraMtu AvA jUnA jogI mATe / te gaMbhIra gunA gaNAya. e have sAmAnya phojadArI adAlatane lagatI vAta rahI nathI, paraMtu jUrI samakSa upalI adAlatamAM kAma calAvavuM paDe tevI vAta banI gaI che. uparAMta tene sajA paNa thoDA dahADAnI nahi hAya, paNa jIvanabhara vahANa upara rAkhata kedanI thaze. vaLI gAruDI cheAkarAne lUMTavAnI pelI bAbata paNa che ja. eTalAthI ane jIvanabhara joIe teTalI keda maLI raheze. paraMtu e jIta vAlajIna bhAre cAlAka mANasa che. te evA te Azcaryacakita thavAnA DhoMga kare che, tathA pAte cepamethyu hovAnI vAtane evI dRDhatAthI vaLagI rahe che ke, bIjo koI hoya to zaMkAmAM paDI jAya. paNa A vakhate tenA kazA phareba cAlavAnA nathI. ame cAra cAra jaNa tene oLakhIe chIe, e zuM khoTA? AvatI kAle ja tenA pheMsalA che; mAre Aje sAMje ja tenA mukadmAmAM sa!kSI ApavA ahIMthI UpaDavAnuM che. paraMtu te pahelAM huM ApanI pAse mArA gunAnI sajA mAgavA Avyo chuM. mane Ape baratarapha karavA ja joIe." mAM meDalIna have UbhA thayA. 46 "jAvarTa, tame eka pramANika vaphAdAra mANasa che. ane e rIte mArA taraphthI saMmAnane pAtra che. tame tamArA doSanI atizayokti karo che; uparAMta eka rIte e vastu mane peAtAne lagatI che. tame barataraphIne badale baDhatIne pAtra che. eTale tamane huM tamArI jagAe ja cAlu rahevAnA Agraha karuM chuM.' jAvarTa potAnI tejasvI AMkhothI moM. meDalIna tarapha joI rahyA. te AMkhAmAM tenA aNaghaDa paraMtu dRDha ane nirmaLa aMtarAtmA prakAzI rahyA hatA. teNe zAMtithI kahyuM. : 19 64 nagarati sAheba, huM e maMjUra rAkhI zakatA nathI. mane ApanA upara zaMkA Ave tyAM sudhI te huM mArI pharajanI hadamAM chuM: kAraNa
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ te le sijherAmha ke zaMkA lAvavI ane tapAsa karavI e mArA jevAnuM kAma ja che. paraMtu kazA purAvA vinA gussAmAM AvI jaI tathA verabuddhithI meM Apa jevA mAnavaMta nagarapati tathA maeNjisTreTa sAheba upara sIdhA AkSepa karyo, e bahu gaMbhIra bAbata che. huM sarakAranA nokara kahevAuM ane meM ApanA dvArA sarakAranuM ja apamAna karyuM che. mArA hAtha nIcenA koI mANase evuM karyuM hAta, te meM tene tarata ja sarakArI nokarI mATe apAtra jAhera karIne baratarapha karI dIdhA hota. mArA jIvanamAM huM pote nyAya ane kartavyanI bhAvanAthI bIjA pratye ghaNI vAra kaDaka banyo chuM. have jyAre e ja vastu mArI pAMtAnI bAbatamAM lAgu karavAnI Ave, tyAre mArI jAtanI huM dayA khAI zakuM nahi. Apane ja gunegAro pratye dayA karatA joI mane ghaNuM khoTuM lAgyuM hatuM; te ja pramANe huM Apane mArA pratye dayA batAvavA daI zakuM nahi. AvA vyavahAromAM dayAthI kadAca samAjamAM avyavasthA ja vadhe che, ema huM mAnuM chuM. bhalA bhagavAna! dayALu thavuM kharekhara saheluM che, paNa nyA thavuM ghaNuM kaparuM che. mArAM bAvaDAMmAM haju jora che. huM majUrI karIne mAruM peTa bharIza. mAro dAkhalo bese e sarakArI nokariyAtonA hitamAM che; tethI nagarapati sAheba, huM mAgaNI karuM chuM ke, inspekaTara jAvarTane baratarapha karavAmAM Ave." " ThIka che, e bAbata ApaNe pachI vicArIzuM," kahI mAM. meDalIne peAtAnA hAtha jAvarTa tarapha dharyo; paraMtu jAvarTa ekadama pAseA khasI gaye ane kaDakAIthI bAlyA : 66 mApha karajo sAheba; paraMtu nagarapatinA hAtha eka jAsUsa mATe na hAI zake. je kSaNathI meM mArI sattAnA durupayoga karyA, te kSaNathI huM polIsa amaladAra niha paNa eka halakaTa jAsUsa banI gayA kahevAuM. 33 ATaluM kahI, teNe khUba nIcA namIne namana karyuM ane pachI bAraNA tarapha cAlavA mAMDayuM. jyAre te bAraNA pAse pahoMcyA, tyAre te pAchA vaLye ane jamIna tarapha ja AMkha rAkhIne bolyA : nagarapati sAheba, mArI jagAe bIjo mANasa AvI paheAMcaze, tyAM sudhI huM mArI pharaja upara cAlu rahIza." 66
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 ghaDabhAMja je savAre jAvarTa maLI gayA, te divase pAchale pahAre moM, meDalIna rAbetA mujaba phenTAinanI khabara kADhavA gayA. paraMtu phenTAinanI pathArI pAse sIdhA jatA pahelAM temaNe sisTara simplAisane bahAra bAlAvI. sevAzramaneA kArabhAra be sAdhvIonA hAthamAM hatA : sisTara papegyuA ane sisTara simplAisa. te bemAM sisTara parSecchuA to sAmAnya gAmaDiyaNa srI hatI; ane jema koI rasoIyaNanI nokarI svIkAre, te pramANe ja maThanI dIkSA teNe svIkArI hatI. gAmaDAMnuM bhALapaNa ane ajJAna te vakhatanA sAdhusaMpradAyAnI bharatI mATe bahu anukULa kSetra nIvaDatuM. paraMtu sisTara simplAIsa judI ja jAtanuM mANasa hatuM. sisTara pape gyuA ane te eTale jANe carabInI mINabattInI sarakhAmaNImAM vedIne arpaNa karelI dIvaDI. tenI uMmara koI kahI zake tema na hatuM; kAraNa ke te kadI juvAna hatI nahi, ane kadI vRddha thAya tema dekhAtuM na hatuM. te namra, tapa-parAyaNa, saMskArI, zAMta jIva hatA - tene strI kahevAnI amArI hiMmata nathI. te kadI jUThuM bolI na hatI. te eTalI namra hatI ke cheka baraDa dekhAtI hatI, ane sAthe sAthe Arasa karatAM paNa vadhu sakhata hatI. tenI vANImAM jANe mauna bhareluM hatuM; ati jarUranuM hoya teTaluM ja te bAlatI. paraMtu tenA avAjane raNako svargIya madhuratA vyakta karatA. saMpradAyamAM akhaMDa satavAdI tarIke tenI khyAti hatI. simplAisane zarUAtathI ja phenTAIna pratye bhAva janmyA hatA. kadAca phenTAinanuM nirmaLa aMtara tenA parakhavAmAM AvI gayuM haze. te pUrA dilathI tenI sAravAra karatI hatI. mAM,meDalIne simplAisane eka bAju bAlAvIne avAjamAM eka prakAranA thaDakA sAthe phenTAinanI sabhALa rAkhavAnI bhalAmaNa karI. e thaDako koNa jANe zAthI simplAisanA aMtarapaTa upara kotarAI gayA. pachI mAM. meDalIna phaeNnTAina pAse gayA. phenTAina roja temanA AvavAnA samayanI AturatAthI rAha jotI. Aje tene tAva vadhAre caDayo hato. mAM. meDalInane jotAM ja te bAlI UThI, 66 kaoNMseTa karyAM che? temaNe hasIne javAba ApyA : " have mA~ meDalIna ardhA kalAkane badale AvavAne bahu vAra nathI." eka kalAka phenTAina pAse beThA.
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mijharAyala Aje koNa jANe zAthI temaNe sau koIne bhArapUrvaka bhalAmaNa karI ke, phenTAinane kazAnI UNapa na rahe. tyAra pachI te sIdhA pitAnI kacerImAM gayA. kacerInA kArakune joyuM ke te tyAM raMgAvela phrAnsanA rastAonA nakazAne kALajIthI tapAsatA hatA. kacerImAMthI te sIdhA gAmane cheDe AvelA jANItA tabelAvALA pAse gayA. te eka jIna samArato hato. jhINI tapAsa bAda, temaNe, eka divasamAM sATha mAIla pahoMcADe ane bIje divase teTalA ja mAIla pAcho lAve tevA eka ghoDAne tathA vajanamAM halakI DamaNIne bhADe TharAvyAM ane agAuthI bhADuM cUkavI dIdhuM. DamaNIne ghoDA sAthe bIje divase savAre sADAcAra vAgye pitAnA makAnanA bAraNA AgaLa hAjara karavAnuM jaNAvI, te bahAra nIkaLyA. DamaNI te pote ja hAMkavAnA hatA. A tabelAvALAe moM. meDalIna pAsethI te kyAM javA mAge che te jANavAno prayatna karI joyo; paNa moM. meDalIna kazo vadhu javAba ApavA mAgatA hoya tema jaNAyuM nahi. temanA cAlI gayA pachI A vAta upara mAthuM khaMjavALatA te Ubhe hatA, tevAmAM nagarapati acAnaka pAchA AvyA ane bolyA : "bhAI, tArI A DamaNI ane ghoDAnI nuM kula kiMmata zI gaNe che?" "Apane zuM te mArI pAsethI kharIdI levAM che, sAheba?" "nA, paNa koI akasmAta thaI jAya, to tane tArA mAlanI geraMTI maLI rahevI joIe. huM jo tAro ghoDo ane gADI sAjasamAM pAchAM lAvuM, te te rakama tuM mane pAchI Apaje." " "pAMcaso phrAMka, nagarapati sAheba." "le, A rahyA." * ghera pahoMcI, ma. meDalIne sIdhA upale mALa jaI, potAnI sUvAnI oraDInuM bAraNuM aMdarathI baMdha karyuM. e koI asAdhAraNa vAta na hatI; kAraNa ke temane vahelA sUvAnI ane vahelA UThavAnI Teva hatI. chatAM, temanuM kAmakAja karanArI DosIe, jyAre temane munIma nIce sUvA Avyo tyAre tene pUchayuM, "nagarapati sAhebanI tabiyata Aje barAbara nathI zuM? Aje temane dekhAva bhAre vicitra lAgyo." me. meDalInanA aMtaramAM eka tumula ghamasANa macI rahyuM hatuM. potAnuM jIna vAlajIna nAma ane carita temaNe bhUtakALamAM dATI dIdhAM hatAM ane potAnAmAMthI sadaMtara bhUsI kADhayAM hatAM. tethI paNa vadhu prayatana
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghaDabhAMja potAnA jUnA jIvananI bhasmamAMthI navuM yazasvI ane pavitra jIvana ghaDavA mATe te satata karyA karatA hatA. paraMtu koNa jANe kyAMthI, peluM jUnuM nAma ane tenAM karatUte pharI pAchAM bhUtakALano gADha aMdhAra-paDado cIrIne temanI pAchaLa pAchaLa cAlI AvyAM hatAM ane temanA navA nAmane tema ja navA puruSArthane miTAvI daI, temane pharI pAchA zarama ane vedanAbharI kALI gulAmImAM haMmeza mATe dhakelI devA tatpara thayAM hatAM. - jo ke A vakhate Izvare ja jANe temanI madade caDI, pelI kaThora avicArI bhavitavyatAne viphaLa banAvavA, aphATa mAnava mahAsAgaramAMthI, temanA ja AkAravALA eka caeNpamekyune kheMcI Apyo hato. paNa, paNa - temanAM kharAM nAma ane caritanI sajA bIjA eka nirdoSa mANasa upara potAnI jANamAM ja paDavA devAthI Izvara prasanna rahe kharo? AkhI sRSTinA adhipatine mana temanA A vaibhavanI ke te dvArA thatI yatkicit sevAnI zI kiMmata hoI zake jo daramyAna te pitAne aMtarAtmA gumAvatA hoya? te parama pitAne mana aMtarAtmAne ghAta ja sauthI vadhu kAramI cIja hoya! acAnaka temanA vicAre palaTo lIdhe. temane phenTAIna ane kaoNseTano vicAra Avyo. te pote bhale pharIthI vahANa uparanI janmakedamAM pAchA dhakelAI jAya; paNa A zaherano udyoga baMdha thatAM kaMgAliyata ane dAridyane pariNAme bIjI keTalIya phenTAine sarajAya tenuM zuM? potAnA aMtarano thoDo DaMkha jIvanabhara sahana karI laIne paNa, maravA paDelI phenTAina ane bhaviSyanI bIjI phenTAinene bacAvI levI e ja vadhu yogya nathI ? aMte e vicAra ja temanA DagamagatA aMtaramAM sthira thavA lAgyo. temanuM jUnuM nAma ane tenI sajA vahorIne cUMpaDyu jIvanabhara vahANa upara cAlyo jAya, tyAra bAda A tarapha jIna vAlajIna sAthenI pitAnI badhI pUrvamRtio ane saMbaMdhone kAyamanAM bhUsI kADhavA mATe, velabuTTAnA raMgIna kAgaLathI maDhelI potAnI sUvAnA oraDAnI bhIMtamAM temaNe utAvaLe eka ThekANe cAvI khosIne pheravI. tarata eka bAraNuM UghaDyuM; aMdara eka UMDA kabATa jevuM bhaMDAriyuM hatuM. temAM, je jUnAM kapaDAM paherIne pote pahelavahelA ma0 zaheramAM AvyA hatA te janAM kapaDAM, temano jUno gaThThAdAra daDo ane jhoyaNo goThavI mUkelAM hatAM. potAnA pUrvajIvananA sthUla purAvArUpa e badhI vastuo temaNe oLakhAI javAnuM jokhama kheDIne paNa atyAra sudhI pavitra smRti tarIke sAcavI rAkhI hatI.
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ le cirAthaG te have temaNe sagaDImAM nAkhI dIdhI. ekadama bhaDako thayo. jhoyaNI baLI rahetAM temAMthI kazuMka gabIne rAkhamAM camakavA lAgyuM. te pelA nAnA jarveno be phrAMkane sikko hate. e badhuM Ama haMmezane mATe lupta thatuM joI temane kAMIka saMtoSa thaze. acAnaka temanI najara rUpAnI be dIvAdAnIo upara paDI. bizapanAM cAMdInA vAsaNe temaNe vecI kADhayAM hatAM ane te mUDImAMthI ja vepAra zarU karyo hato. paraMtu dIvAdAnIo te pavitra saMbhAraNA tarIke rAkhI mUkI hatI. e saMbhAraNuM paNa have na rahevuM joIe ema vicArI, temaNe temane paNa sagaDImAM pheMkI dIdhI. te kAMI baLe evI cIja te na hatI; paNa ogaLIne oLakhI na zakAya tevo gaddo banI jAya kharI. te vakhate ja acAnaka temanA aMtaramAM eka kAra avAja UThayo, ane temanA mAthAnA vALa paNa UbhA thaI gayA. ThIka che; badhuM khatama kara! dIvAdAnIono paNa nAza kara! bizapa sAhebane bhUlI jA ! badhuM ja bhUlI jA ! pelA cepamethyane paNa barabAda thavA de. huM te eka pramANika mANasa tarIke, nagarapati tarIke, mAnavaMta ane mAnanIya mANasa tarIke zaheranI ane tArI saMpattine vadhArate raheje; du:khIdaridrone madada karaje; anAthane ucheraje; ane sukhe sadAcArI ane yazasvI jIvana gujAraje. paraMtu, khabaradAra jIna vAlajI tArI AsapAsa aneka avAjo zorabakora karatA, tane samajAvatA tathA AziSa ApatA haze, chatAM eka avAja evo haze ke je bIjo koI nahi sAMbhaLato hoya, paNa tane zApa Apato haze. sAMbhaLa, duSTa mANasa ! tane bahArathI maLatA AzIvada te svarge pahoMcatA pahelAM pRthvI upara kharI paDaze; paraMtu pelo zApa ja tArI sAthe IzvaranA darabAra sudhI Avaze !" me. meDalIna camakIne A avAja kayAMthI Avyo te jovA AsapAsa najara karavA lAgyA. pachI thoDuM hasIne bolyA, "huM ke mUrkha chuM! ahIM keI nathI." paraMtu kharekhara tyAM koIka hatuM; joke tene mAnava AMkha joI zake tema nahotuM. ma. meDalIne pelI dIvAdAnIo sagaDImAMthI upADI lIdhI ane pAchI abharAI upara goThavI dIdhI. pachI gamagIna paNe oraDImAM AMTA mAravA zarU karyA. ghaDiyALamAM traNanA TakorA paDayA, tyAre paNa te AMTA ja mAratA hatA. have te khurazImAM ADA paDayA, ane temanI AMkha jarA mIMcAI.
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ keseTa kAle Ave che! 73 paraMtu DI vAramAM te pAchA jAgI UThayA, temane Akhe zarIre TADha caDI gaI hatI. khullI bArImAMthI ThArI nAkhanAro pavana AvatuM hatuM. temaNe bArI pAse jaI AkAza sAme najara karI, te eke tAro dekhAto na hate. acAnaka dUra temaNe rAtA raMganA be tArA camakatA tathA DolatA joyA. meDalIna haju UMgheTA ja hatA, paraMtu kazoka avAja AvatAM ja te pUrepurA jAgrata thaI gayA. temaNe joyuM ke, e to eka DamaNInA be dIvA hatA. te DamaNI sIdhI temanA makAna AgaLa ja AvIne UbhI rahI. 15 kauseTa kAle Ave che ! mo. meDalInanI DamaNI pAchalI rAtanA aMdhArAmAM ma0 zaheranI bahAra nIkaLI, tevAmAM sAmethI AvatI TapAla-gAMDInA jaMgI paiDA sAthe temanI DamaNInuM paiDuM athaDAyuM. TapAlagADIvALAe temane thobhavA bUma pADI, paNa mAM. meDalInane kAne tenI bUma pahoMcI nahi- temanI DamaNI pavanavege AgaLa dhasatI hatI. - jyAre te hesTIna gAme pahoMcyA, tyAre sUrya UMce caDI gayo hato. ghoDAne khANa khavarAvavA te thobhyA. khANa lAvanAre ghoDAne khavarAvatAM khavarAvatAM DamaNI sAme najara karI, te acAnaka tenA memAMthI eka cIsa nIkaLI paDI. bApare bApa! Apa A paiDA vaDe ahIM sudhI zI rIte AvI zakayA ?" me. meDalIne joyuM te TapAla-gAnA paiDA sAthe athaDAyA pachI DamaNInA paiDAnA vicitra avaze ja dharIne jANe vaLagI rahyA hatA. ma. meDalIne AkhA gAmamAM bIjA paiDAnI ke bIjI DamaNInI tapAsa karAvI; paNa e nAnA gAmamAM kazuM maLI zake tema na hatuM. e ja paiDAne sutAra pAse samarAvyA vinA have AgaLa javAya tema na hatuM, ane sutAre paiDAnI sthiti joIne kahyuM ke, eka Akho divasa gALatAM mAMDa e paiDuM sudharI zake. ma. meDalInanA manamAMthI acAnaka eka AnaMdanI lahera pasAra thaI gaI. te te have cepamethayune bacAvavA dhAre te paNa bacAvI na zake! te arasa pahoMce tyAra pahelAM te eNpamezyane sajA thaI cUkI hoya.
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ hai mijharAbva mAM. meDalIne AmAM paNa Izvarane ja hAtha joyA. peAte tA ce pamethyune bacAvavA banatI utAvaLe arrAsa pahoMcavA prayatna karyo, paNa IzvaranI ja marajI tevI nathI! paNa eTalAmAM A badhI dhamAlanI khabara paDatAM gAmane khUNethI eka strI dADhatI tyAM AvI pahoMcI. tenA vADAmAM eka jUnuM DamaNiyuM hatuM ~~ jo sAhebane joItuM hoya te ! sa mAM. meDalInanuM mAM paDI gayuM. paNa tarata paisA TharAvI, tenA DaNiyAne potAne gheADo joDI te AgaLa cAlyA. . ' paraMtu A jUnA ane vajanadAra DamaNiyAthI gheADa thAkI gayo, ane arrasa paMdareka mAIla dUra rahyuM tyAre te tenI gati ' doDa ' mAMthI ' cAla ' jeTalI ja banI rahI. eTale pAsenA TI0 zaheramAMthI bIjo majabUta ghoDo badalI te AgaLa cAlyA. rastAmAM pasAra thatAM vRkSA, khetaro vagere sau temane jANe pahelI ane chellI vAra najare paDatAM hoya tema vadhu gADhAM banI temanI AMkhane gherI vaLavA lAgyAM temanA mananI jema bahAra paNa have dhUMdhaLA agamya aMdhakAra UtaravA lAgyA hatA. daramyAna, A tarapha phenTAinanI sthiti vaNasatI cAlI hatI. pAchala AkhI rAta tene UMgha AvI na hatI, ane sakhata udharasa caDI hatI. tene tAva paNa sanepAtamAM pheravAI javA lAgyA hatA. savAramAM DaoNkaTara AvyA tyAre te te lavarIe caDI cUkI hatI. mAM. meDalIna Ave ke tarata ja potAne pharI bolAvavAnI sUcanA ApI, DaoNkaTara cAlatA thayA. phenTAina thoDI thoDI vAre hAzamAM AvatAM moM, meDalIna AvyA ke nahi eTaluM ja pUchatI hatI. bapAre DaoNkaTara pharIthI Avyo, ane davA lakhI ApIne mAthuM dhuNAvatA cAlyA gayA. mAM. meDalIna roja traNa vAgye barAbara AvatA. aDhI vAgatAmAM phenTAinanI amUMjhaNa vadhatI cAlI, ane ardhA kalAkamAM daza vakhata teNe pUchyuM ke keTalA vAgyA che ? traNanA TakorA paDatAM ja te acAnaka beThI thaI gaI ane phATelI AMkhe bAraNA tarapha tAkI rahI. tenAmAM hAlavAnI paNa zakti na hatI tene badale tene ATaluM badhuM jora karIne peAtAnI meLe beThI thayelI joI, simplAisa paNa cikata thaI gaI. pAeka kalAka Ama beThA pachI eka UMDo nisAso nAkhI te ekadama pAchI gabaDI paDI. pachI te dareka TakorAe te Ama ja beThI thatI ane kazuM bAlyA vinA bAraNA tarapha ja tAkI rahetI. tenA hATha bhUro raMga pakaDatA jatA hatA, ane tenuM A badhuM jora Akhara vakhatanuM jora ha, e vAta koIne samajavI bAkI na rahI.
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ keseTa kAle Ave che! pAMcane Takare te baba, huM kAle te javAnI chuM, chatAM te haju AvatA nathI, e sAruM kahevAya?" siplAIsane paNa nagarapatine AvatAM Aje thayelI vArathI vicitra lAgyuM. teNe mUMjhAIne eka karIne moM. meDalIna kacerIethI AvyA che ke nahi te jANavA mokalI. thoDI ja vAramAM te pAchI AvI ane siplAisanA kAnamAM dhImethI A mAhitI bolI gaI : nagarapati sAheba Aje vahelI savAranA ja DamaNImAM besI ekalA bahAragAma cAlyA gayA che. temaNe potAnI nokarIne mAtra eTaluM ja kahyuM che ke, Aje rAtre temanI rAha na jovI. phenTAina kazA vicAramAM paDI hatI. teNe A be jaNane Ama gusapusa karatAM sAMbhaLI tarata pUchayuM, "tame nagarapati sAhebanI ja vAta karo ne ? te zuM kare che? Aje haju kema AvatA nathI?" teno avAja e mATe tathA phATele hatuM ke, baMne strIo camakIne ekIsAthe tenA tarapha vaLI. . "javAba Apo !" phenTAIne cIsa pADI. nekaraDI tetaDAte avAje bolI - "temanI nokaraDIe kahyuM ke, te Aje ahIM AvI zake tema nathI." "paNa te kema AvI zake tema nathI? tame jANo cho, ane hamaNAM gusapusa karatAM hatAM; belo, te kayAM gayA che?" nokaraDIe sippAisanA kAnamAM kahyuM, "ene kahI de ne ke Aje myunisipAliTInI sabhA che, temAM te rokAyelA che." sisTara siplAisanA moM upara raMga caDI Avyo. e to cheka ja jUThuM kahyuM kahevAya. paraMtu sAcuM kahevAthI phenTAinanI atyAranI kathaLelI sthitimAM zuMnuM zuM thaI bese te paNa koNa jANe? siplAise thoDI vAra daradI upara najara sthira karIne kahyuM, " nagarapati sAheba bahAragAma gayA che." - phenTAIna ekadama beThI thaI gaI. tenI AMkho camakI UThI; ane eka prakAranA AnaMdane AbhAsa tenA AkhA meM upara chavAI gayo. te bolI, "jarUra te kaoNseTane laI AvavA jAte gayA che!" teNe potAnA be hAtha AkAza tarapha UMcA kya. tenA hoTha hAlI 'UyA; te kaMIka prArthanA karatI hatI. thoDI vAra pachI te bolI, "bahena, have huM tame jema kahezo tema karIza, ane zAMtithI sUI rahIza. huM hamaNAM jarA gAMDI thaI gaI hatI, tathA tamane dhamakAvavA lAgI hatI. mane kSamA karo. have bahu gabharAI jAuM chuM; paNa nagarapati sAheba keTalA badhA
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mirAnDa bhalA che! huM lAMbo vakhata kADhavAnI nathI e jANI, te jAte ja mArI kaoNseTane laI AvavA gayA che." siplAIse tene zAMtithI sUI rahevA kahyuM. phenTAIna keTalIya vAte bolavA lAgI. kaoNseTanI ja vAto : keTalI badhI nAnI hatI tyArathI tene pArakAnA hAthamAM soMpavI paDI che; chatAM te jarUra mane oLakhaze; te haMmeza mane yAda karatI haze; te bahu vahAlI chokarI che. tamane saune paNa te jarUra gamaze. huM tene mArA A oraDAmAM ja sAthe na rAkhI zakuM? juone, A tarapha tenI TacUkaDI pathArI mUkI zakAya teTalI jagA che, vagere vagere. - rAte sAta ane AThanI vacce jyAre DaoNkaTara Avyo, tyAre te lagabhaga bIjA ja kazAnI AzA rAkhIne Avyo hato. teNe dhImethI paDado UMcakyo. phenTAina tarata bolI UThI, "DaoNkaTara sAheba, huM have sAjI thaI gaI chuM. kaoNseTa kAle Ave che!" ' DaoNkaTarane paNa tenI sthiti joIne navAI lAgI. siplAIse dhImethI DaoNkaTarane nagarapati bahAra gayAnI, ane te kaoNseTane levA gayA che evuM phenTAine mAnI lIdhAnI vAta kahI. "joke, nagarapati kayAM gayA che tenI koIne khabara nathI; ane bIje divase te Avaze ja ke kema, tathA kaoNseTane sAthe lAvaze ja ke kema te koNa kahI zake?" DaoNkaTare javAbamAM eTaluM ja kahyuM, "Aje phenTAinanI sthiti eTalI badhI sArI che ke, nagarapati kharekhara kAle kaoNseTane laIne Ave, to zuM thAya te huM kahI zakatuM nathI. evA dAkhalA jANamAM che ke, jyAre chevaTanI hade pahoMcelA roganuM jora paNa ati AnaMdanA AvegathI haThI gayuM hoya. ApaNe kadAca phenTAinane bacAvI zakIe !"
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ adAlatamAM ! arasanI adAlata sAMjanA cha vAgye pUrI thatI. ma. meDalIna arasa pahoMcyA tyAre ATha vAgavA AvyA hatA. vIzInA AMgaNAmAM temanI gADI dAkhala thaI, tyAre temanA hadayamAM eka prakArane AnaMda vyApI rahyo hato : te te zakya teTalI utAvaLe doDI AvyA hatA, paNa temanA hAtha bahAranAM kAraNathI te caeNpamegyune bacAvI zake teTalA vahelA AvI na zakyA, temAM teno vAMka ? vIzIvALAe AvIne pUchayuM - "Apa ahIM rAtavAse karazone, sAheba?" nA." "tabelAvALa kahe che ke, Apano ghoDe cheka ja thAkI gayo che." "kAle savAre te UpaDI nahi zake?" nA jI; tene ochAmAM ochA be divasa thAka khAvA joIze." "TapAla-gArInI kacerI paNa A ja makAnamAM che ne?" "hA, jI." tapAsa karatAM jaNAvyuM ke, TapAla-gADI ma0 tarapha javA rAte barAbara eka vAgye UpaDatI hatI, ane temAM eka ja beThaka khAlI hatI. me. meDalIne te eka beThaka mATe paisA bharI dIdhA ane pachI pote saheja TahelavA zahera tarapha nIkaLyA. rastAmAM temane adAlata tarapha janAra eka sAthIdAra maLI gayo. vAta daramyAna teNe kahyuM ke, cha vAgye adAlatanuM kAma pUruM thAya che; eTale Apa jo adAlata jovA AvyA che, te Apane kadAca bIjo divasa rokAvuM paDaze. eTalAmAM adAlatanuM makAna AvI pahoMcatAM ja te bolI UThayo, " vAha, nasIbadAra cho sAheba! juone, badhA dIvA saLage che, eTale adAlata Aje kAMI lAMbA samaya besavAnI hoya ema lAge che." adAlatamAM eka mukaddame pUro thayo hato, ane bIjo mukadde Aje ja hAtha upara levAvAne ha; eTale be kalAkanI chUTI paDI hatI. bahAra UbhelA bArisTomAMthI ekane pUchatAM jaNAyuM ke, jIna vAlajIna nAmanA rIDhA gunegArane muka ja have hAtha upara levAvAno hato. adAlatane eraDo prekSakothI Aje asAdhAraNa rIte cikAra hate. jaja sAhebanA nyAyAsananI pAchaLa ekAda be beThaka haju khAlI hatI, paNa te te jAhera
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhikArI varganA mANaso mATe ja anAmata rAkhelI hoya che, eTalI mAhitI paNa moM. meDalInane maLI. tarata temaNe potAnuM nAma ane hoddo lakhIne eka ciThThI caparAsI mAraphate jaja sAhebane pahoMcADI. mInA nagarapatinuM nAma sArI peThe jANItuM hatuM, eTale jaje tarata ati mAnapUrvaka temane aMdara "padhAravA vinaMtI karI. adAlatanuM kAma cAlyuM. jAvaTe to te ja divase potAne mathake pAchA pharavAnuM hoI, tenI jubAnI pahelethI ja lakhI laIne tene javA devAmAM Avyo hate. bacAvapakSanA ane sarakArI vakIla vacce have sAThamArI cAlI. bhAre bhAre zabdo ane siddhAMtano ullekha thayo. AropIne cheka ja nirdoSa tema ja ekadama ghora aparAdhI. rIDhA gunegAra tathA samAja ane tenI zAMtine khatarArUpa varNavavAmAM Avyo. bicAro cepamegyu. pitAne kAraNe A be sadagRhastho je takalIpha laI rahyA hatA, tathA Akho adAlatano oraDo bharIne bIjA paNa sarakAranA pratinidhio ane ziSTa nAgariko hAjara rahI tene je mahattva ApI rahyA hatA, te joI navAI pAmate tathA A badhuM zA mATe karavAmAM Ave che te na samajo, dimUDha banIne Ubho hato. tenI A dimUDhanAne ja sarakArI vakIla eka prakAranI cAlAkI TharAvavA prayatna karI rahyo hatoparaMtu sAthe sAthe saune AzvAsana ApI rahyo hato ke, gunegAranI e badhI cAlAkIe nyAyanA spaSTa darzanane jarA paNa jhAMkhuM na kare, te jovA pote taiyAra Ubho che ! - mukaddamo pUro karavAno samaya AvI lAgatAM ja jaje caeNpamezyane je kahevuM hoya te kahevA jaNAvyuM. teNe sarakArI vakIlane pitAne jevA tuccha mANasamAM je asAdhAraNa rasa che te mATe navAI vyakta karIne jaNAvyuM ke, "teo sAheba bahu cAlAka ane hoziyAra mANasa lAge che, kAraNa ke mAro janma kayAM thayo che te gAmanuM nAma, mane potAne khabara na hovA chatAM, e sAheba barAbara jANe che. dareka jaNane janmavA mATe gAmamAM ghara hoya evuM bahu ochuM bane che, joke tema hoya to bahu sagavaDa thAya kharI. huM to mAnuM chuM ke, mArAM mAbApa raste rakhaDatAM mANase ja hatAM; joke mane enI paNa pUrI khabara nathI. huM chokaro hato tyAre mane badhA "nAno' kahetA ane have mane 'se' kahe che. mane mArAM e be nAmo ja cokkasa khabara che. huM phevaDamAM hato e vAta sAcI che, paraMtu vahANamAM kedI heyA vinA zuM e gAmamAM koI gayuM na hoI zake? meM kazAnI corI karI nathI.
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ adAlatamAM A sapharajananI DALI paNa huM vahelI savAre Avato hato tyAre AgalI rAtanA sakhata tophAnamAM kadAca tUTIne rastA upara paDelI hatI. huM koInI bhIMta kUdIne te mATe vADAmAM peTho nathI, kAraNa ke, mane roja khAvA maLyuM hoya tevuM mArI AkhI jiMdagImAM ghaNuMkharuM banyuM nathI. eTale peTamAM bhUkha hoya te mATe huM acAnaka corI karavA jevuM kAma karI besuM, e saMbhavita nathI. paeNrisamAM huM luhAra mahAjana belAne tyAM paiDAMnuM kAma karate hate. khullA AkAza nIce vADAonI aMdara e kAma karavAnuM hoya che. sAre mAlika hoya te upara chAparuM hoya. ziyALe khullAmAM evI TADha vAya ke garama lAvavA tamArA hAtha UMjhIne ja kAma karavuM paDe. paNa mAlikane e vAta gamatI nathI; kAraNa ke emAM vakhata, bagaDe che. bahAra paththaro vacce barapha jAmyo hoya te vakhate loDhAne pakaDavuM-mUkavuM e bahu kaparuM kAma hoya che. tenAthI mANasa jaladI ghasAI jAya che. cAlIsa varSanI uMmare te mANasa khatama thaI jAya. mArI uMmara opana varSanI thaI chatAM huM e dhaMdhAmAM rahyo hovAthI mane sAro pagAra nahote maLata. rojanA trIsa sU ja maLatA ane eTaluM kamAvA devA mATe paNa mAro mAlika mArA upara upakAra caDAva ane harahameza e rakama ochI karavAnuM ja vicAra karate. mAre eka dIkarI hatI te nadIe kapaDAM dhovA jatI. e paNa thoDuM kamAtI ane amArA benuM game te rIte nabhI jatuM. tenI vale paNa bahu bUrI hatI. varasAda ane baraphanA divasomAM paNa Akhe divasa kamara sudhI TabamAM DUbelA rahevAnuM, ane pavana te charInI peThe tamArA moM upara vAgate heya. pANI TharI jAya te paNa tamAre to dhovAnuM pUruM karavuM ja paDe; kAraNa ke ghaNAnI pAse kapaDAMnI eka ja jaDa hoya ane te temane te divase sAMje pahoMcI javI joIe nahi to gharAkI tUTI jAya. pATiyAM barAbara joDelAM na hoya eTale pANInAM TIpAM dareka bAjuethI tamArA upara paDayAM ja kare. tenAM kapaDAM pANIthI bhIMjAyelAM ja rahetAM ane bicArI Akhe vakhata hADohADa ghUjyA karatI. uparAMta te eka dhobIkhAnAmAM paNa kAma karatI. tyAM AjubAju bheMta heya ane naLa sAme jovAnuM hoya eTale pavana ocho lAge. sAta vAgye te cheka thAkI jaI ghera pAchI AvatI ane tarata sUI jatI. tene dhaNI tene mArapITa bahu karato. te to have mArI gayA che. mArI dIkarI bicArI bahu bhalI hatI. te eka divasa nAcagAna jovA bahAra gaI hoya evuM mane yAda nathI." caeNpamezyane A badhI vigato ane hakIkata kaheto tarata aTakAvavAmAM
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mijherAha jaNe tene oLakhI badala tenI ThekaDI Avyo ane jIna vAlajInanA vahANa uparanA sAthIdArone eka pachI eka tene oLakhavA pAMjarAmAM bolAvavAmAM AvyA. te dareka kADhayo tathA peAtAne na oLakhato hovAnA DhoMga karavA uDADI.ce pamethyu peAtAnA kahevAtA jUnA dAstAnI khAtarIbharI vAto sAMbhaLI vadhAre navAI pAmyA; tathA jIna vAlajIna evA bhaLatA ja nAmathI potAnI sAthenI dostI A lAka zA mATe yAda karavA mAge che, te na samajAvAthI mAthuM khaMjavALI, te darekanI sAme tAkI tAkIne jovA lAgyo. tema tema te dareka jaNa tathA sarakArI vakIla, tenI e dhITatA badala, tenA upara lyAnata varasAvavA lAgyA. paNa te ja vakhate acAnaka jaja sAhebanA nyAyAsana pAchaLathI gheAramAMthI AvatA hoya tevo avAja AvyA. jemaNe jemaNe te avAja sAMbhaLyA, temane jANe hRdayanA UMDANa sudhI TADha caDI gaI. "breveTa, zenIlaDayu ane kozipe, tame mArI sAme jue jouM. " A zabdonI sAthe jajanI beThaka pAchaLathI eka mANasa UbhA thaIne nyAyapIThanA kaTherAne jhAMpA khAlI nIce UtarI AvyA, ane sAkSIonA pAMjarA pAse jaI UbhA rahyo. adAlatamAM eka prakAre dhAMdhalajevuM macI gayuM, tathA zuM banyuM ? zuM che ?' e jAtanI iMtejArI saunA moM upara chavAI gaI. 6 mAM. meDalIne vahANanA pelA traNe kedIone pUchyuM, " tame mane oLakhI 66 zakatA nathI?" * traNe jaNA cakita thaI jeI rahyA; temane kazI oLakhANa paDI nahi. mAM. meDalIne jajasAhebane saMbodhIne kahyuM, " cepamethyune choDI mUko, ane mane keda pakaDAvA. Apane je mANasa joIe che, te e nathI huM jIta vAlajIna chuM." badhAne zvAsa thaMbhI gayA. smazAnanI nIravatA ane gaMbhIratA sarvatra chavAI rahI. kazuM gUDha ane gaMbhIra banavAnuM heAya ane eka prakAranI dhArmika utkaMThAthI sau IMtejAra banI rahe tevA dekhAva thaI gayA. jaja sAhebanA mukha upara ciMtA ane sahAnubhUtinI lAgaNI spaSTa taravarI rahI. temaNe sarakArI vakIla tarapha utAvaLe najara karIne pachI prekSako tarapha me karIne pUchayuM - ahIMyAM koI dAktara hAjara che?" 66 sarakArI vakIle paNa jemanA nAmathI barAbara jUrIne saMbodhIne jaNAvyuM ke, " Apa sAhebo paricita haAA te mAnavaMta mAM. meDalIna, ma0
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ adAlatamAM 1 zaheranA nagarapati sAheba Aje ahIM prekSaka tarIke padhAryA che. teo sAhebane acAnaka A zuM thaI AvyuM che te na samajAvAthI, jajasAhebe ahIM koI dAktara hAya tA temane mAM. meDalInanI madade doDI AvavA vinaMtI karI che; huM paNa te vinaMtIne pharI vAra bevaDAvuM chuM--" moM. meDalIne sarakArI vakIlane vaccethI aTakAvI dhImA paNa sattAvAhI avAje jaNAvyuM, " sAheba, huM ApanA AbhAra mAnuM chuM; paraMtu mane kAMI unmAda thaI AvyA nathI. Apane hamaNAM ja tenI khAtarI thaze. huM mAruM kartavya ja bajAvI rahyo chuM; kAraNa ke, huM ja pelA kamanasIba gunegAra chuM. ahIM hAjara rahelAmAM huM ja badhI vAta kadAca barAbara jANuM chuM, ane huM taddana satya ja bolavA mAguM chuM. huM atyAre je karI rahyo chuM, tene uparathI Izvara jue che, ane e vastu mAre mATe pUratI che. huM jIna vAlajIna chuM. meM bIjA nAmathI pramANika jIvana gujAravA pramANika prayatna karyo che, tathA mArA pUrvacaritathI vikhUTA paDavA icchA rAkhI che. paraMtu huM jouM chuM ke e azakaya che. e vAta sAcI che ke, me` bizapa sAhebane ghera cArI karI hatI, tathA nAnA javenA be phAMkano sikko paDAvI lIdho hato. jIna vAlajIna bahu jokhamakAraka mANasa che, e varNana paNa khATuM nathI; joke e bAbatamAM mAre ghaNuM kahevAnuM che. paraMtu, mArA jevA mANasane samAjanA ke Izvarane vAMka jovAne ke kahevAnA hoya nahi. alabatta, huM vahANa upara gayA tyAM sudhI eka gAmaThI kheDUta hatA, tathA mArAmAM jhAjhI akkala paNa na hatI. paraMtu vahANa uparanI sajAe mane palaTI nAkhyo. huM mUrkha hato, paNa tyAM huM duSTa banyo. jo ke ghaNAM varSa bAda, bizapa sAhebanI bhalAI ane sahanazIlatAne kAraNe huM udhdhAra pAmyo. paraMtu e badhI vAta javA dauM. Apa sAhebAne kada ya, e badhuM nahi samajAya. sAta varasa pahelAM nAnA jave nI pAsethI pa velA be DrAMkane sikko mArA oraDAnI sagaDImAM haju paDelA che. mAre kAMI vadhu kahevAnuM nathI. A traNe jaNa mane oLakhI nathI zakatA. kadAca jAvarTa ahIM hAjara hAta, tA mane oLakhI kADhata. paraMtu A traNe jaNane paNa huM keTalIka vAto yAda karAvI zakuM tema chuM; jethI temane kA nahi rahe ke huM jIna vAlajIna chuM. "t ThIka, bhAI breveTa, vahANa upara tArI pAse gUMthelA kAbaracItarA khabhA-paTTA hatA te tane yAda che?" le mi0 - 6
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ le sijherAla breveTa ekadama zamIne chaLI UThayo. te moM. meDalIna tarapha bhayathI bharelI AMkhAe pagathI mAthA sudhI jovA lAgyo. " zenIlaDayu, tArA jamaNA khabhA upara cAmaDI baLyAnuM cakAmuM che; tyAM kotarelA TI. epha. pI. e traNa akSaro kADhI nAMkhavA te tyAM baLata aMgAro ghasyA hatA, kharuM ne ?" "kharI vAta, " zenIlaDayu bAlyA. . * kAzipe, zahenazAha kaeNnisa baMdare UtaryAM te tArIkha - mArca 1, 1815 "" 1 - tArA DAbA hAthe bhUrA akSaromAM DAmelI che; tArI bAMya UMcI caDAva. kozipee tema karyuM ane sau joI zakayA ke barAbara te tArIkha tyAM hatI. saunI AMkhA have ApameLe peAtAnI jAtane jIvanabhara kAramI sajAmAM dhakelatA A mANasa upara sthira thaI. e kamanasIba mANasa sau prekSako sAme joIne phikkuM hAsya hasyA; e hAsya Aje paNa jene yAda Ave che, teonAM ruvAMTAM UbhAM thaI jAya che. e hAsya vijayanuM hatuM, paNa temAM anaMtakALanI hatAzA bhArobhAra bharelI hatI. 19 vaLI pAchA jIna vAlana savAra thavA lAgI. phenTAIne nidrA vinAnI ane tAvabharelI rAta jematema pasAra karI hatI. cheka savAra lagAlaga te jarA UMghe bharAI. e takanA lAbha laI, simplAIsa tenI davAnuM mizraNa taiyAra karavA davAonA oraDAmAM gaI. savAramAM jhAkaLathI chavAyelI jhAMkhI zIzIe te jarA nIcI namIne kALajIthI tapAsatI hatI, tevAmAM acAnaka teNe pAchA pharIne joyuM te AEaaN. meDalIna cUpakIthI tyAM dAkhala thayA hatA ane tenI sAme UbhA hatA. Apa sAheba che?" teNIe AzcaryanA udgAra kADhayA. 66 temaNe dhIme avAje pUchyuM : " phenTAinane kema che?" "atyAre te khAsa kAMI nathI; paraMtu kAle ame sArI peThe gabharAya hatAM kharAM.' . simplAise TUMkAmAM gaI kAlanI badhI vAta kahI saMbhaLAvI, tathA moM. meDalIna kaoNMseTane levA ja bahAragAma gayA che, e AzAe phenTAina baLapUrvaka TakI rahI che, ema paNa jaNAvyuM.
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaLI pAchA na vAlajIna "ThIka karyuM, tene bhrama na bhAgyo che." "paraMtu sAheba, Aje Apane te joze ane tenI bALakInI mAgaNI karaze te zuM thaze?" bhagavAna ApaNane rasto sujhADaze." paNa tene jUThuM te nahi ja kahI zakAya," siplAise kahyuM. paNa eTalAmAM divasanuM ajavALuM me. meDalInanA moM upara paDyuM ane te tarapha acAnaka najara jatAM siplAIsa bUma pADI UThI: "bhalA bhagavAna! Apane zuM thayuM che? ApanA badhA vALa taddana dhoLA thaI gayA che!" zuM?" ema kahI, moM. meDalIne DaoNkaTaranA arIsAmAM najara nAkhI, ane pachI kahyuM, " hA, vAta ema banI che?" A zabdo te jANe bIjI bAbatane vicAra karatA hoya tema bekALajIthI belyA hatA, chatAM sisTara simpalAisa koI ajANyA aniSTanI chAyA A badhAmAM joIne pUjI UThI. "huM phenTAinane joI zakuM?" "Apa tenI bALakIne teDI maMgAvavAnA nathI ?" jarUra; paraMtu tene haju ochAmAM ochA betraNa divasa thAya." "tyAM sudhI Apa tene na maLe to? Apa haju nathI AvyA ema ja te jANaze te tene zAMta rAkhavI kadAca zakya banaze." ma. meDalIna theka kSaNa vicAramAM paDayA; paNa pachI temanI zAMta gaMbhIra rIte bolyA, "nA sisTara, mAre tene jovI ja joIe. huM kadAca bahu utAvaLamAM chuM." siplAisanuM dhyAna nagarapatinA "kadAca' zabda tarapha na gayuM, e zabdamAM ghaNo vizeSa artha bharelo hato. teNe dhIme avAje javAba Apyo: "ema hoya to Apa aMdara jaI zako cho, joke te UMghamAM che." eN. meDalIna UMghatI phenTAina sAme ane uparanA krUsa-cihana sAme vArApharatI sthira najare joI rahyA. thoDI vAre phenTAine AMkha ughADI. zAMtithI smita sAthe teNe pUchyuM - ane kaoNseTa?" tene AnaMdane kazo AMcako lAgyo nahi, kAraNa ke te pote AnaMdamaya banI gaI hatI. tene eTalI khAtarI hatI ke, kaoNseTa me. meDalIna sAthe haze ja.
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mijharAyala "Apa koseTane levA ja gayA hatA. huM rAte keTalAka samayathI Apane dUrathI joI zakatI hatI - ApanA mukhAraviMdanI AsapAsa adabhuta prakAza jhaLahaLI rahyo hato, ane ApanI AsapAsa mane svargIya devadUtanA caherAo dekhAtA hatA." ATaluM bolI teNe sAmenA kUsa-cihana tarapha AbhArabharI najara TheravI. paNa kaoNseTa kayAM che? Apa lokoe tene mArI pathArImAM ja kema na suvADI, jethI huM AMkha ughADatAM ja tene joI zake?" A vakhate DaoNkaTara AvI pahoMcyo hate; teNe me. meDalInanI madade doDI jaI javAba Apyo, "DAhI dIkarI, tuM jarA zAMta thA; tArI kaoNseTa ahI ja che; paNa tane AMcako na lAge mATe amane ThIka lAgaze tyAre tene tArI pAse lAvIzuM." ' phenTAinanA caherA upara ujajavaLa prakAza chavAI rahyo; teNe potAnA hAthanA paMjA jorathI bhiDAvyA. temAM prArthanAnI aMdara hoI zakatI badhI prabaLatA ane badhI saumyatA bharelI hatI. "ThIka, paNa have tene mArI pAse lAvo !" "haja nahi; tane tAva caDelo che. A sthitimAM tArI pAse kaoNseTane lAvIe te tane acUka nukasAna thAya. nuM pahelAM sAjI thA." phenTAine AvezamAM AvI jaI ekadama dAktarane vaccethI ja bolate aTakAvya, ane kahyuM, "paNa huM sArI chuM; huM kahuM chuM ke huM have barAbara svastha chuM. A dAktara loko cheka ja gadheDA hoya che ke zuM? mArI koseTane huM joIza tathA mArA hAthamAM laIza, eTale mane jaladI sAruM thaze ke UlaTuM nukasAna thaze ?" je, je, tuM hajI keTalI AmalamAM che jyAM sudhI huM Ama karIza, tyAM sudhI huM kadI tArI bALakIne tArI pAse lAvavAnuM nathI. huM jyAre zAMta paDIza, tyAre huM jAte tene tArI pAse lAvIza." bicArIe pitAnuM mAthuM nIce DhALI dIdhuM. "dAktara sAheba, huM ApanI ghaNI ghaNI mAphI mAguM chuM. pahelAM kadI mAre moMe AvA zabdo nIkaLyA na hota. paraMtu, huM eTalA badhA du:khamAMthI pasAra thaI chuM ke have mane bolavAnuM bhAna rahetuM nathI. Apa mArA bhalA mATe ja mArI dIkarI mArI pAse nahi lAvatA ho; paraMtu mArI dIkarIne nagarapati sAheba mAre mATe ja ATale dUrathI laI AvyA hoya, eTale mane tene jovAnI adhIrAI AvI jAya, e svAbhAvika che. Aja AkhI
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaLI pAche jIna vAvajhana rAta mane sapheda vastuo ane hasatA caherA najare paDayA karyA che. have mane tAva nathI. chatAM tame mane jyAre kharekhara zAMta thayelI che, tyAre tamane ja thaze ke, have mane mAruM bALaka ApavuM joIe." - moM. meDalIna have tenI pathArI pAsenI khurazImAM besI gayA hatA. phenTAIna bahu zAMta thavAno dekhAva karI temanA tarapha pharI. tene kharekhara zata thayelI joI, me. meDalIna pite ja kaoNseTane tarata ja tyAM lAvavAnuM kaheze, ema teNe mAnyuM, paNa A rIte potAnI jAtane dabAvavA chatAM, te mAM. meDalInane hajAro savAla pUchaDyA vinA na rahI. : " Apane musApharImAM kAMI takalIpha te nathI paDI ne? kaoNTane to musApharI daramyAna bahu majhA paDI haze. mAre vize te Apane ghaNuM ghaNuM pUchatI haze, kharuM ne? Apane paNa te dAdA ja kahetI haze. joke, mane kadAca ATale varSe te na paNa oLakhe. tyAM tene pelAM thanAraDilaro kevI rIte rAkhatAM hatAM? te dubaLI paDI gaI che? Apa tene ahIM lAvI na zakatA he, te bAraNA pAse ja tene UbhI rAkhI thoDI vAramAM tene pAchI laI jajo. Apa sAheba te nagarapati cho; Apa dhAro te dAktarane jarUra kahI zako." . ' me. meDalIne phenTAInane hAtha pitAnA hAthamAM laIne paMpALatAM paMpALatAM kahyuM, "mA, have jarA zAMta thA; kaoNseTa majAmAM che; ane tArI pAse bahu jaladI tene lAvIzuM. paraMtu huM bahu AvezamAM AvI jaIne bolyA kare che, ane tArA hAtha khullA kare che, te sAruM nahi." vastutAe phenTAinane zade zabda udharasa caDatI hatI. tene ja have lAgyuM ke, AvI udharasa kAyama rahI, te A loko tenI pAse kaoNseTane jaladI nahi lAve. te jarA cUpa thaI. dAktara have tyAMthI cAlyo gaye. sisTara sippAisa ja pAse UbhI hatI. tevAmAM bahAra AMgaNAmAM koI kArIgaranI bALakInAM ramavAne avAja Avyo. phaTAInanA kAne te avAja paDatAM ja te bolI UThI, "hA, e ja; mArI koseTa ja deDatI lAge che. huM tene avAja oLakhI zake che." Ama bolI, te hasavA lAgI. mAM. meDalIne tene hAtha mUkI dIdho. evAmAM acAnaka phenTAina cupa thaI gaI ane chaLI marI hoya tema pathArImAM adha beTI thaI gaI. tenI AMkho phATI gaI hatI, ane tene che mAM
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ er sijherAjja zvAsa paNa lagabhaga baMdha thaI gayA hatA. tenI najara eraDAne bIje cheDe bAraNA AgaLa UbhelI dekhAtI koIka AkRti upara jaDAI gaI hatI. mA~. meDalIne e tarapha najara karIne jeyuM, to tyAM jAvarTa UbhA hatA. zuM banyuM hatuM te have TUMkamAM kahI daIe. sADA bArane Takore mAM. meDalIna arrAsanI adAlatamAMthI nIkaLI, barAbara TapAla-gADI UpaDavAne vakhate ja vIzIe AvI pahoMcyA. te mamAM pAchA pharyA tyAre cha vAgavA AvyA hatA. AvIne tarata ja temaNe potAnA baeNMkavALA mA~. leMphAiTane kAMIka kAgaLa lakhIne TapAlamAM nAkhyA ane tyAra bAda te phenTAinane jevA Azrama tarapha AvyA. teNe adAlatanA oo cheDo ke tarata ja sarakArI vakIla mUrchAmAMthI jAgyo hoya tema UbhA thaI bAlavA lAgyo ke, tene potAnA abhiprAya haju jarA paNa badalAyA nathI; A badhuM theADA vakhata bAda spaSTa thaze; daramyAna cepamethyu ja sAcA jIna vAlajIna hoI, tene sajA karI devI joIe. paraMtu ce pamethyunA vakIle tarata ja vAMdhA lIdhA ane jaNAvyuM ke, moM. meDalInanI kabulAtathI have kharo jIna vAlajIna koNa che tenI zaMkA ja rahI nathI; mATe cepamethyune to nirdoSa TharAvI cheADI ja mUkavA joIe. jUrInA sabhyo tarata ja te bAbatamAM saMmata thayA ane ce pamethyune cheADI mUkavAmAM AvyuM! paraMtu te pachI, sAcA jIna vAlajInane sajA tA thavI ja joIe. eTale tarata mAM, meDalInanI khALa zarU thaI. moM. meDalIne jyAre pAte jIna vAlajIna hovAnI kabUlAta ApI hatI, tyAre adAlatanA oraDAmAM eka gaMbhIra paNa pavitra vAtAvaraNa chavAI rahyuM hatuM. tyAM koI Aropa mUkanAra naheAtuM rahyuM, koI bacAva karanAra nahotuM rahyuM, ke koI nyAya cUkavanAra naheAtuM rahyuM, badhA ja apratima mAnava gauravanA prekSaka mAtra banI rahyA hatA. eka nirdoSa mANasane sajAmAMthI bacAvI levA pAtAnI jAtane ATalA jorapUrvaka AgaLa karavI, e vastu manuSya tarIke saune mATe gauravaprada banI rahI hatI. e vAtAvaraNamAM maeN meDalIna chevaTanuM eka vAkaya beAlIne adAlatanA oraDAmAMthI cAlI nIkaLyA hatA : Apa sAheba haju mane keda pakaDavAnuM jAhera karatA nathI, ta hAla turata huM ApanI rajA lauM chuM; kAraNa ke mAre keTalAMka kAmeA patAvavAnAM che. huM koNa chuM ane kayAM jAuM chuM te sarakArI vakIla barAbara jANe che. eTale jyAre yogya lAge tyAre Apa loko pakaDavAnA hukama mekalIne mane meLavI zako che. " te jyAre bAraNAmAMthI javA lAgyA, tyAre dareka jaNa ApeAApa temane javAno mArga ApavA lAgI gayuM. kAraNa ke dareka udAtta 46
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaLI pAche. ane vAhana kAryanI mAnava hRdaya upara acUka asara thAya che; ane AbhAranI lAgaNIthI te jhUkI paDe che. nyAyAdhIza bhalo ane samAja mANasa hata; paNa sAthe sAthe te rAjabhakta hatA. eTale kezipene prazna pUchatI vakhate moM. meDalIne bonApArTane zahenazAha' kahIne ullekhyo hato, e vastu tene khaTakI hatI. teNe tarata ma. meDalInanI dharapakaDane hukama lakhI nAkhyo ane inspekaTara jAvaTane pahoMcADavA khAsa mANasa deDAvyA. jAvarTa pathArImAMthI UThate ja hatuM tevAmAM adAlatanA mANase AvIne tenA hAthamAM ma. meDalInane pakaDavAnuM vaoNraMTa mUkavuM. te mANasane moDhe ja adAlatamAM banelI badhI vAta sAMbhaLatAM veMta, jAvarTa bahArathI lAgaNIne kaze udraka dAkhavyA vinA, dRDhatAthI ane makkamatAthI pitAne seMpAyeluM kAma banAvavA nIkaLI paDyo. paherA uparathI cAra sipAIo ane eka jamAdArane sAthe laI te mA. meDalInane makAne Avyo ane tyAMthI nokaraDIe batAvyA pramANe sevAzramamAM AvyuM. bAraNuM ughADI te ekadama aMdara peTho nahi, paNa ekAda miniTa Ubhe rahyo. te vakhate ja acAnaka phenTAinanI najara tenA upara paDatAM te ekadama chaLI UThI hatI. me. meDalInanI najara jAvarTanI najara sAthe maLatAM ja jAvarTanA moM upara sakhata pheraphAra thaI gayA. mAnava lAgaNIomAM AnaMdanI peThe bIjI koI lAgaNI ATalI badhI vikarALa thaI zakatI nathI. jana vAlajIna chevaTe hAthamAM Avyo e vAtanI nizcitatAthI javanuM AkhuM aMtara jANe nIcenA badhA ogATa sAthe tenA caherA upara dhasI AvyuM hatuM. jo ke, pitAne vijaya jAvarTane mana nyAya ane satyano aniSTa uparano vijaya hate. satya, pramANikatA ane kartavyaniSThA evI vastu che, ke jemanuM jhanUna mANasane vikarALa banAve che. e sadaguNone eka ja durguNa che, ane te vadhAre paDatuM karI besavAne. tethI tevA mANasane AnaMda jyAre caherAmAM sArApaNAnuM badhuM aniSTa laIne pragaTa thAya che, tyAre tenA jevuM dRNAspada zya bIjuM hoI zakatuM nathI. phenTAIne jAvarTane te divasathI pharI joyo na hato. tenA mAMdA magajamAM eka ja khyAla phuryo ane te e ke, jAvaTe tene pakaDavA Avyo che. jAvaTane vikarALa cahero tenAthI sahana thaI zakyo nahi. tene lAgyuM ke tenuM mota have pAse AvyuM che. te pitAnuM moM baMne hAthamAM dabAvI Asvare pikArI UThI : " nagarapati sAheba, mane bacAve !"
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ " - le mirAnDa jIna vAlajIna - kAraNa ke havethI ApaNe tenuM e ja nAma vAparIzuM - Ubho thaI gayo. teNe phenTAInane ati dhImA zAMta avAje kahyuM: - "gabharAIza nahi, e tAre mATe nathI AvyA." pachI teNe jAvarTa tarapha pharIne kahyuM : "tamAre zuM joIe che, te huM jANuM chuM." te cAla, utAvaLa kara--" jAvaTeM javAba Apyo. ' phenTAine potAnI AMkha ughADI. tyAM siplAisa tathA nagarapati sivAya bIje te koI hatuM nahi, te pachI AvI tuccha ravALI bhASA bIjA kone mATe hoI zake? phenTAinane pitAne mATe ja! te pagathI mAthA sudhI dhrujI UThI. tenI sAthe ja teNe kalpanAmAM paNa na AvI zake tevo dekhAva joyo- pilIsa jAvaTe nagarapatine bocIethI pakaDayA hatA ane nagarapatinuM mAthuM nIcuM jhUkI gayuM hatuM. phenTAinane thayuM ke duniyAne aMta jANe AvI pUgyo che. nagarapati sAheba !" phenTAine cIsa nAkhI. jAvaTe tenA badhA dAMta dekhAya tevuM mukta hAsya hasyo - "ahIM koI nagarapati nathI." jana vAlajIne potAnI bocIethI tene hAtha khaseDavAno prayatna karyA vinA mAtra kahyuM - jAvaTe - " jAvaTe tarata ja tene AgaLa bolatA rokyA : "cUpa rahe, "mauora inspekaTara sAheba" kahetAM nathI AvaDatuM?", ' - "huM Apane khAnagImAM be zabda kahevA mAguM chuM, " jIna vAlajIne umeryuM. "cAla bolI nAkha," varge javAba Apyo, " mArI sAthe lokoe jAheramAM ja vAta karavAnI hoya che." " mAre Apane eka vinaMtI karavI che." kahuM chuM ke bolI nAkha.", , , "paNa te tamAre ekalAe ja sAMbhaLavAnI che - " mAre kaMI jarUra nathI. huM sAMbhaLatA nathI " jIna vAlajIne tenA tarapha pharIne utAvaLe bahu dhImA avAjathI kahyuM : mane traNa divasa Apa! traNa divasamAM huM jaIne A dukhiyArI bAInuM bALaka laI AvuM. je kahezo te nukasAnI huM Apane bharI ApIza; tathA marajI hoya te Apa paNa mArI sAthe AvI zako che."
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaLI pAche chana vAlajI "alyA, mazkarI kare che ke zuM?" jAvaTeM bUma pADI. "te cheka Avo budhdha hoIza evI mane kalpanA na hatI. traNa dahADA huM tane ApuM ke jethI huM bhAgI jaI zake, kema? ane te traNa dahADA paNa A kUtarInA bhaToLiyAne laI AvavA sAru! vAha, A te amIra-umarA jevI vAta lAge che !" phenTAinanI nase tUTI UThI. mArI bALakIne laI AvavA?" teNe cIsa pADI. "to zuM te ahIM nathI ! sisTara mane javAba Apo - kaoNseTa kayAM che? mAre mArI bALakI joIe che ! nagarapati sAheba, meDalIna bApu?" jAvaTe jorathI potAne paga pachADayo. . . " A vaLI bIjIe mAMDayuM; tuM cUpa marIza, DAkaNa? A kharo setAnono deza che, ke jyAM vahANa uparanA kedIo maeNjisTreTa thaI bese che, ane raste rakhaDatIonI umarAvajAdIonI peThe sAravAra thAya che. paNa have e badhuM ThIka karI levAno vakhata AvI pUgyo che." Ama kahI jAvaTe jIna vAlajInanI bocI AgaLanA kaoNlarone bhegA jorathI AmaLyA, tathA pachI phenTAina tarapha sthira sakhata najara karIne kahyuM. "jo sAMbhaLa, ahIM koI meDalIna bApu paNa nathI, ke nagarapati sAheba paNa nathI. ahIM te eka cora, DAku, jIna vAlajIna nAmano gunegAra che; ane meM tene have pakaDayo che, samajI?" phenTAina potAnA akaDAtA jatA hAtha TekavIne saphALI beThI thaI. teNe jIna vAlajIna tarapha najara karI, jAvarTa tarapha najara karI; ane siplAisa tarapha najara karI. pachI kAMI bolavA mAM ughADayuM paNa tenA gaLAmAMthI mAtra kharakharI jevo kaMIka avAja nIkaLyo. kheMcAvA lAgelA potAnA hAtha kazuMka pakaDavA teNe pahoLA karyA; eTalAmAM acAnaka te ozIkA tarapha mAthuM pachaDAya tema DhaLI paDI. tenuM me ughADuM rahyuM, tenI AMkha phATelI rahI, ane tene jIvAtmA tenuM A du:khI khoLiyuM che vidAya thaI gayo. jana vAlajIne have potAno hAtha bocI tarapha UMce karI jAvarTanA hAtha upara mUkyo tathA eka bALakane hAtha hoya tema tene hAtha bacI uparathI ukhADI nAkhyo; pachI jAvarTane kahyuM : ' "tame A bAIne jIva lI."
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 mirAha cAla, have rahevA de," jAvarTa tapI jaIne bolo. "huM ahIM gALe sAMbhaLavA nathI Avyo. nIce sainiko UbhA che; jaladI kara, nahIM to mATe baMne beDI paherAvavI paDaze." - eraDAnA khUNAmAM eka ja laDhAne khATale hacamacI gayelI hAlatamAM paDelo hate. jyAre daradI pAse AkhI rAta jAgavAnuM hoya, tyAre sisTaro besavA purate tene upayoga karatI. jIna vAlajIna te khATalA tarapha gaye, ane tene eka saLi AkhanA palakArAmAM teNe kheMcI kADharyo. tenA snAyuo mATe e ramata vAta hatI. pachI te saLiyA hAthamAM rAkhI te dhIme dhIme kaoNnTAinanI pathArI pAse gayo. tyAM pahoMcyA pachI teNe pAchA pharI jAvarTane taddana dhImA avAje kahyuM: - " atyAre mArA kAmamAM kazI khalela na pahoMcADavAnI mArI tamane salAha che." eka vAta nakkI - jAvarTa paNa dhrUjI UThayo. teNe sipAIone bolAvavA javAne vicAra karyo, paraMtu jIna vAlajIne kadAca e daramyAna chaTakI jAya te bIke, pAtaLe cheDethI pitAnA daMDane pakaDI, jIna vAlajIna upara AMkha coMTADI rAkhI, bAraNAne aDhelIne te Ubho rahyo. jana vAlajIne pathArI pAse jaI phenTAina tarapha sthira najare jote ghUMTaNiye paDayo, ane takSaNa jANe dhyAnastha thaI gayo. tene duniyAnuM kazuM bhAna na rahyuM. tenA caherA upara eka prakAranI avarNanIya karaNA chavAI rahI. thoDI kSaNa Ama vItyA pachI, teNe phenTAinanA kAna pAse potAnuM mAthuM jhukAvyuM ane tenA kAnamAM dhIme avAje kazuMka kahyuM. jagate tajevA A mANase, jagatane tajI gayelInA kAnamAM zuM saMbhaLAvyuM haze? pRthvI upara koIe te zabda sAMbhaLyA na hatA; paraMtu e mRta strIe te jarUra sAMbhaLyA hatA. keTalAka AbhAse evA tIvra hoya che ke, temane agamya vAstavikatAvALA ja gaNavA joIe. tyAM je banyuM hatuM tenI ekamAtra sAkSI sisTara siglAisa vAraMvAra bhArapUrvaka kahe che ke, je kSaNe jIna vAlajIne phenTAinanA kAnamAM kazuMka kahyuM, te vakhate phenTAInanA phIkA hoTha upara AnaMdabharyuM hAsya chavAI rahyuM hatuM, evuM te spaSTa jevuM che. jana vAlajIne phenTAinanuM mAthuM potAnA hAthamAM lIdhuM ane mA UMcake tema UMcakIne ozIkA upara goThavyuM. pachI teNe tenAM kapaDAM ThIka karyA ane tenA vALa tenA mAthA upara bAMdhelA rUmAla taLe sarakAvI dIdhA. ATaluM karyA bAda teNe dhImethI phenTAinanI AMkha baMdha karI. phenTAInane
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'sisTara siplAIsa cahero have navAIbharI rIte jhaLakI rahyo; kAraNa, mRtyu e paNa prakAzamAM pravezarUpa che. phenTAinane hAtha pathArI bahAra laTakato hata; jIna vAlajIne nIcA namI dhIrethI tene upADIne cuMbana karyuM. tyAra pachI te Ubho thayo ane jAvarTa tarapha pharIne bolyo: have huM tamArI AjJAmAM chuM." sisTara siplAIsa jAvaTeM jIna vAlajInane zaheranI jelamAM pUrI dIdhuM. me. meDalananI dharapakaDanA samAcArathI AkhA ma0 zaheramAM dhamAla macI rahI. paraMtu jyAre saue jANyuM ke te mANasa te vahANa uparane eka kedI ja hato, tyAre dareka jaNe tucchakArapUrvaka tenI vAta mana uparathI kADhI nAkhI. AkhA zaheramAM mAtra traNa ke cAra jaNa me. meDalInanI smRtine vaphAdArIthI vaLagI rahyAM. temanI gharaDI nokaraDI temAMnI eka hatI. teja divase sAMje A bhalI DosI pitAnI oraDImAM camakelI hAlatamAM zekAviSTa thaIne beThI hatI. kArakhAnuM Akhe divasa baMdha rahyuM hatuM. tALo UghaDayAM ja na hatAM, ane zerI nirjana hatI. gharamAM be sAdhvIo sivAya koI ja na hatuM ane teo paNa vidhi mujaba phenTAinanA mRta zarIra pAse ja beThI hatI. - sAMja paDavA AvI; moM. meDalInane rojana AvavAne vakhata thayo. pelI bhalI DosI paNa rojanI Teva mujaba UThI. teNe eka khAnAmAMthI mAM. meDalInanA sUvAnA oraDAnI cAvI kADhIne eka khIMTIe bheravI. mo. meDalIna roja AvatA tyAre tyAMthI pheMcI kADhI letA. DosIe tenI pAse ja dIvAdAnI taiyAra karIne mUkI. me. meDalIna te dIvAdAnI sAthe laIne upara jatA. rojanI Teva pramANe ATaluM kAma ajANapaNe ja paravArI laIne DesI pAchI potAnI oraDImAM vicAra karatI beThI. tene Ama vicAra-nidrAmAM paDaze traNeka kalAka vItyA haze, tyAra bAda te acAnaka bolI UThI : "jao te kharA ! Aje paNa meM muIe temanI kUMcI kADhIne khIMTIe bheravI che!"
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mirAnka ' e ja kSaNe bAraNuM saheja UghaDavuM. eka hAtha temAMthI aMdara AvyuM. te hAthe khIMTIethI kUMcI lIdhI, ane DosInI saLagatI mINabattI vaDe divAdAnI saLagAvI. nokaraDIe AMkha UMcI karIne joyuM ane pachI phATele meM te UbhI thaI gaI. pitAnA gaLAmAM adhe AvelI cIsa teNe jora karIne dabAvI dIdhI; kAraNa ke e hAtha teNe oLakhyo hato. moM. meDalInanA koTanI ja bAMya tenA upara hatI. thoDI kSaNa te belI paNa na zakI; chevaTe te bolI : Apa sAheba ahIM kayAMthI? huM te mAnatI hatI ke -" "- ke huM jelamAM hatA, ema ne?" jIna vAlajIne kahyuM "huM tyAM ja hate; paraMtu meM jelanI bArIne eka saLiyo kheMcI kADhyo, pachI kUdIne huM bahAra nIkaLyo ane ahIM Ave. huM upara mArA oraDAmAM jAuM chuM; tame jaIne sisTara siplAIsane belAvI lAvo; e haju pelI bApaDInI bAjue ja beThAM haze." nekarI utAvaLe AjJAno amala karavA doDI gaI. jIna vAlajIne tene kazuM vizeSa kahyuM nahi, kAraNa ke tene khAtarI hatI ke pote kALajI rAkhe te karatAM e DozI vizeSa kALajI rAkhaze, ane koIne pitAnA AvyAnI jANa thavA nahi de. upara jaI, jIna vAlajIne mINabattI bahAra ja mUkIne prathama potAnA oraDAnI badhI bArIo baMdha karI dIdhI; tyAra pachI bahAra AvIne mINabattI sAthe te aMdara peThe. A agamacetI teNe vAparI te jarUrI hatI, kAraNa ke tenI bArI zerImAMthI dekhAtI hatI. pachI teNe oraDAmAM cAre tarapha najara karI. tenI pathArI haju trANa rAtathI pAtharelI ja paDelI hatI. DesIe raDIne vALIjhUDIne sApha karI hatI; rAkheDI kADhI nAkhI hatI ane temAMthI nIkaLelI daMDAnI kheLI tathA be phrAMkano sikko teNe Tebala upara mUkI rAkhyAM hatAM. jIna vAlajIne eka kAgaLa lIdhe ane lakhyuM, "nAnA ja pAsethI meM paDAvI lIdhelo be phrokane sikko jeno ullekha meM aMdAlatamAM karyo hato." pachI pelo sikko teNe e kAgaLa upara mUkyo. tyAra bAda eka khAnAmAMthI eka junuM khamIsa kADhI, temAMthI eka TukaDe phADIne temAM bizapanI be dIvAdAnI vIMTI lIdhI. tenI vartaNUkamAM kazI utAvaLa ke prabhu na hatAM; ane dIvAdAnIo vIMTatAM vIMTatAM teNe jelamAMthI sAthe lIdhelI kALI roTImAMthI bacakAM bharI. khAvA mAMDayuM. evAmAM bAraNA upara be dhIrA TakorA paDyA. "aMdara Ave," teNe kahyuM.
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ sisTara simhAIsa e sisTara siplAIsa hatI. te phIkI paDI gaI hatI; tenI AMkhe zatI banI gaI hatI ane teNe hAthamAM pakaDelI mINabatI paNa dhrujatI hatI. A sAdhvInuM sakhata aMtara paNa AjanA banAvothI mugdha thayuM hatuM. te khUba raDI hatI e spaSTa dekhAtuM hatuM. jIna vAlajIne eka kAgaLa upara kazuM lakhavAnuM hamaNAM ja pUruM karyuM hatuM. teNe te kAgaLa siplAIsane Apyo ane kahyuM, "sisTara, A kAgaLa pAdarIne Apo." kAgaLa khullo ja hatuM. eTale sisTaranI najara tenA upara pa. tame vAMcI juo," jIna vAlajIne kahyuM. sippAise vAM, "ahIM je mUkI jAuM chuM te badhAno kabajo tame laI lejo. temAMthI adAlatamAM mAro kesa cAle tyAre je kharca karavuM paDe te tathA A bAInA mRta zarIrane sArI rIte ThekANe pADavA je kharca karavuM paDe te karavuM. bAkInuM badhuM garIba mATe che." sisTare kazuMka bolavA prayatna karyo, paNa tenA gaLAmAMthI avAja na nIkaLI zakyo. pachI te thoDI vAre ATaluM bolI zakI: e bicArI dukhiyArIne chellI vAra jovA Apa nahi padhAre!" "nA," teNe kahyuM. "mArI pAchaLa polIsa AvatA haze; ane huM jo tenA oraDAmAM pakaDAha te tene pharIthI AghAta lAge." te haju A zabdo pUrA belI rahe, te pahelAM te dAdara upara doDadhAma karatAM caDatAM pagalAMne avAja gAjI UThayo. DezI tenA gaLAmAMthI nIkaLe teTalo moTo avAja kADhIne bUma pADI rahI hatI : - "mArA bhalA sAheba, huM sogaMdapUrvaka kahuM chuM ke, ahIM Akho divasa ke sAMje kaI ja AvyuM nathI; ane huM mArI oraDImAMthI eka vAra paNa bahAra nIkaLI nathI." eka mANase javAba Apyo : "paNa e oraDImAM dIvo baLe che." teoe jAvaTane avAja oLakhyo. A raDAnuM bAraNe evI rIte khUNA pAse AveluM hatuM ke tene ughADe eTale aMdaranI jamaNI bAjunI bhIMta sAthe tene trikoNa banI rahe. jIna vAlajIne tarata potAnI dIvAdAnIne phUMka mArIne e khUNAmAM bharAI gayo. sisTara sippAisa Tebala pAse ghUMTaNiye paDIne prArthanA karavA lAgI. tenI nAnI mINabattIne ja prakAza eraDAmAM rahyo. sAdhvIne AMkha baMdha karI
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 prArthanA karatI zvetAMveMta ja jAva rahI gayA. le sijherAla bhAre saMkoca sAthe bAraNAmAM ja UbhA sattA tarapha AdaramAna e to jAvarTanA ghaDataranuM mukhya tattva hatuM. temAMya dharmasattAnuM sthAna tene mana rAjasattA karatAM paNa meTuM hatuM. tenI najare dharmaguru eTale kadI koIne na chetaranAra AtmA; ane sAdhvI eTale kadI pApa na karanAra mAnavI. sisTarane jotAM ja te ApoApa pAchA pharI jatA hatA. paraMtu bIjI kSaNe te thebhyo ane dhImethI bAlyA : * sisTara, A oraDAmAM tame ekalAM ja che ? " 66 " eka kAramI paLa oraDAmAM tALAI rahI. sisTara simplAIsa prANAMte paNa jUThThuM bAle e to bane ja nahi. jAvarTa e vastu barAbara jANata hatA. gharaDI DosIne to sisTara simplAisane acUka sAcA javAba kalpanAmAM AvatAM tammara AvI gayAM. .. sisTara simplAise AMkhA UMcI karIne javAba Apyo, ' hA, ekalI ja chuM." 66 to pachI, huM AgrahapUrvaka pUchavA mATe tamArI mAphI mAguM chuM, paNa mArI pharaja che - tame Aja sAMje ahI" pelA jIna vAlajInane hariMgaja nathI joyo ? te bhAgI gayA che, ane ame tene zeAdhIe chIe. sisTare javAba Apyo, 'nA, nathI joyA. " uparAuparI te be asatyA bAlI hatI : jarAya 66 khacakAyA vinA, jhaDapathI, bhagavat-stuti karatI hoya ema. pavitra sAdhvI, tane A pRthvI cheADIne vidAya thaye ghaNAM va vItI gayAM che. paramipatAnA prakAzita dhAmamAM nuM tArI kumArikA baheneAne, ane tArA devadUta bhAIone ja pharI pAchI jaIne maLI che. tAruM A asatya svanA copaDAmAM jamA bAjue ja neoMdhAyuM haze, enI amane khAtarI che. 39 sisTaranuM vacana jAvarTa mATe eTaluM pramANabhUta hatuM ke, AjubAju eka najara paNa karyA vinA teM tarata pAchA pharI gayA. eka kalAka bAda dhUmasamAM thaIne eka mANasa utAvaLe ma0 zaherathI dUra bhAgI rahyo hato. je be traNa jaNAe oLakhyA vinA tene joyA hatA, teoe jaNAvyuM ke, tenA hAthamAM mAtra eka nAnI poTalI jevuM kAMIka hatuM.
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 vauTarlanuM raNamedAna vAtakArane adhikAra ApaNane eka judA sthaLe ane kaMIka paDelone samaye DokiyuM karavA laI jAya che. 1815nA jUnanI 17 mI ane 18 mI tArIkhe vaccenI rAte jo varasAda na varasyo hota, te AkhA yuropa khaMDanuM bhAvi jadu ja ghaDAyuM hota. nepoliyananA udayane astamAM pheravI nAkhavA mATe vaoNTaluMnA medAna upara kasamaye eka vAdaLa dhasI AvyuM ane varasAdanI kalpanA paNa na hatI tyAre varasAda tUTI paDayo. e varasAdane kAraNe ja vaoNTanuM yuddha savAranA chane badale baporanA sADA agiyAre zarU thaI zakayuM; ane jarmanA senApati blacarane aMgreja senApati veliMgTananI AkharI paLoe madade AvI pahoMcavAne vakhata maLI gayo. nepoliyana eka aThaga topacI hatuM, ane te pakhAnAnI kAmagIrInI dRSTie ja pitAnA he goThavate. sAmA lazkaranA vyuhane te eka gaDha jevo gaNate; ane tepakhAnAnI madadathI tene amuka nizcita jagAe bheda, e ja tene bhUha rahe. tenI laDAIe topakhAnAthI ja zarU thatI, ane topakhAnAthI ja pUrI thatI. 1815 nI 18 mI jUne te teNe potAnA topakhAnA upara vaLI vizeSa madAra bAMdhI hatI. kAraNa ke tenI pAse 240 topo hatI, tyAre veligTana pAse mAtra 150 hatI. jo jamIna sUkI rahI hota, ane topakhAnuM dhArele samaye khasI zakyuM hota, te savArathI ja nepoliyana vaoNTalaeNnuM yuddha zarU karI zakyo hota; ane jarmana lazkara AvI pahoMce tenA traNa kalAka agAu eTale ke baporanA be vAgatAmAM to vaoNTanuM yuddha jitAI gayuM hota ane khatama thaI gayuM hota. vaoNTaluMnuM yuddha hAravAmAM nepoliyanano keTalo phALo hato ? vahANa DULyuM temAM sukAnIne doSa kADhI zakAya tema hoya kharuM? vIsa varSanAM yuddhoe tenI talavAra tema ja mAna - zarIra tema ja mana baMnene ghasI nAkhyAM hatAM zuM? arthAt ghaNA nAmIcA itihAsakAre kahe che tema, nepoliyananI AMtarika zaktine kATa caDavA lAgyo hato? ke pachI e mANasa ke jene hamezAM vijayanA badhA mArgonI khabara ApoApa paDI jatI, ane potAnI rUAbadAra AMgaLI vaDe potAnA anuyAyIone temane
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mirAha uttama mArga je saheje IMdhI zakato, te mANasane have potAnA A prabaLa daLane parAjaya ane vinAzanI UMDI khINamAM gabaDAvI devAnI ja ghelachA lAgI hatI? ame evuM mAnatA nathI. teNe je vyuha racyo hato, te apratima hate. sAmA pakSanI haroLanI barAbara vacamAM bhaMgANa pADavuM; te haroLane be bhAgamAM vaheMcI nAkhavI; aMgrejavALA bhAgane "hAle" upara dhakelI mUka; jarmanonA bhAgane DhoMgre upara dhakelI mUkave; meTa seMTa jIna jItIne braselsa jItI levuM; ane pachI jarmanone rahAIna nadImAM tathA aMgrejone dariyAmAM dhakelI mUkavA- e ghATa teNe ghaDyo hato.- paNa, kasamayanA eka vAdaLe eka AkhuM sAmrAjaya roLI nAkhyuM! ApaNo IrAdo vaoNTalaeNnA yuddhanI vigatemAM UtaravAno haragija nathI. te yuddha pUruM thayuM tyAre - 1815nA jUnanI 18mI tArIkhanI rAte pUrNa caMdra Ugyo hato. tethI nAsabhAga karavA lAgelA pheMcanI katala pUrI karavAnI sArI sagavaDa jarmanane maLI gaI. yuddhanI pUrNAhuti parAjaya pAmelAonI katalathI thaI. AkhA yuropane jItanArAo hArIne raNamedAnamAM haMmezanI nIMdamAM poDhI gayA. e badhuM zuM kAryakAraNanI eka sAmAnya ghaTanArUpa ja hatuM? haragija nahi. te divase mAnavajAtanA itihAsamAM gaMbhIra palaTe AvavAne hatuM ane vaoNTalUnA mijAgarA upara 19mI sadInuM dvAra khUlavAnuM hatuM. eka mahAna vibhUtino asta eka mahAna yuganA udaya mATe Avazyaka hato; ane jene kaze javAba koI laI zakatuM nathI, tenA hAthe bUDelI kalame e lekha lakhAyo hato. yuddha pUruM thayuM: vijetAo jaMpI gayAM. paNa corone rojagAra zarU thayo, raNamedAna upara sUtelA mRta dehanAM kapaDAM kADhI janArA have AvavA lAgyA. potAnA ane pArakAnA bheda vinA ja A DAkuo potAnuM kAma karatA hoya che. raNamedAna upara AvI rIte mRtadehone lUMTavAnuM kAma karatAM pakaDAnArane tarata geLIe devAno hukama hoya che; paraMtu tethI karIne e kAma jokhamabharyuM banI jAya che eTaluM ja; te kAma karanArAo tethI aTakatA nathI. e madharAte paNa evo eka mANasa lagabhaga ghUMTaNiye cAlata potAnuM kAma bajAvavA raNakSetramAM eka bAjuthI dAkhala thayo hato. te AsapAsa najara karatA bhAre cupakIdIthI AgaLa vadhate hate. thoDI thoDI vAre te thobhate hato ane AjubAju kazo gaNasAra che ke nahi tenI
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ - vaiTanuM raNamedAna yupakIthI khAtarI karIne pAcho AgaLa vadhate ha. dUra rastAnI eka bAjue eka DamaNiyA jevI gAla UbhI hatI. tene ghaDo nIce vaLI AjabAja UgeluM ghAsa dhIre dhIre carato hate. DamaNiyAmAM eka bAI thoDAMka poTalAM tathA khekhA upara beThI hatI. pelo mANasa ane A bAI eka ja dhaMdhAnA sAgarIta hatAM e ughADuM hatuM. te ' pelo mANasa lehIno kAdava khUMdato khUMdate sAvadhAnIthI AgaLa vadhato hato, tevAmAM acAnaka teNe caMdranA jhAMkhA prakAzamAM ghoDA ane mANasonAM maDadAMnA eka DhagalAmAMthI eka khullo hAtha bahAra nIkaLela joyo. hAthanI eka AMgaLI upara kazuMka camakatuM hatuM. te sonAnI vIMTI hatI. pelA DAku nIco namyo, ane jyAre te pharI UMce thayo tyAre pelI AMgaLI upara vIMTI na hatI. paraMtu te pUrepUro Ubho thaye tyAra pahela acAnaka tenA AkhA zarIramAMthI ghUjArI pasAra thaI gaI. tene koIe pakaDayo hate. pAchA vaLIne teNe joyuM to pelo khullo hAtha have tenA keTanA cheDA sAthe bhiDAI gayo hato. bIjo koI mANasa te bIkathI adhamUo thaI gayo hata; paraMtu A te e hAtha tarapha joIne hasyo ane bolyo, "are vAha! A te maDadAbhAI ja che ne; meM, te jAyuM ke koI paheregIra haze." pele hAtha pAcho thoDI vAramAM DhIlo paDI gaye. DAkue have nIcA vaLIne jovA mAMDayuM ke e maDadAmAM kharekhara jIva bAkI che ke kema. teNe uparathI thoDo bhAra AghopAcho karIne hAtha pUrepUro bahAra kheMcI kADhayo, tathA pachI mAthuM paNa bahAra kADhayuM. theDI kheMcAkheMca pachI teNe AkhuM zarIra DhagalAmAMthI bahAra tANI AvyuM. te zarIra uparanAM kapaDAMnA derI-paTTA uparathI lAgatuM hatuM ke, te A Dhagalo vaLelI TukaDIne nAyaka - amaladAra haze. tenI AMkho baMdha hatI. ane tenA moM upara eka UMDA ghA paDelo hato. tenI chAtI uparanA bakhtara para cAMdIno kUsa hato. pelA lakae te toDI lIdhe ane pachI tenAM khissAM phasIne e ghaDiyALa tathA paisAnI thelI paNa kADhI lIdhI. e amaladArane A pramANe te AkharI madada pahoMcADI rahyo hato, tevAmAM pelAe pitAnI AMkho ughA. "tAro AbhAra mAnuM chuM." teNe dhIrethI kahyuM. pelA DAkue karelI aNaghaDa kheMcAkheMca, rAtanI tAjagI, ane khullI havAne lIdhe te jarA bhAnamAM Avyo hate. DAkue kaze javAba na ApyuM le mi0-7
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mirAyA paraMtuM tenuM mAthuM jarA UMcuM karyuM. medAna uparathI koInAM pagalAM najIka AvatAM saMbhaLAtAM hatAM. kadAca koI paheregIra hoya. pelA amaladAre pUchayuM, "laDAImAM keNa jItyuM?" - "aMgeje." DAkue javAba Ave. amaladAre kahyuM, "mArA khissAmAM che. eka ghaDiyALa ane zailI haze; te tuM laI le te mAro jIva bacAvyo che." DAkue khissAmAM hAtha nAkhIne kahyuM, "aMdara kazuM nathI." - "te jarUra koI AvIne zerI gayuM," amaladAre javAba Apyo. "huM bahu dilagIra chuM; e vastuo huM tane ApI deta." paheregIranAM pagalAM vadhu ne vadhu spaSTa saMbhaLAvA lAgyAM. "koI AvatuM hoya ema lAge che." DAkue sarakI javAnI utAvaLa karatAM karatAM kahyuM. pelA amaladAre potAne hAtha parANe UMcA karIne tene aTakAvyo. "teM mArI jiMdagI bacAvI che, tuM koNa che?" DAkue utAvaLamAM dhImethI kahyuM, "tamArI peThe pheMca lazkarane mANasa chuM; paNa have mAre javuM joIe. huM jo pakaDAI jaIza, to mane goLIe deze. meM tamArI jiMdagI bacAvI che, have tamArAthI paNa je rIte bhagAya te rIte bhAgI jAo." : " tAro hodo zA che?" sArajaMTane." tAruM nAma zuM?" "thenAraDiyara." "huM e nAma bhUlIza nahi," amaladAre kahyuM, "ane huM paNa mAruM nAma yAda rAkhaje - penTamarsI." 20 naM. 9430 jIma vAlajIna phI pakaDAI gayo hato. e badhI du:khadAyI vigate uparathI pasAra thaI javA badala vAcako kadAca amAro AbhAra ja mAnaze. ame mAtra te divasanAM chApAMmAM prasiddha thayelA be ahevAlomAMthI thoDAka utArI ApIzuM :
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ meM. meDalIna nAmanA ajANyA mANase thoDAM varSa upara uttara taraphanA ma0 nAmanA gAmamAM AvIne te pradezane paDI bhAMgavA Avelo badho kevI rIte sajIvana karyo, ane pitAnI tathA te pradezanI saMpatti UbhI karI, tathA tenI vividha sevAonI kadaradAnI tarIke te kevI rIte nagarapati nimAyo vagere vigato ApIne, DU0 blA) nAmanA chApAe (25 mI julAI, 1823) pachI jaNAvyuM hatuM ke, te meDalIna bIje kaI nahi paNa 1795 mAM lUMTa mATe sajA pAmela jIna vAlajIna nAmano gunegAra hato. e kevI rIte mAluma paDyuM te jaNAvIne tene pharI jIvanabhara keda ane sakhata majurInI sajA bhogavavA Tula baMdare vahANa upara mokalI ApavAmAM Avyo che, tenI vigata ApatAM te chApAe chevaTe umeryuM hatuM ke, "jIna vAlajIne pharI pakaDAyo tyAra pahelAM teNe meM, laeNphAiTanI beMkamAMthI potAnI pAMceka lAkha kUka jeTalI rakama upADI lIdhI hatI. te paisA alabatta teNe potAnA dhaMdhAmAMthI pramANikapaNe pedA karyA hatA. te rakama teNe kyAM saMtADI che te jANavA bhAre prayatna karavAmAM Avyo hato, paNa temAM saphaLatA maLI nathI." - bIjo utAre vadhu vigatavAra che. te paNa te ja tArIkhanA "jarnala da perisa' nAmanA chApAmAMthI che: jIna vAlajIna nAmane eka rIDhA gunegAra pilIsanI najara cUkavIne evI AbAda ramata ramI gayo ke tene uttara taraphanA eka zaheranA nagarapati banAvavAmAM Avyo. paNa chevaTe jAhera sattAvALAonI akhaMDa takedArIne pariNAme tenuM pola khulluM thaI gayuM ane tenI dharapakaDa karavAmAM AvI. te badamAze zaheranI eka chokarIne rakhAta tarIke rAkhI hatI. te to tenI dharapakaDanA AghAtathI ja tyAM ne tyAM marI gaI. A gaThiyAmAM rAkSasI baLa hovAthI jelakhAnAnA saLiyA teDI te bhAgI chUTayo, paraMtu traNa cAra divasa bAda paeNrisathI moMTaphamela jatI TapAla-gADImAM te besavA jato hato tevAmAM polIse tene jhaDapI lIdho. kahevAya che ke, vacagALAnA A traNa ke cAra divasanA chuTakArAne lAbha laI, teNe chathI sAta lAkha phUka jeTalI rakama ApaNA eka mukhya chaoNkara laeNphAiTane tyAMthI upADI lIdhI hatI. e rakama teNe kayAMka dATI dIdhI che. e gaThiyA upara ATha varSa pahelAM dhArI rastA upara eka pramANika nAnA chokarAne lUMTI levAnA Aropasara kAma calAvavAmAM AvyuM. e dhADapADue kazo bacAva karyo nahi, paNa kAyado ane nyAya jALavanAra ApaNA khAtAnI kuzaLatAthI ema paNa sAbita thaI zakaryuM ke te dakSiNa taraphanA dhADapADuonI eka ToLakIne sabhya hato. pariNAme jIna vAlajInane
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mirAnDa ; motanI sajA pharamAvavAmAM AvI. teNe te upalI adAlatamAM apIla karavAnI nA pADI, paraMtu rAjAe pitAnI akhUTa dayAthI prerAIne tenI motanI sajAne vahANa upara jIvanabhara sakhata majurInI sajAmAM pheravI ApI che. pariNAme tene Tula baMdare lazkarI vahANa upara sajA bhogavavA mokalI ApasamAM Avyo che."! ! ! ja che ke te A vahANa upara jIna vAlajIne naMbara A vakhate badalAI gayo hato. have te naM. 9430 banyo hate. ahIM ja sAthe sAthe jaNAvatA jaIe ke, mAM. meDalInanI sAthe sAthe ja temanA zaheranI samRddhi paNa vidAya thaI gaI. pilI ghaDabhAjanI rAte temaNe je kAMI kahyuM hatuM, te pramANe ja badhuM banyuM. temanI hAjarI vastutAe e AkhA dhaMdhA mATe AtmArUpa hatI. AtmA jatAM baLiyuM hetupUrvaka kAma karanAruM maTIne cogaradama saDA ane vinAzanuM dhAma banIne pIMkhAI gaI. judA judA tuccha ekamonI pravRttine ekatrita karIne ekalakSI banAvanAra kendrIya vibhUti dUra thatAM ja, madadanIza nAyaka banI gayA, mukAdama kArakhAnadAra banI gayA, ane teomAM aMdaroaMdara tIvra harIphAIo phATI nIkaLI. badhuM moTA pAyA upara cAlavAne badale nAnA pAyA upara tathA sarvodayane badale aMgata naphAnA hetuthI ja cAlavA lAgyuM. saMgaThananI jagAe TaMTA-bakheDA AvyA, bhAIcArAnI jagAe kaDavAza AvI, mAlanI banAvaTamAM dagalabAjI peThI, tenI mAga divasodivasa ghaTatI cAlI, majurImAM kApa mukAvA lAgyo, ane vakhatovakhata kAma baMdha paDavA lAgyuM. chevaTe nAdArIe AvIne saune ekasAmaTA bharakhI lIdhA. 21 meMTapharamelanuM bhUta ahIMthI AgaLa vadhatA pahelAM e ja arasAmAM meTapharamelamAM je eka vicitra banAva banyo, tene kaIka vigate ulekha karI laIe. e banAvano polIsonA keTalAka tarko sAthe thoDoghaNo meLa besatuM jaNAya che. mAMTapharamelamAM ghaNA jUnA vakhatathI eka vAyakA cAlI Ave che ke, purAtana kALathI eka bhUte te zaherane sImADe AvelA jaMgalane potAno khajAno dATavAnA sthAna tarIke pasaMda kareluM che. gharaDI DosIo jaNAve che ke, jaMgalanA dUranA bhAgomAM sAMjane vakhate game tyAre eka kALo mANasa dekhA
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ meTapharamelanuM bhUta de che. teno paheraveza ane dekhAva te sAmAnya gADAvALA je ke kaThiyArA jevo ja hoya che; paraMtu TepI ke phALiyAne badale mAthA uparanAM be meTAM zIMgaDAM uparathI tenI kharI pichAna thaI jAya che. e mANasa sAmAnya rIte khADA khodato ja dekhAya che, paraMtu te tamArI najare paDe eTalA mATe ja tamArI traNamAMthI eka vale thAya : pahelI e ke, tame tenI pAse jaIne tene bolAve, eTale tarata tamane dekhAya ke e te sAmAnya kheDUta ja cheaMdhArAne kAraNe ja te kALo dekhAte hate; tethI te khADA khodato nahoto. paNa pitAnAM Dhera mATe ghAsa ja kApato hata; ane jene tame zIMgaDAM gaNatA hatA te te tenI pITha pAchaLa bharAvelI paMjeThInAM be pAMkhiyAM ja hatAM; paNa tame ghera pahoMce, eTale eka aThavADiyAmAM ja tamAruM maraNa nIpaje. bIjI e ke, tame tenI pAse javAne badale, te khADo khodIne kazuM dATIne cAlyo jAya tyAM sudhI rAha joyA kare; pachI te khADe pharIthI khetarIne teNe dATelo khajAno kADhI laI ghera cAlyA Ave, - eTale eka mahinAmAM tamAruM mota nIpaje. ane trIjI e ke, tame tene belA paNa nahi, tenI sAme jue paNa nahi, ane mUThI vALIne tyAMthI bane teTalA jaladI nAsI chUTe - te eka varasamAM tamAruM mRtyu thAya. - A traNemAM maraNanuM jokhama te raheluM ja che; paraMtu bIjImAM eTalo phAyado che ke, tamane eka mahine paNa bhUtano khajAno vAparavA maLe ane tethI sAmAnya rIte ema ja karavAmAM Ave che. kahevAya che ke, nasIbe bharamAvelA bahAdura mANasee ghaNI vAra pelA kALA mANase khodelA khADA pharI khetarIne aMdarano khajAne lUMTI lIdho che, paraMtu temAMthI kazI bahu moTI visAta koIne paNa hAtha AvI hoya ema lokavAyakA uparathI te jaNAtuM nathI. sAmAnya rIte ghaNe UMDe sudhI ja khedavuM paDe, parasevAnA dhadhUDA paDe, kodALA bhAgI jAya, ane chevaTe khADAne taLiye paDelA khajAnA upara hAtha nAkho tyAre zuM maLe? bahu to jUnA calaNane ekAda sikko, athavA imAratI paththarano ekAda TukaDa, hADapiMjara, ke lohI nIkaLatuM maDaduM; ane ghaNI vAra te kazuM ja nahi! jIna vAlajIna pharI pakaDAtAM pahelAM je cAra divasa chUTo rahyo hato, te daramyAna te moMTaphamela zaheranI AsapAsa pharato jovAmAM Avyo hato evA samAcAra pilIsane hAtha lAgyA hatA. te pachI thoDA samaya bAda e gAmane rasta, samAranAro bulAla nAme Deso jaMgalamAM kazIka "peravI" mAM paDayo
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ le birAbda che, evI lokamAM vAyakA cAlI. e Doso paNa vahANa upara sajA pAmelo mANasa che ema sAmAnya rIte manAtuM; polIsanI tenA upara haMmeza karI najara rahetI; ane tene kayAMya kazuM kAma maLatuM na hovAthI, sudharAIe be gAma vacceno rasto samAravAne jAgRta kAme bahu ochI majUrIe tene rokI lIdho hate. gAmaloka tenA upara vahemanI najare ja jotA; kAraNa ke e Dose vadhAre paDate vinayI ha: hamezAM dareka jaNane TepI utArI salAma karatA, ane pilIsanA mANasa AgaLa te namI ja paData. vATa pADu - dhADapADu ne te maLatiyo che, ane aMdhArA pachI rastAonI AsapAsa e peravImAM ja lapAto phare che, ema badhA kahetA. te dArUDiyo hato e sivAya tenI tarapheNamAM eka paNa bAbata kahI zakAya tema na hatI. have thoDA divasa thayAM evuM mAluma paDyuM hatuM ke, te pitAne kAmethI vahela vahele phArega thaIne jaMgalamAM kedALo laIne cAlyo jato. saMdhyA TANe paNa te jaMgalamAM dUra AvelI jagAo tathA kALI ghera jhADIo pAse kazuMka zodhato tathA khADA khodate jovAmAM AvatuM. pAse thaIne jatI gharaDI DisIoe prathama to tene khablIsa ja mAnI lIdho hato, paNa pachI jyAre teoe bulATUlane oLakhyo tyAre paNa temane bhaya cheka ja dUra na thayo. lokone khAtarI thaI gaI ke jaMgalanA bhUte pharI dekhA dIdhI che; ane bulATUle tene khajAne dATatuM joI lIdhuM hovAthI have te tenA dATelA khajAnAne zodhyA kare che. keTalAka te kahevA lAgyA ke, have khajAnAvALA bhUtane pAko guru maLyo kharo! paraMtu thoDA divasa bAda bulAle jaMgalamAM javAnuM choDI dIdhuM ane pitAnA rastA samAravAnA kAme te pahelAMnI mAphaka lAgI gayo. eTale have judI jAtanI vAyakAo zarU thaI. chatAM keTalAka hoziyAra lokone manamAM zaMkA rahI gaI kharI ke, enI pAchaLa bhUtanA kahevAtA khajAnA karatAM kaMIka nakkara bAbata rahelI che, ane bulAle e bheda apa jarUra ukelyo che. sauthI vadhu caTapaTI zALAnA mAtarane ane vIzIvALA thanAraDiyarane thaI. , eka rAte vAtavAtamAM zALAnA mAratare kahyuM ke, jUnA vakhatanA sattAvALAo game tema karIne buvAkla jaMgalamAM zuM karato hato te jANyA vinA jaMpe ja nahi; jarUra paDaye teo tenA upara baLajabarInI rIta paNa ajamAve; ane pANInI rIta ajamAve te te bulATUlanA bApane paNa potAnA peTanI vAta kahI dIdhA vinA na cAle!
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 103 meMTapharamelanuM bhUta thenAraDiyare huMkArA bhaNIne javAba vALyo, "cAlo ne ApaNe dArUnI rIta ja ajamAvI joIe!" teoe e rIta ajamAvI paNa kharI. bulAle sArI peThe dArU pIche paraMtu enA bhejathI paNa tenI jIbha eka ja chUTI na thaI. pachI jarA vadhu Agraha karIne e ja mArge AgaLa vadhatAM tenA moMmAMthI nIkaLelA chUTAchavAyA zabdo bhegA karIne teo je mAhitI bhegI karI zakyA, te A hatI: eka vahelI savAre bulATuMba pitAne kAme jatA hatA tevAmAM teNe eka jhADavAmAM koIe saMtADelAM pAvaDo ane kodALI joyAM. kadAca bhitIkAkAe e badhuM tyAM mUkyuM haze, ema mAnI teNe tene te vakhate te vizeSa khyAla na karyo. paNa te ja divasanI sAMje bulAla eka jhADa pAchaLa Ubho hato, tevAmAM teNe eka "mANasa" ke je A taraphano na hato, paNa pote jene barAbara oLakhato hate, tene jaMgalanA eka nirjana bhAga tarapha jato joyo. thenAraDiyare e vAkyane artha karI lIdhuM ke e mANasa bulATUlane vahANa uparanI sajA vakhatane koI sAthI hovo joIe; paNa bulATUle tenuM nAma kahevAnI sApha nA pADI. e mANasa pAse eka peTI ke gallA jevuM cekhaDuM poTaluM hatuM. bulAlane khUba navAI lAgI. paraMtu tene e "mANasa nI pAchaLa javAne vicAra dazeka miniTa bAda ja khuryo. eTalAmAM te pele mANasa gADImAM kayAMka UMDe cAlyo gayo hato. rAta paDI gaI hovAthI bulATUla pharI teno patto meLavI na zakyo; paraMtu pachI teNe jhADImAMthI nIkaLavAnA rastA upara dekharekha rAkhavAne vicAra karyo. be traNa kalAka bAda pele mANasa pAcho Avyo kharo, paNa tenI pAse peluM poTakuM na hatuM, mAtra pAvaDo ane kedALI hatAM. bulAle tene pasAra thavA dIdho; tene bolAvyo nahi. kAraNa ke, pelo mANasa tenA karatAM traNeka gaNo baLavAna hatuM, ane tenA hAthamAM kodALa hato eTale potAne oLakhAI gayele jotAMveMta te enA mAthAnAM be phacADiyAM ja karI de! be jUnA sAthIo acAnaka bhegA thAya tyAre jUnI oLakha tAjI karavAne bhAre vicitra rastA! bulAdalane tarata pite savAre joyela kodALI-pAvaDo yAda AvyAM. bIje divase vahelI savAre ja te pelA jhADavA pAse gayo, to tyAM kodALI ke pAvaDe kAMI na maLe. jarUra pelA mANase e ja kedALI pAvaDA vaDe kyAMka khADe khodIne potAnI peTI dATI hovI joIe, ane e peTI maDadu samAI rahe tevI moTI te na ja hatI, eTale jarUra
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mirApta temAM paisA ja hovA joIe. bulATUla cAre tarapha AkhuM jaMgala phephasI vaLe, ane khAsa karIne jayAM jamIna tAjI khedelI jaNAI tyAM. paraMtu kyAMya kazuM hAtha lAgyuM nahi. 22 e ja 1823 nA varSanA okaTobara mAsanA aMtabhAgamAM kula baMdaranA rahevAsIoe bhAre tophAnamAM nukasAna pAmelA laDAyaka jahAja rAyana ne samArakAma mATe baMdaramAM dAkhala thavuM joyuM. baMdaramAM lazakarI jahAjanuM AvavuM e keNa jANe baMdaranA rahevAsIone mana koI anere. banAva hoya che; ane "rAyana'nA dAkhalAmAM paNa tenA prekSakonI bhIDa savAra-sAMja DakkA upara kAyama rahevA lAgI. eka savAre baMdara uparanA prekSakonA ToLAe eka akasmAta thatA jo. khalAsIe jahAjanA saDha bolatA hatA, te vakhate Toce AvelA saDhanA uparanA cheDAne pakaDanAra khalAsI acAnaka lathaDyo ane nIce moMe pANI tarapha paDavA lAgyo. evAmAM acAnaka tenA eka hAthamAM eka doraDAne cheDe AvI gayo. pachI te baMne hAthe te adhavaca laTakavA lAgyo. taMmara caDI jAya eTalI UMDAIe tenI nIce dariyAnuM pANI helArA letuM hatuM, ane pakaDatI vakhate lAgelA AcakAthI deraDuM paNa khUba hiloLA letuM hatuM. kinArA uparanAM mANasanAM moMmAMthI ekI sAthe eka tINI cIsa nIkaLI paDI. te mANasanI madade javuM e evuM gAMDapaNabharyuM jokhama kahevAya ke vahANanA ke AjubAjuthI kAme AvelA khalAsIe ke mAchIomAMthI koIne tenI madade pahoMcavAne khyAla sudhdhAM Avyo nahi. pilA laTakatA khalAsInA hAtha have thAkatA jatA hatA. tenI AkharI vedanAno bhAva tenA moM uparathI te dekhI zakAya tema na hatuM, paNa tenA badhA avayava ane lAMbA thaI gayelA hAtho uparathI tenI sahanazAktanI hada AvI rahelI barAbara kalpI zakAtI hatI. hAthanA rahyAsahA jorathI te doraDAne AdhAre UMce caDavA prayatna karate, paNa tethI te UlaTuM deraDuM vadhAre jhUlavA lAgatuM. bUmo pADavAthI potAnuM jora vaheluM kharacAI jaze e bIke te bUma paNa pADI zakato nahote. tenA hAthamAMthI doraDuM chUTavAnI AkharI ghaDI have
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ kUkhe lagolaga AvI pUgI hatI, ane prekSakomAMnA ghaNA to e kAra banAva najare jo na paDe te mATe AvuM paNa jovA lAgyA hatA. keTalIka paLo evI hoya che ke jyAre eka deraDuM, vaLo ke jhADanI DALI jIvananA ekamAtra AdhArarUpa banI jAya che; paraMtu eka jIvate mANasa hAthamAMne AdhAra choDI daI pAkA phaLanI peThe motanA mukhamAM tUTI paDe, e kAramuM dRzya bhAgye koIthI joyuM jAya. eTalAmAM acAnaka eka mANasa khisakolInI capaLatAthI kUvAthaMbhanA tANiyA upara UMce caDato dekhAyo. tenAM kapaDAM rAtA raMganAM hatAM eTale te sajA pAmele gunegAra hato e nakkI hatuM, ane tenA mAthA upara lIlI TopI hatI eTale te jIvanabharanI sajA pAmela hate e paNa spaSTa hatuM. te Toce pahoMcyo evAmAM pavananA jhapATAthI tenI TepI UI gaI, ane tenuM sapheda mAthuM khulluM thayuM. arthAta te juvAna paNa nahote. vAta ema banI hatI ke bhUtaka upara kedanI sajAnI kAmagIrI bajAvate eka kedI, paherA uparanA amaladAra pAse ekadama doDI gayo, ane cAre bAju macI rahelA dhAMdhaLa ane dhamAlanI vacce, tathA badhA ja khalAsIo jyAre dhrujIne pAchA paDatA hatA tyAre teNe pelA laTakatA khalAsIne bacAvavA pitAnA jAnanA jokhame pahoMcI javAnI paravAnagI mAgI. pelA amaladAre hA" kahevA DokuM halAvavAnI sAthe pelAe hathoDAnA eka TakAthI potAnA paga uparanI sAMkaLa chUTI karI dIdhI ane eka doraDuM sAthe laI te UMce caDavA paNa lAgI gayo. e sAMkaLa keTalI sahelAIthI tUTI gaI hatI te tarapha e vakhate koInuM dhyAna gayuM na hatuM. eka sekaMDamAM to te Toca uparanA kaThArAe pahoMcI gayuM. tyAM pahoMcyA pachI te jANe AjubAju najara karato heya tema thoDI vAra Ubhe rahyo. A thoDIka kSaNo daramyAna pele laTakata khalAsI te pavananA dareka susavATA sAthe vadhu ne vadhu hIMcyA karato hato ane tenI tarapha najara karI rahelA nIcenA lokone te e paLe yuga jevaDI lAgatI hatI. chevaTe pelA vahAre caDelA kedIe potAnI AMkhe AkAza tarapha UMcI karI ane eka DagaluM AgaLa bharyuM. tyAra pachI te kaThArAnI cogaradama jhaDapathI pharI vaLyo ane eka jagyAe AvI teNe potAnI sAthenA doraDAne eka cheDo gAMThayo. bIjo cheDo teNe pelA laTakatA mANasa tarapha laTakato nAkhyo ane te ja doraDAne AdhAre eka pachI eka mUThI bharIne - teNe nIce UtaravA mAMDyuM. A dRzyathI to nIce UbhelA lokomAM kAramI vedanAnuM navuM mojuM pharI vaLyuM - kAraNa ke have eka mANasane badale be mANaso
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ le sijherAlDa jIvanamaraNa vacce jhelAM khAtA thayA hatA. pelo kedI pAtaLA tAMtaNA upara mAkhI pakaDavA sarakatA karoLiyA jevo lAgato hato; paNa A dAkhalAmAM karoLiyo motane badale kadAca jIvana lAva ha. dasa hajAra AMkha e jagAe mITa mAMDI rahI hatI; eka zabda paNa saMbhaLAte raheto; darekanA mene zvAsa thaMbhI gayo hateA - jANe ke e be kamanasIba mAnavIne kaMpAvatA pavanamAM saheja paNa umero na thAya! daramyAna pelo ke khalAsInI najIka jaI pahoMcyo hate. e khalAsI nI have AkharI kSaNa ja AvI lAgI hatI, kAraNa ke tenA hAtha have vadhu eka kSaNa paNa deraDuM pakaDI rAkhI zake ema rahyuM na hatuM. pelA kedIe potAnA derane cheDo e khalAsIne gAMThavA mAMDayo. eka hAthe teNe doraDuM pakaDayuM hatuM ane bIjA hAthe te A kAma banI zake teTalI jhaDapathI patAvate ho. thoDI vAra bAda te pAcho kaThArA tarapha UMce caDavA lAgyo. tyAM pahoMcatAMveta teNe doraDuM kheMcI pelA khalAsIne upara tANI lIdho, ane thoDI vAramAM te tene hAthamAM UMcakI Toca uparanA tenA sAthIo bhego karI dIdho. nIce UbhelA ToLAe tALIo pADI tene vadhAvI lIdho, ane sAMkaLe jaDelA kedIonA keTalAya janA jamAdAronI AMkhamAM AMsu AvI gayAM. strIo ekabIjIne vaLagIne DUsakAM bharavA lAgI ane cAre taraphathI ekI avAje eka ja pokAra UThaDyo ke, "A kedIne choDI mUkavo joIe." paraMtu pelA kedIe te tarata ja pitAne kAme pAchA UtarI javAnuM ja niradhAreluM hatuM, ane ema vadhu jaladI thaI zake teTalA mATe te uparanA kaTherA pAsenA doraDA uparathI sarakato sarakato nIcenA kaTherA tarapha AvavA lAgyo. badhAnI AMkho paNa tenI pAchaLa pAchaLa ja sarakatI hatI; evAmAM acAnaka oM coMkyA. kAraNa ke adhavaca eka jagAe AvatAM te kaMIka khacakAyo ane thAka ke taMmarane kAraNe lathaDiyuM khAI gayo. AkhuM TenuM ekI sAthe eka kAramI cIsa pADI UThayuM- pe kedI dariyAmAM paDI gayA hatA. ane te paDyo paNa kevI jokhamabharelI jagAe ! kAraNa ke te tarapha eka bIjuM vahANa "rAyana'nI najIka ja lAMgareluM hatuM, ane pelo kedI barAbara e benI vacce ja paDayo hovAthI e bemAMnA eka jahAja taLe ja tenI kAyamanI jaLavyA thavAnI e nakkI ja hatuM. cAra mANaso jhapATAbhera eka hoDI laIne UtarI paDayA. TeLAe temane potAnAthI banatA badhA avAje karIne sArI peThe biradAvyA. paraMtu pelo mANasa pAcho bahAra nIkaLe ja nahi; ane jANe telanA kapAmAM garakI gayo gayo hoya tema,
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ pANInI sapATI upara kyAMya jarAsarakhuM je paNa thayuM nahIM. ' lokoe bilADA bAMdhelAM doraDAM vaDe cAre tarapha kheMcAkheMca karI mUkI; paNa rAta paDI gaI tyAM sudhI tenuM maDaduM hAtha ja na AvyuM. bIje divase TulanA chApAmAM nIcenI lITIo chapAI - - " noM0 17, 1827- gaI kAle "orAyana' jahAja upara eka kedI jahAjamA khalAsIne bacAvIne pAcho Utarate hato tevAmAM dariyAmAM paDIne DUbI mUo. tenuM maDaduM hAtha lAgyuM nathI; hakkAne cheDe AvelA DhagalA mAM kyAMka te aTavAI gayuM haze ema mAnavAmAM Ave che. e kedIne naMbara 9436 hatuM, ane tenuM nAma 'jIna vAlajIna hatuM." ajA hAtha 1423 nI nAtAla pharamela gAmamAM khuzanumA rIte zarU thaI hatI. ziyALe dhImethI beThA hatA ane barapha ke dhUmase dekhA dIdhI na hatI. jaMgalanI vacce AveluM e gAma sAmAnya rIte dhAMdhaLa ke dhamAla vinAnuM potAnuM gAmaThI jIvana ekadhArI rIte vyatIta karatuM. paraMtu nAtAlanA tahevAra nimitte DAghaNA khelADIo tathA meLAnI dukAnavALAoe AvIne pitAnA DerA-taMbU ubhA karI dIdhA hatA, ane ethI gAmanA nIrava jIvanamAM tahevArane thoDoka camakAro AvI gayo hate. denAraDiyaranI vIzImAM, nAtAlanI rANe, keTalAka gADAvALA tathA pheriSA vagere mANase ToLe vaLI cAra-pAMca mINabattInA prakAzanI AsapAsa pyAlAne sahAre dilamAM ane vAtomAM garamAvo lAvatA beThA hatA. jenAraDiyara bAnu saLagatA aMgArA upara taiyAra thatuM vALanuM saMbhALatI hatI, ane tene pati mahemAnone pIvAmAM sAtha ApavAnuM ane rAjakAraNa carthavAnuM kAma karato hate. kaoNseTa tenI rojanI jagAe - eTale ke moTA Tebala nIce, dhumADiyA tarapha, bhUlAne ajavALe, beThI beThI thanAraDiyaranI be chokarIo mATe mAM gUMthatI hatI. tenI AMkha upara thanAraDiyara bAjue thoDA vakhata upara jorathI mukko mAre tenuM kALuM lohI jAmI jaI, goLa cakAmuM thaI AvyuM
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ hatuM bAnu e batAvIne vAraMvAra kahyA karatI hatI, "juone A kALamukhI ! jANe narI vakaNa!" acAnaka cAra navA mahemAna AvI caDayA. keseTa TebalanI nIce beThI beThI kaMpI UThI. vAta ema hatI ke, meMTapharamela gAma UMcANa upara AveluM hovAthI tyAM pANInuM duHkha bhAre hatuM. sAmI bhAgoLavALA lokone thoDe dUra jaMgalamAM AvelAM taLAvaDAMmAMthI pANI bharI lAvavuM paDatuM ane A bhAgoLavALAone gAmathI dUra pAeka kalAkane raste AvelA jharAmAMthI bharI lAvavuM paDatuM. pANI bharanAre bhiratI unALAmAM sAta vAgyA sudhI ane ziyALAmAM pAMca vAgyA sudhI ja pANI bharatA; ane eka vAra rAta paDI gaI, eTale pachI jene tyAM pANI na hoya teNe kAM te jAte bharI lAvavuM paDe, athavA pANI vinA ja calAvavuM paDe. kaoNseTa thanAraDiyarone be rIte upayogI thaI paDI hatI - teo tenI mA pAsethI paisA paDAvatAM, ane chokarI pAse kAma letAM. mAe paisA mokalavAnuM baMdha karyuM, tyAre paNa teoe kaoNseTane rAkhI kharI, paNa nakaranI jagAe. e hoddAnI rUe, jyAre pANInI jarUra paDe, tyAre ene ja pANI levA javuM paDatuM. eTale, atyAre acAnaka ATalA mahemAne AvelA joI, koseTane phikara thaI AvI. TAMkImAM pANI thaI rahevA AvyuM hatuM. A aMdhArI rAte ekalA pANI bharavA jharA sudhI javAnI vAta kalpanAmAM paNa lAvavI muzkela. paraMtu A gharamAM tene mAthe na vItI zake evuM kazuM ja bAkI rahyuM na hatuM, eTale te gabharAI UThI. thanAraDiyara bAnue, jamanArA mahemAne vadhelA joI, aMgArA upara khadabadatA hAMDAnuM DhAMkaNa ughADavuM ane pachI pANInuM pavAluM hAthamAM laI TAMkInI cakalI khelI. cakalImAMthI pANInI nahi jevI dhAra TapakavA lAgI. te joIne te bolI UThI, "le! pANI ja nathI ne!" kaoNseTanI chAtI besI javA lAgI. paNa eTalAmAM adhuM bharAyeluM pavAluM laI bAnuM bolI UThI, "ThIka, atyAre te cAlaze." A vIzImAM bIjuM ja pINuM vadhu pivAnuM. kaoNseTe potAnuM kAma pAchuM zarU karyuM, paNa pAeka kalAka sudhI tenI chAtIne dhabakAro beTho nahi. tevAmAM e vIzImAM utare eka pheriyo trADa nAkhato aMdara Avyo ane bolyo - mArA ghoDAne koIe pANI pAyuM nathI."
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ aA hAtha "hA, hA, pAyuM che," thanAraDiyara bAnue ekadama sIdhe ja javAba ApI dIdhuM. huM tamane kahuM chuM ke, nathI pAyuM, bAna," pherie kahevA lAgyo. koseTa Tebala nIcethI bahAra sarakI AvI ane bolI, "sAcI vAta che sAheba! tamAro gheDe eka Dola bharIne pANI pI gayo che; meM pote tene pANI pAyuM che..... ! A vAta sAcI na hatI. A jene aMguThA jeTalI umacI, jhADa jeTaluM jUThuM bole che te !" pele khijAI UThyo. huM kahuM chuM ke tene koIe TIpuM pANI pAyuM nathI. te jyAre tarasya hoya che tyAre ke hAMphe che tenI mane barAbara khabara che, DAkaNa." keseTa pitAnI vAtane vaLagI rahI, ane TharaDAyelA avAje karAMjatI karAMjatI bolI, "sAcuM kahuM chuM; ghoDAe khUba pANI pIdhuM che." "have mUMgI mara," pelA pheriyAe vikarALa banIne kahyuM, "mArA ghoDAne abaghaDI pANI pA." javAbamAM kaoNseTa Tebala nIce sarakI gaI. "hA emAM khoTuM zuM che?" bAnuM bolI, "je jAnavara tarasyuM ja hoya, to tene pANI maLavuM ja joIe, vaLI." Ama kahI te AsapAsa jovA lAgI ane bolI, "pelI DAkaNa kayAM alopa thaI gaI?" kaoNseTa potAnA gholakAmAMthI bahAra AvI. "abaghaDI ghoDAne pANI pAI de." pANI thaI rahyuM che, bAna," kaoNseTe paNa avAje javAba Apyo. * dhaNIdhaNiyANI baMnee ekI sAthe bAraNuM ughADI, bahAra AMgaLI karIne kahyuM, "jA, bharI lAva." keseTane thenAraDiyara bAnune mukko mAthA upara taLAI rahele dekhAya. eka mudde volanaTanuM nALiyera cappaTa besADI de evI tenI khyAti hatI, ane teno paraco AMkha upara hajI kaoNseTane tAjo ja hato. - kaoNseTe pitAnuM mAthuM nIcuM DhALI dIdhuM. ane dhumADiyA najIkanA khUNAmAM paDelI Dola hAthamAM lIdhI. te DolamAM te pote AkhI samAI rahe! thanAraDiyara bAnue eka khAnAmAMthI phesIne paMdara su-no sikko tenA tarapha pheMkIne umeryuM, "Ama je, pAchI phare tyAre bhaThiyArAne tyAMthI eka pAMu letI Ave, deDakI!"
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 le bijherAha kaoNseTe sikko potAnA kabajAnA nAnA khissAmAM mUkI dIdho. pachI hAthamAM Dola UMcakIne te khullA bAraNA sAmuM joIne UbhI rahI, jANe koI sAthe AvavAnuM hoya! "te jAne, UbhI kema rahI che, vakaNa?" kaoNseTa bahAra nIkaLI. bAraNuM baMdha thaI gayuM. bahAra pelA dukAnevALAnA mAMDavAe devaLathI mAMDIne thenAraDiyaranI vIzI sudhI patharAyelA hatA. madharAtanI prArthanAmAM devaLe janArA lokonI avarajavarane kAraNe dukAnavALAoe kAgaLanAM phAnasamAM mINabattI saLagAvI hatI. emAMnI chelI dukAna bALakonAM ramakaDAMnI hatI ane barAbara thanAraDiyaranA bAraNA sAme AvelI hatI. tene bhapako jarA oNra hato. dukAnanI barAbara AgaLanI bAjue eka sapheda rUmAlanI upara be phUTa UMcI eka jaMgI DhIMgalI mUkavAmAM AvI hatI. tenAM raMgaberaMgI kapaDAM ane ThaThAro Akho divasa jatAMAvanAM nAnAM chokarAMnA AkarSaNanI ekamAtra cIja banI rahyAM hatAM. paraMtu moMTapharamela gAmanI koI mA te DhIMgalI kharIdIne potAnA iMtejAra bALakane khuza karavA icche teTalI tavaMgara ke uDAu na hatI. thenAraDiyaranI baMne chokarIoe divasa daramyAna tenI sAmuM Tagara Tagara joI rahevAmAM kalAko gALyA hatA, ane kaoNseTe paNa ADuMavaLuM jotAM jotAM game te bahAne tenI sAme najara karI levAnI hiMmata karI hatI. - rAtro jyAre hAthamAM Dela laI dhRjatAM dhRjatAM kaoNseTe zerImAM Daga mAMDayAM, tyAre e gamagIna sthitimAM paNa DhIMgalI sAme najara karyA vinA te rahI zakI nahi. teNe tenuM nAma "mahArANI' pADayuM hatuM. AkhA divasamAM atyAre ja ATale najIkathI najara mAMDIne tenA sAmuM jovAne avasara maLyo hato, eTale e bicAruM bALaka bhAna bhUlI tyAM ne tyAM saMbhI gayuM. tevAmAM koseTanI bAbatamAM haMmeza satarka rahetI thenAraDiyara bAnue bAraNuM ughADIne najara karatAM ja abhimAnapUrvaka trADa nAkhI, "huM jANatI ja hatI; UbhI rahe deDakI, tAruM goLamaToLa mAthuM DuM capaTuM karI ApuM!" kaoNseTa Dela laIne nAThI. bIjI eka dukAna tarapha teNe najara karI nahi. paraMtu chellI dukAnanuM ajavALuM bahAranA aMdhArAmAM ogaLI gayuM. tyAre acAnaka sAme UbhelA ane khAvA dhAtA ghora aMdhakAranuM vikarALa nagna svarUpa joI, te chaLI UThI. teNe dUra najara karI joI, paNa kazuM ja dekhAtuM na hatuM, je koI AkRti dekhAtI, te paNa DhagalAbaMdha aMdhakArathI vIMTaLAIne vikarALa rUpe ja dekhAtI. keseTanA paga bhAMgI paDayA ane Dola
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ ajANyo hAtha nIce mUkI te potAnA vALamAM hAtha parovI besI paDI. e sthitimAM te thoDI vAra paDI rahI haze tevAmAM zenAraDiyara bAnu tenA zUnya mAnasapaTa upara acAnaka tarI AvI. zUnyatAmAM acAnaka hurela e vicAre tene eTale badha tAdRza lAgyuM ke te ekadama saphALI UbhI thaI gaI ane cIsa pADI jharA tarapha nAThI. koNa jANe zI rIte te e aMdhArAmAM rasto bhUlyA vinA ke Thokara khAdhA vinA eka vAse sIdhI jharA AgaLa ja deDI AvI, te te e aMdhArAne ane aMdhArAM hadayone paNa aMtaryAmI ja jANe. jhaza AgaLa AvI pahoMcIne, pravAsa khAvA thobhyA vinA teNe jharasa upara nameNuM ekanuM eka jhADavuM phaphesI kADhayuM, ane pachI haMmezanI jema tene pakaDIne Dela pANImAM jhabakoLI. Ama mUkIne te Dola bharatI hatI, tevAmAM tenA kabajAnuM khIsuM jharAnA pANImAM ThalavAI gayuM, ane pele paMdara sUnano sikko kaoNseTa kazuM jANe ke sAMbhaLe tyAra pahelA pANIne tabiye gabaDavA lAgI gaye. Dela lagabhaga pUrI bharIne teNe upara lIdhI ane ghAsa upara mUkI. paNa have thAka tenA upara ca vAgye ane te ghAsa upara besI paDI. medAna taraphathI Avate ThaMDo pavana e gADha jaMgalamAM vividha AkAra ane avAjo UbhA karIne e chaLI UThelI bALakIne vadhu maraNatola karato hatA. AkAza paNa kALAM vAdaLanI aMdhArapichoDI oDhIne pavananI harIphAImAM UtaryuM hatuM. - thoDI vAre UThIne baMne hAthe teNe DelanuM kaDuM pakaDavuM; paNa e bharelI Dela UMcakIne AgaLa vadhavAnuM tene muzkela lAgavA mAMDyuM. dasa bAra DagalAM bharIne teNe tene pAchI jamIna upara mUkI dIdhI. thoDoka vAsa khAIne teNe pharI Dola upADI. loDhAnuM karyuM tenA nAnakaDA hAthane ThArI detuM hatuM ane tene hatheLImAM so caDI AvyA jevI pIDA thatI hatI. vAreghaDIe tene thobhavuM paDatuM; ane jeTalI vAra te vela jamIna upara mUkatI, teTalI vAra DolanuM ThaMDuM pANI tenA khullA page upara chaMTakAtuM. haju te jaMgala pUruM na thayuM ne te thAkIne letha thaI gaI. eka jhADa pAse AvIne te thAka khAvA jarA vadhAre bhI, jethI kaMIka ora bheguM thAya ane jarA vadhAre AgaLa javAya. pachI teNe pharIthI Dala UMcakI ne jarA vadhAre hiMmata sAthe AgaLa cAlavA mAMDayuM; paNa bicArInA moMmAMthI "o bhagavAna !" evA zabdo nIkaLI paDayA. acAnaka tene lAgyuM ke chelane bhAra hAthamAM jANe jasa paNa rahyo nathI! teNe mAthuM UMcuM karIne joyuM te eka joradAra hAthe tenI Dolane
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ le sijherAlDa UMcakI lIdhI hatI, ane eka UMcI kALI AkRti tenI bAjumAM cAlatI hatI. tenI pAchaLathI tenI lagolaga AvI lAgelA koI mANase eka zabda paNa belyA vinA tenI Dola pakaDI lIdhI hatI. koNa jANe zAthI, koseTa jarA paNa coMkI UThI nahi. 24 vIzImAM thI vAra cAlyA bAda pelAe ghero paNa cheka ja dhImA avAje koseTane kahyuM - "bahu bhAre vajana lIdhuM che, beTA." kaoNseTe mAthuM UMcuM karIne kahyuM, "hA, sAheba.' "tuM Dela choDI de,". mANase umeryuM, "huM UMcakI laIza." kauseTe jarA paNa adezA vagara la cheDI dIdhI. pelo tenI sAthe sAthe ja cAlavA lAgyo. thoDI vAra pachI teNe pUchyuM, "tArI uMmara keTalI che, mA?" "ATha varasa, sAheba." "tuM keTale dUrathI A vajana UMcakIne AvI?" jaMgalanA rAmAMthI." ane tAre keTale dUra javAnuM che?" pAeka kalAkane rasto kahevAya kharo." pelo mANasa kSaNa vAra thobho, ane pachI acAnaka bolI UThayo, tAre mA nathI?" mane khabara nathI." bALake javAba Apyo. paNa pelAne AgaLa bolavAne vakhata maLe te pahelAM kaoNseTe umeryuM, "keNa jANe, bIjI chokarIone hoya che, paNa mAre nathI." pachI DI vAra cUpa rahIne te pAchI bolI - mane lAge che ke mAre kadI mA hatI ja nahi." pele mANasa ekadama Ubho rahyo. teNe dhila jamIna upara mUkI dIdhI, ane pachI kaoNseTanA be khabhA upara potAnA be hAtha mUkI, teNe aMdhArAmAM tenuM moM jevA prayatna karyo,
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIzImAM "tAruM nAma zuM che?" pelAe pUchyuM. "kaoNseTa." pelA mANasane jANe vIjaLIne AMcako lAgyo. teNe tenA tarapha pharIthI joI; pachI potAnA hAtha tenA khabhA uparathI upADI lIdhA ane Dola UMcakIne tenI sAthe cAlavAnuM zarU karyuM. eka kSaNa bAda teNe pUchyuM : huM kayAM rahe che, mA?" "meMTapharamelamAM ahIM pAse ja e gAma che." "koNe tane ATalI moDI rAte vagaDAmAMthI pANI bharavA mokalI?" "thenAraDiyara bAnue." "e keNa che?" "te mArI zeThANI che, ane vIzI calAve che." "vIzI? ThIka thayuM; mAre AjanI rAta koI vIzImAM ja rahevAnuM che. thAla, huM tyAM ja AvIza." pe mANasa jarA utAvaLe cAlatuM hatuM, paraMtu kaoNseTane tene sAtha TakAvI rAkhavAmAM kazI muzkelI paDI nahi. koI avarNanIya zAMti ane vizvAsa sAthe te vakhatovakhata potAnI AMkha UMcI karIne pelA mANasa tarapha jatI hatI. tene kadI Izvara pratye AMkha UMcI karavAnuM zIkhavavAmAM AvyuM na hatuM, ane chatAM tenA aMtaramAM atyAre AzA ane AnaMdane maLatuM kazuMka acAnaka UbhuM thayuM hatuM, ane UMce AkAza sudhI pahoMcatuM hatuM. teo have gAma lagolaga AvI pahoMcyAM hatAM, ane kaoNseTe e ajAyA. mANasane zerIomAM thaIne vIzI tarapha doravA mAMDyo. rastAmAM bhaThiyArAnI dukAna AvI gaI, paNa keseTane pAMu kharIdavAnuM yAda AvyuM nahi. teo have devaLa paNa vaTAvI gayAM hatAM. AjubAja mAMDavAe joI pelAe pUchayuM, "Aje meLAno divasa che ke zuM ?" nA, sAheba, Aje nAtAla chene, eTale." vazI najIka AvI eTale kaeNseTe dhImethI pelAnA hAthane pitAne hAtha aDakADIne kahyuM "sAheba !" "zuM che, mA ?" ghara have najIka AvyuM che, mane Dola UMcakavA deze?" "kema?" mi0-8
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ le sijherAha "mAre badale bIjA koIe Dola UMcakI che ema bAnu joze te mane vaDhaze. " 114 pelAe DAla cheADI dIdhI. eka kSaNamAM te te vIzInA bAraNAmAM AvIne UbhAM rahyAM. Takoro sAMbhaLatAM ja bAnue hAthamAM mINabattI sAthe bAraNuM ughADayuM. " kema deDakI, ATaluM badhuM meADuM zAnuM thayuM ? kayAMka ramavA besI gaI hatI, kharuMne ?" 66 " bAnu, " koroTe avAjamAM thaDakArA sAthe kahyuM, "A sAhebane rAta mATe utAro joIe che.' thenAraDiyara bAnumAM ekadama pheraphAra thaI gayo. teNe peAtAnuM vikarALa mAM bane teTaluM nAnuM karI, navA AgaMtuka tarapha najara karI. A sAheba ke?" teNe pUchayuM. 66 66. hA bhAnu." pelAe TopIne hAtha lagAvatAM javAba ApyA. paisAdAra musApharo AvA vinaya kare nahi. eTale tenI A sabhyatA ane tenAM kapaDAM tathA sarasAmAna upara najara paDatAM ja thenAraDiyara bAnunI jIbha uparanuM madha khATuM thaI gayuM. te sUkA avAje bolI, " AvA aMdara. pelA aMdara Avyo. bAnue tenA tarapha bIjI najara karI lIdhI; tathA tene cIMtharehAla koTa ane bhAgelI kinArIvALA TopA barAbara tapAsI laIne pachI AMkha, nAka tathA DokanI nizAnI karIne peAtAnA pitanA abhiprAya jANI lIdheA. pachI pelA tarapha pharIne kahyuM, "mArI pAse have eke oraDA khAlI nathI. "" 66 mane game tyAM pathArI karI Apajo; mALiyAmAM ke tabelAmAM. huM bhADuM to oraDAnuM ja ApIza." "" "C ' eTale cAlIsa sU 66 bhale, " 66 cAlIsa sU?" eka pAse beThelAe bAnunA kAnamAM kahyuM, " bhADuM te vIsa sU ja che ne ?" " are AnA jevA mATe tA cAlIsa ja, ame evA kaMgALa lAkone gharamAM nathI pesavA detAM. " " kharI vAta, " patie dhImethI umeryuM, "" 66 evA leAkAthI sArA gharanI "" AbarUne ghasAro pahoMce che. daramyAna pelA AgaMtuka potAnA hAthamAMnI pATalI tathA lAkaDI bAjue
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIzImAM mUkIne eka Tebala AgaLa besI gayuM hatuM. keseTe jaladI jaladI eka zIze tathA pyAlo tenI sAme mUkI dIdho. daramyAna pelo ghaDAvALe jAte ja Dola UMcakIne ghoDAne pAvA laI gayo; ane kaoNseTa pAchI raDAnA Tebala heThaLa potAnA gUMthavAnA kAme lAgI gaI. pelA AgaMtuke hAla mAtra potAnA hoThane aDakADayo eTaluM ja bAkI te to korTa tarapha ja mITa mAMDIne joI rahyo hate. koseTanI AkhI AkRti bhayagrasta hatI, ane e cho. kherAka tathA vadhu mAra e jAtanA piSaNathI jeTalA hADakAM cAmaDInI bahAra nIkaLI Ave, teTalAM badhAM tenA gamagIna dekhAvamAM kevaLa bihAmaNApaNAno ja umero karatAM hatAM. zeThANIne bhaya tene eTalo bhAre hato ke, bahArathI lagabhaga palaLIne AvI hovA chatAM, arina pAse hUMphAvAne prayatna karyA vinA ja te sIdhI guMthavAne kAme besI gaI hatI. acAnaka tenI zeThANIe trADa nAkhI "ane pelo pAka lAva jouM." zeThANIne avAja sAMbhaLatAM ja koseTa rojanI Teva mujaba Tebala nIcethI bahAra nIkaLI AvI. pAMunI vAta te cheka ja bhUlI gaI hatI. eTale banelAM chokarAMnA ekamAtra upAyane Azaro teNe lIdhe; te jUThuM bolI : "bAna, bhaThiyArakhAnuM baMdha thaI gayuM hatuM." "tAre bAraNuM ThokavuM hatuMne?" meM bAraNuM ThokyuM hatuM, paNa koIe javAba na Apyo." "ThIka kAle savAre e te jaNAze. tArI vAta juThI nIkaLI che, te pachI joje kAle tuM kevI nAce che te. paNa mAro paMdara sUne sikko pAcho ApI de jouM." kaoNseTa potAnA khIsAmAM hAtha nAkhatAMveMta cheka ja dhoLI pUNI jevI thaI gaI. aMdara kazuM na hatuM. kema alI, sAMbhaLyuM ke nahi?" kaseiTe pitAnuM khIruM ulaTAvI joyuM paNa temAM kazuM na hatuM. te bhayanI mArI sIjhI gaI. bAnue khIMTI upara bharavelA cAbakhA tarapha hAtha karyo. koseTa cIsa pADI UThI. pela na AgaMtuka A daramyAna potAnA aMdaranA khIsAmAM kazuM zodhatA hatA. koseTa bicArI dhumADiyAnA khUNAmAM pitAnI jAtane jeTalI nAnI banAvI zakAya teTalI banAvatI bharAvA lAgI hatI, jethI tenA ardhanagna avayavo mArathI jeTalA bacI zake teTalA bace. tenI zeThANIe
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mirAnDa have jorathI pitAne hAtha vIMjhayo. "mApha karaje bAnu," pelo mANasa bolyo, "paraMtu meM hamaNAM ja e nAnI chokarInA khissAmAMthI kazuM nIkaLIne gabaDI jatuM joyuM. kadAca e sikko ja haze." eTaluM bolatAM bolatAM to te nIce vaLyo ane kazuM kheLavA lAge. khare ja, A rahyo e sikko," ema kahI te jhaTa Ubho thayo ane eka sikko bAnu pAse teNe dharI dIdho. hA e ja che," bAe kahyuM. . . paNa e kharo sikko na hata; kAraNa ke A to vIsa sUnane sikko hato. paraMtu bAnune e dhaMdhAmAM na ja thatuM hatuM, eTale teNe tene jhaTa khIsAmAM mUkI dIdho, ane koseTa tarapha mAtra kaDaka najara karIne kahyuM, "have pharI Ama nAkhI dIdho che, te vAta che." kaoNseTa tenA ghalakAmAM pAchI bharAI gaI. tenI moTI moTI ane A ajANayA musAphara upara sthira thaI gaI. e ja kSaNe pAsenA eraDAnuM bAraNuM UghaDayuM ane bAnanI be haSTapuSTa suMdara chokarIe A oraDAmAM dAkhala thaI. temanAM kapaDAM, TApaTIpa, ane temanA avAjamAM eka prakAranuM sAhyabIpaNuM dekhAI AvatuM hatuM. teo aMgArA pAse beThI ane hajAra jAtano AnaMdI kilakilATa karatI eka DhIMgalI sAthe ramavA lAgI. vacce vacce kaoNseTa gUMthavAmAMthI AMkha UMcI karI temanI ramata jatI hatI. temanI DhIMgalI jUnI tathA khAMData hatI, chatAM kaoNseTane mana e ochI navAIbharI cIja na hatI. kAraNa, tene sAcI DhIMgalI sAthe kadI ramavAnuM maLyuM ja na hatuM. acAnaka bAnunI najara tenA upara paDI; teNe joyuM ke koseTa kAma karavAne badale pelI chokarIo tarapha jotI hatI. huM, have tuM pakaDAI kharI. tuM A rIte kAma kare che, kharuM ne? UbhI rahe, huM tane cAbakhAthI jarA kAma karatAM zikhavADuM." ' pele AgaMtuka pitAnI khurazImAM beTho beTho ja bAju tarapha pharIne bolyo - "haze, haze, bAna, tene ramavA de." AvI icchA kaI sAruM vALu maMgAvanAra ke be-traNa zIzA khAlI karanAra musAphara taraphathI AvI che, te to eka hukamanI peThe svIkArAI hota. paraMtu AvA pAvALe ane AvA keTavALo mANasa pitAnI icchA pragaTa karavAnI dhRSTatA kema karI zake? bAnue tarata javAba Apyo: "te khAya che, eTale teNe kAma to karavuM ja joIene? huM kAMI
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ thIzImAM ene besADI mUkavA nathI rAkhatI." "te zuM kAma kare che?" pelAe vinayI avAje pUchyuM. bAnue maherabAnI karIne javAba Apyo : 66 tene mArI nAnI dIkarI bicArIne khullA page pharavuM paDe che." mATe mojAM gUMthavAnAM che; june e 117 "e mAAM taiyAra thAya tyAre temanI zI kiMmata thAya vAru?" bhAnue tucchakArapUrvaka javAba Apyo, "trIsa sU vaLI. 99 " tame mane e meAjAM pAMca TrAMke vecAtAM ApazcA?" pelAe pUchyuM. moM, thenAraDiyarane have vacce bAlavAnI pharaja lAgI. " hA, jI; jo evI ApanI marajI hoya tA; Apa e mAAM pAMca DrAMke rAkhI zako che. ame amArA mahemAnone kazAnI nA pADatAM nathI." " rokaDA paisA," bAnue tAkIdanA avAje kahyuM. "ThIka, huM e joDa kharIdI lauM chuM." pelAe pAtAnA khIsAmAMthI pAMca fAMkano sikko kADhIne Tebala upara mUkatAM kahyuM. pachI kaoNseTa tarapha pharIne teNe umeryuM : " tArI majUrI have mArI thaI che; tuM ramavA mAMDa, bahena." thenAraDiyare AvIne cUpakIthI pelA sikko khIsAmAM mUkI dIdhA. bAnu kazeA javAba vALI zakI nahi. paNa te hoTha karaDatI, me bhAre karIne manamAM ja ghUrakavA lAgI. kaoNseTa dhrUjatI hatI, paNa teNe pUchavA hiMmata karI : "sAcI vAta, bAnu? huM racyuM?" * "rama," tenI zeThANIe vikarALa avAje kahyuM. kaoNseTe hAthamAMnI sAya nIce mUkI; pAtAnI jagA cheDavAnI to te hiMmata na karI zakI. teNe pAtAnI pAchaLanA DabAmAMthI gheADAM jUnAM cIMtharAM tathA sIsAnI eka nAnI sarakhI talavAra kADhamAM. pelI be chekarIonI najara A kazA tarapha hatI ja nahi, te to have temanI DhIMgalI nIce mUkIne bIjA ja eka agatyanA kAme lAgI gaI hatI. meATIe bilADInuM baccuM hAthamAM laI, tene kapaDAMnA raMgaberaMgI TukaDA vIMTavA mAMDayA hatA. peluM baccuM tenA hAthamAM amaLAtuM amaLAnuM e kriyA tarapha potAnI bhArobhAra nApasaMdagI darzAvI rahyuM hatuM. Ama e chokarI hatI, tyAre kaoNseTa tenI bilADInA baccAne jIvatI DhIMgalI banAvI rahI sIsAnI talavArane cIMtharAM vIMTI, tenI DhIMgalI
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mirAlDa banAvI, hAlaraDuM gAtI tene hAtha upara UMghADI rahI hatI. have bAnue pharI vAra pelA AgaMtukane vALanuM kaMI levA Agraha karyo. chevaTe te kabUla thaye. . Apa zuM leze?" roTI ane panIra." "kharekhara, A koI bhikhArI ja che!" bAnune have khAtarI thavA lAgI. kaoNseTa hajI Tebala nIce hAlaraDuM ja gAtI hatI. acAnaka te cUpa thaI gaI. bAnunI chokarIoe paDatI muzkelI DhIMgalI tenI najare paDI. teNe pitAnI talavAra nIce mUkI dIdhI ane AjubAju jovA mAMDayuM. saunuM dhyAna bIjI bAbatamAM hatuM. teNe peTe sarakIne DhIMgalI upADI lIdhI ane pachI pitAnI jagAe jaI ADA pharI ramavA mAMDyuM. sAcI DhIMgalI sAthe ramavAnA AnaMde tene bhAnabhUlI banAvI mUkI. koInuM dhyAna e tarapha na hatuM. mAtra pelo navo musAphara potAnuM sAduM khANuM khAtA khAtA e badhuM joI rahyo hato. ema pAeka kalAka vItI gayo. acAnaka nAnI chokarInI najara te tarapha gaI. teNe tarata meTIne batAvyuM; ane maTIe bAnune batAvyuM. jotAMveMta bAnunuM mAM ekadama vicitra AkAranuM thaI gayuM. tenA atyAra sudhI ghavAyelA abhimAne tenA krodhane A vakhate bhabhukAvI dIdhA. teNe gussAthI khAkharA thaI gayelA avAje trADa nAkhI : "kauseTa !" pitAnI nIcenI pRthvI hAlI UThI hoya tema kaoNseTa camakI. "kaoNseTa," tenI zeThANIe pharI vAra kahyuM. koseTe dhImethI DhIMgalIne jamIna upara mUkI dIdhI. kAramI hatAzAnI sAthe temAM te DhIMgalI pratye Adara ane vAtsalya bhArobhAra bhaLelAM hatAM. DhIMgalI uparathI AMkha khaseDyA vinA ja, te pahelI vAra pe tAnA paMjA bhegA karI AmaLavA lAgI. nAnAM chokarAM e uMmare kadI ema na kare. pachI AjanI atyAra sudhInI moTI yAtanAothI paNa teNe je nahotuM karyuM te have karyuM - te dhrusake dhrusake raDI paDI. pelo musAphara tenI beThakamAMthI Ubho thaI gayo. "zI vAta che? zI vAta che?" te hAMphaLAphAMphaLo belI UThyo. jotA nathI?" bAnue kaoNseTanA paga AgaLa paDelI gunAnI bhayaMkara sAbitI tarapha AMgaLI cIMdhatAM kahyuM. hA, paNa tenuM zuM che?"
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ - vIzImAM "e ALasu bhikhAraDIe mArAM chokarAMnI DhIMgalIne aDakavAnI hiMmata karI che." paNa eTalI vAtanI ATalI moTI dhamAla zI? dhAro ke teNe DhIMgalI ramavA lIdhI!" "zuM? teNe tenA gaMdA bihAmaNA hAtha te DhIMgalIne lagADyA, e vatInuM kAMI nahi? kaoNseTanAM dhUsakAM vadhI gayAM. nuM chAnI mare che ke nahi?" tenI zeThANIe garjanA karI. pelo mANasa tarata ja UThIne bAraNA tarapha doDyo ane bahAra cAlyo gayo. daramyAna tenI gerahAjarIne lAbha laI, bAnue kaoNseTane Tebala nIce ja pitAnA saghaLA jorathI evI eka lAta lagAvI ke kaoNleTa cIsa pADI UThI. eTalAmAM bAraNuM pAchuM UghaDayuM, ane pelo mANasa hAthamAM AkhA gAmanI IrSyAnI vastu-pelI navAIbharI DhIMgalI -laIne Avyo ane kaoNseTa sAme mUkIne bolyo, "le, rama." keseTa te AbhI ja banI gaI. ane Tebala nIce pasI gaI. thenAraDiyara bAnu tathA pelI be nAnI chokarIo paNa paththaranI mUrtio banI gaI. Tebala pAse beThelA garADIonA pyAlA paNa hAthamAM ja rahI gayA. AkhA oraDAmAM eka prakAranI vicitra nIravatA chavAI rahI. thenAraDiyara pelI DhIMgalI tathA pelA mANasa tarapha vArApharatI jote jote, jANe tenA paisAne suMghato hoya tema tenI AsapAsa pharI vaLyo. pachI tarata potAnI strI pAse jaIne tenA kAnamAM bolyo - "khabaradAra, e mANasa pratye tuM have jo tucchakArathI vAta che ! e DhIMgalInI kiMmata kaMI nahi teya trIsa phUAMka haze." enAraDiyara bAnamAM bhIjI game te UNapa haze, paNa pitAnA patinI buddhimAM tene apratima vizvAsa hato. te tarata laLI laLIne bolavA lAgI - "beTA kaoNseTa, e tAre mATe che; tuM e DhIMgalI letI kema nathI?" koMse tenA gharamAMthI bahAra nIkaLavA hiMmata karI. "mArI vahAlI dIkarI kaoNseTa," bAna tene paMpALatAM bolI, "A sAheba tane DhIMgalI Ape che; laI le, e tArI che." kaoNseTa te adbhuta DhIMgalI tarapha bItI hoya tema jovA lAgI. tene cahero haju AMsuthI bhIno hato. tene haju vizvAsa paDato na hato, chatAM e DhIMgalInuM AkarSaNa chevaTe vijayI nIvaDayuM; ane te dhIme dhIme khasatI
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1ra0 le mirAlDa khasatI DhIMgalI pAse gaI ane tenI zeThANI tarapha pharIne bolI - "huM lauM, bAnuM?" tenI AMkhamAM A ghaDIe hatAzA, bhaya ane trAsanuM je mizraNa hatuM, tene mATe zabda zodhyo jaDe tema nathI. jarUra, jarUra; A sadagRhastha tAre mATe ja lAvyA che." "sAcI vAta che, sAheba ? A "mahArANI" kharekhara mAre mATe che?" AgaMtukanI AMkho AMsuthI bharAI gayelI hatI. tenI sthiti atyAre evI hatI ke jyAre rI na paDAya te mATe paNa mANase cUpa rahevuM joIe. teNe mAtra DekuM dhuNAvIne hA kahI tathA "mahArANIne hAtha kaoNseTanA hAthamAM mUkyo. koseTa DhIMgalIne aDatAM veMta pitAne hAtha pAcho kheMcI lIdho, jANe te dAjhI heya. pachI ajANatAM teNe tenI AkhI jIbha bahAra kADhI; ane ekadama AvezamAM AvI jaI, pelI DhIMgalIne pakaDI lIdhI. huM ene "ketherAina' kahIza," te belI. koseTanAM cIMtharAM e DhIMgalInAM navAM kapaDAM sAthe vicitra dekhAva dhAraNa karI rahyAM hatAM. 25. navA bhAvi tarapha bIje divase savAra thatAM ja nAraDiyara hAthamAM kalama laI, pelA musApharI mATe bila taiyAra karavA beTho hato. tenI patanI tenI pAchaLa UbhI UbhI prazaMsAtmaka najare joI rahI hatI. pAeka kalAkanA parizrama pachI nIcenuM bila taiyAra thayuM - oraDIvALA sadagRhasthanuM bila vALuM 3 phUAMka eraDI 10 phUAMka mINabattI 5 phUAMka agni 4 phUAMka tahenAta 1 krAMka 23 phUAMka
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ navA bhAvi tarapha 121 strAthI paNa have belyA vinA na rahevAyuM, "tevIsa kUka!" paNa mahAna kaLAkAro pitAnI kRtithI kadI saMtuSTa thatA nathI; lenAraDiyara khabhe halAvI mAtra bolyo, "ha!" "tamArI vAta kharI che, enI pAsethI te levA ja joIe. eNe ApaNane ochuM nukasAna karyuM che? paNa A rakama bahu ja moTI che te kadAca nahi Ape." thenAraDiyare eka ThaMDuM hAsya hasIne jaNAvyuM, "te jarUra Apaze." strI have oraDAnI vastuo ThIkaThAka karavA lAgI; ane pati Amatema AMTA mAravA lAgyo. ghaDI vAra bAda te bolyo, "tuM jANe che, ke mAre 1500 TrakanuM devuM che?" ATaluM kahI te pAcho bhaddI AgaLa tApavA beThe. "paNa jojo, huM Aje kaoNseTane te kADhI mUkavAnI chuM; tene have gharamAM rAkhuM tenA karatAM te rAjA bhUI sAthe paraNuM, e kabUla. pelI DhIMgalI to mAruM kALajuM khetarI khAya che." thenAraDiyare mAtra javAbamAM zRMgI saLagAvIne kahyuM, "A bila tuM pelAne Apaje." pachI te bahAra gayo. tarata ja pele AgaMtuka aMdara dAkhala thayo, thenAraDiyara pAcho AvI ardhakhullA bAraNA pAchaLa Ubho rahyo. AgaMtukanA hAthamAM poTalI ane daDo hatAM. he, vahelA UThI AvyA kaMI," bAnue kahyuM. "Apa sAheba amane ATalA jaladI choDI jaze ke zuM?" "hA bAnu, huM jAuM chuM." "Apane A gAmamAM bIjuM kaMI kAmakAja nathI?" "nA, huM te mAtra A raste thaIne AgaLa javA nIkaLyo chuM. paNa bAnu, mAre bila keTaluM cUkavavAnuM che?" bAnue javAba ApyA vinA peluM kAgaLiyuM tenA hAthamAM mUkI dIdhuM. pelAe tenA tarapha najara karI, paNa tenuM dhyAna bIjI tarapha ja hatuM. tamAre ahI kema cAle che?" teNe pUchayuM. evuM ja, sAheba." bAnue te bilanA javAbamAM kAMIka bhaDAkAnI ja AzA rAkhI hatI. te have jarA himata sAthe bolavA lAgI : vakhata bahu kharAba Avyo che, sAheba. ane A tarapha AbarUdAra mANase bahu ochA ja hoya che. alabatta, ApanA jevA tavaMgara ane udAra
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 musApharo koI koI vAra che vaLI. bAkI, kharcA bahu khAI javA beThI che. " kaI celakI?" 66 . pelI kaoNseTa, sAheba. enI rakhaDela mA ene amAre tyAM nAkhI gaI, te pachI marI gaI ke zuM tenI khabara ja paDatI nathI. amArI Avaka bahu ochI che ane kharca bahu bhAre che. ane mAre vaLI mArI ja chokarIe che; tyAM huM kAM bIjAnAM cheAkarAM pAlavavA jAuM? " pelA mANase jANe kazA hetu vinA ja bAlatA hoya teve avAja kADhIne bAlavAnA prayatna karyo, paNa temAM eka prakAranA thaDako ughADo jaNAI AvatA hatA : 66 66 ane dhAro ke tamAre mAthethI enA bhAra laI levAmAM Ave, te?" kone kaoNseTanA ? A mArA sAheba, huM ApanA nAma upara seA se AzIrvAda paDhuM ---- Apa tene jarUra laI jAo. tene khavarAvajo, paherAvajo, oDhADajo, phAve tema karajo; mAre mAthethI e balA TaLe, eTale huM to rAjIrAjInA reDa !" le mijherAla amAre tyAM AvI caDe che, eTalI khuzanasIMbI meTA che ane pelI celakI te amAruM AkhuM ghara "ThIka, tyA2e nakkI?" 66 'Apa zuM tene abaghaDI laI javA icchA che?" alabatta; tene bAlAvA. daramyAna huM bila cUkavI dauM, keTaluM che?" " teNe pharI bila upara najara karI. aMdaranI rakama joI te camakayA sivAya rahI zako nahi. teNe bAnu tarapha najara karIne dhImethI kahyu, "tevIsa sis?" 66 bAnu A vakhate taiyAra na hatI. te tA kaoNseTathI chUTavAnA AnaMdamAM ja taNAI rahI hatI. acAnaka A vAta nIkaLatAM te bolI UThI, he. " sAheba, tevIsa fAMka. " AgaMtuke, pAMca pAMca frAMkanI pAMca nATo Tebala upara mUkI, ane kahyuM, jAe, chekarIne laI Ave. 66 e ja kSaNe thenAraDiyara oraDAnI vacce cAlyA AvyA ane bAlyA ,, "e sadgRhastha pAse chavvIsa TU vadhArAnA nIkaLe che. 66 hajI chavvIsa sU?" srIe cakita thaIne pUchayuM. "" huM bahAra jA. ' 66 'hA, hA. vIsa sUtrAnI oraDI vatInA, tathA cha vALuvatInA, ane A chekarInI bAbata to mAre prathama A sAheba sAthe vAta karI levI paDaze. .
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ - navA bhAvi tarapha 123 bA samajI gaI ke tenA patinI tIkSNa buddhi have medAnamAM UtarI che. emAMthI bhAre moTAM pariNAmonI AzA rAkhatI te tarata bahAra cAlI gaI. thenAraDiyare AgaMtukane eka khurasI upara besavA jaNAvI pote UbhA UbhA ja narI mAyALutA ane narI nirdoSatAne dekhAva akhatyAra karIne jaNAvyuM : koI na mAne to bhale, sAheba, paNa mAre Apane kahI devuM joIe ke mane e chokarI khUba vahAlI che." kaI chokarI?" kema vaLI, ApaNI nAnI kaoNseTa ! Apa ja tene amArI pAsethI laI javA mAgo chone? lo sAheba, huM Apane chevaTanI vAta kahI dauM ke, huM e vastu kabUla rAkhI zakuM tema nathI. te nAnI hatI tyArathI mArI pAse che. alabatta tene kAraNe amAre kharca thAya che, tathA tenAmAM thoDAghaNA doSa paNa che, ane ame evAM tavaMgara nathI e paNa kharuM; hamaNAM ja tenI eka bImArImAM mane cArasA ka kharca thayuM. paraMtu mAbApa vinAnI e bALakIne meM nAnethI moTI karI che, ane tene koI kAraNe choDavAne nathI. mArI patnI jarA AkarI che; paNa teya tene cAhe che ane tenA vinA eka divasa paNa rahI zake, ema huM mAnato nathI." pelo AgaMtuka tenI tarapha sthira najare joI rahyo. thenAraDiyare AgaLa calAvyuM : "mApha karajo sAheba; ane gharanI chokarI kaMI pahelA ja vaTemArgane ema ApI devAya paNa kharI? Apa ja kabUla karazo sAheba, ke mAre paNa thoDuM ghaNuM jANavuM te joIene ? Apa sAheba tavaMgara cho, ane Apane tyAM e chokarI rAjarANInI peThe pUjAze, enI huM nA nathI pADate. paraMtu te kyAM jAya che, konI pAse jAya che, e badhAnI khabara te mane hovI joIe. huM bhale garIba rahyo, paNa mAre tenI avAranavAra khabara kADhatA rahevuM paDazene?jethI e bicArA anAtha bALakane paNa AvAsana rahe ke, tene garIba pAlaka pitA tenI khabaraaMtara rAkhyA kare che." pelA AgaMtuke have thanAraDiyara upara potAnI tINa najara TheravI - evI najara ke je mANasanA aMtarane taLiyA sudhI ArapAra joI le che. tyAra bAda te gaMbhIra tathA sthira avAje bolyo - "ju thanAraDiyara sAheba, huM jo kaoNseTane laI jAuM, to eTalethI
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mirAha ja badhI vAta pUrI thavI joIe. tamAre mAruM nAma paNa jANavAnuM nathI, ke huM koleTane kyAM laI jAuM chuM te paNa. pharIthI te kadI tamArI najare na paDe e ja mAro irAdo che. huM tenA paganI beDI teDuM, to tene tamArI pAsethI sadAne mATe mukta karavA mATe ja, bele, e vAta kabUla che? hA ke nA?" bhUtapizAcane paNa temane guru maLe ke tarata tene pichAnI le che. thenAraDiyara samajI gayo ke, A mANasanI guDhatA agamya ja che; tenA upara kazo saMde mAMDI zakAya tema nathI. teNe eka kuzaLa paTAbAjanI jema potAnI ramata pheravI nAkhI. teNe sIdhuM saMbhaLAvI dIdhuM - ' "mAre paMdaraso kAMka joIe, sAheba." pelA AgaMtuke tarata khissAmAMthI janA pAkITa jevuM kazuMka kAvyuM, ane temAMthI traNa beMka-noTa kheMcI kADhIne Tebala upara mUkI dIdhI. pachI temanA upara aMgUTho dAbIne kahyuM - lA, kaoNseTane abaghI soMpI de." thenAraDiyara bAnue pitAnA patinA kahevAthI koseTane tarata tyAM belAvI. koseTa eraDAmAM AvatAM ja pelA ajANyAe potAnI piTalImAMthI sAta varasanI chokarIne paheravA mATenAM zokanAM kapaDAMnI joDa kADhI, ane tene kahyuM, "A paherI le." pa phATatAM ja, moMTaphamelanA rahevAsIomAMnA jeo potAnAM bAraNAM ughAtA hatA, temaNe eka eMtharehAla mANasane eka chokarIne derIne perisa taraphanA rastA upara jato joyo. chokarInA hAthamAM eka moTI DhIMgalI hatI. koI pelA ajANyAne oLakhI zakayuM nahi, tathA kaoNseTane paNa sAdAM paraMtu phATayA vinAnAM kapaDAMmAM pahelI vAra joIne bahu ochA oNLakhI zakyA. kaoNseTa cAlI jatI hatI. jenI sAthe? te pote paNa jANatI na hatI. te kadAca eTaluM samajI zI hatI ke, denAraDiyaranI vIzI have tenA jIvanamAMthI haMmezane mATe bhUMsAya che. paNa haju tene e pUrepUruM sAcuM lAgatuM na hatuM. te vAreghaDIe potAnA sAthIdAra tarapha najara karyA karatI. e eka ja vAta tene nakkarapaNe sAcI mAnavA jevI lAgatI hatI.
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ chevaTe gayo jayAre kaoNseTa ane tene sAthIdAra vIzI choDIne cAlavA gayo, tyAre pAeka kalAka vItyA bAda, penAsakAre tAtAnI patnIne eka bAja bolAvIne pelI paMdarase phakanI ne basavI. "basa eTayA ja?" teNe tarata che. lagna pachI pahelI vAra teNe pitAnA mAlikanA kaI paNa kunyamAM bhUla kADhavAnI hiMmata karI hatI para paNa tarasa vicAramAM paNa ge. * tArI vAta kharI che; huM kharekhara gadheDa chuM. mAre Topa pAva." traNe vATa jaladI jaladI potAnA khIsAmAM sarakAvI, te sIdho bahAra doDyo. pahelAM te khoTe raste gadhe; pachI pUchatAM pUchatAM khare raste pahoMcyo. te manamAM ne manamAM gaNagaNato ho, "e to che kaDati; paNa huM chuM pAke gadhe. teNe paNa bosa zuM ApyA pachI pAMca AMka; pachI pacAsa Traka pachI paMdarase Traka - saheja paNa khacakAyA vinA. khare ja, teNe mane paMdara hajAra phAMka paNa ApyA che, paNa mAre che. tene tame tema karIne pakaDI pADavo joIe. jANavAnI vAta to e che ke tenI piTalImAM pAna chokarI mATenAM kapaDAM taiyAra kaSAthI hato? jarUra emAM kaMIka rahasya che. ane paisAdAra zekenuM keI rahaye tamArA hAthamAM Ave, tyAre tame tene senuM bharelI vAdaLInI peThe nivI na che, te tame kharekhara gadheDA ja hovA joIe.' eka jagAe raste Ti hato. tyAM pAki vakhata bagaDayA pachI, kaI najare jonArAe tene pelAM beno kharo rasto batADyA. pelAe galane raste lIdho hato. thoDe dUra gayA pachI denAraDiyara acAnaka ghaNo ane potAnA kapALa upara jorathI Tapale mArIne be, "huM kharekhara gadheDo chuM gherathI mArI baMdUka kema sAthe te na Avyo ?" paNa have AgaLa vadhyA vinA bIje Aro ja na hatuM. te jorathI doDavA lAgyo. ghaNe dUra AgaLa vadhyA pachI eka taLAvaDAne kinAre gADavA pAchaLa teNe pelAne Tepe jamIna upara paDe che. dhAravA mujaba, koseTane thAka khAvA devA mATe pele jhADavAMnI ADamAM jarAka thebhyo hato.' thenAraDiyara tarata tyAM jaIne Ubho rahyo. 125
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ le sijherAnDa "mApha karajo, sAheba," te hAMphatAM hAMphatAM bolyo, "paNa A rahyA tamArA paMdaraso phrAMka." pelAe AMkha UMcI karIne kahyuM - eTale!" thenAraDiyare adAthI javAba Apyo"eTale ke sAheba, huM kaoNseTane pAchI laI jAuM chuM." koseTa jI UThI ane pelAne vaLagI paDI. pelAe thenAraDiyara tarapha sthira najare joIne eka eka zabda vacce jagA choDatAM pUchayuM: tame - kaoNseTane - pAchI laI - jAo- cho-ema?" hA sAheba. mAre Apane kahevuM joIe ke meM ghaNo vicAra karyo che. kharI vAta e che ke, kaoNseTa tamane soMpavAne mane jarA paNa adhikAra nathI. juo sAheba, huM pramANika mANasa chuM. e chokarI mArI nathI; e chokarI enI mAnI che; ane enI mAne ja huM e chokarI pAchI meMpI zakuM. Apa kaheze ke tenI mA te marI gaI che; te pachI, je mANasa tenI mAnA hAthanuM lakheluM mukhatyAranAmuM lAve, tene ja huM e chokarI ApI zakuM. e vAtamAM kazI takarAra zI hoI zake, sAheba?" - pelA mANase kaze javAba ApyA vinA tarata ja pitAnA khissAmAMthI pAkITa kADhayuM. thenAraDiyaranA AkhA zarIramAM thaIne tharatharATI pasAra thaI gaI. tene lAgyuM ke have A mANasa tenA hAthamAM AvyuM che: te tene lAMca ApavA mAge che! pelA musAphare pAkITa ughADatA pahelAM cAre tarapha najara karI lIdhI. koI mANasa AkhA jaMgalamAM ke khINamAM kayAMya dekhAtuM na hatuM. teNe pitAnuM pAkITa ughADIne temAMthI noTo nahi paNa eka sAdI ciThThI kADhIne thenAraDiyarane kahyuM, "tamArI vAta kharI che; lo A vAMco." thenAraDiyare hAthamAM kAgaLa lIdho ane vAMcyuM - ma0 mArca 25 - 1-'23 mi. thenAraDiyara - tame A ciThThI lAvanArane kaoNseTa seMpI deze; te badhI bAkInI rakama cUkavI deze. - ApanI, phenTAina. "tame e sahInA hastAkSara oLakhe chone?" pelAe pUchyuM.
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ chevaTe gayAM 127 e hastAkSara phenTAinanA ja hatA. thenAraDiyarane have bevaDI akaLAmaNa thaI : kazI lAMca maLavAnuM to gayuM ja; paNa te pAte have pelAnA hAthamAM AvI gayA hatA. chatAM te ghUrakatA hoya tema bAlyA 66 ThIka che; sahI te barAbara phenTAina jevI ja karI che; paNa cAlaze. pachI teNe maraNiyA thaIne chevaTanA prayatna karyo ~ 66 ThIka, e to sAruM ja thayuM ke tame ja ciThThI lAvyA che! mAre ghaNI rakamA bAkI nIkaLe che; te patI jAya, eTale . basa. 65 pelA mANasa have UThayo. teNe kahyuM, jumAMzyArathenAraDiyara, jAnyuArImAM A chokarInI mAe hisAba gaNyA hatA tyAre tamArA 120 kAMka bAkI nIkaLatA hatA, chatAM phebruArImAM tame 500 phrAMkano hisAba mekalyA tyAre tamane te mahinAne aMte 300 phrAMka maLyA, ane bIjA 300 phUMka mArcanI zarUAtamAM. tyAra bAda nava mahinA pasAra thayA che; ane mahine 15 fAMkanA hisAbe tame 135 fAMka mAgeA; tamane 100 fAMka vadhu maLelA che, eTale tamArA bahu tA 35 fAMka bAkI nIkaLe. tenA badalAmAM meM tamane hamaNAM ja 1500 phrAMka ApyA che." ajANyAe javAbamAM kaoNseTane cAla UTha. ' www 66 thenAraDiyaranuM moM kALu haNaka thaI gayuM. have te jAta upara gayA ane AMkhA pheravIne bolyA, juo sAMbhaLo, tame je mane abaghaDI 3000 fAMka nahi dharI do, to huM kaoNMseTane pAchI laI jaIza." mAtra zAMtithI kahyuM, "bahena, teNe kaoNMseTane hAtha DAbe hAthe pakaDayo;) vikarALatA pakaDayo; ane jamaNe hAthe peAtAnA tathA AjubAjunI nirjanatA thenAra daMDo upADayo. e daMDAnI DiyaranA lakSamAM AvyA vinA na rahI. te tAkato rahyo, ane pelA kaoNseTane laIne AgaLa cAlyA. thenAraDiyara pelAnA paheALA khabhA ane jaMgI kAMDAM tarapha joI rahyo; pachI potAnAM srI jevAM kAMDAM tarapha teNe kapALe hAtha pachADIne pharI vAra kahyuM, "huM kharekhara gadheDo kema sAthe letA na AvyA?" "9 chatAM thenAraDiyare tenA pIMchA cheDayo nahi. teNe nakkI karyuM ke A leAko kayAM jAya che e to jANI ja levuM. te thADe thADe AMtare jhADanI ADamAM lapAto lapAtA pAchaLa pAchaLa cAlavA lAgyA. eka jagAe jhADI vadhu gADha hatI. acAnaka pelAe pAchA vaLIne joyuM, tA thenAraDiyara utAvaLA utAvaLA eka zUNakAnI ethe satAI javA prayatna karato hato. pelA eka najara karI; ane chuM; mArI baMdUka huM
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 le mijharA 3 traNa vAra che ane pachI thanAraDiyara sAthe najara milAvIne teNe evI AMkha karI ke, nAraDiyarane paNa samajAvuM bAkI na rahyuM ke, have AgaLa tene pIcho pakaDe e "nirupayogI" che. te tarata tyAMthI pAcho pharyo. te rAte perisamAM jyAre eka ghara AgaLa koseTa ane tene sAthIdAra AvI pahoMcyA, tyAre koseTa tenA sAthIdAranI pIThe nirAMte UMghatI hatI. ketherAina tenA hAthamAM ja hatI. Akho divasa pAchA vaLIne jotAM jotAM, ane ADA stAo letAM letAM teoe kevI rIte musApharI karI hatI, te kaoNseTanI samaja bahAra rahyuM nahotuM. paNa te samajI gaI hatI ke, e badhuM tene potAne mATe ja karavAmAM AvyuM hatuM. te jarA paNa AnAkAnI vinA, pitAnA ajAya, sAthIne hAtha pakaDI, potAnA navA agamya bhAvimAM Daga mAMDatI hatI. perisane vasavATa je ghara AgaLa koseTa ane tene sAthI AvIne myAM, te gharane eka oraDe Agale divase bapore ja jIna vAlajIne bhADe rAkhyo hate. perisanA cheka verAna bhAgamAM e makAna AveluM hatuM ane te bAju bahu ochA lokone vasavATa hate. mAtra dararojanA be vAgye apaMga rAjA laI 18 mo pharavA nIkaLato, tyAre tenI gADI aMgarake sAthe te bAjue thaIne pasAra thatI. te vakhate rastA upara jarA dhamAla jevuM macI rahevuM kharuM. jIna vAlajInane e vAtanI khabara na hatI. tethI oraDo bhADe rAkhIne te rastA upara bahAra javA nIkaLyo tevAmAM acAnaka pAchaLathI aMgarakSakonI ghoDesavAra TukaDI sAthe jAnI gADI dhasI AvatI teNe joI. te utAvaLe eka khUNA pAchaLa chupAI gaye. paraMtu aMgarakSakonA saradAranI najara bahAra e bInA gaI nahi. jAno rasto khullo karanArA polIse paNa tene Ama chupAI jAte joye hato; ane temAMnA ekane tene pIcho pakaDavAne tarata hukama maLyuM. paNa jIna vAlajIna judI judI nirjana galIomAM thaIne alopa thaI gayo. - moMTapharamelane raste janAre Tapo upaDavAnI taiyArImAM hato, tevAmAM jIna vAlajIne tyAM AvI pahoMcyo ane khAlI rahelI eka ja jagAmAM besI gayo. rAta paDI gaI, ane moMTapharamela gAma AgaLanA eka visAme Ta thobhe te vakhate e adhavaca UtarI gaye ane pAchA besavA Avyo ja
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ parisane vasavATa 129 nahi. jaMgalamAM te pitAne rasto amuka nizAnIo uparathI kApa kApate AgaLa cAlyo; ane chevaTe eka jagAe AvIne thaMbhyo. acAnaka te nIce namyo ane aMdhArAmAM jamIna upara hAtha pheravavA lAgyo. e jamIna tAjetaramAM koIe khodelI nathI evI khAtarI karIne te pAcho Ubho thayo ane moMTapharamela gAma tarapha vaLyo. te vakhate ja rastAmAM Dola UMcakIne jatI kaoNseTano tene aMdhArAmAM bheTo thayo, - e badhI pAchalAM prakaraNanI vAtathI have vAcaka suparicita che. khaMDera jevA A makAnamAM thoDA oraDA ja sAbUta hatA. makAnanAM upalA mALe eka oraDA AgaLa AvI, jIna vAlajIne khissAmAMthI kUMcI kADhI ane bAraNuM ughADayuM. oraDAmAM eka zetaraMjI pAtharelI hatI, tathA thoDI khurasIo ane Tebala hatAM. oraDAne cheDe eka bhaMDAriyA jevuM hatuM, temAM eka mAmUlI pathArI bichAvelI hatI. jIna vAlajIne kaoNseTane jagADayA vinA ja temAM suvADI dIdhI; ane pachI dIvo saLagAvyo. Agale divase A badhuM taiyAra karIne ja te nIkaLyo hato. tyAra pachI, UMghatI kaoNseTa tarapha te mAyA ane karuNAthI lagabhaga ghenabharI najare joI rahyo. cheka jabarA hatA ke cheka nabaLAne hatA UMDA vizvAsathI e nAnuM bALaka, pate konI sAthe che ke kayAM che te jANavAnI kazI paravA karyA vinA ghasaghasATa uMghatuM hatuM. jIna vAlajIne nIcA namI, tenA kumaLA hAtha upara cuMbana karyuM. nava mahinA agAu teNe ciranidrAmAM pahelI tenI mAtAnA hAthane A rIte ja cuMbana karyuM hatuM. tenA hRdayamAM eka mUMgI marmabhedI lAgaNI UbharAI AvI; ane kaoNseTanI pathArI pAse ja ghUMTaNiye paDI, teNe saunA bhAgyavidhAtAne praNAma karyA. savAra thatAM ja eka bhAre vajana bharelI gADI zerImAM thaIne pasAra thatAM AkhuM ghara uparathI nIce sudhI dhaNadhaNI UThayuM. koseTa chalAMga mArIne AvI, AvI," kahetI UbhI thaI gaI, ane UMghathI dabAyela popacAM sAthe ja pathArImAMthI nIkaLI, eka khUNA tarapha hAtha lAMbA karI, belI UThI, "are, mArI sAvaraNI kyAM gaI?" pachI AMkha pUrepUrI UghaDatAM ja teNe jIna vAlajInane hasate cahero joyo. koseTa bolI UThI, "huM, Apa ja cho ? salAma, sAheba." chokarAM AnaMda ane sukhane ekadama paricitanI peThe svIkArI le che; le mi0 - 9
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 le mirATyu kAraNa ke teo pote svabhAve sukha ane AnaMdarUpa hoya che. kaoNseTe ketherAinane potAnI pAMgathe paDelI joI. teNe tarata tene upADI lIdhI ane ramatAM ramatAM jIna vAlajInane seMkaDo savAla pUchI nAkhyA. "A kaI jagA che? paeNrisa bahu moTuM zahera che? thenAraDiyara bAnu bahu dUra che? te kadI ahIM nahi AvI zake?" ityAdi. acAnaka te bolI UThI, "ahIM badhuM kevuM sarasa che!" kharI rIte e oraDe eka kaMgAla ghelakuM ja kahevAya; paraMtu e eraDAmAM ane tenA A bhalA batInI othamAM te svataMtra hatI! "huM paMjo vALI nAkhuM?" teNe thoDI vAre pUchayuM. " nA beTA, rama." jIna vAlajIne javAba Apyo. bIje divase savAra thatAM ja jIna vAlajIna pAcho kaoNseTanI pathArI pAse tenA jAgavAnI rAha joto Ubho hato. tenA AtmAmAM kazuM navuM umerAtuM jatuM hatuM. teNe atyAra lagI koIne kadI cAhyuM na hatuM. pacIsa varSa sudhI duniyAmAM te ekalo ja hata; ane koIne pitA, pati ke mitra banyo na hato. vahANa upara te khIlo, khinna, niSpApa paNa ajJAnI ane jhanunI banI rahyo hato. tenI bahena ane tenI bahenanAM chokarAMnI eka dUranI AchI mRti tenA aMtaramAM rahI hatI; paNa aMte te samULagI lupta thaI gaI hatI. teNe temane zodhI kADhavA dareka prayatna karI joyo hate; paraMtu koI na jaDatAM, te temane bhUlI gayo hato. jyAre teNe pahelavahelI kaoNseTane joI, ane tene te laI cAlyo, tyAre tenA aMtaranA UMDANamAMthI kazuMka saLavaLIne UMce AvavA lAgyuM. je kAMI bhAvanA ke prema tenAmAM supta paDelAM hatAM, te badhAM jAgI UThIne A bALaka tarapha UchaLavA lAgyAM. kaoNseTanI pathArI pAse UbhA Ubhe te kaMpavA lAgyo : tenA hRdayamAM mAnI peThe vAtsalyanA UbharA AvavA lAgyA; ane e badhuM zuM thAya che tenI tene samaja paDI nahi. tenA jIvanamAM tene agamyanuM A bIjuM darzana hatuM. bizape prathama sadAcAranI uSA tenA aMtaranA kSitija upara jagAvI hatI; kaoNseTe have bIjI premanI uSA tenA aMtaramAM jagAvI. zarUAtanA divaso Ama eka prakAranA navA anubhavamAM ja vItavA lAgyA. kaoNseTa paNa ajANapaNe badalAvA lAgI. tenI mAthI te chUTI paDI tyAre te eTalI nAnI hatI ke tene enI yAda ja na hatI. teNe velanI nAnI DALakhIonI peThe je maLe tene Teke levA prayatna karyo hato, paraMtu tene badhethI dhutakAra ja maLyo hato : thenAraDiyaro che, temanAM bALako zuM,
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ perisane vasavATa 11 ke bIjAM bALako zuM. eka kUtarA sAthe tene arasaparasa mamatA baMdhAI hatI; paNa te thoDA divasamAM ja marI gayA hatA. ane tyAra pachI te keIe tenI sAthe kazI levAdevA ja rAkhI na hatI. ema ATha varasanI uMmare tenuM hRdaya cheka ThaMDuM ja paDI gayuM hatuM. emAM ene kazo vAMka nahotuM. tenAmAM prema karanAra hRdaya te hatuM, paraMtu te prema jhIlanAra koI na hatuM. tethI pahelA ja divasathI kaoNseTanA aMtaramAM lAgaNI anubhavanAruM ane vicAra karanAruM je kAMI bAkI hatuM, te A bhalA mANasa tarapha vaLavA lAgyuM; ane atyAra sudhI pahelAM kadI na jANelI evI vikasavAnI lAgaNI te anubhavavA lAgI. aghaTitaghaTanAmAM kuzaLa evA vidhAtAe pitAnI aciMtanIya zaktithI, umare cheka bhinna ane dukhe ekadama samAna evA A be umUlita AtmAone bhegA karyA hatA ane baMne ekabIjAne pUrtirUpa banI rahyA. jIna vAlajIne pitAnuM makAna barAbara pasaMda karyuM hatuM. tyAM te bahAranI duniyAthI lagabhaga pUrepUro surakSita hate. AkhA makAnamAM tenA eraDAne ja eka bArI hatI, je vRkSonI ghaTAvALA rastA upara paDatI hatI, eTale sAmenA ke pAchaLanA paDozIonI utkaMTha najarane tene bhaya na hatA. bhoMyataLiye to judA judA mALIonAM ojAronI vakhAra hatI, ane temane uparanA mALa sAthe kazo saMbaMdha na hato. e uparanA mALamAM thoDAka eraDA hatA ane thoDIka mALiyAM hatAM. temAMnA ekamAM eka gharaDI DesI rahetI hatI, je jIna vAlajInanuM kAmakAja karatI hatI. A DesI A makAnamAM junI bhADavAta hatI, ane eraDAo vagere bhADe ApavA-mUkavAnuM kAma e ja saMbhALatI hatI. jIna vAlajIne tenI pAsethI ja pitAne eraDo ema kahIne bhADe rAkhyo hatuM ke, spenanI lonamAM mArAM badhAM nANAM DUbI javAthI huM pAyamAla thaI gayo chuM; ane have huM ahIM mArI nAnI dIkarI sAthe sAdAImAM rahevA mAguM chuM. teNe cha mahinAnuM bhADuM agAuthI cUkavI dIdhuM hatuM. aThavADiyAM pasAra thavA lAgyA ane baMne jIvo kaMIka sukha ane nirAMtanuM jIvana anubhavavA lAgyA. e eraDAnI savAra haMmezAM kaoNseTanA hasavAthI, vAtethI, ane gAvAthI zarU thatI. jIna vAlajIne divase bahAra bahu ochuM nIkaLata. sAmAnya rIte sAMja thaye te eka-be kalAka pharavA nIkaLate, ane te paNa nirjana zerIomAM ja. koI vAra te eka paNa nIkaLate; joke sAmAnya rIte koseTa tenI sAthe jatI. jyAre kaoNseTa tenI sAthe na jAya, tyAre e pelI DesI sAthe rahetI. paraMtu kaoNseTane jIna vAlajIna
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke mirApta sAthe pharavAnuM bahu gamatuM; eTale vakhata ketherAIna sAthenI potAne manabhAvatI ramata paNa te paDatI mUkavA taiyAra thatI. jIna vAlajIna kaeNseTane hAtha pakaDI AnaMdathI vAta karato cAla; kAraNa ke, koseTa svabhAve bahu AnaMdI ane ramatiyALa nIvaDjhI jatI hatI. ' jIna vAlajInane divasa kaoNseTane ramatI jovAmAM, ane tene vAMcatAM zIkhavavAmAM ja pUro thaI jato. vahANa upara pote vAMcavA zIkhyo hato e te veranI vasUlAtamAM pUro pAvaradho thavA mATe; paNa atyAre e bhaNatara kaoNseTanuM navuM jIvana sarjavAmAM kAma Ave che e joI, jIna vAlajInane hasavuM AvI javuM. koseTa tene "bApu" kahetI; ane te sivAya tenuM bIjuM kazuM nAma te jANatI paNa na hatI. kaoNseTa sAthenI vAtacIta tene badhe samaya tathA tenuM badhuM hRdaya bharI kADhatI. have tene jIvana rasamaya lAgavA mAMDayuM hatuM tathA duniyAnAM mANaso paNa bhalAM tathA kSamya lAgavA mAMDyAM hatAM. vicAramAM paNa tene have koI sAme phariyAda rahI na hatI; ane koseTane hRdaya bharIne zraddhAyukta prema maLyo hovAthI pote moTI uMmara sudhI jIvI zakaze evI tene khAtarI paNa thavA lAgI hatI. jIna vAlajInane A premabaMdhana barAbara aNIne vakhate AvI maLyuM hatuM. bIjI vakhata jyAre tene vahANa upara javAnI rajA thaI, tyAre tenuM mana khUba vakarI UMDyuM hatuM. mANasonI duSTatA ane samAjanI pAmaratA tene navesara jovA maLyAM hatAM. alabatta, tene satyanI eka bAju ja jovA maLI hovAthI tenuM darzana adhUruM kahevAya kharuM. strIonuM bhAvi tene phenTAinamAM mUrtimaMta thatuM dekhAyuM hatuM ane rAjasattA jAvarTanI hRdayahInatAmAM. A vakhate te tene sajA paNa pramANika banavA mATe ja thaI hatI, ane tenuM hRdaya AkhA samAja sAme navI kaDavAzathI chalochala UbharAI gayuM hatuM. tirarakAra ane kaMTALo have tenA upara gherAI vaLyAM hatAM ane bizapanuM saMsmaraNa paNa lupta thaI javA lAgyuM hatuM. jena vAlajIne pharIthI verane jene mArge DhaLI paDavAnI aNI upara Avyo hato. paNa tenA hRdayamAM premane amRtarasa sIMcAya ane te pharIthI sajIvana thayo. te pote koseTanI peThe ja jIvanamAMthI UkhaDI gayelo hato; chatAM teNe kaoNseTane saMrakSaNa ApyuM, ane kaoNseTe pitAnA nirmaLa premathI tene kalyANane mArge TakI rahevAnuM navuM baLa ApyuM. DosI temanuM vALavA-jhUDavAnuM, rAMdhavAnuM ane kharIdavAnuM kAma karatI. teo zAMtithI ane bahu sAdAIthI rahetAM. jIna vAlajIne makAnanA mULa sarasAmAnamAM
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ paeNrisane vasavATa 173 ke pitAnAM kapaDAMmAM kazo pheraphAra karyo na hato. tethI rastA upara pharatI veLAe keTalIka paragaju bAIo tene bhikhArI dhArI ekAda sUnuM dAna karatI. te paNa nIce namI tene svIkAra karI le che. ghaNI vAra ema paNa banatuM ke, koI kharo bhikhArI tenI pAse hAtha dharate, tyAre te AjubAju najara karI laI, jaladI jaladI tenA hAthamAM cAMdIne sikko mUkI bhAgI jato. paNa e kAraNe thaDA vakhatamAM te A lattAmAM "dAna karatA bhikhArI" e nAme jANIte thavA lAgyo. pelI DesI bahu jherIlI tathA IrSyALu svabhAvanI bAI hatI. potAnA pADozIo pratye te adekhAI ane amaMgaLanI lAgaNIo ja dhAraNa karI zakatI. te DozI jana vAlajIna upara bahu jhINI najara rAkhatI; jo ke jIna vAlajInane evI kazI AzaMkA gaI na hatI. DosI mULe baherI hatI, eTale vAtoDiyaNa paNa khUba hatI. te kaoNseTane avAranavAra ghaNI pUchaparacha karatI; paNa koseTa kazuM ja jANatI na hatI, eTale mAtra eTaluM ja kahetI ke teo meTapharamelathI AvyAM che. eka divasa e DosIe jIna vAlajInane eka khAlI eraDA tarapha gupacupa jAte joyo. te tenI pAchaLa gharaDI bilADInI peThe dabAte pagale gaI. jana vAlajIne bAraNuM baMdha karyuM hatuM paNa, DosI tenI tarADamAMthI joI zakI ke teNe potAnA keTanuM aMtarapaTa kAtara vaDe cIrIne temAMthI eka pILo kAgaLa kADhayo ane tenI gaDIo ukelI. e hajAra-kUkanI noTa hatI. DosI te e joIne diMga ja thaI gaI. tene potAnA AkhA jIvanamAM e bIjI ke trIjI nATa jovA maLI hatI; ane te mUThI vALIne tyAMthI nAThI. thoDA vakhata bAda jIna vAlajIne tene e ja noTa vaTAvI lAvavA mATe ApI; ane mAtra eTaluM kahyuM ke gaI kAle tene e neTa ardhavArSika DiviDaMDa tarIke maLI che. DosI manamAM ne manamAM gaNagaNI ke gaI kAle sAMjanA cha sudhI te e gharanI bahAra ja nIkaLyo nathI ane beMka cha vAgyA pachI tene DiviDanDa ApavA kayAMthI navarI beThI haze ! DesI e noTa vaTAvI AvI, ane tarehavAra kalpanA karavA lAgI. e rakama navarAM gappIdAsenI jIbhe vadhatI vadhatI moTI banatI cAlI ane e lattAnAM mANasonAM haiyAM ISyanA dhabakAre phATI paDavA lAgyAM. thoDA divasa bAda evuM banyuM ke, jIna vAlajIna koTa eraDAmAM utArI, nIce lAkaDAM phADate hate; DesI oraDAmAM pUMjo vALatI hatI; ane koseTa potAnA bApunI lAkaDAM phADavAnI rIta tarapha prazaMsAtmaka najare jotI nIce ja UbhI hatI. DosIe jaladI jaladI jIna vAlajInane keTa jhINavaTathI
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ le nirAccha tapAsavA mAMDyo. pelo kApa pharI sIvI levAmAM Avyo hata; paNa DesIe dabAvIne joyuM to Thera Thera e koTamAM be paDa vacce pelA jevA keTalAya garIbaMdha kAgaLo hatA! tenAM khissAmAM soya, kAtara, pAkITa, eka moTuM cappa, tathA judA judA raMganI bukAnIo jevI vicitra vastuo paNa hatI. tenuM dareka khIsuM jANe koI aNadhArI ghaTanA sAme taiyArI mATenI sAmagrIthI ja bhareluM hatuM. Ama ziyALo pUro thavA Avyo. 28 pharI pAcho e? pAsenA devaLanI najIka eka bhikhArI rahetuM hatuM. te sAmAnya rIte eka avaDa kUvAnI dhAre bhIkha mAgavA besatA. jana vAlajIne tenA hAthamAM kazuM mukyA vinA kadI cAle ja nahi; ane koI koI vAra tenI sAthe vAta paNa karato. e bhikhArInI IrSyA karanArA loko ema kahetA ke, e to pilIsakhAtAne mANasa che, ane pahelAM thANadAra hatA. tenI uMmara 75 varSanI hatI, ane te Akho vakhata mALA pheravyA karato. eka rAte jyAre na vAlajIna eka pharavA nIkaLyo hato, tyAre teNe pelA bhikhArIne tenI rojanI jagAe phAnasa nIce beThelo joye. phAnasa hamaNAM ja peTAvavAmAM AvyuM hatuM ane pelo nIco namI rojanI Teva pramANe mALA pheravata hate. jIna vAlajIne tenI pAse jaI, tenA hAthamAM rajanI rakama mUkI; paNa eTalAmAM pelA bhikhArIe ekadama pitAnuM moM UMcuM karyuM ane jIna vAlajIna sAme tAkIne najara karI lIdhI. tyAra pachI pAchuM teNe tarata mAthuM nIcuM namAvI dIdhuM ane mALA pheravavA mAMDI. vIjaLInA jhabakArAnI peThe e badhuM kSaNavAramAM ja banI gayuM, paraMtu jIna vAlajIna cakI UTharyo. tene lAgyuM ke phAnasanA jhAMkhA ajavALAmAM paNa je dekhAyuM te pelA bhikhArInuM meM na hatuM, paNa eka bhayaMkara ane paricita moM hatuM. aMdhArAmAM vAghane acAnaka potAnI barAbara sAme Ubhelo joIne jevI lAgaNI thaI Ave, tevI lAgaNI jIna vAlajInane thaI AvI. te ekadama bI jaIne be DagalAM pAcho haThayo; tathA zvAsa levAnI, vadhu thobhavAnI ke tyAMthI nAsI javAnI paNa hiMmata na rahetAM, te pelA nIce moMe beThelA bhikhArI sAme ja joI rahyI e bhikhArI te jANe koI tyAM UbhuM che.
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ pharI pAche e? 135 ema jANato paNa na hoya tema ja beThele rahyo. jIna vAlajIne bhAre hadaye ghara tarapha ja sIdhe pAcho pharyo, paNa teNe je mAM joyuM hatuM te jAvarTanuM hatuM evuM potAnA manamAM lAvatAM paNa te kaMpI UThavA lAgyo. bIjI sAMje pAcho jIna vAlajIna te tarapha ja pharavA gayo. pelo bhikhArI te ja pramANe tyAM beThelo hate. jIna vAlajIne tenA hAthamAM sikko ApatAM khAsa saMbodhana karIne kahyuM, "kema cho, bhAI!" pelAe moM UMcuM karIne kRtajJatAbharI najare javAba Apyo, "ApanI maherabAnI, mArA sAheba!" kharekhara te pele jana bhikhArI ja hata; eTale jIna vAlajIna have potAnI AMkhanA ghaDapaNa upara hasate hasate tyAMthI zAMta citte cAlI nIkaLyo ane gaNagaNyo, "A mANasa jAvaTuM che ema mane gaI kAle lAgyuM e ja navAI!' pachI AkhI vAta tenA manamAMthI bhUMsAI gaI. thoDA divasa bAda sAMjanA ATheka vAgyAnA sumAra hato, ane jIna vAlajIna koseTane joDaNI zIkhavato beTho hato. tevAmAM teNe dAdaranuM bAraNuM UghaDatuM ane pAchuM vasAtuM sAMbhaLyuM. A eka navI ghaTanA hatI, kAraNa ke uparanA mALamAM tenA sivAya pelI DosI ja rahetI hatI, ane te te sAMja paDatAM chaeka vAgyAnA sumAre ja mINabattInuM kharca bacAvavA sUI jatI. jIna vAlajIne kaoNseTane cUpa rahevA nizAnI karI; kAraNa ke teNe koIno dAdara caDavAno avAja paNa sAMbhaLyo. kadAca DosI ja bImAra hovAthI davAvALAne tyAM davA levA gaI hoya ema bane; paNa jIna vAlajIne sAvacetI khAtara ekadama mINabattI bujhAvI nAkhI ane kaoNseTane pathArImAM suvADI daI tenA kAnamAM kahyuM, 'jarA paNa avAja na karatI beTA!" pagalAMne avAja upara AvI acAnaka saMbhaLAto baMdha thayo. jIna vAlajIne potAnI pITha bAraNA tarapha rAkhIne ja cUpa paDI rahyo. lAMbA vakhata sudhI kazo avAja saMbhaLAyo nahi, eTale teNe cupakIthI potAnI Doka dhIme dhIme pheravIne joyuM, to bAraNAnI kUMcInA kANAmAMthI prakAzanuM eka TapakuM pralaya-tArakanI peThe camakI rahyuM hatuM. arthAta koI tyAM hAthamAM mINabattI sAthe oraDAnA gaNasAra sAMbhaLavA gupacupa UbhuM hatuM. thoDI miniTa bAda prakAza cAlyo gayo paNa pagalAMne avAja na saMbhaLAyo. tyAM UbheluM mANasa pagarakhAM hAthamAM laIne cupakIthI sarakI gayuM hatuM! jana vAlajIna paherela kapaDe ja pathArImAM paDyo ane AkhI rAta jarA paNa UMdho nahi. savAra thatAM ja thAkathI tenI AMkha mIMcAvAnI taiyArImAM hatI, tevAmAM dAdaravALI aMdhArI galInuM bAraNuM brADa vAne
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mirALyuM avAja sAMbhaLI, te jaladI jaladI kUMcInA kANA pAse jaI pahoMcyo ane jovA lAgyo. gaI rAtane ja pagalAMne avAja pAse AvavA lAgyo. jIna vAlajIne joyuM ke te eka puruSa hatuM, ane atyAre te tenA bAraNA pAse bhyA vinA ja dAdara tarapha cAlato thayo. dAdara pAse jatAM ja prakAzanuM eka kiraNa tenA upara paDyuM ane jIna vAlajIne tenI pITha barAbara joI zakyo. te eka UMce mANasa hatuM, teNe lAMbo koTa paherelo hato, ane tenI bagalanI nIce daMDa dabAvela hato. barAbara jANe jAvaTe! jIna vAlajInane pitAnI bArI ughADIne rastA upara tenuM mo barAbara joI levAnuM mana thaI AvyuM; paNa tenI hiMmata cAlI nahi, sAta vAgye jyAre DesI AvI, tyAre jIna vAlajIne tenA tarapha tIkSaNa najara karI lIdhI paNa tene kazuM pUchayuM nahi. DesIe kacaro vALatAM vALatAM jIna vAlajInane saMbodhIne kahyuM : "rAte koInA AvyAno avAja tame sAMbhaLyo haze." hA koI AvyuM hatuM kharuM. e koNa hatuM?" "na bhADavAta." enuM nAma zuM che?" "mane yAda nathI; paNa DUmoTa ke DemeTa evuM che kharuM." jIna vAlajInane DesInA bolavAmAM judo ja raNako saMbhaLAyo. jyAre DosI cAlI gaI, tyAre jIna vAlajIne pitAnA TebalanA khAnAmAM paDelA soeka phrAMkanA paracuraNanuM paDIkuM vALIne khIsAmAM mUkI dIdhuM. teNe game teTalI takedArI rAkhI chatAM eka pAMca phrAMkano sikko tenA hAthamAMthI sarakI gayo ane khaDiMga laIne jamIna upara gabaDI paDyo. sAMja paDatAM teNe nIce UtarI, rastA upara baMne bAjue dUra sudhI najara karI joI. koI dekhAtuM na hatuM, joke jhADanA thaDa pAchaLa koI chupAIne UbhuM hoya ema bane kharuM. te pharI pAcho upara gayo; jaIne teNe koseTane jhaTapaTa kahyuM, "cAla beTA." teNe tene hAtha pakaDyo ane baMne jaNa bahAra cAlI nIkaLyAM.
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 29 pIcho jIna vAlajInanI pUche vAcakane AgaLa laI jatA pahelAM ghaTanAnA kamamAM thoDuMka pAchaLa laI ja Avazyaka che. phenTAinanI maraNapathArIethI pakaDAyA pachI, jIna vAlajIna manI jelamAMthI nAsI chUTayo hato tyAre polIsane khAtarI ja hatI ke, te sIdho paeNrisa jaze. kAraNa ke perisanI zerIonuM jALuM ane mANasanI giradI gunegArone chupAvAmAM gADha jaMgala karatAM vadhu madadagAra nIvaDe che. ma0nA nagarapatinI zodha paNa tethI perisamAM ja karavAnI thatAM, te kAmamAM madada karavA mATe piolIsakhAtA taraphathI jAvaTanI badalI parisamAM karavAmAM AvI. te vakhate jIna vAlajInane pakaDI ApavAmAM teNe je khaMta tathA hoziyArI dAkhavyAM hatAM, tethI khuza thaI polIsavaDAe tene kAyama mATe perasa khAte ja rAkhI lIdho hato. jana vAlajInanI vAta dhIme dhIme jAvarTanA manamAMthI visAre paDavA lAgI hatI; tevAmAM acAnaka eka divase DiseMbara 1823 nA arasAmAM badhuM jotI veLA tenA vAMcavAmAM AvyuM ke, jIna vAlajInA dariyAmAM lapasI paDavAthI DUbI mUo. e khabara evI rIte ApavAmAM AvI hatI ke, te bInA bAbata kadI zaMkAne sthAna na rahe. eTale e vAMcIne jAvaTe DokuM dhuNAvI mAtra eTaluM ja gaNagaNo, "traka tyAre, bhAIsAheba A vakhate to kAyamanA chaTakayA !" - thoDA divasa bAda paeNrisanA polIsakhAtAne jillAnA khAtA taraphathI eka bALakInuM meTaphamelamAMthI vicitra saMjogomAM apaharaNa thayAno ahevAla maLyo. e zaheranA eka vIzIvALAne tyAM phenTAina nAmanI eka sI kaoNseTa nAmanI potAnI bALakIne mUkI gaI hatI. bALakIne koI ajANyA zakhasa AvIne tAjetaramAM uThAvI gayo hato. jAvarTanA hAthamAM e ahevAla AvatAM ja te cekI UThayo. jIna vAlajIne pakaDAtI vakhate phenTAinanI bALakIne choDAvI lAvavA mATe potAne traNa divasanI mudata ApavA AjIjI karI hatI e vAta tene yAda AvI. vaLI tene yAda AvyuM ke, jIna vAlajIna pharI paeNrisamAM pakaDAyo hato tyAre te meTapharamela jatI TapAla-gADImAM ja besavA jato hato. moMTapharamelamAM ene zuM kAma hoI zake? have jAvarTane samajAyuM - pelI phenTAinanI chokarI ja tyAM hatI! have A bALakane koI ajANyA mANasa uThAvI gayo hoya, te te koNa hoI zake?--- jana vAlajIna? 13
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 te jhirAyala - paNa te te marI gayo che. jAvaTe eka zabda bolyA vinA medaphamela javA UpaDyo. tene mAMTaphamelamAM ghaNI bAbatenA khulAsA thavAnI AzA hatI, paNa tyAM te badhuM UlaTuM ja nIkaLyuM. thenAraDiyare samajI jaIne AkhI vAta ThaMDI pADI dIdhI hatI. zarUAtamAM te kaoNseTanA apaharaNanI vAta teNe cAlavA dIdhI; paNa pachI thanAraDiyara samajI gayo ke, ema to polIsonI. najara tenA tarapha vaLaze ! ane ghuvaDane sauthI vadhu bIka tenA upara prakAza paDe tenI hoya che. kAraNa ke, ajJAtapaNAnA aMdhakAramAM ja te prANIone badhe vyavahAra cAlato hoya che eTale teNe potAnI strInA moMmAM Dro mArI daI, loThe AgaLa navAI pragaTa karavA mAMDI : " apaharaNa zuM ne vAta zuM? alabatta, mArI pAsethI te vahAlI bALakI laI javAmAM AvI eTale mane ema ja lAge ke, te jhuMTavI levAmAM AvI che. paNa tenA dAdA AvIne laI jAya temAM mArAthI zI rIte nA paDAya ? ane bicArA badhI rakama cUkavIne laI gayA che." dAdAnI vAtathI jAvarTanA manane vahema dUra thaI gayo ane te gaNagaNyA ke jIna vAlajIna kharekhara marI ja gayo che. Ama, badhI vAta tenA manamAthI sarI javA lAgI hatI. tevAmAM mArI 1824nA arasAmAM paeNrisanA amuka bhAmAM dAna karato eka bhikhArI raheto hovAnI vAta tenA sAbhaLavAmAM AvI. tenI sAthe eka sAta-ATha varasanI chokarI paNa rahetI hatI. te mAMTapharamelathI AvyA hatA, e sivAya e chokarI pote bIjuM kazuM jANatI na hatI. pharI pAchuM mAMTapharamela jAvarTanA kAna khagna thaI gayA. jene pelo mANasa avAranavAra dAna ApatA, te gharaDo bhikhArI pahelAM polIsakhAtAne mANasa hato. tenI pAsethI jAvarTane bIjI thoDI viganA paNa maLI : e mANasanA koTamAM lAkha krAMkanI beMka-noTo saMvA dIdhelI che; te sAMjanA ja pharavA nIkaLe che, ityAdi. jAvaTe khAtarI karavA eka divasa tenI jagAe tenA kapaDAM paherIne beTho, ane pelAnuM meM joI levA teNe prayatna karyo. te vakhate baMnenA nagna (nagI vAta * A jAvaTa che' ema lAgavAthI jIna vAlajIna jeTalo cAMkI UThyo, teTalo ja nA ina vAlajIna che,' ema lAgavAthI jAvarTa paNa coMkI uThyo. paraMtu aMdhArAma, AbhAsa paNa thayo hoya; eTale vadhu khAtarI karavA javarTa tenI pAchaLa pAchaLa tene makAne gaye ane DesIne me ughADI ghaNI vAte pUchI Avyo.
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ pIche 132 DosaunI halakaTa vRttine te joItuM khAdya maLI gayuM, eTale teNe tenI badhI mAhitI pUrI pADI. pachI te ja rAte DesI pAsethI te makAnamAM eka oraDo bhADe laI, jAvaZ bAraNAnA kANAmAMthI jIna vAlajInanA avAja sAMbhaLavA prayatna karyo; paNa jIna vAlajIna cetIne cUpa thaI gayA. eTale kazuM vaLyuM nahi. bIje divase jIna vAlajIna kaoNseTa sAthe tyAMthI nATho. paNa pAMca DrAMkanA sikko gabaDatAM je avAja thayA hatA, te uparathI DosI samajI gaI ke nAsI javAnI taiyArI cAle che; eTale teNe tarata jAvarTane e bAbatanI khabara ApI dIdhI. tethI jyAre jIna vAlajIna rAte ghara choDIne cAlI nIkaLyA, tyAre jAvarTa be mANaso sAthe jhADa pAchaLa saMtAIne taiyAra UbhA hatA. jAvaTa jIna vAlajInane pIchA aMdhArAmAM eka jhADa pAchaLathI bIjA jhADa pAchaLa, ane eka zerInA khUNAthI bIjI zerInA khUNA sudhI jArI rAkhyA. eka kSaNa paNa teNe tene najara bahAra nIkaLavA na dIdho. teNe tene tarata ja giraphtAra na karI lIdhe vAlajIna ja che enI tene haju pUrI chApAMoe peAlIso sAme pAkAra uThAvIne temane jarA bItA karI tenuM kAraNa e khAtarI na hatI, hatuM ke, e jIna ane te divasomAM vinA kAraNa tarApa * mUkayA hatA. tethI koI paNa vyaktinA svAtaMtrya upara mAryAnA gunAmAM na AvI javAya tenI teo bahu kALajI rAkhatA. e bAbatamAM utAvaLa ke gaphalata karanArane nekarImAMthI tarata chUTA karI devAmAM AvatA. jAvarTane paNa bIje divase chApAMmAM nIcenI mAhitI meATA akSaramAM chapAya tenI bIka hatI : ' gaI kAle eka kALA vALavALA jaI DosA, ke je penzana ane vyAja upara jIvanArA eka sagRhastha hatA, te peAtAnI ATha varSanI pautrI sAthe rAjamArga upara saMdhyA TANe pharavA nIkaLyA hatA, tevAmAM DrAMsanI rAjadhAnInI polIse temane eka jUne gunegAra ke je kayArA marI gayA che, te mAnIne koTaDImAM pUrI dIdhA!' bIjI bAju, varSothI veThavAM paDelAM zAka, ciMtA ane kheda; tathA rAtorAta bhAgI chUTI pAtAne tema ja kaoNseTane mATe koI AzrayasthAna zodhavAnI navI phikara; ane bALakanI gatine anurUpa potAnI gatine niyaMtrita karavAnI jarUra - e badhAne kAraNe jIna vAlajInaneA bAhya dekhAva pAchaLathI evA lAgatA hatA ke, jAvarTane paNa onAraDiyaranA kahevA mujaba e mANasa kharekhara e bALakInA dAdA hoya ema lAgavA mAMDayuMjAvarTane W
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 kai mijharAbva - eka vakhata vicAra paNa AvyA ke Ama chUpI rIte pUMTha pakaDavAnI jarUra nathI; ane tenI sAme chatA thaI tenAM oLakhapatro mAgIne badhA goTALAne phaisalA lAvI devA. paraMtu e mANasa jIna vAlajIna na heAya te paNa evI rIte ADI-avaLI zerIomAM vaLAMka letA hatA, ke jANe koI jANItA gunegAra polIsane thApa ApavA mATe ja bhAgatA hoya ! te| pachI A navadya gunegAra koNa che tathA tenA sAgarIto koNa che, e jANI levAnuM paNa jAvarTa jevAne mana thAya ja. eTale teNe chUpI rIte ja tene pIche cAlu rAkhyo. A pIMchA cAlu hatA tevAmAM - zerImAM thaIne jatAM jatAM - eka khullA dArUnA pIThAnA ujjavaLa prakAza jIna vAlajIna upara paDatAM ja jAvarTa tene barAbara oLakhI zakaryo. jAvarTane Akhe zarIre thaIne ekadama dhrUjArI pasAra thaI gaI. jagatamAM be prANIne evI prabaLa dhrujArI thaI Ave che : mAne potAnuM khAvAyeluM bALaka pAchuM maLe tyAre, ane vAghane potAne chaTakele zikAra pAchA maLe tyAre! AgaLa bhAganAro jIna vAlajIna che enI pAkI khAtarI thatAM ja, jAvae pAsenI polIsa-cAkImAMthI vadhu madada meLavavAnI peravI karI: jherI nAgane pakaDavAnA prayatna karatA pahelAM lAMbA sAMDasAnI jogavAI karI levI joIe! e navAM mANasone badhI vigata ane yojanA samajAvatAM jAvarTane thoDI vAra lAgI; te daramyAna jIna vAlajIna najara bahAra nIkaLI gayA. paraMtu jAva potAnI AMtara preraNAthI samajI gayA ke jIna vAlajIna potAnA zikArIonI ane potAnI vacce koI paNa rIte nadIne paTa lAvI devA icchaze ja, eTale tarata teNe te tarapha doTa mUkI. pulanA TolavALAne pUchatAM jaNAyuM ke, thoDI vAra pahelAM ja eka Doso ane eka bALakI tyAMthI pasAra thayAM hatAM, ane teNe DosAnI pAsethI be jaNanuM nAkuM vasUla karyuM hatuM. thoDe dUra cAra rastAnuM vizALa cogAna AvatuM hatuM. caMdranA prakAzamAM jAvarTa joI zakayo ke jIna vAlajIna te cAramAMthI eka rastAmAM peTho. jAvarTanA mAM upara e joI AchI smitarekhA pasAra thaI gaI! kAraNa, te rastA evA hatA ke jene AgaLa eka ja mAM hatuM; vacce koI bIjI galI phUMTAtI na hatI. jAva tarata potAnA eka mANasane utAvaLathI cakarAvA laIne rastAnuM sAmuM me rokI levA dADAvyo; ane pahera bharIne pAchI pharatI eka lazkarI TukaDIne madadamAM laI pote jIna vAlajInanI pAchaLa peTho. have zikAra kayAMya chaTakI zake tema na hatuM, eTale jAvaTa tapakhIranA eka saDAko kheMcyA. tyAra bAda paddhatisara eka eka gharanA aMdhArA khUNA tathA AdhAra laIne TiMgAI rahevAya tevA ekeeka Teko
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ barAbara tapAsato tapAsato dhIme dhIme te AgaLa vadhavA lAgyo. bilADI udarane pakaDayA pachI thoDe chUTo mUke che, ane tenA nAsI javAnA vyartha prayatnane jovAno AnaMda levA Icche che. bhUkhanI tatkALa vRpti karatAM paNa tene tenI e khUnI ramata vadhu AnaMda Ape che! kaoNseTa thAkavA lAgatAM jIna vAlajIne tene UMcakI lIdhI hatI. jAvarTa pitAno pIcho pakaDI rahyuM che tenI have tene paNa khAtarI thaI gaI hatI. paraMtu yula vaTAvyA pachI pote je rastAmAM peThe che tenI pelAne khabara paDI nahi hoya ema mAnIne te AgaLa vadhI rahyo hato; tevAmAM te rastAne sAme cheDe eka paDachaMda AkRtine UbhelI joIne te camako. jIna vAlajIne tarata pAcho pharyo. eka ThekANe vacamAM UbhA rahIne teNe joyuM, to pAchaLa paNa jAvarTa potAnAM mANaso sAthe AvI rahyo hato. have barAbara jANe goLa naLImAM ja te sapaDAI gayo hato. AkhA rastAmAMthI bIjI koI navI kayAMya phaMTAtI na hatI; ane tenA baMne cheDA jAvaDaeN rekI lIdhA hatA. - jIna vAlajIna atyAre je bhAgamAM adhavaca Ubho hato, tyAM ghara aMdhAruM hatuM. tenAthI kAMI paNa upAya thaI zake to te eTalA bhAgamAM ja te bhAgamAM eka bAjue vizALa vaDhe AvI rahyo hate, ane tenI pAchaLanA bhAgamAM evI nIrava zAMti vyApelI hatI ke enI tarata pAse makAna hovAne badale vizALa vaDe ke bagIce hoya evo saMbhava vizeSa hate. jIna vAlajInane lAgyuM ke e vaDho phUdI javAya to jarUra bacI javAya. paraMtu kaeNseTane sAthe laIne e vaMThe Theko e azakaya vastu hatI. kaoNseTane eka jagyAe UbhI rAkhIne e vaMDhAnA eka cheDA tarapha te gayo. tyAM pAMkhiyAvALA moTA moTA naLa jamIna sudhI nIce AvelA hatA. paNa e naLa khavAI gayelA ane mATI jevA ja banI gayA hatA, eTale temanI upara caDavuM azakya hatuM. tarata te pAcho pharyo. jAvarTa ane tenAM mANasonAM pagalAM dhIme dhIme pAse AvatAM jatAM hatAM. badhA khUNA tapAsatAM tapAsatAM te lokone A bhAgamAM AvI pahoMcatAM pAeka kalAka mAMDa lAge. jIna vAlajInanA aMtaramAMthI jArI pasAra thaI gaI. tene lazkarI vahANanI keda trIjI vAra najara sAme AvI pahoMcelI lAgI; paNa A vakhate e lazkarI vahANanI sajAne artha vizeSa hate : kaoNseTathI haMmezane mATe viccheda - arthAt jIvavuM mota ! jana vAlajIna vaDhAnA bIjA cheDA tarapha utAvaLe doDyo. tyAM joyuM te pAsenA makAnanI bhatane e vaMDhA sAthe eka UMce khUNe thatuM hatuM.
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mirAnDa vahANa uparanI lAMbI sajA daramyAna teNe bIjA kedIonI dekhAdekhI nisaraNI ke pagathiyAM ke khAMcAnA AdhAra vinA paNa hAthanA snAyuonA baLe ane khabhA tathA DhIMcaNanA AdhAre, chaThThA mALa sudhI paNa caDI javAnI ane tyAM sthira rahevAnI, mAnI paNa na zakAya tevI kaLA saMpAdana karI hatI. jIna vAlajIne bhatanI ucAInuM mApa kADhI lIdhuM: aDhAreka phUTa UMcI haze. e te ThIka; paNa kaoNseTanuM zuM karavuM? kaoNseTa jAte te eka pagaluM paNa caDI zake nahi, ane tene laIne eTalI UMcAIe AdhAra vinA caDavuM e paNa azakya. tene tajI devAno to vicAra sarakhe paNa jana vAlajInane na Ave! doraDuM hoya te kadAca kaMIka raste nIkaLe. e doraDA mATe atyAre AkhuM rAjya ApI devuM paDe topaNa ApI devA te taiyAra thAya ! paNa ATalI madharAte ane gherAyelI sthitimAM te doraDuM levA kayAM jAya? tenA mAthAmAM taNakhA UDavA lAgyA; te cAre tarapha vikarALa akhAe jovA lAgyo. acAnaka tenI najara dIvAnA thAMbhalA para paDI. te divasamAM perisanI zerIomAM gesa-battI AvI na hatI. zerI vacce doraDA vaDe battIne TIMgAvavAmAM AvatI ane bAjunA thAMbhalA sAthe jaDelI lokhaMDanI peTImAM te deraDAne vaTavA-ukelavAnI garagaDI pheravIne battI saLagAvanAro banIne nIce utArato ane tene saLagAvIne te garagaDI vaDe ja pAchI upara caDAvate. cAMdanI rAta hovAthI e aMdhAriyA khUNAnI battI saLagAvavAmAM AvI na hatI. jIna vAlajIna tarata te tarapha gayo ane charInA aNiyAthI peTInuM tALuM kholI nAkhI, thoDI vAramAM temAMnA deraDA sAthe kaoNseTa pAse Avyo. e badhuM banI jatAM eka kSaNathI vadhu vakhata gayo na hato. kaoNseTa A kazuM samajI zakI na hatI. te have gabharAvA lAgI. pAse AvatA polIsonAM pagalAM saMbhaLAtAM hatAM. teNe dhImethI kahyuM: "bApu, mane bIka lAge che; pelA koNa Ave che?" "cUpa raheje!" pelA duHkhI mANase javAba Apyo. "e te thenAraDiyara bAnu Ave che." koseTa prUjI UThI. jIna vAlajIne umeryuM, eka zabda paNa bolatI nahi, huM karuM tema karavA deje; eka zabda bolI ke eka DUsakuM paNa bharyuM. te te tene pAchI pakaDI jaze." pachI jarA paNa utAvaLa karyA vinA, svasthatAthI ane cokasAIthI teNe kAma karavA mAMDyuM. pitAne Dagale kADhI, teNe kaoNseTanI bagalo nIce vIMTayo. pachI doraDAno eka cheDe tenA upara bAMdhI lIdho. tyAra bAda doraDAno bIjo cheDo dAMtamAM dabAvI. teNe pitAnA baTa ane mojA kADhIne
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ pI sa peDhAnI pelI bAjue pheMkI dIdhA. pachI jANe bhIMtamAM jaDelA khIlA upara caDavAnuM heAya tema jasa paNa lapasyA vinA ke avAja karyA vinA teNe khisakolInI jhaDape upara caDavA mAMDayuM. kaoNseTa habI jaIne tenA tarapha joI rahI. gheADI vAramAM uparathI jIna vAlajIne dhIme avAje tene kahyuM, sarasI khasI Ava, beTA. " rbhIta "> tyAra kaoNseTe tema karyuM. tarata ja jANe te jamInathI adhdhara ema tene lAgyuM; ane te AjubAju najara karI zake bhIMta upara kheMcAI gaI. jIna vAlajIne pAtAnA hAtha evA hatA ke kaoNMseTa bhIMta sAthe jarA paNa ghasaDAI ke lAI nahi. tyAra bAda tene potAnI pITha upara vaLagADI, tenA baMne hAtha peAtAnA gaLAnI AsapAsa AgaLa lAvIne eka hAthe pakaDI, te vaMDhA upara ghUMTaNiye sarakavA lAgyA. thADe dUra eka chAparAnA cheDo vaMDhAne lAgelA hatA ane tene bIjo cheDo bAgamAM jamIna tarapha nIce DhaLatA jatA hatA. e eka sadbhAgyanI vAta hatI; kAraNa ke, vaMDhAnI aMdaranI bAjue jamIna-taLa bahu nIcuM hatuM. jIna vAlajIna chAparAnA DhALa upara sarakatA nIce pahoMcyA paNa nahi hAya, tevAmAM teNe gaMDhAnI pelI bAju maceluM bumarANa sAMbhaLyuM. jAvarTa ghUrakatA hato : A aMdhAriyA bhAga barAbara tapAsA; badhI zerI thIdhelI che : e ATalAmAM ja che." 66 barAbara rokI saiAnako vegathI AgaLa vadhyA. jIna vAlajIta sAthe lapasIne jamIna upara kUdI paDatho. bhaya athavA te kAraNe, kaoNseTe avAja sarakhA karyo nahi. cheAlAyA hatA. tenA UMcakAtI hoya pahelAM te) te adhdhara rAkhyA chAparAne DhALe kaoNMseTa hiMmata - bemAMthI game alabatta thoDA hAtha
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 dekhamAM ke svargamAM? . jIna vAlajIne sau prathama potAnA bUTa ane mejakheLI kADhacA; tyAra bAda te e chAparA nIcenuM khaMDera joI vaLe. koI mANasane vasavATa tyAM na hatuM. eka moTA bagIcAnA khUNA upara e bAMdhakAma jIrNAvasthAmAM paDeluM hatuM. jIna vAlajIna kaoNseTane laIne temAM kAMIka ADa jevuM kheLIne bharAI gaye; nAsate mANasa kadI pitAne saMpUrNa sahIsalAmata mAnI zakato nathI. vaMDhAnI pele pArathI avarTa ane tenAM mANasonI dhaDadhAmane avAja saMbhaLAte hate. pAeka kalAka bAda e badhuM bumarANa ane dhamAdhama zAMta thavA lAgyAM. jIna vAlajIne have nirAMtane zvAsa lIdho. ajANatAM teNe kaoNseTanA moM upara atyAra sudhI potAne hAtha dhImethI dAbI rAkhyo hato, te have teNe khaseDI lIdhe, cAre tarapha gherI zAMti chavAyelI hatI. bahAranI ATaATalI dhamAdhamane e zAMti upara eka ghasarako sarakhe paNa paDayo nahoto. bAgane cheDo jyAM dUra aMdhArAmAM alopa thato hato, tyAM kinArI upara keTalAMka makAnanA oLA dekhAtA hatA, paNa te makAneya jANe moTA burakhA oDhIne nIce moMe sthira beThAM hoya evAM lAgatAM hatAM. prakAzanuM eka kiraNa ke avAjane nAne sarakho raNako paNa kyAMthI bahAra nIkaLatAM na hatAM. eTalAmAM acAnaka eka taraphathI divya gItabaddha sUronuM eka mojuM A tarapha dhasI AvyuM. e sUra strIonA kaMThanA hatA; paNa kumArikAonI pavitra nirmAtA ane bALakonI nirdoSa madhuratA temAM bharelI hatI. e sUra harlokika na hatA : janmatI vakhate bALakane ane maratI vakhate mANasane je divya saMgIta saMbhaLAya, te jAtanA te sUra hatA. e avAjonI asara heThaLa jIna vAlajInanuM aMtara ekadama zAMta thaI gayuM; ane tenI najare AkAza sivAya kazuM dekhAvA na lAgyuM. mAnava aMtaranAM je dvAra bhiDAyelo hoya che, te jANe ene khUlI jatAM lAgyAM. e sUra kayAM sudhI cAlyA karyo tene tene kazo khyAla rahyo nahi: jyAre te sabhAna banyo tyAre madharAta pachI phUkA pavana zarU thaI gayo hate - arthAt savAranA eka ke be vAgyA haze. kaoNseTa kazuM bolyA vinA potAnuM mA tene Teke DhALI daIne beThelI hatI. jIna vAlajInane lAgyuM ke te UMghIgaI che; paNa nIcuM vaLIne jotAM te coMkI UThyo - kaoNseTanI AMkhe phATelI hatI ane te Akhe zarIre jatI hatI. 144
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ << dojakhamAM ke svagamAM ? UMgha Ave che, beTA ? " teNe pUchyuM. "" "bApu mane bahu TADha vAya che. thoDI vAra pachI teNe umeryuM, hajI te tyAM che?" " koNa ?" 66 * menAraDiyA bAnu." kaoNseTane cUpa rAkhavA jIna vAlajIne je upAya lIdhA hatA tenI vAta te bhUlI gayA hateA. 66 145 "" hA, e to have cAlI gaI che; have tAre bIvAnI jarUra nathI, mA. chAtI uparathI jANe meTuM vajana khasI gayuM hoya tema bALake ni:zvAsa nAkhyo. 66 jamIna bhejavALI hatI, ane DhALiyuM badhI bAjuthI khulluM hovAthI pavana dara kSaNe vadhu ne vadhu baTakAM bharatA jatA hatA, jIna vAlajIne potAnA kATa utArI kaoNseTane temAM lapeTI lIdhI 66 have TADha ochI thaI, mA?" hA, bApu." .. "" tuM jarA besa, huM hamaNAM ja AvuM chuM. ema kahIne te khaMDeranI bahAra nIkaLyA, ane bAganI sAme pAra dekhAtA meATA makAnanI bhIMta bhIMte jovA lAgyA ke pavana vinAnI koI ADa maLe tema che ke nahi. badhAM bAraNAM baMdha hatAM; ane bhAMyataLanI badhI bArIe saLiyA hatA. eka khUNe vaLatAM tene keTalIka kamAnabaMdha bArIe dekhAI; dIvAnuM jhAMkhuM ajavALuM tyAMthI nIkaLatuM hatuM. pagane Terave UbhA rahI teNe eka bArImAM DokiyuM karIne joyuM te AkhA oraDA pharasabaMdhIvALA hatA, khUNAmAM nAnA dIvA TamaTamatA hatA, ane tenA prakAzamAM lAMbA lAMbA oLA paDatA hatA. oraDAmAM bIjuM kazuM halanacalana dekhAtuM na hatuM. lAMbA vakhata joI rahyA bAda teNe jamIna upara lAMbI paDelI eka manuSyAkRti joI. te AkRtinuM mAM pharasabaMdhI tarapha hatuM, ane tenA hAtha krUsanA AkAre vALelA hatA. paNa te paththara jevI sthira paDelI hatI. sApa jevuM kazuM tenI pAse gUMcaLAM vaLIne paDeluM hatuM. te tarapha jotAM jIna vAlajInane jaNAyuM ke e doraDuM hatuM ane tenA eka cheDA pelI AkRtinA gaLAmAM bAMdhelA hatA. jIna vAlajIna bUjI UThayo; chatAM pelI AkRti hAle che ke nahi te jovA teNe peAtAnuM mAM bArInA kAca upara dabAvI rAkhyuM. acAnaka tenA lemi0 - 10
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ le bhiMDerALyuM hRdayamAM eka kAramI bIka pharI vaLI; ane te pAchuM paNa joyA vinA sIdhA pelA khaMDera tarapha nATho. paeNrisa zaheranI vacce AvuM dRzya najare paDavAnI kalpanA paNa zI rIte Ave? ThaMDI, ciMtA, bIka ane rAtanI bhayAnakatA e badhAMthI jIna vAlajInanA AkhA zarIre jANe tAva bharAI Avyo. te koseTa pAse gayo; e eka paththara upara mAthuM TekavI UMdhI gaI hatI. tenI najIka te beTho, ane tenA tarapha jovA lAgyo. dhIme dhIme tenA tarapha jotAM jotAM te zAMta paDyo ane tenuM mana kAMIka sthira thayuM. tene pahelI vAra e satya samajAI gayuM ke, kaoNseTa tenI sAthe haze tyAM sudhI tene bIjA kazA TekAnI jarUra nahi rahe. teNe potAne koTa utArI nAkhyo hate, chatAM tene ThaMDI paNa lAgatI na hatI - kAraNa ke, te koTa kaoNseTane ThaMDIthI bacAvI rahyo hato! mAne pitAnA saMtAnane ke AdhAra ane hUMpha hoya che, tene pratyakSa paricaya tene ahIM pahela-prathama thaze. te tyAM vicAramagna dazAmAM paDyo hato, tevAmAM gharo raNakate hoya evo avAja tenA sAMbhaLavAmAM Avyo. e avAja bagIcAmAM ja kyAMkathI AvatA hatA. thoDI vAra pachI e avAja jANe pAse AvatuM hoya tema paNa tene lAgavA mAMDyuM. teNe tarata Doka UMcI karIne joyuM. te bAgamAM mANasa jevuM kaI prANI tarabUcanA kyArAmAM pharatuM hatuM. te nIce namatuM hatuM, vaLI UbhuM thatuM hatuM, vaLI AgaLa cAlatuM hatuM. te eka page kheDaMganuM hoya, ema paNa tene lAgyuM. jIna vAlajIna camakIne joI rahyo. thoDA vakhata upara bAga cheka ja nirjana hato tethI te banyo hato; ane have temAM koI che ema jANIne te bIvA lAgyuM. tene lAgyuM ke, jAvarTa ane tenA mANaso hajI zerImAM ja haze, athavA to pAchaLa cokIpahero mUkIne ja gayA haze. eTale jarUra A mANasa mane ahIM saMtAyelo joI bUmAbUma karI mUkaze ane polIsanA hAthamAM soMpI deze! teNe UMghatI kaoNseTane potAnA hAthamAM dhImethI upADI ane DhALiyAmAM aMdarane khUNe paDelA jUnA bhaMgAranI pAchaLa mUkI dIdhI. koseTa jarAya hAlI nahi. te jagAethI ja tarabUcanA kayArA omAM pharatA pelA mANasanI hilacAla jIna vAlajIne tapAsavA mAMDI. navAInI vAta e hatI ke e mANasa jyAM jyAM jato tyAM tyAM ghugharAno avAja paNa ja. A ghUgharo bAMdhele mANasa koNa haze, evo prazna pitAnA manamAM pUchatAM pUchatAM teNe kaoNseTanA hAtha upara hAtha pheravyo - te koseTane hAtha barapha je ThaMDo paDI gayo hato.
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ jakhamI ke svargamAM jIna vAlajIne gabharAIne kaoNseTanA kAnamAM kahyuM, "koseTa, beTA?" kaoNseTanI AMkhe na UghaDI. jIna vAlajIne tene jorathI DhaDhaLI; paNa te jAgI nahi. "are, mArI gaI ke zuM?" evo vicAra AvatAM ja te mAthAthI nakha sudhI dhrujato jato Ubho thaI gayo. tenA manamAM hajAro vicAro ghUmI vaLyA. AvI ThaMDI rAte khullAmAM sUvAthI nabaLI bALakI marI jAya emAM navAI nahi, teNe kaoNseTanA zvAse cchavAsane dhabakAra sAMbhaLavA prayatna karyo. zvAsa cAlato hato, paNa eTale dhIme ke game te miniTe te sadaMtara baMdha thaI jAya ! pAeka kalAkanI aMdara aMdara ja kaoNseTane pathArI ane agnine tApa na maLe, te te bhAgye ja bacI zake. jIna vAlajIna bAgamAM pharatA pelA mANasa tarapha sIdho doDyo. teNe potAnA khIsAmAMthI paDIkAmAM vIMTelI cAMdInA sikkAnI thappI kADhI. pelo mANasa nIce jete hovAthI tene Avato dekhI zakayo nahi. thoDA kUdakAmAM ja jIna vAlajIne tene paDakhe jaIne Ubho rahyo ane belyo, "so krAMka rokaDA !" pele camakIne tenA tarapha phATI AMkhe joI ja rahyo. se phrAMka rokaDA, je tuM mane eka rAta tArA makAnamAM Azaro Ape to." jIna vAlajIne kahyuM. jIna vAlajInane mUMjhAyelo cahero caMdranA prakAzamAM barAbara dekhAtA hatA. "ottArI, A to meDalIna bApu!" pele bolI UThayo. AvI vicitra jagAe A vicitra mANasane moMe aMdhArAmAM e nAma bolAyeluM sAMbhaLI jIna vAlajIna be DagalAM pAcho haTI gayo, kAraNa ke, tene e sivAya ja bIjuM game te sAMbhaLavAnI AzA hatI. pelo laMgaDo mANasa te tarata ja namana karavAnI Dhabe pitAnI TopI mAthethI utArI avAjamAM thaDakArA sAthe bolavA lAgyo - bhalA bhagavAna, tame ahIM zI rIte AvI zakayA, meDalIna bApu? tame kharekhara AkAzamAMthI ja UtarI AvyA hovA joIe. paNa tamArA dIdAra to juo! tamAro koTa kayAM? Topa kyAM? tamane oLakhate na hoya te to tamane dekhIne chaLI ja mare. koTa vinA ja ane te tame? deva paNa badhA gAMDA thaI gayA che ke zuM? paNa tame ahIM AvyA zI rIte?"
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ le sijherAmba peleA eka pachI eka zabdo beAthe ja jatA hatA; paNa temAM bhayanA thaDakArane badale navAI ane sAdI bhalamanasAI ja tarI AvatI hatI. 'tuM koNa che, bhAI ? ane A kaI jagA che? " jIna vAlajIne pUchyuM. vAha, vAha, e paNa kharuM! tame to mane nokarI apAvI che, ane $6 66 te paNa A maThamAM ja; chatAM mane oLakhI zakatA nathI ? " 148 66 66 nA bhAI, " jIna vAlajIne kahyuM. " paNa tuM mane kevI rIte oLakhe che?" 6 tame te! mAro jAna bacAvyA hatA," pelAe kahyuM. pachI te thoDoka bAjue vaLyA tyAre caMdrane prakAza tenA mAM upara paDatAM ja oLakhI zakayo. jIna vAlajIna tene "ohA; A tA buDhDho phozalave !" 66 bhAre nasIbanI vAta sAheba, ke ATalI vAre eTaluM oLakhANa paNa tamane paDayuM !" DosA ThapakAbharI rIte mIThAzathI bAlyA. 66 tuM atyAre zuM kare che? " 6. " kema vaLI, mArAM tarabUcane DhAMkuM chuM. jotA nathI ke hima paDavA mAMDayuM che?" ane pachI moM upara jarA maraDATa lAvIne te bAlyA, tame paNa bIjuM zuM karata ? A badhI vidyA tame ja amane mamAM zikhavADatA, te bhUlI gayA kaMI ? bIjI badhI vAta to ThIka, paNa tame ahIM AvI zI rIte zakayA e te kahe ! '" jIna vAlajIne tene sIdhA javAba ApavAne badale prazna pUchavA ja cAlu rAkhyA. " ane tArA ghUMTaNe A ghUgharo zA mATe bAMdhyA che, bhAI ?'' " e ghUgharo ke?" phozalave bAlyA; " e te tene khasI javAnI cetavaNI maLe te mATe. " "kone?" . phozalave jarA AMkha micakArIne bAlyA, 'vAha, A maThamAM mAtra strIe ja rahe che, ane DhagalAbaMdha cheAkarIe. huM rahyo puruSa; ane puruSa sAme maLe te te mATe meTA gajaba thaI jAya; tethI mane A ghaMTa bAMdhI rAkhyA che, jethI huM pAse chuM ema jANI teo dUra jatAM rahe." 'e vaLI kevuM ? A sthAna kayuM che?" 66 46 tame jANe che| ja vaLI; tame te mane ahIM mALInI jagA apAvI che. "" " bhale, huM nathI jANatA ema mAnIne mane javAba Apa !"
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 A che pI-nA maTha. jIna vAlajInane have yAda AvyuM. be varSa pahelAM A phozalave DosA gADA nIce dabAI gayA hatA tyAra pachI te apaMga thatAM pAte ja tene sAdhvIonA A maThamAM nokarI ApavA bhalAmaNa karI hatI. mane kaho te kharA ke, tame ahIM AvI zakayA bhale saMta che, chatAM puruSa che; ane A maThamAM " paNa bApu, have zI rIte ? kAraNa ke, tame koI puruSa AvI zakato nathI." dojakhamAM ke svaga mAM ! .. "kema, huM pote ja chene ?" ** 99 hA, paNa huM ekalo ja chuM. .. paNa mAreya ahIM rahevuM paDe tema che." " he ! e kevI vAta ?" pelA navAI pAmI bolI UThayo. " ,, " phozalave, meM tAro jIva bacAvyA hatA. "ane e vAta meM ja pahelI yAda karI hatI." pelAe makkamatAthI javAba ApyA. 66 k >> "ThIka, paNa Aje huM mAro jIva bacAvI zake tema che. phozalave e jIna vAlajInanA paDachaMda jA peAtAnA gharaDA, karamAyelA ane dhrUjatA hAthamAM lIdhA. thoDI kSaNa te te gaLagaLA thaIne bolI paNa na zakayo. pachI te mATethI bAlyA - bhagavAnanI bhAre maherabAnI thAya, jo huM tamAruM RNa thoDuM paNa adA karI zakuM to, meDalIna bApu! A DosAne jIva tamAro che ema ja samajI le.' 149 DosAnuM mAM eka avarNanIya AnaMdathI jhaLakI rahyuM hatuM. ** " bAlA, bApu, mAre zuM karavAnuM che ? " { 66 "huM tane samajAvuM. tAre rahevAnI koTaDI-bATaDI tA hazene ?" 56 mane peAtAne jUnA maThanA khaMDera pAchaLa eka nAnuM makAna rahevA ApavAmAM AvyuM che. e khUNAmAM koI AvatuM nathI; temAM traNa oraDI che, " "" .. 'ghaNuM sAruM, " jIna vAlajIne kahyuM, "have huM tArI pAse be bhIkha mAguM chuM." "3 61 'bAlA bApu, zA hukama che !" 'ekatA e ke, mAre viSe tuM je kAMI jANe che te bAbata eka zabda paNa tAre koIne kahevA nahi. ane bIjuM, mAre viSe paNa kazuM vadhAre
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 jANavA tAre jarA paNa prayatna na karavo.' 46 jevI ApanI marajI, bApu ! huM jANuM chuM ke, Apa je kAMI karatA haze te sAruM ja karatA haze!; Apa bhagavAnanA mANasa che. Apa jema kaheze! tema ja thaze, enI mArA taraphathI khAtarI rAkhajo." (6 basa, have mArI sAthe cAla; ApaNe jaIne pelI bacIne laI AvIe. 39 le sijherAla " heM ? haju eka bALaka paNa aMdara che ? " paraMtu pachI te eka zabda paNa vadhu bA! nahi. kUtaro jema tenA mAlikanI pAchaLa pAchaLa jAya, tema te namratAthI jIna vAlajInanI pAchaLa gayo. ardhA kalAkanI aMdara tA kaoNseTa eka sArI tApaNInA tApathI pharI sajIva banIne pelA buThThA mALInI pathArImAM ghasaghasATa UMdhI gaI. jIna vAlajIne potAnA koTa pAchA paherI lIdhA hatA. buThThA mALIe have Tebala upara panIranuM DhephaeN, roTI ane zIzA gAThavI dIdhAM; tathA kahyuM -- - " huM meDalIna bApu, tame tA mane oLakhyA nahi ja ne? leAkanI jiMdagI tame bacAvA cheA kharA, ane pachI temane bhUlI jAo che!! vAha, e kAMI sArA mANasanAM lakSaNa kahevAya ? pelA teA bicArA tamane hara-haMmeza yAda karatA hoya che! " 31 pInA maDha pI-nA prAcIna maTha kaThora tapasvinI sAdhvIonA maTha hato. vrata, upavAsa, tapa ane japamAM ja tenA samaya vyatIta thatA. te mAMsa kadI khAya nahi, lenTanA cAlIse divasa tathA bIjA paNa keTalAya khAsa divasoe upavAsa kare, vahelI rAte UThane ekathI traNa vAgyA sudhI pATha karyuM, parALanI pathArImAM barachaTa cAdara upara sUe, kadI snAna kare nahi, kakaDatI TADhamAM paNa tApaNIe tApe nahi, dareka zukravA2e khAsa prAyazcitta kare, moTo bhAga mauna vrata pALe, ane 14mI sapTeMbarathI IsTara sudhInA cha mahinA kharabacaDuM lAlIna pahere. pahelAM te AkhuM varSa e kapaDAM ja paheravAne niyama hatA; paNa unALAnI garamImAM ghaNI sAdhvIbe
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ pIne maTha 151 mAMdI paDI jatI ke gAMDI banI jatI, eTale e niyama aardha haLavo karI nAkhavAmAM Avyo hato. joke haju paNa 14mI sapTebare pahele divase jyAre e kapaDAM paheravAnAM thAya che, tyAre moTA bhAganI sAdhvIo traNa cAra divasa bImAra paDI jAya che. AjJApAlana, garIbAI, brahmacarya, ane kaThora sAdhanA e emano jIvanamArga che. - sAdhvIonI vaDI adhyakSa-mAtA traNa varSa mATe cUMTAya che; ane tene bIjI be vAra e pramANe cUMTI zakAya che. arthAta nava varSathI vadhu te adhyakSa-mAtA na rahI zake. purohita - pAdarInuM moM paNa sAdhvI jotI nathI. vidhi vagere prasaMge devaLamAM jyAre pAdarIne bahArathI aMdara dAkhala karavAmAM Ave che, tyAre paNa te mATe bhAre kaDaka vyavasthA ane niyamo vicArI rAkhelA hoya che. maThamAM potAmAM to mAtra Acabizapane ja dAkhala thavAnI paravAnagI hoya che; alabatta eka mALI kAyama aMdara rahe che, paNa te buDho ja hoya che, ane tenI paNa dUrathI sAdhvIone jANa thAya te mATe tene DhIMcaNe ghUgharo bAMdhavAmAM Ave che. - sAdhvIo potAnI adhyakSa-mAtAnA hukamonuM saMpUrNa pAlana karavA baMdhAyelI che, ane e vastu temanA vrata-tapane eka bhAga ja gaNAya che. te badhIne vArApharatI "prAyazcitta" nAmane vidhi karavo paDe che. jagata upara thatAM pApa, doSa, adharma, ane gunAone badalo Ivara samakSa mAnavajAta taraphathI vALavA mATeno e kaDaka vidhi hoya che. samIsAMjathI mAMDI bIjI savAranA cAra vAgyA sudhI pUrA bAra kalAka e vidhi karanAra sAdhvI vedI samakSa eka zilA upara ghUMTaNiye paDI, gaLAmAM eka doraDuM bAMdhIne besI rahe che. jayAre aMge akaDAvAthI vadhu besI rahevuM azakaya thaI jAya, tyAre te pitAnA hAthane kUsanA AkAramAM rAkhI, mAM jamIna sarasuM dAbI, lAMbI sUI zake kharI. A jAtanA AsanamAM te AkhA jagatanA doSe dhovA prArthanA karyA kare che. uparathI vIjaLI paDe to paNa tenAthI AMkha UMcI karAya nahi ke UbhA thaI javAya nahi. maya bAda paNa vedI nIce AvelA eka UMDA bhoMyarAmAM maThanI sAdhvIono zaba utAravAmAM AvatAM. je jagAe temaNe potAnuM saghaLuM jIvana ghasI nAkhyuM hoya, te jagAe ja nIce maraNa bAda temanuM zarIra rahe, evI bhAvanA temAM hatI. paraMtu sarakAre e vAtamAM vAMdho kADhIne tenI baMdhI karI. ethI sAdhvIone kAramo AghAta lAgyo khare; paraMtu pahelAM A maThanI mAlikInI ja paNa dUra AvelI jamIna uparanA kabrastAnanA
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 le sijherAla eka khAsa khUNAmAM, eka khAsa kalAke, sAdhvIonAM zaba dATavAnI paravAnagI maLyAthI teone kAMIka AzvAsana levA jevuM thayuM kharuM. A vArtA je samayane sparze che, te arasAmAM A maThanI sAthe kanyAonI eka chAtra-zALA paNa joDelI hatI. UMcAM khAnadAnanI tAlevaMta chokarIe A zALAmAM ja dAkhala thatI. pachInA samayamAM jANItI thayelI keTalIya amIrajAdI ane umarAvabAnuonAM nAma e zALAnI vidyArthinIonI yAdImAM jovA maLe. chokarIone navA adhogAmI' jamAnAthI dUra ane aspaSTapaNe ucheravAnI keTalAMka mAbApane khAsa irachA rahetI. parvanA keTalAka khAsa divasoe A vidyArthinIone khAsa maherabAnI ane parama AnaMdanI vAta tarIke sAdhvIono pozAka paheravAnI tathA eka Akho divasa sAdhvInA badhA AcAranuM anuSThAna karavAnI paravAnagI maLatI. chAtrAlayane jamavAno eraDo paNa ghaNI vAnIo ke ragothI paricita na hato. dhoLI te ane kALAM Tebala - A be zokadarzaka raMgo vaDe ja AvA maThamAM kaMIka najaraphera thato hoya che. bhojana sAduM hatuM tema ja bALako mATenuM tenuM pramANa paNa ochuM rahetuM. bALake temanI saptAha mATenI 'mA'nI dekharekha heThaLa bhojana letAM ane jIbhane bolavAnI ane cAkhavAnI - ema bane rIte pakaDI rAkhatAM. koI bALaka e ghera zAMtino bhaMga kare, te tene bhoMyataLanI pharasabaMdhI upara pitAnI jIbha vaDe eka moTo phUsa cItaravAnI sajA thatI. mananA kaThora AcArane pariNAme AkhA maThamAM vANI mAnavaprANIomAMthI khasIne jaDa vastuomAM ja kendrita thaI rahI hatI koI vAra devaLane dAMTa bole, te bIjI vAra mALIno ghUgharo; ane daravAjA pAsenI daravAnabAIno moTo ghaMTa to AkhA maThamAM saMbhaLAya. e dAMTa ja jude jude samaye karavAnA kAma judI judI saMkhyAnA TakorAthI saune kahyA karato. jIna vAlajIna, A maThamAM, phezalanA mAnavA pramANe, AkAzamAMthI TapakI paDyo hato. kaoNseTane UMghADayA bAda jIna vAlajIna tathA phezalavee pitAnuM vALu. patAvI dIdhuM ane pachI je eka pathArI tyAM hatI, te te kaoNseTa mATe rokAI javAthI, baMne jaNA parALa bichAvIne ADA paDayA. AMkha baMdha karatA pahelAM jIna vAlajIna belyo ke, "havethI mAre ahIM ja rahevAnuM che," ane tene paDagho phozalanA magajamAM AkhI rAta paDayA karyo. vastutAe bemAMthI koI ja UMdhuM nahotuM. jAvaTeM jIna vAlajInane oLakhI kADhayo hato, ane have teno pIcho pakaDayo hato, eTale jIna
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ kezalenI mUMjhavaNa 153 vAlajInane khAtarI thaI gaI hatI ke te A maThamAM ja koI paNa rIte rahe to ja bacI zake. paraMtu A jagA tenA jevA mATe jeTalI sahIsalAmata hatI, teTalI ja jokhamabharelI paNa hatI. A maThamAM koI puruSa te kaI dAkhala ja na thaI zake eTale koI tene tyAM joI jAya te maThamAM pesavAnA ghora aparAdha badala ja tene kaparI sajA thAya. paraMtu koI paNa rIte te aMdara chupAI rahe, to ahIM tene zodhavA paNa koNa Ave? arthAta AvI rahevAne mATe azakya jagAe rahevuM e ja e abhAgiyA mATe bacavAno ekamAtra mArga hato! phezanI mUMjhavaNa phezala sUto sUto pitAnuM mAthuM khaMjavALavA lAge. maThanI AvI UMcI sIdhI bhIti kUdIne eka bALaka sAthe bahArane koI paNa mANasa jIvate aMdara zI rIte AvI zake, e tenA mAthAmAM UtaratuM ja na hatuM. phezalanuM mArI jema jema vadhu gUMcavAtuM gayuM, tema tema te mAtra eka ja nirNaya upara jorathI AvavA lAgyo : "meDalIna bApue mAro jIva bacAvyo che, eTale bhalene te khUna karIne nAsI AvyA hoya, ke bhalene te dhADa pADIne nAsI AvyA hoya - mAre zI paMcAta ?" paNa savAla e hatI ke bApune maThamAM rAkhavA zI rIte? A mUMjhavaNathI paNa phezalave Doso cheka hatAza thayo nahi. AkhI jiMdagI teNe potAnA svArtha sivAya bIjI kazI vAtane vicAra ja karyo na hato ane have tenI laMgaDI - apaMga jiMdagInA chevaTanA divasomAM tene jyAre duniyAmAM kaze rasa ja bAkI rahyo na hato, tyAre kRtajJatA dAkhavavAne, ane eka upayogI sAruM kAma karavAne meka acAnaka tenI sAme AvIne Ubho rahyo hato. phezala tene hAthamAMthI javA daI zake tema na hatuM! savAra thatAM thatAMmAM acAnaka AMkha UghaDatAM ja, meDalIna bApune pathArImAM beThelA tathA UMghatI kaoNseTa tarapha jotA joIne phezala paNa beThe thaI gayo, ane mAthuM halAvate bolI UThyo : "meDalIna bApu, tame AvyA che. eka bhAre nasIbadAra ghaDIe; joke mAre kahevuM to joIe - "kamanasIba ghaDIe; kAraNa ke, amArI sAdhvIomAMthI eka Aje maraNapathArIe paDelI che, ane tethI cAlIsa klAkanI prArthanA tene mATe cAle che. te marI jaze to pAchI maraNa pachInI lAMbI prArthanA cAlaze. eTale, Aja to A tarapha koI AvavAnuM nathI, e nakkI."
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mijherAnTa " paNa A makAna khUNAmAM che, ane khaMDeranI ane jhADAnI pAchaLa AveluM che; eTale maThamAMthI ahIMnuM kazuM dekhAya tevuM nathI." 'paNa pelAM nAnAM bhUtaDAM chene?" 46 karyAM nAnAM bhUtaDAM ?'' phozalave' tenA javAba ApavA mAM udhADe tyAra pahelA acAnaka ghaMTa vAgyo. 154 66 *C A ghaMTa vAgyA. tenuM maDaduM ' jue, pelI sAdhvI marI gaI tene devaLanI bahAra jaze tyAM sudhI cAvIsa kalAka lagI A AMTa have miniTe miniTe vAgyA karaze. are, rajAnA kalAkamAM e badhAM ramavA nIkaLe che; ane ekAda daDA saheja na jaDayo, eTale manAI hAvA chatAM teo ahIM sudhI amastAM paNa doDI AvavAnAM ane badhe khALa khALA karavAnAM - e bhUtaDAMthI te| teAbA. " "kAM bhUtaDAM ?" jIna vAlajIne pharIthI pUchyuM. 66 "C are pelI bhaNanArI DImacI ! huM khAtarIthI kahuM chuM ke teo tarata tamane joI kADhaze ane pachI bUmeA pADavA mAMDaze, are bApara, ahIM koI mANasa che !' paNa Aje tA nirAMta che; Aje prAnA cAlaze eTale nAnAM cheAkarAMne paNa rajA paDavAnI nathI." 66 66 "" 'have samajyA ! tuM nizALanAM chAtronI vAta kare che, kharune ? ' ane pachI acAnaka jIna vAlajIna peAtAnA manamAM vicAravA lAgyA kaoNseTane bhaNavAnI kevI sArI sagavaDa che !" paNa phozalave peAtAnI akaLAmaNa vyakta karatA AgaLa bAlavA lAgyo, re, emane chAtro koNa kahe vaLI ! teo tA DAkaNAnI peThe tamane jamInapaNa sughI kADhaze, ane pachI doTa mUkaze. ahIM koI puruSa hovA jANe ke plega AvyA. jotA nathI, mane ja baLadiyAnI peThe dhUgharA myA che te !" vAlajIne thADI vAra UMDo vicAra karyo. pachI te gaNagaNyA, " A pune jIvatadAna Apaze. " pachI te mATethI bAlyA, " hA, paNa rahevAnI che.' "" phozalave bAlyA, "muzkelI bahAra javAnI che. '' jInanA hRdayamAM leAhI dhasI AvyuM. vAnI ?" na bApu. pAchA aMdara AvavA mATe tamAre eka vAra paDaze. tame je raste thaIne aMdara AvyA te raste
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 phezanI mUMjhavaNa thaIne pharI bahAra na jaI zako?" "azakaya." eTalAmAM ja bIjI jAtane iMTa vAgavAne avAja Avyo. phozala maThanA ghAMTanI badhI bhASA barAbara samajato hato. te bolyo, "ju sudharAInA amaladArone khabara mokalAya che ke temane DaoNkaTara AvIne motanuM sarTiphikeTa kADhI Ape. paNa A vakhate A loko ATalI utAvaLa kema kare che? paNa ThIka, A bacInuM nAma zuM?" "kaoNseTa." "tene bahAra laI javI e to saheluM che. huM tene mArI pITha uparanA thelAmAM ghAlIne laI jaIza. tene tame cUpa rahevAnuM kahI dejo. bahAra mArI eka janI oLakhItI phaLavALI buddhI rahe che. te baherI che, ane tenA gharamAM bIjAM koI nathI. tenA kAnamAM barADA pADIne huM tene samajAvI daIza ke, bacIne kAla sudhI tenA gharamAM rAkhe. pachI tamArI sAthe bacI paNa maThamAM pAchI Avaze; kAraNa ke huM tamane pAchA maThamAM ja lAvavA mAguM chuM. paNa te mATe tamAre prathama bahAra nIkaLavuM joIe, enuM zuM?" jIna vAlajIna DokuM dhuNAvavA lAgyo. phezala paNa pitAnI kAnapaTTI AmaLavA lAgyo. tevAmAM trIjI jAtane dAMTanAda thayo. che, DaoNkaTara pAcho jAya che. have maDadA-peTI sarakAra taraphathI Avaze, ne peTImAM maDaduM mukAI jaze eTale pachI mAre jaIne khIlIo ThokI tenuM DhAMkaNa jaDI devAnuM. pachI te peDhI bIje divase avalakaMjala paNa mAre pahoMcADI AvavAnI." sUryanuM eka trAMsuM kiraNa have AvIne UMghatI kaoNseTanA moM upara belI rahyuM hatuM. kaoNseTanA hoTha saheja UghaDayA hatA, ane prakAza jhIlatA devadUta samI te zobhI rahI hatI. jIna vAlajIna te darzanathI pitAnA viSubdha cittamAM kaMIka zAMti meLavavA lAgyo. paraMtu phozala Doso potAnuM smazAnapurANa AgaLa calAvate bolyo : sAdhvIo mATenI kabara vaoNgI0-nA kabrastAnamAM ja khedavAmAM Ave che. mAro mitra maeNsTrIna bApu tyAM gharanuM kAma kare che. ahIMnI sAdhvIone rAta paDaze tyAM dATavA laI javAnI khAsa paravAnagI che - eTalAmAM cothI jatana dAMTa vAgyo. phozala tarata Ubho thaI gayo ane bolyo :
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 le mirAlpha A vakhate AMTa mAre mATe vAge che. adhyakSa-mAtA mane bolAvI rahyAM che. huM jAuM chuM. meDalIna bApu, jarA paNa AghApAchA na thatA; huM pAcho AvuM tyAM sudhI bhajo. kaMIka avanavuM banatuM hoya ema lAge che. bhUkha lAge, te pelI roTI, ane peluM panIra che." ane, "Avyo Avyo" belate te khoDaMga khoDaMgate jhUMpaDInI bahAra doDI gayo. DI miniTa bAda adhyakSa-mAtAnI samakSa pahoMcI teNe nIcuM namana karyuM. te mALA pheravatAM hatAM. "oha, pharve sA ke ?" "pha" e TUMkA nAmathI maThamAM tene sau koI bolAvatuM. "hA, mAtAjI." "tamane bolAvyA hatA; mAre kaMI vAta karavI che." bhale mAtAjI, huM ApanI sevAmAM hAjara chuM. paraMtu ApanI paravAnagI hoya to mAre paNa eka vAta Apane karavAnI che." ThIka, pahelAM tamArI vAta kaho." phozala keso "ThaMDA mijAja'vALo mANasa hato. maThamAM gALelAM be varSa daramyAna teNe potAnI rIte potAnA kAmamAM bhAre saphaLatA prApta karI hatI. maThanA A badhA burakhAdhArI oLAo tenAthI ati dUra hatA; chatAM satata lakSa ApIne tathA nirIkSaNa karIne teNe e oLAonI pUratI oLakha prApta karI lIdhI hatI. judA judA badhA ghaMTAnAdane artha te samajI gayo hate, eTale maThanI nAnI-moTI badhI pravRttio tenI samakSa cAlatI hoya tevI tene spaSTa thaI gaI hatI. phezala badhuM jANavA chatAM, badhuM peTamAM rAkhI zakato; ane e enI khAsa khUbI hatI. vaLI te bahu niyamita hato, ane bAgabagIcAnA kAmasara javuM paDe teTalA pUrato ja e maThanI dIvAlonI bahAra nIkaLatA. Avo maMgo tathA ekalavA mANasa maThanI sAdhvIone bharosAlAyaka banI rahe emAM navAI nathI. phezaloMe potAnI kiMmata samajanArA nokaranI gAmaThI adAthI adhyakSa-mAtA AgaLa potAnI vRddhAvasthAnI, potAnI azaktinI, AgAhI varSonI, vadhatA jatA kAmakAjanI, gaI rAta jevI ThaMDI himabharI tenI ke je daramyAna badhAM tarabUcane DhAMkI devAM paDe che, - vagere vAta kADhI ane aMte jaNAvyuM ke, "mAro eka bhAI che (adhyakSa-mAtA ahIM AgaLa camakI UThaDyAM che, je juvAna nathI (bIjI camaka, paNa pahelI jevI bhayabharI
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ phUsI mAtAnI aMtima IcchA 150 nahi), ane jo paravAnagI maLe che te maThamAM AvIne mArI sAthe rahe ane kAmakAjamAM mane madada kare. mAro bhAI bAgakAma bahu sAruM jANe che, ane mArA karatAM paNa maThane vadhu upayogI thAya tevo che; ane tene jo have mArI madade nahi lAvavAmAM Ave, te pachI mAre nAchUTake maThanI A uttama nokarI jatI karavI paDaze. kAraNa ke A maThamAM pUratI sevA na banAvI zake tevA mANase pote ja rahevuM na joIe. mArA bhAIne vaLI eka nAnI dIkarI che, je ahIM ja bhaNaze; ane saMbhava che ke, bhaviSyamAM te sAdhvI paNa bane." phezalanuM bolavAnuM pUruM thayuM ke tarata adhyakSa-mAtA hAthamAMnI mALA bhAvIne bolyAM : "Aja sAMja sudhImAM tame eka lAMbI majabUta koza meLavI zakaze?" "zuM karavA mATe ?" "bhoMyataLamAMthI eka moTo patharo UMce karavA mATe." "hA, mAtAjI." adhyakSa-mAtA e javAba sAMbhaLI tarata ja UThIne eka zabda paNa bAlyA vinA sIdhAM pAsenA oraDAmAM cAlyAM gayAM; jyAM sAdhvImaMDaLa ekaThuM thayuM hatuM. 33 ' krUsI mAtAnI aMtima IcchA paeka kalAka pachI adhyakSa-mAtA phozala Ubho hato te oraDAmAM pAchAM AvyAM ane potAne Asane beTAM. baMne jaNa potapotAnA vicAramAM mazagula hatAM. "phe DosA, tamane maMdiraguhanI te khabara chene?" "hA jI, prArthanA vakhate tyAM mAre besavA mATe pAMjaruM che." "tyAM vedI pAsene eka paththara upADa paDaze." "nIcenA bheMyarAnA mAM uparane ! e mATe te be mANasa joIe." "eseva mAtA paruSa jeTalAM jabarAM che; te madadamAM raheze." "bhale, huM bhoyaruM ughADIza; pachI zuM karavAnuM?" "pho, ame tamArA upara vizvAsa mUkIe chIe." huM paNa madanuM koI paNa kAma karavA khaDe page taiyAra chuM."
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mijherAnka "ane dareka kAma bAbata jIbha kAMdha rAkhavA paNa " "te pachI, bhoMyaruM ughADayA bAda, baMdha karatAM pahelAM temAM tamAre kazuMka utAravAnuM che." thoDI vAra cupakIdI chavAI rahI. pachI kaMIka AnAkAnI sAthe bolatAM hoya tema hoTha pharakAvI, adhyakSa-mAtA bolyAM - phe DosA, tame kadAca jANatA hazo ke, eka sAdhvI-mAtA Aja savAre gujarI gayAM che, ane te bIjA koI nahi paNa dUsI mAtA. traNa varSa pahelAM temane prArthanA karatAM joIne ja maeNDama bethu jevIno hRdayapalaTo thaI gayo hate. mRtyu bAda paNa krasI) mAnA evA aneka camatkAra karaze, ema ame sau mAnIe chIe." "jarUra karaze." "pho DosA, kUsI mAtA roja je kaoNphinamAM pathArI karIne sUtAM, te kaoNphinamAM ja temane dATavAnAM che." "ema ja karavuM ghaTe." prArthanA karanArI cAra bahene tamArI madadamAM raheze." kaoNphinane khIlI ThokavAmAM ? mAre temanI jarUra nathI." "nA, nA, te kaoNphinane nIce utAravAmAM." "kayAM ?" bhoMyarAmAM?" "kayA bhoMyarAmAM ?" "vedI nIcenA." phozala kI UThayo. "ApaNe marelAnA hukamanuM pAlana karavuM joIe. kUsI) mAtAnI e chelI irachA hatI. jIvatejIvata jyAM temaNe prArthanA karyA karI hatI, tyAM ja mUA bAda kAyamanA sUvAnI temaNe icchA batAvI che - amane e mujaba Adeza ja Apyo che." paNa sarakAranI manA chene?" mANasanI manA che, IzvaranI paravAnagI che." paNa e vAta bahAra paDI jAya to?" "amane tamArAmAM vizvAsa che." "bhale, mane maThanI dIvAlane eka mUMgo paththara ja gaNI lejo !"
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ phesI. mAtAnI aMtima IcchA "te e vAta nakkI ?" "hA, mAtAjI." "ame tamArA upara bharose rAkhIe?" huM Apane hukama mAthe caDAvIza ja." " tame kaoNphinane khIlA ThokI lezo, eTale bahene tene maMdiramAM laI jaze. pachI bIjo vidhi pUro thatAM ame badhAM maThamAM cAlyAM jaIzuM. tyAra bAda rAtanA agiyAra ane bAranI vacce tame koza laIne Avajo ane pachInuM badhuM pUrepUrI guptatAthI patavI devAze. prArthanA karanArI cAra bahene, ese, mAtA, tathA tame eTalA jaNa ja tyAM hAjara haze." "bhale, huM ApanA hukama mujaba badhuM karIza; kophina nIce utAryA bAda pathare paNa pAcho barAbara goThavI daIza. eTaluM ja ne?" "nA." pachI zuM?" "peluM sarakArI kaoNphina !" e eka muzkelI kharI. baMne jaNa vicAramAM paDI gayAM. phe DosA, e bIjA kaoNphinanuM zuM thAya?" tene te kabrastAnamAM laI jaI dATavuM ja joIe." "hA, paNa kaoNkina UMcakanArA te khAlI che ema jANI jAya te?" "huM temAM mATI bhArI kADhIza; eTale UMcakanArAone te khAlI nahi lAge." "kharI vAta mANasanuM zarIra paNa mATI ja che. te khAlI kaoNphina kabrastAnamAM jAya ane daTAya tyAM sudhInuM badhuM tamAre barAbara patAvavAnuM." "hA jI, e mAre mAthe." adhyakSa-mAtAnuM meM have kaIka prasanna thayuM. temaNe thoDI vAra bAda phozalane cAlyA javAnI nizAnI karI. te cAlavA lAgyo, eTale adhyakSa mAtAe potAne sUra jarA UMce karIne kahyuM -- "phe DosA, mane tamArI vartaNUkathI saMtoSa thayo che. kAle daphanakriyA pUrI thayA bAda tame tamArA bhAIne mArI pAse lAvajo, ane te tenI dIkarIne paNa sAthe lAve ema kahejo."
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 bacavAne mAge ! phezala pitAnI jhuMpaDIe pAcho Avyo tyAre jIna vAlajIna kaoNseTane samajAvatA hatA ke, "thenAraDiyara bAnu pharI kadI ApaNane zodhI na kADhe te mATe ApaNe A maThamAM ja kAyama rahevAnuM che, paraMtu te mATe eka vakhata ApaNe chAnAmAnA bahAra javuM paDe tema che. A phezalarve kAkA ne pITha uparanA thelAmAM UMcakIne bahAra laI jaze, ane eka buThThI kAkIne tyAM rAkhaze. tuM thelAmAM jarA paNa hAlIza nahi ke avAja karIza nahi; pachI huM tarata tane ahIM pAchI laI AvIza." kaoNseTe gaMbhIratAthI DokuM halAvyuM. pachI phozalanA AvavAne avAja sAMbhaLI, jIna vAlajIne tenA sAmuM pharIne pUchayuM - kema zuM thayuM?" badhuM evuM barAbara goThavAyuM che ke na pUcho vAta. tamane A bacI sAthe maThamAM lAvavAnI paravAnagI paNa mane maLI cUkI che. paNa aMdara AvavA mATe tamAre bahAra to hovuM joIe ne ! A bacInI vAtanI to kazI muzkelI nathI." tame tene UMcakI jazone?" te barAbara cUpa raheze?" enI javAbadArI mAre mAthe." " te pachI tamAruM zuM, meDalIna bApu?" IMtejArIbharI cupakIdI bAda phezala bolyo : tame aMdara AvyA e raste eka vAra bahAra na jaI zake?" "azakya." phezala have jIna vAlajInane kahetA hovAne badale potAnI jAtane kahetA hoya ema babaDavA lAgyo - ane bIjI pIDA paNa che. meM kahyuM ke huM aMdara mATI bharIza. paNa have vicAra karatAM mane lAge che ke, zarIrane badale mATI bharavAthI kAma na cAle. kAraNa ke, mATI eka bAjuthI bIjI bAju sarakyA kare, ane UMcakanArA jANI jAya. samajyA, meDalIna bApu! sarakArane e kAvatarAnI khabara paDI ja jAya." jIna vAvajIna kazuM na samajAyAthI tenA mAM sAmuM joI rahyo. pachI
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ bacavAne bhAge ! phApha DosAe badhI vAta mAMDIne kahevA mAMDI. sarakAranA hukamano bhaMga karIne sI0 mAtAnI aMtima icchA pAra pADI ApavA badala adhyakSa-mAtA tenA bhAIne ane bhatrIjIne maThamAM rAkhavA kabUla thayAM che. paNa meDalIna bApu bahAra ja na hoya, te pachI temane aMdara lAvavA zI rIte? e thaI pahelI muzkelI ane bIjI muzkelI sarakAro khAlI kaoNphinanI paNa kharI. . "emAM kazuMka mI dene?" . mareluM mANasa? mArI pAse evI koI vastu nathI!" te pachI, jIvanuM mANasa !" kone ?" "mane, vaLI!" phozala UchaLIne UbhA thaI gaye. "tamane ?" "zA mATe nahi? mAre ahIMthI bahAra te javuM ja joIene?" alabatta !" sate e kaoNphinanA oraDAmAM chAnAmAnA mane laI javAya evuM che ke nahi?" emAM mane suvADavA pachI kaoNphinanuM DhAMkaNa khIlA vaDe baMdha thaI zake ke nahi?" thaI zake, paNa kAle bapore traNa vAgye e kaoNphina upADanArA Ave ane cheka rAta paDaye e kaoNphina kabrastAnamAM pahoMce, tyAM sudhI tame zvAsa lIdhA vinA jIvatA raho zI rIte ?" "nA bhAga AgaLa pATiyAmAM DAM kANAM pADI rAkhavAM; ane pATiyuM jaDatI vakhate jarA UMcuM rahevA devuM." paNa tamane khAMsI Ave ke chIMka Ave che? nAsI chUTavA mAgatA mANasane evuM kazuM na thAya." pachI chana vAlajIne AgaLa umeryuM - phezala desA, ApaNe kaMIka karavuM ja paDaze. ahIM pakaDAIne maravuM enA karatAM kaoNphinamAM bahAra javuM zuM khoTuM?" hA, e sivAya bIjo kazo rasto paNa dekhAto nathI." mane ciMtA eka ja vAtanI che; kabrastAnamAM pahoMcyA pachInuM zuM?" je mitra - 11
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ le zirAo "e vAtanI mane jarA paNa ciMtA nathI. ghorakhodiyo so mAro dosta che, ane pAko garADI che. huM tene kahIza: ' pIThuM baMdha thAya te pahelAM cAla jarA gaLuM bhIMjavI AvIe.' e jarUra pIThAmAM Avaze ja. huM tene dArUthI taraboLa karI daIne hUNarka banAvI daIza; ane pachI ekAda Tebala nIce sarakAvI daIza. tyAra bAda tenA khIsAmAMthI kabrastAnane paravAne kADhI laI eklo kabrastAnamAM AvI pahoMcIza. mArI pAse to mAro paravAne haze ja. pachI, e paravAnAothI ApaNe be jaNa capaTImAM kabrastAnanI bahAra nIkaLI jaIzuM." jana vAlajIne pitAne hAtha lAMbo karyo, phozala desAe bhaktibhAvathI gadagada thaI, te hAtha potAnA hAthamAM lIdho ane dabAvyo. bIje divase sUraja AthamavA Avyo te arasAmAM kabrastAnane mArge eka kaoNphina-gADI dhIme dhIme AgaLa vadhatI hatI. raste janArAo tene Topa utArI salAma karatA hatA. pAchaLanI gADImAM pAdarI beThelo hato ane bAkInA saraghasanI pAchaLa chevaTe eka mANasa kheDaMga cAlato hato. saraghasa voMgI, -nA kabrastAna tarapha AgaLa vadhyuM. agAu jaNAvyA pramANe pInA maThanI sAdhvIone mATe A kabaratAnamAM eka judo khUNo anAmata rAkhavAmAM Avyo hato, ane tyAM temanAM zaba rAte dATavAnI khAsa paravAnagI hatI. polIsadhArA heThaLa perisanAM bIjAM kabaratAnonI peThe A kabrastAnanA daravAjA paNa rAta paDaye baMdha ja thaI jatA. sAdhvIonA zaba mATe je ghorakhadue khAsa paravAnagIthI aMdara rahetA, temane pachI bahAra nIkaLavA mATe eka ja mArga rahete - temanA paravAnAne. e paravAnA temane sudharAI taraphathI khAsa kADhI ApavAmAM AvatA. daravAnanI oraDI daravAjAne aDIne ja hatI; tathA tenI bArImAM TapAlapeTInA mAM jevuM bAkuM hatuM. je gherAdu aMdara rahyo hoya te bahAra javAno thAya, tyAre e bAkAmAMthI pitAne paravAne aMdara nAkhe. daravAna TapAla-peTImAM kArDa paDatuM sAMbhaLe eTale derI kheMce ane daravAjAnI eka nAnI bArI UghaDe. jemAM thaIne pela bahAra nIkaLI jAya. jo koI gharakhedu pAse kArDa na hoya, to te pitAnuM nAma bele eTale daravAna bahAra nIkaLI tene oLakhI jue, ane pachI kUMcI vaDe daravAje ughADI tene bahAra javA de; paNa e gharakhedune paMdara phUAMka daMDa thAya. sUrya hajI Athame nahote, ane kohina-gADI kabrastAnanA daravAjAvALA lattAmAM dAkhala thaI. pelo khoDaMgate mANasa buko phozala ja hate. sImAtAnA zabane vedI nIcenA bhoMyarAmAM utArI devuM, koseTane thelAmAM ghAlI
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ mANasa dhAre kaI- bahAra mUkI AvavI, jIna vAlajInane kophinamAM gupacupa pUrI deve, vagere bAbato jarA paNa muzkelI vinA patI gaI hatI. eTale buddo phezala kophina-gADI pAchaLa bhAre saMtapUrvaka khoDaMgate hate. 35 mANasa dhAre kaMI- acAnaka kaoNni-gADI bhI. daravAje AvI ga hato. sAdhvIonA khUNAmAM zaba dATavAne paravAne batAvavAmAM Avyo. daravAna joDe A badhI vATAghATa cAlatI hatI, tevAmAM eka ajA mANasa koni-gAlanI pAchaLa phozalanI bAjue AvIne UbhA rahyA. te majura jevuM lAgatuM hite. teNe pahoLA khissAvALuM jAkITa paheryuM hatuM ane tenI bagalamAM eka pAvaDo hato. zala e ajANyA tarapha joIne bole - "tuM bhAI kaNa che?" "ghera ." je kaI mANasanI chAtInI vacce topane gaLe vAge ane te jIvato rahe, te tenuM mAM buTTA phezavanA me jevuM thAya. "paNa ghara, te mesTrIne bApu che." hato." kema, hite?" "te marI gaye, eTale." ghorakhe paNa marI jAya, e bAbata sivAya bIjI koI paNa bAbata mAnavA mATe be phozala taiyAra hate. mahAprayatna totaDA e eTaluM ja bolI zakyo "vAha, e te kaMI bane ?" kema vaLI? nepoliyana pachI I aDhAra ane oNsTrIne paNa jhIbiyara! DosA, mAruM nAma grIbiyara che." phelave phIko pI gayo hate. te grIbiyara taka joI rahyo ane pachI acAnaka hasI paDIne be - "che, kevI navAInI vAte bane che! mesTrIne bApu marI gayA; bhaNe
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ lemijharAya maeNsTrIna bApu gayA. te mArA dilojAna dosta hatA; paNa tuMya mAre dosta ja chene! cAla, ApaNI dostI AjathI ja lAla pANI vaDe pAkI karI laIe!" pelAe javAba Apyo, "buTTA, huM to bhaNelo chuM; huM dArU pIne nathI." kaoNphina-gADI AgaLa vadhavA lAgI hatI. phezala have eka ja khoDaMgavA lAgI gayo. dhImethI cAlatAM teNe grIbiyarane pagathI mAthA sudhI nIrakhI lIdho ane pachI bUma pADIne kahyuM, "dosta, huM maThane gheradu chuM." "mAro sAthIdAra," pelAe javAba Apyo. : "te, maeNsTrIna bApu gujarI gayA?". "pUrepUrA" pelAe javAba Apyo. "bhagavAne potAno copaDe ughADayo ane mesTrIne herAnuM khAnuM paheluM joyuM, eTale tarata phADI nAkhyuM." "paNa, ApaNe dostI karavAnI che ke nahi?" "dostI thaI gaI ! tuM che gAmaDA gAmane ane huM chuM taLa paeNrisane." paNa jayAM sudhI sAthe besIne pIe nahi, tyAM sudhI ekabIjAnI oLakhANa thaI ja na kahevAya. mANasa pyAlo khAlI kare, tyAre ja dila paNa khAlI thAya. tAre mArI sAthe AvavuM ja paDaze; A mAgaNI pAchI ThelAya ja nahi." : "paheluM kAma, pachI bIjI vAta." phezala samajI gayo ke, have AvI banyuM. sAdhvIonA khUNAmAM pahoMcavAne have thoDAM DagalAM ja bAkI rahyAM hatAM. pelA ghorakhadue umeryuM - DosA, mAre sAta chokarAM khavarAvavAnAM che; temanI bhUkha ja mArI dArUnI tarasane sUkavI nAkhe che." phezaloMe potAnI jhaDapa ghaTADI hatI; paNa tethI kaoNphina-gADInI jhaDapa zI rIte ghaTe? phezana pelA gherAdunI najIka jaIne bolyo - * "evo sarasa dArU sAmenI vIzImAM maLe che!" ahIM eka vAta kahI devI jarUrI che. atyAra sudhI dArU pIvAnI darakhAsta phezala e karI hatI, paNa paisA koNa cUkave e teNe jaNAvyuM na hatuM. haMmezAM dArU pIvAnI vAta phozala ja upADate, paNa paisA to buDhDho maeNsTrIna ja cUkavate. khodelI kabaranA DhagalA pAse jaIne have gADI UbhI rahI. phezalanA kapALethI parasevAnAM TIpAM sarye jatAM hatAM. kophinanI peTIne doraDuM bAMdhI aMdara ghoramAM utAravAmAM AvI, pAdarIe prArthanAnA chellA bola uccAryA
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ mANasa dhAre kaIane pachI sau vidAya thayA. pelA gharadue have pAvaDe UMce karyo ane mATInA DhagalAmAM jorathI khUpAvIne mATI sarakAvI. phezalae have chevaTane mahAna nirNaya karI lIdho, ane kabara tathA ghorakhedunI vacce AvIne te bolI UThayo - "paisA huM cUkavIza." gherAdu navAI pAmI tenI sAme joI rahyo ane be, "zuM che, bakA?" dArUnA paisA huM cukavIza." have chAne mara, kAma karavA de." ema kahIne gherakhoe bIe pAvaDo bharIne mATI sarakAvI. e bIjA pAvaDAnI mATInA avAje phezonA paga dhrUjI gayA ane te aMdara paDatAM paDatAM rahI gayo. teNe motanI cIsa jevA avAje kahyuM, "bhAI, vIzI baMdha thAya tyAra pahelAM cAla; paisA huM ApIza." paraMtu sAthe sAthe zilavene manamAM khAtarI thavA lAgI hatI ke, e dArU pIvA Avaze te paNa bhAna bhUle eTalo haragija pIvAno nathI. pelAe javAba Apyo, "DosA, tuM ATalo Agraha kare che, te huM AvIza; paNa kAma pUruM karyA pachI, pahelAM nahi." ema kahI teNe trIjo pAvaDo bharyo. phezalae tenA hAtha pakaDI laIne kahyuM, "are yAra, khare AraTI dArU maLe che." "alyA, tuM to dAMTanI peThe eka ne eka vAta raNakayA kare che. jA, nuM tArI meLe jaIne pI Ava." phozala have evI sthitie AvI pahoMcyo hato ke jayAM pate zuM bole che tenuM bhAna mANasane rahetuM nathI. "paNa tuM cAla; kAraNa ke paisA huM ApavAne chuM." A mAtAne poDhADI daIe tyAra pachI; kAraNa ke Aja ThaMDI vadhAre che, ane pUratuM oDhADayA vinA ApaNe cAlyA jaIe, te te ApaNI pAchaLa doDatAM Ave!" Ama kahI teNe trIjo pAvaDo sarakAvyo. tethI kophinanuM eka vadhu kANuM baMdha thatAM, atyAra sudhI hozamAM rahela jIna vAlajIne aMdara behoza banI gayo.
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 rAma rAkhe tene - zIbiyara have ce pAvaDo bharavA nIce namyo. te vakhate tenA jAkITanA khIsAnuM moM jarA pahoLuM thayuM. phozalanI yAMtrika rIte ghUmatI AMkha acAnaka te khIsA upara AvIne sthira thaI. prakAza haju cheka aMdhakAramAM palaTAI gayo nahoto; ane phezave e pahelA thayelA khIsAmAM dekhAtI kazIka dhoLI vastu joI zakyo. tarata ja phezala nI AMkha camakI UThI. tenA magajamAM eka vicAra AvI gaye: pelA gherakhodiyAne khabara paNa na paDe e rIte teNe enA khIsAmAM hAtha nAkhyo ane pelI dhoLI vastu kheMcI lIdhI. pelAe cotho pAvaDa sarakAvyo, ane je pAMcamo pAvaDo bharavA jAya che ke tarata doza Doso pUrI ThaMDAzathI tenA sAmuM joIne bolyo : "paNa alyA zikhAuM, tuM tAruM kArDa lete Avyo chene?" "zAnuM kArDa?" "A sUraja AthamavA lAge che te." bhalene teya poDhI jAya; paNa tenuM zuM?" "kabrastAnanA daravAjA baMdha thaze." bhale thaze; pachI?" "tArI pAse bahAra nIkaLavAne paravAne te chene?" "are A rahyo," ema kahI teNe khIsuM dabAvI joyuM, temAM kazuM na jaNAtAM teNe bIjuM khIsuM dabAvI joyuM, ane pachI te baMne khIsAM aMdara hAtha nAkhI ulaTAvI nAkhyAM. "he ! huM ghera bhUlIne Avyo ke zuM?" paMdara kUka daMDa" phozalave bolyo. ghorakhodiyAnuM moM lIluM DhaNaka thaI gayuM. "paMdara krAMka daMDa!" ghorakhodiyAnA hAthamAMthI pAvaDe nIce paDI gayo, have phothalane vAro Avyo. te ThaMDe peTe bolyo - "tuM kyAM rahe che?" "pA kalAkane rasto che; naM. 87 3 da vaoNgI mAM." "je huM deDane jAya, to bahAra nIkaLI javAya teTale vakhata mAMDa che." "hA, e vAta kharI."
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAma rAkhe tene- eka vAra huM daravAjA bahAra nIkaLe eTale pachI ghera jaIne kArDa laI Avaje, tuM pAcho AvIza tyAre te daravAna tAre mATe vagara paise daravAjo ughADaze. pachI huM nirAMte A marelIne dATI deje; daramyAna huM tene tArI pAchaLa doDI AvatI rokI rAkhIza." "buDhA, te to Aje mane jIvatadAna dIdhuM che." "te, bhAga ekadama." phezalae kahyuM, gharakhodiyAe gaLagaLA thaI zavene hAtha saheja dabAvyo, ane pachI doTa mUkI. tenAM pagalAM saMbhaLAtAM baMdha thatAM ja phezalae kabara upara nIcA namIne dhImethI bUma pADI, "meDalIna bApu!" kazo javAba na Avyo. phozalavene dhrujArI vachUTI gaI. te sIdho Dhagalo thaIne kabaramAM gabaDavo, ane kaoNphinanA DhAMkaNA upara mAM rAkhIne bolyo: aMdara che ke nahi?" kaoNphinamAM cheka ja zAMti hatI. phezalanI chAtI jorathI dhaDakavA lAgI; tenAthI zvAsa paNa levAtuM nahotuM. teNe vIMjhaNuM ane hathoDI kADhIne kaoNphinanuM DhAMkaNuM udhADI nAkhyuM. jIna vAlajIna jhAMkhA aMdhArAmAM maDadAnI peThe niSTa sUtelo hate. phozala mUchavaza jevo thaIne gaNagaNe, "patI gayA!" thoDI vAra bAda kabrastAnane daravAjo baMdha thavAno avAja darathI Avate saMbhaLA. have phozala mAthAnA vALa pIMkhato ane chAtI pharate jIna vAlajIna tarapha pharIthI nAkhyo. paNa tarata ja chaLIne kabarane bIje cheDe haTI gayo : jIna vAlajInanI AMkho ughADI hatI ane te phezala tarapha TagaraTagara joto hato. mota najare paDavuM e jo bihAmaNuM che, te motamAMthI pharI beThuM thayeluM mANasa jevuM e tethI paNa vadhu bihAmaNuM che; kAraNa ke te preta che. phothalave phIko paDI jaI patharA jevo saDaka thaI gayo; ane jIna vAlajIna tarapha jovA lAgyo. "mane jANe UMgha AvI gaI hatI," jIna vAlajIne dhImethI be , ane tarata beTho thaI gayo. phezava have ghUMTaNiye paDayo ane bolyo - bhalA bhagavAna! tame mane ke bivarAvI mAryo !" jIna vAvajInane mUcha AvI gaI hatI, ane tAjI havA maLatAM te
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 pAchA bhAnamAM AvavA lAgyA hatA. "to tame jIvatA che kharuMne! huM tamArI AMkho baMdha joIne mAMnI beTho ke meDalIne bApu patI gayo. huM thoDI vAramAM gAMDa ja thaI gayo hota ane mane gAMDAnI ispitAlamAM je laI javuM paData. tamArA vinA pelI bacInuM zuM thAta? DesI mAre mATe zuM dhArata? bApa re! paNa tame jIvatA che, e ja moTI vAta che." tyAra pachInI vAta TuMkI che. phezalae ApelA pINAthI jarA vadhu TAra thatAM, jIna vAlajIne ane phezalae baMnee maLIne thoDI vAramAM kabaranuM kAma patAvI dIdhuM. pachI phozala e kodALo hAthamAM lIdho, ane jIna vAlajIne pAvaDo. daravAjA pAse phezavee be kArDa peTImAM nAkhatI je daravAje UghaDethI, ame baMne jaNa bahAra nIkaLI gayA. "badhuM kevuM sarasa patI gayuM, meDalIne bApu! tamane kharI yukti sUjhI ho!" phezala bolyo. jIna vAlajIna phIkI AMkhe tenA tarapha joI rahyo. thoDe dUra gayA pachI phezaloMe pAchuM jIna vAlajInane kahyuM, "bApu, tamArI AMkho sArI che; A gharo upara naM. 87 heya te joI kADhajone. " "A rahyo," jIna vAlajIne kahyuM. phezala eka te gharamAM peTho, ane kalpanAthI ja cheka mALiyA upara jaI pahoMcIne teNe aMdhArAmAM eka bAraNuM ThokyuM. bAraNuM UghaDatAM ja grIbiyarane raDe najare paDayo; temAM bhAre ghamasANa macI rahyuM have. barI raDatI hatI, chokarI barADatAM hatAM, ane grIbiyare kArDa nI zodhamAM UMdhI chatI karelI tamAma cIja veravikhera paDI hatI. pholie tene zAMta thavA kahyuM, ane jaNAvyuM ke, " tAruM kArDa tyAM kabaranA khADA pAse ja paDI gayuM hatuM te mane jaDayuM che, ane meM daravAnanI peTImAM nAnuM che. tAre have daMDa thaze nahi. kabaranuM badhuM kAma meM patavI dIdhuM che, eTale kAle jaIne tAruM kArDa daravAna pAsethI mAMgI leje." - "tAre AbhAra mAnuM chuM, sA!" prIbiyara gaLagaLo thaIne belyo, pharIne vakhate jarUra huM tane dArU pivarAvIza." - eka kalAka pachI rAtanA aMdhArAmAM be mANaso ane eka bALaka pInA maThanA daravAjA AgaLa AvIne UbhAM rahyAM. daravAjo UdhaDatAM ja phozala sI adhyakSa-mAtA pAse pahoMcI gayA. mALA pheravatAM te tenI ja rAha jotAM beThAM hatAM. phezalane pAcho AvI gayelo joI, temaNe
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDadA paDe che. Re nirAMtane dama ghUMTo. phozalave e pachI jIna vAlajIna tathA kaoNseTane temanI samakSa rajU karyAM. adhyakSa-mAtA jIna vAlajInane gharaDA thavA Avele breIne, tathA kaoNseTane sUkI ane lagabhaga kadarUpA jevI jeIne saMtoSa pAmyAM. kadarUpI chokarI meTapaNe sAdhvI thavAno saMbhava vadhAre kharo ! bIje divase bAgamAM be ghaMTaDIo saMbhaLAvA lAgI; ane sAdhvIo paNa potAnA burakhAnA cheDA thoDA UMcA karIne eNne artha samajavAnI utkaMThA rokI zakI nahi. maThamAM A eka mATI bInA hatI; ane thADI gusapusa pachI maThane khUNe khUNe vAta phelAtAM vAra lAgI nahi ke, ve DosAnA bhAIne madadanIza tarIke levAmAM AvyA che, ane tenI IkarI maThanI zALAmAM joDAI che. 37 padA paDe che ApaNI vArtAmAM have ApaNe evI jagAe AvI pahoMcyA chIe, ke jyAre ApaNe ApaNAM pAtronI ATha ke nava varSanI lAMbI vidAya levAnA chIe. je sthaLe ApaNe temane chADI javAnA chIe, tyAM temanuM jIvana zI zI zakayatAo vacce geAThavAvAnuM che, tene AchA khyAla tethI ApaNe meLavatA jaIe. maThanI zALAmAM dAkhala thatAM kaoNseTane tyAMnA dhALI TopIvALA bhUro gaNaveza paheravAnA thayA, jIna vAlajIne vinaMtI karIne kaoNMseTane jUnA peAzAka ~~ arthAt thenAraDiyarane tyAMthI tene laI AvatI veLA peAte zAkanA je kALA pozAka tene mATe laI gayA hatA, te mAgI lIdhe; ane kapUra tathA bIjAM sugaMdhI dravyo bhabharAvI, bUTa-mAjAM sAthe eka nAnI peTImAM tALuM vAsIne mUkI dIdhA. kaoNMseTe ja eka divasa tene pUchayuM hatuM, "bApu, A sarasa sugaMdhIvALI peTI zAnI che?" phozalave DosAne tenA satkRtyano barAbara badaleA maLyA. prathama te tene peAtAne AtmasaMtoSa thayA; bIjuM, tene have bAgamAM bahu ochuM kAma karavAnuM rahyuM; ane trIjuM, tene tapakIranI bahu Teva hatI te have traNa gaNI sUMghavA lAgyA--ane te paNa meATA capaTA bharIne; kAraNa ke, meDalIna bApu tenI kiMmata cUkavatA hatA.
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 le mirA ziloMe jana vAlajInanuM alTAIma nAma jaNAvyuM hatuM; paNa sAdhvIo te tene "bIje " ja kahetI. e sAdhvIomAM je jAvane guNa hota, to te joI zakI heta ke jayAre kazuM bahArathI lAvavAnuM thatuM, tyAre laMgaDe pharve ja bahAra jaze. bIje phorve' kadI bAganI bahAra jatA nahi. ane jIna vAlajIna bahAra raheto nIkaLato e sAruM ja hatuM; kAraNa ke, jAvaTe eka Akho mahino e bhAgamAM bArIka tapAsa cAlu rAkhI hatI. - bAganA khUNAnI traNa eraDIomAMthI phezalae jorajulamathI moTI eraDI ja jIna vAlajInane ApI hatI. jIna vAlajIna dararoja bAgamAM kAma karate. tenI kheDUta tarIkenI AvaData ane judA judA nusakhAonI mAhitI tene ahIM bahu upayogI thaI paDI. maThanI vADInAM badhAM phaLajhADa gAmaThI hatAM; paNa thoDA vakhatamAM jIna vAlajIne te badhAne kalama caDAvI dIdhI ane temane rUDAM phaLa UtaravA lAgyAM. kaoNseTane roja jIna vAlajIna sAthe eka kalAka gALavAnI paravAnagI hatI. sAdhvIo te mauna tathA udAsa prakRtinI hoya tyAre jIna vAlAjIna te vAtsalyamUrti samo hato, eTale kaoNseTa tenI sAbatane khAsa jhaMkhatI. niyata samaya thatAM ja te doDatI ame kUdatI jhUMpaDImAM AvI pahoMcatI ane AkhA makAnane svargathI bharI kADhatI. pitAne kAraNe kaoNseTane je AnaMda thate, te joIne jIna vAlajInane AnaMda paNa vadhI jatuM. bIjI chAyA te mULa biba karatAM kaMIka jhAMkhI heya che; paraMtu AnaMda vastu tethI UlaTI che. bIjAmAM ApaNe je AnaMda Ubho karIe chIe, te dviguNita ane vadhu prakAzita thaIne ApaNA tarapha pAcho phare che. koseTanA ramatagamatanA samaya daramyAna paNa jIna vAlajIna tene khelatI kUdatI dUrathI joyA karate, tathA tenA hAsyane bIjI bALakIonA hAsyathI tarata alaga pArakhI kADho. kAraNa, koseTa paNa have hasavA lAgI hatI ane pramANamAM teno cahero paNa badalAte jate hato. hAsyane guNa sUryaprakAza je che- mAnava caherA uparathI ziyALAnI pAnakharane te hAMkI kADhe che. jayAre kaoNseTa tenA vargamAM pAchI jatI, tyAre paNa jIna vAlajIne tenA zALAnA makAnanI bArIo tarapha joyA karate, ane rAtre paNa UThIne te tenA sUvAnA oraDAnI bArI tarapha najara karI le. IvaranI kaLA akaLa che; ane keseTanA peThe A maThane nivAsa paNa jIna vAlajInamAM bizape ArabheluM kArya kAyama rAkhavAmAM tathA 52 karavAmAM barAbara madadagAra nIvaDayo. jayAM sudhI te pitAnI jAtane vinA
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDado paDe che bizapa sAthe sarakhAvate, tyAM sudhI te potAne cheka ja apAtra mAna, ane namra banI raheto; paraMtu chevaTane thoDo samaya thayAM tene bAkInAM mANase sAthe sarakhAmaNI karavAnI thaI hatI, ane tenAmAM thoDeka AtmaprazaMsAne bhAva jAgavA lAgyo hato. ane kone khabara, dhIme dhIme te bIjA mANase pratye dhikkAranI lAgaNImAM parivartana pAmo heta - paNa maThanA jIvanathI e parivartana aTakI gayuM. vahANa uparanA kedIonI sarakhAmaNImAM zAhIbI sAdhvIonuM jIvana jarA paNa mukta ke haLavuM na hatuM. paraMtu pelA kedIe to bhayaMkara Dokue, khUnI ane rAkSaso hatA; tyAre A sAdhvIo narI nirdoSatAnA avatAra samI hatI. A badhI kaThoratA, A badhuM niyaMtraNa te sAdhvIo pitAnA koI doSanI sajA rUpe vaharatI na hatI, paraMtu mAnavajAtanA arthAt thI gAgonA doSe bhAra ocho thAya te mATe jANIbUjIne veThatI hatI. jIna vAlajInanA manamAM A vicAra AvatA tyAre te ghUMTaNiye paDI pitAnuM mAthuM jamInane aDakADa. tenA nasIbamAM haju paNa skUla niyaMtraNa ane kaparuM saMyamana ja veThavAnAM rahyAM hatAM, paraMtu te have tene parama pitAnI agAdha karavAmAM hRdayane khulluM karavAnAM dvAra rUpa lAgavA mAMDayAM. A pramANe IzvaranAM be dhAmoe kharI aNIne vakhate tene bacAvI lIdho hata; prathama dhAme - jyAre badhAM bAraNAM tene mATe baMdha thayAM ane mAnava samAja tene haDadhUta karavA lAgyo tyAre; ane bIjA dhAme - e ja mAnava samAja jayAre tene pharI vahANa upara mokalavA zikArI kUtarAnI jema tenI pAchaLa paDayo tyAre. paheluM dhAma jo tenA jIvanamAM na AvyuM hota, te te kALA gunAnA paMjAmAM pharI pAcho dhakelAI jAta; ane bIje je na AvyuM hatuM, te kAramI sajAnA kaThora aMdhakAramAM te lupta thaI jAta. tenuM hRdaya A vicArathI pIgaLI jatuM, ane te vadhu ne vadhu namra banato gayo. aneka varSo Ama pasAra thaI gayAM; ane kaoNseTa moTI thavA lAgI.
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 navA caherA: navI pichAna-1 upara nedhelI hakIkatathI ATha ke nava varSo bAda Tepala-evanyU ane pANI-mahelanA lattAomAM agiyAra ke bAra varasane eka chokaro najare paData. te kone chokaro hate? perisa zaherana! - zaherone paNa chokaro hoya che; ane jema zahera moTuM, tema tene AvAM rajhaLatAM chokarAnI saMkhyA paNa moTI chezaheromAM ja e kAdava pUratA pramANamAM hoya che, jenI mATInI e kAyAo ghaDAya che. zaheranuM A saMtAna roja peTapUra ana nathI pAmatuM; tenI pITha upara kazuM DhAMkaNa nathI hotuM; paga nIce pagarakhuM nathI hotuM; ane mAthA upara chAparuM nathI hotuM. zerImAM rajhaLyA karavuM, khullAmAM suI rahevuM, TI nIce pahoMcatuM bApanuM januM pATalUna paheravuM, kAna sudhI nIce Utare e bIjA bApane Topa mAthe mUke, haMmezAM jatA rahevuM, hamezAM zodhatA rahevuM, vakhata mAravo, thAMbhalA ane bhItane TocavAM-raMgavAM ke cItaravAM, gALo ane gIta uccAryA karavAM, hoTela-pIThAMnAM bAraNAM AgaLa bhaTakavuM, zaheranA bhayaMkara cora-DAkuonI jANamAM rahevuM, zerInI rakhaDela chokarIone saMparka rAkha, divase khAvAnuM na maLyuM hoya chatAM rAte game tema karI nATaka-khelatamAzAmAM acUka hAjarI ApavI; -ane ATaluM chatAM aMdarakhAnethI tanamanamAM tAjagIbharyA rahevuM! kAraNa ke, bALakonA aMtaramAM nirdoSatAnuM je metI hoya che, te kAdavamAM paNa ogaLatuM nathI. nakAmI cIjo tenA hissAmAM ghaNI che, jarUrI badhI cIjonI tene TAMca che. Ikavarane Apelo cetana jIvAtmA tene che, dharatIe ApelI mATInI kAyA tene che; rAjadarabAramAM birAjatA moTAmAM moTA darabArInI badhI badamAzI, badhuM sAhasa, badhI cAlAkI ane badhA puruSArtha tenAmAM che. paNa samAjamAM maLatA uchera tene nathI; ane badhI gupta zaktione baLamAM pariNIta karanAra zAna-prakAza tenAmAM nathI. tene prakAza maLe, te roga ane gunAnA himane badale puruSArthanI garamI ane huMpha samAjane pAchAM maLe. paNa samAja tene prakAza Ape che! ApaNe je namUnAnI vAta karavA mAgIe chIe, tene mA ane bApa baMne hatAM; chatAM bApa kadI tene vicAra karate nahi, ke mA tene kadI cAhatI nahi.
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ navA caherAnI pichAna-1 14s che A chokarAne paNa zerI sivAya bIjI koI jagAe nirAMta lAgatI nahi. kAraNa ke zerIne patharA tenI mAnA hRdaya karatAM ochA kaThora hatA. tenAM mAbApe tene jIvanamAM phagAvI dIdho hato ane bacapaNathI tene pitAnI ja pAMkho vAparavI paDI hatI. tene cahero luccAI ane mAMdagInA mizraNarUpa hato. te Avate, jatA, ThekaDA bharata, zerIo ane gaTara phisa, tathA thoDuMghaNuM uThAvagIrIpaNuM paNa karate; paraMtu e badhuM bilADI tathA cakalIonI peThe mojathI. tene koI 'badamAza" kahe to te hasate, paNa koI "thora kahe te gusse thaI jato. tene pathArI nahotI, roTa na hatI, calo na hato, prema na hato : chatAM te khuza hatA, kAraNa ke te svataMtra hatA. jyAre AvA chokarAo mANaso bane che, tyAre samAjanI ghaMTI haMmeza tema( daLI nAkhe che; paNa jyAM sudhI teo nAnA hoya che, tyAM sudhI teo chaTakI jAya che, kAraNa ke dATIne nAnAmAM nAno khADe temane bacAvI le che. Avo cheka ja tAyelo hovA chatAM, A chokarAne be traNa mahine ema thaI AvatuM ke, "cAlo Aje jaIne mamIne maLI AvIe.' tarata te evanyUne latto choData, ane pula elaMgI barAbara pelA makAna AgaLa AvI pahoMcato jene TapAlIo naM. 50-para nAme oLakhatA. ApaNA vAcako, kadAca, ene jIna vAlajIna koseTane thenAraDiyarane tyAMthI lAvyA bAda jayAM rahyo che te DosIvALA makAna tarIke oLakhe che. e makAna sAmAnya rIte khAlI ja rahe , ane haMmezAM tenA upara "oraDA bhADe maLaze'nuM pATiyuM jhUlyA karatuM. paNa navAInI vAta e che ke, hamaNAM hamaNAM temAM keTalAka bhADavAte rahetA hatA, jemane ekabIjAnI kazI oLakhANa na hatI. paeNrisa zaheramAM ema haMmeza banatuM hoya che. e badhA pelA garIba varganA ja hoya che, jenI zarUAta muzkelImAM AvI paDelA nAnA vepArIthI thAya che; ane chevaTe je eka prakAranI daridratAmAMthI bIjA prakAranI daridratAmAM thaIne pelA be prakAranA mANasa banI rahe che, jemanI pAse saMskRtinI badhI bhautika cIjo aMte AvI pahoMce che. jhADuvALa ane cIMtharAM vINanAro. jana vAlajInanA vakhatanI gharavALI DosI marI gaI hatI, ane tenA jevI ja bIjI atyAre tenI jagAe AvI hatI. e makAnamAM jeo atyAre rahetAM hatAM, temAM sauthI vadhu muphalisa kahevAya evuM cAra jaNanuM eka kuTuMba hatuM - bApa, mA, ane lagabhaga
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 le zirAnDa umare pahoMcela be putrIo. teo badhAM ja chAparA nIcenA mALiyAnA eka ghelakAmAM rahetAM hatAM. . pahelI najare jotAM e kuTuMbanI kazI khAsa vizeSatA najare paDe tema na hatI; sivAya ke tenI hada bahAranI garIbAI. ghela bhADe rAkhavA Avyo tyAre bApe pitAnuM nAma eDreTa jaNAvyuM hatuM. paraMtu thoDA divasa vasavATa karyA bAda je Te gharaDI DosIne kahyuM hatuM : "are phalANAM - halANa mA, koI mANasa ekAda piDanA vatanIne, ke iTAlInA vatanIne ke kadAca penanA vatanIne zedhanuM Ave, te te mAre mATe che ema jaNaje, ane tene mArA bhego karaje." have, ApaNe ughADapaga choko A kuTuMbane ja nabIrA hatA. jyAre te ahIM Avate, tyAre tene du:kha sivAya kazuM jovA maLatuM nahi; ane vadhAre dilagIrIbharyuM te e hatuM ke, jarA paNa hAsya maLatuM nahi. je ThaDa temano cUlo hete, tevAM ThaMDAM temanAM hadaya hatAM. te jyAre ghera Avato tyAre tene pUchavAmAM AvatuM, "kyAMthI Avyo, alyA?" te javAba Apate, "zerImAMthI." te jyAre pAchA javA nIkaLate tyAre tene pUchavAmAM AvatuM, "kayAM jAya che, alyA?" te javAba Apate, "zerImAM." tenI mA te tene pUchatI, "kema padharAmaNI thaI che, beTamajI!" A chokara, premanA abhAvamAM, aMdhArA bhoMyarAmAM UgatA pILA choDavAnI jema jIvate. e jAtanA jIvanathI tene duHkha thatuM nahotuM, ke te mATe te koIne vAMka kADhate na hate. mA ke bApa kevAM hovAM joIe tenI tene khabara ja na hatI. paraMtu chokarAnI mA putrIone te cAhatI hatI. e chokarAnuM nAma geca hatuM. tenuM te nAma zAthI hatuM? kadAca tenA bApanuM nAma joDreTa hatuM te kAraNe. jonphoTa kuTuMbavALI oraDI cheka cheDe AvelI hatI. tenI bAjunI eAraDImAM mo. meriyasa pinTamasa nAme eka ati kaMgALa javAniyA bhADe rahete hato.
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ 39 navA caherA : navI pichAna-2 ma. jarma 1831mAM nevuM varSa purA karIne batrIse dAMta dharAvanAra aDhAramI sadInA pUrA saddagRhastha hatA. haju te sTAre cAlatA, bUma pADIne bolatA, AMkhe cokhkhuM jetA, khUba sakhata DhIMcatA, khAsuM UMghatA ane nasakorAM bolAvatA. eMsI varSa pasAra karavA chatAM AkhI jiMdagI mAratA ja rahyA hoya evI bImAra jAtanA te na hatA. A khuzamilajI DosA haMmezAM sArI tabiyata dharAvatA hatA. svabhAve te IcchI hatA, paNa have batrIse dAMta batAvIne hasatAM hasatAM te kahI saMbhaLAvatA ke daza varSa thI temaNe e badhuM choDI dIdhuM che. - gharaDA thayA te mATe nahi, paNa have pahelAM jeTalA paisA nathI rahyA eTale. temanI moTAmAM moTI viziSTatA hatI - uparaceTiyApaNuM: utAvaLe abhiprAya bAMdhI devA ane teTalA ja jaladI gusse thaI javuM, game te prasaMge te saLagIne Aga thaI jAya, ane khAsa karIne jayAre gusse na thavuM ghaTe tyAre koI temanA kahevAmAM vAMdhAvacake nAkhe, te te tarata potAnI seTI ugAmatA. pitAnA nekarone te bAMdhatA ane barAbara phaTakAratA. e vastune te jUnI rUDI rAjavaMzI rIta mAnatA; ane pite vALanA TecaDA sudhI pUrA rAjabhakta hatA. temane pacAsa varSanI kuMvArI dIkarI hatI. gusse thAya tyAre tene paNa te barAbara mAratA; ane ghaDInI peThe tene cAbukathI phaTakAratAM paNa te pAchI pAnI na kare. mAM. jIlenarmanDa jeTalA rAjabhakta hatA. teTalA ja rAjAnI sAme thanArA lokazAhI kAMtivALAne ane nepoliyana tathA tenI phejanA mANasane dhikkAratA hatA. rAjavaMzI durguNone paNa te cAhatA; tathA bIjo koI temanI sAthe badamAzI karI jAya, te paNa je rAjavaMzI rIte karavAmAM AvI hoya, to temane kaze vAMdho lAgate nahe. eka vAra vArasAnI bAbatamAM eka vepArI temane ThagI gayo, tyAre te eTaluM ja bolyA : "kharekhara, mane A jamAnAnI sUga caDe che; A jamAnAnA badamAzo paNa halakI jatanA che!" te be vakhata paraNyA hatA. pahelI vAranI patnIthI je putrI thaI, te upara jaNAvyuM tema kuMvArI ja rahI hatI; bIjI vAranI patnIthI temane
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 le mirAnka bIjI putrI thaI, paNa te trIseka varSanI thaIne marI gaI. prema kahe ke nasIba kaho, ke game te kAraNe te lokataMtra heThaLanAM ane nepoliyananAM lazkaramAM umadA kAmagIrI bajAvanArA eka vIra sainikane paraNI hatI, - esTaralIjhanA raNamedAna upara jeNe cAMda meLavyuM hatuM ane vaoNTaluMnA medAna upara jene karnalane hoddo maLyo hato. mAM. jIlenemanDa kahetA, "e mANasa mArA kuTuMbanuM mahAkalaMka che." ma. jIlenermanDanI baMne dIkarIe daza varSane AMtare janmI hatI, ane baMnenA caherAmAM tathA svabhAvamAM jarAya maLatApaNuM na hatuM. nAnI dIkarI AnaMdI svabhAvanI tathA tejasvI vastuo pratye sAhajika AkarSaNavALI hatI. tene phUla, kAvya ane saMgIta gamatAM; tathA nAnapaNathI tene koI vIra puruSane paraNavAnA koDa hatA. modIne paNa koDa hatA, - paNa te rAjyanA ThekedArane, kaI darabArIne, koI lakhapatine meLavavAnA. koI paNa mahattvAkAMkSA saMpUrNapaNe pUrI nathI thatI; khAsa karIne ApaNI A maryonI duniyAmAM. nAnI dIkarI potAnA svapnanA patine paraNavA pAmI, tyAre te vahelI marI gaI; ane moTI jIvatI hatI paNa kuMvArI ja avasthAmAM. te tenA bApanuM ghara saMbhALatI. gharaDo Doso ane kuMvArI sIvALA AvAM gharo cheka virala nathI; ane be nabaLAIo ekabIjIne AdhAre TakI rahyAnuM vicitra dRzya ApaNane pUruM pADe che. gharamAM A be DosA-DosI uparAMta trIjo eka chokaro paNa hate. moM. lenermanDa e chokarA sAthe paNa kaThora avAje ane moTe bhAge ugAmelI soTIe ja vAta karatA : "eya, DAmIjanA beTA, Ama Ava; harAmI, badamAza ! mane javAba Apa jouM ! tAruM kALuM moDhuM batAva jouM !" ityAdi ityAdi. paNa aMdarakhAnethI te e chokarAne bhAvathI cAhatA. te chokaro emane dahitra meriyasa hato : temanI mRta putrIne putra. moM, jIlenormanDa aThavADiyAmAM be sAMja eka rAjadarabArInI vidhavA bAIne ghera bharAtA meLAvaDAmAM gALatA. temanI sAthe e vakhate temanI moTI dIkarI tathA sAta varSane A dauhitra paNa jatA. tene jotAMveMta tyAM ekaThI maLelI bAnuo gaNagaNI UThatI, "kevo suMdara chokaro che, bApaDo !" bApaDA' kahevAnuM kAraNa e ke, te meM. lermanDanA kuTuMbanA pelA mahAkalaMka'no putra hato.
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40. karnala ponTamasI e divasomAM vana zahera vaTAvIne pula upara koI Ave, to tene sIna nadInA DAbA kinArA upara vADIonI pagathiyAbaMdha agAsIo jovA maLe. A badhI agAsIone eka cheDe nadInuM pANI hoya ane bIje cheDe nAnuM makAna hoya. e vADImAMthI nAnAmAM nAnI eka vADI ane sAdAmAM sAdA makAnamAM, 1817nA arasAmAM, pacAseka varSane eka Dose rahete hate. te niyamita eka pAvaDo ane kataraNI laIne vADImAM kAma karate dekhAte. te tyAM ekalo ja raheto hato; joke, garIbAI ane cupakIdI e bene tenAM nityanAM sAthIdAra kahI zakAya kharAM. enI vADI tenAM phUlonI vividhala ane uttamatA mATe prasiddha hatI. majUrI, khaMta, kALajI ane Dolo bharIne pANI - eTalA vaDe sarajanahAranI peThe navuM sarjana karavAmAM te saphaLa nIvaDayo hate; ane kudarata jemane kadAca bhUlI gaI hatI evI phUlanI keTalIka jAte ane raMge teNe nipajAvyAM hatAM. unALAmAM, pa phATatAM ja te vADImAM kAme lAgI jate; hA, koI paMkhIne avAja ke koI bALakano kalabalATa tenA sAMbhaLavAmAM Ave, te te kalAko sudhI nizreSTa thaIne sAMbhaLyA karato. te bhAgye bahAra pharavA jato; ane bAraNuM ThokatAM AvatAM garIbagurabAne ke potAnA pAdarI mitra mebepha sivAya bIjA koIne maLatuM nahi. A mANasa te mAM. jalenermanDane jamAI karnala pinTamasa - arthAt temanA zabdomAM kahIe te temanA kuTuMbanuM mahAkAMka' hate. te vakhatanAM "maoNniTara' vagere jUnAM lazkarI chApAMnA ahevAla tathA nepoliyananI "mahAsenA'nAM buleTine vAMcanArane jayaoNrja pinTamasanuM nAma vAraMvAra najara samakSa AvavuM joIne navAI ja thAya. cheka juvAna hate tyAre te eka sainika tarIke prajAsattAka sainyamAM bharatI thayo hato. krAMti daramyAna laDAyelAM keTalAMka moTuM yuddhomAM teNe parAkrama karIne nAmanA meLavI hatI; ane nepoliyana heThaLa laDAyelAM yuddhomAM Thera Thera te tenA mahAna senApationA hAtha heThaLa jhUjhayo hato. meskonI caDAI vakhate te hAjara hato. naukAsainyamAM paNa teNe bahAdurI batAvI hatI; ane chevaTanA te ghoDesavAra TukaDImAM joDAyo hato. voTanA medAna upara lunenabarga beliyanane 1la le mi0 - 12
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mijherAlu dhvaja e jItI lAvyo, tyAre tenA moM upara eka lAMbo taravArano ghA paDyo hato; ane jayAre lohI kharaDAyelA moMe e jItela dhvaja teNe nepoliyananA caraNa AgaLa dharyo, tyAre nepoliyana khazI thaIne belI UThyo : "tane huM karnalane hoddo ApuM chuM, tane huM baeNrananuM pada bakuM ane lIjiyana oNpha oNnarane amaladAra banAvuM chuM!" pinTamarsIe javAba vALyo : "nAmadAra, huM mArI vidhavA taraphathI Apane AbhAra mAnuM chuM." eka kalAka bAda te heInanA nALA upara gabaDI paDyo, tyAre tenA upara keTalAya sainikonAM zabane Dhagale thaI gayo. moDI rAte raNabhUmi uparanAM maDadAMne mAlasAmAna coravA AvelA thenAraDiyare tenAM ghaDiyALa - vITI utArI lIdhAM ane tene DhagalA nIcethI kheMcI kADhayo. nepoliyananA patana bAda phrAMsamAM rAjavAMzanI pharI sthApanA thaI. rAjA laI aDhAramAe nepoliyane bakSelA kazA hoddA ke khitAba maMjUra na rAkhyA; ane pinTamasIne naukAsainyanA ardhA pagAre nivRtta karIne vanamAM vasAvavAmAM Avyo : arthAt zaMkAzIla mANasa tarIke najara heThaLa rAkhavAmAM Avyo. varlenamAM eka nAnuM ghara pasaMda karIne te rahevA lAgyo. nepeliyananI hakUmata daramyAna be laDAIo vacce tene rAjabhakta moM. jIlenarmanDanI nAnI putrI sAthe paraNavAne vakhata maLyA hatA. Dese bhAre gusse thaI gayo hato, paNa te divasemAM rAjabhaktAne dabAyelA rahevAnuM hatuM, ane teNe saMtoSa mAnyo ke e jaMgalIonA rAjyamAM moTAM moTAM kuTuMbonI ethI paNa mAThI vale thaI che. 1815mAM maeNDama pinTamasa je dareka rIte eka umadA ane asAmAnya bAI hatI tathA potAnA patine sarva prakAre lAyaka hatI, te eka bALaka putrane pAchaLa mUkIne avasAna pAmI. e putra bApanI ekalavAyI jiMdagImAM AnaMdanuM sthAna thaI paData; paraMtu moM. jIlenarmanDe jIde bharAIne tenI mAgaNI karI ane jaNAvyuM ke, jo e bALaka temanA hAthamAM soMpI devAmAM nahi Ave, te te tene potAnI milakatano vArasadAra nahi banAve. bApa chokarAnuM hita vicArI e vAta kabUla rAkhI, ane chokaro dUra thatAM phUlo upara prema karavAnuM zarU karyuM. vadhArAmAM teNe koI paNa pravRtti ke caLavaLamAM bhAga levAnuM paNa choDI dIdhuM teNe potAnA vicArone eka bAju potAnI nirdoSa bAgakAmanI pravRtti, tathA bIjI bAju pite pUrve karelAM moTAM parAkramanI yAdagIrI vacce vaheMcI nAkhyA.
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1es kanala pinTamarsI che. jalenermanDa potAnA jamAI sAthe koI paNa jAtane saMbaMdha rAkhatA ja nahiM; tathA te jamAI paNa tenA putrane corIchUpIthI maLavAne ke tenI sAthe vAta karavAno prayatna sarakho na kare, evI tAkIda tene ApavAmAM AvI hatI. jo tema karatAM te pakaDAya, te chokarAne tarata hAMkI kADhavAnI ane tene nAvArasadAra TharAvavAnI dhamakI paNa ApI hatI. me. jIlenarmanDane mate pinTamasa mahAroganA cepa jevo kharAba mANasa ha; tene saMsarga rAkhI ja na zakAya. pinTamasa A badhI zarato kabUla rAkhI e ThIka na karyuM, paraMtu teNe chokarAnuM hita thAya che ema mAnIne potAnI jAtanuM balidAna ApyuM. meM. jIlenemanDane vArase khAsa moTo na hato, paNa temanI moTI dIkarIne mA taraphathI bhAre vAraso maLyA hatA, ane tenI bahenano dIkaro ja tene paNa svAbhAvika vArasadAra kahevAya. e chokare ke jenuM nAma meriyasa hatuM, te eTaluM jANate ke pitAne bApa che; paNa ethI vizeSa kazuM jANata nahi. koI tene viSe ene eka zabda paNa kahevuM nahi; ane jyAre kadIka paNa tene pitAnA bApa viSe kazuM sAMbhaLavA maLatuM, tyAre te uparathI tene pitAnA bApa viSe evo ja khyAla dRDha thatuM ke te sAre mANasa nathI, tathA tenAthI pitAne zaramAvA jevuM che. chokaro A pramANe moTe thato jato hato. te daramyAna pinTamarsI dara be ke traNa mahine gupacupa perisamAM Avata; ane meriyasa potAnI mAsI sAthe seMTa saspAIsanA. devaLamAM prArthanA mATe jatA, tyAre pote devaLanA eka thAMbhalA pAchaLa chupAI, nizva TapaNe, zvAsa levAnI paNa hiMmata karyA vinA tenA tarapha joI raheto. tenI A pravRttithI ja te varnonanA pAdarI mephanA paricayamAM Avyo hate. e bhalA pAdarI mekane bhAI seMTa saspAIsanA devaLano vaoNrDana - adhikArI hato. teNe moM upara laDAInA cAThAvALA A mANasane A rIte potAnA chokarA tarapha AMsubharI najare jote ghaNI vAra nihALyo hate. e dazya tenA hRdayamAM aMkita thaI gayuM hatuM. eka divasa te potAnA bhAIne maLavA vana Avyo, tyAre pula upara tene karnala pinTamasane bheTa tene tarata seMTa sapAIvALo mANasa yAda Avyo. teNe potAnA bhAIne enI vAta kahI ane baMne kazuMka bahAnuM kADhI pinTamarsane ghera gayA. e mulAkAta bIjI aneka mulAkAtenuM kAraNa banI. karnala prathama te
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mijharAyala cUpa rahyo, paNa pachI dhIme dhIme teNe potAnA hRdayano bhAra temanI samakSa khAlI karavA mAMDyo, ane te baMne bhalA mANasane putrane khAtara pitAnA sukhane tyAga karanAra pitAnI badhI vAta jANavA maLI. pariNAme pAdarI mebophane dhIme dhIme A mANasa pratye prazaMsA ane sahAnubhUtinI lAgaNI janmI. karnalane paNa A bhalA pAdarI tarapha snehanI lAgaNI baMdhAI. ane jyAre baMne pakSe sArAmANasAI mojuda hoya che, tyAre eka pAdarI tathA eka sainika ApasaApasamAM vadhu sahelAIthI bhaLI jaI zake che. kAraNa ke, baMne aMte te samAna keTInA mANase che: eka jaNa pRthvI uparanA pitAnA dezano bhakta che, tyAre bIjo svargamAMnA potAnA dezane bhakta che. bIjo kazo taphAvata temanI vacce nathI. varSamAM be vAra, meriyasa potAnA bApane kAgaLa lakhato; te kAgaLo tenI mAsI lakhAvatI ane temane namuno koI kAgaLa-patra lakhatAM zIkhavanAra pothImAMthI utAryo hoya ema ja koIne lAge. pinTamasI tene ati bhAvabharyA zabdomAM javAba lakhato, paNa meriyasanA dAdA te kAgaLo ughADyA vinA ja potAnA khIsAmAM sarakAvI detA. 41 'mahAkalaMkane aMta bIjA badhA chokarAonI peThe meriyasa paNa bhaNataranI judI judI koNIomAM thaIne pasAra thavA lAgyo. kaoNlejanAM varSo pUrAM karI te kAyadAnI zALAmAM dAkhala thayo, tyAre te dAdAnI peThe pAko jhanunI rAjabhakta banI rahyo. joke, bIjI badhI rIte te udyamI, zAMta, khAnadAna, udAra, svAbhimAnI ane umadA juvAniyo hate; kaThora kahI zakAya eTalI hade te svamAnI hato, ane ataDo kahI zakAya teTalI hade te strIethI askRSTa rahe. 1823mAM meriyase taratanA ja aDhAramA varSamAM praveza karyo hate. eka sAMje te ghera Avyo tyAre teNe tenA dAdAne hAthamAM eka kAgaLa sAthe UbhelA joyA. "meriyasa, tAre kAle varnona javAnuM che." " zA mATe?" "tArA bApane jovA mATe."
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAkalaMkane ata 191 meriyasane kamakamAM AvI gayAM. potAnA bApane jovA javuM paDe e sivAyanI bIjI badhI bAbata mATe te taiyAra hato. te evo Abhe banI gayo ke tenA dAdAne kazuM pUchI paNa na zakyo. dAdAe ja umeryuM - ema lAge che ke te bImAra che, ane tane maLavA mAge che." vaLI thoDIka cupakIdI bAda temaNe kahyuM - "kAle savAre nIkaLaje. mane khabara che tyAM sudhI eka ghoDAgADI savAranA cha vAgye UpaDe che, ane rAte pahoMce che. kahe che ke tenI sthiti gaMbhIra che." temaNe kAgaLane pUro karIne gajavAmAM mUkI dIdho. meriyasa te rAte ja UpaDI zakayo hato ane bIje divase savAramAM tenA pitA bhego paNa thaI zakyo hota. eka mA rAte paNa varnona thaIne pasAra thatI hatI. paraMtu mAM jIvenemanDa ke meriyasa baMnemAMthI ekene enI tapAsa karavAnuM sUjhayuM nahi. - bIje divase sAMja paDatAM meriyasa vana AvI pahoMcyo. dIvAbattIne samaya thayo hato. teNe sAme maLelA pahelA mANasane "ma. pinTamasI' nA gharanuM ThekANuM pUchayuM. kAraNa ke meriyasa paNa rAjabhakta hoI, pitAnA bApane berana ke karnala tarIke svIkAravA taiyAra na hate. - ghara jaDatAM teNe bAraNuM ThokaryuM. eka strIe hAthamAM nAnA dIvA sAthe AvIne bAraNuM udhADayuM. "ma. pinTamasa che?" bAI cupa rahI. "A temanuM ja ghara chene?" bAIe DokuM halAvyuM. "huM temane maLI zake?" bAIe DokuM halAvIne nA pADI. "paNa huM temane putra chuM; te mane maLavA mAge che." "have maLavA nahi mAgI zake." teNe joyuM ke bAInI AMkhamAM AMsu hatAM. bAIe eka nIcI eDInuM bAraNuM batAvyuM. meriyasa aMdara dAkhala thayo. eka jhAMkhI mINabattInA prakAzamAM teNe joyuM ke oraDAmAM traNa jaNa hatA : eka UbhA hatA, eka ghUMTaNiye paDayo hato ane trIjo cattApATa bhaya upara sUtelo hate. bhoMya upara sUtelo mANasa karnala hatuM, Ubhelo mANasa DaoNkaTara hato; ane ghUMTaNiye paDIne prArthanA karate mANasa pAdarI hate.
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18ra le mirAnDa traNa divasa pahelAM karnala magajanA sejAnA tAvathI paTakAI paDyo hato. tAvanI zarUAtamAM ja potAnI AkharI ghaDIne AbhAsa AvI jatAM teNe mAM. jIjenermanDane kAgaLa lakhIne potAnA putrane teDAvyo hato. karnalanI sthiti tarata ja bagaDavA lAgI hatI. meriyasa je divase AvI pahoMcyo, te divase savAramAM ja karnala ghelachAmAM ne ghelachAmAM nokaraDIne dhakko mArI pathArImAMthI kudI paDayo hato tathA "mAro putra na Avyo ! huM tene maLavA jAuM chuM,' ema kahIne oraDAnA bAraNA bahAra nIkaLI gayo hato. tyAM ja te gabaDI paDyo hato, ane tenA prANa nIkaLI gayA hatA. dAktara tathA pAdarI baMnene sAthe bolAvavA mokalavAmAM AvyA hatA. dAktara bahu moDo Avyo; pAdarI bahu moDo AvyAM putra paNa bahu cheDe Avyo. * cattApATa paDevA karnalanA phIkA gAla upara motathI phATelI AMkhamAMthI sarI paDeluM AMsunuM TapakuM mINabattInA jhAMkhA prakAzamAM haju tagataganuM hatuM. potAne putra AvavAmAM moDuM karato hato, tenuM e AMsu hatuM. meriyase pahelI vAra ane chellI vAra e mANasa upara najara karI : tene saMmAnita ane puruSAtanabharyo cahero, tenI ughADI chatAM have joI na zakatI AMkho, tenA dhoLA vALa, tenA sudRDha avayavo, - jemanA upara ahIMtahIM taravAranA ghAnA kApA tathA baMdUkanI gebIe pADelAM kANAMnAM cAThAM spaSTa dekhAtAM hatAM. tenA caherA upara Ivare maDhI dIdhelI bhalAInI chApa sAthe ja vIratvanI gherI chApa darzAvanAra pelo lAMbo kApa paNa teNe joye. A mANasa ene pitA hatA eTale ja tene vica 2 Avyo. bIjI rIte te avicalita rahyo. bIjA game te mANasane mRtyunI nidrAmAM poDhelo joI jeTalI lAgaNI thAya, tethI vizeSa kAMI lAgaNI tene na thaI. karnala potAnI pAchaLa kazuM mUkI gayo na hate. tene sarasAmAna vecatAM mAMDa tenA daphananuM kharca nIkaLI zakyuM. nokaraDInA hAthamAM eka cabarakI jevuM kAMI AvyuM, te teNe meriyasanA hAthamAM mUkavuM. karnalanA hastAkSaramAM temAM nIcenuM lakhANa hatuM - mArA putra mATe:- zahenazAha nepaliyane mane vaoNTaluMnA raNamedAna upara baeNrana banAvyo che. mArA lohIthI kharIdelA e padane joke atyAranuM taMtra mAnya rAkhavA nA pADe che; paraMtu te pada huM mArA putrone bakuM chuM.
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ punaH prAsa teNe te dhAraNa karavuM. te e padane lAyaka nIvaDaze e kahevAnI mAre bhAgye jarUra hoya." te ciThThInI pAchaLanI bAjue karnale umeryuM hatuM: "vaoNTalUnA e ja yuddhamedAnamAM eka sATe mAruM jIvana bacAvyuM hatuM. e mANasanuM nAma thanAraDiyara che. thoDA samaya pahelAM, mArI jANa mujaba, te paeNrisa pAsenA keleTa ke moMTapharamelamAM eka vIzI calAvate hato. mAro putra che tene maLe, te teNe tene mATe potAnAthI banatuM karI chUTavuM." pitAnA pitA pratyenI kartavyanI bhAvanAthI nahi, paNa mRtyu mATe sanmAnanI saune samAna evI lAgaNIthI prerAIne meriyase e kAgaLa lIdhe ane chAtIe dabAvyo. karnalanuM kazuM nAmanizAna have bAne na rahyuM. tenI taravAra ane tenI varadI me. jIlenermanDe janI vaparAyelI cIjonA koI vepArIne vecI dIdhAM. paDozIo tenI vADImAMthI sArAsArAM phUlajhADa upADI gayA. bAkInA choDavA dhIre dhIre sukAIne nAza pAmyA. meriyasa mAtra 48 kalAka vanamAM rahyo. daphanakriyA bAda te perisa pAcho pharyo ane pitAnA kAyadAnA abhyAse vaLagyo. tene bApa kadI jIvate hate evo khyAla paNa tenA manamAM na rahyo. puna: prApti meriyase nAnapaNanI dhArmika Tevo cAlu rAkhI hatI. eka ravivAre te seMTa saspAIsanA devaLamAM prArthanA sAMbhaLavA gayo hato. te divase roja karatAM te jarA vadhu bedhyAna tathA tarage caDI gayela hato. teNe thAMbhalA 5chaLa nI eka beThaka upara nAma vAMrathA vinA ja pitAnuM Asana jamAvyuM. beThaka upara nAma hatuM : "meM. mepha - devaLanA vaoNrDana." prArthanA haju zarU thatI ja hatI tevAmAM eka vRddha mANasa tyAM Avyo ane meriyasane saMbodhIne belyo - "bhAI, A mArI beThaka che."
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 le sijharAnTa meriyasa tarata tyAMthI UThI gayA. prArthanA pUrI thayA bAda meriyasa vicAramAM ne vicAramAM thoDe dUra UbhA hatA. pelA DosA pharI tenI pAse Avyo ane bAlyA : 66 bhAI, thADA vakhata upara tamane beThelA uThADavA badala tamArI kSamA mAguM chuM; tamane huM tochaDo mANasa lAgyo hAIza; eTale huM thoDo khulAsA karavAnI rajA lauM chuM." mahAzaya, enI kazI jarUra nathI. " "6 'hA, hA; tame mAre viSe khoTo abhiprAya laIne jA e mane nahi game. mane e beThaka pratye khAsa bhAva che e tame joI zakayA haze.. e beThaka upara beThA hoIe ta| prArthanA- sArI thAya, ema huM mAnuM chuM. tenuM kAraNa e che ke, daza varSa sudhI dara be ke traNa mahine eka kaMgALa paNa bahAdura bApane me' ahIM peAtAnA putrane jovA mATe niyamita Avata joyA che. koI kauTuMbika samajUtIne kAraNe peAtAnA putrane jevA-maLavAnI tene bIjI koI taka na hatI. potAnA putrane devaLamAM lAvavAmAM AvyA haze e ghaDInA khyAla rAkhIne te ahIM AvatA. pelA cheAkarAne kadI kalpanA paNa nahi AvI hAya ke tenA bApa ahIM Avyo che. kadAca bicAro potAne bApa che ema paNa nahi jANatA hoya. pelA bApa A thAMbhalA pAchaLa besatA, jethI koI tene joI na zake. te peAtAnA putra sAme joyA karatA ane raDato. tene peAtAnA putra pratye naryo bhaktibhAva hatA, e me najare joyuM che. tethI mArI najare A sthAna pavitra banI gayuM che, ane mane A jagAe besIne ja paramapitAnuM stavana karavAnI Teva paDI gaI che. devaLanA vaoNrDana tarIke mAruM juduM khAsa Asana che, paNa mane A beThaka ra game che. mane e kamanasIba sadgRhasthanA bahu thoDA ja paricaya che. tene sagAMmAM eka sasaro tathA tavaMgara sALI hatAM; pAte jo te chekarAne maLe te te cheAkarAne vArasAhaka rada karavAnI te lokoe dhamakI ApI rAkhI hatI. pAtAne putra eka divasa tavaMgara tathA sukhI thAya e kAraNe pitAe AtmabalidAna ApyuM hatuM. sasarA jamAI vacce rAjakIya pakSApakSIne matabheda hatA. rAjakIya pakSApakSI heI zake; paNa keTalAka loko kayAM AgaLa aTakavuM e jANatA nathI. juone bhAI ! eka mANasa vaoNTalUnA raNamedAnamAM hatA te kAraNe kaMI te rAkSasa nathI banI jato. eTalA mATe eka bApane tenA putrathI vikhUTo na pADI zakAya, e bAnAporTanA karnalAmAMnA eka hatA. have te marI gayA che. te vartanamAM rahetA hatA;
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ punaH prApti 195 jyAM mAro bhAI pAdarI che. tenuM nAma pomarI ke meAnTaparsI evuM kaMIka hatuM. tenA moM upara talavAranA ghAnuM eka suMdara cAThuM hatuM. " 66 'peAnTamarsI !" meriyasa phIko paDI jaIne bolI UThayo. barAbara peAnTamarsI. tame temane eLakhA che zuM ? " "" 66 e mArA bApu hatA. buDhDho peAtAnA baMne paMjA dabAvI bAlI UThayo - 66 'ema ! tuM ja emane dIkaro thAya bhAI! barAbara, e chokaro have tArA jeTalA ja juvAniyA thayA hoya. tA DrIMka, beTA, tuM kahI zake che ke, tAre evA bApa hateA ke je tane khUba cAhatA hatA ! " meriyase potAnA hAtha DosAne ApyA, ane pachI te tenI sAthe tenA makAna sudhI gayA. bIje divase teNe mAM. jIlenArmanDane kahyuM - -------- 66 ame thoDA mitroe zikAra-pArTI gAThavI che. mane tame traNa divasa bahAra javAnI rajA Apazo ?" .. 66 cAra divasa, " dAdAe javAba Apyo; jA meAja kara. ane pachI temaNe peAtAnI dIkarInA kAnamAM kahyuM IzkabAjI ja! " N kaIka meriyasa traNa divasa gerahAjara rahIne paeNrisa pAchA AvyA. pAchA AvI te sIdhe peAtAnI kaoNlejanI lAibrerImAM gayA ane 'maoNniTara ' nAmanA lazkarI chApAnI phAIla lAgalA ja vAMcavA besI gayA. divase sudhI vAMcavAMca karIne teNe leAkataMtranA ane nepeliyananA sAmrAjyanA badhA itihAsa pUro karyA; helenA TApunI nepeAliyananI DAyarI teNe vAMcI nAkhI. badhA ja ahevAle, buleTanA ana DhaMDherA vAMcI kADhayA; bhUkhyA hoya ema badhuM ja peTamAM utArI gayA. nepAliyananA mahAsainyanAM buleTina vAMcatAM vAMcatAM jyAre pahelI vAra tene peAtAnA pitAnuM nAma vAMcavA maLyuM, tyAre tene tharatharATI sAthe tAva caDI AvyA; ane te tAva pUruM eka aThavADiyuM rahyA. peAtAnA pitAe je je senApationA hAtha nIce kAma kareluM, te badhAne te maLI AvyA. devaLanA vaoNrDana mebAphane te pharIthI maLavA gayA, tyAre teNe karnalanI varsenanI chevaTanI jiMdagInA ahevAla Apyo: tenAM phUlo, tenI cupakIdI, tenuM ekalavAyApaNuM. meriyasa have A virala, bhavya ane namra mANasane -- siMha ane gheTAnA mizraNarUpa potAnA pitAne samajavA lAgyA. Akho vakhata potAnA A UMDA abhyAsamAM te lIna rahetA hate; te
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 183 ke sijherAhala jamatI vakhate te zeAdhe tA te cAlyA daramyAna te tenA dAdA ke mAsIne bhAgye ja maLato. acAnaka dekhA detA, ane gheADI vAra pachI tene koI gayA hAya. mAsI baDabaDATa karavA lAgI. dAdA makalAvA lAgyA - chAnI mara, A teA juvAnInA dahADA che! barAbara mArA upara ja UtaravAnA che!" ---- 66 paraMtu meriyasanA manamAM eka AkhI krAMti sarajAtI jatI hatI. phrenca krAMti tathA nepoliyananI zahenazAhata e be zabdo atyAra sudhI tene mATe mAtra leAhI nIMgaLatA rAkSasI zabdo hatA. have teNe te baMnenA bhItaramAM najara nAkhI hatI, ane jyAM tene aMdhArAnI arAjakatA ja najare paDavAnI AzA hatI, tyAM tene vagniDa, senTa-jasTa, raoNbsapiyara, mirAbA, kemile DesameAlinsa ane DaeNnTana jevA tArA jhagamagatA dekhAyA, tathA nepoliyanarUpI sUrya UgatA dekhAyo. pote kayAM che tenuM tene bhAna rahyuM nahi. e mahAna vyakti ane kRtyAnA tejathI tenI AMkha aMjAI gaI. dhIme dhIme tejanI camakathI AMkha TevAI jatAM te e badhI vyaktine bArIkAIthI nihALavA lAgyo. vyakti ane bInAnA be vargomAMne dareka tene be mahAna ghaTanAmAM geAThavAtA dekhAyA : krAMtinuM le' maMtranatAne pAchA maLelA nAgarika hakonA sAmrAjyamAM; ane nepeAliyananI zahenazAhata yuopa upara ladAyelA phrenca AdarzanA sAmrAjyamAM. krAMtimAMthI tene janatAnI bhavya AkRti pragaTa thatI dekhAI, ane frAMsanI bhavya AkRti zahenazAhatamAMthI. ane e badhuM sAruM thayuM hatuM, evI tene khAtarI thaI gaI. tene spaSTa samajAI gayuM ke atyAra sudhI te potAnA dezane tema ja potAnA pitAne ALakhI zakayo ja nahAtA; atyAra sudhI tenI AMkha upara aMdhArapachADo ja pharI vaLyA hatA. have te dekhavA lAgyo, ane eka bAju prazaMsA karavA lAgyA tathA bIjI bAju pUjavA lAgyo. bhAre paritApa ane pastAvArthI tenuM aMtara bhedAI gayuM. kaThAra nirAzAbharyA eka ja vicAra tene vAraMvAra dajhADavA lAgyA ke, have te peAtAnA aMtaranI vAta kabaranA paththarane ja saMbhaLAvI zake tema che. je paramAtmAe dayA lAvIne tenA pitAne haju jIvatA rAkhyA hAta, to te dADato jaIne temanA caraNamAM leTI paData ane bUma pADIne temane kaheta - bApu ! huM Avyo chuM! juo! huM tamArA ja vicAranA chuM, huM tamAro putra chuM !" te temanA dhALA maratakane cuMbana karata, temanA 64
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ "nIkaLa ahIMthI, harAmajAdA !" vALane pitAnAM AMsuthI bhIMjavI nAkhata, temanA mukha uparanA cAThAne najIkathI nihALata, temanA hAtha dabAvata, temanA nAmAne pUjata, temanA pagane cuMbana karata! pite samajaNo thAya, moTo thAya te pahelAM tathA potAnA putrano pUjyabhAva te meLavI zake te pahelAM te zA mATe gujarI gayA? meriyasanA aMtaramAM eka cAlu DUsakuM bharAyeluM rahetuM ane hU hU karato "are re!" eTalo avAja gAjate rahete. sAthe sAthe ja te gaMbhIra tathA potAnI zraddhA ane vicAramAM makkama banato cAlyo. tenI vicArasaraNIne paripUrNa banAvatI satyanI jhAMkhI tenA aMtaramAM avAranavAra prakAzavA lAgI. tenA pitA ane tene deza e benA navA khyAlothI te potAnI jAtane navuM baLa ane navI sattA prApta thayelI mAnavA lAgyo. navuM dharmAtara pAmelA mANasanI peThe, tene paNa tenA navA dhamAMtarane unmAda caDyo. tene svabhAva ja e Umila hato eka vakhata sarakavA mAMDayo eTale pachI tene rokI ja muzkela. game tema paNa have pagaluM bharAI cUkyuM hatuM. jyAM tene pahelAM rAjasattAne aMta ja dekhAto hato, tyAM tene phrAMsanuM punarutthAna dekhAvA lAgyuM. tene dhruvatAro palaTAI gayo hato. jyAM asta hato, tyAM have sUryodaya AvI gayo hate. 43 nIkaLa ahIMthI, harAmajAdA !" A badhA pheraphAronI tenA kuTuMbIone gaMdha paNa AvI na hatI. jyAre tenuM parivartana saMpUrNa banI cukyuM, ane rAjabhAmAMthI te saMpUrNa laka-krAMtivAdI banI gayo, tyAre te eka chApanArAne tyAM gayo ane "berana meriyasa pinTamarsI' e nAmanAM e kArDa chapAvI lAvyo. joke te koIne oLakhato na hato ane tethI koIne maLavA javAne na hata; eTale e kArDanI thappI te potAnA khissAmAM ja rAkhato. sAthe sAthe ja, kudaratI kame jema jema te potAnA pitAnI najIka pahoMcato gayo, tema tema te tenA dAdAthI dUra khasato gayo. e DosAne uparacoTiyo taraMgI svabhAva tene pahelethI ja gamato na hato, paraMtu atyAra sudhI ekasamAna rAjakIya vicAro ane zraddhAonA pula upara te
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ I le sierAla, benuM milana thatuM hatuM. paraMtu te pula have vaccethI sadaMtara khasI jatAM, te be vacce eka UMDI khADI AvI gaI ane jema jema tene samajAtuM gayuM ke tenA dAdAe kevaLa pitAnA mUrkha taraMgone kAraNe ja pitAne potAnA pitAnAthI ATalo badho vikhUTo pADayo hato, ane pitAne putravihoNo tathA putrane pitAvihoNo karI mUkyo hato, tema tema moM. jIlermanDa pratye tene gusso mAjhA mUkavA lAgyo. paNa A badhuM parivartana tenA aMtaramAM UbhuM thayeluM hatuM. bahArathI tenI kazI khabara koIne paDI na hatI. mAtra te vadhu akkaDa, vadhu cupa ane vadhu gerahAjara banate cAlyo. tenI mAsI tene vaDhatI tyAre te abhyAsa, parIkSA, vyAkhyAno vagerenAM bahAnAM kADhato. tenA dAdA to pote karelA nidAnane ja vaLagI rahyA hatA - "bhAIsAheba premamAM paDayA che! e te huM enI gata jANuM!" avAranavAra meriyasa divasa sudhI gerahAjara raheto. evI eka musApharI daramyAna te menTa pharamela jaI Avyo ane potAnA pitAnI aMtima icchA anusAra thanAraDiyara nAmanA vIzIvALAnI zodha karI Avyo. tene khabara maLI ke, thenAraDiyare devALuM kADhyuM hatuM ane te kyAM cAlyo gayo te koI jANatuM nahotuM. bAkInA vakhatae tenI musApharI varnona tarapha hatI. potAnA pitAnI kabara upara phUla caDAvI, te potAnA paMjA vaDe moM DhAMkI, dUghUMTaNiye paDI, kalAko sudhI tyAM besI raheto. evI eka musApharI pachI traNa divasa bAda vahelI savAre te paeNrisa pAcho Avyo hato. be rAtanA kabara pAsenA ujAgarAne kAraNe tene thAka lAgyo hato, ane tethI taravAnuM zIkhavAnA hojamAM eka kalAka tarI AvIne thAka utAravAne teNe vicAra karyo. potAnI oraDImAM jaI, teNe jaladI jaladI pitAne koTa utArI nAkhyo ane potAnA gaLAmAM bAMdheluM kALA dorAnuM mAdaLiyuM paNa kADhIne nIce mUkavuM. pachI te jaladI hoja tarapha cAlyo gayo. ma. jIlenarmanDa, sArI tabiyatavALA gharaDAonI peThe savAramAM vahelA UDyA hatA. temaNe meriyasanA AvyAno avAja sAMbhaLyo, eTale te potAnA gharaDA paga laI jaI zake eTalI utAvaLathI dAdara caDIne meriyasanI raDI tarapha cAlyA, jethI tene AMtarIne te kyAM gayo hato vagere bAbato dhIme dhIme pUchI zakAya.
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ "nIkaLa ahIMthI, harAmajAdA!" paraMtu DosAnA paga karatAM juvAniyAnA paga sAbadA hatA; ane Doso upara pahoMcyo tyAra pahelAM juvAniyo nIce UtarI gayo hate. oraDAmAM pathArI vaNavaparAyelI paDelI hatI; ane tenA upara meriyasane koTa ane mAdaLiyuM paDelAM dekhAtAM hatAM. DosAne thayuM ke, bheda ukelavAnI kharI cAvI hAtha AvI gaI che; eTale eka hAthamAM koTa ane bIjA hAthamAM mAdaLiyuM laIne, pitAnI dIkarInA oraDAmAM temaNe vijayapraveza karyo. mAdaLiyAnI DabImAM meriyasanI preyasIne phaTe haze ema mAnIne, DosAe AjakAlanA juvAniyAonI preyasI pasaMda karavAnI zakti upara azraddhA ane phiTakAra pradazita karatAM karatAM te DabI ughADI. sAnI gharaDI dIkarI paNa juvAnamAM na maLe teTalI iMtejArIthI UbhI thaIne DabImAMno phoTo jovA pAse AvI. DabI eka cAMpa dabAvatAM UMghI gaI. temAMthI phaTAne badale gaDI karelo eka kAgaLa nIkaLyo. Doso hasato hasate bolyo, "A zuM che te huM jANuM chuM. koI DhIMgalIe lakhele prema-patra! te ApaNA DhIMgalAbhAI gaLe TIMgAvI rAkhe che!" "te vAMcI te juo; khabara paDe ke e DAkaNa koNa che." DosAe cazamAM paheryA ane kAgaLa ughADI vAMcavA mAMDyo - "mArA putra mATe :- zahenazAha nepoliyane mane vaoNTalUnA raNamedAna upara baeNrana banAvyo che. mArA lohIthI kharIdelA e padane joke atyAranuM taMtra mAnya rAkhavA nA pADe che, paraMtu te pada huM mArA putrane bahuM . teNe te dhAraNa karavuM. te e padane lAyaka nIvaDaze e kahevAnI mAre bhAgye jarUra hoya." DesA ane DosInI lAgaNIonuM varNana zabdomAM karavuM azakya che. mRtyunA paMjAnA sparzathI jANe te baMne thIjI gayAM. ma. lermanDa chevaTe dhIme avAje potAnI jAtane kahetA hoya tema bolyA - "A pelA kasAInA hastAkSara che." dIkarIe e kAgaLa badhI bAjuethI tapAsIne pAcho pelI DAbalImAM mUkI dIdho, e ja kSaNe kAgaLe vaTaluM eka paDIkuM koTanA khIsAmAMthI gabaDI paDyuM. dIkarIe te upADayuM ane kholyuM. temAM meriyasanAM se kArDa hatAM. temAMnuM eka teNe DosAne ApyuM. temaNe vAMcyuM : "baeNna meriyasa ponTamasI."
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 le mijharAyala DisAe tarata ghaMTanI dorI kheMcI dAsIne bolAvI tathA peluM mAdaLiyuM, koTa, paDIkuM badhuM bahAra pheMkIne kahyuM, "A badhe ukaraDo uThAvI jA." eka kalAka saMpUrNa cupakIdImAM pasAra thaI gayo. Dese ane DesI ekabIjA tarapha pITha karIne besI rahyAM; ane kadAca eka ja bAbatane vicAra karI rahyAM hatAM. - thoDI miniTo bAda meriyase dekhA dIdhI. te aMdara Avyo. bahArathI ja teNe potAnuM eka kArDa dAdAnA hAthamAM joyuM hatuM. tene jotAM ja Dese potAnA majAkabharyA ane tumAkhIvALA avAje bolI UThyo - "bho! ! mArA maherabAnI Apa nAmavara beMrana sAhebane huM mArI salAma sAdara karuM chuM. A badhAne artha zo che, jarA kaho jouM." meriyasanA meM upara thoDI lAlAza pharI vaLI. teNe javAba Apyo : eno artha e che ke, huM mArA pitAne putra chuM." mAM. jalenermanDa pitAnuM hAsya khALIne karkatAthI belyA : " tAro bApa? huM tAro bApa chuM" meriyase DhaLelI AMkhe kaDakAIthI javAba Apyo : "mAro bApa eka nama ane parAkramI puruSa hato. teNe lokataMtra ane phrAMsanI yazasvIpaNe sevA bajAvI hatI; mANase kadI paNa sarajelA mahAna itihAsamAM tenuM anokhuM sthAna hatuM; parI pA sadI teNe raNamedAnamAM ja gALI hatI - divase topanA goLAonA varasAda heThaLa ane rAte baraphanA varasAda heThaLa kAdavamAM. teNe keTalIya TukaDInA dhvaja kabaje karyA hatA; tene vIsa UMDA ghA thayA hatA; ane bhulAyelI tathA tAyelI hAlatamAM tenuM maraNa thayuM che. tene deSa hoya to eka ja hatA : ane te e ke be akataza vastuone te prANapaNe cAhate hate - tene deza ane tene putra." mAM. venermanDa sahana karI zake tenAthI A ghaNuM vadhAre hatuM. vatra zabda uccArAtAM ja te UbhA thaI gayA hatA; athavA kahe ke UchaLI paDyA hatA. meriyase uccArelA dareka zabda e gharaDA rAjabhaktanA mane saLagatA aMgAra upara dhamaNanI jema jhapATA lagAvyA hatA, ane te prathama te lAla, pachI kesarI ane pachI jhALa jevA banI gayA. meriyasa!" te DUkI UThyA, "badamAza kuttA! tAro bApa koNa hate te huM jANatuM nathI ! huM jANavA paNa mAgatuM nathI. paNa huM eTaluM
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ "nIkaLa ahIMthI, harAmajAdA ! " 191 jANuM chuM ke, e badhA TeLAmAM badamAza DAmIje sivAya bIjuM koI na hatuM. e badhA ja bhikhAraDA, khUnI kasAIo hatA! huM kahuM chuM ke e badhA ja! sAMbhaLo cho, beTamajI? ane jo, mAruM A khAsaDuM jeTaluM bairana che, teTalo tuM bairana che ! lokataMtranI sevA karanArA badhA phAMsIgara hatA! ane pelA bonApArTanI sevA karanArA badhA kasAI hatA! badhA ja potAnA kAyadesara rAjAne dago denArA drohIo hatA! badhA ja vaoNTaluMnA medAna upara aMgrejo ane praziyano AgaLa bhAgI janArA bAyelA hatA, eTale ja huM jANuM chuM. tAro bApa je e badhAmAM koI hoya, te huM tene oLakhate nathI; mane ApanI dayA Ave che, nAmavara!" have meriSasane aMgAra banavAno ane moM. jIlenarmanDano dhamaNa banavAno vAro Avyo. meriyasa aMgeaMgamAM kaMpI UThyo. tenuM mAthuM saLagavA lAgyuM. potAnI samakSa A badhuM bolAya ane te cUpa rahe e azakya hatuM. tenA bApane tenI hAjarImAM paga taLe ragadoLavAmAM Avyo hato. paNa tema karanAra tenA dAdA hatA. ekanuM vera bIjA upara atyAcAra karyA vinA te laI zake tema na hatuM. eka bAju kabara hatI, bIjI bAju dhoLA vALa hatA. thoDI vAra te tenuM mAthuM bhamI gayuM, pachI AMkha UMcI karIne, tenA dAdA tarapha sIdhI najara karIne te garjanA karate bolyo - buba rAjavaMza ane mahA Dukkara luI aDhAramo murdAbAda!" lUI aDhAramo cAra varSa thayAM gujarI gayo hata; paNa meriyasane mana badhuM sakhyuM hatuM. Doso atyAra sudhI kiramajI raMgane have te have potAnA dhoLA vALa karatAM vadhu phIka banI gayo. oraDAmAM eka bAju geTavelA rAjAnA pUtaLA tarapha te pharyo ane gaMbhIrapaNe teNe tene vaMdana karyA. tyAra bAda saMpUrNa cupakIdI sAthe te AkhA oraDAmAM eka cheDethI bIje cheDe be vakhata bhAre pagale cAlyo, ane chevaTe DaghAIne saDaka banI gayelI potAnI putrI tarapha joIne taddana ThaMDA smita sAthe bolyo - "A mahAzaya jevA berana ane mArA je rAjabhakta e baMne eka chAparA heThaLa sAthe nahi rahI zake." ane tyAra pachI ekadama TaTAra banI jaI, krodha ane AvegathI dhRjatAM dhRjatAM te potAno hAtha meriyasa tarapha lAMbAvIne barADI UThyo - " nIkaLa ahIMthI, harAmajAdA!" meriyasa ghara choDIne cAlato thayo.
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mijharAyala bIje divase mAM. jIlenArmanDe peAtAnI dIkarIne kahyuM, "tuM dara cha mahine e camArane chaseA fAMka mAkalatI raheje; ane mArI tenuM nAma na letI.' AgaLa kadI 99 DAsAnA aMtaramAM gussAnA bhAra ghaNA moTo hato, ane te kayAM ThAlavavA e samajAtuM na heAvAthI, te traNa mahinA sudhI potAnI dIkarI sAthe paNa na bolyA. 192 meriyasa `gussAmAM ja cAlatA thayA hatA. dAsIe meriyasanI vastu uThAvatI vakhate tenuM mAdaLiyuM dAdarAmAM ja kayAMka pADI nAkhyuM haze, te meriyasanA hAthamAM na AvyuM. DosAe ja jANI joIne potAnA pitAnA e pavitra hastAkSaranA agnimAM nAkhI nAza karyo haze ema teNe mAnI lIdhuM. e akSaro ane e kAgaLa e ja tene mATe tenA pitAnI ekamAtra zeSa rahelI pavitra yAdagIrI samA hatA. te vastune ema jANIbUjIne tucchakArathI vinAza karanArA dAdAne te kadI kSamA karI zake tema na hatuM. meriyasa pAte kayAM jatA hatA te koIne kahyA vinA, tathA pAte kayAM javAnA che tenA kazA khyAla vinA, eka kaMtAnanI jhoLImAM thoDAM kapaDAM, eka ghaDiyALa, ane trIsa fAMka jeTalI rakama sAthe laIne gharamAMthI bahAra nIkaLyA hatA. bahAra eka bhADAnI ghoDAgADI jatI hatI, temAM te kalAkathI bhADuM TharAvIne besI gayA; ane nAkanI dAMDIe hAMkaye javAnuM teNe ghoDAgADIvALAne kahI dIdhuM. 44 * e. khI. sI. mitrama DaLa ' DrAMsa dezamAM A arasAmAM krAMtine ghero gaDagaDATa pharI saMbhaLAvA lAgyA hatA. 1789 ane 1792 nI sAlanAM UMDANAmAMthI gebI avAjo UThatA hatA ane vAtAvaraNane prakSubdha karatA hatA. kALanI amedha gatithI ja prerAtA loko, khabara paNa na paDe te rIte palaTAtA jatA hatA. ghaDiyALanA caMdA upara pharatA kAMTo lokonA aMtaramAM paNa pharI rahyA hoya che. rAjabhakta udAra-matavAdI banI rahyA hatA. DrAMsamAM te vakhate haju eka kendravartI koI paraMtu Thera Thera aNachatI saMsthA potAnI zAkhA kAMtimaMDaLa na hatuM, vistArI rahI hatI.
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ e. bI. sI. mitramaMDaLa 13 perisamAM caLavaLa calAvatAM bIjA krAMtivAdI maMDaLo jevuM eka "e. bI. sI. mitramaMDaLa' paNa hatuM. tenA sabhyonI saMkhyA bahu moTI na hatI. tene eka nAnI ToLakI ja kahI zakAya. teo perisamAM be jagAe maLatA - hele najIka "kerIntha" nAmanA pIThAmAM, ane penthina najIka kAphe musAM nAmanA kaoNphI-gharamAM. pahelI jagA kArIgara-varganI najIka hatI; bIjI vidyArthI-varganI najIka, kAphe-musAMnI pAchaLanI oraDImAM temanI khAsa beThaka maLatI. e. bI. sI. maMDaLanA mitro mukhyatve vidyArthIo ja hatA; paNa kArIgara-varga sAthe temane barAbara saMparka hatA. temAMnA mukhyanAM nAma nIce mujaba che, ane te badhAM aitihAsika che : enjolarasa, kombIphera, jana khuvera, phayulI, korphorAka, baherela, Igala, jolI, jhenTara. ejolarasa tenA bApane ekane eka putra hatuM ane tavaMgara hatuM. te eka vahAlasoya mIThe juvAniyo hato, paraMtu game tyAre ugra - rudra banI zake. tenI AMkha uparathI ema lAge ke, gayA janmamAM teNe krAMtinuM pratyakSa darzana karyuM che, ane A janmamAM te kutino pegaMbara thaIne Avyo che. te gaMbhIra prakRtine hato ane pRthvI upara strI nAmanI koI vastu che enI tene khabara na hatI. tene eka ja kAmanA hatI - hakanI; tene eka ja vicAra hate - muzkelIone toDIphoDIne AgaLa javAne. gulAba tarapha te bhAgye najara karate; vasaMtaRtune tene khyAla ja nahota; paMkhInuM gAna tene saMbhaLAvuM nahi; phUlo tene mATe taravAra saMtADavAnA DhAMkaNarUpa hatAM; lokazAhInI devI sivAya bIjI sarva nArI samakSa tenI AMkha DhaLelI ja rahetI; tenI vANI jaNe prerita hoya tevI hatI; ane temAM maMtrano AbhAsa thato. emolarasa jo kAMtinuM tarkazAstra hatuM, te tene mitra kembrIphera krAMtinI philasUkI hato. krAMtinA tarkazAstra ane philasUkSa vacce A taphAvata hoya che: tarkazAstrane aMta yuddhamAM Ave che; philasUphIne aMta zAMtimAM. kombIphera ejaoNvarasanI pUrtirUpa tema ja sudhAraNArUpa hato. tenI IcchA saunAM manamAM sAmAnya jJAnanA vizALa siddhAMta reDavAnI hatI. te kahe, " krAMti kharI, paraMtu saMskRti vinAnI nahi!" ejovarasa AgevAna hato, to kombIphera bhemiyo hato. tame ekanI sobatamAM laDavAnuM Iccho, te bIjAnI sebatamAM AgekUca karavAnuM. kebIphera laDI zakato nahi emana hatuM, le mi0 - 13
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 le mirAnDa paraMtu siddhAMtonA zikSaNathI ane prakRtinA niyata kAyadAnA jJAnathI mAnavajAtanI tenA bhaviSya sAthe dhIme dhIme susaMgati sthApavI, e tene vadhu gamatuM. prakAza te rozanIne paNa hoya che ane Agane paNa hoya che. kombIphera rozanInA prakAzanI tarapheNamAM hate. 1993nI krAMtinI peThe loko satyamAM AMkho mIMcI dhasI jAya, e kalpanAthI te coMkI UThato. lokonI ThaMDI. paNa zuddha, paddhatisara paraMtu nirdoSa pragati thAya, e tene pasaMda hatuM. sArI vastu nirdoSa paNa hovI joIe, ema te vAraMvAra kaheto. - jIna dhruvera sAhityapremI-lagabhaga paMDita hato. ghaNI bhASAo jANI, ghaNA prAcIna kavienA graMthono AsvAda le, e tene gamatuM. phUlonuM kUMDuM vasAvavuM, vAMsaLI vagADavI, kavitA banAvavI, loko upara prema rAkhavo, strIo upara kheda karo, athavA bALapaNa upara vilApa karavo - e tenA vyAsaMga hatA. tenA manamAM be vRttio prabaLa hatI : eka mAnava pratye ane bIjI Izvara pratye. kAM to te abhyAsamazna hoya, yA te dhyAnamagna hoya. divase ne majUrInA dara, mUDI, lagna, dharma, vicAra-svAtaMtraya, keLavaNI, daMDa, milakata, pedAza ane vaheMcaNI jevA sAmAjika praznamAM mazagUla rahe; ane rAte tArA nihALavAmAM. emlarasanI peThe te tavaMgara hato tathA mAbApano ekane eka putra hato. phazyalI paMkhA banAvanAro hatA, anAtha hato, ane divasanA traNa phAMka mAMDa kamAte. tene mAtra eka ja tamannA hatI - duniyAne du:khamukta karavAnI. tene bIjI paNa eka prabaLa kAmanA hatI - AtmazikSaNanI. te jAte lakhatAM vAMcatAM zIkhyo hato, ane te je kAMI jANatuM hatuM te badhuM teNe jAte meLavyuM hatuM. tenuM hRdaya vizALa hatuM. teNe potAnA samagra dezabaMdhuone apanAvyA hatA. mA-vihoNo hovAthI te janmabhUminA khaLA tarapha vaLyo hato. kerphorAka javAnIbharyA cetanathI nItarato vidyArthI hate. bhUtanI peThe niraMtara kAma mAgatI ane kAma detI e eka jAtanI anekhI mAnasika zakti che. enjolarasa AgevAna hato, kembaphera mArgadarzaka bhomiyo hato, te korphorAka madhyavartI kendra hato. bIjAo vadhu prakAza ApatA, tyAre te vadhu garamI Apate. sAcuM kahIe te tenAmAM kendranA badhA guNa hatA - goLamaToLapaNuM ane AMjI nAkhato prakAza. baherela sArI majAka ane kharAba sobatavALo prANI hata. dAnavIra kahI zakAya teTalI hade kharacALa hate, pravaktA kahI zakAya eTalI hade
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ e. bI. sI. mitramaMDaLa 195 vAteDiyo hato, ane nirlajaja kahI zakAya eTalI hade dhRSTa hato. takarAra jevuM bIjuM kazuM tene game nahi; paNa te hajAro lokoe upADela daMgala hovo joIe! ane daMgala jevuM bIjuM kazuM tene game nahi. paNa te samULI kAMti hovI joIe! rastA upara patharo teDI nAkhavA te haMmezAM taiyAra hoya; te ja pramANe AkhI-zerIne ukhADI nAkhavA, ane pachI AkhI sarakArane teDI pADavA! teNe nakkI karyuM hatuM ke kadI vakIla thavuM nahi. tene mana abhyAsakrama eTale joDakaNAM mATe masAle, ane adhyApake eTale kaTAkSacitro mATenI taka. kazuM na karavA badala te varase dahADe traNeka hajAra kUkanI rakama khAI jato hato. tenAM mAbApa kheDUta hatA, ane temanAmAM putra mATe AdarabhAva utpanna karavAmAM te saphaLa nIvaDayo hate. A AkhA maMDaLamAM leIgala saMpUrNa saphAcaTa TAliyo hate. tenuM jIvana eTale kamanasIbonI paraMparA; ane temAMthI teNe khuzamijAjIpaNArUpI arka nicovyo hato. kazAmAM saphaLa na nIvaDavuM e tenI viziSTatA hatI; chatAM dareka paristhiti pratye te hasI zakato. pacIsa varSanI uMmare tene TAla paDI gaI hatI. teno pitA eka ghara ane thoDI jamIna mukIne gujarI gayo hato; paNa A bhAIe bIje ja varSe saTTAmAM badhuM gumAvI dIdhuM hatuM. tenI pAse ThIka ThIka jJAna ane majAkazakti sivAya bIjuM kAMI rahyuM na hatuM. dareka bAbatamAM te niSphaLa jato ane dareka jaNa tene ThagI jatuM. te je kAMI bAMdhate te tenA upara ja tUTI paDatuM; te lAkaDAM kApate to tenI AMgaLI ja cirAI jatI. dareka kSaNe kaMI ne kaMI kamanasIba tenA tarapha dhasyA ja karavuM. ane tethI ja te ATalo khuzamijAjI banI gayo hato! te dhIme dhIme kAyadAnI DigrI tarapha AgaLa vadhI rahyo hato. tene nivAsasthAna jevuM kAMI na hatuM : Aje eka mitrane tyAM, to kAle bIjA mitrane tyAM moTe bhAge te potAnA dosta jolIne tyAM raheta. jelI dAktarIne abhyAsa karatA hatA ane tenA karatAM be varase nAne hate. jelIne tenA vaidakanA abhyAse potAmAM ja badhA rogonAM sarva lakSaNe jo te karI mUkayo hate. te dAktara thavAnuM zIkhavAne badale daradI thavAnuM ja zIkhate jatA hatA. divasane moTe bhAge te arIsAmAM pitAnI jIbha joyA karo. saheja trazna badalAya ke te potAnI nADI jhAlIne besI jAya. Ama chatAM te bIjI rIte AnaMdI jIvaDo hate.. - A badhA juvAniyAo judI judI khAsiyatavALA hovA chatAM, te badhAno dharma eka ha : pragati!
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 le sijherAlDa e AkhA ToLAmAM saunAM jurasAdAra ane zraddhALu mAnasanI vacce eka ja jaNa nAritaka hato. tenuM nAma hatuM jhenTara. tenA saMzayavAde tenA manamAM eka paNa vicArane sAjosame rAkhyo na hato. badhA saMjogomAM badhA prakAranAM zraddhA-bhaktinI te ThekaDI uDAData. bhaTakela, jugArI ane vyabhicArI e e juvAniyo moTe bhAge pIdhela sthitimAM ja rahe. chatAM A nAritakane paNa eka sthaLe bhakti-bhAva hato. A bhakitabhAvane viSaya koI siddhAMta, paMtha, kaLA ke vijJAna na hatAM; e eka mANasa hato : ejolarasa. enjolarase tene zAnA vaDe jItyA hatA ? cAritraya vaDe. AvuM dRzya ghaNI vAra jovA maLe che. eka nAstika chevaTe eka prabaLa Astikane ja vare che. ApaNAmAM jene taddana abhAva hoya che, te vastu ApaNane sauthI vadhu AkarSaka lAge che. grekTara ke jenAmAM badhI vastuo mATe saMdeha ja vyApele ho, te emolarasamAM UchaLI paDatI zraddhA upara vArI gayo hato. keDa vinAnuM tenuM vicAra-kalevara enjolarasanI pASANa jevI kaThoratA ane aDagatAne AdhAre khaDuM raheluM hatuM. 4pa blenDe hAjarI pUre che eka bapore leIgala kaeNphI-gharanA bAraNAne aDhelIne ArAmathI Ubhe hate. Agale divase kaoNlejamAM tenA upara Aphata AvI paDI hatI, ane bhaviSya mATenI potAnI vyaktigata yojanAo upara tenI zI asara paDe che, tene te sustIthI vicAra karate hate. paraMtu vicAramAM paDI gayo hovAne kAraNe eka ghaDagADIne tenI pAse thaIne pasAra thavAmAM kaI vAMdhA paDe tema nahotuM. leIgalanI vicAramagna najara paNa eTaluM joyA vinA na rahI ke, e ghoDAgADI kaye sthaLe javuM e nakkI na hoya tema dhIre dhIre khacakAtI AgaLa vadhatI hatI. e ghoDAgADImAM hAMkanAra uparAMta eka juvAniyo beThela hane ane te juvAniyAnA paga AgaLa kaMtAnanI jhoLI hatI. e jhoLI upara sIvelI paTTImAM lakheluM mAlikanuM nAma pAsenA sau koInI najare paDe tevuM hatuM : "meriyasa pinTamarsI." leIgalanI najare te nAma paDatAM ja tenI suratI jANe havAmAM UDI
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaoNnDo hAjarI pUre che 197 mahAzaya, meriyasa peAnTamarsI ? ?" gaI ! tarata TaTAra thaIne gheADAgADIvALA pelA juvAna pratye navAIbharI najare jotA te bAlI UThayo, ghoDAgADI Ama hAka paDavAthI UbhI rahI. vicAramAM ja paDI gayelA hatA, teNe AMkha bhAI, zuM che ?" '' .. tame ja mahAzaya, meriyasa penTamarsI ke ? 66 pelA juvAna musAphara paNa UMcI karIne kahyuM, " kema 46 'hA, kharekhara." "6 "" 'huM tamane maLavA mAgatA hatA. 4. "" ema ? huM kAMI tamane oLakhatA hAu" evuM mane lAgatuM nathI." huM paNa tamane oLakhatA nathI. leIgala have AgaLa AvyA. tame kAle kaoNlejamAM gehahAjara hatA ?" "2 6. tame laoN-kaoNlejanA vidyArthI che ?" meriyase sAmuM pUchyuM. 66 hA sAheba, ApanI potAnI jema ja. parama divase huM kaoNlejamAM gayA hatA : tame jANA che ke, mANasane evuM koI koI vAra thaI Ave che! presara hAjarI pUravAnI taiyArImAM hatA : tame jANA che ke, e vakhate temanA jevA nAsamajadAra lAka bIjA koI hotA nathI. te traNa vAra tamAruM nAma bAle. ane javAba na maLe ke tarata tamAruM nAma chekI kADhe : tamArA sATha fAMka va!" meriyasa lakSa daIne sAMbhaLavA lAgyA. "laoNDaoN kAle hAjarI pUrA hatA : pelA tINA adekhA nAkavALA blaoNnDo ! koInI gerahAjarI sudhI kADhavAmAM tene majA paDe che. teNe cAlAkIthI '5' akSarathI ja zarUAta karI. mAruM dhyAna te tarapha na hatuM; kAraNa ke mAruM nAma "la"mAM Ave che. hAjarI barAbara cAlavA lAgI. koInuM * nAma chekAyuM nahi; AkhI duniyA ja hAjara hatI. blaoNnDonuM memAM diveliyuM banavA lAgyuM. meM kahyuM, * beTA blaoNnDo, Aje tA2e hAthe koInuM khUna thAya tema lAgatu nathI !' paNa eTalAmAM teNe meriyasa ponTamasInuM nAma dIdhu. koIe javAba na Apyo. blaoNnDoe AzAbharele avAje bIjI vAra mATethI bUma pADI : * meriyasa peAnTamarsI !' - ane potAnI kalama upADI. paNa mahAzaya, mArAmAM paNa pANI che. me tarata ja vicAryuM : ' A koI bahAdura juvAniyAnuM nAma chekAI javAnuM thayuM che. jIvaDA vicAra kara; e koI kharekharo sajIva mANasa hovA joIe, ke je zALAmAM roja nathI AvatA. e koI cApaDImAM mAthuM ghAlI tenAM pAnAM kotarI khAnAra kIDe nahi hAya; mAre jarUra tene bacAvavA joIe;- blaoNnDo
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ che mirAlDa murdAbAda!' e ja ghaDIe blaoNnDoe kalama khaDiyAmAM beLI, pitAnI bhUkharI AMkhe oraDA upara pheravI, ane trIjI vAra bUma pADI : "meriyasa pinTamasa !" meM javAba Apyo, "hAjara sAheba !' eTale tamAruM nAma chekAnuM rahI gayuM." mahAzaya !-" meriyasa bolavA gayo. paNa mAruM nAma chekAI gayuM," leIgale umeryuM. "zI rIte ?" meriyase pUchayuM. taddana sahelI rIte. kAraNa ke, prophesara mArA tarapha sthira najare joI rahyo hato. teNe tarata "la" akSara upADayo; ane mAruM nAma uccAryuM: leIgala!" meM javAba Apyo, "hAjara sAheba !" eTale blonDo vAghanA jevI mIThI najara mArI sAme karIne jarA hasyA ane belyo, "jo tame pinTamarsa cho te leIgala nathI.' Ama kahI teNe caTa daIne mAruM nAma chekI nAkhyuM." meriyasa duHkhI thaIne bolI UThyo, "mahAzaya, mane ghaNI dilagIrI thAya che" paNa mane ghaNo AnaMda thAya che - " leIgala hasI paDIne bolyo, huM vakIla thaI besavAnI taiyArImAM hato; paNa A bhaMgANathI bacI gaye. huM adAlatanA vijayono tyAga karuM chuM! mAre have koI vidhavAne bacAvavI paDaze nahi, tathA koI anAtha bALakanI milakata paDAvI levA icchanAra mATe dAvo laDa paze nahi. huM sAheba, Apane vaLato AbhAra mAnavA mAguM chuM; ApanuM zubha nivAsasthAna kayAM che?" "A dhoDAgADImAM." "bhAre tavaMgara sthitinI nizAnI kahevAya. kAraNa ke, enuM bhADuM varase dahADe nava hajAra krAMka thAya !" leIgale zAMtithI javAba Apyo. te ja ghaDIe korAka hoTelamAMthI bahAra Avyo. meriyase khinnatAbharyuM hAsya hasIne javAba Apyo, "huM e bhADuM be kalAthI bharI rahyo chuM ane thoDA vakhatamAM ja ene tyAga karavA Icche chuM ! paNa rojanI kahANInI jema, kyAM javuM e huM jANato nathI ' mahAzaya," korphorAka bolyo, "mAre tyAM cAlo." pahelo haka mAro che," leIgala bolyo, "paraMtu mAre ghara ja nathI." "basa, basa, cUpa rahe, leIgala."
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ tamArA rAjakIya mata kayA che? 129 kophrAka ghoDAgADImAM ja besI gayA. "hoTela... seMTa jaeNkasa tarapha, DrAIvara ! " ane e ja rAte meriyasa korporAkanI joDAjoDa eka oraDImAM gAThavAI gayA. 46 tamAro rAjakIya mata kayA che? bheDA divasamAM meriyasa kAphrAkanA mitra banI gayA. juvAnI e jaladI rUjha lAvanArI tu che, ane kArAkanI saMgatamAM meriyasa bahu chUTathI zvAsa levA lAgyo. meriyasane e navA anubhava hato. korporAka tene kazA prazno pUchatA niha; te uMmare sahero badhuM ApeAApa kahI de che. eka savAre, chatAM, korphorAke acAnaka tene prazna pUchyo : " paNa tamAro koI rAjakIya mata che?". "6 tame zuM kahevA mAgeA che ?" meriyase jarA dubhAIne pUchyuM. tamAro pakSa kayA che?" "bAnApATI leAkataMtravAdI, " bIje divase korphorAka meriyasane e. bI. sI. mitramaMDaLanI kAr3e-musAMvALI khAsa oraDImAM laI gayA. meriyasane teNe kAnamAM kahI dIdhuM, " mAre tane krAMtimaMDaLamAM dAkhala karAvavA che. bIjA sabhyAne teNe meriyasanI rajUAta karatAM jaNAvyuM, " navA zAgida, ' t "" meriyase atyAra sudhI vicArasvAtaMtryanuM AvuM mukta dana karyuM na hatuM. AjhAda tathA karmarata evAM A nibaMdha cittonA tophAnI ane vegavaMta pravAhamAM tene potAnA vicAro vamaLe caDatA lAgyA. philasUphI, sAhitya, kaLA, itihAsa, dharma e sarva bAbata aMge A paddhatie karAtI vicAraNA teNe kalpI nahAtI. << eka divasa maMDaLanI vAtacItamAM vaoNTalUnA ullekha AvyA. ane temAMthI nepAliyana viSe ekAda tucchakArabharyA ullekha thatAM ja meriyasa UbhA thaI gayA; ane bhIMte laTakatA phrAMsanA nakazA pAse jaI, nIcenA kAsikA TApu* upara AMgaLI karIne bAlI UThayo--"A nAnA TApu, jeNe phrAMsane kharekhara mahAna banAvyuM. " * nepeliyana kArsikAne vatanI hatA,
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ s le mijharAyala emolarasa je atyAra sudhI jANe AkAza tarapha jote heya ema beThA hatA, teNe meriyasa tarapha najara karyA vinA ja javAba vALyo, "phrAMsane mahAna banavA mATe koI korsikAnI jarUra nathI. phrAMsa mahAna che, kAraNa ke te phrAMsa che." meriyasa atyAre pIchehaTha karI zake tevI dazAmAM na hato. te thaDakArabharyA avAje ane thaDakatI nasa sAthe belavA lAgyo, "phrAMsane nIcuM pADavAnuM pApa mAre hAthe na thAo; paraMtu nepoliyana sAthe tene joDavuM e tene nIcuM pADavA barAbara nathI. e mahApuruSane tame nathI pUjI zakatA, te tamAre tenAmAM bIjuM vizeSa zuM joIe che? tenAmAM dareka vastu hatI : te pUrNa puruSa hato. tenuM magaja manuSyonI sarva mAnasika zaktionA saravALArUpa hatuM. jasTiniyananI peThe te kAyadAo ghaDato; sIjharanI peThe te Adeza Apato; te itihAsa racate tema ja lakhata; tenAM buleTino mahAkAvya iliyaDa jevAM che; zahenazAhone te gaurava zIkhavata; te badhuM jote, badhuM jANate, ane tema chatAM tenA nAnA bALakanA pAraNA pAse Ubho rahI te eka vatsala pitAnuM bhaluM hAsya hasI zakata. ane bIjI ja ghaDIe camakeluM yuropa sAMbhaLanuM ke tenAM lazkaree AgekUca AraMbhI che : topakhAnAnAM parva gaDagaDATa karatAM dhasI rahyAM che, haDIonA pulo nadI upara naMkhAI gayA che, vaMToLa jevI ghoDesavAra TukaDIonAM vAdaLa UmaTI rahyAM che, ane pekAro tathA bhUgalanA raNanAda vacce dareka ThekANe rAjasiMhAsano DagamagI rahyAM che - rAjyonI hado nakazAo upara bhUMsAvA lAgI che! "mArA mitro ! nyAyI vAta bolo AvA mahAna zahenazAhanI zahenazAhata banavuM e eka prajA mATe kevuM bhavya khuzanasIba kahevAya; ane tenAthI vadhu bhavya bIjuM zuM hoI zake?" "svataMtra banavuM e !" kophera bolyo. have meriyasane mAthuM namAvavAno vAro Avyo. A ThaMDa, sAdA zabdoe tenA mahAkAvya jevA vA-vaMToLane pilAdanI talavAra peThe vIMdhI nAkhyo; ane te tenA aMtaramAM UbharAnI peThe zamI gayo. jayAre teNe AMkha UMcI karI, tyAre emolarasa sivAya bIjA tyAMthI cAlyA gayA hatA. meriyasanI sthiti taddana prakSubdha banI gaI. pitAnA aMtaramAM te eka prakAranI aMdhakArabharI khinnatA anubhavavA lAgyo : kadAca pRthvIne bIja vAvavA haLa vaDe cIre che, tyAre tene thatI haze te jAtanI. kAraNa ke, navA aMkuranA janmane ane phaLa dhAraNa karyAne AnaMda te bahu
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ tamAre rAjakIya mata kayo che? cheDethI Ave che. teNe tAjetaramAM ja navI zraddhA prApta karI hatI. e zraddhAe tenA bApane tenI najIka Apyo hato. have tyAMthI AgaLa khasIne te bApathI vikhUTo paDavA mAgato na hato. paraMtu tyAM aTakI rahevAnI game teTalI prabaLa icchA hovA chatAM, te AgaLa dhakelAye jato hata- e vastu tene kyAM laI jaIne aTakaze enI tene khabara paDatI na hatI. teNe kAphe musAMmAM javAnuM choDI dIdhuM A badhI paMcAta daramyAna jIvananI keTalIka nakkara bAbata tarapha vicAra karavAne tene vakhata maLyuM na hatuM. paraMtu e bAbate potAnI jAtane bhUlavA detI nathI. eka divasa gharadhaNI savAramAM meriyasanI oraDIe Avyo ane kahevA lAgyo - "mAre paisAnI jarUra che." "korphorAkane kahe ke ahIM AvIne mArI sAthe vAta karI jAya." karphorAka Avyo. gharadhaNI cAlyo gayo. meriyase korphorAkane pite na kahevA dhArelI vAta kahI dIdhI ke, huM duniyAmAM ekalo chuM; mAre sagAMsaMbaMdhI nathI. "tamArI pAse kAMI paisA che?" korphorAke pUchyuM. mAtra paMdara phAMka !" huM UchInA ApuM evI tamArI IcchA che?" kadI nahi." " tamArI pAse kaMI daradAgIne che?" "eka senAnuM ghaDiyALa; ane tame juo cho te kapaDAM." " huM eka vepArIne oLakhuM chuM, te tamAre evarakeTa ane eka pATalUna kharIdI leze; ane eka ghaDiyALIne oLakhuM chuM. te tamAruM ghaDiyALa kharIdI leze. paNa pachI tame zuM kAma karavA mAgo cho?" "je karavuM paDe te, alabatta, e sArA mANasathI karI zakAya tevuM hovuM joIe." "tamane aMgrejI ke jarmana AvaDe che?" "nA, kema?" "mAro eka mitra bukaselara che; te eka vizvakoSa jevuM taiyAra kare che. tene mATe tame jarmana ke aMgrejI bhASAnA lekhano anuvAda karI ApI zako. mahenatANuM bahu ochuM hoya che, paNa tenAthI jIvI zakAya kharuM." "huM e bhASAo zIkhI laIza."
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202. le mijharAyala "ane daramyAnamAM ?" mAre koTa ane mAruM ghaDiyALa khAIne jIvIza." kADhanA vIsa kUka UpajyA; ghaDiyALIe pistALIsa phAMka AvyA. ghera pAchA pharatA meriyase korphorAkane kahyuM--" mAsa paMdara kUka umeratAM kula eMsI ka thayA; ghaNA che." heTelavALAnuM bila?" "oha, e to huM bhUlI gayo hato." te bila tarata ja bharI devuM paDayuM; sirora kUka echA thayA. daza bAkI rahyA. korphorAke kahyuM, "pAMca phrAMka khAIne tame aMgrejI bhaNaje; ane bIjA pAMca kUke jarmana! kAM to e bhASAo tame bahu jaladI gaLe utArI kahevAya; athavA to e phrAMkane bahu dhImethI." meriyasanI mAsIe, daramyAnamAM, tenuM raheThANa dhI kADhayuM hatuM. eka divasa meriyasa zALAmAMthI pAchA Avyo tyAre tenI mAsIe mekalelA chaso phAMkanI eka sIlabaMdha peTI tathA eka kAgaLa tene maLyAM. meriya te krAMka pAchA mokalAvI dIdhA tathA vinayabharyA eka kAgaLamAM lakhI jaNAvyuM ke, mane AjIvikAnuM sAdhana maLI gayuM che, eTale mAre paisAnI jarUra nathI, te vakhate tenI pAse traNa phAMka bAkI rahyA hatA. karsaTImAMthI meriyasane mATe jIvana agniparIkSArUpa thaI paDayuM. pitAno keTa ane dhaDiyALa cAvI javAM e te kaMI muzkela vAta na kahevAya; paNa tene te sUkAM saMpaLa jAvavAmAM thayAM. arthAtuM, roTI vinAnA divase, UMgha vinAnI za, barI vinAnI sAMja, Aga vinAne bhUlo, majUrI vinAnAM aThavADiyAM, AzA vinAnuM bhaviSya, keNIethI kANe thayele koTa, jene dekhIne chokarIo hasI paDe te jUno Topa, bhADuM na bharyuM hovAthI rAte pAcho Ave tyAre baMdha thatuM gharanuM bAraNuM, gharadhaNI ane tenA nokaranI tumAkhI, paDozIonI majAka, avamAnane bhaMga, game te gadhdhAvaitaruM, dhRNA, kaDavAza,
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaeNseTImAMthI res ane dInatA -- meriyasane A badhuM zI rIte gaLe utArI zakAya te zIkhavuM paDayuM; ane mATe bhAge to gaLe utAravA mATe e vastuo ja tene maLatI! garIbAI e kevI adbhuta ane bhayaMkara agniparIkSA che! temAMthI nabaLA tuccha banIne bahAra paDe che, ane sabaLA bhavya banIne ! bhAgyadevI jyAre koI mANasane DhALIne aThaMga badamAza ke mahAna devAMzI banAvavA icche che, tyAre A kulaDImAM tene gALe che. meriyasane A badhI muzkelIo vacce thaIne mAtra jIvavAnuM na hatuM; paraMtu vakIlanI parIkSA pAsa karavAnI hatI, ane te teNe karI paNa kharI. vakIlanI parIkSA pasAra thaI jatAM teNe peAtAnA dAdAne e khabara pahoMcADayA. temaNe te kAgaLa vAMcIne TukaDeTukaDA karIne TopalImAM pheMkI dIA. temanI dIkarIe temane svagata eTaluM beAlatAM sAMbhaLyA ke, " gadheDA, tArAmAM jo akkalanA chAMTA hota, te zuM samajI zakayo hota ke, eka mANasa baeNrana ane vakIla ekIsAthe kadI na heAI zake!" meriyasa dhIrajathI, sahanazIlatAthI ane vIratAthI jIvananA e sAMkaDAmAM sAMkaDA bhAgamAMthI AgaLa nIkaLI gayA. have tenA mArga jarA meAkaLA thavA lAgyA. sakhata parizrama, khaMta ane dRDha saMkalpanA baLe te varase dahADe sAtase phrAMka kamAto thayo. te jana tathA aMgrejI baMne bhASA zIkhI gayA hatA, ane korphorAkanA mitra bukaselarane tyAM kAme lAgyA hatA. sAtasA fAMka upara te zI rIte jIvatA hatA ? khAsa kharAba rIte nahi. jema ke, zarUAtamAM jaNAvyuM tema eka kaMgALa makAnamAM eka gholakI teNe varase trIsa phrAMkane bhADe rAkhI hatI. e makAnanI saMbhALa rAkhatI DeAsIne te mihane traNa phrAMka erI vALavA tathA nAstAnI vastue lAvI ApavA badala ApatA. badhu maLIne tenuM kula kharca sADA chaseA frAMka thatuM; arthAt varase dahADe te pacAsa phrAMka jeTalA tavagara banatA. koI mitrane jarUra paDaye te dazeka phrAMka dhIratA. korporAka ja eka vakhata sATha phrAMka mAgI gayA hatA. ' meriyasa pAse be breDa kapaDAM rahetAM. eka joDa dararoja mATe ane bIjI taddana navI 'khAsa' prasaMge mATe, alabattA, baMne joDe pitAnA kAyamI zecihna tarIke kALA raMganI hatI. A ' sArI ' sthitie pahoMcatAM tene varasa vItyAM hatAM; muzkelInAM kaparAM vaseA. paNa meriyasa eke prasaMge hiMmata hAryA na hateA. teNe daridratAnI ekeeka koTI pasAra karI hatI; ane devuM karavA sivaya bIjuM
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 le sijherAhu ekeeka kAma karyuM hatuM. te mAnatA ke mAthe leNadAra hovA e te mAthe mAlika hovA karatAM paNa bhUMDuM che. mAlika tA tamArA zarIranA ja hakadAra che, paNa leNadAra te tamArI ijjatane paNa ! kAraNa, game tyAre tenA upara te hAtha nAkhI zake che. devuM karavA karatAM te khAvAnI TUMka jatI karatA; ane vastutAe upavAsa vaDe ja ghaNA divase teNe kheMcI kADhayA hatA. A badhA samaya daramyAna tenA hRdayamAM tenA pitAnA nAmanI sAthe bIjuM eka nAma paNa kotarAyeluM rahyuM hatuM -- thenAraDiyaranuM. vaoNTalUnA raNamedAna upara gALI ane gALAnA varasAda vacce peAtAnA pitAnI jiMdagI bacAvanAra A mANasanI AsapAsa teNe vicitra bhAva-bhakti sarajyAM hatAM. meriyasane thenAraDiyaranI vIzInI pAyamAlInI khabara maLyA pachI ghaNA aphasAsa thatA hatA ke peAte jIvatA hovA chatAM peAtAnA pitAnI jiMdagI bacAvanArane tenA du:khanA divaseAmAM te jarA paNa madada karI zakayo nahi. meriyase avAranavAra vakhata kADhIne tathA kharca karIne thenAraDiyarane zeAdhavA e bAjunA AkhA pradeza taLeupara karI nAkhyA hatA; paraMtu tenI jarA sarakhI paNa bhALa tene hAtha lAgI na hatI. 48 pitRRNa dAdAne tyAMthI nIkaLI gaye meriyasane traNa varSa vItI gayAM hartA, ane tenI uMmara have vIsa varSanI thaI hatI. baMne pakSe ekabIjAne maLavAnA ke samAdhAna upara AvavAnA jarA paNa prayatna karyA na hatA. prayatna karyo lAbha paNa ze? mAM. julenArDa jevA mANasa tUTI jAya, paNa vaLe zAnA? paraMtu sAcuM kahIete meriyasanI A jagAe bhUla thatI hatI. evA bApa kadAca haze, je peAtAnAM saMtAnane nahi cAhatA hoya; paraMtu evA dAdA koI nathI, je peAtAnA pautrane na cAhatA hoya. vastutAe mAM. jIlenermanDane meriyasa upara bhAva-bhakti hatAM. alabatta e bhAva-bhakti vyakta karavAnI temanI paddhati bakhALA ane AMdhappA-mukkInI hatI; paraMtu meriyasa cAlyA gayA tyAre temane potAnA aMtaramAM eka aMdhakAramaya zUnyatA anubhavamAM AvavA lAgI. temaNe ciDAIne hukama te Apyo ke, koIe e badamAzanuM nAma mArI AgaLa na levuM; paraMtu badhAMe te
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ pitRRNuM hukamanuM akSaraza: pAlana karyuM tethI te vaLI vadhu ciDAvA lAgyA! pahelAM to te mAnatA ke, e "khUnI', "hatyAro" thoDA divasamAM ja pAcho Avaze, paraMtu jema jema divase jatA gayA ane meriyasa pAcho na ja Avyo, tema tema te manane manAvavA lAgyA ke, e phAMsIgarAne huM kADhI na mUkuM te bIjuM kazuM paNa zuM? paraMtu sAne gamagInInA lAMbA gALA AvI jatA. gharaDA mANasane sUryanA prakAza jeTalI ja vahAlanI jarUra rahe che : baMne vastuo temane mATe sarakhI hUMphadAyaka che. meriyase veThelA du:khe tene phAyado karyo hate. juvAnImAM AveluM duHkha, je mANasane bhAMgI na nAkhe, te eka kImiyAnI garaja sAre che; ane mANasanI saghaLI irachAzaktine puruSArthamukhI tathA tenA samagra aMtarane dhyeyamukhI banAvI de che. temAMthI ja pachI AdhyAtmika jIvananI vRSaNA UbhI thAya che. pelA paisAdAra juvAniyAne seMkaDo skUla tathA manahara bhege prApta thAya che: zarata, zikAra, sigAra, jugAra, mijabAnI ane ArAma. Ama, tenA AtmAnA ucca ane sUkSma aMzone bhege te potAnA skUla aMzone kAmagIrI ApyA kare che. daridra juvAna mANasane te pitAnI roTI mATe kAma karavuM paDe che. te khAya che ane jyAre te khAI rahe che, tyAre tene ciMtana sivAya bIjuM kAMI karavAnuM rahetuM nathI. Izvare maphata ApelI ramatagamatamAM pachI te joDAya che. anaMta AkAzane, tArAone, phUlone ke bALakone te nihALe che, je mAnavatAmAM te du:kha veThI rahyo hoya che tene te nihALe che; tathA je sRSTimAM te jIvI rahyo hoya che tene paNa nihALe che. mAnavatAne te eTalI badhI nihALe che ke tene AtmA dekhAya che, ane sRSTine te eTalI badhI nihALe che ke tene paramAtmA dekhAya che... meriyasa vakIla thaze te chatAM te korTamAM vakIlAta karavA javAnI icchA rAkhato na hate. eTarnI sAthe maLatA rahevuM, korTomAM hAjarI ApavI, phariyAdo zodhavI - e badhuM kaMTALAbhareluM hatuM. te zA mATe e badhuM kare? tenuM potAnuM kAma nizcita hatuM, tathA sakhta hovA chatAM tenI potAnI jarUriyAto mATe pUratuM hatuM. bukaselaromAMnA eke tene makAnanI sagavaDa sAthe varSe doDha hajAra kUka ApavA jaNAvyuM hatuM. paraMtu pagArathI baMdhAIne kAma karavuM ane eka lekhaka - kArakuna banI rahevuM, tenA karatAM svataMtra rahIne je ochuM maLe tethI calAvavuM, e tene vadhu pasaMda karavA jevuM lAgyuM. kAraNa ke, sthiti ekIsAthe sudhare ane bagaDe, sukhacena vadhe paNa samAna chuM thAya, - e sadA tene khoDhano dhadho lAgyo.
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ hai birAvuM meriyasane bahAra khullAmAM ochI avarajavaravALA rastA tarapha dUra sudhI ekalA pharavA javAnuM bahu gamatuM. raste janArA loko tene kaI zAkanI vADI tarapha, ke ukaraDAnA DhagalA upara ramatAM maraghA-batakonAM baccAM tarapha, ke reTa pheravatA cheDA tarapha lAMbo vakhata svapnasthanI jema joyA karato jotA. meriyasane rAjanaitiMka tAva have UtarI gayo hato. tenA abhiprAyo te ja rahyA hatA, paNa temanI pAchaLanI garamI ThaMDI paDI gaI hatI. kharI rIte temane abhiprAyo ja na kahI zakAya; tene have judI judI sahAnubhUtio hatI ema ja kahevuM joIe. te kayA pakSane hate? mAnavatAnA pakSane mAnavatAmAM paNa te phrAMsane pasaMda karato; phrAMsamAM paNa te lokone pasaMda karato ane lokomAM paNa te strIne pasaMda karatA. tenI karuNA sI karatAM strI pratye ja DhaLatI. 1831nA madhya bhAgamAM tenI oraDInuM kAmakAja karatI DesIe tene jaNAvyuM ke, temanI paDozamAM rahetA jonphaTa kuTuMbane makAnamAMthI hAMkI kADhavAnuM che. meriyasa potAno moTA bhAgano samaya gharanI bahAra ja kADhato hovAthI tene khabara paNa na hatI ke tene paDe zIo hatA. temane zA mATe hAMkI kADhavAnA che?" "kAraNa ke temaNe bhADuM bharyuM nathI; be haptA caDI gayA che." "bhADuM keTaluM caDayuM che?" "vIsa phrAMka." meriyasanA khAnAmAM trIsa kUka paDelA hatA. lo DesImA, A pacIsa phrAMka. temanuM bhADuM bharI dejo; ane temane pAMca kAMka kharca mATe Apaje. temane kaheze nahi ke te koNe ApyA che."
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ 49 uSAnuM prAgaTaya eka varSathI vadhu vakhata thayAM, meriyasa lakSamabarga bagIcAnA eka ekAMta vibhAga tarapha rojanI Teva mujaba pharavA jato tyAre, te vibhAgamAM paNa eka ekAMta jagAe eka mANasane tathA tenI dIkarIne eka ja bAMkaDA upara roja AvIne beThelAM che. mANasa sATheka varSano hato, ane tene dekhAva gaMbhIra tathA gamagIna kahevAya te hate. pelI chokarIe pahelavahelI jyAre e bagIcAmAM dekhA dIdhI, tyAre te tera ke cauda varSanI uMmaranI lAgatI hatI. pahelI najare tenAmAM kazuM noMdhapAtra lAge evuM kAMI na hatuM, sivAya ke tenI suMdara AMkho. tene pizAka paNa koI maThanI zALAnA gaNaveza je hato. e baMne bApa-dIkarI che, ema to pahelI najare ja dekhAI Ave. be ke traNa divasa meriyase saheje A DesA tarapha najara karI jeI; pachI teNe tenA tarapha lakSa ApavAnuM choDI dIdhuM. chokarI tarapha te najara karavAne tene AMkhe ja na hatI. atyaMta garIbInA divaso daramyAna teNe eka vastu noMdhI hatI ke, pote jyAre rastA upara thaIne pasAra thatuM, tyAre juvAna chokarIo khAsa pAchI vaLIne tenA tarapha najara karatI, meriyasa mAnate ke mArAM kaMgALa kapaDAM ane tethI paNa vadhu mArA kaMgALa dekhAva tarapha teo tucchakArabharI najara karyA vinA rahI zakatI nathI. joke kharI vAta e hatI ke, meriyasanA nirdoSa chatAM dRDhanizcayI, ane gaMbhIra chatAM saraLa caherA upara eka evuM vahAlayApaNuM hatuM, ke je sInA hRdayamAM UMDe UtarI gayA vinA na rahe. Doso ane tenI dIkarI, koInI najara na paDe tathA koInI upara rAja na karavI paDe. e rIte ja vartatAM. chokarI satata kaMI ne kaMI bolyA ja karatI - jANe enA aMtarane akhUTa AnaMda tenA mIThA zabdo dvArA niraMtara vahyA kare che. ane Doso paNa, jANe tenA zabdo jhIlavA ja vadhu usuka hoya tema, pote bahuM thoDuM bolato ane bolanAra tarapha ja avarNanIya vAtsalyanA bhAvathI joI raheto. paraMtu tamAre jyAre bIjAnI najara cukAvavI ja hoya che, tyAre tame bIjAnI najare vahelA caDo che. pAMca ke cha juvAniyAo ke jeo A tarapha roja pharavA AvatA, temaNe e lokonAM nAma paNa pA dIdhAM
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 lai mijherAla hatAM : cheAkarIne tenA dhyAnapAtra kALA pezAkane kAraNe teo 'kumArI lernoIra' ( kAjaLa-kALI ) kahetA; ane DosAne tenA dheALA vALane kAraNe ' mahAzaya leblAnka '( zveta-phINa ) kahetA. vakhata thAya ane e joDI najare paDe, eTale dareka jaNa bolI UThatuM, " le ! leblAnka DaisA temanA bAMkaDe padhAryA !" meriyasa paNa te nAmathI ja DeAsAne oLakhatA. IS pachIne vadhe evuM banyuM ke, meriyase kazA kAraNa vinA ja cha mahinA sudhI lakSamabarga tarapha pharavA javAnuM cheDI dIdhuM. chevaTe eka divasa pharIthI jyAre te tyAM gayA, tyAre unALAnuM suMdara dRzya hatuM ane meriyasanA hRdayamAM jANe badhAM paMkhIone kalarava tathA nIla AkAzanI badhI nIlatA vyApI gayAM hatAM. te sIdhA peAtAnI pharavAnI jagAe jaI pahoMcyA. tyAM pahAMcatAM ja tenI najara pelI jUnI joDI upara paDI. pAse thaIne jatAM tene dekhAyuM ke mANasa te eja hateA; paraMtu cheAkarI e ja na hatI : bALapaNanI manohara rUparekhAonI vacce thaIne jANe yuvAna strInI badhI mehaka rekhAe acAnaka phUTI nIkaLI hatI - e nirmaLa ane tvarita ghaDI ke jenuM bhASAMtara * mugdha paMdaramuM varSa' e zabdArthI ja karI zakAya. meriyasa e loko AgaLa thaIne pasAra thayA, tyAre che.karInI AMkheda te nIcI DhaLelI ja hatI; paraMtu pelA zaLA vALavALA DosAnI vAta lakSa daIne sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM paNa, tenA mukha uparathI eka madhura smita pasAra thaI gayuM, ema meriyasane lAgyuM. meriyasa sAmAnya rIte bagIcAnA e lAMbA rastA upara pAMca ke cha AMTA mAratAM. bIjA AMTA vakhate jyAre te e lokonA bAMkaDA pAse thaIne pasAra thayA, tyAre pelI juvAna cheAkarIe peAtAnI AMkhA acAnaka UMcI karI. eka bALaka jema koI acAnaka pAse AvelA paMkhI tarapha kautukabharI najara kare, tethI vizeSa temAM kAMI na hatuM. ane meriyasa te have yuvatI banelI te chokarI tarapha najara paNa kare e asaMbhavita hatuM, tenA bAkInA AMTA e leAkonA kazA khyAla vinA ja peAtAnA ciMtananI lahemAM pUrA thayA. pachInA divasee meriyasa pahelAMnI mAphka tyAM pharavA javA lAgyA, tyAre bApa-dIkarInI meAjUdagI tenA lakSamAM AvatI; paraMtu te sivAya temane bIjA kazA khyAla tenA manamAM UThatA nahi. eka divasa havA khuzanumA hatI, ane lakSamabarga bagIcA sUryanA prakAza ane chAyAthI UbharAI rahyo hato. AkAza jANe devadUte e vahelI sAramAM dhAI kADhayuM heya tenuM nirmaLa hatuM. meriyase peAtAnA aMtarane
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ petarA bhare che dudaratanA divya pravAhane sarvatabhAve jhIlavA jANe temAM vahetuM mUkI dIdhuM. AvI ardha-samAdhistha dazAmAM te pelA bAMkaDA AgaLa thaIne pasAra thatA hate, tevAmAM pelI chokarIe acAnaka akhe UMcI karI ane baMnenI najara eka thaI. . paraMtu pelI chokarInI najaramAM have A zuM hatuM? temAM kazuM na hatuM, chatAM temAM badhuM ja hatuM! e eka vicitra camakAro hato. chokarIe tarata ja potAnI AMkhe pAchI DhALI dIdhI ane meriyasa pitAne mArge AgaLa cAlyo gayo. AtmAnI A prathama najara AkAzamAM pragaTelI uSA jevI hoya che. tenI pAchaLa tejasvI ane ajayuM evuM kazuMka jAgI rahyuM hoya che. vartamAnakALanI badhI niLatA ane tAjagI temAM hoya che, paNa sAthe sAthe bhaviSyanI badhI saLagatI tamannA paNa temAM chupAI rahI hoya che. e najara jenA upara paDe che, tenA aMtaramAM paNa camatkAranI peThe je badhuM acAnaka jAgI UThe che, tenuM zabdomAM varNana hoya nahi. te rAte meriyasa potAnI oraDIe pAcho pharyo, tyAre pahelI vAra tenI najara pote paherelAM kapaDAM tarapha gaI, ane pite A "rojanAM' kapaDAMmAM lakSamabarga bagIcAmAM pharavA jate ho e vicArIne tenuM hRdaya jANe besI javA vA. 50 peMtarA bhare che bIje divase meriyo pitAnA kabATamAMthI na keTa, navuM pATalUna tathA nA Topa kADhayAM ane hAthe ja paheravAne ThaThAro karIne te lakSamabarga tarapha thAze. rastAmAM korphorAka tene maLyo paNa tene na joyo hovAno DhoMga karIne ne AgaLa cAlyo. koTTarake ghera jaIne mitrone kahyuM ke, "Aje rastAmAM meriyasanAM navAM koTapATalUna mane sAme maLyAM, ane meriyasa kadAca temanI aMdara hato. bhAIsAheba parIkSA ApavA jyA haze paNa kharo babUcaka je vAgate ho." je mi0 - 14
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mijharAila bagIcAmAM pahoMcyA pachI meriyase rojanA rastA upara pharavAnuM zarU karavAne badale eka phuvArAnI AsapAsa vinA kAraNa cakko mAratAM mAratAM haMsA tarapha tAkayA karyuM. pachI nAchUTake peAtAnI rojanI pharavAnI jagA tarapha te dhIme dhIme vaLyo. bAMkaDo be traNa jhADa jeTale dUra rahyo, paraMtu tenA paga jANe AgaLa vadhavAnI AnAkAnI karavA lAgyA. tene lAgyuM kharuM ke chekarInuM mAM tenA tarapha thADuM vaLeluM che; chatAM teNe bhAre hiMmata ane bahAdurI dAkhavIne AgaLa dhapavAnuM jArI rAkhyuM. thoDI sekaMDomAM te te bAMkaDA AgaLa thaIne ja pasAra thavA lAgyo - cheka TaTAra, cheka sIdhA, ane kAnanAM TeravAM sudhI lAla lAla thaI gyelA ! killAnA tapakhAnA heThaLa thaine te cAlyA, tyAre to tenA hRdayanA dhabakArA phATI paDavA lAgyA. pelI cheAkarI zAMtithI vAto karye jatI hatI. meriyasa te tarapha najara karavAnI paNa hiMmata karI zakaryo nahiM. joke, tenA manamAM thaIne eka vicAra pasAra thayo kharo ke, A chokarIne jo khabara hoya ke mAM. fA0 60 nuzATAe potAnA nAme prasiddha karelA mArakAsa ebregeAna aMgenA lekha kharI rIte me lakhele che, te jarUra tene mArA tarapha AdaramAna thAya, have teNe e bAMkaDA tarapha pAchA javAnA prayatna na karyo. te adhavaca ja besI gayA. teNe DhALelI AMkhAe AsapAsa najara karavA mAMDI. tene khUba UMDe UMDe lAgatuM hatuM ke tenA pATalUnanA caLakATa ane navA koTa game tevA abhedya killAmAM paNa gAbaDuM pADavAne zaktimAna che! ghera pAchA pharyA pachI rAte cheka ATha vAgye tene khabara paDI ke Aje te bhAjana karavAnuM bhUlI gayA che. have mADuM thaI gayuM che ema mAnI, peAtAnA koTane kALajIthI braza pheravI, tenI gaDI barAbara vALIne te sUI gayA. 10 meriyasanI gharavALI DosIe jyAre bIje divase paNa mazkAra meriyasane potAnA navA keTamAM bahAra jatA joyA, tyAre te AzcaryathI digmUDha banI gaI. meriyasa sIdhA bagIcAmAM gayo. paraMtu Aje te bAMkaDA sudhI javAne badale adhavaca ja eka beThaka upara besI rahyo. dUrathI pelI chekarInAM kapaDAM tenI najare paDatAM hatAM. jyAre bagIcAnA daravAjA baMdha thayA, tyAre ja te ghera gayA. pelA DIsA tathA tenI dIkarI kayAre bagIcAmAMthI cAlyAM gayAM hatAM, tenI tene khabara rahI na hatI. kadAca te pelI taraphanA daravAjethI ja cAlyAM gayAM haze. thoDAM aThavADiyAM bAMda
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ peMtarA bhare che 211 te divasano vicAra karatI vakhate tene yAda na AvyuM ke pote te rAtre paNa jamyo hato ke nahi. pachIne - trIje divase paNa gharavALI DasInA mAthA upara vaja tUTI paDyuM. Aje paNa meriyasa navA koTamAM bahAra ja hato. "lAgalAvaTa traNa divasa !" DosI belI UThI. bagIcAmAM blAnka Doso tenI dhakarI sAthe beTho hato. meriyasa Aje hAthamAMnI copaDI vAMcatA vAMcate, te tarapha javAya teTalo jaIne, tyAM pahoMcyA vinA ja pAcho pharI gayo, ane nirdoSa cakalAMnI khelakUda jete, gaI kAlanI beThaka upara ja, cAra kalAka besI rahyo. cakalAM jANe tenI ThekaDI uDAvI rahyAM hatAM. Ama eka pakhavADiyuM pasAra thaI gayuM. meriyasa bagIcAmAM roja jate, paNa have te pharate nahi pelI beThake ja besI rahete. bIjA aThavADiyAnA chevaTanA eka divase meriyasa beThaka upara cepI hAthamAM pakaDI be kalAkathI besI rahyo hato. teNe eka paNa pAnuM uthalAvyuM na hatuM. evAmAM acAnaka te dhrUjI UThyo. eka moTo banAva banI rahyo hato : meM. leblAnka ane temanI dIkarI pitAne bAMkaDethI UThI dhIme dhIme meriyasa jyAM beTho hato te tarapha AvI rahyAM hatAM. meriyase ropI baMdha karI; pAchI ughADI ane vAMcavA prayatna karyo. AkhuM jagata jANe tenA tarapha dhasI AvatuM hatuM. temanAM svastha dhAmAM pagalAM tenA kAnamAM najIka ne najIka paDaghamanI peThe gAjavA lAgyAM. tene lAgyuM ke, moM. blAnka tenA upara khUba ciDAIne najara pheMkI rahyA che. "zuM te mane vaDhavA mAge che?" meriyase vicAryuM. teNe pitAnuM mAthuM nIce DhALI dIdhuM. jyAre teNe pharI te UMcuM karyuM. tyAre teo tenI cheka lagolaga AvI gayAM hatAM. pelI juvAna ) chokarI tyAMthI pasAra thaI, ane pasAra thatAM thatAM teNe meriyasa tarapha najara karI. teNInI najara sthira, madhura tathA citAbharI hatI. jANe meriyasane Thapake ApatI hoya che, keTalA badhA vakhatathI mArI tarapha AvyA nathI, eTale Aje mAre AvavuM paDyuM! meriyasa e AMkhamAM camakatI vIjaLI tathA temAM dekhAtA agAdha UMDANathI mUMjhAI gayo. tene lAgyuM ke tenuM mAthuM jANe saLagavA lAgyuM che. chokarI dekhAtI baMdha thaI tyAM sudhI te tenI pAchaLa joI rahyo. pachI te bagIcAmAM gAMDAnI peThe pharavA lAgyo. te rAte korphorAke tene jamavAnuM nimaMtraNa ApyuM tyAre
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 teNe rAkSasanI paiThe khAdhuM. ane veITarane cha sU bakSisa ApI dIdhA. ane navAInI vAta to e ke, korSe rAkane teNe nATaka jovAnuM vaLatuM AmaMtraNa ApyuM! AkhI duniyAe jANe tene Aje abhArI kI mukayo che - dhanya karI mUkaryo che. samagra sRSTi Aje tene potAnI lAge che; pitAnuM sarvasva te Aje lUMTAvI devA taiyAra che! eka AkhA mahine A rIte pasAra thaI gaye. meriyasa roja lakSamabarga ja. te dhIme dhIme hiMmatavAna banate jAte hato ane bAMkaDAnI vadhu najIka ne najIka pahoMcatuM ja hatuM. paraMtu te tyAM thaIne have pasAra thate nahi. koNa jANe, moM. lebsAthI te DaravA lAgyo hato. eTale te evI jagAoe jhADa ke pUtaLAM pAchaLa besate, ke pelI chokarI tene joI zake ane pote te chokarIne joI zake paraMtu tenA bApanuM dhyAna kheMcAya nahi. pelI chokarI svasthatAthI ane svAbhAvikapaNe ja potAnA bApa sAthe vAtamAM mazagUla rahetI, ane chatAM meriyasa tarapha tenI bhAva-UbharAtI AMkha tathA smita vAraMvAra DhaLatAM rahetAM. tenI jIbha eka jaNane javAba ApatI hatI, ane tenI AMkha bIjAne. paNa leblAka DIsAnI najara bahAra A vAta lAMbo vakhata rahI nahi meriyasa Avato tyAre te ghaNI vAra UThI jato ane pharavA lAgato. teNe have rejanA bAMkaDAne paNa badalI nAkhe, ane dUranI eka beThaka upara besavAnuM rAkhyuM- e jevA ke meriyasa te tarapha pAchaLa pAchaLa Ave che ke kema. meriyasane khyAla rahyo nahi ane te e bhUla karI ja beThe. "bApe' have bagIcAnI hAjarI ja aniyamita karI dIdhI tathA ghaTADI nAkhI. te have roja "dIkarI ne lAvato paNa nahi. keTalIka vAra te ekale ja Avate. tyAre meriyasa bagIcAmAMthI vahelo cAle te - e bIjI bhUla! meriyasane A badhuM lakSamAM ja na AvyuM. zarama ane saMkocanI sthitimAMthI kudaratI rIte AgaLa vadhIne te aMdhApAnI bhUmikAe jaI pahoMcyo hato. ane tyAra pachI te teNe icchI paNa na hoya evI tenA sadbhAgyanI ke durbhAgyanI eka kSaNa AvI. eka divasa te lokonA bAMkaDa uparathI tene eka hAtharUmAla maLyo. meriyasanA AnaMdano pAra na rahyo. jarUra e rUmAla pelI suMdara chokarIne ja hovo joIe. te rUmAla upara cheDe be akSara bhArelA hatA : 30 phejha. meriyase te uparathI tenuM nAma kalpI kAvyuM - urphIlA. ahA, kevuM madhura nAma! urphalA saMpUrNa
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ peMtarA bhare che 213 AtmA tene emAM hAjarAhajUra dekhAyo. e rUmAla teNe ja jANIjoIne tyAM rahevA dIdho hovo joIe ! koIe jANI joIne rahevA dIdho hato e vAta sAcI; paraMtu te urphalA e nahi, paNa DosAe. meriyase te upADI lIdho eTaluM ja nahi paNa te rUmAla maLavAthI potAne thayela AnaMda urphalA barAbara jue ema pachInA divasoe te tene hAthamAM rAkhavA lAgyo! paNa have meriyasanI bhUkha UghaDatI jatI hatI. teNe uslA kyAM rahe che te zodhI kADhavAno prayatna zarU karyo, jethI bagIcA uparAMta tene dora paNa tene haratIpharatI joI zakAya. pariNAme, atyAra sudhInI bhUlanI paraMparAmAM teNe trIjI ane bhayaMkara bhUla umerI - teNe ubhuMlAno pIcho pakaDavA mAMDayo. rU da lAunTamAM sAdhAraNa dekhAvanA eka traNa majalAvALA makAnamAM te rahetI hatI. meriyase have, lakSamabargamAM tene maLavAnA AnaMdamAM, te ghera pahoMce tyAM sudhI tenI pAchaLa pAchaLa javAno AnaMda umeryo. paNa tenI bhUkha vadhatI ja cAlI. have tene uslA koNa che te jaNavAnuM mana thayuM. eka rAte teo dora pahoMcyAM tyAra bAda meriyase gharanA daravAna pAse jaIne pUchayuM : ' "pelA DosA pahele majale rahe che?" "nA re nA, trIje majale." "e koNa che?" "te potAnI Avaka upara jIvanArA sagRhastha che; bahu mAyALu che; dAna-dharama karavAmAM pAchuM jue evA nathI." "temanuM nAma zuM?" daravAnane have kAMIka khyAla Avyo. teNe tarata pUchayuM, "tame polIsanA mANasa cho ?" meriyasa tarata gupacupa cAlyo ga. bIje divase ajavALuM hatuM ne ma, leblAnka dIkarI sAthe bagIcAmAMthI cAlyA gayA. meriyasa rojanI Teva mujaba pAchaLa pAchaLa gayo. tene khyAla na rahyo che, te pAchaLa pAchaLa Ave che ke nahi te ajavALAmAM barAbara jovA khAtara ja DosAe Ama karyuM hatuM. pachIne divase Doso tema ja tenI dIkarI bagIcAmAM pharavA AvyAM nahi. meriyasa Akhe vakhata rAha joIne besI rahyo. rAta paDatAM te
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214 le nirAlDa temanA ghara tarapha garyo. trIjA majalAnI bArImAMthI ajavALuM AvatuM hatuM. dha bujhAya tyAM sudhI teNe te bArI nIce AMTA mAryA karyA. pachIne divase paNa bagIcAmAM koI AvyuM nahi. meriyasa AkhA vakhata rAha joIne rAtanA tenA gharanI bArI nIce AMTA mAravA gayo. daza vAgye te pAcho pharyo tyAre paNa khAvAnuM bAkI che te khyAla tene rahyo na hato. aThavADiyuM Ama pasAra thaI gayuM. pelAMe bagIcAmAM AvavAnuM jANe baMdha ja karyuM hatuM. meriyasa hajAro kalpanAo karavA lAgyo. divase to te lakonI bArI nIce Akho vakhata hAjara rahevAya nahi, eTale rAtanA ja te tyAM dIvA bujhAya tyAM sudhI raheto. bArInA paDadA upara koI paDachAyo pasAra thato lAge, tyAre tenuM hRdaya dhabakI UThatuM. AThame divase te jyAre tyAM gayo tyAre bArI baMdha hatI; tathA aMdara paNa kyAMya ajavALuM na hatuM. te loko bahAra gayAM haze ema mAnI te daza vAgyA sudhI rAha joto Ubho rahyo. paNa te bArImAM dIvo saLagyo nahi ke koI e makAnamAM dAkhala thayuM nahi. pachIne divase paNa rAte gharamAM dIvo saLagato dekhAyo nahi. meriyase maraNiyA thaIne pelA daravAnane pUchayuM - "pelA trIjA majalAvALA sA?" khAlI karI gayA." "kayAre?" "gaI kAle." kyAM gayA? saranAmuM khabara che?" nA." ATalA savAla-javAba pachI daravAne mAM UMcuM karIne joyuM to tarata meriyasane oLakhyo. "oha! tame ja cho ke? bahu bhAre tapAsamAM rahetA lAge che!"
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ 51 cAra nAma, kAma eka unALo pUro thayo hato ane ziyALe besI gayo hato. meM. leblAnTa ke temanI juvAna putrI, e bemAMthI koIe lakSamabargamAM pharI paga mUkyo na hato. meriyase cAre bAja satata zodha karyA karI hatI. nasIba sAme vIratApUrvaka jaMga khelanAra eka vakhatane manasvI ane svamAnI meriyasa have paDI bhAMgyo hate. kAmakAjano tene kaMTALe Avata; cAvavAthI te thAkI jate; ekAMta tene khAvA dhA! eka vakhatanI bharIbhAdarI raMgabharI sRSTi paNa tene mana zunya banI gaI hatI. potAnI jAtane te vAraMvAra Thapako ApyA karate. meM zA mATe tene pIcho pakaDyo? ja te jovA maLatI tethI huM kema saMtoSa na pAmyo? te paNa mane cAhatI hatI e ughADuM dekhAtuM hatuM. huM kharekhara gamAra gadheDo chuM, I0 i. meriyasa haju DesIvALA makAnamAM ja rahetA hatA. te makAnamAM bIjuM koNa koNa rahe che tenI tene khabara na hatI. alabatta, te vakhate AkhA pakAna mAM te pote, tathA pe enDeTa kuTuMba ke jenuM bhADuM teNe eka vakhata cUkavyuM hatuM, e sivAya koI rahetuM ja na hatuM. bIjA bhADavA kAM to khAlI karI gayA hatA, marI gayA hatA, ke bhADuM na bharavA badala temane hAMkI kADhavAmAM AvyA hatA. eka divasa ziyALAnI adhavaca kAramI ThInAM cha aThavADiyAMnI zarUAtamAM thoDo ghaNo jhaLakele sUrya AthamavAnI taiyArImAM hato. te vakhate bhojanano vakhata thavAthI meriyasa hoTela tarapha javA nIkaLyo. te nIce e vicAramagna dazAmAM cAlatuM hatuM, tevAmAM sAmethI deDatA AvatA koIne dhakko tene vAgyo. teNe joyuM te be cIMtharehAla chokarIo - eka UMcI ane pAtaLI, tathA bIjI jarA baTakI ane nAnI - hAMphatI hAMphatI, banelI hoya tema bebAkaLI thaIne doDI jatI hatI. moTI chokarI nAnIne dhIme avAje kahetI hatI, "polIsadAdA AvI pahoMcyA; huM mAMDa bhAgI chUTI." nAnIe javAba Apyo: "meM temane AvatA joyA hatA, leTa-rAITa, leTa-rAITa!"
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mirAnDa meriyasa samajI gayo ke, A be chokarIo polIsanA hAthamAMthI nAsI chUTI che. meriyasa AgaLa cAlyo tevAmAM tenA paga AgaLa kAMIka athaDAyuM. teNe nIcA namIne joyuM to eka parabIDiyA jevuM kAMIka hatuM ane temAM kAgaLa hatA. "are, A pelI chokarIonuM paDI gayuM lAge che," meriyasa gaNagaNyo. teNe thoDAM DagalAM pAchA pharIne temane bUma pADI. paraMtu pelI chokarIo dUra nIkaLI gaI hatI. teNe te parabIDiyuM khIsAmAM mUkyuM ane vIzIne raste cAlavA mAMDyuM. rAte jyAre teNe sUvA mATe koTa utAravA mAMDyo, tyAre khIsAmAMnuM parabIDiyuM tenA hAthamAM dabAyuM. aMdara kAMIka saranAmuM jaDe te tenA mAlikane pahoMcADavAnA irAdAthI teNe tene khIsAmAM mUkI lIdhuM hatuM. teNe parabIDiyuM ughADIne kAgaLa vAMcavA mAMDyA. dareka upara saranAmuM hatuM. pahelo kAgaLa "meDama, umarAvabAnuM gucare, dhArAsabhAnA makAnanI sAmenA baMgalAmAM" e saranAmAne hato. temAM nIcenI lITIo lakhelI hatI - "maeNDama, umarAvabAnuM, "dayA-dharmanA guNathI samAja ekatrita TakI rahyo che. ApanI khristI bhAvanA jAgrata karo ane spenanI rAjAzAhInA vaphAdAra A kamanasIba sevaka upara ApanI amIdRSTi mAMDe. huM vaphAdArIthI mArAM kartavyo bajAvavA jatAM durbhAgyane karUNa zikAra banyo chuM. ane ApanA jevAM i0 i0.. "Apane namra sevaka, DaoNna alavAro, spenanI ghoDesvAra TukaDIno nAyaka, ane phrAMsamAM AvI vaselo nirvAsita, je potAnA deza mATe musApharIe Avelo che, paNa jenAM sAdhana khUTI javAthI, atyAre je pitAnI kAmagIrI cAlu rAkhI zake tema nathI . . . i0 i9." kAgaLa lakhanAranuM kAMI saranAmuM emAM na hovAthI, meriyase bIjA kAgaLamAMthI te maLaze e AzAe bIjo kAgaLa vAMcyuM : "dayALu paramI bAnu, "A araja karanAra kamanasIba bAI che chokarAnI mA che, jemAMnuM chellAM ATha mahinAnuM ja che. chellI suvAvaDathI mAruM zarIra kathaLeluM che ane mAro pati mane mahinAthI tajI gaye che . . . i. bAI bAlijhArda" meriyase trIjo kAgaLa ukelyo; paNa agAunA kAgaLonI peThe bhIkha ane yAcanAno ja hato :-
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAra nAma, kAma eka . 'mA~zyAra pebugeTa, dhArAsabhya, kApaDanA vepArI, rU seMTa Denisa, 66 A kAgaLa lakhavAnI dhRSTatA huM Apane A namra sAhitya-sevakanI oLakhANa ApavA karI rahyo chuM. me hamaNAM ja ... nATakamaMDaLIne eka nATaka lakhIne ApyuM che. tenA viSaya aitihAsika che. Aje jyAre lAkonI sAhityaruci bagaDI rahI che, tyAre meM hiMmatapUrvaka cAlu lokapriya vastune badale A vastu svIkArIne mArI pharaja adA karI che. paraMtu mane khAtarI che ke, IrSA, adekhAI ane saMkucitatA jevA duguNA ke je sAhitye pAsakomAM sAmAnya rIte vadhu pramANamAM jovAmAM Ave che, tene kAraNe ane bhAre nukasAna pahoMcADavAmAM Avaze. paraMtu ApanA jevA sAcA kalArisakonI zubha niSThA upara bharAMsA rAkhIne me ... iTa. ky '' * Ex ttA. ka. mArI dIkarIne me' ApanI pAse mAkalI che ane huM jAte vyA nathI. kapaDAMnI durdazAne lIdhe huM ApanI sAme AvI Apane nAhaka apamAnita ke vyathita karavA mAgatA nathI ... 50." jaeNkasa meriyase have chellA kAgaLa ughADayo. tenA upara saranAmuM hatuM: " seTa haoNnA devaLavALA dayALu dAnavIra sagRhasthane. " temAM lakhyuM hatuM : " dharmavIra, dAnavIra sAheba, Apa jo mArI putrI sAthe AvavAnI maherabAnI karazeA, tA eka karuNa vipattine najaronajara joI zakazeA; tathA Apane yeAgya pramANapatro dvArA huM tenI saccAInI khAtarI karAvI ApIza. " pote je du:kha kSaNekSaNe bhAgavI rahyA hoIe, tenI paNa khAtarI bIjAne karAvI ApavI paDe, evI ApaNI A duniyA che. chatAM Apane to huM e bAbatamAM pUrato saMtoSa ApIne ja ApanI pAsethI satata vahetA dAnapravAhamAM yogya hissA meLavavAnI AzA rAkhuM chuM ... i. ApanA namra, pI. phebaTo, nATacakalArthI, " A cAre kAgaLA vAMcyA bAda paNa meriyasane e kAgaLAnA mAlika viSe vizeSa kAMI mAhitI maLI nahi. UlaTuM, e kAgaLo lakhanAra judAM judAM cAra jaNa heya ema lAgatuM hatuM; chatAM navAInI vAta e hatI ke, e cAre kAgaLA eka ja parabIDiyAmAM hatA, eka ja hastAkSaramAM hatA. 217 huM chuM, ApanA atinamra sevaka ane zubhAkAMkSI genaphleTa, sAhityapriya ,,
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ le migreza arthAta, e kAgaLo eka ja mANase judA judA nAme lakhyA hatA, e ughADuM hatuM. A vicitra bheda ukelavAno prayatna karavo e nakAmI mahenata che ema mAnI, meriyase temane parabIDiyAmAM pAchA mUkI dIdhA ane pabIDiyuM eka bAju pheMkI daI te sUI gayo. savAramAM sAteka vAgyAnA arasAmAM tenI AMkha UghaDI. rajane kAme lAgavAnI taiyArI te karate hato tevAmAM teNe potAnA bAraNA upara eka dhImA Takoro sAMbhaLyo. teNe bAraNuM ughADavuM, te eka chokarI sAme UbhI hatI. chokarI sukalakaDI, cIMtharehAla, melI tathA mAMdalI dekhAtI hatI. tene cahero meriyasane cheka ajANaya na lAgyo. teNe pUchayuM, "konuM kAma che?" "Apane mATe eka kAgaLa che, mora meriyasa." chokarIne mee pitAnuM nAma sAMbhaLI meriyasane navAI lAgI. chokarIe aMdara dAkhala thaIne jarA paNa saMkeca vinA cAre tarapha najara pheravI lIdhI. enI e ni:saMkocatA hadayane tarata ja AghAta pahoMcADe. tenA paga khullA hatA ane TADhathI te thatharatI hatI. tenA hAthamAM eka kAgaLa hato; ane te teNe meriyasane Apyo. aMdara lakhyuM hatuM: mArA mAyALu paDozI, juvAna mitra! tame cha mahinA pahelAM mAruM bhADuM cUkavI daIne mArA tarapha darzAvelI mamatAthI huM vAkepha chuM. mArI moTI dIkarI tamane kahI zakaze ke ame cAra jaNAMe be divasathI eka koLiyo paNa moMmAM mUkyo nathI. mArI strI pathArIvaza che. huM jo mArA khyAlothI chetarAte na houM, te jarUra A samAcArathI tamAruM mAyALu hRdaya gaMbhIrapaNe vyathita thaI jaze ane tarata kaMIka nAnIsarakhI madada mArA upara varasAvavA Apane preraze. mAnavajAtanA parama upakAraka sajajanA kRpAprasAdathI jenuM hRdaya haMmeza gaLagaLuM rahe che te Apano, jorjeTa." " tA. ka. mArI dIkarIne Apane hukama sAMbhaLatA sudhI ApanI tahenAtamAM hAjara rahevAnI tAkIda meM ApI che." A kAgaLe meriyasanA manamAM AgalI rAtathI ghoLAyA karatA bhedane taddana spaSTa karI mUkyo. pelA cAra kAgaLa lakhanAra mANase ja A kAgaLa paNa lakhyo hato. te samajI gayo ke tenA paDozIne dhaMdhA, jude jude nAme judA judA mANasone kAgaLo lakhI, temanI dayAbhAvanAne uttejita karI, temanI pAsethI paisA paDAvavAno hate. potAnA nasIba sAthe A rIte
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ - cAra nAma, kAma eka jugAra khelavAmAM potAnI dIkarIone upayoga paNa te karate; tathA te chokarIo je rIte vAsabhera ane trAsabhera polIsanuM nAma detI detI bhAgI chUTI hatI, te uparathI spaSTa samajAtuM hatuM ke teo paNa aMdhArAnA chAnA dhaMdhA pitA thakI calAvatI hatI. meriyasane te chokarIonI uMmara, jAti, kaMgAliyata ane bhraSTatAne vicAra AvatAM kamakamAM AvI gayAM. meriyasa pelI chokarI upara potAnI khedapUrNa najara sthira karIne A rIte vicAramAM paDyo hato, te daramyAna pelI chokarI te oraDAmAM AmathI tema badhuM jotI-tapAsatI pharatI hatI. acAnaka te bolI UThI, "vAha, tame arIse paNa rAkhe chene!" ATaluM bolI te pitAnA ghogharA avAje kaMIka gAyananA zabdo gaNagaNatI Tebala pAse gaI. "oha copaDIo chene kaMI !" tarata tenA moM upara eka AnaMdanI AbhA phelAI gaI. pote paNa koI bAbatanI AvaDatanuM abhimAna thaI zake che, e jAtanA bhAvathI te bolI UThI, "mane vAMcatAM AvaDe che. jAo, vAMcuM?" teNe Tebala upara ughADI paDelI eka copaDImAMthI vaoNTalUnA yuddhanA varNananA phakarAno bhAga vAMcavA mAMDayo. "vaoNTa' zabda AvatAM ja te acAnaka camakI, ane bolI UThI, "vaoNTaluM! huM tenI vAta jANuM chuM. mArA bApu tyAM lazkaramAM hatA." pachI teNe Tebala upara paDelI kalama upADI ane umaLakAbhera kahyuM - mane lakhatAM paNa AvaDe che!" teNe kalama khaDiyAmAM boLI ane Tebala upara ja paDelI eka cabarakI upara thoDuM lakhyuM: "polIsadAdA AvI pahoMcyA." pachI kalama nAkhI daI teNe te cabarakI meriyasane batAvatAM kahyuM, " kahuM chuM, juo akSara kevA che? huM ane mArI nAnI bahena nAnapaNamAM bhayAM hatAM. ame pahelethI AvAM na hatAM, ame sArA gharanAM. . ." acAnaka te bhI ane zRMgArika bhAvanuM eka nATakI joDakaNuM hasatI hasatI gAvA mAMDI, ane pUchavA lAgI, "tame koI divasa nATaka jovA jAo cho, me. meriyasa? huM jAuM chuM. mAre bhAI nATakavALA ne mitra che. te koI koI vAra mane TikiTa Ape che. paNa mane gaeNlarInI beThako gamatI nathI. kevI bhIDa hoya che? keTalIka vAra kevA daMgAhisAda thAya; ane pasIne te e gaMdhAya !"
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 le mijherola pachI te meriyasa tarapha jarA vicitra rIte najara karIne bolI UThI: "tamane khabara che, moM. meriyasa, tame bahu suMdara juvAna cho?" meriyasanuM moM paDI gayuM. paraMtu pelI chokarI tenI pAse jaI tenA khabhA upara hAtha mUkIne bolI, "tame mArI tarapha najara karatA nathI, paNa huM tamane oLakhuM chuM. huM tamane dAdara upara bhegI thAuM chuM, tathA tamane pAdarI mebophane ghera esTaralijhane raste jatAM ghaNI vAra sAmI maLe chuM. tamArA vALa tamArA moM upara kevA zobhe che!" meriyasa tenI pAsethI jarA dUra khasI jaIne gaMbhIratAthI ThaMDA zabdomAM bolyo : "bAnu, mArI pAse A parabIDiyuM che, kadAca ApanuM hoya ema lAge che. huM Apane pAchuM ApavAnI rajA lauM chuM." meriyase ApeluM parabIDiyuM hAthamAM AvatAM ja te tALI pADatI bolI UThI, "huM ne mArI bahena ene keTaluM badhuM zodhI vaLyAM? tamane ene raste maLyuM hovuM joIe, kharuMne? ame bhAgatAM hatAM tyAre mArI nAnI bahene te pADI nAkhyuM hatuM. kharI gadheDI che! ghera jaIne khabara paDI ke parabIDiyuM nathI. pachI mAra na khAvo paDe e sAru ame jUThuM bolyAM ke, kAgaLo badhA pahoMcADI dIdhA. paNa A kAgaLo amArA che ema tame zI rIte jANI gayA? lakhANa uparathI, kharune? to kAle ame TicAyAM hatAM te tame ja hatA? joke aMdhArAmAM ane doDavAmAM ame tamane dekhI zakyAM na hatAM; mArI bahena mAtra eTaluM bolI hatI ke, koI sAro mANasa lAgato hato." pachI e kAgaLamAMthI seMTa jekasa Da haoN0nA devaLavALA dAnavIra sagRhasthane kAgaLa judo kADhIne te bolI, "A bhAIsAhebane devaLamAM javAno A vakhata ja che; eTale huM jaladI tyAM pahoMcI jAuM. te kadAca kAMIka nAstA joNuM Apaze." pachI teNe hasatAM hasatAM umeryuM, "Aje amane nAsto maLe. te ame zuM khAdhuM kahevAya, khabara che? parama divasano nAsto, parama divasanuM bhojana, gaI kAlane nAsto ane gaI kAlanuM bhajana - e badhuM Aje savAre ekI vakhate ame pAmyAM kahevAya! eTaluM badhuM ekasAmaTuM khAIne amAruM peTa phATI na paDe to amAro ja vAMka vaLI !" enI A karuNa majAkathI meriyasane chokarInA AgamananuM kAraNa yAda AvyuM. meriyase khIsAM phaphesIne pAMca phrAMka ane soLa sU kADhayA. duniyAmAM e vakhate tenI pAse eTalI ja mUDI hatI. "AjanA bhojana
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahemAna mATe mATe ATalA pUratA che; kAlanI vAta kAle," ema kahIne teNe seLa sU kADhI lIdhA ane pAMca phAMkane sikko pelI chokarIne Apyo. pelIe e siko bhAre AturatAthI uThAvI lIdhuM. "vAha vAha! pAMca kUka! kevo caLake che! pAse hoya te A levAya, te levAya, A jovAya, te khavAya" Ama bolatI te meriyasane salAma karI bAraNA tarapha doDI gaI, ane bolI, "ThIka sAheba, e te badhuM sarakhuM ja che; huM pelA sAne kAgaLa ApavA to jANe ja." 52 mahemAna mATe pAMca varSa sudhI meriyasa garIbAImAM rahyo ha; bhAre taMgImAM paNa kahI zakAya. paraMtu teneya lAgavA mAMDayuM ke, kharuM du:kha zuM kahevAya che te teNe haju jAyuM ja na hatuM; kharuM du:kha te teNe hamaNAM je jo te hatuM. vastunAe jeNe mAtra puruSanI vItI joI hoya, teNe kazuM ja joyuM nathI; teNe strInI vItI jovI joIe. ane jeNe mAtra strInI vItI joI hoya, teNe paNa badhuM ja joyuM nathI; teNe bALakanI vItI paNa jevI joIe. mANasa jyAre pitAnI avadazAne cheDe paho che, tyAre te potAnA chellA upAye paNa pahoMcI jAya che. ane te vakhate je arakSita prANIo tenI najIka hela, temanuM AvI banyuM samajavuM. kAmakAja, pagAra, roja, roTI, hiMmata, marajI - e badhuM ekI sAthe khUTI paDe che. bahAra divasanuM ajavALuM olavAI jAya che, ane tenI sAthe aMdaranuM naitika ajavALuM paNa. A aMdhArAmAM mANasanA hAthamAM strI ane bALakanI asahAyatA bhI rUpe bAkI rahe che, ane te tene durupayoga karyA vinA rahetuM nathI. pachIthI badhI karuNatA ane bhayaMkaratA zarU thAya che. hatAzAnI AsapAsa je nabaLI dIvAlo khaDI rahI hoya che, te duracAra ane durgaNa tarapha dhasatI jAya che. Arogya, yuvAnI, ijajata, kumaLA zarIranI badhI pavitra ane prANabharI nAjukatA, bhAvanA, kaumArya ane jo -- e badhAM, eka pachI eka, madada mATenAM phaphA daramyAna, bhraSTatAnA vamaLamAM aTavAtAM jAya che.
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ rarara le cirAgla meriyasa potAnI jAtane dhikkAravA lAgyo. tenI pAse ja - eka ja bhIMtanI ADa pAchaLa A badhuM duHkhadAridya tenI seLe kaLAe ghUghavatuM hatuM, chatAM teNe potAnI lahemAM magna rahIne te tarapha najara paNa karI na hatI. alabatta teNe eka vakhata temanuM bhADuM cUkavyuM hatuM, paNa te to eka yAMtrika kArya hatuM. meriyasa jevAe te tethI kAMIka vadhu karI chUTavuM joIe! alabatta, A leka adhamatAnI -adhogatinI parAkASThAe pahoMcelAM hatAM, paraMtu adhama banyA vinA adha:pAta pAmanArA to koI virala AtmAo ja hoya. paraMtu, patana jyAre khUba ja nIcenI kakSAe pahoMcyuM hoya, tyAre ja dayAe paNa sauthI UMcI kakSAe pahoMcavuM joIene? AvA vicAra karatAM karatAM, teNe je bhIMta pitAne potAnA A du:khI paDozIothI chUTI pADatI hatI, te tarapha najara karI. e Ita thAMbhalA ane pAtaLI cIpaTo upara karelA pAtaLA plAsTaranI banelI hatI ane temAMthI Ava-jA, bolacAla vagerenA avAjo ArapAra AvyA ja karatA hatA. meriyasane lAgyuM ke potAnA je svapnadraSTA ja e tarapha ATalI badhI hade bahero rahI zakayo hoya. yogya vakhate karavAmAM AvelI madadathI koNa jANe keTalI vedanA, keTalo adha:pAta rokI zakAyAM hota! meriyasanI najara acAnaka bhIMtanI uparanA bhAgamAM eka jagAethI plAsTara nIkaLI javAthI paDelA trikoNa bAkA upara paDI. je duHkhadAridya tarapha atyAra sudhI te aMdha rahyo hato, tenA pratyakSa darzanathI potAnA pastAvAne zAMta pADavA, meriyasa pathArImAMthI eka kabATa upara caDIne bAkAmAMthI te gholakAnI aMdara najara karavA lAgyo, meriyasanI najare je gaMdakI, je avyavasthA, ane mANasa tathA vastuono je bhaMgAra najare paDayAM, tethI te kaMpI UThayo. koI jaMgalI pazunI boDamAM game teTaluM jaMgalapaNuM, zUrapaNuM ane lohItarasyApAruM vasatuM hoya, tema chatAM temAM eka prakAranI sAhajikatA - eka prakAranI suMdaratA vasatI hoya che. paraMtu zaheranI A boDamAM to gojhArApaNA sAthe gaMjApaNuM, tema ja gaMdakI sAthe kadarUpApaNuM bhArobhAra sabaDatAM hatAM, oraDAmAM meriyasanI mAhitI pramANe ja jorjeTa, tenI strI ane eka nAnI chokarI hatAM. moTI chokarI to kayAranI pelA DosAne kAgaLa pahoMcADavA cAlI gaI hatI. meriyasa AkhI paristhiti khinna hRdaye vigatavAra nihALato hato, tevAmAM oraDAnuM bAraNuM UghaDayuM ane pelI moTI chokarI utAvaLI utAvaLI aMdara dAkhala thaI. hAMphatI hAMphatI AnaMda ane vijayanA sAde te bolI :
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahemAna mATe 23 te Ave che!" koNa?" bApe pUchayuM. "pelA dAnavIra sagRhastha, devaLavALA." cokkasa?" "hA, hA, te ghoDAgADImAM besIne Ave che." "paNa zI khAtarI? te ghoDAgADImAM AvatA hoya, to huM temanI AgaLa zI rIte AvI zake? - te saranAmuM ApyuM che? ApaNA oraDAnuM ThekANuM barAbara batAvyuM che? mAro kAgaLa temaNe barAbara vAMcyuM che? te zuM belyA?" are vAha, temanI rojanI jagAe devaLamAM te beThA hatA, ane meM temane kAgaLa Apyo. temaNe vAMcIne pUchayuM, "beTA, tuM kayAM rahe che?" meM kahyuM, "sAheba, huM Apane ghara batAvavA sAthe AvuM chuM.' temaNe kahyuM, "nA, mane tAruM saranAmuM Apa; mArI dIkarIne kaMIka vastuo kharIdavAnI che eTale huM ghoDAgADI karIne jAuM chuM; ane jema bane tema jaladI tAre tyAM AvI pahoMcuM che. temane meM gharanuM ThekANuM ApyuM eTale te ekadama jarA coMkyA jevA lAgyA. prArthanA pUrI thatAM meM temane dIkarI sAthe eka gheDAgADI TharAvIne jatA joyA. meM ApaNI eraDInuM ThekANuM temane barAbara jaNAvyuM che." paNa te ahIM Avaze ja ema zA uparathI kahe che?" "are, temanI gADIne A zerImAM dAkhala thatI joIne te huM doDatI AvI chuM." pele coMkI UThyo. teNe tarata potAnI patnIne Aga jaladI bujhAvI nAkhavAne hukama karyo. tenI strI ene artha na samajavAthI bota jevI UbhI rahI. eTale jokhyuM ke pote ja eka vAsaNamAMthI pANI aMgArA upara bhagabhagAvI dIdhuM. pachI teNe potAnI moTI dIkarIne kahyuM, khurasInI gAdI teDI nAkha. chokarI paNa na samajI eTale teNe pote ja khurasImAM jorathI eka lAta lagAvI. tene Akho paga ArapAra nIkaLI gayo. paga kADhatAM teNe dIkarIne pUchyuM, "bahAra TADha khUba paDI che nahi?" are khUba ja; barapha varase che." bApe tarata nAnI chokarIne garjanA karIne hukama karyo, "are deDakI, UTha, bArIne eka kAca toDI nAkha jouM." bALakI AMkho phADIne thatharavA lAgI.
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 le cirAha bApe tenA mAthA upara mukko ugAmIne pharIthI kahyuM, "eka kAca teDI nAkha!" bALake DaratAM DaratAM bArI pAse jaIne pitAnI mukkI jorathI kAcamAM lagAvI. kAca kaDaDaDa karato nIce paDayo. tenI patnIe have dhIre rahIne patine pUchyuM, "A badhuM zuM mAMDayuM che?" pelAe tene ekadama pathArImAM sUI javA pharamAvyuM. tene ghurakATa sAMbhaLI pelI tarata pathArImAM lAMbI thaI gaI. daramyAna khUNAmAMthI eka DUsakuM saMbhaLAyuM. "keNa muke che?" bApe trADa nAkhI. nAnI chokarIe aMdhArAmAMthI bahAra AvIne potAnI lehI dadaDatI mukkI AgaLa dharI. kAca DivA jatAM tenI cAmaDI cirAI gaI hatI; ane te gupacupa raDatI hatI... vAha, khAsse thayuM; huM jANate ja hato ke kAca vAgaze." pachI teNe pitAnA phATelA jhabhbhAmAMthI eka cIMdaraDe jaladI jaladI phADayo ane raDatI chokarInA hAtha upara vIMTI dIdho. pachI potAnA phATelA jhabhA upara najara karatAM teNe te bAbatane paNa saMtoSa vyakta karyo. nAnI chokarIne chAnI rAkhavA moTI tene paMpALavA lAgI. "raDIza nA bApu gusse thaze." "nA, nA, khavAya teTalAM DUsakAM khAje," bApe mAvyuM. pachI pitAnI moTI chokarI tarapha pharIne teNe kahyuM-- pelA dAnavIra badrA mATe meM badhI taiyArI karI che, paNa je te kharekhara na AvyuM, te pachI tArI vAta che." 53. mahemAna oraDAnI aMdara himA vA bhAMgelI bArImAMthI bANanI peThe susavATA karo bhoMkAI rahyo hate. pelA dAnavIra sAme AvavAmAM thatI DhIlathI. akaLAIne khUMTa saunI tarapha dAMtiyAM karato have oraDAmAM Amatema peMtarA bharavA lAgyA. acAnaka te mukkI ugAmIne bolI UThyo - "have huM samajyo! A badamAza dhaniko vinAkAraNa bIjAone rAha jovarAvavAmAM ja moTA
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnatA hoya che. teo ema ja mAne che ke, garIboe vaLI cupacApa rAha jotA ja besI rahevuM joIe. eTalA mATe to teo sarajAyA che! ahA! huM e dhanikone keTalA dhikkAruM chuM? temanI ekeekanI DokI pakaDIne mArI nAkhavAnI kevI majA Ave! moTA dAnavIre! sAlA cera che, cAra! so se yuvA mArake. paNa, eI deDakI, tAre A dAnavIra gheTo saranAmuM baranAmuM to bhUlI nahi gayo heya ne?-- te ja kSaNe bAraNA upara Tako paDayo ane jeTa tarata deDI jaI, bAraNuM ughA, nIco laLI laLI namana karato tathA prazaMsAnA smita verate bolavA lAgyo - padhAro, padhAro maherabAna! padhAro mArA dayALu nAmavara! ane Apa paNa, mArAM nAnAM suMdara bAna !" meriyasa haja bhIMtanA bAkorA pAse ja Ubhe hate. dAkhala thayelA pelA sA ane tenI juvAna putrI upara tenI najara paDatAM ja tene zuM thaI gayuM enuM varNana mAnava bhASAmAM zakya nathI. e te ja hatI - ulA! ane pelo ose paNa bIjo kaI nahi, urphalAne pitA mo. leblAnka! ulAe mAM. blAnkanI pAchaLa pAchaLa oraDAmAM dAkhala thaIne Tebala upara eka moTuM pekeTa mUkyuM. nyUTanI moTI karI bAraNA pAchaLa sarI jaIne pelInI makhamalanI heTa, tene rezamI pozAka ane tenA mehaka prasanna mukha tarapha melI najare joI rahI. mAM. leblAnke mamatAbha avAje enDraTane kahyuM: mahAzaya, A pekeTamAM DAM navAM kapaDAM, miAja ane cAdare che. paNa ApanI sthiti najare joyA bAda te kharekhara dilagIra thavAya tevuM che." kahuM, mArA dayALu maherabAna ! huM rAlmAne ziSya chuM. mAro paNa eka divasa hato ane ghaNAoe mArI kaLA upara prazaMsAnAM puSpa veyAM che. paNa have kamanasIbano vAro Avyo che, ane huM roTI, baLataNa, kapaDAM - sarvasva vinAne gaI ra chuM. mArAM vahAlAM chokarAMne TADhathI tema ja bhUkhathI huM bacAvI zakato nathI. mArA gharamAM besavAnI eke sAjIsamI khurazI nathI. mArA eraDAnI bArIe AvI kAramI ThaMDImAM paNa susavATa karatA pavanane khALI zakI nathI! ane mArI adhoganA pathArIvaza che! bImAra che!" le mi0- 15
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 le mirAlDa "bicArI !" meM. leblAnke nisAso nAkhyo. , , " ane mArI nAnI dIkarI maraNatela ghAyala thaI che!" ATaluM kahI jenDeTe pitAnI nAnI chokarI ke je DUsakAM khAvAne badale ma. leblAnkanI dIkarI tarapha tAkI rahI hatI, tenA ghavAyelA hAthane siphatathI dukhADayo eTale te vedanAthI cIso pADavA lAgI. e cIsa sAMbhaLI ma. leblAnkanI putrI tarata hAMphaLI hAMphaLI tenI pAse gaI ane bolI, "raDa nA, bahena!" jenTeTe have tenA pratye joIne bolavA mAMDyuM: ' "juo, mAruM nAnAM suMdara bA! juo tenuM kAMDuM AkhuM lehIthI taraboLa che! bicArI eka saMcA upara kAma karavA jAya che; Akho divasa majUrI kare che tyAre mAMDa cha sU maLe che. paNa akasmAtathI tenI AMgaLI tenAM cakomAM AvI jatAM tenI eTalI tuccha kamANI paNa baMdha thaI che, ane uparathI tene Akho hAtha kapAvI nAkhavAnuM kharca mAre mATe UbhuM thayuM che." "khare ja!" Dose gabharAIne bolI UThyo.' * pelI nAnI chokarI potAne hAtha kapAvI nAkhavAnI vAtathI gabharAIne have "suMdara rIte' DUsakAM bharavA lAgI. - thoDo vakhata thayAM jovTa A "dAnavIra sadgRhastha' tarapha koI vicitra najare joyA karato hato. tenI sAthe vAta karatI vakhate paNa jANe te tene nIrakhIne joI lete hoya ane kazuM yAda karavA prayatna karato hoya tema lAgatuM hatuM. acAnaka, bApa-dIkarI baMne pelI nAnI chokarIne tenA ghavAyelA hAtha bAbata pUchaparacha karatAM hatAM, te daramyAna te potAnI patnI tarapha sarakI gayo ane dhIme avAje tene saMbodhIne bolyo, "e DosAne barAbara joI leje !" te pachI meM. leblAnka tarapha pAchA pharIne te potAnI kathanI AgaLa calAvavA lAgya: Apa joI zako cho, mArA maherabAna, mAro Akho pozAka mArI patnInA jhabhAne baneluM cheane te paNa bhara ziyALAmAM Akho phATI gayo che. mArAthI koTa vinA bahAra nIkaLavuM nathI. mArI pAse jo keTa jevuM kAMIka heta, to huM kayArane mA bAnune tyAM pahoMcI jAta. te 1. 100 sU=1 kAMka. 25 sU eTale lagabhaga tera nayA paisA.
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27 mahemAja ! mane oLakhe che; ema ja kahone ke huM temano mAnIta naTa chuM! te haju tyAM ja rahe che. paNa zuM karuM? eka sU paNa gharamAM nathI. mArI patanI mAMdI che, ane mArI dIkarI bhayaMkara rIte ghavAI che. mArI patnIne madadanI tAtkAlika jarUra che, ane mArI dIkarIne paNa. paraMtu DaoNkaTara ! davAvALo! huM temane AkhuM zuM? eka sU mATe paNa huM game tene page paDavA taiyAra chuM. kaLAnI AjakAla kevI paDatI dazA che! ane Apa mArAM suMdara nAnAM bAna ane Apa mArA maherabAna dAnavIra je devaLamAM jaI tene ApanA sadguNothI ane sugaMdhathI suvAsita karo che, tyAM ja mArI dIkarI prArthanA karavA jAya che ane Apane roja jue che. mAruM game te thAya paNa mArAM chokarAMne huM dhArmika rIte ucheruM chuM. huM temane nATakazALAmAM javA deto nathI. huM temane nAcatAM jouM? mArI sagI AMkhe? kadI nahi! temane haju bApa che! e kaI pelI nabApI chokarIo nathI ke je kuTuMba vinAnI, thaIne jIvananI zarUAta kare che, ane pachI AkhA gAmanI kuTuMbinI thaIne pUruM kare che. paNa mArA gharamAM evuM kadI banI zakaze nahi. sAheba, huM hajI jIvato chuM. huM temane sadgaNI banAvavA mAguM chuM. paraMtu, Apa jANo cho maherabAna, kAle ahIM zuM thavAnuM che te? kAle cothI phebruArI che-- chelo divasa, AkharI divasa! Aje sAMje huM mArA makAnavALAne gharabhArDa na bhare te kAle te mane, mArI moTI dIkarIne, tAvamAM phaphaDatI mArI patnIne ane mArI ghavAyelI nAnI dIkarIne ghara bahAra kADhI mUkaze! - baraphamAM varasAdamAM, TADhamAM, pavanamAM! mAre cAra hapatAnuM bhADuM caDayuM che. eka AkhuM varasa ! pUrA sATha phAMka. . . jovTa jUThuM bolate hate. cAre haptAnuM bhADuM caDayuM hoya te paNa cALIsa fAMka thAya; ane meriyase be haptAnuM bhADuM cUkavyAne haju cha mahinA nahotA thayA. moM. leblAnka pAMca phrAMka khIsAmAMthI kADhIne Tebala ura mUkyA. te joI camakI UThIne jo tenI moTI dIkarInA kAnamAM gaNagaNe - "sAle pAjI! enA pAMca krAMkane huM zuM karavAne chuM? eTalAthI te mArI khurazI ane bhAMgelI bArInuM kharca paNa nahi nIkaLe!" " daramyAna meM. leblAnka pitAno moTo bhUkha ovarakoTa zarIra uparathI utArIne khurasInI pITha upara bharo. "meM, phebo!" teNe kahyuM, "mArI pAse atyAre A pAMca jakUka
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 te sirA che paraMtu huM mArI dIkarIne ghera pahoMcADIne sAMje jarUra pAcho AvIza. tamAre bhADuM Aje sAMje cUkavavAnuM chene?" - bhadraMTanuM mAM eka vicitra prakAranA bhAvathI camakI UThayuM. te jaladI jAdI : "barAbara ATha vAgye; mArA nAmavara sAheba." "huM cha vAgye AvIza, ane tamArA sATha phrAMka lAvIza." mArA jIvanadAtA !" eDreTa bedhyAnapaNe bolyo. mAM. blAnka have potAnI dIkarIne hAtha pakaDI bAraNA tarapha vaLyA; te ja vakhate nyUTanI moTI dIkarInI najara khurazI upara rahI gayelA temanA keTa upara paDI, te belI uThI, "sAheba, Apane koTa?" enDraTa putrInuM khUna karI nAkhe te tapI gayo; paNa ma. leblAnka pAchI vaLI, DuM hasIne kahyuM, " huM bhUlI nathI gaye; meM jANI joIne rahevA dIdho che." DreTa have utAvaLe bolI UThayo: "e mArA dayALu sAheba, mane raDavuM AvI jAya che, huM Apane gADI sudhI mUkavA AvuM chuM." 54 kaI lAkhe nirAzAmAM! iirayasa A badhuM te hato; je ke vastutAe teNe kahyuM evuM na hatuM. urphalA e gholakAmAM dAkhala thaI tyArathI meriNasanI AMkha ane citta tenI AsapAsa ja ghasI rahyAM hatAM. eTale, jevAM te lake bahAra nIkaLyAM ke tarata te Tepa mAthe mUkI temanI pAchaLa javA tatpara thaI gaye; jethI temanI pAchaLa jaI teo have kayAM rahe che tenI bhALa meLavI levAya. paNa mo. lenthanI najara tenI upara paDI jAya te te jarUra tene pIcho choDAvavA prayatna kare, e bIke te thoDeka thelyo. thoDI vAra bAda jyAre te dhIme dhIme zerImAM nIkaLyA, tyAre eka gADIne zerIne vaLAMka vaTAvatI teNe joI. meriyasa gAMDa thaI javA Avyo! have te zuM kare? gAunI pAchaLa pAchaLa doDe, to tarata aMdara beThelAM enuM dhyAna tenA upara paDe. paNa eTalAmAM tene sadabhAgye eka bhADatI gADI tyAM thaIne pasAra thatI
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaI lAkhe nirAzAmAM! 29 hatI. meriyase tenA DrAIvarane bhavAnI nizAnI karI. paraMtu tenA dIdAra evA hatA ke DrAivare aMgUTho ane AMgaLI ghasIne tenI sAme dharI. eTale zuM?" meriyase pUchayuM. "nANAM sAheba," DrAivare jaNAvyuM. meriyasane yAda AvyuM ke potAnI pAse saLa su ja bAkI rahyA hatA. "keTalAM nANAM joIe?" teNe pUchavuM. cALIsa s." "huM pAcho AvIne ApIza." DrAivare javAba ApavAne badale eka nATakI gItanI kaDI gAtA gAtAM ghoDAne cAbuka lagAvI. meriyasa ghoDAgADIne cAlI jatI vyAkuLa AMkhe joI rahyo. pite Aje savAre ja pelI chokarIne pAMca phUAMka ApI dIdhA na hota, te tenAM atyAranAM aMdhakAra, hatAzA, ane ekalavAyApaNAmAMthI te bacI zakata! potAnA raheThANa tarapha te nirAza thaIne pAcho pharyo. joke tene khyAla Avavo joIto hato ke, mo. leblAnka haju sAMje pAchA AvavAnA che; paraMtu tenA atyAranA vyAkuLapaNAmAM tene kazuM samajAya tevuM rahyuM na hatuM. je te dAdara upara caDavA jatA hatA, te ja teNe ghoDe dUra nyUTane eka paDatara bhItaDAnI ADe bhalA mANasa sAthe gusapusa vAta karato jo. je mANasa sAthe te vAta karatA hatA te A duniyAne mAnavI lAgato na hatA - jANe aMdhakArane - UMDI gaTarano rahevAsI! tenuM meM ane cahero jotAM ja hADakAMnI mIMja sudhI kaMpI uThAya. AjubAju barapha paDato hovA chatAM zAMtithI A rIte gusapusa karatA e be mANasane joI, koI polIsano mANasa to sAbaduM thaI jAya; paraMtu meriyasane te badhuM najare na paDayA barAbara ja hatuM. meriyasa dhIme pagale dAdara caDI rahyo, ane je te potAnI koTaDImAM dAkhala thavA jAya che ke tenI najare pelI moTI chokarI paDI. meriyasane have te chokarI tarapha kaMTALe Upajyo hate. jo tenA pAMca kUka e chokarI pAse gayA na hota, to te jarUra ulAnuM ThAmaThekANuM jANI zakayo hota; ane pachI, pachI... paNa khera. meriyasa jarA cIDiyuM meM karI oraDAmAM peThe ane bAraNuM baMdha karavA gayo, paNa joyuM te koIe bahArathI bAraNuM pakaDI rAkhyuM
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ li mijharAkSa "zuM che?" teNe pUchayuM. "koNa che?" joCTanI pelI mATI chokarI ja hatI. "tuM che ke?" meriyase jarA kaThoratAthI pUchyuM. "vaLI pAchI kema AvI che? zuM kAma che?" chokarI jarA vicAramAM paDyA jevI hatI, ane tenI najara meriyasa tarapha na hatI. te aMdara paNa AvI nahi; mAtra bAraNuM ughADuM pakaDI rAkhIne UbhI rahI, le cAla, javAba Apa!" meriyase kahyuM. "zuM kAma che?" chokarIe potAnI khinna AMkhe jarA uMcI karI. temAM eka prakAranuM jhAMkhuM teja camakI rahyuM hatuM. teNe meriyasane kahyuM: "ora meriyasa, tame dilagIra dekhAo che. tamane zuM thayuM che?" "mane!" "hA, hA, tamane." "mane kazuM nathI thayuM." "hA, thayuM che!" nA, nA. chAnImAnI cAlatI pakaDa." ema kahI meriyase bAraNAne pharI kheMcyuM; paraMtu pelIe pakaDI rAkhyuM juo, tame khoTuM karo cho. tame bahu paisAdAra nathI lAgatA; chatAM Aje savAre bhalA thaIne tame mane khAvA mATe kAMIka ApyuM hatuM. atyAre pharI pAchA bhalA thaIne tame mane kaho ke, tamane zuM duHkha che? tamArA manamAM kazIka vAtanI mUMjhavaNa che, e cokhkhuM dekhAya che. huM tamane mUMjhAyelA jovA icchatI nathI. kahe, tamArI mUMjhavaNa zI rIte TaLe tema che? huM tamane kAMI kAmamAM AvI zakuM tema chuM? huM mArA bApune ghaNA kAmamAM AvuM chuM. kAgaLa pahoMcADavAnA heya, gharamAM javAnuM hoya, bAraNe bAraNe pharIne tapAsa karavAnI hoya, koInuM saranAmuM zodhI lAvavAnuM hoya, koInI pAchaLa javAnuM hoya, te e badhuM huM karuM chuM." meriyasanA manamAM eka vicAra Avyo : DUbate mANasa karyuM taraNuM pato nathI te pelI chokarI pAse gayo. sAMbhaLa." te mAyALutAthI bolyo. pelIe AMkhamAM AnaMdanA camakArA sAthe tene vacce ja bhAvIne kahyuM: "hA, tame mArI sAthe ema dhImethI bolo ! mane te vadhu game che."
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaI lAkhe nirAzAmAM! 231 ThIka, jo tuM Aje eka vRddha gRhasthane temanI dIkarI sAthe ahIM belAvI lAvI hatI, kharuMne?" "hA." "tuM temanuM saranAmuM jANe che?" pelI chokarInI AMkhe pahelAM udAsa hatI, te hamaNAM AnaMdapUrNa banI hatI; paNa have te pAchI aMdhArI ghora banI gaI ! "tamAre e jANavuM che?" "hA." "tame tene oLakho cho?" "nA." "eTale ke, tame temane oLakhatA nathI, paNa oLakhavA mAge che, kharuM?" temane'nuM je "tene thayuM hatuM, emAM bhArobhAra artha ane kaDavAza bharelAM hatAM. "tuM saranAmuM zodhI ApI zakaze?" "tamane e suMdara juvAna chokarInuM saranAmuM maLaze." vaLI pAcho "e suMdara juvAna chokarI' zabdo upara je thaDako hatA, te lakSamAM AvatAM meriyasa akaLA. "ThIka, ThIka, bApa ane dIkarInuM saranAmuM; temanuM saranAmuM, vaLI !" pelI tenA sAmuM sthiratAthI joI rahI. "tame mane zuM Apaze ?" "tuM je kahe te !" tamane saranAmuM maLyuM jANe." ATaluM kahI te jhaTapaTa bAraNuM baMdha karIne vidAya thaI. meriyasa ekale paDayo. khurazImAM beTho beTho te pitAnuM mAthuM ane baMne koNIo khATalA upara TekavI, vicAramAM garaka thaI gayo. . acAnaka, eka khaTakA sAthe te potAnI vicAranidrAmAMthI jAgI UThayo. teNe pAsenA oraDAmAMthI acAnaka jenDeTane moTo karkaza avAja sAMbhaLyo. tenA zabdo meriyasane mATe vicitra rahasyabharyA hatA:
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ te mirAnDa "huM kahuM chuM ke mane pUrepUrI khAtarI che, meM tene barAbara oLakhe!" jenDeTa konI vAta karate hato? uslAnA pitAnI ? pote je mAhitI vinA TaTaLato hato, te mAhitI zuM te aNadhArI rIte ja atyAre sAMbhaLavA pAmavAno hato? usuMlAne bApa koNa hato? jokhyuM. tenA viSe zuM jANate ho? acAnaka te kUdIne beTho thayo, ane kabATa upara caDha pelA bAkAmAMthI jeDreTanA oraDAmAM jovA lAgyo. 55 pAMca phAMkane upayoga oraDAnA dekhAvamAM kazuM badalAyuM na hatuM; phakta khUMTanI panIe ane dIkarIoe peluM paeNkeTa ughADyuM hatuM ane temAMnAM UnanAM mojAM tathA gaMjIpharAka paherI lIdhAM hatAM. be pathArIo upara navI cAdaro paNa bichAvelI hatI. jonTeTa oraDAmAM tarata ja dAkhala thayo hate. te haju hAMphate ho. tenI strInA moM upara AzcaryanI rekhAo aMkita thayelI hatI. kharI vAta? tamane khAtarI che?" teNe jANe AbhI banI jaIne pUchayuM. " tadana kharI ! ATha varSa pahelAMnI vAta che, paNa meM tene barAbara oLakhI kADhayo che! zuM, tane jarAya zaMkA na gaI?" nA!" "meM te tene dhyAnathI jovAnuM kahyuM hatuM. e ja meTuM; e ja UMcAI, dekhAve paNa khAsa gharaDo nathI thayo. paNa tenAM kapaDAM vadhu sArAM hatAM. vAha, beTamajI, have tame mArA hAthamAM pharI pAchA sapaDAyA cho !" ema kahI teNe moMmAM DacakAre vagADayo, ane chokarIone kahyuM: jAo, tame bahAra jAo jouM!" mAe tetaDAte avAje kahyuM, "pelIne hAtha phUlI gayo chene?" bahAranI ThaMDI havAthI phAyado thaze; cAlo, cAlatI pakaDo te !" chokarIo UThIne cAlavA mAMDI. A mANasanI sAthe kazI dalIla karavAnI hoya nahi, e enA kuTuMbanAM sau barAbara samajatAM hatAM.
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMca krAMkane upayoga baMne bahene bAraNAmAMthI nIkaLatI hatI tevAmAM joCTe moTIne hAtha pakaDIne vicitra avAje kahyuM, "tame baMne pAMca vAgye barAbara ahIM AvI rahejo; mAre tamArI jarUra paDaze." meriyasa bevaDA lakSathI sAMbhaLavA lAgyA. patnI sAthe ekalo paDatAM ja, jocTe bAhyAcAlyA vinA pharIthI oraDAmAM AMTA mAravAnA zarU karyA. acAnaka te thebhyo ane belA, "ane bIjI vAta kahuM? pelI juvAna chokarI -" "hA, tenuM zuM che?" meriyasane khAtarI thaI gaI ke, urphalAnI ja vAta cAle che. teNe tIvra utkaMThA sAthe AgaLanI vAta sAMbhaLavA mAMDI. tenuM AkhuM cetana jANe tenA kAnamAM ja kendrita thaI gayuM. jonvoTe nIcA namI tenI patnInA kAnamAM kazuMka kahyuM, ane pachI vAta pUrI thatAM UMcA thaI meTe avAje kahyuM, "e te che!" e chokarI ?" "hA, hA, te ja chokarI." patnInA menA "e chokarI" zabdomAM keTalo gusso ane dhikkAra bharelAM hatAM tenuM vANImAM varNana zakaya nathI. patie kAnamAM kahelA zabdothI ja e strIne ghANAjanaka dekhAva badalAIne ekadama vikarALa banI gayo hate. ' "azakaya !" te cIsa pADI UThI. "mArI chokarIo ughADe page, phATele kapaDe phare, ane ene? rezamI kapaDA ! makhamalanI heTa! basa kAMkathI vadhu kiMmata te haze ja! vAha, koI zAhajAdI ja joI lo ! paNa pelI te narI DAkaNa jevI hatI, ane A te kaMIka ThIka dekhAvanI che; nA, nA, e te na hoI zake !" "huM kahuM chuM ke, e te ja che. tene khabara paDaze." e sAMbhaLatAM ja pelI chaLI marI hoya tema UchaLIne uparanI chata sAmuM phATelI AMkhe jetI bolI : "zuM, mArI chokarIo upara dayA dekhADanArI e chokarI pelI bhikhArI ja che! hAya, marene, tenuM kALajuM teDIne cAvI khAuM!" Ama kahI, pathArImAMthI te kUdIne bahAra nIkaLI; ane vIkharAyelA vALa tathA phUlelAM nasakorAM sAthe, mUThIo bhIDIne hAtha phelAvatI vikarALa mehe the vAra UbhI rahI ane pAchI pathArImAM paDI. pati te tenI
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 le mijharAyala sthiti tarapha najara paNa karyA vinA Amatema AMTA ja mArato rahyo. thoDI vAra cUpa rahyA bAda te pharI tenI pAse gayA ane adaba vALela hAthe bAlyA 66 ane bIjI eka vAta kahuM ?" "zuM ? " te utAvaLa paNa dhIme avAje bolyo : "mAro beDo have pAra che!" pelI tenA tarapha navAIbharI AMkhe joI rahI. pelA bAlavA lAgyo : " jahAnamamAM jAya ! huM bahu divasa bhUkhe marato ane TADhe thatharo muphalisa mANasa rahyo. paNa have huM evA nAcIjha baMdA rahevA mAgatA nathI. have mArI bhUkha mATe mAre khAvAnuM joIe ! mArI tarasa mATe mAre pINuM joIe ! sUvA mATe pathArI, ane kAMI mahenata na karavA mATe phurasada ! mAro paNa vAro AvavA joIe ! mAre paNa maratA pahelAM eka vAra nAnA sarakha lakhapita thavuM che ! " tenI patnI tenI DAgaLI casakatI mAnIne tenI sAme gabharAIne joI rahIM, ane bAlI : "paNa vAta zI che?" "vAta ? tAre sAMbhaLavI che? le tyAre sAMbhaLa ! A lakhapati have ApaNA hAthamAM AvyA che. have jo ApaNe maLelI takanA lAbha na uThAvIe, to ApaNe ghAsa khAvAne ja lAyaka chIe ema kahevu joIe. meM badhI barAbara geAThavaNa karI che. huM mANasAne taiyAra karI Avyo chuM. pelA Aje sAMje cha vAgye sATha fAMka mane ApavA AvavAnA che. te vakhate ApaNe paDozI to jamavA gayA haze ane agiyAra vAgyA pahelAM pAche nahi phare. makAnavALI DozI paNa zaheramAM vAsaNa mAMjavA gaI haze. ApaNI chekarI tema chatAM bahAra tapAsa rAkhaze. paNa jo have, mAre vAtemAM vadhu vakhata bagADavAnA nathI. mAre hajI bIjA mANasAne maLavAnuM bAkI che. joke atyAre bahAra nIkaLAya tevI Rtu nathI; paNa te mATe pelA pAte ja peAtAnA garama koTa mane ApatA gayA che! jyAre dazA pharavAnI thAya che tyAre badhu kevuM anukULa thatuM jAya che!" ATaluM kahI te mAthe Topa| caDavI bahAra cAlyA; paNa tarata ja che pharIne bolavA lAgyo : " huM kahevAnuM bhUlI gayA; tAre adhamaNeka kolasA saLagavIne taiyAra rAkhavAnA che." ATaluM kahI teNe khIsAmAMthI
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMca krAMkano upayoga pelA "dAnavIre Apele pAMca kUkine siddha pitAnI strInA ghAgharAmAM nAkhyo. "adhamaNa kolasA?" hA." "enA trIsa sU jaze. bAkInAnuM huM Aje jamavAnuM kAMIka lAvIza." "are e DaphoLAI joSe karatI! kema?" "mAre haju bIju kAMIka kharIdavuM paDaze." "zuM." kema vaLI? pahADa je rAkSasa jhabbe karavAne chene?" "tamAre keTalA kUka joIze?" ATalAmAM khaMDavALAnI dukAna kyAM che?" "rU mUpheTAmAM." barAbara; pilI zerIne nAke, kharuMne?" paNa tamAre tene mATe keTalA phoka joIze?" "traNeka kUka." "to pachI khAvAnuM lAvavA bAhu bAkI nahi rahe." "Aje khAvAnI bahu paMcAta na karatI. ghaNuM moTuM kAma patAvavAnuM che. pachI naryA phoka ja kUka thaI jaze!" samajI, samajI! have phikara nathI!" patnI pAsethI A javAba maLatAM ja DreTa bAraNuM baMdha karI tarata zerImAM UtarI gaye. te ja ghaDIe devaLamAM eka Tako paDyo.
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ maM peTrena mineTa nATakanI raMgabhUmi nIce jema pANuM UMDANa hAya che, tema dareka mAnavasamAja paNa upara dekhAtA tharanI nIce evAM aneka peAlANA dharAvatA hAya che. jANe evA bhUgarbhA upara ja samAjanI uparanI saMskRtinuM nATaka cAlI zake che. keTalAka bhUgarbhA tenA bhalAne mATe hoya che, ane meTA bhAganA to barabAdI mATe. e pAtALalokamAM ghUghavyA karatuM baLa avAranavAra uparanA tharane uDAvI de che, tyAre te krAMti kahevAya che, utpAta kahevAya che ke gunA kahevAya che. paga taLe eveA saLagatA jvALAmukhI DhAMkI rAkhIne 14 jIvana jIvavAnI AvaData haju jANe samAjane lAdhI che. paeNrisa zaheranA eka bhUgarbhamAM 1830thI 1835 nA arasAmAM kaoNkesasa, DyUlamera, baMbeTa ane mAMTapArne--e cAra DAkuonuM sAmrAjya hatuM. DyUlameranI rAjadhAnI Arkameriyana lAnI nIce vahetI pANInI jaMgI suraMga hatI. jANe e lattAnA badhA bagADane adhiSThAtA deva ! te cha phUTa UMcA hatA, paNa tenuM mAthuM eka paMkhI jeTaluM nAnuM hatuM. rAkSasane paNa pachADavAne sarajAyelA peAtAnA zarIra vaDe teNe jAte ja rAkSasa banavAnuM pasaMda karyuM hatuM. tenA snAyue avirata karma mATe pokAryA karatA, paNa tenI mAnasika jaDatA kazuM kAma temane ApatI nahotI. pariNAma : eka kArame setAna. baMbeTa tenAthI UlaTA hatA pAtaLA tema ja cAlAka, atizaya cAlAkI ja tene A mArge laI AvI hatI. te vIzIvALA, davAvALA, nATakavALya, dAMtavALo, kuTuMbavALo - ema sau kAMI banyA hatA. khIsAnA rUmAla bAI nAkhe te pramANe teNe kuTuMba khAI nAkhyuM hatuM; ane bAkInA badhA dAMdhA paNa eka pachI eka jema AvyA hatA tema khAIne, chevaTe teNe paeNrisa upara 'hAtha ajamAvavAnuM' kAma svIkAryuM hatuM. oNkesasane te rAtanA avatAra ja kahevA joIe. divasa pUrepUro rAta vaDe bharakhAI jAya, tyAra bAda ja te tenA daramAMthI bahAra nIkaLatA; ane divasa Uge tyAra pahelAM daramAM pALeA samAI jatA, te dara kayAM hatuM te koI jANatuM nahi. moTAneM e badhAnI sarakhAmaNImAM kumaLo bALaka kahevAya : vIsa varSathI paNa nAne. suMdara cahero, dhilADA jevA hoTha, manahara kALA vALa, AMkhamAM vasaMtane prakAza; ane chatAM sau durguNone bhaMDAra tathA badhA ja 236
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ pina zineTa gunA karI levAno abhaLakhe. koI paNa kharAba vastu tene bALI rahe eTale tethI vadhu kharAbanI bhUkha tene jAge. chevaTanI phezananAM moMghAmAM chellAM kapaDAM tene paheravA joIe; ane tethI ja te khUnI banyo hate. koIe nAnapaNamAM tene kahyuM hatuM ke tuM rUpALe che, eTale tene TApaTIpamAM rahevAnI icchA thaI. have, TApaTIpamAM rahevA mATe pahelI agatyanI zarata e che ke, kAmakAja na karavuM. paraMtu garIba mANase kAmakAja na karavuM eno artha e ke, teNe gunA karavA! aDhArame varSe te teNe potAnI umara karatAM bamaNAM maDadAM pitAnI pAchaLa ravaDatAM kayAM hatAM. A cAra jaNa polIsanA hAthamAMthI chaTakavAnI eka parama AvazyakatAne kAraNe ekabIjAnA saMparkamAM AvyA hatA. ekabIjAne potAnuM nAma ApIne, yuktio batAvIne ke chupAvAnI jagA pUrI pADIne tene polIsanA hAthamAMthI chaTakI zakayA hatA. ane tethI temAM cAra ja hovA chatAM saravALe e zrama UbhA thaze have ke te eka moTI TaLI che. alabatta, temanA dhaMdhAnA bIjA keTalAya zAgirdo temanI doravaNI, temanI otha ane temanuM nAma vAparIne pitAnuM kAma sArI rIte kADhI letA; tathA kAMI nahi te temanA mArgamAM ADe AvavAnA bhAre aparAdhamAMthI te bacI jatA. eTale vastutAe paeNrisamAM thatA nAnAmoTA badhA gunAo pAchaLa ema kahI zakAya kharuM ke e cArane ja hAtha nahi te paga, ane paga nahi te mAthuM te hoya ja. A badhA saMbaMdhathI pelA cArane paNa pitAnA kAmamAM sagavaDa maLatI, surakSitatA maLatI, ane vadhu kImatI to e ke, polIsanI tema ja zikAranI mAhitI paNa maLatI. A caMDALa cekaDI " peTrana mineTa' nAme jANItI hatI. gunegAra tathA polIsa enuM nAma jANatA, enAM kAma jANatA, paraMtu ene potAne kadI jANatA nahi. aMdhakAramAMthI sarjayelA ane aMdhakAranA ja aMgabhUta kahI zakAya evA teone AtmA paNa aMdhakAramaya ja hate. ane DI kSaNa mATe ja temanuM kAramuM jIvana jIvI levA jANe teo aMdhakAramAMthI chuTA paDIne prakAzamAM oLArUpa AkAra dhAraNa karatA. A kALA oLAone dUra karavA mATe zuM joIe? prakAza! vaDavAgoLa savAranA prakAzane sAmano karI zakatI nathI. samAjanA bhUgarbhone prakAzita karI mUko, eTale A badhA oLA alopa thaI jaze. jeTa pitAnA "lakhapati' banavA mATenA kAvatarA mATe A oLAne saMparka sAdhI rahyo hate.
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ mariyasa pagalAM bhare che jenDeTa makAnamAMthI bahAra nIkaLyo eTale meriyasa tarata ja kabATa uparathI avAja karyA vinA nIce UtarI gayo. jenDeTa kuTuMbanI kALI pravRttiothI tenAmAM jema koI agamya bhaya gherAvA lAgyuM hatuM, tema ja, pite jene prema kare che te vyaktine AvaDI moTI sahAya karavAnI taka potAne sAMpaDI che, e khyAlathI tene eka jAtane UMDe AnaMda paNa thato hate. paNa have zuM karavuM? te lokone khabara ApavI? paNa temanA saranAmAnI tene kayAM khabara hatI? bahAra rastA upara UibhA rahI mo. leblAnkane aMdara AvatA rokavA? paraMtu ema te jorjeTa ane tenA maLatiyAo meriyasane joI ja jAya ane AvI ekAMta nirjana jagAe tarata ja tene ThekANe pADI de. eka to vAgI cUkayo hato ane have vacce pAMca ja kalAka bAkI rahyA hatA. eka ja vastu thaI zake tema hatI : te tarata pitAne sAro Dagale tathA Topa paherI laI gupacupa bahAra nIkaLI gayo, haju te zerInI adhavaca paDao have ane eka nIcI dIvAlane ghasAIne cAlato hato. e dIvAla vacce tUTelI hatI ane tenI bIjI bAjue eka khetara AveluM hatuM. varasa barapha ii tenAM pagalA no avAja dabAI jete hate. tevAmAM tene potAnI bAjumAM koInI vAtacItano avAja sAMbhaLo, jeNe bhava uparathI pAchaLanI bAju najara karI, . e mANase bhIMtane pITha bAjuthI aDhelIne beThA hatA. eka dADhIvALe hA ane bIjo jaTiyAMvALo jaTiyAMvALAe dADhIvALAne koNIno haDasele mArIne kahyuM, "peTrana mineTa jemAM bhaLe, temAM kadI pAchA paDavApaNuM hoya ja nahi." tuM ema mAne che?" dADhIvALAe pUchyuM. "ApaNA darekanA khIsAmAM Dhagalo paisA paDyA jANa! ane kharAbamAM kharAba kAMI bane te pAMca varSa, cha varSa ke bahumAM bahu to daza varSa. paNa huM tane kahuM chuM ke, emAM kazuM pAchA paDavApaNuM che ja nahi. e buTTA kAkA kAM to khatama ke kAM to khAlI thaI ja gayA ema mAnI le!" reyasa tarata AgaLa cAlato thayo. tene khAtarI thayA vinA na rahI. ke, A chelluMTanA kAvatarAnA je tAMtaNAo che.
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ meriyA pagalAM bhare che 239 teNe pAsenI dukAnamAM jaIne pUchayuM ke, A taraphanA polIsanA vaDA adhikArInuM mathaka kayAM AvyuM? - " naMbara 14, da pinToI." javAba maLyo. . meriyasa tyAM jaI pahoMcyo. rastAmAM teNe be sUkI roTa kharIdIne khAI lIdhI. Aje bhajanano vakhata ke Avaze tenI kalpanA AvI zake tema nahotuM. Izvarane paNa tenI "akaLa kaLA" mATe teNe dhanyavAda ApI dIdhA. savAre je teNe bhagavAnanA nAma upara pitAnA pAMca phrAMka jenDeTanI chokarIne dAna karI dIdhA na hota, te pote gADI bhADe karIne meM. blAnkanI pAchaLa ja doDato pharate hota, ane jeTanA kAvatarAnI tene khabara ja na paDI hota! nAMbara 14, rU da pinToI pahoMcatAM ja, teNe dAdara caDha, vaDA sAhebane maLavAnI IcchA darzAvI. "te sAheba to aMdara nathI, paraMtu temanA vatI javAba pata inspekaTara aMdara che kharA; tamAre bahu utAvaLa hoya te temane maLI zako cho." bahAra beThelA caparAsIe javAba Apyo. mane ispekaTara pAse laI ja." caparAsI meriyasane eka oraDI pAse laI gaye. aMdara UMcA kadane eka mANasa pitAnA mesa ovarakoTanA kaoNlaranA be khUNA pakaDIne eka sagaDI pAse Ubho hate. "kema, zuM kAma che?" "vaDA sAheba nathI?" "te gerahAjara che, huM temanA vatI javAba ApuM chuM." eka bhAre khAnagI vAta che." bolI nAkhe." "paNa bahu agatyanI che." to jhaTa bolI nAkhe." e mANasanuM chAlApaNuM teDuM lAge tevuM hatuM, paNa sAthe sAthe eka prakAranI hiMmata Na pUratuM hatuM. meriyase pitAnA parAkramanI AkhI vAta tene kahI saMbhaLAvI : eka mANasa jene te mAtra dIThe ja oLakhatA hatA, tene Aje sAMje phasAvavA ane jarUra paDaTo jhabbe karavA eka kAvataruM racAyuM hatuM. pote meriyasa pinTamasa, vakIla, sAthenA ja oraDAmAM raheto hovAthI bhIMnanA bAkorAmAMthI badhuM sAMbhaLavA pAmyo .
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ ve huM mizI hatA. je badamAze A AkhuM kAvataruM racyuM hatuM tenuM nAma jainDrUTa hatuM. teNe keTalAka maLatiyA paNa bheLavyA che. jenDrUTanI cheAkarI bahAra tapAsa karatI UbhI rahevAnI che. A kAvatarAno zikAra bananAra pelA yuddha sadguhasthane agAuthI khabara ApavAno koI mArga nathI; ane A badhuM Aje sAMje cha vAgye naM. 50-52 DesIvALA makAnane nAme oLakhAtI jagyAe banavAnuM che. e makAnanA ullekha sAMbhaLatAM ja inspekaTare ekadama tenuM mAthuM UMcuM karyuM, ane zAMtithI pUchyuM, " eTale ke uparane mALe cheDe AvelI oraDIyAMne ?" 64 hA barAbara e ja," meriyase kahyuM; ane umeryuM, "tame e gharathI paricita che| zuM?" inspekaTara eka kSaNa cUpa rahIne potAnA bUTanI eDI garama karatAM javAba Apyo, "ema lAge che kharuM. 99 66 ATaluM kahIne te jANe svagata bAlatA hoya tema gaNagaNyA, temAM peTrana mineTa paNa bhaLyA hovA ja joIe. e zabda sAMbhaLatAM ja meriyasa camakayo. " peTrana mineTa?" teNe pUchayuM. "e zabda paNa mAre kAne paDayo hato kharo. " pachI teNe dIvAla pAchaLa sAMbhaLelI vAtacIta TUMkAmAM kahI saMbhaLAvI. inspekaTare TUMkamAM javAba Apyo, " jaTiyAMvALA bule hAvA joIe ane dADhIvALA miliyArDa," ATaluM kahI te potAnI AMkhA nIcI namAvIne vicAramAM paDI gayo. "na. pacAsa--bAvana? e makAna huM barAbara jANuM chuM. temAM aMdara kayAMya saMtAI rahevAya tevuM nathI. baeNTamajIne khabara paDI jAya, to pachI badhI majA mArI jAya. atyAra sudhI teo badhAnA hAthamAMthI chaTakI zakayA che; paraMtu A vakhate temane page jhAMjhara paheratAM barAbara zIkhavIza ! " ATaluM gaNagaNIne teNe meriyasa upara peAtAnI tIkSNa najara TheravIne pUchyuM: " bIka lAge kharI ke ?" "zAnI ?" 46 "9 A mANasAnI." tame thI 66 tethI vadhAre nahi!" meriyase tucchakArathI javAba Apyo. kAraNa ke, atyAra sudhImAM e insapekaTara meriyasa vakIla che ema
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ meriyasa pagalAM bhare che 241 jANyA chatAM tene saMbAdhIne eka vAra paNa 'mAMzyAra'* zabda vAparyo na hatA. inspekaTare meriyasa tarapha peAtAnI najara vaLI vadhu sthira karIne joyuM ane kahyuM : 39 " tame have eka bahAdura tathA pramANika mANasanI peThe beTA. hiMmata vALA gunegArathI DaratA nathI, ane pramANika mANasa polIsathI. meriyase tene vaccethI ja rokIne kahyuM: " e to ThIka; paraMtu tame karavA zuM mAgeA che te to kaheA." inspekaTare javAbamAM mAtra kahyuM, " e makAnamAM rahenArA badhA bhADavAta rAte aMdara dAkhala thavA mATe dAdaranA bAraNAnA ulALAnI cAvI rAkhe che; tamArI pAse paNa haze ?" 66 " hA. 66 e cAvI mane ApI do." meriyase potAnA vAskoTanA khIsAmAMthI cAvI kADhIne inspekaTarane ApI ane jaNAvyuM: "mArI salAha mAnA to tame vadhu mANasA laIne Avajo." inspekaTare javAbamAM mAtra peAtAnA bhAre ovarakoTanAM be jaMgI khIsAMmAM peAtAnA be hAtha nAkhyA ane aMdarathI be nAnI pAlAdI pistole ekIsAthe kADhIne meriyasane ApatAM kahyuM : 86 A laIne tamAre ghera pahoMcA, ane tamArI oraDImAM anya cI chAnAmAnA dhUsI jAo. tene ema ja lAgavuM joIe ke tame .bahAra cAlyA gayA che. A pistolA bharelI che. darekamAM babbe kAsnUsa che. tamAre tamArI rInA bAkAmAMthI badhuM joyA karavuM. e mANasA Avaze. temane temanA kAmamAM gheADA AgaLa vadhavA deze. pachI jyAre tamane lAge ke have chevaTanI aNI AvI gaI che, tyAre tamArI oraDInI chata tarapha AmAMnI eka pistAlI phoDo. paNa jarAya utAvaLa na karo. pachI bAkInuM huM saMbhALI laIza. ' . meriyase pistolA laIne potAnA koTanA aMdaranA khIsAmAM mUkI dIdhI. " have tame eka miniTa paNa na gumAve. '' inspekaTare umeryuM. " keTalA vAgyA che? aDhI! juo tyAre, mAre mATe paNa vadhu samaya bAkI rahyo nathI. paraMtu meM kahyuM temAMnuM kazuM bhUlatA nahi. tame paNa vakIla che eTale AvI bAbatamAM chevaTanI aNI kaI kahevAya te barAbara samajI zakaze le mi0 - 16
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2R le jirApha jarA paNa vahelA nahi - jarA paNa moDA nahi. bhaDAka! eka ja bhaDAke. karaje." ciMtA na karatA." meriyase javAba Apyo. "juo, A daramyAna mArI kaMI jarUra paDe te ahIM Avajo; athavA mane khabara kahevaDAvaje. mAruM nAma inspekTara jAvaTe che." 58 jenDeTa kharIdI kare che rU mUphaTArDamAM nyUTane lokhaMDanI eka dukAnamAMthI veLA lAkaDAnA hAthAvALI eka moTI pharasI laIne nIkaLate meriyase joyo. meriyasa thoDe dUra rahI tenI pAchaLa pAchaLa cAlavA lAgyuM. rU da pIi baeN0nI nirjana galI AvatAM meriyasa bahAra thobhI gayo. ane te teNe ThIka ja karyuM kAraNa ke, je dIvAla pAchaLa meriyase jaTiyAvALAne ane dADhIvALAne vAta karatA sAMbhaLyA hatA, te nIcI dIvAla AvatAM ja jovTa Ubho rahyo ane AgaLa pAchaLa koI nathI tenI khAtarI karI laI, dIvAla ThekIne aMdara paDyo ane jhAMkhA prakAzamAM jhaDapI pagale kayAMka adRzya thaI gayo. meriyase have tyAM thobhavAne badale potAnA oraDAmAM vakhatasara pesI javAnuM yogya mAnyuM. makAna AvatAM, meriyasa, paganA aMgUThA upara cAlatA hoya tema dAdara caDayo. bhADe ApavAnI khAlI koTaDIonAM bAraNAM pAse thaIne pasAra thatI vakhate meriyase joyuM ke eka koTaDImAM bArI nIce cAreka mAthAM chupAIne goThavAyelAM che. potAnI hAjarI koIne jANavA devA mAgatA na hovAthI meriyasa tyAM kazI vadhu tapAsa karavAne badale gupacupa potAnI oraDImAM pesI gayo. te ja vakhate Doe zaheramAM vAsaNa mAMjavA jatI vakhate dAdaranuM nIcenuM bAraNuM baMdha karyA avAja saMbhaLAyo. thoDuM ja vadhu moDuM thayuM , to meriyasane bahAra rastA upara ja rahevuM paDyuM hata; kAraNa ke, dAdaranA bAraNAnA ulALAnI potAnI cAvI teNe polIsa inspekaTarane ApI dIdhI hatI. meriyasa sAmAnya rIte bahAra jatI vakhate potAnI rInA bAraNAnI vAvI bAraNAmAM ja rahevA de. makAnavALI DesI gabharAI jaI tene vAravAra kahetI ke, " tamAro oraDe lUMTAI jaze, me. meriyasa !" meriyasa hasIne
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ joTa kharIdI kare che 23 javAba Apate, "mArA oraDAmAM mArI daridratA sivAya bIjuM kAMI luMTI javAnuM che kharuM?" Aje paNa meriyasa bAraNAnI cAvI bAraNAmAM rAkhIne ja aMdara pesI gaya; jethI te haju bahArathI AvyuM ja nathI ema roja jenArane lAge. sADA pAMca vAgI gayA hatA, ane have banavAnA banAva vacce arthe kalAka ja bAkI rahyo hato. acAnaka meriyase UMce najara karatAM, aMdhArAmAM ADabhIMtanI uparanI bAjunA bAkAmAMthI lAla lAla prakAzane oLo nIkaLatA joyo. e prakAza mINabattIne te hoI na zake! zeDI miniTo bAda dAdaranuM bAraNuM ughaDavAno avAja Avyo, ane dAdara upara pI pagalAMe cIne koI AvyuM. jeC TanA eraDAnuM. bAraNuM UghaDyuM ane jenDeTa aMdara dAkhala thaIne bela saMbhaLAyo : "hAza! badhuM barAbara goThavAyuM che; have mAtra uMdara udariyAmAM Ave eTalI vAra!" tyAra bAda kaMIka dhImI gusapusa saMbhaLAI. pachI pAcho enDruTano avAja saMbhaLAze: "Ane devatAmAM mUkI de." meriyase kolasAmAM kazI khasakhasane avAja sAMbhaLyo. te samajI gayo ke pelI pharasIne ja tapAvavA mUkI che. tene eka dhrujArI AvI gaI. jonvaTe umeryuM : bAraNAMnAM baraDavAne UMjI rAkhyAM chene? kazo avAja thavo na joIe. ane keTalA vAgyA haze?" lagabhaga che." jenDeTanI patnIe javAba Apyo. "devaLanA ghaDiyALamAM sADApAMcane Takoro paDaze vakhata thaze." "te pachI chokarIoe have bahAra rastA upara UbhA rahevuM joIe. juo, tame kAMne mArI vAta sAMbhaLI le." kaMIka gusapusane avAja Avyo. pachI jorjeTane avAja saMbhaLAyo : "DosI zaheramAM gaI kharuMne?" "hA." "ApaNA paDozInA oraDAmAM koI nathI enI khAtarI chene?" "Aja Akho divasa te AvyA ja nathI; ane atyAre te tene jamavA javAno vakhata paNa thayo." "chatAM, khAtarI karI levAmAM zuM bagaDe che? beTA, jA te mINabattI laIne joI Ava." meriyasa tarata ghUMTaNiye paDI, khATavA nIce sarakI gayo. bAraNuM
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ 244 le mijharAuM UghaDyuM. meTI chokarI hAthamAM mINabattI laI sIdhI pathArI tarapha ja AvI. meriyasanuM hRdaya dhabakI UThayuM. paraMtu bhIMta upara arIso jaDelo hato, temAM te chokarI pitAnuM moM jovA lAgI; ane eka hAthe potAnA vALa sarakhA karatI karatI "hRdayahIna prItama'nuM eka nATakI gIta gagaNavA lAgI. che tyAra bAda tenA bApe utAvaLa karavA jaNAvyAthI te gItanI bAkInI kaDIo gAtI gAtI potAnA mAM sAmenA arIsAmAM chevaTanI najara nAkhIne bAraNuM baMdha karI, bahAra nIkaLI gaI. eka kSaNa bAda meriyase be juvAna chokarIonAM pagalAM dAdaro UtaratAM sAMbhaLyAM. pAchaLa jer3oTane avAja Avyo : juo, sAMbhaLI ! eka jINI pele che ke ene bIjI A cheDe UbhI rahejo, ane gharanA bAraNA uparathI eka miniTa paNa najara na khaseDaze. garabaDa jevuM kazuM jaNAya ke tarata doDI Avaje. tamArI pAse ulALAnI cAvI to che." meTI chokarI babaDI: "AvA baraphamAM khullA page bahAra UbhA rahevAnuM!" "are, kAle tane makhamalanA kiramajI bUTa na lAvI ApuM te kaheje !" aMdarathI bApa belyo. pa9 meriyasanA pAMca phrAMkane upayoga meriyasane have lAgyuM ke, bAkA AgaLa UbhA rahevAno vakhata AvI pUgyo che. AMkhanA palakArAmAM te ADabhIMtanA bAkA AgaLa khaDo thaI gayo. jorjeTanA oraDAne dekhAva vicitra banI gayo hato. eka mINabattI battIdAnamAM TamaTamatI hatI, paraMtu Akhe oraDo dhagadhagatA saLagatA aMgArAnI bhaThThIthI lAlaceLa banI rahyo hato, bhaThThImAM tapavA mUkelI jophreMTanI pharasI tapIne lAlacoLa thaI javA AvI hatI. joTa potAnI cuMgI saLagAvIne eka tUTelI khurazI upara beThele ha, ane tenI strI tenA kAnamAM kaMI gusapusa karatI hatI. acAnaka enDraDha javA mATe avAje bilI UThayo :
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ meriyasanA pAMca krAMkano upayoga 245 "E paNa jo, have mane vicAra Ave che. AvI RtumAM te jarUra ghoDAgADImAM ja AvavAnA. tuM phAnasa saLagAvIne tArI sAthe laI jA. ghoDAgADI Ave ke tuM bAraNuM ughADaje, te dAdara upara caDhe tyAM sudhI tuM tene dIvA dharaje; ane pachI te ApaNI eDImAM dAkhala thAya eTale tarata nIce jaI ghoDAgADIvALAne bhADuM cUkavIne vidAya karI deje!" . paNa bhADuM ?" jonDrUTa khIsuM phaMphosIne pAMca frAMkano sikko tene kADhI Apyo. A kayAMthI ?" 66 " kema, ApaNA paDozIe savAre ApyA hatAne?" pachI thoDo vicAra "6 karIne teNe umeryuM : paNa ApaNe beeka khurazI joIze. " 66 hA, huM ApaNA paDozInI khurazIo abaghaDI laI AvuM chuM." Ama kahI tarata ja te koTaDInuM bAraNuM ughADIne bahAra nIkaLI. meriyasa mATe kabATa uparathI nIce UtarI pathArI nIce ghUsI javAno vakhata na rahyo. mINabattI letI jA." jonDrUTe bUma pADI. 66 UMcakuM zI nA re nA. hAthamAM mINabattI hoya te be rIte ? cAMdAnuM ajavALuM ghaNuMya haze. "9 bAraNA bahArathI kUMcI pharavAno avAja Avyo. bAraNlR UghaDayuM ane jonDrUTa-bAnu aMdara AvI. meriyasa maravAne vAMke bhIMta sAthe jaDAIne sthira UbhA rahyA. bArInI kAcanI takatImAMthI caMdranA dhUMdhaLA prakAza oraDAmAM paDatA hata; paraMtu be bAraNAMnI paTTIo bhegI thatI hatI tene Ubho paDachAyA meriyasa Ubho hatA te bhIMta upara AvyA hatA. 46 jADuM Ta-bAnue be khurazIo bahAra kADhIne bAraNuM meATA avAja sAthe baMdha karyuM. khurazI "le! tamArI be khurazI." " ane le tAruM phAnasa," tenA patie kahyuM. "have dAdara nIce jaIne UbhI rahe. 33 jonDru Ta eraDImAM ekalo paDayo. teNe aMgArA uparanI pharasIne thoDo pheravI joI. pachI bhaThThInI AgaLa paDadA jevI kazAkanI ADa UbhI karIne, khUNAmAM paDelA doraDAMnA DhagalA tarapha te gayA ane kazuMka tapAsavA lAgyo, meriyase joyuM ke temAM lAkaDAnA gALavAvALI doraDAnI nisaraNI hatI. doraDAne cheDe bharavavA mATe be meATA AMkaDA bAMdhelA hatA. A nisaraNI nathA pAse ja leADhAnAM bhA2e ejArovALA bIjo DhagalA e badhuM savAre
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ hai mijherAla A eraDAmAM na hatuM. bhaThThI have pUrepUrI DhaMkAI gaI hatI. AkhA oraDAmAM mINabattInA prakAzamAM nAnAmAM nAnI cIjanA mATA meATA gherA oLA paDatA hatA, ane najIkanA bhaviSyamAM banavAnA tevA ja gherA banAvAnI kAramI AgAhI karatA hatA. jaoNnDrUTanA hAthamAMnI cuMgI TharI gaI hatI; arthAt te gaMbhIra vicAramAM DUbI gayo hato. gheADI vAra bAda teNe TebalanuM eka khAnuM ughADIne temAMthI eka moTo charo kADhayo ane potAnA nakha upara ghasI ye. tyAra bAda tene khAnAmAM mUkI daI khAnuM baMdha karI dIdhuM. te ja vakhate meriyase paNa peAtAnA jamaNA khIsAmAMnI upA bahAra kADhIne tenA gheADe caDAvyuM. 60 chanA TaMkArA thoDI vAramAM devaLanA ghaDiyALamAM eka pachI eka ema chanA TaMke paDathA. jonDre Te dareka Takore potAnuM mAthuM halAvyuM ane pachI cha Takore mINabattInA mAgaro AMgaLIo vaDe masaLI nAkhIne prakAza teja karyo. te ja ghaDIe bAraNuM UghaDayuM. jonDrUTa-bAnue te ughADayuM hatuM. " aMdara AvA, " te bAlI. "aMdara padhAro, mArA maherabAna," jonDre Te kUdako mArIne UThyAM UTha kahyuM . mAMzyora laeNblAnka aMdara dAkhala thayA. temaNe TaeNbala upara cAra lUIda mUkIne kahyuM : "A tamArA bhADA mATe tathA bIjI tAtkAlika jarUriyAto mATe, bAIne mATe ApaNe vicAra karIe.' 12 66 "Izvara tamane barakata Ape, mArA dAnavIra dharmAtmA ! '' jonDre Te kahyuM. ane pachI potAnI A~ pAse jaladI sarakIne karI de, jA!" kahyuM. " gheDAgADIne vidAya pelI bahAra cAlI gaI. thoDI vAra pachI pAchI AvIne teNe mAthuM halAvIne patine khabara ApI ke, tenA hukamanuM pAlana thayuM che. 1. Azare 20 kAMka = 1 lUI.
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ chana Take re 240 mora leblAnka have eka khurazI para besI gayA hatA. jonvoTa temanI sAme bIjI khurasI upara beThe. ma. leblAnka khAlI pathArIo tarapha najara karIne pUchayuM : pelI nAnIne vAgyuM hatuM, tene kema che? ' bahu kharAba sthiti che, mArA maherabAna. tenI moTI bahena tene pATo baMdhAvavA laI gaI che." "phebo-bAnune atyAre kaIka ThIka hoya ema lAge che," mAM veblAnka jorjeTa-bAnuM sAme najara karIne kahyuM. te te marI rahI che, paraMtu, sAheba tame juo chene, tenAmAM hiMmata ghaNI che. e jANe strI ja nathI, baLadiye che." pelI strI potAne maLelI A zAbAzIthI ghUrakatI bolI UThI: " tame haMmezAM mArAM vakhANa bahu kare che, mora jenTa." jonvoTa?meM. leblAka bolI UThayA. "huM te mAnato hato ke tamAruM nAma phebane che?" phebo athavA jokhyuTa !" patie jarA utAvaLe javAba Apyo. pachI potAnA aDadhiyA tarapha jarA khabhe macakone teNe AgaLa calAvyuM: "ahA, ame baMnee keTalA lAMbA vakhatathI sAthe gADuM gabaDAvyuM che! ame bahu kamanasIba chIe, mezyora! amArI pAse hAtha che, paNa rojagAra nathI ! amArI pAse hiMmata che, paNa kAma nathI! amArA sukha-samRddhinA divasomAMthI kazuM bAkI rahyuM nathI. badhuM vecI khAdhuM, sAheba! sonuMrUpuM - loDhuM - lAkaDuM badhuM ja! have bhIMta uparanuM A eka citra bAkI rahyuM che. paNa teya mAre have vecI khAvuM paDaze, sAheba kahe chene ke badhuM "peTAya nama: '!" joTa Ama vAto karate ho tevAmAM meriyase AMkha UMcI karIne joyuM te eka mANasa gupacupa bAraNuM ughADIne aMdara dAkhala thayo ane jonTeTa-bAnu pAchaLanI pathArI upara AvIne beThe. tene paheraveza vicitra hato ane tenA AkhA moM upara kALo raMga lagAvela hate. A mANasa koNa che?" blAnke tarata navAI pAmIne pUchayuM. e mANasa?" jenDeTe kahyuM. " hA, e te paDozI che. tenA tarapha lakSa ApavAnI jarUra nathI." mApha karaje; paNa tame mane zAnI vAta kahetA hatA?"
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 le mijharAnDa - "mAre eka citra vecavAnuM che tenI vAta, sAheba." eTalAmAM bAraNA pAse thoDe avAja thayo ane eka bIjo mANasa dAkhala thaI pathArI upara jovTa-bAnunI pAchaLa beTho. tenuM moM paNa zAhI ke mezathI kharaDeluM hatuM. moM. leblAka tenA sAmuM joI rahyA. e lokone kazo vicAra na karatA, sAheba. teo A makAnamAM rahenArA pramANika bhADavAto che. huM Apane kahete hatuM ke, mAre eka kImatI citra vecavAnuM che. juo sAheba, A rahyuM." ema kahI teNe bhIMta pAse jaI tyAM TiMgADeluM pATiyuM eka bAjuthI jarA UMcuM karyuM. temAM citra jevuM kaMIka hatuM kharuM. meriyasane bAkAmAMthI emAMnuM kazuM dekhAyuM nahi. e zuM che?" moM. leblAje pUchayuM. jonvaTe bUma pADIne kahyuM, "eka citra, sAheba! eka mahAna kaLAkAre dareluM citra. e citra mane prANathI -are mArI dIkarIothI paNa - vadhu vahAluM che. paraMtu sAheba, huM je belyo te bolyo - huM tene vecI nAkhavA taiyAra chuM." kadAca akasmAta ja, ke pachI manamAM kaMIka vahema Ubho thayo hovAne kAraNe citrA jotAM jotAM meM. leblAnka pITha pAchaLa joyuM, te have tyAM cAra mANasa thayA hatA : traNa pathArI upara beThA hatA ane eka jaNa bAraNAnA ekaThA pAse Ubho hato. cArenAM moM kALAM raMgelAM hatAM. koInA paNa pagamAM joDA na hatA. janDeTa joyuM ke mAM. leblAnkanI najara e mANaso upara ja ceTI rahI che. teNe kahyuM, "te mitro che, ane najIkamAM ja rahe che. teone kolasAmAM kAma karavAnuM hoya che eTale teo kALA che. temanA vicAra choDI, Apa mAruM A citra kharIdavAnI vAta ja mana upara lAva. mArA du:kha upara dayA lAvavA huM Apane karagarIne AjIjI karuM chuM. huM ApanI pAsethI bahu kiMmata nahi mAguM. Apa enI zI kiMmata AMko cho? paraMtu," meM. leblAnke jovTanA mukha tarapha tAkIne jotAM jotAM kahyuM, "A te kaI vIzInuM pATiyuM che; kalAkRti nathI. tenI kiMmata traNeka phrAMka gaNAya." joTe zAMtithI kahyuM, "ApanI pAse ApanuM pAkITa che? mane hajAra krAuna Apaze to cAlaze." meM. levAje have ekadama UbhA thaI jaI, A badhI paristhiti
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAruM nAma cainAraDiyara che 242 upara najara karI lIdhI. maeN N. leglAnsane cetelA joI joIMTa have sIdhA temanA tarapha thoDoka dhasya!, ane pachI trADa nAkhIne bAlyA : 44 'paNa e badhAnuM thaI raheze; hajI mane oLakhyA ke nahi ?' keTaDInuM bAraNuM acAnaka UghaDI gayuM ane traNa mANase kALA kAgaLanA burakhA paherIne aMdara dAkhala thayA. ekanA hAthamAM leADhAnI meATI mogarI jevuM hatuM, bIjAnA hAthamAM tIkama jevuM hatuM ane trIjAnA hAthamAM kuhADI hatI. jonDrUTa jANe A traNa jaNAnA AvavAnI ja rAha jotA hatA. teNe tarata meAgarIvALA mANasane pUchyuM : " badhuM taiyAra che ? ' .. "" hA. 66 tA mAMTapAne kayAM che ?" "" "te tamArI moTI dIkarI sAthe gusapusa karatA bahAra UbhA che. "be ghoDAnI gADI me kahele ThekANe taiyAra che?" .. "3 hI. 61 mAruM nAma thenAraDiyara che mAM, leblAnkanuM mAM have cheka ja phIkuM paDI gayuM. te samajI gayA ke pote zAmAM phasAyA che. paraMtu temanI hilacAlamAM kazI gabharAmaNa jevu lAgyuM nahi; mAtra temane dekhAva je atyAra sudhI eka bhalA yAvRddhanA hatA, te have eka kustIbAja malla jevA thaI gayo. eka saheja hilacAlathI temaNe e badhA mANasA ane peAtAnI vacce Tebalane ANI dIdhuM hatuM ane temanA majabUta paMjA eka khurazInI upara cIpakI gayA hatA. pahelA cAramAMnA traNe have bAraNA pAsenA lokhaMDanA DhagalAmAMthI potAne phAvatuM eka eka jAra upADI lIdhu hatuM. ceAtheA haju jarA ghenamAM hoya tema AMkhe maTamaTAvatA hatA. .. jaoNnDre ke have mAM, leblAnka tarapha pharIne kahyuM: " tyAre te haju mane oLakhyo nathI kema ? " 66 "" moM, leblAnke tenA memAM sAmuM sthiratAthI najara karIne kahyuM, tA. pachI jaoNnDrUTa Tebala najIka AvyA, ane adaba vALIne peAtAnuM me
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ 250 le mirAlDa jeTaluM temanA tarapha dhapAvAya teTaluM dhapAvIne bolyo : - "mAruM nAma phebo nathI, mAruM nAma jovTa paNa nathI; mAruM nAma thenAraDiyara che! huM maTapharamezane vIzIvALo. have mane oLakhyo?" meM. leblAnkanA moM uparathI eka lAlAza pasAra thaI gaI, paraMtu avAjamAM saheja paNa pharaka paDavA dIdhA vinA te bolyA: "pahelAM karatAM jarAya vadhu nahi." ' meriyasane te vakhate aMdhArAmAM paNa koIe je hoya te tenA mAthA upara vIjaLI tuTI paDayA jevI tenI sthiti thaI gaI hatI. joC Te jayAre kahyuM, "mAruM nAma zenAraDiyara che," tyAre meriyasanA hRdayamAMthI ArapAra taravAra khAsAI gaI hoya tema te bhIMtane Teko daIne mAMDa UbhuM rahI zakyo. pistolane ghoDe dabAvavA taiyAra thayela teno jamaNo hAtha dhIre dhIre nIce no; ane "huM moMTapharamelano vIzIvALo" e zabdoe to tenA hAthamAMthI pistola lagabhaga paDI ja gaI. thenAraDiyaranuM je nAma ma. lebrA jANatA hoya tema nahotuM lAgatuM, te nAma meriyasa te barAbara jANato hato e nAma teNe varSo sudhI rayA karIne hRdaya upara potAnA pitAnA vIra sAthe dhAraNa karI rAkhyuM hatuM. tenA pitAne pavitra Adeza have : "vaoNTanA e ja yuddhamedAnamAM eka sArajaTe mAruM jIvana bacAvyuM hatuM. e mANasanuM nAma thanAraDiyara che thoDA samaya pahelAM, mArI jANa mujaba, te risa pAsenA kela0 ke meTapharamelamAM eka vIzI calAvato hato. mAro putra che tene maLe, to teNe thanAraDiyara mATe pitAnAthI banatuM karI chUTavuM." paraMtu, e pavitra nAma dharAvanAra mANasa Akhare jayo tyAre te koNa nIkaLyo? eka DAku, badamAza, rAkSasa ke je atyAre eka kAramuM kRtya karavA tatpara thayo hato. je mANasane polIsanA sattAvALAonA hAthamAM sAMpavAnI ane eka kAramuM kRtya karate rokavAnI tenI eka nAgarika tarIke pharaja kahevAya, te mANasa mATe banatuM badhuM karI chUTavAne vAra pitAe tene aMtima paLee Apyo hate ! meriyasane lAgyuM ke pote gAMDo thaI javAnI aNI upara che. daramyAna joDreTa ghUrakato ane hUMphavate Tebala pAse peMtarA bharavA lAgyo hato. te have meM. leblAnka tarapha mukkI ugAmIne belyo : "ema, tuM haju mane nathI oLakhato kema ? beTA dharmAtmA ! beTA dAnavIra ! tuM moTo DhIMgalIo ApanAro! tuM ja pelI 1823 nI nAtAlanI rAte phATelAM spaDAMmAM AvIne phenTAinanI paTTIne mAre gherathI laI janAro ! tuM pAcho mane
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAruM nAma zenAraDiyara che 251 eLakhate nathI? paNa huM tane oLakhuM chuM! tuM Aje savAre A oraDImAM peTho ne tarata meM tane oLakhI kADhayo hate. paNa have tane khabara paDaze ke lokonI vIzImAM musAphara tarIke phATelAM kapaDAMe pesIne temane ekane eka AdhAra jhUMTavI le, ane nirjana jaMgalamAM ekalA hoya tyAre daMDa batAvIne temane DarAvavA, e keTalA zeranI vAta che!" potAnA uzkerATathI hAMphato hAMphate thoDo thobhIne pAcho te lAlacoLa thaIne bolyo : "tuM ja mArA badhA kamanasIbanuM mULa che. paMdarase kUkamAM tuM mAre tyAMthI eka chokarIne upADI gayo, ke je koIka tavaMgara lokonI chokarI hatI, ane jene lIdhe mane sArI rIte paisA maLatA hatA; tathA AkhI jiMdagI cAle teTalA maLavA joItA hatA! te divase tuM e chokarIne upADI gayo tyAre khUba malakAto hoIza; paNa Aja mAro vAro Avyo che!" meM. leblAnke tene bela bhAvyo nahi. paraMtu te jyAre belI rahyo tyAre te eTaluM ja bolyA : "tamArI kaMI gerasamaja thAya che; huM eka ghaNo garIba mANasa chuM ane lakhapati te che ja nahi. huM tamane oLakhato nathI; tame bIjA koInI jagAe mane mAnI lIdho che." AhA ! tuM haju e DhoMga cAlu rAkhavA mAge che kema? tuM tyAre bhAre dhumasamAM phare che! tuM mane yAda lAvI zakato nathI, ema ! huM koNa chuM huM jote nathI?" mApha karaje, mora, huM joI zakuM chuM ke tame eka DAku cho." ma. leblAnke bhAre ThaMDAzathI kahevA e zabdothI ghenAraDiyara paganA mULa sudhI saLagI UThayo. nAraDiyara-bAnu paNa pathArImAMthI chalAMga mArIne dhasI AvI. nAraDiyara pitAnI sahacarIne pAchI haThAvIne ma. leblAnkane uddezIne be : DAka? hA, tame paisAdAra loko amane DAku kahe che. e vAta kharI che ke, huM dhaMdhAmAM phAvyo nahi, eTale atyAre A sthitimAM che. traNa divasathI huM kazuM khAvA nathI pAmo. paNa beTamajI, huM tyAre koI zaMkAzIla bhAmaTo paNa nathI ke je lokonAM gharamAM pesIne chokarAM upADI jAya che. huM eka jUne phreMca sainika chuM; mane cAMda- ilakAba maLavA joIe. huM vaoNTalUnA raNamedAna upara hato; meM kA~ta da ponTamasa nAmanA eka senApatine bacAvyo hato. A citramAM mAruM e parAkrama amara thayeluM che. huM temAM janarala pinTamarsane khabhA upara tenA mArA vacce upADIne cAluM chuM. e te
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ 252 le mijherAgla itihAsanI vAta che. e senApatie mAre mATe pachI kazuM nathI karyuM, te paNa bIjAo jevo ja kRtadanI nIkaLyo; paraMtu meM to mArA jIvane jokhame teno jIva bacAvyo che. huM vaoNTalUnA raNakSetra upara sainika chuM - mArAM khIsAM sarTiphikeTothI bharelAM che. paraMtu e badhuM meM tane kahyuM te mAtra bhalamanasAIthI. TUMkI vAta eTalI che ke, mAre nANAM joIe! mAre atizaya khUba Dhagalo nANAM joIe. nahi te huM tAruM lohI pIza, bhagavAnanA kasama !" jonDeTa ATaluM bolIne hAMphato hAMphato potAnA sAthIdAro tarapha pharyo. e takano lAbha laI ma. leblAnka ekadama khurazIne paga vaDe dhakelI dIdhI, tathA Tebalane hAtha vaDe haDaselI eka kUdako mAryo; ane thenAraDiyara pAcho vaLIne jue tyAra pahelAM te bArIe pahoMcI gayA. eka sekaMDamAM bArI UghaDI gaI, ane te tenA upara caDIne bahAra paga nIkaLyA, paraMtu te arthe pahoMce tyAra pahelAM cha majabUta hAthoe temane pakaDyA ane pAchA oraDImAM ghasaDI AgyA. mezanA mavALA traNa jaNA temanI upara kUdI paDayA ane thenAraDiyara-bAnue temanA vALa pakaDayA. mANasenA e DhagalA nIcethI bahAra dekhAtA mai. leblAnkanA zarIra upara loDhAnAM vividha hathiyAra toLAI rahyAM. e dRzya najare joI rahevuM meriyasa mATe have azakaya hatuM. pitAnA mRta pitAne sebe dhI tene mAphI mAgatAM mAgatAM pistolanA ghoDA tarapha AMgaLI lAMbAvI, eTalAmAM thanAraDArano avAja saMbhaLAya : "ene kazI IjA karatA nahi." e avAja sAMbhaLatAM ja meriyasa camakyo; ane have AgaLa zuM thAya che te jovA mATe thobhavuM yogya gaNAya, ema vicArI, teNe pistola pheDavAnuM mokUpha rAkhyuM. dvidhAmAM aTavAI gayelA tene evI AzA slarI ke kadAca evI koI taka UbhI thAya jethI urphalAne pitA paNa nAza na pAme, ane potAnA pitAne bacAvanAra paNa bacI jAya! paNa oraDImAM eka dArUga laDAI jAmI hatI. chAtImAM eka sIdhA mukkAthI eka jaNane ma. leblAnka oraDInI vacce gabaDAvI dIdho ane be pAchalA prahArothI bIjA bene gabaDAvIne potAnA eka eka DhIMcaNa nIce dabAvI dIdhA. e vajanathI pelA be badamAzo ghaMTInA paththara nIce dabAyA hoya tema cIso pADavA lAgyA. paNa bIjA cAra have leblAnkanI upara pharI vaLyA. temanA bhAra ane prahArothI jAnane bacAvavA prayatna karatA meM. leivAnka have DhagalA nIce cheka daTAI gayA.
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAtra be lAkha saMka 253 pelAe chevaTe temane eka ja mAta karavAmAM phAvyA, ane jokvaMTanI sUcanAthI temaNe doraDA vaDe temane khATalAnA pAyA sAthe jakaDIne bAMdhI dIdhA. pachI je mANasa eraDA vacce cattopATa gabaDIne paDyo hato, tenA tarapha joI jorjeTa bolyo, "bulAdula marI gayo ke zuM?" "nA" brigene javAba Apyo. "e atyAre pIdhele che." ene eka khUNAmAM dhakelI do." nAraDiyare kahyuM. be meMzavALAo tene eka khUNAmAM kheMcI gayA. "baeNbeTa, tuM ATalA badhAne zA mATe pakaDI lAvyo? zI jarUra hatI?" "le vaLI, e badhAyane A jalasAmAM sAmela thavuM hatuM. AjakAla mosama ThaMDI che; kAMI khAsa kAma hotuM nathI." mAtra be lAkha phrAMka jyAre chellI gAMTha baMdhAI rahI, tyAre nAraDiyara eka khurazIne pAse kheMcI lAvI ma. blAnka sAme beTho ane temane saMbodhIne bolyo : mara, Ape bArImAMthI kUdI javA prayatna karyo e bhUla karI. kadAca Apane paga bhAMgI gayo hota. paNa have ApaNe jarA zAMtithI vAta karI laIe. huM jarA javadI AkaLo thaI gayo, paNa tenuM kAMI nahi. paraMtu eka vAtanI mane navAI lAgI che te e ke, atyAra sudhImAM Ape saheje bumarANa karavA prayatna nathI karyo. alabatta, A erI evI jagyAe AvelI che ke ahIM eka tapa keDI hoya te paNa pAsenI cokIe te koInuM nasakoruM gharanuM hoya evuM ja saMbhaLAya. Ape saheje bUma na pADI te badala huM Apane dhanyavAda ApuM chuM. paraMtu emAMthI huM eTale natIjo tAravuM chuM ke, Apane paNa polIsethI chupAvAnI amArA jeTalI ja garaja che. kAraNa ke bUma pADavAthI koNa Ave? polIsa ! ane polIsanI pAchaLa zuM hoya? nyAya. Ape paNa bA na pADI, kAraNa ke
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ 254 hai mijharAila . amArI peThe Apa paNa, nyAya ane peAlIsa e bethI dUra rahevA I tejAra che. Ape ' khUna, khUna, ' ke 'dA, dhAjo' evI bUmeA pADI hota, te huM Apane jarA sarakhA vAMka to na ja kADhata. paNa have ApanI garaja paNa huM samajI gaye hAlathI ApaNe kAMIka samajUtI upara jaladI AvI zakIzuM. 99 ATaluM bArlIne te bhaThThA pAse gayA, ane bhaThThI AgaLathI ADa khaseDIne teNe lAlALa banelI pharasI hAthA vaDe pakaDIne havAmAM theADI pheravI, ane pAchI AgamAM ja mUkI. tyAra bAda teNe peAtAnA kedI najIka AvIne kahyuM, "juo sAheba, Apa lakhapati nahi ho, kAraNa ke kadAca karoDapati hazo, paraMtu, huM kaMI tethI mArI mAgaNI cheka hadabahAranI karavA mAgatA nathI. Apa ghaNA paisAdAra haze| tema Apane kharca paNa ghaNuM haze. bhale hoya; mane kaMI tenI adekhAI nathI. tema ja sAnAnuM IMDuM mUkanAra maraghIMne cheka ja mArI nAkhanAra jevA paNa huM nathI. huM adhe raste jaIne mArA bhAgamAMthI thoDuMghaNuM jatuM karavA taiyAra chuM. mAre mAtra be lAkha fAMka joIe. A badhA sAhebone me takalIpha ApI che, paNa kaMI be-cAra sUnuM cavANuM phAkavA jeTaluM temane maLe e mATe nahi. eTale mArI jema bhalA thaI, Apa huM lakhAvuM tema lakhA, eTale saunuM kAma saheluM thaI jaze, ane pelI pharasInA paNa upayoga karavA nahi paDe!" bigrenele thenAraDiyaranA kahevAthI mAM.leblAnkanA jamaNA hAtha chUTa karyA ane mAM, lemblAnka pAse thaeNnAraDiyare nIce pramANe ciThThI lakhAvI - 'mArI vahAlI dIkarI, .. tuM ekadama Ava. mAre atyaMta jarUranuM kAma che. je mANasa A "" ciThThI lAvaze, te tane mArI pAse laI Avaze; huM tArI rAha joI rahyo chuM.' 66 "" have, " cetA,Dayare kahyuM, " nIce ApanI sahI karo. ApanuM nAma zuM che? " " urabe...phaibara " kedIe javAba ApyA. .. "" cAlo tyAre lakhI nAkho, ane saranAmuM paNa sAcesAcuM karI do. kedIe theADA vicAra karI laI nIce pramANe saranAmuM karyuM ---- 46 " kumArI phekhara, mAM. phebarane tyAM, rU seInTa mInIka, da enaphara, naM. 17. ' thenAraDiyare te kAgaLa pADIne kahyuM, "le, jo, cIlajhaDacejhUMTavI laIne peAtAnI strIne bUma A kAgaLa che. tAre zuM karavAnuM che te huM jANe
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAtra be lAkha ko che. nIce eka bagI UbhI che. temAM besIne jA ane te ja pramANe pAchI " Ava. . pachI kuhADIvALA sajjanane saMbAdhIne teNe kahyuM, "tuM bagImAM pAchaLa besI jaje." eka miniTa bAda nIce cAbukanA saTAko saMbhaLAye ane paiDAMnA gaDagaDATa patharA upara thaIne dUra vahI gayA. merisa peAtAnA bAkorA AgaLa cArTI rahyo. tene A AkhA banAvamAMthI tenI usulA viSe eTaluM ja vadhu jANavA maLyuM hatuM ke, tenuM nAma ursuvA na hatu; ane rUmAlanA je 30 phe0 zabdo uparathI teNe te nAma kahyuM hatuM, te rUmAla tathA te nAma ' mAM. leblAnka'nAM hatAM. chatAM, je tene ja ahIM teDI lAvavA thenAraDiyarabAnu gaI hoya, to te AvarSanI sAthe pene game te bhege paNa tene bacAvI levA avazya prayatna karaze, evA nizcaya teNe mana sAthe karI lIdhA. bhale pachI thenAraDiyaranuM game te thAya, ardho kalAka pasAra thaI ayo. thenAraDiyara koI dherA vicAramAM DUbI gayA hatA. te have acAnaka jAgyA, ane kedIne saMbodhIne bolyA : 66 moMdara phebara, theDIka vAta huM atyArathI ja karI lauM : mArI NipANI hamaNAM ja pAchI Avaze. mane vicAra karatAM lAge che ke pelI cheAkarI tamArI ja putrI haze, ane tame tene pAtAnI pAse rAkhavA IcchA e svAbhAvika che. paraMtu ATaluM dhyAnapUrvaka sAMbhaLI bhA` tamAro putra laIne mArI patnI tamArI dIkarIne maLaze. te tarata ja mArI patnI sAthe vagara AnAkAnIe bagImAM ahIM AvavA nIkaLaze. te ja bagImAM mArA sAthI paNa pAchaLa haze. rastAmAM eka nakkI karelI jagAe be ghoDAnI suMdara gADI UbhI rAkhelI haze. tamArI dIkI ane mAro sAthI temAM besI jaze, ane mArI patnI temanAthI chUTI paDIne 'Alabela ' kahevA ahIM Avaze. tamArI dIkarIne eka jagAe zAMtimAM rAkhavAmAM Avaze. pachI me mAgelI A nAnI sarakhI 2kama ApI dezeA, te ja ghaDIe tamArI putrIne tamAre tyAM pAchI pahoMcADI devAmAM Avaze. paNa jo tame mane ke mArA sAthIone pakaDAvI devAnA prayatna karazo, to mAro sAthI tamArI putrIne zuM karaze te kahevAnI jarUra nathI. je ghaDIe tame >> meriyasanI AMkho AgaLa thaIne bhayaMkara oLAo pasAra thaI gayA. pelI juvAna chokarIne ahIM nathI lAvavAnI; eka rAkSasa tene koNa jANe kAM laI jaze; ane e juvAna chekarI ulA ja haze to? meriyasa
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ le miza7 hRdaya besI javA lAgyuM. have pistola pheDavAthI paNa kazuM na vaLe; kAraNa ke A loko ahIM pakaDAya tenI sAthe pele khavIsa urphalAne mArI ja nAkhe. eka kAramI zAMti cAre tarapha chavAI rahI hatI. acAnaka dAdaranuM bAraNuM UghaDayuM, ane vasAyuM. kedI pitAnA deraDAmAM thoDoka saLavaLe. "mArI zahenazAhabAnu AvI lAge che." thanAraDiyara bolyo. paNa e haju pUruM bolI rahe te pahelAM thanAraDiyara-bAnu oraDImAM dhamadhama karatI ane lAlacaLa meDhe hAMphatI hAMphatI dAkhala thaI ane trADa nAkhatI belI : "beTuM saranAmuM !" . je DAku tenI sAthe gayA hatA teNe paNa tenI pAchaLa dAkhala thaIne khUNAmAMthI pitAnI kuhADI hAthamAM lIdhI meriyasane zvAsa nIce beTho. uslA - ke tenuM je nAma hoya te -sahIsalAmata hatI! paraMtu thanAraDiyara have trADa nAkhIne Ubho thayo ane kedI pratye bolyo : "khoTuM saranAmuM ! teM ethI zAnI AzA rAkhI hatI?" vakhata meLavavAnI !" kedIe raNakate avAje javAba Apyo. ane e ja kSaNe te potAnuM doraDAnuM baMdhana khaMkherI nAkhIne UbhA thayo ane sIdhe bhaThThI pAse pahoMcI gayo. temAMthI tarata teNe pelI lAlacoLa thayelI pharasI hAthamAM lIdhI. badhA DAkue paristhitimAM acanaka AvelA A palaTAthI DaghAI jaI, eka khUNA tarapha ekaThA thaI gayA. tene pUro kare A banAvane aMte je polIsa-tapAsa thaI hatI, te daramyAna polIsanA hAthamAM tAMbAne eka sUno sikko Avyo hato. tene vicitra rIte phADela ha. evA sU vahANa uparanA kedIonI athAga dhIraja ane mahenatanuM adabhuta pariNAma hoya che. e kedIo, potAnA dIrdha aMdhakAramAM, muktinA prakAzanI AzAe, nahi jevAM sAdhano vaDe varSo sudhInI mahenatathI evI ;
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ "tene pUre kare" 257 kArIgarI karI batAve che, je nAjukamAM nAjuka ane meMghAmAM moMghAM sAdhanothI eka jhaverI paNa na karI zake. Dhabu jevA sU-nA sikkAne charI jevA koI sIdhA sAdA sAdhanathI phADIne be dALa karavAmAM Ave che. baMne phone aMdaranI bAjuthI ghasIne karAya teTalI pilI karavAmAM Ave che. pachI kinArI tarapha peca jevo eka AMTo pADIne bane phADa pAchI barAbara vaLagADI devAya evuM karI devAmAM Ave che. enA polANamAM ghaDiyALanI prijha jevo kAnasane kaTako saMtADI rAkhI zakAya che, jene barAbara vAparavAmAM Ave, te sAMkaLanI kaDIo ke bArInA saLiyA vaherI nAkhI zake. pele kamanasIba kedI to jANe eka Dhabu jevA sU-ja mAlika manAto hoya che, paraMtu kharI rIte te te potAnI muktine mAlika bane hoya che. A jAtanA eka moTA sUnAM be phADiyAM jorjeTanA oraDAmAM pathArI AgaLathI polIsanA hAthamAM AvyAM hatAM; tathA eka bhUrA polAdanI nAnI karavatI paNa doraDAnA TukaDAmAM vaLagelI maLI AvI hatI. ema banavA saMbhava che ke, DAkuoe jyAre kedIne bAMdhavA mAMDyo, tyAre teNe A sUne pitAnI AMgaLImAM chupAvI rAkhyo haze, ane sahI karavA chUTA karavAmAM AvelA jamaNA hAthe pachI teNe sUno peca pheravIne aMdaranI karavatI vaDe doraDAnA ATA kApyA haze. zarUAtane dhakko DAkuo saMbhALI rahe teTalAmAM kedIe potAno avAja UMco karIne kahyuM: "bhalAdamIo ! mArI jiMdagI evI kImatI nathI ke tene mATe AvI bhAre taiyArI karavAnI mahenata levI yogya kahevAya. paraMtu tame je mAnI lIdhuM che ke, mAre je na bolavuM hoya te tame mArI pAse bolAvI zako, ke mAre je na lakhavuM che te tame lakhAvI zako, te tene javAba juo A rahyo - " ema kahetAMnI sAthe teNe pitAnA DAbA hAthanI bAMya UMcI caDAvIne tyAM pelI jamaNA hAthe pakaDelI lAlacoLa pharasI bhArapUrvaka cAMpI dIdhI. badhAe -meriyase sudhdhAM, baLatA mAMsane cacarATa sAMbhaLyo : A raDo tenI gaMdhathI bharAI gayo. DAkuo paNa pagathI mAthA lagI dhrUjI UThayA; paraMtu mAMsamAM e garama loDhuM UMDuM UtaravA lAgyuM hovA chatAM e adbhuta DesAnA moM upara thoDo paNa vedanAne zera paDayo nahi. UlaTuM, zArIrika pAtanAne cheka ja avagaNatA enA tejasvI AtmAnI virala jati tenA kapALa upara jhaLahaLI rahI. le 0i - 17
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ 258 le mirAnDa "harAmIe, mane tamAre jeTale Dara che, tethI vadhu mArA vatIne Dara rAkhavAnI tamAre jarAya jarUra nathI." ATaluM kahI teNe pitAnA ghAmAMthI pelI pharsa kheMcI kADhI ane tene ughADI bArImAMthI bahAra pheMkI. e bhayaMkara ojAra rAtrInA aMdhArAmAM tejanA geLa kUMDALAM tANanuM dUra jaIne paDayuM ane baraphamAM bujhAI gayuM. kedIe pachI pitAnuM kathana pUruM karatAM jaNAvyuM: "have tame tamArI icchAmAM Ave tema karI zako cho." te have ni:zastra banyo hate. "ene pakaDI lo, thenAraDiyara gaje. be DAkuoe tene dhImethI pakaDyo ane te saheja hAlavA jAya te tenA lamaNA toDI nAkhavA mATe trIjo DAku potAnI lekhAMDI koza tenI sAme tAkIne Ubho rahyo. meriyase te ja ghaDIe bAkorAnI nIce dhaNI-dhaNiyANIne dhImethI vAta karatAM sAMbhaLyAM: have eka ja rasto bAkI rahe che - tene pUro karo!" "hA e ja." thenAraDiyara TebalanA khAnA tarapha gayo ane temAMthI teNe pitAne cho kADhayo. meriyasa pitAnI pistolana gheDo dabAvavA tatpara thaI gayo; paraMtu tenA aMtaramAM be virodhI avAjenI kAramI gaDamathala macI rahI eka avAja tene potAnA pitAnuM RNa adA karavAnuM kahetA hatA, ane bIjo avAja A nirdoSa kedIne bacAvavAnuM kaheto hato. A be avAjonI kheMcatANamAM meriyasa kAramI yAtane veThI rahyo. paraMtu have te AkharI kSaNa AvI lAgI hatI. daramyAna, kedInI sAme charo ugAmIne dhasI gayela thenArari kaMIka vicAra AvatAM kSaNabhara thaMbhyo. acAnaka meriyasanI AMkha caMdranA ajavALAmAM pitAnA Tebala upara jhabakatA kAgaLanA TukaDA upara paDI. e TukaDo jANe potAnA jhabakArAthI meriyasanI najara potA tarapha kheMcavA prayatna karI rahyo hato. tenA upara Aje savAranA ja thenAraDiyaranI moTI dIkarIe meTA akSare lakhelI nIcenI lITI UbhA UbhA vAMcI zakAtI hatI :
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25: tene pUre kare" ja polIsadAdA AvI pahoMcyA." meriyasanA manamAM vIjaLInI peThe eka vicAra pasAra thaI gayo. te lerata nIce namyo ane Tebala uparathI lAMbe hAthe te kAgaLa upADI laI, bhIMta uparathI eka popaDe ukhA, tenA upara te kAgaLa vIMTI, teNe bAkAmAMthI oraDA vacce pheMkayo. barAbara aNIne vakhata AvI gayo hate. thenAraDiyara potAnA manane sthira karI charA sAthe kedI tarapha DagaluM bharavA ja jato hate. kazuMka paDayuM !" thenAraDiyara-bAnue bUma pADI. "zuM che?" bAIe tarata phUdIne pelA kAgaLano DUco ukelIne patinA hAthamAM mUkayo. "paNa te aMdara Avyo zI rIte ?" "vAha! bArImAMthI vaLI; bIje kayAMthI Ave ?" "hA, hA. meM mArI najare joyune." birone TApazI pUrI. thenArayiAre utAvaLe kAgaLa sarakhe karIne vAMcyo. "are! A te mArI moTI dIkarInA akSara che!" te ekadama gabharAI jaIne belyo; tathA trADI UThayo: jaladI karo! nisaraNIne tarata bheravI de. polIsa AvI pahoMcyA che. rastAne nAke UbhelI mArI dIkarIe A kAgaLa pheMkayo che. jIva laIne nA ." "AkhuM DokuM kApI nAkhyA vinA ja?" thebAraDiyara-bAnu ghUrakI. rAMDa, tArA bApanuM DokuM kApaje! bacavuM hoya te sIdhI nAsavA mAMDa! A bArImAMthI kAgaLa nAkhyo eTale e tarapha pilIse nahi hoya." pachI te e guMDAo ekabIjAne dhakelatA ToLe vaLI bArIne gherI vaLyA. thenAraDiyare bUma pADIne kahyuM, "badhA kaMI sAthe te UtarI zakavAnA nathI. doraDuM ekasAthe eka jaNane ja bhAra khamaze, ene vicAra karo. nahi te badhA sAthe ja marazo." eTaluM kahI te pahelA UtaravA gayo. paNa bigene tenuM gaLacuM paka tene pAcho kheMo. pahelAM ame, pachI tame " thenAraDiyara taDUkyo.
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ le cirAvuM jA, jA; pahelA ame !" DAkuo garyA. murakhA, A rakajhakamAM ja polIsa AvI pahoMcaze. jeTalA nAma teTalA ja bacyA." tyAre ciThThI nAkhe, koNa pahele jAya !" thenAraDiyare navAI pAmIne kahyuM, "gadheDAo! tamAruM te casakyuM che ke zuM? ciThThI nAkhe? atyAre kAgaLanA TukaDA kApe, kalama zAhIMmAM baLe, ane nAma lakhe! pachI khAsA eka TopAmAM nAkhI ciThThIone upADe, eTalAmAM to . . ." mAro ke tamArA kAmamAM Avaze vAru?" bAraNAmAMthI eka avAja Avyo. badhAe pAchaLa pharIne joyuM, te jAvarTa bAraNAmAM Ubho hate. tenA hAthamAM tene Topa hato ane teNe hasatAM hasatAM tene AgaLa dharyo hato. jAvaTe samI sAMjathI ja pitAnI bhUharacanA goThavI dIdhI hatI; ane je je guMDAo makAnamAM jatA dekhAyA, temAMnA ghaNAne teNe oLakhI kAyA hatA. tapAsa rAkhavA beThavelI be chokarIomAMthI nAnI ejhelmAne giraphatAra karIne teNe potAnA kAmanI zarUAta paNa karI dIdhI hatI. moTI. openIna hAthamAM na AvI; te kayAMka alopa thaI gaI hatI. pachI ghoDAgADI gaI ane AvI, chatAM meriyasanI nizAnIne avAja saMbhaLAyo nahi, eTale teNe tenI rAha joyA vinA ja aMdara praveza karyo. gabharAyelA guMDAo ekadama te je hathiyAra hAthamAM AvyuM te laIne sAmA thaI gayA. paraMtu jAvarTa adaba vALele hAthe ja sIdho tenI sAme jaIne Ubho rahyo. pelAe TapoTapa hathiyAra nIce nAkhI dIdhAM. paNa thanAraDiyara-bAnu paththaranI eka moTI chATa laIne eka khUNAmAM dUrakatI UbhI rahI; ane vagara sAmane pakaDAI gayelAonI kAyaratA upara lyAnata varasAvavA lAgI. thenAraDiyara tenI pAchaLa bharAI gayo hate. javarTa sIdhe te khUNA tarapha vaLe. thenAraDiyara-bAnu taDUkI UThI : Agho raheje, nahi to Aja tArI gharavALIne mAthuM pIMkhavAvAre Avaze !" vAha re, che ropha?" jAvaTe bolyo. "paNa, maraghI, tane puruSa jevI dADhI che, to mane bAyaDI jevA nahora che, e yAda rAkhaje !" Ama kahIne te AgaLa vadhyo. bAnue jorathI tenA mAthA upara tAkIne pelI chATa pheMkI. varTa zAMtithI jarA namI gayo, ane pelo patharo havAne cIrate sAmI bhIMta upara rathI aphaLAyo.
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ jemAM thADAka chUTA tAMtaNA sameTAya che 1 jAvarTe tarata potAnA eka jaMgI hAtha bAnune khabhe ane bIjo puruSane mAthe bhIMsI dIdhA. pAlIsAe baMnene beDIo caDAvI dIdhI. pelA sadgRhasthanA badhA baMdha jAvarthe tarata cheADAvI, nakhAvyA. jAva Tebala AgaLa besI have kAyadesara kAgaLiyAM taiyAra karavA lAgyA. lakhatAM lakhatAM, pelA sagRhasthanuM nAma pUchavA teNe tene peAtAnI pAse bAlAcyo. paNa navAInI vAta! te e oraDAmAM na hato. jAvarTa kUdako mArIne UbhA thaI gayA; teNe bArI pAse jaI bahAra najara karI. doraDAnI nisaraNI cheDA agaLa thoDI hAlatI hatI; paNa AjubAju koI na hatuM! jAvaz dAMta kacaDatA balyA, " zayatAna ! e A saunA mAMcAM thUMke jevA meTA guMDo hovA joIe ! " " 14 jemAM thADAka chUTA tAMtaNA sameTAya che bIje divase meriyasanA gharavALI bugAM DosI bajAramAMthI pAchI pharatI hatI, tyAre potAnA bAraNA upara koInI dhaDAdhaDa lAta paDatI joI, bUme pADatI ane dADatI pAse AvI. eka cIMtharehAla,phrIkA mAMvALA chAkaro potAnA nAnA paga upara paherelA moTA mANasanA joDA vaDe peAtAnuM badhuM bhera gharanA bAraNA upara ajamAvatA hatA. mUA, nakhodiyA, bAraNuM toDI nAkhavuM che ke zuM? bApa re, jANe kinnano daravAjo tADI lazkara gharamAM ghUsavAnuM hoya ! gharanAM bAraNAM leAko A mATe banAvarAve che?'' " " hA, gharavALAM DesImA chene ! huM mArA pUrvajone maLavA AvyA chuM. 65 TaLa ahIMthI, nakhAdiyA ! ahIM kAI tArA sagalA have rahyA * nathI ! " 66 ,, haiM, mArA pitAzrI kayAMka svadhAma padhAryA ke zuM?' 66 - hA, temanA svadhAmamAM - lA phorsanI jelamAM ! " *. ane mArAM parama pUjya mAtuzrI ?"
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26ra le mijharAila "seMTa lajhArenI jelamAM!" "ane mArI pavitra baheno?" "le me De leneTanI cokImAM!" chokarAe kAna pAchaLa mAthuM khaMjavALyuM ane DosI sAme joI eTaluM ja kahyuM, "vAha! khArUM" ane pachI jyAMthI Avyo hato te tarapha, koI bajAru gItanI kaI phephasAM phATI jAya teTale moTethI gAtA gAte cAlato thayo. - DesI tene ja joI eTaluM ja bolIH "mUe bApanA moMmAM zke tevo na thAya, te mAruM nAma bugo nahi." - te divase jAvarTa traNa lArIe bharIne pote pakaDele "mAla" uThAvI gayo hato. moMTapAne eka epanInane jhaDa pAchaLa cokI bharatI UbhelI joIne, tarata tenA tarapha ja vaLI gayo hato. thenAraDiyaranA kAMcananA AkarSaNa karatAM A kAminInuM AkarSaNa tene mATe vadhu prabaLa nIvaDayuM hatuM. pariNAme baMne dharapakaDamAMthI bacI gayAM. joke pachI epanInane te jAvaTe thoDA ja vakhatamAM le e De loneTanI cekImAM tenI nAnI bahena bhegI karI dIdhI hatI. paraMtu, lA phorsa pahoMcatAM sudhImAM ja kalaeNkesasa chaTakI gayo hate. e zI rIte banI zakyuM, te kaI "kahI zakatuM" na hatuM. hAthanI beDIomAM thaIne tathA polIsa lArInI tarAmAM thaIne te havA thaIne UI gayo ke zuM thayuM, te kone khabara? paNa jyAre lArImAM tene pUryo tyAre te hato, paNa jelamAM jaI lArInuM bAraNuM ughADyuM, tyAre te na ho! parIono jAdu na gaNIe, te pachI ene polIsa amaladArone ja jAdu gaNavo joIe! gunegAro sAthe ja vadhu joDAyelA rahetA polIse ardhA gunAnI duniyAnA ane ardhA kAyadAnI duniyAnA vatanI banI jAya che. ke pachI kaoNkesasa jevA aThaMga badamAze kuzaLa polIsa bAtamIdAra paNa banI zakatA hoya che? e koNa jANe ! polIsadaLamAM javarTa sivAya evA inspekaTaro hatA ja, jeo gunegAra sAthenA vyavahAromAM vadhu " vyavahAru hatA ! banatI koziza karI, te saune ekAMtavAsanI aMdhAra-koTaDIomAM pUravAmAM AvyA; jethI sAthe maLIne teo kAMI kAvataruM na kare. kesa calAvanArA jaje peTrana mineTa ToLakInA e badhA badamAzamAMthI brajAne tenA kaMIka gAbhA dekhAvane kAraNe, bIjAonI peThe aMdhArakoTaDImAM na pUratAM adAlatanI cAkImAM ja pUravAno hukama karyo, jethI te
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ jemAM gheADAka chUTA tAMtaNA sameTAya che 233 kAMI kabUlAta karI de. bujo e paNa gAbharApaNAne dekhAva vadhArI dIdhA ane pachI judI judI tarakIba ane sAdhanA dvArA, peAtAne mathake svataMtra beTho hoya te pramANe, judAM judAM sthaLA ke jyAM ' hAtha mAravAnuM 'ToLakIe vicAreluM hatuM, tenI tapAsa tathA AyojananuM kAma AraMbhI dIdhuM ! " thenAraDiyaranI be dIkarIo epenIna ane ejhelmAne purAvAne abhAve' cheADI mUkavAmAM AvI. e baMne chekarIe kAvatarAmAM bhaLelI hatI e vAtanA purAvA meriyasa ja ApI zake tema hatA; paNa te te potAnA pitAnA saMrakSaka thenAraDiyara sAmenI adAlatI tapAsamAM sAkSI tarIke hAjara na thavuM paDe te mATe, A banAva banyA pachI tarata, e gAjhArA' makAnane khAlI karI gayA hatA. jAvarTane meriyasanuM nAma yAda na hatuM; ane teNe tenI napAsa karI joI, paNa te have kAphe rAkanA navA makAne rahevA cAlyA gayA hatA, konphre rAke peAtAnuM makAna 'rAjakIya 'kAraNeAsara badalIne rU da lA vererImAM rAkhyuM hatuM. eponIna jelamAMthI chUTI ke tarata, maeNgnAna nAmanI eka bAIe jelamAMthI peTrana mineTe tikaDamabAjIthI krahevarAveluM kAma tene soMpyuM, bujonI dADhamAM keTalAka vakhatathI rU klumeTamAM AveluM eka ekalavAyuM makAna hatuM. te makAnanI AsapAsa paDatara jevA bagIcA hatA. e makAnamAM hAtha mAravAthI kroI vizeSa dalle hAthamAM Ave evI tenI gaNatarI hatI. epAnIne tarata te makAnanI tapAsa AraMbhI dIdhI ane pachI thADA divasa bAda maeNgnenane jaNAvI dIdhuM ke, tyAM kazuM maLe tema nathI. maeNgneAne e khabara jelamAM brejone pahoMcADI dIdhI. A maeNgneAna paNa jAvarTa vagere peAlIsa adhikArIonI najara heThaLanI zaMkAzIla bAI hatI. paraMtu tenI dharapakaDa karAya tevA purAvA haju polIsa pAse na hatA. bhale polIsa pAse na rahyA; paNa ApaNe to tarata kahI zakIe tema chIe ke, e bAI juvAnInA vakhatathI ja bhAre karAmatI bAI hatI. meriyasanA dAdAgAM. jIlenArmenTane tyAM dAsI tarIke te rahI hatI. nyAMthI tene chUTI karyA bAda cha mahine te TopalImAM eka lAvI; ane e bALaka peAtAne mAM lenArmenDathI thayelA kahevA lAgI. moM. lenArmanDane te vakhate coryAsImuM varSa cAlatuM hatuM. mAM. jIlenermanDa ToLe vaLelA lAko sAme joIne belyA ke, " e chekaro mAro nathI, chatAM e bAI mane AropavA mAgatI hoya, tA paMcyAsI varSe mane juvAna bAIthI bALaka janmyuM e vAtane huM mAre mATe zaramarUpa nahi navuM janmeluM bALaka cheko che, ema
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 huM sijharAjya paNa parAkramarUpa ja gaNu! mAre Azare mAre nAme AvelA e bALakane huM pheMkI nahi dauM. tarata temaNe e bALakane ucheravAnI gharanI dAsIne AzA karI. paNa bIje varase megnAna bAI bIjo navA janmelA chekaro laIne te ja pramANe AvI. A vakhate DosAe judA pheMsalA vicAryu. temaNe te baMne karA maeNgneAnane pAchA soMpyA ane mahine eMsI TrAMka temanA uchera mATe tene ja ApavAnuM svIkAryuM. zarata e hatI ke, have teNe A karAmata pharI pAchI ajamAvavAnuM baMdha karavuM. maeNgnAnane e phrAMka mA~. lenermanDanA bhADuM udharAvanAra munIma mAM, bArja niyamita ApI jatA. eka vakhata paeNrisamAM marakI phATI nIkaLatAM maeNgnAnanA baMne chokarA marI gayA. e cheAkarAone dATI detAM esI fAMkanI mAsika Avaka paNa daTAI gaI. paNa thenADiyara kuTuMbane pAMca chekarAM thaI gayAM hatAM : be dIkarI ane traNa dIkarA. thenAraDiyara-bAnu tenI dIkarIenI ja mA hatI; cheAkarAone te te peTe paDelA karamiyA ja gaNatI. 'huM e bhUMjarane zuM karuM' ema ja te bAlyA karatI. maeNgnAne thenAraDiyara-bAnu pAse tenA chellA be chekarA mAgI lIdhA. koNa jANavAnuM hatuM ke, pahelAM hatA e ja che ke bIjA navA be che ? thenAraDiyara-bAnue paNa 'balA TaLI' karIne baMne chokarA tene tarata ApI dIdhA. paNa thenAraDiyara pAko mANasa hatA. teNe pelA esI fAMkamAM daza DrAMkane bhAga paDAvyA. 'peAtAnA sagA chekarA kaMI ukaraDe nAkhI dIdhA hoya tema mata ApI devAya che?' evI teNe dalIla karI. maeNgnAna eka aMgreja cArane rAkhIne rahetI hatI. barmI rIte te ThAThathI rahetI ane pelA kAne khAvA-pIvA-paheravAnuM du:kha natuM. geoca ke tenI be bahene ne te peAtAne bIjA be nAnA bhAI hatA ke nahi tenI khabara paNa na rahIM : bahene ne jANavAnI darakAra na hatI ane gelroca kayArane ghara ADI gayA hatA. paNa gunegAranI duniyAmAM ekasarakhuM kazuM AlatuM rahetuM nathI. jonDreTa kuTuMbanI dharapakaDa jevA banAva, AsapAsanI bIjI ghaNI polIsatapAseAnuM kAraNa bane che; ane taLAvamAM paDelA patharAnI peThe aneka vamaLe AsapAsa UbhAM kare che. eTale e banAvathI UbhI thayelI polIsanI jhapaTAmAM oNgnAnanuM AkhuM kuTuMba AvI gayuM. pelA be chokarA te vakhate bahAra ramatA hatA. jyAre te ghera pAchA pharyA, tyAre ghara khAlI hatuM ane bAraNAM
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAna neliyanane vArasadAra 265 baMdha hatA. sAmenA mecIe sAta ane pAMca varSanAM e bALakone samajAvAya te bhASAmAM samajAvI dIdhuM ke, e ghara have temanuM rahyuM nathI, tathA temanAM mAbApa paNa have temane maLe tema nathI. "tamAre have javuM hoya te A ciThThImAM huM meM. bArjanuM saranAmuM lakhI ApuM chuM; te dara mahine tamArI khabara levA AvatA evuM lAge che. temanuM ghara DAbI bAjue pahelI zerImAM che. jAo, hAthamAM A kAgaLa rAkhIne doDavA mAMDo." chokarAoe cAlavA mAMDyuM: moTo nAnAne deratA hatA. tenA eka hAthamAM pele saranAmAvALo kAgaLa hate. bahAra kaMI sakhata paDavA mAMDI hatI; chokarAnAM AMgaLAM TharI gayAM hatAM. thoDA vakhata bAda AvelA pavananA jhapATAmAM tenI DhIlI pakaDamAMthI pelo kAgaLa UI gayo. pachI comera vyApavA mAMDelA aMdhArAmAM te kAgaLa tene pAcho na jaDyo. mahAna nepoliyanano vArasadAra perisanI vasaMta Rtu ghaNI vAra uttaranA marmabhedaka ThaMDA pavane letI Ave che. tenAthI mANasa TharI nathI jAte paNa vIMdhAI jAya che: huMphALA oraDAmAM bAraNAnI tarADamAMthI pesatA ThaMDA pavananI kaTAronI peThe. 1832-nI A vasaMtamAM A saMkAnI prathama mahAmArI phATI nIkaLI hatI, tyAre e pavane khAsa karIne tINa banyA hatA - mahAmRtyue jaNe trizULa ugAmyuM! eka sAMje A pavane khAsa kaThora banyA hatA, ane lokoe ziyALAnA garama DagalAo pAchA yAda karyA hatA. tyAre goca potAnAM cIMtharAM nIce majAthI dhrujate dhrUjate eka hajAmanA keza-prasAdhana kAryAlaya sAme Ubho Ubho pUratI rozanImAM goThavelI eka mINanI pUtaLIne ane tene paherAvelA pizAkane eka kadaradAnanI cate nihALato Ubho hato. baLatI saghaLIthI huMphALA banAvelA oraDAnI aMdara ghasakanI tahenAtamAM Ubhelo hajAma mAlika kaIka citAthI tenA tarapha najara rAkhI rahyo hate. kAraNa ke te jANato hatuM ke, A bhAI bahAra beThavelI zRMgAra-prasAdhananI cIjomAMthI kazuMka uThAvavAnI vetaraNamAM ja che! goca paNa avAranavAra nAstAnI jogavAI mATe A dukAnamAMthI mAtra sAbunI eka gorI uThAvo ane bIjA hajAmanI dukAne vecI "khAte'.
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ 266 le mirAbda tenAM bIjAM cIMtharehAla kapaDAMne hisAbe, teNe gaLA upara maphalara tarIke vaTelI eka bAjunI zAla tenA "dhaMdhA' viSe pUratI cetavaNI "jene vevI hoya tene ApI detI hatI. acAnaka be nAnAM bALakoe e dukAnanA bAraNAne hAtho maraDIne bAraNuM ughADyuM, ane aMdara jaI sakAmAM DUbI jatA avAje kaMIka kahyuM. hajAma tarata hAthamAM astrA sAthe chalaMga mArato dhasI Avyo ane baMnene potAnI kUNI ane DhIMcaNathI bAraNA bahAra dhakelI kADhI, bAraNuM baMdha karo bolyo, mA"LAM maphatiyAM, bAraNuM ughADI gharAkane ThArI do cho !" - baMne chokarAM raDatAM raDatAM AgaLa cAlyAM. daramyAna eka vAdaLa AvyuM ane varasavA lAgyuM. geca temanI tarapha doDI gayo ane pUchavA lAge, "athAM bhaTeLiyAM, zI vAta che tamAre ?" moTAe kahyuM, "TADhamAM amAre kayAM sUvuM." basa eTaluM ja? eTalA mATe te vaLI koI raDatuM haze? cakalAMnAM baccAM hoya te eTalA mATe to cIMcI kare!" pachI gheDe vaDIlapaNAne dekhAva dhAraNa karIne te bolyA, "cAlo mArI sAthe, huM tamane sUvAnI jagAe laI jAuM." chokarAM jANe koI sarasenApatine anusare tema tenI pAchaLa pAchaLa javA lAgyAM, geya paNa moTA mANasanI adAthI je sAmuM maLe tene khAmukhA pajavate AgaLa cAlavA lAgyo. eka jaNanA bUTa upara teNe jANI joIne pANInA khAbociyAnuM pANI paga vaDe uchALyuM. pelo gusse thaIne barADyo, "eII -' goce potAnI zAlamAMthI nAka UMcuM karIne pUchyuM, " Apane kazI phariyAda che zuM?" hA tAre viSe ja, DukkaranA beTA !" " bUro baMdha thaI gaI che; atyAre have navI phariyAdo huM to nathI." goce javAba Apyo. pele vadhu ghUrakIne cAlate thayo. AgaLa jatAM eka gharanA chajA nIce eka bhikhArI chokarIne teNe pUjatI joI. tenAM kapaDAM eTalAM TUMkA hatAM ke, tenA DhIMcaNa paNa khullA dekhAtA hatA. kapaDAM paNa eve vakhate TUMkA paDavA mAMDe che, jyAre avayavanuM khullApaNuM zaramabhareluM banI jAya. gegroce
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAna nepoliyanane vArasadAra 20 tenI AgaLathI pasAra thatI vakhate pAte maphalara tarIke vIMTALelI UnanI zAla tene orADhI dIdhI. pelI cheAkarI navAI pAmI tenI sAme joI rahI, ane gupacupa zAla zarIra upara vIMTavA lAgI. du:khanI amuka koTi evI Ave che, jyAre tame kAMI bUruM karo topaNa kazA UMhakAro na nIkaLe, ane bhaluM karo te AbhArano zabda paNa. gethrocanA dAMta have kakaDavA lAgyA. te ja vakhate tophAna paNa ekadama vadhI gayuM. jANe kALuM AkAza paNa tene A bhalamanasAInA kRtyanI sajA karavA icchatuM hAya! thoDe AgaLa cAlatAM eka bhaThiyArAnI dukAna AvI. gaeNproca jhaTa tyAM thAbhyo ane pelAM cheAkarAMne pUchavA lAgyo, sAhebA, Ape bhejana lIdhuM che? " "sAheba, ame Aja savArathI kAMI khAdhuM nathI." mATAe javAba ApyA. "6 66 to tamAre bApa ke mA koI nathI, kema ?" 46 mApha karajo sAheba, paNa amAre bApujI tathA mammAjI che; paNa te kayAM che te amane khabara nathI.' 16 keTalIka vAra khabara hoya te karatAM na heAya te sArI. gelrose e mahAna satya peAtAnI anubhavapAthImAMthI uccAryuM. joke, e cheAkarAMnAM mAbApa koNa che e gelrocane khabara hota, to e satya kaMIka vadhu kaDavAza sAthe te uccArata. "sAheba, ame be kalAkathI rakhaDIe chIe; ane ahIM tahIM kaMI khAvAnuM zeAdhIe chIe, paNa kaMI maLatuM nathI. " "mane khabara che; kUtarAM sAlAM badhuM khAI jAya che. " gebrose javAba ApyA. 66 joke, mammA amane Aje sAMje mIThAI khavaDAvavAnI hatI; paNa te kayAM cAlI gaI te haju AvI nathI. ane ghara paNa baMdha karI dIdhuM che. eTale ame bahAra ja rakhaDayA karIe chIe. * "" 'khAssuM; e tamArI saggI mA hAvI joIe!" eTaluM kahI genrose peAtAnA DagalAne vicitra jagAe phaMphosavA mAMDayo. temAMthI eka sU nIkaLatAM, te ruAbathI bhaThiyArA pAse jaIne bAlyA, " DabalaroTI!" pelAe emanAM kapaDAM sAme joI kALI roTI ane charI upADI.
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mirAlDa gece tarata nAka nasIkavA jevo avAja kADhIne kahyuM, "dIkarA, sapheda roTI, sapheda! jotuM nathI, huM mahemAnanI paroNAgata karI rahyo chuM?" pelAe hasIne sapheda roTI hAthamAM lIdhI, ane temanI sAme jotAM jotAM nAnA-moTA traNa TukaDA kApI ApyA. gece nAne Taka pote lIdho ane pelAene kahyuM, "tepamAM ThAMsavA mAMDe !" pelo moTo chokare e hukamane artha na samaye, eTale gece hasatAM hasatAM kahyuM, "ArogavA mAMDe!" traNa jaNA cAlatAM cAlatAM khAvA lAgyA. have gharonI hAra pUrI thavA AvI hatI ane dUra lA phersa jene teniMga daravAjo dekhAvA lAgyo. te vakhate acAnaka pAchaLathI koI bolyuM, "keNa, alyA geca ke?" gece aMdhArAmAM veza badalelA monTapAnene tarata oLakhI kADhayo. menTa pArvee tene jarA eka bAju laI jaIne pUchayuM, " jANe che, huM kyAM jauM chuM?" hA hA, svarganI sIDIe 1 !" e te che ja, paNa atyAre to baeNbeTane zodhavA jAuM chuM." "paNa e to sAsarImAM ra chene?" tyAMthI Aje baporanA nAsI chUTayo che." to pachI pharI jelanA daravAjA bhagI zA mATe jAe che? enI khAlI paDelI jagyA pUravA mATe ?" bIjI cheDI jagyAe haju khAlI pADavI che! paNa huM atyAre kaI tarapha cAlo alyA?" goce pelAM be chokarAM tarapha hAtha karIne kahyuM, "huM A lekone suvADavA jAuM chuM." teo kyAM sUvAnAM che?" "mAre ghera." " tAre ghera? e vaLI kayAM AvuM?" nepoliyana bAdazAhanA hAthIkhAnAmAM." oho, pelA hAthInA pUtaLAmAM? tyAM sUtAM phAve che?" "rU rUpALuM phAve che pula nIce khullAmAM hoIe tyAre vAge che tevA pavananA jhapATA tyAM nathI vAgatA." 1. phAMsIne mAMcaDe. 2. jelamAM.
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ khisakelI paNa vicAra kare 26 "paNa tuM temAM pese che zI rIte ?" "AgalA be paga vacce cirADa che; te haju sapaDAM nathI jANatAM." "tuM eTale UMce caDe che zI rIte ?" "are, AMkhanA palakArAmAM. hAthapaganA be jhapATA lagAvyA ke aMdara ! joke A be jaNa mATe mAre nisaraNInI jogavAI karavAnI che. ThIka tyAre, sAhebajI! koI vAra mAruM agatyanuM kAma paDe, te mArA phaleTane bIje mALa huM rahuM chuM. huM mArA makAnamAM daravAna rAkhatA nathI, eTale mAruM nAma daIne bolAvazo tepaNa vAMdho nathI." "ThIka, ThIka," kahIne monTapAne hasate hasate cAlate thaze. e hAthI eka moTA smAraka tarIke nepoliyane Ubho karavA dhAryo hate. te cALIsa phUTa UMce hato tathA tenI pITha upara TAvara hatuM. enuM bAMdhakAma adhUruM ja rahI gayuM hatuM. paNa pachI te mANase adhUrA mUkelAne kudarate pUruM karavA mAMDayuM hatuM: bekhA uparanuM caNatarakAma jagAe jagAethI kharavA lAgyuM hatuM. AjubAjunI saLiyAnI vADa, UgelA jaMgalI ghAsamAM dabAI gaI hatI; tathA trIsa varSamAM te zaheranI AjubAjune pagathAra UMce thato gayo, tema tema A bhAga jANe hAthInA bhArathI ja besI gayo hoya tema tyAM eka khAI jevuM ja thaI gayuM hatuM. te hAthInI aMdara moTA moTA koLano kAyamI nivAsa hato. bevoca eka vakhata eka bilADI laI Avyo hate; paNa e koLa bilADIne ja khAI gayA hatA. eTale mevo, sarakArane hisAbe ne jokhame, cIDiyAgharamAMthI tAranI gUMthelI jALI kAtarI lAvIne aMdara eka maracharadAnI jevuM banAvI dIdhuM hatuM, ane tenI aMdara te sUI rahete hate. khisakolI paNa vicAra kare e rAte nepoliyana bAdazAhanI imAratamAM sUtelAM e traNa bhAMDuonI vizeSa vigatamAM ApaNe nahi UtarIe. paNa savAra thatAM pahelAM ja geDrocane potAne mahela choDI nIce UtarI AvavuM paDayuM. vAta ema banI hatI ke, menTapAnene jyAre getroe kahyuM hatuM ke, mArI jarUra paDe tyAre mane bolAvajo, tyAre monTapAnene khyAla paNa nahi
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ le birAbla heya ke geDrocanI jarUra thoDA kalAka pachI ja paDaze. te divase bebeTa, bU, gRlamera ane thenAraDiyare jelamAMthI nAsI chUTavAnuM kAvataruM rahyuM hatuM. baeNbeTe te divasa daramyAna ja potAnuM kAma patAvI dIdhuM hatuM ane teNe tathA menTa pArnee bIjAone choDAvavAmAM bahArathI madada karavAnI hatI. jelanA aThaMga badamAzo mATenAM A bhaMDakiyAM evI rIte banAvyAM hoya che ke jethI teonI AMkhakAna sudhdhAMnI zArIrika pravRtti ochAmAM ochI thaI jAya. pariNAma ? pariNAme jayAre teone bhAre kAme rokavA joIe, tyAre teo tarakIba vicAravA mATe ekalA paDyA hoya che! eTale bUe vicAra karavA maMDyo haze. teNe eka doraDuM AmaLI kAryuM hatuM ane tejanA vaNI kADhI hatI. hAjo ne eka khIla maLI gayo hato, ane cheka Toca uparanA lokhaMDI pAMjarAmAM purAyelA thanAraDiyarane eka dArUnI bATalI maLI gaI hatI. temAM ghenanI davA bhArobhAra bheLavI hatI. braja ane cUlameranI pathArIonAM mAthAM eka cImanIne aDatAM hatAM, e cImanI cAra mALane e rIte ja bhedatI cheka chAparA upara nIkaLatI hatI. cImanIne khIlA vaDe kocane e loko chApare caDI gayA, chAparAnI che tethI cha phUTa dUra jelanI te viMga dIvAla AvelI hatI. jo e potAnuM doraDuM cImanInI jALIe bAMdhIne rdIvAlanI bahAra laTake tema pheMkyuM. pachI e cAre jaNA eka eka kUdako lagAvI dIvAla upara AvI gayA ane pachI laTakate deraDe nIce UtarI gayA. paNa te ja vakhate e doraDuM cheka dIvAlanI Teca AgaLathI tUTI gayuM. thenAraDiyara upara pratyakSa khUnane Aropa hovAthI tene bhayaMkara gaNIne uparanA mALe eka cokIdAranA satata nirIkSaNa heThaLa pUrI rAkhyo hato. te jyAre dArUnI bATalIthI cokIdArane UMghADI daIne chUTo thaI chAparA upara Avyo, tyAre bUovALA deraDAne cheDe tUTelo laTakato hate. tenAthI have e raste UtarAya tema na hatuM. paraMtu cokIdAronA badalAvAno vakhata najIka Avyo hato eTale tyAMthI te teNe koI salAmata jagAe khasavuM ja joIe. lapasaNA chAparA upara peTe sarakata sarakate te brajanA doraDAnA TakaDAnI madadathI jelanI dIvAla bahAra aDIne AvelA paNa pachI teDI pADelA eka makAnanI dIvAlanI dasa iMca pahoLI kinArI upara AvIne chevaTe peTa upara lo thaIne sUte. tyAM e zI rIte AvI zakyo enI
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ 271 khisakelI paNa vicAra kare vigatemAM UtaravuM mithyA che. motanI ane jIvananI vacce jyAre eka pAtaLo paDado ja bAkI rahe che, tyAre mANasanA hAtha-paga kAM to bhAMgI paDe che athavA to vajanA thaI jAya che. thoDI vAramAM jelamAMthI kedIo nAsI chUTayAnI deDadhAma macI rahI. braja mAMTapAne vagere, have jelanI dIvAlanI bahAra pharatA rahevuM salAmata na mAnI, lapAto lapAtA e ja bhIMtanI AgaLa AvIne dUra sarakI javAnuM vicAratA hatA tevAmAM zenAraDiyare uparathI potAnI pAsenA doraDAne TukaDe temanA upara nAkhyo. pelA coMkyA; paNa tarata vastusthiti pAmI gayA. bu pAse potAnA tUTelA doraDAne bIjo TukaDo hato. te baMne bAMdhIne upara koI pahoMcADe, to zenAraDiyara tene AdhAre nIce UtarI zake. paNa e doraDuM upara pahoMcADavuM zI rIte? thenAraDiyaranA hAtha-paga eTalA cholAI gayA hatA ane e TADhavarasAda-thAkathI eTalo akaDAI gayo hato ke pote jAte kazI hilacAla have karI zake tema nahotuM. e bhIMtane khUNe caNataranI cImanIne bhAga upara ja dekhAto hato. paNa te vacce vacce taraDAI-cirAI gayelI hatI. enI mAraphate cheka upara caDI zakAya, paNa te caDanAra khisakolI heya; mANasa nahi! menTapAne badhAne thoDI vAra thobhavAnuM kahI, jhaTa lapAte chupAte eka dizAmAM doDyo. sAta ATha miniTa vItI gaI; zenAraDiyara mATe te te sAta ATha yuga hatA. chevaTe menTapArge AvyA tenI sAthe meca hate. 1 khisakolI paNa jyAM caDatAM vicAra kare, tyAM thaIne geca mAM doraDAne cheDo laIne upara caDavA mAMDayo. upara caDavA mAMDyo tyAre tenA kapALethI varasAdanuM pANI TapakatuM hatuM, upara caDI rahyo tyAre parasevAnA relA. Toce pahoMcatAM ja teNe pelA peTe sUtelA tarapha najara karatAM ja savAranA abhinaMdana uccAryA, "A to mAsa sarjaka chene! ene kAMI vAMdho nahi; saMkaTamAM paDelAne madada karatI veLA tenI nAta-jAta na jovI joIe!" thaDI vAramAM badhuM sahIsalAmatIthI pAra paDI gayuM, eTale pelA bAkI rahelI thelI rAtane upayoga tarata "nAstAnI kaMIka jogavAI' karavAnI vetaraNamAM paDathA. geca e badhA tarapha najara karI laI, pitAnI have tyAM jarUra nathI ema mAnI, "cAlo have pelA bhoLiyAMne jagADIe" kahIne tyAMthI cAlato thayo.
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 le mirAkSa DAkae bIjuM koI sthaLa tAtkAlika hAtha upara na hovAthI, brajAe jenI tapAsa karAvI hatI te rU lumeTavALI jagAe ja "phera" mArI AvavA UpaDayA; joke epanIne meMglena mAraphate kahevarAvyuM hatuM ke tyAMthI kazuM khAsa maLe tevuM nathI. " gAtI menAnuM upavana meriyasane karNorAkane nave ghera rahevA Avye eka mahine thaI gaye hato. tene eka vakIla-mitra mAraphata khabara maLI hatI ke, thenAraDiyarane ekAMta-koTaDImAM pUravAmAM Avyo hato. dareka somavAre meriyasa lA phorsa jelanA kArakuna upara thenAraDiyara mATe pAMca phUAMka mokalato. meriyasa pAse have paisA rahyA nahotA; eTale korphorAka pAse e pAMca phrAMka uchInA lete. jiMdagImAM pahelI vAra teNe Ama uchInA paisA kaI pAse mAgyA hatA. niyamita mokalAtA A pAMca phrAMka e pUrA pADanAra korphorAkane jema keyaDArUpa banI gayA hatA, tema ja e lenAra thanAraDiyarane paNa. " e kyAMthI AvatA haze vAru!" thanAraDiyara potAnI jAtane pUchato. meriyasa pote have eka mahAna aMdhakAramAM aTavAI gayo hato. tene mana AkhuM jagata paNa tevA ja aMdhArAmAM aTavAI gayuM hatuM. eka juvAna chokarI, jene te cAhavA lAgyo hato, ane eka ghara mANasa je pelIne bApa hoya ema lAgatuM hatuM - A be ajANyA mANaso ja tene A jagatamAM kaMIke rasano viSaya rahyAM hatAM. paraMtu je kSaNe e emane hAthamAM barAbara pakaDavA gayo hato, te ja vakhate jANe ekAda phUMkathI e paDachAyA alopa thaI gayA hatA. temane viSe have kazI kalapanA paNa karI zakAya tema rahyuM nahotuM. te e kanyAnuM nAma paNa jANa nahote; tenuM nAma " urphalA' te nahotuM ja, enI tene khAtarI thaI gaI hatI. ane pele De? te zuM polIsathI kharekhara chupAvA icchatA hatA? teNe madada mATe bUmo kema nahotI pADI? tema ja e bArIethI bhAgI kema gayo? ane thanAraDiyA tene kharekhara oLakha hato? thanAraDiyaranI bhUla to nahi thatI hoya ?
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAtI menA'nuM upavana 273 paNa e sau savAlone dAbI dete eka mukhya savAla ja tene Akho vakhata satAvyA karato hate: e "urphalA' kyAMka te astitvamAM che ja; tyAM pahoMcavuM zI rIte? tene pharI najare nihALavI zI rIte? A eka ja vakhaNA ene satata rahetI hatI, paraMtu e kadI pUrI thaze evI AzA ene have rahI nahatI. ane sAthe sAthe ja garIbAIne ThAra paNa tene ThAravA lAgyo hate. teNe kAmakAja choDI dIdhuM hatuM; ane udyama choDI de enA jevI jokhamakAraka cIja eke nathI. kAraNa ke, e to Teva choDavAnI vAta che; ane Teva choDavI sahelI che, paNa pharI pADavI agharI che. dhIme dhIme meriyasano jUno koTa cIMtharuM banI gayo ane tene navo koTa jUne banI gaye; tenA bUTa ghasAI gayA; vastutAe te tenuM jIvana ja ghasAI javA beThuM hatuM. have te eka ja vAta raTayA karate: "maratAM pahelAM tene eka vAra najare jevA pAmI zakIza ke nahi?" eka ja madhura kalpanA enA aMtaramAM jaLavAI rahI hatI : te ene cAhatI hatI; tenI AMkhoe eTalI vAta spaSTapaNe kahI dIdhI hatI. ane enuM nAma bhale te nahotI jANatI paNa tenA aMtarane te barAbara oLakhatI. hatI; ane kadAca, te jyAM haze tyAM, bhale e jagA game teTalI gupta haze paNa, haju tene cAhyA ja karatI haze. divaso eka pachI eka pasAra thatA hatA; ane kazuM navuM banatuM na hatuM. tene mAtra eTaluM ja lAgyA karatuM ke, je vikaTa avakAza teNe pasAra karavAno che, te dareka kSaNe TUMka thatuM jAya che. tene koI koI vAra matanI agamya khINane kinAre lagolaga AvI pahoMcelo dekhAte. te pharI pharIne potAnI jAtane pUchate, "zuM huM maratA pahelAM tene pharI nahi joI zakuM? meriyasa potAnA aMtara sAthe vadhu ekAMta meLavavA ghaNI vAra nirjana sthaLoe ekale bhaTakate. eka vakhata te eka suMdara sthaLa AgaLa thaIne pasAra thato hato. acAnaka tenI najara e tarapha AkarSAI. pAse thaIne pasAra thatA vaTemArgune teNe pUchayuM, "A sthaLanuM nAma zuM che, bhAI?" cAtI menA'nuM upavana. ahIM ulabAke AivInI bharavADaNane mArI nAkhI hatI." paraMtu meriyase te "gAtI menA' zabda pachInuM kazuM sAMbhaLyuM ja nahi. kAraNa ke, meriyasa "urphalA' nAma choDyA bAda "gAtI menA" nAmathI kaoNseTane saMbodhate thayo hato. A jagAe keTalAya divaso bAda tene kaIka zAMti maLI. te
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ 274 le nirAla tarata bolI UThayo, "jara mArI "gAtI menA'nI bhALa mane A sthaLe ja maLaze !" e kevaLa vyartha kalpanA hatI, paNa tenA aMtaramAM te dRDha thaI gaI, meriyase te divasathI roja e sthaLe AvIne kalAko sudhI besavA mAMDayuM. 68 mebepha mahAzayane bhUta dekhAya che meriyasanA jIvanamAM palaTo lAvanAra mebeka mahAzaya udyamI ane upayogI jIvana gALavAmAM mAnanArA hatA. temane jo koI zokha hoya to vanaspatizAstranI copaDIone. temane ema thatuM ke, AvI aphATa rahasyamaya vanaspatisRSTi najara sAme paDI che tathA jJAna ane mAhitInA bhaMDArarUpa pustaka che, chatAM mANasa zuM karavA rAjAzAhI, umarAvazAhI, lekazAhI vagere zAhInI ATalI paMcAta karate haze? devaLanI prArthanAmAM te jatA, te bhakti karatAM bhalamanasAIne kAraNe. kAraNa ke, temane mANasenA mAM jovA gamatAM; paNa temanA bumabarADAne te dhikkAratA. ane devaLamAM ja mANase ToLe vaLavA chatAM cupa jovA maLe! te sATha varSanI umara pasAra karI gayA tyAre koIe temane pUchavuM, he, tame koI divasa parayA ja nahotA?" temaNe javAba Apyo. khare ja, huM e vAta bhUlI ja gayo!" koI vAra temane paNa thaI AvatuM, huM paisAdAra hota te '- ane evuM kone nathI thatuM?- paraMtu mebophane te koI suMdara yuvatIne joIne nahiM, paNa kaI jUnI moMghI paDIne joIne ema thaI AvatuM! temaNe vanaspatizAstra upara eka copaDI lakhI hatI ane temAMthI temane varase dahADe be hajAra phAMkanI Avaka thatI. e sivAya temane bIjI kazI ja kamANI na hatI. Ama jAke garIba kahevAya, chatAM temaNe taMgI veThIne ke karakasara karIne dhIme dhIme pitAnI pAse kImatI durlabha pustane saMgraha ekaThe karyo hato. te bagalamAM eka copaDI rAkhyA vinA kadI bahAra jatA nahi, ane ghaNI vAra be copaDIo sAthe ghera pAchA pharatA.
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ eepha mahAzayane bhUta dekhAya che 275 temanI pAse cApaDI hatI, te vastu temane vAMcatA rokI zakatI nahi; ane te vanaspatizAstrI hatA, te vastu temane bAgakAma karatAM rokI zakatI nahi. cApaDI-kAmamAM na hoya, tyAre te bAga-kAmamAM ja hoya; ane bAga-kAma mATe ja cApaDI-kAma karatA hAya; athavA cApaDI-kAma mATe bAga-kAma karatA hAya. judI judI jAtanAM svAda-rUpavALAMphaLA nipajAvavAM, e temanI dhakhaNA hatI. I. sa. 1830mAM temanA bhAI varnAnanA pAdarI gujarI gayA; ane tyAra pachI gheADA ja vakhatamAM temanuM kSitija cotaraphathI aMdhakAramaya thaI gayuM. jene tyAM temaNe daza hajAra fraoNka jamA mUkayA hatA, te kAcA paDavAthI temanA bhAIne ke temane pAtAne nAme je kula milakata hatI, te DUbI gaI. julAInI krAMtinA vakhatamAM copaDIonA dhaMdho paNa paDI bhAMgyA. pariNAme peAtAnI vaoNrDananI jagAnuM rAjInAmuM ApI, thoDAghaNA sAmAna vecIsATI, chevaTe esTaralIjhanA gAmaDAmAM eka nAnakaDA makAnamAM te bhADe rahevA AvI gayA. te makAnanI AsapAsa vADabaMdhI vADo hato ane temAM eka kUvA hatA. A gAmanuM nAma nepoliyane ApelI eka moTI laDAI sAthe saMkaLAyeluM hatuM; ane mebAph mahAzayane yuddha mArAmArI - geALIbAra - tApamAro e zabdonI paNa eTalI sUga hatI ke, te A gAmane paNa nApasaMda karata; paNa atyAre kaMI tyAM yuddha cAlatuM na hatuM, ane AsapAsa dUra sudhI goLIbAranA kazA avAjo saMbhaLAtA na hatA. jJAnaprApti ke ghelachA athavA jJAnaprAptinI ghelachAmAM lavalIna rahenArA mANasAnI eka khAsiyata hoya che ke te rojabarojanA jIvanathI nirlepa rahetA hoya che. tene Ne ke vyavahAra ke tenI muzkelI jovAnI ke anubhavavAnI indriya ja hotI nathI. eka phero cAvI bharAI eTale pachI lAlaka jema cAvI pahoMce tyAM sudhI gati karyA ja kare, tevuM AvA mANaseAya samajavuM. mebApha mahAzaya paNa bhUkhamarAnI aNI upara AvI pahoMcelI peAtAnI sthiti jANatA ja na hatA. temanA zarIranI tAkAta e cAlu bhUkhamarAthI ochI thatI jatI hatI, enI paNa temane khabara na hatI. te have gaLInA cheDa phrAMsamAM ugADavAnA akhatarAe lAgyA hatA, ane tenI ADe temanI cApaDI ane je kAMI mAlamilakata hatI, te vecIsATIne ke gharANe mUkIne pAyamAla thatA jatA hatA. sTaralIjhanA potAnA vADAmAM e cheDa mATe joItI AbehavA na hovAthI, temaNe thoDe dUra bIjA gAmanI sImamAM eka jamInane TukaDo meLavyA hatA. tyAM te jyAre jatA tyAre rastAmAM temane
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ 276 le mijharAila meriyasane bheTo thato. baMne jaNanI sthiti, potapotAnI dhUnamAM, vAtacIta karavA jevI nahotI, eTale teo mAtra DokuM dhuNAvI potapotAne raste cAlyA jatA. mebopha mahAzaya divase potAnA gaLInA khetaramAM kAma karatA, ane rAte pitAne jhUMpaDe AvI, potAnA vADAmAMnA choDane kUvethI kheMcI pANI pAtA ane pachI copaDIo vAMcatA. temanI uMmara eMsI varSanI hatI. eka divasa khetarethI te vahelA ghera pAchA AvI gayA hatA ane savArane vadhe ekAda TukaDo khAI laI, bagIcAmAM paththaranI eka beThaka upara besI, divasanA ajavALAmAM thoDuMka vAMcI levAnI peravImAM paDayA hatA. sAme sasalAnuM pAMjaruM ane tenI upara phaLa saMgharavAnuM mALiyuM khaMDera hAlatamAM hatAM. pAMjarAmAM sasalAM te hatAM ja nahi, ane uparanA mALiyAmAM ziyALAnAM UtarelAM thoDAM phaLano saMgharo hate. cAra divasathI varasAdanuM TIpuMya paDayuM na hatuM, ane vADAnA choDa sukAvA lAgyA hatA. paNa khetaramAM jarA vadhu zramanuM kAma karyuM hovAthI ane cAlu bhUkhamarAthI DosAmAM kUvethI pANI kheMcavAnI tAkAta rahI nahotI. topaNa chevaTe hAthamAMnI paDIne beThaka upara rAkhI, DosA lathaDiyAM khAtA kUvA tarapha cAlyA. kAraNa ke, e DosAne mana e badhA choDa jANe judA judA vahAlayA jevo ja hatA. temaNe sAMkaLa pakaDI to kharI, paNa Dala kheMcavAnI hiMmata na lAgavAthI te AkAza sAmuM joI, nisAso nAkhI UbhA rahyA. thoDI vAra pachI temanuM DokuM chAtI upara jhUkI gayuM. pharIthI eka vAra AkAza sAme najara karIne te dhIme sAde gaNagaNyA : "jhAkaLanuM ekAda TIpuM paDe, paNa maherabAnI thAya," temaNe pharIthI DolanI sAMkaLa uThAvavA prayatna karyo paNa pAchA lathaDayA. te vakhate temaNe eka avAja sAMbhaLyo, "mebopha bApu, huM tamArA bagIcAne pANI pAI ApuM?" ane te ja ghaDIe eka cIMtharehAla chokarI bhUtanI peThe temanI sAme AvIne UbhI rahI. ane mebopha mahAzaya kaze javAba Ape te pahelAM to Dola kUvAmAM utArI pANI kheMcavA tathA pAvA maMDI gaI. - AkhA bagIcAne pANI pAI rahyuM, tyAre mebopha mahAzaya AMkhamAM AMsu sAthe tenI pAse gayA ane tene kapALe hAtha mUkIne belyA, "bhagavAna tAruM bhaluM karaze, beTA, tuM kharekhara svarganI devI che, kAraNa ke tane phUlo upara dayA che."
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAre tamArA paisA nathI joItA!" ra77 "nA bApu, huM te eka DAkaNa chuM. paNa mAre mana e badhuM sarakhuM che." DosA tene javAba sAMbhaLyA vinA ja bolyA, "beTA, huM bahu garIba chuM. tane ApavA mATe mArI pAse kAMI nathI." "chatAM huM mAruM te tame ApI zake tema che." "zuM?" "meriyasa kayAM rahe che, te mane kaho." "he? meriSasa, hA, hA - oLakhyA; berana meriyasa pinTamarzI. te atyAre kayAM rahe che ema? hA, paNa mane khabara nathI. hAM hAM, mane yAda AvyuM, mAre khetare jauM chuM tyAre te mane ghaNI vAra bhegA thAya che paNa "gAtI menA'nA upavana AgaLa tuM tapAsa karaje, tyAM te jarUra maLaze." ATaluM bolI, mebeka mahAzaye najara UMcI karI, te sAme koI na hatuM! DosA ekadama thoDuMka bInyA; paNa pachI svastha thaI, kyArAmAM bhInI mATIne hAtha lagADI joI bolyA, "jo A bagIcAmAM pANI pAmeluM na hota, te huM jarUra tene bhUta ja mAnata." mAre tamArA pisA nathI joItA!' ebopha mahAzayane bhUtanI mulAkAta thaI, tyAra pachI DA divasa bAda eka savAre somavAre meriyase nAraDiyarane mokaNavA pAMca phakane sidhdha korAka pAsethI uchIne laI khissAmAM mUkayo, ane pachI bahAra thoDuM pharI AvavA te nIkaLyo. tene jarmanamAMthI pheMca bhASAmAM anuvAdanuM kAma maLyuM hatuM, paNa te roja savAre 1khavA beso tyAre tene sAme eka moTe tAro ja dekhAte. eTale e kAma paDatuM mUkIne te "gAtI menAnA upavana tarapha pharavA nIkaLI jate; ema mAnIne ke, ema karavAthI magaja paiDuM dekANe Avaze. paraMtu tyAM te tene tAre vaLI vadhAre pramANamAM dekhAvA lAgatA. eTale te pAcho pharatA ane pharI kAme vaLagate. paNa pharIya kazuM kAma
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mijharAi AgaLa cAlatuM nahi. pitAnA magajamAM eka paNa tUTele tAMtaNe sAMdhavAna tene kaze ja upAya dekhAtA na hatA. pariNAme te nizcaya karato ke, "have e khetara tarapha pharavA javuM ja nahi, tenAthI kAma bagaDe che. paraMtu bIje divase pAcho te e bAju ja pharavA jaze. Aje savAre paNa te sAtamuM jhADa vaTAvI jharaNAne kinAre zUnyamanaska thaIne beTho hato. teNI'nA ja vicAro tenA manamAM dhUMdhavAI rahyA hatA. pitAnI zunyamanaskatAne tene kaMTALo Avato hato. pitAnA aMtara upara chavA ja laka te khinna thaIne nihALatA hatA. tevAmAM jANe eka oLakhINo avAja tene saMbhaLAyo. - "e, e rahyA!" teNe AMkha UMcI karI, te tenI sAme jainAraDiyaranI moTI karI UbhI hatI. epanIna ! meriyasane tenuM nAma yAda AvyuM. have te vada kaMgAla banI hatI, ane vadhu suMdara paNa! teNe prakAza ane aMdhakAra taraphanI A pragati ekIsAthe sAdhI hatI. tenAM kapaDAM, meriyasanI oraDImAM te AvI hatI tyAranA karatAM, be mahinA jeTalAM vadhu jIrNa thayAM hatAM. tenA paga khullA hatA, ane tenAM jaTiyamAM, koI gaMjImAM AgalI rAte sUtI haze tyAMthI bharAyelAM thoDAM taraNAM, zuLonI peThe dekhAtAM hatAM. paNa meriyasane jotAM ja tenA AkhA caherA upara prakAzanuM je ujajavaLa sauMdarya chavAI rahyuM, tenI karAmata premane deva ja kadAca jANato haze. te the vAra cUpa UbhI rahI; tenAthI bolI zakAyuM nahi. chevaTe te bolI, " Akhare meM tamane zodhI ja kADhayA. mebophabApue sAcuM ja kahyuM hatuM ke tame A tarapha ja maLaze. tamAre mATe huM kyAM kayAM rakhaDI chuM? huM eka pakhavADiyuM jelamAM rahI AvI. teoe mane choDI mUkI; mArI sAme kazo purAvo temane na maLyo. uparAMta huM samajaNI kahevAuM teTalI uMmaranI na gaNAI; be mahinA ochA paDayA. paNa, paNa, meM tamane keTalA badhA baLa baLa karyA che? cha aThavADiyAM thayAM. tame have tyAM nathI rahetA, nahi?" nA." hA, pele prasaMga banyo te kAraNe, kharuMne? evuM badhuM tamArA jevAne na ja game. paNa tame A ja Tepe kema paheryo che? tamArA
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ "mAre tamArA pisA mathI joItA!' 279 jevA juvAne jarA sArAM kapaDAM paheravAM joIe...... meriyasa mahAzaya. tamane mebophabApu te baeNna meriyasa kahe che. paNa berana to bahu gharaDA hoya. huM eka vAra eka berana upara ciThThI thaI gaI hatI. te so varSa karatAM paNa vadhu uMmarana De ho. tame have kayAM raho cho?" meriyase javAba na Apyo. "are, A tamArA khamIsamAM bAkuM paDayuM che, huM tamane e sAMdhI ApIza." pachI thI khinna thaIne te AgaLa bolI, "mane dekhIne tame rAjI nathI thayA lAgatA, kharuMne?" meriyasa apa rahyo. pelI paNa vAra capa rahI ane pachI bolI : paNa mAre tamane rAjI karavA hoya te capaTI vagADatAmAM karI dauM, samajyA?" "zI rIte? e huM zuM kahe che?" "hAM, have tame jarA mAyALupaNe mArI sAthe bolyA kharA !" "ThIka, paNa tuM zuM kahetI hatI?" pelIe haTha karaDyo. te thoDI AnAkAnI karavA lAgI; tenA retaramAM jarA tephAna jevuM macI rahyuM. pachI chevaTe teNe mana sAthe kaMIka nakkI karI lIdhuM. "javA do e paMcAta; ethI kazo phera nathI paDavAno. tame bahu khinna thaI gayelA lAgo cho; mAre tamane pharI rAjI thayelA jevA che. paNa mane vacana Apo ke tame hasavA lAgaze. mAre tamane hasatA jovA che tathA tamAre moMe sAMbhaLavuM che, "zAbAza! zAbAza!' paNa meriyasa mahAzaya, tame mane vacana ApyuM hatuM ke huM je mAguM te tame Apaze, e tamane yAda che ? " hA, paNa mane kahe te kharI !" pelIe meriyasanI AMkhamAM DI vAra tAkI rahIne kahyuM, "mane saranAmuM maLyuM che." meriyasa ekadama ghaLo pUNI jevo thaI gayo. tenA AkhA zarIranuM lehI jaze ke hRdayamAM pAchuM pesI gayuM. " kayuM saranAmuM?" "tame mane zodhI lAvavAnuM kahyuM hatuM te." jarA prayatna karIne te AgaLa bolI, "peluM saranAmuM, - tame jANo cho vaLI !
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ te sirAila pelI juvAna bAInA" ATaluM bolI teNe dIrdha nivAsa nAkhyo. mesvisa acAnaka kudako mArIne UThayo ane jethI tene hAtha pakaDIne belyo, "huM? kharI vAta? cAla, cAla, mane e ThekANe abaghaDI batAva. tAre je mAgavuM hoya te mAga; e kayAM rahe che?" - hAya! kevuM AMdhaLuM che A jagata? epanInane meriyasane "pelI javAna bAI mATene Akhe ema ja potAne mATe joIta hato; ane meriyasa kaheto hato ke, "nuM ghara batAva, tuM mAgIza te ApIza!" eka jhATakA sAthe teNe pitAno hAtha pAcho kheMcI lIdhe, pachI te belI. "ahA, tame kevA jI thaI gayA!" tene A vAkya bolatI vakhatane avAja sAMbhaLI, bIjA koI paNa mANasanuM hRdaya bhedAI gayuM hota. paNa meriyasa te uttejanAmAM AvI jaI, bhAna bhUlI beTho hate. acAnaka meriyasa tenuM kAMDuM pakaDIne kahevA lAgyo : "eka vAtanA rogaMda che mArI pAse nA." "sogaMda?" pelI ekadama hasI paDI. "gaMda eTale zuM? huM zA sogaMda khAu?" "sogaMda khA ke, e saranAmuM tuM tArA bApune nahi jaNAve." pelI kaMIka navAI pAmI meriyasa tarapha joI rahI. "epanIna, huM kahuM chuM tevA segaMda khA!" meriyasa AjIjI karate bolavA lAge. "epanIna! ahA! mAruM nAma tame jANo cho?" "kahyuM tevA rogaMda khA." ghaNa pelI kazuM samajI nahi, " tame mane epanIna kaho cho te mane kevuM game che!" meriyase have tenA baMne hAtha pakaDyA ane tene lagabhaga DALI nAkhIne kahyuM, "huM kahuM chuM te barAbara sAMbhaLa. tuM gaMda khA ke tuM e saranAmuM tArA bApune nahi jaNAve" "mArA bApu! temanI paMcAta choDo; te te jelamAM edhArakoTaDImAM che, uparAMta, mane mArA bApunI evI kazI paDI nathI." paNa te rogaMda te na khAdhA!"
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 17 meTama paNa mane cho te kharA! tame mane kevI hacamacAvI nAkho cho?" te hasatI hasatI bolI. "huM mArA bApune e saranAmuM nahi kahuM, e, basa ?" "cAla, have mane rasate batAva." "hamaNAM ja?" "hA, hamaNA ja." pelI pharI kALI kaNaka thaI gaI. pachI bolI, "ThIka, tame keTalA badhA zajI thaI gayA cho?" DuMka cAlyA pachI te bolI, "paNa tame mane kazuMka ApavAnuM vacana ApyuM che, te yAda rAkhaje." meriyase tarata khIruM phesIne kephe rAka pAsethI thanAraDiyara mATe mAgI lIdhe pAMca ka sikko tenA hAthamAM mUkI dIdho. epanInanAM AMgaLAM ekadama akaDAI gayAM. teNe e sikko jamIna upara pI javA dIdho ane pachI tenI sAme khinnapaNe najara karIne te bethI: bAre tamArA paisA nathI joItA." 70 plameTamAM gayA sekAnA madhya bhAganA arasAnI vAta che: parisanI pArlAmenTanA pramukhane eka rakhAta hatI. te vAta tene chupAvavI hatI, kAraNa ke te divasamAM meTA umavo pitAnI rakhAtenuM pradarzana karavAmAM gaurava anubhavatA, paNa sadagRhastha varganA eka pitAnI rakhAte chapAvIne pitAnuM gaurava jaLavI cakatA, eTale teNe rU lumeTamAM be mALanuM eka makAna banAvarA; ane e makAnanI AgaLa moTe bagIce rAkhI, zerImAM UghaDate lokhaMDanA saLiyAne moTe daravAje banAvarAvyo. e bagIco eka ekara jeTalo moTo hato. zerImAMthI jenArane to A bagIco ja dekhAya, makAna nahIM. e makAnanI pAchaLa jarA nAne bA hatuM. tene cheDe eka bIjuM nIyuM kAna banAveluM hatuM; be oraDA ane eka bhoMyara. jarUra paDe te tyAM eka
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mijharAilDa bALaka ane tenI AyAne saMtADI zakAya. mukhya makAnanI pachIte eka DhaMkAyeluM bAraNuM hatuM. e bAraNA AgaLathI eka lAMbI neLa zarU thaI, vAMkIcUMkI - nIcIUMcI thatI dUra jatI. e naLanI baMne bAju samAna UMcAInI dIvAlo ja hatI; paNa AkAza tarapha e naLa khullI hatI. game tyAMthI jonArane ema ja lAge ke eka ja dIvAlo vacce che. paraMtu AkAzamAM UDatAM paMkhIo ja joI zake ke e te be dIvAlo che, ane vacce paththara jaDele raste che. e vaDho judAM judAM khetaramAM thaIne evI rIte laMbAvela hato ke jethI tene cheDo taddana judA lattAmAM - rU da bAbilonamAM - Ave tyAM paNa eka DhaMkAyeluM bAraNuM hatuM. e bhAgamAM kazI vastI na hatI. A to thaI bahu pahelAMnI vAta. pachI to e makAna paDatara jevuM ane e bagIca jaMgala jevo thaI gayo. keTalAya divasa tenI bahAra bhADe ApavAnI ke vecANa ApavAnI noTise laTakatI dekhAtI. e noTise paNa keTalIya vAra jUnI thaI phATI jatI athavA vaMcAya tevI na rahetI. paNa 1820nA oNkaTobara mahinAmAM AdheDa uMmarane eka mANasa tyAM Avyo ane vaMDhA sAthene Akhe bhAga bhADe rAkhI gayo. teNe e meLavALA rastAnI baMne bAraNAM samAvI lIdhAM, ane makAnamAM paNa pagathiyAM, pharasa, vagerenuM samArakAma karAvI dIdhuM. ane te pote eka juvAna chokarI ane eka bujhI nekarI sAthe tyAM rahevA paNa AvI gayo. paDozIomAM e aMge kazI vAtacIta ke TIkATippaNa na thayAM; kAraNa ke e makAnane paDelI ja na hatA! vAcaka samajI ja gayo haze kai, e makAna bhADe rAkhanAra jIna vAlajInA ja haze. sAthenI chokarI te kaoNseTa hatI ane buTTI nokaraDI te Tu DesI hatI. tene iAilamAMthI ane saMkaTamAMthI jIna vAlajIne bacAvI lIdhI hatI, tathA te tataDI ane gAmaDAnI hatI e traNa kAraNoe potAne tyAM teNe kAme rAkhI lIdhI hatI. e ghara teNe eNra phezala nAmathI bhADe rAkhyuM hatuM. . pI-no maka jIna lAlajIne zA mATe choDyo hate? navuM zuM banyuM hatuM? - navuM kazuM ja banyuM nahotuM. jIna vAlajIna e maThamAM barAbara goThavAI gayA hatA ane ghaNA sukhI hato. te kaoNseTane seja jo, tathA tenA pratye potAnA aMtaramAM vAtsalyano uchALo roja vadhato jato anubhavate. kaoNseTa sAdhvI thavA mATenI ja keLavaNI pAmI rahI hatI. have A makanI
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ lumeTamAM duniyI bahAra bIjI duniyA te baMne mATe hatI ja nahi. maThamAM ja te pote buTTo thavAne hato ane tyAM ja kaoNseTa paNa moTI thavAnI hatI. tyAM ja chevaTe te mRtyu pAmavAne hato ane tyAM ja kaoNseTa paNa buThThI thavAnI hatI. kaoNseTa tenI ja hatI ane maratA sudhI tene vayoga koI kAraNe saMbhavI zake tema nahotuM. A . paraMtu dhIme dhIme tenA manamAM muMjhavaNe pedA thavA lAgI. te potAnI jAtane pUchato: A badhuM sukha tenuM potAnuM ja che? A sukhane moTe bhAga bIjA eka bALakanA sukhane banelo nathI? ane e bALakanA sukhane pite - eka gharaDA mANase - paDAvI lIdheluM na kahevAya? zuM A bALakane sAdhvI banI jIvana tyAgatA pahelAM jIvanane bhaNavAne haka nahoto? tene jIvananI badhI kasoTIomAMthI ugArI levAne bahAne teno mata jANyA vinA, tene badhAM sukhathI vaMcita karavI, ane tenA ajJAnano ane tenI nirAdhAratAne geralAbha laI tene jIvananI eka kRtrima ghareDamAM nAkhI devI, e zuM mAnava prANI pratye ke Izvara pratye guno Acaryo na kahevAya? ane koNa jANe, bhaviSyamAM sAdhvI thayA pachI kaoNseTa jayAre samajaNI thAya, tyAre pitAne evI ghareDamAM parANe nAkhI denAra tarIke mane te dhikkAravA nahi lAge? basa, teNe maTha choDavAno nirNaya karI lIdho. pAMca varSa e maThanI dIvAlo pAchaLa guptavAse rahevAthI bahAra have tene pakaDAI javAne bhaya rahyo nahote, te gharaDo thayo hato ane ghaNe badalAI gayo hato. tene have koNa oLakhI zakavAnuM hatuM? ane jokhama hoya te tene pitAne mAthe hatuM. paNa pitAne mAthe lazkarI vahANa upara kedI - gulAma thavAnuM jokhama hatuM, teTalA mATe phUla jevI kaoNseTane hebezane mATe maThanA kaThora jIvanamAM rUMdhI che devAya? kaoNseTanI keLavaNI paNa have pUrI thaI javA AvI hatI; ane jIna vAlajIna maThamAMthI javAnI taka ja zodhI rahyo hato. e taka paNa AvI maLI : buDhDho phozala maraNa pAmyo. jIna vAlajIne tarata adhyakSa mAtAnI mulAkAta mAgI. potAne bhAI maraNa pAmavAthI pitAne be vAra maLavAne thayo che, eTale have maThamAM nokarI karavAnuM kAraNa rahyuM nathI, mATe tene rajA ApavAmAM Ave, evI teNe vinaMtI karI. pitAnI putrIne paNa te sAthe je laI javA mAge che ane te sAdhvI thavAnI na hovAthI, pAMca varSanI tenI keLavaNInA kharca peTe te 5000 phrAMkanI rakama maThane Apaze, ema paNa teNe jaNAvyuM
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ 284 te mijharAha maThamAMthI nIkaLe tyAre eka nAnI peTI te pitAnA hAthamAM ja laIne nIkaLyo. bIjA sAmAna sAthe teNe te bIjAne UMcakavA na ApI. tenI cAvI te haMmezAM pAse ja rAkhate. keseTane te peTImAM zuM che te jANavAnI haMmezAM utsukatA rahetI. khAsa karIne temAMthI kapUranI gaMdha AvatI tethI. ahIM ja ame kahI daIe ke, e peTI tenAthI have pachI kadI chUTI paDavAnI nahotI ! te tene haMmezAM pitAnI oraDImAM ja rAkha. makAne badalatI veLA paNa te e peTI haMmezA potAnI sAthe ja rAkhata. koseTa te majAka paNa karatI : "e peTI te tamArI kAyamanI sahavAsaNa' che; mane tenI adekhAI Ave che, bApu!" maThamAMthI nIkaLI teNe rU plameTavALuM makAna zodhI kADhayuM, ane temAM te purAI gayuM. tyArathI teNe pitAnuM nAma paNa alTImasa phezala rAkhyuM. te uparAMta perisamAM teNe bIjAM be makAne paNa rAkhyAM hatAM, jethI eka jagAe kAyama rahevAthI koInuM dhyAna na kheMcAya; tathA koI vAra kAMI jokhama AvI paDe, te jhaTa bIjI jagAe khasI javAya. e be makAne bahu sAmAnya kakSAnAM hatAM ane bahArathI temano dekhAva paNa sAdhAraNa hate. vaLI zaheranA be judA judA dUranA bhAgamAM te AvelAM hatAM; eka rU da la AusTamAM ane bIjuM rU da za hama ArmamAM. te avAranavAra mahine mAsa e baMne makAnamAM rahevA jatA. te vakhate ekalI kaoNseTa tenI sAthe jatI; Tu DesI te rU khumeTamAM ja rahetI. pelAM makAnamAM rahevA jAya tyAre jugha gharaghATI gharanuM kAmakAja karatA. kaLI khIlatI jAya che 2 plameTavALA mukhya makAnamAM koseTa Tusa DesI sAthe rahetI. te makAnamAM jIna vAlajIne AbohavAthI saMrakSaNa mATe tathA ArAma mATe joItI badhI sajAvaTa karI hatI. te pote to pAchalA vaDhAvALA nAnA makAnamAM rahe. temAM sAdI pathArI, sAduM Tebala, be sarakaTanI khurazIo, abharAI upara gheDI copaDIo ane pelI tenI nAnI peTI hatA. kALI roTI sivAya bIjuM kazuM tenA Tebala upara khAvA mATe mukAtuM nahi. Tusa DesI navAI
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaLo kholatI jAya che pAmI kahetI ke, gharanA mAlikane AvI rIte rahevAnuM hoya? tyAre jIna vAlajI kahe, "tArAM bAnu e gharanAM mAlika che." "te- A-Apa koNa cho?" DosI tetaDAtI totaDAtI jaka karIne pUchatI. "huM? huM mAlika karatAM vadhAre moDho chuM. huM bApa che." A dalIla Tu DesIne mATe chevaTanI nIvaDatI! koseTane gharasaMbhALanI tAlIma maThamAM maLI hatI; kharcanI vyavasthA te ja karatI. joke A gharanuM kharca bahu ochuM hatuM. dararoja jIna vAlajIna kaoNseTanuM kAMDuM pakaDI, tenI sAthe bahAra pharavA jato. lakSamabarga bagIcA tarapha tenuM rejanuM pharavAnuM rahetuM, kAraNa ke te tarapha javaraavara bahu ochI hatI. ane seMTa jaMkasa Tu haoN0 pAsenA devaLe ja ravivAre te kaoNseTa sAthe prArthanA karavA jato, kAraNa ke te bahu dUra hatuM. tyAMnA garIba lattAmAM te khUba dAnadharma karyA karato; tethI ja tene thenAraDiyare potAnI ciThThImAM seMTa jekasa hu haoN0 vALA dAnavIra gRhastha tarIke saMbodhyo hato rU lumeTamAM koI mahemAna AvatA nahi. Tu DosI khAdhAkhorAkInI cIjo laI AvatI. rU 6 bAbilenavALA bAraNA upara TapAlanA kAgaLo vagere mATe eka peTI jaDelI hatI, paraMtu rU plameTavALA makAnanA traNa rahevAsIone kAgaLapatra kazuM AvatuM nahi eTale e peTImAM karaverAnAM bila tathA nezanala gArDanI pareDanI hAjarInI neTisa vagere naMkhAtAM. mAM. phozalane nezanala gArDamAM bharatI karavAmAM AvyA hatA. 1831mAM karavAmAM AvelI bharatI pI0nAM maThane paNa lAgu paDI hatI; ane tenA mANasa tarIke jIna vAlajana mejisTreTanI kacerImAM AdarapAtra vyakita gaNAte thayo hato ane tenuM nAma nezanala gArDanI yAdImAM sAmela thayuM hatuM. varSamAM traNa ke cAra vakhata jIna vAlajIne potAno gaNaveza paherI gArDa tarIkenI pharaja bajAvavA jato. AnAthI tene bIjA sAthe sAmAjika nAgarikatva maLatuM ane chatAM te bIjI rIte alaga rahI zakate. paNa eka vAta ApaNe ahIM nedhatA jaIe ke, jIna vAlajIne kaoNseTa sAthe bahAra pharavA nIkaLo tyAre jUnA nivRtta amaladAra dekhAva rAkhate; paNa jyAre te ekalo bahAra jato, ane te paNa sAmAnya rIte sAMjanA samaye - tyAre te eka majUrane pozAka pahero ane moTuM DhaMkAya te mATe Topa rAkho. jana vAlajIna, kaoNseTa ke Turso bahAra nIkaLatAM tyAre rU da bAbilana'vALA bAraNethI ja bahAra jatAM. rU plameTa taraphanA daravAjAnI jALImAMthI
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ 286 le mijherAgla koI temane aMdara pharatAM joI gayuM hoya to ja te jANI zake ke A loke rU plameTamAM rahe che. e daravAjo haMmeza baMdha ja rAkhavAmAM Avato, ane jana vAlajIne e taraphane bagIce paNa vaNakheDayo ja rAkhyA hatA, jethI koInuM dhyAna na jAya ke aMdara kaI rahe che. paraMtu mANase e bagIcAne hAtha nahoto lagADavo, tethI kudarate tene pitAne gamatI rIte sajAvyo hato. badhA choDa potAne phAvatI rIte vadhyA hatA tathA temanI mastImAM bhAga letAM hajAro paMkhIo, pataMgiyAM vagere jIvo paNa tyAM kallolatA hatA. eka khUNe paththaranI beThaka hatI, ane be traNa DhALelAM pUtaLAM kyAMka kyAMka UbhelAM hatAM. rasto ke kayArA jevuM kazuM rahyuM na hatuM. bagIcAnI pahelAMnI vilAsa ane zRMgAra mATenI guptatA ane dhITatAe jANe kuMvArApaNAnI nirdoSatA ane naisargika mugdhatAne kabajo soMpI dIdho hato. kaoNseTa maThamAMthI bahAra nIkaLI tyAre cauda varSanI moTI bALakI jevI ja sthitimAM hatI. tenA ekavaDiyA kAThA upara juvAnIe potAnI mAdaka suMvALI madhalALa sAthe sthAna jamAvyuM na hatuM. tenuM aMtara paNa evuM ja ekIsAthe bhIru temaja iSTa ane mRdu temaja kaThora banyuM hatuM. te barAbara pelI " kRtadana' kahevAtI 'sAme javAba na vALatI uMmare hatI. maThamAM tene dharma, bhUgoLa, vyAkaraNa, phrAnsanA rAjAo, thoDuM saMgIta ane the DuM citrakAma zIkhavavAmAM AvyuM hatuM. paNa e sivAya te bIjI. badhI rIte "aNajANa' hatI - je eka prakAranI ramaNIyatA paNa che, ane sa thesAthe jokhama paNa che. juvAnImAM pravezatI chokarInuM aMtara ATaluM badhuM mUDha rahevA devuM na joIe; e vastu amuka vakhate hajAra jAtanA mithyA AbhAsa ane LAnuM acAnaka phIDAAna banI bese. tene haLavethI tathI samajadArIthI prakAzita karavuM joIe - vAstavikatAnA jhAMkhA bhAsathI; nahi ke tenA sIdhA, nagna kaThora, prakAzathI. e adhaprakAza upayogI temaja ziSTa rahIne tuccha bhayane hAMkI kADhe che ane kara khAtAM bacAve che. evo ardhaprakAza mAtA ja kaMvArikAne ApI zake tene e bAbatanI sAhajika AvaData hoya che. jIna vAlajanamAM badhA prakAranuM vAtsalya tathA mRdutA hatAM; paNa te eka evo vRddha mANasa hato, je "kazuM jANato na hato. paraMtu eka juvAna chokarIne jIvana mATe taiyAra thavAnI gaMbhIra bAbatamAM "mugdhatA' kahevAtA ajJAna sAme jhUjhavA mATe keTalI badhI jANakArI joIe !
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaLA khIlatI jAya che 287 karIne vAsanAo ane kAmanAonA ghamasANa mATe maTha jevuM bIjuM kaI taiyAra na karI zake ! maThamAM je bAbate gUDha rAkhavAmAM Ave che ke ajJAta rAkhavAmAM Ave che, te tarapha vicAro sauthI pahelA vaLe che. tyAM hRdayane bahAra UbharAvAnI paravAnagI na hovAthI potAnI aMdara ja nIka khedavI paDe che; ane vistAra zakya na hovAthI UMDANa sAdhavuM paDe che. pariNAme AbhAse, romAMcaka kalpanAe, sAhasa AcaravA mATenI vRttio ane vicitra prakAranI banAvaTo vagere mATe mananA aMdhArakhUNAmAM kevI kevI pravRtti cAlatI rahe che! bahAra khullAmAM je saheje na karata, te aMdaranA aMdhArAmAM so gaNA jorathI karAya che. kauseTa rU lumeTamAM AvI tyAre eka bALaka jevI hatI. jIna vAlajIne tene eka vaNakheDyo bagIce Apyo. "tArI marajImAM Ave tema A bagIcAmAM kara." ema teNe kahyuM. kaoNseTa rAjI rAjI thaI gaI. te bAgane khUNe khUNe pharI vaLI. ekeeka vela, ekeeka choDa, ekeeka jhADa joI vaLI; tathA badhAM phUlo sAthe vAto karI AvI. te potAnA bApune - jIna vAlajInane - pUrepUrA aMtarathI cAhatI. na vAlajInane - ma. meDalInane vAMcavAne ghaNo zokha hato, ane ahIM paNa te zokha cAlu hate. vAcanane lIdhe tenI vAta karavAnI - samajAvavAnI zakti paNa vadhI hatI. te dareka bAbatanI lAMbI lAMbI samajUtI kaoNseTane Apate ane kaoNseTa paNa te dhyAnapUrvaka sAMbhaLatI. kaoNseTa thoDI thoDI vAre deDatI tenA bApujI pAse ja AvatI. jyAM bApujI hatA tyAM ja tenuM sarvasva hatuM. te jIna vAlajInanA eAraDAnI kaMgAliyatathI bahu ciDAtI. te kahetI, "bApu, ahIM to mane bahu ThaMDuM lAge che. tame eka zetaraMjI kema nathI bichAvatA ane sagaDI kema nathI rAkhavA detA ?' beTA, ghaNA lokone mArA jevuM mAthe ghapara paNa maLatuM nathI." "te pachI huM zA mATe sagaDI ane bIjI sagavaDa rAkhuM?" "kAraNa ke te strI che ane bALaka che." te have huM ahIM ja vadhAre vakhata rahIza, jethI tamAre ahIM paNa sagaDha rAkhavI ja paDe." bIje vakhate teNe takarAra mAMDI, "bApu, tame zA mATe kALI roTI khAo cho?" "kAraNa zuM, ema ja vaLI, beTA!"
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ 288 le aiMrAila te tame kALI roTI khAo cho te huM paNa have kALI ja rITI khAIza." pariNAme jIna vAlajInane paNa dhoLI roTI khAvAnuM zarU karavuM paDayuM. kaoNseTane pitAnA bacapaNanAM bahu jhAMkhAM smaraNe hatAM. roja savAra-sAMja te potAnI mAtA mATe prArthanA karatI; joke tenI tene bilakula yAda na hatI. thenAraDiyara kaTuMba tene kevaLa bhayaMkara AbhAsa jevuM yAda rahyuM hatuM. pitAne eka aMdhArI rAte dUra kayAMka pANI bharavA mokalI hatI evuM tene yAda hatuM. spaSTa yAda to eTaluM ja hatuM ke, tenuM jIvana aMdhArI khAImAM zarU thayuM hatuM ane jIna vAlajIne tene temAMthI bahAra kheMcI lAvyo hato. ghaNI vAra te jIna vAlajInanA dhoLA vALa upara pitAnA gAla mUkI paDI rahetI ane gupacupa AMsu sAratI sAratI vicAra karatI, "A ja mArI mA che; A mANasa ja." koI koI vAra te potAnI mAnuM nAma jIna vAlajInane pUchatI. te - cupa raheto. e vadhu Agraha karatI, to jIna vAlajIna mAtra dhImuM hasI. dete. eka vAra teNe vadhu jorathI Agraha karyo. tyAre jIna vAlajInanuM hAsya AMsumAM pariNamyuM. eka vAra kaoNseTe tene kahyuM, "bApu gaI kAle meM mArI mAne svapnAmAM joI. tene be pAMkho hatI. jIvana daramyAna te jarUra devavANuM pAmI haze." "zahIdI dvArA," jIna vAlajIne gaMbhIratAthI javAba Apyo. kaoNseTa jyAre pharavA jatI tyAre pitAnA pUrA aMtarathI, harSapUrNa thaI, abhimAnapUrvaka potAnA bApunA hAthane aThIMgIne cAlatI. jIna vAlajIne tenA bhAvapUrNa hRdayanI A niSThA anubhavIne gaLagaLo thaI jato. te kahe, "prabhu, ATaluM badhuM sukha bhogavavA lAyaka thavA mATe meM kAMI ja karyuM nathI." dhIme dhIme koseTano cahero khUlato gayo. tenuM zarIra paNa judI jAtanA tejathI jhagamaga thavA lAgyuM. kaoNseTanuM potAnuM dhyAna paNa te tarapha gayA vinA rahyuM nahi. te divase zaramAIne teNe arIse ulaTAvI nAkhyo. paNa thoDA divasa bAda pote ja katarAtI AMkhe tene sIdho karyo, ane pachI pitAnA pozAkamAM, susajajatAmAM jyAM jyAM UNapa lAgI, tyAM tyAM potAnI meLe sudhAro zarU karyo.
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAgyAM hoya te jANe! jIna vAlajInanuM lakSa e tarapha gayA vinA rahyuM nahi. koseTane jo mA hota, to te tarata A pheraphAra samajI jAta ane rAjI thAta. jIna vAlajIna mA na hatA, eTale A pheraphAra joIne coMkI UThyo. dhIme dhIme kaoNseTa pAchalA vADA karatAM saLiyAvALA daravAjA AgaLa bagIcAmAM vadhAre rahevA lAgI. suMdara cahero ane suMdara pizAka hoya ane jo tene bahAra bIjAone batAvavAno na hoya, te tene zo upayoga! - je vakhate A pheraphAra koseTanA jIvanamAM thavA lAgyo hato, e arasAmAM ja, cha mahinAnA gALA bAda, lakSamabarganA bagIcAmAM meriyase kaoNleTane pharI joI. vAgyAM hoya te jANe ! kaoNseTa ane meriyasa baMne potapotAnA ekAMta alagapaNAmAM have palI caMpAvA mATe taiyAra thaI rahyAM hatAM. bhavitavyatA pitAnA gUDha ane ghAtaka dharyathI e be prANIone dhIme dhIme pAse lAvI rahI hatI. vidya tathI chalochala bharelAM be vAdaLa have eka jhabakArAmAM bhegAM thAya, tema A baMne paNa eka ja najaranA jhabakArAmAM bhegAM thavAnAM hatAM, ane kaDAko thavAne hato. e "najarane prazaMse ke niMde; paNa premanI zarUAta e eka najaramAMthI ja thAya che, e hakIkata che. pachInuM badhuM pachI Ave che. najara dvArA je tarakhe ekabIjAne caMpAya che, enA karatAM vadhu vAstavika bIjuM kazuM nathI. kaoNseTe ajANapaNe e jAtanI najarathI meriyasane je taNakho cAMpI dIdhe, te ja taNakhe meriyase paNa kaoNseTane cAMpI dIdhuM hatuM, tenI meriyasane kalpanA sudhdhAM na hatI kaoNseTane paNa meriyasa pAsethI e ja kArI ghA ane e AzIrvAda ekasAthe prApta thayAM hatAM. koseTa ghaNA vakhatathI meriyasane jotI AvI hatI; tathA juvAna chokarIo AvuM joIne je rIte nirIkSaNa kare che, te rIte nirIkSaNa karatI thaI hatI. meriyasa hajI kaoNseTane sukalakaDI tathA kadarUpI ja mAnate hate; tyAre kaoNseTa kayAranI meriyasane suMdara - manahara jotI thaI gaI hatI. tene le mi0 - 19
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ 290 le mirAgla cahero, tene avAja, tenI cAla, TUMkamAM te Akhe tene bhavya, namra, svAbhAvika ane gauravavAna lAgato hate. je divase temanI najara arasaparasa maLI ane bannene ekasarakhuM kAMIka bhaNAvI gaI, te divase rAte kaMIka gamagInImAM sUtA pachI vahelI savAre UThatAM ja koseTane te bhalA suMdara juvAnanI yAda AvI. ane te - divase jyAre sAMjanA pharavA gayAM tyAre tenI najara te juvAna mATe AturatAthI rAha jovA lAgI. paNa - paNa, rojane ThaMDe, bedarakAra juvAna, Aje tenI tarapha paNa ATalI AturatAthI, ATalI apekSAthI kema jote hato? tarata ja kaoNseTa laDAI mATe tatpara thaI gaI. ATalA divasa, jANe kazI paravA ja na hoya, e dekhAva bhAIsAheba zAnA rAkhatA hatA? strIne svAbhAvika rIte ja khabara paDI jAya che ke, amuka jaNa upara ugAmI zakAya tevuM hathiyAra tenI pAse che. ane bALaka potAnA hAthamAM AvelA capu vaDe jema khele, tema juvAna chokarIe, tene upayoga potAnA prathama zikAra upara karavA mAMDe che! paNa chatAM meriyasa haju pAse AvavA, sAme dhasI AvavA AnAkAnI karato hato. e vastuthI kaoNseTanI badhI laDAyaka taiyArIo dhIme dhIme ThaMDI paDI gaI. ane eka divasa te ja jIna vAlajInane kahevA lAgI, "bApu, cAlone ApaNe e tarapha thoDuMka pharIe." meriyasa sAme na Avyo eTale kaoNseTane sAme javuM paDayuM. ane A jagAe eka vAta kahI daIe ke, juvAna puruSamAM sAcA premanuM lakSaNa bIka - zarama hoya che, tyAre juvAna strImAM premanuM prathama lakSaNa dhRSTatA hoya che. ane emAM navAI pAmavA jevuM kazuM nathI. ekarUpa thavA mATenI A taiyArImAM eka jAti bIjI jAtinA guNo dhAraNa karatI thAya che- dAkhavatI hoya che. te divase koseTanI najare meriyasane gAMDo banAvI dIdhA, te meriyasanI najare kaoNseTane dhrujAvI dIdhI. meriyasa tethI vizvAsa meLavIne gayo, tyAre koseTa ciMtAtura banIne. te divasathI mAMDIne banne ekabIjAne pUjavA lAgyAM. sAcA premanuM prathama svarUpa bhakti hoya che. kaoNseTa prema zuM che te jANatI ja na hatI. maThamAM e zabda koIne kAne na paDI jAya enI khAsa kALajI rakhAtI. paraMtu ajANapaNAmAM ja e bhAva te anubhavatI thaI, eTale ja e bhAva vadhu tIvratAthI enA upara ArUDha thayo. ema karavuM sAruM ke khoTuM, e avasthaMbhAvI hatuM ke Akasmika, kAyamI hatuM ke kSaNika, vihita hatuM ke niSiddha, eya te jANatI na hatI.
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAgyAM chete jANe! paraMtu tenA aMtarAtmAne e sthiti sauthI anukULa nIvaDI. eka jAtanI pUjanane bhAva, ni:zabda thAna, ane ajANyA bhakate Apela devabhAva - e badhuM tenA nirmaLa, azakta aMtarane baLa ane teja pUranAruM banyuM. dareka paristhitinI eka sahajaphuraNA hoya che. purANa-sanAtana mAtA kudarate jIna vAlajInane cetavI dIdhuM ke kaoNseTa uparanA tenA sarvAMgI mAlakIpaNA upara tarApa mAranAre AvI pahoMcyo che. jIna vAlajIne tenA aMtaranA aMdhArA khUNAmAM eka bhayaMkara dharatIkaMpa anubhavI rahyo. tene kazuM samajAtuM na hatuM; te satata sthira najare potAnI AsapAsa gherAtA aMdhakArane nihALI rahyo : kazuMka jANe navuM sarjatu hatuM; kazuMka jANe pitAmAMthI tUTavA lAgyuM ha. meriyasane paNa e ja kudarata taraphathI cetavaNI maLI gaI hatI ane te e "bApu thI chupAta - bIta thaI gayo. paraMtu tenuM vartana svAbhAvika na rahyuM. eka bAju bAre sAvacetI, ane bIjI bAju vicitra gaphalata! pahelAMnI peThe have temanI pAse pharato baMdha thayo. paNa tyAre dUrathI najara paDe te rIte hAthamAM paDI rAkhIne te besate. pahelAM te jUno koTa paherIne a vo; have te roja no koTa paherIne AvavA lAgyo. jIna vAlajIna pUrA aMtarathI e juvAniyAne dhikkAravA lAgyo. kaoNseTa jarA paNa zaMkA thAya tevuM vartatI na hatI. pitAne zuM thatuM hanuM tenA pUrA khyAla vinA paNa te eTaluM samajI gaI hatI ke e chupAvavuM to joIe. jIna vAlajIne e javAniyA bAbata kaoNseTa sAthe kazI vAta karI na hatI paNa eka divasa te potAnI jAta upara kAbu na rAkhI zakyo; ne bela paDyo: "pelo juvAniyo ke vAMcavAno daMbha karyA kare che!" eka varSa agAu kaoNseTe nirapekSapaNe javAba Apyo hato, "nA, paNa ne dekhAve rUpALo che." daza varSa pachI, meriyasano prema hRdayamAM dhAraNa karyA bAda teNe kahyuM hatuM, "kharI vAta! daMbhI paNa che, ane jo paNa game tevo nathI!" paNa atyAre te teNe taddana svasthatAthI eTalo ja javAba Apyo, "koNa pelo juvAna !" juvAna hRdayone premamAM paDayA bAda prAraMbhika muzkelIono sAmano karavAne thAya che tyAre evuM jovAmAM AvyuM che ke, juvAna chokarI eke
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra92 le mirAlDa muzkelImAM sapaDAtI nathI, tyAre juvAna puruSa badhI muzkelIomAM AMdhaLo banIne phUdI paDatuM hoya che. jIna vAlajIne meriyasa sAme kharekhara yuddha ja zarU karI dIdhuM hatuM, paNa meriyasa pitAnI javAnI ane pitAnA premanA aMdhApAmAM tene eka paNa peMto joI ja zakyo nahi. jIna vAlajIne pharavA AvavAnA kalAko badalyA, besavAnI jagA badalI, potAne rUmAla jANI joIne mUkato gayo, lakSamabargamAM koseTane lIdhA vinA eka ja pharavA AvavA lAge,- Ama teNe jAtajAtanI tadabIrethI pitAnA purAvAo bhegA karavA mAMDayA. tyAre meriyasa sAme cAlIne ekeeka purAvAne sAco TharAva gayo. paraMtu AkhA vakhata daramyAna koseTa te jANe kaMI jANatI samajatI na hoya tema, nizcaLa svasthatAthI evuM ThAvakApaNuM dAkhavatI jethI jana vAlajInane khAtarI thaI gaI ke, A babUcaka ja koseTanA upara gAMDa thayo che; kaoNseTane te tenA astitvanI paNa khabara nathI! dhIme dhIme jIna vAlajInane pitAnA aMtaramAM pele jUno rAkSasa saLavaLane lAgyuM. kazA sukha vagara, apAra duHkha veThIne, juvAnamAMthI gharaDo banIne, kuTuMba-sagAM-patnI-saMtAna e kazA vagaranuM jIvana gujArIne, kevaLa Thokara khAtAM, pappA khAtAM, tiraskAra veThatAM mahAmahenate kaMIka svastha thayo, ane jagate karelA anyAyanI kaMIka kSamA Apate thayuM, tyAre e jagata pAchuM A juvAniyArUpe, tenA jIvananI kevaLa eka kamAI, eka sukha, eka zAMti evI je kaoNseTa, tene upADI javA - jhUMTavI javA sAmuM AvyuM che zuM? jIna vAlajInane jagata pratyene samagra supta vairabhAva acAnaka jAgrata thaI, meriyasa tarapha cAra kAMThe ghUghavavA lAgyo. tenI najaramAM have eka mANasa bIjA mANasa pratye jue e bhAva na hato, paNa eka duzmana bIjA duzmana pratye jue, ke kUtaro cora pratye jue te bhAva hato. pachI zuM thayuM te ApaNe jANIe chIe. meriyasa kaoNseTanI pAchaLa ghara sudhI jato tathA AMTA mArato thayo, tyAra pachI tarata jIna vAlajIne rU da la AsTivALuM makAna badalI nAkhyuM ane te kaoNseTa sAthe rU blameTavALA makAnamAM rahevA AvI gayo. lakSamabarga tarapha to paga paNa na mUkavAne teNe kyArane nizcaya karI lIdho hato. - kose kazI phariyAda na karI. te kazuM bolI paNa nahi teNe kazA prazno paNa karyA nahi. teNe kAMI kAraNa zodhavA paNa prayatna karyo nahi. te have
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAgyAM hoya te jANe! 223 evI hade AvI gaI hatI jyAM prazna pUchatAM je javAba Ave te sAMbhaLavAnA ja Dara lAge; athavA prazna pUchatAM pAte ja pakaDAI javAnA Dara lAge. te kevaLa hRdayamAM - aMtaramAM talapATa karavA lAgI. - jIna vAlajInane juvAna hRdayonA A talapATano anubhava ja na hatA; te mAtra eTaluM ja jeI zakayo ke kraoNseTa gamagIna thaI gaI che; paraMtu eNnA UMDA artha te samajI na zakayo. te pote paNa gamagIna thaI gayo. baMne pakSe binaanubhava ja pUrepUro zasajja thaIne medAne paDayo hato. eka divasa parIkSA karI jovA teNe koMseTane pUchayuM : " tAre lakSamabarganA bagIcA tarapha pharavA javuM che?" kaoNseTanA mukha upara thaIne prakAzanI AbhA pasAra thaI gaI. 33 hA. teNe kahyuM. teo bagIcAmAM gayAM. paNa traNa mahinA thaI gayA hatA, ane meriyo thAkIne tyAM AvavAnuM baMdha karyuM hatuM. bIje divase jIna vAlajIne kAMseTane pharI pUchayuM : 46 tAre lakSamabarganA bagIcA tarapha pharavA javuM che?' kaoNMseTe khinnatApUrvaka zAMtithI javAba ApyA 66 nA !" jIna vAlajIna have badhuM samajI gayA. te UMDA kaMpa sAthe vAraMvAra peAtAnA manamAM bAlavA lAgyo : "meM A zuM karyuM? huM kaoNseTane maThamAMthI bahAranI duniyAmAM zA mATe laI AvyA ?" kaoNseTanI khinnatAmAM, pharI meriyasane A vizALa duniyAmAM kadI bhegA thavAnI azakayatAnI hatAzA umerAI. tenI AMkhA jhanUnI ane tIkSNa banI gaI. gharanI paracUraNa bAbata upara tenuM pahelAM jevuM lakSa ke cIvaTa rahyAM nahi. chatAM jIna vAlajInane kazA aNasAra na Ave tevI kALajI te rAkhatI. potAnA aparAdhane kAraNe peAtAnA vahAlA bApune khATuM lAgavuM na joIe, eTaluM te samajatI hatI. jIna vAlajIna tenA caherA uparanI phIkAzathI cAMkIne tene pUchatA, " beTA, tane zuM thayuM che?" 66 99 te javAba ApatI, "kazuM nahi, bApu." ane thoDI vAra cUpa rahyA bAda, jIna vAlajInane paNa khinna thayelA joI te pUchatI, "bApu, tamane kazuM thayuM nathIne ?"
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ 294 le mirAha mane? nA beTA." te javAba Apate. A be prANIo, je ekabIjAne atyAra sudhI ekaniSThAthI ekAMtikabhAve cAhatAM AvyAM hatAM, ane jeo keTalAya samayathI ekabIjA mATe ja jIvana dhAraNa karI rahyAM hatAM, teo have ekabIjAne hAthe ja prahAra pAmIne, ekabIjA dvArA ja du:kha bhogavI rahyAM hatAM : mee kazuM bolyA vagara, sAmA upara khoTuM lagADyA vinA, ane Akhe vakhata uparauparathI hAsya dhAraNa karIne temanAM jIvana gherAM banatAM gayAM. temane have eka ja mana-visAmo bAkI rahyo hate; jeke pahelAM temane mATe te vastu AnaMdarUpa hatI - garIba gurabAne madada karavAnI, ane bhUkhyAne khavarAvavAnI. e daramyAna ja pelo joDUMTavALo prasaMga banyo hate. e mulAkAta pachI jIna vAlajIne pAcho Avyo tyAre pahelAMnI svasthatA sAthe ja Avyo hate; paraMtu tenA DAbA hAtha upara khUba moTo DAma hato. te jeTale UMDe hato teTalo ja vedanApUrNa hatuM, ane pariNAme jIna vAlajInane bhAre tAvamAM eka mahinA karatAM vadhu samaya pathArIvaza rahevuM paDayuM. teNe DaoNkaTarane bolAvavAnI ghasIne nA pADI. kaoNseTe gabharAIne khUba Agraha karyo, tyAre teNe javAba Apyo, "te Dhera-DAkTarane bolAva!" kaoNseTe badalAmAM potAnA samagra aMtarathI ane samavedanAthI e ghA roja be vakhata jovA mAMDayo tathA tenI upara pATA bAMdhavA mAMDayA. tenA moM uparanI ciMtA ane sahAnubhUti joI, jIna vAlajInanA mananI zAMti pharI pAchI AvI ane tenI ciMtA ane du:kha dUra thaI gayAM. kaoNseTa have vaMDhAvALA A nAnA makAnamAM ja moTe bhAge rahetI tathA jIna vAlajIna kahe te badhuM tene vAMcI saMbhaLAvatI. jIna vAlajInano jANe punarjanma thayo hato, ane koseTa potAnA saghaLA bhAvathI tenuM jatana karI rahI hatI. e bhAvamAM jIna vAlajInane bIjA kaI mATe kazuM bAkI rAkheluM dekhAtuM nahi. A AnaMdamAM ja ane zAMtimAM ja te thanAraDiyaranI mulAkAtane paNa jaladI bhUlI zakyo. te leko have jelamAM hatA; jAvaTe pitAne oLakhI zake te pahelAM pite nAsI chUTayo hata; eTale have te koI
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDachAyA ane oLA 295 vakhata tene vicAra Ave te paNa thanAraDiyara-kuTuMbanI duHkhI ane patita hAlatano ja Avate. maThamAM sisTara mATiDAe koseTane bhajana gAtAM zIkhavyuM hatuM. kaoNseTane kaMTha bahu bhAvavAhI hato; potAnA bApune jhaTa ArAma thAya tathA temane zAMti maLe te mATe te roja sAMjanA eTalAM bhAvabhayA bhajana gAtI ke thoDI vAra pUratuM sakaLa devadUta sAthenuM svarga jANe tyAM UtarI AvatuM. vasaMta Rtu AvI; AgaLanA bagIcAnI zobhA anerI thaI rahI. jIna vAlajIna koseTane te tarapha thoDI vAra pharI AvavAno Agraha karavA lAgyo. "beTA, tuM thoDo paga chUTe kara; bImAra mANasanI pathArI sAthe baMdhAI rahIne nuM ja bImAra paDI jaIza. mArI marajI che ke tuM thoDuM phara." sAruM bApu." ema kahI koseTa pahelI vAra te tarapha pharavA gaI. thoDA divasa pachI te na vAlajana paNa kaeNseTane Teke ghoDe vakhata nyAM pharavA Avate. baMnenAM mana ciMtAmukta, zokamukta ane vasaMtanA navajIvanabhaya thaIne khIlI rahyAM. pitAne ghA pUrepUro bharAI jatAM, jIna vAlajIne pitAnuM sAMje perisanA nirjana bhAgomAM ekavA bahAra pharavA javAnuM zarU karyuM. 73 paDachAyA ane oLA eprilanA pahelA pakhavADiyAmAM jIna vAlajIna bahAragAma cAle . lAMbe lAMbe gALe te e rIte cAlyo jate ane bahu bahu to eka ke be divasa gerahAjara rahe. te kayAM ja kaoNseTa paNa te jANatI nahi. paraMtu gharakharca mATe paisAnI jarUra paDatI, tyAre te ghaNuMkharuM Ama bahAra ja. A vakhate jIna vAlajI kahete gayA hatA ke, "mane pAchA pharatAM -traNeka divasa lAgaze." te sAMje kaoNseTa gharamAM ekalI hatI. thoDuMka game te mATe te piyAne ughADI gAvA beThI. acAnaka tene bagIcAmAM jANe koInAM pagalAMne avAja
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mizahu saMbhaLA. te bArInA baMdha bAraNA pAse gaI ane tyAM kAna mUkI sAMbhaLavA lAgI. - tene lAgyuM ke ama jevuM koI dhImethI cAlI rahyuM che. te tarata uparane mALa pitAnA oraDAmAM doDI ane tyAM bArImAMnI DekA-paTTI khaseDI bahAra jevA lAgI. tyAMthI bagIcAno bhAga tene divasanI jema spaSTa dekhAte hatuM. tyAM koI na hatuM. teNe have lArI pUrepUrI belI nAkhI. zerImAM paNa koI na hatuM. kaoNseTe mAnyuM ke potAne nAhaka bhramaNA thaI hatI. koseTa jhaTa bI javAnA svabhAvavALI na hatI. tenI nasomAM khullA page rakhaDanAra jIsInuM lohI vahetuM hatuM; te hadayathI bahAdura ane tIkhI hatI. bIje divase samIsAMje te bagIcAmAM bahAra pharatI hatI. kAMIka vicAro tenA magajamAM ghUmI rahyA hatA. tevAmAM teNe gaI kAla sAMja jevo ja cAlavAno avAja sAMbhaLyo; jANe koI jhADanI chAyAmAM pharI rahyuM che. paNa koI kyAMya dekhAyuM nahi; eTale pitAne A bhrama vAraMvAra thAya che e bInA upara tene hasavuM AvyuM. have te jhuMDamAMthI bahAra AvI. gharanA pagathiye caDavA mATe vacce have ghAsathI chavAyelo thoDoka khAlI jamInane TukaDo bAkI hatA. te vakhate caMdra paNa tenI pAchaLa hamaNAM ja Ugyo hate. koseTane paDachAyo tenA paga AgaLathI A TukaDA uparanA ghAsa upara lAMbAto hate. acAnaka kaoNleTa coMkI; tenA paDachAyAnI sAthe ja bIjo eka moTo paDachAyo paNa tyAM lAMbAyo hato, ane tenA mAthA upara geLa Topa hato ! kaoNseTa jI UThI ane tyAM ja sthira thaI gaI. tenAthI bUma paNa na paDAI ke khasAyuM paNa nahi. pachI mahAmahenate thoDIka hiMmata karIne teNe pAchA vaLIne joyuM; paNa tyAM koI na hatuM. sAme jamIna upara joyuM. te paDachAyo paNa alopa thayo hato. te hiMmata karIne pharI jhuMDa tarapha gaI ane daravAjA sudhI jaI AvI; paNa tene koI maLyuM nahi.' tenuM lehI ghaNe TharI gayuM. A te kaMI mithyA AbhAsa kahevAya? be be divasa sudhI eka ja jAtane AbhAsa hoI zake? khAsa ciMtA to e vAtanI hatI ke pele paDachAyo to teNe najare joyo hato, ane tene mAthe goLa Tepa hato!
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDachAyA ane keLA 20 bIje divase jana vAlajIna pAcho Avyo tyAre kaoNseTe badhI vAta tene kahI saMbhaLAvI. kaoNseTanA manamAM ema hatuM ke, tenA bApu tene hasI kADhaze ane hiMmata Apaze ke, evA AbhAso te bIkaNa manane thayA kare. paNa tene badale tenA bApu te ekadama ciMtAtura thaI gayA. kaMIka bahAnuM kADhIne jIna vAlajIna tarata bagIcA tarapha gayo ane daravAjA sudhInI badhI jagA tapAsI Avyo. rAtre kaoNseTa acAnaka UMghamAMthI jAgI UThI; A vakhate to cokkasa bagIcAmAM koI cAlatuM ja hatuM. teNe bArInI DekA-paTTI khaseDIne joyuM te bagIcAmAM eka mANasa hAthamAM moTI DAMga laine Ubho hato. te cIsa pADavA jatI ja hatI; tevAmAM caMdranuM ajavALuM paDatAM tene tene cahero oLakhAze. e to tene bApu hatA! jIna vAlajIne te rAta temaja pachInI be rAte bagIcAmAM ja gALI. kaoNseTa dareka rAte bArInI DokA-paTTI ughADIne te vAtanI khAtarI karI letI. trIjI rAte caMdra nAno ane moDo Ugyo hato. eka vAgyAne zumAra haze. eTalAmAM teNe khaDakhaDATa hAsyano avAja sAMbhaLyo ane tarata nIcethI tenA bApue tene nAma daIne bolAvI, " kaoNseTa !" te tarata pathArImAMthI bahAra nIkaLI ane zAla vIMTIne bArI ughADI bahAra jovA lAgI. tenA bApu pelA ghAsavALI jamInanA TukaDA AgaLa UbhA hatA. "meM tane goLa Topa paherelo pelo paDachAyo batAvavA uThADI." ane teNe jamIna upara eka paDachAyA tarapha AMgaLI karIne batAvI. pAsenA gharanA mADiyAnI naLIne paDachA tyAM paDelo hato. e naLIne mathALe jALIdAra chAparuM hatuM te barAbara goLa TepI paherelA mAthA jevuM dekhAtuM hatuM. kaoNseTa paNa hasI paDI. tene badho Dara cAlyo gayo. jana vAlajIna paNa have taddana zAMta ane svastha thayo. koseTe joke dhumADiyAnI naLIne A paDachAyo pote joyelA TapAvALA paDachAyAnI dizAmAM ja hato, ke rAMdra paNa AkAzanA te ja bhAgamAM hato, ke dhumADiyAnI naLIne paDachAyo pAchA pharIne joIe teTalAmAM zI rIte pharIthI dekhAte baMdha thaI jAya, vagere prazno karyA ja nahi. tene khAtarI ja thaI gaI ke, kharekhara teNe dhumADiyAne ja paDachAyo joyo hate. paraMtu thoDA divasa bAda eka bIjo prasaMga banyo.
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ 298 le mirAlDa bagIcAmAM saLiyAvALA daravAjAnA rastAmAM eka paththaranI beThaka hatI. tenI pAchaLa vADa jevuM kareluM hatuM jethI te beThaka upara beThelA upara zerImAMthI janAra AvanAranI najara na pahoMce. joke koziza kare to tene hAtha tyAM pahoMce kharo. eka sAMje e ja eprila mahinAmAM jIna vAlajIna bahAra pharavA gayo hato ane kaseTa sUryAsta pachI te beThaka upara beThI hatI. acAnaka saMdhyAnA oLAnI peThe kAMIka mAnasika khinnatAnA oLA tenA mana upara UtarI AvyA. vicAramAM ne vicAramAM te UDI ane ghAsa upara Amatema pharavA lAgI. ghAsa jhAkaLathI bhInuM thayeluM hatuM. tene lAgyuM ke, AvAmAM joDA paherIne ja pharavuM ThIka kahevAya, nahi to zaradI lAgI jAya. eTale te pAchI pelI beThaka tarapha AvI. jevI te besavA gaI, tevo ja e beThaka upara kaMIka moTe evo paththarane TukaDo paDele teNe joyo. jyAre te tyAMthI UThI hatI, tyAre te tyAM na hate enI tene khAtarI hatI. koseTane vicAra Avyo ke daravAjAnA saLiyAmAMthI hAtha nAkhIne koIe paththara tyAM mUkyo che. te tarata ja pAchI gharamAM nAThI. pAchaLa najara karavAnI paNa tenI hiMmata na rahI, gharamAM jaI teNe Tu DesIne pUchayuM ke, bApu ghera pAchA AvyA che ke nahi e nA pADI. eTale kaoNseTe Tu DosIne kahyuM ke, rAte sUtA pahelAM badhAM bArIbAraNa barAbara baMdha thayAM che ke nahi tenI khAtarI karI levI. Tu DesI raoNja bArIbAraNAM barAbara baMdha karatI ja hatI. eTale teNe te bAraNAM baMdha na thayAM hoya to kaMI rAte aMdara ghUse, ekalI strIone joI temanuM gaLuM dAbI temane cUpa rahevAnuM kahI badhA paisA ane cAvIo ApI devAnuM kahe, ane ApaNI pAse na hoya te jhaTa DokuM kApI nAkhe. iva bihAmaNAM citro doravA mAMDayAM. kaoNleTa e varNanathI eTalI badhI chaLI gaI ke, te e aMdhArAmAM Tu DosIne daravAjA pAsenI beThaka upara paththarane TukaDo jovA javAnuM kahI zakI ja nahi. AkhI rAta tene e paththaranAM ja svapna AvyAM, e paththara svapnamAM moTo pahADa jevo banI rahyo, ane temAM bihAmaNI guphAo hatI. bIje divase savAramAM, sUryodaya thatAM, rAtanA badhA oLA dUra thaI gayA ane temanAthI DaravA badala hasavAnI sthiti AvI, tyAre tene khAtarI thaI gaI ke, mane pelA goLa TapAvALA mANasano jema AbhAsa thayo hato, temaja pelA
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ paththara nIcenu hradaya 29 paththaranA paNa AbhAsa ja thayA haze. kadAca e paththara jovAnuM paNa svapna ja AvyuM haze ! pachI dhIme dhIme te kapaDAM paherI bagIcAmAM pharavA gaI ane sauthI pahelI beThaka tarapha dADI. tA pelA paththara tyAM hatA ja! paNa rAte je vastu bhaya prere, te divase iMtejArI prere. kaoNseTa te paththara pAse gaI ane tene hAthamAM lIdhA. tarata ja tenI nIce kAgaLa jevuM kAMIka dekhAyuM. vastutAe e eka parabIDiyuM hatuM. tenA upara temaja te bIDeluM paNa na hatuM. temAM keTalAka hAthe lakhelA hatA. kaoNseTanI IMtejArI vadhatI gaI. teNe te kAgaLA kADhIne joyA kyAMya koInuM nAma na hatuM. koInI sahI na hatI. kAgaLAnA e eka thokaDo ja hatA. dareka pAna upara naMbara nAkhelA hatA. paNa AkhA kAgaLamAM koImAM theADI to koImAM vadhu lITIo kAvyanI peThe lakhelI hatI. akSaro ati suMdara hatA. A kAgaLA konA haze ? kone kANe meAkalyA haze ? jarUra e kAgaLo koIe tene ja mokalyA che. kAraNa ke, e tenI beThaka upara ja paththarathI dabAvIne mUkayA hatA. peAtAne mATe kAgaLo? tene dhrujArI AvI gaI. AnaMdanI ? DaranI ? koNa jANe. saranAmuM na hatuM; kAgaLA dekhAtA 74 paththara nIcenuM hRdaya kaoNseTe cAre tarapha tathA upara nIce najara karI joI ane pachI e kAgaLA vAMcavA mAMDayA : AkhA vizvane sameTIne eka mAnavaprANImAM kendrita karI devuM, eka prANIne vistArIne anaMta paramAtmArUpa banAvI devuM, enuM nAma prema ! . paraMtu vastu Izvarane 'Izvara badhAM prANIonI pAchaLa rahelA che; sAMtADI de che. vastu kALI hoya che ane prANIo apAradarzaka che. koI prANIne cAhavuM eTale tene pAradarzaka banAvI devuM. 'viyAgI premI kevI kevI vastune tathyatA ape che! teone ekabIjAne jotAM maLatAM aTakAvA : te tarata paMkhIonA gItane, phUlAnI "
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30. le sijherAla sugaMdhane, bALakonA hAsyane, sUryanA prakAzane, pavananA nisAsAone, tArAAnAM kirAne, - AkhA jagatane kAme le che. ane kema na le ? IzvaranuM AkhuM jagata premanI tahenAta bharavA sarajAyeluM che. prema AkhI kudaratane potAnA saMdezA laI janArI dUtI banAvI zake tevI tAkAta dharAve che.' * 'he vasaMta ! tuM mAro putra che, je huM tene lakhuM chuM, 'prema jyAre be prANIne ogALIne pavitra ane daivI ekatAmAM DhALI de che, tyAre jIvananuM rahasya temane mATe khulluM thAya che. ' * je divase srI tamArI pAsethI pasAra thatI vakhate tamArA upara prakAza pheMkI jAya, te divase tamAruM AvI banyuM jANe! tamAre mATe pachI eka ja rastA bAkI rahe che: tene eTalI badhI tIvratAthI ciMtA ke, tene paNa tamArA vicAra karavA paDe!' 'prema je Adare che, tene Izvara ja pUrNa karI zake. 'sAcA prema hAthanuM eka mejuM khAvAtAM hatAza thaI jAya ane eka rUmAla jaDatAM AnaMdavibhAra banI UThe. tenI bhakti ane tenI AzA mATe anaMtakALa joIe. prema ekIsAthe atyaMta meATI vastunA ane atyaMta nAnI vastuno banelo che, ' 'prema kazAthI tRpta thatA nathI. ApaNane sukha maLyuM, te ApaNane svarga joIe; ApaNane svarga maLyuM, te ApaNane vaikuMTha joIe.' * hajI te lakSamabargamAM Ave che? 'haju te A devaLamAM prArthanA mATe 'haju te A gharamAM ja rahe che? gaI che. nA bhAI. Ave che? - have nathI AvatI. - te kayAranuM ghara badalIne cAlI * te have kayAM rahevA gaI che? te kahI gaI nathI. * kevI nirAzA ? peAtAnA AtmAnuM saranAmuM na jANavuM !'
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ 301 e pachInI koseTa eka vicitra vastu banI che. tuM jANe che? huM aMdhArAmAM AvI paDyo chuM. eka vyakti evI che je cAlI gaI che ane AkAzanA prakAzane potAnI sAthe letI gaI che.' are! eka ja kabaramAM paDakhe sUtAM hoIe, ane aMdhArAmAM eka ja AMgaLI avAranavAra sparzavAnI maLe, eTaluMya mArI amaratA mATe basa che.' premanA pIDita, haju vadhu prema karo! prema karatAM karatAM marI maTavuM, e ja sAcuM jIvana che.' "mane eka juvAniyo zerImAM maLyo; te premamAM paDelo hato. tene Tope ja thaI gayo hato. tene koTa cIMtharehAla hato. koNI AgaLa bhagadALAM ja hatAM. tenA joDAmAM thaIne pANI pesatuM ane tenA AtmAmAM thaIne tArAo! - "ApaNe koInA premapAtra banIe e kevI bhavya vastu che? paNa koIne ApaNe prema kare, e tenA karatAM paNa vadhu bhavya vastu che. premane sparza thatAM hRdaya mahAna banI jAya che. pachI nAnI tuccha vastuomAM te rAcatuM nathI.' ' koI prema karanAra na hota, te sUrya bujhAI gayo hato. 75 e pachInI kaoNseTa koseTane A kAgaLanA akSara prakAzanAM kiraNa thaIne vIMdhI gayA. tenA aMtaranA premane jANe e kAgaLa vAcA ApatuM hatuM. je badhuM tenA hRdayamAM gUDha anubhava - gUDha vedanA-rUpe hatuM, te have zabda rUpe pragaTa thayuM. ahA, zabda e hRdayanA badhA bhAvone ke mUrtirUpa che! zabda rUpI e mUrti badhA bhAvone kevA jIvaMta banAvI mUke che! zabda ane bhAva! bhAva ane zabda!
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ 302 le mirAnDa kaseTa e zabdonA darzana pachI, pahelAMnI kaoNseTa na rahI. te jaldI ja banI gaI. nAmaThAma vinAnA e patro hovA chatAM, te e patro lakhanArane - tenA hAthane - are tenA aMtarane pratyakSa joI zakavA lAgI. e kAgaLo kabaramAM paga mUkIne ane svargamAM AMgaLI rAkhIne lakhAyelA hatA. kAgaLa upara zabdo paDyA na hatA, e to koIne aMtarAtmA ja TIpAM rUpe TapakI paDyo hato. e kAgaLo lakhanAra i ja hato! eNe tene zodhI kADhI hatI. te pite zuM ene bhUlI gaI hatI? nA kadI nahi! te haMmeza ene ja cAhatI AvI che. aMgArA upara mAtra thoDo vakhata rAkha chavAI gaI hatI; paNa enI yAda aMtaramAM vadhu UMDI UtarI hatI. paNa e aMgAro have Aga banIne tenA AkhA vyaktitvamAM bhabhUkI UThayo. e patro tenA aMtarane prajavalita karanAra cinagArI rUpa banyA. jo tenA aMtaranI Aga TharI ja gaI hota, te ATalI cinagArIthI te pragaTI na UThata. mAnava aMtaranAM badhAM paDa cetana che, jeTaluM uparanuM teTaluM ja UMDAmAM UMDuM paNa. hA, hA, A tenA ja patro hatA. meM tenI AMkhamAM A badhuM kyAranuM vAMcyuM hatuM," koseTa vAraMvAra raTavA lAgI. tyAM UbhA rahIne traNa vakhata badhA patro vAMcyA pachI, zerInA vaTemArguonI najarothI bacavA te ghara tarapha pAchI vaLI. have bIjA koInI AMkhe potAnI upara paDe che tenAthI sahana thAya tema rahyuM nahi. vAraMvAra vAMcI vAMcI badhAM vAkyA tene lagabhaga moDhe thaI gayAM. jyAre sAMja paDI, tyAre jIna vAlajIna bahAra pharavA cAlyo gayo. kaoNseTe have pozAka badalavA mAMDayo. mAthAnA vALa tenA caherAne vadhumAM vadhu zobhe e rIte teNe eLyA. te zuM bahAra javAnI hatI? haragija nahi. koI tenI mulAkAte AvavAnuM hatuM? haragija nahi. aMdhAruM thavA lAgyuM eTale te bagIcAmAM gaI. Tu DosI rasoDAmAM kAme vaLagelI hatI. kaoNseTa bagIcAmAM Ama tema TahelavA lAgI. je DALIo bahu namI gayelI hatI, te badhIne teNe hAtha vaDe Ama tema khaseDI nAkhI. Ama karatAM karatAM te pelI beThake pahoMcI. pelo paththara haju tyAM paDelo hate. beThaka upara besIne teNe potAno hAtha pelA paththara upara pheravavA mAMDyo. jANe te eno AbhAra mAnatI hoya!
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ e pachInI keseTa acAnaka tene lAgyuM ke, tenI pAchaLa koI UbhuM che. teNe Doka pheravIne joyuM ane pachI te ekadama UbhI thaI gaI. te tyAM Ubho hato. tenuM mAthuM khulyuM hatuM te phI ane dUbaLa dekhAte hato. tenA caherAnI anupama madhuratAnI pAchaLa mRtyu ane aMdhakAranI AbhA dekhA detI hatI. tenA caherA upara vidAya thatA divasane ane vidAya thatA AtmAne jhAMkhA prakAza ha. te haju cheka oLArUpa banI gayele nahatA lAgate, tema ja jIvatA mANasarUpa paNa nahotuM lAgatuM. tene Tope thoDe dUra eka jhuMDa AgaLa paDyo hato. ' kaoNseTa bebhAna thaI javAnI aNI upara AvI gaI; paNa teNe cIsa na pADI. te dhIme dhIme pAchI khasavA lAgI, kAraNa ke te AgaLa kheMcAtI jatI hatI. pelo sthira ja Ubho rahyo. kaoNseTa pAchaLa khasatI khasatI eka jhADa sAthe athaDAI. tarata te tene aThIMgIne UbhI rahI. e jhADa jo na hota, te te kyAranI gabaDI paDI hota. evI ardha bebhAna avasthAmAM teNe eka dhIme maMda avAja sAMbhaLyo : "huM ahIM Avyo chuM te badala mApha karajo. mAruM hRdaya phATI paDe che. huM je rithatimAM chuM te sthitimAM lAMbuM jIvI zakuM tema rahyuM nathI, eTale huM Avyo chuM. meM A beThaka upara mUkelA kAgaLa tame vAMcyA? mArAthI bI jaze nahi, lakSamabargamAM eka vakhata tame mArI tarapha najara nAkhI hatI, e tamane yAda che? eka varasa thaze. ghaNA vakhatathI huM tamane najare joI zakayo nahoto. mane tamArA ThekANAnI ja khabara na hatI: tame ghara badalIne cAlI gayAM hatAM. huM rAte ahIM AvuM chuM. bIza nahi. mane koI jotuM nathI. huM bArImAMthI najIka rahIne tamane jovA mATe AvuM chuM; tamAre kAne na paDe te rIte dhIme pagale cAluM chuM. kadAca tame bI jAo, eTale. pelI sAMje huM tamArI pAchaLa AvIne Ubho rahyo hato. tame pAchuM vaLIne joyuM ke tarata huM bhAgyo. eka vakhata tamane gAtAM meM sAMbhaLyAM. mane keTalo badho AnaMda thayo! huM bahAra rahIne sAMbhaLuM tethI tamane dakhala thAya che? tamane tenAthI kazuM nukasAna thavAnuM nathI. huM tamane mArAM devadUta mAnuM chuM; mane koI koI vAra ahIM AsapAsa AvavA dejo. mane lAge che ke huM bahu jIvavAnuM nathI. tamane khabara nathI paNa huM tamane pUchuM chuM. mane mApha karo;
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ 304 le mijharAhu huM tamArI sAthe sIdhI vAta karuM chuM e tamane nahi game. tame ciDAzo. tamArI najIka Ama AvIne UbhA rahevuM ane Ama saMbodhana karavuM evI tame ciDAe ja; tame ciDAyAM chone?" e mA re!" kaoNleTa eTaluM ja bolI ane Dhagalo thaIne jamIna upara tUTI paDI. teNe tene pakaDI lIdhI. teNe tene potAnA bAhumAM sameTI lIdhI. pote zuM karato hato tenuM tene bhAna na hatuM. te pote ja tharathara dhrUjI rahyo have, chatAM te tene Teko ApI rahyo. tene lAgyuM ke tenA mAthAmAM naryo dhumADo bharAI gayo che. tenAM AMkhanAM popacAMnI nIcethI prakAzanA lisoTA UDavA lAgyA. tenA vicAro lupta thaI gayA. tenA hRdayane aDhelIne ja anupama suMdarI UbhelI hatI. paNa tenA aMtaramAM jarA paNa bhAva UThyo nahi. te te pitAnA ISTadevanA sAnidhyamAM sAkSAtkAramAM - AMtara-bAhya sarva bhAva khoI beTho hato. kaoNseTe tene hAtha pakaDI potAnA hRdaya upara mUkyo ane tyAM rAkhelA pilA parabIDiyAne tene sparza karAvyo. te tame mArA premane svIkAra kare che? kaoNseTe dhImA avAje javAba Apyo : "tame jANo cho ja vaLI!" ane teNe pitAnuM zaramathI lAla banI gayeluM moM pelA garviSTha ane unmatta banelA juvAnanI chAtImAM chupAvI dIdhuM. te tarata tenI sAthe pelI beThaka upara besI paDyo. have zabdonuM kAma nahotuM. aMdhArAmAM camakatI AMkhoe te baMne ekabIjA tarapha joI rahyAM. rAta AsapAsa jAmavA lAgI. paththaranI beThaka vadhu ThaMDI thavA lAgI. ghAsa ane jamIna bhInAM thaI gayAM. teo ekabIjAnI sAme ja nIrakhI rahyAM. temanA hAtha kyAre bhiDAI gayA hatA tenI temane khabara na hatI. te bagIcAmAM zI rIte Avyo hato tene kaoNseTane vicAra paNa na Avyo. teNe te aMge kazI pUchaparacha paNa na karI. pote jayAM hoya, tyAM te hoya e ja svAbhAvika hatuM! dhIme dhIme baMnenAM hadaya zabdarUpe vahevA lAgyAM. zabda baMnenAM hRdayanuM amI ekabIjAmAM reDavA lAgyA. baMnenA hRdayanA anaMta bhAvone arasaparasa sthaLapalaTo karavA mATe zabda sivAya bIjuM kayuM sabaLa vAhana maLe? e zabdo kAMI varNamALAnA zabdo nathI hotA; te te hoya che anaMta zaktinI mUrtirUpa bIja-vaNe !
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ 305 eLA gherAya che jyAre teonI vAte pUrI thaI, tyAre tene lAgyuM ke, have potAnA aMtaranuM kazuM potAnI pAse bAkI rahyuM nathI. pachI nirAMte tenA khabhA upara mAthuM mUkI kaoNseTe pahelI vAra pUchyuM, "ane tamAruM nAma zuM bhalA?" "mAruM nAma meriyasa; ane tamAruM?" "mAruM nAma kaoNseTa." oLA gherAya che jana vAlajInane kazo vahema nahote gayo. koseTa khUba khuzI-AnaMdamAM rahetI hatI, ane jana vAlajInane eTaluM ja basa hatuM. kaoNseTanuM aMtara eTaluM nirmaLa hatuM ke meriyasa uparanA tenA hRdayamAM UbharAtA premane kAraNe tenA nirdoSa, kuMvArA caherAnI pavitratA upara kazo DAgha lAgyo na hato. te e umare ane e avasthAe hatI ke, phiraste hAthamAM kamaLa dhAraNa kare teTalI svAbhAvikatAthI kuMvArikA potAnA premane dhAraNa karI zake che. temAM vaLI jyAre baMne premI purepurI samajadArIthI kAma le, tyAre te badhuM barAbara jALavI zake che. pariNAme kaoNseTa taraphathI jIna vAlajInane kazuM kSubdha thavAnuM kAraNa ja maLatuM nahotuM. jIna vAlajIna pharavA javAnuM kahe, to javAba maLe, "hA bApujI, cAlone! bahAra kevI majA che!" te jo ghera rahevA mAge che, "hA bApujI, cAlo huM tamane tamAruM gamatuM gIta saMbhaLAvuM! tame sAMbhaLo tyAre mane gAvAnuM keTaluM badhuM game che!" jIna vAlajana dararoja dasa vAgye sUI ja, ane meriyasa te samaya jALavIne ja bagIcAmAM Avato. te bahAra zerImAM ja Ubhe rahete : jyAre kaoNseTa bAraNuM ughADe tene avAja saMbhaLAya, tyAre ja te aMdara Avate divase te te e bAju pharaka ja nahi. jIna vAlajInane khabara paNa na hatI ke meriyasa haju jIve che! buThThI DosIne te gharanuM kAmakAja ane A be jaNanuM khAvApIvAnuM saMbhALavA sivAya bIjuM kAMI lakSma ja nahotuM, eTale te te thAkIne rAte ghasaghasATa UMghI ja jatI. 90 - 20.
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'le mijharAyala kaoNseTa ane meriyasa rAte maLatAM tyAre paNa evI jagAe besatAM, jethI zerImAMthI ke gharamAMthI koIne kazuM dekhAya nahi. uparAMta, temanI vAtacIta paNa, mukhyatve, ekabIjAnA hAtha miniTe vIsa vAra dabAvIne DALIo sAme UMcuM joI rahevAmAM ja cAlatI! ane chatAM temanI ekabIjAmAM lavalInatA eTalI badhI gADha hotI ke, temanAthI trIsa DagalAM dUra vIjaLI paDe, tApaNa temane khabara na paDe. meriyasa jyAre AvatA tyAre daravAjAnA eka DhIlA paDelA siLayA khaseDIne jarA bhacaDAIne AvatA; ane jyAre pAchA jatA tyAre te siLayA tenI jagAe barAbara evA gAThavI detA ke jethI koIne kazuM AghuMpAchuM thayeluM lAge ja nahi. meriyasa ghaNuMkharuM madharAta thAya tyAra pachI ja ghera pAchA pharatA. 301 paraMtu daramyAna ghaNI gUMcavaNA UbhI thatI jatI hatI. eka rAte meriyasa kaoNseTanA ghara tarapha javA nIkaLyA nIcuM ghAlIne cAlatA hatA. te rU blumeTanA khUNA AgaLa acAnaka teNe eka avAja sAMbhaLyA : 66 kema che, meriyasa mahAzaya ?" meriyase moM UMcuM karIne joyuM, tA eAnIna. epeAnIna meriyasane rU blumeTa AgaLa laI AvI hatI, tyAra pachI meriyase kadI tenA vicAra ja karyo nahotA. tenA manamAMthI te cheka 74 lupta thaI gaI hatI. tenA tarapha tene kRtajJatAnA ja bhAva hatA; tenuM atyAranuM sukha ene AbhArI hatuM. chatAM atyAre jyAre te kaoNMseTane maLavA ja jatA hatA, tyAre te sAme maLI tethI te jarA akaLAye. hatA, ne mAthuM Avyo, tyAre prema vagere vRtti jyAre pavitra hoya che ane nasIbadAra nIvaDI hAya che, tyAre paNa, te maNasane paripUrNa banAvI mUke che ema mAnavuM, e bhUla che te tene mAtra bhulakaNA banAvI mUke che. e sthitimAM te duSTa banavAnuM jema bhUlI jAya che, tema bhalA thavAnuM paNa bhUlI jAya che. pharaja, kRtajJatA, javAbadArI vagere agatyanI bAbatono khyAla paNa lupta thaI jAya che. bIje koI vakhate meriyasa epeAnIna tarapha kaMIka bIjI rIte varto hAta; paraMtu atyAre kaoNseTane maLavAnA umaLakAthI bhAnabhUlA thaIne te dhasamasATa jate hatA, eTale te jarA gussAmAM bAlI UThayo : "huM, koNa ? epenIna ?" tame Ama kaThora thaIne kema bAlA che, meriyasa mahAzaya ? meM 66 tamAruM zuM bagADayuM che? "
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ oLo gherAya che " nA; kaMI ja nahi vaLI." vAta to kharI hatI! teNe tenuM kazuM bagADayuM na hatuM, UlaTuM sudhAryuM hatuM. paraMtu mAtra kazuM bagADyuM nathI eTaluM kahIne cUpa UbhA rahevuM e kaMI pUratuM nathI. paraMtu meriyasa cUpa ja Ubho rahyo. epanIna kaMIka bolavA gaI, "mane have kaho..." paNa pachI jANe tenA moMmAMthI zabda nIkaLyA ja nahi. thoDI vAra cUpa rahI, hasIne pAchI bolI, "Ika, paNa,-" pharI pAchI te cUpa thaI gaI. teNe AMkhe DhALI dIdhI. meriyasa javAnI utAvaLamAM heya tema adhIro thaIne Ubho hate. chevaTe acAnaka epanIna bolI UTha, "varu; Avaje, meriyasa mahAzaya." ane ATaluM bolI te cAlatI thaI. bIje divase eTale ke 1832nI trIjI jUnane divase - e divasa perisa upara jhajhumI rahelA kAramAM banAvonAM vAdaLone kAraNe noMdhapAtra che - rAta paDatAM meriyasa AgalI sAMjanI jema e ja raste, e ja pramANe, hRdayamAM AnaMdasamAdhinA taraMgo jhIlate jhIlato jato hato. eTalAmAM tenI najara jhADanA aMdhArAmAM sAmethI AvatI epenIna upara paDI. eka pachI eka be divasa lAgatAgaTa! meriyasa chaMcheDAI gayo. te bolyAcAyA vinA jaladI rasto badalI bIjI zerImAM thaIne rU plameTa tarapha vaLya. e kAraNe ja epanIna have tenI pAchaLa pAchaLa rU plameTa tarapha gaI. pahelAM teNe ema kadI karyuM na hatuM. atyAra sudhI te eka bAju UbhI rahIne, tene maLavAno prayatna karyA vinA, tene joIne ja saMtoSa mAnatI. AgalI rAte ja teNe tenI sAthe bolavA prayatna karyo hate. epanIne meriyasane daravAjane saLiyo khaseDI aMdara ja je. " oha!" te gaNagaNI, "e te gharamAM ja jaya chene!" te paNa daravAjAnA saLiyA pAse gaI ane eka pachI eka saLiyo halAvI joyo. meriyase je saLiyo khaseDyo hato te tenA hAthamAM tarata AvI gayo. te e saLiyA pAse ja besI gaI. tyAM AgaLa daravAjAnI bhIMtanA thAMbhalAno khUNo paDatuM hatuM, eTale te pUrepUrI DhaMkAI gaI hatI. bhAIsAheba ahIM roja AvatA hoya ema lAge che!" te leDI vAra pachI gaNagaNI. tyAM thaIne pasAra thatA eka vaTemArga e avAja sAMbhaLIne tathA koIne tyAM na joI bInIne jarA jhaDapI pagale AgaLa cAlI gayo.
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ 308 le mirAyala ane e sAruM thayuM. kAraNa ke nahi to thoDA vakhata bAda ekanI pAchaLa thoDe dUra bIjo ema cha jaNA bhIMta sarasA cAlatA cAlatA e daravAjA tarapha ja AvI rahyA hatA. tyAM bhegA thaI aMdhArAmAM teoe masalata AraMbhI dIdhI. eka jaNe dhIme dhIme saLiyA tapAsavA lAgyo. epanIne thaMDI vAra pahelAM halAvelA saLiyA pAse teno hAtha Avyo ke tarata jhapa daIne aMdhArAmAMthI eka bIjo hAtha tenA upara paDyo. "aMdara kUtaro phare che." eTaluM bolI eka chokarI jhaTa tenI sAme AvIne UbhI rahI. jaMgalI prANIo jyAre acAnaka roke tyAre vadhu vikarALa banI jAya che. pelo paNa eka DagaluM pAcho paDIne bolyo, "A DAkaNa koNa che?" tamArI dIkarI." epanIne thenAraDiyarane javAba Apyo hate. epanInane AgaLa AvelI joI, bAkInA pAMca, arthAta kaoNkesasa, gUlamera, baeNbeTa, moMTapAne ane dhruja kaza avAja karyA vinA tenI AsapAsa ToLe vaLyA. dareka pAse kaMIka ne kaMIka vicitra AkAranuM ojAra hatuM. . "huM ahIM kema UbhI che? ahIM zuM kare che? gAMDI thaI che ke zuM? cAla, khasa, vegaLI." thanAraDiyare taDUkIne paNa dhImethI kahyuM. eponIna tenA gaLA upara chalAMga mArIne bolI, "vAha, huM ahIM chuM kAraNa ke huM ahIM chuM. payara upara na besavAno paNa kaMI kAyado che ke zuM? kharI vAta te e che ke, tame lokoe ahIM na hovuM joIe. tame ahIM zA mATe AvyA cho? meM maeNnona mAraphata kahevarAvyuM hatuM ke, ahIM kAMI maLe tema nathI? paNa bApujI, tame kayAre chuTayA? mane jarA bheTo to kharA!" paNa thanAraDiyara te tenA hAtha AmaLIne chUTo thaI gayo ane bolyo, "ThIka ThIka, huM chUTayo chuM, basa? have tuM ahIMthI cAlatI thA, jouM." "vAha bApujI, tameya kharA che! mArI mAnI khabara te kaho. cAra mahine tame maLyA, ane tame te mane pUrI bheTavA paNa detA nathI." ane teNe bApane gaLethI pakaDayo. have A badhAM lADa hamaNAM rahevA de jouM !" baeNbeTa bolyo. epanIna have e pAMce tarapha vaLI, ane darekane nAma daIne bolAvIne kahevA lAgI, "tame loko kharA cho! jelamAMthI saMdezo mokalyo eTale
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ ALA gherAya che 302 mUkatA ho tema taiyAra jokhama kheDavAnuM zA me' arpI keTaluM AthaDIne badhI tapAsa karI ane tamane khabara meAkalAvI; chatAM tame loko to mArI vAta upara vizvAseya na thaIne ahIM AvyA che. tamAre lokoe AvuM nakAmuM mATe hAya? huM sogaMdapUrvaka kahuM chuM ke, A gharamAM kAMI ekalI strI che." DyUlamere kahyuM. nA; teo paNa cAlI gaI che. " " nathI. " 66 66 66 paNa dIvA te haju cAlI nathI gayA !" baeNbeTe tenAM bhInAM kapaDAM sUkavavA mALiyA upara gaI hatI. nathI. 35 "paNa te loko bahu garIba che, ane temanI pAse milakatamAM kazuM " paNa have ame AvyA ja chIe eTale pherA mArIne ja javAnA. mahIM kazuM che ke nahi tenA tarata phaisalA AvI jaze. tuM have ahIMthI cAlavA mAMDa, eTale thayuM. "" kahyuM. TusAM DosI epeAnIna have daravAjAnA saLiyA pAse pITha TekavIne UbhI rahI ane bAlI, " eTale tame A gharamAM javAnA ja ema ? basa, huM tamane nahi javA dauM! '" pelA navAI pAmI joI rahyA. pelI have AgaLa bolI, " juo, mane chaMcheDavAmAM mAla nathI. jo tame loko A daravAjAne aDayA, ke A bagIcAmAM peThA, te huM bUmo pADIne gAma bheguM karIza, ane tamane chayene pakaDAvI daIza. thaeNnAraDiyara tenA tarapha dhasyo. "" ATaleA badhA najIka na AvatA, bhalA mANasa ! "" 66 pelA tarata pAchA khasyA ane dAMta cacAvIne bAlyuM. " A rAMDane thayuM che zuM?" epeAnIna bolI, "huM kaMI kUtarAnI chekarI nathI; huM varunI dIkarI chuM. tame cha jaNA che, paNa mAruM zuM? tame puruSo che, huM strI chuM. mane tamArI jarA paNa bIka lAgatI nathI. huM kahuM chuM ke, tamAre A gharamAM javAnuM nathI; jo tame pAse AvyA te huM karaDavA mAMDIza. tame tamAre raste cAlyA jAo. tamArI pAse charI che, te mArI pAse dAMta ane naheAra baMne che; pAse AvA jouM ! " " ATaluM kahI te tarata eka DagaluM e DAku sAme dhasI. te bhayaMkara
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ 310 le mirAnDa banI gaI hatI. have te hasavA lAgI. "dUttAo! tamArI puruSonI te akkala kayAM baLI gaI che! A unALe huM bhUkhI hoIza; A ziyALe huM TADhe marIza; mane tamArI zI bIka che? tame mane zI rIte DarAvI zakavAnA hanA? tamArI gharavALIo tamArAthI DarIne godaDImAM moM DhAMkI de; mane tamAro ze Dara che? kAle savAre mAruM maDaduM rastAmAM ravaDatuM haze, ane mArA bApe mAruM mAthuM dhokA vaDe chuMdI nAkhyuM haze, tenI mane zI paravA che? mAruM mota tamArA hAthamAM haze, paNa tamAruM to jIvana mArA hAthamAM che, samajyA?" thenAraDiyara phI pAcho gupacupa tenI tarapha khasavA lAgyo. epanIna have ghUrakI, "AghA rahejo, bApu, nahi to tamArI te Aje khera nathI!" thenAraDiyara pAcho paDyo. DAkue thoDe dUra khasI vicAra karavA lAgyA. gharamAM kaMIka mata maLe tevuM te che ja, chatAM eponIna zAthI emane rokatI hatI e teo kalpI zakyA nahi. meTapArnee have kahyuM, "tame jarA ahIM bhe, huM tene pahelAM patavI AvuM." ema kahI teNe koTamAMthI charo bahAra kADhayo. thenAraDiyare e vAta tarata maMjUra rAkhI. paNa joM jarA jozI je hate. teNe kahyuM, "Aja savAre mane be cakalIo laDatI sAmI maLI hatI; atyAre A kUtarI sAmI maLI. AvA badhA zukana sArA nathI. ApaNe A gharamAM nathI javuM!" badhA tarata cAlatA thayA. eponIna dhIme dhIme temanI pAchaLa pAchaLa cAlavA lAgI. dUra jyAM darekanA rastA phaMTAyA ane teo chUTA paDyA, tyAM sudhI e temanI pAchaLa pAchaLa gaI. 77 parama divase navane Takore... jayAre bahAranI bAju cha DAkuo ane eka epanIna vacce A badhuM cAlI rahyuM hatuM, tyAre aMdara paNa kaMIka avanavuM ja banyuM hatuM. kaoNseTa Aje kaMIka khinna hatI. te raDatI hatI ane tenI AMkha lAla lAla hatI. adbhuta svapnamAM A paheluM vAdaLa gherAyuM hatuM. paNa vAta zI che?" meriyase pUchayuM.
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ parama divase navane Take re 311 "mArA bApue mane Aje taiyAra thavAnuM jaNAvyuM che. temane kaMIka kAma AvI paDayuM che ane kadAca ame cAlyAM javAnAM chIe." meriyasa pagathI mAthA sudhI dhrUjI UThyo. jyAre ApaNe jiMdagIne cheDe AvyA hoIe, tyAre marI javuM eTale cAlyA javuM evo artha thAya; paraMtu jyAre ApaNe jIvanane prAraMbhe hoIe, tyAre cAlyA javuM ene artha marI javuM thAya! cha aThavADiyAMthI meriyasa dhIme dhIme - kame Ame dararoja koseTane kabajo jamAvate jAte hate. premamAM prathama zarIra karatAM keTaloya pahelo AtmA grahaNa karAya che; paNa pachIthI AtmA karatAM paheluM zarIra grahaNa karAya che ane keTalIka vAra AtmA grahaNa karAte ja nathI. teoe karAra karyo hato ke, dareka jaNe ekabIjAne svapnamAM lAvyA vinA UMghavuM nahi. ane baMnee pitAnuM vacana pALyuM hatuM. koseTa pitAne paDakhe hoya tyAre meriyasa jANe pitAnI tamAma milakatane paDakhe hoya ema tene lAgatuM. meriyasa jANe kaoNseTanA aMzarUpa banI gayo hato. ema lAgatuM hatuM ke, te baMnee ekabIjAnA AtmAne bheLavI daIne evo ekarUpa karI dIdho hato ke, jo temane potapitAne AtmA pAcho kADhI levo hoya, te A koNa che ane A koNa che e nakkI karavuM ja muzkela bane ane e sthitimAM A zabdo: "ame cAlyAM javAnAM chIe." arthAt piote mAnate hate paNa kaoNseTa tenI mAlikInI cIja nahotI! meriyasa jAgI UThayo. A cha aThavADiyAM te jANe jIvananI bahAra jIvI rahyo hata; A "cAlyA javAnAM" zabda tene jaNe DhaMDhoLIne jIvanamAM pAcho A. tene bolavA mATe zabda ja na jaDayo. paNa vAta zI che?" kaoNseTe tene pUchayuM. kaoNseTa sAMbhaLI paNa na zake tevA dhImA avAje teNe kahyuM, "tame zuM kahyuM te huM samajyo nathI." koseTe kahyuM, "Aje savAre mArA bApue mane kahyuM ke, mAre mArI badhI vastuo saMbhALIne goThavI levI tathA taiyAra thaI javuM. te temanAM kapaDAM mane Ape te paNa mAre bAMdhI levAM; kAraNa ke temane bahAra musApharIe javuM paDe tema che ane tethI ame sau paNa javAnAM. mAre mATe eka moTI TUMka taiyAra karavAnI ane temane mATe nAnI TUMka. amAre eka aThavADiyAmAM
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ 312 le sijherAla . paNa e te bahu badhI taiyArI karI levAnI. ame kadAca iMglaeNnDa jaIzuM." bhAre vAta karI kahevAya. meriyasa bAlI UThayo. khare ja, meriyasanA mAnavA pramANe te mAM. phozalave peAtAne kAMI kAma hAvAthI temanI dIkarIne laIne iMglaeNnDa jAya enA jevA atyAcAra, julama ke sattAnA durupayoga Tibariyasa ke henarI AThamAe paNa nahi karyo hAya ! 66 bAlI. pachI teNe dhIme avAje pUchyuM - " tame loko kayAre UpaDaze| ? " " "" e temaNe kahyuM nathI.' "ane tame loko pAchAM kayAre pharazeA?" "" 66 66 e paNa temaNe kahyuM nathI. meriyasa ekadama UThyo ane ThaMDAzathI bAlyA, "ane tame paNa jazeA, kema ?" kAM?" IMglaeNnDa; tame jaze kharAM ?' 66 tame mArI sAthe Ama kema bAleA che ? " "huM pUchuM chuM ke tame jaze ?" "te| zuM karuM te tame ja kahone?" te peAtAnA baMne paMjA AmaLatI 66 " eTale tame javAnAMne ? " "jo mArA bApu jAya te. " " te! tame paNa javAnAM kharAMne ?" kaoNseTe bAlyA vinA meriyasanA hAtha peAtAnA hAthamAM laIne dabAvyA. " ThIka tyAre, " meriyasa bAlyA, 'teA pachI huM paNa kayAMka cAlyA $6 jaIza." kaoNseTa te zabdonuM rahasya aMtarathI pAmI jaIne ekadama phIkI paDI gaI ane theAthavAtI jIbhe bAlI - . 'tame zuM kahe che ?" meriyasa tenA tarapha joIne, pachI AkAza tarapha AMkho UMcI karIne bAlyA, " kaI nahi, ' paNa pachI jyAre teNe AMkho nIcI karI, tyAre teNe joyuM ke kaoNMseTa hasatI hatI.
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ 313 parama divase navane Takere .. "ApaNe baMne kevAM mUrakhAM chIe? meriyasa, mane eka vicAra sUjhayo che." "ze?" " javuM paDe te javAnuM vaLI! paNa ame kayAM jaIe chIe te huM tamane kahetI jaIza! eTale tame huM jyAM jAuM tyAM AvI pahoMcajo !" tamArI sAthe AvuM? kaoNseTa tame te gAMDAM che, gADAM. e mATe te nANAM joIe. paNa mArI pAse te kazuM ja nathI. iMglenDa javuM? mArI pAse nANAM to nathI, paNa uparathI mArA mitra korphorAkanuM devuM che! mArAM kapaDAMnA be phAMka paNa na upaje, meM tamane badhI vAta karI nathI, paNa huM kaMgALa muphalisa chuM. tame mane te ja juo cho eTale tamAro prema mane Apo cho; paNa jo tame mane divase juo, to mane ekAda sU ja ApI beso. iMglenDa AvuM? mArI pAse pAsaporTa kaDhAvavAnAM paNa doDhiyAM nathI!" te have pAsenA eka jhADa upara kapALa ane mAthuM nAkhI tathA hAtha mAthA tarapha UMcA rAkhIne Ubho rahyo. jhADanI barachaTa chAla tenI cAmaDImAM kApA pADatI hatI ane tAva tenAM lamaNAM phoDI nAkhato hato. tene kazI khabara na rahI. hamaNAM gabaDI paDe tevI sthitimAM UbheluM jANe nirAzAnuM bAva! Ama ne Ama ghaNo lAMbo samaya vahI gayo. AvI aMdhArI khINa sAme AvIne UbhI rahe, tyAre mANasa anaMtakALa sudhI ema ne ema saDaka thaIne Ubho rahe! chevaTe teNe meTuM pheravyuM kaoNseTa be kalAkathI DUsakAM bharatI rahyA karatI hatI. te tenI najIka Avyo ane ghUMTaNiye paDI, jamIna saraso namo. pachI teNe tenA paga Taca tenAM kapaDAMmAMthI bahAra dekhAtuM hatuM, tene cuMbana karyuM. kaoNseTe gupacupa tene tema karavA dIdhuM. keTalIka kSaNo evI Ave che, jyAre strI eka devInI peThe gaMbhIratAthI ane AnAkAnI karyA vinA premInI bhakti svIkArI le che. "na raDazo." meriyase kahyuM. paNa mAre cAlyA javuM paDaze, ane tame tyAM AvI zakavAnA nahi!" tame mane cAho cho?" huM tamArI pUjA karuM chuM" "mArI khAtara tame raDatAM baMdha thaI jAo." "tame paNa mane cAho cho?"
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ le cirAha meriyase kaoNseTane hAtha potAnA hAthamAM lI. " kaoNseTa, huM mArA kuladharmanA sogaMda kadI nathI khAte; kAraNa ke, mane mArA pitAnI yAda Ave che; ane huM te sogaMda koI paNa bhege pALuM ja. paNa huM tamane mArA kuladharmanA sogaMda khAIne kahuM chuM ke, tame jo cAlyAM jaze, te huM marI jaIza." koseTane A zabdo sAMbhaLatAM e AMcako lAgyo ke te pagathI mAthA sudhI kaMpI UThI. ane e AMcakA sAthe tenuM raDavAnuM paNa baMdha thaI gayuM. bahAra vahI jatI lAgaNI karatAM aMdara rUMdhAyelI lAgaNI ja kharI mAraka hoya che. pachI meriyase kahyuM, "jAo, kAle mArI rAha na jotAM." kema vAra?" parama divasa sudhI paNa mArI rAha na jatAM!" "paNa, kema?" pachI tamane khabara paDaze." paNa tamane joyA vinAne eka divasa ! e te azakya vastu che." te mANasanI Tevo kadI badalAtI nathI. te kadI sAMja sudhI koIne mulAkAta ApatA nathI." "kayA mANasanI vAta karo cho?" "koInI nahi. paNa tame parama divasa sudhI rAha jojo." tamArI pitAnI evI marajI che?" "hA, kaoNseTa." kaoNseTe meriyasanA baMne hAtha pitAnA hAthamAM laI, UMcI thaIne meriyasanI AMkha vAMcavA prayatna karyo meriyase AgaLa calAvyuM: mane ema lAge che ke, tamAre mAruM saranAmuM jANavuM joIe. kAMI paNa bane. zuM banaze te ApaNe jANatA nathI. huM mArA mitra korphorAka sAthe naM. 16, rU da lA vererImAM rahuM chuM." ATaluM kahI, teNe khIsAmAMthI cappa kADhIne bhIMtanA plAsTara upara lakhyuM : na. 16, rU da lA verarI." kaoNseTe pharIthI potAnA paMjA AmaLatAM kahyuM, "puruSe kevA sukhI che ? teo bahAra jAya, ane Ave. mAre gharamAM ja bharAI rahevAnuM che. arere, mArI zI vale thaze? be AkhA divasa tamane maLyA vinA kema karIne rahevAze?
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ te kadI pAche niha Ave! 315 paNa juo, tamAre game tema karIne parama divase rAte nava vAgye barAbara ahIM mArI pAse AvI paheoMcavuM paDaze. samajyA ? navanA TakrorA paDaze ke huM bAgamAM AvI jaIza. " - te kadI pAchA nahi Ave! dAdA lenArmenDe A arasAmAM temanuM 91muM varSa pUruM karyuM hatuM. ne haju temanI gharaDI dIkarI kumArI leneArmanDa sAthe 30 kelavera naM. 6 vALA peAtAnI mAlakInA jUnA makAne ja rahetA hatA. evA DosA maratA sudhI akkaDa ja rahe che H uMmaranA bAje temane garadanathI nIce vALyA vinA ja khaDakAya che ane game tevA zAka paNa temane namAvI zakatA nathI. 36 chatAM, keTaleka samaya thayAM temanI dIkarI kahetI ke, mArA bApu have bhAMgI paDavA mAMDayA che. te have temanA nokarone phaTakAratA nathI; bAraNuM ughADatAM nAkarane vAra lAge to pagathiyAM upara te peAtAnA daDA jarA ochA jorathI ThapakAre che." kharI vAta e che ke, cAra varSa sudhI te, meriyasa gheADA ja vakhatamAM page paDato pAchA Avaze evI AzAmAM, te DosA akkaDa besI rahyA hatA. paNa hamaNAM hamaNAMne temane vicAra AvatA jatA hatA ke, kadAca te maraNa pAme tyAM sudhI meriyasa pAchA nahi Ave. ane e vicArathI te TharI jatA. sAcI ane svAbhAvika lAgaNI che. A DosAne paNa meriyasa upara aMdarakhAnethI haMmezAM hatA. eka divasa DosA be DhIMcaNa bhegA karI, AMkhA lagabhaga mIMcI, hatAzAnI mUrti samA cUpa beThA hatA, tyAre temanI dIkarIe hiMmata karIne pUchyuM : "bApu, tame haju tenA upara ciDAyelA che ? " 66 "konI upara?" viyAgathI vadhu tIvra bane sAcA ane kudaratI prema "bApaDA meriyasa upara. DosAe tarata hAthanI mUThI vALIne Tebala upara pachADI; ane pachI ""
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mijharAkla trADa nAkhIne kahyuM: "vADI meriyasa? e harAmajado, kRtakanI, ghamaMDI, hRdayahIna, badamAza, ene tuM vAparo kahe che?" ane temaNe tarata pitAnuM meM pheravI lIdhuM, jethI temanI AMkhamAM AveluM AMsu pelI joI na zake. kumArI jIlenarmanDane khAtarI thaI gaI ke, "mArA bApu kadI mArI bahene karelA lagnane kAraNe tene kSamA ApI zakyA ja nathI; ane tethI te meriyasane paNa dhikkAre ja che." paNa DosAe meriyasa mATe je vizeSaNa vAparyAM hatAM temAMthI evo artha kumArI jIlenermanDa ja tAravI zake! bAkI, sAne gusso te, meriyasa pAcho kema AvatuM nathI, ane DeDasA upara dayA lAvavA jevuM hRdaya tene kema nathI, e mATe hato! jathI jUnanI eka rAte sagaDI bhaDabhaDa baLatI hatI. sA vicAramAM paDI tyAM tApatA beThA hatA. temane vaLI vaLIne vicAra Avato hato ke, meriyasa have nahi ja Ave! jo te AvavAne hota te kyArane AvI gayo hota. te dhIme dhIme pitAnA manane khAtarI karAvatA hatA ke, "e mahAzayane maLyA vinA ja have potAne maravAnuM che. paNa e vicAra sAthe ja e poTTA upara temane gusso ekadama UbharAI Avo. "harAmajAdo! ghamaMDI! DosA sAthe AvI bAkarI baMdhAya? eka vAra te AvIne eTaluM ja kema kahete nathI "dAdA!' basa, pachI koNa tene vadhAre pUche che?" ane meriyasanA moMthI "dAdA' zabda sAMbhaLavA talapI raheluM temanuM hRdaya ekadama bharAI AvyuM; tathA tenI sAthe meriyasane tenI mAne barAbara maLatuM AvatuM meM yAda lAvI, pitAnI dIkarI ane potAnA dauhitra banene hAthe karIne gumAvI beThelA desAne kaMI kaMI vicAra AvI javA lAgyA. te ja ghaDIe temanA nekare AvIne pUchyuM: "Apa meriyasa sAhebane mulAkAta ApI zakazo?" "meriyasa sAheba koNa vaLI?" DosAe pUchayuM. sAnI phATelI AMkhe joI bInI gayelA nokare DaratAM DaratAM kahyuM, "huM nathI jANate sAheba, paNa daravAne AvIne hamaNAM ja kahyuM ke, meriyasa sAheba nAmanA eka juvAna bahAra UbhA che." "tene aMdara laI Ava." DesA e ja sthitimAM besI rahyA. temanuM DokuM hAlatuM hatuM ane
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ te kadI pAchA nahi Ave! 317 temanI AMkho bAraNA upara coMTI rahI hatI. bAraNuM UghaDayuM, eka juvAna tyAM dekhAyA. te meriyasa hatA. meriyasa bAraNA AgaLa ja UbhA rahyo, jANe aMdara AvavAnI rajA maLe pachI ja aMdara javuM. jIlenArmanDa DAsA Azcarya ane AnaMdathI thADIka kSaNa saDaka thaI gayA ane tenI sAme joI rahyA. e meriyasa hatA! temane meriyasa ! kevuM suMdara mAM, kevA maneAhara uThAva! kevI ziSTa hilacAla ! DosA be hAtha laMbAvI tenA tarapha dhasI jaI tene hradaye vaLagADavA talapApaDa thaI gayA. temanA mAMmAM vAtsalyabharyA keTalA badhA zabdo UbharAI AvyA! temanA hATha kaMpI UThyA. paNa temane mAMethI temanI rIta pramANe A ja zabdo nIkaLyA : "tuM zA mATe AvyA che? ' meriyase jarA khacakAIne javAba ApyA, "mahAzaya '' jIlenArmanDa te meriyasa temanA hAthamAM paDatuM nAkhe tenI rAha jeI rahyA hatA. te A rItanI zarUAtathI potAnI upara ane meriyasa upara vadhu akaLAI UThayA. ane e akaLAmaNanA mAryA barADI UThayA 66 tyAre tuM zA mATe Avyo che?" arthAt vo tuM mane meTI vaDavA na Avyo hoya to ! 66 "" mahAzaya "tuM mArI mAphI mAgavA AvyA che? tuM tArI bhUla joI zakayo che?" nA, mahAya. " 66 "tA pachI tAre mAruM zuM kAma che?" meriyasa AjIjIbhaye avAje eka pagaluM AgaLa bharIne bAhyo - -- "" 'mahAzaya, mArI upara kRpA karo. A zabda sAMbhaLI DeseA DhIlA thayA; je meriyasa thoDoka vahelA e zabdo bAlyA hota, teA DosA pIgaLI gayA heAta. paNa AvA be svabhAvAnI athaDAmaNa A rIte ja karuNatA sarajAve che. DosA lAkaDIne Teke ekadama UbhA thayA. mahAzaya, tamArA upara kRpA? juvAna mANasa vaLI ekANuM varSanA DosA pAse kRpAnI yAcanA kare ? bhAIsAheba, tame to have jIvanamAM dAkhala thAo che, have tamArI AgaLa te AkhuM jIvana ane tenA AnaMdA mANavAnA che. paNa huM teA buThTho thayA, have mAre A sagaDIvALA khUNA ane ekalavAyApaNuM ja bAkI che. tamArA batrIse dAMta salAmata che, sArI pAcanazakti che, tIkSNa AMkha che, tAkAta che, bhUkha .
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ 318 le jirApha che, taMdurastI che, AnaMda che, kALA vALanuM jaMgala che, tyAre mArA mAthA upara dhoLA vALano TukaDo paNa rahyo nathI. mArI yAdadAsta paNa have ochI thavA lAgI che. zerIonAM nAma bAbata huM haMmezAM bhUla karuM chuM. paNa tamAre te sUryanA prakAzabharyuM AkhuM bhaviSya najara sAme che. tame kadAca premamAM paDyA haze. mane have koI prema nathI karatuM. huM tamAruM abhinaMdana karuM chuM, mahAzaya, tame juvAniyAe kharI majAka karI zako cho." pachI kaThora avAje gussAmAM DosAe pUchyuM - "ThIka paNa, tAre zuM joIe che?" mahAzaya, huM jANuM chuM ke mArI hAjarI Apane aNagamo upajAve che; paNa huM ApanI pAse eka vastu mAgavA Avyo chuM, pachI huM tarata ja cAlyo jaIza." tuM gadheDe che! tane cAlyA javAnuM keNa kahe che?" A zabdo temanA hRdayamAMnAM nIcenAM vAkyonA jInarmI bhASAMtararUpe nIkaLyA hatA - "cAla, hamaNAM ja mArI mAphI mAgI le! ane mAre gaLe vaLagI paDa!" DosAne have khAtarI thavA lAgI hatI ke, pote ApelA gussAbharyA ThaMDA AvakArathI trAsIne meriyasa tarata ja pAcho cAlyo javA mAge che, ane temanI mUMjhavaNa vizeSa vadhI gaI. meriyasa samajato kema nathI? tuM mAruM ghara choDI cAlyo gayo ema ! tArA dAdAne, tArI mAsIne choDIne kaNa jANe kyAM nuM rahevA gayo che? juvAna mANasane ekalA rahevuM ja gamene? game tyAre ghera pAchA avAya, bArIbAraNAM bhaMgAya, juvAna strIonAM hadaya bhAMgI zakAya, majA karI zakAya. cAra cAra varasa thayAM tuM jIvate che ema kahevA paNa mArI pAse Avyo che? keTalAMya devAM karyo haze, paNa te badhAM cUkavavAnuM kahevA paNa pAse pharakyo che? ane ATale varase AvIne tAre A ja kahevAnuM che?" paNa dahitrane DhIlo pADavAnI sAnI A bhayaMkara rItathI meriyasa UlaTe cUpa ja thaI gayo. DasA have adaba vALIne tucchakArabharyA avAje bolyA - "cAla have TUMka kara. tuM kazuMka mAgavA mArI pAse Avyo chene? bola, zuM joIe che?" "mahAzaya," meriyasa have jANe UMDI khINamAM paDavAne thayA hoya tevI najara karIne bolyo, "huM paraNavA mATe ApanI paravAnagI levA Avyo chuM." ema tuM paraNavA mAge che? ekavIsa varSanI umare? te gaThavI
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ te kadI pAchA nahi Ave! paNa dIdhuM che? ane have mAtra paravAnagI mAgavAne ziSTAcAra ja karavA Avyo che? ema, ThIka mahAzaya, Apa kone paraNavA mAgo cho, e prazna huM pUchI zakuM?" paraMtu meriyasa javAba Ape te pahelAM se bolI UThayo - "ThIka, ene artha ApazrI svataMtra Avaka karatA thaI gayA che. vAru, tame tamArA vakIlAtanA dhaMdhAmAM zuM kamAo cho vAru?" "kAMI ja nahi." meriyasa maraNiyo thaI bolI paDyo. "eTale ke, dara cha mahine huM mokaluM chuM te cha kUka upara ja Apa maherabAna jIve che, emane?" meriyase pahele ja hapate mAsIe mekalelA chaso phroka pAchA vALyA hatAane mAsIe mAM. jIvermanDane e vAta ethI nahatI karI ke e sAMbhaLIne pesA e "bicArA' upara nAhaka vadhu gusse thaze. meriyase e vAtane kazo javAba na Apyo; eTale DosA kahevA lAgyA, "to pachI e chokarI tAlevaMta haze, ema mAre samajavuM?" "mArA jevI ja garIba che." "zuM kaze ja daheja laIne nahi Ave?" "nA." "bhaviSyamAM maLavAnI kaI AzA che?" "huM jANuM chuM tyAM sudhI nathI." "tenuM nAma?" "zrImatI koza." phezavaoNTa?" phezala." "chaTa." "mahAzaya!.meriyasa belI UThayo. "arthAt ekavIsa varSanI uMmara, dhaMdho kaMI nahi, bAra mahine bAraso krAMkanI Avaka! eTale ke tArI bairI - nA, nA - maeNDama da baeNranesa pinTamarsa be sUranI bhAjI kharIdavA thelI laIne zAkamArakITamAM rakhaDaze, e ja ne?" have meriyasa lagabhaga hatAza thaIne jIva upara AvI jaI bolyo, "mahAzaya, huM Apane page paDIne - hAtha joDIne vinaMtI karuM chuM - AjIjI karuM chuM ke mane tenI sAthe paraNavA de." Dase tIkhuM hasIne bolyo - "hA, hA, hA! to huM zuM ema mAnIne
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ 320 le mijharAbva AvelA ke, huM tane AvelA joIne ja eTalA badhA rAjI thaI jaIza ke, badalAmAM *phalANA-phlANAnI phalANI suputrI sAthe huM paraNavA mAguM chuM' eTaluM tuM kahIza eTale ja huM kabUla rAkhIza ane jhaTa daIne kahIza, 'hA, hA, beTA, jA tuM tArI kArakirdI, tAro dhaMdhA, tAruM bhaviSya, tAruM jIvana badhuM gumAvIne tArI patnIrUpI ghAMTIne paththara gaLe bAMdhI de!' nahi, nahi, mahAzaya e kadI nahi bane!" bApu ! " kadI nahi!" 66 AzA tUTI gaI. nIkaLavA gayA ke A " kadI nahi " zabda sAMbhaLI meriyasanI badhI te have cAlavA karatAM lathaDayuM khAIne ja bAraNA bahAra tarata DosA vAghanI peThe phughA, ane tenI gaLacI pakaDI, tene oraDAmAM pAche kheMcI lAvyA; ane tene ArAmakhurazImAM nAkhIne bAlyA, " mane badhI vAta mAMDIne kahe!" pelA eka ja 66 bApu" zabde A badhI karAmata sarajI hatI. meriyasa AMkhA phADIne DosA sAmuM joI rahyo. DosAnuM bhAvuka aMtara tene temanA karkaza caherAnI ArapAra acAnaka dekhAI AvyuM. te AgaLa bAlavA gayo : " bApu DAsAnA cahero AnaMdathI jhaLakI UThayo. "hA, hA, mane bApu kahe, ane pachI joI le !" DosAnA zabdomAM evuM mIThuM, evuM nikhAlasa ane evuM kaMIka hatuM ke meriyasanuM aMtara bharAI AvyuM. te kahevA bApu 59 "9 66 . UbhA rahe," DosAe tene vacce ja bolatA aTakAvyA. tArI pAse kharekhara eka sU paNa nathI? tArAM kapaDAM to gharaphADa DAku jevAM ja che. DAsA tarata UThayA; TebalanA ekAda khAnAmAM phaMphosI eka vATave laI AvyA, ane temAMthI seA luI* kADhIne bAlyA, "le ene navA Tope kharIdaje." vAtsalyabharyuM gayo, jue 66 "bApu," meriyase peAtAnI vAta ja AgaLa calAvI, "tame jo jANe ke huM tene keTalA badhA cAhuM chuM! pahelavahelAM lakSamabargamAM me tene joI tyAre te meM dhyAna nahotuM ApyuM. paNa pachI koNa jANe kayAre huM tenA vIsa krAMkanI kiMmatane sAnAne sikko. 46
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ te kadI pAchA nahi Ave! 321 premamAM paDyo! have mArI bUrI vale thaI gaI che. tenA vagara huM jIvI zakuM tema nathI. tene bApa A vAta nathI jANato. ame roja bagIcAmAM maLIe chIe. paNa tene bApa have iMglenDa cAlyo javAno che. e jANI mane tarata thayuM ke huM mArA dAdAne jaIne kahuM to te jarUra kaMIka karaze. mane tame gAMDo gaNaze, paNa bApu, huM jo tene nahi paraNuM, te huM gAMDa ja thaI jaIza." DosA rAjI thatA tenI pAse beThA ane badhI vigata sAMbhaLI sAMbhaLIne DacakArA vagADavA lAgyA. pachI temaNe chIMkaNIne capaTo bharyo ane nAkamAM jorathI kheMcyo. "vAha beTA, tArA jevA juvAna mANase jarUra suMdara chokarIo upara prema karavo ja joIe. mArI ja vAta karane! mane suMdara strIo vagara bIjI koI vastu gamatI nathI. ane tArI pelI chokarI tenA bApanI jANa vinA ja tane maLe che nahi? e to khAsuM majAnuM. evAM parAkrama karavAmAM ja kharI majA che. evAM pAMca pacIsa parAkramo kare nahi tene huM javAna ja gaNuM nahi! paNa paraNavAnI vAta pachI. dAdAnI pAse AvavuM : dAdA aMtarathI bhalA mANasa che; temanI pAse haMmezAM TebalanA khAnAmAM thoDI luInI thappIo taiyAra ja hoya che. temane AvIne kahevuM ke, "dAdA AmanI vAta Ama che." ane dAdA paNa kaheze ke, "hA. hA, e to ema ja hoya!" samajyone ! huM paNa juvAna hato, ane huM gharaDo thaIza tyAre tAre paNa tArA pautrane e ja rIte madada karavAnI thaze, samajyo ?" meriyasa kaMI samaje nahi, ane te DosAnI rahasyamaya micakArA mAratI AMkho sAme tAkI rahyo. DosA have tenI bAghAI upara pUrepUruM hasI paDIne bolyA : alyA babUcaka, tene tArI paraNetara nahi paNa preyasI banAvavAnI !" meriyasa ekadama phiko paDI gayo. atyAra sudhI DesAnI vAtamAMthI te eka paNa pUrI samajyo na hato. e chelluM vAkaya tene hRdayamAM ArapAra vIMdhI gayuM. te ekadama UDyo; jamIna uparathI teNe pitAne Tope upADyo ane bAraNA tarapha daDha pagale te cAlyo. tyAMthI jarA pAchA vaLI teNe dAdAne vaMdana karyA ane pitAnuM mAthuM TaTAra UMcuM karIne te bolyo : pAMca varSa pahelAM tame mArA pitAnuM apamAna karyuM hatuM; Aje tame mArI patnInuM apamAna karyuM che. mAre ApanI pAsethI kAMI joItuM nathI; le ma0 - 21
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mirAnDa mahAzaya, salAma.' ' DosAnuM moM pahoLuM thaI gayuM. te kaMIka bUma pADe te pahelAM to meriyase bAraNuM vAsI dIdhuM hatuM. thoDI vAra DosA jaDasaDa thaIne paDI rahyA. temane zvAsa thaMbhI gayo. pachI ekANuM varSano Dese jeTalI jhaDape doDI zake teTalI jhaDape te doDyA ane bAraNuM ughADI bUma pADavA lAgyA : "doDe! doDo!" pahelAM temanI putrI AvI ane pachI nakaro. "are tenI pAchaLa doDe! tene pakaDo! meM tene A zuM karyuM? te gAMDo thaI gayo che! te cAlyo jAya che! he bhagavAna, have te kadI pAcho nahi Ave!" 79 ghara choDI cAlI nIkaLyAM te ja divase pAchalA pahore cAreka vAgyAnA arasAmAM jIna vAlajIna ekalo zepa da mArsa tarapha pharavA nIkaLI eka jagAe nirAMte beTho hato. have kaoNseTa sAthe te bahu ochuM bahAra nIkaLato. kAraNa, eka vakhata te majUranAM kapaDAMmAM pharavA nIkaLyo hato tyAre teNe thanAraDiyarane jato joyo hato. thenAraDiyara tene oLakhI zakyo nahato, paNa jIna vAlajInane zaMkA gaI ke ATalAmAM ja A bhAIsAheba pharyA kare che. paNa tyAra pachI to teNe ghaNI vAra thanAraDiyarane e bAju pharato joyo. eTale teNe eka gaMbhIra pagaluM bharavAno nizcaya karI lIdho. uparAMta perisanuM rAjakIya vAtAvaraNa paNa DahoLAI gayuM hatuM. game tyAre kAMIka chamakaluM thaI besavAno bhaya hato. pariNAme polIsanI pravRtti vadhI gaI hatI. ane rAjadvArI gunegArone chUpI rIte tapAsatA rahevAmAM jIna vAlajIna jevA jUnA gunegAra paNa hAtha AvI javAno pUro saMbhava. eTale jIna vAlajIne phrAMsa choDI iMglenDa tarapha cAlI nIkaLavAno ja vicAra karI lIdhuM hatuM. ahIM beTho beTho te ekAda aThavADiyAmAM cAlI nIkaLavAnI vAtane ja vicAra karato hate. kaoNseTane te teNe taiyAra thaI javAnI sUcanA paNa ApI dIdhI hatI. paNa Aje savAre eka aNadhArI bAbata tenA jovAmAM AvI hatI, ane tethI tenuM mana kaMIka utAvaLa karavAno vicAra karatuM thaI gayuM. savAramAM te jarA vahelo UThI gayo hato, tethI te bagIcA tarapha pharavA nIkaLyo
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghara cheADI cAlI nIkaLyAM 323 ane kaoNseTanI bArIe UghaDavAnI rAha jovA lAgyA. tevAmAM vaMDAnI dIvAla upara teNe khUMTA jevA sAdhana vaDe lakhelA nIcenA zabdo joyA .. naM. 16, rU 6 lA vererI. " e lITIo AjubAjunI zevALane hisAbe tAjetaramAM ja khAtarelI lAgatI hatI, ane bhIMtanA pAyA AgaLanA chADavAo upara paDelA cUnAne bhUko haju jamIna upara kharI gayA nahAtA. ceAkkasa, e lakhANa rAta daramyAna ja lakhAyuM haze. e zuM haze ? koI saranAmuM haze ? koI cetavaNI haze ? bIjA koIne mATe saMketa haze ? eTaluM to nakkI ke, e bagIcAmAM have bahAranA koInAM pagalAM paDayAM hatAM. AvA vicAramAM te paDayo hato tevAmAM teNe joyuM ke tenI pAchaLanA pALA uparathI koInA paDachAyA AvIne tenI upara paDayo. te pAchuM vaLIne jue teTalAmAM to tenA mAthA upara eka gaDI vALelA kAgaLanA DUcA AvIne paDayo. teNe tarata te ukeDyA, te temAM pensila vaDe meTA akSare lakhyuM hatuM ---- "jaladI dUra cAlyA jAo.' kk jIna vAlajIna jhaTa UbhA thaI gayA. pAchaLa tapAsa karI, te koI UbhuM na hatuM, paNa thoDe dUra mANasa karatAM nAnuM, paNa bALaka karatAM moTuM evuM koIka ThekaDo bharIne cAlyuM jatuM hatuM. teNe chAkarA jevAM pATalUna-khamIsa paheryAM hatAM. jIna vAlajIna vicAramAM aTavAto jhaTa ghera pAcho pharyo. meriyasa lagabhaga maDadA jevA thaIne mAM. jIlenArmenDane gherathI nIkaLI gayA. thoDIka AzA sAthe te A gharamAM AvyA hatA, paraMtu pahADa jevaDI nirAzA sAthe te have pAchA jatA hatA. kevI rIte te korporAkanI oraDIe AvI pahoMcyA ane dhaba daIne peAtAnI caTAI upara paherele kapaDe ja paDayo, tenI tene khabara nahotI. te UMghI gayA tyAre sUryanA prakAza jhaLahaLatA hatA; jyAre te jAgyo tyAre korphorAka, eolarasa, thulI ane kombIphera mAthA upara TopA caDAvI bahAra nIkaLavAnI taiyArImAM hatA tathA kaMIka bhAre dhamAlamAM hatA. lemArkanI smazAnayAtrAmAM kopherADe tene pUchyuM, AvavuM che? " 66 tAre janarala
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 le mijherAglA meriyasane lAgyuM ke korphorAka cInI bhASAmAM kAMIka bolI rahyo che. thoDI vAra bAda te paNa tenI pAchaLa pAchaLa cAlI nIkaLyuM. teNe khIsAmAM trIjI phebruArIne divase banelA prasaMga mATe jAvarTe ApelI be pistola nAkhI lIdhI. tema teNe zA mATe karyuM tenI tene paNa khabara na hatI. Akho divasa teNe Amatema bhaTakyA karyuM. vacce vacce varasAda varasato hato. teNe eka penI ApIne roTI kharIdI hatI ane khIsAmAM mUkI hatI. paNa te khAI levAnI vAta tene yAda ja AvatI nahotI. tenA magajamAM bhaThThI bhakabhaka saLagI rahI hatI. tene kazAnI AzA nahotI. AgalA divasanI rAtathI tenI A sthiti thaI gaI hatI. ene eTalo ja khyAla hatA ke Aje rAte nava vAgye kaoNseTane maLavA javAnuM che. avAranavAra tene dUra dUrathI bhaDAkA dhaDAkA jevA avAjo saMbhaLAtA. te eka vAra bolI paNa UThayo, "kayAMka laDAI cAle che ke zuM?" rAta paDo barAbara nava vAgyAnA arasAmAM te rU plameTavALA makAnanA daravAjA AgaLa AvI pahoMcyo. kaoNseTane joye barAbara 48 kalAka thayA hatA. have tenA manamAMthI acAnaka badhA vicAra sarakI gayA; ane kaoNseTane maLavAno AnaMda ja tenA hRdayamAM vyApI rahyo. meriyase navanA TakorA paDatAM ja daravAjAne saLiyo khaseDayo, ane pote aMdara kUdI paDayo. kaoNseTa rojanI jagAe na hatI. te gharanAM pagathiyAM sudhI jaI pahoMcyo. gharanAM bArIbAraNAM badhuM baMdha hatuM. bagIcAmAM cAre khUNe teNe cakkara lagAvyuM te bagIce nirjana hato. have te te unmAdanI avasthAmAM ja AvI gayo. teNe sIdhA jaI gharanuM bAraNuM ThokavA mAMDayuM. koIe javAba na ApyuM. teNe kaoNseTanuM nAma daIne bUmo pADavA mAMDI. kaze javAba na Avyo. have tene khAtarI thaI gaI ke ghara khAlI karavAmAM AvyuM che ane sau cAlyAM gayAM che. potAnI pelI paricita beThaka AgaLa AvI te have Ubho rahyo. badhA vicArone aMte eka ja nirNaya upara te Avyo ke, kaoNseTa cAlI ja gaI che eTale have pote lIdhelA sogaMda pramANe tene mATe maravAnuM ja bAkI rahe che. acAnaka tene zerImAMthI koI bolAvatuM hoya tevo avAja saMbhaLAyo - "mora meriyasa !" te Ubho thayo ane bolyo, "koNa che?" "meMzyora meriyasa tame cho ke?"
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghara cheDI cAlI nIkaLyAM karapa "hA." "mA~ra periyasa, tamArA mitro mAravAmAM tamArI rAha jue che, rU da lA cenarImAM." meriyasane te avAja paricita jevo lAgyo. jANe ke epanIna avAja gheghara karIne bolatI hoya! te tarata saLiyo kADhI bahAra zerImAM nIkaLyo. dUra eka juvAniyo jANe alopa thaI gayo. moM. mebepha have potAnI badhI copaDIo "khAI cUkayA hatA. temanI lakhelI copaDIo vecAtI nahotI, ane gaLI mATenA temanA prayogo saphaLa thayA nahotA. have temane mATe kAma karavAnuM kazuM sAdhana ke kazuM kAma bAkI rahyAM na hatAM. gharano vecAya teTalo sarasAmAna paNa vecAI gayo hato. teya ardhA bhUkhamaro veThIne jIvavA mATe ja! badhAe have temane udhAra mAla ApavAnI nA pADI. temane oLakhatA koIe khetI khAtAnA pradhAnane temane mATe bhalAmaNa karI. pradhAne temane maLavA khuzI batAvI, eTaluM ja nahi paNa evA vidvAnane pitAne tyAM bIje divase jamavA nimaMtraNa ApyuM. me. mebopha potAnI lakhelI copaDInI eka nakalane zaNagIrI, bagala nIce ghAlI, bhUkhathI bhAMgI gayelA page pradhAnane tyAM pahoMcyA. temanA cIMtharehAla dIdAra joI, koIe temanI sAthe vAta paNa na karI; UlaTuM dareka jaNa ema pUchavA lAgyuM ke, A koNa ahIM AvyuM che? zA mATe AvyuM che? meDA gupacupa te pitAne ghera pAchA AvyA tyAre gharanI jUnI nokaraDI sakhata bImAra paDI hatI. tene mATe davAdArU lAvavA kazuM ja temanI pAse rahyuM na hatuM. DAM aThavADiyAM vItI gayAM. eka vakhata DaoNkaTare te DesI mATe eka moMghI davA lakhI ApI. mebopha mahAzaye pitAnI pAsenI eka durlabha jUnI paDI atyAra sudhI vecI nAkhI na hatI. bukaselare tenA ghaNA paisA ApavA taiyArI batAvI hatI; paNa temaNe kahyuM hatuM ke, e vastu vecIe te pApa lAge. Aje te e copI laIne bukaselara pAse gayA. bukaselare tenA se phUAMka ApyA. te badhA temaNe te DosInI pathArI najIka mUkI dIdhA ane pote oraDo choDI gupacupa bahAra nIkaLI AvyA. bIje divase paNa te bagIcAmAM eka ja jagAe pUtaLAnI peThe beThelA
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ 324 le mijharAna hatA. AkhI rAta temaNe tyAM ja gALI hatI. sukAI gayelA kayArAo have temanI najare paDayA. temanuM aMtara hU hU karatuM raDI UThayuM. joke te pAte te zUnyamanaska ja hatA. 66 bapora bAda zaheramAM temaNe kaDAkA bhaDAkA jevA avAja sAMbhaLyA. pAse thaIne jatA koI mALIne temaNe pUchyuM, "e avAja zAnA che?" pelAe kahyuM, " daMgalanA. " " daMgala zAnuM?" 66 te laDe che. '' " zAne mATe?" 99 "koNa jANe. " karyAM AgaLa ?" 66 99 dArUgoLAnA bhaMDAra AgaLa. mebAph mahAzaya gharamAM gayA, TopA mAthA upara mUkayo ane rojanI Teva pramANe bagala nIce rAkhavA cepaDI zeAdhavA lAgyA. eke cApaDI na hatI. "hAM, hAM, kharuM kharuM," eTaluM bAlI te kaMIka mUMjhAyelI hAlatamAM ghara bahAra cAlI nIkaLyA. 80 daMgala krAMtinA juvALa pUrepUro zame tyAra pahelAM gheADAMka mAjAM Amatema thoDIka pachADo khAI le che. krAMti zarU thaI hoya tyAre judI judI je aneka lAgaNIo uzkerAI hoya, judI judI je mAnyatAoe emAM cinagArI cAMpI hAya, e badhI ja kAMI krAMti pUrI thaye saMtoSAI hotI nathI. chatAM tAtkAlika te eka moTuM prayojana siddha thatAM moTA bhAganA juvALa besI jAya che. ane krAMti siddha thaI ema kahevAmAM Ave che. paraMtu krAMti vakhate aneka hAtheAe kAma karyuM hoya che; aneka vicAro kAme lAgyA hoya che. temAMnA keTalAya pUrepUrA zamI javAne badale dhUMdhavAyA kare che ane mATI krAMti bAda judAM judAM daMgalarUpe theADe thoDe vakhate dekhA de che.
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ e dareka nAnA daMgalane paNa mATI, kAMti veLAnA jevA ja philasUpho ane senAnI hoya che, mATI kAMti jevA ja zahIdo paNa hoya che. perisanI sthiti 1832mAM AvI rIte dhUMdhavAI rahI hatI. kayAMthI e daMgala phATI nIkaLaze e koI jANatuM na hatuM; paNa game tyAre phATI nIkaLaze ema sau koI jANatuM hatuM. AvI pheTaka paristhitimAM senApati lemArkanuM mRtyu e jAmagarIrUpa banyuM. nepoliyananA adanA sevaka tarIke lokomAM mArka mATe bahu lAgaNI hatI. pAMcamI jUnanI savAre mArkanI smazAnayAtrA nIkaLavAnI hatI. lokomAM bhAtabhAtanI vAte cAlI hatI. je koI paNa kAraNa vinA hathiyAra taiyAra karavA lAgI gayA hatA. judI judI TALI judI judI jAtanAM sAdhana jogavI rahI hatI. sarakArane paNa kazAkanI gaMdha AvI hatI. ane AvI koI taka maLe te lokone dhUMdhavATa kaDaka hAthe DAmavA teNe lazkarI taiyArIo karI rAkhI hatI. Thera Thera jyAM tyAM smazAnayAtrAne mArge lazkarI TukaDIo hathiyArabaMdha taiyAra rAkhavAmAM AvI hatI. topakhAnAM paNa Thera Thera khaDakAI gayAM hatAM. - lokomAM eka vAta evI cAlatI thaI hatI ke sarakArI zAbhaMDAra upara humalo thavAne che ane zastro lUMTIne vaheMcI levAnA che. judA judA saMketonI vAto paNa vahetI thaI hatI. zabavAhinInuM saraghasa esTaralIjhanA pula pAse AvyuM. sAmI bAju ghoDesavAra TukaDI taiyAra UbhI hatI. jarA dhamAla jevuM kaMIka thaI gayuM. zuM thayuM te koIe jANyuM nahi. kahe che ke, zastrabhaMDAra taraphathI humalo Avyo hato; bIjI vAta evI che ke koI chokarAe palaTaNanA sainikane charI khesI dIdhI hatI. paNa eTaluM nakkI ke traNa goLIbAra thayA, temAM pahele bhaDAke ghoDesavAra TukaDIne senApati koleTa mAryo gayo. bIjA bhaDAke eka baherI gharaDI bAI tenA gharanI bArImAM UbhI hatI te mArI gaI. trIjA bhaDAkAthI eka aphasaranI khabhA-paTTI UDI gaI. ane tarata ja khullI taravAre palaTaNanA mANaso ToLA upara dhasI AvyA. zabavAhinI AmathI tema dhakke caDI. juvAniyAonuM ToLuM e zabavAhinI sAthe pula upara thaIne palaTaNa upara tUTI paDyuM. cAre tarapha doDadhAma ane zorabakora macI gayAM. jenA hAthamAM je AvyuM te laIne, jyAM tyAM, sau koI sainiko sAme moracA khaDA karavA lAgyuM. geLIeAnI ramajhaTa jAmI.
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ karadeM AkhuM paeNrisa jANe bhaDAke UDavA lAgyuM. daMgalanuM kAma A rIte ja cAle che. zAthI zuM thAya che enuM ThekANuM rahetuM nathI. jyAM je banyuM te kharuM. dareka jaNa pAchaLa AvatA pravAhanA ApeAApa netA banI jAya, ane tene marajImAM Ave tyAM dorI jAya ! pahelAM bUmAbUma thAya, pachI dukAno baMdha thAya, pachI chUTAchavAyA bhaDAkA thavA mAMDe, loko nAsabhAga karavA mAMDe, ane nAkaraDI gharonA vADAmAM hasatI hasatI tALI pADIne bole, "alI, daMgala macyuM che, daMgala ! " le mijharAmha eka jagAe vIseka juvAniyA eka vIzInA dhUmrapAnanA oraDAmAM peThA ane pachI eka triraMgI vAvaTA taiyAra karI tene pharakAvatA bahAra nIkaLyA. traNa AgevAnonA hAthamAM hathiyAra hatAM, bAkInAnI pAse temanAM gaLAM hatAM ane temanI bUmA hatI. eka jagAe eka vepArI ghAgharA avAje bUmA pADatA je mAge tene baMdUkanI gALI vaheMcatA hatA. bIjI jagAe bIjAM ToLAM judI jAtanA judA raMganA dhvajo sAthe judA pAkAro karatAM pharatAM hatAM. sronI eka dukAna lUMTAI. thoDI ja miniTamAM, eka hajAra hAtha, 230 baMdUko, 64 talavAse, 83 pistolA sAthe ToLuM medAne paDayuM. jenI pAse kaMI nahAtuM, tene baMduka uparanI baeNyAneTa maLI. eka ToLuM jUnI vastuonI dukAnamAM peThuM ane tyAMthI hAtha Ave tevAM jUnAM hathiyAro laI cAlatuM thayuM. goLI vAgavAthI marI gayelA eka kaDiyAnuM maDaduM pAlakha nIce zerImAM ravaDatuM hatuM. pachI to badhA rAjamArgo upara ToLAM doDavA lAgyAM; phAnasonA thA~bhalA teDavA lAgyAM; gADAM cheDIne ADazA UbhI karavA lAgyAM; zerInA patharA ukhADI nAkhI rastA vacce patharAnI dIvAlA khaDI karavA lAgyAM; jhADo rastAnI ADe kApIne ke namAvIne rastA baMdha karavA lAgyAM, ane aMte khurazI Tebala vagere sarasAmAnanA vAro AvyA. paisAdAra dukAnadAro ane vepArIonI pAsethI paisA paDAvavAmAM AvyA. ekalI strIvALAM makAnAmAM pesI temanA gerahAjara pationI baMdUko tathA taravAro paDAvI levAmAM AvI. pachI bahAra nIkaLI bAraNA upara cAka vaDe lakhavAmAM AvyuM, zasro kabaje karavAmAM AvyAM che. " 66
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ 329 keTalAka potAnA nAma sAthe pahoMce lakhI ApatA ke, "zastro kAle." ThekANethI pAchAM maMgAvI levAM." raste ekaladokala phaMratA ke UbhelA paheregIrenAM hathiyAro paDAvI levAmAM AvyAM. myunisipAliTI tarapha jatA nezanala gArDInAM hathiyAro jhUMTavI levAmAM AvyAM. ekaladokala aphasaranI pAchaLa "hA hA" karatAM doDatAM ToLAM e to sAmAnya dekhAva thaI gayo. vidyArthIo temanI haoNsTelamAMthI TeLAbaMdha nIkaLI AvyA ane hAthamAM je AvyuM te laI, lokonAM gharone sarasAmAna bahAra kADhI maracAnI dIvAla khaDI karavA lAgyA. eka jaNa maracAnI Toce lazkarI adAthI UbhA rahetA ane kAmakAjanI dekharekha rAkhato. . ekAda kalAkamAM te bajAranA lattAmAM ja sattAvIsa maracA UbhA thaI gayA. perisanA bIjA lattAomAM paNa judA judA pulo AgaLa, piolIsa-cokIo AgaLa, ema jyAM jenI marajImAM AvyuM tyAM moracA khaDA thaI gayA. dareka moraco evI jagAe Ubho thate, jayAM cAre taraphathI rakSaNa thAya te saheje meko haya, jyAMnI galIomAM javaraavara karavI muzkela hoya tathA jyAM vacce pIThAM ane vIzIo sArI peThe heya. - eka marathI bIjA maracA vacce saMdeza-vyavahAra karavA khAsa hathiyArabaMdha mANase dhajA sAthe avarajavara karatA. keTalIka jagAethI judA judA maracAo mATe nAstA-pINAnA kharca mATe paisA bharelI thelIo pahoMcADavAmAM AvatI. koI kaIne oLakhatuM na hatuM, paNa badhA moracAo jANe eka ja sattA heThaLa kAma karI rahyA hoya tema, paraspara saMdeza-vyavahAra ke jarUra paDaze zastro ane mANasonI madada pahoMcADavAnI vyavasthA karavAmAM AvatI. dareka morace utsAhI kavi biradAvalI gAtA ane svayaMsevaka tathA prekSakone pAno caDAvatA. namate pahora thatAM chaeka vAge ArkeDa 6 somana AgaLa lazkara ane moracA vacce rItasaranI laDAI zarU thaI. nezanala gADaeNne pharaja upara belovavA paDaghama vAgavA mAMDayuM. paDaghama vagADanArAo upara humalA thavA mAMDayA. taiyAra thaI utAvaLe dhasI AvatA nezanala gArgo upara paNa Thera Thera Thaka paDavA lAgyA. lazkaranA senApati krAMti vakhatanA lokonA jussAthI paricita hatA. teo moko joI humale karavAnI yojanAo taiyAra karavA lAgyA. te badhA
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32. te siddha AvI laDAIonA pIDha anubhavIo hatA. rAta paDavA mAMDI. htt cotarapha bhAtabhAtanI vArtA pracAramAM AvI : " phalANI baeNMka AvA hAthamAM AvI che," " phalANA devaLamAM chaso bahAduro AkhI palaTaNane laData ApI rahyA che,' lANA meracA sAme topakhAnuM geAThavavAmAM AvyuM che," kuANA mAravA upara savAranA cAra vAgye caDAI karavAnA lazkarane hukama apAI gayA che, " iM, i. >> 66 haju lazkara taraphathI caDAI zarU thatI nahotI te kAraNe ja lokomAM hiMmatanI tathA bhayanI AvI AvI vAte pracAramAM AvatI jatI hatI. 81 mAracAnuM maMDANu 1 lemArkanI zabavAhinI sAthenuM mukhya saraghasa jyAre pula sAmenI palaTaNa sAthenI athaDAmaNamAM pAchuM paDayuM, tyAre tenA chUTaka chUTaka phAMTA baso zerImAM thaIne Amatema ghumarI khAtA, amaLAtA pAchA haThavA lAgyA. AgaLa dhasavAnA prayatna karatuM ToLuM, aMdara aMdara pilAIne, jorabhera pAchuM dhakelAya, tyAre tenI gati kevI hoya, e to anubhavI ja jANI zake. te vakhate geoca hAthamAM eka jharaDuM toDI laI kayAMkathI dhasatA AvatA hato. AkhA saraghasanuM mukha jyAMthI pAchuM pharatuM hatuM, tyAM ja te sIdhe pahoMcavA mAgatA hatA. meATA jyAM thaIne na jaI zake, tyAMthI nIkaLavAnA tene ghaNA rastA sulabha hatA. vacce eka junA mAlanI dukAne jUnI pistolanuM ThUMThuM laTakatuM hatuM. genroce tarata peAtAnA hAthanuM jharaDuM nIce nAkhI dIdhuM ane chAMga mArIne pelI pistola toDI lIdhI; ane pachI bUma pADIne bAlyA, "DozImA, zuM tamAruM nAma, tamAruM A mazIna huM jarA uchInuM laI jAuM chuM." eTaluM kahetokane te alApa thaI gayA. thoDe dura e bhAIsAheba peluM ThUMThuM khabhe mUkI, eka lazkarI gItanA zabdo phAvetema gAThavI barADatA barADatA kUcakadama karavA lAgyA. e pistolane ghoDA ja nahAtA ! pelI rAtre ajANapaNAmAM peAtAnA be bhAIone suvADIne, maLasakA TANe peAtAnA bApane ThekANe pADavAmAM madada karyA pachI, genroca potAnA
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ sArayAnuM mANu 331 hAthIkhAnAe pAchA gayA. tyAM pelAM banne bALakone siphatathI hAthInA peTamAMthI nIce utAryAM bAda teNe gametema kaMIka nAstAnI jogavAI karI. pachI te karAMne zerI-mAtAne khALe soMpI daIne - zerInA khALAmAM ja pAte Ucharyo hatA - te evuM kahIne chUTA paDayo hato ke, - mamI na maLe, te ahIM pAchAM Avaze. " 46 rAta sudhImAM tamArAM pA pachI e divase te cheAkarAMnuM e zerIomAM zuM thayuM, te koNa jANe ? paNa e chekarAM gethrocane tyAM rAte pAchAM pharyo nahi. AjanI sAmAjika vyavasthAnA taLa nIce evAM keTalAMya prANIo (bALako-strI-puruSo)nA liseATA lupta thatA hAya che. dasathI bAra aThavADiyAM thaI gayAM; chatAM eke vakhata kayAMya e be jaNa genrocane sAme na athaDAyAM, tyAre te vAraMvAra mAthA pAchaLa khaNatA khaNatA bAlavA lAgyo, "mArAM be bhaToLiyAMnuM zuM thayuM haze, vAru ?" paNa e tA thaI pahelAMnI vAta. atyAre te| te hAthamAM pistAla sAthe AgaLa dhapatA eka kaMdoInI dukAne Avyo. AkhI zerImAM e eka ja dukAna ughADI hatI. gelroce khIsAM phaMphosyAM. aMtima musApharIe jatA pahelAM, ATaluM bhAthuM bAMdhI levAnI eTale ke khAI levAnI lAlaca choDavI azakaya hAya che. paraMtu khIsAmAM kazuM na maLatAM, teNe " dhAjo ! dhAjo !" evI bUma pADIne AgaLa cAlavA mAMDayuM. gheADe dUra jatAM thiyeTara AgaLanAM moTAM citro DhaMgAvelAM AvyAM. genroce potAnI bhUkha saMtASavA kazuM na maLyAno ukaLATa e badhAM citro dhALe dahADe phADI nAkhIne kADhayo. hAthamAM gheADA vinAnI pistAla sAthe jema jena te AgaLa vadhavA lAgyo, tema tema dareka pagale tene jussA vadhatA cAlyA. rastAmAM, eka nezanala gArDanA ghoDo Thokara khAIne gabaDI paDatAM, geoce potAnI pistola jamIna upara mUkI pelA savArane UbhA thavAmAM madada karI; tathA pachI tenA ghoDAne UbhA karavA mAMDayo. te kAma patyA pachI te pAchA peAtAnI pistola uThAvIne AgaLa cAlyA. rastAmAM pelA hajAmanI dukAna AvI, jeNe te divase pelAM be deAkarAMne dhakkA mArIne hAMkI kADhayAM hatAM. hajAma te vakhate dukAnanA AgalA kAcanI pAchaLa eka sainikanI hajAmata karatA hatA, ane " ghera pathArImAM .. kaDavA paDayA paDayA davAdArU, plAsTara, picakArI ane maravA karatAM, raNabhUmi upara peTamAM tApanA goLA ghUMTaDA vaDe saDI saDIne ekadama vAge ane
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mijharAyala phuraphuracA uDI jAya te vadhu sAruM," ema pelA sainikane suNAva hato. eTalAmAM ja eka bhayaMkara kaDAkA sAthe dukAnanA kAcanA phuraphuracA UDI gayA. hajAma ekadama maDadA je phIko paDI gayo. "o bhagavAna ! A eka geLA te AvI ja paDaryone !" "zuM?" tapane gaLe, vaLI." "A rahyo e gALe," ema kahI sainike jamIna uparathI gabaData paththarane eka TukaDo upADI lIdho. hajAma bArI tarapha doDyo. teNe geca mArkeTane raste potAnA tamAma vegathI doDI jato joyo... jyAre palaTaNe zabavAhinI sAthenA saraghasa upara humalo karyo ane nAsabhAga macI rahI, tyAre ejolarasa ane tenA mitro, "moraco Ubho kare," "maracA pAchaLa cAle," kahetA AkhA TeLAne sAthe laI yogya jagA tarapha khasavA lAgyA. geca, mebopha mahAzaya, juvAna chokarAnA paheravezamAM epanIna e badhAM jude jude vakhate e TeLAmAM joDAyAM. TenuM kSaNe kSaNe vadhatuM cAlyuM. daramyAna rUda bileTsa pAsethI eka UMcA kadane dhoLA vALavALo mANasa paNa temanI sAthe joDAyA. korphorAka, ejolarasa, ane kombIphere tene joyo, paNa te koI tene oLakhatA na hatA. gebroca paNa bUma pADato gAte gAte sAthe cAlatuM hatuM ane potAnI pistolanA ThUMThA vaDe bhaMgAya teTalA kAca ane bAraNAM bhAMgate ja hatA; teNeya pelA upara khAsa lakSa na ApyuM. korphorAka ane tenA mitrone kaeNInthanA pIThAmAM ao hate. pahelAM ekAda khAvAnI vAnIne jore te pIThuM ThIka jAmyuM hatuM; paNa mAlika marI jatAM tenI buTTI vidhavA huzelUpanA hAthamAM te have maravA paDyuM hatuM. chatAM A mitroe e buThThI upara maherabAnI dAkhavIne tyAM ja AvavAnuM cAlu rAkhyuM hatuM. alabatta, Tebala khurasI vagere pharnicara cAra pagavALuM hatuM, chatAM traNa pagavALuM hoya tema ja hAlakaDolaka thatuM. leIgala ane jolI pAMcamI jUnanI vahelI savAre kerInthamAM nAsto karavA gayA hatA. Aje A pIThAmAM te be ja jaNA hatA. thoDI vAra bAda genTara tyAM AvI caDyo.
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ maracAnuM maMDANa 333 genTarane Avelo joI nekare be bATalIo tenI sAme goThavI dIdhI. leIgale pUchayuM, "alyA tuM A baMne pI javAne ke zuM?" "be bATalIothI ATalA navAI pAmanArA te tamane ja joyA!" pelA bee khAvAnuM zarU karyuM, grenTere pIvAnuM. ardhI bATalI te khAlI paNa thaI gaI. "alyA tArA peTamAM kANuM che ke zuM?" leIgale pharI calAvyuM. "tArI koNImAM to che ja." "hA bhAI hA, mAro koTa juno thaze che; ane tethI ja e mane barAbara baMdhabese che." thI vAramAM tyAM thaIne eka ToLuM zaurachakera karatuM javA lAgyuM. leInale korphorAkane jotAM ja bUma pADyuM, "korphorAka! tame badhA kayAM cAlyA ?" "moraco banAvavA." "to pachI ahIM ja banAvone; A jagA sArI che!" korphorAkane acAnaka sUjhayuM : "hA bhAI, tArI vAta kharI che." zerImAM yogya jagA vicArI tarata moraco bAMdhavAnuM zarU thayuM. AkhI zerInAM makAnavALAMmAM gabharATa phelAI gayo. jeTalA bArIbAraNAM baMdha thAya te badhAM baMdha karI devAyAM. upalA mALanI eka banelI DosIe te kAcanI bArIo sAme kapaDAM sUkavavAnI vaLagaNI upara vALa ane kAthIthI bhareluM eka gadeluM laTakAvI dIdhuM, jethI baMdUkanI goLIo rokAya. maeNDama huzetrupanI dukAna ekalI ja khullI rahI; kAraNa ke, aMdara pelA mitro kyAranA aDo jamAvIne beThA hatA, ane oLakhInA saune AmaMtraNa ApI gaLuM bhInuM karavA bolAvatA hatA. tho miniTomAM loDhAnA saLiyA jayAMthI maLe tyAMthI bhegA karAyA. temanA vaDe zerInA patharA dUra dUra sudhI ukhADI Dhagalo karavAmAM Avyo. cUnAnA eka vepArInAM cUnAnAM traNa pIpa geca vagere gabaDAvI lAvyA. temanA upara zerInA patharAnI chATo goThavavAmAM AvI. enjolarase DosI huzetrupanI dukAnanA bhaMDAriyAmAMthI bane teTalAM pIpa bahAra kaDhAvyo ane pelAM cUnAnAM pIpanI bAjumAM goThavAvI dIdhAM. pATaDA ane vaLIo jyAMthI tyAMthI toDI lAvavAmAM AvyAM. thoDI vAramAM mAthaDAthI UMce Tekare AkhI zerIne rokate Ubho thaI gayo. teDIpheDIne kAMI UbhuM karavuM hoya, te jAhera janatAnA hAtha jevI kuzaLa koI cIja nathI.
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mijharA zerIne cheDethI eka bagI jaI rahI hatI. tarata DrAivarane ane bAnu utAruone utArI mUkavAmAM AvyAM. be ghoDA cheDI mUkavAmAM AvyA ane gADIne meracAnA khUNA AgaLanI jarA khAlI dekhAtI jagAnI ADe UbhI karI devAmAM AvI. 334 huzepa bAnu badhI tArAjI najare jovI azakaya thatAM baDabaDI UThI, "duniyAnA aMta AvavAnA thayo che, bIjuM zuM? " enjelarasa, kembrIphera ane kophe rAka badhAnI dekharekha rAkhI rahyA hatA. thoDI vAramAM be zerIne dha karatA be meAracA UbhA thaI gayA. nAnA mesarA mAtra pIdhe| ane zerInA patharAene ja khaDA karavAmAM AvyA hatA. lekonAM ToLAM vadhavA lAgyAM. A ToLAM have laDavA icchanArA lokonAM hatAM. bIjA sAmAnya loko te, mArA have sAmethI lazkaranA hallA AvavAne lAyaka banyA che evuM jotAM ja, vidAya thavA lAgyA. bhAtabhAtanI vAte cAlavA lAgI. savAranA traNekanA sumAre jarUra madada Avaze," " lazkaranI keTalIya TukaDIe pharI javAnI che," "AkhuM paeNrisa laDavA nIkaLI paDavAnuM che," 66 ityAdi ityAdi. huzailUpa bAnunA raseADAmAM phUlelA peTAvavAmAM AvyA hatA, ane vIzInuM ogALAya eTaluM badhuM ogALIne gALI DhALavAmAM AvatI hatI. huzelUpa bAnu ane bIjI be dAsIo jeTalAM kapaDAM phaDAya teTalAM phADIne pATApiMDI banAvatAM hatAM. kArpha rAka, enjolarasa ane komnIphere joyelA rUda bileTsavALA pelA UMcA kadanA mANasa nAnA meracA upara kAma karI rahyo hato. gebroca moTA meTaracA upara kAme lAgelA hatA. juvAniyAnA vezamAM AvelI eAnIna pelI bagI UMdhI vALavAmAM AvI tyAranI kayAMka alApa thaI gaI hatI. gebroca AkhI dhamAlamAM sauthI vadhu utsAhamAM hatA tathA AnaMdamAM lagabhaga bhAna bhUlIne kAma karatA hatA. mAracAne geAThavatI vakhate khisakolInI peThe upara caDavuM, nIce UtaravuM, bhAre vajana jora karIne badhA uThAvatA hAya tyAre bUma pADIne saune pANI caDAvavuM, vagere kAmeAthI te bIjAonI gaMbhIratA chI karIne AnaMdotsAhanuM vAtAvaraNa UbhuM karI rahyo hato. jema jokhama vadhAre, tema tenA utsAha ane AnaMda vadhAre jIvananI kALI narAzA tenA umaMga ane utsAhanI eDI hatI; tathA
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAracAnuM maDANa 335 enA AnaMda e tenI pAMkhA hatI. e jANe eka pavanane vaMToLa hoya tema ghUmarI khAte hatA. cAre bAju havAmAM te ghUmI - vyApI rahyo hato. nakAmA pharanArAone te vicitra aneAkhI rIte e cIDavato, ALasuene te uzkeratA, thAkelAone pANI caDAvatA, vicAravaMtone uttejanA pUrI pADatA; keTalAkane AnaMdamAM, keTalAkane hAMmAM, bIjAone gussAmAM ane saune gatimAM rAkhatA. tenA nAnA bAhuomAM zAzvata gati bharelI hatI ane tenAM nAnAM phephasAMmAMthI zAzvata pAkAro nIkaLyA karatA hatA. chatAM peAtAnI gheADA vinAnI pistola joIne te gAMDA banI jatA. dareka pAse jaIne te baMdUka mAgatA, "mAre eka baMdUka joIe; mane koI eka baMdUka kema ApatuM nathI ?" alyA tAre baMdUka joIe ?" kombIphere pUchayuM. 66 hA, zA mATe nahi? 1830mAM cArlsa dasamA sAthenI takarAra vakhate mArI pAse hatI." 66 aiolarase khabhA macakoDayA, 'jyAre meTAne baMdUko maLI raheze, tyAre ame chekarAone ApIzuM. 86 gebroca jhanUnamAM pAchA pharIne bAlyA, mArA pahelAM jyAre tame marI jazA, tyAre huM tamArI ja baMdUka laIza!" pIThAthI thADe dUra meAracAnA cheDA ane gharanI bhIMta vacce eka mANasa nIkaLI zake teTalI jagA rAkhavAmAM AvI hatI, jethI temAMthI bahAra nIkaLI humalA karI zakAya. pelI UbhI karelI bagInA eka dAMDo doraDA vaDe kheMcIne UMcA karavAmAM AvyA hatA ane tenA upara lAla vAvaTA caDAvavAmAM AvyA hatA, nAnA merA pIThAnI pAchaLa AvelA hAvAthI, ahIMthI te dekhI zakAya tema na hatA. pIThuM e be meAracAnA khUNA upara ja hatuM. A badhI geAThavaNI karatAM eka kalAka gayo. pachI vIzImAMthI eka Tebala kheMcI lAvI tenA upara enjelarase baMdUkanA TATA bharelI peTI geAThavI. kAphe rAphe temAMthI theADA gheADA badhA baMdUkavALAne vaheMcavA mAMDayA. darekane bhAge trIsa TATA AvyA. ghaNA pAse phADavAnA dArU hatA, pelI DhALI DhALIne banAvavA mAMDelI gALI vaDe teoe ToTA banAvavA mAMDayA. phoDavAnA dArUthI bhareluM eka pIpa bAraNA pAse anAmata rAkhavAmAM AvyuM.
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ 336 le mirATaG haju sudhI lazkaranI kazI hilacAla A moracA tarapha dekhAtI na hatI. aMdhAruM thatAM eka mazAla saLagAvavAmAM AvI ane tene patharAonI ADamAM moracA upara evI rIte goThavavAmAM AvI; jethI pavana na lAge ane tenuM ajavALuM pelA lAla vAvaTA upara ja paDe. aMdhArA vacce prakAzamAM pharapharato e lAla vAvaTe bhayaMkara dekhAva pUro pADane have : jANe motanI labakArA letI jIbha. navarA besI rAha jovAnA A lAMbA gALAthI elarasa adhIre thaI gayo. moTI ghaTanAo UbhI karavAnuM je lokone bhAga AveluM hoya che, teonI adhIrAI vadhAre tIvra hoya che. te geghocane zodhavA cAlyo. mevoca be mINabattIonA prakAzamAM ToTA banAvavAnA kAme lAgI gayo hato. prakAza uparanA mALa tarapha na jAya tenI khAsa kALajI rAkhavAmAM AvI hatI. pele rU da bileTsavALo UMce mANasa have vIzInA oraDAmAM AvIne Tebala pAsenA aMdhArA khUNAmAM beTho hato. tene bhAge eka moTI baMdUka AvI hatI, te teNe potAnA be DhIMcaNa vacce UbhI karI rAkhI hatI. jayAre te aMdara Avyo, tyAre gavocanI najara tenA karatAM tenI lAMbI baMdUka upara paDI; ane pachI te tenA moM upara najara paDatAM ja, "A zuM? kharekhara? e ja hoya? ahIM kyAMthI?" ema bolato tarata te Ubhe thaI gaye. pelo lAMbo mANasa atyAra sudhI moracAnAM badhAM mANasonI kAmagIrI barAbara dhyAnamAM laI, atyAre jANe potAnA mAthAmAM e badhI vigate khIlIo ThekIne TiMgAva hoya tema AMkhe adha mIMcIne beTho hato. goca eDI upara UbhA thaI gupacupa tenI AsapAsa pharato pharato tenuM bArIka nirIkSaNa karavA lAgyo. acAnaka ejelase tene pakaDyo ane bahAra laI jaI tene kahyuM, "tuM bahu nAnuM che tuM moracAnA khUNA AgaLathI bahAra nIkaLI, makAnanI najIka lapAto lapAta sAmenI zerInI bahAra jaIne joI Ava ke lazkaranI zI hilacAla che?" tyAre nAnA mANaso paNa kAmanA hoya che kharA! cAlo, e bahu sAruM thayuM, huM jAuM chuM." pachI teNe dhIme avAje ejelarasane nIce namAvIne kAnamAM kahyuM, "juo pelo UMce mANasa chene?" te sarakArI jAsusa che!"
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ moracAnuM maDANa "tane khAtarI che?" "hA, aThavADiyA pahelAM ja huM bahAranI havA khAvA jarA Tahelata hato, tyAre te mane kAnapaTTI pakaDIne thANe thaI gayo hate." enjalasa tarata De dUra gaNe; teNe eka jaNanA kAnamAM kaMIka kahyuM. te jaIne bIjA traNa majabUta mANasane bolAvI lAvyo. te cAre jaNA Tebala pAchaLa, kazI khabara na paDe te rIte, beThavAI gayA. pachI elarase pelA UMcA mANasa pAse jaIne kahyuM : "tuM koNa che?" ' pe A acAnaka praznathI rokI UThyo. paNa enjoSarasanI AMkho pAchaLa rahelAM nizcaya ane te joIne jarA tucchakArathI bolyo, "ThIka kema?" "tuM jAsUsa che?" "huM sarakArI amaladAra chuM." "tAre nAma?" "avarTa." elarase pelA thArane nizAnI karata ja, eka palakArAmAM, jAvarTa pAchuM vaLIne jue te pahelAM to tene dabAvI devAmAM Avyo. tapAsamAM tenI pAse be kAra vacce dabAyele senA nAma ane adhikAravA pAsa maLyo. tenI nIce polIsa vaDAnI sahI hatI. ghaDiyALanA khIsAne taLiye eka kAgaLa nIkaLe. temAM evo hukama lakhelo hato ke, "je rAjadvArI kAma temane soMpavAmAM AvyuM che, te pUruM thAya eTale, ispekaTara jAvaTe tapAsa karavI che, sIna nadInA jamaNA kinAre jenAnA pula najIka badamAzone aDo che, e ahevAla khase che ke nahi." tapAsa pUrI thatAM jAva8nA hAtha tenI pITha pAchaLa bAMdhI daIne tene oraDA vaccenA mukhya thAMbhalA sAthe sakhata jakaDIne bAMdhI devAmAM Avyo. geDroca A badhuM jotA hatA ane dareka pagaluM DokuM dhuNAvIne maMjura rAkhatA hatA. te have AgaLa Avyo ane bolyo, "uMdaraDAe bilADIne pakaDI kharI." enjolarase have jAvaTe tarapha pharIne kahyuM, "mero paDaze te pahelAM dazA miniTa agAu tane goLIthI uDAvI devAmAM Avaze." jAvaTe jarA paNa avAja karyo na hate; tathA gunegAronA sparzathI paNa hINapata anubhavato hoya te rItanI kaMDhALA ane zIDabharI mukhamudrAthI te
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ 29 le bijhazakSa A badhuM temane karavA deto hato. teNe have javAba Apyo, "atyAre ja zA mATe nahi?" "amAre amArA dArUgoLAnI karakasara karavAnI che." to charI vaDe kAma patAvI do." "jAsasa! ame nyAyAdhIza chIe, hatyArA nathI." pachI ezvelarase gocane bolAvIne kahyuM, "tuM tAre kAme ja! meM kahyuM che te kara." gevoe kahyuM, "A UpaDyo!" paNa pachI ekAeka pAchA pharIne teNe kahyuM, "mane AnI baMdUka ApI do; meM gavaiyo tamane pakaDAvI dIdhe, eTale tene taMbUro mane maLavo joIe." ATaluM kahI lazkarI salAma bharI, te tarata moracAne khUNe thaIne bahAra nIkaLI gaye. 82 meriyasa aMdhArAmAM aTavAya che himanA gaLAnI peThe, lekonAM ToLAM paNa, jema AgaLa gabaDatAM jAya tema moTAM thatAM jAya che. TeLAnA loko ekabIjAne pUchatA nathI ke koNa kayAMthI AvyuM che. e TeLAmAM le kebuka nAmanA upanAmavALe eka pIdhela ke pIdhela hevAne DhoMga karate eka mANasa paNa joDAyela ha. pIThA AgaLa bahAra Tebala khecI lAvIne te beTho hato ane pAse beThelAone vadhu ne vadhu dArU pIvAne Agraha karyA karato hato. te vAraMvAra sAmenA UMcA ghara tarapha paNa joyA karato hato. te pAMca mALanuM makAna hatuM ane uparathI nIce sudhI bilakula baMdha hatuM. acAnaka te bolI UThayoH "bhAI, ApaNe A sAmenA UMcA makAnamAM ja jaIne beThavAvuM joIe! tyAM beThA hoIe, te pachI AkhI zerI upara ApaNI najara rahe." paNa e ghara te baMdha chene?" pAse besI pInArAomAMnA koIke. kahyuM. tenuM bAraNuM Theko!" te nahi ughADe."
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ eriyasa e dhAraNa aTavAya che 339 te bAraNuM teha pADo!" ATaluM bolatAMnI sAthe le kabuka tarata e makAna tarapha deDayo ane bAraNuM ThokavA mAMDayo. bAraNuM ne UghaDyuM. teNe bIjI vAra ThokyuM. javAba na Avyo. teNe trIjI vAra TheryuM. paNa evI ja cupakIdI! koI gharamAM che?" buke bUma pArza. kazI ja hilacAla jaNAI nahi. .. pachI teNe baMdUka laI tene kuMdo bAraNA upara ThokavA mAMDyo. e ThapakArAthI AkhuM ghara jANe pUjavA mAMDayuM. joke daravAjA upara tenI kazI asara bhA thaI. paraMtu aMdara rahenArAone chevaTe bIka lAgI hoya ke koNa jANe paNa trIjA mALanI eka cAkhI bArI UghI ane eka nekare hAthamAM mINabattI laIne bahAra kiyuM . sAheba, Apa zA mATe bAraNuM Thoke che?" daravAje bola,"le ke buke kahyuM. mahAzaya, e nahi banI zake." "huM kahuM chuM, ughADa, harAmajadA!" "bilakula nahi, sAheba." le ke buke tarata hAthamAMnI baMdUka tenA hAthA upara tAkI. be kabuka nIce hato ane aMdhArAmAM hato, eTale pelA nekare kazuM dekhyuM nahi. "udhADe che ke nahi ? hA ke nA!" nahi sAheba!" "tuM nA kahe che? "sAheba, nahi ughADI.." e vAkaya pUruM kare te pahelAM gaLI chUTI ane tenI dADhImAMthI pasIne tenI khAparInI upara nIkaLI gaI. pele hAthamAM mINabattI sAthe Dhagale thaIne gabaDI paDayo. tenuM mAthuM kaThArA upara phasaDAI rahyuM. "le ja, beTA!" ema kahI le ke buke baMdUka jamIna upara nAkhI. paNa e zabdone pUrA bolI rahyo tevAmAM eka majabUta hAtha tenI becI upara jakaDAI gayo. le ke buke eka makkama avAje bolAto hukama sAMbhaLyo : "ghUMTaNiye paDa." pelA khUnIe pAchuM vaLIne joyuM to emolarasane ThaMDa, sapheda cahero tene dekhAyo. emlarasanA hAthamAM eka pistola hatI.
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mijharAyala vIsa varasanA nAjuka juvAnanA hAthamAM ane avAjamAM evI dRDhatA hatI ke, pelA bhAre zarIravALA le kebuka barunI peThe nIcA vaLI gayA. te chaTakavA prayatna karavA lAgyA; paNa tene tarata ja jaNAI gayuM ke te lokhaMDI paMjAmAM jakaDAyA che. 240 AkhA mAracA jANe tyAM doDI Avyo, ane sau koI dUra bhUMDALuM vaLIne UbhA rahyA. koInA moMmAMthI eka zabda paNa na nIkaLyA. le kebuka pUrepUro DaghAI gayo hato. have teNe rakSaNa mATe prayatna karavAnuM chADI dIdhuM, eolarase have tenA uparathI hAtha uThAvI khissAmAMthI ghaDiyALa kADhavuM ane kahyuM, "tane eka miniTa ApavAmAM Ave che; vicAra karI le." " dayA ! " pelo khUnI mAthuM nIcuM rAkhIne gaNagaNyo. enjalarase ghaDiyALa uparathI AMkha khaseDI nahi; eka miniTa thatAM teNe ghaDiyALa khissAmAM mUkI dIdhuM tathA pachI pelA amaLAtA ane barADatA le kebukane mAthAnA vALathI UMcA karIne tenA kAna AgaLa pistAlanI naLI geAThavI dIdhI. te joI, jAnanI paravA cheADI meAracAmAM joDAyelA keTalAya maraNiyA bhaDavIroe paNa mAM pheravI lIdhuM. bhaDAko thayA; ane pelA khUnI mAM pharasabaMdhI tarapha rAkhI jamIna upara tUTI paDayo. prANa UDI gayA pachI zarIra thoDIka vAra amaLAya che. mAtra teTalI ja hilacAla tenA zarIramAM jaNAtI hatI. enjalarase have paga vaDe tenI lAzane dhakelatAM hukama karyo, ' Ane nAnAM mAracAnI bahAra . bahAra pheMkI do. ' traNa mANasAe lAzane UMcakIne pheMkI dIdhI. sau gupacupa eolarasanI sAme UbhA rahyA. 66 66 'nAgariko," enjelarase saune saMbaMAdhatAM kahyuM, A mANase je karyuM te bhayaMkara hatuM; meM je karyuM te paNa bhayaMkara che. teNe khUna karyuM, tethI meM tene mArI nAkhyo che. mane tema karavAnI pharaja paDI che; kAraNa ke krAMtine paNa tenI zista hovI joIe. hatyA bIje hoya te karatAM ahIM te vadhu gaMbhIra gunA che. kAraNa ke ApaNe krAMtidevInA pUjArIo chIe; ApaNe pavitra pharaja bajAvavA bhegA thayA chIe; ane ApaNI laDatane koI AMgaLI cIMdhI zake tevAM duSkRtya ApaNe hAthe haragija na thavAM joIe. tethI meM Ane A sajA karI che. te sajA karavAnuM mane gamyuM nathI, ane tethI ja me... mArI jAtane paNa je sajA karI che, te tamArI najare thoDA vakhatamAM jozo."
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ meriyasa adhArAmAM aTavAya che jeoe A chelluM vAkaya sAMbhaLyuM, teo kaMpI UThayA, ame paNa temAM tamArI sAthe ja chIe," kombIphe bUma pADIne jaNAvyuM. "eka zabda vadhu. A mANasane dehAMtadaMDa ApavAmAM meM tema karavAnI AvazyakatAne namatuM jokhyuM che, paNa AvazyakatA zabda te A jUnA jagatane che ane eno artha lAcArI thAya che. paNa pragatine niyama e che ke, asure deva AgaLa mAga mUkavo joIe. bhaviSyamAM premanuM sAmrAjya thAo. he mRtyudevatA! meM tamane balidAna ApyuM che, paNa huM tamAre pUjArI nathI, nAgariko, bhaviSyamAM aMdhakAra ke vajaprahAranI jarUra nahi rahe. ghAtaphI ajJAna ke khUnanA badalAmAM khUnane kAyado nahi rahe. bhaviSyamAM koI mANasa pitAnA bIjA mAnavabaMdhunI katala nahi kare. mAnavajAta premathI prajavalita thaI haze. badhe samanvaya, susaMgati, prakAza, AnaMda ane jIvana prasaraze, tyAre ja te divasa Avaze. paNa e divasa jarUra Avaze. ane te mATe ApaNe atyAre ApaNA prANa pAtharI rahyA chIe." sau e devAMzI yuvAnanA bhavya mukhAraviMdamAMthI jhaLahaLI rahelA AzA, prema, ane svArpaNanA prakAzane naya hadaye nihALI rahyA. ahIM AgaLa ApaNe polIsae pachI karelI tapAsane AdhAre karelA ahevAlane svIkArI laIe, te che ke buka pilIsa amaladAra hatuM ane piolIsanI ja eka vicitra daMtakathAne kabUla rAkhIe, to e mANasa kalekesasa ja hato ! kAraNa ke e divasa pachI paeNrisamAM ke kayAMya kalekasasanuM nAmanizAna sAMbhaLavAmAM AvyuM nahotuM. A arasAmAM ja kophaeNzake evuM te eka juvAni ke je thaDA vakhata upara tene tyAM meriyasanuM ThekANuM pUchavA Avyo hate, te maracAmAM dAkhala thayo hate. tenA moM upara eka prakAranI gAMDAnI lAparavAI ane hiMmata dekhAtAM hatAM. e epanIna hatI. eriyasane rU da lA cenarIne race bolAvanAra avAja jANe niyatine avAja hato. meriyasa mRtyune ja bheTavA icchato hato ane e mATenI taka tene AvI maLI !
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 le mijharA " te jhaDapI pagale cAlavA lAgyo. tenA khIsAmAM jAvarTanI be pistolo bharelI taiyAra hatI. tene bolAvavA AvanAra juvAniyo zerImAM tenI agAu kayArane cAlato thaI gayo hate. kyAMka nirjana thayelI khAlI zerI hatI, te vacce vacce konAM uzakerAyelAM ToLAMnI bhIDathI aMdara pesI paNa na zakAya tevI zerIo paNa AvatI; paraMtu nirjana zerInAM baMdha bAraNA jema tene najare paDatAM na hatAM, tema bhIDavALI zerIonI dhakkAmukkI tathA kalazera paNa tene sparzatAM na hatAM. te UMdhuM ghAlIne eka ja lakSyathI cAlyo jato hato: te mRtyune ja bheTavA jatA hato, pachI jIvananAM bIjAM dRzyonI tene zI paravA? eka zerImAM baMdukanI goLI tenA kAna sarasI thaIne pasAra thaI gaI ane hajAmanI dukAnanI nizAnIrUpa bahAra laTakAvelI eka tAMbAnI vADakImAM pesI gaI. tene e gaLIthI eTaluM jaNAyuM kharuM ke pote je mArge javA icchato hato, te mArge ja jaI rahyo che! meriyasa moracAmAM dAkhala thayo, te vakhate enjalasa vagere bevoca zI khabara lAve che, tenI iMtejArImAM hatA. thoDI vAramAM ja geDyocanA gAyanane sara saMbaLA. ane DI vAramAM to geca ThekaDA mAratokane moracAmAM dAkhala thayo ane bolyA, "mArI baMdUka kayAM che? pelA te AvI pahoMcyA !" tarata ja AkhA moracAmAM sannATo chavAI gayo. dareka jaNe potapotAnuM hathiyAra saMbhALI lIdhuM. envelarase potAnI pistola pasaMda karavA geDrocane pUchayuM, geDroce jAvarTavALI baMdUka ja upADI. dareka jaNa pitAnI jagAe goThavAvA lage. elarasa, kombIphera, karkerAka, Igala, jelI, baherela ane gebroca vagere 43 jaNA moracA pAchaLa ghUMTaNiye paDIne beThavAI gayA. temanAM mAthAM moracAnI TecanI lagolaga pahoMcatAM hatAM. phakyulInA cha sAthIdArone vIzInA uparanA be mALanI bArIoe goThavavAmAM AvyA hatA. thoDI vAramAM lazkaranI TukaDInAM mApelAM pagalAMne avAja najIka Avate saMbhaLAyo. pachI te sainikonI baMdUka uparanAM beneTanI aNIo maracAnI A tarapha rahyAM rahyAM paNa dekhAvA lAgI. sAmethI AvAja Avyo, "koNa che? javAba Apo."
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33 meriyasa ayAsamAM aTavAya che ca kAMti!" emlarase raNakate UMce avAje javAba Apyo. "phAyara !" TukaDInA aphasare javAba Apyo. saLagatI bhaThThInuM bAraNuM UghaDe ane ekadama baMdha thAya te prakAzane camakAro thayo. bagInA dAMThA uparane lAla vAvaTo dAMDA sAthe karavatathI vaherAI jAya tema kapAIne nIce paDayo. morathAnI khAlI tarADomAMthI peThelI goLIothI thoDAka mANase ghAyala thayA. A goLIbAranI garamIthI ja keTalAya ke TharI gayA! lagabhaga AkhI pATaNa ja sAme AvIne khI rahI hoya tema lAgatuM hatuM. korphorAke bUma pADIne kahyuM, "birAdaro, ApaNA dArUbAne bacAva kare leo zerImAM dAkhala thAya tyAM sudhI goLIbAra na karazo." ane sauthI pahelAM ApaNe ApaNA vAvaTo pharIthI uMcA caDAva joIe." enjolarase kahyuM. bahAra palaTananA mANase pharIthI baMdUko bharatA hoya tevo avAja saMbhaLAyo. konAmAM hiMmata che? koNa vAvaNe pharI mesthA upara pharakAvavA jAya che?" emolarase pUchayuM. koIe javAba na Ape. atyAre moracA upara vAva laIne caDavuM eTale AkhI palaTaNanI baMdUkanA sIdhA nizAna banavuM! ane e hakIkato game tenA hRdayane kaMpAvI nAkhavA mATe pUratI hatI. game tevo bahAdura mANasa paNa potAnI jAtane e sajA karatAM kamakamI UThe. emlakSyane potAne ja eka dhrujArI AvI gaI. paNa teNe pharIthI kahyuM, koI taiyAra thatuM nathI?" mibopha bApu A ToLAmAM joDAyA tyArathI chUTA paDayA nahotA. joke, te badhAnI sAthe cAlatA hatA teTaluM je; bAkI to te kazuM jotA ke sAMbhaLatA hoya ema lAgatuM nahe. korphorAka ane bIjAoe temane be ke traNa vakhata A ToLAmAMthI nIkaLI javA samajAvyA hatA tathA te kevuM jokhama kheDI rahyA che te paNa jaNAvyuM ha. paNa temane kAne kazI vAta paDI heya tema lAgatuM nahotuM. jayAre koI temanI sAthe bolavuM na hoya, tyAre te jANe koIne javAba ApatA hoya tema temanA hoTha hAlavA lAgatA; paNa koI temanI sAthe kAMI vAta karavuM ke temanA heDa hAlatA baMdha thaI jatA; ane temanI AMkhe maDadAnI AMkhe jevI zunya thaI jatI.
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mirANala badhA jyAre moracA upara goThavAyA hatA, tyAre mebopha bApu be hAthamAM lamaNA goThavI jAvarTa pAse ghenamAM paDavA hoya tema besI rahyA hatA. pachI palaTaNane pahelo goLIbAra thatAM ja te jANe jAgI UThayA hoya tema UbhA thaI gayA hatA. pachI emolarase jyAre vAvaTe caDAvavA kaNa maracA upara caDe che, e prazna bIjI vAra pUchayo, tenI sAthe ja te sIdhA elarasa pAse gayA ane tenA hAthamAMthI vAvaTo kheMcI laI dhIme dhIme moracA upara paga beThavatA gaThavatA upara caDyA. - moracAne Tekare pahoMcI te TaTAra UbhA rahyA. tenI sAthe ja saunAM hadaya upara eka prakAranI zItaLatA caMpAI gaI. temaNe hAthamAMne dhvaja have pharakAvIne bUma pADI, "krAMti jhiMdAbAda! bhrAtRbhAva, samAnatA ane mRtyune jaya !" palaTaNanA aphasarane tarata ja avAja Avyo : "koNa che? javAba Apo." mebopha bApu tarata hAthamAMne dhvaja pharakAvIne bolyA : "krAMti jhiMdAbAda!" "phAyara!" aphasarane hukama chUTyo. tarata ja mebopha mahAzaya AkhA zarIre cALaNInI peThe vIMdhAI jaI lAkaDAnA yUNakAnI peThe moracAnI aMdara gabaDI paDayA. temanA hAthamAMthI vAvaTo paNa gabaDI paDayo. enjolarase tarata moracAnA mANasone saMbodhIne kahyuM, " nAgariko ! A vRddha sajajana dIdhu upayogI jIvana gALIne bhavya mRtyune varyA che. temaNe pitAnA dAkhalAthI ApaNa juvAnone saMdeza Apyo che. ApaNe have temanA zabanuM ApaNA jIvatA pitAnI peThe saMrakSaNa karIzuM, ane ApaNAM zabo upara paga mUkIne ja duzamana temanA zabane kabajo levA jaI zakaze." pachI presAnA kapALane haLavethI UMcuM karIne elarase cuMbana karyuM ane temane kANAM kANAM thaI gayelo ane lohI Tapakate Dagala kADhIne teNe UMce karyo ane kahyuM, "have A ApaNe vaja bane che." cha jaNAe have potAnI baMdUka ADI pakaDIne ThAThaDI banAvI tene upara mebepha mahAzayanuM zaba padharAvavAmAM AvyuM. huzelUpa bAnunI eka lAMbI kALI zAla tenA upara oDhADavAmAM AvI. pachI khulle mAthe temanI zabayAtrA kADhI, pIThAnA makAnamAM laI jaI, eka moTA Tebala upara te zabane
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ meriyasa aMdhArAmAM aTavAya che 345 cirazAMtimAM poDhADavAmAM AvyuM. jAvarTanI najIka thaIne jatI veLA e jolase tene kahyuM, "have tAro vAro najIka che." A daramyAna nA bevoca tapAsa rAkhate moracA AgaLa Ubhe hatA. teNe thoDAka sainikone cupakIdIthI mesthA pAse cAlI AvatA joyA. tarata ja teNe bUma pADI, "sAvadhAna!" korphorAka, enjolarasa, jIna pUvera, kembaphera, jolI, baherela, leIgala sau ekadama chalaMga bharatA pIThAmAMthI bahAra dhasI AvyA. eka kSaNa paNa moDuM karAya tema rahyuM na hatuM. thoDAka myunisipala gArDanA mANase bagI AgaLa thaIne maracA upara caDI paNa AvyA hatA. temaNe bevocane dhakelI kADhayo hato, paNa te tyAMthI bhAgyo na hato. ghoDApUra dhasatuM dhasatuM baMdhanI sapATInI UMcAIe pahoMcI jAya ane baMdhanI tarADomAMthI pANI jorathI phUTavA mAMDe enA jevI e kaTokaTInI kAramI kSaNa hatI. bahorele eka gArDane pitAnI baMdUkanI naLIthI ja pUro karyo. paNa bIjA gArDe beyoneTathI bahorelane pUro karyo. trIjAe korphorAkane gabaDAvI pADyo hato, ane te madadane pokAra karI rahyo hato. bIjI eka rAkSasa je UMce gArDa beneTa dharI geDroca upara dhasI gaye. bevoce jAvarTanI jaMgI baMdUka tAkIne ghoDe dabAvyo, paNa kazuM phUTayuM nahi. jAvaTeM baMdUka bharI ja na hatI. pelo gArDa hasI paDayo ane teNe pitAnI beyoneTa te chokarA upara ugAmI. paNa geDrocane beneTa aDe, te pahelAM te sainikanA hAthamAMthI baMdUka paDI gaI. tenA kapALamAM thaIne eka goLI pasAra thaI gaI hatI. bIjI goLIe korphorAka upara humalo karanAra sainikanI chAtI ArapAra vIMdhI nAkhI hatI. te paNa jamIna upara gabaDI paDyo. meriyasa maracAmAM abaghaDI dAkhala thayo hate.
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ 83 epanInanI vidAya ! atyAra sudhI meriyasa eka khUNAmAM saunI ajANamAM chupAIne A badho tAla jote hate. te kazA nizcaya upara Avyo na hato, tathA A badhI motanI bAjI joIne tene kamakamAM AvatAM hatAM. paraMtu jIvana taraphanuM tenuM kheMcANa eTaluM badhuM dUra ke nAbUda thaI gayuM hatuM ke, tenA pramANamAM motanI aMdhAra-bINa tene vadhu AkardhatI jatI hatI. pachI mebo mahAzayane tathA baherelane maratA joIne, korphorAkano madada mATeno pokAra sAMbhaLIne tathA geDrocanI kaTokaTIbharI sthiti joIne, te jAvaTaMvALI be pistola hAthamAM laI moracAmAM kudI paDayo. pahelA bArathI teNe gevacane bacAvyo ane bIja bArathI karkerAkane. paNa A daramyAna palaTaNanA mANaso moracAnI dIvAla upara cI AvyA hatA. teo racAnI aMdara kUdI nahetA paDatA tenuM kAraNa eTaluM ja hatuM ke, aMdhArAmAM nIce temane mATe che phAMdo gaThavI rAkhyo hoya, tenI teone zaMkA hatI. meriyase have pitA pAsenI khAlI thayelI pistola pheMkI dIdhI hatI. daramyAna tenI najara bAraNA pAsenA pelA baMdUkane dArU bharelA pIpa upara paDI. tarata te e tarapha vaLyo. eTalAmAM eka sainike tenA tarapha baMdUka tAkI. acAnaka eka hAthano paMjo e baMdUkanI naLInA moM AgaLa Avyo. bhaDAko thayo, ane pelo hAthano paMjo dharanAra jamIna upara phasaDAI paDyo. goLI tenA hAthamAMthI temaja kadAca zarIramAMthI paNa pasAra thaI gaI hatI. meriyasane A badhuM saheja AbhAsarUpa dekhAyuM hatuM. te te e kazAno vicAra karyA vinA pelA pIpa tarapha ja doDyo. paNa daramyAna moracA upara caDavA lAgelA sainika baLavAkhoronI. barAbara sAme AvI gayA hatA. baLavAkheromAMne moTo bhAga upale mALa bArIe AvIne UbhA hatA tyAre enjolarasa, korphorAka, jIna pUvera ane kambIkera jevA keTalAka aDaga-nizcayI loko bhIMte pitAnI pITha TekavI baMdUko tharIne UbhA hatA, palaTaNanA aphasare talavAra dharIne hukama karyo : "niana le !" e larase hukama karyo : "phAyara !"
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ epenInanI vidAya! kAMne pakSanA bhaDAkA ekasAthe thayA. temanA ajavALAmAM ane dhumADAmAM aMjAI gayelI AMkhe jarA joI zake tevI thaI, tyAre khabara paDI ke, baMne pakSanI haroLanA ghaNA mANaso gabaDI paDyA hatA, ane UbhA rahelA zAMtithI pitAnI baMdUko pharI bharatA hatA. kaTokaTInI ghaDI hatI; kAraNa ke, ATalI najIkathI goLIbAra cAle, te chevaTe baLavAkhore ja ochA thatA jAya. sainiko te moracA para navA navA caDaye ja jatA hatA. acAnaka eka garjanA je ghero avAja Avyo : "cAlyA jAo, nahi te huM AkhA mera urADI dauM chuM!" badhAe e dizAmAM joyuM. meriyase baMdUkanA dArUthI bhareluM peluM pApa joI lIdhuM hatuM. pitAnA hAthanI khAlI pistolo pheMkI daI, tarata te e pIpa gabaDAvIne maracAnI vacamAM lAvyA hatAane tene tyAM goThavI, eka saLagatI mazAla laI Avyo hato. pachI pIpa uparanA jhajhumatA paththara upara ja Ubho rahI e mazAla te pIpamAM sIdhI cAMpavA jato hate. bhalabhalA pIDha saMniko paNa A dRzya joI kaMpI UThyA. dArU bharelA pIpa upara UbhA rahI koI mANasa svasthatAthI mazAla cAMpavA jAya, e koInA mAnavAmAM Ave tema nahotuM. palaTaNanA sArajaMTe te kahyuM paNa kharuM, "mArA race UDI jaze * ke sAthe tuM paNa?" "sAthe huM paNa!" meriyase TUMko javAba Apyo ane jhaTa mazAla pIpa tarapha namAvI. nimiSamAtramAM te Akho moraco khAlI thaI gaye. moracA upara caDI AvelA sainiko jANe rAtrInA aMdhArAmAM ogaLI gayA. moraco bacI gayo. badhA have meriyasanI AsapAsa TeLe vaLyA. karphorAka kUdIne meriyasane gaLe vaLagI paDyo. meriyase pUchayuM : "ApaNe AgevAna koNa che?" enjolarase kahyuM, "tuM have AgevAna che." lakaranA mANaso zerIne cheDe kaMIka dhamAla karI rahyA hatA, paNa have koI AgaLa dhasI AvatuM nahotuM. jAna sAthe AvA khela karanArAo sAme temane bIjI rIta ajamAvavI jarUrI lAgI. baLavAkhoroe have potAnA mANasonI hAjarI pUravA mAMDI. eka jaNa
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ 348 le sirAka7 jIvate ke marelo khUTayo, te jIna pUvera! te te saune vahAlo tathA bahAdura sAthI hato. palaTaNanA sainiko pAchA jatI vakhate tene sAthe dhakelI gayA hatA, e ughADuM hatuM. kembaphere ejolarasane kahyuM: "teo ApaNA mitrane laI gayA, ApaNI pAse teone aksara jAvarTa che. huM sapheda davaja sAthe teo pAse e benI adalAbadalI karavAno prastAva laIne javA mAguM chuM." eTalAmAM zerIne cheDe baMdUkonA ghoDA caDAvAtA hoya tevo avAja Avyo. sAmethI eka bUma paNa saMbhaLAI : jhidAbAda phrAMsa !" saue pUverane avAja oLakhyo. tarata eka camakAro thayo ane eka bhaDAke. pharIthI zAMti chavAI gaI. kombIphe kahyuM, "teoe ene mArI nAkhyo." enjolarase bAvarTa sAme joIne kahyuM, "tArA mitroe ja tane abaghaDIe goLIe dIdhA che." badhAnuM lakSa moTA moracA upara ja kendrita thayeluM hatuM. te vakhate meriyasa nAnA maracAnI paristhiti zI che te joI AvavA nIkaLyo. eka phAnasa sivAya bIjuM kazuM tyAM na hatuM. meriyasa e joIne pAcho pharatuM hatuM, tevAmAM teNe eka dhIme avAja sAMbhaLyuM : "meriyasa mahAzaya !" meriyasa e avAja sAMbhaLI kaMpI UThyo. kAraNa ke, rU plameTanA jALIvALA daravAjA AgaLa, jeNe tene moracAmAM AvavA tenA mitrone saMdeza kahI saMbhaLAvyo hato, tene ja te avAja hate. meriyase AsapAsa najara karI joI paNa koIne na dIThuM. eTale te AgaLa cAlavA jato hato, tevAmAM pharI pelo avAja Avyo, " meriyasa mahAzaya !" teNe AsapAsa najara karI paNa koI kayAMya dekhAyuM nahi. "tamArA paga AgaLa." pelo avAja bolyo. meriyase nIce vaLIne joyuM te kazeka AkAra peTe ghasaDAte pagathAra upara tenI tarapha sarakI rahyo hato. "tamane oLakhANa na paDyuM?" nA."
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ epenInanI vidAya! epanIna." meriyase nIce vaLIne joyuM te teNe puruSanAM kapaDAM paheryA hatAM. tuM ahIM kyAMthI? ahIM tuM zuM kare che?" "huM marI rahI chuM." "huM? tuM ghavAI lAge che. UbhI rahe, tane huM oraDAmAM laI jAuM. tyAM te tArA ghA upara pATo bAMdhaze." eriyasa nIce vaLI tene UMcakyA gayo. pelIe jarA dhImI cIsa pADI. "tane du:khA ?" . jarAka." "paNa huM te tArA hAthane ja aDayo chuM." pelIe pitAnA hAthano paMjo UMco karyo. temAM vacce kALuM nANuM hatuM. tArA hAthane zuM thayuM?" "baMdUkanI geLI ArapAra nIkaLI gaI che." "zI rIte?" tamArA tarapha baMdUka takAI, te tame joI hatI?" "hA, te vakhate eka je e baMdUkanI naLI ADe Avyo hate." te mAro hato." meriyasa grUjI UThayo. paNa eTalA ghAne kaMI vAMdho nahi. teo tArA hAthane barAbara pATo bAMdhI deze. hAthane paMjo kANe thavAthI mANasa kaMI marI jAya nahi." paNa e goLI mArI pIThamAM thaIne nIkaLI gaI che. mane have tyAM laI javAne kAMI artha nathI. paNa tame dAktara karatAM paNa mArI vadhu sAravAra karI zake tema che. tame jarA pAse paththara upara bese." ' meriyase tema kahyuM, eTale teNe potAnuM mAthuM tenA DhIMcaNa upara goThavI dIdhuM ane pachI tenI sAmuM joyA vinA ja gaNagaNI : "kevuM sAruM lAge che! tame kevA sArA cho ! mane have kazuM du:kha lAgatuM nathI!" thoDI vAra te sUpa pI rahI. pachI te thoDo prayatna karI meriyasa sAmuM joIne bolI, "tame kayAM jANo cho? tame e bagIcAmAM jatA hatA te mane gamatuM na hatuM. paNa e makAna meM ja te tamane batAvyuM hatuM. tamArA jevA juvAna mANasane pelInuM ghara batAvI devuM, eTale zuM thAya e mAre pahelethI ja bhaNavuM joItuM hatuM. khera !"
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ 350 le zirAba pachI pitAnA mananA gUMcavADA gupacupa ja oLaMgI jaI, thoDI vAra bAda hRdayabhedaka smita karIne te bolI - "tame mane kadarUpI gaNatA hatA nahi?" thoDI vAra pachI teNe cAlu rAkhyuM "juo, tame paNa have mUA ja jANe. A maracAmAMthI koI jIvatuM nIkaLavAnuM nathI. tethI te huM tamane ahIM kheMcI lAvI hatI. tema chatAM jyAre tamArA upara baMdUka takAtI joI, tyAre meM vacce hAtha dharyo. A badhu kevuM hoya che. paNa mAre tamArI pahelAM maravuM hatuM. gaLI vAgI eTale huM ahIM kheMcAI AvI. mane koIe upADI nahi. huM tamArI rAha jotI hatI. paNa tame na AvyA. tamane khabara paNa paDI nahi hoya, e vicAra AvatAM huM keTaluM badhuM taraphaDI! tame mane paisA ApatA hatA, nahi? mAre tamArA paisA nahotA joItA. tamane yAda che meriyasa mahAzaya? paNa have ApaNe badhAM maravAnAM chIe; have ApaNe be ja paralokamAM maLIzuM, pelI te ahIM ja jIvatI rahI jaze!" acAnaka tene gaLe vedanAne Dacaro bharAya. "meriyasa mahAzaya, huM cAlI! tame paNa vahelA AvavAnA ja cho. koI bacavAnuM nathI. pele ja mAro bhAI gAya che, te jo mane ahIM joze te vaDhaze." "koNa tAre bhAI?" pelA maracAnI Toce UbhA rahIne gAya che te." e tAro bhAI thAya?" "hA, paNa e amArI sAthe nahete rahete." meriyasane ekadama pitAnA pitAe thenAraDiyara kuTuMba pratye vArasAmAM soMpelI pharajonI vAta yAda AvI. te ekadama gevoca tarapha javA UpaDyo. "nA jatA raheze. meriyasa mahAzaya, have bahu vAra nathI!" te have lagabhaga beThI thaI gaI. motanA eLA tenA upara chavAI cUkayA hatA. te meriyasanA meM pAse potAnuM mAM laI javAya teTaluM najIka laI jaIne belI. "juo huM tamane chetaravA mAgatI nathI. mArA khIsAmAM tamAre mATene patra che. gaI kAlathI te mArI pAse paDelo che. tene TapAlamAM nAkhavA mane pelIe Apyo hate. paNa te tamane maLe tevuM huM icchatI na hatI. paNa have te tene choDI tame paralokamAM mArI pAse ja AvavAnA cho te ghaDIe tamane mArA upara cIDa na caDe te mATe tamAre kAgaLa have kADhI lo."
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ hu hamaNAM ja pAche AvuM chuM ! 351 teNe meriyasane hAtha pakaDI potAnA jAkITa para mUkyo. meriyase kAgaLa kADhI lIdho. tenA moM upara have satiSa ane zAMtinI AzA chavAI rahI. pachI te khacakAtAM khacakAtAM bolI - "meriyasa mahAzaya, eka vacana Apa-" "zuM?" "pahelAM vacana Apa." "hA, huM vacana ApuM chuM." huM marI jAuM, tyAre mArA kapALa upara eka cuMbana karo!" ' tarata ja te dhaba daIne jamIna upara gabaDI paDI. tenuM prANapaMkheruM UDI gayuM. meriyasa tenA mAM sAmuM joI rahyo. tene pahelI vAra samajAyuM ke, A chokarI kharekhara tene cAhatI hatI! teNe have e gata AtmAne vidAya ane zAMti ApavAnA khyAlathI haLave rahIne tenA kapALa upara cuMbana karyuM. 84 huM hamaNuM ja pAcho AvuM chuM ! meriyase epanIna pAsethI kAgaLa lIdhe, paNa tenA hRdayamAM eka thaDako thayA vinA na rahyo. tene khAtarI thaI gaI hatI ke temAM koI anekhI ghaTanA ja tene vAMcavA maLavAnI che. kAgaLa vAMcavA te adhIro thaI gayo. mANasanuM hadaya kevuM vicitra hoya che! pelI kamanasIba bALakIne AMkhe mIMDhe vAra paNa nahatI thaI ane tene A kAgaLa vAMcavAnI adhIrAI AvI gaI. teNe tene jamIna upara dhImethI suvADI ane tarata te tyAMthI cAlavA mAMDayo. game teTalI iMtejArI hatI, te paNa enA zaba pAse UbhA rahIne te e kAgaLa na vAMcavo joIe, evuM jANe koIka tene aMtaramAMthI kahI rahyuM hatuM. mINabattIne ajavALe jaI teNe te kAgaLa pheDayo. lakhANa TUMkuM ja hatuM : "mArA parama priya, du:khanI vAta che ke mArA pitA tarata ja UpaDI javA mAge che. ame Aja rAte rU da la ma Arma naM 7 mAM heIzuM. eka aThavADiyAmAM to ame iMglenDa pahoMcI gayAM haIzuM. - kaoNseTa, jUna thI tArIkha."
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ 352 le sirA zuM banyuM hatuM te TUMkamAM kahI javAya tevuM che. epanIne ja A badhu UbhuM karyuM hatuM. trIjI jUnanI rAtathI mAMDIne tenA manamAM be vicAro sAmaTA UpaDyA hatA : tenA bApa ane pelA DAkuonI rU plameTanA makAna uparanI yojanAone UMdhI vALavI ane meriyasane keseTathI chUTo pADavo. teNe ja jIna vAlajInane eNpa da mArsa AgaLa 'jaladI dUra cAlyA jAo' evI cetavaNI ApI hatI. jIna vAlajIne tarata ja ghera jaIne rAte hai da la homa ArmavALA makAnamAM Tu DozI sAthe cAlyA javAnuM ane bIje aThavADiye kAMDana pahoMcI javA mATe UpaDavAnuM jAhera . keseTa A aNadhAryA prahArathI ekadama dimUDha thaI gaI. teNe utAvaLe be lITIo meriyasane lakhI nAkhI. paNa TapAlamAM e kAgaLa nAkhavo zI rIte? te ekalI kadI ghara bahAra nIkaLatI nahi; ane Tu DozIne TapAlamAM kAgaLa nAkhavA mokale, te DesI te e vAtathI ja eTalI navAI pAmI jAya che, ma. dozalane e kAgaLa batAvyA vinA rahe ja nahi. e kaTokaTInI ghIe ja kaoNseTe epanInane juvAna chokarAnA pizAkamAM daravAjAnA saLiyA AgaLa joI. teNe tarata te "majUra' juvAniyAne pAMca phrAMka ApyA ane e kAgaLa "mAM meriyasa pinTamarsI, meM. korphorAkanA makAnamAM, rU da lA verI naM. 16" e saranAme tarata pahoMcADavA AjIjI karI. bIje divase1mI junane divase epanIna korAkane tyAM meriyasane kAgaLa ApavA nahi paNa "tAla jovA' gaI. paNa jayAre korphorAke kahyuM ke, teo badhA morace javA UpaDe che, tyAre epanIne paNa e moracAnA motamAM ja jAte dhasI javAnuM nakkI karyuM. paNa sAthe sAthe meriyasane paNa tyAM ja dhakelI javAne, koseTa uparanI adekhAIthI teNe vicAra karyo. eTale meriyasa rU plameTa tarapha saMketa pramANe jaze ja ema mAnI, te tyAM gaI. keseTa na maLatAM meriyasa nirAza thaze ema te mAnatI hatI. ane temaja banyuM. eTale teNe vakhata joI, meriyasanA mitrone nAme, tene moracA tarapha cAlyA AvavAno saMdeza dUrathI saMbhaLAvyo. pachI te morace pAchI AvI. tyAM zuM banyuM te ApaNe joI AvyA. adekhAIthI baLatAM hRdayo, pote jene cAhatAM hoya che tene bIjuM koI na laI jAya te mATe, potAnI sAthe ja motanA khAvamAM ghasaDatA javAmAM vicitra AnaMda mANe che. meriyase kAgaLane cuMbanathI navarAvI nAkhyo. te kaeNseTa tene kharekhara cAhe che? eka kSaNabhara tenA manamAM thaI AvyuM ke, te have teNe maraNa pAmavAnI jarUra nathI. paNa pAcho tene vicAra Avyo : te te have cAlI
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ huM. hamaNAM ja pAcho AvuM chuM! 353 javAnI. tenA bApu tene IMglaeNnDa laI jaze, ane mArA dAdA mane enI sAthe lagna karavAnI saMmati ApatA nathI. eTale paristhitimAM kazA ja pharaka paDatA nathI. meriyasa jevA lAgaNIpradhAna juvAniyAone hatAzAmAM jIvananA bhAra jIravavA muzkela lAge che. tenA pramANamAM motane bheTavuM e jANe saheluM lAge che. chatAM, maratA pahelAM be kartavyA teNe bajAvavAM bAkI rahe che, ema tene lAgyuM : eka to kaoNseTane potAnA mRtyunI khabara pahoMcADavA sAthe tene chevaTanA vidAyasaMdeza pAThavavA, ane bIjuM, epAnInanA bhAI ane thenAraDiyaranA putra gebrocane A moracAmAMthI ugArI levA. tenI pAse tenI khIsA-DAyarI hatI. temAMthI teNe eka pAnuM phADavuM ane pensila vaDe lakhyuM : "ApaNuM lagna azakaya che. meM mArA dAdAne pUchI joyuM, temaNe nA pADI che. mArca pAse kazI pUMjI nathI; tamArI pAse paNa nathI. huM tamAre ghera doDI gayA hatA, paNa tame na maLyAM. meM tamane maLavAnuM vacana ApyuM hatuM, yAda che? e vacana meM pALyuM che. have huM theADI vAramAM maitane bheTuM chuM. huM tamane cAhuM chuM. tame A vAMcatAM haze, tyAre mAro AtmA tamArI najIka AvI pahoMcyo ja haze ane hasate mukhe tamane nihALatA haze. ' kAgaLane kazAmAM baMdha to karAya tema nahotuM. tethI teNe gaDI karIne upara lakhyuM : " zrImatI kaoNMseTa phezalarve, moM, phozalarvene tyAM, da la heAma ArmI, naM. 7." ATaluM karyA bAda te breDI vAra vicAramAM paDayo. pachI teNe zvetAnI khIsA-DAyarI pharIthI bahAra kADhI ane tene pahele pAne nIcenI cAra lITI lakhI : "mAruM nAma meriyasa ponTamA~ che. mArA zabane mArA dAdA jIlenormanDane tyAM 40 kelavera naM. 6 mAM pahoMcADhavuM, " pachI teNe khIsA-DAyarI pAchI potAnA koTanA khIsAmAM mUkI dIdhI. tyAra bAda teNe ebrocane bUma pADI. meriyasanA avAja sAMbhaLI, te chekaro tarata bhaktibhAvanA umaLakAbharyA zahera meriyasa pAse doDI ApyA. "tuM mAruM eka kAma karIza?" 66 koI paNa kAma, sAheba ! tamArA vinA ta kayAranuM gAvuM bhaDathuM thaI gayuM hota. . le 2023
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ le sirAlDa " A kAgaLa che." "te laIne maracAnI bahAra tuM cAlyo jA. (geDroca kAna pAchaLa khaMjavALavA lAgyo.) ane kAle savAre huM e kAgaLa tenA saranAme, zrImatI kaoNseTa, mo. phezalane tyAM, rU da la ma Arma naM. 7mAM pahoMcADI deje." paNa sAheba, te pahelAM to maracA upara hallo AvI gayo haze; ane tyAre huM ahIM hAjara nahi ho!" "maracA upara kAla savAra pahelAM humale nahi Ave, ema badhuM jetAM lAge che, ane kAla bAra pahelAM mAro paDaze paNa nahi." "paNa sAheba, huM tamAro kAgaLa kAle savAre ja jaIne pahoMcADI AvuM to cAle ke nahi?" pachI te bahu moDuM thaI jAya. maracAnI cAre bAju mANaso mUkI, bahAra nIkaLAya nahi tevo jApate te rAtanA teo jarUra karI leze." geca mAthuM khaMjavALIne kAMIka cUpa Ubho rahyo, pachI ekadama meriyasanA hAthamAMthI kAgaLa jhUMTavI laI cAlata thaze. tenA manamAM eka vicAra jhabakI Avyo hate: "haju te madharAta paNa thaI nathI, huM hamaNAM ja e kAgaLa pahoMcADIne pAcho AvI jAuM chuM!" 85 hatAzAnAM pagaraNa jana vAlajInanA aMtaramAM paNa te ja ghaDIe eka bhayaMkara UthalapAthala macI rahI hatI. vAta ema banI hatI ke, pAMcamI jUnane divase sAMje ja jIna vAlajIna Tu ane kaoNseTa sAthe rU plameTavALuM makAna choDIne rU da la hema ArmavALA makAne AvI gayo hato. kaoNseTe peluM makAna jarAka virodha kya vinA nahotuM choDavuM; ane e virodha pahelI vAra e benA jIvanamAM pragaTa thayo hato. jIna vAlajInane "jaladI dUra cAlyA jAo" evI je cetavaNI pa da mArsa AgaLa maLI hatI, tenAthI te ekadama evA nizcaya upara AvI gayo hato ke, "mane oLakhanAruM koIka mArI pAchaLa paDayuM che; ane have A dizAmAM huM ke kaoNseTa sahIsalAmata nathI. paraMtu koroTane te
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ hatAzAnA pagaraNuM e makAna AgaLa e ja rAte meriyasa maLavAno vAyado karI gayo hato, eTale tene maLyA vinA nIkaLavuM kaoNTane mATe azakaya hatuM. baMne jaNa eka zabda paNa bolyA vinA gupacupa rU da la ArmavALA makAne AvI gayAM. baMne jaNanAM aMtaramAM bhAre khaLabhaLATa hato. jIna vAlajIna eTalo badho citAmAM hatuM ke, kaoNseTane gherI vaLelI khinnatAnI chAyA te joI zako ja nahi; ane kaoNseTa eTalI badhI zekagrasta hatI ke, te jIna vAhananI ciMtA joI zakI nahi! jIna vAlajIne A vakhate Tusa DesIne paNa sAthe lAvyuM hatuM. A agAu teNe kadI tema karyuM na hatuM, paraMtu A vakhate te samajI gayA hatA ke, pharI pAchA rU khumeTa tarapha javAnuM banavAnuM ja nathI. rU plameTamAMthI khasatI vakhate jIna vAlajIne badho sAmAna tyAM ja paDavo rahevA dIdho hato. mAtra pelI sugaMdhIdAra nAnI pelI, jene kaoNseTa jIna vAlajInanI "kAmanI sahavAsaNa" kahetI, te ja teNe sAthe lIdhI hatI. kAraNa ke bharelAM peDhI-paTArA khaseDavA mATe hamAvo joIe ane hamAle eTale sAkSIo! Tu DesI bahu muzkelIe pitAnAM ghoDAM kapaDAM sameTI laI zakI hatI kaoNseTe te mAtra potAnA lakhavAnA sarasAmAnanI peTI ane zAhIsanuM pUMThuM ja sAthe lIdhuM. na vAghajIne pitAnI vidAya bane teTalI gupta rAkhavA saMdhyAkALe ja nIkaLavAnuM zoThavyuM hatuM. daramyAna koseTane meriyasa mATe ciThThI lakhavAne vakhata maLI gayo haze, je ciThThI pachI teNe epanInane TapAlamAM nAkhavA ApI hatI. te zate kazI khAsa vAtathIta ryA vinA ja sau pitApitAnI citAe laIne sUI gayAM. bIje divase savAre jIna vAlajIna kaMIka svastha thaI gayo; paNa kaoNseTa haju dubhAyelI ja hatI. paraMtu bApune khoTuM na lAge ke vahema na jAya te mATe ja nAstA tarapha mAtra najara nAkhavAno dekhAya ii AvI. pachI mAthuM du:khavAne bahAne tarata pAchI pittAnA sUvAnA oraDAmAM cAlI gaI. nAstA daramyAna Tu DosI letaDAtAM tetaDAtAM jIna vAlajInane saMbhaLAvI gaI ke, paeNrisamAM daMgala zarU thayuM che ane mAraphUTa cAlI che. jIna vAlajIne nAstA paravArI, badhI yojanA manamAM pharIne uthalAvate dIvAnakhAnAmAM AmathI tema karavA lAgyo. tene je ekada
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ 356 le mirAnDa bIka jevuM lAgyuM hatuM, te have dUra thaI gayuM hatuM. rU lumeTamAMthI sahIsalAmata rIte khasI zakAyuM, eTalAthI tene AtmavizvAsa pAcho AvI gayo. ane kAMsa choDI iMgleMDa cAlyA javuM paDe topaNa, kaoNleTa pitAnI najara samakSa heya, te pachI tene te badhuM sarakhuM ja hatuM! ' AvA vicAromAM te jarA hasate moMe bAraNAthI bArI sudhI TahelatA hatA, tevAmAM tenI najara acAnaka Tebala uparanA arIsA upara paDI. temAM nIcenI lITI zekhI vaMcAtI hatI : "mArA parama priya, duHkhanI vAta che ke mArA pitA tarata ja UpI javA mAge che. ame Aja rAte rU da la hama Arma naM. 7 mAM hoIzuM. eka aThavADiyAmAM to ame iMglenDa pahoMcI gayAM hoIzuM.' - koseTa, jUna thI tArIkha." jIna vAlajIna ceMkIne joI rahyo. koseTe A ghera AvI potAnuM zAhI cusanuM pUMThuM Tebala upara mUkayuM hatuM, tenA upara meriyasane utAvaLe lakhelI ciThThInI zAhInI chApa paDelI hatI. te Tebala upara UbhA arIsAmAM * have barAbara savaLI thaIne vaMcAtI hatI! eka kSaNamAM jIna vAlajIne UbhI karelI imAratanA bhUkebhUkA thaI gayA ! tene khAtarI thaI gaI ke, jagatano prakAza have tene mATe kAyamane lupta thaI gayo che; kaoNseTe te kAgaLa pitAnA koI priyatamane lakhyo che! jana vAlajIna lathaDiyuM khAI gayo. tenA aMtaramAM atyAra sudhI chupAI raheluM eka hiMsa pazu ekadama saLavaLI UThayuM. bIjAoe atyAra sudhI tenA upara karelA humalA sAme, jIna vAlajIna, pitAnA aMtaranA jaMgalI pazune dabAvI rAkhI zakyo hato. eka saMtanI aDagatA, dharya, zahIdI, svArpaNa ane kSamAbhAva tenA aMtaramAM rUDha thatAM gayAM hatAM. sAmA zatrue karelA prahAre sAme teNe potAnI AsapAsa eka abhedya dIvAla khaDI karI hatI. paraMtu, paraMtu? A te dIvAlanI aMdarathI humalo Avyo hato ! pitAnI mAnelI kaoNseTa taraphathI - jene sAthamAM rAkhI te ATalAM varasathI keTakeTalAM saMkaTa ane vidane hasate mee vaTAvI gayo hato; te kaoNseTa ja have tene gabaDAvavA prayatna karI rahI hatI! bicAro jIna vAlajIna! te kaoNseTane kharekhara eka pitAnA vAtsalyanI rIte ja cAhato hate. paraMtu tenA jIvananI jaTilatAe e vAtsalyamAM badhA prakAranA premanA aMza umeryA hatA. koseTane te putrI tarIke, pitAnI mAtA tarIke potAnI bahena tarIke paNa cAhate hato. koI strIne
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ hatAzAno garaNuM hajI sudhI priyatamA - preyasI tarIke teNe cAhI na hatI, paraMtu prakRti kadI pitAnuM leNuM chuM karatI nathI eTale e madhura bhAvane aMza paNa A badhA azAmAM bhaLyo hato. paraMtu te eTale badhe aNAta hato ke tenuM pavitrapaNe malinatAthI jasa paNa jhaMkhavAthuM na hatuM te bena lagna te saMbhavita ja na hatuM. temanA AtmAnuM lagna paNa saMbhavita ma hatuM, ane chatAM temanA nasIbe temane atUTa sAhacaryanA baMdhane bAMdhyAM hatAM. ane kaoNseTa cheka bacapaNathI ja jIna vAlajInane eTalA badhA Azita bhAve vaLagelI hatI ke, jIna vAlajInanuM aMtara samApaNe pitAnA vAtsalya ja tene vaLI beThuM hatuM. koseTanI mAtAne paNa te pitA ha; eTale kraoNseTane je pautrI tarIke ja badhAM lADama tenA taraphathI maLatAM hatAM -- pitA pAsethI maLatAM zista ane AjJApAlanI jarA paNa karkazatA temAM bhaLelAM na hatAM. kaoNTanI mA paNa te ja hatI nAnI chokarI tarIke mAtAnA jatanathI teNe tene ucherI hatI. e bALaka tene mATe prakAza, ghara, kuTuMba, deza - ane svarga paNa hatuM. tela jayAre tene je dekhAyuM ke badhuM have kharekhara patI gayuM che, arthAt kaoNsada tenA hAthamAMthI chaTakI gaI che, tene priyatama jade che, pi te mAtra pitA che, tyAre je zAkane dharatIkaMpa tene kaMpAvI che, te asahya banI rahyo. tene tarata ja bIje kaMpAra Avyo : A paristhitine sAmane karavAne - svarakSaNano! vALanA mULa sudhI tene tAmAM mahA-svArtha saLavaLato ane Ubhe thato anubhavamAM Avyo. tenA khAlI paDelA aMtaramAM mA hUhU karate ghUghavavA lAgyo. ApaNA aMtaramAM keTalAMya UMDAM 5Da che, jemAM paNa ApaNI vAstavikatA - ApaNe svabhAva mojuda hoya che. paraMtu khUba ja kAraNe phaTako paDavA vinA teTale UMDe sudhI ApaNe aMtara sUrNa-vicUrNa thatuM nathI. jana vAlajIna have e jAtanI kAramI hAMkSae AvIne Ubho hato. peluM zAhIsanuM pUMThuM te vAraMvAra hAthamAM pakaDI pakaDIne jovA lAgyo. tenI sahaja rti tarata kAme lAgI gaI. teNe badhA prasaMge mana:cakSu samakSa khaDA karavA mAMDyA. ane teNe tarata dhI kADhayuM ke, e pile lakSamabarganA bagIcAvALo ja juvAniya have joIe. ane jevuM tenuM spaSTa citra najara samakSa UbhuM thayuM ke, tarata tene vikarALa gusse - vikarALa dhikkAra hUpa karatokane tenA upara kUdI paDayo. AkhI jiMdagI teNe e
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ 350 le mijherAta vera- dhikkArane premamAM - AtmabalidAnamAM rUpAMtarita karavA prayatna karyo hato; ane te keTale badhe aMze saphaLa paNa thayo hate. paraMtu javAnI ane vRddhAvasthA e be judI ja paristhitio che. juvAnImAM je uchALo bhayaMkara kRtyamAM pariNamavA tarapha ja jhaTa vaLI jAya, te vRddhAvasthAmAM acAnaka hatAzA tarapha paNa vaLI bese, - eTalA ja jorathI! jana vAlajInane badho gusso ke badho julmo acAnaka jIvanane - potAnA jIvanane temaja bIjAnA jIvana mATene - badho sa ekadama uDAvI devA lAge. te ja vakhate meM DesI aMdara AvI eTale jIna vAlajIne tene pUchayuM daMgala kaI tarapha cAle che, tenI khabara che?" DosI A prazna na samajatAM babUcakanI peThe joI rahI. jIna vAlajIne pharI pUchayuM, "kema hamaNAM tame kahyuM te kharuM ke, daMgala cAle che ane loke laDavA mAMDayA che?" hA sAheba! seMTa merI AgaLa laDAI cAle che, ema meM sAMbhaLyuM hatuM kharuM." pAMca miniTa bAda jIna vAlajIna khulle mAthe zerImAM bahAra nIkaLI Avyo. rAta paDavA lAgI hatI, ane te kAna mAMDIne kAMIka avAja sAMbhaLavA prayatna karavA lAgyo. e ja sthitimAM te potAnA gharanA bAraNA pAsenA paththaranI chATa upara besI paDyo. 86 ahA! kevI nirAMta! kevo AnaMda! Ama ne Ama keTalo vakhata pasAra thaI gayo haze? zerI khAlI hatI. utAvaLe ghara tarapha pAchA pharatA lokoe tene bhAgye ja joyo haze. jokhamanA samayamAM dareka jaNa potapotAnI phikaramAM ja paDeluM hoya che. phAnasa saLagAvanArAe AvIne tenA gharanI barAbara sAme AveluM phAnasa saLagAvyuM. dUra dUrathI raNaziMgAM - paDaghamanA avAjo AvatA hatA; hakArA-cInA avAja paNa saMbhaLAtA hatA. e avAjo sAthe bhaLIne ja seMTa paoNlanA devaLanA ghaDiyALanA agiyAranA TakorA paNa dhIme dhIme paDavA lAgyA.
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahA! kevI nirAMta! ke Anada! 359 hajIna vAlajIna lagabhaga paththaranI peThe sUnamUna besI rahyo hate. eTalAmAM eka bhayaMkara dhaDAko saMbhaLAyo. thoDI vAramAM bIjo dhaDake saMbhaLAyo. te vaLI vadhu moTo homeriyase dArUgoLAnA pIpa vaDe je halle pAcho vALe, te vakhatanA ja e dhaDAko kadAca haze. e be dhaDAkAothI jIna vAlajIne coMkI UThyo. teNe e dhaDAkAonI dizAmAM Doka UMcI karI; ane tarata pAcho chAtI upara mAthuM nAkhI daI te sUnamUna thaI gayA. acAnaka teNe mAthuM UMcuM karIne joyuM koI zerImAM cAlyuM AvatuM hatuM. te bevoca hate. te kazuMka zodhato hoya tema dekhAtuM hatuM. teNe jIna vAlajInane barAbara jo, paNa tenA upara kazuM lakSa ApyuM nahi. teNe thoDAM gharanAM bArIbAraNAM tapAsI joyAM, paNa badhAM baMdha hatAM. jIna vAlajIna to koI kaMI pUche te paNa javAba na Ape te dazAmAM hato; paraMtu tene acAnaka e chokarA sAthe vAta karavAnuM mana thaI AvyuM. beTA, tane zuM thayuM che?" "bAbata ema che ke, huM bhUkhyo thayo chuM eTale maherabAna thoDA halakA thAo jouM !" jana vAlajIne khIsuM phaMphosI eka pAMca kUkane sikko kADhayo. paNa gevo te daramyAna eka patharo zodhI kADhyo hato. teNe jIna vAlajInane kahyuM, "maherabAna sAheba, e deDhiyuM jarA pakaDI rAkhe jouM. paNa tame loko sIdhA mANaso nathI lAgatA! A badhuM gerakAyadesara che! peluM phAnasa haju kema saLage che?" ema kahI teNe tarata te patharo tAkIne phAnasa upara choDyo. thoDI vAramAM phAnasanA kAca tUTIne jamIna upara paDayA ane evo avAja thayo ke paDadA pAchaLathI jovA nIkaLelAM keTalAMya DekAM, "A to daMgala AvI pahoMcyuM !" ema kahIne tarata aMdara pesI gayAM. zerI aMdhArI-bhIMta thaI gaI. "hAM DosImA, mAM-mAthuM DhAMkIne sUI jAo jouM!" geDyoe zerIe bahukama Ape. jIna vAlajIne have, "bicAro bhUkhyo che ema kahI tenA hAthamAM pAMca phrAMkane sikko mUkI dIdho. mevoe pAMca kUkanA sikkAnI vAta sAMbhaLelI, paNa kadI joyelo nahi. AvaDe mATe sikko hAthamAM joI teNe tene paMpALavA mAMDayo. paNa pachI tarata ja jIna vAlajIna tarapha pharIne te sikko
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36. le mika pAchA ApI dIdhA. "huM zerInAM phAnasa bhAMgavAM vadhu pasaMda karuM chuM; tame mane phasAvI nahi zako." 66 ' beTA, tAre mA che?" jIna vAlajIne pUchyuM. 66 hA, hA; tamAre bhale na heAya !" to, le A tArI mAne ApI deje." gebroca jarA DhIleA thayA. uparAMta teNe joyuM hatuM ke, te mANasanA mAthA upara Toza paNa nathI; eTale tene jarA baMdhubhAva pragaTayo. +6 " kharekhara, te huM A zerInAM phAnasa phoDI na nAkhuM te mATe te tame nathI ApyAne ?" Co tArI marajImAM Ave teTalAM phoDI nAkhane !" . "tame sArA mANasa lAgo che. Ama kahI teNe e sikko khIsAmAM mUko. pachI bhrAtRbhAva vaLI vadhI jatAM teNe tene pUchyuM : "tame A zerInA mANasa che ? " "hA, kema ?" 06 "mane sAta naMbaranuM makAna batAvaze| ?" 60 tAre zuM kAma che bhalA ? '' - paNa geocane lAgyuM ke pAte - rAjadUte - kahevI joIe te karatAM vadhu vAta kahI nAkhI che. eTale te AkAza tarapha joI kaMIka gAvA lAgyo. jIna vAlajIna tarata samajI gayA, tenA manamAM eka vicAra vIjaLInI peThe jhabakI AvyA teNe pUchyuM : "huM je kAgaLanI rAha jouM chuM, te kAgaLa huM lAvyA chene? 66 tame ? paNa tame strI nathI !" 66 - paNa kAgaLa zrImatI kaoNseTa mATe chene ? " 66 kaoNMseTa ? hA tevuM ja kaMIka vicitra nAma che kharuM." "" "to pachI e kAgaLa mane ApI de; ---- "" ahIM UbhA rAkhyA che." e kAgaLa levA ja mane temaNe 66 to to pachI tame e paNa jANatA hovA joIe ke, huM meAracA uparathI AvuM chuM?" " alabatta !" gebroce have khIsAmAM hAtha nAkhIne gaDI karelA eka kAgaLa kADhayo ane tenA hAthamAM mUkI, lazkarI salAma bharI. 66 e kharItA kAmacalAu sarakAra taraphanA hAvAthI ene salAma
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ 365 ahA! kevI nirAMta! ke AnaMda! bharavI paDe! je je mAnatA ke e koI premapatra che! e badho UMTagadheDIne vyavahAra te kamabakhta dhanavAnamAM hoya. ame prajAjane te laDavaiyAo chIe, ane ame strI-jAtine sanmAnanI najare joIe chIe." jIna vAlajIne have pUchayuM : " javAba kyAM seMTa merI tarapha mokalavAno che?" "are nahi; A kAgaLa te rU da lA cenarIne mAracethI Ave che; huM paNa tyAM ja have pAcho pharuM chuM. alavidA, nAgarika!" gevoca deDI gayA pachI jIna vAlajI e kAgaLa sAthe gharamAM dAkhala thaze. mINabattI saLagAvIne kAgaLa vAMcatAM vAMcatAM tenI najare A lITIo paDI - "have huM thoDI vAramAM motane bheTuM chuM. A vAMcatI hoIza tyAre mAro AtmA tArI najIka AvI pahoMcyo haze." e lITIo vAMcatAM ja jIna vAlajInanA aMtaramAM judI ja jAtanI lAgaNIo acAnaka UbharAI AvI. tenA AghAtathI te jANe tammara khAI gayo. te have meriyasanI ciThThIne madamattanI dimUDhatAthI vAraMvAra jovA lAgyo. kAraNa ke, tenA vadhumAM vadhu dhikkArapAtra duzmananI e maraNa-ciThThI hatI! tenA aMtaramAM eka bhISaNa AnaMdanI cIsa UThI. pote AzA rAkhavAnI hiMmata karI hatI tenA karatAM paNa duzamana vahelo ane potAnI meLe rastAmAMthI dUra thaI gayo hato!- athavA dUra thavAnI taiyArImAM hato ! ane potAne A mahAvipattimAMthI - kaTokaTImAMthI uddhAra thato hato! paraMtu haju kadAca e maraNa na pAmyA hoya! A ciThThI te kaoNseTa savAramAM vAMce e irAdAthI lakhAI hatI; tathA maracA bhaNIthI agiyArabAranI vacce je be dhaDAkA saMbhaLAyA tyAra pachI kazI dhAMdhalane avAja Avyo na hato. arthAta moracAnuM yuddha have bIje divase savAre ja zarU thavAnuM. alabatta, meriyasa A moracAmAM joDAyo hovAthI jIvate to nahi ja chaTakavAno; ane vaLI mAravAmAM paNa te gherAyelI sthitimAM ja che. pote have kaoNseTa sAthe "ekalo' rahI zakaze! have kaoNseTamAM bIjo koI bhAgIdAra raheze. nahi. ahA! kevI nirAMta! ke AnaMda! eka kalAka bAda na vAlajIna baMdUka tathA kAratUsanI peTI sAthe nezanala gArDane sarakArI gaNaveza paherIne pelA maracA tarapha cAlI nIkaLyo.
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAhI cokI upara humalo geDroca pelI zerInuM phAnasa bhAMgyA pachI bIjI zerImAM Avyo. tyAM kaI "bilADI' najare na paDatAM, teNe potAnAM phephsAmAM jeTalI havA bharI zakAya teTalI bharIne moTe avAje eka hiMsaka gIta zarU karyuM. AsapAsanAM UMghatAM ke bInI UThelAM gharo e paMktio sAthenI tenI vadhelI kUcakadamathI dhaNadhaNI UMDyAM. geDroca menA cALA karavAmAM niSNAta hatA. bhAre pavanamAM phATelA kapaDAnAM bAkAMnA jeTalA ghATuM thAya te karatAM paNa vadhAre ghATa geTTocanA mAMnA thatA hatA. kamanasIbe e badhuM jonAra e aMdhArI rAte koI hAjara na hatuM. keTalI badhI kaLA kadara thayA vinAnI ja rahI jAya che! acAnaka eka bIjI kaLApUrNa cIja tenI najare paDI. susaMgati e ja kaLAnuM hArda kahevAya che ane ahIM eka cIja ane eka prANInI susaMgati bhAre kaLAtmaka dRzya sarajI rahI hatI. cIja hatI hAthagADuM ane prANI hatuM emAM sUtelo eka dArUDiyo. gADAno haDa pharasa upara Tekavela hato ane pele dArUDiyo mAthuM gADAnI pUMTa AgaLa gaMThavI, AkhA DhALa upara game tema amaLAIne goThavAyo hato. tenA paga jamInane aDakatA hatA. gocanI tINa najara pArakhI gaI ke, pele ThelaNagADIvALo vadhAre paDato dArU DhIMcI, vadhAre paDatuM Ughelo che. tarata tenA manamAM eka vicAra phuryo. A ThelaNagADI moracA upara saDasaDATa caDI jaze. tarata teNe gADIne pelAnA AkhA zarIra nIcethI kheMcI lIdhI. pelo dhaDAkA sAthe pharasa upara cattApATa paDyo. paNa te eTalA ArAmamAM hato ke, ATalI nAnI dakhalathI temAM kazo vikSepa paDe tema na hatuM. gece tarata potAnA saMgrahasthAna jevA khIsAmAM hAtha nAkhI, eka sutAra pAsethI kese caDAvI taphaDAvelI lAla pensila kADhIne ekAda kAgaLanuM cIMtharuM zodhI kADhI tenA upara sarakArI pahoMca lakhI dIdhI - "phrenca prajAsattAka tamArI ThelAgADI svIkAre che! - kAmacalAu pratinidhi meca " pachI e sarakArI dastAveja pelA garAnA khIsAmAM besI te tarata
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAhI cekI upara humale ! ThelAgADInA haDAne pakaDI gADIne jorathI dhakelato tathA pitAnA kUca-gItane vadhu jorathI avakAzamAM gajAvate moracA tarapha UpaDayo. paNa pAse ja eka sarakArI thANuM hatuM tenI tene khabara nahotI. e thANAmAM nezanala gArDanI TukaDI goThavavAmAM AvI hatI. be be phAnase phUTavAne avAje, kUcagItanA avAje, ane ThelAgADInAM paiDAMnA avAje, e badhA nirAMte UMghatA sainikonAM mAthAM pathArImAM saheja saLavaLyAM. temanA asarane tarata lAgyuM ke, A te baLavAkhoronI AkhI TukaDI topakhAnA sAthe kUcakadama karatI AvI rahI che ! paNa te bahu sAvaceta mANasa hate. baLavAkheranI hilacAla temaja tAkAta barAbara mApyA - jANyA vinA teonA rastAmAM nAhaka zA mATe ADA AvavuM? te gupacupa bilADInI peThe eka sahIsalAmata khUNAmAM lapAIne Ubho rahyo. bevoca e zerInI bahAra nIkaLavA jato hato, tevAmAM ja tenI sAme eka gaNaveza, ane eka baMdUkanI naLI najare paDyAM. guDa maoNniMga, jAhera kAyado ane vyavasthA !" "tuM kyAM jAya che, rakhaDela bhAmaTA?" sArajaMTe pUchayuM. "nAgarika, meM tane haju "bUvA" (mAlamatAdAra dhanika) kahIne saMdhyo nathI; pachI tuM zA mATe mAruM apamAna kare che?" mevo krAMtinI bhASAmAM javAba Apyo. "huM kyAM jAya che, e mAre jANavuM che, zayatAna !" "bhalA mANasa, tuM vyAjakhora zarAphanI bhASA vAparata lAge che; tArI uMmara koI kalpI na zake. tArA vALanI eka jhUDInA tAre se phrAMka mAgavA joIe. kula mAthAnA tane pAMcaso phroka saheje Upajaze." "tuM kayAM jAya che, kayAM jAya che, kyAM jAya che, DAku, dhADapADuM !" "tArA zabdo ati lADaghelA bALaka jevA che, tane dhavaDAvanAre jarA tAruM mAM vadhAre ghasIne lUchavuM joIe." pelA sArajaMTe potAnI beyoneTanI aNI geDroca tarapha dharI ane pUchyuM : "chellI vAra, bola tuM kyAM jAya che, bhikhAraDA !" sarasenApati ! mArI maharadAra acAnaka bImAra paDI gaI che. tethI huM dAktarane bolAvavA jAuM chuM." "hoziyAra !" kahI sArajaMTe beyoneTa jorathI ugAmI. geDroce joyuM ke, keA ThelAgADIne kAraNe ja A badhI paMcAta UbhI thaI che. have jene
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ 364 le sijherAha kAraNe barabAdI sarajAI hoya, tenA vaDe ja peAtAnI sahIsalAmatI sAdhavI, e te batrIsa-lakSaNA mahApuruSonI ja AvaData kahevAya; teNe tarata ThelAgADIne eTalA jorathI pelA sArAMTanA peTa tarapha ja dhakelI dIdhI ke pelA gaTaramAM jorathI gabaDI paDo ane tenI baMdUkanA havAmAM bhaDAko thayA. sAraTanI bUma sAthe ja tenI TukaDInA mANasA havai saphALA UbhA thaI gayA hatA ane vagara joye temaNe ekadama havAmAM eka gALIbAra te karI ja dIdhA ane pachI baMdUko pharI bharavA mAMDI. tyAra pachI tA kazuM joyA karyA vinA A cAlyA karyA; ane tenAthI AjubAjunAM dharAnI AvaradA pUrI thayA. daramyAna gaioca pUrapATa doDatA chaTakI gayA. gALaUbAra pUrI paMdara miniTa kAcanI keTalIya takhtIone pelI TukaDInA goLIbAra eLe na gayA. pelI ThelAgADInA kabajo levAmAM Avyo. tenA dArUDiyA kabajedArane kaida pakaDavAmAM AvyA. tenA khIsAmAMthI nIkaLelI kAmacalAu sarakAranI pahoMca uparathI teNe phreMca krAMtine e ThelAgADI madada tarIke ApI hatI, ema sAbita thayuM; ane tene baLavAkhoronA sakriya maLatiyA gaNI, korTa-mArzala karavAmAM Avyo. samAjanA saMrakSaNa mATe potAnuM khAtuM kevuM sAga che, enAM baNagAM jAhera saMrakSaNapradhAne krU'kathAM ane sarakArI daphataramAM te AkhI ghaTanA, 'madharAte karavAmAM AvelA zAhI cokI uparanA humaleA ' tarIke vigatavAra noMdhAIne itihAsanuM eka pAnuM banI gaI. 1 88 ame maravA nIkaLyA chIe ! rAta daramyAna baLavAkhoroe potAnA merA be phUTa UMcA karyAM hatA tathA tenuM samArakAma paNa karI lIdhuM hatuM. cheka Toce caDavA paththaro gAThavI pagathiyAM jevuM paNa karyuM hatuM. marelAnAM zaba eka bAju DhagalA karI devAmAM AvyAM. temAM cAra tA nezanala gArDanA mANasa hatA. temanA gaNave e jolarase utarAvI lIdhA,
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ ame maravA nIkaLyA chIe! 365 elarase saune be kalAka UMdhI levAnI salAha ApI. joke traNa ke cAra jaNAe ja ema karyuM. e daramyAna makAnamAMthI traNe strIo bhAgI gaI. baLavAkhorone tethI jarA nirAMta jevuM have lAgavA mAMDayuM. ghAyala thayelAone pATApiMDI karavAmAM AvI. vadhu ghAyala thayelA pAMcane ghAsa pAtharI rasoDAmAM suvADavAmAM AvyA. temAM paNa be myunisipala gArDanA sainika hatA. nIcenA eraDAmAM have kALA kapaDAmAM DhaMkAyeluM mephanuM zaba rahyuM ane thAMbhale baMdhAyela jAvarTa! bagInA UMcA dAMDA upara pharI dhvaja pharakAvI devAmAM Avyo. e dhvaja mebephane cALaNI thayela lohI nItarate kaTa ja hato. khAvAnuM te have kAMI rahyuM ja na hatuM. maracAmAMnA pacAsa mANaso seLa kalAka tyAM rahyA te daramyAna vIzImAMnuM khavAya tevuM badhuM khAI nAkhyuM hatuM. chaThThI jUnanI savAranA kalAko hatA; seMTa merIvALA jaMgI moracAmAM te traNa vAgye jyAre AgevAna pAse sAthIoe khAvAnuM mAgavA mAMDayuM, tyAre teNe javAba Apyo hato ke, "have khAIne zuM karavuM che? traNa te vAgyA che, ane cAra vAgye ApaNe badhA marI gayA hoIzuM." A morace khAvAnuM kazuM rahyuM na hatuM eTale elarase dArU pIvAnI paNa manAI karI dIdhI. vIzImAM je kAMI zIzIo maLI, te badhI kabaje karI levAmAM AvI. enjolarasa have bahAranI paristhitine kayAsa kADhavA nIkaLyo. nAnA moracethI te gharo pAse lapAto lapAto bahAra cAlyo gayo. rAtano humalo pAcho vaLyuM, eTale aMdaranA moracAvALAone have vijayanI khAtarI thaI gaI hatI : savAranA te cAre bAjuethI madada maLaze evI temanI gaNatarI hatI. AkhuM perisa ekIsAthe saLagI UThaze ane palaTaNanA sainiko gabharAIne hathiyAra heThAM mUkI deze! seMTa merIvALA jaMgI maracAnI paDaghama te AkhI rAta thaMbhI ja nahotI. arthAta e loko paNa haju TakI rahyA hatA, e bIjo purA! thoDI vAra bAda elarasa pAcho Avyo. te gaMbhIrapaNe saune saMbodhIne bolyo : "paeNrisanuM AkhuM lazkara humalo karavA medAne paDayuM che. e lazkarano trIjo bhAga tamArA moracA upara AvI rahyo che. nezanala gArDa uparAMta pAMcamI ane chaThThI palaTaNanA vAvaTA paNa meM sAthe UDatA joyA. eka kalAkamAM humalo thaze. loko gaI kAla sudhI jussAthI UkaLatA hatA, te Aje savAre hAlatA paNa nathI. kazAnI AzA rAkhavI nakAmI che,
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ he mizanDa lekee tamane tamArA nasIba upara cho dIdhA che!" ekadama tarapha sannATo chavAI rahyo. paNa turata ja maMDaLamAMthI keIne avAja Avyo : "te bhale; have moracAne vIsa phUTa UMce banAvI do. ane ApaNe sau taiyAra rahe. ApaNe have ApaNAM zabdothI temane sAmano karIzuM. loko bhale loka-saunikone tajI de, kaunikoe lokone tajI dIdhA nathI, e ApaNe batAvI ApIe!" 1832nI jananI chaThThI tArIkhe savAre seMTa merIvALA moracAmAM paNa e ja ghaDIe nIcenA zabdo gaganane bhedI rahyA hatA : "bhale madada Ave ke na Ave; ApaNe ahIM cheka chellA mANasa sudhI khaDA rahevAnA chIe." enjoharasavALe morace paNa gaganabhedI pokAra UDyo, "zahIdI jhidAbAda! ame badhA ja maravA mATe taiyAra chIe!" zA mATe badhA ja?" "badhAM ja! badhA ja!" "paNa maracAnuM sthAna sAruM che, tathA morace majabUta che : trIsa mANaso basa che. zA mATe cAlIsa jaNAne bhoga Apa?" "kAraNa ke, koI cAlI javA mAgatuM nathI!" "nAgarika," enjolarase kahyuM, "lokataMtra mANasanI bAbatamAM evuM sabhara nathI ke jethI nakAmuM kharca pAlavI zake. jo keTalAka jaNe cAlyA javAnI jarUra hoya, te te temanI pharaja che." TeLAmAM ekadama gaNagaNATa vadhI gaye. eka jaNa belyuM, "paNa bahAra nIkaLavA jaIe te paNa lazkaranA hAthamAM pakaDAtAM ja teo goLIe daI de. amArAM kapaDAM ane amArA dAgeLAthI gaMdhAtA hAtha ja amArI cADI khAya. enA karatAM ahIM zuM khATA?" tarata elarasa kompIrane izAro karI eka bAju cAlyo gayo. DI vAramAM baMne jaNA cAra gaNaveza laIne pAchA AvyA. "A gaNaveza paherIne tame sahIsalAmatIthI cAlyA jaI zakaze. A rAAra gaNaveza che." paNa koI hAlyuM nahiM. keLaphera have bolyo : "bhAIo, A have strI-dAkSiNyane savAla banI jAya che. tamAre patnI e che ke nahi? bALaka che ke nahi? ghera ghaDiyAM hIMcaLatI mAtAe che ke nahi? huM paNa maravA taiyAra chuM, paraMtu mArA maDadAnI AsapAsa strIo hAtha AmaLatI nisAsa nAkhe, e vAta mane na pAlave. ApaNe maravuM e vAta te kharI; paNa
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ 367 ame maravA nIkaLyA chIe! joDe bIjAMone mAravAM e vAta khoTI. ApaNe atyAre AtmahatyA karavA taiyAra thayA chIe e hakIkata che. paNa AtmahatyA e ApaNane potAne lagatI bAbata hoya. jenI sAthe tene kAraNe bIjAne maravAnuM thAya, tenI sAthe te AtmahatyA nathI rahetI, paNa khUna banI jAya che! nAnAM bALakonAM ruvAMTIbharyA ane gharaDerAnAM dhoLA vALa bharelAM mAthAM yAda karI juo. atyAre ja enjalasa bahAra gayo hate. te pAMcame mALa mINabattI laIne kAcanI bArI pAchaLa koInI rAha joIne tAkI rahelI eka DesImAne joI Avyo. kadAca te tamArAmAMnI ja koInI mA haze. e mANase ahIMthI javuM ja joIe ane te DosIne jaIne kahevuM joIe, 'mA, huM A Avyo ! "je mANasane AdhAre ghaNAM jIvatAM hoya, teNe potAnI jAtane nakAmI hemI devI na joIe. e te AkhA kuTuMbane motanA moMmAM homyA jevuM thayuM. tamArAmAMnA kone dIkarIo che? kone bahene che? vicAra karI juo. tame to ahIM marI gayA; paNa kAle temanuM zuM thaze? juvAna chokarI hoya ane khAvAnI raTI na hoya, to pachI zuM thAya? puruSa to bhIkha mAge, paNa strIne te jAta vecavI paDe. ane e pavitra nirdoSa kumArikAone bhraSTAcAra karavAnI hade dhakelIne tame ahIM zuM hAMsala karavAnA hatA? lokone tame sarakArI julamamAMthI bacAvavA nIkaLyA cho, paNa tamArI kuMvArikAone polIsanA hAthamAM saMpaze? eTale, jemane kuTuMba che, teo ahIMthI amArI sAthe chellA hAtha milAvI cAlyA jAya! ahIMnuM kAma ame phoDI laizuM. jANuM chuM ke, ahIMthI ema pAchA cAlyA javuM tamAre mATe agharuM che. paNa je agharuM che te ja prazaMsApAtra che. huM je haoNspiTalamAM kAma karatA hatA, tyAM eka mareluM bALaka loko upADI lAvyA-posTa morTama mATe. tenuM peTa narI pILI mATIthI bhareluM hatuM. tene bApa marI gayo hato; keTalAka garIba loko dayAbhAvathI tene potAne tyAM laI gayA. paNa temanI pAse ja khAvA roTI na hatI. tethI peluM chokaruM bhUkhyuM thAya tyAre gupacupa cUlA pAse jaI uparathI pILI mATInA popaDA ukhADIne khAyA karatuM. tenuM peTa phUlI gayuM ane hAtha-paga sukAI gayA. teoe eka vakhata tene bolAvyuM, teNe javAba na Apyo. te marI gayuM hatuM. tethI huM kahuM chuM ke, tamArAmane je bApa hoya, te potAne e chokarAne bApa mAne, ane tenA upara dayA lAvI ahIMthI cAlata thAya, jethI te bALakane cUlAnA
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ mijharApta pipaDA khAIne bIjAne Azare maravuM na paDe. AMkaDAzAstrIo kahe che ke, mAbApa vagaranAM chokarAMnuM maraNa pramANe paMcAvana TakA che. eTale kahuM chuM ke, tame AvA mahAmUlA mRtyune bheTavAnA AnaMda mATe svArthI karavAnuM mahApAtaka rakhe vaheratA che badhA bina thaI nIce e A badhuM sAMbhaLI rahyA. meriyasa have ubho thayo ane bolyA, " kera kharuM kahe che; jeone kuTuMba hoya teo AgaLa Ave." keI hAlyuM nahi. airiyase pharIthI bUma pADIne kahyuM, "paraNelA ane kuTuMbanA AdhArabhUta mANase bahAra nIkaLI Ave." e larase kahyuM, "huM hukama karuM chuM." meriyase kahyuM, "huM AjIjI karuM chuM." have thoDAka mANasa ekabIjAnI cADI khAvA lAgyA. "alyA tAre be bahene che." "paNa tAre buDho bApa che" che. ane ekabIjAne jANe gALa bhAMDatA hoya tema AkSepa karatA ekabIjAne AgaLa dhakelavA lAgyA. emlarase kahyuM, "nAgari, ahIM lokataMtra che ane saune mata ApavAne adhikAra che. te jeo kuTuMbI che, teo potAnI meLe pitAne mata ApIne jAhera kare. thoDI miniTamAM pAMca jaNa bahAra AvyA, "A te pAMca jaNa thayA!" meriyase acaMbo pAmIne kahyuM. gaNaveza cAra ja hatA! pAMcamAMthI eke te rahevuM joIe! eTale pachI pelI laDAI pharIthI zarU thaI ? "huM rahuM." "nA, huM rahuM." kaIne e ToLAmAMthI nakkI karaze ke koNa rahe." meriyasa muMjhavaNamAM paDI gayo. e pAMca jaNA tene AjIjIbharyuM svare kahetA hatA, "mane rahevA do!" meriyasa phIko paDI gayo. maravA mATe kone pasaMda kare, ane te paNa te kuTuMbI che ema jANyA pachI ! e kSaNe eka pAMca gaNarvaza tyAM AvIne paDyo! pAMcamo mANasa paNa bacI gayo ! eriyase AMkha UMcI karIne je te baoN. kezala- koseTanA bApa tyAM UbhA hatA.
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ humalA zarU thAya che 814 jIna vAlajIna hamaNAM ja mAracAmAM dAkhala thayA hatA. teNe nezanala gArDanA gaNaveza paherelA hovAthI tene kAMya rokavAmAM AvyA nahotA; tethI te sIdhA ja ahIM AvI pahoMcyA hatA. nAkA uparanA baLavAkhAra cAkIdAre eka ja sainikane aMdara javA devAmAM kazA vAMdhA na lIdhA : " kAM to te chUpA gaNavezamAM moracAnA ja mANasa haze; athavA to kharekhara sainika haze to keda pakaDAze ane enAM hathiyAra meracAvALAone kAma Avaze !" AkhA meracAmAM sannATo chavAI gayo. leIMgale pUchyuM, " A mANasa koNa che? " kombIphere javAba Apyo, "e mANasa bIjA eka NanuM jIvana bacAvanAra sajjana che." meriyase tarata jAhera karyuM, "huM emane oLakhuM chuM." basa, meriyasanuM oLakhANa saune mATe pUratuM thayuM. enjelarase jIna vAlajIna tarapha pharIne kahyuM, " nAgarika, bhale padhAryA!" paNa pachI tarata ja umeryuM, " tame jANA che ke ame maravA nIkaLyA chIe!" jIna vAlajIne javAba ApyA vinA peAtAnA gaNaveza pelA pAMcamAM mANasane paherAvavA mAMDayo. ze humalA zarU thAya che 1 jema jema maraNanI ghaDI najIka AvatI gaI, tema tema enjolarasane aMtarAtmA UghaDavA lAgyA. tenA moM upara bhaviSyavettAnI ane pegaMbaranI AbhA chavAI rahI. tenuM me N alabatta khinna hatuM; paNa te khinnatA gaMbhIra UMDANanI hatI : koI mahAna ghaTanAnuM pAte nimitta banI rahyo che e mATenI pUrepUrI javAbadArInA bhAnanI hatI. te dhIme dhIme phreMca lokasattAka rAjyanA ja saMkucita khyAlAmAMthI nIkaLI virATa mAnava lokasattAka rAjyanA khyAla tarapha vaLI rahyo hatA. alabatta, e tarapha javA mATeno mArga AvI aneka leAhiyALa krAMtiothI ja aMkita thayelA te jotA hatA - - bIjA kazAthI nahi, -- le0 - 24
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mijherAgla acAnaka maracAnAM pagathiyAM para Ubho Ubho te bolI UThayo, nAgarike, ApaNe je bhaviSya mATe atyAre balidAna ApI rahyA chIe, te bhaviSyanI tamane kalpanA Ave che? zaheronI zerIo prakAzathI jhaLAMjhaLAM thAya, gharonAM AMgaNAM phUlabharelI lIlI DALIothI jhajhumI rahe, prajAe ekabIjInI bahena bane, mANase nyAyI bane, gharaDerAM bALakone AziSanA bhArathI ja dabAvatAM hoya, bhUtakALa vartamAnane cAhate heya, vicArake pUrNa svAtaMtrya bhagavatA hoya, zraddhALuo samabhAvavALA hoya, Ikavara pote ja ApaNe dharmaguru hoya, mAnava aMtarAtmA e ja vedI hAya! kayAMya vera nahi, dhikkAra nahi, kAmakAjanI ja birAdI! badhe jAherAta e ja sArA-khoTA kAryanAM InAma ke sajA hoya. badhAne mATe rojI, badhAne mATe kAyado, ane saunI upara zAMti. kayAMya kApAkApI nahi, kyAMya laDAI nahi, badhI mAtAo sukhI ! nAgariko, ApaNe lokonI ekatA tarapha prayANa karI rahyA chIe; mANasajAtanI ekatA mATe prayatna karI rahyA chIe. taDa nahi, vage nahi, cusaNiyA zeSako nahi. Toca svataMtratAnI ane taLeTI samAnatAnI! paNa e samAnatA eTale ghAsa moTuM thAya ane jhADa ThIMgarAIne nAnuM rahe e jatanI nahi ! ke aMdaraaMdaranI adekhAI ekabIjIne nirvIrya banAve evI nahi. e samAnatA eTale badhI vizeSatAone samAnapaNe pAMgaravAnI svataMtratA ApatI ekatA! badhA mate sarakhA, badhA dharmo - paMthe sarakhA. e samAnatAnuM dvAra pharajiyAta sArvatrika keLavaNI ! samAna zALAomAMthI ja samAna samAja nIpaje; hA, hA, keLavaNI - prakAza - badhuM prakAzamAMthI ja nIpaje; ane prakAzamAM ja pAchuM paNa phare! ogaNIsamuM saikuM bhavya che, paNa vIsamuM saikuM sukhI haze; mANasane koInA humalAnI- koI AkramaNanI bIka nahi rahe. mitro, atyAre ApaNe jIvIe chIe e ghaDI kAramI che; paNa bhAvi mATe evI AkarI kiMmata cUkavavI ja paDe che. kAMti e tenuM jakAtanuM nAkuM che. "he mAnavajAta! tAro uddhAra thAo, tArI unnati thAo!' ApaNe maracA uparathI e pokAra AdaravAno che. balidAnanI Toca uparathI premane pokAra na UThe, to bIje kayAMthI UThavAne hato? bhAIo, A morace be DhagalAono banelo che : eka vicArone ane bIjo duHkha-zokavedanAne. yAtanA ahIM Adarzane bheTe che ane kahe che : huM tArI sAthe gujarIza, jethI tuM mArI sAthe pragaTe! bhAIo, ahIMyAM jeo mRtyu pAmaze, teo bhaviSyanA jhaLahaLatA prakAzanI AbhAmAM paDhaze; ApaNI kabara uSAnI aruNimAthI aMkita thayelI che!"
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ humale zarU thAya che have A daramyAna meriyasanA manamAM zuM cAlI rahyuM hatuM te kahevAno vakhata AvI lAge kahevAya. te eka prakAranA svapna-lokamAM ja viharato hato. tenI samajazakti ThaMDI paDI gaI hatI. mRtyunI pAMkhanI chAyA nIce AvI gayelA prANInA mana ane zarIramAM jevuM zIta vyApI jAya, tevuM zIta tene vyApI rahyuM hatuM. tene eTalI samaja hatI ke, te kabaramAM praveza pAmI cUkayo che. te AsapAsanA haratApharatA jIvatA mANasonA caherA tarapha najara karate hate teya jANe zabanI khullI AMkhonI najare mAM. kezalave ahIM kevI rIte AvyA? zA mATe AvyA? te zuM karavA mAge che, e jAtanA prazna meriyasane UThatA ja nahotA. mare mANasa vaLI evA prazno vicArato haze mAtra kaoNseTane vicAra Avate tyAre tenA manamAM eka vedanAbharyo hUMka UThato. mAM. phesalarve paNa tenI sAthe eka zabda bolyA nahotA : tenI sAme lemaNe najara paNa karI nahotI. uparAMta meriyase jyAre kahyuM, "huM emane oLakhuM chuM," tyAre paNa temaNe tene te zabda sAMbhaLyuM hoya ema lAgatuM nahotuM. meriyasane mAM. phezalarvenI A vartaNUkathI eka prakAranI nirAMta jevuM lAgyuM. keyaDA jevA e mANasa sAthe eka zabda bola e tene haMmeza azakya ja lAgyuM hatuM. pelA pAMca mANaso gaNaveza paherIne bahAra cAlyA gayA. bahAra jatA pahelAM teo aMdara rahelAone AMsu TapakatI AMkho sAthe bheTayA. e pAMca jaNane jIvana tarapha vidAya karyA bAda emlarase have motanI sajA jene pharamAvavAmAM AvI hatI tenA tarapha lakSa ApyuM. javerTane jayAM thAMbhalA sAthe bAMdhelo hato, tyAM te gayo. "tAre kaMI joIe che?" " tame loko have kayAre mane mArI nAkhavA mAge che?" jarA bha, atyAre amAre amArI ekeeka kAratUsano khapa che." te jarA pANI pIvAnuM Ape." enjolarase pitAne hAthe pANI lAvI ApyuM tathA te pI zake te sate sene pyAlo dha.
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37ra le mirAlDa have kAMI?" mane A thAMbhalA sAthe bAMdhyo che tethI agavaDa thAya che. AkhI rAta mane Ama Ubhe bAMdhI rAkhe e bhalamanasAI na kahevAya." baMdUkanI kAratUso banAvavA je Tebalane upayoga karavAmAM Avyo hato te have khAlI paDyuM hatuM. bIDa Tebala upara te bepha mahAzaya pahelA hatA. elasanA hukamathI cAra baLavAkhoroe javaTane choDIne aMdaranA oraDAmAMnA te khAlI Tebala upara suvADIne bAMdhI dIdho. e koI paNa rIte chaTakI na zake teTalA badhA baMdha teoe tene hAthe-page-zarIre judA judA bAMdhyA. jyAre teo javarTane A rIte bAMdhatA hatA, tyAre bAraNAmAM Ubhelo eka mANasa tenA tarapha barAbara tAkI tAkIne joI rahyo hato. tene paDachAyo moM upara AvatAM jAvaTaeN meM pheravIne joyuM. teNe tarata jIna vAlajInane oLakhI kADhayo. te jarA paNa cekaDyo nahi. mAtra tumAkhIthI teNe pAMpaNa nIcI vALI dIdhI. te mAtra eTaluM ja bolyo, "svAbhAvika che!" sUmasAma zerIo upara sUryane prakAza have patharAvA lAgyo. nirjanatAne kAraNe e zerIo rAtrinA aMdhakAra karatAM vadhu bhayaMkara lAgavA mAMDI. moracAmAM UbhelA taiyAra thaI gayA. pAchaLanA nAnA moracAne have baMdha karI devAmAM Avyo : thI vadhu pharasabaMdhI ukheDI nAkhavAmAM AvI. traNa zerIe tarapha moracAnI bhIMtathI baMdha thayele A mera have surakSita banI gayo. paNa kophairAke hasatAM hasatAM kahyuM tema, e killo na hato, paNa udaranuM pAMjaruM hatuM! bahAMrathI AvanAra che tethI tene teDI zake, paNa have aMdara rahelA mAtra hAthapaganI madadathI bahAra na jaI zake teTale majabUta te banyo hato! enjolaraze vIzInA bAraNA AgaLa paNa pharasabaMdhInA trIseka patharA gavAvI dIdhA. AkharI humalo ja thavAnuM hatuM, eTale dareka jaNe pite vadhu asarakAraka banI zake te rItanI jagA pasaMda karI lIdhI. dareka jaNa Ave vakhate mAravAnI saraLatA zodhe che ane maravAnI sagavaDa dhe che. thaDI vAramAM sAme sAMkaLone khaNakhaNATa ane bhAre paiDAMne gaDagaDATa saMbhaLAvA lAgyo. eka jaMgI tepa kheMcI lAvavAmAM AvI hatI. tenAM
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ humalo zarU thAya che ka77 AgalAM paiDAM kADhI nAkhI tene have sthira karI devAmAM AvI. thoDI vAramAM jAmagarIne palIto saLagato dekhAyo. evarase hukama Apyo : "phAyara !" Akhe maraco baMdUkonA avAjathI dhaNadhaNI UThayo. tapa ane tenI AsapAsanA mANase aMdhArAmAM chavAI gayA. thoDI vAramAM ghaNI dUra thatAM najare paDavuM ke koIne kazuM vAgyuM na hatuM ane te pacI have topanA mene dUrabIna goThave tema beThavavA hukamo Apate hate. ATha zerane gaLe pheMkatI e jaMgI navI jAtanI tapa hatI. emolarase karI baMda bharavAno hukama Ape. paNa topamArA sAme A suTakaLa DhagalAne banAvelo maraze keTalI kSaNa TakI raheze e savAla ja hato. baLavAkhora baMdUko bharI rahyA hatA te daramyAna te pacIeAe tepa bharIne taiyAra karI. moracAvALAe zvAsa thaMbhAvIne te phUTavAnI rAha joI rahyA. topa phUTI. te ja vakhate "zAbAza!" evI bUma mArato bevoca moracAmAM kUdI paDyo. geDrocanA AvyAthI maracAmAM tepanA gaLA karatAM vadhu asara thaI. topanA gaLAthI bagInuM eka paiDuM UDI gayuM ane bIjuM AkhuM goThaveluM gADuM khalAsa thayuM. evoca potAnI baMdUka mATe bUma pADavA lAge. korphorAke tenI baMdUka tene sAMpavA hukama karyo. meriyasa geDrocane pAcho Avela joI jarA akaLAyo. tenI sAthe e ciThThI mokalavAmAM tene irAde gocane e maracAnA vinAzamAMthI bacAvI levAne paNa hato. geDyothe maracAnA " de ne khabara ApyA ke, morace cAre taraphathI gherI levAmAM Avyo che: "sIla TAiTa'! tene potAne ja maracAmAM ghUsavA jatAM "sAta-pAMca" thaI hatI. paNa mevoe bhalamanasAIthI sAme UbhelA sau sainikone geLIone Dejha ApavAnI "bhalAmaNa' karI. humalAkhoroe tapanI AvI najIvI asara thayelI joIne tene goLAthI pharI bharavAno prayatna na karyo. thoDI vAramAM eka lArImAMthI grepa-zaoNTanAM kaeNna UtaratAM hovAno avAja Avyo, je phUTatAM cogaradama goLIono varasAda ja varase. pacIe have tenuM moM paNa jarA bAjue pheravyuM. enjolarase coMkIne ekadama hukama Apyo : "sa mAthAM nIcAM rAkhI bhIta tarapha vaLI jAo, ane maracA AgaLanA sau ghUMTaNiye besI jAo!"
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ le sinerAla tarata ja tApa phUTI. goLIonA varasAda varasyo. be mANasA mAryA gayA~ ane traNa ghAyala thayA. je A jAtanA grepa-zaoNTa cAlu rahe, te meAracA vadhu vakhata TakI na rahe e ughADuM hatuM. AvA varasAda sAme merace jarA paNa rakSaNa ApI zake tema na hatuM. enjelarasa bAlyo : "game te bhAge tApane pharIthI phUTatI aTakAvavI 374 *Ie. teNe pAtAnI baMdUka nIcI namAvI ane te pacI upara nizAna lIdhuM. tApI te vakhate nIcA namI tApanuM nizAna letA hatA. te juvAniyA, suMdara dekhAvanA tApa-sAraTa hatA. tenA halanacalanamAM kuzaLatAthI AvatI eka prakAranI nizcalatA hatI. e kuzaLatA bhayaMkara kRtyo mATe karelI satata taiyArIthI UbhI thAya, ane tenA aMta katalabharelA yuddhamAM ja Ave. "9 kombIphera eNnjolarasane tenA upara nizAna tAkatA joIne bAhyo : nahi hoya tyAre laDAI A tApa-sArajaMTo bahu tAlIma bApa haze, priyatamA haze; are 66 'ahA, A kaMbu keMsAIparuM che! jyAre rAjA paNa nahi thAya. bicAro pacIsa varSanA che; pAmelA tathA suzikSita hoya che. tene mA haze, enjelarasa, e tAro kadAca bhAI haze ! " " hA, che ja." enjalarase kahyuM. 66 hA, mAtAnA putra te bhAI ja thAya; te ene ApaNe na mArIe to ?" " magajamArI na kara; je karavuM joIe te karavuM ja joIe." enjelarasanA Arasa jevA gAlA upara thaIne AMsunAM TIpAM sarI paDayAM. teNe ghoDo dAbyo. ane pelA tApathI hAtha UMcA karI, memAM AkAza tarapha rAkhI, eka lathaDiyuM khAI tarata jamIna upara tUTI paDayo. gALI tenI chAtIne ArapAra vIMdhIne cAlI gaI hatI. tene upADI laI, bIjo topacI tenI jagAe Ave tyAM sudhI mAracAvALAne thoDo vakhata maLyA. * meracAmAM dhAMdhala macI rahI. tApa have pharI phUTavAnI taiyArImAM hatI. A hisAbe grepa-zaoNTanA varasAda sAme paMdareka miniTathI vadhu TakI zakAya tema na hatuM. game te bhAge e varasAdane kaMIka haLavA karavA ja joIe. enjelarase hukama karyo, "mAracAnA mAM AgaLa eka gadeluM nAkhI do."
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ humalo zarU thAya che 375 "have gadeluM ApaNI pAse nathI; hatAM teTalAM para ghAyala thayelAone suvADavAmAM AvyA che." jIna lAlajIna atyAra sudhI vIzInA khUNA AgaLa paDelI eka chATa upara besI rahyo hato. tenA be paga vacce tenI baMdUka teNe UbhI mUkelI hatI. atyAra sudhI teNe kazAmAM bhAga lIdho na hato. tenI AsapAsa baLavAkhoro gusapusa karatA hatA ke, "eka baMdUka kazuM ja kAma ApatI nathI!" te paNa tenA kAnamAM pahoMcatI hoya tema lAgatuM na hatuM. elarase gaclA mATe hukama Apyo te vakhate te ekadama Ubho thaI gaye. vAcakane yAda haze ke, baLavAkhoroe A zerImAM vIzI AgaLa morace gaThavavAnuM nakkI karyuM, tyAre sAmenA cha mALanA makAnanA upalA mALiyAmAM rahetI DosIe kAcanI bArIo AgaLa kapaDAM sUkavavAnI laTakAvelI vaLagaNI upara eka gagheluM laTakAvI dIdhuM hatuM. kaI mane enALI baMdUka thoDI vAra mATe Apaze?" jIna vAlajIne pUchayuM. elarase potAnI benAthI hamaNAM ja pharIthI bharI hatI; teNe tarata senA hAthamAM te mUkI dIdhI. jana vAlajIne DesIne mALiyA upara baMdUka tAkI ane pheDI. eka bAjunuM deraDuM kapAI gayuM. bIjo ghoDe paNa tarata ja dabAyo ane AkhuM gadeluM zerImAM tUTI paDyuM. maracAmAM tALIone gaDagaDATa thaI gayo. paNa e galuM maracAnI bahAra paDyuM hatuM. e levA keNa jAya? palaTaNanA sainiko potAne topacI mAryo jatAM uzkerAI gayA hatA, ane badhuM. pherI goThavAya tyAM sudhI khAlI vacagALo bharI kADhavA baMdUko maracA sAme pheDayA karatA hatA. maracAvALA potAnI kAratUsa bacAvavA mATe tenI sAme kazo javAba vALatA nahotA. jIna vAlajIna have bhIMta AgaLanA polANamAMthI moracA bahAra nIkaLe. goLIono varasAda tenA upara varasI rahyo paNa te sIdho galA pAse doDI gayo ane tene pITha upara nAkhI moracAmAM pAcho AvI gayo. pachI teNe e galuM moracAnA polANa upara barAbara goThavI dIdhuM. thaDI ja vAramAM tepane dhaDAko thayo. paNa A vakhate geLIonI jhaDI gadelAthI khaLAI rahI. morace sahIsalAmata rahyo. enjolarase bUma pADIne jIna vAlajInane kahyuM, "nAgarika, lokataMtra tAro AbhAra mAne che !"
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ getrocanI vidAya palaTaNane tapamAro ane goLIbAra cAlu rahyo. AvA moracA upara humalo karavAnI rIta ja e hoya che ke, aMdara rahelAone pajavyA karavA ane temane dArUgoLa khalAsa karAve. pachI jyAre temane goLIbAra dhIme paDe ke tarata humalo laI jave. elarasa temanA A chaTakAmAM phasAye nahi moracAmAMthI geLIbAra baMdha ja rahyo. palaTaNavALA have vicAramAM paDayA. temane paNa manamAM lAgavA mAMDayuM ke, koI chaTakuM sAmethI goThavAya che ke zuM? eTale maracAnI pAchaLa zuM cAlI rahyuM che tenI bhALa kADhavAne temaNe vicAra karyo. moracAvALAoe leDI ja vAramAM eka gharanA chAparA uparathI sainikano Tepa UMco thato joyo. eka UMcA dhumADiyA AgaLa thoDI vAramAM ja eka sainika Ubho thayo ane uparathI maracAmAM najara karavA lAgyo. ejolarasa bolI UThyo, "A mANasa ApaNI killebaMdI joI jAya che." jIna vAlajIne eka zabda bolyA vinA pitAnI baMdUka UMcI karI ane nizAna tAkyuM. pelAne Topa taDAka daIne UDI gayo. jhaTapaTa sainika nIce UtarI paDayo. thoDI vAramAM bIjo sainika tyAM mAthuM UMcuM karavA lAgyo. e koI aphasara jevo lAgato hato. jIna vAlajIne baMdUka pharI bharI lIdhI hatI. teNe tarata nizAna tAkyuM. pelAne Topa paNa UDI gayo. te paNa jhaTapaTa nIce UtarI gayo. palaTaNavALA samajI gayA ke kevA nizAnabAjo sAthe kAma levAnuM che. have koIe chAparA upara AvavAnI hiMmata na karI. leIgale jIna vAlajIna sAme joIne eTaluM ja kahyuM, "bhalAdamI te be goLI te bagADI, te be khepArIo ja ochI karavI hatI ne !" kombIphere tene javAba Apyo, "A mANasa pitAnI baMdUka vaDe paropakAranAM ja kAma kare che, katalanAM nahi!"
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ gekocanI vidAya ra palaTaNanA sainikonI AvI dhImI tathA bItI kAravAI joIne nezanala gArDjhanI eka TukaDInA kaptAnane zUra caDI AvyuM. hatA ke, e lokone have ' emanI bhaThThImAM emane ja palaTaNavALA ema mAnatA zekAvA devA' e sAro * rastA che. paraMtu A kaptAnane ema lAgyuM ke, have baLavAkhoro upara sIdhA humalA karavAnI ghaDI AvI gaI che ane te lAko pAse kazA dArUgALA rahyo nathI. eTale teNe tarata peAtAnA sainiko laIne moracA tarapha sIdhI deATa mUkI. paraMtu enjalarase have peAtAnI badhI baMdUko kAmamAM lIdhI : pelA nezanala gArDo zerInA be tRtIyAMza bhAga oLaMgI rahe, te pahelAM te temanA upara sAmaTo gALIbAra thayA. paMdara jaNA tyAM ne tyAM jamIna upara gabaDI paDayA. nezanala gArDonuM ToLuM ekadama tA thaMbhI gayuM: teTalAmAM baLavAkhoroe potAnI badhI baMduko bharI lIdhI ane pelA pAchA peAtAne mathake pahoMcI rahe te pahelAM tA bIjo gALIbAra karyo. daramyAna pelI tApane theAbhavAno hukama na maLyA hAvAthI teNe ekadama grepa-zaoNTa cheDayo. pariNAme ghaNA nezanala gArDe sarakArI dArUgoLAthI ja mAryA gayA. pelA kaptAna paNa temAMnA eka hatA. .. enjelarasa paNa A gAMDA humalAthI chaMcheDAI gayo. " mUrkhAo nakAmAM temanAM mANasA hAme che, ane ApaNA dArUgoLA khuTADe che. 99 HIS vAta kharI che; sarakAra pAse to mANaseA temaja dArUgoLA mabalaka hoya che; baLavAkhArAne e baMne bAbatanI TAMca hAya che. temano eka mANasa marAyA te marAyA, ane eka kAratUsa phUTI te phUTI ja. tenI jagAe navuM kazuM AvavAnuM hotuM nathI. 3 sUrya have mAthe AvavA lAgyo hatA. meracAvALAone bhUkha satAvavA lAgI hatI. savAramAM gheADI vAra paeNrisamAM kayAMka laDAI phATI nIkaLI hoya evA avAjo saMbhaLAvAthI meAracAvALAne pharI kaMIka AzA baMdhAI hatI. paraMtu thoDI vAra pachI pAchuM badhuM zAMta thaI gayuM hatuM, eTale te pAchA hatAza thavA lAgyA hatA. AzAmAM vakhata kApavA sahelA hAya che; hatAzAnI kSaNA yugo jevI thaI paDe che. thoDI vAramAM bhAre vajana paiDAM upara kheMcAtuM hoya tevA gaDagaDATa saMbhaLAyA. ATha zeranA goLA pheMkatI bIjI tApa have lAvavAmAM AvI
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ le cirAila hatI. baMne tepa ekasAthe gokvIne have moracA upara AkharI humala zarU karavAmAM Avyo. dUra seMTa merInA maracA sAme paNa evI be jaMgI tene dhaNadhaNATa saMbhaLAyo. sarakAra have rahyAhyA moracAnI jaladI saphAI karavA lAgI hatI. eno artha ke, baLavo paDI bhAMgyo hate. be topamAMthI eka maracAnI Toca upara nizAna letI hatI, ane bIjI gRpa-zaoNTathI vIzInAM bArIbAraNAM tarapha. arthAta moracA uparathI baLavAbirone dhakelI kADhI, sIdho humalo laI javAnuM palaTaNa vicArI rahI hatI, e ughADuM hatuM. elarase bUma pADI, "A tapanI dakhala game tema karIne ApaNe dUra karavI joIe. te pacIo upara phAyara karo !" sAta ke ATha vAra uparAuparI goLIbAra thayA. AkhI zerI dhumADAthI bharAI gaI. pacIe paiDAM AgaLa ADA paDI gayA. thoDAka je UbhA rahyA hatA te tApe bharavAnuM cAlu rAkhI rahyA hatA. paNa tepamAro dhIme paDI gayo. veIgale enjolarasane kahyuM. "ApaNe te ThIka phAvyA !" elarase mAI dhuNAvatAM dhImethI kahyuM, "paMdara miniTa vadhu AvuM phAvavAnuM cAlaze, eTale ApaNI pAse daza kAratUsa paNa bAkI nahi rahe!" bevocane kAne A zabdo paDayA. kopheroke acAnaka najara karI te, bahAranA goLIbAra nIce ja zerImAM koI pharatuM hatuM ! gechoca vIzImAMthI eka TapalI laI maracA bahAra nIkaLI gayo hate ane rastAmAM paDelA nezanala gADanI kAratuse TopalImAM ThAlavavA maMDyo hato, "alyA zuM kare che?" korphorAke pUchyuM. geDroce nAka UMcuM karIne javAba Apyo, "nAgarika, huM mArI TapalI bharuM chuM." "paNa alyA grupa-zauTa varasI rahyo che, te jAte nathI?" geDyoe javAba Apyo, "varasAda varase tethI zuM?" "cAla, pAcho Avato rahe." "hA, hamaNAM ja AvuM chuM."
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ vocanI vidAya 379 ane ema belI teNe zerImAM vadhu AgaLa chalaMga mArI. vIsa nezanala gADaeNnAM zaba paDayAM hatAM. getrocanI TopalImAM kAratUsanAM e vIsa baMDala Ave, te moracAvALAo mATe kAsUsone sAro sarakho puravaTho thAya. AkhI zerI satata goLIbAranA dhumADAthI bharAyelI hatI. bevoca pitAnA nAnA kadane kAraNe e dhumADA nIce lapAto lapAte AgaLa sarakato hato. pahelAM sAta ke ATha baMDala te teNe khAsa jokhama vinA ja khAlA karyA. have te ghUMTaNiye paDI koNI vaDe cAra page sarakavA lAgyo. tenA meM vaDe teNe pelI TopalI pakaDI hatI. AmathI tema amaLAto ne vaLate te AgaLa sarakyo. pAchuM bIjo ekAda baMDala teNe TopalImAM khAlI karyuM. maracAvALAenA zvAsa thaMbhI gayA. teo have bUma pADIne tene pAcho bolAve, te tenA tarapha palaTaNavALAenuM dhyAna na jatuM hoya te paNa jAya. eka zaba uparathI tene dArUnI kothaLI maLI. AgaLa vadhatAM vadhatAM te dhumADAnI bahAra nIkaLI gayo. have palaTaNavALAoe tene joyo. te eka zaba uparathI baMDala ThAlavI rahyo hato, tevAmAM eka gALI te zabane ja vAgI. bIjI goLI tenI pAsenI pharasa upara pachaDAI. trIjIe tenI TopalI UMdhI vALI. geDroca have Ubho thaI gayo. tene geLI mAranAra nezanala gArDa sAme joI teNe eka kacagItanI be paMktio lalakArI ane pachI zAMtithI pitAnI TopalI te pAchI bharavA lAgyo. have te te AgaLa ne AgaLa vadhavA lAgyo. cothI goLI have tenA kAna AgaLathI susavATa karatI cAlI gaI. javAbamAM teNe kUcagItanI paMktio AgaLa lalakArI. pAMcamI gaLIe gItanI trIjI kaDI jarA vadhu jorathI gavAvA lAgI. A dRzya ekI sAthe kamakamATIbharyuM tema ja darzanIya hatuM. geDroca upara goLI takAtI hatI, tethI jANe tene ramUja ja UpajatI hatI. dareka geLIne javAba te gItanI eka eka kaDIthI Apato hato. game tyAre najare paDate, goLIbAra sAme cALA karate, deDate, gAte, ane daramyAna pitAnI TopalImAM kAratUsanAM baMDala te ThAlavatA jatA hate. A morace kamakamATI anubhavI rahyo hato. badhAnI AMkho tenI pAchaLa pAchaLa ghUmatI hatI. A koI bALaka nahatuM, A koI mANasa nahatuM, A to koI parInI jAtanuM bhaToLiyuM hatuM. gaLIo tenI pAchaLa doDatI, paNa geDroca goLIe karatAM vadhu capaLa hate. te atyAre mota sAthe ja saMtAkUkaDIne avarNanIya ane bhayaMkara khela khelI rahyo hato.
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ 480 che mirApta paNa eka goLI barAbara nizAna laIne vAgI. getroce lathaDiyuM khAdhuM. te nIce gabaDI paDyo. Akhe mero cIsa pADI UThyo. paNa A chokarAmAM koNa jANe bhUta bharAyuM hatuM. te tarata Ubhe thaze. tenA moM upara thaIne lehIno dadU vahete hate. teNe baMne hAtha uMcA karI, pelA goLI mAranAra sAme gItanI chelI kI lalakArI. paNa te kaDI pUrI na thavA pAmI. e ja baMdUkamAMthI AvelI bIjI goLI e tene bolate adhavaca baMdha karI dIdhe, te A vakhate mAM pharasa tarapha rAkhIne paDyo te paDyo. A tapamAM ThAMsavA mAMDa! e ja kSaNe lakSamabarganA bagIcAmAM be bALako ekabIjAnA hAthane vaLagIne UbhAM hatAM. eka sAta varSanuM haze, ane bIjuM pAMca varSanuM varasAdamAM palaLyAM hovAthI teo sUryanA taDakAvALA bhAga tarapha javA lAgyAM. moTo nAnAne dorI jato hato. tenA bIjA hAthamAM eka seTI hatI. teo phIkAM paDI gayAM hatAM ane cIMtharehAla hatAM. nAnuM bALaka moTAne kahetuM hatuM, "bhAI, mAre kaMI khAvuM che." bagIce khAlI hatuM. teo ekalAM ja temAM pharatAM hatAM. daMgalane kAraNe polIse daravAjA baMdha karAvI dIdhA hatA. A bALako tyAM kevI rIte AvyAM? rakhevALanI eraDI pAsenA adhakhUlA bAraNAmAM thaIne ? ke AgalI rAte ja daravAjA baMdha thayA tyAre te aMdara rahI gayAM hatAM? koNa jANe! eTalI vAta nakkI ke ahIM teo svataMtrapaNe bhaTakatAM hatAM. Ama bhaTakatA hovuM ene artha khavAyelA hovuM thAya; ane kharekhara e chokarAM khevAyelAM hatAM - nA, mAbApe tajI dIdhelAM hatAM. e chokarAM bevocanAM bhAMDa ja hatAM. thenAraDiyaranAM e chokarAM megnAnane tenAM marI gayelAM chokarAMne badale rAkhavA bhADe apAyAM hatAM, jethI budrA jIlenormanDa pAsethI te nANAM meLavyA karehave pavanathI kharI paDelAM pAMdaDAMnI jema teo AmathI tema paeNrisa zaheranI zerIomAM UDatAM hatAM. bApare, paNa AvAM nAnAM chokarAM AvI nirdaya AbehavAmAM AmathI
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ tepamAM kAMsavA mAMDa! tema bhaTake eTale zuM? emane bhUkha lAge te zuM khAya? TADha vAya te zuM oDhe? varasAda paDe te kyAM pese? A chokarAM havethI polIsa ahevAlamAM jemane "tAyelAM chokarAM' nAme oLakhavAmAM Ave che, jemane polIse AmathI tema dhakelyA kare che, hAMkayA kare che, ane chatAM pAchAM perisanA rastA upara ja rakhaDatAM jue che, te jAtanAM chokarAM banI rahyAM hatAM. zaheramAM macelA daMgalane kAraNe ja A chokarAM ATalI vAra paNa bagIcAmAM rahI zakyAM hatAM. AvAM cIMtharehAla chokarAM jAhera bagIcAmAM praveza paNa na pAmI zake. adhikArIonI najare paDayAM che, te kyAranAM e cIMtharAne phagAvI devAmAM AvyAM hatA. AgalI rAte varasAda paDyo hato, paNa jUna mahinAmAM jhApaTAM Ave che evAM cAlyAM jAya che. taDako nIkaLe tyAre lAge paNa nahi ke varasAdanuM moTuM jhApaTuM thoDA ja vakhata upara paDayuM haze. dUrathI pavananI lahera AvatI, tyAre dhAMdhaLa, bUmAbUma, tapa phUTavI vagerenA avAjo te tarapha dhasI AvatA hatA. paNa bALakone mana e badhAno kazo artha na hate. avAranavAra nAnuM bALaka eTaluM bolyA karatuM ke, "mAre kaIka khAvuM che." te vakhate eka pacAsa varSane bApa, cha varSanA dIkarAne sAthe laI tyAM pharate pharate AvI pahoMcyo. chokarAnA hAthamAM moTuM khAnuM hatuM. te divasamAM bagIcAne aDIne AvelAM gharane bagIcAnA daravAjA baMdha hoya tyAre paNa potAno jhAMpe ughADIne aMdara AvavAnI cAvIo rAkhavA devAmAM AvatI. e chUTa pachIthI rada karavAmAM AvI che. e bApadIkaro e rIte potAnA gharane jhAMpe ughADIne aMdara AvyA haze. pelAM bane bALako bApa-dIkarAne AvatA joI ADamAM lapAI gayAM. pelo chokaro peTa bharAI gayuM hovAthI hAthamAMnuM khAjuM pUruM karI zakyo nahoto. teNe nezanala gArDane gaNaveza paheryo hato. bApa sAdA pizAkamAM hate. bApadIkaro kuMDa AgaLa AvIne thaMbhyA. temAM hiMsa taratA hatA. bApa dhanika vargane hatA, eTale haMsanI gatithI cAlato hate. bApadIkaro haMsane taratA jovA tyAM thobhyA. dIkarAne bApa zikhAmaNa ApavA lAgyo : "jo huM bahu thoDAthI saMtoSa mAnanAre mANasa chuM, huM jarAya bhapako pasaMda karatA nathI. sonAthI
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ 382 le mijharAkhavuM ane jhaverAtathI jhagamagatA koTa huM kadI paheratuM nathI. evo khoTo bhapako halakaTa manavALAone ja mubAraka." eTalAmAM dUrathI 5 phUTavAno avAja saMbhaLAyo. chokarAe pUchayuM, e zuM che?" bApe kahyuM, "aMdhAdhUdhI, daMgala!" eTalAmAM ja pelAM be bALako eka bAju ADamAM lapAIne UbhelAM bApanI najare paDayAM. eTale teNe umeryuM, "aMdhAdhUMdhI bagIcAmAM paNa pesavA mAMDI ke zuM!" daramyAna pelA chokarAe khAjAmAMthI eka baTakuM bharyuM ane pachI phUMkI nAkhyuM. pachI te acAnaka raDavA maMDayo. "kema raDe che, bhAI?" bApe pUchayuM, mAre A nathI khAvuM." "kema?" have mane bhUkha nathI." "paNa khAjuM khAvA mATe bhUkhyA hovuM joIe evuM koNe kahyuM? AvI vastue te moja Ave tyAre khAvAnI hoya che." paNa mane have A khAjuM nathI bhAvatuM." te have tAre khAvuM nathI ne?" nA." "te pachI pelA hasane e nAkhI de !" paNa chokaze AnAkAnI karavA lAgyo. pote na khAvuM hoya te mATe bIjAne ApI devuM, e vaLI kayAMnI vAta? bApe gaMbhIrapaNe kahyuM, "ApaNe dayALu thavuM joIe. ApaNe pazupaMkhI upara paNa dayA rAkhavI joIe." ane pachI chokarAnA hAthamAMthI khAjuM laIne teNe pelA haMse tarapha te khAjuM kuMDamAM kinArA pAse paDyuM. pelA haMse jarA dUra hatA, tathA kazAka zikAranI pAchaLa paDayA hatA. pelA dhanike phekeluM khAje temanI najare ja paDavuM nahotuM. bApe joyuM ke khAnuM nakAmuM jaze, eTale teNe hilacAla karIne pelA hasanuM dhyAna te tarapha doravA prayatna karyo. pelA haMso kazuMka pANImAM paDeluM joIne maMda gatithI te tarapha tarata
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ "huM kaIka InAma mAgI zakuM?" 383 taratA AvavA lAgyA. nizAnIo samajavAnI hasanI alane bApa zAbAzI ApavA lAgyo. paNa eTalAmAM pavanane jhapATo AvatAM dUrathI AvatA kolAhala ekadama moTethI saMbhaLAyo. bApe tarata ja dIkarAne hAtha kheMcIne kahyuM, "cAla bhAI, ghara tarapha cAlaka pAse ja kaMIka mArakATa thatI lAge che. ane A tarapha paNa gaLIono varasAda AvI pahoMce." chokaro kahevA lAgyo, "nA bApu, A haMso khAjuM khAI jAya, te joIne jaIe." paNa bApa jarA kheMcatANa karIne chokarAne laI ghara tarapha cAlate thayo. daramyAna pelAM be chokarAM doDatAMkane kuMDanA kinArA pAse pahoMcI gayAM hatAM. nAnuM chokaruM pelA khAjA tarapha joI rahyuM hatuM ane moTo chokaro pelA dhanika tarapha. jevA e bApadIkaro dekhAtA baMdha thayo ke tarata pelA moTAe kuMDanI goLa kinArane pakaDI, pALI pAse namI, pitAnI seTI khAjA tarapha laMbAvI. pelA haMso have pitAne duzmana Ubho thayelo joI, khAjA tarapha vadhu vegathI AvavA lAgyA. paraMtu te haMsonI utAvaLathI pANInuM eka mejuM evuM AvyuM ke peluM khAruM pAchuM dhakelAI pelA chokarAnI soTIne aDakyuM. pachI te pAse AvelA sene DarAvI, pelAe seTInI madadathI khAjAne jaladI pAse kheMcI lIdhuM. pachI teNe khAjAnA be TukaDA karyA : eka nAno ane eka moTe. nAno TukaDo teNe pote lIdho, ane moTo TukaDo pitAnA nAnA bhAIne Apyo. pachI mevocanI bhASAnuM anukaraNa karIne teNe nAnAne kahyuM, "tApamAM ThAMsavA mAMDa!" ra "huM kaMIka InAma mAgI zakuM?" meriyasa kArane maracAmAMthI bahAra kUdI paDyo hato. kembrIphera paNa pAchaLa doDyo tane. paraMtu bahu moDuM thaI gayuM hatuM. geDroca maraNa pAmyo hate. kombIphere kAratUsonI TopalI UMcakI lIdhI, meriyase chokarAne A chokarAnA bApe mArA bApa mATe je karyuM hatuM, te have huM tenA chokarAne bharapAI karuM chuM. paraMtu thanAraDiyara te mArA bApune jIvatA UMcakI
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ : " - 784 le sirA lAvyo hato, huM tenA chokarAne mare upADI lAvuM chuM." meriyasane e vicAra AvyA vinA na rahyo. paraMtu meriyasa gevone upADavA nIce namyo hate, te ja vakhate eka gALI tenI khAparIne ghasAIne pasAra thaI gaI hatI. tenuM moM lohIluhANa thaI gayuM. korse ke potAne gaLapaTo kADhI meriyasanA kapALe tANI bAMdhyo. getrocane mebepha mahAzayanI sAthe ja Tebala upara suvADavAmAM Avyo. pelI kALI zAlane pahoLI karI baMne upara DhAMkavAmAM AvI, kombIphere TapalImAMnI kAratUse badhAne vaheMcI ApI; darekane bhAge paMdara kAratUse AvI. jIna vAlajInane jyAre tenA bhAganI paMdara kAratusa ApavAmAM AvI, tyAre teNe mAthuM halAvIne levAnI nA pADI. kombIphe e joI e jolarasanA kAnamAM dhImethI kahyuM, "A kharo dhanI mANasa che; moracAmAM Avyo che, paNa sIdhI laDAImAM bhAga jarAya letA nathI." "paNa tethI moracAnuM rakSaNa karavAmAM tene AMca AvatI nathI!" elarase kahyuM. "mepha bApu DhAlanI eka bAju che, te A tenI bIjI bAju che!" karphorAke umeryuM. acAnaka dUranA ghaDiyALanA TakorA baMdUkanA be bhaDAkA vacce saMbhaLAyo. "bapora thayA." kembrIphere jAhera karyuM. enjolarasa AgekUcanI hilacAlane kazo avAja sAMbhaLI ekadama kudako mArIne UbhA thaI gayo. teNe rastAnI pharasanAM thoDAM gaciyAM vIzInA makAnamAM dareka bArI AgaLa laI javA hukama karyo. palaTaNanA sainikonI AkhI TukaDI have chello pasAra karavA AvI rahI hatI. AgaLa moracAne teDanArA hatA, pAchaLa upara caDanArA hatA; TUMkamAM AkhuM lazkara vidhisara caDI AvyuM hatuM. enjolarasanA hukamane barAbara satvara amala thaI gayo hato. dareka mALe paththaranI thoDI thoDI zilAo caDAvI devAmAM AvI. e zilAo bArI AgaLa goThavI devAmAM AvI, jethI vakhata Avye uparathI nIcenA mANasenA ToLA upara gabaDAvI zakAya!
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ huM kaIka InAma mAgI zakuM? 30 pachI jeTalI bATalIo maLI te badhI paNa pahele mALe dAra pAse goThavavAmAM AvI. pAchA haThatAM haThatAM jyAre baLavAkhoro uparane mAthe AvI jAya. tyAre dAdarane kuhADI vaDe kApI nAkhavAno hato, ane nIce AvelA sainiko upara e bATalIo varasAvavAnI hatI. pachI teoe nIcalA mALanI bArIne pAchaLa ADa vagere mUkI sajajaDa karI dIdhI. ane bAraNA AgaLano lokhaMDano AgaLiyo pakaDI eka jaNa taiyAra Ubho rahyo. pAchA haThatAM hatAM badhAe makAnamAM dAkhala thaI javAnuM hatuM, ane pachI bAraNuM baMdha karI, e Aga caDAvI devAnuM hatuM. eka eka iMca jagA mATe tathA eka eka jiMdagI mATe paNa bhAre bhAga levAne hate. darekanuM mota eka eka ItihAsa bane, evI darekanI taiyArI hatI ane darekane sUcanA paNa hatI. A sodAgaro potAnuM jIvana bhAre kiMmate vecIne sodo karavA mAgatA hatA! elarase kahyuM, "meriyasa, AkharI laDAInA ApaNe be senApati chIe. huM moracAnI aMdaranA hukama ApIza; tuM moracAnI uparanA." meriyasa moracAnI Toca AgaLa Ubho rahI, sAme dhasI AvatA zkarane nihALI rahyo. badhA ghAyala thayelAone rasoDAmAM bharI, bAraNuM baMdha karavAmAM AvyuM, jeno tenA upara chUTIchavAI goLIo na paDe. pahelA mALavALAo kuhAo taiyAra rAkhe, dumane upara na Ave je rIte dAdaro toDI pADavAne; kuhADIo taiyAra?" phayulIe sI vatI javAba Apyo, "hA." "keTalI kuhADIo che?" "be kuhADIo, ane eka vAMsI." "ThIka; have chavIsa mANaso bAkI rahyA; baMdUko keTalI che?" "cotrIsa." ATha baMdUko vadhu che; te bharIne taiyAra rAkhavI. darekanA kamarapaTe tamaMcA rahane taravA taiyAra rAkhe. vIsa mANaso maracA upara jaIne UbhA rahe. cha jaNA bArIo AgaLa baMdUkonAM moM chupAvIne UbhA raho. uparathI goLIo varasAvyA ja karavI. paraMtu eka paNa goLI nakAmI na jAya !" A badhI taiyArIo pUrI thaI eTale te jAvarTa tarapha pharyo ane bolyo, " tane bhUlI nahi jAuM." le ma0- 25
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mijharAnsa pachI Tebala upara eka pistola mUkIne teNe kahyuM, "A oraDAmAMthI je chelle bahAra nIkaLe, te A jAsUsanI parI uDAvI de." ahIMyAM ja?" eka avAje pUchayuM. "nA, nA, tenuM maDaduM ApaNAM maDadAM bheguM na rahevuM joIe. nAnA moracAnI upara caDI, tene bahAra laI jaI, tenuM mAthuM uDAvI devuM." A ghaDIe jIna vAlajIna AgaLa Avyo. "tame senApati cho?" "hA." "tame hamaNAM mane zAbAzI ApI hatI?" "lakataMtrane nAme! A moracAnA be rakSaNahAra che : eka meriyasa pinTamasa, ane bIjA tame." "huM kaMIka inAma mAgI zake" alabatta." "huM InAma mAguM chuM." "zuM?" "A mANasanI khoparI huM mAre hAthe uDAvI devA mAguM chuM." jAvarTe mAthuM UMcuM karyuM, ane pachI thoDuM halAvIne dhIme avAje bolyo, " tane e ja chAje!" * enjolarasa have baMdUka bharavAne kAme lAgI gayo hato. teNe tarata paravAnagI ApI dIdhI. jIna vAlajIne pelI pistola upADIne teno gheDa caDAvyuM. te ja kSaNe meriyase moracA uparathI bUma pADI, "badhA doDI Avo." raNazIMgo ane paDaghamanA avAja sAthe humalo zarU thayo hate. varTa dhImethI hasIne bolyo, "thoDA vakhatamAM ja kabaramAM pharI maLIe tyAM sudhIne mATe saune vidAya!"
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 jIna vAlajIne have Tebala uparathI jAvarjhane chUTo karyo. tenA hAtha tA bAMdhelA ja rahyA, tathA paga paNa thADA thADA khasI zake tevA pahelethI ja 93 mAracAnA aMta bAMdhelA hatA. jAvarkanA gaLA AgaLa bAMdhelA doraDA AgaLathI pakaDIne jIna vAlajIna tene nAnA mAracAnI bahAra dorI gayA. meriyasa bhIMta AgaLa UMcA UbhA hovAthI ekalA teNe A baMne cAlyA jatA joyA. nAnA mAracA UtarIne jyAre baMne jaNa zerImAM AvyA, tyAre jIna vAlajIne hAthamAMnA tamaMce| bagalamAM ghAlIne jAvarTane kahyuM, " jAvarTa, mane oLakhyo ? " jAvaTaeN javAba Apyo, "tAruM vera vasUla kara. '' jIna vAlajIne khIsAmAMthI meTuM cappu kADhayuM ane tene ughADayuM. 66 "charo ? " jAvarTa acaMbo pAmIne bAlyo. paNa pachI tarata ja bAlyA, barAbara che; tArA jevA khUnIne e ja hathiyAra phAve." jIna vAlajIne cAkuthI jAvarkanA gaLA AgaLanA, kAMDA AgaLanA ane pachI paga AgaLanA dAraDAnA baMdha kApI nAkhyo. pachI UbhA thaIne teNe kahyuM, " have cAlyA jA; tuM chUTo che." jAvarTa ekadama cAMke tevA nahotA. tema chatAM te paNa jasaDa banI UbhA rahyo. " jIna vAlajIne kahyuM, "huM A jagAmAMthI jIvatA pAchA pharavA mAgatA nathI; chatAM kadAca koI akasmAtathI huM jIvato rahI jAuM, te huM phozalave nAmathI rU da la hAma Arma naM. 7 vALA makAnamAM rahuM chuM." jAvarTa vAghanI peThe dhImethI ghUrakayo, 66 tArA gharanuM saranAmuM che?" " hA; have salAma. " 66 te zuM kahyuM ? phozalave, rU da la Ama ArmI ? " " hA; naM. 7." jAvarTa dhImethI gaNagaNyA, " naMbara sAta." pachI te potAnA koDhanAM
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ le sijherAlDa baTana ThIka karI. potAnA hAthanI adaba vALIne kaMIka vicAramAM paDyo hoya tema cAlavA mAMDayo. jIna vAlajIne tene jato joI rahyo. thoDe dUra gayA pachI jAvaTe pAchA pharIne bolyo, "paNa bhalA mANasa, tuM mane pUro karI nAkhane?" "bhAIsAheba, cAlate thA." jAvarTa thoDAM DagalAM AgaLa cAlyo. pachI zerIne vaLAMka AvatAM te dekhAte baMdha thayo. paNa tenAM pagalAM motanA paMjAmAMthI chUTelA mANasa jevAM haLavAM paDavAne badale, phAMsIe caDavA jatA mANasa jevAM bhAre paDatAM hatAM. te dekhAte baMdha thayo eTale, jIna vAlajIne tamaMce UMco karIne havAmAM bhaDAko karyo, ane pachI maracAmAM pAchA AvIne jaNAvyuM, "kAma patI gayuM che." daramyAna, meriyasane kaMIka yAdadAsta tAjI thavA lAgI. acAnaka tene yAda AvyuM ke pelo jAsUsa to polIsa InspekaTara javarTa jevo hato ke jeNe thanAraDiyaranA prasaMga vakhate potAne be pistole ApI hatI. teNe tarata ejolarasane pUchayuM, "pelAnuM nAma zuM hatuM?" konuM?" pelo polIsa oNphisara, jenI khoparI uDAvavAne hamaNAM te hukama Apyo; tenuM nAma tane khabara che?" hA, teNe kahyuM hatuM, ke tenuM nAma jAvarTa che." meriyase ekadama pAchaLa doDI javA kUdako mAryo. paNa te ja ghaDIe tamaMcAne bhaDAkAne avAja Avyo ane jIna vAlajIne pAchA AvIne jAhera karyuM ke, "kAma patI gayuM che." meriyasanA aMtaramAM thaIne eka prakAranI dhrujArI pasAra thaI gaI. jAvarTane dekhIne A mANasa ja bArI phUdIne sauthI pahelo nAsI gayo hato, ane teNe ja jAvarTane potAne hAthe mArI nAkhavAnI paravAnagI enjolarasa pAsethI mAgI hatI. arthAta te polIsanA hAthamAMthI chaTake koI moTo gunegAra hevo joIe !" paNa have e badhA vicAro karavAno vakhata rahyo na hate. lazkarane sIdho humalo AvI pahoMcyo hate; ane prajAe baLavAkhorone motanI sajA pharamAvI dIdhI hatI! itihAsamAM Ama ja banatuM Ave che. jyAre baLavAkhorone
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ * maracAne ata 389 prajAne paNa sAthe hoya che - arthAt baLavAkhore je kAMti karavA mAgatA hoya te karavA prajA paNa samasamI rahI che, tyAre prajAnA mANasanuM dareka ghara baLavAkhAne mATe sAdhanasAmagrI pUrI pADanAruM, ghA upara malamapaTTI karanAruM, ke pAchale bAraNethI nAsI javAnuM yA chupAI javAnuM sAdhana banI rahe che. paraMtu jyAre prajA e kAMti, pheraphAra ke sudhArA mATe taiyAra nathI hotI, tyAre prajAnAM badhAM ghare baLavAkhoro mATe baMdha thaI jAya che! UlaTuM, prajA e dhAMdhala karanArA loko kyAre rAjasattAne hAthe khatama thAya ema ja IcchatI hoya che. darekane potAnuM kuTuMba sAcavavAnuM hoya che, pitAnI Avaka sAcavavAnI hoya che ke potAnA dhaMdhArojagAra cAlu rAkhavAnuM hoya che. ane chatAM prajAno mijAja jANavAnuM kazuM sIdhuM sAdhana te hotuM nathI! prajA sAtha Apaze ke nahi, athavA keTalo Apaze, tenI gaNatarI karyA vinA ja Adarzane vyavahAramAM siddha karavA icchanArAo caLavaLa calAvavAnA. kadAca evA keTalAya khatama thAya, tyAre ja prajAne aMtarAtmA paNa e pheraphAro mATe hAlI UThe ke jAgrata thAya, ane te pote paNa e jatanA balidAna ke zahIdI mATe tatpara bane. ane je dezamAM AdarzanI evI upAsanA karavA tatpara rahenArA loko hameza UbhA thayA kare che, te deza pragati tarapha kUca karato rahe che; nahi to pote meLavelI siddhionA AthAmAM ja athAI jaIne, peco pa, sala jAya che. mAnava itihAsa evI keTalIya saMskRtine athAI jaIne saha gayAne itihAsa che. paraMtu, pragati jhaMkhanArAM badhAM baLa pAchaLa prajA gAMdha banIne sAtha ApavA deDI jAya tevuM nathI ja banatuM. tenAmAM paNa e balidAna- e siddhi mATe tamannA jAgavI joIe. eTale pragati IcchanArA jeo e vyApaka tamannA jagavavA zaktimAna na hovA chatAM jyAre enI siddhi arthe hiMsAno Azaro le che, tyAre pragatinAM te bane e jAtanI adhIrAIthI potAnI sajA potAne hAthe pharamAve che. kAraNa ke, zastrabaLathI tame pragati sAdhavA jAo, to tame zastrabaLanA amalamAM ja sAme pagale cAlIne AvI jAo cho, ane pachI te zastrabaLanI harIphAImAM ja tame UtarI paDe che. te harIphAImAM phAvavuM e pachI judI vAta thaI gaI. pragati arthe zahIda thavA icchanAre tethI ja zastrabaLa sAthe sagapaNa sAdhavAne badale bIjA koI baLanI - mAtra prakAzanA baLanI sagAI zodhavI joIe. zastrabaLane
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 le mirAlDa Azaro le e pragatinA prakAzanA baLamAM zraddhA khAvA jevuM che. tema chatAM, pragati mATe zastra ugAmanArAonI balidAna-bhAvanAne biradAvyA vinA cAle tema nathI. AjubAjunI prajAnI UMgha ke bephikarAI ja A lokone adhIrA banAve che. ane adhIrAI eTale AMdhaLApaNuM. kaI prajA hara ghaDIe, hara hAkale, zahIdI ane balidAna mATe tatpara thaIne nIkaLI paDe, e azakya che. acAnaka paDaghamane dhaNadhaNATa cheka maracAnI lagolaga ja AvI pahoMrayo. lazkaranI A suyojita- suvyavasthita caDAI hatI. ane lazkaranAM mANaso paNa "maravuM ke mAravuM' e niyama barAbara jANatAM hoya che; ane mAravAnA kasabanI te temaNe khAsa tAlIma lIdhelI hoya che! eTale jyAre lazkarane humale moracA upara chevaTe Avyo, tyAre mANasane badale lokhaMDa ane kAMsAnI dIvAla ja jANe dhasI AvI hoya tema banyuM. eka paNa pagaluM jarAya Dage nahi ke pAchuM paDe nahi; cakranA dAMtAnI peThe ja acUka AgaLa khase. baLavAkhoroe ekasAmaTo goLIbAra karyo. lazkaranA mANase humalo e acAnaka lAvyA hatA ke, ekadama te teo maracA upara sIdhA AvI gayA hatA. paraMtu baLavAkhoronA tevA ja kAtila javAbe, siMha jema kUtarAne bhagADI mUke, te rIte lazkaranA sainikone moracA uparathI pAchA pADI dIdhA. have maracA upara baLavAkhoro ja garjanA karatA UbhA hatA, jANe dariyAnA pANImAM phINa chavAyelA khaDaka ! lazkaranA mANaso pAchA paDyA; paNa thaDe ja dUra zerImAM suvyavasthita sthitimAM ja UbhA rahyA, ane e bhayaMkara goLIone varasAda varasAvavA maMDayA, ke jANe moracAnA khaDakalAne baMdUkanI AgathI ja saLagAvI mUkavA mAgatA hoya. baMne bAju sarakho ja aDaga nizcaya hato. bahAdurI paNa jaMgalI kahI zakAya e hade pahoMcelI hatI. bhayanuM te nAmanizAna ja na hatuM. have mAtra sAmA dhasI javAnuM jhanUna. lazkara have A maracAne aMta lAvavA mAgatuM hatuM. ane maracAvALA AkharI dama sudhI AkarI kiMmata vasUla karavA mAgatA hatA. enjolarasa eka cheDe goThavAyo hate; meriyasa bIje cheDe. enjolarasa A moraco jANe potAnA magajamAM laIne pharate hate. meriyasa mRtyune
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ maracAne ane hAthamAM laIne. tene kazI otha nahotI; ane te kazuM nizAna paNa tAkato na hate. svapnAvasthAmAM ke ghelachAmAM rahIne laDanAranA je bhISaNa laDavaiyo bIjo koI na hoya. svapnamAMnA mANasane ghA paNa zI rIte thAya? baLavAkhoronI kAratUsa khUTavA AvI hatI. humalAkhore pAse saMkhyA hatI, baLavAkhoro pAse UMcAI! teo baMdUkanI naLI sIdhI aDADIne ja khapIonA bhUkA uDAvatA hatA. moro evI rIte baMdhAyo hato ke mUThIbhara loko AkhI palaTaNane khALI zake. paNa lazkaranA mANase have eka eka DagaluM AgaLa ne AgaLa AvatA jatA hatA ane satata humalA upara humalA lAvI rahyA hatA. baLavAkhore thAkI gayA hatA, cIMtharehAla thaI gayA hatA, vIsa kalAkathI bhUkhyA hatA, UMdhyA na hatA, sArI peThe ghAyala thayA hatA, ane goLIo bharelAM temanAM khIsAMnuM taLiyuM ja temane hAtha AvavA lAgyuM hatuM. paNa tema tema teo maraNiyA paNa thatA cAlyA. teo zAnA vaDe laDe che tenuM ja temane bhAna rahyuM hatuMmoracA upara daza vAra humalo thayo ane daza vAra te pAcho haThAvavAmAM Avyo. A bhavya katalanuM varNana amArI kalamathI karavAnI ame nA pADIe chIe. iliyaDa jevI mahAkathAo - mahAbhAratane ja eka eka laDAI pAchaLa bAra bAra hajAra lITI zakavAne haka hoI zake. Igala mAryo gayo, zyalI mAryo gayo, korphorAka mAryo ga, jaoNlI mAryo gayo. kombIphera traNa traNa beneTathI eka sAthe vIMdhAIne eka ghAyala thayelA sainikane upADavA jatAM moM UMcuM karavA paNa pAme nahi. meriyasa haju laDavA karate hato. tenuM AkhuM mAthuM judI judI jAtanA ghAthI bharAI gayuM hatuM ke jANe teNe lohIne lAla rUmAla ja meM upara vIMTayo hato! elarasane eka paNa ghA vAgyo nahoto. tenA hAthamAMnuM hathiyAra nAza pAme che te tarata AsapAsa hAtha lAMbAve. pAse Ubhela baLavAkhora tarata tenA hAthamAM potAnuM je hathiyAra he te mUkI de. cAra taravA gayA pachI have tenA hAthamAM chellI taravAranuM ThuMThuM ja bAkI rahyuM hatuM. be cheDe be AgevAne ja jIvatA rahyA hatA. moracAne madhya bhAga saMbhALanAra phayulI, kepheMka, kombIphera vagere mAryA gayA hatA. eTale lazkare have e madhyabhAga upara ja humalo AraMbhyo, ane te saphaLa thayo. tyAM UbhelA mUThIbhara baLavAkhore, sAme dhasI AvelA beneTonA pUra sAme, ekadama
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ zera pAchA paDayA, ane nAsavA lAgyA. enjelarasa ane meriyasa potAnI sAthenA pAMca ke sAta jaNa sAthe have aMdara phUdI paDyA ane vacce dIvAlanI peThe UbhA rahI, sau baLavAkhArone peAtAnI pAchaLathI vIzInA bAraNAmAM pesavAnuM jaNAvavA lAgyA. enjolarasa ekalA ja potAnI baMdUkane seTI peThe vAparatA ane AgaLa takAyelAM beyoneTAne jamIna tarapha dhakelatA UbhA rahyo. tenA jhanUna ane pratApI dekhAva AgaLa sainiko jarIka vAra navAI pAmI thobhI gayA. e takane lAbha laI enjolarasa paNa bAraNAmAM aMdara pesI gayA ane aMdarathI baLavAkhArcae bAraNuM baMdha karI dIdhuM, sainikoe bAraNuM dhakelavA jAnasaTosaTa prayatna karyo, paNa aMdara AgaLo devAI gayo hato. meriyasa bahAra rahI gayo hato. baMdUkanI eka goLIthI tenI khabhAnI hAMsaDI tUTI gaI hatI, ane tene tammara AvatAM ja te nIce gabaDI paDayo. te vakhate tene evo AbhAsa thayo ke jANe eka majabUta hAthe tene pakaDI lIdhA che. meriyasane chevaTanA eTalA ja vicAra Avyo ke, huM keda pakaDAyA chuM ane mane goLIe deze. pachI te taddana behoza thaI gayo. ko have vIzInA makAna uparanA ghero zarU thayA. enjolarase saune kahyuM, ApaNe ApaNI jAtane bahu meghe bhAve vecavAnI che, eTaluM jANI rAkhI, sau pAtapeAtAnI rIte mare ! ' #6 hai mijharAyala nIce sainiko bAraNuM teADavA jora karavA lAgyA. have uparanI bArIethI pelA pharasabaMdhInA patharAnA mAro zarU thayo. uparanA mALathI gabaDAvAtA e dareka patharo bamaNA tamaNA vajananuM kAma karatA. paNa e patharA bUTathA pachI to aMta AvavAnA ja hatA. eTale bAraNuM tUTatAM ja sainiko ekabIjAnA dhakkAthI dhakelAtA aMdara peThA, aMdara ghAyala thaIne marelA ja thoDAka paDayA hatA. bAkInA badhA uparane mALe caDI gayA hatA, aneda daro kuhADIthI toDIne gabaDAvI pADavAmAM AvyA hatA. e dAdarAnA mAM AgaLa tUTelA dAdarAnA TekA karI, ekaekanA khabhA upara caDI sainiko upara AvavA lAgyA. te vakhate acAnaka uparathI gALIonA varasAda zarU thayA. ane gALIo khUTI, eTale dareka jaNe babbe bATalIo hAthamAM lIdhI ane ochAmAM ochAM babbe mAthAM te phoDI nAkhyAM ja. dAdarAnuM mAM phUTelAM lohI nIMgaLatAM mAthAMthI bharAI gayuM. hokArA-bakArA. dhamAdhama, ane baMdUkanI dhUNI ! zabdo A ghamasANanuM varNana karatAM pete ja rUMdhAI jAya.
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ maracAne aMta 393 haNanArA ane haNAnArA bane rAkSasanuM parAkrama dAkhavI rahyA hatA. chevaTe maDadAMnA banelA dAdarA upara thaIne sainiko upara caDayA. upara AkhA oraDAmAM paga upara Ubhele eka ja mANasa hato, ane te enjolarasa! have hathiyAra tarIke kAmamAM Ave evuM tenA hAthamAM kazuM rahyuM na hatuM. eTale mAtra biliyarDa ramavAnuM Tebala pitAnI ane humalAkhoronI vacce ADuM rAkhI, te bhIMta tarapha pITha karIne Ubhe rahyo hato. tenA moM upara jhanUna ane balidAnanI AbhA jhagArA mAratI hatI; kadAca mRtyu-devatAnI pharasI paNa. sainikonA moMmAMthI ekasAmaTo pikAra UThayo : "e ja badhAno nAyaka che; ene tyAM ne tyAM bhIMta sAthe ja goLIe do!" hA. cAlo, tamArI goLIo choDe." ema kahIne jANe potAnA lazkarane hukama karato hoya tema, ejolarasa potAnA hAthamAM raheluM baMdUkanuM hUMThuM nIce pheMkI daI, adaba vALIne Ubhe rahyo." ekadama AkhA oraDAmAM cupakIdI chavAI rahI. jANe enjolarasanI e bhavyatAno bhAra saune dabAvato hoya. tenuM juvAna chokaravAda mAM atyAre deva jevuM pratApI banI rahyuM hatuM. bAra sainiko eka sAthe lAInabaMdha ke tenA tarapha tAkIne khaDA thaI gayA. sArjanTe hukama karyo, "nizAna lo!" bIjo eka amaladAra vacce bolI UThayo : "alyA, tArI AMkhe tAre baMdhAvavI che?" enjolarase TUMka javAba Apyo, "nA." e ja vakhate dArUnA ghenamAM Te thaIne paDelo grenTara jAgyo. tenA ghenabharyA magajane paNa AkhI paristhiti samajI letAM vAra na lAgI. eka chalaMga mArIne te enjolarasa tarapha dhasyo. sipAIone teNe kahyuM, "tamArA eka bArathI be jaNane khatama karo!" ane pachI enjolarasane teNe pUchyuM : tArI paravAnagI che ne?" enuM hAsya pUruM thAya te pahelAM te ATha goLIothI elarasa bhIMta sAthe parovAI gayo. tenuM mAthuM khabhA para DhaLI paDayuM. grenTara vIMdhAIne barAbara tenA paga upara gabaDI paDyo hato.
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 kedI mariyasa vastutAe kedI banyA hatA : paNa jIna vAlajIno! jIna vAlajIne moracAnA yuddhamAM potAnI jAtane jokhamamAM nAkhavA sivAya bIjo sIdhe bhAga lIdho na hato. tenA sivAya e AkhA ghamasANamAM ghavAyelAonI saMbhALa lenAra koI na hatuM. te sarvatra paramAtmAnI karuNAnI jema doDI jato ane ghAyala thayelAone upADI laI vIzInA nIcalA mALamAM mukI Avate. banatI pATApiMDI paNa karate. te moDhethI eka zabda paNa bolato na hate; mAtra sIne madada karate. ahIM AvavAmAM tene irAde jo AtmahatyAnuM hoya, to te saphaLa thayo na hato : goLIe tenI AsapAsa thaIne ja cAlI jatI hatI. jana vAlajIna e ghamasANanA goTAmAM meriyasane jote paNa na hoya ema dekhAtuM hatuM, paraMtu vastutAe tenI najara tenA upara ja cuMTI rahelI hatI. ane je meriyasa khabhA AgaLa ghavAIne gabaDyo ke tarata ja jIna vAlajIne vAghanI capaLatAthI tenA upara chalAMga mArI; ane pachI zikAranI peThe tene upADIne te cAlato thayo. meriyasane upADIne ghara pAchaLa cAle ja koIe tene jo nahi. gharane khUNA zerImAM eka bhUzira jevo hato. thoDAka corasaphUTa jagA enI pAchaLa gaLIonA varasAdathI tathA saunI najarathI paNa mukta rahetI hatI. jana vAlajIne tyAM AvI meriyasane jamIna upara suvAkyo. pachI pote bhIMta tarapha pITha karIne cAre tarapha najara karavA lAgyo. paristhiti khataranAka hatI. be ke traNa miniTa kadAca bhIMta pAchaLa A khUNo sahIsalAmata rahe; paNa pachI e katalamAMthI zI rIte bacI zakAvAnuM hatuM? nAnA maracAnI Toca uparathI dUra UbhelA sainikonI beneTanI aNIe jhagArA mAratI hatI; arthAta pAchale raste paNa gherI levAmAM Avyo hato! mAtra eka paMkhI ja A jagyAethI adhdhara UMce UDI jaIne nIkaLI zake. jIna vAlajInanI garUDa jevI AMkhe cAre tarapha UMce - nIce pharI vaLavA lAgI. kyAMya kazI nAThAbArI jevuM dekhAtuM na hatuM. acAnaka e khUNAmAM karasabaMdhInA ukhADelA paththaronA bhaMgAramAM adhadhadha dekhAtI lokhaMDanI
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35 kedI jALI tenI najare paDI. e jALI rastAnA ja eka bhAga hatI : e eka gaTaranuM DhAMkaNuM hatuM ! jIna vAlajIna te tarapha kUo. uparanA patharA teNe sApha karI nAkhyA ane jALI upADIne aMdara najara karI, to te jagA bahu UMDI na hatI. beeka mAtheADAM nIce gaTaranA taLiyA jevuM najare paDatuM hatuM. tarata ja jIna vAlajIne meriyasane khabhA upara geAThavI lIdhA, ane pachI pAte te bAkorAnI dIvAla upara kUNI ane DhIMcaNa vaDe baMnene bhAra TekavatA aMdara UtaryA. aMdara UtarI, vacce adhdhara tALAI rahI, teNe eka hAthe uparanI jALI pAchI barAbara baMdha karI dIdhI; ane pachI te saDasaDATa nIce UtarI gayo. nIce mANasa UbhA cAlI zake tevI kamAna-baMdhIvALI mATI gaTara dUra dUra jatI hatI. aMdara UtaryA pachI upanA avAjo bahu AchA gaNagaNATa jevA ja saMbhaLAtA hatA. * paeNrisa zahera rAta ane divasa varase pacAsa lAkha fAMka dariyAmAM vahAvI de che: tenAM AMtaraDAM jevI A bhUgarbhanI gaTaro dvArA. vijJAna lAMbA akhatarAo pachI kahe che ke, mANasanA maLa e kImatImAM kImatI ane sauthI vadhu asarakAraka khAtara che. cInAe e vAta parApUrvathI jANe che; ane tethI cInI kheDUto zahera tarapha jAya tyAre vAMsanI kAvaDe be bAju be bAladI bharelA maNasanA maLa laI Ave che. zaheronuM senuM te maLa barAbara che; paNa zaherone maLa sAnA barAbara che! AMkaDAzAstrIonI gaNatarI che ke, fAMsa deza ekalA ja potAnI nadIe! mAraphate dara varase daza karoDa fAMkane maLa ATalAMTikamAM reDI de che. eTalAmAMthI te rAjakArabhAranuM keTaluMya kharca nIkaLe! mANasAnuM kharuM sattva Ama gaTaro nadImAM ekI kADhe che. pariNAme jamIna daridra bane che ane pANI rogiSTha pariNAme khetaranA cAsamAMthI bhUkha nIpaje che, ane nadImAMthI mahAmArI. zaheronI gaTaro dhAvAIne badhA maLa bahAra nIkaLe che. * zarIrane thayelA maraDAnI jema. kharI rIte gaTara vaDe maLane dUra laI jaI tenA bIjo upayAga karavAnI sagavaDa karavI joIe. tA e vaDe zaheranI maLazuddhi thAya, teTalI ja jamInanI kasavRddhi paNa thAya. jIna vAlajIna paeNrisanI gaTaranI eka zAkhAmAM UtaryAM hatA. ekadama tA tenI AMkhAe aMdhArAM AvI gayAM. tenA kAna paNa acAnaka baherA thaI
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ 396 hai mijharAbva gayA hoya tema tene lAgyuM. peAtAnA paga nIce nakkara jamIna che, e sivAya tene bIjI kazI samaja paDI nahi. teNe hAtha lAMbA karIne joyuM te be bAjunI bhIMta vacceno mArga sAMkaDA hatA. teNe theADuM AgaLa cAlIne joyuM, te tene paga lapasyo; arthAt jagA bhInI hatI. thoDI vAra bAda tene aMdhApo dUra thayo. te je jALImAMthI nIce UtaryA hatA, tyAMthI thoDuM ajavALuM nIce sudhI pahoMcatuM hatuM; ane tenI AMkhA eTalA prakAzane TevAtI thaI gaI. e rasto eka bAjuthI baMdha hatA, arthAt e gaTara tyAMthI zarU thatI hatI; e peTAgaTara hatI. tyAMthI have AgaLa cAlavuM joIe. kAraNa ke, je jALI tenI najare paDI, te lazkaranA mANasAnI najare paNa paDe ja. ane teo eka vAra meArA sApha karyA pachI AjubAjunAM saMtAvAnAM sthAnAnI saphAI paNa karavAnA ja. teNe jhaTa meriyasane pharI upADayo, khabhe lIdhA ane aMdhArAnA ajJAta bhAvImAM DagalAM bharyAM. pacAseka DagalAM cAlyA pachI tene thobhavuM paDayuM. A gaTara have eka mATI gaTarane joDAtI hatI. e meTI gaTaramAM teNe kaI tarapha javuM ? A jagAe eka ja sthira bhAmiyA hoya : DhALa. DhALa tarapha cAlavuM eTale kayAMka nadI AgaLa bahAra nIkaLavuM ! jIla vAlajIne gaNatarI karI joI : atyAre te bajAra AgaLanA bhAga nIce hatA; have te DhALe DhALe cAlavA mAMDe, to pAeka kalAkamAM sIna nadI AgaLa nIkaLe. paNa te bhAga tA zaheranI vastIvALA bhAga. kAraNa ke, sIna nadI paeNrisa zaheranI vacce thaIne ja vahe che. have vastIvALA bhAgamAM nIkaLavuM, eTale dheALA divase leAhIMluhANa maDadA sAthe pakaDAvuM ! tethI teNe caDANavALI dizAe ja cAlavA mAMDayuM. meriyasanA hAtha teNe potAnA gaLAnI AsapAsa eka hAthe bhIDI rAkhyA hatA, ane tenA paga * potAnI pITha pAchaLa laTakatA rAkhyA hatA. peAtAnA bIjo hAtha te AgaLanI bhIMta phaMphosavAmAM vAparatA. meriyasanA gAla tenA gAlane aDayo hato ane tenuM UnuM lAhI tenAM kapaDAM upara nItaratuM hatuM. AgalA divasanA varasAdanuM pANI haju gaTaramAM khALakhaLa vahI rahyuM hatuM. vacce vacce havA mATe rAkhelAM bAAM AvatAM, tyAre tene prakAzanA oLAmAM bhIMta dekhAtI. paeNrisanI gaTaro zerI nIce ja naMkhAI che; ane paeNrisamAM te vakhate 2200 zerIo hatI. have zerI tamane e nIcenI
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ 379 gaTaronA jALAnI kalpanA Avaze. e gaTare sIdhI joDI hoya, to trIsa mAIla lAMbI thAya. A jALAmAMthI kaye raste javuM? tethI kyAM nIkaLAya? A bhulabhulAmaNImAM chevaTe aTavAIne thAkathI tathA bhUkhathI maraNa pAmavAnuM thaze, ke kyAMka sahIsalAmata jagAe kadIya nIkaLAze? - jyAre jyAre kAMIka joDANa AvatuM, tyAre tyAre te pote Avyo te gaTaranI pahoLAI. ane pite navI gaTaramAM je mArge jAya tenI pahoLAI tapAsI jo. je vadhu sAMkaDuM hoya, te mArge te vaLate. kAraNa ke sAMkaDa mArga nadI tarapha jatA mArga karatAM UlaTe mArge jate heya. ardhA kalAka thaI gayo hato. haja teNe thAka khAvAno vicAra paNa karyo na hato. mAtra meriyasanA hAtha bhIDato pitAno hAtha teNe badalyo hate. acAnaka tenI sAme eka tArA jevo prakAza caLakato dekhAyo ! e polIsanI battIne prakAza hato, ane te prakAzanI pAchaLa AThathI daza kALA oLA varatAtA hatA. vAta ema hatI ke. chaThThI jUnane divase A gaTaronI tapAsa karavAno paNa hukama thayo hate. baLavAkhoro hAravA mAMDatAM e gaTaromAM bharAI jaze evI polIsane bIka hatI. eTale sudharAInA mANasone bhomiyA tarIke rAkhI, polIsavaDA skeiTe paeNrisanI gaTaromAM traNa TukaDI e utArI hatI : eka jamaNA kinAre, eka DAbA kinAre ane eka zaheranI nIce. jIna vAlajIna sAme AvelI TukaDI jamaNA kinArAvALI hatI. polIse eka naLImAMthI nIkaLatI vakhate koInAM pagalAM AvatAM sAMbhaLyAM. sArajaMTa pitAnuM phAnasa AgaLa dharyuM ane polIsa e avAjanI dizAnA aMdhArAmAM tAkI rahyA. jIna vAlajIna mATe A kaTokaTInI ghaDI AvI pahoMcI hatI. paraMtu sadbhAgye te phAnasane joI zakatA hatA, tyAre phAnasa tene barAbara joI zakatuM nahotuM. te dUra hato ane aMdhArAmAM gherAyele hato. te bhIMtanI bAjue cappaTa Ubho rahyo. polIsanA mANasone kAMI dekhAyuM nahi, tathA avAja paNa baMdha thaI gayo. teo have masalata karavA lAgyA. masalatane pariNAme evuM nakkI thayuM ke, tenI bhUla thatI hatI tyAM koI hatuM nahi; ane seMTa merI tarapha maraco maMDAyo hato eTale te tarapha ja tapAsa karavA javAmAM DahApaNa hatuM.
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mirAha sArajaMTe tarata sIna nadI taraphanA DhALa bAju javAno hukama karyo. je teNe potAnI TukaDInA be bhAga pADI dIdhA hatA ane baMne dizAethI pahoMcavAno nirNaya karyo hota, te jIna vAlajInanuM AvI banyuM hatuM. paraMtu baLavAre hoya te TukaDIomAM ja heya ema mAnI, piolIsavaDAe pitAnI TukaDIone bahu chUTA na paDI javAnI salAha ApI hatI. thoDI vAramAM phAnasanuM moM pAchuM pharI gayuM. paNa sArajaMTanA manamAM pagalAM sAMbhaLavAno aMdezo hato, eTale teNe pUrI cokasAI karI jovA e dizAmAM baMdUkane bAra karyo. gaTaranAM judAM judAM bhUMgaLAMmAM e avAja paDaghA paDIne gAjI rahyo. jIna vAlajInanA mAthA pAsenI kamAna uparathI phaTAka daIne eka piopaDo gabaDI paDayo. gaLI tenAthI barAbara eka veMta ja dUra ceTI hatI. jIna vAlajIna, haju te leko chupAI rahyA hoya tema mAnI, ghaNI vAra sudhI tyAM ja sthira Ubho rahyo. te jamAnAnI polIsanI prazaMsA karatAM ApaNe eka vAta kabUla karI devI joIe ke, daMgalanuM nimittA hatuM te kAraNe temaNe badhI polIsane tenA rojanA kAyado ane vyavasthAnA kAmamAMthI kheMcI lIdhI na hatI. nahi te sAmAnya rIte eka bAju daMgala cAle, eTale polisanuM badhuM lakSa te tarapha kendrita thaI jAya ane guMDAone te divase jyAM tyAM potAno hAtha mAravAnI chUTa maLI jAya. chaThThI jUnane divase sIna nadIne kinAre jamaNA kinArAnA bhAThA tarapha eka polIsa amaladAra eka guMDAne pIcho pakaDI rahyo hato. baMnemAMthI koIne utAvaLa na hatI. baMne jANe zetaraMjanI ramata ramI rahyA hatA. gu potAnI ane amaladAranI vaccenuM aMtara vadhAravA prayatna karI rahyo hate. bhADuM taddana nirjana hatuM. AsapAsa kazI avarajavara na hato. polIsa amaladAra pelAne sahelAIthI pakaDI zakayo hota. paraMtu tenA manamAM ema hatuM ke, pelo guMDe nAsata nAsate pitAnA aDDA tarapha jAya to te aDAnI paNa bhALa maLe ane bIjo vadhu zikAra hAtha Ave. eTalAmAM kinArA uparanA rastA upara eka ghoDAgADI khAlI jatI joIne polIsa amaladAre tarata tene kaMIka nizAnI karI. ghoDAgADIvALo piolIsa amaladAranI nizAnI samajI gayo ke teNe rastA upara dhIme dhIme e banenI pAchaLa pAchaLa ja gADI calAvavA mAMDI.
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agasa jatAM ghaDAvALAoe ghoDAone pANI pAvA nadIe utAravA karelo DhoLAva Avyo. te DhaLAva uparathI pAchuM rastA upara pahoMcI zakAya. bIje kayAMyathI pachI bhekhaDa upara caDAya tevI hatI nahi. paNa pelo guMDe te e DhaLAvethI rastA tarapha javAne badale bhADe bhAThe AgaLa cAlyo! paNa AgaLa te sIna nadIne vaLAMka ja Avate hato. tyAM te bhAThuM pUruM thaI jAya; te zuM e guMDo sIna nadImAM ja paDavA mAgata hato? joke, e cheDe phaDAkacarAno eka Dhagalo jAmyo hovAthI bhAThuM kyAM pUruM thaI jAya che e hakIkata najare paDe tema nahotI; paNa A guMDe e vAta na jANatA hoya e kema bane? pelo guMDe kUDAne Dhagale nadInA pANI pAsethI oLaMgI tenI pAchaLa cAlyo gayo. have guDa najare paDatuM na hovAthI pelo polIsa amaladAra jarA utAvaLe te tarapha AgaLa badhavA lAgyo. thoDI sekaMDamAM te paNa pelA kUDAno Dhagalo vaTAvIne tenI pAchaLa pahoMcyo, tyAre pele guMDe kyAMka alopa thaI gaye hatA e kUDAnA DhagalA pachI lagabhaga sATheka hAtha jeTaluM ja bhAThuM hatuM. pachI to khUNA AgaLanI dIvAlane ghasAIne nadInuM pANI ja ghUghavatuM jatuM hatuM. pelo aphasara cheka te jagAe pahoMcI AsapAsa jovA lAgyo. acAnaka bhIMtamAne eka lekhaMDanA saLiyAne majabUta daravAjo tenI najare paDyo. teNe kapALa kUTayuM. e eka gaTaranuM bAraNuM havuM ane temAMthI kALA raMgane relo nadImAM AvIne paDate hato. e daravAjAne tALuM na hatuM paNa kaLa hatI. e kaLa cAvI vinA khUle tema na hatI. pelA guMDA pAse tenI cAvI hovI joIe. polIsa amaladAre te daravAjA pAse bahAra thoDI vAra bAjue UbhA rahI e aMdhArI gaTaramAM najara pheMkI. game tyAre paNa e guMDAne bahAra te nIkaLavuM ja paDavAnuM kAraNa, vadhAre aMdara javuM eTale gaTaronA bhUgarbhamAM khovAI javuM! polIsa amaladAra pelA kUDAnA DhagalAnI A bAju zAMtithI ceka karate beTho.
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ 95 IzvaranI karuNAnI jhAMkhI jIna vAlajI have AgaLa vadhato jato hate - jarA paNa thaMbhyA vinA. paNa have AgaLa vadhavuM muzkela banatuM jatuM hatuM. keTalIka jagAe kamAnanI UMcAI sADA pAMca phUTa jeTalI ja hovAne kAraNe, meriyasanuM mAthuM upara na TicAya te mATe jIna vAlajInane nIcA namIne cAlavuM paDatuM hatuM. uparanAM havAnAM bAkAM paNa have lAMbe lAMbe aMtare AvatAM hatAM ane baporano prakAza paNa e aMdhArAmAM mAtra cAMdanI jevo jhAMkho banI jato hato. uparAMta, zaheranI galIca gaMdakImAM chabachaba karatA cAlavAnuM hatuM, e juduM. jIna vAlajIne bhUkhyo temaja tarasyo hato. tenAmAM rAkSasI baLa hatuM tathA sAdI pavitra jiMdagI gALatA hovAthI umara thayA chatAM te baLa haju ghaTayuM na hatuM. tema chatAM AvA aMdhArAmAM, jyAM mArganuM kazuM ThekANuM nahatuM, tyAM ATalA bhAra ane ciMtA sAthe cAlatAM cAlatAM tenuM baLa paNa paDI bhAMgavA lAgyuM hatuM. traNeka vAgyAne sumAre te moTI gaTaramAM AvI pahoMcyo. e gaTaranI pahoLAI joI ekadama te te theMkayA. a gaTara ATha phUTa pahoLI ane sAta phUTa UMcI hatI. tyAMthI AgaLa have kaI tarapha javuM te tene nakkI karavAnuM AvyuM. DhALa tarapha nIce UtaravuM ke caDhANa taraka upara javuM? paNa have thAka tathA vakhata tarapha jatAM koI paNa bhoge gaTanA A jALAmAMthI bahAra nIkaLI javuM e ja tene DahApaNa bhareluM lAgyuM. teNe sIna nadIe pahoMcavA have DhALa tarapha ja Daga mAMDayAM. eka jagAe havAnuM bAkuM AvyuM, tyAM te thobhe. teNe meriyasane tenA ajavALAmAM eka bAjue bhIMta tarapha suvADyo. pachI tenA lohI vaDe kharaDAyelA mo sAmuM joI, baTana ughADI, tenI chAtI upara hAtha mUkI joyo. haju hRdaya dhabakatuM hatuM. paNa chAtI upara hAtha mUkavA jatAM keTalIya jagAe cirAyelI cAmaDInA bhInA ghAmAM tenA hAtha aDakathA. teNe potAnuM khamIsa phADI phADIne, lohI vahetA ghA baMdhAya teTalA bAMdhyA. pachI tenA mo sAme te eka prakAranA avarNanIya dhikkAra sAthe joI rahyo! meriyasanAM kapaDAM kholavA jatAM, tenA hAthamAM be vastuo AvI hatI : eka pAuna TakaDe, ane bIjI tenI DAyarI. pAune te khAI gayo ane DAyarI ughADIne joyuM to teNe pahele pAne nIcenI lITI lakhelI joI :
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ 401 IzvaranI karuNAnI jhAMkhI 401 "mAruM nAma meriyasa pinTamasa che. mArA zabane mArA dAdA mAM. jIvenormanDane tyAM rU0 kelara naM. 6mAM pahoMcADavuM." jIna vAlajIne e saranAmuM yAda rAkhI lIdhuM. pachI teNe e DAyarI meriyasanA khIsAmAM pAchI mUkIne baTana bhiDAvI dIdhAM. thoDuM khAvAnuM maLavAthI tenuM jora pAchuM AvavA lAgyuM hatuM. teNe have meriyasane pharIthI UMcakyo ane DhALa tarapha UtaravA mAMDayuM. upara have gADagADIne gaDagaDATa saMbhaLAto dhIme dhIme baMdha thavA lAge, tathA havAnAM bAkAMne prakAza paNa jhAMkho thaI gayo. sUrya have DhaLato jato hato, tathA pote zaheranI bahAranI koI jagA nIce AvI pahoMcyo che, ema tene lAgyuM. acAnaka ene khabara paDI ke te pANImAM Utarato jAya che. tathA tenA paga pharasa upara nahi paNa kAdavamAM paDatA hatA. briTana ke skaoNTalaeNnDanA keTalAka kinArA upara bhAThA upara kinAre cAlanArA musAphara ke mAchImArane acAnaka evo anubhava thavA mAMDe che ke, jANe tene cAlavAmAM thoDIka takalIpha paDatI jAya che. tenA paga nIcenI retI jANe DAmaranI peThe tenA pagane pakaDI rAkhe che. bhAThuM taddana koruM dekhAya che, paNa te je pagaluM upADe che, tene khADe thoDI vAramAM pANIthI bharAI jAya che. joke AMkhane kazo pharaka mAluma nathI paDato; Akho kinAre ekasarakho sapATa ja mAlUma paDe che. musAphara kazI phikara vinA AgaLa cAlate jAya che. tene phikara zAnI hoya? sUkA bhAThAmAM vaLI phikara zI? paNa acAnaka tenA paganA paMjA be ke traNa IMca kaLI jAya che. te jarA gabharAya che. tenA paMjA dekhAtA baMdha thayA hoya che, temanI upara retI pharI vaLI hoya che. te gabharAIne pAchA pharavA jAya che; paNa vadhu UMDA kaLe che. retI have tenI ghUMTI sudhI AvI gaI hoya che. te jorathI paga kADhI bAjue vaLavA jAya che, paNa teno artho paga UMDo UtarI jAya che. te jamaNI bAjue vaLavA prayatna kare che, to tene paga DhIMcaNa sudhI UMDo UtarI jAya che. have tene khabara paDe che ke, te retInA kaLaNamAM sapaDAI gayA che. te potAnI pAsene jo pheMkI de che, jethI potAnuM vajana halakuM thaI jAya; paNa te sAthaLa sudhI UMDo UtarI jAya che. te bUma pADe che, hAtha halAve che, jethI koInuM dhyAna tenI tarapha kheMcAya. paNa kinAro bahu dUra hoya che. A bhAga bahu jokhamakAraka hovAthI le mi0- 26
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 le mijharAyala koI tenI sarasuM paNa jatuM nathI. sadbhAgye koI tenI bUma sAMbhaLe, ane te sAMbhaLanAra picaka hovAne badale kaMIka hiMmatavALo hoya, to amuka jagAe khIle pI, tene doraDuM bAMdhIne ke ane te doraDuM pelA musAphara sudhI pahoMce ane te retI upara ADo paDI jAya, te vaLI bace. paNa e badhuM thavAno saMbhava ja heto nathI. eTale pelo musAphara jema jema bUmo pADe che, tema tema UDe kaLato jAya che. ane cheDI vAramAM, dhoLe divase, dUra khetare, gharanAM chApAM, dariyA upara DIenA saDha badhuM dekhAtuM hoya, paMkhIe AkAzamAM UDatAM hoya, jIvana cAre tarapha jhaLahaLatuM hoya, paNa te pote ThaMDA mRtyunA kura paMjAmAM sapaDAto jAya che. chevaTe jyAre tenA DokA sudhI retI AvI jAya che, tyAre te je chevaTanAM phAMphA mAre che, je bUmo pADe che, hatAzAthI je karuNa najara cotarapha pheMke che .. ghaNI vAra te ghoDesavAra ghoDA sAthe, gADAvALo gADA sAthe temAM UtarI jAya che. arthAt bharadariye vahANa DUbe ane je vale thAya, te vale ahIM jamIna upara thAya che. 1833mAM perisanI agatyanI gaTaranuM bAMdhakAma pharI hAthamAM levAyuM te pahelAM, ghaNI jagAe e gaTaronAM taLiyAM amuka amuka jagAe besI gayelAM hatAM. pharasabaMdhImAMthI pANI aMdaranI retALa jamInamAM UtaravuM ane e bhInI jamInathI uparanI pharasano bhAra jANe UMcakI rakhAto na hoya, tema te pharasa UMDe sudhI besI jatI. A jagAe pelI retInA kaLaNa jevo pachI kAdavanA kaLaNano khataro sarajAte. e jagA pachI na-pANI ke na-jamIna jevI banI rahetI. jo pANInuM pramANa vadhu hoya, te tame jhaTa DUbI jA; paNa je mATInuM pramANa vadhu hoya, te tame dhImA dUra motanI sajA pAme - pelA retInA kaLaNa jevI ja! paNa A gaMdhAtA aMdhArAmAM, AjubAja gaTaranI bhIti ane kamAnanI nIce, jIvananA jarA paNa prakAza vinA dhIme dhIme maravuM, e te narakanuM mota ja kahevAya. AvAM kaLaNanI UMDAInI jema temanI laMbAI paNa judI judI hoya. jamIna jeTalA bhAgamAM pANIne mAna Ape tevI hoya, te pramANamAM enI laMbAI-UMDAI sarajAya. jIna vAlajIna AvA kaLaNamAM AvI pahoMcyo hato. te kaLaNa AgalA varasAdanA pANIthI UbhuM thayuM hatuM. pharasa ekadama besI gaI hatI ane upara kAdava bharAto gayo hato. te keTaluM lAMbuM hatuM? koNa jANe. kALarAtrInI guphAmAM ja kAdavane A dharo Ubho thayo hate.
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ IzvaranI karuNAnI jhAMkhI 403 te AgaLa pagalAM bharate gaNe, tema tema DhALa vadhato gayo ane kAdava paNa! jIna vAlajIne coMkI UThayo. paNa have pAchA pharIne paNa kayAM javAnuM hatuM? kaMIka rasto nIkaLe te AgaLa vadhavAthI. pAchaLa to te evuM aMdhAruM jALuM mUkIne Avyo hato ke temAM pAchA javAnI te kalapanA paNa karI zako nahe. acAnaka kAdava DhIMcaNa sudhI AvI gayo. ane pANI che tethI paNa upara. meriyasane be hAtha upara suvADI, pANI upara rakhAya teTalo rAkhIne te AgaLa vadhavA lAgyo. pANI have kamara sudhI AvyuM. te vadhu ne vadhu kaLato jato hato. have pAchA pharavAnuM paNa zakaya na rahyuM. A kaLaNa eka mANasanuM vajana kadAca jhIlI zake, paNa be mANasanA vajana nIce te te sakata jatuM hatuM. e baMne judA judA cAle, to kadAca bacI zake ! paNa jIna vAlajIna te maraNanI najIka pahoMcatA ke pahoMcelA meriyasane ja Teko Apate AgaLa vadhato hate. kadAca te zabane ja upADI rahyo hate. pANI have bagala sudhI AvI gayuM. tene lAgyuM ke have te te DUbate ja jato hato; have te eka pagaluM paNa mahAmuzkelI e AgaLa khasI zakato hate. kAdava kaThaNa hato teTalAthI te aMdara UtarI paDavAne badale thoDo adhdhara rahI zakate ha; paNa tyAre AgaLa vadhavAne mATe e kaThaNa kAdava moTuM vidana paNa banate jato hato. have tenuM mAthuM ja pANI bahAra rahyuM hatuM. teNe be hAtha UMcA karI meriyasane adhdhara toLI rAkhyo hate. jaLapralayanAM citromAM mAtA pitAnA bALakane A rIte adhara UMcakIne cAlatI hoya che. haju te nIce kaLate jato hato. have te moDhAmAM pANI pesatuM rokavA teNe pitAnuM moM pITha tarapha namAvIne UMcuM karyuM. tene meriyasanuM labaDI paDeluM mAthuM ane kALo paDI gayelo cahero najare paDyAM. teNe eka AkharI rAkSasI prayatna karyo ane pitAne paga AgaLa dhakelyo. A paga jo have vadhu nIce Utare, te tenuM nAka kAdavamAM ja pesI javAnuM hatuM ! have chevaTanI ghaDI ja AvI rahI hatI. paNa, paNa, AbhAra prabhune ! tene paga saheja nakkara tathA UMcI jagA upara ja paDayo. tenA AdhAre teNe AkhA zarIrane AmaLIne AgaLa kheMcI lIdhuM. have bhoMyataLano UMcANa taraphano DhALa Avato hato. e Akhe bhAga jANe UMdhI kamAnanA rUpamAM jamInamAM besI gayo hato. jIna vAlajIna have
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ 404 4 mirAnka A caDANa upara caDavA lAgyo. haju tene bhAre prayatna karavo paDato hato. paNa have e prayatna jIvana mATe hato, AzAbharyo hato, eTale vadhu utsAhabhera thato hate. pANImAMthI bahAra nIkaLatAM ja te eka paththara sAthe athaDA. eTale te DhIMcaNa upara besI paDayo. paNa te ThIka ja thayuM. e sthitimAM te thoDI vAra vadhu besI rahyo. tenuM aMtara Izvara pratye bhaktibhAvathI paripUrNa banI rahyuM. hatuM! thoDI vAra bAda te TADhe thathara tathA maDadA jevA mANasanA vajanathI namI gayele UbhA thayo. te pote Akho ja gaTaranI gaMdakIthI nItarato hato, paNa tene aMtarAtmA vicitra prakAzathI ujajavaLa banele hate.. olAmAMthI cUlAmAM te AnuM nAma ! bhale na vAlajIne pitAnuM jIvana e kaLaNamAM na gumAvyuM, paNa jora te badhuM ja gumAvyuM hatuM. je bhagIratha prayatna teNe karyo hato, tethI te cheka ja lotha thaI gayo hato. have te traNa ke cAra DagalAM bharatAM ja tene zvAsa levA javuM paDatuM ane bhIMtane Teko levo paData. eka vAra te meriyasanI bAju badalavA mATe tene nIce ja besI javuM paDayuM hatuM, ane pharI tyAMthI UThavAnI tenI hiMmata cAlatI nahatI. paraMtu te pharI pAcho UDyo ane jIva upara AvIne mAthuM UMcuM karyA vinA ke zvAsa lIdhA vinA jaladI jaladI pagalAM bharavA mAMDyuM. thoDI vAramAM tenuM mAthuM sAmI bhIMta sAthe aphaLAyuM ! vAta ema banI hatI ke, e jagAe gaTara ekadama vaLAMka letI hatI ane mAthuM nIce rAkhIne cAlato hovAthI te acAnaka bhIta sAthe athaDAyo hate. teNe mAthuM UMcuM karyuM te dUra sAme cheDe tene ajavALA jevuM kazuMka dekhAyuM. A prakAza pUMdhaLo ane bhayaMkara lAgate prakAza na hata; A te ujajavaLa ane divasane prakAza hato. jana vAlajIna gaTaranA moM najIka ja AvI pahoMcyo hato. have tene na lAgate thAka ke nahotuM lAgatuM meriyasanuM vajana ! tenA paga jANe lokhaMDanA banI gayA hatA. pAse pahoMcatAM ja dekhAyuM ke gaTaranuM e me
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ elAmAMthI cUlAmAM te AnuM nAma! 405 goLa AkAranuM hatuM. paNa tyAM AvIne ja tene thobhI javuM paDyuM. e gaTaranuM meM hatuM paNa temAMthI bahAra nIkaLAya tema nahotuM! tene majabUta saLiyAnA daravAjAthI baMdha kareluM hatuM. e daravAjo bevaDA tALAnI kaLathI baMdha karelo hatA, jene eka ja cAvI vaDe bahArathI tema ja aMdarathI khelI zakAya. e gaTaranA manI bahAra to khullI havA, nadI, ane divasano prakAza hatAM. nadInuM bhAthuM bahu sAMkaDuM hatuM, paNa nIkaLIne cAvI zakAya teTaluM te hatuM ja. sAMjanA sADA ATha vAgyAnA sumAra thavA Avyo hato, ane sUrya AthamavA lAgyo hato. jana vAlajIne meriyasane bhIMtane Teke korA bhAga upara goThavyo, ane pachI baMne hAtha vaDe daravAjAnA saLiyA halAvavA mAMDayA. eNe jora to bhayaMkara karyuM, paNa saLiyAone tenI kazI asara thaI nahi. teNe eka pachI eka badhA saLiyA halAvI joyA, paNa eke saLiye hAlyo nahi. badhuM evuM te ijanerI kuzaLatAthI besADeluM hatuM ke cAvI sivAya ke saLiyA kApyA sivAyamAtra baLathI ene jarA paNa DagAvI na zakAya. te zuM have A dariyo oLaMgyA pachI kinArA pAse ja pharI DUbI maravA jevo tene ghATa thavAne hate? ahIMthI bahAra na nIkaLAya, te pAchA pelA kaLaNa tarapha javuM e to azakya ja hatuM. tenAmAM e kaLaNa pharIthI oLaMgavAnuM jora ja rahyuM na hatuM, ane kaLaNa oLaMge, te paNa gaTaro tapAsatI polIsa TukaDIonA hAthamAMthI pharIthI chaTakavAnI AzA rAkhavI e te murnAI ja kahevAya, potAnI pITha e saLiyAo tarapha pheravI te kALI nirAzAmAM tyAM ne tyAM ja phasaDAI paDayo. vipattino A chello TaDo gaLavo azakya hate. 2 A aMtima kAramI ghaDIe tene kono vicAra Avyo? potAne nahi, meriyasane nahi, paNa kaoNseTane ! acAnaka tene khabhe eka hAtha paDyo, ane dhIme avAje koI belyuM, "ardho bhAga." A aMdhArAmAM bIjuM koI mANasa? jIna vAlajInane lAgyuM ke potAne tammara caDyA che ke pote svapna dekhI rahyo che. paNa teNe AMkha UMcI karI. eka mANasa tenI sAme Ubho hate.
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mijhera jIna vAlajInane jarA paNa zaMkA na rahI. A mANasa sAthe bheTo game tevo ocita thayA hatA, paNa e mANasane te oLakhAto hato. e thenAraDiyara hato! jIna vAlajIna ekadama te coMkI UThayo, paNa AvA aNadhAryA AvatA phaTakAo saMbhALI levA pUratA sAvaceta rahevAnI tene have Teva paDI gaI hatI; eTale te tarata svastha thaI gayo. paNa javAba ApatAM thoDI vAra thaI eTale thanAraDiyare bhavAM upara hAthanI chAjalI karI te koNa che te jovA prayatna karyo. paNa jIna vAlajIne gaTaranA manA ajavALA tarapha tarata pITha karI lIdhI hatI, tathA kAdava kIcaDa vagerethI tenA dedAra evA thaI gayA hatA ke, te oLakhAya tevo rahyo ja nahote. "tuM AmAMthI zI rIte bahAra nIkaLavA dhAre che?" jIna vAlajIne javAba na Apyo. tALuM tUTavuM azakya che. chatAM tAre bahAra te nIkaLavuM ja haze." hA, bahAra te nIkaLavuM ja che." te pachI ardho bhAga kabUla rAkha." "zAmAM?" "teM Ane mArI nAkhe che ane mArI pAse daravAjAnI cAvI che. huM tane oLakhatA nathI, paNa huM tane madada karavA taiyAra chuM." jIna vAlajInane have samaja paDavA lAgI. thenAraDiyara ema mAnato hatuM ke jIna vAlajIne lUMTavA mATe ja meriyasanuM khUna karyuM che. je birAdara, sAMbhaLa. enAM khIsAmAM zuM bharyuM che te jANyA vinA te meM ene na ja mArI nAkhyo hoya. to emAMthI ardho bhAga mane ApI de, eTale huM tane daravAjo ughADI bahAra kADhuM." thenAraDiyare have pitAnA khIsAmAMthI cAvI bahAra kADhI. jIna vAlajIna e cAvI jotAM ja kSaNabhara Abho banI gaye. A nirjana ghora aMdhArAmAM paNa tene vahAra AvI pahoMcI hatI, paNa te A rAkSasanuM rUpa laIne ! thenAraDiyare have bIjA meTA khIsAmAMthI eka doraDAno TukaDo kADhayo ane jIna vAlajInane hAthamAM Apyo. "deraDuM? zA mATe?" tAre eka paththara paNa joIze; paraMtu bahAra ukaraDAnA DhagalAmAM tAre
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ elAmAMthI cUlAmAM te AnuM nAma! joIe teve maLI raheze." paththara? zA mATe?" "mUrakha, tuM maDadu paththara sAthe deraDAthI bAMdhyA vinA nadImAM nAkhavA mAge che? maDaduM te tare!" jIna vAlajIne bolyAcAlyA vinA deraDuM laI lIdhuM. "paNa bhAI, tuM pelA kaLaNamAMthI zI rIte nIkaLI Avyo? meM te e jokhama kheDavAnI Aja sudhI hiMmata karI nathI; jone, tAruM AkhuM zarIra kevuM gaMdhAya che?" thoDI vAra thobhIne pAcho te bolavA lAgyo - paNa have ApaNe ApaNe sado patavI nAkhIe. meM tane mArI pAsenI cAvI batAvI dIdhI, have tuM tArI pAsenA paisA batAvI de." paraMtu thanAraDiyara A badhuM bolate hato te vakhate tenI vartaNUka jANe zikArIothI bIdhelA ane nAThelA prANI jevI ja hatI; vaLI kAMI jarUra na hovA chatAM paNa te bahu dhImethI bolate hate - jANe koI gupta kAvataruM na saMbhaLAvate hoya! jIna vAlajIne potAnA khIsAmAM hAtha nAkhyo. game tyAre ekadama chupAI javuM paDe ke bhAgI javuM paDe evI sthitimAM vAraMvAra mukAyelo hoI. te haMmezA potAnA khIsAmAM sArI rakama rAkhate ja, paraMtu gaI kAle nezanala gArDane pozAka badalatI vakhate vicAramAM ane ciMtAmAM te potAnuM pAkITa sAthe levAnuM bhUlI gayo hato. khIsAmAM pAkITa na maLyuM eTale teNe bIjAM khIsAM phaphesIne dhULadhamAM thoDA sikkA bahAra kADhayA. te sikkA upara najara nAkhIne thenAraDiyara jarA hoTha maraDIne beyo, "te tene bahu sastAmAM mArI nAkhyo lAge che." pachI teNe jANe meLApI hoya tema jIna vAlajInanAM tathA meriyasanAM khIsAmAM hAtha nAkhI jo. jayAre te meriyasanAM khIsAM phaphesato hato, tyAre jIna vAlajInanuM lakSa na kheMcAya te rIte teNe meriyasanA koTamAMthI eka cIMdaraDo phADI lIdhe, ema mAnIne ke koI veLA e TukaDo paNa khUnI tathA zikAranI oLakha meLavavAmAM kAma Avaze. nANAMmAM te tene trIsa phUAMka sivAya vadhu kazuM javuM nahi. kharI vAta che; tamArA baMnenAM khIsAmAM thaIne eTaluM ja che." ema kahI teNe ardho bhAga levAnI vAta paDatI mUkIne badhuM ja pitAnA
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mijherAlu khIsAmAM padharAvI dIdhuM. paNa pachI sajajananI rIte boleluM vacana pALIne teNe pitAnI cAvI khIsAmAMthI pharI kADhIne hAthamAM lIdhI. "cAla bhAI, A te meLA jevuM che; bahAra nIkaLe tyAre paisA ApavAnA! ema meM paisA cUkavyA, mATe have bahAra cAlate thA." ema bolI te hasavA lAgyuM. pachI teNe meriyasane jIna vAlajInane khabhe caDAvavAmAM madada karI. pachI te daravAjA pAse dhIme pagale gayo ane hoTha upara AMgaLI mUkI thoDI vAra cupakIdIthI najara karato tathA kaMIka avAja sAMbhaLatA hoya tema Ubho rahyo. pachI teNe dhImethI bAraNuM ughADyuM. baraDavAM barAbara UMcelAM heI, jarA paNa avAja na thayo. thenAraDiyare daravAjo saheja khaseDyo hate : jIna vAlajIna mAMDa bahAra nIkaLI zake teTalo. ane pachI tarata teNe daravAjo baMdha karI dIdhuM ane be vAra cAvI pheravI lIdhI. tyAra bAda te aMdaranA aMdhArAmAM pAcho apa thaI gayo. jIna vAlajIna bahAra Ubhe hato. tene thenAraDiyare upakAra caDAvavA bahAra kADhakyo hoya tene badale parANe bahAra kADhyo hoya ema ja karyuM hatuM, tenuM kAraNa paNa ApaNe to jANIe chIe. jAvarTa bahAra Ubhe ja hoya, to e kUtarAne saMtoSavA mATe paNa ekAda hADakuM to nAkhavuM ja joIe! ane khUna karelA maDadA sAthe koI khUnI hAthamAM AvI jAya, pachI polIsane bIjuM vadhAre zuM joIe? e dhamAlamAM pote - thanAraDiyara bhulAI ja jAya, ane trIsa phUAMka maLyA hatA te naphAmAM! - 3 jana vAlajIne meriyasane nIce suvADaDyo. nadI pAse ja hatI. teNe pANIno khobo bharI lAvI tenA moM upara thoDuM chAMTayuM. tethI paNa meriyasanI AMkhe na UghaDI, mAtra tenA adhakhullA moMmAMthI zvAsa AvajA karate hate. jIna vAlajI bIjo bebo bharI lAvavA nadImAM jevo no ke tarata pAchaLa koI UbhuM che e tene AbhAsa thayo teNe DekuM pheravIne joyuM to kharekhara eka UMcI AkRti, lAMbA DagalAmAM vIMTAyelI, adaba vALIne meriyasa pAse UbhI hatI. tenA hAthamAMnA daMDAno sIsAno gaThTho barAbara dekhAte hato. jIna vAlajIne jAvarTane oLakhyo.
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9 zerImAM keI na hatuM ! jAvaa jIna vAlajInane oLakhyo na hato. teNe hAthamAM daDo barAbara pakaDIne pUchayuM : "tuM koNa che?" "huM?" "hA, tuM." "jIna vAlajIna." jAvaTe ekadama hAthamAM daDa mAM pakaDI lIdho, pitAnA DhIMcaNa thoDA namAvyA, tathA potAnA be lokhaMDI paMjA jIna vAlajInanA khabhA upara jakaDIne tenuM moM barAbara joyuM. baMnenAM moM najIka AvI gayAM. jAvarTane dekhAva bihAmaNo thaI gayo. "tamArA hAthamAM huM have sapaDAyo che; uparAMta Aja savArathI huM mArI jAtane tamAro kedI ja gaNuM chuM. mAruM saranAmuM tamArA hAthamAMthI chaTakavAno prayatna karavA mATe nahotuM ja ApyuM. mane pakaDI le; paraMtu te pahelAM mArI eka vinaMtI svIkAre." jAvaTe kazuM jANe sAMbhaLyuM ja nahotuM. teNe potAnuM moM UMcuM karyuM; pote TaTAra Ubho thaI gayo; ane jIna vAlajIna uparathI hAtha upADI lIdhA. pachI jANe svapnamAM hoya tema gaNagaNato bolyo : huM ahIM zuM kare che? ane A mANasa koNa che?" huM enI ja vAta tamane karavA mAguM chuM. mAruM je karavuM hoya te kare, paNa pahelAM Ane ghera laI javAmAM madada kare. tamArI pAse mArI eTalI ja mAgaNI che." koI gunegAra tenI AjIjI svIkAraze evI AzAe jAvarTane kaMI kahe tyAre te haMmezAM chaMcheDAto. chatAM teNe rojanI Teva mujaba ekadama "nA" na kahI; gupacupa teNe potAne rUmAla kADhIne pANImAM boLyo ane meriyasanuM lehI kharaDAyeluM moM lUchI nAkhyuM. A mANasa maracAmAM hatuM, jene teo meriyasa nAme bolAvatA te ja A che." jAvaTe baMdhAyA pachI paNa, maravAnI aNI AvI tyAM sudhI moracAmAM banatI badhI bAbata barAbara nihALI hatI. koNa zuM bolyuM hatuM tathA koNa zuM karavuM hatuM tenI potAnA teNe manamAM barAbara noMdha rAkhI hatI. kadAca tene
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ 410 le mijharAmha mArI nAkhyA hota to koNe kayA hathiyArathI tene mAryo tenI noMdha paNa teNe e ja rIte lIdhI hota. jAvarTa jevA mANasA kartavya ADe jAtane kazI cIja ja gaNatA hotA nathI. teNe meriyasanA hAtha pakaDayo ane tenI nADI jovA mAMDI. .. " te ghAyala thayA che. jIna vAlajIne kahyuM. "" "te marI gayA che." 66 'nA, haju nathI marI 66 'huM ene meracAmAMthI ahIM upADI lAvyo che, nahi ?" jAvarTa koNa jANe zA vicAramAM paDayo haze ke tene A gaTaramAM thaIne mAravA AgaLathI te zI rIte pelAne upADI lAvyA haze, teno khyAla ja na AvyA. jAvae kahyuM. gayA, jIna vAlajIne kahyuM. "" jIna vAlajInane paNa eka ja dhUna hatI. teNe kahyuM, " te rU0 keveramAM tenA dAdAne tyAM rahe che. temanuM nAma huM bhUlI gayo. jIna vAlajIne meriyasanuM khIsuM phaMphosIne tenI DAyarI kADhI ane pahele pAne lakheluM saranAmuM jAvarTane jovA ApyuM. jAvarTa jhAMkhA jhAMkhA prakAzamAM te vAMcIne bAlyA, " jIlenArmanDa, rU kelavera naM. 6. "" pachI teNe tarata pelA gheADAgADIvALAne bUma pADI, "kaoNcamaeNna ! " e ghoDAgADI teNe bAlAvI rAkhI hatI, e vAcakane yAda haze. jAva meriyasanI DAyarI peAtAnA kabajAmAM rAkhI. thoDI vAramAM ja gheADAgADI rastA upara deADavA lAgI. meriyasane pAchaLanI beThaka upara suvADayo hato, ane jAvarTa AgaLanI beThaka upara jIva vAlajIna sAthe beThA hatA. meriyasanuM mAthuM chAtI upara DhaLI paDayuM hatuM ane tenA paga akaDAI gayA hatA. rastAnA dareka haDaselA vakhate meriyasanA vALamAMthI lehInuM TIpuM TapakI paDatuM. jyAre gheADAgADI naM. 6 AgaLa AvI pahoMcI, tyAre rAta paDI gaI hatI. jAvarTa pahelA Utaryo, teNe makAnane naMbara barAbara vAMcI joyA, ane pachI bAraNuM jorathI ThokayuM. daravAne hAthamAM mINabattI laIne dekhA dIdhI. gharanAM badhAM mANasA sUI gayAM hatAM. A lattAnAM mANasA khAsa karIne AvA daMgalanA divaseAe vahelAM ja jaMpI jAya che. jIta vAsajIna ane kAcamaeNne maLIne meriyasane gADImAMthI UtAryo.
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ zerImAM keI na hatuM! jIna vAlajIne bagalo nIce hAtha rAkhyA ane kocamene DhIMcaNa nIce. te pahelAM jIna vAlajIne tenI chAtI upara hAtha mUkI joyo hato - hRdaya dhabakArA letuM hatuM. jAvarTe sarakArI adAthI daravAnane pUchyuM, "lenarmanDa nAmanI koI vyakti ahIM rahe che?" "hA. tamAre temanuM zuM kAma che?" temano dIkaro ghera Avyo che." temano dIkaro?" "te marI gayo che. te moracA upara gayo hato ane have te A rahyo." "moracA upara ?" te mAryo gayo che. tenA bApune jagADa." daravAna hAlyo nahi. tuM ja kema nathI? vahelI savAre ja pAyadasta kADhavAnI thaze." daravAne pAsavAnane jagADyo; pAsavAne dAsIne jagADI; dAsIe meriyasanI mAsIne jagADI. koIe DosAne jagADavAnI hiMmata karI nahi, tarata dAktarane belAvavA mANasa doDAvavAmAM Avyo. jIna vAlajInanA khabhA upara jAvarTane hAtha paDayo. te samajI gayo. baMne nIce UtarI ghoDAgADImAM besI gayA. jana vAlajIne kahyuM, "ispekTara jAvarTa, haju mArI eka vinaMtI che." zI?" "mane eka kSaNa vAra mATe ghera laI jAo. pachI tamAre je karavuM hoya te karajo." jAvarTa ghaDIbhara gRpa rahyo. paNa teNe paDado UMce karIne kahyuM, "kocamena. rU da la homa Arma, naM. 7 tarapha." AkhA samaya daramyAna baMnemAMthI eka paNa moM ughADayuM na hatuM. jIna vAlajIna ghera jaIne chevaTanuM zuM patAvavA mAgato hato? je teNe zarU karyuM hatuM te pUruM karavAnuM : arthAta meriyasa kyAM che tenI khabara kaoNseTane ApavAnuM tathA tene bIjI paNa eka agatyanI mAhitI ane te ApI devA. tenI potAnI bAbatamAM to have badho khela khalAsa thayo hato. jAvarTanA hAthamAM te pakaDAyo hato, ane teNe jarA paNa sAmano karyo na hato. bIjo koI tenI jagAe hota to kadAca thenAraDiyare ApelA doraDAno ane potAne
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ 412 le mijherakla pUravAmAM AvanAra koTaDInA daravAjAnA saLiyAno vicAra karata. paraMtu bizapanA saMga pachI, koInI hatyA karavAne - pachI te pitAnI jAtanI hatyA paNa bhale hoya - tene vicAra ja Avato na hato. rU da la homa ArmanI zerInA nAke ghoDAgADI UbhI rahI; kAraNa ke e zerI bahu sAMkaDI hovAthI aMdara gADI jAya tema nahotuM. jAvarTa ane jIna vAlajIna UtarI paDayA. kocamene have ispekakara sAhebane araja gujarI ke tenI gADInuM makhamala pelA katala karavAmAM AvelA mANasanA lohI ane kAdavathI gaMduM thaI gayuM che; tenI kiMmata paNa tene maLavI joIe; uparAMtamAM teNe potAnA khIsAmAMthI eka DAyarI kADhIne ispekaTara sAhebane temAM kAMIka sarTiphikeTa jevuM lakhI ApavA paNa vinaMtI karI. jAvarTe e DAyarI pAchI dhakelI, ane pUchyuM ke, bhADAnI rakama tathA rokANanI rakama keTalI thAya che? "savA sAta kalAka thayA sAhebapaNa mArI gADInuM makhamala paNa taddana navuM hatuM te bagaDI gayuM che, eTale eMsI kUka Apo, InspekaTara sAheba." jAvarTe esI phrAMkanI kiMmatanA cAra senAnA sikkA khIsAmAMthI kADhI tenA hAthamAM mUkI dIdhA ane ghoDAgADI vidAya karI. jana vAlajIne samajI gayo ke, jAvarTano vicAra tene polIsa thANA upara cAlatA ja laI javAno che. naM. 7 AvatAM ja jIna vAlajIne bAraNA upara TakorA mAryA. bAraNuM UghaDayuM. "ThIka, upara jA." jAvarTe kahyuM, tathA prayatnapUrvaka belo hoya tema umeryuM, "huM ahIM tarI rAha jouM chuM." jana vAlajIne jAvarTanA meM sAme joyuM. A rIte kAma karavuM e jAvarTanI haMmezanI rItathI UlaTuM hatuM. paNa jIna vAlajInane lAgyuM ke, jAvarTa "uMdara have kyAM chaTakavAna che' e jAtanI bilADInI chaTA dAkhavato hoya ema paNa bane. chatAM atyAre vadhu vicAra karavAno samaya nahote, ane potAno paNa nAsI chUTavAno irAdo nahoto; eTale pote je kAma patAvavA AvyuM hatuM, teno ja vicAra karato te upara caDI gayo. upara gayA pachI havA levA ke pachI vagara vicAryuM ja teNe bArImAMthI Doka kADhI nIce zerImAM najara karI, zerI bahu TuMkI ja hatI ane eka ja
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ dardI phAnasa eka cheDethI bIjA cheDA sudhI ajavALuM ApatuM TamaTamI rahyuM hatuM. jIna vAlajIna zekI UThyo : zerImAM koI na hatuM! varTa cAlyo gayo hato. dIdI dAktare AvIne prathama te meriyasanI nA joI. pachI chAtImAM koI UMDA ghA che ke nahi te jovuM, tathA menA khUNA AgaLa AveluM lohI nasakorAmAMthI Ave che e nakkI karI lIdhuM. tyAra pachI tene pathArI upara cite suvADavAmAM AvyuM. mAsI jIlenarmanDa te meriyasanA zarIrane khulluM karavAmAM AvyuM eTale kulIna strIonI rIta pramANe potAnI oraDImAM jaI sIdhI mALA pheravavA lAgI. tene be ja ciMtA hatI : eka, AkhuM ghara lehIvALuM thaI jaze; ane bIjI, jIlermanDanA gharanA chokarAnI baLavAkhora jevI ane dazA? zo kAramo vakhata Avyo che! eka goLI chAtI AgaLa vAgI hatI kharI. paNa te DAyarI sAthe aphaLAIne bAjue vaLI gaI hatI. joke tema karatI veLA paNa cAmaDI upara lAMbo kApa mUkatI gaI hatI. khabhAnI hAMsaDI tUTI gaI hatI, ane gaTaramAM phAve tema hAtha labaDato rahevAthI cheka ja khasI gaI hatI. hAM jarA gUMcavADe thAya tevuM hatuM kharuM. tenA moM upara eka ghA paDayo na hato. paraMtu tenuM mAthuM ghAnA TacakAthI chavAI gayuM hatuM. e badhA ghA khoparI AgaLa ja aTakaLyA hatA ke UMDa "UtaryA hatA, e kahI zakAya tema na hatuM. joke gaMbhIra kahI zakAya tevuM lakSaNa e hatuM ke, meriyasa lAMbI mUchamAM paDayo hato. e mUchamAMthI sAmAnya rIte koI pharI jAgrata thatuM nathI. kamara nIceno bhAga te macAthI rakSAyeluM hovAthI ghA vagarane hate. bokaro ane dAsIo pATA phADavA ane sIvavAne kAme lAgI gayAM hatAM. dAktara mAM luchI nAkhIne haja baMdha rahelAM popacAMne AMgaLI lagADo hatA, tevAmAM bAraNuM UghaDyuM ane eka lAMbI phIkI AkRtie dekhA dIdhI.
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ 414 le sijherava badhAe bImAra paDelA DosAnI UMgha na UDe te mATe pUratI sAvacetI rAkhI hAvA chatAM, A dhamAlathI DosA jAgI UThayA hatA, be divasathI IMgalanI vAtAe DosAne cheka ja gusse karI mUkayA hatA tathA asvastha karI mUkayA hatA. AgalI rAte te jarA paNa UMghyA na hatA, ane AkhA divasa temane tAva rahyo hatA. DosAe cAre tarapha praznArthaka najare jotAM jotAM pAse AvI pathArI upara paDelI AkRti tarapha najara nAkhI ke tarata ja te coMkI UThayA. temanI AMkhA phATI gaI, ane temanA hAtha labaDI paDayA : meriyasa ! " "6 hajUriyAe salAma bharIne kahyuM, mahAzaya, sAhebane hamaNAM ja ghera lAvavAmAM AvyA che. te meAracA upara gayA hatA ane . "te marI gayA che! ema ja ne? phaTa bhUMDA ! chevaTe teM vera ja vALyuM ! dAdA upara gusso lAvI chevaTe teM daMgalamAM jaIne gaLuM kapAvI nAkhyuM ? Ave! lAhItarasyA tuM hatA ?" "" 66 DosA DUsakuM bharAI AvatAM sIdhA bArI tarapha cAlyA gayA ane bArI AkhI ughADI nAkhI, pachI tyAM zerImAM koIne saMbodhIne beAlatA hAya tema bAlavA lAgyA : phaTa bhUMDA ! tuM jANatA hatA ke dAdA tArI rAha jotA divasa ane rAta TAMpI rahyA che. meM tAre mATe raDI taiyAra karAvI rAkhI hatI. ane tAro nAnapaNanA phoTo mArA palaMganI sAme laTakAvI rAkhyo hato. huM barAbara jANatA hatA ke, tAre mAtra pAchA AvavAnI ja vAra hatI. huM rAte saghaDI AgaLanA khUNA pAse mArA DhIMcaNa upara hAtha mUkI, TAMpIne besI rahetA; jANe tuM hamaNAM AvIne kaheze, 'dAdA huM Avyo ! 'huM AkhuM ghara tane soMpI deta, ane huM tAro hajUriyA thaIne pharata. paNa huM to dAdA rAjabhakta che eTaluM ja jANatA hatA; eTale teM mArA upara e vAtanuM vera levA tArI jAtane kuhADIthI kapAvI nAkhI, gALIothI vIMdhAvI nAkhI, beyoneTathI cirAvI nAkhI. chevaTe huM gayA ja! pAchA nA ja AvyA !" dAktara ekadama ciMtAmAM paDI gayA. bebhAna daradIne cheADI te ciMtA A jIvatAjAgatA daradIne beheza banatA aTakAvavA UbhA thaI gayA. DosAe tene dUrathI hAtha vaDe rokayo : " dAktara, huM hAzamAM chuM. meM lUI seLamAnuM mRtyu mArI AMkhoe joyuM che, paNa A zuM thavA beThuM che? lekhako, bhASaNiyA, vakIlA, hakA, nyAya, carcA, chApAMnI svataMtratA,
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAdA 415 mAnava adhikAra A badhuM zA mATe che? tamArAM chokarAM A dazAmAM tamane pAchAM maLe te mATe ja ne? mAtA chokarAMne uchere te A mATe ja ne?" ATaluM belI te meriyasanI pAse gayA ane potAnA paMjA AmaLatA bolyA, "gadheDA, zayatAna, A umare tAre strIonA meLAvaDAmAM nAcavAnuM hoya, ke AkhA gAmanA utAra jevA DAkuonI vacce jaI tAruM mAthuM phaDAvI nAkhavAnuM hoya? janarala lemArka tAro ze sage thatuM hatuM? e te phAMsIgaro kasAI hato. enI smazAnayAtrA! emAM daMgala! ane e daMgalamAM nuM! duniyA paNa gAMDI thaI gaI che ke zuM? vIsa varasa paNa haju tane nathI thayAM, ane tuM cAlyuM gayo, ane huM so ane hajAra varasane buDho haju jIvuM chuM! tArA manamAM ke Dese bhalo baLaze, cacaraze, zakAze, rUMdhAze. ThIka tane maratAM AvaDavuM, to mane nahi AvaDe! mUrakha, tArA vagara tArA dAdA jIvatA raheze evuM huM jANatuM hatuM eTale ja tuM marI zakayo. paNa duttA, huM tArA mota badala jarAya du:khI thavAne nathI : huM paNa paththarane banI jaIza. tane mArI dayA na AvI, to huM tArI dayA zA mATe lAvuM? samajyo, kasAI?" te ja ghaDIe meriyase dhIme rahIne popacAM ughADyAM ane Azcarya tathA ALasathI gherAyelI AMkho dAdA jIlenarmanDa upara TheravI. meriyasa!" DosA bUma pADI UThyA. "meriyasa, mAro bhAI, mAre bApa! beTA, tuM jIve che? meM AMkha ughADI kharuM? tuM mArI sAme jue che? tArA dAdA sAme?" ane te mUchita thaI gabaDI paDyA.
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 dvidhAno aMta jAvarTa rU da la hama ArmamAMthI dhIme pagale pAcho pharyo. tenuM mAthuM nIce jhUkeluM hatu-jIvanamAM pahelI vAra! ane jIvanamAM pahelI ja vAra te baMne hAtha pITha pAchaLa rAkhIne cAlato hato. AjanA divasa sudhI te chAtI upara adaba vALelA hAtha rAkhate, je nizcaya batAve che; pITha pAchaLa hAtha rAkhavA jevI, anizcaya batAvanArI -ciMtA vyakta karanArI laDhaNa tene ajJAta hatI. tenA AkhA zarIramAMthI kheda ane ciMtA tAvanI varALanI peThe bhabhUkI rahyAM hatAM. te gupacupa eka ja dizA tarapha DagalAM bharate hato - jyAM sIna nadIne pravAha sauthI vadhu vegavaMta che. be pula najIka AvI gayA hovAthI tathA paTa baMne bAjuthI thoDe sAMkaDo thaI jatA hovAthI, tyAM AgaLa pANI vicitra gaDIo ane karacalIo pADatuM tathA vaLAMka letuM vahe che. khAravA - khalAsIo e bhAgathI jeTalA Dare che, teTalA kazAthI nahi. temAM paDelA mANaso pharI kadI dekhAtA ja nathI. bhalabhalA taravaiyAe temAM DUbI gayA che. jAvaTe pulanI kinArI upara koNI TekavI dIdhI; pachI dADhI baMne hAthamAM rAkhI e pANInA uchALA tarapha joI rahyo. jAvarTa tIvra vedanAmAM hato. thoDA kalAka thayAM te pitAnI svasthatA gumAvI beTho hato. tenuM magaja amuka cIlAmAM ja vinA rokaToka kAma karatuM AveluM hovAthI, badhI bAjuthI aMdha ane eka sIdhI lITImAM ja ArapAra jonAruM hatuM. tenA upara bhaya, vAsanA, vikAranAM paDaLa ke vAdaLa kadI gherAyAM na hatAM. tene aMtarAtmA jevo hate te ja sthirapaNe jhaLahaLato rahe. paNa Aje te dvidhAmAM - gaMbhIra dvidhAmAM paDI gayo hato. haMmezAM eka mArga dekhanArAne Aje be mArga dekhAtA thayA hatA. ane tethI te coMkI UThyo hato. e bemAMthI kayo rasto kharo? teNe - jAvaTe kayo rasto levo joIe? potAnuM jIvana teNe eka gunegAra taraphathI bakSisa meLavyuM hatuM, teNe te RNa svIkAryuM hatuM ane tenA badalAmAM ene nyAyanA paMjAmAMthI mukta
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvidhA aMtA 417 karyo hato. paraMtu nyAyanA hAthArUpa bananAre e rIte nyAya viphaLa thAya tevuM pagaluM bharI zake? potAnI vaiyaktika lAgaNIone sAmAjika kartavya bajAvavAmAM ADe AvavA daI zakAya? ane chatAM, Aje potAnI vaiyaktika lAgaNIone AgaLa karIne ja teNe jANe sAmAjika kartavya ane tethI paNa vadhu kAMIka ucca kartavya banAvyuM hovAne AtmasaMtoSa tene kema thatuM hatuM? tene eka ja vAtanI navAI lAgatI hatI ke, jIna vAlajIne tene jIvate javA dIdho hato. ane tethI paNa vadhu baLatarA e thatI hatI ke teNe, jAvaTeM, jIna vAlajInane jAte karyo hato! teNe jIna vAlajInane jato karavo joItuM hato? e te khoTuM ja hatuM. ema karIne te sAmAjika kAyado ane vyavasthA jALavavAnI javAbadArI jene mAthe hatI te mANasa eka gunegArathI paNa halako Utaryo kahevAya! te zuM, rU da la homa ArmamAM pAchA jaI jIna vAlajInane keda pakaDAvI devo? hA, karavuM te e ja joIe. paNa e tenAthI thaI zakatuM nahotuM. kazuMka jANe tema karavA jatAM teno hAtha pakaDIne rokI rahyuM hatuM. e kazuMka zuM hatuM? adAlata, rAjA, polIsa ane rAjasattA e sivAya paNa bIjuM kaMI pAchuM duniyAmAM che kharuM? jIna vAlajIna eka gunegAra; kAyadAe tene dalita banAvyo che. jAvarTa eka sattAdhIza; kAyadAe tene kaThera banAvyo che. kAyadAnI ja pedAza evA e be jaNa Aje paNa kAyadAnI uparavaTa potAnI jAtane mUkavAnI hade AvyA hatA, e vastu bhayAnaka nahotI? jIna vAlajInanI vartaNUkane te kazuM nAma ApI zakato na hato. atyAra sudhI tenI jANamAM manuSya je rIte vartate Avyo che, te badhA kAyadA jANe A mANase dhULabhegA karI nAkhyA hatA. teNe tene jIvate javA dIdho hate. jana vAlajIna gunegAranI rIte bilakula varyo na hato. jIna vAlajInanI pAchaLa tene pAcho me. meDalIna dekhAyo. tenAM je je kRtyone teNe mUrkhAmI gaNI kADhayAM hatAM, te badhAM kRtyo tene have vAstavika lAgavA mAMDyAM. mAM. meDalIna ane jIna vAlajIna baMne maLIne eka AdarapAtra vyakti ja banI rahetI hatI. paNa A zuM? eka gunegAra mATe jAvarTanA manamAM AdarabhAva Ubho thavA lAgyo ? chatAM e vastu nakAravI paNa tene eTalI ja azakya lAgatI hatI! A gunegAra dayALu hatA, A gunegAra mAyALu hatA, A gunegAra paropakArI hatA, A gunegAra sevAbhAvI hatI, A gunegAra apakArano badalo le mi0 - 27
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ 418 le mijharAi upakArathI vALane have, verano badalo kSamAthI vALato hato, ane zatrune nAza karavA karatAM potAnI jAtane nAza karavAnuM pasaMda karato hato ! paNa e vastu nAnIsUnI che? e vastunuM kazuM ja mahatva nathI? e vastu te devadUtemAM jovA maLe ! tenI zuM dharatI upara kazI ja kiMmata nathI? gheDAgADImAM tenI sAthe besIne te jayAre jaI rahyo hato, tyAre vIsa vIsa vakhata tene tenA upara tUTI paDIne tene khAI javAnuM mana thaI AvyuM hatuM - arthAt pahele ja polIsathANe khabara ApI tene soMpI devAnuM. keTalI sIdhIsAdI vAta hatI? pachI pitAne raste pote cAlyo jAta, ane kAyado tenuM je karavuM gya hota te karata. paNa ema karanAre jAvaTe kharekhara jIta vAlajInanI tulanAmAM moTo banyo hota ke nA? - are cheka ja tuccha banI rahyo heta; ane tenI potAnI ja najare ! jAvarTanuM hRdaya atyAre kAramI UthalapAthala anubhavI rahyuM hatuM. atyAra sudhI na anubhavelA evA bhAvo ane vicAro tene taLe-upara karI rahyA hatA. e bhAvo ane vicAro tene vadhu sArA lAgatA hatA ! potAne jUno saguNa tene apUrNa lAgato hato. tenA aMtaramAM eka navI ja duniyA dekhA daI rahI hatI. e duniyAmAM gune ane sajA karatAM apakAranA badalAmAM upakAra, dayAbhAva, kSamAbhAva vagere AcAro vadhAre ujajavaLa banI prakAzatA dekhAtA hatA. e duniyAmAM mANasa eka vAra guna karavAthI haMmezane mATe zApita banI raheto nathI; IzvaranI apAra karuNA ane uddhAraka zakti heThaLa gunegAra paNa jANe pazcAttApanI bhaThThImAM tavAIne nirmaLa - nirdoSa banIne bahAra nIkaLe che! Izvara pitAnAM saMtAnone adAlatanA kAyadAthI nyAya nathI cUkavate, paNa potAnA judA ja kAyadAethI! ane e kAyadAothI mANasa jANe pavitrA, sadAcArI, uttama banI jAya che. mANasanA kAyadAothI to te vadhu ne vadhu napAvaTa banato jAya che. IzvaranI adAlate A mANasane kyAranI mAphI bakSI dIdhI che. e mANasa to have zatrune paNa hasate moDhe javA de evA saMta banI gayo che. tene have pharIthI jelamAM pUrI, lazkarI vahANa upara gulAma banavA, jAnavarathI paNa halako vanavA, kema karIne mokalI zakAya? zA mATe mokalavo joIe? jana vAlajIna jAvaTaMne eka kSaNamAM baMdUkanI goLIthI uDAvI daI zakato hato, tathA potAnI jAtane haMmezane mATe surakSita banAvI daI zakato hate. chatAM teNe tema na karatAM tene chUTo mUkyo. ema karIne teNe zuM karyuM?
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvidhAtA aMta 419 potAnuM kartavya bajAvyuM ? nA, nA. teNe sAmAnya arthanA kartavya karatAM vadhu ucca evuM kAMIka karyuM hatuM. ane peAte paNa tene chUTo javA daIne zuM bajAvyuM? kartavya ? nA, kartavya karatAM paNa kaMIka vadhu ucca evuM! ane ucca e mATe ke te IzvaranI adAlata IzvaranA kAyadA anusAra hatuM. AjanA divasa sudhI te peAtAnA peAlIsa-vaDAmAM. giskeTathI ucca adhikAravALuM koI hoya ema jANatA ja na hatA. Aje have tenA karatAM paNa vizeSa ucca adhikArI evA Izvara tenA jIvanamAM aNadhAryo ja sAme AvIne UbhA hatA, ane tethI te mUMjhAI gayA hatA. koI ajANI vastu mAthe AvIne jhajhUmI rahe, ane peAte gupacupa tene veThI le, evI tene Teva nahatI. A mUMjhavaNamAMthI tene nIkaLavAnA be mArga ja dekhAtA hatA, eka te jIna vAlajIna pAse makkamatApUrvaka javuM ane te gunegAra mANasane baMdIkhAnAne havAle karI devA, ane bIjo - jAvarTanuM mAthuM A bhIjo rasto vicAratAM ja TaTAra thaI gayuM. te sIdhe, pAsenA peAlIsathANA tarapha gayA. jAvarTe tyAM jaI peAtAnuM kArDa batAvyuM ane pachI Tebala upara besI lakhavA mAMDayuM-- "" peolIsa sarvisa mATe gheADAM Avazyaka sUcane " 1 : huM vaDA adhikArIne nIcenI bAbateA upara lakSa ApavA vinaMtI karuM chuM. 2 : tapAsa pachI kedIone joDA kADhI khullA page pharasa upara lAMbA vakhata UbhA rahevuM paDe che, tethI ghaNAne zaradI thaI jAya che. pariNAme ispitAlanuM kharca mAthe paDe che, 3 : koI gunegAranA pIchA pakaDavAnA hukama thAya, tyAre agatyanA kissAomAM be aphasaranI nimaNUka karavI : eka pelA gunegAra upara najara rAkhe, ane bIjo pahelA aphasara uSara ja; jethI eka jaNa nabaLA paDI jAya, te bIjo tenI tapAsa rAkhe ane tenuM sthAna le. 4 : ...kedakhAnAmAM kedI khurazInI kiMmata Ape tepaNa tene khurazI rAkhavA devAmAM AvatI nathI, tenuM kAraNa samajI zakAya tevuM nathI. 5 : nAma pAkAranArA kedIo je kedInuM nAma pAkAre, tenI pAsethI mahenatANAnA be sU le che. A cArI che.
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ 420 le mijharAila 6 : jelamAM vaNATakAma vakhate eka tAra rahI jAya, te ThekedAra dasa sU kedI pAsethI kApI le che. A khATTAI che. kAraNa ke kapaDuM tethI khAsa bagaDatuM nathI. jAvaTa pharsTa kalAsa inspekaTarone varga thANA upara jUna 7, 1832, savAranA eka vAgye. A kAgaLanI gaDI karI, upara vaDA adhikArInuM nAma lakhI, teNe Tebala upara mUkyo. ane pachI te bAraNuM vATIne bahAra nIkaLyo. tyAMthI te pAcho nadInI upara je jagAe atyAra sudhI Ubho rahyo hato, tyAM ja AvIne Ubho rahyo. aMdhAruM ghara hatuM. madharAta pachInuM kALacoghaDiyuM ghUghavI rahyuM hatuM. vAdaLethI tArA DhaMkAI gayA hatA. AkAza eka kAramI bakhela jevuM lAgatuM hatuM. nIce UchaLatA pANIno khaLabhaLATa saMbhaLAto hato, paNa bIjuM kazuM dekhAtuM na hatuM. thoDI vAra te sthira UbhuM rahyuM. pachI teNe potAne Tepa kADhIne bAjue mUkyo, ane tyAra bAda te pulanI kamAna upara sIdho UbhA thaI gayo. eka ja kudako, ane sIdhe aMdhArAmAM ! eka dhabAko. pachI zuM thayuM, e te e kUdako mAranAra jANe, athavA e aMdhAruM jANe. 100 cAra, badamAza ! vAcakane trIjA prakaraNavALI moMTaphamela zaheranA bhUtanI vAta yAda haze. rasta samAranAra bulAle e bhUtane joyuM hatuM, tathA teNe dATelA khajAnAno patto meLavyo hato, ema loko mAnatA hatA. thenADiyare dArU pAI tenI pAsethI eTalI vAta to kaDhAvI hatI ke, bhUta te nahi, paNa bulaphulane vahANa uparane koI sAthI kharekhara eka divasa pAsenA jaMgalamAM kyAMka kazuM dATI gayo che, ane bulATUle te jagyA zodhavA AkAza-pAtALa eka karyA hatAM, paNa kazuM hAtha AvyuM na hatuM. tyAra pachI paNa bulAla vakhata maLe tyAre jaMgalamAM kayAMka ne kayAMka khedakAma cAlu rAkho; ane kazuM na maLatuM tyAre tyAM jatA ekalavAyA
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ cera, badamAza! koI vaTemArganA khissAmAM khodakAma karI leto. Ama tenI jiMdagI have vATa-samArakAma karanArAnI ane vATa-pAnI, ema bevaDI banI rahI hatI. dATelA khajAnAnI tenI zodha kadI baMdha paDI ja nahi! eka divasa savAranA bhaLabhAMkhaLAnA samaye te pitAne rasto samAravAnA kAme javA nIkaLyo hato. tene be gAmanI vacce jaMgala taraphane rasto samAravAnuM kAma maLyuM hatuM. evAmAM teNe eka mANasane jhADImAM AgaLa ja joyo. prakAza jhAMkho hato, tethI mAtra tenI pITha ja tene dekhAI hatI. ane baMne vacce aMtara paNa ghaNuM hatuM; chatAM bulAlanI dArUthI bhIMjAyelI rahetI yAdadAstane paNa eTaluM to spha ja ke, teNe e mANasane pahelAM kyAMka joyelo che! tenA havAyelA magaje jhapATAbaMdha AMkaDA joDavA mAMDyA ane gaNatarIo karavA mAMDI. e mANasa A taraphane nahoto, arthAt te bahArathI Avyo haze. page cAlato ja, kAraNa ke, meTapharamela tarapha eka paNa bhADAnI kocagADIne pasAra thavAne A samaya nahote. arthAt te rAta daramyAna cAlate Avyo haze. te kyAMthI Avyo hoya ? dUrathI to nahi ja. kAraNa ke tenI pAse piTalI - peTaluM kazuM nahotuM. alabatta, perisathI ja ! paNa perisane mANasa rAte paNa cAlate AvI jaMgalamAM zuM kare ? bulATUlane khajAnAnI vAta upara pahoMcavuM ja paDavuM; ane tarata tenA magajamAM eka dIvo pragayo! keTalAMya varSa pahelAM A jaMgalamAM ja tene kodALA-pAvaDAvALA mANasane bheTo thayo hato. te mANasa barAbara Ave ja hato; are, A ja hato ! ATalo vicAra karavA jatAM tenuM mAthuM thoDuM nIcuM namI gayuM hatuM. pachI jayAre teNe mAthuM UMcuM karyuM, tyAre pelo mANasa alopa thaI gayo hato. paNa bulATUla atyAre jIvato - jAgato hato ! teNe tarata tIkama hAthamAM rAkhyo,- jarUra paDe to jamIna khodavA ane jarUra paDe to khoparI phaDavA! bAkInAM ojArone bAjue mUkI, te sIdho pelAnuM pageruM kADhato kADhato tenI pAchaLa cAlyo. thoDeka dUra ka95nAthI tenI pAchaLa pAchaLa te cAlyA, tevAmAM sUryodaya thayo ane jyAM dhULa hatI tyAM tene kyAMka kayAMka pagalAM paDelAM dekhAyAM. jayAM choDavA hatA, tyAM te tAjA ja paga nIce chuMdAyelA dekhAyA; ane AsapAsa keTalIka DALIo toDelI ke namAvelI paNa najare paDI. bulATUlane pelAne pIchA AvA gADha jaMgalamAM barAbara pakaDI rAkhatAM muzkelI paDavA mAMDI;
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4rara le mijherAlDa paNa jyAM jyAM kaMIka cihna maLatAM, tyAM tene acUka pele mANasa AgaLa gayAnI khAtarI thatI ja. thoDe dUra jatAM eka TekarA jevuM AvyuM. bulATUle tyAM eka jhADa upara caDI AsapAsa najara karI joI. acAnaka tene pelo mANasa najare paDayo. paNa pAcho UMcAM jhADomAM tarata dekhAte baMdha thayo. paraMtu bulArdulane e dizAnI khabara hatI. te tarapha eka jagAe eka jhADanA thaDa upara khIla ThokI patarA jevuM lagAveluM tenA jovAmAM AvyuM hatuM tathA pAse ja varasothI (trIsa varSathI te kharo ja) patharAne eka Dhagalo eka jagAe koIke kazA prayojana sara karelo paNa tenA jovAmAM Avyo hate. e mANasa e dizAmAM ja jato hato. ane e Dhagale tathA peluM thaDa uparanuM pataruM A jaMgalamAM cokkasa sthaLa batAvatI nizAnIo ja hatI ! bulAla have jhADa uparathI UtaravAne badale sIdho sarakyo ja! e jagAe kevI rIte javAya tenI tene khabara hatI. paNa utAvaLamAM teNe sIdhI lITImAM ja javAnuM ThIka mAnyuM, ane e tenI bhUla thai. vacce jarA paNa AgaLa ne vadhAya tevI jhADIo ane jhAMkharAM AvatAM hatAM. chatAM te chevaTe pele sthaLe pahoMcyo te kharo ja. paNa tyAM koI na hatuM. pele patharAne Dhagale jemano tema tyAM paDelo have, koI tene upADI gayuM na hatuM! paNa pelA khIlo jaDelA patarAvALA jhADanA mULa AgaLa tAjI ja khodelI jamIna tene dekhAI. ane eka kodALo paNa tyAM paDelo hate. te kodALo tyAM bhUlI javAyo hato ke jANI joIne rahevA devAmAM Avyo hate? e khedelI jamIna AgaLa DuM khetarI jotAM ja tene e praznane javAba maLI gayo. e khADAmAM je kaMI hatuM te haMmezane mATe kADhI levAyuM hatuM eTale have kodALo paNa tyAM ja paDato mUkavAmAM Avyo hato! bulATUla baMne mUThIo havAmAM ugAmIne bolyo, "sAlo cora, badamAza !"
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' 101 jemAM daradIo paNa humalAkhora banavA tAke che! meriyasa ghaNA divasa sudhI nahi marelo - nahi jIvate evI hAlatamAM rahyo. keTalAMya aThavADiyAM sudhI te tene sanepAta sAthene tAva ja lAgu rahyo. tenI kheparI upara je kAramA ghA thayA hatA, tenuM e pariNAma hatuM. tAvanA ghenamAM ane gAMDapaNamAM te rAtenI rAta sudhI kaoNTanuM nAma bolyA karate. keTalAka ghA evA UMDA hatA ke, tunA dareka pherabadalA sAthe te dAktarane tathA daradInAM sagAMvahAlAMne bhAre ciMtA upajAvatA. dAktara kahyA ja karato ke, daradI jarA paNa uzkerAya nahi te jotAM rahejo. paNa kaoNseTanA nAma sAtheno uzkerATa ke je tenI bebhAna avasthAmAM paNa aMdarathI ja Ubho thato hato, tene zI rIte sAcavI levAya? ghA jovA ane pharI pATAthI bAMdhavA e eka bhAre kAma hatuM, ane nekara kahete tema AkhA oraDA jeTaluM kApaDa ane pIpa bharIne lezana eka eka vakhate vaparAtAM. jyAM sudhI meriyasanI jokhamabharelI sthiti kAyama rahI, tyAM sudhI dAdA jIlenermanDa paNa tenI pathArInI pAse ja, nahi jIvatA ke nahi marelA, evI sthitimAM ja zUnamUna besI rahetA. dararoja, ane koI kaMI vAra divasamAM be vakhata eka sArAM kapaDAM paherela, dhoLA vALavALe sadgRhastha meriyasanI khabara pUchavA gharane daravAje Avato ane pATA bAMdhavA eka bAju rUMchAMdAra banAvelA kApaDano vIMTo mUkI jato. chevaTe, sAtamI sapTembarane divase - barAbara cAra mahinA pachI - dAktare meriyasane bhayamukta jAhera karyo. have teNe zakti pAchI meLavavA ArAma karavAno hato. joke, khabhAnI hAMsaDInuM tUTeluM hADakuM joDAvuM thAya te pahelAM akasmAta dhakkAo na lAge te kAraNe meriyasane vadhu be mahinA ArAma khurazImAM ja sthira besI rahevAnuM thayuM. ghaNI vAra Avo ekAda ghA chevaTe pajavate bAkI rahe che. joke, A lAMbI bImArI ane pathArIvazatAne kAraNe te polIsanA hAthamAM pakaDAtA bacI gayo. phrAnsamAM paNa sarakArane bhabhUkelo gusso che
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ 424 le mirAlDa mahinAmAM to zAMta paDI ja jAya! AvAM daMgalomAM dareka jaNa evI rIte bhaLeluM hoya che ke, sarakAre pachI AMkhamIMcAmaNAM karavAM ja paDe che. dAktaroe ghAyala thayelAonI khabara piolIsane ApI devI, e je hukama polIsavaDAe kADhayo hato, tenI sAme saue nArAjI darzAvI hatI, ane sauthI prathama to rAjAe pote ja darzAvI hatI. eTale chevaTe yuddhanA medAnamAM je keda pakaDAyA hatA, temanI sAme lazkarI adAlatamAM kAma calAvIne ja saMtoSa mAnavAmAM Avyo. DosA jIlenarmanDe A AkhA samaya daramyAna dAktara ane gharanAM mANasenA nAkamAM dama ANI dIdho hate. ane dAktare jayAre meriyasane bhayamukta jAhera karyo, tyAre te temaNe sa vacce nAcI-kUdIne potAnA hajUriyAne moTI bakSisa ApI dIdhI; ane pachI koI na jue tema eka khUNAmAM ghUMTaNiye paDI te prArthanA karavA lAgI gayA. atyAra sudhI te Izvarane mAnatA nahi ke tenuM nAma paNa sahana karatA nahi. meriyasane jema jema sAruM thatuM gayuM, tema tema DosAne AnaMda mAjhA mUkavA lAgyo. gharanI dAsIne eka vAra temaNe pakaDIne potAnA khoLAmAM besavAno haka ApI dIdho paDozanI eka juvAna strIne temaNe vagara kAraNe eka kImatI bheTa mokalAvI, ane te kAraNe tenA patie te bicArI nirdoSa panInI khabara laI nAkhI. DosA meriyasane "mora berana sAheba' kahIne ja saMbodhatA ane vAraMvAra "krAMti jhiMdAbAda'nA pokAro paNa karyA karatA hatA ! paNa meriyasa! meriyasa jyArathI bhAnamAM Avyo tyArathI teNe kaoNseTanuM nAma moMe lAvavuM choDI dIdhuM hatuM, paNa aMtaramAM eka moTI hoLI saLagatI karavA mATe ja! kaoNseTane lagatA chevaTanA badhA banAvonAM citro tenI AMkha samakSa ghUmyA ja karatAM ane atyAre te kayAM haze ke zuM karatI haze tenI moMe na bolI zakAtI citA ja tene adhIro banAvI rahI hatI. jIvana ane kaoNleTa e be vastuo tene mATe avibhAjaya hatI; ane jeo tene jIvato rAkhavA prANapaNe prayatna karI rahyA hatA, te badhAnA prayatnone te aMtarathI hasI kADhato hato. kaoNseTa vagara tene kazuM khapatuM na hatuM - jIvana paNa! ane tethI ja te tenA dAdAnI badhI mAyALutA, badhI ciMtA, ane badhAM lADa tarapha dhikkAranI najare ja joto. potAnA pitAnuM maraNa bagADanAra e dAdA tarapha te vera levA ja utsuka thaI rahyo.
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ jemAM daradIo paNu humalAmera banavA tAke che. 45 mA~, jIlenermanDa paNa bahArathI kazuM dekhAvA dIdhA vinA mananI aMdara samajavA lAgyA hatA ke, bhAnamAM AvyA pachI meriyase eka vAra paNa temane 'bApu' kahIne saMbodhyA na hatA. ' TUMkamAM, eka kAramI kaTokaTI najIka AvI rahI hatI. meriyasanI najara sAme te tenA bacapaNanA akkaDa kaThora dAdA ja hatA; eTale jo dAdA pharIthI kaoNseTanI vAtanuM nA pADe, te tarata ja badhA pATApiDA toDI nAkhI, badhA ghA pharIthI lAhI vahetA karI mUkavAno tathA khabhAnuM hADakuM pharIthI chUTuM pADI devAnA ane khAvApIvAnuM baMdha karI devAne teNe nizcaya karavA mAMDayo hatA ! koMseTa maLe teA ja jIvavuM che, naddhi te nahi ja! ane humalAnI e kAramI kSaNa eka vakhata tenA hAthamAM AvI ja paDI eka divasa dAdA lenermanDa davAnI zINIo vagere khaseDAtI hatI te vakhate meriyasanA memAM upara jhUkIne vahAlathI bAlyA, " beTA, meriyasa, have tAre jaladI UbhA thavuM hoya, to AvI halakI ke narama cIjo khAvAne badale, kaMIka bhAre - dhRSTa cIjo khAvAnI zarU karavI joIe. meriyasanI zakti have dhIme dhIme pAchI AvatI gaI hatI. teNe have pathArImAMthI ekadama beThA thaI, dAdA sAme saLagatI AMkhe najara karI ane kahyuM, "to pachI mAre tamane eka vAta saMbhaLAvavAnI che, te paNa have saMbhaLAvI devI joIe. ' "kaI vAta, vAru?" e ke, mAre paraNavuM che. "> " "huM pahelethI jANatA ja hato, ' bAlyA, 66 1, "zuM jANatA hatA?" "6 e ja ke, tane tArI e chekarI ,, DosA ekadama khaDakhaDaTa hasIne paraNavAnI ja che." . meriyasa kazuM na samajAyAthI, dAdA sAme navAI pAmI jaI rahyo. dAdAe paNa AgaLa calAvyuM, hA, hA; tane tArI e rUpaLI suMdara chokarI maLaze ja. dararoja te eka gharaDA sadgRhasthanA rUpamAM tArI khabara kADhavA Ave che. tuM ghAyala thayA tyArathI teNe peAtAne saya raDavAmAM ane pATAnuM rUMchALuM gaDuM taiyAra karavAmAM ja gALyo che. meM paNa tapAsa karAvI che. te rU da la hAma Arma naM. 7mAM rahe che. ThIka, to have ApaNe taiyAra chIe ! tuM tene
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ 427 le mijherAhu paraNavA icache che, te ame tane te chokarI ja paraNAvavAnA chIe, beTamajI! tame tamAruM kAvataruM gaThavI rAkhyuM hatuM - ApaNe A gharaDA babUcaka dAdAne A vAta karIne bhaDakAvI mUkIzuM! eTale meM tane zIro khAvAnI vAta karI tyAre te javAba Apyo, "mAre paraNavuM che!' tame vakIla sAheba, eTale dAdA nA pADe to zI dalIla karavI che, dAdAnAM zIMgaDAM zI rIte pakaDIne temanuM mAthuM AmaLavuM che, e badhuM paNa vicArI rAkhyuM hatuM, kharuM? paNa dAdo tamArA karatAM to nIkaLyo ! dAdo kahe che, e ja chokarI mAre tane paraNAvavI che! have dAdAnI pUMchaDI zI rIte AmaLavA maLaze? beTamajI, huM paNa cAlAka mANasa chuM. lADakA dIkarA sAjA thaIne lAta mAravA taiyAra thAya, tyAre mArA gharaDAM hADakAM zI rIte saMbha LI levA, tene vicAra meM karI ja rAkhyo che. meM badhI ja tapAsa karAvI che. te suMdara che, mahenatu che, premALa che. jo tuM sAjo na thayo hota, te traNa ThAThaDIo sAthe nIkaLavAnI hatI ! tenI ThAThaDI paNa mArI ThAThaDInI pAchaLa pAchaLa ja AvI hota nuM jarA sAjo thayo, eTale mAro vicAra to tene mArI jAte upADI lAvIne tArI pathArI upara besADI devAne kyArano thaI gayo hato. paNa tArA bApanI bahena chIko khAIne marI jAta. tAruM zarIra tArA ghAnI sAravArane kAraNe rAta-dahADo betRtIyAMza samaya khulluM ja rAkhavuM paDatuM. beTamajI, tame dhAvaNA hazo tyAre jevA hazo tevA digaMbara dazAmAM ja tamane rAkhavA paDatA. e sthitimAM sadagRhasthonI kuMvArI chokarI tamArI pAse zI rIte Ave vAru? ane dAktara paNa zAnA paravAnagI Ape? lehI ane hADakAM dekhIne nAjuka strIo bebhAna thaI jAya enI tane khabara che, beTA khavIsa? juvAna chokarI sAme rajU thavA mATe baMdUka ane taravAranA ghA karatAM phUla-attara ane rezama joIe, samajyA? paNa have e vAta zA mATe karavI? have mArI ja marajI che ke, tAre e chokarIne paraNavuM ja paDaze, samajyo? have tuM kahe ke mAre brahmacArI rahevuM che, tepaNa tAro A dAdo tane eka ghaDI kuMvAro rAkhavA mAgato nathI. huM badhuM samajuM chuM, beTamajI. huM mArI sagI AMkhe joto hato ke, tuM mane jarA paNa cAhato nathI. huM vicAra ja karyA karato hato ke A jAnavara mane cAhe te mATe mAre zo upAya karavo? mane tarata samajAI gayuM ke, ApaNA hAthamAM kaoNseTa che, have beTamajI kayAM jaze? ApaNe kaoNseTa tenA hAthamAM mUkIzuM, eTale beTamajIne dAdA upara khusa thavuM ja paDaze! te to mAnyuM hatuM ke dAdA kaoNseTanuM nAma sAMbhaLIne ja bUmabarADA pADI "nA', nahi bane" ema ja kaheze, ane tamane paNa dAdA upara badhuM jhera
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ 427 AjakAlanAM juvAniyAM! ekavAnI taka maLaze! paNa beTA, tuM mArA AMdhaLAnuM ratana che, e tane kyAM khabara che? tAre kaoNseTa ja joIe che ne? to le letI paravAra. beTA, tuM tArI priyatamAne meLava, jethI mane mAro lADake meriyasa maLe !" ATaluM bolatAMmAM te DosA DUsake DUsake roI paDayA. temaNe meriyasanuM mAthuM potAnA hAthamAM lIdhuM ane potAnI dUbaLI chAtI upara dALyuM. tenI sAthe ja meriyasa paNa chUTe e raDI paDayo. "bApu!" te eTaluM ja bolI zakayo. "he, to tuM mane cAhe che, kharekhara beTA ?" baMnenAM gaLAM rUMdhAI gayAM hatAM. koI have AgaLa belI zake tema nahetuM. paNa emanAM rele vahetAM AMsu ja badhA javAbo ApI rahyAM hatAM. thoDI vAra pachI meriyase dAdAnA hAthamAMthI chUTA thayA bAda kahyuM, paNa bApu, have huM sAjo thayo chuM, eTale te mane maLavA AvI na zake?" "pahelethI ja jANI lIdhuM che. huM tene kAle ja maLI zakIza." "bApu?" "zuM che, beTA?" "Aje kema nahi?" "ThIka, teM mane traNa vakhata ekI sAthe "bApu' kahIne saMbodhyo che; tethI tene Aje ja tArA bhegI karavAmAM Avaze." 102 AjakAlanAM juvAniyAM ! koseTa ane meriyasanI mulAkAtanuM varNana karavAne ame prayatna karavAnA nathI. keTalIka vastuone varNavavAnuM mAthe ja na levuM joIe. jema ke sUryane. kaoNseTa gharamAM dAkhala thaI, tyAre AkhuM kuTuMba-nokaracAkara sudhdhAM- meriyasanA oraDA AgaLa bheguM thayuM hatuM kaoNseTane jotAM ja dAdA jalenermanDe pitAnI jorathI AvavA lAgelI chIMka rUmAlamAM nAka dabAvIne rokI rAkhI, ane kaoNseTa sAmuM ja joyA karyuM. pachI, " ahA ! kevI rUpasuMdarI !" eTaluM bolI temaNe jorathI dabAvI rAkhelI chIMkane mArga Apyo.
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mijharA kaoNseTanI pAchaLa ja sapheda vALavALo eka sadgRhastha AvyuM hatuM. te jarA gaMbhIra hato, paraMtu tenA moM upara smita vilasI rahyuM hatuM. e mora phezaloM hatA; arthAta ApaNe oLakhIe chIe te jIna vAlajIna daravAne hajUriyAnA kAnamAM gusapusa karIne kahyuM, "sAhebane pizAka suMdara che." e bApaDo daravAna, te divase meriyasanuM lagabhaga zaba laIne AvelA, gaTaranA kAdava ane pANImAM kharaDAyelA, tathA meriyasanA ja lohIthI raMgAyelA e ja DosA hatA evuM kyAMthI kalpanAmAM paNa lAvI zake? maoNzyora phozala e oraDAmAM dAkhala thayA bAda bAraNA pAse jarA dUra potAnuM sthAna lIdhuM. temanI bagala nIce eka paeNkeTa hatuM, je eka moTA pustaka jevuM dekhAtuM hatuM. "A sagRhastha bagalamAM haMmezAM Ama moTAM pustaka ja rAkhIne phare che ke zuM?" jIlenarmanDa bAnue TIkA karI. ' DosA jIlenormanDa e TIkA sAMbhaLI gayA. temaNe kahyuM. "vAha, e koI abhyAsI vyakti haze. mArA mitra bulArDa paNa koI divasa hAthamAM copaDI vinA ghara bahAra nahotA nIkaLatA." pachI DosAe nIcA namIne moTe AvAje kahyuM, "mahAzaya TrAnthalve, huM mArA patra mora baeNna meriyasa pinTamarsI mATe ApanI sukumArInA hAthanI mAgaNI karuM chuM " mora phezala javAbamAM teTalA ja nIcA namyA. "basa, mAruM svIkArAI gayuM." dAdAe jAhera karyuM. ane pachI meriyasa ane kaoNseTa tarapha be hAtha UMcA karI, AzIrvAda ApavAnI Dhabe kahyuM, "basa have khUba prema karavA mAMDe !" ane e be jaNa paNa bIjI vAra e paravAnagInI rAha jovA na rahyAM. emanuM arasaparasanuM phUjana zarU thaI gayuM. "bhalA bhagavAna ! huM tamane pharI jovA pAmI, kharuM? tame ja cho ne ? vAha, Ama te katala thaI javA koI laDAImAM doDI jatuM haze ? cAra cAra mahinA mArI zI vale thaI che? huM tamane mAphI ApuM chuM, paNa pharI evuM kadI na karavAnI zarate ja ! atyAre ja A loko amane teDavA AvyA, tyAre jANe huM maravA ja paDe cheuM ema mane lAgyuM. paNa e te AnaMdanA mAryA vaLI ! paNa huM kevAM kapaDAM paherIne
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ 425 AjakAlanAM juvAniyAM ! doDI AvI chuM? tamArA loko to mane gabarI ja gaNatA haze. paNa vAha, huM ja badhuM bolyA karuM chuM. tame to kAMI bolatA ja nathI ! ame haju rU da la homa ArmamAM ja rahIe chIe. paNa teo kahetA hatA ke, tamArA khabhAmAM te AkhI mUThI pesI jAya tevuM bAkuM paDI gayuM hatuM, kharuM? ane kahe che ke, tamArA mAMsane dAktara kAtarathI kAtaratA hatA, bApa re! mAruM to mAthuM ja bhamI jAya che. tamArA dAdA bahu bhalA mANasa lAge che. paNa jue, tamAre Ama hAlavAnuM nathI. zAMtithI paDI rahe, nahi te dukhAze. paNa huM atyAre keTalI khuzI thaI chuM, e koNa jANe che? paNa huM kevI mUrakha chuM? mAre tamane kazIka vAta karavI hatI; paNa badhuM ja bhUlI gaI chuM! he, tame kharekhara haju mane cAho che? paNa amArA A gharane pelA ghara jevo bagIco nathI! juo, tamAre mATe pATAne lInTa reja taiyAra karI karIne mArI AMgaLIo kevI thaI gaI che? paNa e tamAro ja vAMka che vaLI " mArI bhalI devI !" meriyasa gaNagaNyo. paNa eTalAmAM badhAnI najara temanA tarapha ja kendrita thaI che evuM lAgatAM te loko bolatAM cUpa thaI gayAM. eTale dAdA jIlermanDa badhA tarapha pharI jorathI bolI UThayA, "are tame loko moTethI vAto kema karatA nathI? jarA dhAMdhala jevuM karyA karo, jethI A che karI temanI kAlI kAlI vAte nirAMte karI zake !" ane pachI pote ja kaoNseTa ane mecisa pAse jaIne dhImethI bolyA, are, tame tamAre khUba vAta karyA kare ! khUba prema karo ! A te badhAM jAnavara che!" jalenermanDa phoI A be premabharyAM hRdayonA milananuM dRzya atRpta AMkhoe jovA lAgyAM. e najara adekhAInI ke ThapakAnI na hatI, paraMtu sattAvana varSanI mugdhA chokarInI nirdoSa harSa - nItaratI najara hatI. dAdA jIlenormanDa DesImAM thayelo e pheraphAra joI saMtoSa pAmyA ane kaoNseTa tarapha pharIne moTethI bolyA, "ahA ! kevI rUpasuMdarI cho ! beTamajI meriyasabAbA, tame ekalA ja ene boTI levAnA kharuM? paNa yAda rAkhajo ke, huM paMdareka varSa ja nAno hota, to ene jItavA mATe tamAre mArI sAthe taravAra vaDe DhaMkayuddha khelavuM paDatuM !" paNa huM bhAI ? " zuM che bApu?"
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 (6 tAre koI dAsta hateA ne?" hA, korphorAka. Co 'tenuM zuM thayuM? "C Cs (6 pUchyuM. te marI 66 'vAru." ATalI pUchaparacha pachI DAsA te benI najIka besI ja paDayA. pachI kaoNMseTane paNa najIka besADI temaNe te baMnenA cAra hAtha peAtAnA karacalI paDelA hAthamAM lIdhA : "" 33 vAha, kevI suMdara che ! kevI bhalI che ! prema karajo; khUba cAhajo. gAMDAM thaIne cAhajo. racAnaka aTakI gayA, ane pachI kALA ThaNaka nasIbanI vAta che! mArI kula AvakanI ardhA eTale huM jIvuM tyAM sudhI to badhuM barAbara che, arthAt vIsa varasa bAda mArAM garIba chekarAMo, tamArI pAse eka khATo paisA paNa nahi rahe. nAmadAra baeNranesa bAnu, Apane pachI ApanA A suMdara gArA hAthAne gaMdA kAmakAja vaDe gaMdA karavA paDaze, aphsosa ! " ATaluM bAlI DAsAe sAcA hradayathI eka UnA nisAsA nAkhyo. paNa mArA mRtyu pachI -- = ,, 'kumArI muphesI phozalave cha lAkha frAMkanI mAlika che." e jIna vAlajInanA avAja hato. le mijharAs gayA." "6 mArAM bhulakAMo, tame khUba ATaluM bAlI te 66 "" " kumArI yugnesInI vAtane ahIM zI levAdevA che? " DesAe cekIne "" paraMtu. paDI jaIne bAlyA, " zI varSAsanarUpe che. jeTalI te "e huM chuM; e mAruM nAma che. " kaoNseTe javAba ApyA. 66 'cha lAkha phrAMka !" DosA bhAra daIne gaNagaNyA. ochA cauda ke paMdara hajAra fAMka kadAca. jIna vAlajIne umeryuM. ane ATaluM bolI teNe potAnI bagalamAMnuM paeNkeTa Tebala upara mUkayuM. jIlenArmanDa-phoI jene ceApaDI mAnatI hatI te ! jIna vAlajIne pAte ja e paeNkeTa ughADayuM. temAM baeNbeMka-neTAnI thokaDIo hatI. teoe e badhI gaNI joI. hajAra frAMkanI 500 nATo hatI ane pAMcaso frAMkanI 168 noTo hatI, badhA maLI 5 lAkha 84 hajAra fAMka thatA hatA. "e cApaDI bahu sArI kahevAya." DosI gaNagaNI.
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUtakALanA oLA 431 ' " tA tA badhuM sAruM geAThavAyuM che, nahi vAru, meTAM bAnu ?" DosAe DesI sAme joIne kahyuM, A harAmakhAra meriyasa, ekI sAthe AvI apsarA ane AvaDI meoTI milakata pAmyA ! AjakAlanAM juvAniyAMne te potAnI meLe ja prema karavA devA, e vadhu salAhabharyuM che!'' 103 bhUtakALanA meLA 1 dAktare phebruArImAM lagna karavAnI paravAnagI ApI. atyAre DiseMbara cAlatA hatA. jIna vAlajIne kaoNseTa aMge kALajIthI badhA kAgaLA taiyAra karavA mAMDayA. khAsa muzkelI kaoNseTanI nAgarikatAnI sAbitI aMge paDe tema hatuM. paraMtu jIna vAlajIna pote meyara banI cUkayo hatA, eTale e bAbatanI AMTIghUMTIe barAbara jANatA hatA. teNe marI gayelA mANaseAnAM nAma ja kaoNseTanAM kuTuMbI tarIke rajU karyAM, jethI kaMI AgaLa tapAsa karavApaNuM ja na rahe, kaoNseTa eka lupta thayelA vaMzanuM chelluM saMtAna hanI. te tenI peAtAnI putrI na hatI, paNa bIjA phazarvenI putrI hatI. baMne phozaloM bhAIe maThanA bagIcAmAM mALI tarIke kAma karatA hatA. maThamAM tapAsa thaI. sAdhvIoe badhI vAtanuM samarthana karyuM. bemAMthI kayA bhAInI putrI kaoNseTa hatI, e temane zI khabara? eTale temaNe jIna vAlajIne jaNAvyA mujabanI vAtanI ja hA pADI. kaoNseTa kAyadesara kumArI yugnesI phozalaveM tarIke jAhera thaI. ane A pAMca lAkha ane 84 hajAra fAMka te! e kuTuMbanA ja eka mRta vaDIle mUkelA vArasA hatA. te peAte ajJAta rahevA icchatA hatA. mULa vArasA pAMca lAkha ane 94 hajAra frAMkaneA hate, paNa daza hajAra fAMka kumArI yugnesInI keLavaNI ane uchera pAchaLa kharcavAmAM AvyA hatA. temAMthI pAMca hajAra te| maThamAM ja bharavAmAM AvyA hatA, bAkIne vArase| kumArI yugnesIne lagna vakhate ApavAmAM Ave, evI zarata hatI. kaoNseTane pahelI ja vAra khabara paDI ke, tene ane A / tenA kAkA che. bIje koI vakhate te A samAcArathI tenuM hRdaya bhAMgI jAta. paNa atyAre te dharatI upara rahetI ja nahotI ! tene meriyasa maLyA hatA, pachI bIjI zI phikara? kharo bApa marI gayo che,
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ 432 le mirAlDa uparAMta kaoNseTa potAnA jIvananI AsapAsa koyaDAo ja vIMTaLAyelA jovAne TevAI gaI hatI. jenuM bacapaNa ja gUDhatAmAM vIMTaLAyeluM che, tene amuka bAbonI paMcAta choDaye ja chUTako. chatAM teNe jIna vAlajInane 'bApu' kahevAnuM cAlu ja rAkhyuM. lagna pachI meriyasa ane kaoNseTa jIlenemanDa dAdAne ghera ja raheze ema nakkI karavAmAM AvyuM. dAdAe AkhA gharamAM "sArAmAM sArI" evI potAnI oraDI ja temane kADhI ApavAno Agraha karyo, "mArI e gharaDI oraDImAM juvAniyAM rahe che tethI mArI juvAnI mane pAchI maLaze, evI mane ghaNA vakhata pahelethI khAtarI thayelI che." ema temaNe jAhera karyuM ane e siddhAMtane amalamAM mUkavA temaNe e oraDIne mana mUkIne sajAvavA mAMDI. dAdA jIlenormanDanI lAibrerInA oraDAne meriyasanI vakIlAtanI oNphisa banAvavAnuM nakkI thayuM. baMne premI o roja maLatAM. alabatta, kaoNseTa ja moM. phozala sAthe meriyasane tyAM AvatI. meriyasa me. phozalavaMne roja AvatA ja, paNa baMne vacce kazI vAtacIta na thatI. baMne jaNa jANe vAtacIta TALavAne ja prayatna karatA. meriyasane UMDe UMDe ema lAgyA karatuM ke, A DosA jevA mANasane ja teNe bIje kayAMka paNa joya che. paNa jiMdagI ane mota vacce jholAM khAtI A cAra mahinAnI rogazavyAe ghaNI vAto tenA magajamAM bhUMsI nAkhI hatI ke jhAMkhI karI nAkhI hatI. koI koI vAra tene spaSTa dekhAtuM ke jANe moracAmAM ja AvA koI mANasane teNe cokkasa joyo hato. ane e moracAnI yAda tene mAtra AvA DosAnI ja yAda karAvIne thobhatI nahi. sukhanA divasa game tevA hoya, chatAM te bhUtakALane cheka ja bhulAvI daI zakatA nathI. maracAnAM keTalAMya dRzyo jhapAjhapa tenI najara samakSa UbharAvA lAgatAM : mebepha DosAnuM paDavuM, goLIonA varasAdamAM gevocanuM gAna, epanInanA ThaMDA kapALano sparza, ejolarasa, korphorAka, jIna pUvera, kombIkera e badhA oLA tenI samakSa ekadama UbhA thatA ane lupta thaI jatA. e badhuM zuM sAcuM hatuM? to e badhuM kayAM gayuM? e badhA mitro marI gayA che? ane pote paNa zuM pahelAMne sAco meriyasa che? pele garIba, pelo kaoNseTanA premamAM jhUra, pelo hatAza, pele du:khI meriyasa? jANe mRtyunA paDadA pAchaLa jaI AvIne te badhuM pAchaLa ja mUkI Avyo che! ane A
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUtakALanA oLA 433 navuM badhuM kharekhara kevuM suMdara che ? kevuM premabharyuM che ? kevuM tAjagIbharyuM che? paNa peluM badhuM lupta thayeluM kharekhara hatuM ja nahi ? ane tarata meriyasane eka jhATakA sAthe lAgI bhulAI gayeluM paNa kharekhara hatuM ja, jema ke kaoNseTavALA A e hatA ja ! kAM ? maracAmAM ? paNa jo A phozalave vyakti ja hoya. to pachI te peAtAnI sAthe e bhUtakALa carcavA mAgatA nathI ? e kema kazuM yAda karAvatA nathI? eka vakhata meriyase prayatna karI joyo. teNe vAtacIta daramyAna rU da lA cenabrerI nAmanA ullekha karyo ane pachI acAnaka mAM phozalavene pUchyuM : "tamane to e zerInA sAro paricaya che, nahi vAru ?" " kaI zerI ? ' AvatuM ke e badhuM phozalavuM mahAzaya pelI meAracAvALI aMge kazuM ja kema "rU da lA cenabrerI.' "mane e zerInA nAma viSe kaMI ja khyAla nathI, bhAI. moM. phozalave e taddana svAbhAvika avAje javAba Apyo. meriyasane lAgyuM ke, "huM khAlI bhramaNAmAM chuM. moM. phozalave' jevA dekhAvanuM koI mANasa bhale mAracAmAM hoya, paNa A mA~. phozalave to tyAM nahAtA ja. ,, lagnanI taiyArIonI ane AnaMdollAsanI dhamAla game teTalI meATI hatI chatAM, meriyasanA manamAMthI keTalAka khyAleA cheka ja lupta thatA na hatA. tene keTalAka lAko taraphanuM RNa yAda AvyA ja karatuM. thoDuM potAnA pitAnA nimittanuM ane theDuM potAnA ja nimittanuM. ane teNe thoDI ghaNI tapAsa pathArImAM paDayAM paDayAM paNa karAvI hatI. eka te! thenAraDiyaranI ane bIjI potAne ghavAyelI hAlatamAM dAdAne tyAM laI AvanAra mANasanI ! meriyasane A be mANaso zodhI kADhavAnI dhakhaNA ja thaI AvI hatI. e be jaNAnuM RNa cUkavAyA vinAnuM rahe, ane peAte paraNIne sukhI thaIne badhuM bhUlI jAya, e kema karIne bane ? ujajavaLa prema-sukhabharyA bhAvI jIvanamAM nirAMte pagaraNa maMDAya te mATe paNa A RNA prathama cUkate thAya e Avazyaka hatuM. thenAraDiyara aThaMga badamAza hatA, paraMtu teNe potAnA pitAnuM jIvana le0-28
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ 434. le mijharApla bacAvyuM hatuM. ane pitA vArasAmAM e RNa cUkavavAno Adeza pitAne mATe mUkatA gayA che, e vAta bhulAya ja kema? meriyase mokalelA badhA mANaso thenAraDiyaranI kazI bhALa kADhI zakyA nahi. thenAraDiyara bAbu jelamAM ja marI gaI hatI ane thenAraDiyara tathA tenI bAkI rahelI putrI ejhelmA jANe pRthvI-paTa uparathI bhUMsAI gayAM hatAM. peTrana mineTa ToLI sAmenA mukadmAmAM keTalAka nAsI chUTayA hatA, ane beeka jaNane daza varSanI sajA thaI hatI. temanA AgevAna thanAraDiyarane matanI sajA pharamAvavAmAM AvI hatI, paNa te kAgaLa upara ja. kAraNa ke, e AsAmI pachI pakaDAya ja na hato. ane jene mAthe motanI sajA jhajhUmI rahI hatI, te mANasa pote eLakhAya - pakaDAya tevI nizAnI pAchaLa mUkato jAya zAno? bhalene pachI meriyasa jevA tene phAyado karavA mATe ja zodhatA hoya! ane meriyasane dAdAne ghera lAvanAranI zodha paNa thoDIka ja AgaLa vadhyA bAda thaMbhI gaI hatI. je ghoDAgADImAM chaThThI jUnanI sAMje meriyasane lAvavAmAM Avyo hato te ghoDAgADIvALo zodhI kADhavAmAM Avyo hato. teNe jaNAvyuM hatuM ke, "moTI suraMganA nadI AgaLanA moM AgaLa badamAzone pakaDavA UbhelA eka polIsa amaladAre mane te divase traNa vAgyAthI rokI lIdhe hatA. naveka vAgyAnA arasAmAM e suraMgamAMthI eka mANasa bIjA marelA jevA lAgatA mANasane khabhA upara UMcakIne bahAra Avyo hato. pilIsa amaladAre pelAne pakaDI lIdho hato ane pachI "e badhA loko" sAthe huM barAbara A ghera Avyo hato. e marelA lAgatA mANasane ahIM ja utAryo hato ane e moM. meriyasa ja hatA ema mane have barAbara yAda Ave che. pachI mArI joDAgADImAM ja pelo polIsa amaladAra pelA guMDAne laIne dUra kaI zerInA nAkA sudhI gayo hata; bahAra nAke ja mAruM bhADuM cUkavIne mane vidAya karavAmAM Avyo hato. tyAra bAda pelAo kayAM gayA tenI mane kazI khabara nathI." meriyasane pitAne kazuM yAda nahotuM. tene eTalI ja khabara hatI ke moracAmAM te gabaDI paDyo, tyAre tene koI majabUta hAthoe pakaDI lIdho hato; tyAra pachInuM badhuM aMdhArAmAM lupta thaI gayuM hatuM. e mUchamAMthI te dAdAne ghera AvyA bAda ja jAgyo hato. meriyasane eka ja bAbatane vAraMvAra vicAra AvyA karato hato ke, te pote jo rU da lA cenagherI AgaLa gabaDI paDayo hato, to pachI pelA
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ 435 bhUtakALanA eALA polIsa ophisaranA hAthamAM te sIna nadInA kinArA upara zI rIte Avyo? arthAta koI tene tyAMthI upADIne tyAM laI AvyuM hatuM. kaye mArge? suraMgamAM thaIne? ane e "koI' koNa hatuM? pitAne AvI rIte mRtyunA hAthamAMthI mahAprayatna ane moTA jokhame bacAvanAra mANasa pachI zA mATe sAva ja adRzya thaI gayo? tene pakaDanAra pelo polIsa amaladAra paNa meriyasane ahIM tenA dAdAne ghera utArI pharI kema kazuM InAma levA ke bhALa kADhavA ke khabara ApavA paNa pAcho Avyo nahi? paNa meriyasane upADI lAvanAra pelo mANasa ja eka baLavAkhorane bacAvavAne upakAra (ke gune?) karyA bAda pAcho kema dekhAyo nahi? to zuM pelA amaladAranA hAthamAMthI te nAsI chUTayo haze? ke teNe te amaladArane lAMca ApIne cUpa karI dIdho haze? to paNa te chAnAmAneya meriyasane ghera AvI potAnI mahenatanuM inAma levA kema nathI Avato? ane je inAmanI lAlace e kAma teNe nahotuM karyuM, ane mAtra mane bacAvavA ja teNe e bhayaMkara jokhama kheDyuM hatuM, te pachI paNa huM jIvate rahyo chuM ke kema, te jovA ke jANavAnI paNa darakAra tene kema nathI? e mANasane dekhAva kevo hato? kaI kahI zakatuM na hatuM. rAta aMdhArI hatI, ane dAdAnA daravAna tathA hajUriyAnI najara to meriyasanI dazA tarapha ja vadhu hatI; ane AjubAju najara karI zake tevA hozamAM teo AvyA, tyAre te pelA be jaNa cAlyA gayA hatA. daravAne e mANasane kaMIka joyo hato, paNa te te eTaluM ja kahete ho ke eno dekhAva bhayaMkara mavAlI jevo hato. meriyase pitAnI zodhakhoLamAM madadarUpa nIvaDe te AzAe moracA vakhatanAM potAnAM lehI-kharaDAyAM kapaDAM sAcavI rAkhyAM hatAM. koTa tapAsatAM eTaluM mAlUma paDyuM hatuM ke, eka bAjuno cheDe vicitra rIte phATela hatA; are, te bAjuno eka TukaDo ja na hato! eka rAte kaoNseTa ane jIna vAlajI samakSa meriyase potAnA manane mUMjhavatI A badhI kahANI kahI saMbhaLAvI tathA pote kevI kevI tapAsa karI che, paNa te niSphaLa gaI che, tenI vigato paNa jaNAvI. kaoNseTa te e badhI vigatothI AbhI banI gaI. paNa me. phezalanA moM uparanI TADhAza jarA paNa khasI nahi, te joI meriyasa ciDAI gayo. te AvezamAM AvIne bolI UThayo, " e mANasa kharekhara daivI puruSa hovo joIe; mahAzaya, teNe zuM karyuM te samajo cho? teNe yuddhanA ghamasANamAM jhaMpalAvIne mane bahAra kheMcI
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ 436 le mijharAila kADhayo; pachI suraMganuM DhAMkaNuM ughADI temAM mane upADIne te UtaryAM; ane ai aMdhArI gaMdhAtI suraMgAmAM cAra mAIla jeTaluM cAhyA ! kaMI kalpanA Ave che? keTalIya jagAe te TaTAra calAya tevuM paNa nahi hAya; keTalIka jagAe kaLaNa paNa AvyAM haze. ane tevAmAM eka maDadAnA bhAra laIne cAlavAnuM. ane tenuM prayAjana zuM? e maDadAne saMbhALIne mAtra tenA dAdAne ghera pahoMcADavAnuM ! kadAca tene mArA maDadAmAM jIvananA taNakhA TamaTamatA lAgyA haze, ane te taNakhA bujhAI na jAya to sAruM, ema mAnyuM haze. paNa e taNakhA bacAvavA teNe potAnA jIvanadIpa keTalI vAra jokhamamAM nAkhyo haze? are e gaTaramAM Dagale ne pagale jIvanuM jokhama nahi te bIjuM zuM hatuM ? tyAM ArAma-khurasI ke sagaDInI hUMpha na hatAM ke mulAyama gAlIcA bichAvelA na hatA! ane huM koNa hatA? eka baLavAkhAra; ghAyala ane maratA baLavAkhora. jIvatA pakaDAuM tepaNa phAMsIe caDavA mATe ja. evA eka nAcIja tuccha mANasane bacAvavA te mANase kevI bhAre jahemata uThAvI ? jo A kaoNseTanA cha lAkha fAMka mArA hota to "" jIna vAlajIna jhaDapathI bAlI UThayo. "tA huM e mANasane zeAdhI kADhavA chaye 66 e phrAMka tamArA ja che" "" 'va u", meriyase pUruM karyuM, lAkha khIruM nAkhuM!" -- jIna vAlajIna kazI levAdevA na hoya tema cUpa thaI gayA. 104 1833nI 16mI phebruArInI rAta 1 1833nI 16mI phebruArInI rAta e sAhAgarAta hatI; meriyasa ane kaoNseTanA lagnanI rAta. te vakhate TrAnsa deze haju iMglaeNnDanI rIta apanAvI na hatI. iMglaeNnDavALA pita tA paraNyo ke tarata devaLamAMthI ja vege doDatA vAhanamAM besI patnInuM apaharaNa karatA hAya tema tene laIne bhAgI jatA ane dUranI vIzImAM ja peAtAnI seAhAgarAta UjavatA. tyAre phrAnsamAM te sehAgarAta gharane mathake ja UjavAtI.
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1833nI 16mI phebruArInI rAta e divase "maheMgAne AnaMda-tephAnane tahevAra hovAthI, lene menDa bAnue, te divase lagnavidhi UjavavAnI bAbatamAM vAMdho uThAvyo. paraMtu meriyase mAtra e kAraNe ja lagnavidhi mokUpha rAkhavAnI nA pADI, eTale dAdAe tarata cukAdo Apyo : "cAlo Aje ja paraNI nAkhIe!" AgalI rAte jIna vAlajIne meriyasane dAdA jalenormanDanI hAjarImAM 5 lAkha, 84 hajAra krAMka seMpI dIdhA hatA. have jIna vAlajInane Tuso DosIne khapa na hataeTale kaoNseTane te paNa vArasAmAM maLI gaI. kaoNseTe tene hoddo vadhArIne tene potAnI khAsa tahenAta-bAnanuM pada ApI dIdhuM. jIna vAlajIna mATe jIlenarmanDanA gharamAM eka suMdara kamaro khAsa sajAvI rAkhavAmAM Avyo hato. ane kaoNseTe potAnAM tamAma lADa ane haThano upayoga karIne jIna vAlajIna pAse lagnanA divasathI tyAM AvIne rahevAnuM kabUla karAvyuM hatuM. lagnanA thoDA divasa agAu jIna vAlajInanA aMgUThAne akaramAt kazI IjA thaI. khAsa gaMbhIra IjA na hatI; tathA jIna vAlajIne tenA tarapha koIne kazuM dhyAna paNa ApavA na dIdhuM, paraMtu tene Akhe paMjo eka rUmAlamAM vIMTI rAkhavo paDayo ane Akho hAtha eka jheLImAM. pariNAme, lagnanA divase te kazA upara potAnI sahI ApI na zakayo; eTale dAdA jIlenormanDe ja koseTanA vAlI tarIke, tene badale potAnI sahIo ApI. ATaluM kahI dIdhA pachI, ApaNe devaLa sudhInA e varaghoDAnI pAchaLa pAchaLa javuM nathI. varakanyA potAnA premanA umaLakAthI eka thatAM hoya ane Izvara samakSa pavitra kalakarArathI tenI jAherAta karatAM hoya, tyAM ApaNe trAhitane UbhA rahevAnI zI jarUra che, bhalA! paraMtu te divase varaghoDAmAMthI ja koInA khyAlamAM na AvelI evI eka ghaTanAnI zarUAta thaI, je ApaNe ApaNI vArtAnA havethI AgaLanA aMka mATe noMdhavI jarUrI che. varaghoDo jyAre dAdA jIlenarmanDanA gharethI nIkaLyo, tyAre devaLa jatA rastAnuM eka cakaluM, judA judA AkAranA burakhA moM upara paherIne AnaMdotsava karatA lokothI bhIDavALuM banI gayuM hatuM. e kAraNe bIje raste thaIne javAnuM sUcavavAmAM AvyuM. paNa dAdAe utsAhamAM AvI jaIne kahyuM ke, " nahi, ApaNe e raste thaIne ja cAlo; A ApaNAM be juvAniyAM paraNavA jAya
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ 438 le mirAnDa che ane jIvananI gaMbhIra bAbatanI taiyArI rUpe burakhA heThaLa jAta DhAMkavAnI rIta jANI le, e sAruM che!" paraMtu vAhanonI ane pagapALAonI A dhamAlamAM varaghoDAnI gADIo kIDI-vege paNa sIdhI jaI zake e azakya hatuM. eka jagAe jyAre gADIone bhIDamAM sthira thaIne ja UbhA rahevuM paDyuM, tyAre rastAnI baMne bAjuthI jatI burakhAdhArIonI paMktimAMthI eka jagAe acAnaka nIcenI vAtacIta thaI- oha, lagnane varaghoDo che ne!" "are e te AjanA tahevArano ja khoTo veza haze!" alI eya !" "zuM che, dA" che?" pelo kacaro jo?" "kAM ?" pelo varaghoDAmAM pahelI gADImAM beTho che te." hAtha jhoLImAM che te ?" "hA." "tenuM zuM?" "mane lAge che ke huM tene oLakhuM chuM." "le, kara vAta !" "paNa pelI kanyAnuM moM jarA nIcI vaLIne jo te kharI." "dekhAya tevuM nathI." "bhale, paNa huM pelA jhoLIvALA kacarAne oLakhuM chuM eTale basa." mane gharaDA kacarAomAM rasa nathI!" "huM tene oLakhuM chuM !" "bhalene peTa bharIne oLakhe, mAre zuM?" paNa sAMbhaLa to kharI." "zuM?" tuM e varaghoDAnI pAchaLa jA ane teo koNa che, kayAMthI AvyA che ane kayAM jAya che, te jANI lAva." "mAre jAya che balArAta! " "are, tuM samajatI nathI, ejhelmA." "bhalene, tame samajatA ho to samajo ! "
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64 1837nI 16mI phebruArInI rAta are, tuM juvAna che!" eTale huM e gharaDAnI pAchaLa jAuM?" "ema nahi; mArAthI rastA upara sIdhA sIdhA javAya tema nathI. eTale tuM jaIne e leAko kayAM rahe che te jANI lAva, game tema karIne.' " 2 lagnavidhi patyA pachI varaghADo ghera pAchA AvyA, jamaNavAra vakhate jIna vAlajInanI zeAdha thaI, tyAre mAlUma paDayuM ke, jIna vAlajIna khAnasAmAne ema kahIne gupacupa cAlyA gayA hatA ke, tenA hAthe pIDA vadhAre UpaDI che, eTale te ghera jaIne jarA ArAma karavA icche che. 439 '' kaoNseTanuM mAM pUrI gayuM, paNa kSaNa vAra. jIleneArmanDa dAdAe tarata jAhera karyuM ke, " hAthe pI.DA UpaDI che eTale mahAzaya jaladI sUI jaze e ArogyazAstranA niyama mujaba hANabharI vAta che. alabatta, Akho divasa temaNe barAbara hAjarI ApI, te ja ghaNuM che. ame juvAna hoya, paNa amAre amArA khokhAnI sAme paNa ' paraMtu jIna vAlajInane zuM thayuM hatuM? te gheADI vAra tyAM thAbhIne rU da la homa ArmavALA peAtAnA makAne pAchA pharyA hatA. mINabattI saLagAvIne te uparane mALa gayo. badhuM khAlIkhama hatuM. badhAM kabATa khullAM hatAM. te kaoNMseTanA oraDAmAM gayo. pathArI upara cAdara na hatI. ozIkAnI khoLa paNa na hatI. kaoNseTe peAtAne hAthe jenA upara bharatakAma kareluM, te badhI vastu, te potAnA jUnA gharanI yAdagIrImAM nave ghera laI gaI hatI ! gharaDerAnuM dila te jovuM te paDe ja ! " TusAM DosInI pathArI paNa UthalapAthala thayelI paDI hatI. mAtra eka ja pathArI barAbara jemanI tema paDelI hatI tenI peAtAnI pathArI ! jIna vAlajIna e khAlI gharamAM Thera Thera najara karatA ghUmavA lAgyA. pachI peAtAne oraDo AvatAM teNe mINabattI Tebala upara geAThavI. acAnaka tenI najara pelI peTI upara paDI, - jene kaoNMseTa bApunI 'kAyamanI sahavAsaNa ' kahetI. rU da la hAma ArmavALA makAne 4thI jUnane divase te pahelavahelA rahevA AvyuM, tyAre teNe e peTIpeAtAnI pathArIne ozIke eka tAkAmAM mUkI rAkhI hatI. jIna vAlajIne jaladI potAnA khIsAmAMthI eka nAnI cAvI kADhI, ane te peTI ughADI. daza varSa pahelAM meAnTakramelathI kaoNseTane te levA gayA
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ 440 le mirAgla tyAre A kALo pozAka kaoNseTanI mAtAnA mRtyunA zeka nimitte kaoNseTane paherAvavA te khAsa laI gayo hate. e pozAkamAM ja thanAraDiyaranI vIzImAMthI kaoNseTa tenI sAthe kAyamane mATe nIkaLI AvI hatI. kaoNseTanA hAthamAM pelI moTI DhIMgalI hatI. jaMgalamAM thaIne teo kevAM ekabIjAne Azare ekabIjA upara vizvAsa mUkIne jIvana-patha upara cAlI nIkaLyAM hatAM ane te jIvanapathano A aMta hato ? jIna vAlajIne te Akho pazAka pathArI upara paheravAne krame barAbara goThavyo. kaoNseTanI te kadanI mUrti have jIna vAlajInanI najara samakSa tAdRza thaI. acAnaka potAnuM sapheda vALavALuM mAthuM pathArI upara nAkhI daI te dhrusake dhrusake raDI paDyo. 2. te rAtre jIna vAlajInanA aMtaramAM rahI rahIne eka prazna UThavA lAgyA. kaoNseTa ane meriyasanuM sukha teNe pitAne hAthe barAbara yojI ApyuM hatuM. te, hajI paNa teNe kaoNseTanA ujajavaLa khIlatI kaLI jevA jIvana upara pitAne chAMyo haka karIne jemano tema kAyama rAkhavo? ane te kevo chAMyo? kAyadAnI kaThora sajAnI gherI chAyAvALo ochAyo ! potAnA AMtarika sukhane kAraNe e lokonA sukhane nAlezInI kAyamanI laTakatI talavAra nIce cAlu rAkhavuM? e lokone potAnI kharI vAtathI kAyamanA aMdhArAmAM rAkhI, pote temane gherI rahevuM? jana vAlajInanA aMtaramAM kAramuM ghamasANa macI rahyuM. pite atyAra sudhI je kAMI karyuM hatuM, tethI teno kazo ja haka Ubho thato na hato ? paraMtu, te pote haju kAyadAnI cuMgalamAMthI nAsato pharato gunegAra hate. je divase te pakaDAya, te divase tene rIDhA gunegAranI jema nAlezIbharI rIte lazkarI vahANa upara kAyamanI kaThora sajA bhogavavA javuM paDavAnuM hatuM. evA mANasanA saMparkanuM jokhama, A lokonA AzAbharyA khIlatA jIvana upara rAkhavuM, e tene mATe yogya kahevAya? te zuM ATaluM ATaluM karavA chatAM jIvananA pavitra bhAvo ane saMbaMdho upara tene kazo adhikAra prApta thatuM na hatuM? varSo pahelAMnA eka nAnAzA gunAne kAraNe AkhuM jIvana teNe ekalA aTUlA chUpA gunegAra rahIne ja vyatIta karavAnuM hatuM? ane eka vAra pharIthI tene AkhA samAja upara vera levAnI kAramI irachA thaI AvI. kaoNseTa sAthenA vAtsalyabharyA jIvanathI te pote potAnA gunegAra jIvana
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekarAra: 441 tarapha pAchA dhakelAtA atyAra sudhI bacI gayA hatA. have e AdhAra vagara bAkInuM jIvana te zI rIte zAMtithI vyatIta karI zakaze ? kaoNseTa ane meriyasa potAnI kharI vAta nathI jANatAM tyAM sudhI ja tene 'bApujI' kahIne vaLagatAM Ave che. eka vakhata temane kharI vAtanI khabara paDe, te te tene gharamAM pesavA de kharAM? zukSma ane azubha, daivI ane AsurI vRttionA AvA prabaLa ghamasANamAM atyAre tene madadagAra nIvaDe tevA eka ja nAnA avAja acAnaka saMbhaLAvA lAgyA. ane te potAnA sadguru bizapanA. emaNe mane kharIdI laIne IzvaranA hAthamAM sAMpyA che. mAre e bInAne chAje tema ja vartavuM rahyuM. bhale du:khathI mAruM hRdaya phATI jAya ! 105 ekarAra ! 1 17 mI phebruArInI savAra have bapAra tarapha DhaLavA jatI hatI; te vakhate meriyasanA makAnane daravAje TakorA paDayA. daravAne daravAjo ughADayo ane mA~, phozalavene suprabhAta kahIne temanA aMgUThAnA samAcAra pUchayA; tathA pachI temanI sUcanAthI 'mAM. baeNrana penTamarsI'ne khabara ApavA te doDayo. koNa maLavA AvyuM che, te kahI devAnuM hatuM, ane meriyasane ekalAne ja bAlAvavAnA hatA ! thoDI vAramAM meriyasa e eraDImAM dAkhala thayA ane moM. phozalave ne jotAM ja, " bApujI, tame ja che ? " kahIne te jaladI AgaLa Avyo. koMseTa haju UMghatI hatI tathA " Aje to tamane rU da la heAma ArmamAMthI game tema karIne A gharamAM tamArA oraDAmAM pakaDI lAvavAnA che," ema .. AkhI rAta gekhyA karatI hatI, e khabara teNe jaNAvyuM ke, tamArI dikarIne mijAja jotAM, bAlye svIkAra karI levA, e ja salAhabharyuM che. salAha teNe temane hitecchu tarIke ApI hatI ! prathama ja ApI dIdhA. tathA tamAre e bAbatane vagara vakIla tarIkenI e zANI ane AnaMdabharyuM svAgata jIna vAlajInanA hoTha A badhuM umaLakAbharyuM anubhavatAM jarAka kaMpI UTho paNa teNe tarata jAtane saMbhALI laI gaMbhIratAthI
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ 442 le mijharAyala kahyuM, "eNra, mAre tamane eka vAta kahevAnI che, ane te kahevA mATe ja huM atyAre ahIM Avyo chuM : huM eka nAsI chUTelo jUno gunegAra chuM!" meriyasa A aNadhArI vAta ane jIna vAlajInanA gaMbhIra caherAnI bhayaMkaratAthI ekadama te jaDasaDa thaI gayo. jANe tenA kAne kazuM saMbhaLAyuM ja nahi. jIna vAlajIne potAnA hAthane jhoLImAMthI kheMcI kADhayo tathA aMguThA upara vIMTelo rUmAla ukelI nAkhyo. pachI khullo aMgUTho batAvIne teNe kahyuM : "juo mAro aMgUTho te sAjosama che." meriyasa te aMgUThA tarapha bAghAnI peThe tAkI rahyo. jIna vAlajIne AgaLa calAvyuM, "huM tamArA lagnavidhimAMthI paNa bane teTalo dUra ja rahyo chuM tathA ene kAgaLa upara mArI sahI na Ave te mATe ja meM vAgyuM hovAne bahAne mArA hAtha vIMTI rAkhyo hato." meriyase totaDAte avAje pUchayuM, "paNa A badhAne artha zuM che?" Ano artha eTalo ja che ke huM lazkarI vahANa upara gulAmInI sajA pAmelo gunegAra chuM" jIna vAlajIne ThaMDe peTe javAba Apyo. tame mane gAMDo karI nAkhavA mATe ja Aje AvyA che?" meriyase atyaMta khinnatAthI savAla karyo. "ma. pinTamarsI, meM ogaNIsa varSa lazkarI vahANa upara sajA bhogavI che, corI-DAkAtInA gunA mATe. pachI jIvanabhara lazkarI vahANa upara kedanI sajA thaI, te paNa lUMTa-phATanA gunAsara; ane pharIthI e ja guno karyo hovAne kAraNe. atyAre te huM nAsI chUTelo kedI chuM." meriyasa eka lathaDiyuM khAI gayuM. paraMtu have A vAstavikatA tarapha AMkha ADA kAna karyuM cAle tema nahotuM. teNe gAMDAnI peThe bUma pADI, "bolo, bole, kahI nAkho tame ja kaoNseTanA bApujI chone?" ATaluM kahI te be pagalAM pAcho haThayo. jIna vAlajIne gauravapUrvaka pitAnuM mAthuM UMcuM karyuM ane makkama avAje jaNAvyuM, "mora, huM kahuM te badhuM sAcuM mAnavAnI tamAre jarUra che. joke, mArA jevo gunegAra sogaMdapUrvaka kaMI kahe te paNa nyAyanI adAlatamAM tenI kazI kiMmata nathI, te huM jANuM chuM." pachI thoDuMka bhIne teNe Izvara samakSa koI pApI potAnA gunAno ekarAra karato hoya tevA bhAvabharyA avAje jaNAvyuM : "huM kaoNseTano bApu
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekarAra ! 443 chuM? IvaranI sAkSIe kahuM te, haragija nathI. huM te pheva0 gAmane kheDUta chuM. huM kaThiyArAne baMdha karIne peTa bharato hate. mAruM nAma kezala nathI, mAruM nAma jIna vAlajIna che, ane kaoNseTane huM kAMI ja sage thatA nathI." "ene purAvo che?" "huM je kahuM chuM te ja," meriyase e mANasa upara tIkSNa najara pheMkI. e gaMbhIratAthI, svasthatAthI zAMta Ubho hato. evA mANasane ethI jUThANuM nIkaLI zake ja nahi. "huM tamArI vAta mAnI lauM chuM." meriyase dhImethI kahyuM, "koseTane huM koNa thAuM chuM? kazuM ja thato nathI. daza varSa pahelAM to koseTanA astitvanI paNa mane khabara na hatI. huM tene AtmIyanI jema cAhuM chuM, e vAta sAcI che. eka nAnuM bALaka potAne ucheravAnuM Ave, ane mANasa pote gharaDo hoya, tyAre te bALakanAM mA, bApa, bhAI thavA jatAM tenA upara AtmIyatA te jAge ja. te cheka ja nirAdhAra hatI. tene mArA AzarAnI jarUra hatI. bALaka keTaluM asahAya hoya che te to tame jANo cho. mArA je paNa tene rakSaka thavuM hoya te thaI zake, ane huM tene rakSaka banyo. e jo koI paNa mANasa mATe sAruM kRtya kahI zakAya, te te kRtya meM karyuM che. Aje kaoNseTa have tamAro Azaro pAmI, mArA hAthamAMthI chUTI thAya che. amArA rastA have judA paDe che. have tene mATe huM kAMI vizeSa karI zake tema nathI. mArA jevAnA AzarAmAMthI nIkaLI, tamArA jevAnA Azare AvavAmAM kaoNseTanuM hita ja che. mArA jevAnA Azare kAyama rahevAmAM tene nukasAna ja thAya. pelA cha lAkha krAMka bAbata paNa huM cokhkhI - sAcI - vAta kahI devA mAguM chuM. e paisAne mArA gunAo sAthe kazI levAdevA nathI. e paisA pavitra che ane mArA hAthamAM thApaNa tarIke ja AvelA che. e thApaNa huM jemanI tema yogya sthaLe seMpI daIne chUTo thAuM chuM, eTaluM ja. ethI vizeSa e bAbata tame mane pUchazo paNa nahi." meriyasa A vakhata bAghAnI peThe ja Ubho rahyo hate. chevaTe te cakIne jAgyo hoya tema bolyo, "paNa tame A badhuM zA mATe kaho cho? e badhuM tame tamArA aMtaramAM gupta paNa rAkhI zakyA hota. tamArI kaMI tapAsa thatI nathI ke tamAre mATe kaI jAherAta paNa thaI hoya tema jANamAM
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ 444 le mirAlDa nathI, to pachI A badhuM tame mane kaho cho tenuM kaMIka bIjuM ja kAraNa hovuM joIe. te sAcuM kAraNa mane jaNAvI do, eTale basa." jIna vAlajIna meriyasanA A praznothI jarA uzkerATamAM AvIne bolyo : "sAcuM kAraNa? bIjuM kAraNa? sAcuM ke bIjuM kAraNa eTaluM ja che, sAheba, ke atyAra sudhI huM jUTha calAvI rahyo hato, te kaoNseTanA rakSaNa mATe, kaoNseTanA hita khAtara. have tene mArA rakSaNanI jarUra nathI, tethI tenuM hita vadhu premALa hAthomAM salAmata che; to pachI have huM mAruM jUTha vadhu samaya calAvuM, te mArA sukha khAtara, mAre potAne khAtara - kaoNseTa pAse rahevA khAtara meM calAvyuM kahevAya. paNa mAro aMtarAtmA e jUTha vadhu lAMbo vakhata calAvavAnI nA pADe che. mAtra bahArathI dekhItI rIte sukhI thavuM basa nathI; ApaNo aMtarAtmA paNa khuza thavo joIe. huM mArI jAtane tamArAthI chapAvIne tamArI vacce AnaMdathI rahI zakuM, paNa mArA aMtarane huM mArA potAnAthI zI rIte chupAvI zakavAne hato? mArA aMtarAtmA to haTa kSaNe, e AnaMdanI kSaNomAM paNa mane TokyA kare che, A loko tArA pratye je umaLako ke premabhAva dAkhave che, tathA jene tuM jIvananA sarvottama AzIrvAdanI peThe jhIlyA kare che, te badhuM khoTuM che. jo tAruM sAcuM svarUpa teo jANe, te teo tane temanA Tebala pAse te zuM, paNa gharane pagathiye paNa caDavA de khAM? tamArA nokaro paNa mArI sAcI vAta jANe, te pachI mane laLI laLIne salAma bhare kharA ? e badho tiraskAra, e badhuM dhUtakAra huM mAtra jUThANAne Azaro laIne ja TALI zakuM. paNa te karavAnuM mane zo adhikAra che? kaoNseTane nirAdhAra avasthAmAM bIjA koI mANasanI peThe meM rakSaNa ApyuM, teTalA mATe tenA jIvananI AsapAsa kAyamane mATe mArA lAMchanane, mArA gunAne vIMTALI rAkhavAno adhikAra mane heya kharo? sAheba, huM te samAjanI paNa bahArano mANasa chuM; mane koI sadagRhasthanA gharamAM pesavAno adhikAra jaThANAthI ja maLI zake." thoDuM thobhIne te jussAmAM ne jussAmAM ja bolyo : "tame mane pUchayuM ke, mArI tapAsa nathI thatI ke mArI dharapakaDa karavA koI pAchaLa paNa nathI paDyuM. paraMtu, sAheba, mAro aMtarAtmA ja mArI pAchaLa paDyo che, ane mane jaMpavA detA nathI. e aMtarAtmA AgaLa halako paDIne ja huM tamArI saunI samakSa pratiSThA ke gaurava dhAraNa karI zakuM. paNa have tamArI AgaLa huM halako paDayo chuM, eTale mArA aMtarAtmA AgaLa huM gaurava sAthe Ubho rahI zakIza. have huM kharekhara mArI pitAnI jAtane mAna vaMta
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekarAra ! 445 ke AbarUdAra gaNI zakIza ! potAnA aMtarAtmA samakSa gaurava anubhavavuM e keTalI meATI sukhanI vAta che, e kAle AkhI rAta leAhInAM AMsu reDIne me zodhI kADhayuM che. jIvananI zarUAtamAM jIvatA rahevA mATe meM eka vakhata roTInA TukaDAnI cerI karI hatI; have Aje jIvatA rahevA mATe huM bIjAnuM nAma ceravA mAgatA nathI, huM jIna vAlajIna chuM -- lazkarI vahANa upara jIvanabhara kedanI sajA pAmelA ane nAsI chUTelA gunegAra !" g meriyase have dhIme rahIne kahyuM, "mArA dAdAne sArI lAgavaga che. huM tamAre mATe mAphI meLavI lAvIza. " 66 e khaTapaTamAM paDavAnI kazI jarUra nathI, sAheba; peAlIsA mane marI gayelA mAne che, ane eTaluM ja basa che. marI gayelAnI koI tapAsa karatuM nathI. mRtyu ane mAphI e bAbatamAM sarakhAM ja che. mAre mArA aMtarAtmAnI ja mAphI meLavavI che, ane e mAphI A kabUlAta karavAthI ja maLI zake tema hatI." . A daramyAna acAnaka kaoNseTa tyAM AvI pahoMcI; tathA potAnA bApujIne sIdhA potAnI pAse AvavAne badale, Ama bahAranA oraDAmAM meriyasa sAthe 'rAjakAraNa' carcavA besI rahevA badala teNe bhAre rUsaNuM lIdhuM. meriyasa kaMIka samajAvIne tene bahAra javAnuM kahevA gayA eTale te| kaoNseTanA pitto cheka ja gayA; ane teNe potAnA bApujInuM potAnA ghAtakI pati sAme 'saMrakSaNa ' mAgyuM. chevaTe meriyase tene jema tema karIne manAvI jatAM jatAM te evI dhamakI ApatI gaI ke, te khUba ja gusse tenuM bahu mAThuM pariNAma e baMne jaNane bhAgavavuM paDaze thoDI miniTomAM ja! paTAvIne bahAra kADhI. thaI che ane ane te paNa kaoNseTa gaI eTale meriyaza bAraNuM aMdarathI baMdha karIne mAtra eTaluM ja gaNagaNyA, "bicArI kaoNseTa ! " 66 meriyasane me MethI e zabdo sAMbhaLatAM ja jIna vAlajIna dhrUjI UThayo. te meriyasa sAme tAkIne joI rahyo ane pachI bAlyA, kaoNseTa ! te zuM tame A badhuM kaoNseTane kaheze| ? hA, hA, kahezeA ja ne ! paraMtu jarA thobhA; meM e bAbatano vicAra ja nahatA karyA. mArAmAM tamane badhuM kahI devA pUratuM baLa hatuM. paNa kaoNseTane ? nA, nA, sAheba, mArAthI e sahana
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mirAnsa nahi thaI zake, mahAzaya, huM Apane page paDIne vinaMtI karuM chuM ke, A kazI vAta tame kaoNseTane na kaheze. nA. nA, tame mane pavitramAM pavitra sogaMda khAIne vacana Ape." te ekadama ArAma khurazImAM besI paDyo, ane baMne hAtha mAM upara DhAMkI DUsakAM khAvA lAgyo. acAnaka dhIme avAje te eTaluM gaNagaNyo, "huM marI gayo hota to sAruM thAta." meriyasa A vRddha mANasanI manovedanAthI ekadama akaLAI UThayo. te bolyo, "zAMta thAo; huM A vAta mArI potAnI pAse ja rAkhIza. ane bIje, tame kaoNseTanA paisA jatanapUrvaka saMbhALI rAkhIne mane ApyA te badala tamane mAre kaMIka khuza karavA joIe. tame ja rakama nakkI karIne mAgI le. tame e rakama moTI TharAvazo te paNa te tamane cUkate karavAmAM Avaze." jIna vAlajInathI A ghA sahana na thaI zakyo. te dhImethI eTaluM ja bolyo, "Apano AbhAra, sAheba, paNa mAre e badala kaMI ja vaLatara nathI joItuM." te theDI vAra cUpa besI rahyo. pachI ekadama Ubho thayo ane bolyo, have eka chevaTanI vAta. sAheba." zI?" te thoDAMka gaLacavAM khAIne bolyo, "have tame badhuM jANyuM che, eTale huM pharI koseTane maLavA AvuM ema nahi ja Iccho." nA Avo to ghaNuM sAruM, ema mane lAge che." meriyase javAba Apyo. ThIka huM tene pharI maLavA nahi AvuM." jIna vAlajIna gaNago ane pachI bAraNA tarapha cAlyo. teNe kaLa dabAvIne bAraNuM ughADavuM, ane pAchuM tarata baMdha karIne te meriyasa tarapha pAcho Avyo. "paNa sAheba, tame je kabUla rAkho, te huM tene maLavA AvuM. mAre mATe e bahu jarUrI cIja che. jo mane koseTane maLavA AvavAnI icchA na hota, te A kabUlAta ja meM tamArI AgaLa na karI hota. huM jo tamane saune sukhI joIne dara cAlI gayo hato, to te sau sArAM vAnAM ja thAta; paraMtu koseTathI dUra javuM e mane azakya lAgyuM, eTale ja tenI pAse rahI zakAya ane te koIne chetaryA vinA - evuM karavA mATe ja A kabUlAta karI levAnA nirNaya upara huM Avyo hato. nava varSathI sukhamAM ne du:khamAM ame
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekarAra ! 447 baMne judAM paDayAM nathI; ane have tenI sAthe saMbaMdha ekadama choDI daIne tene maLavAnuM baMdha karavuM, e mArAthI banI zake evuM mane lAgatuM nathI. sAheba, huM roja nahi AvuM; koI koI vAra ja AvIza tathA bahu vakhata besI nahi rahuM. kahezo to gharane pAchale bAraNethI ja AvIza; paNa e vaLI nAhakanI cakacAra jagAvaze; huM nIcenI bheMyataLa uparanI koI oraDImAM ja maLI laIza, upara paNa nahi AvuM. paraMtu ATalI mArI vinaMtI tame jarUra svIkArazo." "ThIka; tame roja sAMje Avaze ane keseTa tamArI rAha joze." meriyase javAba Apyo. "Apa ghaNA dayALu che, sAheba. huM Apane hArdika AbhAra mAnuM chuM." jIna vAlajIne gaLagaLA thaIne kahyuM. meriyasa javAbamAM thoDuMka namyo; jIna vAlajIne eno artha samajI jaI tarata cAlato thayo. A ekarAra jIna vAlajInane pakSe jeTalo duHkhakara hatuM, teTalo ja meriyasane pakSe paNa mUMjhavanAra banI rahyo. kaoNseTanA rakSaka tarIke A kesA tarapha meriyasane pahelethI kaMIka aNagamo te hato ja. lakSamabarganA bagIcAthI mAMDIne atyAra sudhI A mANasanAM badhAM citro meriyasanA dilamAM UbharAvA lAgyAM. temAMya zenAraDiyarane tyAM meriyase bhIMta pAchaLathI je citra joyuM hatuM, temAM dAnavIra le blAnka De arthAt jIna vAlajIna sauthI pahelo bhAgI chUTayo hato tenuM zuM kAraNa, te tene jAvarTanI jema ja samajAtuM na hatuM. have te kAraNa tene samajAI gayuM. e mANasa nAsI chUTelo gunegAra hoya, te jAvarTa jevA polIsa amaladArathI na bIe to bIjuM zuM kare? paNa have meriyasane maracA vakhate A mANase bhavelo bhAga yAda Avyo. A mANasa tyAM moracAmAM zAthI Avyo hate te ja meriyasane nahotuM rAmajAyuM. mAtra, teNe javarTane goLIthI uDAvI devAnuM ja jAte mAgI lIdhuM hatuM, ane te kAma teNe pUruM karyuM hatuM eno artha have meriyasane samajAyo. jAvarTane mArI nAkhIne ja A gunegAre pitAnuM vera pUruM karyuM hatuM! arthAta krAMtikArIonA moracAno Avo geralAbha teNe uThAvyo hato ! chatAM A gunegAra pote hAthe karIne badhuM kabUlI gayo, uparAMta kaeNseTanA sA paNa koIne khabara na hatI chatAMya pAchA soMpI gayo, e vastuo paNa
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________ 448 le mirAndha meriyasane vadhu akaLAvanArI ja banI rahI. eka DAku, khUnI potAnI pAse AvelA paisA zuM kAma ApI de? uparAMta pite e gunegAra che e vAta hAthe karIne khulI zA mATe pADe? mAtra koseTanI sAthe maLavAnuM kAyama rahe te mATe ? Avo gunegAra kaoNseTa upara kaI jAtane bhAva rAkhato haze? kaoNseTane tenA upara kevo bhAva haze? pote AMdhaLA banI, premamAM paDI, A lokonI kazI mAhitI vinA ja A lagna karyuM, te zuM sAruM karyuM? meriyasane A prazna sauthI vadhu akaLAvI rahyo. ane temAM pAchuM kaoNseTane A kazuM kahevAnuM nahi, tenI pAsethI kazo khulAso meLavavAne nahi, ane badhuM pitAnA manamAM ja vAgaLyA karavAnuM ! teNe kaoNseTane keTalAka savAla pUchIne ADakatarI rIte A mANasanA tenA pratyenA bhAvanuM svarUpa jANavA prayatna karyo. paraMtu tene eTaluM ja mAluma paDyuM ke, koI paNa vatsala pitA potAnI ekanI eka mA vinAnI putrI pratye je bhAva rAkhe, te sivAyano bIjo kazo bhAva A mANase koseTa pratye kadI dAkhavyo na hato. e rAkSase te A sukomaLa paMkhiNIne rakSavAnuM ja kalyANakArI kAma karyA karyuM hatuM! 106 bhoMyataLano oraDo bIje divase samIsAMje jIna vAlajIne moM. jIlenarmanDanA daravAje Takoro mAryo. daravAna jANe rAha joIne Ubho hoya tema taiyAra Ubhe hato. teNe tarata ja pUchyuM, "ma. baeNrana sAhebe Apa sAhebane ema pUchavAnuM pharamAvyuM che ke, Apa upara padhAraze ke nIce ja raheze ?" "nIce ja rahIza." jIna vAlajIne javAba Apyo. daravAne nIcenI oraDI ughADI ApI; pachI te eTaluM bolI cAlatA thayo ke, "bAnusAhebAne khabara ApuM chuM." e raDI bheMyataLa upara AvelI, avaDa tathA bhejavALI hatI. eka zerImAM tenI bArI paDatI hatI. tene sakhata jALI besADelI hatI. bhoMyataLanA koThAra tarIke ja te kAmamAM levAtI. evI eraDIne roja National
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhoMyataLane oraDe 446 vALavA jhUDavAnI ke luchavAnI paMcAta koI karatuM nathI. aMdaranI dhULa paNa zAMti bhagavatI paDI rahe che. karoLiyAnAM jALAM paNa marajImAM Ave tema jhUlatAM rahe che. eka khUNe aMgIThI tAjetaramAM saLagAvavAmAM AvI hatI : arthAta nIce ja rahIza' e javAba pahelethI kalpI levAmAM Avyo hato. aMgIThInI pAse ja be ArAma khurazIo mUkelI hatI. saLagatA aMgArA tathA bArImAM thaIne bahArathI AvatuM bhaLabhAMkhaLuM- e benA sivAya bIjuM kazuM ajavALuM e oraDImAM karavAmAM AvyuM na hatuM, jIna vAlajIna thAkyo pAkyo hate. keTalAya divasathI teNe khAdhuM na hatuM ke UMgha lIdhI na hatI. teNe eka ArAma khurazImAM paDatuM nAkhyuM. pelo daravAna thoDI vAre eka saLagatI mINabattI laIne Avyo ane Tebala upara mUkI gayo. jIna vAlajInanuM moM chAtI upara nameluM heI, teNe daravAnane ke mINabattIne joyAM nahi. acAnaka te ceMkI UThyo. kaoNseTa tenI pAchaLa AvIne UbhI hatI. jana vAlajIne tenA mAM soMsaravI eka UMDI najara nAkhI : tenA mane nahi, paNa tenA aMtarane joI levA mAgato hoya tema. vAha, bApujI! tamArI ADAIno pAra nathI, e te huM jANatI ja hatI, paraMtu A jAtanI ADAI te mArI kalpanAmAM ja na AvI hota. zI rUpALI ka95nA che! meriyase mane kahyuM ke, tame mane ahIM ja maLavA mAgo cho." "hA, meM ja evI vinaMtI karI hatI." "meM e javAbanI apekSA rAkhI hatI. paraMtu huM tamane cetavaNI ApuM chuM ke, huM moTuM dhAMdhala macAvI mUkavAnI chuM. cAlo ApaNe enuM ja pagaraNa mAMDIe. lo bApujI, mane cuMbana karo jouM." jIna vAlajIna hAlyo nahi. "tame khasatA ja nathI, kema? ThIka tamAro gune vadhato jAya che. paraMtu kaMI nahi, huM tamane mAphI bakuM chuM. Izu khite kahyuM che ke, "bIjo gAla dharavo' to le A bIjo gAla." ane teNe bIjo gAla dharyo. jIna vAlajIna khasya ja nahi; tenA paga jANe jakaDI levAmAM AvyA hatA. "A to vAta vadhatI jAya che. meM tamane zuM karyuM che? huM kahI dauM le mi0 - 29
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ 450 le mirAva chuM ke mane samaja paDatI nathI. A badhAne tamAre mane bhAre badalo cUkavave paDaze. Aje tamAre amArI sAthe jamavA besavAnuM che." meM jamI lIdhuM che." "e khoTI vAta che. huM jIlenarmanDa dAdA pAse tamane vaDhAvarAvIza, dAdAo bApane vaDhavA mATe ja banAvyA hoya che. cAlo, UTho, mArI sAthe upara cAlo jouM." asaMbhava." kaoNseTane lAgyuM ke tene parAjaya thatuM jAya che, eTale have teNe hukamo choDavAnuM baMdha karI prazna pUchavA mAMDayA. "paNa zA mATe nahi? AkhA gharamAM gaMdAmAM gaMdI oraDI tame mane maLavA mATe pasaMda karI che. ahIM eka miniTa paNa mAre besavuM zI rIte ?" "tame jANe che, bAna, ke huM jarA taraMgI mANasa chuM." koseTa pitAnA baMne hAtha dabAvI bolI UThI, "bAbu ! eTale tame zuM kahevA mAge che?" "tame bAna thavA icchatAM hatAM, ane have tame bAnuM banyAM cho." "paNa bApujI, tamAre mATe te nahi ne? tamAre mATe te beTA, lADakI, dIkarI, jhINakI, evuM badhuM!" mane tame havethI "bApu' na kahezo." "eTale?" "mane jIna mahAzaya kahejo athavA mAtra jIna." eTale tame have bApu nathI? ane huM kaoNleTa nathI? " jIna mahAzaya'? eno zo artha? A badhI kevIka krAMtio che! paNa thayuM che zuM? have tame mArA mAM sAme joIne javAba Apo jouM. tame mArA kamarAmAM AvavAnA nathI? eTale meM tamAruM zuM bagADyuM che, te mane kaheze? zI vAta che, te mane kaho jouM." "kazI ja vAta nathI, vaLI." "to pachI ?" "badhuM ja jema pahelAM hatuM tema ja che." "te pachI have tame tamAruM nAma zA mATe badalavA mAgo cho?" "tame tamAruM nAma nathI badalyuM? tame jo ponTamarsI bAnuM banyAM che, te huM jIna mahAzaya banuM, temAM navAInI vAta zI che?" "A badhI nakAmI vAta che. tame Aje tephAna karavA mAge che.
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 bhecaLane oraDe paNa tamArI lADakI koseTane du:kha thAya evuM tamAre kazuM ja nA karavuM joIe. bolo,DAhyA thazo ne?" ema kahIne kaoNseTe jIna vAlajInanA baMne hAtha jorathI pakaDI potAne khabhe lIdhA. paNa jIna vAlajIne jarA jorathI pitAnA hAtha choDAvI nAkhyA. "tamAre have pitAnI jarUra nathI, tamane pati maLI gayA che." mAre bApanI jarUra nathI! AvI gAMDI vAtano javAba zo hoI zake te huM jANatI nathI. gaI kAlathI mAMDIne tame badhAe mane gAMDI banAvI mUkavA dhAryuM che. dareka jaNa mArI kazI vAta mAnatuM nathI. badhA mArI sAme thaI gayA che. meM mAre hAthe kamaro sajAvIne taiyAra karyo, to aMdara rahevA AvanAra bhADavAta chellI caDIe nA pADIne Ubho rahe che. huM sarasa jamaNa taiyAra karAvuM che, to jamavA AvanArA kahIne UbhA rahe che, "bAna, amAre tamAro jamaNavAra nathI joIto,' ane mArA bApu phezalane huM bApu kahIne bolAvavA jAuM chuM, to te kahe che ke, "mAruM nAma tamane AvaDatuM nathI, bAna ! mAruM nAma jIna mahAzaya che.' ane uparathI A eraDImAM purAvAnI mane sajA thAya che, jyAM khAlI gaMdA zIzAe phUladAnIo tarIke che, jyAM karoLiyAnAM jALAM toraNa tarIke laTake che ane je oraDInI bhAtone paNa jANe hajAmata karAvyA vinAnI dADhI UgI che. ane tame rU da la homa ArmanA ghalakAmAM ja paDI rahevAnA che eTale mArI upara tamAre zAnuM vera levuM che, e te kaheze?" pachI acAnaka jIna vAlajIna tarapha gaMbhIra meM karI tINI najare joI teNe umeryuM, "huM sukhI thAuM, e ja tamane gamatuM nathI, ema ja ne?" paNa A saheja uzkerAIne puchAI gayelo prazna jIna vAlajIna mATe asahya thaI gayo. kaoNseTa mAtra ujharaDo ja karavA mAgatI hatI, paNa tenAthI thaI gayo moTo cIro ! jIna vAlajInanuM mo ekadama phIkuM paDI gayuM. eka kSaNa te cUpa rahyo. pachI potAnI jAta pratye belate heya tema dhImethI gaNagaNyo - enuM sukha e ja mArA jIvananI ekamAtra AkAMkSA hatI. have Izvara mane bolAvI le te sAruM. kaoNseTa, tuM sukhI thaI; have mAruM kAma pUruM thAya che - mArA dahADA bharAI cukyA che." "tame mane kaoNseTa kahIne bolAvI!" eTaluM kahetAMmAM to te jIna vAlajInanA gaLA upara lapakI.
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mijherAha jIna vAlajIne paNa tene jorathI peAtAnI chAtI sAthe dabAvI. jANe te tene pAchI laI letA hoya. 64 bApu, tame kevA bhalA che !" kaoNseTa tenI chAtImAM rUdhAtI rUMdhAtI 45ra bAlI. tarata ja jIna vAlajIne tene cheDI dIdhI ane peAtAnA TopA mAthe mUkayo. 66 basa, cAlyA?" 66 hA bAnu, huM tamArI rajA lauM chuM. tee tamArI rAha jotA haze. '' ane pachI bAraNA pAsethI teNe umeryuM, "meM tamane kaoNseTa kahIne saMbeAdhyAM. tamArA patine kahezeA ke have te bhUla pharIthI nahi thAya, mane mApha karaze." jIna vAlajIna vidAya thayA. kaoNseTa tyAM ne tyAM paththaranA pUtaLAnI peThe sthira thaIne UbhI rahI. A badhuM tenI samajazaktinI maryAdA bahAranuM hatuM. 107 pIche kadama ! bIje divase e ja kalAke jIna vAlajIna AvyA. kaoNseTe Aje kazA prazno na pUchayA ke tene kazuM khAsa navAIbhareluM paNa na lAgyuM. teNe AgaLa paDIne tene 'bApujI' ke 'jIna mahAzaya' kahIne na saMbAdhyA, tema ja tene paNa pAtAne 'bAnu' kahIne saMbodhavA dIdhA. mAtra tenA vyavahAramAM AnaMdollAsanI theADI UNapa dekhAtI hatI. jo te kadI zeAkagrasta thaI zakatI hoya, teA AvI dekhAya ! paraMtu navADhAne potAnA priyatama sAthe harSollAse jhUlavA jatAM priyatamanI badhI vAte svIkArI levI paDe che. e ullAsa ja evA che ke, jemAM eka hRdaya bIjAne anukULa thavA ja icchatuM hoya che, ane temAM jarA paNa UNapa Ave e sahana karI zakatuM nathI. arthAt meriyase potAnI priyatamAne kaMIka ne kaMIka kahyuM hatuM. temAM kazo khulAso ke dalIla hoya ke nahi; paNa priyatamAne mana to teNe kaMIka
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ pI che kadama ! 53 kahyuM eno ja umaLako hoya ! premIo vaLI potAnA premanI maryAdAmAMthI bahAra kazA mATe kazI iMtejArI zA mATe dAkhave ? eTale jIna vAlajIna Avate, besate, vAta karato ane jAte rahete. jyAre tene kaMI vadhAre vakhata vAte cAlavA devI hoya, tyAre te meriyasanA sArApaNAnI vAta kADhe; pachI te vAta kadI TUMkI thAya nahi ke teno abhAva Ave nahi. keTalIya vAra hajUriyo AvIne yAda devaDAve ke bhajanane vakhata thaI gayo che, ane badhAM bhajana-khaMDamAM rAha jotAM beThAM che! eka vakhata meriyase jANI joIne ja jIna vAlajInane AvavAne vakhate ja kaoNseTane kahyuM, "rU lumeTanA bagIcAmAM jyAM ApaNe chUpI rIte maLatAM hatAM, tyAM jaI AvIe to kema?" kaoNseTa to rAjInA reDa thaI gaI. be cakalIo vasaMta tarapha UDI jAya tema te baMne tyAM UDyAM. e ghara lAMbA paTAthI lIdhuM hovAthI, haju koTana kabajAmAM ja hatuM. rojane samaye jIna vAlajIna meriyasane ghera Avyo, tyAre tene khabara paDI ke teo bahAra kayAMka pharavA gayAM che. te kalAka beTho, paNa kaoNseTa pAchI pharI nahi. te mAthuM nIcuM karI cAlato thayo. bIje divase kaoNseTane A rU plameTanI vAto ja eTalI badhI karavAnI hatI ke, gaI kAle jIna vAlajInane maLAyuM na hatuM tenI vAta ja tene yAda na AvI! "tame loko tyAM kevI rIte gayAM hatAM?" jIna vAlajIne pUchyuM. cAlatAM, vaLI." "ane pAchAM kevI rIte pharyA?" bhADAnI ghoDAgADImAM." thoDAka vakhatathI jIna vAlajInane lAgatuM hatuM kharuM ke, meriyasa bahu vadhAre paDatI karakasarathI pitAnuM ghara calAve che. teNe pUchayuM, "tame loko eka sArI gADI kema vasAvatAM nathI?" "mane khabara nathI." kaoNseTe javAba Apyo. "paNa tame loko khAsAM paisAdAra cho; evuM thoDuM kharca kare te keTalI badhI sagavaDa rahe? Tu DosIne tamArA gharanI nokaraDI nikaleTa sAthe na banyuM eTale e jatI rahI. paNa pachI tame tamArI tahenAta-bAna tarIke bIjI koI bAI nathI rAkhI, e paNa kevuM? paisA hoya te pachI sAmAnya keTalIka sagavaDone lAbha lo, emAM zuM khoTuM?"
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________ 454 le mirAnDa kaoNseTe kaMI javAba na Apyo. paNa bIje eka divase vAtavAtamAM kaoNseTe kahyuM, "mArA patie kAle eka navAInI vAta mane karI; temaNe kahyuM, "kaoNseTa, ApaNane trIsa hajAra phrakanI Avaka che : tArA sattAvIsa hajAra ane mArA dAdA mane Ape che te traNa hajAra. paNa e traNa hajAra phUAMka upara ja jIvavAnI tArI hiMmata che?' me, kahyuM, "are eka paNa phUka na hoya te paNa tame sAthe che te jIvavAnI mArI badhI hiMmata che.' pachI meM pUchayuM, "paNa tame Ama kema pUchyuM?" temaNe kahyuM "mAtra jANavA khAtara.'' jIna vAlajIna kazuM bolyo nahiM; paNa te manamAM samajI gayo ke, meriyasane kaoNseTanA paisA kadAca mArA ja hoya evo vahema che. ane huM te cora DAku chuM ema meriyasa jANe che, eTale tene kadAca bhaya haze ke, kaoNseTane meM ApelA e paisA kharekhara pApanA ja paisA haze. paNa pachI te dhIme dhIme tene gharamAM Avate ja baMdha karavAnI peravI thatI spaSTa dekhAvA lAgI. eka divasa e bheMyataLanA oraDAmAM sagaDI ja saLagAvavAmAM na AvI. kaoNseTe pUchayuM tyAre jIna vAlanajIne javAba Apyo ke, "eprila mahino Avyo, eTale have ThaMDInI mosama pUrI thaI gaNAya; eTale meM ja sagaDI na mUkavAnuM nakarane jaNAvyuM hatuM." kaseTa khabhA halAvIne mAtra eTaluM ja bolI, "ATalI badhI te ThaMDI che; paNa tamArI te badhI vAte ja nyArI !" thoDA divasa bAda jIna vAlajIna e oraDAmAM dAkhala thaye tenI sAthe ja coMkI UThayo. te oraDAmAM sagaDI paNa na hatI ane ArAmakhurazIo paNa na hatI. kaoNseTe AvatAMnI sAthe ja pUchayuM : "vAha, Aje to khurasI paNa nathI ne?" jIna vAlajIne tataDAte avAje bolyo, "meM ja nokarane upADI javA kahyuM hatuM." "zA mATe vaLI?" "Aje huM bahu thoDI ja miniTa ahIM rokAvA mAguM chuM." "paNa thoDo vakhata rokAvuM hoya tethI besavuM nahi, evuM kayAMthI lAvyA? tamAruM te have badhuM viparIta ja thatuM jAya che." ThIka, tyAre Avaje!" jIna vAlajIne gaNagaNyo.
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ pI che kadama ! paNa have te samajI gayo hato. bIje divase te na Avyo. koseTane cheka rAta paDado ja e vAta kaMIka khaTakI. paraMtu te kaMIka vadhu ciMtA karavA jAya tyAra pahelAM to tenI davA thaI gaI : meriyase premabharyuM cuMbana karI, tene bIjI vAtee caDAvI dIdhI. te pachIne divase paNa te na Avyo. kaoNseTane e vAta Aje jarAya khaTakI ja nahi. te nirAMte UMdhavA mAMDI. savAre jAgI tyAre ja tene kaMIka yAda AvyuM. te keTalI badhI sukhI hatI! teNe potAnI nokaraDI nikaleTane jIna vAlajInanI khabara kADhavA mokalI : "kAMI mAMdAsAjA te nathI thayA ? ane gaI kAle kema maLavA nahotA AvyA vAru?" jIna vAlajIne nikaleTa mAraphate javAba vALyo, "huM mAMdo nathI, paNa kAMIka kAma AvI paDyuM che. bahu jaladI huM kAma patAvIne maLavA AvIza. paNa mAre jarA bahAragAma javuM paDe tema che. ane bAnune to yAda haze ke, thoDI thoDI vAre mane evI musApharI karavAnI Teva che. kazI ciMtA na karaze." jeke, "gaI kAle" kema nahotA maLavA AvyA, e praznano javAba to teNe phIkuM hasIne dhImethI eTalo ja Apyo hato ke, "mane tyAM na Abe be divasa thayA!" paraMtu nikoleTane e zabdo samajAyA nahi ane teNe te koseTane kahI saMbhaLAvyA paNa nahi. 1833nI sAlanI vasaMta RtunA chellA divase mAM ane unALAnA AgotarA mahinAomAM dukAnadAro tathA oTale beThelA navarAo kALo pozAka paherelA eka gharaDA DosAne roja, e ja samaye, samIsAMje rU da la homa ArmanA nAkAmAMthI nIkaLI judA judA rastAo vaTAvI rU kelavera tarapha jato jotA. te jANe kazuM ja nahi, sAMbhaLato nahi; sIdhI eka ja najare cAlyA karate. mAtra rU kelaverane khUNo Avato ke tenuM meM kaMIka AnaMdathI khIlI UThavuM.. paraMtu te thoDI ja vAra mATe; kAraNa ke jema jema te potAnA lakSyasthAnanI najIka pahoMcato jato, tema tema tenuM moM aneka gherA vAdaLothI Acchanna thaI jatuM, ane keTalIka vAra tenI UchaLatI chAtImAMthI eka DUsakuM nIkaLI paDatuM. thoDA divasa bAda e Doso cheka rU kelavera sudhI javAne badale thoDe dUra ja thobhI jato ane mAthuM dhuNAvIne thoDI AnAkAnI sAthe dhIme pagale pAcho pharato.
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ 456 le mijherAgla chatAM te ja potAne gherathI A tarapha AvavA nIkaLate to kharI ja, paraMtu nIkaLatI veLA ja tenA moM upara jANe eka prazna moTe moTe akSare hatAzAnI lipimAM lakhAyelo dekhAte : "A badhuM have zA mATe?" jyAre varasAdanAM vAdaLa gherAyAM hoya, tyAre te bagalamAM chatrI laIne nIkaLato. paNa koI divasa varasate varasAde paNa tene chatrI ughADavAnuM yAda rahyuM hoya tema lAgatuM nahi. e lattAnI bhalI bAIo kahetI : "bicAro bhalo mANasa che!" 108 gherA ochAyA : bhavya prabhAta meriyasane naryo vAMka kADhave, e ApaNe mATe ajugatuM gaNAze. lagna pahelAM teNe mAM. phezalane kazA prazno pUchayA nahotA, ane lagna bAda jIna vAlajInane prazna pUchatAM te gabharAte hate; kadAca kazuM vizeSa dRNAspada jANavA maLe te ! eTale have te jIna vAlajInA pitAnA gharamAMthI sadaMtara bhUMsAI jAya tevI ja peravI karyA karato hato. te kAma pAra pADavAmAM kazI vadhAre paDatI karatA na dAkhavI javAya evI kALajI paNa te rAkhatA hata; tema ja kazI nirbaLatA paNa na dhAraNa karAya, enI paNa tene ciMtA rahetI. ane banyuM paNa evuM ja hatuM ne? pote adAlatamAM eka kesamAM vakIla hatA, te vakhate acAnaka teno bheTo lephAITa beMkanA gharaDA kaeNziyara sAthe thaI gayo. tene ethI vagara pUcho ja tene jANavA maLyuM ke, temane tyAMthI cha lAkha phrAMkanI rakama kevI rIte jUThI sahIthI eka gunegAra upADI gayo hato. meriyasane e vAta sAMbhaLatAM ja khAtarI thaI gaI ke, jIna vAlajIne mULa mANasanI banAvaTI sahIthI te rakama paDAvI lIdhelI che. meriyase tyArathI ja e dUSita pasAmAMthI kazuM ja potAne ke koseTane mATe na vAparavAno nizcaya karyo hate; ane tyArathI ja te e paisAnA mULa mAlikanI zodhamAM lAgyo, jethI te badhA tene pAchA pahoMcADI devAya. meriyasanuM kaoNseTa upara evuM adbhuta AkarSaNa hatuM ke, meriyasanI
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________ gherA ochAyA : bhavya prabhAta 457 icchA e ApoApa kaoNseTanI IcchA banI rahetI. tenA jIvananA sarva rasa ke kRtArthatA meriyasanI icchAmAtrane anukULa thavAmAM, tenA vyaktitvamAM peAtAnuM sarva vyaktitva lupta karavAmAM samAI jatAM. kaoNseTane paNa have dekhAtuM jatuM hatuM ke, koI paNa kAraNe meriyasa tenA pitA viSe kazI sIdhI vAtacItamAM UtaravA rAjI nathI : balake temanI vAta te TALavA ja icche che. eTale ApoApa teNe paNa meriyasane peAtAnA pitA aMge kazI vAta karavAnuM TALI dIdhuM. paraMtu tethI kaoNseTa jIna vAlajInane bhUlI gaI, ema paNa na kahI zakAya. teNe upara uparathI ja tene vicAra dUra karyo hato, eTaluM ja. tene bhulakaNApaNAnA deSa devAne badale a-vicArIpaNAnA deSa devA ghaTe. aMtarathI to jene peAtAnA pitA kahyA hatA, temane te cAhatI ja hatI; paraMtu potAnA patine te vizeSa cAhatI hatI. koI koI vAra kaoNseTa meriyasa AgaLa jIna vAlajInanI cAlu gerahAjarI bAbata Azcarya vyakta karatI, tyAre meriyasa tene tarata ema kahIne zAMta pADatA ke, " te kadAca haju bahAragAma ja haze; temaNe musApharIe javAnuM nahAvuM kahevarAvyuM ?" 66 hA, kharI vAta. temane avAranavAra ema bahAragAma cAlyA javAnI Teva pahelethI ja hatI. paraMtu te ATalA badhA divasa bahAragAma nahotA rahetA ! " kaoNseTa bAlatI. "" be ke traNa vakhata teNe dAsI nikoleTane jIna vAlajInanI khabara kADhavA meAkalI paNa hatI. paNa jIna vAlajIne evI peravI karI hatI ke jethI kaoNseTane evA saMdezA pahoMce, ke hajI te musApharIethI pAchA AvyA ja nathI. meriyasa paNa kaoNseTane potAnA pitAnI kabare laI gayA hatA; ane bIjAM paNa potAnAM saMbaMdhavALAM sthaLee tene pheravatA rahetA. Ama dhIme dhIme kaoNMseTa jIna vAlajInane bhUlavA lAgI hatI. A vastune kaThora bhASAmAM cheAkarAMnI kRtaghnatA kahIne varNavI hoya te bhale varNavA. paNa e kRtaghnatA preranAra kharo aparAdhI hoya te kudarata che. kudarata haMmeza AgaLa jotI rahe che; prANIone te "AvatAM" ane " jatAM " ema be vargomAM vaheMcI nAkhe che. janArAMnuM mukha haMmeza echAyA tarapha hAya che, AvanArAMnuM haMmezAM prakAza tarapha. avayavo paNa zarIrathI chUTA paDayA vinA dUra thatA jatA nathI ? zAkhAo paNa thaDathI dUra ja jatI nathI ? ApaNe saMtAnene bicArAMne doSa zuM karavA daIe?
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________ 458 le mirAglA eka divasa jIna vAlajIna gharane dAdarethI nIce Utaryo ane zerImAM be-traNa DagalAM cAlI pelA patharA upara ja beTho, jenA upara pAMca jUnanI rAte bevoce tene beThelo joyo hato. thoDI vAra tyAM beThA pachI te pAcho pharI dAdara caDIne mALa upara gayo. A chellI vAra te bahAra nIkaLyo. bIje divase te eraDI choDIne bahAra na Avyo, ane pachIne divase te te pathArI ja na choDI zakayo. tenI kAmavALI je tene roTI lAvI ApatI ke zAka baTAkA bAphI ApatI, teNe tenI thALI joIne kahyuM, "DosA, tame kAle kazuM khAdhuM ja nathI ke zuM?" nA, nA, meM khAdhuM hatuM." thALI te jemanI tema bharelI che." "paNa pANInA kUjA tarapha to jo, te khAlI thayelo che." "eTale ke tame pANI pIdhuM che, paNa tethI khAdhuM che ema zI rIte kahevAya?" mane pANInI ja bhUkha lAgI hoya te zuM kahevAya?" "e te tarasa lAgI kahevAya; ane jyAre loko te sAthe khAya paNa nahi, te te tAva Avyo kahevAya." * "huM kAle khAIza." "kAle nAtAla che, te Aje ja zA mATe nathI khAtA?" jIna vAlajIna e bhalI bAI tarapha joI rahyo. pachI teNe mAyALu avAje kahyuM, "huM jarUra khAIza, tuM jA." jIna vAlajInane A eka mANasa sivAya bIjA koI mANasanAM have darzana thatAM na hatAM, perisamAM keTalIya zerIo evI che jemAM koI jatuM nathI, ane keTalAMya ghare evAM che jemAM koI AvatuM nathI. jIna vAlajIna evI zerIomAMnI ekamAM ane evAM gharomAMnA ekamAM hate. eka aThavADiyuM cAlyuM gayuM. jIna vAlajIne raDAmAM paNa eka pagaluM mAMDayuM na hatuM. te pathArIvaza ja hato. kAmavALIe tenA dhaNIne kahyuM, "uparavALA DosA have pathArImAMthI UThatA nathI ke kAMI khAtA nathI. have te vadhAre dahADA nahi kADhe. ane mArA manamAMthI eka vAta nIkaLatI ja nathI ke tenI dIkarI koI kharAba mANasane paraNI che." tenA dhaNIe dhaNIpaNAnA ruAbathI javAba Apyo, "jo te
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________ 459 dherA ochAyA : bhavya prabhAta paisAdAra hoya te teNe dAktarane bolAvavo joIe. jo te paisAdAra na hoya te te dAktarane kevI rIte bolAve? ane dAktara nahi Ave te te marI ja jaze vaLI!" DesI AMgaNAmAM ghAsa khotaratI hatI. evAmAM zerInA dAktarane dUrathI jato joI teNe tene bolAvyo ane jIna vAlajInane jovA upara mokalyo. jyAre te pAcho pharyo tyAre DosIe tene pUchayuM, "zI sthiti che?" tamAro daradI ghaNo bImAra che." "tene zuM thayuM che?" "badhuM ja; athavA kazuM nahi. dekhavAmAM to ema lAge che ke tenuM koI priyajana khevAyuM che. mANaso e du:khathI marI paNa jAya che." teNe tamane zuM kahyuM?" teNe kahyuM ke, tene have sAruM che!" tame pharIthI Avaze, dAktara?" "hA, paNa mArA karatAM bIjA keIe pharIthI jaladI AvavAnI jarUra che - jene te jaMkhe che." eka sAMje jIna vAlajInane potAnI koNI upara UMcA thatAM paNa muzkelI paDI. teNe potAnI nADI dabAvI joI, te te jaNAI nahi. tene zvAsa bahu dhIme cAla hato ane vacce vacce baMdha paDI jato hato. paNa kazI icchAne kAraNe jora karIne te beTho thayo ane potAno majUrane jUno pizAka badalavA lAgyo. paNa teTaluM karatAM tene ghaNI takalIpha paDI ane tene kapALethI parasevo TapakavA lAgyo. pachI teNe koseTanAM pelAM nAnapaNanAM kapaDAM kADhayAM ane pathArI upara pAtharyA. bizapanI dIvAdAnI te temane sthAne ja abharAI upara hatI. ajavALuM hatuM chatAM temAM teNe Aje mINabattI khasIne saLagAvI. te eka sthAnethI bIje sthAne DagaluM bharato hato teTalAthI ja khUba thAkato jato hato, ane chevaTe tene besI javuM paDyuM. A kAMI e thAka na hatuM ke je thoDA ArAmathI TaLI jAya. A to zarIrathI thaI zake tevI hilacAlane chelle avazeSa hato. A to khUTI gayelA AvaradAne mahAprayatna eka TIpuM vadhu nicovI levA jevI vAta hatI; ane e prayatna pharIthI te pAcho kadI karI zakAvAno na hate.
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________ 410 le mijharampa te je khurasI upara besI paDayo hato tenI sAme pele arIso hato, jemAM meriyasane kaoNseTe lakhelI ciThThI zAhIcusanA pAna uparathI tenA vAMcavAmAM AvI hatI. arIsAmAM paDelA potAnA caherAnA pratibiMbane te oLakhI na zakyo. A arIsAmAM dekhAte mANasa te eMsI varasano gharaDo dekhAte hatA, tyAre meriyasanA lagnanI te tene koIe pacAsa varSane paNa bhAgye dhAryo hoya. A eka varSamAM te trIsa varSa gharaDo thaI gayo hato! rAta paDI. mahAprayane te eka meja tathA khurasIne aMgIThI pAse ghasaDI gayo. pachI tenA upara eka kalama, zAhI ane kAgaLa mUkayAM. paNa te bebhAna thaI gayo. jyAre te bhAnamAM Avyo tyAre tene khUba tarasa lAgI hatI. kUjo tenAthI UMcakAya tema na hatuM tethI bhAre takalIphathI teNe tene meM tarapha namAvyo ane je chAlaka AvI temAMthI ghUMTaDo pANI pI lIdhuM. pachI te beTho beTho ja pathArI tarapha pharyo, jyAM kaoNseTanAM kapaDAM bichAvelAM hatAM. A badhI vahAlI vastuo tarapha najara karIne nihALatAM tene kalAko vItI gayA; paNa tene te miniTa jeTalA ja lAgyA. acAnaka tene TADha caDI. teNe bizapanI dIvAdAnIvALA mINabattIonA ajavALAmAM kazuMka lakhavA vicAra karyo ane kalama upADI. paNa khaDiyAmAM zAhI sukAI gaI hatI ane kalamanuM aNiyuM tharaDAIne vaLI gayuM hatuM. mahAprayane te Ubho thayo, be-traNa vAra besaUTha karIne khaDiyAmAM teNe pANI reDavuM. pachI kapALa lUchatAM lUchatAM teNe kalamanA cheDAthI ja lakhavA mAMDyuM. kauseTa, tane aMtarathI AziSa ApuM chuM. mAre tane chevaTane khulAso karavuM joIe. tArA patie mane potAnA gharamAMthI jAkAro Apyo temAM huM temane kazo vAMka ja nathI. joke temaNe amuka vAta mAnI levAmAM bhUla karI che, paNa tethI temaNe kAMI khoTuM karyuM che ema na kahevAya. te bahu sArA mANasa che. temane pUrA aMtarathI cAhaje. pinTamasI mahAzaya, tame paNa mArI lADakI kaoNseTane khuba cAhajo. kaoNseTa huM tane eka vAta kahevA mAguM chuM : mArA akSara vaMcAya ane A kAgaLa tane maLe, to tuM jANaje ke, huM mArA paisA meM sthApelA udyogamAM kamAyo hato, ane te pramANikatAthI ja meLavelA hatA. kALA maNakA banAvavAnI navI rIta meM zodhI kADhI hatI ane spenamAM tenA sArA bhAva UpajatA hatA --" paNa ATaluM lakhyA pachI kalama tenA hAthamAMthI paDI gaI. e kalama
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________ 41 zAhInA khaDiyA jyAre dhALavAnu kAma kare che tenAthI pAchI upADI na zakAI. pAtAne kahevAnI vAta have adhUrI rahI gaI, e jANI acAnaka tenA hradayamAMthI kAramuM DUsakuM nIkaLI paDayuM. " he bhagavAna! khela khalAsa. huM tene pharIthI maLavA nahi ja pAmuM. kaoNseTa mArA upara chAI rahelA ujajavaLa smitarUpa hatI. te smita have pUruM thayuM ane huM aMdhArI rAtamAM kAyamane praveza karavA jAuM chuM. paNa te pahelAM tene jovA na pAmyA. are, maratA pahelAM eka miniTa ja tene avAja sAMbhaLavA pAmuM, tene nIrakhavA pAmyuM, mArA devadUtanA aMcaLane sparzavA pAmuM, to kevuM sAruM thAya! maravuM e kaMI agharuM nathI, prabhu; paNa tene pharI joyA vinA maravAnuM thAya che, e bahu bhayaMkara vastu che. te mArA sAmuM joIne thoDuM hasI jAya, thoDuM mane saMbodhIne kahI jAya ! teTalAthI koIne zuM nukasAna javAnuM che? nahi, nahi, paNa have badhuM pUruM thayuM. huM tene jIvatAM pharI nihALavA na pAmyA, he Izvara !" te ja kSaNe bAraNA upara Takoro paDayo. 109 zAhInA DiyA jyAre dheALavAnu kAma kare che te ja divase, athavA ceAkkasa kahIe to te ja sAMje meriyasa Tebala uparathI UThI, dAvAnA kAgaLAnuM baMDala vAMcavA mATe peAtAnI oNphisamAM pesavA jatA hatA, tevAmAM ja daravAne tenA hAthamAM eka kAgaLa mUkIne kahyuM, " je mANase A ciThThI ApI che, te khaDakInA oraDAmAM UbhA che, " kaoNseTa jIlermanDa dAdAne hAthe vaLagADI bagIcAmAM pharatI hatI. kAgaLa paNa, mANasanI peThe, pahelI najare ja tiraskAra UbhA kare tevA hoI zake che. A kAgaLanI gaDI vicitra rIte vALelI hatI, te bahu kharabacaDA kAgaLa hatA tathA vadhArAmAM temAMthI tamAkunI gaMdha AvatI hatI. paNa gaMdha jeTalI smRti karI zake. meriyase saranAmA upara tAjI karI zake che. teTalI bIjuM koI na najara karI H * prati : moMyeAra dha baeNrana pAmbersI, temanA mahelamAM, " gaMdhane teNe oLakhI kADhI, eTale gaMdhe e hastAkSara oLakhavAmAM
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________ 462 le mijherokla madada karI. meriyasane tarata jovTanuM gholakuM najara samakSa tAdRza thaI gayuM. je mANasane pharIthI zodhavA teNe tAjetaramAM ja hADakUTa prayatna karyA hatA, te mANasa ja te kAgaLane lakhanAra hato. teNe kAgaLa jhaTapaTa vAMcavA mAMDyo : "eNra eNrana, jo sarvazaktimAna paramAtmAe mane pUratI akkalano khajAno bo hota, to huM paNa bairana thanArDa thayo hota ane akAdamI oNpha siensIsanA mAnavaMta sabhyapade birAjato hota. paNa tema banyuM nathI, eTale huM to atyAre ApanA dhanabhaMDAra ane ApanI udAratA sAme najara rAkhIne A lakhI rahyo chuM. mArI pAse eka gupta rahasya che. e rahasya evI vyakti aMgenuM che ke, je vyaktinI sAthe Apane aMgata levAdevA che. Apa iccho to huM e rahasya Apane ApI dauM, jethI ApanA mAnavaMta gharamAMthI Apa eka vyaktine hAMkI kADhI zake, jene ApanA gharamAM rahevAne jarA paNa haka nathI. mAnavaMta beranesa bAnu te ucca kuLanAM che. paraMtu guNanuM dhAma paNa apavitra gunAnI batamAM rahe, te DAgha lAgyA vinA na rahe. "ApanA hukamanI rAha joto huM khaDakInA oraDAmAM Ubhe che. Adara sahita, Apane namra sevaka "thenA" e nAma banAvaTI che, e meriyasa tarata samajI gayo, paraMtu pite je be mANasane zodhato hato, temAMthI eka - potAnA pitAnI jiMdagI bacAvanAra ane jenA pratye pitAe traNa vArasAmAM soMpyuM hatuM, te maLI gayo, e vicAre te rAjI rAjI thaI gayo; ane e ja pramANe je pitAne UMDI suraMgamAMthI upADI lAvIne bacAvanAra mANasa paNa maLI jAya, to potAnA sukhamAM maNA rahe kharI? "tene aMdara lAvo." meriyase hukama karyo. paNa maeNra thenA jyAre dAkhala thayA, tyAre, temane joIne meriyasa Abho ja thaI ga, jUnAM kapaDAM ane veza vecanAra yahUdInI jANItI dukAnethI te mANase AbAda paheraveza sajelo hato. meriyasa ekadama to oLakhI ja zakayo nahi. teNe tarata pUchayuM, "tamAre zuM kAma che?" pele te, maghara mAyALupaNe hase evuM smita karIne tarata belyo, "mora baeNranane huM judA judA meLAvaDAomAM pahelAM kadI na maLe
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________ zahIne khaDiye jyAre dhULavAnuM kAma kare che 463 hetuM, ema mAnI ja zakatA nathI. rAjakumArI begezananA mahelamAM temaja vAIkAuMTa DebsanA baMgalAmAM ghaNAM varSo pahelAM meM ApanI sAthe besI vAtacIta karI hatI, evuM mane cokkasa yAda Ave che." "huM rAjakuMvarI begezana ke vAIkAuTa Debdha viSe kazuM ja jANatA nathI. tema ja AkhI jiMdagImAM meM temane kadI najare nihALyAM hoya ema paNa huM mAnato nathI." to pachI zekobrAyane tyAM huM Apane maLyo haIza. huM zeTabrAyane barAbara oLakhuM chuM. tene svabhAva bahu maLatAvaDo che. ane te maLe eTale tarata kahe, "thenArDa, tuM mArI sAthe besIne eka pyAlI caDAvavA lAga jouM!" meriyasanuM meM kaThora thavA lAgyuM. te bolyo "mora zeTobrAyane ghera javAnA nimaMtraNane mAna mane kadI maLyuM hoya tevuM huM jANato nathI. tame muddAnI vAta upara jhaTa Avo. tamArI icchA zI che?" pele have meriyasane badalAyelo cahero joI tarata nIce mUkyo ane bolyo, "te mora berana kRpA karIne sAMbhaLo. amerikAmAM panAmA najIkanA pradezamAM "lA joyA' karIne gAmaDuM che. te gAmaDuM eka ja gharanuM baneluM che- traNa mALanuM, barAbara corasa AkAranuM. e rasanI dareka bAju pAMcaso phUTa lAMbI che. dareka mALa nIcenA mALa karatAM bAra phUTa aMdara che, jethI AgaLa moTI agAzI Ave. e AgAzIo AkhA makAnanI cAre bAjue vIMTaLAyelI che. vaccenA moTA cokamAM kharAka, dArUgoLo vagere sAdhanasAmagrIne koThAra che. AkhA makAnane bahAranI bAjue bArIbAraNuM, ke paga mukAya tevo eka paNa khace nathI jethI upara caDI zakAya. aMdaranA coka tarapha uparanA mALe caDavA UtaravAnI nisaraNIo che. divase e makAna kahevAya paNa rAte killo thaI jAya. nisaraNIo upara kheMcI lIdhI eTale basa. pachI upara javAne ke nIce UtaravAne eka mArga rahe nahi. AvA A gAmamAM AThaso mANaso rahe che. ATalI badhI kALajI rAkhavAnI zI jarUra? kAraNa ke e mulaka jaMgalIono che. te pachI tyAM loko jAya che zA mATe? kAraNa ke e pradeza adbhuta che; tyAM sonuM maLe che." paNa tamAre kahevuM che zuM?" meriyase jarA akaLAIne pUchayuM. "e ja ke, huM gharaDo thAkele rAjapuruSa chuM, jUnI saMskRtie mane vAparIne ghasI nAkhe che; have huM navA mulakamAM jaMgalIonI saMskRti ajamAvavA mAguM chuM."
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________ 464 le mijharAvu paNa tamAruM kahevAnuM to pUruM karo." "huM e "lA joyA' gAmamAM jaIne rahevA mAguM chuM. huM, mArI maharadAra, ane mArI suMdara juvAna putrI. musApharI bahu lAMbI tathA moMghI che. mAre thoDA paisA joIe che." "paNa e badhI vAtane mAre zI levAdevA che?" "kema, Ape mAre kAgaLa nathI vAMcyo ? huM Apane eka rahasya vecavA mAguM chuM." rahasya?" "hA, gupta rahasya." "paNa e rahasyane mArI sAthe kaMI levAdevA che?" "hA, thoDIghaNI." "rahasya zuM che?" "juo sAheba, huM maphata ja e kahevAnI zarUAta karuM chuM; paNa Apa dhIre dhIre jozo ke, mArI vAta kImatI che." "ThIka, AgaLa calAvo. mora baeNrana, ApanA gharamAM eka DAku, eka khUnI chupAyo che." "mArA gharamAM ? beTI vAta." meriyase bhArapUrvaka kahyuM. "juo sAheba, huM pahelAMnAM junAM kRtyo je bahu jUnAM thavAthI kAyadAnI najare phIkAM paDI gayelAM gaNAya ane pastAvAne kAraNe paramAtmAnI najaramAM dhovAI gayelAM gaNAya, temanI vAta nathI karate; huM te tAjAM garamAgarama kRtyo, najare joyelAM kRtyo-lehInIMgaLatAM kRtyone lakSamAM rAkhIne kahuM chuM ke, eka DAku ane khUnI ApanA gharamAM khATA nAma heThaLa chupAyo che. huM tenuM sAcuM nAma maphata ja kahI dauM chuM : tenuM nAma jIna vAlajIna che." "mane khabara che." tema ja te koNa che te paNa huM maphata ja kahI devA mAguM chuM." "AgaLa cAlo." "te nAsI chUTelo gunegAra che." mane khabara che." "hA, hA, Apane huM kahuM te pachI te Apa kahI ja zako ke, "huM jANuM chuM! "nA, mane pahelethI khabara che." A sAMbhaLI acAnaka pelA AgaMtukanI AMkhamAMthI eka evo
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAhIne khaDiye jyAre joLavAnuM kAma kare che 45 camakAro pasAra thaI gayo ke jene rIDhA gunegAranA khUnI camakArA tarIke oLakhatAM meriyasane vAra na lAgI. paraMtu pelA AgaMtuke thoDI vAramAM ja meM upara mIThuM smita pAtharI daI AgaLa calAvyuM : "huM Apa sAhebanI vAtane na mAnavAne aparAdha nahi ja karuM. mAre kabUla karavuM joIe ke ApazrIne ghaNI vAtanI mAhitI che. paNa have huM beranesa bAnunI milakata aMge je vAta kahevA mAguM chuM, te te eka adabhuta rahasya che; te vAta to huM vecavA ja mAguM chuM. Apane huM e kharIdavAnI pahelI taka ApuM chuM ane te paNa sastAmAM vIsa hajAra phAMka, e to eAchA ja kahevAya ne?" "huM e gupta vAta paNa jANuM chuM." meriyase ThaMDe peTe javAba Apyo. "are sAheba, daza hajAra kUka Apajo; have te huM kahuM ne?" "paNa huM pharIthI kahuM chuM ke, tame je vAta kahevA mAge che te huM jANuM chuM ja." - pelAnI AMkhamAMthI pharI eka camakAro pasAra thaI gayo. pachI te be, "paNa sAheba, mane khAvA jeTalA paisA paNa Apaze ke nahi? bole, mane vIsa kUAMka ja Apajo; huM kahI dauM-ne?" "huM tamArI abhuta gupta vAta jANuM chuM; jema huM jIna vAlajInanuM nAma jANatA hatA, temaja tamAruM kharuM nAma paNa jANuM chuM." "mAruM nAma? e te meM ciThThImAM lakhyuM ja hatuM; eTale jANo ja-ne? benA." nahi; zenAraDiyara." "zuM?" "hA, hA, pAchuM tamAruM bIjuM nAma joDreTa paNa che; nATayakalArthI pI. pheba paNa che; sAhityapriya kavi genoTa paNa che; spenane rAjapuruSa DaoNna alavAro paNa che, ane bAlijhArda sI paNa che. ane tuM menTaphamelamAM vIzI paNa calAvato hato." kadI nahi." hA hA, tuM e ja badamAza thanAraDiyara che. cAla, tAruM moM bALa ahIMthI." ema kahI meriyase tenA meM upara pAMcase kUkanI noTa pheMkI. pele e neTa tapAsI laI bolI UThyo, "dhanyavAda, berana sAheba, pAMcaso phAMka! le mi0 -30
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mirAlDa ThIka tyAre huM paNa mAruM sAcuM svarUpa ApanI AgaLa have pragaTa karI dauM." Ama kahI teNe pitAnAM raMgIna camAM, banAvaTI vALa, nAkamAM tathA galephAMmAM bharelI cIjo vagere badhuM kADhIne koTanAM khIsAmAM ghusADI dIdhuM; ane pachI khurasI upara besIne hasatAM hasatAM te belyo, "bairana sAhebanI jANakArI adbhuta che. huM ja thanAraDiyara chuM!" nADiyarane meriyase oLakhI kADhyo, paNa thanAraDiya-kahe ke jeTe- meriyasane koI divasa najare nihALIne joyo na hate. mAtra chokarAM ke bairIne moMe ja "eka paDozI" tarIke jANIne madada mATe teNe patro lakhelA; eTale A vyakti ja paDezamAM rahetA muphalisa juvAniyo meriyasa che ema te jANatA ja na hate. 16 mI phebruArInI rAte potAnI dIkarI ejhelamAne pelA varaghoDA pAchaLa mekalIne teNe je mAhitI meLavI hatI, te uparathI te vadhu tapAsa jAte calAvIne jANI zakyo hato ke e kayA kaoNseTa hatI; tathA e kanyAne bApa pelI bhUgarbha suraMgamAM khUna karIne lUMTI lIdhelA mANasanuM maDaduM upADI janAra bhAgeDu ja hato. kaoNseTa uparathI tenA bApanA nAma jIna vAlajIna sudhI pahoMcavAmAM tene bhAre parizrama karavo paDayo hato. paraMtu A loke je akkala laDAvI zake che, te kAyadAnA saMrakSaka polIse karatAM caDiyAtI hoya che. thenAraDiyara haju mAnato hato ke, pote kharI vAta haju upADI ja nathI. eTale te "huM ja thanAraDiyara chuM" ema kahI, meriyasa AgaLa zuM kahe che te jANIne petAno javAba taiyAra karavA tatpara thaI gayo. meriyasane A mANasa pAsethI kadAca kaoNseTanA paisA kevI rIte AvyA che te jANavA maLaze evI kaMIka AzA janmI hatI. eTale teNe kahyuM, "jo meM tAruM nAma te kahI dIdhuM; have tuM je guma vAta kahevA Avyo che te huM kahI batAvuM? mArI pAse paNa mAhitI meLavavAnAM sAdhana che. jIna vAlajIna nuM kahe che tema DAku lUMTAro che, kAraNa ke teNe eka dhanika udyogapati ma. meDalInane luMTI laI tene barabAda karyo che. te khUnI hatyAro paNa che, kAraNa ke teNe polIsa ophisara jAvarTanuM khUna karyuM che." huM ApanuM kahevuM samajyo nahi." thanAraDiyara navAI pAmI belI UThayo. jo sAMbhaLa, huM samajAvuM. 1822mAM ma0 zaheramAM ma. meDalIna nAme eka sajajana rahetuM hatuM. teNe zarUAtamAM kaMIka gunAmAM AvI jAya tevuM
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAhInA khaDiyA jyAre dhoLavAnuM kAma kare che 437 kAma karyuM haze; paNa pachI te sudharI gayA hatA ane sIdhA dhaMdhAmAM lAgI gayA hatA. chevaTe to te sadgRhastha kahevAya eN jAtanA mANasa banI gayA hatA. teNe karelI khAsa zeAdhathI eka khAsa dhaMdhA vikasAvyo hato ane temAM khUba napho meLavyA hatA. paNa e naphAmAMthI teNe ispitAlA ane nizALe sthApI hatI, mAMdAM-apaMga-nirAdhArone Azaro UbhA kare hatA; aneka vidhavAne chUpI madada karI hatI ane keTalAMya anAtha bALakone AdhAra ApyA hatA. TUMkamAM, e AkhA pradezanA te tAraNahAra banI rahyo hatA. chevaTe tene meyara paNa banAvavAmAM AvyA hatA. paraMtu e arasAmAM taratane kArAvAsanI sajAmAMthI chUTelA eka kedI A meDalIna mahAzayanA jUnA gunAnI vAta jANatA hatA. teNe te khabara peAlIsamAM ApI daIne tene pakaDAvyo. tathA daramyAnamAM pote ja paeNrisa AvI, banAvaTI sahIthI moM. meDalInanA nAma upara laeNphAiTa baeNkamAM paDelA pAMca cha lAkha phrAMka upADI lIdhA. Ama mAM. meDalInane lUMTI lenAra DAkunuM nAma jIna vAlajIna che. A hakIkata maneoNphAITa baeNbeMkanA keziyare peAte kahI che. ane te DAkue jAvarTanI hatyA karI hatI, e vAtane sAhedI tA huM pote ja chuM. kAraNa ke teNe pistola vaDe jAvarTane uDAvI dIdhA tenA bhaDAko meM mArA sagA kAne sAMbhaLyA hatA. ' thaeNnAraDithara have potAnA mAM upara sAheba, A badhI vAto kevaLa ApanI upara anyAyathI khoTuM ALa Ave e sahana thaI jIna vAlajIne kadI mAM. meDalInane lUMTayA nathI ane jIna vAlajIne kI jAvartanuM khUna karyuM nathI. " 16 ' huM ATalI badhI khAtarIthI ema zI rIte kahe che?" " "be kAraNe. * kAM ?" "6 66 " paheluM to e ke, teNe moM. meDalInane lUMTayA nathI, kAraNa ke jIna vAlajIna pote ja mAM. meDalIna che. ,, vijyanuM hAsya camakAvIne bAlyA, bhramaNA che. mArAthI koI mANasa zakaze nahi. baeNrana sAheba, 66 'eNTale tuM zuM kahevA mAge che?" << ane bIjuM e ke, teNe jAvarTanuM khUna karyuM nathI, kAraNa ke jAvarTe ja jAvartanuM khUna karyuM che. "9 "C ' ene artha?' * aTale ke jAva AtmahatyA karI che." 39
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mirAnka "sAbitI Apa, sAbitI Apa!" meriyasa have lagabhaga uzkerAI gayo hato. thenAraDiyara meriyasanA A acAnaka uzkerATanuM kAraNa kalpI zakyo nahi. paNa game tema teya e uchAMchaLo akkaDa juvAniyo ATalo DhIlo thayo, e vAta tene gamyA vinA na rahI. "jue berana sAheba, ApanA hitamAM A jIna vAlajInanI badhI mAhitI bhegI karavA meM hADakUTa prayatna karyo che. meM je vAta kahI, tenA purAvA monAM zabdothI ApavA karatAM huM chApelA zabdothI ja ApIza; kAraNa menA zabdo upara AjakAla vizvAsa mukAto nathI!" Ama kahI teNe potAnA khIsAmAMthI be jUnAM chApAMnI coLAyelI cUMthAyelI kApalIo kADhI. eka kApalI to ApaNe jene utAro pAna 99 upara AgaLa TAMkyo che tenI ja hatI, jenA uparathI moM. meDalIna e ja jIna vAlajIna che e vAta puravAra thatI hatI. bIjI kApalI 183ranA 15mI jUnanA "maoNniTara" chApAnI hatI. temAM jAvarTe polIsa adhikArIne moDhAmoDha je hakIkata kahelI tene ahevAla hatuM ke, rU da lA cenarInA maracAmAM pote pakaDAI gayo hato, ane tene pistolathI uDAvI devAno hukama thayo hato. paraMtu eka baLavAkhore tenuM mAthuM uDAvI devAne badale havAmAM ja goLIbAra karI, udAratAthI tene choDI mUkyo hate. bane chApAMnA ahevAlo evA spaSTa hatA ke, meriyasathI te ahevAlo upara zaMkA lavAya tema rahyuM ja na hatuM. arthAt pelA laeNphAITa beMkanA buDhA kaeNziyare kahelI vAta khoTI hatI ane te pote paNa jIna vAlajIna bAbata taddana bhramaNAmAM ja hatuM. tenI najaramAM jIna vAlajIne acAnaka eka mahA puruSa banI gayo. te AnaMdanI cIsa pADIne bolI UThayo - arthAta A du:khI mANasa te abhuta mANasa - mahApuruSa che! e badhI milakata tenI potAnI kamAyelI hatI ! te ja moM. meDalIna nAmano eka vakhatane jANIte kArakhAnadAra meyara - dAnezarI - garIbagurabAne tAraNahAra hate. jAvarTane jIvate choDI mUkanAra paNa te ho! te ja sAco vIrapuruSa hate ! are e te sAce saMta ja kahevAya!" e kaI saMta paNa nathI ke vIrapuruSa paNa nathI; te hatyAro ane lUMTAra ja che!" thenAraDiyara javAbamAM garyo. "hajI paNa tuM ema kahe che? dhikkAra che tane!" "are sAheba sAMsatA te thAo; mArI gupta vAta have ja zarU thAya
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAhane khaDiye jyAre dhoLavAnuM kAma kare che ? che. teNe bhale meDalInane na lUTayo hoya, chatAM te DAku che ja. teNe bhale jAvaTene na mAryo hoya, chatAM te khUnI che ja." "cALIsa varSa pahelAMnI eka nAnI corI ke jenuM to teNe anekagaNuM prAyazcitta karI dIdhuM che tathA samAjane aneka gaNo badalo bharapAI karyo che, te vAtane haju nuM AgaLa karavA mAge che?" nA sAheba, have je vAta huM kahuM chuM te te chApAmAM prasiddha ne thayelI vAta che, ane tene sAkSI huM ekalo ja chuM. ane eTale ja evA khUnI-DAkane potAnA gharamAM ajANatAM Apa ghUsavA na de, e kahevA huM ApanI pAse Avyo chuM" "gharamAM ghUsavAnI vAta to khATI che, paNa tuM tArI vAta AgaLa calAva." "sAheba, e vAta huM vecavA ja mAguM chuM, paNa enI kiMmata karAvavAnuM ApanA udAra hAthe upa2 ja choDI dauM chuM. e vAta sonAnI kiMmatanI che. Apa pUchazo ke, to pachI huM jIna vAlajIna pAse ja kema jato nathI? paraMtu tenuM kAraNa e che ke, huM jANuM chuM ke teNe potAnI badhI milakata Apane - are zrImatI baeNranesa bAnune soMpI dIdhI che. e yukti teNe AbAda ajamAvI kahevAya. khUna ane DAkAtIthI meLavelI milakata vaDe teNe ekadama Apane oke samAjamAM pratiSThA ane sthAna meLavI lIdhAM kahevAya. paNa e judI vAta; enI pAse pAI paNa rahI na hovAthI huM tenI pAse gayo nathI. paNa mAre to lA jayA javA mATe paisAnI jarUra hovAthI, huM ApanI pAse Avyo chuM. kAraNa ke enI badhI milakata have ApanI pAse AvI che. paNa sAheba, huM jarA thAkI gayo chuM; ApanI rajA hoya te kathAka besIne huM vAta AgaLa calAvuM." meriyase tene eka khurazI upara besavA IzAro karyo, ane pote paNa eka khurazI upara beThe. nAraDiyare have AgaLa calAvyuM- berana sAheba, 1832nA jUnanI chaThThI tArIkhe-arthAt eka varasa agAu daMgalane divase, eka mANasa, perisanI moTI bhUgarbha-suraMga jyAM sIna nadImAM ThalavAya che tyAM - suraMganI aMdara - koI khAsa prayojanathI saMtAI rahela hate."
Page #495
--------------------------------------------------------------------------
________________ 470 le mirAlDa ATalA zabdo sAMbhaLatAM ja meriyase potAnI khurazI ekadama tenI najIka khaseDI dIdhI, tathA hAMphatA mee ane phATelI AMkhe te thanAraDiyara tarapha iMtejArIthI joI rahyo. meriyasane A uzkerATa thanAraDiyaranA lakSa bahAra na rahyo, teNe AgaLa calAvyuM - sAMjanA ATheka vAgyAnA sumAra haze ne pelA mANase e bhUgarbha-suraMgamAM dUrathI AvatAM pagalAM sAMbhaLyAM. e pagalAne avAja sAMbhaLIne A saMtAyelo mANasa caMkI UThyo. kAraNa ke e pote te suraMgano daravAjo potAnI pAsenI gupta cAvIthI ughADIne ja aMdara Avyo hato. paNa pelI bAju te paeNrisanA suraMga-tapAsanIzonuM mahA bhayasthAna evuM moTuM kaLaNa AveluM hatuM. evuM lAMbu kaLaNa paeNrisanI suraMgamAM kyAMya nathI, ane eno kazo ilAja kaI kalpI zakatuM nathI. te pachI pele pagalAMne avAja te taraphathI zI rIte Avato hato? peluM kaLaNa oLaMgIne ja e mANasa A tarapha AvyuM hovo joIe! daravAjAne prakAza pelA AvanAra upara paDayo ke tarata pelA saMtAyelA mANase tene oLakhyo. te eka bhayaMkara gunegAra hato ane tenA khabhA upara eka maDaduM hatuM. evo bhayaMkara gunegAra koI mANasa mArI nAkhe te kazA kAraNa vinA te mArI nAkhe ja nahi. arthAt tene lUMTI levA ja eNe mArI nAkhyo haze. paNa pachI e maDadu pelA kaLaNamAM ja nAkhI devAne badale, eTalo bhAra UMcakI, kaLaNamAM maDadA sAthe ja jIvatA daTAI javAnAM hajAra hajAra jokhama kheDI, te nadI tarapha zA mATe AvatA hatA? kAraNa, suraMgamAM pharanAra sudharAI kAmadAronA hAthamAM kaLaNa AgaLathI e maDaduM bIje ja divase hAthamAM Ave; ane khUna kareluM maDaduM hAthamAM Ave eTale polIso tarata e khUna karanAranuM pageruM zodhavA lAgI jAya. eTale nadImAM e maDadu padharAvI devuM e ja sahIsalAmata kahevAya. paNa chatAM mAre eTaluM kabUla karavuM joIe ke, ATaluM vajana laIne e kaLaNa pAra karavAnI hiMmata e badamAza ja dAkhavI zake. pitAno guno keTalo bhAre che e jANatA hoya te ja mANasa evo parizrama uThAve tathA eTale jokhama kheDe. nahi sAheba, ghaDIbhara to mane ja e mANasanA celA thaI javAnuM mana thaI gayuM hatuM !" paraMtu have pelAnA vAkya vAkya meriyasa potAnI khurazI tenI najIka lAvate jate hate. berana sAheba, bhUgarbha-suraMga e kaMI ApanA mahelanuM dIvAnakhAnuM nathI. eTale e sAMkaDI jagAmAM pelo saMtAyela mANasa ane maDaduM laIne
Page #496
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAhInA khaDiyA jyAre dhALavanuM kAma kare che 471 AvanAro mANasa ekabIjAne sAheba salAma' kahevA bhegA thayA vinA rahI zake ja nahi. e pramANe baMne vacce 'sAheba salAma" thaI gayA bAda pelA mahemAne suraMganA mULa vatanIne kahyuM, 'mArI pITha upara zuM che, te tuM jue che; mAre nadI tarapha Ane padharAvavA javuM che; tArI pAse cAvI che, to jarA daravAjo ughADI nAkha jouM.' have, e musAphara mahemAnanuM paDachaMda zarIra ane bhUgarbha-suraMgamAM polIsanuM rakSaNa maLavAnA asaMbhava, e baMne vAta vicArI, pelA vatanIe thADAM gallAMtallAM karavAmAM vakhata kADhayo ane daramyAna pelA maDadAnuM mAM joI lIdhuM tathA koI vakhata purAvA tarIke kAma Ave te mATe tenA koTanA eka cheDA siphatathI phADI lIdhA. pachI daravAjo ughADI ApatAM ja pelA tenA pApanA apavitra bAjo laIne nadI tarapha bahAra nIkaLI gayA. ane pelAne pAchA suraMgamAM mahemAna tarIke svIkAravA na paDe te mATe mULa vatanI daravAjAne aMdarathI tALuM mArI dUra khasI gayA. have sAheba, je mANasa maDaduM laIne AvyA hatA te mANasa jIna vAlajIna hatA, ane daravAjAnI kUMcIvALA suraMganA mULa vatanI jeNe pelA maDadAmAMthI koTano cheDo phADI lIdhe| hatA - Ama belatAM belatAM teNe khIsAmAMthI eka kALA kALA DAghavALA kapaDAnA eka TukaDo kADhI hAthamAM AgaLa dharyo. paraMtu e TukaDA upara najara paDatAMnI sAthe ja meriyasa ekadama maDadAnI mAphaka phIko paDI gayA. dhrUjatA dhrUjatA gAMDAnI peThe te ekadama UThayo ane bhIMtamAMnA kabATanuM tALuM ughADI, aMdarathI gaDI kareluM kazuM kapaDuM bahAra kADhavA lAgyo. tenI najara thenAraDiyaranA hAthamAM laTakatA pelA TukaDA tarapha ja coMTI rahelI hatI. thenAraDiyare kaMIka navAI pAmI AgaLa calAvyuM - "oNrana sAheba, mane ema mAnavAnAM pUratAM kAraNA che ke, jIna vAlajIne pelA dhanika juvAnane koI ne koI bahAne phosalAvI, suraMgamAM lAvI mArI nAkhyA hAvA joIe ane tenI pAsethI bhAre mATI rakama hAtha karI hAvI joIe. "" "e juvAna mANasa huM ja chuM ane A rahyo pelA koTa. " ema kahI meriyase sukAI gayelA lAhInA DAghAvALA eka jUnA kALA koTa kabATamAMthI kADhIne zetaraMjI upara nAkhyo. pachI thenAraDiyaranA hAthamAMthI pelA TukaDo jhUMTavI laI teNe pelA koTanA phATelA cheDA upara geAThavI joyA. cheDA barAbara maLI gayA. e TukaDo
Page #497
--------------------------------------------------------------------------
________________ 472 1 le mirAlDa , , , e koTane ja hato. - have nAraDiyarano phIkA paDI javAno vAro Avyo. pachI meriyasa kUdako mArIne zetaraMjI uparathI UbhA thaze. tarata te sIdho thenAraDiyara tarapha vaLyo. pachI eka hajAranI phAMkanI noTo khIsAmAMthI kADhI teNe thanAraDiyaranA moM upara pheMkI ane kahyuM, "tuM badamAza, kutto, zetAna che. tuM ja tArA gholakAmAM DAkuonI ToLIne bolAvI, sadagRhasthone dayA-mAyAne bahAne phosalAvI lAvI temane tapAvelI pharasIthI katala karavA IcchanAra hatyAro che. tuM e mahApuruSane juThA galIca AkSepathI kalaMkita karavA Avyo hato, paNa tuM ene ujajavaLa, yazasvI devapuruSa karAvavAmAM ja saphaLa thayo che. tAruM kharuM sthAna phAMsIne mAMcaDe che; ane huM pratyakSa joyelA purAvAothI tane tyAM dhakelI zakuM tema chuM, paNa jA, tane vaoNTanuM raNamedAna bacAve che!" "vaoNTa?" thenAraDiyara navAI pAmIne be. meriyase bIjI pAMcaso phUAMkanI noTone tenA moM upara jorathI ghA karIne kahyuM, "hA vAMTaluM tenA raNamedAna upara te eka kalane bacAvyo hato." eka janaralane sAheba " eka karnalane ja!" meriyasa gusse thaIne bolI UTharyo. "te koI janaralane bacAvyo hota, to te mATe meM tane eka kANI koDI paNa na ApI heta. paNa bIjA A traNa hajAra krAMka paNa che, ane tAruM haMmezane mATe kALuM kara. tArI bairI te kayAranI marI gaI che e huM jANuM chuM. eTale tuM ane tArI dIkarI AvatI kAle ja amerikA javA UpaDI jajo. A dezamAM tAre maDaduM gharamAM daTAya ema paNa huM icachata nathI. eTale jo tuM kharekhara amerikA jaIza, te tyAM pahoMcyA bAda bIjA vIsa hajAra phAMka tane maLe evI vyavasthA huM karIza. jA, tyAM jaIne tuM phAMsIe laTakaje ke bIjI je. rIte maravuM hoya te rIte maraje." thenAraDiyara bhuracuM hasI, badhI noTo barAbara gaNIne khIsAmAM seravate bolyo, "te sAheba, huM amerikA jauM te mane vIsa hajAra phAMka maLaze, evI khAtarI huM rAkhuM?" hA, hA, tane sTImara upara beThelo joyA pachI nyU yaoNrkanI baeNnka uparano teTalI rakamane DrATa tArA hAthamAM huM jAte ja mUkIza." have A mANasanI vAta ApaNe ahIM ja tatkALa pUrI karIe.
Page #498
--------------------------------------------------------------------------
________________ ATaluM badhuM ajavALuM zAnuM? 473 meriyasanI kALajIthI ane madadathI, thenAraDiyara ejhemA sAthe be divasa bAda kheTA nAma heThaLa amerikA ravAnA thaI gayo. te vakhate meriyase tene vIsa hajAra phrAMkane DrAphTa Apyo. paNa e duSTa mANasa tyAM gayA pachI koI sArA dhaMdhAmAM na ja paDyo; te gulAmono vepArI banyo. thenAraDiyara makAnamAMthI bahAra nIkaLe ke tarata ja meriyasa gAMDAnI peThe bagIcAmAM pharatI keseTa tarapha doDyo ane tene dAdA jalenermanDanA hAthamAMthI choDAvI ghara tarapha vaLyo, "cAla, kaoNseTa, jaladI cAlaare e daravAna, jaladI eka ghoDAgADI bolAvI lAva. bhalA bhagavAna! e mANase ja mArI jiMdagI bacAvI hatI. eka miniTa paNa have gumAvavAnI nathI. have temane pagamAM mAthuM mUkIne temanI kSamA mAgIza ane je te kSamA nahi Ape, te huM tyAM ne tyAM mAruM mAthuM paTakIza!" 110 ATaluM badhuM ajavALuM zAnuM? ghoDAgADI bAraNA AgaLa AvatAM ja meriyase prathama kaoNseTane aMdara caDAvI dIdhI, ane pachI pote aMdara chalaMga mArI. "DrAivara, rU da la ma Arma naM. 7 upara cAlo jaladI!" kaoNleTa eTaluM ja bolI, "rU da la hama Arma! huM tamane phI kahI zakatI nahotI, paNa ApaNe meM. jInane jovA jaIe chIene?" are tArA bApune ! gAMDI, e tArA bApu ja che; bApu karatAM paNa vadhAre. mane have badhuM samajAya che. te divase daMgalanI rAte meM geca mAraphate tane je kAgaLa mokalyo hato, te temanA hAthamAM ja pahoMcyo hovo joIe. ane tane ciMtA na thAya te mATe tene kahyA vagara ja te terAta maracAnI aMdara doDI AvyA haze- mane bacAvavA mATe ja! paNa e te devapuruSa hatA eTale mArgamAM je koI Ave te badhAne bacAvavA joIe ! eTale temaNe jAvarTane paNa bacAvI lIdhuM. ane pachI - pachI mane motanA mukhamAMthI chellI ghaDIe temaNe tAre mATe kheMcI lIdho. te pelI bhayaMkara suraMgamAMthI mane UMcakIne bahAra laI AvyA! paNa huM ke kRdanI jAnavara chuM? kaoNseTa, tane jIvatadAna ApanAra pitA banyA pachI te mArA paNa jIvatadAna ApanAra pitA banyA hatA!
Page #499
--------------------------------------------------------------------------
________________ 474 le mijherAlDa are tane e bhUgarbha-suraMganI kalpanA paNa nahi Ave. huM te behoza - adhe mare ja paDyo hate. paNa temaNe mane chellI ghaDI sudhI choDyo nahi. te mane mArA dAdAne ghera hemakhema laI AvyA. kaoNseTa, huM temane eka ghaDI paNa have ApaNAthI judA rahevA devA nathI. have ApaNe baMne temanA caraNa pUjyA karIzuM. paNa e atyAre ghera ja hoya te kevuM sAruM! have badhuM samajAyuM. gevo e kAgaLa temane ja Ape. samajIne ?" koseTa kazuM ja na samajI, paNa te bolI, "tamArI vAta kharI che." bAraNA upara Takoro sAbhaLatAMnI sAthe ja jIna vAlajIne potAnuM mAM te tarapha pheravyuM. "aMdara Avo." teNe kazuM joyA vinA ja kahyuM. bAraNuM UghaDavuM, kaoNseTa ane meriyasa najare paDyAM. meriyasa bAraNAnA cokaThAne aDhelIne ja khacakAIne Ubho rahyo. "kaoNseTa!" jIna vAlajIna rAjI thaIne bolI UThyo. te hAtha pahoLA karI ekadama UbhuM thaI gayo. paNa tenuM zarIra dhRjatuM hatuM ane tene dekhAva preta jevo hato. paraMtu tenI AMkhomAMthI AnaMdane ogha nItarI rahyo hate. kaoNseTa DUsakAM bharatI bharatI jIna vAlajInanI chAtI upara paDI. "bApu!" jana vAlajIna harSaghelo thaI bolI UThyo, "kaoNseTa ! tuM che? nahi, bAnuM, tame kharekhara AvyAM? hA prabhu! tuM keTalo dayALu che!" meriyasa have mahAparANe AMsu khALa, lAgaNIthI rUMdhAyelA gaLe AgaLa Avyo ane DUsakAM sAthe bolyo, "bApu!" ane tame paNa mane mApha karo cho, kharuM?" jIna vAlajIne pUchayuM. kaoNseTa jIna vAlajInanA khoLAmAM ja besI paDI hatI tathA tenA mAthAnA sapheda vALa upara tathA gAla upara hAtha pheravatI hatI. jIna, vAlajInanI avadazA joIne te chAtI phATa raDatI hatI. jIna vAlajInanI AMkhe AkAza tarapha UMcI thaI. te bolyo "ApaNe kevAM ajJAna chIe? hamaNAM ja huM Izvarane doSa dete hato ke, mAro bheTo kaoNseTa sAthe nahi ja thAya ! huM tene nA pozAka pathArI upara gaThavIne bolato hate, "he Izvara, mAro meLApa pharI tenI sAthe
Page #500
--------------------------------------------------------------------------
________________ ATaluM badhuM ajavALuM zAnuM? 475 nahi thavA de? huM bahu lAcAra mANasa chuM; he prabhu! mAre devadUtanA sparzanI bahu jarUra che.' ane devadUta te te vakhate dAdara ja caDate hate. mArI kaoNseTa mane pAchI jovA maLI ! he bhagavAna, huM keTalo badhe duHkhI thato hate? have huM sukhe marI zakIza." pachI meriyasa tarapha joIne te kSamA mAgate avAje bolyo baeNrana sAheba, have bahu vakhata bAkI nathI; mane A aMtima kSaNamAM tene koseTa kahevA de; tamane e nathI gamatuM, paNa sAheba, mANasa tenI chellI ghaDIe bahu lAcAra banI jAya che -" meriyasa A zabdothI cheka ja bhAMgI paDyo. te DUsakAM khAto che, "kaoNseTa, sAMbhaLe che ? bApu Ama ja karatA AvyA che ! te mArI kSamA mAge che; paNa temaNe mAre mATe zuM karyuM che te tuM jANe che? temaNe mArI jiMdagI bacAvI che ane vadhumAM to pitAnI chAtIethI vachoDIne tane mArA jevA katadanIne ApI dIdhI che. ane e badhuM potAnI jAtane bhege ! kaiseTa, A mANasa nathI - deva che. tArA A parama pitAne jarA samajAva ane mArA tarapha potAnA putra jevI ja najare jue ema kahe. nahi to huM temanA khATalA upara ja mAthuM phoDavAne chuM. maracAmAM AvavuM, mane laIne bhUgarbha-suraMgamAM thaIne kaLaNa pAra karavuM - A badhuM svArpaNa, A vIratA, A badhI karuNALutA emanAmAM ja ekI sAthe bhArobhAra bharelAM che. e devapuruSa che! deva che!" jIna vAlajIna navAI pAmI joI rahyo ane bolyo, "A badhuM tame zuM kaho cho? tamane e badhuM koNe kahyuM?" paNa meriyasa to vaDhato hoya tema bolyuM gayo, "paNa tame A kazuM mane zA mATe jANavA na dIdhuM? tame zA mATe mane tamArAthI aLago rAkhyo? UlaTA mArI AgaLa potAne viSe ja evI vAta kahI gayA jethI tamAruM sAcuM svarUpa mArI jANamAM ja na Ave!" meM tamane sAcuM ja kahyuM hatuM." jIna vAlajIne javAba Apyo. "nA, nA, pUrepUrI vAta kaho te ja te satya bane. ane tame pUrI vAta na kahI, eTale ja tamArI sAcI vAta paNa khoTI banI rahI. tame jANI joIe jUThuM ja bolyA, jethI huM koseTanI peThe tamArA AzIrvAda ane vahAlabharyo hAtha na pAmuM. tame mane keTalI badhI AkarI sajA karI che?" paNa suraMgavALI vAta meM tamane badhAne kahI hota te tame mane
Page #501
--------------------------------------------------------------------------
________________ 476 le mirAlDa tamAre gherathI javA ja na dIdho hota. ane tamArI vacce huM rahyo hota te tamane saune mUMjhavaNamAM mukAvuM paData." zI mUMjhavaNa? zAnI mUMjhavaNa? ane tame zuM ema mAne che ke, have tame eka divasa paNa ahIM rahI zakazo? ame tamane amAre tyAM laI javA ja AvyAM chIe.. bApa re! kevI acAnaka ja A badhI vAta mArA jANavAmAM AvI ! nahi te huM kevA aMdhArAmAM rahI jAta? ane mAre hAthe kevuM pApa thaI besata? AvatI kAle tame A gharamAM nahi ja che, e huM tamane kahI dauM chuM." "AvatI kAle?" jIna vAlajIna phIkuM hasIne bolyo, AvatI kAle huM ahIM nahi houM e vAta kharI che; paNa AvatI kAle huM tamAre tyAM paNa paNa nahi houM." " nahi nahi, have ame tamane tamArI marajI mujama lAMbI musApharI karavA devAnAM nathI. tamAre amArI marajI mujaba ja havethI vartavAnuM che." A vakhate bApu, tamArI kazI ADAI cAlavAnI nathI," kaoNseTe umeryuM. "ame nIce gADI laIne ja AvyAM chIe, ane tame nahi mAne te amAre baLa vAparavuM paDaze." Ama bolI teNe jIna vAlajInane jANe UMcakavA jatI hoya tema tenA baMne hAtha pakaDyA; paNa tenA hAthane aDakatAMnI sAthe ja te camakIne bama pADI UThI : "bApu, tamArA hAtha ATalA badhA ThaMDA kema che?" 8 juvAniyAM hatAM tema chatAM meriyasa ane kaoNseTane khabara paDyA vinA na rahI ke, jIna vAlajInanI A AkharI ghaDIo che. jIna vAlajIna Izvarane AbhAra mAnyA ja karatA hatA ane rAjI thaI thaIne kaoNseTa sAme jotA hatA tathA meriyasanA vahAlayA moM sAme najara karyA karato hato. vAraMvAra te eka ja vAta meriyasane ThasAvavA icchatA hate. ke, kaoNseTanA paisA teNe pitAnA dhaMdhAmAM pramANikapaNe meLavelA che; ane te vAparavAmAM kaze saMkoca na rAkho. kaoNleTa eka tINI cIsa pADIne bolI UThI : "bApu, mArA bApu! tamAre jIvavuM ja paDaze, sAMbhaLo cho?" hA, hA, tuM mane na maravAno hukama kara ! kadAca huM tAro hukama mAthe paNa caDAvuM. tame loko AvyAM tyAre huM maravAnI ja taiyArImAM hatA, paNa have mane kaMIka ThIka lAge che."
Page #502
--------------------------------------------------------------------------
________________ ATaluM badhuM ajavALuM zAnuM? 477 meriyasa bolI UThyo : "hA, hA, tame hajI jarUra jIvazo. tame ghaNuM du:kha veThayuM che, paNa have tamAre jarA jeTaluM paNa du:kha veThavAnuM nathI. huM mAre ghUMTaNiye paDIne eka vAra pharIthI mAphI mAgI lauM chuM. tamAre amArI sAthe rahevuM ja paDaze - jIvavuM ja paDaze. amArI benI rAtadivasa eka ja ciMtA raheze - tamAruM sukha!" bAraNe Takoro paDayo, dAktara aMdara Avyo. Ave, padhAro, dAktara. A bicArAM mArAM garIbaDAM saMtAne mAre mATe juone ke valopAta kare che!" dAktare daradInI nADI joI ane pachI meriyasa tathA kaoNseTa tarapha vaLIne dhImethI kahyuM, "tamAre lokoe ja AvavAnI keTalA badhA divasathI jarUra hatI." paraMtu pachI meriyasanA kAnamAM moM ghAlIne teNe dhImethI kahyuM, "paNa have ghaNuM moDuM thaI gayuM che." koseTa uparathI najara khaseDayA vinA jANe jIna vAlajIne dAktara tathA meriyasa tarapha najara karI lIdhI ane te dhImethI gaNagaNyo : "maravAmAM kAMI du:kha nathI; paraMtu vadhu jIvavAnuM nahi maLe, e vicArathI du:kha thAya che kharuM." pachI acAnaka te Ubhe thayo. AvI AkharI tAkAtanI ghaDIo maraNakALanI ja purogAmI hoya che. teNe kUsanuM pratIka bhIMta uparathI utAryuM ane pachI zekelA ane Teko ApavA deDI AvelA meriyasa ane dAktarane khaseDIne pharI pAcho pathArImAM AvIne beTho. tyAra bAda tenI chAtI kamAna jevI vaLI gaI, ane tenA mAthAmAM mRtyunI paDaghama gAjavA lAgI. kaoNseTa tenA khabhAne TekavatI DUsake caDI, "bApu, amane choDIne cAlyA na jatA. ATalI thoDI vAramAM ja gumAvavA mATe zuM tame pharI amane jaDayA hatA?" jIna vAlajIne mahAprayane kapALa dhuNAvIne jANe aMdaranI tammarane khaMkheravA prayatna karyo. pachI teNe dhImethI kahyuM: "tame baMne mArA pratye bahu dayAmAyA rAkhe che. paraMtu mane kaI vAte duHkhI karyo che te huM tamane kahI dauM. mora ponTamarsI, tame mArA ApelA paisAne kalaMkita gaNIne aDavAnuM mAMDI vALyuM, te vAte mane khUba du:kha ApyuM che. e paisA kharekhara tamArI panInA che. huM tamane badhuM samajAvuM. ane e samajAvavA meM eka kAgaLa
Page #503
--------------------------------------------------------------------------
________________ le mijharAbla 478 paNa lakhavA mAMDayo hatA. meM maNakA ane bheMsaleTa banAvavAnI navI rIta zeAdhI kADhI hatI; tethI mAla sastA tathA vadhu suMdara banatA hatA. spenamAM tenuM meTuM bajAra hatuM. eTale mane khUba paisA maLyA hatA. jo tame e aisA nahi svIkAro, to mAruM jIvana vyartha gayuM ema huM mAnIza." paNa dhIme dhIme jIna vAlajInanI cetanA olavAtI jatI hatI. have tene gaLAmAMthI bAlatAM ke kAMDuM halAvatAM paNa muzkelI paDatI hatI. te thAkathI zAMta tathA cUpa thaI gayo. te vakhate acAnaka tenA aMtaranuM sarva gaurava tenA caherA upara AvIne chavAI rahyuM. paralokanA bhavya prakAza tenA mAM upara patharAvA lAgyA. teNe eka vAra kaoNseTane pAse AvavA nizAnI karI. pachI meriyasane pAse bAlAvyA. pachI dUrathI bAlane hoya tevA avAje te bAlyA, " pAse AvA, baMne jaNa haju pAse AveA. huM tamane khUba cAhuM chuM. have mane maratAM jarA paNa du:kha thatuM nathI. tuM paNa mane cAhe che kaoNseTa, mane khAtarI hatI ke aMtarathI tuM mane kadI bhUlI ja na hatI. kharune ? 66 "huM marI jaIza eTale tuM raDIza kharuMne? paNa bahu na raDatI. huM te kAraNe bahu du:khI na thAya evI mArI icchA che. tame baMne khUba sukhI thaze. have tamArI pAse khUba paisA che, te badhA vAparo ane jarA paNa agavaDa na veThaze. mArI pelI be dIvAdAnI huM kaoNMseTane vArasAmAM ApuM chuM. te sonA karatAM, are, hIrA karatAM paNa vadhu kImatI che. te dIvAdAnI mane bakSisa ApanAra saMta puruSa mArA jIvananI kAmagIrIthI svargamAM beThA beThA rAjI thayA che ke nahi te huM nathI jANatA; paNa huM kadI temane bhUlyo nathI. juo, mArI kabara upara eka sIdhA sAdA patharo ja mukAvo - kazuM lakhANa na kotarAvazeA. mAtra tuM kaoNMseTa koI koI vakhata tyAM AvIne UbhI rahIza, te huM jyAM hAIza, tyAM mane khUba AnaMda thaze. " moMzyora ponTamarsI, mAre kabUla karavuM joIe ke, huM tamArA tarapha ghaNI vAra aNagamAnI najare jotA hatA. paNa huM tamArI mAphI cAhuM chuM. mArI kaoNseTane tame chInavI le che ema mane lAgatuM hatuM. paNa pachI mane samajAI gayuM hatuM ke, kaoNMseTane tamArA hAthamAM soMpavAmAM ja tenuM vadhu hita che. tame paNa kaoNseTane khUba cAhA che, e me' joyuM che. tene sAcavajo, e mArI mAMgherI milakata che. tame baMne sukhI thaze. mArI peTImAM pAMcaso DrAMkanI nATa che. meM temAMthI eka pAI paNa kharcI nathI, te garIbagurabAMne ApI dejo.
Page #504
--------------------------------------------------------------------------
________________ ATaluM badhuM ajavALuM zAnuM? 479 vakhata keTalo jaladI doDI jAya che! mArAM saMtAne ! tame bahu raDatAM nahiM; huM bahu dUra nathI cAlyo javAne. huM tamane tyAMthI jete ja rahIza. beTA kaoNseTa, have tArI mAnuM nAma tane kahI devAno samaya Avyo che. tenuM nAma phenTAIna hatuM. jyAre jyAre te nAma uccAre, tyAre tyAre tuM ghUMTaNiye paDaje. te bhagavAnanA gharanI zahIda hatI. mArI peThe ja tane chellI vAra jovA te jhaMkhatI hatI, paNa Izvare mArA upara ja te karuNA karI; te te tane joyA vinA ja maraNa pAmI. paNa have mArAthI vadhu bolAtuM nathI. mAre tane roja maLavuM hatuM, paNa na maLI zakyo; ethI mAruM hRdaya bhAMgI gayuM. paNa have e badhuM yAda karIne zuM? A zuM thAya che? ATaluM badhuM ajavALuM zAnuM? pAse Avo, huM bahu sukhI thaIne vidAya thAuM chuM. mArA hAtha tamArA baMnenA mAthA upara mUkavA do." rAta aMdhArI hatI ane eka paNa tAro prakAza na hatuM. paNa e ghora aMdhArAmAM eka moTo devadUta pAMkha phelAvIne A AtmAne upADI javA rAha joIne Ubhe hato. samApta
Page #505
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghUgAnI bIjI zakavartI navalakathA 'lAphiMga maeNna" cAne umarAvazAhInuM pota ane pratibhA [vistRta sacitra sakSepa] sapA. geApALadAsa paTela krAMti ke utkrAMti ['nAinTI thrI'ne vistRta saMkSepa, sacitra,] pha nAtraDhAma' yAne dharmAdhyakSa [sacitra sa MkSepa] 'huMcaeNka saMpA. geApALadAsa paTela saMpA. geApALadAsa paTela presa-balidAna sapA. geApALadAsa paTela 'Toila Apha dha sI'ne vistRta saMkSepa, sacitra.] le mijherAllR ' urphe daridranArAcaNa [A pustaka pete] saMpA. gopALadAsa paTela 6.00 5.00 10.00 12.00
Page #506
--------------------------------------------------------------------------
________________ -lodec -vikTara hyugo. gopAladAsa paTela AcArya je.bI.kRpalAnI ane maganabhAI desAI memoriyala TrasTa