Book Title: Kalpasutram
Author(s): Kanakvimalsuri
Publisher: Muktivimal Jain Granthmala
Catalog link: https://jainqq.org/explore/600451/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zrI muktivimalajI jaina graMthamAlA grnthaaNk-23|| ||AUMhii zrI zaMkhezvara pAya nAthAya nmH|| // zrI dAnadayA saubhAgya mukti raMgavimalasUrIzvarebhyo namaH // paramapUjya sakalasiddhAMtavAcaspatiH anekasaMskRtagraMthapraNetA zrImatpanyAsapravara zrImuktivimalagaNivarya viracita // zrI kalpamuktAvalI TIkA sametam // // caudapUrvadhara zrutakevalI bhagavAn zrI bhadrabAhukhAmi racita // 3 zrI kalpasUtram saMpAdaka: AcArya kanakavimalasUmi Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che je je je ja ne ! zrI mukitavimaLajI jaina graMthamAlAmAMthI maLatAM puraske ( 1 kulapasUtra pradIpikA | X 16 zrI padeza pradIpa | 2 zrImad AnadRvimAsUrIzvara00nuM X 14 zrI savya tattvamedhatAMgiNI viziSTa jIvanacaritra 15 sa kRta caityavaMdana stutyAdi saMgraha X 3 zrImad jJAnavimaLasUrIzvarajInuM X 16 khImatagata zAsana prabhAvanA Adarza jIvanacaritra X 1 7 zrI aMjanAsuMdarI caritra X Y raMgavinAda bhA.1 6-4- 4 18 zrI naladamayaMtI caritra I pa jJAnavinoda bhA.1 che -- X 19 zrI jinaguNu muktAvalI X 6 raMgavinAda bhA. 6-3-0 20 pU. AcArya zrI raMgavimaLasUrIzvarajInuM X 7 zrI praznavyAkaraNanRtra, bhA.1 2-12-0 saMkSipta jIvanacaritra zrImad jJAnavimaLamyurikRtaTIkA 21 zrI jinaguNa raMgAvalI 8 zrImad muktivimaLAjInuM saMkSipta rara dIdha tapasvI AcArya pravara zrImad bheTa jIvanacaritra dvitIya AvRtti raMgavimaLasUrIzvarajI jIvana prabhA X 9 zrI praznavyAkaraNusUtra bhA. 2 2-12-0 23 kapamukatAvalI TIkA 19-0 0 zrImad jJAnavimaLasUrikRtaTIkA 011: nagarazeTha, zanAlAla maNIlAla dAsI" X 10 zrI dharma parIkSA che. dosIvADe X 11 zrI kumArapAla pratibodha praba'dha mu. vijApura (u.gujarAta) X 12 zrI paryuSaNA kapa mahAbhyam X A nIzAnIvALA pustake kAlIkamAM naMthI BABOON bheTa. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyA bhI kalpa sUtram zrI mativimalajI jaina graMthamAlA pranthAMka-23 - OM hrIM zrIM zaMkhezvara pArzvanAthAya namaH zrI dAnadayA saubhAgya mukti raMgavimalasUrIzvarebhyo namaH paramapUjya sakala siddhAMtavAcaspatiH anekasaMskRtagraMthapraNetA zrImatpanyAsapravara zrImuktivimalagaNivarya viracita // zrI kalpamuktAvalI TIkA sametam // caudapUrvadhara zrutakevalI bhagavAn zrI bhadrabAhuskhAmi racita zrI kalpasUtram paramapUjya mahAtapasvI vyAkhyAnavAcaspati vidvadvarya paramakRpALu gurudeva zrImad AcArya bhagavaMta zrI raMgavimalasUrIzvarasya ziSyaratna pU. AcAryadevazrI kanakavimalasUrIzvarANAM sadupadezena idaM pustaka prakAzitama saMpAdaka : AcArya kanakavimalasUriH prakAzaka : zrI muktivimalajI jaina graMthamAlA kAryavAhaka Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa mUlya ru. 7-0 zrI kalpasUtram muktAvalyA vIra saM. 2494 prAptisthAna nagarazeTha zanAbhAI maNilAla dosI The. dosivADo mu. vijApura (u. gujarAta) vi. saM. 2024 jJAnasUri saM. 242 mukti saM. 50 raMgasari saM. 9 // 2 // ___ mudraka : paM. maphatalAla jhaveracaMda gAMdhI nayana prinTIMga presa, kA. 2. 61, DhIMkavAvADI pharnAnDIjha pulake pAsa, ahamadAbAda. // 2 // Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prAstA| vika zrIkalpa muktAvalyA * prAstAvika F zAa sajI, tayottama' [7. mu. pR. 27] "naLa 4 tANa ghaTate pepamAM yuvA' [5. . . 27]. 'kalpasUtra sarvazAstromAM uttama che? sundara pavRkSanI upamA A sUtrane ghaTI zake che? jagat sAme najara nAMkhIzuM te apAra AkAza, apAra vanarAjI, apAra jaLasAgara ane apAra pRthvI A badhAmAM mAnava che tema pazupaMkhI ane mAnava karatAM paNa viziSTa baLa dharAvatAM pazuo Adi che. chatAM A badhA upara mAnave khubaja varcasva meLavyuM che. hAthIe siMha ane kUra pazu paMkhIone teNe kabaje lIdhA che. teNe mahA uchaLatA sAgarane kabaje karavA baMdare, sTImare vigere bAMdhyA che. AkAzamAM pitAnuM prabhutva dekhADavA teNe vimAna bhayaMkara tetIMga uDDayanayAnane vistAryA che. kudaratane khoLe badhA sAthe hovA chatAM teNe tenI viziSTatA puravAra karI che. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prAstA vika zrI kalpanA mukkAvalyAM | 4 n mAnave buddhi ane purUSArthanA vistArathI ghaNuM prabhutva meLavyuM che. paNa haju sudhI teNe mRtyu, vRddhAvasthA ane roga upara varcasva jamAvyuM nathI ane bhaviSyamAM paNa jamAve tevI sthiti nathI. AthI mAnava mahAbuddhizALI, tejasvI ane zaktivaMta hovA chatAM te pitAne anAtha a bIjA pazu prANInI mAphaka nirAdhAra mATe Avyo che. A anAthatA ane nirAdhAratAe mAnavane laIne koI paNa unnatamArge javA preryo, te unnatamAnI kheja te tene mana dharma che. A unnatamArganA zodhake ke vAhake te tene dharmAnAyake che. - je sATa unnatamArga te saphaLadhama. A zodhelA unnatamArganuM darzana karAve te zAstra. jainadharma e saphaLadharma ane te dharmane sUcavanArA-batAvanArA te tenA zAstro che. A zAstro pachI te dravyAnuga gaNitAnuga caraNakaraNanuyAga ke kathAnuganAM hoya game te yuganAM hoya paNa tenuM phaLa te unnatamArganuM pariNAme darzana karAvavAnuM che. A kalpasUtramAM cAre anuga che. AtmA, karma, puNya, pApa, naraka A badhI tattvacarcA e dravyAnuga che. kalpa-AcAranI vicAraNA e caraNakaraNAnaga che. tIrthakara bhagavaMte ane gaNadhara bhagavatenA caritre e kathAnuga che. devAdinuM varNana ane te te prasaMge anulakSI AvatI jagat vyavasthA te gaNitAnuga che. kalpasUtramAM A cAre anaga hovA chatAM badhAye anuyAganuM tAtvika darzana AbAlavRddha sau koIne jIvana pariNuta thAya te rIte raju karavAmAM AvyuM che. jene laIne badhAye graMthamAM kalpasUtra uttamottama gaNAyuM che. ane tamAma Agama graMthane te tenA artha voca, vicAre te rIte goThavAyA che jyAre A kalpasUtranI te jaina samAjamAM evI vyavasthA che. ke dara varSe sau ke tenuM ciMtana kare ane pitAnA jIvanane AtmadarpaNamAM nihALI yaMgya mArge vaLe. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa muktAvalyA zrI prAstAvika kalpasUtranI vartamAna TIkAomAM kiraNuvalI prathama TIkA che. chatAM tenI pahelAnA bhaMDAremAM aMtarvAe ghaNAM maLe che. A aMtardhAomAM sUtra ane vacce vacce je vastunI prati karavAnI hoya teTaluM vivecana A aMtarvAcAmAM ApavAmAM AvyuM che. AthI lAge che ke kiraNAvalI vigere TIkAo pahelAM A aMtarvA vaMcAtA haze. samaya pasAra thatAM A kalpasUtra upara thakabaMdha TIkAo racAI che. keIe vistIrNa banAvI che, te keIe saMkSisa banAvI che. Ama vividha TIkAo kalpasUtro upara racAI che. jema jema samaya pasAra thaye ane vyAkhyAtA manipaMgane zrotA ane sabhAne anulakSI je rIte anakaLatA thAya tema TIkAo racAI. kiraNuvalI kaThIna ane vistata lAgI te dIpikA-madIpikA saMkSipta TIkAo racAI. dIpikA pradIpikA vigere TIkAo saMkSipta chatAM atisaraLa na hovAthI subAdhikA racAI. Ama eka pachI eka ghaNI TIkAo racAI ane eka pachI eka racAtI TIkA lAgatI uNapane dUra karatI gaI. sakala siddhAMta vAcaspati pa. pU. paM. muktivimaLajIgaNivarya vimaLa saMpradAyanA tejasvI buddhizALI ane khubaja vidvAna mahAtmA che. temaNe 13 varSanI nAnI vaye dIkSA lIdhI che. ane te nAnI vaye-25 varSanI vaye kALadharma pAmyA che. temane janma vikrama saM. 1949. 4. sudi 3 dIkSA vi. saM. 199ramAM ane nirvANa 1974 bhA.sudi4 mAM. Ama phakta 12 varSanA dIkSA kALamAM temaNe je sAhitya rahyuM che te temanI buddhimattA apramattatA ane dhagazane sUcave che. A ka5muktAvaLI pa. pU. paM. zrI muktivimaLajI gaNivara banAvI che. A TIkA banAvatAM AraMbhamAM teozrI jaNAve che ke saraLa ane saMkSipta TIkAnI AvazyaktA hatI AthI A TIkA meM banAvI che. subAdhikATIkA saraLa te che ja paNa jarA vistIrNa ane temAM gadya racanA vadhAre che. vyAkhyAnamAM lekarUci mATe ane vastune pratipAdana karavAmAM | 6 | Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakAvalyA gadha karatAM padya vadhu ThIka rahe che AthI A muktAvalI TIkAmAM temaNe mULasUtranA artha sivAya viziSTa vastune jyAM nideza che tyAM temaNe padyabaddha racanA banAvI A graMthane vyAkhyAtA ane zrotA bannene vadhu rucikara bane te mATe gya prayatna karyo che. zrI prAstA vika A vRttinI racanAmAM graMthakAre racelI padyabaddha racanA zabdanI vyutpatti vyAkaraNusUtro ane graMthanA sAkSi pATho dvArA A graMthane gAMbhIrya pUrNa banAvavA sAthe TIkAkAranI sarvamukhI vidvattA jaNAyA vinA rahI zaktI nathI. svapravicAra, gaNadharavAda ane bIjA bIjA paNa viziSTa prasaMgene emaNe khuba suMdara padyabaddha racanAmAM raju karyA che. bAra varSanA TUMkA dIkSAparyAyamAM temanuM racAyela sAhitya ane temane vidyAvyAsaMga bhalabhalAne natamastaka banAve teve che. jJAna darzana ane cAritranI ArAdhanAnuM triveNI saMgama sarakhuM paryuSaNa parva che. ane tenuM mahAbhya pasUtra vAMcana-zravaNane laine che. A kalpasUtramAM AvatA viSayane vicAravAmAM Ave te temAM jainadarzananuM sarvasva samAya che. pahelA ane chellA tIrthakarane ka5-AcAra, jinezvara ane gaNadhara bhagavaMtenA caritro, jainazAsananI prabhAvanA karanAra prabhAvaka sthavirAnI paTTAvaLI. A jenI samajamAM uttare tene badhuM maLyA samAna che. mahApurUSanA caritrothI badhilAbha ane dharmadraDhatA Ave che. jainazAsana pAmyAnuM je phaLa che te badhu kalpazravaNa-vAMcanamAMthI maLe che. A kalpazravaNa-vAMcananI daravarSanI ujavaNI jainadharmanA jJAna darzana-cAritra pravAhane satata cAlu rAkhe che. ane sAthe saMghanA parasparanA kRtyane paNa sAcavI jainadharmanI sAcI prabhAvanA kare che. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ R RRERRIER parama pUjya sakalasi tavA caspati aneka saMskRta granthapraNetA saJcAritracUDAmaNi kavi zekhara bAlabrahmacArI vidvanmAta' tapAgacchAdhIzvara zrImatpaMnyAsapravara zrImuktivimalajI gaNivara. (zArdUlavRttam ) muktiprArthanamuktimAnasaruci muktayadhvarAndarzakam muktAnArtha patha vimuktakaluSaM muktayaGganA saddhiyam // muktaniSTapathAdara budhamata siddhAtapArINakam vande muktimamandagauravapada muktibhiyaM sadgurum // 1 // janma--1949 vaizAkha sudi 3 dIkSA-.-1962 mAgasara vadi 3 rAjanagara gaNipanyAsapada 1970 kArataka di 11. (rAjanagara ahamadAvAda.) * svargagamana--saM. 1974 bhAdaravA sudi4, (saMvatsarikAdina amadAbAda.) 28 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- _ Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa zrI prAstA muktAvalyA vika paM. pU. mahAtaparavI vyAkhyAnavAcaspati AcArya bhagavaMta zrI raMgavimalasUrIzvarajI mahArAjazrIe A granthane khUba suMdara rIte vyavasthita karela che. A grantha temaNe vyavasthita na karyo hota te ame A grantha chapAvI na zakAta tethI temane jeTale upakAra ane AbhAra mAnIe teTale ochA che. pa. pU. AcArya zrI kanakavimaLasUrIzvarajI mahArAja ane zrI muktivimaLajI jaina graMthamALAnA kAryavAhaka bhAIe A graMtha mudraNa karI eka viziSTa bhavya navIna TIkAgraMtha bahAra pADI ka95sUtranA vyAkhyAtA ane zrotAo upara mahAna upakAra karyo che. A graMthanI prastAvanA lakhavAnuM sepI mane tenA guNAnuvAda tarapha preravA badala pU. AcArya mahArAja zrI kanakavimaLasUrIzvarajIne AbhAra mAnuM chuM. 4 siddhArtha sAyaTI, amadAvAda-7. tA. 1-5-68 lI. paMDita maphatalAla jhaveracaMda gAMdhI IN 7 in Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | zrIupeda ghAta upaghAta UR jaina darzanamAM pIstAlIza Agama e mahAna pUjanIya AdaraNIya ArAdhanIya che temAM zrI bhagavatI sUtra tathA zrI kalpasUtra vi. pUjanIya che. kalpasUtra te dara varase vaMcAya che chatAM tenA pratye samAjane bhAva vadhatuM ja jAya che. hAlamAM keTalAka pitAne vizeSa paMDita mAnatA ne buddhizALI mAnatA evA mANaso kahe che ke dara sAla A eka ne eka vastu sAMbhaLavAthI zuM phAyado? paNa e vAta vyAjabI nathI. mahApurUSonA jIvanacaritro sAMbhaLavAthI mana pavitra thAya che. vicAre sArA Ave che. eka kahevata che ke jeTalI vakhata geLa khAya teTalI vakhata goLa gaLe lAge che tema mahApurUSanA jIvanacaritro paNa jeTalI vAra male teTalI vakhata sAMbhaLavA joIe ane tenI mIThAza eTalI badhI heya che ke AkhAjIvanane saMskAramaya sadAcAramaya pratidina Uttamottama bhAvanAmaya banAve che mATe satkAryomAM jarAe saMtoSa mAnave nahIM. dukRtyAmAM saMtoSa mAnaje. jema gRhastha dhananA athI dhanamAM saMtoSa mAnatA nathI tema mahApurUSonA jIvana caritro temanA Adarza siddhAMte sAMbhaLavAmAM saMteSa kaI divasa mAna nahIM. A kalpasUtra caudapUrvadhara bahata bhagavAna zrI bhadrabAhusvAmie dazAzrutaskaMdhanA AThamA adhyAyamAMthI UdUdha kareluM che. te pasUtra Upara kalpadrumalikA-kalpakiraNuvalI, kalpadIpikA, kalpapradIpikA, ka5maMjarI, kalpalatA, sukhabedhikA vigere aneka mahApurUSoe TIkA-TabAe vipUla pramANamAM racanAo karI che. | 8 . Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kA ane na muktAvalyA bhI upAda ghAta chatAM A pavitra kalpasUtra upara haju eka suMdara TIkAnI jarUra che ema vicAri paramapUjya sakalasa vegIziromaNi tapenika kriyAnIjha bAlabrahmacArI tapAgacchAdhipati zrImat paMnyAsapravara zrI dayAvimaLajI gaNivarya mahArAjanA ziSyaratna zAMtamUti paMnyAsazrI saubhAgyavimalajI gaNivaryanA ziSyaratna saklasiddhAMtavAcaspati anesaMskRtagraMthapraNetA vidvadvarya bAlabrahmacArI prAtaH smaraNIya anugAcArya zrImad paMnyAsapravarazrI muktivimaLajI gaNivarya mahArAje balajIne saddha thAya te mATe prathama zrI paryuSaNa kalpa mahAmyam rahyuM te pachI teozrIe suMdara zailImAM kalpasUtra upara "kalpamuktAvalI nAmanI TIkA racI. A TIkAnI AkhI zilI navI ja che. vAMcanArane khuba AnaMda thAya ne sAMbhaLanArane khuba priya thAya tevI suMdara TIkA racI che. A pustaka chapAvavA mATe paramapUjya mahAtapasvI vyAkhyAnavAcaspati jainAgamaparizIlanazAlI saddharmopadea AbAlabrahmacArI paramapakArI parama kRpALu gurUdeva prAtaH smaraNIya zrImad AcArya bhagavaMta zrI raMgavimaLasUrIzvarajI mahArAja sAhebanA ziSyaratna paramapUjya AcArya devazrI kanakavimaLasUrIzvarajI mahArAjanA hRdayamAM ema thayuM ke A TIkA je chapAze te ghaNune upakAra thaze tema mAnI chapAvela che. A pustaka prakAzita karAvavAmAM pU. AcArya zrI kanakavimaLasUrIzvarajI mahArAjanA upadezathI tathA viduSI pravatinI sAdhvIjI zrIlakSmIzrIjI tathA sA. zrI guNadayazrInA athAga parizrama ne upadezathI A pustaka prakAzita karavAmAM AvyuM che. A pustaka prakAzita karavAmAM zrI navaprabhAta prinTIMga prese bAra phamA chApyA tathA nayana prinTIMga presamAM 13 thI saMpUrNa pustaka chApavAmAM tathA paMDituM maphatalAla, paM. harajIvanabhAIe mupha sudhAravAmAM tathA pU. AcAryazrIe saMzodhana karavAmAM je sahakAra ApyA che temane AbhAra mAnavAmAM Ave che.. - A pustaka chapAvavAmAM je sadagRhasthAe sahukAra Ape che temane paNa AbhAra mAnavAmAM Ave che. jema jema sakhI saMgrahasthA udAra hAthe madada ApatA raheze tema tema amArI A graMthamAlA sArA sArA pustako prakAzita karI samAjanA caraNe dharaze eja mahecchA, lI. prakAzaka Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI samarpaNa zrIkalpamuktAbA // 10 // -: samarpaNa :je mahApuruSe potAnA amUlya jIvanamAM samyagajJAna, darzana, cAritra, tapanI apUrva ne khuba khuba ArAdhanA karI che, ne karAvI che ane aneka bhavi AtmAone prabhu vItarAganA paMthe preryA che evA jaina zAsananA mahAprabhAvaka mahAtapasvI vyAkhyAnavAcaspati jainAgamaparizIlanazAlI paramopakArI paramakRpAlu gurudeva AbAlabrahmacArI prAtaHsmaraNIya AcArya bhagavaMta zrI raMgavimaLasUrIzvarajI mahArAjanI apUrva zItaLa chAyaDIe premabharI nirmadraSTiane madhuramaya amRtasamAna mIThIvANIye mArA jIvanane cAritranA mArge yojyo che evA sadgurudevanA caraNa kamalamAM atyaMta bhaktibhAve A " kalpamuktAvalI" nAmarnu pustaka arpaNa karI huM kRtArtha thAUM chu. Apano caraNakiMkara kanakamarinA koTIzaH vaMdana // 10 // Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa muktAvalyAM zrI zuddhipatrakam zuddhipatrakam pRSThasaMkhyA lITI puTanA | pRSThasaMkhyA lITI azuddha 2 15 sArANa sArANAM dhotayataH dyotayataH / 3 4 puTaMnA | 3 12 mando'pi mando'pi yathaturAje __ yathArturAje 5 2 mUlyoya mUlyoyaM 61 aMtad zvetad 12 kuzA kRzA niyoginaH niyoginaH azuddha zuddha suyAgyA suyogyA tAtAdAnAM tAtAdInAM tiSTAnti tiSThanti tatparva, mAgakaH mArgakaH svAmA svAmI tapAM teSAM vadhAnena vidhAnena sabhIcIna samIcIna tatpava, mmmms r9 11 11 11 15 2 11 13 3 // 12 // m Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpa muktAvalyA zrI zuddhi // 12 // pRSThasaMkhyA tITI azuddha dASaH gohino jihUnatA doSaH gehino jihavatA jagau kazcid lalo magA * * * * * * * * * * 10 3 9 kazcida lalA sA sA nAketu pRSThasaMkhyA lITI azuddha zuddha 25 14 yamAsehiM ya mAsehi 31 1. svaga svarga 351 saTTi sahi 'tharvaNavedA tharvavedA vAdaza tAdRza pAvayankava pAvayan kAdazI kIdRzI hanti inti aNatAhi aNaMtAhi harivasa siddhau siddhA mettuM bhettuM prabhorA prabhorage sau yoniSu nAgaketu yoniSu m Gccc0m harivaMsa ucyutvA cyutvA sAgarAvama sAgarovama kADAkADI koDAkoDI // 12 // Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zuddhipatrakam zrI kalpamuktAvalyAM // 1 // 2 57 pRSThasaMkhyA lITI azuddha 3 tvammAH tvambhoH 5 bhagavatokta bhagavatokte 7 dambhasyaitatphalambhuvi gato saptama nArake vyAjayata vyajAyata natmAke nAtmake pUrvakam pUrvakam grayanAmaH grayAnAma: 60 13 tIrthapaH tIrthapaiH zvetAMbarAya zvetAMbarAH / smin smin 62 5 taMkavataM kava 65 10 napo nRpo AyA ssanti AyAissanti pRSThasaMkhyA lITI azuddha zuddha 69 7 bakarmisu vakamisa vesaliyANaM verUliyANaM sumagANaM subhagANaM gRhaNatI gRhaNAtI 7 mamjhaM majjhaM 72 9 devAnaMdA devAnaMdA 72 14 khattiaANI khattiANI) tvasaravya tvasaMravya meda raditayA rahitayA 1 dApa doSa 3 avAmvidhA avamvidhA 11 bhante manne bheda // 13 // Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azuddha pRSThasaMkhyA lITI zrIkalpamuktAvA zrI zuddhi patrakam 103 // 14 // 104 12 bheSadhArA x rfor wr diti 108 13 pRSThasaMkhyA lITI 95 13 deteSAM deteSAM 96 5 tuTo tuSTo meghadhArA kusumayat kusumavat rAmAMcita romAMcita dehAudIhAu 96 11jx kittipharaM kittikara sasisobhA sasisomA bheta meta 100 9 sammArjitam sammArjitam paradhdhabhi paraddhaMmi pINaNijjahiM pINaNijjehi arthAt in in na azuddha punarbhadhA punarmedhA jita. majjitaH mU-pA niti bhyam bhyAm athAMta X khatkRtAH satkRtAH satU sat maDamba maDampa tayA tathA dhigimakaM dhigimaka raditaM rahitaM 2 6 9 109 112 122 125 126 130 1458 papA 9 . // 1 // he Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Lu Lu Lu Lu Lu Lu Lu Lu Lu Tu Tu Tu Lu Lu Lu Lu Lu Lu Lu paramapUjya- jainAgamaparizIlanazA lo janazAsanaprabhAvaka-kavidivAkara-vyAkhyAnavAcaspati--AbAla brahmavArI-mahAn tapasvI anuyogA cArya vidvadvarya-zrImad AcArya bhagavaMta zrI raMgavimalasUrIzvarajI mahArAja janAkAzanabhomaNiguNiguNI zAntaH kRpAluH kRtii| tejasvI madhugakRtima dhumukhaH sarva priyaH svastaruH // vyAkhyAnejyakavIndrasUripadayutaH siddhAntatattvArtha vi -jIyAdvaimalazAli raGgasUrirADU bhUtyai tapasvI satAm // 1 // janma sa. 1940 Aso sudi 10 (Ahora) dIkSA-saM. 1966 kArataka vadi 6 (siddhakSetra-pAlItANA) gaNipada sa. 1984 mAgasara sudi 3. (vijApura) panyAsapada-sa. 1984 mAgasara vadi6 (vijApura) AcAya pada saM 2005 phAgaNa. ___sudi dvitIya-3 (pATaNa) u. gujarAta svargavAsa saM. 2015 Asodi )) (dipAvalI parva) (junADIsA) Lu Tu Tu Tu Tu Tu Tu Tu Page #20 -------------------------------------------------------------------------- _ Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSThasaMkhyA lITI zuddha zrIkalpamuktAvalyAM // 15 // zrI zuddhi patrakam 145 caturtha 170 1751 GmWcs azuddha catutha garnA zAkhIva sahazA (apIha) bandho , maMkhAla gopa bhAgataH masitu zvarthakam taramAd dhana 202 kuTTitazca vatma ghAtaizca upasargAt saJcitya vimucya candanA bahirbhAge pRSThasaMkhyA lITI azuddha 2307 kuTTilazca 2328 vatma 234 5 ghAtaizca upasagati 235 13 sazcitya zcanndanA 240 15 vahirmoMge 243 mAghA 245 sarvathA 250 janAti 250 cauryAdi 265 4 zratvA w gatA zAkhIva, sadRzA apIha banyo, ? maMkhali gope mAgata: masiMcatu caturthakam tasmAd ghana 8 220 | 2218 | 222 224 | 224 mAyA sd m m 6 wr urdu sarvathA jAnAti coryAdi yataH zrutvA 225 h 227 11 272 1 // 15 // Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyAM pRSTasaMkhyA lITI azuddha ko zuddhipakatramU nIma nAma // 16 // w ussuka candrayAge jvala ussukka varpaNa lm 345 345 348 357 11 11 11 tItha varSaNa tIrtha h ` lokAH s pRSThasaMkhyA lITI azuddha 275 cUNai 278 candrayoge 280 kevala keye ke jye sarSantaM sarpantaM jjihmaga jjiDvaga zratvA zrutvA nidiSTa nirdiSTa bhaNiyavvaM bhANiyavvaM zisadana zivasadana 316 11 valAvarge balAvarge rAjImatyaSi rAjImatyapi 'bhiptvA bhitaptvA maDyAM lAkAH mahayAM Rpabho mahavIro m 375 377 385 RSabho mahAvIro 11 12 309 7 00 Ason sarvapa vismatha ajjaida AsIn sarSapa vismaya ajjaiMda 392 395 Jam 10 // 26 // Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa mukkAvalyAM zuddha bhI zuddhi patrakam pRSThasaMkhyA lITI 395 14 396 13 402 408 10 418 3 pRSThasaMkhyA lITI 447 11 450 9 // 17 // azuddha ca-tAri nirgatA tharessa bhyaNa, dhaNAgiri payuSaNA bhigraha vajaye cattAri nirgatA therassa bhyarNa, dhaNagiri paryuSaNA bhigraha varjaye aaaj mAbdhaH sAdhyau giNdditta niggathINa 465 472 474 480 myaNe mArabdhaH sAvyau giNDitto niggaMthINa bhyarNe kappai tacchiSya rror M kaSpai tacchipya 1 9 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukAvasyA nAmAvaliH vijApura zrI zrutabhakti nimitte Arthika madada kartAonI UR zuMbha nAmAvali NR pa. pU. AcAryadevazrI kanakavimaLasUrIzvarajI mahArAjanAM sadupadezathI 30 saMghavIche.dhUDacaMdajI khuzAlacaMdra kalarjI 125 jJAnakhAtImAMthI saradArapura 250 zAka hajArIbala nAgajIbhAI . * 10The metA. jeThAlAla amathAlAla dAvaDa - ha. pratApajI dIpa. mAlavADI 200 nagarazeTha. maNIlAla mehanalAla desI. - 101 visanagara vijApura zo: mehanalAla chaganalAla - ra00 zeka, camanalAla umAjI . mAlavADe 181 zAM. maMgaLadAsa lallubhAI - munizrI pUrNAnaMdavimaLanAM sapadezathI 101 zA: mulacaMda dharamacaMda ghAMcInIpaLe amadAvAda - 25 zrI khAnapura, jaina saMdha Thaka zo: gabharUca vellubhAInAM svargavAsa , 208 sAdhvIjIzrI sucanAzrIjImAM varSitapatAM , mimitta. pAraNa pUMjaNAnA: devAne pADI 10 zA. tilecaMda lavajIbhAInAM smaraNArthe viduSI pravartinI sAdhvIjIzrI lehemIzrIjI 51 zAM. maNIlAla cakakuMbhAI saMthA sAdhvI zrI guNodayazrISTha Adi ThANAMnAM 51 bena caMcaLa bena dahegAma upadezathI nIcenAM saMgrahasthA taraphathI pi1 zA. aMbAlAla amathAlAle vasaI ache. za. TekarasIbhAI verasIbhaMI taraphathI 51 zanikhAtAMnAM bahene taraphaMthI pepareje mAdzrI hAMsabAImA merANuthe kazI maTIrIya pi1 demIbAI kacache DUmarAM karabaTIyAM ! .. puraNuM UDane iTA Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Tu Tu Tu Tu En Lu Pao Tu Tu Ou parama pUjya mahAtapasvI vyAkhyAna vAcaspati paramopakArI parama kRpAlu gurudeva paramArAdhya zrImad AcArya bhagavaMta zrI raMgavimala marIzvarajI mahArAjanA ziSyaratna pU AcArya deva zrI kanaka vimala sUrIzvarajI mahArAja Zhe Shuang Jing Shuang Ji Dao Xian Shuang Shuang Shuang janma vi : saM 1962 nA caitra sudi. 6 (amadAbAda) dIkSA vi saM 1982 nA mAgazara sudi 10 (amadAbAda) pravartakapada vi saM 2005 nA phAgaNa sudi 3 pATaNa (gujarAta) gaNipada visa 2018 nA mAgazara sudi-3 visanagara panyAsapada- vi saM. 2018 nA phAgaNa. sudi 7 amadAvAda AcArya pada vi. saM 2020 nA mahA sudi 6 pATaNa (gujarAta) Lu Tu Tu Tu Tu Tu Lu Tu Tu Tu EERRRRRREEMBER Lu Lu Lu Lu Lu Lu Lu Lu Gan En Page #26 -------------------------------------------------------------------------- _ Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAnerA amadAvAda amaMdAvAda muktAvasyA zrI dAtA nAmAvali uMjhA amadAvAda pi1 ene jatubena hIrAlAla 51 zAH cImanalAla kezavalAle 101 kIlIbene 'pila zA. harilAla maMganalAla repa zAM: cImanalAla jamanAdAsa 25 bene sakarIbena amRtalAla raMpe zA. vaDalAla sAMkaLacaMda repe zAM: kAMtilAla haMThIsIMga' 25 zAM. lolabhAI amRrtalAle 25 zAM. jamanAdAsa tArAcaMde repe zA. mANekalAla maNIlAla 21 ene ThekIlAbena cInulAla re zo. sArAMbhAI lIlacaMdanA mereNI 15 amRtalAlaM DohyAbhAI re viNAbena DAlAla 15 ene maNIlAla chagenalAle 15 bena jasubena babaladAsa vai5 zeH IzvarabhAI motIlAla 11 zA. bhAIlAla vADIlAle 11 ze. kAMtilAla cImanalAla 11 zA: bhegIlAla chaganalAla 11 zA. ramaNalAla caMdulAla 11 bena zAradAbena vimaLabhAI 11 bena caMpAbena kezavalAla 11 prabhAbene naivanItalAla 11 zA. kAMtilAla meMtIlAla 11 baina lIlAvatIbena ramaNalAla 11 zAM. khIdAsa kevaLadAsa i1 bene caMpAbene 11 zAM. vADIlAla mehanalAla 11 bene maNIbena mehanalAla 11 zAMtAbene sevaMtilAla 11 bene savitAbena maNIlAla bena ramilAbena nAthAlAle 11 bena kezarabene vIracaMda sa. pItAMbare bhImekabhAI amadAvAduM Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa mukkAvalyA amadAvAda jogANI khImata zrI dAtA nAmAvali 2nA mAlavADA khImata 11 bena jayAbena 11 bena lIlAbena rasikalAla 11 bena maNIbena kAlIdAsa 11 kusumabena choTAlAla 11 maNIbena cUnIlAla 11 padamAbena mohanalAla 201 zeTha. maganalAla mUlacaMda 101 zA. pratApajI gemAjI 101 zeTha. maMgaLajI padamAjI. 101 zA. UmedabhAI lavajI maMdI zA. nemacaMda UgaracaMda zA. dalachAbhAI nAgaradAsa | zA. TekarasIbhAI celajIbhAI zA. dharamacaMda metIcaMda 51 zA. talasAbhAI rAmajIbhAI 51 zA. mehanalAla bhANAbhAI 51 rUkamaNIbena gulAbacaMda 51 zA. nAgarabhAI UjamacaMda 51 prabhAbena uttamalAla 51 prabhAbena mANekalAla 51 zA. ratanacaMda lalubhAI 51 zA. hAlacaMda maganalAla 51 babubena dAnasukha desI 51 zA. devIcaMda maMgaLajI 51 zA. dAnasukha ujamacaMda 51 zA. vAlacaMda UjamalAla 51 dhApubena DuMgarazI 41 zA. dharamAbhAI sAmajI 31 janabena bhIkhAbhAI 31 zA. maganalAla DAmarAbhAI 31 zA. nAgaradAsa dharamacaMda 31 zA. premacaMda cunIlAla 25 zA. lalubhAI haricaMda 25 caMcaLabena gagalabhAI 25 tArAbena nagInadAsa 25 surekhAbena ramaNikalAla jogANI : jogANI 20mAM Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chI III khImata zrI dAtA nAmAvaliH muktAvalyA li22 tarabha kaccha zANodA maMDhADa junADIsA varaseDA visanagara saradArapura zrIpara 25 ratilAla punamacaMda 25 caMcaLabena haMsarAja 25 zA. prAgajIbhAI mAnAjI 25 5sIbena cImanalAla 25 zA. kAlidAsa mulacaMda ra5 guNIbenanA smaraNuthe. haste yaMtilAla 25 zA. gagalabhAI dhamacaMda. 25 zA. amRtalAla gagalabhAI 25 zA. nAgaradAsa padamAjI 25 zA, DuMgarabhAI mohanalAla 25 zA. lallubhAI UgaracaMda 25 kAMtilAla mUlacaMdabhAI ra5 kezavalAla gagalabhAI 2pa 5sIbena 25 zA. bhUMtilAla mayAcaMda. ra5 zA. kAMtilAla prAgajIbhAI 25 tagIbena cImanalAla 25 zA. maphatalAla gagalabhAI rapa zA. mulacaMda dharamacaMda ra5 zA. aMbAlAla vAlacaMda 25 zA. kherAjabhAI ratanasI 25 zA. cInulAla choTAlAla rapa caMcaLabena hiMmatalAla 25 caMdrAbena maktalAla 25 zA. kAMtilAla aMbAlAla 25 zA. zanAlAla hemacaMda 25 zA. pItAMbara veNIcaMda 25 kaMcanabena kAMtilAla 25 zA. pipaTalAla maNIlAla 21 zA. cImanalAla gulAbacaMda 21 zA. hemacaMdabhAI jeThAbhAI 21 ramilAbena zAMtilAla 20 zA. aMbAlAla veNacaMda 15 zA. hakamacaMda chaganalAla 11 zA. ratanacaMda chaganalAla 11 zA. UttamacaMda mehanalAla 11 zA. hIrAlAla parasettama 11 zA. dAnasukha vAlacaMda kherALu haripurA khImata pp. vaDanagara khImata 2in kacAvA Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyA bhI dAtA nAmAvaliH - 22 - 11 zA. labhabhAI maMgaLajI khImata 15 zA. hAlacaMda dhanajI visanagara zA. rAyacaMda becarabhAI 16 puSpAbena jeThAlAla 11 zA. vAlacaMda jItAbhAI desI 11 zA. mehanalAla karamacaMda 11 zA. gagalabhAI bhUtAcaMda 11 zA. kAMtilAla maNIlAla DokaTara 11 zA. genAbhAI gagalabhAI jogANI 11 zA. bAbubhAI haricaMda 11 mahIbena celAjI 11 zA. hIrAlAla popaTalAla 11 zA. kAMtilAla parasottama vijApura 10 zA. jamanAdAsa balAkhIdAsa 15 caMcaLabena lallubhAI jogANI khImata 11 bena vasubena ratilAla dekAvADA 11 zA. rasikalAla premacaMda 11 bena kamaLAbena kezavalAla DAMgaravA 11 zA. pratApacaMda bhIkhAbhAI 25 zAMtAbena bAlubhAI 11 babubena pipaTalAla dAMtIvADA 25 sItAbena bAbubhAI 11 pasIbena mehanalAla dhAnerA 25 vimaLAbena bAbubhAI 11 zA. zAMtilAla amRtalAla mahetA junADIsA 11 zA. ravacaMda mANekalAla dAMtIvADA 11 zA, mehanalAla chaganalAla vaDhavANa 11 zA. becaradAsa khemacaMda karabaTIyA 11 indirAbena premacaMda 11 zA. bAbulAla vADIlAla 11 zA. sumatilAla ThAkarasI vaDAlI 11 zA. zAMtilAla carAbhAI saradArapura 11 zA. gagaladAsa celajIbhAI jogANI khImata 8 paracuraNa bIjA gAmenI bahena taraphathI 11 zA. cunIlAla harIcaMda 91 paracuraNuM vIsanagaranI bahene taraphathI DAhAlola jIvarAma ekalArA 15 caMdanabena maganalAla visanagara samAsa vijApura ekalArA kheDA Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamukkAvalyAM prathama vyAkhyAne | dazakalpa adhikAraH // OM arha namaH // OM hrIM zrIM zaMkhezvarapArzvanAthAya namaH paramapajya vizvavaMdanIya taponidhi niSkalaMkacAritracUDAmaNi sakalasaMvegIziromaNi tapAgacchAdhipati zrImatpaMnyAsa zrIdayAvimalajIgaNivara sadgurubhyo nmH|| caturdazapUrvadharazrutakevali, AryazrIbhadrabAhusvAmisamuddhRtam kalpamUtram paramapUjyasakala siddhAMtavAcaspati anekasaMskRtagraMthapraNetA zrImatpanyAsa pravara zrImuktivimalagaNivara racita ||klpmuktaavlivyaakhyaa'lNkRtm|| // atha maGgalAni // na caiti sAmyakila yasya helI, nanamyate yattridazaitrisandhyam // upAsyate yacca suyogivRndaistadApamaM teja ihAstu bhUtyai // 1 // lokAvatisarAhidehinivarhanyAMhipAthoruha-zvazcacchI vibhvddhimohvittpidhvNsendrshsropmH|| sarvAnado jagadaHkhaharaH zreyaskaro'naGgaji-cchrImadvIravibhurvibhAtu satataM dadhAcchivampANinAm // 2 // %D Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamuktAvalyAM prathama vyAkhyAne dazakalpa adhikAraH // 2 // svajJAnadItyA'khilalokarAjyA-jADyAndhakAramparito harantI / haMsasthitA' sA'malabhUSaNADhyA, gI meM vibhAtAdrasanAgrabhAge // 3 // siddhAzca te siddhipadAH zivasthAH, shriishaasnoddhaarksuurivryaaH| te vAcakA AgamabodhadakSA-bhadrAya me'laM munayo bhavantu // 4 // kalyANa mArgAzrayiNo jitAkSAH, prauDhavratA vishvjnopkaaraaH| vijJAnabhAcArutamAGgazobhAH, syuH zreyase me guravo jayantu // 5 // // athakalpadruNA saha kalpamuktAvalyupamAnaM darzayati // kalpavallI nibhASA, kalpamuktAvaliH sitau| bhUyAdbhadrAya bhavyAnAM, tadarthazca prakAzyate // 6 // sarvavastupradAnAya, suradrazca yathA vibhuH / api caiSA tathA bodhyA, dhAryA hRdi mnaassibhiH||7|| // atha vyAkhyopakramaH // bho bhoH zrIvItarAgaprabhukamanIyakajakramakRtamativilAsAH-jitabhavavilAsAH? sadAgamapAthodhitaraNakRtollAsAH? mahA saMyama bhAravoDhAraH? zrIsUriprabhRtimunimArtaNDAH? pareca vijJazraddheyazrAddhamahAnubhAvAH? itareca sajjJAnapipAsavaH? manISiNaH? anAdikAlasthitimativicitraghaTanAghaTitamahAzcaryakAriNi, svakRta karmavipAkodayanigodAvadhivividhayonilabdhajanmajantu-sahasravilasite-viditacarameveha jagati, nikhilavAGmaya, rahasyapAradRzvanAMsUriprabhRti mahAmunInAmaparaviduSAzca-tadeva hi vastu-nitAntanirmalahRdayAnAM svAparadarzanajJAtasArANa vidvatprakANDAnAM manassu munInAJjana // 2 // Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamuktAvalyAM prathama vyAkhyAne dazakalpa HTS adhikAra yati mudamarhatAm-yaddhi-sarvathA-visambAdadoSarahitattve sati satyArthabodhahetu-tvaM syAditi-evaM sthite ca-alpAkSaratve satibarthajanakatvaMsUtratvamiti-athavA sUtryate-utpAdyate sadasadapathagamanavivekajJAnamaneneti sUtram-(athavA) sUtrayati lokAn sva svakarmaNi pravartayatIti sUtram-iti sUtralakSaNasadartha ghotayataH sarvasUtralabdhapratiSThasyAsya kalpasUtrasya prauDhArtho mahimA ca kasya khalu sakarNakasya zravaHpuTaMnA-pAvayaditi sarvasyeti-apAvayadeva // purimacarimANakappo, maMgalaM vaddhamANatitthaMmi / iha parikahiA jiNagaNa-harAi therAvalI carittaM // 11 // // kiJcidvaktavyam // ayi matipezalAH? zrutakauzalAH? sudhiyaH? yadyapi sUtraziromaNerasyakalpasUtrasya santi pUrvAcAryakRtA ati gambhIrA bahavaH TIkA upalabhyante ca kiJca kAsAJcita bahu vivaraNa tayA-kAsAzcidati kaThina tayA jhaTityarthAvabodhAbhAva tayA sukumAra buddhInAM tadarthAvagamo duSkara eva ityAlocya teSAmapi bhavatvanAyAsena bodho mayA'pi pUrvAcArya paramparayaivAti saMkSiptayA-saralatayA ca asya sUtrasya vizadArthaH saralapadyarUpeNa vivicyate-ityavadhAryam // // tadvivecane gurukRpaiva bIjamityAha // bho bhavyAH? iha hi paraklezakadambasamavaharaNabaddhakakSasuratarudhanadharAcintAmaNinibhasadgurukRpaiva, tayaiva ca mandoDapi sakalAgamarahasyAvabodhe prAJcati prauDhimAnam-vijJAtameveti vijJaiHapi ca labhate pATavatAM mUko'pi, gaganAGgaNacumbigirivarakUTAni laGghayate paMgurapi vigatanayano'pi sanayano bhavati manye ca tatrApi gurvanukampaiva hetu:-api ca loke yatharturAje vasantesahRdayazravaNAnandadAyimedurasvarAnuccaranti pikAstatra ca rasAla maJjarIkAraNam-yathA ca svalpatara nIrA'pi taTinI prAvRT saMyogena vizAlataruzailAdIn vighaTayatyAmUlataH-api ca kITopi surabhi kusumasaMyogena suparvaNAmapi khelatitamAM nitamA mauliSu tathA cAruNo'pi sakalaMviyanmaNDalamavagAhate kSaNenArkasArathi tayA tathA laghumati rapyayaM muktivimalaH Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamukkA valyAM prathama vyAkhyAne dazakalpa adhikAraH paramadayAlu mahAtapasvi zrImatpaMnyAsadayAvimalasadgurucaraNasarojacaJcarIkAyamANAtipAvana cAritracUDAmaNi zrImatpanyAsa saubhAgyavimalasadgurumahAnukampayaiva kalpasUtrasya kalpamuktAvaliTIkArambhaNe bhaviSyati cintitamanorathaphalavAniti // tathA'tra skkhalanA dhvani guNaikapakSapAtibhirvidvadbhiH kSantavyA vodhanIyA ca seti / // atha suutraarmbhopnyaasH|| iha hi guruparamparayA pratyUhAdidoSarahite-guvAdiSTe kSetre cAturmAsasamaye virAjamAnAH sAdhavaH paramapavitrepuNyaparyuSaNaparvaNi vighnavicchedAya paramAbhyudayAya ca maGgalArtha pazcavAsarAvadhivAcayanti siddhAntarahasyabhUtaM paramotkRSTa kalpasUtram navamirvyAkhyAnai riti / / tatra ca kalpyante vidhIyante paJcamahAvratadhAriNAM sAdhUnAmAcArAH kartavyavyavahArA aneneti kalpaH-niyama iti tasya ca kalpasya dazavidhabhedA nirdizyante te ca-ittham // Acelakku 1 desia 2 sijjAyara 3 rAyapiNDa 4 kiDakamme 5 vaya 6 jiTTha 7 paDikkamaNe 8 mAsaM 9 pajjosavaNAkappe // 1 // iti // atha vyAkhyA // Acelakabhiti-celam-vastram-na celam acelam-acelameva-acelakam-tasya bhaavH-aacelkym|| vAsorahitattvamiti sphuTArthaH // nanvacelakatvaGkeSAmiti zaGkAyAmAha // kazcijjijJAsuratrArthe, zaGkate dhuddhipUrvakam / keSAM taddhi ca vijJeyaM, vAsorAhityamucyatAm // 1 // AdinAthasya vIrasya, jJeyA vAsovihInatA / vigate devadRSye ca, zakradatte'bdakAntaram // 2 // dvAviMzati jinAnAntu, yAvajjIvaM sceltaa| devadRSyaM hi teSAM vai, skandheSu vidyate ytH||3|| // 4 // Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamuktA valyA prathama vyAkhyAne dazakalpa HIT adhikAraH // sAdhUnAzrityeti // bahumUlyAnekavarNIyAmbarANAmparidhAraNAt / sacelakA hi sAdhavo, dvaaviNshtijinaaNhigaaH||4|| zvetamAnAlpamUlyoya, vastrANAmparidhAraNAt / acelakAzvate bodhyAH, kalpo'yaM niyato nahi // 5 // acelakAzca vijJayA, nAbheyavIra sAdhavaH / zvetamAnokta jIrNAni, vAsAMsi dadhate ca te // 6 // // atha dRSTAntenopazlokayati // laukiko'pi ca dRSTAnto. hRdi vijJe vibhAvyatAm / dRSTAnto hi nibandheSu, prAyo'laGkAra ucyate // 7 // jIrNaprAye ca tucche ca, dehe satyapi vAsasi / uttaranto nadI lokA, vayaMnagnA vadanti nu // 8 // uddizya rajakaJcava, bravItIti yathA janaH / nagno'haM mAmakaM vastraM, dIyatAM sati cAmbare // 9 // yathA cAtra satyapi zarIre vastre nirvastratvavyavahAro jAyate tadvat-vastrasadbhAve'pi munInAmacelakatvavyavahAro bhaNya-te-iti sphuTam-iti prathamaH klpH|| // atha dvitIya kalpamAha // ___uddezIyatti-ut vizeSeNa dizyate kamapi sAdhu muddizya yadvastu tannimittaM nirmIyate tat uddezyam tasya bhAvaHaudezikam-iti prathamasyAntimasyApi, jinasyottamatIrthake / azanapAna khAdyAdi, vastrapAtrAdidhAmakam // 10 // sAdhumekaM samuddizya, tathaikasamudAyakam / sAdhUnAmapi sAdhvInAkRtazcetkalpate navA // 11 // Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamukkAvalyAM prathama til vyAkhyAne dazakalpa adhikAraH dvAviMzati jinendrANAM, tIrthe yaM sAdhukAdikam / uddizya kriyate vastu, tasyAkalpyazcaMtad-dhruvam // 12 // anyeSAGkilasAdhUnAmAryANAzca tathaiva ca / kalpate rekaNaM' tatra, na vidheyaGkadAcana // 13 // // atha tRtIyakalpamAha // sijjAyatti sAdhavo vA'tha sAdhvyazca, vasanti yatra dhAmani / zayyAtarazca vijJeyo, taddhAmAdhipa eva ca // 14 // sampUrNajinatIrtheSu, dvAdazabhedarUpakaH / sarveSAmapi sAdhanAM, tasya piNDo na kalpate // 15 // // dvAdazamedAzca ittham // . azana 1 pAna 2 khAdima 3 svAdima 4 vastra 5 pAtra 6 kambala 7 rajoharaNa 8 sUcI 9 piSpalaka 10 nakharadana 11 karNazodhana 12-piSpalaka iti.astara. iti. loka bhASAyAm // nakharadana iti. nakhottAraNazastram // tadgrahaNe dossaanaah|| aneSaNIyaprAsaGga, sthAna durlabhatAdayaH / samudbhavanti vai doSAH, sAdhUnAM zivakAMkSiNAm // 14 // sthAnado'zanapAnAdi, dAtA yatra purAdiSu / eka eva bhavettasya, gehe'yaGkalpa ucyate // 15 // samagranaktaparyantaM, munaya stasya samani / jAgrati kurvate prAtazcAnyatra pratikrAmaNam // 16 // mUlasthAnAdhipo naiva, zayyAtaro vijAyate / kalpate tasya gehasya, sAdhUnAmazanAdikam // 17 // munimiH zayanaM tatra, sukhena vihitaM yadi / pratikramaNamanyatra, cobhau zayyAtarau smRtau // 18 // 1 "saMdehaH" // 6 // Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamuktA-1 valyAM prathama vyAkhnAne dazakalpa adhikAraH // 7 // sopAdhikavineyasya, caritreccho stathaiva ca / kalpate ca dvayordhAmni, vastUnAGgrahaNaM sukham // 19 // // kAni tAni vastUnItyAha // tRNa 1 Dagala 2 bhasma 3 mallaka 4 pITha 5 phalaka 6 zayyA 7 saMstAraka 8 lepAdivastUni 9 cAritralipsuH sopadhikaziSyazca 10 // // atha caturtha kalpaH // rAjapiNDaH-iti. rAjate svasattayA taraNivatprakAzate. iti. rASTra-tasya piNDa iti rAjapiNDaH-ko'sau rAjetyAha // paJcabhiH saha yo rAjyaGkaroti kila taistathA / kRtAbhiSekazca rAjAdhyatathyate zAstrakovidaH // 20 // ke te paJca ityAha / senApatiH 1 purohitaH 2 zreSThI 3 amAtya 4 sArthavAha 5 // tasya rAkSaH piNDa:-aSTavidhaH sa ca prathama carama jinamunInAmakalpya eva // tasyASTavidhatvamAha // azanAdicatuSkam 4 vastram 5 pAtram 6 kambalam 7 rajoharaNam 8 iti // tadgrahaNe'pi bahavo doSAH utpadyanta ityata Aha // lobhatA khAdyavastUnAM, laghutA nindanantathA / ime doSA stathAzcAnye, jAyante rAjapiNDake // 21 // pravezAgamarodhena, rAjadvArAdiSu dhruvam / svAdhyAyapAThahAniHsyAdehanAzaH kuzAkunAt // 22 // dvAviMzajinasAdhUnAGkalpo'yaM naiva nizcitaH / abhAvAtpUrvadoSasya, kalpate'pi yathAsukham // 23 // // atha paJcamakalpaH // kiikammatti-kriyate. iti kRtiH-vA karaNaM kRtiH-kartavyatA tasyAH karma kRtikarma vandanam. vandaneti-arthAt-dIkSA paryAyeNa mattaH-ayamutkRSTo jyeSTha iti budhyA kRtapraNAmavyavahAro vandanatvam-taca dvidhA-abhyutthAnam-dvAdazAvartazceti // 7 // Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamuktAvalyAM prathama vyAkhyAne dazakalpa adhikAraH // 8 // jinAnAmapisarveSAM, tIrtheSu sAdhumi mithaH / dIkSApavyataH kAryA, vandanA vinayAzcitA // 24 // AryAbhiH zIlabhUSAbhirdIkSitAbhizcirantanAt / vandanIyAH subhAvena, navadIkSitasAdhavaH // 25 // sarvatra puruSasyaiva, prAdhAnya mupadarzitama / dharmasya kovidaH zAsra, kalpo'yampaJcamo gataH // 26 // // atha SaSThaH kalpaH // vaya'tti-atra vaya zabdena mahAvratAni bodhyAni-keSAJca tAni-ityAha // dvAviMzajinasAdhanAM, pUjya staizca jinezvaraiH / darzitAni ca catvAri, vratAni paramazriye // 27 // nanu vratAnAM paJcamatvAt. catvAri-eva kutaH-punarAha // parigrahaparityAge, tyAgaH striyo'pi jAyate / RjutvAdapi prAjJatvAjjAnanti ca te tathA // 28 // AdyantajinasAdhanAM, mahAvratAni paJca ca / kAraNaM tatra vijJeyaM, jJAnAbhAva eva ca // 29 // // atha saptamakalpaH // jiTTa'tti-ayam-vRddhaH-ayam-laghu ritivyavahAroyatra jAyate-asau jyeSThakalpa ucyate // tatrAyambizeSaH AdyantajinasAdhUnAmupasthApanakAlataH / dIkSAparyAyasaGkhyAnaM, vijnyeymmtishaalibhiH||30|| dvAviMzatijinAnAntu, dIkSAdinata eva ca / paryAya gaNanaM bodhyaGkalyANAya shivecchubhiH||31|| pitAputrau nRpAmAtyau, zreSThI tasya ca kiGkaraH / dIkSitAzcedime sAkaM, yogyA api tathA samam // 32 // athavA buddhi prAgalbhyAtputrAmAtyaniyoginaH / suyogyA jAtameveSAM, vidyAvRddhatvamA dhruvam // 33 // // 8 // Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamuktAvalyA prathama vyAkhyAne dazakalpa MB adhikAra // 9 // tatrApyApRcchaya pitrAdInupasthApyA zca te purA / sarvatra pUjyate loke, sadguNAlayavAnmuniH // 34 // yogyeSu satsu putreSu, tAtAdInAM na smmtiH| naiva sthApyAyataH kena, rudhytepriitipddhtiH||35|| // athaassttmklpH-|| paDikammaNe'tti-prati-iti kramaNamvA pratikramaNam / zubhayogeSu prati prativartanamityarthaH- // uktaJca // mokSadottama yogeSu prati prati ca vartanam / nizzalyasya yate yattat-jJeyaJcapratikrAmaNam // 36 // vA-divasakRtAni rAtrikRtAni pApAni pratikrAmyante-kSIyante'neneti pratikramaNam tasyakalpaH pratikramaNakalpaH nAbheyavIrasAdhanAmaticAro bhavennavA / avazyameva kartavyo, dvayakAle prtikrmH||37|| teSAMzca paJcapratikramaNAni-kAni-tAni. ityAha // devasika 1 rAtrika 2 pAkSika 3 cAturmAsika 4 sAmvatsarikANi 5 paJcapratikramaNAni-api ca dvAviMzajinasAdhanAM, dve-eva sati kAraNe / devasikarAtrikazca, pratikramaNa mRhyatAm // 38 // // atha navamakalpaH // maas'tti-|| mAsasya kalpa:-mAsakalpaH // AdyantajinasAdhanAM, niyato mAsakalpakaH / satyApanIya evAsau, durbhikSAdikakAraNe // 39 // zAkhAnagarapATAdeH, parivartanato'pyalaM / satyApanIya evAsau, nocetsyAdatidoSatA // 40 // zeSakAle sthitiH kAryA, naikazca mAsato'dhikam / madhyamajinasAdhUnAM, niyamo na tathAvidhaH // 41 // Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lpamuktAvalyAM prathama vyAkhyAne dazakalpa adhikAra // 10 // madhyamajinayatInAM tvaniyato yata ste doSasadbhAve mAsamadhye'pi viharanti-doSAbhAve tu-dezonAM pUrvakoTiyAvadapiekasmin-kSetre tiSThAnti // // atha dazamakalpaH // pajjosaNAkappe'ttipari sAmastyabhAvena-upaNetiparyuSaNA / sthitizca vArSikamparva, dvayameva tayocyate // 12 // pAvanazcAbdikamparva, kAlakasaripUrvataH / paJcamyAmeva cAkArSaH, sarvapANizivAvaham // 43 // adhunA bhAdramAsasya, kriyate shuklpksske| caturthyAmeva tatpava, varaM ziSTamamANatA // 44 // sAvalambo nirAlambaH, kalpo'yaMdvividhaH smRtaH / uddizya kAraNaM yatra, sthIyate'sA ca praathmH||45|| yatra kSetre kRtaH kalpaH, pUrvamAsasya vai dhruvam / cAturmAsaH puna statra, bhUyo'pi mAsakalpakaH // 46 // pANmAsika saMjJo'yaGkalpo bhavati cottamaH / cAturmAsAtpurA, pshcaanmaasdvyhetutH||47|| avazya sthIyate yatra, kAraNa mantarA'pi c| nirAlambanasaMjJo'yaGkalpaH paryuSaNAbhidhaH // 48 // ayamapi dvidhA prokto, jaghanyotkRSTa bhedtH| tatrotkRSTazca vijnyey-shcaaturmaasikklpkH||49|| jaghanya statra bodhyazca, spttidinmaankH| niyataH prathame cAnte, jine cAnyeSu no tathA // 50 // // iti dazamakalpaH // dazakalpA ime pUtA, aadiishviirtiirthke| niyatAH, santi cAnyeSA JcatvAro niyatAH smRtaaH||51|| // 10 // Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamuktAvalyAM / prathama vyAkhyAne dazakalpa Hti adhikAraH // 11 // te ca catvAraH-ittham-zayyAtara-1 caturvatta 2 jyeSThakalpa 3 kRtikarma 4 SaTkalpAstu aniyatA evasarveSAmeka evAsti, nirvaannlbdhimaargkH| RjuprAjJatvahetutvAdAcAro hi dvidhA kRtH||52|| RSabhasvAmitIrthIyA, jIvA RjujaDAtmakAH / sukarA dharmarakSA hi, bodha stasya ca durlbhH||53|| vIrasvAmitIrthIyA, jJeyA vakrA jaDA stathA / dharmasyarakSaNanteSAM, duSkarameva budhyatAm // 54 // dvAviMzajinatIrthIyA, RjuprajJA videlimaaH| bodho dharmasya rakSA ca, mukaraM dvayameva ca // 55 // // atra dRSTAntAzcettham // RSabhasvAmitIrthasthA, munayaH kepi paavnaaH| bahibhUmiGgatAH kiJca, cireNa gurumaayyuH||56|| sampRSTaH svAminA te tu, vilamba kena hetunA / proktantaH sAdaraM svAmin ! naTanRtyavilokanAt // 57 // provAcAtha guru bhdraaH| sAdhUnAM naiva kalpate // naTanRtyAdikaM sarva yatastad daSaNAyate // 58 // svIkRtaM vinayenaibhi bhUyaH kizca cirA tathA // AzrayamAyayustAMzca papraccha gururAT punH|| 59 // nRtyantI naTikAM dRSTvA sthitAH svAmina vayaM dhruvam // satyoktyA muditaH svAmA babhANaprati tAn punaH // 6 // niSiddha ca naTe bhadrA niSiddhava naTI na kim // kariSyAmaH punavaM jJAtaM samyak ca no'dhunA // 61 // yathA jAtaM tathA taizca kathitaM shiilshaalibhiH|| RjutvaM sutarAM teSAM dRSTAnto'yazca cAdimaH // 62 // // atha dvitIya dRSTAntaH // kuDaNadezasaJjAto viitraagpdaanugH|| vRddhatve ca vaNik kazciddIkSA agrAha bhAvataH // 63 // Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamuktAvalyAM prathama | vyAkhyAne dazakalpa adhikAra // 12 // IryApathikasaMjJIye pratikramaNakAlake // kAyotsarga cirantena kRtazca pripaalitH||64|| pRSTo'sA guruNA bhadra ? kAyotsarge cirantanam // cintitaGkiM tvayA brUhi provAcaiSo'pi tathyataH // 65 // jIvadayA mayA svAmizcintitA kathamucyatAm // pRSTe ca guruNA pAha-cintitaM saralo muniH // 66 // gRhAvAse guro ? pUrva kSetreSu taru bhedanam // kRtvA coptAni bhUyAMsi dhAnyAni cAbhavan bhRzam // 67 // idAnI laghavaH putrAH santi me yadi te tarUn // bhedayanti na cetteSAM kathaM syAddhAnyasambhavaH // 68 // RjutvAcca gurorane svAbhimAyaM nyavedayat // durdhyAtaM bhavatA yuktaM munInAM na ca budhyatAm // 69 // mithyA duSkRtameSo'pi guruvAkyAntaraM dadau // satyameva tato vAcyaM guro ra vizeSataH // 70 // // evaM zrIvI janamunInAmapi vakratve jaDatve ca dRSTAntastathAhi // nRtyantaM naTamAlokya zrIvIra prabhu sAdhavaH // cireNa gurupAdAnte cAyayuH pRSTavAn-guruH // 71 // ka sthitA naTalIlAyAmukte taizca niSedhitAH // nRtyantIJca naTImbhUyo vilokyA jagmurantike // 72 // pRSTAste guruNA ziSyA vakreNottaramAdaduH // vAhaM pRSTAH punaH satyaM mocuste yamina stadA // 73 // upAlambhe tadA datte guruNA te raho tathA // guro reva ca datto'sA vakrabuddhivibhAvitaiH // 74 // naTaniSedhakAle bho niSiddhA na naTI katham // bhavata eva doSo'yaM na cAsmAkaguro ? tanuH // 75 // // 12 // Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamukAvalyAM | prathama vyAkhyAne dazakalpa adhikAraH // 13 // // apara dRSTAntazca // AsItkazcidvaNikaputro janmato'pi ca durNayaH // vRddhAbhyAmpurato vAcyaM na tvayeti ca zikSitaH // 76 // pitrA'sau kizca vakrAtmA viruddha na ca tdvcH|| dadhe vitte ca hA hantaH kva zikSA vakrabuddhiSu // 77 // gateSu kApi sarveSu caikadA ca kuTumbiSu // vakrabuddhirasau svAnte cicinteti sunirbharam // 78 // zikSayantaM svakaM tAtaM zikSayAmi svayaM tvahama // pidhAyeti kapATazca gRhamadhyamazizriyat // 79 // Agatena gRhaM pitrA dvArodghATana hetave // prokto'sau bahuzaH kizca nodghATayati vakti ca // 8 // bhittimullaMdhya madhye'sau praviSTa starjitaH sutH|| tenokta nAsti me doSaH zikSaSA bhavatAM na kim // 81 // vyAjahAra pitA putra ? Iya'yoccaiH staampurH|| na vaktavyaM tvayA zikSA caiSA''sIdanyathA kRtA / / 82 // so'pi provAca bho stAta ? vadizyAmi zanaiH shnaiH|| pramANaM tAvakaM vAkyamadyAvadhi vibhAvyatAm // 83 // ekadA janaka stasya madhye lokasya mukhyatAma // bhajamAnaH sthita zvAsIdagnikopo gRhe'bhavat / / 74 // jagAda jananI putraM gatvA tAtaM nivedaya // zIghramAgatya vastUni niSkAsaya gRhAntarAt // 85 // yAtvA'sau cintayAmAsa lokamadhya sthita katham ||kthyaami nijaM tAtaM niSiddho'smi tvaroktiSu // 86 // maunamAdhAya tasthau sa ghaTikAvadhi muuddhdhiiH|| Agatya manthara karNe pitu stena niveditat // 87 // lamo gehe pita vAgni vidhyApanIya eva ca // jAtAca kiyatI velA horikaikA.ca budhyatAm // 88 // Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamukkAvalyAM prathama vyAkhyAne dazakalpa adhikAraH // 14 // re mUrkha ? kathita kino sattvarazca tvayA purA // tenoktaM tAvakI zikSA loke noccaizca bhaNyatAm // 89 // anye'pi santi dRSTAntA jaDavakragatAH svayam // jJAtavyA dhIdhanairnoktA grantha vistAra bhItitaH // 90 // // atha dvAviMzatijinayatInAM RjuprAzatve dRSTAntaH // kadA cAjitanAthasya yatayaH kSINakalmaSAH // naTalAsyamvilokyaiva guru pArzvamupAgatAH // 91 // gurubhiratha pRSTA ste-RjutvAtsatyamAbhaNan // naTanRtye niSiddhA ste vratAdhvadUSaNa prade // 92 // bahirjagmuH puna deSTA nRtyantI naTikA sukham // nivArite naTe satyaM niSiddhaSA'pi nartako // 93 // prajJatvAllAsyama'syA ste dadRzune manAgapi // doSajJAH zAnta bhAvasthA IyuH sattvaramAzrayam // 94 // vakratvAdapi jADayatvAvIrakramAnuyAyinAm // sAdhUnA naiva dharmo'sti vAcya mitthaM na doSataH // 95 // jo bhaNai natthi dhammo naya sAmaiyaM na ceva ya vayAI / so samaNasaMghabajjho kAyabvo samaNasaMgheNa // 1 // sarvathA hitakArI vaikalpo'yaM daza bhedakaH // auSadhamiva vaidyasya tRtIyasya gunnoddheH||96 // // tameva sphuTayati dRSTAntena // bhUbhujA kenacitvApi cikitsArtha sutasya nu|| samAhUtA strayo vaidyA rogavijJAna cnycvH||97 // tanmadhyAdAdimaH mAha zaNu rAjan vaco mama // auSadhaM hanti me rogaM sati rogiNi dehini // 98 // 1. nRtym| kaa||14|| Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamuktAvalyAM prathama vyAkhyAne dazakalpa adhikAraH rogAbhAve paraM doSaJjanayatyeva bhAvyatAm // rAjJoktamalametena suptAheriva cothitiH // 99 // dvitIyaH mAha bho rAjan hanti vyAdhi mamauSadham // rogA bhAve paraM naiva karoti guNadoSakA // 10 // jagAda pRthivInAtho vadyAnena sRta sRtam // bhasmaudhe hutakalpena svayaM brUhi vicaartH||101|| tRtIyaH prAha bho bhUpa? mAmakauSadha sevanAt // zarIre roganAzaH syAtpUrva mUlata eva ca // 102 // rogAbhAve punardehe guNAnetAn karoti ha // saundarya vIryavRdvizva duHkhasantApanAzanam // 103 // mAha rAjA samIcIna mauSadhambhiSajo'sya vai // grAhyametacca yenAsya zarIre paTutA sadA // 104 // kalpo'yaM tadvadevAtra grAhya eva mumukSumiH // sati doSe ca taM hanti tvabhAve dharma puSTibhAk // 105 // varSAnte meghasadbhAve paGkile ca tathA pathi // gatAyAmapi kArtikyAM tiSThanti munisattamAH // 106 // azive' bhojanAprAptau rAja' rogaM pagamave // cAturmAsasya madhye'pi vihartuGkalpate'nyataH // 107 // asati sthaNDile 5 jIvAkule 6 ca vasatau 7 tathA // 8 kuMthuSvagnau 9 tathA sarpa 10 vihartuGkalpate'nyataH // 108 // // tatrApyayaM vimarzaH // sAdhusaMyamarakSArtha guNAH kSetrasya sarvataH // anveSTavyA vicAreNa vigate'pi ca doSake // 109 // // tasya traividhyamAha // kSetraM tat trividhaM jJeyaJjadhanyaM madhyamaM varam // catuSpakArakaM jJeyaJjadhanya tatra vai budhaiH // 110 // // 15 // Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamuktAvalyAM prathama | vyAkhyAne dazakalpa adhikAraH // 16 // // jaghanyasya caturbhedAnAha // jinacaityasya sAmIpyaM nirjIva sthaNDilantathA // svAdhyAyAvani saulabhyaM sulabhA gocarI tathA // 11 // // utkRSTasya trayodaza medAnAha // na yatra paGkatAdoSaH sukhayAna vighAtakaH 1 // sammUcchima jIvAnAmbizeSAnna ca sambhavaH 2 // 112 // sthaNDilaM tRNahInazca3 sthAnaM strIsaGga varjitam 4 // yatra syAgorasapApti 5 janazca bhakti bhAjanaH 6 // 113 // uttamA agadaGkArAH7 gohino'pi ramAyutAH 8 // purAdhIzazca sannyAyI 9 dvijemyo naca helanA 10 // 114 // bhikSA ca sulabhA yatra 12 svAdhyAye naca vighnatA 13 // trayodazaguNopetaM kSetra metacca sevyatAm // 115 // trayodazaguNAnyUnaM madhyamaM kSetramucyate // utkRSTe madhyame caivaJjadhanye'pi ca sAdhubhiH // 116 // AjJayA svaguroH kAryA cAturmAsI zriye'GginAm // gurvAjJA vimukhAnAM hi naca siddhi raNIyasI // 117 // paryuSaNA mahAkalpaH kartavya statra parvaNi // kalpasUtraM sukha vAcyaM maGgalAyatanaM ytH||118|| // iti dazakalpavyAkhyA // // atha kalpasUtrottamatAmAha // mantrANAM parameSThimantramahimA tIrtheSu siddhAcalo-dAne prANidayA guNeSu vinayo brahmavateSu vratam // santoSe niyama staparasu ca zama statveSu saddarzanam / sarveghUttama parvasu pragaditaH zrIparvarAja stathA // 1 // // 16 // Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na kalpamuktAvalyAM prathama | vyAkhyAne dazakalpa adhikAraH // 17 // // punarapitanmahimA / tathAhi nijereSu yathAzakraH zrIrAmo hi yathA nRSu // rUpavatsu yathA kAmo rambhA rUpavatISu ca // 2 // vAditreSu yathA bhambhA gajeSverAvaNo yathA // utsAhiSu dazagrIvo dhImatsu ca yathA'bhayaH // 3 // tIrtheSve vaM svarNazailo vineyo'tha guNeSu ca // rasAlaH pAdapeSvevaM dhAnuSkeSu dhanaJjayaH // 4 // parameSThinamaskAro mantreSu ca yathottamaH // sarvazAstrasamUheSu kalpasUtraM tathottamam // 5 // nAhataH paramo devo na mukteH paramaM padam // na zrI zatrujayAttItheM zrIkalpAnaparaM zrutam // 6 // // atha kalpasUtrasya kalpopamAnaM yathA // vRttavIraprabhozcavIjasadRzaM zrIpArzvavRttAGkaraH skandhAbhaM prabhuneminAthacaritaM shaakhaammaadiprbhoH|| pauSyAbhaM sthavirAvalizca surabhe stulya smaacaarikaa|| nirvANazca phalaM tato'sya ghaTate kalpopamA sundarA // 7 // vAcanAtsahAyyadAnAta-sarvAkSarathuterapi // vidhinArAdhitaH kalpaH zivado'ntarbhavASTakam // 8 // egaggacittA jinnsaasnnmmi-pbhaavnnaapuuapraaynnaaje|| tisattavAraM nisuNaMti kappaM bhavaNNavaM goama? te taranti // 9 // zrutvA ca kalpasUtrasya mAhAtmyaM mokSahetukam // tapasyAdharmakAryeSu na cAlasyaM samAcaret // 10 // tapaH svAdhyAyadharmAdisatkAryahetubhiridam // IpsitaphaladAyi syAdyogyakSetroptabIjavat // 11 // 1 hiraNyAdrirityapipAThaH // 17 // Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamuktAvalyAM prathama vyAkhyAne dazakalpa adhikAra kalpasUtramidaM bhavyaH zrotavyambhAva pUrvakam // prabhAvanAmahapUjAnAnAmaGgalahetubhiH // 12 // pramANamAptavAkyaM hi zraddhA tatra ca jAyate // racitaM sUtrametaddhi zrIsvAmi bhadrabAhunA // 13 // arthAt-caturdazapUrvadharayugapradhAna zrIbhadrabAhusvAmibhiH-pratyAkhyAnapravAdAmidhAnnavapUrvAdumdhRtya-dazazrutaskandhasyASTamAdhyayanatayA racitamidaGkalpasUtram-tato mahAptapuruSapraNItatvAt. sUtramadaH sarvamAnyaGgabhIrArthAspadazcasutarAmeveti // savvanaINaM jai huja vAluA savvodahINa jaM udayaM // tatto aNaMtaguNio attho ikkassa suttassa // 1 // hRdaye kevalajJAnaM mukhe sahasrajihnatA // tathApi kalpamAhAtmyaM vaktuM nA na ca vai prbhuH||14|| tatra sarvANi pUrvANi SoDazasahasratrizatanyazItisaMkhyayA 163,83-hastipramANamasipujairlekhyAni-tatra pratyekaM pUrve. hasti pramANamasipuJjastu yantrasthApanAkramato jJAtavyaH sA cettam // pUrva | utpAda agrA vIrya asti zAna satya Atma karma pratyAkhyAna vidyA kalyANa prANA | kriyA loka nAmA- pUrva yaNI pravAda pravAda pravAda pravAda pravAda pravAda pravAda pravAda pravAda | vAya vizAla bindu | pUrva pUrva pUrva | pUrva pUrva pUrva pUrva pUrva pUrva pUrva 2 4 8 16 32 64 128 256 512 1024 2048 4096 saMkhyA // iti yntrkrmH|| // 18 // Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamuktAvalyAM prathama vyAkhyAne dazakalpa HTF adhikAra sarvasUtrapradhAnasya kalpasUtrasya vAcane / zravaNe ke ca vai yogyA ityAhuH shrutkovidaaH||15|| vAcane munayo yogyAH sdnusstthaankaarkaaH|| sAdhvyo'pi zravaNe yogyAH sarvAzca vidhipUrvakam // 16 // nizIthe'pi ca sAdhUnAM vAcanaM zravaNaM skuTam // kevalaM divase yogyaM sAdhvInAM zravaNaM matam // 17 // tatra pramANam-samprati caturvidha saGgho'pyadhikArI zravaNe / dhruvasenanRpati kathAnakameMkena zlokeneti // zrI mavIrapabhokSataH khaMkagajAtA 'bdAntaraM duHkhino-nAmnA ca dhruvasena dakSanRpateH putrasya paJcatvataH // AnandAmidha pattane varamahai divyaM sabhAyAmpurA zokAteviMgamAya sUtrakamadaH pArabdhamAya sttH||18|| arthAt-tadAnIntanakAlamAramya zrIMkalpasUtrazravaNe caturvidho'pi saGgha'dhikArI jajJe-kiJca tadvAcanetu kRtayogAnuSThAna sAdhureva-kutaH-akRtayogAnuSThAnamunInAM siddhAntavAcanetvanadhikAritvAditi vizeSasya tAtparyam // tathA cAsmin sAmvatsarikaparvaNi kalpasUtravadimAnyapipaJcakAryANyavazyameva kartavyAni-kAni tAni-ityAha // paripATI ca caityAnAM samasta munivandanam // AbdikaH pratikramazca svamikSAmagantathA // 19 // aSTamAkhyaM tapazcAru, upavAsatrayAtmakam // ratnatrayamahAsampadAyakaM pApanAzakam // 20 // tathA''dhivyAdhyupAdhInAM trizalyAnAM vimedanAta // janmano jaraso mRtyoH sarvathA'bhAvahetutaH // 21 // kAyikAditridoSasya zoSakattvAttathaiva ca // nirvANapadadAtRtvA tapaH kArya vivekibhiH // 22 // matAntare 993 // 29 // Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamukkAvalyAM prathama vyAkhyAne dazakalpa adhikAraH // 20 // // tatrASTamatapomAhAtmyaviSaye nAgaketukumArakathAnakam // guNaiH kAntaiH purI kA'pi candrakAntA'bhidhA'bhavat // vijayasenabhUpazca nAmnA tatra ripuJjayaH // 23 // zrIkAntAkhyo vaNiktatra zrIsakhI tasya gehinI // upAyaprArthita stasyAH sUnureko'bhavadguNI // 24 // parvaNi cAgate divye zrI paryuSaNasaMjJake // zrutvA vArtAmaSTamasya kRtasya nijavanibhiH // 25 // jAtismaraNakaM jJAnaJjAta tasya ca punnytH|| stanapo'pyaSTamazcakre tapo'sau jJAnabhAsuraH // 26 // kucapAnamakurvantaM pitarau vIkSya taM sutam // upAyAn vividhAn prAyazcakratuH sutazarmaNe // 27 // mUrchAkrAntazca taM bAlaM vilokya svajanA api // mRtaM jJAtvA ca taM bhUmau cikSipu rdInamAnasAH // 28 // vigatAsu sutaM budhvA pitA'pyasya jahau tanum // putrazoko hi kaSTAya jAyate dehinAM bhRzam // 29 // dvayomRtiM nizamyAtha vijayasena bhUpatiH // svabhaTAnpreSayAmAsa tadvittagrahaNAya vai // 30 // ito'STamatapaHzaktikampitAsana vismitaH // jJAtvA cAvadhinA tatra dharaNendraH samAyayau // 31 // bAlaM taM sudhayA''sicya cAzvAsya ca tadanantaram // dvijAkRtimvidhAyAsau bhaTAMstAMzca nyavArayat // 32 // napo'pyAkarNya tavRttaM tatropetya jagAda ca // bho bhUdeva kathaM svaM me nivArayasi hA bhaTAn // 33 // aputriNAM dhanaM rAjJo vetsi nItimimAM na kim // dharaNendro jagau rAjan-jIvatyeSa suto'dhunA // 34 // jIvato'sya kathaM vittaM gRhyate ca tvayA nRpa // napaHprovAca kutrAsti tenApi darzita stathA // 35 // // 20 // Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamuktAvalyAM prathama lyAkhyAne dazakalpa adhikAraH // 21 // nidhAnamiva taM dRSTavA sarva'pi vismayaGgatA // pRSTantazca ka stvambhoH ko'yazca tathyamucyatAm // 36 // sa prAha dharaNendro'haM nAgarAjo vizeSataH // aSTamasya prabhAveNa sahAyArtha mihAgataH // 37 // jAtamAtreNa putreNa cASTamazca kRtaGkatham // iti pRSTe ca bhUpena dharaNendro jagA punH||38|| AsItpUrvabhave kazcid bhUpate! bho vnniksutH|| bAlya eva mRtA mAtA mAtra hIna stato'bhavat // 39 // vimAtrA poDayamAno'yaM mitrAya duHkhmaatmnH|| kathayAmAsa mitraM hi saGkaTe bhuvi bAndhavaH // 40 // pUrvajanmani bho mitra ? kRtaM naiva tapa stataH // idAnIM duHkhamAmosi vinA tacca sukha kRtH||41|| mitropadezabuddho'sau yathAzakti vyadhA tapaH // upadezo hi bhavyAnAM mahate zreyase yataH // 42 // parvaNi cAgate ramye zrI paryuSaNanAmani // aSTamazca kariSyAmi pratijJAmiti cAkarot // 43 // tRNakuTayAM vicintyeti suSyApa sukhameSa ca ||daivaadgniH samIpe'sya lagyo manye ca zarmaNe // 44 // vimAtA samaya vIkSya kuTayAmagnimathAkSipat // kuTore jvalite so'pi puNyAtmA maraNaM lalA // 45 // aSTamatapaso dhyAnAcchokAntazreSThino gRhe // putratvena ca saJjajJe-Rddhi matyati medure // 46 // aSTamaJca tapo'nena kRtaM sAmprata mAdarAt // muktigAmI bhave cAsmin-laghukarmA bhaviSyati // 47 // tato'sau yatnataH pAlyaH zreyase vo bhaviSyati // uktvA kaNThe strakaM hAraM nikSipyAsya yayau sa ca // 48 // zrIkAnta zreSThinaH kRtvA dehAvasAnikI kiyAm // svajanAH sthApayAmAsu nAmAsya nAgaketukam // 49 // Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamukkAvalyAM prathama | vyAkhyAne dazakalpa adhikAra // 22 // bAlyAdapi jitAkSo'sau zrAvakaH paramo'bhavat // tapasA kiMna sAdhyeta tapo hi nirjara struH||50|| vijayasenabhUpena hataH kazcinnaraH kadA // acaura zrauryadoSeNa saMzayo'pi ca jIvahA // 51 // mRtvA'sA vyantarIbhUya vighAtAya purasya tu // bhayadAM racayAmAsa zilAmekAM mahIyasIm // 52 // vamantaM rudhira kRtvA rAjAnaM paadghaattH|| pAtayAmAsa bhUmau taM hA siMhAsanata stataH // 53 // nAgaketu mahAdhImAMzcicinteti nije hRdi // kathaM pazyAmyahaM dhvaMsajinacaityasya sarvataH // 54 // prAsAdakUTamAruhya zilA da] ca pANinA // phalamiva tvarA'nena tapaHzakti garIyasA // 55 // tattapazzaktitaH sadyo vyantaro'pi mahA zilAm // saMhRtya pArzvamAgatya nanAma nAgaketukam // 56 // bhUpAlaM zIghramevAtha cakAra nirupadravam // amarA api dAsatva mbhajantIha tapovatAm // 57 // dharmAtmA nAgaketuH sa kadA pUjAJjinezituH // kurvan sarpaNa daSTo'sA puSpAntargatena vai // 58 // avyagro bhAvanArUho nA ketu mahAmatiH // durlabha kevalajJAnaM prApAnantasukhAspadam // 59 // pratyakSIbhUya tasmai ca zAsanasya hi devatA // muniveSaM dadau sA'pi vijahAra yathAsukham // 60 // nAgaketu kathAM zrutvA vicitrAM puNyavardhinIm // tapasi cASTame yatnA bhAvatotra vidhIyatAm // 61 // // itinAgaketukathA // // 22 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamuktA valyAM // 23 // sAmprataGkalpasUtranirdiSTAni trINi vAcyAni-tathAhi // prathama purimacarimANakappo maMgala vaddhamANa titthammi // iha parikahiA jiNagaNaharAi-therAvalIcaritam // 1 // | vyAkhyAne dazakalpa // zrImadAdyacaramatIrthaGkaramunInAmayamAcAraH // zisa adhikAraH vRSTirbhavatu mA bhavatu vA sevanIyA paryuSaNA-vAcanIyaJca maGgala hetave kalpasUtram // zrIvardhamAnasvAmitIrthe prabhUtamaGgaHlakArakaM kalpasUtram-kutaH-zrI jinezvarANAJjIvanacaritrANi-zrI gaNadharANAM sthavirAvalI-zrI munInAm samAcArI ca itthaM trayo'dhikArAH santi // // tatra maGgalam // namo arihaMtANaM, namo siddhANaM, namo AyariyANaM, namo uvajjhAyANaM namo loe: savvasAhUNaM // eso paJca namu| kAro savvapAvappaNAsaNo maGgalANaM ca samvesiM paDhama havai maGgalaM // 1 // atha saMkSipta vyAkhyA // namo'hamya :-tatra-arhanti yogyA bhavanti-indrAdi devagaNavihitapUjAmityarhanta stebhyaH-tathA sitaM dhmAtaM aSTadhAkarma yaiste siddhA stebhyo namaH-tathA Acaryante saMsevyante zAnadarzanatapovIryacAritralakSaNAH-pazcAcArA yaiste-AcAryAH-tebhyo namaH-tathA-upa samIpe-adhIyate sAghuvargo yaiste upAdhyAyA stebhyo namaH tathA namo loke sarvasAdhubhyaH-sAdhayanti mokSamArgamiti sAdhavaH sarve ca te sAdhavaH-sarva sAdhavaH-tebhyo namaH-atra sarvazabdena sArdhadvayadvIpavatino ye jinakalpikasthavirakalpikAdayastebhyo namo namaskAro'stu // eSaH paJcanamaskAraH srvpaappnnaaskH|| maGgalAnAzca sarveSAM prathamaM bhavati maGgalam // 1 // MEROIN Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamuktAvalyAM prathama vyAkhyAne dazakalpa adhikAraH // 24 // eSa namaskAramantrasya navapadAni kayayitvA-AsannopakAritayA zrI mahAvIra svAmicaritramucyate // tathAhi mUlapAThaH-teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre-pazcahatthuttare hotthA, taM jahA hatthuttarAhiM cu e, caittA gabhaM vakate, hatyuttarAhiM gambhAo gambhaM sAharie, hatthuttarAhiM jAe-iti // // atha vyAkhyA // tasmin kAle tasmin samaye-arthAt-avasarpiNyA:-caturthArakaparyante-mahAtapasvI zramaNo bhagavAn-mahAvIraH paJcasu sthAneSu-uttarAphAlgunInakSatrasahitaH samabhavaditi tatra krmshtrunmuulnsmrthH-bhgshbdaarthvaanmhaaviirH||1|| bhagazabdasya caturdazArthAH-tatrArkayonItyarthadvayaM vihAya dvAdazabhagazabdArthavAcyo mahAvIrasvAmI-te cArthA ittham // bhago'rkaH 1 jJAna 2 mAhAtmya 3 yazo 4 vairAgya 5 muktiSu 6 rUpa 7 vIrya 8 prayatne 9 cchA 10 zrI 11 dharma 12 zvarya 13 yoniSu 14 // atra SaTkalyANakacarcA-kalpakiraNAvalikalpasUtrAdi vRttito zAtavyA hastottarAkhyanakSatre mahAvIra jineshituH|| pazca jAtAni divyAni kalyANAni zriye bhuvaH // 62 // uttarAphAlgunInakSatre bhagavAn mahAvIraH prANatanAma dazama devalokAccyutvA garbhe samutpannaH-tasminneva nakSatregarbhAt garbhaH saMhRto devAnandAyA brAhmaNyAH kukSitaH-muktaH-trizalAyAH kukSau hariNegameSiNA deveneti-tathA uttarAphAlgunI nakSatre jAta:-2 mUlapAThaH-hatthuttarAhi muMDe bhavitA, agArAo, aNagAri pacae, hatthuttarAhi aNaMte aNuttare nivAghAe nirAvaraNe kasiNe paDipuNNe kevalavaranANadaMzaNe samuppaNe, sAiNA pariNivbue, bhayavaMti // 1 // iti // 24 // Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ m kalpamuktA prathama vyAkhyAne valyAM | dazakalpa // 25 // adhikAraH atha vyAkhyA-uttarAphAlgunI nakSatre dravyataH kezAn utpATaya bhAvato. rAgadveSauvihAya-gRhAvAsaM parityajya dIkSA gRhItA // 3 // uttarAphAlgunInakSatre zrI bhagavato mahAvIra svAmino'nantavastu jJApakam-anupamam samastavastuvyAghAtarahitam / bhittikaTAdibhiraskhalitam samastAvaraNadoSarahitam-paripUrNa kevalajJAnaM kevaladarzanaJca samutpannam // 4 // tathA ca svAtinakSatre bhagavAn nirvANapadaM lebhe // 5 // mUlapAThaH teNaM kAlega teNaM samaraNaM samaNe bhagavaM mahAvIre je se, gimhANaM cauttthe mAse ahame pakkhe AsADhazuddhe tassa NaM AsADhasuddhassa chaTThI pakkhe NaM mahAvijaya pupphutara pavara puMDarIyAo mahAvimANAo vIsaM sAgarAvamahiiyAo AukkhaeNaM bhavakkhaeNaM ThiikkhaeNaM-aNaMtaraM cayaM caittA // 2 // iti atha vyAkhyA-tasmin kAle tasmin samaye zramaNo bhagavAn mahAvIraH grISmakAlasya caturthamAse-aSTamapakSe ASADha zuklaSaSThI rAtrau mahAsaukhyakArakAt-viMzatisAgaropamasthitikAt-puSpottarAbhidhamahAvimAnAt-viMzatisAgaropamarUpadevAyuH pUrNIkaraNAt-devagatinAmakarmakSayeNa vaikriyazarorasthitikSayeNa divyazarIraM tyaktvA-antararahitaccyutvA mUlapAThaH-iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse dAhiNaDUDhabharahe imIseAsappiNIe, susamamusamAe, samAe vaiktAe, susamAe, samAe vaikkaMtAe, susamadusamAe, samAe, vaikaMtAe, dusuma musamAe, samAe, bahuvaikaMtAe, sAgarAvamakoDAkADIevAyAlIsAe, vAsasahasse ha UgiyAra paMcahattari vAsehi, addhanavamehi, yamAsehi, sesehi, ikvIsAe, titthayarehi ikkhA-gakula samupannehiM kAsavaguttehiM dohiya harivaMsakula samupannehiM goyamasagutehiM tevIsAe titthayarehiM vaikaMtehiM, samaNe // 25 // JAI Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamuktAvalyAM prathama vyAkhyAne dazakalpa adhikAraH // 26 // bhagavaM mahAvIre caramatitthayare puvvati-titthayaranidiTe, mAhaNakuMDa ggAme nagare usamadattassa mahANassa koDAlasaguttassa bhAriyAe devANaMdAe, mAhaNIe, jAlaMdharasaguttAe, puvvarattAvarattakAlasamayaMsi, hatyuttarAhi nakkhatteNaM-jogamuvAgaeNaMAhAra-kaMtIe, bhavava katIe, sarIravakaMtIe, kucchisi gambhattAe vakte // 2 // iti atha vyAkhyA-asminneva jambUdvIpe, dakSiNArdhabharatakSetre, asminneva, avasarpiNIkAle, suSamasuSamAnAmni catuSkoTAkoTisAgara pramANe prathamArake, atikrAnte suSamAnAmni trikoTAkoTisAgarapramANe, dvitIyArake, atikrAnte suSamaduSSamAnAmni dvikoTAkoTisAgarapramANe, tRtIyArake vyatikrAnteduSSama suSamAnAmni caturthArake bahuvyatikrAnte kizcidUne, tadevAha-dvicatvAriMzadvarSasahasyA 42000 UnA ekA sAgarakoTAkoTi:-caturthArakapramANam-caturthArakasya paJca saptati 75 varSeSu sArddhASTamAsAdhikeSu zeSeSu satsu dvAsaptati 72 varSANi zrIvIrasyAyuH zrIvIranirvANAcca tribhirvarSeH sAddhASTamAsai zcaturthArakasamAptiH-ekaviMzatitIrthaGkareSu IkSvAkukulasamutpanneSu kAzyapagotreSu dvayoH munisuvrata svAmineminAthayoH-harivaMzakulasamutpannayoH-gautama gotrayoH-evaJca trayoviMzatitIrthaGkareSu vyatikrAnteSu zramaNo bhagavAna mahAvIraH-caramatIrthaGkaraH pUrvatIrthaGkaranirdiSTaH zrIvIravibhuHbhaviSyati-iti pUrva jinaiH kathitaH so'yaM bhagavAnzramaNo mahAvIraH-brAhmaNakuNDagrAmanagare-RSabhadatta brAhmaNasya koDAlagotrasya bhAryAyA devAnandAyA brAhmaNyA jAlandhara gotrAyAH pUrvarAtrApararAtrakAlasamaye madhyarAtre uttarAphAlgunI nakSatre candrayoge AhArapakrAntyA divyabhavatyAgena divyazarIratyAgena kukSau garbhatayA vyutkrAntaH samutpannaH mUlapAThaH-samaNe bhagavaM mahAvIre tinAgovagae, AvihotthA, caissA mitti jANai, cayamANe na jANai, cue miti jANai // 3 // // 26 // Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamuktAvalyAM prathama vyAkhyAne dazakalpa adhikAraH // 27 // atha vyAkhyA-zramaNo bhagavAn-mahAvIro yadA garbhe samutpanna stadA trijJAnopeta AsIt-tathA devavimAnAdahaM coSye-iti jAnAti kiJca cyavamAnaH san no jAnAti-ahaM-cyutaH asmIti-jAnAti-iti // mUlapAThaH-jaM rayaNiM ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre devANaMdAe, mAhaNIe, jAlaMdharasaguttAe kucchisi gabbhattAe vakate, taM rayaNi ca NaM sA devANaMdA mAhaNI sayaNijjasi, suttajAgarA ohIramANI ohIramANI imeyA rUve urAle kallANe sive dhanne maMgalle sassirIe-cauddasamahAsumiNe pAsittANaM paDibuddhA // 3 // atha vyAkhyA-yasyAM rAtrau zramaNo bhagavAn-mahAvIro jAlandhara gotrotpanna devAnandAbrAhmaNyAH kukSau samavatarattasyAM rAtrI sA-devAnandA brAhmaNI paryaGke zayAnA kiJcit-tandritA nAtijAgratI satI arthAdalpanindrAM kurvatI-patAnagne vakSyamANAn udArAn kalyANasvarUpAn-upadravanAzakAn, dhanakArakAn-mAGgalyakArakAn sazobhAn-etAdRzAn / caturdazasaMkhyakamahAsvapnAn dRSTavA jajAgAra-pratibuddheti mUlapAThaH-taM jahA-gaya 1 vasaha 2 sIha 3 abhisea4 dAma 5 sasi 6 diNayaraM 7 jhayaM 8 kuMbha 9 pauma sara 10 sAgara 11 vimANa bhavana vA 12 rayaNuccaya 13 sihi 14 ca // 4 // atha vyAkhyA-te svapnA itthaM nirdizyante-gaja-vRSabha-siMha-lakSmI puSpamAlA-candra-sUrya-dhvajA kuMbha-padmasarovarasamudra-vimAna-bhavana-ratnarAzi:-nirdhamAgniH-bhavaneti kathane nAyamatrAzayaH-yadi yasya tIrthaGkarasya jIvaH svargAdavatarati tasya mAtAdevavimAnaM pazyati-yasya ca tIrthaGkarasya jIvaH-narakAt-Agacchati tasya jananI bhavanaM pazyatIti bhAvaH // mUlapAThaH-taeNaM sA devANaMdA mAhaNI imeyArUve-urAle kallANe sive dhanne maMgalle sassirIe, cauddaza mahAsumiNe // 27 // Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamuktAvalyA prathama vyAkhyAne dazakalpa adhikAraH // 28 // pAsittAgaM paDibuddhA samANI haTTa tud cittamANaMdiyA pIimaNAparama somaNasiA harisavasa visappamANahiyayA dhArAhayakayaMbapupphagaM piva samussa siaromakUvA sumiNuggaha karei // sumiNu ggAhaM karittA sayaNijjAo abbhuTUThei-abhudvittA aturiamacavalamasaMbhaMtAe avilaMdhiyAe rAyahaMsasarisIe gaIe, jeNeva usamadatte mAhaNe teNeva uvAgacchad / uvAgacchittA usabhadattaM mAhaNaM jaeNaM vijaeNaM vaddhAvei / baddhAvittA bhaddAsaNavara gayA AsatthA vIsatthA suhAsaNavara gayA karayala pariggahiyaM dasanahaM sirasAvattaM matthaeaMjali kaTTu evaM vayAsI // 5 // ___atha vyAkhyA-tadanantaraM devAnandA brAhmaNI pUrvoktaprazastakalyANakArakAn caturdazamahAsvapnAn dRSTavA pratibuddhA satI hRSTA santuSTA AnanditA prItiyuktamanAH-atyantaprasannamanAH-harSavazenavikazita hRdayA meghadhArAsiktapraphullitakadamba puSpavaullasitaromarAjiH svapnAnAM smaraNaM cakAra tathA tAn mahAsvapnAn smRtvA ca zayyAtaH-uttiSThatiutthAya ca atvaritayA-acapalayA vilambarahitayA-asambhrAntayA askhalantyA rAjahaMsasamAnagatyA-yatra-RSabha brAhmaNaHAsIt tatropagacchati-upAgatya RSabhadRttaM brAhmaNaM jayena vijayena varddhayati AzirSa dadAtItyarthaH-tatra jayasvadeze-vijayaH paradeze. varddhayitvA ca bhadrAsanavaragatA AzvastA vizvastA tataH sukhAzanagatA satI karatalAbhyAM dazanakhaM zirasi Avarta mastake aJjaliM kRtvA caivam avAdIt-kathitavatItyarthaH // 5 // mUlapAThaH-evaM khalu ahaM devANuppiA ? ajja sayaNijjasi suttajAgarA ohIramANI ime eyArUve urAle jAvasassiroe cauddasamahAsumiNe pAsittANaM paDibuddhA // 6 // ___ atha vyAkhyA kimAha-ityata Aha-evaM khalu ahaM devAnApraya ! he svAmin adya zayyAyAM suptajAgarA alpanindrAM kurvato imAn etadrUpAn-udArAn-yAvat-sazrIkAn-caturdazamahA-svapnAn dRSTavA jAgaritA // 6 // // 28 // Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamuktA valyAM prathama lyAkhyAne dazakalpa | adhikAraH // 29 // mUlapAThaH-taM jahA gaya jAva sihi ca // 7 // atha vyAkhyA-tadyathA gajAdAramya nirdhUmAgniparyantaM caturdazasvapnAjJeyAH // 7 // mUlapAThaH-eesi NaM devANuppiA ? urAlANaM jAva cauddasahaM mahAsumiNAgaM ke manne kallANe phalavitti visese bhavissai-ta eNaM se usabha datte mAhaNe devAgaMdAe mAhaNIe aMtie-eamaDhe succA nissamma haTTa tuTTha jAva hiyae dhArAhaya | kayaMbapuSpharga piva samussasi aroma kUve sumiNuggahaM karei / karittA II aNupavisai / aNupavisittA appaNo sAhAvieNaM maipuvvaeNaM buddhivinANeNaM tesiM sumiNANaM atthuggahaM karei / atthuggahaM karittA devANaMdaM mAhaNi evaM vayasI // 8 // atha vyAkhyA-eteSAM he devAnupriya ? udArANAM prazastAnAM yAvat-caturdaza mahAsvapnAnAM darzanena manye kaH kalyANakArI phalavRttivizeSo bhaviSyati-tataH sa RSabhadatto brAhmaNaH devAnandAyA:-brAhmaNyAH antike (samIpe) etaM artha zrutvA karNAbhyAM nizamya cetalA-avadhArya hRSTaH tuSTaH san-yAvat-harSavazena ullasita hRdayA-meghadhArAsiktakadambapAdapapuSpavat samucchvasitaromakUpaH (vikazitaromarAjiH) san svapnadhAraNaM karoti-svapnAnAM artha manasi cintayatItyarthaH / artha manasi kRtvA ca IhAM arthavicAraNaM pravizati-IhAM kRtvA ca AtmanaH svAbhAvikena matipUrvakeNa buddhivijJAnena teSAM svapnAnAM nizcayaM karoti-tatra matizca-anAgatakAla vizeSA jJeyA buddhizca vartamAnakAlaviSayiNI bodhyA jJAnaJca-atItAnAgatavastuviSayakaM jJeyam taM nizcayaJca kRtvA devAnandAM brAhmaNI evamavAdItproktavAn // 8 // mUlapAThaH-urAlANaM tume devANuppie sumiNA divA kallANANaM sivA dhanA maGgallA sassirI Aruggatuhi dIhAukallANa maMgalAkAragANaM tume devaannuppie| sumiNA didvA-taM jahA atthalAbho devANuppie ? bhogalAbho devANuppie ? puttalAbho Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamukkA valyAM prathama vyAkhyAne dazakalpa adhikAra // 30 // | devANuppie ? mukhalAbho devANuppie ? evaM khalu tuma devANuppie ? navaNhaM mAsANaM bahupaDipuNNANaM aTThamANaM rAiMdiyANaM | vaikatANaM sukumAlapANipAyaM ahINapaDipuSNapaMciMdiraM sarIraM lakkhaNa vaMjaNaguNovaveaMti // atha vyAkhyA-kimavAdItyAha udArAH-prazastAH-tvayA devAnupriye ? svapnAH-dRSTAH-kalyANakArakAH sazrIkA:yAvat-Arogyam tuSTirdIrdhAyuH kalyANaM maGgalaM vAJchitaprAptiretadvastukArakAH he devAnupriye? tvayA svapnA dRssttaaH| tadyathA he devAnupriye ? te'rthalAbho bhaviSyati? tathA he devAnupriye bhogAnAM lAbho bhaviSyati-tathA he devAnupriye ? putralAbho bhaviSyati tathA he devAnupriye sukhalAbho bhaviSyati-evaM khalu tvaM devAnupriye? navasu mAseSu bahupratipUrNesu sArdhasaptAhorAtrAdhikeSu gateSu etAdRzaM dArakaM putraratnaM prajaniSyasIti-kIdazaM dArakamityAha-sukumAlapANipAdam-tathA ahInapaJcendriya zarIram-lakSaNavyaJjanaguNopetam-tatra lakSaNAnyAha-chatrAdInIti-tatra tIrthakRtAM tathA cakriNAmaSTottarasahasra parimitAni tathA baladevavAsudevAnAmaSTottarazatalakSaNAni bhavanti tathA'nyeSAmbhAgyazAlinarANAM dvAtriMzallakSaNAni bhavanti tatra ca kAvya mittham // chatraM 1 tAmarasa 2 dhanU 3 rathavaro 5 dambholi 5 kUrmI 6 kuzAH 7 vApI 8 svastika 9 toraNAni 10 ca saraH 11 pazcAnanaH 12 pAdapaH 13 cakraM 14 zaGkha 15 gajau 16 samudra 17 kalazau 18 prAsAda 19 matsyA 20 yavAH 21 dhUpaH 22 stUpa 23 kamaNDalU 24 nyavanibhRt 25 saccAmaro 26 darpaNaH 27 tathA-ukSA 28 patAkA 29 kamalAbhiSekaH 30 sudAma 31 kekI 32 ghanapuNyabhAjAm // zarIrakezeSu nraadhipaanaaN| dvAtriMzadevaM naralakSaNAni // 2 // Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamuktA valyAM prathama vyAkhyAne dazakalpa | adhikAraH // 31 // atha saptavastUni raktAni zarIreSu tadyathA nakha 1 caraNa 2 hasta 3 jihvA 4 oSTha 5 tAlu 6 netrakoNake 7 iti saptaraktAni-kakSA 1 hRdayaM 2 grIvA 3 nAzikA 4 nakhA 5 mukhaM 6 iti padunnatAni-dantAH 1 tvacA 2 kezAH 3 aGguli parvANi 4 nakhAH 5 iti paJca sUkSmANi-netre 1 hRdayaM 2 nAsikA 3 hanu 4 bhujau 5 iti paJca dIrghANi-kapAlaM 1 vRkSasthalaM 2 mukhaM 3 iti trINi vistIrNAni-grIvA 1 jaMghA 2 puruSa cihna 3 iti trINi ladhUni-sattvaM 1 svaraH 2 nAbhiH 3 iti trINi gambhIrANi iti dvAtriMzallakSaNani // iha bhavati saptaraktakaH SaDunnataH paJca sUkSma dIrghazca // trivipulalaghu gambhIro dvAtriMzallakSaNaH sa pumAn // 1 // yathA netre tathA zIlaM yathA nAsA tathA''rjavam // yathA rUpaM tathA vittaM yathA zIla tathA gunnaaH||2|| atihasve'tiDIrve'ti sthUle vAtikaze tathA // atikRSNe'ti gaure ca SaTpu satvaM nigadyate // 3 // saddharmaH subhago nIruka susvapnaH sunayaH kaviH // sUcayatmAtmanaH zrImAn naraH svagagamAgamau // 4 // nirdambhaH sadayo dAnI dAnto dakSaH sadA-RjuH // martyayoneH samudbhUto bhavitA ca puna stathA // 5 // mAyAlobhakSudhA''lasya bahAhArAdi ceSTitaiH // tiryagyoni samutpattiM khyApayatyAtmanaH pumAn // 6 // sarAgaH svajana dveSI durbhASI mUrkhasaGgakRt- // zAsti svasya gatAyAtaM naro narakavarmani // 7 // // iti caturgati svarUpam // ARCH // 31 // Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamuktAvalyAM prathama vyAkhyAne dazakalpa adhikAraH // atha sAmudrikalakSaNAnyAha // Ava" dakSiNe mAge dakSiNaH zubhakRnnRNAm // vAmo vAme'tinindyaH syAdiganyatve tu mdhymH|| 1 // (vyAkhyA ) narANAM dakSiNe bhAge yadi AboM jalabhUmivadAvartaH syAt-tadA dakSiNAvartaH-zubhaphalakArI syAt- | vAmabhAgAvartastu duHkhaphalapradAyitvAnnindya eva anyazarIrAvayaveSu madhyamaphaladaH arekha bahurekha vA yeSAM pANitalaM nRNAm // te syuralpAyuSo niHsvA duHkhitA nAtra saMzayaH // 2 // ( vyAkhyA) yasya narasya haste sarvathA rekhA na syuH-yadi vA bahurekhAH syuH tatrAmi nIlA kArAH sthUlAHchinnAH syuH-tadA nara-alpajIvI duHkhI ca syAt-tatrApyayamvizeSaH raktakaratalena bhAgyavAn nIlavarNaviziSTakaratalena madirApAnAsaktaH-pItakaratalena paradArAsu lampaTaH-malinakaratalena sarvathA dhanarahito bhavet-kaThinakaratalena bahuparizrameNa AjIvikA syAt yadi nArINAM karatalAni sukomalAni tadA bhAgyavatyaH-bhavanti-tathA ca puruSANAM dakSiNahastAvalokanaM vidheyamnArINAJca vAmahasteSu rekhAvicAro vidheyaH // yasya karatalam unnataM syAt tadA dAtA bhavati-yadi gartAkAraM syAt tadA adAtA nirdhanazca tathA koTarikA samAnaM vartulAkAraM gambhIrazca syAt tadA dhanavAn bhavediti-yadi ca hastAgulyaH sUkSmAH saralAH syuH-tadA zobhanam // anAmikA'ntyarekhAyA kaniSThA syAdyadAdhikA // dhanavRddhistadA puMsAM mAtRpakSo bahu stathA // 3 // maNibandhAtpitu lekhA karabhAdvibhavAyuSoH // rekhe dve yAnti tisro'pi tarjanyaGguSThakAntaram // 4 // Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamuktAvalyAM prathama vyAkhyAne dazakalpa | adhikAraH yeSAM rekhA imAstisraH sampUrNa doSavarjitAH // teSAGgotradhanApi sampUrNAnyanyathA na tu // 5 // (vyAkhyA) ayamAzayaH-maNibandhasthAnAt-nirgatA-pitRrekhA tathA karabhasthAnAt-nirgatA-vibhavarekhA-AyuSaHrekhA ca etAH sampUrNAH tisraH-rekhAH-tarjanyA:-api ca-aGguSThasya madhyabhAge gatA bhaveyuH-tadA purUSANAm-uttamagotre | janma-uttama sampattiH-uttamAyuzca jAyate ullaGayante ca yAvatyo'Ggalyo jIvitarekhayA // paJcaviMzatayo jJeyA stAvatyaH zaradAM budhaiH // 6 // ___ (vyAkhyA) ayamAzayaH-yasya kasyApi narasya-AyuSya rekhayA-kaniSThikAmArabhya tarjanIparyantaM yAvatyaH-agulyaatikrAntA bhavanti tAvatI paJcaviMzatiH-tasya-Ayu bodhyA-iti bhAvaH // yavairaGguSThamadhyasthai vidyAkhyAti vibhUtayaH // zuklapakSe tathA janma dakSiNAGguSThagaizca taiH // 7 // na strI tyajati raktAkSaM nAthaH kanakapiGgalam // doghabAhuna caizvaye na mAMsopacitaM sukham // 8 // ( vyAkhyA) raktanetraM puruSa strI na tyajati taM-icchatyeva tathA-suvarNAkArapiGgalanetramapi puruSaM athoM na tyajati tathA dIrdhabhujaM puruSa-vibhavo na tyajati-rAjyAdisukhaM labhate dIrghabhujaH puruSaH tathA sthUlAkRti puruSam sukhaM na tyajati arthAt sa sukhI bhavati // 8 // ___ cakSuHsnehena saubhAgyaM dantasnehena bhojanam // vapuHsnehena saukhyaM syAt-pAdasnehena vAhanam // 9 // urovizAlo dhanadhAnyabhogI zirovizAlo narapuGgavazca // kaTIvizAlo bahuputradAro vizAlapAdaH satataM sukhI syAt // 10 // patallakSaNAni maSatilakAdIni vyaJjanAni ca-etairupetaM patAni lakSaNavyaJjanAni narANAM dakSiNabhAgeSu-nArINAM vAmabhAgeSu-avalokanIyAni-iti / Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamuktAvalyAM prathama | vyAkhyAne dazakalpa | adhikAraH // 34 // mUlapAThaH-mANummANapamANapaDipuNNasujAyasavvaMga sundaraMga // 8 // atha vyAkhyA-tatra mAna-jalabhRtakuNDAntaH puruSe nivezite yajjalaM nissarati yadi tajjalaM droNamAnambhavet-tadA sa puruSo mAna prAptaH-yadi ca tulAropitapuruSo'rdhabhAramAnaH syAttadA sa unmAnaprAptaH-tatra bhAramAnaJcettham // SaTsapai yava stveko gujaikA ca yavai tribhiH // guJjAtrayeNa vallaH syA dgadyANe te ca SoDaza // 1 // pale ca daza gadyANA steSAM sAdhazataM maNe // maNai dezabhirekA ca ghaTikA kathitA budhaiH||2|| ghaTIbhirdazabhistAbhirekobhAraH prakartItiH-iti bhAramAnam // svakIyAMgulairaSTottarazatAMGgulamAna uttama puruSaH-tathA SaNvatyaMgulamAno madhyamapuruSaH-tathA caturazItyaMgula mAno hInapuruSaH-iti pramANaprAptapuruSaH tIrthaGkarastu viMzatyadhikazatAGgulamAno bhavati-tasya zirasi dvAdazAGgulamAnamuSNISambhavatIti evaJca mAnonmAnapramANapratipUrNasujAtasarvAGgaziraH pramukhAdisundaraM putraJjanayiSyati punaH kIdRzamputram mUlapAThaH-sasisomAgAraM kaMtaM piyadaMsaNaM surUvaM dArayaM prayAhisi // 9 // atha vyAkhyA-zazivatsaumyAkAraM manoharaM priyadarzanam-sundarasvarUpam putra prjnyissyti-|| mUlapAThaH-seviyaNaM dArae ummukkabAlabhAve vinnAyapariNayamittejovvaNagamaNupatte riuvvea jauvvea sAmaveaathavvagavea-itihAsapaMcamArga nighaMTuchaTTANaM saMgovaMgANaM sarahassANaM cauNDaM veANaM sArae pArae vArae dhArae saDaMgavI // 34 // Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIO kalpamuktA- valyAM prathama vyAkhyAne dazakalpa adhikAraH sahitaMta visArae saMkhANe sikkhANe sikkhAkappe vAgaraNe chaMde nirutte joisAmayaNe-annesu a bahusu baMbhANNaesu parivAyaesu naesu supariNihie Avi bhavissai // 10 // vyAkhyA-so'pi dAraka evamvidho bhaviSyati / tadyathA-unmuktabAlabhAvo'STavArSika iti sakalalokavyavahArazAtA bhaviSyati-puna yauvanamprAptaH-RgvedayajurvedasAmavedAtharvaNavedA iti catvAro vedAH paJcamaM purANazAstraM tathA SaSTamaM nighaNTuzAstramevaM sAGgopAGgasahitAnAM vedAdizAstrANAM jJAtA bhaviSyati-tatrAGgAni SaT. tadittham / zikSA 1 kalpo 2 vyAkaraNa 3 chando 4 jyoti 5 niruktayaH 6 tathopAGgAniaGgArthavistararUpANi teSAJca zAtA bhaviSyati tathA sarahasyAnAM tAtparyayuktAnAcaturNAM vedAnAM smArakaH-tathA'nyeSAmapi smaraNe bariSThaH-tathA'nyeSAmazuddhapAThaniSedhAddhAraNasamartha:IdRzo dArakaH putro bhaviSyati // punaH SaDaGgavit punaH SaSThitantravizAradaH SaSThitantraGkApalI yaM zAstra tatra vizAradazcaturaH paNDita iti tathA gaNitazAstre-AcAragranthe-akSarAmnAyagranthe kalpe ca-yajJAdi vidhizAstre-vyAkaraNe zabdazAstre chandazAstre tathA nirukte TIkApramukhazAstre tathA'nyeSvapi bahuSu parivrAjakasambandhiSu nayeSu-AcAra zAstreSu te putro'tIva nipuNo bhaviSyati // 10 // mUlapAThaH-taM urAlA NaM tume devANNuppie ? sumiNA diTThA jAva-Arugga tuhidIhAuya maMgallakallANakAragANaM tume devANuppie / sumiNA didutti kaTu bhujjo bhujjo aNu vUhai // 11 // vyAkhyA-tasmAtkAraNAt he devAnupriye ? tvayA udArAH svamA dRSTAH tathA yAvat ArogyatuSTidIrghAyurmaGgalakalyANakArakAH tvayA svamA dRSTA iti bhUyo bhUyastAn svamAn-anumodayati anuhayati // 11 // mUlapAThaH-ta eNaM sA devANadA mAhaNI-usamadattassa mAhaNarasa-aMtie-eamahaM muccA nisamma haTTa tudra jAvahi u Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamuktA S valyAM - prathama | vyAkhyAne dazakalpa adhikAraH // 36 // yayA karayala parigahiyaM dasanahaM sirasAvattaM matthae-aMjaliM kaDu usamadattaM mAhaNaM evaM vayAsI // 12 // vyAkhyA-tataH sA devAnandA brAhmaNI RSabhadatta brAhmaNasya samIpe-imamartha zrutvA tathA cetasAvadhArya hRSTA tuSTA | yAvat harSaparipUrNahRdayA-karatalaparikRtaM dazanakha-AvartAkAraM zirasi aJjalikRtvA-RSabhadattaM brAhmaNamevamavAdIt // 12 // | mUlapAThaH-evameyaM devANuppiyA? tahameyaM devANuppiyA? avitahameyaM devANuppiyA ? asaMdiddhameyaM devANuppiyA ? icchiyameyaM devANuppiyA ? paDicchiyameyaM devANuppiyA ? icchiya paDicchiyameyaM devANuppiyA ? sacceNaM esamahe se jaheyaM | tubbhe vayaha tti kaTTa te sumiNe samma paDicchai / paDicchittA usabhadattaNa mAhaNaNaM saddhiM urAlAI mANussagAI bhoga bhogAi bhuMjamANA viharai // 13 // vyAkhyA he devAnupriya ? evameva tat tathA tvayA yaduktaM satyameva tat-yathAsthitameva tat nahi asatyamiti // tathA sandeharahitaM tat tathepsitametadeva me tathA bhavanmukhAtpatadeva gRhItaM tathA tadbhavadvAkyam-IpsitaM pratiSThitaJca yadyuSmAbhiH kathitam so'rthaH satya eva tathA yena prakAreNa imamartha yUyaM vadatha tatsatyameva-iti kathayitvA tAn svapnAna samyagaGgokaroti samyak svIkRtya RSabhadattabrAhmaNena sahodArAn manuSya sambandhi yogyabhogAn bhuJjAnA sevamAnA satI viharati // 13 // mUlapAThaH-teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM saka-devinda devarAyA vajjapANi, purandare, sayakau-iti vyAkhyA-tasmin kAle tasminsamaye saudharmendro vicarati tadittham-devAnAmindraH zakranAmasiMhAsanAdhiSThAtRtvAtzakra iti kathyate-deveSu vakAntyA rAjate iti devarAjaH-vajrapANiH-vajraM pANau haste yasya bajrapANiH-purandaraH-daityAnAM puraM dArayati-iti purandaraH zatakratuH evambhUtaH zakraH kathyate / // 36 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamuktAvalyAM prathama vyAkhyAne saudharmendra itil adhikAraH // 37 // idaM hi kArtika zreSThibhavApekSayA tathA tatkathA / pRthivI bhUSaNAkhyAne nagare ca manorame // AsIdrAjA prajApAlI prajApAlAbhidhA mahAn // 1 // tatra zreSThI mahA zreSThI nAmnA kArtika saMjJakaH // zrAddhasya pazcamI tena pratimA''rAdhitA zatam // 2 // tatprabhAvAcca loke'sminpUjito'bhUjane jane // zatakratu riti khyAtiH prasiddhA'bhUtpade pade // 3 // ekadA nagare tasmiMstApaso gairikAbhidhaH // mAsopavAsaramyAtmA tvAyayau daivyogtH||4|| kArtikazreSThinaM tyaktvA sarvo'pi nagarIjanaH // tadbhakto nitamAjjAto na lokaH pAramArthikaH // 5 // kArtikopari ruSTo'sau gairikAmidha tApasaH // sarve bhaktAzca me jAtA nAyaM dIti buddhitaH // 6 // pAraNArthaGkadA rAjJA tApaso'sau nimantritaH // vakroktyA tApasaH prAha zRNu rAjaMzca me vcH|| 7 // pariveSTA ca cetsamyak zreSThI saH-kArtikAbhidhaH // tadA'haM pAragaGgehe kariSye tava nAnyathA // 8 // svIkRtyaivaJca bhUpo'pi provAca zreSThinampati // bho bhoH kArtika ? me gehe bhojayAdya ca gairikam // 9 // bhojayiSyAmi vazcAjJAM svIkRtyAhaM dharAdhava ? zreSThinA bhojyamAno'sau gairiko vakra buddhimAn // 10 // mayA te nAsikA chinnA nAsikA svAzca spRzatA // cakAra bhUyasIJceSTAM zreSThinampati gairikH||11|| zreSThinA cintitaM svAnte dIkSito'haM yadA purA // abhaviSyaM tadedRkSo nAbhaviSyatparAbhavaH // 12 // vicAryavaJca puNyAtmA gRhamAgatya cAtmanaH // jagrAha bhAvato dIkSAM munisuvrata svAminaH // 13 // // 37 // Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamuktA valyAM // 38 // prathama gajAmrAMbhendusaMkhyAkai vaNikputraiH sama shuciH|| pAlayan pAvanI dIkSA dvAdazAGgI papATha ca // 14 // vyAkhyAne dvAdazavarSaparyAye dIkSAM sa paripAlya ca // saudharmendro hi saJjajJe mahAvaibhavadIptimAn // 15 // saudharmendra nijadharmAnusAreNa gairiko'pi ca tApasaH // airAvaNamahAhastI tasya vAhanatAM lalau // 16 // adhikAraH kArtiko'yamiti jJAtvA tvarayaiva palAyitaH // tataH zakrazca taM dhRtvA mUrdhAnamasya rUDhavAn // 17 // indrasya bhItaye so'pi cakre rUpadvayaJcalam // tathA cakAra zakro'pi maMkSu rUpacatuSTayIm // 18 // zakro'pi ca tathA cakre punA rUpacatuSTayIm // tatazcAvadhinA budhvA tatajainaM zacIpatiH // 19 // tarjanAntaramevAsau rUpaM svaM vidadhe tathA // kArtikazreSThigAtheyampavitrA dhAryatAmbudhaiH // 20 // mUlapAThaH-sahassakkhe maghavaM pAgasAsaNe dAhiNaDDhalogAhivaIerAvaNavAhaNe suriMde battIsavimANasayasahassAhivaI- IN arayaMbaravatthadhare Alai-amAla-mauDe navahemacAru cittacaMcala kuMDalavilihijjamANagalle, haDDhie mahajjuie mahabbale mahAyase mahANubhAve mahAmukkhebhAsurakhoMdI palaMbavaNamAladhare sohamme kappe sohamma baDisae vimANe sahammAe. sabhAe | sakkaMsi sIhAsaNaMsiseNaM tattha battIsAe vimANAvAsasayasAhassINaM / caurAsIesAmANiyasAhassINaM tAyattIsAe | tAyattIsagANaM cauNhaMlogapAlANaM ahaNhaM amgamahisINaM saparivArANaM tiNhaM parisANaM sattaNhaM aNIANaM sattaNhaM aNIAhi| vaINaM cauNDaM caurAsINaM AyarakkhadevasAhassINaM annesiM ca bahUNaM sohammakappavAsINaM vemANiANaM devANaM devINaya Ahe- 13 // 38 // Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ w kalpamuktAvalyAM prathama vyAkhyAne saudharmendra adhikAraH // 39 // BE | vaccaM porevaccaM sAmittaM bhadittaM mahattaragattaM ANAI, sarasegAvaccaM kAremANe pAlemANe mahayAhayanaTTa gIyavAi ataMtI talatAlatuDiya ghaNamuiMga, paDupaDahavAiyaraveNaM divvAI bhogabhogAI bhuMjamANe viharai // 14 // vyAkhyA-sahasrAkSa:-indrasya paJcazatadevA mantriNaH santi-ataH paJcazatadevamantrinetrANi zakrasyaiva kAryANi kurvanti ata statsambandhitvena sahasrAkSa ucyte|| maghavAniti, mahAmeghA vA maghanAmA devavizeSo vaze yasyAsau maghavAn pAkazAsanaH) pAko nAma daityastasya zAstA-iti dakSiNArdhalokAdhipatiH uttaralokArddhasya-IzAna svAmikatvAt. tathA-airAvaNavAhanaH-surendro dvaatriNshllkssvimaanaadhiptiH-arjo'mbrvstrdhrH-dhuulyaadirhitaakaashvtsvcchvstrdhaariityrthH-ythaasthaanprihitmaalaamukuttH|| tathA navahemacArucitracaJcalakuNDalavilikhyamAnagalaH arthAtnavIna suvarNanirmitaiH kuNDalaigharSamANagalasthAno yasyeti tathA maharddhistathA mahAdhRtiH-mahAbalo mahAyazAH-mahAnubhAvaHmahAsukhaH-bhAsurazarIraH-tathA-pAdaparyantapralambamAnapaJcavarNapuSpamAlAdhArI-indraH-evambhUtaH san-saudharme kalpe saudharmAvataMsakavimAne sudharmAyAM sabhAyAM zakranAmakasiMhAsane sthitaH san-arthAt-kikuMrvan san viharati-ityata Aha-sa indrastatra devaloke dvAtriMzadvimAnAvAsazatasahastrANAm dvAtriMzallakSavimAnAnAmityarthaH-3200000-caturazItisAmAnikadevasahasrANAm 84000 tathA gurusthAnIyapurohitasamAnatrayAtriMzattrAyatriMzakadevAnAm-somayamavaruNakuberacaturlokapAlAnAm tathA padmA 1 zivA 2 zacI 3 aJju 4 amalA 5 apsaro 6 navamikA 7 rohiNI 8 ityamidhAnAnAmanamahiSINAM saparivArANAM pratyekaM SoDazasahasraparivArANAM tathA bAhyamadhyamAbhyantararUpatriparSadAm-gandharva 1 nATaka 2 azva 3 gaja 4 ratha 5 subhaTa 6 vRSabha 7 rUpANAM saptAnAmanIkAnAm sainyAnAmiti-bhavanapatyAdInAm vRSabhasthAne mahiSA bhavanti tathA saptAnAM senApatInAm tathA catasRSu dikSu pratyekaM-caturazIti sahasrapramANAtmarakSakadevAnAm sarvasaGkhyayA 336000 tathA nyeSAM bahUnAM saudharmakalpavAsinAm devAnAM devInAm tathoparoktakathitaparivArANAmindro // 39 // Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ETTE kalpamuktAvalyAM prathama vyAkhyAne saudharmendra adhikAraH // 40 // rakSAGkarotItyarthaH tathA-adhipatikarmarakSAmiti-tathA-agragAmitvam-tathA nAyakatvam tathA bhartRtvaM poSakatvamiti-tathA gurutaratvam tathA-AjJayA-Izvara senApatitvam kArayan niyuktairiti. pAlayan svayameva punaH kiMkurvan mahatA zabdena, avicchinnamevaramvidhaMyat-nATaka gItavAditravINAkaratAlikAtruTitraghanamRdaGgapaTupaTaharaveNa zabdeneti devayogyAn bhogAIbhogAn-bhujAno viharati // 14 // ___mUlapAThaH-imaM ca NaM kevalakappaM jaMbuddIva dIvaM viuleNaM-ohiNA-AbhoemANe AbhoramANe viharai tattha NaM samaNaM bhagavaM mahAvIraM jaMbuddIve dIve bhArahe vAse dAhiNaibharahe mAhaNakuMDaggAme nayare usabhadattassa mAhaNassa koDAlasaguttassa bhAriyAe devANaMdAe mAhaNIe, jAlaMdharasaguttAe kucchisi gambhatAe vaktaM pAsai / pAsittA hatuTTa cittamAgaMdie gaMdie paramANadie, pIimaNe paramasomaNassie harisavasavisappamANahiyae dhArAhayakadaMbasurahikusumacaMcumAlaiyaUsasiyaromakUve viyasiyavarakamalANaNanayaNe, payaliyavarakaDaga, tuDiyakeUramaur3a kuMDalahAravirAyaMtavacche, pAlaMbapalaMbamANagholaMtabhUSaNaghare sasaMbhamaM turiyaM cavalaM muriMde sIhAsaNAo abbhuThei // abbhudvittA pAyapIDhAo paccoruhai / paccoruhitA verulia-caridaridvaaMjaNaniuNo viabhisibhisiMtamaNi-rayaNamaMDiAo omuai-omuIttA egasADiaM uttarAsaMgaM krei| karittA aMjalimauli aggahatthe titthayarAbhimuhe sattaTupayAI aNugacchai-aNugacchittA vAmaM jAguM aMcei-aMcittA dAhiNaM jANuM dharaNitalaMsi sAhaTTa tikkhutto muddhANaM dharaNitalaMsi nivesei| nivesittA IsiM paccunnamai, paccunnamittA kaDagatuDiya thaMbhiyAo bhuAo sAharai / sAharittA karayalapariggahiraM dasanahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTu evaM vayAsI // 15 // vyApA-saH saudharmendraH imaM sampUrNajambUnAmAnaM dvIpaM vipulenasvakIyAvadhijJAnena-avalokayan-avalokayan // 40 // Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamuktAvalyAM prathama vyAkhyAne saudharmendra adhikAraH // 41 // viharati tatra samaye zramaNaM bhagavantaM mahAvIraM jambUnAmnidvIpe bharatakSetra dakSiNArddhabharate brAhmaNakuNDagrAmanAmakanagare RSabhadattasya brAhmaNasya koDAlagotrasya tasya bhAryAyA devAnandAyA brAhmaNyAH-jAlandharagotrAyAH kukSau garbhatayAsamutpannaM pazyati dRSTavA hRSTastuSTazcitenAnandito harSaghanenAtIvasamRddhabhAvaGgataH prItimanAH paramasaumanasyamprAtaH sanharSavazena visarpahRdayo meghadhArAhatakadambasurabhikusumasamAnaromAJcito'taevocchritaromakUpaH-tathA vikasitavarakamalasamAnAnananayano'thAt-praphullakamalavat-AnanaM mukhaM nayane netre ca yasyeti tAdaza stathA-bhagavaddarzanajAtasasaMbhramAt pracalitavarakaTakastathA truTitakeyUraH (bAjUbandha iti) tathA pracalitamukuTakuNDala stathA pracalitahAreNa virAjamAnahRdayaH-zobhita vakSasthala iti / tathA pralambamAnaprAlambaH (motIkSubanaka iti) tathA dolAyamAnabhUSaNadhara iti sasaMbhrama tvaritaJcapalaM yathA syAttathA surendraH siMhAsanAduttiSThati-tadanu-abhyutthAya ca pAdapIThAdavatarati yatra pAdau sthApyate tatpAdapIThakamiti-tataH pAdapIThAtpratyavatIrya ca pAduke'vamuJcati / kimviziSTe pAduke, vaiDUryavariSThariSThAMjanaratnainipuNazilpibhiH-racite tatra nIlazyAmaratnairiti / punaH-dedIpyamAnamaNiratnamaNDite tathA candrakAntamaNayaH karketanAdiratnAni ca tai maMNDite-evambhUte pAduke avamuzcatotyarthaH-avamucya ca-ekapaTamuttarAsaGgaMkaroti tatkRtvA cAJjalimukulitAgrahastaH san, tIrthakarAbhimukhaH saptASTapadAni-anugacchati anugatya ca vAmaJjAnumutpATayati-bhUmau yathA'lagnaM syAttathA sthApayati-tathA saMsthApya ca dakSiNAnuM dharaNitale nivezya tathA vAratrayam mUrdhAnam (mastakam ) dharaNitale nivezayati / nivezayitvA ceSatpratyunnamati-uttarAddhenojhai bhavati pratyunnamitvA-UrvIbhUya kaGkaNatruTitastambhitabhujau vAlayitvA-UrvIkaroti vAlayitvA ca karatala parigataM dazanakhaM zirasAvartamaJjaliM mastake kRtvA caivamavAdIt mUlapAThaH-namutthuNaM arihaMtANaM bhagavaMtANaM AigarANaM titthayarANaM sayaMsaMbuddhANaM purimuttamANaM purisasIhANaM -purisavara // 41 // Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamuktA valyAM prathama vyAkhyAne saudharmendra | adhikAra // 42 // puMDarIyANaM purisavaragandhahatthINaM loguttamANaM loganAhANaM logahiyANa logapaIvANaM logapajjoagarANaM abhayadayANaM cakkhudayANaM maggadayANaM saraNadayANaM jIvadayANaM vohidayANaM dhammadayANaM dhammadesayANaM dhammanAyagANaM dhammasArahINaM vyAkhyA-tatra NaM iti vAkyAlaGkAre / tribhuvanajanapUjAyogyebhyo'rhadbhayo namo'stu-namaskAro bhavatu-kimbiziSTe bhyo'rhadbhayaH-jJAnAdiyuktebhyaH-punaH khaskha tIrthApekSayA dharmasyAdikArakebhyaH-punastIrthazcaturvidhasaGghastasya kArakebhyaH sthApakebhyo namo'stuH. punaH-paropadezaM vinA svayaM samyag jJAtatattvebhyaH punaranantaguNanidhAnatvAt-puruSeSattamebhyaH-punaH karmavairiSu zUratvAt puruSeSu siMhatulyebhyaH punaH puruSeSUttamapuNDarIka tulyebhyaH punaH puruSeSu varagandhahastitulyebhyaH yathA gandhahastigandhena cAnye duSTagajA bhajyante-evambhagavatprabhAveNa durbhikSAdayo'pi-nazyantItibhAvaH punazcatustriMzadatizaya yuktatvAllokeSu bhavyasamUheSu uttamebhyaH punaH-yogakSemakAritvAllokanAthebhyaH-tatra samyagdarzanazAnAdInAmaprAptavastUnAM prApaNaM yogaH-prAptasya samyagdarzanAdivastuno rakSaNaM kSema iti-punarlokasya prANimAtrasya hitaprarUpakatvAddhitakAribhyaH punarmithyAtvAndhakAranAzakatvAlloke pradIpatulyebhyaH-punaH sUryavatsakalapadArthaprakAzakatvAlloke pradyotakArakebhyaHpunarbhayAnAmabhAvo'bhayaM taddAyakebhyaH-punaH-cakSuHsamAnazrutajJAnadAyakebhyaH punaH-mArgaHsamyagdarzanazAnAdistadAyakebhyaH-punaH saMsArabhayabhItAnAM rakSakatvAccharaNadAyakebhyaH-punarbodhiH-samyaktvaM taddAyakebhyaH-punarjIvanaJjIvaH sarvathA maraNasyAbhAvo mokSa staddAyakebhyaH-punardharmaH zrutacaritrarUpastaddAyakebhyaH-punardharmasyopadezakebhyaH-punardharmanAyakamyaH-punardharmasya sArathitulyebhyaH-yathA khalu sArathirUnmArge prayAntaM rathaM samAnayati sanmArge-evambhagavanto'pi dharmamArgAtparibhraSTaM janaM dharmamArge samAnayanti yathA zrI mahAvIrasvAmibhirmaghakumAraH sanmArge sthApitaH-tasya dRSTAnto yathA. dharaNi pAvayanka kyApi mahAvIravibhurvibhuH // nAmnA rAjagRhaM ramyaM nagaraM samavAsarat // 1 // // 42 // Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamuktA prathama vyAkhyAne meghakumAra valyAM // 43 // kathA tatrAsIcchreNiko rAjA rAjJI tasya ca dhAriNI // putro meghakumAro'bhUttayormegha ivAparaH // 2 // samaM tenaiva putreNa sakuTumbonRpottamaH // jagAma dezanAM zrotuM mahAvIrAnti bhaktitaH // 3 // zrutvaiva dezanAM divyAmbhAvAnmeSakumArakaH // vairAgyavAridhau magnaH pratibuddhaH kSaNAdasau // 4 // ApRcchaya jananI tAtaM tyaktvA cASTau priyA stathA // dIkSAJjagrAha puNyAtmA bhavabandhanabhedinIm // 5 // grahaNA''sevanAcAra zikSArtha prabhuNApyasau // arpitaH paTudhIrAdau sthavirazramaNAntike // 6 // zayanAvasare naktaM kRteSu saMstareSu ca // yathAkrameNa saMstAro dvAradeze'sya cAgataH // 7 // mAtrAdyarthazca sAdhUnAGgacchatAmpAda dhuulibhiH|| bharitaH paritaH samyak saMstAro'sya mahAtmanaH // 8 // samagrAyAM munI rAtrI lebhe nidrAM manAG na ca // sutUlA ka ca me zayyA kva cedaM luNThanaM bhRzam // 9 // soDhavyaJca mayA duHkhayitkAlAvadhi prabhum // prAtarApRcchaya dattvA ca rajoharaNAdikam // 10 // yAsyAmi svagRhe meghazcintayAmAsa cetyho| Ayayau prabhupAdAnti prabhAte klezito muniH||11|| sudhAmadhurasadvAkyaiH prabhuNApyeSa bhASitaH // bho vatsa ? tvayakA naktaM durdhyaatmvicaartH||12|| narakAdi mahAduHkhajIvenAnena bhUrizaH // dIrghakAlaJca bhoH sohantadane ca kiyattvadaH // 13 // idazcAritraja duHkha soDhaM yacca tvayA'dhunA // kaSTametaddhi bho vatsa? phalAya mahate bhavet // 14 // // 43 // Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'kalpamuktA valyAM prathama vyAkhyAne meghakumAra kathA // 44 // tvayakaiva yathA pUrve bhave dharmArtha mAdarAt // anubhUtammahAkaSTammahAphalapradAyakam // 15 // adhunA zRNu bhoH? samyaG nijaM pUrvabhavamvaram // jJAtvA klezamimaM svalpaGgaNayiSyasi no yathA // 16 // // atha medhakumAra pUrvabhavopakramaH // itastvaM tritame pUrvambhave vaitADhanyaparvate // sahasrahastinInAthaH sumeruprabha nAmakaH // 17 // caturvarNa: zvetadanto gajarAjo mahAbalI // prAbhavatsvairavRtyA tu vicacAra vanAdvanam // 18 // dAvAnalAtkadA bhIto naSTastRSita eva ca // bahukardamasaMyuktaM sarazcaikaM samAgamaH // 19 // nimagno'bhUmahApaGke tvajJAtavama'hetutaH // nIrAttIrAcca vai bhraSTo jAta stvaM daivayogataH // 20 // pUrva vairigajena khaGkenacidradanai hataH // vipattau ca vipadbhUya thAho'nartha paramparA // 21 // vedanAmanubhUyAtha saptavAsarakAvadhi // abhrAkSicandravarSAyuH prapAlya ca yathAkramam // 22 // raktavarNazcaturdanto vindhyAcalasagirau // zatAdhikaka saptAnAGkariNInAmabhUH prabhuH // 23 // bhUyo'pi vanavanimbai daSTavA jAtismRtintathA // samprApya tu bhava pUrva sasmAra duHkhahetukam // 24 // dAvAnala bhayatrANa, hetave ca tto'bhitH|| maNDalakRtavAna ramya yojanAyitamAnakam // 25 // varSAdau madhyake cAnte tRNagulmAdikazca yat // unmUlayati tatsarva dAvAnalamayena ca // 26 // ekadA sakalA jIvA bhItAzcavanavatiH // AyayumaNDale tarimaJ-zaraNatvena sundare // 27 // // 44 // Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamuktA valyAM prathama vyAkhyAne meghakumAra kathA // 45 // zIghramAgatya bho ? megha? tadA tvamapi bhiitibhaak|| maNDale'smin sthitaH samyagvahnibhIti prnnaashke||28|| kadAcitpAdamekaM tvaM dehakaNDUtivAJchayA // utpapATa ca yAvadvai praviSTaH zazaka stadA // 29 // kaNDUyitvA ca gAtraMvaM pAdaM muJcan dadarza ca // zazakaM vyAkulaM tatra dvtrstmvishesstH||30|| sArddhadinadvaya pAdaM kRpayA'sya tathA sthitaH // sahante nu mahAklezaM santo hi sudyaashcitaaH||31|| vanavahnau prazAnte'tha gateSu vanajIviSu // gamanecchuzca zIghraM tvaM yAvad gacchasi bhostadA // 32 // vilagnabharaNa statra papAta phalavakSitA // mahAkaSTe samAyAte jAyate kIdazI dazA // 33 // dinatrayaM kSudhAtRSApIDitaH karuNAparaH // samApya zatavarSAyurjAnakarmagatintathA // 34 // zreNikadharaNIgarbha meghakumAra nAmakaH // putratvena tvajAto viddhItyazcaritaM svakam // 35 // tiryagbhave'pi bho meva? dharmArthamiha vai khayA // nAnAduHkhAni soDhAni tapyase hyadhunA katham // 36 // sAdhanAM vizvavandyAnAM pAdaiH saGghaTito'dhunA // dUyase ca kathaJcinta hRdaye svasva nirmale // 37 // ramyopadezavodhena dharma meghkumaarkH|| zrIvIra prabhuNA sAdhu sthirIkRto vizeSataH // 38 // prabhUpadezamAkarNya jAtismRti stato'bhavat // bhavadvayazca saMsmRtya vairAgyapathamAzritaH // 39 // nimIlya nayane dhyAnAccakArAbhigrahantadA // zarIraM mayakA'nyaJca tyaktamevAkhilaM khalu // 40 // niraticAra pUrveNa cArAdhya caritaM muniH // prAnte saMlekhanAcakre mAsikImvidhivamanA // 41 // // 45 // Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamukkAvalyAM prathama It vyAkhyAne meghakumAra kathA // 46 // vimAne vijaye devo jajJe so'tha maharddhimAn // aho cAritrya mAhAtmyaM varNyate kena vatsaraiH // 42 // mahAvideha sannAmni kSetre cyukhA tataH sukham // nirAbAdhaM mahAnandaM prApsyate zivamakSayam // 43 // // iti meghakumAra kathA // iti zrItapAgacchanabhomaNi zAsanasamrAT jaGgamayugapradhAna kanakAcalatIrthaSoDazIyoddhAraka mahAkriyoddhAraka sakalabhaTTArakAcArya zrImadAnandavimalasUrIzvarapaTTaparamparAgata taponiSTha sakalasaMvegiziromaNi paMnyAsadayAvimalagaNi ziSyaratna paNDitaziromaNi paMnyAsa saubhAgyavimalagaNi pAdAravinda caJcarIkAyamANa vineya sakalasiddhAnta vAcaspati anekasaMskRtagranthapraNetA paMnyAsa muktivimala gaNivara viracitakalpa muktAvalivyAkhyAyAM / // prathamaM vyAkhyAnaM sampUrNam // // 46 // Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamuktA valyAM dvitIya vyAkhyAne saudharmendrastavanaH // 47 // atha kalpamuktAvali vyAkhyAyAm // dvitIya vyAkhyAnam // __ mUlapAThaH-dhammavaracAturaMtacakavaTToNaM dIvo tANaM saraNaM gaI paidA appaDihayavaranANadaMsaNadharANaM viyadRchaumANaM jiNANaM jAvayANaM tinANaM tArayANa buddhANaM bohayANaM muttANaM moagANaM savvannUNaM savvada risINaM sivamayalamaruamaNaMtamakkhayamavvAbAhamapuNarAvitti siddhigainAmadheyaM ThANaM saMpattANaM namo jiNANaM jiyabhayANaM namutthuNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa Adigarassa caramatitthayarassa punvatitthayaraniddidvassa jAva saMpAviukAmassa baMdAmiNaM bhagavaMtaM tattha gayaM iha gae pAsau me bhagavaM tattha gae iha gayaMti kaTu samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdai namasai / vaMdittA namaMsittA sIhAsaNavaraMsi puratyAmimuhe sannisaNNe, taeNaM tassa sakassa deviMdassa devaranno ayameyArUve ajjhathie ciMtie patthie maNogae saMkappe samuppajjitthA // 16 // vyAkhyA-dharmavarAH zreSThA , zcAturantasvAminaH-evamvidhA ye cakravartina stattulyebhyaH samyagdharmanAyakebhyaHcaturantazabdasyAyaM sphuTArthaH-trayaH samudrAzcaturthoM himavAn iti catvAro'ntAsteSu svAmitvena bhavA iti cAturantAHpunarbhavasAgare majjatAM dehinAM dvIpa tulyebhyaH punaH-anarthapratighAtahetutvAtrANebhyaH punaH kramopadravabhItAnAM zaraNebhyaH punarduHkhAkrAntaprANinAmAzrayabhUtebhyaH-punarbhavakUpapatatprANinAmavalambanabhUtebhyaH-punaH-apratihataM mityAdimiraskhalitaM varaM zreSThaM yazAnaM darzanaJca tadvayadhArakebhyaH kevalajJAna darzanadharebhya ityarthaH-punAvRttaM dUrIbhUtaM ghAtikarma-yebhya stathA // 47 // Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BLE kalpamuktAvalyAM dvitIya vyAkhyAne saudhrmendr| saMzayaH // 48 // vyAvRttacchamabhyaH punaH-rAgadveSajetRbhyaH-punaH-anyeSAM rAgadveSajayakArayitRbhyaH punaH saMsAra mahAsamudraM tINebhyaH-punaranyeSAmbhavyaprANinAM tArakebhyaH punaH sarvatattvabuddhebhyaH-tathA'parabodhakebhyaH-punaH karmapaJjarAnmuktebhyaH punaranyamocakebhyaH punaH sarvajJebhyaH punaH sarvavastudarzibhyo jinebhyo namo'stu. punaH siddhisthAnaGgatebhyo jinebhyo namo'stu / kimviziSTaM siddhisthAnaM taddarzayati-nirupadravatvAt-zivam tathA sadA sthiratvAt-acalam-punA rogarahitam tathA'nantajJAnarUpatvAdanantam punaH sAdyanantatvAdakSayam punaH-avyAbAdham vyAbAdhA saGkIrNapIDA-tayA rahitam puna na vidyate punarAvRttiH saMsAre pazcAdAgamanaM yasmAt-tattathA-tAdazamiti punaH siddhigatinAmadheyaM yatsthAnaM tatsamprAptebhyo jinebhyo namaskAro'stu punarjitaM bhayaM yaiste jitabhayebhyo namaH evaM sarvajinAn namaskRtya saudharmendraH zrI mahAvIra svAminaM nmskroti| tathAhicaramatIrthaGkarAya dharmasyAdikarAya pUrvatIrthaGkaranirdiSTAya siddhigatinAmakaM sthAnaM samprAptuM kAmAya zramaNAya bhagavate mahAvIrAya namo'stu-tathA hi-tatra devAnandAkukSau sthitaM bhagavantaM zrI mahAvIram aham-vande-atra sthito'hamiti pazyatu mAM bhagavAn-tatra sthita iha sthitamiti-uktvA zramaNaM bhagavantaM mahAvIraM vandate namasyati tadA vanditvA namasyitvA zakraH pUrvAbhimukhaH san siMhAsane sanniSaNNa upaviSTa iti / tatastasya zakrasya devendrasya devAnAM rAzo'yametadrUpaH-AtmaviSayaH-cintAtmakaH prArthitaH-abhilASArUpaH manogataH-natu vacanena prakAzitaH-evambhUtaH saGkalpo vicAraH samutpannaH // 16 // mUlapAThaH-na khalu eyaM bhUyaM na eyaM bhavvaM na eyaM bhavista jaMnnaM arihaMtA vA cakavaTTI vA baladevA vA vAsudevA vA aMtakulesu vA paMtakulesu vA tucchakulesu vA dariddakulesu vA kivaNakuleSu vA bhivakhAgakulesu vA mAhaNakulesu vA AyAiMsu vA AyAinti vA AyAissanti vA // 17 // vyAkhyA-na nizcayena-etadbhUtam-atItakAle na bhavati tathA na bhavatyetadvartamAnakAle tathaitannabhaviSya // 48 // Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PHONE daza Azcarya vRttAMta kalpamuktA-kA tyAgAmini kAle kiM tadityAhaghalyAM ___ yat-arhanto vA cakriNo vA baladevA vA-cAsudevA vA antya kuleSu zUdrakuleSu (pAntakuleSu) adhamakuleSu tucchakuleSu // 49 // | tucchA alpakuTumbA steSAGkuleSu tathA daridra kuleSu tathAkRpaNakuleSu tathA bhikSAka kuleSu-bhikSAkA stAlAcarA steSAGkule Sviti brAhmaNakuleSu vA teSAM bhikSukatvAditi-AgatA atItakAle-Agacchanti-vartamAnakAle AgamiSyanti-anA| gatakAle etanna bhUtamityAdi yogH| tarhi keSu kuleSu tIrthaGkarAdayo bhavanti-ityAha // evaM khalu arihaMtA vA cakkavaTTI vA baladevA vA vAsudevA vA uggakuleSu vA bhogakuleSu vA rAyannakuleSu vA ikkhAgakulesu vA khattiya kulesuvA harivaMsa kulesu vA annayarasuvA tahappagAreSu vA vizuddhajAikulavaMsemuvA-AyAIsu vA AyA hanti vA AyAissanti vA // 18 // // atha vyAkhyA // anena prakAreNa khalu nizcayena arhanta zcakravatino baladevA vAsudevA vA tathA pUrvoktAIdAdi mahApuruSAH zrI RSabhadevena ArakSakatayA sthApitA ye-ugrakulAsteSAkuleSu-tathA gurutayA sthApitA ye bhogAH puruSAsteSA kuleSu tathA mitrasthAne sthApitA ye rAjanyAsteSAkuleSu tathA prajAlokatayA sthApitA ye kSatriyAsteSAGkuleSu tathA ikSvAkakuleSu tathA'nyeSvapi zuddhatara kuleSu tathA pUrvabhavavairidevAnIta harivarSakSetrayugalasya vaMzo harivaMzastasya kuleSu AgatA Agacchanti AgamiSyantIti na pUrvaktiSu // 18 // tarhi bhagavAn kathamutpanna ityata Aha // mulapATha-asthi puNA ese vi bhAve logaccherayabhUe ajaMtA hiMussappiNI osappiNIhiM viikvatAhi samuppajjai iti // 10 // Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamuktAvalyAM daza Arya vRttAMtaH // 50 // atha vyAkhyA-asti punaH-eSo'pi bhAvo bhavitavyatAkhyoloke-AzcaryabhUtaH anantAsu, utsapiNyavasappiNISu vyatikrAntAsu-idRzo'pi lokAzcaryabhUto bhAvaH samutpadyate tathA'syAmavasappiNyAM dazAzcaryANi jAtAni tadyathA // uvasagga 1 gabbhaharaNaM 2 itthItitthaM 3 abhAviyA parisA 4 kaNhassa avarakaMkA 5 avayaraNaM caMda sUrANa // 1 // harivasa kulappattI 7 camaruppAo 8 a aTThasayasiddhau 9 assaMjayANa pUA 10 dasavi aNaMteNa kAleNa // 2 // vyAkhyA-upasargA upadravAste ca zrI vIrasvAminaH chamasthAvasthAyAmane vakSyamANA bahavo'bhavan kiJca mahAvIra svAminaH kevalyavasthAyAmapi kuziSya gozAlakenopasargaH kRtaH sa ca ittham ekadA viharan vIraH-zrAvastI nagaraM yayau // jinoha'miti gozAlA khyApayastatra caagtH||1|| jinau dvau nagare bhAto vArteyaM prasRtA'bhavat // zrutvA tAGgautamasvAmI bhagavantamathAbravIt // 2 // svAmin ko'sau jinonUtnaH povAca bhagavAM stataH // nAyaJjinaH paraM vRttaM zrUyatAmasya gautama ? // 3 // grAmazaravaNAvAsI cAsItkazcana maMkhaliH // subhadrA tasya dayitA tayo reSa suto'jani // 4 // gozAlAyAM tu viSasya bhUrigodhanazAlinaH jAto'yaJca tato nAma gozAleti pitA'karot // 5 // ziSyIbhUto mamaivAsauM jajJe kinca bahuzrutaH // mattaH khyApayati svaJca jinaM sAmpatameSa bhoH?||6|| karNAkarNitayA vArtA vIroktA prasRtA'bhavat // zrutvA vArtAzca tAkruddho jajJe gozAla ziSyakaH // 7 // bhikSArthamAgataGkvApi mahAvIra vineyakam // munimAnanda nAmADhayaM dRSTvA gozAlako jagau // 8 // // 50 // Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamuktA valyAM daza Azcarya 8 vRttAMtaH zRNu dRSTAnta mAnanda ? svasthIbhUya mayeritam / / dRSTAntapUrvavRttAnto mahattvAyopajAyate // 9 // vaNijaH ke'pi kutratyAH zakaTAni krayANakaiH // bhRtvA'nya viSaye jagmu ApArArtha mtndritaaH||10|| gacchanto gahanAraNye patitA daiva yogataH // tRSA''kulAcate cakru mArgaNAjalahetave // 11 // valmIka zikharANye te dadRzuzca banAntare // catvAri cAru dRbdhAni kUTAnIva mahIbhRtaH // 12 // natastaiH kautukAviSTai bhagnamekazca zaikharam // lakuTAdiva svacchaM nIraM tasmAdvinirgatam // 13 // AkaNThamamuke pItvA nIraM ramyaM suzItalam // pUrayAmAsu ranyAni pAtrANi ca mudmbhraaH||14|| dvitIyaM zikharaM metta mudyatA itare'bhavan // tadA vRddhana kenA'pi vAritA ste ca saddhiyA / / 15 // anAdRtya vaca stasya bhagnaphuTa mathAparam // suvargaJca tataH prAptaM mahAnandakarambahu // 16 // niSedhitAH puna bhagnaM tRtIyamapi taistthaa|| tasmAdratnAni divyAni pApuste lobha dakSitAH // 17 // sthavireNa punazcaite niSiddhA api bhUrizaH // menire na vaca stasya yamarAja mukhekSiNaH // 18 // yathA lAbha stathA lobho lAbhAllobhaH prvrdhte|| ityukti kila te mUDhAH satyAcakrurgatAyuSaH // 19 // caturthamapi tatkUTaM sphoTitaJca kubuddhibhiH|| tasmA dRSTiviSaH zyAmo niryayau ca bhUjaGgamaH // 20 // svadRSTi jvAlayA tena sarve bhasmI kRtAH kSaNam / / upadezaM na manyante ye mUDhA gati rIdRzI // 21 // hitopadeza vaktA'sau vRddho devatayA ttH|| nijasthAne zanai mukto na klezaH puNyazAlinAm // 22 // Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamuktA. valyAM daza Azcarya vRttAMtaH dharmAcAryoM'pi te cetthaM lobhiSThohi pratIyate // etAvatya vibhUtyApi yaH sntosspthcyutH||23|| mudhA bhASaNato loke yaH kopayati mAJjinam // tenAhaM tazca ghakSyAmi svamanyuvahinA'dhunA // 24 // bho ? Ananda ? tato maMca gatvA tatra tadantike // maduktaM nikhilaM vRttaM tasmai bhadra ? nivedaya // 25 // hitopadeza hetutvAtaMvRddhavaNijantviva // rakSayiSyAmi cAnanda ? tvAM viddhi satyameva ca // 26 // vAgADambara metasya zrutvA'sau muni sattamaH // bhIta bhIta ivAbhyaNe jagAma vIrasatprabhoH // 27 // muninA'nena zAntena vIrAMdhivAri jAlinA // gozAloktaM vacaH sarvaM prabhoragra niveditam // 28 // nizamya bhAratIM tasya provAca bhagavAMstataH // Ananda ? kathayAzu tvaM gautamAdi munIn prati // 29 // Agacchati yadA cAtra gozAlo mnyupuuritH|| vaktavyaM na samaM tena sthAtavyaM na ca tatra vai // 30 // AjJAnte'pi zirodhArya tathA''kAe ranantaram // gozAlo'pi samAgatya provAca jinapuGgavam // 31 // bhoH kAzyapa ? mahAvIra ? kthmmithyaatvyocyte|| yadasmAkaJca ziSyo'yaGgozAleti jnaantre||32|| mannAmA tvaparaH kazcicchiSyaste mRta eva sH| ahazcAnyo jino jajJe svaguNai riti budhyatAm // 33 // jJAtvA parISahAsaktaM taccharIraM manoramam // adhiSThAya sthita thAsmi jJAyatAmiti tathyataH // 34 // tatkRtazca tiraskAraM zrIvIrasvAmi stpbhoH|| sunakSatrAbhidhaH ziSyaH sarvAnubhUtika stathA // 35 // cakraturuttaraM tenAsahamAnau tadA bhRzam // gozAlena ca tau dagdhau svatejolezyayA tataH // 36 // Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamuktAvalyAM daza Azcarya vRttAMtaH // 53 // mRtvA tau jagmatuH svarga sahasrAraka saMjJakam // zuddhAzaya gatA sUnAM svarga eva sukhAvahaH // 37 // jagannAthena vIreNa gozAlaH pratibhASitaH // macchiSya eva gozAla? tvamasIha na caaprH||38|| AtmAnazca mudhA tvammIH kiGgopayasi sAmpatam // asatyAcarito dambhaH kAleneha prakAzate // 39 // ArakSakai yathA kazciJcauro dRSTaH prayAn pathi / / AcchAdayati cAtmAnaM tRNaiH kiM tasya cessttyaa||40|| bhagavatokta ca satye'pi durAtmA'sau kaMdAgrahI // tejolezyAM mumocAho zrIvIre vishvbaandhve||41|| pradakSiNatrayatvA vejolezyA ca sA vibhoH // praviSTA pratyutaH sadyo gozAlaka zarIrake // 42 // vedanAmanubhUyAsau tattApena ca bhUyasIm // mRtaH saptamarAtreNa dambhasyaitatphalambhUvi // 53 // raktavarcAbhidhA bAdhA SaNmAsAvadhi dehake // bhagavato'pi sajjAtA vaicitryaGkarmaNA miha // 45 // upasargaH kila kaivalye zAntasyApi jinezituH // saJjajJe caMtadAzcarya mAdimazca videlimam // 45 // S // gambha haraNatti // garbhasya haraNaM devAnandA kukSeH sakAsAt trizalAkSatriyANI kukSau mocanam tatkasyApi jinasya pUrva na jAtaM zrI vIrasya tu jAtam // ityAzcartham / / 2 dvitIyamiti // 2 // ||itthiititthti // tIrthaGkarAhi bhagavantaH puruSottamA eva bhavanti-asyAJcAvasapiNyAM mallinAmnI kumbharAja putrI-ekonaviMzatitama jinatvenotpannA tIrtha pravartitavatI-iti tRtIyamAzcaryam // 3 // // abhAviyA parisatti ||-bhaav rahitA parSat-bhagavato hi dezanA kadA'pi kAle niSphalA naiva bhavati-atraca Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daza Azcarya | vRttAMtaH valyAM kevalampApya zrI vIreNa prathama samavasaraNe dezanA dattA paraM tayA dezanayA kasyApi virati praNAmo na jAtaH-iti caturthamAzcaryam // 4 // // kanhassatti // kRSNasya navama vAsudevasya draupadI nimittaM aparakaMDAgamanamAzcarya // pANDavAnAM satI bhAryA draupadI ca kadA purA // asaMyatasya devarSeH svAgataM na ca cakrivAn // 1 // svApamAnena ruSTau'sau prAyeNa klikautukii|| upAyazcintayAmAsa draupadI klezadAyakam // 2 // bharate dhAtakI khaNDe jagAmAzu viydgtiH|| tatrAparakaGkAyA rAjadhAnyAH prabhoH puraH // 3 // padmottarasya pAJcAlyA zcakAra rUpa varNanam // bhaimyA iva yathA haMso nalasya puNyazAlinaH [yugmam] // 4 // tadrUpA kRSTacitto'sau mitradevaM hitaiSiNam // preSayA mAsa tenApi tvAnItA draupadI kSaNam // 5 // itazva jananI kuntI pANDavAnAM yazasvinAm // draupadI haraNaM vRttaM vAsudevAya prAvadat // 6 // vRttAnta matha kRSNo'pi zrutvA nArada vktrtH|| susthitAbhidha devasya kRtA cArAdhanA varA // 7 // tahattavama'nA kRSNaH pANDavaiH saha paJcabhiH // dvilakSayojanAyAmamulaMdhya lavaNodadhim // 8 // jagAmAparakaGkAyAM rAjadhAnyAM ramApatiH // asAdhyaGkima loke'smin divyazaktimatAM satAm // 9 // AjJayA vAsudevasya prayayustatra paannddvaaH|| jitAste balinA tena padmottara mahIbhujA // 10 // nArasiMha tato rUpaM vidhAya puruSottamaH // padmarAjo jitaH sadyo muktazca draupadI girA // 1 // // 54 // Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daza Azcarya kampamuktAvalyA vRttAMtA jIvantaM taM parityajya draupadI sahita stataH // sAnandaM balamAnazca zaGkha dadhmau pratApavAn // 12 // itazca vAsudevo'pi tatratyaH kpilaabhidhH|| muni suvratanAthasya pArzve zRNvaMzca dezanAm // 13 // suzrAva zaGkhanidhvAnaJjaganmaNDalacAriNam // jinokUtyA kRSNamAyAntaM jJAtvA'sau mumude hadi // 14 // milanArtha samAgatya samudravara roSasi // kambu svampUrayAmAsa nirbharaM khyAtihetave // 15 // ardhavAridhi madhyasthau dadhmau zata tathA hriH|| zaGkha zabdo tato divyau mitravanmilitau mithaH // 16 // etasyAmavasarpiNyA zaGkAyAGgaruDadhvajaH // jagmivAnidamAzcaryampazcarma budhyatA mbudhaiH // 17 // avayaraNaM caMdasurANatti // taccettham / yat-kauzAmbI nAma nagaryA zrIvIrasya candanArtha sUryAcandramAsauM mUla vimAnena samuttIrNau tadAzcarya SaSTham // 6 // (harivaMza kuluppatti) sA.cettham // 55 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamuktA ghalyAM daza Azcarya // 56 // CENTERACHAKUMARIYA kauzAmbI nAma satpuryAM sumukhAbhidha bhUbhujA // vanamAlAbhidhA kA'pi suruSA cAru locanA // 1 // vIra zAlApate rbhAryA cAsIdyA haMsagAbhinI // antaHpureca sAkSiptA kAminAGkva vivektaa||2|| tadbhartA tadviyogena vikalo'jani satvaram // viyogo hanta ! kAntAyAH keSAGkaSTAya no bhavet // 3 // vIkSate'greca yaM yaM sa vanamAlA viyogtH|| vanamAleti taM taM vai jalpatisma tdnggdhiiH||4|| kautukAkSipta cetobhi likai bahubhiH pure // bhrAmyati parivRtto'sau naTibhiriva vaanrH||5|| ekadA bhUpatiH krIDan sAkantu vanamAlayA // tadavasthaM hi taM dRSTavA zuzoca bhRzamAtmani // 6 // rAjJA satA mayA cetthamayogyaM vihitambata ? / saMti rAjani pApiSThe prajA api tathA na kim // 7 // yAvacintApareM rAzi tAvadvidyutpapAta ca / / bhUpati vanamAlA'pi mRtau dvau karma yogataH // 8 // premAnubandhajanyo hi sambandho'pUrva eva ca // harivarSAbhidhe kSetre jAto yugalinAvubhau // 9 // zAlApati stayoH zrutvA paJcatvamatha loktH|| pApibhyAmmAptamevAtraphalamAH pApajaM dhruvam // 10 // sAvadhAno vivekeNa vairAgya patha mAzritaH // tapastaptvA tato jajJe vyantaro divya darzanaH // 11 // vibhaGga jJAnata stena krIDantau tau ca vIkSitau // yugali sukhabhuJjAnau paramItiparau mithaH / / 12 // bhuktvemau yaugalaM saukhya vairiNau me vizeSataH // bhaviSyataH surau hanta ! durgatau pAtayAmyataH // 13 // svazaktyeti vicAryeSa saMkSipya dehakAyuSI // ihAnItau tayo rAjyaM dattAzca bhUri sampadaH // 14 // Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A kalpamukkAvalyAM kAdaza Azcarya vRttAMta // 57 // saptApi zikSayAmAsa vyasanAni tayoH sakaH / / jagmatu narakaM tau ca tato'yaM harivaMzakaH // 15 // atrAgati yugalidhamajuSo stathA ca // dehAyuSonijabalAdagrahaNaM tayozca // ___ zvabhrAvanau gamanamA sakalaGkilaita-dAzcarya bhUtamabhavannanu saptamaM tat // 16 // // atha-camaruppAayatti // camarasyA surakumArasyotpAtastathAhi // tapastattvA cirambhUri kazridvAla tpodhrH|| pUraNAhaH prabhAveNa camarendro vyAjayata // 17 // camarendro navIno'haM balazAlI mahAdyutiH // darpiSTho'bhUnna me tulyo vighate cAtra kazcana // 18 // svazirassthaM paraM dRSTvA saudharmendraM yazasvinam // cukrodha prati ta dhIro dhvananmedyAn yathA hariH // 19 // kupitAtmAdharAM dhunvatra-zrI vIrazaraNAyitaH // bhayadAkRtireSo'tha lakSayojana dehabhRt // 20 // AdAya pariSaM zastraM bhrAmayannAtmarakSakAn // zakrasya trAsayAmAsa kuraGgAniva kesarI // 21 // saudharma bhUSaNIbhUtA vimAnavara bedikA // vidyate tatra pAdazca muktvA zakramajUhavat / / 22 // saudharmendro'pi saMruSTaH prati taM nijavajrakam // jvalantaM mocayAmAsa dahanta bhiva kAzyapIm // 23 // camarendra stato bhItaH zrI vIrazaraNaM yayau // jJAtasvarUpa zakro'pi satvaraM tatra cAgamat // 24 // caturaguladastho gRhItazca tadA paviH // anyathA prabhu vIrasya mahatyAzAtanA bhavet // 25 // zrI vIra kRpayA muktazcamarendra ? mayA'dhunA // zreyase jAyate cAtra mahAdAzraya eva tu // 26 // // 57 // Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamuktAvalyA saptaviMzati bhava vRttAMtaH gamanazcamarasyordhva midamAzcaryamaSTamam // jagati jJAyatAmbhavyai vicitra ghaTanatmAke // 27 // // aTThasaya siddhatti / ekasmin samaye-utkRSTAvagAhanAvanto'STAdhikazatamitA na siddhayanti-tatra ca-asyAmavasapiNyAM te tu siddhAH-yathA-RSabho vRSabhasya sutA bharatena vivarjitAca navanavatiH aSTau bharatasya sutAH 108 zivaGgatA eka samayena // 1 // apica-paJcadhanuH zata parimANaM zarIrazcotkRSTAvagAhanA kathyate // iti navamAzcaryam // // asaJjayANatti-asaMyatAH-ArambhaparigrahAsaktAsteSAmpUjAkutaH-saMyatA zcaritriNaH sadA pUjyante / asyAntvavasapiNyAM navamadazama jinayorantare-asaMyatAnAmapi brAhmaNAdInAm pUjA pravRttA-iti dazamAzcaryam, tathA ca-imAni dazAzcaryANi-anantakAlAtikrame'syAmavasapiNyAjAtAni-atha dazAzcaryANAM tiirthvyktiH|| ___aSTottarazatasiddhi gamanam-zrI RSabha tIrthe 1 asaMyata pUjA zrI suvidhi tIrthe 2 hari vaMzotpattiH zrI zItala tIrthe 3 strItIrtha pravartanaM zrImalli tIrthe 4 aparakaGkA gamanam-zrI neminAtha tIrthe 5 zeSANi ca-ittham upasarga 1 garbhApahAra 2 abhAvitA parSat 3 camarotpAta 4 candrasUryAvataraNa lakSaNAni 5 paJcAzcaryANi zrI vIratIthe jAtAni // tathA saudharmendro vicArayati yadatrApi zrI vIratIrthasya brAhmaNa kule'vatAra AzcaryabhUto'sti ? kiJca tannedamapi kAraNam yatra bhagavAn-nIcairgotra karmodayena brAhmaNakule samutpannaH // tannIcaitriM karma bhagavatA sthUlasaptaviMzati bhavamadhye tRtIya bhave baddham . prasaGgataH saptaviMzati bhavA likhyante // ttraadibhvH| ittham // videhe pazcime kazvinayasArAbhidhaH shuciH|| AsIdgrAmAdhipaH kvApi kASTArtha vipinaM yayau // 1 // madhyAhU sevakaistasya tdaajnyaavshvrtibhiH|| pAcitambhojanaM zuddha nirdoSa hitakArakama // 2 // vicArayati dayena brAhmaNavA likhyante / SHESASSASTRA Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamuktA-kA valyAM saptaviMzati bhava vRttAMtaH // 59 // bhAvanAmbhAvayatyevaM tadA'sau graamnaaykH|| atithiryadicetkazcidAgacchedadhunA varam // 3 // datvA cAtithaye pUrvambhojana brahmavarcase // bhuJjIyAhaM tataH zreyo janmApi saphalaM mama // 4 // madhyAhe bhuktivelAyAM sArtha bhraSTAna munInasau // dRSTavA hRSTo babhUvAntaH panthA eSa satAmiha // 5 // patilambhitavAn sAdhU-nazanAdi pradAnataH // dhanyo'hamiti manvAna stutoSa bhRzamAtmani // 6 // anubhojanamevAsau mArgadarzana hetave // jagAma sAdhubhiH sArddhaGkiyaharamaninditaH // 7 // sadbhaktyA vinayenoktyA guNavAneSa sanmatiH // yogyo'yamupadeSTavyo yogye'sau'phalavAn bhavet // 8 // dharmopadezadAnena munibhi minAyakaH // samyaktvampApitazzAnta munayo hitakAMkSiNaH // 9 // parameSThi namaskAraskRtvA'nte dehamatyajat // dvitIye ca bhave devo jajJe saudharma lokake // 10 // tatazcyutyA bhave tveSa tRtIye punnyvaaridhiH|| maricistanayo jajJe bharatacakravartinaH // 11 // cakravartimutopyeSa vairAgyapathamAzritaH // abhyarNe cAdinAthasya dIkSAJjagrAha sAdaram // 12 // sthavirANAmasau pArzve munInAM zIlazAlinAm // ekAdazAGgamadhyaiSTa zabdArtha jJAna pUrvakam // 13 // grISmakAle kadA gacchaM stigmAMzurazmi dIpite // tattApataptadeho'yaM dadhyau klezamazaknuvan // 11 // 1. upadeza MAR RASAXY // 59 // Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamuktA. valyA zaptaviMzati bhava vRttAMta nirvodu zakyate naiva saMyamo mayakA'dhunA // khagadhArAgrayanAmaH pAlyate kiJca kaizcana // 15 // pUrvaGgehAdikaM tyaktvA dIkSito'haM virktitH|| sAmpratagamanaM tatra vAntAzanasamaM na kim // 16 // iti dhyAtvA navaM veSaGkalpayAmAsa buddhitH||asaadhyngkimuloke'smin svatantra pathavartinAm // 17 // tridaNDarahitAH santi zramaNAH zlAghyajIvinaH / na tathA'haM tato me'stu tridaNDa cihnameva ca // 17 // muNDitA dravya bhAvAbhyAM zramaNA jita mnmthaaH|| zikhA me rAjatAM mUni careNa muNDanantathA // 18 // mahAvratAni sAdhanAmaNuvratAni santu me // zIlasaugandhapUjAH sAdhavo'haM tathA na hi // 19 // candanAdibhi raGge me lepanambhAtu srvtH|| pramitenApi nIreNa snAnaM me'stu nirargalam // 20 // mohacchatra vihInAste sAdhavaH saadhubuddhyH|| mastake vimalambhAtu chatramme tApavArakam // 21 // pAdatrANadharA naite bhaveyaGkila taashH|| niSkaSAyA ime santi vAsa stacca mamAstu vai|| 22 // marIciH svadhiyA caivamparivrAjakaveSakam // parikalpya tathAdhArI jajJe tanmArgakAdimaH // 23 // virUpaveSagaM tazca vilokya nikhilA janAH // dharma pRcchanti taM sokA munidharma bravIti saH // 24 // dezanAzaktito dhImAn bahUn bhUpasutAdikAn // pratibodhyAzu ziSyatve jinasya sthApatyalam // 25 // parAvRtyApi . veSaM svmRssbhdevtiirthpH|| vihAraGkarute sAkaM. ziSyatvamparidarzayan // 26 // 1 zvetAmbarAya 2 kASAyavastram Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kirama kasaptaviMzati bhava vRttAMtaH ekadA bhagavAnAdyaH sAketapuramAzrayat // bharataH pRSTavAn natvA bhagavantaJjagatpatim // 27 // asyAmparSadi bhoH svAmin kSetre ca bhrtaabhidhe||cturvishtike kAle bhAvikazcinjino'sti kim||28|| tadana bhagavAnAha bho bho bharata ? bhArata ? // marIci stava putro'yamparivrAjaka veSabAn // 29 // etasyA mavasappiNyAmantima stiirthnaaykH|| bhaviSyati jagattrAtA sarva jIva dayA prH||30|| videhe ca tathA cakrI mUkApuryAmbhaviSyati / / AkhyayA priyamitro'yaguNaizcApi tathAvidhaH // 31 // tathAjasminbharata kSetre pavitre nija punnytH|| prathamo vAsudevazca tripRSTAho bhaviSyati // 32 // zrutveti bharato gatvA trikRtvA ca pradakSiNAm / / marIci vandayitvA'tha povAca daNDadhAriNam // 33 // bho marIce tvayA lAbhA yAvantaH santi bhUtale / labdhA eva yatastvaJca mUrdhanyo jagatI jane // 34 // tIrthapo vAsudevazca cakravartI tathaiva ca // bhaviSyasi tato lAbhA labdhA eva na saMzayaH // 35 // tApasattvAcca vande'haM na tvAM tApasaveSiNam // bhaviSyAsa paraM tvaJca caturviMzati tIrthapaH // 36 // iti matvA ca vandaM tvAM stavImi ca muhurmuhuH|| nijasthAnaM tatazcakrI jagAma bharataH punH|| 37 // marIci stAdRzaM zrutvA bharatAsyAnnijodayam // AsphoTaya tripadI nRtyaJjagAdetthazca grvitH||38|| yataH-prathamo vAsudevo'haM mukAyAzcakravartyaham // carama stIrtharAjo'haM mamAho kulamuttamam // 39 // Adyo'haM vAsudevAnAM pitA me cakravartinAm // pitAmaho jinendrANAM: tanme'ho kulamuttamam // 40 // nIce triM tathA karma marIciH kulgrvtH|| avadhnAdyena garveNa babhrAma bahudhA'vanau // 11 // Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI klpmuH| ktAvalyAM yataH-jAti 1 lAbha 2 kulai 3 zvarya4 bala 5 rUpa 6 tapa 7 shrutaiH8||kurvn madaM punastAni hInAni labhate jnH||42|| saptaviMzati gate nirvANamAdIze viharanmunibhiH saha // pratibodhyajanAn-ziSyAna sAdhanAGkarute sudhiiH||43|| Hbhava vRttAMtaH duHkhitasya kadA tasya vaiyAvRtyaM na kazcana // kurute khedamApannazcicinteti hRdantare // 44 // aho kaSTaM mahAkaSTaM sAdhavaH saMstutA api // anyathaiva vibhAvyante kaSTe svasya na kazcana // 44 // bhavAmi cedyadA svasthastadA ziSyaGkaromyaham // vaiyAvRttakaraM dakSaM vinA saMkva ca me sukham // 46 // kramazaH paTutAM lebhe vijahe saha saadhubhiH|| ekadA kapilaH kazcidrAjaputro vilkssnnH||47 // AkarNya dezanAntasya pratibuddhaH shubhaashyH|| marIciH proktavAnenaM munInAM savidhe vraja // 48 // dIkSAgRhANa tenoktagrahiSyAmi tavAntike // bhavAneva mayA kAryoM guruH shaastrvishaardH||49|| tridaNDarahitA ete nAhaM bhadra ? tathAvidhaH // tathApi kapilaH mAha marIcimpati sAdaram // 50 // bhavatAM darzane dharmo bhagavan kiM na vidyate // marIcihRdaye dadhyau madyogyaH sutarAmayam // 51 // jina mArge'pi dharmo'sti mama mArge'pi kApila ? // marIcirdambhamAzritya jagAdotsUtrabhAratIm / 52 // marIceH savidhe dIkSAJjagrAha kapila stadA // tadA'sau ziSyalAbhena lebhe santoSamuttamam // 53 // koTAkoTi mahAmbhodhi pramANazcAjayatvasau // utsUtra bhASaNenaiva, saMsAramatikaSTadam // 55 // anAlocita tatpApo marIci stApaso mRtaH // samApya turya kAzIti 'lakSapUrvAyureva ca / / 55 // caturthe bhavake caiva paJcame devalokake // devo jAta statacyutvA bhave pazcama saMjJake // 56 // // 12 // Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ M zrI kalpamuktAvalyAM saptaviMzati vibhava vRttAMta // 63 // kollAka sanniveze ca viSayAsakta bhUsuraH // jajJe ca kramazaH prAnte tridaNDI paabhvtpunH|| 57 // mRtvA ca bhUri babhrAma saMsAra sAgarAntare // na gaNyante bhavAcaite sthalAkhyabhavamadhyake // 58 // tataH SaSTe bhave caiva sthUNApuryAM dvijo'bhavat // puSpAhastApasIbhUya paJcatvaca gatastataH // 59 // saptame ca bhave cAye kalpe devatvamAptavAn // tata'cyutvA'Tame jAtazcaityasya sannivezake // 60 // agnidyoto dvijo bhUtvA tridaNDI deha matyajat // navame ca bhave devo dvitIya devalokake // 61 // tata cyutvA punarjAto dazame ca bhavAntare // niveze mandarAkhyAne cAgnibhUti dvijo guNI // 12 // tridaNDivezamAdAya nidhanazca tato yayau // ekAdaze bhave kalpe tRtIye tridazo'bhavat // 63 // dvAdaze ca bhave tasmAcchavetAmbI nAma satpure // bharadvAjAbhiyo vipatridaNDImaraNaM yayau // 64 // trayodaze bhave kalpe caturthe'jani nrH|| tata"cyutvA kiyatkAlaM bhrAntaH saMsAravAridhau // 65 // catardaze bhave bhUyo rAjagRha purAntare // sthAvaro nAma bhUdeva tridaNDI mRtimAbhajata // 66 // bhave paJcadaze kalpe pazcame tridazo'bhavata // tataHcyutvA bhave jAtaH SoDaze bhuupbaalkH||67 // vizvabhUtirvirakto'sau sambhUti muni pArthake // AdAya vimalAM dIkSAM tapastepe nirantaram // 68 // mathurAyAGkadA''yAto maasopvaaspaarnnH|| pathi gacchan paraM dhenvA pAtitaH so'tidarbalaH // 69 // tadavasthazca taM dRSTvA pitRvyatanayastadA // tatra yazcAgataH pUrva pANipIDanahetave // 70 // vizAkhAnandanAmA'sau jahAsa lajjayanniva // kapitthapAtanaM dobhA balaJca bhikSayA gatam // 71 // ARWAAADSeasoNepayeAORAND // 63 // Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamutAvalyAM saptaviMzati bhava vRttAMtaH // 64 // ityAdi vacanai stazca khedayAmAsa durmtiH|| sajAtIyaripuzcAtra dyotayanniti gAthikAm // 72 // kupitaH so'pi tAM dhenuGkandukamiva cAmbare // gRhItvA zRGgayo durazcikSepa bhramayan kSaNam // 73 // nidAnazca tatazcakre tapasA'nena bhUyasA // bhUyAsambalavAnbhUyAn, mahIyAMzca bhavAntare // 7 // nidAnena tu mRtvA'so bhave saptadazAtmake // kalpe saptamake devo jAto'yazca maharddhibhAk // 75 // aSTAdaze bhave tasmAccyutvA potanapattane // svaputrIrantukAmasya prajApati dhraapteH|| 76 // mRgAvatyAzca satpalyAH putrstripRssttnaamkH|| vAsudeva stadA jajJe kRtnaidaanhetutH|| 77 // bAlye'pi vAsudevasya, azvagrIvasya cAjJayA // suzAli kSetra rakSArtha prayAntampitaraM svakam // 78 // nivArya tatra gatvA ca vidadAra mahAharim // upadravakAriNaM sadyo muktazastro'pi vIryavAn // 79 // kramazo vAsudevatvaM prApta eva mahAbalI // phalanti mahatAM maMca siddhayo ravi bhA iva // 80 // ekadA vAsudevasyAbhyaNe kecana gAyakAH // samAjagmuryathA loke jJAnino jJAnakAMkSiNaH // 81 // nidrANe mayi roddhavyA gAyakAH sattvaraM tvayA // ityAdizya zayApAlaM suSvApa sukhapUrvakam // 82 // vAsudeve ca sute'pi tadgItarasalampaTaH // zayyApAlazca tAnnaiva nyavArayacca gAyakAn // 83 // bhananidraH prabuddho'sau vAsudevaH pratApavAn // nidrAbhaGgo hi doSAya prAkRtasyApi shaastrtH|| 84 // zayyApAlaka ? AH pApa ? manidezAvadhIraka? // tava gItaM priyaM lagnaM na cAjJA svIkRtA mama // 85 // adhunA tatphalaM duSTa ? labhasvAdeza khaNDanAt // cikSepa trapu santataM mahAkaSTa pradAyakam / / 86 // - // 64 // Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyAM saptaviMzati bhava vRttAMtaH karNayoH karmaNA tena vIrasya jnyaanvaaridheH|| jAto vIra bhave inta ? kIlakSepo'ti duHshH|| 87 // kRtAnekamahAghora, karmA'sau nidhanaGgataH // caturazIti lakSAbdamAyuH svasya samApya nu // 88 // bhave tvekonaviMze'tha saptame niraye tvasau // utpanno nArakatvena karmaNAgati rIdRzI // 89 // nirgatyeto bhave viMze bhUtvA siMho mRta stvarA // ekaviMze bhave jajJe caturthanarake skH||9|| nirgatyetazvirambhrAntvA bhave dvAviMzasaMjJake // manujatvaJca samprApya zubhakarmANi cAcarat // 91 // trayoviMze bhave tasmAnmakApuryAM sukarmaNA // dhanaJjayadharAnAthadhAriNIvarakukSitaH // 92 // turyASTa lakSa pUrvAyu nAmnA ca priyamitraka // priyakIkRta vizvAGgI cakravartI vyajAyata // 13 // poTTilAcArya pArve'sau dIkSAmAdAya puNyadhIH // paripAlyAbdakoTiM tAGgatAsu rbhvtttH||9|| caturvize bhave kalpe saptame'jani nirjrH|| paJcaviMze tatazcyutvA bhave moda pradAyake // 95 // ihaiva bharatakSetre chatrikAyAM mahApuri // jitazatru napo jAto bhadrA tasya ca gehinI // 96 // tatkukSau nandano nAma jajJe putro'ti vllbhH|| paJcaviMzati lakSAbda, pUrvAyu vizvanandanaH // 97 // poTilAcArya pArzve'tha vratamAdAya sundaram // mAsakSapaNakai vijjIvaM lakSAbdakAlake // 99 // caritrampAlayAmAsa vizuddha zuddhabhAvanaH // tapaso viMzatisthAnanAmnazcArAdhanena tu // 99 // tIrthaGkagabhidhAnIya nikAcya nAmakarmakam // mahatvaM kena varyeta tapaso'tra vipazcitA // 10 // vidhAya mAsikI divyAM karma vidhvaMsakAriNIm / / saMlekhanAM vidhAnena mRto'sau vishdaashyH||101|| ANSANSAR Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyAM garbhasaMharaNa' vicAraH rasaviMza bhave bhUyo dazamottamakalpake // puSpottarAvataMsAre vimAne divyadarzane // 102 // viMzati sAgaraupamya sthitika statra snmtiH||devtven ca saMjajJe satkarma phala mIdRzam // 13 // tatacyutvA dayAsindhu vishvvishvaanggishrmdH|| marIci bhava baddhena nIcairgotrakakarmaNA // 106 // bhukta zeSeNa saptAkSi, bhave paramapAvane // devAnandA sukukSau hi jajJe'sau tIrthapo'ntimaH // 105 // // iti saptaviMzati bhavAH // // tataH zakrendra itthazcintayati // mUlapATha-jannaM arihaMtA vA cakkavaTTI vA baladevA vA vAsudevA vA aMtakulesu vA paMtakulesu vA tucchadaridabhikkhAgakivaNa-mAhaNakulesu vA AyAiMsu vA AyAinti vA AyAissanti vA kucchisi gabbhattAe vakkamisu vA vakkamanti vA vakkamissanti vA no cevaNaM joNI jammaNa nikkhamaNeNaM nikkharmisu vA nikkhamanti vA nikkhamissanti vA // 19 // ||vyaakhyaa ||-ydyevN nIce gotrodayena-arhanto vA cakravartino vA baladevA vA vAsudevA vA-ante bhavA antyAH zUdrAsteSAM kuleSu vA prAntakuleSu vA (adhamAcAra kuleSu ) tuccha kuleSu vA daridrakulepu vA kRpaNakuleSu vA bhikSAka kuleSu vA brAhmaNakuleSu vA AgatA atItakAle Agacchanti vartamAnakAle AgamiSyanti anAgatakAle kukSau garbhatayA utpannA vA utpadyante vA utpatsyante vA paraM naiva yat-yonijanmaniSkramaNena.niSkrAntA niSkAmanti niSkAmiSyanti vaa|| // ayaM sphuTArthaH // yadyapi kadAcidahadAdInAmalpakuTumbAdi kuleSu-AzcaryabhUto'vatAro bhavati parantu teSAJjanma tu kadAcinna bhUtaM na bhavati na bhaviSyati // 16 // Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ktAvalyAM garbhasaMharaNa vicAraH | mUlapATha:-ayaM ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre jaMbuddIve bhArahevAse mAhaNakuNDaggAme nayare usamadattassa mAhaNassa koDAlasaguttassa bhAriyAe devANaMdAe mAhaNIe jAlaMdharasaguttAe kucchisi gambhattAe vakte // 20 // vyAkhyA-ayampratyakSaH zramaNo bhagavAnmahAvIro jambUdvIpe bharatakSetre brAhmaNakuNDagrAmanagare, RSabhadattasya brAhmaNasya koDAlagotrasya bhAryAyA devAnandAyA brAhmaNyAH jAlandharasagotrAyAH kukSau garbhatayotpannaH // 20 // mUlapAThaH-taM jIa me aMtI a-pancuppanna-maNAgayANaM sakkANaM deviMdANaM devarAINaM arihante bhagavante tahappagAre hito aMtakule hiMto vA paMta-tuccha-darida-bhikkhAga-kivaNa-kulehiMto vA mAhaNa kule hiMto vA, tahappagAresu uggakulesu vA bhogakulesu vA rAyanna ikhAganAya khattiya harivaMza kulesu vA annayaresu vA tahappagAresu vA-vimuddha jAi kulavaMsesu vA jAva rajjasiri kAremANesu-pAlemANesu-sAharAvittae ! taM se yaM khalu mama vi samagaM bhagavaM mahAvIraM caramatitthayaraM puvatitthayara nidiMdai mAhaNakuMDagAmAo nayarAo usabhadattassa mAhaNassa koDAlaguttassa bhAriyAe devANaMdAe mAhaNIe jAlaMdhara sa guttAe kucchIo-khattiyakuMDaggAme nayare nAyANaM khattiyANaM siddhatthassa khatiyassa kAsavagottassa bhAriyAe tisalAe khattiyANIe-vAsicha saguttAe kucchi, si gambhattAe sAharAvittae je viyaNaMse tisalAe khattiyANIe vAsihasaguttAe gabbhe taM piyaNaM devANaMdAe mAhaNIe jAlaMdhara saguttAe kucchisi gambhatAe sAharA vittae tikaTu evaM saMpehei / evaM saMpehittA hariNegamesiM pAyattANiyAhivaI deveM sadAvei sadAvittA evaM vayAsI // 21 // // vyAkhyA // tasmA torAcAra eSo'sti keSAmayamAcAra ityata Aha-atIta vartamAnAgatAnAM zakrANAM deve 674 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamu. tAvalyAM garbhasaMharaNa fil vicAra yatsa ra nirdiSTa grAhmaNAcyAt kSatriyakuNayAtrizalAyAH kSAyitu brAhmaNyA-jAlandhayaHkSatriyasya kAzyapagdhoraNAtrAyAH kukSI ndrANAM devarAjAnAM ko'sAvAcAra ityata Aha-yadahato bhagavataH-tathA prakArebhyo'ntakulebhyaH prAntakulebhya stuccha kulebhyo daridrakulebhyo bhikSAcarakulebhyaH kRpaNakulebhyo brAhmaNakulebhyaH-AdAya tathAprakAreSu-ugrakuleSu bhogakuleSu rAjanyakuleSu jJAtakuleSu kSatriyakuleSu-ikSvAkakuleSu harivaMzakuleSu-vA'nyatareSu vA tathAprakAreSu vizuddha jAti kulavaMzeSu-yAvadrAjazriyaku~vastu pAlayatsu ca mocayiturmidrANAmeSa AcAra stataH zreyaH khalu yuktametanmamApi zramaNa bhagavantaM mahAvIraM caramatIrthaGkaraM pUrva tIrthakarai nirdiSTa brAhmaNakuNDagrAmAnnagarAt-RSabhadattasya-brAhmaNasya koDAlagotrasya bhAryAyA devAnandAyA brAhmaNyA-jAlandharagotrAyAH kukSemadhyAt kSatriyakuNDagrAme nagare jJAtAnAM zrIRSabhasvAmivaMzayAnAM kSatriya vizeSANAM madhye siddhArthasya:kSatriyasya kAzyapagotrasya bhAryAyAstrizalAyAH kSatriyANyAH vAsiSTasagotrAyAH garbhaH putrikArUpastamapi devAnandAyA brAhmaNyA jAlandharagotrAyAH kukSau garbhatayA mocayitumiti kRtvAevampUrvoktamvicArayati // vicArya ca harinaigameSinAmakaM padAtikaTa kAdhipatiM devamAkArayati-AkArya caivamindro'vAdIt // 21 // mUlapAThaH-evaM khalu devANuppiyA ? na evaM bhUyaM na evaM bhavyaM na evaM bhavissaM jannaM arihaMtA vA, cakka, bala, vAsudevA vA aMtakulesu paMta-kivaNa-darida-tuccha-bhikkhAga-mAhaNakulesu vA AyAiMsu vA AyAinti vA AyAissanti vA evaM khalu arihantA bA cakkabalavAsudevA vA uggakulesu vA bhogarAyanna-nAyakhattiya-ikkhAga-harivaMza kulesu vA annayaresu vA tahappagAresu vizuddha jAi kulavaMsesu AyAiMsu vA AyAintivA AyAissanti vA // 22 // . vyAkhyA // indraH kimavAdIdityAha-evaM nizcayena he? harinaigameSin ? naitadbhUtaM naitadbhavati naitadbhaviSyati yadarhanto vA cakravartino vA baladevA vAsudevA vA antyakuleSu paMtakuleSu tucchakuleSu daridrakuleSu kRpaNakuleSu Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamu garbhasaMharaNa vicAraH kAvalyAM bhikSAcarakuleSu-brAhmaNakuleSuH AgatA-atIta kAle Agacchanti vartamAnakAle AgamiSyanti-anAgatakAle anena prakAreNa nizcayena-arhaccakribalavAsudevA vA upabhogarAjanyakSatriya harivaMzakuleSu vAnya tathAprakAreSu vizuddha jAtivaMzakuleSu AgatA Agacchanti AgamiSyanti vA // 22 // mUlapAThaH-asthi puNa ese vibhAve logaccherayabhUe aNaMtAhiM ussappiNI osappiNIhiM viikvaMtAhiM samu ppajjai nAma guttassa vA kammarasa akkhINassa aveiyassa aNijjiNNassa udaeNaM jaM NaM arihantA vA caka-balavAsudevA vA-antakulesu vA paMta-tuccha-darida-bhikkhAga-kivaNa-mAhaNakuleSu vA AyAiMsu vA AyAinti vA AyAissanti vA kucchisi gabbhattAe vakkabhiMsu vA vakkamanti vA vakkamissanti vA no cevaNaM joNIjammaNanikkhamaNeNaM nikkharmisu vA nikkhamanti bA nikkhamissanti vA // 23 // ___ // vyAkhyA // asti punareSo'pi bhavitavyatAnAma padArtho loke-AzcaryabhUtaH anantAsu-utsappiNIsu-avasappiNISu vyatIkrAntAsu satISu IdRzaH kazcidbhAvaH samutpadyate nAmnA kRtvA gotrasya-arthAt nIcairgotra nAmakasya veti pakSAntare karmaNaH-akSINasya aveditasya punaranirNisya-arthAdAtmapradezebhyo'pRthagbhUtasyodayena kRtvA yannIcairgotrodayena kRtvA-arhanto vA cakriNo baladevA vAsudevA vA aMtapantatucchadaridrabhikSAcarakRpaNa brAhmaNakuleSu AgatA Agacchanti Agamipyanti // kukSau garbhatayA utpannA utpadyante utpatsyante vA paraM naiva yonimArgeNa janmanimittaM niSkAmaNena kRtvA niSkrAntA-niSkAmanti niSkrAmiSyanti vA // 23 // mUlapATha-a yaM ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre jaMbuddIve dIve bhArahevAse mAhaNakuMDaggAme nayare usamadattassa mAhaNassa koDAlasaguttassa bhAriyAe devANaMdAe mAhaNIe jAlandharasagunAe kucchisi gabbhattAe vakaMte // 24 // Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garbhaparAvartaH zrI kalpamu. ktAvalyAM // vyAkhyA // ayampratyakSaH zramaNo bhagavAnmahAvIro jambUdvIpe bharatakSetre brAhmaNakuNDagrAme nagare RSabhadattasya brAhmaNasya koDAlagotrasya bhAryAyA devAnandAyA brAhmaNyA jAlaMdharagotrAcAH kukSau garbhatayotpannaH // 24 // mUlapAThaH-taM jIbha meaM tI paccuppannamaNAgayANaM sakANaM deviMdANaM devarAINaM arihaMte bhagavante tahappagArehito anta, paMta, tuccha, darida, kivaNa, vaNI maga, jAva, mAhaNa kulehiMto tahappagAresu umga, bhoga, rAyanna, nAya, khattiya, ikkhAga, harivaMzakuleSu vA annayaresu vA tahappagAresu vizuddhajAi kulavaMsesu sAharA vittae // 25 // // vyAkhyA // tasmAdAcAra eSaHatIta vartamAnAnAgatAnAM zakrANAM devendrANAM devarAjAnAmahato bhagavatastathAprakArebhyo'ntakulebhyaH prAntakulebhyastucchakulebhyo daridrakulebhyaH kRpaNakulebhyo brAhmaNakulebhyastathAprakAreSu ugrakuleSu bhogakuleSu rAjanyakuleSu zAtakuleSu kSatriyakuleSu-izvAkakuleSu harivaMzakuleSu anyatareSu tathAprakA. reSu vizuddhajAtikulavaMzeSu mocayitum // 25 // mUlapAThaH-taM gaccha Na tumaM devANuppiyA ? samaNaM bhagavaNaM mahAvIraM mAhaNakuMDaggAmAo nayarAo usamadattassa mAhaNassa koDAlasaguttassa bhAriyAe devANaMdAe mAhaNIe jAlandharasaguttAe kucchIo khattiya kuMDaggAme nayare nAyANaM khattiyANaM siddhatthassa khattiyassa kAsavaguttassa bhAriyAe tisalAe khattiyANIe vAsiTThasaguttAe kucchiMsi gabbhatAe sAharAhi je vi.ya NaM se tisalAe khattiyANIe gabbhe taM piaNaM devANaMdAe mAhaNIe jAlandharasaguttAe kucchisi gabbhatAe sAharAhi sAharittA mama eyamANatti khippAmeva paccappiNAhi // vyAkhyA-yasmAtkAraNAdindrANAmeSa AcAraH-tasmAtkAraNAttvaGgaccha devAnupriya ? he hariNaigameSin zramaNaM bhagavantaM // 70 // Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garbhaparAvartaH zrI kalpamu mahAvIraM brAhmaNakRNDagrAmAnnagarA dRSabhadattasya brAhmaNasya koDAla gotrastha-bhAryAyA devAnandAyA brAhmaNyA jAlandhara ktAvalyAM gotrAyAH-kukSe lAtvA kSatriyakuNDagrAme nagare jJAtajAtIyAnAm-kSatriyANAM madhye siddhArthasya kSatriyasya kAzyapa gotrasya bhAryAyAstrizalAyAH kSatriyANyA vAsiSThagotrAyAH kakSau garbhatayA muJca yo'pi ca tasyAstrizalAyAH // 71 // kSatriyANyA garbhastamapi devAnandAyA brAhmaNyA jAlandharagotrAyAH kukSau garbhatayA muJca-muktvA mamaitAmAjJapti zIghrameva pratyarpaya / kAryakRtvA cAgatya mayaitatkAryakRtamiti zIghra nivedaya // 26 // __mUlapAThaH-ta e NaM se hariNegamesI pAyattANIyAhivai deve sakkeNaM devideNaM devarannA evaM vutte samANe | T haTe jAva hiyae karayala jAvatti kaTu evaM jaM devo ANaveitti ANAe viNaeNaM vayaNaM paDimuNei paDisuNittA uttara puracchimaM disIbhArga avakamai avakamittA veunviasamugdhAraNa samohaNai samohaNittA saMkhijjAI joannaaii| daMDa nisirh| taM jahA-rayaNANaM vayarANaM vesaliyANaM lohiakkhANaM-masAragallANaM haMsagambhANaM pulayANaM sogaMdhiyANaMjoissANaMaMjaNANaMaMjaNapulayANaM jAyasvAga sumagANaM aMkANaM phalihANaM rihANaM ahAbAyare puggale parisADei parisADittA ahA subhe puggale pariyAei / / 27 // // vyaakhyaa|| tataHsa hariNaigameSI padAtyanIkAdhipatirdevaH zakrendreNa devarAjenaivamuktaH san-yAvatkAraNAddharSapUritahRdayo hariNaigameSIkaratalAbhyAmpUrvavanmastake'JjaliGkRtvAyadyevaH zakraH-AjJAyapati-ityuktvA''jJayA vinayena vacanaM pratizRNoti-aGgIkaroti pratizrutyAGgIkRtyezANakoNanAmake digvibhAge'pakrAmati-gacchati apakramya gatvA ca vaikriyasamudghAtena samuddhanti vaikriyazarIrakaraNArtha prayatnavizeSakaroti-prayatnavizeSatvAkhale ya yojana pramANa daNDAkAraM zarIrabAhalyamUvadhiAyataJjIvapradezakarmapudgalasamUhaM zarIrAdvahiniSkAsayati-arthAdasArapudgalAn dUrIkRtyaivamvidhAn vakSyamANAn pudgalAnAdatte-tadyathA ratnAnAm 1 karketanAdInAm vajrANAm2 vaiDUryANAM 3, lohitAkSANAM 5,masAragallAnAM 5, // 71 // Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamutAvalyAM PARKeyse garbhaparAvartaH // 72 // haMsagarbhANAM 6, pulakAnAM 7, saugandhikAnAM 8, jyotIrasAnAM 9, aJjanAnAM 10, aJjanapulakAnAM 11, jAtarUpANAM 12, zubhagAnAM 13, aGkAnAM 14, sphaTikAnAM 15, riSTAnAm etAH SoDaza ratnajAtayaH-teSAJca yathA bAdarAn-atyantamasArAn-sthUlAn ityarthaH-tAnpudgalAn-parityajati parityajya yathA sUkSmAn vaikriyanirmANayaugyAn-tAn pudgalAn paryAdatte gRGgatItyathaH // 27 // mUlapAThaH-pariyAittA duccapi veunviasamugghAeNaM samohaNai samohaNittA uttaraveuvibhaM rUvaM viuvvai / viuvittA tAe-ukidvAe turiyAe cavalAe caDAe jayaNAe udhuAe sigyAe divAe devagaie vIivayamANe ratiriama sakhijjAgaM dIvasamudANaM mamjha majjheNaM jeNeva jaMbuddIve dIve jeNeva bhArahevAse jeNeva mAhaNaM kuMDaggAme nayare jeNeva usabhadattassa mAhaNassa gihe jeNeva devAnaMdA mAhaNI teNeva uvAgacchai / uvAgacchittA Aloe samaNassa bhagavao mahAvIrassa paNAmaM karei / paNAmaM karittA devANaMdA mAhaNIe saparijaNAe osovaNiM dalai dalittA asubhe puggale avaharaiavaharittA subhe puggale pakkhivai pakkhivittA aNujANau me bhayavaM tikaDe samaNaM bhagavaM mahAvIraM avvAbAhaM avvAbAheNaM divveNaM pahAveNaM karayalasaMpuDeNaM giNhai-giNhittA jeNeva khattiyakuMDaggAme nayare jeNeva siddhatthassa khattiyassa gihe jeNeva tisalAkhattiyANI teNeva uvAgacchaI-uvAgacchittA tisalAe khattiyANIe saparijaNAe osovaNiM dalai dalittA asubhe puggale avaharai / avaharittA subhe puggale pakkhivai-pakkhivittA samaNaM bhagava mahAvIraM avvAbAhaM avvAbAheNaM divveNa pahAveNaM tisalAe khattiyANIe kucchisi gabbhattAe saahri| jeviyaNaMse tisalAe khattiANIe gabbhe // 72 // Sae Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamujA garbhaparAvartaH taM pi yaNe devANaMdAe mAhaNIe jAlandhara guttAe / kucchisi gambhattAe sAharai / sAharittA jAmeva disi pAubbhUe ktAvalyAM IM tAmeva disi paDigae // 28 // // 73 // // vyAkhyA // paryAdAya-gRhItvA dvitIyavAramapi vaikriyasamudghAtena samuddhanti prayatnavizeSa kRtvA uttara vaikriya bhavadhAraNIyA pekSayA'nyadityarthaH-IdRzaM rUpaM vikurvati karoti tathA kRtvA tayA-utkRSTayA tvarayA capalayA caNDayA-aparagatijayanazIlayA udbhUtayA pracanDapavanoddhRtadhUmAderiva zIghrayA-kvacicchekayA-ityapi pAThaH-devayogyayA-IdRzyA devagatyA-atigacchan-adhastAduttaran tirthak-asaMkheyAnAM dvipa samudrANAM madhyaM madhyena madhya bhAgena yatraiva jambUdvIpe bharatakSetre yatraiva brAhmaNakuNDanagare yatraiva-RSabhadattasya brAhmaNasya gRhaM yatraiva devAnaMdA brAhmaNI asti tatraiva upAgacchati upAgatya caAloke darzana mAtre zramaNasya bhagavato mahAvIrasya praNAmakaroti praNAmakRtvA ca devAnaMdAyA brAhmaNyAH saparivArAyA avasvApinI nidrAM dadAti tAM datvA'zucIn pudgalAnapaharati tathA kRtvA ca zubhAn-pavitrAn pudgalAn prakSipati-prakSipya ca-anujAnAtvAjJAM dadAtu mahyaM bhagavAnitikRtvetyuktvA zramaNa bhagavantaM mahAvIraM vyAvAdhArahitamavyAbAdhena divyena prabhAveNa karatala sampuTe gRhAti gRhItvA ca yatraiva kSatriyakuNDagrAmanagaraM yatraiva siddhArthakSatriyasya gRhaM yatraiva trizalA kSatriyANI vidyate tatraivopAgacchati-trizalAyAH kSatriyANyAH saparivAra sahitAyA avasvApinI nidrAM dadAti datvA cAzubhAn pudgalAna paharati-apahRtya ca zubhAn pudgalAn pratikSipati-prakSipya ca zramaNaM bhagavantaM mahAvIraM vyAbAdhArahitamavyAbAdhena divyena prabhAveNa trizalAyAH kSatriyANyAH kukSau garbhatayA muJcati-yo'pi tasyA strizalAyAH kSatriyANyA garbhaH putrIrUpastamapi garbha jAlandharagotradevAnandA brAhmaNyAH kukSauM garbhatayA muJcati muktvA ca yasyA eva dizaH prAdurbhUtaH-AgatastasyAmeva dizi pshcaadgtH||28|| mUlapAThaH-tAe ukkidvAe turiyAe cavalAe caMDAe jayaNAe uddhuyAe sigdhAe divvAe devagaie tiriamasaMkhi // 73 // Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garbhaparAvartaH // 74 / zrI kalpamu- jjANaM dIvasamudANaM majha majjheNaM joyaNasayasAhassiehiM viggahehi uppayamANe 2 jeNAmeva sohamme kappe sohamma- ktAvalyAM IN vaDisae vimANe sakaMsi sIhAsaNaMsi sake deviMde devarAyA teNAmeva uvAgacchai / uvAgacchittA sakssa deviMdassa devaranno tamANatti khippAmeva paccappiNai // 29 // // vyAkhyA // hariNaigameSI devaH kayA gatyA saudharmendrasamIpe gata ityata Aha tayA-utkRSTayA manoharayA tathA tvaritayA capalayA caNDayA (atitIvrayA) sakalagati jayanazIlayA undhutayA zIghrayA devayogyayA-IdRzyA devagatyA tiryagasaMkhyeyAnAM dvIpasamudrANAM madhyaM madhyena madhyabhAgena bhUtvA yojanalakSaNapramANAbhiH vIMkhAbhirvigrahaiH pAdanyAsAMtarai varvI khAbhirgatibhiriti sphuTArthaH / Urdhvamutpatan 2 saudharmekalpe saudharmAvataMsakavimAne zakranAmani siMhAsane zakro devendro devarAjo'sti tatraiva sthAne-upAgacchati-upAgatya ca zakrasya devendrasya devarAjasya tAmpUrvoktAmAzAM pratyarpayati-arthAt kRtvA nivedayati / sa deva iti // 29 // mUlapAThaH-teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre je se vAsANaM tacce mAse paMcame pakkhe Aso a bahule tassa NaM Aso a bahulassa terasI pakkheNe bAsIi rAIdiehiM viikaMtehiM tesI imassa rAiMdiassa antarA vaTTamANehi ANukaMpaeNaM deveNaM hariNegameSiNA sakkavayaNasaMdiTTaNaM-mAhaNakuMDaggAmAo nayarAo usamadattassa mAhaNassa koDAlasaguttassa bhAriyAe devANaMdAe mAhaNIe jAlaMdharasaguttAe kRcchiI khattiyakuMDaggAme nayare nAyANaM khattiANaM siddhatthassa khattiyassa kAsava guttassa bhAriyAe tizalAe khattiyANIe vAsiddhasaguttAe pubvarattAvarattakAlasamayaMsi hatthuttarAhiM nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM avvAbAhaM avvAbAheNaM kuJchisi gabbhattAe sAharie // 30 // // 74 // Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamu. garbhaparAvartaH ktAvalyAM // 79 // CHEHE easeDETA // vyAkhyA // tasminkAle tasminsamaye zramaNo bhagavAn mahAvIro yo'sauM varSANAM varSAkAlasambandhi tRtIyo yo mAsaH paJcamaH pakSaH ko'sau-Aha-Azvina mAsasya kRSNapakSa:-AzvinakRSNapakSasya trayodazI pakSaH pazcAdharAtririti tasyAM yazotyahorAtreSu-atikrAnteSu vyazItitamasyAhorAtrasya antarakAle rAtrilakSaNe kAle vartamAne hitena svasyendrasya ca hitakAriNA tathA'nukampakena bhagavato bhaktena hariNaigameSiNA devena zakravacanasandiSTena proSiteneti brAhmaNa kuNDagrAmAnnagarAt-koDAlasagotrIya RSabhadatta brAhmaNasya jAlandharagotrIya bhAryA devAnandA brAhyaNyAH kukSitaH kSatriyakuNDagrAme nagare jJAtajAtIyakSatriyANAM madhye kAzyapagotrotpanna siddhArtha kSatriyasya vAsiSTa gotrotpanna bhAryA trizalAkSatriyANyA madhyarAtrakAlasamaye uttarAphAlgunI nakSatre candreNa sambandha mupAgate pIDA rahita yathA syAttathA'vyAbAdhena divyaprabhAveNa kukSi viSaye garbhatayA saMhRto muktaH // 30 // // utprekSate kaviratra // zArdala:-siddhArthAvanirAjavaMzasugRhamAvezakAle vare mauhUrtantviva yApayaMzca bhagavAn rAtrindivAni kSaNam // provAsa dvayamAsa viMzatidinAna bhUdevaramyAlaye so'yamvIra jino'stuvizvamahito vo bhUyase zreyase // 1 // mUlapAThaH-teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre tinnANovagae AvihotthA sAharijjisAmi tti jANai, sAharijjamANe no jANai sAharie mitti jANai // // vyAkhyA // tasmin kAle tasmin samaye zramaNo bhagavAn mahAvIrastribhinirupagataH sahito'bhavat tathA saMhariSyamANo mAmitaH saMhariSyati-iti jAnAti saMhiyamANaH saMharaNasamaye na jAnAti saMhRto'smi-iti ca jAnAti kathaM yuktamityAha dRSTAntena RH // 7 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamu garbhaparAvartaH ktAvalyA kAle yasminmahAramye hariNAdigameSikaH // devo devaM mahAvIraM devAnandA sukukSitaH // 1 // AdAya trizalA kukSau bhagavantaM mumoca zam // jJAnatrayaprabhAdIptastadA''sIdbhagavAn svayam // 2 // tadA jJAnena mAM devaH saMhariSyati mantharama // devAnandAsukukSezca jAnAti haraNe na ca // 3 // maMhato'smi ca devena jAnAtIti prabhurnahi // jAnannapi mahAzcarya tadevAtra vivarNyate // 4 // saMhRtisamayasyApi tvasakhyakAla hetutH|| kathaM no saMhati AtA jJAyatAmatra kAraNam // 5 // saMhRteH kauzalazcAtra tasya devasya bodhayan // jJAtamapi tathA'jJAtaM nakAreNa nyavedayat // 6 // kaNTakoddhati dRSTAnto budhyatAmatra dhIdhanaiH // prAyo vAkyAtha dADharyAya dRSTAnto hi prazasyate // 7 // tathA kazcicca kaM namraM kaNTakoddhatikAriNam // evambravIti bho bhadra ? dakSo'si kaNTakoddhatau // 8 // matpAdAtvayakA sadyo niSkAsito'pi knnttkH|| mayakA na ca vijJAtaM kauzalantava cottamam // 9 // hriyamANo na jAnAti vacanAditi bhAvukAH // AcAraGgasya sUtrasya virodho nAtra kazcana // 10 // mUlapAThaH-jaM rayaNi ca NaM samaye bhagavaM mahAvIre devANaMdAe mAhaNIe / jAlandhara saguttAe kucchio tisalAe khattiyANIe vAsi? saguttAe kucchisi gambhattAe sAharie taM rayaNi caNaM sA devANaMdA mAhaNI sayaNijjasi suttajAgarA ohIramANI-ohIramANI imeyArUve urAle kallANe sive dhanne maMgalle // sassirIe cauddasa mahA sumiNe tisalAe khattiyANIe haDetti pAsittA Na paDibuddhA taM jahA gayavasaha gAhA // 31 // jaa||76 // Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyAM caturdazasvapnAdhikAra // 77 // // vyAkhyA // yasyAM rAtrauM zramaNa bhagavAn mahAvIro devAnandA brAhmaNyA jAlandhara sagotrAyAH kukSita strizalA kSatriyANyA vAsiSThagotrAyAH kukSau garbhatayA muktaH tasyAmeva rAtrI sA devAnandA brAhmaNI zayyAyAM supta jAgarAalpanindrAGkarvatI-imAn-patadrUpAn-udArAn kalyANAn zivAn dhanyAn maGgalamayAna imAn caturdaza mahAsvamAnU trizalayA kSatriyANyAhRtA-iti dRSTvA jAgaritA-tadyathA-gayavasaha-iti gAthA'tra vAcyA // 31 // mUlapAThaH-jaM rayaNi ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre devANaMdAe mAhaNIe jAlandhara saguttAe kucchiI tisalAe khattiyANoe vAsiSTa saguttAe kuJchisi gambhattAe sAharie taM rayagi caNaM sA tizalA khattiyANI tasi tArisagaMsi vAsagharaMsi abhitaraosacittakamme bAhirao dumiaghaTTamahe vicitta ulloa cilliatale maNirayaNapaNAsi aMdhayAre bahusama suvibhatta bhUmi bhAge paMcavannasarasasurahimukka pupphapuMjovayAra kalie kAlAgurupavara kuMdurukka turukkaDajhaMtadhUvamaghamaghaMtagaM dhudhdhubhirAme-sugaMdhavara gaMdhie gaMdhavaTTibhUe taMsi tArisagaMsi sayaNijjaMsi sAliMgaNavaTTie ubhI bibboaNe sA ubhao unnae majjhe nayagaMbhIre gaMgA puliNavAluA uddAlasAlisae oavia khomia dugullapaTTa paDicchanne suvirai arayattANerattaM suasaMvuDe suramme AiNagarU bUra navagI tUla tullaphAse sugaMdhavara kusuma cunna savaNovayAra kalie punvarattAvarattakAla samayaMsi suttajAgarA ohIramANI ohIramANI imeyArUve urAle jAva cauddaza mahAmumiNe pAsittANaM paDibuddhA taMjahA-gaya 1 vasaha 2 sIha 3 abhisea 4 dAma 5 sasi 6 diNayara 7 jayaM 8 kumbham 9 paumasara 10 sAgara 11 vimANa 12 bhavaNa rayaNuccaya 13 sihiM ca // 32 // Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamu. ktAvalyAM caturdazasva||pnAdhikAraH // 78 // PASETOOTHPATRO // vyAkhyA // yasyAM rAtrau zramaNo bhagavAna mahAvIro jAlandhara gotrotpanna devAnandA brAhmaNI kukSito vAziSTa gotrotpanna trizalA kSatriyANI kukSau garbhatayA muktaH tasyAM rAtrau sA trizalA kSatriyANI tasmin tAdRze apUrve vAsagRhe zayana mandire caturdaza mahAsvapnAn dadarza kathambhUte vAsagRhe dadarza-ityAha madhye citrakarma ramaNIye punarbAhya bhAge sudhAdinA dhavalite komala pASANadinA dhRSTe-ataeva sukomale punarvividha citraracitoddharvAdhobhAge punarmaNiratna praNAzitAndhakAre punaraviSamasuvibhatta bhUmibhAge arthAtpaJcavarNa maNinibaddha vividhasvastikAdiracanAmanohare punaH paJcavarNa sarasamukta puSpa pujopacAra kalite punaH kRSNAgaru pravaragandha dravya turuSka sugandha dravadahyamAna dhUpa madhamadhAyamAnodbhUtagandhAbhirAme punaH sugandhavaragandhacUrNa sugandhAyamAne punargandhavati sadRzAti gandhe-etadguNaviziSTe vAsabhavane tasmin tAdRze sarvathA vaktumazakye mAhabhAgyavatAM yogye zayanIye paryake kimviziTe sAliGganavartike ? arthAt-zarIrapramANanirmita manohara gaNDopadhAna sahite punaH ziro'ntapAdAntocchIrSake punarmadhyanatagambhIre punaruddAlenapAdavinyAse satyadhogamanena gaGgAtaTa vAlukA sadRze-arthAt-ati komalatvAtpAda vinyAse sati-adhovajana zIle / punaH parikarmita kSaumadukUlapaTAcchAdite punaH suviracitarajastrANe punaH raktAMzukAcchAdite-(arthAdraktavastranirmita maccharadAnI ) mazakagRhAcchAditepuna ratiramaNIye-punaH-Aja' nikarUta' bUra navanIta' tUlArka sadRze punaH sugandhavarakusumacUrNazayanopacArakalite puSpacUrNamanohare-iti-madhyarAtrakAlaprastAve suptajAgarA alenidrAGkurvatI-etAn prazastAn udArAn caturdazamahAsvapnAn pratibuddhA dRSTA ca jAgaritA // tadyathA-gaja 1, vRSabha 2 siMha 3 lakSmI 4 puSpamAlA 5 candra 6 sUrya 7 dhvajA 8 kalaza 9 pama sarovara 10 samudra 11 devavimAna-athavA bhavana 12 ratnarAzi 13 nirdhUmAgni 14 // 32 // mUlapAThaH-tae NaM sA tisalA khattiyANI tappaDhamayAe caudaMtaM Usiya galiyavipula jalahara-hAranikara-khIracarma 1, kAsakam 2, bUra vanaspativizeSa 3,-etatsadRzakomale 4, // 78 // Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamu- kAvalyA caturdazasvapnAdhikAraH // 79 // sAgara sasaMkakiraNa dagaraya rayaya mahAsela paMDurataraM samAgayamahayara sugaMdhadANa vAsiakavolamUlaM devarAya kuMjaravarappamANaM picchai sajalavaNavipula jalahara gajjiya gaMbhIra cAruyosaM imaM sumaM savva lakkhaga kayaMvi varoruM // 1 // 33 // // vyAkhyA // tataH sA trizalAH kSatriyANI tat prathamatayA-ibhaM svapne pazyati iti smbndhH-atraaympraamrshH| RpabhadevajananI prathama svapne vRSabhamapazyat-tathA zrI mahAvIraprabhu jananI prathama svapne sihamadrAkSIta-kizcAdhika jinezvara jananIbhiH prathamasvapne gajo dRSTaH ityetatpAThAnukramApekSayA bahupATha rakSaNArthamatrApi zrI mahAvIrasvAmi mAtA hastI daSTa:itipATha eva yogyH| kimviziSTamibhamityAha-caturdantaM punarucchritagalitavipulajaladharahAranikarakSIrasAgarazazAMka kiraNajalakaNarajatamahAzailapANDuram-patairvizeSaNaiH zvetavarNamiti-punargandhalomena samAgata madhukara zobhitam hastI punaHviziSTa gandhAdhivAsitam punarmadavArisurabhIkRtakapola mUlam punaH zAstroktapramANena devarAja kuaravara pramANam-evambhUtaM prekSate-pazyatItyarthaH punaH kimviziSTam sajalaghana vipulajaladharagarjitagambhIracArughoSam // imaM gajamU zubhaM prazasyam sarvottama lakSaNakadambajAtam purnavarorum-evamvidhaM hastivaraM trizalA prathama svapne // pazyatIti bhAvaH // 33 // mUlapAThaH-tao puNo dhavalakamalapattapayarAiregarUvappabhaM, pahAsamudaovahArehiM sabao ceva dIvayaMtaM, aisiribhara pillaNAvisappaMta kaMta sohaMta cAru kakuhaM taNusui sukumAla lomaniddhacchaviM thirasubaddhamaMsalovacitra laTTha suvimattasundaraMga picchai ghaNa-vaTTa laTU ukiTa tuppagga tikkhasiMgaM daMta sivaM samANa sohaMta suddhadaMtaM vasahaM amiaguNamaMgala muhaM // 2 // 34 // // vyAkhyA // tato gajadarzanAntaraM sA trizalA dvitIya svapne vRSabhaM pazyati-kimviziSTaM vRSabhamityAha. dhavala Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuH kAvalyAM 0018 caturdazasvanAdhikAraH // 80 // kamalapatra prakArAtirekarupaprabham punaH prabhAmasamUhopahAraiH sarvataH dazA'pi dizo nizcayena dIpayantam-punarati zrIbharapreraNAvisarpakAMtazobhamAna manohara kakudam ( skandhamiti ) punaH tanuzuddha sukumAlalomasnigdhachavim-arthAt sUkSma nirmalakomalamasRNaromakAntim punaH sthira subaddhamAMsalopacitalaSTasuvibhaktasundarAGgam // vRSabhaM sA trizalA prekSate-punaH kIdRzam dhanavartulalaSTotkRSTamrakSitAgratIkSNazRGgam punantim-akrUramiti punaH zivam kalyANakArakatvAdupadravaharampunaH samAna zobhamAna zuddhadantam nirdoSa sundarapramANadantopemiti punaramitaguNamaGgalamukham-prabhUtaguNa viziSTa maGgalaprAptikAraNamiti // 2 // 34 // mUlapAThaH-tao puNo hAranikara khIrasAgara sasaMka kiraNadagarayarayaya-mahAselapaMDarataraM (grantha) 2003 ramaNijjaM picchaNijja, thiralaThThapaucha pIvarasusiliTTha visiTThatikkhadADhA viDaMbiyamuhaM, parikammiA jaccakamalakomalapamANasobhaMta laTTha u8, rattappalapattamaua sukumAlatAlunillAli aggajIhaM mUsAgayapavarakaNagatAviaAvattAyaMta vaTTataDivimalasarisanayaNaM vilAsapIvaravaroru, paDi punnavimalakhaMdha, miuvisa yamuhumalakkhaNapasastha vicchinnakesarADovasohiaM, Usia sunimmi sujAya apphoDialaM gUlaM, soma, somAkAraM, lIlAyataM nahayalAo ovayamANaM, niyagavayaNamaivayaMta picchai sA gADhatikhamgamahaM, sIhaM vayaNasirIpallavapattacAru jI // 3 // 35 // vyAkhyA // tato dvitIya vRSabha svapnAnantaraM tRtIye svapne sA trizalA gaganAvatarantaM svAnena pravizantaM siMha pazyati-kIdRzamityAha hAranikarakSIrasAgarazazAGkakiraNajalakaNamahArajatazailapANDurataram-patattulyazuklAkAramiti punaH ramaNIyatvena prekSaNIyaM darzanIyam punaH sthira laSTa prakoSTam dRDha hastAvayavayuktamiti punavRttapIvarasuzliSTa viziSTa tIkSNa // 80 // Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamukAvalyAM caturdazasvanAdhikAraH daMSTrAviDambita mukham atra viDambita zandenAlaGkRtamiti punaH parikarmita', jAtyakamalakomalapramANazobhamAna laSThauSTham -punAraktotpalapatramRdusukumAlatAluni litAna jiham-arthAt raktakamalatulyatAluzobhamAnarasanam-mUSAgatapravarakanakatApitAvartAyamAnavRttataDidvimalasadRzanayanam mRtikA bhAjana gAlitataptasuvarNavat-tathA taDit-iva nayane yasya tAmiti punarvizAlapIvaravarorum punaH pratipUrNavimalaskandham punama duvizadasUkSmaprazastalakSaNavistIrNakesarATopazobhitam ( komalayavala kesarAlaMkRtamiti) punarutisunirmitasujAtAsphoTitalAGglam unnatamaNDalIkRtazobhAyamAna pucchamiti punaH saumyaM krUratAmuktamataeva saumyAkAraM punarlIlAyantaM punarnabhastalAdavapatantam punarnijavadanapravizantaM siMha sA trizalA prekSate punargADhatIkSNAgranakham-punarvadana zrI pallavavatprasAritacArujihvam-mukhazobhArtha prasAritajihvamiti tRtIya svapne sA siMhaM pazyati // 3 // 35 // mUlapAThaH-tao puNo punnacaMdavayaNA, uccaagyttaannltttthsNtthi| pasattharUvaM, supaihi akaNagamayakummasarisovamANa calaNaM accunnaya pINaraiamaMsala unnayataNutaMba nidhanahaM, kamalapalAsa sukumAlakaracaraNakomalavaraMguliM, kuruviMdA vatta vaTTANupuvvajaMgha, nigUDha jAguM gayavarakara sarisapIvaroruM, cAmIkara raia mehalAjuttakaMtavicchinnasoNicaka, jacca jaNa bhamarajalayapayara ujjuasamasaM hiataNu a AijjalaDaha sukumAla maua ramaNijjaromarAI, nAbhImaMDala sundara visAla pasattha jaghaNaM, karayala mAia pasattha tivaliya majhaM, nANAmaNirayaNAkaNagavimala mahAtavaNijjAbharaNabhUsaNavirAiamaM guvaM gihAra virAyaMta kudamAla pariNadajalajalitaM thaNajualavimalakalasaM, Aiapatti avibhUsieNaM subhagajAlujjaleNaM, muttAkalAvaeNa, uratthadINAramAlaviraieNaM, kaMThamaNi suttaeNaya kuMDalajualullasaMta aMsovasatta sobhaMtasappabheNaM, 1 kRtasaMskAraH 2 pradhAnam Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SC zrI kalpamu. ktAvalyAM // 82 // caturdazasvanAdhikAraH sobhAguNasamudaeNaM, ANaNakuNDubieNaM, kamalAmalavilAsaramaNijjaloaNaM, kamalapajjalaMtakaragahiamukkatoya, lIlA- vAyakaya pakkhaeNaM suvisada kasiNaghaNasaNhalaMbaMta kesahatthaM, paumaddaha kamalavAsiNi, siri, bhagavaI picchai, himapaMta selasihare, disAgaI dorupIvarakarAbhisizcamANi // 4 // 36 // // vyaakhyaa|| tataH punaH siMhadarzanAnantaraM pUrNacandravadanA trizalA devI bhagavatIM zriyaM zrIdevatAM pazyati kimbiziSTAm uccaparvatajAtapradhAnakamalasaMsthitAm ataH paraM zrIdevI zarIra varNanam // punaH prazastarUpAm punaH supratiSThitakanakamayakacchapasadRzacaraNAm punaratyunnatapInaraJjitamAMsalopacitatanutAmrasnigdhanakhAm punaH kamalapalAzapatrasukumAlakaracaraNAm punaH komalavarAMgulim punaH kuruvindAvarta vRttAnupUrvajaGghAmAbharaNabhUSita sthUla sukSmajaGghAm-punarnigUDha jAnum-punargajavarakara sadRzapIvarorum / punazcAmIkara racitamekhalA yuktakAMtavistRtazroNicakrAm-suvarNamekhalAbhUSitakaTitaTAmiti punarjAtyaJjanabhramarajaladaprakaraRjukasamasaMhitatanukAdeyasubhagalaTamasukumAlamRdukaramaNIyaromarAjim-punarnAbhimaNDalasundaravizAlavistIrNajaghanAm punaH karatalameyaprazastatrivali madhyAm-muSTigrAhyatrivalisahitamadhyabhAgAm-punarnAnamANikanakaratnavimalamahAtapanIyAbharaNabhUSaNavirAjitAGgopAGgAm punahAravirAjita kunda puSpamAlApariNaddhajAjvalyamAnastanayugalavimalakalazAm mauktikamAlAkundapuSpAdimAlAyuktaprakAzamAnastanau-eva kalazo yasyA tAmiti punarmuktAkalApena zobhitAm kathambhUtena muktAkalApena-AyuktapatrikAvibhUSitena yathAsthAnasthapanAdalatena punaH kIdRzena zubhagajAlojjvalena punarurasthadInAramAlAvirAjitakaNThamaNisUtreNa zobhitAm punarIdRzakAntiguNaprAgbhareNa zobhitAm kathambhUtena-aMsopasaktakuNDalayugalollasacchobhAprameNeti zobhAguNasamudAyena kIdRzena-AnanakauTumbikena-arthAdyathA bhRtyAdibhirbhUpaH-rAjate tathA'syAH zrI devyA vadanamapi zobhAguNa samudA OMA // 82 // Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamu kAvalyAM caturdazasvanAdhikAra yena rAjatetamAmiti punaH kIdRzIM kamalAmalavizAlaramaNIyalocanAm punaH prajvalatkaragRhItakamalamuktatoyAm (dedIpyamAnahastadvayasthitakamalanirgatajalAm) punarlIlAvAtakRntapakSeNa-zobhitAmiti arthAt divyazarIreSu prasvedAbhAvAt kevalaM lIlayA-pavanasaJcAlanAya itastataH saJcAlito yastAlavRnto vyajanam (paMkheti) tena zobhitAm punaH suvizada kRSNadhana sUkSmalambamAnakezahastAm-( arthAt svacchazyAmalambAyamAnadhammilahastAmiti) punaH pUrvoktasvarupopalakSitapAdrahakamala vAsinIm-itthaM zrI devI prekSate punarhimavantazailazikhare diggajendrorupIvarakarAbhiSicyamAnAm // 36 // // 83 // iti zrItapAgacchanabhonabhomaNi zAsanasamrAT jaGgamayugapradhAna kanakAcalatIrthaSoDazIyoddhAraka kriyoddhAraka sakala bhaTTArakAcArya zrImadAnandavimalasUrIzvarapaTTaparamparAgatataponiSThasakalasamvegiziromaNi paMnyAsadayAvimalagaNi ziSyaratna paNDita ziromaNi paMnyAsa saubhAgya vimalagaNivara pAdAravinda caJcarIkAyamANa vineya sakalasiddhAMta vAcaspati anekasaMskRtagranthapraNetA paMnyAsamuktivimalagaNivara viracita kalpamuktAvalivyAkhyAyAM dvitIya vyAkhyAnaM sampUrNam // Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamu kAvalyA caturdazasvanAdhikAra // atha tRtIyaM vyAkhyAnam // mUlapAThaH-tao puNo sarasakusuma maMdAradAma ramaNijja bhUaM caMpagAsoga punnAganAgapiaMgu sirisa muggara malliA jAi jUhia aMkola kojja koriMTa pattadamaNaya navamAlia baulatilaya vAsaMtima paummuppala pADalakuMdAi mutta sahakArasurabhigaMdhi aNuvama maNohareNa gaMdheNa dasa disAo vivAsayaMta-savvo u asurabhikusumamalladhavala vilasaMtakaMta bahuvanna bhatticittaM chappaya mahuaribhamaragaNagumagumAyaMta nilita guMjaMta desa bhAgaM dAmaM picchai nabhaMgaNatalAo uvayaMtaM / / 5 // 37 // // vyAkhyA // tataH punaH ambaratalAdavatarat-dAma ( puSpamAlAm ) sA trizalAdevI paJcame svapne pazyati kimbiziSTaM puSpa dAma ityAha sarasakusumamandAradAmaramaNIya bhUtam-ati sundaramiti punazcampakAzokapunnAganAgapriyaGgazirISa mudgaramallikAjAti yUthikA'GkolakojakoraNTa damanakapatranavamAlikA bakulatilaka vAsantikA padmotpalapATala kundAti mukta sahakAra kusuma surAbhigandham // etajjAtIyavRkSalatAkusumasugandhitamiti / punaranupamamanoharagandhenadazadizo vAsayat surabhikurvat punaH sarvartusurAbhikusumamAlyadhavalavilasatkAntabahuvarNaracanAcitram arthAt prabhUtazvetapuSpai stathA nyUnAnyavIya puSpai racitatvAnmahAzcAryakaramiti punaH SaTpadamadhukarIbhramara gaNagumagumAyamAninatAnta guJjaddezabhAgam Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturdazasva. nAdhikAraH zrI kalpamuLA ladl atyanta sugandhAkarSita bhramaragaNAsevitamiti-evambhUtam namastalAt-avataraddAma prekSate trizalA paJcama svapne iti // 37 // ktAvalyAM mUlapAThaH-sasiM ca gokhIra pheNadagaraya rayayakalasapaNDuraM subhaM hiayanayaNakaMtaM paDipunnaM timiranikaradhanaguhira vitimirakaram pamANapakakhaMtarAyalehaM kumuavaNavibohagaM nisAsohagaM suparimaThadappaNatalovamaM haMsapaDuvannaM joisamuhamaMDagaM tamaripuM mayaNa sarApUraga samuddadagaM pUragaM dummaNaM jaNaM dai avajjiaM pAehiM sosayaMtaM puNo somacArurUvaM picchai sA gagaNamaMDalavilAsasomacaMkammamANatilayaM rohiNI maNahi ayavallahaM devI punnacaMdaM samullasataM // 38 // // vyAkhyA // tataH punaH sA trizalA devI paSTe svapne zazinaM pazyatiM kIdRzamityAha gokSIraphenajalakaNa rajatakalazapAMDuram punaH zubhaM punarha dayanayanakAntaM lokAnAmiti jJeyam // punaHpratipUrNa pUrNacandramiti punastimiranikara ghanagaravitimirakaram vanakandarASvapyandhakAranAzakaramiti // atha timiramuddizya kazcidupekSate // astagato dinamaNiyadi re'ndhakAra // kiM dhAvasIha viramAti shaashetoH|| tvaharSa khaNDana paTuGgagane vizAle // notprekSate nikhilavizvavikAzicandram // 1 // punaH pramANapakSAntarAlarAjallekham-arthAdvarSamAsAdihetubhUtazuklakRSNapakSarAjatkiraNam / punaH kumudavanavibodhakama punarnizAzobhakam rAjyalaGkArabhUtam punaH 'suparimRSTadarpaNatalopamam punahasapaTuvarNam haMsavadujjavalamiti puna jyotirmukhamaNDanam tArA gaNAdi pradhAnamiti punastamoripum punarmadanasarApUramiva tUNIramiva // yathA // dhanurdhArI yathA prApya tUNIraM hanti rauhiSAn vidhyatyevaM nizAnAtha madano'pi zarai janAn // 1 // 1 nirmalam 2 mRgAn 3 candramprApyeti Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyA punabiyogijana caturdazasvanAdhikAraH sundara gamana samullasanta punaH samudrodakapUrakam jaladhivelAvardhakamiti punaH-durmanaskaM-vyagraM dayitAvirahiNaM janaM pAdaiH kiraNaiH zoSayantaM arthAt viyogijanaduHkhadam punaH kIdRzaM candra sauMgyacArurUpam-punargaganamaNDalavizAlasaumyacaGgamyamANatilakam arthAdvizAlagaganamaNDale sundara gamanahetutvAttasya tilakabhUtamiveti-punArohiNI hitadamanovallabham-svakAntAmanaHprItidamiti / trizalAdevI pUrNacandram punaH samullasantam-zazinaM pazyati // 38 // mUlapAThaH-to puNo tamapaDalaparipphuDaM ceva teasA pajjalaMtaruvaM rattAsogapagAsakiMsuasuamuhaguMjaddharAgasarisaM kamalavaNAlaMkaraNaM, aMkaNaM joisassa, aMbaratalapaIvaM himapaDalagalaggaham gahagaNorunAyagaM, rattiviNAsaM, udayatthamaNesu, muhutta suhadasaNaM dunnirikkharuvaM, rattisuddhataduppayArappamaddaNaM,-sIavegamahaNaM picchai merugirisamayapariaTTayaM visAlaM sUraM rassIsahassapaliadittasohaM // 7 // 39 // // vyaakhyaa|| tatastrizalA kSatriyANI saptame svapne sUrya pazyati kIdRzaM sUryampazyatItyAhaH-tamaHpaTalaparisphoTakam punaH nizcayena tejasA prajvaladrupam // tadyathA // sUrya vimbagatAH zItA bAdarA vanikAyikAH 'karmodayena kinvete kSobhayanti janambhRzam // 1 // punAraktAzokapalAzakiMzukazukamukhaguAIrAgasadRzam etattulyaraktavarNaviziSTamiti punaH kamalavanAlaMkaraNam kamalavanavikAzazIlamiti punajyotizcakrasya-aGkanaM meSAdizaziSusaGkramaNatvAllakSaNazApakamiti punaH-ambaratalapradIpa miti punarhimapaTalagalagraham-arthAt-himarAziM gale gRhItvA nAzakamiti punargrahagaNorunAyakaM punArAtri vinAzakaM 1 AtapanAmakadiyeneti 2 canoTItibhASAyAm // 86 // Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamu ktAvalyAM caturdazasvanAdhikAraH // 87 // punarudayAstasamaye muhUrta sukhadarzanIyam punaranyasmin kAle dunirIkSyarUpaM punA rAtrI-uddhataduSpracArapramAdakam arthAdanyAyicaurAdinivArakam punaH zItavegamathanam-Atapeneti sUrya prekSate iti kriyApadayojanA-punarbharugirisatataparivartakam (tadyathA) meruparvatamAzritya bhramantazca nirantaram / / pradakSiNAbhiyogena jagataH zreyase nu kim // 1 // punarvizAlam punA razmisahasrapradalitadIptazobham-svakiraNadvArAprahatacandrAdizobhamiti-atra sahasrakiraNamiti lokaprasiddhayA kAlavizeSAvadhikA eva tasya kiraNAH-uktazca laukikazAstre'pi yathA caitrAdimAsakrameNetthaM razmayo jJeyA-caitre dvAdaza zatAni 1200 vaizAkhe trayodazaza 1300 jyeSThazrAvaNabhAdrapadamAseSu pratyekaJcaturdazaza 1400 ASADhe 1500 paJcadazaza AzvinamAse SoDazazatAni 1600 kArtika mAghamAsayorekAdazaza 1100 mArgazIrSa-phAlgunamAsayoH pratyekaM pazcAzadadhikasahasraM pramANA razmayaH 1050 pauMSamAse sahasra 1000 razmayaH // sugamAya yantro vilokyatAm // caitre | vaizAkhe | jyeSThe | ASADhe zrAvaNe | bhAdrapade | Azvine | kArtike mArgazIpe | pauSe | mAdhe | phAlgune / 1200 1300 | 1400 | 1500 | 1400 | 1400 | 1600 | 1100 | 1050 1000/ 1100 | 1050 patAdRzaM sUrya trizalA saptama svapne pazyati // 7 // 39 // malapAThaH-tao puNo jaccakaNagalahipAThiaM. samUhanIlarattapIasukila sukumAlullasiamorapicchakayamuddhayaM, dhayaM, Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamukAvalyAM caturdazasvanAdhikAraH ahia sassirIaM0 phAlia saMkhaka kuMdadagarayarayayakalasapaMDureNa, matthayattheNa, sIheNarAyamANeNa, rAyamANaM, bhittu gagaNatalamaMDalaM ceva vavasieNaM picchai, sivama uamArualayAhayakaMpamANaM aipamANaM jaNapicchaNijjaruvaM // 8 // 40 // // vyAkhyA // tataH sUryadarzanAntaraM sA trizalAdevI aSTabhe svapne-uttamajAtIyasvarNadaNDe dhvajaM pazyati // kIdRzaM dhvajamityAha jAtyakanakayaSTipratiSThitam-punaH samUhanIlaraktapItazuklasukumAlollasanmayUrapicchakRtamUrdhajam-mayUrapRcchA iva kezA yasya tAmiti-ayamoM yathA manuSya zirasi veNi bhavati tathA tasya dhvajasya veNisthAne mayUra picchasamUhaH sthApito'stIti punaradhikasazrIkram punaH siMhena rAjamAnam kIdRzena siMhena sphaTikazAGka kundajalakaNarajatakalaza pANDureNare punamastakasthitena dhvajazirasi citriteneti puna rAjamAnena-punargaganatalamaNDalaM bhettum vyavasiteneva-atrotprekSate punaH zivamandamArutalayAhatakampamAnam mandasugandhapavanasaMvandhena kampamAnamiti-punaratipramANam (mahAmtam ) punarjana prekSaNIyarupam sA trizalA dhvajampazyati-8-40 // mUlapAThaH-tao puNo jacca kaMcaNujjalaMtarUvaM, nimmalajalapunnamuttamaM, dippamANasohaM, kamalakalAvapahirAyamANaM, paDipunnayasabvamaMgalameasamAgama, pavararayaNaparAyaMtakamalaSTiya nayaNabhUsaNakaraM, pabhAsamANaM, savvao ceva dIvayaMtaM, somalacchI nibhelaNaM, savvapAvaparivajji, subhaM, bhAsuraM, sikhiraM, savvo u asurabhikusumaAsattamalladAma, picchai sA rayayapunnakalasaM 9-61 // // vyAkhyA // tato dhvajadarzanAntaraM sA trizalAdevI navame svapne ratnapUrNa kalayaM pUrNakuMbhaM pazyati kIdRzamityAha 1 ratnavizepaH 2 sphaTikAdisadRzazuklena Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamu ktAvalyAM caturdazasvanAdhikAraH jAtyakaJcanojjvaladpama-punarnirmalajalaparipUrNamata eva maGgalahetutvAduttamam punardIpyamAna zobham, punaH kamalakalApa parirAjamAnam-punaH pratipUrNasarvamaGgalamedasamAgamam arthAtsarva maGgalaprAptihetave saGketasthAnamiveti // tdythaa|| saGketasthAnamAyAnti yathA saGketi no janAH // tathA dRSTe ca kumbhe'smin-labhyate'khila maGgalam // 1 // punaH pravararatnaparirAjatkamalasthitam puna nayanabhUSaNakaram punaH prabhAsamAnam athavA prabhayA'nupamamiti punaH sarvato bhAvena sarvadizo dIpayantam-punaH saumyalakSmIgRham punaH sarvapApa parivarjitam-sarvAmaGgalarahitamiti punaH. zubhaM bhAsuram zrIvaram punaH sarvatusuramikusumAsaktamAlyadAmam sarvartusugandhitapuSpamAlA yasya kaNThe sthApitA iti sA trizalA rajatapUrNa kalazaM pazyati // 9-41 // mUlapAThaH--tao puNa ravikiraNataruNabohiasahassapattasurabhitarapiMjarajalaM, jalacarapahakaraparihatthagamaccha paribhujjamANajalasaMcayaM, mahaMtaM, jalaMtamiva kamalakuvalayauppalatAmarasayuMDarIyaurusappamANasirisamudaeNaM ramaNijjarUvasoha, pamuiaMtabhamaragagamatamahuarigaNukarolijjamANakamalaM 250 kAyaMbakabalAhayacakakalahaMsasArasagabviyasauNagaNa mihuNasevijjamANasalilaM, paumiNipattovalaggajalabiMdunicayacittaM picchai / sA hiayanayaNakaMtaM paumasaraM nAma saraM sararuhAmirAmaM // // 10-42 // // vyAkhyA // tataH kalaza darzanAntaraM sA trizalAdevI dazame svapne padmasaraH pazyati kimviziSTamityAha taruNaravikiraNabodhita sahasrapatrasurabhitapItaraktajalam-punarjalavaraparikaraparipUrNamatsyaparibhujyamAnajalasaJcayampunarmahajjvaladiva dedIpyamAnam punaH kamalakuvalayotpalatAmarasapuNDarIkorusarpacchrIsamudAyam , sUryacandra vikAziraktamahApa // 89 // Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyAM caturdazasvanAdhikAraH mAdikamalazobhAsamudAyena jvaladiva dedIpyamAnamivopalakSyata iti-punA ramaNIyarUpazobham , punaH pramuditAntabhramaragaNamattamadhukarIgaNotkarAlihyamAnakamalam-arthAdAnanditabhramarabhramarIbhirAsvAdyamAnakamalamiti punaH 'kAdamvavalAhakacakrakalahaMsasArasagarvitazakunimithunAsevyamAnajalam, punaH padminIpatropalagnajalabindunicaya citram, alaGkatamivamuktAphalasadRza jalabinduyuktanIlamaNisamapadmapatrANi-taizca sarazcitritamivopalakSyate puna revambhUtaM padmasara strizalAdevI prekSate punaIdayanayanakAntam punaH saro'rharamaNIyam, anyasarovarApekSayA pUjyam-pataeva ramaNIyam padmasara iti nAmnA trizalA prekSate // 1042 // mUlapAThaH-tao puNo caMdakiraNarAsisarisasirivacchasoha, caugamaNapavamANajalasaMcayaM, cavalacaMcaluccAyappamANakallolalolaMtatoyaM, paDupavaNAhayacaliyacavalapAgaDataraMgaraMgatabhaMgaravokhuvbhamANasobhaMtanimmalaukkaDaummIsaha saMbaMdha-| dhAvamANoniyattabhAsuratarAbhirAmaM, mahAmagaramacchatimitimigilaniruddhatilitiliyAmidyAyakappUrapheNapasaraM mahAnaIturiya vegasamAgayabhamagaMgAvattaguppamANuccalaMta pacconiyattamamamANalolasalilaM, picchai, khIroyasAyaraM, sarayarayaNikarasomavayaNA // 11 // 13 // // vyAkhyA // tataH padma sarovara darzanAntaraM saumyavadanA sA trizalA rAzI-ekAdaze svapne kSIrasamudraM prekSatekIdRzamityAha-candrakiraNarAzisadRzazrIvakSaH zobham, atra vakSaH zabdena madhyabhAgo grAhyaH natu hRdayaM tacca pANini 1 haMsAH Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyAM caturdazasva. nAdhikAraH // 91 // ruDhatvAt candrakiraNasamAnojjvalamadhyabhAgamiti punazcaturgamana' pravardhamAnajalasaJcayam punazcapalacaJcaloccAtmapramANa kallolalolattIyam-punaH paTupavanAhatacAlitacapalaprakaTataraGgaraGgabhaGgAti'kSubhyamANazobhamAnanimalotkaTormisahasambandhAvamAnApanivartamAnabhAsuratarAbhirAmam, (amandapavanAhatocchalitataraGgaistvaritaM tIrAbhimukhaM prasarpan-taTAtpazcAdAgacchan san atIvaramaNIyamiti-punarmahAmakaramatsyatimitimiGgilaniruddhatilitilikAmighAta karpUraphenaprasaram,-samudrAntargatajalajantuvizeSANAM pucchAcchoTanena karpUravadujvalaH phenapracAro yasya taM tAdRzamiti-punarmahA nadItvaritavega samAgatabhramagaGgAvartavyAkulIbhavaducchalatpratyavanivRtta bhramamANa lolasalilam evambhUtaM kSIrodasAgaraM zaradajanIkara saumyavadanA trizalAdevI pazyati // 11 // 43 // ___ mUlapAThaH-tao puNo taruNamUramaMDalasamappaha, dippamANasohaM, uttamakaMcaNamahamaNisamUhapavarateyaadvasahamsa diptanahappaIvaM, kaNagapayara laMbamANamuttAsamujjalaM, jalaMtadivyadAmaM, IhAmigausabhaturaganahamagaravihagavAlagakiMnararurusarabhacamarasaMsattakuMjaravaNalayapaumalayabhatti cittaM, gaMdhavyopavajjamANa saMpunnaghosa, niccaM, sajalaghaNaviulajalahara gajjiya sadANunAiNA devadaMdahi mahAraveNaM sayalabhavijIvaloyaM, pUrayaMtaM, kAlAgurupavarakuMdurukkaturukaDajhaMta dhavavAsaMga uttamamaghamavaMtagaMdhudhdhuyAbhirAmaM niccAloyaM seyaM seyappamaM muravarAbhirAmaM, picchai sA sAtova bhogaM, varavimANa puMDarIyaM // 12-14 // // vyAkhyA // tataH kSIrodasAgara darzanAntaraM sA trizalAdevI dvAdaze svapne vimAnavara puNDarIkaM prekSate-kIdRza1 caturpAdiGamArgeSviti 2 kallolavizeSAH 3 UrdhvagatvA punastatraiva patitamiti Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuH ktAvalyAM caturdazasvanAdhikAraH // 92 // mityAha-taruNa sUryamaNDala samaprabhaM punardIpyamAna zobham-punaruttamakAJcanamahAmaNisamUha pravarASTAdhika sahasrastambha dIpyannabhaH pradIpam-punaH kanakapatralambamAnamuktAsamujjvalamU punavaladivyadAmaM prakAzamAnalambamAnadevasambandhimAlya miti-punaH ihAmRga' RSabha turaganaramakaravihagavyAlaka kinnararuru' zarabha camarIsasakta kuJjara vanalatA padmalatA bhakti-citram etajIvAnAmazokapadmalatAnAJcaracanAmirAzcaryakArakamiti punargandharvopavAdyamAna sampUrNa ghoSam gItavAdya ghoSayuktamiti punarnityaM sakalamapi jIvalokaM pUrayadiva kena pUrayadevadundubhimahAraveNa-kathambhUtena sajaladhanavipula jaladharagarjitasadAnunAdinA-sajalameghagarjAravasadRzeneti punaH kAlAgurupravarakunduruSkaturuSkadahyamAnadhUpavAsAGgottamamaghamaghAyamAnodhdhutagandhAbhirAmam-etadrUpasugandhibhiratisundaramiti punarnityAlokaM sadA prakAzaM punaH zvetaM punaH zveta prabham punaH surAvarAbhirAma punaH sAtopabhogaM sAtavedanIyakapibhogayuktamiti IdRza vimAnavarapuNDarIkaM trizalAdevI pazyatIti yojanA atra puNDarIkamupamAnaM sarvavimAna zreSThamiti // 12 // 44 // mUlapAThaH-tao puNo pulagaveriMdanIlasAsagakakkayaNalohiyakkhamaragayamasAragallapavAlaphalihasogaMdhiyahaMsagambha aMjaNacaMdappahavararayaNehiM mahiyalapaiTThiyaM gaganamaNDalaM taM pabhAsayaMtaM tuMga merugirisannikAsaM picchai sA rayaNanikararAsi // 13 // 45 // // vyAkhyA // tato vimAna darzanAnantaraM sA trizalAdevI trayodaze svapne ratnanikararAziM pazyati kimviziSTa mityAha-pulaka 1 vajra 2 indranIla 3 sasyaka 4 karketana 5 lohitAkSa 6 marakata 7 masAra galla 8 pravAla 9sphaTika 10 sogandhika 11 haMsaMgarbha 12 aJjana 13 candraprabhavararatnam-arthAdetaccaturdazanAmakavividhavarNaviziSTamahAratnai 1 vRkAH 2 vRSabhAH 3 sarpAH 4 mRgAH 5 aSTApadAH 6 vanyajIvAH 7 azokAdi latAH 8 racanA ATION // 92 // D Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyAM caturdazasva. nAdhikAra // 93 // mahItalapratiSThitamapi gaganamaNDalAntaM bhAsayantam gaganazikharamapi svadImA zobhayantamiti puna stuGgamataeva merugirisadRzamIdRzaratnanikararAziM sA prekSate // 13-45 // mUlapAThaH-sihiM ca sA viulujjalapiMgalamahughayaparisiccamANanidhdhUma dhagadhagAiyajalaMtajAluz2jalAbhirAmaM, taratamajogajuttehiM jAlapayarehiM annanamiva aNuppainnaM picchai sA jAluz2jalaNaga aMbaraM va katthai payaMtaM aivegacaMcalaM sihi // 14-16 // // vyAkhyA // tato ratnarAzi darzanAntaraM sA trizalA kSatriyANI caturdaze svapne IdRzam zikhinam agnim pazyati kimbhUtam vipulojjvalapiMgalamadhughRtapariSicyamAna nidhUmadhagadhagetijvalajjvAlojjvalAbhirAmam arthAt prabhUtojjvalaghRtena prabhUta piGgala madhunA ca pariSicyamAnA-ataeva dhUmarahitA dIpyamAnA yA jvAlA stAmiH sundara miti punaranyo'nyam mitho'nuprakIrNamivAsanenikhilA api jvAlAH parasparaM praviSTA iva santIti dRzyante kairityAha jvAlAprakarai jvAlA saMmUhaiH kIdRzaistaratamayogayuktai-rmanye parasparaspardhAmi nyUnAdhikArayuktaiH punaH kvacitpradeze ambaram AkAzaM pacantamiva kena jvAlojjvalanakena UrdhvaGgatayAjvAlayeti ataevAtivegacaJcalam itthambhUtamarina sA pazyati // 14 // 46 // mUlapAThaH-ime eyArise subhe some piya daMsaNe suruve sumige daTTaNa sayaNamajjhe pddibuddhaa| araviMda loyaNA, harisapulaiaMgI, ee caudasa suviNe savvA pAsei titthayaramAyA / jaM rayaNi vakkamaI kucchisi mahAyaso arahA / / 1 // 47 // // 93 // Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamu caturdazasva kAvalyA nAdhikAraH // 94 // // vyAkhyA // imAn-etAdRzAn zubhAn kIrti sahitAn priyadarzanAnU surUpAn svapnAn zayanamadhye dRSTvA tadanu pratibuddhA jAgaritA satI-aravindalocanA trizalA harSapulakitAGgI-AnandodrekaromAJcitagAtrI-patAMzcaturdazasvapnAn sarvAH pazyanti tIrthakara mAtaraH-yasyAM rajanyAmutpadyante kukSau mahAyazaso'rhantaH 47 // mUlapAThaH-taeNaM sA trisalA khattiyANI ime eArUve urAle cauddaza mahAsumiNe pAsittANa paDibuddhA samANI haTThatuTTa jAva haya hiyayA dhArAhayakayaMbappuphagaMdhi va samassa siyaromakUvA, sumiNuggahaM karei, karittA sayaNijjAo abbhuTTei, abbhuThittA pAyapIDhAo paccoruhai, paccoruhitA aturiyamacavalamasaMbhaMtAe avilaMbiyAe rAyahaMsa sarisIe gaIe jeNeva sayaNijje jeNeva siddhatthe khattie teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA siddhatthaM khattiyaM tAhi iTAhiM kaMtAhiM piyAhiM maNuNNAhiM maNAbhAhiM urAlAhiM kallANAhiM sivAhiM dhannAhiM maMgallAhiM sassirIyAhi hiyayagamANijjAhiM hiayapalhAyaNijjAhi miyamaharamaMjulAhiM girAhiM saMlavamANI saMlavamANI paDibohei // 48 // // vyAkhyA // tataH sA trizalA kSatriyANI imAn etadrUpAn caturdazamahAsvapnAn dRSTvA jAgaritA satI yAvat hRSTatuSTa hRdayA (harSotphullacetAH) meghadhArAhata kadamba puSpavat samullasitaromakUpA vikasitaromAJcA svapnAvagrahaM karoti svapnasmaraNaM karoti tathA zayyAyA abhyuttiSThati tadanu abhyutthAya pAdapIThAdavatarati ca pratyavatIryadha-atvaritayA gambhIratayA-acapalatayA asambhrAntayA skhalanArahitayA vilamvarahitayA rAjahaMsagati sadRzatayA-ebambhUtayA gatyA gamanena yatraiva zayanIye yatraiva siddhArthaH kSatriyaH-AsIt tatraivopAgacchati-upAgatya ca siddhArtha nAmAnaM kSatriyaM tAbhiratimadhurAbhirgIrbhi boghayatItyAha // kimviziSTAbhirvAgbhirityAha tAbhi viziSTaguNayuktAbhiH punariSTAbhiH punaH kAntAbhiH punaH priyAbhiH punamanojJAbhiH--punarmano'mAbhiH ( atizaya hRdayaGgamAbhiH ) punarudArAmiH-(azuddhAdidoSarahitAbhiH) punaH // 94 // Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturdazasva zrI kalpamukAvalyAM nAdhikAraH kalyANAbhiH samRddhakAriNIbhiH punaH zivAbhirvighnAdidoparahitAbhiH-punardhanyAbhiH punarmaGgalakAriNIbhiH punaH sazrIkAbhiH alaGkArabhUSitAbhiH-punarhRdayaGgamAbhiH-punarhRdayaprahalAdanIyAbhiH-punarmita madhura majjulAbhiH alpazabdavahvarthajanakAbhiH evAmvidhAbhirgIbhiH saMlapantI jAgarayati // 48 // | mUlapAThaH--taeNaM sA tisalA khattiyANI siddhattheNaM rannA abbhuNuNNAyA samANI nANAmaNikaragarayayabhatti cittasi bhaddAsaNaMsi nisIyai, nisIittA AsatthA vIsatthA muhAsaNa varagayA siddhatthaM khattiyaM tAhiM iTAhiM jAva saMlavamAgI saMlavamANI evaM vayAsI // 19 // // vyAkhyA // tato jAgaraNAnantaraM sA trizalA kSatriyANI siddhArthena rAjJA abhyanujJAtA satI bhadrAsane niSIdati-kimviziSTe bhadrAsane nAnAmaNikanakaratnarbhakticitre, punarniSadya ca-AzvastatAmupagatA-mArgajanitakhedApanayAditi ataeva vizvastA zAntacittA sukhAsanavaragatA-siddhArtha kSatriyaM tAbhiH-pUrvokteSTAbhiranukUlAbhirvANIbhirevamavAdIt / 49 / mUlapAThaH--evaM khalu ahaM sAmI aja taMsi tArisagaMsi sayaNijjasi vANNao jAva paDibudhdhA, taM jahAgayavasaha gAhA / taM eesi sAmI urAlANaM caudasaNNA mahA mumihANaM ke bhante kallANephala vittivisese bhvissi||50|| // vyAkhyA // evaM nizcayena ahaM svAmin atha tasmistAdRze paryaGke pUrvavarNito yAvajjAgaritA tAvadgajavRSabha ityAdi gAthoktAzcaturdazasvapnAH smRtAH-tasmAdetepAM svapnAnAM he svAmin udArANAccaturdazamahAsvamAnAM kalyANakArI kazcitphalavRttivizeSo bhaviSyati-iti manye vitarkayAmi // 50 // mUlapAThaH--taeNaMse siddhatthe rAyA tisalAe khattiyANIe aMtie eyama muccA nisamma haTatuTTha jAva hiyae Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyA caturdazasvanAdhikAraH dhArAhayanIvasurahikusuma QcumAla iyaromakUve te sumiNe ogiNhai te sumiNe ogihittA IhaM aNupavisai aNupavisittA appaNo sAhAvieNaM maipubbaeNa buddhivinnANeNaM tesiM sumiNANaM atthumgahaM karei; karittA tisalaMkhattiyANi tAhi iTAhiM jAva maMgallAhiM miyamaharasassirIyAhiM vaggRhi saMlavamANe evaM vayAsI // 51 // // vyAkhyA // tataH sa siddhArtho rAjA trizalAyAH kSatriyANyA antike tanmukhAdenamartha zrutvA tadanu hRdayena nizamya-avadhArya ca hRSTatuTo yAvanmahAharSabharitahRdayo dhArAhatanIpavRkSasurabhikusumollasitaromakUpo meghadhArA siktanIvapAdapakusumayat-rAmAJcita zarIraH san-tAn pUrvoktAn svapnAn avagRhNAti cetasi nirdhArayati avagRhya ca IhAmanupravizati arthAtteSAM svapnAnAM tattvArthavicAraNAmanukaroti anupravizya ca AtmanaH svasya svAbhAvikena mati pUrveNa buddhivijJAnena teSAM svapnAnAmAvagrahaM tadathaM nizcayaM karotiM kRtvAcArthAvadhAraNAM zrI trizalAM kSatriyANI prati tAbhiriSTAbhiryAvanmaGgalAbhirmitamadhurasazrIkAbhirevamvidhAbhirvAgbhiH saMlapan san evamavAdIt 51 kimityAha mUlapAThaH-urAlANaM tume devANuppie sumiNA diTThA, kallANANaM tume devANuppie sumiNA dihA, evaM sivA dhannA | maMgallA, sassirIyA AruggatuTi dehAu kallANANaM Nu 300 maMgalakAragANaM tume devANuppie sumiNA diThA, asthalAbho devANuppie ? bhogalAbho devANuppie ? puttalAbho devANuppie ? sukhalAmo devANuppie ? rajjalAbho devANuppie ? evaM khalu tume devANuppie ? navaNhaM mAsANaM vahupaDipunnANaM aTThamANarAidiyANaM, viikaMtANaM, amhaM kulake, amhaM kuladIvaM, kulapavayaM kulavaDiMsayaM, kulatilayaM, kulakittipharaM, kulavittikaraM. kuladiNayaraM, kula AdhAraM, kula nadikaraM, kula jasakara, kulapAyavaM, kulavividhvaNakaraM sukumAla pAgipAyaM, ahINa saMpunnapaMciM diya sarIraM, lakkhaNavaMjaNa guNovaveyaM, mANummANappamANa paDipunna sujAyasavvaMgasundaraMgaM, sasisobhAkAraM kaMtaM piyadaMsaNaM suruvaM dArayaM payAhisi // 52 // Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamu ktAvalyAM svapnadarzana pRcchAdi. // vyAkhyA // he saralasvabhAve? devAnupriye? udArAH prazastAH khalu svayA svapnA dRSTAH-tathA he devAnupriye? sarvato bhAvena kalyANakAriNastvayA svapnAdRSTAH-he devAnupriye? evaGkathanena sarvathA zivA upadravarahitA dhanaprApakAHmaGgalakArakAH sazrIkAH atizobhAsahitAstathA''rogyatuSTi dIrghAyuH kalyANamaGgalakArakAstvayA svapnA dRSTAH, adhunA teSAM svapnAnAM phalaGkathayati tadyathA tathA he devAnupriye? kramaza ete lAbhA bhaviSyanti ? tathAhi arthalAbho maNiratnakanakAdInAM lAbha:-tathA bhogalAbhaH-zabdAdi viSayANAM lAbha putra lAbhaH sukhalAbhorAjyalAbhaH saptAGgasahitarAjya lAbhaHsaptAGgAni cettham svAmI 1 amAtya 2, mitra 3, koza 4, rASTra 5, durga 6, sainya 7, lakSaNAni prathama sAmAnya phalAni kathayitvA vizeSa phalAni AhaH / ____ pavaM nizcayena pUrNenduvadane ? trizale ? devAnupriye ? tvam-navasu mAseSu-pratipUrNeSu satsu-tathA sArddhazatarAtri divaseSuvyatikrAnteSu-satsu IdRzaM dArakaM putraratnaM prajaniSyasi kIdRzamityAha asmAkaM kule dhvajasadRzam-atyadbhutamiti punarasmAkaM kuladIpaM dIpa iva prakAzakam punaH kulaparvatam parvata iva dhIraH ataeva kulAdhAram punaH kulAvataMsam kula bhUSaNamiti punaH kula tilakam-tilakamiva sarvamastakadhAryatvAt tathA kula kIrtikaram zubhAcArahetutvAt kulayazovarddhakamiti / punaH kulavRttikaram asmatkulanirvAhakamiti rakSaNazIlatvAt punaH kuladinakaram asmakulaprakAzakatvAt sUpimamiti punaH kulAdhAram pRthivIvatkulasthitikArakamiti punaH kulanandikaram kulavRddhi kArakam punaH kulayazaskaram punaH kulapAdapam kule vRkSa iva chAyAkaratvAt punaH kula vivardhanakaram sarvato bhAvena kulasyavRddhikArakamiti-punaratisukumAlapANipAdam-punarahInaparipUrNapaJcendriyazarIram paripUrNazarIrAvayavamiti-punarlakSaNavyaJjanaguNopetam-arthAt chatracAmarAdilakSaNaiH tathA masatilAdivyaJjanaiH sahitam punarmAnotmAnaparimANa paripUrNasujAtasarvAGgasundarAGgam punaH zazi saumyAkAra-pUrNacandrAkRtimiti punaH kAntaM spRhaNIyam punaH priyadarzanam surUpaM dAraka pavambhUtaM putra tvamprajanayiSyasi // 52 // Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svapnadarzana zrI kalpamutAvalyAM pRcchAdi mUlapAThaH-se vi ya NaM dArae ummukkabAlabhAve vinnAyapariNayamitte jubbaNagamaNuppatte-sUre vIre vikaMte vitthiNNa / viulabalavAhaNe rajjavaI rAyA bhavissai // 53 // ||vyaakhyaa // so'pi ca bAlakaH-unmuktabAlabhAvaH san vijJAtapariNatamAtraH paripakvavijJAnavAn tathA yauvanamanuprAptaH san dAne zUraH-aGgIkRtakAryanirvAhe samartha:-punarvIraH tathA vikrAnto'tyanta parAkramavAn-paramaNDala vidAraNa zaktimAn, tathA vistIrNavipulabalavAhanaH san rAjyasyApi svAmI bhavan-tava putro rAjA bhaviSyati // 53 // mUlapAThaH-taM urAlA NaM tume jAva duccaMpitaccapi aNuvahai, tae NaM sA tisalA khattiyANI sidhdhatthassa ranno aMtie eyamaDhe succA nisamma hatu jAva hayahiyayAkarayalapariggahiya dasanahaM sirasAvattaM matthae aMjali kaTUTu evaM vayAsI // 5 // // vyAkhyA // he devAnupriye tvayA tasmAdudArAH svapnA dRSTAH tatastAn svapnAn dvivAraM trivAraM prazaMsatiatyantakalyANahetutvAditi tadanantaraM mahA bhAgyavatI sA trizalA kSatriyANI siddhArtharAjasyAntike-etamartha zrutvA tathA nizamya avadhArya hRSTA tuSTA yAvat mahAharSadhAriNI mastakAvartasahita dazanakhopetaM karatala parikRtam evambhUtamaJjali kRtvA'vAdIt // 54 // ___ mUlapAThaH-evameyaM sAmmI 1 tahameyaM sAmI ? avitahameyaM sAmI ? asaMdidhdhameyaM sAmI ? icchiameyaM sAmI ? paDicchiyameyaM sAmI ? icchiyapaDicchayameyaM sAmI ? sacce NaM esamaDhe se jaheyaM tubbhe vayaha tti kaTu te sumiNe samma paDicchai, paDicchittA sidhdhattheNaM rannA abhagunnAyA samANI nANA maNikaNagarayaNabhatticittAo bhadAsaNAo // 98 // Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyA svapnadarzana pRcchAdi // 99 // | abbhuThei, abbhuSThittA aturiyamacavalamasaMbhaMtAe avilaMbiyAe, rAyahaMsa sarisIe gaIe jeNeva sae sayaNijje teNeva uvAgacchai uvAgacchittA evaM vayAsI // 55 // // vyaakhyaa|| he svAmin yAsmAbhiruktaM tattathaiva satyamevAsti darzayati evametattathaitattathA he svAmin yathAsthitametattathA sarvathA sandeharahitametattathAvAJchitamevaitat svAmin tathA bhavanmukhAtpatadevagRhItamevetat svAmistathA vAJchitaM satpunarvAJchitamevaitat-eSo'rthaH satya eva sa yathA yena prakAreNa yUyaM vadatha-evamuktvA trizalA mahAmahiSI tAn svapnAn pratIcchati yathAsthitamaGgIkaroti-aGgIkRtya ca siddhArthenarAzA'bhyanujJAtA svasthAnamprati gamtumanumatA satI nAnAmaNikanakaratnabhakti' citritAt bhadrAsanAt-abhyuttiSThati-abhyutthAya cAtvaritayA'capalayA'sambhrAntayA vilambarahitayA rAjahaMsasadRzagatyA gamanena yatraivasvakaM zayanIyaM tatraivopAgacchati-upAgatya caivamavAdIt // 55 // / mUlapAThaH-mA me te uttamA pahAgA maMgallA sumigA didyA, annehiM pAvasumaNehi paDihammissaMti tti kaTUTu devagurujaNa saMbaddhAhi pasatthAhiM maMgallAhiM dhammiyAhi lahAhi kahAhiM sumiga jAgariyaM jAgaramANI paDijAgaramANI vihrh||56|| // vyAkhyA // svarupataH sundarAH zubhaphalapradAnAt pradhAnAH-maGgalakAriNaH itthambhUtAH-ye svapnA mayA dRSTA ste'nyaiH pApasvapnai marmA pratihanyatAm arthAtmA viphalIkriyatAmiti iti kRtvA ca kathAbhiH svapnajAgarikAm svapnarakSaNArtham jAgratI satI-Aste kathambhUtAbhiH kathAbhirityAha devagurujanasaMbaMndhAbhiH-punaH prazastAbhiH punarmaGgalakAriNIbhiH punardhAmikAbhiH-etAdRzIbhiH kathAbhi steSAM svapnAnAmarthamavadhArayantI jAgratI-Aste mUlapAThaH-taeNaM sidhdhatthe khattie paccUsakAla samayaMsi koDumbiya purise sadAvei, sadAvittA evaM vayAsI // 50 // 1 racanA Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svapnadarzana zrI kalpamuktAvalyAM pRcchAdi // 10 // // vyAkhyA // tataH siddhArtha kSatriyaH prabhAtakAla samaye kauTumbika puruSAn svasevakAn AkArayati-AhvayatiAkArya caivamavAdIt // 57 // mUlapATha:--khippAmeva bho ? devANuppiyA ! ajja savise saMbAhiriya uvaThThANasAlaM gaMdhodagasita suiasaMmajjiovalittaM sugaMdhavarapaMcavannapuSkovayArakaliyaM kAlAgurupavarakuMdurukkaturukkaDajhaMtadhUvamaghamaghaMtadhudhdhu AbhirAmaM sugaMdha varagaMdhiyaM gaMdhavaTTibhUyaM kareha, kAraveha, karittA ya kAravittA ya sIhAsaNaM rayAveha, rayAvittA mama eyamANattiyaM khippAmeva paccappiNaha // 58 // // vyAkhyA // sevakAnpratyAha siddhArthabhUpaH-bho devAnupriyAH sevakA:-kSiprameva zIghrameva ? adyAnandamayotsavavAsaratvAdbAhyamupasthAna-zAlA (rAjakacerIti loke) evamvidhAGkuruta ityagre'nvayaH-kidRzImupasthAnazAlAm sugandhodakena siktAm punaH-zucim pavitrAm tathA (sammArjitAm ( kacavarAdidUrIkaraNena svacchIkRtAm ) tathopaliptAm punaH sugandhavarapaJcavarNapuSpopacArakalitAm punaH kAlAgurupravarakundaruSkaturuSkadahyamAnadhUpamaghamaghAyamAnagandhodbhUtAbhirAmAm punaH sugandhavaragandhAm (cUrNAdigandhaviziSTAmiti ) punargandhadravyaguTikA samAnAm nyAyazAlAGkuruta-anyaizca kArayata-tathA kRtvA kArayitvA ca mamaitAmAzAM zIghrameva pratyarpayata // 58 // mUlapAThaH-tae NaM te koDuMbiya purisA sidhdhattheNaM raNNA evaM vuttA samANA ituTTa jAva hayahiyayA karayala jAva | kaTu evaM sAmitti AgAe viNaeNaM vayaNaM paDimuNaMti paDisuNittA sidhdhatthasya khattiyassa aMtiyAo paDinikkhamaMti paDinikkhamittA jeNeva bAhiriyA uvaThThANa sAlA teNeva uvAgacchaMti uvAgacchittA khippAmeva savisesaM bAhariyaM uvaTThANa PYA Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamutAvalyAM svapnadarzana phala pRcchAdi // 101 // sAlaM gaMdhodayasitta suia jAva sIhAsagaM rayAviti, rayAvittA jeNeva sidhdhatthe khattie, teNeva uvAgacchaMti uvAgacchittA karayala pariggahiyaM dasanahaM sirasAvattaM matthae aMjali kaTu sidhdhatthassa khattiyassa tamANatiya paccappiNaMti // 59 // // atha vyaakhyaa|| tadanantaraM te kauTumbika puruSAH siddhArthena rAjJA-itthamuktAH santaste ca sevakA hRSTAstuSTAH pUrvaprakAreNa yAvatprasannahRdayAmastake'JjaliGkRtvA he svAmin yathA yUyamAdizatha tattathaivAsmAbhiravazyamevakartavyamityuktvA''kSayA vinayena ca vacanaM pratizRNvanti pratizrutya ca siddhArthasya kSatriyasya pArvAhistAnniSkAmanti tathA kRtvA yatra bAhyopasthAnazAlA''sItta traivopAgacchanti-upAgatya zIghrameva vizeSeNa viziSTa prakAreNa bAhyAmupasthAnazAlAGgandhodakena sugandhamizrita jalena siktAM tathA zucizca kRtvA yAvattatra siMhAsanaM racayanti racayitvA yatraiva sidhdhArthaH kSatriyastatravopAgacchanti-upAgatya ca karatalAbhyAM yAvanmastake''JjaliGkRtvA / sidhdhArthasya tAmAjJAM pratyarpayanti bhavadAjJAnusAreNAsmAbhirbhavadAzA pAliteti nivedayanti // 59 // mUlapAThaH--tae Na sidhvatthe khattie kallaMpAuppabhAe rayaNIe phulluppalakamalakomalummIliyaMmi ahA paMDure pabhAe ratAsogappagAsakiMsuyasugamuhaguMjadhdharAgabaMdhujIvagapArAvayacalaNanayaNaparahu asurattaloaNajAmuaNakusumarAsi hiMgulayaniarAiregarehaMtasarise kamalAyarasaMDavivohae uvaThiyaMbhi sUre sahassarasimi diNayare teyasA jalaMte tassa ya karapaharA paradhdhabhi aMdhayAre bAlAyavakuMkumeNaM khaciyava jIvaloe sayaNijjAo abbhuTei abbhudvittaa||60|| // vyAkhyA // tataH sa siddhArthaH kSatriyaH kalye-AgAmidine prakAzArthe tataH prakaTaprabhAtAyAM rajanyAM jAtAyAM satyAM tathA prabhAte jAte sati kIdRze prabhAte phullotpalakamalakomalonmilite tathA pANDure prabhAte sati udgate ca sUrye kIdRze sUrye raktAzokaprakAza kisuka zukamukha gujArddha raktabandhU jIvaka pArAvata caraNa nayana paramRta suraktalocana // 101 // Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyAM svapnadarzana phala pRcchAdi // 102 // japApuSparAzihiMgulanikarAtireka rAjamAna sadRze eteSAM raktavarNatvena-sUrye upamAnam arthAdetatsadRze sUrye rakte sati punaH kamalAkara khaNDa vikAzake-kamala samudAya vikAzanazIle punaritthambhUte sUrye'bhyudite sati punaH sahasrarazmau sahasra kviraNe punardinakare punastejasA dIpyamAne tathA tasya sUryasya kiraNairandhakAre vigate sati tathA bAlAtapakuGkumena jIvaloke khacite vyApte sati-zayanAt-abhyuttiSThati siddhArthabhUpaH // 10 // mUlapAThaH-sayaNijjAo abbhudvittA pAyapIDhAo paccoruhai, paccoruhittA jeNeva aTTaNasAlA teNeva uvAgacchai uvAgacchittA-aTTaNasAlaM aNupavisai, aNupavisittA aNegavAyAmajoggavaggaNavAmaddaNamalajuddhakaraNehiM saMte parissaMte, sayapAgasahassapAgehiM sugaMdhavaratillamAiehiM pINaNijjahiM dIvaNijjehiM mayaNijjehiM vihaNijjehiM dappaNijjehiM saviMdigAyapalhAyaNijjehiM abhaMgie samANe, tillacammaMsi niuNehi paDipunnapANipAyAsukumAlakomalatalehi abbhaMgaga parimahaNuvvalaNakaraNaguNanimmAehiM cheehiM dakkhehiM paThehiM kusalehiM mehAvIhiM jiyaparissamehiM purisehiM aThisuhAe maMsasuhAe tayA suhAe romamuhAe cauvvihAe muhaparikamaNAe saMvAhaNAe saMvAhie samANe, avagayaparissame aTTaNasAlAo paDinikkhamai paDinikkhamittA // 61 // // vyAkhyA // sa siddhArthaH zayanIyAdutthAya tadanu pAdapIThAdavatarati pratyavatIyaM ca yatraivAhanazAlA ( parizramavyAyAmazAlA''sIttatraivopAgacchati-upAgatya cATTanazAlAmanupravizati-anupravizya ca-nAnAvidhavyAyAmAdIni cakretadevAha aneka vyAyAmayogyA nAnAvidhaparizramayogyA-tatrAbhyAsaH (khuralI tu zramo yogyAbhyAsa iti vacanAt-valganavyAmardanamallayudhdhakaraNaiH tatra-valganaM mithaH-ekasyopari kalayA patanam-vyAmardanam parasparabAhAdyaGgamoTanakriyAmalayuddhAni prasiddhAni karaNAni mallazAstrakathitA aGgapratyaGgabhinayAH-etai vyAyAmaiH parizrAntaH san-tataHzatapAkAditailai Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svapnadarzana pRcchAdi. zrI kalpamuka rabhyaGganaJcakAra kIdRzazatapAkatailairityAha nUtananUtanauSadhaprakSepeNa zatavAraM yAni pacyante vA zataM sauvarNA yatra laganti iti ktAvalyAM taiHzatapAkaistathA sahasrapAkaistathA sugandhavaratailAdibhitrAdi zabdena kapUrapAnIyAdi grAhyANi-punaHprINanIyaiH-zarIrAntara rasarudhirAdi dhAtusamatAkAribhiH punaH rdIpanIyai ragnivarddhakaiH punarmadanIyaiH kAmavRddhikAribhiH punrvRhnniiyaiH-shriiraavyv||103|| mAMsapuSTikArakaiH punardapaNIye vizeSabaladAyakaiH punaH sarvendriyagAtra prahalAdanIyaiH pInAdihetorAnandadAyakaistailaiH samyak sevakAdibhiH-abhyaGgitaH san tilacarmaNi tailAbhyaMgAnantaram vakSyamANa puruSaiH samvAhitaH san-vyapagataparizramo babhUvanRpaH kIdRzaiH puruSainipuNaiH sarvopAyakuzalaiH punaH pratipUrNapANipAdasukumAlakomalatalaiH atisnigdhahastacaraNatalopetaiH punarabhyaGganaparimardanodvalanakaraNaguNanirmAtaiH tailAdimardanavidhiSuniSNAtaiH punaH-chekaiH kuzalaiH punaH-dakSaiH punaH praSThaiHmardanakarmaNipradhAnaiH punaH kuzalaiH-punameM dhAvibhiH kartavyAkartavyavicArasamathaiH punarjitaparizramai ratikAryakaraNe'pi sarvathAzramarahitaiH-IdRzaiH puruSaiH rabhyaGkigataH san parizramarahito babhUva punaH sambAdhana kriyayA samvAhitaH san kathambhUtayA sambAdhana kriyayA-asthisukhakAriNyA-punarmA sasukhakAriNyA punastvaka sukhakAriNyA punA roma sukhakAriNyA ityevaJcatuprakArayA sukha parikarmaNayA-saMbAdhanayA samvAhitaH san-tathA'pagata parizramaH san rAjA aTTanazAlAyAH pratiniSkAmati // 61 // mUlapAThaH-aTTaNasAlAo paDi nikkhamittA jeNeva majjaNaghare teNeva-uvAgacchai, uvAgacchittA majjaNagharaM aNupavisai, aNupavisittA samuttajAlAkulAbhirAme vicitamaNirayaNakuTTimatale ramaNijje nhANamaMDavaMsi nANAmaNirayagabhatticitaMsi nhANapIhaMsi suhanisaNNe, pupphodaehi agaMdhodaehi a uNhodaehi a suhodaehi a suddhodaehi a, kallANakaraNayavaramajaNavihIe majie, tattha kouasaehiM bahuvihehiM kallANagapavaramajjaNAvasANe pamhalamukumAlagaMdhakAsAialUhiaMge ahaya mumahagdhadUsarayaNasusaMvuDe sarasasurabhigosIsacaMdaNANulittagatte suimAlAvaNNagavile // 103 // Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyAM svapnadarzana phala pRcchAdi vaNe AvidramaNisuvanne kappiyahArahAratisarayapAlavapalabamANakaDisuttasukayasohe NiNaddhagevijje aMgulijjagalaliyakayAbharaNe karakaDagatuDiyarthabhiyabhUe ahiyakhvasassirIe kuMDalaujjoiANaNe mauDadittasirae hArutthaya sukayaraiyavacche mudiyApiMgalaMgulie pAlaMba palaMvamANasukayapaDauttarijje nAnAmaNirayaNakaNagavimalamaharihaniuNovaciyamisimisi tavaraiyasusiliTTha visiThThalaThTha AviddhavIravalae ki bahuNA-kapparukkhaeviva alaMkiya vibhUsie nariMde, sakoriMTa malladAmeNaM chatteNaM dharijjamANeNaM seavaracAmarAhiM udhdhuvamANIhiM maMgalajayajayasaddakayAloe aNegagaNanAyagadaMDanAyaga rAIsara talavara mAMDaviya koDuMbiya maMti mahAmati gaNaga dovAriya amaccaceDapIDhamadanagaranigamaseDiseNAvaisatthavAha dUya saMdhivAlasaddhi saMparivuDe dhavalamahAmehaniggae iva gahagaNadippaMtarikkhatArAgaNANa majjhe sasibba piya daMsaNe naravaI nariMde naravasahe narasIhe abbha hiyarAya teyalacchIe dippamANe majjaNagharAo paDinikakhamai paDinikakhamittA // 62 // // vyAkhyA // tato rAjA'TTanazAlAyAH pratiniSkramya yatraiva majjanagRhamAsIttatraivopAgacchati upAgatya ca majjanagRhamanuvizati-anupravizya samuktAjAlAkulAbhirAme muktAjAlamaNDitagavAkSasundare punarvicitramaNiratnakuTTimatale-ataeva ramaNIye-evamvidhe snAnamaNDape tathA nAnAmaNiratnabhakticitrite snAnapIThe sukhaniSaNNaH sannupaviSTaH san vividha jalaiH pUrvaktilakSaNaiH puruSai 'jjitaH kathambhUtai laiH puSpodakaiH punargandhodakai punaruSNodakaiH punaH zubhodakaiH tIrthajalairiti punaH zuddhodakairmajjitaH kena kalyANakaraNapravaramajjanavidhinA (zAsrokta snAna vidhinA ) tathA tadA tatra snAnakAle bahuvidhaiH kautukazataiH saMyukte rAjA majjanagRhAnniSkAmati-iti dUreNAnvayaH kIdRzo rAjetyAha-pakSmalasukumAlagandhakASAyikAlUkSitAMgaH (arthAdatikomalavastranirjalIkRtazarIraH) va sati-kalyANakAripravaramajjanAvasAne snAnAnte punarahata sumahardhadUSyaratnasaMvRtaH-nUtanabahumUlyavastramevaratnaM tena maNDita:-punaH sarasasurabhigozIrSacandanAnuliptagAtraH punaH zuci // 104 // Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svapnadarzana zro kalpamu kAvalyA // :105 // pRcchAdi. mAlAvarNavilepano'rthAtpavitramAlAkumAdicandanavilepanaH punarAviddhamaNisuvarNaH-arthAttattatsthAneSu parighRtamaNisuvarNa bhUSaNaH punaH kalpitahArAva hAratrisarikapralaMbamAnaprAlaMbakaTisUtrakRtazobhaH (yathAsthAnasthApitahAradiracitazobhaH) punaH pinaddhauveyaH-(kaNThIkRtAbharaNa iti )punaraGgalIyakalalitacAbharaNaH-(hastAGgulidhRtamudrikAbhiH kezazobhAvarddhakapuSpAlakArezvazobhita iti-punarvarakaTakatruTikastambhitabhujaH(pradhAnakaGkaNakeyUrastabdhabhujaH) punaradhikarUpasazrIkaH punaHkuNDalodyoti. tAnanaH-(karNasthApitakuNDalazobhayA razcitamukhaH) punarmukuTadIptazirAstathAhArAvastRtasukRtaratikavakSAH-(vakSasthalasthitahAreNa pazyatsarvajanAnandadAyIti ) punarmudrikApiMgalAGgulikaH punA prAlamba pralambamAnasukRtapaTottarAsaGgodIrghalambAyamAna vastreNa kRtottarAsaGgaH punarnAnAmaNikanakaratnavimalamahAhanipuNopacitadedIpyamAnaviracitasuzliSThaviziSTolaSTAviddhavIravalayaH-arthAt (nipuNazilpiracitaitadguNaviziSTavIratvadarpasUcakakaGkaNadhArIti ) atra vIravalayadhAraNenAyamabhiprAyo yadi kazciddharAyAmaparo vIraH syA ttahi mAJjitvA mocayatvimAni vIravalayAni-budhyeti parihitavIravalaya iti ) athavA kimbahUktena kodazo rAjA-alavRto vibhUSitaH kaiva kalpavRkSa iva-yathA ca kalpapAdapaH patrAdibhiralataH puSpAdibhizca zobhitaH-evaM rAjA'pi mukuTAdibhiralaGkato vastrAdibhirvibhUSitazca-itthaM narendro'tizobhito'sti kena kaiH-chatreNa cAmaraizca kIdRzena chatreNa kathambhUtai zcAmarai zcetyAha-koriTavRkSamAlyadAmnA-etadvRkSa puSpamAlopazobhitena chatreNa tathodhdhUyamAnaiH rAjopari sevakAdibhiH paricAlyamAnai zvetavaracAmaraiH punaH kIdRzo nRpo maGgalajayazabdakRtAlokaH-nRpadarzana samaye lokairjayajayazabdaH kriyamANo'sti punaH-aneka gaNanAyaka, daNDanAyaka, rAjarAjezvara, talavara, mANDavika, kauTumbika, mantri, mahAmantri, gaNaka, dauvArikA,-mAtya, ceTa, pIThamada, nAgara, nigama, zreSThi, senApati, sArthavAha, dUta, sandhipAlaiHarthAdetai rAjyAdhikAribhiH sArDa samparivRttaH san rAjA majjanagRhAnnirgacchati tadA kIdRzo'yaM nRpaH zobhate ityupamAnenAha pUrva dhavalamahAmeghanirgata iva-punargrahagaNadIpyamAnaRkSatArAgaNAnAM madhye zazIva rAjAjanairutprekSyate sAkSAccandra evAyaM nRgo'taratra pUrvokta puruSaiH parivRto nRpaH priyadarzano bhavati punaH kIdRzaH prajApAlakaH punarnarendraH punarnaravRSabhaH // 105 // Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamu svapnadarzana para ktAvalyAM pRcchAdi // 106 // dharAbhAradhAraNasamarthatayA nareSu vRSabha iva punanarasiMho nareSu siMha iva kasmAt-duHsaha parAkramatvAt puna rdIpyamAno nRpo'sti kayA'bhyadhikarAjatejolakSmyA-pavAmbidho nRpatirmajjanagRhAt snAnamandirAt niSkAmati // 2 // mUlapAThaH-majjaNagharAo paDinikkhamittA jeNeva bAhiriyA uvaThANasAlA teNeva uvAgacchai / uvAgacchittA sIhAsaNaMti puratyAbhimuhe nisIyai // 63 // // vyAkhyA // tato nRpati majjanagRhAt-pratiniSkramya yatraiva-bAhyA upasthAnazAlA-tatraiva upAgacchati-upAgatya siMhAsane pUrvAbhimukhaH san niSIdati-upavizati // 63 // sIhAsaNaMsi puratthAbhimuhe nisIittA appaNo uttara puratthime disIbhAe ajha bhaddAsaNAI seyavatthapaccutthayAI sidhdhatyayakayamaMgalovayArAI rayAvei / rayAvittA appaNo adUrasAmante nAnAmaNirayaNamaMDiyaM ahiyapicchaNijja mahagdha varapaTTaNuggayaM saha paTTa bhattisayacittANaM IhAmiya-usama-turaga-nara-magara vihaga-vAlaga-kinnara-ruru-kuMjara vaNalayapaumalayabhatticittaM abhitariyaM javaNiyaM aMchAvei / achAvittA nANAmaNirayaNabhatticittaM attharayamiumasUragutthayaM seyavatthapaccutthayaM sumauyaM aMgasuhapharisagaM visiha tisalAe khattiyANIe bhaddAsaNaM rayAvei / rayAvittA koDubiyapurise saddAvei / saddAvittA evaM vayAsI // 64 // // vyAkhyA // tato nRpaH siMhAsane pUrvAbhimukhaH-niSadya-upavizya-AtmanaH sakAzAt-IzAnakoNe digbhAge-aSTa bhadrAsanAni santi kIdRzAni zvetavastreNa AcchAditAni punaH siddhArthakRta' maGgalopacArANi-racayati racayitvA ca 1 zvetasarSapaiH // 106 // Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamukAvalyAM svapnadarzana | phala pRcchAdi // 107 // Atmano nAtisamIpe yavanikA racayati-iti yojanA-kIdRzI yavanikAm-nAnAmaNiratnamaNDitAm-suzobhitAmitiataeva adhikaprekSaNIyAm-punaH maharSavarapattanotpannAm arthAt bahumUlyAM-zreSThanagarotpannAm-nagararacitAmiti / punaHzlakSNapaTabhaktizatacitritAnAm-arthAt-atisnigdhasUtraracanAcitravicitravistArAm-punaH-ihAmRga, vRSabha, turaga, nara, makara, vihaGga, vyAlaka, kinnara, ruru, sarabha, camarI, kuJjara vanalatApamalatAbhakticitrAm-(patajjIvaviziSTaHlatAdibhizca-AzcaryakAriNIm / evambhUtAm-abhyantarAM yavanikAM racayati racayitvA ca bhadrAsanaM racaryAta / kIdRzamityAha nAnAmaNiratnabhakticitram-punaH AstarakamasUrakAcchAditam-arthAt-atinirmalasundaragAdI iti bhASAyAmtena avastRtam-AcchAditam-punaH zvetavastrapratyavastRta-upari zuklavastrasahitam-punaH sumRdukam-atikomalamiti punaH-aGgasukhasparzamiti pataeva viziSTaM zobhanaM trizalAyai kSatriyANyai-IdRzaM bhadrAsanaM racayati-racayitvA ca kauTambika puruSAn zabdayati-zabdayitvA ca evam avAdIt // 64 // kimityAha mUlapAThaH-khippAmeva-bho devANuppiyA ? aTuMga mahAnimittasutta'tthadhArae vivihasatya kusale suviNalakkhaNapADhae, sadAveha / // vyAkhyA // bho devANupriyAH-sevakAH-zIghrameva svapnalakSaNapAThakAn-zabdayata-Ahvayata / kIdRzAnU lakSaNajJAna-Ahvayata-aSTAMgamahAnimitta sUtrArthadhArakAn-svapnAdiphalasUcakagranthasUtrArtha bodhanAniti-nimittazAstrasya ca aSTAGgAni ittham // 1 mvapnaM 2 svaraM 3 caiva bhauma 4 vyaJjana 5 lakSaNe 6 utpAta 7 mantarikSazca 8 nimittaM smatamaSTayA // 2 // // teSAM svarUpazcettham // 1 // 107 // Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svapnadarzana zrI kalpamutAvalyAM pRcchAdi // 108 // dakSiNAne narANAM hi sphuraNamproktamuttamam // tathA strINAzca vAmAGge vidheyamaGgapUrvikA // 1 // uttamo'yaM madhyamazca svapno'yamadhama stathA // vicAra stvIdRzo yatra svapna vidheya mucyate // 2 // garuDa ghUkakAkAdi svarANAzca phalaM yayA // zubhAzubhaM hi budhyeta svaraviSeya muttamA // 3 // bhUmi kampAdi vijJAnaM pUrvameva yayA dhruvam // jJAyate bhaumavidyA'sau kathyate puurvsuuribhiH||4|| zarIre vidyamAnA ye maSIka tilakAdayaH // teSAM jJAnaM yayA samyag vidheyaM vyaJjanAmikA // 5 // pANipAdAdi vijJAnaM sAmudroktaM yayA'khilam // jJAyate sA ca vijJeyA vidyA lakSaNa sNjnykaaH||6|| utpAto dhUmaketvAdi babanarthakaro yayA // jJAyate sA ca vijJeyA vidyotpAtAdi bodhikA // 7 // udayAstAdi vijJAnaM grahANAJca yayA sphuTam // jJAyate sA'ntarikSAkhyA vidyA parama sundarA // 8 // punaH kIdRzAn svapnapAThakAn vividhazAstra kuzalAn itthambhUtAn svapnalakSaNa pAThakAn AkArayata // mUlapAThaH-ta eNaM te koDuMbiya purisA siddhattheNaM raNNA evaM vuttA samANA hatu? jAva hiyayA karayala jAva paDisuNanti / / 65 // // vyAkhyA // tataste kauMTumbikAH puruSAH siddhArthena rAjJA-evamuktAH santaH haSTatuSTAH yAvat: harSapUrNahRdayAH karatalAbhyam-zirasi-ajaJji kRtvA yathA devo vizapayati tathA kurmaH iti pratizRNvaMti-athAM vinayena siddhArtha bhUpAzAM svIkurvanti // 5 // // 108 // Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamu. kAvalyAM svapnadarzana phala pRcchAdi // 109 // paDimuNittA siddhatthassa khattiyassa aMtiyAo paDinikhamanti / paDi nikkhamittA kuMDaggAmaM nayaraM majjhaM majheNaM jeNeva suviNalakkhaNapADhagANaM gehAI teNeva uvAgacchanti / uvAgacchittA suviNalakSaNa pADhae sadAvinti // 66 // // vyAkhyA // pratizrutya-siddhArthasya kSatriyasya pAzrthAt-bahinissaranti-prati niSkramya kSatriyakuNDagrAmasya nagarasya madhya madhyabhAgena-yatraiva svapnalakSaNapAThakAnAM gRhANi santi tatraivopAganti -upAgatya ca svapnalakSaNapAThakAn zabdayanti // 66 // mUlapAThaH-ta eNa te suviNalakkhaNapADhagAH sidhdhatthassa khattiyasta koDuMbiya purisehiM sadAviyA samANA hatajAva hiyayA, pahAyA kayavalikammA kayakouya-maMgalapAyacchittA sudhdhappAvesAI maMgallAI vatthAI pavarAI parihiyAappamahagyAbharaNAlaMkiyasarIrA sidhdhatthaya hariyAliyAkayamaMgalamudhdhANA sarahiM saehiM gehehito niggacchanti / niggacchittA khattiyakuNDaggAmaM nayaraM majhaM majNa jeNeva sidhdhatthassa raNo bhavaNabaravaDiMsagapaDidvAre teNeva uvAgacchanti / uvAgacchittA bhavaNavaravaDiMsagapaDiduvAre egao milanti milittA jeNeva bAhiriyA uvaThANasAlA jeNeva sidhdhatthe khattie teNeva uvAgacchanti-uvAgacchitA karayalapariggahiyaM jAva kaTu sidhdhatyaM khattiya jaeNaM vijaeNaM vadhAventi // 67 // // vyAkhyA // tataH-anantaraM te svapnalakSaNapAThakAH siddhArthasya kSatriyasya kauTumbikapuruSaiH-AkAritAH santa:hRSTAHtuSTAH-yAvat-hRdayA:-tathA snAtAH punaH kRtabalikarmANaH-kRtapUjA iti tathA kRtakautukamaGgalaprAyazcittAH-arthAtduHkhAdinAzAya-kRtatilakadadhidUrvAkSatAdimaGgalA iti-pun:-shuddhprveshyogymNglprvrvstrdhaarkaaH-arthaatuu-raajsbhaaprveshyogyvstropetaaH|| punaH-alpamardhAbharaNAlaMkRtazarIrA:-punaH-siddhArthaharitAlikAkRtamaGgalamUrdhAna:-arthAtU-maGgalani // 109 // Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamukAvalyAM paMcazata subhaTa dRSTAMtaH // 110 // mittaM zirodhRtazvetasarSapaharitAlikA-iti-pavamvidhAH santaH-svakebhyaH svakebhyo gehebhyo nirgacchanti-nirgatya ca kSatriyakuNDagrAmasya nagarasya madhyaM madhyena siddhArthasya rAjJo-bhavanavarAvataMsakapratidvAraM-mukuTavat-zreSThabhavanadvAramitimUladvAramiti tatraiva-upAgacchanti-upAgatya ca bhavanavarAvataMsakapratidvAre-ekatra milanti ca sarve aikyabhAjino bhavantIti bhAvaH / tathAhi aikyamantarA na ca kAryasiddhiH-yataHsarve'pi yatra netAraH, sarve paNDitamAninaH / sarve mahatvamicchanti tadavRndamavasIdati // ||atr dRSTAntaH / paJcazata subhaTAnAmiti // ekadA ca kcitkaacitsubhttaanaamitsttH|| Agatya militA svairaM pathi paJcazatI mithH||1|| sarve te subhaTAH kizca paraspara virodhinH| ahaMyada' stathA cAsan-viveka pthvrjitaaH||2|| jIvikArthazca te sarve subhaTA mndbuddhyH|| savidheH kasyacitya rAjJaH snniitishaalinH||3|| amAtyavacanAdrAjJA ttpriikssnnhetve| zayyakA preSitA kizca varanirmiti sundarA // 4 // ahamindrAzca te sarve puujyaapuujybhimukhaaH|| zayyAzayanamittamakA: kalahamparam // 5 // vivAde sati caikena proktaM tatra ca saddhiyA // madhye kAryA ca zayyaiSAsarveSAmiti me matam // 6 // tadabhimukhamAtmIyAn kRtvA pAdAMzca sarvataH / / zayitavyaM tadA naiva vivAdo'tra vivicyatAm // 7 // omityuktvA ca te sarve zeratesma yathA sukham ||raajnyaa'pi preSitA statra svakIya gRDhamAnavAH // 8 // 1 amimAninaH - // 11 // Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamukAvalyAM paMcazata subhaTa dRSTAMtaH // 11 // ma prAtaH steSAzca tadvRttaM zrutvA tanmukhato nRpaH // nizzeSaM manasi dadhyau dhiG mUrkhAniti saMvadan // 9 // asambadhdhA ime mUDhAH sarvathA sthiti varjitAH // kariSyanti kathaM hanta ! yudhdhAdikArya mAtmanA // 10 // nirbhatsyAya te sarve nRpeNA'pi mahAdhiyA // niSkAsitA stataH kArya kAryamatra vicArataH // 11 // iti budhyA-iti dRSTAmtena tataste svapnapAThakAH-ekatra militvA yatraiva bAhyA upasthAnazAlA yatraiva siddhArthaH kSatriyaH-tatraiva upAgacchaMti upAgatya ca karatalAbhyAM yAvatU-aJjaliM kRtvA siddhArtha kSatriya prati jayena vijayena tvaM vaddhasva-ityAzIrvAda dduriti-|| tathAhi // dIrghAyubhava vRttavAn bhava bhava zrImAn yazasvI bhava // prajJAvAn bhava bhUrisattvakaruNAdAnaikazauNDo bhava // bhogADhayo bhava bhAgyavAn bhava mahAsaubhAgyazAlI bhava / prauDhazrIbhava kIrtimAn bhava sadA vizvopajIvyo bhava // 1 // kalyANamastu zivamastu dhanAgamo'stu dIrghAyurastu sutajanma samRddhirastu vairikSayo'stu naranAtha sadA jayo'stu yusmatkule ca satataM jinabhaktirastu // 2 // 67 // iti zrI tapAgacchanabho nabhomaNi zAsanasamrAjaGgamayugapradhAna kanakAcalatIrthaSoDazIyoddhAraka, kriyoddhAraka, sakalabhaTTArakAcArya, zrImadAnandavimalasUrIzvarapaTTaparamparAgata taponiSTha sakalasamvegiziromaNi paMnyAsa dayAvimala gaNi ziSyaratna paNDitaziromaNi ziSyaratna paMnyAsa saubhAgyavimala gaNivarapAdAravindacaJcarIkAyamANavineya sakala siddhAnta vAcaspati, aneka saMskRta granthapraNetA paMnyAsa muktivimala gaNivara racita muktAvalibyAkhyAyAM tRtIyaM vyAkhyAna samAptam 1 vittavAnyA // 111 // Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamukAvalyAM // 112 // ||ath caturthaM vyAkhyAnaM mArabhyate // svapnazAstra varNanaM ___ mUlapAThaH-ta e NaM te suviNalavakhaNapADhagA sidhdhattheNaM raNNA vaMdiya pUiya-sakAriya-sammANivA samANA patteyaM / patteyaM punvannatthesu bhaddAsaNesu nisIyanti // 68 // // vyAkhyA // tataste svapnalakSaNapAThakAH siddhArthena rAkSA vanditAH-guNastutipUrvakam ? pUjitAH tathA puSpAdibhiH satkRtAH-tathA vividhaphalavastrAdipradAnena sanmAnitAH santaH pratyekaM pratyekaM pUrvanyasteSu bhadrAsaneSu niSIdanti // 6 // mUlapAThaH-ta eNaM sidhdhatthe khattiya tisalaM khattiyANi javaNiyaMtariyaM ThAvei-ThAvittA puppha-phalapaDipuNNahatthe pareNaM viNaeNaM te suviNalakkhaNapADhae evaM vayAsI // 69 // // vyAkhyA // tataH siddhArthaH kSatriyaH trizalAM kSatriyANI yavanikAntaritAM sthApayati sthApayitvAca puSpa-phalapratipUrNahasta-pareNa-utkRSTena vinayena tAn svapnalakSaNapAThakAn-evamavAdIt // 9 // arthAt-kare puSpaphalAdIni-AdAya svapnapAThakAn rAjA pRcchati riktapANi na pazyecca rAjanaM daivataM gurum // nimittajhaM vizeSeNa phalena phalamAdizet // 1 // mUlapAThaH-evaM khalu devANuppiyA ? ajja tisalA khattiyANI taMsi tArisagaMsi jAva suttajAgarA ohIramANIohIramANI ime eyArUve urAle cauddasamahAsumiNe pAsittA NaM paDibudhdhA; // 70 // // vyAkhyA // evaM nizcayena bho devAnupriyAH / adya trizalA kSatriyANI tasmin-tAdRze zayanIye yAvat-supta // 112 // Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 svapnazAkha zrI kalpamuktAvalyAM | varNanaM // 113 // jAgarA-alpanidrAM kurvatI imAn-patadpAn-udArAn caturdaza mahAsvapnAn dRSTvA jAgaritA // 70 // taM jahA" gaya vasaha" gAhA taM eesiM cauddazahaM mahAsumiNANaM devANuppiyA? urAlANaM ke manne kallANe phala-vittivisese bhavissai ? // 71 / / // vyAkhyA / / tadyathA gayavasaha-iti gAthA-cAtra vAcyA-tasmAt-eteSAM caturdazAnAM mahA svapnAnAm he, devAnupriyAH-ahaM manye prazastAnAM svapnAnAm kaH kalyANakArI phalavRttivizeSo bhaviSyati // 71 // mUlapATha:-tae NaM te sumiNalakhaNapADhagA sidhdhatthassa khattiyassa aMtie eyamaI succA nisamma hata jAba hiMyayA te sumiNe ogiNhanti ogiNhittA IhaM aNupavisanti aNupavi sittA annamanneNaM saddhiM saMcAlenti--saMcAlittA tesiM sumiNANaM laTThA gahiyaThA pucchiyapaTA viNicchiyaTThA ahigayaThA siddhatthassa raNNo purao sumiNasatthAI uccAremANA uccAremANA sidhdhatthaM khattiyaM evaM vayAsI // 72 // ||vyaakhyaa // tata:-te svapnalakSaNapAThakAH / siddhArthasya kSatriyasya-aMtike-ena-artha zrutvA nizamya ca dRSTAH tuSTAHyAvat hRdayAH santaH tAn svapnAn samyak pUrva hRdi dharanti vicArya sarve hRdaye dhArayantIti / hRdi dhRtvA-arthavicAraNAm-anupravizanti-anupravizya ca-anyo'nyena-sArddha paraspareNa saha saMcAlayanti-samvAdayanti-paryAlocayantItyarthaH-saJcAlya ca teSAM svapnAnAM-labdhArthAH-tathA mitho gRhItArthAH-tathA sati saMzaye parasparaM pRSTArthAH-tataH eva vinizcitArthAH-ata eva abhigatArthAH arthAt nizcayapUrvakam-nirNItArthAH santaH siddhArthasya rAjJaH purataH svapnazAstrANi uccArayantaH siddhArtha kSatriya-evam avAdiSuH // 113 // Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamukAvalyAM svapnazAstra varNanaM // 114 // // tathA ca svapnazAstrANi punarittham // anubhUtaH 1 zruto 2 dRSTaH 3 prakRtezca vikArajaH 4 // svabhAvataH samudbhUta 5 zcintAsantati sambhavaH 6 // 1 // devatAdyupadezottho 7 dharmakarma prabhAvajaH 8 // pApodreka samutthazca, 9 svapnaH syAnnavadhA nRNAm // 2 // prakAra rAdimaH SaDbhi, razubhazca zubho'pi vA // dRSTo nirathekaH svapnaH, satyastu tribhiruttrH||3|| rAtrezcaturyu yAmeSu, dRSTaH svapnaH phlprdH|| mAsai dizabhiH paiibha stribhi rekena ca kramAta // 4 // nizA'ntyaghaTikA yugme, dazAhAtphalati dhruvam // dRSTaH sUryodaye svapnaH sadyaH phalati nizcitam // 5 // mAlA svapno'hni dRSTazca tathA''dhivyAdhi smbhvH|| malamUtrAdi pIDotthaH svapnaH so nirrthkH||6|| dharmarataH samadhAturyaH sthiracitto jitendriyH|| dayAvAzca bhavettasya prAyaH svapno na niSphalaH // 7 // na zrAvyaH kusvapno guAde staditaraH punaH shraavyH||yogy zrAvyAbhAve gorapi karNe pravizya vadeta // 8 // iSTaM dRSTavA svapnaM na supyate nApyate phalantasya / neyA nizA'pi sudhiyA jinarAja stavana saMstavataH // 9 // svapnamaniSTaM dRSTavA supyAtpunarapi nizAmavApyApi // nAyaGkathyaH kathamapi keSAMzcitphalati na sa yasmAt // 10 // pUrvamaniSTaM dRSTavA svapnaM yaH prekSate zubhaM pazcAt // satu phalada stasya bhaved draSTavyaM tadvadiSTe'pi // 11 // svapne mAnava mRgapati turaGga mAtaGga vRSabha siNhiibhiH|| yuktaM rathamArUDho yo gacchati bhUpatiH sa bhavet // 13 // apahAro hayavAraNayAnAsanasadananivasanAdInAma // nRpazaGkAzokakaro bandhu virodhArtha haanikrH||13|| // 114 // Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyAM svapnazAstra varNanaM yaH sUryAcandramasovimba asate samagramapi purussH|| kalayati dIno'pi mahIM sasuvarNA sArNavAM niyatam // 14 // haraNaM praharaNabhUSaNamaNimauktikakanakarUpyakupyAnAm // dhanamAna mlAnikaraM dAruNamaraNAbaha bhushH|| 15 // ArUDhaH zubhramibhaM nadItaTe zAlibhojanaM kurute // bhukta bhUmimakhilAM sa jAtihIno'pi dharmadhanaH // 16 // nijabhAyA haraNe vasunAsaH paribhave ca sNkleshH|| gotra strINAM tu nRNAM jAyete bandhuvadhavandhau // 17 // zubhreNa dakSiNasyAM yaH phaNinA dRzyate nija bhujAyAm // AsAdayati sahasraM kanakasya sa paJcarAtreNa // 18 // jAyeta yasya haraNaM najazayanopAnahAM punaH svapne // tasya mriyate dayitA niviDA svazarIra pIDA ca // 19 // yo mAnuSasya mastakacaraNabhujAnAM ca bhakSaNaM kurute // rAjyaM kanakasahasraM tadardhamApnotyasau kramazaH // 20 // dvAraparighasya zayanapeDholanapAdukAniketAnAm / / bhaJjanamapi yaH pazyati tasyApi kalatra nAzaH syAta // 21 // kamalAkara ratnAkara jalasampUrNApagAH suhRnmaraNam // ya pazyati labhate'sAvanimittaM vittamativipulam // 22 // atitaptaM pAnIyaM sagomayaM gaDulamauSadhena yutam // ya pibati so'pi niyataM mriyate'tIsArarogeNa // 23 // devasya pratimAyA yAtrAsnapanopahArapUjAdIn / yo vidadhAti svapne tasya bhavet sarvato vRddhiH||25|| svapne hRdayasarasyAM yasya prAdurbhavanti padmAni // kuSThavinaSTha zarIro yamavasatiM yAti sa tvaritam // 25 // AjyaM prAjyaM svapne yo vindati vIkSyate yaza stasya // tasyAbhyavaharaNaM vA kSIrAnnenaiva saha zastam // 26 // hasane zocanamacirAta-pravartate nartane'pi vdhbndhau|| paThane kalahazca nRNAmetata prAjJena vijJeyam // 27 // kRSNaM kRtsnamazastaM bhuktvA govAjirAjagajadevAn // sakalaM zuklazca zubhaM tyaktvA karpAsalavaNAdIn // 28 // // 115 // Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyAM svapnazAstra varNanaM // 116 // ARTOTRACTMerouTORRBACOM dRSTAH svamAH ye svaM prati zubhAzubhA nRNAma svasya // ye pratyaparaM tasya jJeyAste svasya no kiJcit // 29 // duHsvapne devagurUn pUjayati karoti zaktitazca tpH|| satataM dharmaratAnAM duHsvamo bhavati susvamaH // 30 // // tathA siddhAnte'pi // itthI vA pariso vA maviNante pagaM mahantaM khIrakumbha vA dAhakumbha vA dhayakumbha vA / mahukumbha vA pAsamANe pAsai uppADemANe utpADei uppADiamiti appANaM mannai takkhaNAmeva bujjhai teNeva bhavaggahaNeNaM sijjhai jAva antaM karei // itthI vA pUriso vA mumiNante ega mahantaM hiraNNarAAsa vA rayaNarAsi vA suvaNNarAsi vA vayararAsi vA pAsamANe pAsai duruhamANe durUhai darudamiti appANaM mannai takkhaNAmava bujjhai teNeva bhavaggahaNaNaM jAva antaM karei-evameva ayarAsiM tambarAsiM sIsagarAsiti satrANi vAcyAni navaraM ducceNaM sijhai / / bha 581 // // vyAkhyA // strI puruSo vA svapne eka mahAntaM dugdhaparipUrNakalazaM ghatakumbha vA madhukumbha vA pazyati utpATayatiutpATitaM jJAtvA tatkSaNameva pratibudhya titadA tadbhave eva-aSTakarmakSayaM kRtvA mokSa ya tathA strI puruSo vA svapnamadhye eka mahAntaM hiraNyarAzi savarNarAzi rArAzi vA vajraratnarAzi vA pazyati duHkhenotpATayati-ca duHkhenotpATitaM mayeti dRSTavA tatkSaNameva jAgrati so'pi tasminneva bhave siddhagatimavApnotiiti svpnvicaarH|| mUlapATha:-evaM khalu devaannuppiyaa| amhaM sumiNasatthe bAyAlIsaM samiNA tIsaM mahAsumiNA-bAvattari savvasumiNA ditthaa| tattha NaM devANuppiyA ? arahaMtamAyaro vA cakkavaTTi mAyaro vA arahaMtaMsi vA cakaharasi vA garbha vakkamamANasi eesi tIsAe mahAsumiNANaM ime cauddasa mahAsumiNe pAsittANaM paDibujjhanti // 73 // Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamu kAvalyAM // vyAkhyA // evaM nizcayena he devAnupriya-he siddhArtharAjan ? asmAkaM svapnazAstre dvicatvAriMzat-svapnAH kathitAH-tatra ca he devAnupriya ? arhanmAtaro vA cakravarti mAtaro vA arhati vA cakradhare vA garbha vyutkrAmati-pravizati sati eteSAM triMzanmahAsvapnAnAM madhye-imAn-caturdaza mahAsvapnAn-dRSTavA prativudhyante jAgrati // 73 // te jahAgayavasaha gAhA // 74 // svapnazAstra varNanaM // 117 // ||te catvAriMzatsvamAzca / / ittham // gandharvaH 1 rAkSasaH 2 bhUtaH 3 pizAcaH 4 bukasaH 5 mahiSaH 6 sarpaH 7 kapiH 8 kaNTakavRkSaH 9 nadI 10 khajUraH 11 zmazAnaM 12 uSTraH 13 gardabhaH 14 mArjAraH 15 zvAnaH 16 dausthyaM 17 kUpaH 18 saGgItam 19 agni pravezAdi dvIjaH 20 rakSA 21 asthi 22 vamanaM 23 namanaM 24 kustrI 25 carmadarzanaM 26 bhaGgaH 27 bhUmimajjanaM 28 tArApatana 29 sUryacandrasphoTanaM 30 kalpAntakAlasambandhi mahAvAyuH 31 rudhiraM 32 pASANaH 33 vAmanaH 34 kalahaH 35 vakradRSTiH 36 jalazoSaNaM 37 bhUmikampaH 38 grahayudhdha 39 nirdhAtaH 40 mahAtapaH 41 durvAkya 42 // ete dvicatvAriMzat svapnAH sAmAnyaphalAH proktAH tathA trizanmahAsvapnAH uttamaphaladAyakAH proktAstathA arhan-1 baudhdhaH 2 kRSNaH 3 zambhUH 4 brahmA 5 skandaH 6 gaNezaH 7 lakSmIH 8 gaurI 9 rAjA 10 hastI 11 gauH 12 vRSabhaH 13 candraH 14 sUryaH 15 vimAnaM 16 gRham 17 agniH 18 svargaH 19 samudraH 20 sarovaraM 21 siMhaH 22 ratnarAziH 23 parvataH 24 dhvajaH 25 jalaparipUrNo ghaTaH 26 purISaM 27 mAMsaH 28 matsyaH 29 kalpavRkSaH 30 iti trizanmahAsvapnAH-sarvamilane sarve'pi dvAsaptatiH svapnAH proktAHte ca zrI varddhamAnasUrikRtasvapnapradIpagranthAnusArato jJeyAH // // 117 // Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamu. kAvalyAM // 118 // mUlapAThaH-vAsudevamAyaro vA vAsudevaMsi gambhaM vakamANaMsi eesiM cauddasaNaM mahAsumiNANaM annayare satta mahA- svapnazAstra sumiNe pAsittANaM paDibujjhanti / / 75 // varNana // vyAkhyA // vAsudevamAtaro vA vAsudeve garbha vyutkrAmati sati-eteSAM caturdaza mahAsvapnAnAM madhye anyatarAn saptasvamAn dRSTvA pratibudhyante // 75 // mUlapAThaH-baladevamAyaro vA baladevaMsi gambhaM vakamANaMsi eesiM caudaddasaNhaM mahAsumiNANaM annayare cattAri mahAsumiNe pAsittANaM paDibujjhanti // 76 // // vyAkhyA // baladevamAtaro vA baladeve garbha vyutkrAmati sati-eteSAM caturdaza mahAsvamAnAM madhye anyatarAncaturAn mahAsvapnAn dRSTvA pratibudhyante // 76 // mUlapAThaH-maMDaliyamAyaro vA maMDaliyaMsi gabhaM vakamANaMsi eesiM cauddazahaM mahAmumiNANaM annayaraM egaM mahAsumiga pAsittANaM paDibujjhanti // 77 // // vyaakhyaa|| mANDalikamAtaro vA mANDalike garbha vyukAmati sati-eteSAM caturdaza mahAsvapnAnAM madhye anyataraMekaM mahAsvapnaM dRSTvA pratibudhyante // 77 // mUlapAThaH--i me ya NaM devANuppiyA ? tisalAe khattiyANIye-cauddaza mahAmumiNA didvA, taM urAlANaM devANuppiyA ? tisalAe khattiyANIe sumiNA diTTA.jAva maMgallakAragA NaM devANuppiyA ? tisalAe khattiyANIe sumiNA diTThA-taM jahA-atyalAbho devANuppiyA ? bhogalAbho devANuppiyA ? puttalAbho devANuppiyA ? mukkhalAbho devANu- 11: // 118 // Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyAM svapnazAstra | varNanaM // 119 // ppiyA ? rajjalAmo devANuppiyA ? evaM khalu devANuppiyA ? tisalA khattiyANI navaNDaM mAsANaM bahupaDipuNNANaM addhaThamANaM rAiMdiNANaM vaktANaM tumheM kulakeu, kuladIva, kulapavyaya, kulavaDiMsayaM, kulatilayaM, kulakittikaraM, kulavittikaraM, kuladiNayaraM, kulAdhAraM, kulanaMdikaraM, kulajasakara, kulapAyacaM, kulataMtusaMtANavivaddhaNakara, sukumAlapANipAyaM,ahINapaDipuNNapazcidiyasarIraM, lakkhaNavaMjaNaguNovaveyaM-mANummANapamANapaDipuNNasujAyasavvaMgasundaraMgaM, sasisomAgAraM, kaMta, piyadaMsaNaM surUvaM dArayaM payAhisi // 78 // // vyAkhyA // ime ca he devAnupriya-trizalayA kSatriyANyA caturdaza mahAsvapnAH dRSTAH-tasmAt-prazastAH-he devAnupriya? trizalayA kSatriyANyA svapnAH dRSTAH-yAvat-maGgalakArakAH trizalayA kSatriyANyAH svapnAH dRSTAH (trizalAdRSTa svapnAnAM mahAsvapnatvAt teSAM mahAphalatvaM darzayati / tasmAt...he devAnupriya ? siddhArtharAjan arthalAbho, bhogalAbhaH, putralAbhaH, sukhalAbhaH, rAjyalAbho bhaviSyati evaM khalu-devAnupriya ? trizalA kSatriyANI-navasu mAseSu bahupratipUrNeSusArddhasaptasu ca-ahorAtreSu-vyatikrAnteSu satsu yuSmAkaM kule ketusamAna kule dIpasamAnaM kule mukuTasamAna-kulasya parvatasamAnam kulAvataMsakaM-tathA kulatilakaM tathA kulakIrtikaraM tathA kulanirvAhakArakaM tathA kule sUryasamAnaM evaM kulAdhAraM kulayazaskaram-tathA kule vRkSa samAnam-evam kulatantusantAnavivarddhanakara, tathA sukumAlapANipAda tathA-ahInapratipUrNapaJcendriyazarIram, tathA lakSaNavyaJjanaguNopetam-mAnonmAnapramANapratipUrNasujAtasarvAGgasundarAMgaM, zarzi saumyAkAraM tathA kAntaM tathA priyadarzana surUpa evambhUtaguNaviziSTaM dArakaM trizalAdevI prajaniSyati // 78 // mUlapAThaH-se vi ya NaM dArae ummukkabAlabhAve vinnAyapariNayamitte, juvvaNagamaNuppatte, sUre vIre vikaMte visthiNNaviulabala-vAhaNe cAuraMtacakkavaTTI-rajjavaI-rAyA bhavissai, jiNe vA telukkanAyage dhammavara cAuraMta ckkvttttii|79|| // 119 // Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuH kAvalyAM svapnazAstra varNanaM // 120 // // vyAkhyA // so'pi ca dArakaH-unmuktabAlabhAvaH san yadA'STavArSiko bhaviSyati-tadA'sya sakalaM vijJAnaM pariNamiSyati-tadanu yauvanAvasthAmanuprAptaH san tadA dAne-tathA ca svIkRtakAryanirvAhe zUro bhaviSyati tathA raNasaGgAme paramaNDalAkramaNasamarthaH san vIro bhaviSyati tathA vistIrNavipulavAhanaH-arthAt bahulasenaH-bahulavAhanazca bhaviSyanti / caturatnasvAmI, evamvidho dArakazcakravartI rAjyasvAmI bhaviSyati / tathA jino vA trailokyanAyakaHdharmavaracAturantacakravartI-bhaviSyati arthAt yathA ca cakravartI rAjA-catuHsamudravartinIM sakalAM mahIM sAdhayati tato'nyanRpApekSayA-adhikAyate evam bho rAjan tava putro'pi-anyadharma mArgapravartakApekSayA-atizayavijJAnavAna-jino bhaviSyati vA prabhUtottamadharmacakreNa narakAdicaturgatInAmantakaro jino bhaviSyati-iti tAtparyam tatra jinatve caturdazAnAM-api svapnAnAM pRthak pRthak imAni phalAni // caturdanta mahAhasti darzanAjjinarADU bhuvi // caturdhA zreyase dharma kathayiSyati dehinAm // 1 // darzanAvRSabhasyaiSa mahato'tilasadyuteH // kSetre'tra bharate ramye bodhivIjaJca vasyati // 2 // siMhasya darzanAdeSa rakSayiSyati srvtH|| bhavyATavIM bhajyamAnAM duSTa kAmAdi hastibhiH // 3 // ramAyA darzanAdattvA dAnaM vArSika saMjJakam // bhokSyate tanayaste'tra tIrthaMkara ramAmbarAm // 4 // kUjaSaTpada rAjantyA mAlAyA api darzanAta // trilokImastaka jhuryoM bhaviSyati jino vibhuH||5|| pUrNendu darzanAdeSa diganta kIrtirAjitaH // kuvalaye' mudaM rAjan mahatIM khalu dAsyati // 6 // 1 samastapRthivyAm-candrapakSe-kumudasamudAye // // 120 // Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamutAvalyAM caturdaza svanAdhikAraH // 121 // tamovaMsi ravereSa darzanAlloka ckssussH|| dIpyabhAmaNDalenAtra bhUSito'ti bhaviSyati // 7 // dhajasya darzanAnmanye bAlako'yaM dhraatle|| dharmadhvajena divyena bhUSitAGgo bhaviSyati // 8 // suvarNAccha mahAkumbha darzanAjjina naaykH|| dharmaprAsAdasatkUTe sthAsyati khe yathA raviH // 9 // darzanAta-vimalasyAtra satpama saraso jinH|| surasaJcAri padameSu caraNau sthApayiSyati // 10 // darzanAdeSa divyAtmA surtnaakrvaaridheH|| kaivalyadivyaratnAnAM sthAnazcAru bhaviSyati // 11 // atiramya vimAnasya darzanAdeSa bhUtale // bhaviSyati mahApUjyo vimAnavAsinAmapi // 12 // ratnAnAzca mahArAze darzanAdvizvanAyakaH // mAkArai divyaratnIya bhUSito'yambhaviSyati // 13 // darzanAcca vidhamAgneH putro'yantava bhUpate ! // bhaviSyati dharAbhAge bhvysauvrnnshodhkH||14|| caturdazAnAmapi mahAsvapnAnAM samudita phalantu caturdazarajvAtmakalokAgrasthAyI bhaviSyatIti // 15 // mUlapAThaH-taM urAlA NaM devANuppiyA ? tisalAe khattiyANIe sumiNA diThA jAva Arugga-tuTThi-dIhAukallANabhaMgallakAragANaM devANuppiyA ? tisalAe khatiyANIe sumiNA divA // 8 // // vyAkhyA // tasmAt-udArAH-he devAnupriya ? trizalayA kSatriyANyA svapnA dRSTAH-yAvat maGgalakArakAHhe devAnupriya ? trizalayA kSatriyANyA svamA dRSTAH // 8 // mUlapAThaH-ta eNaM siddhatthe rAyA tesiM sumiNalakkhaNapADhagANaM aMtie evama succA nisamma haTha-tuThe cittamANaM | // 121 // Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturdaza svanAdhikAraH zrI kalpamu-4 die pIimaNe paramasomagasie harisavasavisappamANahiyae karayala-jAva te sumiNalakkhaNa pADhae evaM vayAsI // 81 // kAvalyAM // vyAkhyA // tato'nantaraM siddhArthoM rAjA teSAM svapnalakSaNapAThakAnAM pArve ena-artha zrutvA-nizamya ca dRSTaH // 122 // tuSTaH-yAvat-harSapUrNahRdayaH-karatalAbhyAM yAvat-aJjaliM kRtvA tAn-svapnalakSaNapAThakAn evam avAdIt // 81 // mUlapAThaH-evameyaM devANuppiyA ? tahameyaM devANuppiyA ? avitahameyaM devANuppiyA ? icchiyameyaM devANuppiyA ? paDicchiyameyaM devANuppiyA ? icchiya-paDicchiyameyaM devANuppiyA ? sacceNaM esamaThe se jaheyaM tubbhe vayahatti kaTu te sumiNe-samma paDicchai / paDicchittA te sumiNalakkhaNapADhae viuleNaM asapeNaM puppha-vattha-gaMdha-mallAlaMkAreNaM sakkArei sammANei / sakAritA sammANittA viulaM jIviyArihaM pIidANaM dalai-dalaittA paDivisajjei // 82 // // vyAkhyA // he devAnupriyAH ? pAThakAH ? evaM-patat-tathA-etat-yathAsthita-patat-tathA-vAJchitaM etat-tathA yuSmanmukhAt-patadeva gRhItaM-patat-tathA-vAJchitaM satU-punaH punarvAJchitaM-etat-bhoH pAThakAH-iti sarvatra-yojyamsatyaH-epo'rthaH-yena prakAreNa-imaM -artha yUyaM vadatha-iti uktvA tAn-svapnAna-samyaka-pratIcchati-tathA kRtvA ca tAnsvapnalakSaNapAThakAn vipulena-azanena-zAli Adi pavitrAnnena-satkArayati-tathA'nyairapi bahuvidhairupahAraiH satkArayatitaiH tathAhi-puSpavastragandhamAlyAlaMkArezceti-tatra puSpaiH-(pRthaka pRthaka (jAticampakapATalAdi vividhasurabhipuSpaiH) tathA-vastraiH-(kauzeyAdyuttamavastraiH / tathA gandhaiH kastUratyAdivAsacUrNaiH-mAlyaiH-(sugrathitamanoharamAlAbhiH) tathA-alaGkAraiHatisundarabahumUlyamukuTAdibhiH-arthAt-bahumAnapUrvakavinayavacanAdibhiH satkArayati-satkArya-sanmAnya ca vipulaM jIvikAha-yAvajjIvananirvAhayogyamiti prItidAnaM dadAti tadanu prIti dAna datvA ca prativisarjayati-tAn svapnalakSaNapAThakAniti // 82 // // 122 // Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamukAvalyAM // 123 // mUlapAThaH-ta eNaM se sidhvatthe khattie sIhAsaNAo abbhuTei / abbhuTTittA jeNeva trisalA khattiyANI javaNi caturdaza svayaMtariyA teNeva uvAgacchai / uvAcchittA tisalaM khattiyANiM evaM vayAsI // 8 // 1pnAdhikAraH vyAkhyA-svapnapAThakasatkArAnantaram-tataH siddhArthaH kSatriyaH siMhAsanAt-abhyuttiSThati-abhyutthAya yatraiva zrItrizalA kSatriyANI virAjamAnA-yavanikAntaritA-AsIt- tatraiva-upAgacchati-upAgatya ca trizalAM kSatriyANIm - evam avAdIt // 83 // mUlapAThaH-evaM khalu devANuppie ? sumiNasatthaMsi bAyAlIsaM sumiNA tIsaM mahAsumiNA jAva ega mahAsumiNaM pAsittANaM paDibujjhanti // 85 // vyAkhyA-evaM khalu he devAnupriye trizale svaprazAstreH dvicatvAriMzatU-svapnAH tathA triMzatmahAsvamA nirdiSTAH santiH tataH-Arabhya yAvat ekam mahAsvapnaM dRSTvA pratibudhyante-iti pUrvapAThaH-uktaH // 84 // mUlapAThaH- ime yaNaM tume devANuppie ? cauddaza mahAsumiNA didyA taM urAlANaM tume devANuppie ? mumiNA diTThA jAva jiNe vA telukkanAyage dhammavara cAuraMta cakkavaTTI // 85 // dhyAkhyA-he mahAbhAgye trizale-ime ca tvayA caturdaza mahAsvapnA dRSTAH-tasmAt he devAnupriye trizale-tvayA udArAH prazastAH-svapnAH dRSTAH ataH etaiH svapnaiH-yAvat-tIrthaGkaro bA trailokyanAyakaH dharmavaracAturantacakravartI bhaviSyati // 85 // mUlapAThaH-tae NaM sA tisalA khattiyANI eyamadraM succA nisamma hara-tuha jAva hiyayA karayala-jAva te sumiNe samma paDicchai // 86 // // 123 // Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamukAvalyAM siddhArtha gRhe | dhanavRddhi adhikAraH // 124 // ___ vyAkhyA-tataH sA bhAgyanidhiH trizalA kSatriyANI patimukhAt-enam-artha zrutvA nizamya samyak-avadhAryaatyanta hRSTatuSTa hRdayA satI karatalAbhyAM yAvat pUrvavat aJjaliM zirasi kRtvA tAn svapnAn samyak pratIcchatiarthAt-dRdi dhatte iti // 86 // mUlapATha:--paDicchittA sidhvattheNaM raNNA abbhaNuNNAyA samANI nANAmaNi-rayaNabhatticittAo bhaddAsaNAo abbhui / abbhuThittA-aturiyamacavala-masaMbhaMtAe avilaMbiyAe rAyahaMsasa risIe gaIe jeNeva sae bhavaNe teNeva uvA| gacchai--uvAgacchittA sayaM bhavaNaM aNupaviThThA // 87 // ___vyAkhyA pratIcchaya ca siddhArthena rAjJA abhyanujJAtA satI nAnAmaNiratnabhaktivicitrAt-bhadrAsanAt abhyuttiSThati-abhyutthAya-atvaritayA-acapalayA tathA asambhrAntayA avilaMbitayA rAjahaMsasadRzayA gatyA yatraiva svaka mandiraM tatraiva upAmacchati upAgatya svakaM mandiraM anupraviSTA // 87 // mUlapATha-jappabhiI ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre taMsi rAyakulaMsi sAharie tappabhiI ca NaM bahave vesamaNakuMDadhAriNo tiriyajaMbhagAdevA sakavayaNeNaM se jAI imAI purA purANAI mahAnihANAI bhavanti, taM jahA-pahINasAmiyAI pahINaseuyAI pahINagottAgArAiM ucchinnasAmiyAiM ucchinnaseuyAI, ucchinnagottAgArAI, gAmA''garanagarakheDa - kabbaDa--maMDaba-doNamuhapaTTaNA''sama--saMvAhasannivesesu siMghADaesu vA, tiesu vA, caukkesu vA, caccaresu vA, caummuhesu vA mahApahesu vA, gAmaThThANesu vA, nagaradvANesu vA--gAma nidhdhamaNesu vA, nagaranidhdhamaNesu vA, AvaNesu vA, devakulesu vA, sabhAsu vA, pavAsu vA, ArAme su vA, ujjANesu vA, vaNesu vA, vaNasaMDesu vA susANamunnAgAragirikaMdarasaMti, selo // 124 // Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamukAvalyAM siddhArtha gRhe | dhanavRddhi varNanam / vaTThANa bhavaNagihesu vA, sinnikkhittAI ciThThanti tAI sidhvattharAyabhavaNaM sisAharanti // 88 // ___ vyAkhyA-yataH prabhRti-yasmAdinAt-Arabhya zramaNo bhagavAn mahAvIraH tasmin rAjakule saMhRtaH-deveneti-tataH prabhRti tahinAdArabhya, bahavaH vaizramaNa kuNDadhAriNaH-arthAt-kuberAjJAdhArakAH-tiyak-jRmbhakAH-devAH-arthAt-tiryaglokavAsijRmbhakajAtIyadevAH, zakravacanena-arthAt-zakreNa-purA kuberAya proktam tataH-kubereNa tiryagalokavAsibahujRmbhakanAmadevebhyaH-uktam kuberadvArA zakrAzayA jambhakadevAH-iti atha te jambhakadevAH-yAni imAni vakSyamANasvarupANi purApurANAni-cirantananikSiptAni, mahAnidhAnAni bhavanti tadyathA-tAni nidhAnAni kIdRzAni ilyAha prahINasvAmikAni arthAt svalpIbhUtAdhipatyAni punaH prahINasektRkAni-atra-sektA upari dhana kSeptAjJeyaH sa ca svAmI-eva bhavati punaH prahINagotrAgArANi- etad dhanasaMbandhIni gotrANi agArANi ca viralIbhUtAnItibhAvaH-punaH-ucchinnasvAmikAni (sarvathA naSTasvAmikAni, punaH-ucchinnasektakANi-punaH-ucchinnagotrAgArANi-atha tAni ca mahAnidhAnAni keSu keSu sthAneSu vartante ityAha grAmAkaranagarakheTakhaTamaDambadroNamukhapattanAzramasamvAhasannivezeSu-iti tatra grAmAH karavantaH yatra nRpAdibhiH karo gRhyate tathA AsamantAt kaNTakAvarodhAzca-grAmA ucyante-teSu grAmeSu lohatAmrArakUTAdidhAtUnAM yatrautpattayo bhavanti-te (AkarAH iti kathyante-(nagarANi) yatra karo na gRhyate tathA yatra sucAru rAjamArgAH durgAzca tAni nagarANi bodhyAni (kheTakAni) yatrAsamantAt dhUlimahAprAkArAH santi tAni kheTakAni / karvaTAni (sarvathA dharmAdisukharahitAni kunagarANIti) maDambAni yeSAm-caturyudikSu krozadvayaparimitAsu bhUmiSu grAmopariNAmAH syuH tAni maDambAni bodhyAni, droNamukhAni-yatra-jalamArgastathA sthalamArgazca bhavati tAni droNamukhAni-pattanAni-jalasthalamArgayo madhye yatraeko'pi-mArga syAt tAni pattanAni-tatra pattaneSu yAni tIrthasthAnAni tApasasthAnAni vA santi te AzramAH-bodhyAHsambAhAH-yatra samabhUmiSu kRSakAH kRrSi kRtvA rakSArtha dhAnyaM sthApayanti-arthAt-yatra keSAmapi pravezo na bhavet-te samvAhAH procyante sannivezAH-yatra-sArthavAhAnAM samUhaH-tathA kaTakAdInAm uttaraNam te sannivezAH-arthAt-grAmAkara 125 // Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ST siddhArtha gRhe dhanavRddhi varNanam zrI kalpamu- nagarAdiSu sthApitAni yAni mahAnidhAnAni santi tAni jambhakadevA AdAya siddhArthabhUpagRhe nidadhati iti kutra kutra kAvalyAM nikSiptAni tAni nidhAnAni-AdAya-jambhakadevAH siddhArthabhUpagRhe sthApayanti tAni kathayanti-zRGgATakeSu-arthAt - zRGgATakAkAra' trikoNasthAneSu-vA trikeSu yatra trayo mArgAH milanti teSu sthAneSu iti tathA ctusskessu-ctumaarg||126|| milanasthAneSu--tathA catvareSu bahumArgamilanasthAneSu vA tathA caturmukheSu caturayukta devamandiracchatrikAdiSu vA tathA mahApatheSu vA (atimasRNarAjamArgeSu) tathA grAmasthAneSu vasatirahitagrAmasthAneSviti-tathA-nagarasthAneSu vA (vasatirahitanaSTaprAyanagarasthAnepviti ) tathA grAmanirdhamaneSu' arthAt grAmasya jalanirgamanasthAneSviti-tathA-nagaranirdhamaneSu tathA ApaNeSu vA tathA devakuleSu yakSAdidevamandireSviti-tathA sabhAsu-sajjanajanopavezanasthAneSu tathA prapAsu tathA ArAmeSu kadalyAdimanoharalatAdibhiH-AcchAditeSu ata-eva-strI puMsAM krIDAsthAneSu-iti tathA-udyAneSu (nAnAvidhapuSpaphalazobhitavRkSaprakareSu ataeva bahujanopabhogyeSu-) tathA vaneSu-ekAkAratarunivaheSu-tathA vanakhaNDeSu anekavidhapAdaparAjiSu-tathA zmazAnazUnyAgAragirikandarAzAntizailopasthAnabhavanagRheSu tatra zAntigRheSu zailagRheSu upasthAnagRheSu bhavanagRheSviti eteSu pUktiyAmAdiSu tathA zRGgATakeSu yAni mahAnidhAnAni pUrva kRpaNapuruSaiH saMnikSiptAni tiSThanti tAni nidhAnAni jambhakadevAH siddhArtharAjabhavane saMharanti munycntiityrthH-|| 88 // mUlapAThaH-jaM rayaNi ca gaM samaNe bhagavaM mahAvIre nAyakulaMsi sAharie taM rayaNi ca NaM taM nAyakulaM hiraNNaNaM N vaTTitthA, dhaNeNaM dhanneNaM rajjeNa-raTeNaM, baleNaM, vAhaNeNaM koseNaM koDhAgAreNaM pureNaM, aMteureNaM jaNavaeNaM jasavAeNaM | vipuladhaNakaNagarayaNamaNimottiyasaMkhasilappavAlarattarayaNamAieNaM saMtasArasAvaijjeNaM pIi-sakkArasamudaeNaM DitthA / taragaM samagassa bhagavao mahAvIrassa-ammA-piUNaM ayameyArUve ajjJathie ciMtie pathie 1 ziMgoDA 2 khAla-iti 3 jalapyAu 4 sabhAsthAneSu // 126 // Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zro kalpamukAvalyAM // 127 // maNomae--saMkappe samuppajjityA / / 89 // mAtApitA vyAkhyA-tatra Namiti vAkyAlaGkAre tathA yasyAzca rAtrau bhagavAn mahAvIraH-zAtakule saMhRtaH-tasyAM rAtrau tataH ll saMkalpaH prabhRti ityarthaH-tat prasiddhaM zAtakulaM hiraNyena-avardhata-hiraNyaM rUpyaM vA aghaTitasuvarNa vA-tathA suvarNena avardhata tathA dhanena-avardhata tasya ca catvAro bhedAH-tadyathA-( gaNima 1 dharima 2 meya 3 paricchedyAH // taduktam // gaNimaM jAiphalapuSpalAI 1 dharimantu kuMkumaguDAI 2 mijaM (meyaM) coppaDaloNAI 3 rayaNavatthAi paricchijjaM 4 // 1 // tathA -dhAnyena avardhata tatra dhAnyAni caturvizati medavanti santi tAna bhedAna kramazaH Aha // yava 1 godhUma2 zAli 3 brIhiH 4 saTTIa 5 kuddava 6 aNuA juvAra 7 kaMgU 8 rAyala 9tila 10 mudga 11 mASA 12 // 1 // ayasi 13 harimaMthacaNA 14 tiuDA (lAMga) 15 nipphAva (vAla) 16 siliMda (maTha) 17 rAyamAsA (colA) 18 ucchU (baraTI) 19 masUra 20 tuvarI 21 kulattha 22 tahadhannaya (dhANA) 23 kalAyA (vaTANA) 24 // 2 // tathA rAjyena (saptAGgena) avardhata tathA rASTreNa (dezena) avardhata, tathA balena (caturaGgasainyena) avardhata tathA vAhanena (gajAzvauSTravRSabhapramukhena) avardhata tathA kozena (bhANDAgAreNa) avardhata tathA koSThAgAreNa ( dhAnyagRheNa ) avardhata tathA pureNa tathA antaHpureNa tathA janapadena (tat tat-dezavAsilokena) tathA-yazovAdena-sarvatra kIrtivAdena avardhata tathA vipuladhanakanakaratnamaNimauktikazazilA pravAlaraktaratnAdinA' atIvAavardhata-tathA satsArasvApateyena-(indrajAlAdivat mithyA na kiJca svasvarUpeNa, vidyamAnapradhAnadhanenetyarthaH) atIva abhyavardhata tathA prItisatkArasamudayena (atIva abhyabardhata tatra prItiH manastuSTiH-satkArazca vastrAdInAM svajanebhyobhaktipUrvapradAnam / tataH zramaNasya bhagavato mahAvIrasya mAtApitroH-ayaM-etadrUpaH-Atma viSayaHyAvat saGkalpaH samudapadyata // 89 // 1 rAjapaTTAdikA 2 AdizabdAt vastrakaMbalAdiparigrahaH // 127 // Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAmAdhi zrI kalpamukAvalyAM karaNaH // 128 // saMkalpo dvividho jJeyo dhyAnajazcintanAtmakaH, tanmadhye cintanAkhyo'yaM jJeyazcintitazabdataH // 1 // smaraNAtmakasaGkalpazcacchArUpo bhavennavA, saGkalpo'sau bhilASAkhyo jJeyaH praarthitshvdtH||2|| manogatazca sa jJeyo manasi sthita eva ca, prakAzo yasya no jAto vacanairiti budhyatAm // 3 // mUlapAThaH-jappabhiI ca NaM amhaM esa dArae kucchisi gambhattAe vakante tappabhiI ca NaM amhe hiraNNeNaM vaDAmo, suvaNNeNaM vaDAmo dhaNeNaM dhanneNaM vaDAmo, jAva saMtasArasAvaijjeNaM pIi-sakAreNaM aIva abhivaTTAmo / taM jayA NaM amhaM esa dArae jAe bhavissai tayA NaM amhe eyassa dAragassa eyANurUvaM guNNaM guNaniSphanna nAmadhijjaM karissAmo vaddhamANu ti // 9 // vyAkhyA yataH prabhRti-asmAkam eSaH-dArakaH kukSau garbhatayA samutpannaH-tataH prabhRti vayaM hiraNyena tathA suvarNena vardhamahe, tathA dhanena-dhAnyena tathA vidyamAnasArasvApateyena-prIti satkAreNa ca-atIva-atIva-abhiva'mahe-tasmAtyadA-asmAkam eSa dArakaH-jAto bhaviSyati-tadA dhayaM patasya dArakasya-etadanurUpa-dhanAdivRddhidarzanAnurUpaM-guNebhyaAgataM tata eva guNaniSpannanAmadheyaM kariSyAmaH-kiM tannAma varddhamAna iti // 90 // mUlapAThaH-ta eNaM samaNe bhagavaM mahAvIre mau aNukaMpaNaTAe, niccale niSphaMde nirayaNe allINa-pallINa--gutte Avi hotthA // 91 // vyAkhyA-tataH zramaNo bhagavAn mahAvIraH-iti vicArya evamabhavaditi-yathA-mayi parispandamAne mAtuH kaSTaM mAbhU // 128 // Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trizalA zro kalpamukAvalyAM // 129 // SUCC00 kA diti-hetoH-mAtuH-anukampanArthaH tathA bhaktyarthazca arthAt madatiriktena-anyenApi nareNa-evambidhA bhaktiH kartavyeti 10 bodhanAya ca / svayaM nizcala:-niSpandaH-ISadapicalanAbhAvAt-ataeva nirejanaH (niSkampaH tathA A--ISat-lInaH- mAtAkhera aGgagopanAditi tathA prakarSaNa-lInaH-upAGgagopanAditi tataH-guptaH-arthAt ISallInAlIna guptaH-vizeSeNa-abhavaditi- varNanam atrotprekSate kaviHgarbhastho'pi jayAya mohanRpate mantraM prakurvanniva, caikAnte vibhureSa gocaraparaM dhyAnaM vidhatte nu kim / / kimvA jetumanaGgameSa bhagavAn kukSau jananyAH svakam , saGgoSyAtmarasazcinoti bhavatAM so'yamvibhuHstAcchriye // 1 // 91 // mUlapAThaH-ta e NaM tIse tisalAe khattiyANIe--ayameyArUve--jAva saMkappe samuppajjitthA-haDe me se gambhe ? maDe me se gabbhe ? cue me se gambhe ? galie me se gabbhe? esa me gabbhepuci eyai, eyANi no eyai tti kaTu ohayamaNasaMkappA ciMtAsogasAgaraM saMpaviTThA karayalapalhatthamuhI aTTajjhANovagayA bhUmIgayadiThiyA kSiyAyai // // vyAkhyA // tato bhagavato nizcalAvasthAnantaram-tasyAH-trizalAkSatriyANyAH-ayaM patapaH-yAvat adhyavasAyaH samutpannaH-evambhUtaH saGkalpo jAta iti ko'sau saGkalpaH-ityAha-hRtaH-me madIyaH-garbhaH saH-kenacit devAdinA kim athavA-saH-me garbhaH kiM mRtaH-athavA-saH-me garbha:-ki cyutaH-paribhraSTa iti athavA sa me garbhaH kim galitaH arthAtdravIbhUya kSaritaH-yasmAt hetoH-eSa me garbhaH pUrvam ejate-kampamAno'bhavat-idAnIJca tathA naijate na kampate iti-iti kRtvA iti kAraNAt upahatamanaHsaGkalpA malinIbhUtacittA satI cintAzokasAgare praviSTA (garbhaharaNarUpacintAduHkhasamudre nimagneti) ataeva karatalaparyastamukhI arthAt pANitalakRtAnanA satI ataeva ArtadhyAnopagatA tathA bhUmigatadRSTikA-dhyAyati atha tasmin samaye sA trizalAdevI yad dhyAyatisma tadeva likhyate // CCCEBSISCCCIENCE Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamkAvalyA garbhakIya litil manovedanA // 130 // // drutavilambitena // RtamidambhavitA! yadi me vidhe ?, haraNamasya zizo stadanu tvaham // sukRta hInajanAvali madhyagA, hyabhavameva hatA trizalA tataH // 1 // nahi ca bhAti maNiH smaraNAtmakora, vidhi vihInanaraukasi nirmlH|| nahi ca tiSThati ratnanidhiH kvaci-dati daridra gRheSu sukhapadaH // 2 // marudhare'mRtapAyitaruH kadA, nahi ca rohati hA hata bhaagytH|| vigatapuNyataSA''kuladehinAM, kimu ca jAtu sudhArasa labdhikA // 3 // satata vakratamena khalena kiGka-tamado vidhinA dhigimaM bhRzam / / mama manoratha sundara bhUruho, bata ca yena kilAkhani muultH|| 4 // vigata doSa yute nayane purA', 'dita puno'pahRte sahasA vidhe ? // api nidhiJca dadau prathamampunaH, khala jahAra vidhe! sadRzanta'va // 5 // suragireH zikharaM prathamambara-miyamanAyi puna ladhu pAtitA // apahRtamvara bhojana bhAjanaM, supariveSya purA khala re tvayA // 6 // 1 satyam 2 cintAmaNIti 3 devatAH 4 Aditeti kriyApadam 5 khalatvAt-yogyameva // 130 // Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamukAvalyAM garbhakIya 1| manovedana // 131 // kimaparAddha maye mayakA vidhe ?, parabhave'tra tathA zaTha ! re vada // ucita meta dalaM na ca vA tato, nahi ca dhAta raho tana' vIkSase // 7 // atha ca kimbidadhe kuta ebhi ca, dhuri ca kasya vadAmi hitaissinnH|| pRthula zoka hutAzana pAtitA, vidayadaiva ! tataH paribhakSitA // 8 // kimamunA bahurAjya dhanena ca, viSayajanya mukhaH kimu vA kSaNaiH // kimu dukUla sukhottama zayyayA, kimu ca harmyalalAma sukhaiH parai // 9 // gajavRSAdi vilokana sUcitaM', tritayaloka janAlika' vanditam // nikhila bAndhava makSi sukhapradaM, tanayaratnamRte' janavallabham // 10 // yugmam dhigimakaM kSaya zIla bhavArNava, sviSaya saukhyakaNAnapi duHkhadAn / / madhuka lipta mahAsi sukhAsvadi, sadRza bhAja ihAti calAna ho // 11 // parabhave mayakA kimu duSkRtaM, kRtamamuSya phalaM khalu cedRzam // samuditazca yathA munipuGgavaiH, sukRta' zAstra caye'malabuddhibhiH // 12 // ukta zva-pazupakSi mAnuSANAM, bAlAn yo'pi ca viyojayati, pApaH so'napatyo jAyate, hyatha jAyate tato vipadyeta // 2 // 1 ISadapi 2 svapnasUcitam 3 mastakam 4 (Rte vinA) 5 dharmazAstre // 11 // Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyAM garbhakIya manovedanA // 132 // parabhave mahiSItanayAH kimu, bata hatA mayakA ca viyojitaaH|| - laghulaghUttamagovaravatsakA, stakaprasUvrajatazca viyojitAH // 13 // bahulalobhatayA taka dehaja, madhura dugdhavipAna vighAtakam // kRtavatI paritaH kimu kAritaH, sazizukondara gehamathAruNat // 14 // api ca kITakarAzi purANyaho, sukRta budhdhitayoSNajalena kim // parigatAnikatAni tathA'NDakAH, parabhRtAM vidayazca vibheditAH // 15 // bhuvi ca vA'tha mayA khaganIDakaM, sazizuyuktamaho bahu pAtitam // pikazukAdi sutAH kila vA mayA, taka prasUvara kukSi viyojitaaH||16|| zizuvadho'tha mayA kRta eva kimparasutA diSu vA riputA kRtA / api ca kRtyamacintya maho kRtaM, svavaza hetutayA vyabhicArikam // 17 // api ca-garbhavirodha vibhedane, parabhave ca mayA vata hA kRte // api ca mantramukhauSadhayogakA, nijahitAya kRtA khalayA mayA // 18 // vimalazIla vikhaNDanamAtmanA, parabhave ca mayA vihitaM nu kim // nahi ca duHkhamidaM bahulaM kSitI, bhavati tena vinA muni vAgiyam // 19 // yataH-kuraNDatvaraNDatvadurbhagatvAni vandhyatvanindu (mRtApatyaprasUH ) 1 kAkAnAM 2 sapatnI sutAdiSu vA // 132 // Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamukAvalyAM viSakanyakatvAdi / labhante janmAntarabhagnazIlA jJAtvA kuryAt dRDhaM zIlatA // 1 // trizalAmaiti ca cintanayA malinAnanA, zazimukhI trizalA parivIkSitA // litilnogata khedaH nijasakhIbhiratastakakAraNe; vinayapRSTi' rakAri sakhIgaNaiH // 20 // sajalanetramukhI trizalA jagau, vihatabhAgyaraviH kimahambruve // va ca gatambata hA mama jIvita ndhuri ca yena miyAH ?' muditA'bhavam // 21 // anujaguzca tata khizalA''layaH', sakhi ca vighnacayo vrajatAllayam // api ca garbhamukhantava kIdRzaM sapadi rAjJi nivedaya kovide // 22 // takamukhAdasukA giramIdRzIM, zrutavatI ca jagAvanu tAH prati // yadi ca garbhasukhaM sukhatA'khilA, sviti nigadya papAta vicetanA // 23 // surabhizItalavArisamIraNaiH, jhaTiti sA mahiSI matibodhita, karapayojadhRtA ca sakhIjanai, stadanu sA vilalApa zanai maiMzam // 24 // yataH-guruke'narvAk pAre ratnanidhAne ca sAgare mAptaH, chidraghaTo na bhriyate, tarhi kiM doSo jalanidheH // 1 // 1 pRccheti 2 he sakhyaH / trizalA sakhyaH // 133 // Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamukAvalyAM trizalA manogata khedaH // 134 // pApte vasantamAse, Rdhi pAmoti sakalavanarAjI, yanna karIre patraM, tarhi kiM doSo vasantasya // 2 // uttuGgaH saralataru, bahulaphalabhAreNa natasarvAGgaH, kubjaH phalaM na prApnoti, tarhi kiM doSastaruvarasya // 3 // yadi ca vAJchitamatra na vA''pyate, nahi ca dRSaNamA' mamakarmaNaH // ahani ghUkakhago yadi nekSate, nahi tu tatra raveriha doSatA // 25 // atha ca me maraNaM zaraNaM dhruvam, viphalameva tato mama jIvanam / / ___ iti nizamya sakhIgaNakAdayo, rurudu reva zucA viphalodayAH // 26 // vigatakAraNavairivirizcinA, kimiha harSapathe viparItatA // kva ca yayuH kila tAH kulamAtaraH, kathamudAsapathasthitimAdadhuH // 27 // vidadhate vidhure samaye tathA, kulamahApuruSAH zivahetave // vividhazAntimayAni vidhAnataH, mukRtakAyatatIni vicAriNaH // 28 // vividha daivavidaH paripRcchayate, hyapi ca nATakakelinivAraNam / / api ca tAraravo janatoditaH, prabalazokatayA hi nivAryate // 29 // 1 A iti kaSTe te dUSaNaM na 2 jyotiSkAH // 134 // Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyAM rAjabhuvana zokAkulam // 135 // avanipo'pi janAkulazokabhA, gajani hanta ? sudhIra mudhIrapi / nikhilamantrigaNo'pi tadA'bhavat, kimiha kAryamitIti vishngkitH||30|| asmin samaye zrI siddhArthabhUpaterbhavanaM yAdazAtaM tat sUtrakAraH svayameva prAha // mUlapATha:--taM pi ya siddhattharAyavarabhavaNaM uvarayamuiMgataMtItalatAla-nADaijjajaNamaNujjaM dINavimaNaM viharai / / 92 // vyAkhyA-tadapi siddhArtharAjabhavanaM-uparatamRdaGgatantrItalatAlanATakIyajanamanojJatvamiti / arthAt tadAnIm rAjabhavane karNasukhadamRdaGgadhvaniH-hastakauzalapUrvakaM yathAsyAttathA-nivRtta eva-tathA madhurasvareNa mAyamAnAH gAyakAHapi ca darzanIyanATakAdIni-nivRttAH uparatAni ca-zUnyAraNyavadabhUditi-zokAkulatvAtU-ataeva-tad rAjabhavanaM dInaM sat duHkhitamidha-vimanaskam udghAntacittavRttiH-iva dRzyate // 92 // mUlapAThaH-ta eNaM se samaNe bhagavaM mahAvIre mAUe ayameyArUvaM ajjhatthiyaM patthivaM.maNogayaM saMkappaM samuppanna viyaannitaa|| vyAkhyA-tAdRzaM pUrvakathitavRtAntaM zramaNo bhagavAn mahAvIraH-avadhijJAnena-nizcayIkRtya-itthaJcintayati // tathAhi // indravajrAvRttena kurmazca kiGkasya puro vadAmo, mohasya loke gatirIdRzI vai // dhAto duSena stviva sadaguNo'pi, doSodabhavAyAjani citrametata // 1 // 1 asmAkam-iva // 135 // Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamu trizalA kAvalyAM // 136 // mAtuH pramodAya mayA'nvakAri, niSpandabhAvo bata khedado'bhUt // ____ manye tato lakSagametadeva, saMsUcakambhAvi kalenitAntam // 2 // yasmAd guNaH so'pi ca pazcamAre, bhaviSyati matyuta doSakArI // nyasto yathA vAriNi nAlikera-syAtmapaNAzAya bhavecca cndr||3|| itthaM sa bhagavAn mahAvIra:-mAtuH 1 ima-patapaM AtmaviSayaM prArthitaM manogatam sakalpaM samutpannaM avadhinA vijJAya mUlapAThaH-egadese NaM eyai / tae NaM sA tisalA khattiyANI haTha-tuTTha jAva hiyayA evaM vayAsI // 93 // vyAkhyA-ekadezena-arthAt-agulyAdi saJcAlanena ejate kampate tataH kampanAntaram sA pUrNabhAgyavatI trizalA kSatriyANI hRSTatuSTAdi paripUrNahRdayA satI evam avAdIt // 93 // mUlapAThaH-no khalu me gambhe haDe, jAva no galie / eSa me gambhe puci no eyai-iyANiM eyai tti kaTu haTa-tuTTa jAva hiyayA eva vA vihri| // vyAkhyA // kimavAdIt ityAha naiva me garmo hRto'sti iti me nizcayaH-yAvat-naiva galitazca eva me garbhaH pUrva kampamAno nA'bhUt idAnIntu kampata eva iti kRtvA harSapUrNahRdayA satI sukhaM yathA syAt tathA viharati // // harSitA satI yathA trizalAdevI ceSTAmakarottathA kathyate // 1 karpUraH Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyAM trizalA harSa: // 137 // mAlinIvRttam lalitanayanayugmA smeragaNDasthalIyA, vikasitamukhapadmA jhAtagarbhodayeddhA' // ___ samuditakacarAji spaizalAmiSTavANI, nijahRdayasakhInAmagrato vyAjahAra // 1 // sphurati vidhiniyogA, sAmprataM me nu sakhyaH?, tribhuvanazivakArI garbha eSo'tizastaH / / anucitamatimohAccintitaM dhiG mayA bhoH, kamiha nahi hi mohaH pIDayatyAtma vairI // 2 // tribhuvanajanamAnyA dhanyabhAgyA'hamatra, vimalasukRtagehA zudhdhavaMzAptadehA // api ca mama susakhyo jIvanazcApi zasya, mata iha ca kRtArthIbhUtametacca janma // 3 // jinavarakajapa dAH sAmpatamme prasedu, rapi pramuditacittA gotradevyo babhUvuH // jinavRSasurazAkhyA rAdhito janmato hi, phalita iha mahIyAn svagamokSakahetuH // 4 // iti datamanaskAM devImAlokya sarvAH, kalakamalamukhebhya thAziSo vRdhdhanAryaH / jaya jaya varabhAgye nanda naMdeti dIrgha, dvayakulavidhu kIrte! jIva jIveha dadhuH // 5 // tadanu ca kulanAryo maGgalAni pratenu, rativaradhavalAni smeravaktrAH samantAt // 1 dIptA 2 zAkhIti padacchedaH 3 candraH // 137 // Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhU kalpamukAvalyA abhigrahaH // 138 // MORANSWAMANISHMEDNAGAPAN uditabahupatAkA satpurI sA babhUvA, zivaprazamahetoH svastikA mauktikAnAm // 6 // nRpatikulamalIkaklezabhAvamvihAya, kajavanamiva kalye harSamAbhizcakAze // zrutisukhapadanAdai stUryavRndai stadAnIm, surapuramiva bhAtaM' nRtyanATayAdibhizva // 7 // tanayakuzalahetobhUri vardhApanA hi, nagaravarajanebhya vAgatAH koTizo vai // takaparamitavittaM yacchatA'nena rAjJA, suratarurapi jigye modamAno babhUva / / 8 // mUlapAThaH-tae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre gabbhatthe ceva imeyArUvaM abhiggahaM abhigiNDai-no khalu me kappai ammApiUhiM jIvaMtehiM muMDe bhavittA-agArAo aNagAriyaM pavvaittae // 94 // // vyAkhyA // tataH zramaNo bhagavAna mahAvIraH-garbhastha eva sArddhaSaNmAsake vyatikrAnte sati-imaM etadrUpam abhigrahaM gRhNAti kaM-ityAha-khalu nizcayena me (mama) na kalpate tataH-mAtApitRSu jIvatsu muNDo bhUtvA agArAt-svagRhAt niSkramya-anAgAritAM- sAdhutAmiti) pravajituM dIkSAmAdAtu-na kalpate iti yojanA // garbhastha eva prabhu vicArayati garbhasthe satyapi mayi mAturaho patAdRzaH sneha sambandho vidyate jAte tu mayi kIdRzo bhaviSyati sarvathA mano'tIta eva-iti hetorabhigrahaM karoti athavA anyeSAmapi mAtRSu pUjyabuddhi bhavatu-iti budhyA vaa-|| uktaJca // AstanyapAnAjjananI pazUnAm-AdAralAbhAcca narAdhamAnAm // AgehakRtyAcca vimadhyamAnA, mAjIvitAttIrthamivottamAnAm // 1 // 1 aziva iti cchedaH 2 nyastAH-iti kriyA'dhyAhAraH 3 tadrAjakulamiti. // 138 // Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamukAvalyAM // 139 // malapAThaH-tae NaM sA tisalA khattiyAgI vhAyA kayavalikammA kaya-kouya-maMgala pAyacchittA savvA'laMkAra vibhU- | garbha poSasiyA taM gambhaM nAisIehiM nAiuNhehiM nAitittehiM nAikaDuehiM nAikasAehiM nAiaMbilehiM nAimaharehiM nAinidhdhehiM KNAdhikAraH nAilukkhehiM nAiullehiM nAisukkehiM savvattubhayamANasuhehiM bhoyaNA''cchAyaNa gaMdhamallehiM // vyAkhyA-tataH sA trizalA kSatriyANI snAtA tathA kRtabalikarmA-kRtapUjA-iti kRtakautukamaGgalaprAyazcittAataH-sarvAlaMkArabhUSitA satI taM garbham-nAtizItaiH tathA nAti-uSNaiH-evaM nAtitikkaiH-tathA nAtikaTukaiH-tathA-nAtikaSAyaiH tathA nAtiamlai:-tathA nAtimadhuraiH nAtisnigdhaiH-nAtirukSaiH-nAtyAH -nAtizuSkaH-tathA sarvartubhajyamAna sukhahetukaiH taduktaM zArdUla-varSauM lavaNaM sudhA zaradi vai zItaM jalaM nimalam, hemante balapuSTidaM matipadaM zudhdhaGgavAM satpayaH // ___ AmlIyaH khalu zaizire guNakaraH sevyorasaH prItida, thAjyaM svAdu zarIrapuSTinigamaM kAle vasante guDaH // 1 // evamvidhaiH-bhojanAcchAdanagandhamAlyaiH-garbha poSayati iti-tathAhi-nAtizitAH-nAtyuSNAH-AhArAdayo garbhasya hitA bhavanti kutaH-vAtapittazleSmahetutvAditi. // tathoktaJca vAgbhaTe // vAtalaizca bhavedagarbhaH kubjAndhajaDavAmanaH pittalaiH skhalati piGgaH zcitrI pANDuH kphaatmbhiH||1|| tathA-ati lavaNaM netraharaM ati zItaM mArutaM prakopayati atyuSNaM harati balaM atikAmaM jIvitaM harati // 2 // 1 grISme guDaH iti| // 139 // Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garbhapoSa zrI kalpamuktAvalyAM ItNAdhikAra // 140 // anyaJca-maithuna 1 yAna 2 vAhana 3 mArgagamana 4 praskhalana 5 prapAtana 6 prapIDana 7 pradhAvanA 8 abhighAta 9 viSamazayana 10 visamAsano 11 pavAsa 12 vegavighAtA 13 'tirukSA 14 titiktA 15 tikaTukA 16 ti bhojanA 17 tirogA 18 tizokA 19 tikSArasevA 20 tisAra 21 vamana 22 virecana 23 prekholanA 24 jIrNa 25 prabhRtibhiH kAraNaiH garmo bandhanAnmucyate iti hetoH sA trizalA devI nAtizItalAdyairAhArai staM garbha poSayatIti-yuktam // atha sA trizalA kathambhUtA'sti Aha // (vavagayaroga soga moha bhaya parissamA) vyAkhyA-vyapagata roga zoka moha bhaya parizramA / prabhau garbhasthe sati duuriibhRtrogshokaadikaarnnaiH-saanndeti| yata ime rogazokAdayo garbhasyAhitakArakAH santi uktaJca suzrute-divase zayanazIlAyAH striyAH-go nidrAluH syAt-tathA nayanayoraJjanakaraNAt andho bhavet tathA rodanAt vikala dRSTimAn-bhavet tathA snAnAnulepanAt-duHzIlaH-tathA-tailamardanAt-kuSThI-nakhacchedanAt-kunakhI pradhAvanAccaJcalaH tathA hasanAt-zyAmadantaH-zyAmauSThaH-zyAmatAluH zyAmajihvogarmo jAyate-atijalpanAt-nirarthaka bahubhASI syAt tathA'tizabdazravaNAt badhiraH syAt-tathA lekhanAt khalvATo bhavet-tathA vyajanAdijanyapavanasevanena-unmattaH-syAt tathA ca zikSayanti trizalAM kulavRddhAH striyaH mandaM sacara mandameva nigada vyAmuzca kopakramam, pathyaM bhukSva badhAna nIvimanayAM mA'TTahAsaM kRthaaH|| AkAze bhava mA suzeSva zayane nIcaihi gaccha mA, devI garbhabharAlasA nijasakhIvargeNa sA zikSyate // 11 // 1 tiryagdraSTeti 2 bhavanopari iti // 140 // Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamukAvalyAM trizalA do hadAH // 141 // atha sA trizalA punaH kiM kurvatI // mUlapAThaH-jaM tassa gabbhassa hiyaM miyaM patthaM gabbhaposaNaM taM dese akAle a AhAramAhAremANI vivitta mauehi' sayaNA''saNehiM pairikasuhAe maNANuklAe vihaarbhuumiie|| vyAkhyA-yattasya garbhasya hitaM tadapi mitaM na tu nyUnaM adhikaM vA pathya-ArogyakAraNaM-ataeva garbhapoSakaM tadapi deze-ucitasthAne-natvAkAzAdau-tadapi kAle bhojanasamaye natu-akAle AhAraM AhArayantI tathA viviktamRdukazayanAsana:-arthAt doSarahitakomalairiti tathA pratiriktasukhayA arthAt nirjanatvena sukhakArakayA tathA mano'nukUlayA (manaH pramodadAyinyA) evamvidhayA-vihArabhUmyA-(bhramaNAsanAdibhUmyeti) tathA sA trizalA kimbhUtA satI garbha parivahati (pasatthadohadA) vyAkhyA -prazastadohadA-arthAt garbhaprabhAvAd atisundaramanorathA-jAtA-tathAhi jAnAtyamAripaTahaM paTu ghoSayAmi, dAnaM dadAmi sugurUn paripUjayAmi // tIrthezvarArcanamahaM racayAmi saGka, vAtsalyamutsavabhRtAM bahudhA karomi // 1 // siMhAsane samupavizya varAtapatrA, samvIjyamAnakaraNA sitacAmarAbhyAm // AjJezvaratvamuditA'nu bhavAmi samyagra, bhUpAlamaulimaNilAlitapAdapIThA // 2 // Aruhya kuJjaraziraH pracalatpatAkA, vaadinnaadpripuuritdigvibhaagaa|| lokaiH stutA jayajayeti ravaiH pramodA, dudyAnakelimanaghAGkalayAmi jAne // 3 // // 141 // Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamukAvalyAM A // 142 // prabho janmAdhikAraH mUlapAThaH-saMpuNNadohalA sammANiyadohalA avimANiyadohalA vucchinnadohalA vavaNIyadohalA muhaM suheNaM Asai sayai-ciTTai-nisIyai-tuyaTTai, viharai, suhaM suheNaM taM gambha parivahai // 65 // ___ vyAkhyA-punaH kimviziSThA trizalA sampUrNadohadA (siddhArtharAjJA sarvAbhilASAparipUrakatvAditi) tathA sanmAnitadohadA-paripUrNahetutvAditi ) tathA-avimAnitadohadA-( na kasyApi dohadasthAvagaNanAbhAvAditi-tathA vyucchinnadohadA pUrNavAJchitatvAditi / ataeva vyapanItadohadA arthAt sarvadohadAnAmparipUrNatvAt avidyamAnadohadA-sukhaM sukhena-garbhapIDA'janakatvena-Azrayati garbhabhArAlasatayAstambhAdikamavalambata iti-tathA-zete nidrAM kurute tathA tiSThati UvaM tiSThati-niSIdati-Asane upavizati-tathA tvagvartayati-arthAt nidrAM vinA zayyAyAM zete-ityarthaH tathA viharati-subaddhabhavanakuTTimatale sukhaM vivarati-anena prakAreNa trizalAdevI sukhaM sukhena mahA''nandena taM garbha parivahatIti tAtparyam // 95 // mUlapAThaH-teNaM kAleNaM te NaM samaeNaM bhagavaM mahAvIre, je se gimhANaM paDhame mAse ducce pakkhe cittasudhdhe | tassa NaM cittasudhdhassa terasI divase NaM navaNDaM mAsANaM bahupaDipuNNANaM adhdhaThamANaM rAiMdiyANaM viikkaMtANaM // vyAkhyA--tasmin kAle tasmin samaye zramaNo bhagavAn mahAvIraH-yo'sau-uSNakAlasya prathamo mAso dvitIyapakSaHcaitra mAsasya zuklapakSaH-tasya caitra zuklasya trayodazI divase navasu mAseSu bahupratipUrNeSu ardhASTamarAtriMdivAdhikeSu sArvasaptadinAdhikeSu navasu mAseSu-vyatikAnteSu iti bhAvaH // taduktam // dvayo vara mahilayo garbhe uSitvA garbhasukumAlaH nava mAsAn pratipUrNAn sapta ca divasAn samatirekAn 1 tatra caturvizati tIrthaGkarANAM garbhasthitikAlaH saptatizatakasthAne zrI somatilakasUribhi kathitaH // 142 // Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyAM // so'yaGkAlo yantraNa bodhyaH // prabho janmAdhikAra // 143 // 25 10i-E jina nAma RSabha ajita abhinandana | sumati | padmaprabha | supArzva candra prabha mAsapramANa upari divasAH 4 jinanAma | suvidhi | zItala | zreyAMsa | vAsupUjya | vimala : anaMta | dharma zAMti upari divsaaH| / 25 / 26 20 / 21 | 6 / 26 | kuMthu | ara | malli | muni | nami | nemi | pArzva | vIra | jina nAma 1 . mAsa pramANa / upari divasAH // samprati vIraprabhujanmakAle grahANAM sthiti rucyate // uccaTThANagaesu, gahesu, paDhame caMdajoge somAsu disAsu vitimirAsu visudhdhAsu, jaiemu savvasauNemu payAhiNA'NakalaMsi bhUmisapisi mAruyaMsi pavAyaMsi, nipphannameiNIyaMsi kAlaMsi, pamuiya-pakkIliesu jaNavaemu, pucarattAvarattakAlasamayaMsi-hatyuttarAhiM nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM AruggA AruggaM dArayaM payAyA // 99 // 5 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpamukta.valyAM prabho janmAdhikAraH // 144 // vyAkhyA--tadAnIM prabhujanmasamaye graheSu uccasthAnasthiteSu-satsu grahANAmuJcatvaJcettham ajavRSabhagAGganA kulIrAHkSmakhavaNijo'ca divAkarAdituGgAH daza zikhi manuyugatithi pandriyAMzai27 viMzatidegbhizca bhavanti coccanIcAH-itivRhajjAtakapramANena zeyam ayambhAvaH-meSa vRSa makara kanyA karka mIna tulArAziSu sthitAH sUrya candra maGgala budha guru zanayo grahAH-kramazo dazAdi saMkhyayA paramoccA bhavantiH // eSAM phalantu kramazaH-ittham // ucce sUrye sukhI candre bhogI cocce kuje dhanI, ucce budhe mahAnetA devejye maNDalAdhipaH // 1 // bhArgave nRpatiH cakrI zanAvucce ca budhyatAm, ucceSu saptaRkSeSu jAyate tIrthanAyakaH // 2 // // uktaJca siddhAnte'pi // tihiM uccehiM nariMdo, paJcahiM taha hoi adhdhacakkI, achahiM hoi cakkavaTTI, sattahiM titthaGkaro hoi // 1 // // atha grahANAmuccayantram // | mekha | vRSa | makara | kanyA | karka | mIna | tulA | rAziH | sUrya | candra | maMgala | budha | guru | zukra | zani | grahAH | 3 | 28 | 15 / 5 | 27 / 20 / aMzAH prathame pradhAne candrayoge sati saumyAsu-(rajovRSTirahitatvAt atisundarAsu) dizAsu vidyamAnAsu satI-Su // 144 // Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamukAvalyAM pramujanmAdhikAra // 145 // kimbhUtAsu vikSu andhakArarahitAsu arthAt- prabhujhanmakAle sarvatra prakAzamayatvAt / punaH vizuvAsu-digdAhA yupadravarahitatvAt-tathA jayikeSu sarveSu-zakuneSu satsu-arthAt-bharadvAjanIlakaNThamayUrAdi pakSiSu jaya jaya zabdAn uccaratsu] satsu-tathA evambidhe vAyau calati sati-kIraze [mAruti) pAyau-ityAha-pradakSiNAnukale arthAt dakSiNAvartatvAt zItalasugandhahetutvAta-sukhajanake, punaH-bhUmisapiNi-mandasaJcAratvAt-pavamvidhe mArUti vAyo-pradhAtum Arabdhe sati tathA niSpannasarvazasyamedinI-sarvadhAnyapUritA yatra kAle pRthivI vartate tAdRze kAle-sati tathA pramuditapakroDiteSu janapadeSu-satsu-arthAt subhikSasatsampattyA-vasantAdimanoharotsavAdinA rantumAragdhamAneSu janeviti / evamvidheSu janapadavAsilokeSu satsu-tathA pUrvarAtrApararAtrAkAlasamaye-uttarAphAlagunonakSatreNa samaM yogamupAgate'-candre satisarvathA puNyodayena-ArogyA pIDArahitA-sA trizalA-Arogyam-bhAvAdhArahitaM yathA syAttathA dAraka tribhuvananAyakam putra prajAtA suSuve-iti bhAvaH // 6 // iti zrItapAgacchanabhonabhomaNi zAsanasamrATjaGgamayugapradhAna kanakAcalatIrtha SoDazIyoddhArakakriyoddhAraka sakala bhaTTArakAcArya zrImadAnandavimalasUrIzvarapaTTaparamparAgatataponiSTha sakalasamvegi ziromaNipanyAsayAvimalagaNi ziSyaratna paNDita ziromaNipanyAsa saubhAgyavimala gaNivara pAdAravinda caJcarIkAyamoNavineya sakalasiddhAntavAcaspati aneka saMskRtagranthapraNetA panyAsamuktivimalagaNiviracata kalpamuktAvalibyAravyA, caturthaM vyAravyAnaM samAptam "iti zubham" Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyAM dika // 146 // kumArIkRta mahotsavaH // atha paJcamaM vyAkhyAnaM prArabhyate // mU0 pA0-jaM rayaNi ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre jAe sA NaM rayaNI bahahiM devehiM devIhi ya ovayaMtehiM uppayaMtehi ya upijalamANabhUyA kahakahagabhUyA Avi hutthA / / 57 // vyAkhyA-yasyAM ca rAtrau zramaNo bhagavAn-mahAvIro jAtaH-sA rajanI bahubhi devaiH zakrAdibhiH tathA bahIbhi devIbhiH-dikkumAryAdibhizca-avapatadbhiH arthAt prabhujanmotsavahetave svargAt-bhuvam-AgacchadbhiHtathA utpatadbhiH-meruzikharagamanAya Urdhva gacchadriH-iti kRtvA bhRzam AkulA iva / arthAt harSavazAthAsapUrvam avyaktazabdaiH kahakahakabhUtA iva-kolAhalamayIba sA rAtrirabhUt-iti // 58 // deva devIbhiH vistAreNa prabhujanmamahotsavaH kRtaH-ityanena sUtreNa sUcitam tathAhi-zrIprabhujanmasamayeacetanA api dizo nirmalA babhUvuH tathA / ati zItalasugandhahetutvAt-vAyurapi sukhasparzaH san mandaM mandaM vavau-tathA trayo lokAH udyotamayA iva Asan tathA gagane karNapriyAH dundubhayo ddhvnH| tathA pRthivI-ucchvAsitA iva babhUva-tathA satataduHkhapIDitAH nArakIyA api jIvA gataduHkhA iva babhUvu rato nananduH // tathA pratitIrthaGkarANAJjanmakAle sUtikarmaNi prathamaM SaTpaJcAzat dikkumAryaH-Agatya svkiiyshaashvtaacaarmaacrnti-|| tathAhi // // 146 // Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamu kAvalyAM // 17 // SaTpazcAzat dika kumArIkRta mahotsava zrI mahAvIraprabhujanmasamaye-kampitAsanAH SaTpaJcAzadadikkumAryaH-avadhijJAnena-zrImadahajjanmajJAtvA saharSa sUtikAgRhamalaJcakruH-Ajagmuriti tAsAM madhye-yathA ____ bhogaGkarA 1 bhogavatI 2 subhogA 3 bhogamAlinI 4 suvatsA 5 vatsamitrA ca 6 puSpamAlA 7 tvaninditA 8 // 1 // tathA rUpA 1 rUpAsikA 2 surUpA 3 rUpakAvatI 4-56 etA zcatasro dikakumAryoM rUcakadvIpagireH sakAsAdAgatya namaskRtya tatra bhagavatazcaturaGgulaparamitaM nAlaM chitvA khAte (garne) nikSipya tathA tadgata vaiDUryaratnaiH paripUrya tadupari pIThaM racayAmAsuH--tathA dUrvAGkuraizca babandhuH-iti // 56 // SaTpazcAzadikkumAya: // adhunA tAsAM karttavyamvarNyate // tataH kumAryaH prabhujanmagehAt , prAcIpratIcyuttaradigvibhAge // gRhANi ramyANi vilakSaNAni, trINi vyadhuH zaGkadalImayAni // 1 // siMhAsane yAmyagRhe prabhuntA-stanmAtarazcApi sukhaM nidhAya // saugandhatailena tayoH purastA-dabhyaGgamacchA vidadhuH kumAryaH // 2 // // 147. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamu. kAvalyA // 158 // rambhAgRhe pUrva dizo manojJe, nItvA :prabhuntAjananIJjanezam // paTpaJcAzat dika snAnapralepAzukabhUSaNAni, sandhArayAmAsurathakrameNa // 3 // ANkumArIkRtadizyuttarasyAmaraNIndhanAbhyA-mutpAdya vahimvaracandanai vai // | mahotsavaH homamvidhAyaiva babandhu retA, rakSAzcitAmpoTTalikAndvayozca // 4 // ratnasya tA dvau prathamaJca golakA-vAsphAlya cocubhavazailakAyuH // nItvA'nu tau janmagRhe pavitre, svAzAsu tasthu jaMgu ritthmetaaH||5|| sAmAnikAsturyasahasrasakyA-mAhAttarAzcApi surAstathaiva // aGgAbhirakSA rasacandramAnAH, senAstakezA api sapta sapta // 6 // natvA prabhu tadambAM cezAne sUtigRhaM vyadhaH, savanAzodhayan kSmAmAyojanamito gRhAt // 7 // arthAt-savartanAmavAyunA sUtikAgRhAt Arabhya ekayojanaparimitAM bhUmi zodhayanti smeti bhAvaH // meghakarA 1 meghavatI 2 sumeghA 3 meghamAlinI 4 toyadhArA 5 vicitrA ca 6 vAriSeNA 9 balAhakA 8 // 16 etanAmnyo'STadikkumAryaH-UrdhvalokAdAgatya prabhu tathA prabhujananIzca namaskRtya harSAt sugandha jalam puSpavRSTizca cakruH-16-tathA / 16 SoDazasahasANIti // 148 // Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamu. kAvalyA SaTpaJcAzat dika kumArIkRta mahotsavaH // 149 // nandA 1 uttarAnaMdA 2 AnandA 3 nandivardhanA 4 vijayA 5 vaijayantI 6 jayantI 7 aparAjitA 8-24 etAH--aSTadikkumAryaH pUrvasyAH dizo rucakanAmaparvatAdAgatya mukhavilokanAya puro darpaNaM dhArayanti maGgalahetutvAditi // 24 tathA samAhArA 1 supradattA 2 suprabuddhA 3 yazodharA 4 lakSmIvatI 5 zeSavatI 6 citraguptA 7 vasundharA 8-32 etAH-aSTadikkumAryoM dakSiNadizo rucakaparvatAdAgatya namaskRtya snAnArtham sampUrNakalazAn kare kRtvA gRhItveti gItagAnaM vidadhati 32 // tathA ilAdevI 1 surAdevI 2 pRthvI 3 padmAvatI 4 ekanAsA 5 navamikA 6 bhadrA 7 zItA 8- // 40 // etA:-aSTadikkumAryaH pazcimadizo rucakaparvatAdAgatya namaskRtya-prabhostanmAtuzca pavanArtha savyajanahastAH purastiSTanti // 40 // tathA alambusA 1 mitakezI 2 puNDarIkA 3 vArUNI 4 hAsA 5 sarvaprabhA 6 zrI 7 hI 8 // 48 // etAH-dikkumAryaH-uttaradizo rUcakaparvatAdAgatya namaskRtya cAmarANi bIjayanti // 48 // tathA citrA 1 citrakanakA 2 zatorA 3 vamudAminI 4 // 52 // etAzcatasro dikkumAryoM rUcakagirevidigbhya Agatya namaskRtya dhRtahastadIpAH-IzAnAdividikSu harSAdAsthuH // 19 // Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamukAvalyAM SaTUpazcAzat kumArIkRta | mahotsavaH pratyekametAbhirime bhavanti, satpuNyasandohavibhAvitAbhiH // devA stathA'nye'pi mahardisaMjJAH, satrA''bhiratrapratibhAnti bodhyam // 7 // evakumAryoM raciteSu sAdhu, nAmnA''bhiyogyuttamanirjarIyaiH // sthitvA vimAneSvatizobhaneSu, proddhArthamAyAntira kRto'yamAbhiH3 // 8 // bhUyo vyakampi tridazezvarasya, (iti dikkumArikAkRtamahotsavaH sampUrNaH) siMhAsanaM nizcalazailakalpam // zakrAbhidhaM jJAtamato'vadhIyA, janmAntimasyAtra jinezvarasya // 9 // indra stato yojanamAnaramyAM, dhaNTA sughoSAM hariNegameSiNA // prAvAdayadvalgu tataH pare'pi, vaimAnikAH svAM paridadhmu rUtkAH // 10 // ghaNTAsvanenAmaranAthakasya, sthitA vimAneSu nijeSu devAH // indrasya kArya militA vibodhya, devena cAjJA'sya tato nyagAdi // 11 // tIrthaGkarANAmbhuvi zaGkarANA-anmotsavaGkartumime nizamya // AjJAM zacIzasya pramodamAnAH, sajjA babhUvuzca prayAtukAmAH // 12 // saMnirmitampAlakanAmadevai-stannAmakaM lakSakayojanIyam // 1 ekayojana pramANeSu 2 janmamahotsavArtha 3 mahotsavaH svakIya ghaNTAmiti // 15 // Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamu kAvalyAM SaTUpazcAzat dikU kumArIkRta mahotsavaH sudhAzanAtho'pi vimAnameta--dAruhaya siMhAsanamadhyatiSThat // 13 // tatpAlakAravye vimale vimAne, devendrasiMhAsanasanmukhohi // bhadrAsanAnyaSTakasaMkhyakAni, cAsan surezASTapurandhrikANAm // 14 // vAme vibhAge ca payodhyazIti sAhasrasAmAnikadevakAnAm // pUrvoktasaGkhyAni84 zivAsanAni,2 cAsaMstathaivottamabhaktibhAJji // 15 // yAmye tathA'bhyantaraparSado hi, netrendusAhasrasudhA'zanAnAm // tatsaGkhyabhadrAsanarAjirAsIt12 paMktIva manye gagane ravINAm // 16 // evaM lasanmadhyamaparSado'tra tvabdhIndusAhasradivaukasAmbai // tanmAnabhadrAsanakAni cAsan , manye ca kinturyadazA hi lokAH // 17 // evantadA bAhyakaparSado vai, SaTcandrasAhasrasulekhakAnAm // tanmAnabhadrAsanarAjikA''sI-cazcanmaNistomaprakAzamAnA // 18 // pRSThe vibhAge girisainikAnAm , saptaiva bhadrAsanakAni cAsan // manye ca saptAdrikakUTakAni, nAnAmaNistomavibhAJji bhAnti // 19 // 1 caturazItim 2 bhadra 3 dvAdaza 4 caturdaza 5 SoDaza 6 sapta 784 * racanA // 15 // Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamu kAvalyAM zakendrakRta janmAbhiSekAdhi kAraH // 152 // SEDAOTOAAAAAAAADIAyeenADAR pratyekakASThAsu catu:kakupsu, turyASTasAhasravarAmarANAm // tanmAnabhadrAsanakAni tatra, manye vibhedAya ca jIvayoneH // 20 // evaM svakIyAbhikadevavarga--ranyaistathA koTimitaiH suraudhaiH // saGgIyamAna stvapi vAryamANaH, zakrastato'gAcca yayuH pare ca // 21 // indrAjJayA ke'pi ca mitravAcA, kAntoktibhiH ke'pi ca bhavyabhAvAt // preyuH surAH ke'pi ca kautukena, prAzcaryataH ke'pi ca cArUbhaktyA // 22 // Aruhya devA nijavAhaneSu, celustato hrssttimvhntH|| nAnA''havAdyAmaracArunAdai,1 rjAtA tadA zabdamayI trilokI // 23 // ||ath svvaahnsthdevaanaamuktyH|| siMhAsanAdhiruDho karivAhanastham , vAvakti re daramapehi bhadra // no cedgajante nihaniSyatIti, caNDAsya pazcAsya udAravIryaH // 24 // evaM lulAyIra turagAdhirUDhaM, tArkSyastha3 evambhujagAdhirUDham // vyAghrasthito'jasthamiti bravIti, dUraM nayasvottama ! vAhanaM svam // 25 // 1 nAma 2 mahiSavAhanaH-3 garuDavAhanaH // 152 // Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamu. kAvalyAM zakrendrakRta janmAbhivekAdhikAraH // 153 / / dIpyadvimAnairbahukoTisaGgayai- nAprakArairapi vAhanaizca // vaizAlamAkAzamaho tadAnIM, saGkIrNabhAvaM nitarAmbibheje // 26 // saGkIrNamArge bahavaH pravINA mitrANi' devA parito vihAya // kRtvA dhuri svottamavAhanAni, celurmudA janmamahArthamete // 27 // ISyAkulA evamime sudhAzAH, prAtasthire satvaramutkabhAvAH // kazcicca mitraM prati sambabhANa, vizramyatAM mitra ! madIyahetoH // 28 // pratyuttaraM so'pi jagAda dakSaH, kAle supuNye kila ko vilambam // kuryAdato yAmi yataH prabhUNAM, sadarzanazcAru bhavet sukhena // 29 // hetoramuSmAna ca mitra,1 ISat , sthAtuM samarthaH prabhudarzaneha // ityaM nigadyaiSa surastvarA'to, mitramvinA'pi prayayau purastAt // 30 // sadvegazAlisthiravAhanIyA, vAyojavAzcApi viDambayantaH // saGkIrNamArge'pi vilAsagatyA, zIghrAtizIghazca DuDhaukire te // 31 // glAnimpare prApuravegavAhA-stAn bodhayAmAsuratucchabAhAH / parvIyakAle khalu vAsarANi, saGkIrNavanti prabhavanti mitrAH // 32 // // 153 // Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamu kApalyA zakendrakRta janmAbhiSekAdhikAraH AgacchatAM mUrdhasu khe surANAm , kAntaiH sthitaizcandragabhastijAlaiH // te nirjarAH santa u lakSitA vai, kAmaJjarAbhiH sahitAH samantAt // 33 // tArA ca zIrSe kalazopamIyA, graiveyakalpAzca babhuH sukaNThe // dehe tathA svedakabinduvacca, kSoNItale'vAtaratAM hi eSAm // 34 // prAdakSiNAM triH prathamaM vidhAya, bhaktyA jinasyAtha tadIya maatuH|| kRtvA vinamro varavaMdanAdi-mitthaM jagAdeSa zuciH zacIzaH // 35 // sadratnakukSi dharike tridIpe te me namo mAtarihA'stu bhadre // zakrendranAmA surarAjinAtha, zcAsmIti kalpAtprathamAdihaima // 36 // mAtastvadIyAntimatIrthanAthasyAhamvaraJjanmamahamvidhAtum // atrAgamabhItirato na kAryA nidrAndadau svApinikAntato'sau // 37 // kRtvA'tiramyampratibimbamAdau bhaktyA vibhormaatrdhaatsmiipe|| dhRtvA prabhumpANipayojakoSe rUpANi paJcaiSa tato'bhicakre // 38 // sampUrNalAbho'tra mamaitra yAbhUjanmAbhi'Seke ca jinezvarasya / rUpANi pazcaiSa tato'bhicakre bhAgyena labhyo mahataiSakAlaH // 39 / / 1 triloka prakAzita // 154 // Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamu. kAvalyAM jA zakrandrakRta jammAbhiSekAdhikAraH ekena jagrAha prabhundvayena samvIjayAmAsa ca cAmarANi // chatrantathA'nyena vibhoH sa mUni, vajrantathaikena dadhAra zakraH // 40 // paJcAkRtizcaiSa tataH pratasthe, sArddhantatastena pare'marAzca // jagmuH purastAdapi ke'pi pazcAt , samAyamAnA jayarAvavaktrAH // 41 // agregatAH pRSTagadevavargAna, pRSThasthitAzcApi puro gatAMzca // sadbhAgyabudhyeti mithaH stuvanti, jAnanti tAn dhanyatamAMstathaiva // 42 // agrasthitA lekhatatiH prabhuNAM, koTayarkabhAjitvararUparAzim // dRSTaM svapapaSThAdapi netrakANi, prodvAJcchati prItivikAzabhAJji // 43 // sadbhAvanAbhAvitadevavandai,yuktaH surendraH zikhare sumeroH // sthitaM vanamvAnyaviziSTazobha, saJjigmivAn pANDukanAmasiddham // 44 // yAmye sumeroH zikharAdvibhAti, ramyA zilA pANDukakambalAkhyA // tatrasthito'sau nijake nidhAya, kroDe jinaM prAgvadano vireje // 45 // vaimAnikA dig1 bhavanezazakrAH, zUnyAkSi2 saMravyAH prabalapratApAH // dvAtriMzasaMkhyA varaRddhimAja, indrAstathA vyantarasaMjJakAzca // 46 // - 1 citralokaprakAzike / / 155 // Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamu kAvalyAM zakendrakRta janmAbhivekAdhikAraH // 156 // jyotiSkasaMjJau surapo tathA dvau caivaM bhilitvoddhissssttisNkhyaaH|| indrAH samastAH prabhapAdamUla,-agmu murAreriva bhaktavargAH // 47 // yugmam // janmAbhiSekAya jinezvarasya, zAstroktarAtyAvividha prakAram // . nAmnA''bhiyogItisuraistadAnI-mAnAyayadvastukamacyutendraH // 48 // 1sauvarNa raupyottamarAtna 3kumbhAH sauvarNa raupyA Api rAtnaraukmAH5 // evazca rUpyottamaratna dRbdhA,6 vaidhAtudRdabdhA' api mArtikAzca // 49 // pratyekamaSTAdhikakaM sahasra, kumbhAvarA yojnvktrvntH|| bhRGgArakAdarzakaratnakaNDa, sthAlAdipAtrANi tathA sumAnAm // caGgerikA-pUjanavastujAta, maSTaprakAraGkalazopamAnam // 50 // pratyekamaSTottarakaM sahasraM, tatrAnayAmAsa mhaa'cyutendrH|| sanmAgadhyAdhuttamatIrthakAnAM, sanmRttikAM vAri prazaMsanIyam // 51 yugmam // gaGgAdisaMjJIyamahAnadInA-mevampayojAni jalAni cApi // pagrahadAnAmapadmanIre, svAntAkSipramodaprade'marANAm // 52 // 1 puSpANam 2 kalazavat aSTaprakArakamiti / Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamA kAvalyA jammAmive. kAdhikAra // 157 // vaitAdayavakSaskaravaijayebhya, dhaivagiribhyo vividhaprakArAn // siddhArthapuSpottamagandhakAMzca, sarvoSadhIzcApi vicitrarUpAH // 53 // yugmam // divyAbhiyogyuttamadevavAraiH, snAnAya lokatrayanAthakasya // kSIrodadheH svacchajalena pUrNAH, saMsthApitAstatra puraiva kumbhAH // 54 // nAneDayatIrthottamanIrapUrNAn , vakSasthale sAdhu nidhAya kumbhAn / saMrejire'pArabhavAbdhimete, manye tarItuzca surAH sakumbhAH // 55 // siJcanta ete varabhAvavRkSa, pApaM kSipanto'tha nijaM hi mUlAt // kumbhAndadhAnAH sutarAmvireju, rdhamAlaye te ca tadA suraudhAH // 56 // kAle tadA bhaktilalAmacetA, indraH zazake ca mRdusvabhAvaH // kathamprabhuH sUkSmazarIradhArI, soDhA jalasyAsya prabhUtabhAram // 57 / / jJAnI prabhuH saMzayamasya hartu, mvAmAMghrikAMguSThamukhena sadyaH // prAcIcaladdevagiri samantAda, bAlo yathA zAkhinamalpazAkham // 58 // prAkampamAne ca girau sumerau, kSoNI ca kampe'tha nipeturasya // kUTAni divyAni tathA samudrA, muktasvabhAvAH kSubhitA babhUvuH // 59 / / Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuha tAyalyAM zakendrakA janmAbhiSekAdhikAraH brahmANDabhedopamazabdatAne, cAzAmukheSvAzu vijRmbhamANe // bibhyuzca devA surapo'pi manyu, cakre balI pretapatIva bhImaH // 60 // kAle prazAnte kilakena cakre, vighno'vadhervijJatamo'dhigamya // kSantavya eSo'tulavIryazAlin ? samprocivAn tIrthapalokanAtham // 6 // saGkhyA'tigAnAJjinapuGgavAnA, mmadhye na kenApi padA sumeruH // sampIDito harSavazena zakro, nRtyaMcakArAtiprabhoH purastAt // 62 / / zaileSu me rAjyamabhUdviziSTam , snAtrIya nIrAtyabhiSekakeNa // tenAsya hArA amarA babhUvuH, sAmAjjinaH svarNavibhUSaNazca // 6 // durdAntavIryA iha tIrthanAthA, zAntasvabhAvA jagatItrayezAH // etarhi me jJAtamaho bhavanti, yAce kSamA bho jinarAD bhavantam // 64 // tatrAbhiSekamvidadhAti pUrva, nAmnA'cyutendraH kramazastato'nye // bhaktyA'bhiSekamvidadhujinasya, indrA stathendrarkamukhAH suraughAH // 65 // 1turyekSarUpANi manoharANi kRtvA'bhiSekamvidadhe ca zakraH // zRGgASTakaiH kSIrapravAhasaumya, rAnandahRccAntimatIrthapasya // 66 // 1 caturvRSabharUpANi // 158 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamukAvalyAM zakendrakRta janmAbhivekAdhikAra // 159 // vaibudhyameSAM saphalatvamArcchat ,snAnaJjinasyAcaratAM sunIraiH // mAlyaM nidhAyAGgamathAmarANA, jAtampavitraM sukRtaughabhAjAma // 67 / / unmRjya dehaM sutarAM surendro, gandhAdikASAyavarAmbareNa // saccandanaizcarcitamaGgameva, chakRtvA prasanaijinadevamArcat // 68 // agre prabho ratnamaye'cchapATe, rUpyAkSatairaSTakamaGgalAni // Alikhya bhAvAcca mano mudanti, prAtuSTuvattIrthapamevamindraH // 69 / / // tatrASTa maGgalAni cettham // darpaNo1 varddhamAnazca,2 kalazo3 mInayoryugam4 zrIvatsaH5 svastiko nandyAvartta7 bhadrAsane8 iti // 1 // stutiH-aTThasayavisuddhagaMthajuttehiM mahAvittehiM apuNaruttehi atthajuttehiM saMthuNaittA vAmaM jANuM jAva evaM vayAsI-Namo'tthu te siddhabuddhaNIrasya samaNasAmAhia samattasamajogi sallagattaNa Nimbhaya vIrAgadosa NimmamaNIsaMga nissallamANamUraNaguNarayaNa-sIla sAgaramaNantamappameya bhaviadhammavaracAurantacakkavaTTI / Namo'tthu te araho / he Iza ! Izeza ! mahAmaheza !, tyaktAkhilaizvaryajagajjaneza // zAnto'si-mukto'si-gatAriko'si, tubhyaM namo nAtha namastridhA me // 7 // Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamukAvalyA zakendrakRta janmAbhiSekAdhikAra // 16 // stutvA jinezaJjananIsamIpe, pazcAnnyadhAddharSasamuttharomA // zaktyA'sya bimbazca jahAra nidrAM, mAtuH surezo vilasatsubhaktiH // 7 // ucchIrSabhAge varakuNDale dve, kSomasya yugmazca tathA nidhAya // ullocake svarNakakandakamvai, zrIdAmaratnADhayamasau vyadhAcca // 72 // dvAtriMzacAmIkararatnarUpya, 2vRSTimvidhAyaiSa mahAmahendraH // saGkArayAmAsa tadA''bhiyogi, devaH samantAdvaraghoSaNAJca // 73 // zrImajjinasyAtha tadIyamAtu, mano'zubhaM yasya vidhAsyatIha // mUrdhA'rjunadrauma ivAsya sadyaH, sphuTiSyatIti svapi saptadhA'lam // 74 // akguSThamUle ca sudhAM nidhAya, nandIzvare cASTakavAsarIyam // kRtvA mahazcAru yayunijAni, dhAmAni devA mudamAvahantaH / / 75 // // iti devakRtaH zrImahAvIrajanmotsavaH // priyambadA nAma tadA bhujiSyA, gatvA ca rAjJe sutajanma maMkSu // acIkathaddharSamukhI niyojya, pANI mahAnandakaraJjagatyAH // 76 // 1 avasvApinImiti 2 siddhArtharAjamandire iti Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamu kAvalyA siddhArthakRta janmAbhivekAdhikAraH // 161 // vardhApanAmputramayIM nizamya, rAjA'pi dehottamabhUSaNAni // muktvA kirITazca dadau hi tasyai, dAsIpadAccApi sakA vimuktA // 77 // mUlapATha:- jaM rayaNi ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre jAe taM rayaNi ca NaM bahave vesamaNakuMDadhArI tiriyajadevA siddhattharAyabhavaNaMsi hiraNNavAsaM ca suvaNNavAsaM ca vayaravAsaM ca vatthavAsaM ca AbharaNavAsaM ca pattavAsaM ca pupphavAsaM ca phalavAsaM ca bIavAsaM ca mallavAsaM ca gaMdhavAsaM ca cuNNavAsaM ca vaNNavAsaM ca vasuhAravAsaM ca vAsiMsu // 98 // vyAkhyA-yasyAM ca rajanyAM bhagavAn mahAvIraH-jAtaH tasyAM rajanyAM bahavaH vaizramaNasya-AjJAdhAriNaH evamvidhAH-tiryagjRmbhakAH devAH siddhArtharAjabhavane rUpyavRSTiM tathA suvargavRSTiM banavRSTiM-arthAt-(hIrakavRSTimiti) vastravRSTi tathA-AbharaNavRSTi tathA patravRSTi-(nAgavallIpramukhaprazastaparNavRSTimiti) puSpavRSTiM tathA phalavRSTim tathA bIjavRSTim (zAlyAdyuttamadhAnyavRSTimiti) tathA prazastasurabhikusumamAlAvRSTim tathA gandhavRSTim(koSThapuTakarpUracandanAdisugandhapadArthavRSTimiti) tathA cUrNavRSTiM (sugandhamayacUrNavRSTimiti) tathA varNavRSTizca(higulAdipramukhaprazastavarNavRSTimiti) tathA vasudhArAvRSTizca (nintaradhanavRSTimiti) te devAH avarSabhiti // 98 // mUlapAThaH- tae NaM se siddhatthe khattie bhavaNavai-vANamaMtara-joisa vemANiehiM titthayarajammaNAbhiseya mahimAe kayAe samANIe-paccUsakAlasamayasi nagaraguttie saddAvei sahAvittA, evaM vayAsI // 19 // EPTET // 16 // Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamukAvalyA siddhArthakata l janmotsavaH // 162 // vyAkhyA-tato'nantaraM sa siddhArthaH kSatriyaH bhavanapativyantarajyotiSkavaimAnikadevaiH tIrthaGkarajanmAbhiSeka- mahimni kRte sati-(janmAbhiSekamahotsave kRte satIti prabhAtakAlasamaye-nagaragoptRkAn-ArakSakAniti-zabdayati tadanu-zabdayitvA ca evam avAdIt // 19 // mUlapAThaH- khippAmeva bho devANuppiyA / kuMDaggAme nagare cAraga sohaNaM kareha-karitA mANu-mmANavaddhaNaM kareha / karitA kuMDapuraM nagaraM sambhitarabAhiriyaM Asiya-saMmajjivalitaM siMghADaga-tiya-caukka-caccara caummuhamahApaha-pahesu :sitta-sui-saMmaTThara-tyaMtarAvaNa-vIhiyaM maMcAi-maMca-kaliya nANAviharAgabhUsiyajjhaya-paDAgamaMDiyaMlAulloiyamahiyaM-gosIsa-sara sarattacaMdaNa-daddaradinnapaMca-gulitalaM, uvaciya-caMdaNa-kalasaM, caMdaNaghaDa-mukayatoraNapaDiduvAradesabhAgaM Asattosatta-vipulavaTTavagdhAriyamalladAmakalAvaM, paMcavaNNa-sarasa-surahimukka-pupphapuMjovayArakaliyaM, kAlAguru-pavarakuMdurukka turukka-DajhaMtadhUvamaghamaghaMtagaMdhuduAbhirAmaM sugaMdhavara-gaMdhiyaM, gaMdhavaTi-bhUyaM, naTa-naTTaga-jallamalla-muTThiya--valaMbaga-pavaga-kahaga-pADhaga-lAsaga-Arakkhaga - laMkha-maMkha-tUNailla-tuMbavINiya-aNegatAlAyarANucariyaM kareha- kAra veha / karitA-kAravittA ya- jaya-sahassaM musala-sahassaM ca ussaveha-ussavittA mama eyamANattiyaM paJcappiNaha // 10 // vyAkhyA-kathayati siddhArthaH-bho devAnupriyAH-sevakAH-kSiprameva (zIghrameva) kSatriyakuNDagrAme nagare cArakazodhanaM kuruta-- arthAt (kArAgArabaddhabandimocanaM kuruta iti) yataH // 162 / / Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamu. kAvalyAM siddhArthakRta janmotsavaH muditanRpanRcitte, yauvarAjAbhiSeke, tvaparanRpatidezA-mardane kIrtidhAmni // api ca tanayajanmaprotsave cArUdRzye / bhavati jhaTiti mokSo bandhanAttaskarAdeH // 15 // tathA mAnonmAnavardhanaM kuruta (rasadhAnyatolanAdivastuvardhanaM kuruta iti / kRtvA ca abhyantare tathA bahizca yayoktavizeSaNaviziSTaM kuNDapuranagaraM zIghrameva yUyaM kuruta-anyebhyazca kArayata-iti kimviziSTa nagaraM kuruta-ityAha prathamam-Asiktam arthAt sarvatra pradhAnamArgeSu sugandhajalasiJcanena bhUmi darzanIyAM sukhadAzca kuruta tathA sammArjitopaliptaJca kuruta-kacavarApanayanena gomayalepanena ca vizuddhaM kuruta iti / punaH-zukrATaka-trika-catuSka-catvara-caturmukhamahApatheSu siktAni-sizcitAni tathA zucIni vetrANi tathA saMmRSTAni (kacavarApanayanena-samIkRtAni rathyAntarApagavIthayaH-mArgamadhvAni / haTTamArgAca evam-siktazucisaMmRSTarathyAntarApaNavIthikam iti sAmUhiko'rthaH punaH- mazcAtimazca-kalitam arthAt tatrAgatajanopavezanArthakRtamaJcoparimaJcayuktamiti) punaH- nAnAvidharAgabhUSitadhvajapatAkAmaNDitam (spaSTameva) punaH-chagaNakhaDikAdimahitam / arthAt chagaNAdilepakaraNena tathA khaTTikAdibhiH-bhItyAdau dhavalIkaraNena ca atIva ramaNIyaM nagaraM kuruta iti / punaH-gozIrSasarasaraktacandanadardadadattapazcAgulitalam(candanaraktacandanaparvatajAyamAnacandanaiH- bhItyAdau dattA-hastapazcAGgulicir3hA yasmiMstat tAdRzaM nagaraM kurutaiti / punaH- upanihitacandanakalazam arthAt gRhAntareSu gRhAGgaNeSu maGgala-kalaza-viziSTanagaraM kuruta // 163 // Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamu kAvalyAM siddhArthakRta janmAbhiSe kAdhikAra // 164 // A punaH-- candanaghaTamukRtatoragapratidvAradezabhAgam arthAt candanaghaTasahitam ramaNIyatoragasahitazca pratijanadvAradezabhAgaM kuruta-iti puna:- AsaktosaktarvipulavalapralambitamAlyadAmakalApam- arthAt toraNopari bhAgAdArabhya bhUmiparyantalambamAnavizAlavartulAkAralambitapuSpamAlAsamUhayuktaM kuruta iti / punaH paJcavarNasarasasurabhimuktApuSpapuJjopacArakalitam-arthAt paJcaprakArAstathA sarasAH sundarAH tathA sugandhimayA:- ye muktAH- puSpasamUhAH taiH pUjA yatra evaMvidha nagaraM kuruta iti- puna:- kAlAgurupavarakundurukkaturuSkadahyamAnamaghamaghAyamAnagaMdhadhUpodadhuyAbhirAmam- arthAt etannAmadhUpasugandhimiH- manoharaM kuruta- punaH- sugandhavaragandham- punaH- gandhavRttibhUtaM- gandhadravyaguTikAtulyam- punaH- naTara nartakara jalla3 mallaSTa mauSTika viDambaka6 plavaka kathakaTa pAThaka9 lAsakArakSaka10laGgha 11 maGkha1tUNAbhivAdaka13 tumbavINikA14 nekatAlacArA15 nu-caritam-ayamabhiprAyaH- anyAn nATayitAraH1 tathA svayaM nRtyakartAraH2 tathA- rajjUparikhelakAH3 mallayuddhakartAraH parasparamuSTibhiH praharaNazIlA: darzakajanAnAM svavicitralIlAbhiH parihAsakAH viduSakA athavA svamukha vikArapUrvakam utplutya-utplutya ye nRtyanti bhATapratabhyaH - te vaa| gajoSTravat unnatavaMzadaNDollaGghakAH7 tathA gartanadyAdikaM utplavanena- ulaGgayitAraH- nadItaraNakuzalAzca tathA AkhyAyikAdisarasakathAvaktAra:8 tathA kAvyavaktAraH9 tathA rAsakartAraH10 ArakSakAH11 talavarAH kohavAlA vaMzAgralekhakAH12 hastecitraphalakaM kRtvA bhIkSAjIvinaH bhikSukA:- gaurIputrAra3 iti prasiddhAH- carmabhastrikA // 164 // Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamutAvalyA siddhArthakRta janmAbhiSe kAdhikAra SMA vAyunAparipUrya tadvAdakA:-15 vINAvAdakAH15 tathA nAnAvidhatAlakuzalA16nartakAdiviziSTaiH yuktam nagaraM kuruta iti-arthAt pUrvokta naTanATakAdikuzalapuraSaiH kSatriyakuNDanagaraM yuktAH santaH yUyaM kuruta kArayata kRtvA kArayitvA ca tadanu yUpasahastram tathA musalasahastraJca-U/kuruta tathA yUpamusalAnAmUddharvIkaraNena tatra nagare utsave pravartamAne ca zakaTakheTanakaNDanAdiniSedhaH pratIyate iti- vRddhAH-yapAdIna uccaiH kRtvA ca mama etAm AjJAM pratyarpayata kArya kRtvA asmAbhiH kArya kRtameveti kathayata // 10 // mUlapATha:- ta eNaM te koDuMbiyapurisA siddhattheNaM raNNA evaM vuttA samANA haTTa-tuTTa jAva hiyayA karayala jAva paDimuNittA khippAmeva kuNDapure nagare cAragasohaNaM jAva ussavittA jeNeva siddhatthe khattie teNeva uvAgacchantiuvAIcchatA-karayala jAvakaTu siddhatthassa khattiyassa rapNo tamANattiya paJcappiNanti // 1.1 // vyAkhyA-tataH te kauTumbika puruSAH siddhArthena rAjJA- evam- uktAH santa:- hRSTA:- tuSTAHyAvat-harSapUrNahRdayA:- karatalAbhyAm zirasi aJjaliM kRtvA-pratizrutya (aGgIkRtya) kSiprameva - zIghramevakSatriyakuNDagrAme nagare cArakazodhanam bandigRhAt baddhAnAM mocanaM kRtvA tathA musalasahastrazca UrkIkRtya yatraiva siddhArthaH kSatriyaH tatraiva upAgacchanti-upAgatya ca-AjJA pratyarpayanti nivedayanti // 101 // mUlapAThaH- tae NaM se siddhatthe rAyA jeNeva aTTaNasAlA teNeva uvAgacchai / uvAgacchittA jAvasavoroheNaM savvapupphagaM dhavattha-mallA-laMkAravibhUsAe-savvatuDiyasada- ninAeNaM mahayA-iDdIe mahayA-juIe, mahayA annKRERA // 165 // Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamukAvalyA siddhArthakRta janmAbhiSekAdhikAra // 166 // baleNaM, mahayAvAhaNeNaM. mahayAsamudaeNaM, mahayAvaratuDiya-jamaga-samaga-ppavAieNaM, saMkha-paNava-mairi-jhallarikharamuhi-huDukka-muraja-muiMga-duMduhi nighosanAiyaraveNaM usamukkaM ukkaraM ukirTa-adijjaM amijaM abha'ppavesaM adaMDakodaMDimaM adharimaM gaNiyAvaranADaijjakaliyaM aNegatAlAyarANucariyaM aNu yamuiMgaM [graMthAgraM 5...] amilAyamalladAma pamuiyapakkIliyasapurajaNajANavayaM dasa divasaM ThiivaDiyaM karei // 102 // vyAkhyA-tato'nantaraM siddhArthoM rAjA yatraiva aTTanazAlA tatraiva upAgacchati upAgatya-atra-yAvatazabdAta savviDDhIya savvajuie savvabaleNaM savvavAhaNeNaM savvasamudAeNaM ityetAni padAni vAcyAni- teSAJcAyamarthaHsarvayA-RddhayA yuktaH AbharaNAAdikAntyA yuktH| tathA sarvabalena-(senyena) yuktaH tathA zivikAturagAdisarvavAhanena yuktaH-tathA parivArAdisarvasamUhena yuktaH-iti yAvat zabdArthamuktvA tata:- savvoroheNeti padaM vAcyam-sarvAvarodhenasarvAntaHpureNeti tathA sarvapuSpagandhavastramAlyAlaGkAravibhUSayA yuktaH- tathA sarvavAditraninAdena-yuktaH-tathA mahatyA RddhayA rAjacihnacchatracAmArAdirUpayA yuktaH-tathA mahatyA-yuktyA rAjayogyocitADambareNa yuktaH tathA mahatA balena caturaGgasainyena yuktaH-tathA mahatA-vAhanena zivikAdinA yuktaH tathA mahatA samudAyena nijaparivArAdisamUhena yuktaH tathA mahatA-varatruTitajamagasamagapravAditena (pradhAnavAditrANAM yugapat-mahatAzabdeneti-tathA zaGkha-paNava! bhezrIjhallarIkhara:mukhIhuDu4kamurujamRdaGga dundubhinirghoSanAdiraveNa-yuktam-tathA etadvAdyavizeSairyuktaH iti 1 mRtpaTahaH 2 TakkA 3 kAhalAH 4 vAdyavizeSaH MES Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamu kAvalyA siddhArthakata jammAbhiSe kAdhikAraH S // 167 // arthAt-pUrvoktasakalasAmagrayA saMhitaH siddhArthoM rAjA dazadivasAn yAvat kramAdAgatAM kulamaryAdAm- mahotsavarUpAm karotIti yojanA kAryA-kIdRzIm kulamaryAdAm ucchulkAm nagarAntargatAgatAnAM vyavahAriNAM kRte tadAnIm sarvathA krayANakavastugrAhayadravyarahitAm-dANa itiloke tena rahitAm tathA punaH utkarAm-yasya puruSasya , yadvastunaH-AvazyakatA syAt gomahiSAdigrAhayakararahitAm-punaH utkRSTAmasarvaprANiharSahetutvAt-ilAdhyAmiti tathA adeyAm rAjAjJA-iyamAsIt yasya puruSasya yadvastunaH AvazyakatA syAt tat ApaNataH-haTTataH- grAhayam tasya / mUlyazca na kenA'pi deyam dAsyati svayaM rAjA iti hetoH-adeyAm-punaH-ameyAm-bahuvastu sadbhAvAtaparicchinnAm athavA krayavikrayaniSedhAt-tatraiva sarvavastuprApakatvAcca ameyAmiti punaH-abhaTapravezAmrAjyAdhikAriNAmapi tadAnImanyagRhepravezAbhAvAt punaH adaNDakodaNDimAma-alpAparAdhe sati vA bahaparAdhesati rAjJe yo daNDaH pradIyate-tadvayaprakAradaNDarahitAmiti / puna:-adharimAm-sarvathA- RNarahitAm sarveSAmRNinAM rAjJA datta RNatvAt-punaH-gaNikAvaranATakapAtrakalitAm-maNIyagaNikAsahita nATakIyapAtropalakSitAm / punaH-anekatAlAcarAnucaritAm arthAt nAnAvidhatAlamarmajJaprekSakajanAdisevitAmiti puna:-anuddhRta- mRdaGgAm mRdaGgavAdyasahitAm-nirantaramRdaGgavAdanakuzalapuruSopayuktAmiti-puna:-amlAna-mAlya-dAmAm sarvatravikasitamAlAsahitAmiti / punaH-pramudita-prakrIDita-sapurajana-jAnapadAm-arthAt Anandena krIDamAnAH nagaravAsino janA. anyadezAgatajanAzca yasyAM tAdRzIm dazadivasAn-yAvat-evamvidhAM kulakramAdAgatAm utsavarUpAM maryAdAma kroti-raajaa-||102|| INT Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamu kAvalyAM // 168 // mUlapAThaH- tae NaM se siddhatthe rAyA dasAhiyAe ThiivaDivAe vaTTamANie saie a sAhassie a sayasAhassie a jAe dAe abhAe a dalamANe a davAvemANe a saie a sAhassie a sayasAhassie alaMbhe paDicchamANe apaDicchavemANe a evaM vA viharai // 103 // siddhArthakRta janmAbhiSekAdhikAra vyAkhyA-tataH sa siddhArthoM rAjA dazAhikAyAm dazavAsarapramANAyAM sthitipatitAyAM kulamaryAdAyAM vartamAnAyAM- zataparimANAn tathA sahasraparimANAn tathA lakSaparimANAn yAgAn arhatpratimApUjAH kurvana kArayaMJca atra yAgazabdena jinapratimApUjA eva grAhyA kutaH mahAvIra svAmimAtApitarau pArzvanAthaprabho santAnIya zrAvako-AstAm iti AcArAGgasUtre pratipAditatvAt ata - tayoH zrAvakatvanizcayAt-zrAvakasyAnyayogasyAsambhavAt yAgazabdasya jina pratimApUjArUpo'rthoM grAhyaH-tathA yajadhAtoH pUjArthakatvAt / pUjArthaevazreyAniti-dAyAn parvAdivAsareSu dAnArthagRhItadravyasya dAnAni tathA labdhadravyavibhAgAMzca svayaM dadata-uthA dApayaMca sevakaiHzatapramANAn tathA sahasrapramANAna lakSapramANAn evamvidhAn lAbhAn vardhApanA iti loke patIcchan svayaM gRhan sevakAdidvArA pratigrAhayaMzca- rAjA-anena-prakAreNa viharati- Aste // 1.3 // mUlapATha:-tae NaM samaNassa bhagavao mahAvIrasya ammA piyaro paDhame divase ThizvaDiyaM karenti Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamukavalyA siddhArtha kata janmAbhiSekAdhikAraH // 169 // vyAkhyA-tataH zramaNasya bhagavato mahAvIrasya mAtA pitarau prathame divase sthitipatitAM kulamaryAdAm kurutaHmUlapAThaH-taie divase caMda sUra daMsapiyaM karenti / vyAkhyA-tathA tRtIye divase candrasUryadarzanikAM kurutaH tasyAyambidhiH--putrajanmadivasAta-dinadvaye vyatikrAnte sati tRtIye divase gRhastha guru:-aItprasupratimAyAH purastAd rajatamayIM sphaTikamayIM vA bhavyAM candramUrti pratiSThApya pUjayitvA ca vidhipUrvakaM sthApayet tadanantaraM sasnAtAM sadasvAcitAm sadAbhUSaNabhUSitAM saputrAM mAtaraM candrodaye sati pratyakSaM candrasanmukhaM nItvA candramantramuccArayet tadyathA 'OM arha candro'si-nizAkaro'si nakSatrapatirasi sudhAkaro'si auSadhigarbho'si, ataH asya kulasya vRddhiM kuru kuru svAhA ityAdi candramantra mucArayazcaMdra darzayet mAtAputrayoriti vadanu saputrA-jananI guruM praNamati tadanu guruH AzIrvAdaM dadyAta tadyathAkAntaiH svairamRtopamaiH mukiraNaiH sarvoSadhIjIvanam, lokasyAsya vipaddharaH sukhakaraH sanmaGgalaH satphalaH, sadRSTyuttama vimbavizvamahitaH zAlikAkalpako, vaMze vaH sakale'pi vRddhimatulAM kuryAcchive sarvadA // 1 // tataH sthApitAM candramUrti visarjayet tataH evam pUrvoktarItyA sUryasyApi darzanaM kuryAt vizeSazvAyam sUryasyamUrtiH svarNamayI kA tAmramayI kArya tadanu saputrAM mAtaraM sUryasanmukhaM nItvA anena prakAreNa sUryamantramuccArayet tadyathA 'OM aI sUryo'si dinakaro'si tamopaho'si sahasrakiraNo'si jagaccakSurasi Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamukAvalyA // 170 // siddhArtha kRta janmAbhiSekAdhikAra prasIda asya kulasya tuSTiM puSTiM pramodaM kuru kuru svAhA' iti mantramuccArayan gRhasthagururmAtAputrayodarzanaM kArayet tathA saputrA mAtA guruM praNamet guruzcAzIrvAda dadyAt tadyathA devAsurairapi naraiH zirasA'bhivandyaH, sarvAGginAM nikhilakAryapradarzakaH kau lokatrayInayana eSa sahasrarazmi-bhUyAcchivAya satataM tava te sutasya // 2 // itthamAzIrvAda pradAya tadanu sthApitasUryamUrti visarjayet-iti kulakramAgarnAmaryAdA'sIt adhunA tu tatsthAne darpaNaM darzayaMti mUlapATha--chaThe divase dhammajAgariyaM jAgarenti / ekkArasame divase viikkate // vyAkhyA-tataH SaSThe divase mAtApitarau kuladharmAnusAreNa SaSThayAM rAtrau dharmajAgarikAM-jAgRtaH SaSTikA jAgaraNa-mahotsavaM kurutaH tathA ekAdaze divase vyatikrAnte sati kramazaH, ekAdazadivasAvadhi kulamaryAdAyAM kRtAyAM satyAM mUlapAThaH-nivvattie asuijammakammakaraNe, saMpatte vArasAhe divase viulaM asaNa-pANa-khAima-sAimaM uvakkhaDAventi / uvakkhaDAvittA mitta-nAI-niyaga-sayaNa-saMbaMdhi-parijaNaM nAe a khattie a AmaMtenti / AmaMtittA tao pacchA nhAyA kayabalikammA, kayakouya-maMgalapAyacchittA, suddhappAvesAI maMgallAI pavarAI vatthAI parihiyA-appamahagyA bharaNAlaMkiyasarIrA,bhoaNavelAe bhoaNamaMDavaMsi suhAsaNavaragayA, teNaM mittanAi // 17 // Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamukAvalyaM // 17 // niyaga-sayaNa-saMbaMdhi-parijaNeNaM nAehiM khattiehiM saddhiM taM viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM AsAemANA siddhArthakRta visAemANA, parimuMjemANA-paribhAemANA-evaM vA viharanti // 104 // janmAbhiSevyAkhyA-tataH-nAlacchedanAdyazucijanmakarmaNAM nirvartite samApite sati tathA dvAdaze divase IItikAdhakiAraH samprApte sati prabhumAtApitarau vipula bahu-azanaM pAnaM khAdima svAdima iti caturvidhamAhAram upaskArayataHsajjIkArayata iti-upaskArayitvA ca mitrajJAti-nijakasvajana-sambandhi-parijanajJAtakSatriyAn Amantrayati / tatra mitrA Ni svajAtIyAMstathA putrapautrAdi svakIyaparivAravargAn tathA svagRhAdisambandhinaHdAsadAsIprabhRtIn jJAtajAtIyAn kSatriyAMzca bhojanArtha tadAnIm AmantrayatIti Amantrya ca tataH pazcAt mAtApitarau snAtau tathA kRtabalikarmANau ( kRtaprabhupUjau ) tathA kRtakautukamaGgala prAyazcittau tathA zuddhapravezArhANi maGgalAni maGgalasUcakAni ata eva pravarANi zreSThAni parihitoM dhArayantau tathA alpamahAmUlyAbharaNAlaMkRtazarIrau / evaMvidhau bhagavanmAtApitarau-bhojanavelAyAM bhojana maNDape sukhAsanavarANi gatau sukhAsInau iti tena pUrvoktamitrajJAtinijakasvajanasambandhiparijanena jJAtajAtIyaiH kSatriyaiH sAI vipulaM azanaM pAnaM khAdimaM svAdimaM ca A-ISat svAdayantau bahu-tyajantau yathA ikSvAdekhi kevalaM rasagrAhitvAt-tathA vizeSeNa svAdayantau alpaM tyajantau khajUrAdekhi aMtarbIjaparityAgAditi / sarvamapi bhuJjAnau alpaM api tyajantau bhojyAdevi samagrabhakSyatvAt-tathA paribhAjayantau parasparaM yacchantau anena // 17 // prakAreNa bhuJjAnau tiSThata iti // 104 // Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ N zrI kalpamuktAvalyAM saddhArtha kRta janmAbhiSekAdhikAra // 172 // PASSE mUlapAThaH-jimiyamuttutarAmayA vi ya NaM samANA AyaMtA cokkhA paramasuibhUyA taM mitta-nAi-niyaga- sayaNa-sambandhiparijaNaM nAe a khattie aviuleNaM puppha-vattha-gaMdha-mallA-'laMkAreNa sakArenti-sammANentisakAritA sammANittA tasseva mita-nAi-niyama-sayaNa-sambandhi-parijaNassa nAyANaM khattiyANaM ya purao evaM vayAsI // 105 // ___vyAkhyA-tataH jimitabhuktyutarAmatI arthAt evam prakAreNa bhuktvA-upavezanasthAnamAgatau santautataH AcAntau-zuddhajalena AcamanaM kRtvA tatazca dantAntargata sikthApanayanena cokSau ataeva paramapavitrIbhUto santau taM mitrajJAtinijakasvajanasambandhiparijanaM jJAtajAtIyakSatriyA vipulena puSpavastragaMdhamAlA'laMkArAdinA satkAra yataH sanmAnayataH satkArya sanmAnya ca tasyaiva mitrajJAti-nijaka-svajana-sambandhi-parijanasya-jJAtajAtIyAnA kSatriyANAM ca purata evam avAdiSTAm // 105 // mUlapAThaH--puvi pi NaM devANuppiyA ! amhaM eyaMsi dAragaMsi gamaM vakratasi samANaMsi ime eyArUve ajjJathie jAvasamupajjitthA-jappabhiI ca NaM ahaM esa dArae kucchisi gabbhatAe vakte tappabhiI ca NaM amhe-hiraNNeNaM vaDDhAmo, suvaNNeNaM dhaNeNaM dhaneNaM rajjeNaM jAva sAvaijjeNaM pIi sakkAreNaM aIva-aIva abhivaiDhAmo sAmaMtarAyANo vasamAgayA ya // 106 // vyAkhyA-pUrvamapi bhoH devAnupriyAH svajanAH asmAkaM etasmin dArake garbhe utpanne sati ayaM eta drUpaH // 17 // - Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyA siddhArthakata prabhunAma // 173 // AtmaviSayo yAvat saGkalpaH samutpannaH ko'sau saGkalpaH ? ityAha yataH prabhRti asmAkaM eSaH-dArakaH kukSau garbhatayA utpannaH tatprabhRti vayaM hiraNyena rUpyena va mahe tathA suvarNana vardhAmahe, tathA dhanena dhAnyena rAjyena yAvat svApatayena (dravyeNa) prItisatkAreNa atIva atIva abhivardhAmahe ta vazyaM svAdhInatAm AgatAH // 106 // mUlapAThaH-taM jayA NaM amhaM eSa dArae jAe bhavissai tayA NaM amhe eyassa dAragassa imaM eyANurUvaM guNNaM guNanipphannaM nAmadhijjaM karissAmo vaddhamANuti / tA ajja amhaM maNorahasaMpattI jAyA, te ho u NaM amhaM kumAre baddhamANe nAmeNaM // 107 // vyAkhyA-tasmAt-yadA-asmAkaM-eSa dArako jAto bhaviSyati tadA vayaM etasya dArakasya imaM etadanurUpaM guNaniSpanna (guNAnukUlamiti) evavidham abhidhAnaM kariSyAmaH barddhamAna iti nAmataH iti sA pUrvoktA pUrvotpannA asmAkaM adya manorathasya sampattiH jAtA tasmAdbhavatu asmAkaM kumAraH varddhamAna nAmnA // 107 // mUlapAThaH-samaNe bhagavaM mahAvIre kAsavagutte gaM tassa NaM tao nAmadhijjA evamAhijjanti / taM jahA ammA piusaMtie vaddhamANe / sahasamuiyAe samaNe ayale bhayamevANaM parIsaho'vasaggANaM khatikhame paDimANaM pAlae-dhImaM aratiratisahe davie vIriyasampanne devehi se nAmakayaM samaNe bhagavaM mahAvIre // 3 // 108 // vyAkhyA-zramaNo bhagavAn mahAvIra-kAzyapagotraH asti-tathA tasya ca bhagavataH trINi abhidhAnAni evamAkhyAyante tadyathA mAtApitRsatkam mAtRpitRbhyAM dattam varddhamAna iti prathama nAma 1 tathA saha // 13 // Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa- muktAvalyA devakRta IFA prabhunAmaH // 174 // samuditA sahabhAvinI yA tapazcaryAdizaktiH tathA zaktyA zramaNaH iti dvitIyaM nAma 2 athavA zrAmyante zithisArita lIjAyante rAgAdi viSayA yasminniti zramaNaH tathA bhayabhairavayoH acalaH tatra bhayam sahasA vidyudAdijAtam bhairavaM siMhAdijanyaM tayorviSaye niSkampaH tathA parISahopasargANAm viSaye zAnti kSamaH tatra parISahAH kSutpipAsAdayo dvAviMzatiH22-tathA-upasargAzca divyAdayazcatvAra sabhedAstu SoDaza evam dvAviMzati parISahANAm SoDazo pasargANAM ca kSamApUrvakasahanazIlatvAt kSamaH samartha iti natvasamarthatayeti tathA pratimAnAm pAlakaH tatra pratimAH bhadrAdayaH ekarAtrikyAdayazca tathA abhigraha vizeSAzca tAsAM teSAM ca paripAlakaH-samyak rakSakaH ataeva dhImAn prazastabuddhiH kutaH jJAnatrayAbhirAmatvAt punaH aratiratisahaH-arati tathA raci sahate iti tAdRzaH natu harSaviSAdakArakaH-tathA dravyavIrya sampanna:- tatra dravyaM tattadguNAnAM bhAjanam vA rAgadveSarahitatA iti vRddhAnAMpanthAH tathA vIrya mahAparAkramaH- tAbhyAM dravyavIryAbhyAM sampannaH yuktaH yataH bhagavAn etAdRzaH samarthaH tata eva devaiH tasya bhagavataH zramaNo bhagavAn mahAvIra iti tRtIyaM nAma // 3 // 108 // tat idaM nAma devaiH kRtaM kathaM kRtamityAha ityatra vRddhasampradAyazcettham devAsuranarai yasya mahena mahatA mudA, janmotsavo jagattoSI cakre sadbhakti nirbharaiH // 1 // dAsadAsIgaNaiH zreSTaiH sevakai vinayAzcitaiH, parivRttaH prabhu zcaivaM sevito hi nirantaram // 2 // siddhArtharAjasadgehe sarvAnandamayo vibhuH vavRdhe kalpazAkhIva dvitIyendu ribArcitaH // 3 // // 17 // Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyAM 110 devakRta prabhunAma: // 175 // bAlye'pi bhagavAnAsI, tejasvI ravimAjayI, sarvAsumanmanohArI, pUrNendusadRzAnanaH // 4 // zruti mUlapayojAkSo, bhramarAvalimUrdhajaH, bimbapravAlaraktauSTo, gajagAmI lasadyutiH // 5 // kamalopamasatpANi, kunda puSparadAvaliH, surabhizca sadivyAtmA, devasaundarya jitvaraH // 6 // jAtismaraNa pUtAtmA jJAnatraya vibhUSitaH gatarupa dhairya gAmbhIrya, kAntyAdiguNa sannidhiH // 7 // tilaka iva sarvAGgi, zirodhAryoM vibhuH kSitau, zuzubhe jJAnatRptAtmA, zreyo dhAma dayo ddhiH||8|| ekadA jJAnavAn svAmI, kautukAdhvaparAGmukhaH saMzcApi daivayogena samAnAyuH kumArakaiH // 9 // AmalakI kalAkelyai, teSAM samuparodhataH krIDAM kurvan hyanAsakto bahimi yayau sukham // 10 // vRkSeSu vRkSazAkhAsu kUhamAnAzca caJcalAH, cikrIDustatra te sarve, kumArAH prItimAnasAH // 11 // tadAnImeva devendraH sabhAyAM devasanmukham , vIrasya varNayanAsIdvaiyaudAryaguNotkaram // 12 // sAmprataM naraloke bho, devAH pazyata, pazyata varddhamAno vibhuliH saMzvApi bahuvikramI // 13 // zakrAdibhiH pau deMveraghRSyo manasA'pyasau, dhanyo'yaM jagatImAnyo, jJAnavAn balavAna vibhuH // 14 // mithyAdRSTi suraH kazcitsaudharmendrasya bhAratI, svAnte dadhyau nije zrutvA, svavIryotkarSa garvitaH // 15 // nirjarANAmahaM svAmI, manye budhyeti nAkipaH, niraMkuzAM giraM brUte, darzaya cAturI parAm // 16 // tUlarAzinipAtena nagarAkramaNAMtviva, kasko'sya vacane zraddhA, kuryAnmUrkhatvalakSaNe // 17 // 75 Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyAM devenkRtaH prabhunAma: 176 // sAmAnyakITadehAbha manuSyaM kSaNabhaMgurama, utkarSa prApayatyeSa devebhyo'pi vimUDhadhIH // 18 // manuSyabAlakasyAho dhairya prabalanirjarAH bhaktuM saktA na ki kena, maMntavyendroktirIdRzI // 19 // adyaiva tatra gacchAmi, bhISayitvA ca taM zizaM, zaktito vidadhe vANImindrasya viphalAmaham // 20 // martyalokamupAgatya, vicintyeti tadA suraH, kumArAramamANAzca yatrAsaMstatra saMyayau // 21 // ziMzapAmuzalasthUlaM, lolajihAyugAnanam, bhImaphUtkArabhImAsya, caJjanmaNilasattanum // 22 // kRtAntopamakRSNAGgaM kUrAkSitArakAnvitam , pravRddhamanyujAkampaM phaNATopabhayaGkaram // 23 // bhajaUM racayAmAsa. mAyAvI sa sudhA'zanaH, krIDAtaraM ca tenAsau veSTayAmAsa sarvataH // 24 // pannagaM vIkSya tAdRzaM, asantamiva bhairavaM, kampamAnA bhayAkrAntAH, kunArA dudruAstataH // 25 // dhairyazAlI paraM vIro, vIrazabdArthabhAi mahAn , AdAya pANinA dUraM, cikSepa tamahiM ttH||26|| dUrIkRtamahAvyAlaM, vIkSya taM bAlakA vibhum , nirbhayaM cAyayustatra, pUrvavamire punaH // 27 // varddhamAne mahAvIre, hopAyo'yaM mudhA gataH, upAyAntaramAzritya, bhApayAmyenamudbhaTam // 28 // dhyAtveti kandukakrIDAkuzalaiH zaM kumArakaiH, vikuLa tAdRzaM veSa, cikrIDaiSo'pi taiH samam // 29 // krIDamAnaizca taiH sarvaiH, paNoyaM nizcayIkRtaH, hArayedyazca taM jetA, svaskandhe sthApayenmudA // 30 // krIDamAnaH kSaNenaiSa, kUTaveSI sudhA'zanaH, provAca varddhamAnena, jito'haM buddhizAlinA // 31 // // 17 // Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkara muktAvalyA pramo pAThazAlA preSaNam vIramAropya zighraM sa svaskandhe bAlakAkRttiH, saptatAlapramANAGgo, vavRdhe mAyayA suraH // 32 // bhagavAnapi vizvAtmA, vijJAya takaceSThitam , dambholikalpamuSTayAzu, jaghnivAMstasya pRSThakam // 33 // satprahAravedanAkhino, mazakAkRtimAbhajat , saudharmendravacaM satyaM, mene'sau skhalitodayaH // 34 // svasvarUpaM tataH kRtvA, nivedyodantamAditaH, kSamayAmAsa namrAtmA, svAparAdha punaH punaH // 35 // jagAma dhAma devo'pi, tuSTimApa zacIpatiH, zrIvIra iti zakreNa, kRtaM nAma tato mudA // 36 / / yataH-bAlattaNe'pi sUro, payaIe guruparakkamo bhaya / vIrutti kayaM nAma, zakkeNaM tudvacitteNaM // 37 // // ityAmalakI krIDA // aSTavarSAdhikAvasthastrijJAnasamalaGgakRtaH, jajJe'tha, zrImahAvIraH, paramodayapAvanaH // 1 // mAtA'tha janakaH pazcAd, dadhyatuzca mithaH kadA, yogyo'yaM lekhazAlAyAM, adhunA nau hi nandanaH // 2 // harSitau pitarau mohAjjJAnavantamapi prabhum , sAmAnyaM khalu manvAnau, lekhazAlArthahetave // 3 // vicArya zubhayogAr3haye, sallagne sambhAzake, sajjayAmAsatuH prItyA, sAmagrI sakalAmapi // 4 // prasannavadanau pUrva, sumuhUrte vitenatuH, dhanadravyavyayenAzu, zlAghanIyamahotsavAn // 5 // gajavAjisamUhaizca, sphArakeyUrahArakaiH, svarNanirmita mudrAbhiH, kuNDalaiH kaGkaNaistathA // 6 // // 177 // Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyA // 178 // prabho pAThazAlA preSaNamU dukUlai ruci rardivyaiH, paJcavarNopazobhitaiH, cakratuH svajanAnAM hi, satkAramatibhaktitaH // 7 // upAdhyAyasya yogyAni, mahAmUlyAni tau tadA, bhuSaNAni ca vAsAMsi, nArikela phalAdikam // 8 // sajjIkRtya tathA prItau, chAtrebhyopi vizeSataH, dAnArtha lekhazAlAyAM, vastUnyetAni ddhtuH||9|| pUgIphalAni divyAni, nAnA'paraphalAni ca, khajUrakhaNDazRGgA-TadrAkSekSukacarolikAH // 10 // ambarANi vicitrANi, khAdyAni vividhAni ca, ratnarokmAdi mizrANi, granthopakaraNAni ca // 11 // kamanIyamaSIpAtraM, paTTikA lekhinIstathA, vAgdevIpUjanAyaivaM, svarNaratnAdi bhUSaNam // 12 // sajjayAmAsaturmodAt, tadAnIM janakaH prasUH, sAmAnye'pi sute rAgaH, prabhustu jagatIpatiH // 13 // samagrAdhItisAmagryA, sahitaM snapitaM tathA, nArIbhiH kulavRddhAbhiH, pavitratIrthavAribhiH // 14 // divyacandanakarpUra-sugandhavaralepanaiH, liptAGgaM varavAsobhi-bhUSaNaizca vibhUSitam // 15 // puSpamAlAlasatkaNThaM, jayantamiva vAsavaH, AropayanmahAvIraM, sundarAkRtidantini // 16 // dhRtacchatrazirA jJAnI, vIjitazcAmaraistathA, vAditranRtyagItAdi,ramyaghoSapurassaram // 17 // dIyamAne ghane rikthe, yAcakebhyo yathecchitam , gIyamAne yazolokai-Indibhizca nirantaram // 18 // caturaGgImahAsenA-parivRto vibhustadA, jagAma paNDitasyauko, mahena mahatA varam // 19 // svarNayajJopavItAdi-kesaratilakAJcitAm , pAunottamasAmagrI, bhUpasUnUpayoginIm // 20 // // 1780 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyA prabho pAThazAlA preSaNa // 179 // sajjIkRtya vidhAnena, nayanAnanda dAyinIm, / kRtacandanazRGgAro, dhautavastravirAjitaH // 21 // paNDito'pi mahAdhImAn , svakIyAcAra pUrvakam , pratIkSamANa evAsI-prabhorAgamanaM zubham // 22 // upAdhyAyo'pi taM vIkSya, mumude hRdi nirmale, Agatya pAThazAlAyAM kumAro'pi nyavIvizat // 23 // yathAsthAne sthite vIre, pavitre zAntacetasi, zakrAsanaM prabhAveNa, prabhorevazca kampata // 24 // pavanotthapatAkeva, candrabimbamivodadhau, karNavatkariNazcaivaM, cittavacca tathA striyaH // 25 // azvatthaparNavaccaivaM, dAmbhikadhyAnavattathA, nRpatimAnava tsadya-zcacAla surapAsanam // 26 // akampamapi hA cAdya, cAsanazcalitaM mama, jJAtvA cAvadhinA zakraH pratyuvAca suraandH||27|| AzcaryammahadAzcarya, bho bho devAzca pazyata, vicitraH khalu saMsAro, tattvaM ca nAvagacchati // 28 // tritayajJAnasampannaH, sarvazAstrArthapAragaH, tIrthakkaropi puNyAtmA, janakAbhyAM hi mohataH // 29 // preSyate pAThazAlAyAM, paThitumandabAlavata-sAmAnyajJAtuM pArzve, vicitraM kimataH param // 30 // bhagavato'pi lekhazAlAyAM mocanaM na yogyamityAhaAne toraNabandhanaM, madhurimakSepaH sudhAbhAjane / vAgdevyA api pAThanaM, zazadhare zubhrasya nikSepaNam / yadavat vyarthamaho tathaiva viphalastIrthaGkara syaahto| yatno'dhyApayituM hi lekhabhavane manye ca pitroraham // 31 // mAtuH puro mAtula varNanaM tat, laGkAnagA laharIyakaM tat tatprAbhRtaM lAvaNamamburAzeHprabhoH puro yadvacasAM vilaasH||32|| // 179 / / Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabho pAThazAlA preSaNam zrIkalpa-15 yataH-anadhyayanavidvAMso nidravyaparamezvarAH, analaGkArosubhagAH, pAntu yuSmAn jinezvarAH // 33 // muktAvalyA kartavyo mAmakazcaiSa, bhUyAno'vinayaH prabhoH, vadannevaM sabhAyAM sa, devAnAM dhuri vAsavaH // 34 // // 18 // tadA kRtvA nijaM rUpaM, brAhmaNasya manoharam , paNDitasya gRhaM maMkSu, yayau vIrajinAJcitam // 35 // Agatya viSTare ramye, paNDitAhe jinezvaram , upavezya ca sandehAn , papraccha budhahRdgatAn // 36 // praznAn papraccha durjeyAn , zabdazAstravilakSaNaH, zrutvA yAn paNDita zcAnye, bhejire vismayaM param // 37 // saMzayAn paNDitasyApi, jJAtvA cAvadhinA'khilAn zrUyamANeSu sarveSu, bhagavantaM zacIpatiH // 38 // tIrthaGkaro'pyasya dadau yathArtham chettottarANi pratisaMzayAnAm // AzcaryamApuH sakalA budho'pi // jAtaM tato vyAkaraNaM jinendram // 39 // yataH sako a tassamakkhaM, bhagavantaM AsaNe nivesittA / sadassa lakkhaNaM pucchi, vAgaraNaM avayavA idaM // 40 // bAlenApi kumAreNa, varddhamAnena dhImatA, etA vidyAH kuto'dhItA, ityAzcaryamadhurhadi // 41 // praznottaraMdadAnasya, dhiyA gambhIrayA prabhoH, vIkSya zaktiM ca nizcikye, paNDito'pi mahAnayam // 41 // saMzayA mAmakInAca, na kenApi nivAritAH, bAlena nikhilA bhintAH, pavineva girivrajAH // 42 // yuktamevAthavA kRtyametasya zAstravAridheH, svalpo'pyagnikaNo'raNyaM, bhasmasAtkurute na kim // 43 // // athavA // garjanti meghAH zaradi prabhUtA, muzcanti no nIramaho tathApi, varSanti varSAsu dhanA vizabdAH, zreSTAdhamAnAmayameva bhedaH // 44 // OnePAAABISHA SARALASS // 18 // Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamukavalyAM vivAhasambandhaH // 18 // ADambaro'sArapadArthakasya, jAjAyate'pUrvaihAticitram rAvo yathA karNakuTIragAmI, kAMsye tathA no'malahemarAzau // 45 // iti cintAparaM vipraM, provAca vibudhAdhipaH, kevalaM narabudhyA'sau, tvayA zaGkayo na bhUsura ! // 46 // trilokInAyakazcaiSa, sarvazAstra vizAradaH, tIrthanAtho'ntimo jJeyo, mahAvIra iti zrutaH // 47 // stutvaivaJjinanAyaka, surapatirviprAkRtiH svayaMyau, zAlAyAM vividhAgamArthanipuNaM sambhUSitAyAJjanaH zrImadvIrajino'pi gItasuyazA jJAtAnvayaiH kSatriya, bhaije dhAma nijIyamacchamatulaM saMsevyamAno mudA // 48 // // iti lekhazAlA prakaraNam // // atha vivAha sambandhaH // bAlyAvasthAM nikhilasukhadAM yApayitvA jinendraH, kramAllebhe madananilayaM yauvanaM khaM yathA'rkaH / pitrozcintA pariNayavidhau vIkSya bhogAdiyogya, zrImadvIraM samajani sutA'nveSitA zIghrameva // 49 // putrI cAsItsamaranRpaterAkhyayA yazodA, divyAkArA guNagaNakhanizcaitayA sArddhamasya pitrA cakre pariNayamaho bhUrivittavyayena, yogyasthAne kRtapariNaya-zreyase kasya na syAt ? // 50 // sukhaM saMsArikaM satrA, bhuJjAnasya tayA saha, kanyaikA vimalA jAtA, nAmnA yA priyadarzanA // 51 // praNAyitA ca sA svasya, bhAgneyena jamAlinA, tasyA api ca saJjajJe, nAmnA zeSavatI sutA // 52 // Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamu vatparivAra kAvalyA // 182 // // atha bhagavatparivAra sUtrakAro varNayati // mUlapAThaH-samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa piyA kAsavagutte NaM tassa NaM tao nAmadhijjA evamAhijjaMti, taM jahA-siddhatthe ivA, sijjaMse ivA jasaMse ivA / samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa mAyA vAsiTThI gutteNaM, tIse taoM nAmadhijjA evamAhijjaMti, taM jahA tisalA ivA videhadinA ivA pIikAriNI. ivA / samaNassa Na bhagavao mahAvIrasya pittijje supAse jiDhe bhAyA naMdivaddhaNe bhagiNI sudaMsaNA bhAriyA jasoyA koDinA gutteNaM samaNassaNaM bhagavao mahAvIrassa dhUA kAsavIguttaNaM-tIse-do nAmadhijjA evamA hijjanti taM jahA aNojjA ivA piyadaMsaNA ivA / samaNassa NaM bhagavo mahAvIrassa nattuI kosiyAgutteNaM tIseNaM do nAmadhijmA evamAhijjanti taM jahA sesavaI i vA jasavaI i vA // 109 // vyAkhyA-zramaNasya bhagavato mahAvIrasya pitA kAzyapaH AsIta gotreNeti tathA tasya ca trINi nAmadheyAni Asan eSamAkhyAyante tadyathA siddhArtha iti vA 1 zreyAMsa iti vA 2 yazasvI iti vA 3 tathA zramaNasya bhagavato mahAvIrasya mAtA vAziSThagotreNa tasyA api trIgi nAmadheyAni eSama AkhyAyante tadyathA trizalA iti vA 1 videhadinA iti vA 2 prItikAriNIti vA 3 zramaNasya bhagavato mahAvIrasya pitRvyaH kAko iti supArzvaH tathA jyeSTo bhrAtA nandivardhanaH tathA bhaginI sudarzanA tathA bhAryA yazodA sA ca kIdRzA ityAha gotreNa kauNDinyA tathA amaNasya bhagavato mahAvIrasya putrI kAzyapagotreNa tathA tasyA dve nAmadheye 4 // 18 // Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maga-. zrI kalpamukAvaNaM // 18 // vatparivAraH S evamAkhyAyete tadyathA aNojnAH iti vA 1 priyadarzanA iti vA 2 zramaNasya bhagavato mahAvIrasya putryAH putrI dauhitrI kAzyapagotreNa-tasyA dve nAmadheye evamAkhyAyete tadyathA zeSaktI iti vA yazasvatI iti vA // 105 // mUlapAThaH-samaNe bhagavaM mahAvIre dakkhe dakkhapaiNNe, paDirUve AlINe bhadae, viNIe, nAe-nAyaputte nAyakulacande videhe videhadinne videhajace, videhammAle tIe saMvAsAI videiMsi kaTTu ammApiUhi devattagaehi gurumahattaraehiM abbhaNugNAe samattapaiNNe vyAkhyA-zramaNo bhagavAn mahAvIraH lokottaro'stItyAha kIdRzaH dakSaH sarvakalAkuzalatvAt athavA kRtapratijJA nirvAhakatvAt dakSaH tathA pratirUpaH lokottarakamanIyakAntiH ataeva jJAtaH sUryavat jagati vikhyAtaH punaH jJAtaputra:-zrIsiddhArtha rAjasUnuriti tatrApi jJAtakulacandraH jJAtacandraH jJAtakule candra iva prakAzamAna iti / punaH videhaH viziSTadRDhazarIraH vajraRSabhanArAcasaMhananasamacaturastrasaMsthAna-manoharatvAditi // punaH vaidehadinnaH trizalAdevItanayaH punaH videhArcaH trizalAkSatriyANI kukSijAta zarIra iti arcA zabdenAtra zarIraM grAhyam punaH videha sukumAla:-gRhasthAvAsasukumAlaH videhazabdena gRhAvAso grAhyaH dIkSAkAle tu. upasargAdiparISahAdisahane prabhuratikaThoraprakRtiko'bhUt idameva mahatAM mahattvam tataH triMzadvarSANi gRhavAse kRtvA triMzadvarSAvadhi gRhasthI san tadana mAtApitrodevatvaM gatayoH satoH tadanu gurumahattaraiH nandivarddhanAdibhiH abhyanujJAtaH arthAt samAptapratijJo jAtaH mAtapitrorjIvato nahi pravajiSyAmi iti garmagRhItapratijJApUraNatvAditi 183 // Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyA vivAha sambandhaH // 18 // // ayaM sambandhazcedRzaH // aSTAviMzativarSANAM, vyatikrame yathAsukham mAhendrAkhyaGgatau svarga, prabhuvIrajanipradau // 1 // AvazyakamahAsUtra, prathayeti ca budhyatAm / AcAraGgasUtrasya, kathanAd dvAdazAbhidham // 2 // garbhakRtA pratijJA me, jAtA pUrNA ca sAmpratam / dIkSAyai bAndhavaM jyeSThaM, praSTavAn bhagavAMstataH // 3 // tAdRzIGgiramAkarNya, saMsArAvAsamocinIm / nandivarddhana ityevaM, bhrAtaraM procivAn zucA // 4 // mAtApitRviyogena, duHkhitasya ca me'nayA / vArtayA kSipasi kSAra, kSate bhrAtaraho'dhunA // 5 // zrutveti bhagavAnyAha, vairaagyrNgrnyjitH| mAtA pitryAdayo bhrAta, jarjAtA jIvasya bhUrizaH // 6 // tathAhi-pitRmAtR bhrAtRbhAginI-bhAryAputratvena sarve'pi / jIvA jAtA bahuzo, jIvasya ekaikasya // 7 // pratibandhastato bhrAtaH, kutra kutra vidhIyate / AjJAmatazca me dehi, pravrajiSyAmi kevalam // 7 // nizamyeti tato jyeSTho, vyAjahAra jina prati / jAnAmyaIparaM bhrAta, virahaH pIDayatyamum // 8 // madAgraheNa bho bhrAta, stiSTha varSadvayIM gRham / bhavatvevaM ca vIro'pi, prAha nItivizAradaH // 9 // madartha kizca bho bandho, prArambho no vidhIyatAm / prAzukAzanapAnena, sthAsyAmi sadane'pyaham // 10 // nandivarddhanabhUpo'pi, svIcakAra vibhorvcH| azizriyacca vIro'pi, gRhaM varSadvayAvadhi // 11 vastrAlaGkArayukto'pi, prAmukaipaNa bhojanaH / apiban vAri saccitaM, sthito gehe'ntima prabhuH // 12 // // 18 // Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyAM| // 185 // dIkSAgrahaNam prapti gehe'pyacittanIreNa, sarvAGgamajjanaM nahi / kRtaM vIreNa vIreNa, pANipAdAsya varjanam // 13 // pAlayAmAsa sa brahma, yAvajjIvaM ca dhInidhiH / dIkSotsave kRtaM snAnaM, saccittavAriNA vidheH // 14 // caturdazamahAsvama, sUcitatvena bhUbhujaH / cakravartidhiyA sarve, sevamAnA nirantaram // 15 // bhagavantaM vilokyaivaM, vairAgyAdhvapravartinam / zreNikacaNDapradyotapramukhoH svaM gRhaM yayuH // 16 / / ekataH samAptapratijJaH svayameva bhagavAn dIkSArthamudyataH aparataH lokAntikadevairekonatriMzadvarSe sati svakAcAreNa dIkSArtha prabhurvijJaptaH iti-kathayati sUtrakAraH / ___ mUlapAThaH-puNaravi loaMtiehiM jIakappiehiM devehiM tAhiM iTAhiM jAva vahi aNavarayaM abhinaMdamANA ya abhithuvvamANA ya evaM vayAsI // 110 vyAkhyA-punarapi lokAntikadeva boMdhita iti vizeSo dyotyate lokAnte saMsArAnte bhavAH lokAntikAH ekAvatAratvAt anyathA brahma lokavAsinAM teSAM lokAntabhavatvaM virudhyatte te ca lokAntikA navavidhAH / yaduktam // . sArassaya 1 mAiccA 2 vaNhI 3 varuNAya 4 gaddatoyAya5 / tuDiA 6 avvAbAhA 7 aggiccA 8 ceva riTThAya // 1 // ee devanikAyA bhayavaM bohinti jiNavaridaM tu / savvajagajjIvahiyaM bhaya / titthaM pavattehi // 2 // yadyapi svayambuddho bhagavAnupadezaM nApekSate tathApi teSAmayamAcAraH vartate tadevAha jitakalpikAH devAH avazyam AcAravanta ityarthaH tAbhiH iSTAbhiH yAvat yAvacchabdena kaMtAhi maNunAhiM ityAdi pUrvoktAbhiH vAgbhiH kA O Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyA dIkSAprahaNam // 186 // nirantaraM bhagavantaM abhinaMdamANAya- abhinandayantaH samRddhimantaM AcakSANAH tathA abhiSTuvantaH stuti kurvantaH santa evam avAdISuH // 110 mUlapAThaH-jaya jaya naMdA ? jaya jaya bhaddA ? bhaite, jaya jaya khattiyavaravasahA! bujjJAhi bhagavaM! loganAhA ! sayala jagajjIvahiyaM pavattehi dhammatitthaM, hia muha nisseyakaraM savvaloe savvajIvANaM bhavissaitti kaTu jaya jaya sadaM pauMjanti // 111 // ___vyAkhyA-he nanda he samRddhizIla jaya jaya sambhramatvAt dvivacanam prAkRtatvAd dIrghatvam nandetyatreti evaM he bhadra kalyANavan jaya jaya / te tava-bhadraM bhavatu tathA he bhadra kSatriyavara vRSabha ! jaya jaya he bhagavan he lokanAtha buddhacasva sakalajagajjIvahitam dharmatIrtha pravartaya-yataH idam hitasukhaniHzreyaskaraM hitapUrvakamukhamokSakaramiti sarvaloke sarvajIvAnAm bhaviSyatIti kRtvA jaya jaya zabdaM prayuJjanti // 111 // mUlapAThaH-pubbiM piNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa mANussagAo gihatthaghammAo aNuttare Ahoie appaDivAI nANadasaNe hotthA / tae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre teNaM aNuttareNaM AhoieNaM nANa dasaNeNaM appaNo nikkhamaNakAlaM Abhoei / AbhoittA ciccA hiraNaM, ciccA suvaNaM ciccA dhaNaM ciccA rajjaM ciccA raTTaM evaM balaM vAhaNaM kosaM koTThAgAraM ciccA puraM-ciccA aMtepara, ciccA jaNavayaM ciccA vipuladhaNakaNaga-rayaNa-maNi-mottiyasaMkhasilappavAla-rattarayaNamAiyaM saMtasArasAvaijja, vicchaDaittA vigovaittA-dANaM dAyArehiM paribhAittA, dANaM dAiyANaM paribhAittA // 112 // // 186 // Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyA grahaNaH // 187 // vyAkhyA-idaM padaM gihatyadhammAo ityato'gre yojyam arthAt zramaNasya bhagavato mahAvIrasya manuSyayogyAt--gRhasthadharmAta vivAhAdeH pUrvamapi anuttarAbhogikam lokottaraprayojanazAli, apratipAti-apatanazIlam jJAnadarzanam / avadhijJAnaM avadhidarzanaJca abhUditi tataH zramaNo bhagavAn mahAvIraH tena-anuttareNa Abhogikena jJAnadarzana / Atmano dIkSAkAlaM Abhogayati--vilokayati Abhogya ca tyaktvA hiraNyaM rUpyaM tyaktvA suvarNaM tyaktvA dhanaM tyaktvA rAjyaM tyaktvA rASTra (dezam) evaM sainyaM vAhanaM korSa koSThAgAraM tathA tyaktvA nagaraM tyaktvA antaHpuraM tyaktvA jAnapadaM dezavAsilokaM tyaktvA vipuladhanakanakaratnamaNimauktikazaGkhazilApravAla raktaratnapramukhaM tathA satsArasvApateyaM etat sarva tyaktvA punaH kiM kRtvA vicchadya vizeSeNa tyaktvA punaH kiM kRtvA vigopya tadeva guptaM saddAnAtizayAt prakaTIkRtyeti bhAvaH athavA vigopya etatsarva dRzyavastudhanakanakAdi nindanIyam asthiratvAt ityuktvA punaH kiM kRtvA dAnaM dhanam dAyArebhyaH dAnArthamAgatebhyaH yAcakemyaH paribhAjya arthAt vibhAgaiH pRthak-datvA athavA idaM asya deyam idam amukasya deyaM iti vicArya samyak-vibhAgIkRtya punaH kiM kRtvA dAnaM dhanaM dAyikamyaH (gotrikebhyaH--paribhAjya vibhAgazo datvA- // 112 // anena sUtreNa bhagavatA vArSikadAnaM dattamiti sUcitamdIkSAvAsarataH pUrva, varSAvadhi prabhuH svayam / prAvartata mahAnandI, dAtuM dAnaM ca vArSikam // 1 // sUryodayAtsamArabhya, prAtarAzAvadhi prabhuH / aSTalakSAdhikAmekAM, koTiraukmI dadau sadA // 2 // // 187n Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpa - muktAvalyA RAMANAN prahaNam catvaraM prati vIthiM ca, pratimArga tathaiva ca / ghoSaNA kAritA samyaga, dAnapradAnahetave // 3 // yasmai yadrocate vastu, grAhya taM ca yathecchayA / AgatebhyastadA dattaM, prabhuNA'pi mahaddhanam // 4 // zakrAdezena tatsarva, pUrayanti surottmaaH| varSeNa yaddhanaM dattaM, tasya mAnamathocyate // 5 // trINyeva ca koTizatAni, aSTAzItizca bhavanti koTyaH azItiM ca zatasahasrANi, etat saMmvatsare dattam // 6 // | // tatra kavighaTanA // tattadvArSikadAnavarSaviramadAridyadAvAnalAH, sadyaH sajjitavAjirAjivasanAlaMkAradurlakSyabhAH // samprAptAH svagRhe'rthinaH sazapathaM pratyAyayanto'GganAH / svAmin piGgajanairniruddhahasitaiH ke yUyamityucire // 1 // datvA dAnaM punaH pRSTo, nandivarddhana bhUmipaH / prabhuNA tava satko'pi, pUrNoM rAjan sako'vadhiH // 7 // gRhAmyahaM tato dIkSAM, zrutvA tenApi bhuubhujaa| omityuktvA ca tadetoH, prArambhi kAryamuttamam // 8 // dhvajaihaTTaiH patAkAbhi-storaNairbhUSaNaistathA / suralokopamaM sadyaH, kRtaM kuNDapuraM tadA // 9 // nandirAjo'tha zakrAdyAH, praphullavArijAnanAH kArayanti mahAkumbhAMzcASTottarasahasrakam // 10 // svarNamayAn rUpyamayAn , maNimayAMstathaiva ca / svarNarUpyamayAnevaM, svarNamaNimayAMstathA // 11 // rUpyamaNimayAnevaM, svarNarUpyamaNiprathAn / mRnmayAn darzanIyAMzca, pratyekamiti sundarAn // 12 // dIkSAnyogyAM parAzcApi, sAmagrI sakalAmapi / mahAnandabharaNete, kArayantIti yojanA // 13 // // 18 // Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa dIkSAgrahaNam muktAvalyAM // 189 // acyutendrAdidevendra-zcatuHSaSThipramANakaiH / abhiSeke kRte ramye, zrImadvIrajinezituH // 14 // nRpakRteSu kumbheSu, kumbhA devakRtAstadA / babhurdivyAnubhAvena, praviSTAH santa uttamAH // 15 // prAcImukhaM nivezyAtha, prabhuM nndimhiiptiH| vAribhiH kSIrasAmudra-rdevAnItaiH sunirmalaiH // 16 // sarvatIrthIyamRtsnAbhiH, kaSAyairakhilaistathA / abhiSekaM karotyeva, mindrAdhA amarA api // 17 // bhRGgArAdarzasaddhastA, jayazabdaM muhurmuhuH / kurvANA upatiSThanti, prabhoragre'tiharSitAH // 18 // evakRtvA zubhasnAnaM, vItarAgo jineshvrH| gandhakASAyyavastreNa, prokSitAMgaH samantataH // 19 // devacandanasadrAvaizvAnulipta zarIrakaH / kalpaprasUnamAlAbhi-vilasatkambukaNThakaH // 20 // svarNayuktAM calasvacchalakSamUlyAIsadRzaiH / AvRtAGgo'mbaraiH zuklai-rAjadvArabhujAntaraH // 21 // keyUrakaGkaNairevaM, mnndditobhysdbhujH| divyakuNDalazobhAbhi-lasadgaNDatalo'malaH // 22 // kAritAM nandirAjena, pazcAzaddhanurAyatAm / dhanubhiH paJcaviMzaizca, vistIrNAmatimajulAm // 23 // SaTatriMzadhanuruttuGgA, svarNastambhazatAzcitAm / vicitrAM maNisauvarNe-nadyAmiva yathA nadIm // 24 // zibikAmamarairdabdhAM, prabiSTAM zivikAM prbhuH| Aruhya candraprabhAkhyAM, dIkSArtha ca tato'calat // 25 // // 189 // Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyAM / // 190 // dIkSAgrahaNam // zeSaM ca sUtrakRta svayaM vakSyati // mUlapAThaH-teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre je se / hemaMtANaM paThame mAse paDhame pakkhe maggasirabahule tassa Na maggasirabahulassa dazamIpakkhaNaM pAINagAmiNIe chAyAe porisIe abhiniviTTAe pamANapattAe subbaeNaMdivaseNaM vijaeNa muhutteNaM caMdappabhAe sIyAe // __ vyAkhyA--tasmin kAle tasmin samaye zramaNo bhagavAn mahAvIraH-yo'sau zItakAlasya prathamo mAsaH prathamaH pakSaH mArgazIrSamAsasya kRSNapakSaH tasya mArgazIrSabahulasya dazamIdivase pUrva diggAminyAM chAyAyAM pauruSyAM pAzcAtyapauruSyAM abhinivRtAyAM jAtAyAM kathambhUtAyAM pramANaprAptAyAM natu nyUnAdhikAyAM suvratAkhye divase vijayAkhye muharte candraprabhAyAM pUrvoktAyAM zibikAyAm kRtaSaSThatapAH vizuddhamAnalezyAkaH pUrvAbhimukhaH san ratnakhacitasuvarNasiMhAsane niSIdati // zibikAsthaprabhoryAmye, cAdAya haMsalakSaNam / paTazATakamekA strI, tadanvayamahattarA // 1 // vAmapArzve vibhoreva-mambadhAtrI lasanmukhI / dIkSopakaramAdAya, bhadrAsanamupAvizata // 2 // sphArazaGgArasaddhArA, dhvlcchtrpaannikaa| taruNIpRSThatazcaikA saumyabhAvA nyaSIdata // 3 // pUrNakumbhakarA caikA, subhavyezAnakoNake / maNivyajanasaddhastA, cAgnikoNe tathA'parA // 4 // svasvakAryaparA bhaktyA, prbhupaadaabjvRttyH| bhadrAsanAni ramyANi, samalazcakrurutsukAH // 5 // // 190 // Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa muktAvalyA prahaNam tato nandimahIzena, cAdiSTAH puruSAH svkaaH| utpATayanti yAvaddhi, zibikAmprabhupAvitAm // 6 // tAvacchaka IzAnendra-zcamarendrabalIndrako / uparyadhastanIM vAhAM, dakSiNottaravatinIm // 7 // bhavanezA vyantarA zcaiva-mindrA vaimAnikAstathA / jyotiSkA kuNDalAkalpa, kiraNottamadIptayaH // 8 // puSpavRSTiM paJcavarNAGkarvanto modmeduraaH| dundubhIstA'yantazca, protpATayanti zaibikAm // 9 // tataH zakra IzAnendraH, zibikAyAzca vAhikAm / tyaktvA vIjayataH prItyA, cAmarANi prabhoH puraH // 10 // prasthite zivikArUDhe, varddhamAne jinezvare / praphullakamalairvApI, zaradIva manoharaiH // 11 // atasIkaNikArANAMzcampakAnAntathaiva ca / tilakAnAJca satpuSpairvanarAjIva vizvataH // 12 // gacchadbhiramarairevaM, sadAraizvArubhUSaNaiH / zuzubhe gaganAbhogo, dadhat saundaryamuttamam // 13 // bhambhAbherImRdaGgIya, shngkhdundubhijdhvniH| vyApayan rodasI cetaH, ilAdayan prasasAra ca // 14 // azrutApUrvanAdena, nagarI rmnniignnH| svAni kAryANi santyajya, pracelurbhavanAttvarA // 15 // Agacchantyazca tA nAryoM, vividhottmshcessttyaa| janAn vismApayAmAsu-manomohanacaJcavaH // 16 // yataH-tinivi thI vallahAM, kali kajjalasiMdUra / e puNa atihivallahA~ dudha jamAI tUra // 1 // // atha tAsAMzceSTA varNanam // gehe sthitAH kA aparAH prayAntyaH, prautkaNThayabhAjaH sakalA babhUvuH // cakruH vilomnA ca nijIyametAH, zRGgAramAhAsyakaramvicitram // 1 // HT191 // Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAkSA zrIkalpamuktAvalyA // 192 / prahaNam kAciccalA srastatamaM hi mUrdhni, dadhe na mAlyaM skhalitAGgayaSTiH // kAcillATe tilakantathA'dha, cakre ca bAlA prathamendurekhAm // 2 // kAcidvilolA zratikuNDale sve, kSoNyAM na jajJe patite (apIha) // vistIrNavaktrAntara kezarAjiH, pUrNendumeghAvalivada dadhAva // 3 // AnaJja kA'pi nayanaM svavAma-mudvegacittA kalakajjalena, kAcinmRgAkSI niMjagaNDamekaM, kastUrikAbhivililepa nAnyam // 4 // kAcinmanojJA varanAgaballayA, styaktvA ca patrANi cakhAda harSAta, / ambhojapatrANi kileyayA'haM, manye ca vaktreNa nijena satrA // 5 // kaNThasthale kA'pi dadhau ca kAJcIm , raukmI kaNakiGkiNikA'bhirAmAm / sanmauktikAnAM rabhasena kA'pi, hArazca kaTayAmadhRtAtilolA // 6 // kAciddadhAnA kavarIGkareNa, vikhastakaucAntarakaJcukA'pi, naSTatrapevAbhijagAma mArge, divyotsavAlokanacittavRttiH // 7 // kAcibhuje nUpuramAdadhAra, manye bhrameNAmalakaGkaNasya, keyUrayugmaM khalu pAdayozca, dadhe ca kAcinmRgazAvanetrA // 8 // raraJja cAMghri mahadarzanotkA, gozIrSapakena tadA ca kAcit // Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAzA mahotsavaH zrI kalpamuktAvalyA // 19 // vapustathA'laktarasena kAci, mugdhAlilepAtimanoharAGgI // 9 // kAcicca nIviM zithilAM na budhvA, kAJcIndadhAnA karapaGkajena, yAntI lalajje na vicitrametad, dRSTA'pi lokairmuditAntarAtmA // 10 // kAcinmRgAkSI capalA kRtArdha, snAnA kSarannIrasukezamAlA, mArge prayAntI naTinIva jAtA, hAsyAya manye janu na keSAm // 11 // kAcidvahantI mukuraM kareNa, kAcicchalAko nayanAJjanIyAm , kAcidrudantaM tanayamvihAya, saJjagmivAnutsavadarzanotkA // 12 // zrIvIralokezvaradarzanena, cAtmAnamanyA bahumanyamAnA, vegena yAntI pathi bhUSaNAni, srastAnyapi naiva tadA'grahIcca // 13 // ojazca tejo vimalaM surUpam , saubhAgyamevaM vacanAtigaM ca, saMvIkSya kAcijjinanAyakasya, mene mahAzcaryamaho vidhAtuH // 14 // pANyambujAbhyAM zucimauktikaughe, ravAkiran kAJcanacaJcalAkSyaH, kAzcijjagumanjulamaGgalAni, pramodapUrNA nanRtuzca kAzcit // 15 // / // 19 // Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyA // 19 // // atha mahotsava prakAraH // pazyantyevaM narA nAryoM, vaibhavaM ca jinezituH, citrArpitA ivAtyanta, prmodbhrmeduraaH||16|| tataH prathamaM prabhupurastAt svastika1 zrIvatsara nandyAvarta3 varddhamAnakaM4 bhadrAsanaM5 kalazo6 matsyayugmaM7 darpaNaM8 iti ratnamayASTamaGgalAni kramazaH prceluH| tadanantaraM pUrNakalazAH bhRGgArAH cAmarANi mahatI vaijayantI tathA vaiDUryaratnakhacitadaNDasthitaM zvetacchatram / tathA maNisuvarNamaya sapAdapIThaM siMhAsanaM ca pracacAla tadanantaraM AroharahitA aSTottarazatavara turaGgamAH evamaSTottarazatavaragajAzca celuH tadanantaram dIpyatpracalatpatAkAmanoharAstathA ghaNTAvAditranAdaramaNIyAH tathA nAnAvidhazastraparipUrNAH evaM dRDhavarmabharitAH aSTotarazatarathAH pracalitAH tadanu sundaravastradhAriNaH aSTottarazatavIrapuruSA DuDhaukire tataH kramazaH hayAH 1 gajAH 2 rathAH 3 padAtisainyAni jagmuH tataH kamanIyapatAkAsahasramaNDitaH tathA sahasrayojanocchAyo mahendradhvajaH cacAla / tadanantaraM khaDgadhAriNaH kuntadhAriNaH pIThaphalakadhAriNaH krameNa praceluH tadanu hAsyakArakAH nRtyakArakAH kAndarpikAH jaya jayazabdaM kurvANAH praceluH tadanantaraM bahavaH ugrAH bhogAH rAjanyAH kSatriyAstalavarAH mADambikAH kauTumbikAH zreSThinaH sArthavAhAH devAH devyazca zrIsvAminaH purastAt pratasthire tadanantaram / Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSA PROLARSHAS mahotsavaH zrIkalpa mUlapAThaH-sadevamaNuyAmurAe parisAe samaNugammamANaM agge saMkhiya cakkiya laMgaliya muhamaMgaliya muktAvalyAM vaddhamANa-pUsamANa ghaMTiyagaNehiM tAhi jAva vaggRhiM abhinaMdamANA ya abhithuvyamANA ya evaM vayAsI // 113 // vyAkhyA--devamanujAsurasahitayA parSadA samyaka anugamyamAnaM tathA agrataH zaGkhikAH zaGkhabAdakAH, tadanu cAkrikAH cakrAyudhadhAriNaH tataH lAGgalikAH halAkArasuvarNamayAlaGkAraiH zobhitagalAH bhaTTavizeSAH, tadanu mukhapriyavaktAra:- cATubhASaNazIlAH, tadanu vardamAnAH sAlaGkArabhUSitalaghulaghukumArAn skandheSu Arogya tadgamanazIlA: puruSAH puSpamANavAH mAgadhAH, tadanu ghANTikA:- rAuliyA loke prasiddhAH, eteSAM gaNaizca parivRtaM bhagavantaM kramazaH kulamahattarAH svajanAdayaH tAbhiH iSTAbhiH vAgbhiH abhinandantaH abhiSTuvantazca evamavAdiSuH // 113 // mUlapAThaH-jaya jaya naMdA ! jaya jaya bhaddA ! bhadaM te abhaggehiM nANadasaNacarittehiM ajiAI jiNAhi iMdiyAI jiraM ca pAlehi samaNadhammaM, jiyavigyo vi ya vasAhi taM deva ! siddhimajJa, nihaNAhi rAgadosamalle taveNaM, ghiidhaNiabaddhakacche mAhi aTThakammasattUjJAMNaNaM, uttameNaM sukkeNaM, appamatto harAhi ArAhaNapaDAgaM ca vIra ! telukkaraMgamajjhe pAvayavitimiramaNuttaraM kevalavaranANaM gaccha ya mukkhaM paraM payaM jiNavarovaiTeNa maggeNa akuDileNa haMtA parIsahacamuM jaya jaya khattiyabaravasahA / bahUI divasAI bahUI pakkhAI bahUI mAsAI bahUI uUI bahUI ayaNAI bahUI saMvaccharAI abhIe parIsahovasaggANaM khatikhame ML bhayabheravANaM dhamme te avigdhaM bhavau tikaTu jaya jaya saI pauMjanti // 114 // 195 // Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyAM mahotsavaH // 1960 vyAkhyA--jaya jayavAn bhava, he samRddhiman ! jaya-jayavAn bhava, he bhadra ! bhadrakAraka ! te tubhyaM bhadraM astu, kizca abhagnaH niraticAraiH jJAnadarzanacAritraiH ajitAni indriyANi jaya vazIkuru jitaM ca svavazIkRtaM ca pAlaya zramaNadharma jitavighno'pi ca he deva ! prabho! tvaM vasa, kutra vasa Aha siddhimadhye atra siddhizabdena zramaNadharmasya vazIkArastasya madhya lakSaNazcAprakarSastatra tvaM nirantarAyaM tisstthetyrthH| tathA rAgadveSamallau nijahi nitarAM nigRhANa tayonigrahaM kuru iti, kena tapasA bAhyAbhyantaravartitapasA tathA dhRtidhairyabaddhakakSaH (santoSadhairyAdiyuktaH san) aSTakarmazatrUn mardaya kena mardayetyAha uttamena zuklena dhyAnena iti / tathA he vIra ! apramattaH san trailokyaraGgamadhye ArAdhanapatAkAm Ahara gRhANeti yathA kazcinmallaH pratimallaM vijitya sarveSAM samakSam jayarAvapUrvakam jayapatAkAmAdatte, tathA tvamapi mahAduSTakarmazatrUn vijitya ArAdhanapatAkAM gRhANa iti bhAvaH / tathA prApnuhi ca vitimiram andhakArarahitam anuttaram anupamaM kevalavarajJAnaM tathA gaccha ca mokSaM paramaM padaM kena gacchetyAha jinavaropadiSTenaakuTilena mArgeNa / atha kiM kRtvetyAha hatvA kAm parISahasenAm tadanu jaya jaya kSatriyavaravRSabha ! tathA bahUn divasAn bahUn pakSAn , bahUn mAsAn , bahUn RtUna mAsadvayapratimAn hemantAdIn tathA bahUni AyanAni pANmAsikAni dakSiNocarAyaNalakSaNAni, bahUn samvatsarAn yAvat tathA parISahopasargebhyo'bhItaHsan bhayabhairavANAM vidyutatsihAdikAnAM kSAntyA kSamo na tvasAmarthyAdinA evaMvidhaH san tvaM jaya aparaM ca te tava dharme avighnaM vighnAbhAvo'stu iti kRtvA ityuktvA jaya jaya zabda prayuJjanti // 114 // .196 // Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyA dIkSA mahotsavaH // 197 // mUlapAThaH-tae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre nayaNamAlAsahassehiM picchijjamANe picchijjamANe vayaNamAlAsahassehiM abhithuvvamANe abhithubvamANe hiyayamAlAsahassehiM unnaMdijjamANe ubhaMdijamANe maNorahamAlAsahassehiM vicchippamANe vicchippamANe katikhvaguNehiM patthijamANe patthijjamANe aMgulimAlAsahassehiM dAijjamANe dAijjamANe dAhiNahatyeNaM bahUNaM naranArIsahassANaM aMjalimAlAsahassANaM paDicchamANe paDicchamANe bhavaNapaMtisahassAI samaicchamANe samaicchamANe taMtI-talatAla-tuDiya gIyavAiyaraveNaM mahureNa yamaNahareNaM jaya jaya sadaM ghosamIsieNaM maMjumaMjuNA ghoSeNa ya paDibujjhamANe paDibujjJamANe savviDDIe savvajuIe savvavalaNaM savvavAhaNeNaM savvasamudaeNaM savvAyareNaM savvavibhUIe savvavibhUsAe, savvasaMbhameNaM savvasaMgameNaM sabvapagaIhiM savvanADaehiM savvatAlAyarehiM savvAvaroheNaM savapupphavatthagaMdhamallA'laMkAravibhUsAe savvatuDiyasahasacinAeNaM mahayAiDhIe, mahayAjuIe mahayAbaleNaM mahayAvAhaNeNaM mahayAsamudaeNaM mahayAvaratuDiyajamagasamappavAie saMkhapaNavapaDahabherijallarikharamuhihuDDukka duMduhinigghosanAiyaraveNaM kuMDa puraM nagaraM majjJaM majjJeNaM niggacchai / nigacchittA jeNeva nAyasaMDavaNe ujjANe jeNeva asogavarapAyave teNeba uvAgacchai // 115 // vyAkhyA-tataH zramaNo bhagavAn mahAvIraH kSatriyakuNDagrAmanagaramadhyena bhUtvA yatra jJAtakhaNDavanaM yatrAzokapAdapastatra upAgacchatIti yojanA-atha ki viziSTaH san nayanamAlAsahastraiH prekSamANaH arthAt punaH punaH vilokyamAnasaundaryaH, // 19 // Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dokSA mahotsavaH punaH kIdRzaH vadanamAlAsahavaiH paMktisthitalokAnAM mukhapaMktisahakhaiH punaH punaH abhiSTrayamAnaH punaH hRdayamAlAsahavaiH unnandyamAnaH arthAt jayatu ciraM jIvatu iti vizuddhahRdayodgAraiH samRddhi prApyamANaH-- punaH manorathamAlAsahasraiH vizeSeNa spRzyamAnaH arthAt darzakA iti manasi vicArayanti yadi vayaM asya sevakA bhavAmastadA varamiti cintyamAnaH punaH kAntirUpaguNaiH prArthyamAnaH svAmitvena bhartRtvena vAJchyamAnaH punaH aMgulimAlAsahastrai daryamAnaH 2 punaH dakSiNahastena bahUnAM naranArIsahasrANAM aJjalimAlAsahasrANi namaskArAniti pratIcchan pratIcchan gRhaNan punaH bhavanapaMktisahasrANi samatikraman 2 punaH taMtrI talatAlatruTitagItavAdyaraveNa kIdRzena madhureNa ataeva manohareNa punaH kiMviziSTena jayajayazabdaghoSamizritena, punaH kIdRzena majumajunA ghoSeNa atikomalena janasvareNa sAvadhAnIbhavana 2 tathA sarvaddharyA sampUrNacchatracAmarAdirAjacihnarUpayA tathA sarvadyutyA AbharaNasambandhikAntyA sarvavalena hastituragAdirUpakaTakena sarvavAhanena karabhavesarazibikAdirUpeNa-sarvasamudayena mahAjanamelApakena, sarvAdareNa sarvAMcityakaraNena sarvavibhUtyA sarvasampadA; sarvavibhUSayA samastazobhayA tathA-sarvasambhrameNa pramodajanitautsukyena sarvasaGgamena sarvasvajanamelApakena, sarvaprakRtibhiH aSTAdazabhirnegamAdibhiH nagaravAstavyaprajAbhiH sarvanATakaiH sarvatAlAcaraiH sarvAvarodhena sarvAntaHpureNa sarvapuSpagaMdhamAlyAlaGkArakbhUipayA prasiddhayA-tathA sarvatruTitazabdaninAdena sarvavAditrazabdeneti tathA mahatyA RddhayA mahatyA dhutyA mahatA balena mahatA samudayena mahatA varatruTitajamagasamagapravAditena ( yugapat uttamavAdhaghoSeNeti) Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyAM dIkSA mahotsava tathA zaGkhapaNavapaTahabherIjhallarIkharamukhIhuDukkadundubhinirghoSanAditaraveNa evambhUtayA Rddhyaa| vratAya dIkSAgrahaNAya vajantaM bhagavantaM pRSThatazcaturaGgasainyaparikalito lalitacchatracAmaravirAjito nandivardhananRpatiranugacchati pUrvoktADambareNa yukto bhagavAn kSatriyakuNDanagarasya madhyabhAgena nirgacchati nirgatya yatraiva jJAtakhaNDavanaM iti nAmakaM udyAnaM asti yatraiva azokanAmA vara pAdapaH zreSThataruH asti tatraiva upAgacchati / // 115 // ___mUlapAThaH-uvAgacchittA asogavarapAyavassa ahe sIyaM ThAvei, ThAvittA sIyAo paccoruhai, paccoruhittA sayameva AbharaNa-mallAlaMkAraM omuyai, omuittA sayameva paMcamuTThiyaM loyaM karei, karittA cha?NaM bhatteNaM apANaeNaM hatthuttarAhi nakkhattaNa jogamuvAgaraNa egaM devadUsamAdAya ege abIe muMDe bhavittA AgArAo aNagAriyaM pavvaie // 116 // vyAkhyA-upAgatya azokavarapAdapasya adhastAt zibikAM sthApayati sthApayitvA ca zivikAtaH pratyavatarati pratyavatIrya svayamevAbharaNAlaGkArAn uttArayati, uttArya taccaivaM dIkSAgrahaNasamutsukaH svayameva zrI jinezvaraprabhuH prathamaM komalAGgulIbhyaH mudrApaMktim hastAcca vIravalayaM anupamabhujAbhyAM tvaritameva aGgade tathA kambukaNThataH ramaNIyahAraM tathA karNAbhyAm kuNDale tathA zobhamAnamastakAt mukuTam uttArayati iti sarvatra kriyAsambandhaH / etatsamastabhUSaNAni kulamahattarAH haMsalakSaNapaTazATakena, gRhNanti gRhItvA ca kulamahattarA striyaH bhagavantaM evamavAdiSuH // 199 // Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalAmuktAvalyA dokSA mahAtsavaH // 20 // ikSvAkukulasambhUta-stathA gotreNa kAzyapaH, jJAtAnvayamahAkAze, pUrNenduvimalaghute ! // 1 // zreSThakSatriya siddhArtha, bhUpatestvaM hi bho jina !, trizalAkSatriyANyAzca, putro'si vizvavallabhaH // 2 // devendramanujendrAsya-stutyo'si vimalairguNaiH, ataH putra ! kulAbjArkaH, saMyamAghvaniyantritaH // 3 // sAvadhAnena panthAnaM, munyAcaritamAbhaja, asidhArAsamAnastvaM, pAlayAlaM mahAvratam // 4 // zramaNottamadharme tvaM, mA kArSIcca pramAdakam , ityuktvA bandanaM kRtvA, cApakAmanti-ekataH // 4 // tatazca bhagavAn ekayA muSTayA kUrca tathA catasRbhiH muSTibhiH zirojAn ziraHsthakezAn svayamevapazcamauSTikaM locaM karoti tathA kRtvA ca SaSThena bhaktena apAnakena uttarAphAlgunyAM candrayoge satieka devadRSyam AdAya zakreNa vAmaskandhe sthApitaM tathA ekaH ekAkI rAgadveSasahAyavirahAta ataeva advitIyaH tathAhi-- zrI RSabha jinezvaraH catuHsahasragajabhiH saha tathA zrImallinAthapArzvanAthau trizatabhUpAlaiH saha tathA zrI vAsupujyaH SaTzatanRpaiH saha zeSAzca ekonaviMzatitIrthaGkarAH ekasahakhanRpatibhiH saha dIkSitA babhUvuH kintu caramatIrthaGkaraH zrIbhagavAn mahAvIrastu eka eva dIkSitaH ataH advitIya ityuktiH / tathA draSyataH zira:kUrcalocanena bhAvataH, krodhAdyapanayanena muNDo bhUtvA agArAt gRhAt niSkramya anagAritAM prabajitaH pratipannaH // 116 // // 20 // * Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSA mahotsava zrIkalpa tadvidhizvAyam itthaM purvoktarItyA pazcamauSTikaM locaM vidhAya bhagavAn zrI mahAvIraH yadA sAmAyikammukAvalyAsa uccarituM. vAJchati tadA zakraH sakalamapi vAdyaghoSAdikolAhalaM nivArayati tataH 'prabhuH Namo siddhANaM' iti // 201 // kathanapUrvakaM karemi sAmAiaM savvaM sAvaja jogaM paccakhAmItyAdi uccarati natu bhaMte ti bhaNati tIrthaGkarANAntathAkalpatvAt evazca cAritragrahaNAnantarameva bhagavataH caturtha jJAnam utpadyate / tataH zakrAdayo devA bhagavantaM vanditvA nandIzvarayAtrAM kRtvA svaM svaM sthAnaM jagmuH iti / iti zrI tapAgacchanabhonabhomaNizAsanasamrATjaGgamayugapradhAna kanakAcalatIrtha poDazIyoddhAraka kriyoddhAraka sakalabhaTTArakAcArya zrImadAnandavimalasUrIzvarapaTTaparamparAgata taponiSTa sakalasamvegiziromaNi paMnyAsadayAvimalagaNi ziSyaratna paNDitaziromaNi paMnyAsasaubhAgyavimalagaNivarapAdAravindacazcarIkAyamANa vineya sakalasiddhAMtavAcaspati anekasaMskRtagranthapraNetA paMnyAsamuktivimalagaNiviracitakalpamuktAvalivyAkhyAyAM / paJcamaM vyAkhyAnam samAptam // Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa kAra: muktAvalyA // 202 // // atha SaSThaM vyAkhyAnaM prArabhyate // turyajJAnavibhUSito hi bhagavAnAdAya cAjJAM tato, bandhUnAM vijahAra bandhunivahastatpRSThamAjIgamat // yAvad dRSTipathaM jagAma bhagavAMstAvacca dRSTayaikayA, vIkSAzcakririre viSAdabharitAH saMprocuritthaM mithaH // 1 // paramasukhada vIra, tvAM vinaitahi bandho / vipinasadRzagehaM, svaM vrajAmaH kathaM hA, vayamatha saha kena, prItigoSThI carAmo-'zanamapi jina ! ramya, kena satrA'tha kAryam // 2 // nikhilakaraNa gumphe, vIra vIretyajakha-matimudamabhajAmA-hUtito darzanAnte // vayamiha varabandho! cAzrayAmo'dya ke hI, jagati vidhiniyogA-dAzrayahInA nu jAtAH // 3 // atipriyamatiramyaM, darzanaM cakSuSAM no-'mRta samamayi bandho, bhAvi bhUyaH kadA kim // vigataviSayacetA-stvakadA'smAn guNajJa ?, smRtipathamapaharta-rneSyati prItibhAvAt // 4 // satatavirahakhedaM, darzayan bandhuvoM, jinavibhuguNArAzi, cintayazcittakoSe // draviNarahita meva, svAlaya sAzrunetraH, krathamapi vivazUnya, saMyayau hanta kaSTam // 5 // kica gozIrSacandanaiH puSpa-devai dIkSAmahotsavaiH / catuSmAsAdhikaM yAvat , pUjitobhUjjinezvaraH // 6 // tavasthena gandhena, sarpatA ca diyantaram , bhramarAvalirAkRSTA, vibhordazati sattvacam // 7 // gandhapuTIca yAcante, tarUNA gandhamohitAH, prabho maume ca te ruSTAH, kurvate copasargakAn // 8 // 202 // Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa. mukkAvA jiupasargAdhi kAra // 203 // kAmajitvara sadrapaM, sugandhitazarIrakama, vIkSya nAryo'pi vIrasya, babhUvurmAravepitAH // 9 // vicitraihavibhAvaizca, vilasatkilakiJcitaH, anukUlopasagAMzca, cakrustA nijasiddhaye // 10 // bhagavAMzcApi niSkampo, merUvacchuzubhe tadA, sahamAnazca tAn svairaM, vijahAra gataspRhaH // 11 // muhUrtazeSavelAyAM, taddine caramo jinaH, kumAragrAmamAprAptaH, kAyotsarge sthito nizi // 12 // vAhayitvA vRSAn kazcid , gopo'pi sakalaM dinam , vibhupArthe ca tAn muktvA, godohAya gRhaGgataH // 13 // vRSabhAzca vanaM jagmuH, svecchayA carituntadA, Agatya pRSTavAnepa, prabho ka me vRSA bada // 14 // ajalpati jineze ca, nAyaM vettIti so'pi ca, vRSAn mArgayituM yAto, cintayA gahanAntare // 15 // rAtrizeSe svayaM vArSAH, prabhupArzvamupAgatAH, aprAptavRSabho gopa-statraiva samupAgamat // 16 // balIvardAzca dRSTavA'sau, gatacinto'bhavatparam , jAnatA'nena yAminyAM, nAmito'haM mudhA na kim // 17 // iti budhyA cukopaipa, rajjumutpATya satvaram , mUrkhadhIrdhAvito intuM, vItarAgajinezvaram // 18 // jJAtvA cAvadhinA zakro, gopaduSkRtyamAzu ca, Agatya zikSayAmAsa, gopamajJAnaceSTitam // 19 // vyajijJapattataH zakraH, prabhu svabhAvasaMsthitam , upasargAH santi bhUyAMsaH, prabho te kaSTakArakAH // 20 // vaiyAvRtyanimittena, tato dvAdazavatsarIm / prabhupAdAbjarolamba, syAmeti mama bhAvanA // 21 // jinendro'pi tato'vAdId, bho bhoH zakra ! surAdhipa !, kadApyetacca no lokai, bhUtaM bhavyaM bhaviSyati // 22 // amarAmuranAthasya, sahAyyena jinezvarAH, utpAdayanti no jJAnaM, kevalaM kintu te svataH // 23 // M20 // Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyA upasargAdhikAraH // 204 // maraNAntopasargANAM, vAraNAya zacIpatiH, vyantaraM sthApayAmAsa, prabhumAtRsvasuH sutam // 24 // sthitimevaM vidhAyAsau, nirjarANAM mahAdhipaH, vandayitvA vibhuM natvA, tridivaM jagmivAn svakaM // 25 // kollAkasannivezAkhye, grAme prAtastataH prabhuH, bahulAbhidhaviprasya, gehamitidhiyA'gamat // 26 // mayA prajJApanIyo'tra, sapAtradharma ityasau, paramAnnena tadgehe, pAtre'kArSIcca pAraNAm // 27 // ambarANAM tato vRSTiH, sugandhanIrapuSpayoH, nisvAno dundubherevaM, sarvazrutimukhapradaH // 28 // aho dAna mahodAna-mityeSodghoSaNA tathA, vasudhArAsuvRSTizca, paJcadivyAni jajJire // 29 // // tatra paJcadivyamadhye vasudhArAvRSTisvarUpamittham // ardhatrayodazakoTaya, utkarSA tatra bhavati vasudhArA / ardhatrayo dazalakSA, jayanyikA bhavati vasudhArA // 30 // viharaMzca tato vIro, morAkasannivezake, prasthivAnAzramaM zAnta, duijjantataponidheH // 31 // mitraM siddhArthabhUpasya, nAmnA kulapatirvibhum , upasthitastadA tatra, dIkSA'bharaNamaNDitam // 32 // prabhuNApi tvarA bAhU, milanAya prasArito, smaratA pUrvaprItiM ca, mRNAlanAlakomalau // 33 // tasya prArthanayA tatra, rAtrimekAM sthitaH prabhuH, kSapaniva duHkhAni, janayan modasantatim // 34 // nIrAgacittako'pyasya, mahoparodhataH prabhuH, svIkRtya turyamAsI ca vijahAra purAntaram // 35 // aSTau mAsAn jinAdhIzo, vihRtya pAvayan kSitim , varSArthamAyayau tatra, punaH saMyamavAridhiH // 36 // Agatya samalacakre, kulapatinidezataH, kuTIM tArNI prabhuH zAnto, daNDake rAmavatpurA // 37 // // 204 // Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhuvihAraH abhigrahaH zrIkalpamuktAvalyA // 205 // tRNAprAptyA bahirgAvaH, kadA tatra bubhukSitAH, niruddhastApasairanya-jegmurvIrakuTI prati // 38 // kSudhitAstatra khAdanti, gAvastRNAni sarvataH, kuTInAthazca pUccakre, tataH kaulapateH puraH // 39 / / asAvapi samAgatya, jagAdeti jinezvaram , mahAzAntatapomUrti, dhyAnasthaM vilasadyutim // 40 // pakSiNo'pi mahAvIra !, vardhamAna ! munIzvara !, svanIDarakSaNe dakSA, bhavanti prathitaM na kim // 41 // siddhArtharAjaputro'si, kSatriyAnvayabhUSaNa !, asamarthastathApi tvaM, rakSituM hi svakAzrayam // 42 // zrutvetthaM bhAratI vIro, dadhyau manasi nispRhaH, eSAM mayi sati tvatra, syAdaprItinirantaram // 43 // abhigrahAMstataH paJca, cakre paJcavivarjitaH, zarmado vizvajIvAnAM, mahAvIraprabhuH prabhuH // 44 // nAprItimadagRhevAsaH 1, stheyaM pratimayA saha 2, na gehivinayaH kAryoM 3, maunaM 4 pANau ca bhojanam // 45 // kRtvaivAbhigrahAn pazca, duSkarAMjinabhAskaraH, vijahAra tataH zIghra, grAmamasthikasaMjJakam // 46 // . prAvRSi zuklapakSIyAM, zucimAsasya pUrNimAm , Arabhya vigatepakSe, sandhAsindharmilAlitaH // 47 // mUlapAThaH-samaNe bhagavaM mahAvIre saMvaccharaM sAhiyaM mAsaM cIvaradhArI hotthA teNa paraM acelae pANipaDiggahie / vyAkhyA-zramaNo bhagavAn mahAvIraH sAdhikamAsAdhikasamvatsaraM yAvat cIvaradhArI-abhUta-tataH Uddharva sAdhikamAsAdhikavarSAddharva ca acelakaH tadanu pANipatadgrahaH-karapAtrazcAbhavat // ITAL // 2.5 // Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhuvihAra zrIkalpa // prabhoracelakatvaM cettham // muktAvalyA mAsAdhikaikavarSAntaM, viharan jJAtanandanaH, dakSiNAdhikavAcAla, nagarAbhyarNavartinI // 48 // // 206 // suvarNavAlukA nAmnA, nadI tatra samAyayau, tatogacchaMzcatattIra, kaNTakAgre vilagya ca // 49 // devadRSyArdhamutkRSTaM, patitaM daivayogataH, siMhAvalokanenaipa, dRSTavA ca jagmivAMstataH // 50 // // atra siMhAvalokane ca matAnItyam // UhApohastathA cAtra, kriyate sUribhistvayam , siMhAvalokanaM ke'pi, mamatvena vadanti ca // 51 // Hel yogyasthAne'thavA'yogye, patitaM hetutaH pare, santatekhapAtrANi, durlabhasulabhAni kim // 52 // kaNTake vastrasaMsargA-cchAsanaM kaNTakAyitam , bhaviSyatIti me vRddhA, vadanti zrutakovidAH // 53 // nirlobhatvAcca vastrAdha, na jagrAha prabhuH param , pitRmitradvijenaitad, gRhItamaparaMpurA // 54 // devadRSyArghakhaNDaM prabhuNA tasyaiva pUrvadattameva-taccettham // yathecchaM dIyamAne'sau, jinavArSikadAnake, daridraH sarvathA vipraH, paradezaMgato'bhavat // 55 // tatrApi bhAgyahInatvAt , kizcidaprApya duHkhitaH, gehamevAyayau svIya, gRhiNyA tarjito bhRzam // 56 // yadA zrIvardramAnena, suvarNajaladAyitam , tadA re bhAgyahIna ! tvaM, paradezaparo'bhavaH // 57 // nirdhanaHpunarAyato, nirlajja ! bhAgya, dRSitaH, yAhi dUraM mukha svasya, me mA darzaya darzaya // 58 // // 20 // Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhuvihAra zrIkalpamuktAvalyA // 207 // tameva jaGgamaM gatvA, yAcasva kalpapAdapam , yathA te mUDha ! dAridraya, harate cirakAlajaM // 59 // yataH-yaiH prAgdattAni dAnAni, punAtuM hi te kSamAH, zuSko'pi hi nadImArgaH, khanyate slilaarthibhiH||60|| ityAdiyuktimadvAkyaiH, prerito bhAryayA dvijaH, bhagavatpArzvamAgatya, cakre vijJaptimIdRzIma // 61 / / samastajagato nAtha !, upakArItvameva hi, nirmUlitaMzca dAridraya, vizvasyatvayakA'khilam // 12 // tadAnIM bhAgyahInatvAt , kRtaduSkarmapIDitaH, bhramamANo videzeSu, nAbhavaMzcAtra khidyate // 63 // tatrApi-kiM kiM na kRtaM kaH ko na, prArthitaH ka ka na nAmita zIrSam / durbharodarasya kRte kiM na,kRtaM kiM na kartavyam // 1 // tatrApi bhramatA svAmin , prApano kAkiNImapi, / tato'haM nirdhano duHkhI, niSpuNyazca nirAzrayaH // 6 // tvAmeva jagadAnandaM, sarvavAJchAtrapUrakam , / zaraNyamAgatazcaipa, nirAzIbhUyaH sarvataH // 65 // drAkSApAke ca kAkAnAM, mukharogasamudbhavaH, / tAdRzI hanta me jAtA, dazA'bhAgyaziromaNeH // 66 // svAmin kanakadhArAbhi, stvayi sarvatra varSati, / abhAgyacchatrasaMchanne, mayi nAyanti vindavaH // 7 // samastavizvadAridya, harasya tava ki vibho, / prayAso mama dAridraya, haraNe mUlato'dhunA // 68 // yataH-saMpUritAM zeSamahItalasya, payodharasyAdbhutazaktibhAjaH, / kiM tumbapAtrapratipUraNAya, bhavetprayAsasya kaNo'pinUnam // 1 // pacayAcamAnAya, vipraayaatyntdHkhine,| prAyacchadevadaSyAdha, bhagavAna karuNAparaH // 69 // vizvabandhozca vIrasya prabhUtadAnadAyinaH, / tadvastrArdhapradAnaM hi, mahAcaryanidAnakam // 7 // / 207 // Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhuvihAraH zrIkalpa // tatredamAkUtam // muktAvalyAsa jinasantatisandohe, vastrapAtreSu mUrchanam , / sUcayatyati kecicca, vadanti prauDhabuddhayaH // 71 // // 208 // vipravaMze'thavA jAto, bhagavAMstena hetunA, / dattametaccavastrArddha, keSAMccamatamIdRzam // 72 // gRhItvA'dha ca vipro'sau, dazAMcalakRte tataH, / dezayAmAsatatkhaNDaM, tumnavAyasya sundaram // 73 // kutaH kathaJca bho vipra !, prAptametattvayA'mbaram , / vipro'pisakalaMvRttaM, procivAMstatpurastadA // 74 // uvAca so'pi bho vipra !, gacchabhUyo'pi taM vibhum , / nirmamaH karuNAsindhu-stadardhamapi dAsyati // 75 // tadA'haM yojayiSyAmi, tadardhadvayamuttamam , / dInAralakSamUlyaM ca, bhaviSyati na saMzayaH // 76 // ardhama vibhaktena, dAridrayaM dvayorapi, / nazyati klezamUlaM ca, raviNeva tamastatiH // 77 // brAhmaNo'pi ca tadvAcA, punaH prabhumupAgataH, / zeke na trapayA vaktuM, varSa babhrAma pRSThataH // 7 // svayameva tato bhUmau, patitaM dRSyakhaNDakam , / gRhItvA so'pi siddhArthoM, jagAma nijamandiram // 79 // savastradharmavikhyAti, hetave prabhuNA tadA, / mAsAdhikAbdaparyantaM, svIkRtA nanu vastratA // 8 // sapAtradharmavikhyAti, hetave ca tathA prabhuH, / pAtreNa pAraNAMcakre, maryAdodadhipAragaH // 81 // tadinAdbhagavAn vIro, yAvajjIvamacelakaH, / pANipAtrazcasaJjajJe, vairAgyamiva mUrtimAn // 82 // itthamviharatazcAsya, kadAcitsaritastaTe, / mRttikAtanupaGkAli, vimbitapadapaMktiSu // 83 // // 20 // Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrI kalpamuktAvalyAM prabhuupasadhikAraH // 20 // cakradhvajAGkuzAdIni, lakSaNAni nivIkSya ca, / sAmudrikastataH kazci-tpuSpanAmAcicinta ca // 83 // ekAkI ko'pi prayAti, cakravartIti lakSaNaiH / sevAgatvA'syakurve'haM, bhavitA me mahodayaH // 84 // tatpadanyAsamArgeNa, tvaritaM tvaritaM sa kaH, / vardhamAnapadAmbhoja-mAzrayadvittakAmukaH // 85 // bhagavantaM nirIkSyAsau, vItarAgaM gatAmbaram , dadhyau manasi hA kaSTaM, sAmudrAdhyayana mudhA // 86 // etallakSaNayukto'pi, bhUtvA yadi ca saMyamI, / sahate'nekakaSTAni, kSepyaM pustakamambhasi // 87 / / dattopayogazakro'pi, zIghraM tatra samAyayo, / abhivAdyapra zAntaM, puSpaM provAca zaGkitam / / 88 // sAmudrazAstraniSNAta, mAviSIda mano'ntare, / zAstrante satyamevAsti, yato'yaJjagatIpatiH // 89 // pUjyAnAmapi pUjyo'si, devAnAmadhipastathA, / nidhAnaM sampadAmeSa, tIrthezvaro bhaviSyati // 9 // kAyo'sya rahito divyaH, svedAmayamalAdibhiH, / surabhiH zvAsavAyuzca, sarvagandhajayI dhruvam // 11 // dhavalaM gopayastulyaM, rudhirAmiSakantathA, / vartate jinanAthasya, sarva hi vacanAtigam // 12 // bAhyAbhyantaravartIni, lakSaNAni jinezituH, / pravaktuGkena zakyAni, vatsarairapi dhIjuSA // 93 // vadannevazca taM puSpaM, sanmaNikanakAdibhiH, / yakSAdhIzanibhaM kRtvA, yayau zakro'pi dhAmani // 94 // yadRcchAlAbhasantuSTaH, saamudrshaastrkovidH| amandAnandaromAMcaH, prasthivAn svagRhamprati // 95 // AtmArAmo mahAnandaH, srvklyaannkaarkH,| bhagavAnapi vizvezo, vijahAra tataH sukham // 16 // // 20 // Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvA prabhuupasadhikAra // 21 // mUlapATha:--samaNe bhagavaM mahAvIre sAiregAI duvAlasavAsAI niccaM vosahakAe-ciyattadehe je kei uvasaggA upajanti taM jahA-divvA vA mANusA vA tirikkhajoNiyA vA aNulomA vA paDilomA vA te uppanne samma sahai, khamai-titikkhai ahiyAsei // 117 // vyAkhyA--zramaNo bhagavAn mahAvIraH sAtirekANi dvAdazavarSANi yAvat / nityaM dIkSAgrahaNAdanu vyutsRSTakAyaH parikarmaNAvarjanAt vyaktadehaH parISahasahanAt evamvidhaH san prabhuH ye kecana upasargAH utpadyante tadyathA divyAH devakRtAH tathA mAnuSyA manuSyakRtAH tairyagyonikAH tiryakakRtAH anukUlAH bhogArtha prArthanAdikAH pratikUlAH viruddhAH tADanadikAH tAn utpannAn upasargAn samyaka sahate sarvathAbhayAbhAvena / tathA kSamate krodhAbhAvena tathA titikSate dainyAkaraNena adhyAsayati nizcalatayA // 117 // // tatra devAdikRtopasargasahanaM yathA // cAturmAse prabhuccAdye, morAkasannivezamaH, / Agatya zUlapANIya, yakSacaitye ca saMsthitaH // 9 // vaNijo dhanadevasya, yakSo'yampUrvajanmani, / balIvauM mahAnAsIllasadvikramabhUSitaH // 98 // nadImuttaratastasya, mamajjurvaNijaH kadA, / zakaTAni sadravyANi, paJcazatAnikardame // 19 // pabhagnAni tAnIha, balavanto'pi te vRSA, babhUvurasamarthAzca, coddhata kssiinnvikrmaaH||10|| ekenoddhatavIryeNa, balIvardenamAninA, / svAmikRtajJatAJcitte, kRtvaivaM ca viceSTitam // 101 // // 210 // Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyA prabhuupasa | gAdhikAra // 21 // zakaTavAmabhAge ca, bhUtvA sadvIryazAlinA, / zakaTAni ca sarvANi, niyUMDhAni ca paGkataH // 102 // yataH-dhavalo viSIdati svAmin , ahaM guruM bhAraM prakSipya / ahaM kiM na yojitodvayodhuroH khaNDe dve kRtvA // 11 // parAkrameNa tenAsau, bhinna sandhirabhUtparama, / azaktadaihiko jAto, vidhAyasvAmikRtyakam // 10 // tadA'saktazca taM vIkSya, dhanadevovaNigbaraH, / tatprabandhakRte grAme, vardhamAneyayau tvarA // 104 // tadagrAmamukhyavargebhya-stRNanIrAdihetave / datvA bhUridhanaM tatra, mukto'sau vRssbhottmH||105|| kRtaghnAmamukhyaizca, kRtA sevA'sya no manAka, / vRSabho'pi zubhadhyAnAtmRtvA vyantaratAmagAt // 106 // grAmamukhyakRtaM vairaM, smaraMzcaprAgbhavIyakam , vyantarojAtakopo'sau, jajvAlavahivadhRdi // 107 // tatra grAme tatastena, mArIrogeNa bhUrizaH, / nihatAnirdayaMlokA, hAhAkAro yathA'jani // 108 // saMskAraH kiyatAmatra, kriyate hetuneti ca, / agnidAhamvinAmuktA, yatra kutrApi mArtakAH // 109 // teSAmasthisamUhena, parvatopamarAjinA, / asthigrAmaH prasiddho'bhUt , tadinAdihabhUtale // 110 // mRtAvaziSTalokaistu, yakSazcArAdhitastataH, / prAdurbabhUva yakSo'pi, divyAkRtigharastadA // 111 // kAritaM mandiraM svasya, pratimA ca tathA'munA, / sthApitAtairiyantatra, pUjA ca kriyate sadA // 112 // jJAnavAn bhagavAMzcApi, yakSabodhanahetave, / viharannAyayau tatra, taccaitye cArunirmite // 113 // duSTo'saumArayatyAzu, svacaityAntarasaMsthitam , / vAryamANo'pi lokezva, naktaM tatra sthitaH prabhuH // 114 // prabhukSobhAya tenApi, bhUbilabhedakArakaH, / aTTahAsaH kRto bhUyAn , vyApnuvaMzca digantaram // 115 // // 21 // Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpa muktAvalyAM prabhuupasargAdhikAraH // 212 // niSkampaM nizcalaM dRSTavA, dhyAnasthaM zAntacetasaM, / prabhubhUyo'pi cukrodha, pApAtmA vighnahetave // 116 // gajoragapizAcAnAM, rupaM kRtvA ca duSTadhIH, / upasargAmahAghorAM, cakAra nirmame prabho // 117 // tathApi kSubhito nAbhUd , bhagavAn dhairyavAridhiH, / siMhasyAgre kiyAn-zabdo, gomAyUnAM mithaH kRtaH // 118 // nAsikAlikakarNAkSi, dantapRSTanakheSu ca, / kruddho'sau vedanAzcakre, vividhA vidayI prabhoH // 119 // tathApyakampitaMvIraM, sumerumivavAyunA, / vIkSyA'yaM pratibuddhazca, tAdRzAzcaryadarzanAt // 120 // tadAnImeva siddhArthoM, vyantaraH samupeyivAn , / zUlapANimahAyajJaM, procivAMstarjayanniva // 121 // he nirbhAgya ! mahApApa ! zUlapANe ! mahAdhama, / devendrapUjite nAthe, tvayA cAzAtanA kRtA 122 // yadA jJAsyati devendra-stava kRtyaM ca bhoH khala!, tadA sthAnaM ca te samyakU, spheTayiSpati dUrataH // 123 // tato bhIto'dhIkaM yakSo, bhagavantaM jinezvarama, pUjayAmAsa sadabhaktyA, tadadhairyaguNaraJjitaH // 124 // prabhoragre tato yakSo, gAyati cAtha nRtyati, / tadAkarNyajanAdadhyu-hato'nena prabhurbuvam // 125 // tasmAnnRtyati duSTo'sau, gAyati ca mudA tathA, / yogyAyogye viveko hi, mUrkheSu na ca vidyate // 126 // dezonaturyayAmAMzca, bhagavAnapitadAnizaH, / mahatIM vedanAMhanta, soDhavAn-duHsahAmparaiH // 127 / / ataH prAtaH kSaNaM nidrAM, lebhe ca jgtiiptiH| Uddhavastha evaM svapnAMzca, dadarza daza jAgRtaH // 128 // prabhAte milito-loko, grAmastho ykssmndire,| divyagandhaprasUnaizca, pUjitaMvIkSya susthitam // 129 // bhagavantaM tadA sarve, jaharSurmuditAnanAH, / vavandire ca sadbhaktyA, prabhunte'pUrvatejasam // 130 // parazurA - Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ VAS zrIkalpa muktAvalyA prabhuupasa gAdhikAraH // 213 // utpala indrazarmAca, tadAnIM tatra cAgato, / nimittajJau mahAprabo, vavandAte jimezvaram // 131 // utpalaH procivAna , svAmin , svapnAdRSTAzca ye nizi-mahAjJAnIsvayaMvelsi, tvaM tathApivadAmyaham // 132 // yattvayA prathame svapne, pizAca stAlasaMjhakaH, / hatastenatvarA karma, mohanIyaM haniSyasiH (1) // 133 // sevyamAnaHsitaH pakSI, dvitIye yo nibhAlitaH, / tena tvaM zukladhyAnaM ca, dhyAsyasi paramottamam (2) 134 // kokilaH sevamAnazca, dRSTo yo citradehabhRt , / tenatvaM dvAdazAjIJca, prathayiSyasi pAvanIm (3) // 135 / / gosamUhastvayA dRSTaH, sevamAnazcayo'mala:, / caturvighohisaMghastvAM, seviSyate nirantaram (4) // 136 // yattvayA vAridhistIrNo, lasadUbhimahattaraH, / tena tvaM ghorasaMsAra, tariSyasikSaNena ca (5) // 137 // bhAskara udayan dRSTaH, svapne SaSThe ca yastvayA, / acirAttena te jJAna-mutpatsyate ca kevalam (6) // 138 // yatvayA tveSTitazcAntrai-rmAnuSottaraparvataH, / lokatraye ca cAndrIva, tava kIrtibhaviSyati (7) // 139 // ArUDhamandaraprasthaM, devamAnavaparSadi, / tvaM siMhAsanamAvizya, dharma prarUpayiSyasi (8) // 140 // padmasarazca yadRSTaM, vibudhAlaGkRtantvayA, / caturnikAyajAdevA, stvAM seviSyanti bhaktitaH (9) // 14 // mAlAyugmazcayadRSTaM, tadarthaM na ca vemyaham , / tadovAca svayaMvIraH, caturyajJAnavAridhiH (10) // 142 // utpala ! yanmayA 6 , dAmayugmaM manoramam, / tenAiMdvividhaM dharma, kathayiSyAmi pAvanam // 143 // managara Hum Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyAM prabhuupasa gAdhikAraH // 21 // sAdhudharmavaracaivaM, zrAvakAnAM tathAvidham , / utpalo'pi ca vanditvA, zizriye ca nijAlayam // 144 // aSTAdhamAsakakSepaiH, svAmI tatra zivAzayI, / cAturmAsIJcakArAdyAM, rAgadveSavivarjitaH // 145|| asthikagrAmatobhUyo, morAkasannivezake, / bAhyodyAne sthitaH svAmI, pratimayA'tizastayA // 146 // prabhumAhAtmyavikhyAti, hetave vyantaro mudA, / siddhArthaH prAvizadehaM, pratimAsthavibhostadA // 147 // adhiSThAyatanuMramyAM, prabhoH sa vyantarastadA, / acikathanimittAni, kAlatrayabhavAni ca // 148 // prativAkyAni satyAni, jAtAni mahimA tataH / vyavardhata prabhoH sindhoH pUrNimAyAmivomikA // 149 // daivajJaHko'pi tatrAsId , dveSTA'cchandakasaMjJakaH, / mahimAnaM nizamyAsau, cIyA jagRhe tataH // 150 // siddhArthavacanaM so'pi, prabhuvaktravinirgatam , / mithyAkartuM janaiH sArddhamAyayau tatra garvitaH // 151 // aGguliSu tadA tRNaM, nidhAya dvayahastayoH, / gRhItvobhayapAzrvAbhyAJcakAredRzapraznakam // 152 // chidyate tRNametaddhi, mayA vA na ca procyatAm , prabhudehasthasiddhArthaH, proktavAn na hi bhidyate // 153 // tacchedodyatamAne'smina . dadhyau zakro'pi sAmpratama , / svAmI kAvadhinA jJAtvA. morAkodyAna saMsthitama // 154 // ceSTAmacchandakasyApi, tUrNa tatra samAyayau, / aGgulIstasya ciccheda, vajraNa vibudhezvaraH // 155 // siddhArtho'pi tadA ruSTaH, sarveSAmpazyatAmpuraH, / taskaro'yamitiproce, jJAtatatkUTaceSTitaH // 156 // pRcchAGkurvatsu lokeSu, siddhArthazca tato jagau, / anenavIraghoSasya, bhRtyasya dikpalAtmakam // 157 // // 214 // Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhuupasa zrIkalpamukkAvalyA gargAdhikAraH vaTTalakaM gRhItvA ca, kharAdhonidhApitam , UraNakastathA'nena, bhakSita indrazarmaNaH // 158 // . sthApitAnitadasthIni, svagRhabadarItale, / avAcyamasya tArtIyaM, tadbhAyaiva vadiSyati // 159 // gatvA pRSTA ca tadbhAryA, janaiH sakA'pi taddine, / kalinAgrasitA tena, satrA provAcakopataH // 160 // adraSTavyamukhazcaiSa, janA bhoH pApacintakaH, / bhaginImapi bhukte svAM, procyate kimataH param // 161 // tato'sau ljjitovaaddh-mupviirmupaagtH| vijanejJapayAmAsa vinayAnatamastakaH // 162 // . svAmistvaM vizvapUjyo'si, sarvatra pUjyase ttH,| ahantvatraivajIvAmi, kSamyatAmeSa bhoH prabho // 16 // vijJAyAprItimasyApi, viharaMzca tataH prbhuH| zvetAmbIpathamAzritya, prAcaladvizvavatsalaH // 164 // gopAlA militA mArge, proktaM taiH svAminaM prati, / mArgo'yaM vikaTaH svAmin , zvetAmbyA yena gamyate // 165 // kanakakhalasaMjJAnAM, tApasAnAM prabho pathi, / AyAti sthAna metarhi, vartate ca bhayAnvitam // 166 / / caNDakauzikasaMjJo'tra, sarpo daSTiviSo'sti vai, / paJcatvaM prApitA stena, khalena bahavo janAH // 167 // ayaM panthA statastyAjyo, gamyatAmitareNa c,| bhagavAn vAryamANo'pi, vinayigopabAlakaiH // 168 // caNDakauzikasarpasya, pratibodhArthamadhvanA, / tenaivanirbhayaGgacchaM-stApasAzramamabhyagAt // 169 / / . . caNDakauzikanAgo'pi, cAsItpUrvabhave muniH, / tapasvIti mahAkhyAti, yasyAbhUca janAntare // 170 // ekadA sahaziSyeNa, tapaH paarnnhetve,| mArge gacchaMzca pAdAgha-stasyaikA vidhiyogataH // 17 // // 21 // - Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkaramuktAvalyA / 216 // gAdhikAra itastatazca prayAntI, maNDUkI samupAgatA, / svalpA'sau maraNamprApa, gatAyuSkA kSaNena ca // 17 // virAdhanAnirAsArtha, prAyazcittapurassarama , / hitacintaka ziSyeNa, svaguro puratastadA // 17 // IriyAvahIpaDikamatAM-gocarIpaDikamatAM sAyaMpratikramaNe ca ityuktvA muruH smAritaH // kizcakopAtyA hanta sa ziSyaM, hantuM hi laghu dhAvitaH, / stambhenAskAlya mRtvA ca jyotiSke mirjaro'bhavat // 174 // tatazcyutvA''zrame cAsmin , paJcazatatapasvinAm , babhUvAdhiSa eSo'tra, caNDakauziphanAmataH // 175 // phalAni gRhnatastatra, vIkSyAsau bhUpabAlakAn , / kuddhaH parazumAdAya, tAnihantumathodyataH // 176 / / ghAvaMzca patitaH kUpe, krodhI mRtvAtadAzrame, / caNDakauzikanAmnaiva jAto dRSTiviSoragaH // 177 // pratimAsthaM vibhuM vIkSya, jajvAla manyunA bhRzam , / dRSTvA dRSTvA divAnArtha, dRSTijvAlAH mumoca sH||178|| nIradhAreva tadadRSTi, jvAlA jAtA vibhau tadA, / trivAraM dhito bhUyo, dRSTijvAlAH prayuktavAn // 179 // mUccheyA viSavegasya, patiSyati mmopri| bhItyAcApasaratyeSa, mRtyoH kasya na vA bhayam // 180 // tathApi bhagavAMstasthau, tathaiva nizcalAkRtiH, / bhagavantantathA dRSTvA, dadaMzeSakhalAzayaH // 18 // yatra yatra dadaMzAsau, pAde vIraprabhoH khlH,| rudhiraM kSIradhArAbha, jAtaM taca samujjvalam // 182 // kSIradhArAM vilokyAhi, stadavasthaM prabhu tthaa,| cicinta mayakA daSTo, nahi kazciJca jIvati // 18 // vaidharItthaGkatazcAdha, prabhuM yAvacca vIkSate, / caNDakauzika ! bho bujjha, bujjheti bhagavacaH // 184 // 216 // Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ish | prabhuupasa gAdhikAra zrIkalpamuktAvalyAM / / // 217 // zAntakopaH samAkarNya, jAtajAtismRtiH phaNI, cakre pradakSiNA stisraH prabhoH svakRtyalajjitaH // 185 // kAhaM dRSTiviSaH pApI, kAyamprabhu narottamaH, karuNAsindhunAneno-ddhRto durgatikUpataH // 187 / / ityAdi bhAvanAmbhavyAM-bhAvayaMzcaNDakauzikaH, anazanapratijJo'sau, bile vaktramacikSipat // 187 // nizceSTaM tAdRzaM nAgaM, vIkSya dIrghatanuM pathi, ghRtadugdhAdivikretryo, nArya statra gatAgataiH // 18 // ghRtadugdhAdibhiH pUjAM, cakruzca tasya bhaktitaH tadgandhakarSitAstatra, cAyayuH kITikA bahu- // 189 // prabhudRSTisudhAvRSTayA, sikto'sau puNyakarmaNA, tAbhizca pIDayamAno'pi, zubhadhyAnastha eva ca // 19 // vedanAM sahamAnazva, nindayan pApakarma ca, mRtvA ca nirjaro jAtaH, sahakhAre gatavyathaH // 19 // kauzikaM tArayitvA ca, vijahAra tataH prabhuH, grAmamuttaravAcAla, samalaJcakRvAn prbhuH||192|| pAraNe cAImAsIye, nAgasenAbhidhaH prabhu, zrAvakaH paramAnena, pratilambhitavAn mudA // 193 // aho dAnamahodAnaM, bruvANA iti nirjarAH, paJca divyAni divyAni, cakru statra ca harSitAH // 194 // zvetAmbyAmpratiyAtasya, mahimAnaMjinezituH, mahAntamakarodbhaktyA, pradezI-nRpasattamaH // 195 / / svAmino vandanaM cakru, vrajataH surabhimprati, naiyakagotrirAjAnaH, pazcasyandanasaMvRtAH // 196 // . tataH svAmI jagAmAryaH, surabhipuramuttamam , tatra gaGgAnadItIre, siddhayAtrikanAvikaH // 197 / / Arohayati nAvaM svAM, tadA lokAMzca kazcana, bhagavAnapi tAM nAva, mArUDhaH pAvayanniva // 198 // // 217 Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa prabhuupasa gAMdhikAra muktAvalyAM 218 // tadaivAraTitaM zrutvA, kauzikasya bhayAvaham , naimittika stataH prAha, kSemilAkhyo janAnprati // 199 // maragAntamahAkaSTa-madyAsmAkambhaviSyati, yAsyati kizca nAzatvaM, prabhAvAdasya sanmuneH // 20 // evamuttarato nAvaM, prabho naumajjanAdikam , sudaMSTAkhyaH suro vairI, vinakartuM samudyataH // 201 // tripRSThavAsudevAkhye, bhave yaH prabhuNA hataH, siMho'sya jIva 'evAsI, sudaMSThAbhidhanirjaraH // 202 // kambalazambalAkhyA nau, kizca nAgakumArako, tatkRtavinamAgatya rurundhAte ca sattvaram // 203 // upAkhyAnaM tayo rityaM, surayo bhadrabhAvinoH, mathurAyAM mahAzrAddho, jinadAso'sti kazcana // 204 // sAdhudAsI priyA tasya, nAmnaiva guNamandiram, AstAM tau dampatI khyAtau, zrAddhatvena tadA puri // 205 // pratyAkhyAnaGkadA tau ca, cakratuzca catuSpadAm , pazcamatratamArgega, sarvathA zudvamAnasau // 206 // AbhIrI tatra caikA''sId, gorasaM sA'pi nityazaH, AnIya sAdhudAsyai ca, dadAti yogyamUlyataH // 207 // mithaH kAlena satprIti, stayo rjAtAti mundarA, vivAhe tayakA kApi, dampati to nimantritau // 208 // dampatI procatu stAca, tatrAgantuM na zakyate, vivAhe yujyate kizca, vastu tad gRhyatAM sukham // 209 // vitAnAni suramyANi, vastrANi bhUSaNAni ca, dhUpAdi divyasAmagrI, gRhItvA jagmivAn sakA // 210 // dhaninAmiva cAbhIryAH, sAmagrayA tayakA tadA, maho vaivAhiko jajJe, zlAghanIyo janAntare // 211 // AbhIrI tatpatizcApi, munmudAte bhRzaM hRdi, tahattavastubhidRSTavA, vivAhotsavamuttamam // 212 // // 21 // Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalAmukkAvalyA prabhuupasagarmAdhikAra // 219 // muditAbhyAM tata stAbhyAM, tayo dvau cAlavArSabhau, anicchato paraM dattau, samAnavayasau varau // 213 // zreSThigehe balAdvadhvA, tau gatau svagRhaM tataH, vyavahArI tadA dadhyo, yadImau preSyate tataH // 214 // paNDIkaraNabhArAdyai-dukhinau ca bhaviSyataH, tiSThatAM sukhinau tasmA-datraiva vRSabhAvimau // 215 / / prAsukatRNanIrAdyaiH, poSyamANau nirantaram, zramAdirahitau tatra, tiSTato vRSabhau sukham // 216 // parvasu pauSadhasthena, jinadAsena pustakam , vAcyamAnaM nizamyaitau, jAtaubhadrasvabhAvinau // 217 / / upavAsaM karotyeSa, jinadAso yadA kadA, tAvapi naiva bhuJjAte, tRNAdi zucimAnasau // 218 / / bhANDIravanayakSasya, kadA yAtrotsavo mahAn , cAgata staruNaiH svIyA, yojitA zAkaTI tadA // 219 // jinadAsavayasyo'pi, dRSTavA tau balinau vRSau, anApRcchayaiva yAtrotko, ninye to sukhajIvinau // 220 // anAdRSTadhurau tau ca, komalau vAhitI balAt , anabhyAsAca to jAto, truTitaskandhabhAgako // 221 // jinadAsavayasyo'pi, yAtrAkArya vidhAya ca, tadgehe vRSabhau baddhavA nijAgAramazizriyat // 222 // tadavasthau ca to jJAtvA, jinadAso'pi dhArmikaH, cakre bhaktapratikhyAnaM, sAzrunetro dyaanvitH||223|| namaskAramahAmantraM, zrAvayAmAsa karNayoH, dharmakriyAdibhizcaivaM, niryAmaNamacIkarat // 224 // mRtvA tau ca tato jAtau, nAgakumAradevakI, uttamaiH saMha saMsargA-duttamaiva gati bhavet // 225 // nUtanotpannadevau tau, jJAtvA cAvadhinA tataH, upasargamprabho statra, prAgatau tUrNameva ca // 226 // iAra Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAdhikA zrIkalpamA eko rarakSa tAM nAvaM, jalamadhye nimajatIm , yuyudhe cAparaH sAkaM, sudaMSTreNa sureNa ca // 227 // muktAvalyA taM nirjitya prabhoH sattvaM, rUpazcAnupama surau, gAyantAvapi nRtyantau, mahotsavapurassaram // 228 // 1220 // surabhinIra puSpANAM, kRtvA vRSTiM manoramAma, kRtakRtyau lasadvaktrI, svadhAma jagmatuH sukham // 229 // uttIrya taritaH zAnto, nirvighnaM viharaMstataH, puraM rAjagRhaM ramyaM, yayau jJAnanidhiH prabhuH // 230 // nAlAndAyAzca varSArtha, tantuvAyasya kasyacit, zAlaikadezamAzritya, tanidezAt sthitaH prabhuH // 231 // mAsakSapaNamuddizya, tasthau tatra nirAmayaH, Ayayau tatra gozAlo, maMkhaputra iti zrutaH // 232 // malinAmamaGkho'sti, kazciccitrakalA paTuH, subhadrA tasya bhAryA''sId bhadrabhAvA manoramA // 233 // citrapaTamiSeNaitau, bhramantau nagarAdiSu, kramAccharavaNagrAma, bhikSAzIlau samAgatau // 234 // bahugodhanaviprasya, zAlAyAM tatra sA suta, janayAmAsa gozAla, iti nAma kRtantataH // 235 // mAsakSapaNake pUrNe, zreSTI zrI vijayAbhidhaH, kUrAdibahusadbhakatyA, pratilambhitavAn prabhum // 236 // paJcadivyAni jAtAni, mahimAnaM nirIkSya ca, tvacchiSyo'smIti gozAlaH, provAca svAminamprati // 237 // svabudhyA jAtaziSyo'sau, prANavRttizca bhikSayA, kurva stasthau ca tatraiva, svAmipAdAzrayIbhavan // 238 // dvitIyapAraNAyAM ca, pakvAnnena sulambhitaH, nandena zreSThinA bhaktyA, svAmI vizvAGgitArakaH // 239 // tRtIyapAraNAyAM ca, sunandena jagatpatiH, paramAnnena sadbhakatyA, lambhito bhAgyazAlinA // 24 // / 220 // Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpa mukkAvalyA prabhuupasagAdhikAraH // 221 // mAsakSapaNake turye, sitopUrNimAdine, vihRtya bhagavAn prApa, kolAkasannivezake // 241 // bahulAho dvijaH kazci-tatra cAturthapAraNe, pratilambhitavAn vIraM, pAyasena zubhAzayaH // 242 / / pazcadivyAni jAtAni, modahetUni tadagRhe, tantuvAyasya zAlAyAM, gozAlo'pi tato vibhum // 243 // anirIkSya mahAcintaH, kagato'jani tatkSaNam , svAminaM mArgayAmAsa, samaste nagarAntare // 244 // aprApya dvija mukhyebhyo, datvopakaraNaM dikam , muNDayitvA mukhaM zIrSa, kollAkAbhimukhaM yayau // 245 // tatra dRSTvA mahAvIraM, gozAla uktavAniti, tvatpravrajyA mamApyastu, pApasandohanAzinI // 246 // tatastena ca ziSyeNa, gozAlena jinezvaraH, suvarNAdikhalagnAmaM, prasthita styAgamUrtimAn // 247 // pathi gopai mahAsthAlyAM, pacyamAnazca pAyasam , nirIkSya svAminaM prAha, gozAlo vinayena ca // 248 // bubhukSA bAdhate svAmin , bhuktvA ced gamyate varam , siddhArthoM vyanTaraH prAha, haNDikeyaM sphuTiSyati // 249 // gozAlo'pi calaGgatvA gopebhyaH procivAMstathA, yatnena rakSitA taizca, bhagnA kizca tathApi sA // 250 // yadbhAvyaM tada bhavatyeva, cAnyathA na ca jAyate, svIkRtA niyati stena, niyativAda bhAjinA // 251 / / tataH svAmI nijAnando, yayau brAhmaNa grAmakam , nandopanandayo dhotro vidyate dvayapATakau // 252 // nandapATe gataH svAmI, bhaktyA tena ca lambhitaH, upanandagRhe yAto, gozAlo niyatisthitiH // 253 // paryuSitAbhadAnena, tenAsau pratilambhitaH, ruSTaH zApaM dadAvittha, mupanandAya durmnaaH||254|| // 221 // Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa muktAvalyA (222 'dharmAcAryasya cedasti, tapastejo hi me tadA, samUlaM dakhatAmasya, gRhamadya samantataH // 255 // prabhunAmnA ca zApo'yaM, mAbhUnmidhyeti buddhitaH, AsatradevatA sadyo, dadAha tasya sadagRham // 256 // viharaMzca tataH svAmI, campAnagaramAgataH, dvimAsakSapaNenAtra, cAturmAsIM vyadhAtprabhuH // 257 // cAturmAsa stRtIyo'yaM, svAmi no vidyate'malaH, caramadvayamAsIya-pAraNAJca prabhu stataH // 258 // kRtvA bahizca campAyA, yayau kollakasanmukham , zUnyagehe sthitaH svAmI, kAyotsargega nirbhayaH // 259 // tadgrAmAdhIzaputro'pi, siMha statra yuvA tadA, vidyunmatyA kayA dAsyA, saha krIDArthamAgataH // 26 // gADhadhvAntasamAcchanne, tacchUnyagRhabhAgake, cikrIDa tayakA sAkaM, hasito'nena kuTTitaH // 261 // gozAlaH svAminambAha, kuTTito'nena nirdayam , nivAritaH kathaM naiSa, yuSmAbhiH zaktizAlibhiH // 26 // prabhadehasthasiddhArthaH, prAha tamprati bodhayan , mA maivaM hIlanaGkasya, tvayA kArya mataH param // 26 // tataH pAtrAlakaM grAma, vihRtya jagmivAnprabhuH, zUnyAgAre ca saMtasthau, kAyotsargeNa saMyamI // 26 // yAminyAGkila tatrApi, skandhanAmA mahAyuvA, ramamANazca saMdRSTo, dAsyA skandilayA saha // 265 // narmapragalbha gozAlo, hAsayAmAsa taM tathA, gozAlaH pUrvavat tena, kuTTito maragAvadhi // 266 // gurvAjJAbhaGga hetutvA, dRzeyajAyate nRNAm , tataH svAmI kumArAkaM, sannivezampracelivAn // 267 / / kAyotsargeNa santasthA-vudyAne campakAbhidhe, bhajayan karmabIjAni, darzayanmokSapaddhatim // 268 // - lirararA Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhuvihAra zrIkalpamuktAvalyA // 223 // zrIpArzvanAtha sacchiSyo, bhUri ziSyasamAvRtaH, AcAryamunicandro hi, tatrAsIdvilasadyazAH // 269 // zAlAyAGkumbhakArasya, bhavyAmbhojadivAkaraH, dRSTavA sAdhUMzca gozAla:- ke yUyamiti pRSTavAn // 27 // nirgranthA vayamityete, procuzca satyabhASiNaH, punaH prAha ca gozAlaH, svabhAvAccapalAzayaH // 271 // ke yUyaM kaca me jJAnI, dharmAcAryaH surArcitaH, yAdRzastvaM tathA''cArya, uktantairapi sAdhubhiH // 272 // tato'tirUSTagozAla, uvAca yuSmadAzrayaH, dahyatAM tapasA zIghraM, dharmAcAryasya me'dhunA // 273 // keyamvibhISikA sAdho? bAleSviSa niyojyate, na zApena bhayaM nApi, dahyate cAsmadAzrayaH // 274 // iti taiH sAdhubhiH proktaM, pArzvanAyAMdhriSaTpadaiH, adagdhamAzrayaMdRSTavA, gozAlo'pi khalAzayaH // 275 // gatvA provAca vRttAntaM, svAminamprati mUlataH, siddhArthaH prAha re mUDha ? naite sAmAnyasAdhavaH // 276 // tulanAJjinakalpasya, vidadhanmunicandrakaH, upAzrayAhi naktaM, sthitaH pratimayA tadA // 277 // pIta maireyamattazca, kumbhakAro'pi sambhraman , Ayayau caurabuddhayA ta aghAna pratimAsthitam // 278 // zubhadhyAnena mRtvA'sau, municandro'pi sUrirAT, devalokaM yayau maMkSu, cAvadhijJAna bhUSitaH // 279 // mahimAtha mune devai, rudyoto'kAri cAzraye, gozAlo'pi babhANAzu,. dahyate pazyatAzramaH // 280 // yathAsthitaMzca siddhArthaH, kathayAmAsa tamprati, niSphalodyoga gozAlo, dadAha hRdi bhogivata // 281 // mlAnavaktra khapAyukto, gozAlo'jani kUTagIH, tatra gatvA ca tacchiSyAM, stayitvA samAgataH // 282 // Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpa muktAvalyAM prabhuupasagAdhikAra // 224 // sagozAlaprabhu stasmA-caurAgrAmamajIgamat , rAjyaguptavRtAntIya-cAriko hArikAmimau // 283 // iti kRtvA ca gozAlaM, prabhuzcApi surakSakAH, prakSipantyagaDe kizca, kSiptaH gozAlakaH purA // 284 // prabhu dyApi tAvacca, bhaginyA vutpalasya ca, jayantI cAparA somA, saMyamapAlanAkSame // 285 / / saMnyAsinyau prabhuM vIkSya, copalakSya ca rakSakAn , procatU re kimAkAri, siddhArthabhUpabhUrayam // 286 // mahAdhIro mahAvIro, jJAtveti rakSakai rapi, muktaH svAmI tataH sadyo, gozAlo'pi punaHstathA // 287 // pRSThacampAM tataH prApta, zcAturmAsatuzcarthakam , cAturmAsakSapaNena, tatraiva kRtavAn prabhuH // 288 // pAraNAJca bahiH kRtvA, yayau kAyaGgalabhidham, sannivezantataH svAmI, zrAvastyAJjagmivAn punaH // 289 // ramyabhAge bahiH puryAH, sthitaH pratimayA prabhuH, gozAlaM prAha siddhArthoM, bhokSyase naramAMsakam // 29 // tvamadya so'pi tacchutvA, niSedhAya gata stvarA, vaNiggeheSu bhikSArtha, babhrAma hRdi shngkitH||291|| pitRdatto vaNik kazci-dAsI ttatra purAntare, mRtApatyaprasUstasya, zrIbhadrA priyagehinI // 292 // , apatyamRtiduHkhena, duHkhitA''sInirantaram / papraccha nimittajJaM sA, zivadattAbhidhaM kadA // 293 // putrANAjIvanopAya-stenApi khalu darzitaH utpannamRtabAlasya, mAMsabhakSaNahetukaH // 294 // mRtabAlakamAMsaJce-tpAyasena vimizritam / dIyate kasyacidbhikSo-stadA jIvati putrakaH // 295 // tayA'pi vidhinA'nena, putrajIvitakAmayA / gozAlAya mudA dattaM, mAMsamizritapAyasam // 296 // RANDIYASADASEANHADARASWARAN 224 // Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhu vihAraH zrIkalpamuktAvalyAM // 225 // gozAlo'pi tadAkUTa-majAnaMstvaritaM yayau / tadbhItyA nindyakRtyA'sau, gRhajvalanazaGkayA // 29 // gehadvAraM tvarA svasya, parAvartata dakSadhIH, bhakSayitvA ca gozAlaH, prabhu pArzvamupAsarat // 298 // tatsvarUpazca siddhArthoM, yathArthamAha tatpuraH, kRtAGgulikavAnto'sau, nizcikAya tathAvidham // 299 // prakopAruNanetro'sau, tadgRhajvalanAya ca / Agato'labdhageho'yaM, bhRzaJcukrodha vaJcitaH // 30 // tapasA tejasA sadyo, dharmAcAryasya me'khilam / pATakaM bhasmasAdbhayAcchazApeti tathA'bhavat // 301 // vijahAra tataH svAmI, haridrasannivezakam , bahi haridravRkSasya, sthitaH pratimayA tvadhaH // 302 // tatraiva pathikai kaizciM-dvanhi nizi prajvAlitaH, gatA ste caraNau dagdhau, svAminaH pratimAnuSaH // 303 // naSTo gozAlako bhItyA, zAnte vahI samAgataH, vihRtya ca tataH svAmI, maGgalAgrAmamAgamat // 304 // kautukI kila gozAlo, DimbhabhApanahetave, cakArAkSivikArAMzca, dudruvu ste'pi bAlakAH // 305 // tatpitrAdibhi reSo'pi, kupitaiH kuTTito bahu, pizAco vA'tha bhUtovA, muni reSa nirAkRtaH // 306 // vihRtya ca tataH svAmI, grAmamAvartamAbhajat, mandire baladevasya, sthitaH pratimayA tataH // 307 // prakRtyA capala statra, gozAlo vaktravikriyAm , cakAra bAlabhItyartha, te'pi naSTA itsttH||308|| pitrAdayo'pi cAgatya, dRSTavA taM grahilAkRtim , mAraNenAsya kiM tasmAda, gurureva vihanyatAm // 309 // bhagavantaM nihantuM te, yAvadudyamino'bhavan , tAvacca baladevasya, mUrtireva kRtAkRtiH // 310 // ATI // 225 // Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyA prabhuDapasavAdhikAraH bA2261 bAhunA halamutpATaya, nyavArayat tAMzca sarvataH praNemuH, svAminante'pi, vinayAnatamastakAH // 311 // corAkasanivezazca, tataH svAmI samAsarat , vizeSAdyatra caurANAM, vidyate ca mahadbhayam // 312 subhojyaM maNDape tatra, pacyamAnaM nibhAlya ca, gozAlo vIkSate velAM, nyagbhUya ca muhurmuhuH // 313 // tata stai staskaraH kazci-cchaGkayeti pratADitaH, ruSTena svAmi mAhAtmyA-jjvAlito'nenamaNDapaH // 314 // kalambukA saniveza, gataH svAmI mahAvratI, tatrAstAM bhrAtarau dvauca, medho'tha kAlahastikaH // 315 // kAlahastI yamAkAraH, prabhu gozAlakantathA, caurabudhyA gRhItvA tau, meghAya ca samarpitau // 316 // siddhArtha bhUpabhRtyatvA-megho jJAtvA jiznevaram , kSamayitvA'parAdhaJca mumoca trapitAnanaH // 317 // lATadezantataH svAmI, kliSTakarmakSayAya vai, jagAma bahavo ghorA, upasargA upasthitAH // 318 // hariNAniva paJcAsya, stamastomamivAryamA, dalayan karmazatrUzca soDhavAMstAJjinezvaraH // 319 // pUrvAzAmiva mArtaNDo, dyotayan bhagavAn bhuvam , anAryapUrNa kummAravyaM, gacchan grAmaM taponidhiH // 320 // mArge dvau taskarI duSTau, dRSTavA svAminamucakacam / apazakunabuddhitvAt , karAsI hantu mudyatau // 321 // dattopayogazakreNa, nihatau pavinA khalau / bhadrikAnagaraM svAmI, varSArthazca tato'gamat // 322 // cakAra paJcamaMtatra, cAturmAsa shivspRhH| cAturmAsopavAsena, cakAra pAraNaM bahiH // 323 // tatazca bhagavAn yAto, grAmaM tambAla saMjJakam / pArzvasantAnika statra, bahuziSya gaNArcitaH // 324 // nandiSeNAbhidhAcAryaH, samAsRtaH purA'bhavat / gozAlo'bhadrabhAvena, tiraskAramacIkarat // 325 // 1226 // Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyA PCASSE prabhuupasagAMdhikAraH 227 // ziSyANAM municandrIya, ziSyasantAnavatpurA / AcAryanandiSeNazca sthitaH pratimayA bahiH // 326 // kuntenArakSaputreNa, hata cauradhiyA nishi| zubhadhyAnA ddivaM yAto, jAtAvadhi munIzvaraH // 327 // kUpikasabhivezaJca, tataH svAmI samAsarat / cArakasaMjJayA tatra, gRhItaH karmacAribhiH // 328 // pAnteivAsinI tatra, pragalbhA vijayA'bhavat, saMyamezithilA cArAtparivrAjaka veSiNI // 329 / / tAbhyAM tebhyaH prabhuzcaiva, kozAlo'pi pramocitaH / svAmito'yaM pRthagjAto, gozAlaH karmadRSitaH // 330 // vicarAmi prabho ! svAmi-caikAkI bhinnavarmanA / uktveti pathi gacchan sa, cauraiH paJcazatai stadA // 331 // mAtula mAtuletyuktvA, skandhIkRtya pravAhitaH / yAvacchavAzAvadhi prAyo, gozAlo'cintayattadA // 332 // gamanaM svAminA sAkaM, varaM me vizvavandhunA / gaveSayitu meSo'pi, lagnazca svAminaM tataH // 333 // itazca bhagavAMzcApi, vaizAlyAM kramazo yayau / ayaskArakazAlAyAM, sthitaH pratimayA prabhuH // 334|| lohakArazca zAlezaH, SaNmAse roga pIDitaH / paTUbhUya svakAyArtha, taddine tatra cAgataH // 335 / / svAminaM vIkSya mUDhAtmA, jJAtvA'pazakunaM kudhIH / nihantaM dhana mAdAya, yAvattAvatsurezvaraH // 336 / / ghanena tena taM zIghra, jaghAna pApakAriNam / grAmaka sanivezaJca, tataH svAmI samAsarat // 337 / / yakSo vibhelaka statra, mahimAnazca cakrivAn / zAlIzIrSe tatogrAme, gatvodyAnamazizriyat // 338 // mAghamAsIyazIte'pi, tatra pratimayA sthitaH / vyantarI kA'pi cAgatya, pratyUta makarodvibhoH // 339 // sAcettham // / / 2275 BAL Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyA prabhuvahAraH // 228 // tripRSTavAsudevasya, bhave svAmina eva ca, rAjJI nAtipriyA cAsI-dvijayAkhyeti kAcana // 34 // mRtvA bhUribhavabhrAntiM, kRtvA'sau dveSadhAriNI, jAtA ca vyantarI vAmA, kaTapUtana saMjJakA // 341 // svAminaM vIkSya vairaM sA, smRtvA pUrvabhavAtmakam , vidhAya tApasI rupa-aTA maNDalamaNDitA // 342 // himAbhaM zItalaM vAri, nidhAya ca jaTAntare, tai jalaiH svAmigAtrANi, siSecAkhilayAminIm // 343 // upasarga dadAnA'pi, vIkSya zAnta Jjinezvaram , upazAntA stutizcakre, prabhoH sA vyantarI tataH // 344 // samabhAvaprabhAveNa, SaSThena tapasA tathA, lokAvadhiH samutpannaH zrIprabhoH, zuddhacetasaH // 345 // bhadrikAyAM tataH svAmI, cakre ca SaSTavArSikam , cAturmAsatapaH pUrva-zkArAbhigrahAn bahUn // 346 // SaNmAsAnte puna statra, gozAlo milito bhraman , gurupAdAbja bhagnAnAM, ka sukha jagatItale // 347 // bhagavAnapi pUtAtmA, cAturmAsatapobalI, pAraNAJca bahizvakre, naranirjaravanditaH // 348 // Rtubaddhe tataH svAmI, magadhaviSayAntare, vinopasargamAtmArthI, vicacAra yathAsukham // 349 / / AlammikA pure tasmA-cAturmAsazca saptamam cAturmAsopavAsena, cakAra bhagavAn sukham // 350 // pArayitvA bahiryAtaH, kuNDagasannivezake, caitye ca vAsudevasya, pratimAstho babhau vibhuH // 35 // gozAlo vAsudevasya, pratimAyAH parAGmukhaH, apamAnaM tathA kRtvA, tasthau ca niyatisthitiH // 352 // gozAlaH kuTTito lokai, stathAkArI tathA bhavet , mardanAkhye tato grAme, baladevasya caityake // 35 // 228 // Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 zrIkalpamuktAvalyA prabhuupasa rgAdhikAraH // 229 // gatyA svAmIsthita statra, pratimAstho lasadyutiH, gozAlo helanAM kRtvA, pratimAyA mukhe sthitaH // 35 // bahuzAlAbhidhe grAme, tataH svAmI prajagmivAn , zAlavanamahArAme, sthitaH pratimayA prabhu // 355 / / vyantarI tatra zAlAryA, bahUpasargakAriNI, na ca cAla manAka svAmI, dhyAnAnmerurivAparaH // 356 // kSamayitvA'parAdhAn sA, vyantarI cAtivismitA, mahimAnaM prabhozcakre, bhRGgI bhUya padAmbuje // 357 / / lohArgalAbhidhe grAme, bhagavAMzca tato yayau, rAjyaM kurvazca yatrAsI-jitazatru mahIpatiH // 358 // tatkarmacAribhiH, kizca sagozAlajinezvaraH, hAriko'yamiti jJAtvA, bhUpAbhyarNamanIyata // 359 // nimittajJotpala statra, cAgato'bhUtpuraiva vai, upalakSya prabhuM so'pi, jitazatrumajijJapat // 360 // kiM kRtaJca tvayA rAjan, siddhArthabhUpasU rayam , varddhamAno mahAjJAnI, mumukSu rjitamanmathaH // 361 // zrutvaivambhUbhujA mukta, trilokInAyaka prabhuH, kSantavyo, me'parAdhazca, cakre vijJaptimIdRzIma // 362 // tatazca jagmivAn svAmI, puramatAlanAgare, yatrAsIcchakaTodyAne, mallinAtha jinAlayaH // 363 // nagarodyAnayo madhye, sthitaH pratimayA vibhuH, vaggurazrAvakastAva-mallipUjanahetave // 364 // nagarAcchakaTodyAnaGgacchannAsIcchubhAzayaH, IzAnendro'pi tAvacca, vIravandanahetave // 365 // Agano yAntamAhenaM, bho bho baggura ! vaggura !, pratyakSajinamullaMdhya, jinabimbArcanAya kima // 366 // agre gacchasi ya caiSa, carama stIrthanAyakaH, mahAvIro mahAdhIro, bhavabandhanabhedakaH // 367 / / - // 229 Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpa muktAvalyA prabhuupasa gAdhikAra // 230 // chadmastho vicaranatra, sthitaH pratimayA'dhunA, zrutvaivaM vaguraH zreSThI, prabhupAdamupAsarat // 368 // mithyAduSkRta meSo'pi, dattvA'parAdhahAnaye, vavande bhaktito vIra, mullasadromarAjikaH // 369 // vagguraH zrAvakaH pazcAda, gatvodyAnamapUjayat, pratimAM mallinAthasya, zakro'pi svaryayau tataH // 370 // unnAgasagnivezaJca, yayau vIraprabhu stataH, gozAlaceSTitaM mArge bhUyo'pi zrUyatAmadaH // 371 // gozAlena tadA mArge, navavivAhamodinau, AyAntau hasitau vADhaM, lambadantavadhUvarau // 372 // (tadyathA) vidhirAjo dakSo yat, vidure'pi jane yasmin ,yatravasati-sati yad yasya bhavati yogyaM tattasya dvitIyakaM dadAti 373 / 1 / / itthaM hAsyamprakurvANo, gozAlaH kuTTilazca taiH, vaMzajAlyAM pramuktazca, badhvA ca dRDhabandhanaiH // 374 // svAmicchatradharatvena, punarmuktazca te rasau, svAmI ca saha tenaiva, tato gobhUmimAgamat // 375 // tato rAjagRhe cakre, cAturmAsakamaSTamam cAturmAsatapazcApi, pAraNazca bahiH kRtam // 376 // bahani santi karmANi, snigdhAni mama sAmpratam , upasargabale deze, gamanaM me tato varam // 377 // budhyeti bhagavAn vIro, vanabhUmimathAgamat , navamaM vArSikaM tatra, cakre ca karUNAnidhiH // 378 // cAturmAsatapazcApi, punarmAsadvayannathA / vihRtaM niyataM naiva, navamaM prabhuvArSikam // 379 // karmakSayI prabhu statra, mleccha kRtopasargakam / soDhavAJ zAntapAthodhi, girIva nizcalAkRtiH // 380 // kUrmagrAma tatogaccha-stilastamba nivIkSya ca / utpatsyate na vA cArya, gozAlaH pRSTavAn prabhum // 381 // 3SEE 1230 // Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyAM prabhuupasagAdhikAraH // 23 // prati tamprabhurAhaiva-mpuSpANi sapta gucchake / teSAJjIvAzca mRtvA'tra, bhaviSyanti tilA stathA // 382 // mithyAkartuM prabho vAkyaM, stambamutpATaya taM rahaH / mumoca vyantaraiH sarve, jJAtvA ca tasya ceSTitam // 383 // cakre vRSTi stilastamba, zvArdrabhUmau gavAM khuraiH / sthirIbhUtastathA jajJe sa puSpasundarAkRtiH // 384 // kUrmagrAmaGgataH svAmI, tatra grAmAdvahi stadA / nAmnA vaizyAyanaH kazci-tmadhyAhne tApasottamaH // 385 // UrvIkRtya karau dIpya-bhAskarasya purA sthiraH / muktakezazca tattApaM, gRhannAsIllasadyutiH // 386 // jaTAmadhya sthitAyUkAH, sUryatApena tApitAH / patanti dharaNI pRSThe, jaTAyAM sa punadhAt // 387 // tathA kurvantamAlokya, gozAlaH prAha kautukI / yUkAzayyAtaro'sitva-ahAsa taM muha muhuH // 388 // kruddho'sau tApasaH sadya, stejolezyAzca tamprati / mumoca bhasmasAdyAva-dbhavedgozAlaka stadA // 389 // zItalezyA prabhAveNa, tAM nivArya jinezvaraH / capalAzaya gozAlaM, rarakSa karuNAnidhiH // 390 // prabhuprabhAvamAlokya, tApaso'pi karAJjaliH / provAcAjJena yaccIrNa, kSantavyaM mayakA tvayA // 391 / / tejolezyAmpravIkSyAsya, gozAlo dahanopamAm / tajjijJAsu prabhuM namraH, papraccha dhUrtapaNDitaH // 392 // aheriva payaH pAna-jAnanAzAya tIrthapaH / bhavitavyatayA tasya, zikSayAmAsa tadvidhim // 393 // sUryAtApana pUrveNa, SaSThaM karoti yo naraH / ekamuSTikulmASeNa, culukenoSNavAriNaH // 394 // SaSThaM SaSTharotyevaM, pAraNAJca vidhAnataH / tejolezyottama prAptiH, paNmAsAnte'sya jAyate // 395 // // 23 // Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa prabhuupasargAdhikAraH muktAvalyAM // 232 siddhArtha pura muddizya, vajan svAmI tataH pthi| tilastamba pradezo'pi, dRSTigocaramAgataH // 396 // na niSpanna stila stamba, prAha gozAlaka stadA / niSpannaH prabhurapyAha, divyadRSTiH kSamAnidhiH // 397 // avizvAsI sa gozAla, stilazambAM vidArya ca, dRSTavA sapta tilAMstatra, tatarketi kutarkitaH // 398 // kAye yasmiMzca ye jIvA, mriyante tatra te punaH, parAvRtya ca jAyante, niyati statra kAraNam // 399 // niyativAdamityeSa, pUrva darzita varmanA, dRDhIcakAra cArvAkaH, pratyakSamiva kevalam // 40 // tataH pramoH pRthagbhUya, zrAvastInagarAntare, kumbhakArasya zAlAyAM, sthitavAn siddhikAmukaH // 4011 // svAminirdiSTamArgeNa, tejolezyAM sthirAsanaH, sAdhayAmAsa gozAlaH, SaNmAsAnte phalodayI // 402 // tadAnImevaSaziSyAH, pArzvanAthasya dRggatAH, saMyamavatmazaithilyAd, gRhasthadharma sevinaH // 403 // aSTAGganimittajJAne, tvAsaMste ca vilakSaNAH, aSTAMganimittaM tebhyo, gozAlo'dhItavAn-sudhIH // 404 // tejolezyAprabhAveNa, cASTAGgapaTTanena ca, sarvajJo'hamitikhyAti, khyApayatyeSasarvataH // 405 // siddhArthanagarAtsvAmI, vaizAlI prasthivAM stataH, siddhArthabhUpamitreNa, zakhena tatra vanditaH // 406 // vihRtya ca tataH svAmI, vaNijagrAmamAMgamat , ramaNIyabahirbhAge, sthitaH pratimA prabhuH // 407 // zrAvaka stanadharmiSTha, zvAsIdAnandasaMjJakaH, SaSThatapaH paro nityaM, sUryAtApana sanmukhaH // 408 // kurvato'syakriyAM samyaka, zrAvakasya tapasvinaH, utpannamavadhijJAnaM, gatvA prabhuzcavanditaH // 409 // IIra3rA Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamukkAvalyA prabhuupasazarmAdhikAra // 233 / / dhanya stvaJjagatInAthaH, soDhavAn yo vacaHparAn , upasargAn samabhAvena, duSTakRtAnanekazaH // 410 // acirAdeva te nAtha ?, kevalajJAnamujjvalam , utpatsyate stutikRtvA, yayau so'pi nijAlayam // 411 // zrAvastI samalacake, vardhamAna prabhu stataH, tapobhi dezamaM tatra, cAturmAsamalaMvyadhAt // 412 // pAraNAzca bahiH kRtvA, dRDhabhUmi yayau prabhuH, asurairiva yA mlecchaiH, parivRtA samantataH // 413 // tadvahimapeDhAlA-caitye polAsa saMjJake, aSTamabhaktakenaika, rAtrikI pratimAM sthitaH // 414 // tadAnImeva devendro, jJAtvA cAvadhinA prabhum , siMhAsanAtsamuttIrya, vavande dhyAnasaMsthitam // 415 // prazaMsAtatparo'vAdI-tsabhAyAM devarADiti, amarANAM puraH prItyA, prabhudhairya guNoccayam // 416 // dhyAnamagnasya zAntasya, nizcalaM nirmalaM param , prabhoH kampayitumceto, na zAktA strijagajjanAH // 417 // aho dhairyamaho zIlaM, gAmbhIrya vacanA'tigama , aho dhyAna maho jJAna, svAminaH kena varNyate // 418 // bhAratImamarezasya, zrutvA'bhimAnasAgaraH, sAmAnikaH saGgamAkhya, uktavAniti nijeraH // 419 / / cAlayAmyadhunA zakra?, mAnavantaM kSaNAdaham , kutasandhastvarA''gatya, svAmino'bhyaNameSa vai // 420 // sAhAyye nAparasyAtra, tapaH kurvanti tIrthapAH, etasmAtparivAdatvA-dindreNaiSa na vAritaH // 421 // dhUlivRSTizcakArAdA-vadRzyaravimaNDalam , yatpUrNakarNanetrAsyo, niruvAso'bhavatprabhuH // 422 // dhUlivRSTayA sthiraM vIkSya, pramuM pravRddhamanyunA, utpAditA asaGkhyAtA, vajramukhyo hi kITikAH // 423 // sacibhiriva viddhAGga, stAbhi vIrajinezvaraH, cAlanIsamatAM dadhe, dhyAnAnandalasanmanAH // 424 // // 23 // Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyA prabhuvihAraH // 234 / CCC sUcivadvastramadhyena, zarIre ca jinezituH, pravizanti ca niryAntira, nirbhayAstAH pipIlikAH // 425 // tathApi nizcalaM dRSTavA, merukailAsavadvibhum , upasargAzva tatazcakre, ghorAn dhairyaparIkSakaH // 426 / / daMzakAn3 vacatuNDAbhAn-tIkSNa tuNDA ghRtelikAH, vRzcikAn5 nakulAn6 sarpAncha, mUSakAMzca8 tathA'mara // 427 // utpAdya bhakSayAmAsa, taiH zarIraM prabhoH khalaH, tathApi bhagavAn vIro, na cacAla manAgaho // 428 // hastinAM2 hastipatnInAra, zuNDAghAtaizca niSThuraiH, pAdamardanakaizcaiva-mupasargamakArayata // 429 / / aTTahAsaM karAsiJca. pizAcaM 11 vyAttavaktrakaM, vikuLa bhISayAmAsa, prabhuM bhUyo'marAdhamaH // 430 // tato vyAghraM mahAghoraM, vikuLa saMyamo'maraH, ati tIkSNanakhai zcaivaM, daMSTrayA vajrakalpayA // 431 // vidadAra12 prabhodehaM nirdayamatikomalam , ISadapi prabhu naiva, cacAla vismitaH suraH // 432 // siddhArthatrizale bhUyo, vikurvya mAyikaH muraH, he putra ? tAta ? ityAdi-karuNAlApavarmanA23 // 433 // upasargati hi svAmI, naca kSubdhaH kathaJcanaH, nirmitA ca tataH senA, mahatI bhayadAyinI // 434 // senAjanAstato vahni, prajvAlya prabhupAdayoH, madhye sthAlI mupasthApya, pacantyodana 4 muddhatAH // 435 // tato vikuLa cANDAlAna , yamarAjasahodarAn , pratyaGgeSu prabhoste ca, tIkSNatuNDakapakSiNAm // 436 // paJjarANi sagandhIni, lambayitvA durAzayAH, bhakSayanti15 mukhai stAni, krabyAdA iva nirdayam // 437 // tadavasthaM prabhuM vIkSya, vikuLa kharamArUtam , utkSipya kampayaJ zailAn , pAtayati16 prabhu tataH // 438 // kalikA vAyunA bhUyaH, kulAlaghaTapiNDavata , bhramayati7 ca vegena, dhyAnastha prabhu mepakaH // 439 / / A 234 // Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhuvihAraH zrIkalpamuktAvalyAM naa235|| merucUlApramAthi yat , sahasabhAramAnakam , muktazcakraM khalenAlaM, ghoropasargakAriNA // 440 // tenA jAnu prabhurmagno18, dharAyAM tarUkANDavat , tathApi bhagavAn vIra, stadavastho vyarAjata // 441 // kRta sandho hiyA mlAno, dadhyau ca saGgamo'maraH. dhIro'yaJcAlyate naiva, copasargaparaH zataiH // 442 // pratikUlAn vihAyAta, upasargAzcakito'maraH, anukUlAn vidhAsyAmi, yataH siddhi dhruvaM mama // 443 // kamanIyaM tataH prAta, vikuLa manujAM stathA, bhramantyete vadantyevaM, prabhuM dhyAna parAyaNam // 444 // devAyeM ? tiSTase tvati, prabhAtaM pazya sundaram , samattiSTha paraM vetti, jJAnena rajanI19 vibhuH // 445 // devarddhizca vikuAsI, nAnAmaNigaNAJcitAm , maharSe ! vRNu. yacceTa, provAca svAminamprati // 446 / / svarga nayAmi yA mokSa-mityuktvA miSTayA girA, ratirUpA vizAlAkSyo, nirmitA deva ballabhAH // 447 // hAvabhAvaizca vivokaiH, prabhu mohayituM20 bhRzam , lagnAstA devasundarya, stathApi nizcalaH prabhuH // 448 // ekasyAmeva yAminyAM, kRtA stena ca viMzatiH, upasargA mahAghorAH parIkSArthamato prabhoH // 449 // bhagavAMzcalito naiva, manyuzca na ca cakrivAna , zAntAkRti mahAdhyAnI, reje candra ivAparaH // 450 // (kavighaTanA) jagattrayIdhvaMsanapAlana kSama, balaM kRpA saGgamake'parAdhini, itIva saJcitya mAnasaM, ruSeva ropa stava nAtha niryayau // 451 // vijahAra prabhu yaMtra, tatraiSa saGgamo'maraH, aneSaNIyamAhAra, cakAra durjanAgraNI // 452 // paNmAsIntu tathA cakre, copasargAn bahUn khalaH, SaNmAsyAM sahamAnasya, surakRtopasargakAn // 453 // // 235 // Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ okalpa prabhuupasagargAdhikAra muktAvalyA // 236 // nIrAhAratayA kAlo, gato vIra prabho raho, gocaryAyAM yadA svAmI, brajagrAmasya gokule // 454 // praviSTo'zanamAzcakre'-neSaNIyaM surAdhamaH, iti jJAtvA prabhuH zAntaH, sthitaH pratimayA bahiH // 455 // vizuddhaparimANADhaya, nizcalaJjagadIzvaram , vijJAyAvadhino devo, viSaNNahadayastataH // 456 // indra bhItyA prabhuM natvA, saudharma prati jagmivAn , tatraiva gokule svAmI, paribhramaMzca vRddhayA // 457 // vatsapAlyA kayA bhaktyA, paramAnena lAbhitaH, patitA vasudhArA hi, harSitA jagatIjanAH // 458 // itazcanirjarA devyaH, saudharmavAsino'khilAH, nirAnandA nirutsAhA, babhUvu stasya ceSTayA // 459 / / varjitagItavAdyAdi, stAvatkAlaM surAdhipaH, prazaMsA matkRtaivA bhUt , prabhUpasarga hetukA // 460 // iticintAmahAvyAlI-grasito malinAnanaH, pANipaGkajavinyasta, mukhapaGkaja devarAT / / 461 // dInadRSTi nirAnanda, stasthau tatra nijAlaye, bhraSTa pratijJakRSNAsya-mAgacchantaM surAdhamam // 462 // vIkSya zakraH surAnUce, vimukhIbhUya tamprati, karmacANDAla eSo'tra, samAgacchati durmukhaH // 463 // darzanazcApi duSTasya, mahApApAya jAyate, aparAddhaH kRto bhUri, cAnenAsmAkamadha hA // 464 // asmadIyamahAsvAmI, jino'nena kadarthitaH, yathA'smatto na bhI rasya, pAtakAdapi to tathA // 465 // nirvAsyatAM tataH zIghraM, durAtmA'sau surAlayAt , ityAjJAmurarIkRtya, zakrasya zakrasainikaiH // 466 // yaSTimuSTayAdibhirvA tADayamAnazca saGgamaH sAGgulImoTanaM devI, kRtA krozAnane kazaH // 467 / / sahamAno hi sAzaGka, caura iva-ita stataH, pazyan nIlAmjanAkAro, nistejA vedanAkulaH // 468 // // 236 // Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ %AGO zrIkalpamuktAvalyA prabhuupasagAdhikAraH // 237 / niSiddhAkhila kauTumbo, nirdhanaH paramekakaH, alarkasArameyAbho, devalokAnirAkRtaH // 469 // mandarAcala cUlA yA-mavazeSakasAgaram , duSTAtmA saGgamazcaiSa, yApayiSyati cAyuSam // 47 // dInAnanA mahISyo'sya, pradhAnAH zakravAkyataH, anujagmuH svabhAraM, zaraNaM pati reva ca // 471 // AlambhikAM yayau svAmI, priyaM praSTuzca tatra vai, vidyutkumAra devendro, harikAntaH samAyayau // 472 // zvetAmbikApure caivaM, priyaM praSTuM tathaiva ca, vidyutkumAra devendro, harissahaH smaagtH||473|| zrAvastyAzcatataH zakraH, skandamUyA~ pravizya ca, vavande svAmina jAto, mahimA'ti tato mahAn // 474 // kauzAmnyAzca vavandAte, sUryAcandramasau prabhum , vArANasyAM tato yAtaH, zakrendreNa ca vandita // 475 // rAjagRhe tataH svAmI, cezAnendreNa vanditaH, mithilAyAM videhazca, dharaNendraH priyaM tathA // 476 / / pRcchanti sma ca vanditvA, svAmino dhvastamohinaH, vaizAlInagare svAmI, caikAdazamathAkarot // 477 // cAturmAsaM priyaM tatra, bhUtAnando hi pRcchati, susumArapuraM svAmI, yayau pratimayA sthitaH // 478 // camarendra stadA darpa, kRtvA jetuM zacIpati, saudharmamagamat kiJca, biDaujA muktavAn paviH // 479 // tadbhItikampamAnAGga, zcamarendra stata stvarA, jinasya zaraNaM yAtaH, sarvAGgi kSemakAriNaH // 480 // krameNa jagatInAthaH, kauzAmbyAM samavAsarat , zatAnIko yatra bhUpo, rAjJI yasya mRgAvatI // 481 // dharmapAThakavAdI ca, muguptasacivastathA, tadbhAryA zrAvikA cAsI-nandeti mahiSIsakhI // 482 // vijayA pratihArI ca-tatra zreSTI dhanAvahaH, mUlA tasya priyA bhAryA, dveSamUlA manoramA // 483 / / // 237 // Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhuvihAraH zrIkalpamuktAvalyA va // 238 // pratipatpauSamAsasya, cAsId bAhulapAkSikI, purapravezavelAyAM, svAmino'mRtabhAjinaH // 484 // jagrAhAbhigrahaM svAmI, duSkaramalpazaktibhiH, dravyakSetrAdibhAvena, catuH prakArabhAvitam // 485 / / dravyataH sUryakoNasthAn-kulmASAn kSetrata stathA, pAdamekaJca dehalyA, thAnta caikaM bahi stathA // 486 // kRtvA sthitA'nuyAtepu, bhikSukeSu ca kAlataH, bhAvato bhUpaduhitA, dAsI muNDitamastakA // 487 / / zaGkhalAbaddhapadmAMghriH- rUdatI cASTabhaktikA, dAsyati ced gRhISyAmi, nAnyathA vidhurepica // 488 // ityabhigRhya zAntAtmA, bhikSAyai prativAsaram nagaryo bhramati svAmI, tathA nRpapradhAnakaiH // 489 // upAye kriyamANe'pi, pUryate'bhigraho nahi, mahatAmapi hA kaSTaM, gahanA karmaNAM gatiH // 490 // zatAnIkena bhUpena, tadA campA vinAzitA, campAdhIzo'pi dudrAva, dadhivAhana bhUpatiH // 491 / / tadA ca dhAriNI rAjJI, putrI vasumatI tathA, padAtinA ca kenApi, gRhIte hatabhAgyake // 492 / / kariSye tvAmahaM bhAyA~, prAheti dhAriNIM bhaTaH, zrutvaiva rasanAM chitvA, svasya sA nidhanaM gatA // 493 // putrIbudhyA samAzvAsya, putrI vasumatIM tataH, vikretuM tAmagAtso'pi, kauzAmbhyA ca catuSpathe // 494 // dhanAvahena sA krItA, zreSThinA rAjakanyakA, candanetyabhidhAnaJca, kRtvA putrItayA ghRtA // 495 / / vinayAdiguNe revaM, madhuraiH satyabhASaNaiH, sAdhuzIlA ca sA bAlA, vatsalA'bhUcca vittinaH // 496 // ekadAhaTTataH zreSTI, madhyAhne gRhamAyayau, vyApAntaritA bhRtyA, zcandanA''sIdgRhe param // 497 // pitRbudhyA ca tatpAdau, kSAlayantyAH subhaktitaH, zikhipicchajayA veNI, patitA'vanimaNDale // 498 // - rA Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhuvihAra muktAvalyA // 239 // nIrapaGkAvilA vIkSya, veNIM tAmatimamRNAm , gRhItvA ca yathAsthAnaM, putrIbudhyA dadhAra sa // 499 // tathA dRSTavA ca mUlA'pi, vAtAyanasthitA'sthirA, iyaJca yuvatiH patnI, zreSThino'sya bhaviSyati // 50 // nirmAlyamiva tyAjyA'haM, bhaviSyAmIti cintayA, IrSyAgnijvAlayA jajJe, zuSyadvakrasaroruhA // 501 // muNDayitvA zira thAsyaH, kRtvA nigaDabandhanam , yantramadhye nirudhyainAM, naSTA kApi ca mUlikA // 502 // caturthe divase zreSTI, tacchuddhi takabhAgyataH, samprApya mumude pUrva, dRSTavA ca hRdi vivyathe // 503 // kanyAyA hanta ? me cAdya, dazA jAtA ca kIdRzI, viparIte vidhau kaSTa-jAyate mahatAmapi // 504 // yantramudaghATaya tAM bAlAM, tadavasthAM nidhAya ca, dehalyAM sarpakoNe'syA, dadau kulmASakAM stataH // 505 // nigaDabhaJjanArthAya, lohakArasya mArgaNe, yAvacchreSThI gata stAva-bhAvanAM sA'karodimAm // 506 // sAmprataM bhikSukaH kazci-dAgacchedatra cedvaram , tasya datvA ca bhuje'haM, kulmASAnprItipUrvakam // 507 // cintantyAM tadA tasyAM, bhagavAMstatra cAgataH, muditA sA'pi he svAmin-gRhANedaJjagAda ca // 508 // nirIkSya rodanaM nyUnaM, svAmI cAbhigrahe yayau, agRhItvA tataH kiJcita-pratijJAparipAlakaM // 509 // ruroda nitarAM sA'pi, gate svAmini candanA, pUrNAbhigrahamAvIkSya kulmASAnagrahIt prabhuH // 510 // atra kavi:- candanA candanA manye, kathaM bAlocyate budhaiH, pratArya jagatInAtha, kulmA mokSamAdade // 51 // tadaiva paJca divyAni, jATAni zreSThimandire, Ayayau devarADdevA, natu muditAnanAH // 512 // ||239 // Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyA // 24 // prabhuupasavAdhikAra zirasi ruruhuH kezAH, zRGkhalA nupUrANi ca, vastrAbhUSaNe deva-bhUSitA paramottamaiH // 513 // .. dundubhidhvAnamAkarNya, zatAnIka mahIpatiH, rAjJI mRgAvatI caiva-JcAyayu statra cetare // 514 // mahAnando mahAharSa-stadA'jani tatra ca mAtRsvasamRgAvatyA, milanaM valgucAbhavat // 515 // basudhArAM zatAnIko, grahItu mudyato'bhavat / zakrendrazca tataH prAha, zRNu rAjaMzca candanA // 515 // yasya dAsyati tasyaiva, dhanametaddhi nItitaH / taddhanaM zreSTine datta, mindreNa candanAjJayA // 516 // vIrasya prathamA sAdhvI, candaneyambhaviSyati / ityuktvA purataH zakraH, sarveSAJca tirodadhe // 517 // zatAniko nRpaH kanyAzca-ndanA mAdarAttataH / nItvA samani kanyAnAM, sthApitA'ntaHpure sukham // 518 // viharaMzca prabhuryAto, grAmasumaGgalAbhidham / sanatkumAranAmendra, vavande tatra tIrthapam // 519 // tato vihRtya campAyAM, bhagavAn samavAsarat / svAtidatta dvijasyAjJi-hotrazAle vare tapaH // 520 // svIkRtya turya mArgastha, cAturmAsa mathAkarot / pratyahaM tatra yakSau dvau, bhadrAgrapUrNamANikau // 521 // zuzraSAM svAmino'kATI mAgatya, nizi bhaktitaH vihRtya ca tataH svAmI, jRmmikAgrAmamAzrayat // 522 // darzayAmAsa zakrendro, nATayalIlAmprabhoH puraH, iyadbhirvAsaraiH svAmiJ jJAnamutpatsyate tava // 523 // uktveti vandanAGkRtvA, yayau zakro nijAzrayam / vihRtya meNDhikAgrAma, yayau svAmI tataH sukham // 524 // Agatya camarendro'tra, vavande pRSTavAn. priyam / vihRtya ca tataH svAmI, grAme SaNnAbhisaMjJake // 525 // yayau tasya vahirbhAge, sthitaH pratimayA tataH / tatra gopau vRSau muktvA, yayau grAmamazaGkitaH // 526 // // 240: // Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamukkAvalyA rgAdhikAra // 24 // caritaM vipine yAtau, vRSabhI svairacAriNau / Agatya pRSTavAn vIraM, gopAlakaca me vRSI 127 // sati maune prabhau gopa-ucakrodha bhRzamAtmani / karNayoH svAmina stena, prakSipte kASThakIlake 1528 // lagnAgrabhAgaparyanta-kIlayAmAsa duSTadhIH / ajJAnahatabuddhInA-Gka dayA ka vivekatA // 529 // apa prakSepaNenaita-cchayyApAlaka karNayoH / uditaM karma me ceha, tripRSTabhavake kRtam // 530 // zayyApAlaka eSo'tra, bhavaM bhrAntvA ca bhUriMzaH / gopAlaH khalu saJjajJa, kRtaverapratikriyaH // 531 // nagarImagamatsvAmI, tvapApottaramadhyamAm / siddhArthavaNijo gehe, pAraNArthantato gataH // 532 // kharaka statra vaidyo'bhU-nirIkSya svAminaM sakaH / sazalyo lakSyate svAmI, jJAnavAniti dakSadhIH // 533 // vaizyo'ipa tena vaidyena, sahodyAnamajIgamat / tataH saNDAsakAbhyAnte, nirgamayati kIlake // 534 // tadAkarSaNavelAyAM, vIro'rATimathAkarot , yathA ca bhairavAkAraM, tadudyAnamabhUttadA // 535 // saMrohiNImahauSadhyA, nIrogo'bhUtprabhustadA, devakulaJjanai statra, kAritamatisundaram // 536 / / vaidyavaizyau gato svarga, gopaH saptamanArakam , upasargAzva yathA dRbdhA-stathA tenaiva nisstthitaaH||537|| upasargAn mahAvIraH, soDhavAn yAMstaka kramaH, jaghanyamadhyamotkRSTa, vibhAgena vibudhyatAm // 538 // zItopasarga mAkArSIda , vyantarI kaTapUtanA, jaghanyeSu ca sa zeya, utkRsstto'paarduHkhdH||539|| kAlacakropasargoM yaH, saGgamena kRto mahAn , utkRSTo madhyamedhUkta, upasargeSu kaSTadaH // 540 // OPTURI // 24 // pa Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpa prabhucAritra varNana muktAvalyAM // 242 // 0 karNakSiptazalAkIya, utkRSTotkRSTasaMjJakaH, upasargoM mahAghoro, jJAyatA mitikovidaiH // 541 // nirbhayo vigata krodho, vidainyaH zailabasthiraH, zramaNo bhagavAn vIra, thopasIzca soDhavAn // 542 // __ "ityupasargopakramaH" mUlapAThaH-nae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre agagAre jAe, iriyAsamie, bhAsAsamie, esaNAsamie, AyANabhaMDamattanikhevaNAsamie / uccArapAsavagakhelasiMghAga-jallapAridvAvaNiyAsamie / maNasamie, vayasamie kAyasamie, maNagutte vayagutte, kAyagutte gutte gurtidie guttabhayArI akohe amANe amAe, alome saMte pasaMte-uvasaMte parInivvuDhe agAsave amame akiMcaNe chinnagaMthe niruvaleve, kaMsapAI iva mukkatoe saMkho iva niraMjaNe jIve iva appaDihayagaI. gagaNamiva nirAlaMbaNe vADavya appaDibar3he sArayasalilaM va suddhaDiyae pukkharapattaM va niruvaleve kummo iva gutidie, khaggivisANaM va ega jAe, vihaga iva vippamukke bhAraMDapakkhIva appamatte kuMjaro iva soDire vasabho iva jAyathAme sIho iva duddharise maMdaro iva appakaMpe sAgaro iva gaMbhIre caMdo iva somalese suro iva dittatee, jaccakaNagaM jAyaruve vasuMdharA iva savaphAsavisahe suhuyayAsaNe iva, teyasA jalaMte natthi NaM tassa bhagavaMtassa katthai paDibaMdhe / seya paDibaMdhe, cauvihe paNNate taM jahA, dabao khittao kAlao bhAvao-davao sacittA'citta mIsiesu danvesu / khittao gAme vA nagare vA araNe vA khitte vA khale vA ghare vA aMgaNe vA nahe vA / kAlao, H T -.. - / 242 // Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyA prabhucAritra varNana // 243 // samae vA, AvaliyAe vA, ANapANue vA thove vA khaNe vA lavevA muhutte vA ahoratte vA pakkhe vA mAse vA uU vA ayaNe vA saMvacchare vA annayare vA dIhakAlasaMjoge / bhAvao, kohe vA mANe vA mAyAe vA lobhe vA bhae vA hAse vA pijji vA dose vA kalahe vA anbhakkhANe vA- pemunne vA paraparivAe vA arai raI vA mAghA mosevA jAva micchAdaMsagasalle vA // tassa NaM bhagavaMtassa no evaM bhavaI // 118 // vyAkhyA--yataH evam pUrvoktaparIpahAn sahate tataH NaM vAkyAlaGkAre zramaNo bhagavAn mahAvIraH anagAro jAtaH kimbiziSTa ityAha / IrSyA gamanAgamanam tatra samita:-kasyApi jIvasya ArAdhanA na bhavediti samyaka upayogavAn punaH bhASA bhASaNaM tatra tatra samitaH nirdopavacanapravRttimAn punaH eSaNAsamitaH eSaNAyAM dvAcatvAriMzaddoSavarjitabhikSAgrahaNe samyak sAvadhAnaH punaH AdAnabhANDamAtranikSepaNasamitaH AdAnam upakaraNAdinAM grahaNam tathA bhANDamAtrasya vakhAdyupakaragajAtasya yadvA bhANDasya vakhAdemanmayabhAjanasya vA mAtrasya pAtra vizeSasya-yanikSepaNaM mocanaM tatra samitaH samyaka pUrva vIkSya pazcAt pramArya punaH yathAsthAnasthApane upayogavAniti / punaH uccAraprazravagakhelasiGghAnajalapariSTApanasamitaH tatra uccAraH purISam prazravaNam mUtram khelaH niSThIvanam siMghAno nAsikAnirgatazleSmaH-jallo dehamala:-svedaH etatpariSThApane-upayogavAniti / zuddhasthaNDile pariSTApanAtu--yadyapi prabho upakaraNazleSmAdInAmasambhavAt paJcasamitimadhyAt 243 Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalya prabhucAritra varNana mukAvalyA rakaa Cates PREPARAN antyasamiti dvayayoH sarvathA'sambhavaH tathApi sUtrapAThAkhaNDitahetutvAt sUtrakAreNAtrApi samitidvathopAdAnAMkRttamiti / punaH manasaH samyak pravartakaH punaH vacasaH samyak pravartakaH punaH kAyasya sambaka pravartakaH ataH guptendriyaH rakSitendriyaH / punaH guptabrahmacArI - vasatyAdinavavRttizobhitabrahmacArI punaH krodharahitaH mAnarahitaH mAyArahitaH lobharahitaH punaH zAntaH sarvathA'ntavRtyA-punaH prazAntaH- bAhyavRttibhya iti punaH- upazAntaH- antarbahirvRttibhya iti ubhayataH zAntaH- punaH- parinirvataHkAyikavAcikamAnasikasarvasantAparahitaH- punaH anAzravaH pApakarmabandhanarahitaH hiMsAdyAzravadvAsabhAvAditi / tathA mamatvarahitaH punaH akiJcanaH sarvathA dravyAdirahitaH punaH chinnannanthaH sarvathA tyakta suvarNAdigranthaH punaH nirupalepaH dravyabhAvamalarahitatvAt- tatra dravyamalaH dehotpannaH bhAvamalaH kRtakarmajanitaH tadeva nirUpalepatvaM dRSTAntaidRDhayati punaH kAMsyapAtrImuktatoyaH yathA kAMsyabhAjanam jalena na lipyate tathA bhagavAnapi snehena na lIpyate- sarvathA vizuddhapariNAmitvAt-punaH zaGkha iva niraJjanaH rAgAdirahitatvAt zaGkha iva svacchaH punaH jIva iva apratihatagatiH sarvatra bAdhArahita vihAritvAt punaH paganamiva nigalambanaH kasyApyAdhArasya sAhAyyasya anapekSaNatvAt punaH vAthuribApratibaddhaH ekasmin sthAne kApi avasthAnAbhAvAt punaH zAradasalilamiva zuddhahRdayaH sarvathottamAcaraNatvAt kAluSyAbhAvaH ata eva tajjalamiva nirmalaH punaH puSkarapatravanirUpalepaH yathA kamalapatre jalalepo na lagati tathA bhagavato'pi karmalepo na lagatItyarthaH punaH kUrma iva guptendriyaH yathA kacchapoguptendriyatvAnirbhayastathA bhagavAnapi indriyarakSaNatvAta // 24 // Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhucAritra zrIkalpamuktAvalyAM // 245 // nirbhayA puna: khaGgiviSANamika ekajAtI yathA khanijAmapazoH zRGgam ekaM bhavati tathA bhagavAnapi rAgAdinA sahAyena ca rahitatvAta punaH vihaga ikaHvitramukA muhAparikatvAt amiyamanizasAca punaHbhAraNDapakSIva apramattaH bhAraNDapakSiNaH kilaikaMzarIram yataH ekodarAH pRthagagrIka viSadA mIbhASiNaHbhAraNDaakSiNa steSAM mRti bhimakale. cchayA teca atyantApramattAH tadavad bhagavAnapi sarvathA pramAdarahitaH punaH kuJjara iva zauNDIraH // karmazatrudalanaM prati zUraH punaH, vRSabha iva jAtasthAmA jAtaparAkramaH svIkRtamahAvratodvahanaM prati samarthatvAditi punaH siMha iva durdharSaH parIpahAdi jantubhiH sarvathA'jayyatvAt-punaH mandara iva aprakampaH merugirivadupasargavAteracalitaH punaH sAgara iva gambhIraH harSaviSAdAdikAraNasadbhAve'pi avikRtasvabhAvAditi punaH candra iva saumyale zyaH zAntatvAt punaH sUrya iva dIptatejAH dravyato dehekAmtyA bhAvato' jJAnena' puna: jAsyakanakamiva jAtarUpaH yathA kanakaM malavigamanena dIptambhavati tathA tathA bhagavato'pi svarUpaM karmamala vigamamena atidIptamastIti punaH vasundharA iva sarvasparzasahaH yathA ca dharA zItoSNAdikaM sarvamapi sahate tathA bhagavAnapi sarvakaSTasahiSNuH suhata hutAzana iva tejasA jvalan- pratAdibhito'gni yathA dIpyati tathA bhagavAnapi jJAnAdibhiH prakAzate // nAstyayaM pakSo yattasya kutrApi pratibandho bhavati- bhagavataH kutrApi prativandho nAstIti bhAvaH tathA sa ca pratibandhaH caturvidhaH prajJaptaH tadyathA dravyataH kSevataH kAlataH bhAvataH tatra dravyataH sacittAcittamizriteSu dravyeSu pratibandha iti tatra sacittaM vanitAdi acitta AbharaNAdi mizrama sAlAravanitAdi teSu pratibandhaH tathA kSetrataH grAme vA. nagare vA- araNye vA kSetre vA dhAnyotpA // 24 // Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa muktAvalyA prabhucAritra varNana // 246|| SODAEye tisthAne khale vA, tatra khalam dhAnyatuSapRthakkaraNasthAnaM tatra vA gRhe vA aGgaNe vA (gRhAGgaNe-nabhasi vA (AkAze) kAlataH samaye vA sarvasUkSmakAla:-- yathA utpalapatrazatavedhajIrNapaTTazATikApATanAdidRSTAntasAdhya statra vA tathA AvalikAyAM vA asaMkhyAtasamayarUpAyAm AnaprANake vA (ucchvAsaniHzvAsakAle stoke vA saptocchvAsamAne kSaNe vA (ghaTikASaSThabhAge vA lave vA (saptastokamAne) muhUrte vA (saptasaptatilavamAne) ahorAtre vA pakSe vA. mAse vA Rtau vA ayane vA samvatsare vA anyatarasmin vA, dIrghakAlasaMyoge (yugapUrvAGgapUrvAdau) bhAvataH krodhe vA, mAne vA, mAyAyAM vA, lobhe vA. bhaye vA hAsye vA premNi vA, rAge vA dveSe vA, kalahe vA, (vAgyuddhe) abhyAkhyAne vA, (mithyAkalaGkadAne, paizunye vA, (pracchannaparadoSaprakaTane ) paraparivAde vA, (parakIyaguNadoSaprakaTane) aratau ratau vA (mohanIyodayAt-cittodvego'ratiH) mohanIyodayAccittaprItiH ratiH tatra tathA mAyAmRSAyAm (mAyAsahitAsatyavyavahAre / mithyAdarzanazalye vA, tatra mithyAdarzana mithyAtvam tadeva bahuduHkhakAraNAt-zalyam tatra tasya bhagavataH evaM na bhavati arthAt pUrvokta dravyakSetrakAlabhAveSu kRtrApi pratibandho naivaastiiti-bhaavH||118|| ___mUlapATha :- se NaM bhagavaM vAsAvAsavajja aha gimha hemaMtie mAse gAme ekarAie nagare paMcarAie vAsI caMdaNasamANakappe samatiNamaNileSThukaMcaNe, samasuhadukkhe, ihaloga paraloga appaDivaddhe, jIviyamaraNe niravakaMkhe saMsArapAragAmI kammasattunigghAyaNaDhAe abhuhie evaM ca NaM viharai // 119 // // 246 // Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyAM prabhukevalajJAnautpannAdhikAraH 247/ vyAkhyA-- sa bhagavAn varSAvAsaM varjayitvA (cAturmAsIM tyaktvA) aSTa grISma hemanta sambandhimAsAn grAme ekarAtrikaH ekarAtrivasanasvabhAvaH nagare pazca rAtrikaH punaH kIdRzo bhagavAn, vAsIcandanasamAnakalpaH parazucandanaviSaye tulyasaGkalpaH athavA parazuvat apakArakAriSu candanavat upakArakAriSu samAnavRttiH) puna: kimvi-samatRNamaNileSTukAMcanaH tRNamaNyAdiSu samAnapravRttiH punaH samasukhaduHkhaH punaH ihalokaparalokA mA prativaddhaH ata eva jIvitamaraNaniravakAkSaH sarvathA vAnchArahitaH punaH saMsArapAragAmI punaH kamezI CtanArtham abhyutthitaH sodyamaH evam anena krameNa sa bhagavAn viharati Aste // 119 // mUlapAThaH-tassa NaM bhagavaMtassa aNuttareNa nANeNaM, aNuttareNaM dasaNeNaM, aNuttareNaM carittaNaM aNuttareNaM AlaeNaM, aNuttareNaM vihAreNaM, aguttareNaM vIrieNaM, aNuttareNaM ajjhaveNaM aNuttareNaM mahaveNaM aNuttareNaM lAghaveNaM aNuttarAe khaMtIe, aNuttarAe muttIe, aNuttarAe tuTThIe, aNuttareNaM sacca-saMjamatava sucariya sovaciya phala nivvANamaggeNaM appANaM bhAvamANassa-duvAlasa-saMvaccharAI vaikkaMtAI // terasamassa saMvaccharassa aMtarA vaTTamANassa. je se gimhANaM ducce mAse cautthe pakkhe-vaisAhasudhdhe tassaNaM vaisAhasuddhassa dazamI pakkheNaM / pAINagAmiNIe chAyAe, porisIe, abhinivihAe, pamANapattAe, suvvaeNaM divaseNaM vijaeNaM muhutteNaM bhiyagAmassa nagarassa bahiyA, ujjuvAliyAe naIe tIre veyAvattassa-ceiyassa adurasAmaMte sAmAgassa gAhAvaissa kaTa karaNaMsi, sAlapAyavassa ahe godohiyAe ukkuDiyanisijjAe // 247 // Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyA prabhukevalazAna utpanna ra48 adhikAra AyAvaNAe, AyAvemANassa, chaTeNaM, bhattaNaM apANaeNaM, hakthutarAhi nakkhattaNa jogamughAgaraNa kSANaMtariyAe vaTTamANassa aNaMte aNuttare nivvAdhAe, nirAvaraNe, kasiNe, paDipupaNe keklavaramANadasaNe samuppanna // 120 // vyAkhyA--tasya bhagavataH anuptareNa jJAnena (anupamena) anuttareNa darzanena. (anupamena) anuttareNa cAritreNa anuttareNa Alayena (svIpaNDAdirahitavasatisevanena) anuntareNa vihAreNa dezAdiSu paribhramaNena anusaraNa vIryeNa (parAkrameNa) anuttareNa Arjavena, (mAyArahitena) anuttareNa. mArdavena- (mAnarahitema) anuttareNa lAghavena, tatra lAghava dravyataH alpopadhitvam bhAvatA gauravazyatyAgaH iti tathA anuttarayA kSAntthA tathA sarvathA krodhAbhAvena tathA anuttarayA muktyA lobhAbhAvena, anuttarayA guptyA vizuddhatrividhaguptyA anuttarayA'tuSTayA (mamaH prasatyA) amu ttareNa satyasaMyamatapaHsucariteneti / saMyamaH prANidayA tapA dvAdazaprakAram satyasaMyamatapasAM sAdhu AcaraNeneMti, puna: sopacayaphalanirvANamArgeNa (atizaya puSTa mukti lakSaNa ratnatraya rUpeNa) anuttareNa anupameneti sarvatra yojyam / tataH uktasarvaguNasamudAyena AtmAnaM bhAvayato bhagavato mahAvIrasya dvAdazasambatsarAH vyatikrAntAH te ca ittham // eka SaNmAsakSapaNam 6 dvitIyaM SaNmAsakSapaNaM pazcadinanyUnam, 11-25-navacaturmAsakSapaNAni 47-25-dve trimAsakSapaNe-53-25-dve sArddha dvimAsakSapaNe 58-25-pada dvimAsakSapaNAni 70-25-dve sArdaikamAsakSapaNe 73-25-dvAdaza 12 mAsakSapaNAni 85-25-dvAsaptatiH 72 pakSakSapaNAni 122-25-bhadrapratimA dina dvayamAnA mahAbhadrapratimA dinacatuSkamAnA sarvatobhadrapratimA dazadinamAnA 121+11 ekonatriMzadadhikaM zatadvayaM SaSThAH 137-19-dvAdaza aSTamA:138-25-ekonapazcAzadadhikaM zatatrayaM pAraNAnAM 150-14 dIkSA 24 // Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNagharavAda: zrIkalAmukkAvalyA // 24 // dinaM 150-15-tatazcedaM jAtam // dvAdazaiva ca varSANi mAsAH SaDeva ardhamAsazca vIravarasya bhagavataH eSa chadmasthaparyAyaH // 1 // idaM ca sarva tapo bhagavatA nirjalameva kRtam na kadApi ca nityabhaktaM caturthabhaktazca kRtaM evaJca trayodazasya samvatsarasya antarA ( madhye ) vartamAnasyayo'sau grISmakAlasya dvitIyo mAsaH caturthaH pakSaH vaizAkhazuklapakSaH tasya vaizAkhazuddhasya dazamIdivase pUrvagAminyAM chAyAyAM satyAm arthAt kIdRzAyAM pramANaprAptAyAM natu nyUnAyAm adhikAyAmbA suvratanAmake divase vijayanAmni muhUrte jRmbhikagrAmanAyakasya nagarasya bahistAt RjuvAlukAyAH nadyAH tIre vyAvRttacaityasya jIrNavyantarAyatanasya adUrasamIpe nAtidure tathA nAtisamIpe zyAmAkasya gRhapateH (kasyacitkauTumbikasya) kSetra zAlapAdapasya, adho, godohikayA, utkaTikayA, niSadyayA AtApanayA AtApayataH prabhoH SaSThena bhaktena jalarahitena uttarAphalgunInakSatre candreNa yogaM upAgate sati dhyAnasya antare madhyabhAge vartamAnasya ko'rthaH tatra zukladhyAnam caturdhA pRthaktvavitarka savicAram 1 ekatvavitarka avicAram 2 sUkSmakriyaM apratipAti 3 ucchinnakriyaM anivarti 4 eteSAM madhye Adhabhedadvaye dhyAte anantavastu viSaye anupame nirvyAghAte bhityAdibhiraskhalite, samastAvaraNarahite samaste sarvAvayavopapete, evambhUte, kevalavarajJAnadarzane samutpanne // 120 // mUlapATha:--tae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre arahA jAe jiNe kevalI savaNNU savvadarisI sadevamaNuyA'surassa logassa pariyAyaM jANai pAsai savvaloe sambajIvANaM AgaI gaI ThiI, cavaNaM uvavAyaM taka maNo, mANasiyaM, // 249 // Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAbA bA250 prabhu kebala zAnAdhikAraH ra bhulaM kaDaM paDiseviyaM AvokAmaM rahokamma, arahA, arahassabhAgI, taM taM kAlaM maNavayakAyajoge vahamANANaM savvaloe sacajIvANaM savvabhAve jANamANe pAsamANe viharai // 121 // vyAkhyA-tato jJAnotpattyantaraM zramaNo bhagavAn mahAvIraH arhan jAtaH azokAdi prAtihArya pUjyayogyoM jAtaH punaH kIdRzaH jino jayatIti jinaH itivyutpattyA rAgadveSajetA, ataH kevalI tataH sarvajJaH ataeva sarvadarzI, sadevamanujAsurastha, lokasya payAryam ityatra jAtAvekavacanam kizca samastaparyAyAna jAnAti tataH pazyati sAkSAtkaroti tarhi kiM devamanujAsurANAmeva paryAyamAtraM janAti nAnyeSAmityAha sarvaloke sarva jIvAnAm Agatim bhavAntarAt gatizca bhavAMtare sthiti tadbhavasatkam AyuH kAyasthitimbA, tathA cyavanam devalokAt tiryag nareSu avataraNam upapAto devaloke narakeSu vA. utpattiH, teSAM sarvajIvAnAm sambandhi yanmanaH mAnasikam (manasi cintitam muktam azanaphalAdi kRtam 'coryAdi pratisevitam maithunAdi AviH karma, (prakaTIkRtam, rahaHkarma guptam kRtam etassarva kRtakartavyam sarvajIvAnAm bhagavAn jAnAtIti yojanA punaH kIdRzaH prabhuH arahAH na vidyateM rahaH pracchannaM yasyeti tribhuvanam karAmalakavat darzanAt sAkSAtkaraNAt tathA arahasyabhAgI na caikAntabhAgI kizca jaghanyato'pi koTIsurasevyatvAt tathA tasmin tasmin kAle manavacanakAyayogeSu yathAI vartamAnAnAm sarvaloke sarvajIvAnAm sarvabhAvAn paryAyAn jAnan pazyaMzca viharati sarvajIvAnAmityatra akAraprazleSAt sarveSAm ajIvAnAm dharmAstikAyAdInAmapi sarvaparyAyAn jAnan pazyaMzca viharatIti bodhyam iti vyAkhyA // 121 // // 250 // Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SE // gaNadharavAdaH / / gaNadharavAda zrIkalpamuktAvalyA // 25 // - - jAte ca kevalajJAne, jinasya vizvavandinaH / siMhAsanAni zakrANAM, dhvajA iva cakampire // 1 // te'vadhijJAnato jJAtvA protpalakecalAyam / jJAnaM zrI vIra devasya, vizva vizva prakAzakam // 2 // sadevAstvarayA''gatya, catuHSaSThi sureMzvarAH / samavasaraNazcakruH durgatrayavirAjitam // 3 // nacAtra virate yogo, jAnanapi jinezvaraH / svAcAramurarIkRtya, dezanAndadivAn kSaNam // 4 // vRSTiva copare sA'bhUddezanA niSphalA tadA / apApAnagarasyezo, mahAsenavanaM yayau // 5 // kratuGkArayata statra, somilAha dvijasya vai / okasi brAhmaNA vijJA, militAH santi sundare // 6 // teSu tatra traya zvAsan , sodArA bhUmuroddhAH / indrabhUtyagnibhUti ca, vAyubhUtistathA'paraH // 7 // caturdazamahAvidyA, pAragAH zrutizAlinaH / paJca paJcazataiH ziSyaiH, parivRtAH samantataH // 8 // sudharmAvyaktanAmAnau, paNDitau dvau vilakSaNau / AgatI bhUSitau ziSyaiH, paJca paJcazatai stathA // 9 // maNDita maurya putrAkhyau, bhrAtarau zAstra kovijhe / sAI trizata sacchiSya, rAgatau tatra dhIdhanau // 10 // akampitAcala bhrAtA, zrI maitAryaprabhAsakAH, catvAraH paNDitA aMka trizata ziSyamaNDitAH // 11 // isthamekAdazA stajjJA, stAsan yajJamaNDapeH / sandihAnAH krameNeSA, sandeho'tra nigadyate // 12 // asti. jIko naH vA. cAsIsiterhi saMzayaH / asti karma na kA cAyamagnibhUteH susaMzayaH // 13 // - / / 251 // - Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNagharavAdaH zrIkalpa mukkAvalyA // 252 // zarIrameva jIvo'sti, tasmAdbhino'tha saMzayaH // vAyubhUte rabhUdityaM, jJeyAH krameNa saMzayAH // 14 // nabhastejodharAvAyu-jalAnItIha paJca vai // bhUtAni santi no cAsIda, vyaktapaNDitasaMzayaH // 15 // asminbhave yathA jIvaH, pare'pi tAdazo'nyathA // sudharmApaNDitasyaiSa, sazayo'rbhUbahUttamaH // 16 // jIvasya karmabandho'tha, tasmAnmuktizca vA na vA // maNDitapaNDitasyaiSaH, saMzayo'bhUhRdayAntare // 17 // devAH santi navetIha, mauryaputrasya saMzayaH // asti vA narako naiva, cAkampitasya sNshyH||18|| saMzayastvacalabhrAtu-viSaye puNyapApayoH // paraloko'sti na vA ceti, maitAryasya ca saMzayaH // 19 // nirvANapadamastIha, naveti saMzayo mahAn , prabhAsapaNDitasyAsI-cchAstratattvavicAriNaH // 20 // GIRO parivAra 500 agnibhU vAyu. | vyaktaH sudharmA | maNDita maurya- akampitaH| acala-| metAryaH / prabhAsa | ti. bhUtiH bhrAtAH 300 500 / 500 | 500 500|3503 300-300 300 | tajjIva bhUtAni yo yAdya bandhaH devaH nAraka: | puNyaH paralokaH mokSaH zaGkA jIvaH // 25 // ityaJcaikAdazA viprAH, pradhAnA statra maNDape, tadAnI mAgatA Asan , nAnAzAstra vilakSaNAH // 21 // Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNadharavAda zrIkalpamuktAvalyA // 253 // ekaikaviSaye teSA-mAsItsandehazaGkhalA, sarvajJatvAbhimAnena, na pRcchanti mithaH param // 22 // sakuTumbAzca te viprA, veda44 vedazatAni vai, anye'pi bahavazcAsan , nAmAni kiyatAmiha // 23 // zaGkara Izvara zvAtha, zivo gaGgAdhara stathA, mahIdharo bhUdhara zcaivaM, sallakSmIdhara paNDitaH // 24 // mukanda viSNugovindanarottamanarAyaNAH, umApatiH zrIpati-zcApi, vidyApati gaNezvarau // 25 // jayadeva mahAdeva, zrIkaNTha nIlakaNThakA, ityAdayo dvijA statra, militA yajJamaNDape // 26 // surAsurA stadA''kAzA-dvandituzcaraNAmbujam , vIrasyAgacchato vIkSya, mithaH -procuzca vADavAH // 27 // yajJasya mahimA bhUyAn , mantrAhUtA ime surAH, aho pazyantu pazyantu, cAyAnti yajJamaNDapam // 28 // IkSamANAMzca tAn yAva-tpazyanti dvijasattamAH, prabhupArzva yayu devA, vihAya yajJamaNDapam // 29 // itthamvIkSya viSeduste, brAhmaNA yajJasaMsthitAH, sarvajJa vandituJcaite, yAntIti zuzruvu janAt // 30 // sarvajJazabdamAtreNa, kupita indrabhUtikaH, AzcaryamidamAzcarya, cicinta hRdi vismitaH // 31 // vAdidhvAntadivAnAthe, sarvajJe mayi rAjati, sarvajJatvamparaM svasya, khyApayatyatra kaH paraH // 32 // zrUyate duHzravaJcaita-nnitarAGkarNabhedakam , sati siMhe kuraGgasya, kUrdanaM kimu zobhate // 33 // bAlizamvazcayetkazci-ddhRta statra na vedanA, pratAritAH paraM devA, anena dhRrtamaulinA // 34 // sarvajJaM mAmvihAyaite, yajJamaNDapameva ca, devAH santo'pi sambhrAntA, statpArzvamupayanti ca // 35 // tIrtha nIraM yathA kAkA, bhekA iva sarovaram , zItalaM saurabhaM ramya-candanaM makSikA ica // 36 // Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNadharaNAda: mokalpamuktAvalyA // 254 // sumiSTaphalasadavRkSAn- uSTrA iva kaTupriyAH, ghUkA iva rave stejaH, pAyasaM sUkarA iva // 37 // tyaktveme nirjarA hanta ?, pAvanaGkratu maNDapam , pAkhaNDisavidhe yAnti, vivekazUnyacetasaH // 38 // sarvajJo yAdRza caiSa, tridazA api te tathA, saMyogo'yamato yogyo, bAlAnAmiva bAlakaiH // 39 // bhRGgAH rasAle surabhau milanti, tagandhavijJAH kalamAruvantaH, aprItirAvAH karaTAH paraMhA, nimbaprasUnA vlimaabhjnte||40|| | pazyAnurUpaJjagatIha yogya, nAhaM tathApyAgamapAradRzbA, sarvajJatAzca kSapaNasya cAsya, sarvajJa rAjI prasahe prasiddham // 41 // arka dvayaM vyomni yathA na bhAti, dar2yAM yathA kesariyugmakaJca, khaGgAlaye khaGgayugaM tathA'tra. sarvajJa esso'hmpaarvidyH||42|| vanditvA zrI mahavIraM, nivartamAnamAnavAn , indabhUtirUpAhAsI, papraccheAkulendriyaH // 43 // bho bho dRSTaH sa sarvajJaH, kIgrUpasvarUpakaH, iti pRSThajanairuktaM, zRNu vidvan yathAtatham // 44 // yadi trilokI gaNanA pazasyA, ttasyAH samApti yadi nAyuSaH syAt, . pAreparAddhagaNitaM yadisyAda, gaNeyanizzeSaguNo'pi sa syAt // 45 // evamukta janaiH so'pi, dadhyau paNDita maNDitaH, kAhakaipa mahAbheda, stArAcandramasoriva // 46 // dhUrta vidyApragalbho'yaM, mAyAyAH kelimandiram , samasto'pi jano yena, vibhrame hanta ! pAtitaH // 47 // na kSame kSaNamAtrantu, taM sarvajJa kadAcana, tamastomamapAkartu, sUryoM naiva pratIkSate // 48 // vaizvAnaraH karasparza, kesaroluzcanaM hariH, kSatriyo hi ripukSepaM, na sahante kadAcana // 49 // mayA hi yena vAdIndrA, stUSNIM saMsthApitAH same, gehe zUrataraH ko'sau, sarvajJo matpuro bhavet // 50 // DASHEMAe0saxRA // 254 // Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNadharavAdaH zrI kalpamuktAvalyA // 255|| zailA yenAgninA dagdhAH, puraH ke tasya pAdapAH, utpATitA gajA yena, kA vAyostasya puMbhikA // 51 // gatA gauDadezodbhavA dUradezam , bhayAjarjarA gaurjarA strAsamIyuH, mRtA mAlavIyA stilaMgA stilaMgo-vA, jajJire paNDitA madbhayana // 52 // are lATajAtAH ka yAtAH pragaSTAH, paTiSThA api drAviDA vIDayArtAH, aho vAdilipsA''ture mayyamusmin , jagatyutkaTaM vAdidurbhikSametat // 53 // pratideza mahAvAdi, jayini mayi ko'paraH, sarvajJapadasaMdyotI, vAdI caipo'vaziSyate // 54 // indrabhUti dhiyAM sUti. dadhyau ca hUdi vismitaH, nijAnujamuvAcaSa-magnibhUtiM vilakSaNam // 55 // agnibhUte ! yathA'pako, mugdadAlIkaNaH kacita , randhane dRzyate tadvada, vAdI caipo'vaziSyate // 56 // tato'haM yAmi taJjatu magnibhUti rathovadata , pUjyabandho ! prayAso'ya-kIdRzaH kITavAdini // 57 // utpATayitumambhoja, nIyate nendravAraNaH, AjJAM dehi mamaivAto, gatvA jeSyAmi vAdinam // 58 // indrabhUti ruvAcAtha, bandho ! sAdhu paraM zRNu, alpajJo'yaGkudhI vAdI, macchAtreNApi jIyate // 59 // zrutvA'sya nAma duHzrAvyaM, sthAtumatra na zakyate, vairiNi gRhamAyAte, nirbharaGkena mupyate // 60 // tilayantre tilaH kazcid, ghaNTikAyAM yathA kaNaH, tRNAnAM chedane tArNa-mpayodhi zoSaNe saraH // 61 // kuTTayata stuSaH ko'pi, yathA'vatiSThate tathA, avaziSTo mamApyeSa, vAdI tiSThati sAmpratam // 62 // sahyate na tathApyeSa, vAdI vAdIjitA mayA, eko'pyagnikaNaH zatru, HzAya parikalpate // 63 // . . // 255 // Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNadharavAdaH bhIkalpamuktAvalyA // 256 // eka ko'pyajito vAdI, jitA apyajitA tataH, ekadA khaNDitaM zIlaM, yadi satyA ca khaNDitA // 6 // AzcaryamidamevAsti, vAdino'ne kazo jitAH, kuto' yampuna rudbhUtaH, kIrticandra vidhuntudaH // 65 // yataH-chidre svalpe'pi potaH kiM pAthodhau na nimajjati, ekasminniSTake kRSTe, durgaH sarvopi pAtyate // 66 // indrabhUtistato vidvAn , svayaM vAdijayAya ca, racayitvA svakaM veSaM, gamanAya mati vyadhAt // 67 // tilakaiH zAstranirdiSTe, dazai rupazobhitaH, cAmIkaramahApUta, yajJopavItadhArakaH // 6 // dhRtapItAmbaradyotI, kaNThapRSThaluThacchikhaH, sadhUmavaddiIptAGgo, vADavAnvayabhAskaraH // 69 / / pustakapANibhiH kaizci-skamaNDalukaraiH paraiH / sudarbhapANibhiH kazcida-gIyamAnairyazaH paraiH // 7 // bhAratIkaNThakAkalpa ! vAdijayaramAlaya ! / vAdimadamukhAbhaJjin ! vAdidanti mRgAdhipa ! // 7 // vAdivAdatarUcchedin ! vAdIzvara lihakrama ! / vijitAnekavAdADhaya ! jJAtAkhila purANaka! // 72 // kumatadhvAnta dIptAMzo ! vAdivRndamahIpate! / vAdivijayaprajJeza ? ziSyIkRtabRhaspate ! // 73 // vAdighUkadivAnAtha ! vAdimegha prabhaJjana ! / vAdi sarpa vihaGgeza ! vAdigAruDa kezava ! // 7 // vAdisindhu mahAgastya ! vAdidevazacIpate ! / vAdimRgAlipaJcAsya ! vAdidarpa kSayaGkara ! // 75 // vAdiyutha mahAmalla ! vAdi vyAdhi cikitsaka! / vAdivRndamanaHzalya ! vAdizAlabhadIpaka ! // 7 // ityevagurupAdAnAM, virudAvalimuttamAm / gAyadbhivilasadvaktra, jaya jaya dhvanAnanaiH // 77 // paJcazatairvidvacchAtrai, rindrabhUti rathAmarai / indra iva haritkIrtiH, zobhamAnaH samantataH // 78|| // 25 // Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNagharavAda: EI gacchaJ zrI vIrapAdAnte, cintayAmAsa vilaH / ato dhRSTena kiJcaitata , cakre cAnena vAdinA // 79 // zrIkalpa AzIviSAsyevatadarduro'pi, dAtuzcapeTAM yatate kurAvI / mukkAvalyA AkhUradai rAkhubhujAhidaMSTrA, pAtAya hantAbhikarotiyatnam // 8 // // 357 // ukSA surebhaM balinaM viSANaiH, saMhatamAvAJchati nAdapUrvam / dantIradAbhyAGgiripAtanAya, vegena yatnaM vidadhAti hanta ! // 81 // kaNThIravaskaMndhaja kesarAlI, mAkraSTukAmohi yathA ca pheruH / tadvatpurastAnmamacaiSavAdI sarvajJatAM darzayate'tikaSTam // 8 // zeSAhi maulisthamaNigrahItuM prasArito'nena nijIyapANiH / sarvajJatodIraNayA'sunAvai, vAdyoghajetA yadahamvyakopi // 3 // kRtva ca kukSau jvalanaM samIra, mAsevate mandamatIti manye / AliGgitA saukhyadhiyA tathA'Gge, kaNDUtihetuH kapi kacchuvallI // 84 // astvevamenaM navavAdidharta, jitvA svakIrtima vitanomi dikss| AcandrasUryAvadhi gIyamAnAM matyaiH suraugherasuraiH paraizca // 85 / / khadyotamAlA'tha vidhunabho'ntaH, saMdyotate tAvadudaiti yAvan / no tigmarazmi stimirapraNAzI, tasya prakAze na ca sA'parazca // 86 // HAF // 257 // Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNadharavAda zrIkalpamuktAvalyA ra68 na sArA mAtaGga surajapUgaH, palAyyatAmAzuvanAdamuSmAt / sATopakopasphuTakesarazrI, mRgAdhirAjo'yamupeyivAn yat / / 87 // manye'dya vAdI mama bhAgyayogA, datrAgato bADhamamuSya dIrghAt / darakariSye rasanA'tIkaNDama, nirvAdirUpA ca yato mahI syAt // 88 // madbhAgyabhAnu dizayA kayA vA, prApodayaM vAditamaH prakANDaM / saMkhaNDayan vAdibhayAri muktA, svairaM kSamAyAM prabhutA mamAstu // 89 // sAmudragumphe vara zabda zAstre, sAhitya sindhAvapi cArUtarke / zrutyAdivAde'para vRttavAde, zramo'sti me sAdhu gatAbhizaGkaH // 90 // dUraM yamasya viSayo'sti ko'tra, puSTo rasaH ko na ca vAgminAtra / kSoNyAmajeyaM kimu cakriNo'sti, vajrasya caivaM kimabhedyamatra // 91 // duHsAdhyamevaM mahatAM kimasti, khAdyaM na kiM syAt kSudhayArditAnAm / vAcyaM khalasya kimu vA bhavenno, kalpadrumANAM kimu vA tvadeyam // 12 // gacchAmyatastasya samIpameva, pazyAmi sAmarthyamamuSya cAdya / vA kaH puro me nikhilAgamasya, vettu sudhA lokapratArako'yam // 13 // // 258 // Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ MgaNadharavAda zrIkalpamuktAvalyA // 259 // ye paNDitA vAdavivAdadakSAH, santIha sarve vijitA mayA vai| gacchAmi caitarhi jayAmi vAde, sarvajJatAkhyAtimalambhajeya // 14 // itthaM samAdhAya mahAbhimAnI saJjagmivAn svaamismiipmessH| dRSTvA'rkabhASa prabhumacanIya, sopAnayAyI ca cicinta bhUtiH // 95 // indu navA'sau na ca vA dineza, zcaikaH kalaGkI khararazmiko'nyaH meru nevA'yaM sa kaThorakAyo, viSNu stathA no sa ca kRSNarUpaH // 16 // brahmApi nAsau zithilaH sa jInaH, kAmo'pi nAsau bata ! so'zarIrI / nizzeSadoSojjhitasadguNaugha, stIrthakaro'yazcaramo'bhimanye // 17 // sauvarNasiMhAsanasaMsthitaM taM, devendradevAvalisevitAMghrim, lokatrayIpUjyamasau nibhAlya, zrIvIradevazcakita cicinta // 98 // rakSyA kathamme cirakAlakIrti, retasya cAgre jagadIzvarasya / dhvAntasya zaktiH kila kA purastAt , sthAtuM rave vizvaprakAzakasya // 19 // harmya variSThaM bhuvi kIlikAyai, hetoH prabhaktuGkila ko yateta / cintAmaNiM vA'khiladambihAya, pASANakhaNDaM nana kaH zrayeta // 10 // - // 25 // Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNadharavAdaH zrIkalpamuktAvalyA // 26 // kA mAnahAni mama cAtrabhUyAt , sampUrNavAdijaya labdhakIrteH vAdinyamusminnajite'dhunA hA, tiSThAmi yAmidvayato'pakIrtiH // 1.1 // zIghra kriyAM naiva budho'tra kuryA, dityambidaMzcApi mahAbhimanyuH mauDhayAdvijetuJjagadIzamena, matrAgato'haM kriyate'dhunA kim // 102 // vakSye purastAtkathamasya cAhaM, yAsyAmi pArve'pi kathaM ladhIyAn / etarhi daivAtpatito'smi kaSTe, zrIzaGkaraH pAtu yazo mamAdya // 103 // zambhuprasAdAdyadi me jayo'tra, syAdvAdinA'nena mahAmahimnA / lokatraye'smiMzca tato bhavAmi, nizzeSavijJAmalamaulimAnya // 10 // sazcintayannevamasau manISI, sarvajJarAjena jinezvareNa / / AbhASitaH sAdhu sudhAmayena, vAkyena nAmAdikagotrapUrvam // 105 / / gotreNa bho gautama indrabhUte ! sAnandamatrAgatavAnasi tvam / / ukta ca dadhyau mama nAmagotre, jAnAtyayaM kiM paramAryavettA // 106 // AdigvibhAgAntarabhUmibhAge, ko nA na mAM vetti prasiddhakIrtim / mArtaNDa eSa trikalokadIpI, pracchannatA kAsya tathA mamA pi // 107 // cittasthitaM saMzayameSa cenme, tvAviSkarotvatra tadA ca manye / // 260 // Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ E zrI kalpamuktAvalyAM gaNadharavAda // 26 // sarvajJamenaM surarAjipUjyaM, no cedvarAko mayakA jito'sti // 108 // sazcintayantaM prabhurAha bhUya, staM gautama gautama ! saMzayo'sti / jIvasya dhIman viSaye tvadIyaH, staM tvaM zRNuSvAgamasatyakArtham // 109 // saMmadhyamAnodadhizabdarAjI, gaGgApravAhaH kimu vA'drigAmI / dhvani stathAdibrahmaNaH pavitro, vIrAsya vedadhvanirAbabhau saH // 110 // (tatra vedapadAni) vijJAnaghana-evaitebhyo bhUtebhyaH samutthAya tAnyevAnuvinazyati na pretya saMjJAstItitvaM tAvat eteSAM padAnAmarthamevaGkaroSi yat- . vijJAnaghana AtmA'sti, gamanAgamaceSTayA, paJcabhyaH khalu bhUtebhyaH, samutthAya tataH punaH // 111 // tatraiva vilayaM yAti, pretya saMjJA na vidyate / tejovAyudharA''kAzajalAni bhUtapaJcakam // 112 // etebhya eva tvAtmA'sau prAdurbhavati nazyati, madirAyA yathA'Ggebhyo, madazaktiH prajAyate // 113 // tatraiva kSayamAmoti, jale bubudkA iva, bhUtebhyo na pRthaka cAtmA, pretya saMjJA tataH kutaH // 114 // mRtvA'sya na punarjanma, cotpattizca kutaH punaH, artho'yaM sarvathA'yukto, satyArtha zaNu gautama ! // 115 // eteSAM prativAkyAnAM, zaNu tattvArtha mAdita, stattvArtha mantarA vidvan , kutaH saMzayabhedikA // 116 // vijJAnaghanazabdasya, zRNu vyAkhyAJca bhAvataH, upayogastu yatrAsti, jJAnadarzanayoriha // 117 // // 26 // Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ITAN gaNadharavAdaH zrIkalpamuktAvalyA radaya | vijJAnaM tattu vijJayaM, nirmala zuddhidAyakam , AtmA'pi tanmayasyAdvai, vijJAnaghana ucyate // 118 // anantajJAnaparyAyI, pratipradezameSa ca, upayogAtmaka zvAtmA, vijJAnadhana eva ca // 119 // bhUtebhyastadvikArebhyo, ghaTAdibhyo hi jAyate, ghaTAdijJAnapraNAmI, jIvo'yaM sukhaduHkhabhAk // 120 // ghaTAdihetubhUtebhyo, bhavatIti vibudhyatAm , ghaTavastrAdibodhasya, pariNAmasya cAtra vai // 121 // ghaTapaTAdivastUnAM, mithaH sApekSahetutaH, nirapekSe cAtmano yoga, stebhyo'bhijAyate pRthak // 122 // ghaTAdivastu bhUtebhyo, jIva stadupayogataH, samutthAya samutpadya, tAnyevAnuvinazyati // 123 // asya vAkyasya satyArtha, mIdRzaM viddhi gautama, naSTe vyavahite vA'tha, tasmin ghaTAdivastuni 124 // nazyati khalu jIvo'pi, tadupayogarUpataH, anyopayogato bhUyo, jAyate tiSThate'thavA // 125 // sAmAnyarupatastasmA pretya saMjJA'sti nAsya ca, padasyApi sphuTArtho'yaM, zrUyatAmindrabhUtika! // 126 // ayaM ghaTaH paTa cAya-mityupayogarUpiNI, prAktanI kila yA saMjJA, paraM sA nAvatiSThate // 127 // vartamAnopayogena, tadghaTAdiprabodhane, jAyate na ca sA saMjJA, tasyA vinaashhetutH||128|| vedoktamaparaM vAkyaM, zRNu jIvaprabodhakam , yataste saMzayaH sadyo, nazyati cirasaMsthitaH // 129 // sa vai ayam AtmA jJAnamayaH ityAdi da da da iti vedoktiH // AtmA hi jJAnarUpo'sti, sphaTikAkArasannibhaH, dakAratrayakaM vetti, yaH sa jIvo nigadyate // 130 // // 26 // Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNadharavAdaH dayA dAnaM damazcApi, kramazo'rthoM vibhAvyatAm , ityAdivedavAkyebhya, AtmasiddhiH sunishcitaa.:||131|| zrIkalpamuktAvalyAM bhogyasya vastuno bhoktA, kazcidastIti nizcitam , bhojanavasanAdInAM, yathA bhoktA ca mAnavaH // 132 // tato bhogyaM zarIrazca, bhoktA dehI ti budhyatAm , kAlatraye'pi cAtmA'sau, siddha eva na saMzayaH // 23 // // 26 // vidyamAnaka bhoktRtvaM, zarIramidamasti vai, bhojyatvAdodanAdIva, tataH siddho'numAnataH // 24 // dani sarpi stile tailaM, kASThe'gniH sauramaM sume, candrakAnte sudhAyadvattathA'tmA'pi pRthaktanoH // 25 // tIrthakarAptopavacaH sudhAmiH, zrI indrabhUti gatasaMzayo'bhUt , sadabhAvanaH paJcazataiH svaziSya, jagrAha dIkSAmbhavabandhabhedInIm // 26 // vIrAsyapadmAtripadIntadAnI mutpattinAzasthirabodharUpAm samprApya dhImAn gurU gautamo'sau, zrIdvAdazAGgIM vyaracatpavitrAm // 27 // (tripadI ceyam ) upannei vA (1) vigamei vA (2)dhuvei vA (3) iti // iti prathama gaNadharaH // 1 // RN zrI indrabhUti budharAjimAnya, zrutvA'nujodIkSitamagnibhUtiH, dayau kimete'ghaTitaM vadanti,prAyona lokobhuvitttvvettaa||28|| jAtu draveyuH sakalA mahIdhrA, evajvaleyu himarAzayaste, vaizvAnaraH zaityamathAzrayeta, jAtusthiraHstAdiha vA nabhasvAn // 29 // EcandrAkulikA yadi kA patantu, loNI bilAntavizatA tkadAvA, bandhustathA mezrutipAragAmI, no hArayedatra praatkdaa'pi||30|| ASHRAWAARINEETIRE 26 // Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyAM NadharavAdaH // 26 // | jAte paraMnizcayake'gnibhUti, rdadhyau ca gatvA laghuvAlayAmi, jitvA cataM vAndhavamAtmanInaM, ko me purastAt sthitimaalbhet||31 sAThopamatrAgata eSako'pi, vidyA'bhimAnI, vijayAbhilASI, sandehamasya prakaTIvidhAya, sambhASito jJAnijinezvareNa // 32 // bho bhadra ! bho gautama ! agnibhUte, karmAsti no vA tava saMzayo'sti / . .. vedArthasAraM na ca vetsi samyagra , jJAtvA ca te yAsyati so'pi sadyaH // 33 // tadyathA'sa cAyam-puruSa evedaM gni sarva yadbhUtaM yacca bhAvyam-ityAdi / padenAnena bho vipra, karmAbhAvazca manyase, yathArthazca vilupyaiva, viruddhArtha karoSi ca // 34 // tatrAgni padamastyeva, vAkyAlaGkArasUcakam / cetanAcetanaM yacca, pratyakSaM bhuvi dRzyate // 35 // bhUtakAle ca yajjAtaM, bhAvyaM yacca bhaviSyake / sarva puruSa evAsti-AtmaivAstIti no param // 36 // nizcayAvazabdena, karmaNAmIzvarasya ca, niSedhaH kriyate tasmAtsarvamAtmaiva vartate // 37 // / yanarAmaratiyazcaH, dharAzailAdaya stathA, Atmaiva nikhilaM tena, karmAbhAvo hi nizcitaH // 38 // amUrtasyAtmanaH kizca, mUrtena karmaNA saha, hAnilobhau kathaM syAtAm , dRSTAnte na vibhAvyatAm // 39 // maNDanaM candanAdyaizva, khaNDanaM khaDgakAdibhiH, AkAzasya yathA naiva, jAyate cAtmanastathA // 40 // nAsti karma tata zcitte, agnebhUte ca yattava / vartate nAyamartho'tra satyArtha zRNu tattvataH // 41 // puruSastutikArINi, padAnyetAni bho dvija ! padAni nanu vedasya, trividhAnIti bhAvaya // 42 // jJAtvA ca yAni sandehaH, kSaNAdeva vinazyati ? sUcakAni vidheH kAni, cAnuvAdaparANyapi // 43 // // 264 Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNadharamadA zrI kalpamukkAvalyA // 265 // RCMORSHERBSCRESS stutiparANi cAnyAni, kramazo jJAyatAmalam / juhuyAdagnihotraM hi, svargakAmo naro varam // 44 // vidhireSo'nuvAdo hi, tvadvadvAdazamAsikaH, idaM puruSa evAsti, stutivAkyamidaM sphuTam // 45 // kriyate mahimA'nena, puruSasya vizeSataH, karmAdInAM na cAbhAvaH, kathitaH kApi lezataH // 46 // jale viSNu sthale viSNuH viSNuH parvata mastake / sarvabhUtamayo viSNu, stasmAdviSNumayaJjagat // 47 // mahimA kevalaM viSNo, kyeinAnena kathyate / abhAvazcAnyavastUnAM, kApi naiva nirUpitaH // 48 // amUrtasyAtmanaH sAkaM, mUrtena karmaNA katham / anugrahopaghAtau cAyuktameva puroditam // 49 // // upaghAtAnugrahau // amUrtasyApi bho vipra, jJAnasya madirAdinA / upaghAtastathoSadhyA, dRzyate'nugraho mahAn // 50 // jagadvaicitryametaddhi-kathaM nAma bhavediha / vinA karmANi karmaiva, kAraNaM sukhaduHkhayoH // 51 // divyaprAsAdarAmAdi-sukhabhoktA kiyAnaraH, tadvinA pIDitaH kazci-ttasmAtkarmAsti bhAvaya // 52 // siMhAsanasamArUDhaH, kazcicchAsti dharAmiha, bhAraM vahati nA kazcid, bhRtyavRttiparastathA // 53 // yuktimadvacanaM zrutvA, vIrAsyapadmanirgatam / chinnasaMzayasadbuddhiH, saziSyo pravajitastadA // 54 // // iti dvitIyo gaNadharaH // 2 // vAyubhUtizca tau zrutvA, dIkSitau zAstrakovidau / vismita zcintayAmAsa, ziroghUrNanapUrvakam // 55 // // 265 / / Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gagadharavAdaH zrIkalpamuktAvalyA // 266 // FASCIEO asti kazcinmahAnaiSa, sampUrNa jJAnavAridhiH, vizvavAdijayau yena, bhrAtarau tau jitau kSaNam // 56 // indrabhUtyagnibhUtI ca, jAtau taccaragAlikau / tataH pUjyo mamApyeSa, yAmi tatraiva sattvaram // 57 // sandehaM svasya pRcchAmi, cirakAla sthitaM hRdi / vicAryeti yayau tatra, yayuzcAnye'pi te'khilAH // 58 // zAntAkAralasatkAnti, dRSTvA te jinapuGgavam / mumudire bhRzazcite, jinena pratibodhitAH // 59 // krameNaiSAzca sandehaM, yathA dUramapAkarot / bhagavAMtrizalA tAta, stathA sAdhu vibudhyatAm // 60 // gautama ! vAyubhUte bhoH, sandehastAvakastvayam / zarIrameva cAtmA'sti, tasmAdbhino'thavA paraH // 61 // vedavAkyasya satyArtha, vinA jJAtvA'tivartate / sandehaH zRNu satyArtha, yenAsau te gamipyati // 62 // yathAH-vijJAnaghana evaitebhyo bhUtebhyaH, samutthAya tAnyovA'nuvinazyati na pretyasaMjJA'sti / etena vedavAkyena-zarIrAnaiva kazcana, bhinna AtmA paraM deha, evAtmA'sti matantava // 63 // tathAH-satyena labhya stapasA hyeSa brahmacaryeNa nityaM jyotirmayo hi zuddho yaM pazyanti dhIrA yatayaH saMyatAsmAna ityaadi-asyaarthH|| eSa jyotirmayaH zuddhaH, satyenatapasA tathA. AtmA hi brahmacaryeNa, labhyo jJeyo na cAnyathA // 6 // bhoretadvedavAkyaizca, vAyubhUte mahAmate / bhUtebhyo bhinna evAtra, cAtmA te nu pratIyate // 65 // tatazca tatra sandeha, IdRzo'sti vibhAvyate, etaccharIramAtmA'sti, paro vA'yuktameva ca // 66 // // 266 // Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNadharavAdaH zrIkalpamuktAvalyA // 267 / vijJAnaghanavAkyAnAM, pUrvoktArthapathena ca, bhUtebhyo bhinna evAtmA, cAsti kA'tra vicAraNA // 67 // chinnasandehabandho'sau, vAyubhUti stadA mudA, paJcazatasvaziSyaizca, dIkSito'bhUjjinAntike // 68 // // iti tRtIyo gaNadharaH // 3 // dIkSitAnindrabhUtyAdI-nAkarNya vyaktapaNDitaH, pUjyatvAtso'pi sa ziSyaH, saMzayAlurathAgamat // 69 // gatvA dRSTavA ca tAdRkSa, prabhuM saMzayabhedakam , mumude bhagavAnAha, vyaktapaNDita ! bho zRNu // 70 // bhUtAni santi vA neti, viSaye saMzayastava, satyArthe vedavAkyasya, vidyate tvavicArataH // 71 // ( vedavAkyam ) svapnopamaM vai sakalaM ityepa brahmavidhi raJjasA vijJeyaH // // asyArtha:-pRthivyAdikametaddhi, nAmarUpAtmakaJjagata , asaca sakalaM nUnam , svapnadRSTapadArthavat // 72 // anayA vedavANyA ca, bhUtAbhAvaH pratIyate, (pRthvI devatA ApodevatA) ityAdi vedavAkyaizca, bhUtasattA pratIyate // 73 // sandeho'yaM mahAM ste'sti, vicArAbhAvataH param , nazyati ca vicAreNa, pavineva girivrajaH // 74 // svapmopamamidaM sarva, mityAdivedavAkyatA, adhyAtmacintane teSA-manityaM sUcayatyalam // 75 // kalatrApatyasaMyogaH, svarNAdInAntathaiva ca, anityaH khalu vijJeya, zthAnityasUcikA tvataH // 76 // pRthvyAdipaJcabhUtAni, niSedhayati no kadA, satyArthamidamevAsti, vedavAkyasya dhAryatAm // 77 // chinnasaMzayazalyo'sau, ziSyaiH paJcazataiH svakaiH, dIkSito'bhUjjinAbhyaNe, vyaktapaNDitarADapi // 78 // M / 267 // Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhIkalpamuktAvalyA gaNadharakhAda // 268 // // iti caturthoM gaNadharaH // 4 // tamapi dIkSitaM zrutvA, mudharmAnAmapaNDitaH, svasaMzayaM nirAkartu, vIrapadamathAzrayata // 79 // bhave'smin yAdRzaH prANI, pare'pi tAdRzo bhavet , bailomyaM jAyate neva, saMzayo'syeti cAbhavat // 8 // itthaM sandehavantaM taM, jagAda bhagavAn svayam / yathAsthaM veda vAkyaM bho!, bhAvayasi na ki budha ? // 81 // ||ghedvaakynycetthm // puruSo vai puruSatvamaznute, pazavaH pazutvam // ityAdIni // mRtvA ca puruSo bhUyaH, puruSatvaM prapadyate, labhante pazavo'pyevaM, pazutvaM ca bhavAntare // 82 // zAlibIjAdyathA zAli-netu godhamatA kacit , evaM matyacci mayoM hi, na govAjigajAdayaH // 8 // etAni vedavAkyAni, sAdRzya sUcakAni ca, bhavAntare'pi tasmAno, yonelomyamatra vai // 84 // (aparavedavAkyam ) zaGgAlo vai eSa jAyate yaH sapurISo dahyate ||ityaadiini|| ityAdi vedavAkyAni, bhavAntaraviruddhatAm , darzayantIti sandeha, stavAsti hRdaye cirAt // 85 // satyArtha zRNu bho vipra, yena tvaM modameSyasi, tAvako'yaM parAmarzo, na cAruH saMzayAtmakaH // 86 // yataH-puruSo vai puruSatvamaznute pazavaH pazutvam // iti // ityAdivedavAkyAnA-mayamoM hi sundara, mArdavAdiguNopeto, yadi syAcchubhadhInaraH // 87 // AyuH karma ca badhvA'sau, manuSyasya bhavAntare, manuSyo jAyate bhUya, ityarthavAdinI zrutiH // 88 // // 268 // Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNadharavAna zrIkalpa muktAvalyA // 269 // pretya martyaH puna martyaH, pazuzcApi tathA pazuH, iti nizcAyakAnIha, vedavAkyAni no param // 89 // zAlibIjAdidRSTAntA-tkathaM nA jAyate pazuH, yukti reSA'pi te citte, bhAti yA na ca sA varA // 9 // gomayAdibhya eveha, yathotpattizca dRzyate, vRzcakAdikajantUnAM, viruddhAnAmaho na kim // 11 // vaisadRzyaM ca kAryasya, tasmAdbhavati nizcitam , satyArthena tataH so'pi, saziSyo dIkSito'bhavat // 12 // // iti paJcamo gaNadharaH // 5 // indrabhUtyAdiprajJAn sa, parivrajyA'bhizobhitAn , zrutvA'tivismito dadhyo, maNDitapaNDitastadA // 93 // apUrvaH ko'pi vAdyeSa, pUjanIyo mamApi ca, iti dhvAtvA yayau tatra, zrIvIracaraNAntike // 14 // saMdihAnaM ca taM proce, zrIvIro bandhamokSayoH, na bhAvayasi vedArtha, yathAsthaM yena saMzayaH // 15 // yataH sa eSa viguNo vibhu, na badhyate saMsarati vA, mucyate-mocayati vA, na vA epa bAhyAbhyantaraM vA beda / // itthamasyAthaikaroSi // triguNAtIta AtmA'yaM, sarvavyApaka eva ca, badhyate puNyaSApAbhyA-mato naipa kadAcana // 9 // na vA bhramati saMsAre, karmaNA na ca mucyate, bandhAbhAve na bA cAnyaM, na mocayati ko kadA // 9 // akartakatvAnna vA veda-vAhyAbhyantarakantathA, ahaGkAraM nijAkAraM, na vedeti sphuTArthatA // 98 // nAyamarthaH samIcInau, doSagrasitahetutaH, yathAsthaM zRNu te yena, sandehazca vinazyati // 19 // // 26 // Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ItNadharavAda zrI kalpamuktAvalyAM // 270 // 'vigatAzca guNA yasya, chAasthikadazAsthitAH, ato vibhuzca vijJeyaH, kevalajJAnavAnasau // 10 // kevalajJAnavazvena, sarvavyApaka eva ca, evamvidho hi, ya zcAtmA, doSalezavivarjitaH // 101 // tAdRzaH puNyapApAmyAM, yujyate na kadAcana, vedasatyArtha eSo hi jJAyatAM tvayakA dhiyA // 102 // satyArthajJAnatigmAMzu-dhvastasandehataimiraH, maNDitapaNDitazcApi, parivabAja pUrvavat // 103 // ___" iti SaSTho gaNadharaH" 6 AkarNya dIkSitAnsarvAn , mauryaputrAhapaNDitaH, dverepha. iva pAthoja, prabhupAdAbjepAzrayat // 104 // devatAviSaye cainaM, saMdigdhaM prAha tIrthapaH, satyArtha vedavAkyasya, na jAnAsi ca zaGkitaH // 105 // ko jAnAti mAyopamAn gIrvANAn-indrayamavaruNakuberAdIn // vitarkapraznavAcyatra, kaH zabdo nirjarArthake, amarANAmato'bhAva-pratItiH sutarAmiti // 106 // // sa eSa yajJAyudhI yajamAno'jasA svlokN gacchati // ityAdivedavAkyaizca, devasattA pratIyate, itivirodhapAzena, baddhattvAttava saMzayaH // 107 / / avicAritametaddhi, santi devA stathAvidhAH, atraiva te'marAH sarve, dRzyante tvayakA mayA // 108 // yacca vede ca vai devA, mAyopamA nirUpitAH, anityasUcanArthazca, vidvi satyena bho budha ! // 109 // pratyakSameva devAnAM, darzanena gatabhramaH, mauryaputro'pi jagrAha, saziSyai zcaritammudA // 110 // // 27 // Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyA gaNadharavAdaH // 27 // // iti saptamo gaNadharaH // athAkampitanAmAsau, paNDitaH ziSya maNDitaH, tathA zrutvA yayau tatra, nirAkartR svasaMzayam // 111 // nArakAH santi vA neti, viSaye saMzayAnvitam , prati taM bhagavAnAha, vedArtha sAdhu bhAvaya // 112 // ||n ha vai pretya narake nArakAH santi / / mRtvA ca nAskAH ke'pi, jAyante.. na bhavAntare, ityarthakaraNenaiva, nArakAbhAva eva ca // 113 // // nArako, vai eSa jAyate. yaH zUdrAznamaznAti // ityAdivedavAkyaizca, nArako hi.pratIyate; viruddhArthena sandeha, grasito'si nirantaram // 114 nAyamarthaH paraM sAdhu, yathArtha zRNu tattvataH, yena te cirakAlasthaH, sandehohi vinazyati // 115 / / paraloke para pretya, nArakAH santi zAzvatAH, mervA dIva. na bho vipra, satyArthamiti bhAvaya // 116 // kintu -yaH pApamAdhatte, nArakaH so'bhijAyate, yathAkArI yathAcArI, tAdRzaphalabhAgbhavet // 117 // athavA nArakA mRtvA, nArakatvena vai punaH, notpadyante yathArtho'yaM, na santi nArakA na ca // 118 // indravaMzAvRttam.--zrImajinendrAsyasarojanirgatA, mAkarNyavANI sasadarthabhAvitAm ziSyatrizatyA saha vijJamauliko, jagrAha dIkSAM. bhavabandhabhedinIm // 115 // // 27 // Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa gaNadharavAdaH muktAvalyA 1.272 // // ityaSTamo gnndhrH|| acalavAndhavo'pyevaM, zratvA tamapi tAdRzam, varddhamAnAMghrimAseve, guroriva suraadhipH||12|| sandihAnazca tamsAha, viSaye puNyapApayoH, jagatIjana pUjyAMhiH, zrIvIrajinapuGgavaH // 121 // yataH- // puruSa evedaM gni, sarva yad bhUtaM yazca bhAvyam // cetanAcetanaM yaddhi, dRzyate jagatItale, sarva puruSa evAsti, puNyapApe tathA na ca // 122 // agnibhUte rUpAkhyAne, sarvametannirUpitam, tathA'trApi ca vijJeyaM, buddhimadbhistaduttaram // 123 // // kintu // puNyaH puNyena karmaNA, pApaH- pApena-karmaNA-ityAdiH // ityAdivedavAkyaistu, siddhizca puNyapApayoH, sutarAmeva jAyeta, tataH zaGkA'tra kIdRzI // 124 // vasantatilakAvRttam- pItvA jinAnanagavIM budharAjimaulIH, satyAmRtottamasodadhivIcipUtAm chinnAntarAtigahanabhramazAntacetAH, prAvIvrajad hyacalabandhurasau sa ziSyaH // 125 // ||iti navamo gnnghrH|| diggajAniva tAn sarvAn, paNDitAnavasaMkhyakAn, jitvA ca dIkSitAJ zrutvA, maitAryAbhidhapaNDitaH // 126 // vismayAnandapAthodhi, magnacetA yayau tvarA, prabhupAdAnti bhettuM svaM, saMzayazcirakAlajam // 127 // gatvA natvA tamAsInaM, prabhuH prAha dayAnidhiH, paraloke ca sandigdhaM, vedArtha sAdhu bhAvaya // 128 // // 272 // BE Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNadharavAdaH zrIkalpamuktAvalyAM l27rUA. ytH-|| vijJAnadhana evaitebhyo bhUtebhyaH samutthAya nAnyevAnuvinazyati na pretya saMjJA'sti // etebhyo vedavAkyebhyaH, saMzayaste bhavAntare, bhUtebhyo jAyate jIvaH, puna steSu vilIyate // 129 // paraloko tato nAsti, gatyantaraprarUpakaH, bho maitArya parampUrva, mindrabhUtiprabodhane // 130 // asmaduktaprakAreNa, satyArtha tvaJca bhAvaya, yena te saMzayo nazyAd-himavadravirazmibhiH // 131 // bhAvayitvA ca vedArtha, naSTasandehanirmalaH, savineyo lalau dIkSA, prabhupAdAbjaSaTpadaH // 132 // / iti dazabho gaNadharaH // dikpAlAniba tAn vijJAna, dIkSitAn dazasaMkhyakAn , AzcaryamAdadhe zrutvA, prbhaasaabhidhpnndditH||133|| AyAntaM prabhurAhaina, nirvANe saMzayAkulam , bhAvayAntaH prabhAsa ! svaM, vedArtha satyavarmanA // 134 // tadyathA- // jarAmarya vA yadagnihotram , ataH sarvadA kartavyamiti // anena vedavAkyena, mokSAbhAvaH pratIyate, agnihotraca yalloke, jarAmayaM hi tada dhruvam // 135 // agnihotraca kartavyaM, sarvadA ceti vAkyataH, uktA kartavyatA nitya-magnihotrasya naigame // 136 // agnihotrakriyA tasmA-nirvANahetukA na hi,- vadhopakAramUlatvA-tkevalaM svargadAyinI // 137 // tato mokSa stato nAsti, nirvivAdamidaM sthitam, tatsAdhakakriyA'bhAvA-mokSAbhAva pratIyate // 138 // 1 // agnihotrAt // 273 // Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNadharavAdaH zrIkalpamuktAvA 274 // tathA--brahmaNI veditavye paramaparazca tatra paraM satyaM jJAnaM anantaraM brahmati ityAdivedavAkyaizca, mokSasattA pratIyate, virodheneti te citte, saMzayo vartate mahAn // 139 // ayogyaH kintu sandeho, yathArthAnabhilokanAt , agnihotra-jarAmarya, masyAthai zRNu tattvataH // 14 // apyarthe cAtra vA zabdo, bhinnakramo'sya vidyate, sphuTArtha evamasyAsti, saMzayAdrimahAzaniH // 141 // svargAdyarthI ca cekazci-dyAvajjIvazca nirbharam , agnihotramprakuryAcca, svargasaukhyapradAyakam // 142 / / nirvANArthI ca cetkazci-vihAya cAgnihotrakam , nirvANasAdhakaM kuryAda, nuSThAnamaharnizam // 143 // niyamenAnihotrazca, kuryAdarthoM naghedRzaH, svarganirvANa bodhyatra, tvapi zabdo hi vidyate // 144 // tasmAdastIti nirvANaM, paramAnandadAyakam , tataH sevyaM sadA sevyaM, nirvAgamatipAvanam // 145 // sandehazailapavikalpagiraM nizamya, siddhArthabhUpakulapadmadivAkarasya, vIrasya caiSa muditaH zrutisAravedi, satrA''dade'ti vimalAM vinayaiH sudIkSAm // 146 // ityekAdazo gaNadharaH satyArthavedavAkyena, bodhitAste jinezvaraiH, mudamApurbhazazcitte, bhinnasandehabandhanAH // 147 // ete gautama gautrIyA, indrabhUtimukhA dvijAH, ekAdazA mahAprajJAH, prbhaasaantimbhuussitaaH||148|| vedavedazataiH ziSyaiH, paThita vinayAzcitaiH, prabajitA jinAnte te, bhAvena guNagrAhiNaH // 149 // ||274 Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNadharavAdaH LADY 1275 // zrIkalpa- ekAdazAzca te mukhyAH, zrutvA prabhumukhAmbujAt , tripadIJjagatImUlAM, nAnAzAstravilakSaNAH // 150 // muktAvalyA tatkSaNaM racayAmAsu, buddhisAgarapAraMgAH, ekAdazAGgamutkRSTaM, pUrvANi ca caturdaza // 151 // prabhuNA te tato mukhyAH, sthApitA gaNadharAzcite, satpade yena te zobhAM, rUdrA iva vilebhire // 152 // racayAmAsurete'nu, dvAdazAGgI manoharAma, tadanujJAntatasteSAM, karoti bhagavAn svayam // 153 // vajramayamahAsthAlaM, divyaM zakro'pi satvaram , divyacUNaizca sambhRtya, prabhusannihito'bhavat // 154 // siMhAsanAttato divyA, dratnadRbdhAjinezvaraH-utthAya kila gRhaNAti, sampUrNacUrNamuSTikAm // 155 // tato gautamamukhyAste, caikAdaza gaNezvarAH, ISannatAzca tiSThanti, kramazaH purataH prabhoH // 156 // tUryanirghoSagItAdi-nirodhaM ca tataH surAH, vidhAya mauna mAzritya, iTaNvanti sthiracetasaH // 157 // IPL bhagavAMzca tataH pUrva, bhaNatyevaJjagatpatiH, anujAnAmi vai tIrtha, gautamasya gaNezatuH // 158 // dravya guNaparyAyaizca, sakalAgamavedinaH, tatacUrNazca tanmaulau, kSipati ca svayamprabhuH // 159 // anyo'nyagautamaH svAmI, mUrdhni yasya vibhoH karaH, candanA gotamasvAmi, puNyakena ca varNyate // 160 // cUrNAnAmapi puSpANAM, gandhAnAM modamedurAH, kurvanti gautamasvAmi-mUrdhni vRSTiM tato'marAH // 61 // sudharmasvAminaM mukhya, kRtvA ca munirAjiSu, anujJAM dadivAMstasya, prabhuH gaNapadasya ca // 162 // gaNezottamasamvAdaM, zrI vIra pAvanIkRtam , adhIte zRNute yazca, so'pi bhUyAcca tAdRzaH // 163 // // 27 // Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyA gagadharavAdaH / 276 // iti gaNadharavAda // samAptimagAt-zamiti // 121 // mUlapAThaH--teNaM kAleNa teNaM samaeNa samaNe bhagavaM mahAvIre aTThiyanAma nIsAe paDhama antarAvAsaM vAsAvAsaM uvaage| caM paMca piTTa caMpaM ca nIsAe tao aMtarAvAse vAsAvAsaM uvAgae / vesAliM nagari vANiyagAmaM ca nIsAe duvAlasa aMtarAvAse vAsAvAsaM uvaage| rAyagihaM nagaraM nAlaMdaM ca bAhiriyaM nIsAe cauddasa aMtarAvAse vAsAvAsaM uvAgaeM / cha mihilAe do bhadiyAe, ega AlaMbhiyAe, egaM sAvatthIe ega paNiyabhUmIe ega pAvAe majjhimAe hatthivAlassa raNo rajjugasabhAe apacchimaM antarAvAsaM vAsAvAsaM uvAgae // 122 // ___ vyAkhyA:--tasmin kAle tasmin samaye zramaNo bhagavAn-mahAvIraH asthika mAmasya, nizrayA, prathama varSA rAtraM cAturmAsIti yAvat varSAsu vasanaM upAgataH tataH campAyAH pRSThacampAyAzca nizrayA trINi cAturmAsakAni varSAvAsArtha upAgataH vaizAlyAH nagAH vANijyagrAmasya ca nizrayA dvAdaza cAturmAsakAni varSAvAsArtha upAgataH-rAjagRhasya nagarasya nAlandAyAzca bAhirikAyAH nizrayA caturdaza cAturmAsakAni varSAvAsArtha upAgataH,tatra nAlandA rAjagRhasya nagarAduttarasyAM dizi bAhirikA-zAkhApuravizeSaH tatra caturdaza varSArAtrAn-upAgataHSaT mithilAyAM nagA dve bhadrikAyAM ekaM AlambhikAyAM ekaM zrAvastyAM ekaM praNItabhUmau (vajrabhUmyAkhyAnAryadeze -ityarthaH ekaM pApAyAM madhyamAyAM hastipAlasya rAjJAH-rajjukasabhAyAM-rajjukAH lekhakA:-kArakuna iti loke prasiddhAH-teSAm aparibhujyamAnajIrNazAlAyAM tatra bhagavAn apazcimam-antyaM cAturmAsakam varSAvAsArtha upAgataH // 27 // Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyA 1977 mAlinIvRttaH-jagati viditanAmnI pUrvamAsIdapApA, tribhuvanapativIrastatra pazcatvamApa / gaNadharavAdaH tadanu virahideva nAma tasyAzca pApA-kRtamiha hatabhAgyA prApa pApA'bhidhAnam // 1 // prabhoH chadyasthavelAyAM, kevalisamaye tathA / cAturmAsAni jAtAni, netravendamitAni vai // 5 // mUlapAThaH-tassa NaM je se pAvAe majjhimAe hatthivAlassa raNNo rajjugasabhAe apacchimaM antarAvAsaMvAsAvAsaM uvaage|||123|| vyAkhyA-tatrayasmin varSe pApAyAMmadhyamAyAM hastipAlasya rAjJaH lekhazAlAyAm antyaM cAturmAsakaM varSAvAsArtha upaagtH|123 / / mUlapAThaH-tassa NaM aMtarAvAsassa je se vAsANaM cautthe mAse sattame pakkhe-kattiyabahule tassa NaM kattiyabahulassa paNNarasIpakkheNaM jA sA caramA rayaNI taM rayaNiM ca NaM samaNe bhAvaM mahAvIre kAlagae. viikkaMte samujjAe chinnajAi jarAmaraNabaMdhaNe--siddhe buddhe mutte aMtagaDe parinivvuDe savvadukkhappahINe caMde nAma se docce saMvacchare pIivaddhaNe mAse naMdivaddhaNe pakkhe aggivese nAma divase uvasamitti pavuccai, devAnaMdA nAma sA rayaNI niratitti pavuccai accelave muhatte pANU thove siddha nAge karaNe savvaTThasiddhe muhutte sAiNA nakkhatteNa jogamuvAgaeNaM kAlagae jAva-savvadukkhappahINe // 124 // vyAkhyA-tasya caturmAsakasya madhye yo'sau varSAkAlasya caturthamAsaH saptamaH pakSaH kArtikasya kRSNapakSaH tasya kArtikakRSNapakSasya paJcadaze divase yA sA caramA rajanI tasyAM rajanyAzca zramaNo bhagavAn mahAvIraH kAlagataH ? kAyasthitibhavasthitikAlAdgataH, saMsArAd vyatikrAntaH samudyAtaH- samyak-apunarAvRttyA Urdhva yAta:- chinnajAtijarAmaraNabandhanaH siddhaH sAdhitArthaH buddhaH tattvArthajJAnavAn mukto bhavopagrAhikarmabhyaH-antakRt Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyAM // 278 // sarvaduHkhAnAm parinivRtaH- sarvasantApAbhAvAda-tathA ca kIdRzo jAtaH- sarvaduHkhaprahINaH zArIrikamAnasika FIgaNadharavAdaH sambandhi sarvaduHkharahita iti // atha bhagavato nirvANavarSAdInAM saiddhAntikanAmAnyAha / / atha yatra bhagavAn nivRtaH sa candranAmA dvitIyaH samvatsaraH prItivarddhana iti tasya mAsasya kArtikasya nAma naMdivarddhana iti tasya pakSasya nAma-agnivezya iti tasya divasasya nAma upazama iti procyate-upazama iti tasya dvitIya nAmetyarthaH // tathA devAnandA nAmnI sA amAvAsyA rajanI niratiH- ityapyucyate, nAmAntareNa arcanAmA lavaH- muhUrtanAmA prANaH siddhanAmA stokaH nAganAmakaM karaNaM / idaM ca zakunyAdisthirakaraNacatuSTaye tRtIyaM karaNaM amAvAsyottarArddha hi etadeva bhavatIti tathA sarvArthasiddhanAmAmuhUrtaH-svAtinAmanakSatreNa candrayAge upAgate sati bhagavAn-kAlagataH yAvat sarvaduHkhaprakSINaH // atha samvatsaramAsadinarAtrimuhUrtanAmAni caivaM sUryaprajJaptau tathAhi-ekasmin-yuge-paJca samvatsarAH teSAM nAmAni candraH 1 candraH 2 abhivaddhitaH 3 candraH 4 abhivaddhitaH-5 // iti samvatsaranAmAni / abhinandanaH1 supratiSThaH 2 vijayaH3 prItivaddhana: 4 zreyAn 5 ziziraH 6 zobhana: 7 haimavAn 8 vasantaH9 kusumasabhbhavaH 10 nidAghaH11 vanavirodhI 12 iti zrAvaNAdi dvaadshnaamaani-|| pUrvAGgasiddha 1 manorama 2 manohara 3 yazobhadra 4 yazodhara 5 sarvakAmasamRddha 6 indra 7 mUrdhAbhiSikta 8 saumanasa 9 dhanaJjaya 10 arthasiddha 11 abhijita 12 ratyAzana 13 zataJjaya 14 agnivezya 15 iti paJcadazadinanAmAni // uttamA 1 sunakSatrA 2 ilApatyA 3 yazodharA 4 saumanasI 5 zrI sambhUtA 6 vijayA 7 vaijayantI 8 jayantI 9 // 278 // Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muktAvalyAM za gaNadharavAdaH // 27 // aparAjitA 10 icchA 11 samAhArA 12 tejA 13 atitejA 14 devAnandA 15 iti paJcadazarAtrinAmAni // rudraH 1 zreyAn 2 mitraM 3 vAyuH 4 supratIta: 5 abhicandraH 6 mAhendraH 7 balavAn 8 brahmA 9 bahusatya 10 aizAna 11 stvaSTA 12 bhAvitAtmA 13 vaizravaNo 14 vAruNaH 15 AnandaH 16 vijayaH 17 vijayasena 18 prAjApatya 19 upazamaH 20 gandharvaH 21 agnivezyaH 22 zatavRSabha 23 AtapavAn 24 arthavAn 25 RNavAn 26 bhaumaH 27 vRSabhaH 28 sarvArthasiddhaH 29 rAkSasaH 30 iti triMzanmuhUrtanAmAni / // 124 // mU-pA-jaM rayaNiM ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre kAlagae jAva savvaduHkhappahINe, sA NaM rayaNI bahUhi devehiM devIhi ya ovayamANehiM uppayamANehiM ya ujjoviyA Avi hutthA // 125 // ___ vyAkhyA-yasyAM rajanyAM zramaNo bhagavAn mahAvIraH kAlagataH yAvata sarvaduHkha prakSINaH sA rajanI bahubhiH-devaiH devIbhizca svargAta avapatadbhiH utpatadbhizca kRtvA udyotavatI abhavat // 125|| mU-pA-ya rayaNiM ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre kAlagae jAva savvadukkhappahINe sA NaM rayaNI bahUhiM devehi devIhi ya ovayamANehiM uppayamANehi ya uppiMjalagamANabhUyA kahakahagabhUyA Avi hutthA // 126 // vyAkhyA : yasyAM rajanyAM zramaNo bhagavAn mahAvIraH kAlagataH yAvat sarvaduHkhaprakSINaH sA rAtriH bahubhiH devaiH devIbhizca avapatadbhiH utpatadbhizca kRtvA bhRzaM AkulA iva avyaktavarNakolAhalamayI abhavat // 126 // ma-pA--jaM rayaNi ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre kAlagae. jAva savvaduHkhappahINe te syaNiM ca NaM 27 // Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNadharavAdaH zrIkalpamuktAvalyA (28mA jissa goyamassa iMdabhUissa aNagArassa, antevAsi nAyae pijjabaMdhaNe vucchinne aNaMte aNuttare jAva jvalavaranANadaMsaNe samuppanne // 127 // vyAkhyA-yasyAM rAtrau zramaNo bhagavAn mahAvIraH kAlagataH-yAvat sarva duHkhaprakSINaH tasyAM ca rajanyAM keyeSThasya-kIdRzasya-gotreNa gautamasya-indrabhUtinAmakasya-anagArasya ziSyasya jJAtaje zrImahAvIraviSaye premabandhane vyucchinne snehabandhane truTite sati-anantavastuviSaye anuttare yAvat kevalavarajJAnadarzane samutpanne ||tshcaivm|| indravajrAraM / nirvANakAle pratibodhanAya, zrIgautamo bhUsuradevazarmaNaH grAme ca kasmiA jinapuGgavena, sampreSito'bhUdanagAramukhyaH // 1 // tagautamo gautamagautrahaMsaH, sambodhya vIrAntikamAvajazca . zrutvA ca nirvANamasau prabho ho, vajrAhatastabdha ivAbhitasthau // 2 // proce'gha mithyAtamasA pravAho, dantIva loke bata sAsarIti, kautIrthighUkA vibhayA raTanti, durbhikSayuddhAri nizAcarAzca // 3 // vyomeva rAhugrasitenduvimba, dIpaprabhAhInamivAccha geham / tvAmantarA bhAratavarSameta, dvicchAyametahi prabho ? nu jajJe // 4 // kasyAMhipIThe praNataH padArthAna, punaH punaH praznapadIkaromi ? kaM vA bhadanteti vadAmi ? ko vA, mAM gautametyAptagirA'tha vaktA // 5 // . . // 28 // Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNagharavAda: zrIkalpamukkAvalyA // 28 // (drutavila) ayi prabho ? bata vIrajinezvara !, nikhiladehitamohara bhAskara ! kimadhunA tvayakA caraNAzrita, stvayamaho nitamAM virahIkRtaH // 6 // ayamahaGkisu vA bata gautamo, hatavidhi zvarame tava darzanAt / vimalajJAnapradAdvimukho' bhavaM, yadihamAzca vihAya yayau prabhuH // 7 // nikhilavizva prakAzaka, bho jina !, kathamimazcaraNAzrita paTpadam / iha vihAya viduragataM yayau, vimalajJAnaprabhA vigatAntaram // 8 // zizu rivaiSa vibho tabakAJcale, jhaTiti nAtha vilagya ca yAcanAm / samakariSyadalaGkalakevala, syavara bhAgakRte patitaH puraH // 9 // amRtadhAmni prabho kimu vA mayA, samabhaviSyadaho kila kIrNatA / tava ca vA'tha vibho bahubhAratA, yadiha mAzca vihAya gataH svayam // 10 // tadanu vIra vibho ? bhuvi vIra bho, vidadhato'tivilApamanAratam, pravara gautamavaktrasarojake, samatizobhata vIpadameva ca // 12 // avagataM mayakA nanu vA'dhunA, jinavarA hi bhavanti vihArdakAH iyamaho mama vA'tyaparAdhatA, zrutapatho nahi yena vicAritaH // 13 // // 28 // 1. nisnehAH Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa-1 gaNadharavAdaH muktAvalyA // 282 // dhigimemekagataM priyabandhanaM, priyatayA sRtameva kilaikakaH, ahamihAsmi paro naca kazcana, vitatha mohanidAnamataH param // 14 // prasamatAmbahubhAvayata stadA, muhuraho vimale hRdayAGgaNe, tadanu tasya ca kevala mujjvalaM, nikhilabandhanabhedi smudtm||15|| mokSamArgaprapannAnAM, sneho vacasyazRGkhalA, vIre jIvati vai jAto, gautamo yanna kevalI // 16 // gautamasvAmino jJAtvA, kevalaM vibudhA mudA, mahimAnaM stadA cakruH sendrAste bhaktibhAvitAH // 17 // atra kaviH-ahaGkAro'pi bodhAya, rAgo'pi gurubhaktaye, viSAdaH kevalAyAbhUt, citraM zrI gautamaprabhoH // 18 // dvAdazAbdAni sampAlya, jJAniparyAyamAtmavita, kevalajJAnadivyAtmA, gaNeza gautama prabhuH // 19 // dIrghAyubhava kRtveti, sudharmasvAmina stataH, gaNaM samarpya dhIdhAmne, mokSadhAma yayau sukham // 20 // sudharmasvAmino'pyevaM, sudharmakhyAtikAriNaH / abhUca kevalotpattivizvavastuprakAzikA // 21 // vihRtya cASTavarSANi, bodhitA bahavo janAH / zrI jambUsvAmine datvA, gaNaM mokSamazizriyat // 22 // // 127 // mU-pA-jaM rayaNi ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre kAlagae, jAva savvaduHkhappahINe, taM rayaNi ca NaM nava mallaI nava lecchaI kAsI.kosalagA aTThArasa vi. gaNarAyANo amAvAsAe pArAbhoyaM posahovavAsaM paTTavisu gae se bhAvujoe davu joyaM karissAmo // 128 // vyAkhyA-yasyAM rajanyAM zramaNo bhagavAn mahAvIraH kAlagataH yAvat sarvaduHkhaprakSINaH tasyAmeva rajanyAM navamallakIjAtIyAH kAzIdezasya rAjAnaH navalecchakI jAtIyAH kozala dezasya rAjAnaH te ca kAryavazAta gaNamelApakaM kurvanti iti gaNarAjA aSTAdaza ye ceTakamahArAjasya sAmantAH zrayante te tasyAM amAvAsyAyAM pArAbho // 282 / / Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNadharavAdaH zrIkalpamuktAvalyA // 283 / / gakam saMsArasAgaratArakam pauSadhopavAsaM kRtavantaH arthAt AhAratyAga pauSadharUpaM upavAsaM cakrarityarthaH anyathA dIpakaraNaM na sambhavati. tatazca / aSTAdazarAjabhirvicAritam gataH sa bhAvodyotaH zrI mahAvIre nirvANagate sati ataH dravyodyotaM kariSyAmaH iti bicArya tai bhUpaiH dravyodyotAya dIpAH pravartitAH tataH prabhRti dIpotsavaH sNvRttH|| pakSe site kArtikamAsakasya, zrI gautamasya pratipattiyau sH| devazca cakre mahimA tataH kA-vadyApi lokaiHkriyate prmodH||1|| nandivardhanabhUpAlo, dhArmiko jinapAdagaH / vIranirvANamAkarNya, shokaato'jni nirbharam // 2 // AsItsudarzanA tasya, bhaginI jJAnazAlinI / zokAta tazca sambodhya, sAdaraM nijavezmani // 3 // bhojita stadinAdeva, dvitIyA bhrAtRsaMjJakA / jAtA loke ca yA'dyApi, parvarUpeNa bhASate // 4 // mU-pA-jaM rayaNi ca NaM samaNe bhagavaM mahAbIre kAlagae, jAva savvaduHkhaprakSINe,taM rayaNi caNaM khudAe bhAsarAsInAmamahaggahe dovAsasahassahiI samaNassa bhagavao mahAvIrassa janmanakkhataM saMkaMte // 129 vyAkhyA - yasyAM rajanyAM zramaNo bhagavAn mahAvIraH kAlagataH yAvat sarvaduHkhaprakSINaH tasyAM rajanyAM kSudrAtmA krUrasvabhAvaHevambidho bhasmarAzinAmA triMzattamo mahAgrahaH kIdRzaH dvisahasravarSasthitikaH ekasmin nakSatre etAvantaM kAlaM avasthAnAta zramaNasya bhagavato mahAvIrasya janmanakSatraM uttarAphAlgunInakSatra saGkAntaH tatrATAzItihA ste ceme // // 28 // Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNadharavAdaH zrIkalpamuktAvalyA // 284 aGgArakaH 1 vikAlakaH 2 lohitAkSaH 3 zanaizcaraH 4 AdhunikaH 5 prAdhunikaH 6 kaNaH 7 kaNakaH 8 kaNakaNakaH 9 kaNavitAnakaH 10 kaNasantAnakaH 11 somaH 12 sahitaH 13 AzvAsanaH 14 kAryopagaH 15 karburakaH 16 ajakarakaH 17 dundubhakaH 18 zaGkhaH 19 zaGkhanAbhaH 20 zaGkhavarNAbhaH 21 kaMsaH 22 kaMsanAbhaH 23 kaMsavAbhaH 24 nIlaH 25 nIlAvabhAsaH 26 rupI 27 rupAvabhAsaH 28 bhasmaH 29 bhasmarAziH 30 tilaH 31 tilapuSpavarNaH 32 dakaH 33 dakavarNaH34 kArya 35 bandhyaH 36 indrAgniH 37 dhUmaketuH 38 hariH 39 piGgalaH / 40 budhaH 41 zukraH 42 bRhaspatiH 43 rAhuH 44 AstiH 45 mANavakaH 46 kAmasparzaH 47 dhuraH 48 pramukhaH 49 vikaTaH 50 visandhikalpaH 51 prakalpaH 52 jaTAlaH 53 arUNaH 54 agni: 55 kAlaH 56 mahAkAla: 57 svastikaH 58 sauvastikaH 59 vardhamAnaH 60pralambaH 61 nityAlokaH 62 nityodyotaH 63 svayamprabhaH 64 avabhAsaH 65 zreyaskaraH 66 kSemaGkaraH 67 AbhaGkaraH 68 prabhaGkaraH 69 arajAH 70 virajAH 71 azokaH 72 vItazokaH 73 vitataH 74 vivasa 75 vizAlaH 76 zAlaH 77 suvrataH 78 anivRttiH 79 ekajaTI 80 dvijaTI 81 karaH 82 karakaH 83 rAjA 84 argalaH 85 puSpaH 86 bhAvaH 87 ketu: 88 ityaSTAzItirgrahAH // 129 // mU-pA-jappabhiI ca NaM se khuddAe bhAsarAsI mahaggaho dovAsasahassahiI samaNassa bhagavao mahAvIrassa jammanakkha taM saMkete , tappabhiI ca Na samaNANaM niggaMthANaM niggaMthINaM ya no udie udie pUyAsa sakAre pavattai // 130 // Swas ||284 // Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyAM prabhu nirvANam // 285 // vyAkhyA-yataH prabhRti saH kSudrAtmA bhasmarAzinAmA mahAgrahaH dvivarSasahasra sthitiH zramaNasya bhagavato mahAvIrasya janmanakSatraM saGkAntaH tataH prabhRti zramaNAnAM tapasvinAm nirgranthAnAM sAdhUnAM nirgranthInAM sAdhvInA zca uditoditaH uttarottaraM vRddhimAn IdRzaH pUjA vandanAdikA satkAro vastradAnAdi bahumAnaH sa na pravartate // zakraM stataH svAmipurazcakAra, vijJaptimetAM kSaNamAyurAH , samvarddhayadhvaM bata janma RkSaM, saMkAnta eSa grhbhsmraashiH||1|| jIvatsu pUjyeSu ca zAsanambo, duSTagrahaH pIDayituM kSamo na, provAca bIro'pica devarAja ?, etatkadA'bhUnaca bhUtapUrvam / 2 / prakSINAyu jinapai rapIha, no zakyate varddhayitu kadAcit , cAvazyameveha ca tIrthavAdhA, daivena deveza! bhaviSyatIti // 3 // kizca tvayA kalkini duSTabhUpe, SaDdantivarSe vigate gRhIte, pUrNe tathA varSayugera sahave, majanmaRkSAdvigate ca bhasme // 4 // - tvatsthApitAtkalkisutAt surAjyAta, dharmApradattAca tato gharaNyAm, pUjApratiSThe bhavato munInAM, nigranthikAnAmapi bhaktibhAvAt // 5 // // 130 // // sUtrakArA api tadevAhuH // . mU.pA.-jayANaM se khudAe jAva janmanakkhattAo viikaMte bhavissai, tayA NaM samaNANaM niggaMthANaM niggaMthINa ya udie udie pUyAsakAre bhavissai // 131 // vyAkhyA-yadA ca kSudrAtmA bhasmarAzirmahAgrahaH dvivarSasahanasthitikaH yAvat bhagavajanmanakSatrAd vyatikrAnto bhaviSyati uttariSyatItyarthaH tadA zramaNAnAM nigranthAnAm nirgranthInAm uditoditaH pUjAsatkAro bhvissyti||13|| | 1 dvaye 2 bhasmarAzinAmagRhe / // 285 // Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa gadhAravAda muktAvalyA // 286 // mU.pA.-yaM syaNiM ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre kAlagae jAva savvaduHkhapyahINe taM rayaNiM ca NaM kuMzU aNuddharI nAma samutpannA, jAThiyA acalamANA chaumatthANaM niggaMthANaM nigragaMthINa ya no cakkhupphAsaM havvamAgacchai jA aThiyA calamANA chaumatthANa niggaMthANaM niggaMthINa ya cakkhupphAsaM havvamAgacchai // 132 // ___vyAkhyA -yasyAM rAtrau zramaNo bhagavAn mahAvIraH kAlagataH yAvat sarvaduHkhaprakSINaH tasyAM rAtrau kunthuH prANijAtiH yA uddhattuM na zakyate evamvidhA samutpannA yA sthitA ataeva acalaMtI satI chadmasthAnAM nirgranthAnAM nirgranthInAzca naiva cakSuHsparza dRSTipatha zIghraM Agacchati yA ca sthitA ataeva calantI chadmasthAnAM nirgranthAnAM nigranthInAM ca cakSuviSayaM zIghraM Agacchati // 132 // ma.pA.-jaM pAsittA hahiM nimAMthehi nimgaMthIhi ya bhattAI pazcakakhAyAI / se kimAha ! bhaMte ! ajappabhiI saMjame durArAhae bhanissai // 132 // vyAkhyA-yAM kunthu aNudarIM dRSTavA bahubhi-nigranthaiH sAdhubhiH bahIbhiH nirganthIbhiH sAdhvIbhiH bhaktAni pratyAkhyAtAni anazanaM kRtamityarthaH / ziSyaH pRcchati kimAhuH-bhadantAH tat kiM kAraNaM yad bhaktAni pratyAkhyAtAni // gururAha adhaprati saMyamo durArAdhyo bhaviSyati pRthivyA jIvAkulatvAt saMyamayogyakSetrAbhAvAt tathA pAkhaNDisaMkarAcca // 133 // mU-pA-teNaM kAleNaM teNaM sama.eNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa iMdabhUipAmokkhAo cauddaza samaNasAhassIoukkosiyA samaNasaMprayA hutthA // 134 // - - // 286 // Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa muktAvalyAMza // 287 // vyAkhyA-tasmin kAle tasmin samaye zramaNasya bhagavato mahAvIrasya indrabhUtipramukhANi caturdaza / gaNadharavAda zramaNAnAM sahastrANi utkRSTA etAvatI zramaNasampadA abhavat // 134 // mU. pA.-samaNassa bhagavao mahAvIrassa ajjacaMdaNApAmokkhAo chattIsaM ajjiyAsAhassIo, ukkosiyA ajjiyA sampayA hutthA // 135 // vyAkhyA- zramaNasya bhagavato mahAvIrasya AryacandanApramukhANi SaTtriMzat AryikANAM sahasraNi utkRSTA etAvatI AryikAsampadA abhavat // 135 // ma. pA.-samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa saMkha-sayagapAmokkhANaM samaNovAsagANaM egA sayasAhassI auNahiM ca sahassA ukkosiyA samaNovAsagANaM saMpayA hutthA // 136 // vyAkhyA-zramaNasya bhagavato mahAvIrasya zaMkhazatakapramukhANAM zramaNopAsakAnAm ekalaukonaviMzatisahasrANi utkRSTA zramaNopAsakAnAM sampadA abhavat // 136 // mU.pA.-samaNassa M bhagavao mahAvIrassa sulasArevaIpAmokkhANaM samagovAsiyANaM tinnisayasAhassIo ahArasasahassA, ukkosiyA samaNovAsiyANaM saMpayA hutthA // 13 // vyAkhyA-zramAyAsya bhagavato mahAvIrasya sulasArevatInamukhANAM zramaNopAsikAnAm trINi lakSANi aSTAdazasahasrAzca utkRSTA etAvatI zramagopAsikAnAM sampadA abhavat // 137 // GANEMALEHENARIYA READA 287 // Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa- HTH muktAvalyA prabhU parivAdaH 288 nAgAGganA'sau sulasA vibodhyA, dvAtriMzasaGkhyA kamAtRkA yA // sA revatI puNyavato kathaM no, yakauSadhaM vIraprabhoradAsIt // 1 // mU. pA.-samaNassa bhagavao mahAvIrassa tignisayA cauddazapubbINaM ajiNANaM jiNasaMkAsANaM savvakkharasannivAINaM jiNo viva avitahaM vAgaramANANaM ukkosiyA cauddazapuvvisaMpayA hutthA // 138 // vyAkhyA-zramaNasya bhagavato mahAvIrasya trINizatAni caturdazapUrviNAM kIdRzAnAM-asarbajJAnAM paraM sarvajJasaha zAnAM-sarvAkSarasannipAtavijJAnAm-arthAt. akArAdArabhya ye sarve saMyogAkSarAsteSAM jJAtAra:-iti-punaH kIdRzAnAM jina iva-avitathaM (satyam) vyAkurvANAnAM kutaH prajJApanAyAM kevalizrutakevalinostulyatvAditi / utkRSTA etAvatI caturdazapUrviNAM sampadA-abhavat // 138 // mU-pA-samaNassa bhagavao mahAvIrassa terasa sayA ohinANINaM aisesapattANaM ukkosiyA ohinANi saMpayA hutthA // 139 // ___ vyAkhyA-zramaNasya bhagavato mahAvIrasya trayodazazatAni, avadhijJAninAM kIdRzAnAM atizeSaprAptAnAm arthAt atizeSAH ye atizayAH AmoSadhyAdi labdhayastAn prAptAnAm ataH utkRSTA etAvatI avadhijJAninAM sampadA abhavat // 139 // .. - mU. pA.-samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa sattasayA kevalanANINaM saMbhinnavaranANadasaNadharANaM ukosiyA kevala nANINaM saMpayA hutthA // 140 // 1000 A288 Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varNanam zrIkalpamuktAvalyAM // 28 // vyAkhyA-zramaNasya bhagavato mahAvIrasya saptazatAni kevalajJAninAM kIdRzAnAM saMbhinnavarajJAnadarzanadhArakANAma arthAt sampUrNazreSThajJAnadarzanadhAriNAmiti / utkRSTA etAvatI kevalajJAninAM sampadA abhavat // 14 // mU. pA.-samaNassa paMpa bhagavao mahAvIrassa sattasayA veuvvINaM adevANaM deviiiDhapacANaM ukkosiyA veubviyasaMpayA husthA // 141 // vyAkhyA-zramaNAsya bhagavato mahAvIrasya saptazatAni vaikriyalabdhimatAM munInAM kIdRzAnAM adevAnAmapi devarddhivikurvaNAsamarthAnAM iti bhAvaH, utkRSTA etAvatI vaikriyalabdhimatsampadA abhavat // 141 // mU. pA.-samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa paMcasayA viulamaiNaM aDDhAijjesu dIvesu dosu ya samuddesu sannINaM paMciMdiyANaM pajjattagANaM maNopae bhAve jANamANANaM, ukkosiyA vipulamaINaM saMpayA hutthA // 142 / / vyAkhyA- zramaNasya bhagavato mahAvIrasya pazcazatAti vipulamatInAM kIdRzAnAM ardhatRtIyeSu dvIpeSu tathA dvayoH samudrayoH viSaye ca sajinAM pazcandriyANAM paryAptakAnAm ca manogatAn bhAvAn jAnatAM utkRSTA etAvatI vipulamatInAM sampadA abhavat // manaHparyavabodhI yo, vipulamatireSakaH-vipularjukadhI bhedAda, dvividho'yaM nigadyate // 1 // sauvarNa zAradaM kumbha, pATaliputra samudabhavam , nIlapItAdisamvarNa, vipulamatayastviti // 2 // sArddhadvayagulanRkSetre, sthitAnAzca manogatam, samjhipazcendriyajIvAnA-jAnanti ca padArthakam // 3 // EDAARAca-gayerationAAYAADAARREARRAOKERA ureen Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvA prabhucaritravarNanam // 29 // sampUrNanarakSetrastha, sajJipaJcAkSadehinAm , manogataM vijAnanti-Rjudhiyo ghaTAdikam // 4 // 142 // ___ mU. pA. samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa cattAri sayAvAINaM sadeva maNuyA'surAe parisAe vAe aparAjiyANaM ukkosiyA vAisaMpayA hutthA // 143 // vyAkhyA-zramaNasya bhagavato mahAvIrasya catvAri zatAni vAdimunInAM kIdRzAnAM devamanuSyAsurasahitAyAM parSadi vAde aparAjitAnAM utkRSTA etAvatI vAdisampadA abhavat // 143 // ma. pA. samaNassa bhagavao mahAvIrassa satta aMtevAsisayAI siddhAI jAba savvadukkhappahINAI cauddaza ujjiyAsayAI siddhAI // 144 // ... vyAkhyA--zramaNasya bhagavato mahAvIrasya saptaziSyazatAni siddhiM gatAni yAvatsarvaduHkhaprakSINAni catudezaAryikAzatAni siddhau gatAni // 14 // mU. pA. samaNassa bhagavao mahAvIrassa ahasayA aNuttarovavAiyANaM gaikallANANaM ThiikallANANaM AgamesibhadANa ukkosiyA aNuttarovavAiyANaM saMpayA hutthA // 145 // vyAkhyA-zramaNasya bhagavato mahAvIrasya-aSTazatAni-anuttaropapAtikAnAM anuttaravimAnotpannamunInAM kIdRzAnAM gatikalyANAnAm arthAt gatau-AgAminyAM manuSyagatau kalyANaM mokSaprAptilakSaNaM yeSAM teSAM gatikalyANAnAm-puna kIdRzAnAM sthitikalyANAnAM arthAt tatra sthitizabdena devabhava statra devabhave kalyANaM / // 290 // Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyAM prabhucaritra varNanam // 29 // yeSAnte teSAM sthitikalyANAnAM vItarAgaprAyatvAta-ataeva, AgamiSyadbhadrANAM-AgAmibhave bhadraM kalyANaM yeSAnte tathA-setsyamAnatvAt-utkRSTA etAvatI anuttaropapAtikAnAM sampadA abhavat // 145 / / mU-pA-samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa duvihA aMtagaDabhUmI hutthA-taM jahA-jugaMtagaDabhUmI pariyAyaMtagaDabhUmI y| jAva taccAo purisajugAo jugaMtagaDabhUmI-cauvAsa pariyAe aMtamakAsI // 146 // vyAkhyA-zramaNasya bhagavato mahAvIrasya dvividhA antakRdabhUmiH abhavat tatra saMsArasya antaM samApti kurvanti iti- antakRtaH mokSagAminaH teSAM bhUmiH kAlaH iti antakRdbhUmivyAkhyA-tadeva dvividhatvaM darzayati -tadyathA yugAntakRbhUmiH-paryAyAntakRbhUmizcakAlamAnavizeSAdi, vAcako yugazabdakaH, tatsAdhAcca sambandha, krameNa dyotayatyasau // 1 // gurUziSyapraziSyAdi, rUpakA ye ca pUruSAH, yugAni te'pi kathyante, tanmitAbhUyugAntakRt // 2 // prabhukAlAtsamArabhya, zrI jambUsvAmino'vadhi, AsInmokSazca sA caiSA, paryAyAntakabhUmikA // 3 // tatra prathamAM darzayati-yAvat-tRtIyaM puruSayugam. iti yugAntakRdbhUmiH atra. puruSa eva yugam iti puruSayuga-iti vigraheNa jambUsvAminaM yAvat tathA-caturvarSaparyAye antam akArSIt-arthAt-jJAnotpatyanantaram kazcitkevalI. mokSamagAditi // // bhUyo'pi muktikAlaM sphuTayati // zrIvIrajJAnataH pazcAccaturvarSeSu santatam / vahamAnazca mokSAdhvA, jambUsvAmini sNsthitH||1|| iti bhaavH||146|| // 29 // Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyA prabhucaritrabaMNa nam // 292 // mU-pA-te; kAleSAM ve samaevaM samaNe bhagavaM mahAvIre dIsaM vAsAI agAvAsamajjhe vasittA sAiregAI duvAlasavAsAI chaumatthapariyAgaM pAuNicA, desUNAI tIsaM vAsAI kevalapariyAgaM pAuNittA bAyAlIsaM vAsAI sAmaNNapariyAgaM pAiNittA, bAvattariM vAsAI savvAuyaM pAlaittA khINe veyaNijjA''uyanAma-gutte imIse osappiSIe, dusamasusamAe samAe bahuvaikkaMtApa, tihiM vAsehiM addhanavamehi ya mAsehiM pAbAe majjhimAe, hatthivAlassa raNNo rajjugasamAe,ege aboe, chaTTaNaM bhatteNaM apANaeNaM sAiNA nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM paccUsakAlasamayaMsi saMpaliyaMkanisapaNe paNAnaM ajjhayaNAI kallApAphalavivAgAI paNapannaM ajjhayaNAI pAvaphalavivAgAI chattIsaM ca apudvavAgaraNAI vAgarittA pahANaM nAma ajjhayaNaM vibhAvemANe vibhAvamANe kAlagae, viikkate samujjAe chinajAi jarAmaraNacaMdhaNe siddhe buddha mutte aMtagaDe parinivvuDe savvadukkhappahINe // 147 // ___vyAkhyA--tasmin kAle tasmin samaye zramaNo bhagavAn mahAvIraH triMzadvarSANi-gRhasthAvasthAmadhye uSitvA samadhikAni dvAdazavarSANi chadmasthaparyAya pAlayitvA kizcidUnAni triMzadvarSANi kevaliparyAyaM pAlayitvA -dvicatvAriMzadvarSANi cAritraparyAyaM pAlayitvA-dvisaptativarSANi sarvAyuH pAlayitvA kSINeSu satsu vedanIya 1 Ayu 2 nAma 3 gotreSu 4 catuSu bhavopagrAhikarmasu asyAM avasarpiNyAM duSSamasuSamA iti nAmake caturthe Arake bahuvyatikrAnte sati triSu varSeSu sASTisu ca mAseSu zeSeSu satsu pApAyAM madhyamAyAM hastipAlasya rAjJaH lekhakasabhAyAMekaH-sahAyavirahAt advitIyaH ekAkI eva natu RSabhAdivaddazasahasaparivAra iti / 15 Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramunirvANaH zrI kalpamuktAvalyA // 29 // atra // kavi // anyaijinairiva vibho na ca muktimanyaH-prApa tvayA samamaho muni ratra kazcit / / tena tvayA prakaTitA'sti kilAnapekSA, kAle ca duSpamabhave vatinAM guro vai // 1 // SaSTena bhaktena jalarahitena svAtinakSatreNa saha candrayogaupAgate sati pratyUSakAlasamaye arthAt caturghaTikAvazeSAyAM rAtrau sapalyaGkAsananiSaSNaH padmAsananiviSTaH paJcapaJcAzadadhyayanAni kalyANa puNyaM tasya phalavipAko yeSu tAni kalyANaphalavipAkAni pazcapaJcAzadadhyayanAni pApaphalavipAkAni patriMzat apRSTavyAkaraNAni apRSTAni uttarANi vyAkRtya kathayitvA pradhAnaM nAma ekaM marudevyadhyayanaM vibhAvayan vibhAvayan bhagavAn kAlagataH saMsArAd vyatikrAntaH samyagUz2a yAtaH chinnajAtijarAmaraNabandhanaH jAtijarAjanmamaraNabandhanarahitaH san tathA siddhaH buddhaH muktaH karmAntakRt sarvasantAparahitaH srvduHkhprkssiinnH||147|| atha bhagavato nirvANakAlasya pustakalikhanAdikAlasya ca // antaramAha // mR-pA-samaNassa bhagavao mahAvIrassa jAva savvadukkhappahINassa nava vAsasayAI viikaMtAI dazamassa ya vAsasayassa ayaM asI ime saMvacchare kAle gacchai / vAyaNatare puNa ayaM te uNae saMvacchare kAle gacchai iti dIsai // 148 // vyAkhyA-zramaNasya bhagavato mahAvIrasya. yAvatsarvaduHkhaprakSINasya navavarSazatAni vyatikrAntAni dazamasya ca varSazatasya ayaM azItitamaH samvatsaraH kAlo gacchati yadyapyetasya sUtrasya, bhAvArtho na pratIyate / pUrva TIkAkarai yaddhi, proktaM tacca vivicyate // 1 // // 29 // Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhunirvANaH zrI kalpamuktAvalyAM // 29 // vadanti sUrayaH ke'pi, sUtrametatpurAtanam / devaddhigaNibhiyaMstaM, kalpalekhanasUcakam // 2 // vyatikrAnte ca nirvANA-dvIrasya bhuvanezituH / azItyadhikatattvAdvazate ca tadanantaram // 3 // pustakArUDhasiddhAnto, jajJe'tibodhakArakaH / kalpo'pi pustakArUDha, stadA jAto'sti rUDhikA // 4 // ||proktshc // vallahipuraMmi nayare, devaDhipamuha sayalasaGkehiM / putthe Agamalihio navasayaasIAo vIrAo // 1 // ||anye vadanti ca // yugma-azItyadhikatatvA-dvazate ca vIramokSataH / senAGgajArtha mAnande, nagare samahotsavam // 1 // saGghasamakSametacca, prArabdhaM vAcituM budhaiH / iti gambhIratAtparyaH, sUtrasyAsya vibodhyatAm // 2 // // tattvaM punaH kevalino vidantIti // mU-pA-vAyaNaMtare puNa ayaM teNaue saMvacchare kAle gacchai iti dIsai / vyAkhyA-vAcanAntare punaH ayaM trinavatitamaH samvatsaraH kAlo gacchatIti dRzyate // ||atr kecidvadanti // vAcanAntare ityasya ko'bhiprAyaH-pratyantare teNaue iti dRzyate yat kalpasya kalpasUtrasya pustake lekhana tathA parSadi. vAcanaM vA / azItyadhikanavavarSazatAtikame iti kacit pustake likhitaM tat . pustakAntare trinavativarSAdhikanavazatavarSAtikrame dRzyate iti bhAvaH punaranye vyAharanIttham // ayaM azItitame samvatsare | // 29 // Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhunirvANa zrI kalpamuktAvalyAM // 295 // iti ko'rthaH pustake kalpalekhanasya hetubhUtaH ayam yataH zrIvIranirvANakAlAt dazamazatasya azItitama samvatsaralakSaNaH kAlo gacchati / vAyaNatare iti ko'rthaH / ekasyAH pustakalikhanarUpAyA vAcanAyA anyat parSadi vAcanarUpaM yadvAcanAntaraM tasya puna hetubhUto dazamazatasya ayaM trinavatitamaH sambatsaraH // tathA cAyamarthaH // navazatAzItitamavarSe, kalpasya pustake likhanam , navazatatrinavatitime varSe ca kalpasya parSadi vAcanamiti. // tathoktaM munisundarasUribhiH // svakRtastotraratnakoSe // vIgastrinandAGka (993) zaradyacIkarat tvaccaityapUte dhruvasena bhUpatiH, yasminmahaiH saMsadi kalpavAcanA-mAdyAM tadAnandapuraM na kaH stute // 1 // pustakalikhanakAlastu yathoktaH pratIta eva vallahIpuraMmi nayare ityAdibacanAta tattvantu kevalino jAnantIti // 14 // / iti zrItapAgacchanabhonabhomaNizAsanasamrATjaGgamayugapradhAnakanakAcalatIrthaSoDazIyoddhArakamahAkriyoddhArakasaka labhaTTArakAcArya zrImadAnandavimalasUrIzvarapaTTaparamparAgatataponiSTasakalasaMvegiziromaNipanyAsadayAvimalagaNi ziSyaratna paNDitaziromaNi paMnyAsasaubhAgyavimalagaNivarapAdAravindacazcarIkAyamANavineyasakalasiddhAntavAcaspati anekasaMskRtagranthapraNetA panyAsa muktivimalagaNivaraviracita kalpamuktAvalivyAkhyAyAM SaSThamaM vyAkhyAnaM samAptamiti // 295 // Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyAM pArzvanAtha caritram // 296 // // atha saptamaM vyAkhyAnam // jaghanyamadhyamotkRSTa-vAcanAbhiranuttamam , caritaM pArzvanAthasya, pavitraM kathyate'dhunA // 1 // mR-pA-teNaM kAleNa teNaM samaeNaM pAseNaM arahA purisAdANIe paMcavisAhe hotthA / taM jahA-visAhAhiM cue, caittA gambhaM vakaMte / visAhAhiM jAe / visAhAhi muMDe bhavittA agArAo aNagArizra pavvaie / visAhAhiM aNaMte aNuttare nivvAghAe nirAvaraNe kasiNe paDipuNNe kevalavaranANadaMsaNe samuppanne / visAhAhiM parinivvuDe // 149 // vyAkhyA- tasmin kAle tasmin samaye pArzvanAmA arhan . puruSAdAnIyaH paJcavizAkhaH abhavat-tatra sarveSu puruSeSu grAhyavAkyatayA. tathA AdeyanAmatayA ca. pradhAnaH-sarvapuruSazreSTaH iti. tathA. paJcasu vizAkhAnakSatramasyeti. paJcavizAkhaH-tadyathA-vizAkhAyAM cyutaH- cyutvA garne utpnnH||1|| tathA vizAkhAyAM jaatH||2|| tathA vizAkhAyAM muNDo bhUtvA agArAniSkramya sAdhutAM pratipannaH // 3 // tathA vizAkhAyAM anante anupame ni AghAte samastAvaraNarahite--samaste pratipUrNe-kevalavarajJAnadarzane samutpanne // 4 // tathA vizAkhAyAM nirvANaM prAptaH // 5 // // 149 // // 29 // Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyA // 29 // pAzvanAtha caritram mR-pA-teNaM kAleNaM teNe samaeNaH pAse arahA puruSAdANIe je se gimhANaM paDhame mAseM pahame pakkhe citta bahule, tassa NaM cittabahulassa cautthIpakkhe Na pANayAo kappaloM vIsaM sAgarovamahiiyAo aNaMtaraM cayaM caittA, iheca jaMbuddIve dIve bhArahe vAse, vANArasIe nayarIe. AsaseNassa raNNo vAmAe devIe puccarattAvasttakAlasamayasi visAhAhiM nakkhattaNa jogamuvAgaeNaM AhAravakaMtIe [granthAgraM 70.] bhavavakaMtIe sarIra vakkatIe- kuJchisi gambhattAeM vakaMte // 150 // vyAkhyA-tasmin kAle tasmin samaye. pArzvaH aIn puruSAdAnIyaH, yo'sau uSNakAlasya prathamo mAsaH prathamaH, pakSaH caitrasya bahulapakSaH tasya caitrabahulasya caturthIdivase prANatanAmakAt dazamakalpAt kIdRzAt viMzatisAgaropamasthityAyuSkA--arthAt viMzatisAgaropamA sthiti--AyuHpramANaM yatra IdRzAt anantaraM divyazarIraM tyaktvA asminneva jambUdvIpe dvIpe. bharatakSetre, vArANasyAM nagayyA~ azvasenasya rAjJaH vAmAyAH devyAH pUrvApassatrisamaye madhyarAtrau iti bhAvaH vizAkhyAM nakSatre candrayoge upagate sati divyAhAratyAgena divyabhavatyAgena divyazarIstyAgena kukSau garbhatayA vyutkrAntaH--utpannaH // 15 // mU-pA-pAse NaM arahA purisAdANIe. tighANovamae Avi hotthA / taM jahA-caissAmitti jANai cayamANe na jANai cue mitti jApAi / teNaM ceva abhilAveNaM suviNadaMsaNavihANeNaM savvaM jAva niyagaM gihaM aNupavihA, jAva suI muddeNaM taM gambhaM parivahai. // 151 // // 297 // Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa muktAvalyA para28 zrI pAca| nAtha caritram ___vyAkhyA-pArzvaH arhan puruSAdAnIyaH trijJAnopagataH AsIt-tadyathA- coSye iti jAnAti tenaiva pUrvoktapAThena svapnadarzanavidhAnena svapnasya phalapraznAdividhAnena- sarva vAcyaM yAvat nijaM gRhaM vAmAdevI prAvizat yAvata sukhaM sukhena taM garbha paripAlayati // 151 // mU.pA. teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM pAse arahA puruSAdANIe, je se hemaMtANaM ducce mAse tacce pakkhe posa bahule, tassa NaM posa bahulassa dasamIpakkhe NaM navaNDaM mAsANaM bahupaDipuNNANaM aTTamANaM rAiMdiyANaM viikatANaM puvvarattAvarattakAlasamayaMsi visAhAhiM nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM AroggA AroggaM dArayaM payAyA // 152 // vyAkhyA-tasmin kAle tasmin-samaye pAvaH arhan puruSAdAnIyaH yo'sau zItakAlasya dvitIyo mAsa: tRtIyaH pakSaH pauSabahulaH tasya pauSavahulasya dazamIdivase navasu mAseSu bahupratipUrNeSu satsu ardhASTasu ca ahorAtreSu vyatikrAnteSu satsu pUrvApararAtrisamaye madhyarAtrau ityarthaH // vizAkhAyAM nakSatre candrayoge upAgate sati ArogyA vAmA ArogyaM dArakaM prajAtA // 152 / / mU-pA-ja rayaNiM ca NaM pAse arahA purisAdANIe jAe taM rayaNi ca NaM baha ppiMjalagabhUyA kahakahagabhUyA Avi hutthA // 153 // vyAkhyA-yasyAM rajanyAM pArzvaH arhan puruSAdAnIyaH jAtaH sA puNyArajanI bahubhiH devaiH devIbhizca kRtvA yAvat bhRzaM AkulA iva avyaktavarNakolAhalamayI abhavat // 153 / / mU-pA-sesaM taheva, navaraM pAsAbhilAveNaM bhANiyavaM, jAva ' hou Na kumAre pAse nAmeNaM // 154 // / 298 // Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyA zrI pAcanAtha carim // 29 // vyAkhyA-zeSaM janmotsavAdiH tathaiva pUrvavat paraM pAzrvAmilApena bhaNitavyaM yAvat tasmAt bhavatu kumAraH pArzvaH nAmnA garbhasthe sati prabhau zayAnA mAtA samIpaM sarSantaM kRSNa sarpamadrAkSIditi pArveti nAma kRtaM // tadevAha / / zrIpArzvanAthe sati garbhamadhye, mAtA zayAnA'malakRSNasarpam // sarpantamaikSatsavidhe tato'sya, pAzceti nAma prathitaM babhUva // 1 // dhAtrIbhi reSa prabhupArzvanAtho, devendradiSTAbhiranantazaktiH // saMlAlyamAno navapANimAnaH, prApa krameNArcitayauvanArkam // 2 // tataH-kuzasthalInAthaprasenajetuH, prabhAvatI cArumutA''khyayA yA // mahena pitrA prabhuNA samaM sA, vivAhitA vizvajanAcitena // 3 // vAtAyanasthaH prabhupArzvanAthaH, kasyAndizi kApi ca pauravargAn // puSpAdipUjoparAGkapANIn , prAvIkSya kazcitpuruSaM papraccha // 4 // kvate ca bho ! bhadra mudA prayAnti, saprAJjaliH so'pi babhANa nmrH|| AsIdaridro mRtamAtRtAto, viprArbhakaH kApi janAbhirakSaH // 5 // yaH kAmaTho nAmata ekAdA'sau, sadratnabhUSAzcitapauravargAn // dRSTavA ca dadhyau tapaso vipAkaH, pUrvAjitasyaiSa vinA'sya naivam // 6 // // 29 // Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zro kalpa muktAvalyA // 30 // pArzvanAtha caritram Dai paJcAgnipUrvAdilapo'nuyAyI, jAtastato'sau jaTilastapasvI // so'yampuraH sAmpratamAgato'stri, bAhye'cituM taJjanatA prayAti // 7 // pArzvapnabhuzcApi nizamya draSTuM, satrAnusaistatra yayau samutkaH // kASThAntarAle phaNinaM dahantaM jJAnena vijJAya dayApayodhiH // 8 // uvAca re mUDhaH ! mudhA tapasvin , dayAmvinA kiGkaruSe'tikaSTam // phalaM yadIyaM dvayasaukhyamUlaM, tasaH svadeva spRhaNIyamatra // 9 // // ytH|| kumAmadImahAtIre, sarva dharmA stRnnaangkraaH| tasyAM zoSasamettAyAM, kiyAnandanti te ciram // 1 // AkarNya kopI kamaTha stamasvI, tamprAi re rAjasutAH pravINAH // ibhAzvalIlAdiSu sambhavanti jAnImahe. dharmamalaM bayaJca // 10 // tato'gnikuNDAtmabhupArzvanAtho, jvalantamAkRSya ca kArakhaNDam // dvidhA kuThAreNa ca kArayitvA, nyakAsayajihmagamagnitaptam // 11 // zrIpArzvanidiSTanarAsyato'sau, zrutvA namaskAramahe'pyemantram // khyAnazca mRtvA bhuz2agAdhinAtho, jajJe pratApI dharaNendrasajJaH // 12 // // 30 // Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyAM zrI pAvamAtha caritram // 30 // jJAnIti lokaiH prabhupArzvanAthaH, saMstUyamAnaH sadanaM svakIyam // yAta stapo'sau kamaTho'pi taptvA, jAtaH kumAreSu1 ca meghamAlI // 13 // // 15 // mU-pA-pAse NaM arahA purisAdANIe dakkhe dakkhapaiNNe, paDirUve, allINe bhadae viNIe, tIsaM vAsAI agAravAsamakSe vasittA puNaravi loaMtiehi jIakappiehi devehiM tAhi iTAhi jAva evaM vayAsI // 155 / / vyAkhyA-pArzvaH arhan-puruSAdAnIyaH-dakSaH dakSapratijJaH rUpavAn guNairAliGgitaH bhadrakaH vinayavAn-triMzadvarSANi gRhasthAvasthAyAM sthitvA-punarapi lokAntikAH-jItakalpikAH devAH tAbhi iSTAbhirvAgmi ryAvat evaM avaadissuH||155|| mU-pA-jaya jaya naMdA ! jaya jaya bhaddA ! jAva jaya jaya saI pauMjanti // 156 / / vyAkhyA-jaya jayavAn bhava, he samRddhiman jaya, jayavAn bhava, he kalyANavan / yAvat jaya jaya zabda prayuJjanti // 156 // mR-pA-puci piNa pAsassa arahao purisAdANIyassa mANussagAo gihatyadhammAo aNuttare Ahoie, taM ceva savvaM jAva- dANaM dAiyANaM paribhAittA, je se hemaMtANaM ducce mAse-tacce pakkhe posabahule tassa NaM posabahulassa ikkArasI divase NaM puvvaNhakAlasamayaMsi visAlAe sibiyAe sadeva-maNuyA'surAe parisAe ta ceva savvaM-navaraM vANArasi nagariM majz2a majjheNaM nimgacchai / niggacchittA jeNeva asogavarapAyave, teNeva meghakumAreviti // // 30 // Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mo kapamuktAvalyA // 302 // zrI pAva nAtha caritram uvAgacchai / uvAgacchittA-azogavarapAyavassa ahe sIyaM ThAvei / / ThAvittA sIyAo paccoruhai / paccoruhittA sayameva AbharaNamallAlaMkAraM omuyai / omuittA sayameva paMcamuTThiyaM loyaM karei / karittA aTThameNaM bhatteNa apANaeNaM visAhAhiM nakkhatteNaM jogamuvAgaraNaM, egaM devadUsamAdAya, tihiM purisasaehi saddhiM muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaie // 157 // ___vyAkhyA--pUrva api pArzvasya-arhataH puruSAdAnIyasya manuSyayogyAt-gRhasthadharmAt-anupamaM upayogAtmake avadhijJAnamabhUta-tadeva sarva pUrvoktaM vAcyaM yAvata-dhanaM gotriNo vibhajya-'datvA' yo'sau zItakAlasya dvitIyo mAsaH-tRtItaH pakSaH pauSasya kRSNapakSaH tasya poSabahulasya ekAdazI divase pUrvAhnakAlasamaye prathama prahare vizAlayA nAma zibikayA-devamanuSyAsurasahitayA parSadA samanugamyamAnamArgaH sarva tadeva pUrvoktaM vaacyNaymvishessH|| vANArasyA nagaryA madhyabhAgena nirgacchati // nirgatya-yatraiva AzramapadanAmakaM udyAnaM yatraiva azokanAmA vRkSaH tatraiva upAgacchati upAgatya azokavRkSasya avastAt zivikAM sthApayati saMsthApya zibikAtaH pratyavatarati pratyavatIrya svayameva AbharaNamAlAlaGkArAn avamuJcati avamucya svayameva paJcamauSTikaM locaM karoti locaM kRtvA-aSTamena bhaktena apAnakena-jalarahitena-vizAkhAyAM nakSatre candrayoge-upAgate sati eka devaduSyaM gRhItvA tribhiH puruSazataiH sArddha muNDo bhUtvA gRhAniSkramya sAdhutAM pratipannaH // 57 // mU-pA-pAse NaM arahA purisAdANIe tesII rAiMdiyAI niccaM vosaTTakAe ciyattadehe je kei uvasaggA // 302 / / Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamukAvalyA // 303 // zrI pArzvacaritram nAtha uppajjanti-taM jahA-divvA vA mANusA vA tirikkhajoNiyA vA aNulomA vA paDilomA vA te uppane samma sahai khamai , titikkhai , ahiyAsei // 158 // ___vyAkhyA-pAvaH arhan puruSAdAnIyaH vyazItiM rAtridivasAn yAvat nityaM vyutsRSTakAyaH tyaktadeho ye kecana upasargAH utpadyante tadyathA devakRtAH manuSyakRtAH tiryakkRtA vA-anulomA vA pratilomA vA tAn utpabhAn samyak sahate-titikSate kSamate adhyAsayati // / tatra devopasargaH kamaThasambandhI, sa caivaM pravrajya jAtucitsvAmI, viharaM stApasAzrame / nyagrodhAdhazca kUpAnti, naktaM pratimayA sthitaH // 1 // zrImatpArzvamupadrotuM, meghamAlI murAdhamaH / krodhAndhaH kApi cAgatya, vighnAnevamacIkarat // 2 // svavikurvitazAla, vRzcikAdikajantubhiH / zrIpArzva bhISayAmAsa, dRSTavA'bhItaM paraM vibhum // 3 // andhakAranibhAn meghAn , vikurvya gagane tvarA / kalpAntameghavaduSTaH, samArebhe ca varSitum // 4 // saudAminyo mahAraudrA, dizi dizi ca prAstAH / garjAravantathA cakre, bramhANDasphoTasatribham // 5 // yAvadvAriNi samprApte, prabhunAsAgrabhAgake / AsanakampatastAvaddharaNendraH phaNIzvaraH // 6 // Agatya saha kAntAbhiH, phaNaizchAditavAn vibhum / ativarSannamarSeNa, meghamAlI durAzayaH // 7 // dharaNendreNa vijJAto, hakkito'vadhibodhataH / prabhuzca zaraNIkRtya, svasthAnaJjammivAMstataH // 8 // // 30 // . Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa muktAvalyAM zrIpAcanAtha caritram // 30 // kSINavIryo mlAnavaktro, meghamAlI trapA'nvitaH / dharaNendro'pi pUtAtmA, prabhupUjAM varAzayaH // 9 // nATayAdibhi vidhAyAlaM, nijasthAnaM samAzrayat / devAdivihitAnevaM, sahate copasargakAn // 10 // mU.-pA. tae Na se pAse bhagavaM aNagAre jAe, iriyAsamie jAba-appANaM bhAvamANassa tesIiM rAIdiyAI viikkatAI, caurAsI imassa rAidiyassa aMtarA vaTTamANassa je se gimhANaM paDhame mAse paDhame pakkhe cittabahule tassa NaM cittabahulassa cautthI pakkheNaM puvvaNhakAlasamayasi ghAyaipAyavassa ahe, chaTeNaM bhatteNaM apANaeNaM, visAhAhiM nakkhatteNaM jogamuvAgaeNa, jhANaMtariyAe. vaTTamANassa aNaMte aNuttare jAva-kevalavaranANa-dasaNe samuppAne jAva jANamANe pAsamANe viharai // 159 // vyAkhyA-tataH sa pAzvoM bhagavAn-anagAro jAta:-ryAyAM samitaH yAvat:-AtmAnaM bhAvayataH jyazIti ahorAtrA vyatikrAntAH caturazItitamasya ahorAtrasya antarAvarttamAnasya yo'sau grISmakAlasya prathamo mAsa: prathamaH pakSaH caitrasya bahulapakSaH ( kRSNapakSaH )tasya caitrabahulasya caturthIdivase pUrvAhakAlasamaye (prathamaprahare ) dhAtakI nAma vRkSasya adhaH SaSThena bhaktena apAnakena (jalarahitena ) vizAkhAyAM nakSatre candrayoge upAgate sati dhyAnAntarikAyAM vartamAnasya-anante anupame yAvata-kevalavarajJAnadarzane samutpanne yAvatsarvabhAvAn-jAnan pazyazva viharati // 159 // mU.-pA. pAsassa NaM arahao puriSAdANIyassa aTTha gaNA aTTha gaNadharA hutthA / taM jahA-zubhe ya ajaghose ya, vasiTTe baMbhayAri ya / some sirihare ceva, vIrabhadde jasevi ya // 1 // // 16 // // 304 // Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyAM // 305 // zrI pAcanAtha caritram - vyAkhyA-pArzvasya arhataH puruSAdAnIyasya aSTau gaNA aSTau gaNadharAzca abhavan tatra ekavAcanikA yatisamUhA gaNAH tannAyakAH sUrayo gaNadharAH, te zrIpArzvasya aSTau, Avazyake tu daza gaNAH- daza gaNadharAzca proktAH-iha sthAnAGge ca dvau-alpAyuSkatvAdikAraNAnoktau-iti, Tippanake vyAkhyAtam- tadyathA-zubhazca 1 AryaghoSazca 2 vaziSTaH 3 bramhacArI 4 ca somaH 5 zrIdharazcaiva 6 vIrabhadraH 7 yazasvI ca 8 // 160 // mR-pA-pAsassaNa arahao puriSAdANIyassa ajadina pAmokkhAo solassa samaNasAhassIo, ukkosiyA samaNasaMpayA hutthA // 161 // ___ vyAkhyA-pArzvasya arhataH puruSAdAnIyasya AryadattapramukhANi SoDaza zramaNasahasrANi // 16000 // utkRSTA etAvatI zramaNasampadA-abhavat // 161 // mU-pA-pAsassaNaM arahao puriSAdANIyassa pupphacUlA pAmokkhAo atIsaM ajjiyAsAhassIo, ukkosiyA ajjiyAsaMpayA hutvA // 162 // ___ vyAkhyA-pArzvasya-arhataH puruSAdAnIyasya puSpacUlApramukhANi-aSTatriMzat-AryikAsahasrANi (38000) utkRSTA etAvatI-AryikAsampadA-abhavat // 162 // mU-pA-pAsassa NaM arahao puriSAdANIyassa suvvayapAmokkhANaM samaNovAsagANaM egA sayasAhassI causahi ca sahassA, ukkosiyA samaNovAsiyANaM saMpayA hutthA // 163 // // 305 // Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhokalpamuktAvalyA thIM pAcanAtha caritram // 306 / / - vyAkhyA pArzvasya-arhataH puruSAdAnIyasya muvratapramukhANAM zramaNopAsakAnAM zrAvakANAM-eko lakSa / catuHSaSThizca sahasrAH (164000) utkRSTA etAvatI zrAvakANAM sampadA-abhavat // 163 // mU-pA-pAsassa NaM arahao purisAdANIyassa sunaMdApAmokkhANaM samaNovAsiyANaM timnisayasAhassIo sattAvIsaM ca sahassA, ukkosiyA samaNovAsiyANaM saMpayA hutthA // 16 // vyAkhyA pArzvasya-arhataH puruSAdAnIyasya sunandApramukhANAM zramaNopAsikAnAM-zrAvikANAM trayaH lakSAH saptaviMzatizva sahakhAH ( 327000 ) utkRSTA etAvatI zramagopAsikAnAM sampadA-abhavat // 164 // mU-pA-pAsassa NaM arahao purisAdANIyassa addhasayA caudRsapucINaM ajiNANaM jiNasaMkAsANaM savvakkharasannivAINaM jAva cauddazapunbINaM saMpayA hutthA // 165 // - vyAkhyA pArzvasya arhataH puruSAdAnIyasya adhyuSTazatAni (350) caturdazapUviNAM-akevalinAmapi kevalisadRzAnAM yAvat-caturdazapUrviNAM smpdaa-abhvt--||165|| mU-pA-pAsassa NaM araho puriSAdANIyassa cauddaza sayA ohinANINaM, dasasayA kevalanANINaM ekArasasayA veuvINaM, chassayA riumaINa, dazasamaNasayA siddhA, vIsaM ajjiyAsayA siddhA addhahamasayA viulamaINaM, chassayA vAINaM, bArasa sayA aNuttarovavAiyANaM // 166 // vyAkhyA-pArzvasya arhataH puruSAdAnIyassa caturdaza zatAni (1400) avadhijJAninAM daza zatAni // 306 // Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyA zrIpAzvanAtha caritram // 307 // (1000) kevalajJAninAM ekAdaza zatAni // 1100 // vaikriyalabdhimatAM SaTzatAni (600) RjumatInAm SaT zatAni vAdinAM dvAdaza zatAni 1200 anuttaropapAtinAM sampadA-abhavat // 166 // mU-pA-pAsassa NaM arahao purisAdANIyassa duvihA aMtagaDabhUmI hutthA / taM jahA-jugaMtagaDabhUmI ya / pariyAyaMtagaDabhUmI ya / jAva cautthAo parisajugAo jugaMta gaDabhUmI tivAsapariyAe aMtamakAsI // 167 / / ___ vyAkhyA pArzvasya arhataH puruSAdAnIyasya dvividhA muktigAminAM maryAdA abhUta, tadyathA-yugAntakabhUmiH paryAyAntakRdbhUmizca yAvat. caturtha paTTadharapuruSaM yugAntakRdbhUmiH zrIpArzvanAthAdAramya caturtha puruSaM yAvat siddhimArgoM vahamAnaH sthitaH trivarSaparyAye kazcinmuktiM gataH paryAyAntakRdbhUmau tu kevalotpatte striSu varSeSu gateSu siddhigamanArambhaH // 167 // mU-pA-teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM pAse arahA purisAdANIe tIsaM vAsAI agAravAsamajhe vasittA, tesII rAiMdiyAI chaumatthapariyAya pAugittA. desUNAi.sattari vAsAI kevalipariyAya pAuNittA paDipuNNAi sattari vAsAI sAmaNNa-pariyAyaM pAuNittA, ekaM vAsasayaM savvAuyaM pAlaittA, khINe veyaNijjA''uyanAma-gutte, imIse osappiNIe dUsama susamAe samAe bahu viikkaMtAe, je se vAsANaM paDhame mAse ducce pakkhe-sAvaNasuddhe tassa NaM sAvaNasuddhassa aTThamI pakkhe NaM uppiM saMmeyaselasiharaMsi appacauttIsa ime, mAsieNaM bhattaNa apANaeNa, visAhAhiM nakkhatveNa jogamuvAgaeNaM, puvAhakAlasamayaMsi vagdhAriyapANI kAlagae viikkaMte jAva savvadukkhappahINe // 168 // // 30 // Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bApAcanAtha caritram muktAvalyA zrI kalpa vyAkhyA-tasmin kAle tasmin samaye pArzvaH-arhan puruSAdAnIyaH triMzat varSANi gRhasthAvasthAyAM uSitvA ( sthitvA ) tryazIti ahorAtrAn chadmasthaparyAya pAlayitvA kizcidanAni saptativarSANi kevaliparyAya // 308 // pAlayitvA-pratipUrNAni saptati varSANi cAritraparyAyaM pAlayitvA eka varSazataM sarvAyuH pAlayitvA kSINeSu satsu vedanIyAyurnAmagotreSu karmasu-asyAmevAvasarpiNyA duSpamasuSamanAmake caturthe'rake bahuvyatikAnte sati yo'sau varSAkAlasya prathamo mAsaH dvitIyaH pakSaH zrAvaNazuddhaH tasya zrAvaNazuddhasya aSTamIdivase--upari sammetanAmazailazikha rasya AtmanA catustriMzattamaH mAsikena bhaktena-apAnakena vizAkhAnakSatre candrayoge-upAgate sati pUrvAhakAlasamaye-tatra prabho mokSagamane pUrvAhna eva kAlaH (pralambitabhujadvayaH kAyotsarge sthitatvAt-bhagavAn kAlagataH vyatikrAnto yAvat-sarvaduHkhaprakSINaH // 168 // mU-pA-pAsassa Na arahao puriSAdaNIyassa jAva savvadukkhappahINassa duvAlasa vAsasayAI viikkaMtAI / terasamassa ya vAsasayassa ayaM tIsa ime saMvacchare kAle gacchai // 169 // vyAkhyA-pArzvasya-arhataH puruSAdAnIyasya yAvat-sarvaduHkhaprakSINasya-dvAdazavarSazatAni vyatikrAntAni trayodazamasya varSazatasya-ayaM triMzattamaH sambatsaraH kAlo gacchati // tatra zrIpArzvanirvANAna-pazcAzadadhikaPH varSazatadvayena zrIvIranirvANaM-tatazcAzItyadhikanavavarSazatAni vyatikrAntAni tadA-vAcanA tato yuktamuktaM trayodazamazatasamvatsarasyAyaM triMzattamaH samvatsaraH kAlo gacchatIti-iti zrI pArzvanAthacaritraM samAptam // 169 // // 308 // Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhI nemi zrIkalpamuktAvalyA 37 // 309 // nAtha caritram // atha zrIneminAthasya jaghanyAdivAcanAbhizvaritramAha / / mR-pA-teNa kAleNaM teNaM samaeNaM arahA arihanemI paMcacitte hutthA / taM jahA--cittAhi cue, caittA gambhaM vakte / taheva ukkhevo jAva cittAhiM pariNibbue // 170 // - vyAkhyA-tasmin kAle tasmin samaye-arhan-ariSTanemiH-paJcacitraH-abhavat-pazcasu citrA yasyeti vigrahaH // tadyathA citrAyAM cyutvA garne utpanna:-tatraiva citrAbhilApena pUrvoktaH pATho vaktavyaH yAvatcitrAyAM nirvANa prAptaH // 17 // mU-pA-teNaM kA teNaM samaeNaM arahA arihanemI je se vAsANaM cautthe mAse sattame pakkhe kattiyabahule-tasya NaM kattiyabahulasya vArasIpakkhe gaM aparAjiyAo mahAvimANAo battIsaM sAgarovamahiiyAo aNaMtaraM cayaM caittA, iheva jaMbuddIve mArahe vAse soriyapure nayare samuddavijayassa raNo bhAriyAe sivAe devIe, puvvarattAvarattakAlasamayaMsi jAva-cittAhiM gambhattAe vakte / savaM taheva suviNadaMsaNa-daviNasaMharaNAiyaM ittha bhaNiyavyaM // 171 // . vyAkhyA-tasmin kAle tasmin samaye arhan-ariSTanemiH yo'sau varSAkAlasya caturthoM mAsaH saptamaH pakSaH kArtikasya bahulapakSaH-tasya kArtikabahulasya dvAdazIdivase- aparAjitanAmakAt-mahAvimAnAtdvAtriMzat-sAgaropamANi sthitiyoti-dvAtriMzatsAgaropamasthiteH IdRzAt-vimAnAt- anantaraM cyavanaM // 30 // ACK Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI nemi nAtha caritram zrIkalpa-18 kRtvA asmibheva jambudvIpe dvIpe bharatakSetre sauryapure nagare samudravijayasya rAjJaH-bhAryAyAH zivAyA devyAH | muktA vinA kukSau pUrvApararAtrakAlasamaye-madhyarAtrau citrAyAM garbhatayA utpannaH-sarva tayaiva svamadarzanaM pitRvezmani drvysN||31|| haraNAdivarNanaM atra bhaNitavyam // 171 // mU-pA-teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM arahA arihanemI je se vAsANaM paDhame mAse ducce pakkhe-sAvaNasuddhe tassa NaM sAvaNasuddhassa paMcamIpackheNa navaNDaM mAsANaM bahapaDipaNNANaM jAva cittAhi nakkhatte NaM jogamuvAgaeNaM AroggA AroggaM dArayaM payAyA jammaNaM samuddavijayAbhilAveNaM neyavvaM, jAva taM houNaM kumAre arihanemI nAmeNaM // 172 // vyAkhyA-tasmin kAle tasmin samaye-ahan-ariSTanemiH-yo'sau varSAkAlasya prathamo mAsaH dvitIyaH pakSaH zrAvaNazuddhaH tasya zrAvaNazuddhasya paJcamIdivase navasu mAseSu bahupratipUrNeSu satsu yAvat citrAnakSatre candrayoge-upAgate sati arogA zivA-arogaM dArakaM prajAtA-janmotsavaH samudravijayAbhidhAnena jJAtavya:yAvat tasmAt bhavatu kumAraH arissttnemirnaamneti||ttr|| samudravijayo rAjA, putrajanmamahotsavam , cakArAtimahAnandaH, kulakrameNa sauSThavam // 1 // dvAdazadivase caivaM, sambandhijJAtivargakAn , Amantrya bhojayAmAsa, prItyA vAridhivaijayaH // 2 // jJAtivargAn samuddizya, provAca1 vimalAzayaH, he devAnupriyA vRttaM, zRNudhvaM prItipUrvakam // 3 // garbhasthe putraratne'smin-riSTanemi zivA pramaH, svapne'pazyattato'riSTa-nemIti nAma saMvyadhAt // 4 // maGgalasUcako'kAro'riSTo'maGgalavAcakaH, tadane ca tato'kAro, niyukto bhadrakArakaH // 5 // 1 ratnamayoM cakradhArAmiti B8 // 31 // Hao Fa Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyAM // 31 // zrI neminAtha caritram apANipIDanaM mAtA, yauvanAbhimakha kadA. kumAraM vIkSya nemi taM, provAca putravatsalA // 6 // anumanyasva bho vatsa ? pANigrahaNamuttamam , cirajAtAMzca naH putra ? pUrayAzu manorathAn // 7 // zrutvA mAtRgavIM nemiH, pratyuttaramado dadau, pariNeSyAmi bho mAtaH, kanyAM yogyAM suvaMzajAm // 8 // ekadA bhagavAn nemiH, krIDan niSkautuko'pi ca, govindAyudhazAlAyAmagama-nmitrapreritaH // 9 // kautukotsukasanmitra, vijJapto bhagavAn balI, kulAlacakravaccakraM, bhrAmayAmAsa sarvataH // 10 // alyagre tathA zArka, dhanumaNAlavanmahat , namayAmAsa tejasvI, rAmavajjanakAlaye // 11 // kaumodakI gadAJcaivaM, yaSTivadutpapATa ca / pAzcajanyaM tathA zaGkha, ghRtvA ca mukhavArije // 12 // pUrayAmAsa yenAbhUt , sambhrAntaM sakalampuram / kuto'kANDe ca zabdo'yaM, babhUvuzcakitA janAH // 13 // ||tthaahi|| nirmUlyAlAnamUlaM brajati gajagaNaH khaNDayan vezmamAlAm , dhAvantyutroTaya bandhAn sapadi harihayA mandurAyAH praNaSTAH, zabdAdvaitena sarva vadhiritamabhavat tatpuraM vyagramugram , zrInemervaktrapadmaprakaTitapavanaiH pUrite pAzcajanye // 14 // nAke sA nAkimAlA jhaTiti ca cakitA yAnagA'bhUtsakAntA / pAtAle nAgarAjiH prahataviSamadA vyAkulA'bhUdayena // matyaite martyavargAH kimiti kimiti ca bhrAntibhAjo babhUva / zrImannemyAsyapadmaprakaTitapavanaiH pUrite pAJcajanye // 15 // 121 // Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI nemi nAtha HOS bhokalpa- IN apUrvazabdamAkarNya, jajJe vairIti-kazcana / vyAkulaH kezavaH kSipramAyudhAgAgmAphaNat // 16 // muktAvalyA balinemikumAraM sa, dRSTvA ca cakito'bhavat / svabAhubalajijJAsuH, prAha nemiJjanArdanaH // 17 // 1312 // parikSA kriyate neme ? balasya yadi nau varam / ityuktvaiva sukhaM nemirmallazAlAmathAgamat // 18 // dAmodaraM prAha tatazca nemi, bhUluNThanenAmRtameva bndho| yuddhazca manye bhujabAlanAha, nAnyo raNo yogya ihAdhunA nau // 19 // zAkhAnibhe nemijinasya bAhau, tataH sshaakhaamRgvdvilgnH| cakre nija nAma hadiyathArtha, mudyadviSAdadviguNAsitAsya // 20 // samvikrameNApi bhuje na vAlite, khinAsyacetAH samabhUnmurAriH / rAjyaM madIyaM sukhatastvanena, grAhyazca dadhyau vipulAtmacintaH // 21 // yataH-kilazyante kevalaM sthUlAH, sudhIstu phalamaznute / mamantha zaGkaraH sindhu, ratnAnyApurdivaukasaH // 1 // klizyante kevalaM sthUlAH, sudhIstu phalamaznute / dantA dalanti kaSTena, jihvA galati lIlayA // 2 // tataH-Alocayati kRSNo'pi, balabhadreNa bndhunaa| rAjyalipsu rasaunemiH, kimvidhAsye'dhunA vada // 22 // tadaivAkAzavANI sA, prAdurbhUtA'tisundarA / murAre ! naminAthena, puredaGkathitaM dhruvam // 23 // dvAviMzatIrthapo nemiH, kumAraH pravrajiSyati / zrutveti kamalAnAtho, nizcintaH samabhUttadA // 24 // nizcayArtha paraM satrA, neminA jalakelaye / purandhrIsahitaH kRSNaH, praviSTo'raM saro'ntare // 25 / / praNayataH parigRhya kare jinaM, hariravezayadAzu sro'ntre| tadanu zIghramasiJcata neminaM, kanakazRGgajalai ghusRNA vilaiH // 26 // // 312 // Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyAM // 313 // zrI neminAtha caritram 64 rukmaNIpramukhA gopI, IpayAmAsa kezava / vizavaM krIDayA nemiH, kAryaH pANigrahotsukaH // 27 // tata:-kAzcitkesarasAranIranikarairAchoTayanti prabhum / kAzcid bandhurapuSpakandukabharai nighnanti vRkSasthale / / kAzcittIkSNakaTAkSalakSavizikhai vidhyanti noktibhiH / kAzcitkAmakalAvilAsakuzalA vismApayAJcakrire // 28 // vasantatilakA- kAzcitprabhu vimalakesaranIrapUrai, rAcchoTayanti ca parAH sumakandukena / nighnanti kAzca nayanai bahu tADayanti, vismApayanti, ca parA varanarmakelyA // 28 // sauvarNaramyakalazAn varagandhanIra, bhUtvA ca kAzca vanitAH prabhuneminAtham / tannIra nijharabharai vyathituM sayatnA, yAvacca tAvadabhavatsuragInebho'ntaH // 29 // mugdhAH stha yUyamakhilAH surazailamUni, turyAGgayojanamukhaizca shsnkumbhaiH| indra bhRzaM snapita eSa ca bAlyakAle, vyagro'bhavanna ca prabhuH kimu ceSTayA vaH // 30 // anuSTap-bhagavAMzca tato nemi, nirvikAro'pi lIlayA, AcchoTayaMti tAH sarvA, harizcApi 31 // iSaddhAsya mukho nemiH, sugandhasumakandukaiH, tADayati tathaivaitAzcazvalAkRti sundarAH // 32 // indravajrA-vADhaM mudA narmavacobhiretAH, keliJjalIyAM pramadA vidhAya / AgatyatIre prabhu neminAthaM, svarNAsanIkRtya ca tasthire'lam // 33 // ttr| rukmiNI jagaukanyA'bhirakSAJca kathaGkariSye, manye tato nodvahane vicAraH / bandhuH samarthoM viditastavaiSa, dvAtriMzasAhastravadhUvivoDhA // 34 // // 31 // Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ni BLA mI neminAtha caritram zrIkalpa // stybhaamaa-uvaac|| muktAvalyAsa AdIzvarAdhA jinapuGgavAste, kAntA'bhirAmAH kssitiptvmaapuH| bhuktvA ca bhogAMstanayAJjanitvA, saMlebhire mokSamukhaM mahIyaH // 31 // manye nava stvaM zivadhAmayAyI, bhAryAniSedhazca yataH karoSi / tyaktvA''haM svaM gRhiNIgRhANa, cetAMsi naH prINaya devarAzu // 36 // ||jaambuvtii jagAda / tIrthakaro'sau munisuvratena, sadbhaSaNa yo hrivNshraajyaaH| bhUtvA gRhI so'pi prajAtatAtaH, prAjIgamanmokSapadaM pade'vyam // padmAvatI samuvAca // kaumAra! neme ! ramaNIM vinA'tra, no saiSabhAnuH zazina nizAyAH / labdhapratiSTho'pi jano janAnta, vizrambhahetunaca tadvihInaH // 38|| // atha gAndhArI jagau // udyAnakeliH kila tIrthayAtrA, parvotsavAH svairavihAra lIlAH / pANyutsavAdiH zubhasaGghasArthaH, zobhanta etAni vinAGganA no / _ atha gaurI-uvAcaajJAnavantaH pratidigvihArA, ste pakSiNo'pi svkkaaminiibhiH| sAyaM svanIDe kalayanti keliM, tebhyo'pi kiM maDhatamo'si neme ! // 40 // 1 svAmI 2 zobhA // 314 // Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | zrI nemi zrIkalpamuktAvalyA // 315 // nAtha caritram // atha lakSmaNA-uvAca // patyuzca manye gRhiNI sahAyA, zuzrUSaNAdau parakAryagumphe / bADhaM suhRd yA kalavAgvilAse, zveto'ti kaSTe'pi ca momudIti // 41 // sapallavaM satphalabhAjizAlaM, yathA''zrayantIha janAH samantAt / sakAntamartya munaya stathA'nye, punanti pAdArpaNataH mukhena // 42 // teSAM munInAM gRhamAgatAnAM, prAdhUrNakAnAmathavA pareSAm 1 / bhAryAmvinA kaH kurute'rcanAdi, zobhA tato'syAH kiyatI narasya // 43 / / gopAganAnAM bhagavAn yadunA, vAcA'varodhena tathA taTasthaH / maunAvalimbi smitavaktrapA, saMvIkSya gopyo jaga revamaccaiH // 44 // ____ aniSiddhaM anumatamitinyAyAt. kimucuHudvAhameSa prabhuneminAtha, stvaGgI cakAreti ca tAmiruktam / harSa mahAntaM nikhilA vibheju, jheMyA ca lokoktirapItyamAryaiH // 45 // // tahAhi // rAjImatI tataH putrI, cognasenamahIpateH / kRSNena mAgitAH sadyaH, zaGkitenApi bandhunA // 46 // 1 A:-iti khede // 315 // Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvA zrI neminAtha caritram // 316 // lagnaM pRSTa stataH prAha, kroSTuki gaNakottamaH / varSAkAlo'dhunA yogyo, vivAho neti budhyatAm // 47 // varSAsu zubhakAryANi, na kurvanti hi kAni ca / mukhyakArya vivAhasya, gehinAntvatra kA kathA // 48 // kathaJciddhariNA nemi, vivAhAya pravartitaH / kAlAtikramaNaM yogya, samudraH prAha neti tam // 49 // antarAyo yathA mAbhU-dvivAhe taddinaM vada / nirdoSA zrAvaNe SaSThI, vivAhastatra kAryatAm // 50 // sphArAlaGkArazobhI mudamadhika vahan satprajAnAM rathasthaH, zrImatsAmudrabhUpAcyutabalapramukhai veSTitazcchatrasAraH / zrImadrAjhyAdivAmAvimalamukhakajai rgIyamAnodayo'sau, zrImannemiH kumAraH zisadanamatiH pANipIDArthamArcchat // 51 // agrataH pratiyAn nemi, rvIkSyAtidhavalaM gRham / kasyedaM sArathiM prItyA, pRSTavAn niitinaipunnH||52|| darzayazca tato'gulyA, so'pyuttaramado dadau / prAsAdaH zvazurasyAyaM, tavograsena bhUpateH // 53 // ime sakhyau ca bhAryAyA, rAjImatyAzca te vibho| candrAnanA kuraGgAkSI, mitho vArtayato mudaa||54|| // mRgalocanA, candrAnanAM prAha // candrAnane'valAvarge, varNanIyA'sti nau sakhI / rAjImatI ca sadbhAgyA, manye'haM pUrvapuNyataH // 55 // trilokInAyako bhartA, nemi yasyAzca rAjasUH / grahISyatyamalaM pANiM, manmathAkRtijitvaraH // 56 // 1 zibAdevIpramukhapramadA // 316 // Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyAM zrI nemi nAtha caritram // 31 // // candrAnanA'pi mRgalocanAmAha / / kuraGgazAvAkSi! biriThica renA, gauroramAvAgRvRtirupajetrIm / nirmAya no cedamunA vareNa, saMyojayatyasya ca kA pratiSThA / / / / itazca // rAjImatI cApi lalAma lIlA, tUryAravaM maGgalasUcakaM sA / AkarNya tUrNaJjananIgRhAcca, sakhyanti caJcattanu rAjagAma // 58 // // atha sakhyau pratyupAlambhaH // mAM baccayitvA prathamaM hi sakhyau, cAgatya sADambaramAvajantam / sampazyatazcandramukhaM varaM bho, stadarzanokA ca tadantarA'bhUta // 59 // sthitvA ca madhye takayoH kumArI, rAjImatI sA prabhuneminAtham , Alokya sAzcaryamanantabodhaM, hRdye'navadye hRdaye'nudadhyau // 60 // manye nAgakumAro'sau, saviSaH so'pi no tathA, nAnaGgazcAGgavAneSa, surezo dvinetravAn // 6 // mUrtimAneSa manye'haM, matpuNyarAzireva ca, AtmAnamarpaNa dhAtuH, karayorvidadhAmyaham // 2 // yena me vAnchanIyo'sau, vidhAtrA vihitaH patiH, saubhAgyaguNapAthodhi, ryAdabAnvayabhAskaraH // 6 // // punaH-mRgAlocanA prAha // AktamAntaraM jJAtvA, rAjImatyA mRgAkSikA, saprItihAsavaktrA'sau, prAha candrAnanAmiti // 6 // // 31 // Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyA zrI nemi nAtha caritram // 318 // sakhi, candrAnane bhadre, samagraguNavatyapi, vare'sminduSaNazcaika, dRzyate'prItisUcakam // 65 // varAbhilASiNI kiJca, sakhI rAjImatI priyA, zRNvantyAmata etasyAM, vaktaM na zakyate mayA // 66 // // candrAnanA'pyAha // sakhi, kauraGgazAvAkSi, mayA'pi jJAtameva ca, sAmprataM maunamevAstu, maunaM sarvArthasAdhanam // 67 // ||raajiimtyaah // rAjImatyaSi mAdhyasthya, darzayantI hiyA tadA, prati sakhyau jagAdevaM, samayottara kovidA // 68 // yasyAH kasyAzca kanyAyA, varo'yambhavatAdvaraH, bhuvanAdbhUtabhAgyAyA, nirmalAkRtipezalaH // 69 // paraM sarvaguNAdhAne, vare'smin dUSaNazca yat, asambhAvyaM payomadhyAtpUtarakarSaNopamam // 70 // savinodaM tatastAbhyA, mukta rAjImatI prati, atigauro varaH pUrva, guNA jheyAstu saMstave // 7 // rAjImatI prAha tatazca seya~, sakhyau pratijJAtamaho mayA'dya, AstaM yuvA dakSadhiyau bhramo me, tvAsIdidAnIGkila bhagna eva // 72 // bIjaguNAnAM bhuvane'khilAnAm , zyAmatvamekaM varabhUSaNazca, sandUSitaM tacchRNutaM bhavatyau, zyAmatva gauratvaguNAbhidoSAn // 73 // 1 paricaye sati | // 31 // Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zyAmatve zyAmavastvAzrayaNe ca guNAnAha zrIkalpamuktAvalyA zrI nemi-- nAtha caritram // 319 // kastUrikA bhUH kila citravallI, ghanAgarU kezakanInikAca, rAtrizca kRSNA kaSapaTTamasyA- vete dazAnayaphalA hi santi // 7 // cihnazca candra dRzi tArikeyaM, bhojye marIcaM himavAlukAyAm , aGgAra evaM zitirekhikA'sau, citre prazasyA guNahetavo'mI // 75 // ||kevl gauratve dossaanaah|| vidyate lavaNe kSAraM, hime ca dahanaM tathA, gauradehI tathA rogI, parAdhInA sudhA sadA // 76 // ||ato gauratve srve'vgunnaaH|| mithastAsAca saJjalpe-jAyamAne tadA prabhuH, zrutvArtanAdamAhAtha, pazUnAM sArathiM prati // 77 // bhoH sArathe dArUNazabda eSa, karNArtido behi kuto'bhiyAtaH, so'pyAha vaH pANimahe'zanArtha, pUjIkRtAnekapazUtkarANAm // 78 // .. zrutvaiva nemiH karUNApayodhi, rdadhyau ca dhik pANimahotsavaM tam / yodRzAnekapazUtkarasya, cAnutsavaH khedaprado nitAntam // 79 // 1 kapUre 2 cUneti / // 31 // Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zro kalpamuktAvalyAM // 320 // zrI neminAtha caritram itazca-hallI sahio! ki me, dAhiNaM cakkha paripphuraitti // iti vadantI rAjImatI prtiskhyau|| __ sakhyau hale me sphurati tvidAnI, vAmetaraJcakSuraniSTavedi // tAmcatu ste'hita mAhataM syA-duktveti thutkAramam vidhattaH // 8 // itazcabhagavAnemiH. sArathiM prAha satvarama, nivartaya rathaM bhadra ? na manye pANipIDanama // 8 // ||atraantre| bhagavantaM nivekSyaiko, hariNo vizvavallabham , pidhAya grIvayA svasya, mRgIgrIvAM sthitastataH // 82 // atra kavi ghaTanA // svAminaM vIkSya hrinnokti| mA paharasu mA paharasu, evaM maha hiayahAriNi, hariNi sAmI! amheM maraNAvi. dassaho piyatamAviraho // 1 // chaayaa|| prANapriyAyAM mama vallabhAyAM, svAminnamuSyAM kuru mA prahAram , asmAkamasyA virahaH kSitIza ! prANapraNAzAdapi duHssaho'sti // 83 // ||shriinemivdnmaaloky mRgI mRga pratyAha // eso pasannavayaNo, tihuaNasAmI akAraNaM baMdhU , tA viNNAvesu vallaha! rakkhatthaM savvajIvANaM // 2 // ||chaayaa|| pUrNenduvaktro jagatItrayIzo, nirhetubandhustvayamasti nAtha / . agre tato'syAkhilajIvarAze, vijJApanAM tvaGkarU rakSaNArtham // 84 // // priyAprerito mRgo bhagavantaM brUtte // // 320 // Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyAM zrI neminAtha caritram // 321 // nijjJaraNa nIrapANaM, araNNataNabhakkhaNaM ca vaNavAso, amhANa niravarAhANa, jIvikaM rakkha rakkha paho // 3 // / / chAyA // araNyaghAsAzanatanivAsi, zailaprapAtAmbukapAyinAM nH| nimantukAnAM parirakSa rakSa, sajjIvitaM nAtha ? dayAsamudra ? // 85 // // bhagavAnapi // itthaM pazUnAGkaruNAvacAMsi, zrutvA prabhu mirgaadhsttvH| provAca nAhaM praNayaM vidhAsye, muzcadhvametAn pazUrakSakA bhoH // 86 / / zrInemivAcA pazUrakSakAste, muJcanti tAn sarvapazUnajakham / AzcaryabhAka sArathi reSako'pi, tatsyandanaM bAlayatisma divyam / / 87 / / // atra kviH|| yazcandrabimbe vimale'sti hetuH, zrIrAmasItAvirahe tathA yH| so'yaGkaraGgo'khilavighnaketu, manye'nayoH pANivighAtako'bhUt // 88 // rAjA samudro mahiSI zivA'nu, mukhyAstathA'nye cakitA rathAn svAn / samvAlayanti sma zivAsabASpaM, prAheti nemi kimu tAta ? caitat // 89 // patthemi jaNaNivallaha ? vaccha tuma paDhamapatthaNa kiMpi, kAUNa pANigahaNaM mama daMse niavahavayaNaM // 1 // 1 zrI nemirAjImatyoH // 32 // Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa mukkAvalyAM // 322 // zrI nemiIFT nAtha caritram / / bhAvArthaH / tvAM prArthayAmi jananI bahuvallabhatvAt , samprArthanAM tanaya ? kAmapi pUrvarUpAm / pANigrahajanakamAtsukhaikahetuM, kRtvA ca darzaya vadhUmukhavArija tvam // 89 // muJcAgrahaJjanani ? satyamimantvamAzu , kAntAsukhe na ca mano ramate mdiiym| . vAJchAmi kevalamanantamakuNTharUpaM, mukkyaGganA vimalasaGgamamAryajuSTam // 9 // // apica // atyantarAgiNi jane tvapi yA virAgA, rAmAzcatA budhajano vata sevate kH| yA rAgiNI vigatarAgamaye'pi pusi, tAGkAmaye janani ? muktivadhUTikAM zam // 91 // // atha rAjImatI // maGgale'maGgala va ? kimakANDe hyupasthitam , uktveti mUrchanaM prApa, rAjImatI mahAsatI // 12 // sakhIbhyAJcandanadrAvai, rAzvAsitA tatastvarA, labdhasajJA sabASpaM sA, proccaiH prAheti vihvalA // 9 // ||kimpraahetyaah|| hA jAyavakuladiNayara ? hA niruvamanANa ? hA jagassaraNa ? hA karuNAyara sAmI / maM mutUNaM kahaM calio // 4 // // atha bhAvArthaH // hA yAdavAnvayadivAkara ? divyabodha, ? hA vizvabAndhava ! nidhe ! karuNArasasya ? / svAmin kathaJcalitavAnasi mAM vihAya / tvatpAdapadmamakarandapipAsubhRGgIm // 9 // // athavA // hA svAnta ? dhRSTa ? khala ? niSThura prastarAma ? nirlajja ? jIvitamaho vahase'dhunA'pi / // 322 // Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyAM zrI neminAtha caritram // 323 // cedAtmanaH prabhurayaM, bata. baddharAga, thAnyatra vastuni bhavedata eva dhik tvAm // 15 // // punaniHzvasya sopAlambhaJjagAda // jai sayalasiddhabhuttAi, muttigaNiAi dhutta ? ratto'si / tA evaM pariNayaNAraMbheNa, viDaMbiA kimahaM // 5 // // bhaavaarthH| yadi ca sakalasiddhAmuktasaundaryasArA, mabhilapasi mukti dhUrta ! vArAGganAM tvam / pariNaya parirambhaH svIkRtaH kiM tvayA re !, yadahamapi kumArI vaJcitA hA mukhebhyaH // 9 // iti vilapantIM rAjImatI bIkSya saroSaM sakhyau-jagadatuH loa pasiddhI vattaDI, sahie ikka suNija / saralaM viralaM sAmalaM, cukkiA vihI karijja // 7 // ||athvaa|| pimmarahiami piasahi / eamivi kiM karesi pimmabhAvaM ? pimmaparaM, kiMpi varaM annayaraM, te karissAmo // 8 // // kramazo dvayo rbhAvArthaH / / lokaprasiddhA sakhi kimvadantI, na zyAmalaH ko'pi ca sAghucetAH / kazcida yadisyAtsaralo hi kRSNo, doSo'tra bodhyo hi vidhAtureva // 67 // ||athvaa // niSpremaNi tvaM sakhi kiGkaroSi, premAnabandhaM nari kutsite'smin / anyaM varaM prItiparaM surupa, ucAnveSayAvaH zucamAzu muJca // 6 // // tadanu raajiimtii|| // 323 // Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpa zrI neminAtha caritram muktAvalyAM // 324 // sakhIgIraH sA'pi satIlalAmA, zrutvaiva kau~ ca pidhAya sakhyau / kimetadazrAvyavaco bhavatyau, bRtto na caitanmaraNe'pi bhUyAt // 99 // // tathAhi // jai kahavi pacchimAe, udayaM pAvei diNayaro tahavi / bhattuNa neminAha, karemi nAI varaM annaM // 9 // // bhAvArthaH // prodetu bhAnu dizi pazcimAyAM, sindhuH svavartma tyajatAttathaiva / bhUtu pAtAlamalantathApi, muktavA na nemi vidave'nyanAtham // 10 // // punarapi prati prabhum / / datse yatheccha vratamAdiditsu, yadyAcakebhyo gRhamAgatebhyaH / / samprArthayantyA jagadIza ! kizca, prApto mayA no pratipANipANiH // 10 // ||ath punarapi viraktA rAjImatI prAha // jaivihu eassa karo, majjhakare no a Asi pariNayaNe, tahavi sire maha succia, dikkhAsamaya karo hohI // 11 // // bhaavaarthH|| pANigrahe yadyapi nAsya pANiH, pANau mamAbhUjjagatIzvarasya / dIkSA'bhikAle tu sa eva pANI, rAjiSyate me zirasi praName // 102 // // ttH|| pANipIDana vai raktaM, nemi prAha tato nRSaH, samudravijayaH khimaH, privaarlsttnH||103 // kimAha // nAbheyamukhyA jinapuGgavAste, kRtvA vivAhaM varamokSadhAma / jagmustataste padamuttamaM kiM, sadbrahmabhAjo vada me kumAra // 104 // // 324 // Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyAM // 325 // zrIma nAtha caritram // tataH prasannavadano bhagabAnAha // satyaM yayu ste'mRtamAdinAthAH, saddArayuktA api tAtatAta ! / kintvasmi bhogAvalikarmahInaH, pANigrahe naiva tato ruci // 105 // // tathA bhavatAmapi pApamUle'tra ka AgrahaH // tathAhi // asaGkhyajantUtkaranAzabhAji, caikAGganAyAzca parigrahe'pi / vivAhake'smin bhavavRddhi mUle, ko'yaM mudhA vo'pyavarodha eSaH // 106 // / atra kaviH // manye ca pANigrahakaitavena, dArAvirakto'pi janeDayanemiH / rAjImatI pUrvabhavAtiratyA, tvAgatya muktyai samaketayat kim // 107 // mU.-pA-arahA aridvanemI dakkhe, jAva tiNNi vAsasayAI kumAre agAravAsamajhe vasittANaM puNaravi loaMtiehiM jIakappiehiM taM ceva savvaM bhANiyavvaM, jAvadANaM dAiyANaM paribhAittA // 172 // vyAkhyA-arhan ariSTanemiH-dakSaH-yAvat-trINi varSazatAni-kumAraH san-gRhasthAvasthAmadhye uSitvApunarapi lokAntikA:-ityAdi sarva tadeva pUrvoktaM bhaNitavyaM lokAntikA devA yathA kandarpadapavijayin ! nikhilAgirakSa !, vizveza! vizvajanapUjitapAdapadma / nityotsavAya parivartaya nAtha ! tIrtham , jJAnAvatAra ! bhavabhedaka ! bhavyabodhin // 108 // Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zro kalpamuktAvalyAM // 326 // zrI nemi nAtha caritram // tatazca // uktveti nAthaM prabhu reSa nemi, varSA'cchadAnAntaramAtrilokIm / AnandayiSyatyanu 1bhUdhavAdin , protsAhayantIti tatazca tuSTAH // 109 // yAvat-dhanaM gotrikANAM vibhajya-dattvA-dAnavidhistu zrIvIravad-jJeyaH // 172 // m.-pA.-je se vAsANaM paDhame mAse ducce pakkhe-sAvaNasuddhe, tassa NaM sAvaNasuddhassa chaTThIpanakhe NaM puvvaNhakAlasamayasi uttarakurAe sIyAe-sadeva-maNuyA'surAe parisAe samaNugammamANamagge jAva bAravaIe ! nayarIe majhaM majjheNaM niggacchai / niggacchittA jeNeva revayae ujjANe teNeva uvAgacchai uvAgacchittA asogavarapAyavassa ahe sIyaM ThAvei ThAvittA sIyAo paccoruhai / paccoruhittA sayameva AbharaNamallAlaMkAraM omuyai / omuittA sayameva paMcamuDiyaM loyaM karei / karittA chaTeNaM bhatteNaM apANaeNaM cittAhiM nakkhattaNa jogamuvAgaeNaM egaM devadUsamAdAya egeNaM purisasahasseNa saddhiM muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaie // 173 // vyAkhyA--yo'sau varSAkAlasya prathamo mAsaH dvitIyaH pakSaH zrAvaNasya zukla pakSaH tasya zrAvaNazudasya SaSThIdivase pUrvAhnakAlasamaye uttarakurAyAM zivikAyAM sthitaH--devamanuSyAsurasahitayA parSadA-samanugamyamAnamArgaH-yAvat-dvArAvatyA nagaryA madhyabhAgena nirgacchati nirgatya yatraiva raivataka-udyAna-tatraiva-upAgacchati 1 samudravijayAdIn Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyAM 327 // zrI nemi nAtha caritram upAgatya azokanAmavRkSasya adhastAt-zibikAM sthApayati--saMsthApya zibikAtaH pratyavatarati pratyavatIrya svayameva-AbharaNamAlAlaGkArAn avamuzcati tataH svayameva paJcamauSTikaM locaGkaroti-kRtvA ca SaSThena bhaktenaapAnakena (jalarahitena ) citrAyAM nakSatre candrayoga upAgate sati-ekaM devaduSyaM gRhItvA ekena puruSANAM sahakheNa sArddha muNDo bhUtvA prabhuH agArAniSkramya sAdhutAM pratipannaH // 173 // mU-pA-arahA arihanemI caupanaM rAiMdiyAI nicca vosahakAe ciyattadehe, taM ceva savvaM jAva-paNapannagassa rAiMdiyassa aMtarA vaTTamANassa je se vAsANaM tacce mAse paMcame pakkhe Asoyabahule tassa NaM Asoyabahulassa panarasIpakkhe NaM divasassa pacchime bhAge ujjitaselasihare veDasapAyavassa ahe ahameNaM bhattaNaM apANaeNaM cittAhiM nakkhatteNaM jogamavAgaeNaM jhANaMtariyAe vadramANassa aNaMte aNuttare jAva kevalavaranANa-dasaNe samuSpamne jAva-jANamANe pAsamANe viharai // 174 // vyAkhyA-arhan-ariSTanemiH catuSpazcAzata-ahorAtrAn-yAvat-nityaM vyutsRSTakAyaH tadeva pUrvoktaM sarva vAcyaM yAvatpaJcapaJcAzatamasya,-ahorAtrasya-antarA vartamAnasya yo'sau varSAkAlasya tRtIyo mAsaH paJcamaH pakSaH Azvinasya kRSNapakSaH tasya Azvinabahulasya paJcadaze divase divasasya pazcime bhAge ujayantanAmazailasya zikhare vetasanAmavRkSasya-adhastAt -aSTamena bhaktena-apAnakena (jalarahitena ) citrAyAM nakSatre candrayogaM upAgate sati zukladhyAnasya madhyabhAge vartamAnasya prabhoH anantaM kevalajJAnaM samutpannam // 174 // // 327 // Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyA bhI neminAMca caritram // 328 // utpanna kevalajJAnaH, sarvabhAvAJjinezvaraH / vijAnan paripazya'zca, viharatyatipAvanaH // 1 // raivatAkhye mahodyAne, sahasrAmravaNe ghane / samutpede prabho svitkevalajJAnamuttamam // 2 // udyAnapAlakaH pazcAdviSNoriti vyajijJapat / mahaddharyA vandituM viSNurbhagavantaM samAyayau // 3 // rAjImatyapi prabhvaMghri-paTpadIbhUtamAnasA / Ayayau prabhupAdAnti, manye'haM muktikAminI // 4 // prabhUpadezamAkarNya, sadyo vairAgyadAyinam / viraktabhAvanAbhAvA, jAtAstatra sahakhazaH // 5 // varadattAbhidho bhUpo, dIkSAJjagrAha sAdaram , vihAya mamatAM sarvA, dvisahakhanRpaiH saha // 6 // rAjImatyAzca bhoH svAmin , prItireSA kutastanI / tvayIti hariNA pRSTe, jJAnavAn bhagavAnapi // 7 // dhanavatyA bhavAtsvasya, bhavAnnava tayA saha / procivAn vistaraM yAMzca, zrutvA lokAzcamatkRtAH // 8 // bhave'haM prathame jAto, rAjaputro dhanAbhidhaH / dhanavatI ca nAmnaiSA, tadA'bhUgRhiNI mama // 9 // devadevyau tatazcAvAM, devaloke bhave dvaye, jajJAvahe ca bhoH kRSNaH, prItibhAjau parasparam // 10 // vidyAdharastatazcAhaM-nAmnA citragatirbhave / abhavaM tRtIye caiSA, jAtA ratnavatI priyA // 11 // caturthe ca bhave caiva-zcaturthakalpaka tathA / dvAvapi nirjarau jAto, pRthusnehanibandhanau // 12 // aparAjitabhUpo'haM, bhave jAtazca paJcame / priyatamA'bhidhA rAjJI, caiSA jAtA ca sundarI // 13 // kalpe caikAdaze SaSThe, jAtau dvApi nirjarau / saptame zakabhUpo'ha, caiSA kAntA yazomatI // 14 // Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyAM zrI neminAtha caritram // 329 // dvAvapi vibudhau jAtau, cASTametyaparAjite / navame'haM svayaM nemizcaiSA rAjImatI zubhA // 15 // bhagavAMzca tato'nyatra, vihRtya vizvavanditaH / raivatake punA ramye, kramazaH samavAsarat // 16 // rAjImatI tato'nekakanyAbhiH pariveSTitA / rathanemistathA dIkSAJjagRhatuH prabhupArzvake // 17 // rAjImatI prabhu nantuM, vajantI raivatAcale / vRSTayA ca vAdhitA mArge, guhAmekAmazizriyat // 18 // tadaguhAyAM purA yAtaM, rathanemimajAnatI / klinnavAsAMsi cikSepa, paritaH zoSaNArthinI // 19 // lokatrayImadhyalalAmavAmA, saundaryajetrImatiramyagAtrIm / enAmasau vIkSya tathAsvarUpAM, 1viddho'bhavatkAmazarainitAntam // 19 // lajjAM vihAyaiSa kulakramIyAM, dhairya tathA svAtmayazovidhAyi, prAvRddhakAmo hatadhIviveko, rAjImatIM prAha subhAvasaumyAm // 20 // hedivyabhe! sundaradehakAmyA, manye tvamekA jagatIha mugdhA / deho mudhA hA tapasA yayA'yaM, saMzoSyate'naGgakalA'nabhijJe // 21 // svairantataH krIDaya caihi bhadre, dAnte janu nauM saphalaM yataH syAt / bhuktvA ca bhogA sasukhaM mitho'gre, prAnte tapaH svakSiNi! sAdhu sevyam // 22 // AkarNya taccelamasau dadhAra, rAjImatI vizvasatI variSThA / // 329 // 1 nagnAmiti Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyA zrI neminAtha caritram 330 // dhRtvA ca dhairya tvanagArikaiSA, provAca taM zIlavikhaNDaneham // 23 // bho mAnya ? bho bhadra ? mahAnubhAva!, kinte'bhilASo narakAdhvano'yam / sAvadhasarva parito vihAya, vAgchan punaH kiM na ca lajjase tvam // 24 // 1tiryagbhujaGgA api tucchakaulA, aznanti vAntaM na punaH kadA'pi / sadvaMzajAto'pyanagArikastvaM, tebhyo'pi ki nIcatamo'si manye // 25 // ityAdivAkyaiH pratibodhitaH san , zrInemipArve rathanemireSa / duzcIrNamAlocya tapo'tabhiptvA, prakSINakarmA zivadhAma prApa // 26 // rAjImatI cApi vijAtabodhA, cArAdhya dIkSAM zivadhAmatalpA / sAyujyamApAti prabhUtakAlAta , samprArthita nemijinezvarasya // 27 // ||ydaahuH|| chadmasthA vatsaraM sthitvA, gehe varSacatuHzatIm / paJcavarSazatIM rAjI, yayau kevalinI zivam // 28 // // 174 / / mU-pA-arahao NaM arihanemissa aTThArasa gaNA aTThArasa gaNaharA hutthA // 175 / / vyAkhyA-arhataH-ariSTane me:-aSTAdaza (18)gaNAH-aSTAdaza gnndhraashc-abhvn-175|| ma-pA-arahao Na arihanemissa varadatta pAmokkhAo ahArasa samaNasAhassIo, ukkosiyA samaNasaMpayA hutthA // 176 // 1 agandhanakulotpannAH // 330 // Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyA HERE zrI neminAtha caritram vyAkhyA-arhataH- ariSTanemeH-varadattapramukhANi aSTAdaza zramaNAnAM sahasrANi (18000) utkRSTA etAvatI zramaNasampadA abhvt-||176|| mU-pA-arahao NaM arihanemissa ajjajakkhiNIpAmokkhAo cattAlIsa ajjiyAsAhassIo ukkosiyA ajjIyA saMpayA hutthA // 177 // ___ vyAkhyA-arhataH-ariSTanemeH-AryayakSiNIpramukhANi catvAriMzat-AryAsahasrANi (40000) utkRSTA etAvatI-AryAsampadA abhavat // 177 // mU-pA-arahao NaM arihanemissa naMdapAmokkhANaM samaNovAsagANaM egA sayasAhassI auNattaraM ca sahassA ukkosiyA samaNovAsigANaM saMpayA hutthA // 178 / / vyAkhyA-arhataH-ariSTanemeH-naMdapramukhANAM zrAvakANAM ekaH lakSaH ekonasaptatizca sahakhAH (169000) utkRSTA etAvatI zrAvakANAM sampadA abhavat / / 178 // mU-pA-arahao Na arihanemissa mahAsuvvayApAmokkhANaM samaNovAsiyANaM tiNNisayasAhassIo chattIsaca sahassA ukkosiyA samaNovAsiyANaM saMpayA hutthA // 179 // vyAkhyA--arhataH ariSTanemeH mahAsuvratapramukhANAM zrAvikANAM trayaH lakSAH SaTtriMzacca (336000) sahastrAH utkRSTA etAvatI zrAvikANAM sampadA abhvt-179|| // 33 // Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ linAtha ANAthInemi zrIkalpamuktAvalyA caritram // 332 // SE mR-pA-arahao NaM arihanemissa cattAri sayA cauddazapubbINaM ajiNANaM jiNasaMkAsANaM savvakkharasannivAINaM jAva-saMpayA hutthA / panarasa sayA ohi nANINaM, pannarasa sayA kevalaNINaM, pannarasa sayA veubbiyANaM daza sayA viulamaINaM aha sayA vAINaM, solasa sayA aNuttarovavAiyANaM, pannarasa samaNasayA siddhA tIsaM ajjiyAsayAI siddhAI // 18 // vyAkhyA-arhataH-ariSTaneme:-catvAri zatAni (400 ) caturdazapUrviNoM-akevalinAmapi kevalitulyAnAM yAvat sampadA abhavat-paJcadazazatAni (1500) avadhijJAninAM paJcadazazatAni (1500) kevalajJAninAM pazcadaza zatAni (1500 )vaikriyalabdhimatAM daza zatAni (1000) vipulamatInAM aSTau zatAni(800) vAdinAM SoDaza zatAni (1600) anuttaropapAtinAM paJcadaza zramaNAnAM zatAni( 1500) siddhAni triMzat AryAzatAni (3000) siddhAni // 18 // mU-pA-arahao NaM ariTTanemissa duvihA aMtagaDabhUmI hutthA / taM jahA-jugaMtagaDabhUmI ya pariyAyatagaDabhUmI ya / jAva aTThamAo puripajugAo jugaMtagaDa bhUmI / duvAsapariyAe aMtamakAsI // 181 // vyAkhyA-arhataH-ariSTane meH-dvividhA-antakRnmaryAdA abhavat-tadyathA-yugAntakRdabhUmiH paryAyAntakRd bhUmizca-aSTamaM puruSayugaM paTTadharaM yAvat-yugAntakRdabhUmirAsIta-dvivarSaparyAye jAte ko'pi antamakArSIt // 181 // mU-pA-teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM arahA arihanemI tiNNi vAsasayAI kumAravAsamajhe vasittA, caupanna rAIdiyAI chaumatthapariyAyaM pAuNittA, desUNAI sattavAsasayAI kevalipariyAya pAuNittA, paDi puNNAI satta // 332 // Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamukAvalyA zrI neminAtha caritram // 333 / / vAsasayAI sAmaNapariyAyaM pAuNittA. egaM vAsasahassaM savvAuyaM pAlaittA khINe veyaNijjA''uyanAmagutte imIse osappiNIe dusamasusamAe samAe bahuviikvaMtAe, je se gimhANaM cautthe mAse ahame pakkhe AsADhasuddhe tassa NaM ASADhasaddhassa ahamIpakkhe NaM uppi ujjitaselasiharaMsi paMcarhi chattIsehiM aNagArasaehiM saddhiM mAsieNaM bhatteNaM apANaeNaM cittAnakkhattaNaM jogamuvAgaeNaM puvvarattAvarattakAlasamayaMsi nesajjie kAlagae (granthAgraM 800) jAva savvadukkhappahINe // 182 // vyAkhyA--tasmin kAle tasmin samaye-arhan ariSTanemiH-trINi varSazatAmi kumArAvasthAyAM sthitvA catuSpazcAzat-ahorAtrAn-chadmasthaparyAyaM pAlayitvA kizcidunAni sapta varSazatAni kevaliparyAyaM pAlayitvA pratipUrNAni sapta varSazatAni cAritraparyAyaM pAlayitvA eka varSasahasraM sarvAyuH pAlayitvA kSINeSu satsu vedanIyAyunImagotreSu karmasu-asyAmeva-avasarpiNyAM duSamasuSamAnAmake caturthe'rake bahuvyatikrAnte sati yo'sau uSNakAlasya caturthoM mAsaH aSTamaH pakSaH-ASADhazuddhaH tasya ASADhazuddhasya aSTamIdivase ujjayantanAmazailazikharasya upari paJcabhiH SaTtriMzadyutaiH-anagArazataiH // (536 // ) sArddha mAsikena anazanena apAnakena. (jalasahitema) citrAnakSatre candrayoga upAgate sati madhyarAtrau niSaNNaH san kAlagataH yAvat- sarvaduHkhaprakSINaH // 182 // ||ath|| neminirvANataH pazcAta , kAlena kiyatAtviha, lekhanaM pustakAdInA, jAtaM tacca nigadyate ||15||||tthaahi|| mU-pA-arahao NaM arihane missa kAlagayassa jAva-saMvvadukkhappahINassa cAsII vAsasahassAI viikatA Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | zrI nemi nAtha zrIkalpamuktAvalyAM 1334 // caritram I / paMcAsIimassa vAsasahassassa nava vAsasayAI viikNtaaii| dazamassa ya vAsasayassa ayaM asIime saMvacchare kAle gacchai // 183 // vyAkhyA-arhataH ariSTanemeH kAlagatasya yAvata sarvaduHkhaprakSINasya caturazIti varSasahasrANi vyatikrAntAni paJcAzItitamasya varSasahasvasyApi nava varSazatAni vyatikrAntAni-dazamasya varSazatasya ayaM azItitamaH sambatsaraH kAlo gcchti-||18|| zrI neminirvANAccaturazItyA varSasahasraiH zrI vIranirvANamabhUta-(zrI pArzvaprabhunirvANaM tu varSANAM jyazItyA sahajaiH sArdaiH saptabhizca zatairabhUditi svabuddhayA bodhyam // iti zrIneminAthacaritram // ) ||athaa| zrInamyAdyajitAntAnA-jinAnAmAntaro'dhunA, pavitraH samayo jJeyo, granthagauravabhItitaH // 1 // mU-pA-namissa NaM arahao kAlagayassa jAva sabadukkhappahINassa paMca vAsasayasahassAI caurAsII ca vAsasahassAI nava vAsasayAI viikvaMtAI / dazamassa ya vAsasayassa ayaM asIime saMvacchare kAle gacchai // 21 // 184 // vyAkhyA-naminAthasya-arhataH kAlagatasya yAvat sarvaduHkhaprakSINasya paJcavarSANAM lakSA:-caturazItivarSasahastrANi navavarSazatAni ca vyatikrAntAni-dazamasya varSazatasya ayaM azItitamaH samvatsaraH kAlo gacchati zrInaminirvANAta-paJcabhirvarSANAM lakSaiH zrIneminirvANa tatazcaturazItisahasranavazatAzItivarSAtikrame ca pustakavAcanAdi // 184 // 21 // // 334 // Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyAM zrI jinAntarANi // 335 // mU-pA-muNimuvvayassa Na araha jAva savvadukkhApahINassa ikkArasa vAsasayasahassAI caurAsIiM ca vAsasahassAI nava vAsasayAI viikaMtAI / dazamassa ya vAsasayassa ayaM asIime saMvacchare kAle gacchai // 20 // 185 / / vyAkhyA-munisuvratasya-arhataH yAvat sarvaduHkhaprakSINasya-ekAdazavarSANAM lakSAH caturazItivarSasahasrANi navavarSazatAni ca vyatikrAntAni dazamasya varSazatasya-ayaM-azItitamaH samvatsaraH kAlo gacchati-zrImunisuvratanirvANAt SaSTayA varSANAM lakSaH zrInaminirvANaM tatazca paJcalakSacaturazItisahastranavazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi / atra ca munisuvratanaminirvANAntarasya naminirvANapustakavAcanAntarasya ca milane sUtroktaM mAnaM bhvti|| evaM sarvatra bodhyam // 185 // // 20 // mU-pA-mallissa NaM arahao jAva savvadukkhappahoNassa pagNaDhiM vAsasayasahassAI caurAsI ca vAsasahanava vAsasayAI vikatAi / dasamassa ya vAsasayassa artha asI ime saMvaccha re kAle gaccha, // 19 // 186 / / vyAkhyA--mallinAthasya arhataH yAvat prakSINasya paJcaSaSTivaSANAM lakSAH caturazI tivarSasatrANi nava varSa- . zatAni ca vyatikrAntAni dazamasya varSazatasya sambacchare kAle gacchai, / zrI mallinirvAgAccatuSpaJcAzadvarSANAM lakSaiH zrImunisuvratanirvAgaM tatazcaikAdazalAvarazItitahalanaza tAzItivarmA'tikrame : pustakavAcanAdi ubhayamilitaJca sUtrokta mAnaM bhavati // 186 // // 19 // // 335 // Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhIkalpamuktAvalyA MEHAND zrI jinA ntarANi // 336 / / ma-pA-arassaNaM arahao jAva sambadukkhappahINassa ege vAsakoDisahasse vidakkate / sesaM jahA mallissa taM ca evaM paMcasahi lakkhA caurAsII ca vAsasahassAI viikkaMtAI tammi samae mahAvIro nivvuo| tao paraM nava vAsasayAI viikvaMtAI dasamassa ya vAsasayassa ayaM asIime saMvacchare kAle gacchai / evaM aggao jAva seyaMsA tAvadaTThavaM // 18 // // 187 // vyAkhyA-aranAthasya-arhato yAvat. prakSINasya eka varSakoTinAM sahastraM vyatikrAntaM zeSaH kAlaH mallinAthavadjJeyaH / sa cAyaM paJcaSaSTi lakSAH caturazItivarSasahasrANi ca vyatikrAntAni tasmin samaye-mahAvIro nirvANaM gataH-tataH paraM navavarSazatAni vyatikrAntAni dazamasya varSazatasya ayaM azItitamaH samvatsaraH kAlo gacchati-ayameva pAThaH-agrato yAvat-zreyAMsastAvad draSTavyaH / mR-pA-zrIaranirvANAdvarSANAM koTisahakheNa zrImallinirvANaM tatazca paJcaSaSTilakSacaturazItisahastranavazatAzItivarSA'tikrame pustakavAcanAdi // 187 // 18 // mU-pA-kuMthussa NaM arahao jAva savvadukkhappahINassa ege caubhAgapalioSame viikate / paMcasahi ca sabasahassA, sesaM jahA mallissa // 17 // 188 // vyAkhyA-kunthunAthasya arhataH-yAvat sarvaduHkhaprakSINasya-eka:-caturthoM bhAgaH parayoSamasya vyatikAntaH paJcaSaSTi lakSAH zeSaM mallinAthavada jJeyam-zrIkunthunirvANAdvarSakoTisahasamyUnapalyopamacaturthabhAgena zrI aranirvANaM tatazca varSasahasrakoTipaJcaSaSTilakSacaturazItisahasranavazatavarSAtikrame pustakavAcanAdi // 18 // 17 // BEHOS FFEST // 36 // 336 // Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mA jinA ntarANi zrIkalpamuktAvalyAM // 337 // mR-pA-saMtissa arahao jAva savvadukkhappahINassa eko caubhAgUNe paliovame viikate / paNNaSTiM ca, sesa jahA mallissa // 16 // 189 // / vyAkhyA-zAntinAthasya-arhataH-yAvat sarvaduHkhaprakSINasya eka-caturthabhAgenonaM palyopamaM vyatikrAntaM paJcaSaSTilakSAH zeSaM mallinAthavada jJeyam zrIzAntinirvANAtpalyopamArddhana zrIkunthunirvANa tatazca palyacatarthabhAgapaJcaSaSTilakSacaturazItisahasranavazatAzIti varSAtikrame-pustakabAcanAdi-ubhayamilane ca satro. taM pAdona palyopamaM syAt zeSaM mallinAthavat tacca paJcaSaSTilakSacaturazItisahasranavazatAzItivarSarupaM jJeyaM evaM sarvatra // 189 // 16 // mR-pA-dhammassaNaM arahao jAva savvadukkhappahINassa tiNi sAgarovamAI viikatAI paNNaDhi casesa jahA mallissa (15) // 19 // ___vyAkhyA-dharmanAthasya arhataH-yAvat sarvaduHkhaprakSINasya trINisAgaropamANi-vyatikrAntAni paJcapazilakSAH zeSaM mallinAthavaja jJeyam zrIdharmanirvANAt pUrvoktapAdonapalyanyanaistribhiH sAgaropamaH zrImAnanirvANaM tatazca pAdonapalyopama pazcaSaSTilakSacaturazItisahakhanavazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi // 19 // (15) ma-pA-aNaMtassa NaM arahao jAva savvadukkhappahINassa sattasAgarovamAI virktaaii| paNNarTi ca. sesaM jahA mallissa (14) // 191 // AAAAAADAA // 337 // Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A B1E zro kalpamuktAvalyAM // 338 // zrI jitA ntarANi vyAkhyA--anantanAthasya-arhato yAvat sarvaduHkhaprakSINasya saptasAgaropamANi vyatikrAntAni- paJcapaSTilakSAH zeSaM mallivada jJeyam zrIanantanirvANAta caturbhiH sAgaraiH zrIdharmanirvANa tatazca sAgaratrayapazcapaSTilakSAdivarSAtikrame pustakavAcanAdi-ubhayamilanAt sUtroktaM mAnaM syAt // 191 // 14 // mU-pA-vimalassa NaM arahao jAva sabadakkhappahINassa solasa sAgarovamAI biikkNtaaii| paNNahiM ca sesaM jahA mallissa (13) // 192 // vyAkhyA-vimalanAthasya arhato yAvata sarvadaHkhaprakSINasya poDaza sAgaropamANi vyatikrAntAni paJcaSaSTilakSAH zeSaM mallibada bodhyam // zrIvimalanirvANAnababhiH sAgaraiH zrIanantanAthanirvANaM tatazca saptasAgarapaJcaSaSTilakSAdinA pustakavAcanAdi-ubhayamilanena sUtroktaM mAnaM syAt // 192 // 13 // . mU-pA-vAsupujjassa NaM arahao jAva savvadukkhappahINassa chAyAlIsaM sAgarovamAI vidakatAI paNahiM ca sesaM jahA mallissa (12) // 193 // vyAkhyA-vAsupUjyasya-arhato yAvat sarvaduHkhaprakSINasya SaTcatvAriMzatsAgaropamANi vyatikrAntAnipaJcaSaSTilakSAH zeSaM mallivad jJeyam zrIvAsupUjyanirvAgAt triMzatA sAgaraiH zrIvimalanirvANaM tatazca SoDazasAgarapaJcapaSTilakSAdinA pustakavAcanAdi (193 ) // 12 // mU-pA-sijaMsassa NaM arahao jAva savvadukkhappahINassa ege sAgarobamasae viikate paNNaTiM ca sesaM jahA PresNRAPARELA RDASRAaor.ueue // 338 // Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpa zrI jinA muktAvalyAM ntarANi // 339 // mallissa (11) // 194 // vyAkhyA-zreyAMsasya-arhato yAvat sarvaduHkhaprakSINasya-ekaM sAgaropamazataM vyatikrAntaM paJcapaSTilakSAH zeSa mallivad jJeyam zrIzreyAMsanirvANAccatuSpaJcAzatAsAgaraiH zrIvAsupUjyanirvANaM tatazca SaTcatvAriMzatsAgarapaJcaSaSTilakSAdinA pustakavAcanAdi // 194 // 11 // ma-pA-sIyalassa NaM arahao jAva savvadakkhappahINassa egA sAgaropamakoDItivAsaaddhanavamAsAhiyabAyAlIsavAsasahassehiM UNiyA viikaMtA, eyammi samae mahAvIro nivyubho / tao vi ya NaM paraM navavAsasayAI biikatAI dazamassa ya vAsasayassa ayaM asIime saMvacchare kAle gacchai ( 10 ) // 195 / / vyAkhyA-zItalasya arhataH yAvat prakSoNasya-ekAsAgaropamakoTI-kIdRzI trivarSasA STamAsairadhikaiH evamvidhaiH dvicatvAriMzatA varSasahakhaiH UnA vyatikrAntA etasmin samaye mahAvIro nivRtaH tato'pi paraM navavarSazatAni vyatikrAntAni dazamasya ca varSazatasya-ayaM-azItitamaH sambatsaraH kAlo gacchati / zrI zItalanirvANAt SaTSaSTilakSaSaDviMzatisahastravarSAdhikasAgarazatonayA ekayA sAgarakoTyA zrIzreyAMsanirvANaM tato'pi varSatrayasArdhASTamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasranyUnaiH SaTpaSTilakSaSaiviMzatisahasravaradhike sAgarazate vyatikrAnte zrI vIro nirvRtaH tataH paraM navazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi (195 ) // 10 // mU-pA-suvihissa paM arahao jAva sabadukkhappahINassa dasa sAgaropamakoDIo viikaMtAo, seMsa jahA sIya - // 33 // Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ STE zrIkalpamuktAvalyA bhI jinAntarANi // 34 // lassa / taM ca imaM tivAsaaddhanavamamAsAhiyavAyAlIsavAsasahassehiM UNiyA viikvaMtA iccAi (9) // 196 // vyAkhyA-suvidhinAthasya-arhato yAvat sarvaduHkhaprakSINasya-dazasAgaropamANAM koTayaH vyatikrAntAH zeSaH pAThaH zItalanAthavat taccetthaM dazakoTayaH kIdRzyaH ? trivarSasASTimAsAdhikAH dvicatvAriMzadvarSasahakhaiH UnA ityAdikaH zrImuvidhinirvANAnavabhiH sAgarakoTibhiH zrIzItalanAthanirvANaM tatazca trivardhinavamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasranyUnasAgarakoTayatikrame zrIvIranivRtiH-tato navazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi // 19639 / mU-pA-caMdappahassa NaM araho jAva savvadukkhappahINassa egaM sAgarovamakoTisayaM viikvaMtaM sesaM jahA sIyalassa taM ca imaM-tivAsaaddhanavamamAsAhiyabAyAlIsavAsasahassehiM UNagamiccAi (8) // 197 // vyAkhyA-candraprabhasya-ahaMto yAvat sarvaduHkhaprakSINasma-ekaM sAgaropamakoTizataM vyatikrAntam zeSaM zItalavada-jJeyam tacca itthaM kIdRzaM sAgarakoTizataM trivarSasArdhASTamAsAdhikaM dvicatvAriMzatAvarSasahakhaiH UnaM ityAdi / zrIcandraprabhanirvANAnavatisAgarakoTibhiH zrIsuvidhinAthanirvANaM tato'pi trivarSAdhanavamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasrenyUnAsu dazamu sAgarakoTiSu vyatikrAntAsu zrIvIranivRtiH tato navazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi // 197 // 8 // mU-pA-mupAsassa NaM arahao jAva savvaduHkkhappahINassa ege sAgarovamakoTisahasse vidakate. sesaM jahA sIyalassa / taM ca imaM tivAsaaddhanavamamAsAhiyabAyAlIsavAsasahassehiM UNiyA viiktA iccAi (7) // 198 // // 340 // Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa zrI jinA ntarANi muktAvalyAM // 341 // vyAkhyA-supArzvasya yAvat sarvaduHkhaprakSINasya ekaM sAgaropamakoTInAM sahasraM vyatikrAntaM zeSaM zItalavat taccatthaM kIdRzaM / trivarSasAddeSTamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahakhaiH-UnaM ityAdi / zrIsupArzvanirvANAt-sAgarANAM navazatakoTibhiH zrIcandraprabhanirvANaM tatazca varSatrayasA STamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasanyUnaikazatakoTisAgaraiH zrIvIranivRtiH, tato navazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi // 198 // 7 // mU-pA-paumappahassa NaM arahao jAva savvaduHkhappahINassa dazasAgarovamakoDisahassA viikaMtA sesaM jahA sIyalassa / taM ca imaM tivAsaaddhanavamamAsAhiyabAyAlIsavAsasahassehiM UNagA iccAi (6) // 199 // vyAkhyA-padmaprabhasya-arhato yAvat prakSINasya dazasAgaropamakoTInAM sahasrANi vyatikrAntAni / zeSaM zItalavat- taccedaM kIdRzam / trivarSasASTimAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahavaiH-UnaM ityAdi zrIpadmaprabhanirvANAt-sAgarakoTInAM navabhiH sahakhaiH zrIsupArzvanirvANa tatazca trivarSA navamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasranyUnaikakoTisahakhasAgaraiH zrIvIranivRtiH / tato navazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi (199) // 6 // mU-pA-sumaissa NaM arahao jAva savvadukkhappahINassa ege sAgarovamakoDisayasahasse viikaMte, sesaM jahA sIyalassa / taM ca imaM tivAsaaddhanavamamAsAhiyabAyAlIsavAsasahassehi UNagaM iccAiyaM (5) // 20 // ___vyAkhyA-sumatinAthasya-arhato yAvat sarvaduHkhaprakSINasya-ekaH sAgaropamakoTInAM lakSo vyatikrAntaH zeSaM zItalavat tat kIdRzam trivarSasASTimAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasraH UnaM ityAdi-zrIsumatinirvANAnbhavatisa // 341 // Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpa muktAvalyAM // 34 // m hakhasAgarakoTibhiH zrIpadmaprabhanirvANa tatazca trivarSArdhanavamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahakhanyUnadazakoTisahasasAgaraH zrIvIranirvANaM tato navazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanadi // 200 / (5) mU-pA-abhinaMdaNassa NaM arahao jAva savvadukkhappahINassa. dasasAgarovamakoDisayasahassA viikaMtA zeSa jahA sIyalassa / taM ca imaM tivAsaaddhanavamamAsAhiyabAyAlIsavAsasahassehiM UNagA iccAiyaM-( 4 ) // 201 // ___vyAkhyA-abhinandanasya-arhato yAvat sarvaduHkhaprakSINasya dazasAgaropamakoTilakSA vyatinAntAH zeSaM zItalavat-tat kIdRzaM ? trivarSasAmA'STamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahakhaiH-UnaM ityAdi zrIabhinandananirvANAtsAgarakoTinAM navabhilakSaiH zrIsumatinirvANaM tatazca trivarddhinavamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahakhainyUnakalakSakoTisAgaraiH zrIvIranivRtiH tato navazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi-(201 ) // 4 // mU-pA-saMbhavassa NaM araho jAva savvadukkhappahINassa vIsaMsAgarovamakoDisayasahassA viikvaMtA, sesa jahA sIyalassa / taM ca imaM tivAsaddhanavamAsAhiyavAyAlIsavAsasahassehiM UNagA iccAiyaM (3) // 202 // ___ vyAkhyA-sambhavasya arhato yAvat prakSINasya viMzatisAgaropamakoTInAM lakSAH-vyatikrAntAH zeSaM zItala. nAthavata- tat kIdRzaM trivarSasAISTamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahakhaiH-Una-ityAdi-zrIsambhavanirvANAta sAgarakoTInAM dazabhirlakSaH zrIabhinandananirvANaM tatazca vivarSArddhanavamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasranyUnadazalakSakoTisAgaraiH zrIvIranivRtiH-tato navazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi // 202 // (3) // 342 - Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpa-10 zrI jinAntarANi mukkAvalyAM // 343 // mU-pA-ajiyassa NaM arahao jAva savvadukkhappahIgassaM pannAsaM sAgarovamakoDisayasahassA viikkaMtA sesaM jahA sIyalassa / taM ca imaM tivAsaadanavamamAsAhiyabAyAlIsavAsasahassehiM iccAiyaM (2) // 203 // .. ___vyAkhyA-ajitasya-arhato yAvat prakSINasya paJcAzatsAgaropamakoTInAM lakSAH--vyatikrAntAH-zeSaM zItalanAthavat-tat kIdRzaM ? trivarSasA STamamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahastraiH UnaM ityAdi zrIajitanAthanirvANAtsAgarANAM triMzatAkoTIlakSaiH zrIsambhavanirvANaM tatazca trivaddhinavamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasanyUnaviMzatisAgarakoTilakSaiH zrIvIranivRtiH-tato navazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi (203 ) // 2 // zrIRSabhanirvANAt , sAgarakoTInAM paJcazatAlakSaiH zrIajitanirvANa tatazca trivarSA navamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasranyUnapazcAzatkoTilakSasAgaraiH zrIvIranivRtiH-tato navazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi // 203 // 1 // etasyAmavasarpiNyAM, dharmakAdyapravartinaH, vistarAccaritaM ramya, kathyate RSabhaprabhoH // 1 // / // tathAhi // mU-pA-teNaM kAleNaM teNaM samaeNa usabheNaM arahA kosaliye cau uttarAsADhe abhIipaMcame hutthA // 204 // vyAkhyA--tasmin kAle tasmin samaye-RSabha:-arhan-kIdRzaH kozalAyAM-ayodhyAyAM jAtaH kauzalikaH caturuttarASADhaH ( caturpu uttarASADhA yasya sa tathA-abhijinakSatre paJcamaM kalyANakaM abhavat // 204 // - mU-pA-taM jahA-uttarAsADhAhiM cue caittA gambhaM vakaMte / jAva abhIiNA pariNivvue // 205 // . vyAkhyA--tadyathA-uttarASADhAyAM cyutaHcyutvA garthe utpannaH-yAvat-abhijinakSatre nirvANaM prAptaH // 205 // // 343 Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSabha caritram 344|| MyAAAAAA zrIkalpa mR-pA-teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM usaMbheNaM arahA kosalie je se gimhANaM cautthe mAse sattame pakkhe-ASADhamuktAvalyAM bahule tassa NaM ASADhabahulassa cautthIpakkhe NaM savvaTThasiddhAo mahAvimANAo tittIsaMsAgarovamaTTiiyA o aNaMtaraM cayaM caittA-iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse-ikkhAgabhUmIe nAbhikulagarassa marudevAe bhAriyAe puvvarattAvarattakAlasamayaMsi AhAravakaMtIe jAva gabbhattAe vakte // 206 / / vyAkhyA-tasmin kAle tasmin samaye RSabhaH-arhan kauzalikaH yo'sau uSNakAlasya caturthI mAsaH saptamaH pakSa: ASADhasya kRSNapakSaH tasya ASADhabahulasya caturthIdibase sarvArthasiddhanAmakAta-mahAvimAnAta tritriMzatsAgaropamasthiteH-evamvidhAt antararahitaM. cyavanaM kRtvA asminneva jambUdvIpe dvIpe bharatakSetre (tadA grAmAdInAmabhAvAt / ikSvAkubhUmikAyAM nAbhinAmakulakarasya marudevAyA bhAryAyAH kukSau pUrvApararAtrakAlasamaye madhyarAtrau divyAhAratyAgena yAvada garbhatayA utpanna:- // 206 // mU-pA-usame NaM arahA kosalie tinANovagae Avi hutthA / taM jahA-caissAmitti jANai, suviNe pAsai / taM jahA-gaya-vasaha-gAhA / savvaM taheva navaraM paDhama usabhaM muheNaM aiMtaM pAsai, sesAo gayaM // nAbhikulagarassa sAhei / suviNapADhagA natthi, nAbhikulagaro sayameva vAgarei // 207 // vyAkhyA-RSabhaH arhan kauzalikaH trijJAnopagataH abhavat-tadyayA coSye iti jAnAti-yAvat svamAn PR pazyati tadyathA gayavasaha-ityAdi gAthA-atra vAcyA sarva tathaiva pUrvoktavat ayaM vizeSaH marudevA prathamaM vRSabhaM // 344 // Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamukAvalyA zrI RSabha caritram // 345 // mukheM pravizantaM pazyati zeSAstu jinajananyaH prathama gajaM pazyanni vIramAtA tu siMhamadrAkSIt nAbhikulakarAya ca kathayati tadA svamapAThakA na santi ato nAbhikulakaraH svayameva svamaphalaM kathayati // 207 // mU-pA-teNaM kANeNaM teNaM samaeNaM usame Na arahA kosalie je se gimhANaM paDhame mAse paDhame pakkhe citavahule tassa NaM cittabahulassa ahamI pakkhe NaM navaNhaM mAsANaM bahupaDipuNNANaM aTThamANaM rAiMdiyANaM jAva AsADhAhi nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM AroggA AroggaM dArayaM payAyA // 208 // vyAkhyA-tasmin kAle tasmin samaye RSabhaH-arhan kauzalikaH yo'sau uSNakAlasya prathamo mAsaH prathamaH pakSaH caitrasya kRSNapakSaH tasya caitrabahulasya-aSTamIdivase navasu mAseSu bahupratipUrNeSusatsu-yAvat uttarASADhAyAM nakSatre candrayoga upAgate sati- arogA mAtA arogaM dArakaM prajAtA (208) mU-pA-taM ceva savvaM jAva devA devIo ya vasuhAravAsaM vAsiMsu sesaM taheva cAragasohaNa-mANummANa caDhaNa ussukamAiya ThiivaDiya jUyavajjaM savvaM bhANiyavvaM // 209 // ___vyAkhyA-tadeva sarva yAvat devAH devyazca vasudhArAvarpaNaM cakruH zeSaM tathaiva pUrvoktaprakAreNa bandimocanamAnonmAnavarddhanazulkamocanapramukhasthitipatitAyUpavarja sarva bhaNitavyam / / 20 // ||ath // devalokAccyuta zcaiva, marudevI mukukssijH|| koTikandarpa jipa, zvAsIcchIRSabhaH prbhuH||1|| // 345 Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvA zrI RSama caritram 346 // anekadevadevIbhi, veSTito guNavAridhiH, yugalAkhyanarotkRSTo, vavRdhe kramazaH prabhuH // 2 // yadA''hArAbhilASA'sya, tadA'yaM vizvavanditaH, surAkSiptasudhApUtAM, kSipatyagulikAM mukhe // 3 // tIrthakarAstathA cAnye, pAvanA vItarAgiNaH, bAlyakAle ca boddhavyA, RSabhaH svAmivabudhaiH // 4 // bAlyAtikramaNe kiJca, jinAste vahipAkajam , AhAraM pratisevante, satpuNyaguNarAzayaH // 5 // AvratAvadhi nAbheyaH, kalpavRkSaphalAni ca, uttarakurukSetrANAM, surAnItAni sasvade // 6 // kizcidnAbdanAbheye, prathamazra zacIpatiH, sthApanaJjinavaMzasya, kurute ceti paddhatiH // 7 // vicintyeti kathaM pArve, riktapANi rahe prabhoH, yAmIti mahatImikSu-muSTimAdAya sundarAm // 8 // nAbhikulakarakoDe, zobhitasya prabho puraH, mantrIva bhUbhRtastasthau, serpAyanavAsavaH // 9 // ikSuyaSTizca tatpANau, dRSTvA zrI RSabhaH prabhuH, prasannamukhapadmana, svAminA tatvavedinA // 10 // pANau prasArite sadya, zvekSu kiM tvaM nu khAdasi, bhaNitveti ca sutrAmA, dadau tAM muditAnanaH // 11 // ikSvamivAJchayA vaMza, svAmino jagatAMpateH, bhavatvikSvAkunAmA'tra, yAvaccandradivAkarau // 12 // pUrvajAnAM tathaitasya, gotrazcApIkSuvAJchayA, kAzyapatvena devendraH, sthApayAmAsa namradhIH // 13 // yugalaM kimapi kApi, pitarau zizutAyutau, adhastAlasya saMsthApya, nAtidUramupAgatau // 14 // patatAttAlavRkSasya, phalena daivayogataH, tanmadhyAtpuruSaH sadyo, mRtyuzayyAmupAzrayat // 15 // // 34 // Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyAM caritram // 347 // // prathamo'yamakAlamRtyuH // mAtRpitRvihInA sA, kanyA'tirupazAlinI, ekAkinyapi kAntAre, vicacAra sulakSaNA // 16 // tAdRzIM sundarI dRSTavA, narA yaugalikA kadA, mAnyAya nAbhibhUpAya, tAmAdAya nyavedayan // 17 // yogyeyaM sarvathA kanyA, sunandAnAmazAlinI, bhaviSyati ca patnIya, mRSabhasya mahAmateH // 18 // vicintyeti guNI nAbhi, loMkAnA puratastataH, kathayitvA ca bhAvaM svaM, pavitrAM tAmanIgrahat // 19 // RddhisiddhIva tadgehe, sunandA casumaGgalA, rArAja saha tAbhyAJca, vavRdhe RSabho'pyalam // 20 // krameNa yauvanamprApa, tadA dadhyau zacIpatiH, prathamajinavaivAha-kRtyaM kAryazva no vidhiH // 21 // anekadevadevInAM, koTibhiH sahitastataH, Agatya svAminazcakre, varakRtyaM svayaM hariH // 22 // dvayozcakanyayorevaM, vadhUkRtyaM savistaram, indrAjJAtatparA devya, zvakuzca muditAnanAH // 23 // bhuJjAnasya tatastAbhyAM, viSayAnRSabhaprabhoH, SaTUlakSapUrvayAteSu, jagadAnandadAyinaH // 24 // bharatabAhyIrUpAhaM, yugalazca sumaGgalA, bAhubalisundarIrUpaM, sunandA suSuve yugam // 25 // tatazcaikonapazcAzatputrANAM yugalAni ca, sumaGgalA mahAdevI, suSuve bhadradAyinI // 26 // ma-pA-usameNaM arahA kosaliye kAsavagutteNaM tassa NaM paMca nAmadhijjA evamAhijjanti / taM jahA-usamei vA paDhamarAyA vA paDhamabhikkhAyare i vA paDhamajiNe i vA paDhama titthaMkare i vA // 210 // // 34 // Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyAM zrI RSabha caritram // 348 // vyAkhyA-RSabhaH-arhan kauzalikaH, kAzyapagotrIyaH tasya prabhoH pazcanAmadheyAni evam AkhyAyante tadyathA-RSabha iti vA 1 prathamarAjA vA 2 prathamabhikSAcara iti vA 3 prathamajina iti vA 4 prathamatIrthaGkara iti vA 5 yugalikAH purA cAsan, saralA zAntacetasaH, vivAdasya ca lezo'pi, na teSu padamAdadhe // 1 // kintu kAlaprabhAveNa, kaSAyo vavRdhe zanaiH, sati tasmizca saJcakru, vivAdaM prItinAzakam // 2 // 1vimalavAhane tvAdye, 2cakSuSmati dvitIyake, kulakare tadA cAsIna , hakkAradaNDanItikA // 3 // 3yazasvino'bhicandrasya, 4kAle svalpAparAdhake, hakkArarUpA makArAkhyA, tathA mahAparAdhake // 4 // 6SaSTame marudeve ca, prasenajiti 5paJcame, nAbhau ca saptame caivaM, kulakare kramAdimAH // 5 // jaghanyamadhyamotkRSTeSvaparAdhepu vA tadA, hakAra makAra dhikkArA, stvAsaMzca daNDanItayaH // 6 // tAsAmapi samukrAme, sarve yugalikA narAH, jJAnAdiguNasampannaM, bhagavantaM nyavedayan // 7 // tataH svAmI ca tAnaprAha, nItivartma samujjhatAm , karoti nikhilaM daNDaM, nRpatirdharmatatparaH // 8 // vidhinA yo'bhiSiktazca, tIthanIrabharai ghaMTaiH, jJAyatAmeSa bhUpAlaH, sacivAdisamanvitaH // 9 // evamuktaM prabhau te'pi, prAhuH svAminamAdarAt , bhavatvasmAkamIkSo, rAjA nItiparAyaNaH // 10 // prAha prabhuzca yAcadhvaM, gatvA nAbhimahIbhujam , tairapi yAcito nAbhiH, kulakaraziromaNiH // 11 // nizamya bhAratI teSAM, vinayagarbhasauSTavIm RSabho bhavatAdrAjA, bhavatAcArudarzanaH // 12 // // 348 // Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyAM mA jinAmatarANi / / 349 // ityukte nAbhibhUSAle, tataste muditAstvarA, udakArtha saro jagmU , rAjyAbhiSekahetave // 13 // kampitAsanazakro'pi, tadaivAcAra eSa naH, iti kRtvA samAyAta, statrAsau nirjarAnvitaH // 14 // kirITakuNDalaizcAnya, vividhAmbarabhUSaNaiH, abhiSiJcati sadrAjye, bhagavantaM pUrandaraH // 15 // sanIrANyabjapatrANi, nidhAya karasampuTe, yugalikanarA dRSTavA, bhagavantaM viSiSmiyuH // 16 // vicArya kSaNamete'tha, pAdayoH svAmino jalam , cikSipurvIkSya zakropi, tuSTaH saMzca vyacintayat // 17 // vinayavanta eteho, puruSAH saumyadarzanAH, iti matvA ca paulastyaM, jJapayAmAsa vRtrahA // 18 // 12raviyojanavistIrNI, viSkambhAM navayojana, vinItAkhyAM purI ramyAM, tviha sampAdayAdhunA // 19 // AjJAM labdhvaiva yakSezo, nagarI samavAsayat , ratnarUkmamayaiH saudhaiH, prAkArairupazobhitAm // 20 // tato rAjye mahArAjaH, pratApI RSabha prabhuH, saGgrahaM kRtavAn samyag , govAjivaradantinAm // 21 // ugrabhogAvyarAjanya-kSatriyalakSaNAni ca, catvAri sthApayAmAsa, kulAni vizadAni saH // 22 // ugradaNDapradhAnatvA-1dugrA ArakSakA ime / bhogAItvAca te 2bhogA, gurusthAnagatA ime // 23 // samAnavayaso jJeyA, rAjanyAH sakhyabhAjinaH / zeSAzca 4kSatriyA bodhyA, mukhyaprakRtihetutaH // 24 // RSabhasvAminaH kAle, kAlahAnyA vizeSataH / phalAnAGkalpavRkSANAmabhAvo'bhUnmahattaraH // 25 // abhavan ye ca ikSvAkA, ste cekSurasabhojinaH / parNapuSpaphalAhArAH, zeSA AsaMstadAtane // 26 // // 34 // Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSabha caritram zrIkalpamukAvalyA 1350 // kAle tasminnabhAvo'bhU-dagneH sannipAcinaH / apakauSadhazAlyAdi, bhoktArastvabhavajjanAH // 27 // vinAkuzAnusaMskArA-dajIrNe sati puSkale, svalpaM svalpataraM lokA, bubhujire kathaJcana // 28 // ajINe sati tasyApi, prabhUktyA ca karadvayAt / saMghRSya tvacamuttArya, bhuktavantaH yathAsukham // 29 // ajIrNe sati bhUyo'pi, prabhUpadezato janAH / taNDulAdIn puTe pANe, kledayitvA ca vAriNA // 30 // bhuktavantastathApye-vamajIrNe sati tAdRze / vividhoSmaprayogAMzca, cakrire'jIrNahAnaye // 31 // gatAyAM bahuvelAyA-mekadA drumadhRSitaH / prakaTo'gnijvalajjvAlo, babhUva sphuritaprabhaH // 32 // dahantaM tRNapuJjAdIn, prasarantamitastataH, vIkSyA'gniM nUtanaM ratnaM, budhyeti yAvadudyatAH // 33 // grahItuM pANibhistAvad, dahyamAnA bhayAnvitAH / santazca kathayAmAsu,bhagavantaM jinAdhipam // 34 // vijJAyAgnisamutpatti-mAdiSTA prabhuNAtvime / yugalikAzca bho jAta-zcAgnireSa sukhprdH||35|| zAlyAdyauSadhajAtAni, nidhAyAtra havibhuji / bhudhvaM yatazca jIryanti, sukhena tAni budhyatAm // 36 // upAye kathite'pyevaM, svAminA ca dayAlunA / anabhyAsAtparaJcAgnau, prakSiptaM bhasmasAdabhUt // 37 // saralAste ca yAcante, phalAnIva suradrumAt / dahyamAnaM paraM dRSTavA, te'pi sarvaca sarvataH // 38 // aho'yakila vetAlaH, pizAco vA parastathA / svayaJca bhakSate sarva, na no kizcitprayacchati // 39 // ato'parAdhamatasya, snAmine hi nivedya ca / imaJca zikSayiSyAmaH, kRtveti cAgamaMstataH // 40 // || // 35 // - Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSabha zrIkalpamuktAvalyAM caritram // 35 // kuJjaraskandhamArUDhaM, bhagavantaJjinezvaraM / vartmanyAyAntamAlokya, sarva tazca nyavedayan // 41 // pITharavyavadhAnena, bhavadbhirbuddhipUrvakam / dhAnyAdInAJca prakSepaH, kartavyaH prabhurAha tAn // 42 // ityukte sati taireva, cAnAyya mRtpiNDakam / dantikumbhe'nusandhyAya, vizAle nijharanmade // 43 // prathamaJca tataH zilpaM, kumbhakArAbhidhaM prabhuH / niSAdinA hi lokArtha, darzayAmAsa dhInidhiH // 44 // procivAMstAMzca bho bhadrA, ! bhANDAnyevaM vidhAya ca / kurudhvaM teSu pAkaJca, yato'jIrNakSayo bhavet // 45 // RSabhoktamathopAya, samyaga labdhvA ca te tathA / kRtvA ca cArubhANDAni, vyadhuH pAkaM yathAsukham // 46 // kumbhakArastvayaskAra, citrakAratantuvAyakau / nApitazceti sajajJe, kramazaH paJca zilpakam // 47 // yeSAJca mUlazilpAnAM, pratyekaM viMzabhedakaiH / zilpazataM prajAyeta, jJeyamAcAryavAkyataH // 48 // (210) mU-pA-usabhe Na arahA kosalie dakkhe dakkhapaiNNe paDirUve, allINe, bhaddae viNIe, vIsaM punvasayasahassAI kumAravAsamajjJe vasai / vasittA tevahiM puvvasayasahassAI rajjavAsamajjJe vasai / tevahiM ca puncasayasahassAI rajjavAsamajhe vasamANe lohAiyAo gaNiyappahANAo sauNaruapajjavasANAo bAvattari kalAo causaTiM mahilAguNe sippasayaM ca kammANaM tiNNi vi payAhiyAe uvadisai / vyAkhyA-RSabhaH-arhan kauzalikaH dakSaH-tathA dakSapratijJaH-tathA atikamanIyarUpavAn tathA sarbazubhaguNAvalyAliGgintaH-ataH saralapariNAmatvAt ativinayavAMzca-viMzatilakSapUrvANi yAvat-kumArAvasthAyAm Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 zrIkalpamuktAvalyA zrI RSabha caritram // 352 / uSitvA triSaSTilakSapUrvANi yAvat rAjyAvasthAyAM vasati-triSaSTilakSapUrvANi yAvat rAjyAvasthAyAzca vasan san likhanAdayaH (lekhamukhyAH) tathA gaNitapradhAnAH- tathA zakunarutaparyavasAnAH (pakSizabdAntAH) evaMrupAH-dvAsaptatiH(72) puruSakalAH (lekhAdikA dvAsaptatikalAH- tAzvettham // likhitaM 1 gaNitaM 2 gItaM 3 nRtyaM 4 vAdya ca 5 paThana 6 zikSe ca 7 jyotizchando 8 ''laGkRti 10 vyAkaraNa 11 nirukti 12 kAvyAni 13 // 1 // kAtyAyanaM 14 nighaNTuH 15 gajArohaNa 16 turagArohaNa 17 tacchikSA 18 zAstrAbhyAsaH 19 rasavAdaH 20 mantravAdaH 21 yantravAdaH 22 viSavAdaH 23 khanyavAdaH 24 gandhavAdaH 25 // prAkRtam 26 saMskRtam 27 paizAcikAH 28 apabhraMzAH 29 smRti 30 purANAni 31 vidhiH 32 siddhAntAH 33 tarkaH 34 vaidakam 35 vedAH 36 AgamaH 37 saMhitA 38 itihAsaH 39 sAmudrikavidyA 40 vijJAnavidyA 41 AcArya vidyA 4aa rasAyanaM 43 kapaTam 44 vidyAnuvAdaH 45 darzanasaMskAraH 46 dhUrtasambalakam 47 maNikarma 48 tarucikitsA 49 khecarIkalA 50 amarIkalA 51 indrajAlam 52 pAtAlasiddhi 53 yantrakam 54 rasavatIka 55 sarvakaraNI 56 prAsAdalakSaNaM 57 paNaH 58 citropala: 59 lepaH 60 carmakarma 61 patracchedaH 62 nakhacchedaH 63 patraparIkSA 64 vazIkaraNam 65 kASThaghaTanam 66 dezabhASA 67 gAruDavidyA 68 yogAGgAni 69 dhAtukarmANi 70 kevalividhi 71 zakunazabdajJAnam 72 iti dvisaptati puruSakalAH atralikhitaM haMsalipyAdyaSTAdazalipividhAnam tacca dayAlunA prabhuNA dakSiNakareNa bAhyA upadiSTam gaNitAnukramastu evam // 3524 Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSabha caritram ekaM daza zataM sahavaM ayutaM lakSa prayutaM koTiH-arbudaM abja khavaM nikha mahApadama zAH jaladhiH zrI kalpamuktAvalyA antyaM madhyaM parAdhaM ceti yathAkramaM dazaguNaM, ityAdi vAmakaraNa sundaryAH saMkhyAnamupadiSTam / kASThakarmAdikaM karma, bharatasyopadarzitam , bAhubalinamuddizya, puruSAdilakSaNantathA // 1 // // 353 / / ITI ( causaddhiM mahilA guNe ) catuHSaSTiH strIkalAH tAzcamAH nRtyam-1 aucityam 2 citraM 3 vAdinaM 4 mantraH 5 tantraH 6 dhanavRSThiH 7 phalAkRSTiH 8 saMskRtajalpaH 9 kriyAkalpaH 10 jJAnam 11 vijJAnam 12 dambhaH 13 ambustambhaH 14 gItamAnam 15 tAlamAnam 16 AkAra gopanam 17 ArAmaropaNam 18 kAvyazaktiH 19 vakroktiH 20 naralakSaNam 21 gajaparIkSaNam 22 hayaparIkSaNam 23 vAstuzuddhilaghubuddhI 24 zakunavicAraH 25 dharmAcAraH 26 aJjanayogaH 27 cUrNayogaH 28 gRhidharmaH 29 suprasAdanakarma 30 kanakasiddhiH 31 varNikAvRddhiH 32 vAkapATavam 33 karalAghavam 34 lalitacaraNam 35 tailasurabhitAkaraNam 36 bhRtyopacAraH 37 gehAcAraH 38 vyAkaraNam 39 paranirAkaraNam 40 vINAnAdaH 41 vitaNDAvAdaH 42 aGkasthitiH 43 janAcAraH 44 kumbhabhramaH 45 sArizramaH 46 ratnamaNibhedaH 47 lipiparicchedaH 48 vaidyakriyA 49 kAmAviSkaraNaM 50 randhanaM 51 cikurabandhaH 52 / / zAlikhaNDanaM 53 mukhamaNDanam 54 kathAkathanam 55 kusumasugranthanam 56 varaveSaH 57 sarvabhASAvizeSaH 58 vANijyam 59 bhojyam 60 abhidhAnaparijJAnam 61 AbharaNayathAsthAnavividhaparidhAnam 62 // antyAkSarikA 63 praznaprahelikA 64 iti strIkalAH catuHSaSTiH-64 // 35 // Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zro kalpamuktAvalyAM // 35 // zrI jinAntarANi karmaNAM kRSivANijyA-bhidhAnAnAJca madhyame, kumbhakArAdikaM zilpaM, prAguktaM zatasaGkhyakam // 1 // tat-bhagavadupadiSTam // anAcAryopadezena, jAtaM tat karma procyate, AcAryamukhajaM zilpamitibhedastayormiyaH // 2 // krameNa ca karmANi svayameva- samutpannAni tathA ca etAni trINyapi- kAni tAni dvAsaptatipuruSakalAH catuHSaSTiH mahilAguNAH zilpazatAkhyAni vastUni prajAhitAya bhagavAn jJAnapayodhiH upadizati sma / mU-pA-uvadisittA puttasayaM rajasae abhisiNci| vyAkhyA-upadizya ca putrANAM zataM rAjyazate abhiSiJcatIti // sthApayatIti bodhyam // // atha rAjyasthApanakramaH // vinitAyAM mahApuyA, bharatasya mahAprabhuH, mukhyarAjyaM tathA bAhu-balezca rAjyamuttamam // 1 // bahalI viSaye ramyA, takSazilAmahApurI, tatra datvA ca zeSANA, 9mAGkanandasaMjJinAm // 2 // pRthak pRthak ca saddezAn , vibhajya dattavAn prabhuH, nandanAmAni cemAni, krameNa jJAyatAM budhaiH // 3 // ____ bharataH 1 bAhuvaliH 2 zaGkhaH 3 vizvakarmA 4 vimalaH 5 sulakSaNaH 6 amalaH 7 citrAGgaH 8 khyAtakIrtiH 9 varadattaH 10 sAgaraH 11 yazodharaH 12 amaraH 13 rathavaraH 14 kAmadevaH15 dhruvaH 16 vatsaH 17 nandaH 18 sUraH 19 // sunandaH 20 kuruH 21 aGgaH 22 vaGgaH 23 kozala:24 vIraH 25 kaliGgaH 26 mAgadhaH 27 videhaH 28 saGgamaH 29 dazArNaH 30 gambhIraH 31 vasudharmA 32 suvarmA 33 rASTra: // 354 // Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyAM // 355 // nAzrI jinA ntarmANa 34 surASTra: 35 budikaraH 36 vividhakaraH 37 suyazAH 38 yaza-kIrtiH 39 yazaskaraH 40 kIrtikara:41 sUraNaH 42 brahmasenaH 43 vikrAntaH 44 narottama 45 puruSottamaH 46 candrasenaH 47 mahAsenaH 48 namasenaH 49 bhAnuH 50 sukAntaH 51 puSpayutaH 52 zrIdharaH 53 durddharSaH 54 musumAraH 55 durjayaH 56 ajayamAnaH 57 sudharmA 58 dharmasenaH 59 AnandanaH 60 AnandaH 61 nandaH 62 aparAjitaH 63 vizvasenaH 64 hariSeNaH 65 jayaH 66 vijayaH 67 vijayantaH 68 prabhAkaraH 69 aridamanaH 70 mAnaH 71 mahAbAhuH 72 dIrghabAhuH 73 meghaH 74 sughoSaH 75 vizvaH 76 varAhaH 77 musenaH 78 senApatiH 79 kapilaH 80 zailavicArI 81 ariJjayaH 82 kuJjarabalaH 83 jayadevaH 84 nAgadatta 85 kAzyapaH 86 balaH 87 vIraH 88 zubhamatiH 89 sumatiH 90 padmanAbhaH 91 siMhaH 92 sujAtiH 93 saJjayaH 94 sunAbhaH 95 naradevaH 96 cittaharaH 97 suravaraH 98 dRDharathaH 99 prabhaJjanaH 100 iti // ||raajydeshnaamaani tu // aGgaH 1 vaGgaH 2 kaliGgaH 3 gauDaH 4 cauDaH 5 karNATa 6 lATa 7 saurASTra 8 kAzmIra 9 sauvIra 10 AbhIra 11 cINa 12 mahAcINa 13 gurjara 14 baGgAla 15 zrImAla 16 nepAla 17 jahAla 18 kauzala 19 mAlava 20 siMhala 21 marusthalA 22 dIni bodhyAni- mR-pA-abhisiMcittA puNaravi loaMtiehiM jIakappiehiM devehiM tAhiM iTAhiM jAvavaggRhiM sesaM taM ceva savvaM bhANiyavvaM jAva dANaM dAjhyANaM paribhAittA je se gimhANaM paDhame mAse paDhame pavakhe-cittabahule tassaNaM 1155 // Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RSabha zrIkalpamuktAvalyAM // 356 // cittabahulassa aThamIpakkhe NaM divasassa pacchime bhAge sudaMsaNAe sibiyAe sadevamaNuyA'murAe parisAe samaNugammamANamagge jAva viNIya rAyahANi majjhaM majjheNa niggacchai / niggacchittA jeNeva sidatthavaNe ujANe jeNeva asogavarapAyave teNeva uvAgacchai / uvAgacchittA asogavarapAyavassa ahe jAva sayameva catumuTThiyaM loyaM karei / karittA chaTeNaM bhatteNaM apANaeNaM AsADhAhiM nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM uggANaM bhogANaM rAinANaM khattiyANaM caUhiM purisasahassehiM saddhiM ega devadUsamAdAya muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaie // 211 // vyAkhyA-sthApayitvA punarapi lokAntikaiH jItakalpikaiH devaiH tAbhiH iSTAbhiH yAvad vAgbhiH uktaH san zeSaM tadeva pUrvoktaM sarva bhaNitavyam-yAvada dhanaM gotriNAM vibhajya dattvA yo'sau-uSNakAlasya prathamo mAsaH prathamaH pakSaH caitrabahulaH tasya caitrabahulasya aSTamIdivase divasasya pazcime bhAge sudarzanAyAM nAma zibikAyAM devamanujAsurasahitayA parSadA-janazreNyA samanugamyamAnamArgaH yAvat vinItAyAH nagaryAH madhyabhAgena nirgacchati nirgatya yatraiva siddhArthavanaM udyAnaM yatraiva azokanAmA pradhAnavRkSaH tatraiva upAgacchati upAgatya azokavRkSasyAdhaH-yAvan Atmanaiva catuauSTikaM locaM karoti ||shaalvRttm / / loce muSTicatuSTayena ca kRte zeSaikamuSTintathA, svarNaskandhaluThanmanoharatamAM vIkSyaiva vAstoSpateH, nIlAbjasya ca mAlikAmiva mahA hemasya kumbhopari, hRSTasvAntajuSo'varodhakatayA svAmIrarakSAmalAm // 1 // "dRSTasvAntajuSaH vAstoSpateH avarodhenaH svAmIzeSAm- ekAm muSTim rarakSeti bhAvaH // Pal // 356 // Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyAM // 35 // zrI RSabha caritram locaM kRtvA SaSThena bhaktena (jalarahitena) uttarASAr3hAyAM nakSatre candrayoge- upAgate sati ugrANAM bhogAnAM rAjanyAnAM kSatriyANAM ca kacchamahAkacchAdibhizcaturbhiH sahastraiH saha-arthAt kariSyati yathA svAmI, kariSyAmo vayantathA, iti nirNaya mArgasyaiH, sArddha svAmipadAnugaiH // ekaM devadUSyamAdAya, muNDo bhUtvA gRhAniSkramya anagAritAM pratipannaH dIkSAM gRhItavAn // 211 // mU-pA-usabhe NaM arahA kosalie egaM vAsasahassaM niccaM vosaTakAe ciyattadehevyAkhyA-RSabhaH aIn kauzalikaH eka varSasahastra yAvat nityaM vyutsRSTakAyaH tyaktadehaH san-vicarati tthaahi| AdAya dIkSAM bhavabandhanAzinIma , ghorapratijJo jgtiitryiishH| grAmAntaraM bhadragatirvimohaH, sampAvayatra zaM vijahAra nAthaH // 1 // . AsaMstadAnIca mahardibhAjo-lAkAH samastAH sukhasaudharAjaH // bhikSAcarAH ke kila kA ca bhikSA, jAnAti vArtAmapi ko'pi nA na // 2 // sAkaM bhavadbhizca gRhItadIkSA, ye bhadrabhAvAstvapare hyabhUvan // kSutpIDitAste bhagavamtamAgha-mAhArakopAyamatho'rthayante // 3 // svAmI tu monI na ca vakti kizcita, kacchaM mahAkacchamime tatazca // vyajivapannacaturityametA-vAvAmAhArasya vidhiM na vidmaH // 4 // N357 Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvA zrI RSama caritram // 358 // pUrva prama naiva ca pRSTa eva, sthAtuM vinA''hAramalaM na zakyate // gehe'pi yAtuM bharatahiyA no, yogyaM hi vAntAzanavattadasti // 5 // dhyAyanta evAtra prabhuM mahAntaM, zreyAMstato no vanavAsa eva // patrANi jIrNAni ca khAdayantaH, kAlaM nayAmaH sukhato bane'pi // 6 // gaGgAtaTe caiva vimRzya sarve, zIrNAni pakAni phalAni nityam // khAdanta ete dhRtakezakUrcAH, saJjajJire tApasavezabhUSAH // 7 // mahAkacchasya kacchasya, sutau dezAntarAditaH, namivinaminAmAnau, daivAttatra samAgatau // 8 // svAminA svIkRtau yo ca, putratvena purA varau, rAjyabhAga tata stAbhyAM, bharato'pi dadau mudA // 9 // avagaNayya taM vAkyA-pituH svAmisapIpake, Agatau kiJca nAthastu, pratimAsthita eva ca // 10 // tatastau nalinI parNe, nIramAdAya sarvataH, siJcanazcakraturbhUme, rajazzAntiryato'bhavat // 11 // kRtvA ca jAnudanaM tau, surabhikusumotkaram, paJcAGgapUrvapraNAmaJca, krivAMsau ca bhaktitaH // 12 // nisaraH sarvathA svAmI, jAnIta iti tau na ca, rAjyaM dehi prabho nI tvaM, vijJaptyeti subhejtH||13|| dharaNedrazca tau vIkSya, vandanArthamupAgataH, bhagavadbhaktyA ca santuSTaH, procivAniti tau prati // 14 // niHsaGgo bhagavAnasti, yAceyAM na prabhuM yuvAm , bhagavadbhaktyA'hamevAlaM, dAsyAmi ca yathepsitam // 15 // // 358 // Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyAM 1359 // zrI RSabha caritram bhaNitvetyaSTacatvAriM, satkasahastrasaMkhyakAH, kAryasiddhipradAvidyA-dadAvAbhyAzca tatkSaNam // 16 // gaurI gAndhArikA caivaM, prajJaptI rohiNI tathA, catastrazca mahAvidyAH, pAThasiddhA dadau punaH // 17 // yaccASTAcatvAriMzadvidyAH, kiraNAvalIkAreNoktA stadayuktam kuta AvazyakavRttAvaSTacatvAriMzatsahasANItyuktatvAditi datvaitA nikhilA vidyAH, proktavAn prati tau punaH, etAbhirvaravidyAbhi, vidyAdharamaharddhitAm // 18 // samprApya svajanai sArdha, vaitADhyAdrau ca gamyatAm, yAmyavidyAdharazreNyAM, prasiddhAyAmitaH punaH // 19 // gaureyottaragAndhAra, pramukhAnaSTasaMkhyakAn , paNDakavaMzakAdIMca, tathA SaSTiH purANicaviyadvallabhamukhyAni, sukhaM vAsayataM yuvAm / 20 kRtakRtyau prasannAsyau, svapitrobharatasya ca, gatvA vyatikaraM divyaM, kathayAmAsaturimau // 21 // 1 nivedya dakSiNazreNyAM, namistasthau yathAsukham , uttarasyAM tathA zreNyAM, vinamizca vyarAjata // 22 // dIkSAkAle prabhoH sarve, samarddhibhAjino'bhavan , annapAnAdidAnAni, dAtunte'kuzalAstadA // 23 // pUrvavadrAjabudhyA te, vastrAbharaNakanyakAH, bhikSArthamAnayAmAsu, nimantrya svAminaM bhRzam // 24 // yogyabhIkSAM paraM svAmI, nApnuvan-zAntamAnasaH, hastinAgapuraM yAtaH, kurudeze'timedure // 25 // somaprabhastadA tatra, bAhubali muto nRpaH, zreyAMso yuvarAjazva, somprmnRpaanggjH||26|| 1359 // Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSabha caritram HT zrI kalpanA muktAvalyAM // 360 // zreyAMso nizi kAle'smin , svamamIdRzamaikSata, parvataH zyAmalo meruH, sudhApUritakumbhakaiH // 27 // sizcito'sti mayA yena, zobhA'sya bahulA'bhavat , bhAgyavanto hi pazyanti, svamamIdRzamuttamam // 28 // mubuddhinAmA nagarebhyarAjaH, patadravemaNDalato'bhyapazyata , sahasrarazmi vimalaM kumAraH, punaryathAsthAnamayojayacca // 29 // bhUpo'pikazcidripusainyakena, saMyudhyamAnaM puruSaM tadaica, zreyAMsamAzrityajayI ca jajJe, svapne dadarzati vicitrametat // 30 // prAtaH sabhAyAM militAstrayo'pi, svapnAn svakIyAagadurmitho'tha, dadhyau tato bhUpa iti svacitte, zreyAMsakasyAbhavitAtilAbhaH // 31 // nirNIya cetyazca sabhAsamAptau, zreyAMsabhUpo'pi gRhaJjagAma, svAmI na gRhNAti kuto'pi kizcid , vAtAyanasthaH zrutavAn janoktim // 32 // vIkSyaiSa nAyaM hatamohasainyaM, nepathyamIdRk mayakA purA ka, prAdarzikurvaniti tarka jAla-jAtismRtimprApa tadaiva saumyAm // 33 // bhave ca pUrve tvahamAsamasya, prabho niyantA saha tena dIkSA, mayA gRhItA jinabhadrasena, uvAcayattannayanIkRtaM me // 34 // // 360 // Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa muktAvalyA // 36 // jino'yamAdyo bharate vizAle, bhaviSyatIti prabhuvacanAma:, sa eSa nAthaH samatApayodhi, rmayA'dya dRSTaH sukRtena bhUmnA // 35 // tadA'sya kazcitpuruSaH sadekSo, rAdAya kumbhAn bharitAn rasena / upayanArthI bahubhaktibhAvA-cchyAMsabhUpAya dadau mudA'lam // 36 // zreyAMsabhUpo'pi prasannacetA, zrAdAya kumbhaM bhagavan gRhANa / bhikSA suyogyAmiti saJjagAda, svAmI dayAluH prasasAra pANI // 37 // sarvo'pi tena prathitAzayena, pravaJjalAvikSuraso nisRSTaH / eko'pi binduna ca ko papAta, samvardhate kintu zikhopariSTAt // 38 // yataH-mAijjaghaDasahassA, ahavA mAija sAgarAH savve / jasseyArisaladdhI, so pANIpaDiggahI hoI // 1 // pANau yadIye ca ghaTAH sahasAH sampUrNasindhuzca tathA'bhimAti / yasyezI labdhirasau mahAtmA, samprocyate vanditapANipAtrI // 39 // // atra kavyutprekSA // svAmIkaraM dakSiNamUcivAMzca, gRhNAsi bhikSAM kathamucyatAM na / so'pyAha dAturahamasya pANi, kurve kathaM nAtha ! zatapradAyI // 40 // PATOHAR // 36 Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSa caritra mukAvalyA // 36 // pUjA jinAnAmakhilapradAnam , bhuktikalAzAntikarAbhe melaH / saMsthApanAprekSaNazuddhasandhA-vyApAravRttisttviha nAtha ! me'sti // 41 // vAmo'pi sadyaH paTurAha nAthaM, saGgrAmagAmI kalanApravINaH / vAmAGgasevAdiratastato'haM, zuddhaH paraM naiSa iti tvagAdIt // 43 // // atha hastayugalamuddizya prabhurAha // sA rAjyapadmA bhavatA'rjitA'lam , dIna: kRtArthIkRta eva dAneH / tuSTo'pi dAnaM hyadhunA gRhANa, kurvandayAM dAniSu dAnasiddhaH // 44 // sambodhya pANidvayamitthamandaM, zreyAMsatazcakSurasena pUrNam / vaH kArayan pAtu jinaH sa Ayo, lokatrayIvanditapAdapadmaH // 45 // ||shreyaaNsdaanaavsre // vAgdugdhadhArA nayanAmbudhArA, manye tadantarvaradharmavRkSam // dhArArasasya spardhayA tadAnIM, samvardhayAmAsurabhedyamUlAm // 46 // rasenAnena zuddhana, dAtRpuNyaudyavarddhakam / vArSikatapaso'kAri, pAraNaM svAminA tataH // 47 // // tadaiva pazcadivyAni jAtAni // // 36 // Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BAS zrI Rra caritra zrI kalpamuktAvalyA // 363 // zvasudhArAnibhAvRSTi, 2zcelotkSepo'timeduraH, 2devadundubhirAkAze, gandhodapuSpavRSTikA // 48 // 5ahodAnamahodAna-mambare ghoSaNA tathA, imAni paJcadivyAni, jJeyAni kramazo budhaiH // 49 // tatastatrAkhilo loko, militAstApasAzca te, zreyAMsaH puNyavAMstAMzca, prabodhayati sAdaram // 50 // sAdhubhyo bho! janA nitya, sadagativAJchyA viha, nirdoSAhArabhikSA hi, dIyate zivadAyinI // 51 // etasyAmavasarpiNyAM, zreyAMsakakumArataH, jAtA ca dAnamArgasya, pravRttiriti budhyatAm // 52 // kathaM jJAtaM tvayA lokaiH, pRSTaH zreyAMsa UcivAn / svAminA saha sambandha, svakIyASTabhavAtmakam // 53 // IzAne ca yadA svAmI, lalitAGga suro'bhavat / tadA nirnAmikA cAhaM, tasya devI svayamprabhA // 54 // tataH pUrvavidehe ca, vijaye puSkalAbhidhe / lohArgalapure svAmI, vajrajavAbhidho'bhavat // 55 // tadA'haM 2zrImatI bhAyA~, tasyaiva bhuvanezituH, tRtIye bhagavAnAsItkurAvuttarake vare // 56 / / yugaliko tadA cAhaM, 2yugalinIti budhyatAm / saudharme ca tato devI, dvAvapi mitratAM gatau // 57|| vaidyaputrastataH svAmI, videhe tvaparAbhidhe / jIrNazreSThisutazcAhaM, nAmnA ca 5kezavaH sakhA // 58 // tataH kalpe'cyute 6devI, jAtau dvau prItizAlinau / bhagavAnpuNDarIkiyAM, bacanAbhaH zruto'bhavat // 59 // SaTSaNDanAyakazcakrI, tasyAhaM sArathistathA / tataH sarvArthasiddhAkhye, vimAne nirjarAvubhau // 6 // bhagavataH prapautroha, sAmprataM vizvapUjinaH / evaM zrutvA ca sarvo'pi, mudito'bhUjanastadA // 61 // 1 daridranAgilaputrIti // 363 Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zro kalpamuktAvalyAM cari // 36 // // tathAhi // risahesasameM patta, niravajja ikkhurasasamaM dANaM / seaMsasamo bhAvo, havija jai maggiaM hujjA // 1 // ||bhaavaarthH|| nAbheyatulyaM yadi cetsupAtram ,dAnaM rasasyAtra tathA sdikssoH| zreyAMsatulyo yadi ramyabhAvaH, sammAnitaM syAtsaphalaM tdaanuH|62| etAni trINi vastUni, mahAbhAgyena labhyate, stutiM kurvan prabho lokH, svakAgAramajIgamat // 63 // tataH-bhagavatpAraNAsthAnaM, na ca kazcidullaMghayet , zreyAMsa prabhu bhaktISTo, ratnapIThamakArayat // 6 // sandhyAdvayazca taM pIThaM, pUjayAmAsa bhaktitaH, vinA pUjAM na ca prAta, bhojanazcakRvAn kadA // 65 // .. viharaMzca kadA svAmI, bahalIdezabhUSaNe, takSazilApure sAyaM, yayAvudyAnamAsthitaH // 66 // vanapAlo'pi cAgatya, bAhubalimajijJapat , zrutvA mudA ca dadhyau sa, prAtaryAsyAmi carddhimAn // 67 / / pratimAM pAlayitveto, vijahAra sukha prabhuH, sADambaraM yayau pazcA-dvAhubalimahAbalI // 68 // gataH prabhuriti zrutvA, cikheda nitarAmasau, dharmacakraM tatazcakre, ratnIyaM tatra sundaram // 69 // ArakSakanastitra, niyojya vRttipUrvakam , dharmacakrazca vanditvA, yayau svanagaraM punaH // 7 // vratavAsaramArabhya, viharan nitarAM prabhuH, tatracchadmasthakAlaca, prabhorvarSasahasrakam // 71 // // militvA ca pramAdakAlaH ahorAtram // evaJca // // 36 // Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyAM // 365 // zrI RSabha caritram mU-pA-jAva appANaM bhAvamANassa egaM vAsasahassaM viikkataM / tao NaM je se hemaMtANaM cautthe mAse sattame pakkhe phagguNabahule-tassa NaM phagguNabahulassa ekkArasIpakkhe NaM punvaNhakAlasamayaMsi purimatAlassa nagarassa bahiyA sagaDamahaMsi ujjANaMsi naggohavarapAyavassa ahe, ahameNaM bhatteNa apANaeNaM ASADhAhiM nakkha teNaM jogamuvAgaeNaM jhANaMtariyAe vaTTamANassa aNaMte jAva jANamANe pAsamANe viharai // 212 // vyAkhyA-yAvat-AtmAnaM bhAvayataH- ekaM varSasahasra vyatikrAntaM tatazca yo'sau zItakAlasya caturthoM mAsaH saptamaH pakSaH phAlgunasya kRSNapakSaH tasya phAlgunabahulasya ekAdazI divase pUrvAhnakAlasamaye purimatAlanAmakasya vinItAzAkhApurasya bahistAt-zakaTamukhanAmake-udyAne nyagrodhanAmakavRkSasya -adhaH-aSTamena bhaktenaapAnakena (jalarahitena ) uttarASADhAyAM nakSatre candrayoge-upAgate sati dhyAnasya madhyabhAge vartamAnasya-anantaM kevalamutpannaM yAvat-jAnan pazyaMzca viharati ( 212 )vinItAyA mahApuryAH, purimatAlasaMjJake, zAkhApure mahodyAne, cotpannaM kevalaM prabhoH // 1 // va pito dharAdhIzaH, kenApyAgatya satvaram , cakramAyudhazAlAyA-mutyannamitareNa ca // 2 // dvayavarddhApanaM yugapacchrutvA ca bharato nRpaH, dadhyau pUrvaJca kiM pUjyo, janako vA'tha cakrakam // 3 // ubhaya lokaphalaprApti-dAyini janake'rcite, iha lokaphalaprApti, cakraM pUjitameva ca // 4 // iti vivekabudhyA'sau, vicArya bharato nRpaH, pitRvandana hetvArtha, prathamamudyato'bhavat // 5 // 5365 // Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyA zrI RSabha caritram 1366 // 8 itaH putraviyogArtA, muJcantyazrUNi nityazaH, upAlambhAn dadau tasmai, marudevA ca pratyaham // 6 // marudevAM puraH skandhe, kRtvA ca kariNaH sudhIH, sarvaIyA mudito yAtaH, pAdau vnditumrhtH||7|| samavasaraNe yAte, pratyAsanne'tipAvane, putradi pazya mAtastva, muvAca bharata stataH // 8 // sauvarNasiMhAsanarAjamAno, devendrvaaraarcitpaadyugmH|| mAmarAveSTita vizvabhAgo, datte sutaste'mRtadezanAM zam // 9 // prabhvaMghisevAratanirjarANAm , saMzrRyate ramyajayadhvaniH sH|| taddaza zrutveti mAtA bharatoktimAryA, harSAzrudhautAkSimalA babhUva / / jAtA tadaivAzu ca divyadRSTiH, romAnitAGgaM dadhatI smntaat|11|| cazcadvaracchatrakacAmarAdi-satprAtihArIM kamalAM nirIkSya // vizvasya bhartu Idaye vizAle, tvAzcaryamAlAM dadhatIti dadhyau // 12 // mohagrastanarAMzca dhig yata iha prANivajo naikhilaH, svArtha sneha mayo'sti hA mama dRzau nistejasau duHkhtH|| putrasyAbhavatAM mahAsukhajuSo bAdaM rudatyA gRhe / nirmohI suta eSa rAjatitamAM bhuJjAna RddhintvimAm // 13 // suranarAsurarAjiniSevita-stanaya eSa kadA na ca vAcikam / parihiNoti tato dhigimaM muha, bhava bhavArtikaraM zivavairiNam // 14 // iti ca manasi zuddhA bhAvayantI jinAmbA-nikhilaviSayabodhaM kevalaM prApya sadyaH // atizayamukhamagnA cAyuSaH saMkSayena / viSayimanujakITai dulabhAM muktimApa // 15 // putro loke RSabhasadRzo nAparo yena mahayAM-bhrAntvA bhAntvopacitamamalaM kevalAkhyaM suratnam // sAhasrAbdaM tadapi ca calaM snehabandhe na mAtu / detaM manye vigataviSayaistyAjyamatrAsti kiM na // 16 // // 366 // Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyAM zrI RSabha caritram // 36 // ambA na kAcana parA marumAtRtulyA // yA prekSitugatavatI prathamaM sutArtham / / tAM muktisuMdarakanI zivamArgamevaM / sA vizvapUjyajananI jayatAcchivAya // 17 // samavasaraNe dharma, svarupaM bhagavAnapi / kathayAmAsa yenAzu, vairAgyampApuraGginaH // 18 // RSabhasenamukhyazva, putrA bharatacakriNaH / paJcazatAni tasyaiva, potrAH saptazatAni ca // 19 // pravrajitAzca tanmadhye, RSabhasenakAdayaH // sthApitAzca gaNAdhIzA, caturazIti saMkhyakAH // 20 // brAhyapi dIkSitA jAtA, lebhe mukhyapadaM tataH, bharato'pi punazcakI, zrAvako'jani bhAvataH // 21 // suMdarI vratakAmA'sI, datimArupajitvarI / strIratnaM bharatenaiSA, nirUddhA zrAvikA'bhavat // 22 // catuSprakArasaGghasya, sthApane yakRtA zriye / jagato yA'dhunA'pyatra, rAjate kSemakAriNI // 23 // tyaktvA kacchamahAkacchau, sarve'pi tApasAstataH / jagRhurbhAvato dIkSA, mRSabhasvAmipArzvake // 24 // nirvANAnmarudevAyAH, sazoko bharato bhRzam // hariNA bodhitaH sthAnaM, bheje svaM tadanantaram // 25 // bharatazca tataH pUjA-kRtvA cakrasya sadine // prayANaJcakrivAbjetuM, SaTkhaNDagatamedinIm // 26 // vatsareH SaSTisAhasrI, bharato bharatasya ca // jitvA ca rasakhaNDAni, nagarI svAmazizriyat // 27 // kiJca cakraM bahi stasthau, kAraNaM pRssttvaaNsttH| procuranucarAH svAmina, zrUyatAmasya kAraNam // 28 // bhrAtaraH santi te cakrin ? navanavatisaMkhyakAH / vaze te nAgatA stasmAccakrametadvahiH sthitam // 29 // 8 // 367 Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyA zrI svama | caritram // 368 // bharatena tato dutaH, preSitaH kuzalastvarA / aSThanavatibandhUnAM, savidhe balazAlinAm // 30 // madAjJA mAnanIyA vo, dUtAsyeneti cAbravIt / sambhUya prathamaM te'pi, mithazcaku vicAraNAm // 31 // AjJAM manyAmahe bhrAtu, ruta yuddhaJca kurmahe // iti praSTuM gatAH pArve, prabhoste vizadAzayAH // 32 // prabhuNA'pi ca te sarve, vaitAlyAdhyanena ca // dIkSitAH prati bodhyAzu, mocitA bhavabandhanAt // 33 // bAhubalestato dUtaH, preSito bharatena vai // krodhAndhaH so'pi sasainyo, yuddhAya samupasthitaH // 34 // dvAdazAbdaM tato yuddhaM, bharatena sahAkarot / raNadhIro mahAyodhA, hArito na paraM balI // 35 // bahulajanasaMhAraM, dvayo buMdhvA ca sainyayoH / viDojAH sahasA tatra, cAyayau karuNAparaH // 36 // upasthitaM dvayo yuddhaM, narasaMhArahetave, bhrAtRbhAvaM samAzritya, yuddhAdasmAnnivartyatAm // 37 // yadi vAM vijayAkAMkSA, kriyatAM yuddhamuttamam , parIkSA yena jAyeta, na ca lokakSayastathA // 38 // iti saMbodhya zakreNa, svakAnyabalasUcakAH, draSTivAGmuSTidaNDAkhyA-caturyuddhAH pratiSThitAH // 39 // teSvapi varayuddheSu, bharatasya parAjayaH, jajJe ca bharatastena, krodhAndhaH samabhUttadA // 40 // bAhubalinamuddizya, muktazcakravajvalatparam , parAbhavattu tannaiva, caikagotrIyakAraNAt // 41 // tadAmarSavazenaiSa, bharataM hantumAnasaH, muSTimutpATaya yAvacca, dhAvan yAti samIpake // 42 // // 368 // Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyA // 369 // zrI RSabha caritra tAvaddadhyau vivekAtmA, bAhubalirudAradhIH, pitRtulyAgrajasyAsya, hanana nocitaM mama // 43 // utpAtitA ca muSTayaiSA, niSphalA ca paraM katham , vicAryeti ca tAM muSTiM, svazirasi nyapAtayat // 44 // locaM kRtvA mahAdhIra, styaktvA sarvazca tRNavat , sarvasAvadhanimuktaH, kAyotsargamacIkarat // 45 // bharato'pi ca taM natvA, kSamayitvA'parAdhakam , nissapatno yayau ramyaM, nijasthAnaM mahAyazAH // 46 // dIkSAparyAyato jyeSThAn , laghubhrAtRRn namAmyahaM, kayamiti punardadhyau, bAhubalimahAmatiH // 47 // utpatsyate yadA jJAnaM, kevalaJca tadA prabhoH, pArce yAsyAmi nizcitya, varSe kAyena saMsthitaH // 48 // varSAnta sundarI brAhmI, bhaginIdvayamasya ca, Agatya bhrAtaraM prAha, gajAduttara sAmpratam // 49 // taduktyA bodhitazcAsau, yAvatpAdAvudakSipat , tAvattasya samutpannaM, kevalaM zivadAyakam // 50 // tatazca bhagavatpArve, yayau bAhubaliyamI, vihRtya svAminA dIrgha, sahaiva jagmivAn zivam // 51 // bharato'pi mahArAja, zukravartizriyazciram , puNyalabdhAM gatAriH san , bubhuje surarADiva // 52 // Adarzasadane jAtu, mudrikArahitAM nijAm , aGgulI vIkSya pUtAtmA, sarvAnityamabhAvayat // 53 // utpAda kevalajJAnaM, dazasahasradharAdhipaiH, devatAdattaliGgena, zuzubhe bharato muniH // 54 // punAnaH kAzyaSI zAnto, vihRtya ciramAtmavita , nirvANapadamAlebhe, nityAkhaNDasukhodayam // 55 // ma-pA-usabhassa NaM arahao kosaliyassa caurAsIi gaNA caurAsIi gaNaharA hutyA // 213 // MARA // 36 // Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyAM bhI RSama caritram // 370 // vyAkhyA-RSabhasya arhataH kauzalikasya caturazIti 84 gaNAH caturazIti gaNadharAzca abhavan // 213 // mU-pA-usabhassa NaM arahao kosaliyassa usabhaseNapAmokkhAo caurAsIo samaNasAhassIo ukkosiyA samaNasaMpayA hutthA // 214 // vyAkhyA-RSabhasya arhataH kauzalikasya RSabhasenapramukhANAM caturazItizramaNasahasrANi 84000 utkRSTA etAvatI zramaNasampadA abhavat // 214 // mU-pA-usabhamsa NaM arahao kosaliyassa baMbhIsudarIpAmokhANaM ajjiyANa tiNNisayasAhassIo ukosiyA ajjiyA saMpayA hutthA // 215 // vyAkhyA-RSabhasya arhataH kauzalikasya brAhmIsundarIpramukhANAM AryikANAM trayo lakSAH 300000 utkRSTA etAvatI-AryikAsampad-abhavat // 215 // mU-pA-usabhassa NaM arahao kosaliyassa sijjasapAmokkhANaM samaNovAsagANaM tiNNisayasAhassIo paMcasahassA-ukkosiyA samaNovAsagANaM saMpayA hutthA 216 // vyAkhyA--RSabhasya--arhataH kauzalikasya zreyAMsapramukhANAM zramaNopAsakAnAM trayaH lakSAH paJcasahasrANi 305000) utkRSTA etAvatI zrAvakANAM sampat abhvt-||216|| ma-pA-usabhassa NaM arahao kosaliyassa subhaddApAmokkhANaM samaNovAsiyANaM paMcasayasAhassIo cauppaNNaM ca sahassA ukosiyA samaNovAsiyANaM saMpayA hutyA // 217 // // 370 // Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa- ITE bhI RSama caritram muktAvalyA // 37 // vyAkhyA-RSabhasya-arhataH kauzalikasya subhadrApramukhANAM zrAvikANAM paJcalakSAH catuHpazcAzat sahakhAH (554000) utkRSTA etAvatI zrAvikANAM smpt-abhvt-217|| mU-pA-usabhassa NaM arahao kosaliyassa cattAri sahassA sattasayA paNNAsA cauddazapuvINaM ajiNANaM jiNasaMkAsANaM jAva ukkosiyA_cauddazapuvvisaMpayA hutthA // 218 // ___vyAkhyA-RSabhasya arhataH kauzalikasya catvAri sahakhANi sapta zatAni pazcAzadadhikAni (4750) caturdazapUrviNAM-akevalinAmapi kevalitulyAnAm yAvata utkRSTA etAvatI caturdazapUrviNAM smpt-abhvt-||218|| mR-pA-usabhassaNaM arahaokosaliyassa navasahassA ohinANINaM ukkosiyA ohinANisaMpayA hutthaa||219|| vyAkhyA-RSabhasya arhataH kauzalikassa navasahasrANi (9000) avadhijJAninAM utkRSTA etAvatI avadhijJAninAM sampat abhavat // 219 // mR-pA-usabhassaNa arahao kosaliyassa vIsasahassA kevalanANINa ukkosiyA kevalanANisampayA hutthA / 220 / vyAkhyA-RSabhasya-arhata:-kauzalikasya viMzatisahahalAH (20000) kevalajJAninAM utkRSTA etAvatI kevalajJAninAM sampat-abhavat // 220 // mU-pA-usabhassa NaM arahao kosaliyassa vIsasahassA chacca sayA veubdhiyANaM ukkosiyA veubviyasaMpayA hutthA // 221 // // 37 // Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSama zrI kalpamuktAvalyAM caritram // 37 // vyAkhyA-RSabhasya-arhataH kauzalikasya viMzati sahasrANi SaTzatAni ca (20600) vaikriyalabdhimatAM utkRSTA etAvatI vaikriyalabdhimatsampat abhvt-||221|| mU-pA-usabhassa NaM arahao kosaliyassa bArasa sahassA chacca sayA paNNAsA viulamaINaM aDDAijjesu dIvesu dosu ya samuddesu sannINaM paMciMdiyANaM pajjatagANaM maNogae bhAve jANamANANaM ukkosiyA viulamaisaMpayA hutyA // 222 // vyAkhyA-RSabhasya-ataH kauzalikasya dvAdazasahasrANi SaTzatAni paJcAzacca (12650) vipulamatInAM sArddhadvayadvIpeSu dvayozca samudrayoH sajJinA paJcendriyANAM paryAptakAnAM manogatAn-bhAvAn jAnatAM utkRSTA etAvatI vipulamatisampat abhavat // 222 // mU-pA-usabhassa NaM arao kosaliyassa bArasasahassA chacca sayA paNNAsA vAINaM ukkosiyA vAisaMpayA hutyA // 223 // ___vyAkhyA-RSabhasya arhataH kauzalikasya dvAdazasahasrANi SaTzatAni paJcAzaJca (12650) vAdinAM utkRSTA-etAvatI vAdisampat abhavat // 22 // mU-pA-usabhassa arahao kosaliyassa vIsaM antevAsisahassA siddhA cattAlIsaM ajjiyAsAhassIo siddhAo // 224 // // 37 // Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhI RSabha caritram zrIkalpamuktAvalyA 11373 // vyAkhyA-RSabhasya-arhataH kauzalikasya viMzatiH ziSyasahasrANi (20000) siddhAni catvAriMzat AryikAsahasrANi (40000) siddhAni (224) mU-pA-usamassa NaM arahao kosalIyassa bAvIsa sahassA nava sayA aNuttarovavAiyANaM, gaikallANANaM jAva bhadANa ukkosiyA aNuttarokvAisaMpayA hutthA // 225 / / __vyAkhyA--RSabhasya arhataH kauzalikasya dvAviMzatiH sahasrANi nava zatAni ca (22900) anuttaropapAtinAM gatikalyANAnAm yAvat utkRSTA etAvatI anuttaropapAtinAM sampat abhvt-||225|| mU-pA-usamassa gaM arahao kosaliyassa duvihA aMtagaDa bhUmI hutthA / taM jahA-jugaMtagaDabhUmI ya pariyAyaMtagaDabhUmI y| jAva asaMkhijjAo purisajugAo jugaMtaDabhUmI aMtomuhuttapariyAeaMtamAkAsI // 226 // vyAkhyA-RSabhasya arhataH kauzalikasya dvividhA antakRdbhUmiH abhavat-tadyathA-yugAntakRmiH paryAyAntakRdbhUmizca yAvat-yugAntakRdbhUmirasaGghayeyAni puruSayugAni bhagavato'nvayakrameNa siddhAni-paryAyAntakRdbhUmistu bhagavataH kevale samutpanne'ntarmuhUrtena marudevAsvAminI antakRtkevalitAM prAptA // 226 // mU-pA-teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM usame arahA kosaliye vIsaM puvvasayasahassAI kumAravAsamajjhe vasittA, tevaDiM puvvasayasahassAI rajjavAsamajhe vasittA, tesIiM punvasayasahassAI agAravAsamajjhe vasittA, egaM vAsasahassaM chaumatthapariyAgaM pAuNivA egaM pucasayasahassaM vAsasahassUrNa kevalipariyAgaM pAuNittA paDipuNaM punva // 37 // Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpa mukkAvalyAM zrI RSabha caritram // 334 sayasahassaM sAmaNNapariyAgaM pAuNittA, caurAsIiM puncasayasahassAI saghAuyaM pAlaittA khINe veyaNijjA'uyanAmagutte imIse osappiNIe susamadussamAe samAe bahuviikaMtAe, tihiM vAsehiM addhanavamehi ya mAsehiM sesehiM je se hemaMtANaM tacce mAse paMcame pakkhe-mAhabahule tassa NaM mAhabahulassa [ granthAgraM 900 ] terasIpakkhe NaM uppiaTThAvayaselasiharaMsi dasahi aNagArasahassehiM saddhiM, cauddazameNaM bhattaNa apANaeNaM abhIiNA nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM puSvaNhakAlasamayaMsi saMpaliyaMkanisaNNe kAlagae viikkate jAva savvadukkhappahINe // 227 // ___vyAkhyA--tasmin kAle tasmin samaye RSabhaH arhan kauzalikaH viMzatipUrvalakSAn (2000000) pUrva kumArAvasthAyAM uSitvA sthitvA triSaSTipUrvalakSAn (6300000 pUrva ) rAjyAvasthAyAmuSitvA dhyazItipUrvalakSAn ( 8300000 pUrva ) gRhasthAvasthAyAM uSitvA eka varSasahasaM ( 1000 pUrva) chadmasthaparyAyaM pAlayitvA ekaM pUrvalakSaM varSasahasreNonaM kevaliparyAya pAlayitvA pratipUrNa pUrvalakSa (100000 pUrva) cAritraparyAya pAlayitvA caturazItipUrvalakSAn (8400000 pUrva ) sarvAyuH pAlayitvA kSINeSu vedanIyAyurnAmagotreSu satsu asyAM-avasarpiNyAm suSamaduSSamanAmake tRtIyArake bahuvyatikrAnte sati triSu varSeSu sADheSu aSTasu mAseSu zeSesu satsu yo'sau zItakAlasya tRtIyo mAsaH paJcamaH pakSaH mAghasya kRSNapakSaH tasya mAghabahulasya trayodazIdivase aSTApadazailazirasyopari dazabhiH anagArasahajaiH sArddha caturdazabhaktaparityAgAd upavAsaSaTkena apAnakena (jalarahitena ) abhijinAmake nakSatre candrayoge, upAgate sati pUrvAhnakAlasamaye palyaGkAsanena niSaNNaH kAlagataH yAvat sarvaduHkhAni prakSINAni // 227 // // 374aa Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyA zrI RSama caritram siddho yadI zrI Rpabho jinendraH, zakrastadA kampitaviSTaraH san jJAtvA'mRtaMcAvadhinAgrarAjJI, lokAdipAlAtmajanAvalIDhaH // 1 // Agatya yatrAsti prabhoH zarIram , yAte'pi jIve ravikoTidIpram kRtvA tatastriHparidakSiNAM sa, vicchAyavaktro'janinetra nIra // 2 // nAtidUre navA'sanne, kRtAJjaliH zacIpatiH, paryupAste yugAdhIzaM, jIvantamiva bhaktitaH // 3 // IzAnendrAdayaH sarve, tvevazca kampitAsanAH, jJAtanAbheyanirvANAH, svasvaparijanAJcitAH // 4 // aSTApadagirau yatra, vidyate bhagavattanuH, tatrAgatya vidhAnena, kurvanti paryupAsanAm // 5 // prabhurAgI tataH zakro, vyantarairbhavanAdhipaH, devai vaimAnikaireva-jyotiSkairvananandanAt // 6 // gozIrSacandanaidhAMsi, cAnAyya kramazastataH, citAstisro vidhAnena, kArayatyamarAdhipaH // 7 // ekAntIrthapadehasya, gaNadharANAntathA parAm , zeSamunizarIrANAM, tRtIyAmatisundarAm // 8 // AbhiyogikadevaiH sa, kSIrodajaladherjalam , AnAyayati devezaH, pavitramatinirmalam // 9 // kSIrodavAribhiH zakra-stIrthakRdehamuttamam , snapayati tataH samya-ggozIrSacandanena ca // 10 // anulimpati sAnandaM, tato haMsakalakSaNam , paridhApayatIddhAbha, paTazATakamujjvalam // 11 // 1 / nirvANam / // 375 // Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kama caritram zrIkalpamukAvalyA // 376 // ATE nAnA'laGkArasandohai, yathAsthAnaniyojitaiH, vibhUSayati taddehaM, prasannAsyaH suraadhipH||12|| gaNadharANAM munInAzca, zarIrANi pare surAH, snAnacandanalepAthai, bhUSayanti tataH sukham // 13 // vicitracitranirmANA, stistrazca zibikA stataH, kArayati murAdhIzo, vimAnaracanA iva // 14 // nirAnandamanA dIno, nijharadazrulocanaH, Aropayati tadehaM, zibikAyAM zanaihariH // 15 // gaNezamunidehAni, zibikAyAM pare'marAH, Aropayanti sadbhAvA, cchakranirdezapAlinaH // 16 // jinadehaM tataH zakra, uttArya zivikA'ntarAt , citAyAM sthApayatyAtoM, viyogaH khalu dussahaH // 17 // gaNezamunikAyAni, citAyAmitare surAH, sthApayanti pavitrANi, tapastejomayAni nu // 18 // nirAnandA nirutsAhA, devA agnikumArakAH, zakrAjJayA tatovahijvAlayanti samantataH // 19 // vAyuM vAyukumArAzca, vikurvanti pare surAH, candanAdIni dArUNi, sAravanti kSipanti vai // 20 // madhudhRtaghaTaiH pazcAd, bharitairbahubhi stadA, citAH siJcanti tAH sarvA, vidhijJA vidhipUrvakam // 21 // asthimAtrAvaziSTeSu, deheSu zakravAkyataH, nirvApayanti tAstisro, devA meghakumArakAH // 22 // tataH zakraH prabho rdADhAM, dakSiNAmuparisthitAm , gRhaNAti vAmikAmeva, 2mIzAnendrastathAvidhAm // 23 // gRhNAti camarendro'pi, dakSiNAM tu hyadhastanIm , adhastanI tathA vAmA, mupAdatte balIndrakaH // 24 // jinabhaktyA surAH ke'pi, tvAcAro naH pare tathA, dharmo'yamiti kRtvA, ke, gRhNantyasthIni sarvataH // 25 // . ni. - zita TUTTI // 376 // Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyAM zrI RSama // 377 // stUpAni ratnadRbdhAni, trINi kArayate hariH, jinasyaika gaNezAnAM, munInAzca pRthak pRthak // 26 // nandIzvarapramukhyeSu, dvIpeSu sendranirjarAH, aSTAhnikamahazcaku, stataH vistArapUrvakam // 27 // tataH svAni vimAnAni, divyAni bhejire surAH, svAsu svAsu sabhASvevaM, jinadADhA mahojjvalAH // 28 samudgakeSu vajrasya, prakSipyottamaratnavat , gandhamAlyAdibhinityaM, zraddhayA pUjayanti te // 29 // mU-pA-usabhassa NaM arahao kosaliyassa jAva savvadukkhappahINassa tiNNi vAsA addhanavamA ya mAsA viikkatA to vi paraM egA sAgarovamakoDakoDItivAsaaddhanavamamAsAhiyabAyAlIsavAsasahassehiM UNiyA viikkaMtA, eyammi samae samaNe bhagavaM mahAvIre pariNicue / tao vi paraM navavAsasayA viikkaMtA, dazamassa ya vAsasayassa ayaM asIime saMvacchare kAle gacchai // 228 // vyAkhyA-RSabhasya arhataH kauzalikasya yAvat sarvaduHkhaprakSINasya trINi varSANi sArdAzcASTau mAsA:vyatikrAntAH tataH paraM ekA sAgaropamakoTAkoTI-kIdRzI trivarSasA STamAsadhikaiH dvicatvAriMzadvarSANAMsahastraiH UnA vyatikrAntA- etasmin samaye zramaNo bhagavAn mahavIro nirvRtaH tato'pi paraM navavarSazatAni vyatikrAntAni dazamasya ca varSazatasya- ayaM azItitamaH samvatsaraH kAlo gacchati (2) // 228 // iti zrIyugAdhIzaparamapAvanazrIRSabhadevajinAtiprazaMsanIyajIvanacaritraM samAptam // // caritramidaM zivAya santu jagataH // bhavantu lokA api tAdRzAH // iti tamevAdhaM vibhuM prArthaye // iti zrItapAgacchanabhonabhomaNi zAsanasamrAT jaGgamayugapradhAna kanakAcalatIrthaSoDazIyoddhArakamahAkriyodArakasaka // 377 // Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSama caritram kAvalyAM 1378 // labhaTTArakAcAryazrImadAnandavimalasUrIzvarapaTTaparamparAgatataponiSThasakalasaMvegiziromaNipaMnyAsa dayAvimala gaNiziSyaratnapaNDitaziromaNipaMnyAsa saubhAgyavimalagaNivarapAdAravindacaJcarIkAyamANa vineya sakalasiddhAntavAcaspati anekasaMskRtagranthapraNetA paMnyAsamuktivimalagaNiviracitakalpamuktAvalivyAkhyAyAM saptamaM vyAkhyAnaM samAptamiti // athASTamaM vyAkhyAnam // atha gaNadharAdisthavirAvalIlakSaNe dvitIye vAcyesthavirAvalImAha // mU-pA-teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa nava gaNA ikkArasa gaNaharA hutyA // 1 // vyAkhyA-tasmin kAle tasmin samaye zramaNasya bhagavato mahAvIrasya nava gaNAH ekAdaza gaNadharAzca // abhUvan // 1 // mU-pA-se keNadveNaM bhaMte / evaM vuccai samagassa bhagavao mahAvIrassa nava gaNA ikkArasa gaNaharA hutthA // 2 // vyaakhyaa--|| AzaGkate'tha shissyH|| tat-kena-arthena hetunA-he bhadanta / evaM ucyate- zramaNasya bhagavato mahAvIrasya nava gaNAH ekAdaza gaNadharAzca abhUvana-kutaH anyeSAM gaNagaNezAnAM tulyatvAt-jAvaiA jassa gaNA tAbaiA gaNaharA tassa iti prasiddhaH // 2 // // 378 // Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSama zrIkalpamuktAvalyAM paritram // 372 // mU-pA-samaNassa bhagavao mahAvIrassa jiDhe iMdabhUi aNagAre goyamasagutteNaM paMca samaNasayAI vAei / majjhimae aggibhUI aNAgAre goyamasagutteNaM paMca samaNasayAI vAei- kaNIyase aNagAre vAubhUI goyamasagutte NaM paMcasamaNasayAI vAei / there ajjaviyatte bhAradAyagutte NaM paMcasamaNasayAI vAei / there ajjamuhamme aggivesAyaNagutte NaM paMcasamaNasayAI vAei / there maMDiyaputte vAsihasagutte NaM adhduhAI samaNasayAiM vAei / dhere moriyaputte kAsavagutte NaM aduvAI samaNasayAI vAei / there akaMpie goyamasagutte gaM ghere ayalabhAyA hAriyAyaNagutte NaM te daNi vi therA tiNNi tiNNi samaNasayAI vAenti / dhere meyajje there pabhAse e duNi vi therA koDinnA gutteNaM tiNNi tiNNi samaNasayAI vAenti / se teNaTeNaM ajjo / evam buccA samaNassa bhagavao mahAvIrassa nava gaNA ikkArasa gaNaharA hutthA // 3 // vyaakhyaa-||ath ziSya praznottaramAcArya Aha // zramaNasya bhagavato mahAvIrasya jyeSThaH-indrabhUtinAmA anagAraH-gautamagotraH paJcazramaNazatAni (500) vAcayati-madhyamaH-agnibhUtiH-anagAraH paJcazramaNazatAni (500) vAcayati / laghuH vAyubhUtiH-anagAraH gautamagotraH paJcazramaNazatAni (500) vAcayati sthaviraH AryavyaktanAmA bhAradvAjagotraH paJcazramaNazatAni (500) vAcayati sthaviraAryamudharmA-agnivaizyAyanagotraH // 37 // Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyA zrI RSama caritram // 38 // paJca zramaNazatAni (500) vAcayati sthavira:-maNDitaputraH vAsiSTagotraH sArdAni trINi zramaNazatAni (350) vAcayati-sthaviraH akampitaH-gautamagotraH sthavira:-acalabhrAtA ca haritAyanagotra tau dvAvapi sthavirau trINi trINi zramaNazatAni (300) vAcayataH-tat tena kAraNena he Arya / evaM ucyate / zramaNasya bhagavato mahAvIrasya nava gaNAH ekAdaza gaNadharAzca abhUvantathAhi-akampitAcalabhrAtro, rekaiva vAcanA smRtA / metAryasya prabhAsasya, jJeyaikA vAcanA tathA // 2 // nava gaNA gaNAdhIzA, stathaikAdaza saGkhyakAH / ekavAcaniko bodhyA, gaNo ytismuuhkH||2|| ekamAtRmutau jJeyau, maNDitamauryaputrakau / janakApekSayA kizca, gotraM bhinnamudAhRtam // 3 // maNDitapaNDitasyAsIt , dhanadevaH pitA tathA / mauryaputrasya mauryazca, bhedo'yamiti hetutaH // 4 // mRte bhartari caikasmin , kriyate cAparaH patiH / tasmindeze ca prayaiSA, vRddhAnAmiyamuktikA // 5 // mU-pA-savve e ya samaNassa bhagavao mahAvIrassa ikkArasagaNaharA duvAlasaMgiNo cauddaza pugviNo samattagaNipiDagadhAragA rAyagihe nagare mAsieNaM bhatteNaM apANaeNaM kAlagayA, jAva savvadukkhappahINA / / there iMdabhUI there ajjamuhamme ya siddhiM gae mahAvIre pacchA duNNi vi therA pariNibbuyA-je ime ajjattAe samaNA niggaMthA viharanti // ee Na savve ajjamuhammassa aNagArassa AvaccijjA, avasesA gaNaharA niravaccA bucchinnA // 4 // 11380 // Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa zrI RSabha muktAvalyAMka caritram // 3815 vyAkhyA--sarve-ete indrabhUtyAdayaH zramaNasya bhagavato mahAvIrasya ekAdazApi gaNadharAH kIdRzAHdvAdazAGgina--arthAt AcAraGgAdisiddhAnta, dRSTivAdAntapAragAH, AsaMste ca mahAbhAgAH, svayaM tatkartRhetutaH // 1 // punaH kIdRzAH caturdazapUrvavettAraH-nanu dvAdazAGgitvakathanenaiva-caturdazapUrvitvaM tu labdhameva. punaretadupAdAnaM kimarthamiti cedAha / tadaGgeSu caturdazapUrvANAM prAdhAnyadyotanArtham-tathA teSAM pUrvANAM prAdhAnyantu-pUrva praNaya tvAt-tathA nAnAvidyAmantrAdyarthamayatvAt tathA mahApramANatvAcca tathA dvAdazAGgitvaM caturdazapUrvitvaM ca sUtramAtragrahaNe'pi syAditi tadapohArthamAha // samastagaNipiTakadhArakAH-tatra piTakaM dvAdazAGgI-arthAt sUtrata-arthatazca dvAdazAGgIdhArakA-natu dezataH sthUlibhadravat-evam rAjagRhe nagare-apAnakena mAsikena bhaktena bhaktapratyAkhyAnena pAdopagamanAnazanena mokSaM gatAH yAvat sarvaduHkhaprakSINAH tathA sthavira indrabhUtiH- sthavira AryasudharmA ca siddhiM gate mahAvIre sati pazcAd dvAvapi sthavirau nirvANa prAptau--tatra jIvati svAmini nava gaNadharAH siddhAH indrabhUtisudharmANau tu bhagavati nirvRte nirvRtau-tathA ye ime adyatanakAle zramaNA nirgranthA viharanti ete sarve'pi AryasudharmaNaH anagArasya apatyAni ziSyasantAnajA ityarthaHanye'vaziSTA gaNadhAriNo ye, ni:ziSyabhAvA maraNAvasAne, svAMste gaNAn svAmisudharmarAje, saMsthApya nirvANapadaM smiiyuH|| yadAhuH-mAsaM pAovagayA, savve'vi a svvlddhisNpnn| / vajjarisahasaMghayaNA, samacauraMsA ya saMThANA // 1 // 4 // Bre Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyA zrIRSabha caritram // 382 // bhaavaarthH|| mAsaM pAdapopagatA, sarve'pi ca srvlbdhisNpnnaaH| vajraRSabhasahananAH, samacaturastrasaMsthAnAzca // 1 // mU-pA-samaNe bhagavaM mahAvIre kAsavagutte NaM / samaNassa bhagavao mahAvIrasya kAsavaguttassa ajamuhamme dhere aMtevAsI aggivesAyaNagutteNaM therassa NaM ajamuhammassa aggivesAyaNaguttassa ajjajaMbU nAme there aMtevAsI kAsavagutte // 5 // ___ vyAkhyA-zramaNo bhagavAn mahAvIraH kAzyapagotraH zramaNasya bhagavato mahAvIrasya kAzyapagotrasya Arya sudharmA sthaviraH ziSyaH agnivaizyAyanagotra:tathAhi- zrIvIrapaTTapUrvAdri-bhAskaraH paJcamo'jani / zrIsudharmagaNAdhIzaH, zAsana nabhoghanaH // 1 // kullAgasagniveze'sti, dhammilAbhidhavADavaH / bhadilA tasya bhAryA''sIttayorepa sutottamaH // 2 // caturdazamahAvidyA-pArago'yaGgaNIzvaraH / parivrajyAM lalau dhImAn , pazcAzadvatsarAntime // 3 // triMzadvarSANi zuddhAtmA, vIrasevApavitritaH / vIra nirvANataH pazcAd, dvAdazavatsarAntime // 4 // janmato dvayaka28 varSAnte, lebhe kevalamujjvalam / kevalitvaM tatazcASTau, varSANi paripAlya ca // 5 // zatavarSapramANAyuH, sajjanAbalivanditaH / svapade svAminaM jambU , saMsthApyAlabhatAmRtam // 6 // sthavirasya-AryasudharmaNaH-agnivaizyAyanagotrasya, AryanambU nAmA sthaviraH, ziSyaH kAzyapagotra: // zrIjambUsvAmivRttamittham // CREACOC reTarI Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyA caritram // 383 // rAjagRhe pure ramye, RSabhazreSThisattamaH / bhAryA ca dhAriNI tasya, sadgaNoccayadhAriNI // 7 // zrI RSabha jambUnAmA tayoH putra, zcyutaH paJcama nAkataH / saJjajJe yena jAtena, prasannA'bhUd dharA tadA // 8 // sudharmasvAminaH pArthe, jambUjambUnadaprabhaH, dharma (su) zuzrAva bhAvena, caturgatinivArakam // 9 // zIlasamyaktvadIpto'pi, pitroDhAgraheNa ca, pariNinye sutA aSTau, manye'STasiddhayo nu kim // 10 // sasnehAbhiH paraMvAgbhi-stAsAmeSa mahAyazAH, vyAmohito manA nAbhU-nmAyAbhirikha ttvvit||11|| saMsArasindhurgahanaH mukhena, samyaktvazIlottamatumbikAbhyAM, santIryate te dadhato janasya, vAmAsaritsu buddnkutHsyaat||12|| vairAgyavRttirjinapAdarakti, naktadA''sau vanitAHsvakASTau, saMsAra eSo'sti priyA ? asAra-stA bodhayan yAvadalaMtadA'trA13 / / tattvApAthoghimitogracaure,zvauyamvidhAtuM prabhavAkhya cauraH, saMsevitastatra samADuDhauke, jambUpadezaM zrutavAn kssnnen||14|| vairAgyagarbhottamadezanAbhiH, sadya, prabhAvI prabhavo'pi bodhI, jajJe tathA'nye pratibodhamApuH stoko'pi saGgo mahatAM hitAya // 15 // prAtazca jambUH saha paJcazatyA, tattaskarANAmapi bhAminIbhiH, naijasya tAsAJjanakaprasUbhiH saptAkSipaJcAzcita evamAryaH // 16 // aGkAGkakoTIH kanakasya muktvA, saudharmanAthantikamAdade'ti, // 38 // harSeNa dIkSAM kramata stato'sya, jajJe'khilajJakila kevalaM tat // 17 // Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zro kahA zrI RSabha caritram muktAvalyA SoDazAbdAvadhi svAmI, geDAvAsI ca viMzatiH, chadmastha sturyacatvAriM, zadande kevale sthitaH // 18 // evamazItivarSANi, sarvAyuH paripAlya ca, prabhavaM svapadIkRtya, nirvANapadamAptavAn // 19 // ||ytH|| bhUto na bhAvI na ca ko'pi nA'tra, jambUpamaH ziSTatalAbhirakSaH yastaskarAMzvApi zivAdhvagantUn , cakrerihantA jayatAcca jambUH // 20 // jIyAcciraM prAbhavaprabhureva, cauryeNa vittaM bahulaM haraMca, ratnatrayaM yo'khila duHkhanAzi, no cauryahAraM vizadaM samApa // 21 // ||ttr| vArasa varasehiM goasu, siddhI vIrAo vIsahi muhmmo| causaTThIe jaMbU , vucchinnA tattha dazaThANA // 11 // // bhAvArthaH // netrenduvarSeH prabhu gautame'tra, svAmI sudharmA kilaviMzavarSeH, siddhazca jambUH sukhakAdadhyavarSeH, sthAnAni bhinnAni dazeha tAvat // 12 // maNa 1 paramohi 2 pulAe 3 AhAra 4 khavaga 5 upasame 6 kappe 7 // saMjamatia 8 kevala 9 sijjJaNAya 10 javUmi vucchinnA // 1 // vyAkhyA-manaH paramAdhiH pulAka, AhAraka kSapaka upazamaH klpH| saMyamatrikaM kevalaM, sedhanA ca jambau vyucchinnAni // 2 // // 384 Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa muktAvalyAM zrI RSama caritram // 38 // spaSTArya:-maNaHtti manaHparyAya jJAnam-paramohi, tti-paramAvadhiH- yasminnutpanne'ntarmuhUrtAntaH kevalotpatiH-pulAe, tti pulAkalabdhiH-yayA labdhyA cakravarti sainyamapi-cUrNIkattuM samarthaH syAt-AhAraga, tti AhArakazarIralabdhi:- khavaga' tti kSapakazreNiH- uvasamatti-upazamazreNi:- kappa, ti jinakalpaH saMjamatia,' ti saMyamatrika parihAravizuddhika 1 sUkSmasamparAya 2 yathAkhyAta cAritra lakSaNaM 3 // atrApi kaviH // zrIjambUsvAmIsaubhAgya, varNyate kena dhIparam / yamprApya nAnyamadyApi, mokSazrIriha vAJchati // 1 // mU-pA-therassa NaM ajjajaMbUNAmassa kAsavaguttassa ajjappabhave there aMtevAsI kaccAyaNasagutte / therassa Na ajjappabhavassa kaccAyaNasaguttassa ajasijjaMbhave there antevAsI maNagapiyA vacchasagutte therassaNaM ajjasijjaMbhavassa maNagapiuNo vacchasaguttassa ajjajasabhade there antevAsI tuMgiyAyaNasagutte // 5 // vyAkhyA--sthavirasya AryajambUnAmakasya kAzyapagotrasya AryaprabhavaH sthaviraH ziSyo'bhUta kAtyAyanagotraH sthavirasya Aryaprabhavasya kAtyAyanagotrasya-AryazayyaMbhavaH sthaviraH ziSyaH kIdRzaH-ityAha-manakasya pitA vatsagotra:anyadA-ekadA prabhavasvAmI, sthApanArtha nijAspade / yogyavyaktiM gaNe saGke, dadivAnupayogakam // 1 // tathAvidho na nA dRSTha, stadA cAparatIrthake / upayoga dadau samyag , jJAnena jJAnavAridhiH // 2 // tadA rAjagRhe yajJa, yajan dRSTaH zubhAkRtiH / zayyabhado mahAbhaTTaH, sadaguNAJcita vigrahaH // 3 // tatra gatvA ca sAdhubhyA-maho kaSTaparamparA / tattvaM na jJAyate samya-giti vAkyena bodhitaH // 4 // // 385 // Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa syA zrI RSabha caritram // 386 // zayyaMbhavastadAkarNya, guruM provAca sAdaram / kiM tattvaM so'pi sampAha, nirdoSA vedabhAratI // 5 // rAgadveSamahAzatra-nirmaktaniSparigrahAH / asatyaM naiva bhASante, munayastatvakAMkSiNaH // 6 // satya ahi tato no ce-khaGgenAnena te ziraH / chetsyAmi kampitaH so'pi, yathAsthitamudAharat / / 7 / / adhastAdyajJastambhasya, pratimA'timanoharA / rAjate zAntinAthasya, yayA vighno na jAyate // 8 // stambhamutyapATaya so'pyAzu, darzayAmAsa mUrtikAm / upAdhyAyastataH prAha, prabhUktadharma eva ca // 9 // satyaM dRSTvA tato mUrti, zAntinAthasya nirmalAm / pratibuddho lalau dIkSAM, tataH sadyaH zayyaMbhavaH // 10 // zayyaMbhavaM nije nyasya, pade zrI prabhavaH prabhuH / yayau svargamidaM vRttaM, prabhavasya vibodhyatAm // 11 // parivrajyA yadA''grAhi, zayyaMbhavena dhImatA / antarvatnI tadA tasya, bhAryA''sIda gRhabhUSaNam // 12 // manakAkhyaH suto jajJe, manomAtaGgakesarI / dIkSA'grAhi ca tenApi, zayyambhavapadAmtike // 13 // svalpAyuSaM nijaM jJAtvA, mAsikaJca zayyambhavaH / tadartha racayAmAsa, sUtraM dazavakAlikam // 1 // prAtiSThipad yazobhadraM, svapATe ca tataH sudhIH / gajA'Ggavatsarai 8 svargaJjagAma viirmoksstH||1|| yazobhadramahAsUriH, pATe saMsthApya naijake, bhadravAhuca sambhUti, ziSyaM svargamajIgamat // 14 // sthavirasya AryazayyaMbhavasya, manakasya pituH vatsagotrasya-AryayazobhadraH sthaviraH ziSyaH tuGgikAyanagotro'bhUditi // 5 // // ataH paraM prathama saMkSiptavAcanayA sthavirAvalImAha / / // 386 // Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyA zrI RSabha caritram // 387 // mU-pA-saMkhittavAyaNAe ajjajasamahAo aggao evaM gherAvalI bhaNiyA, taM jahA-therassa NaM ajjajasabhahassa tuMgiyAyaNasaguttassa aMtevAsI duve therA there ajjasaMbhUivijae mADharasagutte there ajjabhadabAhU pAINasagutte / vyAkhyA-saMkSiptavAcanayA AryayazobhadrAt agrataH evaM sthavirAvalI kathitA-tadyathA sthavirasya Aryayazobhadrasya tuGgikAyanagotrasya ziSyau dvau sthavirau sthaviraH sambhUtivijayaH mADharagotraH sthaviraH AryabhadrabAhuzca prAcIna gotraH 2 // tathAhi // yazodharamahApaTTe, jAtau paTTadharAvimau, sambhUtivijayazcaiko, bhadravAhustathA'paraH // 1 // // zrIbhadrabAhusambandhazcedRzaH // pratiSThAnapure kApi, dIkSitA'bhUdvijadvayI, varAhamihira ko, bhadrabAhuH parastathA // 2 // AcAryapadasandAne, bhadrabAho mahAdhiyaH, varAho'pi tadA ruSTo, dvijaveSamupAdade // 3 // vArAhI saMhitAGkRtvA, jyotiHzAstravicAriNIm , nimittai jIvikAGkurvan , lokasyAgre bravItyadaH // 4 // zilAyAGkApi kAntAre, siMhalagnamamaNDayam , kRtvA'majanametasya, svakAgAramupAgamam // 5 // smRtvA ca zayane lagnaM, tathAsthaM sattvaraM tataH, lagnabhaktyA gata statra, dRSTaH siMhastakopari // 6 // nirbhayastadadho lagne, bhaGge kRte'khile mayA, siMhalagnAdhipaH sUryaH, santuSTo'bhUttadA mayi // 7 // 1 (dvau bhrAtarAviti) // 387 // Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSama caritram zrIkalpa muktAvalyA // 388 // pratyakSIbhUya sUryo'pi, nItvA mAM nijamaNDalam , adarzayada grahAcAraM, sarvazcApi yathAsthitam // 8 // ekadAkuNDalAkAraM, kRtvA mihira paNDitaH, rAjAnaM procivAnitthaM, pazyAdbhUtamihAdya bhoH // 9 // asminkuNDalake rAjan , dvApazcAzatpalAtmakaH, patiSyati svayaM matsyo, gaganAdativegataH // 10 // bhadrabAhustathA zrutvA, provAceti janAntare, avazyaM gaganAnmatsyaH, patiSyati tathA na ca // 11 // mArge'rdhapalazoSeNa, 51sAkeSupalAtmakaH, kuNDalasya tathA prAnte, matsyapAto bhaviSyati // 12 // tathaiva militaH samyag , yaduktaM bhadrabAhunA, prazaMsA tasya loke'bhUda, hImukho mihiro'bhavat // 13 // ekadA nagare tasmin , daivAdbhUpasuto'jani, mihireNa kRtA patrI, coktamAyuH zatAbdikam // 14 // putrajanmamahAnandA, upAyanakarAJcitAH, Ayayu nAMgarA statra, cAzIrvAdaparA dvijAH // 15 // vyavahArarahitA jainA, munayaH putradarzane, nAgatA iti cakre'sau, nindAJjanIM varAhakaH // 16 // nindAyAcikrayamANAyAM, gurubhirbAlakasya tu, saptabhi sirairmRtyu, mArjAryA kathito dhruvam // 17 // tadaiva nagarAt sarvA, viDAlikA bahiSkRtAH, putrasnehena rAjhA'pi, putrasneho hi dhIparaH // 18 // saptamavAsare stanyaM, pivato bAlakasya ca, viddaalik| mukhAkArA, galApAtena hA mRtiH // 19 // gurUNAM sarvato jAtA, prazaMsA ca garIyasI, mihirasya tathA niMdA, prasasAra janAntare // 20 // mRnvA'sau mihiraH kopAda, vyantarIbhUya sarvataH, rogAdibhizca saGghasya, cakAropavAvalima // 21 // // 388 // Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyA (W zrI RSama caritram // 38 // upasargaharaM stotraM, kRtvA''zugurubhistataH, nivAritA mahAprajJaiH, prajJA sAdhayate na kim // 22 // uktaM ca-uvasaggaharaM thuttaM, kAUNaM jeNa saGghakalyANam , karuNApareNa vihiaM, sabhadrabAhu gurujayatu // 1 // nAnopasargaharamatravidhAya bhadraH, stotrazcamatkRtiparaM karUNApayodhiHyaH saGgabhadramakarodvividhAgamajJaH, so'yaMhitAya jayatAdaguru bhadravAhuH // 23 // mU-pA-therassa NaM ajjasaMbhUivijayassa mADharasaguttassa aMtevAsI there ajjathUlabhadde goyamasagutte-- vyAkhyA-sthavirasyAryasambhUtivijayasya mADharagotrasya ziSyaH sthaviraAryasthUlabhadrogautamagotro'bhUt-tatsambandhazcettham-AsonmAnyo nandarAjaH, pATalItipurAntare, sacivaH sakaTAlo'sya, sthUlabhadrastadaGgajaH // 24 // dvAdazAbdAni yo gehe, kozAyAH sthitavAn sudhIH, bhuJjAno vividhAn bhogAM-stayA sAkamakhaNDitam // 25 // vararuciprayogeNa, zakaTAle mRte sati, AhUya nandarAjena, prArthito'mAtyahetave // 26 // pitRmRtyu paraJcitte, cintayitvA mahAzayaH, asvIkRtya vacastasya, parivrajyAM lalau sukham // 27 // aGgIkRtya vratAnyeSa, sambhUtivijayAntike, kozAgAramalacakre, cAturmAse tadAjJayA // 28 // darzayantI bahUn bhAvAn , smerahAsyakaTAkSakaiH pratibodhya paraM dhIra stAGgurupAzcamAgataH // 29 // anaGgavANajetAraM, dRSTavA taGguravo jaguH, samakSaM saGghadevasya, duSkara duSkarAkaraH // 30 // munitrayI paraM dUnA, pUrvAyAtA ca tagirA, siMhabhaujaGga kUpAnAM, darIrandhaidhavAsinI // 31 // // 38 // Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyA zrI RSabha caritram // 390 // teSu siMhaguhAsthAyI, munirIAkulendriyaH, gurUgA pratiruddho'pi, kozAgAramazizriyat // 32 // cAturmAsI sthita statra, dvitIyAM divyarUpiNIm , vIkSyatAmamarI kalpAMzcalacitto'jani kSaNam // 33 // bodhitA sthUlabhadreNa, kozA'sau zIlazAlinI, bodhayAmAsa taM kSiptvA, khAle ratnakakambalam // 34 // bodhitaH saMstayA''gatya, provAca munirADayam , gurupAdAntikIbhUya, samastasaGghasannidhau // 35 // duSkarakAraka ekaH, sthUlabhadro'sti sAdhupu, yaduktaM gurubhiH satyaM, sthUlabhadro mahAmuniH // 36 // / / yaduktam // pupphaphalANaM ca rasa, surANa maMsANa mahiliANaM ca / jANaMtA je virayA, te dukkarakArae vaMde // 1 // ||bhaavaarthH|| phalAnAmapi puSpANAM, madirAmAMsayoSitAm , rasaM jJAtvA viraktA ye, vande duSkarakArakAn // 37 // bodhitA sthUlabhadreNa, kozA sandhAmacIkarat , prAptarAjyaprasAdena, raMsye puMsA pareNa na // 38 // kadA ca rathakAraNa, kozA tuSTasya bhUpateH, mAgitA sA'pi taM prItyA, svIcakre vacanAnugA // 39 // guNAn sA sthUlabhadrasya, prati taM nityamAjagau, kalAM svAM rathakAro'pi, darzayAmAsa tAmprati // 40 // pujArpitazaraireSa, dUrasthAmAmralumbikAm , tatrastha eva kozAyai, cAnAypa dattavAn kalI // 41 // garvitaM taJca saMvIkSya, kozA'pi matizAlinI, prAha pazya kalAM me'pi, kalAjJadarpajitvarIm // 42 // sarSapANAzca rAzau sA, kRtvA coddharvazca sUcikAm , tadane mumamAdhAya, nanarta nRtyakovidA // 43 // --nRtyantI--prAha ca-na dukkaraM aMvayalumbito'NaM, na dukkaraM sarisavanacciAi / taM dukkaraM taM ca mahANubhAvaM, jaM so muNI pamayavarNami vuccho // 2 // 1 puSpam // 390 // Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSabha caritram zrIkalpamuktAvalyAM 11391 // bhaavaarthH| no duSkaraM troTanamAmralumbyA,no duSkaraM sarvapanartitAyAm / manye ca tadaduSkaramAryatAzca, kAntAraNe yadvijayI muniH sH||44|| daratyAmadrau rahasi ca vane santi pradyumna bANAJjatukAmaM prabhava iha vai vizvamAnyAH kiyantaH // ramye harye sarasamazanaM kAminikelilIlA, maznan pazyan-ratipatijayI sthUlabhadraH kilaikaH // 45 // dIpte vahau mahitamahimA yo vizan naiva dagdhaH, khaGgAgre yaH pragatimamayo naiva bhinnaH prakurvan / kRSNAGgAhecilamanuvizan yo na daSTaH pratApI, garbhAgAre sthiti manubhajan-cAJjanIye na cAktaH // 46 // kAmyA vezyA yakapadaratA bhojanaM pairasIyam , kailAsAmaM khakamupagataM dhAma deho'ti maJjaH / nUtnAvasthA jaladasamayo yo jigAyAdareNa, mAraM vande munimahamimaM sthUlabhadraM mahAntam // 47 // mukhyaM zastraM manasija ? tavA sAGganA raGkunetrI, vIrAzcaivaM zazimadhupikAH paJcamo vizvamohI / brahmA viSNu herabudhamukhAH sevakAH ke'pare te, naSTAza ? tvaM tadapi muninA'nena hAhA hato re // 48 // dRSTo dRSTayA smara ? munirasau nandiSeNAdivacca, jJAtaM nAlaM paramiha munimA raNA vijitya / nemi jambU rapi dhanapati dhIrasaudarzano ya, steSAM madhye bhavati viditasturya eSa pratApI // 49 // 1 aJjanAgAre nivasannapi na cAktaH // 391 // Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpa muktAvalyAM zrI RSama caritram // 392 // manye neme rapi munimimaM sthUlabhadraM viziSTam , gatvA nemiH zikhari varaNa mohabhUpaJjigAya / mohAgAre vikRtijanake yaH pravezambidhAya, jitvA mohaM mRgapatinibho yo vazI san rarAja // 50 // ekadA dvAdazAbdIyo, durbhikSaH samajAyata, tadante saGgharodhena, bhadravAhu mahAyamI // 51 // sAdhUnAM zAntacittAnAM, paJcazatIzca nityazaH, vAcanA saptakenAlaM, dRSTivAdamapAThayat // 52 // mahAprANAbhidhaM dhyAnaM, sAdhayanta stadA'bhavan , zrIbhadrabAhavo mAnyA, stato'vakAsatA manAka // 53 // saptabhirvAcanAbhiste, sAdhavaH khinacetasaH, vijahuzca tataH svairaM, sthUlabhadraM vinA munim // 54 // mahAdhyAne samApte ca, sthUlabhadro nirantaram , vastudvaya prahIyAM tAM, dazapUrvImadhItavAn // 55 // bhadrabAhuH kadA svAmI, pATaliputramAgataH, tasthAvudyAnake ramye, vineyagaNasevitaH // 56 // bandanArtha ntadA tatra, sthUlabhadramuneH zubhAH, bhAginya vAyayuH sAdhvyo, yakSAdyAH zIlamAdharAH // 57 // vidhAya vandanAM bhaktyA, pRSTaH ka sthUlabhadrakaH, jIrNadevakule sosti, bhadravAhu jaMgAviti // 58 // AgacchantIzca tA vIkSya, tAsAM vismathahetave, siMharUpaJcakArAzu, sthUlabhadro mahAmuniH // 59 // pazcAsyaM vIkSya tA bhItA, gurupArzvamupAyayuH, datvA vivekamAhu ste, tatraivAsti ca gamyatAm // 60 // 2 girirupadurgam // 392 // Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyA zrI RSama caritrama // 393 // gatAstAH sthUlabhadrazca, dRSTastAbhi yathAsthitaH, vanditvA taM yayuH sAdhvyaH, svakasthAnaM shivaashyaaH||61|| vAcanAryantato bhadro, gurupArzvamupAgamat , vAcanAyA ayogyastvaM, kRtAparAdhahetutaH // 12 // ityukte gurUbhiH khinaH, sthUlabhadro jagAvanu, kSamyatAM me'parAdho hi, na kariSye puna stathA // 63 / / dayAlavaH punastasya, sUtrato vAcanAM dadaH, saGkAvarodhataH kica, deyA nAnyasya vAcanA // 4 // // tathA caahuH|| kevalI caramo jambUsvAmyapyaprabhavaprabhuH, zayyaMbhavo yazobhadraH, sambhUtivijayastathA // 65 // bhadrabAhuH sthUlabhadraH, zrutakevalino hi SaTU, ciramete mahAbhAgA, jayantu jnyaansindhvH||66|| mU-pA-dherassa NaM ajjathUlabhaddassa goyamasaguttassa aMtevAsI ve therA. there ajjamahAgirI elAvaccasagutte there ajasuhatthI vAsihasagutte // vyAkhyA-sthavirasya AryasthUlabhadrasya gotamagotrasya ziSyau dvau sthavirau. abhUtAm sthaviraH AryamahAgiriH elApatyagotraH sthavira: Aryasuhastizca vAsiSThagotraH tayoH sambandhazva caivam / jinakalpasya vicchede, zrImadAryamahAgiriH, tulanAjinakalpasya, vyakarodabuddhivAridhiH // 1 // uktazca-bucchinne jiNakalpe, kAhI jiNakappatulaNamiha dhIro, te vaMde muNivasaI, mahAgiri paramacaraNadharaM // 1 // // bhAvastu pUrvazlokena jnyeyH|| jiNakappa parIkammaM, jo kAsI jassa saMthavamakAsI, sidvidharaMmi muhatthI, taM ajamahAgiriM vaMde // 2 // // 393 // Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyA Fos LAIME caritram // 394 // bhAvArtha:-jinakalpaparikarma yo'kArSIda, yasya saMstavamakArSIt , zreSTigRhe suhastIM taM, AryamahAgiriM vande // 2 // vaMde ajjamuhatyiM muNipavaraM, jeNa saMpaI gayA / riddhiM savvapasiddhaM, cArittA pAvio paramaM // 1 // bhAvArthaH--vande AryasuhastinaM, munipravaraM yena saMpratiH rAjA / RddhiM sarvaprasiddhaM, cAritrAt prApitaH paramAm // 1 // // Aryasuhasti sambandhazcatyam // sAdhubhyo bhikSamANaM kaM, durbhikSe dramakaM paTuH // suhastI dIkSayAmAsa, mRtvA jajJe ca sampratiH // 1 // tathAhi-mRtvA ca bhikSuko jajJe, zreNikAGgajakoNikaH, tasyodAyI paTe tasya, navanandamahIpatiH // 2 // tatpaTTe candraguptazca, bindusArastadaGganaH, azokastakaputro'bhUt , kuNAlastasya vai sutaH // 3 // tatsutaH samprati jarjAto, rAjA vizvayazA mahAn , jAto yo labdhavAn rAjya, dattaM pitAmahena ca // 4 // ekadA rathayAtrAyA, gacchamAryamuhastikam , dadarza samprati daivA, jjAtismRtimavApa ca // 5 // zrutvopadezamAcAryA, cchAvako'jani bhAvataH, trikhaNDaoN yo mahIM caityai, bhUSayAmAsa puNyavAn // 6 // tathAhi-sapAdalakSacaityAni, (125000)jinAnAM vishvvndinaam| sapAdakoTikAzcaivaM (12500000)pratimA atizobhanAH SatriMzatsahakhANi (36000) jIrNoddhArAM stathaiva ca / paJcatattvasahastrANi, (95000) pittalapratimAstathA // 8 // bahazatasahasANi, pavitrasatrazAlikAH / cakAra samprati bhUpo, dhanyo'yaJjayatAccirama // 9 // api ca-anAryAnapi yo dezAn , karamuktAn vidhAya ca / sAdhuveSadharAH pUrva, sevakAstatra preSitAH // 10 // C // 39 // Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamukkAvalyA zrI RSabha | caritram // 395 // sAdhusaJcArasaMyogyA, viSayAste tataH kRtAH / nijAdhInAzca ye bhUpAstepi jainaratAH kRtAH // 11 // vakhapAtrAbadadhyAdi, vikretArazca ye janAH / tAnAha samprati bhUpo, jainadharmodaya spRhaH // 12 // pratyAgacchanti gacchanti, sAdhavo ye mahAvratAH / purasteSAM svavastUni, sthApayantu vivekataH // 13 // pUjyaiste mRhyate yaddhi, deyaM tacca subhAvataH / samastavastu mUlyaM naH, kozAdhyakSo hi dAsyati // 14 // evambhUpAjJayA cakru, stathA te vyavahAriNaH / azuddhamapi tadvastu, zudabudhyA hi sAdhavaH // 15 // jagRhu nisampannA, dharmatrANaparAyaNAH / dharmarakSA hi kartavyA, copAvairSahubhirbudhaiH // 16 // . // iti samprati bhUpasambandhaH // mU-pA- therassa NaM ajjamuhatyissa vAsiTThasaguttassa aMtevAsI duve therA, suhiya-suppaDibuddhA koDiya- 1 kAkaMdagA vagdhA'vacca saguttA / therANaM muTThiya-suppaDibuddhANaM koDiya-kAkaMdagANaM vagdhA'vacca saguttANaM aMtevAsI there ajjaiMdadinne kosiagutte-rassa ajjaidadinnassa kosiyaguttassa aMtevAsI there ajjadine goyamasagutte / therassa NaM ajjadinassa goyamasaguttassa aMtevAsI there ajjasIhagirI jAissare kosiyagutte / therassa NaM ajjasIhagirissa jAissarassa kosiyaguttassa aMtevAsI there ajjavaire goyamasagutte / therassa NaM ajjavairassa goyamasaguttassa aMtevAsI there ajjavairaseNe ukkosiyagutte / therassa gaM ajjavairaseNassa ukkosira guttassa aMtevAsI ca-tAri therA-there ajjanAile there ajjapomile there ajjajayaMte there ajjatAvase / therAo ajjanAilAo ajjanAilA sAhA niggayA, therAo ajjapomilAo ajjapomilA 395 // Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSama caritram zrI kalpa sAhA niggayA therAo ajjajayaMtAo ajjajayaMtI sAhA niggayA therAo ajjatAvasAo ajjatAvasI muktAvalyA sAhA niggayA // 6 // // 396 // vyAkhyA-sthavirasya AryasuhastinaH vAziSTagotrasya ziSyoM dvau sthavirau abhUtAm . susthitaH supratibuddhazca kauTikakAkandiko vyAghrApatyagotrau susthitau suvihitakriyAniSThau supratibudvau sujJAtatatvau-idaM vizeSaNaM kauTikakAkAndikAviti tu nAmanI pare susthita supratibuddhau iti nAmanI koTizaH mUrimantrajApAt. kAkanyAM nagaryo jAtatvAcca koTikAkandAviti vizeSaNam sthavirayoH susthitamupratibuddhayoH koTikakAkandikayoH vyAghrApatyagotrayoH ziSyaH sthaviraH Arya indradinno'bhUt kauzikagotraH sthavirastha Aryaindradinnasya kauzikagotrasya ziSyaH sthaviraH Aryadinno'bhUt gautamagotraH sthavirasya Aryadinasya gautamagotrasya ziSyaH NRI sthaviraH AryasiMhagirirabhUta jAtismaraNavAn kauzikagotraH sthavirasya AryasiMhagireH jAtismaraNavataH kauzika gautrasya ziSyaH sthaviraH Aryavatro'bhavat gautamagotraH sthavirastha Aryavatrasya gautamagotrasya ziSyaH sthaviraH Aryavajraseno'bhUta-utkauzikagotra: sthavirasya Aryavajrasenassa utkauzikagotrasya ziSyAH catvAraH sthavirA abhavan-teca-ime sthavira AryanAgilaH sthaviraH Aryapaumila:sthavira AryajayantaH sthaviraH AryatApasaH iti catvAraHsthavirAt-AryanAgilAt-AryanAgilAH zAkhA nirgatAH 1 sthavirAta-AryapomilAta AryapomilA zAkhA nirgatA 2 sthavirAt AryajayantAt AryajayantI zAkhA nirgatA ||iti||6|| // 326 // Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSama caritram zrI kalpamuktAvalyA // 397 // atha vistAravAcanayA sthavirAvalImAha // vittharavAyaNAe puNa ajjajasabhAo purao therAvalI evaM paloijjai / vistaravAcanayA punaH AryayazobhadrAva-agrataH sthavirAvalI evaM pralokyatevAcanAyAmamuSyA, bhedAH santi ca bhUrizaH / jJeyAste kintu dhImadbhi, lekhakadoSahetukAH // 1 // jJAyante sthavirANAM na, prAyaH zAkhAH kulAni ca / tirohitAzcatAstAni, sAmprataM nAmabhedataH // 2 // ||ttr tadvidaH pramANam // ekAcAryasya yA cAsti, santatiH kulamucyate / ekakavacanAcAra, munivAro gaNaH smRtaH // 3 // yadukta-tattha kulaM vinneyaM, egAriassa saMtaI jAu / duNha kulANa miho, puNa sAvikkhANaM gaNo hoi // 1 // // bhAvArthaH pUrvazlokena jnyeyH|| ekAcAryasantAne, puruSANAM pRthak pRthaka, anvayAH santi tAH zAkhA, vijJeyA zAstracancubhiH // 1 // athavA- Adyo yaH puruSazcAptaH, zAkhAstasya ca snttiH| vairIzAkhA yathA'smAkaMH zrI vairisvAminAmataH // 2 // kulAni tAni bodhyAni, tattacchiSyagaNasya ye / vaMzapAdapajImUtA, anvayA hi pRthak pRthaka // 3 // yathA cAndrakulaM candrAt-nAgendrazca nagendrataH, evaM nAmAnusAreNa, jJeyA kulaparamparA // 4 // ma-pA taM jahA therassa NaM ajjajasabhahassa tuMgiyAyaNasaguttassa ime do therA aMtevAsI ahAvaccA abhiNNAyA hutyA taM jahA-there ajjabhadabAha pAINasagutte there ajjasaMbhUivijae mADharasagutte therassa // 397 // Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhokalpamukAvalyAM zrI RSama caritram // 398 // NaM ajabhadabAhussa pAINasa guttassa ime cattAri therA aMtevAsI ahAvaccA abhiNNAyA hutthA taM jahA there godAse, there aggidatte there jaNNadatte there somadatte kAsavagutteNaM therehito godAsehito kAsavagutte hiMto ittha NaM godAsagaNe nAmaM gaNe niggae / tassa NaM imAo cattAri sAhAo evamAhijjanti, taM jahA / tAmalittiyA koDivarisiyA poMDavaddhaNiyA dAsIkhabbaDiyA / therassa NaM ajjasaMbhUi vijayassa mADharasaguttassa ime duvAlasa therA aMtevAsI ahAvaccA abhiNNAyA hutthA- taM jahAnaMdaNabhadde there, uvaNaMde tIsabhaha-jasabhadde / there a sumiNabhadde, maNibhadde puNNabhadde ya] // 1 // there a thUlabhadde-ujjumaI jaMbunAmAdhijje ya / there ya dIhabhadde there taha paDubhadde ya // 2 // therassa NaM ajasaMbhUivijayassa mADharasaguttassa imAo satta aMtevAsiNIo ahAvaccAo abhiNNAyAo hutthA taM jahA-jakkhA ya jakkhadinnA, bhUA taha ceva bhUadinnA ya / seNA veNA reNA, bhaiNIo thUlabhahassa // 1 // therassa NaM ajjathUlabhadassa goyamasaguttassa ime do therA aMtevAsI ahAvaccA abhiNNAyA hutthA taM jahA-there ajjamahAgirI elAvaccasagutte there ajasuhatthI vAsihasagutte rassa NaM ajjamahAgirissa elAvaccasa, guttassa ime aha therA aMtevAsI ahAvaccA abhiNNAyA hutthA-taM jahA-there uttare there balissahe there dhaNaDDhe there siriGaDe there koDinne there nAge there nAgamitte there chalUe rohagatte kosiyagatte NaM / therehiMto gaM chalaehiMto rohaguttehito kosiyaguttehito tattha gaM terAsiyA niggayA // // 398 // Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSabha zrIkalpamuktAvalyA caritram // 399 // ENASOOR vyAkhyA-tadyathA sthavirasya-Aryayazobhadrasya tuGgikAyanagotrasya imau dvau sthavirau-antevAsino AhAvaccA na patanti yasminnutpanne durgatau-ayazaHpaGke vA pUrvajAstadapatyaM putrAdistatsadRzau yathApatyau-ata eva abhinnAyA abhijJAtau prasiddhau-abhUtAm / / tadyathA-sthavira sthavira-AryabhadrabAhuH prAcInagotraH sthaviraH AryasambhUtivijayaH mADharagotraH sthavirasya-AryabhadrabAhoH prAcInagotrasya ete catvAraH sthavirA antevAsino yathApratyAH prasiddhA abhavan-sthaviraH godAsaH 1 sthaviraH agnidattaH 2 sthaviraH yajJadattaH 3 sthaviraH somadattaH 4 kAzyapagotraH sthavirAta-godAsAta kAzyapagotrAt-atra godAsanAmako gaNaH nirgataH tasya etA zcatakhaH zAkhA AravyAyante tadyathA tAmaliptikA 1 koTivarSikA 2 puNDravarddhanikA 3 dAsIkharvaTikA 4 sthavirasya AryasambhUtivijayasya mADharagotrasya ete dvAdaza sthavirAH ziSyAH yathApatyAH prasiddhAH abhavan tadyathA-nandanabhadraH 1 upanandaH 2 tiSyabhadraH 3 yazobhadraH 4 sumanobhadraH 5 maNibhadraH 6 pUrNabhadraH 7 sthaviraH sthUlabhadraH 8 RjumatiH 9 jambUnAmadheyaH 10 sthaviraH dIrghabhadraH 11 sthaviraH pANDubhadraH 12 // sthavirasya AryasambhUtivijayasya mADharagotrasya etAH sapta antevAsinyaH yathApatyAH prasiddhA abhavan-tadyathA-jakkhA ya 1 jakkhadinnA 2 bhUA 3 taha ceva bhUadinnA ya 4 / seNA 5 veNA 6 reNA 7 bhaiNIo thUlabhadassa // 1 // sugamA-therassa NaM ajjathUlabhadassa goyamasaguttassa ime do therA aMtevAsI ahAvaccA abhinnAyA hutyA taM jahA thera ajjamahAgirI elAvaccasagutta yere ajjamahatthI vAsihasagutte therassaNa ajjamahAgirissa elAvaccasaguttassa ime aTTa therA aMtevAsI ahAvaccA abhinnAyA hutthA taM jahA-there // 399 Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpa bhuktAvalyA bhI prApama caritram // 40011 uttare there valissahe there dhaNaDDhe there siriDDhe ghere koDine there nAge nAgamitte ghere chaDulUe rohagutte kosiyasagutte Na chalue rohagutte ti dravya 1 guNa 2 karma 3 sAmAnya 4 vizeSa 5 samavAyAravya SaT padArthaprarUpakatvAt ulUkagotrotpannatvenolUkaH tataH karmadhAraye SaDulUkaH-prAkRtatvAta-chaDulUetti ataeva sUtre kosiagatte ityuktaM ulUkakauzikayorekArthatvAt therehito NaM chaDDulUehito rohaguttehito kosiyaguttehito tasya gaM terAsiyA niggayA terAsiyatti trairAzikAH tataH-jIvo'jIvo na vA jIvo, rAzitrayaprarUpikA / rohaguptasya saJjAtA, ziSyapraziSyasantatiH // 1 // // tadutpattirevam // vIranirvANataH pazcAt , tuyeM turyeSu vatsare / antaraJjikasatpuryA, udyAne'timanohare // 1 // caitye bhUtagahasyAsId , vyantarasya sagacchakaH, zrIguptAcAryapAdo hi, mahAprabhAvabhUSitaH // 2 // tacchiSyo rohaguptazca, tvAsIdnAmAntare tadA / vandanArthanaguro repa-Agacchan pathi dhInidhiH // 3 // paTaDadhvanimAkarNya, vAdighoSitamantarA / nivArya paTahadhvAnaM, nivedya gurave'khilam // 4 // sanyAsi pozAlasya, kRtAnupadravAnasau / tadvaiparityavidhAbhiH, satvarazca nyavArayat // 5 // 1 madhye // 40 // Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyA // 40 // zrI RSabha caritram TavA. tadyathA-poTazAlaparivrAjakopadravAH // vRzcika 1 sarpa 2 mUSaka 3 mRgI 4 varAhI 5 kAkI 6 zakunikA 7 iti saptavidyopaghAtikAH kramazaH- mayUrI 1 nakulI 2 viDAlI 3 vyAghI 4 siMhI 5 ulUkI 6 zyenI 7 iti saMjJakasaptavidyAstAbhiryavArayat tathA-azeSavighnavidhvaMsi, rajoharaNamuttamam , gurubhyaH prApya medhAvI, yayau tatra ca nirbhyH||6|| balazrI nAma bhUpasya, sabhAyAmupasedivAn , saMnyAsipodRzAlena, vAdaH prArambhi tena ca // 7 // prathamaM dhImatA tena, rAzidvayaM vyavasthitam jIvAjIvakamedenaH punayuktyA trirAzikam // 8 // tathAhi- devAnAM tritayaM trayI hutabhujAM zaktitrayaM trisvarA, bailokyaM tripadI tripuSkaramatha tribrahma varNAstrayaH traiguNyaM puruSatrayI trayamatho sandhyAdikAlatrayaM, sandhyAnA tritayaM vacastrayamathApyastriyaH saMsmRtAH 1 iti sarva prarupaNayA, rAzivayaM sthApitavAn / svavidyAbhizca tadvidyA, vijitA yuktizAlinA // tatprayuktAM punarvidyAM. rAzabhI sa vijitya ca // 9 // mahena bhUyasA''gatya, gurave'khilamUcivAn , zrutvA ca guravaH procu, vatsa 1 vatsa 1 varakRtam // 10 // // kizca // jIvo'jIvo na vA jIvo, rAzitrayakasthApanam , utsatritamato gatvA, mithyAduSkRtamarpaya // 11 // saMsthApya svamataM pUrva, sabhAyAzca tathAvidham , kathaM svamukhato bhUya, stvapramANIkaromyaham // 12 // ahaGkAreNa no cakre, tathA'yaM zAstragarvitaH, mataM me satyamevAsti, prAheti savidhe guroH // 13 // satyavaktA takAcAryaH, sabhAyAM bhUbhuja stadA, sAkaM tena yayau tatra, sajjanAnAmiyaM sthitiH // 14 // // 401 // Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyA zrI RSabha caritram // 402 // SaNmAsAvadhiko vAdaH, prAbhUcca guruziSyayoH, tathApi nizcayo nAbhU, drAjA prAha guruMstataH // 15 // sIdanti rAjakAryANi, mRtaM vAdena sAmpratam , krIDAmAtramidaM rAjan , prAtarjeSyAmi taM dhruvam // 16 // dvitIyadisase bhUpaM, guruH prAha dhiyAM nidhiH, yAvanti santi vastUni, labhyante kutrikApaNe // 17 // AdAya rohaguptantu, parivArasamanvitaH, kutrikApaNanAthasya, samIpamagamad guruH // 18 // jIvaM dehi zuko datta, stvajIve prastarastathA, nojIve yAcite tena, dvayaM dattaM na cAparam // 19 // rohaguptaM gurUH prAha, vatsa ? munna nijAgraham, tathApi na mumocaiSa, svAgrahazca kadAgrahI // 20 // turya sindhuzaraiH prazna, nirjito'pi sabhAntare, atyajan svAgrahaM mUDhaH, krodhitai gurubhistataH // 21 // prakSiptaM kuNDikAbhasma, tanmUrdhni mAnadurdhare, saGghabAhyaH kRta kSeSa, gurvAjJAlopidurmatiH // 22 // nijhavazca tataH SaSTha, strairAzikanirupakaH, vaizeSikamasau cakre, darzanazca tataH pRthak // 23 // AryamahAgireH ziSyo, rohagupta pradarzitaH, sUtre kizcottarasthAna, vRtyAdau tu tathA na ca // 24 // zrIgaptAcArya pAdasya, ziSyatvena nirupitaH, asmAbhizca tathA'lekhi, tattvavijJA bahuzrutAH // 25 // ma-pA-therehiMto NaM uttarabalissahehiMto tattha NaM uttarabalissahagaNe nAmaM gaNe niggae / tassa NaM imAo catvArisAhAo evamAhinjanti taM jahA-kosaMbiyA 1 muttivattiyA 2 koDaMbANI 3 caMdanAgirI 4 // tharessaNa ajasuhatthissa ime duvAlasa therA aMtevAsI ahAvaccA abhiNNAyA hutthA taM jahAthere a anjarohaNa bhadajase mehagaNI a kaamiddddhii| muhia suppaDibuddhe, rakkhiya taha rohagutte ya // 1 // // 402 // Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSabha caritram zrI kalpa mukkAvalyA // 403 // chAyA-sthavirottarabalissahAt- tatra uttaravalissahanAmA gaNo nirgataH-tasya ca imAzcatasraH zAkhA ityaM vyAhiyante-tadyathA kausAmbikA 1 sUktipratyayA 2 kauTumbI 3 candranAgarI 4 ca tatra vAziSThagotrasya-sthavirasya Aryasuhastina:-ime dvAdaza sthaviraziSyAH putropamAH prasiddhAH-Asan / te ca ziSyAH kramazaH itthaM jJeyAH-tatra sthavirAryarohaNaH 1 dvAdazaziSyapradhAnaH 1 bhadrayazAH 2 meghagaNI 3 kAmarddhiH 4 susthitaH 5 supratibuddhaH 6 rakSitaH 7 rohaguptaH 8 // 1 // mU-pA isigutte sirigutte, gaNIya baMbhe gaNIya taha some / daza do a gaNaharA khalu, ee sIsA suhastinaH // 2 // chAyA-RSigaptaH 9 zrIguptaH 10 gaNibrahmA 11 gaNisoma 12 tatra gaNadharapadasamalakRtA ime dvAdazaziSyAH AryasuhastinaH Asanniti // 2 // ma-pA-therehito NaM ajjarohaNehiMto kAsavaguttehito tattha NaM uddehagaNe nAmaM gaNe niggae / tassimAo cattArisAhAo niggayAo chacca kulAI evamAhijjanti / se kiM taM sAhAo? sAhAo evamAhijjanti taMjahA-udaMbarijjiyA mAsapUriyA maipattiyA paNNapattiyA se taM saahaao| se kitaM kulAI 1 kulAI evamAhijjanti taM jahApaDhamaM ca nAgabhUaM, bIaM puNa somabhUiaM hoi / aha ullagacchataiyaM, cautthayaM itthalijja tu // 1 // // 40 // 8 Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa zrI RSabha caritram muktAvalyA IN04 // chAyA-kAzyapagotrotpannasthavirAryarohaNAt-tatra-uddehagaNanAmA gaNo niHmRtaH-tataH catakhaH zAkhAH SaT kulAni ca nirgatAH-nirgatAni / tAH tAni- evam-kathyante. tatra ziSyaH pRcchati guruM kAstAH zAkhA:athottaraM gururAha-tAH zAkhAH ittham procyante tadyathA-uduMbarIyA 1 mAsapUrikA 2 matiprAptikA 3 prajJaprAptikA 4-iti tAH zAkhA:- kAni tAni kulAni ityaM kathyante-tadyathA-tatra prathama nAgabhUtakulam-dvitIyaM somabhUtakulam-tRtIyaM Arddhagacchakulam caturtha hastalIyakulam (hastaliptakulamiti ) // 1 // tatraikAcAryasya santatiH kulamucyate vA. AcAryaziSyANAM bhinnabhinnavaMzAH kulamucyate-yathA cAndrakulaM nAgendra kulamiti-- paMcamagaM naMdijja, chaThaM puNa pArihAsayaM hoi / uddeha gaNassee, chacca kulA hunti nAyavvA // 2 // chAyA- paJcamam- naMdIyakulam-SaSTham-pArihAsayaM kulam imAni SaT kulAni uddehagaNasya bodhyAni // 2 // mu-pA-therehiMto Na siriguttehito hAriyasaguttehiMto ittha Na cAraNagaNe nAma gaNe nigge| tassa NaM imAo cattAri sAhAo satta ya kulAI evamAhijanti / se kiM taM sAhAo ? sAhAo evamAhinti tadyathA-- hAriyamAlAgArI saMkAsiA, gavedhuA vajjanAgarI se taM saahaao| se kiM taM kulAI ? kulAI evamAhijjanti taM jahA-paDhamittha vacchalijjaM bIaM puNa pIidhammizra hoi / taithaM puNa hAlijja, cautthayaM pUsamittijaM // 1 // vyAkhyA-hAritagotrotpannasthavirazrIguptAt--(AryasuhastidazamaziSyAditi) cAraNagaNanAma gaNo nirgataH tasya // 404 // Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pro kalpamuktAvalyAM bhI RSama caritram // 405 // catavaH zAkhAH sapta kulAni ca / evaM kathyante / kAstAH zAkhAH evambodhyA:-tadyathA hAritamAlAkArI 1 saMkAzikA 2 gavedhukA 3 vajanAgarI 4 imAstAH zAkhAH santi / kAni tAni kulAni evamucyante tathAhi-prathamaM vatsalIyakulam 1 prItidharmikakulam 2 hAlIyakulam 3 puSpamitrIyakulam // 4 // . mU-pA-paMcamagaM mAlijjaM, chaTheM puNa ajjaveDayaM hoi / sattamagaM kaNhasaha, satta kulA cAraNagaNassa // 2 // . chAyA-mAlIyakulam 5 AryaveTakakulam 6 kRSNasahakulam 7 etAni saptakulAni, cAraNagaNasya jJeyAni // 2 // ma-pA-therehito NaM bhaddajasehito bhAradAyasagattehito ittha Na uDuvADiyagaNe nAmaM gaNe niggae / tamsa imAo cattAri sAhAo 1 tiNi a kulAI evamAhijjanti se kiM taM sAhAo 1 sAhAo eva mAhijjanti taM jahA-capijjiyA-bhaddijjiyA-kAkaMdiyA-mehalijjiyA-se taM saahaao| se kiM taM kulAI 1 kulAI evamAhijanti taM jahA-bhaddajasi taha bhadaguttiaM, taiaM ca hoi jasabhaI / eyAiM uDuvADiya, gaNassa tiNNeva ya kalAI // chAyA-bhAradvAjagotrotpannasthavirabhadrayazasaH (AryahasuhastidvitIyaziSyAditi) uDavATikagaNanAmA gaNaH nirgataH tasya imA zcatasaH zAkhAH trINi kulAni ca evaM kathyante kAstAH zAkhA:- tAH zAkhAH evaM bodhyA: tathAhi-capIyA 1 bhadreyikA 2 (bhadrAjikA bhadrIyApratyantare) kAkaMdikA 3 mekhaliyA 4 (pratyantaremekhalAjikA meghalIyA) imAstAH zAkhAH santi // kAni tAni kulAni evam kathyante- tathAhi bhadrayazaskakulam 1 bhadraganikakalama 3 yazobhadrakulam 3 uDubATika ( uDupATikakulasya trINi evaM kulAni santi // 1 // // 405 // Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyAM // zrI RSama | caritram // 406 // mU-pA-therehito NaM kAmiDDhIhito koDAlasaguttehito ittha NaM vesavADiyagaNe nAmaM gaNe niggae / tassa NaM imAo cattAri sAhAo cattAri kulAI evamAhijjanti se ki taM sAhAo 1 evamAhijjanti taM jahA sAvatthiyA, rajjapAliyA, aMtarijjiyA, khemalijjiyA, se taM sAhAo / se kitaM kulAI 1 kulAI evamAhijjanti taM jahA-gaNibhaM mehiaM kAmiDDhIaMca taha hoi ida puragaM ca / eyAI vesavADiya gaNassa cattAri u kulAI // 1 // | chAyA- koDAlagotrotpannasthavirakAmaH (AryasuhasticaturthaziSyAditi) vaizyavATikagaNanAmA gaNaH niHsRtaH pratyantareSu - vaizyapATika-vezapATika-vezavATika veSavATika iti tasya imAH catakhaH zAkhA:-catvAri kulAni ca evaM kathyante kAstAH zAkhA:-tAH zAkhAH ebam bodhyA:- tathAhi zrAvastikA 1 rAjyapAlikA 2 antarIyA 3 kSemalIyA 4 tAH imAH zAkhAH santi // kAni tAni kulAni tAni evamucyante tadyathA-gaNitakulam 1 medhikakulam 2 kAmarddhikakulam 3 indrapurakakulam 4 vaizyavATika kulasya-imAni catvAri kulAni santi // 1 // mU-pA-therehiMto NaM isiguttehito vAsihasaguttehito ittha NaM mANavagaNe nAmaM gaNe niggae / tassa gaM imAo cattAri sAhAo tiNNi ya kulAI evamAhijjanti se kiM taM sAhAo? sAhAo evamAhijjanti-taM jahA-kAsavijjiyA goyamajjiyA. vAsiDhiyA, sorahiyA, se taM sAhAo / se kiM taM kulAI-kulAI evamAhijjanti taM jahA isiguttiyatya paDhama, bIaM isidattiyaM muNeyavvaM, taiyaM ca abhijayaMta, tiNNi kulA mANavagaNassa // 1 // FORORSCORE |u406 // Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyAM bhIma caritram 11807 // ... chAyA- vAziSThagotrotpannasthaviraRSi guptAt (AryasuhastinavamaziSyAditi ) mAnavagaNanAmA gaNo nirgatA tasya catasraH zAkhAH trINi kulAni ca evaM procyante kA stAH zAkhAH tAH evaM kathyate tathAhi-- kAzyapIyA 1 gautamAyikA 2 vAziSThikA 3 saurASTrikA 4 tAH imAH zAkhAH santi kAni tAni kulAni tAni evaM kathyante tathAhi-RSiguptikakulam 1 RSidattikakulama 2 abhijayantakulam 3 etAni trINi kulAni mAnavagaNasya santi // 1 // mU-pA-therehito NaM muhiya-suppaDibuddhehito koDiyakAkaMdarahito vagdhAvaccasaguttehiMto itya gaM koDiyagaNe nAma gaNe niggae / tassa NaM imAo cattAri sAhAo cattAri kulAI ca evamAhi janti / se kiM taM sAhAo 1 sAhAo evamAhijjanti taM jahA- uccanAgarI vijjAharI, ya vairI ya majhimillA ya / koDiyagaNassa eyA, havanti cattAri sAhAo // 1 // chAyA-vyAghrApatyagotrotpannakauTikAt- tathA kArkadikopanAmavataH sthavirasusthitAt-tathA sthavirasuprativaddhAt kauTikagaNanAmA gaNo nirgataH tasya imA zvatakha: zAkhA:-catvAri kulAni ca evamucyante-kAstAH zAkhA:- tAzca itthaM bhaNyante tathAhi uccanAgarI 1 vidyAdharI 2 vajrI 3 madhyamA 4-kauTikagaNasya imA zvatakhaH zAkhAH santi // 1 // mU-pA-se taM sAhAo se kiM taM kulAI 1 kulAI evamAhijjanti taM jahA-paDhamittha baMbhalijja, biiyaM nAmeNaM vacchalijja tu / taiyaM puNa vANijjaM, cauttharya paNhavAhaNayaM // 1 // // 407 // Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpa bhI RSabha muktAvalyA caritram // 408 // chAyA-tAH imAH zAkhAH santi kAni tAni kulAni evaM tAni kathyante tadyathA brahmalIyakulam 1 vatsalIyakulam 2 vANijyakulam 3 praznavAhanakakulam 4 mU-pA-therANaM suhiya suppaDibuddhANaM koDiya kAkaMdagANaM vagyAvaccasagattANaM ime paMca therA aMtevAsI ahAvaccA abhiNNAyA hutthA-tadyathA chAyA-vyAghrApatyagotrotpanakauTikAt- tathA kArkadikopanAmavataH sthavirasusthitAta tathA sthavirasupratibuddhAt ime pazca sthaviraziSyAH putropamAH prasiddhA Asan-tadyathA sthavira AryaindradinaH-sthavirapriyagranthaH kAzyapagotrotpanna: sthavira vidyAdharagopAlaH sthavira RSidattaH-tathA sthavira ahaMittaHiMda dinne there, piyagaMthe piyagaMthe, tti ||shrii priyagranthasUreH smbndhH|| ajamerupurAbhyaNa, subhaTapAlabhUpateH / AsIdvarSapuraM ramya, vAstoSpatipuropamam // 1 // triMzatairjinacaityai-yatpareSAzca catuzzataiH / aSTAdazazatairevaM, vipragehai stathottamaiH // 2 // SatriMzai vaNijAM gehai, rudhAnaizca navazataiH / dizataiH paritaH kUpaiH, saptazatasarovaraiH // 3 // saptazatadAnazAlAbhiH, zobhamAnaM samantataH / AsIdyatra na jAnanti, duHkhaM paurajanAH kadA // 4 // ekadA nagare tatra, zrIpriyagrantha sUrayaH / Ayayu dheraNI ramyAM, punAnAzaktizAlayaH // 5 // // 408 // Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamukAvalyA zrI RSama caritram // 409 // anyadA hantumArebhe, yAge chAgo hi vADavaiH / vAsakSepe ca nikSipta, zrAddhahastena saribhiH // 6 // ambikA'dhiSThitazchAgo, bhUtvA provAca cAmbare / yUyaM nihantukAmA mAM, badhnItAyata mA hata // 7 // ||saamrthy yadi vazvAsti sAmprataM hanta niSThurA // nirdayI yadi bho viprA, 1 bhavadvacca bhavedayam / hanyAtsarvAzca kizcAtra, dayA dharmasya lakSaNam // 8 // rAmarAvaNayo yuddhaM, kRtaM yaca hanUmatA / kariSyAmi tathaivAha-mantarA yadi no dayA // 9 // uktazca- yAvanti romakUpAni, pazugAtreSu bhArata 1 / tAvadvarSasahakhANi, pacyante pshughaatkaaH||10|| yo dadyAtkAJcanaM meruM, kRtsnAzcaiva vasundharAm / ekasya jIvitaM dadyAt-na ca tulyaM yudhiSThira // 11 // sarveSAmevadAnAnAM, dAnamabhayamuttamam / kSIyate phalamanyeSA-mabhayasya kadA nahi // 12 // vipraiH pRSTazca kastvambho, bhUyatAM nayanAntare, pAvako'haM mamaiSo'sti, vAhano mA jighAMsatha // 13 // zrIpriyagranthasUrIndro, rAjatIhAdhunA sudhIH, zuddhadharma tataH pRSTavA, yataH zuddhi bhaviSyati // 14 // yathA cakrInarendrANAM, ghAnuSkANAM dhanaJjayaH / tathA dhuri sthitaH sAdhuH, sa ekaH satyavAdinAm // 15 // // tataste tathA ckruH|| mU-pA-there vijjAharagovAle kAsavaguttaNa there isidatte there arihadatte therehiMto NaM piyagaMthehiMto ittha Na majjhimA sAhA niggayA therehito NaM vijjAhara govAle hito kAsavaguttehito ittha NaM vijjAharIsAhA niggayA therassaNaM ajjaiMdadinnassa kAsavaguttassa ajjhadine there aMtevAsI goyamasagutte therassa NaM ajjadinassa // 409 / / Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa mukkAvA zrI RSabha | caritram // 410 // goyamasaguttassa ime do therA aMtevAsI ahAvaccA abhinnAyA hutthA ta jahA-there ajjasaMtiseNie mADharassa gutte there ajjasIhagIrI jAissare kosiyagutte therehito NaM ajjasatiseNiehito mADharasaguttehito ittha NaM uccanAgarIsAhA niggayA therassa NaM ajjasaMtiseNiyassa mADharasaguttassa ime cattAri therA aMtevAsI ahAvaccA abhinAyA hutthA taM jahA (graM 1000) there ajjaseNiye there ajjatAvase there there ajjakubere there ajjaisipAlie / therehito NaM ajjaseNiyehiMto ittha NaM ajjaseNiyA sAhA niggayA therehito NaM ajjatAvasehito ittha NaM ajjatAvasI sAhA niggayA therehiMto NaM ajjakuberehiMto ittha NaM ajjakuberI sAhA niggayA therehito NaM ajjaisipAliehiMto ittha NaM ajjaisipAliyA sAhA niggayA therassa NaM ajjasihagirissa jAissarassa kosiyagattassa ime cattAri therA aMtevAsI ahAbaccA abhinAyA hutthA taM jahA-there dhanagirI there ajjavaire there ajairetti / / tathAhi-AsId dhanapatiH kazcid, grAme tumbavanAbhidhe / sunandA tasya bhAryA''sI- svanAmaguNazAlinI // 1 // sagabhI tAM parityajya, dIkSA tena samAdade / sunandA suSuve putraM, putrarAziziromaNim // 2 // svajanmasamaye putraH, piturdIkSAM nizamya ca, jAtajAtismRti nitya, ananyudvegahetave // 3 // rudAvazca SaNmAsA, vyatItAstasya vai zizoH / jayAya mAtRmohasya, bAlAnAM rodanaM balam // 4 // siMhagiristadA tatra, cAyayau jJAnavAridhiH / dhanagiri tathA prAha, lAbho'dya bhavitA mahAn // 5 // // 410 // Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamukAvalyA zrI RSabha caritram // 41 // sacittamathavA'cittaM, yadvastu prApyate tvayA / AneyagurugIH kArI, bhikSArthazca tato yayau // 6 // dhanagiristathA pUrve, sunandAyA gRhe gataH / SaNmAsavayAH putro, dhanagirestayA'rpitaH // 7 // bhikSAmiva taM putra-mAdAya, ca guroH kareM / prAdAyi bhUribhAratvAt , kRtaM vajreti nAma ca // 8 // paThantInAzca sAdhvInAM, zayyAtaragRhe vacaH / padAnusAralabdhyA'sau, zrutvA jyadvayAH zizuH // 9 // adhyaiSTaikAdazAGgAni, pAlane sthitimAbhajan / pUrvArAdhitavidyAnAM, kimAsAdhyamihAsti vai // 10 // jAte trivArSike putre, putrArthazca tataH prasaH / rAjadvAre'bhiyogaM nu, cakAra putragardinI // 11 // pradhAnai tiniSNAtai, rayampakSo nirUpitaH, yaddattaM vastu gRhNantu, tasyaivaiSa bhaviSyati // 12 // ityukte bhakSyasAmagrI, krIDanAni ca sarvataH, tadane sthApitA mAtrA, kizca jagrAha no zizuH // 13 // dhanagiristatastasmai, rajoharaNamAdade, mudA jagrAha tadvAlaH, sucirepsitavastuvata // 14 // tato rAjJA'rpito bAlo, dhanagirevizAladhIH, siMhagiristato dIkSAM, yogyatvAdasya sandade // 15 // mAtA'pi jagRhe dIkSAM, sutajJAnaprabodhitA, IdRkSasRtaratnasya, prAptiH puNyena jAyate // 16 // ekadA tvaSTavarSAnte, gacchannujjayinI purI, vRSTau ca jAyamAnAyAM, yakSacaityamazizriyat // 17 // vinivRttau ca varSAyAM, pUrvabhavavayasyakAH jRmbhakAkhyAH surA mArge, samIyu nararUpiNaH // 18 // kauSmANDIzca dadu bhikSA, takasatvaparIkSakAH, animeSAH surA ete, devapiNDo na kalpate // 19 // // 41 // Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamukkAvalyA bhI RSama caritram // 412 // vajrasvAmIti sa dhyA, bhikSAM tAM na samAdade, santuSTAzca tato devA, daduIkRtilabdhikAm // 20 // nararUpAH puna devA, ghRtapUrakabhikSikAm , daduH kizca na janAha, pUrvavadvajrasUrirAT // 21 // nabhogamanavidyAnte, prasannA stridazA stataH, datvA prazaMsamAnAca, svakasthAnamupAgaman // 22 // anyazca- pATalipUrdhanazreSThI, kazcidAsItsutA'sya ca, rukmiNI ratirUpADhayA, rUkmiNIva parA'bhavat // 23 // vajrasvAmiguNagrAmAn , sAdhvIbhyo rUkmiNI sadA, nizamyAbhigrahaThacakre, bhUyAdeSa pati mama // 24 // ekadA vicaransvAmI, tatreyAya mahAyazAH, rUkmiNI janaka namrA, provAca vajrakAMkSiNI // 25 // yakAmaye pitanityaM, so'yamatra samAgataH, zrutveti prAthitaH pitrA, vajrasvAmI sutAkRte // 26 // vajrasvAmI tadA prAha, yadIyaM tAvakI sutA, mayyanurAgiNI cAsti, grAhyA dIkSA'nayA sukham // 27 // taka rAgavatI sA'pi, dIkSAbjanAha bhAvataH, rUkmiNI tvatha sA rAjI, varNyate kena vatsaraiH // 28 // mohomasindhuculakIcakAra, yo vajrasUri vilasalprabhAvaH, kAntAnadIsnehamahApravAha,staM plAviyeddhIratama kathaGkau // 29 // ekadA vicaran svAmI, kauve- dizi zaktimAna / tatrasthena ca saGkena, prArthitaH karuNAnidhiH // 30 // durbhikSapIDitAH svAminnupAyaH ko'pi cintyatAm / vidyAnidhirbhavAMzvAsti, na doSo saGgharakSaNe // 31 // vajrasvAmI tataH saGgha, saMsthApya vistRte paTe / samubhikSaM tvarA saGgha, nItavAn purikApuram // 32 // buddhadharmAnugastatra rAjA''sIta kizca tena ca / sarvatra jinacaityeSu, puSpAdAnaM niSedhitam // 33 // // 412 // Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSama arl vajrasvAmI tataH zrAdaiH, zrIparyuSaNaparvaNi / vijJaptaH so'pi tAnAha, sarva sAdhu bhaviSyati // 34 // zrIkalpa tato mAhezvaripuryA, nabhogAminividyayA / hutAzanAbhidyodyAne, prAgaman vajrasUriNaH // 35 // mukkAvalyA tatpitu mitramAsIcca, tatratyo vanapAlakaH / puSpArtha taM samAdizya, gatavAn himavagirau // 36 // // 13 // lakSmIdevI gRhaM ramyaM, mahApadma sakA'dita, mahApadma tathodyAnA, dvizalakSasumAni ca // 37 // AdAya jRmbhakairdevaiH, pUrvabhavIyamitrakaiH, tadaiva sattvaraM ramyaM, vimAnaJca vikurvitam // 38 // vimAnasthastataH svAmI, samahotsavapUrvakam, Agatya cakRvAn samyak-zAsanasya mahonnatim // 39 // prabhAvaM vIkSya tAdarza, rAjA'pi vismito'bhavat, vajrasvAmIstataH prItyA, zrAvako'jani bhaavtH||40|| kaphodrekastadA teSA-mAsIdatidukhaHpradaH, AnAyitA tataH zuNThI, sthApitA karNamlake // 41 // pratikramaNavelAyAM, patitA sA vilokya ca, Asannatara evAsti, mama mRtyu vicintya ca // 42 // vajrasenAbhidhaMziSyamitivRttamabIbhaNata, bhaviSyati ca durbhikSo, dvAdazavatsarAtmakaH // 43 // tathAhi--lakSyamUlyaudanAd bhikSA, prApsyasi yatra vAsare, subhikSamavajAnIthA, staduttaradinoSasi // 44 // ityuktvA jJAnavAn svAmI, vijahAra tataH sukham, svapAdapadmarolambaiMH, sAdhubhiH saha pAvanaiH // 45 // rathAvartagirau yAtvA, gRhItAnazano divaM, yayau svAmI pavitrAtmA, digantakhyAtakIrtikaH // 46 // saMhananacatuSkaLaca, pUrva dazamakaM tathA, vyucchinnaM svargate vajra, vizvAnandapradAyini // 47 // 1 lakSmI:-adita-iti kriyApadam // 413 // Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpa kAvayA zrI RSama caritram 414 // vajrasvAmimahAziSyo, vajrasenastataH kadA, sopArakapuraM yAto, biharan purasundaram // 44 // mahebhyajinadattasya, tatrAsIdIzvarI priyA, zrAvikA lakSyamUlyena, krItamannamapAcayat // 45 // saputrA mRtyukAmA'sau-yAvakSipati vai viSam , tAvad gatvA guro NyiA, vajraseno nyavArayat // 46 // subhikSaM bhavitA prAta, rmA cintA karuto'dhunA, ityAzvAsya sukhaM tasyA-stadinaM hyagamatkSaNam // 47 // prAta statra sadhAnyAni, vAhanAni bahUni ca, AgatAni mahAnando, naga- samavartata // 48 // mubhikSe jAyamAne'nu, jinadatto mahAdhanI, jagrAha pAvanI dIkSAM, saputro bhAryayA saha // 49 // nAgendracandranivRti, vidyAdharAbhidhAH sutAH, AsaMstannAmataH zAkhA, zcatukhaH samavAbhavan // 50 // mU-pA-there ajjasamie there arihadinne / therehito NaM ajja samiehito goyamasaguttehiMto ittha NaM baMbhadIviyAsAhA niggayA / baMbhaddIviyA sAhA niggayA-ititathAhi-abhIra viSaye tvAsI, tpuramacalasaMjJakam , kannAbennAbhidhe nadyau, bhAta stasya samIpake // 51 // brahmadvIpo'sti tanmadhye, tApasAzramabhUSitaH, AsItpaJcazato tatra, tApasAnAM manoramA // 52 // teSvekaH pAdalepena, bhUmAviva jalopari, gacchan bennAM samuttIrya, pAraNArtha prayAti ca // 53 // jalAliptakramAmbhoja, eSo'sti tapaso balAt , mahatIzaktiretasya, jaineSu naca kazcana // 54 // // 414 // Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyA zrI RSa caritram // 415 // zrutveti zrAvakaiH pazcAt , zrIvajrasvAmimAtulAH, samitasUrayo vijJA, AhUtA zaktizAlinaH // 55 // zrAvakaiH sarvametasya, vRttamAkhyAyi tatpuraH, tairuktaM stokametaddhi, pAdalepasya zaktikA // 56 // AdAya tApasaM gehe, pAdakSAlanapUrvakama, bhojanIyastataH zakti-metasya kila vetsyathaH // 57|| tathaiva bhojitastaiH sa, nadItIramagastataH, pUrvavattApaso nadyAM, praviveza ca pASTaryataH // 58 // lepAbhAvena saMlagno, buDituM kiJca tApasaH, tatasteSAmabhUnnindA, tApasAnAM samantataH // 59 // samitasUrayazcAtha, tatrAbhetya prabhAviNaH, yogacUrNa purA nadyA, cikSiSuH siddhasAdhanA // 6 // procu i~nne ? vayaM pAraM, yAsyAma iti bhASite, dvekUle milite sadyo, bavAzcarya tadA'jani // 6 // tata ste sUrayo gatvA, tApasAnAM kilAzrame, prAvAjayaMzca tAn sarvAn , pratibodhya vizAradAH // 6 // // tatastebhyo brahmadvipikA zAkhA nirgatA // tatra ca-mahAgiriH 1 sahastI, ca 2 sUriH zrI gaNasundaraH, 3 zyAmAryaH 4 skandilAcArya, 5 revatImitra sarirASTra // 1 // zrIdharmoM 7 bhadraguptazca 8 zrIgupto 9 vajrasUrirAT // 10 // yugapradhAna pravarA dazaite dazapUrviNaH // 2 // ma-pA-therohito NaM ajjavairehiMto goyamasaguttehiMto ittha NaM ajjavairI sAhA niggayA / therassa ajjavairassa goyamasaguttassa ime tiNi therA aMtevAsI ahAvaccA abhiNNAyA hutthA taM jahA there ajjavairaseNe thereM ajjapaume there ajjarahe / therehito NaM ajjavairaseNehiMto ittha NaM ajjanAilI sAhA niggayA 1415 // Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhokalpa-|| muktAvalyA | zrI RSabha caritram // 41 // chAyA-gautamagotrotpannasthavirAryavajrAt--atra-AryavajrI nAmnI zAkhA nirgatA tathA gautamagotrotpanna sthavirAryavajrasya ime trayaH ziSyAH putropamAH prasiddhAH-Asan--tadyathA-sthavirAryavajrasenaH-1 sthavirAryapadmaH2 sthavirAyarathazca 3sthavirAryavajrasenataH-atra-AryanAgilI nAmnI zAkhA nirgatA-- mU-pA-thereMhito NaM ajjapaumehiMto ittha NaM ajjapaumA sAhA niggayA, therehito NaM ajjarahehiMto ittha Na ajjajayaMtI sAhA niggayA / therassa NaM ajjarahassa vaccha saguttassa ajjapUsAgirI there aMtevAsI kosiyagutte / therassa NaM ajjapUsagirissa kosiyaguttassa ajjaphaggumitte there aMtevAsI goyamasagutte / therassa NaM ajjaphaggamittassa goyamasaguttassa ajjadhaNagirI there aMtevAsI vAsiMhasagutte / chAyA-vatsagotrotpanna sthavirAryarathasya-kauzikagotrIyAryapuSyagirinAmA sthavira ziSyaH--AsItkauzikagotrotpannasthavirArya puSpagireH- gautamagotrotpannAryaphalgumitra nAmA sthaviraziSyaH-AsItgautamagotrotpamasthavirAryaphalgumitrasya-vAsiSTagotrotpannAryadhanagirinAmA sthaviraziSya-AsIt-] mRpA-ajjanAge there aMtevAsI goyamasagutte / therassa NaM ajjanAgassa goyamasaguttassa ajjajehile there aMtevAsI mADharasagutte / therassa NaM ajjaviNhussa-mADharasaguttassa ajjakAlae there aMtevAsI-goyamasagutte / therassa NaM ajjakAlagassa goyamasaguttassa ime duve therA aMtevAsI goyamasaguttA therA ajjasaMpalie there ajjabhadde / // 416 // Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyAM bhI RSabha caritram // 417 // chAyA-gautamagotrotpannAyanAganAmA sthavira ziSyaH AsIt-gautamagotrotpannasthavirAryanAgasya bAsiSThagotrIyAyajehilanAmA sthaviraziSyaH-AsIt vAziSThagotrIyasthavirAryajehilasya mADharagotrotpannAryaviSNunAmA sthavira ziSyaH AsIta-mADhAragotrIyasthavirAryaviSNoH gautamagotrotpannAryakAlakanAmA-sthavira ziSyaH AsIta gautamagotrIyasthavirAryakAlakasya-gautamagotrIyau imau dvau ziSyau-AstAm-1 sthavirAryasampalitaH-sthavirAryabhadrazca // 2 // mU-pA-eesiM NaM duNha vi therANaM goyamasaguttANaM ajjavuDDhe there aMtevAsI goyamasagutte / therassa NaM ajjavudassa goyamasaguttassa ajjasaMghapAlie there aMtevAsI goyamasagutte / therassa NaM ajjasaMghapAliyassa goyamasaguttassa ajjahatthI there aMtevAsI kAsavagutte / therassa NaM ajjahatthissa kAsavaguttassa ajjadhamme there aMtevAsI sunvayagutta / therassa NaM ajjadhammassa suvvayaguttassa ajjasIhe there aMtevAsI kAsavagutte / ___chAyA-gautamagotrIyasthaviradvayasya gautamagotrotpanArya vRddhanAmA sthavira ziSyaH AsIt- gautamagotrIyasthavirAyavRddhasya gautamagotrotpannAryasaMghapAlitanAmA sthavira ziSyaH AsIt-gautamagotrIyasthavirAyasaMghapAlitasya kAzyapagotrIyAryahastinAmA / sthaviraziSyaH AsIt-kAzyapagotrotpannasthavirAryahastinaH suvratagotrIyAryadharmanAmA sthaviraziSyaH-AsIta-suvratagotrIyasthavirAryadharmasya kAzyapagotrIyAryasiMhanAmA sthaviraziSyaH AsIta // mU-pA-therassa NaM ajjasIhassa kAsavaguttassa ajjadhamme there aMtevAsI kAsavagutte / therassa NaM ajjadhammassa kAsavaguttassa ajjasaMDille yere aMtevAsI // // 417 // Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa muktAvalyA bhISama rabama // 418 / chAyA-kAzyapagotrIyasthavirAryasiMhasya-kAzyapagotrIyAryadharmanAmA sthaviraziSyahatA-kAzyapagotrIyasthavirAWdharmasya-AryazANDilyanAmA sthavira ziSyaH-AsIt___vaMdAmi phaggumittaM ca, goyama dhaNAgiriM ca vAsihaM / kucchaM sivabhUI piya, kosiyadujjatakaNhe ya ( // 1 // ) chAyA-aham-gautamagotrINaM phalgumitraM tathA vAziSThagotriNaM dhanagiri tathA kutsagotriNaM zivabhUti tathA kauzikagotriNa duryAntaM tathA kRSNamunizca vande // 1 // taM vaMdiUNa sirasA, bhadaM vadAmi kAsavaguttaM, nakkhaM kAsavagutta, rakkhaM piya kAsavaM vaMde // 2 // chAyA-tAn sarvAn zirasA vanditvA kAzyapagotriNaM zrIbhadraM vande / tathA kAzyapagotriNaM nakSatraM vandeevam-kAzyapagotriNa rakSaM vande // 2 // vaMdAmi ajjanAgaM ca, goyamaM jehilaM ca vAsihaM / viNDaM mADharaguttaM, kAlagamavi goyamaM vaMde ( // 3 // ) chAyA-aham gautamagotriNa-AyanAgaM tathA vAziSThagotriNaM jehilazca vande // evaM mADharagotriNaM viSNu tathA gautamagotriNaM kAlakaJca vande // 3 // goyamaguttakumAraM, saMpaliyaM taha ya bhaiyaM vaMde / theraM ca ajjavuddhaM, goyamaguttaM namasAmi ( // 4 // ) chAyA-aham-gautamagotriNaM guptakumAraM sampalitaM tathA bhadrazca vande-tathA gautamagotriNaM sthavirAryavRddhazca nmskaaromi-nmaamiiti-||4|| FOR // 41 // Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkahAmuktAvalyA bhI RSabha 419 // taM vaMdiUNa sirasA, thirasatta-carittanANasaMpanna / theraM ca saMghavAliya, goyamaguttaM paNivayAmi // 5 // chAyA-tAn-sarvAna-zirasA vanditvA sthirasattvacAritrajJAnavantaM gautamagotriNa sthavirasaMghapAlitama praNinamAmi vande // 5 // vaMdAmi ajjahatthi ca, kAsavaM khaMtisAgaraM dhIraM / gimhANa paDhamamAse, kAlagayaM ceva suddhassa ( // 6 // ) chAyA-ahaM kSamAsAgaraM dhIraM grISmakAlasya prathame caitramAse zuklapakSe kAladharmamupAgataM kAzyapagotriNaM AyahastinaM vande // 6 // vaMdAmi ajjadhammaM ca, sunvayaM sIlaladdhisaMpannaM / jassa nikkhamaNe devo, chattaM varamuttamaM vahai ( // 7 // ) chAyA-yasya dIkSAmahotsave pUrvabhavasaGgativatA devena yasya mastakopari vicitrazobhAzobhita chatraM dadhe taM suvratagotriNaM zIlalabdhisampannaM Aryadharma ahaM vande // 7 // hathi kAsavagataM, dhamma sivasAhaga paNivayAmi, sIha kAsavagRtaM. dhamma piya kAsavaM vaMde // 8 // chAyA-ahaM kAzyapagotriNa AryahastinaM tathA nirvANapadasAdhakaM Aryadharmazca vande // tathaiva-kAzyapagotriNaM AyasiMha tathA kAzyapagotriNaM Ayadharmam // vande // 8 // taM vaMdiUga sirasA, thirasattacaritta-nANasaMpanna / theraM ca ajjajaMbu, goyamaguttaM namasAmi ( // 9 // ) .. chAyA-tAn sarvAn banditvA zirasA-tadanu-sthirasattvacAritrajJAnayuktaM gautamagotriNaM sthavirAryajama skromi-nmaami-||9|| // 41 // Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kakSAmuktAvalyA zrI RSabha caritram // 420 // miumadavasaMpanna, uvauttaM naanndsnncritte| theraM ca naMdiraM pi ya, kAsavaguttaM paNivayAmi // 10 // chAyA-madhuramArdavAdiguNasampannaM tathA jJAnadarzanacAritravantaM tathA kAzyapagotriNaM sthavirananditaM-ahaM vande // 10 // tatto a thiracaritaM, uttamasammatasattasaMjuttaM, desigaNikhamAsamaNaM, mADharaguttaM namasAmi // 11 // chAyA-tataH sthiracAritravantaM tathottamasamyaktvasatvadhAriNaM mADharagotriNaM dezigaNikSamAzramaNaM namAmi // 11 // tatto aNuogadharaM, dhIraM maisAgaraM mahAsattaM / thiraguttakhamAsamaNaM, vaccha saguttaM paNivayAmi // 12 // chAyA-tataH anuyogadhAriNaM dhIramatisAgaraM mahAsattvazAlinaM tathA vatsagotriNaM sthiragupta kSamAzramaNaMahaM vande // 12 // tatto ya nANadaMsaNacaritta-tava suhiyaM guNamahaMta, theraM kumAradhammaM, vadAmi gaNiM guNoveyaM // 13 // chAyA-tathA jJAnadarzanacAritratapasmu sthiracetasaM tathA guNe mahAntaM evaM guNavantaM sthavirakumAradharma guNinaM ahaM vande // 13 // muttattharayaNabharie, khamadamamavaguNehi sampanne / devaiDhikhamAsamaNe, kAsavagutte paNivayAmi // 14 // chAyA-tataH sUtrArthamayaratnasamalakRta tathA kSamAdamamArdavaguNopetaM kAzyapagotriNaM devarddhigaNiM kSamAzramaNaM ahaM vande // 14 // // 7 // // 420 // Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zro RSabha caritrabhU zrI kalpamuktAvalyA // 421 // ___ zrIjainazAsanapayojaraviprabheva, mAnyA'bhavanmuniguNAsthavirAvalIyam ||chaayaa'dhunaa vimalaraGgasarizvareNa, gardhana sarvasukhadA vizadA'bhicakre // 1 // // iti sthavirAvalI saMpUrNA // iti zrI tapAgacchanabhonabhomaNi zAsanasamrAi jaGgamayugapradhAna kanakAcala tIrthapoDazIyoddhAraka mahAkriyoddhAraka sakalabhaTTArakAcAryazrImadAnandavimalasUrIzvarapaTTaparamparAgata taponiSTasakalasaMvegiziromaNi paMnyAsadayAvimalagaNiziSyaratnapaNDitaziromaNi paMnyAsasaubhAgyavimalagaNivarapAdAravindacancarIkAyamANavineya sakalasiddhAntavAcaspatianekasaMskRtagranthapraNetA paMnyAsamuktivimalagaNiviracitakalpamuktAvalivyAkhyAyAM sthavirAvalisahitaM aSTamaM vyAkhyAnaM samAptamiti // 421 // Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyA zrI RSara caritram // 422 // atha navamaM vyAkhyAnaM prArabhyate // ||ath sAmAcArIlakSaNaM tRtIyaM vAcyaM vaktu prathamaM paryuSaNA kadA vidheyetyAhamU-pA-teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre vAsANaM savIsairAe mAse viikate vAsAvAsa pajjosavei / se keNa Na bhaMte / evaM vuccai-samaNe bhagavaM mahAvIre vAsANaM savIsairAe mAse viikkate vAsAvAsaM pajjosavei // 1 // vyAkhyA-tasmin kAle tasmin samaye zramaNo bhagavAn mahAvIraH-ASADhacAturmAsikadinAdArabhya varSAkAlasya viMzati dinayukta mAse vyatikrAnte paryuSaNAmakarot // 1 // tat kena arthena kAraNena he pUjya 1 evaM ucyate, zramaNo bhagavAna mahAvIraH varSAkAlasya viMzatidinayukte mAse vyatikrAnte sati paryuSaNAmakarot iti ziSyeNa prazne kRte sati- guru:-uttaraM dAtuM sUtramAha ma-pA-jao NaM pAraNaM agArINaM agArAI kaDiyAI ukkaeNpiyAI, channAI, littAI, guttAI, ghaTThAI, maTThAI saMpadhUmiyAI khAodagAiM khAyaniddhamaNAI appaNo ahAe kaDAI paribhuttAiM pariNAmiyAI bhavanti-se teNaTeNaM evaM buccai-samaNe bhagavaM mahAvIre vAsANaM savIsairAe mAse viikkate vAsAvAsaM pajjosavei // 2 // 14223 Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa muktAvalyAM // 423 // vyAkhyA-yataH kAraNAt prAyeNa-agAriNAM gRhasthAnAM agArANi gRhANi kaTayuktAni dhavalitAni tRNA zrI RSa dibhirAcyaditAni vRttikaraNAdinA guptAni viSamabhUmibhaGgAt dhRSTAni tayA pASANakhaNDena ghRSTavA sukumAlI-II kRtAni tathA saugandhyArthaM dhUpairvAsitAni kRta praNAlIrupajalamArgANi sajjitakhAlAni evaMvidhAniAtmArtha AtmanimittaM gRhasthaiH kRtAni parikarmitAni paribhuktAni janai vyApRtAni pariNAmitAni acittIkRtAni IzAni yato gRhANi bhavanti tenArthena--tena hetunA he ziSya 1 evaM ucyate / zramaNo bhagavAn mahAvIraH varSAkAlasya viMzatidinayukte mAse vyatikrAnte paryuSaNAmakarot / ____yato'mI prAguktA adhikaraNadoSA munimAzritya na syuH // 2 // mU-pA-jahA NaM samaNe bhagavaM mahAvIre vAsANaM savIsairAe mAse viikkaMte vAsAvAsaM pajosavei, tahA gaM gaNaharA vi vAsANaM savIsairAe mAse viikkate vAsAvAsaM pajjosavinti // 3 // vyAkhyA-yathA-zramaNo bhagavAn mahAvIraH varSAkAlasya viMzatidinayute mAse vyatikrAnte paryuSaNAmakarottathA gaNadharA api varSAkAlasya viMzatidinayute mAse vyatikrAnte paryuSaNAM cakruH // 3 // m-pA-jahA NaM gaNairA vAsANaM jAva pajjosavinti, tahA NaM gaNahara sIsA vi vAsANaM jAva pajjosavinti / / vyAkhyA-yathA-gaNadharAH varSAkAlasya yAvat paryuSaNAM cakruH tathA gaNadharaziSyA api varSAkAlasya yAvat paryuSaNAM cakruH // 4 // // 42 // Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpa zrI RSabha caritram muktAvalyAM // 424aa ma-pA-jahANaM gaNaharasIsA vAsANaM jAva pajjosavinti tahA NaM therA bi vAsANa jAva pajjosavinti // 5 // vyAkhyA-yathA gaNadharaziSyAH varSAkAlasya yAvat paryuSaNAcakruH-tathA sthavirA api varSAkAlasya yAvat paryuSaNAM cakruH // 5 // mU-pA-jahA NaM therA vAsANaM jAva pajjosavinti tahA NaM je ime ajattAe samaNA niggaMthA viharanti te vi yaNaM vAsANaM jAva pajjosavinti // 6 // vyAkhyA-yathA sthavirAH varSAkAlasya yAvat paryuSaNAM cakruH tathA ye ime adyakAlInA:-AryatayA vA vratasthaviratvena vartamAnAH zramaNAH-nirgranthA viharanti te api ca varSAkAlasya yAvat paryuSaNAM kurvanti // 6 // mR-pA-jahA gaM je ime ajjattAe samaNA niggaMthA vAsANaM savIsairAe mAse viikkate vAsAvAsaM pajjo savinti, tahANaM amhaM pi AyariyA uvajjhAyA vAsANaM jAva pajjosavinti // 7 // . vyAkhyA-yathA ye ime adyatanakAle zramaNA nigranthAH varSAkAlasya viMzatidinayute mAse vyatikrAnte paryuSaNAM kurvanti-tathA asmAkamapi- AcAryA upAdhyAyAzca varSAkAlasya yAvat paryuSaNAM kurvnti-||7|| mU-pA-jahA NaM amhaM AyariyA uvajjhAyA vAsANaM jAva pajjosabinti, tahA NaM amhe vi vAsANaM savIsairAe mAse vaikkaMte vAsAvAsaM pajjosavemo / antarA vi ya se kappai, no se kappai taM rayaNi uvAyaNAvittae // 8 // 1424 // Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyA zrI RSabha caritram // 425 // vyAkhyA-yathA asmAkaM-AcAryA upAdhyAyAzca yAvat paryuSaNAM kurvanti tathA vayamapi varSAkAlasya viMzatyA dinaiyute mAse vyatikrAnte paryuSaNAM kurmaH agipi tat paryuSaNAkaraNaM kalpate paraM na kalpate tAM rAtri bhAdrazuklapaJcamIrAtri atikramayitum // 8 // // atha payuSaNAvivecanam // uSaNaM vasanaM yatra, sAmastyena yathA bidhi, paryuSaNA ca sA jJeyA'-nantajIvasukhapradA // 1 // jJAtA'jJAtakabhedena, dvidhA sA ca gRhasthinAm , ajJAtA sA tu vijJeyA, varSAyogyaparigrahe // 2 // samprApte pIThapATAdau, kalpoktavidhinA tathA, dravyataH kSetratazcaivaM, kAlabhAvena saMsthitiH // 3 // kriyate, sA ca vijJeyA, zucimAsasite dale, pUrNimAyAM paraM yogya, kSetrasya syaadbhaavkH||4|| paJca paJca dinAnAntu, vRddhayA bhAve vizeSataH, dazaparvatithikrAntyA, hyamA zrAvaNe'site // 5 // vArSikakRtyabhedena, gRhijJAtakabhedataH, gRhijJAtA dvidhA bodhyA, tajjJAnamatizAlibhiH // 6 // // tatra vArSikakRtyAnIttham // samvatsara pratikrAnti, 1 lucana 2 zcASTamaM tapaH, 3 saIdbhaktipUjA 4 ca, saGghasya kSAmaNa mithaH // 6 // etatkRtyaviziSTA tu, bhAdradhavalapaJcame, kAlikAcAryasammatyA, caturthyAmapi jAyate // 7 // paryuSaNA tu sA jJeyA, gRhasthajJAtamAtrikA. yasminvarSe'dhiko mAsa, stasminvarSe tvasau vidhiH // 8 // // 425 // Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpa zrI RSabha mukkAvalyA caritram // 426 // cAturmAsIdinAdevaM, viMzativAsarAvadhi, vayamatra sthitAH smeti, puro vadanti saadhvH-||9|| yugmam-pRcchatAJca gRhasthAnA, anaTippanarItitaH, rItireSA ca vijJeyA, vakSyamANena vartmanA // 10 // ___tathAhi-vRddhizca pauSamAsasya, yugamadhye'bhijAyate, yugAnte zucimAsasya, mAso na varddhate paraH // 11 // TippanaM tattu no kvApi, jJAyate sAmprataM param , paJcazatAdinaiyuktA, paryuSaNeti puurvjaaH||12|| atra vRddhAH-yadyadhikamAsaH syAt, tadA te divasA na gaNanIyA:-yadi ca-zrAvaNa:- adhika: syAttarhi bhAdrazuklacaturthyAmeva samvatsarI kartavyA-yadi bhAdraH adhikaH syAttarhi dvitIya bhAdrazuklacaturthI samvatsarI krtvyaa|| ___atra kazcidAha-varddhite zrAvaNe mAse, dvitIya zrAvaNasya ca, caturthyAmeva kartavyA, paryuSaNA site dale // 13 // bhAdrasitacaturthyAcca, na kartavyA kadAcana, azItivAsarApatteH, zAstravAkyapramANataH // 14 // tathAhi-vAsANaM savIsairAe mAse viikkate iti vacanabAdhAsyAditi cenmaivam // aho devAnupriya ? zRNuevamAzvinavRddhau tu, cAturmAsikakRtyakam , dvitIyAzvinazuklIye, kAryaJcaturdazIdine // 15 // kutaH kArtika zuklasya, caturdazyAM kRte sati, zatavAsarakApattiH, kena vAryA manISiNA // 16 // yataH-samaNe bhagavaM mahAvIre vAsANaM savIsairAe mAse viikkaMte sattarirAidiehiM sesehi, iti samavAyAGga -vacanabAdhA syAt-na ca vAcyamkutaH-ASADhamAsamArabhya, cAturmAsikakRtyakam , prArabhyate tatazcorja, cAturmAsikakRtyakam // 17 // // 426 // Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zro kalpamuktAvalyA bhI RSabha // 427 // caritram UrjazuklacaturdazyAM,yogyaM na ca virodhatA, dinasaGkalane tdevaM, mAso'dhikaeva ca // 18 // dinAnAM saptatizcai, kAlacUlAnavekSaNAt , yataH syAnmahatI bAdhA, samavAyAGgasautrikA // 19 // cAturmAsAni kRtyAni, yathA''SADhakamAsataH, paryuSaNA tathA kAryA, mAsi bhAdrapade dhruvam // 20 // dinasaGkalane tvevaM, mAso'dhikaka eva ca / paJcAzadeva ghastrANAM, kAlacUlAnavekSaNAt // 21 // tato nAziti vArtA'pi, jAyate hi vicArataH / paryuSaNA ca kartavyA, bhAdra eva na doSatA // 22 // paryuSaNA ca kartavyA, mAse bhAdrapade dhruvam , nirNayastvAgameSveSa, bahuSu kRta eva ca // 23 // tathAhi-anayA pajjosavaNAdivase Agae ajjakAlage sAlivAhaNo bhaNio-bhaddavayajuNhapaMcamIe pajjosavaNA-ityAdi paryuSaNAkalpa cUrNaiH tathA mU-pA-tatya ya sAlivAhaNo rAyA so a sAvago so a kAlagajjaM taM itaM soUNa niggao abhimuho samaNasaMgho a mahAvibhUie paviho, kAlagajjo paviTehi a bhaNiaM-bhaddavayasuddhapaMcamIe pajjosavijjai, samaNasaMgheNa paDivaNNaM tAhe raNNA bhaNiaM-tadivasa mama logANuvattIe iMdo aNujANeavvo hohitti sAhuceie NaM pajjuvAsissaM, to chaDie pajjosavaNA kijjau, AyariehiM bhaNibhaM na vaTTati aikkamiuM tAheraNNA bhaNi tA aNAgayacautthIe pajjosarviti AyariehiM bhaNioM evaM bhavau tAhe cautthie pajjosavitaM evaM jugappahANehi kAraNe cautthI pavattiA sA cevANumayA savva sAhaNa mityAdi // 427 // Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa muktAvalyA zrI RSama caritram // 428 bhAvArtha:-anyadA tvAgate pUte, zrIpayuSaNaparvaNi / zAlivAhanabhUpAlaM, prAha kAlikasarirAT // 24 // bhAdradhavalapaJcamyA, paryuSaNA vidhAnakam / paryuSaNAzAstracUrNe, vAkyametanirUpitam // 25 // tathA-zAlivAhanabhUpAlaH, zrAvakaH paramArhataH / kAlakAcAryamAyAntaM, zrutvA'sau tatkramAnugaH // 26 // saha zramaNasaGghana, svAgatArtha vinirgataH / mahena mahatA puyAM, kAlakAryaH pravezitaH // 27 // bhaNitaM kAlakAcAryai bhAMdrasya pazcamI dine / paryuSaNA ca kartavyA, svIkRtaM zramaNaistataH // 28 // tadA ca bhaNitaM rAjJA, bhAdrasya paJcamIdine, upAsyo nirjarAdhIzo, lokavRttyA mama prabho 1 // 29 // tato na paryupAsiSye, sAdhucaityAni bhaktitaH, paryuSaNA tataH SaSTayAM, kartavyA ca yathAsukham // 30 // AcAryai bhaNitaM rAjan , nAtikrAmyA kathazcana, anAgatacaturthyAzca, kartavyeti nRpo jagau // 31 // proktazca bhavatAdeva-mAcAryaH paTubuddhibhiH, yugapradhAnadhaureyai, zcaturthI ca pravartitA // 32 // sarveSAmeva sAdhanAM, tataH sA'numatA'bhavat , yada yadAcarati zreSTastathaiva kriyate paraiH // 33 // nizIthacUrNikAyAzca, dazamoddezake tathA, anyatra mAsi bhAdre ca, paryuSaNAnirUpaNam // 34 // na tu kApyAgame bhadavayasuddhapaMcamIe pajjosavijjaitti pAThavat-abhivaDhiavarise sAvaNazuddhapaMcamIe pajjosavijjai, tti pATha upalabhyate tataHkArtikamAsanirNIta,caturmAsakakRtyake, kAraNe nAdhiko mAsaH, pramANaM na yathekSyate // 35 / / // 428 // Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSabha zrIkalpa muktAvalyA // 429 // tathA bhAdrapade mAse, paryuSaNA'bhidhAnake, pramANaM nAdhiko mAso, muzca tasmAtkadA'graham // 36 // kAkena bhakSitaH kimbA, tasmin pApaM na jAyate, bubhukSA jAyate no vA, mA hAsyaM kuru bho mudhA // 37 // yatastvamadhike mAse, sati jAteSu vA tathA, trayodazaSu mAseSu, kSAmaNe nanu vArSika // 38 // bArasahaM ca mAsANa, mityAdi pralapannapi, nAGgIkaroSi kiM brUhi, tvamadhikamAsamatra bhoH // 39 // adhikamAsasadabhAve, kSAmaNe turyamAsike // cauNDaM mAsANamityAdi / pAkSikakSAmaNe caiva ma-dhikatithisambhave // 40 // pannarasahaM divasANa, miti ca brUSe / navakalpavihArAdi, lokakottarakAryake // ASADhe mAse dupayA" ityAdi" sUryAcAre ca loke'pi, dIpamAlAdi1-parvasu // 41 // gaNyate nAdhiko mAso, dhanakalAntarAdiSu, sarva tvaM kiM na jAnAsi, viddhi caivaM tathA'param // 42 // abhivaditamAso'nya, stAvadAstAM vizeSataH, bhAdravRddhAvapi tvAdya-bhAdramAso'pramANakaH // 43 // caturdazyAM yathA vRddhau, prathamAmavagaNya ca / dvitIyAyAJcaturdazyAM, pAkSikazca vidhIyate // 44 // tathA'trApi paraM tarhi, sati mAse'pramANake / devArcAmunidAnAdi-kRtyamAvazyakantviha // 45 // 1 akSayatRtIyAprabhRtiSu // 2 kRtyamiti // 42 // Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kampa muktAvalyA [430 // kAryamapi na kartavya-miti mA vada bhI budha 1 / yeSu yeSu dineSvatra, kAryANi yAni yAni ca // 46 // pratibaddhAni tAnIha, kartavyAni vizeSataH / devArcA munidAnAdi, zubhakAryANi nityazaH // 47 // zubhAni yAni kAryANi, sandhyAdisamayeSu ca / pratibaddhAni tAnIha, kartavyAni tathA tathA // 48 // bhAdramAsapratibaddhAni, yAni kAryANi tAni tu / tadvayasambhave kasmin , kriyate praznake sati // 49 // pakSamAghaM tiraskRtya, dvitIye kriyate ttH| nyAyabudhyeti bho dhIman--samyaktvazca vicAraya // 50 // acetanAstathA cAtra, vanaspatimukhA api / nAGgIkurvanti bhoH pazyA-dhikamAsamutA pare // 51 // yena cAdhika mAse'pi, vihAya prathamaM tataH / dvitIya eva mAse tu, puSyanti kAlasUcakAH // 52 // // yaduktaM-Avazyakaniyuktau // jai phullA kaNi AraDA cUaga / ahimAsayaMmi ghumi-tuha na khamaM phulleDaM, jai paccatA kariti DamarAI // 1 // // tathA ca kazcid // abhivaDiami vIsA, iareSu savIsai mAse, iti vAkyena mAsasya, vRddhau viMzati vAsaraH, locAdikRtyavaiziSTayAM, paryuSaNAM karoti ca // 53 // // tadapi na yogyam / / yena-abhivaDiaMmi vIsA, iti vAkyaM gRhijJAtamAtrApekSayA, anyathA 430 // Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa muktAvalyA zrI RSabha caritram // 43 // ASADhapuNNimAsIe, pajjosaviMti esa ussaggo, sesakAlaM pajjosavitANaM avavAuMtti, nizIthacUrNikAyAzca dazamoDezavAkyataH ASADhapUrNimAyAzca, paryuSaNA salocakA // 54 // // sRtamatiprasaGgena // tatra kalpoktA dravya 1 kSetra 2 kAla 3 bhAva 4 sthApanA-caivaM dravyasthApanA-tRNaDagalachAramallakAdInAM paribhogaH sacittAdInAM ca parihAraH-tatra sacittadravya zaikSo na pravrAjyate / atizraddhaM rAjAnaM rAjAmAtyaM ca vinA acittadravyaM ca vakhAdina gRyate-tatra mizradravyaM sopadhikaH ziSyaH, kSetrasthApanA, sakrozaM yojanaM, glAnavaidyauSadhAdikAraNe ca catvAri paJca vA yojanAni, kAlasthApanA catvAro mAsAH, bhAvasthApanA krodhAdinAM vivekaH, IryAdisamitiSu copayoga iti-(489) mU-pA-vAsAvAsaM pajjosaviyANaM kappai nimgayANa vA niggaMthINa vA savvao samaMtA sakosaM joaNaM uggahaM ogiNDittA Na ciTThiuM ahAlalaMdamavi umgahe // 5 // vyAkhyA-varSAvAsaM caturmAsakaM paryuSitAnAM-sthitAnAM kalpate-nigranthAnAM sAdhUnAmbA nigranthInAM sAdhvInAM vA sarvataH-catasRSu dikSu samantAt-vidikSu ca sakrozaM yojanaM avagrahaM--avagRhaya atha--iti avyayam landazabdena kAla ucyate-tathAhikAlena yAvatA hasta, zrAH zuSyati sAdhu ca / jaghanyalandametaddhi, vijJeyaM paTubuddhibhiH // 55 // // 431 // Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSabha caritram mokalpamuktAvalyA // 432 // evaM paJca ahorAtrA, utkRSTalandamucyate / tanmadhye madhyamaM landa, landamapi manAgiti // 56 // stokakAlamavasthAtuM, kalpate ca hyavagrahe / avagrahAtparaM naiva, bahiH sthAtuM hi kalpate // 57 // apizabdAdalandaM hi, bahukAlamatho'pi ca, ekatrAvagrahe sthAtuM, SaNmAsAnapi kalpate // 58 // avagrahAdahiH kiJca, naiva sthAtuM hi kalpate / gajendrapadazailasya, mekhalAgrAmakAdiSu // 59 // sthitAnAmapi sAdhanAM, SaTsu dikSu, upAzrayAt / sArddhakrozadvayaM yAvat-gamanAgamane varam / 60 // paJcakozAtmakazcaivaM, vijJeyo'vagraha iha / yattu-vidikSu yacca pUrvoktaM, tadvavahAravarmanA // 61 // vidigapekSayA bodhyaM, nAtra dRSaNamaNvapi / nizcayavidizAmeka, pradezAtmakahetutaH // 6 // sarvathA gamanAbhAvo, nAtra rekA vicAryatAm / norAdinA yadA'TavyA, vyAghAteSu tadA'tra bhoH-||63|| tridikko dvika diko vA, caikadikkothavAgrahaH, bhAvya eva budhai buMdhyA, ceti siddhAntanirNayaH // 6 // ma-pA-vAsAvAsaM pajjosaviyANaM kappai niggaMthANa vA niggaMthINa vA savvao samaMtA sakkosaM joyaNaM-bhikkhAyariyAra garnu paDiniyattae (2) 10 // __ vyAkhyA-varSAvAsaM cAturmAsakaM paryuSitAnAM sthitAnAM kalpate nirgranthAnAM nigranthInAM vA sarvataH catasRSu dikSu samantAt-vidikSu ca sakrozaM yojanaM bhikSAcaryAyAM gantuM pratinivartitum ( // 10 // mU-pA-jattha naI niccoyagA niccasaMdaNA, no se kappai savvao samaMtA sakkosaM yojaNaM bhikkhAyariyAe gaMtu paDiniyattae // 11 // // 432 // Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa zrI samA pAri mukAvalyA // 433 // vyAkhyA-yatra nadI nityodakA nityaM prabhUtanIrA tathA nityasyandanA nirantarajalapravAhavAhinI naiva tatra kalpate sarvAsu dikSu vidikSu ca sakrozaM yojanaM bhikSAcaryayA gantuM pratinivartituM // 11 // mU-pA-erAvaI kuNAlAe jattha cakkiyA siyA pagaM pAyaM jale kiccA egaM pAyaM thale kiccA evaM cakkiyA evaM NaM kappai savvao samaMtA sakkosa joyaNaM bhikkhAyariyAe gaMtu paDiniyattae // 3 // 12 // vyAkhyA-yathA airAvatI nAmnI nadI kuNAlAyAM puryA sadA dvikrozavAhinI tAdRzIM nadIM laGkayitaM kalpyA nyUnajalatvAt-yatra evaM kartuM zaknuyAt kiM tadityAha. yadi-ekaM caraNaM jale kRtvA jalAntaH prakSipya eka caraNa sthale kRtvA jalAdupari AkAze kRtvA anayA rItyA gantuM zaknuyAt. evaM sati kalpate sarvataH samantAt sakrozaM yojanaM gantuM pratinivartitum // 12 // mU-pA-evaJca no cakkiyA evaM se no kappai sabao samaMtA sakkosaM joyaNaM gaMtu paDiniyattae // 13 // vyAkhyA-pUrvoktarItyA naiva yatra gantuM zaknuyAt evaM tasya sAdhoH no kalpate sarvataH samantAt gantuM pratinivartituM yatra ca evaM kartuM na zaknuyAt jalaM vilokya gamanaM syAt tatra gantuM na kalpate iti bhAva:javAdamudakaM yatra, dakasaGghaTTakastvasau, nAbhimAnazca lepo'sau, tavaM lepakopari // 65 // varSAkAlaM vinA yatra, dakasaMghaTTake tribhiH, sati kSetrazca no tatra, inyate gantumiSyate // 66 // varSAkAle ca no kSetraM, saptabhirupahanyate, caturthe cASTame caivaM, dakasaGghaTake-sati // 67 // // 43 // Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyA zrI samApAri // 434 // upahanyata evAtra, kSetra gantuM na kalpate, lepo lepopari tveko, yadi kSetraca hanyate // 68 // nAbhimAne tadhai ca, sati nIre virAjite, na tatra kalpate gantu, miti siddhAntanirNayaH // 69 // 13 // mU-pA-vAsAvAsaM pajjosaviyANa atthegaiyANa evaM vRttapuvvaM bhavai-dAve bhaMte ? evaM se kappai dAvittae, no se kappai paDigAhittae // 14 // ___vyAkhyA-caturmAsakaM sthitAnAM sAdhUnAM keSAzcit gurubhiH evaM prAguktaM bhavati glAnAya- amukaM vastu dApayeH-bhadanta ? he ziSya 1 tadA tasya sAdhoH kalpate-dApayituM paraM no tasya kalpate svayaM pratigrahItum // 14 // mU-pA-vAsAvAsa panjosaviyANaM atthegaiyANaM evaM vRttapuvvaM bhavai paDigAhehi bhaMte ? evaM se kappai paDigAhittae no se kappaI dAvittae // 15 // vyAkhyA-caturmAsakaM sthitAnAM keSAzcitsAdhanAma gurubhiH evaM prAguktaM bhavati svayaM pratigRhNIyAHhe ziSya ? tadA tasya kalpate pratigrahItum paraM no tasya kalpate dApayituM yadyevamuktaM bhavati yat-tvaM svayaM pratigRhNIyAH glAnAya anyo dAsyati tadA svayaM pratigrahItuM kalpate na tu daatumityrthH||15|| mR-pA-vAsAvAsaM pajosaviyANaM atthegaiyANaM evaM vRttapubbaM bhavai-dAve bhaMte paDigAhehi bhaMte ? evaM se kappai dAvittae paDigAhittae vi // 16 // vyAkhyA-caturmAsakaM sthitAnAM keSAzcitsAdhUnAM gurubhiH evaM proktaM bhavati dApaye:-he ziSya ? svayaM // 434 // Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAtyavata zrI kalpamuktAvalyAM bhI samAcAri // 435 // pratigRhaNIyAH he ziSya ? tadA tasya kalpate dApayitumapi pratigrahItumapi yadi ca dadya bhavati tadA dAtuM pratigrahItuM cobhayamapi kalpate // 16 / / ma-pA-vAsAvAsaM panjosaviyANaM no kappai niggaMthANa vA haTANaM AruggANaM baliyasarIrANaM imAo nava rasavigaIo abhikkhaNaM abhikkhaNaM Aharittae taM jahA-khIraM 1 dahiM 2 navaNIyaM 3 sappi 4 tillaM 4 5 guDaM 6 mahuM 7 majjaM 8 maMsaM 9 // 5 // 17 // vyAkhyA-caturmAsakaM sthitAnAM no kalpate sAdhUnAM sAdhvInAM ca kIdRzAnAM hRSTAnAM tAruNyena samarthAnAM taruNA api kecidrogiNo nirvalazarIrAzca bhavanti ata uktaM ArogyAnAM balavaccharIrANAM IdRzAnAM sAdhanAM imAH vakSyamANAH nava rasapradhAnA vikRtayo'bhIkSNaM vAraM vAraM AhArayituM na kalpante tadyathA-dugdhaM 1 dadhi 2 mrakSaNaM 3 ghRtaM 4 tailaM 5 guDaH 6 madhu 7 magha 8 mAMsaM 9 abhIkSNagrahaNenAtra, kalpante kAraNe sati, navopadAnataH kApi, pakvAnnaM gRhyate'pi ca // 1 // vikRtayo dvidhA proktAH, sAzcayikA stathA parAH, asAzcayikakAzcaivaM, yo lakSaNamIdRzam // 2 // asAzcayikakAstAzva, azakyA rakSituzviram, dugdhakadadhipakAnA, ityAdyAH svayamUhayatAma // 3 // glAnatve gurUbAlAghu-pagrahArya tathaiva ca, zrAddhAgrahAcca te grAhyA, na tatra doSalezatA // 4 // sAzcayikAstathA tisro, ghRtatailaguDAbhidhAH, dadattAca gRhI vAcyo, sAdhUnA sthIyate ciram // 5 // // 25 // Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI samA zrI kalpamuktAvalyA // 436 // tato glAnAdihetvartha, grahISyAmi vidhAnataH, cAturmAsIzca gRhaNIta, ghUyAt sa santi bhUrizaH // 6 // grAhyA deyA ca bAlAnAM, navA yUnAM kathazcana, yadyapi madhumaireya-palalanavanItakam // 7 // yAvajjIvaJca santyAjyaM, grahaNe bahudoSatA, mahApavAdakAle'pi, vAyopabhogahetave // 8 // kadAcidgrahaNe kinca, cAturmAsyAM niSedhatA, sarvathA jJAyatAM tasmAtpramANaM zAstrameva ca // 9 // 17 // mU-pA-vAsAvAsaM pajosaviyANaM atthegaiyANaM evaM vRttapuvvaM bhavai-aTTho bhaMte ? gilANassa 1 se ya vaijjA-aho / se ya puchecyavvo-kevaieNaM aho 1 se ya vaijjA-evaie NaM aho gilANassa jaM se pamANaM vayai se pamANao pittave / se ya viNNavijjA, se ya viNNavemANe lbhijjaa| se ya pamANapatte, hou, alAhi, iya vattavvaM siyA / se kimAhu bhaMte 1 evaieNaM aTTho gilANassa siyA NaM evaM vayaMtaM paro vaijjA paDigAhehi ajjo ? pacchA tuma bhokkhasi vA pAhisi vA / evaM se kappai paDigAhitae no se kappai gilANanIsAe paDigAhittae 6 // 185 // vyAkhyA--caturmAsaka sthitAnAM asti-etada ekeSAM vaiyAvRtyakarAdInAM evamuktapUrva bhavati guruM pratIti zeSaH vaiyAvRttyakarairgarave evaM uktaM bhavatItyartha he bhadanta-bhagavan ? arthoM vartate glAnasya vikRtyA iti-vaiyAvRttyakareNa prazne kRte sa gurUH vadet glAnasya arthoM vartate tataH sa glAnaH praSTavyaH kiyatA vikRtijAtena kSIrAdinA tavArthaH tena glAnena svapramANe ukte sa vaiyAvRttyakaro guroragre samAgatya brUyAt-etAvatA'rthoM glAnasya 436 // Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyAM zrI samAcAri 437 // tato gururAha-yat sa glAnaHpramANa vadati tatpramANena tadvikRtijAtaM grAhya tvayA tataH sa ca vaiyAvRttyakarAdiH vijJApayet -ko'rthoM ? gRhasthapAzrvAdyAcet-vijJaptidhAturatra yAJcAyAm sa vaiyAvRttyakaro yAcamAno labheta tadvastu kSIrAdi atha ca tadvastu pramANaprAptaM paryAptaM jAtaM tatazca tatra bhavatu-iti padaM sAdhuprasiddha icchamiti zandasyArthe tathA (alAhitti) mRtaM ityarthe-iti padadvayaM gRhasthaM prati vaktavyaM syAt-tato gRhI brUte atha kimAhurbhadantAH? kuto bhavanta mRtamiti bruvate ityarthaH? tataH sAdhurAha etAvataivArtho'stIti tataH syAt kadAcit-NaM iti vAkyAlakatau evaM vadantaM sAdhu prati paro gRhastho vadeva-yat he Arya ? sAdho pratigRhANa pazcAd glAnabhojanAnantaraM yadadhikaM tat tvaM bhokSyase bhuJjIthAH pakkAmAdikaM pAsyasi pibeH kSIrAdikaM kacit-pAhisi tti sthAne dAhisi tti dRzyate tadA tu svayaM bhuJjIthAH anyebhyo vA dadyA iti vyAkhyeyaM evaM tenokte tat kalpate adhikaM pratigrahItum na ca puna glaninizrayA gAyAt svayaM grahItuM glAnAdyartha yAcitaM maNDalyAM naaneymityrthH| mR-pA-vAsAvAsa pajjosaviyANaM atthi Na therANaM tahappakulAI-kaDAI pattiyAI thijjAI vesAsiyAI sammayAI bahumayAI aNumayAiM bhavanti tattha se no kappai adakkhuvaittae-asthi te Auso ? imaM vA imaM vA ? se kimAhu bhaMte ? / saDUDhIgihI giNhai vA, teNiyaM pi kujjA // 73 // 19 // vyAkhyA-caturmAsakaM sthitAnAM--astyetat NaM iti prAgavat-sthavirANAM tathAprakArANi-ajugapsitAni kulAni-gRhANi-kiMviziSTAni tairanyairvA zrAvakIkRtAni-tathA prItikarANi prItau dAne vA sthairyavanti tathA // 437 // Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a zrIkalpa muktAvalyA zrI samAcAri . // 438 // nizcitamatra lapasye'hamitivizvAso yeSu tAni vaizvAsikAni-tathA sammatAni (yatipravezayogyAni / tathA bahumatAni-(bahumunipravezamatAni) tathA-anumatAni-dAnaM dAtuM anumatavanti-arthAt sarvasAdhubhyo vA tulyasanmAnavanti. aNurapi-kSullako'pi yadi syAt tasmai api zraddhayA dAnaM anujJAtAni, natu mukha dRSTavA tilakamAcaranti-kintu anumatAni-aNumatAni vA bhavanti-tathA tatra teSu gRheSu tasya sAdhoH vAcyaM vastu adRSTavA iti vaktuM na kalpate-yathA he-AyuSman ? idaM-idaM vA vastu-asti-iti-adRSTaM vastu praSTuM na kalpate -ityarthaH tat kuto bhagavan ? iti ziSyaprazne gurUrAha / yatastathAvidhaH zraddhAvAn gRhI mUlyena gRhIta yadi ca mUlyenApi na prAmoti tadA sa gRhI zraddhA'tizayena cauryamapi kuryAt-kRpaNagehe tu-adRSTavA'pi yocane ndossH||19|| mR-pA-vAsAvAsaM pajjosaviyassa niccabhattiyassa bhikkhussa kappai ega goyarakAlaM gAhAvai kulaM bhattAe vA pANAe vA nikkhamittae vA pavisittae vA / Na'nnattha AyariyaveyAvacceNa vA evaM uvajjhAyaveyAvacceNa vA tavassi veyAvacceNa vA gilANaveyAvacceNa vA khuDDaeNa vA khuDDiyAe vA avvaMjaNajAyaeNa vA // 20 // vyAkhyA-caturmAsakaM sthitasya nityamekAsanakAriNaH bhikSoH kalpate ekasmin gocaracaryAkAle gAthApateH-gRhasthasya kulaM gRham-bhaktArtha vA pAnArtha vA niSkramituM vA praveSTaM vA kalpate na tu dvitIyavAraM paraM NakAro vAkyAdau alaGkArArthaHanyatrAcAryakAdInAM, vaiyAvRtyakarAzca ye, varjayitvA ca tAn nAnye, bhoktumarhanti budhyatAm // 1 // 1 dvivAramiti // 438 // Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa muktAvalyAM zrI samAcAri // 439 // ekabhuktena cetkartu, vaiyAvRtyaM na cezakAH, dvirapi bhuJjate yasmAt-vaiyAvRttyaM tapo mahat // 25 // __AcAryavaiyAvRtyakarAn vA-glAnavaiyAvRttyakarAn vA yAvad vyaJjanAni-bastikurcakakSAdiromANi na jAtAni 6 tAvat kSullakakSullikayorapi dvirbhuJjAnayorna doSaH vairyAvRttyamasyAsti, vaiyAvRttyakarastvasau, tato dvandve dvayoreva, dvibhuktau na ca doSatA // 3 // ___ arthAt-AcAryopAdhyAyatapasviglAnakSullakAnAM tadvaiyAvRttyakarANAzca dvibhojne'pi na doSaH ityarthaH (20) mU-pA-vAsAvAsaM pajjosaviyassa cautthabhattiyassa bhikkhussa ayaM evaie visese jaM-se pAo nikkhammapuvAmeva viyaDagaM bhuccA piccA paDiggahagaM saMlihiya saMpamajjiya se ya saMtharijjA kappai se tadivasa teNeva bhattaTeNaM pajjosavittae / se ya no saMtharijjA evaM se kappai duccaM pi gAhAvaikulaM bhattAe vA pANAe vA nikkhamittae vA pavisittae vA // 21 // vyAkhyA-caturmAsakaM sthitasya-ekAntaropavAsinaH sAdhorayametAvAn vizeSaH-yata sa prAtaH niSkramya gocaracaryArtha prathamameva vikaTaM prAsukAhAraM bhuktvA takrAdikaM pItvA pAtraM saMlikhya nirlepIkRtya sampramRjya-prakSAlya sa yadi saMstaret-nirvahet tarhi tenaiva bhojanena tasmin dine kalpate paryuSituM sthAtuM-atha yadi na saMstaret nyUnatvAt-tadA tasya sAdhoH kalpate dvitIyavAraM gRhasthagRhe bhaktArthamvA pAnArthamvA niSkramitumvA praveSTuM vA // 21 // 2 samarthAH vyA // 439 // Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa zrI samAcAri muktAvalyA // 440 // mU-pA-vAsAvAsaM pajjosaviyassa chahabhattiyassa bhikkhussa kappanti do goyarakAlA gAhAvaikulaM bhattAe vA pANAe vA nikkhamittae vA pavisittae vA // 22 // ___ vyAkhyA-caturmAsakaM sthitasya nityaM SaSThakAriNo bhikSoH dvau gocarakAlau kalpete gRhasthagRhe bhaktArtha vA pAnArtha vA niSkramituM vA praveSTum vA. // 22 // mU-pA-vAsAvAsaM pajjosaviyassa ahamabhattiyassa bhikkhussa kappanti tao goyarakAlA gAhAvaikulaM bhattAe vA pANAe vA nikkhamittae vA pavisittae vA // 23 // vyAkhyA-caturmAsakaM sthitasya nityam aSTamakAriNo bhikSoH kalpante trayo gocarakAlAH- gRhasthagRhe bhaktArtha ga pAnArtha vA niSkramituM vA praveSTuM vA // 23 // mU-pA-vAsAvAsaM pajjosaviyassa vigihabhattiyassa bhikkhussa kappanti savvevi goyarakAlA gAhAvaikulaM bhattAe vA pANAe vA nikkhamittae vA pavisittae vA (8) // 24 // ___ vyAkhyA-caturmAsakaM sthitasya bhikSoH-nityam aSTamAdupari tapaHkAriNaH kalpante sarve'pi gocarakAlAH gRhasthagRhe bhaktArtha vA pAnArtha vA niSkramituM vA praveSTuM vA-yadA icchA bhavati tadA bhikSate na tu prAtahItameva dhArayeta-kutaH saJcayajIvasasaktisAghrANAdidoSasambhavAta // 24 // // itthamAhAravidhimuktvA pAnakavidhimAha // // 440 // Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyA zrI samA cAri ABAR // 441 // mU-pA-vAsAvAsaM pajjosaviyassa niccabhattiyassa bhikkhussa kappanti tao pANagAI paDigAhittae, taM jahA. usse ima saM se imaM cAulodagaM / vAsAvAsaM pajjosaviyassa chahabhattiyassa bhikkhussa kappanti-tao pANagAI paDigAhittae, taM jahA-tilodagaM tusodagaM javodagaM / vAsAvAsaM pajjosavivassa aTThamabhattiyassa bhikkhussa kappanti tao pANagAi pADigAhittae, taM jahA- AyAmaM sovIraM suddhaviyaDaM / vAsAvAsa pajjosaviyassa vigihabhattiyassa bhikkhussa kappai ege usiNaviyaDe / paDigAhittae / sevi ya NaM asitthe no vi ya gaM sasitthe / vAsAvAsaM pajjosaviyassa bhattapaDiyAikkhiyassa bhikkhussa kappai ege usigaviyaDe paDigAhittae se viyaNaM asitthe no ceva NaM sasitthe se vi ya NaM paripUe, no ceva NaM abahusaMpuNNe (Da) // 25 // vyAkhyA-caturmAsakaM sthitamya nityaM ekAzanakAriNaH-bhikSoH kalpante sarvANi pAnakAni pratigrahItaM sarvANi ca-AcArAGgoktAni-ekaviMzatiH-atra-vakSyamANAni nava vA-tatrAcArAGgoktAni imAni / usseima 1 saMseima 2 taMDula 3 tusa 4 tila 5 javodagA 6 yAmaM 7 / sovIra 8 zuddhaviyarDa 9 aMbaya 10 aMbADaga 11 kaviThaM // 12 // // 1 // mauliMga 13 dakkha 14 dADima 15 khajjura 16 nAlikera 17 kayara 18 borajalaM 19 AmalagaM 20 ciMcApANagAI 21 paDhamaMgabhaNiAI // 2 // eSu pUrvANi nava tu atroktAni-caturmAsakaM sthitasya ekAntaropavAsakAriNaH bhikSoH kalpante trINi pAnakAni pratigrahItum-tadyathA utsvedimaM piSTAdibhRtahastAdidhAvanajalaM saMsvedima-yatparNAdyatkAlya zItodakena siThacyate tajjalaM taNDuladhAvanajalaM // // 44 // Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyA [442 // caturmAsakaM sthitasya nitya paSThakAriNaH bhikSoH kalpante trINi pAnakAni pratigrahItum tadyathA-tilodakaM vitva- WzrI samA HAI cAri ktiladhAvanajalaM tathA tuSodakaM brIdyAdituSaprakSAlanajalam-tathA yavodakaM yavadhAvanajalam // caturmAsakaM sthitasya nityamaSTamakAriNaH bhikSoH kalpante trINi pAnakAni pratigrahItum-tadyathA AyAmakaHavazrAvaNaM sauvIre-kAJjikara zuddhavikaTaM uSNodakaM // caturmAsakaM sthitasya aSTamAdupari tapaHkAriNaH bhikSoH kalpate ekaM-uSNodakaM pratigrahItum tadapi siktharahitaM naiva siMkthasahitam // yataH prAyeNa aSTamArdhva tapasvinaH zarIraM devo'dhitiSTati // caturmAsakaM sthitasya bhaktapratyAkhyAnakarasya anazanakAriNaH bhikSoH kalpate ekaM-uSNodakaM pratigrahItum tadapi siktharahitaM naiva sikthasahitaM tadapi paripRtaM bakhagalitam naiva agalitaM kutaH tRNAde gale laganAt tadapi mAnopetaM naiva-aparimita-anyathA'jIrNa syAt tadapi bahusampUrNa kizcidunaM naiva bahunyUnaM tRSNAnupazamAt // 25 // ma-pA-vAsAvAsa pajjosaviyassa saMkhAdattiyassa bhikkhussa kappanti paMcadattIo bhoyaNassa paDigAhittae paMca pANagassa / ahavA cattAri bhoyaNassa paMca pANagassa / athavA paMca bhoyaNassa cattAri pANagassa / natya egA dattI loNAsAyaNamittamavi paDigAhiyA siyA, kappai se taddivasaM teNeva bhattadveNaM pajjosavittae. no se kappai duccaM pi gAhAvaikulaM bhattae vA pANAevA nikkhamittae vA pavisittae vA (10) // 26 // vyAkhyA-caturmAsakaM sthitasya dattisaGkhyAkArigo bhikSoH-kalpante paJcadattayaH bhojanasya pratigrahItuM / / // 442 // Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa muktAvalyA zrI samAnAri // 443 // paJcapAnakasya-athavA catasraH bhojanasya pazcapAnakasya-athavA paJca bhojanasya catasraH pAnakasya tatra dattizabdena alpaM bahu vA yadekavAreNa dIyate tadacyate ityAha-tatra ekA dattiH lavaNAsvAdanapramANe'pi bhaktAdau pratigRhIte syAt yato lavaNaM kila stokaM dIyate // ||tdythaa|| bhaktapAnasya gRhNAti, tAvanmAnaM muni yadi, sA'pi dattizca vijJeyA, karmanirjarakAriNI // 1 // upalakSaNakaM paJca, tena grAhayAH kramAdamaH, turyAstikhazca dve ekA, SaT saptA'bhigrahaM yathA // 2 // yAvatyo'nasya pAnasya, dattayo nanu rakSitAH, bhavanti tasya tAvatyaH, kalpante sUtranirNayaH // 3 // samAvezaM paraM kartu, kalpate na ca vA mithaH, dattibhyo'pyatiriktazca, grahItuM naiva kalpate // 4 // kalpate tasya tasmin dine tenaiva bhojanena-avasthAtuM na tasya kalpate dvitIyavAraM gRhasthagRhe bhaktArtha vA pAnArtha vA niSkramituM vA praveSTuM vA // 26 // ma-pA-vAsAvAsaM pajjosaviyANaM no kappai nimagaMthANa vA niggaMthINa vA jAva uvassayAo sattagharaM taraM saMkhaDiM samiyadRcArissa ittae / ege puNa evamAiMsu-no kappai jAva uvassayAo pareNaM saMkhaDiM sanniyaTTacArissa ittae vyAkhyA-caturmAsakaM sthitAnAM no kalpate sAdhUnAM sAdhvInAzca yAvada- upAzrayAdArabhya saptagRhamadhye saMskRtiH odanapAkaH tAM gantuM sAdho ne kalpate bhikSArtha tatra nopagacchedityarthaH zayyAtaragRhaJcaiva, manyAni pagRhANi ca, varjayedatisAmipyA-tkadA syAdrAgadoSatA // 5 // // 44 // Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyA zrI samA cAri // 444 // tathA-kIdazAnAM sAdhanAM niSiddhagRhebhyaH sanivRttAH santo'nyatra gacchatAM bhramatAmiti-atra bahutve-ekatvam-bahavo vyAharantyevaM bhikSArtha prayAtum-saptagRhAntare (saGkaDiM) janasaGkhalajemanavAralakSaNAM gantuM na kalpate // atrArthe sUtrakRta matAntarANyAha // eke punaH evaM kathayanti no kalpate-upAzrayAdArabhya parataH saptagRhamadhye jemanavArAyAM sannivRttacAriNAM bhikSArtha gantum eke punaH evaM kathayanti no kalpate-upAzrayAdArabhya paramparataH saptagRhamadhye jemanavArAyAM sabhivRttacAriNAM bhikSArtha gantuM-dvitIyamate-pareNaM, ti zayyAtaragRhaM-anyAni ca saptagRhANi varjayet-tRtIyamate parampareNeti zayyAtaragRhaM tata ekaM gRhaM tataH paraM sapta gRhANi varjayediti bhAvaH // 27 // mU-pA-vAsAvAsaM pajjosaviyassa no kappai pANipaDiggahiyassa bhikkhussa kaNagaphusiyamittamavi budvikAryasi nivayamANaMsi gAhAvaikulaM bhattAe vA pANAe vA nikkhamittae vA pavisittae vA // 28 // vyAkhyA-caturmAsakaM sthitasya no kalpate pANipAtrasya-jinakalpikAdemikSoH (kaNagaphusiAphusAramAtraM etAvatyapi vRSTikAye nipatati sati-gRhasthagRhe bhaktArtha vA pAnartha vA niSkramitaM vA praveSTuM vA // 28 // mU-pA-vAsAvAsa pajjosaviyassa pANipaDiggahiyassa bhivakhussa na kappai agihaMsi piMDavAyaM piMDigAhittA pajjosavittae / pajjosavemANassa sahasA buTikAe nivaijjA desaM bhuccA desamAdAya se pANiNA pANiM paripihittA uraMsi vA NaM nilijjijjA, kakkhaMsi vA gaM samAhaDijjA, ahAchanANi vA leNANi vA uvAgacchijjA, rUkkhamUlANi vA uvAgacchijjA, jahA se tattha pANisi dage vA dagarae vA dagaphusiyA vA no pariyAvajjai // 29 // 444 // Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamA cAra zrIkalpa mukAvalyA // 445 // vyAkhyA-caturmAsakaM sthitasya karapAtrasya jinakalpikAdeH-bhikSoH no kalpate anAcchAdite-AkAze piNDapAtaM bhikSAM pratigRhya avasthAtuM-AhArayituM na kalpate-yadi ca anAcchAdite sthAne bhuJjAnasya sAdhoH akasmAt-vRSTikAyaH nipatetta dA piNDapAtasya dezaM bhuktvA dezaM cAdAya sa pANiM AhA raikadezasahitaM istaM pANinA-dvitIyahastena paripidhAya-AcchAdha-hRdayAgre vA guptaM kuryAt // kakSAyAM vA samAharet-AcchAditaM kuryAta-evaJca kRtvA yathAcchanAni-gRhibhiH svanimittamAcchAditAni layanAni gRhANi upAgaccheta vRkSamUlAni vA upAgacchet yathA tasya tatra pANau dakaM bahavo bindavaH-dakarajo bindumAtraM-phusAraM avazyAyaH na virAdhyante patanti vAyadyapi jinakalpikAde dezonadazapUrvadharatvena prAgeva varSopayogo bhavati tathA cAImukte gamanaM na sambhavatitathApi chadmasthatvAt kadAcidanupayogo'pi bhavati // 29 // // uktamevArtha nigamayanAi // ___-pA-vAsAvAsaM pajjosaviyassa pANipaggahiyassa bhikkhussa jaM kiMci kaNagaphusiyamittaM pi nivaDai no se kappai gAhAvaikulaM bhattAe vA pANAe vA nikkhamittae vA pavisittae vA (12) // 30 // - vyAkhyA-caturmAsakaM sthitasya bhikSoH pANipAtrasya bhikSoH yatkiJcit kaNakaphusAramAtre (leza jalamAtre'pi) patite sati na tasya jinakalpikAdeH kalpate gRhasthagRhe bhaktArtha vA pAnArtha vA niSkramituM vA praveSTuM bA // 30 // // 45 // Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImamA zrIkalpamuktAvA // 44 // mU-pA-vAsAvAsaM pajjosaviyassa paDiggahadhArissa bhikkhussa no kappai vagdhAriyabuTikAyasi gAhAvaikulaM bhattAe vA pANAe vA nimittae vA pavisittae vA / kappai se appavuTikAyaMsi saMtaruttaraMsi gAhA. vaikulaM bhattAe vA pANAe vA nikkhamittae vA pabisittae vA granthAgraM 1100 // 31 // vyAkhyA-uktaH pANipAtravidhiH-atha pAtradhAriNo vidhimAhaH caturmAsakaM sthitasya pAtradhAriNaH sthavirakalpikAdebhikSo-na kalpate avicchinnadhAribhiH vRSTikAye nipatati-yasyAM varSAkalpoM tIvra vA zravati kalpaM vA bhittvA'ntaHkArya-Ardrayati tatra gRhasthagRhe bhaktArtha vA pAnArtha vA niSkramituM vA praveSTuM vA apavAdamAha-kalpate tara sthavirakalpikAdeH-alpavRSTikAye antareNa varSati sati athavA-AntaraH sautraH kalpa uttaraH- auNikastAbhyAM prAvRtasyAlpavRSTau gRhasthagRhe bhaktArya vA pAnArtha vA niSkramitumbA praveSTumbA-apavAde tu tatrApi-tapasvinaH kSudasahAzca bhikSArtha pUrvapUrvAbhAve aurNikena auSTrikena tArNena sautreNa vA kalpena vA tathA tAlapatreNa palAzacchatreNa vA prAvRtA viharantyapi // 31 // mU-pA-vAsAvAsaM pajjosaviyassa niggaMthassa niggaMthIe vA gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe aNuppavihassa nIgijhiya nigijjhiya buSTikAe nivaijjA, kappai se ahe ArAmaMsi vA ahe uvassayaMsi vA ahe viyaragihaMsi vA ahe rUkkhamalaMsi vA uvAgacchittae // 32 // 1411 Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyAM 447 // ___ vyAkhyA-caturmAsakaM sthitasya nirgranthasya sAdhvyAzca gRhasthagRhe piNDapAto-bhikSAlAbhastatpratijJayAatrAhaM lapsye-iti dhiyA anupraviSTasya gocaracaryAyAM gatasya sAdhoH sthitvA sthitvA vRSTikAyaH nipatet-atha ghano varSati tadA kalpate tasya sAdhoH-ArAmasyAdho vA-sAmbhogikAnAM itareSAM vA upAzrayasyAdhaH-tadabhAre vikaTagRhaM maNDapikA yatra grAmyaparSadupavizati-tasyAdho vA vRkSamUlaM vA nirgalakarIrAdimUlaM tasya vA adha:tatropAgantuM kalpate // 32 // ___ -pA-tattha se puvvAgamaNeNaM puvvAutte cAulodaNe, pacchAutte bhiliMgalave kappai se cAulodaNe paDigAhittae no se kappai bhiliMgasUve paDigAhittae // 33 // vyAkhyA-tatra vikaTagRhavRkSamUlAdau sthitasya tasya sAdhoH-AgamanAtpUrvakAle pUrvAyuktaH paktumArabdhaH taNDulaudanaH pazcAdAyukto bhiliMgampo masUradAli SidAliH sasnehasapo vA tadA kalpate tasya sAdhoH taNDulaudanaM pratigrahItum na kalpate tasya marAdidAliH pratigrahItuMayamarthaH-gRhasthaiH paktumAbdhaH, sAdhvAgamanataH purA, svArtha yaH kalpate sAdho, dardoSAbhAvAcca sarvathA // 1 // ||tthaa-puurvaayuktH sa bodhyaH // sAdhvAgamanataH pazcAt , paktumArabhyate ca yaH, sAdhoH sa kalpate naivodgamAdidoSa sambhavAt // 2 // apampazcAdAyuktaH iti bodhyam ||3shaa // 47 // Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Re zrIkalpamuktAvalyAM cAra // 448 // mU-pA-tattha se puvvAgamaNeNaM puvvAune bhiliMgasUvai pacchAutte cAulodaNe kappar3a se miliMgasUve paDigAhittae no se kappai cAulodaNe paDigAhittae // 34 // vyAkhyA-tatra gRhe tasya pUrvAyuktaH marAdidAliH pazcAdAyuktaH taNDulaudanaH tadA kalpate tasya masarAdidAliH pratigrahItuM no tasya kalpate taNDulaudanaM pratigrahItuM // 34 // mU-pA-tattha se puvvAgamaNeNaM do vi punbAuttAI kappanti se do vi paDigAhittae / tattha se puvAgamaNeNaM do vi pacchAuttAI evaM no se kappanti do vi paDigAhittae je se tattha puvvAgamaNeNaM pacchAutte, no se kappai paDigAhittae // 35 // ____vyAkhyA-tatra gRhe tasya dvAvapi pazcAdAyuktau tadA no tasya kalpate dvAvapi pratigrahItum yat tasya tatra pUrvAyuktaM tat kalpate pratigrahItum yat tasya tatra pUrva pazcAdAyuktaM na tat kalpate // pratigrahItum // 35 // mU-pA-vAsAvAsaM pajjosaviyassa niggaMthassa niggaMthIe vA gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe aNuppavihassa nigijjhiya nigijjhiya buTikAe nivaijjA kappai se ahe ArAmaMsi vA jAva tahe rukkhamUlaMsi vA uvAgacchittae no se kappai puvvagahieNaM bhatta-pANeNaM velaM uvAyaNAvittae / kappai se puvAmeva viyaDagaM bhuccA piccA paDiggahagaM saMlihiya saMlihiya saMpamajjiya saMpamajjiya egao bhaMDagaM kaTu sAvasese sUrie jeNeva uvassae teNeva uvAgacchittae no se kappai taM rayaNiM tattheva uvAyaNAvittae // 36 // // 448 // Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyAM zrI samA cAri // 449 // vyAkhyA-caturmAsakaM sthitasya sAdhoH sAvyAzca gRhasthagRhe bhikSAgrahaNArtha anupraviSTasya sthitvA sthitvA vRSTikAyaH nipatet tadA kalpate tasya ArAmasyAdho vA yAvat-vRkSamUle vA-upAgantuM no tasya kalpate pUrva gRhItena bhaktapAnena bhojanavelAM atikramayituM ArAmAdisthitasya sAdho yadi varSA noparamati tadA kiM kAryamityAha kalpate tasya sAdhoH pUrvameva vikaTaM-udgamAdizuddhamazanAdi bhuktvA pItvA ca pAtraM nirlepIkRtya samprakSAlya-ekasmin. pArce pAtrAdyapakaraNaM kRtvA vapuSA saha prAvRtya varSatyapi meghe sAvazeSe-anastamite sUrye yatraiva-upAzrayaH tatraiva upAgantuM paraM no tasya kalpate tAM rAtri vasaterbahiH gRhasthagRhe eva atikramayituM ekAkino hi bahirvasataH sAdhoH svaparasamutthAH bahavo doSAH sambhaveyuH sAdhavo vA vasatisthA adhRtiM kuryuriti // 36 // mU-pA-vAsAvAsaM pajjosaviyassa niggaMthassa niggaMthIe vA gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe aNuppavihassa nigijjhiya buTikAe nivaijjA kappai se ahe ArAmaMsi vA jAva uvAgacchittae // 37 // vyAkhyA-caturmAsakaM sthitasya sAdhoH sAdhyAzca gRhasthagRhe bhikSAgrahaNArtha anupraviSTasya sthitvA sthitvA vRSTikAyaH nipateta-tadA kalpate tasya ArAmasyAdho vA yAvata. upAgantuma-agretanasUtrayugmasaMbandhArtha punaretasUtram // 37 // mU-pA-tattha no se kappai egassa niggaMthassa egAe ya niggaMthIe egao ciTTittae tattha no kappar3a egassa niggaMthassa duNhaM niggaMthINaM ya egao cidvittae tattha no kappai no duNhaM niggaMthINaM egAe ya nimgaMthIe // 44 // Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamA zrIkalpamuktAvalyA pAri // 450 // egao ciTThittae tattha no kappai duNDaM nigaMyANaM duNhaM nigaMthINa ya egao cihittae atthi ya itya kei paMcame khuDDie vA khuDDiyA vA annesiM vA saMloe sapaDiduvAre evaM NhaM kappai ego ciTTittae // 38 // __vyAkhyA-atha sthitvA 2 varSe patati yadi ArAmAdau sAdhustiSTati tadA kena vidhinetyAha // tatra vikaTagRhavRkSamUlAdau sthitasya sAdhoH no kalpate ekasya sAdhoH-ekasyA sAdhvyAzca ekatra sthAtuM 1 tatra no kalpate ekasya sAdhoH dvayoH sAdhvyozca ekatra sthAtuM 2 tatra no kalpate dvayoH sAdhvoH ekasyAH sAdhvyAzca ekatra sthAtuM 3 tatra no kalpate dvayoH sAdhyoH dvayoH sAdhvyozca ekatra sthAtuM 4 yadi syAt atra ko'pi paJcamaH kSullako vA kSullikA vA anyeSAM vA dRSTiviSaye bahudvArasahitasthAne vA tadA kalpate ekatra sthAtuM bhAvArthastvayam-yatraikA vartate sAdhvI, sAdhu thApi tathaikakaH, na kalpate tayoH sthAtuM, mekatreti vibhAvyatAm // 1 // ekaH sAdhuzca sAdhyau dve, dvau sAdhU vaikasAdhvikA, na kalpate saha sthAtumiti siddhAntanirNayaH // 2 // dvayoH sAdhvozca sAdhvIbhyAM, dvAbhyAM saha na kalpate, kSullakaH kSullikA kazcitsAkSI cet tarhi kalpate // 3 // // athavA // lohakArAdikAruNA, mamuktanijakarmaNAm , varSatyapi ghane vA'tha, pareSAM pazyatAM satAm // 4 // tatrApi sapratidvAre, sarvatodvArake tathA, sampUrNagRhadvAre vA, sukhaM sthAtuM hi kalpate // 5 // 1 // pazcama iti // 2 paJcamaM vinA'pi // 45 // Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa muktAvalyA zrIsamAcAri // 451 // mU-pA-vAsAvAsaM pajjosaviyassa niggaMthassa gAhAvaDakulaM piMDavAyapaDiyAe aNuppavihassa nigijjJiya nigijjJiya buhikAe nivaDajjA kappaDa se ahe ArAmaMsi vA jAva uvAgacchittae / tattha no kappai egassa niggaMthassa egAe ya agArIe egao cihittae evaM cubhNgii| asthi NaM ittha kei paMcame there vA theriyA vA annesiM vA saMloe-sapaDivAre evaM kappai egao cidvittae / evaM ceva niggaMthIe agArassa ya bhANiyavvaM [13] 39 // vyAkhyA--caturmAsakaM sthitasya sAdhoH-gRhasthagRhe bhikSAgrahaNArtha yAvat upAgantuM tatra no kalpate ekasya sAdhoH ekasyAH zrAvikAyAH ekatra sthAtuM evaM catvAro bhaGgAH yadi atra ko'pi paJcamaH sthaviraH sthavirA vA sAkSI bhavati tadA sthAtuM kalpate-anyeSAM vA dRSTiviSaye bahudvArasahite vA sthAne evaM kalpate ekatra sthAtuM evameva sAdhvyAH gRhasthasya ca caturbhaGgIvAcyA tathA-ekAkitvaJca sAdhoH sAGghaTike- upoSite'sukhite vAkAraNAdbhavati- anyathA hi-utsargataH sAdhurAtmanA dvitIyaH sAdhvyastu jyAdayo vihanti // 39 // mU-pA-vAsAvAsaM pajjosaviyANa no kappai niggaMthANa vA niggathINa vA aparigNaeNaM apariNayassa aThAe asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM bA jAva paDigAhittae // 40 // vyAkhyA-cAturmAsakaM sthitAnAM no kalpate sAdhUnAM sAdhvInAM vA madartha tvaM mama yogyamazanamAnaye:iti aparijJaptena-ajJApitena-sAdhunA-ahaM tvadyogya annamAnayiSyAmIti-aparijJApitasya sAdhoH nimittaM azanAdi 4 yAvat pratigrahItum // 40 // // 45 // Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyAM [452 // zrI samAcAri dakSatayA nu bhuktA pANDalasya ca dauladA syAd , doSa mU-pA-se kimAhu maMte 1 icchA paro aparigNae bhujijjA icchA paro na bhuMjijjA // 14 // 41 // vyAkhyA-atra ziSyaH pRcchati-tat kuto bhadanta iti pRSTe gururAha-icchA cedasti tadA paro'parijJApitaH yadartha AnItaM sa bhuJjIta icchA na cettadA na bhuJjIta pratyutaivaM vadati kenoktamAsIt AnItamasti tvayakA ca kiM ta, dicchAM vinA dakSatayA nu suMkte // cAjIrNabAdhA sutarAM tadA syAd , doSaH pariSThApanake vizeSAt // 1 // ||kutH|| sthaNDilasya ca daurlabhyA, dvarSAsu bhadra ? sarvataH, AneyaM paripRcchayAto, yena doSo na jAyate // 2 // mR-pA-vAsAvAsa pajjosaviyANa no kappaI niggaMthANa vA niggaMthINa vA udaulleNa vA sasiNidreNa vA kAraNa asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA AhArittae // 42 // __ vyAkhyA-caturmAsakaM sthitAnAM no kalpate sAdhUnAM sAdhvInAzca-udakAi~Na galabinduyutena tathA sasnehena-Ipadudakayuktena kAyena azanAdikaM 4 AhArayitum // (42) // . ... m-pA-se kimAhu bhaMte ? satta siNehAyayaNA paNattA taM jahA-pANI pANilehA naza nahasihA bhamuhA aharuThThA, uttaruvA / , aha puNa evaM jANijjA vigaodae me kAe chinnasiNehe evaM se kappai asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA AhArittae // 15 // 43 // vyAkhyA-tat kutaH pUjyA iti pRSTe gururAha-sapta snehAyatanAni-jalAvasthAnasthAnAni prajJaptAni jinaiH 67 452 // Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyAM zrIsamAcAri // 45 // yeSu cireNa jalaM zuSyati / tadyathA pANI istau 1 pANirekhA AyurekhAdayaH-yatastAsu ciraM jalaM tiSThati 2-tathA-nakhAH akhaNDAH-3 nakhazikhA-tadagrabhAgAH 4-tathA bhUrnetro_romANi 5 dADhikA 6 zmabhUNi 7 punaH evaM jAnIyAt-tathAhi // nirjalaH sarvathA deho, mamAbhUdadhunA tataH, kalpate tasya vai sAdhoH, sambhoktumazanAdikam // 1 // // 43 // mU-pA-vAsAvAsaM pajjosaviyANaM iha khalu nimgaMthANa vA niggayINa vA imAI aha suhumAI chaumastheNaM niggaMtheNa vA niggaMthIe vA abhikkhaNaM jANiyabvAI pAsiyavvAI paDilehiyabvAiM bhavanti / taMjahA pANasuhama paNagamuhamaM bIyasuhumaM hariyamuhumaM pupphamuhuma aMDasuhamaM leNamuhama siNehasuhamaM // 44 // vyAkhyA-caturmAsakaM sthitAnAM atra khalu sAdhUnAM sAdhvInAzca imAni aSTau sUkSmANi yAni chadamasthena sAdhunA sAdhvyA ca vAraM vAraM yatrAvasthAnAdi karoti tatra tatra jJAtavyAni-sUtropadezena, cakSuSA draSTavyAni jJAtvA dRSTavA ca pratilekhitavyAni parihartavyatayA vicAraNIyAni santi tadyathA-pUkSmAH prANAH kunthvAdayaH dvIndriyAdayaH 1 sUkSmaH panaka: phulliH 2 sUkSmavIjAni 3 sUkSmaharitAni 4 sUkSma puSpANi 5 sUkSmANDAni 6 sakSmalayanAni 7 (bilAni-iti) sUkSmasnehaH-apakAyaH 8 // mU-pA-se ki taM pANamuhume ? pANamuhame paMcavihe paNNatte-taM jahA-kiNhe nIle lohie hAlidde sukille n453 // Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamA zrI kalpamuktAvalyA // 454 // asthi kuMthU aNuddharI nAmaM jA ThiyA acalamANA chaumatyANaM nimgaMdhANa vA niggaMthINa vA no cakkhupphAsaMhavvamAgacchai, jA adviyA calamANA chaumatthANaM niggaMdhANa vA niggayINa vA cakkhupphAsaM havvamAgacchai jAva chaumattheNaM niggaMtheNa vA niggathIe vA. abhikkhaNaM abhikkhaNaM jANiyavvA pAsiyavvA paDilehiyavvA bhavai se taM pANasuhume // 1 // mU-pA-se kiM taM paNagasuhame 1 paNagamuhame paMcavihe paNNate taM jahA-kiNhe jAva sukille / asthi paNagabahume taddavvasamANavaNNae nAma paNNatte je chaumatyeNaM nigaMNa vA niggaMthIe vA jAva paDilehiyavve bhavai / se taM paNagasuhume // 2 // ma-pA-se kiM taM bIyamuhume 1 / bIyasuhume paMcavihe paNNatte taM jahA-kiNhe jAva mukille-asthi bIyamuhume kaNiyAsamANavaNNae nAmaM paNNatte je chaumatthe NaM jAva paDilehiyavve bhavai / se taM bIyamuhame // 3 // se kiM taM hariyamuhume 1 / hariyamuhume paMcavihe paNNatte taM-jahA kiNhe jAva mukkille / asthi hariyamuhume puDhavIsamANavaNNae nAmaM paNNatte je nigyeNa vA niggaMthIe vA jAva paDilehiyavve bhavai / se taM hariyamuhume // 4 // .. mU-pA-se kiM taM pupphamuhume 1 / puSphabahume paMcavihe paNNatte taM jahA-kiNhe jAva mukkille / asthi pupphamuhume rukkhasamANavaNNae nAmaM paNNatte je chaumattheNaM jAva paDilehiyavve bhavai se taM pupphasuhume // 5 // mU-pAna // 454 // Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyA zrIsamAcAri // 455 // mU-pA-se kiM taM aMDamuhume / aMDasuhume paMcavihe paNNatte taM jahA-uddasaMDe ukkaliaMDe pipIliaMDe haliaMDe hallohaliaMDe / je nigayeNa vA niggaMthIe vA jAva pahilehiyavve bhavai / se taM aMDasuhume // 6 // mU-pA--se kiM taM leNamuhume 1 / leNamuhume paMcavihe paNNate taM jahA-utrtigaleNe bhiMguleNe ujjue tAlamUlae saMbukkAvaTTe nAma paMcame / je chaumattheNaM jAva paDilehiyabve bhavai / se taM leNamuhume // 7 // mU-pA-se kiM taM siNehasuhume 1 siNehasuhume paMcavihe paNNatte taM jahA-ussAhimae mahiyA karae harataNue / je chaumattheNaM jAva paDilehiyavve bhavai / se taM siNehasuhume (16) // 45 // vyAkhyA-tat ke sUkSmaprANAH gururAha-sUkSmaprANAH paJcavidhAH prajJaptAH tIrthakaragaNadharaiH tadyathA-kRSNAH1 nIlAH 2 raktAH 3 pItAH 4 zvetAH 5 ekasmin varNe sahasrazo bhedA bahuprakArAzca saMyogAste sarve paJcasu kRSNAdivarNeSvevAvataranti (asti kunthuH aNudarI nAma yA sthitA acalantI satI chadmasthAnAM sAdhanAM sAdhvInAM ca no dRSTiviSayaM zIghra Agacchati-yAvat chagasthana sAdhunA sAdhvyA ca vAraM vAraM jJAtavyA draSTavyAH pratilekhitavyAzca bhavanti-te sUkSmAH prANAH te hi calanta eva vibhAvyante na hi sthAnasthAH 1 // 44 // tat kaH sUkSmaH panakaH 1 gururAha-sUkSmaH panakaH paJcavidhaH prajJaptaH tadyathA-kRSNaH yAvat-zuklaH asti sUkSmaH panakaH yatrotpadyate tad dravyasamAnavarNaH prasiddhaH prajJaptaH yaH- chadmasthena sAdhunA sAdhvyA yAvat-pratilekhitavyaH bhavati-panaka ullI, sa ca prAyaH prAvRSi bhUkASTAdiSu jAyate yAtrotpadya tad dravyasamavarNazca nAma panattetyatra // 455|| Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhIsamA zrI kalpa muktAvalyAM cAri // 456 // nAma prasiddhau-sa sUkSmapanakaH // 2 // atha kAni tAni sUkSmabIjAni gururAha-sUkSmabIjAni paJcavidhAni prajJatAni tadyathA-kRSNAni yAvat-zuklAni santi sakSmabIjAni bIjAnAM mukhamUle kaNikanakhikAsamAnavarNAni-nAma prajJatAni yAni chadmasthena yAvata-pratilekhitavyAni bhavanti tAni sUkSmabIjAni // 3 // atha kAni tat sUkSmaharitAni 1 gurUrAha-sUkSmaharitAni paJcavidhAni prajJaptAni taghayA kRSNAni yAvatzuklAni santi sUkSmaharitAni pRthivIsamAnavarNAni prasiddhAni prajJaptAni yAni sAdhunA sAdhyA vA yAvata pratilekhitavyAni bhavanti tAni sakSmaharitAni haritasUkSma navodbhinaM pRthvIsamavarNa haritaM taccAlpasaMhananatvAtastokenApi vinazyati // 3 // atha kAni tat sUkSmapuSpANi 1 gururAha sUkSmapuSpANi paJcavidhAni prajJaptAni tadyathA kRSNAni yAvat zuklAni santi sUkSmapuSpANi vRkSasamAnavarNAni prasiddhAni prajJaptAni sUkSmapuSpANi vaTodumbarAdInAM tAni cocchvAsenApi virAdhyante yAni chadmasthena yAvat pratilekhitavyAni bhavanti tAni sUkSmapuSpANi // 4 // atha kAni tat sakSmANDAni gururAha-sakSmANDAni paJcavidhAni prajJaptAni tadyathA--udaMzANDaM 1 (madhumakSikAmatkuNAdInAmaNDamiti) utkalikANDam 2 (lUtApUtADaNDamiti lokaprasiddhiH / pipIlikANDam 3 kITikA:-iti prasiddham) tathA halikANDam 4 / halikA zabdena gRhakolikA--brAhmaNI ca // 456 // Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvasyA zrI samAcAri vijJeyA-tathA illohalikANDam // 5 // illohaliA ahiloDI saraTI kAkiMDI-itiloke / yAni sAdhunA yAvat pratilekhitavyAni bhavanti tAni sUkSmANDAni // 6 // atha kAni tat sUkSmalayanAni-layanazabdena sattvAnAm . AzrayaH grAhyaH-yatra kITakAdhanekasUkSmasattvA bhavanti tallayanasakSama bilAni 1-atha gururAha-mUkSmabilAni paJcavidhAni prajJaptAni tadyathA-utiGgalayanaM ? (tatra uttikA bhavakA gaIbhAkArAjIvA steSAM bilabhUmau utkIrNa gRhamiti / tathA bhRgulayanam 2 tatra bhRguH zuSkabharekhA jalazoSAnantaraM jalakedArAdiSu sphuTitA dAlirityarthaH tathA-saralaM bilam 3 tAlamUlaM 4 adhaH pRthu-upari ca sUkSma bilaM tAlamUlamiti / zambukAvaH bhramaragRhaM nAma pazcamam // 5 // yAni chadmasthena yAvat pratilekhitavyAni bhavanti tAni sakSmabilAni // 7 // atha kaH tat sUkSmasnehaH 1 gururAha-sUkSmasnehaH paJcavidhaH prajJaptaH tadyathAavazyAyaH-, gaganAt-patajjala 1 himaM prasiddha 2 mahikA (dhRmarI) 3 karakA:-dhanopalAH 4 haratanaH bhUniHsRtatRNAgrabindurUpo yo yavAGkarAdau dRzyate 5 yaH chadmasthena sAdhunA yAvat pratilekhitavyaH bhavati saH sUkSmasnehaH // 8 // (45) ma-pA-vAsAvAsaM pajjosavie bhikkhU icchijjA gAhAvaikulaM bhattAe vA pANAe vA nikkhamittae vA pavisittae vA no se kappai aNApucchittA AyariyaM vA-uvajjJAya vA theraM vA pavittiM vA gaNiM vA gaNaharaM vA gaNAvaccheyayaM vA jaMvA purao kAuM viharai / kappai se ApucchiuM AyariyaM vA jAva jaM vA purao kAuM // 457 // Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAsamA cAri zrI kalpamuktAvalyA // 458 // viharai / icchAmi gaM bhaMte 1 tumbhehiM abbhaNuNNAe samANe gAhAvaikulaM bhattAe vA pANAe vA nikkhamittae vA pavisittae vA, (te ya se viyarijjA) evaM se kappai gAhAvaikulaM bhattAe vA pANAe vA nikkhamittae vA pavisittae vA / te ya se no viyarijjA evaM se no kappai gAhAvaikulaM bhattAe vA pANAe vA nikkhamittae vA pavisittae bA / se kimAhu bhaMte 1 AyariyA paccavAyaM jANanti // 46 // vyAkhyA-atha RtubaddhavarSAkAlayoH sAmAnyA samAcArI varSAsu vizeSeNocyate-caturmAsakaM sthitaH sAdhuH icchet-gRhasthagRhe bhaktAthai vA pAnArya bA niSkramituM vA praveSTuM vA tadA no tasya sAdhoH kalpate-anApRcchaya kaM 1 ityAha-AcAryaH sUtrArthadAtA digAcAryoM vA taM 1 tathA sUtrAdhyApa:--upAdhyAyastaM 2 sthaviro jJAnAdiSu sIdatAM sthirIkartA-udyatAmupavUhakazca taM 3 jJAnAdiSu pravartayitA pravartakastaM 5 yasya pArzve AcAryAH satrAdyabhyasyanti sa gaNI taM 5 tIrthakaraziSyo gaNadharastaM 6 gaNAvacchedako yaH sAdhun gRhitvA bahiH kSetre Aste gacchAthai kSetropadhimArgaNAdau pradhAvanAdikartA sUtrArthoM bhayavit taM 7 yaM vA'nya vayaHparyAyAbhyAM ladhumapi purataH kRtvA gurutvena kRtvA viharanti / kalpate tasya ApRcchaya-AcArya yAvat yaM vA purataH kRtvA viharati atha kathaM praSTavyamityA ha icchAmyahaM he pUjya ! bhavadbhiH abhyanujJAtaH san gRhasthagRhe bhaktArtha vA pAnArtha vA niSkramituM vA praveSTuM vA-iti-te-AcAryAdayaH tasya sAdhoH vitareyuH-anujJAM dadyuH-tadA kalpate gRhasthagRhe 458 Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamA zrI kalpamukkAvalyA cAri // 459 // bhaktArya vA pAnArtha vA niSkramituM vA praveSTuM vA tat kuto hetoH-he pUjya / iti pRSTe sati gururAha -AcAryAH pratyapAyaM-apAyaM tatparihArazca jAnantIti // 46 // mU-pA-evaM vihArabhUmi vA viyArabhUmi vA annaM vA jaM kiM ci paoyaNaM-evaM gAmANugAmaM duijjittae // 47 // ___vyAkhyA evaM vihArabhUmi-(jinacaitye gamanaM vihAro jinasadmanIti vacanAt-tathA vicArabhUmi-zarIracintAghartha gamanaM- anyadvA yatkizcitprayojanaM lepasIvanaliravanAdikama-ucchavAsAdivaja sarvamApRcchayaiva karttavyamiti tAtparyaH-evaM grAmAnugrAma hiNDituM bhikSAdyartha glAnAdikAraNe vA-anyathA varSAsu grAmAnugrAmahiNDanamanucitameva // 47 // mU-pA-vAsAvAsaM pajjosavie bhikkhU icchijjA annayari vigaI AhArittae-no se kappaDa aNApucchittA AyariyaM vA jAva jaM vA purao kAuM viharai-kappar3a se ApucchittA AyariyaM vA jAva AhArittae / ma-pA-icchAmi gaM bhaMte 1 tubbhehiM abbhaNuNNAe samANe annayariM vigaI AhArittae taM evaiyaM vA evaDa khatto vA..te ya se viyarijjA evaM se kappai annayariM vigaDaM AhArittae / te ya se no viyarijjA evaM se no kappai annayariM vigaI AhArittae / se kimAhu bhaMte 1 / AyariyA paccavAya jANanti // 48 // vyAkhyA-caturmAsakaM sthitaH bhikSuH-icchet-anyatarAM vikRti-AhArayituM tadA no tasya kalpate-anApakachaya-AcArya vA yAvata yaM vA purataH kRtvA viharati / kalpate tasya sAdhoH ApRcchaya-AcArya vA-yAvataAhArayitaM kathaM praSTavyamityAha ||-ahN-icchaami he pUjya ? yuSmAbhiH abhyanujJAtaH san anyatarAM vikarti // 459 // Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhI kalpamuktAvalyA zrI samAcAra R 460 // AhArayituM tAM etAvatIM etAvato vArAn te AcAryAdayaH tasya yadi-AjJAM dadhuH tadA tasya kalpate-anyatarAM vikRti AhArayitum te-AcAryAdayaH tasya no yadi-AjJA dadhuH-tadA tasya no kalpate-anyatarAM vikRtiAhArayitum-tat kutoH-hetoH he pUjya ? iti pRSTe gururAha // AcAryAH-lAbhAlAbhaM jAnanti // 48 // mU-pA-vAsAvAsaM pajjosavie bhikkhU icchijjA annayariM tegicchiyaM Auhittae, taM ceva savvaM bhANiyacaM // 49 // vyAravyA-caturmAsakaM sthito bhikSuH icchet kAJcit-cikitsAM bAtika 1 paittika 2 zleSmika 3 sAnipAtika 4 rogANAmAtura 1 vaidya 2 praticAraka 3 bhaiSajya 4 rUpAM catuSpadAM cikitsAMtathA coktam-bhiSag 1 dravyA 2 NyupasthAtA, 3 rogI 4 pAdacatuSTayam-cikitsitasya, nirdiSTaM, pratyekaM taccaturguNam // 1 // dakSo 1 vijJAtazAstrArthoM, 2 dRSTakarmA 2 zucibhiSaka, bahukalpaM 1 bahuguNaM, 2 sampanna 3 yogyamauSadham 4 // 2 // anuraktaH 1 zuci 2 dakSo, 3 buddhimAn 4 praticArakaH, ADhayo 1 rogI 2 bhiSagvazyo, 3 jJAyakaH sattvavAnapi // 3 // kArayituM-AuTTidhAtuH karaNArthe saiddhAntikaH tadeva sarva bhaNitavyam // 49 // mU-pA-vAsAvAsaM pajjosabie bhikkhU icchijjA annayaraM urAlaM kallANaM sivaM dhannaM maMgalaM sassirIyaM mahANubhAvaM tavokamma uvasaMpajjittA NaM viharittae taM ceva savvaM bhANiyavvaM // 5 // vyAkhyA-caturmAsakaM sthitaH bhikSuH icchet-kizcit prazastaM kalyANakAri upadravaharaM dhanyakaraNIya AUHAND 4601 Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa.. muktAvalyAM zrIsamAcAri 461 // maGgalakAraNaM sazrIkaM mahAn anubhavo yasya tat-tathA evaMvidhaM tapaH karma AdRtya vihartuM tadeva sarvaM bhaNitavyam // 5 // mU-pA-vAsAvAsaM pajjosavie bhikkhU icchijjA apacchimamAraNaM tiasalehaNA jasaNA asie bhattapANapaDiyAikkhie pAovagae kAlaM aNavakaMkhamANe viharittae vA nikkhamittae vA pavisittae vA-asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA Aharittae, uccAraM vA pAsavaNaM vA parihAvittae, sajjhAyaM vA karittae, dhammajAgariyaM vA jAgarittae no se kappai aNApucchittA taM ceva // 1 // 51 // ___vyAkhyA-caturmAsakaM sthitaH bhikSuH icchet-atha kIdRzaH bhikSuH-apazcimamaraNAntikasaMlekhanAjoSaNajuSitaH (arthAt-caramamaraNasamaye-antikasaMlekhanAsevanakSapitazarIraH- tatra saMlekhanA-dravyabhAvabhedabhinnA iti ata evaM pratyAkhyAtabhaktapAna:-ata eva pAdopagataH kRtapAdapogamanaH ata eva kAlaM-tatra jIvitakAlaM maraNakAlaM vA-anavakAMkSan- anabhilapana vihartumicchet- tathA gRhasthagRhe niSkramituM vA praveSTuM vA ajhanAdikaM 4 vA AhArayituM tathA uccAra-purISaM prazravaNaM mUtraM pariSTApayituM vA svAdhyAyaM vA kartum-tathA dharma nAgarikAM kartuM vA (tatra--AjJA1'pAya 2 vipAka 3 saMsthAnavicaya 4 bheda dharmadhyAnavidhAnAdinA jAgaraNaM dharmajAgarikA tAM jAgarituM-anuSThAtumiti no tasya kalpate anApRcchaya tadeva sarvaM vAcyaM etat sarva gujJiyA eva kartuM kalpate // 51 // mU-pA-vAsAvAsaM pajjosavie bhikkhU icchijjA vatthaM vA paDiggaraM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNaM vA annayaraM vA uvahiM AyAvittae vA payAvittae vA, no se kappai ega vA aNegaM vA apaDiNNavittA gAhAvaikulaM-bhattAe vA // 46 // Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyAM nAkara zrIsamAcAri // 462 // pANAe vA nikkhamittae vA pavisittae vA, asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAimaM vA AhArittae bahiyA vihArabhUmi vA viyArabhUmi vA sajjhAyaM vA karittae kAussaragaM vA ThANaM vA ThAittae / atthi ya ittha kei ahAsannihie ege vA aNege vA kappai se evaM vaittae "imaM tA ajjo ? tuma mahuttagaM jANAhi jAva tAva ahaM gAhAvaikulaM jAva kAussaga vA ThANaM vA ThAittae / se ya se-paDisuNijjA evaM se kappai gAhAvaikulaM taM ceva savvaM bhANiyavvaM / se ya se no paDisuNijjA, evaM se no kappai gAhAvaikulaM jAva kAussagaM vA ThANaM vA dAittae // 185 // 52 // vyAkhyA-caturmAsakaM sthito bhikSu:-icchet vastraM vA patadagrahaM vA kambalaM vA pAdaprogchanaM rajoharaNaM vA anyataraM vA-upadhiM-AtApayituM-ekavAraM Atape dAtuM pratApayituM punaH punarAtape dAtuM icchati anAtApena1kutsApanakAdidoSotpatteH-tadA upadhAvAtape datte no tasya kalpate ekaM vA sAdhuM anekAn vA sAdhUn apratijJApya akathayitvA gRhasthagRhe bhaktArtha vA pAnArtha vA niSkramituM vA praveSTuM vA azanAdikaM 4 vA AhArayituM bahiH vihArabhUmi vA jinacaityagamanaM tathA vicArabhUmiH-zarIracintAdyartha gamanaM svAdhyAyaM vA kartu kAyotsarga vA sthAnaM sthAtuM vRSTibhayAt- yadi syAt, atra ko'pi nikaTavartI-ekaH aneko vA sAdhuH tadA kalpate tasya-evaM vaktuM imaM upadhi tvaM he-Arya ? muhurtamAnaM jAnIhi-satyApayeH-yAvat. ahaM gRhasthagRhe yAvatkAyotsarga vA sthAnaM vIrAsanAdi vA sthAtuM iti-sa cet-pratizRNuyAt-aGgIkuryAtH-tadvastrasatyApanaM tadA kaMthuA // 46 // Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpa- muktAvalyA bhIsamA cAri // 463 // tasya kalpate gRhasthagRhe gocaryAdau gantuM azanAcAhArayituM vihArabhUmi vicArabhUmi vA gantuM svAdhyAyaM vA kAyosarga vA kartuM sthAnaM vA vIrAsanAdikaM sthAtuM tadeva sarva bhaNitavyaM sa cet no-aGgIkuryAttadA tasya no kalpate gRhasthagRhe-yAvat sthAnaM vA sthAtuM // 52 // mU-pA-vAsAvAsa pajjosaviyANaM no kappai niggaMthANa vA niggaMthINa vA aNabhiggahiyasijjAsaNieNaM huttae / AyANameyaM aNabhiggahiyasijjAsaNiyassa, aNuccAkuiyassa aNahAbaMdhiyassa abhiyAsaNiyassa aNAtAviyassa asamivassa abhikkhaNaM abhikkhaNaM apaDilehaNAsIlassa aSamajjaNAsIlassa tahA tahA Na saMjame durArAhae bhavai // 53 // ___vyAkhyA-caturmAsakaM sthitAnAM no kalpate sAdhUnAM sAdhvInAM vA-tathA anabhigRhItazayyAsanikena (arthAt-na abhigRhItA- zayyA Asanazca yena tathAbhUtena sAdhunA bhavituM na kalpate-kutaH varSAsu maNikuTTime 'pi pIThaphalakAdigrahavataiva bhAvyaM anyathA zItalAyAM bhUmau kunthvAdivirAdhanotpatteH // tathA karmaNAM doSANAM vA AdAna-upAdAnakaraNaM etad anabhigRhIta zayyAsanikatvaM tadeva draDhayati-anabhigRhItazayyAsanikasya-punaH anuccAkucikasya (uccA hastAdi yAvat yena pipIlikAdevadho na syAt-sAdervA daMzo na syAt / akucAkucaparispande-iti vacanAt-parispandarahitA nizcaleti yAvat-tataH karmadhArayasamAse kRte evaMvidhA zayyA kambikAdimayI sA na vidyate yasya saH-anuccAkuciko nIcasaparispandazayyAkastasya tathAvidhasya puna:-anarthakabandhinaH // 463 // Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa muktAvalyAM zrIsamA cAri // 464 // (pakSamadhye anarthakaM niSprayojanaM ekavAropari dvau trIMzcaturo vArAn kambAsu bandhAn dadAti caturupari bahUni aDDakAni vA badhnAti tathA ca svAdhyAyavidhnapalimanthAdayo doSAH yadi caikAGgika campakAdipaDheM labhyate tadA tadeva grAhyaM bandhanAdipalimanthaparihArAt) puna:-amitAsanikasya (abaddhAsanasya muharmuhuH sthAnAtsthAnAntaraM gacchato hi syAt prANivadhaH / anekAni vA AsanAni sevamAnasya punaH-saMstArakapAtrAdInAM Atape-adAtuH punaH IyAdisamitiSu-anupayuktasya-punaH vAraM vAraM apratilekhanAzIlasya-dRSTavA-apramArjanazIlasya.rajoharaNAdinA-tathArUpANAM IdRzasya sAdhoH saMyamo durArAdho bhavati // 5 // mU-pA-aNAyANameyaM abhiggahiyasijjAsaNiyassa, uccAkuiyassa, ahAbaMdhissa miyAsaNiyassa AyAviyassa abhikkhaNaM abhikkhaNaM paDilehaNAsIlassa pamajjaNAsIlassa tahA tahA NaM saMjame suArAhae bhavai // 19 // 54 // vyAkhyA-AdAnamuktvA---adhunA--anAdAnamAha-karmaNAM doSANAM vA anAdAnaM akAraNaM etat-abhigRhItazayyAsanikatvaM-uccAkucazayyAkatvaM saprayojana pakSamadhye sakRcca zayyAbandhakatvamiti tadeva draDhayati-abhigRhItazayyAsanikasya punaH-uccAkucikasya punaH-arthAya bandhinaH punaH mitAsanikasya punaH---AtApino vastrAderAtApe dAtuH punaH samitasya-samitiSu dattopayogasya punaHabhIkSNaM abhIkSNaM pratilekhanAzIlasya pramArjanazIlasyaIdRzasya sAdhoH tathAtathA tena tena prakAreNa saMyamaH sukhArAdhyo bhavati // 54 // mR-pA-vAsAvAsaM pajjosaviyANaM kappai niggaMdhANa vA niggaMthINa vA tao uccArapAsavaNabhUmIo jaa||46|| Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpa mukkAvalyA // 465 / / paDilehittae / na tahA hemaMta-gimhAmu jahA NaM vAsAsu / se kimAi bhaMte? vAsAsu NaM osannaM pANA ya taNA ya bIyA ya paNagA ya harivANi ya bhavanti // 55 // __ vyAkhyA-caturmAsakaM sthitAnAM kalpate sAdhUnAM sAdhvInAM tisraH-uccAraprazravaNabhUmyaH anadhisahiSNostino'ntaH-adhisahiSNozca bahistisro daravyAghAtena madhyA bhUmistadvayAghAte cAsanneti asannamadarabhedAtridhA bhUmiH pratilekhitavyA na tathA hemantagrISmayoryathA varSAsu-tat kuto hetoH he pUjya ? iti pRSTe gururAha varSAsuosannaM ti. prAyeNa prANAH zaGkanakendragopakRmyAdayastRNAni-pratItAni bIjAni-tattadvanaspatInAM navodbhinnAni kisalayAni panakA ullayo haritAni bIjebhyo jAtAni etAni varSAsu bAhulyena bhavanti // 55 // mU-pA-vAsAvAsaM pajjosaviyANaM kappai niggaMthANa vA niggaMthINa vA tao bhattagAiM giNdittae / taM jahA uccAramattae, pAsavaNamattae khelamattae // 21 // 56 // vyAkhyA-caturmAsakaM sthitAnAM kalpate sAdhUnAM sAdhvInAM trINi mAtrakANi grahItuM tadyathA-uccAramAtrakaM 1 prazravaNamAtrakaM 2 khelamAtrakaM 3 mAtrakAbhAve velA'tikrameNa vegadhAraNe AtmavirAdhanA varSati ca bahirgamane saMyamavirAdhaneti // 56 // mR-pA-vAsAvAsaM pajjosaviyANaM no kappai nimgaMthANa vA niggathINa vA paraM pajjosavaNAo golomappamANamitte'vi ke se taM rayaNi uvAyaNAvittae / ajjeNaM khuramuMDeNa vA lukkasiraeNa vA hoyavvaM siyA khelamattae // 21 // 11 // trINi mAtrakANi pra ti ca bahigamana Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamA pAri zrIkalpamuktAvA // 466 // pakkhiyA--ArovaNA mAsie khuramuMDe addhamAsIe kattarimuMDe chammAsie loe saMvaccharie vA therekappe // 57 // __vyAkhyA-caturmAsakaM sthitAnAM no kalpate sAdhUnAM sAdhvInAJca-paryuSaNAtaH paraM-ASADhacaturmAsakAdanantaraM golomapramANA api kezA na sthApanIyAH // AstAM dIrghA:-tAvata-dhuvaloo u jiNANaM, nicca therANa vAsavAsAsu, iti vacanAt-(bhAvastu ityam ) dhruvo locastu vijJeyo, jinAnAM vizvavandinAm , sthavirANAM tathA nityaM, varSAvAseSu budhyatAm // 1 // yAvat-tAM rajanIM bhAdrapadasitapaJcamIrAtri-sAmprataM caturthIrAtri nAtikAmayet caturthyA arvAgeva locaM kArayet. ayaM bhAvaH-varSAsu kArayennityaM, locaM cennu samarthakaH-asamartho'pi tAM rAtriM, laGghayenna kadAcana // 1 // vizvajIvadayAzreSThe, zrIparyuSaNaparvaNi, locaM vinA na vA kalpyaM, pratikramaNamuttamam // 2 // aluzcitakezeSu, jalakAya virAdhanA, takasaMsargato yUkAH, saMmUcchaMnti nirantaram // 3 // kaNDUtyA tAzca hanyante, mUrdhni vA syAnnakhakSatam , kSureNa vA'tha karttaryA, muNDApayati cettadA // 4 // AjJAbhaGgAdayo doSAH, saMyamAtmavirAdhanA, jAyate likSikA yakA, vidhante ca nirantaram // 5 // pazcAcca kurute karma, nApito hi jalAdinA, apabhrAjanakaM tasmA, cchAsanasya bhavettarAm // 6 // loca eva tataH zreyAn , yato doSo na vidyate, asahiSNoH kRte loce, yadi syAcca jvarAdikam // 7 // kasyacidvAlako rudhAd , dharma vA'tha tyajettadA, tasya loco na kartavya, ityevamAha sUtrataH // 8 // Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyAM zrIsamAcAri 467 // AryeNa sAdhunA utsargato luzcitazirojena apavAdato bAlaglAnAdinA muNDitazirojena bhavitavyaM syAt prakSAlya kevalaM tatra, prAmukodakataH ziraH, nApitasyApi tenaiva, kSAlayati tathA karau // 9 // kArayituM kSureNApi, yazca vraNAdimacchirAH, asamartho'sya kezAca, katA hi vidhIyatAm // 10 // tathA pakSe pakSe saMstArakadavarakANAM bandhA moktavyAH pratilekhitavyAzca ityarthaH-athavA AropaNAprAyazcittaM pakSe pakSe grAhyaM sarvakAlaM varSAsu vizeSataH tathA asahiSNunA mAsi mAsi muNDanaM karaNIyaM yadi ca kartaryA kArayati tadA pakSe pakSe guptaM kAraNIyaM kSarakaryozca loce prAyazcittaM nizIthoktaM yathAsaGkhyalaghugurumAsalakSaNaM jJeyaM tathA pANmAsikaH locaH tathA sthavirANAM vRddhAnAM jarAjarjaratvenAsamAda dRSTirakSArtha ca sAmvatsariko vA locaH sthavirakalpe sthitAnAmiti-athAta taruNAnAM cAturmAsika iti // 57 // mU-pA-vAsAvAsa pajjosaviyANaM no kappai niggaMthANa vA niggaMdhINa vA paraM pajjosavaNAo ahigaraNaM vaittae jeNaM niggaMtho vA niggaMthI vA paraM pajjosavaNAo ahigaraNaM vayai se NaM akappeNaM ajjovayasitti vattavesiyA je NaM niggaMtho vA niggaMthI vA paraM pajjosavaNAo ahigaraNaM vayai se NaM nijjUhiyave siyA // 58 // vyAkhyA-caturmAsakaM sthitAnAM no kalpate sAdhUnAM sAdhvInAM ca paryuSaNAtaH paraM adhikaraNa rATistatkaraM vacanamapi adhikaraNaM tad vaktuM na kalpate / yazca sAdhuH sAdhvI vA paryuSaNAtaH paraM ajJAnAt klezakAriva 467 // Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrolamA cAri zrI kalpa- canaM vadati sa evaM vaktavyaH syAt-he Arya ? tvaM akalpena anAcAreNa vadasi yataH paryuSaNAdinato'rvAg taddine muktAvalyA ML eva vA yadadhikaraNa-utpannaM tat paryuSaNAyAM kSamitaM yacca tvaM paryuSaNAtaH paraM adhikaraNaM vadasi so'yamakalpa iti // 46 // bhAvaH / ya yazcaivaM nivArito'pi sAdhu vA sAdhvI vA paryuSaNAtaH paraM adhikaraNaM vadati sa nihitavyaH tAmbUlikapatradRSTAntena saGkAd bahiH krtvyH| // tatra tAmbUlikadRSTAntaH // tAmbUlikaH zIrNadalAni yadvad , bhItyA'nyapatrasya pRthak karoti / / evaM vinaSTo hi bahiH prakAryaH, saGghAdanantAbhidha kopavAn saH // 11 // // tathA'nyo'pi dvijadRSTAntaH // rudranAmA dvijaH kazci, dAsItkheTapurAntare, halaM lAtvA yayau kSetra, varSAkAle'ti sundare // 12 // apakraSTuzca kedArAn , kSetravRttiparAyaNaH, halaM vAhayatastasya, galItinAma vArSabhaH // 13 // upaviSTo hi daivena, kSINavIrya nirarthakaH, totreNa tADayamAno'pi, yAvanno'sAvuttiSTate // 14 // kedAratrayamRtkhaNDe, InyamAno'pi manyunA, mRtkhaNDasthagitAsyaH, sanmRtaH zvAsanirodhataH / / 15 / / pazcAttApaM tataH kurvan , mahAsthAnaM gato dvijaH, nikhilaM vakavRtAntaM, tadane ca nyavedayat // 16 // 1 balIbardaH // 468 // Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyA zrIsamAcAri // 469 // upazAnto'si vA neti, pRSTastaiH prAha vADavaH, upazAnti ne me'dyApi, bahizcakre dvijairasau // 17 // itthaM sAdhuzca sAdhvI vA, puNye vArSikaparvaNi, upazAnto yadA na syA, dakRtakSAmaNastathA // 18 // saGghAtsadyo bahiSkAryaH, samayAjJAvirAdhakaH, upazAntAya dAtavyaM, mUlaM siddhAntavarmanA // 19 // // 58 // mU-pA-vAsAvAsaM pajjosaviyANaM iha khalu niggaMthANa vA niggaMthINa vA ajjeva kakkhaDe kaDue viggahe samuppajijjA, sehe rAiNiyaM khAmijjA rAiNie vi sehaM khAmijjA / [granthAgraM 1200] khamiyavvaM khamAviyavaM uvasamiyavvaM uvasamAviyavvaM sumaisaMpucchaNAbahuleNaM hoyavvaM / jo uvasamai tassa asthi ArAhaNA jo na uvasamai tassa natthi ArAhaNA tamhA appaNA ceva uvasamiyavvaM / se kimAhu bhaMte ? uvasamasAraM khu sAmaNNaM // 59 / / vyAkhyA-caturmAsakaM sthitAnAM iha nizcayena sAdhUnAM sAdhvInAM ca adyaiva paryuSaNAdine eva kakkhaDa, tti uccaiH zabdarUpaH-kaTuko jakAramakArAdirUpo vigrahaH kalahaH samutpadyate tadA zaikSo laghuH rAtrikaM jyeSTa kSamayati-ityAha / / sAparAdho'pi cejjyeSThaH, kSamaNIyo'nujena saH, rItireSA ca lokAnAM, lokarItigarIyasI // 20 // apariNatadharmatvAta-kSamayati na cellaghuH, jyeSThaM, tadA ca kiM kArya-miti prAhAyavAkyataH // 21 // jyeSTho'pi zaikSaM kSamayati tataH kSantavyaM svayameva kSamayitavyaH paraH, upazamitavyaM svayaM upazamayitavyaH paraH, tathA mumatisampRcchanAbahulena bhavitavyam arthAt rAgadveSarahitA yA sumatiH-tatpUrvakaM yA sampRcchanA kuzalAbhipraznaH-sUtrArthaviSayA samAdhiprazno vA tadvahulena bhavitavyamaarthAt-adhikaraNamutpanna, mAsItsArddhazca yena vai, nirmalacetasA tena, tvAlApAdirvidhIyatAm // 22 // // 46 // Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RSS zrI kalyamuktAvalyA zrI samA cAri 470|| dvayormadhye yadA caikaH, kSamati na cAparaH, tadA kA gati rityAha, cAgrimasUtravAkyataH // 23 // yaH-upazAmyati asti tasyArAdhanA yo nopazAmyati nAsti tasyArAdhanA-tasmAt AtmanA eva upazamitavyam tat-kuto hetoH he pUjya ? iti pRSTe gururAha-upazabhapradhAnaM zrAmaNyaM zramaNatvaM // // atra dRSTAnto yathA // sindhusauvIradezezo, mukuTabaddhadigranRpaH, AsIdudayano rAjA, sevyamAno nirantaram // 24 // vItabhayapure rAjyaM, kurute sma ca nItitaH, nayena pAlayan rAjya, rAjA gauravamarhati // 25 // vidyunmAlisurAbhyA-tprAptA tena ca mUrtikA, varddhamAnaprabho divyA, camatkArAtizAyinI // 26 // tadacAM varivasyAM sa, cakAra bhaktibhAvitaH, bhaktizraddhAkRtaM kArya, phalAya kalpate tvarA // 27 // ekadA zrAvakastatra, gandhArAbhidha Ayayau, tanmUrtipUjanAyaiva, kizca rugNaH samAjani // 28 // bhUpodayanadAsyA'sya, devadattAbhidhAnayA, zuzrUSA zraddhayA cakre, gandhAro'ti tutoSa ca // 29 // dattA ca guTikA tena, cAbhUtarUpakAriNI, tayA'pi bhakSitA jAtA, zrIratirUpajitvarI // 30 // devadattA tato nAmnA, suvarNagulikA'bhavat , nirvyAjakRtasevAyA, jAyate ca phalaM mRdu // 31 // vizAlamAlavAdhIza, zcaNDapradyota bhUpatiH, ujjayinyAM tadA rAjya, karvannAsItpratApavAn // 32 // caturdazamahIpAle, vilasanmukuTAzcitaiH, sevyamAnazca yo deve, siva iva nityazaH // 33 // devAdhidevavIrasya, saha pratimayA tadA, suvarNagulikAM dAsI, mapAharadvalAdasau // 34 // // 40 // Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyAM zrI samAcAri // 47 // zrutvodayana bhUpAlaH, saGgrAmAya tvarA'calat , jitvA badhvA ca taM yuddhe, kuzalo raNakarmaNi // madadAsIpatireSo'sti, lalATe'sya vyasUcayata , Agacchan nagarI pazcAt , saha tena mahIpatiH // 35 // dazapurapure tasthau, varSAkAle samAgate, upavAsaM svayaMzcakre, puNye vArSikaparvaNi // 36 // sUpakAro nRpAdiSTa, caNDapradyotabhUpatim , bhojanArtha papracchAsau, viSabhItyeti prAha tam // 37 // zrAvako'smi tato me'pi, copavAso'dya vartate, sUpakAro'pi bhUpAya, vyajijJapattaduttaram // 39 // udayanastadA dadhyau, ghUrtatA'sya tathA'ppayam , sAdharmiko mamAstIha, kSamya eva tato mayA // 39 // asminnakSamite me no, pratikramaNamuttamam , iti sa bandhanAnmRktaH, sarva tasya punardadau // 40 // dAsIpatItivinyAsa-cchAdanAyAsya mastake, mukuTaM dadivAn svasya, kSamitazca punaH punaH // 41 // caNDapradyotabhUpAla, mudayana mahIpatiH, ujjayinyAM tataH prItyA, preSayAmAsa zAntimAn // 42 // ArAdhakatvamatrAsti, zrIudayana bhUpateH, ArAdhakatvaM na caNDasya, copazAnterabhAvataH // 43 // // kacidubhayorapyArAdhakatvamityAha // kauzAmbyAM vandituM kApi, svavimAnena bhaktitaH, sUryAcandramasau vIraM, vizvavandhaM samAgatau // 44 // caturA candanA jJAtvA, kAlamastamayaM tataH, svakasthAnaM gatA kica, tasthau tatra mRgAvatI // 45 // ajJAtasamayA sAdhvI, zRNvantI prabhudezanAm , astaMgate ravau candre, tamasi sati vistRte // 46 // rAtri vijJAya bhItA'sAvupAzrayamathAgamat , IrSyApathikIJcakre, vidhinA ca zubhAzayA // 47 // 118981 Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyAM zrIsamA cAri // 472 / / pravartinIzca nidrANA, candanAM prAha sA tadA, kSamyatAM me'parAdho hi, svAmini ? sAmprataM tvayA // 48 // zItalA candanA'pyAha, vANyA zItalayA tadA, bhadre ? tvaM hi kulInA'si, tato yuktaM na cedazam // 49 // sApyace nedRzaM bhUyaH, kariSye pAdayo stataH, patitA tAvatA nidrA, pravartinyAH samAgamata // 50 // mRgAvatI vizuddhana, kSamaNena zubhAzayA, tadAnImeva samprApa, kSaNena kevalaM zuciH // 5 // pravartinIkarAmyarNe, prasarpantaM bhujaGgamam , kevalajJAnato jJAtvA, zanaiH pANimapAsarat // 52 // hetunAnena buddhA'sau, candanA candanopamA, mRgAvatIM tataH prAha, kathaM hastApasAraNam // 53 // soM yAti karAbhyAta , tato hastApasAraNam , kathaM jJAtastvayA so, gADhAndhakArake'dhunA // 54 // sA'pyUce kRpayA jJAta, stavaiva mayakA tvahiH, ityuktyA kevalaM tasyA, binizcikAya candanA // 55 // mRgAvatIM tataH sA'pi, kSamayantI zivAzayA, candanA kevalaM prApa, mithyAduSkRtapUrvakam // 56 // itthaM mithyAduSkRtaM deyam // na punaH kumbhakArakSullakadRSTAntena // kumbhakAraH kadA kazcitkRtvA bhANDAni cAtape, azuSyat-kSullakaH kizca, tAni prastarakhaNDakaiH // 57 // kANIcakre kulAlena, vinayena nivAritaH, mithyAduSkRtamityuktvA, punazvakre tathAvidham // 58 // nivArito'pi tenAsau, yAvanna ca nivartate, kuddho'sya karNayo madhye, kSiptvA ca bahukarkarAn // 59 // mardayAmAsa hastAbhyAM, mithyAduSkRtamAdadat , pIDaye'hamiti cokto'pi, kSullakena kulAlakaH // 60 // // 472 // Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamAcAri zrIkalpa muktAvalyA // 473 // pIDayAmAsa bhUyo'pi, mithyAduSkRta pUrvakam , zubhAzayena kartavyaM, kArya yena zubhodayaH // 61 // pApaM kurvannaiveti / (59) mR-pA-vAsAvAsaM pajjosaviyANaM kappai niggaMthANa vA niggaMthINa vA tao uvassayA giNhittae / taM veubviyA paDilehA sAijjiyA pamajaNA (25) // 6 // vyAkhyA-caturmAsaka sthitAnAM kalpate sAdhUnAM sAdhvInAM ca trIn upAzrayAn grahItuM tadyathA-jantu saMsaktyAdibhayAta tatra triSu-upAzrayeSu dvau punaH punaH pratilekhyau-draSTavyau iti bhAvaH / / sAijjidhAtu rAsvAdane tataH upabhujyamAno ya upAzrayastatsambandhinI pramArjanA kAryA // yasminnupAzraye pUte, tiSThanti munayo'malAH, pramArjayanti taM prAtaH, punaH bhikSAMgateSu ca // 62 // mArjayanti punazcaivaM, tRtayapraharAntime, itthaM vAratraya kAryA, mArjanA zuddhadRSTitaH // 63 // caturmAsAtirikte ca, vAradvayapramArjanam , asaMsakte vidhizcaiSa, saMsakte ca punaH 1punaH // 64 // upAzrayadvayaM zeSa, dRzA pazyanti nityazaH, yato nAnyaH prakurvIta, mamatvaJca nivAsakam // 65 // upAzrayadvayasyaivaM, tRtIyadivase. tathA, daNDAsanena kartavyA, pramArjanA yathAvidhi // 66 // ataH ukta veubviyA paDileha' tti // 6 // 1 pramArjanaM kAryamiti // // 473 // Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvA 11474 // mU-pA-vAsAvAsa pajjosaviyANa niggaMthANa vA niggaMthINa vA kaSpai annayariM disi vA aNudisi vA avagijjhiya avagijjhiya bhattapANaM gavesittae / se kimAhu bhaMte ? / osaNaM samaNA bhagavaMto vAsAsu tavasaMpauttA bhavanti tavassI dubbale kilaMte mucchijja vA pavaDijja vA tAmeva disi vA aNudisi vA samaNA bhagavaMto paDijAgaranti / / 26- // 61 // vyAkhyA-caturmAsakaM sthitAnAM sAdhUnAM sAdhvInAM ca kalpate anyatarAM dizaM pUrvAdikAM anudizaM AgneyyAdikAM vidizaM avagRhya-uddizya ahamamukAM dizaM anudizaM vA yAsyAmi iti. anyasAdhubhyaH kathayitvA bhaktapAnaM gaveSayitum // tat kutaH heto-he pUjya 1 iti pRSTe gururAha // usanna nti-prAyaH zramaNA bhagavanto varSAsu tapaH samprayuktAH prAyazcittavahanArtha saMyamAthe snigdhakAle mohajayAthai vA SaSTAdi tapazcAriNoM bhavanti // te ca tapasvino durbalAstapasaiva kRzAGgAzca ata eva klAntAH santa kadAcinmUcheyuH prapateyu rvA tataH tasyAmeva dizi anudizi vA-upAzrayasthAH zramaNAH bhagavantaH sArAM kurvanti-gaveSayanti // anyathA kathanamantarA-bhikSArtha gatAstu kutra anveSayanti // 61 // mU-pA-vAsAvAsaM pajjosaviyANaM kappai niggaMthANa vA niggaMthINa vA jAva cattAri paMca joyaNAI gatuM paDiniyattae, aMtarA vi se kappai vatthae, no se kappai taM rayaNiM tattheva uvAyaNAvittae // 2 // vyAkhyA-cAturmAsakaM sthitAnAM kalpate sAdhUnAM sAdhvInAzca varSAkalpauSadhavaidyArtha glAnasArAkaraNArtha vA yAvaccatvAri paJca yojanAni gatvA pratinivartituM kalpate-na tu tatra sthAtuM kalpate // svasthAnaM gantumakSamazcettadA // / 474 // Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkalpamuktAvalyAM |zrIsamA cAri // 475 // tasyAntarA'pi vastuM kalpate na puna statraiva. evaM hi vIryAcArArAdhanaM syAditi varSAkalpAdi labdhaM syA-dvAsare yatra tatra ca nAtikramayituM tasya, kalpate ca divAnizam 1 sati kArye ca sadyo hi, / nirgatya bahireva ca, tiSThecchobhA tadevAsya, nAnyathA ca vilambane // 2 // 62 // mU-pA-icceya saMvacchariaM therakappaM ahAmuttaM ahAkappaM ahAmaggaM ahAtaccaM sammaM kAraNa-phAMsittA pAlittA sobhittA tIrittA kidvittA ArAhittA ANAe aNupAlittA atthe gaiA samaNA niggaMthAteNeva bhavaggahaNeNaM sijjhanti muccanti pariNivvAinti savvadukkhANamaMtaM karenti ? atthe gaiyA ducceNaM bhavaggahaNaNaM sijjhanti jAva aMta karenti / atthe gaiyA tacceNaM bhavaggahaNeNaM jAva aMtaM karenti / satta'Ta bhavaggahaNAI puNa nAikkamanti // 28 // 6 // _ vyAkhyA-itirUpapradarzane taM pUrvopadarzitaM sAmvatsarikaM varSArAtrikaM sthavirakalpaM yathA sUtre prarUpitaM tathaiva na ca sUtraviruddham-yathA-atroktaM tathA kAraNe kalpo'nyathA tvakalpa iti yathA kalpaM etatkurvatazca jJAnAditrayalakSaNo mArga iti yathAmArga A eva yathAtathyaM satyamityarthaH samyag yathAvasthitaM upalakSaNatvAtkAyavAGmAnasaiH--spRSTavA-Asevya-pAlayitvA aticArebhyo rakSayitvA-zobhitvA vidhivatkaraNena tIrayitvA yAvajjIvaM ArAdhya tathA kItayitvA anyebhya upadizya tathA ArAdhya yathoktakaraNena-AjJayA jinopadezena yathA pUrveH pAlitaM tathaiva pazcAta paripAlya-santyeke ye uttamayA tu tatpAlanayA zramaNA nirgranthAH tasminneva bhavagrahaNe bhave siddhayanti kRtArthA bhavanti buddhayante kevalajJAnena-tathA mucyante // 47 // Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyA zrIsamAcAri // 676 // karmapaJjarAta-tathA parinirvAnti karmakRtasarvatApopazamanAt-zItIbhavanti sarvaduHkhAnAM zArIrikamAnasAnAm antaM kurvanti-santyeke ye uttamayA tu tatpAlanayA dvitIyabhavagrahaNe siddhayanti yAvat-antaM kurvanti.santyeke ye madhyamayA tatpAlanayA tRtIyabhave yAvat antaM kurvanti / jaghanyayA'pi etadArAdhanayA saptASTabhavAMstu punaH nAtikrAmantIti bhaav-||63|| etatsarvaM na svakapolakalpanayocyate kizca // zrI bhagavadupadezapArataMtryeNetyAha // mU-pA-teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre rAyagihe nagare guNasilae ceie bahUNaM samaNANaM bahUrNa samaNINaM bahUNaM sAvayANaM bahUNaM sAviyANaM bahUNaM devANaM bahUNaM devINaM majjhagae ceva evamAikkhai evaM bhAsai evaM paNNavei evaM paruvei panjosavaNAkalpo nAma ajjhayaNaM saaha aheuaM sakAraNaM sasuttaM saatthaM saubhayaM savAgaraNaM bhujjo bhujjo uvadaMsei tibemi // 64 // vyAkhyA-tasmin kAle caturthArakaparyante tasmin samaye. zramaNo bhagavAn mahAvIraH rAjagRhe nagare samavasaraNAvasare guNazaila-nAmacaitye bahUnAM zramaNAnAM bahUnAM zramaNInAM bahUnAM zrAvakANAM bahUnAM zrAvikANAM bahUnAM devAnAM bahUnAM devInAM madhyagata eva natu koNake pravizya pracchannatayeti bhAvaH // evamAkhyAti kathayati evaM bhASate vAgyogena evaM prajJApayati phalakathanena evaM prarUpayati darpaNe iva zrotRhRdaye saGkramayati / paryuSaNAkalpo nAma adhyayanaM arthana prayojanena sahitaM na tu niSprayojanam / sahetukaM hetavo nimittAni yathA gurUn spRSTavA sarva kartavyam tat kena hetunA yataH- AcAryAH pratyapAyaM jAnantItyAdayo // 476 // Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpa zrosamA cAri muktAvalyAM // 477 // hetavastaiH sahitaM kAraNaM apavAdo-yathA (aMtarA'viya se kappaI, tyAdistena sahitaM tathA sUtrasahitam evamartha sahitaM ubhayasahitaM ca vyAkaraNaM pRSTArthakathanaM tena sahitaM savyAkaraNam bhUyo bhUya upadarzayati ityahaM bravImIti zrI bhadrabAhasvAmI svaziSyAnpratIdamuvAceti / // 64 // iti pajjosavaNAkappo dasAsuakkhaMdhassa aTTamamajjhayaNaM samattaM) iti zrIparyuSaNAkalpo nAma dazAzrutaskandhasyASTamamadhya yanaM samarthitam // iti zrI tapAgacchanabhonabhomaNizAsanasamrAT jaGgamayugapradhAnakanakAcalatIrthaSoDazIyoddhAraka mahAkriyoddhAraka sakalabhaTTArakAcArya zrImadAnandavimalasUrIzvara paTTaparamparAgatataponiSTasakalasaMvegiziromaNi panyAsadayAvimalagaNi ziSyaratna paNDitaziromaNi panyAsa saubhAgyavimalagaNivarapAdAravindacazcarIkAyamANa vineya-sakala siddhAntavAcaspati anekasaMskRta granthapraNetA paMnyAsamuktivimalagaNiviracitakalpamuktAvalivyAravyAyAM AgamavAMcanamImAMsA svopajJaTIkAyuktaM--praznottararatnAkara paryuSaNakalpamahAtmya zrImatpaM-dayAvimalagurvASTakasvopajJaTIkA sahita-saMskRtacaityavandanasvopajJaTIkAyuktatazrI-sambhavanAthastotravRti-gaNadharavAda-jJAnapaJcamI-pauSadazAmI-merutrayodazI-rohiNIparvakathA-jJAnavimalamUricaritra--caityavandanacauvIsI-jinaguNastotramuktAvalI-upadezapradIpa-- sAnvayatattvabodhataraGgiNI-azokarohiNIcaritra-zrIpAlacaritrAdiracanAntaraM kalpamuktAvalivyAkhyAyAM navamaM vyAkhyanaM samAptamiti // 47 // Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyAM zrIsamA cAri // 478 // // atha granthakAra prazastiH // AsIdvIrajinendrapaTTagaganAbhogaprakAzAryamA, zrImAn vizvayazAH sunAmavimalazcAnandusarIzvaraH, jJAnArkosaprabhA-vibhUSitatanuH sadvartmadarzI yamI, zAstrAmbhodhiragAdhasattvamahito dharmadrudhArAdharaH // 1 // yadvANIvazavartimantripadabhAkakarmAgrazAhena ca, uddhAraH kanakAcalasya sukRtaH zrISoDazIyottamaH, ye'rhacchAsanarakSakAH samabhavan-lUkAdigacchacchidaH, caJcadivyatapolaghUkRtamalA vizvAGgibhadrAH // 2 // tatpATaM samalacakAra viditaM pUrvAcalaM bhAnuva-ddhImAnRddhimunIzvaraH suvimalaH panyAsavArAgrimaH, gAr3hAjJAnatamovilumpitadhiyo yasyodayenAGginau, jAtA divyadRzaH prasannamanasaH so'yaM zriye'stu satAm // 3 // yatkIrticandrakiraNAmRtapAnapUtAH, ke ke'bhavanna ca janA nikhilA bbhuuvuH| so'yaM yadIyapadamuttamamAsasAda, paMnyAsakItivimalo jytaaccirau||4|| zrIvIra vIraprakRtiH prakRtikSapADhayaH, pNnyaasviirmunivaimlvijnyvijnyH|| tatpATazailazikhare sutarAM vyarAjat , paJcAsyavatkhalamRgAn dalayan samantAt // 5 // tatpaTTavAridhimahA'malaratnameko, dhAryaH satAM yakaguNottamasaurabhADhayaH // paMnyAsavaimalamahodaya eva manye, mAnyodayaH samajani zrutasAravettA // 6 // tatpaTTanandanavanAntara kelimagnaH, prAmodavaimalamuniH samabhUdabudhezaH // gaurai geNe nikhilavizvamalantamAM yaH, prAmodayadagurupadAmbujacazcarIkaH // 7 // // 47811 1. pRthivI Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalpamuktAvalyAM zrIsamA cAri // 479 // tatpaTTaramyavibudhAdrivizAlakUTe, panyAsavaimalamaNirmaNivaccakAze // tejobhirarkamaNitAM vimalairguNaistu, lebhe ca candramaNitAM bhuvi yo yazasvI // 8 // reje yadIyavarapaTTakadedikAyA-mudyotavaimalamunibudharAjirAjI, cAritryaratnaprabhayAprabhayAmahIya-mudyotitA zamajuSA kila yena bhUmnA // 9 / zrIjJAnadAnavimalo vimalAtmavRttiH, paMnyAsadAnavimalo vimalIkRtelaH, tatpAvanAMghrikamalAsavapAliko'bhU-tso'yaM tapaHkSapitakarmacayo'stu bhUtyai // 10 // paMnyAsaratnavimalAgradayAbhidhAno, yatpaTTaharmyamabhajatparamastapasvI, nArIzatAntaragato'pi ca yo mahAtmA, brahmavrataM vratavaraM nitamAM dadhAra // 11 // tatpAdapaGkajasarovaravAsihaMsaH, saubhAgyavaimalamunIzvara eva jajJe, pArINatAmiha'ca yo'labhatAgamasya, so'yaM zriye'stu bhavatAM bhavatApahArI // 12 // tatpaTTa prathayAJcakAra prathitaM rAjyaM yathA rAjasUH, paMnyAsottamamuktivaimalamuniH siddhAntavAcaspatiH // brAhmI yasya mukhe nivAsamakaronmanye tato yo bahUn-granthAn saMskRtavAGmayAnapi parAn-jagrantha bAlye'pyalam // 13 // tatpaDheM samalaGkaroti vizadaM siddhAntatattvArthavit , pNnyaasogururnggvaimlmuniaarvyaanvaacsptiH|| dhImAn yaH zamavAridhi guNanidhiH SaSTASTamaM sattapaH, kurvan rAjati sAmprataJjanijuSAM bhadrAya madrAkRtiH // 14 // dRbdhA''sIdagururAjamuktivimalaiH kalpAdimuktAvali-vyAravyA kiJca yyuHpurevrdhiyHsvlpevysyaamre|| varSe turya, turAtattva vidhuke bhAdre caturthe dine, zukle pUrtimathAkarodagurumatiHpanyAsaraGgo muniH // 15 // 1. bhramaraH 2. sAprataM AcAryaraMgavimalamUriH .479 // Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | zrIsamA zrI kalya muktAvalyA cAri // 48 // 1tacchipyaratnakanakAgrakavaimalena, sadbrahmadivyaguNarAjivibhAvitAnAm // prastAvaneyamamA racitA krameNa, gacchetapAbhidhavare vimale munInAm // 16 // varSe kha 1zunyagiganAkSimite ca caitre, kRSNa kuje dazadine puraNAbhidhAne // grAme samAptimagamatkRpayA gurUNAm , vyAravyA'vaziSTasaralAvarakalpasautrI // 17 // zrImattapAgacchamahAkAzavAsaramaNi,zAsanasamrAT jaGgamayugapradhAna, kanakAcalatIrthaSoDazIyoddhAraka, mahAkriyoddhAraka mUricakracakravatiM zrImadAnandavimalasUrIzvarapaTTadharaparamparAsamAyAtasuziSyaratnataponiSTa,naigamatattvAdibodhadakSadhiSaNAzcita zrImatpaNDitaRddhivimalagaNipadavAridhipUrNazazAGka zrIpaNDitakIrtivimalagaNipaTTAlaGkAra brahmavarma-kSapita karmatimirasatpathAcAracAri zrIpaNDitavIravimalagaNipaTTApAthojabhAskara, prajJastomajejIyamAnakIrtinikurambasatatodayazrIpaNDitamahodayavimalagaNipaTTAsInatatkramamakarandasaroruhasvAdekacacarIka nikhilAsumatpramodakAri zrIpaNDitapramodavimalagaNipaTTAbharaNavi-ziSTaziSTAcaraNalabdhaprabhAvavimalIkRtajaganmaNDalazrIpaNDitamaNivimalagaNipaTTAkedAravAridopamazamitanizzeSaprANinikaratApodbhUtayazazcayazrIpaNDitaudyotavimalagaNikamanIyacaraNAravindavilasanmadhuvRtti-- saddezanAdAnadakSazemaSI viditazrIpaNDitadAnavimalagaNipaTTotuGgagirikUTakaNThIravopamaparamadayodadhiyoganietapAgacchAdhIzazrIpaNDitadayAvimalagaNimedurIpAdakamalarolambAyamAnasadbhAgyabhAjana zrIpaNDitasaubhAgyavimalagaNipaTTapUrvAcaladivAkara bAlabrahmacAri vividhasaMskRtagranthanirmANadakSadhIvirAjitasakalasiddhantavAcaspaticAritracUDAmaNi vidvatprakANDa zrImatpaMnyAsavarazrImuktivimalagaNiviracitakalpamuktAvali vyAkhyA samAptA / / 1. 200 1. khAtaM-AcAryakranakavimala sUriH // 480 // Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GO Page #512 -------------------------------------------------------------------------- _