Book Title: Gurutattva Vinischaya
Author(s): Yashovijay Gani, Chaturvijay
Publisher: Atmanand Jain Sabha
Catalog link: https://jainqq.org/explore/600159/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ymuyraay ilkkukyaay zrIjaina-AtmAnanda-prandharatnamAlA aSTasaptatitamaM rakham (1) nyAyAcArya-mahopAdhyAya-zrIyazovijayagaNiviracitasvopajJavRttiyutaH gurutttvvinishcyH| saMpAdakaH saMzodhakazcanyAyAmbhonidhitapogacchAcAryazrImadvijayAnandasariziSyapravartakazrImatkAntivijayavineyANuH cturvijyH| goghAvandaravAstavya-zrImAlIjJAtIya-zreSThi-ratnajidAtmajaparamAnanda-jIvanacandrAtmajachoTAlAlAbhyAM mudraNArthasamarpitArddhadravyasAhAyyena prakAzayitrI bhAvanagarasthA shriijainaatmaanndsbhaa| idaM pustakaM vallabhadAsa-tribhuvanadAsa gAMdhI sekreTarI zrIjaina AtmAnandasabhA bhAvanagara ityanena 'nirNayasAgara' mudrAlaye kolabhATavIbhyAM 26-28 tame gRhe rAmacandra yesU zeDagedvArA mudrayitvA prakAzitam / vIrasaMvat 2451. AtmasaMvat 29. (mulyaM rUpyakatrayam 3.) vikramasaMvat 1981. isavI sana 1925. illlllllllllllm For Private & Personal use only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Educat national Printed by Ramchandra Yesu Shedge, at the "Nirnaya-sagar" Press, 26-28, Kolbbat Lane, Bombay. Published by Vallabhadas Tribhuvandas Gandhi Secretary, Shri-Jain-Atmanandsabha, Bhavanagar. nelibrary.org Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sampAdakIya vaktavya. A je je graMtharatna durlabhatAnA aMdhakAramAthI nIkaLI sulabhatAnA prakAzamAM mUkAya che, teno chapAmaNIne lagato badho ya itihAsa | TuMkamA ahIM ApI devo yogya che. te uparathI vAcakone khyAla Avaze ke mudraNanI yatraNAo sahI je pustako - ekavAra sulabha thAya che tenI pAchaLa keTalI muzkelI bharelI kriyAo ane saMpAdakanI kaThaNa javAbadArI rahelI che? AjathI lagabhaga sAta varasa pahelA saMvat 1973 mAM mArA pUjya guru pravartaka zrIkAntivijayajI mahArAja ane te vakhatanA tU muni paNa Aje zraddheya AcArya zrI 108 zrIvijayavallabhasUri mahArAja sAthe comAsuM rahyo hato. eka prasaMge vidyArasika zrIyuta mohanalAla dalIcaMda dezAI bI. e. ela. ela. bI. dvArA mAluma paDyu ke gurutattvavinizcayanI eka hastalikhita prati ahIMnI mohanalAlajI jaina lAibrerImA che. te uparathI te prati zrIyuta motIcaMdabhAI gIradharabhAI kApaDIyA dvArA maMgAvI ane joi. jotAM prathamadarzane ja bhAna thayu ke A pratinA mArjinamA je akSarapaMktio che te tema ja vacamA paNa jyA jyA sudhArela akSaro che te khuda upAdhyAyajInI ja hastalipi che. e kAraNathI ane graMthanA mahattvane lIdhe tene chapAvI saune mATe sulabha karavAno vicAra tyAM ja udbhavyo. 'koi paNa kAma karavAno vicAra thAya e ja teno prathama pAyo che.' e niyama pramANe A graMthanA mudraNano pAyo muMbaimAM / For Private & Personal use only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mpAdakI- ***FRASES udbhavela vicAra sAthe ja naMkhAyo. caturmAsa pUrNa thayA pachI saunI sAthe hu~ ghATakopara gayo ane tyAM muni zrIvallabhavijayajInA sadupadezathI tenI chapAmaNI badala Arthika madada maLavArnu paNa vacana maLyuM. 1974 nuM comAsu vaDodarA thayu. te vakhate chANInA saMghanA bhaMDAramAthI prastuta graMthanI bIjI prata sAMpaDI. paNa te vakhate kAi | khAsa kAma thayu nahi. 1975 mAM pavitra kSetra pAlItANA sparzavAnuM saubhAgya prApta thayuM. tyAM AvyA vAda surata zrImanmohanalAlajIjainazvetAMbara jJAnabhaMDAramAMnI prastuta graMthanI eka trIjI hastalikhita prati maMgAvI. A rIte muMbai, chANI ane suratanA bhaMDAronI traNa hastalikhita pratio maLavAthI utsAha vadhyo ane tenuM pariNAma kriyAmAM Avyu. vaDodarA pravartaka zrIkAntivijayajIjainazAstrasaMgrahamA paNa eka A ja graMthanI hastalikhita prati hatI je zrImAn vijayasiddhisUri mahArAjanI prati uparathI lakhAvavAmA AvI hatI. vaDodarAnI e prati maMgAvI tenA upara ja pUrvokta traNa pratiomAthI pATha pAThAMtaro lai lIdhA. ane je je vizeSatAo |e traNa pratiomA hatI te badhI vaDodarAnI pratiupara noMdhI lIdhI. A rIte prApta thaela badhI prationA pATha pAThAntaro ane | vizeSatAogeM eka prati upara saMkalana thayu. eTale tenA uparathI presakaoNpI karAvI. ATalu kAma siddhAcalamAM saMpanna thayu. presakaoNpI tapAsI temA saMskAro karavAnuM kAma bhAvanagaranA 1977 nA comAsAmAM AraMbhAyu. ane sAthe ja nirNayasAgara | jevA jagatprasiddha chApakhAnAmAM chapAvavAnI zaruAta karI. tyArabAda vartamAna saMvat 1981 sudhI kAma cAlatAM Aje A graMtha lAMbe kALe pUrNa thai vAcakonA karakamalamA upasthita thAya che. saMzodhananI muzkelIo-uparanA vaktavyathI to sAmAnya vAcako ema ja mAnI le ke sAta varasa dhIre dhIre kAma cAlyu For Private Personal use only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RESEARCRASANGALORE ha ane graMtha pUro thayo. paNa teo bIjI muzkelIo, je saMzodhanakAryamA ane saMpAdakanA karttavyamA rahelI che te bhAgye ja samajI zake. tethI te muzkelIonuM digdarzana karAvaq asthAne nathI. A digdarzana karAvavAno khAsa hetu to e che ke mANasa potAthI banato badho zrama kare chatAM sAraM kAma karavAmAM keTalI truTio rahI jAya che eno vAcakone khyAla Ave. ane tethI rahI gaela truTio tarapha hoteo udAra najare jue. ane sAhityanA kAryane sArvajanika samajI temAM potAnI paNa javAbadArI samAyalI che ema mAnI dekhAtI truTio pote sudhArI le ane AgaLanA saMskaraNamAM teno upayoga thai zake temATe amane sUcanA kare. | pahelI muzkelI ukta cAra pratonA parasparavisaMvAdanI hatI. eka pratimAM amuka pATha hoya te bIjImAM na hoya e pAThapatana. ha eka pratimAM amuka arthabodhaka amuka vAkya hoya to bIjI pratimAM te ja arthabodhaka bIjaM vAkya hoya. e pAThAntara. koi sthaLe to eka sivAya bIjI pratiomAM amuka joito pATha na ja hoya, ane hoya te paNa jyAM na joie tyAM hoya ane joie tyAM na hoya. A badhI visaMvAdagarbhita muzkelIo uparAMta lekhakadoSathI lakhANamAM Avela pArAvAra azuddhio paNa hatI. bIjI muzkelImA avataraNo-pramANarUpe Apela pATho-ne lagatI muzkelIono samAveza thAya che. upAdhyAyajIno graMtha eTale avataraNonI khANa. temAMe prastuta graMtha siddhAntonA avataraNothI bharelo, siddhAntomA paNa je siddhAMto eTale chedasUtro, je sAmAnya rIte paThana, pAThana ane paricayanI bahAra che tenAM avataraNo. A avataraNomAM aneka muzkelIo naDI che. koi jagoe avataraNa gadya | sajaNAtuM hoya, te avataraNavALo mULagraMtha kADhIe to temAe gadyano bhAsa thato hoya, ane chatAM hoya to padya. teve sthaLe gadya bhA satAnuM padya nakI karI tene padyarUpamA goThavaq e saraLa to nathI ja. ghaNI jagoe dareka pratimAM avataraNomAM paMktionI paMktio SAMSAREESOURCE 561 For Private & Personal use only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAdakI-IVApaDI gaelI ane kacit to AkhAM gadyasUtro ja paDI gaelA. te uparAMta kharI muzkelI to e hatI ke prastuta graMthamA avataraNo jelAyavaktavya. graMthamAthI lIdhelo te graMthonI prationA pAThasAthe A lIdhela avataraNonA pATho na maLe. / 3 // A badhI muzkelIone pAra karavAmAM mukhya arthadRSTino upayoga karelo che. jo ke temA zAbdika sAmaMjasya ane pratiomAMnA lakhANarnu aucitya visaravAmAM nathI AvyuM. visaMvAdavALI pahelA prakAranI muzkelIno aMta pAThAMtaro laine, arthadRSTino upayoga karIta patita pAThane baMdha vesato karIne ane vyAkaraNadRSTino upayoga karI vAkya zuddha karIne karavAmAM Avyo che. paraMtu bIjA prakAranI muzkelIno aMta kAMi emane ema Ave tema na hotuM. eTale temATe to avataraNavALA mULagraMthonI aneka nakalo ekaThI karavI paDI. koi koinI to pAMca pAMca nakalo ekaThI karelI, chatAM ya joituM samAdhAna na thAya: dAkhalAtarIke vyavahArasUtranI cAra, vRhat kalpanI pAMca, mahAnizIthasUtranI pAMca. te sivAya vyavahArabhASya AdinI prato paNa rAkhelI hatI. A badhI likhita prationA TApATho sAthe prastuta graMthamAM AvelAM te te graMthanAM avataraNo meLavyAM, chatAM jyAM kAMi paNa samAdhAnakArI mArga na jaNAyo tyAM khAsa prasaMga ane arthadRSTino upayoga karI avataraNonI zuddhi karavAmAM AvI che. / prationI tulanA-upara je cAra prationo nirdeza karyo che, temAM naMbara eka (muMbaivALI) ane naMbara trIjo (surtvaalii)| ebe pratio lakhAyalI to koi bIjA lekhakane hAthe. paNa e banne pratiomAM aMdara ane mArjinamA je saMzodhana karAyela che te saMbhavataH upAdhyAyajInA potAnA ja hAtharnu ho, joie. eTale e pahelA ane trIjA naMbaravALI be pratio eka rIte samAna ja kahevAya. prastuta graMthanA saMzodhanamA kharo Teko paNa te be prationo ja hato. eka naMbaravALI pratinA aMtima patra para "iyaM samIcInA" evA| SAUSISUSTUS Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akSaro te pratinA saMzodhakanA ( upAdhyAyajInA) hAthe ja lakhAyelA che. e pratinAM 126 patra che. tenA aMtamAM "saMvata 1733 | posa vadi 2 budhavAsare laSItaM rAjanagare" Ama lakhela che. mudraNa vakhate khAsa madada A ja pratinI levAmAM AvI che. trIjA naMbaranI pratino upayoga presakaoNpI karAvyA pahelAM cothA naMbaranI pratine meLavavAmAM ja karelo che. e pratinAM 120 patra che. tenA | aMtamAM "saMvat 1733 varSe caitra zudi 5 budhavAsare lakhItaM-" evo ullekha che. bIjA naMbaranI prati zuddha nathI chatAM teno upayoga mudraNakAryamAM paNa karyo che. | upara pahelA ane trIjA naMbaranI pratinA viSayamA ema kahevAmAM Avyu ke 'temAM je aMdara ane mArjinamA saMzodhana thayuM che te saMbhavataH upAdhyAyajIne hAthe thaeluM che.' A kathana upara prazna thai zake cha ke te saMzodhita aMza upAdhyAyajInA ja hAthano che tenI zI sAbItI ?. A praznano uttara meLavavAnAM saMkSepamA be sAdhano to che ja-(ka) kharaDArUpe lakhAyela maLI AvatAM pustakonA | akSaronI AkRti. (kha) potAnA ja daskatathI lakhAyela kAgaLonA akSaronI AkRti. / upAdhyAyajInI kRtionA keTalAka cerabhUsavALA kharaDAo maLe che, jene bIjAnuM lakhANa na mAnI zakAya. tevA kharaDA-1 onA akSarosAthe bIlakula maLatA AvatA akSarovALA teonI sahIvALA patro paNa maLe che. A banne prakAranA lakhANanA akSaro | jAte ja sarakhAvI joyA che ane upAdhyAyajInA akSaronI AkRtinuM mApa kADhyuM che. e mApanI kasoTIe jotAM pahelA ane trIjA naMbaranI pratomAno saMzodhita bhAga upAdhyAyajIno ja lakhela che tema jaNAya che. chatAM ame saMbhavataHzabda vApoM che tenuM kAraNa e che | ke upAdhyAyajInA jamAnAnA keTalAka bhinna bhinna vidvAna lekhakonA hastAkSaro sarakhAvatAM keTalIka vAra temA spaSTa bheda pArakhavo bahu| ja kaThaNa thai paDe che. tethI kadAca pahelA ane trIjA naMbaranI pratono saMzodhita bhAga upAdhyAyajInA sadRzAkSarI koi vidvAne lakhyo dA ASOSLARARASI Main Education International For Private & Personal use only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 // A sthaLe eka pAdakI- hoya ema paNa kalpanA thai zake. tema chatAM A bIjI bAta upara ame khAsa bhAra detA nathI. A vAta to nirNIta ja che ke pahelA 181 ane trIjA naMbaranI ema be prato upAdhyAyajInI vidyamAnatAmA ja lakhAyalI che. | A sthaLe eka agatyanI bAta kahI laie. te e ke bIjA naMbaranI pratinA chellA pAnAmA "paM. puNyavijaya g|" evA akSaro che. A akSaro nirvivAdarIte upAdhyAyajInA che. khaMbhAtamAMnA nagInadAsanA bhaMDAramA jJAnabindunI je prati cha tenA anyanA pAnAmA 18 paNa e ja ane evA ja akSaro upAdhyAyajInA likhita che. A uparathI be vAta spaSTa thAya che, pahelI e ke e pratio upAdhyAya jInA vakhatamA ja lakhAyalI. ane bIjI e ke pratio lakhAyA pachI graMthakAra jyAre jyAre jene te prati bheTa ApavA icche tyAre tenuM nAma te pratinA aMte te pote ja lakhe. paM. puNyavijaya ga0 koNa hatA tenI gaveSaNA karavI bAkI che. paNa jyAre upAdhyAyajI teone potAnI kRtio bheTa Ape che tAtyAre te koi yogya ane khAsa karI vidyArasika hoi upAdhyAyajInA prItipAtra to hovA ja joie. saMskaraNanI vizeSatA prastuta graMtharnu saMskaraNa jema bane tema zuddha karavAno yatna to karyo ja che. paNa temAM azuddhio nathI| rahI ema nathI. chatAM tenI vizeSatA khAsa pariziSTomAM che. A saMskaraNane aMte cAra pariziSTo ApyAM che. pahelA pariziSTamAM mULa hai graMthanI navaso pAMca AryAono varNAnukramathI Adi bhAga Apelo che. bIjA pariziSTamAM paNa akArAdi kramathI gadya ane padyanA Adi aMzo ApelA che. A gadya ane padya prastuta graMthanI TIkAmA avataraNatarIke je upAdhyAyajIe graMthAMtaromAMthI lIdhelA che te samajavAM. trIjA pariziSTamAM granthonAM nAmo ApelA che ke jeno pramANatarIke upAdhyAyajIe prastuta graMthamA upayoga kayoM che. A pariziSTa RUSHKULARU MANGALORCAM-GCARNA // 4 // Winery or Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SANSKRISECRE uparathI eTalaM jANI zakAze ke prastuta graMthamA ochAmA ocho keTalA graMthono pramANatarIke upayoga thayo che. cothA pariziSTamAM AcAryonAM ke graMthakartAonAM nAma che. A nAmo TIkAmA avataraNa ApatI vakhate upAdhyAyajIe nirdezelA che. keTalAMka avtrnno| graMthanAM ke tenA karttAonA nAma sivAyanAM paNa AvelAM cha jenuM jueM pariziSTa Apela nathI. A pustakanA AraMbhamA eka sthUla viSayAnukrama Apelo che je jovAmAtrathI graMthanA carcAspada viSayonu sAmAnya jJAna to vAcakane thai ja jaze. khAsa sUcanA-jo ke saMskRta prAkRta Adi bhASAnA pragaTa thatA zAstrIya graMthonI prastAvanA saMskRtamAM lakhavAno ja bahudhA praghAta che. tema chatAM tene badalavAnAM kAraNo anubhavamA AvatAM jAya che, jeno ame ullekha 'devendranarakendraprakaraNa'nI prastAvanAmA | karyo che te ja ahIM utArI laie chIe "1 viSayane jANanAra paNa zAstrIyabhASA na jANanAra loko te te bhASAnA graMthanI hakIkata prastAvanAdvArA paNa meLavI zakatA nathI. 2 bahudhA saMskRta bhASAmA lakhAtI prastAvanAo zabdADaMbaravALI hoi vastujJAnamA ochI ja madada kare che. khAsa karI jaina samAjanA sAhityamA A doSa jaNAyA sivAya raheto nathI. e vAta satyapremIne to dIvA jebI ja che. 3 game tevA mahattvapUrNa viSayonA zAstrIya graMtho tarapha lokone AkarSita karavAnuM sAdhana teo samakSa mAtRbhASAmA te te graMthonI mAhitI ApavI te ja che.. CARSA For Private & Personal use only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *RISTICAS mpAdakI 4 A sAhityaprakAzananA pUra jamAnAmA sAdhAraNa niyama prastAvanAdvArA graMthanI mAhitI meLavavAno thai paDyo che. teve || yavaktavya samaye pracalita bhASAmA lakhAyela prastAvanAdi saMskRta bhASAnA ochAmA ochA abhyAsI ke sarvathA anabhyAsI sudhAMnI jijJAsA pUravAmAM sahAyaka thAya e dekhItuM ja che. 5 prastuta graMtha jevA graMthonA abhyAsI moTe bhAge sAdhu, sAdhvI agara jaina mAtra hoya che. teomAM paNa zAstrIya bhASAnuM uDu jJAna gaNyA gAMThyAone ja hoya che. AvI paristhitimA chapAela graMtho mAtra bhaMDAranA alaMkAro ja bane che. eTale pracalita bhASAmA prastAvanA Adi lakhAela hoya to ekavAra pustaka hAthamAM AvyA pachI bIlakula upekSA to na ja thai zake. ane pariNAme mULa graMtho tarapha ruci AkarSAya." ityAdi kAraNo upara vicAra karI atyAra sudhInI amArI cAlu paddhati badalI mAtRbhASAmA ja prastAvanA ke | viSayAnukramaNikA ApavAno ame vicAra karyo che. madada-prastuta graMthanA mudraNamA jeTalo arthavyaya thayo che, lagabhaga teno adhoM bhAga goghAbaMdara (hAla muMbai-ghATakopara) | nivAsI suzrAvaka zreSThivarya zrImAn paramAnaMdadAsa ratanajIbhAi tema ja dharmAtmA zreSThivarya choTAlAla jIvaNabhAi taraphathI maLelo che te badala pustakaprakAzaka zrIjainaAtmAnandasabhA, bhAvanagaranA sabhAsado teono AbhAra mAne e sahaja che. | aMtima nivedana-A graMthanA mudraNakAryamA pahelethI chele sudhI lagabhaga ghaNI vAra zArIrika vinothI hu~ gherAyela rahyo chu. hai chatAM vartamAnasvarUpamA A graMtha vAcako samakSa ATale kALe paNa hAjara thAya che tenuM kAraNa mArA laghu ziSya munizrI puNyavijayajInI | khAsa mahenata che. A mahenatano lAbha na manyo hota to A graMtha chapAvavAnuM kAma tenA vicAranA pahelA pagathIAthI ja aTakyuM hota. - - For Private & Personal use only in library og Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane kadAca AthI paNa vadhAre lAMbe vakhate pUrNa thAta to paNa A graMthane je svarUpa apAyuM che te to na ja ApI zakAta. upara je je muzkelIo TuMkAmA sUcavI che teno aMta e mArA laghu ziSyanI madadane ja AbhArI che. tethI vAcako mArA parizrama karatAM mArA sahAyakanA parizramane ja vadhAre kImatI gaNe e huM mAgI lauM . A vAta meM eTalA khAtara lakhI che ke saMpAdananA kartRtvano 8 bhAra vAcako kevaLa mArA upara ja na AropI le. prastuta graMthano TuMka sAra lakhavA AdimAM amane paMDitajI zrImAn sukhalAlajI taraphathI ghaNI ja sahAyatA maLI che te mATe 5 A sthaLe temanA nAmane ame bhUlI zakatA nathI. lekhaka-muni caturavijaya. KIRANSRRORISASARASINE Jansonematian For Private Personal use only wrancainelorery.org Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMthaparicaya 7 paricaya. CONNOCELECT HE thanAM be rUpa hoya che. eka bAhya ane bIju Antara, bAhyarUpamA bhASA, racanA, parimANa, vibhAga Adi vastuono samAveza thAya che. AMtararUpamA viSaya, tenI saMkalanA, tenuM prAmANya ane tenuM mahattva Adi bAbatono samAveza KC thAya che. bAhyarUpa-prastuta graMtha mULa ane TIkA ema ubhayAtmaka che. mULanI bhASA prAkRta ane TIkAnI bhASA saMskRta che. mULanI racanA padyamaya ane TIkAnI racanA gadyamaya che. mULatarIke gaNAtAM padyonuM (gAthAornu) parimANa 905 che ane TIkA 7000 zlokaparimANa che. bAM mULa padyo kAi upAdhyAyajIe racyAM nathI. aneka padyo to jemanAM tema teoe vyavahArabhASyAdi prAcInatama graMthomAMthI lIdhA che. ane je je padyo je je graMthamAthI mULamAM goThavela che te te padyonI TIkA karatAM te te graMtharnu nAma teozrIe spaSTapaNe lagabhaga sarvatra ApI dIdhela che. TIkAmAM paNa teozrIe aneka graMthonA gadyamaya ane padyamaya utArAo, bahudhA te te graMthanA agara tenA praNetA AcAryanA nAmanirdezapUrvaka, ApelA che. A badhuM ame vigatavAra pariziSTomA ApyuM che. (juo pariziSTa naM. 3-4.) mULa ane|81||6|| GTIkA e banne cAra vibhAgamAM vaheMcAela che. dareka vibhAgane graMthakAre ullAsa evaM nAma ApyuM che. A ullAso e graMthanAM mahAprakaraNoda SEARCH For Private & Personal use only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruta. 2 kahevAya. bAkI bIjAM nAnAM prakaraNo to dareka ullAsanI aMdara aneka che. mULa padyamaya chatAM te prasAdguNavAluM che. tethI vAMcatAM beMta ja arthanuM bhAna thavAmAM aDacaNa AvatI nathI. TIkAnI bhASA paNa prasAdaguNasaMpanna che, chatAM temAM kAThinya hoya to te sUkSma tArkika carcAne lIdhe che. paNa e carcAmAM je bhAva ane je vastu goThavAla che te samajanArane bhASAnuM kAThinya ke nyAyamizritatA jarA paNa khaTake tevI nathI. AMtararUpa - prastuta graMthano mukhya viSaya gurutastvanuM nirUpaNa karavuM e che. tene aMge bIjA nAnA moTA seMkaDo viSayo carcAelA che. jeno kAMika khyAla vAcakone graMthanA prAraMbhamAM Apela viSayAnukrama uparathI AvI zakaze viSayasaMkalanA kai rIte karavAmAM AvI che teno khyAla vAcakone "TuMkamAM granthanuM vastu" e zIrSaka nIce Apela vicAro vAMcavAthI Avaze. upAdhyAyajInA graMthanA prAmANyanA saMbaMdhamAM kAMDa kahevuM e to eka baTuka ziSye mahAn gurunI mahattA AMkavA jevuM upahAsAspada che, kyAM upAdhyAyajI jevA janmasaMskArasaMpanna ane zrutayogasaMpanna dhurandhara AcArya, ane kyAM amArA jevA teonA eka paNa graMthanuM eka paNa vaktavya paripUrNa samajavA asamartha ziSyo. chatAM teonA vicAradarzanathI amArA mana upara je chApa paDI che, ane koi paNa vicAraka vAcakanA mana upara paDI zake, tene namrapaNe kahevAmAM kAMi dhRSTatA na gaNAya. upAdhyAyajIe prastuta graMthamAM eka paNa evI vAta nathI kahI ke jeno AdhAra zAstramAM ke tarkamAM na hoya. teoe je je kayuM che te badhAnuM upapAdana prAcIna ane prAmANika graMthonI sammatidvArA karyu che. kyAMie koi graMthano artha kADhavAmAM khecatANa nathI karI. tarka ane siddhAnta bannenuM samatolapaNuM sAcavI potAnA vaktavyanI puSTi karI che. prAcIna graMtho karatAM upAdhyAyajInA A graMthamAM vizeSatA hoya to te eTalI ja ke te te : Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grantha prAcIna graMthomA je je vastu chuTI chuTI vAcakane maLI zake te badhI vastu A eka ja graMthamA ekasAmaTI vyavasthita rIte goThavAyelI paricaya 15 jovA maLI zake che. te uparAMta je vAta prAcIna graMthomA siddhAntarUpe kahevAmAM AvI hoya tene paNa ghaNI vAra upAdhyAyajIe tarkanI // 7 // kasoTIe caDAvIne ja kahelI che. aneka jAtanA zAstrono abhyAsI koi graMthakAra jyAre eka khAsa viSaya upara lakhe tyAre paNa tenA lakhANamA tenuM sarvadezIya ane vyApaka jJAna jANe ajANe utaryA vinA na rahe e jANIto niyama che. upAdhyAyajInA saMbaMdhamAM paNa tema ja che. A graMtha che to phakta gurutattvanA viSayane lagato, paNa tenA nirUpaNamAM tarkazAstranI jhINavaTa, dArzanika graMthonI zaMkAsamAdhAnazailI, saiddhAntika granthonI prasanna chatAM gaMbhIra zailI, kAvyazAstrano kavitAguNa, alaMkArazAstranI upamAcAturI, vyAkaraNazA svanI zabdazuddhi, chandaHzAstranI upayukta chandoracanA, nayazAstranI pRthakkaraNapaddhati ane Agamika prakaraNonI bhaMgajJAnazailI e badhu ekI 4 sAthe vAcakone jovA maLe che. ane jo vAcakanI dRSTi ughaDI hoya to te ekAeka ema kahI uThe ke 'A graMthamo lekhaka aneka 8 zAstro pI gaela hovo joie.' / prastuta graMtharnu mahattva e adhikAranI bAbata che. jeo zAstranA, temAMe dharmazAstranA, ane dharmazAstramA paNa caraNakaraNAnuyoga| viSayanA rasiyA hoya teo ja prastuta graMthanA adhikArI kahevAya. jeo AvA adhikArI haze teone mATe A graMtha karatAM vadhAre kImatI vastu A kImatI duniyAmAM kyAi paNa maLavAnI nathI. te uparAMta A graMtharnu mahattva aitihAsika dRSTie paNa ghaNuM ja che. Ata graMthamA je pArzvastha Adi pAMca kuguruornu varNana che ane tene lagatAM keTalAMka niyamano sUcavyAM che, teonA vyahAronA je varNano ApyAM che ane je gacchAMtaraparipATInuM prakaraNa Apyu che, tema ja je prAyazcittavidhAnanI paripATI ApI che, te badhuM jaina saMghanA iti Jain Educ a tional For Private & Personal use only Mayainelibrary.org Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAsa, khAsa karI sAdhusaMgha ane tenA baMdhAraNanA itihAsa upara puSkaLa prakAza pADe tevaM che. have pachI koine jainasAdhusaMghanA baMdhAra no itihAsa lakhavo haze to tene A graMtha jeTalo bIjo koi graMtha bhAgye ja mahattvano thai paDaze. tenuM kAraNa e che ke e itihAsamAM upayogI thAya tevA aneka prAcIna graMthonAM nAma pATha ane arthasahita A eka ja'graMthamA maLI zake tevI goThavaNa che. | tethI AgaLa vadhI A graMthanI mahattAmATe e paNa umera joie ke jeo AvA viSayano tulanAtmaka dRSTie abhyAsa karavA mAgatA hoya teo mATe to A graMtha aNamola ratna che. jeo AkhI dunIAnA badhA dhArmika saMpradAyo agara phakta bhAratavarSanA dhArmika saMpradAyomA guruviSe zIzI mAnyatA rahelI che ?, kayo saMpradAya guruviSe zuM mAne che ?, temAM gururnu keTale aMze ane kai dRSTie sthAna che?, gurunI saMsthAno itihAsa, te saMsthAnA niyamopaniyamo ane baMdhAraNano itihAsa kevo kevo che? e badhuM tulanAtmaka dRSTie jANavA icche teone jaina saMpradAyataraphanI badhI mAhitI eka ja sAthe purI pADanAra tarIke A graMtha jeTalo bIjo koI mahattvapUrNa graMtha bhAgye ja maLaze. vaidika saMpradAyamA ane bauddhasaMpradAyamAM paNa guruonI saMsthA che. A saMsthAo jainasaMpradAyanI guru| saMsthAne duniyAnA bIjA bhAganI tevI saMsthAo karatAM vadhAre najIka che. eTale vaidika saMnyAsI paramahaMsa ke parivrAjaka saMsthAno tema ja bauddhasAmaNera ke bhikkhusaMsthAno jaina gurusaMsthAsAthe mukAbalo karavAmATe jaina gurune lagatI badhI ja bAbato prAmANikapaNe jANavI joie. A garaja A eka ja graMthathI saphalatApUrvaka sare tema hovAthI AnuM mahattva keTaluM che ? te tenA adhikArIo ja kahI zakaze. eka bIjI dRSTie paNa A graMtharnu bahu ja mahattva che te bhUlAvu na joie. te dRSTi eTale prAsaMgika viSayatuM paripUrNa jJAna maLavAnI dRSTi. jaina tattvajJAnamA syAdvAda, naya, pramANa, nikSepa Adi viSayono samAveza thAya che. AvA viSayo upara khAsa khAsa V94 Main Education International For Private & Personal use only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gara paricaya. grantha nAnA moTA graMtho ja racyA che. chatAM tevA viSayonI carcAno prasaMga AvatAM prastuta graMthamAM paNa upAdhyAyajInI lekhanI te bAbata lakhatAM thobhI nathI. vastu eka ja hoya, lakhanAra eka ja hoya, paNa eka ja vastune pratibhAzAlI lekhaka jyAre jyAre lakhe tyAre tyAre | temAM narbu sphuraNa navaM teja AnyA vinA nathI rahetuM. A niyama prastuta graMthamA akSarazaH najare paDe che. dAkhalA tarIke prsNgthii| Avela naya-pramANAdinI carcA juo. upAdhyAyajIe nayanA viSaya upara nayarahasya, nayapradIpa ane nayAmRtataraGgiNI nAmanI TIkA| yukta nayopadeza Adi grantho lakhyA che. pramANa upara pramArahasya, jainatarkaparibhASA Adi prauDha graMtho lakhyA che. syAdvAda upara syAdvA darahasya, anekAntavyavasthA, anekAntapraveza, syAdvAdakalpalatA (zAstravArtAsamuccayanI TIkA) Adi graMtho lakhyA che. have A ja | viSayone prasaMga AvatAM pAchA A graMthamAM paNa upAdhyAyajI pharI carcavA cUkyA nathI. Ama je viSayonA svataMtra graMtho lakhyA hoya, | prasaMga AvatAM te viSayo upara pharI anya granthamA lakhavu e prathamadarzane punarukti ke piSTapeSaNa jevU jaNAya khalaM. paNa jema punarukti alaMkArazAstramA doSa chatAM amuka prasaMgoe guNarUpa manAyelI che tema pratibhAsaMpanna lekhakonI punarukti e doSarUpa nathI hotI. temA vividhatA, navIna sphuraNa ane navanavatA hovAthI te guNarUpa ja hoya che. upAdhyAyajInA naya, pramANa, syAdvAda Adi viSayo para svataMtra graMthomAM tenI te vastu hovA chatAM A graMthamA te vastuviSe je navanavAM sphuraNo jovAmAM Ave che te ja te te viSayanA abhyAsIne te te viSayanI paripUrNa jJAnasAmagrI pUrI pADe che. A sivAya saMyamazreNi, pAMca kuguru, pAMca nigraMtha Adi saiddhAntika viSayo, ati18. vistIrNa paripUrNa varNana paNa AmAthI maLI zake che. tethI te dRSTie paNa A graMthatuM mahattva ghaNuM che, RECORDERLALRSSCSC // 8 // For Private & Personal use only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karttAno paricaya Sal "prastuta prathanA karttAnuM pada eTaluM badhuM prasiddha che, ke- jeono sAmAnya paricaya zvetAMbara mUrttipUjaka samAjanA sAdhu, sAdhvI, paMDito, vidyArthio ane khAsa khAsa gRhasthone karAvavAnI khAsa jarUra rahetI nathI. paNa te sivAyano jainasamAja jemAM sthAnakavAsI ane digaMbara lokono paNa samAveza thAya che tene e graMthakarttAno paricaya nahi jevo che. ane koine haze to ye yathArtha - rUpamA nahi hoya. eTale graMthakarttAno paricaya karAvavAnuM kAma to bAkI rahe che ja. A uparAMta jainetara vidvAno mATe paNa e paricayanI AvazyakatA che ja. jyAMsudhI ame jANIe chIe tyAMsudhI prastuta graMthanA karttA mahopAdhyAya nyAyavizArada yazovijayajI vAcakanA jIvanane lagatuM nIcenA lekhakoe thoDuM ke ghaNuM, sAdhAra ke nirAdhAra lakhyuM che. zrIyuta kApaDIyA motIcaMda giradhara bhAI bI. e. ela. ela. bI. solIsITare AnaMdaghanapadyasaMgrahanI prastAvanAmAM prasaMgavaza gUjarAtI mAM lakhyuM che. zrImAn mohanalAla dalIcaMda dezAI bI. e. el el. bI. vakIla hAikorTa plIDare iMgrejImAM svataMtra pustakarUpe ane gUjarAtImAM nayakarNikAnI prastAvanAmAM lakhyuM che. AcAryavarya zrImAn buddhisAgarasUri mahArAje eka nibaMdharUpe gUjarAtImAM lakhyuM che. paMnyAsajI zrImAn pratApavijayajI mahArAje pratimAzatakanI vistRta prastAvanAmAM saMskRtamAM lakhyuM che. Jain Educational : melibrary.org Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthano paricaya. bIjaM paNa kyAMi kyAi chuTuM chavAyuM lakhAyuM che. dAkhalAtarIke juo AtmAnaMdaprakAza pustaka-13 aMka-6 mA munizrIjinavijayajIno lekha. ATaluM badhuM graMthakartAsaMbaMdhe lakhAyuM che chatAM tethI amArI potAnI tRpti to thavI bAkI ja che. AnA ghaNAM kAraNomAMnAM keTa|lAMka kAraNo A che- (ka) mAtra amArI ja dRSTie nahi paNa hara koi taTastha vidvAnanI dRSTie jaina saMpradAyamA upAdhyAyajInuM sthAna, vaidikasaMpradA-1 yamA zaMkarAcArya jevU che. tethI evI vyaktinuM jIvana kevaLa kiMvadantIo ane te paNa AdhAra TAMkyA vinAnI kiMvadantIo uparathI agara to saMzodhanapaddhati vinA ja lakhAya e itihAsapremIne saMtoSa na Ape. temAM paNa game teTalAM bAhya sAdhanonI gerahAjarImA jyAre caritanAyakanI kRtio ja AMtarika sAdhanarUpe vidyamAna hoya ane te paNa eka, be ke pAMca nahi kintu saMkhyAbaddha kRtio. tyAre to saMzodhanapaddhati vinAnuM ane AdhAra vinAnuM jeTalaM lakhANa hoya te satyanA jijJAsune keme karI saMtoSa na Ape. DA (kha) atyAra sudhImAM je kAi lakhAyuM che temAM keTalIka bhrAMtio dekhAya che. khAsa karI upAdhyAyajInA nAme caDelI kRtionA viSayamAM. je je lekhake teonI kRtio tarIke je je graMthonAM nAma noMdhyAM che te badhI kRtio te te lekhake joi hoya tema nathI. AthI anya jasavijayanI kRti samAna nAmane kAraNe upAdhyAyajIne nAme caDI gai che. ane koi sthaLe to eka ja kRtinA be nAma hoya tyAM be nAmane kAraNe be kRtio noMdhAi gai che. kyA ya vaLI eka ja granthanAM pAnAM ADAM avaLAM thavAne kAraNe pustakabhaMDA MPSC-- SGAROSAAMSANSAR // 9 // For Private Personal Use Only wasnainelorery.org Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ranI TIpamA jANavAnI khAtara 'pUrvArdha, uttarArdha' ema lakhyu hoya evA be aMzo be kRtirUpe noMdhAyA che. A bhramanirasana jyAre zakya hoya tyAre to tevo bhrama AvA prakhara vidvAnanI kRtionA saMbaMdhamA cAlu rahe e vAMchanIya na ja hoi zake. I (ga) upAdhyAyajInI ghaNI kRtio anupalabdha che chatAM dhaNAnAM nAmo maLe che. ane keTalIka kRtionA khaMDita aprakAzita aMzo paNa maLe che. A badhI pUrNa apUrNa upalabdha anupalabdha kRtionuM lIsTa karI te te ullekho uparathI te te kRtionA racanAsamayanuM paurvAparya nakI karI prathamanI kRti ane chevaTanI kRtinA samaya uparathI teonA AyuSyanuM mAna kADhavaM kaThaNa chatAM zakya che ja. evI dazAmAM AvA mahAna puruSanA jIvanane lagatI, khAsa karI AyuSyane lagatI, zodhamA koi paNa rIte upekSA karavI e aitihAsikane na ja game. A ane AnA jevAM bIjAM kAraNothI upAdhyAyajInuM jIvana teonA samagra sAhityanA vAravAranA avalokana ane manana pachI ja prAmANika rIte lakhI zakAya. A kAma game teTaluM zrama, samaya ane dhanavyayasAdhya hoya chatAM Avazyaka cha ja. koi Aja kare ke kAla, paNa teonuM tevU gaveSaNApUrNa jIvana lakhAvAthI ghaNA sAdhu-sAdhvIone ane gRhasthone navI ja preraNA maLaze temAM jarA ye zaka nathI, jainetara sAkSaro A kAma kare evI AzA to asthAne che. paNa koi vidyArasika jaina e viSayamA zrama kare to jainetara aitihAsika sAkSarone to jarUra AkarSita karI zake. _ AvI dRDha mAnyatA chatA, ane evA jIvanane lakhavAnuM kAma iSTa tathA zakya chatA, bIjAM prathamathI ja svIkArela agatyanAM| kAryone lIdhe ame atyAre A bAbatamAM kazeM karI zakIe tema nathI. alabata te, jIvana lakhavAmA upayogI thAya tevI sAmagrI jyAM| PIROSLAOSISULISTRO Jan Education internations For Private & Personal use only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paricaya. granthano prasaMga Avyo tyo meLavatA rahIe chIe, thoDI chatAM atimahattvanI keTalIka prAmANika sAmagrI amArI pAse che, paNa tene A sthaLe chuTI chavAi ApavAmA kAMi mahattva na hovAthI graMthakartAnA viziSTa paricayanI bAbatamA hamaNAM to vAcako samakSa hAtha joDI mAphI // 10 // mAgavI e eka ja mArga zeSa che. / A mauna vidAyagiri vakhate paNa eka be vAto vAcako samakSa mUkI daie to teo amane cheka ja dhRSTa nahi gaNe. 1 prAmA|Nika sAdhano uparathI jaNAyuM che, ke upAdhyAyajIna jIvana zaradAMzataMthI jarA paNa nyUna nathI ja. balake tethI paNa vadhAre hovArnu | anumAna thAya che. 2 upAdhyAyajIno vidyAvyAyAma nevu varasathI ocho na hovAnAM pramANo che. ane graMtharacanA kALa paMcyAsI varasathI ocho na hovAnAM paNa nizcita pramANo che. bAlyakALathI te jIvananI chellI ghaDI sudhI vidyA meLavavI, tene pacAvavI ane nava nava rUpamAM mUkavI, vidyAonI bhinna bhinna zAkhAomA talasparzI praveza karavo ane game tevA camarakhAMnI paNa paravA na karatA tenI bhrAMti sAme chevaTe ekalA rahI laDaq ane * 18| satyamATe game teTaluM sahana kara e teonA jIvananI khAsa vizeSatA hovAnAM paNa pramANo che. hamaNAM graMthakarttAnA paricayanA saMbaMdhamA AthI vadhAre AzA vAcaka amArA pAse na rAkhe eTalaM kahI viramIe chIe. RSS RSSRAASARAM For Private Personal use only wininelibrary.org Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TuMkAmAM graMthatuM vastu. mAtA kahe che che. gurunI bhAMti Apele. tema GROREGARDEOS prathama ullAsa. * sauthI pahelA upAdhyAyajI gururnu mAhAtmya batAvatAM kahe che ke gurunI zuddhasAmAcArIrUpa AjJAne anusaravAmAM Ave to * mokSa suddhA prApta thAya che. gurunA prasAdathI AThe siddhio maLe che. gurunI bhaktithI ja vidyA phaLe che. tema ja3 A duniyAmA prANione guru vinA bIjo koI zaraNa nathI. jema dayAlu vaidya bImAra prANione zAMti Ape che tema karmajvarathI pIDita prANione guru ja dharmanI zAMti aL che. dIpaka potAnI dIptine prabhAve potAne ane bIjA padArthone prakAze che. tema samyagdarzana, samyagjJAna ane samyakcAritrarUpa ratnatrayInA prabhAve guru potAnA ane paranA hRdayagata aMdhakArane hare che. tyAra bAda upAdhyAyajI gurukulavAsane prathama AcAra (kartavya ) tarIke sUcave che. teonI A sUcanA vaidika saMpradAyanA cAra Azrama paikI prathama brahmacarya Azrama sAthe saMkaLAyela gurukulavAsanI prathA ane boddhasaMpradAyanI sAmaNera dIkSA sAthe saMkaLAyela brahma-2 tucarya tathA gurukulavAsanI prathA- smaraNa karAve che. aa nayadRSTikuzaLa upAdhyAyajI jema koi paNa vastuno vicAra karavAmAM sarvatra potAnI sUkSma vivekabuddhino nayadvArA upayoga kare che. tema atre paNa guruthI prApta thatA phaLanI maryAdA nayadRSTie ja batAvatAM kahe che ke-bAhya AlaMbananI vizeSatAthI je viziSTa phaLa | nIpaje che te vyavahAradRSTie, nahi ke nizcayadRSTie. nizcayadRSTie to phaLano AdhAra tene meLavanAra AtmAnI yogyatA upara che. A ARABARASSA tyA For Private Personal Use Only inte wronw.iainelibrary.org Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TuMkAmAM granthana vastu. vastune sphuTa karatA teoe kahyu che, ke nAma, sthApanA, dravya ane bhAvagururUpa bAhya AlaMbana jeTajeTale aMze ucca koTirnu hoya, teTateTale aMze te AlaMbananuM dhyAnakaranAranA pariNAma vizeSa nirmaLa thAya che. tevI ja rIte aneka guruono Azraya eka gurunA Azraya karatAM vizeSa phaLavAn thAya che. paNa e badhuM vyavahAradRSTie ja samajavU, nahi ke nizcayadRSTie. nizcayadRSTie to pariNAmanI nirmaLatAno AdhAra mAtra dhyAtAnI yogyatA upara che. jo dhyAtA yogya hoya to ghaNI vAra bAhya AlaMbana taddana sAdhAraNa chatAM vadhAre phaLa meLave che. ane jo dhyAtA pote yogya na hoya to bAhya AlaMbana game teTaluM ucca prakAraceM hoya to paNa tenAthI te phaLa meLavI zakato nathI. A Azayane spaSTa karavA upAdhyAyajIe eka saiddhAMtika kathA TAMkI suMdara rIte vastunuM marma samajAvyuM che. kathA evI che, ke-eka brAhmaNaputra bhagavAna mahAvIra jevA sAtizaya puruSane joi teo pratye aNagamo batAve che. ane bhagavAnanA ja ziSya gauta mane joi prasanna thAya che. bhagavAn jevU sarvottama bAhyAlaMbana chatAM te brAhmaNaputranA mAnasa upara teno suMdara prabhAva nathI paDato. jyAre jAgautama, je bhagavAnanI apekSAe taddana sAdhAraNa vyakti gaNAya, teno prabhAva te brAhmaNaputranA mAnasa upara suMdara rIte paDe che. A sthaLe vyavahAradRSTie vicAra karanArane to jarura evI guMcavaNa ubhI thAya, ke eka mahAn puruSa je kArya na karI zakyA, te ja kArya | teno sAdhAraNa Azrita kema karI zake ?, paNa nizcayadRSTie vicAra karanArane vastu taddana spaSTa che. te ema jANe che, ke tAttvika rIte lAbha meLavavo e pAtranI yogyatA upara avalaMbe che. pAtra yogya hoya to game tevA ane game teTalA sAdhAraNa AlaMbanathI paNa vadhAre lAbha meLavI zake. ane yogya na hoya to tene mATe suMdaratama AlaMbana paNa vRthA che. chatAM e vAta to na ja bhUlAvI joie, ke | nizcaya e rAjamArga nathI, rAjamArga to vyavahAra ja che. // 11 // JainEducation For Private Personal Use Only ainebaty.org Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Educat A te vyavahAra ane nizcayadRSTie vicAra karavAnI bhUmikA racI, gurutattvanA vicAramAM te banne dRSTino upayoga upAdhyAyajI kare che. teo prAraMbhamAM kevaLa nizcayavAdIne pUrvapakSI ( zaMkAkAra) tarIke ubho karI tenI mAraphata keTalIka dalIlo zaMkArUpe rajU karAve che| ane tyAra bAda uttarapakSI ( siddhAntI ) rUpe pote e badhI zaMkAtmaka dalIlonuM uMDANa ane audAryathI samAdhAna kare che. A zaMkA-samAdhAnamAMthI keTalIka dalIlo namUnArUpe nIce, joie zaMkAo. (ka) kevaLanizvayavAdI vyavahArane niSphaLa batAvavA kahe che, ke-'bharate vyAvahArika gurupada ( pravrajyAvidhAna, liMga Adi ) lIdhuM na hatuM, chatAMe kevaLa jJAna prApta karyu. eTale vyavahArasvarUpa kAraNanA abhAvamAM paNa kAryanI niSpatti bharatane thai. e vyatirekavyabhicAra. tevI rIte prasannacaMdre vyAvahArika gurupadamAM sthita chatAM kAyotsargadazAmAM kevaLajJAna na meLavyuM. e vyavahArarUpa kAraNa chatAM kAryanI asiddhirUpa anvayavyabhicAra thayo. A rIte kevaLajJAnanI prAptirUpa phaLa siddhipratye vyAvahArika gurutvano vyatirekavyabhicAraM ane anvayavyabhicAra hovAthI, tevA vyavahArane mokSanuM kAraNa mAnI tene poSyA karavo e zuM nakAmuM nathI ?' (kha) mAtra nizcaya upara bhAra mUkanAra zaMkAkAra kahe che, ke 'dhAro ke koine saMyamayogya guNo prApta thayA che. to pachI tevAne pratrajyAvidhAnAdi vyavahAramAM paDavu, e tRpta manuSyane jaLanI zodhamAM paDavA jevuM nathI ?. tethI ulaTuM ema dhAro, ke koine saMyamayogya guNo prApta thayA nathI, to pachI tevA ayogyane vyAvahArika pravrajyAvidhAna e Ukhara jamInamAM bIja bAvavA jevuM nathI zuM ?. eTale ke jeNe saMyamayogya guNo meLavyA hoya tene lyo, ke na meLavyA hoya tene lyo, banne rIte vyAvahArika pravrajyAno zo upayoga che ?' ational Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ huMkAmAM // 12 // SSRSICOSISTEMAS (ga) cAritranuM pAlana atyAre keTaluM duSkara cha e batAvavA zaMkAvAdI kahe che, ke-eka paNa gacchAjJAnu ullaMghana ene sUtramA | granthana jinAjJAnuM virAdhakapaNuM kahela che. ane atyAre to gacchAjJAbhaMgarnu rAjya ja pravarte che. je hoya te. gacchAjJAo toDatA ja jaNAya che. mATe cAritra lai tenA bhaMganA doSamAM paDavA karatAM ane bhAvazUnya kriyAo karavA karatAM cAritranI ruci ja rAkhavI e zuM basa | nathI?. eTaluMja nahi paNa cAritra e eka evI AMkhanI kIkI jevI komaLa vastu che, ke tenA eka aMzanuM khaMDana thatAM te nakAmI |ja thai jAya che. mATe cAritra lai tene pALavAnA jokhamamAM paDavA karatAM ane navo doSa lAge tevA saMbhavanI najIka javA karatA cAritra na svIkAratuM ane azakta dazAmAM teno pakSapAta ja rAkhavo e zu vadhAre yogya nathI. ? (gha) zaMkAkAra AgaLa vadhI kahe che, ke-bhalA! vyAvahArika cAritra to laie paNa levu konI pAse? kAraNa ke zAstramA jenI | AjJA mAnavAnuM kayuM che te puruSa suzIla Adi anekaguNayukta hovo joie jo tevA guNathI yukta na hoya to tenI AjJAne anusaravAmAM | ulaTo AjJAbhaMgano doSa lAge che. ane Aje to tevA guNothI yukta koi puruSa nathI dekhAto ke jene gacchapati banAvI zakAya'. (Da) zaMkAkAra kahe che ke-'Aje vyavahAra cAritra levAmAM eka Aphata nathI. temA jyAM dekho tyAM Aphata ja che. jema kevyavahAracAritra eTale gacchasAmAcArI. ane AvI sAmAcArIo gacche gacche judI che. aneka AcAryoe aneka gaccho pravattovyA che. ane manaHkalpita sAmAcArIo paNa pravarttAvI che. eTale AvI kalpita sAmAcArIono paNa Aje kAMi pAra nathI. je tAttvika | hatI te to Aje lupta thai che. tethI kai sAmAcArIne Aje kharI ane kaine khoTI mAnavI, eTale kaha svIkAravI ane kai na sviikaa|8|||12|| ravI e ja jANavU Aje muzkela che'. MUSALMGESSOCCALCOCOG 6R Jain Education intemtional For Private & Personal use only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SUSISIEUSSOS (ca) chevaTe vartamAna kALamAM vyavahAracAritrano abhAva batAvatAM tenI sAbItImA zaMkAkAra kahe che, ke bhalA! sarvajJa, caturdazapUrvI, dazapUrvI jevA viziSTajJAnI to atyAre koi nathI ja. eTale thaela doSatuM nivAraNa karavA prAyazcitta konI pAse levU ?. Aje jeo prAyazcitta Ape che te pote ja barAbara doSanuM svarUpa ane tenA nirAkaraNano upAya na jANatA hovAthI svayaM azuddha che. AvA azuddha ane jAte ja apUrNa bIjAone zI rIte zuddha karavAnA hatA?. tema ja Aje koi mAsika, caturmAsika ke paMcamAsikAdi jevAM prAyazcitto nathI letA ke nathI detA. eTale prAyazcittavidhi, jenA vinA vyavahAracAritra na ja saMbhave, te ja Aje lupta dekhAya che. tethI vyavahAracAritrano pakSapAta karyA karavo emAM zI vizeSatA che ?.' samAdhAna. ___ samAdhAna karatA upAdhyAyajI sauthI pahelAM kevaLa nizcayavAdIne tenI nizcayaviSenI mAnyatAmAM pakaDe che. teo tene kahe che ke tuM nizcayathI ja phaLasiddhi kahe che te satya che. paNa nizcayatuM kharaM svarUpa nathI samajato. nizcayanA tathya svarUpamA vyavahArano paNa|8 | samAveza thai jAya che. kAraNa ke gauNa-pradhAnabhAve paraspara sApekSa nayo svIkAryA sivAya samyagdRSTi saMbhave ja nahi. adhikAra ke paristhitine lIdhe kyAi nizcaya to kyAi vyavahArarnu prAdhAnya bhale hoya, paNa temAe koi ne koi prakAre ekanA vinA bIjAno saMbhava ja nathI. eTale ke nizcayathI ja phaLasiddhi che, e siddhAntane samajavAmAM ja khubI rahelI che. jo teno zabdArtha levAmAM Ave to mANasa satya cUke. paNa tenI pAchaLa raheluM hetu ( kAraNa ), svarUpa ane anubaMdha (pariNAma )nuM badhuM tattva vicAre, to te e ja siddhA-1 ntamA vyavahAratuM paNa darzana kare, guruta.3 Jain Education Intem For Private Personal Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TuMkAmAM grantha vasta. // 13 // hetu, svarUpa ane anubaMdha e traNeno vicAra paNa teoe prasaMge karI dIdho cha je jANavA jevo cha vizuddha kriyA karatA tenA karttAnuM ALasa dUra thAya che, ane ALasa dUra thavAthI teno sadvyavahAra pratyeno aNagamo paNa cAlyo jAya che. tema ja vizuddha kriyAmA mana lAgavAthI aneka azubha AlaMbanoM paNa sAmethI khasI jAya che. A kAraNathI evI vizuddha kriyA ja anubhavAtmaka jJAna ane AtmasthiratArUpa nizcayanuM kAraNa che. AlaMbana ekAgra hovu e nizcayarnu svarUpa che. kAraNa jJAnAtmaka nizcaya mAtra bhAvamA ja ( tAttvika svarUpamA ja) pravarte che. ane dhyAnAdipravRttirUpa nizcaya mAtra AtmAnA ja viSayamA pravate che. bhI anubaMdha eTale uttarottara zubha pariNAmanA pravAhane TUTavA na detAM cAlu rAkhavo te. A uparAMta potapotAnA darzananA Agraha hai TU vinAnI sahajamAdhyasthyapariNatirUpa samApatti, je caMdananA sugaMdha jevI sarvane hitAvaha hoya che. te nizcayarnu ja pariNAma che. sArAMza eche, ke jema vyavahAra yathArthajJAnapUrvaka hovAne lIdhe ja hetu, svarUpa ane anubaMdhathI zuddha hoi zake, tema nizcaya paNa sadvyavahAranoda virodhI na hoya to ja hetu, svarUpa ane anubaMdhathI zuddha hoi zake. je vyavahAra potAnA pradezamA zakti na gopavatAM teno dRDha pakSapAta rAkhI nizcayarnu bahumAna kare che te vyavahAra nizcayanI 3 najIka ja (nizcayakAryakArI ) che. tevI rIte nizcayane bahAne zaktinuM gopana karI vyavahArano bAdha karavAmAM na Ave to ja te kharo nizcaya che. kAraNa vyAvahArika kriyAmAM ALasa karanAra nizcayatattvanI najIka jai ja na zake. jema dudha ane pANI e be tattva evAM mizrita che ke ekanA abhAvamA bIjAno abhAva niyamathI hoya ja che, tema vyavahAra ane nizcaya e bane paraspara evA mizrita che ke 18 ARCHASEANISABAR Jain Hustle For Private & Personal use only wivijainelibrary.org Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hai ekanA abhAvamAM bIjAno sadbhAva hoto ja nathI. jo ke A baMne naya potapotAnI bhUmikAmA pradhAna ane bIjAnI bhUmikAmA apra-16 dhAna hoya che. jema ke vyutthAna (pravRtti) kALamAM vyavahAratuM prAdhAnya hoya che, eTale temAM bhAvanA, anuprekSA Adi bhAva hovA| pUchatAM dhyAnarUpa nizcaya nathI hoto; tema dhyAnAtmaka nizcayadazAmAM paNa vyutthAnakAlIna vyavahAra nathI hoto. chatAM te banne potapo-18 tAnA sAdhyanA nizcita kAraNa che ja. tAtparya e che ke vyavahAra ane nizcaya potapotAnA pradezamA zuddha ane baLavAna che. ekabIjAnIda | apekSAe azuddha ke nirbaLa bhale hoya. paNa tethI tenuM potAnA pradezamAM zuddhatva jatuM nathI. | e rIte nizcayanayano tAttvika artha samajAvI nizcayasAthe vyavahAra kevI rIte garbhita che, te spaSTa karI upAdhyAyajI upara sUcahaivela zaMkAonuM anukrame nIce pramANe samAdhAna kare cha| (ka) bharatano dAkhalo ApI kevaLanizcayavAdIe ema kaDaM ke vyavahAra vinA paNa phaLa maLe che. ane prasannacandrano dAkhalo | ApI ema kaDaM ke vyavahAra chatAM phaLa nathI paNa maLatuM. paNa Ano khulAso e che ke bharatane vyavahAra vinA kevaLajJAnalAbha thayo evI ghaTanA mAtra kAdAcitka ja hoya che, sArvatrika ane sArvadika nathI hotI. chatAM e ghaTanAmAM paNa vyavahArano abhAva ja cha emaTa mAnavAne kazu kAraNa nathI. te ghaTanAmA vyavahAra jovA vartamAna janma choDI pUrva janma tarapha dRSTi doDAvavI paDaze. bharata jevA mahAnubhAvoe pUrva janmamAM koI ne koi prakAranA sadvyavahAranA parizIlanathI yogya saMskAro evA meLavelA, ke jene lIdhe teone varttamAna janmamA bAhya vyavahAranA sevana vinA ja mAtra bhAvanAnA nimittathI ja guNonI vRddhi ane puSTi thatAM kevaLajJAnalAbha thayo. kevaLajJAna jevAM viziSTa kAryonAM kAraNo kAi vartamAna janmanI maryAdAthI ja niyatrita nathI hotA. AAAAAE ASAHOROSESSIOISSA JainEducation international For Private Personal use only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grandharnu REASS - TuMkAmAM prasannacaMdranI ghaTanAmAM jo ke (bAhyakAraNarUpa) vyavahAra hato, chatAM temAM dhyAnAtmaka AMtara kAraNa na hatuM; eTale kevaLajJA nanA pratye joitI kAraNasAmagrI na hovAthI kevaLajJAna na thAya emAM vyavahAranI niSphaLatA nahi paNa sAmagrInI bruTI ja siddha thAya | vastu. che. koi paNa kArya anya kAraNonA abhAvamA mAtra ekAda kAraNathI niSpanna nathI thatuM. temATe to sAmagrI (samagra kAraNo) ja joie. | (kha) jene nizcaya (jJapti ke apramAdAtmaka pravRttirUpa guNa) prApta thayo, tene paNa sadvyavahAratuM vidhAna eTalAmATe upayogI che, ke te evA vidhAnadvArA pote prApta karela guNono pravAha satata cAlu rAkhI zake che, temAM viccheda AvavA deto nathI, ane uttarottara vadhAro paNa karI zake che. koi paNa jAtanA pUrva prayogathI, cAlatA cakrane te baMdha paDyA pahelAM, kuMbhAra pharI daMDathI vega Ape che, e eTalAmATe nahi ke atyAre tenAthI cakra cAlu kara hoya; cakra to cAlu che ja, chatAM te pharI pharI eTalAmATe vega Ape che, ke tethI veganI dhArA satata cAlu rahe, ane uttarottara vega vadhato jAya. tevI rIte amuka nizcayadazAe pahoMcela manuSya jo bAhya || sadvyavahArane seve to tenAthI tenA guNonuM sAtatya sacavAya, ane temAM vRddhi paNa thAya, nizcayanI aprAptadazAmAM paNa tene prApta karavA icchanAra, e dhyeyathI sadvyavahAratuM anuSThAna kare, to tevA anuSThAnadvArA ene anukrame nizcaya jarUra prApta thAya, kAraNa e anuSThAnamA karttavyanI smRti, adhika guNonuM bahumAna, thaela bhUlono bhUlakaravAnA vakhata karatAM vadhAre tIvra pariNAmathI anutApa, niSkapaTapaNe svadoSonuM nivedana, paramakRpALu paramAtmAnA viSayamA bhakti, viziSTa guNo meLavavAnI vRtti ityAdi bhAvone lIdhe, sanyava hAratuM anuSThAna karatA karatAM nizcaya jarUra prApta thAya che. eTaluMja nahi paNa evA bhAvone lIdhe ghaNI vAra koi mohanI jALamAM | // 14 // 15 paDato paNa bacI jAya che. tethI nizcaya prApta kayoM hoya ke na koM hoya paNa sadvyavahAra anuSThAna vyartha nathI ja. AGARMER SER AAES JainEducation For Private Personal Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ga) Aje gacchAjJAonA bhaMgarnu sarvatra sAmrAjya che, pramAdI loko bahu che, ema kahI sadvyavahAra tyajavo e to nabaLAnI nizAnI che. dhIra puruSono to dharma evo che, ke jyAre teo zatruornu moTuM sainya jue, tyAre teo bevaDA baLathI jhajhUme ane pAchA na haThetevI rIte karttavyazIla puruSoe sarvatra aMdhAdhuMdhI joi, tethI na hAratA pUrNa utsAhapUrvaka apramAda keLavI, pramAdanA rAjya | sAme laDaq ja ghaTe. A mArga kAMI bAyalAno nathI, ke jethI nirutsAha thaye cAle. eTale gacchAjJAne toDanArAone joine hatAza na thatAM ulaTuM tevI sthiti dUra karavA jAte ja apramatta tharbu ane sadvyavahAra svIkAravo. | cAritra game teTalu komaLa hoi tenA aMzanA khaMDanathI sarvAzana khaMDana thatuM hoya, to paNa tethI DaravAne kAi kAraNa nathI. jo Antarika virati kAyama hoya, to bAhya pravRttimAM amuka dekhAtI truTi paNa kharI truTi nathI. ane jo Antarika viratimAM ja kAMha | paNa khalela pahoMcI, to bAhya pravRtti nirdoSa jaNAvA chatAM paNa te nirarthaka ja che. eTale ke bAhya pravRttimA koi ne koi truTi AvI ja jAya che ebuM bahAnuM kADhI AMtarika virati prApta karavA prayatna na karavo e yogya nathI. karttavyaniSTha mANasa to AMtarika viratine ja| prayatnapUrvaka keLave ane kAyama rAkhe. jo tema thAya to bAhya pravRttimA anivAryarIte Avela doSa kSantavya lekhAya. (gha) Aje koi gaNanikSepane yogya puruSa nathI e kahe, paNa ThIka nathI. saMpUrNa guNothI yukta koi na hoya chatAM ochAmA ochA mULaguNothI yukta hoya, to te jarUra bhAvaguru hoi zake. kSamA Adi keTalAka uttaraguNo na hovA chatAM paMcamahAvratarUpa mULaguNo akhaMDa hoya to tenAmAM caMDarudrAcAryanI peMThe cAritra mAnI zakAya ane akhaMDa mULaguNavALA puruSo Aje paNa durlabha nathI ja. tethI* gacchapatinI durlabhatAnI dalIla nakAmI che. JainEducation international For Private Personal Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vastu. TuMkAmAM (u) aneka kalpita sAmAcArIo atyAre dekhAya che kharI, paNa zAstrAcAra lupta nathI thayo. Aje paNa te akhaMDarIte cAlatI paramparAmAM, jonArane jaDI Avaze.. (ca) prathama jevA vizeSajJa prAyazcitta ApanAra ane prathama jevA ja dhRtisaMyamasampanna prAyazcitta lenAra Aje nathI. eTalaM kharaM, chatA prAyazcittano cheka ja abhAva nathI. samayAnusAra prAyazcitta lenAra ane denAra banne pratyakSa dIse che. samayAnusArI prAyazcittavidhi 6 paNa dekhAya che. tema ja thoDI paNa tenI vidhi jANanAra gItArtha niryApaka dIse che. ethI vyAvahArika cAritrano pakSapAta choDavo e yogya nathI. kA vastuvizArada upAdhyAyajI potAnA vaktavyane spaSTa karavA jagoe jagoe Agamaprasiddha dRSTAnto (upamAo)no upayoga kare* . A upamAo bhAvapUrNa hoi bauddha piTakamAMnI manorama upamAonI yAda Ape che. temAMnI keTalIka ApaNe ahIM namUnArUpe joie.15 | mULaguNanA aticAradoSathI ane uttaraguNanA aticAradoSathI thatA cAritranAzamAM zo taphAvata cha e batAvavA upAdhyAyajIe mazaka, gADaM ane maMDapanA dAkhalA ApyA che. teo kahe che ke-eka mazaka jene pAMca moTo dvAro hoya, temAMnu eka paNa dvAra khullu rahe, to temAM rahelu badhuM jaLa ekadama nIkaLI jAya. te badhAM dvAro baMdha hoya ane mAtra koi nAnu kApuMja paDyu hoya, to te dvArA dipANI nIkaLe, paNa te dhIre dhIre. tevI rIte pAMcamAMno eka paNa mULaguNa khaMDita thAya to cAritrarUpa jaLa tatkALa cAlyuM jAya. paNa jo ekAda uttaraguNamAM khAmI Ave, to te khAmI vadhatA vadhatAM cAritrano nAza kALAntare thAya. gADIno dAkhalo ema samajavAno che ke-gADIne aneka aMgo hoya che. temAM be cakra, be udha ane eka dharI e pAMca aMgo SHORTSGRESOS Jain Educa For Private & Personal use only K Enelibrary.org Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SARNA 6 mukhya ane bAkInAM gauNa che. jo badhAM mukhya aMgo agara temAMnu eka khaMDita thAya, to te gADI tarata ca evI banI jAya, ke jethI te na to bhAra jhIlI zake ane na rastA upara cAlI zake. tevI rIte je sAdhunA badhA agara ekAda mULaguNa nAza pAme to te sAdhu tatkALa saMyamano bhAra upADavA ane AgaLa pragati karavA azakta ja thai jAya. tethI ulaTuM jema gADInA ukta pAMca sivAyanAM bIjAM aMgo khaMDita thayAM hoya to amuka vakhata sudhI gADI kAma Ape. paraMtu jo te bhAMgela nAnAM aMgo paNa sudhArI devAmAM na Ave, to chevaTe ghasAtA ghasAtAM te gADI kAma lAyaka na rahe. tevI rIte koi ekAda uttaraguNa khaMDita thayo, to saMyamano bhAra upADI zakAya, AgaLa pragati paNa thAya; chatAM jo te khaMDita uttaraguNane punaH akhaMDita karI devAmAM na Ave to anukrame badhA uttaraguNo ane mULaguNono hrAsa thatAM thatAM chevaTe te sAdhu saMyamano bhAra upADavA ane AgaLa pragati karavA azakta thAya. | eraMDAnA jevA pocA lAkaDAnA mAMDavA upara anukrame eka eka anAjano dANo pheMkavAmAM Ave, to tethI te maMDapa na bhAMge e| kharaM, paNa te dANAonI saMkhyA krame vadhatAM amuka pramANamA boja thavAthI te maMDapa kALAntare tUTI ja jAya. tethI ulaTuM ekAda ja patthara te upara pheMkyo hoya, to tevo maMDapa turata nAza pAme. tevI rIte cAritranA maMDapa upara jo eka paNa mULaguNanA aticAranI zilA pheMkavAmAM Ave to te tarata ja bhAMgI jAya. paNa jo uttaraguNanA aticArarUpa be cAra dANA pheMkavAmAM Ave to te maMDapa tatkALa na tUTe e kharaM paNa evA aticAronuM pramANa vadhatA ja kALAntare jarUra tUTI paDe. A upamAo dvArA ema batAvavAmAM AvyuM che ke mULaguNanA aticArathI cAritrano nAza turata ja thAya che ane uttaraguNanA aticArathI kALAntare thAya che. JainEduc a tional Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TukAmAM grandharnu SACROMAXOSSAGE uttaraguNanA pratisevanathI anukrame doSano saMcaya thatAM thatAM kALAntare sarvathA cAritrano nAza thAya che, e vAta samajAvavA 4|bIjI paNa cAra bhAvapUrNa upamAono upayoga karelo che. te A pramANe nIkathI bagIcAmA pANI jatuM hoya tyAre bagIco lIlo chama rahe che. acAnaka te nIkamA ekAda taNakhalu paDyuM, vaLI kyAre / ka temAM bIjA kAi kacarAno umero thayo; A vadhatA jatA kacarAne kADhI nAkhavAmA na Ave to kyAreka evo paNa prasaMga Ave, ke| je vakhate kacarAne lIdhe nIkamAM vahetuM pANI aTake ane bIjo mArga le. pariNAme bagIco sUkAi jAya ane tenI zobhA cAlI jAya. tevI rIte uttaraguNamA lAgatA doSo na jevA jaNAyA chatAM tenuM saMzodhana prathamathI ja karavAmAM na Ave to anukrame te doSo evA vadhI jAya, ke jethI saMyamajaLanI gati aTake ane cAritrano bagIco sUkAi suMdaratAhIna thai jAya. gAIM hoya ke maMDapa, te upara eka eka anAjano dANo mUkavAmAM Ave to te dANAo amuka vakhatasudhI jarUra te upara samAtA jAya. paNa erIte dANA mUkavAno krama cAlu ja rahe, to kyAreka evo paNa samaya Ave ke jyAre mUkAelA chellA dANAne lIdhe te gADu ke mAMDavo bhAgI jAya; tevI rIte eka eka uttaraguNano aticAra sUkSma hoi tenAthI cAritrano nAza tatkALa na thAya. paNa jo uttaraguNanA aticAro anukrame vadhatA ja jAya, to kyAreka te aticAronA bhArathI cAritrarUpa gADaM ke maMDapa jarUra besI ja jAya. koi cokkhA kapaDA upara telatuM biMdu paDyu, ne te upara dhULa lAgavAthI teTalo ja thoDo bhAga melo thayo. bIjI vAra bIjA bhAgamA DAgho paDyo, trIjI vAra trIjA bhAgamAM; A rIte paDatA DAghAone kADhI, kapaDAne svaccha karI levAmA na Ave to kyAreka AAAAACREASECRE inelibrary.org Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te Akhu kapaDaM taddana melu thai javAnuM. te pramANe eka eka uttaraguNanA aticAranI upekSA karavAmAM Ave, to tevA aticAronI vRddhi thavAthI kyAreka saMpUrNacAritrarUpa nirmaLa vastra malina thai ja javAnuM. nA ziSye kAMi bhUla karI hoya te vakhate gurue yogyatApramANe kAi paNa prAyazcitta ApabuM joie. chatAM moha ke ajJAnathI guru tema na kare to ziSya ane guru banne doSabhAgI thAya che, ane saMsAracakramAM paDe che. tethI ulaTuM je guru ziSyanI bhUla sudhArI potAnI pharaja adA kare che, te guru ane ziSya banne sukhI thAya che. A vAta samajAvavA upAdhyAyajIe eka ramujI dAkhalAno upayoga karyo / cha. te A pramANe koi bALaka mAnakarI bhIne zarIre bIjA koinA talanA DhagalAmA ramavA lAgyo. bhInAzane lIdhe tenA zarIra upara thoDAka tala coMTyA. te joi tenI mAe te tala khaMkherI lIdhA. bALakane ramata thai ane lobha vadhyo; tethI pharI pharI te bhIne zarIre te talanA | | DhagalAmAM paDI ALoTavA lAgyo. mA paNa lAlacavaza thai. bALakane na rokatAM tala khaMkherI tenI vRttine uttejana ApavA lAgI. pari. rANAme AgaLa jatAM e bALaka eka moTo cora thayo ne pakaDAyo. rAjapuruSoe tenI corIceM mULa tenI bALapaNAnI talanI ramatamA ane tenI mAtAnA uttejanamA joyu; ane bannene sakhta zikSA karI. e zikSAnuM duHkha te bALaka ane mAtA bannee bhogavyu, tevI rIte damoha ke ajJAnane lIdhe nAnIzI bhUlanuM prAyazcitta karAvavAmAM na Ave to ziSya kyAreka moTA doSa karato thai jAya, ane guru paNa moha ace ajJAnanI vRddhine lIdhe doSapAtra rahe ja. eTale pariNAme ziSya ane guru bane karmanA kaTuka pariNAma, te bALaka ane mAtAnI peThe bhogave. HOSSEISSAROSARI For Private & Personal use only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthay vastu TuMkAmAM bIjA dAkhalAmA ema che, ke bALaka bhIne zarIre tala lagADI Avyo, ane pahelI ja vAra tenI mAtAe joyuM ke tarata jaTa | teNIe te bALakane dhamakAvyo, pharI tema karavA nA pADI, ane te bALakanA zarIre lAgelA tala khaMkherI pAchA DhagalAmAM nAkhI AvI. // 17 // AthI bALaka corI karatAM aTakyo, ane tethI te pote ane tenI mAtA banne prAmANikapaNAnA mAnanuM sukha bhogavatA thayA. tevI ja rIte guru cAritranA anurAga ane jJAnadRSTithI ziSyane tenI bhUlanu prAyazcitta karAve to ziSyanu hita thavA uparAMta guru paNa sanmA-16 arganA madhura phaLane anubhave. | jo ke mULaguNamA Avelo doSa cAritrano nAzaka hoi kSantavya nathI, chatAM temAMe ekAnta to nathI ja. jagatanA vyavahAro ane prasaMgonI vividhatA na kaLI zakAya tevI hoya che. amuka vAta eka dRSTie sarvathA heya hoya chatAM bIjI dRSTie ane bIje prasaMge| kyAreka kyAreka upAdeya paNa bane che. mULaguNano aticAra sarvathA heya chatAM kyAreka pariNAmanI dRSTie sevavo paNa paDe che, ane| tevu sevana karyA chatAM paNa te doSa sevanAra zuddha rahe che ane gaNAya che. eTalaM kharaM ke Avo apavAdamArga kyA lAgu paDe agara |pADavo joie e jANavAmAM bahu ja sAvacetI rAkhavAnI hoya che. anekAnta dRSTinI A vastusthiti samajAvavA upAdhyAyajIe 'mULaguNano aticAra kyA doSarUpa nathI gaNAto ane kyAM gaNAya che' e samajAvyuM che. teoe kahyaM che ke puSTaAlaMbananimitte mULaguNamA aticAra lAgyA chatAM sAdhu zuddha rahe che. ane AlaMbana puSTa na hoya to tevA aticArathI sAdhu patita thai jAya che. puSTa ane apuSTa AlaMbanane samajAvavA teoe kA che ke jo aticAranA sevananuM pariNAma chevaTe ratnatrayanI rakSA ane vRddhimA ja AvatuM hoya to puSTa AlaMbana samajavU. ane jo koi manakalpita prasaMgarnu bahAnuM karI aticAranu sevana karavAmAM Ave to tyA apuSTa AlaMbana. // 17 // Jain Educati o nal For Private Personal Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A vastune upamAdvArA samajAvatAM teo kahe che ke kUvAmAM paDato koi mANasa ghAsa ke tevI koi bIjI pocI vastu pakaDI18 bacavA icche to te kadI na bacI zake. paNa majabUta dorI ke tevI bIjI vastu pakaDI rAkhe to khAtarI thI te bace. tema apuSTa AlaMbananimitte jo koi mULaguNamA aticAra sevavAnuM sAhasa kare to te jarUra patita thAya. ane puSTa AlaMbananimitte aticAra seve to te patita na ja thAya. jema koi paisAdAra amuka puMjI rokI vyApAra karavA mAMDe tyAre yojanApramANe bhaviSyatmAM moTA lAbhanI AzAthI te potAnI mULagI puMjImAMthI nokarono dukAnabhADAno vigere ghaNo kharca kare che. chatAM teno karelo te kharca hetuHpurassara hovAthI bhaviSyatmA lAbharnu kAraNa bane che. tema koi khAsa lAbhanI saMbhAvanAthI sevavAmAM Avelo mULaguNano aticAra paNa doSarUpa na thatAM lAbhamAM ja pariName che. tethI ulaTuM koi dhanika potAnI mULagI puMjIne game tevA svacchaMdI mArgomAM kharce to tene phAyadoDU thavo to dUra rahyo, mULagI puMjI paNa taddana nAza pAme. tevI rIte koi sAdhu manakalpita bahArnu kADhI mULaguNanA aticAro seve to tene bhaviSyatmA hAni thAya, te uparAMta potAnuM prathama prApta karela cAritra paNa nAza pAme. A pramANe upAdhyAyajIe dAkhalAdalIlo sahita vyavahAranizcayanuM svarUpa varNavavAmA ja prathama ullAsanI samApti karI che. dvitIya ullAsa. bIjA ullAsanA AraMbhamAM ja gurunu lakSaNa karatAM upAdhyAyajI kahe che ke je sAdhunA zuddha AcArane jANe che, prarUpe che ane 8 svayaM tenuM pAlana kare che tene ja gurunA guNathI yukta hoi guru jANavo. tyAra bAda vyavahAratuM nirUpaNa karatAM upAdhyAyajI kahe che ke Jain Education For Private Personal Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TuMkAmAM SACROR vastu. // 18 // 18 jema jJAnanA nirUpaNamA jJAnI ane jJeya e bannenuM nirUpaNa Avazyaka cha, tema vyavahAratuM svarUpa batAvavAmAM vyavahArI (vyavahArakartA)[81 granthay ane vyavaharttavya (vyavahArante viSaya ) e bannenuM svarUpa batAvaq paNa jarUrI che, Ama kahI teo anukrame vyavahAra, vyavahArI ane vyavaharttavyanuM svarUpa varNave che. (ka) vyavahAra-vyavahAranA ahIM be artha che. 1 yogyatAno vicAra karI zAstroktarIte tapa Adi anuSThAna ApI aticAra dUra karavA arthAt prAyazcitta Apaq e vyavahAra, 2 koi paNa eka vastu prApta karavA jyAre be jaNamA vivAda ubho thAya ane teo hai cukAdAmATe gurupAse Ave tyAre guru zAstrIya dRSTie jene je vastu maLavI ghaTe te vastu bIjA pAsethI lai tene Ape e vyavahAra. arthAt madhyasthatarIke gurue zAstrAnusAra Apela cukAdo ke nyAya, (kha) vyavahArI-je guruo priyadharma, dRDhadharma, pApabhIru, sUtrArthAdijJAtA hoi niSpakSapAtapaNe vyavahAra kare te vyavahArI kahevAya che. | (ga) vyavaharttavya-je doSapAtra hovAthI prAyazcittano adhikArI hoya te vyavaharttavya, tema ja jeo vivAdanA cukAdAmATe guruno pramANatarIke Azraya le teo paNa vyavaharttavya.. A pramANe traNenuM svarUpa batAvI upAdhyAyajIe Agama, zruta, AjJA, dhAraNA ane jIta ema vyavahAranA pAMca prakAro vrnnvyaa8||18|| che. A pratyeka prakAranA saMbaMdhamAM teoe ghaNuMja zAstrIya tattva vyavasthita rIte Alekhelu che, je te viSayanA jijJAsuornu khAsa dhyAna For Private Personal Use Only SUSUGAUSAMSUNGAR E CASSES Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kheMce ane manastarpaNa kare tevu che. tyAra pachI vyavahArInA varNanamA pranthano puSkaLa bhAga rokI teno darekarIte vicAra kayoM che. ane chevaTe vyavahartavyanA saMbaMdhamAM paNa vistRta carcA karI che je ahIM ApavI kaThaNa che. tRtIya ullAsa. trIjA ullAsanA prAraMbhamA upAdhyAyajI guruviSayaka caturbhagI batAvI kahe che ke amuka prakArano guru tyAjya ane amuka prakArano guru atyAjya che. te caturbhagI jANavA jevI che. 1 vastrapAtrAdi sAdhana pUraM pADanAra ane saMyamamA sIdAtAne sAraNA na karanAra evo ihalokahitakArI chatAM paralokahitakArI nahi. 2 varapAtrAdi sAdhana pUruM na pADanAra ane pramAdamA paDatAne sAraNA AdithI sAvadha karanAra evo ihalokahitakArI nahi chatAM paralokahitakArI. 3 ihalokahitakArI tathA paralokahitakArI. 4 ihalokahitakArI e nahi ane paralokahitakArI e nahi. AvA cAra prakAranA guruomAMthI bIjA ane trIjA prakAranA guruonI saMgati koi paNa rIte choDavI na ghaTe. khAsa karI trIjA prakAranA gurunI saMgati to ziSyamATe atyaMta hitAvaha hovAthI tenuM mahattva batAvavAmAM AvyuM che. 15 caturbhagInA varNana pachI upasaMpad levAnI eTale gacchAntara karavAnI paripATInuM bahu ja vistRta ane vyavasthAsUcaka varNana che. eka sAdhu jJAna, darzana ke cAritranI vRddhinimitte utsargathI potAnA gurune puchIne ke apavAde vagara puchathe paNa sakAraNa gacchAntara khIkAre arthAt bIjAno maryAdApUrvaka gurutarIke Azraya le e upasaMpadU kahevAya che. jJAnanimitte darzananimitte ane cAritranimitce gusta . For Private Personal Use Only Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthay vastu TuMkAmAM gacchAntara kema svIkArakho enA saMbaMdhamAM bahu ja vigatavAra bArIkIthI varNana karyu che. jemAM jainasaMghanA khAsa karI sAdhusaMghanA hai 18| viziSTa ane vyavasthita baMdhAraNano itihAsa samAyalo che. // 19 // ___upasaMpatUnA prakaraNamA ghaNI e vAto asAdhAraNa mahattvathI bharelI che, e tenA abhyAsathI ja kharI rIte jANI zakAya. chatAM 8 temAMnI ekAda vAta ahIM noMdhavAmAM Ave che. gaNAvacchedaka, AcArya, upAdhyAya Adi mahAn padaupara pratiSThita puruSoe paNa dharma ane vinaya eTale ke jJAna, darzana ane cAritranI vRddhine mATe gacchAMtaramA rahela viziSTa jJAnAdiguNothI yukta AcAryapAse upasaMpat svIkAravI. ane tema karavA pahelA teoe | potAnA gacchamAMnI yogya vyakti upara potapotAnA padano bhAra AropIne ane temanI eTale navIna AcAryAdikanI AjJA ke anumati laine ja upasaMpat svIkAravI joie, upasaMpat svIkAratAM pahelA teoe A vAta khAsa dhyAnamA rAkhavI joie ke-je AcAryA-18 |dikanI pAse upasaMpat svIkAravA dhAryu che tyAM temane savizeSa dharma ane vinayanI prApti thavI zakya hovI ja joie. potAnA padapara prasthApita navIna AcAryAdinI AjJA levAmAM temano uddeza e ja che ke-potAnA anya ziSya-praziSyo potAnI jema te navIna AcAryAdino yathAyogya vinaya, bahumAna Adi kare, ane te dvArA teo te navIna AcAryAdikanI pAsethI| uttarottara dharma ane vinayanI vadhAre ne vadhAre prApti kare. gaNAvacchedaka, AcArya ane upAdhyAya jevA padadharone paNa potAnuM pada choDI sAdhAraNa sAdhu tarIke bIjArnu ziSyatva svIkAra // 19 // nelibrary.org Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAvAnI A udAra yojanA jainazAsanamA rahela dharma ane vinayanI mahattAne sUcave che. dharma ane vinayanI prApti tathA vRddhimATe bIjeM badhuM jatuM karavAnI udAra AjJAmAM guNonI kImatanuM bhAna thAya che. gaNAvacchedaka, AcArya ane upAdhyAya jevA padharone khAsa kAraNavaza upasaMpat levI paDe tyAre teoe zuM zuM karavaM enuM zAstrIya varNana sAdhusaMghanA baMdhAraNanI pAchaLa rahelI dIrghadarzitA, vyavahArakuzaLatA ane sUkSma cAturInuM bhAna karAve che. upara e kahevAmAM Avyu ke bIjA ane trIjA prakAranA guruonI saMgati koi paNa rIte choDavI na ghaTe arthAt prathama ane| caturtha bhaMgavI guruo kuguru hoi temano sarvathA tyAga karavo joie. A kuguruonA,-pArzvastha, avasanna, kuzIla, saMsakta ane yathAcchanda e pramANe,-pAMca prakAraceM vistRta varNana te viSayanA khAsa judA prakaraNarnu bhAna karAve che. MI pArzvasthAdi pAMca, chaTho nityavAsI eTale khAsa kAraNa sivAya paudgalika sukhonI lAlasAthI eka ja sthAnamA nitya vasanAra ane e chathI bhinna saMvigna paNa kAthika Adi cAra hoya to tevAo avaMdanIya hoi temane vAMdavA ane prazaMsavAmAM zA zA doSo| dArahelA che e batAvavA sAthe vaMdana karAvanAra tevA kuguruo paNa kevA doSabhAgI thAya che te batAvavAmAM AvyuM che. kAthika, dArzanika-prAnika, mAmaka ane saMprasAraka e cAra prakAranA tyAjya saMvigna guruonAM lakSaNo jANavA jevAM che41 je svAdhyAya Adi karttavya yogone choDI dharmakathA agara dezakALanI kathA kevaLa AjIvikA, pUjA pratiSThA Adi paugalika lAlasAkhAtara kare te kAthika. 2 je lokomAM, naTanATakomA pharI tamAzA joyA kare ane koi gRhasthone teonA vyavahAramA paDI teonA prabhonuM nirAkaraNa karyA kare te dArzanika athavA to prAnika, 3 je upakaraNomAM eTalo badho Asakta hoya ke dareka vakhate ARC HICS JainEducation International For Private Personal Use Only Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAma // 20 // bIjAne ema kahyA kare ke mAruM A upakaraNa na lebuM, na vApakhuM ityAdi ane tenI ja mamatAmAM phalelo rahe te mAmaka. 4 AvAha vivAha, niSkramaNapraveza, kraya vikraya Adi asaMyata kAryoMmAM gRhasthone puchaye ke vagara puchaye vidhi niSedha kare ane kahe ke 'amuka na karavuM, amuka mArA kahyA pramANe karo tethI phAyado thaze' te saMprasAraka. caturtha ullA sevAkarayogya sugurunuM svarUpa batAvavA upAdhyAyajIe pulAka, bakuza, kuzIla, nirbaMtha ane snAtaka e pAMca prakAranA bhagavatI aMgavarNita nirmanthonuM varNana ApyuM che. A varNana chatrIsa dvAramAM vaheMcAyatuM hoi tenAthI ja e ullAsano moTo bhAga rokAelo che. e pAMca nirmathonAM lakSaNo teonA bheda-prabhedo ane e avAntara bheda-prabhedonAM lakSaNo vigere eTaluM badhuM vistAra ne spaSTatApUrvaka ApalaM che ke te bhAga eka khAsa prakaraNa banI gayuM che. pulAkAdi pAMca prakAranA nirmatho taratamabhAve bhAvaguru hoi suguru che ja. paNa te uparAMta jeo saMvignapAkSika arthAt zuddhacArimArgArAdhaka bhAvaguru na hovA chatAM zuddhaprarUpaka hoi bhAvagurutvanI sammukha pravRttitvALA dravyanigraMtha che teo paNa gurupadane lAyaka che. A te gurutattvavinizcaya nAmano A graMtha gurunI parIkSAnA prakaraNamAM ja sArthakabhAve samApta thAya che. 180001 : manthanuM vastu. // 20 // Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurutattvavinizcayano viSayAnukrama. gAthA viSaya sampAdakIya vaktavya. granthaparicaya, karttAno paricaya. TuMkamAM granthay vastu. gurutattvavinizcayano viSayAnukrama. zuddhipatram prathama ullAsa. 1 maMgala abhidheya prayojanAdi. 2-10 gururnu mAhAtmya. patra. gAthA viSaya 2-1 / 11 gurukulavAsanuM samarthana. | 12-14 bhAvanikSepanuM prAdhAnya ane temATe bhAvagu9-1 runo svIkAra. 15 zuddha ane azuddha bhAvagurunA nAmasthApanAdi 11-1 anukrame zuddha ane azuddha bhAvanAM kAraNa. 21-1 16 vyavahAra AzrI bhAvagurunA guNAdhikapaNAthI 28-2 dhyAtAnA zubha bhAvanI adhikatA ane nizcayathI tenI anizcitatAnuM pradarzana. 17 vyavahAra ane nizcaya AzrI aneka guruonI pUjAno svIkAra ane asvIkAra. Jain Estoniemi For Private & Personal use only Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patra. viSayAnakramaNikA. gurutattvagAthA viSaya patra. gAthA viSaya vinizcayaH 18118-34 kevaLanizcayavAdIno pUrvapakSa. 5-10 25-26. ga. eka paNa zIlAMganA bhaMgathI aDhAra hajAra zIlAMgarUpa cAritrano sarvathA nAza thato hoi 18-19 1 kevaLanizcayavAdIe karela nizcayanuM vyavasthApana.5-2 // 21 // cAritranA pAlananI azakyatA. ane mahAnizIthamA 20 2 nizcaya ane vyavahAratuM anukrame zuddhAzuddhapaNuM. 5-2 kahela mithyAdRSTipaNAnI upapatti. 21 3 bharata ane prasannacandrarAjarSinA dRSTAntadvArA 27-28. gha. krama vinA arthAt dezaviratinI prApti, vyavahAranI nirupayogitArnu pradarzana, pratimAornu pAlana Adi krama vinA cAritrano svIkAra 22 4 nizcayanI prApta ke aprApta ema ubhaya dazAmAM karAto hovAthI cAritranA pAlananI azakyatA. vyavahAranI nirupayogitA. 29-306 lakSaNayukta vyavahaganA abhAva vyavahArano 23-28 5 cAritranA pAlananI azakyatAdvArA vyavahA abhAva. vyavahArInAM lakSaNo. ranA niSphaLapaNAnI siddhi. 6-2 | 31-33 7 satyavyavahAravicchedanAM kAraNo. 23. ka. cAritranA pAlananI azakyatA hovAthI tenA ka. sAMpratakAlIna vyavahAranI anekavidhatA. pakSapAtamAtranI yuktatA. kha. vartamAna kALamAM cAritranI zuddhino abhAva, 24. kha. gacchAjJAbhaMganI adhikatAne lIdhe cAri ga. vartamAna kALamAM prAyazcittano viccheda. banA pAlananI azakyatA. gha. vartamAna kALamAM niryApakano viccheda. 8-2 // 21 // JainEduca For Private & Personal use only NEnelibrary.org Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA patra. viSaya patra. 34 8 nizcayavAdIno phalitArtha. 10-2 darzanajJAnarUpa vartamAna zAsana-tIrtha. 35 nizcayavAdIno upasaMhAra ane siddhAntInI pratijJA 10-2 36-206 siddhAntIno uttarapakSa. 10-53 36-55 1 kevaLanizcayavAdInI nizcayaviSayaka mAnyatAmA dUSaNa, 36-37 vyavahAra vinA nizcayano abhAva. 38-43 zuddha nizcayarnu svarUpa. 44-45 pota potAnA viSayamA nizcaya ane vyavahAranI ekasarakhI zuddhatA. 46-50 kevaLa nizcayanI zuddhatAno niSedha bhane vyavahAranI zuddhatAmATe pakSapAta. (buddhine AzrI zidhyanA vraNa prakAra.) 5. vyavahAra ane nizcayanI samAnatA. 52 pramANa, naya ane durnayanI vyAkhyA. TIkAmAM-malayagirikRta pramANa -nayanI vyAkhyA. digambarAcAIya pramANa-nayaviSayaka gAthA viSaya vyAkhyA ane tenI samAlocanA. 53-55 kevaLanizca yanA baLavAnapaNAno niSedha 56-57 2 nizcayanI jema vyavahAranI uttarottara zuddhatA. 18-2 58-64 3 bharatAdinA dRSTAntadvArA batAvela vyava. hAranI niSphaLatAno nirAsa. 19-2 65-77 4 nizcayanI prApta ane aprApta ema banne dazAmAM vyavahAranI upayogitArnu samarthana. 21-1 78-151 5 cAritranA pAlananI azakyatAnA nirAsadvArA vyavahAranI siddhi. 24-1 78-79 ka. cAritranA pAlananI azakyatA batAvI tenA pakSapAtamAtranI yuktatA mAnanArane pratyuttara. 80-127 kha. gacchAjJAbhaMganI adhikatAne lIdhe cAritranA pAlananI azakyatAnuM samarthana karanArane uttara. ForPrivate LPersonal Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurutattva gAthA patra. patra. viSayAnu vinizcayaH kramaNikA. // 22 // SACROSALURUSONG viSaya 81-92 mUlaguNa ane uttaraguNamA pramAdavaza aticAro lAgavA chatAM bhAvavizuddhithI doSAbhAva mAnelo hoi nodake pratipAdana karela saMyamanA pAlananI azakyatAno ane tenA abhAvano niSedha, tathA te upara vyavahArabhASyanI sAkSI. 93 mazaka gADaM maMDapa-sarSapa AdinAM dRSTAntodvArA mUlaguNa ane uttaraguNaviSayaka pratisevanAthI thatA cAritranA nAzanA tAratamyanuM pradarzana. 94 uttaraguNo. 95-99 asaMyamasthAno bhane tenI utpattinAM kAraNo. 100-8 chedaprAyazcitta paryaMta cAritrarnu akhaMDapaNuM. temATe AkSepaparihAra tathA zarkarAkUTarnu dRSTAnta. 109-12 mUlaguNa tathA uttaraguNanI virAdhanAdvArA tatkALa ane lAMbe kALe thatI cAritranI virAdhanAnu zarkarAsarSapa-gADaM maMDapa vastraAdi dRSTAntodvArA pradarzana. 113-27 avandanIya pArzvasthAdinAM lakSaNo. tathA sAmpratakAlIna sAdhuomAM vakra ane jaDapaNuM hovA chatAM paNa gItArthagurunizcita hoi cAritranA pAlananI yogyatA ane te kAraNe cAritrano sadbhAva. gAthA viSaya 128-45 ga. nodake je ema kapuche ke 'eka paNa zIlAMganI virAdhanAthI cAritrano sarvathA nAza thato hovAthI tenA pAlananI azakyatA cheteno parihAra. 134-45 saMyamazreNiprarUpaNA. 646-51 gha. 'krama vinA arthAt dezaviratinI prApti, pratimAornu pAlana Adi krama vinA cAritrano svIkAra karAya che mATe cAritranA pAlananI azakyatA che' ema kahenAra nodakane pratyuttara. 152-79 6lakSaNayukta vyavahartA sadgurunA abhAvadvArA batAvela vyavahAranA abhAvatuM vyavahArabhASyokta dRSTAnto dvArA pratividhAna. 42-1 180-201 7 nodake nivedana karela satyavyavahAravicchedanAM kAraNonuM pratividhAna. 48-1 18.ka.sAMpratakAlIna vyavahAranI bhaneka vidha ASSESSORIAS // 22 // Main Education International For Private & Personal use only ainelibrary.org Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA viSaya tAne lakSyamA rAkhI 'satyavyavahArano sarvadhA viccheda thayo che' ema mAnanArane uttara. 181 kha. 'varttamAna kALamAM cAritranI zuddhino abhAva hai' ema kahenArane pratyuttara. 182 - 200 ga. 'vartamAna kALamAM prAyazcittanI paripATIno viccheda thayo che' ema kahenArane uttara. 201 gha. niryApako viccheda mAnanArane pratyuttara. 202-6 8 darzanajJAnarUpa tIrtha mAnanArane doSApatti. 52-2 207-8 siddhAntIno upasaMhAra. 53-2 vyavahAranI siddhi ane tenA zraddhAnano upadeza. dvitIya ullAsa patra. 1 gurunuM lakSaNa. vyavahArane jANanAra, tenI prarUpaNA karanAra bhane tenuM pAlana karanAra e ja sadguru 55-1 gAthA viSaya 2 vyavahAranI prarUpaNAmAM AvazyakIya vyavahArI ane vyavaharttavya e ve aMgano nirdeza. 3-56 vyavahAraprarUpaNA. 3 vyavahArapadanuM nirukta ane nikSepo. 4 vyavahAranA pAMca bheda ane nAmo. 5- 11 AgamavyavahAranI prarUpaNA, tenA bhedo ane adhikArI. 12 zrutavyavahAranuM varNana. 13- 26 AjJAvyavahAranuM varNana. darpanA daza prakAro kalpanA covIsa medo. darpakalpayaMtra racanAno vidhi bhane tenI sthApanA tathA tenA bhedonI saMkhyA. 27-31 dhAraNAvyavahAratuM varNana. patra. 55-1 55-67 55-2 56-1 56-1 57-2 57-2 62-2 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patra. viSayAnukramaNikA. gurutattva- gAthA viSaya patra. gAthA viSaya vinizcayaH32-54 jItavyavahAra- svarUpa. 63-1 64-85 lokottarabhAvavyavahArino-sUtrArthajJAtRtvarUpajItavyavahAranI pravRttimATe nodanA-pratinodanA. mukhya guNa. // 23 // jambUsvAmisAthe byucchinna bhAvo. caturdaza pUrvadharasAthe 69 sUtrArtha nahi jANanArane gacchAnujJAno niSedha. vyucchinna bhAvo. koNa kayA vyavahArathI vyavahAra kare? TIkAmAM-tevAne gacchAnujJA karanArane temaja tevA jItavyavahAranI pravRtti kyAre ? sAvadha ane asAvadya gacchAnujJA dhAranArane prAyazcitta. 70-71 vyavahArino ema jItanyavahAranA be prakAra. dravya-bhAvaparivAra. 72-75 kevaLa nirjarAthai gaNa 55-56 pAMca prakAranA vyavahAra paikI kayo sUtrAtmaka, dhAraNakaranArane paNa lokoe karela pUjA-bahumAnAdi kayo arthAtmaka ane kayo ubhayAtmaka svIkAravAnI anujJA. 76-85 niHzaMkitapaNe sUtrArthaeno viveka. jJAtAnuM ja bhAva vyavahAripaj 57 vyavahAraprarUpaNAno upasaMhAra ane vyavahArinA 86-88 sUtrArthajJAtA paNa madhyastha hoya to ja bhAvavyavarNanano prArambha. vahArI nahi ke mAyAmRSAvAdI. 74-2 158-164 vyavahAriprarUpaNA. 68-87 189-92 vyavahArakartA sUtrArthajJa hovA chatAM mAyAmR58-60 vyavahAripadanA nikSepo. 68-1 SAvAdI hoya to kAryAkAryanA vyavahArane kevI61-63 lokottarabhAvavyavahArInA guNo. rIte bagADe che te upara koI AcArya- dRSTAnta.75-1 SCREGAOCALCULGADGURUCCC SSRAUSAHAAG // 23 // Jain IN For Private & Personal use only linelibrary.org Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patra. 75-2 bhedo. gAthA viSaya patra. gAthA viSaya dA93-96 vyavahArajJane, saMghasamavAya maLyo hoya tyAM, 140-44 saMghazabdanI yathArthavyutpatti ane tadviparIpharajiyAta hAjara rahevAnI AjJA hAjara na tanA saMghapaNAno niSedha, rahe to prAyazcitta. 145 vyavahartAnI maryAdA. 84-1 |97-99 anyAyakArI durvyavahArine kSobha pamADavA mATe tenA durvyavahAranI mArmika saMjJAo. 76-2 146-47 vyavahaganA prazasta ane aprazasta ema be 100-7 durvyavahArinA yathAyogya padavI apahAra Adi nigrahanA prakAro ane tene aMge AkSepaparihAra. 77-1 / 148-57 tagarAnagarImA vasatA eka AcAryanA soLa 108-31 prabaLa durvyavahArinI padvIno apahAra karatI ziSyo paikI ATha aprazasta-durvyavahAri ziveLAe teno pakSa toDavAmATe nipuNa vyavahAra. pyanAM temanA vyavahAra uparathI kalpI lIdhelA jJanI vacanayukti. 79-1 nAmo, temanAM lakSaNo ane temane thatuM nukazAna. 84-2| 132-139 durvyavahArino nigraha karavA pahelAM tene 158-60 uparyukta AcAryanA ja ATha prazasta bhAvavyabolAvIne puchagAcha karavAnI tema ja zAMtipUrvaka tenuM kathana sAMbhaLavAnI vyavahArakartAnI vahAri ziSyanAM nAmo ane temane thato lAbha. 86-1 pharaja. 82-1 / 161 lokottara bhAvavyavahArinuM yathAvasthita lakSaNa. 86-2| lain Education International For Private & Personal use only Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya gurutattvavinizcayaH viSayAnukramaNikA. 107-1 // 24 // gAthA patra. gAthA viSaya patra. 162-64 saMvinapAkSikanA paNa lokottarabhAvavyava- 257-61 sukhaduHkhAbhavadrnu varNana. 106-1 hAripaNAnuM samarthana. 262-66 mArgAbhavanuM varNana. 165 vyavahAriprarUpaNAno upasaMhAra ane vyavaharttavya 267-70 vinayAbhavanuM varNana. 108-1 prarUpaNAno prAraMbha. / 271 Abhavadvyavaharttavyano upasaMhAra prAyazcitta166-334 vyavaharttavyaprarUpaNA. 87-126 vyavaharttavyano prArambha. 108-2 166-69 vyavaharttavyapada nikSepa, lokottarabhAvavyava 272 prAyazcittanA nikSepo. 109-1 harttavyanA guNo ane tenI caturbhagI. .87-2 273-76 dravya-kSetra-kAla-bhAvaprAyazcittanuM svarUpa.109-1 | 170 lokottarabhAvavyavaharttavyanA Abhavat ane 279-91 kAlaprAyazcittanuM vistRta varNana, tenA 81 prAyazcitta ema be prakAra bhedo, tenuM yaMtra ane prAyazcitta devAnA prakAra. 110-1 171 AbhavatbhAvavyavaharttavyanA pAMca bhedo, 89-1 292-93 tapa ane kALane AzrI prAyazcittanA guru 172-81 kSetrAbhava- svarUpa ane maryAdA. 89-2 laghu bhedo. 113-2 182-243 vartamAnakALanI kSetrAbhavamaryAdA. 91-1 | 294 prAyazcittAropaNAnA pAMca prakAra ane tenuM 244-56 zrutAbhavadnuM varNana. 103-1 / kharUpa. // 24 // Main Education International For Private & Personal use only Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AUCRGEOGREALREARCH gAthA viSaya patra. | gAthA viSaya 295-99 prAyazcittanA adhikArI puruSonA prakAra. 114-2 tRtIya ullAsa. | 300 prAyazcitta ApavAno vidhi. -2 | 1 mokSArthIne suguru nahi tyAgavAno upadeza 301-10 vyavahArayantraracanAno vidhi ane yantra. 116-1 TIkA-guruviSayaka caturbhagI. 128-1 311 jItakalpayanaracanAno vidhi, ane yaMtra tathA 2-4 sAraNAdi nahi karanAra gurunI ayogyatA. 128-2 prAyazcittanA nAma-lipi-Apatti AdinuM yaMtra. 120-1 5 svagacchamAM sAraNAdine abhAve gacchAntaramA 312-27 prAyazcittadAnane aMge nodanApratinodanA. 121-2 upasampat svIkAravAnI anujJA ane tenI 328-34 prAyazcittalenAranI yogyatA, pratisevAnI paripATI-vidhi kahevAnI pratijJA. 129-1 vicitratA ane pariNAmanI vibhinnatAne AzrI 6-62 upasampatnI paripATI-vidhi. 129-148 prAyazcittanI vicitratA. 125-1 6 upasampat svIkAravAnAM kAraNo. 129-1 335 vyavahAraviSayaka vaktavyanI parisamApti. 126- 2 7-19 bhikSune jJAnArthe upasampat svIkAratAM lAgatA 336-43 vyavahAravAn sugurunA mAhAtmyakathanadvArA aticAro, tenu prAyazcitta, AkSepa-parihAro, vyavahAranA Adarano upadeza. 127-1 / ane AbhAvyAnAbhAvyano vidhi. 129-2 *CASECRECRUGARCAUGUSARECRe guruta. 5 Main Estoniemen For Private Personal Use Only Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurutattva gAthA vinizcayaH | viSayAnukramaNikA. // 25 // ACCESSOSMUSALUSA viSaya patra. / gAthA viSaya patra. 20 bhikSune jJAnArthe upasampat svIkAravAno utsa- 31-32 bhikSune darzanamATe upasampat svIkAravAno | gathI vidhi. 133-2 / vidhi. 21-22 upasampat svIkAratA pahelA gurune puchavAno . 33 bhikSune cAritrArthe upasampat svIkAravAno | vidhi. 133-2 vidhi. 134 23-25 bhikSune jJAnArthe upasampat svIkAravAno 34 gaNAvacchedaka, AcArya, upAdhyAyAdine | apavAdathI vidhi. 134-1 jJAnAdi nimitte upasampat svIkAravAnA |26-30 pratIcchakAcArya, mukhya AcArya devagata thayA vidhinI bhalAmaNa. 139-1 pachI gacchanI rakSA kare tyAre AbhAvyAnAbhA 35-36 bhikSuNIne upasampat svIkAravAno vidhi. 139-2 vyano vibhAga, pratIcchakAcAryane pUrvAcAryanA gacchamAM avazya rahevAnA kALarnu pramANa, mukhya 37-44 bhikSune saMbhogArthe gaNAntaramA upasampat AcAryanA sAdhuone taiyAra karavAno vidhi svIkAravAno vidhi ane tenI caturbhagI. 140-1 ane te pramANe taiyAra na thai zake tyArano 45 AcArya upAdhyAyane saMbhogAdinimitte gacchAvidhi. 135-1 ntaramA upasampat svIkAravAno vidhi. 142-2 For Private & Personal use only Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patra. gAthA viSaya patra. gAthA viSaya 46-47 bhikSune AcAryopAdhyAyAdinA uddezanArthe 63 upasampat paripATI, varNana kalpagranthAnusAre upasampat svIkAravAno vidhi. 143-1 hovAno nirdeza. kugurunA varjanano upadeza. 148-2 148-53 AcAryAdi avasanna hoi udyatavihArI na 64-119 kugurunI prarUpaNA. 148-162 thAya tyAre anyAcAryAdinA uddezanano vidhi 64 kugurunA pArzvasthAdi pAMca bhedo. 148-2 ane mukhya AcArya ne samajAvavAnA prakAro, 143-2, 65-83 pArzvasthay svarUpa. 148-2 54 pArzvasthAdi doSothI rahita evo saMvignagItArtha 65 pArzvasthanA deza ane sarva ema ke bhedo. sarvapApaNa kAthika, dArzanika kaho ke prAznika, vasthay lakSaNa, 66-70 zabdArthabhedathI pArzvasthanA pArzvastha, prAsvastha ane pAzastha ematraNa medo. 71 dezamAmaka ane saMprasAraka hoya tevAne upasampanna pArzvasthanuM svarUpa. 72-83 dezapArzvasthanAM zayyAtarathavAthI lAgatA doSo ane prAyazcitta. TIkA piNDa Adi sthAno ane tenI vyAkhyA. kAthikA dinAM spaSTa lakSaNo. 145- 1 84-86 avasannanuM svarUpa, tenA bheda ane tenAM 5155-62 AcAryAdi gRhastha thai gayA hoya ke devagata sthAno. 153-1 thayA hoya tyAre anyAcAryAdinA uddezanano 87-95 kuzIlanu svarUpa, bheda Adi. 154-1 vidhi. 146-2 96-98 saMsaktanuM svarUpa. 156-1 GACCORRECOGNOROCESS in Education For Private & Personal use only Bry.org Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patra guru tattvavinizcayaH COCONUARUCRECORRECRUGGLE SAHITramA gAthA viSaya patra. 99-119 yathAcchaMdanuM svarUpa. 156-2 99-101 yathAcchaMdatuM lakSaNa, tenA ekArthako bhane utsUtrano artha. 102-3 utsUtranA be prakAro. 10411. caraNotsUtranuM svarUpa. 11-12 gatyutsUtranuM svarUpa. 113-19 anya utsUtrano mAM ja samAveza ___ Adi. 120-21 pArzvasthAdine vandanAdi karavAthI lAgatA doSo. ___ 162-2 122-23 guNAdhikane vandanAdi karatAM niSedha nahi ____ karanAra pArzvasthAdine lAgatA doSo 163- 1 124 khAsa kAraNa vinA pArzvasthAdino satkAra Adi karanArane prAyazcitta. 163-2 125 pArzvasthAdinA saMsargathI suvihitonI avandanI yatA te upara azucisthAnamA paDIgaela campa gAthA viSaya | viSayAnukanI mALA ane nIca kuLanA prasaMgamA AvatA kramaNikA. brAhmaNaputronuM dRSTAnta. 164-1 128-32 pArzvasthAdinA saMsargathI lAgatA doSonuM sodAharaNa pradarzana 133-44 vandanIyatA liGganI ja hovI joie, suvihitapaNAnI nahi kAraNa chadmastho anyanA hRdayagata bhAvone yathAvasthita jANI zake nahi' e upara ziSyAcAryanI praznottarI. 166-1 145-54 apavAdI pArzvasthAdinI paNa vandanIyatA. temane kyA, kyAre ane kai rIte vandanAdi karavU joie tenuM pradarzana. 169-2 155 sakAraNa pArzvasthAdine vandanAdi nahi karanArane lAgatA doSo. 171-2131 // 26 // Jain Education interational For Private & Personal use only V inelibrary.org Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA viSaya COCOMSACARDOGANSACREAM 156-59 pArzvasthAdine vandanAdi karavAnAM upasthita kAraNono nirdeza ane tenI vyAkhyA. 171-2 160-88 vandanaviSayaka ziSyAcAryanI nodanA pratinodanAdvArA chevaTe kugurunA tyAgano ane sugurunI sevAno upadeza. caturtha ullAsa. 1-2 nigraMthapadanuM nirukta. daza prakAranA bAhya ane cauda prakAranA abhyantara graMthanu svarUpa. nimra thonuM svarUpa kahevAmATenI pratijJA. 179-2 13-152 pazca nigraMthonI prarUpaNA. 180-215 3-5 paJcanirgranthonI prarUpaNAnAM 36 dvAro. (dvAragAthA). 180- 2 gAthA viSaya patra. 6-47 1 prajJApanAdvAra. .180-186 6 nithanA mukhya bhedo. 7-12 pulAkarnu svarUpa, tenA bheda-prabhedo ane te mATe matAntara. 13-27 bakugarnu svarUpa, tenA bheda-prabhedo, AkSepa-parihArAdi. 28 -32 kuzIlanuM svarUpa, bheda-prabheda, matAntara Adi.33 -36 nigraMtha nAmanA nipa~tharnu svarUpa, bheda-prabhedo. 37 -47 sAtakarnu svarUpa, bheda-prabhedo, matAntara, AkSepa parihArAdi. 48-49 2 vedadvAra. 188-2 50 3 rAgadvAra. 189-1 51-52 4 kalpadvAra. 189-2 53 5 cAritradvAra. 190-1 54-64 6 pratisevanAdvAra. 190-2 65-68 7 jJAnadvAra. SACANDROCEDUCAMCOM - in Educat i on For Private & Personal use only jainelibrary.org Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya gurutattvavinizcayaH viSayAnukramaNikA. gAthA viSaya 69-70 8 tIrthadvAra. 71-72 9 liGgadvAra. 73 10 zarIradvAra. 74 11 kSetradvAra. 75-80 12 kAladvAra. 81-86 13 gati (sthiti) dvAra. 87-89 14 saMyamadvAra. 90-96 15 nikarSadvAra. 97 16 yogadvAra. 98 17 upayogadvAra, 99 18 kaSAyadvAra. 100-4 19 lezyAdvAra. 105-10 20 pariNAmadvAra. patra. 194-1 194-2 195-1 195-1 195-1 196-2 198-1 199-1 201-1 201-1 201-2 201-2 204-2 gAthA 111-12 21 bandhadvAra. 113 22 vedadvAra. 114-16 23 udIraNAdvAra. 117-21 24 upasaMpaddhAnadvAra, 122-23 25 saMjJAdvAra. 124 26 AhAradvAra. 125 27 bhavadvAra. 126-28 28 AkarSadvAra. 129-32 29 kAladvAra, 133-35 30 antaradvAra, 136-37 31 samudghAtadvAra. 138 32 kSetradvAra. 139 33 sparzanAdvAra. 206-1 206-2 206-2 207-1 208-1 209-1 209-1 209-1 210-1 211-1 211-2 212-1 212-2 ma // 27 // For Private Jain Educabalihim Minery Personal Use Only Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya 140-41 34 bhAvadvAra: 142-49 35 pariNAmadvAra. gAthA 150-51 36 alpabahutvadvAra. 152 nirmathonI prarUpaNAno upasaMhAra. 153-54 dravyanirgrathanA prakAra ane dravyapadano artha. 155 bhAvanidrthapaNAne abhimukha dravyanirgrantha je saMnipAkSika tenuM mArgAnusAripaNaM. 156 bhAvanirgratha ane saMvignapAkSikamA taratamabhAve gurupaNAno svIkAra. patra. 212-2 213-1 214-2 215-1 215-1 215-2 215-2 viSaya 157-58 grantharacanAnI saphalatA. 159-66 graMtharacanAnuM phaLa ane upasaMhAra. gurutattvavinizcayamUlagAthA'kArAdyanukramaH. gurutattvavinizcayavRttyantargatagAthAdyanukramaNikA. gurutattvanizcayavRttau pramANatayopanyastAni granthanAmAni // 3 // gurutattvavinizcayavRttAvullikhitAnyAcAryAbhidhAnAni // 4 // upAdhyAyajIviracita apUrNa upala yamAna graMtho. gAthA patra. 216-1 216-1 1 13 18 19 unelibrary.org Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurutattvavinizcayaH // 28 // azuddha vA zuddhabhA-pekSayAzuddha UNavAsa -niyatatvAdAga -dyAgamaprAmA - dhikyamiti / -dezAdasti bhaMNiyaM | iti / 5 syAt / satya zuddha vA, azuddhabhA -pekSayA'zuddha uNa vAsa - niyatatvAt / Aga -dyAgamAprAmA-dhikyamiti - dezAt / asti bhaNiyaM iti | syAtsatya paMkti 8 10 11 13 1 4 6 1 10 13 zuddhipatrakam / patra. 4-1 4-1 4-1 4-1 4-2 4-2 4-2 5-2 6- 1. 12-1 azuddha - rasyava -vRttayA u bhavakkha AnyathA tatparijJA 'annayarammi' -zUcyAM saMyamAbhA rakSantyave, vijaM ) zuddha -rasyaiva vRttatayA ubhayakkha - sUcyAM - saMyamAbhA paMkti anyathA tadaparijJA 8 'annayarammi' ('eyarammi ) 9 1 rakSantyeva, vi jaM 7 1 8 2 8 9 12 patra. 14-2 15-1 18-1 19-1 22-1 24-1 26-1 28-2 33-1 34-1 zuddhipatrakam. // 28 // Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ASU patra. 38-2 43-1 tAoM ur 99 azuddha zuddha saMyamasthAni saMyamasthAnAni -nniyuddha- -niyUMDha tAoM uNa saMpaMDiaM saMpiMDiaM svayaMpra svayaM praakkhareNa akkhare Na lagnAnAH, lagnAH , -nANaM -nANI -datIcAra- -iticArapreSitaM -preSitaM (preSitaH) vAsIditi vA syAditi chidittu tayaMbhANaM chiMdaMtu tayaM bhANaM 43-1 46-1 46-1 47-1 me - cccc 00 26*200cc 06 0.00 RRORSCORRESS azuddha patra. sattvAccatu sattvAt , catueva, eva tastha tassa dese No dese ya bajjhAgame babbhAgame 75-1 bajjhAgamA babbhAgamA bajjhAgamA babbhAgamA 75-1 paribhava'paribhava 10 77-2 saGghaneti // 9 // kimarthaH? saGgreneti kimarthaH / / 9 / / 12 79-1 mA............mAsa- mAsagurumAsavizati- viMzati 7 117-1 9 120-2 asaMvignapA- 'asaMvignaH' pA- 7 141-2 50-2 61-2 For Private Personal Use Only ainerary Jain Education Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurutatvavinizcayaH // 29 // Jain Educat azuddha zeSakAle'pi ekA 'dasiya'ti paDileha potaM -yAttadbahiH majjaNA pIThaphalagA (kA) dipari- pIThaphalakAdiparibhogIsthA panApiNDabhojI na' iti 1 bhojI' iti ya upajI -dekayaiva -nupAtyana vasati dAnasaMbhogakA zuddha zeSakAle ational paMkti 1 paDileNApottaM nyAvahiH pamajaNA -nupAtinyana vasatidAna sAmbhogakA upajI 2 -dekayaiva mukhapotikayA 13 ekai 1 'uNNA dasiya'tti 5 6 7 13 patra. 154-1 154-2 157-2 18 158-1 -khyAti 158-1 158-1 158-1 8 158-1 2 158-2 158-2 160-1 2 154-1 azuddha - saMbhogikA. gao uDeMti uDeMti 'niHzaMsa' prAguktaprati paNNavaNAbheANaM ahAsumakusIle bhaNitaM eso pasi zuddha - sAmbhogakAH gao, uDeMti uDeMti 28 khyAti 'niHsaMzayaM ' prAguktaH pratipaNNavaNA bheANaM paMkti patra. 2 160-1 6 160-1 5 163-1 7 163-1 165-2 166-2 172-2 175-1 180-2 185-1 187-1 1 192-2 1 6 5 9 8 ahAsuhumakasAyakusIle 11 11 bhaNitam, bhaNitaM ca Catsuits zuddhipatra kam. // 29 // inelibrary.org Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azuddha svabhAvo'prati -nthI'yedhya pratikenA -cuNNii zuddha svabhAvaH / aprati * nthIye'dhya pratIkenA -cuNI i Jain Educational paMkti 6 patra. 192-2 13 194-1 6 204-1 8 208-2 patram 73 pRSTham 2 paMktiH 5 itthaM jJeyA- "yattaM uddisittae, se ya ahijjissAmi tti no ahijijjA evaM se no kappai AyariyauvajjhAyattaM uddisittae "tti, gatArthametat" ityAdi // patra 139 pRSTha 2 paMktiH 2 itthaM vAcyA- "tara, no se kappai gaNAvacche assa gaNAvaccheiattaM anikkhivittA aNNa gaNaM uvasaMpajjittANaM viharittae, kappai se gaNAvaccheiassa gaNAchettaM NikkhivittA 0" ityAdi || patram - 147 pRSTham 2 paMktiH 8 itthaM vAcanIyA - "uvajjhAyaM uddisAvittae, kappai se ApucchittA jAva uddisAvittae, te ase vitaraMti evaM se kappai jAva uddisAvittae, te a se No vitaraMti evaM se No kappai jAva uddisAvittae, No se kappai tesiM kAraNaM adI vittA0" ityAdi // Lokok jainelibrary.org Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SAARRRRAAG Jain Education in For Private & Personal use only marry on Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // aham // nyAyAmbhonidhi-zrImadvijayAnandasUribhyo namaH / mahopAdhyAya-zrImad-yazovijayagaNiviracitakhopajJavRttiyutaH gurutttvvinishcyH| | maGgalAbhi aindrazreNinataM natvA, jinaM syAdvAdadezinam / svopajJaM vivRNomyenaM, gurutattvavinizcayam // 1 // iha hi "sakalo'pi zubhArambho gurvAyattaH" ityasya prakaraNasyArambhaH, tatreyaM prathamagAthApaNamiya pAsajiNaM(Ni)daM, saMkhesarasaMThiyaM mhaabhaagN| attaTTINa hiaTThA, gurutattaviNicchayaM vucchaM // 1 // 'paNamiya'tti / ahaM 'gurutattvavinizcaya' gurutattvasya vinizcayo yasmAdetAdRzamupadezaM vakSye iti pratijJA, anayA ca ziSyAvadhAnaM kRtaM bhavati / prayojanamAha-'AtmArthinAM' mokSakAkAddhAvatAM hitArtham , bhavati khalvasmAdupadezAttattvajJAnAvAptimithyAjJAnanivRttidvArA''tmArthinAM hitam / vakSye ityuttarakriyAyAH pUrvakriyAsApekSatvAttAmAha-'praNamya' dheyAdi. gukta.1 JainEducation international Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRttiyutaH // 1 // kAyavAGmanobhirnatvA, kaM? pArzvajinendram , kiMbhUtaM? zaGkezvarasaMsthitam, punaH kiMbhUtaM? 'mahAbhAga' nirupamaprabhAvam / gura atra ca bhagavatazcatvAro mUlAtizayAH sUcitAH, tathAhi-jinendrapadenApAyApagamAtizayaH sUcitaH, jayanti rAgAdizatru- vinizcayaH niti jinAsteSvindra iti vyutpatteH, rAgAdivairinirmulanenaiva tattvato'pAyApagamasiddheH / zaDDezvarasaMsthitamityanena pUjAtizayaH, zaGkezvarAvasthitaprabhupratimAyAH pratyakSata eva jagajanakRtapUjAprakarSopalambhAt / athavA jinendrapadenaiva pUjAtizayaH, jagatpUjyAnAmapi jinAnAmindratvena bhagavataH paramapUjyatvavyavasthiteH / zaGkezvarasaMsthitamityanena cApAyApagamAtizayaH, jarAsindhuprayuktayAdavajarAkaSTaprakarApahArakaraNenaiva bhagavatpratimAyAH zaGkezvarapure vyavasthApanAt / mahAbhAgavizeSaNena ca jJAnavacanAtizayo, lokAlokAvalokanakSamakevalAlokasarvasandehasandohanirAkaraNakSamatattvapratipAdakavacanaguNAbhyAmeva nirupamaprabhAvatvAbhidhAnAt / athavA mahAbhAgapadenaivAvRttyA catvAro'tizayA labhyante, tathAhimazabdena mAna ucyate "mo mantre mandire mAne" iti vacanAt , taM sakalApAyamUlabhUtaM hantIti mahA, AbhAM-paramapUjyatAlakSaNAM zobhAM gacchatItyAbhAgaH, tato vizeSaNasamAsa ityapAyApagamapUjAtizayo labhyete / bhAnaM bhA-jJAnaM, gazca-vacanaM, "gastu gAtari gandharve zabdasaGgItayorapi" iti vacanAt, mahAntau bhAgau yasya sa tathA tamiti jJAnavacanAtizayAviti / itthaM caturatizayopetasya samuciteSTadevatArUpasya zrIzaGvezvarapArzvanAthasya namaskArarUpaM maGgalamAcaritam , tatazca vighnadhvaMsaH ziSTAcArazcAnupAlito bhavati / etadupanibandhAccAnuSaGgataHzrotRNAmapi maGgalasiddhiriti // 1 // gurutattve vinizcetavye guroreva mAhAtmyamupadarzayati 'guruANAe' ityAdinA Jain Education international For Private & Personal use only wownw.jainelibrary.org Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tmya m. / guruANAe mukkho, guruppasAyA u ahasiddhIo / gurubhattIe vijAsAphallaM hoi NiyameNaM // 2 // gurumAhAFI 'gurvAjJayA' zuddhasAmAcArIlakSaNayA 'mokSaH' sakalakarmakSayalakSaNaH syAt / guruprasAdAcca 'aSTasiddhayaH' aNimAdi lakSaNAH prAdurbhaveyuH / gurubhaktyA ca vidyAnAM sAphalyaM kAryasiddhilakSaNaM niyamena bhavati // 2 // saraNaM bhavajiANaM, saMsArADavimahAkaDillammi / muttUNa guruM anno, Natthi Na hohI Naviya hatthA // 3 // 'saraNa'ti / bhavyAnAM-mArgAnusAriNAM jIvAnAM 'guru' mArgopadezaka muktvA saMsArATavImahAgahane'nyaH kazcinna | zaraNamasti na bhaviSyati nApi cAbhavat , kAlatraye'pi gururevAtra zaraNamiti bhAvaH // 3 // jaha kAruNio vijo, dei samAhi jaNANa jriaannN| taha bhavajaragahiANaM, dhammasamAhiM gurU dei||4|| hai jaha'tti / yathA 'kAruNikaH' nirupadhiparaduHkhaprajihIrSAvAn vaidyaH 'jvaritAnAM' jvaravatAM janAnAM bheSajapradAnAdinA | samAdhi' dravyasvAsthyaM dadAti tathA gururbhavajvaragRhItAnAM ratnatrayalakSaNauSadhapradAnena dharmasamAdhiM datte, tathA ca bhAvA-14 rogyakAritvAtparamo vaidyo gururiti bhaavH||4|| jaha dIvo appANaM, paraM ca dIvei dittigunnjogaa| taha rayaNattayajogA, gurU vi mohNdhyaarhro||5|| IAL 'jaha'tti / yathA dIpo dIptiguNasya-prakAzazaktilakSaNaguNasya yogAdAtmAnaM 'paraM ca' prakAzyamartha dIpayati tathA|| SCREERSOCCCCAX - For Private & Personal use only Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S ttiyutaH svopajJavR-18 ratnatrayasya' jJAnadarzanacAritralakSaNasya yogAdgururapi mohAndhakAraharaH sannAtmAnaM paraM copAdAnanimittabhAvena dIpayati, gurutattva tathA ca bhAvadIpatvenAbhyahiMtatamo gururiti bhAvaH // 5 // vinizcaya // 2 // je kira paesipamuhA, pAviTThA duTTadhiTTanillajjA / guruhatthAlaMbeNaM, saMpattA te vi paramapayaM // 6 // 18I 'je kirtti| ye kila pradezinRpatipramukhAH 'pApiSThAH' jIvAstikyAbhAvenAtizayitapApAH, duSTAH-mohadoSopetatvAt , dhRSTAH-kuvAsanAstabdhatAdoSAt , nirlajjAH-svatantratAdoSAt, te'pi guroH-kezigaNadharAdehastAlambenoktadoSanivRttyA , suvAsanApravRttyA ca paramapadaM' puNyAnubandhipuNyabhogocitaM sthAna prAptA iti kRtapApAnubandhaharatvena gururevAzrayaNIyaH // 6 // |ujjhiyagharavAsANa vi, jaM kira kaTThassa Natthi sAphallaM / taM gurubhattIe cciya, koDinnAINa va havijA // 7 // | 'ujjhiya'tti / ujjhitagRhavAsAnAmapi caturthAdikAriNAM vAlatapasvinAM yatkila kaSTasya nAsti sAphalyaM tadgurubhaktyaiva 'koDinyAdInAM' gautamagurUpasampattiprabhAvaprAptakevalajJAnAnAM paJcadazazatatApasAnAmiva bhvet| ataH kaSTasya sAphalyaM gurubhaktiprayuktaM tadvaiphalyaM cItadbhAvaprayuktamityanvayavyatirekAbhyAM kriyAphalahetubhUtabhaktikatayA gururevAdaraNIya iti bhaavH||7|| duhagabbhi mohaganbhe, veragge saMThiyA jaNA bahave / guruparataMtANa have, haMdi tayaM nANaganbhaM tu // 8 // 'duha'tti / duHkhagarbhe mohagarbhe ca vairAgye bahavo janAH saMsthitAH, ArttadhyAnapAravazyena kSaNikanairAtmyAdivAsanAyogena . 'durvAsanA' 'doSAsanA' iti vA pAThaH / 2 ca tadabhAva'-ityapi / ANSAREECRECARE ForPrivate LPersonal use Only Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ca bAdyAnAM pArzvastha nivAdivAsanAvipralabdhatvena ca jainAbhAsAnAM bahUnAM vairAgyaliGgadhAraNopalambhAt / jJAnagarbha tu tad'vairAgyaM 'handI'tyupadarzane guruparatantrANAM bhavet , guruparatantratAyA eva jJAnalakSaNatvAt "gurupArataMta nANaM" iti vacanAt , ato jJAnagarbhavairAgyAdhAyakatayApi gurureva garIyAniti bhAvaH // 8 // amhArisA vimukkhA, paMtIe paMDiANa pavisaMti / aNNaM gurubhattIe, kiM vilasiamabbhuaMitto ? // 9 // | 'amhArisA vitti / asmAdRzA api mUrkhA yaditi gamyaM 'paNDitAnAM' dharmagranthakaraNapezalamatInAM patau pravizanti, gurubhakterito'nyatkimadbhutaM vilasitam?, pASANanartanAnukAraH khalvayaM duSkarAnuSThAnaprakAra ityacintyasAmarthyo gurureva // 9 // sakA viNeva sakA, guruguNagaNakittaNaM kareuM je| bhattIi peliANa vi, aNNesiM tattha kA sattI ? // 10 // | 'sakA vitti / 'zakA api' indrA api guruguNagaNakIrtanaM naiva kartuM zaktAH, 'je' iti pAdapUraNArtho nipAtaH, 'tatra' guruguNagaNakIrtane bhaktipreritAnAmapyanyeSAM mAdRzamanujAnAM kA zaktiH / tathA cAnirvacanIyAnantaguNagarimabhAjanaM gururiti kiyantastadguNA vaktuM zakyante?, zrotRprotsAhanArtha digdarzanamAtraM punaretaditi bhaavH|| 10 // yata evaM tata Ahaitto gurukulavAso, paDhamAyAro NidaMsio sme| uvaesarahassAisu, eyaM ca viveiaM bhuso||11|| _ 'ittotti / itaH' anantaguNopetatvAdgurorgurukulavAsaH prathamAcAraH 'samaye' siddhAnte nidarzitaH, AcArasyAdAveva "suaM me AusaMteNaM" iti sUtrasya nirdezAt / etacca upadezarahasyAdiSu, AdinA yatilakSaNasamuccayAdiparigrahaH, gurukulavAsaH, For Private & Personal use only Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRttiyutaH 'bahuzaH' bahvIrvArAH 'vivecitam' upadezapadapaJcAzakAdigranthAnusAreNa viziSya niNItamiti tata evaitattattvamavaseyaM neha | | gurutattvabhUyaH prayAsaH // 11 // atraivopayuktaM vaktavyazeSamAha vinizcayaH imhi puNa vattavaM, Na NAmamitteNa hoi gurubhttii| causu vi NikkhevesuM, jaM gejjho bhAvaNikkhevo // 12 // bhaavnikssep| 'iNhi'ti / idAnIM punarvaktavyametad yaduta na nAmamAtreNa gurubhaktirbhavati, 'yad' yasmAccaturvapi nikSepeSu bhAvanikSepo grAhyatvena 'grAhyaH' svAtayeNopAdeyaH, anyathA hi svAbhiprAyAbhimatagurunAmadhAriNAM sarveSAmapi gurukulavAsaprasaktaH, na caitadiSTa, bhAvaguroreva dharmAdharmasaGkaraprasaGgAditi // 12 // bhAvasyaiva grAhyatve siddhAntasammatimupadarzayati | grAhyatvam . titthayarasamA bhAvAyariyA bhaNiyA mahANisIhammi / NAmaThavaNAhi~ davAyariyA aNioiyavA u 13 / | 'titthayara'tti / 'bhAvAcAryAH paJcavidhAcArapAlanatadupadarzanaguNAnvitAstIrthakarasamA mahAnizIthe bhaNitAH, tathA ca tadAlApa:-"se bhayavaM! titthayarasaMtiyaM ANaM nAikkamijjA udAhu AyariyasaMtiyaM? goyamA! caubihA AyariA paNNattA, taM0-nAmAyariyA 1 ThavaNAyariyA 2 dabAyariyA 3 bhAvAyariA ya 4 / tattha NaM je te bhAvAyariyA te titthayarasamA ceva daTTavA, tesiM saMtiyaM ANaM nAikkamija"tti / gacchAcAraprakIrNake'pyuktaM-"titthayarasamo sUrI, sammaM jo jiNamayaM payAsei |"tti / dravyAcAryAzca nAmasthApanAbhyAM niyoktavyAH // 13 // niyogameva vivecayatitattha Niogo eso, jaM davaM hoi suddhabhAvassa / taNNAmAgiitullaM, taM suhamiaraM tu vivarIyaM // 14 // For Private Personal Use Only Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'tattha'tti / tatra niyogastAvadeSaH-yadravyaM bhavati zuddhabhAvasya sambandhi tat 'tannAmAkRtitulyaM zuddhabhAvanAmasthApa-I nAsadRzaM 'zubhaM praNidhAtRzubhabhAvajanakam / 'itarattu' azuddhabhAvasambandhi dravyaM tu 'viparItam' azuddhabhAvanAmasthApanAvadazubhabhAvajanakam // 14 // etadeva bhAvayatijaha goamAiANaM, NAmAI tinni huMti pAvaharA / aMgAramadagasta ya, NAmAI tiNi pAvayarA // 15 // __ 'jaha'tti / yathA 'gautamAdInAM zuddhabhAvagurUNAM nAmAdIni trINyapi pApaharANi bhavanti, zuddhabhAvagurunAmAdInAM zuddhabhAvagurusthApanadvArA zuddhabhAvagurusambandhitvena jJAtAnAM teSAM svAtantryeNaiva vA zuddhabhAvajanakatvAt, "mahAphalaM khalu tahArUvANaM therANaM bhagavaMtANaM NAmagottassa vi savaNayAe" ityAdyAgamAtu / 'aGgAramardakasya -azuddhabhAvaguro mAdIni trINyapi pApakarANi pApatarANi vA zuddhabhAvajanakatvAtteSAm , ata evedaM mahAnizIthAdau prasiddhama-"tItA NAgatakAle, keI hohiMti goyamA! sUrI / jesiM NAmaggahaNe, vi hujja NiyameNa pacchittaM // 1 // " yadyapi paJcAzakAdAvaGgAramardakaH zuddhabhAvAvadhikAprAdhAnyApekSayA dravyAcArya evAbhidhIyate tathApyatrAzuddhabhAvApekSayAzuddhabhAvagurutvAbhidhAna na doSAyeti dhyeyam / itthaM ca "je UNavAsasayadikkhie vi huttA NaM vAyAmitteNaM pi Agamao bAhiM kariti te NAmaThavaNAhiM Nioiyave" ityatrAgamabAhyakAriNo nAmasthApanAbhyAM niyoktavyatvena dravyatvamupadarzitaM bhavati, dravyatvasya nAmasthApanAniyogasamaniyatatvAdAgamabAhyakAriNaH sAmAnyato nAmasthApanAtulyatvatAtparye nAmasthApanAmAtrasyAnarthakya zuddhAzuddhabhAvagurUNAM nAmAdInya. pi zuddhAzuddhabhAvakAraNAni. For Private & Personal use only Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3350- svopajJavR-12 prAptau-"mahAphalaM khalu therANaM bhagavaMtANaM" ityAdyAgamaprAmANyaprasaGgAditi yuktaM pazyAmaH // 15 // nanu yadyevaM nAmA- gurutattva. ttiyutaH dInAM bhAvapAratantryeNa bhAvakAryakAritvaM tadA tadvizeSAnnirjarAvizeSo'pi syAnna vA ? ityAzaGkAyAmAha vinizcayaH eyagao aviseso. bhAvaM vavahArao visesedd| NecchaDaaNaoNecchaDa, eyaM Niyamassa bhaMgaNaM // 16 // // 4 // | 'eyagao'tti / 'etadgataH' nAmAdigatazca vizeSaH 'vyavahArataH' vyavahAranayamAzritya bhAvaM vizeSayati, yathA yathA-3 vyavahAreNa |''lambanIbhUte bAhyavastuni mAtrayA guNAdhikatvaM tathA tathA manaHprahAdAdhikyena praNidhAturnirjarAdhikyamiti / vyavahArana bhAvanikSepAyAdezAdasti hi varddhamAnAdinAmabhedena lakSaNayuktasamastAlaGkArAlaGkatapratimAdisthApanAbhedena tattatkalyANaparyAyAbhimukha kAdhikye praNi lodhAtRbhAvAdhi dravyabhedena zrutAvadhimanaHparyAyAdibhAvabhedena ca bAhyavastuno'pi praNidhAturnirjarAvizeSaH, tadidamuktaM vyavahArabhASye kyam , ni"guNabhUiTe davammi jeNa mattAhiattaNaM bhAve / iti vatthUo icchati, vavahAro NijaraM viulaM // 1 // lakkhaNajuttA zcayena na tapaDimA, pAsAIA samattalaMkArA / palhAyati jaha va maNaM, taha Nijjaramo viANAhi // 2 // suavaM atisayajutto, thetidarzanam. suhocio taha vi tvgunnujutto| jo so maNappasAo, jAyai so NijaraM kuNai // 3 // " tti / naizcayikanayastu naitadicchati-yaduta nAmAdivAdyavastuvizeSAnnirjarAvizeSa iti, niyamasya bhaGgena' adhikataraguNavastuta evAdhikataro bhAva iti vyAptI vyabhicArAt , adhikataraguNavarddhamAnasvAmyapekSayAlpaguNe'pi gautamasvAmini gurupariNAmena siMhajIvasya mahAnirja-1 rApratipAdanAt, taduktaM vyavahArabhASya eva-"Necchai(ya)o puNa appe, vi jassa vatthummi jAyae bhaavo| tatto so Nijjarago, jiNagoamasIhaAharaNaM // 1 // " nizcayataH punaH 'alpe'pi' mahAguNatarAddhInaguNe'pi vastuni yasya jAyate tIvraH CASSROSCORRESS suhocio taha vitAe / palhAyati jaha va maNe, taha vivahAro NijjaraM viulaM // 1 // laksa 5500 // 4 For Private Personal use only Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabho bhAvaH tasmAt' mahAguNataraviSayabhAvayuktAt 'saH' hInaguNaviSayatIvrazubhabhAvo 'nirjaraka' mahAnirjarataraH, tdbhaa| vasyAtitIvrazubhataratvAt, atra jinagItamasiMhajIvA AharaNaM, taccaivam-"tividvattaNe bhayavayA vaddhamANasAmiNA siiho| Nihao adhitiM karei 'khuDDulageNaM Nihatoma' tti paribhavAt / goameNa sArahittaNeNamaNusAsio 'mA adhiti karehi, tuma pasusIho, NarasIheNa mAriyassa tuma ko paribhavo?' evaM so aNusAsijjato mao saMsAraM bhamiUNa bhagavao vaddhamANasAmissa caramatitthayarabhave rAyagihe Nagare kavilassa baMbhaNassa ghare baDuo jaao| so annayA samosaraNe Agao bhayavaMtaM daTTaNa dhamadhameti / tato bhagavayA goamasAmI pesio jahA uvasAmei / tato gato aNusAsio a jahA 'esa mahappI titthNkro| eammi jo paDiNivesei so duggati jAti evaM so utsAmio / tassa dikkhA goamasAmiNA hai dinna"tti // 16 // yathA bhAvamAtrAdhikyaM bAhyavastuni vyavahArata upayuktaM nizcayatastu na tathA saGkhyAdhikyamapItyAha evaM bahugurupUjA, vavahArA bahuguNA ya nnicchyo| egammi pUiammI, save te pUiA huMti // 17 // vyavahArani3] 'e'ti / evam' uktaprakAreNa bahUnAM gurUNAM pUjA vyavahArAbahuguNA, bahugurupUjAtatparatve manaHprasAdasyApi bAhu zcayayoH bahulyAt / nizcayatastu ekasminnapi gurau pUjite sarve 'te' guravaH pUjitA bhavanti, sarvatrApi jJAnAdiguNasAmyAt manaHprasAda-15 gurupUjAsa matatvAsamavizeSasya ca tadAlambanakasvapariNAmavizeSAdhInatvAditi / vyavasthitamado lalitavistarAyAm // 17 // atra paraH zaGkate tatvam . 'naNu' ityAdinA "paDiNivisaI" ityapi pAThaH / Jan Education internations For Private Personel Use Only wanamainelorery.org Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRtiyutaH // 5 // naNu AlaMbaNamittaM, bajjhaM vavahArasaMmayaM vatthu / Nicchayao cciya siddhI, sAhUNa suammi jaM bhaMNiyaM // 18 // paramarahassamisINaM, samattagaNipiDagajhariasArANaM / pariNAmiyaM pamANaM, NicchayamavalaMbamANANaM // 19 // bAhyaM vyavahArasaMmataM vastu 'AlambanamAtraM ' paTasAmagryAmAkAzAdivadavarjanIyasaMnidhikamAtraM na tUpAdAnavatkAraNamapi, atizayitasyopAdAnasyaiva kAryAdhAnakSamatvAt / ato nizcayata eva sAdhUnAM siddhiH, zuddhanizcayena vAhyakAraNA| dhikyanirAsavacchuddha taranizcayena vAhyakAraNamAtrasyApi nirAsAd, AtmamAtrapratibaddha kAryakAraNabhAvavicArasAratayA bahi:| saMkalpavikalpaparamparAnivRtterekAntasthairyasiddheH / 'yat' yasmAt 'zrute' oghaniryuktyAkhye bhaNitam // 18 // 'parama'ti / paramaM rahasyaM tattvaM RSINAM samagragaNipiTakasya jharitaH paThitaH sAro yaisteSAM 'pAriNAmikaM' pariNAmabhavaM pramANaM bhavati nizcayanayamavalambamAnAnAm, yataH zabdAdinizcayanayAH pAriNAmikamicchantIti // 19 // etadevopapAdayatisuddho a NicchayaNao suddhA esA ya paramabhAvagayA / aparamabhAvagayANaM, vavahAro nUNamuvayAro // 20 // 'suddho a'ti / zuddhazca nizcayanayaH katakanipAtopajanitapaGkapayo vivekasthAnIyasvapuruSakArAvirbhAvita sahajaikAcchabhAvamayAtmakarma vivekAnubhava nazIlatvAt, na tu prabalapaGkasaMvalanati rohita sahajai kAccha bhAvapayo'nubhava sthAnIyAtmakarmAvivekabIjabhAvavaizvarUpyAnubhavanazIlavyavahAranayavadazuddhaH, taduktaM samayasAre - "vavahAro'bhUyattho, bhUyattho desio du suddhaNao / bhUyatthamAsio khalu, sammaddiTThI havai jIvo // 1 // ti / 'paramabhAvagatAzca' paryantapAkottIrNajAtyakArtta Jain Educational gurutattvavinizcayaH nizcayopapA danapUrvakaM pUrvapakSa:. nizcayavyava hArayoH zu ddhatvAzuddha tvadarzanam. // 5 // Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svarasthAnIyaparamabhAvAnubhavanazIlAzca uparitanaikavarNikAsthAnIyazuddhanayAvalambitayA 'zuddhAdezAH' zuddhadravyAdezinaH / 'aparamabhAvagatAnAM prathamadvitIyAdyanekapAkaparamparApacyamAnakAtasvarasthAnIyAparamabhAvAnubhavanazIlatayA'zuddhadravyAdezinAM 'vyavahAraH vicitravarNamAlikAsthAnIyo vyavahAranayaH 'nUna' nizcitaM 'upacAraH tadAtvaprayojanavAn , taduktam"suddho suddhAdeso, NAyabo paramabhAvadarisIhiM / vavahAradesidA puNa, je u aparame ThiA bhAve // 1 // " iti / tathA cAbhyAsadazAyAM kathaJcidvyavahAraH phalavAnna tu tattvadazAyAmiti sthitam / taduktam-"jai jiNamayaM pavajaha, tA mAra vavahAraNicchae muaha / ekkeNa viNu jhijai, titthaM aNNeNa uNa tacca ||1||"ti / kiJca-"brAhmaNo na mlecchitavyaH" iti vacanAdbrAhmaNaH paramArthato mlecchabhASAM na bhASate, svabhASayA pratiboddhamazakyasya mlecchasya bodhanAya tu bhASate'pi, tathA mlecchabhASAsthAnIyatvena tattvapratipAdakatvAdupanyasanIyo'pi vyavahAraH paramArthato nAnusatavyaH / kathamayaM tattvaM pratipAdayati ? iti cet , ittham yaH zrutena kevalamAtmAnamavagacchati sa zrutakevalIti prmaarthH| na caitacchuddhaM pratipAdayituM zakyata iti / yaH zrutajJAnaM sarvamavagacchati sa zrutakevalIti bhedena vyavahAra upasthApayati / tathA ca jJAnamapi vicAryamANamAtmaiveti paramArtha eva paryavasyati, taduktam-"jaha Na vi sakramaNajjo, aNajabhAsaM viNA u gAheDaM / taha vavahAreNa viNA, paramatthuvaesaNamasakkaM // 1 // jo hi sueNa'higacchai, appANamiNaM tu kevalaM suddhaM / taM suakevalimisiNo, bhaNaMti logappaIvayarA // 2 // jo suanANaM savvaM, jANai suakevaliM tamAhu jiNA / nANaM AdA savvaM, jamhA suakevalI tamhA // 3 // " iti // 20 // phalavyabhicAreNApi vyavahAraM vyudasya nizcayamupapAdayati h Main Education International For Private Personal Use Only Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khopajJavR- bharaho pasannacaMdo, AharaNA Nipphalammi vvhaare|ittvisovnniiyN, jhANaM ciya savakajjakaraM // 21 // gurutattvattiyutaH 'bharaho'tti / niSphale vyavahAre bharataH prasannacandrazcAharaNe, bharatasya vyavahAraM vinApi kevalajJAnotpAdena phalaM prati hai| vinizcayaH vyatirekavyabhicArAt, satyapi vyavahAre kAyotsarge raudradhyAnadazAyAM prasannacandrasya tadanutpAdenAnvayavyabhicArAt / vyavahAravyutasmAt 'iSTaviSayopanItaM' yogasamAdhAnakArimanojJabhojanAdi viSayopaDhaukitaM 'dhyAnameva' AtmatattvapraNidhAnameva sarva- dAsena kAryakaram // 21 // prakArAntareNa vyavahAravaiphalyamAha nizcayopa|NicchayalAbhAlAbhe, vavahArArovaNaM ca bhavANaM / tittajalapANaUsarabIyArovovamaM hoi // 22 // pAdanam. "Nicchaya'tti / nizcayasya-saMyamayogyaguNasthAnalakSaNasya lAbhe sati bhavyAnAM pravitrajiSUNAM 'vyavahArAropaNaM' pravrajyAvidhAnavyavahArAdhAnaM tRptasya jalapAnavanniSphalaM, tadarthasya prAgeva siddheH| nizcayAlAbhe ca vyavahArAropaNamUSarakSetre bIjAropopamaM bhavati, sthAnavaiSamyadoSeNa tataH kAryAsiddheH alabdhanizcayasya gRhasthavadryavahArAropAsthAnatvAditi // 22 // anipTAnubandhenApi vyavahAraM pratikSipannAhahAvayabhaMge gurudoso, bhaNio duvArao asoihi| to caraNapakkhavAo, jutto Na u haMdi taggahaNaM // 23 // 8 // 6 // | 'vayabhaMge'tti / vratasya-gRhItAcArasya bhaGge guruH-mahAn doSaH-anantasaMsArAnubandhalakSaNo bhaNitaH, sa ca vratabhaGga idAnIM duHSamAkAle durvAraH pramAdabAhulyAt , tasmAccAritrasya pakSapAta eva yukto na tu 'handI' tyupadarzane tadrahaNamapi / For Private Personal Use Only Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caraNasya dupAlatvama. ROCCOLORDARMERICROUS yuktam , azakyAnuSThAyino bhAvazUnyakriyAyA akiJcitkaratvAt , taduktaM yogaha STisamuccaye-"tAttvikA pakSapAtazca.IN bhAvazUnyA ca yA kriyA / anayorantaraM jJeyaM, bhAnukhadyotayoriva // 1 // " iti // 23 // idAnI vratabhaGgasya duHkhatvameva samarthayatiegayarammi vi ThANe, gacchANAe pamAyao bhagge / bhaNiyaM virAhagattaM, rajamiyANiM tu tssev||24|| 'egayarammi'tti / saGkhyAtItAnAM gacchAjJAsthAnAnAM madhye ekatarasminnapi sthAne pramAdato bhanne 'virAdhakatvaM' jinAjJAbAhyatvaM bhaNitam , tathA ca mahAnizIthasUtram-"se bhayavaM! kiMtesiM saMkhAtItANaM gacchamerAThANaMtarANaM asthi kei annayare ThANaMtare je NaM ussaggeNa vA avavAeNa vA kahiMci pamAyadoseNaM asaI aikkamijjA ? aikaMteNa vA ArAhage bhavijA? goyamA! Nicchayao Natthi / se bhayavaM! keNaM aTeNaM evaM vuccai jahA NaM Niccha yao Nasthi ? goyamA! titthayareNaM tAva titthayare, titthe puNa cAuvaNNe samaNasaMghe, se NaM gacchesu paiTie, gacche hu~ piNaM sammaIsaNanANacaritte paidie, te ya sammaIsaNanANacaritte paramapujjANaM pujjayare paramasarannANaM saranne paramasevANaM sevdhayare, tAI ca jattha NaM gacche annayare ThANe katthai virAhijati se NaM gacche sammaggapaNAsae ummaggadesae, je NaM gacche sammaggapaNAsae ummaggadesae se NaM Nicchayao ceva aNArAhage, eteNaM aTeNaM goyamA! evaM vuccai jahA NaM saMkhAI ANaM gaccha merAThANaMtarANaM je NaM gacche ega aNNayaraM ThANaM aikkamijjA se NaM egaMteNaM ceva aNArAhage"tti / idAnIM tu 'tasyaiva' gacchAjJAsthAnabhaGgasyaiva rAjyamiti kathaM na cAritrasya | duSpAlatvam / iti // 24 // nanvevaM dezabhaGge'pi sarvabhaGgo na bhaviSyatItyata Aha guruta.2 Jain E n For Private & Parel Use Only Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRttiyutaH prathamo 11 6 11 | ikaM ciya aTThArasasI laMgasahassalakkhaNaM caraNaM / ikkassa vi viraheNaM, Na have aNNuNNa saMvehA // 25 // 'ikkaM ciya'tti / 'ekameva ' ekarUpamevASTAdazazIlA GgasahasralakSaNaM caraNam, tatsvarUpaM ca " dharmA 10 myAdI 10ndriya 5 saJjJAbhyaH 4 karaNatazca 3 yogAcca 3 / zIlAGgasahasrANAmaSTAdazakasya niSpattiH // 1 // " iti vAcakavacanAdavaseyam / taccaikasyApi zIlAGgasya viraheNa na bhavet, sarveSAM zIlAGgAnAmasaGkhyeyajIva pradezavat 'anyonyasaMvedhAt' parasparamajahadvRttitayA pratibandhAdekarUpasya khaNDarUpatvAnupapatteH, ata evaikasyApi sadbhAvaH zeSasadbhAvaniyata eva, taduktaM paJcAzake - " ikkaM pi suparisuddhaM, sIlaMgaM sesasabbhAve ||" ti // 25 // yata ekasyApi zIlAGgasyAbhAve cAritrAbhAvastata eva bhagnazIlAGgasya mithyAtvAbhidhAnamupapadyate, sati cAritrazeSe tadasambhavAdityAha - itthamaphAsuaNIraM, sevaMto teukAiyaM taha ya / guttIu virAhaMto, micchadiTThI muNI bhaNio // 26 // 'itthaM 'ti / ' itthaM' manAgapyAjJAbhaGge cAritrabhaGgopapattau satyAmaprAsukaM nIraM tejaskAyikaM ca sevamAnaH 'guptIH' brahmaca guptIzca virAdhayan 'muniH' dravyaliGgI mithyAdRSTirbhaNitaH, tathA ca mahAnizIthasUtram - " se bhayavaM ! kayareNaM liMgeNaM viyANijjA jahA NaM dhuvamesa micchadiTThI ! goyamA ! jeNaM kayasAmAie sabasaMgavimutte bhavittA NaM aphAsuaM pANaM OM // 7 // paribhuMjijjA, jeNaM aNagAradhammaM paDivajittA NaM sayamuIriaM vA paroIriaM vA teukAyaM sevijja vA sevAvijja vA teukAyaM sevijamANANaM annesiM samaNujANejja vA, tahA NavaNhaM baMbhaceraguttINaM je kei sAhU vA sAhuNI vA ekamavi khaMDijja gurutatvavinizcayaH lAsaH. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vA virAhijja vA khaMDijamANaM vA virAhijamANaM vA baMbhaceraguttiM paresiM samaNujANijja vA maNeNa vA vAyAe vA kAraNa vA se NaM micchaddiTTI, Na kevalaM micchadiTThI, abhigahi amicchadiTThI vi jANija "tti // 26 // yata evaM duranucaratvaM saMyamasya tatastulanApekSatvamapi vyavasthitamityAha -- No desaviraikaMDaya - pattiM muttUNa hoi pavajjA / tulaNAvekkhA tamhA, ihi tu visissa jaM bhaNiyaM // 27 // 'No desavirai'ti / dezavirateH kaNDakAni - asaGkhyAtavizuddhisthAnAtmakAni kaNDakazabdasya samayaparibhASayA'GgulamAtrakSetrAsaGkhyeya bhAgagata pradezarAzipramANasaGkhyAbhidhAyakatvAt teSAM prAptiM muktvA pravrajyA na bhavati, kramasyAnullaGghayatvAt tasmAt tulanApekSA prabrajyA, pratimApratipattyAditulanAmapekSyaiva pravarttate, na tvabhyAsAdhInaparAkramalAbhaM vinA / 'idAnIM tu' sAmpratakAle tu 'viziSya' niyamato bahuzastulanApekSA, yadbhaNitaM paJcAzake // 27 // jutto puNa esa kamo, oheNaM saMpayaM viseseNaM / jamhA visamo kAlo, duraNucaro saMjamo ittha // 28 // 'jutto' tti / yuktaH punaH 'eSaH' pratimApratipattyanantaraM pravrajyAdAnalakSaNaH kramaH 'oghena' sAmAnyataH, 'sAmprataM ' paJcamArake punarvizeSeNa, yasmAdviSamo dharmazaktihAnyA 'kAlaH' duSpamAkAlaH, 'duranucaraH' duSpAlaH 'atra' kAle saMyamaH, pramAdabAhu| lyenAsyairyadoSAt, tasmAdetannirAsena syairyasiddhyarthamidAnIM saMyame niyamato'bhyAsarUpatulanApekSatvamiti / na cedRzakramasaGgatedAnIM pravrajyA zrUyata iti na tagrahaNaM yuktamiti garbhArthaH // 28 // vyavahartudarlabhyenApi vyavahAradaurlabhyamAha : Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRttiyutaH prathamo ko va kuNau vavahAraM, gaNaNikkhevArihaM guruM muttuM / tassa guNA puNa samae, bhaNiyA dIsaMti tatthevagurutattva vinizcayaH | 'ko vatti / ko vA karotu vyavahAraM? gaNanikSepArha guruM muktvA, sarvavyavahArANAM tadadhInatvAt , anyasya tatrAna-81 llAsa.. dhikArAt / 'tasya' gaNanikSepArhasya gurorguNAH punaH 'samaye' siddhAnte bhANetAH 'tatraiva' siddhAntapustaka eva lipimudrayA dRzyante, na tu sAmpratInapuruSavizeSe // 29 // katham? ityAha vyavahArasya daurlabhyama. jeNa susIlAiguNo,gaNaNikkhevAriho gurU bhnnio|aannaabhNgo iyarA'NunnAi mahANisIhammi // 30 // jeNatti / yena kAraNena suzIlAdyanekaguNopeto gaNanikSepArho gurubhaNitaH / itarasya-etadguNavirahitasya anu- gaNanikSepAjJAyAM-gacchAnujJAyAM kriyamANAyAmAjJAbhaGgo mahAnizIthe bhnnitH| tathA ca tatsUtram-"se bhayavaM! kerisaguNajuttassa halakSaNAni. NaM guruNo gacchaNikkhevaNaM kAyavvaM ? goyamA! je NaM subbae, je NaM susIle, je NaM daDhabbae, je NaM daDhacAritte, je NaM ANi diyaMge, jeNaM arahe, jeNaM gayarAge, jeNaM gayadose, jeNaM nidviyamohamicchattamalakalaMke, jeNaM uvasaMte, jeNaM suvinAyajagaTi-12 tIe, je NaM sumahAveraggamaggamallINe, je NaM itthIkahApaDiNIe, je NaM bhattAhApaDiNIe, je NaM teNakahApaDiNIe, je NaM rAyakahApaDiNIe, je NaM jaNavayakahApaDiNIe, je NaM accaMtamaNukaMpasI le, je NaM paralogapaccavAyabhIrU, je NaM kusIla // 8 // paDiNIe, je NaM vinAyasamayasambhAve, je NaM gahiyasamayapeyAle, je NaM ahannisAgusamayaM Thie khaMtAiahiMsAlakkhaNadasavihe samaNadhamme, jeNaM ujjutte ahannisANusamayaM duvAlasavihe tavokamme, jeNaM susvautte sayayaM paMcasamiisu, jeNaM MainEducation international For Private Personal Use Only Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sagutte sayayaM tIsu guttisu, je NaM ArAhage sasattIe aTThArasaNhaM sIlaMgasahassANaM, jeNaM avirAhage egaMteNaM sasattIe sattarasavihassa NaM saMjamassa, je NaM ussaggaruI, je NaM tattaruI, jeNaM samasattumittapakkhe, jeNaM sattabhayadvANa vippamukke, je NaM aTThamayadvANavippajaDhe, je NaM navaNhaM baMbhaceraguttIrNa virAhaNAbhIrU, je NaM bahusue, je NaM Ariakuluppanne, jeNaM adINe, je NaM akiviNe, je NaM aNAlasie, je NaM saMjaivaggassa paDibakkhe, je NaM sayayaM dhammovaesadAyage, jeNaM sayayaM ohasAmAyArIparUvae, jeNaM merAvahie, je NaM asAmAyArIbhorU, jeNaM AloagArihe pAyacchittapadANapayacchaNakkhame, je NaM vaMdaNamaMDalivarAhaNajANage, jeNaM paDikkamaNamaNDAle,varAhagajANage, jeNaM sajjhAyamaNDali virAhaNajANage,je NaM vakkhANamaMDaliAvarAhaNajANage, jeNaM AloaNAmaMDalivarAhaNajANage, jeNaM uddesamaMDAleverAhaNajANage, jeNaM samuddesamaDalivarAhaNajANage, je NaM pavajAvirAhaNajANage, jeNaM ubaDhAvagAvarAhaNajANo, jeNaM uddesasamuddesaNANunAvirAhaNajANage, jeNaM kAlakhettadavabhAvabhavaMtaraMtararAvayANage, jeNaM kAlakhetadavabhAvAlaMbagAvapamuke, jeNaM sabAlavuDagilANasehAsekkhagasAha mmigaajA vaTThAvaNakusale, je NaM parUvage nANadaMsaNacArettatavagugANaM, jeNaM caraNakaraNadharae, je NaM pabhAvage nANadaMsaNacArattatavogu NANaM, jeNaM daDhasammatte, je NaM sayayaM apAresAI, je gaM viina,je gaM gaMbhIre, je NaM susomalese, jeNaM deNayaramiva aNabhibhavaNIe tavateeNaM, je NaM sasarIrovarame va chakAyasamArambhAvadhajI, je NaM tapasI udANabhAvaNAmayacaDAvahadhammaMtarAyabhIrU, je NaM savvAsAyaNAbhIrU, je NaM iDDIrasasAyAgAravaromjhANavepamukke, je NaM savAvassagujutte, je NaM savisesaladdhijutte, jeNaM AvaDiyapilliyAmaMtio ve NAyarejA avajaM, je Na No bahuNe he, je Na No bahubhoI, je NaM For Private Personel Use Only Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / svopajJavR ttiyutaH prathamo SUGGESARGALA dAsabAvassagasajjhAyajjhANapaDimAbhiggahe ghoraparIsahovasaggesu jiyaparIsame, je NaM supattasaMgahasIle, je NaM apattapariTTA- gurutattva. vaNavihinnu, je NaM aNaTTayaboMdI, je NaM parasamayasasamayamammaviyANage, jeNaM kohamANamAyAlobhamamakAraratihAsakheDkaMda- vinizcayaH ppaNAhiyavAda viSpamukke dhammakahAsaMsAravAsavisayAbhilAsAdINaM veragguppAyage paDibohage bhavasattANaM, se NaM gacchaNi- IllAsa.. kkhevaNajogge, se NaM gaNI, se NaM gaNahare, se NaM titthe, se NaM titthayare, se NaM arahA, se NaM kevalI, se NaM jiNe, se NaM |titthunbhAsage, se NaM vaMde, se NaM pujje, se NaM namasaNijje, se NaM dadvave, se NaM paramapavitte, se NaM paramakallANe, se NaM paramamaMgale, se NaM siddhI, se NaM muttI, se NaM sive, se NaM mokkhe, se NaM tAyA, se NaM sammagge, se NaM gatI, se NaM saranne, se NaM siddhe mutte pAragae deve devadeve, eyassa goyamA! gaNaNikkhevaM kujA, eyarasa NaM gaNaNikkhevaNaM kAravejA, eyassa NaM gaNaNikkhevaM samaNujANijjA, annahA NaM goyamA! ANAbhaMge"tti // 30 // avyavasthitatvenApIdAnIMtano vyavahAro 31na grAhyo vyavasthitastUcchinna evetyAha iko ya Novalabbhai, vavahAro bhuprNpraaruuddho| niyamaivigappio so, dIsai sacco ya vucchinno||31|| _ 'iko ya'tti / ekazca nopalabhyate vyavahAraH bahaparamparArUDhaH' nAnAsarisantAnAgata iti hetoH, pratigacchaM vibhinna-18|idAnIntanavyavahArasyaivopalambhAt , tasmAnnijamativikalpita eva 'saH' vagacchasAmAcArIrUpo vyavahAro dRzyate / 'satyazca' pAra vyavahArA vyavasthita mArthikazca vyavahAro vyucchinnH||31|| kathaM pAramArthiko vyavahAro vyucchinnaH ityAha tvam. Ein Xanations For Private & Personal use only Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMjamaThANAiviU, AgamavavahAriNo u vucchinnA / tattoNa caraNasuddhI, pAyacchittassa vuccheA // 32 // 'saMjama'tti / 'sayamasthAnavidaH' asaGkhyAta bhAgavRddhAdiSaTsthAnapatitarAgadveSAdivRddhihAnyanugata cAritrasthAnAdyAkala| yitAraH 'AgamavyavahAriNaH' kevalicaturdaza pUrvaviprabhRtayo vyucchinnAH, 'tataH' tadvicchedAcca na cAritrasya zuddhiH, tadvizodhakasya prAyazcittasya vicchedAt, anatizayinA yadRcchayaiva prAyazcittadAnAt, samyakUsvapApavizuddhyanavagamena ghuNA - kSaranyAyena pravRtterUnAdhikadAnena svayamazuddhasya parAzodhakatvAt, vicitrAgatikasUtratattvAnavabodhenAnatizayinaH zAstra - balasyApyanupapatteH, taduktam -- "codasapucvadharANaM, vucchedo kevalINa vucchede / kesiMcI Adeso, pAyacchittaM pibucchinnaM // 1 // jaM jattieNa sujjhai, pAvaM tassa taha diti pacchittaM / jiNacaudasapubadharA, tavivarIyA jahicchAe // 2 // pAragamapAragaM vA, jANate jassa jaM ca karaNijjaM / dei tahA paJcakkhI, ghuNakkharasamA u pArukkhI // 3 // jA ya UNAhie dANe, vRttA maggavirAhaNA / Na sujjhe tIi diMto u, asuddho kaM ca sohae // 4 // atthaM paDucca suttaM, aNAgayaM taM tu kiMci Amusai / attho vi koi suttaM, aNAgayaM ceva Amusai // 5 // ti // 32 // dAnAdyabhAvAdapi prAyazcittaM vicchinnamityAha diMtA vi Na dIsaMtI, pacchittaM mAsiAiaM ihi / Na sayaM kuNaMti jamhA, tamhA taM hoi vicchipaNaM // 'diMtA vi'tti / dadato'pi na dRzyante mAsikAdikaM prAyazcittamidAnIm, AdinA cAturmAsikapaJca mAsikapAkSikA . Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavR-3 dikasaGgrahaH / na ca svayaM mAsikAdikaM prAyazcittaM kurvanti yasmAttasmAttadbhavati vicchinnaM, yadAha-"ditA vi Na dIsaMtI, gurutattvattiyutaH mAsacaummAsiAo sohI u / kuNamANe ya visohI, Na pAsimo saMpayaM kei ||1||"tti // 33 // avaziSTamAha- vinizcayaH prathamo- NijjavagANa vi virahA, vavahAro caraNalakSaNo Natthi / titthaM pavamANaM, daMsa ganANehiM paDihAi // llAsa: 'NijavagANa vitti / 'niryApakANAM' paryantasamaye yathAvasthitazodhipradAnata uttarottaracAritranirvAhakANAmapi virahAccAritralakSaNo vyavahAro nAsti sAmpratam , tasmAd jJAnadarzanAbhyAmeva tIrtha pravarttamAnaM pratibhAti, tadAha-"titthaM ca nANadaMsaNa NijjavagA ceva vucchinnA" // 34 // upasaMhRtya samAdhAnaM pratijAnIteiya esa puvapakkho, avrupprvynnjuttisNlggo| ettha samAhANavihiM, vucchAmi ahANupuvvIe // 35 // pUrvapakSopa_ 'iya'tti / 'iti' amunA prakAreNa eSa pUrvapakSaH prasaktAnuprasaktayA'parAparavacanayuktyA saMlagnaH, 'atra' pUrvapakSe vakSyA-18saMhAraH pratinyatha samAdhAnavidhi 'AnupU.' krameNa // 32 // tatra yattAvaduktaM "nizcayata eva siddhiH" iti tatrAha vacaHpratijJA Nicchayao cciya siddhI, jaM bhaNiaM taM taheva nnicchyo| | // 10 // vavahAreNa viNA so, Navari Na siddho jao bhaNiaM // 36 // nizcayata eva __ "Nicchayao ciya'tti / nizcayata eva siddhiArati yadbhaNitaM tattathaiva, nizcayapadasyAnvarthatvAtphalasiddhestadarthatvAt / 'na- siddhirityavara' kevalaM vyavahAreNa vinA 'nizcayataH' paramArthato nizcaya eva na siddhA, arthazUnyazabdamAtratvAt , tathA ca nizcayata eva w ine by ong Jain Educ a tional Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddhiriti bhanavApyarthAdvyavahAra upAdIyata eva, samyagdRSTinayadvayasya pradhAnopasarjanabhAvenAnyo'nyaviSayasaMvalita-1 svAt , atra saMmatimAha-yato bhaNitamoghaniryuktAveva // 36 // NicchayamavalaMbatA, Nicchayao NicchayaM ayaannNtaa| NAsaMti caraNakaraNaM, bAhirakaraNAlasA keI // 37 // I Nicchaya'miti / 'nizcaya' nizcayanayaM 'avalambamAnAH' grAhyatvena pratijAnAnAH 'nizcayataH' paramArthato nizcayamajAnAnAH 'nAzayanti' zrotRNAM hAnabuddhiviSayIkurvanti bAhyakaraNAlasAH kecit / nizcayena nizcayajJAne teSAM bAhyakaraNAlasyameva pratibandhakamiti na tadvidheyam, kintu vyavahArodyatatvameva vidheyamiti bhAvaH // 37 // nizcayato nizcayasya |svarUpamAha jo Nicchao pavaTTai, heusruuvaannubNdhpddipunnnno|so Nicchayao Neo, vAyAmitteNa iaro u||38|| | 'jo Nicchaotti / yo nizcayaH pravarttate hetusvarUpAnubandhapratipUrNaH 'saH' nizcayo nizcayato jJeyaH / itaraH' hetusvarU- pAnubandhavikalastu 'vADmAtreNa' nizcayazabdamAtreNa nizcayAbhAsa iti yAvat // 38 // hetvAdisvarUpamAhaheu visuddhA kiriyA, egaggAlaMbaNaM sarUvaM tu|annubNdho iha Neo, jagahiyavittI samAvattI // 39 // _ 'heu'tti| heturatra nizcaye jJaptirUpe pravRttirUpe ca 'vizuddhA' zAstrAnusAriNI kriyA, sadvyavahAraviSayapratikSepabhramajanakAtAlasyadoSanivartakatvenAzubhAnekAlambananivartakatvena ca tasyAstaddhetutvAt / svarUpaM tvekAmAlambanam , jJapterbhAvamAtra viSaya zuddhanizcaya kharUpama. For Private winery.org Personal Use Only Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRttiyutaH prathamo- // 11 // CROCOCOCCALGAOCAL tvAt , pravRttezca dhyAnAdiyogarUpAyA AtmamAtraviSayatvAt / 'anubandhaH' uttarottarazubhasantAnAvicchedalakSaNaH 'iha' gurutattva jinamate 'jagaddhitavRttiH' sarvahitAvahA 'samApattiH' candanagandhasthAnIyA svasvadarzanagrahavimukhasahajamAdhyasthyapariNatiHlA tathA ca yathA vyavahArasya sajjJAnapUrvakatvena hetvAdizuddhatvaM tathA nizcayasyApi sadvyavahArAvirodhitvenaiveti siddham / lAsaH. // 39 // etadeva bhAvayatiNicchayavahumANeNaM, vavahAro Nicchaovamo koii|nn ya Nicchao vi jutto, vavahAravirAhago koii|| 'Nicchaya'tti / nizcayasya bahumAnena-svaviSayazaktyanigRhanadRDhapakSapAtalakSaNena 'vyavahAraH' zuddhakriyAlakSaNaH kazci'nizcayopamaH' nishcykaarykaarii|n ca 'nizcayo'pi' nizcayavadAbhAsamAno'pi 'vyavahAravirAdhakaH' zaktinigRhanApakSapAtAbhyAM vyavahArocchedakaH ko'pi yuktaH, vyavahArAlasasya nizcayatattvAnAspadatvAt , taduktamAvazyake-"saMjamajogesu sayA, je puNa saMtaviriyA vi sIti / te kaha visuddhacaraNA, bAhirakaraNAlasA huMti ||1||"tti // 40 // tadevaM nizcayata eva siddhirityatra nizcayasyaiva nizcayaparyAlocanAyAM vyavahArasyApi balAdupanipAtAdanaizcayikanizcayavyavacchedArtha-I vAdevakArasyAsmadabhimatArthasiddhirevetyuktam / atha ca vyavahAravyavacchedakatve evakArasyAnuktisambhava evetyAha- / // 11 // NicchayavavahArANaM, rUvaM aNNuNNasamaNuviddhaM tu / Nicchayao cciya siddhI, tA kaha vuttuM havai juttN|| _ 'Nicchaya'tti / nizcayavyavahArayoH 'rUpa' svarUpaM 'anyonyasamanuviddhaM tu' tuH-evakArArthaH, anyonyasamanuviddhameva, vya kara For Private & Personal use only .jainelibrary.org Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vahAre zuddhakriyArUpe sthAnArthAdyAlambanabhAvarUpanizcayasambandhasya zuddhAtmatattvavivekalakSaNe nizcaye ca zubhayogapravRttirUpadravyakriyAvyavahArasambandhasya niyttvaat| 'tat tasmAnnizcayata eva siddhiriti kathaM vaktaM yuktaM bhavati !, anyonyasamanuviddhAnAmekAbhAve'nyAbhAvasyApyAvazyakatvAdyavahArAbhAve nizcayasyApyabhAvAt // 41 // etadevAhajaha duddhapANiyANaM, egAbhAve'varassa No sattA / NicchayavavahArANaM, taha saMbaddhANa aNNupa / 'jaha'tti / yathA dugdhapAnIyayomithaHsaMvalitayorekAbhAve'parasyApyabhAva iti no sattA, mizritAbhAvasyobhayAbhAvaniyatatvAt / tathA nizcayavyavahArayoranyo'nyasaMbaddhayorekAbhAve'parasyApyabhAva iti // 42 // nanu vyavahAre nizcayasya nizcaye ca vyavahArasya gauNabhAvena sattve'pi prAdhAnyena sattvaM nAstIti prAdhAnyenAnayoranyonyAsaMbaddhatvamastItyata hai RECRUGALASAHECANSAR jai vi puhabbhAvo siM, pAhaNNamavikkha bhUmibheeNaM / NiyaNiyaphalasiddhiM pai, taha vi Na duNhaM pi paDibaMdho // 43 // 'jai vitti| yadyapi 'anayoH' nizcayavyavahArayoHprAdhAnyamapekSya bhUmikAbhedena' vyutthAnadhyAnadazAbhedena pRthagbhAvo|'sti, vyavahAradazAyAM bhAvanAnuprekSAdilakSaNabhAvasattve'pi dhyAnarUpanizcayasyaivAnutthAnAnnizcayadazAyAM ca dhyAnalakSa4ANAyAM vyutthAnarUpatayaiva vyavahArasyAnavakAzAta , tathApi 'nijanijaphalasiddhi prati' svasvocitakAryaniSpattiM prati dvayo-15 For Private & Personal use only Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khopajJavR- rapi na pratibandhaH, nizcayeneva vyavahAreNApi svocitanirjarAjananAvizeSAt , tathA ca nizcayata eva siddhiriti rikta gurutattvattiyutaH vacaH // 43 // yadapyuktaM "zuddhazca nizcayanayaH" iti sa evAzrayaNIya iti tatrAha vinizcayaH prathamosuddhattaM puNa doNha vi, nniyvttvaannugaannmvisiddN| saTThANe baliANaM, jaMbhaNiyaM saMmaIi imaM // 44 // // 12 // 'suddhattaM puNa'tti / zuddhatvaM punaH 'dvayorapi' nizcayavyavahArayoH 'nijavaktavyAnugayoH' svAbhimatatattvAnusAriNoH nizcayaH zu 'svasthAne svaviSaye 'balikayoH' itarApAtakSepyayoraviziSTam , "sabe vi hoti suddhA, Natthi asuddho Nao u stttthaa|" laddha'iti tasyaiiti vyavahArabhASyavacanenetarApekSayA'zuddhasyApi svApekSayA zuddhatvAt , dIrghatvahasvatvayoriva zuddhatvAzuddhatvayoravyava- vAzrayaNIya|sthitatvAt , yadbhaNitaM sammatAvetanmahAmatinA // 44 // tvamityatra prativacaH. NiyayavayaNijasaccA, savvaNayA paraviAlaNe mohA / te puNa adiThThasamao, vibhayai sacce va alie vA // 45 // "Niyaya'tti / nijakavacanIye satyA arthapratipAdakatvAt sarve nayA naigamAdayaH parasya nayasya vicAraNe pareNa nayena | vicAlane-svArthasya parityAjane vA 'moSA' viphalA asatyA iti yAvat , anyArthApratipAdakatvAdanyanayapratibandhena svA pratipAdakatvAdvA |'taan' nayAna punaH 'adRSTasamayaH' ajJAtasiddhAntaparamArthaH 'vibhajate' ekAntena nizcinoti satyAn alIkAn vA syAt / satyatvAsatyatvapratipAdane tu dRSTasamataiveti bhAvaH // 45 // tadevaM nizcayavyavahArayordvayorapi For Private Personal Use Only www.iainelibrary.org Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhatvamaviziSTamityuktam / atha nizcaya eva zuddha iti pakSapAtanirAsAya vyavahArazuddhatApakSapAtAbhiprAyAdAhamicchattavisohIe, vavahAraNayassa hoi suddhattaM / Na u Nicchayassa jamiNaM, bhaNiyaM vvhaarbhaasmmi|| 'micchatta'tti / mithyAtvavizuddhyA hetubhUtayA vyavahAranayasya bhavati zuddhatvam , tasya niyamato mithyAtvavizodhaka-| tvAt / na tu nizcayasya, mithyAtvavizodhakatvAbhAvAttasya / yadbhANatametadvayavahArabhASye // 46 // nizcaya eva veNaie micchattaM, vavahAraNayA u jaM visohiNti| tamhA te ciya suddhA, bhaiavvaM hoi iyarehiM // 47 // zuddhaH' iti nirAsena _ 'veNaie'tti / vainayiko nAma mithyAdRSTistasmin yanmithyAtvaM tad 'vyavahAranayA eva' turevakArArthaH, naigamasaGgrahavyAsa Hai mamasaha vyavahAravahArAH 'zodhayanti' apanayanti, te hyanuyAyidravyAbhyupagamaparAH, tataH kRtakarmaphalopabhogopapatteH saddharmadezanAdau pravRttiyo zuddhatApakSagato bhavati tAttvikI zuddhiH, tasmAtta eva shuddhaaH| bhaiavvaM hoi iyarehi'ti, itaraiH' RjusUtrAdibhinayemithyAtvazodhimaadhikRtya bhajanIyam , na zuddhyatIti bhaavH| te hi paryAyamAtramabhyupagacchanti, paryAyANAM ca parasparamAtyantiko bhedaH, tataH kRtavipraNAzAdidoSaprasaGgaH / tathAhi-manuSyeNa kRtaM karma kila devo bhute manuSyAvasthAbhinnaH, tato manuSyakRtakarmavipradANAzaH, manuSyeNa satA tsyopbhogaabhaavaat| devasya phalopabhogo'kRtAbhyAgamaH, devena satA tasya karmaNo'karaNAt / kRtavipraNAzAdidoparijJAne ca na ko'pi dharmazravaNe'nuSThAne vA pravarteta iti mithyAtvazuddhyabhAvaH, tadabhAvAcca na te zuddhA iti // 47 // etadeva spaSTataraM vibibhAvayiSurAha pAtaH guruta. 3 A JainEduc a tional For Private Personal Use Only Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRtitaH prathamo // 13 // vivahAraNayassAyA kammaM kAuM phalaM samaNuhoi / iya veNaie kahaNaM, visesaNe mA hu micchattaM // 48 // 'vavahAraNayassa'ti / vyavahArapradhAno nayo vyavahAranayastasya matena AtmA zubhamazubhaM vA karma kRtvA tasya phalaM bhavAntare samanubhavati, anuyAyidravyAbhyupagamAt / 'iti' etasmAtkAraNAt 'vainayike' mithyAdRSTau mithyAtvApagamAya 'kathanaM' saddharmopadezaH, tatpariNatau ca mithyAtvApagama iti mithyAtvazodhakatvAtrayo'pi vyavahAranayAH zuddhAH / 'visesaNe mA hu micchatta' miti, vizeSyate - parasparaM paryAyajAtaM bhinnatayA vyavasthApyate'neneti vizeSaNam - RjusUtrAdinayastasmin prarUpyamANe kRtavipraNAzAdidoSAzaGkAto'dhikataraM mA jantavo mithyAtvaM yAsuriti na tanmatAnusAreNa vainayike saddharma| dezanApravRttiH, tadabhAvAcca na mithyAtvazuddhiriti na te zuddhAH // 48 // vyavahArasya mithyAtvavizodhakatAyA eva tantrAantarokaM phalamAha - itto kAliyasutte, aparINAmAisIsahiaheuM / vavahArassa' higAro, bhaNiyaM Avassae jamiNaM // 49 // 'itto 'ti / ' itaH ' niyamato mithyAtvavizodhakatvAdapariNAmAdayo ye ziSyAsteSAM hitahetoH sUtre kAlika | upalakSaNAdutkAlikazrute ca vyavahArasyAdhikAraH kRta AryarakSitasUribhiH / tathAhi trividhAH ziSyAH - apariNAmA atipariNAmAH pariNAmAzca / tatra ye mandamatayo'gItArthA apariNatajinavacana rahasyAste'pariNAmAH, ativyAptApavAdadRSTayo'tipariNAmAH, samyakpariNatajinavacanA madhyasthavRttayaH pariNAmAH / tatra ye'pariNAmAste nayAnAM ya AtmIya A gurutatvavinizcayaH lAsaH ziSya traivi dhyama. // 13 // Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CHARGauraMIRMIRMIRRORS tmIyo viSayo jJAnameva zreyaH kriyA vA zreyasItyAdikastaM na zraddadhate / ye tvatipariNAmAste'pi yadevaikena nayena kriyAdikaM vastvabhihitaM tadeva tanmAtrameva pramANatayA gRhNanta ekAntavastupratipAdakanayAnAM parasparavirodhaM ca manyamAnA mithyAtvaM gccheyuH| ye ca pariNAmAste yadyapi mithyAtvaM na gacchanti tathApi vistareNa nayAkhyAyamAnairye sUkSmAH sUkSmatarAzca tadbhedAstAn grahItumazaktA bhaveyuriti mUlata eva nayavibhAgo na kRtaH, taduktaM bhASyakRtA-"NAUNa rakkhi-61 ajjo, maimehAdhAraNAsamaggaM pi / kiccheNaM dharamANaM, supaNNavaM pUsamittaM pi||1|| aisayakaovaogo, maimehAdhAraNAiparihINe / nAUNa sesapurise, khettaM kAlANurUvaM ca // 2 // sANuggaho'Nuoge, vIsuM kAsI ya suavibhAgeNa / | suhagahaNAiNimittaM, Nae a suNigRhiyavibhAge // 3 // savisayamasadahaMtA, NayANa tammattayaM ca giNhaMtA / maNNaMtA ya hai viroha, aparINAmAtipariNAmA // 4 // gaccheja mA hu micchaM, pariNAmA ya suhumAibahubhee / hujA'sattA ghettuM, Na kA lie to nyvibhaago||5||"tti / kevalamAdyaistribhirnayaiH parikarmitaH san dRSTivAdayogyo bhavatItyAdyanayatrayalakSaNasya 4vyavahArasyAtrAdhikAraH, taduktam-"pAyaM saMvavahAro, vavahAratehiM tIhiM jaM loe| teNa parikammaNatthaM, kAliyasutte tadahigAro // 1 // " tti / uktArthe sUtrAlApasammatimAha-'yat' yasmAd bhaNitamidamAvazyake // 49 // . eehi~ diTThivAe, parUvaNA suttaatthakahaNA y| iha puNa aNabbhuvagamo, ahigAro tIhi osannaM // 50 // | 'eehiM'ti / etaiH' naigamAdinayaiH saprabhedairdRSTivAde sarvavastUnAM prarUpaNA kriyata iti vAkyazeSaH, sUtrArthakathanA ca / na daca vastUnAM sUtrArthAnatilaGghanAtsamuccayo'narthaka iti zaGkanIyaM, sUtropanibaddhasyaiva sUtrArthatvena vivakSaNAt tadvyatireke-16 DESCRMACEUGUSDCOMSROS SMSCENESCOR WITTAMu . Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavR ttiyutaH prathamo // 14 // MAGAR NApi vastusambhavAt / 'iha' punaH kAlikazrute'nabhyupagamaH, nAvazyaM nayairvyAkhyA kAryeti bhAvaH / yadi ca zrotrapekSayA / gurutattva. nayavicAraH karttavyastadA tribhirAdyairnayaiH 'utsannaM' prAyeNAdhikAraH, taireva lokavyavahAraparisamApteriti / na ca kAlikasUtre vinizcayaH nayAnavakAzAdAyaistribhinayairapi kathaM vyAkhyA? iti zakunIyaM, parikarmaNArtha nayaparigrahasyAtrApyabhidhAnAd, azeSana- llAsa:. |yapratiSedhasya tvAcAryavineyaviziSTabuddhyabhAvApekSatvAta, zrotRvaktRvaicitrye tu nayavyAkhyAvaicitryasya sampratyapyanumatatvAt , taduktam-"Nasthi NaehiM vihuNaM, suttaM attho a jiNamae kiMci / Asanja u soAraM, Nae NayavisArao bUyA // 1 // bhAseja vitthareNa vi, NayamayapariNAmaNAsamatthasmi / tadasatte parikammaNamegaNaeNaM pi vA kujjA // 2 // " iti // 50 // nanu mithyAtvavizodhakatvaM vyavahArasyava na tu nizcayasyeti pakSapAto na yuktaH, nizcayasyApi pudgalAtmAme-18 dagrahAdirUpavyavahArAbhinivezanivartakatvena mithyAtvazodhakatvAt , tadarthameva nizcayadezanAyA api pravRtteH, ekanayAbhiniviSTaM prati nayAntaradezanAyAH 'saMviggabhAviANa' ityAdi kalpa-nizIthabhASyagranthenopapAditatvAcca; atha prathamato mithyAtvanivartakatvaM vyavahArasyaiva "veNaio NAma micchaTTiI tappaDhamayAe dhammaM kaheha tti uTThAi tassa vavahAraNayava // 14 // ttabayAe kahijjai"tti vyavahAracUrNivacanAt , nizcayasya cAnantaraM mithyAtvanivartakatvamityasti vizeSa iti cenna, vyavahAra mithyAtvanivattakatvamAtrasya zuddhatAnimittatvAttatra prathamAnantarabhAvasyAprayojakatvAdityasvarasAdapakSapAtAbhiprAyeNAha- IPAnizcayayoraiyarAbhiNivesAhiyamicchattaM Nicchao vi sohei / tamhA apakkhavAo, jutto doNhaM pi suddhatte // 51 // pakSapAtanyA'iyara'tti / itara:-nizcayApekSayA bhinno vyavahAranayastasya yo'bhinivezaH- ekAntagrahastadAhitaM mithyAtvaM nizcayo'pi For Private Personal Use Only wasnainelorary.org Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ COMCALCOM nayAnAM pra. mANa-nayadurNaya saMjJA vopadarzanama zodhayati, tasmAd 'dvayorapi' nizcayavyavahArayoH zuddhatve'pakSapAto yuktaH // 51 // nayazabdavAcyatayA'pi durnayavyAvRttayA sarvanayasAdhAraNaM vyavahArasya zuddhatvamastItyabhiprAyavAnAhaaNNuNNaM miliANaM, pamANasaNNA NayANa NayasaNNA / iyarAvirAhaNeNaM, dugNayasaNNA ya iharA u|| | 'aNNuNNa'ti / 'anyo'nya' parasparaM 'militAnAm' arpaNAnarpaNAbhyAM saMbhUya sAkalyena saptabhaGgopasthApakatayA saMba- dvAnAM nayAnAM pramANasajJA, saptabhaGgaparikaritaparipUrNArthabodhakatAparyAptimadvAkyasyaiva pramANavAkyatvAt / tathAhi-prati- paryAyaM tAvatsaptadhaiva sandehaH, svagocaravastudharmANAM saptavidhatvaniyamAt , tatazca saptadhA jijJAsA, tataH saptadhA pratipA- dyaparyanuyoga iti, tadanurodhAtsaptabhaGgAtmakameva pramANavAkyamupanyasanIyaM, na tvekAdibhaGgavikalaM, sandehazeSAvicchedAt pratyakSasyAvagrahAdicatuSTayAnyataravaikalya ivAgamasyApyekAdibhaGgavaikalye pramANatvAvyavasthAnAt / saptabhaGgAtmakamapi ca vAkyaM yadyapyuktasakalasamAropavyavacchedakatayA pramANaM tathApi vikalAdezasvabhAvatve'nantadharmAtmakaparipUrNavastvaprApakatvAdapramANam / sakalAdezasvabhAvatve tu viparyayAtpratibhaGgaM pramANam / sakalAdezasvabhAvatvaM cAstitvAdidharmANAM zeSAnantadharma samaM dravyArthikanayaprAdhAnye paryAyArthikanayagauNabhAve cAbhedavRttyA paryAyAthikanayaprAdhAnye dravyAthikanayagauNabhAve cAbhe | dopacAreNa yugapadanantadhAtmakapratipAdakatvam / vikalAdezasvabhAvatvaM ca bhedavRttitadupacArAbhyAmekazabdasyAnekArthapra tyAyanazaktyabhAvalakSaNakrameNa tatpratipAdakatvam , taduktaM pramANanayatattvAlokAlaGkAre-"iyaM saptabhaGgI pratibhaGgaM sakalAdezasvabhAvA vikalAdezasvabhAvA ca 4-43 / pramANapratipannAnantadhAtmakavastunaH kAlAdibhirabhedavRttiprAdhAnyAda For Private Personal Use Only Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavattiyutaH prathamo // 15 // bhedopacArAdvA yaugapadyena pratipAdakaM vacaH sakalAdezaH 4-44 / tadviparItastu vikalAdezaH 4-45 / " iti / itarasya- gurutattvabhinnasya nayasyAvirAdhanena-apratikSepeNa nysjnyaa| 'itarathA tu' itaranayapratikSepe tu durnayasaJjJA / tadAhudaivasUrayaH-"nI- vinizcayaH yate yena zrutAkhyapramANaviSayIkRtasyArthasyAMzastaditarAMzaudAsInyataH sa pratipatturabhiprAyavizeSo nayaH 7-1 / svAbhi-| llAsa.. pretAdazAditarAMzApalApI punarnayAbhAsaH 7-2 / " iti / ullekhastu nayasya saditi, durnayasya tu sadeveti, tadAhuH zrIhema-181 candrasUrayo'pi-"sadeva satsyAtsaditi tridhArtho mIyeta durniitinyprmaannaiH|" iti / syAtkAraivakAroccAraNAntarbhAvena syAdastyevetyullekho'pi nayasya yukta eva, vikalAdezasvabhAvAyAH saptabhajhyA api pravRtteH vastvaMzagrAhakatvenaiva pramANasaptabhaGgIto'syAvizeSAt , taduktam-"nayavAkyamapi svaviSaye pravarttamAnaM vidhipratiSedhAbhyAM saptabhaGgImanubrajati" iti / na caivaM nayaH svaparavyavasAyitvena pramANaM syAd, vastvekadezA'jJAnanivRttiphalasya tasya vastvajJAnanivRttiphalAtpramANAdbhinnatvavyavasthApanAdityadhikaM syAdvAdakalpalatA-nayarahasyAdau vivecitmsmaabhiH| malayagiripAdAH punaritthamAhurAvazya- 51 malayagirikavRttau-"iha yo nayo nayAntarasApekSatayA syAdvA(tpa)dalAJchitaM vastu pratipadyate sa pa dhanamA gATAlADiyanaM mata pratipadyate sa paramArthataH paripaNe vastagrahAtIti kRtA pramANapramANa evAntarbhavati / yastu nayavAdAntaranirapekSatayA svAbhipretenaiva dharmeNA'vadhAraNapUrvakaM vastu paricchettumabhipraiti sa nayavyAkhyA. vastvekadezaparigrAhakatvAnnaya ityucyate, sa ca niyamAnmithyAdRSTireva, ayathAvasthitArthavastuparigrAhakatvAt , ata evokamanyatra-"save NayA micchaavaainno"tti| yata eva ca nayavAdo mithyAvAdastata eva jinapravacanatattvavedino mithyAvAditvaparijihIrSayA sarvamapi syAtkArapurassaraM bhASante, na tu jAtucidapi syAtkAravirahitam / yadyapi ca lokavyavahAra SUSMS Main Education International For Private & Personal use only wwwjina library.org Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pathamavatIrNA na sarvatra sarvadA sAkSAtsyAtsadaM prayuJjate tathApi tatrAprayukto'pi sAmarthyAt syAcchando draSTavyaH, prayojakasya kuzalatvAt , uktaJca-"aprayukto'pi sarvatra, syAtkAro'rthAtpratIyate / vidhau niSedhe'nyatrApi, kushlshcetpryojkH||1||" atrAnyatrApIti anuvAdAtidezAdivAkyeSu / nanu yadi sarvatra syAtpadaprayogAnusaraNaM tarhi mUlata evApagato'vadhAraNavidhiH, parasparamanayovirodhAt , tathAhi-avadhAraNamanyaniSedhaparaM syAtpadaprayogastvanyasaGgrahaNazIla iti, tadayuktam , samyagvastutattvAparijJAnAt , syAtpadaprayogo hi vivakSitavastvanuyAyidharmAntarasaGgrahaNazIlaH, avadhAraNavidhistu tattadAzaGkitAnyayogAdivyavacchedAdiphalaH, tathAhi-jJAnadarzanavIryasukhopetaH kiM jIvo bhavati kiM vA na? ityAzaGkAyAM prayujyatesyAjjIva eva / atra jIvazabdena prANadhAraNanibandhanaM jIvazabdavAcyatvamabhidhIyate / evakAreNa yadAzaGkitaM pareNAjIvaza-12 bdavAcyatvaM tasya niSedhaH / syAtpadaprayogAttu ye jJAnadarzanasukhAdirUpA asAdhAraNAH ye tvamUrttatvAsaGkhyAtapradezatvAdila-4 kSaNA dharmAstikAyAdisAdhAraNAH ye'pi ca sattvaprameyatvadharmitvaguNitvAdayaH sarvapadArthasAdhAraNAste sarve pratIyante / / | yadA tu jJAnadarzanAdilakSaNo jIvaH kiM vA'nyalakSaNaH ? ityAzaGkA tadaivamavadhAraNavidhiH-syAt jJAnAdilakSaNa eva jIvaH / atra jIvazabdena jIvazabdavAcyatAmAtraM pratIyate, jJAnAdilakSaNa evetyalakSaNavyudAsaH, syAtpadaprayogAtsAdhAraNAsAdhAraNadharmaparigrahaH / yadA tu jagati jIvo'sti kiM vA na? ityasambhavAzaGkA tadaivamavadhAraNaM-syAdastyeva jIvaH / atrApi jIvazabdaprayogAjIvazabdavAcyatA'vagatiH, syAtpadaprayogAdasAdhAraNasAdhAraNadharmaparigrahaH, astyevetyavadhAraNAdasambhavAzaGkAvyavacchedaH / evamanyatrApi sAkSAdgamyamAnatayA vA syAtpadaprayogapuraHsaraM yathAyogamavadhAraNavidhiH samya RECESSAGARCARROR Jan Edua tematon Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khopajJava- ttiyutaH prathamo. gurutatvavinizcayaH pravacanArtha jAnAnena prayoktavyaH / avadhAraNAbhAve tu jIvAjIvAdivastutattvavyavasthAvilopaprasaGgaH, tathAhi-yadyanyavyavacchedena jJAnadarzanopayogalakSaNo jIva eveti nAvadhAryate tarhi ajIvo'pi tallakSaNaH syAditi jIvAjIvavyavasthAlopaH / tathA yadi jJAnadarzanopayogalakSaNa evaM jIva ityanyayogavyavacchedo nAbhyupagamyate tato'nyatkimapyajIvAnugatamajIvasAdhAraNaM vA tathAlakSaNamAzayeta tathA'pi jIvetaravibhAgaparijJAnAbhAvaH, tato yathAsamyagvAditvamicchatA sarvatra syAtpadaprayogaH sAkSAdgamyo vA'nuzriyate tathA yathAyogamavadhAraNavidhirapi, anyathA yathA'vasthitavastutattvapratiDApattyanupapatteH / na cAvadhAraNavidhiH siddhAnte nAnumata iti vaktavyam , tatra tatra pradeze'nekazo'vadhAraNavidhidarzanAt, tathAhi-"kimayaM bhaMte ! kAlo tti pavuccai ? goyamA! jIvA ceva ajIvA ceva / " sthAnAGge'pyuktam-"jaditthaM ca NaM loe taM sabaM dupaDoAraM, taMjahA-jIvA ceva ajIvA ceva / tahA-jaha ceva u mokkhaphalA ANA ArAhiA jiNidANaM" ityAdi / yA tvavadhAraNI bhASA pravacane niSidhyate sA kvacit tathArUpavastutattvanirNayAbhAvAt , kacidekAntapratipAdikA vA, na tu samyagyathAvasthitavastutattvanirNaye syAtpadaprayogAvasthAyAmiti / daigambarI tviyaM pramANanayaparibhASA-"sampUrNavastukathanaM pramANavAkyam , yathA-syAjjIvaH syAddhamAstikAya ityAdi / vastvekadezakathanaM naya- vaadH|" tatra yo nAma nayo nayAntarasApekSaH sa naya iti vA sunaya iti vA procyate, yastu nayAntaranirapekSaH sa durnayo nayAbhAsa iti, tathA cAhAkalaGkaH-"bhedAbhedAtmake jJeye, bhedaabhedaabhisndhyH| ye te'pekSAnapekSAbhyAM, lakSyante nydurnyaaH||1||" asyAH kArikAyA lezato vyAkhyA-bhedaH-vizeSaH abhedaH-sAmAnyaM tadAtmake-sAmAnyavizeSAtmaka daigambarIpramANanayaparibhASA. Main Education International For Private Personal Use Only Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SASARAMASCCCCCXCX ityarthaH, 'jJeye' pramANaparicchedya vastuni 'bhedAbhedAbhisandhayaH' sAmAnyavizeSaviSayAH puruSAbhiprAyA apekSAnapekSAbhyAM lakSyante te yathAsaGghayaM nayadurNayA jnyaatvyaaH|kimuktN bhavati ? vizeSasAkAGkaH sAmAnyagrAhako'bhiprAyo vizeSaparigrAhako vA sAmAnyasApekSo nayaH, itaretarAkAGkSArahitastu durnyH||" nayacintAyAmapi ca te digambarAH syAtpadaprayogamicchanti, tathA / cAkalaGka eva prAha-"nayo'pi tathaiva samyagekAntaviSayaH syAt" iti / atra TIkAkAraNa vyAkhyA kRtA-'nayo'pi nayapratipAdakamapi vAkyaM na kevalaM pramANavAkyamityapizabdArthaH, 'tathaiva' syAtpadaprayogaprakAreNaiva samyagekAntaviSayasyAt , yathA syAdastyeva jIva iti / syAtpadaprayogAbhAve tu midhyakAntagocaratayA durnaya eva syAditi" tadetadayuktaM, pramANanayavibhAgAbhAvaprasaktaH, tathAhi-syAjIva eveti kila pramANavAkyam , syAdastyeva jIva iti nayavAkyam, etacca dvayamapi laghIyastattvAlaGkAre sAkSAdakalakenodAhRtam / atra cobhayatrApyavizeSaH, tathAhi-'syAjjIvaH eva]' ityatra jIvazabdena prANadhAraNanibandhanA jIvazabdavAcyatA'bhidhIyate, evakAraprayogato'sAdhAraNasAdhAraNadharmAkSepaH / syAdastyeva jIva ityatra jIvazabdena jIvazabdavAcyatApratipattirityubhayatrApyavizeSa eva / tathA ca siddhavyAkhyAtA nyAyAvatAravivRtI sthAdastyeva jIva iti pramANavAkyamupanyastavAn , tathA ca tadatogranthaH-"yadA tu pramANavyApAramavikalaM parAmRzya pratipAdayitumabhiprayanti tadAGgIkRtaguNapradhAnabhAvAzeSadharmasUcakakathaJcitparyAyasyAcchabdavibhUSitayA sAvadhAraNayA ca vAcA darzayanti syAdastyeva jIva ityaadikyaa| ato'yaM syAcchabdasaMsUcitAbhyantarIbhUtAnantadharmakasya sAkSAdupanyasta jIvazabdakriyAbhyAM pradhAnIkRtAtmabhAvasyAvadhAraNavyavacchinnatadasambhavasya vastunaH saMdarzakatvAtsakalAdeza ityucyate, pramANaprati-14 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stropajJavR-15pannasampUrNArthakathanamiti yAvadityAdi / " tasmAdasmaduktaiva pramANanayavyavasthA samIcInA, yathA yo nAma nayo nayAntarasA-16] gurutattva ttiyutaHpekSaH sa paramArthataH syAtpadaprayogamabhilaSan sampUrNa vastu gRhNAtIti pramANe'ntarbhAvanIyaH / nayAntaranirapekSastu nayo vinizcayaH prathamo. durnayaH, sa ca niyamAnmithyAdRSTireva, sampUrNavastugrAhakatvAbhAvAditi / atredamavadheyam-yo nAma nayo nayAntarApekSastasya llAsa: pramANAntarbhAve vyavahAranayaH pramANaM syAt , tasya tapaHsaMyamapravacanagrAhakatvena saMyamagrAhinizcayaviSayaviSayakatvena ttsaa||17|| |pekSatvAt / zabdanayAnAM ca nikSepacatuSTayAbhyupagantRNAM bhAvAbhyupagantRzabdanayaviSayaviSayakatvena tatsApekSatvAtpramANatvAApattiH / nayAntaravAkyasaMyogena sApekSatve ca grAhye syAtpadaprayogeNa sapratipakSanayadvayaviSayAvacchedakasyaiva lAbhAt , tenAnantadharmakatvAparAmarzaH, na cedevaM tadA'nekAnte samyagekAntapravezAnupapattiravacchedakabhedaM vinA sapratipakSaviSayasamAve-161 zasya durvacatvAt , iSyate cAyam , yadAha mahAmatiH-"bhayaNA vi hu bhaiyabA, jaha bhayaNA bhayai sbdbaaii| evaM bhayaNAniyamo, vi hoi samayAvirAhaNayA // 1 // " iti / samantabhadro'pyAha-"anekAnto'pyanekAntaH, prmaannnysaadhnH| anekAntaH pramANAtte, tadekAnto'pitAnnayAt // 1 // " iti / pAramarSe'pi-"imA NaM bhaMte ! rayaNappabhApuDhavI kiM sAsayA asAsayA? goyamA! siya sAsayA sia asAsayA / se keNaTeNaM bhaMte ! evaM vuccai ? goyamA! dabaTTayAe sAsayA pajjavaThyAe asaasyaa|" iti pradeze syAtpadamavacchedakabhedapradarzakatayaiva vivRtam, ata eva syAdityavyayamane- // 17 // kAntadyotakameva tAntrikai rucyate, samyagekAntasAdhakasyAnekAntAkSepakatvAt , na tvanantadharmaparAmarzakam , atona syAtpadapra-yogamAtrAdhInamAdezasAkalyaM yena pramANanayavAkyayorbhedo na syAt, kintu svArthopasthityanantaramazeSadharmAbhedopasthApaka HIKARAMIRRITATIwman aRIETITIHeam Jan Education temans For Private & Personal use only Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CASSAGAR vidheyapadavRttyadhInaM, sA ca vivakSAdhInetyAdezasAkalyamapi tatheti nayapramANavAkyayoritthaM bheda eva / malayAgiripAdavacanaM tvapratipakSadharmAbhidhAnasthale'vacchedakabhedAbhidhAnAnupayuktena syAtpadena sAkSAdanantadharmAtmakatvAbhidhAnAttatra pramANanayAbhedAnabhyupagantRrvidagdhadigambaranirAkaraNAbhiprAyeNa yojanIyam / adhikaM tu bahuzrutA vidanti // 52 // atha paramabhAvagatA nizcaya eva sthitA ityayameva balIyAnityabhinivezaM nirAcikIrSurAha NicchayaThiya va muNiNo, vavahAraThiyA vi prmbhaavgyaa| NiTiaselesi ciya, savakiTTho paramabhAvo // FI NicchayaThiya vatti / nizcayasthitA iva vyavahArasthitA api munayaH paramabhAvagatA eva, ubhayatrApyAnavanivRttereva paramabhAvatvAt , utkarSalakSaNasya pAramyasyApyubhayatrAvizeSAt / sarvotkRSTazca paramabhAvo niSThitA-kASThAprAptA caramasama- yArU Dheti yAvat zailezyeva, taduktaM dharmasaGgrahaNyAm-"so u bhavakkhayahaDa, selesIcaramasamayabhAvI jo / seso puNa Nicchayao, tasseva pasAhago bhaNio // 1 // " iti / tathA ca sarvotkarSAbhimAninA nizcayavAdinA niSThitAM zailezI vinA na kiJcidAdaraNIyam , tadarthamutkarSabuddhyaiva prAcInAdare ca nizcayArtha vyavahAro'pi tathaivAdaraNIya iti siddham // 53 // nizcaye dhyAnalakSaNaM pAramyamasti vyavahAre tu tannetyAzaGkAM vikSipannAhavavahAre vi muNINaM, jhANappA akkhao prmbhaavo| jattassa daDhattAo, jamiNaM bhaNiyaM mahAbhAse 54 // 'vavahAre vitti / 'vyavahAre' padavAkyamudrAvarttAdipraNidhAnagarbhakAyavAgvyApArarUpe'pi munInAM dhyAnAtmA paramabhA paramabhAvagatAnAM ni zcayagatatve nizcayasyaiva hai| balIyastva miti durabhisandhenirasanam. dhyAnalakSaNa | pAramyaM ni zcaya eva tu vyavahA ityasya nira sanam, ForPrivate LPersonal use Only Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavR-16 lAsaH vo'kSataH, yatnasya 'dRDhatvAd' ekAgratvAt , ata eva yogatrayayogapadyasyApyavirodhapratipAdanAtpadavAkyAdiviSayamanasoDa- gurutattva. ttiyutaHpyAzusaMcAritvena kAlabhedAnupalakSaNasamarthanAt / yatnadRDhatAyA dhyAnalakSaNatve saMmatimAha-yadidaM bhaNitaM 'mahAbhASye vinizcayaH: prathamo vizeSAvazyake / / 54 // // 18 // sudaDhappayattavAvAraNaM Niroho va vijamANANaM / jhANaM karaNANa mayaM, Na u cittaNirohamittAgaM // 55 // / 'sudaDha'tti / sudRDhasya-khedAdidoSaparihAreNotkRSTasya prayatnasya vyApAraNaM nirodho vA vidyamAnAnAM yoganirodhadazAyAM dhyAnaM 'karaNAnAM' kAyavAGmanasAM matam , na tu cittanirodhamAtraM, anyatrAvyAH , 'dhyai cintAyAM' iti dhAtustu yathAzrutamAtro na grAhyaH, dhAtUnAmanekArthatvAt paramamunivacanAnurodhenArthAntarakalpanAyA api nyAyyatvAditi bhAvaH // 55 // nanu nizcayasyottarottarazuddhidRzyate vyavahArasya tu sadaikarUpatvamevetyasti vizeSo nizcayasyetyata Aha 4 nizcayasyo. paDhamaM vayaNaThiyANaM, dhammakhamAiTiANa ttto| bhiNNo ciya vavahAro, rayaNammi Niogadidvi vAtarottarazu_ 'paDhamati / prathamaM vacane sthitAnAM AptopadezAnusmaraNaniyatapravRttikatayA vacanakSAntyAdivyavasthitAnAM 'tataH' tada- ddhiH na vyavanantaraM ca 'dharmakSamAdisthitAnAM' pUrvadaNDavyApArAhitana miprayuktatannirapekSottaracakrabhramisthAnIyazAstravyApAranirapekSA-zahArasyatyasya pratikSepaH. tmasAdbhUtadharmavyavahArArUDhAnAM bhinna eva vyavahAraH, abhyAsAnabhyAsalakSaNayorhetvoralpabahunirjarAlakSaNayoH phalayozca // 18 // bhedAt / dRSTAntamAha-ratne niyogadRSTiriva, yathA hi bAlAdyavasthAkAlInaratnAgapekSayA sulabdhaparIkSasya puMso rekhopare Jain Edu For Private & Personal use only Drary.org Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ROCROSSOBLUSAUSAUS khAdyAkalanakuzalA niyogadRSTirbhinnA, tathA prathamabhikSATanAdivyavahArApekSayottamadRSTisampannasya taduttaro bhikSATanAdivyavahAro'pi bhinna eveti bhAvaH // 56 // uktArthe sammatimAha| itto paNNattIe, vavahAre savao malaccAyA / saMvaccharAu uDDe, bhaNiaM sukkAbhijAittaM // 57 // | ittotti / 'itaH' uttarottaravyavahArasya vizuddhatvAt 'prajJaptau' vyAkhyAprajJaptau 'vyavahAre' cAritrakriyAlakSaNe 'sarvataH' sarvaprakAreNa malasya-khedAdidoSalakSaNa tyAticAralakSaNasya vA tyAgAt 'saMvatsarAdUrlDa' varSaparyAyAnantaraM 'zuklAbhijAtyatvaM' sukhAsikArUpAnuttaropapAtikadevatejolezyAvyatikramAnantarasyAbhinnavRttAmatsarikRtajJasadArambhihitAnubandhitvalakSaNasya niraticAracaraNalakSaNasya vA zuklatvasya prApteranantaraM paramazuklatvaM bhaNitam , tathA ca tadAlApa:-"je ime bhaMte ! ajatAe samaNA NiggaMthA viharanti ete NaM kassa teulessa vItivayaMti ? goyamA ! mAsapariAe samaNe jiggaMthe vANamaMtarANaM devANaM teulessaM vItivayati, dumAsapariAe samaNe NiggaMthe asuriMdavajiANaM bhavaNavAsINaM teulessaM vItivayati, evaM eteNaM abhilAveNaM timAsapariAe asurakumArANaM devANaM caumAsapariAe gahagaNaNakkhattatArArUvANaM joisiANaM devANaM paMcamAsapariAe caMdimasuriANaM joisiANaM joisarAINaM chammAsapariAe sohammIsANANaM devANaM sattamAsapariAe saNaMkumAramAhiMdANaM devANaM aTTamAsapariAe baMbhaloalaMtagANaM devANaM NavamAsapariAe mahAsukkasahassArANaM devANaM dasamAsapariAe ANayapANayaAraNaaccaANaM devANaM ekkArasamAsapariAe gevejagANaM devANaM bArasamAsapariAe samaNe NiggaMthe aNuttarovavAiANaM devANaM teulessaM vItivatati, teNa paraM sukke sukkAbhijAtie bhavittA guruta, 4 Jain Educat For Private & Personal use only library.org Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRprathamo // 19 // | tato pacchA sijjhai jAva aMtaM kare "tti / etaccottarottaravyavahAravizuddhAveva yujyate, paryAyavRddherhetorupadezAt / niyamazcAyaM zramaNavizeSApekSayaiva, AnyathA kasyacidalpenApi kAlena zuklatvopapatteH, kasyacicca mahatApi kAlena tadanupapatteriti vRttau vyaktam / tataH siddhaM nizcayavadvyavahArato'pi tulyavatsiddhiriti / yaccoktaM nizcayArthopadarzanArthamAtratvAdvyavahAro nAdaraNIya iti tanna, etasya paribhASAmAtratvAt, nayatvenobhayoravizeSAt paramArthato nayAtItapramANabhUtatvAdAtmatattvasyeti dig // 57 // bharatAdidRSTAntenoktaM vyavahAravaiphalyaM nirAkartumAha bharahAINaM NAyA, vephalaM Neva hoi vavahAre / AhaJcabhAvao ciya, jamiNaM Avassae bhaNiyaM // 58 // 'bhAI'ti / bharatAdInAM 'jJAtAt' dRSTAntAt naiva vyavahAre vaiphalyaM bhavati, 'AhatyabhAvAdeva' kAdAcitkatvAdeva / tathA ca kadAciddaNDaM vinApi hastAdinaiva cakrabhramaNAddhotpAde'pi ghaTaM prati daNDasyeva vyavahAraM vinApi pUrvabhavAbhyasta karaNAnAM tathAbhavyatvaparipAkavatAM bharatAdInAM kadAcitkevalajJAnotpAde'pi taM prati vyavahArasya na hetutAkSa| tiH, dvArasyAnyata eva siddheH svaprayojyadvArasambandhenaiva ca hetutvAt / prasannacandrAdInAM ca bAhyavyavahArasattve'pi kevalajJAnAnutpAdo na doSAya, antarakaraNAsattvAt sAmagryA eva kAryajanakatvAdavivekamUlavyabhicAradarzanasya vivekinAmavizvAsAjanakatvAttAdRzAvizvAsasya mahAnarthanimittatvAditi bhAvaH / atra sammatimAha-yadidaM bhaNitamAvazyake // 58 // patteabuddhakaraNe, caraNaM NAsaMti jiNavariMdANaM / AhaccabhAvakahaNe, paMcAhi~ ThANehi~ pAsatthA // 59 // 'patteya'tti / pratyekabuddhAH - pUrvabhavAbhyasto bhayakaraNA bharatAdayasteSAM yarakaraNam - AbhyantarAcaraNaM tasminneva phalasA ) gurutattva vinizcayaH : llAsaH vyavahArava phalyanirA karaNam. // 19 // nelibrary.org Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhake'bhyupagamyamAne jaDAzcaraNaM nAzayanti jinavarendrANAM sambandhi Atmano'nyeSAM ca, AhatyabhAvAnAM-kAdAcitka- iSTavaiSayika bhAvAnAM kathane bAhyakaraNarahitaireva bharatAdibhiH kevalamutpAditamityanatiprayojanaM tadityAdilakSaNe 'paJcabhiH' prANAti dhyAnameva pAtAdibhiH 'sthAnaiH' pAramparyeNa karaNabhUtaiH pArzvasthAH, svayaM hyevamupadeSTAro niraGkazatayA'nAdikAlInAbhyAsena prANA sarvakAryakara ityasya ni' tipAtAdiSu pravartante pravarttayanti cAnyAniti tIrtha nAzayantIti bhAvaH // 59 // rAkaraNam. ummaggadesaNAe, caraNaM NAsaMti jiNavariMdANaM / vAvannadaMsaNA khalu, na hu labbhA tArisA da9 // 60 // 2 hai| 'ummagga'tti / unmArgadezanayA'nayA caraNaM nAzayanti jinavarendrANAM sambandhibhUtamAtmano'nyeSAM vA, ato 'vyApa nadarzanAH' arhadevatAdivacovyavahArataH samyagdRSTivadAbhAsamAnA api nizcayato vinaSTasamyagdarzanA naiva 'labhyA' kalpyAstAdRzA draSTumapi // 60 // iSTaviSayopanItaM dhyAnameva sarvakAryakaramityuktaM nirAkartumAhaiTTavisayANugANa ya, jhANaM kalasAhama viNibiTuM / sUagaDe maMsaTThia-jIvANaM macchajhANaM va // 1 // | 'iTTavisaya'tti / 'iSTaviSayAnugAnAM ca' manojJabhojanAdiviSayAsaktAnAM ca dhyAnaM 'kaluSAdhamam' AtaraudrarUpata malinaM cAdharma ca 'vinirdiSTa' pratipAditaM 'sUtrakRte' dvitIyAle mAMsArthinAM jIvAnAM matsyadhyAnamiva, viSayasvAbhAvyAdeva hISTaviSayaprAptidharmadhyAnaM pratibadhnAtyadharma cAdhatte, viSayadveSajanitaM vairAgyaM vinA'rthaprAtyApIcchAnivRttyasiddheradhyA '-dhayaM dhyAna' ityapi / RASAAMANG For Private Personal use only Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavR gurutattva tmamataparIkSAyAM vyavasthApitatvAt / tathA ca manojJabhojanAdisevinAmanabhyastacaraNAnAM dhyAnamapyazubhameveti bhAvaH, ttiyutaH tathA ca sUtrakRtagranthaH-"tameva avijANaMtA, abuddhA buddhamANiNo / buddhA muttiya maNNaMtA, aMtae te samAhie // 1 // vinizcayaH prathamo- te ya bIodagaM ceva, tamuddissa jayaM kaDaM / bhuccA jhANaM jhiyAyaMti, akheaNNA'samAhiA // 2 // jahA DhaMkA ya kaMkA ya, llAsa: kulalA maNukA sihI / macchesaNaM jhiyAyaMti, jhANaM te kalusAhamaM // 3 // evaM tu samaNA vege, micchaddiTThI annaariaa| vis||20|| esaNaM jhiyAyaMti, kaMkA vA kalusAhamA // 4 // " iti // 61 // etadeva bhAvayatigharakhittanayaragouladAsAINaM pariggaho jesiM / gAravatiyarasiANaM, suddhaM jhANaM kao tesiM // 62 // __ 'ghara'tti / gRhakSetranagaragokuladAsAdInAM yeSAM zAkyAdInAM parigrahasteSAM 'gAravatrikarasikAnAm' RddhirasasAtagauravAsaktamanasAM saGghabhakkAdikriyayA manojJaM bhojanamavApya tadavAptikRte ArttadhyAnaM dhyAyatAM kutaH 'zuddha' dhayaM dhyAna syAt , taduktam-"grAmakSetragRhAdInAM, gavAM preSyajanasya ca / yasmin parigraho dRSTo, dhyAnaM tatra kutaH zubham // 1 // " iti // 62 // gihidisabaMdharayANaM, asuddhaAhAravasaisevINaM / pAsatthANaM jhANaM, niyameNaM duggainiyANaM // 63 // 3 _ 'gihitti / gRhiNAM yo digbandhaH-svAyattakaraNaM yadalAtteSAM tatputrAdInAM ca saMvignAnAM samIpe dharmopadezazravaNapratra- // 20 se jyAdAnAdikaM niSidhyate tatra pravacanapratiSiddhe'pi ratAnAM-AsaktAnAM azuddhAhAravasatisevinAM pArzvasthAnAM dhyAnaM niya // 0 // For Private & Personal use only Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SARALOCALOCALAMA mena durgatinidAna, ArtaraudrarUpatvAditi // 63 // iSTaviSayAnugAnAM nAstyeva zubhadhyAnamityuktam , atastadviraktAnAmeva / tatsaMbhavatItyAhavisayavirattamaINaM, tamhA savAsavA NiyattANaM / jhANaM akiMcaNANaM, Nisaggao hoi NAyavvaM // 64 // | 'visaya'tti / 'tasmAt' uktahetIviSayaviraktamatInAM sarvAzravAnnivRttAnAm 'akiJcanAnAm' paradravyapratibandhatyAgenAtmasvabhAvAcaraNaprativaddhAnAM 'nisargataH' svabhAvataH 'dhyAna' dharmazuklalakSaNaM jJAtavyaM bhavati, gagane'bhranivRttau vidho-2 steja iva viSayanivRttAvAtmano dhyAnasya svataH prasaraNazIlatvAditi // 64 // nizcayalAbhAlAbhAbhyAM vyavahArAropaNavaiphalyamuktaM nirAkartumAhaladdhammi Nicchayammi vi, suttuttovAyarUvavavahAro / kuMbhAracakkabhAmaga-daMDAharaNeNa vuDDikaro // 65 // nizcayalA| 'laddhammi' ityAdi / labdhe'pi nizcaye sUtroktA ye upAyAH-grahaNadhruvayogapravRttyAdayastadrUpo vyavahAraH kumbhakAracakra-13 bhe'pi vyavabhrAmakadaNDAharaNena vRddhikrH| yathA hi pUrvadaNDaprayogAbhAmyadapi cakraM veganAzaprayojyapAtanivRttyarthamuttaradaNDavyApAra hArAropaNamapekSate, tatazca santAnAvicchedAdatizayitavegAcca cakrabhramaH pravarddhate, tathA grahaNAtprAgutpanno'pi nizcaya uttaravyavahA sAphalyam. sadasthairyapratibandhena santAnAvicchedAdatizayitabhAvotpAdAcca pravarddhata iti // 65 // tayalAbhammi vi NicaM, saIi ahigayaguNammi bhumaannaa| paavdugNchaaloann-jinnbhttivisessddhaahiN| For Private & Personal use only Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRttiyutaH prathamo // 21 // 'ta lAbhammivi'ti / 'tadalAbhe'pi' nizcayAlAbhe'pi gRhIte sUtroktavyavahAre 'nityaM' nirantaraM 'smRtyA' pratijJAtakriyAmadhye kiM kRtaM kiM karttavyamavaziSyate kiM zakyaM na samAcarAmItyAdilakSaNayA 'adhikRtaguNe' prakRtacAritraguNavatyadhikaguNe vA 'bahumAnAt ' ArAdhyatvajJAnalakSaNAt, tathA pApasya - prANAtipAtaviramaNAdipratipakSasya prANAtipAtAderjugupsAAtmasAkSikI nindA, yAdRzabhAvena pApamAsevitaM tadadhikabhAvena heyatvabuddhiriti yAvat, AlocanaM svakRtasya pApasya nizzalyatayA gurusamakSaM prakaTanam, jinabhaktiH - kriyAkaraNakAlInAvazyakAjJApraNidhAnopasthite taddAtari bhagavatyaho ! paramasUkSmo jagajjantuhitAvaho bhagavatA dharmaH pratipAdita ityevaMvidhAdaralakSaNA, vizeSazraddhA cottaraguNAtizayopAditsA tAbhirhetubhUtAbhiH // 66 // labbhai Nicchayadhammo, akusalakammodaeNa no paDai / tA apamAo jutto, eyammi bhAMti jaM dhIrA // 'labbhai'tti / 'labhyate' prApyate 'nizcayadharmaH' saMyamasthAnalakSaNaH, kriyAviziSTAnAmukta bhAvAnAmukta bhAvaviziSTakriyAyA vAhatyabhAvAtiriktasthale nizcayadharmahetutvAt / 'akuzala karmodayena' anikA citacAritra mohalakSaNapApakarmodayena 'no patati' na cAritrAd bhrazyati, akuzala karmodayasyApi nityasmRtyAdinivarttanIyatvAt, 'tat' tasmAt 'etasmin' vyavahAre 'apramAdaH' pramAdaviraho yuktaH, yadbhaNanti 'dhIrAH' zrIharibhadrasUrayaH // 67 // | evamasaMto vi imo, jAyai jAo viNa paDar3a kayAvi / tA itthaM buddhimayA, apamAo hoi kAyavo // gurutattvavinizcayaH lAsaH. // 21 // Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 448 IA evaM' iti / evaM' nityasmRtyAdiprakAreNAsannapi 'ayaM' viratipariNAmo jAyate, jAto'pi na patati kadAcidayaM pariNAmaH, 'tat tasmAdatra buddhimatA nityamapramAdaH karttavyo bhavati, gRhItaM vrataM yathAgamamekAgratayaiva pAlanIyamiti bhAvaH // 68 // nanvalabdhanizcayasyAsaMyatatvAdeva saMyamakriyAdAnaM vyarthamanyathA'yogyapratiSedhAnupapattiprasaGgAdityatrAhamaggappavesaNahUM, saMjamakiriyA asaMjayassAvi / juttA dAuM jamhA, abbhAso hoi emeva // 69 // maggatti / mArgapravezArtha alabdhamArgalAbhAya saMyamakriyA'saMyatasyApi dAtuM yuktA, yasmAdevamevAbhyAsalabhyasya , alabdhanikAryasya prAgalAbha evAbhyAso bhavati, likhanagAnapaThanAdikauzalalakSaNe'bhyAsasAdhye kArye prAgalabdha evApakRSTaniranta- |zcayasya saMralikhanAdikriyArUpAbhyAsapravRttidarzanAcAritre'pItthamevopapatteH / samyagdarzanamapi khatvasamyagdRSTinA satAbhyAsenaiva niyamakriyAdA na vaiyarthyanilabhyate, navatattvAdiparijJAnAnantarameva bhAvasamyaktvapratipAdanAt , tatparijJAnadazAyAM tadabhAvAdanyathA tadvaiyarthyAt , rAkaraNam. evamacAritriNApi yadyabhyAsena cAritraM labhyate tadA ko doSaH iti vicAraNIyam / nanvevaM kriyAkauzalameva cAritraM prAptaM tacca marudevAdAvavyApakamiti cenna, pratipuruSaM saMyamAdhyavasAyaikyAbhAvAdityanyatra vistaraH / ayogyatvaM ca nAsaMyatatvamAtreNa, sarvasyApi dIkSAdAnAlAgayogyatvaprasaGgAt / kintu kRtajJatvadRDhapratijJatvAdiguNAbhAvavattvena, tacca na pratijJAtakriyAkuzala iti na kizcidanupapannam // 69 // viparyaye doSamAhaiharA tusiNIyattaM, havija parabhAvapaJcayAbhAvA / jidvattAi vi tamhA, vavahAreNeva jaM bhaNiyaM // 70 // For Private & Personal use only Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavR- RI 'ihara'tti / itarathA pratiniyataguNasthAnajJAnapUrvakameva cAritradAnAbhyupagame tUSNIkatvaM bhavet, parabhAvasya pratyayAbhA gurutattva. ttiyutaH vAt, pRcchAdinA pratijJAnirvAhakatvasyAnumAne'pi pratiniyataguNasthAnasya tathAvidhaniyataliGgAbhAvenAnumAtumazakya- vinizcayaH prathamo- tvAt / nanvevamasaMyatasyApi gRhItavyavahArasya saMyatamadhyapraveze jyeSThatvakaniSThatvavyavahAroccheda ityata Aha-jyeSThatvAdi- llAsA. ||22||dhaakmaa kamapi tasmAdvyavahAreNaiva yaH pUrva gRhItacAritravyavahAraH sa jyeSTha itarastu kaniSTha iti, itthameva bhagavadAjJApravRtteH, 'yad' lAdayavaha yasmAdbhaNitamAvazyake // 70 // Nicchayao dunneyaM, ko bhAve kammi vaTTae smnno| vavahArao u kIrai, jo puvaThio crittmmi71|| hA Nicchayao'tti / 'nizcayataH' paramArthataH durjeyaM kaH zramaNaH kasmin 'bhAve' audayikAdilakSaNe vartate ? iti / vyava-15 hAratastu kriyate vandanaM yaH pUrva sthitazcAritre / jyeSThatvasaMbhAvanAyAmapi vyavahArasAmrAjyena vandanasya karttavyatvAvyava-18 hAranayasyApi balavattvAt // 71 // tathA cAha bhASyakRtvavahAro vi hu balavaM, jaM chaumatthaM pi vaMdaI arhaa|jaa hoi aNAbhiNNo, jANaMto dhammiaM eaN72|| _ 'vavahAro vi hutti / 'vyavahAro'pi' vyavahAranayo'pi 'balavAn' anullaGghanIyaH, 'yat' yasmAt chadmasthamapi pUrvaratnA|dhikaM gurvAdikaM vandate 'ahannapi kevalyapiyAvadbhavatyanabhijJAto jAnan dharmatAM 'etAM vyavahArabalAtizayalakSaNAm // 72 // // 22 // 'vayabhaMge' ityAdinA vyavahAre'niSTAnubandhatvamuktaM nirAcikIrSurAha lain Educa t ion For Private Personal use only Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vayabhaMge gurudoso, dubbAro jai vi taha vi vavahAre / ihi pi Na paDibaMdho, vivakkha bhAveNa pddiaaraa73|| 'vayabhaMge'tti / yadyapi vratabhaGge gururdoSaH, sa ca vyavahAre durvAraH pramAdabAhulyAt / tathApIdAnImapi na pratibandhaH, 'vipakSabhAvena' pratyaticAraM tannirmUlanopayogapurassaramupasthApitena hA duSThu kRtamidaM na karttavyamidamityAdilakSaNena viparItapariNAmena 'pratikArAt ' aticArasamasaGkhyaiH zubhabhAvairaticArANAM nivarttanAttannirmUlanacintayaiva tattvato niHzUkatAnivRttyA tairaniSTasyAnubandumazakyatvAt // 73 // etadeva dRSTAntena bhAvayati -- jaha guruasuhavivAgaM, visaM Na dukkhAvahaM sapaDiAraM / pAvadugaMchAsahiyaM, taha caraNaM sAiAraM pi // 74 // 'jaha'tti / yathA guruH- mahAn azubhaH - aniSTo vipAkaH - AyatikAlapariNAmo yasya tattathA, viSaM 'sapratikAraM' sopacAraM na duHkhAvaham, parikarmitAdvatsanAgAderduH khotpAdAdadarzanAt pratyuta guNasyaivAnubhavAt / tathA sAticAramapi caraNaM pApajugupsAsahitaM na duHkhAvaham, sapratikAratvAt, mahato'pyaticArasya mahatA zubhabhAvena nivarttayituM zakyatvAt, cAritrasya ca svarUpato mokSaphalahetutvAditi // 74 // pApajugupsAyAzcaraNazodhakatvameva draDhayati itu cciya paDikamaNaM, pacchAyA vAibhAvao suddhaM / bhaNiaM jiNappavayaNe, iharA taM davao dihaM // 75 // 'ittu cciya'ti / 'ata eva' pApajugupsAyAzcaraNAticAravizodhakatvAdeva jinapravacane 'pratikramaNaM' mithyAduSkRtadAnAdilakSaNaM 'pazcAttApAdibhAvataH' hA duSThu kRtametadityAdyanuzaya saMvegAdipariNAmataH zuddhaM bhaNitam / ata evAtyaktaprA ) Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRtanaikendriyAdisaTTanAdibhAvasya kathaJcitkSaNaM viraktasya caityavandanAdinaikAgracittasamAdhirbhavenna vA, aiyopathikIpratika gurutattvattiyutaH maNe tu tadarthaparyAlocanAhitapazcAttApAdibhAvAnniyamAdekAgracittasamAdhiriti sarvakriyANAM tatpUrvakatvaM mahAnizIthe vinizcayaH prathamo- niyamitam / 'itarathA' pazcAttApAdibhAvAbhAve tu tatpratikramaNaM dravyato dRSTam // 75 // phalitamAha llAsa:. // 23 // evaM atthapaeNaM, bhAvijaMteNa hoi caraNiDDI / AloaNAimittaM, baMbhAINaM tu phalavaMjhaM // 76 // | 'evaM' iti / evam' uktaprakAreNa 'bhAvyamAnena' yathAsthAnamadhikatarabhAvazuddhyA samAdhIyamAnena 'arthapadena' durvAra-15 vratabhaGgapratikArasya kathaMtAlakSaNena bhavati 'caraNaddhiH' uttarottaracaraNavRddhisampat / AlocanAdimAnaM tu uktabhAvazUnyaM bAhayAdInAM phalavandhyam , tanmAtreNa teSAM strItvAdiraudravipAkaprAptyapratirodhAt // 76 // etadvicAravirahiNAmAnarthakyamu-11 padarzayatieeNa viAreNaM, je suNNA huMti dvliNgdhraa| samucchimaciTThAbhA, tesiM kiriyA smkkhaayaa||77|| 'eeNa'tti / etena vicAreNa zUnyA ye bhavanti 'dravyaliGgadharAH' yatimudrAmAtradhAriNasteSAM kriyA saMmUchimaceSTAmA // 23 // ajJAnapUrvakatvenAkAmanirjarAGgatvAt samAkhyAtA, taduktaM dharmabindau-"akAmanirjarAGgamanyat" iti // 77 // atha yaduktaM caraNasya pakSapAta eva yukto na tu tadbrahaNamiti tatrAha , "niyamyate' itypi| LOCALCARSAARCR ACTEGORK JainEducation ForPrivate LPersonal use Only Helibrary.org Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SEASEASANSAR caraNassa pakkhavAo, jayaNAe hoi ujjamaMtANaM / viriyANigRhaNeNaM, vAyAmitteNa iharA u||78|| 8 'caraNassatti / caraNasya pakSapAtaH 'vIryAnigRhanena' dehabalAhAbye'pi sarvatra svocitaparAkramavyavasAyadhRtibalaspho-12 raNena 'yatanayA' bahutarAsatpravRttinivRttihetuceSTAlakSaNayodyacchatAM bhavati / itarathA tu vAGmAtreNa yathAzaktipratipannanirvA|hasyaiva pakSapAtalakSaNatvAt // 78 // athAnumodanameva pakSapAtalakSaNaM tadapi pratiSedhenopapadyata ityAha jo puNa kuNai vilovaM, dosalavaM daMsiUNa caraNassa / jaha sajaNassa pisuNo, caraNassa Na pakkhavAI so // 79 // jo puNa'tti / yaH punardoSalavaM darzayitvA 'caraNasya' cAritrasya vilopaM kurute sa caraNasya na pakSapAtI yathA sajjanasya / durjnH| tathA cAnumodanamapyanumodyasyAdhikaguNapuraskAreNAlpadoSAcchAdanenaiva ca nirvahati na tvanyatheti bhaavH||79|| 'annayarammi' ityAdinokaM gacchAjJAbhaGgarAjyena idAnIM cAritrasya duSpAlatvaM nirAkarttamAha 'gacchANA' ityAdinAgacchANAbhaMgassa ya, rajaM suhabhAvarAyarajeNaM / haNiyatvaM dhIrehi, kIvattaM va kAyavvaM // 8 // idAnI cA |ritrasya du. gacchAjJAbhaGgasya ca rAjyaM zubhabhAvarAjarAjyena hantavyaM dhIraiH 'naiva' na tu klIbatvaM karttavyam / yathA hi dhIrA ripubalaM pAlatvaM'i. dRSTA svayamapi balasamudAyena praharanti na tvasahAyA na vA bhayaprApterapasaranti, tathA sampratyapi gacchAjJAbhaGgapramAdabAhulyaM . dRSTvA saMyatA vipakSabhAvabAhulyena nighnanti tat na tvalpabhAvA na vA bhayaprAptestato'pasaranti / tathA ca pramAdabAhulyA-15 dadhAti KAAMSARKARISASSESASSANSAR JainEducation international For Private & Personal use only Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavR- ttiyutaH prathamo. // 24 // didAnIM na kevalaM guNazreNivRddhyarthe kintu tadavicchedArthamapi bhAvavAhulyamapekSitaM, tadvihInAnAM tu klIbAnAM nAtrAdhikAra | gurutattva iti bhAvaH // 80 // bhAvavizuddhyA doSAbhAvamupapAdayati vinizcayaH llAsaH avavAeNaM katthai, ANAi cciya pvmaannss|aaudRss ya muNiNo, No bhaMgo bhaavsuddhss||8|| 'avavAeNa'ti / 'apavAdena' puSTAlambanena 'kutracit' zaikSaglAnAdiprayojane 'AjJayaiva' Aptopadezenaiva 'pravarttamA bhAvavizuddhau nasya' paJcakahAnyAdinA yatamAnasya 'AvRttasya ca' atikramAnantaraM tatkAlameva nindAgAdinA pratinivRttasya ca bhAva satyAM doSAzuddhasya munenoM bhaGgaH, apavAdena bhaGgapratibandhAdAvRttatayA ca bhannasya punaH saGghaTanAt // 81 // itthaM cAnyatarasthAna bhAvatvam bhaGge'pi nizcayena bhaGgoktinAnupapannA kevalaM tatkAlamAvRttasya punaH saGkaTanam , anyathA tu tadavastha eva bhaGga ityAha jo puNa pamAyadoso, thovo vi hu NicchaeNa so bhNgo| sammamaNAudRssa u, avagariso saMjamammi jao // 82 // 'jo puNa'tti / yaH punaH stoko'pi pramAdadoSaH sa nizcayena bhnggH| samyaganAvRttasya tu sa bhaGga uttarakAlamavatiSThata paH, 'yataH' yasmAt 'saMyama' cAritre 'apakarSaH' adhastanasthAnasamalakSaNaH // 82 // vyavahAranayAbhiprAyeNa tu4 yatkiJcidalpaguNabhaGgAnuvRttAvapi na cAritrasya bhaGgastanmate dezabhaGge'pi cAritrAnuvRtteH sarvabhaGgasya ca zreNipAtarUpatvAdvAhyakriyAsAkalyasya caikatra vRttyasambhavena tadabhAvasyApyakatra durvacatvAdityAzayenAha // 24 // JainEducation international Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vavahAraNayAbhimayaM, seDhinbhaMsaM paDucca bhaMgaM tu / khippeyarakAlakao, bheo mUluttaraguNesuM // 83 // mUlaguNa__'vavahAra'tti / vyavahAranayAbhimataM 'zreNibhraMza' mUlataH zreNinivRttilakSaNaM bhaGgaM tu pratItya mUlottaraguNeSu 'kSipretarakA-131 uttara-guNalakRtaH' vilambitAvilambitakAlakRto bhedo'bhyupgntvyH|| 83 // tamevAha virAdhanAyAM mUlaguNANaiyArA, khippaM uttaraguNe NihaMtUNaM / caraNaM haNaMti iyare, kAleNaM mUlaguNaghAyA // 84 // caraNabhaGge kAlavila'mUla'tti / mUlaguNAticArAH 'kSipraM' tatkAlamuttaraguNAnnihatya caraNaM nnti| 'itare' uttaraguNAticArAH 'kAlena' vila-28 mbAvilaPmbitenAnehasA mUlaguNaghAtAcaraNaM nanti // 84 // ityaM ca mUlaguNottaraguNAticArayordvayorapi cAritraghAtakatvAdaniSTo-13 mbakRtabheda pasthitau kAlavilambasyApyavizvasanIyatvAnmokSArthamabhyudyatena dvayorapi zuddhiH kartavyetyAhatamhA dosu vi NiyamA, bhAvavisuddhesu saMjamo hoi| evaM ca imaM NeyaM, imAhi~ vavahAragAhAhiM // 5 // kAlavila'tamha'tti / tasmAt 'dvayorapi' mUlottarAticArayoH 'niyamAt' nizcayAt 'bhAvavizuddhayoH' bhAvenAnutthitayo zita- mbasyAvizva sanIyatvA. yorvA saMyamo bhavati, na tvagaveSitapratIkAro'yamavatiSThate, tathA ca bhAvavizuddhyobhayasaGghaTanaM karttavyaM na tu bhaGgamAtrabhayAdalasAyitavyamiti bhAvaH / etaccaivaM jnyeymimaabhirvyvhaargaathaabhiH|| 85 // rthamupadezaH. mUlaiyAre ceyaM, pacchittaM hoi uttaraguNe ya / tamhA khalu mUlaguNe, Naikkame uttaraguNe vA // 86 // tvam. sahayoHzuddhya guruta.5 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavR | 'mUlaiyAre'tti / etat'tapazchedamUlAI prAyazcittaM yasmAt 'mUlAAtacAre' prANa tipAtAdhAsevane uttarairvA piNDavizuddhyAdi- gurutattvattiyutaH bhiraticaryamANairbhavati tasmAt khalu mUlaguNAnuttaraguNAn vA nAtikramet // 86 // atra para Aha vinizcayaH prathamo. llAsaH mUlavayAiArA, jayasuddhA caraNabhaMsagA haMti / uttaraguNAtiyArA, jiNasAsaNi kiM paDikkuTA // 8 // prerakaH ISI 'mUla'tti / mUlavatAticArA yadyazuddhA iti kRtvA caraNabhraMzakA bhavanti tadA ki muttaraguNAticArA jinazAsane prati-IN kruSTAH ? teSAM doSAkAritvAnmUlAticArANAmeva caraNabhraMzakatvapratipatteH // 87 // uttaraguNAtiyArA, jayasuddhA caraNabhaMsagA huMti / mUlavayAtiyArA, jiNasAsaNi kiM paDikuTThA // 8 // I 'uttara'tti / yadi uttaraguNAticArA azuddhA iti kRtvA caraNabhraMzakA bhavanti tadA mUlavatAticArAH kimiti jina- zAsane pratikruSTAH? teSAM doSAkAritvAduttarAticArANAmeva crnnbhrNshktvprtiptteH|| 88 // sUrirAhamUlaguNa uttaraguNA, jamhA bhaMsaMti crnnseddhiio| tamhA jiNehiM doNi vi, paDisiddhA sabasAhaNaM // 13 prtivcH| ___ 'mUla'tti / yasmAnmUlaguNA uttaraguNA vA pRthakpRthag yugapadvA'ticaryamANAzcaraNazreNIto bhraMzayanti sAdhUna ta-15 |smAt 'jinaiH' sarvaye'pi mUlaguNAticArA uttaraguNAticArAzca pratikruSTAH // 89 // eteSAM ca pratyekamanyaguNaghAta-| dvArA caraNabhraMzakatvamiti tatra dRSTAntamAha // 25 // aggagghAo mUlaM, mUlagghAo a aggayaM hNti| tamhA khalu mUlaguNA, Na saMti Na ya uttaraguNA ya // 10 // NUSRUSSE ROCESSACROCHAR Jain Matona For Private & Personal use only w wwjainelibrary.org Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prerakaH 'aggagghAto'tti / yathA tAlamatyAgre-mastakazUcyA ghAto mUlaM hanti, mUlaghAto'pi cAgraM hanti, evaM mUlaguNAnAM vinAza uttaraguNAnapi nAzayati, uttaraguNAnAmapi vinAzo mUlaguNAniti dvaye'pyete prtikrussttaaH| prerakaH prAha-tasmAt khalu mUlaguNA na santi uttaraguNAzca na santi, na hyasti sa saMyato yo mUlottaraguNAnAmanyatamaM na pratisevate, anyatamapratisevane cobhayAbhAvaH, tadabhAve ca sAmAyikAdisaMyamAbhAvaH, tadabhAve bakuzAdinirgrandhAbhAvaH, tatazcAcAritraM tIrtha prAptamiti // 90 // sUrirAhacoaga! chakAyANaM, tu saMjamo jA 'NudhAvae tAva / mUlaguNa uttaraguNA, doSiNa vi aNudhAvae taav|| mUlaguNa... | 'coyaga'tti / he codaka! yAvat par3ajIvanikAyeSu saMyamaH 'anudhAvati' pratibandhena varttate tAvanmUlaguNA uttaragu 'uttaraguNa saMyama-bakuNAzca dvaye'pyete'nudhAvanti // 91 // zAdinimraittarasAmAiacheyasaMjamA taha duve NiyaMThA ya / vausapaDisevagA tA, aNusajaMte ya jA titthaM // 92 // nya-cAri | 'ittara'tti / yAvadye'pyete'nudhAvanti tAvaditvarasAmAyikacchedopasthApanasaMyamAvanudhAvataH, yAvaccaitau tAvad nigraM-13TH vAbhAvaM prera koktaM niSasanthAvanudhAvatastadyathA-bakuzaH pratisevakazca / yAvanmUlaguNapratisevanA tAvatpratisevakaH, yAvaduttaraguNapratisevanA tAvaddra dhati sUriH bakuzaH, tato yAvattIrthaM tAvadakuzAH pratisevakAzcAnupaJjantIti nAcAritraM prasaktaM pravacanam // 92 // atha mUlaguNapratisedabanAyAmuttaraguNapratisevanAyAM vA cAritrabhraMze'sti kazcidvizeSa uta nAsti ?, astIti bamaH, ko'sau ? ityAha %A5% COC JainEducation international For Private Personal Use Only Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurutattva vinizcayaH svopajJavR- ttiyutaH prathamo26 // - mUlaguNa daiasagaDe, uttaraguNa maMDave sarisavAI / chakkAyarakkhaNaTTA, dosu vi suddhe caraNasuddhI // 93 // | 'mUlaguNatti / mUlaguNe dRSTAnto dRtiH zakaTaM ca, kevalamuttaraguNA api tatra darzayitavyAH / uttaraguNeSu dRSTAnto ma1NDape sarSapAdiH, AdizabdAcchilAdiparigrahaH, atrApi mUlaguNA api drshyitvyaaH| iyamatra bhAvanA-ekenApi mUlaguNapratisevanena tatkSaNAdeva cAritrabhraMza upajAyate, uttaraguNapratisevanAyAM punaH kAlena / dRSTAnto dRtikaH, tathAhi-yathA ha- tika udakabhRtaH paJcamahAdvArasteSAM mahAdvArANAmekasminnapi dvAre mutkalIbhUte tatkSaNAdeva riktIbhavati, zuSireNa tu kAlena / evaM mahAvatAnAmekasminnapi mahAvrate'ticaryamANe tatkSaNAdeva samasta cAritrabhraMzo bhavati, ekamUlaguNadhAte sarvamUlaguNAnAM ghAtAt , tathA ca guravo vyAcakSate-"ekavatabhaGge sarvavratabhaGgaH" iti, etannizcayanayamatam / vyavahAre punarekavatabhaGge tadevaikaM bhagnaM pratipattavyam , zeSANAM tu bhaGgaH krameNa yadi prAyazcittapratipattyA nAnusaMdhatta iti / anye punarAhuH-caturthamahAvratapratisevanena tatkAlameva sakalacAritrabhraMzaH, zeSeSu punarmahAvrateSvabhIkSNapratisevanAyAM mahatyaticaraNe vA veditavyaH / uttaraguNapratisevanAyAM punaH kAlena caraNabaMzo yadi punaH prAyazcittapratipattyA nojvAlayati / etadapi kuto'vaseyam ? iti ceducyate-zakaTadRSTAntAt , tathAhi-zakaTasya mUlaguNA dve cakre uddhI akSazca, uttaraguNA vdhrkiilklohpttttkaadyH| etairmUlaguNairuttaraguNaizca saMprayuktaM sat zakaTaM yathA bhAravahanakSamaM bhavati tathA sAdhurapi mUlaguNairuttaraguNaizca saMprayuktaH sannaSTAdazazIlAGgasahasrabhAravahanakSamo bhavati, viziSTaviziSTatarottarasaMyamAdhyavasAyasthAnapathe ca sukhaM pravarttate / atha zakaTasya mUlAGgAnAmekamapi mUlAGgaM bhagnaM bhavati tadA na bhAravahanakSama nApi mArge| mUlaguNottaraguNapratisevanAyAM gharaNabhraMze so dAharaNaM nyUnAdhikatva prakaTanam. - -0- -0- // 26 // 1 JainEducati For Private & Personal use only viww.jainelibrary.org Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravartate / uttarAGgaistu kaizcidvinApi zakaTaM kiyatkAlaM bhAravahanakSama bhavati pravahati ca mArge, kAlena punargacchatA'nyAnyaparizaTanAdayogyametadupajAyate / evamihApi mUlaguNAnAmakasminnapi mUlaguNe hate na sAdhUnAmaSTAdazazIlAGgasahasrabhAravahanakSamatA, nApi saMyamazreNipathe pravahanam / uttaraguNaistu kaizcit pratisevitairapi bhavati kiyantaM kAlaM caraNabhAravahanakSamatA saMyamazreNipathe pravartanaM ca, kAlena punargacchatA tatrAnyAnyaguNapratisevanAtaH smstcaaritrbhrNshH| tataH zakaTahaSTAntAdetadupapadyate-mUlaguNAnAmekasyApi mUlaguNasya nAze tatkAlaM cAritrabhraMza uttaraguNanAze kAlakrameNeti / itazcaitadevaM maNDapasarSapAdidRSTAntAt , tathAhi-eraNDAdimaNDape yadheko dvau bahavo vA sarSapA upalakSaNametat tilataNDalAdayo vA prakSipyante tathApi na sa maNDapo bhaGgamApadyate, atiprabhUtaistvADhakAdisaGkhyAkairbhajyate / atha tatra mahatI zilA| prakSipyate tadA tayaikayApi tatkSaNAdeva dhvaMsamupayAti / evaM cAritramaNDapo'pyekadvinyAdibhiruttaraguNairaticaryamANairna | bhaGgamupayAti, bahubhistu kAlakrameNAticaryamANairbhajyate / zilAkalpena punarekasyApi mUlaguNasyAticAreNa tatkAlaM bhraMzamupagacchatIti / tadevaM yasmAnmUlaguNAticAreNa kSipramuttaraguNAticAreNa ca kAlena cAritrabhaMzo bhavati tasmAnme mUlaguNA uttaraguNAzca niraticArAH syuriti SaTkAyarakSArtha samyak prayatitavyam / SaTkAyarakSaNe hi mUlaguNA uttaraguNAzca zuddhA bhavanti / teSu ca dvayeSvapi zuddheSu, atra gAthAyAmekavacanaM prAkRtatvAt , prAkRte hi vacanavyatyayo'pi bhava tIti, 'caraNazuddhiH' caaritrshuddhiH||93 // nanu mUlaguNAstAvatprANAtipAtAdinivRttyAtmakAH paJca jJAyanta eva / uttaradraguNAstu ke te? ityataM Aha For Private & Personal use only inelibrary.org Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRttiyutaH prathamo // 27 // piMDassa jA visohI, samiIo bhAvaNA tavo duviho / paDimA abhiggahA viya, uttaraguNa mo viyANAhi // 94 // 'piMDassa'tti / piNDasya yA 'vizodhiH' AdhAkarmAdidoSaparihAralakSaNA, yAzca 'samitayaH' IryAsamityAdikAH, yAzca bhAvanA mahAvratAnAM yacca dvibhedaM tapaH, yAzca pratimA bhikSUNAM dvAdaza, ye cAbhigrahA dravyAdibhedabhinnAH, etAn uttaraguNAn 'mo' iti pAdapUraNe vijAnIhi / eteSAM ca saGkhyA - "bAyAlA aTTeva u, paNavIsA bAra bArasa ya ceva / davAicaurabhiggahabheA khalu uttaraguNANaM // 1 // " iti gAthAvaseyeti // 94 // tadevaM kasmiMzcinmUlottaraguNAtikrame'pi yathocitaprAyazcittagrahaNAbhimukhapariNAmazuddhyA cAritra vyavasthitiriti siddham / atra kazcidAkSipatinaNu caraNassAbhaMgaM, pAyacchittassa bhAvao bhaNaha / tamasaMjamaThANakayaM te'saMkhijjA jao'bhihiyaM // 'naNu' ityAdi / nanu 'caraNasya' cAritrasyAbhaGgaM yUyaM prAyazcittatya bhAvato bhaNatha, 'tat' prAyazcittamasaMyama sthAnakRtaM, 'tAni' asaMyama sthAnAnyasaGkhyAtAni yataH 'abhihitaM' bhaNitaM vyavahArabhASye // 95 // asamAhiTTANA khalu, sabalA ya parIsahA ya mohmmi| paliovamasAgarovamaparimANa tao asaMkhijA // 'asamAhiTThANa'tti / yAni khalvasamAdhisthAnAni viMzatiH, khaluzabdaH saMbhAvane, sa caitatsaMbhAvayati - asaGkhyA tAni | deza kAlapuruSa bhedato'samAdhisthAnAni, evamekaviMzatiH zatralAni, dvAviMzatiH parISahAH, tathA 'mohe' mohanIye karmaNi : gurutattvavinizcayaH lAsaH. uttaraguNAH asaMyamasthA napramANam. // 27 // Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DAviMzatirbhedAH, athavA 'mohe' mohaviSayANi triMzat sthAnAni, etebhyo'saMyamasthAnebhya eSa prAyazcittarAzirutpadyate / / kiyanti khalu tAnyasaMyamasthAnAni ? ucyate-"paliovama" ityAdi / palyopame sAgaropame ca yAvanti vAlAgrANi tAvanti na bhavanti kinnu vyAvahArikaparamANumAtrANi yAni vAlAgrANAM khaNDAni tebhyo'saGkhyeyAni / iyamatra bhAvanAyAvanti khalu pasyopame vAlAgrANi tAvantyasaMyamasthAnAni bhavanti ? nAyamarthaH samarthaH, yAvanti sAgaropame vAlAgrANi tAvanti bhavanti ? nAyamarthaH samarthaH, yadyevaM tarhi sAgaropame yAni vAlAgrANi pratyekamasaGkhayeyakhaNDAni kriyante tAni ca khaNDAni sAMvyavahArikaparamANumAtrANi tAvanti bhavanti ? nAyamapyarthaH samarthaH, kiyanti punastAni bhavanti ? ucyate tebhyo'pyasaJjayeyaguNAni / anye tu bruvate-paramANumAtrANi khaNDAni sUkSmaparamANumAtrANi draSTavyAni, tadasamyak, sUvAmaparamANavo hi tatrAnantAH, asaMyamasthAnAni cotkarSato'pyasaGkhyeyalokAkAzapradezapramANAnIti // 96 // hai tehi~ viroho saMjama-ThANANaM teNa saMjamo katto / bhannai apasatthattA, asaMjamo saMjamo ceva // 97 // / 'tehiM' ti / 'taiH' asaMyamasthAnavirodhaH saMyamasthAnAnAM tena kutaH saMyamaH? 'bhaNyate' atrottaraM dIyate, saMyama evAprazastatvAdasaMyamaH, abrAhmaNa ityAdAvaprazastArthe'pi naJaH pravRttidarzanAt, tathA cAprazastasaMyamasthAnAnyevAsaMyamasthAnA- asaMyamasthA 1notpattikAnIti tatkRtasya prAyazcittarAzerupapattiritibhAvaH // 97 // aprazastasaMyamotpattiprakAramevAhasaMjalaNANaM udayA, duvAlasaNhaM puNo khovsmaa|abkitttthjjhvsaae, savalacarittassa nnipphttii98|| raNam For Private & Pearl Use Only www.ainetorary.org Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khopajJava ttiyutaH prathamo. // 2 // 'saMjalaNANaM'ti / 'saMjvalanAnAM' kaSAyANAmupalakSaNAdvidyamAnAnAMnokaSAyAdInAM codayAd 'dvAdazAnAM punaH anantA-8 gurutatva. nuvandhyAdInAM kaSAyANAM kSayopazamAt 'apakRSTAdhyavasAye' hInAdhyavasAye sati 'zabalacAritrasya' aprazastasaMyamasya * vinizcayaH niSpattiH, militayoruktodayakSayopazamayostaddhetutvAt / karmodayenaudayikA eva bhAvA rAgAdayo janyante dvAdazAnAM kaSAyANAM kSayopazamena ca kSAyopazamikaM cAritramiti nobhAbhyAmekakAryajananam , bhAvasaGkaraprasaGgAt, iti cenna, tathApi kSIranIranyAyena saGkIrNabhAvAnAM kathaJcidabhedasya suvacatvAt, anaiyava vivakSayA ghRtaM dahatItivatpUrvasaMyamaH svargaheturiti vyavahAreNa pratipAdanAt , tattvatastu prazastarAgasyaiva svargahetutvAt , cAritrasya tu mokSahetutvAt , mokSahetoH saMsArahetutvA-2 yogAditi sUkSmamIkSaNIyam // 98 // nanu saMjvalanodayAccAritre'pyaviratiH syAdeva, saMjvalanAnAM caaritrmohniiytvenaavirtijnktvaat| na ca tatsattve saMyamAbhAvaprasaGgaH, aviratisaMyamayorabhibhAvyAbhibhAvakabhAvena virodhitvAta, kSIraghaTe nimbarasalavavadalpatvenAvirateH saMyamAbhibhavAkSamatvAd, yuktaM caitat saMjvalanodayajanitAvirativaicitryeNAtikamAdido-bhI SabhedopapatteH, anyathA tvetadbhedAnupapattirityata Ahakammodayabheakao, paiThANamaikamAio bheo| desajayattaM hujA, avirailese tu sNtmmi||99|| 'kammodaya'tti / 'pratisthAna' pratiprANAtipAtanivRttyAdiguNavyakti atikramAdikaH, AdinA vyatikramAticArAnAcA-2 raparigrahaH, 'bhedaH' vizeSaH-apakRSTApakRSTataratvAdilakSaNaH 'karmodayabhedakRtaH' saMjvalanAdyudayatAratamyAhito ntvvirtitaa-M||28|| ratamyAnupravezasaMpAditastaddhetoriti nyAyAt / aviratileze tu sati cAritriNaH 'dezayatitvaM' zrAvakatvaM syAt, viratA For Private Personal Use Only Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedaprAyazcitaM yAvazcaraNAnatikrama iti prakaTanam. viratatvasya tallakSaNatvAt , tacca neSyata iti na cAritriNo'viratyabhyupagamaH zreyAnityaprazastasaMyamasthAnebhya eva prAyazcittosattiriti sthitam // 99 // atha kiyaprAyazcittApattau saMyamaH syAnna vA? ityAha assa jAva dANaM, tAvayamegaM pi No aikkamai / egaM aikamaMto, aikkame paMca mUleNaM // 10 // 'cheyassatti ' chedasya' chedaprAyazcittasya yAvadAnaM tAvadekamapi vrataM nAtikramet / 'mUlena' mUlaprAyazcittenaikaM vratamatikramaMzca paJcApyatikramet / nanvevaM mUlaprAyazcittasyaivAprazastasaMyamasthAnAdanupapatteH kathamasaMyamasthAnapadasyAprazastasaMyamasthAnArthatvam ? iti cenna, asaMyamasthAnebhyaHprAyazcittarAzirutpadyata ityatrAsaMyamasthAnapadasya yathAyogaM nAnArthatvAt / athavA'samAdhisthAnAdInyapi svarUpato'saMyamasthAnAnyeva saMyamasAmagryA balavattvAcca tato nAsaMyamotpattiriti yathAzrutArtha eva samIcIna iti nayabhedena vyAkhyAvaicitrye na kiJcidUSaNamutsazyAmaH / anye tvAH-asaMyamasthAnajanitA aticArAdayo'pyaviratirUpA eva, sUkSmatvAcca na teSAmaviratitvaM vivakSyate, aviratasamyagdRSTerivAnantAnubandhikSayopazamajanitaguNAnAM viratitvamiti // 10 // chedadAnaM yAvaccAritramavatiSThata ityatra para AkSipatinaNu pAsatthAINaM, cArittaM hoi evamapaDihayaM / pAyacchittaM mUlaM, bhayaNAe jeNa tesi pi // 1 // | 'naNu'tti / nanvevaM chedadAnaM yAvadvatAnatikrame pArzvasthAdInAM cAritramapratihataM bhavati, yena kAraNena teSAmapi pArzva-12 sthAdivihAramupasampadya punargacchamanusa kAmAnAM mUlaM prAyazcittaM bhajanayA bhaNitam // 1 // tathA ca vyavahAragAthA atra preraka: Pinternational For Private & Personal use only whinery Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pajJavR. tayutaH prathamo. 29 // asthiya se sAvasesaM, jai natthi mUlamatthi tvcheyaa|thovNji Avanno, paDitappai sAhuNo suddho||2|| gurutattva vinizcayaH | 'asthi yatti / pUrvamidaM bhAvanIyam-'se' tasyAlocanArthamabhyudyatasya sAvazeSa cAritramasti cazabdAkiM vA nAsti? 2 lAsaH. yadi nAsti tato mUlaM dAtavyam / mUlaM nAma sarvaparyAyacchedaH / athAsti tatastasmai tapo vA dIyatAM chedo vA / tatra yadi 'stokamApannaH' bhavati rAtrindivapaJcakAdArabhya bhinnamAsaM yAvatprApto bhavati sAdhUnAM ca sa pratitarpitastatastasmAdeva zuddha hai iti prasAdena mucyate / mAsAdyApattau tvantimapadahAsaH kriyate, dvitrimAsAdyApattAvekadvyAdimAsAnAmeva dAnAt / na caivaM rAgadveSaprasaGgaH, yathA eke durgandhitilA nimbapuSpairvAsitA apare ca svAbhAvikAH, tatrAdyAnAM durabhigandho bahuvidheno-18| pakrameNApanetuM zakyate, antyAnAM ca stokena; yathA vA sarvabhojI rogI karkazayA kriyayA zuddhimAsAdayati, asarvabhojI ca stokayA; yathA vA vAtena pratidivasaM vidhUtaH paTo malinIbhUtaH stokenopakrameNa zudhyati, itarastu bahunA, tathA ye svarUpataH pArzvasthA aparaM ca sAdhusamAcArapradveSato glAnAdiprayojaneSu sAdhUnAmapratarpiNo'varNabhASiNazca te mahatA prAyazcittena zuddhimAsAdayanti, ye tu pArzvasthA api karmalaghutayA sAdhusamAcArAnurAgataH sAdhUna glAnAdiprayojaneSu pratitarpayanti zlAghAkAriNazca te stokAparAdhina eva zudhyantItyuktakrameNa prAyazcittadAne rAgadveSagandhasyApyabhAvAt / itthaM // 29 // ca tapazchedadAnAdhikAritvena pArzvasthe'pi cAritrasambhava iti siddham // 2 // bhaNiaM ca kappabhAse, pAsatthAINa seDhibajjhattaM / kiikammassa'higAre, eyaM khalu duddharavirohaM // 3 // hai| For Private Personal use only wasnainelibrary.org Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhiNitti / bhaNitaM ca kalpabhASye pArzvasthAdInAM kRtikarmaNo'dhikAre zreNivAhyatvam , tathAhi-"seDhihANaThiyANaM, kiikamma bAhiraNa kAyavaM / pAsatthAdI cauro, tattha vi ANAdidosAi // 1 // " ityatra zreNivAdyAH pArzvasthAdayazcatvAra uktAH / tatra pArzvasthAvasannakuzIlasaMsaktayathAcchandAH paJcApyeko bhedaH, kAthikaprAznikamAmakakRtakriya saMprasArakA dvitIyaH, anyatIthikAstRtIyaH, gRhasthAzcaturtha iti| etat khalu 'duddharavirodhaM duHsamAdhAnAnupapattikam, yadi 4cchedAntaprAyazcittAdhikAritvaM pArzvasthAdInAM kathaM zreNibAhyatvaM?, yadi ca zreNivAhyatvaM kathaM tadadhikAritvam ? iti // 3 // bhannai seDhIvajjhA, bhaNiyA kappammi te u vvhaaraa| uvavAiaMca tattaM, vibhajja sakkhaM tahiM uvriN||4||18 prativacanam. | bhannaitti / 'bhaNyate' atrottaraM dIyate zreNivAhyAH 'te' pArzvasthAdayaH 'kalpe' kalpabhASye 'vyavahArAt' sambhavavAhuhai lyalakSaNAdukkA na tu sarve'pi te tAdRzA eveti upapAditaM ca 'tattvaM' zreNivAhyatvaM 'vibhajya' pRthakkRtya sAkSAdvizeSa pradarzanapUrva 'tatra' kalpa eva 'upari' avyavahitottaragrantha eva // 4 // tathAhiliMgeNa Niggao jo, pAgaDaliMga dharei jo smnno|kih hoi Niggauttiya, diTuMto sakkarakuDehiM // 5 // + liMgeNa'tti / 'liGgena' rajoharaNAdinA yo muktaH sa saMyamazreNyA nirgataH pratIyate / yastu zramaNaH prakaTameva liGgaMdhArayati sa kathaM 'nirgataH' zreNibAhyo bhavati? zramaNaliGgasyopalabhyamAnatvAnna bhavatIti bhAvaH / atra sUrirAha-dRSTAntaH zarkarAkuTa. zarkarAkuTAbhyAmatra kriyate-"jahA kassai ranno do ghaDayA sakkarAbhariA, te annayA muiM dAUNa doNhaM | dRSTAntaH International For Private & Personal use only Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * ttiyutaH llAsa: svopajJavR.14 purisANa samappiA bhaNiA ya jahA sArakkhaha jayA maggijai tayA dijaha" // 5 // tataH kimabhUt ? ityAha- gurutattvatadAuM ahe u khAraM, savatto kaMTiAhiM veDhittA / sakavADamaNAbAdhe, pAlei tisaMjhamikkhaMto // 6 // vinizcayaH prathamo. | 'dA'ti / tayorekaH puruSastaM rAjJA samarpita ghaTaM gRhItvA tasyAdhaH kSAraM dattvA yathA kITikA nAgaccheyuriti bhAvaH, tataH sarvataH kaNTikAbhistaM veSTayitvA sakapATe-kapATapidhAnayukte'nAvAdhe pradeze sthApayitvA trisandhyamIkSamANaH samyak / pAlayati // 6 // dvitIyaH punaH kiM kRtavAn ? ityAhamudaM avidavaMtI-hi~ kIDiAhiM sacAlaNI ceva / jajario kAleNaM, pamAyakuDae nive dNddo||7|| | 'muddati / dvitIyaH puruSastaM ghaTa kITikAnagarasyAdUre sthApayitvA madhye madhye nAvalokate, tataH zarkarAgandhAghrANataH | samAyAtAbhiH kITikAbhimudrAmavidravantIbhiH sa ghaTo'dhastAtkAlena jarjarIkRtaH zarkarA sarvApi bhakSitA / anyadA rAjJA tau puruSau ghaTaM yAcitau, tato dvAbhyAmapyAnIya darzitayorghaTayoH 'pamAyakuDae'tti yena kuTarakSaNApramAdaH kRtastasya nRpeNa daNDaH kRtH| upalakSaNamidaM tena yastaM samyak pAlitavAn tasya vipulA pUjA vidadhe / eSa dRSTAntaH, ayamarthopanayaHrAjasthAnIyA guravaH, puruSasthAnIyAH sAdhavaH, zarkarAsthAnIyaM cAritraM, ghaTasthAnIya AtmA, mudrAsthAnIyaM rajoharaNaM, kITikAsthAnIyAnyaparAdhapadAni, daNDasthAnIyA durgatiprAptiH, pUjAsthAnIyA svargAdisukhaparamparAprAptiH // 7 // etamevopanayaM lezata. Aha 5555 // 30 // Jain Education internation For Private Personal Use Only Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RECONDSAURUGROCEROCCORDCORNER nivasariso Ayario, liMga muddA u sakarA crnnN| purisA ya huMti sAhU, carittadosA muiNgaao|||| kUTadRSTAnta8 'nivasarisotti gatArthA / navaraM 'muiMgAH' kITikAH / yathA tasya pramattapuruSasya mudrAsadbhAve'pyadhApravizantIbhiHsya dArTAntikITikAbhirghaTaM vibhajya zarkarA vinAzitA, evaM sAdhorapi pramAdino rajoharaNamudrAsadbhAve'pyaparAdhapadairAtmani jarjarite ke yojnaa| zarkarAtulyaM cAritraM kAlena vA sadyo vA vinAzamAvizati // 8 // tatra kAlena yathA vinazyati tathA darzayatiesaNadose sIyai, aNANutAvI Na ceva viyddei|nnev ya karei sohiM, Na ya viramai kAlao bhasse // 9 // __ 'esaNa'tti / eSaNAdoSeSu 'sIdati' taddoSaduSTaM bhaktapAnaM gRhNAtItyarthaH, evaM kurvannapi pazcAttApaM kariSyatItyata AhahA ananutApI' puraHkarmAdidoSaduSTAhAragrahaNAdanu-pazcAttaptuM-hA duSTha kRtaM mayetyAdimAnasikatApaM dhat zIlamasyetyanutApI na tathA ananutApI, kathametadU jJAyate? ityAha-'na caiva vikaTayati' gurUNAM purataH svadopaM na prakAzayati, vikaTayati vA paraM tasya 'zodhiM' prAyazcittaM gurupradattaM naiva karoti, 'na ca' naivAzuddhAhAragrahaNAdviramati, evaM kurvan 'kAlataH' kiya-1 tApi kAlena cAritrAparibhrazyet // 1 // yastu mUlaguNAn virAdhayati sa sadyaH paribhrazyati, amumevArtha savizeSamAha pAya sAvazeSamAha- mUlaguNavimUlaguNa uttaraguNe, mUlaguNehiM tu pAgaDo hoi / uttaraguNapaDisevI, saMcayato'cheyao bhasse // 110 // RI rAdhanAyA 'mUlaguNatti / iha pratisevako dvidhA-mUlaguNapratisevaka uttaraguNapratisevakazca / tatra mUlaguNapratisevanAyAM vartamAnaH sadyaskacA ribhraMzaprakaprakaTa eva pratIyate yathA cAritrAparibhrazyati / uttaraguNapratisevI tu 'saJcayena' bahvaparAdhamIlanena yo'zuddhagrahaNAderavya Tanam / gusta. HainEducer For Private Personal use only elorery.org Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRttiyutaH prathamA S vacchedaH-pariNAmasyAnuparamastataH 'bhrazyet' cAritrAsaribhraMzamApnuyAt // 110 // atraivArthe dRSTAntamAha gurutattva aMto bhayaNA bAhiM, tu Niggae tattha marugadiTuMto / saMkarasarisavasagaDe, maMDavavattheNa diluto // 1 // vinizcayaH lAsaH 'aMto'tti / iha sambandhAnulomyataH prathamamuttarArddha vyAkhyAyate-saGkaraH-tRNAdikacavarastadRSTAnto yathA-ArAmo | sAraNIe pAijai / tIe vahaMtIe egaM taNaM sayaM laggaM taM na avaNIyaM / annaM laggaM taM pi na avaNIyaM / evaM bahuhiM laggaMtehiM / tattha teNa AzrayeNa cikhalladhUlIe saMcao jaao| teNa saMcaeNa taM pANiyaM ruddhaM annao gaMtuM pydR| tAhe so ArAmo dRSTAntAni. sukko / evamabhikkhaNamabhikkhaNaM uttaraguNapaDisevAe avarAhasaMcao bhavai, teNa saMjamajalaM pavahamANaM nirujjhai, tao cArittArAmo sukkai // sarSapazakaTamaNDapadRSTAnto yathA-zakaTe maNDape vA kvApyekaH sarvapaH prakSiptaH sa tatra mAtaH anyaH prakSiptaH so'pi mAtaH, evaM prakSipyamANaiH prakSipyamANaiH sarpapairbhaviSyati sa sarSapo yastaM zakaTaM maNDapaM vA bhavati / evaM cAritre'pyazuddhAhAragrahaNAdireko'parAdhaH prakSiptaH sa tatrAvasthitiM kRtavAn , dvitIyaH prakSiptaH so'pyavasthitaH, evamaparAparairuttaraguNAparAdhaiH prakSipyamANairbhaviSyati sa uttaraguNAparAdho yena cAritraM sarvathA bhaGgamupagacchati // vastradRSTAnto yathA-vastre kvacidekastailabinduH kathamapi lagnaH sa na zodhitastadAzrayeNa reNupudgalA apyavatasthire, evamanyatrApyavakAze tailabindulegnaH so'pi na zodhitaH, evamanyAnyastailabindubhirlagadbhirapyazodhyamAnaiH sarvamapi tadvastraM malinIbhUtam / evaM cAritravastramapyaparAparairuttaraguNAparAdhairupalipyamAnamacirAdeva malinIbhavatIti / tadevamuttaraguNapratisevI kAlena cAritrAtsaribhrazyatIti sthitam / atha kRtikarmaviSayaM vizeSamAha-'antaH' saMyamazreNemadhye kRtikarmakaraNe 'bhajanA'avama UALCASSE Mainelibrary.org. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ntm| rAnika AlocanAdau kArye vandyate anyadA tu n| ApannaparihAriko na vandyate,sa punarAcAryAn vandate / saMyatyo'pyatsargato na vandyante, apavAdatastvapUrvazrutaskandhadhAriNI kAcinmahattaroddezasamuddezAdiSu pheTAvandanena vandyate / pro. kabaddhA jinakalpikAH zuddhaparihAriNo'pratibaddhayathAlandikAzca kRtikarmakArye sakulAdikArye cAnadhikAriNa ityAdikAvyavasthAsattvAd / 'bahiH' zreNeniMgate tu na kartavyaM kRtikarma / tatra 'marukasya' brAhmaNasya dRssttaantH||11|| tamevAha marukadRSTApakkaNakule vasaMto,sauNIpAro vi garahio hoi|iy garahiA suvihiyA,majjhi vasaMtA kusIlANaM // 12 // 'pakkaNa'tti / pakkaNakulaM-mAtaGgagRhaM tatra vasan 'zakunIpArago'pi' caturdazavidyAsthAnapAradRzvA'pi dvijo garhito bhavati / evaM suvihitAH sAdhavaH kuzIlAnAMmadhye vasanto garhitA bhavantIti, ato na teSu vastavyaM na vA kRtikarma vidheym| // 12 // nanu pArzvasthAnAM kRtikarma na kartavyamiti bhavadbhirabhihitam / tatra pAvasthAdInAM lakSaNaM kvacidagrapiNDabhojitvAdisvalpadoSarUpaM kacicca strIsevAdimahAdoSarUpamAvazyakAdizAstreSvabhidhIyate tadatra vayaM tattvaM na jAnImahe kasya karttavyaM kasya vA na ? ityAzaGkAyAM viSayavibhAgamupadarzayatisaMkinnavarAhapade, aNANutAvI ya hoi avaraddhe / uttaraguNapaDisevI, AlaMbaNavajio vajo // 13 // 13 avandanIya pArzvasthala'saMkinna'tti / iha yo mUlaguNapratisevI sa niyamAdacAritrIti kRtvA sphuTamevAvandanIya iti na tadvicAraNA / paraM ya uttaraguNaviSayairbahubhiraparAdhapadaiH saGkIrNaH-zabalIkRtacAritraH, aparaM ca 'aparAdhe' azuddhAhAragrahaNAdAvaparAdhe kRte 'a ACTRESS Jain E t ernational now.jainelibrary.org Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurutattva. vinizcayaH lAsaH svopajJavR15nanutApI' hA duSThu kRtamityAdi pazcAttApaM yo na karoti niHzaGko nirdayazca pravartata ityarthaH, evaMvidha uttaraguNapratisevI ttiyutaH yazca Alambanena-jJAnadarzanacAritrarUpavizuddha kAraNena varjitaH kAraNamantareNa pratisevata ityarthaH, saH 'varvyaH' varjanIyaH prathamo kRtikarmakaraNe // 13 // ziSyaH prAha-nanvevamAdApannam-Alambanasahita uttaraguNapratisevyapi vandanIyaH ?, sUrirAha- // 32 // na kevalamuttaraguNapratisevI mUlaguNapratisevyapyAlambanasahitaH pUjyaH / katham? iti ceducyate hiTThANaThiyo vI,pAvayaNigaNaThThayAu adhare u|kddjogi jaM nisevai, AdiNiyaMTu va so pujjo // 14 // 'hitti / adhastaneSu-jaghanyasaMyamasthAneSu sthito'pi mUlaguNapratisevyapIti bhAvaH, 'kRtayogI' gItArthaH prAvacani- kasya-AcAryasya gaNasya ca-gacchasyAnugrahArtha-'adhare' Atyantike kAraNe samupasthite yanniSevate tatrAsau saMyamazreNyAmeva varttata iti kRtvA pUjyaH, ka iva? ityAha-'Adinigrantha iva' pulAka iva, tasya hyetAdRzI labdhiryayA cakravartiskandhAvAramapyabhivAdanAdau kulAdikArye mRdgIyAdvA vinAzayedvA na ca prAyazcittamApnuyAt // 14 // tathA cAhakuNamANo vi ya kaDaNaM,kayakaraNa va dosamanbhei / appeNa bahuM icchai,visuddha AlaMbaNo smnno||15|| | 'kuNamANo vi yatti / 'kaDaNaM' kaTakamadaM kurvANo'pi 'kRtakaraNaH' pulAko naiva svalpamapi doSaM 'abhyeti' prApnoti / kutaH? ityAha-yato'sau zramaNo vizuddhAlambanaH sannalpena saMyamavyayena bahusaMyamalAbhamicchati // 15 // amumevArtha samarthayannAha kAraNe mUla. guNapratisevyapi pUjya iti prakaTanam / 32 // Jain EU For Private & Personal use only nelibrary.org Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMjamaheuM ajayattaNaM piNa hu dosakAragaM viMti / pAyaNa voccheyaM vA samAhikAroM vaNAdInaM // 16 // 'saMjama heuM 'ti prAvacanikAdeH prANavyaparopaNAdyupadravarakSaNena yaH saMyamastaddhetostannimittaM pulAkAderayatatvamapi 'nahi' naiva doSakArakaM bruvate, yathA 'samAdhikAraH' vaidyo vraNAdInAM yattathAvidhauSadhapralepanena pAcanaM yacca zastrAdinA vicchedanaM yadvA vyavacchedaM laGghanaM kArayati tattadAnIM pIDAkaramapi pariNAmasundaramiti kRtvA na doSAvaham, evamidamapIti // 16 // atha parasyAbhiprAyamAzaGkamAna Aha tattha bhave jai evaM apaNaM apaNeNa rakkhae bhikkhU / assaMjayA vi evaM, aNNaM aNNeNa rakkhati // 17 // 'tattha'tti / 'tatra' ityanantaroke'rthe'bhihite sati bhavet parasyAbhiprAya iti vAkyazeSaH, yadyevaM 'bhikSuH' pulAkAdiH 'anyam' AcAryAdikaM 'anyena' skandhAvArAdinA kRtvA 'rakSati' ekasya vinAzenAparaM pAlayatIti bhAvaH / tata evaM 'asaMyatAH' gRhasthA apyanyamanyena rakSantyave, ato na kazcidasaMyatAnAM saMyatAnAM ca prtivishessH|| 17 // evaM pareNokte sUrirAha - na saMjamaheuM pAliti asaMjatA ajatabhAve / acchittisaMjamaTTA, pAliMti jatI jatijaNaM tu // 18 // 'nahu te'ti / 'nahi' naiva te asaMyatA ayatabhAvavyavasthitAn gRhasthAn saMyamahetoH pAlayanti kintu svAtmano jIvikAdinimittam / ye tu yatayaste yA tIrthasyAvyavacchittiryazca teSAM rakSyamANAnAmAtmanazcAnyonyopakAradvAreNa saMya mastadarthe yatijanaM pAlayanti / tuzabdo vizeSaNArthaH, evaM vizeSaH sAdhUnAM gRhasthAnAM ceti // 18 // kiJca - : Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - khopajJa- kuNai vayaMdhaNaheuM,dhaNassa dhaNio u aagmNnnaauN| iya saMjamassa vivao,tassevaThThA Na dosAya // 19 // || gurutattvattiyutaH prathamo / 'kuNaitti / yathA dhaniko vANijyaM kurvan 'Agama' lAbhaM jJAtvA 'dhanahetoH' dravyopArjanArtha zulkakarmakaravRttibhATa- vinizcayaH kapradAnena dhanasya vyayaM karoti / evaM pulAkAdermUlaguNapratisevanaM kurvANasya yaH ko'pi saMyamasya vyayaH saH 'tasyaiva' saMya-181 lAsaH samasyArthAya vidhIyamAno na doSAya saMjAyate, tataH puSTAlambanasahito mUlaguNapratisevyapi zuddha iti sthitam // 19 // hai athApuSTAlambano nirAlambano vA pratisevate tataH saMsAropanipAtamAsAdayati, tathA cAtra dRSTAntamAha tucchamavalaMbamANo, paDai NirAlaMbaNo ya duggmmi| sAlaMbaNirAlaMbe, aha diTuMto NisevaMte // 120 // niSkAraNe | 'tucchaM' iti / ihAlambanaM dravyabhAvabhedAvidhA / tatra garnAdau patadbhiryadravyamAlambyate tadravyAlambanaM, tacca dvidhA tucchakAraNe vA pratisevapuSTamapuSTaM ca, apuSTaM durbalaM kuzavalkalAdi, puSTaM valiSThaM tthaavidhktthorvlyaadi| evaM bhAvAlambanamapi puSTApuSTabhedAvidhA,131 puSTaM tIrthAvyavacchittigranthAdhyayanAdi, apuSTaM zaThatayA svamatimAtronekSitamAlambanam / tatazca dravyAlambanaM 'tuccham' apu-tasArATanama / TamavalambamAno nirAlambano vA yathA 'durge' gAdau patati, yastu puSTamavalambate sa sukhenaivAtmAnaM gAdau patantaM udhArayati; evaM sAdhorapi mUlaguNAdyaparAdhAnniSevamANasya sAlambananirAlambanaviSayo'thAyaM dRSTAnto mntvyH| kimukta bhavati? yo nirAlambano'puSTAlambano vA pratisevate sa AtmAnaM saMsAragatoyAM patantaM na saMdhArayituM zaknoti / yastu x // 33 // puSTAlambanaH sa tadavaSTambhAdeva saMsAragartI sukhenaivAtilavayati / yata evamataH puSTAlambanavarjitaH kRtikarmaNi varjanIya SURAUHASHASHG u006pAIVImAnasya sa - JainEducatdai For Private Personal use only Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *OCTOCHROCCOLOROSCORRECRUSHES iti // 120 // evaM ca pArzvasthe'pi sAnutApAdizuddhapariNAme cAritrasambhavo'stIti siddham, idameva pradezAntarasammatyA draDhayatijatto cciya pAsatthe, cArittaM hoi bhAvabheeNaM / vaMdaNayamaNuNNAyaM, itto cciya bhAvakAraNao // 21 // 'jatto ciya'tti / yata eva pArzvastha bhAvabhedena cAritraM sAvazeSa bhavati ata eva 'bhAvakAraNataH' bhAvAlambanAt | vandanaka' kRtikarmAnujJAtaM klpbhaassye|| 21 // tathAhidasaNanANacaritaM, tavaviNayaM jattha jattiyaM pAse / jiNapannattaM bhattIi pUyae taM tahiM bhAvaM // 22 // _ 'dasaNa'tti / darzanaM ca-niHzaGkitAdiguNopetaM samyaktvaM jJAnaM ca-AcArAdizrutaM cAritraM ca-mUlottaraguNAnupAlanAtmaka darzanajJAnacAritram, dvndvaikvdbhaavH| evaM tapazca-anazanAdi vinayazca-abhyutthAnAdistapovinayam / etadarzanAdi 'yatra' pArzvasthAdau puruSe 'yAvad' yasarimANaM svalpaM bahu vA jAnIyAt tatra tameva bhAvaM jinaprajJaptaM svacetasi vyavasthApya tAvatyaiva 'bhaktyA' kRtikarmAdilakSaNayA pUjayediti // 22 // nanu yadyevamAgamadvArasUcitena darzanAdibhAvakAraNenAsya vandanamanujJAtaM tadotsargeNApi tadavirodhaH, saMyamazreNisthita evotsargato vandanapravRtterityata Ahaussaggao a eyaM,paDisiddhaM gacchameramahigicca / itthaM ca Natthi doso,seDhiThThANe vijaM bhayaNA // 23 // 'ussaggao'tti / utsargatazca etat' pArzvasthAdivandanaM 'gacchamerAM' gacchavyavahAramadhikRtya pratiSiddham , cAritravattve RASAKOSOAIS SCHOOL Jain Educa elibrary.org Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRttiyutaH prathamo satyekasAmAcArIkatvasyaiva vandyatAyAM tantratvAt ; itthaM ca nAsti doSaH zreNisthAne'pi 'yat' yasmAdbhajanA, ekagacchavya-10 gurutattvavahAravatAM vandanapravRtterApannaparihArikAdInAM ca tdprvRtteH| kevalaM vandanAdivyavahArAnavatAriNAM zuddhacAritriNAM cA vinizcayaH llAsa: ritraM viSayavizeSapakSapAtadvArApi phalajanakam , pArzvasthAdInAM tvatijaghanyasaMyamasthAnavarttinAM sadapi tadaniSTAnubandhitayA na tthaa| ata evoktaM pApazramaNIyAdhyayane-"eyArise paJcakusIlasaMvuDe, rUvaMdhare muNipavarANa hiTime / ihaMsi loe visamiva garahie, Na se ihaM va parattha loe // 1 // " ityatrAtijaghanyasaMyamasthAnavatitvena nikRSTAnAM paJcAnAmeSAM bhraSTapratijJatvena viSavadgarhitatvamuktam / kevalaM durlabhabhAve kAle svarUpato bhAvaprazaMsArtha bhAvakAraNAvalambanena teSAmapi niHzUkapAvandyatvamuktamiti yuktamutpazyAmaH // 23 // phalitamAha mAvasthasya carapAsatthassaNa caraNaM,tamhA NiddhaMdhasassa luddhassa / guruNissiyassa ipiMha,caraNaM puNa asaDhabhAvassa // 24 bhAva - | 'pAsatthassa'tti / tasmAt 'niddhandhasasya' niHzUkasya 'lubdhasya' lobhAbhibhUtasya pArzvasthasya 'na' naiva 'caraNaM' caaritrm| zaThasya ca ta'azaThabhAvasya punaH' dezapArzvasthalakSaNavato'pi 'gurunizritasya' gItArthaparatantrasya idAnImapi cAritram, azaThabhAvena yathA- sadbhAva iti zaktyAcaraNasyaiva tllkssnntvaat| tathA cAjJAbhaGgarAjye'pyazaThabhAvasAmrAjyAnnedAnIM cAritrapratibandha iti sthitam // 24 // phalitaprakananvidAnIntanAnAM sAdhUnAM tAvadvakrajaDatvaM zrUyate, tathA cAzaThabhAvo'pi durApAsto vakratvalakSaNayA mAyayA'jJAnala Tanam / kSaNena jAjyena ca tadanupapatterityata Aha // 34 // gIyatthapArataMtA, vakajaDatte vi daDhapainnAe / eyassa Natthi hANI, puvAyariehiM jaM bhaNiyaM // 25 // 2-36 Main Education international For Private Personal Use Only Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'gIyattha'ti / gItArthapAratantryAdvakrajaDatve'pi sati 'dRDha pratijJayA' vratapAlanabhAvadAryena 'etasya' cAritrasya nAsti hAniH, saMjvalana mAyAlakSaNasya vakratvasya jJAnAvaraNakarmodayajanitasya jADyasya ca saMyamAvirodhitvAt, anantAnubandhimAyAlakSaNasya vakratvasya mithyAtvodayajanitasya jADyasya ca gItArthapAratantryeNaiva pratighAtAt / 'yat' yasmAt 'pUrvAcAryaiH' haribhadrasUribhirbhaNitamidam // 25 // evaMvihANa vi ihaM, caraNaM diTTha tiloganAhehiM / jogANa suho bhAvo, jamhA eesi suddho u // 26 // 'evaMvihANa vi'tti| ' evaM vidhAnAmapi' vakrajaDAnAmapi 'iha' bharatakSetre 'caraNaM' cAritraM dRSTaM trilokanAthaiH, yasmAdeteSAM 'yogAnAM' pratijJAtakriyAvyApArANAM zuddho bhAvaH sthiraH, sthirataiva cAritrAGgamiti // 26 // athiro a hoi bhAvo, sahakArivaseNa Na puNa taM haNai / jalaNA jAyai upahaM, vajjaM Na ucayai tattaM pi 27 'athiro a'ti / asthirazca bhAvo bhavati kadAcit sahakAriNAM saMjvalanamAyAjADyAdilakSaNAnAM nimittAnAM vazena, na punaH 'taM' yogasthiratAlakSaNaM cAritraM hanti / dRSTAntamAha --- 'jvalanAt' agnerjAyate uSNaM vajraM na tu tyajati 'tattva' vajratvamapi tadvaccAritramapi tathAvidhasahakArivazAdvikAritvalakSaNama sthairyamupAdadAnamapi dRDhapratijJatvalakSaNaM sthairya na parityajatItyarthaH // 27 // yadapyukta mekasyApyaGgasya bhaGge'STAdazazIlAGgasahasralakSaNaM cAritraM nAvatiSThata iti pramAda| bahule kAle kathaM cAritrasambhavaH ? iti tatrottaramAha - idAnIntanasAdhUnAM vajaDatve'pi gItArthapAratatryeNa saralAzayatva meva / Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svapijJa: ttiyutaH prathamo. vena zIlA CAMSHERECENERSEEN sIlaMgANa vi evaM, vigalattaM Nasthi viraibhAveNaM / iharA kayAi hujja vi, bhaNiyaM jaM pubsuuriihiN||28|| I gurutattva vinizcayaH __'sIlaMgANa vitti / zIlAGgAnAmapi evaM' viratibhAvena nAsti 'vaikalyam' ekAdyagAyogalakSaNamitISyate, viratisthAna llAsaH sattve phalataH sarvAGgAnAM sattvAt / itarathA' bAhyapravRttyapekSAyAM bhavedapi kadAcidekAdyaGgadhaikalyam, tathAtve doSAbhAvAta AntarabhAveSu tu kvcidyNshvaiklye'virtiprsnggaat| yadbhaNitaM 'pUrvasUribhiH' zrIharibhadrAcAryaiH // 28 // eyaM ca ettha rUvaM,viraIbhAvaM paDucca daTThavvaM / Na u bajhaM pi pavitti,jaM sA bhAvaM viNA vi bhave // 29 // viratibhA__'eyaM ca'tti / etacca zIlAGgAnAmanyonyavyAptyA 'rUpam' akhaNDasvAbhAvyaM viratibhAvaM pratItya draSTavyaM na tu bAhyA 18GgAnAmavimapi pravRttimAzritya, 'yad' yasmAt 'sA' bAhyA pravRttirbhAvaM vinApi bhavet , puSTAlambanazuddhasya sarvatrAnabhiSvaGgasya gurula-17 ghubhAvavidaH kiJcidvAhyAGgavikalasya viratibhAvAvAdhAdutsUtraratasya ca bAhyAGgasAmagye'pi tadabhAvAditi bhAvaH // 29 // hAyadapyuktamekasyApyaGgasya vaikalye cAritrocchedAdeva mahAnizIthe sAdhUnAmakAyAdisevane mithyAtvAbhidhAnamiti tadapi na / pUrvapakSecoyuktaM tadabhidhAnasyAnyArthatvAdityAha dakoktaM mahA dAnizIthaprAacaMtaNisehatthaM, AukkAyAisevaNe bhaNimicchattaM Nicchayao, taM puNa aNNassa bhaMge vi||13|| mANyaM dUSa_ 'accaMta'tti / yadyapi granthAntare'SkAyatejaskAyayoH kalpikA pratisevanocyate, maithunasya tu rAgadve parahitapravRttyabhAve- yati / nAtyantaniSedha eva, tathA'pyapkAyAdipratisevAtrayasyaiva tattvato gRhavAsatvAdujjhitagRhavAsAnAmutsargarucInAM munInAM // 35 // Jain Education For Private Personal Use Only inelibrary.org Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tannirvAhArthaM puSTamAlambamAnAnAmapi tAdRzacAritrazuddhaye tasyAtyantaniSedhArthamapkAyA disevane mithyAtvaM bhaNitaM mahAnizIthe / tathA coktaM sAvadyAcAryAdhikAraprAnte- "se bhayavaM / kiM paccaiaM teNANubhUyaM erisaM dUsahaM ghoradAruNaM mahAdukkhasannivAyasaMghaTTamittiyakAlaM ti ? goyamA ! jaM bhaNiyaM takkAlasamayammi jahA NaM ussaggAvavAehiM Agamo Thio egaMto micchattaM jiNANa ANA aNegaMto tti eyavayaNapaccaiaM / se bhayavaM ! kiM ussaggAvavAehiM NaM No ThiaM AgamaM etaM ca pannavijjai ? goyamA ! ussaggAvavAehiM cetra patrayaNaM ThiyaM aNegaMtaM ca pannavijjai no NaM etaM / NavaraM AukkAyaparibhogaM te kAya samAraMbhaM mehuNAsevaNaM ca, ete tao ThANaMtare egaMteNaM 3 Nicchayao 3 vADha 3 savayA sabapayArehiM NaM AyahiyadvINaM NisijhaMti, etthaM ca suttAikkame sammaggaviSvaNAsaNaM ummaggapayarisaNaM, tao ya ANAbhaMgo, ANAgaMgAo anaMtasaMsAri"tti / nizcayataH punaranyasyApkAyAdi viramaNAtiriktaviratiguNasya bhaGge'pi tanmithyAtvaM vyavasthitam // 130 // tathA cAha jo jahavAyaM Na kuNai, micchadiTTI tao hu ko anno / vaDDher3a a micchattaM, parassa saMkaM jaNemANo // 31 // 'jo jahavArya'ti / iha yaddezakAla saMhananAnurUpaM yathAzakti yathAvadanuSThAnaM tatsamyaktvam, yata uktamAcArasUtre - "jaM moNaM ti pAsahA taM sammaM ti pAsahA, jaM sammaM ti pAsahA taM moNaM ti pAsahA / " iti / tato yo dezakAla saMhananAnurUpaM zaktyanigUhanena yathA''game'bhihitaM tathA na karoti tataH sakAzAtko'nyo mithyAdRSTiH / naiva kazcit kintu sa eva mithyAdRSTInAM dhuri yujyate, mahAmithyAdRSTitvAt / kathaM tasya mithyAdRSTitA ? ityAha- 'caDhei a' ityAdi / cazabdo " : Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavR. ttiyutaH prathamo. llAsaH hetau, yasmAtsa yathAvAdamakurvan parasya zaGkAmutpAdayati, yathA-yadi yat pravacane'bhidhIyate tattattvaM tarhi kimayaM tattvaM gurutattva. jAnAno'pi tathA na kurute? tasmAdvitathametatpravacanoktamiti, evaM ca parasya zaGkAM janayana mithyAtvaM santAnena vardhayati, vinizcayaH tathA ca pravacanasya vyvcchedH| zeSAstu mithyAdRSTayo naivaM pravacanasya mAlinyamApAdya paramparayA vyavacchedamAdhAtumIzAH, tataH zeSamithyAdRSTyapekSayA'sau yathAvAdamakurvan mahAmithyAdRSTiriti piNDaniyuktau vyAkhyAnametat / nanvevaM yathAvAdAkAriNaH paramithyAtvotpAdakatvena vyavahArata eva mithyAtvamAgataM na tu nizcayataH? iti cenna, yathAvAdAkAritvenaiva nizcayato mithyAtvopapatteH, ekapratijJAbhaGge sarvacaraNabhaGgAt, tadbhaGge ca jJAnadarzanayorapi bhaGgAt, tayozcaraNaphalatvAt , phalAbhAve ca hetonirarthakatvAt / ata eva-"NicchayaNayassa caraNAyavighAe nANadasaNavaho vi|" ityasya vyAkhyAne iyameva gAthA piNDaniyuktI smmtityodbhaavitaa| mithyAtvavarddhanalakSaNavyAvahArikamithyAtvAnupravezena ca mahAmithyASTitvamupapadyata iti sarvamavadAtam // 31 // vyavahArAbhiprAyamAha seDhIe bhahassa vi,bhajaM vavahArao umicchattaM / jaMhoi abhiNivese, aNabhiNivese a No hujjA // 32 // ___ 'seDhIe'tti / zreNitaH' saMyamazreNitaH 'bhraSTasya' patitasyApi 'vyavahArataH' vyavahAranayamadhikRtya 'bhAjya' bhajanIyaM kasyacita syAta kasyacicca neti bhAvaH'yata' yasmAda 'abhiniveze' ekAntena bhagavatpravacanavipratipattilakSa-12 Ne'saGgahe sati mithyAtvaM zreNibhraSTasya bhavati / anabhiniveze tu tasya dezaviratiM bhagavati zraddhAnamAtraM vA dadhAnasya na bhavati mithyAtvam, tatkAryasyAsadahasyAbhAvAt , samyaktvakAryasya ca pazcAttApAdipariNAmasya sattvAt // 32 // yata eva EMALEBRUARMA Jain Ede For Private Personal Use Only Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruta. 7 Jain Education Int bhagnasyApi mithyAtvaM bhAjyamata eva niSkramaNe'pi vizeSa vidhiparisaGkhyopapadyata ityAha itto mahANisIhe, bhaggassa vi NaMdiseNaNAeNaM / sammattarakkhaNa, NirddhadhasayANisehavihI // 33 // 'itto 'ti / ata eva mahAnizIthe bhagnasyApi 'nandiSeNajJAtena' nandiSeNadRSTAntaprasaGgena samyaktvarakSaNArthaM niddhandhasatAniSedhavidhiH zrUyate, tathA ca tata eva tasya samyaktvasiddhiH, tatphalenaiva tasya phalavattvAditi siddham, tadbhamyazcAyam - " bhayavaM ! jo rattidiahaM, siddhataM paDhai suNe / vakkhANe ciMtae sayayaM, so kiM aNAyAramAyare ? // 1 // siddhatagayamegaM pi, akkharaM jo viyANai / so goyama ! maraNaMte vi, aNAyAraM na samAyare // 2 // bhayavaM ! tA kIsa dasapuvI, diseNamahAyase / paJcajjaM ciccA gaNikAe, gehaM paviTTo pasubai 1 // 3 // goyama ! tassa paviddhaM me, bhogahalaM khaliakAraNaM / bhavabhayabhIo tahA vi duaM, so padmajamuvAgao // 4 // pAyAlaM avi umuhaM, saggaM hojjA ahomuhaM / Na uNA kevali - | pannattaM vayaNaM annA bhave // 5 // annaM ca so bahUvAe, suaNibaddhe viAriDaM guruNo / pAmUle muttaNaM, liMgaM nivisao gao // 6 // tameva vayaNaM saramANo, daMtabhaggo sakammuNA / bhogahalaM kammaM vedei, vajrapuTTaNikAiaM // 7 // bhayavaM ! te risovAe, suaNibaddhe viArie / jeNujjhia sAmannaM, ajja vi pANe dharei so 1 // 8 // ete te goyamovAe, kevalIhiM paveie / jahA visayaparAbhUo, sarejjA suttamimaM muNI // 9 // taMjahA - " tavamaTTaguNaM ghoraM, ADhavijjA sudukkaraM / jahA visae u dijaMti, paDaNAsaNavisaM pi vA // 10 // kArya baMdhiUNa maria, no caritaM virAhae / aha eyAiM na sakkijjA, to gurUNaM liMgaM samappiyA // 11 // videse jattha nAgacche, pautI tattha gaMtUNaM / aguDabAI pAlijA, No NaM bhaviara ) ary.org Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavR ttiyutaH prathamo se giddhadhase // 12 // " ityAdi // 33 // atra sthAne sthAne saMyamazreNI nibaddheti tAmeva smRtAmanupekSaNIyAM ca nirUpayati- gurutattva vinizcayaH itthaM saMjamaseDhiM, pasaMgasaMgaisamAgayaM bhaNimo / aparimiyaThANakaMDagachaTThANagarAsiNipphaNaM // 34 // lAsaH ___ 'itthaM'ti / 'atra' asminnadhikAre prasaGgasaGgatisamAgatAM saMyamazreNI vayaM bhaNAmaH, kimbhUtAm ? aparimitAnAm-asaGkhyAtAnAM sthAnAnAM kaNDakAnAM SaTsthAnakAnAM ca rAzibhiniSpannAm // 34 // etameva nirdezaM savizeSa piNDaniyukti- saMyamazreNi bhASyagAthAbhyAmAha nirUpaNA tatthANaMtA u carittapajavA huMti saMjamaTThANaM / saMkhAIANi hu tANi kaMDagaM hoi NAyatvaM // 35 // | 'tattha' ityAdi / 'tatra' teSu saMyamasthAnAdiSu vaktavyeSu anantAzcAritraparyAyA bhavanti saMyamasthAnaM, prathamamiti shessH| sarvajaghanye'pi hi saMyamasthAne kevaliprajJAchedakena cchidyamAnA nirvibhAgAbhAgAH sarvotkRSTadezavirativizuddhisthAnagatanivibhAgabhAgebhyaH sarvajIvAnantarUpeNa guNakAreNAnantaguNitA bhavanti, tathAhi-asatkalpanayA sarvotkRSTasya dezavirativizuddhisthAnasya nirvibhAgA bhAgA daza sahasrANi 10000, sarvajIvAnantapramANakazca rAziH zataM, tatastena zatasaGkhyena sarvajIvAnantakapramANena rAzinA dazasahasrasaGkhyAH sarvotkRSTadezavirativizuddhisthAnagatA nirvibhAgA bhAgA guNyante jA HD // 37 // tAni daza lakSANi, etAvantaH kila sarvajaghanyasyApi sarvavirativizuddhisthAnasya nirvibhAgA bhAgA bhavantIti; paramArthatastu sarvAkAzapradezebhyo'nantaguNitA ete, taduktaM kalpabhASye-"te kittiA paesA, sabAgAsassa maggaNA hoi / te For Private Personal use only Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jattiyA parasA, avibhAga tao anaMtaguNA // 1 // " iti / saGkhyAtItAni ca saMyamasthAnAni kaNDakaM bhavati jJAtavyam // 35 // saMkhAIANi u kaMDagANi chaTTANagaM viNidi / chaTThANA u asaMkhA saMjamaseDhI muNeyA // 36 // 'saMkhAI ANi u'ti / saGkhyAtItAni ca kaNDakAni SaTsthAnakaM vinirdiSTaM, SaTsthAnAni cAsaGkhyAtAni saMyamazreNijJa - tavyA // 36 // etadeva yathottaravRddhyAdikramapradarzanapUrvaM vivecayati ThANehi~ paDhamaThANA, jahuttaramaNaMta bhAgavuDDehiM / kaNDagamaMgulakhittAsaMkhijaMsappamANehiM // 37 // 'ThANe ha~' ityAdi / 'prathamasthAnAt' prathamasthAnamAdIkRtya 'yathottaraM ' dvitIyatRtIyAdyuttarasthAnAnukrameNa 'anantabhAgavRddhaiH' pUrvapUrvasthAnA vibhAgabhAgAnAM yo'nantatamo bhAgastaddhikaiH sthAnairaGgalakSetrasya - aGgulamAtrakSetrasya yo'saGkhyAMzaHasaGkhyeyo bhAgastatpramANaiH - tadgata pradezarAzisama saGkhyaiH sampannaiH kaNDakaM samayaparibhASayA paribhASyate, taduktam - " kaMDa ti ittha bhannai, aMgulabhAgo asaMkhijjo / " iti / ayaM bhAvaH - prathamasaMyamasthAnagatanirvibhAgabhAgApekSayA dvitIyamana ntatamabhAgavRddham, tatastRtIyam, evamuttarottarANi yAvadaGgulamAtrakSetrAsaGkhyeyAMzapradezamAnAni bhavanti tAvatsamuditAnAM teSAM kaNDakasaJjJA bhavatIti // 37 // kaMDagamittANaM taM sAhiaThANaMtarAi~ ThANAI | kaMDagamittAiM tao, huMti asaMkhaMsabuDDAI // 38 // 'kaMDaga'ti / ' tataH' tasmAt kaNDakAtparato yadanantaraM saMyamasthAnaM tat prAktanasthAnagatanirvibhAgabhAgApekSayA'saGkhye Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRttiyutaH prathamo // 38 // yatamena bhAgenAdhikam, tataH parANi yathottaramanantabhAgavRddhAni sthAnAni kaNDakamAtrANi bhavanti, tataH punarekama saGkhyeyabhAgAdhikaM saMyamasthAnam, tataH parANyanantabhAgavRddhAni kaNDakamAtrANi saMyamasthAni, tataH punarekama saGkhyeyabhAgAdhikam, evaM krameNa kaNDakamAtrANi anantAMzAdhikAni - anantabhAgavRddhAni sthAnAni antarANi - vyavadhAyakAni yeSAM tAni tathA, kaNDakamAtrANi sthAnAni 'asaGkhyAMzavRddhAni 'asaGkhyeyabhAgAdhikAni bhavanti // 38 // caramAu tao paDhamaM, aMtariamaNaMtabhAgavuDDehiM / saMkhaMsAhia ThANaM, kaMDagamittehi~ ThANehiM // 39 // 'caramAu'tti / caramAt 'tataH' asaGkhyeya bhAgAdhikAtsaMyamasthAnAtsarANi yathottaramanantabhAgavRddhAni sthAnAni kaNDakamAtrANi bhavanti, tairantaritaM prathamaM 'saGkhyAMzAdhikaM' saGkhyeyabhAgavRddhaM sthAnaM bhavati // 39 // viiAiANi tANi vi, putiriANi kaMDagamiANi / evaM saMkhAsaMkhANaMtaguNehi pi buDDhAI // 140 // 'biiAiANi 'tti / tataH prathamasaGkhyeya bhAgAdhikasaMyamasthAnAdanantaraM mUlAdArabhya yAvanti saMyamasthAnAni prAgatikAntAni tAvantyupatiSThante tato dvitIyaM saGkhyeyabhAgAdhikaM saMyamasthAnam, anena krameNa dvitIyAdInyapi 'tAni' saGkhye - yabhAgAdhikAni saMyamasthAnAni 'pUrvArintatAni' mUlAdArabhya yAvanti prAg vyatikrAntAni sthAnAni tairantaritAni - vyava hitAni kaNDakamAtrANi bhavanti / evaM saGkhyAsaGkhyAnantaguNairvRddhAnyapi sthAnAni vaktavyAni, tathAhi -- saGkhye ya bhAgAdhikakaNDakasamAptau uktakrameNa bhUyo'pi saGkhyeyabhAgAdhika saMyamasthAnaprasaGge saGkhyeyaguNAdhikamekaM saMyamasthAnaM vaktavyaM, tataH . gurutattvavinizcayaH llAsaH // 38 // Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S panarapi malAdArabhya yAvanti vyatikrAntAni tAvanti bhUyo'pi tathaiva vaktavyAni, tataH punaraNyekaM sahAyaguNAdhika saMyamasthAnam , evametAnyapi kaNDakamAtrANi bhavanti, tata uktakrameNa punarapi samayeyaguNAdhikasaMyamasthAnaprasaGge'saJjayeyaguNAdhikaM tadvaktavyam, tataH punarapi mUlAdArabhya yAvanti prAgatikrAntAni tAvanti tenaiva krameNa bhUyo'pi vaktavyAni. tataH punarapyekamasaGkhyeyaguNAdhika saMyamasthAnam, evametAnyapi kaNDakamAtrANi bhavanti, tataH pUrvaparipATyA punarapyasayeyaguNAdhikasaMyamasthAnaprasaGge'nantaguNAdhikaM saMyamasthAnaM vaktavyaM, tataH punarapi mUlAdArabhya yAvanti saMyamasthAnAni prAgatikrAntAni tAvanti tathaiva krameNa bhUyo'pi vaktavyAni, tataH punarapyekamanantaguNAdhika saMyamasthAnaM vaktavyaM, tato bhUyo'pi mUlAdArabhya tAvanti saMyamasthAnAni, tataH punarapyekamanantaguNAdhikaM saMyamasthAnam , evametAmyapi kaNDakamAtrANi bhavanti, tato bhUyo'pi teSAmupari paJcavRddhyAtmakAni saMyamasthAnAni mUlAdArabhya tathaiva vaktavyAni, yatpunaranantaguNavRddhisthAnaM tanna prApyate, SaTsthAnakasya parisamAptatvAt // 140 // TThANasamattIe, kameNa aNNAi~ tAi~ uTThati / huMti samA chaTThANA, evamasaMkhehi~ logehiM // 41 // 18 hai| 'chtttthaann'tti|ssttsthaanksyaiksy parisamAptau krameNa 'anyAnyapi' dvitIyAdIni SaTsthAnakAnyuktakameNaivottiSThanti / kiya-4 ntyevaM samagrANi tAni bhavanti? ityAha-evaM 'asaGkhyairlokaHsamAni' asaGkhyalokAkAzapradezapramANAni SaTrasthAnakAni bhavanti, uktaJca-"chaTThANagaavasANe, annaM chaTThANayaM puNo annaM / evamasaMkhA logA, chaTANANaM muNeabA // 1 // " iti // 41 // ACAUSA Jan En For Private Personal use only Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 06 gurutattva stropajJava- sabajiehi~ aNaMta, bhAgaM ca guNaM asaMkhalogehiM / jANa asaMkhaM saMkhaM, saMkhijeNaM ca jiTTeNaM // 42 // ttiyutaH vinizcayaH hA 'sabajiehi~ 'ti / atra SaDvRddhirUpe padasthAne bhAgaM ca guNaM ca anantaM sarvajIvairjAnIhi, asaGkhyaM ca 'asaGkhyalokaita prathamo llAsa: asaGkhyalokAkAzapradezaiH, 'saGkhyaM' saGkhyeyaM ca 'jyeSThena' utkRSTena saGkhyeyena, tthaahi-ydytsNymsthaanmnntbhaagvRddhmupl||39|| bhyate tattatpAzcAtyasya pAzcAtyasya saMyamasthAnasya nirvibhAgAnAM bhAgAnAM sarvajIvasaGkhyApramANena rAzinA bhAge hRte sati yadyallabhyate tAvatpramANenAnantabhAgenAdhikamavagantavyam, yaccAsaGkhyeyabhAgavRddhaM tatpAzcAtyasya pAzcAtyasya saMyamasthAnasya sambandhinAM nivibhAgabhAgAnAmasaGkhyeyalokAkAzapradezapramANena rAzinA bhAge hRte sati yallabhyate tAvatpramANenAsaGkhyeyabhAgenAdhikam , yacca saGkhyeyabhAgavRddhaM tatpAzcAtyasya pAzcAtyasya saMyamasthAnasyotkRSTana saGkhyeyena bhAge hRte sati yallabhyate tAvatpramANena saGkhyeyatamena bhAgenAdhikam , yacca saGkhyeyaguNavRddhaM tatsAzcAtyasya pAzcAtyasya saMyamasthAnasya ye nirvibhAgA bhAgA utkRSTena saGkhyeyakapramANena rAzinA guNitA yAvantastAvatpramANam / evamasaGkhyeyaguNavRddhau pAzcAtyasya saMyamasthAnasya ye nirvibhAgA bhAgAste'saGkhyeyalokAkAzapradezapramANenAsaGkhyeyena guNyante, anantaguNavRddhau ca sarvajIvapramANenAnanteneti // 42 // eyaM carittaseTiM, paDivajjai hiTTha koi uvariM vaa| jo hiTThA paDivajai, sijjhai NiyamA jahA bharaho // 43 // 'eya'ti / etAM cAritrazreNiM kazcijjIvo'dhastAjaghanyasaMyamasthAneSu pratipadyate, kazcitpunaH 'upari' uparitaneSu paryanta CARRCLIC kakakakaka Jain Education international For Private & Personal use only inww.jainelibrary.org Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SHARELUGAIRECORDER vartiSu, upalakSaNatvAnmadhyameSu vA saMyamasthAneSu pratipadyate, tatra yo'dhastaneSu saMyamasthAneSu cAritrazreNiM pratipadyate sa| niyamAttenaiva bhavagrahaNena sidhyati yathA bharatazcakravartI // 43 // majhe vA uvariM vA, NiyamA gamaNaM tu hiTThimaM ThANaM / aMtomuhuttavuDDI, hANI vi taheva nAyavA // 44 // _ 'majjhe vatti / yaH punaH 'madhye vA' madhyameSu voparitaneSu vA saMyamasthAneSu cAritrazreNiM pratipadyate tasya niyamAdadhastanaM | saMyamasthAnaM yAvadgamanaM bhavati, tato'sau tenAnyena vA bhavagrahaNena sarvANi saMyamasthAnAni spRSTvA sidhyati / na ca stoka-18 kAle sarvasthAnAnAMpa sthAnapatitAnAM bahutvena sparzAnupapattiriti zaGkanIyam, pratisamayamasaGkhayeyalokAkAzapradezapramANAnAM | SaTsthAnapatitAnAM saMyamAdhyavasAyasthAnAnAM sparzAbhyupagamenAnupapattyabhAvAt / yA punaradhastanasaMyamasthAnebhya uparitanasaMyamasthAnArohaNalakSaNA vRddhiH sA'ntarmuhUrttamAtrA bhavati, yA coparitanasaMyamasthAnebhyo'dhastanasaMyamasthAneSvavarohaNarUpA hAniH sApi tathaiva' antarmuhUrttamAtraiva jJAtavyA, dve apyete kalpabhASyagAthe // 44 // thovA'saMkhaguNAI, paDilomakameNa huMti ThANAI / esA saMkheveNaM. saMjamaseDhIparUvaNayA // 45 // 'thova'tti / stokAnyasaGkhyAtaguNAni ca 'pratilomakrameNa pazcAnupUrvyA sthAnAni' saMyamasthAnAni bhavanti / tathAhisarvastokAnyanantaguNavRddhAni sthAnAni kaNDakamAtratvAtteSAm , tebhyo'saGkhyeyaguNavRddhAni sthAnAnyasaGkhyeyaguNAni, guNakArazceha kaNDakapramANo jJAtavyaH, ekaikasyAnantaguNavRddhasya sthAnasyAdhastAtpratyekamasaGkhyeyaguNavRddhAni sthAnAni kaNDakamA , "padasthAnapatitAnAm" iti pATha eka eva pustake labhyate / LOCALCREAMSARDAMOCRACHCARE Jan Education international For Private Personal use only elorary.org Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ttiyutaH gurutattvavinizcaya lAsa: svopajJavR trANi prApyanta iti kRtvA; anantaguNavRddhasthAnakaNDakasya copari kaNDakamAtrANyasaGkhyeyaguNavRddhAni prApyante na tvananta- guNavRddhaM sthAnam , tenopariSTAdekasya kaNDakasyAdhikasya prkssepH| tebhyo'pyasaGkhyeyaguNavRddhebhyaH sthAnebhyaH saGkhyeyaguNavRddhAni prathamona | sthAnAnyasaGkhyeyaguNAni, tebhyo'pi saGkhyeyabhAgAdhikAni sthAnAnyasaGkhyeyaguNAni, tebhyo'pyasaGkhyeyabhAgAdhikAni sthaanaa||40|| nyasaGkhyeyaguNAni, tebhyo'pyanantabhAgavRddhAni sthAnAnyasaGkhyeyaguNAni / guNakArazca sarvatrApi kaNDakAnAmupari caikakaNDa kaprakSepaH / eSA saGkepeNa saMyamazreNIprarUpaNA kRtA // 45 // atha prakRtaM prastumaH, tatra yadapyuktaM dezaviratikaNDaka sparza vinA cAritrAsparzanAtpratimApAlanAdikramaniyatameva cAritramiti duranucarametaditi tatrAha|pattA aNaMtajIvA, desaviraikaMDae vi muttuunnN| caraNaM kayakaraNassa ya, tulaNA tapphAsaNAgabbhA // 46 // 'patta'tti / dezaviratikaNDakAni muktvA'pi anantajIvAH 'caraNaM' cAritraM prAptAstathAvidhakarmakSayopazamato dezaviharati vinApi, cAritraprAptaruttarottarakSayopazamasya balavattvAt, taduktaM pazcAzaka eva-"tA kammakhaovasamA, jo eyapa gAramaMtareNAvi / jAyai jahoiaguNo, tassa vi esA tahA nneyaa||1||" Avazyake'pyuktam-"bhAgehiM asaMkhijehi phAsiA desviriio|"tti / 'ca' punaH 'tatsparzanAgI dezaviratipAlanAniyatA tulanA 'kRtakaraNasya' abhyastatapaso KjJAninaH paramabhAvaprAptyudyatasyeti, puruSavizeSApekSo'yaM kramaniyamaH // 46 // etadevopapAdayatihaiM jaM eeNa kameNaM, guNaseDhIe pavaDDamANIe / sIhattA NikkhaMtA, sIhattA ceva viharaMti // 17 // dezaviratyAdikrameNaiva sarvacAritraprAptirityasya | nirasanam // 40 // For Private & Personal use only Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'jaM eeNa'tti / 'yat' yasmAt 'etena' pratimApratipattyAdilakSaNena krameNa zubhAnubandhAvicchedAdguNazreNyA pravarddhamAnayA siMhatayA niSkrAntA siMhatayaiva viharanti / tathA ca mndkssyopshmsyaatishyitbhaavcrnnaarthmettkrmniymH| idAnIM ca prAyo manda eva kSayopazama iti vishissyaaymityaacaaryaabhipraayH||47|| natvevamanyathA dIkSAniSedha ityata AhabIyAhANatthaM puNa, guruparataMtANa diti juggANaM / anbhAsakaraM caraNaM, jaM aTTha bhavA crittmmi||48|| | 'bIyAhANatya'ti / 'bIjAdhAnArtha' mokSabIjavizeSasiddhyarthaM punarguruparatantrANAM pRcchAdinA kalitayogyatAnAM 'abhyAsakaram' argamyamAnatvAdabhyAsakaramapi 'caraNaM' cAritraM ddtyaacaaryaaH| 'yat' yasmAccAritre 'aSTaiva bhavAH' cAritrapratipattisahitAH saMsAre'STAveva bhavA bhavanti, taduktamAvazyake-"aTTa bhavA u caritte"tti / ata evASTamacAritre siddherAvazyakatvAtpravrajyAyA viziSTavIjatvAdbhagavatA zrImahAvIreNa hAlikAya sA dApitA, anyathA tahAna nirarthakaM syAt , samyaktvamAtreNaiva bIjamAtrasya siddhatvAt / kathaM tarhi gozAlakasya cAritrapratipattibhavA virAdhanAyuktA daza tadayuktAzcASTAvityaSTAdaza ? iti cet, virAdhanAyukteSu bhaveSu tasya dravyacAritrasyaiva sambhavAditi vadanti / anye tvAhuH-"aTTha bhavA u caritte" ityatrAvirAdhanAbhavA eva grAhyAH, avirAdhanA ca dIkSApratipattimArabhyAnaticAratayA''maraNapAlanam, na ca vRttikRtA''dAnabhavAnAmeva vyAkhyAnAttadavaSTambhenaiva sUtraM vyAkhyeyam / AvazyakacUrNikAreNApyArAdhanApakSasya samarthitatvAdityAhuH / vastutaH sAmAnyabIjAdhAnArthamapi dIkSopayujyata eva, etasyA dravyasamyaktvAdikrameNAsahaparityAgadhArmikajanAnurAgavihitAnuSThAnAhitakSayopazamajJAnAvaraNavigamabodhivRddhyAdiguNaprAptipUrva paramadIkSAprAptihetutvasya 255055 Jain E n For Private Personal use only Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GANGACAR svopajJavR- tatra tatra samarthitatvAditi draSTavyam // 48 // apratipannadezaviraterabhyAsarUpadIkSAgrahaNasyaivopapAdakAntaramAha gurutattva ttiyutaH aTTAhiavAsANaM, bAlANa vi ittha teNa ahigaaro|bhnnio evaM titthe, atrucchittI kayA hoi // 49 // vinizcayaH prathamo. kAlAsaH 'aThThAhitti / 'tena' vIjAdhAnena hetunASTAdhikavarSANAM bAlAnAmapi 'atra' dIkSAyAmadhikAraH 'bhaNitaH' sUtre, samarthitazca paJcavastukAdau, uktakramaniyame tu naitadupapadyeta / evaM' vAlAnAmapi dIkSAdhikAre tIrthe'vyavacchittiH kRtA / bhavati // 49 // yataH AbAlabhAvao je, gurupAmUlAu lddhsikkhdugaa| NicchayavavahAraviU, te vaTTAvaMti titthtthiiN||15|| RI 'AvAlabhAvao'tti / ye 'AbAlabhAvataH' bAlyamArabhya gurupAdamUlAt 'labdhazikSAdvikAH' prAptagrahaNA''sevanArUpa-18 zikSAdvayAste 'nizcayavyavahAravidaH' gRhItanayadvayaparamArthAH santastIrthasthitiM vartayanti nAnye, jJAnAbhyAsAdhInatvAttapravartanasya // 150 // tathA ca yatanAtizayArthamuktatulanAniyamAdare'pi saMyamamAtragrahaNaM bIjAdhAnArthamapIti siddham , |atra ca kSayopazamabhedena guNabhede'pi samanaddhAkriyatvaM tIrthaprabhAvakatAyAmaviziSTamaGgamityAhajassa jayAvaraNijaM, vucchinnaM hoi tassa so u gunno| samasaddhAkiriyA puNa, titthassa pabhAvagA huMti 51/ 'jassatti / yasya yadAvaraNaM vicchinnaM bhavati tasya sa eva guNo bhavati na tu sarvaguNasampUrNatA, tasyAH srvcaaritraa-18|||41|| varaNakSayAdhInatvAt ; ata eva yasya vIryAntarAyacAritramohabhedAnAM dharmAntarAyANAM kssyopshmstsyaivaagaartyaaglkssnnaa-tt| AURURAM R ESENGERS Inin Education International For Private Personal use only Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ voorooroor pravrajyA nAnyasya, yasya ca vedalakSaNAnAM cAritrAvaraNIyAnAM kSayopazamastasya maithunaviratilakSaNaM kevalabrahmacaryavAsitvaM nAnyasya, yasya ca cAritravizeSaviSayavIryAntarAyalakSaNAnAM yatanAvaraNIyAnAM karmaNAM kSayopazamastasya pratipannacAritrAticAraparihArArthayatanAvizeSalakSaNaH saMyamo nAnyasya, yasya ca bhAvacAritrarUpAdhyavasAnAvaraNIyAnAM karmaNAM kSayopazamastasyaiva zubhAdhyavasAyavRttilakSaNaH saMvaro nAnyasyeti bhagavatyAmazrutvAkevalyadhikAre vyavasthitam / 'samazraddhAkriyAH' ekaprarUpaNAvyavahArAH punaH sAdhavo lokAnAM bodhibIjamAdadhAnAstIrthasya prabhAvakA bhavanti mUlaguNasAmyAt , yatkizcidguNavaiSamyasyAprayojakatvAd ghaTajanakadaNDeSu nIlapItAdivaiSamyavat // 51 // atha yaduktaM vyavahatudIlebhyena vyava-16 hAradolabhyaM sUtroktasya gaNanikSepArhasya guroranupalabhyamAnatvAditi tadapavadannAha kAloiaguNajutte, suabhnniekaaigunnvihiinnmmi| gaNaNikheyo jutto, jaM sakkhevaM imaM bhaNiyaM // 52 // vyavahAradau81 'kAloiatti / kAlocitAH-idaMyugAnurUpA ye guNAH-pratirUpAdayastairyuktaM zrutabhaNitAnAM guNAnAM madhyAdekAdiguNa-16/lebhyanirA. vihIne'pi gaNanikSepo yuktaH, yat 'sAkSepa' sapUrvapakSametad bhaNitaM vyavahArabhASye // 52 // ita Arabhya poDaza vyava-16 hAragAthA:putvaM vapaNeUNaM, dIhapariAyasaMghayaNasaddhaM / dasapuvIe dhIre, majAraruaM parUvaNayA // 53 // 'purvati / nanu pUrvamAcAryapadayogyasya dIrghaH paryAyo varNitaH, saMhananaM cAtiviziSTaM, zraddhA ca pravacanaviSayAtyuttamA, SAMACROSE karaNam For Private & Personal use only anyang Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavR. AgamatazcAcAryapadayogyA jaghanyato'pi dazapUrvikAH, tathA 'dhIrAH' buddhicatuSTayena virAjamAnAste, tata evaM pUrva varNa-18 gurutattvattiyutaHyitvA yadevamidAnI prarUpayatha yathA trivarSaparyAya AcAraprakalpadhara upAdhyAyaH sthApyate, paJcavarSaparyAyo dazAkalpavya- vinizcayaH prathamo. 13vahAradhara ityAdi, saiSA prarUpaNA mArjArarataM, yathA mArjAraH pUrva mahatA zabdenAraTati pazcAcchanaiH zanairyathA svayamapi lAsaH zrotuM na zaknoti, evaM tvamapi pUrvamuccaiH zabditavAn pazcAcchanairiti sUrirAha-satyametat, kevalaM pUrvamatizayitavastu-14 sthitimadhikRtyoktam , samprati punaH kAlAnurUpaM prajJApyata ityadoSaH // 53 // tathA cAtra dRSTAntAnAhapukkhariNI AyAre, ANayaNA teNagA ya giiytthe| Ayariyammi u ee, AharaNA huMti NAyavA // 54 // satthaparinnA chakkAyaahigame piMDaM uttrjjhaae|rukkhe avasabha 'govo,joh| sohI a (kkhariNI // 55 // | 'pukkhariNitti 'satthaparinna'tti sugame, trayodazaitAnyAharaNAni // 54 // 55 // tatra puSkariNyAharaNaM tAvadbhAvayati-18 pukkhariNIo puviM,jArisayAo Na tArisA innhi| taha vi ya puskhariNIo,havaMti kajAiM kiirNti||56|| | 'pukkhariNIu'tti / 'pUrva' suSamAkAle yAdRzyaH puSkariNyo jambUdvIpaprajJaptau varNyante idAnIM na tAdRzyastathApi ca | tAH puSkariNyo bhavanti kAryANi ca tAbhiH kriyante // 56 // AcAraprakalpAnayanAharaNamAha- .. AyArapakappo yA, navame puvammi Asi sohI |ttto ciya nijUDho iyANi to iha sa kiM na bhve||57|| // 42 // 'AyAra'tti / AcAraprakalpaH pUrva navame pUrva AsIt , zodhizca tato'bhavat / idAnIM punarihAcArAGge / tata eva dRSTAntAni Jain Educat i onal brary.org Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navamAtpUrvAnniryuDhastataH kimeSa AcAraprakalpo na bhavati ? kiM vA tataH zodhirnopajAyate ?, eSo'pyAcArakalpaH zodhipazcAsmAdaviziSTA bhavatIti bhAvaH // 57 // stenakadRSTAntabhAvanArthamAhatAlugghADaNiosovaNAivijAhi teNagA aasi| iNhi tAoM na saMtI,tahAvi kiM teNagANa khlu||5|| 'tAlugghADaNi'tti / pUrva 'stenakAH' caurA vijayaprabhavAdayastAlodghATinyavasvApinyAdividyAbhirupetA AsIran , tAzca vidyA idAnIM na santi, tathApi kiM khalu stenakA na bhavanti ? bhavantyeva, tairapi paradravyApaharaNAditi bhaavH|| 58 // adhunA gItArthadRSTAntaM bhAvayatiputi caudasaputrI, iNhi jahaNNo pkppdhaarii|mjjhimg kappadhArI, kaha so uNa hoi giiyttho||59|| _ 'puSiti / pUrva gItArthazcaturdazapUrvI abhavat , idAnIM sa kiM gItArtho jaghanyataH 'prakalpadhArI' nizIthAdhyayanadhArI dAmadhyamazca kalpadhArI na bhavAta ? bhavatyeveti bhAvaH // 59 // atha zastraparijJAdRSTAntamAha puviM satthaparinnAahIapaDhiAi houvaTThavaNA / ipiMha chajjIvaNayA, kiM sAuna houvaTTavaNA // 160 // ko 'puci'ti / pUrva zastraparijJAyAmAcArAGgAntargatAyAmadhItAyAmarthato jJAtAyAM paThitAyAM ca sUtrata upasthApanA'bhUt , 5 idAnIM punaH 'sA' upasthApanA kiMSar3ajIvanikAyAM dazavaikAlikAntargatAyAmadhItAyAM paThitAyAM ca na bhavati? bhavatyevetyarthaH H // 160 // piNDadRSTAntabhAvanArthamAha guruta. 8 I Jain Education Interations Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ llAsaH svopajJavR- bitiyammi baMbhacere, paMcama uddesa AmagaMdhammi / suttammi piMDakappI, iha puNa piMDesaNAe u||1|| gurutattvattiyutaH | 'vitiyammitti / pUrvamAcArAGgAntargate lokavijayanAmni dvitIye'dhyayane yo brahmacaryAkhyaH paJcama uddezakastasmin vinizcayaH prathamo yadAmagandhisUtram-"savAmagaMdhaM parinnAya nirAmagaMdho paricae"tti, tasmin sUtrato'rthatazcAdhIte piNDakalpI AsIt / / 'iha' idAnIM punardazavaikAlikAntargatAyAM piNDaiSaNAyAmapi sUtrato'rthatazcAdhItAyAM piNDakalpikaH kriyate, so'pi ca bhavati tAdRza iti // 61 // uttarAdhyayanadRSTAntaM bhAvayati AyArassa u uvariM, uttarajhayaNA u Asi puviM tu| dasaveAliauvariM, iyANi te kiM na hoMtI u // 6 // F 'AyArassa utti / pUrvamuttarAdhyayanAnyAcArAGgasyopAsIran , idAnIM dazavaikAlikasyopari tathApi kiM tAni tathA-18 * rUpANi na bhavanti ? bhavantyeveti bhAvaH // 62 // vRkSadRSTAntabhAvanArthamAhamattaMgAItaruvara na saMti ihi na hoti kiM rukkhaa| mahajUhAhiva dappia,puviM vasabhA Na puNa ihi // 3 // 'mattaMgAi'tti / pUrva suSamasuSamAdikAle mattagAdayo dazavidhAH kalpadrumA AsIran , idAnIM te na santi kintvanye 5 sahakArAdayastataH kiM te vRkSA na bhavanti ? bhavantyeva, cchAyApuSpaphalAdisAdhAditi bhAvaH / vRSabhadRSTAntamAha-maha-18 // 43 // jahAhiva' ityAdi / pUrva vRSabhA mahAyUthAdhipA darpikAH zvetAH sujAtAH suvibhaktazRGgA AsIran na punaridAnI te / tathAbhUtAH santi kintu svalpayUthAH prAyo'lpazaktikA bahuvarNA mandarUpatarA atAdRzasaMsthAnAzca tathApi te vRSabhA KAHEKARISHCRASHISHARA in ona For Private Personal Use Only Winery ang Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / bhavanti, vRSabhakAryakaraNAditi bhAvaH // 63 // adhunA gopadRSTAntabhAvanArthamAhaputi koDIbaddhA, jUhA vi a naMdagovamAINaM / ihi na saMti tAI, kiM jUhA te na hoMtI u // 6 // | 'puciti / pUrva nandagopAdInAM gavAM yUthAH 'koTIbaddhAH' koTIsaGkhyAkA AsIran, idAnIM te tathAbhUtA na santi hai| 6 kintu paJcadazAdigosaGkhyAkAstataH kiM te yUthA na bhavanti ? bhavantyeva, yUthavyavahArasya sArvajanInatvAditi bhAvaH // 6 // hai adhunA yodhadRSTAntamAha-- sAhassImallA khalu, mahapANA Asi putrajohA u| tattulla natthi iNhi, kiM te johA Na hotI u // 65 // ] 'sAhassi'tti / pUrva yodhA mahAprANAH sahasramalA AsIran , idAnIM te tattulyA na santi kintvanantabhAgahInAstataH / kiM te yodhA na bhavanti ? bhavantyeva, kAlaucityena teSAmapi yodhakAryakaraNAditi bhAvaH // 65 // zodhidRSTAntamAhapuviM chammAsehiM, parihAreNaM ca Asi sohI u / suddhataveNaM niviiAdIehi visohI ya // 66 // 1 'putri'ti / pUrvaM SaDbhirmAsaiH 'parihAreNa ca parihAratapasA ca zodhirAsIt, idAnIM ca parihAramantareNa zuddhatapasA hai nirvikRtikAdibhirapi vizodhiH, paJcakalyANakAdimAtraprAyazcittadAnavyavahArAt // 66 // zodhiviSaya eva puSkariNIdRSTAntamAhakiha puNa evaM sohI, jaha puvillAsu pcchimaasuNvaa| pukkhariNIsuMvatthAiANi sujjhati taha sohI // 67 // nebo Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRttiyutaH prthmo||44|| | 'kiha puNa'tti / 'kiM' kena prakAreNa punaratrAdhunA evaM' nirvikRtikAdibhirapi vizodhirbhavati ?, sUrirAha-yathA 'pUrvAsugurutattvapUrvakAlabhAvinISu 'puSkariNISu' atiprabhUtajalaparipUrNAsu vastrANi zudhyanti sma evaM 'pazcimAsvapi' adhunAtanakAla- vinizcayaH bhAvinISu zudhyanti tathA zodhirapi pUrvamivedAnImapi bhavatIti // 67 // evaM dRSTAntAnabhidhAya dArTAntikayojanAmAha- lAsaH evaM AyariAdI, caudasapuvAdi Asi puvaM tu| iNhi jugANurUvA, AyariA huMti NAyavA // 6 // 2 dAntika___ 'e'ti / 'evam' anantaroditadRSTAntakadambakaprakAreNa yadyapi pUrvamAcAryAdayazcaturdazapUrvadharAdaya AsIran tathA- yojanA. pIdAnImAcAryAdaya upalakSaNametat-upAdhyAyAdayazca 'yugAnurUpAH' dazAkalpavyavahAradharAdayastaponiyamasvAdhyAyAdiSU-15 dhuktA dravyakSetrakAlabhAvocitayatanAparAyaNA bhavanti jJAtavyAH // 68 // enamevArtha svayamupasaMharannAha granthakAraHjiNavayaNativaruiNo, iya iNiMha mUlaguNajuassA vi|bhaavguruttN juttaM, vairegeNaM jao bhaNiyaM // 69 // upasaMhAraH __'jiNavayaNa'tti / jinavacane-mUlottaraguNavidhirUpe bhagavadpadeze tIvrA ruciH-zraddhAlakSaNA cikIrNalakSaNA ca yasya sa tathA tasya, 'iya'tti evaM mUlaguNayutasyApi kiM punaruttaraguNasamagrasyetyaperarthaH, 'bhAvagurutvaM' bhAcAryopAdhyAyatvAdi yuktam / yato bhaNitaM 'vyatirekeNa' anvayAkSepakavyatirekapratibandhena pazcAzake // 6 // guruguNarahio aihaM, davo mUlaguNaviutto jo|nn u guNamittavihUNo, tti caMDarudo udAharaNaM // 170 // 18 // 44 // _ 'guruguNa'tti / guruguNarahitazca iha sa draSTavyo yo mUlaguNavihIno na tu guNamAtravihIno guruna bhavatIti / atra Jan Edutan remations wow.jainelibrary.org Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caNDasadAcArya udAharaNaM, yathA tasya kSamAdirUpottaraguNavaikalye'pi mUlaguNasAmayyAccAritramapratihatamevamanyeSAmapIti / vivecitmidmnytr|| 170 // atha ye samyaktvAdapi paribhraSTA mUlaguNavirahiNAM veSamAtradhAriNAM svAtmanAM jJAnalavadurvidagdhatayA cAritraM vyavasthApayanti tatpratihananArthamAha je u sayaM pAsatthA, pAsatthavihAriNo ahAchaMdA / tesu Na jujati ime, pukkhariNIpamuhadivaMtA // 7 // veSamAtradhA. 1. je utti / ye tu svayaM 'pArzvasthAH' mUlaguNAnAmapi pArthe sthitAstathA 'pArzvasthavihAriNaH' sadaiva pArthasthavihArama-18 ritve sveSu parityajantaH 'yathAcchandA' yattadasambaddhotsUtrapralApino gRhikAryaratA gAravasaktAzcopalakSaNAt kuzIlAdilakSaNayuktAzca cAritravya vasthApakAnAM teSu 'ime' pUrvoktAH puSkariNIpramukhadRSTAntA na yujyante // 71 // yataH pratihananam Na hu sabaha vehamme, diluto juttisaMgao hoi / jaha annavassa dhUlIbhUmIi aNorapArassa // 72 // nahutti / na hi sarvathA' sarvaprakAreNa vaidhaye dRSTAnto yuktisaGgato bhavati, yathA dhUlIbhUmyAM 'anarvApArasya'arNavasya dRSTAntaH / bhavati hi svalpenApi jalAdisAdhayeNa taTAke samudradRSTAntopanyAsasya yuktatvaM na tu dhUlIbhUmyAm, tatra saadhrmyleshsyaapybhaavaat| evamaidaMyugIneSu guruSu pUrvagurUNAM puSkariNyAdyupanayadvAraupamyavarNanaM yuktaM syAt ,mUlaguNAdyAcAramAtrasAmyAt / na tu pArzvasthAdiSu, tatra sarvathA tadabhAvAt ; veSamAtreNa sAdharmya cAbhyupagamyamAne dravyatvAdinA dhUlIbhUmisamudrayorapisAmyaM syAditi bhaavH||72|| itthamaparyAlocayatAM yeSAM svasmin gurutvadhIviparyAsasteSAmapAyamupadarzayati PRES-45 For Private Personal Use Only Www.jainelibrary.org Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ llAsaH khopajJa kesiMci NAmamittA, iDDIrasasAyagAravarayANaM / hoi gurubhAvadappo, so mUlamaNattharAsINaM // 73 // ttiyutaH vinizcayaH prathamo IRI 'kesiMcitti / 'keSAJcit' anupAdeyAbhidhAnAnAM RddhirasasAtagAravaratAnAM 'nAmamAtrAt' yAdRcchikagurusajJAmA- 16trAllokenoccAryamANAdbhavati 'gurubhAvadarpaH' ahaM sarveSAM gururityabhimAnaH so'yamanartharAzInAM mUlam , viparyAsabuddherasaMyame // 45 // dRDhapravRttibhAvAt / tataH prAyazcittasantatipravRddhastato'nantasaMsAraprasaGgAditi // 73 // etadeva granthasammatyA draDhayatihai bhaNiyaM pacchittaM, jAvaiaMpiMDiyaM havaigattha / tatto caugguNaM ciya, gaNAhivaiNo pamattassa // 7 // 18 atrArthe ma. | 'ja'ti / 'yat' yasmAd yAvat prAyazcittaM 'ekatra' ekasthale sarvaM 'saMpiNDitam' ekIkRtaM bhavati tatazcaturguNaM 'pramattasya hAnizItha prAmANyamU. pramAdaparavazasya gaNAdhipaterbhaNitaM mahAnizIthe, guroH pramattatve sarveSAmapi pramAdabhAvAt , kriyAyAM cotsAhabhaGgAt , tataH klezamAtrapravRtteH puNyaphalavaJcanAt / tathA ca sUtram-"iNamo sabamavi pacchittaM goyamA ! jAvai egattha saMpiDiaM havijjA tAvaiaMceva egassaNaM gacchAhivaiNo mayaharapavittiNIe acauguNaM uvaisejA, jao NaM sabamavi eesiM| payaMsi hvejaa| ahA NaM ime ceva pamAyavarsa gacchejA sao annesiM saMte dhIbalavIrie suTTatarAgamabhujame hvejaa| ahA NaM kiMci sumahaMtamavi tao'NuTThANamabbhujamejA tA NaM Na tArisAe dhammasaddhAe kiMtu maMducchAhe smnnuddhejaa| bhaggapariNAmassa ya Niratthagameva kAyakilese, jamhA eyaM tamhA u aciMtANaMtaNiranubaMdhe punnapanbhAreNaM saMjujjamANe vi // 45 // sAhaNo Na saMjujaMti, evaM sabamavi gacchAhivayAdINaM doseNeva pavattejA, eeNaM pavuccai goyamA! jahA NaM gacchAhivaiyA COCOCCAREEROCRY Jan Education Interations For Private Personal Use Only Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BAHORROSOS BOSCOS INaM iNamo sabamavi pacchittaM jAvai egattha saMpaMDiaM havijjA tAvaiaMceva cauguNaM uvisejjaa"||74||n kevalaM svayaMpramattasya gaNAdhipateH prAyazcittasambhavaH kintvapramattasyApi gacchAsAraNAdinA duSTaziSyAtyAgena ca prAyazcittavizepApattirityAhaapamattassa ya gacchaM, asArayaMtassa carimapacchittaM / akayaNiyaduTThasIsa-cAyassa ya saMghabajjhattaM // 75 // 13 __'apamattassa ya'tti / 'apramattasya' svayaM pramAdarahitasya ca gaNAdhipatergacchamasArayata upalakSaNAdavArayato'codayato praticodayatazceti draSTavyaM 'caramaprAyazcittaM' pArAzcitaprAyazcittaM bhavati, akRtaH-avihito nijAnA-svIyAnAM duSTaziSyANAM tyAgo yena sa tathA tasya ca saGghabAhyatvaM karttavyam / prathamatastAvadaparIkSitaguNadoSANAM ziSyANAM dIkSaNenaiva | prAyazcittApatteH, tatastaddoSajJAnAnantaramapi tadaparityAge svacchandatayA tadAdhikyasambhavAt , atreme mahAnizIthasUtre"se bhayavaM! jeNaM gaNI appamAI bhavittANaM suANusAreNaM jahuttavihANehiM ceva sayayaM ahannisaM gacchaM Na sAravejA tassa | kiM pAyacchittamuvaisejjA? goyamA! appauttI pAraMciyaM uvaisejA / se bhayavaM! jassa uNa gaNiNo sabapamAyAlaMbaNavippamukkassAvi NaM suANusAreNaM jahuttavihANehiM ceva sayayaM ahannisaM gacchaM sAravemANassa u keI tahAvihe duTThasIle na sammaggaM samAyarejA tassa kiM pacchittaM uvaisejjA ? goyamA! uvaisejjA / se bhayavaM! keNaM aTeNaM? goyamA! jao NaM teNaM aparikkhiyaguNadose NikkhamAvie havijjA eteNaM aTeNaM / se bhayavaM! kiM taM pAyacchittamuvaisejjA? goamA! jeNaM *evaMguNakalie gaNI se NaM jayA evaM vihe pAvasIle gacche tivihaM tiviheNaM vosirittA NaM Ayahi No samaNuDhejA tayA *NOSI S ORCHES Jain Education international For Private Personal Use Only poww.jainelibrary.org Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mvopalavANaM saMghabajjhe uvaisejjA / se bhayavaM! jayA NaM gaNiNA gacche tivihaM tiviheNaM vosirie havijjA tayA NaM gacche AdarijA, garutattvattiyutaH jai saMviggo bhavittA NaM jahuttaM pacchittamaNucarittANaM annarasa gacchAhivaiNo upasaMpajittA NaM sammaggamaNusarejAtao NaM vinizcaya: prathamo- AyarejA, ahA NaM sacchaMdattAe taheva ciDe taoNaM cauvihassAvi samaNasaMghassa bajhaM taM gacchaM No aayrejaa"||75|| ziSyeNApi tAdRzaH kuguruH parityAjyaH, guruziSyabhAvanirAsAkSaragrahaNapUrva tadIyazrIkAraspheTanena ca suvihitagacchAntara-10 mupasaMpadya ghoratapo'nuSThAnaM karttavyaM, yastu tasyaivamabhyudyatasya nAkSarANi prayacchati sa mahApApaprasaGgakArI sahabAhyaH kartavya iti prabandhamabhidhitsurAhakugurUNaM sirikAraM, pheDittu gaNaMtarammi pavisittA / kAyabovAeNaM, sIseNaM ghoratavacariA // 76 // ziSyAna jo puNa attaTThINaM, Na payacchai akkhare NiesaTTe / so savasaMghabajjho, kAyavo hoi nniiiie||77|| prati kuguru tyAgopadezaH / 'kugurUNa'ti / 'jo puNa'tti / kugurUNAM zrIkAraM spheTayitvA 'upAyena' sUtroktanyAyena gaNAntare pravizya ziSyeNa 21 ghoratapazcaryA karttavyA // 76 // yaH punarAtmArthinAM na prayacchatyakSarANi 'nidezArthAni' saMdezaprayojanAni sa sarvasaGghabAhyaH kartavyo bhavati 'nItyA' suutroktniityaa| tathA cAtra mahAnizIthasUtram-"se bhayavaM! jayA NaM sIse jahuttasaMjamakiriyAe pavaTRti tahAvihe akeI kugurU tesiM dikkhaM parUvijjA tayA NaM sIse kiM samaNuTThijA? goyamA! ghorviirtvsNjme|se bhayavaM! kaha? goyamA! annattha gacche pvisittaannN| [se bhayavaM!] tassa saMtieNaM sirigAreNaM cihie samANe aNNastha gacchesuM pave // 46 // JainEducadri For Private & Personal use only Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sameva Na labhejjA tayA NaM kiM kubijjA ? goyamA ! sabapayArehiM NaM taM tassa saMtiyaM siriyAraM phusAvijjA / se bhayavaM ! keNaM payAreNaM taM tassa saMtiyaM siriyAraM sacapayArehi NaM phusiyaM havijjA ? goyamA ! akkharesuM / se bhayavaM ! kiM NAme te akkhare ? goyamA ! jahA NaM apaDiggAhI kAlakAlaMtaresuM pi ahaM imassa sIsANaM vA sIsiNINaM vA / se bhayavaM ! jayA NaM evaMvihe akkhareNa ppayAi tathA NaM kiM karijA ? goyamA ! jayA NaM evaMvihe akkhareNa ppayAi tathA NaM AsannapAvayaNINaM pakahittA NaM catthAdIhiM samakamittA NaM akkhare dAvejA / se bhayavaM ! jayA NaM eeNaM pagAreNaM se NaM kugurU akkhare Na ppadejA tayA NaM kiM kujjA ? goyamA ! jayA NaM eeNaM pagAreNaM se NaM kugurU akkhare Na ppadejjA tayA NaM saMghavajjhe uvaisejjA / se bhayavaM ! keNaM aTTheNaM evaM vuccai ? goyamA ! suThupae iNamo mahAmohapA se gehavA se, tameva viSpajjahittA NaM aNegasArIrigamaNosamutthaca urAisaMsAradukkhabhayabhIe kahakaha vi mohamicchattAdINaM khaovasameNaM sammaggaM samuvalabhittA NaM nivinna kAmabhoge NiraNubaMdhe punnamahiTTijje, taM ca tavasaMjamANuTTANeNaM tasseva tavasaMjamakiriyAe jAva NaM gurU sayameva vigdhaM payare ahA NaM parehiM kArave kIramANaM vA samaNujANe sapakkheNa vA parapakkheNa vA tAva NaM tassa mahANubhAgassa sAhuNo saMtiyaM vijamANamavi dhammavIriyaM paNasse, jAva NaM dhammavIriyaM paNasse tAva NaM je punnabhAge AsannapurakkhaDe ceva so pavaraM, jai NaM No samaNaliMgaM vippajahe tAhe je evaMguNovavee se NaM taM gacchamujjhiya annaM gacchaM samuppayAi, tattha vi jAva NaM saMpavesaM Na labhe tAva NaM kayAi uNa avihIe pANe payahejjA, kayAi uNa micchattabhAvaM gacchiya parapAsaMDiyamAejA, kayAi uNa dArAisaMgahaM kAUNaM agAravA se pavisijjA, ahA NaM se tAhe mahAtavassI bhavittA NaM puNo atavassI hoUNaM : Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRttiyutaH prathamo // 47 // parakammakare havejjA, jAva NaM eyAI bhavaMti tAva NaM egaMteNaM buddhiM gacche micchattatame tAva NaM micchattatamaMdhIkae bahujaNanivahe dukkheNaM samaNuTTejjA duggaiNivArae sokkhaparaMparakArae ahiMsAlakkhaNe samaNadhamme, jAva NaM eyAI bhavaMti tAva NaM titthasseva vucchittI, tAva NaM sudUravavahie paramapae, jAva NaM sudUravavahie tAva NaM accaMtasudukkhie ceva saGghasattasaMghAe puNo [ puNo ] caugaIe saMsarejA, eeNaM adveNaM goyamA ! evaM buccai jahA NaM jeNaM eeNeva pagAreNaM kugurU akkhare No parajA se NaM saMghabajjhe uvaisejA / " // 77 // kadedRzAH kuguravo bhaviSyanti ? ityAha| hohiMti addhaterasavAsasayAikameNa esiyA / kugurU tattha vi keI, mahANubhAvA bhavissaMti // 78 // 'hohiM ti'tti / bhaviSyanti 'arddhatrayodazavarSazatAtikrameNa' sAtirekasArddhadvAdazavarSazatebhyaH parata IdRzAH kuguravaH / tatrApi kecit 'mahAnubhAvAH' suguravo bhaviSyanti / tathA ca sUtram - " se bhayavaM ! kevaieNaM kAleNaM pahe kugurU bhavihiMti ? goyamA ! io a addhaterasahaM vAsasayANaM sAiregANaM samaikaMtANaM parao bhavissaMti / se bhayavaM ! keNaM adveNaM ? goyamA ! takkAlaM iDDIrasasAyagAravasaMgae mamakA rAhaMkAraggIe aMto saMpajjalaMtaboMdI ahamahaM ti kayamANase amuNiyasamayasambhAve gaNI bhaviMsu eeNaM aTTheNaM / se bhayavaM! kiM NaM save vi evaMvihe takkAlaM gaNI bhaviMsu ? goyamA ! egateNaM No sabe, keI puNa duraMtapaMtalakkhaNe adabe egAe jaNaNIe jamagasamagaM pasUe Nimmere pAvasIle dujjAyajamme suroddapayaMDAbhihADie dUramahA micchaddiTThI bhavisu / se bhayavaM ! kahaM te samuvalakkhejjA ? goyamA ! ussuttummaggapavattaNuddisaNANumaIe paccaraNa vA / " sUtroktArthAnuvAdapareyaM gAtheti na niyatabhaviSyatkAlanirdezAnupapattiH // 78 // tataH kiM karttavyam ? ityAha Jain Educational ST gurutattvavinizcayaH lAsaH // 47 // metibrary.org Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamhA payaaivaM, sammaM niuNaM guruM NihAleuM / hoyavaM bhIeNaM, gayANugatieNa vA Na puNo // 79 // 'tamha'ti / tasmAdduSSamAyAM kugurubAhulyAtsamyag nipuNaM guruM nibhAlaya pravarttitavyaM, na tu bhItena, sarvatra doSadarzanAd gatAnugatikena vA, sarvajanasAdhAraNyAd bhavitavyaM, suparIkSyakAritvAtsamyagdRSTeH // 79 // athaikyAbhAvAdvyavahArAvyavasthitatvamAkSiptaM samAdhatte Preparo ciya, vavahAro jai vi saMpayaM bahulo / suttAyaraNANugayA, tahavi hu kiriyA Na bucchinnA // 180 // 'Niyamai'tti / nijamativikalpita eva yadyapi sAmprataM vyavahAro bahulo dRzyate tathApi sUtrAcaraNAnugatA kriyA nAsti vyucchinnA, pratyakSata eva tasyA akhaNDAyA akhaNDitaparamparAyAmupalabhyamAnatvAt // 180 // saMyamavicchedAdikamAkSiptazeSaM samAdhatte 'AgamavavahArINa vi' ityAdinA - AgamavavahArINa vi, vucchee saMjamo Na bucchinno / tatto NijjUDhAo, pAyacchittassa vavahArA // 81 // AgamavyavahAriNAM vyucchede'pi saMyamo na vyucchinnaH, tata eva AgamAt 'niryUDhAt' prakalpavyavahAralakSaNazrutAt prAyazcittasya vyavahArAdavicchinnamUlatvena tadvizvAsAttatazcAritrazuddheH, taduktam - " savaM pi ya pacchittaM, paccakkhANassa taiavatthummi / tatto cia nijjUDhaM, pakaSpakappo ya vavahAro // 1 // " iti // 81 // prAyazcittasattAmevopapAdayati : sAmpratIna vyavahArAvyavasthita tvavAdinAM nirasanam. cAritravi cchedAdika thakAnAM ni rAsaH w.jainelibrary.org Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavR ttiyutaH prathamo. REACROCRACCORMANCE gurutattvasaMpayamavi taM vijai, visesahINaM pi pucpcchittaa| Na yaNasthi cakipAgayagihadiTuMto ihaMNeo // 8 // vinizcayaH __ 'saMpayamavipatti / 'tat' prAyazcittaM sAmpratamapi vidyate pUrvaprAyazcittAdvizeSeNAdhikyena hInamapi, na ca nAsti; atra lAsaH cakriyAkRtajanagRhadRSTAnto jJeyaH, yathA prAkRtarAjagRhANi na cakravartigRhasadRzAni tathApi tAni bhavantyeva gRhakArya-5 karaNAt tathA pUrvaprAyazcittAddhInamapi sAmpratInaM prAyazcittaM prAyazcittakAryakaraNAdastyeveti bhAvaH, taduktam-"bhuMjai prAyazcittAcakkI bhoe, pAsAe sippirayaNanimmavie / kiM va Na kArei tahA, pAsAe pAgayajaNo vi // 1 // jaha rUvAivisesA, bhAvavAdinAM parihINA hu~ti pAgayajaNassa / Na ya te Na hoti gehA, emeva imaM pi pAsAmo // 2 // " ti // 82 // atha kiM prAyazcittaM nirAsaH vicchinnaM? kiM vA kiyatkeSAM ca bhavati ? ityabhidhAtumAhacaramA do pacchittA,vucchinnA taha ya pddhmsNghynnN| codasapuvimmi tao,ahavihaM hoi jA titthaM // 3 // AloaNapaDikamaNe, mIsavivege tave ca ussgge| ee chappacchittA, hoti NiyaMThe pulAgammi // 8 // bausapaDisevagANaM, pAyacchittA havaMti save vi| therANa jiNANaM puNa, caramadugavivajiA aTTha // 85 // AloaNA vivegA,iMti NiyaMThe duve u pcchittaa| egaM ciya pacchittaM, vivegaNAmaM sinnaaymmi||86|| aTThavihaM pacchittaM, cheo mUlaM ca gatthi saamie| therANa jiNANaM puNa, jAva tavo chavihaM hoi // 8 // Jain Educatbina For Private & Personal use only Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain guruta. 9 cheovaTThAvaNie, pAyacchittA havaMti save vi / therANa jiNANaM puNa, mUlaMtaM aTThA hoi // 88 // parihAravisuddhIe, mUlaMtA aTTha hoMti pacchittA / therANa jiNANaM puNa, cheyAivivajjiA huMti // 89 // 'caramA' ityAdi sapta gAthA etAH sugamAH // 89 // jA titthaM aNuvittI, duNha NiyaMThANa saMjayANaM ca / cauro guruA mAsA, tA pacchittassa ninhavaNe // 190 // 'jAtitthaM'ti / yAvattIrthamanuvRttiH 'dvayornirgranthayoH' bakuzakuzIlayoH 'saMyatayozca' itvarasAmAyikacchedopasthApanikayoH tAvatprAyazcittasya 'nihnave' nAsti prAyazcittamidAnIM dadatAM kurvatAM cAbhAvAdityapalApe catvAro gurukA mAsAH prAyazcittaM bhavati, taduktam - " dosu avucchinnesuM, aTThavihaM ditayA karitA ya / na vi keI dIsaMtI, vayamANe bhAriA | cauro // 1 // ti // 190 // prAyazcittaM dadatAM kurvatAM ca pratyakSadarzanamupapAdayatidiMti kariMti ya eyaM, Navari uvAeNa ettha diTTaMto / dhaNiassa dhAragassa ya, saMte vibhave asaMte ya // 91 // -- 'diMti'tti / dadati kurvanti ca 'etat' prAyazcittaM sampratyapi, 'navaraM' kevalaM 'upAyena' vakSyamANayA yathAzaktiyatanayA, tataH prAgvanna dRzyata iti bhAvaH / atra dhanikasya dhArakasya ca dRSTAnto bhAvanIyaH sati vibhave'sati ca // 91 // etadeva bhAvayati | savaM pi saMtavibhavo, takkAlaM maggio dhaNaM dei / jo puNa asaMtavibhavo, Niravikkho tattha phalavaMjho // 92 // ry.org Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vopajJavRttiyutaH prathamo // 49 // Jain Educatio 'sarva pitta / sadvibhavo dhArakaH sarvamapi dhanaM dhanikena dattaM 'mArgitaH' yAcitaH san tatkAlaM datte, yaH punarasadvibhavo dhArakastatra 'nirapekSaH' karkazagraheNa dhanasya grahItA 'phalavandhyaH' dhanaprAptilakSaNaphalazUnyo bhavati // 92 // yataH - NAsei kileseNaM, dhaNamappANaM ca dhAragaM ceva / jo puNa sahei kAlaM, sAvikkho rakkhaI sarvvaM // 93 // 1 'NAsei 'tti / klezenAsadvibhavasya dhArakasya pAdau gRhItvA''tmIyapAdena saha baddhA patanAdilakSaNena dhanamAtmAnaM | dhArakaM ca nAzayet, klezavazenAtmanaH parasya vA vyaparopaNasambhavAt / yaH punaH kAlaM sahate saH 'sApekSaH' upAyena grahaNa - pravaNaH sarve rakSayati, dhanikAnumatyA dhArakena pratimAsaM kiJcid vRddhyA dhanadhAraNe tadgRha eva karmakaraNe cAlpena kAlena RNamukterdhArakasya svasya ca santoSAddhanasya cAkSayatvasiddheriti // 93 // upanayamAha - saMtavibhavehi~ tulA, dhiisaMghayaNehi~ je u saMpannA / te AvaNNA savaM, vahati NiraNugrahaM dhIrA // 94 // 'saMtavibhavehiM 'ti / ye dhRtisaMhananAbhyAM 'saMpannAH' yuktAH sadvibhavaistulyAste dhIrAH sarvamApannaprAyazcittaM 'niranugraham' anugraharahitaM vahanti // 94 // saMghayaNadhitivihINA, asaMtavibhavehiM hoMti tullA u| Niravikkho jar3a tesiM, dei tato te viNassaMti // 95 // 'saMghayaNa'ti / ye punardhRti saMhananAbhyAM vihInAste'sadvibhavaistulyAH, teSAM yadi nirapekSaH sanniravazeSaM prAyazcittaM dadAti tataste vinazyanti, tathAhi--- te tatprAyazcittaM niravazeSaM voDhumazaknuvantastapasA kRzIkRtA jIvitAdapagaccheyuH, yadi vA national : gurutattvavinizcayaH lAsaH // 49 // Pahelibrary.org Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAyazcittabhagnA liGgavivekaM kRtvA vrajeyuriti // 95 // tathA cateNaM titthuccheo, aNavatthapasaMgavAraNAkusalo / sAvekkho puNa rakkhai, caraNaM gacchaM ca titthaM ca // 9 // | teNaM'ti / tena' prAyazcittAdhikAriNAM sAdhUnAM vinAzena Atmana ekAkitayA bAlavRddhaglAnAdInAM copagrahacchedAdanyeSAM cAgantukAnAmutsAhabhaGgAttIrthocchedaH syAt / teSAmavadhAvitAnAM dIrghakAlasaMsArAhiNDane nimittabhAvenApi yatsA tadapi nirapekSasya drssttvym| 'sApekSaH punaH'upAyenAnavasthAprasaGgavAraNAkuzalaH san rakSati caraNaM ca gacchaM ca tIrtha ca // 16 // upAyamevAhakallANagamAvanne, ataraMta jahakkameNa kAuM je / dasa kAreMti cautthe, taduguNAyaMbilatave vA // 97 // | 'kallANagaM' ityAdi / paJcAbhaktArthAH paJcAcAmlAni paJcaikAzanakAni paJca pUrvArddhAni paJca nirvikRtikAni, etatpaJca-18 kalyANakam tajyeSThApannAn yathAkrameNa ca kartumazaknuvatastAn daza caturthAn kArayanti, tathApyazaknuvatastadviguNAcAmlAn | tapaH kArayanti, viMzatimAcAmlAni kArayantItyarthaH // 97 // ekkAsaNapurimaDDA, NivigaI ceva biguNaviguNAo / patteyAsahadANaM, kAriMti va sannigAsaM tu||9|| | 'ekkAsaNa'tti / evamekAzanapUrvArddhanirvikRtIdidviguNAH kArayanti, kimuktaM bhavati? viMzatyAcAmAmlakaraNAzaktau catvAriMzadekAzanakAni kArayanti, tatrApyazaktau pUrvArddhAnyazItiM kArayanti, tatrApyazakau SaSTizataM nirvikRtInAM kAra KARALISESSORSSAUSKAS Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavR- yanti, etatpaJcasu kalyANakeSvekaikaM kalyANakaM pratyekamavicchitya kartumasahasya-asamarthasya dAnamuktam / athvaa'ymnyo| gurutattvattiyutaH vikalpa:-'sannikAzaM sannibhaM vA kArayanti, iyamatra bhAvanA-yatpaJcakalyANakamApannaM tanmadhyAdAdyaM dvitIyaM tRtIyaM vinizcayaH prathamo-18vA kalyANakamekataraM yathAkrameNa vahati zeSamAcAmlAdibhiH pradezayati // 98 // punaranyathA'nugrahaprakAramAha lAsa: // 50 cautigadgakallANaM, egaM kallANagaM ca kAreMti / jaM jo uttarati suhaM, taM tassa tavaM pbhaasiNti||19|| 'cautti / yadi vA paJcakalyANakamuktasvarUpaM yathAkrameNAvicchitya kartumazaknuvantaM catuSkalyANakaM kArayanti, tadapi / kartumazaknuvantaM nikalyANakam , tathApyasamarthatayA dvikalyANakam , tadapi kartumazaknuvantamekakalyANakaM kArayanti / kiM bahunA ? yo yattapaH kartuM zaknoti tasya tadvadanti nAdhikam , AvAdhAsambhavAt / athaikamapi kalyANakaM kartuM na zaknoti tadA tasyAsamarthasya sarva jhopayitvA ekamabhaktArtha dIyate, athavaikamAcAmAmlaM yadi vA ekamekAzanakamathavaikaM pUrvArddhamathavA nirvikRtikaM dadati, yadi ca na kiJciddadati tdaanvsthaaprsnggH|| 99 // etadeva spaSTayatievaM sadayaM dijati, jeNaM so saMjame thiro hoi|nn ya sabahA Na dijati, annvtthpsNgdosaao||20|| __'evaM'ti / 'evam' amunA prakAreNa 'sadayaM' sAnukampaM dIyate prAyazcittaM yena sa saMyame sthiro bhavati, na ca sarvathA na dIyate, anavasthAprasaGgadopAt / atra tilastenadRSTAnto bhAvanIyaH, tathAhi-eko bAlaH snAnaM kRtvA ramamANastilarAzau // 5 // nimagnaH, tato bAla iti kRtvA na kenacidvAritaH, tilAzca zarIre lagnAnAH, tato'sau satilo gRhamAgataH, mAtrA tilA ARXIPARRAG Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhItAH, tatastilalobhena punaH snapayitvA mAtA dArakaM preSayati, tataH kAlena tilastainyaM kArayati, tataH sa prasaGgandoSaNa steno jAto gRhItazca rAjapuruSAritazca, mAturapistanyaprasaGgAvAraNadoSeNa stanacchedaH kRtH|| dvitIyo bAlastathaiva snAtvA ramamANastilarAzau nimagnaH, satilo gRhamAgato mAtrA vAritaH 'mA punarevaM kArSIH' iti, tilAzca gRhItvA tilarAzau pra. kSiptAH, sa dIrghajIvI bhogAn bhute sma, mAtApi stanacchedAdidoSa na prAptA // evaM guruziSyA apyanivAritadoSaprasaGgAH saMsArasAgaramupayanti, vinivRttaprasaGgAH punaH saMsAravyavacchedaM kurvantIti // 200 // niryApakAnAmabhAvAccAritraM nAstI-12 tyapi nAstItyAhaNijjavagANa vi iNhi, gIyatthANaM asaMbhavo Natthi / tamhA siddhaM caraNaM, duppasahataM avicchinnnn||1|| niryApakAsa 'nijjavagANa vitti / niryApakAnAmapIdAnI gItArthAnAmasambhavo nAsti, lezatastadvidhijJAnAM gItArthAnAmidAnImapi tvAcAritrAkA prtyksstvaat| tadvidhilezazcAyam-saMlekhanAM kRtvA bhaktaparijJAdyanyataraM pratipattukAmo gItArthasya saMvignasya ca pAdamUlaM sattvamityasya kSetrataH paJca paT sapta vA zatAni sAtirekANi vA kAlata eka dve trINi vA yAvaddvAdaza varSANyanveSayet / agItArthasyAsaMvi | nirasanam. nasya vA samIpe pratyAkhyAne caturguruprAyazcittam , yato'gItArthaH kSutpipAsAbhyAM nizi bAdhitasya pratyAkhyAnino'kalpyamiti kRtvA na dadyAttaM tyaktvA ca gacchet / asaMvignazcAdhAkarmikAdyapi gRhNIyAt puSpAdInyapi Dhokayet / niryApaka | niryApakaeko na karttavyaH kintu bahavaH, ekena pAnakAdigrahaNapravRttena 'mA bhUd glAnasyAsamAdhiH' ityAdhAkarmikasyApi grahaNaprasa vidhiH *GgAt , tadAnIM maraNasamaye'samAdhyutsAdanAyogAt / kiJcaivaM samIpe muktenApariNatena zaikSeNa glAnayAcitasya bhaktasyAdA SX Jain Education Interior For Private & Personal use only Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRttiyutaH prathamo // 51 // ne'samAdhimaraNaprasaGgaH, zaikSA vA nirdharmANo bhaveyuH 'sthApanAmAnaM pratyAkhyAnametaditi hiMsAdipratyAkhyAnAnyapyevameva gurutattvaiti, taizcAdIyamAne bhakte glAno'pi kUjati 'balAnmAmete mArayanti'iti, zaikSA apyavajJA prakAzayantIti pravacanoDDAhaH vinizcayaH syAditi / guruNA ca svayaM devatAdyupadezena vA''bhogaH karttavyaH 'kimayaM pratyAkhyAnapAraM gamiSyati na vA ? / tatra pAraga 81 llAsaH eSTavyaH, apArage iSyamANe gurozcatvAro gurukAH / ekaH saMstAragato dvitIyaH saMlikhati, tathA tRtIyo yadyanya upatiSThate tadA pratiSedhaH karttavyaH, niryApakANAmasaMstaraNAdvahanAM teSAM saMstaratAmanumatau ca na nissedhH| yadi kRtapratyAkhyAnasya pratyAkhyAnAsaMstaraNaM bhavet sa ca sarvatra jJAto dRSTazca bhUyasA lokena tadA dvitIyaH saMlekhanAM kurvan sthApyate, antarA cilimilI kriyate, bandakAzca bahireva sthApyante / tathA gacchamApRcchaya pratyAkhyAninaH pratIcchA kataivyA'nyathA catvAroTa gurukaaH| pratyAkhyAnino gacchasAdhUnAmapi ca mithaH parIkSA vidheyA'nyathApi catvAro gurukaaH| tathAcAryeNa praSTavyaM "tvayA kiM saMlikhitaM na vA?' iti, yadi sa krodhAvezAdaGgalI bhaDnktvA darzayati 'pazya me zarIre yadraSTavyam'iti, tadAcAryeNa vaktavyaM 'nAhaM dravyasaMlekhanAM pRcchAmi, bhAvasaMlekhanayendriyakaSAyAdIn kRzIkuru' iti / tathA pratyAkhyAtukAmena svayaM zodhiM jAnatA'jAnatA vAcAryapAdamUle gatvA zodhiH karttavyA, itthameva paramArjavasiddheH / tatra pravrajyAta Arabhya jJAnAditrayasya dravyAdicatuSTayenAticArAlocanaM karttavyam , sphuTamajJAyamAnAnAM cAticArANAM 'yAna me'ticArAna jinA jAnanti tAnahamAlocayAmi'iti saMmugdhAkAraNAlocana kAryamitthamapi bhaavshuddhH| sthAnaM ca tasya tAdRzaM grAhyaM yatra dhyAnavyA // 51 // ghAto na bhavati yatrendriyapratisaJcAro na bhavati tAdRzaprazastavasatidvayaM grAhyam , ekasyAM pratyAkhyAtA sthApyate'parasyAM For Private Personal use only Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ASSASSASSESEASORROSCOM sAdhavaH, azanAdigandhena pratyAkhyAturabhilASo mA bhUta, satsvAhAradharmeSvAhAradarzanato bhuktabhogino'pi nipaNasyApi zobhaprasaGgAditi / pAnakayogyamAhAraM ca pratyAkhyAtustatra pradeze vRSabhAH sthApayanti yatra pratyAkhyAturapariNatAnAM vA nAgamanam , anyathA gRddhyapratyayadoSaprasaGgAt / tathA niyopakAH pArzvasthAdilakSaNavarjitAH kAlocitaguNAH priydhrmaannH| kriyante, te codvartanakAriNazcatvAro'bhyantaramUle'pi catvAraH saMstArakArakA api catvAro dharmakathakAzcatvAro lokasyoluNThavacanapratikAriNo vAdino'pi catvAro'gradvAre'pi catvAro bhaktanetArazcatvAraH pAnakanetArazcatvAra uccArapariSThApakAzcatvAraH prasravaNapariSThApakAzcatvAro bahirlokasya dharmakathakAzcatvArazcatasRSvapi dikSu sAhasramallAzcatvAraH, ityevamaSTaca. tvAriMzadapekSyante / jaghanyatastu trayo bhavanti / tatra dvau gItAau~ niryApako pratyAkhyAtA caikH| tatraikaH pratyAkhyAtuH pArthe 3 tiSThati, aparazca bhaktapAnamArgaNAya gacchatIti / tathA bhaktapratyAkhyAyakasya caramakAle'tIvAhArakAGkSA samutpadyate tatrya-16 vicchedArthamiSTazcaramAhAro dAtavyo yatastena tRSNAvyavacchedAdvairAgyabhAvanA pravartata iti / AhArAnubandhe ca kasyacijjAyamAne pratidinamAhAradravyahAnyA hitazikSayA ca tasyAhAratRSNAvicchedaH karttavyaH, samAhitazca prajJApyo bhavatIti samA-15 dhyartha parihAnyA tasya dAnamiti / tathA'parizrAntaH praticArakaiH sarva pratikarma karttavyam, etadarthameva gacchasyApekSaNAt / / tathAnyatarayoge'pyasaGkhyeyabhavArjitaM karma kSapayati sAdhurviziSya svAdhyAye, tato'pi viziSya vaiyAvRttye, tato'pi vizipyottamArtha iti / saMstArakazcAsya bhUH zilA vA'jhuSirA kAryA, tatra sthito niSaNNo vA yathAsamAdhi tiSThatu / phalakaM vA| ekAGgikamAnetavyam , tadabhAve vyAdiphalakAtmakamapi / tatrAstaraNamutsargataH sottarapadRsya saMstArakasya karttavyam, apavA For Private Personal Use Only Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yati tathApyaviSahamANASTiAntena protsAhanIyA lato'vabhASate svabhAva svopajJava- dato bahUnAmapi kalpAnAm , tathApyasaMstaraNe dAMdInAmajhuSirANAM, tadabhAve jhuSiratRNAnAmapi yathAsamAdhi yAvattUlikA- gastatva ttiyataHderapi / tathopadheH pratilekhanAM pratyAkhyAnI svayameva karoti, asamarthasya tu sarvamanye kurvanti / tathA yaH kAyopacito vidhiyaH prathamo- balavAMstasya bahirniSkramaNapravezanAdi kArayati tathApyaviSahamANaM taM saMstAragataM saMstArayanti, tasya samAdhyartha mRduH llAsa: saMstArakaH karttavyaH, tathApyasaMstaraNe pratyAkhyAnanistArakadezaviratAdidRSTAntena protsAhanIyaH / tathA prathamadvitIyaparIpahAbhyAM vyAkulito yadyavabhASeta bhaktaM pAnaM vA tadA parIkSaNIyaH 'kimayaM prAntadevatayA cchalito'vabhASate svabhAvato vA?' iti, tatra yadi samastamavitathaM brUte tadA tasya yathocitaM dAtavyam / kiM kAraNaM pratyAkhyApya punarAhAro dIyate ? parIpahacamUyodhanAya kavacaprAyo'yamAhAra iti hetoH, ujjhitazarIrasyApi samAdhisaMdhAnasyAta eva siddheH| tathA kAla- darzanajJAna gatasya cihnakaraNAdividhipUrva pariSThApanA krtvyaa| tathA sa bhaktapratyAkhyAtA gRhiNAM na prakAzyate yataH kadAcitparI- yostIrthaprase pahodayena vyAghAte samastapravacanalaghutApattiH syAt / utpanne ca vyAghAte gItArtharupAyaH prayoktavyo yAvatsasahAyasyAnyatra tipAdakAnAM jJAtasya tasya preSaNamiti / yastutaM bhaktaparijJAvyAghAtavantaM nindati tasyAnuddhAtAzcatvAro maasaaH| yastu na jJAtaH sa yadi doSApattiH na nistarati tathApi na pravacanoDDAha ityAdi / tasmAdidAnImapi niryApakAnAM sattvAccaraNArAdhanAnirvAhAt siddhaM duSprasahAntamavicchinnaM caraNam // 1 // darzanajJAnAbhyAmeva tIrtha pravartata ityatra doSamAhadasaNanANaThiaM jai, titthaM to seNiyAiA smnnaa| iya NaraesuppattI, tesiM juttA Na vuttuM je|||| // 52 // _ 'dasaNa'tti / darzanajJAnAbhyAM sthitaM yadi tIrtha manyase tvaM tadA zreNikAdayo'pi zramaNAH prAptAsteSAmapi jJAnadarzana-18 GOLGAUGEOGHUNDRENEURUS Jain Educa t ic Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvAta 'iya' evaM 'teSAM' zreNikAdInAM narakeSUtpattirne vaktuM yuktA, zramaNaguNayuktasya narakeSvanusAdAditi // 2 // kizca titthassa ThiI micchA, vAsasahassANi ikavIsaM c| jeNaM sabasamAsuvi, daMsaNanANAi~ jaggaMti // 3 // ISI 'titthassatti / tIrthasya sthitirekaviMzativarSasahasrANi yA bhagavatA bhagavatyAmabhihitA sApi mithyA syAt , yena sa-1 svAsu SaTsvapi samAsu darzanajJAnAni jAgrati, tathA ca cirakAlamapi tIrthAnuSaJjanAsaktiriti // 3 // api ca sabagaIsu vi siddhI, tabbhavasiddhI aNuttarANa bhve| tamhA NiyaMThasaMjamadugammi titthaM ThiyaM hoi||4|| | 'savagaIsu vitti / sarvAsvapi gatiSu siddhiH syAt , samyagdarzanajJAnayuktAnAM sarvagatiSvapi bhAvAt / tathA 'anuttarANAm' anuttaropapAtikadevAnAM tadbhavasiddhiH syAt , teSAmanuttarajJAnadarzanopetatvAt , na caita diSTaM tasmAnnimranthadvike-bakuzapratisevakalakSaNe saMyamadvike ca-itvarasAmAyikacchedopasthApanIyalakSaNe tIrtha sthitaM bhavatIti pratipattavyam , tasmAttIrthasthityanyathAnupapattyA cAritraM siddham // 4 // pratyakSato'pi sAmprataM vyAvahArikasya caraNasya siddhirapratihatetyAhasavaNNUhi parUviya, chakkAya mahatvayA ya smiiio| sacceva ya pannavaNA,saMpaikAle vi sAhUNaM // 205 // 5||kaavyvhaarcaap tA 'savaNNUhi'ti / pUrvasAdhUnAM sarvajJaizcAritrapratipattaye tadrakSaNAya ca SaTkAyA mahAvratAni samitayazca prarUpitAH, saiva : saivAritrasiddhiH |ca prajJApanA samyagArAdhyatayA sampratikAle'pi sAdhUnAmasti, tathA ca SaTkAyapAlanAdivyavahAracAritrasya svasaMvedanasiddhatvameveti bhaavH||205|| tatazcedaM siddham OSSOS CURSOSASSA For Private & Personal use only Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurutattvavinizcayaH llAsaH svopajJavR-dasaNanANasamaggA, titthassa pabhAvagA bhavaMti daDhaM / titthaM puNa saMpuNNaM, cAuvaNNo smnnsNgho||6|| ttiyutaH 'dasaNa'tti / darzanajJAnasamagrAH kriyAtazca hInA api zuddhaprarUpaNAguNAH 'dRDham' atizayena tIrthasya prabhAvakA bhaprathamo. 15vnti| tIrtha punaH sampUrNa caturvidhazramaNasaGghaH, taduktaM prajJaptyAm-"titthaM bhaMte ! titthaM titthayare tithaM? goyamA! arahA dAtAva NiyamA titthaMkare, titthaM puNa cAuvaNNe samaNasaMghe, taMjahA-samaNA ya samaNIo sAvayA ya saaviaao|" tti / / // 53 // idAnIM tAttvikazramaNAnabhyupagame ca dvividhasaGghasyaiva prasaGgaH, tAttvikazrAvakAnabhyupagame ca mUlata eva tadvilopaH, samyaktvasyApi sAdhusamIpe grAhyatvena tadabhAve tasyApyabhAva iti sarva kalpanAmAtraM syAditi na kiJcidetat // 6 // atha sakalapUrvapakSanirAsasya prakRtopayuktatAM yojayannAhaiya vavahArapasiddhI, itto sugurUNa hoi sahalattaM / NikkhevAisayANaM, maNappasAyassa aNurUvaM // 7 // ___ 'iya'tti / iya' evaM sakalapraznanirvacanena vyavahArasya prasiddhiH kRtA, 'itaH' vyavahAraprasiddheH sugurUNAM 'niHkSepAtizayAnA' |nAmasthApanAdivizeSANAM saphalatvaM bhavati, 'manaHprasAdasya' kAyIbhUtasya cittollAsavizeSasyAnurUpam, nizcitaprAmANyakasya pramANarUpavyavahArasya prameyasAdhakatvAditi bhAvaH // 7 // vyavahArasamAdhAnasya viziSTaM phalamAha vavahArasamAhANaM, eyaM je saihaMti jiNabhaNiyaM / te Nicchayammi niuNA, jasavijayasiriM lahaMti sayA // 208 // ASAASASSASSASSA // 53 // upasaMhAraH 1-52-5 sinedbrary.org Jain Education m onn Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||iti mahAmahopAdhyAya-zrIkalyANavijayagaNiziSyamukhyapaNDita-zrIlAbhavijayagaNiziSyAvataMsa- . paNDita-zrIjItavijayagaNisatIrthyamukhyapaNDita-zrInayavijayagaNicaraNakamalacazcarIkeNa paNDitazrIpadmavijayagaNisahodareNa paNDitayazovijayena viracite gurutattvavinizcaye vyavahArAkSepasamAdhAnanAmA prathamollAsaH saMpUrNaH // 1 // 'vavahAra'tti / etad vyavahArasamAdhAnaM ye zraddadhate 'jinabhaNitam' arthataH sarvajJaprarUpitaM te viziSTakarmakSayopazamAvyavahAranipuNA guruprajJApanAcca nizcaye'pi nipuNAH santaH pAramezvarI syAdvAdadezanAmanusaranto bhAvanAjJAnena jagajjIvahitAvaha cittavRttayo yazasA-saMyamayazasA vijayena ca-mithyAtvAdyantaraGgazatruparAbhavalakSaNena zriyaM-pAramaizvaryalakSaNAM labhante 'sadA' sarvadA / atra yazovijaya iti svanAma sUcitam // 208 // // iti mahAmahopAdhyAya-zrIkalyANavijayagaNiziSyamukhyapaNDita-zrIlAbhavijayagaNiziSyAvataMsapaNDitazrIjItavijayagaNisatIrthyamukhyapaNDita-zrInayavijayagaNicaraNakamalacaJcarIkeNa paNDitazrIpadmavijayagaNisahodareNa paNDita-yazovijayena kRtAyAM svopajJagurutattva vinizcayavRttau prathamollAsavivaraNaM sampUrNam // 1 // KOSMOSASUSASHISSASSISK Jain E aston International For Private Personal Use Only Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavattiyutaH prathamo gurutattvavinizcayaH llAsaH // 54 // atha prshstiH| -rsyasyAsan guravo'tra jItavijayaprAjJAH prakRSTAzayAH, bhrAjante sanayA nayAdivijayaprAjJAzca vidyApradAH / premNAM yasya ca sadma padmavijayo jAtaH sudhIH sodarastasyeyaM gurutattvanizcayakRtiH stAt paNDitaprItaye // 1 // sUte'nambudharo'pi candrakiraNairambhAMsi candropalastadrUpaM picumandavRndamapi ca syAJcAndanaiH saurbhaiH| sparzAsiddharasasya kiM bhavati no lohaM ca lohottamaM?, vAg mandApi paTurbhaviSyati tathA sadbhigRhItA mama // 2 // agaNitaguruprameyaM, niHsandehaM pumarthasiddhikaram / vyavahAranizcayamaya, jainendra zAsanaM jayati // 3 // prazastiH GASGASSAIRAAMISETAS // 54 // Jain Ed na Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha gurutattvavinizcaye dvitiiyollaasH| gurorlakSaNam vivRtaH prathamollAsaH / atha dvitIyo vitriyate, tatra prathame vyavahAraH samAhito dvitIye cAnenaiva gururutkRSyata ityetadvivekadvArA gurutattvaM nizcetavyamityabhiprAyavAnAhavavahAraM jANaMto, vavahAraM ceva pannavemANo / vavahAraM phAsaMto, guruguNajutto gurU hoi // 1 // ___ 'vavahAraM ti| vyavahAraM jAnAno vyavahArameva prajJApayan 'vyavahAra' zuddhasAdhvAcArarUpaM 'spRzan' kAyenAsevamAno guruguNayukto gururbhavati, kriyAyAmeva ratnatrayasAmrAjyAt, kriyAyabodhasya jJAnatvAt , kriyArucerdarzanatvAt, kriyAyA eva ca cAritratvAt , vyavahArasya ca kriyAlakSaNatvAt / athavA sampUrNa vyavahAre sAkSAt pAramparyeNa vA sarve'pi jJAnahai kriyAbhedA antarbhavantItyanenaiva sarvaguNasAmagryaM siddhamiti // 1 // vyavahAraprarUpaNameva yathAsthitamAhavivahAro vavahArI, vavahariavaM ca ettha NAyatvaM / nANI nANaM neyaM, nANammi parUviammi jahA // 2 // hA 'vavahAro'tti / 'atra' vyavahAre prarUpayitavye vyavahAro vyavahArI vyavaharttavyaM ceti trayaM jJAtavyaM bhavati, vyavahAravA cakasyApi vyavahArapadasthetaradvayAkSepakatvAt / yathA jJAne prarUpite jJAnI jJAnaM jJeyaM ceti trayamapi jJAtavyam, na patra yathAzrutArthamAtraprarUpaNe nirAkAsapratItiH sidhyatIti // 2 // tatra vyavahAraM tAvArUpayati 9CALCDCCCCCCCOUGARCHUSANSAR vyavahAraprarUpaNAyAM vyavahAro vyavahArI vyavaharttavyaM cajJAtavyam, zuruta. 10 Jain Education temin For Private Personal use only Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRtiyutaH dvitIyo - // 55 // Jain Educatio vivihaM vA vihiNA vA vavaNaM haraNaM ca hoi vavahAro / davammi putthayAI, NoAgamao a paMcaviho // 3 // 'vivihaM'ti / 'vividhaM' tattadyogyatAnusAreNa vicitraM 'vidhinA' sarvajJoktaprakAreNa vA 'vapanaM' tapaHprabhRtyanuSThAnavizepasya dAnaM 'duvapI bIjatantusantAne' iti vacanAt 'haraNam' aticAradoSajAtasya, athavA saMbhUya dvitrAdisAdhUnAM kaciprayojane pravRttau yadyasminnA''bhavati tasya tasmin vapanamitarasmAcca haraNamiti vyavahAraH / vivApahAra iti rUpaprAptau vivA pazabdayorvyavaAdezaH pRSodarAditvAt / arthipratyarthinorvivadamAnayorvyavahArArtha stheyapuruSamupasthitayoryasya yannA''bhavati tasmAttadapahRtya yadvitIyAya prayacchatyeSa stheyavyApAro vyavahAra iti samudAyArthaH, kriyAmAtramapekSya caitannirvacanam / prakRte ca karaNavyutpattirAzrayaNIyA, vidhinA upyate hriyate ca yena sa vyavahAra iti / sa ca nAmasthApanAdravyabhAvabhedAccaturvidhaH / tatra nAmasthApane sugame / dravyavyavahAro dvidhA Agamato noAgamatazca / Agamato vyavahArapadajJAtA tatra cAnupayuktaH / noAgamatastridhA jJazarIrabhavyazarIratadvyatiriktabhedAt, tatrAdyau pratItau / 'dravye' dravyaviSaye 'pustakAdiH ' vyavahAra grantha eva pustakapatrAdi likhitaH / athavA laukika kuprAvaca nikalokottara bhedAtrividhaH, tatra laukiko yathA-Anandapure khaGgAdAvudgIrNe rUpakANAmazItisahasraM daNDo mArite'pi tAvAneva, prahAre tu patite yadi kathamapi na mRtastadA rUpakapaJcakadaNDaH, utkRSTe tu kalahe pravRtte'rddhatrayodazarUpakA daNDaH / kuprAvacaniko yathA-yatkarma yo na karoti tataH karmaNastasya kiJciditi / lokottariko yathA-ya ete pANDurapaTaprAvaraNA jinAnAmanAjJayA svacchandaM vyavaharantaH parasparamazanapAnAdirUpaM vyavahAraM kurvantIti / bhAvavyavahAro dvidhA - Agamato noAgamatazca, Agamato vyavahArapadArthajJAtA tatra copayuktaH, gurutattvavinizcayaH lAsaH vyavahArapra rUpaNA. / / 55 / / nelibrary.org Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nam. SAURANUSSACROCOCOMCNGA "upayogo bhAvanikSepaH" iti vcnaat| noAgamatazca paJcavidhaH, nozabdasya dezavacanatvAt // 3 // pazcavidhatvamevAha- pacavidhavyahAAgama sua ANA dhAraNA ya jIe a hoi bohave / eesiM paMcaNhaM, patteya parUvaNaM vucchaM // 4 // vahArAbhidhA nAni. | 'Agama'tti / AgamaH zrutamAjJA dhAraNA ca jItaM cati paJcavidhaH khalveSa vyavahAro boddhavyo bhavati, eteSAM paJcAnAM pratyekaM prarUpaNAM vakSye // 4 // yathA pratijJAtamevAha AgamavyavatatthAgamo visiTuM, nANaM vavahArakajjapavibhattaM / so duviho NAyabo, paJcakkhaparokkhabheeNaM // 5 // hAraprarUpahai paJcakkho vi aduviho, iMdiyaNoiMdiehi~ nnaaybo| paDhamo visae viio,ohImaNakevalehi~ tihA // 6 // 'tattha'tti / 'tatra' paJcavidhe vyavahAramadhye vyavahArakAryeNa pravibhaktaM-dAnAbhavatprAyazcittakarttavyatAviSayavibhAgAvacchinnaM ta viziSTam anyAnupajIviprAmANyakaM jJAnam AgamaH, upacArAttanmUlaH zabdo'pi / 'sa' AgamaH pratyakSaparokSabhedena dvividho ? jnyaatvyH||5|| paccakkho vi atti / pratyakSo'pi cAgamo dvividha indriyanoindriyAbhyAM jnyaatvyH| prathamaH' indriyapratyakSAgamaH viSaye rUpAdau jJAtavyaH, yadAha-"iMdiyapaJcakkho vi ya, paMcasu visaesu nneyvo|"tti, idaM cAgamanikSepasAmAnyAbhi-18 prAyeNocyate na tu prakRtAbhiprAyeNeti draSTavyam / 'dvitIyaH' noindriyprtykssaagmo'vdhimnHpryaaykevljnyaanetrividhH||6|| dAeteSAmavadhijJAnAdInAM trayANAM noindriyapratyakSatvAvizepe'pi vyavahAradAne'nyApekSAnapekSAbhyAM vibhAgamAha kayasuanANAvikkhA, vavahAraM diti ohimnnnaannii| kevalanANeNaM ciya, kevalanANaM tayaM diti // 7 // For Private Personal Use Only ww.jainelorary.org Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurutattva. ttiyutaH vinizcayaH llAsaH svopajJavR-IN _ 'kaya'tti / avadhimanaHparyAyajJAninau prAyazcittanimitte pariNAmAdibhede svataH pravarttamAnAvapi vidhyaMze kRtA zrutajJA nasyApekSA yAbhyAM tau tathA vyavahAraM dadataH, zrutasyAdezenArUpiviSaye'pi pravRtteH zrutApekSAyA bhagavadbahumAnarUpatvAcca / dvitIyo-TA kevalajJAninastu kevalajJAnenaiva tadvyavahAraM dadate tasyAsahAyatvAt , taduktaM vyavahAre-"ohIguNapaccaie je vaTuMtI su aMgavI dhIrA / ohivisayanANatthe, jANasu vavahArasohikare // 1 // ujjumaI viulamaI, je vaTuMtI suaMgavI dhIrA / maNapajavanANatthe, jANasu vavahArasohikare // 2 // AdigarA dhammANaM, crittvrnaanndNsnnsmggaa| savattaganANeNaM, vavahAra vavaharati jiNA // 3 // " // 7 // uktaH pratyakSAgamaH, atha parokSAgamamAhapaccakkhAgamasariso, hoi parokkhAgamo a vvhaaro| caudasadasapuvINaM, navapuviyagaMdhahatthINaM // 8 // _ 'paJcakkhAgamatti / parokSAgamazca vyavahAraH pratyakSAgamasadRzaH, zrutAdyatizayalakSaNena kenacitsAdharyeNa candramukhItyA| dAvivAtra sAdRzyavyavahArAt / keSAm ? ityAha-caturdazapUrviNAM dazapUrviNAM navapUrvikANAM ca gandhahastisamAnAm // 8 // hai uktameva sAdRzyaM vizeSeNa prakaTayannAha te jANaMti jaha jiNA, davaM khittaM ca kAla bhAvaM c|vuddhiN vA hANiM vA, rAgaddosANa pacchitte // 9 // kA 'te'tti / 'te' caturdazapUAdayo yathA 'jinAH' kevalinastathA jAnanti zrutazaktibalena sarva dravyaM kSetraM kAlaM bhAvaM ca 18 tathA prAyazcitte tulye'pyaparAdhe paJcakayogye ekasya paJcakaM deyamanyasya mAsena mAsAbhyAM mAsevo vRddham , // 56 // For Private Personal Use Only Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedo mUlamanavasthApyaM pArAzcitaM vA / tathA tulye'pi pArAJcitayogye'parAdhe ekasya pArAzcitakamaparasyAnavasthApyaM mUlaM chedo vA mAsena mAsAbhyAM mAsairvA hInaM tapo vA yAvannamaskArasahitamityAdi / prAyazcittaviSaye nimittabhUtAM rAgadve-18 SayovRddhiM vA hAni vA yathA jinA jAnanti tathA zrutakevalyAdayo'pIti teSAM tatsAdRzyam // 9 // nanu kevalina evaM tAvatkathaM stoke'parAdhe bahu prAyazcittaM prayacchanti bhUyasi ca stokam ? iti tatrAha thovaM bahuMca diti u, AgamiA rayaNavaNiadiTuMtA / pArukkhI jaM jANai, didruto tattha dhmenn||10|| RI 'thoti / tulye'pyaparAdhe stokaM vahu ca prAyazcittaM dadati 'AgamikAH' AgamavyavahAriNo ratnavaNigdRSTAntAt , yathA ratnavaNigmahato'pi kAcamaNemUlyaM kAkinImAtraM dadAti vajraratnasya tvalpasyApi zatasahasraM tathAgamavyavahAriNo'pi rAgadveSastokatAyAM mahatyapyaparAdhe'lpaM prAyazcittaM prayacchanti tadvaddhau ca svalpe'pi bahu prayacchantIti / parokSajJAnI kathaM parabhAvaM jAnAti ? ityatra dRSTAntamAha-'pArukkhi'tti / 'parokSI' parokSajJAnI yajjAnAti tatra 'dhmAyakena' zaGkha mAyakena dRSTAntaH, yathA-nADikAyAM galantyAmudakagalanaparimANato jAnAtyetAvatyudake galite yAmo divasasya rAtrevA jagata iti, tato'nyasya parijJAnAya zaGkhadhmAyati / tatra yathAnyo janaH zaGkhasya zabdena zrutena yAmAdilakSaNaM kAlaM jA nAti tathA parokSAgamajJAnino'pi zrutvA''locanAmAlocakasya yathAvasthitaM bhAvaM jAnanti / jJAtvA ca tadanusAreNa prAyazcittaM dadatIti // 10 // kathaM taddadati ? ityAhapacchittaM diti ime, AgamaAloaNANa tulltte|saaheti puNo dose, mAyAsahie Na sAhiti // 11 // For Private Personal Use Only Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SCREELCAR svopajJavR gurutattva 'pacchittati / prAyazcittaM dadati 'ime' AgamavyavahAriNa AgamAlocanayostulyatve, tathAhi-yadyapyete AlocakasyA-18 ttiyutaH vinizcayaH mAparAdhaM svayaM jAnanti tathApyeteSAM purata AlocanA tIrthakaraigrAhyatayoktA / yata AlocayannAlocaka etaiH protsaahyte| dvitIyo llAsa: va vatsa! dhanyastvaM yadevaM mAnaM nihatyAtmahitArthatayA svarahasyAni prakaTayasi mahAduSkarametad'iti, evaM ca pravarddhamAnapariNAmaH || // 57 // sa ArAdhako bhavatIti / tathA cAlocanAdravyakSetrAdikrameNa pradattAgamena ca sarva samyag nirNItamityevamubhayostulyatva miti 'sAheti' kathayanti punardoSAn yo'kuTilabhAvenAlocayan sadbhAvato na saMsmaratIti / mAyAsahite tu na katha-18 hAyanti kintu vadantyanyato gatvA zodhiM kurviti // 11 // ukta aagmvyvhaarH| atha zrutavyavahAramAhacaudasapuvadhareNaM, NijUDhaM bhadabAhuNA suttaM / vavahAro suaNAmA, duvAlasaMgarasa NavaNIyaM // 12 // zrutavyavahA. ranirUpaNam / 'caudasati / caturdazapUrvadhareNa bhadrabAhunA yatsUtraM nihaM dvAdazAGgasya 'navanIta' sArabhUtaM vyavahArapaJcakamayaM sa zrutanAmA vyavahAra iti // 12 // uktaH zrutavyavahAraH / atha dhAraNA (AjJA)vyavahAramAhasaluddharaNAbhimuho, avalo aparakamassa gIassa / maidhAraNAsu niuNaM, sIsaM pesei pAsammi // 13 // AjJAvyava hAranirUpa'salluddharaNa'tti / kazciduttamArthe vyavasito yatkimapi zalyamanuddhRtaM tasyoddharaNAbhimukho jAtaH / AcAryAzca patriMza-81 Nam. batA drdeshsthaaH| sa cAbalaH kSINajavAbalatayA tatsAdhai gntumsmrthH| gItArtho'pi praayshcittdaataa'praakrmo| dezAntarAdAgantumasamarthastataH sa cintayati-ahamaparAkramo jAtaH, kAraNaM ca me'STAdazAnyataravirAdhanArUpaM gItArthepA- // 57 / / RECEICCCCCCORECASSESCR RENCY lain Education International For Private & Personal use only Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ |rzvagamananimittamutpannamityAjJAmicchAmIti tato matidhAraNayornipuNaM ziSyaM gItArthasya pArzve preSayati // 13 // so gIo taM sIsaM, ANApariNAmagaM paricchinA / pesei buhaM NAuM, uvaTTiyAloaNaM souM // 14 // 'so'tti / 'saH' AlocanAcAryo gItArtho'parAkramaH san yaM preSayitumicchati taM ziSyamAjJApariNAmakaM parIkSeta / AjJApariNAmako nAma kAraNapRcchAM vinaiva ya AjJAyAH karttavyatAM zraddhatte / tatparIkSA ca vRkSAdidRSTAntaiH kAryA, tatra vRkSadRSTAnto yathA - mahato vRkSAn dRSTvoktamAcAryeNa ziSyaM prati-asminnuJcaistare vRkSe vilagya prapAtaM kurviti / tatrAtipariNAmako brUte - karomyasmAkamadhyepaiveccheti / sa guruNA sopAlambhaM nivAraNIyaH - kimaparIkSya madvacanArthaM tvameyaM pralapasIti / apariNAmakaratu jAnAti na varttate vRkSe vilagituM sAdhoH sacittatvAdvRkSasya prapAtaM kurvataJcAtmavirAdhanA bhavati sA ca bhagavatA niSiddhA tannUnamahamanenopAyena hantavyo'bhipreta iti / sa evamanuzAsanIyaH - vatsa ! na mayA tava sacittavRkSArohRNaM vidheyamuktam, na varttate sAdhorvRkSe vilagitumiti, kintu bhavasamudramadhyaprAptaM taponiyamajJAnavRkSamAruhya saMsAragartta kUlamulayeti bhaNitastvamiti / pariNAmakastu jAnAti na khalu madIyA guravaH sthAvarANAmapi pApamicchanti kiM punaH paJcendriyANAm ? iti bhavitavyamatra kAraNene tyArohaNe vyavasito bhavati, sa ca vAhau dhRtvAvaSTabhya guruNA vAraNIya iti / evaM bIjAdidRSTAntA adhyAgamAdavaseyAH / tatastaM ziSyaM parIkSya 'buddha' pariNataM jJAtvA upasthitasya - AlocanArthaM vyavasitasyAlocanAM zrotuM preSayati // 14 // so puNa tassa sagAse, karei sohiM pasatthajogeNaM / dugatiga causu visuddhaM, tivihe kAle viyaDabhAvo // 15 // Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRttiyutaH llAsaH 'so puNa'tti / 'saH' AlocayitukAmaH punaH 'tasya' preSitasya ziSyasya sakAze prazastayogena zodhi gurutattva18 bhedAM caturvizuddhAM trividhe ca kAle 'vikaTabhAvaH' aprtikunycnH|| 15 // dvibhedAditvameva vivecayati vinizcayaH dvitIyo. hai duvihA u dappa kappe, tivihA nANAiANa atttthaae|dve khitte kAle, bhAve a caubihA sohI // 16 // // 58 // AloijjA kAle, tIyapaDuppannaNAgae tivihe / aiAre vayachakkAiANa aTThArasaNhaM pi // 17 // | 'duvihA utti / dvividhA tu darpa kalpe ca trividhA, 'jJAnAdInAM' jJAnadarzanacAritrANAM 'arthAya' aticAravizuddhi-13 lAbhAya, prazaste dravye prazaste kSetre prazaste kAle prazaste bhAve ca 'caturvidhA' caturvidhavizuddhimatI zodhirbhavati // 16 // 'Aloijjatti / Alocayetrividhe kAle'tIte pratyutpanne ca sevitAnanAgate ca seviSya ityadhyavasitAnaticArAn vrataSakAdInAmaSTAdazAnAmapi sthAnAnAm // 17 // AlocyamAnAticArabhaGgotpattiprakAramAhadappassa ya kappassa ya, dasa cauvIsaMca huMti khalu bheaa|nnaayvaa te ee,ahakkamamimAhiM gaahaahiN||18|| | 'dappassa yatti sugamA // 18 // dappa aMkappaNirAlaMba ciyatte appstthviistthe| aparikkha aMkaDajogI,aNANutAvI annissNko||19|| | dazA _ 'dpptti| 'darpaH' dhAvanaDepanAdiH, dhAvanaM-niSkAraNamatitvaritamavizrAmaM gamanam, DepanaM-garttavaraNDAdInAM rayeNolavanam , AdizabdAnmallavadvAhuyuddhakaraNalakuTabhramaNAdikaM gRhyate 1 / 'akalpaH' pRthivyAdikAyAnAmapariNatAnAM grahaNam, SASARSONASHA darpaH 5 in Education International an Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udakAsasnigdhasarajaskAbhyAM hastamAtrakAbhyAmAdAnam, agItArthotpAditAhAropadhiparibhogaH, paJcakAdiprAyazcittayogya-ra mapavAdavidhiM tyaktvA gurutaradoSAsevanaM ceti 2 / 'nirAlambaH' jJAnAdyAlambanaM vinApi niSkAraNamakalpikAsevanama. yadvAmukenAcaritamityahamapyAcarAmIti 3 / 'ciyattetti, 'tyaktakRtyaH' tyaktacAritraH-apavAdenAsaMstaraNe glAnAdikAraNe vA yadakalpyamAsevitaM punastadeva saMstaraNe'pi nivRttarogo'pi yadAsevate 4 / 'aprazastaH' aprazastabhAvena balavarNAdyartha yatnAsukamapi bhule kiM punaravizuddhamAdhAkarmAdi 15 / 'vizvastaH' prANAtipAtAdyakRtyaM sevamAnaH svapakSAt zrAvakAdeH parapakSAnmithyAdRSTyAdena bibheti 6 / 'aparikkha'tti, 'aparIkSakaH' utsargApavAdayorAyavyayAvanAlocya yaH pratisevate 7 / 'akRtayogI'glAnAdikAryeSu gRheSu triH paryaTanarUpaM vyApAramakRtvaiva yo'neSaNIyamAsevate, athavA saMstaraNAdau trIn vArAneSaNIyA paryaTatA zeSagRheNApyaprAptaiSaNIyena caturthavelAyAmaneSaNIyaM grAhyamityevaM vyApAramakRtvaiva prathamadvitrivelAsvapyaneSaNIyaM gRhNAti 8 'ananutApI' yaH sAdhurapavAdenApi pRthivyAdInAM saGghaTanaparitApanopadravAn kRtvA nAnutapyate yathA 'hA! mayA duSTha kRtam' iti, yastu darpaNApyAsevya nAnutapyate kiM tasyocyate ? 9 / 'niHzaGkaH' nirapekSaHakArya kurvan kasyApyAcAryAde zaGkate nehalokAdapi bibheti 10 / ete darpasya daza bhedAH // 19 // dasaNa nANa caritte, taiva paivayaNa samii yuttiuM vA / sAhammiavacchalleNa vAvi kulao gaNasseva // 20 // caturviMzatisaMghassAyariyassa ya, asahussa gilANa bola buddddhss|uNdy girga corai sA~vaya, bhaiya katIrA vaiI vesaNe 21/ kalpabhedA'dasaNa'tti / darzananimittaM-darzanaprabhAvakANi sammatyAdIni pramANazAstrANi gRhNan yadasaMstaraNe'kalpyamapi pratisevate bhidhAnam. USHA Jain Education international Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RSSC khopjnyvR-daa| jJAnanimittaM-sUtramartha vA'dhIyAno yadakalpyamAsevate 2 / cAritranimittaM-yatra kSetre eSaNAdoSaH strIdoSo kA tataH | gurutattvattiyutaH / kSetrAccAritrArthinA nirgantavyamiti tato nirgacchannakSamatvAdyadakalpyamAsevate 3 / taponimittaM-yattapaH kariSyAmIti vujhyA vinizcayaH dvitIyo- pratAdi piveta , kRte vA vikRSTatapasi mAsakSapaNAdau lAjAtaraNAdi pivet , tIryata ivAsyAmati svacchatayetyadhikaraNe'naTikA llAsa: dAtaraNaM, lAjA-bhrASTA vIyastairnivRttaM taraNaM lAjAtaraNam , upacArAtpeyA'bhidhIyate tAM pivet , yadvA''dhAkarmAdi tasmai dadyAnmA'nyena zItAdinA rogo bhUt , zarkarAmalakAdayo'sya vA dIyanta iti 4 / pravacanarakSAnimittaM-viSNukumArAdiva- / vaikriyakaraNAdi 5 / samitihetoH-IryAsamitirna zuddhyatIti cakSurnimittaM vaidyopadezAdauSadhAdipAnaM kuryAt , kathamapi31 cittavyAkSepAdisambhave mA bhASAsamitAvasamito bhUvamiti tatpazamanArthamauSadhAdi pibet , glAnatvAdibhAve mA AdhArmika grahIpamiti zaGkitAdiSu doSeSvasaMstaraNe eSaNAsamityarthamakalpyaM gRhNIyAt, dIrghAvapratipattau vAdhvakalpaM seveta, AdAnanikSepaNAsamityai kazcitkampavAtAdinA kampamAnakaro'nyatra pramArjayatyanyatra vastu nikSipatyatastatpazamanArthamauSadhAdi vi-15 dadhyAt, pAriSThApanikAsamityai sthaNDilAbhAve kAyikI saJjJAM vA kadAcidakSamatayA pRthivyAdIn virAdhayannapi kurvIta, mA mamedAnI kAyikyAdyAbAdhayA mRtyubhUt , jIvan punarimAM samitiM yathAvasthitAM pAlayiSyAmIti 6 / guptihetoH kadAcidvipamAtaGkAdAvananyauSadhapratikArye vaidyopadiSTaM vikaTaM svalpamevAsevate mA'haM vaikalpyAnmanovAkkAyairagupto bhUvamiti hai| sAdharmikavAtsalyana hetunA kiJcidakalpyaM pratisevate yathA-vajrasvAminA'zikhAkamuNDaH paTe'dhiropya durbhikSAnistAritaH, na caitatkalpate, asaMyatasyA''ssvetyAdyAjJAdAnasyApi niSiddhatvAt 8 / kula 9 gaNa 10 saGgha 11 kAryeSu samutpanneSu / ACCESSAROGA COCOCOCONCROCCORROCIEOCHOCAL 59 lain d an International For Private & Personal use only Sanelibrary.org Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HARASHLICAUSESEARS vazIkaraNAdi cUrNayogAdi vA karoti 11 / AcAryAsahiSNuglAnabAlavRddhAnAM ca yena samAdhirbhavati tadvidhIyate / tatra rAjayuvarAjAmAtyazreSThipurohitA asahiSNavaH puruSA bhaNyante, ete hyantaprAntavipariNAmyante, bAlavRddhau ca kAraNAhI. kSitau bhaveyAtAM, yathA''ryavajrasvAmI AryarakSitapitA ca, etadartha paJcakadazakAdyApattikrameNa yAvadAdhAkarmApyAdIyata 4 iti 16 / 'udaka' nadIpravAhAdi, agniH-dAvAgniH, caurA dvidhA-vastrAdyapadhihAriNaH zarIrahAriNazca, zvApadAH-siMha sindhuravyAghrAdayaH, tannimittakopadravopasthitau stambhanavidyayA nadIpUrAdikaM stanIyAt , vidyAyA abhAve palAyanaM kriyate, palAyanAsamarthatve zrAntatve vA sacittavRkSe'pyAruhyate 20 // tathA bhayaM-dhATyAdistasmin sati palAyamAnaH pRthivyAdIn virAdhayet 21 / kAntAraH-araNyAnI yatra bhaktapAnAdilAbho na saMbhavatyeva tatra kadalyAdiphalAnyudakAdi vA prAsukamAdadIta 22 / Apad-dravyakSetrakAlabhAvazcaturkI, dravyataH prAsukodakAdyalAbhe, kSetrato dIrghAvapratipattI, kAlato durbhikSAdau, bhAvato glAnatvAdI, tatra kizcidakalpyamapi pratisevyate 23 / vyasananimittaM-pUrvAbhyAsajanitapravRttiheto. gItavyasanI dIkSitaH ko'pi gItoccAraM kuryAt , tAmbUlavyasanI vA pravrajitaH pakkazuSkatAmbUlapatrAdikaM mukhe prakSipediti 24 / ete caturviMzatiH kalpabhedAH // 20 // 21 // darpa-kalpaThAveu dappakappe, heTThA dappassa dasa pae ThAve / kappassa caubIsai, tesimaha hArasa payAiM // 22 // sthApanAkara| 'ThAveu'tti / sthApayitvA upari darpakalpau darpasyAdhastAdaza padAni sthApayet , kalpasyAdhastAccaturviMzatiH / teSAM daza- NavidhiH. carvizatipadAnAmadho'STAdaza padAni vratapadAdIni sthApayet // 22 // tathA ca SACANCIESCACAMA CRACRENC For Private & Personal use only Lainelibrary.org Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavR. ttiyutaH dvitIyo. SSSSSSSSSS dappammi asIisayaM, cattAri sayANi huMti bttiisN| kappammi ya saMjogA,paDhamAipaehi~ abhilappA // 23 // gurutattva. | 'dappammitti / darpe'zItyadhika zataM kalpe ca catvAri zatAni dvAtriMzacca saMyogA agItArthApratyAyanAya gaDharItyA-IIvinizcayaH locakenoccAryamANaH prathamAdipadairabhilapyAH, tathAhi-"paDhamassa ya kajassA, paDhameNa paeNa seviaMjaM tu / paDhame chakke llAsa: abhitaraM tu paDhamaM have ThANaM // 1 // " atra prathamasya kAryasya dapikAsevAlakSaNasya prathamena padena tadbhedAntargatena darpaNAsssevitaM yat prathame SaTre'bhyantaramantargataM prathama prANAtipAtAkhyaM bhavedatIcArasthAnamApannam / ityevaM gUDhapadena praannaatipaataaticaarnirdeshH| evaM-"biiyaM bhave ThANaM, taiyaM bhave ThANaM, biie chakke, taie chakke, biieNa paeNa, taieNa paeNa" ityAdi krameNa cAraNikayA'zItyadhikaM zataM bhavati / evaM-"biiassa ya kajassa ya, paDhameNa paeNa seviaM jaM tu / " ityAdi krameNApi dvAtriMzadadhikAni catvAri zatAni bhavantIti // 23 // sthApanA ceyam ||drpyntrkm // 1.2 3 4 5 6 7 8 9 10 5-56-0-50-50- 5500RS. // kalpayantrakam / / | 1 | 2 3 4 5 6/7/8/9/10/11/12/13/14/15/16/17 18 19/20/2122/23/24 For Private & Personal use only Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ soUNa tassa paDisevaNaM tu AloaNAkamavihiM ca |aagm purisajjAyaM, pariAya balaM ca khittaM ca // 24 // 'soUNaM'ti / zrutvA 'tasya' Alocakasya pratisevanAM 'AlocanAkramavidhiM ca' AlocanAkramaparipATI cAvadhArya tathA tasya yAvAnAgamo'sti tAvantamAgamaM tathA 'puruSajAtaM'aSTamAdibhirbhAvitamabhAvitaM vA paryAyaM gRhasthaparyAyo yAvAnAsIt yAvAMzca tasya vrataparyAyastAvantamubhayaM paryAyaM 'valaM' zArIrika tathA yAdRzaM tatkSetrametatsarvamAlocakAcAryakathanatastato darzanatazcAvadhArya svadezaM gacchati // 24 // AhAreuM savaM, so gaMtUNaM puNo gurusagAsaM / tesi Niveei tahA, jahANupuTviM gayaM savaM // 25 // / _ 'AhAra'ti / sa AlocanAcAryapreSitaM 'sarvam' anantaroditam 'A' samantAddhArayitvA punarapi svadezAgamanena 3 gurusakAzaM gatvA 'teSAM' gurUNAM sarva tathA nivedayati yathA 'AnupUrvyA' paripATyA 'gatam' avadhAritam // 25 // sIsassa dei ANaM, paehi~ saMkeiehi~ so niuNo / dei imaM pacchittaM, eso ANAivavahAro // 26 // _ 'sIsassatti / sa 'nipuNaH' vyavahAravidhijJo gItArthaH ziSyasya saGketitaiH padairAjJAM datte idaM prAyazcittaM dehIti, eSa aajnyaavyvhaarH| saGketitapadairAjJAdAnaM cettham-"paDhamassa ya kanjassa ya, dasavihamAloaNaM nisAmittA / Nakkhatte bhe pIDA, sukke mAse tavaM kunnh||1||"cumaastvN kuNaha sukke" "chammAsatavaM kuNaha sukke" iti saJcAritAntyapadA punareva gAthA dviH ptthniiyaa| AsAmarthaH-'prathamasya kAryasya' darpikAsevanAkhyasya 'dazavidhAM' darpAkalpAdidazapadagarbhitAmAlo prata. 11 For Private Personal Use Only Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khopajJavR- canAM nizamya nakSatre 'bhe' bhavatAM 'pIDA' pIDakatvenopacArAdvirAdhanA, ko'rthaH ? candrAdityagrahanakSatratArakabhedapaJcavidha- gurutattvattiyutaH jyotizcakramadhye nakSatrabhedazcaturthaH, ato'nena caturthavratagocarAvirAdhanA sUcyata ityeke vyAcakSate / anye tvASADhAdyAH vinizcayaH dvitIyo-na saMvatsarA iti tadAdyadine jyeSThapUrNimAnantarapratipadi saMvatsare mUlanakSatraM bhavati, tataH prAdhAnyAdatra nakSatrazabdena mUlaM llAsa: bhaNati tena mUlaguNavirAdhanAM prANAtipAtAdyaticArarUpA jJApayanti / apare tvAdiSu nakSatreSu sarveSu vRSTe'pi meghe hst||61|| vRSTiM vinA na dhAnyAni viziSTAM puSTiM badhnanti tato hastasya prAdhAnyamicchanto'tra nakSatradhvaninA hastaM nirdizanti tato hastenAdattamAttaM hastakarma vA kRtamiti tRtIyacaturthavratAticArasUcA / eke tu nakSatrANi loke saptaviMzatirvyavahiyanta iti nakSatrazabdenAnagAraguNAnAM mUlottaraguNarUpANAM saptaviMzatisaGkhyAnAM virAdhanAmAhuH / tatrottaraguNavirAdhanAyAM zukzabdavAcyAnAmuddhAtimAnAM mAsikacAturmAsikaSaNmAsikAnAM yathAkramaM grahaNam / mUlaguNavirAdhanAyAM tu kRSNazabdavAcyAnyanuddhAtimAni tAni gRhyanta iti jItakalpavRttyabhiprAyaH / vyavahAravRttau tu nakSatrazabdenAtra mAsaH sUcitaH, 'mAse' mAsaprameyaprAyazcittaviSaye 'bhe' bhavataH 'pIDA' vrataSaTakAyaSapIDA'kalpAdiSaTpIDA vAsIditi vyAkhyAtam / cUrNikRto'pyayamevAbhiprAya iti dhyeyam / chedAdInAM ca gUDhapadairitthamAjJAdAnam-"chiMdittu tayaMbhANaM, gacchaMtu vayassa sAhuNo mUlaM / avAvaDA va gacche abbIA vAvi viharaMtu ||1||"'tdbhaajnN' pUrvavataparyAyarUpaM 'chindantu' tanmadhyAtkiyantamapi poyamapanayantu, sa ca cchedastapobhUmimatikrAntasya paJcakAdidazakAdirUpatayA tattadaticArApekSayA yaavts-11|| 61 // / yoyaH prApyate tAvatkriyate, te caivaM chedavibhAgA AjJApyante-"chabbhAgaMgula paNagA, dasarAe tibhAga addha pannarase / vI-1 Main Education International For Private & Personal use only wnwir.jainelibrary.org Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OSS SSSSSSSS sAhatibhAgaNaM, chanbhAgUNaM tu paNavIsA // 2 // mAsacaumAsachakke, aMgulacauro taheva chakaM tu / ee cheyavibhAgA. nA-18 yavA ahakkameNaM tu // 3 // " ihAGgalazabdena mAsasaGketaH, tatazca paJcake dinapazcake chedye'GgalaSaDbhAgazchedya iti vyapadizanti / bhavanti hi triMzadinamAnasya mAsasya SaDnAge chedye paJca dazarAtre chedye tribhAgaH, paJcadazasu chedyeSvarddha, viMzato chadyAyAM tribhAgonamaGgalaM, paJcaviMzatau chedyAyAM SaDbhAgonamaGgula chedyamiti / ekadvitricatuHpaJcaSaDAdimAseSu cchedyeSu tatsaGkhyAnyaGgalAni cchedyAnIti nirdizanti / ete chedavibhAgAH krameNa jnyaatvyaaH| sarvaparyAyacchedenApyazuddhau gacchantu sAdhavo vratasya mUlamaSTamaprAyazcittabhAjo bhavantu, tasyApyatikrame 'avyApRtAH gaccheyuH' avyApArAstiSThantu anavasthApyA bhavantvi-2 tyarthaH / tenApyazuddhau 'advitIyA vA viharantu' ekAkinaH santo dazamaprAyazcittAsevino bhavantviti darpikAsevanAprAya|zcittAnyuktAni / kalpikAsevanAyAmapyayatanAmUlAyAmetAdRzaM prAyazcittam , yad vyavahAracUrNikRt-"ettha jaMkappeNaM taM ajayaNAe NAyacaM / " yatanAmUlAyAM tu tasyAM na kiJcitrAyazcittaM zuddhatvAt , tathA cAtrAha-"biiassa ya kajassa ya, tahiyaM cauvIsaI nisAmettA / Autta NamukkArA, bhavaMtu evaM bhaNijjAhi // 1 // " dvitIyasya kAryasya kalpAkhyasya darzanAdipadagocarAmAsevanAM ziSyeNa kathitAM zrutvA gururAha-AyuktAH' saMyamodyamavidhAyinaH paJcaparameSThismaraNaparA bhavantu, sUrayo'prAyazcittina iti bhaavH| kevalaM kAraNapratisevApi sAvadyA neSyate, iSyate tu yadyapyatyAgADhakAraNeSu tathApi tadurjane na doSo dRDhadharmatA hyevaM nAbhIkSNasevA nirdayatA ceti // 26 // ukta aajnyaavyvhaarH| atha dhAraNAvyavahAramabhidhitsurAha CARASAACSKAS For Private Personal Use Only Jain Education international in.jainelorary.org Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavR -19 uddhAraNA vidhAraNa, saMdhAraNa saMpadhAraNA ceva / cattAri dhAraNAe, ee egaTThiyA hu~ti // 27 // gurutattvattiyutaH PI 'uddhAraNa'tti / ut-prAbalyena upetya voddhRtAnAmarthapadAnAM dhAraNoddhAraNA 1, vividhaiH prakArairviziSTaM vArthapadamudbhutaM vinizcayaH dvitIyo yayA dhArayati sA vidhAraNA 2, samzabda ekIbhAve uddhRtavidhatAnyarthapadAni yasmAdAtmanA sahakabhAvena dhArayati / llAsaH // 12 // tasmAtsaMdhAraNA 3, tathA yasmAtsandhArya samyak prakarSaNAvadhArya vyavahAraM prayuGkte tasmAtsaMpradhAraNA 4 / etAni catvAri &AraNAya dhAraNAyA ekArthikAni nAmAni bhavanti // 27 // hAraHdhArabahuguNajutte purise, tigavirahe hoi kiMci khliesu|atthpehiN u esA, aNuogavihIi laddhehiM // 28 // NAyA ekA| 'bahuguNajutte'tti / bahuguNayukto yaH pravacanasya kIrtimicchati, tathA dIyamAnaM prAyazcittamanugrahavanmanyate, tathA bahu- rthikAni. zruto mArgAnusArizruto vA tapasvI vinayaparipAkavAMzca bhavati, tAdRze puruSe 'kizcit' manAk 'skhaliteSu' mUlottaraguNaviSayapramAdadoSeSu 'trikavirahe' AgamazrutAjJA'prAptau 'anuyogavidhau' vyAkhyAnavelAyAM 'labdhaiH' yatanayA prAptaH 'a padaiH' chedazrutAthaiH 'eSA' dhAraNA pravarttate // 28 // prakArAntaramAha ahavA jeNaM sohI, kIraMtI aNNayA have diTThA / tArisakAraNapurise, taM dANaM dhAraNAe u // 29 // 2 PI 'ahava'tti / athavA yenAnyadA saMvignagItArthapAce dravyAdipratisevanArUpA zodhiH kriyamANA dRSTA tAdRza eva kA-1B haraNe dravyAdilakSaNe tAdRza eva ca puruSe pratisevake 'tahAna' araktadviSTatayA tAdRzaprAyazcittadAnaM dhAraNayaiva // 29 // -5 % For Private & Personal use only Lo nelibrary.org Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa punarapi prakArAntaramAha yAvaccakaro vA, sIso vA desahiMDago vAvi / dummehattA satthaM, Na tarai savaM tu dhAreuM // 30 // IN tassa u uddhariUNaM, atthapayAiM tu diti aayriaa|tehi u kajavihANaM, desAvagameNa dhaarnnyaa||31|| 81 'veyAvaccakaro vatti / 'tassa utti / 'vaiyAvRttyakaro vA' gacchopagrahakArI vA ziSyo vAcAryANAM sammataH 'dezahi NDako vA' yo dezadarzanaM kurvataH sahAya AsIt durmedhastayA 'sarva' niravazeSa 'zAstraM chedazrutArtha dhArayituM na zaknoti tasyAnugrahArthamuddhatya 'arthapadAni' kAnicicchedazrutasambandhIni dadatyAcAryAH, taiH kAryavidhAnaM 'dezAvagamena' cchedazrutade zAvadhAraNena dhAraNayA bhavati / na ceyamapi gurUpadezamUlatvAdAjJaiva, atra dhAraNAvyApArasyaiva pravRttyaGgatvAdAjJAvyApA-3 darasya sandezakavacanavizvAsArthamevopayuktatvAditi // 30 // 31 // ukto dhaarnnaavyvhaarH| atha jItavyavahAramAha vattaNuvattapavitto katthai atthammi jIakappo u|so ceva Na puNa ipiMha, jaM vavahArammi bhaNiyamiNaM 32 // jItavyavahA| 'vattaNuvattatti / vRttaH-ekavAraM prakaTIbhUtaH, anuvRttaH-dvitIyavAraM pravRttaH-tRtIyavAraM 'kvacidarthe' vakSyamANaprAyazci- ropavarNanam, ttAdivizeSaviSaye 'jItakalpastu' jItavyavahArastu 'tuH' vizeSaNe, kiM vizinaSTi? mahAjanAcIrNatvaM, tathA ca 'pravRttijanakakarttavyatAbodhaheturmahAjanAcAra eva jItam'iti lakSaNam, tena na prathamapravRttyAdAvaprasaGga iti draSTavyam / vRttAnuvRttapravRttatvaM kiJcidarthaviSayatvaM ca vastusthityanurodhAduktam / ata evAha-'sa evaM' jItakalpa eva na punaridAnIM sarvatrArthe JainEducation international For Private Personal use only Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ llAsa: preraka: khopajJa. zrutAdarepi sattvAccaturNAmanavakAza eva, paJcamasya pravRtteH / yadyavahAre bhaNitamidam // 32 // gurutattva ttiyutaH codeI vucchinne, siddhipahe taiyagammi purisjuge| vucchiNNe tivihe saMjamammi jIeNa vvhaaro||33|| vinizcayaH dvitIyo | 'codeI'tti / parazcodayati 'tRtIye puruSayuge' jambUsvAminAmni siddhipathe vyavacchinne vyavacchinne ca 'trividhasaMyame 18 // 63 // parihAravizuddhiprabhRtike jItena vyavahAraH // 33 // atra keciduttaramAhuHsaMghayaNaM saMThANaM, ca paDhamagaMjo a puvuvogo|vvhaarcukkN pi ya, caudasapuvimmi vucchiNNaM // 34 // | 'saMghayaNa'ti / prathamaM saMhananaM-vajrarSabhanArAcaM, prathamaM saMsthAna-samacaturastre, yazcAntarmuhUrtena caturdazAnAmapi pUrvANA6 mupayogaH-anuprekSaNaM, yaccAdimamAgamazrutAjJAdhAraNAlakSaNaM vyavahAracatuSkametatsarva caturdazapUrviNi vyavacchinnam // 34 // etannirAkurvan bhASyakRdAhaAhAyario evaM, vavahAracaukka je u vucchiNNaM / caudasaputvadharammI, ghosaMti tesi 'nugghAyA // 35 // AcAryaH | 'AhAyario'tti / evaM pareNottare kRte AcAryaH prAha-ye 'evaM' prAguktaprakAreNa vyavahAracatuSkaM caturdazapUrvadhare vyu-13 hAcchinnaM ghoSayanti teSAM prAyazcittaM catvAro mAsAH 'anuddhAtAH' gurukA mithyAvAditvAt // 35 // mithyAvAditvameva || teSAM pracikaTayiSurAhaje bhAvA jahiyaM puNa, caudasapuvimmi jaMbunAme y|vucchinnaa te iNamo, suNasu samAseNa sIsate // 36 // // 63 // For Private Personal Use Only Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maNaparamohipulAe, AhAragakhavagauvasame kppe|sNjmtig kevala sijjhaNA ya jaMbummi vucchinnA 37 // jambUsvAmi__ 'je bhAva'tti / ye bhAvA yasmin caturdazapUrviNi jambUnAni ca vyavacchinnAstAn samAsena ziSyamANAnimAn zRNata ni vyucchi||36|| 'mnn'tti| manaHparyAyajJAninaH paramAvadhayaH 'pulAkaH' labdhipulAkaH 'AhArakaH' AhArakazarIralabdhimAn nA bhAvAH 'kSapaka' kSapakazreNiH 'upazamaH' upazamazreNiH 'kalpaH' jinakalpaH 'saMyamatrika' zuddhaparihAravizuddhisUkSmasamparAyayathAkhyAtalakSaNaM kevalinaH siddhizca, ete bhAvA jambUsvAmini vyavacchinnAH / iha kevaligrahaNena sijjhaNAgrahaNena vA gate yadubhayorupAdAnaM tad-'yaH kevalI sa niyamAtsidhyati yazca sidhyati sa niyamAtkevalI san' iti khyApanArtham / tatkimetada nyato na prAptam ? prAptameva tathApi yena na prAptaM taM pratyasyopayogo na cAprasaktAbhidhAnam, vizeSaNavidhayaitAdRzasyAprasakta-15 caturdazapUrvihAsyApyabhidhAnAvirodhAttantrazailyA itthameva vyavasthitatvAditi draSTavyam // 37 // Ni vyucchisaMghayaNaM saMThANaM, ca paDhamagaMjo a putvauvaogo / ete tinni viatthA, caudasapuvimmicchinnA // 38 // nAbhAvAH 5 'saMghayaNati / prathamaM saMhananaM prathamaM saMsthAnaM yazcAntarmuharttakaH samastapUrvaviSaya upayogaH, ete trayo'pyarthA na jambUsvA-16 ye yena vyamini tRtIyapuruSayuge vyavacchinnAH kintu caturdazapUrviNi bhadrabAhau // 38 // vyavahAracatuSkaM punaH pazcAdapyanuvRttaM yataAha hAreNa vyakevalamaNapajavanANiNo atatto aohinaannjinnaa| caudasadasanavapuvI, AgamavavahAriNo dhIrA 39 // sutteNa vavaharaMte, kappavavahAradhAriNo dhIrA / atthadhara vavaharate, ANAe dhAraNAe a|| 40 // pAM nirdeza: For Private & Personal use only Naw.jainelibrary.org Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavR- vavahAracaukkassa ya, codasapuvimmi chedo jaM bhnniyN| taM te micchA jamhA, suttaM atthA ya dharae u||41|| gurutattva ttiyutaH vinizcayaH BI kevala'tti / kevalino manaHparyAyajJAnino'vadhijJAnijinAzcaturdazapUrviNo dazapUrviNo navapUrviNazca, ete SaD dhIrA dvitIyo. AgamavyavahAriNaH // 39 // 'sutteNa'tti / ye punaH kalpavyavahAradhAriNo dhIrAste 'sUtreNa' kalpavyavahAragatena vyvh||64|| ranti, ye punazchedazrutasyArthadharAste AjJayA dhAraNayA ca vyavaharanti // 40 // 'vavahAra'tti / chedazrutasya ca sUtramarthazcAdyApi dharate vidyate, dazapUrvadharA api cAgamavyavahAriNaH, tato vyavahAracatuSkasya caturdazapUrviNi vyavaccheda iti yadbhaNitaM | tanmithyA // 41 // anyaccatitthuggAlI etthaM, vattavA hoi ANupubIe / jo jassa u aMgassA, vucchedo jahi~ viNidiho // 42 // " catuNI viraPI 'titthuggAli'tti / teSAM mithyAvAditvaprakaTanAya yasyAGgasyAnyasya vA yatra vyavacchedo vinirdiSTaH sA tIrthodvAliratrA- jItena nukrameNa vaktavyA yena vizeSatasteSAM pratyaya upajAyata iti // 42 // tadevaM na kevalamidAnIM jItavyavahAra evAsti ki-4 vyavahAra ntvanye'pi santItyuktam / atha kadAyaM prayoktavyaH ? ityAha iti nivedajattha cauNhaM viraho, pauMjiyavo u tattha pNcmo|sutte NidesAo, daDhadhammajaNANucinno ti||43|| nam. vyava 'jattha'tti / yatra yadA 'caturNI' AgamAdInAM virahastatraiSa jItavyavahAraH prayoktavyaH sUtre tathAnirdezAt, mahAjanA- hAra sAzyam nucIrNa iti cAyaM prAmANikatvAccaturNA virhe'pyaadriyte| sUtraM cAtredaM vyavahAradazamoddezake vyavasthitam-"paMcavihe RECAUSESAUR In64 // Jain Education For Private & Personal use only linelibrary.org Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IPIvavahAre paNNatte, taMjahA-Agame sue ANA dhAraNA jIe / jahA se tastha Agame siA AgameNaM vavahAre padraviyo siyaa| No se tattha Agame siyA jahA se tattha sue siyA sueNaM vavahAre paTTaviyatve siyA / No se tattha sue siyA jahA se tattha ANA siA ANAe vavahAre paTTaviyatve siaa| No se tattha ANA siyA jahA se tattha dhAraNA siyA dhArajAe vavahAre paTTaviyave siyaa| No se tattha dhAraNA siyA jahA se tattha jIe siA jIeNaM vavahAre paTTaviyatve siyaa| eehiM paMcahiM vavahArehiM vavahAraM paDhavijA, taMjahA-AgameNaM sueNaM ANAe dhAraNAe jIeNaM / jahA jahA se Agame sue ANA dhAraNA jIe tahA tahA vavahAraM paDhavijjA / se kimAha? bhaMte!, AgamabaliA samaNA NiggaMthA icceyaM paMcavihaM vavahAraM jayA jayA jahiM jahiM tayA tayA tahiM tahiM aNissiovassiaM bavaharamANe samaNe NiggaMthe ANAe ArAhae bhavai"tti / atrotkrameNa vyavahAraprasthApane caturguruprAyazcittamupadizyate, taduktam-"upparivADI bhave gurug"tti| nanvevaM satyapi sUtre kathaM paryuSaNAtithiparAvatAdi jItena prAyazcittam ? iti cet, na, arthAnavabodhAt, zrutadharAdikaM vimucya jItadharasya pArzve prAyazcittAdiprasthApana eva prAyazcittaprasaGgAt , anyathAgamasattve zrutAlApavyavahArAdinApi tdaaptteH| kiJca jItavyavahArastAvadA tIrthamastyeva, dravyAdivimarzAviruddhotsargApavAdayatanAyA eva prAyo jItarUpatvAt , kevalamAgamAdikAle sUryaprakAze grahaprakAzavattatraivAntarbhavati na tu prAdhAnyamazrute / tathA ca zrutakAlInaM jItamapi tattvataH zrutameveti ko doSaH? kadA tarhi jItasyopayogaH? iti cet, yadA tasya prAdhAnyam , ata eva yadaMze jIte zrutAnupalambhastadaMze idAnIM tasyaiva prAmANyamiti / ata eva cAnAgatakAlaparAmarzenaivAgamavyavahArikRte sUtre etannibandhaH, For Private & Personal use only Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavR SAR ttiyutaH dvitIyo: tadAha vyavahArabhASyakRt-"suttamaNAgayavisayaM, khittaM kAlaM ca pappa vavahAro / hohiMti Na AillA, jA titthaM tAva gurutattvajIo u // 1 // " tti // 43 // jItaviSayameva kaJcidvyavahAragAthAbhirdarzayati vinizcayaH lAsaH daduramAisu kallANagaM tu vigaliMdiesabhattaTTho / pariAvaNAi tesiM, cautthamAyaMbilA hu~ti // 44 // vyavahAragA'dahuramAisutti / darduraH-maNDUkastadAdiSu-tatprabhRtiSu makAro'lAkSaNikaH prAkRtatvAt , tiryakpazcendriyeSu jIvitA-1 thAmiH jItavyaparopiteSviti shessH| 'kalyANakaM tu' iti, tuzabdo vizeSaNArthaH, sa caitadvizinaSTi-paJcakalyANakaM prAyazcittam / vi | viSayanikalAni-asampUrNAnIndriyANi yeSAM te vikalendriyAH-ekadvitricaturindriyAH, tatra vyAkhyAnato vizeSapratipattiritye dezaH kendriyA anantavanaspatikAyikA draSTavyAsteSu 'abhaktArthaH' upavAsaH prAyazcittam / 'eteSAM' dardurAdInAM paritApanAyAM | yathAsaGkhyaM caturthIcAmle prAyazcittaM bhvtH| iyamatra bhAvanA-yadi dardurAdIn tiryakpaJcendriyAdIn gADhaM paritApayati tato'bhaktArthaHprAyazcittam, atha vikalendriyAnanantavanaspatikAyikaprabhRtIn gADhaM paritApayati tata AcAmlam / upalakSaNametat , tenaitadapi jItavyavahArAnugatamavaseyam-yadi dardaraprabhRtIna tiryakpazcendriyAnmanAsaMghaTTayati tata ekAzanakam, athAnAgADhaM paritApayati tata AcAmlam / tathAnantavanaspatikAyikadvitricaturindriyANAM saGghaTTane pUrva eteSAmevAnAgADhaparitApane ekAzanam / tathA pRthivyaptejovAyupratyekavanaspatInAM saGghaTTane nirvikRtikam , anAgADhaparitApane pUrvArddham, AgADhaparitApane ekAzanam, jIvitAnyaparopaNe AcAmlamiti // 44 // For Private & Personal use only Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apariNNA kAlAisu, apaDikkaMtassa NivigaiaM tu / niviiyaM purimaDDe, aMbila khavaNAya AvAse // 45 // 'apariNNa'nti / 'aparijJA' pratyAkhyAna parijJAyA agrahaNaM gRhItAyA vA bhaGgaH, tatra sUtre vibhaktilopa ArSatvAt, tathA kAlAdiSu 'apratikramataH' avyAvarttamAnasya prAyazcittaM nirvikRtikam / kimuktaM bhavati / yadi namaskArapauruSyAdidivasa pratyAkhyAnaM vaikAlikaM ca pAnAhArapratyAkhyAnaM na gRhNAti gRhItvA vA virAdhayati, tathA svAdhyAnaM prasthApya yadi kAlasya na pratikrAmati, na kAlapratikramaNanimittaM kAyotsarga karoti, AdizabdAdyeSu sthAneSvIryApathikayA pratikrami tavyaM teSu cettathA na pratikrAmati tadA prAyazcittaM nirvikRtikapUrvArddhAcAmlakSapaNAni / iyamatra bhAvanA - Avazyake yadyekaM kAyotsarga na karoti tataH prAyazcittaM nirvikRtikam, kAyotsargadvayAkaraNe pUrvArddham, trayANAmapi kAyotsargANAmakaraNe AcAmlam, sarvasyApi cAvazyakasyAkaraNe'bhaktArtha iti // 45 // jaM jassa va pacchittaM, Ayariya paraMparAi aviruddhaM / jogA ya bahuvigappA, eso khalu jIakappo u // 46 // 'jaM jassa v'tti| yatprAyazcittaM 'yasya' AcAryasya gacche AcArya paramparAgatatvena 'aviruddhaM' na pUrvapuruSamaryAdAtika| meNa virodhabhAgU / yathA - anyeSAmAcAryANAM namaskArapauruSyAdipratyAkhyAnasyAkaraNe kRtasya vA bhane prAyazcittamAcAmlam / tathA kalpavyavahArayozcandraprajJaptisUryaprajJatyozca kecidAgADhaM yogaM pratipannA apare tvanAgADhamiti / 'epa' sarvospi khalu gacchabhedena prAyazcittabhedo yogabhedazcAcArya paramparAgataH 'jItakalpaH ' jItavyavahAro veditavyaH // 46 // nanu : Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavR-18 18| yadi jItamAdriyate tadA kiM na pramANIsyAt ? sarvairapi svaparamparAgatajItAzrayaNAdityata Aha gurutattvattiyutaH jIaM sAvajaM, Na teNa jIeNa hoi vvhaaro| jaM jIamasAvajaM, teNa u jIeNa vvhaaro||47||18 vinizcayaH dvitIyo. | 'jaMjIti / yad jItaM sAvadhaM na tena (jItena ) bhavati vyvhaarH| yad jItamasAvadyaM tena jItena vyavahAraH // 4 // llAsa: atha kiM sAvadhaM kiM vA'sAvA jItam ityAha6khAra haDI haramAlA, poTTeNa ya riMgaNaM tu sAvajaM / dasavihapAyacchittaM, hoi asAvajjajIaM tu // 4 // ___ 'khArahaDi'tti / bhAnupravacane loke vA'parAdhavizuddhaye samAcaritaM kSArAvaguNDanaM haDau-guptigRhe pravezanaM haramAlAro paNaM 'poTTeNa' udareNa ca 'raGgaNaM kharArUDhaM kRtvA grAme sarvataH paryaTanamityevamAdikaM sAvadhaM jItam / yattu dazavidhamAlo|canAdikaM prAyazcittaM tadasAvadyajItam // 48 // apavAdataH kadAcitsAvadyamapi jItaM dadyAt , tathA cAha osaNNe bahudose, NiddhaMdhasa pavayaNe ya nnirvekkhe|eyaarismmi purise, dijjisaavjjiiaNpi||49|| saMvigge piyadhamme, apamatte vi ya avajabhIrummi / kamhi ya pamAyakhalie, deyamasAvajjajIyaM tu // 50 // 'osaNNa'ti / 'osanna' prAyeNa bahudoSe 'niddhandhase' sarvathA nirdaye tathA 'pravacane' pravacanaviSaye nirapekSe puruSe'nava-2 sthAprasaGganivAraNAya sAvadyamapi jItaM dIyate ||49||'sNviggetti / saMvigne priyadharmiNi apramatte'vadyabhIruke kassizcimamAdavazataH skhalitapade deyamasAvadyajItam // 50 // ARSIRASIAS For Private Personal Use Only elibrary.org Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruta. 12 jaM jIamasohikaraM, Na teNa jIeNa hoi vavahAro / jaM jIaM sohikaraM, teNa u jIeNa vavahAro // 51 // 1 'jaM jIaM'ti / yajjItamazodhikaraM na tena jItena bhavati vyavahAraH karttavyaH / yatpunajataM zodhikaraM tena jItena bhavati vyavahAraH // 51 // zodhikarAzodhikarajItapratipAdanArthamAha jaM jIamasohikaraM, pAsatthapamattasaMjayAINaM / jai vi mahANAinnaM, Na teNa jIeNa vavahAro // 52 // jaM jIaM sohikaraM, saMvegaparAyaNeNa daMteNaM / ikkeNa vi AinnaM, teNa u jIeNa vavahAro // 53 // 'jaM jI'ti / yajataM pArzvasthapramattasaMyatAcIrNam-ata evAzodhikaram, tad yadyapi mahAjanAcIrNa tathA'pi na tena jItena vyavahAraH karttavyastasyAzodhikaratvAt // 52 // 'jaM jIaM'ti / yatpunajIta saMvegaparAyaNena dAntenaikenApyAcIrNa tat zodhikaraM tena vyavahAraH karttavyo bhavati / na tu bahujanAparigRhItatvenA'syAvizvAsaH karttavyaH, bahujanaparigRhItatvasya lokadharme'pi sattvena tasya vizvAsAnaGgatvAt - sadAcAraparigRhItatvasyaiva tatra tantratvAditi bhAvaH // 53 // nanu yadi jItaM zrutApattitulyaM tadA na zrutAdatiricyeta yadi ca tato hInamadhikaM vA syAttadotsUtraM syAdityAzaGkAyAmAha - hINaM vA ahiyaM vA, jai vi suAvattio havai eaM / tahavi suANuttiSNaM, prinnaamvisesmhigicc||54|| 'ati d'ti / hInaM vA'dhikaM vA yadyapi zrutApattito bhavatyetajjItaM tathApi zrutAnuttIrNa 'pariNAmavizeSa' sahiSNutA - sahiSNutAdilakSaNamadhikRtya pariNAmabhedena sUtre hInAdhikadAnasyApi sAmAnyato'nujJAnAd rAgadveSAbhyAM hInAdhikadAnenai : orary.org Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S khopajJava. votsUtrasambhavAditi // 54 // ukto jItavyavahAraH / athAgamAdiSu vyavahAreSu kiM sUtrAdyAtmakam ? ityAha gurutattvattiyutaH AgamasuA suttaM, itthaM ANA ya dhAraNA attho| AyaraNA puNa jIaM, baliattaM teNa ukkmo||55|| vinizcayaH dvitIyo| 'AgamasuAI'ti / Agama-zrutavyavahArau sUtramatrAbhipretI, caturdazapUrvAdInAM kalpavyavahArAdicchedagranthAnAmapi ca / llAsaH // 67 // dasUtrAtmakatvAt pratyakSAgamasyApi sUtrAtizayitatvena sUtatvavivakSaNAt / athavA svavyavaharttavyArthapratipattAvanyanandAnupajI paJcavidhavyatvaM sUtratvaM tatrApyaviziSTamiti na dossH| AjJA ca dhAraNA cArthaH, shbdmuulshbdtvaat| jItaM punaH AcaraNA' shissttaacaarH| 6 vyavahAreSu taduktam-"AgamasuAu sutteNa sUiA atthao u ticautthA / bahujaNamAiNNaM puNa jIaM uciyaM ti egaDheM ||1||"ti| kaH sUtrAtmadAtena 'utkramataH' pazcAnupUrvyA balikatvaM jItasya sUtrArthobhayApekSatvAt , arthasya ca sUtrApekSatvAt sUtrasya ca svatantratvA- ka arthAtma |diti // 55 // etacca nirAkAGkSArthapratipattitAratamyamapekSya veditavyam , anyathA''gamAdikrameNa balavattAyA eva zAstrArtha- ka ubhayA4/tvAt tadidamabhipretyAtrApi vizeSamAha tmako veti paramatthao a sabo, vavahAro hoi Agamo ceva / jeNa tayaM uvajIvai, sakkhaM va paraMparAe vA // 56 // vivekaH ___ 'paramatthao 'tti / paramArthatazca sarvo'pi vyavahAra Agama eva bhavati, yena tamAgamaviSayajJAnArtha svaprAmANyArthaM vA sAkSAt paramparayA vopajIvatIti / tathA cAha cUrNijItamadhikRtya-"jamhA paMcavihe vavahArasutte esa teNa Agama- G // 67 // nANaM ceva evaM"ti // 56 // vyavahAraprarUpaNAparisamAptiM prajJApya vyavahAriprarUpaNAM kramaprAptAM pratijAnIte ALEDGEOGGC Join Educa t ional For Private Personal Use Only Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ASGAO paMcaviho vavahAro, eso khalu dhiirpurispnnnntto| bhaNio ao paraM puNa, itthaM vavahAriNo vucchN||57 kA vyavahArani_ 'paMcaviho'tti / eSa khalu dhIrapuruSaiH-tIrthakaragaNadharAdibhiH prajJaptaH paJcavidho vyavahAro bhaNitaH, ataH paraM punaH 'atra' gamanapUrva adhikAre vyavahAriNo vakSye // 57 // tatra vyavahAriNo'pi naamaadibhedaaccturvidhaaH| tatra nAmasthApane sugame / dravya vyavahAripa rUpaNApravyavahAriNa Agamato noAgamatazceti dvidhA / tatrAgamato vyavahArizabdArthajJAstatra caanupyuktaaH| noAgamato jJaza tijJA. darIrabhavyazarIratadvyatiriktabhedAt tridhA / tatrApi dvAvAdyau bhedau sugamAviti tRtIyamadhikRtyAhaNoAgamao dave, loia-louttarA u te duvihA / loammi u laMcAe, vivAyabhaMge pavatA // 58 // vyavahA danikSepaH | 'NoAgamao'tti / noAgamataH 'dravye' jJazarIrabhavyazarIravyatiriktadravyanikSepaviSaye laukikA lokottarAzca te | |vyavahAriNo dvividhaaH| tatra loke 'lazcayA' paralaJcAmupajIvya vivAdabhane pravarttamAnA dravyavyavahAriNaH // 58 // / ' louttarA agIA, gIA vA huMti laMcapakkhehiM / jaM tesimapAhaNaM, mohA taha rAgadosehiM // 59 // 'louttaratti / lokottarA agItArthI dravyavyavahAriNaH, te hi yathAvasthitaM vyavahAraM kartuM na jAnantIti yathAvasthi18| tavastuparijJAnalakSaNasya bhAvasyAbhAvAt apradhAnavyavahArakAriNa iti, apraadhaanyvaacidrvyshbdprvRtteH| gItArthA vA laJcAdipakSAbhyAM dravyavyavahAriNaH, ye hi gItArthA api santo'paralaJcAmupajIvya vyavahAraM paricchindanti, ye ca laJcAnupajI vino'pi mamAyaM bhrAtA mamAyaM nijaka iti pakSeNa taM paricchindanti teSAM mAdhyasthyarUpasya bhAvasyAbhAvenApradhAnatvAt , RECASECRENCE JainEducation international For Private Personal use only Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavR-16 etadevAha-yat 'teSAM' agItArthAnAM gItArthAnAM ca laJcApakSopajIvinAM yathAkrama 'mohAd' ajJAnAttathA rAgadveSAbhyAma- gurutattva ttiyutaH prAdhAnyam / tathA ca na yatkiJcidbhAvamAtreNa dravyatvavyAdhAto yAvatA bhAvasAmagryeNa prAdhAnyaM niSpadyate tAvadabhAve : vinizcayaH dvitIyodravyatvavyavasthiteriti naikaikApekSayobhayeSAM prAdhAnye'pi doSa iti yuktamIkSAmahe // 59 // llAsaH bhAvammi loiA khalu, majjhatthA vavaharaMti vvhaarN| piyadhammAiguNaDDA, louttariA smnnsiihaa||6|| bhaavvyvhaa||68|| _ 'bhAvammitti / bhAve vyavahAriNo dvividhAH-Agamato noAgamatazca / AdyA vyavahArizabdArthajJAstatra copyuktaaH| riNaH antyAzca laukiklokottrbhedaadvividhaaH| tatra laukikAH khalu te ye madhyasthA rAgadveSayorapAntarAle sthitAH santo vyavahAraM vyavaharanti / lokottarAzca priyadharmAdiguNAnyAH zramaNasiMhAH // 60 // priyadharmAdiguNAneva bhASyagranthenAha piyadhammA daDhadhammA, saMviggA ceva'vajabhIrU |sutttthtdubhyviuu, aNissiyavavahArakArI y||61||2 lokottaraPI 'piyadhamma'tti / 'priyadharmANaH' iSTadharmANaH, 'dRDhadharmANaH' akSobhyadharmANaH, etadubhayavizeSaNaniSpannacaturbhaGgayAM tRtIya- bhAvavyavahA bhgvrtinH| tathA 'saMvignAH' saMsArAdatrastAH pUrvarAtrAdiSu kiM me kRtyamakRtyaM vA? ityAdivicArakAriNaH, yataH 'avadyabhIravaH || | rilakSaNam pApabhIravaH, tathA 'sUtrArthatadabhayavidaH' sUtrArthaparijJAnaniSpannacatarbhaGgayAM tRtIyabhaGgavartinaH, tathA nizrA-rAgaH sa saJjAtoW'syeti nizrito na tathA anizritaH sa cAso vyavahArazca tatkaraNazIlAH / ekagrahaNe tajjAtIyagrahaNamiti nyAyAdanupa-| zritavyavahArakAriNa ityapi draSTavyam // 61 // priyadharmAdivizeSaNasAphalyaM nizropanAzabdArtha cAha // 68 // JainEducation alitional X elibrary.org Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SACCOCOCCAUSA piyadhamme daDhadhamme, ya paJcao hoi gIya sNvigge| rAgo u hoi NissA, uvassio dossNjutto||6|| piyadhamme'tti / priyadharmaNi dRDhadharmaNi 'ca' samuccaye bhinnakramazca 'gIte gItArthe-sUtrArthatadubhayavidi saMvigne ca prAya-12 zcittaM dadati 'pratyayaH' vizvAso bhavati-yathAyaM nAnyathA prAyazcittavyavahArakArIti priyadharmAdipadAnAmupanyAsaH / tathA rAgastu bhavati nizrA, upazritazca dveSasaMyuktaH / nizrIpazrAzabdau raagdvesspryaayaavityrthH|| 62 // nizrIpazrAzabdayordvitIyaM vyAkhyAnamAha ahavAAhArAdI, dAhii majjhaM tu esa NissA u|siiso paDicchaovA, hoi uvassAkulAdIvA // 3 // ___ 'ahava'tti / athavA eSo'nuvartitaH san mahyamAhArAdikaM dAsyatItyeSA'pekSA laJcopajIvanasvabhAvA nizrA / tathA eSa me ziSyaH, eSa me pratIcchakaH, idaM me mAtRkulam , idaM pitRkulam , AdizabdAdime mama sahadezavAsinaH, bhaktA vA ime sUtrArthavido sadaiva mama ityapekSA pakSAbhyupagamasvarUpA bhavatyupazrA // 63 // atra sUtrArthavittvaguNaprAdhAnyamAha granthakRt bhAvavyavaiyaraguNANugamammi vi, cheyatthANaM apaargttmmi| vavahArittaM bhAve, No khalu jiNasAsaNe diTuM // 64 |||haarinnH prA'iyara'tti / itaraguNAnAM-priyadharmatvAdInAmanugame'pi chedArthAnAmapAragatve no khalu jinazAsane bhAve vyavahAritvaM dhAnyam. dRSTam // 64 // tathA coktaM vyavahArabhASye dazamoddezake vyavahArajo suamahijjai bahuM, suttatthaM ca niuNaM na yaannaai| kappe vavahArammi ya,so na pamANaM suaharANaM // 5 // sAkSyam. For Private Personal Use Only Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svapijJa- jo suamahijai bahu~, suttatthaM ca NiuNaM viyANAi / kappe vavahArammi ya, so u pamANaM suaharANaM // 66 // gurutattva ttiyutaH vinizcayaH niyokappassa uNijjuttiM, vavahArasseva prmniunnss| jo atthao Na yANai, vavahArI sonn'nnunnnnaao||6718 llAsa: kappassa uNijjutti,vavahArasseva prmniunnss|jo atthao viyANai,vavahArI so annunnnnaao||6|| // 69 // 'jo sumiti / yaH kalpavyavahAre sUtraM bahvadhIte sUtrArthaM ca nipuNaM na jAnAti sa vyavahAraviSaye na pramANaM zruta-2 hai dharANAm // 65 // 'jo sumiti / yastu kalpe vyavahAre ca sUtraM bahvadhIte sUtrArthaM ca nipuNaM vijAnAti sa pramANaM vyavahAre zrutadharANAm // 66 // 'kappassa utti / kalpasya vyavahArasya ca paramanipuNasya yo niyuktimarthato na jAnAti sa vyavahArI naanujnyaatH|| 67 // 'kappassa utti / yastu kalpasya vyavahArasya ca paramanipuNasya niyuktimarthato vijAnAti hai sa vyavahArI anujnyaatH|| 68 // uktamevArtha sUtrasammatyA draDhayannAha granthakAra:itto a davao bhAvao a aparicchayammi icchaMte / gacchassANunAe, paDiseho daMsio sutte // 69 // sUtrArthAnasUtrA bhijJasya ga___'itto atti / 'ata eva' sUtrArthavittvAbhAve vyavahAritvAyogAdeva dravyato bhAvatazcAparicchade icchati gaNaM dhArayituM cchAnujJAgacchAnujJAyAH pratiSedho darzitaH 'sUtre' vyavahAratRtIyodezakAdyasUtre, tathA ca tat-"bhikkhU ya icchijA gaNaM dhArai-18 ttae bhagavaM ca se apalicchanne evaM se No kappai gaNaM dhArittae"tti / asyArthaH-bhikSuH, cazabda AcAryapadayogyAnekaguNasa-16 // 69 // muccayArthaH, icched gaNaM dhArayituM 'bhagavAMzca' AcAryastasya 'aparicchannaH' dravyaparicchadarahito bhAvaparicchadarahitasyAcArya SABSEBSCRECAUSEUSUSA niSedhaH For Private Personal Use Only in de painelibrary.org Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tvAyogAt cazabdAdbhikSuzca dravyato'paricchado bhAvataH saparicchado gRhyate / 'evam' amunA prakAreNa 'se' tasya gaNaM dhArayituM na kalpate / evaMzabdo vizeSadyotanArthaH sa cAyam - AcArye dravyato'paricchade bhikSoH saparicchadasyAparicchadasya vA na kalpate ubhayordravyato'pi paricchannatve ca kalpata iti / nokArazca dezapratiSedhe tenAvasanne AcArye tatpari vArasya sarvasya saMvignaziSyasyA''bhavanAt kalpetApi dravyato'paricchannasya, bhAvato'paricchannasya tu sarvathA na kalpata iti siddham / taduktam - "nokAro khalu desaM, paDisehayati kayAi kappe vi / osannammi ya there, so ceva paricchao tassa // 1 // ti / atrAhuzrute'gItArthe vA gaNaM nisRjati dhArayati cedaM prAyazcittamucyate - " abahussue agIyatthe, Nisirae vAvi dhArae va gaNaM / taddevasiaM tassa u, mAsA cattAri bhAriA // 1 // sattarataM tavo hoi, tao cheo padhAvai / cheeNa chinnapariAe, tao mUlaM tao dugaM // 2 // " abahuzruto'gItArtha iti prathamo bhaGgaH, abahuzruto gItArtha iti dvitIyaH, bahuzruto'gItArtha iti tRtIyaH, bahuzruto gItArtha iti caturtha iti catvAraH khalvete bhaGgA bhavanti / tatra nizIthAdikaM sUtrato'rthato vA yasyAnavagataM sa prathamo bhaGgaH / yasya punarnizIthAdigatau sUtrArthI vismRtau sa dvitIyo bhaGgaH / yaH punarekAdazAGgadhArI azrutArthaH sa tRtIyo bhaGgaH / sakalakAlocitasUtrArthopetazcaturthaH / tatrAbahuzruto'gItArtha ityanena bhaGgatrayamupAttam / etadanyatarabhaGgavattI gaNaM nisRjati dhArayati vA yadi ekaM dvau trIn vA divasAnutkarSataH sapta rAtriMdivAni tataH 'tadaivasika' teSAM saptAnAM divasAnAM nimittatvataH 'tasya' gaNaM nisraSTurddhArayiturvA prAyazcittaM catvAro mAsA gurukAH / tataH prathamasaptadinAnantaramanyAni cet sapta dinAni gaNaM nisRjati dhArayati vA svayaM ) sUtrArthAnabhijJe ga cchAnujJAyAM prAyazcittam. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavR ttiyutaH dvitIyo- - tadA prAyazcita paDUlaghu / tato'pyanyAni sapta dinAni yAvadanaparame SaDaguru / evaM jAtAvekavacanAtsaptarAtraM trINi sapta- gurutattva rAtrANi yAvattapo bhavati / tatastapaHprAyazcittasamAptyanantaraM tapaHkrameNa cchedaH pradhAvati, tathAhi-saptadinAditazcaturguru- vinizcayaH kacchedaH / tato'pyanyasaptadivasAtikrame paDlaghukaH / tato'pyanyasaptadivasAtivAhane ssddgurukH| etAvatA chedenAcchinne lAsaH bhayastvena paryAye sati dezonapUrvakoTIpramANo'pyayamavaziSyamANa ekadivasenaiva chidyata ityevaMlakSaNaM tricatvAriM|zattame dine mUlaM bhavati / tato'pyatikrame catazcatvAriMzattame divase'navasthApyaM paJcacatvAriMzattame ca pArAzcitamiti dvikamantimaprAyazcittadvayamApadyata iti vyavahAravRttI vyaktam / jItakalpavRttau punaratra traya AdezA likhitAHtatraike laghupaJcarAtriMdivebhyazchedaM prasthApayanti, apare gurupaJcarAtriMdivebhyaH, pare ca yataH prabhRti tapaHprAyazcittamupakrAntaM tata Arabhyeti / tatra tRtIyapakSastAvatsamarthita eva / prathamapakSe ca saptarAtratrayAnantaraM turIyaM saptarAtraM laghupaJcakazchedaH, | paJcamaM gurupaJcakaH, SaSThaM laghudazarAtriMdivaH, saptamaM gurudazarAtrindivaH, aSTamaM laghupazcadazakaH, navamaM gurupaJcadazakA, dazarma laghuviMzatirAtrindivaH, ekAdazaM guruviMzatirAtrindivaH, dvAdazaM laghapaJcaviMzatirAtrindivaH, trayodazaM gurupazcaviMzatikaH, caturdazaM laghumAsikaH, paJcadazaM gurumAsikaH, poDazaM caturlaghumAsikaH, saptadazaM caturgurumAsikA, aSTAdazaM laghupANmAsikaH, | ekonaviMzaM saptarAtraM gurupANmAsika iti sarvasaGkhyayA trayastriMzaM zatamahorAtrANAM bhavati / dvitIyapakSe ca saptarAtratrayA-IN nantaraM saptAhorAtrANi prathamata eva gurupazcakacchedaH, tataH saptAhaM laghudazakaH / evaM pUrvoktavidhinA gurudazakAdayo'pi PI // 70 // SaDgurukAntAzchedAH saptAhaM saptAhaM pratyekaM draSTavyA iti, atra cASTAdazabhiH saptarAtraiH SaDviMzaM zataM rAtrindivAnAM bhava - Main Education climational For Private & Personal use only inelibrary.org Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIti // 69 // tadevaM dravyato bhAvatazcAparicchade gacchAnujJA na yukteti sUtrasammatyA bhAvitam / atha dravyabhAvaparicchadameva darzayati- dravya bhAvapa ricchadyukta sya gacchAnu davve paricchao khalu, saccittAI nniuttvaavaaro| daMsaNanANacaritte, tave a viNae a bhAvammi // 70 // 'dave 'ti / dravye paricchadaH khalu 'saccittAdiH' saccittaH- ziSyAdiH, acittaH - upadhiH, mizrazcobhayasamavAyAditi trividhaH / ayaM ca niyuktavyApAro'pekSito yo yayopakaraNotpAdanArthagrahaNadharmakathanaglAnapraticaraNAdilakSaNayA labdhyA |sametaH sa tadanurUpe kArye vyApArita iti yAvaditthameva gacchavRddhi nirjarAvRddhisiddheH / bhAve ca darzanaM jJAnaM cAritraM 2'jJAto tahatapo vinayazca paricchadaH / etadubhayaparicchadopeta eva gaNadhArI suvyavahArI ca bhavatIti draSTavyam // 70 // gaNadhAraNecchA'pi paricchannasyaiva yuktA nAnyasyetyAha zanam. kammANa NijjaraTThA, icchaMti gaNassa dhAraNaM sAhU | No pUyadvaM sA puNa, aparicchannehi~ kaha labbhA? // 71 // 'kammANa'tti / karmaNAM nirjarArthamicchanti gaNasya dhAraNaM sAdhavo na punaH pUjArthaM mokSaikAkAGkSitvAtteSAm / ata eva jarAmaraNAgnipradIpta saMsAragRhaprasupta bhavyaprANibodhakatvena jJAnAdimokSamArgakSemaprApakatvena jJAnAdiratnasuparIkSAvRddhikAritvenAvighnena saMsArasamudrapAraprApakatvena gosamagaNavRttisAdhUnAM zvApadAdisthAnIyAparAdhapadajanitaduHkhavAraNena jJAnAdiguNasthAnanayanena ca pratibodhakadezaka zrI gRhikaniryAmakamahAgopasadRzA AcAryapade sthApanIyAH pratipAditAH / 'sAca' . Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRnirjarA cAparicchannaiH kathaM labhyA? dravyaparicchadaM vinA gacchakAryopagrahasya, bhAvaparicchadaM vinA ca pratyarthinigrahAderasa-18 gurutattvattiyutaH mbhavAt , ato'paricchannasya gaNadhAraNecchA klIvasya kAminIriraMseva viDambanAmAtramiti bhAvaH // 71 // nanu kiMta vinizcayaH dvitIyo 18|gaNaM dhArayitumicchatA pUjA sarvathA neSTavye tyata aah||71|| NijaraheuvavasiyA,pUaMpiaittha kei icchti|saa viya bahutarapUagaguNANa heuttiNa NisiddhA // 72 // 3 nirjarArtha 'Nijara'tti / prathamatastAvannirjarArthameva gaNo dhArayitavyastato nirjarAhetorgaNadhAraNe vyavasitAH 'pUjAmapi' utkRSTA-14 gaNaM dhAramahAropakaraNasatkArAdilakSaNAm , tathA sUtrArtheSu pradhAno'yamAgADhaprajJaH zAstratAtparyagrAhI jAtyanvito vizuddhabhAva ityAdi yatA AcAziSyapratIcchakAdikRtazlAghAlakSaNAM kecit sthavirakalpikA icchanti / sA'pi ca pUjA bahutarANAM-gurupUjAvidhAyakasUtrAjJApAlanA'bhAvitaziSyasthirIkaraNA'nayikamAnabhaGganimittanirjarAdilakSaNAnAM pUjakaguNAnAM heturiti na niSiddhA, ryeNa satkAgaNadhAraNajanye phale tattvata etasyA api dvAratvena tattvavedipravRttya virodhitvAt , taduktam-"kammANa NijjarahA, evaM rAdi draSTakhu gaNo bhave dhareyabo / NijjaraheuvavasiyA, pUaM pi ya kei icchati // 1 // gaNadhArassAhAro, uvagaraNaM saMthavo ya81 vyam ukkoso / sakAro sIsapaDicchaehiM taha annatitthIhiM // 2 // sutteNa attheNa ya uttamo u, AgADhapaNNe suabhAvi-11 appA / jaccanio vAvi visuddhabhAvo, saMte guNe yA pavikatthayaMti // 3 // Agamo evaM bahumANio a, ANAthirattaM ca abhAviesu / viNijarA veNaiaMca NicaM, mANassa bhaMgo vi ya pUjayaMte // 4 // " // 72 // nirjarArtha gaNadhAraNe pravRttasyAnuSaGgikI pUjAmapIcchato doSAbhAve dRSTAntamAha MOMSAROSAROSECSROS Jain Ede For Private & Personal use only Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SOSHARES AUSRUSAUSAskosteSHOSOS loDaadhammaNimittaM, paumAI khANie talAvammi / sevaMtovva Na duTTho, pUaMpi gaNe pddicchNto||73|| CI loi'tti / 'laukikadharmanimittaM' laukikI zrutimAkarNya jAtayA dharmecchayA khAnite taTAke svataH prAdurbhUtAn padmA dIn 'sevamAna iva' saurabhArthaM gRhNanniva nirjarArthaM dhRte gaNe vastuguNAdeva jAyamAnAM pUjAM pratIcchanna duSTaH, prathamapravRtte |8| ratadarthatvAttadAyAstasyA eva garhitatvAditi bhaavH| taduktam-"loiadhammaNimittaM, taDAgakhANAviyammi pumaaii| Navi garahiANi bhottuM, emeva imaM pi paasaamo||1||"tti // 73 // nanu pUjArthapravRttina prAthamikyeva niSiddhA kintu sArvadikI-pUjAsatkAropavRMhaNasya sadaiva dazavaikAlikAdau pratiSiddhatvAdityata AhapUAsakkArANaM, jaM puNa uvavUhaNaM paDikuTuM / sAbhissaMgaM cittaM, paDucca taM na uNa NissaMgaM // 74 // sAbhiSva''pUAsakkArANa'ti / pUjAsatkArayoryatpunarupavRMhaNaM pratikruSTaM tatsAbhiSvaGga cittaM pratItya na punarniHsaGgam / tacca pUjAmAtrecchayA prathamapravRttI syAnna tUttarakAlaM phalAvagamena tadicchAyAM vastuto nirjarArthamiSyamANAyAM pUjAyAM pUjAsatkAsvatantrecchAviSayatvAbhAvAdeva na sAbhiSvaGgatvamiti ramaNIyam // 74 // kiJca tasyAM pUjAyAM svIyatvAbhimAnAbhAvAdapi rAdi icchana sAbhiSvaGgatvamityAha to doSAvi. karaNam titthapabhAvagapUA, jiNe atitthe a pjjvsiatti|itttthaa sA vi yaNa have,aNicchiyattejao bhnniyN|| _ 'tityatti / tIrthaprabhAvakasya-zAstrAdhyayanAdhyApanAdinA jinazAsanazlAghAkAriNo gaNadhAriNaH pUjA, 'jine ca' hww.jainelibrary.org Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NE svopajJavR- zAstrasvAmini 'tIrthe ca' pravacane paryavasitA zAstraguNena zlAdhyamAne AcArye'rthAcchAstuzAstrayorapi zlAghAlAbhAditi gurutattvattiyutaH hetoriSTA, svapUjAyAmapi zAstRzAstrazlAghAtveneSyamANAyAM doSAbhAvAditi / 'sApi ca' pUjA na bhavet 'anizcitatve vinizcayaH dvitIyo- zrutArthApAragatve, yato bhaNitaM sammatyAdau // 75 // llAsa: jhjhbhussuosNmoasiisgnnsNprikhuddoa|avinnicchioasme,th taha siddhaMtapaDiNIo BI 'jaha jaha'tti / yathA yathA 'bahuzrutaH' zrutapallavagrAhitayA bahuzrutatvakhyAtimAn , ata eva 'sammataH' bahujanAdRtaH ziSyagaNasaMparivRtazca 'avinizcitaH' sAkalyena tAtparyAgrAhI ca 'samaye' siddhAnte tathA tathA siddhAntapratyanIko vRthAssDambareNa bahUnAM mithyAtvotpAdakatvAcchivabhUtyAdivat // 76 // tasmAnizcitasUtrArthatvameva bhAvavyavahAritve paramamaGgamiti nizcitasUphalitam / etadeva vacanAntareNa draDhayati trArthasyaiva itto lakkhaNajutto, asamattasuo nniruddhpriaao| jai icchijjA dese'hIe desassa ajjhayaNaM // 77 // bhAvavyava hAritvaM suto so ThAveyavo, gaNe samuccheyakappakajje vi / No aNNaha tti merA, giNhai pacchA sadesaM tu // 78 // tarAM draDha_ 'itto'tti / 'to so'tti / 'ata eva' uktahetoreva 'lakSaNayuktaH' lakSaNasahitaH 'asamAptazrutaH' aparipUrNocitasiddhAntA-II yati. dhyayanaH 'niruddhavarSaparyAyaH' niruddho-vinAzito varSaparyAyo yasya sa tathA aparipUrNatrivarSaparyAya ityarthaH, yadIcchet // 72 // 'deze' prakalpasya sUtralakSaNe kiyadarthalakSaNe vA'dhIte 'dezasya aviziSTasyAdhyayanaM tadA sa sthApayitavyaH 'gaNe' AcA ESSACROSSANLEASE Jain Ede Unitional For Private Personal Use Only Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ROMAMROCESSOCIRRECOGNESCk pade upAdhyAyapade vA 'samucchedakalpakArye'pi' AcArye kAlagate gacchadharaNakArye'pyupasthite 'no anyathA' yadi soDadhyeya iti pratijAnAno'pi nAdhIyeteti saMbhAvyate tadA na sthApanIya iti 'merA' sUtramaryAdA, tathA ca sUtra vyavahAratRtIyoddezakastham -"NiruddhavAsapariAe samaNe NiggaMthe kappati AyariyauvajjhAyattAe uddisittae samuccheyakappaMsi, tattha NaM AyArapakappassa dese ahijjie bhavati dese No ahijissAmIti ahi jijA, evaM se kappai AyariyauvajjhAyattaM uddisittae"tti gatArthametat / atra lakSaNayuktasya grahaNaM loke vede samaye ca lakSaNayukta eva nAyakaH sthApanIya | iti hetoH rAjya iva rAjakumareNa gaNadharapade sthApitena lakSaNayuktena gacchavivRddhisiddheH, taduktam-"kiM amha lakkha-13 jehiM tavasaMjamasudviANa samaNANaM / gacchavivaDiNi mittaM, icchijai so jahA kumaro ||1||"tti / tathA ca lakSaNa yuktatAguNena yadyasamAptazruto'pi pade sthApanIyastadApi pazcAttena zrutAdhyayanaM karttavyamiti zrutArthaparijJAnaguNasya praadhaanym|| kathaM pazcAttenAdhyayanaM karttavyam ? ityAha-gRhNAti pazcAt sadezaM tvavaziSTamAcAryapadopaviSTaH san // 77 // 78 // sagaNe aNarihagIyaMtiyammi puviM tao aannnntth| saMbhoiANa pAse, tao asaMbhoiANaM pi // 79 // 3 pAsatthANaM saMviggapakkhiANaM tao saujjoaM / tatto'saMviggANaM, pAse sArUviAINaM // 8 // / 'sagaNe'tti / 'pUrva prathamataH svagaNe'narhANAm-AcAryapadAyogyAnAM gItArthAnAmantike / atha svagaNe gItArthA na vidyante tataH 'anyatra' paragaNe sAmbhogikAnAM pArthe, paragaNe sAmbhogikAnAmadhyabhAve tatazcAsAmbhogikAnAmapi pArzva guruta. 13 Join Education For Private Personal use only Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavR- gRhNAti // 79 // 'pAsasthANaM'ti / 'tataH' tadabhAve saMvignapAkSikANAM pArzvasthAnAM pArve saha udyogena-teSAM saMyamayo- gurutattvattiyutaH gAbhyutthApanalakSaNena varttate, yaditi kriyAvizeSaNam, gRhNAti dezam / 'tataH' tadabhAve'saMvignAnAM sArUpikAdInAM pArzve vinizcayaH dvitIyo- saMvignapAkSikasyApi bhASye saMvignapadenaiva grahaNasya vyAkhyAnAdasaMvignAH sArUpikAdaya evAvaziSyanta ityasaMvignAnAmiti 2 lAsaH grahaNam / saMvignapAkSikayogasyApyabhAve prathamameva pratikrAntAbhyutthitAnAM sArUpikANAM pazcAtkRtAnAM pArce gRhNIyAt / / // 73 // tadabhAve tAdRzAnAM siddhaputrANAM pArve // 8 // hai anbhuTie u kAuM, dAuM vA samaNaliMgamittariyaM / tesi pi ya kAyabo, paDirUvo tattha viNao a||81|| hai| 'abbhuTThie u'tti / yadi pazcAtkRtAdayo nAbhyutthitAH kintu liGgato gRhasthAstadA tAnabhyutthitAn kRtvA'nyatra gatvA | muNDAn kRtvA sazikhAnAM ca zikhAM spheTayitvA zikhAspheTanamanicchatAM tatsthApanenApi dattvA vA, vAzabdo vyavasthArthaH, 'zramaNaliGgamitvaraM' vyAkhyAnavelAyAM colapaTTakaM mukhapotikAM ca grAhayitvA teSAM samIpe gRhNAti dezamiti yogH| yadi ca te'nyatra gamanaM necchanti tadA tatrApi sAgArikarahitapradeze itvarazramaNaliGgagrAhaNapUrva teSAM samIpe paThanIyamityapi draSTa-16 vyam / teSAmapi tathAbhUtAnAM paThatA'pratirUpaH vinayaH tatra zrutaviSaye vandanAdilakSaNaH karttavyastaiH punariNIya iti // 81 // AhArovahisejAesaNamAIsu tattha jiavN| sikkha tti pae Na puNo, aNumoaNakAraNe duTTho // 8 // // 73 // 'AhAro'tti / teSAM samIpe paThatA''hAropadhizayyaiSaNAdiSu yathAzakti 'tatra' sthale yatitavyam / pariharttavyAzca sAvadya For Private Personal Use Only Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ACC-SACC kAryaviSayAH karaNakAraNAnumodanAdoSAH / na punaradhyApakavaiyAvRttyAdau kArye'numodane kAraNe ca zikSA mayA'sya samIpe gRhyate 'iti pade' dvitIyapade'pavAdalakSaNe duSTaH // 82 // kiM kurvan ? ityAhaalase vA parivAre, tayabhAve siddhaputtamAINaM / abucchittikarassa u, bhattiM kuNaha tti japaMto // 83 // | 'alase'tti / yadi sa pAThayannAtmanaivAhAropadhyAdikamutpAdayati tadA sundaram , anyathA 'alase' aucityena tatkAryama-18 kurvati parivAre vA sati tasya 'tadabhAve' tadIyaparivArasyaivAbhAve siddhaputrAdInAm , AdinA purANazrAddhAdiparigrahaH, 'avyavacchittikarasya' zrutAvicchedakarasya mahato jJAnapAtrasya kurutAsya bhaktim' utkRSTAhArasampAdanAdirUpAmiti jalpan // 83 // duvihAsaIi tesiM, AhArAI karei so savaM / paNahANIi jayaMto, hujjA attaTamavi evaM // 84 // | 'duvihAsaIitti / dvividhasya praticArakasya-parivArasya siddhaputrAdezcAsatyabhAve 'teSAM' pArzvasthapazcAtkRtAdInAM saH18 'sarvam AhArAdikamAtmanA karoti / kiM kurvANaH ? ityAha-'paJcakahAnyA yatamAnaH' prathamato hi zuddhamutpAdayati, tada lAbhe paJcakaprAyazcittayogyam , tadalAbhe dazakayogyaM yaavccturgurukmsNpraaptH| evaM yatamAna AtmArthamapyevaM bhavet-udgamA-1 dididoSatrayazuddhamalabhamAnaH paJcakAdiyatanayA tribhirapi doSairazuddhaM gRhNIyAttathA'pi sa zuddha eva jJAnanimittaM pravRttatvAt // 84 // tathA cAhaeso ya purisakAro, tassa tayA Neva dosamanbhei / jayaNAvisayattaNao, rAgadosANa virahA y||85|| torte -SCREENSESS For Private Personal Use Only Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJava-18 'eso ya'tti / 'eSa ca' azuddhAhArotpAdanAdigocaraH 'puruSakAraH' prayatnaH 'tasya' paThatastadA naiva doSamabhyeti yatanA gurutattva vinizcayaH ttiyutaH || viSayatvAdrAgadveSayovirahAccotsargaprayatnavat // 85 // tadevamuktaM chedArthajJAnaguNasya prAdhAnya vyavahAritve, etadeva samaka-18 dvitIyo. kSamadhyasthatvaguNAntarbhAvenopasaMharannAha llAsaH chadArthavidApi // 74 // tamhA cheyatthaviU, majjhattho ceva hoi vvhaarii| annAyanANabhAro, No puNa mAI musAvAI // 86 // mAdhyasthyagu___ 'tamha'tti / tasmAcchedArthavinmadhyasthazcaiva bhavati vyavahArI, na punarajJAtajJAnabhAro gardabha iva phalato'nadhigatacandana- yata evaM bhAro mAyI mRSAvAdI ca, jJAnavato'pyamadhyasthasyAvyavahAritvAt // 86 // atra hetumAha bhAvavyavajaM egassa bahUNa va, AgADhe kAraNammi Negavihe / mAimusAbAINaM, asuINaM pAvajIvINaM // 87 // hAre yogyaH ___ 'jaM egassa'tti / yadekasya bahUnAM vA''gADhe kAraNe 'anekavidhe' kulAdicchedye sacittAcittAdau vivAdAspadIbhUte mA-1 VAyinAM kathamahametasya bhaktasyepsitaM chindyAmiti buddhyA paracchidrANi nirIkSamANAnAm , ata eva mRSAvAdinAm-AbhAvya-12 manAbhAvyamanAbhAvyaM cAbhAvyaM vadatAm, ata eva 'azucInAM' prANAtipAtAdiviSTopaliptAnAm , ata eva 'pApajI- doSAviSkaravinAM' pApazrutopajIvinAm // 87 // jAvajIvaM sutte, kajjAkajjaDhiI haNaMtANaM / paDisiddhaM NiyadosA, AyariyattAidANaM tu // 88 // 'jAvajjIvati / kAryAkAryasthitiM natAM nijadopAtsUtre AcAryatvAdidAnaM tu 'tuH' evakArArtho bhinnakramazca, yAvajIva LOCALCCU RACY anyathA // 74 // Jain Educ a tional For Private & Personal use only Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meva sUtre pratiSiddham, tathA cAtra vyavahArasthaM sUtrasatakam - " bhikkhU ya bahussue bajjhAgame bahuso bahuso AgADhAgAdesu kAraNesu mAI musAvAI asuI pAvasuovajIvI jAvajjIvAe tassa tappattiyaM No kappai AyariyataM vA jAva gaNAvaccheiattaM vA uddittie vA dhArittae vA 1 / evaM gaNAvaccheie vi 2 / AyariyauvajjhAe vi 3 / bahave bhikkhuNo bahussuA vijjhAgamA bahuso bahuso AgADhAgADhesu kAraNesu mAI musAbAI asuI pAvasuovajIvI jAvajjIvAe tesiM tappattiyaM no kappar3a jAva uddittie vA dhAritae vA 4 / evaM gaNAvaccheiyA vi 5 / AyariyauvajjhAe yAvi 6 / bahave bhikkhuNo bahave gaNAvaccheiA bahave AyariyauvajjhAyA bahussuA bajjhAgamA bahuso bahuso AgADhA gADhesu kAraNesu mAI musAvAI asuI pAvasuovajIvI jAvajIvAe tesiM tappattiaM No kappai AyariattaM vA pavittittaM vA therattaM vA gaNaharattaM vA gaNAviccheiantaM vA uddittie vA dhArittae vA 7"tti / atra pratyekamekatve sUtratrayaM prathamam, bahutve dvitIyaM sUtratrayam, saptamaM ca sUtraM bahubhikSu bahugaNAvacchedakatrahvAcAryaviSayam / tatra - " zatamavadhyaM sahasramadaNDyam" ityAdi laukika vyavahAravadbahUnAM prAyazcittaM na syAditi vyAvRttyarthaM bahutvaviziSTasUtragrahaNamiti vadanti // 88 // atha kathamayaM mAyI mRSAvAdI kAryAkAryasthitiM hantItyatra praghaTTakamAha AhAramA igahio, kajjAkajjaTThi tu so haNai / jaha kammi vi nagarammI, kajjammi samAgao sUrI // 89 // 'AhAramA 'tti | AhArAdinA 'gRhItaH' vyavaharttavyairvazIkRtaH san 'saH' mAyI kAryAkAryasthitiM hanti / yathA kasmiMcinagare kArye utpanne sati sacittAdinimittaM vAstavya saGghasya vyavahAre jAte kazcitsUrirbahuzruto bahuparivArazca samAgataH, ) mAdhyasthya guNavirahi tasya bhAva vyavahAriNo nidarzanam. w.jainelibrary.org Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinizcayaH vopajJava. ttiyutaH / dvitIyo- // 75 // llAsa: sa ca vyavahAro vAstavyasaGghana chettuM na zakyata iti vAstavyasaGghana tvametaM vyavahAraM chinddhIti tatra vyavahAre niyuktaH sa gurutattva sUririti gamyam // 89 // NAeNa teNa chinno, vavahAro so suovaiTeNaM / kulagaNasaMghehi~ tao, kao pamANaM guNaDDo tti // 90 // 181 'NAeNa' tti / 'tena' samAgatena sUriNA zrutopadiSTena nyAyenAbhAbyAnAbhAvyavibhAgena sa vyavahAracchinnastata epaTU bahuzruto na kimapi zrutottIrNa vadatIti guNAbya iti kulagaNasaGghaH pramANaM kRtaH // 90 // to seviuM pavattA, AhArAdIhi~ taM tu kaarnniaa| aha chindiuM pavatto, NissAe so u vavahAraM // 11 // 'to seviti| 'tataH' kulagaNasabaistasya pramANIkaraNAt 'ta' samAgatasUriM 'kAraNikAH' vivadamAnAH zrAvakasiddhaputrAdaya|81 | AhArAdibhiH sevituM prvRttaaH| atha sa tu taidIyamAnAnyAhArAdIni pratIcchan vyavahAraM nizrayA pakSapAtena chettuM prvRttH||91||| paJcatthIhimavagayaM, chiMdaeN NissAi esa vvhaarN| ko aNNo NAyaviU, huja tti ya ciMtiyaM tehiM // 12 // 'paJcatthIhiM'ti / tato ye AhArAdikaM na dattavantastaiH pratyarthibhiravagataM yathA chinatti nizrayA eSa vyavahAram , ko'nyo| nyAyavidbhaved ? ya enaM vyavahAramanizrayA pAraM prApayatIti ca cintitaM taiH|| 92 // aha aNNayA paghuTe, NAyaM kAuMtu saMghasamavAe / koi niuNo sameo, AgaMtavaM jao'vassaM // 93 // 'aha'tti / athAnyadA sacittAdivyavahAracchedArtha nyAyaM kartuM saGghasamavAye 'praghuSTe' udghoSaNayA melite tAM praghoSaNAM zrutvA / CHCRACHANAGARAAG // 75 // in due For Private Personal use only Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kazcit 'nipuNaH' sUtrArthatadubhayakuzalaH prAghUrNakaH sametaH, yataH samavAyaghoSaNAmAkarNya dhUlIdhUsarairapi pAdairavazyamAganta-181 vyam , anyathA prAyazcittaprasaGgAt // 93 // etadevAha bhASyagAthAtrayeNaghummi saMghakajje, dhUlIjaMgho vi jo Na ejjAhi / kulagaNasaMghasamAe, laggai gurue caummAse // 9 // 'ghuTTammitti / saGghakArye dhUlIjayo'pyAstAmanya ityapizabdArthaH, dhUlyA dhUsare jarcha yasya sa dhUlIjaGghaH, zAkapArthivAdidarzanAnmadhyamapadalopI samAsaH, sati bale yo nApramattatayA tvaritamAgacchet kulagaNasaGghasamavAye sa guruke caturmAse lagati, tasya gurukAzcatvAro mAsAH prAyazcittamiti bhaavH|| 94 // na kevalametat kintvanyadapi, tathA cAha jaM kAhiMti akajaM, taM pAvai sai bale agacchaMto / aNNaM ca tao ohANamAi jaM kunja taM pAve // 95 // AT G kAhiMti'tti / sati bale'gacchan vyavahArakArI anyairanyathA chinne vyavahAre yatkariSyanti tatprApnoti, tannimittamapi3 prAyazcittaM tasyApadyate / anyadapi cApamAnavazataH sa vyavaharttavyo yadavadhAvanAdi kuryAttadapi prAmoti // 95 // tamhA u saMghasade, ghuDhe gaMtatva dhUlijaMgheNaM / dhUlIjaMghaNimittaM, vavahAro uDhio sammaM // 96 // 'tamhA utti / yata evamanAgamane doSAratasmAt saGghazabde ghuSTe dhUlIjaDenApyavazyaM sAte bale gantavyam , yataH kadA-11 cilIjaGghanimittaM vyavahAraH samyagutthito bhavet , yathA-prAghUrNako gItArtho dhUlIjaGghaH samAgataH san yadbhaNiSyati tattramANamiti // 96 // SOURCHASANCHALCCAN memonumodarma For Private & Personal use only Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ttiyutaH khopajJavR- taNAgaeNa NAyaM, tellaghayAihi~ esa saMgahio / kajjavivajjayakArI, mAI pAvovajIvI ya // 97 // gurutattva| 'teNAgaeNa'tti / tenAgatena dhUlIjaGghana gItArthena kasyacitpArdhe zrutvA jJAtam , yathA-eSa vAstavyo vyavahAracchettA vinizcaya dvitIyo llAsa: tailaghRtAdibhiH saMgRhItaH san 'mAyI' abhIkSNaM mAyApratisevI 'pApopajIvI ca' paramArthataH pApazrutAvalambI 'kaaryvipry||76 // MyakArI' sUtramatikramyAbhAvyAnAbhAvyavibhAgakArI // 97 // so acchai tusiNIo,tAjA ussuttabhAsiaM sunni|kiis akajaM kIrai, vArei tao asmennN||9|| ST 'so acchaItti / sa tiSThati tAvattUSNIko yAvadvAstavyena vyavahAre chidyamAne utsUtrabhASitaM zRNoti, 'tatazca' utsU-18 zravaNAnantaraM 'samayena' siddhAntena vArayati-kasmAdidamakArya kriyate ? iti // 98 // na kevalamevaM nivArayati kintuhai jaMpai bheaNimittaM, sAhaNaM jANaNANimittaM ca / Niddha mahuraM NiNAyaM, viNIamavi taM ca vavahAraM // 99 // PI 'jaMpatti / jalpati ca bhedanimittaM durvyavahAriNAm , sAdhUnAM vAstavyaM durvyavahAriNaM tathAtvenAjAnatAM jJApanAnimitta ca snigdhaM madhuraM nirvAtaM vinItamapi ca taM vyavahAram / yadi ghRtAdyanuvRttA vitathaM vyavaharanti tadA jalpati-aho! snigdho'yaM vyavahAra iti / yadi ca miSTAnAdyupagraheNAkAryamAcaranti tato jalpati-aho! madhuro'yaM vyavahAra iti / / yadi punarupAzrayo nirvAto labdhaH zItaprAvaraNAni ceti yathA tathA prajJApayanti tato jalpati-aho ! nirvAto'yaM vyava-12 // 76 // hAra iti / atha kRtikarmavinayAdibhiH saGgahItA dRSTamadRSTaM kurvanti tato jalpati-aho! vinIto'yaM vyavahAra iti // 99 // For Private & Personal use only Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ durvyavahAriNo nigrahapra kArAH evaM NihoDaNAe, kayAi NAeNa teNa gIyatthA / suttaM uccAreuM, eassa disaM avaharaMti // 10 // PI evaM'ti / 'evam' amunA prakAreNa 'tena' dhUlIjaGghana 'nihoDaNAyAM' nivAraNAyAM kRtAyAM nyAyena gItArthAH 'sUtram' uktasUtrasaptakAtmakamuccArya 'etasya' durvyavahAriNaH 'dizam' AcAryatvAdikAM 'apaharanti' uddAlayanti // 10 // jai huja appadoso, AuTTo vi ya tayA puNo diti / bahudose'NAuTTe, jAvajjIvaMNa taM diti // 1 // | 'jai huja'tti / yadi bhavet 'alpadoSaH' alpAparAdhaH 'AvRttaH' saGghakSAmaNapUrva punarevaM na kariSyAmIti pratijJAkArI ca tadA tasyApahRtAM dizaM punardadati / anAvRtte AvRtte vA bahudoSe puruSe yAvajjIvaM na 'tAm' apahRtAmAcAryatvAdikA dizaM dadati // 1 // nanu yadi tasyAcAryatvAdikA dig na naSTA tadA kiM nigrahavacanaiH ? yadi ca naSTA tadA kathamanugrahahai vacanaiH saGghaTetA'pi ? ityata Ahajaha dhaNaniTaM sattaM, dANe Nassai paDiggahe hoi / ittha vi NAsuppAyA, taha NeyA suttaNIIe // 2 // 'jaha'tti / yathA dhananiSThaM svatvaM yatheSTaniyogAdinA puNyAdiprayojakaparyAyarUpadAne nazyati, pratigrahe ca bhavati' utpadyate, tathA 'atrApi prakRtAyAM dizyapi sUtranItyA suvyavahAra(ri)gItArthanigrahAnugrahavacanAbhyAM nAzotpAdau jnyeyau|| kAlAdyanAzyAyAM tasyAM nigrahasya nAzakatve nigrahajanitanAzottaradigutpAdAdau cAnugrahasya hetutve doSAbhAvAdvastuto'nanugatAnAM kAraNAnAmananugatakAryajanane'pyekazaktivAdinAmasmAkaM na kAcit kSatirityadhikaM latAyAm // 2 // etadevAha SEARNAGAR in Minna Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavR- gurudinnA vi huesA, therANaM vimaio vinnssijaa| tayadinnA vi hu tesiM, uvagamao huja jaM bhnniyN||3|| gurutattvattiyutaH / 'gurudinnA vi hutti| gurudattApi 'eSA' AcAryatvAdikA dik 'sthavirANAM' zrutavRddhAnAM 'vimatitaH' anabhyupagamAdvina-vinizcayaH dvitIyA- zyet / tadadattApi' gurvadattApi caiSA 'teSAM sthavirANAM 'upagamataH' aGgIkArAdbhaved , yadbhaNitaM etadvayavahArabhASye // 3 // llAsaH // 77 ||[aasukaarovre, aTTAvie gaNahare imA merA / cilimili hatthANunnA, pribhvsutttthhaavnnyaa||4||31 akasmAt kAlagateAtI 'AsukkArovarae'tti / AzukAreNa-zUlAdinoparataH-kAlagataH AzukAroparatastasmin satyAcArye'sthApite'nyasmin | cArye'nyAgaNadhare 'iyaM vakSyamANA mryaadaa| tAmevAha-'cilimili' ityAdi / AzukAroparata AcAryoM yavanikAntaritaH prcchnnH| cAryasthAkAryoM vaktavyaM ca-AcAryANAmatIvAzubhaM zarIraM vAcApi vaktuM na zaknuvantIti, tadA yo gaNadharapadArhastaM yavanikAyA pane maryAdA. bahiH sthApayitvA sUrayo bhaNyante ko gaNadharaH sthApyatAm ? evaM coktvA yavanikAntarasthA gItArthA AcAryahastamupayu // 77 // nmukhaM kRtvA sthApyamAnagaNadharAbhimukhaM darzayanti vadanti ca gaNadharatvametasyAnujJAtaM paraM vAcA vaktuM na zaknuvanti, eSA hastA dviAcAryAdinujJA / tata etasyopari vAsA nikSipyante, sthApita eSa gaNadhara iti / pazcAtkAlagatA AcAryA iti prakAzyate / paribhava-15 padasthApane yA' iti, tato ye'bhinavasthApitAcAryasya paribhavotpAdanabuddhyAcAryocitaM vinayaM na kurvanti teSAM sUtramartha sthavirAnuvA hApayati-na dadAtItyarthaH / atra hi paramArthato gurvadattApi sthaviraireva dig datteti // 4 // etadvacanAntaramevAha mateH prAdhAesa samukkasiave, iya Ayariassa ceva vynnmmi| dosaguNe NAUNaM, subai therANa bhayaNA y||5|| yama. SOUNDCRECORRECONSCRECRUGROCE manamA Jain Education international For Private & Personal use only Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'esa'ti / eSaH 'samutkarSayitavyaH' AcAryapade sthApanIya ityAcAryasyaiva vacane doSaguNau jJAtvA sthavirANAM bhajanA ca samutkarSaNe zrUyate / tathA ca sthavirAnumatireva digdAne pradhAnaM kAraNamiti siddham / atra cedaM sUtraM vyavahAracaturthIdeza ke - "AyariyauvajjhAe gilAemANe aNNayaraM vaijjA - ajjo ! mae NaM kAlagayaMsi samANaMsi ayaM samukkasiyabe, se ya samukasaNArihe samukkasi abe, se ya No samukkasaNArihe No samukkasiabe, asthi yA ittha kei aNNe samukasaNArihe se samukkasi adhe, Natthi yA ittha kei aNNe samukkasaNArihe se caiva samukkasiadhe / taMsi ca NaM samukaTuMsi paro vaijjA - dussamukkaTThe te ajjo ! NikkhivAhi, tassa NaM NikkhivamANassa vA aNikkhivamANassa vA natthi kei chee vA parihAre vA, je taM sAhammiyA ahAkappeNaM Na anbhuTTeti tesiM tappattie chee vA parihAre vA / " asyArthaH- AcArya upAdhyAyo vA dhAtukSobhAdinA glAyannanyataramupAdhyAyapravarttigaNAvacchedaka bhikSUNAmanyatamaM pUrva kutazciddhetorasamutkarSitavAn sApekSaH san vadet-Arya ! mayi kAlagate satyayaM 'samutkarSayitavyaH' AcAryapade sthApanIyaH / sa ca parIkSayA samutkarSaNArho bha vati tataH samutkarSayitavyaH / atha yadi gAravecchA'samAdhimaraNa bhItyutpAdana nimittakagaNadAnAnumatikatvabhinna dezIyatvaparuSabhASaNAdibhirhetubhiH prAganumato'pi gurorna samutkarSayitavya iti jJAtaH sa na samutkarSayitavyaH / yazca pUrvaM samIhitaH satyapi madhuratve'saGgrahazIlo vAcakatvaniSpAdakatvobhayaguNavikalazca so'pi na sthApayitavyaH / yadi cAcAryANAM sarve'pi ziSyA anirmAtA iti prAtIcchikastairantasamaye sthApyate, mama ziSye nirmApite tvayA gaNadharaNapadaM nikSeptavyamityabhyupagamakAraNapUrvakam / yo vA nirmAtaH svaziSyo'nirmAte bahubhAge ziSyAntare tatra nirmApite uktAbhyupagamakAraNapUrvakaM sthA : % Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM0-50- svopajJava-jApyate / etayordvayoH pratijJAsamAptau gaNadharapadamanikSipatozchedaH parihAraH saptarAtraM vA tapa iti prAsaGgika pratipattavyam / / gurutattva ttiyutaH atha ya AcAryeNa samutkarSayitavyatayoktaH sa ca kAlagate AcArye'bhyudyatavihAramabhyudyatamaraNaM vA pratipattumutsahate ta- vinizcayaH dvitIyo- dA'sti cedatra gacche'nyaH kazcitsamutkarSaNArhastadA sa samutkarSayitavyaH / nAsti cedanyaH samutkarSaNArhastadA gItArthairyAva- lAsaH dgItArthanirmApaNaM gaNadharapadaM pAlayata yUyaM tasminniApite ca sati bhavatAM yatpratibhAsate tatkurutetyabhyarthanApuraHsaraM sa eva samutkarSayitavyaH / evamukte tena gaNadharapadaM pratipadya kazcideko nirmApitaH, pazcAttasya cittaM jAtamabhyudyatavihArAdga cchaparipAlanaM vipulataranirjarAdvAram , itthaM vyavasite tatra gItArthA bruvate nikSepyaM gaNadharapadam , sa prAha na nikSipAmi 15 kinvicchAmi gacchaM pAlayitumiti / evamukte kSubhyanto vadanti ye duHsamutkRSTaM tava gaNadharapadaM tava rucitametatparantva smAkaM na rocata iti teSAM catvAro gurukaaH| anirmApite gaNadharatvaM nikSipatyapi ta evAgItArthatvena gacchasAdhavo yatseviSyante tadapi cAdhikam / nirmApite ca tatra nikSipato na cchedaH parihAro vA saptarAtraM vA tpH| ye tu svagacchasAdhavastaM svagacchasAdhuM prAtIcchikaM ca pUrvasthApitaM yathAkalpena kRtikarmAdinA nAbhyupatiSThante teSAmapi chedaH parihAro vA sapta-1 rAtraM vA tapa iti saGkepaH // 5 // nanvevaM gurudattAyA dizo gItArthairapaharaNe gurvAjJAbhaGga ityata AhaNa ya guruANAbhaMgo, bhAvANunnaM paDucca iha nneo|kjjo duTuccAo, esA vi hu haMdi guruaannaa||6|| 'Na yatti / na caivaM gurvAjJAbhaGgo bhAvAnujJA pratItya 'iha' prakRte draSTavyaH, bhAvamapekSyaiva guruNA digdAnAt tadabhAve / gurvAjJAyA eva tatrAbhAvAt / kiJca duSTasya satastyAgaH karttavyaH, eSA'pi hanta ! gurvAjJaiveti durvyavahAridiganapahAra eva 555 Jain Education international Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 SAMACHALISADSOOCAUSEOCOM gurvAjJAbhaGgaH syAt // 6 // atraivopapAdakamAha jaMpi ya mahANisIhe, bhaNiyaM kugurussa saMghavajjhattaM / taM pi ya jujjai samma, disAvahAraM viNA kaha nnu||7|| MI 'japi yatti / yadapi ca mahAnizIthe kuguroH saGghabAhyatvamuktaM tadapi kathaM nu samyag digapahAraM vinA yujyate ? ato || gurorbhagavatazcaikaiveyamAjJeti // 7 // phalitamAhamajjhatthANa bahaNaM, tamhA sakkhaM disaM tu avaharai / baliayare vayaNamiNaM, duvavahAre sprivaare||8|| kajammi kIramANe, pakkhaggahaNeNa rAgadosehiM / kiM saMgho majjhattho, acchai guNarayaNapunno vi||9|| durvyavahAribalavaMtehiM imehi, kaje pakkheNa kIramANammi / juttamajuttaM vuttuM, labbhai anno Na ya uAhu // 110 // digapaharaNe juttaM jANasitaMbhaNa, iya jai taM kei biti niunnmii| NAega to payaMpai, aNumaNNeUNa so sNgh||11|| vyavahAra jJasyavAcoI 'majjhatthANa'tti / tasmAdvahUnAM madhyasthAnAM sAkSAddizamapaharanti durvyavahAriNaH / bali katare ca saparivAre durvyavahAre ATM AcArye sati vacanamidaM vaktavyam-samAgato giitaarthH||8||'kjmmi'tti / 'rAgadveSAbhyAM pakSagrahaNena' rAgavazAdekasya pakSakaraNena dveSavazAcAparasya pakSAkaraNenetyarthaH 'kArye kriyamANe' vitathe vyavahAre chidyamAne guNaratnapUrNo'pi saGghaH kiM madhyasthastiSThati? na sthAtavyamevaM saGgreneti // 9 // kimarthaH?-'balavaMtehiMti / balavadbhiH 'etaiH' durvyavahAribhiH pakSaNa kArye kriyamANe'smin saGghasamavAye yuktamayuktaM vA yathAsthAnaM vaktumanyo labhate utAho na labhate? // 110 // 'jutta' ti / guruta. 14 JainEducation For Private & Personal use only Againelibrary.org Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khopajJavR-1 evamukte te yadi 'ke'pi' saGghasamavAyasthA nipuNamatayo bruvate yattvaM yuktaM jAnAsi tadbhaNa, yuktabhaNanasyaivAyamavasara iti gurutattvattiyutaH tadA saGghamanumAnya sa nyAyena prajalpati // 11 // saGghAnumAnanaprakAramevAha vinizcayaH dvitIyo-saMgho mArI saMgho mahANubhAgo, ahaM ca vedesio iha sayaM ca / saMghasamiiM Na jANe, taM bhe savaM khamAvemi // 12 // 5 lAsaH // 79 // | 'saMghotti / saGghaH mahAn anubhAgaH-acintyA zaktirasyeti mahAnubhAgaH, ahaM ca 'vaidezikaH' videzavattI 'iha' asmin sthAne bhagavatIM 'saGghasamiti' saGghamaryAdAM ca svayaM na jAne tato yuktamayuktaM vaktuM vA sarva bhe' bhavataH kSamayAmi // 12 // yataHannannA samiINaM, ThavaNA khalu tammi 2 desmmi|giiytthjnnaainnaa, adesio toNa jANAmi // 13 // | 'annnn'tti| tasmin tasmin deze khalu anyAnyA samitInAM saGghamaryAdAnAM sthApanA gItArthajanAcIrNA tato'hamadezi6 ka ihatyAM saGghamaryAdAsthApanAM na jAnAmi tataH kSamayataH zrutopadezenAhamapi kizcidvakSye // 13 // saMghaM aNumaNNeuM, parisaggahaNaM karei so pcchaa| sA khalu subavahArA, dosu vi pakkhesu majjhatthA // 14 // | 'saMgha'ti / saGghamanumAnya sa pazcAt 'parSabrahaNaM karoti' samIcInAM jJAtvA parSadaM parigRhNAtItyarthaH, sA khalu parSad madhyasthA ra satI suvyavahArA bhavatIti // 14 // bhaNai a ahikkhivaMto, duvavahArINa siddhilcrnnaannN| No bhe saJcaM kahaNaM, muddhANaM dhaMdhaNaM eyaM // 15 // " 'bhaNai tti / bhaNati cAdhikSipan durvyavahAriNAM zithilacaraNAnAM yaduta no 'bhe' bhavatAmetat satyaM kathanaM kevalaM | RROSAGAR AURANGA CRACANC41404 in Education International melibrary.org Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ROSCALAMAUSAMROSAL 'mugdhAnAM' guNAnAlocanapUrvakavizvAsavatA 'dhandhaNaM' dhyAndhIkaraNametat // 15 // osannacaraNakaraNe, saccatvavahAriyA dusaddahiyA / caraNakaraNaM jahaMto, saccatvavahAriyaM pi jahe // 16 // | 'osannatti / avasanne-zithilatAM gate caraNakaraNe-vratazramaNadharmapiNDa vizuddhisamityAdirUpe yasya tasmin hai vyavahAritA' yathAsthitavyavahArakAritA duHzraddheyA, yatazcaraNakaraNaM jahat satyavyavahAritAmapi jahAti // 116 // jaiANeNaM cattaM, appaNao nANadaMsaNacarittaM / taiA tassa paresuM, aNukaMpA Natthi jIvesu // 17 // HI 'jitti|ydaa'nenaa''tmnH sambandhi jJAnadarzanacAritraM tyaktaM tadA tasya pareSu jIveSvanukampA nAsti / yasya hyAtmano durgatau prapatato nA'nukampA tasya kathaM pareSvanukampA bhavet ? na kathazcit syAt, svAnukampArthapravRttyanuSaGgalabhyatvAtparAnukampAyA iti bhAvaH // 17 // bhavasayasahassaladdhaM, jiNavayaNaM bhAvao jhNtss| jassa Na jAyaM dukkhaM, tassa Na dukkhaM pare duhie||18|| __ 'bhava'tti / yasya bhavazatasahasraH kathamapi labdhaM jinavacanaM 'bhAvataH' paramArthato jahato duHkhaM na jAtaM tasya parasmin duHkhite kathaM duHkham ? na kathaJcit , AtmaduHkhe duHkhitasyaiva paraduHkhe duHkhitatvasambhavAditi bhAvaH // 18 // saMsAravirattassa u, ANAbhaMge mahabbhaya hoi / gAravarasiassa puNo, jiNaANAbhaMjaNaM kIlA // 19 // 'saMsAra'tti / 'saMsAraviraktasya tu' saMsAraviraktasyaiva torevakArArthatvAt , AjJAbhaGge mahadbhayaM bhavati / gAravarasikasya / ANS-SCREUSAGENCOCALSOCIOS For Private & Personal use only Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurutattva ttiyutaH svopajJava-16punarjinAjJAbhaJjanaM krIDA, svarasata eva nirantaraM tatra pravRtteH // 19 // jesiM bhaggavayANaM, ummaggaparUvaNaM NiyAvittI / tesimakayapuNNANaM, suvisuddhaparUvaNaM dUre // 120 // // vinizcayaH dvitIyo- 'jesiM'ti / yeSAM 'bhagnavatAnAM' parityaktapratijJAtapaJcamahAvratamahAbhArANAmunmArgaprarUpaNameva nijAvRttiH, tenaivAhArAdi-4 lAsaH hAdAtRcittAvarjanasambhavAt , teSAmakRtapuNyAnAM suvizuddhaprarUpaNaM dUra eca; pauruSaghnIM svAM vRttiM parityajya sarvasampatkarI bhikSAmAdriyamANAnAmeva tatsambhavAditi bhAvaH // 120 // AyAre vaDhato, AyAraparUvaNe asaMkiyao / AyAraparibhaTTho, suddhacaraNadesaNe bhaio // 21 // | 'AyAre'tti / AcAre vartamAnaH khalyAcAraprarUpaNe 'azakyaH' azaGkanIyo bhavati / yaH punarAcAraparibhraSTaH saH 'zuddha-18 caraNadezane' yathAvasthitacAritraprarUpaNe 'bhaktaH' vikalpitaH, zuddhacaraNaprarUpaNAkArI bhavati vA na vetyarthaH // 21 // bhaja-3 nAmevopapAdayatisaMviggo'NuvaesaM, Na dei dubbhAsi kaDuvivAgaM / jANato dei tayaM, pavayaNaNiddhaMdhaso luddho // 22 // / 'saMviggo'tti / 'saMvignaH' saMvignapAkSikaH 'anupadeza' utsUtropadezaM durbhASitaM na datte 'kaTuvipAka' ghorasaMsArabhramaNa-18 IMI duHkhAnubandhi jAnAna AcAraparibhraSTo'pi, taduktaM prathamANe-"NiyaTTamANA vege AyAragoyaramAikkhaMtI"ti / sthaa-1||8|| nAGge'pyuktam-"AghAittA NAmaM ege jo uMchajIvi"tti / datte ca 'tadU' durbhASitamanupadezaM pravacane-jinazAsane|Bi For Private & Personal use only SUEnelibrary.org Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niddhamdhasaH-atyantAzAtanAkArI 'lubdhaH' vastrapAtraziSyAdilobhAviSTacitta AcAraparibhraSTa iti // 22 // evamukta durvyavahAriNaH prAhuHtAamhe apamANaM,kaya tti soUNa bhaNai mjjhttho| paDhamaM titthayaro cciya, pamANamamhaM tao aNNe // 23 // 4] 'tA amhe'tti / tadvayaM tvayA'pramANIkRtA iti zrutvA bhaNati madhyasthaH saH-prathamaM tIrthakara evAsmAkaM pramANaM tanmUla-| datvAtsarvazAstrANAm , tato'nye'pyAcAryAH // 23 // tathA coktam titthayare bhagavaMte, jagajIvaviyANae tiloaguruu| jo Na karei pamANaM, Na so pamANaM suaharANaM // 24 // titthayare bhagavaMte, jagajIvaviANae tiloagurU / jo u karei pamANaM, so u pamANaM suaharANaM // 25 // 31 titthayareti / tIrthakarAn bhagavataH 'jagajIvavijJAyakAn' sarvajJAnityarthaH, trilokagurUn yo na karoti pramANaM na sa: prabhANaM zrutadharANAm // 24 // titthayare'tti / tIrthakarAn bhagavato jagajjIvavijJAyakAn trilokagurUn yastu pramANaM karoti sa pramANaM zrutadharANAm // 25 // aha viMti duviyahA, eyaM iko tuma bhaNasi satvaM / tA saMgho apamANaM, kao tti soUNa so bhaNai // 26 // KI 'ahatti / 'artha' dhUlIjaGghadattasvopAlambhanAnantaraM 'durvidagdhAH' durvyavahAriNo bruvate-etat sarvaM tvameka eva bhaNasi | tat saGghaH sarvo'yamapramANIkRta iti zrutvA sa bhaNati dhUlIjaGghaH // 26 // Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pakSa- saMgho guNasaMghAo, saMghAyavimoago a kammANaM / rAgaddosavimukko, hoi samo sabajIvANaM // 27 // gurutattvattiyutaH vinizcayaH dvitIyoF 'saMgho'tti / saGgho nAma yo mUlaguNAnAmuttaraguNAnAM ca saGghAto guNasaGghAtAtmakatvAdeva ca 'karmaNAM' jJAnAvaraNIyA lAsaH 6dInAM saGghAtAdvimocayati prANina iti saGghAtavimocakaH, tathA 'rAgadveSavimuktaH' AhArAdikaM dadatsu rAgAkArI tdvi||81|| parIteSu ca dveSAkArItyarthaH, ata eva bhavati samaH sarvajIvAnAm // 27 // so khalu No apamANaM, suovaeseNa vavaharaMto u| iyaro apamANaM ciya, na NAmamitteNa jaM sNgho||28|| | 'so khalu'tti / 'saH' itthambhUtaH khalu saGgho nApramANamasmAkaM zrutopadezena vyavaharan , itarastvapramANameva / 'yat' yasmAnna nAmamAtreNa saGgho bhavati, bauddhAdisaGghAnAmapi saGghatvaprasaGgAt // 28 // tathA coktam- sapneNa - |ego sAhU egA, ya sAhuNI sAvao va saDDI vA / ANAjutto saMgho, seso puNa aTThisaMghAo // 29 // | 'ego'tti / ekaH sAdhurekA ca sAdhvI ekaH zrAvaka ekA ca zrAvikA etAvAnapyAjJAyuktaH saGghaH / zeSaH punarbhUyAna-2 pyAjJArahitatvAtkevalamaranAM saGghAtaH, tatredazasyaiva saGghAtapadArthasya yujyamAnatvAd bhAvasaGghAtasyAbhAvAt // 29 // bhAvasaGghamevAbhiSTautisaMgho mahANubhAvo, kaje AlaMbaNaM sayA hoi / NagarAIA tattha u, diTuMtA jaM sue bhaNiyA // 130 // | 'saMgho'tti / so mahAnubhAvaH 'kArye' sacittAdau vyavahAre sadA''lambanaM bhavati 'yat' yasmAnnagarAdayo dRSTAntAH tatra' 1 // Jain Educatio-s ion For Private & Personal use only Hinelibrary.org Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAsaDhe 'zrute'AvazyakaniyuktyAkhye bhaNitAH // 130 // kiJca bhASye'pyuktam pariNAmiyabuddhIe, uvaveo hoi samaNasaMgho u / kajje NicchayakArI, suparicchiyakArago saMgho // 31 // | 'pariNAmiya'tti / pAriNAmikyA buddhyA 'upetaH' yukto bhavati zramaNasaGghaH, tathA kArye durge'pi samApatite yat zruto padezavalena samyag nizcitaM tatkaraNazIlaH, tathA suSTu-dezakAlapuruSaucityena zrutaghalema ca parIkSitaM yattasya kArakaH so / na yathAkathaJcanakArI // 31 // kiha suparicchiyakArI, ikkaM do tinni vAra pesvie| Navi Nikkhivae sahasA, kojANai nAgao kenn|| digapahara NAt prAga RI 'kiha'tti / 'kathaM' kena prakAreNa suparIkSitakArI? ucyate-ihArthinA saGghapradhAnasya samIpe saGghasamavAyo vihitaH, tena durvyavahAri|cAjJaptaH sAmelApakakArI saGghastvayA melniiyH| tatra ca pratyarthI kutazcitkAraNAnnAgacchati tato mAnuSaM preSaNIyaM sahastvAM Na AkArazabdayati, sa nAgatastato dvitIyamapi vAraM mAnuSaM preSayati tathApi nAgacchati, tatrApariNAmakA truvate-niSkAzyatAmeSa iti / gItArthastvAha-punaH preSyatAM gItArthaM mAnuSaM kena kAraNena nAgacchati ? kiM paribhavena ? uta bhayena?, tatra yadi bhayena nAgacchati tato vaktavyaM nAsti tava bhayaM paritrANakArI khalu bhagavAn zramaNasaGgha iti, atha paribhavena tadA niSkAzyate, daevaM suparIkSitakArI / tathA cAha-dvau trIn vArAn mAnuSe preSite'pi tamanAgacchantaM sahasA saGghaH 'na nikSipati' na saGgha bAhyaM karoti, yata evaM saGghaH paryAlocayati 'ko jAnAti? na jJAyata ityarthaH kena kAraNena nAgataH? iti // 32 // Na-pRcchAdi For Private & Personal use only jainelibrary.org Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavR- nAUNa paribhaveNaM, nAgacchetI tato u NijuhaNA / AuTTe vavahAro, evaM suviNicchakArI u // 33 // gurutattvattiyutaH 'nAUNa'tti / paribhavena nAgacchatIti jJAtvA tasminnanAgacchati 'tataH' saGghAt 'ni!haNA' niSkAzanaM karttavyam / atha hai vinizcayaH dvitIyo 18|zaThatAmapi kRtvA sa pratyAvRttaH saGgha prasAdayati tatastasminnAgate vyavahAro dAtavyaH / evaM suvinizcitakArI saGghaH // 33 // yastu bhIto nAgacchati taM pratIdaM vktvym||82 AsAso vIsAso, sIagharasamo a hoi mA bhIhi / ammApItisamANo, saraNaM saMgho u svesiN||34|| | 'AsAso'tti / AzvAsayatItyAzvAsaH-bhItAnAmAzvAsanakArI bhagavAn zramaNasaGghaH, vizvAsayatIti vizvAsaH-vyava6 hAre vaJcanAyA akattoM, sarvatra samatayA zItagRheNa samaH, tathA mAtApitRbhyAM samAnaH-putreSu mAtApitarAviva vyavahArA-15 hArthivaviSamadI, tathA sarveSAM prANinAM zaraNaM bhagavAn saGgha-stasmAnmA bhaistvamiti, idaM ca paribhAvaya saGko'vyavahAra na karoti // 34 // yataHsIso paDicchao vA, Ayario vA Na soggaiM Nei / je saccakaraNajogA, te saMsArA vimoiMti // 35 // sIso paDicchao vA, Ayario vAvi ehiA ee|je saccakaraNajogA, te saMsArA vimoiMti // 36 // // 8 // sIso pauicchao vA, kula gaNa saMgho na soggaI Nei / je saccakaraNajogA, te saMsArA vimoiMti // 37 // JainEducation For Private Personal Use Only Punary.org Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SASTOSSUSPESAROSESSES sIso paDicchao vA, kula gaNa saMgho va ehiA ee / je saccakaraNajogA, te saMsArA vimoiMti // 38 // sIse paDicchae vA, kula gaNa saMghe va jo u smdNsii| vavahArasaMthavesu a, so sIagharovamo sNgho||39|| kA 'sIsotti / 'ziSyaH' svadIkSitaH 'pratIcchakaH' paragaNavattI sUtrArthatadubhayagrAhakaH 'AcArya' vAcanAcAryAdiko na su-11 gati nayati kintu ye 'satyakaraNayogAH' saMyamAnugatamanovAkAyavyApArAste saMsArAdvimocayanti // 35 // 'sIso'tti / ziSyaHprAtIcchiko vA''cAryo vA 'ete' sarve'pIha loke upayuktAH paraloke punaH satyakaraNayogAH, tathA cAha-ye satyakaraNayogAste saMsArAdvimocayanti // 36 // 'sIso'tti / ziSyaH prAtIcchiko vA kulaM vA gaNo vA saGgho vA na sugatiM nayati kintu ye satyakaraNayogAste saMsArAdvimocayanti // 37 // 'sIso'tti sugmaa||38|| 'sIsetti / 'ziSye' svadIkSite 'prAtIcchi ke vA' vidyA pratIcchati kule gaNe saGke vA samadarzI vyavahAre utpanne, tathA 'saMstaveSu' pUrvasaMstuteSu pazcAtsaMstuteSu vA'nyaH samaM vyavahAre jAte samadarzI, ataH saGghaH shiitgRhopmH| yathA zItagRhamAzritAnAM svaparavizeSAkaraNataH paritApaparihAri| tathA vyavahArArthamAgatAtAM saGgho'pi svaparavizeSAkaraNataH pritaapprihaariiti|| 39 // samprati saGghazabdasya vyutpattimAhagihisaMghAyaM jahiuM, saMjamasaMghAyagaM uvagae NaM / nANacaraNasaMghAyaM, saMghAyaMto havai saMgho // 14 // saGghazabdasya 'gihisaMghAya'ti / gRhiNAM-saMsAriNAM mAtApitrAdInAM saGghAtaM 'hitvA' parityajya saMyamasaGghAtamupagataH san Namiti yathArthI vyuvAkyAlaGkAre jJAnacaraNasaGghAtaM saGghAtayati svAtmani sthitaM karoti sa jJAnacaraNaM saGghAtayan bhavati saGghaH, saGghAtayatIti tpattiH For Prives Personal Use Only Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khopajJavR ttiyutaH. dvitIyo // 83 // OGRAMCECASSOCSLAMSAX saGgha itivyutpatteH / viparItastu saGgho na bhavati // 140 // yataH gurutatva nANacaraNasaMghAyaM, rAgadosehiM jo visaMghAe / so saMghAyai abuho, gihisaMghAyammi appANaM // 41 // vinizcayaH __'nANa'tti / yo jJAnacaraNasaGghAtaM rAgadveSaiH anekavyaktyapekSayA bahuvacanam , visaGghAtayati saH 'abuddha' mUl gRhisa-15 llAsaH jAte AtmAnaM 'sakhAtayati' melayati sa paramArthatona saGkaH, jJAnacaraNasaGkAtalakSaNapravRttinimittabhAvAt tAtparyabalalabhyaviziSTavyutpattinimittasyaiva pravRttinimittatvAt , saGghAtanamAtravyutpattinimittApekSayA tvasthisaGghAtanarUpaH sa saGgha ityuktaM prAk // 41 // etasyApAyarUpaM phalamAhanANacaraNasaMghAyaM, rAgaddosehiM jo visaMghAe / so bhamihI saMsAraM, cauraMgataM aNavadaggaM // 42 // | 'nANa'tti / yo jJAnacaraNasaGghAtaM rAgadveSaiH 'visaGghAtayati' vighaTayati sa saMsAraM caturvaGgeSu-nArakatiryaGnarAmaragati-15 rUpeSu antaH-paryanto yasya sa tathA tam, 'anavadagraM kAlato'parimANaM bhramiSyati / tasya ca saMsAraM paribhramato vitathavyavahArakAritvenonmArgadezanayA tIrthakarAzAtanayA ca bodhirapi bhavAntare durlabhA // 42 // tathA cAha dukkheNa lahai bohiM, buddho vi ya na labhaI caritaM tu|ummggdesnnaae, titthayarAsAyaNAe a||43|| HT 'dukkheNa'tti / evaM vitathaM vyavahAraM kurvatA tenonmArgo darzitaH, tathA tIrthakaraH svAzAtitaH / tata unmArgadezanayA // 3 // tIrthakarAzAtanayA ca sa saMsAraM paribhraman duHkhena labhate bodhim / buddhApi ca na labhate cAritram // 43 // kasmAnna JainEducati- NCR For Private & Personal use only Mahelibrary.org Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ labhate ? ata AhaummaggadesaNAe, saMtassa ya chAyaNAi maggassa / baMdhai kammarayamalaM, jaramaraNamaNaMtayaM ghoraM // 44 // 'ummaggatti / unmArgasya dezanayA satazca mArgasya cchAdanayA banAti karma / kiMviziSTam ? ityAha-raja iva rajaH-samaNodvartanApavartanAyogyam , mala iva, mala:-nidhattanikAcitAvastham, tathA jarAmaraNAnyanantAni yasmAttajarAmaraNAnantakaM prAkRtatvAdviSezaNasya paranipAtaH, makAro'lAkSaNikaH, ata eva 'ghoraM' raudramato na labhate bodhiM nApi caaritrmiti|| // 44 // atha kIdRzena vyavahAra chettavyaH ? tata AhahApavaja khitta kAlaM, NAuM uvasaMpayaM ca paMcavihaM / to saMghamajjhayAre, vavahariyavaM aNissAe // 45 // RI 'pavajatti / 'tat' tasmAtmavrajyA kSetraM kAlaM paJcavidhAmupasampadaM ca jJAtvA saGghamadhye'nizrayA''hArAdipradAyiSu svaku lasambandhAdiSu vA rAgAkaraNata itareSu dveSAkaraNatazca vyavaharttavyam // 45 // para Ahagajho bahussuakao,suttuttipaNo vi kiM Na vvhaaro|apstthaa ya pasatthA, vavahArIjaMduhA bhnniyaa46|| / 'gajho'tti / vahuzrutaiH kRta iti hetoH sUtrottIrNo'pi vyavahAraH kimiti na grAhyaH ? atrocyate-'yat' yasmAdaprazastAH prazastAzca dvividhA vyavahAriNo bhaNitAH // 46 // tAneva yathAkramaM sanidarzanamabhidhitsurAhatagarAe NagarIe, egAyariyassa pAsi NipphaNNA / solasa sIsA tesiM, avvavahArI ime aTTha // 47 // vyavahArakartumaryAdA CREASECRECAREAK vyavahArakarturaprazastaprazastatvena dvaivi. dhyam Main Education International For Private & Personal use only Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRttiyutaH dvitIyo - // 84 // 'tagarAe'tti / tagarAyAM nagaryAmekasyAcAryasya pArzve SoDaza ziSyA niSpannAsteSAM madhye ime'STA'vyavahAriNaH // 47 // kaMkaDue kuNime taha, paikke vi ya uttare a caivAe / bahire guMThasamANe, aTThamae aMbile hoi // 48 // 'kaMkaDue 'ti / kaGkaTukaH 1 kuNapaH 2 pakkaH 3 uttara 4 zcArvAkaH 5 badhiraH 6 'guNThasamAnaH' lATamAyAvisamAnaH 7 aSTamakazca 'amlaH' amlasamAno bhavati // 48 // kaGkaTukaM kuNapaM ca vivecayati kaMkaDuo so jassa u, siddhiM Na uvei jAu vavahAro / kuNimo jo na visujjhati, ducchijjo jassa vavahAro 'kaMkaDuo so'tti / yasya vyavahAraH 'jAtu' kadAcitsiddhiM nopayAti kaGkaTukabhASa itra gauNyA vRttyA kaGkaTukaH prasiddhaH 1 / yasya vyavahAro duzchedyo'ta evaM yo vyavahAraM chindanna zudhyati kuNapanakhAvayavavat sa kuNapanakhAvayava tulyavyavahAra karaNayogAtkuNapaH 2 // 49 // pakvamAha - pakko paDaNA pAgAgamaNA vA haMdi pakkaphalasariso / pakkullAvabhayA vA, jassa Na kajjaM pare diti // 150 // 'pakko'ti / yasya vyavahAraH phalamiva pakkaM patati na punaH sthiro'vatiSThate / athavA yasya vyavahAraH pakkayogAtpAkaM na gacchati sa tAdRzavyavahAradvArA patanAtpAkAgamanAdvA handItyupadarzane pakkaphalasadRzaH san pakva iti khyAtaH / prakArAntaramAha- 'vA' athavA pakkA ye ullApA yairbhASitAH santo'nye sadvAdinastUSNImAsate tebhyo yadbhayaM tasmAdyasya kArya 'pare' zeSakA: 'na dadati' nodIrayanti sa pakkaH 3 // 150 // uttaramAha gurutattva. vinizcayaH llAsaH aSTAvapraza stA vyava hAriNaH // 84 // ainelibrary.org Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruta. 15 sovAhaNeNa pAeNa paDihao tti ya kauttaru va nnro| gIyatthovAladdho, chalaggahI uttaro bhaNio // 51 // 'sovAhaNe 'ti / sopAnahA pAdena pratihata iti kRtottaro nara iva gItopAlabdhaH san chalagrAhI uttaro bhaNitaH / iyamatra bhAvanA - kenApi kazcitsopAnahA pAdenApahatastena ca gatvA rAjakule niveditam, kAraNikaizca sa AkAritaH pRSTazca kiM tvayaiSa AhataH ? iti sa prAha-na mayaiSa AhataH kintu sopAnahA pAdena evaM durvyavahAraM kurvan gItArthenopAlabdhaH sannetAdRzaizchala vacanairuttaraM dadAti sa khalvasaduttarakaraNAduttara iti 4 // 51 // cArvAkamAha - vasabheNa vasabhasAgAriyassa virasassa cavaNe va rso| jassa Na vihalatthassa u, so caDhAo samakkhAo // 'vasabheNa'tti / vRSabheNa virasasyAparavRSabhasAgArikasya carvaNa iva yasya na 'viphalArthasya' niSphalaM carvayataH kArye romandhAyamANasya rasaH sa cArvAkaH samAkhyAtaH 5 // 52 // badhiraguNThasamAnAvAha kahie kahie kajje, bahiro Na suaM mae tti bhAsato / guMThasamANo marahaTTamohakaralADamAilo // 53 // 'kahie'tti / kathite kathite kArye na zrutaM mayeti bhASamANo badhiraH 6 / guNThatamAnazca mahArASTrasya mohakaro vyavahArApahArakAribhramotpAdako yo lATastadvanmAthillaH - mAyAvAn / tathAhi eko lATo ganyA kimapi nagaraM vrajati / antarAle ca mahArASTrako militastena lATaH pRSTaH- kIdRzAH khalu lATA guNThA bhavanti ? iti mAyAvino bhavantItyarthaH, sa prAha-pazcAtkathayiSyAmi / mArge ca gacchataH zItavelo (lADa) pagatA, tato naSTe zIte mahArASTrakeNa prAvAro gavyAM kSiptaH / tasya ca prAvArasya ) ary.org Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRttiyutaH dvitIyo - // 85 // | dazikA lATena gaNitAH / tato nagaraprAptau mahArASTrakeNa prAvAro grahItumArabdhaH / lATo brUte kiM madIyaM prAvAraM gRhNAsi ?, evaM tayoH parasparaM vivAdo jAtaH / mahArASTrakeNa lATo rAjakule karSitaH / vivAde lATo'vAdIt-pRcchata mahArASTrakaM yadi tava prAvArastarhi kathaya kiyatyo'sya dazAH santi ? | mahArASTrakeNa na kathitAstena ca lATakena kathitA iti mahArASTriko jitaH / tato rAjakulAdapasRtya lATena mahArASTrakamA kArya prAvAraM ca tasmai dattvoktaM yattvayA pRSTaM kIdRzA lATA guNThA bhavanti? iti, tatredRzA lATA guNThA iti jAnIhIti / evamAdikAbhirguNThAbhirmohayitvA yo vyavahAraM harati sa guNThasamAna iti 7 // 53 // amlamAha so aMbilo Na jassa u, pharusAi girAi kajjasaMsiddhI / ee aTTha vi taiA, NiddhammA Asi kAlam // jehiM kayA vavahArA, Na hu maNNijjaMti aNNarajesu / aTThavi akajjakArI, duvavahArI ime AsI // 55 // 'so aMbilo 'ti / yasya tu parupayA girA yayoktayA zarIraM ciDaciDAyate kAryasya - vyavahArasya saMsiddhirna bhavati so'mlavacanayogAdamla iti 8 / aSTApyete 'tadA' tasmin kAle nirddharmANa AsIran // 54 // 'jehiM 'ti / yaiH kRtA vyavahArAH 'na hu' naiva manyante'nyarAjyeSu / aSTApyakAryakAriNo durvyavahAriNa ime AsIran tagarAyAM nagaryAm // 55 // tAdRzAnAM durvyavahAriNAmihalo ke paraloke ca phalamAhaihaloammi akittI, paraloe duggaI dhuvA tesiM / titthayarANANAe, je vabahAraM vavahati // 56 // ) gurutattvavinizcayaH lAsaH / / 85 / / Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teNa Na bahussuovI, hoi pamANaM aNAyakArI u|naaenn vavaharaMto, pamANamaNNe jahA aTTa // 57 // aprazastavyapaDhame u prasamitte, vIre sivakoTage ya ajjaase| arahannaga dhammaMtaga, khaMdila goviMdardattA ya // 58 // vahAriNa ai 18hikAmuSmiete u kajakArI, tagarAe Asi tammi u jugmmi|jehiN kayA vavahArA. akkhobhA annarajjesu // 59 // kaphalanirdeI 'ihaloammiti / ye tIrthakarANAmanAjJayA vyavahAraM vyavaharanti teSAmihaloke'kIrtiH suvyavahAriNA parAjitAnAMza: aSTa pra. lokairmAyAvitvena jJAtAnAM ca syAt / paraloke ca dhruvA teSAM durgatirmahApApodayAditi // 56 // teNa'tti / yata evaM durvya- zastA vyavavahAriNa ihaloke'kIrtiH paraloke ca dhruvA durgatiH 'tena' kAraNena bahuzruto'pyanyAyakArI na bhavati pramANam / nyAyenahAriNazca punarvyavaharan bhavati pramANam , yathA'nye tagarAyAM tasyaivAcAryasyASTa ziSyAH / / 57 // 'paDhame u'tti / prathamaH puSpabhitraH |1, dvitIyo vIraH 2, tRtIyaH zivakoSTakaH 3, caturtha AryAsaH 4, paJcamo'hannakaH 5, SaSTho dharmAntagaH 6, saptamaH ska ndilaH 7, aSTamo gopendradattaH 8 iti // 58 // ete u' tti / ete' anantaroditAH tasmin yuge' tasmin kAle 'kAhAryakAriNaH' suvyavahAriNastagarAyAmAsIran , yaiH kRtA vyavahArA akSobhyA anyarAjyeSu // 59 // suvyavahAriNAmihaloke paraloke ca phalamAhaihaloammi ya kittI, paraloe suggaI dhuvA tesiM / ANAi jiNiMdANaM, je vavahAraM vavaharaMti // 160 // 'ihalogammi ya' tti / ye jinendrANAmAjJayA vyavahAraM vyavaharanti teSAmihaloke kIrtiH paraloke ca sugatidhuMvA // 160 // CORRORECAL Jain Eu n tematon For Private & Personal use only Tww.jainetitrary.org Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajavaItadevaM madhyasthasya bahuzrutasyaiva bhAvavyavahAritvaM phalitamityAha gurutattva ttiyutaH jo evaM piyadhammo, parivADitigeNa gahiasuttattho / vavaharai bhAvasAraM, so vavahArI have bhAve // 61 // vinizcayaH dvitIyo-151 jo evaM ti / yaH 'evaM' uktaprakAreNa priyadharmA prathamA saMhitAlakSaNA, dvitIyA ca padArthamAtrakathanalakSaNA, tRtIyA llAsa: ca cAlanApratyavasthAnAtmiketyevaMlakSaNena paripATItrayeNa gRhItaH sUtrasya-vyavahArAdilakSaNasyAoM yena sa tathA, bhAvasAraM vyavaharati sa bhAve vyavahArI bhavet // 61 // IdRzazca na kevalaM sAdhuH kintu saMvignapAkSiko'pi bhavatItyAha bhAveNaM vavahArI, itto saMviggapakkhio vi have / jamhA so majjhattho, vavahAratthesu niuNo ya // 62 // PL 81 bhAveNaM'ti / 'itaH' madhyasthagItArthatvasyaiva bhAvavyavahAritvAGgatvAt saMvignapAkSiko'pi bhAvena vyavahArI bhavet , ma kasya bhAvayasmAt sa madhyastha AjJAbhaGgabhayenAnizritopazritavyavahArI vyavahArArtheSu' viziSTa zrutapadeSu nipuNazca // 62 // atraivAkSepAra pavyahAritvam pratibandhA pariharannAhauttaraguNANa virahA, jai davattaM tu hujja eymmi|taa tamavekkhovahiaM, havija chaThe viguNaThANe // 3 // 'uttara' tti / uttaraguNAH-utkRSTaguNA ye'khaNDitacaraNakaraNakAritvAdayasteSAM virahAd yadi 'etasmin' saMvignapAkSikera 'dravyatvaM' dravyavyavahAritvaM bhavet , uttarasya bhAvasyAbhAvAta : 'tA' tarhi 'tad dravyavyavahAritvam 'apekSopahita' saptamA-INI diguNasthAnabhAvyapramattatvAdibhAvavirahavivakSAkRtaM SaSThe'pi guNasthAne bhaveta, na caitadiSTam , evaM sati zailezIcaramasamayakA lain Education Interational For Private & Personal use only D elibrary.org Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eva bhAvavyavahAritvavizrAmaprasaGgAditi // 63 // nanvevaM bhAvavyavahAritvena sAdhusaMvignapAkSikayoH samakakSatvAtkathamutsargataH sAdhoreva vyavahArArthamAzrayaNam ? ata Aha-- vivahArassa payANaM, suttaggahaNaM ca caraNakiriyAe / ussaggao tti teNaM, sAhU vavahAriNo bhAve // 64 // 'vavahArasta'tti / 'vyavahArasya' prAyazcittAdilakSaNasya ' pradAnaM sAdhukRtikarmAdipratIcchanaghaTitaM vyavahArajJAnopayuktam, sUtragrahaNaM ca yogavahanAdyAcAramUlaka mutsargatazcaraNakriyayaiva tasyA eva paJcAcArarUpatvAditihetoH, 'tena' utsargeNa sAdhavo bhAve vyavahAriNaH, phalato hetutazca vyavahArasya sAdhubhAve paryavasAnAt / apavAdatastu saMvignapAkSiko'pIdRza eva / na cotsargApavAdayoryathAyogaM phale bahu vaipamyamiti bhAvanIyaM sudhIbhiH // 64 // vyavahAriprarUpaNA siddhatAM prarUpayan vyavaharttavyaprarUpaNAM pratijAnIte evaM suavaesA, vavahAriparUvaNA kayA lesA / vavahariazvaparUvaNamitto akamAgayaM bucchaM // 65 // ' evaM ' iti / evaM zrutopadezAt eSA vyavahAriprarUpaNA lezAtkRtA / itazca kramAgatAM vyavaharttavyaprarUpaNAM vakSye // 65 // tatra vyavaharttavyA api nAmasthApanAdravya bhAvabhedAccaturddhA / tatra nAmasthApane pratIte / dravyavyavaharttavyA adhyAgamato noAgatato'pi jJazarIrabhavyazarIrarUpAH pratItA eva / tadvyatirikkA api laukika lokottarabhedena dvidhA / bhAvavyava harttavyA api laukika lokottarabhedena noAgamato dvidhaiveti / tatra laukikAneva dravyato bhAvatazcAha : 2054 & vyavahAri prarUpaNopasaM hAra: vyavaharttavyaprarUpaNApratijJA 'vyavahartta vya' padanikSe paNam Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ttiyutaH svopajJavR- loe corAIA, NijUDhA taha ya iMti dvmmi| vavahariavA vaMkA, ujjU puNa hoMti bhAvammi // 66 // 1 gurutattva 'loetti / loke caurAdayo dravye vyavaharttavyA bhavanti, AdinA pAradArikaghAtakAdiparigrahaH / te hi cauryAdikaM / vinizcayaH dvitIyo IS lAsaH 4aa kRtvA'pi na samyak pratipadyante, balAtpratipAdyamAnA api ca na bhAvato vizodhimicchantIti / na kevalaM caurAdayo // 87 // dravyavyavaharttavyAH kintu ye 'niyUDhAH' dhigjAtIyaiH zUdragRhabhojanabrahmahatyAmAtApitrAdighAtapAtakairasaMbhASyAH kRtAste'pi hA laukikadra yadi svadoSaM na pratipadyante, pratipAdyamAnA vA na samyagAlocayanti, kintu vyAjAntareNa kathayantIti vakrAH, yathA- vyabhAvavya "ego dhijjAio orAlAe NhusAe caMDAlIe vA ajhovavaNNo taM kAraNa phAsittA pAyacchittaNimittaM ca uveyamuva- vhrttvynihai| hio bhaNai sumiNe NhusaM caMDAliM vA gatomi" tti / te'pi tathA RjavaH punarniDhAdayo yadi samyagAlocayanti tadArUpaNam loke bhAve vyavaharttavyA bhavanti // 66 // lokottaraM dravyavyavaharttavyaM bhAvavyavaharttavyaM cAha lokottaradralouttario dave, sohiM parapaccaeNa jo kuNai / bhAve sabbhAvovaDio agIo va gIo vA // 67 // vyabhAva 'louttario'tti / yaH 'parapratyayena' AcAryeNopAdhyAyenAnyena sAdhunA vA jJAto'smItyAdikAraNena 'zobhiM karoti'vaharttavyaniyathAsthitamAlocayati, upalakSaNAd yo vA guruM doSa sevitvA'lpaM kathayati, svakRtaM vA'nyakRtaM bravIti sa lokottariko tarUpaNam dravyavyavaharttavyaH / yaH punaH prAyazcittapratipattyartha sadbhAvenopasthito'gItArthoM gItArtho vA sa bhAve vyavahattavyaH // 67 // 1 // 87 // sa cedRgguNo bhavatItyAha Jain Educati l Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SASRCS sujao akuDilavittI, kAraNapaDisevao aaahcc| piyadhammAiguNajuo, vavahariabo havai bhAvedA: lokottarika 'sujao'tti / suSTu-atizayena yataH-virataH suyataH, 'akuTilavRttiH' amAyAvisvabhAvaH, upalakSaNAdakrodhI amAnI bhAvavyavahaalobhI ceti parigrahaH / tathA 'kAraNapratisevakaH' zulkAdiparizuddhalAbhAkAvivaNigdRSTAntena vizuddhAlambanenAkRtyapra kartavyaguNAH | tisevii| kAraNapratisevako'pi na yadA tadA kintu 'Ahatya' kadAcidanyathA diirghsNymsphaatynuplkssnnaavsre| tathA 31 priyadharmAdiguNayutaH' priyadharmA dRDhadharmA saMvigno'vadyabhIruH sUtrArthatadubhayavicca bhAve vyavaharttavyo bhavati // 68 // atra kAraNayatanobhayapadaniSpannacaturbhaGgayAmanumatAnanumatavibhAgamananumatasyApi vyavahAradAnAdhikAravyavasthAM cAhakAraNajayaNAjaNie, caubhaMge bhAvao u bhaMgatigaM / bahudosavAraNatthaM, vavahariavo vipakkho vi||69|| bhAvavyavahaI 'kAraNa'tti / kAraNena yatanayA pratisevata ityeko bhaGgaH 1, kAraNenAyatanayeti dvitIyaH 2, akAraNe yatanayeti STAR rtavyacatutRtIyaH 3, akAraNe'yatanayeti caturthaH 4, ityevaM kAraNayatanAjanite caturbhaGge bhaGgatrayaM bhAvato vyavaharttavyatvenAnumatamiti zeSaH / tathAhi kAraNe yatanayA pratisevamAno dIrghasaMyamasphAtinimittamidaM seviSya iti vizuddhAzayAdbhagavadAjJA-14 prdvesskaaritvaabhaavaadbhaavbyvhttvyH| kizca yadi dvitIyabhaGgavartino'pi bhagavadvacanAdbhAvavyavaharttavyAstataH prathamabhaGgaravartinaH sutarAmiti / taduktaM vyavahArapIThikAyAm-"Ahacca kAraNammI, sevaMto ajayaNaM siyA kujjaa| eso vi bhAve, kiM puNa jayaNAi sevaMte ||1||"n kevalaM prathamabhaGgavattI dvitIyabhaGgavattI vA bhAvavyavaharttavyaH kintu tRtIya MOREOGANGACADEMOCRACROSS For Private Personal Use Only Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavR- ttiyutaH dvitIyo COORDSOCIC00 bhaGgavartyapi, yaH kAraNamantareNApi pratisevite'kRtye zodhiM kariSyAmItyevaMrUpAlambanalakSaNayA yatanayA'kRtye pravRtti | gurutattva cikIrSati so'pi, taduktam-"paDiseviyammi sohiM, kAhaM AlaMbaNaM kuNai jo u / sevaMto vi akiccaM, vavahariabo sabhI vinizcayaH khalu bhAve ||1||"tti / yazca caturthabhagavatI niSkAraNapratisevI niddhandhasaH saMsAravRddhibhayarahitaH pazcAttAparahitazca deza llAsa: sarva vA''locanAyAM gRhayiSyAmIti cintayan drvyvyvhaarii|yo'pi priyadharmAdiguNarahita eSa sarvaH 'vipakSo'pi' bhAvavyavaharttavyaviparIto'pi bahavo doSA ye'navasthAprasaGgAdilakSaNAsteSAM vAraNArtha vyavaharttavyaH so'pyanavasthayA mA punaH bhAvavyavaha tavyasya ApunarakRtyaM kArSIt , tadanye ca taM tathApravarttamAnaM dRSTvA mA tathApravRttiM kAdhuriti // 69 // ete ca puruSA vyavaharttavya bhavat-prAyayogAd gauNyA vRttyA vyavaharttavyA ucyanta iti mukhyaM vyavaharttavyamAha zcittabhedAvavahariyavaM tesiM, uvaesA sohio ajaM mukkhaM / bhaNiaMca AbhavaMte, pAyacchitte ya taM duvihaM // 170 // bhyAM devi__ 'vavahariaba'ti / 'teSAM' vyavaharttavyAnAM yanmukhyaM vyavaharttavyamupadezAt zodhitazca, tathAhi-mukhyatastAvadgItArthenaivAdhyam / saha vyavaharttavyaM nAgItArthena, gItArthasya madhyasthatayA sthApitasya pratyAvRttyA yathAsthitavAditvasambhavAt , tasya ca svayameva jAnAnasya naastyupdeshH| agItArthe tu prathamata upadezena vyavaharttavyam , sa khalu yuktAyuktaparijJAnavi kala tayA'nAbhAvyamapi gRhAtIti, tatastasyopadezo dIyate-na yuktaM tavAnAbhAvyaM grahItuM, yo hyanAbhAvyaM gRhNAti tasya tannimittaM prAyazcittamAbhavatIti / tato'nAbhAvyagrahaNapravRttinimitto dvitIyaH zodhivyavahAro dAtavyaH / gRhIte'pya nAbhAvye prathamata 1 "mA'nyathA pravRtti" iti pratyantare pAThaH / Jain Education Internationa For Private Personal use only Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - upadezaM dattvA tataH sUtramuccArya dAnaprAyazcittavyavahAro vidheya iti / tacca dvividhaM bhaNitam-Abhavat prAyazcittaM ca // 17 // tatra prathamamAbhavadbhedAnevAhadikhette sua suhadukkhe, magge vigae a AbhavaMtaM tu / paMcavihamittha khittaM, vihiNAnunnAyamagurUva ||71||/aabhvdbhaav | khettetti / kSetre 1 zrute 2 sukhaduHkhe 3 mArge 4 vinaye 5 cAbhavat 'tuH' evakArArtho bhinnakramazca, paJcavidhameva / 'atra' vyavahartavyaH eteSu bhedeSu kSetraM vidhinA'nujJApitaM 'anurUpaM Abhavanocitam ,tathAhi-RtubaddhakAle'STasu mAseSu viharatA kalpAdhyayano bhedapradarzaktavidhinA varSAyogyakSetrapratyupekSaNA krtvyaa| ye tvavidhinA kSetraM pratyupekSamANAH kSetraM pratyupekSya pratyAgataiH sAdhubhirAcAryANAM purataH kathyamAnAn kSetraguNAnAkaye prAghUrNakAH samAgatAH svagurvantike gatvA tAn kSetraguNAn kathayanti vadanti ca yAvatte tatra na tiSThanti tAvadvayaM tiSThAma iti tadA teSAM laghumAsaHprAyazcittam , na ca tatkSetraM teSAmAbhavati / yadi punarAcAryAH saMpradhArayanti gacchAmastatreti tadA teSAM prAyazcittaM paJcaviMzatidinAni / avazyaM gantavyamiti nirNayane laghuko maasH| parabhede kriyamANe guruko maasH| pathi vrajatAM caturlaghu / kSetraM prAptAnAM caturgurukam / tatra gatvA sacitamAdadAnAnAM catvAro gurukaaH| AdezAntareNAnavasthApyamacitte upadhiniSpannaM ceti vidhinA pratyupekSitasya bahuguNa sya ca kSetrasya jyeSTha zukla pratipadyanujJApanA krtvyaa| anyathA'jAnatAmanyeSAmapi tatrAvasthAnAdinA'dhikaraNAdyutpattipraGgAdi ti kSetrAbhava // 71 // atra kSetrapratyupekSaNArtha nirgamanapravezAbhyAM niSpannAyAM caturbhaGgayAM pUrva nirgatA pUrvameva samakaM prAptAH 1 pUrva nigatAH pazcAdekatare prAptAH 2 pazcAdvinirgatAH pUrva prAptAH 3 ekatare pazcAdvinirgatAH pazcAdeva ca prAdhAH 4 ityevala kSaNAyAM paNam yA Jain Ed For Private & Personal use only Hinw.jainelibrary.org Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khopajJavR- yo vizeSastamAha gurutattvattiyutaH / pudi viNiggayANaM, samagaM pattANa hoi savesiM / sAhAraNaM tu khettaM, jai samagaM ceva'NuNNaviyaM // 72 // vinizcayaH dvitIyo-IRTH vIsattho jai acchai, pacchA patto vi so Na khettph| kiM puNa samagaM patto, dappAaNaNuNNavaMto u||73|| llAsa: IS 'puciti / pUrva vinirgatAnAM pUrvameva ca samakaM prAptAnAM sarveSAmeva sAdhAraNaM kSetraM bhavati yadi 'samakameva' tulyakAla-131 | mevAnujJApitam // 72 // 'vIsatthotti / kSetraM prApto'smIti vizvasto yadi tiSThati tadA sa na kSetraprabhuH kintu pazcAttAto'pi yaH pUrvamanujJApitavAn sa kSetraprabhurityupaskAraH / kiM punaH 'samaka' tulyakAlaM prAptaH 'darpAt' madIyamidaM kSetra-2 mityabhimAnAdananujJApayan // 73 // atraivApavAdamAhagelaNNavAulo puNa, aNaNuNNavaNe vi hoi khittph| khavago vi pAraNe jai, aNAulo kAraNAvaNNo74 | 'gelaNNa'tti / glAnatvavyAkulaH punaH pUrva samakaM prAptaH samakaM pUrva vA'nanujJApayannapi kAraNe sthitatvAdbhavati kSetraprabhuH, na tu pUrvaprAptaH pUrvAnujJApako'nyaH / kSapakazca niSkAraNaM kSetrapratyupekSaNAya na pravarttayitavyo'to niSkAraNaM yaiH sa preSyate tadanujJApitaM kSetraM na te labhante, kintu ye pazcAdAgatA apyanujJApayanti ta eva / yadi ca kSapako'pi pAraNe'nAkula: kAraNApannazca tadA tadanujJApitaM tatprabhavo labhante, pAraNavyAkulatayA'nanujJApanAyAM cAnya evAnujJApakA labhanta iti meen naa||74 // uktaH prathamo bhaGgaH, dvitIyamadhikRtyAha JainEducation intermational For Private Personal Use Only Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NORAMANACURREARCH dAya viNiggayA jai. pattA kAraNavaseNa pacchA y|to tesiM ciya khittaM, No puNa nnikaarnntthiaannN||75|| | hai| puciti / pUrva vinirgatA yadi 'kAraNavazena ca' glAnatvAdipAravazyena pazcAtprAptAstadA tepAmeva kSetraM no punaryatra tatra || niSkAraNaM sthitAnAM pazcAdAgacchatAm // 75 // ukto dvitIyo bhaGgaH, tRtIyamadhikRtyAhapacchA viNiggao vi hu, pAvai khittaM shaavsigdhgii| puviM patto maggA, kayagaibheoNa uNa vNko||7|| ___ 'paccha'tti / pazcAdvinigato'pi sparddhakaH svAmyapekSayA 'mArgAt' dUrAdAsannAtsamAdvA'dhvano yaH svabhAvazIghragatiH san 61 pUrva prAptaH sa kSetraM prApnoti na punarvako mA ete'nye mama purato yAsyantItyazuddhabhAvaH san kRto gatibhedaH-svabhAvagatiparAvartoM yena sa kSetraM labhate, pUrvaprApto'pi bhAvasyAzuddhatvAt // 76 // samayaM pi patthieK, pAvai khittaM shaavsigghgii| samayaM pattA samayaM, aNuNNavaMtA ya smbhaagii||7|| 'samagaM'ti / samakamapi vivakSiteSu prasthiteSu madhye yaH svabhAvazIghragatiH san purato yAti sa kSetraM labhate / evamAsanA'dhvanIno dUrAdhvanInazca pUrvAnujJApako draSTavyaH / samakaM prAptAH samakaM cAnujJApayanto dvaye vargAH 'samabhAginaH' sAdhAraNakSetralAbhino bhavanti // 77 // caturthabhaGgamAhapacchA viNiggayA khalu, pacchA pattA ya huMti smbhaagii| samagANuNNavaNAe, puvANuNNAi tesiM tu // 7 // ." spardhakasvAmyapekSayA " iti pustakAntare pAThaH / Jain Educatioriternational For Private Personal Use Only Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRttiyutaH dvitIyo // 90 // 1 'paccha''tti / pazcAdvinirgatAH khalu pazcAtprAptAzca pUrvapraviSTaiH saha samAnujJApanAyAM samabhAgino bhavanti / pUrvapraviSTApekSayA pUrvAnujJApanAyAM tu teSAM pazcAdvinirgatapazcAtprAptAnAM kSetraM bhavet // 78 // sImAisu pattANaM, doha vi puvaM aNuNavai jo u / so hoi khettasAmI, No puNa dappeNa jo ThAi // 79 // 'sImAisu'tti / sImAdiSu, AdinodyAnagrAmadvArava satyAdiparigrahaH, prAptayordvayorapi vargayoH pUrvamanujJApayati sa bhavati kSetrasvAmI na punardarpeNa niSkAraNameva yo'nanujJApayan tiSThati // 79 // samagaM pattA sAdhAraNaM tu khittaM lahaMti je vaggA / acchaMti saMtharaM te, asaMthare ThaMti jayaNA // 180 // 'sama'ti / samakaM prAptA ye vargAH sAdhAraNaM tu kSetraM labhante te saMstare sati sarve'pyekatrAvatiSThante / asaMstare tu yatanayA tiSThanti / sA ceyam - yadi dvau vargoM vRSabhAcAryayorekatra na saMstaratastadA vRSabho nirgacchatyAcAryastiSThati / atha dvAvipi vargoM tulyau gaNinAvAcAryoM vA tadA yasyAniSpannaH parivAraH sa tiSThatyanyo gacchati / dvayorapi niSpanna parivAratve vRddhaparivArastiSThatyanyo gacchati / dvayorapi samavayaska parivAratve zaikSa parivArastiSThati cirapratra jitaziSyastu gacchati / dvayorapi samaparyAya ziSyatve juGgitapAdAkSinAzAkara karNAstiSThantyanye gacchanti / saMyatISvapyeSaiva yatanA / kevalaM taruNyastiSThanti vRddhA gacchantIti vizeSaH / zramaNAnAM zramaNInAM caikatrAsaMstaraNe zramaNyastiSThanti zramaNA nirgacchanti / yatra ca saMyatA juGgitAH zramaNyazca vRddhAstatra juGgitAstiSThanti vRddhAH zramaNyo nirgacchantItyAdyalpabahutvaM paribhAvanIyam // 180 // : gurutattvavinizcayaH lAsaH // 90 // lelibrary.org Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sasthA 9AMESSAURUSSCROSAROKAR pattANa aNunnavaNA, sArUviyasiddhaputtamAINaM / bAhiM ThiANa jayaNA, jA AsADhe siA dasamI 81 // hai 'pattANa'tti / prAptAnAM kSetraM varSArAtraprAyogyamanujJApanA bhavati karttavyA sArUpikasiddhaputrAdInAm , AdinA saji bhojikamahattaranApitagrahaH / tatra sArUpika ekaniSadyopetarajoharaNadaNDakadhArI ziromuNDaH sArUpikaH, azikhaH sazikho vA pazcAtkRto gRhasthaH siddhaputraH, sajJino gRhItANuvratadarzanAH zrAvakAH, bhojikaH-grAmasvAmI, mahattarAH-grAmapradhAnapuruSAH, nApitAH-nakhazodhakAH / svagrAme saJjyabhAve ca dve gavyUte gatvA'pi nivedanaM karttavyam-asmAkaM rucitamidaM kSetramityanyeSAmapi jJApanIyamiti / tato bahiHsthitAnAM yatanA kartavyA yAvadApADhe sitA dazamI / sA hi varSAva nam / tato'rvAg bahiHsthitA varSAyogyamupadhimutpAdayanti pratyekaM saGghATakAH pratyAsannAsu dikSu, paripUrNamAtmana ekasya 2 ca janasyAdhikamutpAdayanti, saMstare prativRSabhagrAmAnantarapallIM ca varjayanti, uccAramAtrakAdikamapi gRhNantIti / evaM bahiryatamAnA ASADhazuddhadazamyAM varSAyogyaM kSetramAgacchanti // 81 // saMviggabahulakAle, esA merA purA ya AsI / iyarabahule u saMpai, pavisaMti aNAgayaM ceva // 82 // sAmpratakA 'saMviggatti / eSA maryAdA purA saMvignabahule kAle AsIt / samprati 'itarabahule' pArzvasthAdibahule'nAgatameva pravi- lInAkSetrAzanti / AyatArthino hyanyaprekSite kSetre na pravizanti / pArzvasthAdayastu kAlamAsAdya parivRddhAH pUrvapratyupekSitakSetrAnapi bhavanmaryAdA prerayeyuriti // 82 // tathA cAha guruta. 16 Clinelibrary.org Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ LA IESKASS svopajJavR-da succA uddisameo, No ApucchI tahA duraapucchii| ajayahiAu ee, kuNaMti kalahaM jijnnehiN|| 83 // gurutattvattiyutaH / 'succa'tti / zrutvopetyasameto nAma yo gurorAtmIyakSetrapratyupekSakaiH samAgataiH sundaraM kSetraM kathyamAnaM zrutvA prAghUrNaka vinizcayaH dvitIyoAtmano gacchaM tatra nayati / tathA 'no ApRcchI' prekSitamidaM kSetramanyairaprekSitaM vetyanApRcchayaiva yastiSThati / tathA 'durA llAsa: pRcchI ye na kimapi jAnate gopAlAdayastAn ya ApRcchati anyaridaM kSetraM pratyupekSitaM na veti / ete tryo'pyyt||91|| sthitA yatijanaiH sArddha kalahaM kurvanti / / 83 // tatropAyamAha succA uhiThiyANaM, NAmaggahaNaM piNeva icchNti| duNhaM tu vihijiANaM, viNuggahaM bhattadANaM tu|| 84 // | 'succA uDhi'tti / zrutvopetyasthitAnAM nAmagrahaNamapi necchanti sAdhavaH sarvathA, sarvajJAjJApratikUlatayA durgRhItanA-151 madheyatvAt / 'dvayostu' anApRcchimAyApRcchisthitayovidhinA-sUtroktavyavahArasampradAyena jitayoH kSetrikeNa vinA 'avagraha' sacittopadhyanujJAlakSaNaM 'bhaktadAnaM tu' bhaktadAnameva karttavyam // 84 // jayaNAi ThiANa puNo, asaippamuheNa kAraNeNa tayaM / tulaM jaM te suddhA, bhAvavisuddhIi khavagu va // 85 // | 'jayaNAi'tti / ye tu yatanayA sthitA yeSAM siddhaputrAdInAM pUryatkSetramanujJApitaM teSAM tadvismRtam, athavA ye'nujJA-18 pitAste proSitA anye ca svarUpaM na jAnate taizca pRSTairuktaM na prekSitamidamanyaiH kSetramityAdilakSaNenAsmRtipramukheNa kaar-||91|| 4ANena teSAM punastarakSetra pUrvapratyupekSitakSetraiH saha 'tulyaM sAdhAraNam , 'yata' yasmAtte kSapaka iva pAyasapratigrAhakaH piNDani-12 SAUSAGE* Jain Educati o nal For Private & Personal use only NEhelibrary.org Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yuktiprasiddhaH kSetravidhipRcchayA bhAvavizuddhyA 'zuddhAH' azaThabhAvAH // 85 // atisaMtharaNe iyare, uvasaMpannA u khittiyaM huMti / iTTA ruie khitte, ghosaNayA vA samosaraNe // 86 // | 'atisaMtharaNe'tti / 'atisaMstaraNe' saMstaraNAtikrame itare dvAvavidhisthitau yatanAsthAyinazca kSetrikamupasampannA bhavanti / yatra pratyAsannasthAneSu samantato bahavo gacchAH kSetrANi ca varSAprAyogyANi tatra pracurANi na santi samAsanazca varSAkAlastato mA kecidanye jAnanto'tra tiSTheyuriti snAnAdisamavasaraNe milite samavAye rucite kSetra ghoSaNA vA iSTA amukatra vayaM varSAkaraNAya gacchAma iti // 86 // taMghosaNayaM souM, dhammakahI koi snnisNthvo|citttti samAgao taM,gacchattiya khittiobhnni||8|| / 'taM ghosaNaya'ti / tAM ghoSaNAM zrutvA dAnAdipradhAnazrAddhakalitaM tadramaNIyaM kSetramavagatya nirmaryAdaH ko'pi 'dharmakathI' dharmakathAlabdhisampannaH samAgataH, sa ca dharmakathayA''tmIkRtasakalalokaH 'saMjJisaMstavataH' sajJiparicayAttiSThati; kSetrikazca pazcAtsamAgataH san bhaNati-gaccha tvaM kimiti ghoSaNAM zrutvApyatra samAgato'si // 87 // saDDANa nibaMdheNa ya, doNha vi tattha TiANa icchaae|sccittN uvahI vA, akhittie jAu NAhavai // 8 // 'saDDANa'tti / atha dharmakathAlabdhizAlini pariNatAH zrAddhAH samAgatya kSetrikaM bhaNanti-bhagavantaH ! yUyaM dvaye'pi tiSThantu, dvayorapi vayaM vartiSyAmahe, evaM zrAddhAnAM nibandhena' AgraheNa dvayorapi tatra sthitayoH satoH sacittamupadhivA For Private Personal Use Only Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RSkSetrike 'jAtu' kadAcit 'icchayA' svecchAmAtreNa nA''bhavati kintu kSetrike eva / asaMstaraNe punaranirgacchati | gurutattva : svopajJavR. ttiyutaH svecchAgate kulagaNasaGghavyavahAro bhavatIti draSTavyam // 8 // vinizcayaH dvitIyo- 18 ittha sakosamakose, khittaM sAvaggahaM vitiNNammi / kAlammi asaMtharaNe, esA sAhAraNe merA // 89 // llAsa: 6 'itya'tti / 'atra' kSetramArgaNAyAM yat 'kSetra' mAsaprAyogyaM varSAprAyogyaM vA tat sakrozamakrozaM ca / tatra ca yatsakroza // 12 // tatpUrvAdiSu pratyekaM sagavyUtamUrddhamadhazcArddhakrozamarddhayojanena ca samantato yasya grAmAH santi, akrozaM nAma yasya mUlani-2 bandhAtparataH SaNNAM dizAmanyatarasyAM dvayostisRSu vA divaTavIjalazvApadastenaparvatanadIvyAghAtena gamanaM bhikSAcaryA ca na saMbhavati / tatra sakroze'kroze ca kSetre RtubaddhakAle mAsakalpo vitIrNo'nujJAta ityarthaH, kAraNe punarbhUyAnapi kaalH| varSAsu niSkAraNaM catvAro mAsA vitIrNAH, kAraNe tu prabhUtataro'pi / evaM vitIrNe kAle tatkSetraM sAvagrahaM sacittAcittamizrAvagrahagrahaNasthAnaM bhavati, vitIrNe kAle tatra scittaadikmaabhvtiityrthH| asaMstaraNe'nirgacchatAM sAdhUnAM sAdhAraNe ca kSetre 'eSA' vakSyamANA maryAdA // 89 // asthi hu vasahaggAmA, kudesanagarovamA suhvihaaraa|bhugcchuvgghkraa, sImAcheeNa vasiyatvaM // 19 // IPI 'asthi hutti / vivakSitasya sthAnasya samantataH santi vRSabhagrAmAH, kiMviziSTAH ? ityAha-'kudezanagaropamA // 92 // alpadezanagarasadRzAH, tathA 'sukhavihArAH' yatra sAdhUnAM vihAraH sukhena bhavati, tathA bahugacchopagrahakAriNasteSu sImA KA4 A5754 Jain Education internations For Private & Personal use only Vinelibrary.org Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SAMACROSSALSALASSROO cchedena vastavyam // 190 // tatra vRSabhakSetraM dvividham-Rtubaddhe varSAkAle ca / ekaikaM trividham-jaghanya madhyamamutkRSTaM ca / tatrartubaddhe jaghanyamAha jattha khalu tiNNi gacchA, paNNarasubhayA jnnaaprivsNti| eyaM vasabhakkhettaM, tavivarIaM bhave iyaraM // 91 // 3 8] 'jattha khlu'tti| yatra khalu 'ubhaye janAH' AcAryo gnnaavcchedkshc| tatrAcArya AtmadvitIyo gaNAvacchedakazcAtmatRtIya iti sarvasaGkhyayA paJcadaza janAstrayo gacchAH parivasanti, etadvaSabhakSetramRtubaddhe jaghanyam / tadviparItaM yatra tAdRzAH paJcadaza janA na saMstaranti tadbhavati 'itaratna vRSabhakSetramityarthaH // 91 // battIsaM ca sahassA, ciTThati suhaMjahiM tamukkieM / uubaddhammi jahaNNe, tiSiNa ya vAsAsu satta gaNA // 92 // 3 | 'battIsaM catti / dvAtriMzacca sahasrANi yatra sukhena tiSThanti, yathA vRSabhasvAmikAle RSabhasenagaNadharasya tatkSetramRtubaddhe kAle utkRSTam / madhyamaM tu jaghanyotkRSTayormadhya iti draSTavyam / tathA varSAsu jaghanye vRSabhakSetre trayaH saptagaNAstiSThanti, idamuktaM bhavati-yatrAcArya AtmatRtIyo gaNAvacchedI tvAtmacaturthaH sarvasaGkhyayA sapta, evaMpramANAstrayo gacchA ekaviMzatijanA yatra saMstaranti etajaghanyaM varSAkAlaprAyogyaM vRSabhakSetram / utkRSTaM madhyamaM ca yathA RtubaddhakAle tathaiva draSTavyamiti // 92 // IdRzeSu bahugacchopagrahakareSu vRSabhagrAmeSu satsu yadi vA eteSveva sAdhAraNeSu kSetreSu na parasparaM bhaNDanaM karttavyaM sacittAdinimittam , kintu sImAchedena vastavyamiti / tamevAha Main Education international For Private & Personal use only Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJava. tujhaMto mama bAhi, tujjha sacittaM mametaraM vA vi / AgaMtuga vatthavA, thIpurisakulesu ya viraagaa|| 93 // gurutattva ttiyutaH 'tujhaMto'tti / parasparaM vAgantiko vyavahAra evaM kartavyaH-mUlagrAmasya 'antaH' madhye yatsacittAdi tadyuSmAkam / vinizcayaH dvitIyo lAsaH asmAkaM tu 'bahiH prativRSabhAdiSu / yadvA yuSmAkaM sacittam / mama 'itarad' acittam / yadi vA yussmaakmaagntukaaH| // 93 // asmAkaM tu vaastvyaaH| athavA yuSmAkaM striyH| asmAkaM purussaaH| yadi vA eteSu kuleSu yo lAbhaH sa yuSmAkam / eteSu tu kuleSvasmAkamiti / 'virAgAH' vigatarAgAH santaH // 93 // evaM sImaccheyaM, kariMti sAhAraNammi khittammi / pudi Thiesu aNNe, je AgacchaMti puNa tattha // 94 // khette uvasaMpannA, te saveNiyamao u bodhavA / AbhavaM puNa tesiM, akhittiyANaM have iNamo // 95 // 31 haiN| 'evaM'ti / evaM sImAcchedaM kurvanti sAdhAraNe kSetre pUrva sthiteSu ye punaranye tatrAgacchanti // 94 // 'khette'tti / te sarve niyamataH kSetre upasaMpannA boddhavyAH, anyathA teSAM tasya kSetrasyAnAbhavanAt / ayaM vidhiH sAdhAraNakSetre bhnnitH|| 4 akSetrikANAM tvanyakSetrAlAbhe niHsAdhAraNakSetre vasatAM 'idaM vakSyamANamAbhAvyaM khalu jJAtavyam // 95 // nAla purapacchasaMthuya mittA ya vayaMsayA ya saccitte / AhAra mattagatigaM, saMthAraga vasahi accitte // 96 // 'nAla'tti / nAlavaddhAH pUrvasaMstutAH pazcAtsaMstutA mitrANi vayasyAzca, etatsacitte parakIye'vagrahe'kSetrikANAM 'bhavet / 93 // . " bhavati " ityapi pAThaH prtyntre| JainEducation For Private Personal Use Only Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ARAHAN acitte 'AhAra' azanAdikaM 'mAtrakatrikaM' uccAramAtra prazravaNamAtraka zleSmamAtrakaM ca 'saMstArakaH' parizATirUpoDaparizATirUpazca vasatizceti // 96 // vatthAiaMtu dinnaM, kAraNavasao tahA adinnaM pi / asamattAjAyANaM, NAhatvaM kiMci oheNaM // 97 // | 'vatthAiaMtu'tti / vastrAdikaM tu dattaM labhyaM bhavati nAdattam , 'kAraNavazataH' punaranistarAdilakSaNAdadattamapi / atha yeSAM sAmAnyato na kimayAbhAvyaM bhavati teSAM kSetrAbhAvyaM dRrotsAritamevetyabhiprAyavAnAha-asamAptA'jAtAnAM 'odhena' sAmAnyena na kimayAbhAvyaM bhavati / asamAptAjAtasvarUpaM caitAbhyo gAthAbhyo'vaseyam-"jAo a ajAo A, duviho / kappo u hoi viNaNeo / ikkiko puNa duviho, samattakappo a asamatto // 1 // gIyattha jAyakappo, aggIo puNa have ajAo u / paNagaM samattakappo, tadUNago hoi asamatto // 2 // uuvaddhe vAsAsu ya, satta samatto tadUNago iyro| asama-18 tAjAyANaM, oheNa Na hoi AhavaM // 3 // " iti // 17 // asamAptAnAmapi samAptIbhUtAnAM yathA AbhAvyavidhistathAhaegadugapiMDiANa vi, uubaddhe uggaho samattANaM / kAraNaphiDiANa samo, uvasaMpanne tu saMkamai // 98 // 2 _ 'egaduga'tti / kAraNaiH-pratibhaGgamaraNAzivAdilakSaNaiH sphiTitAnAM-vitruTitAnAmata ekAkitvamasamAptatvaM vA prAptA-2 nAm, Rtubaddhe kAle samAptAnAM paJcAtmakaM samudAyamupagatAnAM parasparopasampadA 'ekadvikapiNDitAnAmapi' paJcApyekakAH santaH piNDitA ekapiNDitAH, athavA dvikena vargadvayana eka ekAkI ekazcaturvargaH, athavA eko dvivargo'parastrivarga For Private & Personal use only Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -968 svopajJavRityevaMrUpeNa piNDitAsteSAmekadvikapiNDitAnAm , apizabdAtrivargapiNDitAnAM caturvargapiNDitAnAmapi avagraha Abhavati, gurutattvattiyutaH na tvasamAptakalpasthitAnAm / sa ca teSAM gaNadvayena samakaM sthitAnAmapi 'samaH' sAdhAraNaH, upasampanne tvekataraM pratyeka vinizcayaH dvitIyo- vyavasthitamapi kSetraM pratIcchakAduttIryopasampadviSaye saMkrAmati / dvayoH kSetrayokitrikasamudAyena sthitayostu kSetra llAsa: dvayamapyAbhAvyam , gamanAgamanAbhyAM parasparopasampannatvAt / upasampaccAtra kSetrArtha sukhaduHkhahetoH sUtrArthahe tozcAsamAplena // 94 // 1| kriyate, samAptena tu sukhaduHkhahetuM muktveti draSTavyam // 98 // jai puNa samattakappo, duhA Thio hoja tattha cauro y| iyare te khalu apahU, do vi pahU puNa iyrnnissaa99/3| _ 'jai puNa'tti / yadi punarvasatisaGkaTatAdoSeNa samAptakalpo dvidhA sthito bhavedekatra dvAvaparatra trayazceti / tatra ca kSetrenyasyAM vasatAvitare catvAraH sthitAste khalvaprabhavaH dvau ca prabhU itaranizrAviti, samAptatvAt , asamAptAnAmanyonyanizrA-18 bhAve bahUnAmapyaprabhutvAt , tathApUrvAcAryakRtasthiteH // 99 // kuta idam ? ityata AhaegAgissa u dosA,asamattANaM ca teNa therehiM / esa ThaviA u merA,iti va humA huja egAgI // 20 // _ 'egAgissa utti / ekAkinaH sato'samAptAnAM ca doSA bhUyAMsaH, 'tena' kAraNena sthavirareSA maryAdA sthApitA, ityapi khalu kAraNAt kSetrAnAbhavanalakSaNAdekAkino'samAptakalpA vA mA bhUvanniti // 20 // // 14 // 6] dugamAi samA suttatthuvasaMpannA lahaMti hu smttaa| puvaThiA taha pacchAgayA vi suttovasaMpannA // 1 // For Private & Personal use only R inelibrary.org Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrAyopa SROSCORCCCCCCCCCCASG | 'dugamAItti / 'vyAdayaH' dviprabhRtayo gacchAH samAptakalpAH 'samAH' saadhaarnnbhaaginH| sUtrArthopasampannAzca samAptAH pratIcchakAduttIrNa kSetraM svAtatryeNa labhante pUrvasthitA na tu pshcaadaagtaaH| samAptA api yadi ca te pUrvI | saMpannAstadA ta eva labhanta iti // 1 // atha yadi nopasaMpadyante kintu sUtramartha vA pRcchanti, tatrAha pucchAtigeNa divasaM,sattahi~ pucchAhi~ maasiaNhri|akkhittuvsse laghumAso Na lahe avihikahaNe // 2 // RT 'pucchAtigeNa'tti / pRcchAtrikeNa divasaM yAvattatkSetraM haratyuttaradAtA divasaM yAvattadAbhavanAt / saptabhiH pRcchAbhiH 'mA-101 sika' mAsaM yAvatkSetragataM sacittAdi harati, mAsaM yaavttdaabhvnaaditi| akSetropAzraye'vidhikathane laghumAsaHprAyazcittam , na ca labheta yasyAgre'vidhiH kathyate sa tamakSetraM tAvadahamatimAsnAnanimittaM rathayAtrAnimittamadhvazIrSakanimittaM kulagaNasaGghasamavAye ca yatsthAnam / tatropAzrayAstrividhAH-puSpAvakIrNakA maNDalikAbaddhA AvalikAsthitAzca / teSAM madhyAtkutazcidekatarasmAdupAzrayAdvicArAdinimittaM ko'pi nigartastaM dRSTvA ko'pi pravivrajiSuH - 0.000 pRcchet-kutra sAdhUnAM vasatiH? iti, sa brUte-kuto hetostvaM pRcchasi ?, zaikSaH prAha-pravrajiSyAmIti, tato yadyAtmIyamupAzrayaM dUramAsannaM vA kathayati tasya mAsalaghu prAyazcittam / na ca sa taM ziSyaM labhate kintu yasya pratyAsannatara upAzrayastasyaiva sa AbhavatIti bhaavH||2|| kathaM tarhi vidhikathanam ? ityAhakAyavo uddeso, uvassayANaM jahakkama teNaM / saMviggabahusuANa vi, pucchAi jahicchamAhavai // 3 // 00000 Jain Edu For Private & Personal use only helibrary.org Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRttiyutaH dvitIyo - // 95 // Jain Educat 'kAyavo 'ti / yato'vidhikathane doSaH 'tena' kAraNenopAzrayANAM yathAkramamuddezaH karttavyo'mukapradeze'mukasyopAzraya iti / evaM kathite hi yatra sa vrajati tasya sa aabhvti| saMvignabahuzrutAnAmapi pRcchAyAM yathecchamAbhavati / ayaM bhAvaHke'tra saMvignA bahuzrutA vA ? iti pRSTe vitathAkhyAne mAsalaghu, na ca sa taM labhate kintu ye tapasvitarA bahuzrutatarAzca teSAM sa bhavati / atha sarve'rddhA vA saMvignAstato'saMvignAn pArzvasthAdIn muktvA teSAM tathaivAkhyAne yasya pArzva vrajati tasyaivAbhavatIti // 3 // gurutattvavinizcayaH lAsaH gAmaMtare vi puDhe, avitahakahaNammi jaM samabbhei / so lahai taM Na aNNo, mAyANiyaDippahANo u // 4 // 'gAmaMtare vi'ti / iha hi ko'pi tasmin grAme nagare deze rAjye vA na pravrajati mA nijakA utpravAjayeyuH pravrajati vA mA rudanaM kuryuriti, yadi vA teSAM nijakAnAM samakSaM lajjate / athavA'pkAyAdipracuratvAda saMyamAdhikaraNaM tad grAmAdikamiti grAmAntare'pi pRSTe'vitathakathane yad yathA grAmAdikaM pRSTaM tasya tathA dUrAsannAdibhedena kathane yaM samabhyeti sa taM labhate / vitathAkhyAne tu mAsalaghu, na cAnyastaM labhate / kimbhUtaH ? mAyA -paravaJcanAbhiprAyo nikRtiH - AkAravacanAcchAdanaM te pradhAne yasya sa tathA, tatra grAme caityAdIni santItyAdivacanairvipariNAmavyApRta iti yAvat // 4 // vAsAsuM amaNuNNA, huMti ThiyA je u vIsumasamattA / te No lahaMti khittaM, lahaMti samaNuNNayA huMtA // 5 // 6 // 95 // 'vAsAsuM'ti / 'varSAsu' varSAkAle ye 'amanojJAH' parasparopasampadvikalAH saptabhyo hInatayA'samAptAH, ye tu viSvak ) elibrary.org Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthitA bhavanti te kSetraM na labhante / sukhaduHkhAdinimittaM parasparopasampadaM gRhItvA samanojJAstu bhavanto labhante // 5 // hai tesiM jo rAyaNio, thero pariAyao pahU so u| khitte tattha ya lAho, savesi hoi sAmanno // 6 // 'tesiM jo'tti / teSAM madhye yo rAtniko yasya paryAyAdhikatayA vandanAdIni kriyante sa eva paryAyataH sthaviraH prabhubhavati / tatra kSetre lAbhazca sarveSAM samAno bhavati, sarveSAmapyAcAryatvAdupAdhyAyatvAdvA // 6 // 6vIsuM Thiesu asamattakappiesuM samattakappI u| jo ei tassa khittaM, samagaM pattANa samabhAgaM // 7 // hai| 'vIsuti / viSvasthiteSvasamAptakalpiSu yaH samAptakalpI samAgacchati tasya tatkSetraM na tu pUrvasthitAnAmasamAptakakalpinAm / 'samakaM prAptAnAM' bhUyasAM samAptakalpAnAM gacchAnAM 'samabhAga' sAdhAraNam // 7 // samaNunnayAvihANAvasarammi samAgae samattammi / sAhAraNaM tu khittaM, samattayA jaM samA doNhaM // 8 // ___ 'samaNunnaya'tti / asamAptakalpatayA sthitAnAM parasparopasampadahaNena samanojJatAvidhAnAvasare samAgate ca samAptakalpini sAdhAraNameva kSetram 'yat' yasmAdvayorapi samAptatA samA, kriyamANAyA api samAptatAyAH kRtatvAt // 8 // sAhAraNaTTiyANaM, jo bhAsai tassa taM havai khittaM / vAragatadiNaporasimuhutta bhAsei jo jAhe // 9 // / 'sAhAraNa'tti / sAdhAraNasthitAnAM madhye yaH sUtramartha vA bhASate tasya tadbhavati kSetra na zeSANAm / yo yadA vArakeNa dinaM pauruSI muhUrta vA bhASate tasya tAvantaM kAlamAbhAvyaM na zeSakAlam // 9 // GEOGRESS For Private Personal Use Only Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRttiyutaH dvitIyo - // 96 // Jain Educatio AvaliA maMDaliA, ghoDagakaMDUyaNeNa bhAsate / baliAi~ uvarimuvariM, jA aTThAsIisuttAI // 290 // 'Avalia'tti / iha hi sUtrasyArthasya vA bhASaNe trayaH prakArAstadyathA - AvalikayA maNDalyA ghoTakakaNDUyanena ca / tatrAvalikA nAma sA yA'vicchinnA ekAnte ca bhavati sA hi paramparAbhidhAraNayA svAdhyApakamAtra evAbhAvyasamAtyabhAvAduttarottaragurvapekSayA vicchinnA, tatra ca viviktapradeza eva madhye sthita upAdhyAyaH pAThayatIti / maNDalI punaH svasthAna evAvicchinnA ca bhavati, tatrAbhidhAritasyAnyAbhidhAraNAbhAvena tallAbhasya madhyavarttidvArakasyApi vyAkhyAtRparyavasitatvenAvicchinnatvAt, taduktam - "chinnAchinnaviseso, AvaliAe u aMtara ThAti / maMDalie sahANaM, saccittAdIsu saMkamai // 1 // " tathA " abhidhArate par3hate a, chinnAe ThAi aMtie / maMDalIe u saTThANaM, vayae No u majjhime // 2 // jo u majjhilae jAi, NiyamA so u aMtimaM / pAvae NinnabhUmiM tu, pANiyaM piva loTTiyaM // 3 // " ti, tathA cUrNAvapyuktam- " acchiNNovasaMpayA NAma abhidhArijaMto aNNaM NAbhidhArei"tti, tathA -- " ettha puNa sabesiM lAbho aMtilaM jAti" ti / ghoTaka kaNDUyanaM nAma yadvAraMvAreNa parasparaM pRcchanaM tad ghoTakayoH parasparaM kaNDUyanamiveti / arthAt tatrAvali - kayA maNDalikayA ghoTakakaNDUyanena ca sUtraM bhASamANe sAmAyikAdIni yAvadaSTAzItisUtrANi uparyupari balikAni bhavanti / ayaM bhAvaH - eka ekasya pArzve AvazyakamadhIte, sa cAvazyakaprati pRcchakasya samIpe dazavaikAlikamadhIte tadA | dazavaikAlika vAcanAcAryasyAbhavati / tathA eka ekasya pArzve dazavaikAlikamadhIte, dazavaikAlikavAcanAcAryaH punardazavaikAlikaprati pRcchakasya samIpe uttarAdhyayanAnyadhIte uttarAdhyayanavAcanAcAryasyAbhAvyaM kSetram, evaM tAvadbhAvanIyaM yAva / tional : gurutattvavinizcayaH lAsaH sUtrArthabhApaNe prakAra trayam // 96 // nelibrary.org Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAzItisUtrANIti / iyAn paramiha vizeSaH-maNDalikA tAvadAvalikAvadeva, sA hi pUrvAdhIte naSTe ujvAlyamAne dharmakathAvAdazAstreSUjvAlyamAneSvadhIyamAneSu vA prakINakazrute vA'dhIyamAne bahuzrutasyApi bhavati, tathAhi-eka ekasya pArzve pUrvAdhItaM naSTamAvazyakamujjyAlayati, AvazyakavAcanAcAryaH punastatsamIpe dazavaikAlikaM dazavakAlikavAcanAcAryasyAbhavatItyAdi sarva prAgvadeva / tathA eka ekasya pArzve AvazyakaM naSTamujjvAlayati, evo'pyAvazyakavAcanAcAryo'nyasya samIpe dazavakAlikama, dazavaikAlikavAcanAcAryo'pyaparasya samIpe uttarAdhyayanAni, uttarAdhyayanavAcanAcAryo'pyanyasya samIpe AcArAGgam , evaM yAvadvipAkazrutavAcanAcAryaH pUrvAdhItaM naSTamanyasya pArzve dRSTivAdamujvAlayati dRSTivAdavAcanAcAryasyAbhavati, na zeSANAm, AbhavanasyottarottarasaGkrAntyA'ntime'vasthAnAt / etaccAvalikAyAmapi draSTavyam , na caivaM chinnAchinnavizeSAnupapattiH,vyAkhyAturanyAbhidhAraNAnabhidhAraNAbhyAM tadupapatteH; idaM ca chinnAchinnopasampadabhiprAyeNocyate / athavA chinnatvaM sArvatrikamekAntanivezenaiva, tena nAvalikAyAM parasparamAbhAvyavizeSasya tantroktasyAnupapatti-18 riti samyagAlocanIyam / tathA yasya pArzve dharmakathAzAstrANi vAdazAstrANi vojjvAlayatyadhIte vA tasya pAThakasyAbhavati na pAThyamAnasya / tathA bahuzrutataro'pi yadyanyasya samIpe prakIrNazrutamadhIte tadA tasya prakIrNakazrutapAThakasyAbhAvyaM na bahuzrutatarasya / kiMbahunA yo yasya samIpe paThatyujjyAlayati vA tasya satkamAbhAvyamitaro vAcanAcAryoM harati / tathA ghoTakakaNDyanena parasparaM pRcchAyAM yo yadA yaM pRcchati sa tadA tasya pratIccha kA, itaraH pratIcchayaH, yAvacca yaH pratIcchayastAvattasyAbhavatIti // 21 // zuruta. 17 Jain Educationindy For Private Personal Use Only Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopanava atthA vi huMti evaM, baliA muttUNa Navari cheyatthaM / mIse vi gamo eso, baliaMpuvAo puvagayaM // 11 ttiyutaH | 'atthA vitti arthA api 'evaM' sUtroktakrameNaiva balikAH, tathAhi-eka ekasya pArzve AvazyakArthamadhIte, Avazya-vinizcayaH dvitIyo-dakArthavAcanAcAryaH punarAvazyakArthapratipRcchakasya samIpe dazavakAlikArthamadhIte dazavaikAlikArthavAcanAcAryasyAbhAvyaMlAsaH satat kSetram , evaM tAvadvAcyaM yAvadaSTAzItisUtrArthaH / navaraM chedasUtrArtha muktvA'rthAcAryANAmupari khalu chedasUtrArthAcAryoM hI vaktavyaH, tathAhi-eka ekasya pArzve dRSTivAdagatAnAmaSTAzItisUtrANAmarthamadhIte, aSTAzItisUtrArthavAcanAcAryaH punaraSTAzItisUtrArthapratIcchakasya pArzve cheda sUtrArthamadhIte chedasutrArthavAcanAcAryasyAbhAvyaM tat kSetram / 'mizre'pi' sUtrArthobhayarUpe eSa eva 'gamaH' prakAraH pUrvagataM pUrvasmAdvalikam / atra pUrvazabdena artha ucyate, bhagavatA uktatvena sUtrApekSayA tasya pUrvatvAt , sa ca prakaraNAdaSTAzItisUtrArthaparyanto gRhyate, tAvatparyanto hi sUtrAdartho balIyAn / eka ekasya pArzve Avazyaka sUtramadhIte tasya samIpe punaH sUtravAcanAcArya AvazyakArthamadhIte AvazyakArthavAcanAcAryasyAbhavati, evaM tAvadbhAvanIyaM yAvadaSTAzItisUtrArthavAcanAcArya iti / tAvatparyantAccArthAtpUrvagataM valIyaH, tAvatparyantAtsUtrAttu sutarAM tad balIya iti draSTavyam / tathAhi-eka ekasya pArzve Avazyakasya sUtramarthaM tadubhayaM vA'dhIte tasya samIpe punarAvazyakasUtrArthatadubhayavAcanAcAryaH pUrvagataM sUtramadhIte pUrvagata sUtravAcanAcAryasyAbhavati, evaM tAvadvAcyaM yAvadaTAzItisUtrANi / pUrvagatasUtrAcca pUrvagatArtho balIyAniti // 11 // atha kuto hetoH zeSAt sUtrAdarthAcca pUrvagataM sUtraM balIyaH ? ityAzaGkAyAmAha ROCCCCROCOM // 9 // Jain Educat For Private & Personal use only library.org Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aum parikammehi ya atthA, suttehi yaje ya sUiA tesiM / hoi vibhAsA uvariM, puvagayaM teNa baliaMtu // 12 // hai 'parikammehi yatti / dRSTivAdaH paJcaprasthAnaH, tadyathA-parikarmANi 1 sUtrANi 2 pUrvagataM 3 anuyogaH4cUlikA 5 ceti| tatra 'parikarmabhiH siddhizreNikAprabhRtibhiH 'sUtraizca' aSTAzItisaGkhayararthI ye sUcitAsteSAM sarveSAmapyanyeSAM ca 'upari' pUrveSu / vibhASA bhavati' anekaprakAraM te tatra bhASyanta ityarthaH, tena kAraNena pUrvagataM sUtraM balikam // 12 // yena kAraNena 4 pUrvagatasUtrAdartho balIyAn tadabhidhitsurAha titthagaraTANaM khallu, atyo suttaM tu gaNaharaTThANaM / attheNa ya vaMjijjai, suttaM tamhA u so balavaM // 13 // BI 'titthagara'tti / arthaH khalu tIrthakarasthAnam, tasya tenaabhihittvaat| sUtraM tu gaNadharasthAnam , tasya taivdhatvAt / arthena / TUca yasmAtsUtraM 'vyajyate' prakaTIkriyate tasmAt 'saH' arthaH sUtrAdbalavAn // 13 // atha kasmAcchepArthebhya chedasUtrArtho 18 valIyAn ? ityAha- . jamhA u hoi sohI, cheyasuyattheNa khaliacaraNassa / tamhA cheyasuyattho, balavaM muttUNa puvagayaM // 21 // HT 'jamhA utti / yasmAt 'skhalitacaraNasya' ApannacAritradoSasya chedasUtrArthena zodhirbhavati tasmAtpUrvagatamA hai muktvA zeSAt sarvasmAdapyarthAcchedazrutAryoM valIyAniti // 214 // tadevaM varSAsu sthitAnAM zrutopasampadamadhikRtya kSetrA bhavana vivekaH kRtaH / atha teSAM svAbhAvika vizeSamAha For Private Personal Use Only brary.org Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJava- aMto ThiANa khittaM, gaNiAyariANa dosu gAmesu / vAsAsu hoi taM khalu, gamaNAgamaNehi~ No bAhiM 15/4 gurutattvattiyutaH | 'aNtotti| gaNo'syAstIti gaNI-gaNAvacchedakaH, AcAryazca pratItaH, tayordvayormAmayoH pRthakpRthasthitayorvarSAsu tadbA- vinizcayaH dvitIyo- madvayalakSaNamantaH kSetramAbhavati na tu bahiH, gamanAgamanAbhyAM pAnIyaharitAdyAkulatayA bahiH saJcArAbhAvAt // 215 // llAsaH // 9 // 18 egadugapiMDiANa vi, vAsAsu samattakappiANa have / vAgaMtiyavavahArociyamAbhavaM same khitte // 16 // 6] 'egaduga'tti / varSAsu bahUnAmAcAryANAM parasparopasampadA samAptakalpAnAm, varSAsu sapta janAH samAptakalpe, UnA asamAptakalpe, 'egadugapiMDiANa vitti saptApyekaikAH santaH piNDitA ekapiNDitAH, athavA dvikena-vargadvayena ekaHekAkI ekaH SaDargaH, yadi vA eko dvivargaH ekaH paJcavarga ityAdirUpeNa piNDitA dvikapiNDitAsteSAmekadvikapi|NDitAnAm , apizabdAtrikacatuSkAdipiNDitAnAM cAbhAvyaM bhavati / tathA 'same' sAdhAraNe 'kSetre' snaanaadipryojntH| vA'pyekatra kSetre militAnAmekakAlameva pRthakpRthakasthitAnAM samAptakalpAnAM vA yad yasyopatiSThate tattasyAbhavatIti | vyavasthAM kRtvA praviSTAnAM pazcAdAgatAnAM vA vAgantikavyavahArocitamAbhAvyaM bhavati, yathA pratijJAtaM prAk tathA yad yasyopatiSThate tattasyAbhavatItyarthaH // 16 // sAhAraNaTThiyANaM, pucchaMto jo uvassayaM sehe / niyayaM dUrAsannaM, kahei so lahai mAsaguruM // 217 // // 98 // 'sAhAraNa'tti / sAdhAraNakSetrasthitAnAM vicArAdivinirgatAnAM sAdhUnAM ka sAdhUnAM vasatayaH ? iti pRcchati zaikSe upAzrayaM For Private Personel Use Only Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nijakaM dUramAsannaM vA''dAveva yaH kathayati sa mAsaguru prAyazcittaM labhate // 217 // kathaM punaH kathanIyam ? ityAha| save uddisiavA, aha pucchai kayaru ettha Ayario / bahusua tavassi pavAvago ya tattha vi tahA kahaNaM 18 'save 'ti / sarve yathAkramamupAzrayA uddeSTavyAH, yathA - amukasyAcAryasyopAzrayo'mukapradeze'mukasya cAmukapradeza iti / atha sa pRcchet -- kataro'trAcAryo bahuzrutastapasvI vA pratrAjako vA ? ' tatrApi' tasyAmapi pRcchAyAM tathA kathanaM karttavyam, anyathA kathane mAsaguru // 18 // |sabesi bahuguNatte, kahie jo jassa pAsamabbhei / so tassa hoi siTThe, cauro kivhA visesammi // 19 // 'sabesi'tti / sarveSAmAcAryANAM yathAsadbhAvaM bahuguNatve sarve bahuzrutAH sarve prabrAjakAH sarve cAcAryAH pradhAnatarA ityevaM kathite yo yasya pArzvamabhyeti sa tasyAbhavati / AtmIyAnAM bahutaraguNotkIrttanenAnyeSAM ca bahutaranindanena rAgadveSAkulatayA vizeSe tu ziSTe vizeSakathakasya prAyazcittaM catvAro mAsAH 'kRtsnAH ' paripUrNA gurukA ityarthaH // 19 // dhammaM souM icchai, jai so to taM kahei dhmmkhii| rAyaNio bahusu tao, apaNe vi kahaMti tArisayaM 20 ''ti / atha sa dharma zrotumicchati, vadati ca sarveSAM militAnAM samakSaM yuSmAkaM pArzve dharma tAvadahaM zrotumicchAmi tato rucite dharme pratrajiSyAmIti, tadA taM dharme kathayati 'dharmakathI' dharmakrathAlabdhisaMpannastAvadAdau / athAnye'pi dvitriprabhRtayo labdhitaH samAnAstatra santi tadA bahuSu dharmakathiSu satsu 'tataH' tadanantaraM 'rAtnikaH' ratnAdhikaH kathayati / atha Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRttiyutaH dvitIyo - // 99 // punarapi dharmakathAM zrotumicchAmIti yadi bravIti tadA 'tAdarza' pUrvavelAyAM yAdRzamuktaM tattulyamevAnye'pi yathAkramaM vadanti, uktaJca - "jArisayaM paDhamehiM kahiaM tArisaM sesehiM kaheyavaM" iti / evaM sarvaiH sadRzatayA kathite yasyopatiSThate tasyAbhavati / athAnye vizeSatareNa kathayanti tarhi te na labhante kintu yo ratnAdhikasteSAM tasya sa AbhavatIti // 220 // tatto ya salaDIe, kahaNe Ahavai jeNa uvasamio | AyariadANakahaNe, bahuA dijaMti ikikA // 21 // ' tatto ya'ti / yAdRzaM prathamena kathitaM tAdRze'nyairapi kathite yadi sa na pravrajyAbhimukho bhavati tatazca 'svalabdhyA' svazaktitulanayA sarveSAM rAnikaprabhRtInAM kathane yenopazAmitastasya sa Abhavati, kathanaM caitraM mA so'nupazAntaH san saMsAraM bhramastviti kRtvA / atha yadi sarveSAmAcAryANAM yathAsadbhAvaM bahuguNakathane yaM jAnItha yUyamAcArya taM mama darzayateti tasyAssvArya dAnakathane tadA yadi bahavaH ziSyAstadA''cAryANAM pratyekamekaike dIyante // 21 // athaika eva ziSyastatra vidhimAha - rAyaNie there'sai, kulagaNasaMghe dugAiNo bheA / emeva vatthapAe, tAlAyarasevagA vaNiA // 22 // 'rAyaNi 'ti / yadyeka eva ziSyastadA yasteSAM sarveSAmapi rAtrikastatra sa samarpaNIyaH / atha sarve samaralAdhikAstato yasteSAM 'sthavira:' vRddhatarastatra sa samarpaNIyaH / atha sarve vRddhAstadA yasya ziSyA na santi tatra deyaH / atha sarveSAM ziSyANAm 'asati' abhAve kulasthavire, anyakulasatkAnAmapi tatra sacce gaNasthavire, anyagaNasatkAnAmapi tatra : gurutattvavinizcayaH llAsa: // 99 // Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I sattve sasthavire, athavA sa ekaH ziSyaH sAdhAraNastAvatkriyate yAvadanye upatiSThante, upasthiteSu ca yadA sarveSAM pariparNA bhavanti tadA vibhajyante / evaM dvikAdayo'pi bhedA vaacyaaH| evameva vastrapAtre'pyupasthite draSTavyam , tacca vastrahApAtrAdikaM tAlAcarA vA dadyuH sevakA vA vaNijo vA, eteSAM prAyo varSAsu dAnasambhavAt // 22 // coei vatthapAyA, kappaMte vAsavAsi ghettuMje / jaha kAraNammi seho, taha tAlacarAdisuya vatthA // 23 // I 'coei'tti / codayati ziSyaH-varSAvAse vastrapAtrANi grahItuM kalpante ?, kAkkA pATha iti praznAvagamaH / sUrirAha yathA 'kAraNe' pUrvopasthita ityevaMlakSaNe vyavasthitikArako bhaviSyatItyevaMrUpe vA'pavAdataH zaikSaH kalpate tathA'pavAdata-IR 18stAlAcarAdiSu vastrANi, upalakSaNametat pAtrANi ca kalpante // 23 // tadiNamuvasAmeI, paDivajaMtaM tu jo u gihiliNgN| mUlAyarianno vi hu, tasseva tao purA Asi // 24 // 'tadiNa miti / yo vrataM muktvA gRhiliGgaM pratipadyamAnaM tadinameva 'upazAmayati' vratagrahaNAyAbhimukhIkaroti mUlAcA-13 yonyo'pi, apinA mUlAcAryoM vA gRhyate, tato yenaivopazamitastasyaivAbhavati na mUlAcAryasyaiva, uktazca-"pacchAkaDo gihatthIbhUo jai tadivasaM ceva pabaiumicchai jassa sagAse icchai tasseva so / " iti / eSa vidhiH purA''sIt / samprati punaliGge parityakte'pi triSu varSeSu tadAbhavanaparyAyaH paripUrNo bhavati nArataH // 24 // kuta iyaM mayAMdA prasthApitA? ityata Aha nAaarunmamanaras Aaram Jain E For Private Personal use only wanw.ainetorary.org Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ttiyutaH svopajJavR- iNhi puNajIvANaM, ukkaDakalusattaNaM vijaannittaa| to bhaddabAhuNA U, tevarisA ThAviA ThavaNA // 225 // gurutattva 'iNhiM puNa'tti / idAnIM punarjIvAnAM 'utkaTakaluSatva' kaSAyAvilatvaM vijJAya bhadrabAhunA 'varSI' trivarSapramANA vinizcayaH dvitIyo-18maryAdA sthApitA, cAritrataTAke saMyamodakaparivahanarakSaNArtha pAliH kRteti bhAvaH // 225 // asyAmeva traivArSikyAM sthApa-18 llAsa: // 10 // nAyAM vizeSamabhidhitsurAha tadivasaM tu jamicchai, NiNhavaparatitthiesu sNketo|jddhsmmtto tassa u, sammattajue samA tiSiNa 26|| _ 'tadivasaM tu'tti / nihnavaparatIrthikayoH saMkrAntastyaktasamyaktvaH san taddivasameva yaM pratibodhakamicchati tasyaiva s|| | Abhavati / samyaktvayute tu bhagnacAritrapariNAme hi paraliGgAdiSu gate mUlAcAryamaryAdAH 'timraH samAH' trINi varSANi - triSu varSeSu gateSu pUrvaparyAyaruyuTyatItyarthaH // 26 // emeva desiammi vi, sabhAsieNaM tu samaNusimmi |osnnesu vi evaM, accAinne Na uNa ipiMha // 27 // ___ 'emeva'tti / evameva' anenaiva prakAreNa daizike'pi 'sabhASaNa' samAnabhASAvyavahAriNA samanuziSTe jJAtavyam , ayaM | bhAvaH-yadyandhrAdidezodbhavo mlecchaprAya AryabhASAmajAnAno vipariNataH san tyaktasamyaktvo gRhasthIbhUtaH parivrAjakAdiSu nihnaveSu vA militeSu yadi kenApi sAbhASikeNa samanuziSTaH san pratyAvarttate tarhi tasya samanuzAsakasyAbhavati // 10 // nAnyasya / atha sasamyaktvaH paraliGgAdiSu gatastahi mUlAcAryaparyAyaparimANaM timraH smaaH| avasanneSvapyevaM pUrvamAsIt / / JE For Private & Personal use only lanelibrary.org Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OGRAMSASURROUNDER yathA-avasannIbhUtaM taddivasamapi ya upazamayati sa tasyAbhavati / idAnIM punaH kaSAyairatyAkIrNe neyaM vyavasthA kintu trINi varSANi pUrvadiparyAyaH // 27 // sArUbI jAjIvaM, puvAyariassa teNa jAiM punno| pavAviAi~ tANi vi, icchA'pavAviesuM tu // 28 // 'sArUvitti / sArUpiko yAvajjIvaM pUrvAcAryasyAbhavati na tu tasya traivArSikI maryAdA / tena punaryAni putrAdIni * pravAjitAni tAnyapi mUlAcAryasyaiva / yAni punaH 'apratrAjitAni' tenAmuNDitAni kintvadyApi sazikhAkAni tadAyattAni ca teSu 'icchA' yasyecchayA sa dadAti tasya tAnyAbhavantItyarthaH // 28 // puttAiANi mUle, pavAvai jAiM loakhurmuNddo| AreNaM vAsatigassimAiM esoM ya tattheva // 29 // 'puttAiANi tti / putrAdIni tasya 'mUle' mUlAcArya Abhavanti, yAni locena cureNa vA muNDo gRhasthatAdhArI na tu|| rajoharaNadaNDa kapAtrarUpasArUpikaveSadhArI 'pravrAjayati' muNDitAni karoti, varSatrikasya 'ArAt' arvAk imAnyeSa cAra 'tatraiva' pUrvAcArya evAbhavanti // 29 // dAicchA amuMDiesuM, tiNhaM uvariM ca tassa saMgahaNaM / kujA mUlAyario, saMviggudesaNeNAvi // 230 // _ 'icchatti / 'amuNDiteSu' sazikheSu sthApiteSu'icchA' tadicchAnusAreNa teSAmAbhavanamityarthaH / trayANAM varSANAmupari | ca tasya tanmuNDitAnAM vA tadicchAnusAreNAbhavanam / ataH sa yadi samyagupazAntaH san mUlAcAryamAzrayitumicchati 945454- 55- 55245 For Private & Personal use only Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ttiyutaH svopajJavR- tadA sa tasya saMgrahaNaM kuryAdanyathA'saGgrahapratyayaM mAsalaghu prAyazcittaM zraddhAbhaGgAdipratyayaM cAdhikam / atha yadi sa mUlA gurutattva cArya dUratvaglAnatvAdikAraNena nAzrayate tadAnyo'pi mUlAcAryasya saMvignasyoddezena tasya saMgrahaNaM kuryAnna tu tasya, asaMvi- vinizcaya dvitIyo- 18 nasyoddazane gurunindakatvAt / yadi ca parakIya iti kRtvA taM na saMstaraNe'pi saMgRhNIyAttadA prAyazcittaM catvAro gurukaaH| lAsaH asaMstaraNe tvasaMgRhNannapi zuddha iti draSTavyam // 230 // // 10 // aNNovagame pacchA, puvAyario Na hoi icchaae| diti disA'nANammi vi, liMgaMNAhiti taM pacchA 31/3 PI 'aNNovagame'tti / anyasyAcAryasyopagame nAhaM pUrvAcArya saMvignamasaMvignaM vodizAmi kintu tvameva mamAcArya itye-12 hAvamaGgIkAre pazcAdvipariNatasyecchayA nAhaM yuSmAkaM kintu pUrvAcAryasyeti vAGmAtreNa pUrvAcAryoM na bhavati, prabhuriti shessH| 81 tatpAkSikagrahaNabhItilajjAdinA pUrvadizo'kathane dizo'jJAne'pi liGgaM dadati / tasya pazcAtkRtasyAcAyAMstAM pUrvAcAryasAlakSaNAM dizaM 'pazcAt' kAlAntare jJAsyanti, sa vA pUrvAcAyaparamparayA zRNvan taM jJAtyati tato yasya samIpa tasya prati bhAsate tamAzrayato na doSa iti // 31 // samaNINaM samaNANa ya, ohAvaMtANa kulmmttke| vAgaMtiyavavahAro, jo khalu teNeva AbhavaM // 32 // _ 'samaNINa'ti / zramaNInAM zramaNAnAM ca 'avadhAvamAnAnAM' saMyamAdapasaratAM kulamamatvakRte yaH khalu 'vAgantikavya-18 // 101 vihAra' yathA yAnyapatyAni teSAM madhye ye puruSAste sarve mama yAH striyastAH sarvAstava, athavA savANyapatyAni mmev| MACRORSCARRORSCRe CALCREACOCKR Jain Education , For Private Personal Use Only Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ datavaiva vetyAdi, tenaiva teSAmAbhAvyaM bhavati // 32 // ahaNa kao to pacchA, tesiM abbhuTTiANa vvhaaro|sNjismaannkulyaa, bhaNaMti amhaM avaccANi // 33 // RI 'aha'tti / athokto vAgantikavyavahAraH prAga na kRtastadA pazcAtteSAM 'abhyutthitAnAM' pravrajyArthamupasthitAnAM 'vyavahAraH / / svakulamamatvakRte vivAdo bhavati, tantra saMyatIsamAnakulakA bhaNanti-asmAkramapatyAnyAbhavanti // 33 // tatra godRSTAntamAhuHgoNIe jaM jAyaM, saMsattAe parassa goNeNaM / taM savaM govaiNo, Na havai taM goNavaiNo u||34|| goNIetti / gavA yajjAtaM parasya 'gavA' vRSabheNa saMsaktayA tat khalu gopaterbhavati na tu vRSabhapateH / anena dRSTAnte-181 nAsmAkamapatyAnyetAnyAbhavanti na tu yuSmA kamiti // 34 // evamuktevitiyare amhaM khalu. jaha vaDavAe u annaAseNaM / jaMjAyai avidipaNe, mulle taM Asiyasleva // 35 // __'vitiya'tti / itare' saMyatasamAnakulakA bubate-asmAkaM khalvetAnyapatyAni, yathA'datte mUlye'nyasatkenAzvena saMsatayA vaDavayA yajjanyate tad 'Azvikasyaiva azvasvAmina eva na tu baDavAsvAminaH, kAraNi kairevameva vyavahAranizcayAt // 235 // evamukteumAmiAi jAyai. mahilAe jassa tassa taM srv| iya amhANa vi evaM, bhaNaMti puNa samaNipakvatthA // 'umbhAmiyAItti / 'udrAmikayA' udramaNazIlayA svairiNyetyarthaH 'mahilayA' striyA yasya yajjAyate svataH paratazca / SARKAMARCLOCAL Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRttiyutaH dvitIyo // 102 // tasya sarvaM tadAbhavati, evamasmAkamapIti bhaNanti punaH zramaNIpakSasthAH // 36 // evamukterAyasamakkhaM sayale, bhogabhare sAhie jahA duNhaM / daMDo ubbhAmagae, dANaM taha amha iya aNNe 37 'rAyasamakkhaM 'ti / rAjasamakSaM sakale bhogabhare 'sAdhite' kathite'haM deva ! asyAH sarvabhogabharaM vahAmi bharttA'pi cAsyA madIyenaiva bhogabhareNa nirvyUDhavAn tasmAtprasAdaM kRtvA madIyAnyapatyAni dApayatetyevaM kathite yathA 'dvayoH' svairiNI tadbhastathAbhogabhara saMvAdadarzanata evamimAvanyAyakAriNAviti daNDo dIyate rAjJA sarvasvApahAralakSaNaH / uddhAmake ca dAnamapatyAnAM tathA'smAkamapIti 'anye' saMyatapakSIyA bruvate // 37 // evamukte - puNaravi saMjaipakkhA, bhaNati khariAi aNNakharaeNa / jaM jAyai taM khariAhivassa evaM tu amhANaM 38 'ravi'tti | punarapi saMyatIpakSIyA: 'bhaNanti' te 'kharikAyAM' gardabhyAmanyasatkena khareNa yajjAyate tat sarva kharikAdhipasya bhavati, evamasmAkamapIti // 38 // paripAvyantareNa dRSTAntabhAvanAyAM prathamaM govargadRSTAntamAhagoNINaM saMgilaM, naTuM aDavIi annagoNeNaM / jAyAI vacchagAI, goNAhivaI u giNhati // 39 // 'goNI 'ti / gavAM strI gavI gavInAM 'saGgilaM' vRndaM 'naSTaM' aTavyAM patitam, tatra ca tasya 'anyagavena' anyasatkena puGgavena jAtAni vatsakAni tAni gaveSaNataH kathamapi gavAM lAbhe 'gavAdhipatayaH' strIgavIsvAmino gRhNanti na tu puGgavasvA| minaH, evametAnyasmAkamiti // 39 // evaM saMyatIpakSIyairukte saMyatapakSIyA udbhAmikAdRSTAntaM pUrvoktamupanyasyanti tathA cAha gurutattvavinizcayaH llAsaH // 102 // Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CALCUSAKA 6 ubhAmiya puvRttA, ahavANIA ya jA prvidesN| tasleva u sA bhavatI, evaM amhaM tu Abhavati // 24 // | umbhAmiyatti / udbhAmikA pUrvamuktA yathA sApatyA tasya jAtA, athavA yA paraM videzaM nItA sA tasyaivA''bhavati / pazcAdapi nAnyasya, evametAnyapatyAnyeSA cAsmAkamiti // 240 // evamukteiyare bhaNaMti vIaM, tujhaM nIaM tu khittamannaM taM / taM hoi khittiassA, evaM amhaM tu Abhavati // 41 // ''iyare'tti / itare' saMyatIsatkA bhaNanti bIjaM yuSmadIyaM tat kila kSetre sAdRzyavipralambhataH kathamapi vApakaiH anyatkSetraM nItaM' anyakSetre uptamityarthaH, tat loke kSatrikasyA''bhavati, evametAnyapatyAnyasmAkamiti // 41 // saMyatasatkA atra pratyuttaramAhuHsAno dhaAo khala, na mAuchaMdAu vA uditi| Na ya putto abhisiccai, tAsiM chaMdeNa evamhaM // 42 // _ 'rano'tti / na khalu yA rAjJo duhitarastAH 'mAtRcchandataH' mAtRNAmabhiprAyeNa dIyante nApi putro'bhiSicyate 'tAsAM' mAtaNAM'chandena' abhiprAyeNa kintu rAjJa evAbhiprAyeNa / tato yathA rAjA pradhAnamiti sarva rAjJa Ayattam , evamatrApi paruSa pradhAnamiti sarva puruSasya ''yattamataH sarvemasmAkamAbhavati // 42 // evaM vyavahAre pravartamAne zrutadhara AcAryoM vyavahAra chettukAma idamAhaemAi uttaruttaraditA bahuvihA Na hu pamANaM / purisuttario dhammo, hoi pamANaM pavayaNammi // 43 // CCCCCCCORDCRUGGEX CROCCC gusta. 1 Jain Educaton Internationa For Private & Pearl Use Only Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22622 svopajJavRttiyutaH dvitIyo // 10 // 'emAi'tti / evamAdaya uttarottaradRSTAntA bahuvidhA abhidhIyamAnA na pramANaM kintu pravacane puruSottarako dharma iti gurutattvapuruSaH pramANamiti sarva puruSasatkA labhante netara iti // 43 // vinizcayaH eyaM pasaMgabhaNiyaM itto vucchaM suammi AbhavaM / uvasaMpayA duhA iha, abhidhArate par3hate ya // 44 // llAsa: __'eya'ti / etat kSetrAbhAvyAdhikAre prasaGgena bhnnitm| itaH' anantaraM zrute AbhAvyaM vkssye| 'iha' zrute upasampadvidhA / abhidhArayati paThati ca // 44 // kSetrAbhava zavya hAropaikikA vi ya duvihA, aNaMtarA taha paraMparA ceva / duNhaM aNaMtarA khalu, tigamAINaM paraMparayA // 24 // saMhAraH zru___ 'ikkika'tti / ekaikApi dvividhA, anantarA tathA paramparA ca / dvayoH khalvanantarA / tryAdInAM paramparA / ananta-IIvayava rAyAM hyabhidhAryamANo'nyaM nAbhidhArayati / paramparAyAM tu so'pyanyaM so'pyanyamityAdi / yadAha vyavahAracUrNikRt mahAropakSepa"aNaMtarA NAma eko sAhU kaMci AyariaM abhisaMdhArei, jo so abhidhArijai so Na kaci aNNaM abhisaMdhArei / diNam upasaMpa. paraMparA NAma ekko sAhU kaMci AyariaM abhidhArei so vi abhidhArijaMto aNNaM abhisaMdhArei, so vi aNNaM, evaM aNiyayaparimANaM"ti // 45 // saTTANe abhidhAriya-NiveaNA jai imA u acchinnnnaa|chinnnnaaijNtu laddhaM, taM akahatassa pcchittN||46|| // 103 // 'saTThANe'tti / yadi iyam' abhidhAraNAkRtopasampat 'acchinnA' anyalAbhAsaGghamAttadA svasthAne gacchatA'bhidhAritasya --- Jain Ede For Private & Personal use only Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivedanA karttavyA / chinnAyAM tvasyAM yadantarAle labdhaM svayaM sthApitaM svagacche cApreSitaM tadakathayataH prAyazcittam / sacitte catvAro 'gurukAH, acitta upadhiniSpannam, svarasena tadanarpaNe snAnAdisamavasaraNe dRSTasya vyavahAreNa dApane mAyAniSpannazca | guruko mAsa iti // 46 // atha tatrAbhighArayato yadAbhAvyaM bhavati tadAha AbhavaM puNa tattha vi, chammIsaM ceva hoi validugaM / sesANa u valINaM, paralAbho hoi gAeNaM // 47 // 'AbhavaM puNa'ti / AbhAvyaM punastatrApyabhidhArayati, paDU nAlabaddhAni mizraM ceti vahnidvikam / tatra mAtA pitA bhrAtA bhaginI putro duhitA ceti paDU nAlabaddhAni eSA'nantarA vahnirucyate / mAtRpitrormAtA pitA bhrAtA bhaginI ca, bhrAtrAdInAM caturNAM putro duhitA ca, tathASTa prAryakANi bhrAtRbhaginIsahitAni, mAtAmahyA api mAtA pitA bhrAtA bhaginI va pitA mahasyApi mAtA pitA bhrAtA bhaginI ceti mizravalliriyamucyate / zeSANAM tu vallInAM nAlabaddhamizrAtiriktAnAM 'paralAbho bhavati' abhidhAritasya lAbho bhavatItyarthaH / mAtulasutAdayaH parataravalligatA hi yadi pratIcchakamabhidhArayanti tadA sa labhate, athA''cAryamabhidhArayanti tadA''cAryo labhate / ye ca paratare svajanA ye cAnye te sarve AcAryasyaivAbhavantIti // 46 // etadeva savizeSamAha - jai abhidhAreMti tao, abhidhAraMtassa nAlabaddhAI / ciMdhAivisaMvAe, suyaguruNo huMti AbhavA // 48 // 'jai'tti / nAlabaddhAdayaH, AdinA ghaTitajJAtisaGgrahaH, ghaTitajJAtirnAma dRSTA'bhASita ityarthaH, yadi taM pratIcchaka : abhidhArayadupasampadi AbhAvyopa darzanam. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khopajJava- ttiyutaH dvitiiyo||104|| CACANCCC0 lAsa: mabhidhArayanti tadA abhidhArayataH' pratIcchakasyAbhavanti / yathA pUrva saGketaH kRto yUyamamukatyAcAryasya pArce gacchata ahaM gurutattvapAdAgamiSyAmIti tathaiva guronivedane tastrAdInAM cihAnAmuktAnAmavisaMvAde cati draSTavyam , cihnAdInAM visaMvAde vinizcayaH ca te taddIkSitAzca zrutagurorAbhAvyA bhavanti / glAnatvAdinA kAraNena kAlavisaMvAdena samAgatAstvabhidhArayata eva / saGketakAraNAnantaraM ca pUrvopasthitAnAM yeSAM bhAvo vipariNataH punarapi kAraNAntareNa jAtastadA te teSAM lAbhazca guroreveti||48|| divo'diTTho ya duhA, abhidhArato aNappaNe mAI / so appaNe amAI, aNappaNe hoi vavahAro // 49 // diTTho'divo yatti / dRSTo'dRSTazcetyabhidhArayan dvividhaH, annAbhizaryamANAnarIkSito dRSTastadviparItastvadRSTa ityarthaH / BI sa pratyekaM dvividhA, anarpaNe gurvAbhAvyasacittAdehItasya mAyI, arpaNe pAnAyIti / anapaNe ca tena tadAbhAvyasya hai| 'vyavahAraH' sautravicAraprasthApanarUpa upaDhAko // 49 // evaM tA jIvaMte abhidhAraMto u ei jo sAhU / kAlagae eyammi hu, ihamanno hoi vavahAro // 25 // / 'eva'miti / evaM tAvat 'jIvati'abhidhAryamANa yo'bhidhArayan sAdhurAgacchati tasya vyavahAraH / kAlagate punareta sminnayamanyo bhavati vyvhaarH|| 250 // tamevAha-- abhidhAraNakAlammi ya, puvaM pacchA va hoi kaalge| sIsANaM majjhille, jai asthi suaMca diti tao 51 // 104 // 'abhidhaarnn'tti| abhidhAraNakAle' yadA'bhidhArayan nirgatastadaiva 1 tataH pUrva 2 pazcAdvA 3 / AcArya kAlagate'ntarA For Private Personal Use Only M inelorary.org Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IssgacchatA'bhidhArayatA labdhaM ziSyANAM kaalgtaacaarysyaabhvti| 'madhye' ca bhaGge pUrvamAcAryaHkAlagataH pazcAdabhidhAraya-11 nirgata ityevaMrUpe dUrAdAgacchatastadaparijJAnena saMbhavati, yadi zrutamasti samIpe pratIcchakocitaM dadati ca tatastacchiSyANAmeva lAbhaH, atha tat zrutaM na vA dadati tadA na laabhH| yadi cAbhidhArako vipariNato na gRhNAti ziSyANAM sakA-4 zAttadApi kAlagatAcAryANAM ziSyANAmeva tatsacittAdyAbhavati / tad yadyabhidhArako dadAti tadA zuddho'nyathA sacittA'dAne catvAro gurukA AdezAntareNAnavasthApyam , acitte upadhiniSpannam // 51 // upasaMhAramAhaevaM nANe taha daM-saNe ya suttatthatadubhae ceva / vattaNasaMdhaNagahaNe, Nava Nava bheyA ya ikikA // 52 // 3 ___ 'e'ti / 'evam' uktena prakAreNa jJAnanimittamabhidhAryamANe yadAbhavati taduktaM 'tathA' tenaiva prakAreNa 'darzane'pi / darzanaprabhAvakazAstrANAmapyAyAbhidhAryamANe Abhavat pratipattavyam / tatra jJAnArthaM darzanArthaM ca yo'bhidhAryate sara sUtrArthatayA'rthArthatayA tadubhayArthatayA c| tatrApi pratyekaM varttanArthatayA sandhanArthatayA grahaNArthatayA c| tatra pUrvagRhItasya / punarujvAlanaM vartanA, vismRtyA'pAntarAle truTitasya punaH sandhAnaM sandhanA, apUrvapaThanaM ca grahaNamiti / trayANAM tribhirgu-18 NanAt pratyaka jJAne darzana ca nava nava bhadA upasampat // 52 // caraNArthamabhidhArayantamadhikRtyAhapAsatthA'gIyatthA, uvasaMpajati je u crnndraa| suttovasaMpayAe, jo lAbho so khala gurUNaM // 53 // 13 'pAsatya'tti / ye pArzvasthAdayo'gItArthAzcaraNArthapasampadyante teSAM caraNopasampannimittaM kamapyabhidhAratAmAgacchatAM Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavR ttiyutaH dvitIyo // 105 // zrutopasampadIvAntarA yo lAbho bhavati sa khalu gurUNAm // 53 // gIyatthA sasahAyA, asamattA jaM lahaMti suhadukkhI / suttatthe takatA, samattakappI u taM tesiM // 54 // 'gIttha'ti / ye punaH pArzvasthAdayo gItArthAH sasahAyAH sambhoganimittamAlocanAM dAsyAma ityabhidhArayantaH sUtrArthAn tarkayantaH anapekSamANA Agacchanto'ntarA yalabhante sacittamacittaM vA, yespi ca gItArthAH 'asamAptAH' asamAptakalpA labhante AgacchantaH, yaccaikA kI ekAkidoSaparivarjanArthamupasampattukAmo labhate sukhaduHkhI, yacca samAptakalpinastatteSAmevAbhavati, evaM nirgranthAnAM draSTavyam // 54 // ayamabhidhArayati vidhiruktaH, atha paThati tamAhadhammaka hAi par3hate, kAliyasua diTThivAya atthe ya / uvasaMpayasaMjogA, dugamAi jahuttaraM baliA // 255 // 'dhammaka hAi'tti / paThatyupasampad dharmakathAyAM kAlikasUtre dRSTivAde arthe ca bhavati / tatra sUtrato'rthataH sUtrArthayozca svasthAne dvikAdisaMyoge yathottaraM 'balikAH ' balavantaH / sUtracintAyAM paraM paraM sUtraM pAThayan, arthacintAyAM paraM paramartha vyAkhyAnayan, sUtrArthayoreva parasparaM cintAyAmarthapradAtA balIyAniti bhAvaH // 255 // | AvaliA maMDaliA, puttA chiNNa'chiNNabheSaNaM / uvasaMpayA sue iha, paraMparA'NantarA NeyA // 56 // gurutattva vinizcayaH lAsa: Jain Education memational paThatyAbhA vyavidhiH 'Avalia'tti / iha zrute upasampat paThatyapi chinnAcchinnabhedena dvidhA pUrvoktaiva / tatra yA'nantarA sA maNDalI sA 5 // 105 // cAcchinnA, katham ? iti ceducyate - yasmAdabhidhAraka tya lAbho'nyenAcchinnaH sannabhidhAryamANamAgacchati, tato'cchinnalAbha- 4 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogAt sA upasampad acchinnetyucyate / yA tvAvalikA sA chinnA, yatastasyAM sa lAbha Adita Arabhya paramparayA chidyamAno'ntime'bhidhArye'nyamanabhidhArayati vizrAmyati tataH sA chinnopasampaditi // 56 // uktA zrutopasampat, atha sugvaduHkhopasampaducyate abhidhAraMto uvasaM-paNNo duviho u hoi suhdukkhii| egattadosao sua-puNNo jo gcchmbbhei||57|| sukhaduHkho8| 'abhidhArato'tti / sukhaduHkhito'bhidhArayannupasampannazceti dvividhaH, sa ca kaH syAt ? ityAha-yaH zrutapUrNo'pyeka pasampat thai| tvadoSatastatparihArArtha sahAyApekSI san gacchamabhyeti // 57 // atrAbhavadvyavahAramAha dAbhAvyaM ca puti va suhaduhammi vi, AvaliAmaMDalIsu AbhavaM / abhidhArijaMte khalu, abhidhArate u vallidugaM // 5 // | 'puciM vatti / 'pUrvamiva' zrutopasampadIva sukhaduHkhe'pyupasampanne AvalikAmaNDalIvAbhAvyamabhidhAryamANe khalu bhavatyabhidhArayati tu vallIdvikam // 58 // kiJcapurapacchasaMthuAI, uvasaMpanno u lahai suhdukkhe|annnnN tu tassa sAmI, gAhiyasammAi so lhi||59|| / 'purapacchasaMthuAI'ti / 'sukhaduHkhe' sukhaduHkhArthamupasampannaH pUrvasaMstutAni pazcAtsaMstutAni ca mAtRpitRzvazrUzvazurasaMbaddhAni labhate / ye ca taddIkSitAsteSAmadhastanAnAM lAbho'pi tasyAbhavatIti draSTavyam , na tu yasya samIpe upasampannastasya, sUtrAdezato'nAbhAvyatvAt ; anyattu tasya svAmI labhate / tathA parakSetrAsthitaH sukhaduHkhopasampanno vallidvikAdisambaddhaM| CCCCCANCERK Care Main Education International For Private & Personal use only Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SA khopajaya- vinA na labhate / yacca bhinnamapi grAhitasamyaktvAdi kulam , AdinA madyamAMsaviratyAdiparigrahaH,tat sa sukhaduHkhito gurutattvattiyataH labhate / ayaM punariha vizeSaH-yaH parakSetre sukhaduHkhitena grAhitasamyaktvastatkAlameva brUte abhiniSkramAmIti sa kSetrika vinizcayaH dvitIyo. syAbhavati / atha tena pUrva samyaktvAdi grAhitastadA pratibodhayata evAbhavati / yataH zrAvake trINi varSANi pUrvadiga llAsa: bhavatIti, taduktaM vyavahArabhASye dazamoddezake-"suhadukkhieNa jo para-khette uvasAmio tahiM koii| bei abhinni||106|| 4 khamAmi, so u khettissa Abhavai // 1 // aha puNa gAhio desaNa, tamhA so hoi uvasamaMtassa / kamhA ? jamhA sAvae, tiSNi varisANi puvadisA // 2 // " 59 // prakArAntareNAbhidhArayati mArgaNAmAha jai se asthi sahAyA, jai vA vi karaMti tassa taM kiccN| to labhate iharA puNa, tesi maNunnANa sAhAraM 260 hai 'jai se'tti / yadi 'se' tasya sukhaduHkhopasampannasya sahAyAH santi, yadi vA ta eva yeSAM samIpe upasampannAstasya tatkRtyaM 6vaiyAvRttyAdi kurvanti tadA yasyopatiSThate sa taM labhate, itarathA punasteSAM 'samanojJAnA' sAmbhogikAnAM tatsAdhAraNaM bhavati 2604 gIANa'samattANaM, abhidhAratANa hoi aNNuNNaM / samabhAgittaM gacche'puNNe merAi sAraNayA // 61 // hai| gIANa'tti / 'gItAnAM' gItArthAnAm 'asamAptAnAm' asamAptakalpikAnAm 'anyo'nya' sukhaduHkhopasampadam / 'abhidhArayatAM pratipadyamAnAnAmanyo'nyalAbhasya 'samabhAgitvaM sAdhAraNatvaM bhavati / apUrNe pratyekaM gacche mayodayA sAraNA // 10 6 // kartavyA / ayaM bhAvaH-yAvadekaikasya pratyekaM gaccho nopajAyate tAvattamanupapannagacchamekatare sArayanti yeSAmavagrahe! Jain Education For Private Personal Use Only Thelibrary.org Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varttante / atha te sArayantaH paritAmyanti tadA kulasthavirANAM gaNasthavirANAM saGghasthavirANAM vA tAn dadati, yo vA ko'pi teSAM sammatastasya samarpayantIti // 61 // uktA sukhaduHkhopasampat / atha mArgopasampadamAha - gIyatthapariggahao, lahai agIo vi haMdi AbhavaM / maggovasaMpayAe, sA puNa esA muNeyavA // 62 // mArgopasaMpat tadAbhAvyavivekava 'gIyattha'ti / mArgopasampadi gItArthaparigrahato'gItArtho'pi 'handi ' ityupadarzane AbhAvyaM labhate, anyathA'gItArthasya na kiJcidAbhavatIti vacanAnna ko'pi lAbhaH syAditi sA punareSA jJAtavyA // 62 // jaha koI maggannU, annaM detaM tu vaccaI sAhU / uvasaMpajjai u tagaM, tatthaNNo gaMtukAmo u // 63 // 'jaha'tti / 'yathA'iti mArgopasampatpradarzane, yathA kazcitsAdhurmArgajJo'nyaM dezaM vrajati, tatra deze'nyo gantukAmastakaM sAdhumupasampadyate ahamapi yuSmAbhiH saha samAgamiSyAmIti // 63 // atha kIdRzo mArgopadarzana nimittamupasampadyate tata Ahaavanto avihADo, adiTThadesI abhAsio vA vi / egamaNege uvasaM-payAi caubhaMga jA paMtho // 64 // 'avatto 'ti / avyakto vayasA 'avihADa : ' pragalbhaH 'adRSTadezI' adRSTapUrvadezAntaraH 'abhASakaH' dezabhASAparijJAnavikalaH, sA copasampadekasyAnekasya ca, atra caturbhaGgI tadyathA-ekaka eka saMpadyate 1 eko'nekam 2 ekamaneke 3 anekamaneke 4, sA copasampattAvad yAvatpanthAH, kimuktaM bhavati ? yAvatpanthAnaM vrajati tato vA pratyAgacchatIti // 64 // | asyAmAbhAvya vivekamAha - Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ttiyutaH khopajJavR- dvitiiyo||107|| lAsaH AbhavaM NitANaM, gayAgae taha ya gayaNiyatte y| uvasaMpanne vallI, diTThAbhaTThA vayaMsA ya // 265 // gurutattva___ 'Abhavati / avyaktAdayo'nyasAdhumupasampadyante'smAnamukapradeze nayateti / athavA yatrAvyaktAdInAM gantavyaM tatraiva // vinizcayaH ye vyaktAdayo gantukAmAstAMste bruvate vayaM yuSmAbhiH saha samAgamiSyAmastato yatra gantukAmAstato yadi gatvA pratyAgacchanti tadetadgatAgatamityucyate / tathA''tmIyena vyaktAdinA sAdhunA samamanupasampannA eva ye gatAstasya ca kAlagatatayA pratibhagnatvAdinA vA kAraNena pratyAgantavyaM nAbhUt tataste pratyAgacchanto yayaktAdikaM sAdhumupasampadyante tad gatanivRttamucyate / anayormArgopasampadonayatAM mArgopadezakAnAmupasampannotpAditasacittAdikamAbhAvyaM bhavati / upasampanne tu vallI mAtRpitRsambaddhA dvividhApi dRSTAbhASitA vayasyAzca ye tamabhidhArayanti te Abhavanti // 265 // uvaNaTThAivigappA, agavesaMtA lahaMti No kiNci|agvittttho tti pariNae, gavesamANA khallu lahaMti // 66 // hA 'uvaNaTThAi'tti / yaH khalUjhAmakAdyadRSTapUrve viSaye gatastato na jAnAti kuto gantavyam ? iti sphiTitaH, yo vA'bhASako'-18 dRSTapUrva viSaye pRSThato lagno yAti paraM milituM na zaknoti, na ca zeSabhASAmajAnannanyaM pRcchati tataHsphiTitaH,tatastam upanaSTAdi|vikalpAt , upetya svajJAtikAnnaSTa upanaSTaH, AdinA vivakSitasthAne gata ityAdigrahaH, evamAdikAt saGkalpAdvizvastAH santoDagaveSayanto mArgopadarzanArthamapasaMpannA na kiJcilabhante, yadi panaradyApyagaveSita iti pariNate cetasi prayatnaM vidhAya| // 107 // gaveSayanti tadA tasyAdarzane'pi labhante khalUpasampannasatkam // 66 // uktA mArgopasampat / atha vinayopasampadamAha Jain Educate For Private & Personal use only INShelibrary.org Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SAMACHAR viNaovasaMpayAe, pucchAe sAhaNe ya ghnnmmi|nnaae guNammi donni vi, NamaMti pakillasAlI vA // 67 // viniyopasaMI "vinnovsNpyaae'tti| vinayopasampadi kAraNato'kAraNato vA kecidviharanto'dRSTapUrva dezaM gatAstarvAstavyAnAMpat tadAbhAsAmbhogikAnAM pRcchA kartavyA mAsakalpaprAyogyANAM varSAvAsaprAyogyANAM vA kSetrANAm / tasyAM ca kRtAyAM taiH 'sAdhanavyavidhizca nivedanaM karttavyam / yadi ca na pRcchanti pRSTA vA te na kathayanti tadA dvayAnAmapi pratyeka prAyazcittaM laghuko maasH| yacca pRcchAmantareNa kathanamantareNa vA stenazvApadAdibhyo'nartha sAdhayaH prAnuvanti tanniSpannamapi / tathA sAdhite ca kSetre hai grahaNaM sacittAdInAM yadAgantukairvAstavyaizca kriyate'nyonyaM nivedanIyaM ca tadapi, yathaitanmayA sacittamacittaM vA labdhaM yUyaM pratigRhIta, evaM nivedane kRte dvitIyo na gRhNAti paraM sAmAcAryeSetyavazyaM nivedanaM kartavyam , anivedane laghako maasH| tato dravyAdiparIkSayA jJAte guNe parIkSApUrvakamupasampadyamAnA dvaye'pi parasparaM namanti, kimuktaM bhavati ?-ratnAdhikasya prathamato'vamaratnAdhikenA''locanA dAtavyA, pazcAdratnAdhikanAvamaratnAdhikasya, taduktam-"vaMdaNAloaNA ceva, taheva ya niveyaNA / seheNa upauttammi, iyaro paccha kubi||1||" atra pakkazAlayo dRSTAntaH-yathA pakkAH zAlayaH parasparaM namanti tathA'trApIti bhAvaH / aparIkSyopasampattI parIkSyApi pramAdina upasampatto ca pratyekaM prAyazcittaM catvAro gurukaaH||67 // keI bhaNaMti omo, NiyameNa Nivei iccha iyarasta / taM tu Na jujjai jamhA, pakillagasAlididruto // 68 // 'keItti / kecid bruvate niyamena 'avamaH' avamaratnAdhiko nivedayAMta, 'itaratya' ratnAdhikasya 'icchA' yadi pratibhAsate For Private Personal use only Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ttiyutaH svApAnI tato nivedayati no cenneti, tacca na yujyate yataH pakvazAlidRSTAnta upanyastaH sa cobhayanamanasUcaka iti // 6 // uktAmagurutattvatara vinyopsmpt| athaitAsUpasampatsu yadupasampadyamAno labhate tatkramAdekayaiva gAthayAha vinizcayaH dvitIyo suya suhadukkhe khitte, magge viNae jahakamaM lbbhaa| bAvIsa puvasaMthua, vayaMsa diTThAlaviya save // 69 // lAsaH // 10 // __ 'sutti / zrutopasaMpadi upasampadyamAnasya dvAviMzatilabhyate, paDanantaratra lyAM mAtRpitRbhrAtRbhaginIputraduhitRlakSaNAH, | poDaza ca mizravalyAM mAtRpitrozcatuSTayaM bhrAtrAdiSu cartuSu ca dvayamiti / sukhaduHkhopara.mpadi pUrvasaMstutA upalakSaNAnmitravayasyaprabhRtayazca / kSetropasampadi vayasyA upalakSaNAtpUrvasaMstutA nAlabaddhaballIdvika ca / mArgopasampadi dRSTAlapitA upalakSaNAdvallIdvikaM mitrANi ca / vinayopasampadi sarve'pi labhyA navaraM nivedanaM karttavyamiti // 69 // icceyaM paMcavihaM, AbhavaM jo jiNANamANAe / vavaharai jahaTThANaM, so dhuvamArAhao hoi // 270 // | // 108 // _ 'icceya'ti / ityetatpaJcavidhamAbhAvyaM jinAnAmAjJayA yo yathAsthAnaM vyavaharati sa dhruvamArAdhako bhavati, jinAjJAyAH | paripAlitatvAt / itarazcAntakAle nArAdhanAM prAmotItyarthaH // 270 // AbhAvyanirUpaNaM samApya prAyazcittanirUpaNaM pacavidhasyApratijAnIte bhavadvyavahAicceso paMcaviho, vavahAro AbhavaMtio NAma / bhaNio pAyacchitte, vavahAramao paraM vucchaM // 71 // 'iccesotti / ityeSaH 'AbhavAntikaH' Abhavavyavaharttavyako nAma paJcavidho vyavahAro bhaNitaH, ataH paraM prAyazcitte, vyavahAropa dArasyopasaMhAra Jain Educ a tional For Private & Personal use only nyAsazca Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruta. 19 vyavaharttavye vyavaharttavyaM vakSye // 71 // dave khitte kAle, bhAve ya cauviho imo hoi / saccitte accitte, duviho puNa hoi davammi // 72 // 'datti' / dravye kSetre kAle bhAve ca caturvidho'yaM prAyazcittavyavahAro bhavati / dravye punardvividho bhavati sacitte'citte ca // 72 // tatra prathamataH sacitte vivakSuridamAha - | puDhavidagaagaNimAruavaNassaitasesu hoi saccitte / piMDovahi accitte, dasa pannarase va solasage // 73 // 'puDhavi'tti / pRthivyudakAgnimArutavanaspatitraseSu yat prAyazcittaM tat sacitte bhavati / piNDaviSayamupadhiviSayaM cAcitte / dazakai eSaNAdoSANAM paJcadazake udgamadoSANAmadhyavapUrakasya mithe'ntarbhAvavivakSaNAt SoDazake cotpAdanAdoSANAm | // 73 // sacittaviSayaM prakArAntaramAha - ahavA aTTArasagaM, purise itthIsu vajjiA vIsaM / dasagaM NapuMsakesu a, bhaNiA ArovaNA tattha // 74 // 'aha'ti / athavA'STAdazakaM puruSe 'varjitaM' pravrAjayituM niSiddham, strISu viMzatirvarjitA, napuMsakeSu ca dazakaM varjitam / tatra ' AropaNA' prAyazcittaM bhaNitA kalpAdhyayane tatsacittaviSayamiti bhAvaH // 74 // kSetrakAlaviSayamAha - jaNavaya addha girohe, maggAtIte a hoi khittammi / dubbhikkhe ya subhikkhe, diyA va rAo va kAlammi // 'jaNavaya'tti / janapade'dhvani nirodhake mArgAMtIte ca yatprAyazcittaM tat kSetraviSayaM bhavati / ayaM bhAvaH - janapade'pi vasan : M prAyazcitta nikSepAH dravya - prAyazcittam kSetrakAlaprAyazcittam ainelibrary.org Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / svopajava- ttiyutaH dvitIyo // 109 // saURNCOMESSASSADCASS saMstarannapi cAdhvAnaM pratipannAnAM yaH kalpastamAcarati / adhvAnaM prapanno vA na yatanAM karoti, darpaNa vA'dhvAnaM pratipa- 1 gastattvadyate / tathA nirodhake'pi senAsUtre yo vidhirabhihitastaM na karoti / mArgAtItaM kSetrAtikAntamazanAdikamAhArayati / eteSu yatprAyazcittaM tatkSetraviSayamiti / durbhikSe subhikSe vA divA rAtrI vA 'kAle' kAlaviSayam , kimuktaM bhavati ?-subhi-4|| llAsa: kSe'pi kAle saMstarannapi durbhikSAyatanAM karoti / tathA divase yaH kalpastaM rajanyAmAcarati, rajanyAmapi yaH ka divasakalpamUnamadhikaM vA karoti / evaM rAtrikalpamapi / eteSu yatprAyazcittaM tatkAlaviSayamiti // 75 // bhAvaviSayamAhabhAve joge karaNe, dappa pamAe a hoi purise a| davvAivasA dijjA, tammattaM hINamahiaM vA // 76 // bhAvabhAveti / 'bhAve' bhAvaviSaye 'yoge' manovAkAyalakSaNe tribhede 'karaNe' karaNakAraNAnumodanatrike 'da' niSkAraNa- prAyazcittam makalpyasya pratisevane 'pramAde' paJcavidhe 'puruSe ca' gurupariNAmakApariNAmakAtipariNAmakaddhimaniSkrAntAnRddhimaniSkA-1 ntasahAsahastrIpuMnapuMsakabAlataruNasthirAsthirakRtayogAkRtayogadAruNabhadrakAdirUpe / etaddedAzcAgre'pi nirUpayiSyante / / atra yogatrikakaraNatrikAbhyAM saptaviMzatirbhaGgA bhavanti kAlatraye cintymaanaaH| tatra manasA karaNamatrAvaNaM vapAmIti | cintayA, AmravaNaM vapAmi yadi tvamanujAnAsIti gRhasthaprazne'nivAraNe ca kAraNam , anuktamapyaniSiddhaM kuzalAH kartavyaM jAnantIti, taduktam-"mAgahA iMgieNaM tu, pehieNa ya kosalA / addhutteNa ya paMcAlA, nANuttaM dkssinnaavhaa||1||" anyotAmravaNe sAdhviti cintanaM cAnumodanam / evaM vAkAyayorapi draSTavyam / kAyena kAraNaM punhestaadisjjyaa,INM20|| anujJA ca nakhacchoTikAM dadata iti / atra ca nirapekSANAM manasA'pyaticArasevane prAyazcittam / gacchasthitAnAM ca / Jain Educat For Private & Personal use only alnelibrary.org Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CRACKGROCOLLEDGEOGARDS vAcA kAyena ceti vyavasthA / anyadapyAha-'dravyAdivazAt' dravyAdyapekSaNAddadyAt 'tanmAtraM yathA''pannaM hInamadhika vA // 76 // tathA cAhadijAhiaMpiNAuM, baliaMsulahaM ca dvmsnnaaii|hiinnN pi dijja taM puNa, nAUNaM dubbalaM dulahaM // 77 // | dija'tti / 'balika' baliSThaM krUrAdisvabhAvenaiva sulabhaM cAzanAdidravyaM jJAtvA 'adhikamapi' jItoktAdbahutaramapi prAyazcittaM dadyAt / durbalaM durlabhaM ca tadazanAdi jJAtvA vallacaNakakAJjikAdikaM 'hInamapi' jItoktAdalpamapi ddyaat||7|| lukkhe khitte hINaM, sIe ahiaM jhddiaNdijaa|saahaarnnmmi khitte, evaM kAle vitivihammi // 7 // | 'lukkhe'tti / 'rUkSe' sneharahite kSetre 'hInam' alpataramapi dadyAt / 'zIte' snigdhe kSetre'dhikamapi / sAdhAraNe' astigdharUkSe ca kSetre 'yathAsthitaM' jItoktamAtraM dadyAt / evaM kAle'pi trividhe jJAtavyam // 78 // vizeSataH kAlaM prapaJcayannAha-18 gimhasisiravAsAsu, dij'hmdsmvaarsNtaaii| gAuM vihiNA nnvvihsuavvhaarovdesennN|| 79 // OM vista kAlaprAya_ 'gimhatti / iha kAlo grISmaziziravarSAlakSaNastrividhaH, sa ca sAmAnyato dvidhA-snigdho rUkSazca, sa ca dviruupo-hai| zcittanirUpyutkRSTamadhyamajaghanyabhedAtridhA / tatrotkRSTasnigdhaH-atizItaH,madhyamasnigdhaH-nAtizItaH, jghnysnigdhH-stokshiitH| paNam sA utkRSTarUkSaH-atyuSNaH, madhyamarUkSaH-nAtyuSNaH, jaghanyarUkSaH-kaboSNaH / evaMrUpe kAle grISpaziziravarSAkhye kAlatraye navavidhatapodAnalakSaNazrutavyavahAropadezena 'vidhinA' vaiparItyAbhAvena jJAtvA'STamadazamadvAdazAntAni tapAMsi dadyAt / *vistarataH IA For Private & Personal use only Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavR- ayaM bhAvaH-grISmaziziravarSAsu yathAkramaM caturthaSaSThATamAni jaghanyAni, SaSThASTamadazamAni madhyamAni, aSTamadazamadvAdazA gurutattvattiyutaH nyutkRSTAni dadyAdityarthaH // 79 // atraiva bhaGgaprapaJcamAha-- vinizcayaH dvitIyo-18/ pakkhAvattIdANe, kAlatige Navavihammi vvhaare| ti Nava sagavIsa igasI, bheA NeyA jahAjaMtaM // 28 // llAsaH // 110 // _ 'pkkhaavtti'tti| navavidhe zrutavyavahAre pakSe Apattau dAne ca trayo nava saptaviMzatirekAzItibhedAzca bhedA yathAyantra jnyeyaaH| kAlapAyaNa trayo bhaGgAH, Apattibhedato natra, dAnatapobhedataH saptaviMzatiH, kAlatrikavizeSeNa punarekAzItiriti / yantra zcittabhaGgAH sthApanA ca yadyapyekAzItibhaGgAnAmeva tathApi taddhaTakAnAM jyAdInAmapi tato lAbhAnna virodhaH // 280 // tatra pUrva4 navavidhatapodAnavyavahAraM darzayannAhaaTThamadasamaduvAlasacaramo kAlattayammi khavaNAI / navavidhata. nivia purimAsaNaMvila, iga vi ti cau paMca vA NavahA // 81 // podAnavyava'aTThama'tti / kSapaNaM ca kSapaNe ca kSapaNAni cetyekazeSAt kSapaNAni tAnyAdiryasya sa tathA / aSTamadazamadvAdazAni dAcaramAni yasya sa tthaa| kAlatraye'pi yathAkramaM navavidhaH zrutavyavahAro bhavatIti zeSaH / prakArAntaramAha-'vA' athavA nirvikRtikam 1 purimArddham 2 ekAzanam 3 AcAmlam 4 ekakSapaNaM caturthaH 5 dvekSapaNe paSThaM 6 trINi kSapaNAnyaSTamaM 7 // 110 // catvAri kSapaNAni dazamaM 8 paJca kSapaNAni dvAdazam 9 iti navadhA zrutavyavahAropadezAttapo bhavatyoghato vibhAgatazca COLOCALCUCROCODEO Jain EducaH Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pakSatrayam grISmaziziravarSAsu dIyamAnamiti // 81 // atha yathoddezaM nirdeza iAte nyAyAdAdau pakSatrayaM spaSTayannAha gurulahulahusApakkhA piho tihA tiguru gurutarA guruaa| lahatama lahatara lahaA, lahasatamA lahasatara lahasA // 82 // 31. 'guru'tti / navavidhatapovyavahAre gurulaghulaghusvAH saGkepatastrayaH pkssaaH| tatra laghusvazabdo laghukArthaH, svazabdasyAlpA-3 sArthakapratyayArthatvAt / ete ca 'pRthak pratyeka vidhA-yato gurupakSo gurutamagurutaragurubhedaH, laghupakSo'pi laghutamalaghutaralaghubhedaH, laghusvapakSo'pi laghusvatamalaghusvataralaghusvabheda iti // 82 // atha navavidhApattitapovyavahAraM darzayati navavidhApaguru lahuachapaNamAsA, cautigamAsA dumaasgurumaasaa| titapovya_lahu mAsa bhinna vIsaM, panarasa dasa paNa navAvattI // 83 // / vahAraH | 'guru'tti / gurupakSe laghupANmAsikapaJcamAsikarUpA utkRSTApattiH, cAturmAsikatrimAsikarUpA madhyamA, dvimAsikagurumAsarUpA jaghanyA / laghupakSe laghumAsarUpA utkRSTA, bhinnamAsarUpA madhyamA, viMzatikarUpA ca jaghanyA / laghusvapakSe paJca navavidhApa ttitapaso dazakarUpotkRSTA, dazakarUpA madhyamA, paJcakarUpA jaghanyeti navApattayaH // 83 // navavidhApattitapaso dAnatapasvaivi-18 dhyena saptaviMzatibhedAnAha dAnatapobhe dataH saptarvisagavIsaM khalu bheA, NavahA pakkhesu tisu vi patteaM / ukijhukkiTThAiadANeNaM bhijjamANesu // 84 // zatibhedAH Jain Tonitemtional For Private Personal Use Only anww.jainelibrary.org Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khopajJavR. 'sgviistti| triSvapi pakSeSu pratyekamutkRSTotkRSTAdidAnena navadhA bhidyanAneSu saptaviMzatirbhedA bhavanti, utkRSTotkRSTo1- gurutattva. ciyutaH tkRiSTamadhyamo 2 tkRSTajaghanya 3 madhyamotkRSTa 4 madhyamamadhyama 5 madhyamajaghanya 6 jaghanyotkRSTa 7 jaghanyamadhyama 8 jaghanya- vinizcayA dvitIya jaghanya 9 bhedAnAM gurulaghulaghusvapakSANAmetAvatAmeva bhAvAt // 84 // uktameva saptaviMzatividhaM dAnatapo vyaktIkuvannAha llAsa: // 111 // jiTTe vArasa dasamaTThamA ya majjhi dasamaTThamA chttttho| aTThamachaTucautthA, gurupakkhi jahannae dANaM // 85 // saptaviMzati 'jiTTe'tti / 'jyeSThe' pANmAsikapaJcamAsikAkhyotkRSTApattipakSe dvAdazadazamASTamAni-utkRSTotkRSTaM dvAdazaM tapaH, vidhaM dAnautkRSTamadhyamaM dazamam , utkRSTajaghanyaM cASTamaM 'dAna' dAnatapo jJeyam / tathA 'madhye' iti cAturmAsikatrimAsikA- tapaH varSAsu khyamadhyamApattipakSe dazamASTamau SaSThaM ca-madhyamotkRSTaM dazamam , madhyamamadhyamamaSTamam , madhyamajaghanyaM paSThaM dAnatapo jnyeym| 'jaghanye dvimAsikagurumAsikAsyajaghanyApattipakSe'STamaSaSThacaturthAni-jaghanyotkRSTamaSTamam , jaghanyamadhyamaM SaSTham , jaghanyajaghanyaM ca caturtha gurupakSe dAnatapo jJeyam // 85 // atha laghupakSe darzayatidasamahamachaTTa'TamachaTTaca utthA ya huMti lhupkkhe| chaTThacautthAyAmA, jiDhe majjhe jahanne ya // 86 // __ 'dasama'tti / laghupakSe 'jyeSThe' laghumAsAkhyotkRSTApattipakSe dazamASTamaSaSThAni-utkRSTotkRSTaM dazamam , utkRSTamadhyamama-18 STamam , utkRSTajaghanyaM ca SaSThaM dAnatapaH / 'madhye' bhinnamAsAkhyamadhyamApattipakSe'STamaSaSThacaturthAni-madhyamotkRSTamaSTamam , madhyamamadhyama SaSTham , madhyamajaghanyaM ca caturtha daantpH| 'jaghanye ca viMzatyAkhyajaghanyApattipakSe ca SaSThacaturthAcAmlAni-12 155945kara Jain Educat nelibrary.org For Private Personal Use Only i onal Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40000 SECRESS REASTROCESS jaghanyotkRSTa SaSTham , jaghanyamadhyamaM caturtham , jaghanyajaghanyaM cAcAmlaM dAnatapaH // 86 // laghusvakapakSe dAnatapo darzayatihai aTThamachaTThacautthaM, chaTThacautthaMbilaM kamA lhuse| khavaNaMbilaikkAsaNamiya adbhukaMti sagavIsA // 87 // 'aTThamatti / laghusvakapakSe paJcadazAkhyotkRSTApattAvaSTamaSaSThacaturthAni-utkRSTotkRSTamaSTamam , utkRSTamadhyamaM SaSTham , utkR-| TajaghanyaM ca caturtha dAnatapa ityarthaH / dazakAkhyamadhyamApattau ca SaSThacaturthAcAmlAni-madhyamotkRSTaM paSTham , madhyamamadhyama caturtham , madhyamajaghanyaM cAcAmlaM dAnatapaH / paJcakAkhyajaghanyApattau ca kSapaNAcAmlaikAzanAni-jaghanyotkRSTaM caturtham , jaghanyamadhyamamAcAmlam , jaghanyajaghanyaM caikAzanaM dAnatapaH / 'iti'evama pakrAntyA saptaviMzatirbhedA bhavanti // 87 // eteSveva kAlatrayayojanauMkAzItibhaGgAnAhaevaM tA vAsAsuM, purimaMtaM sisirakAli dsmaai| niviaMtamaTThamAI, gimhe igasI ime bheyA // 88 // kAlatraya___ 'eya'ti / etattAvadvarSAsUktam / zizirakAle tu dazamAdipurimArddhAntaM saptaviMzatibhedeSu tapazcAraNIyam / grISme cASTamAdi yojanayA nirvikRtikAntam / 'ime' ekAzItirbhedA dAnatapaso bhavanti / ajhaipakrAntizceyam-arddhasya-asamapravibhAgarUpasyaikadezasya / 4 ekAzItiekAdipadAtmakasyApakrAntiH-nivarttanaM zeSasya tu vyAdipadasaGghAtAtmakasyaikadezasyAnuvarttanaM yasyAM racanAyAM sA samayapari- bhedapradarzanam bhASayA pakrAntirucyate / yathA varSAsu gurutame utkRSTato dvAdazaM madhyamato dazamaM jaghanyato'STamam , eSAM madhyAdekadezo dvAdazalakSaNo'pakrAmati dazamASTamI gurutaraM gacchataH, agretanaM ca SaSThaM mIlyate, tatazca gurutare utkRSTato dazamam , madhyamato'STamam , jaghanyataH SaSTham / eSAM madhyAdekadezo dazamalakSaNo nivartate aSTamaSaSThau gurukaM gacchataH, agretanaM ca Jain.Education international For Private Personal Use Only wanamainelorery.org Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavR- tiyutaH dvitIyo -96 // 112 // caturtha mIlyate, tatazca guruke utkRSTato'STamam , madhyamataH SaSTham , jaghanyatazcaturthamiti / evamanyatrApi jJeyam // 8 // gurutattva asahaM tu pappa ikikahAsaNe jA ThiyaM tu ikikaM / hAsijja taM piasahe, saTTANA dija paraThANaM // 89 // vinizcayaH 'asahaM tu'tti / evaMvidhApattiSu 'asahaM tu prApya' dvAdazAdyaM tapaH kartumasahiSNupuruSaM tu pratItya ekaikahAsane kriya-81 llAsa: mANe yAvannavasvapi patiSu paryantakoSThakagatamekaikaM caturthAdinirvikRtikAntaM tapaH sthitaM bhavati tAvat hAsayet / tatkaraNe'pi 'asahe' azakte 'tadapi' paryantakoSThagatamapi tapo hAsyate tataH sthApanAtapo dIyate-varSAsu varSAkAloktam , zizire ziziroktam , grISme ca grISmoktam / tadapi kartumakSamasya svasthAnAtparasthAnaM dadyAt , varSAsvapi ziziroktam, zizire'pi grISmoktaM tapo dIyate // 89 // iya hiTThamuhe hAse, niviiyaM ThAi aba emeva / suddho bhAve vi imaM, NeyaM purisaMtaraM pappa // 290 // 3 ___ iyatti / 'iti' evamadhomukhe hAse sthAne sthAne varSAziziragrISmarUpe hAsayadbhistAvanneyaM yAvannirvikRtikamAtrameva deya. |tayA tiSThati; athavaivameva zuddhaH, yo nirvikRtikamAtramapi tapaH kartumazaktaH sa mithyAduSkRtenaiva zudhyatItyarthaH / kecittvevamAhuH-AdhAkarmikAdyutpattau yA SaDjIvanikAyavirAdhanA tajanitaM prAyazcittaM svasthAnam , AdhAkarmAdyAsevANitaM ca caturthAdikaM parasthAnam , tahAne'pyayameva hAsavidhijJeya iti / idaM ca dAnaM kaalbhedprpnycprsnggaagtmuktm| bhAve'pyetatpayavasyad jJeyaM puruSAntaraM sahAsaharUpaM prApya puruSasya bhAvadvAre bhaNitatvAt ,svAtantryeNa puruSabhedAzcAgre bhaNiSyanta iti 290 // / / 112 // Jain Educa Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAzItibhedayantram laghupakSe GURUGRALSO 65 utkRSTApana utkRSTApa0 / utkRSTApa0 43madhyamApa- madhyamApa0 madhyamApa0 21javanyA-jaghanyApa0 jaghanyApa. |ttA u.dA.12 mAdA 10 ja. dA.8 tI u.dA.10 ma. dA. 8 ja. dA.6 pattI u.dA. ma.dA. 6 ja. dA. 4 37 utkRSTApa- utkRSTApa0 utkRSTApa0 25 madhyamA- madhyamApa0 madhyamApa020 javanyA- jaghanyApa0 jaghanyApaka tI u.dA.10 ma. dA. 8 ja. dA. 6 pattI u. dA. ma. dA. 6 ja. dA. 4 pattI u.dA. 6 ma. dA. 4 ja. dA. A. 15 utkRSTApa- uskRSTApa0 utkRSTApa010 madhyamA- madhyamApa0 madhyamApa05 jaghanyApa0 jaghanyApa. jaghanyApa0 tI u. dA. ma. dA. 6 ja. dA. 4 pattI u. dA.6 ma. dA. 4 ja. dA. A. u. dA. ga. dA. A. ja. dA. e. 65 utkRSTApa utkRSTApa0 / utkRSTApa0 43 madhyamA- madhyamApa0 madhyamApa0 21 jaghanyApa jaghanyApa0 jaghanyApa0 gurupakSe tI u. dA.10 ma. dA. 8 ja. dA. 6 pattI u. dA. ma. dA. 6 ja. dA. 4 tI u. dA.6 ma. dA. 4 ja. dA. A. 37 utkRSTA utkRSTAeka utkRSTApa0 25 madhyamA- madhyamApa0 madhyamApa0 20 jaghandhApa jaghanyApa0 jaghanyApa0 pattau u. dA.8 ma. dA. 6 ja. dA. 4 pattau u. dA.6 ma. dA. 4 ja. dA. A. to u. dA. 1 ma. dA. A. ja. dA. e. 15 utkRSTA- utkRSTApa0 utkRSTApa010 madhyamA- madhyamApa0 madhyamApa0 5 jaghanyApa0 jaghanyApa0 jaghanyApa0 "pattau u. dA. 6 ma. dA 4 ja. dA. A. pattau u. dAma. dA. A. ja. dA. e. u. dA. A. ma. dA. e. ja. dA. puri0 gurupakSe 65 utkRSTA- uskRSTApa0 / utkRSTApa013 madhyamApa- madhyamApa0 / madhyamApa0 21 jaghanyApa- javanyApa0 jaghanyApa. pattI u.dA. ma. dA. 6 ja. dA. 4 tau u. dA. 6 ma. dA. 4 ja. dA. A. to u. dA. ma. dA. A. ja. dA. e. 3. utkRSTA- utkRSTApa0 utkRSTApa0 25 madhyamA- madhyamApa0 madhyamApa0 20jaghanyApa- jaghanyApa0 jaghanyApa0 pattau u. dA.6 ma. dA. ja. dA. A. pattau u. dA. ma. dA. A. ja. dA. e. sau u.dA.A. ma. dA. e. ja. dA. puri. 15 utkRSTA utkRSTApa. utkRSTApa010madhyamApa- madhyamApa0 madhyamApa05jaghanyApa0 jaghanyApa0 jaghanyApa0 pattau u. dA. ma. dA. A. ja. dA. e. to u.dA.A. ma. dA. e. ja. dA. puri. u. dA. e. ma. dA. puri. ja. dA. nIvI. laghupakSe yantrakam / bheda 27 grISmakAle tapo- zizire tapodAna- varSAsu tapodAna yatrakam / bheda 27 / dAnayatrakam / bheda 27 laghusvapa0 For Private & Personal use only Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khopajJavR ttiyutaH dvitIyo // 113 // prakArAntareNa dAnavidhimAha gurutattvaAvannANaM dijjA, ahavA egAi jAva chmmaasN| tavakAlagurualahuaM, sajhosamiyaraMva jahapattaM // 91 // vinizcayaH lAsaH ___ 'AvannANaM' ti / 'athavA' iti prakArAntare 'ekAdi' ekamAsikamAdau kRtvA yAvatpaNmAsikamApanAnAM sAdhUnAM yathAgataM tapaHkAlAbhyAM gurukaM laghukaM vA sajhoSam 'itaradvA' ajhopaM 'yathApAtraM' sahAsahAdipuruSavizeSarUpaM pAtramapekSya prAyazcittaM dIyate // 91 // atha tapaHkAlAbhyAM laghuguruprAyazcittaM yaducyate tatsvarUpaM prarUpayati tavakAle Asanja u, guruo vi lahU lahU vi hoi gurU / kAlo gimho tavamaTThamAi guruaM lahU sesA // 92 // tapaHkAlA4A tbkaale'tti| tapaHkAle AsAdya ta gururapi laghaH lagharapi ca gururbhavati / tatra kAlo grISmastapazcASTamAdikAbhyAMprAyazci gurukam , zeSANi ziziravarSAkhyau kAlau SaSThAntAni ca tapAMsi laghUni bhavanti / ayaM bhAvaH-grISme mAsalaghvAdikama-18ttasya gurulapyUhyamAnaM kAlagurukam , ziziravarSAsu ca mAsagurvAdikamapyUhyamAnaM kAlalaghukam , tathA nirvikRtyAdinA SaSThAntena ghutvapradarzatapasA yanmAsagurvAdikamapyUhyate tattapo laghukam / aSTamAdinA tUhyamAnaM mAsaladhAdikamapi tapo gurukamiti // 92 // prakArAntareNa gurulaghuvidhiM darzayatidANe NiraMtare vA lahuaMpi guruM guruM pi lahu iharA / suttavihiNA'vilaMba, jaMbujjhai taM tu hADahaDaM // 13 // / 113 // 'dANe'tti / vAzabdaH prkaaraantropnyaase| dAne nirantare sati laghukamapi gurukam , antarAle pAraNakAdAnena dIyamAnaM / / SHAH nam Jain E For Private Personel Use Only Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laghukamapi tapo gurukaM bhavatIti bhaavH| tathA 'sUtravidhinA' sUtroktaprakAreNa 'yat' prAyazcittaM 'avilamba kAlakSeparahitamhyate tatprAyazcittaM hADahaDamityucyate // 93 // etaccAropaNAvizeSarUpamiti tadbhedAneva darzayati paTTaviiA ya ThaviyA, kasiNAkasiNA taheva haaddhddaa| ArovaNa paMcavihA, pAyacchittaM purisjaae||9|| paJcavidhA 5 'padvaviitti / prasthApitakA sthApitA kRtsnAkRtsnA hADahaDA ceti paJcavidhA''ropaNA prAyazcittasya / tacca prAya- AropaNA |zcittaM puruSajAte kRtakaraNAdau yathAyogamavaseyam / tatra yadAropitaM prAyazcittamUhyate eSA prasthApitakA / vaiyAvRttyakaraNa labdhisampanna AcAryaprabhRtInAM vaiyAvRttyaM kurvan yatprAyazcittamApannastasyAropitamapi sthApitaM kriyate yAvadvaiyAvRttya-& |parisamAptirbhavati, dvau yogAvekakAlaM kartumasamartha iti kRtyA sA''ropaNA sthApitakA / kRtsnA nAma yatra jhoSo na I kriyate / akRtsnA yatra kiJcijjhopyate / hADahaDA trividhA-sadyorUpA sthApitA prasthApitA ca / tatra laghugurumAsikAdi yattapa Apannastad yadi tatkAlameva dIyate na kAlakSepeNa tadA sA hADahaDAropaNA sadyorUpA / yadi punaryanmAsikAdi|kamApannastadvaiyAvRttyamAcAryAdInAM karotIti sthApitaM kriyate, tasmiMzca sthApite yadanyaduddhAtamanuddhAta vA''padyate tatsavamapi pramAdanivAraNArthamanuddhAtaM yadAropyate sA hADahaDA sthApitA / pANmAsikapAzcamAsikAditapo vahan yadanyadantarA''padyate tattasyAtipramAdanivAraNArthamanugrahakRtsnena niranugrahakRtsnena vA'nuddhAtamAropyate eSA hADahaDA prasthApitA / anugrahakRtsnaniranugrahakRtsnasvarUpaM ca SaTkRtsnaprarUpaNenAvagantavyam , tAni cemAni-pratisevanAkRtsnam 1 saJcayakRtsnam padkRtsnaAropaNAkRtsnam 3 anugrahakRtsnam 4 anuddhAtakRtsnam 5 niravazeSakRtsna 6 miti| tatra pratisevanAkRtsnaM pArAJcitam , yataH prarUpaNam Jain E e mational Tasa Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ttiyutH| dvitIyo. svopajJavR- paramanyat pratisevanAsthAnaM nAsti / saJcayakRtsnamazItaM mAsazatam , ataH parasya saJcayasyAbhAvAt / AropaNAkRtsnaM pANmAsi-1 gurutattva kam , tataH parasya bhagavato varddhamAnasvAminastIrthe aaropnnsyaabhaavaat| anugrahakRtsnaM yat paNNAM mAsAnAmAropitAnAM pdd'| vinizcayaH divasA gatAstadanantaramanyAn SaNmAsAnApannastato yad vyUDhaM tat samastaM jhoSitam , pazcAd yadanyat pANmAsikamApannaM lAsa: tadahyate, atra caturvizatidinAdhikapaJcamAsarUpabahadinajhoSaNenAnugrahasadbhAvAt / etena ca niranugrahakRtsnamapi sUcita // 114 // draSTavyam , taccaivaM bhAvanIyam-paNmAse prasthApite paJca mAsAzcaturviMzatidivasAzca vyUDhAratadanantaramanyat pANmAsika mApannastatastadvahati pUrvaSaNmAsasya paDU divasA jhoSitA iti bahudinA jhoSAnugrahAbhAvAnniranugrahakRtsnametaditi / anu-17 dIdvAtakRtsnaM kAlagurumAsagurukAdi mAsalaghukAdyapi vA nirantaraM dIyamAnam / athavA'nudghAtaM trividhaM kAlaguru tapoguru ubhayaguru ca / tatra kAlaguru nAma yada grISmAdau karkaze kAle dIyate, tapoguru yadaSTamAdi dIyate nirantaraM vA, ubha yaguru yad grISmAdau kAle nirantaraM ca dIyate / niravazeSakRtsnaM nAma yadApannaM tatsarvamanyUnAtiriktaM dIyata iti // 9 // sAtadavamuktaH prAyAzcattadAnavidhiH / athAtra puruSavizeSA adhikAriNa iti tadbhedanirUpaNArthamAhahai purisA khalu kayakaraNA, bhuvihtvkrnnbhaaviysriiraa| taha haMti akayakaraNA, chtttthaaiabhaaviysriiraa|| prAyazcittAI 'purisatti / puruSAH khalu dvividhAH-kRtakaraNA akRtakaraNAzca / tatra kRtakaraNAstAvadvavidhAnAM-SaSThASTamAdibahabhe-rAdhikAripuru dAnA tapasA karaNana bhAvitaM-parikarmitaM zarIraM yaiste tathA, akRtakaraNAzca sssstthaassttmaadibhirbhaavitshriiraaH||95|| // pabhedAH kayakaraNAvi yaduvihA,sAvikkhA khalu taheva hiravekkhAANiravikkhA jiNamAI,sAvikkhA AyariamAI // 114 // lain Education International For Private & Personal use only aineraryong Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'kayakaraNA vi ya'tti / kRtakaraNA api dvividhAH-sApekSAH khalu tathaiva nirapekSAzca / tatra sahApekSayA-gacchavAsapAlanAdilakSaNayA vartante ye te sApekSAH, nirgatA apekSA yebhyaste nirpekssaaH| tatra nirapekSAH 'jinAdayaH' jinakalpikAH zuddhapari-2 hAravizuddhikA yathAlandakakalpikAzceti traya ityarthaH, ete hi niyamAtkRtakaraNA eva, akRtakaraNAnAmanyatamasyApi kalpasya: pratipatterayogAt / sApekSAH 'AcAryAdayaH' AcAryA upAdhyAyA bhikSavazceti traya ityarthaH / ete pratyekaM dvidhA bhUyo bhavanti, tadyathA-AcAryAH kRtakaraNA akRtakaraNAca, upAdhyAyA api kRtakaraNA akRtakaraNAzca, bhikSavo'pi kRtakaraNA akRtakaraNAzca / tatra kRtakaraNAnAM cintyamAnatvAdasyAM gAthAyAmete kRtakaraNA graahyaaH|| 96 // akayakaraNA vi duvihA, aNahigayA ahigayA ya bodhvaa| samahIammi ahigayA, pakappi iharA u aNahigayA // 97 // 'akayakaraNA vitti / ihAcAryA upAdhyAyAzca kRtakaraNA aktakaraNA vA niyamAdrItArthAH sthirAzca, tata ihAkRtakaraNA bhikSava eva grAhyAH, te'kRtakaraNA bhikSavo dvividhAH-anadhigatA adhigatAzca boddhvyaaH| samadhIte 'prakalpe' nizIthAdhyayane jaghanyato'pyadhigatAH, 'itarathA' tadadhyayanAbhAve tvanadhigatAH // 97 // atraiva matAntaramAhakei puNa ahigayANaM, iha kayakaraNattameva icchNti|jN AyatagA jogA, bUDhA khalu tehi NiyameNaM // 18 // 'kei puNa' tti / kecit punarAcAryA adhigatAnAM kRtakaraNatvamevecchanti na tvakRtakaraNatvam, 'yat' yasmAt 'taiH' guruta. 20 Jain Educaton Internations For Private & Pearl Use Only Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SRO khopajJavR- adhigatairniyamena 'AyatakAH' vistIrNakAlA mahAkalpazrutAdInAM yogA vyUDhAH, khalviti pAdapUraNe / taduktaM vyavahArapI- gurutattvattiyutaHThikAyAm-"ahigaya kayakaraNattaM jogAyatagArihA keI // " adhigatAnAM kRtakaraNatvamicchanti kecidAyatakayogAsta vinizcayaH dvitIyoityetadarthaH // 98 // llAsaH te viyathirA aathirA, iMti dubheAthirA tahiM te uje daDhadhiisaMghayaNA, tabivarIA puNo athirA 99/4 // 115 // 'te vi ya' tti / ye bhikSavo'nadhigatA adhigatAzca te'pi pratyekaM sthirA asthirAzceti dvibhedA bhavanti / tatra sthirAstu te ye dRDhadhRtisaMhananAH, 'tadviparItAH' dhRtisaMhananAbhyAmasampannAH punarasthirAH, evaM kRtakaraNAkRtakaraNayorapi draSTavyam / // 99 // atra prAyazcittadAnavidhimAhahai gIyattho kayakaraNo, thiro ajaMsevae tayaM dijjA / iyarammi hoi icchA, sulahaM jaMteNa dANaM tu // 30 // prAyazcitta dAnavidhiH __ 'gIyatthotti / gItArthaH kRtakaraNaH sthirazca yat sevate prAyazcittasthAnaM tadeva tasmai paripUrNa dadyAt / 'itarasmin'tadeva | prAyazcittasthAna prApte'gItArthe'kRtakaraNe'sthire ca 'icchA' prAyazcittadAnavidhau sUtropadezAnusAreNa svecchA, tathAhisamartha iti jJAte yat paripUrNa dIyate asamartha iti parIkSite tataH prAptaprAyazcittAdarvAktanamanantaraM dIyate, tatrApyasamartha tAyAM tato'pyanantaram , tatrApyasAmarthe tato'pyanantaram , evaM tAvanneyaM yAvannivikRtikam , tatrApyasamarthatAra C // 115 // hApauruSIpratyAkhyAnam , tatrApyazaktI namaskArasahitam, gADhaglAnatvAdinA tasyApyasambhave evamevAlocanAmAtreNa zuddhyA-11 For Private & Personal use only Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAdanamiti / dAnaM tu, yathApuruSamatra yantreNa sulabham / yasyaivAcAryasya kRtakaraNasya sApekSasya mahatyapyaparAdhe mUlam / tasyaivAkRtakaraNasyAsamarthatvAcchedaH / upAdhyAyasya ca kRtakaraNasya mUlaprAyazcittamApannasyApi sApekSa iti kRtvA chedaH, tasyAkRtakaraNasya ca mUlamApannasyApi guruSANmAsikam , "sAvekkho tti va kAuM, gurussa kayajogiNo bhave cheo / akayakaraNammi chagguru" iti vacanAt , AcAryasya prAguktatvena guruzabdenAtropAdhyAyasyaiva grahaNAt / manAg nirapekSatAyAM ca kRtakaraNasyApyupAdhyAyasya mUlApattau mUlamevocyate, "biie mUlaM ca chedo cha gurugA" itivyavahAravacanAt , tathAvidha-2 dhRtibalasamarthatAyAM mUlasyAnyathA tu cchedasya kRtakaraNopAdhyAyapakSe samarthanAt , evamagrimA pakrAntiracanAyA yathAsampradAya yantreNa spaSTamevopalambhAditi // 300 // yantraracanAprakAramevAha vArasa gihAi tiriaM, vIsaM ca ahomuhAiM gehAi / ThAvija tao dugadugahANIi dsaaigehaaii||1|| MI 'bArasa' tti / tiryag dvAdaza gRhANi adhomukhAni ca viMzatihANi sthApayet / evaM ca dvAdazagRhAtmikA viMzatigRha- patayo bhavanti, tato dvikadvikahAnyA dazAdigRhANi sthApyante / ayaM bhAvaH-viMzatitamAyAM paGko dakSiNato'ntime dve gRhake muktvA tasyA adhastAdazagRhAtmikA ekaviMzatitamA pani sthApyate, tatra ye dve antima gRhake te muktvA'dhastAdaSTagRkAhAtmikA dvAviMzatitamA, tadantye dve gRhe muktvA tasyA adhastAta paDagRhAtmikA trayoviMzatitamA, tadantye dve gRhake muktvA tasyA adhastAccaturgrahAtmikA caturviMzatitamA, tasyAmapi ye dve antime gRhe te muktvA tasyA adhastAvipahAtmikA paJcaviMzatitamA, tasyA adhastAdekagRhAtmikA SaDUviMzatitamA paGkiH sthApyA, evaM SaDaviMzatipaGgayAtmakaM yantraM bhvtiiti||shaaetdevaah yatraracanAprakAraH, tatra vyavahArayabraracanAvidhiH Main Education internet For Private & Personal use only Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aucomame -- svopajJava- jA paNavIsaipaMtI, dugihA chabIsiA a egagihA / kayakaraNAyariAI, ThappA paDhamAigehesu // 2 // gurutattvattiyutaH 'jA paNavIsai' tti / tatra prathamAdigRheSu kRtakaraNAcAryAdayaH sthaapyaaH| prathamapaGkepari prathamagRhe kRtakaraNa AcAryaH vinizcayaH dvitIyo- sthApanIyaH, dvitIye so'kRtakaraNaH, tRtIye kRtakaraNa upAdhyAyaH, caturthe so'kRtakaraNaH, paJcame'dhigatasthirabhikSuH kRtakaraNaH, SaSThe sa evAkRtakaraNaH, saptame'dhigatAsthirabhikSuH kRtakaraNaH, aSTame sa evAkRtakaraNaH, navame'nadhigata-IN sthirabhikSuH kRtakaraNaH, dazame sa evAkRtakaraNaH, ekAdaze'nadhigatAsthirabhikSuH kRtakaraNaH, dvAdaze'nadhigatAsthirAkRtakaraNo bhikSuriti / evaM sthApayitvA kRtakaraNasyAcAryatya mUlam , tasminnevAparAdhe'kRtakaraNasya tasya cchedaH / upAdhyAyasya mUlamApannasya kRtakaraNasya chedaH, akRtakaraNava paNmAsaguru / tatraivAparAdhe bhikSoradhigatasya sthirasya kRtakaraNasya SaNmAsaguru, akRtakaraNasya SaNmAsalaghu / adhigatasya bhikSorasthirasya kRtakaraNasya SaNmAsalaghu, akRtakaraNasya ca caturmAsaguru / anadhigatasya bhikSoH sthirasya kRtakaraNasya caturmAsaguru, akRtakaraNasya caturmAsalaghu / anadhiMgatasya bhikSorasthirasya kRtakaraNasya caturmAsalaghu, tasyaivAkRtakaraNasya maasguru| evaM prathamapatau mUlAdArabdhaM mAsaguruke niSThitam // 2 // etadevAha mUlAo mAsagurue, cheyAo maaslhuatthonnmmi| chagguruAo bhinne, gurummi lahuammi challahuA // 3 // 8 'mUlAo mAsagurue'tti / dvitIyasyAM paGkau chedAdArabhya mAsalaghuke nistiSThati-prathame gRhe chedaH, dvitIye paDguru, tRtI- // 116 // ye'pi SaDguru, caturthe SaDlaghu, paJcame SaDlaghu, paSThe caturguru, saptame'pi caturguru, aSTame caturlaghu, navame'pi caturlaghu, dazame in Mainelibrary.org For Private Personal Use Only an intern a Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAsaguru, ekAdaze'pi mAsaguru, dvAdaze mAsaladhviti / tRtIyasyAM paGko SaDgurukAdArabhya 'bhinne' bhinnamAse gurau niSThAM yAti-prathame SaDguru, dvitIyatRtIyayoH SaDUlaghu, caturthapaJcamayozcaturmAsaguru, SaSThasaptamayozcaturmAsalaghu, aSTamanavamayormAsaguru, dazamaikAdazayormAsalaghu, dvAdaze ca bhinnamAso gururiti / caturthapaGkau SaDalaghukAdArabhya 'laghuke' bhinnalaghumAse niSThAM yAti-prathamagRhe paDalaghu, dvitIyatRtIyayozcaturguru, caturthapaJcamayozcaturlaghu, SaSThasaptamayormAsaguru, aSTamanavamayormAsalaghu, dazamaikAdazayobhinnagurumAsaH, dvAdaze ca bhinnalaghumAsa iti // 3 // cauguruA caulahuA, vIsairAiMdiyammi guruleNhue| mAsagurumAsalahuA, gurummi lahuammi pannase. KI 'cauguruA' tti / pazcamapatau caturgurukAdArabhya guruke viMzatirAtrindive niSThAM yAti-prathame gRhe caturmAsaguru, dvitIyatRtIyayozcaturlaghu, caturthapaJcamayormAsaguru, SaSThasaptamayormAsalaghu, aSTamanavamayobhinnagurumAsaH, dazamaikAdazayorbhinalaghumAsaH, dvAdaze ca guruviMzatirAtrindivamiti / SaSThapatau caturlaghukAdArabhya laghuviMzatirAtrindive niSThAM yAti-prathama-12 gRhe caturlaghu, dvitIyatRtIyayormAsaguru, caturthapaJcamayormAsaladhu, SaSThasaptamayorgurupaJcaviMzatikam , aSTamanavamayorlaghupaJcaviM-18 zatikam , dazamaikAdazayorguruviMzatikam , dvAdaze laghuviMzatirAtrindivamiti / saptamapato mAsagurukAdArabhya gurupaJcadazake / yatRtIyayomosalaghu, caturthapaJcamayorgurupaJcaviMzatikam , SaSThasaptamayolaghupaJcaviM-11 zatikam , aSTamanavamayorguruviMzatikam . dazamaikAdazayolaghuviMzatikam , dvAdaze ca gurupaJcadazakamiti / aSTamapatau 6 CCESSAGAR-OCTOR lain Education International For Private & Personal use only wanamainelorery.org Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 117 // svopajJavR- 18 mAsalaghukAdArabhya laghupaJcadazake niSThAM yAti-prathabhagRhe mAsalaghu, dvitIyatRtIyayorgurupaJcaviMzatikam , caturthapaJcamayola-8 gurutattva ttiyutaH ghupaJcaviMzatikam , SaSThasaptamayorguruviMzatikam , aSTamanavamayolaghuviMzatikam , dazamaikAdazayorgurupaJcadazakam , dvAdaze ca / vinizcayaH dvitIyo- laghupaJcadazakamiti // 4 // llAsa: gurulahupaNavIsaiA, gurulahudasayammi 9-10 vIsadiNa guruaa| gurupaMcayammi 11 lahupaMcayammi lahuvIsarAidiNA 12 // 5 // 'gurulahu'tti / navamapatI gurupaJcaviMzatikAdArabhya gurudazake niSThAM yAti-prathamagRhe gurupaJcaviMzatikam , dvitIyata-13 hai| tIyayorladhupaJcaviMzatikam , caturthapaJcamayorguruviMzatikam , SaSThasaptamayolaghuviMzatikam , aSTamanavamayorgurupaJcadazakam , 15 | dazamaikAdazayorlaghupaJcadazakam , dvAdaze ca gurudazakamiti / dazamapaGkI laghupaJcaviMzatikAdArabhya laghudazake niSThAM yAti-prathamagRhe laghupaJcaviMzatikam , dvitIyatRtIyayorguruviMzatikam , caturthapaJcamayolaghuviMzatikam , SaSThasaptamayorgurupaJcadazakam , aSTamanavamayolaghupaJcadazakam , dazamaikAdazayorgurudazakam , dvAdaze ca laghudazakamiti / ekAdazapatI guruviMzatirAtrindivAdArabhya gurupaJcake niSThAM yAti-prathamagRhe guruviMzatirAtrindivam , dvitIyatRtIyayolaghuviMzatikam , catu-|| rthapaJcamayorgurupaJcadazakam , SaSThasaptamayolaghupaJcadazakam , aSTamanavamayorgurudazakam , dazamaikAdazayolaghudazakam , dvAdaze | // 117 // ca gurupaJcadazakamiti / dvAdazapaGgI ca laghaviMzatirAtrindinAlaghapaJcake niSThAM yAti-prathamagRhe laghuviMzatikam, dvitI OGGLES HOSTICOS CARSANGRESSNESS in Education International For Private Personal use only ainelibrary.org Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yatRtIyayorgurupaJcadazakam , caturthapaJcamayolaghupazcadazakam , SaSThasaptamayorgurudazakam , aSTamanavamayoladhudazakam , dazamai-12 kAdazayorgurupaJcakam , laghupaJcakaM ca dvAdaza iti // 5 // gurulahupaNNarasAo, dasame taha aTThamammi ya tavammi 13-14 / gurulahudasayAo puNa, chaTThammi tahA cautthe ya 15-16 // 6 // 'gurulahupaNNarasAotti / trayodazapako gurupaJcadazakAdArabhya dazame tiSThati-prathamagRhe gurupaJcadazakam , dvitIyatRtIyayorlaghupaJcadazakam , caturthapaJcamayorgurudazakam , SaSThasaptamayolaghudazakam , aSTamanavamayorgurupaJcakam , dazamaikAdazayolaghupaJcakam , dvAdaze ca dazamamiti / caturdazapatI laghupaJcadazakAdArabhyASTamatapasi tiSThati-prathamagRhe laghupaJcadazakam , dvitIyatRtIyayorgurudazakam , caturthapaJcamayolaghudazakam , SaSThasaptamayorgurupaJcakam , aSTamanavamayolaghupaJcakam , dazamaikAdazayordazamam, dvAdaze cASTamamiti / paJcadazapatI gurudazakAdArabhya SaSThe niSThAM yAti-prathamagRhe gurudazakam , dvitIyatRtIyayorlaghudazakam , caturthapaJcamayorgurupaJcakam , SaSThasaptamayorlaghupaJcakam , aSTamanavamayordazamam , daza-13 maikAdazayoraSTamam , dvAdaze ca paSThamiti / poDazapaGko laghudazakAdArabhya caturthe niSThAM yAti-prathamagRhe laghudazakam , dvitIyatRtIyayorgurupaJcakam , caturthapaJcamayolaghupaJcakam , SaSThasaptamayordazamam , aSTamanavamayoraSTamam , dazamaikAdazayoH SaSTham , dvAdaze ca caturthamiti // 6 // -OADCASTOCESCRe -E-ACTS For Private Personal use only Mainelibrary.org Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRgurulahupaNagA AyaMbilammi ekkAsaNe 17-18 ya NiTThAi / gurutattva ttiyutaH to vinizcayaH dvitIyo. dasamAo aTTamAo, purimaDhe Nivigaiammi 19-20 // 7 // llAsaH hai| 'gurulahupaNagA AyaMbilammitti / saptadazapaGkau gurupaJcakAdArabhyAcAmle niSThAM yAti-prathamagRhe gurupaJcakam , dvitii||118|| yatRtIyayorlaghupaJcakam , caturthapaJcamayordazamam , SaSThasaptamayoraSTamam , aSTamanavamayoH paSTham , dazamaikAdazayozcaturtham , dvAdaze cAcAmlamiti / aSTAdazapatau laghupaJcakAdArabhyaikAzane tiSThati-prathamagRhe laghupaJcakam , dvitIyatRtIyayordazamam , caturthapaJcamayoraSTamam , SaSThasaptamayoH SaSTham , aSTamanavamayozcaturtham , dazamaikAdazayorAcAmlam , dvAdaze caikAzanamiti / ekonaviMzatitamAyAM paGko dazamAdArabhya purimArddha niSThAM yAti-prathamagRhe dazamam , dvitIyatRtIyayoraSTamam , caturthapaJcamayoH SaSTham , SaSThasaptamayozcaturtham , aSTamanavamayorAcAmlam , dazamaikAdazayorekAzanam , dvAdaze ca pUrvArddhamiti / viMzatitamAyAM paGkAvaSTamAdArabhya nirvikRtike tiSThati-prathamagRhe'STamam , dvitIyatRtIyayoH SaSTham , caturthapaJcamayozcaturtham , SaSThasaptamayorAcAmlam , aSTamanavamayorekAzanam , dazamaikAdazayoH purimArddham , dvAdaze nirvikRtikamiti // 7 // chaTThAo Nivigaie 21, Niviiyammi ya tahA cautthAo 22 / AyaMbilAo ekkAsaNAo taha Nivigaiammi 23-24 // 8 // IG // 118 // 'chaTThAo' tti / ekaviMzatitamAyAM paGko SaSThAdArabhya nirvikRtike niSThAM yAti-prathamagRhe SaSTham , dvitIyatRtIyayo 640MACROCCOLOG Jain EducatioRE For Private Personal use only anelibrary.org Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zcaturtham, caturthapaJca mayorAcAmlam, paSThasaptamayorekAzanam, aSTamanavamayoH pUrvArddham, dazame nirvikRtikamiti / dvAviMzatitamAyAM ca paGktau caturthAdArabhya nirvikRti ke tiSThati - prathamagRhe caturtham, dvitIyatRtIyayorAcAmlam, caturthapaJcamayorekAzanam, paSThasaptamayoH pUrvArddham, aSTame nirvikRtikamiti / trayoviMzatitamAyAM paGkau AcAmladArabhya nirvikRtike niSThAM yAti - prathamagRhake AcAmlam, dvitIyatRtIyayorekAzanam, caturthapaJcamayoH pUrvArddham, SaSThe nirvikRtikamiti / caturviMzatitamAyAM paGkau ekAzanAdArabhya nirvikRti ke tiSThati prathame gRhe ekAzanam dvitIyatRtIyayoH pUrvArddham, caturthe nirvikRtikamiti // 8 // purimaNivigaiaM 25, kameNa paMtIsu NivigaiaM ca 26 / eso jaMtaNNAso, NAyavo ANupuvIe // 9 // 'purimaDDa' tti / paJcaviMzatitamAyAM paGkau prathamagRhe pUrvArddham, dvitIye ca nirvikRtikam / paDviMzatitamapaGkau caikasmineva gRhe nirvikRtikameveti / etatsarvaM paGgiSu krameNa jJeyam / eSa AnupUrvyA yantranyAso jJeyaH // 9 // vivahArAvikkhAe, bhaNio jaMtassa esa viSNAso / avarAhe mUlaM ciya, jaM sAvikkhassa bahue vi // 310 // 'vavahArAvikkhAe'ti / vyavahArApekSayA epa yantrasya vinyAso bhaNitaH 'yat' yasmAtsApekSasya bahuke'pyaparAdhe tatra mUlameva prAyazcittaM bhaNitam // 310 // w.jainelibrary.org Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyavahArayantrakametat / svopajJavRttiyutaH dvitIyo gurutatvavinizcayaH // 119 // kRtakaraNa akRtakara- kRtakaraNa akRtakaraNa, adhigata- adhigata- adhigatA- adhigatA-anadhiga- anadhiga- anadhiga- anadhigaAcAryaH Na AcAryaH upAdhyAyaH upAdhyAyaH sthirabhi- sthirabhi0 sthirabhi0 sthirabhi0 tasthirabhi tasthirabhi tAsthirabhi tAsthirabhi kSuH kRta0 akRtakara kRtakaraNaH akRtakara kRtakaraNaH akRtakara0 kRtakaraNaH akRtaka. | mUlam. chedaH / chedaH paNmAsaguru SaNmAsaguru pA.la. SaNmA.la. caturmA gu. caturmA.gu. caturmA.la. caturmA.la. mAsaguru. 2 chedaH / paguru padguru / paDlaghu paDalaghu caturguru catargara catarlagha caturlaghu mAsaguru mAsaguru mAsalaghu SaDguru paDlaghu palaghu caturguru caturguru caturlaghu caturlaghu mAsaguru mAsaguru mAsalaghu mAsalaghu guru 25 paDalaghu catuguru catuguru caturlaghu caturlaghu mAsaguru mAsagaru mAsalaghu mAsalaghu guru 25 guru 25 laghu 25 catuguru ctuleghu| catuleghu mAsaguru mAsaguru mAsalaghu mAsalagha guru 25 guru 25 laghu 25 laghu 25 guru 20 caturlaghu mAsaguru mAsaguru mAsalaghu mAsalaghu guru 25| | guru 25 laghu 25 laghu 25 guru 20 guru 20 laghu 20 mAsaguru mAsalaghu mAsalaghu guru 25 guru 25 laghu 25 lagha 25 guru 20 guru 20 laghu 20 laghu 20 guru 15 8 mAsalaghu guru 25 guru 25 laghu 25 laghu 25 guru 20 garu 20 laghu 20 laghu 20 guru 15 guru 15 laghu 15 9 guru 25 laghu 25 laghu 25 guru 20 guru 20 laghu 20 laghu 20 guru 15 guru 15 laghu 15 laghu 15 guru10 10 laghu 25 guru 20 guru 20 laghu 20 laghu 20 guru 15 ga 15 laghu 15 laghu 15 guru 10 guru 10 laghu 10 11 / guru 20 laghu 20 laghu 20 guru 15 guru 15 laghu 15 laghu 15 guru 10 guru 10 laghu 10 laghu 10 guru 5 laghu 15 laghu 15 guru 10 guru 10 laghu 10 laghu 10 guru 5 guru 5 laghu 5 13 | guru 15 laghu 15 laghu 15 guru 10 guru 10 laghu 10 laghu 10 guru 5 | guru 5 laghu 5 laghu 5 dazamam / // 119 // Jain Edu For Private Personal use only minelibrary.org Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 guru 10 | laghu 10 guru 5 dazamam dazamam aSTamam guru 5 laghu 5 laghu 5 laghu 5 dazamam dazamam aSTamam aSTamam SaSTham 15 laghu 10 guru 5 laghu 5 dazamam 16 guru 5 laghu 5 dazamam aSTamam aSTamam paSTam caturtham 17 laghu 5 dazamam 18 laghu 5 dazamam aSTamam aSTamam paSTam paSTam caturtham caturtham AcAmlam dazamam aSTamam aSTamam paSTam paSTam caturtham caturtham AcAmlam AcAmla0 ekAzanam dazamam aSTamam aSTamam paSTam paSTam dazamam 19 20 aSTamam paSTam caturtham caturtham AcAmlam AcAmlam ekAzanam ekAzanam purimArddham SaSTam paSTam caturtham caturtham AcAmalam AcAmlam ekAzanam ekAzanam purimArddha0 purimArddham nirvikRtiH caturtham caturtham AcAmlam AcAmlam ekAzanam ekAzanam purimArddham purimArddham nirvikRtiH 21 22 caturtham AcAmlam AcAmlam ekAzanam ekAzanam purimArddham parimArddhama nirvikRtiH 23 AcAlam ekAzanam ekAzanam purimArddham purimArddham nirvikRtiH 24 ekAzanam purimArddham purimArddham nirvikRtiH 25 purimArddham nirvikRtiH 26 nirvikRtiH laghu 15 | guru 10 guru 10 laghu 10 laghu 10 guru 5 guru 5 laghu 5 laghu 10 guru 5 laghu 5 arddhApattirUpamekaikasminnAcAryAdau sthAne kRtakaraNAkRtakaraNabhedena dve prAyazcitte, tayoH zuddhayorekamAdyamapakramAta na tUttarasthAne'nuvartate / evaM dvayorarddhamityarddhApattiriti malayagirayaH || jIammi jaMtarayaNe, ThaviA pAraMcie'NavaTTappe / AyariyauvajjhAyA, sahAvaNiravekkhayA'bhAvA // 11 // Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ARAREKAR ROSS-04 akam svopajJa'jIammitti / 'jIte' jItakalpe ca yantraracane, gurutattvattiyutaH | nAma lipiH ApattiH dAnam bizopakAH | asmina yatranyAse'nyatra ca prAyazcittavidhau vizepaparijJAnAya nAmAdiyazrakamidam // vinizcayaH dvitIyobhinnamAsaH 5 ni0 atra gAthA:-"nAmaM livi AvattI, dANaM ca visovagA ya pattayaM / ee upaMca ThANA, 25 mutkalani0 // llAsaH niviiAIsu NAyavvA // 1 // bhinna 1 lahu 2 guru 3 mAsA, caulahu 4 cauguru 50 laghumAsaH 0927 // purimArddham // // 12 // a chalahu 6 chagguruA 7 / eAo sannAo NivviiANaM kamA huMti / / 2 / / paNagAprAyazcittagurumAsaH kI 30 ekAzanam 5 1 kuDalaM ca rittaM 2, bhariaM 3 cattAri tAI rittAI 4 / cattAri a bhariAI, cha ritta / nAmAdiyacaturlaghudi 105 AcAmlam . bhariAi~ cha libiio||3|| paNavIsaDsagavIsaM, tIsaM paNahiasayaM ca vIsasayaM / paNasaTThI caturguru :: 120 caturtham 2 asIisayA, AvattIo sue bhaNiyA / / 4 / / mukkala niviaM purimaM, igabhattAyaMbilaM ca / paDalaghu -165 paSTam 40 uvavAsaM / chaTuM ca aTThamaM taha, saMpai eyAsu diti muNI / / 5 / / niviAIsu visovA, SaDguru::1180 aSTamam / 60 / divaDU dosar3a paMca dasa ceva / vIsA taha cAlIsA, saSTuiM ca kameNa NAyavvA // 6 // " jItakalpasthApitau pArAJcite'navasthApye cAcAryopAdhyAyau svabhAvanirapekSatAyAH-tAdRzaprAyazcittapratisevanAsthAnAnApAdi yabaracanAztAyA nirapekSatAyA abhAvAd gamyayapi paJcamIvidhAnAttAmAzrityetyarthaH, jinakalpikAdeH khalu svabhAvata eva svakalpa-1 prakAraH sthiternirapekSateti na pArAJcitasyAnavasthApyasya vA sambhavaH / anyeSAM tu nirapekSIbhavatAmapi svabhAvanirapekSatAbhAvAttatsambhavo bhavatyeveti / taduktaM jItavRttAveva-prathamAyAM paGktI nirapekSasyAdho gRhadvaye zUnyaM sthApyaM yatastayoH pArA- // 120 // JcikAnavasthApye bhavataH, te ca jinakalpikasya na saMbhavataH, tasya hi svabhAvenaiva nirapekSatvAditi // 11 // DISEARNER Jain Educationline Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jItakalpayatrakam - // jItakalpayantrametat // nira- kRtakaraNa sa evAkR-kRtakaraNa sa evAkR- gItArthaH sa evAka- gItArthA-sa evAka- agItArthaH sa evAkR- agItAthaH sa evAkRta pekSaH | AcAryaH takaraNaH upAdhyAyaH takaraNaH sthirakata0 takaraNaH sthirakatA takaraNaH sthirakata0 takaraNaH AstharakR. takaraNaH . pArAjita. anavasthA. anavasthA. mUlam mUlam chedaH chedaHhI dI ki vihI . anavasthA. mUlam mUlam chedaH chedaHnI hinI mUlam mUlam chedaH chedaH tIhI zrI zrI hi chedaH chedaHcIhI hI rihara hI iii li .guru0.guru0 0 laghu0 kisI bhI hidi guru..guru laghu laghu. 25 zrI zrI guru0 * guru0, laghu laghu0 25-25 guru0 * guru0 laghu laghu0 25 252020 gurumA. 2520 2015 laghumA. 20515 25 laghu 25 15 guruta. 21 Jain Educati For Private & Personal use only KIMinelibrary.org Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRttiyutaH dvitIyo // 121 // Jain Educatio prAyazcittanimittopAdhinA tu nirapekSaH pArAJcitAnavasthApyAdhikAryapi bhavatyevetyAha jiNakappiapaDirUvo, caramassa dugassa hoi ahigArI / egAgI kayatulaNo, muttAvikkho jao bhaNiyaM 12 'jiNakappi 'ti / 'jinakalpika pratirUpakaH' jinakalpikasadRzaH 'caramasya dvikasya' pArAJcitAnavasthApyalakSaNacaramaprAyazcittadvayasyAdhikArI bhavati 'ekAkI' dravyato bhAvatazcAsahAyaH, tathA kRtA tulanA - tapaHsattvAdyabhyAsalakSaNA yena sa tathA, tathA muktA'pekSA - kulagaNAdinizrAlakSaNA yena sa tathA / yata uktaM pravacane // 12 // | saMghayaNaviriya AgamasuttatthavihIe jo samujjutto / Niggahajutta tavassI, pavayaNasAre gahiaattho // 13 // tilatusatibhAgamitto, vi jassa asuho Na vijaI bhAvo / NijjUhaNAriho so, sese NijjUhaNA Natthi // saMghayaNa' ti / 'tilatusa' tti / uttAnArthamidaM gAthAdvayam, navaraM 'nigrahayukta:' jitendriyaH 'tapasvI' kRtatapazcaraNa ityarthaH // 13 // 14 // atra phalitaM virodhaparihAramAha | iyapacchittaNimittAvikkhaM samavikkha jIyajaMtammi / gaNarakkhAvikkhaM piya, vavahAre ko vi Na viroho // 'i'ti / 'iti' uktena prakAreNa prAyazcittanimittena yApekSA - svabhAvanirapekSatvAbhAvavivakSA tAM samAzritya jItakalpayantre sApekSapArAJcitAnavasthApya koSThaka likhane gaNarakSAlakSaNAmapekSAM ca 'apekSya' vivakSAviSayIkRtya 'vyavahAre' tada| likhane ca na ko'pi virodhaH; ekatrApi vivakSAbhedena vacanabhedasambhavAt, ata eva manAgU nirapekSatA'pekSayA vyavahAre'pi : tional gurutattvavinizcayaH llAsaH // 121 // Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ACCORRORSCOCOCOCK kRtakaraNopAdhyAye mUlaprAyazcittasamarthanAt , koSThakavRddhezca sApekSasyaivAdhikRtatvenAbhAvAt, itarasya sUcayaivAbhidhAnAditi dRDhataramavadhAraNIyam // 15 // nanu sApekSanirapekSayostAvadbheda AstAM sApekSANAM tvAcAryopAdhyAyabhikSaNAM kuto bhedaH? ityAzaGkAM samAdadhAnaH prAhanaNu AyariAdINaM, sAvikkhANaM kaomao bheo|bhnnnni jaMpacchittaM,dANaM caNNaM jao bhnniyN||16|| kA 'naNu' tti / navAcAryAdInAM sApekSANAM bhedaH kutaH kAraNAt 'mataH' abhyupagataH ? AcAryopAdhyAyayorapi bhikSu-11 tvasyAvasthitatvAt , tadhaNena tayorapi grahaNasambhavAt ; 'bhaNyate' atrottaraM dIyate-'yat' yasmAdAcAryAdInAmAbhava-131 tprAyazcittaM samarthAsamarthapuruSAdyapekSaprAyazcittasya dAnaM ca bhinnaM tata AcAryAdInAM bhedaH, yato bhaNitaM vyavahArabhASye // 16 // kAraNamakAraNaM vA, jayaNAjayaNA va ntth'giiytthe| eeNa kAraNeNaM,AyariAI bhave tivihaa|| 17 // RI 'kAraNamakAraNaM vatti / 'idaM kAraNaM pratisevanAyA idamakAraNam , tathA iyaM yatanA iyamayatanA' ityetannAsti vicAraNaM 81 agItArthe, arthAdgItArthasyAstIti pratIyate / tatrAcAryopAdhyAyo gItArthI bhikSItArtho'gItArthazca, gItArthasyAgItArthasya ca kAraNe yatanayA kAraNe'yatanayA'kAraNe yatanayA'kAraNe'yatanayA pRthak pRthak prAyazcittam , sahAsahapuruSAdyapekSaM tulye'pi prAyazcitte ApadyamAne pRthaganyo'nyo dAnavidhirityetena kAraNenAcAryAdayastrividhA bhavanti / sUtre 'bhave' iti bahutve'pyekavacanaM prAkRtatvAt , prAkRte hi vacanavyatyayo'pi kvacidbhavatIti // 17 // enAmeva gAthAM vyAkhyAnayati CSCOCCCCCCC - Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavR- kajAkaja jayAjaya, avijANaMto agIajaM seve|so hoi tassa dappo, gIe dappA'jae dosA // 18 ||gurutttvttiyutH II 'kajjAkaja' tti / kArya nAma prayojanaM taccAdhikRtapravRtteH prayojakatvAtkAraNam , ata evoktamanyatra-"kAraNaM ti/vinizcayaH dvitIyoDAvA kajaM ti vA egaTTa" tato'yamarthaH-'agItaH' agItArthaH kAryamiti kAraNaM na jAnAti yasmin prApte pratisevanA llAsaH kriyate / tathA'kAryamityakAraNaM na jAnAti yasmin prApta pratisevanAna kriyate / tathA kAraNe'kAraNe vA prApte sevanaM kurvan | yatanAmayatanAM vA na jAnAti / etAnyajAnAno 'yat' pratisevate sa tasya darpo bhavati, sA tasya darpikA pratisevanA bhavatIti bhAvaH / gItArthaH punaH sarvANyetAni jAnAti tataH kAraNe'pi yatanayA pratisevata iti zuddhaH, agItArthasya tvajJAnatayA darpaNa pratisevamAnasya prAyazcittam / yadi ca gItArtho'pi cAritramohodayena darpaNa pravartate, kAraNe'pi na yatate ca, tadA tulyA agItArthena saha tasya dossaaH| tatrAcAryA upAdhyAyAzca niyamAdgItArthA iti gItArthatvApekSayA vAsamAH, kevalaM pratisevyamAnaM vastu pratItya vissmaaH| bhikSavo gItArthA agItArthAzca bhavanti, pratisevyamapi vastvadhikRtya bheda iti vastubhedato gItArthatvAgItArthatvatazca pRthaga vibhinna vibhinna prAyazcittam , sahAsahapuruSAdyapekSayA tu tulye'pyAbhavati prAyazcitte pRthag vibhinnavibhinnaM prAyazcittadAnam // 18 // tathA cAhadosavihavANurUvo, loe daMDovi kimuta uttrie| titthuccheo iharA, NirANukaMpA Na ya visohI // 19 // // 122 // 'dosa'tti / loke'pi daNDaH doSAnurUpo vibhavAnurUpazca, tathAhi-mahatyaparAdhe mahAn daNDo'lpe'lpIyAn / tathA SCOTAGRSSC Jain St For Private & Personal use only Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAne'pi doSe'lpadhanasyAlpo mahAdhanasya mahAn loke'pi tAvadevam , kimuta' kiM punaH 'autarike' lokottare vyavahAre, tatra sutarAM doSasAmonurUpo daNDaH, tasya sakalajagadanukampApradhAnatvAt / 'itarathA' doSasAmarthya atikramya daNDakaraNe vyavasthAbhAvAtsantAnapravRttyasambhave tIrthocchedaH syAt / tathA 'niranukampA' anukampAyA abhAvaH, prAyazcittadAyakasyAsamarthabhikSuprabhRtInAmananugrahAt / na ca tasya prAyazcittadAyakasya vizodhiH, aprAyazcitte prAyazcittasya prAyazcite'pyatimAtraprAyazcittasya dAnato mahA''zAtanAsambhavAt , tataH sApekSA AcAryAdayastrividhAH // 19 // atraiva prakArAntaramAhaahavA kajjAkajje, jayAjayaMte a kovido giio| dappAjao NisevaM, aNurUvaM pAvae dosaM // 320 // 'ahava' tti / 'athavA iti prakArAntare 'gItaH' gItArthaH, sa kAraNamapi jAnAtyakAraNamapi jAnAti yatanAmapi jAnAtyayatanAmapi jAnAti / evaM kAryAkArye yatAyate kovido gItArthoM yadi darpaNa pratisevate kAraNe'pyayatanayA ca tadA sa dAyato niSevamANaH 'anurUpam' darpAnurUpamayatanAnurUpaM ca doSaM prAyazcittaM prApnoti, dayitanAniSpannaM tasmai prAyazcittaM dIyata iti bhAvaH // 320 // kappe a akappammi ya, jo puNa aviNicchio akajaM pi / kajjamiti sevamANo, adosavaM so asaDhabhAvo // 21 // For Private & Personal use only Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | gurutattva 5453- 5 svopajJavR. 'kappe a'tti / yaH punaH kalpye'kalpye ca'avinizcitaH' kiMkalpyaM kimakalpyam ? iti vinizcayarahitaH saH'akAryattiyataH mapi' akalpyamapi 'kAryamiti' kalpyamiti buddhyA sevamAno'zaThabhAva iti, hetau prathamA, azaThabhAvatvAdadoSavAn , na vinizcayA dvitIyo-18/ prAyazcittabhAg bhavatIti bhAvaH // 21 // llAsa // 123 // jaM vA dosamayANaMto, hehaMbhUto Nisevae / hujjA NidosavaM keNa, viANato tamAyaraM // 22 // __ 'jaM vatti / hehaMbhUto nAma guNadoSaparijJAnavikalo'zaThabhAvaH, sa yaM doSamajAnAno niSevate tameva doSaM vijAnAnaH ko-16 vido gItArtha Acaran kena hetunA 'nirdoSavAn' doSasyAbhAvo nirdoSastadvAn ? na kenApItyarthaH, tiivrdussttaadhyvsaaybhaavaat|| na khalu jAnAnastIvaduSTAdhyavasAyamantareNa tathA pravartata iti // 22 // tadevaM dRSTAntamabhidhAya dAntikayojanAmAha emeva ya tullammivi, avarAhapayammi vaDhiA do vi| tattha vi jahANurUvaM, dalaMti daMDaM duveNhaM pi // 23 // HI 'emeva ya'tti / evameva' anenaiva dRSTAntena dvAvapi janau AstAmeka ityapizabdArthaH, 'tulye'pi' samAne'pyaparAdhapade | vartinI, 'tatrApi' tulye'pyaparAdhe dvayorapi tayoH 'yathA'nurUpaM' gItArthAgItArthayatanA'yatanAsaMhananavizeSAnurUpaM daNDaM | 'dalayanti' prayacchanti, tasmAtprAyazcittadAnabhedatazcAcAryAdikastrividho bhedaH kRtaH // 23 // tadevamAcAyodibhedatrayaH // 123 // INsamarthanAyoktarUpadRSTAntavazato gItArthAgItArthAdibhedata AbhavatprAyazcittasya dAnasya ca nAnAtvamupadarzitam , ata eva dRSTAntAdavasthAbhedato gItArtha eva kevale zodhinAnAtvamupadarzayati GROSSO 45946 Main Education international For Private & Personal use only sww.jainelibrary.org Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eseva yadiTTaMto, tivihe gIammi sohinANatte / vatthusariso udaMDo, dijjai loe vi putrutaM // 24 // 'eseva ya'ti / 'gIte' gItArthe 'trividhe' triprakAre bAlataruNavRddhalakSaNe yat zodhinAnAtvaM tadviSaya 'eSa eva' anantaroditasvarUpo dRSTAntaH / tathAhi --yathA kalpayAkalpya vidhiparijJAnavikalo'kalpyamapi kalpyamiti buddhyA pratisevamAno na | doSavAn bhavati kovidastu kalpyAkalpyau jAnAno'kalpanIyaM pratisevamAno doSavAn, evamihApi tulye pratisevyamAne vastuni taruNe prabhUtaM prAyazcittaM samarthatvAt, bAlavRddhayoH stokamasamarthatvAt ; na caitadanyAyyam, yato loke'pi vastusadRzapuruSA nurUpo daNDo dIyate, tathAhi - bAle vRddhe ca mahatyapyaparAdhe karuNAspadatvAt stoko daNDaH, taruNe mahAn, etacca prAgevoktam 'dosavihavANurUvo' ityAdinA, tato nyAyyamanantaroditamiti // 24 // saMpratyAcAryopAdhyAyabhikSUNAmeva cikitsAviSaye vidhinAnAtvaM darzayati tivihe tegicchammi ya, ujjua vAulaNasAhaNA ceva / paNNavaNamaNicchaMte, dito bhaMDipoehiM // 25 // 'tivihe' tti / 'trividhe' triprakAre AcAryopAdhyAya bhikSulakSaNe cikitsyamAne gItArtha iti gamyate 'ujjua'tti 'RjukaM' sphuTameva ' vyApRtasAdhanA' vyApRtakriyAkathanaM karttavyam / iyamatra bhAvanA - AcAryANAmupAdhyAyAnAM gItArthAnAM ca | bhikSUNAM vicikitsyamAnAnAM yadi zuddhaM prAsukameSaNIyaM labhyate tadA na tatra vicAraH / atha zuddhaM na labhyate'vazyaM ca cikitsA karttavyA tadA'zuddhamapyAnIya dIyate, tathAbhUte ca dIyamAne sphuTameva nivedyate idamevambhUtamiti teSAM gItArtha - ) AcAryopA dhyAya bhikSU NAM ciki tsAkaraNe vidhiH Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ttiyutaH svopajJavR- tvenaaprinnaamaatiprinnaamdossaasmbhvaat| agItArthabhikSoH punaH zuddhA'lAbhe cikitsAmazuddhena kurvanto munivRSabhA gurutattva yatanayA kurvanti na cAzuddhaM kathayanti, yadi punaH kathayantya yatanayA vA kurvanti tadA so'pariNAmatvAdanicchan yadanA-1 vinizcayaH dvitIyo- gADhAdiparitApanamanubhavati tannimittaM prAyazcittamApadyate teSAM munivRSabhANAm ; yadvA'tipariNAmatayA so'tiprasaGgaM kuryAt llAsA tasmAnna kathanIya nApyayatanA karttavyA; kathamapi tatparijJAyAnicchati ca gItArthabhikSI prajJApanA kartavyA, yathA-lAnatve // 124 // yadakalpikamapi yatanayA sevyate tatra zuddho glAnaH, yatanayA pravRtteH azuddhagrahaNAdalpIyaso doSasya bhAvAt , tasyApi prAyazcittena pazcAcchodhayiSyamANatvAt , uttarakAlaM prabhUtasaMyamalAbhahetutvena tasyAzrayaNIyatvAditi / iyaM ca prajJApanA taruNe kriyate, bAlastu bAlatvAd yathAbhaNitaM karotyeva / yastu vRddhastaruNo vA'tirogagrasto'cikitsanIyaH sa protsA-18 hyate-kuru mahAnubhAva ! bhaktapratyAkhyAnametanjinavacanAdhigamaphalamiti / yadi ca necchati tadA 'bhaNDIpotAbhyAM' gantrIpravahaNAbhyAM dRSTAntaH karaNIyaH, sa cAyam-yA ekadeze kvacidadRDhA bhaNDI sA zIlApyate, yataH sA zIlitA satI kArya karoti, yA tu saMsthApitA'pi kAryakaraNAkSamA na tAM zIlayanti / evaM pote'pi bhAvanIyam / dArTAntikayojanA tviyam-yadi prabhUtamAyuH saMbhAvyate praguNIkRtazca dehaH saMyamavyApAreSu samartha iti jJAyate tadA saMyamavRddhaye yuktA VIcikitsA'nyathA tu niSphaleti // 25 // uktagAthAmeva vivRNotisuddhAlaMbhe'gIe, ajayaNakaraNakahaNe bhave gurugaa|kujjaa va atipasaMgaM, asevamANe va asamAhI // 26 // // 124 // 'suddhAlabhe' tti / 'agIte' agItArthe bhikSau zuddhAlAbhe'zuddhena cikitsyamAne yadyayatanA kriyate kathyate vA tadA Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ munivRSabhANAmayatanAkAriNAM kathayatAM prAyazcittaM bhavati 'gurukAH' catvAro mAsA gurvH| iyamatra bhAvanA-yadyayata nAkaraNataH kathanato vA jJAtaM bhavati yathA mamAzuddhena cikitsA kriyate tadA teSAM munivRSabhANAM catvAro gurukAH, hietaccAsAmAcArIpravRttiniSedhArtha prAyazcittam ; yA punaranicchato'samAdhipravRtteranAgADhAdiparitApanA'nyadeva pRthagiti / evamatiprasaGgAdinimittakamapi // 26 // tadevaM sammatigranthaM parisamApyopasaMharatiAyariAI tamhA, bhiNNA pddisevnnaaibheennN| purisaMtare vi eso, Neo bhaNiyaM jao jIe // 27 // __'AyariAI' tti / tasmAdAcAryAdayaH pratisevanAdibhedena bhinnaaH| eSa bhedaH puruSAntare'pi jJeyaH, yato bhaNitaM 'jIte' jItakalpe // 27 // purisA gIAgIA, sahAsahA taha saDhAsaDhA keI / pariNAmApariNAmA aipariNAmA ya vatthUNaM // 28 // | 'puris'tti| puruSA gItArthAH-adhigatanizIthAntazrutAH, agItArthAH-taditare, sahA:-sarvaprakAraiH samarthAH,asahA:-asa-13 marthAH, tathA kecicchaThAH-mAyAvinaH, azaThAH-saralAtmAnaH, pariNAmakA apariNAmakA atipariNAmakAzca vstuunaam||28|| taha dhiisaMghayaNobhayasaMpannA tadubhaeNa hINA y| AyaparobhayanobhayataragA taha annataragA ya // 29 // | 'taha' tti / tathA dhRtisaMhananobhayasaMpannAH, atra catvAro bhaGgAH-dhRtisampannAH saMhananahInA iti prathamaH 1, saMhana-2 nasaMpannA dhRtihInA iti dvitIyaH 2, ubhayena dhRtisaMhananAkhyena saMpannA iti tRtIyaH 3, tadubhayena hInAzceti caturthaH4 / SECURMUSCULOUS For Private & Personal use only Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJattiyutaH dvitIyo // 125 // | tathA''tmaparobhayAnubhayatarakA iti, atrApi catvAro bhaGgAH - AtmAnugrAhakaM tapaH paropaSTambhakArakaM vaiyAvRttyaM tayo| dvayorapi samarthAH paraM ye tapa eva kurvanti na vaiyAvRttyaM te AtmatarakA na paratarakA iti prathamaH 1, ye tu vaiyAvRttyameva kurvanti na tapaste nA''tmatarakAH paratarakA iti dvitIyaH 2, ye tUbhayamapi kurvanti te ubhayatarakA iti tRtIyaH 3, ye punarubhayamapi na kurvanti te nobhayatarakA iti caturthaH 4 / tathA 'annataraga'tti anyatarakA ye tapovaiyAvRttyayoranyataradekameva karttuM zaknuvanti nobhayakaraNakSamA ityarthaH // 29 // kappaTThiAdao vi ya, cauro je seyarA samakkhAyA / sAvikveyarabheAdao a je tANa purisANa 330 'kapaTTiAdao viya'tti / kalpasthitA Adayo yeSAM te kalpasthitAdayazcatvAro ye 'setarAH' sapratipakSAzcatvAraH samAkhyAtAH - kalpasthita 1 pariNata 2 kRtayogi 3 taramANAkhyAH 4 akalpasthitA'pariNatA kRtayogyataramANAkhyAzca / tatrA''celakyAdidazavidhakalpe sthitAH prathamacaramajinasAdhavaH kalpasthitAH, madhyamadvAviMzatijinasAdhavo mahAvidehajAzcAkalpasthitAH / pariNataM paripAkamApannaM jIvena sahaikIbhAvamAgataM cAritraM yeSAM te pariNatAH, itare'pariNatAH / kRtayoginazcaturthaSaSThASTamAdibhirbhAvitazarIrAH, itare'kRtayoginaH / taramANAzca " zakezcayataratIrapArAH (si 8-4-86 ) ityanena prAkRtalakSaNasUtreNa zakladhAtostarAdeze kRte zaknuvAnAH - zaktitulanAM kurvANA ityarthaH, itaretaramANAH / ete ca sApekSAdayaH, sApekSAH - gacchavAsinaH, nirapekSAH - jinakalpikAdayaH, 'je' iti pAdapUraNe / 'tANa purisANaM'ti ityagretanagAthAyAM saMbadhyate // 330 // sA ceyam gurutattvavinizcayaH lAsaH / / 125 // Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jo jaha satto bahutaraguNo va tassAhiaM pi dijAhi / hINassa hINataragaM, jhosijja va sabahINassa // 31 // 'jo jaha satto' tti / teSAM puruSANAM gItArthAdInAM kalpasthitAdInAM ca madhyAd yo 'yathA zaktaH tapaH karttuM kSamaH 'bahutaraguNo vA' dhRtisaMhananasaMpannaH pariNataH kRtayogI Atmaparataro vA bhavettasya' adhikamapi' jItoktAdatiriktamapi dadyAt / 'hInasya' dhRtisaMhananAdirahitasya 'hInataraM' jItottAdalpataraM dadyAt / 'sarvahInasya' sAmastyenAkSamasya sarvamapi tapaH 'kSapayet' hAsayet na kimapi tasya dadyAt mithyAduSkRtenaiva tasya zuddhirAdezyetyarthaH // 31 // pratisevAvaicitrye prAyazcittavaicitryamAhapaDisevAbheeNa vi, pacchittaM khalu vicittayaM hoi / jaM jIadANasuttaM, eyaM pAyaM pamAeNaM // 32 // 'paDi seva' tti / pratisevA bhedenApi khalu vicitraM prAyazcittaM bhavati / tatra yajjItadAnasUtrametatprAyaH pramAdena, pramAdo daivAt pratilekhanApramArjanAdyanupayuktatA, tatra jItoktaM yathAsthitameva prAyazcittamityarthaH // 32 // ThANaMtarassa vuDDI, dappe AuDiAi vi tahe va / sadvANaM vA kappe, paDikamaNaM vA tadubhayaM vA // 33 // 'ThANaMtarasta' tti / 'darpe' dhAvanaDepanavalganAdirUpe hAsyajanakavacanakandarpAdirUpe vA sthAnAntarasya vRddhiH karttavyA, darpavataH pramAdapratisevakaprAyazcittasthAnAntaraM varddhayet, kimuktaM bhavati ? pramAdapratisevanayA bhinnamAsalaghumAsagurumAsacaturlaghucaturguruSalaghuSagurUNAmApattau nirvikRtikapurimA kAzanAcAmAmlacaturthaSaSThASTamAni tapAMsi dIyante / darpaprati| sevAkAriNastu bhinnamAsAdInAmApattau nirvikRtikaM muktvA purimArddhAdIni dazamAntAni deyAnIti / 'AkuTTikAyA - ) pratisevA citrye prAyazcittavaici tryam Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavR. ttiyutaH / dvitIyo // 126 // OMOMOM505151-5 mapi' upetya sAvadhakaraNotsAharUpAyAM 'tathaiva' darpavadeva sthAnAntaravRddhiH kaaryaa| darpapratisevino hi bhinnmaasaadyaapttau| gurutattvapurimArbAdIni dazamAntAni dIyante, AkuTTiprati sevinastvekAzanAdIni dvAdazAntAni deyAni, svasthAnameva vA dadyAt / vinizcayaH ihApattirUpaM prAyazcittaM svasthAnamucyate, yathA''kuTTikayA paJcendriyavadhe mUlam , anyatrApi cAkuTTikayA yatrAparAdhe yad llAsaH bhinnamAsAdikamuktaM tattatra svasthAnam, tadevAkuTTikApratisevino dadyAdityarthaH / 'kalpye' kAraNapratisevArUpe pratikramaNaM pariNAmabhemithyAdRSkRtadAnamAtraM vA, athavA 'tadubhayaM' AlocanAmithyAduSkRtobhayarUpaM prAyazcittam // 33 // pariNAmAnurUpyeNApi dina prAyazciprAyazcittadAnabhedamAha ttasya vaiziAloaNakAlammi vi, sNkitttthvisohimeamuvlbbh| ahiaMvA hINaM vA, tammattaM vAvi dijAhi // 34 // yama 'AloaNa' tti / AlocanAkAle'pi kamapyaparAdhavizeSa yaH sarvadhA na prakAzayati kathayannapyarddhakathitaM vA karoti prAyazcittasa saMkliSTapariNAma iti jJAtvA tasyAdhikamapi dadyAt / yaH punaH saMvegamupagato nindAgahAdibhirvizuddhapariNAmastasya dvArasamAptiH hInamapi dadyAt / yaH punarmadhyasthapariNAmastasya tanmAtrameva dadyAditi // 34 // prAyazcittadvArasamAptyupadarzanapUrva dvAra- vyavahAraprayAtmakaivyavahAranirUpaNasiddhatAmupadarzayati rUpaNAsama:eso pAyacchitte, vavahAro dhiirpurispnnnntto| bhaNioa parisamApiamiya vavahArassa daartigN||35|| ptizca 'eso' tti spaSTeyam // 35 // agrimagAthA'STakamapyuttAnArthameveti zreyaH // 336-343 // // 126 // For Private & Personal use only Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saddhApohAsevaNabhAveNaM jassa esa vavahAro / sammaM hoi pariNao, so sugurU hoi jagasaraNaM // 36 // jo puNa avvavahArI, guruNAmeNeva dhaMdhaNaM kuNai / duTThassa gAhagassiva, tassa have kIsa vIsAso // 37 // saMjamaguNesu jutto, jo vavahArammi hoi uvutto|suakevlii va pujo, saMpaikAle vi so sugurU // 38 // 2 NavaNIyasArabhUo, duvAlasaMgassa ceva vvhaaro|jo taMsamma bhAsai, kaha pujjo soNa bhAvagurU // 39 // vavahAreNa guruttaM, saMjamasAraM paDucca bhAveNaM / bhavajalapaDaNaNimittaM, lohasilAe va iharA u||340|| suttAyaraNANugao, vavahAro asthi jattha acchinnnno| ArUDho taM sugurU paraMparaM hoi sivaheU // 41 // saMghayaNAdaNurUvaM, jo vavahAre aNuM pinniysttiN| NaNigRhai bhAvagurU, so khallu dukkhakkhayaM kunni||42|| vavahAraNAyaThANaM, je paDivajaMti sugurumniaann| tejasavijayasuhANaM, bhavaMti iha bhAyaNaM bhavA // 343 // // iti mahAmahopAdhyAyazrIkalyANavijayagaNiziSyamukhyapaNDitazrIlAbhavijayagaNizi- dvitIyollAsa SyamukhyapaNDitazrIjItavijayagaNisatIrthyapaNDitazrInayavijayagaNicaraNakamalacaJcarIkeNapaNDitazrIpadmavijayagaNisahodareNa paNDitayazovijayena viracite guru tattvavinizcaye vyavahAravivekanAmA dvitIya ullAsaH // 2 // samAptiH ekta. 22 lain d an international For Private & Personal use only Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa ttiyutaH // iti mahAmahopAdhyAyazrIkalyANavijayagaNiziSyamukhyapaNDitazrIlAbhavijayagaNiziSyamukhyapaNDitazrIjItavijayagaNisatIrthyapaNDitazrInayavijayagaNicaraNakamala caJcarIkeNa paNDitazrIpadmavijayagaNisahodareNa paNDitayazovijayena viracitAyAM svopajJagurutattvavini zcayavRttI dvitIyollAsavivaraNaM sampUrNam // 2 // gurutattvavinizcayaH llAsaH dvitIyo // 127 // prazastiH atha prazastiH / yasyAsan guravo'tra jItavijayaprAjJAH prakRSTAzayAH, bhrAjante sanayA nayAdivijayaprAjJAzca vidyApradAH / premNAM yasya ca sadma padmavijayo jAtaH sudhIH sodarastasyeyaM gurutattvanizcayakRtiH stAt paNDitaprItaye // 1 // anugrahata eva naH kRtiriyaM satAM zobhate, khalapralapitaistu no kamapi doSamIkSAmahe / dhRtaH zirasi pArthivaivaramaNirna pASANa ityasabhyavacanaiH zriyaM prakRtisambhavAM muJcati // 2 // pravizati yatra na buddhirvyavahArakathAsu tIrthikagaNAnAm / sUcIva vajrabhittiSu, sa jayati jainezvaraH samayaH // 3 // // 127 // For Private Personal Use Only Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ R atha gurutattvavinizcaye tRtiiyollaasH| _ dvitIyollAse dvAratrikeNa vyavahAravivekaH kRtaH / ayaM ca sadguroratyAgena kuguruvarjanena ca sthemAnamAvahatItyetadarthapratipAdakastRtIyollAsa Arabhyate, tatreyamAdyagAthAihaparaloesu hio, suvavahArI gurU Na mottavo / aNusiDimuvAlaMbhaM, uvaggahaM ceva jo kuNai // 1 // | 'ihaparaloesu hiotti / iha guruviSayAzcatvAro bhaGgA bhavanti, tathAhi-ihalokahito nAmaiko na paralokahitaH 1, paralokahito nAmako nehalokahitaH 2, eka ihalokahito'pi paralokahito'pi 3, eko nehalokahito nA'pi paraloka|hita iti 4 / tatra yo vastrapAtrabhaktapAnAdikaM sAdhUnAM pUrayati na punaH saMyame sIdataH sArayati sa ihaloke hito na para loke 1 / yaHpunaH saMyamayogeSu pramAdyatAM sAraNAM karoti na ca vastrapAtrabhaktapAnAdikaM prayacchati sa sphuTabhASI paraloke * hito nehaloke 2 / yo vastrapAtrabhaktapAnAdikaM samagramapi sAdhUnAM pUrayati saMyamayogeSu ca sIdataH sArayati sa ihaloke 5paraloke ca hitaH 3 / yastu na vastrapAtrAdikaM sAdhUnAM pUrayati na ca saMyamayogeSu sIdataH sArayati sa nehaloke hito nApi paraloke 4 / tatra yo'nuziSTimupAlambhamupagrahaM ca karoti sa ihalokaparalokayorhitaH 'suvyavahArI' samIcInavyavahArakArI & gururbhavajaladhiyAnapAtramiti na kadA'pi mokSArthinA moktavyaH, kintu kulavadhvAdidRSTAntastasyaivAzrayaNaM karttavyamityarthaH / sadguroratyAgopadezaH guruviSayAcaturbhagI ANSAR Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ C ttiyutH| daNDitoDI svopajJavR- tatrAnuziSTiH stutirityekArthI zabdo, yathA-sulabhadaNDe jIvaloke maivaM matiM kuryAH, yathA'hamAcAryeNa prAyazcittadAnato gurutattvadaNDito'smIti durantabhavadaNDanivArakaH khalvayaM prAyazcittadaNDa iti / kizcAnAcAramalinasyAtmanaH prAyazcittajalena nirmalI-13 OMA vinizcayaH tRtIyo- karaNAnna yuktA daNDabuddhirAtmani paribhAvayitum , kintUpakRto'hamanupakRtaparahitakAribhirAcAryariti vicAraNaiva samIcIna llAsaH tAmaJcatIti / upAlambhaH-doSavyaJjakaM vacanam , yathA-tvayaiva svayaM kRtamidaM prAyazcittasthAnaM tasmAnna ksyaapyupry||128|| nyathAbhAvaH kalpanIyaH, na khalu zuddhakAriNo loke'pi daNDo dIyate / kiJca doSa prApto yadi kathamapyAcAryeNaivameva mucyate tathApIhabhave mukto'pi parabhave na mucyate kRtapApavipAkena, tasmAdApannaM prAyazcittamavazyaM guNabuddhyA kartavyamiti / upagrahazca upaSTambhadAnam , sa ca dravyato'samarthasyAzanapAnAdyAnayanalakSaNaH, bhAvatazca sUtrArthapradAnaglAnasamAdhAno-12 tpAdanAdilakSaNa iti // 1 // atrA''stAM caturthabhaGgavartI prathamabhaGgavartyapi tyAjya ityAzayavAnAhajo bhaddao viNa kuNai, dito sIsANa vtthpttaaii| sAraNayaM so Na gurU, kiM puNa pakkheNa jaM bhnniaN||2|| asArakasya / 'jo bhaddao vitti / yaH 'bhadrako'pi' kiM mama sAdhUnAmaprItyutpAdanena 'sarveSAM prItyApAdanameva zreyaH' iti saMmugdhapari- gurostyAgaH, pUNAmavAnapi ziSyANAM vastrapAtrAdi dadadapi 'sAraNAm' aparAdhadaNDadAnalakSaNAM na karoti sa na guruH, atastyAjya-1 evAyam , gurulakSaNahInasya saGgateranyAyyatvAdityarthaH / kiM punaH 'pakSaNa' mamatvapariNAmena yaH sAraNAM na karoti tasya vahArasAvAcyam ? yadbhaNitaM vyavahArabhASye // 2 // kSyam jIhAe vilihaMto, Na bhaddao jattha sAraNA Natthi / daMDeNa vi tADato, sa bhaddao sAraNA jtth|| 3 // // 12 // OMOMOM For Private Personal Use Only Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'jIhAe'tti / yatra nAma saMyamayogeSu sIdatAM sAraNA nAsti sa AcAryaH 'jihvayA vilihan' madhuravacomirAnandayan upalakSaNametad vastrapAtrAdikaM ca pUrayan 'na bhadrakaH' na samIcInaH, paralokApAyeSu pAtanAt / yatra punaH sIdatAM sAdhUnAM samyak 'sAraNA' saMyamayogeSu pravarttanA samasti 'saH' AcAryoM daNDenApi tADayan 'bhadrakaH' ekAntasamIcInaH, sakalasAM| sArikApAyebhyaH paritrANakaraNAt // 3 // atha sAraNAmakurvANo jihvayA vilihan kasmAnna samIcInaH? ityatrAha jaha saraNamuvagayANaM, jIviavavarovaNaM naro kuNai / evaM sAraNiANaM, Ayario'sArao gacche // 4 // hA 'jaha'tti / yathA ko'pi nara ekAntenAhitakArI zaraNamupagatAnAM jIvitavyaparopaNaM karoti, evaM sAdhUnAmapi zaraNa-12 dAmupAgatAnAM 'sAraNIyAnAM' saMyamayogeSu pramAdacyAvanena pravarttanIyAnAmAcAryo'sArako gacche bhAvanIyaH, so'pi zaraNopa-18 gataziraHkarttaka ivaikAntenAhitakArIti bhaavH||4|| itto uvasaMpajjai, vihiNA gacchaMtaraM pi dhmmtttthii| iya bhaNiaMjiNasamae, parivADi ittha vucchAmi // 5 // ST 'itto'tti / yataH sAraNAdikArye ca gururAzrayaNIyo nAnyaH, ata eva dharmArthI svagacche sAraNAdyabhAve gacchAntaramapi3 sAraNAdisAmrAjyakalitaM vidhinopasampadyata iti 'jinasamaye' kalpAdilakSaNe bhaNitam / 'atra' gacchAntaropasampattau paripATIM prasaGgaprAptAmakhilAM yathAsUtraM vakSyAmi // 5 // yathApratijJAtamevAha upasampadgahanANe daMsaNa caraNe, ApucchittA gaNaMtare gamaNaM / vihiaM iharA doso, NANaiArA ime tattha // 6 // NakAraNAni For Private Personal use only wanaw.jainelorary.org Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRttiyutaH tRtIyo // 129 // 'nANe'tti / jJAnArthaM darzanArthaM cAritrArthaM cApRcchaya svaguruM gaNAntare gamanaM vihitam, 'itarathA' niSkAraNaM gurumanApRcchaya vA gaNAntaragamane doSaH yato niSkAraNaM gaNAntaropasampattau caturgurukamAjJAdayazca doSAH, gurumanApRcchaya gamane ca caturgurukaM prAyazcittamupadizyate / tatra jJAnArthaM tAvadetat tadA bhavati yadA svaguroH sakAze yAvat zrutamasti tAvadadhItam, asti ca tasyAparasyApi zrutasya grahaNe zaktistato'dhika zrutagrahaNArthamAcAryamApRcchati (te) AcAryeNApi sa visarjayitavya iti / tatra jJAnArthaM gacchata ime'ticArA bhavanti // 6 // 1 ciMtaNa 2 gAi 3, saMkhaDi 4 pisugAi 5 apaDisehe a 6 / parisile 7 pesavie 8, Ayariavisajjio suddho // 7 // 'bhaya'tti / yeSAM samIpe gantavyaM teSAM sAdhvAdimukhAt karkazacaryAM zrutvA bhItaH pratinivartate 1 / cintayati kiM tatra gantavyaM na vA ? 2 / brajikAdiSu pratibandhaM karoti, AdizabdAddAnazrAddhAdiSu dIrghA gocaracaryAM karoti, aprAptaM vA dezakAlaM pratIkSate 3 / 'saMkhaDitti saGghaDyAM pratibadhyate 4 / 'pisugAi ti pizukamatkuNAdibhayAnnivarttate'nyatra vA gacche gacchati 5 / 'apaDase he atti, kazcidAcAryastaM paramamedhAvinamanyatra gacchantaM zrutvA parisphuTavacasA na taM pratiSedhayati kintu ziSyAn vyApArayati, 'tasminnAgate vyaJjanaghoSazuddhaM paThanIyaM yenAtraivaiSa tiSThati' iti, evamapratiSedhayannapi pratiSedhako labhyate, tenaivaM vipariNAmitastadIye gacche pravizati 6 / 'parisile tti parSadvAn yaH saMvignAyA asaMvignAyAzca parpadaH saGgrahaM karoti : gurutattvavinizcayaH lAsa : jJAnArthopasaMpattAvati cArAH / / 129 / / Dainelibrary.org Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazcittam tasya pArzve tiSThati 7 / 'pesavie'tti, ahamAcAryaH zrutAdhyayananimittaM yuSmadantike preSita ityabhidhAritasamIpe bravIti 8113 ete'ssttaavticaaraaH| yastu vadati 'AcAryairvisarjito'haM yuSmadantike samAyAtaH' iti sa zuddho na prAyazcittabhAgityarthaH // 7 // bhayAdiSu padeSu prAyazcittamAhapaMNagaMca bhinnemAso, mAso lahu~o ahuMti, cuNguruaa| mAselahuM cau~lahuA cau~lahu lahuoa eesuMda jJAnopasaMpa. daticAraprA'paNagaM ca'tti / AcAryAcaraNAM karkazAM zrutvA jJAtvA vA bhayena yaH pratinivarttate tasya paJcakaM bhavati prAyazcittam 1 / / pUrvameva yAvanna nirgamyate tAvaJcintayitavyam , yastu nirgatazcintayati kiM karomi brajAmi nivarte vA?, yadvA tatra vA'nyatra vA gacche gacchAmIti tasya bhinnamAsaH 2 / bajikAM zrutvA mArgAdudvarttanaM yaH karoti aprAptAM vA velAM pratIkSate tasya laghuko mAsaH, tathA yadi pracuraM bhuGkte tadA caturlaghu, pracura bhuktvA'jIrNabhayena prakAmaM svapiti (tasya ) laghumAsa ityapi draSTavyam | 3 / saGghaDyAmaprAptakAlapratIkSaNaprabhUtagrahaNayozcatugurukAH, yacca tatra hastasaGkaTTanapAtrasaGghaTTanAdinimittakaM tanniSpannamapi prAyazcittamityapi draSTavyam 4 / pizukAdibhayAnnivartamAnasya mAsalaghu 5 / apratiSedhakasya pArzve tiSThatazcatvAro lghukaaH| yazcAsAvadhyayanArthI mA mAmatikramyAnyatra gamaditi kRtvA tasyAkarSaNArtha ziSyAn pratIcchakAMzca vyApArayati, yatra pathi / grAme sa bhikSAM kariSyati madhyena vA sameSyati yasyAM vA vasatau sthAsyati teSu sthAneSu gatvA yUyamabhilApazuddhaM parivartayantastiSThata, yadA sa Agato bhavati tadA yadyasau pRcchet kena kAraNena yUyamihAgatAH, tato bhavadbhirvaktavyam-asmAkaM vAcanAcAryA abhilApazuddhaM pAThayanti, yadyamilApaH kathaJcidanyathA kriyate tato mahadaprItikaM te kurvanti bhaNanti ca-atropAzraye | Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavR- bahujanazabdavyAkulatayA nAbhilApazuddhayavinAza iti tadAdezena vayamatra vijane parivarttayAma iti tasyaivamAkarSaNaM kurvatazca- gurutattvattiyutaH tvAro lghukaaH| atha tenAdhvanyAgacchatA zaikSo labdhastagrahaNArtha yadi tamAkarSati tatazcaturgurukA ityapi draSTavyam 6 / yasya vinizcayaH tRtIyo- parpadi sAdhavaH kecitpAvRtAH kecidaprAvRtAH kecitphenAdinA ghRSTajaGghAH kecittailAdinA mRSTazarIrAH kecillocamuNDAH llAsa kecitkSuramuNDA evaM vividhaveSadharAstiSThanti, na ca yasteSu kaJcid vArayati sa parpadvAn , tasya gacche pravezaM kurvatazcaturlaghu, yadi ca sacittena zaikSaNa sArddha pravizati tatazcatargarava AjJAdayazca doSAH / athAcittena vastrAdinA saha pravizati tata upadhiniSpannaM mizrasaMyogaprAyazcitam , tathA macittAcittaM dadato gRhNatazcaivameva prAyazcittamiti dRzyam 7 / amuka zrutArtha|nimittaM gurubhiyuSmadantike preSito'hamiti bhaNatazca laghako mAsaH 8 / eteSvaticAreSu kramAdetAni prAyazcittAni // 8 // preSitAtihai aSTamapade AkSepaM samAdhAnaM cAha cAre AkSenaNu guruANAkahaNe, kaha pacchittaM have vinniiass| bhaNNai jiNasuabhattIvirahAviNayAo jaMbhaNiaM9/ paprativaca_ 'naNu'tti / nanu gurubhiryuSmadantike preSito'hamiti gurvAjJA kathane AjJApriyatvena ziSyasya vinItatvameva bhavet , tathA ca sI kalpasAdAvinItasya tasya kathaM prAyazcittaM syAt ? pratyuta vinItatvapratyayA zuddhireva syAdityarthaH, 'bhaNyate anottaraM dIyate-jinazruta | kSyaM ca bhaktiH-jinAjJApuraskAralakSaNA tadvirahalakSaNo yo'vinayastataH prAyazcittam , gurvAjJayaivAdhyApanapravRttau pravRttyarthaM jinAjJAnapekSaNe tadapuraskArAttatra gauravabuddhyabhAvena bhaktibhaGgAt , jinavinayA'pUrvakasya guruvinayasya ca laukikatulyatvenAkiJcitkara- // 130 // tvAditi / atra sammatimAha-'yata' yasmAd bhaNitaM kalpabhASye // 9 // For Private & Personal use only SECRUSSROSAROO Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ANAo jiNiMdANaM, Na hu baliatarAu aayriaaannaa| jiNaANAiparibhavo, evaM gavoaviNao NI 'ANAotti / jinendrareva bhagavadbhiruktam , yathA-nirdoSaH sUtrArthanimittaM yaH samAgatastasya sUtrArthoM dAtavyau, na ca / jinendrANAmAjJAyAH sakAzAdAcAryANAmAjJA balIyastarA, api caivamAcAryAnuvRttyA zrute dIyamAne jinAjJAyAH pribhvo| bhavati / tathA preSayata upasampadyamAnasya pratIcchatazca trayANAmapi garvo bhavati, tIrthakRtAM zrutasya cAvinayaH kRto bhavati // 10 // idaM ca mAsalaghukaM prAyazcittaM jinAjJAyAH puraskArAbhAvalakSaNaM paribhavamabhipretyocyate / yastu gurvAjJAM puraH kurvan ra jinAjJAyAH sakAzAdgurvAjJAyAmadhikaSTasAdhanatAlakSaNaM balavadapAyahetubhaGgapratiyogitvalakSaNaM vA balikatvameva jAnAti sa punaradraSTavyamukho'dhikataradoSa evetyAha gurubaliyattamaIe, jo u jiNAsAyaNaM kuNai mUDho |so gurutarapacchitaM, pAvai jamiNaM sue bhnniaN||11|| hai 'guruvaliyattatti / gurubalikatvamatyA yastu mUDho jinAzAtanAM karoti sa gurutaraprAyazcittaM prAmoti, bhaktyabhAvApekSa- pratiSedhakAdayA''zAtanAyA mahAdoSatvAt , yadidaM 'zrute' jinapravacane bhaNitam // 11 // dInAM pArzvetitthayara pavayaNa suaM, AyarizaM gaNaharaM mahiDDIyaM / AsAyaMto bahuso, AbhiNiveseNa paarNcii||12|| tiSThatAmu__titthayara'tti / tIrthaDara pravacanaM zratamAcArya gaNadharaM maharjikamAzAtayana bahazaH bahavArama 'abhinivezena' asaNa tsargApavASI'pArAJcikaH' pArAzcikaprAyazcittabhAgU bhavati // 12 // pratiSedhakAdInAM pArzve tiSThati vidhimAha dena vidhiH Jain Edt emains For Private & Personal use only Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ M AUSAM gurutattvavinizcayaH llAsa: svopajJavR- aNNaM abhidhAreuM, appaDisehAigacchamaNupatte / doNhamuvAlaMbheNaM, therA samma vavaharaMti // 13 // | ttiyutaH tRtIyo _ 'aNNaM'ti / 'anyam' AcAryamabhidhArya apratiSedhakAdInAm , AdinA parSadvadAdigrahaH, gaccham 'anuprApte' abhidhAra- yitari 'sthavirAH' kulasthavirA gaNasthavirAH saGghasthavirA vA etadvyatikaraM jAnAnA dvayorapi tayoH aacaaryprtiicchkyoru||13|| pAlambhana kasmAttvayA'yamAtmapArthe sthApitaH kasmAcca tvamanyamabhidhAryAtra sthita ityevaMrUpeNa kRtvA 'samyaga' yathAsUtraM vyava haranti / evamupAlambhapUrvakaM pratIcchakaM nirbhaya' tat sacittAdikaM sarvamabhidhAritasyAcAryasya prayacchantItyarthaH // 13 // PidaM tAvadutsargata uktam / athApavAdAbhiprAyeNAha paDisehaga parisille, esA ArovaNA u avihiie| vitiapae te do vi hu, suddhA apaDicchago vihinnaa|| | 'paDisehagatti / 'pratiSedhake' pratiSedhaM kurvANe 'parSadvati' ca parSanmIlanaM kurvANe epA''ropaNA'vidhinA bhaNitA, vidhinA : tu kAraNe kurvANasya na prAyazcittam , tathA cAhadvi-tIyapade vidhinA (to)dvAvapi pratiSedhakaparSadvantau zuddhau pratIcchakazca, iyamatra bhAvanA-yAnabhidhArayan pratIcchako vrajati te AcAryA yadi pArzvasthAdidoSaduSTA yacca zrutamasAvabhilaSati tad | yadi tasya pratiSedhakasyAsti tataH prathamaM sAdhubhistaM bhANayanti mA tatra vrajeti, pazcAtsvamukhenApi bhaNanti pUrvoktena vA ziSyAdivyApAraNaprayogeNa vArayanti, na caivaM pratiSedhakatvaM kurvatastasya doSaH, yatpunaH sacittAdikaM pratIcchakenAgacchatA labdhaM tadabhidhAritAcAryANAM dadAti na punaH svayaM gRhNAti / dvitIyapade tu yadvastrAdikamacittaM tadazivAdibhiH kAraNaiH -SCALA // 131 // Jain Education Intematona For Private Personal Use Only ( Dinelibrary.org Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvagataM kAlA digbandhaM dhamANo ga ASSOCIAL |svayamalabhamAno na preSayedapi / athavA yAvadupayujyate tAvadgRhItvA zeSaM teSAM samarpayet , yazca tena zaikSa AnItaH4 sa paramamedhAvI tasya ca gacche nAsti ko'pyAcAryapadayogyaH, yacca tasya pUrvagataM kAlikazrutaM vA samasti tasyAparo grahItA| nAstIti tayorvyavacchedaM ca jJAtvA svayameva tasyAtmIyaM digbandhaM kuryAt na tu prAgabhidhAritAnAM pAyeM preSayet / tathA''cAryo 4AyaH svayamekAkI ziSyA vA mandadharmANo guruvyApAraM na vahanti tadA saMvignamasaMvigna vA yaM kaJcana sahAyaM gRhNan parSadvattva mapi kurvANo na doSabhAk / zrAddhA vA mandadharmANo na vastrapAtrAdi prayacchanti tato labdhisampannaM ziSyaM yaM vA taM vA parigRhanna doSabhAk / durbhikSAdikaM vA kAlaM dIrghamadhvAnaM vA prApya yAMstAnupagrahakAriNaH ziSyAn parigRhNannaduSTaH / evaM parSadvattvaM kurvan pratIcchakasya sacittAdikamabhidhAritAntike preSayet , pUrvoktakAraNe vA saJjAte svayamapi gRhNIyAt / pratIcchako'pi | yamAcAryamabhidhArya vrajati taM kAlagataM zrutvA yadvA yatra gantukAmastatrAntarA'zivAdIni zrutvA pratiSedhakasya parSadvato'nyasya vA pArthe pravizan zuddha iti // 14 // atrAbhAvyAnAbhAvyavizeSa vibhaNiSurAhaduviho so u viyatto, aviyatto ceva hoi vccNto| maggille'NacaMtiyalAbho vattassa purimammi // 15 // 'duvihotti / sa ca vrajana pratIcchako dvividho vyakto'vyaktazca / tatrAvyakto dvidhA-zrutena vayasA ca, zrutenAgItArthaH, vayasA SoDazavarSANAmAg vartamAnaH, tadviparIto vyaktaH / atra vyaktAvyaktAbhyAM caturbhaGgI bhavati-zrutenApyavyakto vayasA'pyavyaktaH 1, zrutenAvyakto vayasA vyaktaH 2, zrutena vyakto vayasA'vyaktaH 3, zrutena vyakto vayasA'pi vyaktaH 4 iti| atra cAcAryaiH pUryamANeSu sAdhuSu vyaktasyApi sahAyA dAtavyAH kiM punaritarasya ?iti sthitiH| te ca dvividhA bhavanti 3545525A4%2555 For Private Personal Use Only Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRtiyutaH tRtIyo // 132 // AtyantikA anAtyantikAzca / AtyantikA nAma ye tena sArddhaM tatraivAsitukAmAH ye tu taM muktvA pratinivarttiSyante tenAtyantikAH / tatrAnAtyantikasahAyalabdhijanito lAbhaH 'maggille'tti yasya sakAzAt prasthitastasminnAtmIyAcArye vrajati / vyaktasya svalabdhyutpAdito lAbhazca 'purime' yasyAcAryasyAbhimukhaM vrajati tasmin purovarttinyabhidhArite AcArye // 15 // khettavivajjiamacaM tiesu laddhaM ca gacchai purile / maggile'NacaMtiya sahio jA Na'pio'vatto // 16 // 'khettavivajjia miti / AtyantikeSu sahAyeSu satsu labdhaM ca tena sacittAdikaM 'purille' abhidhAritAcAyeM gacchati, kimbhUtam ? ' kSetravivarjitam' parakSetralAbharahitam, parakSetre labdhaM tu kSetrikasyaivAbhavatItyarthaH / avyaktasya tu niyamenaiva sahAyA dIyante, te ca yasyAnAtyantikAstaM tatra nItvA nivarttanta iti yAvattatsahito'vyakto yAvannArpito bhavati tAvattena taizca labdhaM 'maggile' AtmIyAcArye gacchati / parakSetralAbhastu kSetrikasyaiva / yasya cAtyantikAH sahAyAstaistena ca labdhamabhidhAritasyaivAbhAvyamiti // 16 // ego'Nuggahakhitte, labhai sacittaM tayaM tu purimassa / vaccaMtammi gilANe, sAhAraNamAgayANa bhave // 17 // 'go'ti / dvitIyapade khalvapUryamANeSu sAdhuSu zrutena vayasA ca vyaktasya sahAyAnna dadyAdapyAcAryaH, tasya vrajikAdAvapratibadhyamAnasyopadhirnopahanyate, anyathA tUpahanyate sa caiko vrajannanavagrahe'nyAcAryAvagraharahite kSetre yat sacittaM labhate tat 'purimasya' abhidhAritAcAryasyAbhavati / yo'sau jJAnArthaM vrajati sa dvau trIn vA''cAryAn kadAcidabhidhArayedeteSAma gurutattvavinizvayaH llAsaH // 132 // nelibrary.org Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nyatarasya yathArucyupasampadaM grahISyAmIti, sa cAntarA glAno jAtastato brajati glAne satyasmAnabhidhAryAgacchan sAdhuH pathi glAno jAta iti zrutavatAM tadgaveSaNAya dvicyA (trA)dInAmabhidhAritAcAryANAM samAgatAnAM sAdhAraNaM tallabdhaM sacittAdi bhavati / yadi caika evAgatastato'nAgatasya caturguru na ca kiJcidasau labhate, yastaM gaveSayitumAgatastasya sarvamAbhavati, kAlagate'pi tatra gaveSayitumAgatasyaivAbhavati netareSAm / athAsau vipariNatastato yasya vipariNataH sa na labhate, yatpunaH sacittAdikamabhidhAraNabhAve labdhaM pazcAdvipariNatastadavipariNate bhAve labdhamabhidhAryoM labhate na tu vipariNata iti dRzyam // 17 // khittammi khittiassA, vAhiM puNa pariNao purillss|aasjj vipariNAma, kahaNe'NegAo maggaNayA // 'khittammitti / pathi gacchataH sahAyo milito mithyAdRSTiryadi kSetre' sAdhuparigRhItakSetre 'pariNataH' pravrajyA'bhimukhIbhUta-12 stadA kSetrikasyAbhavati / kSetrAdvahiH pariNatastu 'purillassa' tasyaiva sAdhorAbhavati / vipariNAmamAsAdya kathane tvanekA mArgaNA bhavanti / yadi dharmakathI RjutayA kathayati tadA kSetre pariNataH kSetrikasya, akSetre pariNatastu dharmakathakasyAbhavati / 4 atha vipariNate bhAve rAgeNa na kathayati yadA kSetrAnnirgato bhaviSyati tadA kathayiSyAmi yato me AbhavatItyevaM kSetranirga tasya kathane'pi pariNatasya kSetrikasyaivAbhAvyatvamiti vibhASA karttavyetyarthaH // 18 // vIsajiammi evaM, lahuaM avisajjie aaannaaii| avi ya paDicchaMtANaM,lahuA cauro imoavihI 19/ 'viisjiammitti| evameSa vidhirguruNA visarjite ziSye mntvyH| 'avisarjite' dvitIyavAramanApRcchaya gacchati mAsa guruta. 23 Jain Education For Private Personal Use Only Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khopajJavR-laghu AjJAdayazca doSAH, api ca tamavidhinirgataM pratIcchatAM catvAro laghukAH sacittAdikaM ca te na labhante; eSo'vidhiH gurutattvattiyutaH // 19 // ayaM punarvidhirityAha vinizcayaH tRtIyoparivArapUaheDaM, avisajjaMtA mamattadosA vA / aNulomagirA gajjhA, dukkhaM khu guruM vimottuM je // 20 // | llAsaH // 133 // | 'parivAra'tti / parivArahetoH-AtmanaH parivAranimittaM pUjAhetoH-bahubhiH parivAritaH pUjanIyo bhaviSyAmIti dhiyA | jJAnopasaMpa'mamatvadoSAdvA' mama ziSyo'nyasya pArce gacchatItyevaMrUpAdavisarjayanto guravaH 'anulomagirA' anukUlavAcA 'grAhyA dathai gacchatAM kA vidhiruprajJApanAM graahnniiyaaH| duHkhaM khalu gurUn vimoktum , paramopakAritvAnna te yatastato moktuM zakyA iti bhaavH| tataH prathamata eva gurUn vidhinA''pRcchaya gantavyamiti // 20 // ApRcchAyAmeva vidhimAha | tsargataH nANammi u pakkhatige, sUriuvajjhAyasesagApucchA / ikikke paMcadiNe, ahavA pakkheNa ikkikke // 21 // gurvApracchana / 'nANammi utti / jJAnArtha gacchatA trIna pakSAn sUriNAm-AcAryANAmupAdhyAyAnAM zeSasAdhUnAM cApRcchA karttavyA, vidhiH ekaikasmin paJcadinAni yAvat / prathamapakSe paJcadivasAnAcAryAn prathamamApRcchati, yadi te na visarjayanti tadA paJcadivahai sAnupAdhyAyAnApRcchati, te'pi yadi na visarjayanti zeSasAdhavastadA paJcadivasAn praSTavyAH, evaM dvitIye tRtIye ca pakSa // 133 ityekaH pakSaH / athaveti pakSAntare, ekaikamAcAryAdikaM nirantaraM pakSaNApRccheta, evamapi yadi na visarjayanti tato'vi-IN sarjita eva gacchatIti draSTavyam // 21 // Jain Education international Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apaDicchaNammi lahuA, , vihiNA samuvAgayassa eeNaM / egAikAraNAgayapaDicchaNe huMti cauguruA // 23 // 8 'apaDicchaNammi'tti / etena vidhinA samupAgatasya pratIcchakasyApratIcchane laghukAzcatvAraH prAyazcittam / ekAdikAraNAgatasya pratIcchane'pi catvAro gurukAH, tAni cemAni - ekAkinamAcArya muktvA sa samAgataH, athavA tasyAcAryasya pArzve ye tiSThanti te'pariNatAH - AhAravastrapAtrazayyAsthaNDilAnAmakalpikA ityarthaH, taM muktvA sa samAgataH, athavA sa AcAryo'lpAdhArastameva dRSTvA sUtrArthavAcanAM dadAti, sthaviro vA sa AcAryastadgacche vA sarve sAdhavaH sthavirAstasya sa eva vaiyAvRtyakarttA, glAno vA bahurogI vA sa AcAryaH, glAno nAmAdhunotpannarogaH, bahurogI nAma cirakAlaM bahubhirvA rogairabhibhUtaH, athavA ziSyAstasyAcAryasya mandadharmANo na gaNasAmAcArIM pAlayanti, tAdRzamAcArya muktvA''gataH, guruNA samaM prAbhRtaM kRtvA vA samAgata iti etAdRzamAcArya vyutsRjya hi gamanaM karttuM na kalpate / yadi ca gacchati tadaikaM glAnaM vA muktvA ziSyasya pratIcchakasya vA samAgatasya caturgurukAH / ya AcAryaH pratIcchati tasyApi caturguru, prAbhRte ziSyapratIcchakayocaturgurukameva, AcAryasya paJcarAtrindivacchedaH / zeSeSvapariNatAdiSu padeSu ziSyasya caturguru, pratIcchakasya caturlaghu-AcAyasyApi ziSyaM pratIcchataH / eteSu caturguru pratIcchakaM prati, pratIcchatazca caturlaghukamiti vizeSaH // 22 // atha jJAnArthaM trIn pakSAnApRcchA karttavyetyatrApavAdamAha vitiyapade'saMvigge, AgADhe kAraNe ya saMvigge / gamaNamaNApucchAe, kappai gAuM sahAvaM ca // 23 // ) jJAnArthaM ga cchatA mapa vAdato vidhiH Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRttiyutaH tRtIyo llAsaH // 134 // "bitiyapadetti / 'dvitIyapade' apavAdAkhye AcAryAdAvasaMvigne sati na pRcchedapi, 'saMvigne apergamyamAnatvAt saMvi-1 |gurutattva|gne'pi sati 'AgADhe kAraNe' cAritravinAzakastrIsaMsargaprabhRtike AtmanaH samutpanne satyanApRcchayApi gacchet , 'svabhAvaM cA vinizcayaH naite pRSTAH santaH kathamapi visarjayiSyantItyevaMrUpaM gurUNAM jJAtvA'nApRcchayA'pi gamanaM prakalpate // 23 // athAvisarjitena na gantavyamityapavadatiavisajio vi gacche, ajjhayaNaccheapayainANehiM / avihiaNApucchAgayapaDicchadisibaMdhayA evaM 24|| avidhi-a. ___ 'avisajio vitti / kimapyadhyayanaM vyavacchidyate, tasya ca tadhaNe sAmarthyamasti, gurUNAM cedRzI prakRtirasti nApRcchAga| yadApRSTAH santo na cireNApi gantumanujAnata ityevamadhyayanacchedaprakRtijJAnAbhyAM kAraNAbhyAmavisarjito'pi gcchet| tasya ziSyIavidhyanApRcchAgatapratIcchakatadAnItazaikSapratIcchanaziSyIkaraNaniSedhApavAde enamevAtidezamAha-avidhyanApRcchAgatapratIcchAdigbandhAvapi evaM' pUrvagatakAlikAnuyogavicchedakAraNenaiva jJeyo, taduktam-'nAUNa ya vuccheyaM, pubagae kAliANuoge|| tatkAraNaM ca ya / avihiaNApucchAgaya, suttatthavijANao vAe // 1 // nAUNa ya vuccheaM, pubagae kAliANuoge ya / suttatthajANa-18 gassA, kAraNajAe disAbaMdho // 2||"tti // 24 // digbandhaviSayameva savizeSa sahetukamAhasehe paDicchae vA, puvAyariassa khittiANaM vaa| diti daliammi NAe, mamattaheuMdisAvaMdhaM // 25 // // 134 // 'sehetti / avyaktena sasahAyena lAbhAt parakSetropasthitatvAcca pUrvAcAryasya kSetrikANAM vA''bhAvye'pi zaikSe pratIcchake karaNaM Inin Education International For Private & Personal use only Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ MANORMALAM vA 'dalike' paramamedhAvitvenAcAryapadayogye jJAte 'digbandhaM dadati' svaziSyatvena sthApayanti 'mamatvahetoH' asmAkamayamityebhavabhUtAyAH svagacchIyasAdhUnAM tasya ca parasparaM sajjhilakA vayamityevaMbhUtAyA vA mamatvavuddherartham , idamupalakSaNam-anibaddhaH svayameva kadAcidgacchet , pUrvAcAryeNa vA nIyetetyetaddoSavAraNArthamapi digbandhaM dadati // 25 // hai Ayarie kAlagae, pariatammi tammi gacchaM tu / apar3hate ya paDhaMte, bheA'NegA u Abhave // 26 // mUlAcArya A 'aayrietti| AcArya kAlagate sati 'tasmin nibaddhAcArye tu gacchaM parivartayati sati paThati apaThati cAbhAvye'neke kAlagate pra bhedA bhavanti, tathAhi-noditA api gacchasAdhavo yadi na paThanti tadA prathamavarSe kAlagatAcAryasAdhAraNo lAbhaH, yat tIcchakApratIcchakA utpAdayanti tattasyaivAbhavati, yaccetare gacchasAdhava utpAdayanti tttessaamevaabhvtiitibhaavH| dvitIya varSe yatkSetro- cArye gaccha pasaMpanno labhate tatte'paThanto labhante / tRtIye ca varSe yatsukhaduHkhopasampanno labhate tatte labhante / caturthe tu varSe kAlagatA- rakSati A cAyaziSyA anadhIyAnA na kiJcillabhante / tatra kSetropasampannalabhyam-anantaraparamparavallIbaddhA dvAviMzati hai pUrvapazcAtsaMstutAzca pautrazvazurAdayaH, mitrANi ca sahajAtakAdIni na tu dRssttaabhaassitaaH| sukhaduHkhopasampannalabhyaM caitadeva bhAvyavidhiH mitravarjam , ayamapaThataH ziSyAnadhikRtya vidhiruktaH / ye tu teSAM ziSyAH paThanti tAnadhikRtya punarayaM vidhirucyate--kAla-* gatAcAryANAM hi caturvidho gaNo bhavet-ziSyAH ziSyikAH pratIcchakAH pratIcchikAzca / eteSAM pUrvoddiSTapazcAduddiSTayoH saMvatsa-2 rasaGkhyayA ekAdaza gamA bhavanti / pUrvoddiSTaM yattenAcAryeNoddiSTaM jIvasA satA, yatpunaH pratIcchakAcAryeNoddiSTaM tatpazcAdudiSTam / tatra yadAcAryeNa jIvatA pratIcchakasya pUrvamuddiSTaM tadeva paThan prathame varSe yatsacittamacittaM vA labhate tatkAlagatAcA Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRttiyutaH tRtIyo - // 135 // Jain Educat ryasyAbhavatItyeko vibhAgaH 1 / atha pazcAduddiSTaM paThati pratIcchakastataH prathamasaMvatsare yatsa cittAdikaM labhate tatpravAcayata AcAryasyAbhavatIti dvitIyo vibhAgaH 2 / pUrvoddiSTaM pazcAduddiSTaM vA paThataH pratIcchakasya dvitIye varSe sacittAdikaM sarvamapi pravAcayata AbhavatItyeSa tRtIyo vibhAgaH 3 / ziSyasya kAlagatAcAryeNa pratIcchakAcAryeNa vA yaduddiSTaM bhavettadasau paThan yatsacittAdikaM labhate tatsarvaM prathame saMvatsare kAlagatAcAryasyAbhavatItyeSa caturthI vibhAgaH 4 / ziSyasya pUrvoddiSTamadhIyAnasya dvitIye varSe sacittAdikaM kAlagatAcAryasyAbhavatIti paJcamI vibhAgaH 5 / pazcAduddiSTaM paThataH ziSyasya dvitIye varSe sacittAdikaM pravAcayata AbhavatIti SaSTho vibhAgaH 6 / pUrvoddiSTaM pazcAduddiSTaM vA paThati ziSye ziSyAdikaM tRtIye varSe sarvamapi pravAcayata AbhAvyaM bhavatIti saptamo vibhAgaH 7 / pUrvoddiSTaM paThantyA ziSyikayA prathamavarSe labdhaM sacittAdikaM kAlagatAcAryasyAbhavatItyaSTamo vibhAgaH 8 / pazcAduddiSTamadhIyAnAyAM prathamavarSa eva pravAcayata AbhavatIti navamo vibhAgaH 9 / pUrvodiSTaM pazcAduddiSTaM vA paThantyAM ziSyikAyAM sacittAdilAbho dvitIye varSe pravAcayata AbhavatIti dazamo vibhAgaH 10 / pUrvoddiSTaM pazcAduddiSTaM vA paThantyAM pratIcchikAyAM prathama eva saMvatsare sarvamapi pravAcayata AbhavatItyekAdazo vibhAgaH 19 / ityayameka AdezaH / dvitIyaH punarayam - sa khalu pratIcchakAcAryo gacchasAdhUnAM kulasatko gaNasatkaH saGghasatko vA bhavet / tatra yadi kulasatkastadA trIn saMvatsarAn ziSyANAM vAcyamAnAnAM sacittAdikaM na gRhNAti, ye 'punaH pratIcchakAsteSAM vAcyamAnAnAM yasminneva dine AcAryaH kAlagatastadivasameva gRhNAti / yadi ca nAyamekakulasatkaH kintu gaNasatkastataH saMvatsaraM ziSyANAM nApaharati sacittAdikam / yastu kulasatko gaNasatko vA na bhavati sa niyamAtsaGghasatkaH, sa ca SaNmA national gurutattvavinizcayaH llAsaH // 135 // elibrary.org Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAn ziSyANAM sacittAdi na gRhNAtIti // 26 // atha kiyatkAlaM pratIcchakAcAryeNa tatra gacche dhruvaM stheyam ? kathaM ca mUlAcAryagacchasthasAdhUnAM nirmANavidhiH? ityAha gacche pratIvarisatigaM ThAi tahiM, tao jahicchaM ThiI aNimmANe / sakule tinni tiyAI, gaNe durga vaccharaM sNghe||27||cchkaacaa| 'varisatigaMti / sa pratIcchakAcAryo varSatrikaM 'tatra' gacche niyamAttiSThati, tataH 'yathecchaM' yadIcchA tadA tatraiva tiSThatya yasyAvazyathavA neti / yadi ca varSatraye pratIcchakAcAryasamIpe gacche ko'pi nirmAtastadA sundaram / atha varSatrayAtparataH sa nirgataste hai sthAtavyakAvA gacchIyA eSa sAmpratamasmAkaM sacittAdikaM haratIti kRtvA nirgatAH, na ca nirmAtAstato'nirmANe sati teSAmiyara |lastadgacchasthitiH-svakule svakIyakulasamavAyaM kRtvA kulasthavirapArthe upasthitAH santastaddattavAcanAcAryadvArA vArakeNa vA dIyamAnAM sAdhUnAM vAcanAM gRhNIyuH / kiyatkAlam ? ityAha-'trINi trikANi' navavarSANi yAvat , yadyetAvatA ko'pi nirmAtastadA sunda nirmANaram , athaiko'pi na nirmAtastataH kulaM sacittAdikaM gRhNAtIti kRtvA gaNamupatiSThante, gaNo'pi varSadvayaM pAThayati na vidhizca. sacittAdikaM harati, yadyevamapyanirmAtAstataH saGghamupatiSThante, saGgho'pi vAcanAcArya dadAti, sa ca saMvatsaraM pAThayati; uktamaryAdaevaM dvAdazavarSANi bhavanti / yadyevameko'pi nirmAtastadA sundaram , anyathA punarapi kulAdisthavireSUpatiSThamAnAstAvantameva liyA'nirmAkAlaM tenaiva krameNa pAThayanti, evaM caturviMzativarSANi bhavanti / etAvatA'pi kAlenAniSpattau tRtIyavAramapyanena krameNa tAnAmupapAThayanti / evamapyavamAzivadurmedhastvAdikAraNairaniSpattI kulasamavAye kRte kulasthavirairupasampadAhayitavyA // 27 // kathamayamupasampadaM gRhNAti? ityAha vidhiH Jain Ed an International Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJava- gurutattva ttiyutaH tRtiiyo||136|| ACCURRECASSAGARMALS saTThANe pavajjegapakkhiyassovasaMpayaM kuNai / chattIsAikaMto, mamattagurubhAvalajjaguNA // 28 // __'sahANetti / patriMzadvarSAtikrAntaH san pravrajyaikapAkSikasyopasampadaM karoti kulasthavirasaMmatAm / tatra pravajyaikapA-1 vinizcayaH llAsa: kSikA ime-"gurusajjhilao sajhaMtio gurugurU gurussa vA NattU / ahavA kuliccao uppavajAegapakkhIo" // 1 // 'gurusajjhilakaH' gurUNAM sahAdhyAyI pitRvyasthAnIyaH, 'sajjhantikaH' AtmanaH sabrahmacArI bhrAtRsthAnIyaH, 'guruguruH pitAmahasthAnIyaH, guroH sambandhI naptA praziSya Atmano bhrAtRvyasthAnIyaH, ete pravrajyayakapAkSikAH / athavA 'kuli-17 cao'tti samAnakulodbhavaH pravrajyaikapAkSika iti // atra ca pravrajyAzrutAbhyAM caturbhaGgI bhavati-pravrajyaikapAkSikaH zrutena |ca 1, pravrajyayA na zrutena 2, zrutena na pravrajyayA 3, na pravrajyayA na zrutena 4 iti / tatra prathamataH prathamabhaGge upasampa-IN ttavyam , tadabhAve tRtIye bhaGge, yataH pUrvAdhItaM zrutaM vismRtaM sata teSu sukhenaivojvAlayituM zakyate zrutekapAkSikatvAditi / tathA svasthAna upasampadaM kuryAt , kimuktaM bhavati?-zrutopasampadaM pratipitsoryasya pArthe zrutamasti tattasya svasthAnam , sukhaduHkhArthinaH svasthAnaM yatra vaiyAvRttyakarAH santi, kSetropasampadarthino yadIye kSetre bhaktapAnAdikaM sulabhamasti, mArgopasampadarthino yatra mArgajJaH samasti, vinayopasampadarthino yatra vinayakaraNaM yujyate, etAni svasthAnAni, etadanatikrameNaivopasampadrahaNamIpsitArthaheturiti / athavA svasthAnaM nAma pravrajyayA zrutena ca ya ekapAkSikaH tatra prathamamupasampattavyam, pazcAtkulena zrutena caikapAkSikasya pArthe, tataH zrutena gaNena caikapAkSikasya samIpe, tataH zrutenaikapAkSikasya saMnidhau, tataH pravrajyayaika- // 136 // pAkSikasya sakAze, tataH pravrajyayA zrutena vA'nekapAkSikasyApi samIpa iti / nanu kimarthamiyaM pravrajyAkulAdyAsannatarAdi SCRECRUARCRACHAN For Private & Personal use only Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ MAMACHAR krameNopasampat ? ityata Aha-mamatva-kAlAnubhAvenAtmIyo'yamiti parigrahalakSaNaM gurubhAvaH bahumAnabuddhiH lajjA ca4AsvIyakRtyAkaraNe hInatApattilakSaNA tadguNAt-tatkRtAvazyopakarttavyatvAdyanugrahAt // 28 // tadeva savizeSamAha savassa vi kAyavaM, Nicchayao kiM kulaM va akulaM vA / saMbaMdho guNaheU, taha vi hu thirapIiheu tti||29|| MI 'sabassa vitti / nizcayataH sarveNa sarvasyApyavizeSeNa zrutavAcanAdikamAtmano vipulatarAM nirjarAmabhilapatA karttavyaM kiM| kulaM vA'kula vA? ityAdivicAraNayA, tathApi 'sambandhaH' kulAdyAsannataratAdilakSaNaH 'sthiraprItiheturiti' pAratantryadhIni-2 rAsadvArA''lasyanivArakatvena nirantarAvazyakarttavyakriyA'vicchedAdguNaheturiti // 29 // etadeva tantrasaMmatyA draDhayatidisamaNudisaM va bhikkhU , ittu cciya egapakkhio juggo| dhAreuM NihiTTho, ittariAvakahiyaM vaa||30|| __'disamaNudisaM vatti / 'ita eva sambandhasya sthiraprItihetutayA guNahetutvAdeva ekaH pakSaH pravrajyayA zrutena cAsyAstI-18 katyekapAkSiko bhikSuH 'dizam AcAryatvalakSaNAm 'anudizaM ca' upAdhyAyatvalakSaNAm 'itvarAM' kiyatkAlabhAvinI 'yAvatka thikI ca' yAvatkAlabhAvinI dhArayituM yogyo nirdiSTaH, yaduktaM vyavahAre dvitIyoddezake-"egapakkhiassa bhikkhussa kappati ittariaM disaM vA aNudisaM vA uddisittae vA dhArittae vA, jahA vA tassa gaNassa pattiaM siya"tti, asyArthaHekapAkSikasya bhikSoH kalpate 'itvarAM' kiyatkAlabhAvinImupalakSaNAd yAvatkathikIca dizamanudizaM voddeSTuM vA dhArayituM vA, yathA vA tasya gaNasya prItikaM syAt tathA dizamanudizaM vodizet , kimuktaM bhavati?-bhinnapAkSikamapyapavAdapadena svagaNa For Private Personal Use Only Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRttiyutaH tRtIyo - // 137 // prItyA''cAryAdipadAdhyAropitaM kuryAditi / sApekSaH khalvAcAryo jIvannevAcArya sthApayati, yathA kAlagate'pi tatra gaccho na sIdati; gaNadharapadaprAyogyAbhAve pramAdato vA'sthApita evAcArye kAlagate itvara AcArya upAdhyAyo vA sthApyate, gacchavRhattarANAM ca prakAzyate -- yAvattatra mUlAcAryapade mUlopAdhyAyapade vA'nyo na sthApito bhavati tAvadeSa yuSmAkamAcArya upAdhyAyo vA pravarttaka iti, taduktam - " gaNadhara pAGaggAsai, pamAyaaTThAvie va kAlagae / therANa pagAsaMtI, jAva'nno na ThAvio gacche // 1 // "tti / tasya ca dvividhasyApyekapAkSikasya digbandhaH karttavyaH / tatra pravrajyAzrutAbhyAM catvAro bhaGgA bhavanti, evaM kulasya gaNasya saGghasya ca zrutena sArddhaM bhaGgA draSTavyAH / tatra pravrajyAM kulaM gaNaM saGgha vA'dhikRtya prathamabhaGgavarttI itvaro yAvatkathiko vA sthApanIyaH, tadabhAve tRtIyabhaGgavatIM / yadi punardvitIyabhaGgavarttinaM caturthabhaGgavarttinaM vA sthApayati tadA sthApayituzcatvAro gurukAH AjJAbhaGgAnavasthAmithyAtvAni, virAdhanA ca gaNabhedarUpA bhavati / tathAhi zrutAnekapAkSiketvarAcAryasthAne moharogAnyatara cikitsAM pradIrghakAlaM kRtvA samAgatena zaGkitasUtrArthaH pRSTaH, tasya bhinnavAcanAkatvA| deva na labhyate, abhinavagrahaNamapi gacchasAdhUnAmata eva na bhavatIti gacchAntaropasampattau praznahetorgaNabhedaH syAt / yAvatkathikasyApi tAdRzasya sthApane'yameva doSo bhAvanIyaH / athavA zrutAnekapAkSiko'lpazruto'pyucyate sa ca pRSTaH sanna tamAlApakaM dadAtIti gaNAntare gatvA pRcchAyAM gacchAntaravarttina AcAryAstenotpAditaM sacittAdikaM gRhNanti, agItArthAnAM na kiJcidAbhAvyamiti vacanAt / pravrajyA'nekapakSasya ca dvividhasyApi sthApane gacchasAdhUnAM tasya ca mitho vahirbhAvavyava| sAye bahukAlenApi parakIyatvAnivRttyadhyavasAyAtkalaho gacchabhedazca bhavati / anyataracikitsAdikAraNe ca tRtIyabhaGgava gurutattvavinizvayaH lAsaH // 137 // www.ainelibrary.org Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hai darzanArthabhu yapi, tadabhAve dvitIyabhaGgavattI, tadabhAve ca caturthabhaGgavartyapi prakRtyA mRduH samastagaNasammatazca sthApanIya iti // 30 // hai uktaM jJAnArtha gamanam / atha darzanArthaM gamanamAha pasaMpad tabhikkhuaboDiaNiNhayapaNNavaNaM kovio ashmaanno| daMsaNadIvagaheDaM, gacchai gacchaMtaraM ahvaa||31|| dvidhizva IRI 'bhikkhutti / bhikSukAH bauddhAH, boTikAH-digambarAH, nihnavAH-vahava utsUtrapralApinasteSAM prajJApanA-svasiddhA ntatarkopanyAsarUpAM svagurUNAM saMsargadAkSiNyena tarkagranthA'pravINatayA vA tUSNImavasthAne 'kovidaH' kAlikapUrvagatanirmAtastarkagrahaNazaktimAnasahamAno darzanadIpakAni-samyagdarzanojvAlanakArINi yAni sammatyAdIni teSAM hetorgacchAntaraM gaccha-18 ti, athaveti jJAnapakSAtiriktapakSopanyAse // 31 // houM vahussuo so, vihiNA gacchaMtarammi sNketo| paratitthiyaNiggahao, guruM kusaMgAo moei // 32 // | 'hoti / saH vidhinA prAguktA''pRcchAvisarjanAdilakSaNena gacchAntaraM saGkrAntaH sammatyAditarkazAstrAdhyayanena bahuzruto bhUtvA cintayati khalvetat-bhikSukAdInAM svasiddhAntaM zira udghAkhya prarUpayatAM sUrayo na kimapi bruvate tata loke parivAdo jAtaH-ete odanamuNDAH kimapi na jAnata iti, tato gADhataraM jainaM zAsanaM zrAddhAzca tairapabhrAjyante, tataH sUrINAmasAmarthe'pi mayA teSAM bhikSukAdInAM nigrahaH kartavya iti / athavA tairbhikSukAdibhiH sthalikAyAmAcAryasyApi lavaNTako nibaddhaH, tato madhurAhAralAmpaTyAtsAmarthe satyapi na kizciduttaraM prayacchatItyevaM vicintyAcAryadarzanaM prAgeva kRtvA *5055- 5 - 65 For Private Personal Use Only Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khopajJava-dhAnyasyAM vasatau sthitvA vAdamArgakuzalAM parSadaM gRhItvA paratIthikAnniruttarIkRtya nigRhNAti, tataH 'kusaGgAt' paratIrthika- gurutattvattiyutaH saMsargalakSaNAdguruM mocayati / yadi vAde parAjayena kupitAH santo bhikSukAdaya AcAryasya taM vaNTaM pratiSedhanti tataH sunda- vinizcayaH tRtIyo- rameva / atha tatra ko'pi brUyAd , etasya ko doSazciramanumata eSo'smAkaM mA pUrvapravRttaM dAtavyamasya hApayateti, tadA guroH lAsaH 6 praNAmaM kRtvA evaM nivedayati-zabdahetuzAstrAdikaM mayA'dhItaM tavyAsaGgatazchedasUtrArtho vismRta itygiitaarthshrvnnnissedhaa||138|| yAnyatra vasatau vasAmaH, evamanyavyapadezena taM niSkAsayati tasyA vasateH / tasmAcca kSetrAdvahinirgantumanicchati ca tasmi-18 nAcArye'gItArthaprajJApanAM kRtvA'smAkaM kSiptacittaH sAdharasti. taM vayamarddharAtrau vaidyasakAzaM neSyAmaH, sa yadi nIyamAno hiye'haM hiye'hamityAraTet tato yuSmAbhirna kimapi bhaNanIyamityArakSakAdinivedanapUrva bahvAkhyAyikAkathanAdijAgaraNani-18 bharasuptaM taM bahirnayatIti / nihnavasaMsargapratiSedhe'pi bahuzaH kriyamANe'nabhilaSyamANe'yameva vidhidraSTavya iti // 32 // uktaM 31 darzanArtha gamanam / atha cAritrArthamAhadAcArittaTuM gamaNaM, desAyasamutthadosao duvihaM / esaNathIsuM paDhama, gurummi gacche ya viiyaM tu // 33 // cAritrArtha | 'cArittadR'ti / cAritrArtha gamanaM dvividham-dezasamutthadopanimittamAtmasamutthadopanimittaM ca / tatraiSaNAdoSastrIdoSayoHTerma gamanam prathamam , gurau gacche ca sIdati tu dvitIyam / tatra yatra deze puraHkarmAdaya epaNAdoSA yo vodakapracuro dezo yo vA paritrA-18 | jikAkApalikIsiddhaputrikAdyAbhihamohAbhiH strIbhirAkIrNastatra na gantavyameva sAdhubhiH, azivAdikAraNaistatra gamane tu // 138 // kAryasamAptI saMyamakSetre samAgantavyam / yadyAcAryAH kenApi pratibandhena na nigaccheyustata eko dvau bahavo vA sIdanto For Private & Personal use only - - Jain E lemting Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurumApRcchaya nirgacchanti / tatremaM vidhimAhuH-"do mAse esaNAe, itthaM vajijja aTTha divasAI / gacchammi hoi pakkho, AyasamutthegadivasaM tu||1||" eSaNAyAmazudhyamAnAyAM yatanA (nayA) aneSaNIyamapi gRhNan dvau mAsau gurumApRcchan pratIkSate, strIdoSe'STau divasAn, gacche sIdati pakSam , AtmanaH zayyAtaryAdau pratibandhe ca yadi saMnihito gurustadA tadaivApRcchaya gacched anyathA'parasAdhunivedanapUrva tadaiva gcchediti| atha guruH zayyAtarIkalpasthikAdau pratibaddhaH sArUpikAdi-I bhAvaM prAptastadA pUrva sa evaM bhaNyate-yuSmadvirahitA anAthA vayam, ataH prasIda, gacchAmo'paraM kSetramiti, evamukte yadi necchati tadA yasyAM sa pratibaddhaH sA prajJApyate, atha na tiSThati tato vidyAmatrAdibhirAvaya'te, tadabhAve dAnAdinA'pyAnukUlyaM saMpAdyate, guruzca prAguktakrameNa rAtrau hiyata iti // 33 // bhikkhummi imaM bhaNiyaM, visesio NiyapayANa nnikkhevaa| hoi gaNAvaccheiaAyariANaMpiesa gmo|| gaNAvacche| 'bhikkhummitti / etattAvadbhikSAvuktam , tathA ca kalpasUtram-"bhikkhU a gaNAo avakamma icchijjA annaM gaNaMdakAcAryauvasaMpajjittANaM viharittae, no se kappai aNApucchittA AyariyaM vA uvajjhAyaM vA pavattiM vA theraM vA gaNiM vA gaNaharaM vA. yohapasaMpagaNAvaccheiyaM vA annaM gaNaM uvasaMpajjittANaM viharittae, kappai se ApuchittA AyariyaM vA jAva gaNAvaccheaM vA annaM gaNaM dvidheratideuvasaMpajjittA NaM viharittae, te a se vitarijA evaM se kappai annaM gaNaM uvasaMpajjittA NaM viharittae, te ase No|| vitarejjA evaM se No kappai annaM gaNaM uvasaMpajittA NaM viharittae"tti / gaNAvacchedakAcAryayorapyeSa eva gamo bhavati, guruta. 24 1kevalaM nijapadayogaNAvacchedakatvAcAryatvayonikSepAdvizeSitaH-gaNAvacchedakAcAryopAdhyAyairgaNAvacchedakatvAdinikSepapUrva ga SAMACOCALCURE zanam JainEducationa national For Private & Personal use only Lydinelibrary.org Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurutattva. vinizcayaH llAsaH khopajava-18NAntare gantavyamityarthaH, tathA ca sUtram-"gaNAvaccheie gaNAo avakamma'icchejjA aNNaM gaNaM uvasaMpajjittA NaM vihari- siyutaH dattae, kappai se gaNAvaccheiassa gaNAvaccheiattaM NikkhivitsA aNNaM gaNaM uvasaMpajjittA NaM viharittae, No se kappai aNA- tRtIyo- pucchittA AyarisaMvA jAva apaNaM gaNaM uvasaMpajittANaM viharittae, kappai se ApucchittA AyarizravA jAva viharittae, te ase vitaraMti evaM se kappati jAva viharitsae, te ase No vitaraMti evaM se No kappar3a jAva viharittae / Ayari-I // 139 // auvajjhAe gaNAo avakamma icchejjA annaM gaNaM uvasaMpanjittANaM viharittae, kappai se AyariyauvajjhAyassa AyariyauvajjhAyattaM NikkhivittA aNNaM gaNaM upasaMpajjittA NaM viharittae, No se kappai aNApucchittA jAva viharittae, kappai se ApucchittA jAva viharittae, te ya se vitaraMti evaM se kappai aNNaM gaNaM uvasaMpajjittA NaM viharittae, te ya se No vitaraMti evaM se No kappai jAva viharittae"tti // 34 // nirgranthIviSayamapi gama kalpabhASyagAthAbhiratidizannAhaeseva gamo NiyamA, NiggaMthINaM pi hoi nnaayvo| nANa? jo uNeI, saccitta aNappiNe jAva // 35 // _ 'eseva'tti / 'eSa eva' bhikSusUtrokto gamo nirgranthInAmapyaparaM gaNamupasaMpadyamAnAnAM jJAtavyaH, navaraM niyamenaiva tAH sasa- hAyAH / yaH punarjJAnArtha tA AryikA nayati sa yAvadadyApi na vAcanAcAryasyArpayati tAvatsacittAdikaM tasyaivAbhavati, arpitAsu punarvAcanAcAryasyAbhAvyam // 35 // kaH punastA nayati ? ityAhapaMcaNhaM egayare, uggahavajaM tu lahai saJcittaM / Apuccha aTThapakkhe, itthIsattheNa saMvigge // 36 // nirgranthyupasaMpadvidhyatidezaH // 139 // For Private & Personal use only Linelibrary.org Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *** ROGAS * 'paMcaNDaM ti| 'paJcAnAm' AcAryopAdhyAyapravartakasthaviragaNAvacchedakAnAmekataraH saMyatInayati / tatra ca sacittAdika parakSetrAvagrahavarja sa eva labhate / nirgranthI ca jJAnArthaM vrajantI aSTau pakSAnApRcchati, atrAcAryamekaM pakSamApRcchati, yadi na visarjayati tata upAdhyAyaM vRSabhaM gacchaM caivameva pRcchati; saMyatIvarge'pi pravartinIgaNAvacchedikAbhiSekAzeSasAdhvIyathAkramamekai pakSamApRcchati / tAzca strIsArthena samaM saMvignena pariNatavayasA sAdhunA netvyaaH|| 36 // evaM tAvatkevalopasampadarthaM gaNAntarasaGkramaNamuktam / atha saMbhogArthaM taducyate saMbhogapaccayaM pi hu, saMkamaNaM hoi kaarnntiennN| suttatthadANakiriyA, sIaNao ittha cubhNgo||37|| RI 'saMbhogapaJcayaM pi hutti / sambhogaH-ekamaNDalyAM samuddezanAdirUpastatpratyayamapi-tannimittamapi 'saGkramaNaM' gaNAntaraga- manaM 'kAraNatrayeNa' jJAnadarzanacAritralakSaNena bhavati, tatra jJAnArtha darzanArthaM vA yasyopasampadaM pratipannastasmin sUtrArthadAnAdau sIdati gaNAntarasaGkramaNaM bhavati, vidhizca tatra pUrvokta eva / cAritrArthaM tu yasyopasampadaM gRhItavAMstasya caraNakara NakriyAyAM sIdantyAm , atra ca caturbhaGgI bhavati-gacchaH sIdati nAcAryaH 1, AcAryaH sIdati na gacchaH 2, gacchoDadApyAcAryo'pi sIdati 3, na gaccho nApyAcAryaH 4 iti / atra prathamabhaGge gacche sIdati guruNA svayaM vA nodanA karttavyA, kathaM gacchaH sIdet ? iti ceducyate-sAdhavaH pratyupekSaNAM kAle na kurvanti, nyUnAtiriktAdidoSairvA viparyAsena pratyupekSante, guruglAnAdInAM vA na pratyupekSante, niSkAraNaM divA tvag varttayanti, daNDakaM nikSipanta Adadato vA na pratyupekSante, na vA pramArjayanti, duSprekSitaM vA kurvanti, yathArha vinayaM na prayuJjate, zayyAtarapiNDaM bhuJjate, udgamAdyazuddhaM gRhNanti, evamA saMbhogArthamupasaMpata tadvidhizca * * For Private & Personal use only Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurutattvavinizcayaH llAsa: stropajJavRdikAraNairgacchaH sIdediti / dvitIyabhaGge sIdantamAcArya svayaM vA gaNena vA nodayati / tRtIyabhaGge gacchAcAryoM dvAvapi ttiyutaH sIdantau svayameva nodayati, ye vA tatra na sIdanti tainodyti, sAdhyAsAdhyamRdumadhyAdhisAdhyAdibhedenAnulomAdivAgbhaGgayA tRtIyo- yathA guNo bhavati tathA nodayet / caturthabhaGgastu zuddhaH / yastu gacchamAcAryamubhayaM vA sIdantaM svayaM bhaNannanyaizca bhANayannevaM jAnAti-ete bhaNyamAnA api nodyamaM kariSyanti tadotkarpataH pakSamekaM tiSThati, guruM punaH sIdantaM lajjayA gauraveNa vA // 140 // jAnannapi paJca trIn vA divasAnabhaNannapi shuddhH| atha nodyamAno gaccho gururubhayaM vA bhaNet-tava kiM dukham ?, yadi vayaM sIdAmastadA vayameva dugatiM yAsyAmaH, tadevaMvidhe'sadahe teSAM pariNate parityAgo vidheyastatazcAnyaM gaNaM sAmati // 37 // tatrApi caturbhaGgIvyavasthitimAhasaMkamaNe caubhaMgo, paDhame Aloiammi sNsuddho| bitiyammi bahuddosA, jaMbhaNiyaM kppbhaasmmi||38|| _ 'saMkamaNetti / 'saGkramaNe' gacchAntaragamane catvAro bhaGgAH, tathAhi-saMvignaH saMvignaM gaNaM saGkAmati 1, saMvigno'saMvignam 2, asaMvignaH saMvignam 3, asaMvigno'saMvigna 4 miti / tatra prathamabhaGge AlocitaH san sNshuddhH| iyamatra vyavasthAhAgItArtho'gItArtho vA saMvigne gacche samAgacchan yato divasAtsaMvignebhyaH sphiTitastadivasAdArabhya sarvamapyAlocayati, Alocite ca shuddhH| navaraM yathAkRtAlpaparikarmasaparikarmabhedena trividhasyopadhermArgaNA karttavyA, sA ceyam-yadi gItArtho zAjikAdiSvapratibaddha AyAtastata upadherupaghAto na bhavati na ca prAyazcittam , agItArthasyApi jaghanyataH zrutIghaniyukti kasyApratibadhyamAnasya nopadhirupahanyate, dvayogItArthayogItArthavimizrayo vrajatojikAdiSu pratibadhyamAnayorapi nopa DOCUMEROSCOUS RECCRECTORRORE // 14 // Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhirupahanyate na cAropaNA / evameko'neke vA vidhinA samAgatA AlocanAdAnena zuddhAH, yathAkRtAdikamupadhiM vAstavyayathAkRtAdinA mIlayanti, vAstavyAnAM yathAkRtAbhAve AgantukayathAkRtaM vAstavyAlpaparikarmabhirmIlayati, mA'sAvamIlitaH sannagItArthasya madIya upadhiruttamasAmbhogiko'to'hameva sundara ityevaM gauravakAraNaM bhavediti / gItArtho yadyagauravI tadA tadIyo yathAkRtaH pratigraho vAstavyayathAkRtAbhAve'lpaparikarmabhiH saha na mIlyate kintUttamasAmbhogikaH kriyate / yastu |gItArtho'pi gauravaM karoti tasya yathAkRto vAstavyAlpaparikarmabhiH saha mIlyate, yadi yathAkRtaparibhogena paribhujyate tadA kenA'pyajAnatA'lpaparikarmaNA samaM melitaM dRSTvA sa gItArtho'dhikaraNaM kuryAt , kimartha madIya utkRSTopadhirazuddhena saha mIlita iti, apratyayo vA zaikSANAM bhavedU-ayameteSAM sakAzAdudyatavihArI yenopadhimutkRSTaparibhogena paribhur3e, ete hInatarA iti / 'dvitIye' saMvigne'saMvignagacchaM saGkrAmati bahavo doSA yadbhaNitaM kalpabhASye // 38 // sIhaguhaM vagdhaguhaM, udahiM ca palittagaM ca jo pvise| asivaM omoyariaM, dhuvaM se appA pricctto||39|| | 'sIhaguhaMti / siMhaguhAM vyAghraguhAM 'udadhi' samudraM pradIptaM vA nagarAdikaM yaH pravizati azivamavamaudarya vA yatra deze * tatra yaH pravizati tena dhruvamAtmA parityaktaH // 39 // caraNakaraNappahINe, pAsatthe jo u pavisae smnno|jymaanne ajahiuM, so ThANe paricayai tiNi40| 'caraNakaraNatti / evaM siMhaguhAdisthAnIyeSu caraNakaraNaprahINeSu pArzvastheSu yaH zramaNaH 'yatamAnAn' saMvignAn 'prahAya' JainEducation international For Private & Personal use only Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - svopajJavR- ttiyutaH ___ tRtIyo- // 141 // RENCCCC parityajya pravizati sa mandadharmA trINi sthAnAni' jJAnadarzanacAritrarUpANi parityajati / api ca siMhaguhAdipraveze eka-2IgurutattvabhavikaM maraNaM prApnoti pArzvastheSu punaH pravizannanekAni maraNAni prApnoti // 40 // vinizcayaH emeva ahAchaMde, kusIlaosannanIasaMsatte / jaM tiSiNa pariccayaI, nANaM taha daMsaNa carittaM // 41 // llAsa: | 'emevatti / evameva' pArzvasthavadeva yathAcchandeSu kuzIlAvasannanityavAsisaMsakteSu ca pravizato mantavyam / yacca trINi sthAnAni parityajatItyuktaM tatsthAnatrayaM jJAnaM darzanaM cAritraM ceti draSTavyam // 41 // tRtIyamadhikRtyAhasaMvigge'saMviggo, Aloia saMkama karemANo / suddho'suddhavivege, maggaNayA NavapurANesuM // 42 // _ 'saMvigge'tti / asaMvignapArzvasthAvasannakuzIlasaMsaktayathAchandAnAmekataraH saMvigne gacche saGkramaM kurvANo yadi gItArthastadA se svayameva mahAvratAnyuccAyoropitavrato yatamAno brajikAdAyapratibadhyamAno mArge yamupadhimutpAdayati sa sAmbhogikaH, yaH punaH prAktanaH pArzvasthopadhiravizuddhastasya viveke pariSThApane sa shuddhH| yaH punaragItArthastasya vratAni guravaHprayacchanti, upadhizca tasya cirantano'bhinavotpAdito vA sarvo'pyazuddhastasya parityAge sa zuddho bhavati / navapurANeSu cAlocanAyAM mAgaNA, tathAhi-yaH pArzvasthAdibhireva muNDitastasya dIkSAdinAdArabhyAlocanA bhavati / yastu pUrva saMvignaH pazcAtpArzvastho jAtastasya saMvignapurANasya yatprabhRtyavasanno jAtastadinAdArabhyAlocanA bhavati // 42 // // 141 // iya bhaNiyaM caraNaTThA,dosu asaMviggayammi scchNdo|vvhaarmmi vi bhaNiyA,paMjarabhaggammi jaMjayaNA43 / RECOR For Private & Personal use only iaHinatibrary.org Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SAMROSAGARMAHADEOS 'yatti / idaM bhaNitaM caraNArthaM yo'saMvignaH saMvignamupasaMpadyate tamadhikRtya / 'dvayoH'jJAnadarzanayorarthAya yo'saMvigna upasaMpadyate tasya 'svacchandaH' svAbhiprAyo nAsau pratIcchanIya iti; etatpadamevaM kalpabhASyavRttI vivRtaM yuktaM caitat / 'yat' yasmAt 'paJjarabhanne jJAnadarzanArthamupasampadyamAne vyavahAre'pi yatanA bhaNitA, sA ca yatanAkarturgItArthasyecchAparyavasannaveti / tatra paJjaro nAmA''cAryopAdhyAyapravartakasthaviragaNAvacchedakabhikSuvRSabhakSulakavRddhAdisaGgrahaH, athavA''cAryAdInAmanyonyaM sAraNA AcAryAdInAM parasparaM mRdumadhurabhASayA sopAlambhA vA zikSetyarthaH, athavA kharaparuSatarjanApUrva prAyazcittapradAnena yadasAmAcArIto nivarttanam , taduktam-"paNagAisaMgaho hoi paMjaro jA ya sAraNA'NNoNNaM / pacchittacamaDhaNAhiM, NivAraNaM sauNidiTuMto // 1 // " tti / etadabhimukhAH paJjarAbhimukhA ucyante, asmAtpratinivRttamatayastu paJjarabhagnA ucyante, teSAM yatanA ceyam-"nattheyaM me jamicchasi, suaM mayA Ama saMkiyaM taM tu / na ya saMkiyaM tu dijjai, nissaMkasue gavessAhi // 1 // " yadicchasi zAstraM zrotuM tadetanme mama pArzve nAsti / atha brUyAnmayedaM zrutaM yathA'mukaM zAstraM bhavadbhiH zrutamiti, tatrAha-AmaM tacchAstraM mayA zrutaM kevalamidAnIM zaGkitaM jAtaMna ca zaGkitaM dIyate tasmAnniHzaGkazrutAdveSaya / nanvevaM paravipratAraNacintayA vidyamAnamapi zrutaM nAsti zaGkitaM vetyAdivacanena ca mAyAmRSAvAdadoSaH, tathA cAnArjavaM tato vizuddhirna syAt , "sohI ujuabhUassa" ityAdi pAramarpaprAmANyAt , taduktam-"tattha bhave mAyamoso, evaM tu bhave aNajavaM tassa / savuttaM ca ujubhUe, sohI telukkadaMsIhiM // 1 // " ucyate-iyaM yatanA khalvagItArthe kriyate, gItArthe tvevambhUtadoSaH suvihitairna | I pratIcchanIya iti sphuTAkSarairapi nivedanaM kriyate, na caivaM bhaNitaH sa ruSyati gItArthatvAt , gItArtho hi sarvAmapi sAmA JainEducation international For Private Personel Use Only . Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurutattvavinizcayaH llAsa: svopajJavR- cArImavabudhyata iti / yadi punaragItArthe'pi sadbhUtadopoccAraNasnehopadarzanarAhityAbhyAM sphuTarUkSAkSaraireva nivAraNA kriyate ttiyutaH tadA teSAM vidveSotpattirAtmano matsaravAdazca bhavatIti vipratAraNabuddhiM vinA parAprItyanutpAdakatayA pariNAmasundaratayA tRtIyo- cobhayorapi guNamapekSya tathAvidhavAgyatanAyAM kriyamANAyAM na ko'pi doSa iti, taduktam-"esa agIe jayaNA, gIe vi karaMti jujjai jaM tu / viddosakara iharA, maccharavAdo va phuDarukkhe // 1 // " tti // 43 // cturthbhnggmdhikRtyaah||142|| icchA turie bhaMge, viNaodhammammi jattha uttrio|sNbhogo tattha mao'saMvigge so bhave kiha nnu||44|| 'icchtti|'turiiye bhaGge'asaMvigno'saMvigneSu saMkrAmatItyevaMrUpe 'icchA' svAbhiprAyaH avastubhUtatvAnna ko'pi vidhirityarthaH, itthameva "dosu asaMviggayammi sacchaMdo" iti padaM prakArAntareNa vyAkhyAtamiti yuktaM caitat , yato yatra khalu dharme 'vinayaH' zikSAdirUpaH 'uttaraH' utkRSTastatra sambhogaH 'mataH' vihitaH, sa cAsaMvigne kathaM nu bhavet ?, ato'saMvigne'saMvignasaMkramaNaM na vidheyam , nApi niSedhyam , asaMvignatvasyaiva niSedhyatvAt tasya ca tRtIyabhaGgaparyavasitatvAditi siddham // 44 // | bhikkhummi imaMbhaNiyaM,visesio NiyapayANa NikkhevA / hoi gaNAvaccheia,AyariANaMpi esa gamo NI 'bhikkhummitti prAg vyAkhyAteyam / sUtrANi cAtra-"bhikkhU agaNAo avakkamma icchejjA annaM gaNaM saMbhogavaDiAe kA upasaMpajjittae, no se kappai aNApucchittA AyariaMvA jAva annaM gaNaM saMbhogavaDiAe uvasaMpanjittA NaM viharittae, kappai se ApucchittA AyariyaM vA jAva viharittae, te ase vitaraMti evaM se kappai jAva viharittae, te ya se No CRECRUCARROREGAOGRADEGAOG // 142 // Main Education International For Private & Personal use only dinelibrary.org Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SMS 64562525-25616 vitaraMti evaM se No kappai jAva viharittae, jatthuttariaM dhammaviNayaM labhejjA evaM se kappai annaM gaNaM saMbhogavaDiAe uvasaMpajjittA NaM viharittae, jatthuttariaM dhammaviNayaM No labhejjA evaM se No kappai annaM gaNaM jAva viharittae / gaNAva-| ccheie gaNAo avakamma icchejjA annaM gaNaM saMbhogavaDiAe uvasaMpajjittA NaM viharittae, No se kappaI bhaNAvaccheiattaM aNikkhivittA saMbhogavaDiAe jAva viharittae, kappai se gaNAvaccheiattaM NikkhivittA jAba viharittae, No se kappai aNApucchittA AyariaM vA jAva viharittae, kappai se ApucchittA AyariaM vA jAva viharittae, te ase vitaraMti evaM se kappai aNNaM gaNaM saMbhogavaDiAe jAva viharittae, te ase No vitaraMti evaM se No kappai jAva viharittae, jatthuttariyaM dhammaviNayaM labhejA evaM se kappai annaM gaNaM jAva viharittae, jatthuttariyaM dhammaviNayaM No labhejjA evaM se No ra kappai jAva viharittae / AyariyauvajjhAe gaNAo avakkamma icchejjA aNNaM gaNaM saMbhogavaDiAe jAva viharittae, No se kappai AyariyauvajjhAyattaM aNikkhivittA aNNaM gaNaM jAva viharittae, kappar3a se AyariyauvajjhAyattaM NikkhivittA jAva viharittae, No se kappai aNApucchittA AyariaM vA jAva viharittae, kappar3a se ApucchittA AyariaM vA jAva viharittae, te a se vitaraMti evaM se kappai jAva viharittae, te ase No vitaraMti evaM se No kappai jAva viharittae, jatthuttariaM dhammaviNayaM labhejA evaM se kappai jAva viharittae, jatthuttariaM dhammaviNayaM No labhejjA evaM se No kappai AcAryopAjAva viharittae"tti // 45 // saMbhogArtha gaNAntarasamaNamuktam / athAcAryopAdhyAyoddezanArthaM tadAha dhyAyoddezasaMkamaNaM AyariovajjhAuddesaNe vi tiNhaTThA / nANe mahakappasue, vijAI daMsaNe heU // 46 // nArthamupasaMpatadvidhizca For Private lain Education International Personal Use Only Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRttiyutaH tRtIyo // 143 // 'saMkamaNaM'nti / AcAryayukta upAdhyAya AcAryopAdhyAyaH, zAkapArthivavanmadhyamapadalopisamAsaH, tasyoddezanam - anya - syAtmIkaraNaM tadarthaM yat 'saGkramaNaM' gaNAntaragamanaM tadapi trayANAM - jJAnadarzanacAritrANAmarthAya / tatra 'jJAne' jJAnArthamanyAcAryopAdhyAyamuddezayituM gaNAntaragamanaM mahAkalpazrute'dhyetavye bhavati / kepAzcidAcAryANAM kule gaNe vA mahAkalpazrutamasti, taizceyaM gaNasaMsthitiH kRtA - yo'smAkaM ziSyatayopagacchati tasyaiva mahAkalpazrutaM deyaM nAnyasya, tatra cotsargato nopasaMpattavyam, yadyanyatra nAsti tadA mahAkalpazrutAdhyayanAya tamapyAcAryamuddizet, uddizya cAdhIte tasmin pUrvAcAryANAmevAntike gacchenna tatra tiSThet, yataH sA khalu teSAmAcAryANAM svecchA na tu jinAjJA, nahi jinairidaM bhaNitaM ziSyatayopagatasya zrutaM dAtavyamiti / 'darzane' darzana nimittamanyAcAryopAdhyAyoddezane ca vidyAdayo hetavaH, darzanaprabhAvakavidyAmantranimittahetuzAstrAdhyayanArthamanyamapyAcAryamuddezayitumanyagaNamupasaMpadyetetyarthaH // 46 // caraNaTThA puvagamo, osannohAvie va kAlagae / AyariyauvajjhAe, maggaNayA chavihosanne // 47 // 'caraNadR'tti / caraNArthamanyAcAryAdezane 'pUrvagamaH' prAgukta eva gamo bhavati / athavA tatraite AdezA bhavanti - avasanne 'avadhAvite vA' gRhasthIbhUte kAlagate vA''cAryopAdhyAye'nyAcAryopAdhyAyodezanAya gaNAntaragamanaM bhavati / tatrAvasanne pArzvasthAvasannakuzIlasaMsaktanityavAsiyathAcchandabhedena par3idhe vakSyamANA mArgaNA bhavati // 47 tAmevAhavittassa duhA icchA, coAvei va guruM tu coei / vahAvei gaNaM so, payAvaNaTThA va uddisai // 48 // Jain Education nemational : gurutattvavinizcayaH llAsaH // 143 // inelibrary.org Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'vattassa Mtti / avasannAcAryAdiziSya AcAryapadayogyo hi vyakto'vyakto vA bhavet / tatra caturbhaGgI - vayasA vyaktaH poDazavArSikaH zrutena ca vyakto gItArtha iti prathamo bhaGgaH 1, vayasA'vyaktaH zrutena vyakta iti dvitIyaH 2 vayasA vyaktaH zrutenAvyakta iti tRtIyaH 3, vayaH zrutAbhyAmubhAbhyAmapyavyakta iti caturthaH 4 / tatra dvidhA vayasA zrutena ca vyaktasya 'icchA' anyamAcAryamuddizati vA na vA, yAvannoddizati tAvad gurum ' avasannIbhUtamAcArya dUrasthaM sAdhusaGghATakaM preSayitvA nodApayati AsannaM ca svayameva nodayati, ekAntaritaM vA paJcadinAnte vA pakSAnte vA caturmAsAnte vA varSAnte vA yatra samavasara NAdau milanti tatra svayameva nodaya tyaparairvA svagacchIyaparagacchIyairnodanAM kArayatItyarthaH / yadi ca sarvathA'pi necchati tadA svayameva sa gaNaM varttApayati, 'vA' athavA pratApanArthamavasannAcAryasya na tu gaNasya saGgrahopagrahanimittamuddizatyanyAM dizamiti zeSaH, sa ca tatra gatvA bhaNati - ahamanyamAcAryamuddizAmi yadi yUyamitaH sthAnAnnoparatA bhavata, tataH sa cintayet - aho ! amI mama ziSyA mayi jIvatyapyaparamAcArya pratipadyante tato muJcAmi pArzvasthatAm / yadi nAmaivaM gauraveNApi pArzvasthatvaM muzcettataH sundaram / atha sarvathA necchantyuparantuM tataH svayameva gacchAdhipatye tiSThatIti // 48 // gataH prathamo bhaGgaH, dvitIyamAha suavatte vaya'vatte, Airie goie vaNicchaMte / tiga saMvaccharamaddhaM, kula gaNa saMghe disAvadho // 49 // 'suavatte'tti / zrutena vyakte vayasA punaravyakte gacchaM varttApayitumasamarthe ahamaprAptavayastvena tvadIyaM gaNaM sArayituM na zakto'taH sAraya svagaNamenam, ahaM punaranyasya ziSyo bhaviSyAmi, athavA'hamete cAnyamAcAryamuddizAma ityevaM nodite' : Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavR-tiyutaH tRtIyo // 144 // - pyAcArye'nicchati saMyame sthAtuM 'trikaM' varSatrayaM yAvatkule digbandhaH, kulasatkamAcAryopAdhyAyamuddizedityarthaH, tatastrayANAM varSANAM parataH sacittAdikaM kulAcAryo haratIti gaNAcAryamuddizati, tatra saMvatsaraM digbandhaH, tataH saMvatsaraM tatra sthitvA saGghAcAryasya digbandhaM pratipadyArddha varSaM tatra tiSThati / kulAgaNaM gaNAcca saGgha saGkrAmannAcAryamidaM bhaNati yattvadIyakulAcAryA asmAkaM varSatrayAdUrddha sacittAdikaM haranti ataH kulamapi necchAmaH, yadi tvamidAnImapi na tiSThasi tato vayaM gaNaM saGgha vA vrajAma iti // 49 // evaM pi a aNuvarae, vayavatto apaMcame varise / sayameva dharei gaNaM, aNulomeNaM ca sArei // 50 // 'evaM piya'tti / 'evamapi' kulagaNasaGghasaGkramanodanAkrameNApi 'anuparate 'agRhItacAritrapariNAme pUrvAcArye sati arddhapaJcamairvarSeH, saptamyekavacanasya tRtIyAbahuvacanArthatvAt, vayasA'pi vyakto jAtaH svayameva gaNaM dhArayet / yatra ca pUrvAcAryaM pazyati tatrAnulomavacanaistathaiva sArayati // 50 // vidyAveuM sattA, jai therA saMti tammi gacchAmi / duhao vattasarisao, o gamao tayA tassa // 51 // 'vaTTAve 'ti / yadi tasmin gacche sthavirA gacchaM varttApayituM zaktAH santi tataH kulagaNasaGghaSu nopatiSThate kintu sa svayaM sUtrArthI ziSyANAM dadAti, sthavirAstu taM gacchaM parivarttayanti / evaM ca tadA tasya zrutavyasya dvidhA vyaktasadRzo gamo bhavati jJeyaH // 51 // gato dvitIyo bhaGgaH / atha tRtIyabhaGgamAha - gurutattvavinizcayaH llAsaH // 144 // Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru. 25 vittavao u agIo, therANaM aMtiammi gIANaM / paDhai abhAve tesiM, gacchai aNNattha coIto // 52 // 'vattavao u'tti / yo'sau vayasA vyaktaH paramagItArthastasya ca gacche sthavirA gItArthAH santi tadA sa teSAmantike paThati gacchamapi parivarttayati, avasannAcAryaM cAntarA'ntarA nodayati, evaM nodayaMsteSAM sthaviragItArthAnAmabhAve gaNaM gRhItvA'nyatra gacchati // 52 // gatastRtIyo bhaGgaH / atha caturthabhaGgamAha - vahAvagANa'bhAve, ubhayAvatto u aNNamuddisai / saMviggAgI atthaNNayaruddesammi caugurugA // 53 // 'vaTTAvagANa' tti / yaH punaH 'ubhayAvyaktaH zrutena vayasA cAvyaktastasya yadi sthavirA: pAThayitAro vidyante'pare ca gacchavarttApakAstato'sAvapi nAnyamuddizati, 'varttApakAnAM' sthavirANAmabhAve ca niyamAdanyamuddizati / etadbhaGgacatuSTayAnyataravitta anyamAcAryamuddizan yadyasaMvignAgItArthAnyataraM saMvignamagItArthamasaMvignamagItArthaM vA uddizati tadA caturgurukaprAyazcittam / atra ca " sattarattaM tavo hoI" tyAdinA prAyazcittavRddhirapi dvitIyollAsoktakrameNa jJAtavyA // 53 // chaTThANavirahiaM pi hu, saMviggaM kAhiAidosajuaM / sevate ANAI, cauro a tahA aNugghAyA // 54 // 'chaTThANa'ti / SaTsthAnAni - pArzvasthAvasannakuzIlasaMsaktayathAcchandanityavAsilakSaNAni tairvirahitamapi 'saMvignaM' gItArtha kAyikAdidoSayuktaM 'sevamAne' upasaMpadyamAne catvAro mAsA anuddhAtA AjJAdayazca doSAH / tatra kAthikAdayazcatvAraH, kAthikadArzanikamAmakasaMprasArakabhedAt, eteSAM ca svarUpamitthaM prakalpAdhyayane'bhihitam - " sajjhAyAdikaraNijje joge Jain Educationational ) kAdhikaH Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khopajJava- ttiyutaH tRtIyo hAsaH // 145 // mottuM jo desakAlAdikahAo kahei so kAhio-AhArAdINaTThA, jasaheuM ahava pUaNanimittaM / takammo jo dhamma, gurutattvakahei so kAhio hoi // 1 // ' 'dhammakahaM pi jo karei AhArAdiNimittaM vatthapAyAdiNimittaM jasatyI vA vaMdaNAdipU vinizcayaH ANimittaM vA suttatthaporasimukkavAvAro aho arAo a dhmmkhaadipddhnnkhnnlggo|' tadevAsya kevalaM karma tatkarmA evaMvidhaH kAthiko bhavati / coaga Aha-'naNu sajjhAo paMcaviho vAyaNAdigo, tassa paMcamo bhedo dhammakahA, teNa bhavasattA paDibujjhati, titthe a avucchittI pabhAvaNA ya bhavati ato tAo NijjarA ceva bhavati, kahaM kAhiattaM paDisijjhai ? / ' AcArya Aha-'kAmaM khalu dhammakahA, sajjhAyasseva paMcamaM aMgaM / abucchittI ya tao, titthassa pabhAvaNA ceva // 1 // ' pUrvAbhihitanodakAnumate kAmazabdaH, khaluzabdo'vadhAraNArthe, kimavadhArayati ? imaM sajjhAyassa paMcama ceva aMgaM dhammakahA, jai a evaM-taha vi ya na sabakAlaM, dhammakahA jIe sabaparihANI / nAuM ca khittakAlaM, purisaM| ca pavedae dhammaM // 1 // ' sarva kAlaM dhammo na kaheabbo, jao paDilehaNAisaMjamajogANaM suttatthaporisINa ya AyariyagilANamAdikiccANa ya parihANI bhavai, ato na kAhiattaM kAyavyaM, jayA puNa dhammaM kahei tayA NAraM sAdhusAdhuNINa |ya bahugacchuvaggahaM khittaM ti omakAle bahUrNa sAhusAhuNINaM uvaggahakarA ime dANasaDDAdI bhavissaMti tti dhammaM kahei, rAyAdipurisaMvA nAuM kahijjA, mahAkule vA imeNa ikkeNa upasaMteNaM bahu uvasamaMtIti kahijjA / jaNavavahAresu naDanaTTA-4 prAznikaH disu vA jo pekkhaNaM karei so pAsaNio-'loiavavahAresuM, loiasatyAdiesa kanjesa / pAsaNiattaM kuNaI, paasnnioF145|| so uNAyavvo // 1 // ' 'loiavavahArasuti, asya vyAkhyA-'sAhAraNe virege, sAhai puttapaDae a AharaNaM / duNha | For Private Personal Use Only SCSCARSRUS Sinelibrary.org Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * mAmakaH ya ikko putto, dunni a mahilAo egassa // 1 // ' duhaM sAmannaM-sAdhAraNaM tassa virego-vibhayaNaM tatthanne pAsaNiyA chettumasamatthA so bhAvatthaM NAraM chiMdati, kahaM ? ittha udAharaNaM bhannati-egassa vaNiassa do mahilAo, tatthegAe putte eaM udAharaNaM namukkAraNijjuttIe pagaDaM, AharaNaM pi jahA ttthev| evaM annesu bahusu logavavahAresu pAsaNiattaM karei chiMdati vA / 'loiyasatthAdiesutti, asya vyAkhyA-'chaMda NiruttaM saiM, atthaM vA loiANa satthANaM / bhAvatthaM ca pasAhai, chaliAI uttare sauNe // 1 // chaMdAdiANaM logasatthANaM suttaM kahei atthaM vA, ahavA atthaM setumAdiANaM bahUNaM kabANaM, 5koDillayANa ya vesiamAdiANa ya bhAvatthaM pasAhai, chaliaMsiMgArakahA thiivnnnngaadii| 'uttare'tti vavahAre uttaraM sikkhadaveDa, ahavA uttare vi sauNakahAdINi kahai / mamIkAraM karaMto mAmao-'AhArauvahidehe, vIAravihAravasahikula gAme / paDisehaM ca mamattaM, jo kuNaI mAmago so u||1||' uvagaraNAdisu jahAsaMbhavaM paDisehaM karei mA mama uvagaraNaM koi giNhai, evaM annesu vi vIAravihArabhUmimAdiesu paDisehaM sagacchaparagacchayANaM vA karei, AhArAdiesu ceva sabvesu mamattaM karei bhAvapaDibaMdhaM evaM karito mAmao bhavati / vividhadesaguNehiM paDibaddho mAmao imo-'aha jArisao deso, je a guNA ittha sssgonnaadii| suMdaraabhijAyajaNo, mamAi NikkAraNA vadati // 1 // " 'ahaM' tti ayaM jAriso deso rukkhavAvIsaratalAgovasobhio eriso anno natthi suhavihAro, sulabhavasahibhattovagaraNAdiA ya bahuguNA sAlikkhumAdiA ya bahusassA NippajaMti, gomahisapaurattaNao a pauragorasaM, sarIravatthAdiehiM suMdaro jaNo, abhijAya "sAlikhu0" iti prtyntre| OSAARSAUSHUSHA Jain Education international For Private Personal Use Only . Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CA svopajJavRttiyutaH tatIyo- // 146 // SMARCROSALMAN ttaNao akulINA na sAhumuvadavakArI, emAdIhiM guNehiM bhAvapaDibaddho nikAraNao vA vayati-prazaMsatItyarthaH / gihINa gurutattvakajANaM gurulAghaveNaM saMpasAraMto saMpasArao-'assaMjayANa bhikkhU , kajesu asaMjamappavattesu / jo deI sAmatthaM, saMpasAro vinizcayaH uNAyavo ||1||'je bhikkhU asaMjayANaM asaMjamakajapavattANaM pucchaMtANaM apucchaMtANaM vA sAmatthayaM dei, mA evaM imaM llAsaH vA karehi ittha bahudosA jahA haM bhaNAmi tahA karesi tti, evaM karito saMpasArao bhavati / te a ime asaMjamakajjA saMprasArakaH 'gihinikkhamaNapavese, AvAhavivAhavikkayakae vA / gurulAghavaM kahato. gihiNo khalu saMpasArIo // 1 // ' gihINaM asaMjayANaM gihAo disijattAe vA niggamayaM dei, jattAo vA AgacchaMtassa pavesaM dei, AvAho biTTiAlaMbhaNayaM suha divasaM kahei, mA vA eassa dehi imassa vA dehi, vivAhapaDalamAiehiM joisagaMthehiM vivAhavelaM dei, agghakaMDamAdiehiM gaMthehiM imaM davaM vikkiNAhi imaM vA kiNAhi, evamAdisu kajesu gihINaM gurulAghavaM kAhiMto saMpasArattaNaM pAvaI"tti // 54 // etatsarvamavasannAcAyamadhikRtyoktam / athAvadhAvitakAlagatayovidhimAha gRhasthIbhUte ohAviya kAlagae, jAvicchA tAhi udisAver3a / avatte tivihe vI, NiyamA puNa saMgahaTThAe // 55 // || kAlagate _ 'ohAviya'tti / avadhAvite kAlagate vA gurau trividhe'pi prathamabhaGgavarjabhaGgatraye'pi yo'vyaktaH sa yadA icchA bhavati vA''cAryAtadA'nyamAcAryamuddezayati / athavA trividhe'pi kulasatke gaNasatke saGkasatke vA''cAryopAdhyAye AtmanoddezaM kArayati, do anyohesa cAvyaktatvAnniyamAtsaGgrahopagrahArthamevodizati // 55 // AcArya gRhasthIbhUtamavasannaM vA yadA pazyati tadetthaM bhaNati- zavidhiH ohAviyaosanne, bhaNai aNAhA vayaM viNA tubbhe| kamasIsamasAgarie, duppaDiaragaM jao tiNhaM 56 // 146 // CROCOCC vAha vivAhavelaM de.' kam / athAvadhAdisu kajesu gihI kA Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'ohAviyatti / avadhAvitasyAvasannasya vA guroH kramayoH-pAdayoH zIrSamasAgArike pradeze kRtvA bhaNati-bhagavan ! anAthA vayaM yuSmAn vinA'taH prasIda bhUyaH saMyame sthitaH sanAthIkuru DimbhakalpAnasmAn / ziSyaH pRcchati-tasyAcAritriNazcaraNayoH kathaM ziro vidhIyate ? gururAha-'duSpatikaraM' duHkhinAM (khena ) pratikattuM zakyaM yatastrayANAM mAtApitroH svAmino dharmAcAryasya ca bhaNitaM sthAnAGge, tato'tra vidhau na doSa iti // 56 // kiJcajojeNa jammi ThANammi ThAvio daMsaNe va caraNe vaa|sotN taocuaMtammi ceva kAuMbhave nirinno||57|| | 'jo jeNa'tti / yo yenAcAryAdinA yasmin sthAne sthApitaH, tadyathA-darzane caraNe vA 'sa' ziSyaH 'ta' guruM 'tataH darzanAccaraNAdvA cyutaM 'tatraiva' darzane vA caraNe vA 'kRtvA sthApayitvA nirRNaH'RNamukto bhavati, kRtapratyupakAra ityrthH||57|| tIsu vi dIviyakajjA, visajiA jai a tattha taM nntthi| Nikkhiviya vayaMti duve, bhikkhU kiM dANi Nikkhivai ? // 58 // | 'tIsu vitti / 'triSvapi' jJAnadarzanacAritreSu vrajanto bhikSuprabhRtayaH 'dIpitakAryAH' pUrvoktavidhinA niveditasvaprayojanA guruNA visarjitA gacchanti / yadi ca 'tatra' gacche 'tad' avasannatAdikaM kAraNaM nAsti tata upasaMpadyate nAnyathA / 'dvau' gaNAvacchedakAcAryopAdhyAyau yathAkramaM gaNAvacchedakatvamAcAryopAdhyAyatvaM ca nikSipya brajataH / yastu bhikSuH sa kimi18dAnI nikSipatu ? gaNAbhAvAnna kimapi tasya nikSepaNIyamasti, ata eva sUtre.tasya nikSepaNaM noktamiti bhAvaH / atra 4 CROGRESCOACCALCOMCHOCK For Private & Personal use only Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavR- sUtrANi-"bhikkhU ya icchijjA aNNaM AyariyauvajjhAyaM udisAvittae, no se kappai aNApucchittA AyariyaM vA jAva gurutattvattiyutaHannaM AyariyauvajjhAyaM uddisAvittae, kappai se ApucchittA AyariyaM vA jAva aNNaM AyariyauvajjhAyaM uddisAvittae, vinizcayaH tRtIyo- te ase vitarejA evaM se kappai annaM AyariyauvajjhAyaM uddisAvittae, te ase No vitarijA evaM se No kappai annaM lAsaH AyariauvajjhAyaM uddisAvittae, no se kappai tesiM kAraNaM adIvittA annaM AyariyauvajjhAyaM uddisAvittae, kappai se | // 147 // tesiM kAraNaM dIvittA jAva uddisAvittae 1 / gaNAvaccheie a icchijjA annaM AyariyauvajjhAyaM uddisAvittae, no se hai| kappai gaNAvaccheiyattaM aNikkhivittA annaM AyariyauvajjhAyaM uddisAvittae, kappar3a se gaNAvaccheiattaM NikkhivittA annaM AyariyauvajjhAyaM uddisAvittae, No se kappai aNApucchittA AyariyaM vA jAva gaNAvacchei vA annaM AyariyauvajjhAyaM uddisAvittae, kappai se ApucchittA jAva udisAvittae, no se kappai tesiM kAraNaM adIvittA annaM AyariyauvajjhAyaM udisAvittae, kappai se tesiM kAraNaM dIvittA jAva uddisAvittae 2 / AyariyauvajjhAe a icchejjA ann| AyariyauvajjhAyaM uddisAvittae, no se kappar3a AyariyauvajjhAyattaM aNikkhivittA annaM AyariyauvajjhAyaM udisAvittae, kappai se AyariyauvajjhAyattaM NikkhivittA annaM AyariyauvajjhAyaM uddisAvittae, No se kappai aNApucchittA AyariaMvA jAva gaNAvacchei vA aNNaM AyariyauvajjhAyaM uhisAvittae, kappar3a se ApucchittA AyariaM vA jAva gaNAvacchei vA aNNaM AyariyauvajjhAyaM udisAvittae, te ase vitaraMti evaM se kappar3a jAva uddisAvittae, te ase // 147 // No vitaraMti evaM se No kappai jAva uddisAvittae, No se kappai tesiM kAraNaM adIvittA aNNaM AyariyauvajjhAyaM uddi DOREOCOCCASSOCIEOSEX Jan Education International jainelibrary.org Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PROGRAMM sAvittae, kappai se tesi kAraNaM dIvittA jAva uddisaavitte"tti||58||ath gaNAvacchedakAcAryayorgaNanikSepaNe vidhimAhaduNhaTThAe duNha vi, NikkhivaNaM hoi ujjmNtesu|siiaNtesu a sagaNo, vaccai mA te vinnssijjaa||59|| 'duNhaTThAe'tti / dvayonidarzanayorarthAya gacchatoH 'dvayorapi' gaNAvacchedakAcAryayoH svagaNasya nikSepaNaM ye udyacchantaH saMvignA AcAryAsteSu bhavati / atha sIdantaste tataH sagaNaH svagaNaM gRhItvA brajati na punasteSAmantike nikSipati, kutaH? ityAha-mA te ziSyAstatra muktAH santo vinazyeyuH // 59 // idameva bhAvayativattammi jo gamo khallu,gaNavacche so gamo u aayrie| NivikhavaNe tasmi cattA,jamudise tammite pacchA 'vattammitti / yo gama ubhayavyakte bhikSAvuktaH sa eva gaNAvacchedake AcArya ca mantavyaH, navaraM gaNanikSepaM kRtvA kA tAvAtmadvitIyAvAtmatRtIyo vAvajataH, tatra ca svagaccha eva yaH saMvigno gItArtha AcAryAdistatrAtmIyasAdhUnnikSipati / / athAsaMvignasya pArthe nikSipati tataste sAdhavaH parityaktA mantavyAH, tasmAnna nikSepaNIyAH kintu yena tena prakAreNAtmanA | saha netavyAH, tato yamAcArya sa gaNAvacchedaka AcAryo boddizati tasmiMstAnAtmIyasAdhUn pazcAnikSipati-yathA'haM yuSmAkaM ziSyastathA ime'pi yuSmadIyAH ziSyA iti bhAvaH // 60 // idamevAhajaha appagaM tahA te, teNa pahuppaMte te Na ghettavA / apahuppate giNhai, saMghADaM muttu so vi // 61 // 81 'jaha appagaM'ti / yathA''tmAnaM tathA tAnapi sAdhUnivedayati / tenApyAcAryeNa pUryamANeSu sAdhuSu te pratIcchakAcArya ERLOCALCA For Private & Personal use only Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRtiyutaH tRtIyo - // 148 // sAdhavo na grahItavyAH, tasyaiva tAn pratyarpayati / atha vAstavyAcAryasya sAdhavo na pUryante tata ekaM saGghATakaM tasya prayacchanti, taM muktvA zeSAnAtmanA gRhNAti / atha vAstavyAcAryaH sarvathaivAsahAyastataH sarvAnapi gRhNAti // 61 // sahuasahussa vi teNa vi, veyAvaccAi saba kAyaddaM / te tesimaNAesA, vAvAreuM Na kappaMti // 62 // 'sahuasa hussa vitti / tenApi pratIcchakAcAryAdinA tasyAcAryasya sahiSNorasahiSNorvA vaiyAvRttyAdikaM sarvamapi karttavyam / te'pi sAdhavasteSAmAcAryANAmAdezamantareNa vyApArayituM na kalpante / / 62 / / kappammi imaM savaM, bhaNiaM NAUNa sugurusaMsaggI / kAyavA kugurUNaM, vajeavA ime te ya // 63 // 'kappammi'tti | 'kalpe' kalpAdhyayane tRtIyakhaNDaprAnte sarvamidaM bhaNitaM jJAtvA sugurusaMsargiH karttavyA / kugurUNAM ca saMsargirvarjayitavyA, te ceme // 63 // pAsattho osanno, hoi kusIlo taheva saMsatto / ahachaMdo vi ya ee, avaMdaNijA jiNamayammi // 64 // 'pAsattho 'ti / pArzvastho'vasanno bhavati kuzIlastathaiva saMsakto yathAcchando'pi ca ete'vandanIyA bhavanti, kva ? jinamate, na tu loka ityarthaH // 64 // tatra pArzvasthaM nirUpayatipAsattho duviyappo, dese save ya hoi NAyavo / saGghammi nANadaMsaNacaraNANaM jo upAsamma // 65 // 'pAsattho' tti / pArzve jJAnAdiguNAnAM yatyAcArasya vA tiSThati na tu tadantargata iti pArzvasthaH, sa ca dvivikalpaH, deze gurutattvavinizcayaH lAsaH kuguruvarja nam kuguravaH pArzvastha // 148 // Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3-6500-50*5 sarvasmiMzca bhavati jJAtavyaH / tatra sarvasmin pArzvasthaH sa ucyate yo jJAnadarzanacAritrANAM trayANAmapi pArzve tiSThati na sarvataH tvekamapyAdatte / tathA ca sarvapArzvasthaH sarvaguNavAhyatvenaikarUpa eva, na tu dezapArzvasthavadanekabheda iti bhAvaH // 65 // nanu pArzvasthaH dAyadyevaM tadA trivikalpaH sarvapArzvasthaH kathaM vyavahArAdAvabhidhIyate?, tathA ca tadvacanam ---"save tiNi vigappA dese|| sejjAyarakulAdI"tyetAmAzaGkA nirAkurvannAha itto ciya tivigappo, bhaNio vvhaarsuttcunniie| sadasyabheaovA, imAo itthaM ca gaahaao||66|| zabdArthabheET 'itto cciya'tti / 'ita eva' vyutpattinimittaghaTakatraividhyAdeva ekarUpo'pi sarvapArzvastho vyavahArasUtracUNyAM trivi-18 dataHsarvapAkalpo bhaNitaH / tathA ca tadvacanam-"jJAnadarzanacAritrANi triprakAro mokSamArga ityatastrayANAM grahaNam" iti / athave sthatraiviko'pi zabdArthabhedAtrivikalpaH sarvapArzvasthaH, tathA ca vyavahAravRttikAra:-tatra sarvasmin sarvataH pArzvasthazabdasaMskAra dhyaM vyavahAmAzritya trayo vikalpAH, tadyathA-pArzvasthaH prAsvasthaH pAzasthazceti / atra cemA gAthA vyavahAraprakalpAdigranthasthA vizeSaparijJAnArthinA jJeyAH // 66 // dasaNanANacaritte, tave a attAhio pavayaNe ya / tesiM pAsavihArI, pAsatthaM taM viANAhi // 17 // pArzvastha: kI 'daMsaNa'tti / darzana-samyaktvaM jJAnam-AbhinivodhikAdi cAritram-AzravanirodhaH, eteSAM samAhAradvandvastasmin | tathA 'tapasi' bAhyAbhyantararUpe dvAdazaprakAre, 'pravacane ca' bhagavadvacane AtmA''hitaH-sthApito yeSAmudyuktavihAriNAM racUNA - Main Education International For Private & Personal use only Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 149 // svopajJava- lAteSAM pArthe vihArI yastaM pArzvasthaM vijAnIhi / atra yadyapi darzanAdigrahaNAttapaHpravacane gRhIte eva tathA'pi tayorupAdAnaM gurutattva mokSaM prati pradhAnAGgatAkhyApanArtham , bhavati ca tapo mokSaM prati pradhAnamaGga pUrvasaJcitakarmakSapaNahetutvAt , pravacanaM ca vidhe-II vinizcayaH tRtIyo- yAvidheyopadezadAyitvAditi / taduktaM vyavahAracUrNI-"athavA triprakArAdadhikaM vizeSajJApanArthaM tapaHpravacanagrahaNaM kriyate" lAsA iti / nizIthacU) tvevaM vyAkhyA-"daMsaNAdiA pasiddhA, pavayaNaM cAuvanno samaNasaMgho, 'attA' AtmA saMdhipaogeNa: 'AhitaH' AropitaH sthApitaH jehiM sAhUhiM ujuttavihAriNa ityarthaH, tesiM sAhUNaM pAsavihArI jo so evaMviho paasttho| pavayaNaM paDucca, jamhA sAhusAhuNisAvagasAvigAsu egapakkhe vi Na NivaDai tamhA pavayaNaM pai tesiM paasvihaarii| ahavA dasaNAdisu attA ahio jassa so attAhio darzanAdInAM virAdhaka ityarthaH, jamhA so virAdhago tamhA tesiM daMsaNAdINaM pAsavihArI pAsattho tivihabhedo bhannaI"tti // 67 // dasaNanANacaritte, sattho acchai tahiM Na ujjmi| eeNaM pAsatyo, eso aNNo vi pnjaao||6|| prAvasthaH / 'dasaNa tti / darzanajJAnacAritre yathoktarUpe yathAzakti nodyacchati ata eva 'svasthaH' alasastiSThati, etena kAraNena | prAsvastha ucyate, prakarSaNa A-samantAt jJAnAdiSu nirudyamatayA svasthaH prAsvastha iti vyutpatteH, uktaJca-"sattho acchA suttaporisiM atthaporisiM vA na karei nojjamae, daMsaNAiAre vA na vajjei, evaM sattho acchaDa tena paasttho|" 'anyaH // 149 // paryAyaH' anyo vyaakhyaaprkaarH|| 68 // pAso tti baMdhaNaM ti ya, egaTuM baMdhaheavo paasaa| pAsasthio pAsattho, eso aNNo vi pajAo // 69 // SRUSSEUROGROCE pAzastha: For Private Personal Use Only Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CHECROSORICROGRAMOROSCOREOS 'pAsotti / pAza iti vA bandhanamiti vA ekArtham , tataH kAraNe kAryopacArAdvandhahetavo mithyAtvAdayo'pi pAzA ucyante, teSu pAzeSu sthitaH pAzasthaH, eSo'nyo'pi paryAyaH, taduktam-"pAso ti baMdhaNaM ti vA egaTTha, ete payA vi egavA, baMdhassa heU aviratimAI te pAsA bhaNNaMti, tesu pAsesu Thio pAsattho"tti / pAzA iva pAzA ityupamayA mithyAtvAdibandhahetUnAmabhidhAnaM tu malayagiripAdAnAM kAryakAraNayorapi medAbhiprAyeNa sAdhayavivakSayA draSTavyam , anyathA prathamapadavyAkhyAnamanupayuktaM syAditi // 69 // nanu sarvapArzvastha pArzvasthapadasya trayo'rthA ucyante te ca na yujyante, tathA sati pArzvasthapadasya dezapAvasthe'pravRttiprasaGgAt , pArzvasthasarvapArzvasthavacanayoH samAnArthatve sarvapadopAdAnavaiphalyaprasaGgAncetyata Aha- zabdArthabhedasavapaovAdANe, pAsasthapayaM visesaparamitthaM / iharA kaha taM dese, gacchai savasla kaha va gamo // 7 // taH sarvapA1 'sabapaovAdANetti / 'ittham' arthatrayAbhidhAnaprakAreNa pArzvastharadaM sarvapadopAdAne vizeSaparam , saMbhUyaviziSTArthapratyAya-1Bdhye AzaGkA kamiti yAvat , pArzvasthapadasya yogamahimnA bahiHsthityarthatvAt sarvapadArthasya ca bahirarthe'nvayAt , pArzvasthapadavyutpattini- tatprativacana mittaM tvAcArabahiHsthitatvamAtram , yuktaM caitat . itarathA kathaM vizeSAbhidhAyaka pArzvasthapadaM 'deze' dezapAvasthe gacchati? kathaM vA 'sarvasya' sarvapArzvasthasya 'gamaH' trividhaH pArzvasthapadavyAkhyAprakAraH syAt , tasya sAmAnyapadatvAdityavadheyam // 70 // uktaH sarvapArzvastho'tha dezapArzvasthamAhadesammi u pAsattho, desavahibbhAvao u kiriyaae|bhubheo jaMbhaNiyaM, dese sejAyarakulAI ||7||deshpaarshvsthH For Private & Personal use only wownw.jainelibrary.org Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavR-31 'desammi utti / deze pArzvasthastu kriyAdezabahirbhAvato bhavati, yadbhaNitaM vyavahAre-deze dezataH pArzvasthaH zayyAtara-18 gurutattvattiyutaH kulAdipratisevamAna iti / tathA ca zayyAtarakulAyanyataradoSaduSTatvaM dezapArzvasthalakSaNamuktaM bhavati // 71 // zayyAtara-1 vinizcayaH tRtIyo- kulAdidezapArzvasthasthAnasaGgrahAya prakalpavyavahAragatAM gAthAmAha lAsaH sijAyara kulaNissiya,ThavaNakulapaloaNA abhihaDe / pudipacchAsaMthava,niia angapiMDabhoI pAsattho dezapArzvasthaKA 'sijAyara tti / zayyAtarapiNDabhojI, kulaniznitopajIvI, sthApanAkulopajIvI, pralokanAkArI, tathA'bhyAhRtabhojI sthAnAni pUrvapazcAtsaMstutopajIvI, niyatapiNDabhojI agrapiNDabhojI 'pArzvasthaH' dezapArzvastho bhavatItyakSarArthaH // 72 // vizeSArtha pratipadaM bibhaNiSurAhasijjAarotti bhaNNai, AlayasAmI u tassa jo piNddo|asnnaaii taM bhuMjai, sijAyarapiMDabhoI u // 73 // zayyAtara piNDaH sijAaro'tti / zayyAtara iti bhaNyate 'AlayasvAmI' vasatipradAtA, tasya satko yaH piNDo'zanAdizcaturvidhastaM yo bhuGkte sa zayyAtarapiNDabhojI bhavati // 73 // |gAme vA Nagare vA, kulesu saMkAmiesusaMmattaM / jo giNhai asaNAI, so khala kulaNissiobhaNio74A kulanini tatvam _ 'gAme vatti / svayaM samyaktvaM 'saGkAmiteSu' prApiteSu mithyAtvAduttArya kuleSu grAme vA nagare vA gatvA'zanAdi yaH sarasAhAralAbhabuddhyA nirantaraM tadupajIvanena gRhNAti sa khalu kulanizrito bhaNitaH // 74 // idamitthaM vyvhaarvRttii|" Dinelibrary.org Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyAkhyAnam , upalakSaNaM caitat rasalAmpaDhyAdaparicitabhikSAparIpahaparAjitatvAdvA dRSTAbhASitAdikulopajIvanenApi kulanizritatvaM syAdevetyabhiprAyavAnAha samudANaM bhiMdaMto, bhattapaDicchAparo vi emeva / jaM saDDhAikulANaM, missA bhaNiyA jisIhaDhe // 75 // nidhi 5 'samudANaM ti / 'samudAnam' anAvarjanAdibhAvazuddhamajJAtonche bhindan' Atmano doSeNa vilumpannaparicitakule durla-tArthAna bhamazanAdikamityAdi yatkiJcitkadAlambanaM gRhItvA bhaktAnAM-zraddhAmAtravatA yA pratIcchA-taddattAhArAdigrahaNalakSaNA tasyAM / paraH-nibaddhAnuvandho'pi 'evameva' kulanizrita eva, 'yat' yasmAt 'nizIthArthe' nizIthacUrNI kulanizritavyAkhyAne zrA-18 ddhAdikulAnAM nizrA bhaNitA na tu grAhitasamyaktvakulanizrAmAtraM gRhItamiti. tathA ca tatpAThaH-"saDDAikulaNissAe |viharaI"tti / / 75 // so ThavaNakullavajIvI, jo pavisai loggrhiykulesu| sehagilANAdiTThA,Thaviesu va dAyagakulesuM // 76 // thApanAkaHT 'so ThavaNa tti / sa sthApanAkulopajIvI yo lokagarhitevitarakAlaM yAvatkAlaM vA janaraparibhogyatayA sthApiteSu kuleSu / pravizatyAhArAdyutpAdanArtham , yo vA zaikSaglAnAdyartha sthApiteSu tadartha vinA gurvanupadiSTaH svArthamAhAralAmpadhyAddAyakakuleSu pravizati / vyavahAroM tu sthApitakaracitabhojyapyatra gRhItaH, taduktam-'uvaNa tti ThavaNakulANi Nivisai prilokanA MIahavA ThavitagaraitagANi geNhai"tti // 76 // JainEducation'international For Private & Personal use only Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *A* gurutattvavinizcayaH llAsaH abhyAhRtam. svopajJava saMkhaDipaloaNAe, bhoaNalolo ploannaakaarii|aayNsaaisu NiyataNuvaNNaM vA jo paloei // 77 // ttiyutaH tRtIyo 'saMkhaDitti / saGkhaNDyante prANinAmAyUMpi yasyAM sA saGghaDI-vivAhAdyutsavarUpA tasyAH pralokanA-bAraM vAraM vilokanA 18|tayA 'bhojanalolaH' AhAralampaTaH pralokanAkArI bhaNyate / 'vA' athavA yo nijatanuvarNamAdazAdiSu pralokayati, taduktam // 15 // -"saMkhaDiM paloei dehaM vA paloei AyaMsAisu va"tti // 77 // AipaNamaNAiNNaM, NisIhabhihaDaM ca NoNisIhaM ca |abhihddbhoii tatthANAiNNe nnonnisiihmmi||7|| ___ 'AiNNa'miti / abhyAhRtaM dvividha-AcIrNamanAcIrNa ca / tatrAcIrNa hastazatapramite kSetre tanmadhye vA triSu gRheSUpayogasambhave bhavati, taduktaM piNDaniyuktau-"AinnaM pi ya duvihaM, dese taha desadese ya // hatthasayaM khalu deso, AreNaM hoi desadeso ya / AinnaM sattigihA, te vi ya uvogpuvaagaa||1||" etacca hastazatAdArabhyAhRtamutkRSTam , svApatyAdipariveSaNArthamutpATitaM hastasthamevAbhyAhRtya dIyamAna jaghanyam , zeSaM tu madhyamamiti vyavasthitam / etadviparItamanAcIrNam / tadapi dvividhaM-nizIthAbhyAhRtaM nonizIthAbhyAhRtaM ca / tatra nizIthaM madhyarAtraM tatrAnItaM kila pracchannaM bhavati, evaM sAdhUnAmapi dAyakena mAtRsthAnakaraNenAviditaM yadabhyAhRtaM tatpracchannatvasAdhAnnizIthAbhyAhRtam / yattu sAdhoviditaM yathaitadabhyAhRtamiti tannonizIthAbhyAhRtam / tatrAnAcINe nonizIthe cAbhyAhRte bhujyamAne'bhyAhRtabhojI anyathA tu na doSabhAgiti // 78 // SUPRA // 151 // Main Education International For Private & Personal use only ainelibrary.org Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sayaNaM vA dANaM vA, paDucca jo saMthavaM duhA kuNai / putviMpacchAsaMthavauvajIvI so u pAsattho // 79 // pUrvapazcAtsaM. | 'sayaNaM vatti / 'svajanaM pratItya' mAtApitrAdikaM pUrvasaMstavam , zvazrUzvazurAdikaM ca pazcAtsaMstavam , 'dAnaM vA pratItyA stavaH adatte pUrvasaMstavam , datte ca dinAntare tathAbhAvasampAdanAya pazcAtsaMstavam , 'dvidhA' rUDhiyogArthAbhyAM dvAbhyAM prakArAbhyAM yaH karoti sa tu pUrvapazcAtsaMstavopajIvI pArzvasthaH, taduktam-"sayaNaM paDucca mAtApitAdiaM puvasaMthavaM karei, pacchAsaMthavaM vA sAsusasurAdiaM, dANaM vA paDucca adinne puvasaMthavo, dinne pacchAsaMthavo"tti / ekatra pakSe saMstavazabdaH paricaryArthaH, anyatra |ca samyakprakAreNa stava iti saMmukhIno'rthaH // 79 // sAhAviaMNikAiamannaM ca nimaMtiaMtihA niyayaM / aNNayaraM bhuMjato, bhapaNai eyaM niyayapiMDI // 8 // niyatapiNDaH / 'sAhAvioNti / eka svAbhAvikamaparaM nikAcitamanyacca nimantritamityetatridhA niyataM deyaM bhavati / tatra yanna saMyatArthameva deyatayA kalpitaM kintu ya eva zramaNo'nyo vA prathamamAgacchati tasmai yadagrapiNDAdi dIyate tatsvAbhAvikam , yatpunabhUtikarmAdikaraNatazcaturmAsAdikaM kAlaM yAvatpratimAsaM nikAcitaM-nibaddhIkRtaM gRhyate tannikAcitam , yattu dAyakena nima-| ntraNApurassaraM pratidivasaM niyataM dIyate tannimantritamiti, etadanyataraddhaJjAno niyatapiNDopabhojI bhaNyate // 8 // so hoi aggapiMDI, aggaM kurAi bhuMjaI jo u / deseNaM emAisu, avavAyapaesu pAsattho // 81 // agrapiNDa bhogaH | 'so hoiti / sa bhavatyagrapiNDopabhojI yaH 'agraM' uparitanaM pradhAnaM vA kUrAdi bhuGkte / evamAdikeSu 'apavAdapadeSu' POOR Jan Edutan international Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa- sAdhujananindAsthAneSvaparAdheSu dezena pArzvastho bhavati // 81 // nanvetAdRzAni dezapArzvasthasthAnAni zramaNe'pi bhava-10 gurutattvattiyutaH santIti zramaNapArzvasthayoH saGkaraprasaGga ityatrAha vinizcayaH tRtIyo- samaNA vi kei erisadosA taha vi hu Na huMti paastthaa| vavahariavA jamhA, bAhulaM hoi tbbiiaN||8|| llAsaH // 152 // "samaNA vitti / zramaNA api kecidapavAdadazAM vinA'pi tathAvidhakarmodayenedRzadoSA bhavantyaticAradazAyAM tathA-1/amaNe deza'pi pArzvasthA vyavahatavyA na bhavanti, yasmAdbAhulyaM tadbIjaM vyavahAravIjaM bhavati / yathA khalvalpapicumandamapyAsravaNa pArzvasthasthA|mAmravaNatvenaiva vyapadizyate na tu picumandavanatvena, tathA'lpadoSAH sAdhavo'pi caraNakaraNanirvAhaikadRSTayaH sAdhutve nasaMbhavAduvyapadizyante na tu pArzvasthatveneti bhAvaH, evamanyatrApyavaseyam // 82 // evaM tAvatpAzvasthatAyA alpatvAcchramaNe : bhayoHsaGkarabhAvo vivakSitaH / athotkRSTaguNAbhibhUtatvena pArzvasthatvaM tatra sadapi na vyavaharttavyamityabhiprAyavAnAha prasaMgasyApa nodanam. jaha ukkiTThaguNeNaM, kavammi aduTThayA Na sahAvA / taha chaumatthoNeo, caraNadaDhattA apaasttho||83||2 hI jahatti / yathotkRSTaguNena viziSTena vA kAvye sAmAjikapratibhAyAM dopatirodhAnAdaduSTatA na tu svabhAvAt , niHzepadoSotsAraNasya gIrvANagurorapyazakyatvAdantato'vimRSTavidheyAMzasyApi sambhavAt yatkiJciddoSAbhAvasya caatiprskttvaat| tathA cAdoSatvaM sphuTadoSAbhAvavattvameva kAvyalakSaNaghaTakam , vyaktaM caitat tadadoSau zabdArthoM ityatra kAvyaprakAze; tathA cha- // 152 // mastho'pi caraNadRDhatvAdeva sphuTapArzvasthatvAbhAvAdapArzvastho'nyathA yAvatsaMjvalanodayamaticArarUpapArzvasthasthAnAnuvRtteritya Main Education International For Private & Personal use only T hinelibrary.org Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidheyam // 83 // uktaH pArzvasthaH / athAvasannamAha kiriyAsu visIaMto, osanno hoi so viduviappo| dese satve atahA, desammi imesu ThANesu // 84 // avasannaH RI 'kiriyAsu'tti / kriyAsu 'viSIdan' akaraNavitathakaraNAdibahudoSeNAlasIbhavannavasanna ucyate, taduktam-"athAva sanno bahutaraguNAparAdhi"tti, so'pi dvivikalpo 'deze sarvasmiMzca dezAvasannaH sarvAvasannazcetyarthaH / tatra dezAvasanna imeSu sthAneSu pramattaH san bhavati // 84 // tAnyevAhaAvassagasajjhAe, paDilehaNa jhANa bhikkha bhtttte|aagmnne NiggamaNe, ThANe aNisIaNa tuyaTTe // 85 // dezAvasannaH 'Avassaga'tti / AvazyakAdidhvavasIdan dezato'vasanna ityoghato gAthA'kSarayojanA, bhAvArthastvayam-Avazyakamani tatsthAnAni yatakAlaM karoti kadAcitkaroti kadAcinna vA karoti, yadi vA hInaM karoti hInakAyotsargAdikaraNAt , atiriktaM vA'nuprekSArthamadhikatarakAyotsargakaraNAt , athavA yaddevasike Avazyake kartavyaM tadrAtrike karoti, rAtrike karttavyaM ca 5 devasike / tathA 'svAdhyAyaM' sUtrapauruSIlakSaNamarthapauruSIlakSaNaM vA kurudhvamiti guruNokte gurusammukhIbhUya kiJcidaniSTaM jalpitvAvipriyeNa karoti, na karoti vA, sarvathA viparItaM vA karoti, kAlikamutkAlikavelAyAm , umutkAlikaM vA | kAlikavelAyAm / pratilekhanAmapi vastrAdInAmAvarttanAdibhirUnAmatiriktA viparItAM vA doSairvA saMsaktAM karoti / tathA hai dhyAnaM' dharmadhyAnaM zukladhyAnaM vA yathAkAlaM na dhyAyati / tathA bhikSAM na hiNDati, guruNA vA bhikSAyAM niyukto gurusa inte For Private Personal Use Only Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa tRtiiyo||153|| mmukhaM kiJcidaniSTaM jalpitvA hiNDate, anupayukto vA bhikSAvizuddhiM na karoti / tathA 'bhaktArtha' bhaktaviSayaM prayojanaM gurutattva samyag na karoti, kimuktaM bhavati?-na maNDalyAM samuddizati, kAkazRgAlAdibhakSitaM vA karoti, dvAbhyAM vA saha bhute, vinizcayaH taduktaM nizIthacUrNI-"bhattaTTha tti maMDalIe kayAi bhuMjai kayAi Na muMjai maMDalisAmAyAriM vA Na karei dohiM vA llAsaH jai"tti / vyavahAracUrNI tUktam-"bhattadve tti maMDalIe Na samuddisai kAgasiAlakkhaiAIhiM vA samuddisai"tti / anye tu vyAcakSate-'abhattaTTatti abhaktArthagrahaNaM sakalapratyAkhyAnopalakSaNam , tathA cAyamarthaH-pratyAkhyAnaM na karoti guruNA vA bhaNito gurusaMmukhaM kiJcidaniSTamuktvA karoti / Agamane naiSedhikIM na karoti nirgamane AvazyakIm / 'sthAne arddhasthAne 'nipIdane upavezane 'tvagvarttane' zayane, eteSu kriyamANeSu na pratyupekSaNaM karoti na vA pramArjanaM karoti, pratyu|pekSaNapramArjane vA doSaduSTe karoti // 85 // ukto dezAbasannaH / atha sarvAvasannamAha ThaviyagaraiagabhoI, save uubaddhapIDhaphalago ya / micchAsAmAyArIlaggo so pattamakarito // 86||srvaavsnnH | 'Thaviyagatti / sthApitakabhojI-sthApanAdoSaduSTaprAbhRtikAbhojI, tathA racitakaM nAma kAMsyapAtryAdiSu paTAdiSu vA yadazanAdi deyabuddhyA vaiviktyena sthApitaM tadbhadhe ityevaMzIlo racitakabhojI, tathA'baddhapIThaphalako yaH pakSasyAbhyantare pIThaphalakAdInAM bandhanAni muktvA pratyupekSaNAM na karoti yo vA nityAvastRtasaMstAraka iti vyavahAravRttau / nizItha govapyuktam-"jo apakkhassa pIDhaphalagAdiANaM baMdhe muttu paDilehaNaM na karei so saMjao ubbaddhapIDhaphalago ahavA| // 153 // NiccutthariasaMthArago ubbaddhapIDhaphalago bhaNNati"tti / vandanakabhASyavyAkhyAne tu sarvAvasannAdhikAra evamuktam 5555 For Private Personal Use Only nefibrary.org Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "tatrAdyo varSAkAlaM vinA'pi zeSakAle'pi pIThaphalagA(kA)diparibhojI" iti / upadezamAlAyAmapi pArzvasthAdisthAnAbhidhAnAdhikAre-"pIDhaphalagapaDibaddho" ityatra Rtubaddhe'pi pIThAdisevanAsakta iti vyAkhyAtam / vyavahAracUrNAvapi -"uDubaddhe vi NikkAraNe saMthAraesu suvaI"ityAdyuktam / etacca sarvamapyudvaddhaRtubaddhapAThabhedena saMgatam / ayaM ca saGkepato'vasanno yaH 'mithyAsAmAcArIlagnaH' sAmAcArIvaitathyakArI, yo vA prAptaM prAyazcittamakurvastiSThati / taduktaM nizIthacUNauM-"sAmAyAriM vitaha, osanno jaM ca pAvae jattha / " ityasya pratIkasya vyAkhyAne-"savaM sAmAyAri vitahaM karito osanno jaM vA mUluttaraguNAtiAraM jattha kiriyAvisese payaTTo pAvai taM aniMdito aNAloaMto pacchittaM akarito osanno bhavaI"tti / vyavahAravRttau tvetatpratIkaM prAyazcittopadarzanaparatayA vyAkhyAtam , tathAhi-sAmAcArI-jJAnAdisAmAcArI 'kAle viNae' ityAdirUpAm , yadi vA sUtramaNDalyarthamaNDalyAdigatAM sAmAcArI vitathA kurvan yatra sthAne yatprAyazcittaM prAmoti tatra tasya svasthAnaniSpannaM prAyazcittamiti // 86 // ukto'vsnnH| atha kuzIlamAhativiho hoi kusIlo, nANe taha daMsaNe caritte y| nANammi NiyAyArabbhaMse emeva dasaNao // 87 // kuzIlaH _ 'tivihotti / trividho bhavati kuzIlo jJAnakuzIlo darzanakuzIlazcAritrakuzIlazceti / tatra jJAne kuzIlo nijAcA-181 rANAM-kAlavinayAdikAnAM bhraMze-virAdhane bhavati / evameva niHzaGkitatvAdInAM nijAcArANAM bhraMze darzanataH kushiilH||87|| / caraNakucaraNe kouabhUI pasiNApasiNe NimittamAjIvI / kakakuruAilakSaNamuvajIvai vijamaMtAI // 8 // zIlaH JainEducad For Private Personal Use Only wanamainelorery.org Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25% A kautukam. svopajJavR- 'caraNe'tti / 'caraNe' cAritre ca kuzIlo bhavati kautuke bhUtikarmaNi praznAprazne ca kriyamANe nimittamupajIvan 'A- gurutattvattiyutaH jIvI' AjIvikAkArI, tathA kalkakurukayopalakSito yaH lakSaNaM vidyAmantrAdi ca ya upajIvati // 18 // etAnyeva padAni 01 vinizcayaH tRtIyo- pratyekaM vyAcikhyAsurAha llAsa: // 154 // sohaggAiNimittaM, paresi NhavaNAi kougaM bhaNiyaM / muhajalaNakaDDaNAiamahavA accherayaM criy||89|| 'sohaggAItti / saubhAgyAdinimittaM pareSAM yatsnapanAdi kriyate tatkautukaM bhaNitam , taduktam-"nindumAiANaM tiga-2 DAcaccarAisu NhavaNaM kArei tti kouaN|" athavA mukhAjvalanakarSaNAdikamAzcaryakRccaritraM kotukaM bhaNyate, taduktaM vyavahAra vRttau-"kautukaM nAmAzcarya yathA mAyAkArako mukhe golakAn prakSipya karNe niSkAzayati nAzikayA vA, tathA mukhA-18 dagniM niSkAzayati" ityAdi // 89 // jariAibhUidANaM, bhUIkammaM tahA vinniddittuN| pasiNApasiNaM kahaNaM, suvinngvijaadikhiyss||90|| bhUtikarma _ 'jariAitti / jvaritAdInAM yadbhUtidAnam-abhimantritarakSApradAnaM tadbhUtikarma vinirdiSTam , taduktam-"rakkhaNimittaM prabhAtaca abhimaMtiyaM bhUI deiti / tathA svapnakavidyAdinA kathitasyArthasya yadanyebhyaH kathanaM tatpraznApraznam , praznasya A-samantAtprazno yatra sveSTadevatAdInAmiti vyutpatteH, taduktam-"suviNagavijjAkahiyaM, AiMkhiNighaMTiAikahiyaM vA / jaM sIsai // 154 // 6 aNNesiM, pasiNApasiNaM havai eyaM // 1 // " tathA-"aMguvAhupasiNAi karei suviNagavijAe akkhiyaM akkhamANassa GREGARDSCAUSES RASACAKACH For Private & Personal use only Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RECORRECARROR pasiNApasiNaM [ havai eyaM ] / " // 90 // tIaM ca paDuppannaM, bhaNai NimittaM aNAgayaM vaannN| jo pUAiNimittaM, hoi NimittovajIvI so||91|| nimittopa__ 'tIaM ca'tti / atItaM ca pratyutpannaM cAnAgataM vA 'Nam' iti vAkyAlaGkAre nimittaM yo bhaNati lokAnAM puraH pUjAdi-2jIvI nimittaM sa nimittopajIvI bhavati // 91 // jAIi kule a gaNe, kamme sippe tave sue cev|sttvihN AjIviamuvajIvai so u AjIvI // 9 // 1 AjIvI | 'jAIitti / 'jAtau' mAtRpakSe 'kule' pitRpakSe 'gaNe' mallagaNAdike 'karmaNi' anAcAryake kArye 'zilpe' AcAryopadezaje 'tapasi' bAhyAbhyantarabhede 'zrute ca' zAstrAdhyayane evaMviSayabhedAtsaptavidhAmAjIvikAmupajIvati yaH sa saptavidha AjIvI bhaNyate, tathAhi-jAti kulaM cAtmIyaM lokebhyaH kathayati yena jAtipUjyatayA kulapUjyatayA vA bhaktapAnAdikaM prabhUtaM labhyata iti, anayaiva buddhyA mallagaNAdigaNebhyo gaNavidyAkuzalatvaM karmazilpakuzalebhyaH karmazilpakauzalaM kathayati, tapaupajIvI tapaH kRtvA kSapako'hamiti janebhyaH kathayati, zrutopajIvI bahuzruto'hamiti svaprazaMsAM sphorayatIti // 92 // loddhAikaubaTTaNamahavA''mayakhArapADaNaM kako / deseNa va saveNa va, siNANamaMgassa kuruA y||93|| kalkakuruka hai| 'loddhAitti / lodhrAdikRtamudvarttanaM zarIrasya kalka ucyate, athavA AmayeSu prasUtyAdiSu rogeSu kSArapAtanaM dezena vA sarveNa vA'Ggasya snAnaM ca kurukaa| tathA ca kalkena sahitA kurukA kalkakRruketyarthaH, uktaM ca vyavahAravRttI-"kalko Jan Education temin For Private Personal use only wanamainelorery.org Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJava. nAma prasUtyAdiSu rogeSu kSArapAtanam , athavA''tmanaH zarIrasya dezataH sarvato vA rodhAdibhirudvarttanam , tathA kurukA gurutattva ttiyutaH dezataH sarvato vA zarIrasya prakSAlanamiti" / tacUrNAvapyuktam-"kakka tti pasutimAIsu khAraM pADei, ahavA loddhamAdi- vinizcayaH tRtIyo-18 ehiM desubaTTaNaM vA savvubaTTaNaM vA attaNo sarIre karei, kurua tti dese sabe vA pakkhAlaNaM karei / " tti / nizIthacUrNI lAsaH hatUktam-"lodhrAdikena kalkena jaGghAdi ghasati sarIre sussUsAkaraNaM kuruA bakusabhAvaM kareti tti vuttaM bhavati"tti // 13 // // 155 // aNNe u kakkakuruaM, mAyANiyaDIi bhAsaNaM viNti|thiilkkhnnaai lakSaNamugghADA vijamaMtA ya // 94 // kalkakuruRI 'aNNe utti / anye tu kalkakurukA mAyAnikRtyA bhASaNaM bruvate, kalkenAvadyena kRtvA kurukA kalkakuruketi vyu-kArthAntaram. tpatteH, taduktamAvazyake-"kakkakuruA ya mAyANiyaDIe NaM bhaNaMti ja bhaNiyaM" ti / 'strIlakSaNAdi' kararekhAmaSItilakAdi lakSaNam , vidyA mantrAzca 'uddhATAH' prakaTAH, tathAhi-sasAdhanA vidyA, asAdhano mantraH, yadi vA yasyA(a)dhi- cAmavAdi ThAtrI devatA sA vidyA, yasya puruSaH sa mantra iti hi vyaktameveti // 94 // AdizabdagrAhyamAhaAipayA ghetavA, je dosA mUlakammacunnAI / hoi kusIlo samaNo, kucchiasIlo hu eehiM // 15 // _'Aipaya'tti / AdipadAd grahItavyA ye doSA mUlakarmacUrNAdayaH / tatra mUlakarma nAma puruSadveSiNyAH satyA apuruSa-18 hai dUSiNIkaraNam , apuruSadveSiNyAH satyA puruSavidveSIkaraNam , garbhotpAdanazAtanAdi vA / cUrNayogAdayazca pratItAH / etai-18/||155|| doSaiH kutsitazIlaH zramaNaH kuzIlo bhavati zabalabhAvasampAdakaviruddhakriyayA kushiiltvvyvsthiteH|| 95 // uktaH SRUSSISHUHUSICALES lakSaNaM vi IXn For Private Personal Use Only Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CRORSC 18 kuzIlaH / atha saMsakta ucyate saMsatto bahurUvo, aliMdanaDaelagovamo duviho| ego asaMkiliTTho, iyaro puNa sNkilitttthppaa||9||18 saktaH 'saMsattotti / 'bahurUpaH' yasya yasya saGgaM karoti tattadguNadoSAnuvidhAyI saMsaktaH, kimbhUtaH ? ityAha-'alindanaTaiDako-13 pamaH' yathA gobhaktAlindake yatkiJciducchiSTamanucchiSTaM vA odanAvazrAvaNAdikaM vA sarva kSipyate evamatra sarvANyapi saMnihitasaMvignAsaMvignalakSaNAni labhyanta ityalindasamaH, yathA naTo raGgabhUmau praviSTaH kathAnusAratastattadrUpaM karoti tathA yaH pArzvasthAdimilitaH pArzvasthAdirUpaM saMvignamilitazca saMvignarUpaM bhajata iti naTopamaH, yathA eDako lAkSArasanimagnaH san lohitavarNo bhavati nIlIkuNDe nimagnaH saMzca nIlavarNastathA'yamapi saMvignamilitaH zubhAzayo'saMvignamilitazcAzubhAzaya ityeDakopamaH / sa cAyaM dvividhA-eko'sakliSTa itaraH punaH sakliSTAtmA // 96 // asakliSTamAhapAsatthAisu milio, tArUvo ceva hoi piadhmmo| piyadhammesu milio, asaMkiliTTho imo hoi97|| asaMkliSTa| 'pAsatthAisutti / pArzvasthAdiSu militaH tadrUpa eva' pArzvasthAdirUpa eva bhavati, priyadharmasu ca militaH priyadharmA saMsaktaH bhavati, ayamasaMkliSTaH saMsakto bhavati, saMsRjyamAnaguNadoSAnuvidhAyisvabhAvatvasyAsakliSTalakSaNatvAdoSekasaGkramaNasvabhAvApekSayA doSaguNobhayasaGkamasvabhAve'sakliSTatvasya sArvajanInatvAdoSApakarSamAtrasyApi tattvato guNatvAt / na caivaM sAmAnyalakSaNA'bhedaH, saMsRjyamAnasvabhAvAnuvidhAyitvamAtrasyaiva sAmAnyalakSaNatve tAtparyAd, ata eva-"emeva ya mUluttaradosA AGAROSCORROCCORDS wain Education international For Private & Personal use only Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ llAsa: svopajJavAya guNA ya jattiyA keI / te tammi u saMnihiyA saMsatto bhannaI tamhA // 1 // " ityanayA yathoktaM mUlottaraguNadoSANAM gurutattvattiyutaH saMnidhAnaM yathAsambhavameva bhAvanIyam // 97 // ukto'saMkliSTaH saMsaktaH / atha sakliSTaM tamAha vinizcayaH tRtIyo. paMcAsavappavatto, jo khalu tihiM gAravehiM pddibddho| gihiitthIsu a eso, saMsatto sNkilittttppaa||9|| / 'paMcAsavappayatto'tti / yaH khalu paJcasvAsraveSu-hiMsAdiSu pravRttaH, tathA tribhiH 'gAravaiH' RddhirasasAtalakSaNaiH pratibaddhaH, saMzliSTa5 tathA gRhiSu strISu ca pratibaddhaH, eSa saMsRjyamAnadoSamAtrAnuvidhAyisvabhAvatvena sakliSTAtmA saMsakto bhavati, tathAvidha- saMsaktaH kumitrAdisaMsargeNa tadgatahiMsAdidoSANAM saGkamAddhiMsAdiSu pravRtteH, gAravamagnaparijanAdisaMsargeNa ca gAravamanjanAt , gRhistrIsaMsargeNa ca gRhakAryakAmaceSTAdisambhavAditi // 98 // uktaH saMsaktaH / atha yathAcchandamAha ussuttamAyaraMto, ussuttaM ceva paNNavemANo / eso u ahAchaMdo, icchAchaMdu tti egaTThA // 99 // 121 81 'ussuttati / sUtrAdUrddham-uttIrNa paribhraSTamityartha utsUtram tadAcaran , pratisevyamAnamevotsUtraM yaH parebhyaH prajJApayan 81 varttate eSa yathAcchando'bhidhIyate, yata icchAchando yathAchanda ityekArthoM, kimuktaM bhavati ? chando nAmecchA tAmanatikramya pravartate yaH sa yathAchanda iti yuktamuktametat // 99 // utsUtraM vyAcaSTe ussuttamaNuvaiTuM, sacchaMdavigappiaM aNaNuvAI / paratattipavitte tiMtiNe ya eso ahAchaMdo // 100 // 1 // 156 // KI 'ussuttamaNuvaiTTa'ti / utsUtraM nAma yattIrthakarAdibhiranupadiSTaM tatra yA sUriparamparAgatA sAmAcArI yathA nAgilA rajo-18 utsUtrArthaH nAyathAcchanda: wmanaw.jainelibrary.org Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - E M kAraNamaddhamukhaM kRtvA kAyotsarga kurvantItyAdi, sA'pyanepUpAGgeSu nopadiSTetyanupadiSTam / saGketato'nupadiSTa svarUpamAha svacchandena-svAbhiprAyeNa vikalpitaM-racitaM 'svacchandavikalpitaM' svecchAkalpitamityarthaH, ata eva 'ananupAti siddhAntena sahAghaTamAnakamiti vyavahAravRttI vyAkhyAtam / taccarNAvapyevamuktam-"aNuvadiTuMNAma AyariyaparaMparAgayA sAmAyArI, jahA nAilA uvarAhuttaM rayaharaNaM kAuM vosiraMti cAraNANaM baMdaNae thAmati bhaNNati, erisaMNa bhavai, kerisaM puNa aNuvadida?, ucyate-sacchandavigappiaM-svecchAkalpitamityarthaH, aNaNuvAi-aghaDamANaM anupapannamityanAntaram / anyatra tvevaM vyAkhyAtam-"ussuttaM NAma suttAdaveaM, aNuvadi8 NAma jaM No AyariyaparaMparAgayaM muktavyAkaraNavat, sIso pucchai-kimaNNaM so parUvei? AcArya Aha-'sacchaMdavigappioM svena cchandena vikalpitaM svacchandavikalpitam , taM ca aNaNuvAtI na kvacitsUtre'rthe ubhaye vA'nupAti bhavati"tti / na kevalamutsUtramAcaran prajJApayaMzca yathAcchandaH kintu yaH parataptiSu-gRhasthaprayojaneSu karaNakAraNAnumatibhiH pravRttaH, tathA tiMtiNo nAma yaH svalpe'pi kenacitsAdhunA'parAdhe kRtenavarataM punaH punajhapannAste'yamevaMrUpo ythaachndH| anyatra tvevaM vyAkhyAtam -'paro gRhasthastasya kRtAkRtavyApAravAdabhApI vA strIkathAdipravRtto vA parataptipravRttaH, 'tiMtiNo dave bhAve ya, dave TiMvarugAdikI agaNipakkhittaM tiNatiNei, bhAve titiNo AhArovahisejjAo iTAo alabhamANo soai jUrai tippai, evaM divasaM pi tiDatiDato acchi|"100|| sacchaMdamaivigappia, kiMcI suhsaayvigipddibddho| tihiM gAravehiM majai, taM jANAhI ahAchaMdaM // 1 // 'sacchaMdamaiti / svacchandamativikalpitaM kiJcitkRtvA tallokAya prajJApayati kadAlambanam , tataH prajJApanaguNena lokAd NAMASTIPRI zuruta. 27 1 Jain Education For Private Personal Use Only Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ttiyutaH REAK svopajJava-1 vikRtIrlabhate, tAzca vikRtIH paribhuJjAnaH svasukhamAsAdayati, tena ca sukhAsAdanena tatraiva ratimAtiSThate, tathA cAha- gurutattvasukhAsAde vikRtau ca pratibaddhaH tathA tena svacchandamativikalpitaprajJApanena loke pUjyo bhavati, abhISTarasAMzcAhArAdIna vinizcayaH tRtIyo- pratilabhate vasatyAdikaM ca viziSTam , ataHsa AtmAnamanyebhyo bahu manyate, tathA cAha-'tribhigoravaiH' RddhirasasAtalakSaNairmA llAsaH dyati, ya evaMbhUtastaM yathAchandaM tvaM jAnIhi // 1 // ihotsUtraM prarUpayana yathAchanda uktaH, tatprarUpaNAmeva bhedataH prarUpayati-| // 157 // ahachaMde paDivattI, ussuttaparUvaNammi duviyppaa| caraNesu gaIsu tahA. jaM vavahArammi bhaNiyamiNaM // 2 // utsUtradvaivi_ 'ahachaMde'tti / yathAchande 'pratipattiH' vyAkhyAzailI utsUtraprarUpaNe dvivikalpA bhavati. caraNeSu tathA gatiSu / yad idaM dhyam vyavahAre bhaNitam // 2 // ahachaMdassa parUvaNa, ussuttA duviha hoi nnaayvaa| caraNesu gaIsuM jA, tattha caraNe imA hoi // 3 // vyavahAra _ 'ahachaMdassatti / yathAchandasya prarUpaNA 'utsUtrA' sUtrAduttIrNA dvividhA bhavati jJAtavyA, tadyathA-'caraNeSu' caraNavi-18 sAkSyam payA 'gatiSu' gativiSayA, tatra yA caraNe caraNaviSayA sA 'iyaM vakSyamANA bhavati // 3 // tAmevAhapaDilehaNi muhapottiya, rayaharaNanisijja pAyamattae paTTe / paDalAiM cola uNNA,dasiyA paDilehaNA pottaM caraNotsU 'paDilehaNi'tti / 'mukhapotikA' mukhavastrikA maiva 'pratilekhanI pAtrapratyupekSikA pAtrakesarikA. kiM dvayoH parigraheNa ? atiriktopadhigrahaNadoSAdekayaiva kAyabhAjanobhayapratyupekSaNakAryanirvAheNAparavaiphalyAt / tathA 'rayaharaNaNisija'tti kiM // 157 // COMCOMCHOCOCCCCX - For Private & Personal use only againelibrary.org Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ROSSAUROSAISES rajoharaNasya dvAbhyAM niSadyAbhyAM karttavyam ? ekA niSadyA'stu / 'pAyamattae'tti yadeva pAtraM tadeva mAtraka kriyatAm, mAtra vA pAtraM kriyatAM kiM dvayoH parigraheNa ? ekenaivAnyakAryaniSpatteH, bhaNitaM ca- "yo bhikSustaruNo balavAn sa ekaM pAtraM gRhNIyAt" iti / tathA 'paTTatti ya eva colapaTTakaH sa eva rAtrau saMstArakasyottarapaTTaH kriyatAM kiM pRthaguttarapaTTagraheNa ? / tathA | 'paDalAI cola'tti paTalAni kimiti pRthag dhriyante? colapaTTaka eva bhikSArtha hiNDamAnena dviguNastriguNo vA kRtvA paTalasthAne nivezyatAm / 'dasiyatti rajoharaNasya dazAH kimityUrNamayyaH kriyante ? kSomikAH kriyantAM ? tA purNamayIbhyo madatarA bhavanti / 'paDilehapottaMti pratilekhanAvelAyAmekaM potaM prastArya tasyopari samastavastrapratyupekSaNAM kRtvA tadanantakAramupAzrayAttadvahiH pratyupekSaNIyam , evaM hi mahatI jIvadayA kRtA bhavatIti // 4 // daMtacchinnamalittaM, hariyaTThiya majaNA ya nnitss|annuvaai aNaNuvAI, parUva caraNe gatIsuM pi||5|| / 'daMtacchinna miti / hastagatAH pAdagatA vA nakhAH pravRddhA dantaizchettavyA na nakharadanena, nakharadanaM hi dhriyamANamadhikakaraNaM bhavati / tathA 'aliptamiti pAtramaliptaM karttavyaM na pAtraM lepanIyamiti bhAvaH, pAtralepane bahusaMyamadoSasambhavAt / 'hariaTThitti haritapratiSThitaM bhaktapAnAdi DagalAdi ca grAhyam , tadhaNe hi teSAM haritakAyajIvAnAM bhArApahAraH kRto bhavati, anyathA tu duHkhitaduHkhAnapahAreNAdayAlutvaM syAditi / 'pamajaNA ya jiMtassatti yadi channe jIvadayAnimittaM | pramArjanA kriyate tato bahirapyacchanne kriyatAm , jIvadayAparipAlanarUpasya nimittasyobhayatrApi sambhavAt / akSaraghaTanA tvevam-'nitassa' nirgacchataH pramArjanA bhavatu yathA vasaterantariti / evaM yathAchandena caraNeSu gatiSu ca prarUpaNA 'anupA lain E stonintematon For Private Personel Use Only Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavR- ttiyutaH tRtIyo lAsaH // 158 // tinI' anusAriNI 'ananupAtinI' ananusAriNI ca kriyate // 5 // atha kiMsvarUpA'nupAtinI ? kiMsvarUpA vA'nanupA- gurutattvatinI? ityanupAtyananupAtinyoH svarUpamAha vinizcayaH aNuvAi tI Najai, juttIpaDiaM khu bhAsae eso|jN puNa suttAveyaM, taM hoi aNANuvAi ti||6|| 1 'aNuvAittitti / yad bhASamANaH sa yathAchando jJAyate, yathA 'khunizcitaM 'yuktipatitaM' yuktisaGgatameSa bhASate tadanu-18/ anupAtyana nupAtipadapAti prarUpaNam , yathA-yaiva mukhapotikA saiva pratilekhanikA'stvityAdi / yatpunarbhASyamANaM 'sUtrApetaM' sUtropaSTabdhayuktivikalaM vyAkhyAnampratibhAsate tadbhavatyananupAti, yathA-colapaTTaH paTalAni kriyantAmiti, SaTpadikAnAM patanasambhavato yuktyasaGgatatayA pratibhAsamAnatvAt / athavA sarvANyeva padAnyagItArthapratibhAsApekSayA'nupAtIni, gItArthApekSayA tvananupAtInIti, taduktamanyatra-"ahavA sabe payA agItassa aNuvAI pratibhAnti, gItArthasyAnanupAtI ni,]anabhihitatvAt sadoSatvAcca / " yuktaM caitat , ata eva paramArthato yathAchandaprarUpaNe'nanupAtitvameva prAguktamiti // 6 // tadetaccaraNaprarUpaNAyAM prarUpaNamanupAtyananupAti coktam , idaM cAnyadraSTavyam , tadevAhasAgAriAi paliaMka NisejjAsevaNA ya gihimatte / NiggaMthiceTTaNAI, paDiseho mAsakappassa // 7 // / 'sAgAriAditti / sAgArikaH zayyAtarastadviSaye brUte, yathA zayyAtarapiNDe gRhyamANe nAsti doSaH pratyuta guNaH, // 158 // vasati dAnato bhaktapAnAdidAnatazca prabhUtataranirjarAsambhavAt / AdizabdAtsthApanAkuleSvapi pravizato nAsti doSaH Jain Education international Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyuta bhikSAzuddhirityAdi grAhyam / 'paliyaMkaratti paryaGkAdiSu matkuNAdirahiteSu paribhujyamAneSu na ko'pi doSaH, kevalaM bhUmAvupavizato lAghavAdayo bahutarA doSAH / 'nisejjAsevaNa'tti gRhiniSadyAyAM sevyamAnAyAM gRheSu niSadyAgrahaNa ityarthaH ko nAma doSo'pi tvatiprabhUto guNaH, te hi jantavo dharmakathAzravaNataH saMvodhamA nuvanti / 'gihimatte' tti gRhimAtra ke bhojanaM kasmAnna kriyate ?, evaM hi kASThamRdAdyasundarapAtrAnAsevitvena pravacanopaghAtaH parihRto bhavati, anyapAtrabhArAvahanaM ca syAditi / tathA 'NiggaMthiceguNAiti nirgranthInAmupAzraye'vasthAnAdau ko doSaH ?, saGkiSTa manonirodhena hyasakliSTamanaH saMpradhAraNIyamiti bhAgavata upadezaH, taccAsaGkiSTamanaH saMpradhAraNaM yatra tatra sthitena kriyatAmiti na kazciddoSaH, anyathA hyanyatrApi sthito yadyazubhaM manaH saMpradhArayati tatra kiM na lipyate ? iti / tathA mAsakalpasya pratiSedhastena kriyate, yathAyadi mAsakalpAtparato doSo na vidyate tadA tatraiva tiSThantu mA vihArakramaM kArSuriti // 7 // cAre veraje yA, paDhamasamosaraNa taha ya Nitiesu / sunne akapie A, aNNAuMche ya saMbhoge // 8 // 'cAre'ti / cArazcaraNaM gamanamityeko'rthaH tadviSaye brUte, yathA caturSu mAseSu madhye yAvadvarSaM patati tAvanmA vihArakramaM kArSuH, yadA tu na patati varSaM tadA ko doSo hiNDamAnAnAm ? iti / tathA vairAjye'pi brUte, yathA vairAjye'pi sAdhavo vihArakramaM kurvantu, parityaktaM hi sAdhubhiH paramArthataH zarIram, tad yadi te grahISyantIti kiM kSuNNaM sAdhUnAm ? soDhavyAH khalu sAdhubhirupasargAH, tato yaduktam -- "no kappai NiggaMthANaM verajjaviruddharajaMsi sajjaM gamaNaM sajjaM AgamaNaM "ti tadayuktamiti / 'paDhamasamosaraNaM' ti prathamasamavasaraNaM nAma varSAkAlastatra brUte, yathA prathamasamavasaraNe udgamAdidoSaparizuddhaM vastraM Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ O svopajJavR pAtraM vA kiM na kalpate grahItum?, dvitIyasamavasaraNe'pi hyudgabhAdidoSazuddhamiti kRtvA gRhyate, sA ca doSazuddhirubhaya- gurutattvattiyutaH trApyaviziSTeti, tathA ca yaduktam-"no kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA paDhamasamosaraNuddesapattAI celAI paDigA-3 vinizcayaH tRtIyo-1 hittae"tti tadayuktam / 'taha ya Nitiesutti tathA 'nityeSu' nityavAseSu prarUpayati, yathA nityavAse'pi yadyudgamotpAdaiSa- llAsa: rANAzuddhaM labhyate bhaktapAnAdi tatastatra ko doSaH? pratyuta dIrghakAlamekatra kSetre vasatAM sUtrArthAdayaH prabhUtA bhavantIti / // 159 // tathA 'sunnetti yadyapakaraNaM na kenApi hiyate tataH zUnyAyAM vasato kriyamANAyAM ko doSaH ?; athotsaGgaTTanenopahanyate, * naitadevam , acittasyopadherupaghAtAsambhavAt / atha saMvignAkalpikatvamupaghAta ityucyate, tadapi na, udgamAdidoSAbhAvena tadakalpikatvasyApi vaktumazakyatvAt / 'akappie'tti akalpiko nAmAgItArthastadviSaye brUte, yathA'kalpikena prathamazaikSakarUpeNa zuddhamajJAtoJcha vastrapAtrAdyAnItaM kiM na bhujyate? tasyAjJAtoJchatayA vizeSataH paribhogArhatvAt / 'saMbhoe'tti sarve paJcamahAvratadhAriNaH sAdhavaH sAmbhogikA iti sambhoge brUte ||8||'akppie atti viziSya vivRNotikiMvA akappieNaM, gahiaM phAsu pi hoi u abhojaM / aNNAuMchaM ko vA, hoi guNo kappie ghie||9|| agItArthena gRhItaM prAsukamajJAtoJchamapi 'abhojyaM' aparibhoktavyaM / * bhavati?, ko vA kalpikena, atra gAthAyAM saptamI tRtIyAthai, gRhIte guNo bhavati? naiva kazcit , ubhayatrApi zuddhyavizepAt // 9 // adhunA 'saMbhoe'tti vyAkhyAnayati-- | // 159 // paMcamahatvayadhArI, samaNA savve vi kiM Na bhuNjNti| iya caraNavitahavAdI, itto vucchaM gatIsuMtu // 110 // CALCARDAMOECOLOGROCER For Private Personal Use Only Linelibrary.org Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gatyutsUtram 'paMcamahanvayadhAritti / paJcamahAvratadhAriNaH sarve zramaNAH kiM naikatra bhuJjate ? kiM nAvizeSeNa sarve sAmbhogikA bhavanti ? yenake saMbhogikA apare'saMbhogikAH kriyanta iti / 'iti' evamupadarzitaprakAreNa yathAcchando'nAlocitaguNadoSazcaraNe , 8-caraNaviSaye vitathavAdI / ata Urddha tu gatiSu vitathavAdinaM vakSyAmi // 110 // yathApratijJAtameva kathayati- 3 khettaM gao a aDaviM, eko saMcikkhae tahiM cev| titthayaro puNa piyaro, khettaM puNa bhAvao siddhii||11|| Paa khettaM gao yatti / sa yathAchando gatiSu viSaye evaM prarUpaNAM karoti-"ego gAhAvaI, tassa tiNNi puttA, te sabe khittakammovajIviNo piyareNa khittakamme NioiyA, tatthego khettakammaM jahANattaM karei, ego aDaviM gao desaM deseNa | hiMDaItyarthaH, ego jimio devakulAdiSu acchati, kAlaMtareNa tesiM piyA mao, tehiM sarva pi pitisaMtiyaM ti kAuM samaM vibhattaM, tesiM jaM ekkeNaM uvajiaM taM sabesi sAmannaM jAyaM, evaM amhaM piyA titthayaro, tassaMtiuvadeseNaM save samaNA kAyakilesaM kuvaMti, amhe na karemo, jaM tujjhehiM kayaM taM amhaM sAmannaM, jahA tumbhe devalogaM sukulapaccAyAti vA siddhiM vA gacchaha tahA amhe vi gcchissaamo|" eSa gAthAbhAvArthaH / akSarayojanA tviyam-ekaH putraH kSetraM gataH, eko'TaviM dezAntareSu paribhramatItyarthaH, apara ekastatraiva saMtiSThate, pitari ca mRte dhanaM sarveSAmapi samAnam , evamatrApi mAtApitRsthAnIyastIrthakaraH, kSetraM-kSetraphalaM dhanaM punarbhAvataH paramArthataH siddhistAM yUyame(mi)va yuSmadupArjanena vayamapi gamiSyAma iti // 11 // gativiSayaprarUpaNAyAM pratipattyantaramAhasaMviggaNiiapAsatthasAvayANaM imo parUvei / ahavA samabhAgittaM, cauNha puttANa NAeNaM // 12 // 45455555 JainEducation International For Private Personal Use Only Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinizcayaH svopajJavR- ___ 'saMviggati / saMvignAH-udyatavihAriNo nityAH-nityavAsinaH pArzvasthAH-jJAnAdipArthavartinaH zrAvakAH-dezavira tidhA- gurutattva ttiyutaH 15| riNasteSAM 'ayaM yathAcchandazcaturNA putrANAM 'jJAna' dRSTAntena 'samabhAgitvaM' ekaphalabhoktRtvaM prarUpayati, athaveti prakA___ tRtIyo-1 rAntare, ayamakSarArthaH / bhAvArthastvayam-"imaM ahAchaMdo didrutaM parikappai, taMjahA-ego kuTuMbI, tassa cauro puttA, teNa llAsa: save saMdiTThA, gacchaha khitte kisivAvAraM kareha, tatthego jahuttaM khitte kammaM karei, biio gAmA NiggaMtuM aDavIe ujj||16|| NAdisu sIyalacchAyaDio acchai, taio gihA NiggaMtuM gAme ceva devakulAdisu jUAdipasatto ciTThai, cauttho gihe ceva kiMci vAvAraM kareMto ciTThai, annayA tesi pitA mao, jaM pitisaMtiyaM kiMci davaM khettAo upannaM taM sarva samabhAgeNa bhavati / iyANiM dilaitovasaMhAro-kuDubisamA titthayarA, bhAvao khittaM siddhI, paDhamaputtasamA saMviggavihArI ujamaMtA, bitiyaputtasamA NiyayavAsI, taiaputtasamA pAsatthA, cautthaputtasamA sAvagadhammadviA gihiNo, titthagarapitisaMtiyaM davaM nANadaMsaNacarittA, jaM ca tumbhe khittaM par3acca dakkaraM kiriyAkalAvaM kareha taM sarva amhaM niyatAdibhAvadviANaM suheNa ceva sAmaNNaM ti // 12 // nanu yathAchandasya dvividhaivotsUtraprarUpaNoktA cAritraviSayA gativiSayA ca, tathA sati sa gaura uktotsUtravArtha padArthAntaraviSayaM vitathaM prarUpayan paNDitatvabuddhyutpAditAM lokapUjAM pratIcchan yathAchando na syAditi zaGkAyAmAha-18yasyopalakSaussuttA jA duvihA, parUvaNA daMsiA ahAchaMde / ussuttarakahaNassesA uvalakkhaNaM hoi // 13 // Natvam 'ussuttatti / yathAchande pratipAdayitari yA dvividhotsUtrA prarUpaNA darzitA vyavahAragranthe, eSA evaMvidhotsUtrAntara // 16 // 8|kathanasyopalakSaNaM bhavati tena padArthAntaramapi vitathaM prarUpayan yathAchanda eva bhavatIti na ko'pi doSaH // 13 // nanve SHUGREECRUGADGURUS Jain Educat i onal Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SSNESS ORGEORGEOCLICK tadupalakSaNavyAkhyAnaM bhavatAM svamanISikAvijRmbhitam , cUrNikRtA vRttikRtA vA tadnthasyopalakSaNaparatayA'vyAkhyAnAdi-18 tyAzaGkAM granthAntarasammatyA nirAkurvannAhagaMthaMtarammi itto, parUvaNAcaraNagaivibheeNaM / ussuttadaMsaNaM khalu, tivihaM bhaNiaM ahAchaMde // 14 // 'gaMyaMtarammitti / 'itaH' prarUpaNAntarasyApi upalakSaNavyAkhyAnena grahaNAt 'granthAntare' nizIthacUAdilakSaNe yathA-18 chanda utsUtradarzanaM prarUpaNA-caraNa-gativibhedena trividhaM bhaNitaM 'khalu nizcitaM yujyate, taduktam-"so a ahAchaMdo tihA ussutte daMsei pruuvnnaaiisuN| tattha parUvaNe imaM paDilehaNamuhapattI" ityAdi yAvat-"esA parUvaNA bhaNiyA, iyANiM caraNagaIsu bhaNNai / tattha caraNe sAgAriAipaliaMka" ityAdi / tathA ca vyavahAre caraNAGgaviSayaM vitathakathanaM caraNotsUtraprarUpaNam / gatisAmyaviSayaM ca gatyutsUtraprarUpaNaM sAkSAduktam , tadanyaviSayaM ca tRtIyamupalakSaNAllabhyate / granthAntare ca sAgArikAdiviSayaM caraNotsUtraM gatyutsUtraM ca tadeva, etadubhayAtiriktaM ca prarUpaNotsUtraM vivakSitam , tatra cAva-10 ziSTamapyantarbhavatIti sarvamavadAtam // 14 // anupalakSaNavyAkhyAnapakSe'pi prakArAntareNa padArthAntarotsUtrasaGgrahamAha- / jaM kiMci vitahakahaNaM, ahavA suhasAyagassa eyss|crnnbhNsmiie, caraNussuttammi saMkamai // 15 // __ 'jaM kiMcitti / 'athavA iti prakArAntare yatkiJcidvitathakathanaM 'sukhAsAdakasya' sukhAsvAdAbhilASiNaH 'etasya' yathAcha-18 |ndasya 'caraNadmazamatyA' idAnI duppamAkAlAnubhAvasaMhananAdRDhatvAdinA nAsti tAdRzaM cAritram, kevalaM madhyamaiva vartanI En Encinas Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRttiyutaH tRtIyo HO // 16 // SROCCALCASSEMA* zreyasI sarve vA zramaNaliGgadhAriNaH samAnA ityAdi cAritranirAkaraNadhiyA cAritrotsUtre saMkrAmati / yadyapi padArthAnta-13 gurutattvarotsUtre na sAkSAccAritrabhraMzaviSayatvam , tathA'pyevaM prarUpaNenAhameva lokapUjyaH syAm apareSAM ca cAritriNAM cAritraM vinizcayaH |bhinnaprarUpaNayA'pavAdakaluSitamastvityAzaGkayA tatrApi phalatazcaraNabhraMzaviSayatvApratirodhAditi bhaavH|| 15 // yastu llAsa: sukhAsvAdecchAM vinA'pi niHzaGka vitathaM prarUpayati kliSTakarmodayAt , sa tu yathAchandAdapyadhikataradoSo nihnava evetyAha jo puNa kaTTaparo vi hu, suhasAyaphalaM viNA vi'bhiniviTTho / NAUNa vi jiNavayaNaM, nihaNai so niNhavo ceva // 16 // 'jo puNatti / yaH punaH svayaM 'kaSTaparo'pi' ugrakriyAkAryapi sukhAsvAdaphalaM vinApi 'abhiniviSTaH' anivartanIyAsa-3 drahavAn jJAtvApi jinavacanaM nihanti kuhetuhetibhiH sa nihnava eva, ayaM ca yathAchandAdapyadhikataradoSaH saphalAnAcArapravRttyapekSayA niSphalInAcArapravRttAvatiniHzaGkatvena mahApApadarzanAditi // 16 // atraiva kaizciduktAmanyAM vyavasthAmapAkurvannAhaaNavaTThiamussuttaM, ahachaMdattaM avaTTiussuttaM / niNhavayattaM iya kei viMti taM Natthi paDiNiyayaM // 17 // 'annvdvimiti| anavasthitamutsUtraM yathAchandatvam , avasthitaM cotsUtraM nihnavatvamiti kecid bruvate, taduktam-"ana- // 16 // vasthitakotsUtraM yathAchandatvameSu na / tadavasthitakotsUtraM, nihnavatvamupasthitam // 1 // " iti / tanna 'pratiniyataM' yathAsthAnaM | Jain Educat For Private Personal Use Only Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SHRMSRISHCAREESOMEGROCOCCC vyavasthitam , nityavAsicaityabhaktiparaprabhRtiyathAchandAnAM nityavAsacaityabhaktyAdiviSayasyotsUtrasyAvasthitatvAnnihnavAnAmapi keSAJcitkramikanAnotsUtrAbhyupagamavatAmutsUtrasyAnavasthitatvAcca / kiJca pratisevyamAnameva parebhyaH prarUpayan yathAchando bhaNita iti svapratisevAnanukUlenAnavasthitenApyutsUtreNa kathaM yathAchandatvaM syAt ? iti prAguktameva yuktamiti yathA''gamamavadheyaM sudhIbhiH // 17 // athaite yathAchandAH kiM gItArthAH bhavanti ? utAgItArthAH ? ityetadAha te iMti agIyatthA, egAgivihAriNo ahAchaMdA / suhapariNAmAlaMbaNadaMsI gIyA vi bhggvyaa||18|| hai| 'te hutitti / 'te' prAguktasvarUpAH 'yathAchandAH' yazaHpUjAdyarthamekAkivihAriNo'gItArthA bhavanti, tathAvidhazAstrapari jJAnAbhAvena pAratanyAbhAvena ca svapratijJAtasvacchandAcArAnukUlatayaiva taiH prarUpaNAt / tathA 'gItA api' gItArthA api dravyato bhAvato bhagnavratAH santaH svotprekSitasya zubhapariNAmasya-niyatavAsAdisundaratA'dhyavasAyasya yadAlambanaM-saGgamasthavirAdijJAtaM tadarzayituM zIlaM yeSAM te tathA, te'pi svAdRtazithilAcArAnukUlaprarUpaNAd yathAchandA bhvntiityrthH||18|| athaivaM vitathaprarUpaNAkAriNAM yathAchandAnAM doSamupadarzayati bhASyagAthayAjiNavayaNasavasAraM, mUlaM saMsAradukkhamukkhassa / sammattaM mailittA, te duggaivaDDayA huMti // 19 // | 'jiNavayaNatti / 'te' yathAchandAzcaraNeSu gatiSu caivaM bruvANAH 'samyaktvaM' samyagdarzanam , kathambhUtam ? ityAha-jinAnAMsarvajJAnAM vacanaM jinavacanaM-dvAdazAGgaM tasya sAraM-pradhAnam, pradhAnatA cAsya tadantareNa zrutasya paThitasyApyazrutatvAt , For Private & Personal use only Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRttiyutaH tRtIyo // 162 // Jain Education in punaH kiMviziSTam ityAha- 'mUla' prathamaM kAraNaM 'saMsAraduHkhamokSasya' samastasAMsArika duHkha vimokSaNasya, tadevaMbhUtaM samyaktvaM malinAyitvA''tmano durgativardhakA bhavanti, durgatisteSAmevaM vadatAM phalamiti bhAvaH // 19 // ukto yathAchandastadevamabhihitAH paJcApi pArzvasthAdayaH, athaiteSAM vandanaprazaMsanayordoSamupadarzayati eesiM paMcaNhaM, NiiANaM taha ya kAhiAINaM / ANAIA dosA, pasaMsaNe vaMdaNe vAvi // 120 // 'eesiM'ti / eteSAM 'paJcAnAM' pArzvasthAdInAM tathA 'nityAnAM' nityavAsinAM kAthikAdInAM ca caturNA prazaMsane vandane cApi AjJAdayo doSA bhavanti, AjJAbhaGgo'navasthA mithyAtvaM virAdhanA cetyarthaH / tatra bhagavatpratikuSTavandane AjJAbhaGgaH taM dRSTvA'nye'pi vandanta ityavasthAvilopAdanavasthA / tAn vandamAnAn prAmANikAn dRSTvA'nyeSAM teSu sAdhutvabuddhyA mithyAtvam / kAyaklezato devatAbhyo vA''tmavirAdhanA, taindanena tatkRtA'saMyamAnumodanAtsaMyamavirAdhanA ceti // 120 // pArzvasthAMdivandane doSoktau saMmatimAha - bhaNiaM ca-bhaNitaM cAvazyake pAsatthAI vaMdamANassa, Neva kittI Na NijjarA hoi / kAyakileso emeva, kuNaI taha kammabaMdhaM ca // 21 // 'pAsatthAi'tti / 'pArzvasthAdIn' uktalakSaNAn 'vandamAnasya' namaskurvato naiva kIrttirna nirjarA bhavati / tatra kIrttanaMkIrttiH - aho ayaM puNyabhAgityevaMlakSaNA sA na bhavati api tvakIrttirbhavati, nUnamayamapyevaMsvarUpo yenaiSAM vandanaM karoti / tathA nirjaraNaM nirjarA - karmakSayalakSaNA sA na bhavati tIrthakarAjJAvirAdhanadvAreNa nirguNatvAtteSAmiti / cIyata gurutattvavinizcayaH llAsaH pArzvasthAdI nAM vandanA dau doSopada rzanam. AvazyakasAkSyam // 162 // www junelibrary.org Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gusta. 28 iti kAyaH - dehastasya klezaH - avanAmAdilakSaNaH kAyaklezastam 'evameva' mudhaiva 'karoti' nirvarttayati / tathA kriyata iti karma-jJAnAvaraNIyAdilakSaNaM tasya bandhaH - viziSTaracanayA''tmani sthApanam tena cAtmano bandhaH - svarUpatiraskaraNalakSaNaH karmabandhastaM karmabandhaM karoti, cazabdAdAjJAbhaGgAdIMzca doSAnAmute // 21 // evaM tAvatpArzvasthAdIn vandamAnasya doSA uktAH, sAmprataM pArzvasthAdInAmeva guNAdhikavandanapratiSedhamakurvatAmapAyAn pradarzayannAha -- je vaMbhacerabhaTThA, pAe uDeMti vaMbhayArINaM / te huMti kuMTamuMTA, vohI ya sudulahA tesiM // 22 // 'je' tti| 'ye' pArzvasthAdayaH 'bhraSTabrahmacaryAH' apagatabrahmacaryA ityarthaH, brahmacaryazabdo maithunavirativAcakastathaughataH saMyamavAcakazca, 'pAe uDeMti vaMbhayArINaM pAdAvabhimAnato'vasthApayanti brahmacAriNAM vandamAnAnAmiti tadvandananiSedhanaM na kurvantItyarthaH, te tadupAttakarmajaM nArakatvAdilakSaNaM vipAkamAsAdya yathAkathaJcit kRcchreNa mAnuSatvamAsAdayanti tadApi bhavanti koNTamuNTAH / 'vodhizca' jinazAsanAvabodhalakSaNA sakaladuHkhavirekabhUtA sudurlabhA teSAm, sakRtprAptau satyAmapyanantasaMsAritvAditi gAthArthaH // 22 // suTTuyaraM nAsaMtI, appANaM caraNakaraNapavbhaTThA | gurujaNa vaMdAvaMtI, sussamaNa jahuttakAriM ca // 23 // 'suyaraM 'ti / sutarAM nAzayantyAtmAnaM sanmArgAt, ke? ye cAritrAt prakarSeNa bhraSTAH - apetAH santaH 'gurujanaM' guNasthasAdhuvarga 'vandayanti' kRtikarma kArayanti / kiM bhUtaM gurujanam ? zobhanAH zramaNA yasmin sa suzramaNastam, anusvA : guNAdhikAnAM vandamA nAnAmaprati pedhatAM pA vasthAdInA mapAyadarza nam. Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJava- ralopo'tra draSTavyaH, tathA yathoktaM kriyAkalApaM kartuM zIlamasyeti yathoktakArI taM ceti gAthArthaH // 23 // eteSAmabhyutthA gurutattvattiyutaH nAdau prAyazcittamAha vinizcayaH tRtIyoahachaMdassabbhuTThANaMjalikaraNesu huMti cuguruaa| aNNesuM caulahuA, evaM dANAisu vi nneyN||24|| llAsaH // 163 // _ 'ahachaMdassa'tti / yathAchandasyAbhyutthAnAJjalikaraNayorbhavanti pratyekaM catvAro gurukAH prAyazcittam / tatrAbhyutthAnaM pArzvasthAdIpoDhA-abhimukhotthAnam 1, AsanopaDhaukanam 2, kiM karomIti bhaNanam 3, dharmacyutasya punadharma sthApanArUpamabhyAsaka nAmabhyutthAraNam 4, abhedarUpAvibhaktiH 5, etatpaJcapadarUpaH saMyogazca 6 iti / tatrAbhimukhotthAnAdipazcake kRte'bhyAsakaraNe punaH nAdau prAyasAmarthye sati akRte prAyazcittam / aJjalikaraNamapi poDhA-paJcaviMzatyAvazyakayuktaM vandanam 1, zirasA praNAmakaraNam 2, zcittam ekasya dvayorvA hastayoryojanam 3, bahumAnarasabhareNa sarabhasaM 'namo khamAsamaNANaM' iti bhaNanam 4, niSadyAkaraNam 5,181 dAeteSAM padAnAM yogazca 6, eteSu sarveSvapi kRteSu praayshcittm| 'anyeSu' pArzvasthAdiSu navasu gRhasthasahiteSu kRtikarmAJjali karaNayoH pratyekaM caturlaghukAH prAyazcittam / evaM dAnAdiSvapi jJeyam , tathAhi-pArzvasthAdInAmazanAdidAne tebhyo vA'za-1 nAdigrahaNe catulaghu, yataH pArzvasthAdaya udgamAdidoSeSu vartante'tasteSAM dAne te'numoditA bhavanti, teSAM ca hastAdrahaNe 4 udgamAdidoSAH pratisevitA bhavantIti, uktaJca-"pAsatthosannANaM, kusIlasaMsattanIavAsINaM / je bhikkhU asaNAI, dija paDicchijja vA''NAI // 1 // uggamadosAIA, pAsasthAI jao na vajaMti / tamhA u tabisuddhiM, icchaMto te vivajijA| // 13 // x // 2 // sUijai aNurAgo, dANeNaM pIio agahaNaM tu / saMsaggayA ya dosA, guNA ya iya te pariharijjA // 3 // " pAva-1x Jain Educa t ional For Private & Personal use only Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAdInAM vastradAne teSAM hastAtprAtihArikagrahaNe ca caturlaghukameva / pArzvasthAdInAM vAcanAdAne tebhyo vA vAcanAgrahaNe sUtre caturlaghu, arthe caturguru / yathAchandAnAM sUtre caturguru, arthe SaDlaghu / anekadinavAcanAsu punaH- "sattarattaM tavo hoi" | ityAdikrameNa prAyazcittavRddhirupaDhaukate / pArzvasthAdiSu vAcanAdAnAdAnayorvandanakaduSTasaMsargAdayo'neke doSA iti // 24 // evaM pArzvasthAdayo na vandanIyA iti sthitam / atha suvihitAnAmapi pArzvasthAdisaGgatyA'vandyatvaM syAditi prakaTayannAha - NiggamaNabhUmivasaippamuhaTThANe ThiA u eesiM / guNaNihiNo vi hu samaNA, avaMdaNijA jao bhaNiyaM 25 'NiggamaNabhUmi tti / nirgamanabhUmiryatra te nirgacchanti, vasatiH - upAzrayastatpramukhasthAne sthitAH 'eteSAM' pArzvasthAdInAM guNanidhayo'pi zramaNA avandanIyA bhavanti saMsargadoSAt yato bhaNitamAvazyake // 25 // | asuiTThANe paDiA, caMpagamAlA Na kIraI sIse / pAsatthAiTThANesu vaTTamANA taha apujjA // 26 // 'asuiTThANe 'ti / yathA 'azucisthAne' amedhyasthAne patitA campakamAlA svarUpataH zobhanA'pi satI azucisthAnasaMsargAnna kriyate 'zIrSe' mastake, pArzvasthAdisthAneSu varttamAnAH sAdhavastathA 'apUjyAH' avandanIyAH / pArzvasthAdInAM sthAnAni vasati nirgamana bhUmyAdIni parigRhyante, anye tu zayyAtarapiNDAdyupabhogalakSaNAni vyAcakSate, tatsaMsargAt pArzvasthAdayo bhavanti na caitAni suSThu ghaTante teSAmapi tadbhAvApattezcampakamAlodAharaNopanayasya ca samyagaghaTamAnatvAditi / tatra kathAnakam - " ego caMpagapio kumAro caMpayamAlAe sire kayAe Asagao vaccati, AseNa uDuassa sA caMpagamAlA : pArzvasthAdisaMgatyA su vihitAnAma vidyatvam A. vazyakasA kSyaM ca Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurutattvavinizcayaH llAsaH Rammana svopajJava- amejjhe paDiA, giNhAmi tti amejhaM dahaNa mukkA, so a caMpaehiM viNA dhiti Na labbhai tahAvi ThANadoseNa mukkA / ttiyataHevaM caMpayamAlAthANIyA sAhU, amejjhathANIyA pAsatthAdao, jo visuddho tehiM samaM milati saMvasati vA so vi pariharatRtIyo- raNijo |"tti // 26 // adhikRtArthaprasAdhanAyaiva dRSTAntAntaramAha pakaNakule vasaMto, sauNIpAro vi garahio hoi|iy garahiA suvihiyA, majjhi vasaMtA kusIlANaM // 27 // pakkaNakule tti / iyaM ca gAthA yadyapi prAgapi vyAkhyAtA tathApi sthAnAnusAreNa sampratyapi vyAkhyAyate-'pakkaNakulaM gahitakulaM tasmin pakkaNakule vasan pAraM gatavAniti pAragaH zakunyAH pAragaH zakunIpAragaH, asAvapi 'garhito bhavati' nindyo bhavati, zakunIzabdena caturdazavidyAsthAnAni parigRhyante, 'iya' evaM garhitAH 'suvihitAH' sAdhavo madhye vasantaH 'kuzIlAna' pArzvasthAdInAm / atra kathAnakam-"egassa dhijjAiassa paMca puttA sunniipaargaa| tatthego marugo egAe dAsIe saMpalaggo, sA maja piyati, imoNa piyati, tIe bhannai-jai tumaM piyasi to Ne sohaNA ratI hojA, iharA I visariso saMjogo tti, evaM so bahuso bhaNaMtIe pAio, so paDhama pacchannaM piyati, pacchA pAyarDa piviumADhatto, pacchA atippasaMgeNaM maMsAsevI saMvutto, pakkaNehi saha loddhe umADhatto, tehiM ceva saha kkhAi pibati saMvasati ya, pacchA piuNA sayaNeNa ya sabavajjho appaveso ko| annayA so paDilaggo, vitio se bhAyA siNeheNa taM kuDiM pavisiUNa pucchati deti ya se kiMci, so piuNA uvalaMbhiUNa nicchaDho / tatio vAhirapADae Thio pucchai visajjei se kiMci, so vi |NicchUDho / cauttho paraMparaeNa davAvei so vi nnicchddho| paMcamo gaMdha piNecchai / teNa marueNa karaNaM ca paDiUNa sabassa // 164 // - For Private JainEduca Finelibrary.org Personal Use Only Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CONCR MagOCALCERSook gharassa so sAmI kao, iyare cattAri vi bAhirA kayA logagarahiyA ya jAyA, esa diluto / uvaNao se imo-jArisA pakkaNA tArisA pAsatthAdI, jAriso dhijjAio tAriso Ayario, jArisA puttA tArisA sAhU, jahA te nicchUDhA evaM ANicchubhaMti kusIlasaMsagiMga karitA garahiA ya pavayaNe bhavaMti, jo puNa pariharai so pujo sAiapajavasiaM NihANaM pAvaI"tti // 27 // nanu kaH pArzvasthAdisaMsargamAtrAdguNavato doSaH ? na hi kAcamaNikaiH saha prabhUtakAlamekatra tiSThannapi vaiDUryamaNiH kAcabhAvamupaiti svaguNaprAdhAnyAt , na vA nalastamba idhuvATamadhye vasannapIkSusaMsargato madhuratvamupayAti svado-12 paprAdhAnyAt , evaM guNavAnapi pArzvasthAdisaMsarge na guNAMstyakSyatItyata Aha bhAvugadatvaM jIvo, kusIlasaMsaggao vinnssijaa|thovo vitappasaMgo, ao Nisiddho suvihiaannN||28|| prArzvasyAdiM bhAvugadati / iha hi dvividhAni dravyANi bhavanti-bhAvyAni abhAvyAni ca / tatra bhAvyante-svapratiyoginA svagu- saMsayau do rAtmabhAvamApAdyanta iti bhAvyAni, tAni prAkRtazailyA bhAvukAnyucyante / athavA pratiyogini sati tadguNApekSayA pApAdanam tathAbhavanazIlAni bhAvukAni, tAcchIlika ukaJpratyayaH, tadviparItAnyabhAvyAni / tatra jIvo bhAvukadravyamanAdikAlI napArzvasthAdyAcaritapramAdabhAvanApAcaviparItapariNAma iti yAvat , sa ca tathAbhUtaH san kuzIlasaMsargato vinazyet, vaiDUThAyanaDAdIni tvabhAvukadravyANIti na tadRSTAntopaSTambhena jIvasyApi saMsargajasvabhAvAnanuvidhAyitvamiti bhAvaH / api ca jIvo'pi kevalI tAvadabhAvya eva / sarAgAstu pArzvasthAdibhirbhAvyAH / sarAgA api paripAkaprAptayogA utkRSTajJAnapariNatizAlino yadyapyabhAvyAstathA'pi madhyamadazAvarttino bhAvyA eva / ataH stoko'pi teSAmAlApamAtrAdilakSaNaH saMsargaH A in Education International For Private & Personal use only Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurutattvavinizcayaH llAsa: svopajJavR- suvihitAnAM pratiSiddhaH // 18 // atraiva saMmatimAha-bhaNiyaM ca-bhaNiyaM catti / bhaNitaM cattiyutaH UNagasayabhAgeNaM, biMvAI pariNamaMti tabbhAva / lavaNAgarAisu jahA, vajaha kusIlasaMsaggiM // 29 // tRtIyo 'UNaga'tti / UnazcAsau zatabhAgazconazatabhAgo yAvatA zatabhAgo'pi na pUryata ityarthaH, tena tAvatA'zena pratiyoginA // 165 // saha saMbaddhAnIti prakramAdgamyate 'bimbAni' rUpANi 'pariNamanti' AsAdayanti tadbhAvaM lavaNIbhavantItyarthaH, lavaNAkarA diSu yathA''dizabdAt khaNDakhAdikArasAdigrahaH, tatra kila lohamapi tadbhAvamAsAdayati tathA pArzvasthAdyAlApamAtrasaMsadArgA'pi suvihitAstameva bhAvaM yAntyato varjayata kuzIlasaMsargim // 29 // punarapi saMsargidoSapratipAdanAyaivAha jaha NAma mahurasalilaM, sAgarasalilaM kameNa saMpattaM / pAvai loNIbhAvaM, melnndosaannubhaavnnN||130|| hai 'jaha NAmatti / 'yathA' ityudAharaNopanyAsaH, 'nAma' iti nipAtaH, 'madhurasalilaM' nadIpayaH tat lavaNasamudraM 'kramaNa paripATyA prAptaM sat 'prAmoti' AsAdayati 'lavaNabhAvaM' kSArabhAvaM madhuramapi sat mIlanadoSAnubhAvena // 130 // evaM khu sIlavaMto, asIlavaMtehiM melio sNto| pAvai guNaparihANiM, melaNadosANubhAveNaM // 31 // hai evaM khutti / khuzabdo'vadhAraNe, evameva zIlamasyAstIti zIlavAn sa khalu 'azIlavadbhiH' pArzvasthAdibhiH sArddha militaH 'prApnoti' AsAdayati guNAH-mUlottaraguNalakSaNAsteSAM parihANistAm , tathaihikAMzcApAyAMstatkRtadoSasamutthAna mIlanadoSAnubhAveneti // 31 // yatazcaivamataH BASKISASSASSRO // 165 // in Education international For Private & Personal use only Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SUSISISIRS khaNamaviNa khamaM kAuM, aNAyayaNasevaNaM suvihiyaannN| haMdi samudamuvagayaM, udayaM loNattaNamuvei // 32 // / 'khaNamavitti / locananimeSamAtraH kAlaH kSaNo'bhidhIyate, taM kSaNamapyAstAM tAvanmuhUrto'nyo vA kAlavizeSaH 'na kSama' ayogyaM 'kartuM niSpAdayitum , anAyatanaM-pArzvasthAdyanAyatanaM tasya sevana-bhajanam , keSAm ? suvihitAnAm , kim ? ityata Aha-'handi' ityupadarzane 'samudramatigataM' lavaNajaladhiM prAptamudakaM madhuramapi sat 'lavaNatvamupaiti' kSArabhAvaM yAti / evaM suvihito'pi pArzvasthAdidoSasamudraM prAptastadbhAvamApnoti, ataH paralokArthinA tatsaMsargistyAjyeti / tatazca vyavasthitamidamhai|ye'pi pArzvasthAdibhiH sArddha saMsagi kurvanti te'pi na vandanIyAH, suvihitA eva vandanIyA iti // 32 // atra kazcidAha naNu vaMdaNijjayAe, suvihiabhAvo Na jujjae aMgaM / jaM so chaumatthANaM, dunneyo liMgamiya aMgaM // 33 // liGgasyaiva | 'naNutti / nanu vandanIyatAyA aGgaM suvihitabhAvo na yujyate, 'yat' yasmAt saH' suvihitabhAvaH 'chadmasthAnAm anu- vandanIyatA. pahataghAtikarmaNAM durjeyaH, ayaM suvihito'suvihito vetyantargatabhAvasya duravagamatvAt / ayaM bhAvaH-candanIyatvaM tAvadiSTasA- hetutvamiti dhanavandanakatvam , tajjJAnaM ca purovarttinyavazyamapekSitam , anyathA purovartini vndnprvRttysiddheH| tatra ca pramANagaveSaNAyAM na tAvatsuvihitabhAvo'numAnatayA'GgaM gamakamityarthaH, anavagatatvAddhetozca nizcitasyaiva sAdhyasiddhikSamatvAt ; nApi pratyabhijJAnatayA, yato yaddharmAvacchedena pratyabhijJAvidheyamanubhUtaM purovartini taddharmajJAnameva pratyabhijJAnarUpaM pramANamityasmAkamabhyupagamaH, yathA-"payo'mbubhedI haMsaH syAt" itivAkyAt payo'mbubheditvAvacchedena haMsapadavAcyatvAnubhave sati puro-12 panam Jain Education international Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavR- tiyutaH tRtIyo // 166 // CHAROKARDAREK vartini payo'mbubheditvajJAnaM haMsapadavAcyatvapratyabhijJAyAm , vyavasthitaM caitadAkare, tadiha suvihito vandanIya itivAkyA- gurutattvatsuvihitatvAvacchedena vandanIyatvAnubhavAtpurovartini suvihitatvajJAnaM vandanIyatve prameye pratyabhijJArUpatayA''zrayaNIya vinizcayaH syAttadapi durlabhameveti / iti hetoH 'liGgaM rajoharaNapatagrahagocchakAdidharaNalakSaNamaGgam , tasya supratItatvAt / 'ayaMhA vandanIyaH, liGgadhAritvAt , ayaM liGgadhArI ato vandanIyaH' ityanumAnapratyabhijJAnayorabAdhitaprasaratvAt / evaM pravRttyaGga- II tayA'pi liGgamevAdaraNIyaM na tu suvihitabhAvo daravagamatvAt / bhavati ceSTasAdhanatAvacchedakatayA pravRttyaGgamapi tadeva,IXI purovartinISTasAdhanatAvacchedakajJAnasya pravartakatvAta / ata evedaM rajatamitijJAnasya rajatapravRttI hetutvAt anyathAkhyAti NI siddhestatra tatra pradarzitatvAditi draSTavyam // 33 // uktArthe saMmatimAha-bhaNiaMca-'bhaNiaM ca'tti / bhaNitaM casuvihia duvihiyaM vA, NAhaM jANAmi haM khu chumttho| liMgaM tu puayAmI, tigaraNasuddheNa bhAveNaM // 34 // 'suvihiyatti / zobhanaM vihitam-anuSThAnaM yasyAso suvihitastam , anusvAralopo'tra draSTavyaH, durvihitastu pArzvasthA-180 distaM durvihitaM vA 'nAhaM jAnAmi nAhaM vejhi, yato'ntaHkaraNazuddhyazuddhikRtatvaM suvihitadurvihitatvam , parabhAvastu tattvataH sarvajJajJAnaviSayaH, 'ahaM khu chaumatthotti ahaM punazchadmasthaH, ataH 'liGgameva' rajoharaNagocchapatagRhadharaNalakSaNaM 'pUjayAmi' vande ityarthaH 'trikaraNazuddhena bhAvena' vAkkAyazuddhena manasetyarthaH // 34 // etannirAkartumAhahI eyamajuttaM jamhA, vabhiAreNaM Na liMgamavi aNg| bhaNiyamiNaM liNgaabhinnivesnniraasmhigicc||35|| prativacaH SACROGRESEARC-SCRECORRORCE Jain Educati o nal For Private Personal Use Only egainelibrary.org Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - __ 'eyamajuttaM ti / etadayuktaM yalliGgameva vandanIyatAyAM pravRttI vAGgamiti, yasmAliGgamapi vyabhicAreNa nAGgamiti na hi 'ayaM vandanIyaH, liGgavattvAt' ityanumAnaM saMbhavati, nihnaveSu vyabhicArAt , tatra liGgasattve'pi vandanIyatvasyAbhAvAt , ata eva liGgavattvAvacchedena vandanIyatvajJAnaM na saMbhavatIti 'ayaM liGgavAnato vandanIyaH' iti pratyabhijJAnamapyasambhavi, ata eva ca liGgavattvaM neSTasAdhanatAvacchedakamapIti 'ayaM liGgavAn' iti jJAnamapi neSTasAdhanatAvacchedakaprakArakaM sat pravRttinirvAhakamiti / atrArthe saMmatimAha-yad bhaNitamidaM liGgasya yo'bhinivezaH-liGgameva vandanIyatAGgamityAkAro yo'sadbhahastannirAsaM adhikRtya' abhipretya / / 35 // jii te liMga pamANaM, vaMdAhI NiNhae tumaM sve| ee avaMdamANassa liMgamavi appamANaM te // 36 // 'jai tetti / 'yadi' ityayamabhyupagamapradarzanArthaH 'te' tava 'liGgaM dravyaliGgam , anusvAro'tra lupto draSTavyaH, pramANa vandanakaraNe itthaM tarhi vandasva 'nihnavAn' jamAliprabhRtIn tvaM 'sarvAn' niravazeSAn , dravyaliGgayuktatvAtteSAmiti / athai- tAn mithyAdRSTitvAnna vandase tvam , nanu etAn dravyaliGgayuktAnapi 'avandamAnasya' apraNamato liGgamapyapramANaM tava vandanapravRttAviti // 36 // atrAhanaNu esA paDibaMdI,Na ya evaM pagayasAhagaM kiNcii| Na ya vajjhakaraNao ciya,suvihiabhAvassa vinnANaM 37/ 'naNutti / nanveSA prativandI yathA suvihitatvamagamakaM tathA liGgamapyagamakamiti parapakSavAdhakavADamAtrametat , na tu kiJci SEARCHECK liGgaprAmA NyavAdino doSApAdanam -SES -8 lain Education n ational For Private Personal Use Only hwnic.jainelibrary.org Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ttiyutaH svopajJavR- dAtprakRtasAdhakam , suvihitatvasya svayaM sAdhakatayopanyastasya durvgmtvaaniraakrnnaat|n ca 'bAhyakaraNata evaM' AlayavihA-1 gurutattva rAdisamAcArasauSThavalakSaNAt suvihitabhAvasya vijJAnaM bhaviSyatIti na hetorapratItatvam , yata uktam-"AlaeNaM vihAreNaM, | vinizcayaH tRtIyo- ThANAcaMkamaNeNa ya / sakko suvihio NAuM, bhAsAveNaieNa ya // 1 // " asyAyamarthaH-AlayaH-vasatiH supramArjitAdila-8 llAsaH kSaNA, athavA strIpazupaNDakavivarjitA tenAlayena, nAguNavata evaM khalvAlayo bhavati / vihAraH-mAsakalpAdistena vihAreNa / // 167 // sthAnam-UrddhasthAnam , caGkramaNaM-gamanam , sthAnaM ca caGkamaNaM cetyekavadbhAvastena ca-aviruddhadezakAyotsargakaraNena yugamAtrAvanipralokanapuraHsarAdrutagamanena cetyrthH| zakyaH suvihito jJAtuM bhASAvainayikena ca-vinaya eva vainayika samAlocya bhASaNenAcAryAdivinayakaraNena ceti bhaavnaa| naitAnyevaMbhUtAni prAyazo'suvihitAnAM bhavantIti vAcyam // 37 // kutaH ? ityAhajaM lAbhAiNimittaM, asaMjayA saMjaya va citttthti| jayamANA vi ya kAraNavasao ajaovamA huti||38|| | 'jati / 'yat' yasmAt 'lAbhAdinimittaM' lAbhaH-sukhaprAptiH, AdinA kIrtipUjAdiparigrahastannimittam , 'asaMyatAH'18 apergamyamAnatvAdasaMyatA api saMyatavacceSTante AlayavihArAdI, udAyinRpamArakAdivat ; ato bahuzaH sahacarito'pi suvi-1 2 hitabhAvo heturna vandanIyatAgamakaH, lAbhAdinimittaM ceSTamAne vyabhicArAtna khalu zatazaH sahacaritamapi pArthivattvaM loha-2 lekhyatvagamakam , hIrakAdo vyabhicArAditi / kiJca 'yatamAnA api'suvihitA api 'kAraNavazataH' jJAnAdipuSTAlambanapA-4 hi ratacyAt 'ayatopamAH' asaMyatavanmUlottaraguNapratisevino bhavanti, tataH sarvatra suvihitatvAvagamAya na bAhyakaraNaM prbhv-16||167|| tIti // 38 // nanu lAbhAdinimittaM saMyatAnAmasaMyatavacceSTamAnAnAM suvihitatve'pi bAhyakaraNAbhAve na doSaH, liGgaM vinApi MOREKACRECORLDOGGESTEDGE Jain Educat i onal For Private & Personal use only nant.jainetibrary.org Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ARELCASESCOURSESSISEX liGginaH sadbhAvAt , dhUmaM vinApyagnestaptAyaHpiNDe darzanAt ; lAbhAdinimittaM saMyatavacceSTamAneSvasaMyateSu ca na vyabhicAraH, mAtRsthAnApUrvakatvasya vizeSasya dAnAdityAkSepe satyAhamAiTThANApuvaM, jai gamagaM bajjhakaraNamiTuM bhe| to taM pi hu vattavaM, keNa payAreNa NAyavaM // 39 // _ 'mAiTThANApurvati / 'mAtRsthAnApUrva' kuTilabhAvAnAdRtaM bAhyakaraNaM yadi 'bhe' bhavatAM gamakamiSTaM tadA vaktavyaM tadapi hai mAtRsthAnApUrvakatvaM kena prakAreNa jJAtavyam ?, tadapi parabhAvarUpaM durlakSyameva chadmasthAnAmiti // 39 // itthamAkSepe / hAprabalIkRte sati samAdhAnamAha bhannai taM suvisuddhaM, puNo puNo daMsaNAiNA NeyaM / evaM vivajae vi hu, laggo suddho asaDhabhAvA // 14 // PI bhannaItti / 'bhaNyate' atrottaraM dIyate 'tat' bAhyakaraNaM suvizuddhaM mAtRsthAnApUrvakaM punaH punadarzanaM-yadrAtrI divA vA tathaiva pravRttestadAdinA bahulobhe'pyaparAvRttyAdeH parigrahaH, jJeyaM na khalu lobhAdinA'parAbhUtaH sarvathA viraktAtmA sadA'pramatto mudhA''tmAnamAyAsayati Atmani tathAdarzanAditi / evaM punaH punadarzanAdinA parIkSAyAM kriyamANAyAM vipayaye'pi suprayuktadambhAparijJAnenAsuvihite suvihitatvabhrame'pi 'lagnaH' vandanapravRttaH zuddho'zaThabhAvAt , viparyayanirAsAnukUlavicArarUpayatanApariNAmAt // 14 // nanu suvizuddhaM bAhyakaraNaM suvihitatvagamakamityuktam tacca na yuktam , sAdhyAvizeSAt , / tasyaiva suvihitabhAvatvAdityato bAhyakaraNasya suvihitatvapravezApravezayonayavibhAgamAha RESERESUGCGADGE Main Education International For Private Personal Use Only Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itthaM vavahAraNao, suvihiyabhAvammi vajjhakaraNaM pi / icchai NecchaiaNao, bhAvaM ciya taM paraM bei // 41 // 'itthaM'ti / 'atra' prakRtAdhikAre vyavahAranayo bAhyakaraNamapi suvihitabhAve icchati, anena bhAvakriyayordvayorapyabhyupagamAt : tathA ca na sAdhyAvizeSaH, sAdhye cAritralakSaNasya bhAvasyAdhikasya pravezAddhetau ca tadAhitavAhyakriyAyA eva nive4 zAditi bhAvaH / nizcayanayastu 'paraM' kevalaM bhAvameva 'taM' suvihitabhAvaM bravIti na tu bAhya kriyAmicchati / tathA ca tanmate na // 168 // bahirvandyavandakabhAvaH kintvantareva, antarAtmaparamAtmakalpanayA dhyAtRdhyeyabhAvadazAyAm ; nirastasamastasaGkalpavikalpasamA| dhidazAyAM tu cinmAtrAvasthAne nAyamapIti / ata eva vandanapravRttirvyavahAreNaiveti vyavahAranayamatamadhikRtya guNAdhikatva| parijJAnakAraNAni pratipAdayannAhAcArya ityavatAraNikA 'AlaeNaM' ityAdyAvazyakagAthAyA iti // 41 // nanvevaM bAhyakaraNasyopayogo'bhihitaH, liGgasya tu ka upayogaH ? ityata Aha liMgaM pi ya vavahArAbhimayaM jaM taM vivajjayAbhAve / tadaMsaNe vi viNao, vavaTTio jaM bhaNiyamevaM // 42 // svopajJavRtiyutaH tRtIyo Jain Education 'liMga pi yatti | liGgamapi vyavahArAbhimatam, 'yat' yasmAt tasyApi muniguNasaMbhAvanAjanakatvena vyavahArata AzrayaNIyatvAt : 'tat' tasmAt 'viparyayAbhAve' asuvihitatvajJAnAbhAve 'taddarzane'pi' liGgadarzane'pi 'vinayaH' vakSyamANaH saMbhAvanAmAtranimittako vyavasthitaH, liGgadarzanotthApitasaMbhAvanAjanito'yamabhyutthAnAdimAtrarUpaH / Alaya vihArAdyAcAravizepadarzanarUpaparIkSAjanitastu sarvo'pyucita iti vyavasthArthaH / atra saMmatimAha - yadbhaNitametadAvazyake // 42 // : gurutattvavinizcayaH llAsaH // 168 // Dhelibrary.org Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruta. 29 jar3a liMgamappamANaM, na najAI NicchaNa ko bhAvo / daTThUNa samaNaliMgaM, kiM kAyavaM tu samaNeNaM ? // 43 // 'jai liMgaM'ti / yadi 'liGgaM' dravyaliGgam 'apramANam' akAraNaM vandanapravRttau itthaM tarhi 'na jJAyate' nAvagamyate 'nizcayena paramArthena chadmasthena jantunA kasya ko bhAvaH ? iti yato'saMyatA api labdhyAdinimittaM saMyatavacceSTante, saMyatA api ca kAraNato'saMyatavaditi / tadevaMvyavasthite 'dRSTTA' Alokya 'zramaNaliGgaM' sAdhuliGgaM kiM punaH karttavyaM 'zramaNena' sAdhunA ? / punaH zabdArthastuzabdo vyavahitazcoto gAthA'nulomyAditi // 43 // itthaM liGgamAtrasya vandanapravRttAvapramANatAyAM pratipAditAyAM satyAmanabhiniviSTenaiva sAmAcArIjijJAsayA codakena pRSThe satyAhA''cArya: appuvaM daTThaNaM, abhuTThANaM tu hoi kAya / sAhummi diTThapube, jahArihaM jassa jaM juggaM // 44 // 'appu 'ti / 'apUrvam' adRSTapUrvaM sAdhumiti gamyate, 'dRSTvA' avalokya AbhimukhyenotthAnaM 'abhyutthAnam' AsanatyAgalakSaNaM tuzabdAddaNDakAdigrahaNaM ca bhavati karttavyam, kimiti ? kadAcidasAvAcAryAdirvidyAdyatizayasaMpannastatpradAnAyaivAgato bhavet, praziSya sakAzamAcAryakAlakavat, sa khalvavinItaM saMbhAvya na tat prayacchati / tathA dRSTapUrvAstu dviprakArAH - udyatavihAriNaH zItalavihAriNazca / tatrodyatavihAriNi sAdhI 'dRSTapUrve' upalabdhapUrve 'yathArha' yathAyogyamabhyutthAnavandanAdi 'yasya' bahuzrutAderyad yogyaM tasya tat karttavyaM bhavati / yaH punaH zItalavihArI na tasyAbhyutthAnavandanAdi utsargataH kiJcitkarttavyamiti gAthArthaH // 44 // tadevaM suparIkSitasya suvihitasyaiva vandanaM karttavyamiti vyavasthitam / athApavAdataH | zramaNaliGga darzane kiM karttavyam iti preraNam prativacaH inelibrary.org Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurutattva svopajJavR- ttiyutaH tRtIyo marnewaNITIAL 7 // 169 // -61-5-20 pArzvasthAdInAmapi tat karttavyamityAhapAsatthAINaM pi hu, avavAeNaM tu vaMdaNaM kajaM / jayaNAe iharA puga, pacchittaM jNbhnniymeaN||45|| vinizcayaH 'pAsatthAINaM pi hutti / 'pArzvasthAdInAmapi durvihitAnAmapavAdena tu vandanaM 'yatanayA' vAganamaskArAdikramalakSaNayA / blAsaH kAryam , itarathA'pavAde'pi tatkaraNAbhAve prAyazcittaM bhagavadAjJAvilopAt , yadbhaNitametatkalpabhASye // 45 // uppanna kAraNammI, kitikammaMjo na kuja duvihaM pi / pAsatthAdIANaM, ugdhAtA tassa cttaari|| 46 // prAyazcittam | 'uppannetti / utpanne vakSyamANe kAraNe yaH kRtikarma 'dvividhamapi' abhyutthAnavandanakarUpaM pArzvasthAdInAM na kuryAttasya / catvAraH 'udAtAH' mAsA bhavanti, caturlaghukamityarthaH // 46 // ziSyaH prAha duvihe kiikammammI, vAuliA monniruddhbuddhiiaa|aaipddisehiymmii uri ArovaNA guvilaa||47|| ziSyaH da 'duvihe tti / evaM dvividhe' abhyutthAnavandanakalakSaNe kRtikarmaNi pUrva pratiSidhya pazcAdanujJAte 'vyAkulitAH' AkulI bhUtA vayam , ata eva niruddhA-saMzayakroDIkRtA buddhiryeSAM te tathA saMjAtA vayam , athavA 'niruddhabuddhayaH' stokabuddhayo yato'to vyAkulitAH-vayaM saMzayApannA iti vyAkhyeyam / saMzayakAraNamAha-Adau-prathamaM pratiSiddhe pArzvasthAdInAM kRtikamaNi sati 'upari idAnIM teSAM kRtikarmAkurvatAm 'AropaNA' caturladhukAkhyA pratipAdyate sA 'gupilA' gambhIrA, nAsyA // 169 // bhAvArthaM vayamavabudhyAmaha iti bhAvaH // 47 // sUrirAha-utsargato na kalpate pArzvasthAdInAM vandanaM tathApi kAraNataH kalpata 4. 95-%-1- 5 For Private & Personal use only wanamainelorery.org Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iti pUrvAparAvirodhastathAhi18 gacchaparirakkhaNaTThA, aNAgayaM AuvAyakusaleNaM / evaM gaNAhibaiNA, suhasIlagavesaNA kajjA // 48 // AcAryaH ___ 'gacchatti / avamarAjadviSTAdiSu glAnatve vA yadazanapAnAdyapagrahakaraNena gacchaparipAlanaM tadarthamanAgatamavamAdikAraNe'nutpanna eva 'AyopAyakuzalena' Ayo nAma-pArzvasthAdeH pAzcAnniSpratyUhasaMyamapAlanAdiko lAbhaH, upAyo nAmatathA kathamapi karoti yathA teSAM vandanakamadadAna eva zarIravArtA gaveSayati, na ca tathAkriyamANe teSAmaprItikamupajAyate pratyuta svacetasi te cintayanti-aho! ete svayaM tapasvino'pyevamasmAsu snihyanti, tata etayorAyopAyayoH kuza lena gaNAdhipatinA 'evaM vakSyamANaprakAreNa sukhazIlAnAM gaveSaNA kaaryaa||48|| tatra yeSu sthAneSu karttavyA tAni darzayati bAhiM AgamaNapahe, ujANe deule sabhAe vaa| raccha uvassayavahiyA, aMto jayaNA imA hoi // 49 // pArzvasthAdI_ 'vAhiti / yatra te grAmanagarAdau tiSThanti tasya bahiHsthito yadA tAn pazyati tadA nirAvAdhavArtA gaveSayati, yadAnAM yatra yadA vA te bhikSAcaryAdau tatrAgacchanti tadA teSAmAgamanapathe sthitvA gaveSaNaM karoti / evamudyAne dRSTAnAM caityavandananimittaM yathA vandasAgatedevakule vA samavasaraNe vA dRSTAnAM rathyAyAM vA bhikSAmaTatAmabhimukhAgamane militAnAM vArtA gaveSaNIyA / kadAcita te nAdi kartavyaM pArzvasthAdayo bravIran-asmAkaM pratizraye kadApi nAgacchata, tatastadanuvRttyA teSAM pratizrayamapi gatvA tatropAzrayasya bahiH tatpratipAdyate 4 sthitvA sarvamapi nirAbAdhatAdikaM gaveSayitavyam / atha gADhataraM te nirvandhaM kurvanti tataH 'antar' upAzrayasyAbhyantare'pi Jain Ed an International For Private Personal Use Only Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurutattva vinizcayaH llAsaH svopajJavR- pravizya gaveSayatAM sAdhUnAm 'iyam' vakSyamANA puruSavizeSavandanaviSayA yatanA bhavati // 49 // tatra puruSavizeSaM tAvadAhattiyutaH mukkadhurA saMpAgaDaakiJce caraNakaraNaparihINe / liMgAvasesamitte, jaM kIrai tArisaM vucchaM // 150 // tRtIyo RI 'mukkadhura tti| dhUH-saMyamadhurA sA muktA-parityaktA yena sa muktadhuraH, saMprakaTAni-pravacanopaghAtanirapekSatayA samastajanaprapratyakSANi akRtyAni-mUlottaraguNapratisevanArUpANi yasya sa saMprakaTAkRtyaH, ata eva caraNena-vratAdinA karaNena-piNDavizu DyAdinA parihIno ya IdRzastasmin 'liGgAvazeSamAtre kevaladravyaliGgayukte yat yAdRzaM vandanaM kriyate tAdRzamahaM vkssye||150|| vAyAi namukkAro, hatthusseho a sIsanamaNaM ca / saMpucchaNa acchaNa chobhavaMdaNaM vaMdaNaM vA vi // 51 // 'vAyAe'tti / vahirAgamanapathAdiSu dRSTasya pArzvasthAdevAcA namaskAraH kriyate-bandAmahe bhagavantaM vayamityevamuccAryata 6 ityarthaH / athAsau viziSTatara ugratarasvabhAvo vA tato vAcA namaskRtya 'hastotsedham' aJjaliM kuryAt / tato'pi viziSTadatare'tyugrasvabhAve vA dvAvapi vAganamaskArahastotsedhau kRtvA tRtIyaM zIrSapraNAmaM karoti / evamuttarottaravizeSakaraNe puruSa kAryabhedaH prAktanopacArAnuvRttizca draSTavyA / 'saMpucchaNaM ti purataH sthitvA bhaktimiva darzayatA zarIravAtAyAH saMpRcchanaM karttavyaM-kuzalaM bhavatAM vartate? iti / 'acchaNaM ti zarIravArtA pRSTA kSaNamAtraM paryupAsanam , athavA puruSavizeSa jJAtvA tidIyapratizrayamapi gatvA chobhavandanaM saMpUrNa vA vandanaM dAtavyam // 51 // atha kimarthaM prathamato vAcaiva namaskAraH kriyate kAraNAbhAve vA kiMmiti mUlata eva kRtikarma na kriyate? ityAzayAha CHECRECORROGRECAUGUCH // 17 // Main Education International For Private Personal Use Only Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jai NAma sUiomitti vajiovAvi pariharai kjN| iti vi hu suhasIlajaNo,parihajo aNumatI mA sA|| | 'jai nAma tti / yadi nAma kazcitpArzvasthAdirvAgnamaskAramAtrakaraNe aho ! 'sUcitaH' tiraskRto'hamamunA bhajhyantare-* Neti sarvathA kRtikarmAkaraNena vA 'varjitaH' parityakto'hamamIbhiriti parAbhavaM manyamAnaH sukhazIlavihAritAM pariharati 'ityapi' evaMvidhamapi kAraNamavalambya parihAryaH kRtikarmaNi sukhazIlajanaH, api ca tasya kRtikarmaNi vidhIyamAne tadIyasAvadhakriyAyA apyanumatiH kRtA bhavatItyataH sA mA bhUditi buddhyA'pi na vandanIyo'sau // 52 // kiJcaloe vede samae, diTTho daMDo akajjakArINaM / dammati dAruNA vi hu, daMDeNa jahAvarAheNa // 53 // 'loe'tti / 'loke' lokAcAre 'vede' samastadarzaninAM siddhAnte 'samaye' rAjanItizAstre 'akAryakAriNAM' caurAdInAM 'daNDaH' asaMbhASyatAzalAkAni!haNAlakSaNaH prayujyamAno dRSTaH, yataH 'dAruNA api' raudrA api te 'yathAparAdhena' apa-15 rAdhAnurUpeNa daNDena dIyamAnena 'damyante' vazIkriyante, ata ihApi mUlaguNAdyaparAdhakAriNAM kRtikarmavarjanAdiko * daNDaH prayujyate / etacca kAraNAbhAvadazAyAm , kAraNe tu vAgUnamaskArAdikramayatanA karttavyaiva // 53 // Aha cavAyAe kammuNA vA, taha ceTui jahaNa hoi se mannU / passati jato avAyaM, tadabhAve dUrao vje||54|| 'vAyAe'tti / yataH pArzvasthAdeH sakAzAt kRtikarmaNyavidhIyamAne 'apAya' saMyamavirAdhanAdikaM pazyati taM prati 'vAcA' madhurasaMbhASaNAdinA 'karmaNA' ziraHpraNAmAdikriyayA tathA ceSTate yathA tasya 'manyuH' svalpamapyaprItikaM na bhavati / athA For Private Personal Use Only Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavR- ttiyutaH tRtIyo- // 171 vandane'pi saMyamopaghAtAdirapAyo na bhavati tatastasyApAyasyAbhAve dUratastaM sukhazIlajanaM varjayet , epa viSayavibhAgaHgurutattvakRtikarmakaraNAkaraNayoriti bhAvaH // 54 // atha teSAM kAraNaprAptavandanA'karaNe doSamupadarzayati vinizcayaH eyAiM akurvato, jahArihaM arihadesie mgge| Na havai pavayaNabhattI, abhattimaMtAdao dosA // 55 // 4 lAsaH 'eyaaiiti| etAni' vAganamaskArAdIni pArzvasthAdInAM 'yathArha' yathAyogya arhaddarzane mArga sthitaH san kaSAyotkaTatayA kAraNe vandayo na karoti tena pravacane bhaktiH kRtA na bhavati, kintvabhaktimattvAdayo doSAH, prAkRtazailyA'bhaktyAdaya ityapare, tatrAbha- nAkaraNe dotiH AjJAbhaGgAt , AdinA svaarthbhrNshaabhyaakhyaanvndhnaadipraaptiprigrhH||25|| kAni punasteSAM vandane kAraNAni ? ityAha-18 | pApAdanam parivAra parisa purisaM, khittaM kAlaM ca AgamaMNAuM / kAraNajAe jAe, jahArihaM jasla jaMjoggaM // 56 // kAraNAni 'parivAratti / parivAra parSadaM puruSaM kSetraM kAlaM cAgamaM jJAtvA, tathA kAraNAni-kulagaNAdiprayojanAni teSAM jAtaHprakAraH kAraNajAtaM taMtra 'jAte' utpanne sati 'yathAha' yasya puruSasya yadvAcikaM kAyikaM vA vandanamanukUlaM tasya tat kartavyam // 56 // atha parivArAdIni padAni vyAcaSTeparivAro se suvihio, parisagao sAhae sa veragaM / mANI dAruNabhAvo, NisaMsapurisAdhamo puriso 57/1 logapagao nive vA, ahavaNa rAyAdidikkhio hujaa| khittaM vihamAi abhAviaMca kAlo ya aNugAlo | // 171 / 'parivAroM'tti / 'logapagaotti / 'se' tasya pArzvasthAdeyaH parivAraH saH 'suvihitaH' vihitAnuSThAnayukto varttate / parSadi / Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gato vA sabhAyAmupaviSTaH 'vairAgyaM' vairAgyajanakamupadezaM kathayati yena prabhUtAH prANinaH saMsAraviraktacetasaH saMjAyante / anyatra tu parivArasthAne paryAyo gRhyate brahmacaryaparyAyo yena prabhUtakAlamanubhUta ityarthaH, parSacca vinItA tatpratibaddhA sAdhusaMhatirgRhyate / tathA kazcitpArzvasthAdiH svabhAvAdeva 'mAnI' sAhaGkAraH, tathA 'dAruNabhAvaH' raudrAdhyavasAyaH, nRzaMso nAma-krUrakarmA avandyamAno vadhavandhAdikaM kArayatItyarthaH, ata eva puruSANAM madhye'dhama etAdRzaH puruSa iha gRhyate // 57 // yadvA 'lokaprakRtaH' bahulokasammato nRpaprakRto vA-dharmakathAdilabdhisaMpannatayA rAjJo bahumataH / 'ahavaNa'tti athavA rAjAdidIkSito'sau zailakAcAryAdivat, evaMvidhaH puruSa iha pratipattavyaH / kSetraM nAma - vihAdikamabhAvitaM vA, vihaM - kAntAramA dizabdAtpratyanIkAdyupadravayuktam, tatra varttamAnAnAM sAdhUnAmasAvupagrahaM karoti, abhAvitaM nAma saMvignasAdhuviSayazraddhAvikalaM pArzvasthAdibhAvitamityarthaH, tatra teSAmanuvRttividadhAnaiH sthAtavyam, kAlazca 'aNugAlo' duSkAla ucyate, tatra sAdhUnAM varttApanaM karoti / evaM parivArAdIni kAraNAni vijJAya kRtikarma vidheyam // 58 // AgamagrahaNena ca dvAragAthAyAM darzanajJAnAdiko bhAvaH sUcito'tastamaGgIkRtya vidhimAha - daMsaNanANacarittaM tavaviNayaM jattha jattiyaM pAse / jiNapannattaM, bhaktIi pUyae taM tahiM bhAvaM // 59 // 'daMsaNa'tti / vyAkhyAteyaM prathamolAse // 59 // evamudyatetaravihArigatavandanavidhau pratipAdite satyAha codakaHkiM guNaviyAlaNAe, liMgaM ajjhappasuddhiheu ti / namaNijaM avisesA, jaha jiNapaDimA jao bhaNiaM // 1 ) prerakaH Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRttiyutaH tRtIyo - / / 172 / / 'kiM guNa'ti / kiM guNAnAM liGgaprativaddhAnAM vicAraNayA ?, liGgamevAdhyAtmazuddhi heturityavizeSAnnamanIyam, yathA | jinapratimA, nahi namanIyagataguNaprabhavA namaskarturnirjarA, api tvAtmIyAdhyAtmazuddhiprabhavA, sA ca liGgAdapi bhavantI liGgasyApi namanIyatvamAkSipatIti yato bhaNitamAvazyake // 160 // titthayaraguNA paDimAsu Natthi NissaMsayaM viANato / titthayara ttiNamaMto, so pAvai NijjaraM viulaM // 61 // 'titthara'ti / tIrthakarasya guNA jJAnAdayaste 'pratimAsu' bimbalakSaNAsu 'natthi' na santi 'niHzaMsayaM' saMzayarahitaM 'vijAnan' avabudhyamAnastathApi tIrthakaro'yamityevaM bhAvazuddhyA 'namana' namaskarttA 'prApnoti' AsAdayati 'nirjarAM' karmakSayalakSaNAM 'vipula' vistIrNAm // 61 // eSa dRSTAntaH, ayamarthopanayaH liMgaM jiNapannattaM, eva NamaMtassa NijjarA viulA / jai viguNavippahINaM, baMdai ajjhappasohIe // 62 // 'liMgaM 'ti / yate'nena sAdhuriti 'liGgam' rajoharaNAdidharaNalakSaNaM jinaiH - arhadbhiH prajJaptaM praNItam, 'evaM' pratimAvat namaskurvato nirjarA vipulA / yadyapi guNaiH- mUlottaraguNairvividham- anekadhA prakarSeNa hInaM-rahitaM 'vandate' namaskaroti 'adhyAtmazuddhyA' cetaHzuddhayeti // 62 // samAdhAtumupakramate|NiyaavagarisAvahio, ukkariso guNavao bhagavao u / taTTavaNAbhAveNaM, paDimA khalu hoi NamaNijjA // 'Niya'tti / nijaH-svIyaH apakarSaH - hInaguNatvaM tadavadhiko yaH 'utkarSaH' adhikaguNalakSaNaH sa guNavato bhagavatasta ) gurutattvavinizcayaH llAsaH AcAryaH / / 172 / / Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ttvato vidyate, tatsthApanAbhAvena pratimA khalu 'namanIyA' vandanIyA bhavati / ayaM bhAvaH - mukhyatastAvannamaskarttavyatvaM svApakarSAvadhikotkarSapratiyogitvaM prakRte tIrthakara eva, tatsthApanAdvArA tUpacArataH pratimApi namaskarttavyeti // 63 // liGgasya tu namaskartavyatve neyaM nItiH kintu bhinnetyAha- dattaNeNa sammaM, namaNijjaM hoi sAhuliMgaM tu / taM khalu sakkhaM bhAve, saMbaddhaM hoi sabbhAve // 64 // 'davattaNeNa 'ti / sAdhuliGgaM tu samyaksthApanAto'pi prAdhAnyena dravyatvena namanIyaM bhavati, yataH 'tat' dravyatvaM khalu 'sadbhAve' paramArthe vicAryamANe 'sAkSAt samavAyena bhAve saMbaddhaM bhavati, bhAvakAraNatAyA eva dravyapadArthatvAt, kAryakAraNabhAvasya ca kathaJcidavizvagbhAva eva saMbhavAt // 64 // itthaM ca namaskarttavyatAyAM sthApanAto'pi pratyAsannataratayA pradhAnaM dravyarUpaM liGgam, tacca bhAvasaMvaddhaM syAt ; prakRte tu pArzvasthAdiliGge pakSIkRte bhAvAsaMbaddhena dravyatvasyaiva pAramArthikasyAbhAvAdapradhAnatvasyaiva paryavasAne sthApanAvanna manaHzuddhihetutvaM namaskarttavyatvaM veti, 'asAdhUnAmapi liGgaM namaskarttavyam, manaHzuddhihetutvAt, jinapratimAvat' ityatra dRSTAntavaiSamyamityabhiprAyavAnAha-- jiNapaDimAsu jiNANaM, ajjhappaM ThavaNao va ArovA / liMgammi u davattA, iya diTTaMtassa ve hammaM // 65 // 'jiNapaDimAsu'tti / jinapratimAsu jinAnAmadhyAtmaM sthApanAto vA iyaM jinAnAM mUrttiH pratiSThApitetyevam, AropAdvA bhagavadguNAnAM 'bhagavAnevAyaM prazamarasanimagnalocanaH prasannavadanaH snigdhakAntiH surAsuranaranikarapUjitaH' ityevaM : Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ttiyutaH svopajJava- bhavati / liGge tu dravyatvAd bhAvasAdhUnAM sambandhyetadityevamadhyAtmaM bhavati dravyatvapratyAsattidvArA bhAvAdhyAropAdvetyapi gurutattva bodhyam , tacca prakRte pakSIkRte liGge nAstIti dRSTAntasya vaidharmyam / na hi pratimAvat pArthasthAdiliGgaM bhAvasambandhenAdhyA- vinizcayaH tRtIyo- tAtmazodhakamIkSAmaha iti // 65 // nanu pratimAyAM yathA tIrthakaraguNAnAmasatAmAropo'dhyAtmazodhakastathA liGge'pyasatAM lAsaH sAdhuguNAnAmAropastAdRzaH sulabha evetyata aah||173|| davattAbhAvammi ya, NiraMtaraM davabhAvaNAjaNio / tattha guNajjhArovo, kilesamUlaM vivajjAso // 66 // | 'davattAbhAvammi yatti / dravyatvAbhAve ca nirantaraM dravyabhAvanayotkarSadazAyAM dravyatvapratyAsattipramoSe bhAvyamAnayo -18 vadravyayorabhedaparyavasitayA janitaH 'tatra' pArzvasthAdiliGge guNAdhyAropaH 'viparyAsaH' bhramarUpaH, asthAnabhAvanAjanitatvAt ;13 ata eva klezamUlam , ajnyaansyaivaanrthnibndhntvaat| pratimAyAM tu naivamasti, yatastatra sthApanArUpA bhAvapratyAsattirbhAvanAsthAnaM sadbhUtamevAstIti dhyAnasAmagrImahimnA jAyamAnastadabhedAdhyAropo'pi na viparyAsarUpaH; bhinnAbhinnarUpatvAdvastunaH pratyAsattivazAtkayAcidyapekSayA bhinne'pyabhedAdhyavasAyasyAduSTatvAt / ata eva pAramarSe'pi "dhUvaM dAUNa jiNavarANaM" ityAdI jinapratimAnAM jinAbhinnatayA'bhidhAnamaduSTam / yadi tvadhyAropika eva sthASyasthApanayorabhedaH syAt tadA vizeSadarzinAM tadabhidhAnaM na syAditi vicAraNIyaM sudhIbhiH // 66 // itthaM viparyAse sati pApAnumatidoSo'pi syAdityAha // 173 // itto a appahANe, pAhaNNamaIi pAyaDA hoi| taggayadosANunnA, iNamabhipeJceva bhaNiyamiNaM // 67 // ROGRESSOCSLAMGIRLS JainEducation international For Private & Personal use only Soyainelibrary.org Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ WELCONGRESUMEASURE 'itto atti / 'itaH' dravyatvAbhAve'pi bhAvaguNAdhyAropAt 'apradhAne pArzvasthAdiliGge prAdhAnyamatyA prakaTaiva tadgatadopAnujJA, kUTaliGgaprAdhAnyasphUttoM tatprativaddhadoSANAmapi tathAtvasphuraNAt / idamabhipretyaiva bhaNitamidamAvazyake // 67 // || saMtAtitthayaraguNA, titthayare tesimaM tuajjhappaM / na ya sAvajA kiriyA, iyaresudhuvA samaNumannA // 6 // | 'saMta'tti / 'santaH' vidyamAnAH zobhanA vA tIrthakarasya guNAH-jJAnAdayaH, kva ? tIrthakare iyaM ca pratimA tasya bhagavata iti teSAM namaskurvatAm 'idamadhyAtmam' idaM cetaH, tathA na ca tAsu pratimAsu 'sAvadhA' sapApA 'kriyA' ceSTA, 'itareSu' pArzvasthAdiSu 'dhruvA' avazyaMbhAvinI sAvadyA kriyA / praNamatastatra kim ? ityAha-samaNumannA' sAvadhakriyAyuktapArzvasthAdiSu praNamanAt sAvadyakriyAnumatiriti hRdayam / athavA santastIrthakaraguNAstIrthakare tAn vayaM praNamAmasteSAmidamadhyAtmam , tato'rhadguNAdhyAropeNa ca iSTapratimApraNamanAnnamaskarturna ca sAvadyA kriyA prispndnlkssnnaa| 'itareSu' pArzvasthAdiSu / pUjyamAneSvazubhakriyopetatvAtteSAM namaskarturbhuvA samanujJeti // 68 // prakArAntareNa zaGkate aha ThavaNAbhAveNaM, liMgaM ajjhappasohayaM iTuM / tA vattavaM sA kiM, tasseva uyAhu annnnss|| 69 // | | 'ahaM' tti / atha sthApanAbhAvena 'liGga' pArzvasthAdisambandhi dravyaliGgam 'adhyAtmazodhaka' zubhabhAvanAjanakamiSTaM na caivaM pApAnumatiH, apradhAne pradhAnatvasphUrtereva tadrUpatvAditi bhAvaH tat vaktavyaM 'sA' liGge sthApanA kiM 'tasyaiva pArzva*sthAderutAho! 'anyasya' saMvignasya sAdhoH? // 69 // AdyaM pakSaM dUSayitumupakramate For Private Personal Use Only Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRttiyutaH tRtIyo - // 174 // tasseva sANa iTThA, kiriyA sAvajjayA jao tassa / asuhavigappaNimittaM, paDimAsuya sA Na thovAvi 70 'tasseva'tti / 'tasyaiva' pArzvasthAdeH 'sA' sthApanA liGge 'neSTA' nAGgIkRtA, yataH 'tasya' sthApyatvenAbhimatasya kriyA sAvadyA azubha vikalpanimittam, tAdRzasya bhAvasya sthApanAyA api tathAtvAt, tathA ca pApAnumatidoSastadavastha eveti bhAvaH / pratimAsu ca 'sA' sAvadyakriyA'numatirUpA stokA'pi nAsti, sthApye tIrthakare parispandarUpasAvadyakriyA'bhAvAt, sthApye'nubhUyamAnayoreva guNadoSayoH sthApanAsaGketamahimnA'numatisaMbhavAt tathA ca dRSTAntavaiSamyamitibhAvaH / athavA 'tasyaiva' pArzvasthAdeH 'sA' line sthApanA neSTA yatastasya sAvadyA kriyAsti, sA ca liGge pratyAsannA'zubhavikalpanimittam / tathA ca tayA'zubhavikalpakoDIkriyamANaM liGgamavandanIyam, pratimAsu ca sA sAvadyakriyA stokApi nAstIti tayA'zubhavikalpAviSayIkriyamANatvAt sA vandanIyaiveti dRSTAntavaiSamyam // 170 // atrAha prerakaHsuddhakiriyANimittA, aha siddhI naNu havejja jIvANaM / paDimAsu vi tayabhAvA, to Na have sA jao bhnniaN|| 'suddha'ti / nanu yadyevamazubhakriyAjanitA'zubhasaGkalpaviSayatvAlliGgasyAvandanIyatvaM tadvandanasya pApaphalatvAt, viparyayAcca pratimAnAM vandanIyatvaM vyavasthitaM tadA zuddhakriyAnimittA jIvAnAM namaskartRRNAM 'siddhiH' puNyaniSpattirbhavediti pratimAsvapi tadabhAvAt' zuddhakriyA'bhAvAtpuNyasiddhirna bhavediti tAsAmapyavandanIyatvaM prasaktam / na khalu pApAniSpattimAtrArtha vandane pravRttiH prekSAvatAm, tulyAyavyayatvAt, kintu puNyaniSpattaye'pi sA cAtrApi pratimAgatazuddhakriyAbhAve : gurutattvavinizcayaH lAsaH prerakaH // 174 // ainelibrary.org Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ durghaTeti / yato bhaNitamAvazyake // 71 // jaha sAvajA kiriyA, Natthi ya paDimAsu evamiyarA vitayabhAve Natthi phalaM,aha hoi aheuaMhoi // 72 // | 'jahatti / yathA 'sAvadyA kriyA' sapApA kriyA 'nAstyeva' na vidyata eva pratimAsu evaM 'itarApi' niravadyApi nAstyeva, tatazca 'tadabhAve' niravadyakriyA'bhAve nAsti 'phalaM' puNyalakSaNam / atha bhavati 'ahetukaM bhavati' niSkAraNaM ca bhavati, praNamyavastugatakriyAhetugatatvAt phalasyetyabhiprAyaH / ahetukatve cA''kasmikakarmasaMbhavAnmokSAdyabhAva iti gaathaarthH||72|| samAdhAyakaH prAhamaNasuddhiNimittattA, paDimAo huMti vNdnnijjaao| sA ceva ya phalaheU, teNaNa doso jao bhaNiyaM 73 // | 'maNasuddhitti / yadyapi pratimAsu niravadyakriyA'pi nAsti tathApi manaHzuddhiH-jinaguNapraNidhAnalakSaNA tannimittatvAt pratimA vandanIyA bhavanti, sA caiva manaHzuddhiH phalahetuH; tena na 'doSaH' praaguktprtimaanaamvndytvaapttilkssnnH| yato bhaNitam-Avazyake // 73 // kAmaM ubhayAbhAvo, tahavi phalaM hoi mnnvisuddhiie| tIe puNa maNavisuddhIi kAraNaMhuMti pddimaao||7|| _ 'kAma'ti / 'kAma' anumatamidaM yaduta 'ubhayAbhAvaH' sAvadyetarakriyAbhAvaH pratimAsu tathApi 'phalaM' puNyalakSaNamasti / manaso vizuddhaH sakAzAt , tathAhi-vagatamanovizuddhireva namaskartuH puNyakAraNaM na namaskaraNIyavastugatA kriyA, samAdhAyakaH guruna. 30 Jain Educationka For Private Personal Use Only Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJava- AtmAntare phalAbhAvAt / yadyevaM kiM pratimAbhiH?, ityucyate-tasyAH punarmanovizuddheH 'kAraNaM' nimittaM bhavanti pratimAH, gurutattvattiyutaH itavAreNa tasyAH saMbhUtidarzanAditi gAthArthaH // 74 // evaM vyavasthite satyAha pUrvapakSI | vinizcayaH tRtIyo- liMgaM vi pujjamevaM, muNiguNasaMkappakAraNatteNaM / NevaM vivajayappA, jaM so sAvajakammajue // 75 // llAsaH pUrvapakSaH // 175 // / 'liMga vitti| liGgamapi pUjyam 'evaM' manaHzuddhimAtrasya phalahetutve syAt', muniguNasaGkalpakAraNatvenAdRSTo hi liGgadarza-18 nAdapi muniguNAnAM saGkalpa iti, tadetat samAdhAtumAha-naivaM yaduktaM prAg bhavatA 'yat' yasmAtsa kUTaliGge 'sAvadyakarmayukte', 8| muniguNasaGkalpo viparyayAtmA, atadvati tadravagAhitvAt // 75 // pratimAsvAkSepanirAsamAha NiravajakammajaNiyA'NahasaMkappaM viNA Na ya Na punnnn|titthyrgunnaarovaa, suhasaMkappassa saMbhavao 76 pratikAcaH __ 'Niravajatti / niravadyakarmajanito yo'naghaH-zubhaH saGkalpastaM vinA na ca puNyaM pratimAsvapi vandyamAnAsvitizeSaH, na ityapi na vAcyamityarthaH, tIrthakaraguNAdhyAropAta pratimAsu zubhasaGkalpasya sambhavAt viparyayasyApyuddezyaguNaviSayatvena | zubhatvAditi bhAvaH // 76 // saGkalpazubhAzubhatAprakAramevAhajaM guNadosaNimittaM, suhAsuhattaM tayaM tu tayahINaM / jaM puNa ubhayavirahiaM, taM ajjhaarovbllbbh|77||[* | 'jaM' ti / ye guNadoSanimitte zubhAzubhatve te tadadhIne, ekavacanaM sUtre prAkRtatvAt, ayaM bhAvaH-saGkalpagataM zubhatvama18|zubhatvaM ca dvividham-vizeSyakRtaM prakArakRtaM ca / tatra yad vizeSyakRtaM tad guNavadvastuviSayatvaM doSavadvastuviSayatvaM ca viSaya-21 SCARRIERSARKAR // 175 // Inn Education International Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gataM guNaM doSaM cApekSate, yatpunaH prakArakRtaM tatrAha-yatpunaH 'ubhayavirahitaM' guNadoSobhayarahitAkAramAtravastuviSayaM zubhatvamahai zubhatvaM ca tad 'adhyAropavalalabhyaM' zubhAdhyArope zubhaprakAramazubhAdhyArope caashubhprkaarmityrthH||77|| prakRtayojanAmAha evaM suhasaMkappo, paDimAo hou jinngunnaarovaa|udiss nigguNe puNa, kaha so jutto jao bhaNiyaM78 PI evaM ti / evaM viSayagataguNakRtazubhatvAbhAve'pi pratimAto jinaguNAropAtprakArazubhatayA zubhasaGkalpo bhavatu viSayaga to'pi nAzubha iti kiJcidguNasAdRzyena zubha eveti / liGge tu doSajanitAzubhasaGkalpena pratibandhAcchubhasaGkalpa uttiSThata eva na / atha taTasthatayA kathaJcitpatisaMhite liGge bhavedapi tathApyayaM 'nirguNAn' pArzvasthAdInuddizya bhavan kathaM yuktaH, zubhatayA vaktuM prakArakRtazuddhatAyA apyabhAvAt / yato bhaNitamAvazyake // 78 // jai vi ya paDimAsu jahA, muNiguNasaMkappakAraNaM liNgN| ubhayamavi asthi liMge,Na ya paDimAsUbhayaM atthi | 'jai vi yatti / yadyapi ca pratimAsu yathA munInAM guNAH-vratAdayasteSu saGkalpaH-adhyavasAyastatkAraNaM 'liGgaM dravya-4 liGgaM tathApi pratimAbhiH saha vaidharmyameva, yata ubhayamapyasti liGge sAvadyakarma niravadyakarma ca / tatra niravadyakarmayukta eva yo muniguNasaGkalpaH sa samyaksaMkalpaH sa eva ca puNyaphalaH, yaH punaH sAvadyakarmayukte'pi muniguNasaGkalpaH sa viparyAsasakalpaH klezaphalazcAsau viparyAsarUpatvAdeva / na ca pratimAsUbhayamasti ceSTArahitatvAt , tatazca tAsu jinaguNaviSayasya klezaphalasya viparyAsasaGkakalpasyAbhAvaH, sAvadyakarmarahitatvAt pratimAnAm / AhetthaM tarhi niravadyakarmarahitatvAt samyaksaGka Main Education International For Private & Personal use only Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRtiyutaH tRtIyo // 176 // lpasyApi puNyaphalasyAbhAva eva prApta iti, ucyate tasya tIrthakara guNAdhyAropeNa pravRtternAbhAva iti // 79 // tathA cAhaNiyamA jiNesu uguNA, paDimA uddissa je maNe kuNai / aguNe ya viANato, kaM Namau maNe guNaM kAuM 180 'Niyama'tti | 'niyamAt' avazyaMbhAvAt 'jineSu' tIrthakareSveva tuzabdasyAvadhAraNArthatvAt, 'guNAH' jJAnAdayo na pratimAsu, pratimA dRSTvA tAsvadhyAropadvAreNa yAn 'manasi karoti' cetasi sthApayati punaH punarnamaskaroti, ata evAsau tAsu zubhaH puNyaphalo jinaguNasaGkalpaH, sAvadyakarmarahitatvAt ; na cAyaM tAsu niravadyakarmAbhAvamAtrAdviparyAsasaGkalpaH, sAvadyakamopetavastuviSayatvAttasya; tatazcobhayavikala evAkAramAtratulye katipayaguNAnvite vA'dhyAropo'pi yuktaH / 'aguNe' ityAdi, aguNAneva tu zabdasyAvadhAraNArthatvAt, avidyamAnaguNAneva 'vijAnan' avabudhyan pArzvasthAdIn kaM manasi kRtvA guNaM namaskarotu tAn ? iti // 180 // nanvanyasaMvignasAdhusambandhinaM guNamadhyAropamukhena manasi kRtvA namaskarotvityastu dvitIyaH pakSa ityata Aha eeNa aNNaThavaNA, parAkayA hoi NigguNatteNaM / guNasaMkappAjogA, guNamitte jaM taicchA ya // 81 // 'eeNa'tti / 'etena' nirguNaviSaye zubhasaGkalyAbhAvavyavasthApanenA'nyasthApanA parAkRtA bhavati, uddezyagataguNasAmrAjye satyapi tasya nirguNatvena guNasaGkalpAyogAt nirguNasya viSayasya vizeSadarzinA taTasthatayA'pi pratisandhAtumazakyatvAdityapi draSTavyam / hetvantaramAha - 'ca' punaH 'yat' yasmAd 'guNamAtre' sAdRzyanirUpakaguNaleze sati 'tadicchA' adhyAropecchA ) gurutattvavinizcayaH llAsaH // 176 // nelibrary.org Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavati / ayaM bhAvaH-pudgaladravyatvena jinabhinnatayopasthitAyAM jinapratimAyAM tadabhedAdhyAropastAvanna svArasikaH, kinti cchAdhInatayA''hAryaH, icchA ca kiJcidguNasAdRzyavati viSaya eva saMbhavatyaviSaye'dhyAropasyAniSTasAdhanatvapradarzanAta, tataH pratimAyAM jinaguNAdhyAropo yukto na tu kUTaliGge sAdhuguNAdhyAropa iti // 81 // api ca liGge sthApanAnikSepo|'pi na pravarttate kutastarAM zubhasaGkalpaH? ityAhapaNa ya ThavaNA vi pavaTTai, tajjAtIe tahA sadose y| uvavAiyaM ca eyaM, sammaM bhAsArahassammi // 82 // 'Na yatti / na ca sthApanApi liGge 'tajjAtIye' sAdhujAtIye pArzvasthAdau sadoSe ca pravartate, sthApanAyAH sAdRzyarU-3 patvAt , tasya ca tadbhinnatvaghaTitasya vyavahArataH sAdhubhinnatvAbhAvavatyapravRtteH, tadgatabhUyodharmavattvabhAgasya ca sadoSatayaiva virodhAt , ata eva pArzvasthAdau sAdhuritivacanaM bhAvasAdhutvabAdhenApakRSTasAdhuviSayatayA paryavasyad rUpasatyaM na tu sthApanAsatyam , na cedevaM tadA rUpasatyasthApanAsatyayorabhedaprasaGga iti / upapAditaM caitat samyag bhASArahasye'smAbhiriti tata evAdhikamavaseyam // 82 // nanu kUTaliGge mA bhUt sthApanA, paraM tat sAdhuguNasmaraNadvArA vandanIyamastu, idameva ca tatra | tATasthyaM gIyate yat tat na svayaM vandyam , tadupasthApitAH sAdhuguNAstu vandyA ityAzaGkAyAmAhasaimajAyAe vi hu, suhasaMkappo parAkao itto| NigguNatullattAe, jaM NAyAe Na so hoi // 83 // 'saitti / smRtimaryAdayApi 'itaH' sthApanApravRtteH zubhasaGkalpo liGgAdiSyamANaH parAkRtaH, yatsa zubhasaGkalpaH smarya Main Education International For Private & Personal use only Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khopajJavattiyutaH tRtIyo // 177 // mANeSu sAdhuSu nirguNatulyatayA smArakasAdRzyajJAnopanayanena jJAtayA na bhavati, nirguNatulyatAjJAnasya guNasaGkalpapratiba- gurutatvandhakatvAditi bhAvaH // 83 // nanu kUTaliGge'pi yena na doSaH pratisaMhitastaM pratyadhyAtmazodhakatvAt tat sarveSAM svarUpeNa vinizcayaH vandanIyamastvityata Aha llAsaH muddhassa jai vikAsai,liMgAu saI havijja sumunniinnN| taha vi imaM Na pamANaM,visesadaMsINa jaMbhaNiyaM 84 / 'muddhassatti / 'mugdhasya' vizeSAdarzino dharmAbhimukhasya kasyacit 'liGgAt' dravyaliGgadarzanAt smRtiH sumunInAM bhaved etAdRzaliGgadhAriNo jainAH sAdhavaH saMsAratArakA iti, tathA'pyetalliGgaM vizeSadarzinAM na pramANam / yadbhaNitamAvazyake 84 jaha velaMvagaliMga, jANaMtassa Namao dhuvaM doso / NiddhaMdhasa tti NAUNa vaMdamANe dhuvaM doso // 85 // I 'jahatti / yathA 'viDambakaliGga' bhaNDAdikRtaM 'jAnataH' avabudhyamAnasya 'namataH' namaskurvataH sato'sya bhavati 'doSaH181 pravacanahIlanAdilakSaNaH / niddhandhasaM' pravacanopaghAtanirapekSa pArzvasthAdikaM 'iya' evaM 'jJAtvA' avagamya 'vaMdamANe dhuvaM doso'tti 'vandati' namaskurvati namaskartari 'bhravaH' avazyaMbhAvI 'doSaH' AjJAvirAdhanAdilakSaNaH / pAThAntaraM vA "niddhaMdhasaM pi nAUNa vandamANassa doso u" idaM prakaTArthameveti gaathaarthH||85|| tathA ca kasyacidguNahetutve'pi kUTaliGgaM hai vandanapravRttau sAmAnyata eva niSiddham , citrArpitakAminIva satattvabhAvinaH kasyacidguNanimittamapi darzanapravRttau prAyo / // 177 // doSahetutvAditi siddham / nanu yadyevaM pArzvasthAdInAM vandanapravRttau doSa uktastadApavAdena tadvandanamapyayuktaM syAddoSAnapA Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ACCASSACROCOM yAdityAzaGkA nirAkartumAha avavAeNa ya doso, Na NigguNANaM pi vaMdaNe hoi / gurulAghavaciMtAe, evaM dANAisu vi NeyaM // 86 // | 'avavAeNa yatti / apavAdena ca nirguNAnAM vandane'pi gurulAghavacintAyAM na doSaH, tasyA eva doSapratibandhakatvAt / / evaM dAnAdiSvapi jJeyam , tathAhi-pArzvasthAdInAmAhAradAnAdAnayorazivAdikAraNe puSTAlambanapravRttyA na doSaH, taduktam -"asive omoyarie, rAyaduDhe bhae va gelanne / addhANarohae vA dijjA avA paDicchijjA // 1 // " evaM teSAM vastrA-18 didAnAdAnayorapi puSTAlambane na doSaH, taduktam-"imo avavAo, gihI annatithio vA seho pavaiukAmo tadijjai jattha sulabhaM vatthaM tattha vi visae aMtarA vA asivAdi hujjA, evamAdikAraNehiM taM visayamagacchaMto iha alabhaMto pAsasthAivatthaM gihijjA dijjA vA tesiM, addhANe vA vaccaMtA musiA annato alabhaMtA pAsatthAivatthaM gihijjA, himadese vA sItAbhibhUA pADihAriaM giNhijjA, gilANassa vA atthuraNAdi givhijjA, evmaai|" tathA kAraNe vasatyAdidAne'pi na doSaH, yataH kAraNe'sAmbhogikA api pArzvasthAH pravacane sAmbhogikA ucyante / sAmbhogikAnAM ca vasatimadhye vidyamAnaM yo na dadAti tasya caturlagha, agyAdinA vasatyupadravAt zvApadAdibhayAdvA zaikSaglAnAdyartha vA'dhvaprapannA vA ya AgatAsteSAM vidyamAnasthAnAdAne caturguru prAyazcittam / sambhogasAdharmikavAtsalyapravacanavyucchittizceti jItavRttAvuktam / tathA kAraNe pArzvasthAdivAcanAdAnAdAnayorapi na doSaH, yataH pAvasthAdiH saMvignavihAramabhyupagato'bhyupagantukAmo vA vAcyate / tathA'nyatrAlAbhe siddhAntAvyucchittyarthaM pArzvasthAdibhyo'pi vAcanA gRhyata ityAdi // 86 // JainEducation international Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRtiyutaH tRtIyo - -1181611 Jain Educat iya ujjaeyaragayaM, NAUNa vihiM suANusAreNaM / ujjamai bhAvasAraM, jo so ArAhago hor3a // 87 // vihiNA imeNa jo khalu, kuguruccAraNa sugurusevaae| vavaharai visesaNNU, jasavijayasuhAI so lahai 188 iti mahAmahopAdhyAyazrIkalyANavijayagaNiziSya mukhyapaNDitazrIlAbhavijayagaNizimukhyapaNDitazrIjIta vijayagaNisatIrthya paNDitazrInayavijayagaNicaraNakamalacaJcakeNa paNDitazrIpadmavijayagaNisahodareNa paNDitayazovijayena viracite gurutattvavinizvaye tRtIya ullAsaH sampUrNaH // 3 // 'i'ti / 'vihiNatti gAthAdvayaM spaSTam // 87 // 188 // // iti mahAmahopAdhyAyazrI kalyANavijayagaNi ziSyamukhyapaNDitazrI lAbhavijaya gaNiziSya mukhyapaNDitazrIjIta vijayagaNi satIrthyazekharapaNDitazrI nayavijayagaNicaraNakamalacaJcarIkeNa paNDitazrIpadmavijayagaNi sahodareNa paNDitayazovijayena viracitAyAM svopajJagurusvavinizcayavRttau tRtIyollAsavivaraNaM sampUrNam // 3 // ational * gurutattvavinizcayaH lAsaH upasaMhAraH // 178 // Ainelibrary.org Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha prazastiH / prazastiH yasyAsana guravo'tra jItavijayaprAjJAH prakRSTAzayAH, bhrAjante sanayA nayAdivijayaprAjJAzca vidyApradAH / premNAM yasya ca sadma padmavijayo jAtaH sudhIH sodarastasyeyaM gurutattvanizcayakRtiH stAt paNDitaprItaye // 1 // kurvanti kavayo granthaM, yazaH santo vitanvate / ratnAni rohaNaH sUte, parIkSante parIkSakAH // 2 // nipuNo gurukulavAsaH, kugurutyAgo'pi yatra nipuNataraH / sA pAramezvarI gInipuNadhiyAM gocarA jayati // 3 // Main Education international ForPrivate LPersonal use Only Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavR. ttiyutaH cturtho||179|| upakramaH atha gurutattvavinizcaye caturthollAsaH / gurutattvavinizcayaH lAsa: vivRtastRtIya ullAsaH / atha caturtho vitriyate / tatra tRtIye kugurutyAgaH sugurusevA cAbhihitA, tadabhidhAnaM ca gurusvarUpanirUpaNena sujJAnaM bhavatIti nirgranthaprarUpaNAdvArA tadiha nirUpyate, tatreyaM prathamagAthAsuguruttaM sAhaNaM, gaMthaJcAraNa hoi nANINaM / iharA vivarIyatthaM, tesiM NiggaMthaNAmaM pi // 1 // 'suguruttati / jJAninAM sugurUNAM granthatyAgena sugurutvaM bhavati, gRNAti tattvamiti guruH zobhano guruH sugururiti hi sugurupadArthaH, sa ca granthatyAga eva ghaTate nAnyathA, atyaktagranthena nairgranthyapradhAnasya mArgasyopadeSTumazakyatvAt / viparyaye doSamAha-'itarathA' granthatyAgAbhAve teSAM sAdhutvAbhimatAnAM pArzvasthAdInAM nirgranthanAmApi viparItArtha yahacchAmAtrotApakalpitatvena daridrasya dhanapAlanAmavad apayazaskarameva syAt // 1 // kathaM tarhi nirgranthanAmnaH sArthakatvam ? kA vA nirya-14 nthAnAM prarUpaNA ? ityata Aha nirgranthalakSadasacaudasavihavajjhanbhaMtaragaMthA u je muNI mukkA / te NiggaMthA tesiM, paMcaNha parUSaNaM vucchaM // 2 // vidhaH khalu bAhyo granthaH, tathAhi-kSetraM-setvAdi 1, vAstu-khAtAdi 2, dhanaM ca-hiraNyAdi, dhAnyaM ca // 179 // zAlyAdi tayoH saJcayaH 3, mitrANi ca sahavardhitAdIni, jJAtayazca svajanAstaiH saha saMyogaH 4, yAnAni-zibikAdIni ! Nam For Private Personal Use Only linelibrary.org Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - RECRACCOCOCCOLOGOO.Gk 5, zayanAni-palyaGkAdIni 6, AsanAni-siMhAsanAdIni 7, dAsyaH-aGkapatitAH 8, dAsA api tathAvidhA eva 9, kappaM ca vividhagRhopaskarAtmaka 10miti / caturdazavidhazcAbhyantaro granthaH, tathAhi-krodhaH-aprItilakSaNaH 1, mAnaHahamitipratyayahetuH 2, mAyA-svaparavyAmohotpAdakaM zAThyam 3, lobhaH-dravyAdikAkA 4, prema-priyeSu prItihetuH 5, dveSaH-upazamatyAgAtmako vikAraH 6, yadyapi prema-mAyAlobharUpaM dveSazca-krodhamAnAtmakastathA'pi tayoH pRthagupAdAnaM kathaJcit sAmAnyasya vizeSebhyo'nyatvakhyApanArthamiti vRddhaaH| mithyAtvaM-nAsti 1 na nityaH 2 na karoti 3 kRtaM na vedayati 4 nAsti nirvANaM 5 nAsti nirvANopAyaH 6 iti SaDDiH sthAnastattvArthAzraddhAnam , yadAha sammatikAraH-"NasthiNa NiccoNa kaNai, kayaM Na veei Natthi NevANaM / Natthi ya mokkhovAo, cha mmicchattassa ThANAI // 1 // "7 vedaH-strIvedAdistridhA 18, aratiH-saMyame'prItiH 9, ratiH-asaMyame prItiH 10, hAsaH-vismayAdiSu vaRvikAsAtmakaH 11, zokaH-dRSTaviyogAmAnasaM duHkham 12, bhayAmahalokAdibhedabhinnaM saptavidham 13, jugupsA-asnAnAdimalinatanusAdhuhIlanA 14 / tadakta- II muttarAdhyayananiyukto-"duviho a hoi gaMtho, bajjho abhitaro u NAyabo / aMto a coddasaviho, dasahA puNa bAhiro gaMtho // 1 // kohe mANe mAyA lome peje taheva dose ya / micchatta veda aratI, rati hAso soga bhaya kucchA // 2 // khettaM vatthu dhaNadhaNNasaMcao mittaNAisaMjogA / jANasayaNAsaNANi ya, dAsI dAsaM ca kuviyaM ca // 3 // " tato dazavidhacaturdazavidhAbhyAM vAhyAbhyantaragranthAbhyAM ye muktA munayaste nigranthA bhaNyante teSAM paJcAnAM prarUpaNAM vakSye // 2 // tatra dvAragAthAtrayaM purAtanamevAha For Private ainelibrary.org Personal Use Only Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRttiyutaH tRtIyona // 18 // dvAragAthAH KAMACREGACASSESAGAR paNNavaNa 1 vea 2 rAe 3, kappa 4 caritta 5 paDisevaNA 6 nANe 7 / gurutattvatitthe 8 liMga 9 sarIre 10, khette 11 kAla 12 gaiThii 13 saMjama 14 nigAse 15 // 3 // M vinizcayaH llAsa: jogu 16 vaoga 17 kasAe, 18 lesA 19 pariNAma 20 baMdhaNe 21 vee 22 / / kammodIraNa 23 uvasaMpajahaNa 24 sannA 25 ya AhAre 26 // 4 // bhava 27 Agarise 28 kAlaM 29 tare 30 ya samughAya 31 khitta 32 phusaNA 33 ya / bhAve 34 parimANaM 35 khalu, appAvahuaM 36 NiyaMThANaM // 5 // 'paNNavaNa'tti / etadarthazca pratidvAraM vakSyate // 3 // 4 // 5 // tatra prajJApanAdvAramAhapaNNavaNAbheANaM, parUvaNA tattha paMca nniggNthaa| bhaNiA pulAya bausA, kusIla NiggaMtha ya sinnaayaa|||| prajJApanAdvAra ___ 'paNNavaNa'tti / prajJApanA nAma nirgranthapadAbhidheyasya sAmAnyasya bhedAnAM prarUpaNA 'tatra' tasyAM vicAryamANAyAM paJca nirgranthA bhaNitAH, pulAko bakazaH kuzIlo nirgranthaH snAtakazceti // 6 // tatra tAvat pulAkaM nirUpayatigayasAro dhannakaNo, pulAyasaddeNa bhannae teNaM / tullacaraNo pulAo, so duviho laddhisevAhiM // 7 // 'gayasAroM'tti / gatasAro dhAnyakaNaH pulAkazabdena bhaNyate, niHsAratvasAdhAt , tena tulyacaraNaH pulAka ucyate / na // 18 // CASSES nirgathAH pulAka: Jain Educati Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ACCESSOCOLO caivaM kaNasthAnIyasaMyamavigamAdasaMyatatvApattiH, kaNasthAnIyotkRSTasaMyamasthAnAbhAve'pi pulAkasthAnIyApakRSTasaMyamasthAnAnapAyAt ; nahi pulAkadRSTAntenAkiJcitkaratvamabhipretaM kintu niHsAratvamiti / sa labdhisevAbhyAM dvividho labdhipulAkaH sevanApulAkazceti // 7 // AdyamAhadeviMdatullabhUI, laddhipulAgo u jo saladdhIe / satto kajje puDhe, cUreuM cakkavaTi pi // 8 // labdhipu| 'deviMdatti / devendreNa-surapatinA tulyA-samAnA bhUtiH-samRddhiryasya sa tathA, labdhipulAko yaH svalabdhyA 'puSTe' saGghA dyAlambanatvena dRDhe kArye utpanne cakravarttinamapi cUrayituM zaktaH, taduktam-"laddhipulAo puNa jassa deviMdariddhisarisA 4/ 6 riddhI, so saMghAiANa kaje samuppaNNe cakkavadi pi sabalavAhaNaM cunneuM samattho"tti // 8 // dvitIyamAha AsevaNApulAo, Neo paDisevaNAi paMcaviho / nANe daMsaNa caraNe, liMge a tahA ahaasuhume||9|| AsevanA M 'AsevaNa tti / AsevanApulAkaH 'pratisevanayA' svAcArapratikUlasevanayA jJAnAdisAravigamAt / sa ca paJcavidho | pulAkaH 4/ jJeyaH-jJAne darzane cAritre liGge cAsevanArato yathAsUkSmazca // 9 // eteSAmeva lakSaNaM spaSTayati tatpaJcavinANe daMsaNa caraNe, saTANAyArakhaliao iisi|liNgmmi vivajjAse, maNeNa duTTho ahaasuhumo||10|| dhatvaM ca AI 'nANetti / jJAne darzane cAritre ca svasthAnAcArasya-jJAnAdyAcArasya skhalitaH-paribhraMzAdISadbhavati, skhalitamilitA didUSaNairjJAnapulAkaH, zaGkAdibhirdUSaNairdarzanapulAkaH, mUlottaraguNapratisevanayA ca cAritrapulAka ityarthaH / liGge pulAkaH / R-554552-54-5A5 lAka: %-93-5 guruta. 31 For Private Personal Use Only Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRttiyutaH caturthI // 181 // 'viparyAse' niSkAraNaM liGgavyatyaye kriyamANa ityarthaH, 'manasA' manomAtreNa 'duSTaH' akalpya pratisevI yathAsUkSmapulAkaH / tadidamAha bhASyakRt - " nANe daMsaNa caraNe, liMge ahamuhumae a NAyo / nANe daMsaNa caraNe, tesiM tu virAhaNe - sAro // 1 // liMgapulAo annaM, NikkAraNao karei jo liMgaM / maNasA akappiANaM, Nisevao hoahAsumo // 2 // " tti // 10 // yathAsUkSmasyArthAntaramAha sarvvasu vi eesuM, thovaM thovaM tu jo virAhei / so hoi ahAsumo, eso aNNo vi aaeso|| 11 // 'savesu vitti | 'sarveSvapyeteSu jJAnAdiSu stokaM stokaM yo virAdhayati sa bhavati yathAsUkSmaH, eSo'nyo'pi 'AdezaH ' vyAkhyAprakAraH / taduktamuttarAdhyayanavRddhavivaraNe - " ahAsumo eesa ceva paMcasu vi jo thovaM thovaM virAhei "tti // 11 // nigamanadvArA vizeSamAha- iya duviho u pulAo, bhaNio laddhIi taha ya sevaae| aNNe laddhipulAyaM, bhiSaNaM NecchaMti naannaao||12|| 'iya Mtti / 'iti' amunA prakAreNa labdhyA tathA sevayA pulAko dvividho bhaNitaH / anye punarlabdhipulAkaM 'jJAnAt' jJAnAsevakAt pulAkAdbhinnaM necchanti, nahi labdhivizeSamAtreNAsAratvaM pulAkatvaprayojakaM bhavati, tadupajIvanaM ca sArvatrikamiti labdhivizeSavato jJAnAsevina eva labdhipulAkatvavyapadezo yukta iti teSAmabhiprAyaH, taduktaM bhagavatIvRttI|" anye tvAhuH - " AsevanAto yo jJAnapulAkastasyeyamIdRzI labdhiH, sa eva ca labdhipulAko na tadvyatiriktaH kazcidaparaH" gurutattvavinizcayaH lAsaH pulAkadvaividhye mAnAntaram // 181 // Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vakuzaH N DER iti // 12 // kRtA pulAkaprajJApanA / atha vakuzaprajJApanAmAhaso bauso cArittaM, vausaM aiArapaMkao jassa / uvagaraNasarIresuM, so duviho hoi NAyavo // 13 // kuzaH _ 'so vauso'tti / yasyAticArapaGkataH 'vakuzaM' zavalaM karburamityanarthAntaraM cAritraM sa vakuza ucyate, sa upkrnnshriir-hai| yodividho jJAtavyo bhavati, upakaraNavakuzaH zarIravakuzazceti // 13 // AdyamAha 'muttuM' ityAdinAmuttuM puTThAlaMba, vatthAI apAuse vi jo dhuvai / avi ujalAi~ icchai, saNhAi~ vibhUsaheuM ca // 1 // upakaraNa muktvA 'puSTAlambanaM' pravacanamAlinyaparihArAdisadbhAvakAraNaM yo'prAvRSyapi vastrANi 'dhuvaitti prakSAlayati, 'apiH Ahetvantarasamuccaye ujjvalAni vastrANIcchati zlakSNAni ca vibhUSAhetoricchati // 14 // pattAi ghaTTa maTuM, karei tellAiNA ya kayateaM / bhuMjai a vibhUsAe, bahuM ca patthei uvagaraNaM // 15 // __ 'pattAitti / pAtrAdi AdinA daNDakAdiparigrahaH, 'ghRSTaM' kharapASANAdinA 'mRSTaM' zlakSNapASANAdinA karoti, tailAdinA ca kRtatejaH sthApayatIti gamyam , bhuGkte ca vibhUSAyA hetoH, vastrapAtrAdi vahu ca prArthayatyupakaraNam // 15 // so vauso uvagaraNe, uvgrnnvibhuusnnaannuvttnno| dehavauso akajje, karacaraNaNahAi bhUsei // 16 // zarIra_ 'so'tti / sa upakaraNe vakuza upakaraNavibhUSA'nuvarttanataH / dvitIyamAha-'akArye' azucinetravikArApanayanAdisamRtakAryavirahe karacaraNanakhAdi yo bhUSayati sa dehavibhUSAnuvRttisvAbhAvyAd dehvkushH||16|| dvividhasyApyasya sAdhAraNaM DEMERGE / bakuzaH For Private & Personal use only Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajava- svarUpamAha gurutttvttiyutH| duviho vi imo iDiM, icchai parivArasaMgahAikayaM / paMDiccatavAikayaM, jasaM ca patthei logAo // 17 // vinizcayaH caturthI"18 'duviho vitti| 'dvividho'pyayam' upakaraNabakuzaH zarIrabakuzazca parivArasaGgrahAdikRtAm 'RddhiM' vibhUtiM vAJchati, bahu-II llAsa: // 182 // ziSyaparivArAdinA samRddhimAn ahaM syAmiti / pANDityaM-tarkagranthAdiparijJAnaM tapaH-paSThASTamAdi, tataH pANDityaM ca tapazca bakuzapANDityatapasI te AdI yeSAM tAni pANDityatapaAdIni taiH kRtaM yazazca lokAt'prArthayati' madIyaM pANDityAdi parIkSya sAmAnyalaloko mama yazo bRyAditi // 17 // kSaNam tussai niyaguNasavaNA,suhasIloNa'ppaNo dalai kttuN| ujjamai Neva vADhaM, vihiyAhorattakiriyAsu // 18 // | 'tussaiti / nijaguNAnAM pANDityAdInAM kathaJcillokamukhaprasiddhimupagatAnAM zravaNAt tuSyati / tathA sukhazIlaH sannA-14 tmanaH kaSTaM na dadAti, udyacchati naiva vADhaM vihitAH-sUtroktA yA ahorAtrakriyAH-dinarAtraprativaddhAnuSThAnalakSaNAstAsu // 18 // avivitto parivAro, saMjamahINo vi hoi eyassa / kakAighaTTajaMgho, maTTho taha kattariyakeso // 19 // ___ 'avivitto'tti / etasya bakuzasya 'parivAraH' ziSyaparicchadaH 'aviviktaH' vastrapAtrAdisnehAdapRthagbhUtaH 'saMyamahIno-18 hA'pi' cAritrarahito'pi bhavati / tathA kalkAdibhiH-sugandhidravyaSTajaGghaH, tathA 'mRSTaH' kRtatailAdyabhyaGgaH, tathA krttit-13||182|| kezo locabhayavaiklavyAt // 19 // For Private & Personal use only Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 505 tvam pravacanasAkSyam taha desasabacheArihehi sabalehiM saMjuo eso| dukkhakkhayaTThamabhuDhio a suttammi jaM bhnniyN||20|| bakuzasya RT 'tahatti / tathA dezasarvacchedAhaH 'zabalaiH' zabalacAritraiH saMyuta epa zavalaH duHkhakSayArthamabhyutthitazca, yadbhaNitametat karmakSayArtha pravacane // 20 // mabhyutthitauvagaraNadehacukkhA, riddhIjasagAravAsiyA nniccN| bahusavalacheyajuttA, NiggaMthA bAusA bhnniyaa||21|| 'uvagaraNa'tti / upakaraNadehAbhyAM cokSAH-vizuddhA RddhiyazogAravAzritAH 'nityaM' sarvakAlaM vahavaH zavalAH-zabalacAritrayuktA yeSAM parivArabhUtAste ca te chedayuktAH-chedaprAyazcittayogyazavalacAritrAste tathA nirgranthA bakuzA bhaNitAH 21 // atra kazcidAkSipatiuttaraguNasevA vihu, naNu NiccaM caraNaghAiNI bhnniyaa| kammakkhayaTThamabhuTThiassa sA jujae kaha nnu||22|| prerakaH 'uttaratti / nanvityAkSepe, uttaraguNasevA'pi 'nityaM sarvakAlaM caraNaghAtinI bhaNitA, maNDapasarSapadRSTAntAt / tathA ca 1 18 karmakSayArthamabhyutthitasya 'sA' nityamRddhiyazogAravAzritatvabhaNanena prakaTIkRtA nityamuttaraguNapratisevA kathaM nu yujyate !, karmakSayArthAbhyutthAnanirantarottaraguNasevayoH parasparaM virodhAditi bhAvaH // 22 // etatsamAdhAtumAha granthakRtkammakkhayaTamabbhuTiassa sA haMdi kmmdoskyaa|nn kuNai caraNavighAyaM, vivkkhbhaavennpddibdaa||23|| AcAryaH 'kammakkhayaTThamiti / karmakSayArthamabhyutthitasya vakuzanirgranthasya 'handi' ityupadarzane 'sA' nityamuttaraguNasevA vyasana-2 ACREDEOCOMEOCOCOCOCCC For Private Personal Use Only Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRtiyutaH caturthI // 183 // sthAnIyA 'karmadoSakRtA' nirupakramatathAvidhacAritramohanIya karmavaiguNyajanitA na tUtkaTabhAvajanitA, tasya saMjvalanAtiriktakaSAyodayAbhAvAt; ato na karoti cAritravighAtam, mandabhAvakRtatvAt / kiJca 'vipakSabhAvena' pratisevanIyagataprati sevApratikUlapariNAmena tattatprAyazcittApattikaraNapariNAmena ca pratibaddhA, ato'pi na karoti caraNavighAtam, mantrazaktipratibaddhamiva viSaM prANi (Na) vighAtamiti jJeyam // 23 // nigamayati Nidhaso Na tamhA, vauso sAhU phuDaM aNAyArI / vauso puNa duviappo, jujai jogammi thirabhAvo // 24 // 'Nirddhadhaso 'ti / 'tasmAt' bhAvavizeSeNa nirantarottaraguNasevAyAzcAritrAvighAtakatvAt 'niddhandhasaH' pravacanopaghAtanirapekSapratisevAkArI na bakuzaH sAdhuH, kintu sphuTamanAcArI, cAritrapAlanAnukUla bhAvalezasyApyabhAvAdanA cArapravRttatvAcca / 'bakuzaH' vakuzanirgranthaH punaH 'yoge' svAGgIkRtamArge 'sthirabhAvaH' dRDhabhagnAnusandhAna pariNAmaH 'dvivikalpaH' upakaraNazarIrAbhyAM dvibhedo yujyate / nanu yadyevaM dvividho'pyayaM vakuzo nirmanthastadA kathaM zAstre'kAlavastradhAvanAdinA bAkuzikatvamasaGgo dUSaNamucyate ? satyam, bAkuzikApakRSTasthAne prApte doSasyAbhidhAnAt // 24 // dvayorapyanayoH pratyekaM bhedAnAhaduviho vi hu patteyaM, paMcaviho hoi so puNo vauso / AbhogamaNAbhoge, saMbuDaya asaMbuDe suhume // 25 // 'duviho vi hu'ti / sa punarvakuzo dvividho'pyupakaraNazarIrabhedAt pratyekamupakaraNe zarIre ca paJcavidho bhavati - Abhogavakuzo'nA bhogavakuzaH saMvRtavakuzo'saMvRtavakuzI yathAsUkSmavakuzaceti // 25 // etAneva vivecayati Jain Education international : gurutattvavinizvayaH lAsaH nigamanam upakaraNaza rIravakuzI uttarabhedAH // 183 // Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAhUNamiNamakiccaM iya jAgaMto vi kuNai Abhoge / amuto'NAbhoge, saMvuDa mUluttaraguNesu // 26 // 'sAhUNaM'ti / sAdhUnAmetadakRtyamiti jAnannapi yaH karoti dopaM sa Abhoge vakuzaH / 'amuNaMto'tti, akRtyametadityapratisaMdadhAno yo doSaM karoti so'nAbhoge vakuzaH / 'saMvuDa' tti, vibhaktilopaH prAkRtatvAt, mUlottaraguNayoH svapratijJAtayoH 'saMvRtaH ' niruddhaviparyastapravRttiH san vAkuzikasaMyamasthAnayogAt saMvRto bakuzaH // 26 // vivarIo'saMbuDao, ahavA iha saMvuDo'pathaDadoso / payaDo asaMvuDo aha sumo nayaNAimajaNao // 27 // 'vivarIo'ti / viparIto mUlottaraguNayoH 'asaMvRtakaH' asaMvRtavakuzaH / prakArAntaramAha - athavA 'iha' loke 'aprakaTadoSaH' aviditAparAdhaH saMvRtaH, 'prakaTaH' lokaviditadoSo'saMvRtaH asti ca doSaprAkavyAprAkaTyayoH sApekSanirapekSapariNAmAbhyAM bhedaH / vyAkhyAdvaividhyaM cedaM bhagavatIvRttau vyavasthitamityasmAbhirapyevamuktam / kvacittu mUlottaraguNairyuktaH saMvRta ityasyaiva loke'vijJAtadoSaH saMvRttatrakuza iti vyAkhyAnaM dRzyate / nayanAdInAM - locanavadanAdInAM majjanAt prakSAlanAdakSimalAdyapanayanAd yathAsUkSmavakuzaH // 27 // kRtA bakuzaprajJApanA / atha kuzIlaprajJApanAmAha sIlaM caraNaM taM jassa kucchiaM so have iha kusIlo / paDisevaNAkasAe, so duviho hoi NAyavo // 28 // 'siilN'ti| zIlaM caraNaM tad yasya kutsitaM bhavet sa iha kuzIla ucyate, sa pratisevanAkaSAyayoH ekavacanaM samAhAradvandvavazAt dvividho bhavati jJAtavyaH, pratisevanAkuzIlaH kaSAyakuzIlazceti dvividhaH kuzIla ityarthaH / tatra samyagArAdhanA : uttarabhedavivecanam kuzIlaH tadvaividhyaM ca Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / svopajJava- pratikUlA pratigatA vA sevanA pratisevanA, taduktam-"sammArAhaNavivarIA paDigayA vA sevaNA paDisevaNa"tti / kaSA- gurutattva ttiyutaH yAzca-kaSasya-saMsArasyA''yaH-lAbho yebhyaste krodhAdayaH prasiddhA eveti draSTavyam // 28 // dvividhasyApyasya pratibhedAnAha- vinizcayaH ___caturthI- patteaM paMcaviho, so puNa duviho vi hoi NAyabo / nANe daMsaNa caraNe, tave a ahasuhamae ceva // 29 // lAsaH // 184 // 'patteya'ti / sa punardvividho'pi kuzIlaH pratyekaM paJcavidho bhavati jJAtavyaH, pratisevanAkuzIlo'pi paJcavidhaH, kaSA- dvividhasyAyakuzIlo'pi ca paJcavidha ityarthaH / katham? ityAha-jJAne darzane caraNe tapasi yathAsUkSmazca // 29 // tatra pratisevanAku pi kuzIlazIlasya paJca bhedAn vivecayati syottarabhedAH nANAINaM paDisevaNAi paDisevaNAkusIlo siN|ahsuhumo puNa tussaM, jaNavihiaguNappasaMsAe // 30 // pratisevanAPI 'nANAINati / 'jJAnAdInAM' jJAnadarzanacAritratapasAM 'pratisevanayA' kAlAdyaGgavaikalyasevanayA'nAsevanayA vA 'si'ti |2kuzIlaprabhe. teSAM-jJAnadarzanacAritratapasAM pratisevanAkuzIlo bhavati / janavihitA yA guNaprazaMsA-eSa tapasvI eSa cAritrItyAdi- davivecanam dalakSaNA tayA zrUyamANayA tuSyan punaryathAsUkSmaH pratisevanAkuzIlaH // 30 // kapAyakuzIlasya paJca bhedAn vivecayati-1 kaSAyakuzIjo nANAI juMjai, kasAyao so kusIlao ttth|crnnmmi sAvadANA, maNasA kuvio ahAsuhumo31 ka 'jo nANAitti / yaH kaSAyataH' saMjvalanakaSAyodayAt 'jJAnAdi' jJAnaM darzanaM tapo vA 'yunakti' svaviSaye vyApAra- rUpama yati saH 'tatra' jJAne darzane tapasi ca kuzIlaH kapAyato draSTavyaH / 'caraNe' cAritre kaSAyakuzIlazca zApadAnAt / yathA PSRSTISSAG464 R // 184 // lain Education International For Private & Personal use only Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyakuzIla sUkSmazca 'manasA' manomAtreNa 'kupitaH' krodhAviSTaH, kopazca mAnamAyAlobhAnAmapyupalakSaNam , taduktam-"maNasA kohaa4||iie, NisevayaM hoahAsuhumo |"tti // 31 // abhiprAyAntaramAha kohAiehi aNNe, nANAibirAhaNeNa icchaMti / nANAikusIlaM taha, avare liMgaM tavaTThANe // 32 // al 'kohAiehiti / anye vyAkhyAtAraH krodhAdimirjJAnAdivirAdhanena jJAnAdikuzIlaM kaSAyata icchanti, taduktaM paJca-lA nirgranthIprakaraNe-"ahavA vi kasAehiM, nANAINaM virAhago jo u / so nANAikusIlo, Neo vakkhANabheeNaM // 1 // " pratibhediti / tathA'pare paJcasu bhedeSu dvividhe'pi kuzIle vicAryamANe tapaHsthAne liGgamicchanti, taduktam- "anne liMgakusIlaM, tu davyAtavakusIlassa ThANae biti"tti / tatra bhagavatyAM tAvattapaHsthAne liGgameva paThyate, taduktam- "kusIle NaM bhaMte ! kativihe khyAntapaNNatte? goyamA! duvihe paNNatte, taMjahA-paDisevaNAkusIle ya kasAyakusIle ya / paDisevaNAkusIle NaM bhaMte ! kativihe ra pratisevapaNNatte? goyamA! paMcavihe pannatte, taMjahA-nANapaDisevaNAkusIle dasaNapaDisevaNAkusIle carittapaDisevaNAkusIle liMgapa nAkuzIlapraDisevaNAkusIle ahAsuhumapaDisevaNAkusIle NAmaM paMcame / kasAyakusIle NaM bhaMte! kativihe paNNatte? goyamA ! paMcavihe bhedAntaraM ca paNNatte, taMjahA-nANakasAyakusIle daMsaNakasAyakusIle carittakasAyakusIle liMgakasAyakusIle ahAsuhumakusIle NAma paMcame"tti / bhASyAdau tvevaM paThyate-"nANe daMsaNa caraNe, tave a ahasuhumae abohave / paDisevaNAkusIlo, paMcaviho INU munneybo||1||"tti "emeva kasAyammi vi paMcaviho hoi so kusIlo u |"tti // 32 // kRtA kushiilprjnyaapnaa| atha nigranthaprajJApanAmAha RECRACK nin Education international For Private Personal use only wow.jainelibrary.org Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAmaanuman rAja EASESCAM - svopajJavR- gaMthAo mohAo, jiggaMtho Niggao munneabo| uksAmao akhabago, so duviho desio sme||33|| gurutttvttiyutH| gaMthAo'tti / granthAt 'mohAt' mohalakSaNAnnigato nirgandhaH 'muNeyavotti jJAtavyaH, sa dvividho darzitaH 'samaye vinizcayaH caturthI- siddhAnte, upazAmako mohopazamakaraNAt , kSapakazca mohakSayakaraNAt // 33 // dvividhasyApyasya bhedAnAha llAsa: // 185 // patteaMpaMcaviho,duviho vi imo jiNehiM akkhaao| paDhamasamao apaDamo,caramo'caramo ahAsuhamo34 4aa nigranthaH ta patteya'ti / dvividho'pyayamupazAmakakSapakabhedabhinno nigranthaH pratyekaM jinaiH paJcavidha AkhyAtaH-prathamasamayo'athamasa mayazcaramasamayo'caramasamayo yathAsUkSmazceti / / 34 // etAneva bhedAn vivecayati aMtamuhattapamANayaNiggaMthaddhAi paDhamasamayammi / paDhamasamao apaDhamo, baluto sesasamaesu // 35 // nimranthaRI aMtamuhuttatti / antarmuhUrtapramANakanimranthAddhAyA antarmuhUrttamAnakanimranthasasayarAzeH 'prathamasamaye vartamAnaH' Adau 0 prabhedse nimranthatvaM pratipadyamAnaH prathamasamayanirgranthaH / zeSasamayeSu pUrvAnupUA vartamAno'prathamasamayanimranthaH // 35 // vivecanam carame samae caramo'caramo sesesu ceva smesu|saamnnnnenn ya eso, iha ahasuhumutti pribhaasaa||36|| 1 'carameti / 'carame' nirgranthAddhAyAH santime samaye vartamAnazcaramasamayanigranthaH / acaramazca zeSeSveva samayeSu pazcA|nupUyA vrtmaanH| sAmAnyena ca prathamAdyavivakSayA sarvasamayeSu vartamAna eSa nigrantho yathAsUkSma iti iha' jinazAsane pri-15||105|| bhASA, taduktaM bhagavatIvRttI- sAmAnyena tu yathAsUkSma iti pAribhASikI sajheti / " prathamAdInAM catuNAM vivakSAvi tadbhedaprabhedAca LATKARELawiman HomVERINISTER a CRICASEAS PLETECTREAA For Private Personal Use Only Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ snAtaka: zeSaparigRhItasUkSmasthUlarjusUtranayakRto bhedaH, paJcamo bhedastu vyavahAranayamate, tenAntarmuharttapramANasyaikasya nigranthasyAbhyapagamAt , sUkSmatvaM cAsya sarvavyApakatvena; taduktamuttarAdhyayanavRddhavivaraNe-"ahAsuhumo eesu savesu vi"tti / tathA ca nayabhedAdime bhedA ityapi samyagAlocayAmaH // 36 // kRtA nirgranthagrarUpaNA / atha snAtakaprarUpaNAmAha-- sukkajjhANajaleNaM, hAo jo vigydhaaikmmmlo|sonnhaaygo NiyaMTho,duhA sajogI ajogI y||37|| hA 'sukkajhANa'tti / zukladhyAna-yatpRthaktvavitarkasavIcAraikatvavitarkAvIcAralakSaNaM tadeva jalaM tena snAtaH san yo vigata-14 hai ghAtikarmamalo jAtaH sa smAtako nigrantha ucyate, sa ca dvidhA-'sayogI' trayodazaguNasthAnavattI 'ayogI ca' caturdaza-8 guNasthAnavI // 37 // avibhaktasyAsyaiva bhedAnAha so acchavI asabalo'kammaMso suddhnaagdidvidhro| arahA jiNe ya kevali,aparissAI ya pNcviho||38|| FI 'so acchavi'tti / 'saH' snAtako'cchaviko 1 'zavalo 2 'karmAzaH 3 'zuddhajJAnadRSTidharaH' saMzuddhajJAnadarzanadharo'rhan bhedAH jinaH kevalI 4 aparizrAvI 5 ceti 'paJcavidhaH' paJcabhedaH // 38 // tatra prathamabhedArthamAhaacchavio avahao, ahavA bhannai chavI sarIraM ti|jognnirohaa tassAbhAve achavi ti sdtyo||39|| acchavikaH | 'acchaviotti / acchaviko'vyathaka ityekeSAM matam , avyathakatvaM ca mohakSaye sati prANAtipAtamkaraNaniyamasya pari-4 de niSThitatvAnna durghaTam , vivecitaM caitadupadezarahasye'smAbhiH / athavA chaviriti zarIraM bhaNyate, yoganirodhAttasya zarIra SANS JBIDEducation international For Private Personal Use Only Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 svopajJavRsyAbhAve'cchaviriti zabdArtho yujyata ityapareSAM matam // 39 // gurutattvattiyutaH / ahavA acchavio khalu,akheyavAvArajogao ittttho| ghAikkhaeNa tatto,khavaNAbhAvA va acchavio // 4 // vinizcayaH caturtho 'ahavatti / athavA kSapA-sakhedo vyApArastadyogAt kSapI tato'khedavyApArayogataH 'acchaviotti akSapISTa itya-14 // 186 // pyanyeSAM matam / 'vA' athavA ghAtikSayeNa kRtvA 'tataH' ghAtikSayAnantaraM kSapaNAbhAvAd ghAtikarmaNAM akSapI 'acchavitti prAkRtenocyata ityapi vyAkhyAntaram / matAntarANi caitAni prajJaptivRttI vyavasthitAni, tathAhi-'acchavi'tti avyathaka ityeke, chaviyogAcchaviH-zarIraM tad yoganirodhena yasya nAstyasAvacchavika ityanye, kSapA-sakhedo vyApArastasyA astitvAtkSapI tanniSedhAdakSapItyanye, ghAticatuSTayakSapaNAnantaraM vA tatkSapaNAbhAvAdakSapItyucyata iti // 40 // dvitIyabhedamAha suddhAsuddho sabalo, tatto'savalo have vivjttho| aiArapaMkavigamA, ghAiviNAsA akmmNso||41|| azabalo81 'suddhAsuddhotti / 'zuddhAzuddhaH'cAritrasattApekSayA zuddhatvAdaticAramalApekSayA cAzuddhatvAcchavala ucyate, tathA cAha- 'karmAzazca "sabalo suddhAsuddhotti / tataH zabalAdviparyasto viparIto'ticArapaGkavigamAdekAntazuddho'zabalaH, tadAha-"egaMtasuddho| asabalo"tti / tRtIyabhedamAha-ghAtinAM vinAzAt 'akAzaH' jJAnAvaraNIyAdInAmaSTAnAM karmaNAM samudAyabhUtAnAmaMzAH -avayavA ghAtikarmalakSaNA na santyasyeti vyutpatteH, tadAha-"aMzAH-avayavAH karmaNaste avagayA jassa so akamma- // 186 // so"tti, nAsti karmAzaH-ghAtikarmasattA yasyeti vyutpattirityanye // 41 // caturtha bhedamAha 252525555 Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ --- - taha suddhanANadiTThI, ashaayaanntnaanndNsnnvN| araha jiNa kevali tti tha, egaTThe hoi saddatiyaM // 42 // shuddhjnyaanhai| tahatti / tathA zuddhajJAnadRSTirasahAye'nante ca ye jJAnadarzane kevalAkhye tadvAn / arhan jinaH kevalIti caikArtha dRSTidharaH zabdatrayam-caturthasnAtakabhedArthAbhidhAyakam , tribhirapyetaiH parasparopasaMdAnenetadarthAbhidhAnAt , vivaraNaparaM vaitaditi vodhyam // 42 // paJcamaM bhedamAhakammAparissavaNao, aparissAvI ajogibhaavmmi| esA khallu parivADI, paNNattIe phuDaM bhnniyaa||43|| aparizrAvI | 'kammAparissavaNao'tti / karmaNAM aparizravaNataH-avandhanAt 'aparizrAvI ayogibhAve' niruddhayogatve na parizravati-nAzravati karmANItyaparibhAvIti vyutpatteH / eSA khalu paripATI 'prajJaptau' bhagavatyAM sphuTA bhaNitA, tathA ca tadA-| lApaH- "siNAe NaM bhaMte ! kativihe paNNatte ? goyamA ! paMcavihe paNNatte, taM jahA-acchavI asabale akammase saMsuddhanANadaMsaNadhare arahA jiNe kevalI aparissAi"tti // 43 // granthAntaravizeSamAhaaparissAvitti payaM, aNiaMNo uttarajjhayaNaesu / bhaNiyaM ca tassa ThANe, egatthaM ceva sadatiyaM // 44 // granthAntara 'aparissAvitti'tti / aparizrAvati padaM paJcamabhedakathakamuttarAdhyayaneSu na bhaNitaM tasya sthAne' aparizrAvItipadasya gataH snAtasthAne paJcamabhedAbhidhAnAdhikAre ekArthameva zavdatrikamahana jinaH kevalIti, tathA ca tadAlApaH-"so paMcaviho acchavI kaprabhedaviasabalo akammaMso saMsuddhanANadaMsaNadharo arahA jiNo kevalI" iti // 44 // nanvete bhedA na pulAkAdibhedavat paraspara zeSaH guruta. 32 2-62-63 Jain E For Private Personal Use Only telibrary.org Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa- ttiyutaH caturtho // 187 // AGROGRECOREGCOM matiricyanta ityata Aha gurutatvaittha dasAbheyakao, bheo keNa viNa haMdi NidivotosaddaNayAvekakho, bheotibhaNati nniunnmii||45|| vinizcayaH 'ityatti / 'atra' snAtakabhedAbhidhAnAdhikAre dazAbhedakRto bhedo na kenApi vyAkhyAtrA handi nirdiSTaH, tat zabdana lAsaH yApekSo bheda iti bhaNanti 'nipuNamatayaH' abhayadevasUrayaH, tathA ca bhagavatIvRttiH-"iha cAvasthAbhedena bhedo na kena kAsnAtakaprabhecidvRttikRtehAnyatra ca granthe vyAkhyAtastatazcaivaM saMbhAvayAmaH-zabdanayApekSayA eteSAM bhedo bhAvanIyaH zakrapurandarAdivat" bAladaviSaye Aiti // 45 // atraiva vizeSamAha paparihAro iha bheo pajjAo, IhApohAivayaNao neo / iTThA vakkhA jaM tattabheapajAyao tivihA // 46 // | 'iha bheo'tti / 'iha' snAtakabhedAdhikAre zabdanayApekSayA yo bheda ucyate sa paryAyo jJeyaH / kiMvat ? ityAha-IhApohAdivacanavat , yathA khalu-"IhA apoha vImaMsA, maggaNA ya gavasaNA / sannA saI maI pannA, sabaM AbhiNivohi // 1 // " ityatrAvazyakapradeze matijJAnanirUpaNe tattvabhedanirUpaNAnantaraM matijJAnasAmAnyavizeSaparyAyANAmabhidhAnam , tathA cAsyA vRttiH-"IhA gAhA vyAkhyA-'Ihi' ceSTAyAm , IhanamIhA-satAmarthAnAmanvayinAM vyatirekiNAM ca payA-13 locaneti yAvat / apohanamapohaH-nizcaya ityarthaH, vimarzanaM vimarzaH, avAyAtpUrva IhAyA uttaraH, prAyaH ziraHkaNDUyanAdayaH puruSadharmA atra ghaTanta iti sapratyayo vimarzaH / tathA'nvayadharmAnveSaNA mArgaNA, cazabdaH samuccayArthaH, vyatirekadharmA-2 SANCHAR // 18 // library.org For Private Personal Use Only Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NamAHARMA locanA gaveSaNA, tathA saJjJAnaM sanjJA-vyaJjanAvagrahottarakAlabhAvI mativizeSa ityarthaH, smaraNaM smRtiH-pUrvAnubhUtArthAla-81 mbanapratyaya iti,mananaM matiH-kathaJcidarthaparicchittAvapi sUkSmadharmAlocanarUpA buddhiriti / tathA prajJAnaM prajJA-viziSTakSayopazamajanyA prabhUtavastugatayathAvasthitadharmAlocanarUpA matirityarthaH, sarvamidamAbhinivodhika mtijnyaanmityrthH| evaM kiJciddhedAbhedaH pradarzitaH, tattvatastu mativAcakAH sarva evaite paryAyazabdA iti||"atr hi tattvatastvityanena sAmAnyavizeSasAdhA raNyena paryAyAbhidhAnamuktam , samAnapravRttinimittakanAnAzabdAnAM paryAyatvAditi / tathA snAtakanirUpaNasthale'pi prakRte, hai arthAt snAtakatattvaM sayogyayogibhAvena tadbhedaM cAbhidhAyA'cchavitvAdibhedAbhidhAnaM ttpryaayprdrshnprmityrthH| nanu paryAsAyAbhidhAnamapi kimartham ? ityata Aha-'yat' yasmAd vyAkhyA tattvabhedaparyAyatastrividhA, tataH paryAyavyAkhyA'pi sampra dAyAnarodhAda yuktimatIti bhAvaH / atra tazcamasAdhAraNo dharmaH, tadvyAkhyAnabhitarabhedagamakatayopayujyate; bhedAzca tattvasAkSAvyApyadharmavantaH, tadvyAkhyAnaM nyUnAdhikasaGkhyAvyavacchedArthamupayujyate; paryAyAzca tattvabhedavAcakanAnAzabdAH, tavyAkhyAnaM tatra tatra vyutpattivyavahArasaulabhyArthamupayujyate; taduktaM 'IhA' ityAdigAthApAtanikAyAmAvazyakavRttI-"tattvabhedaparyAyaijAkhyeti nyAyAttattvato bhedatazca matijJAnasvarUpamabhidhAyedAnI nAnAdezajavineyagaNasukhapratipattaye tatparyAyazabdAnabhidhitsurAha"iti // 46 // itthaM cAtra zabdanayaH sAmpratAkhya evaM paryavasito na tu samabhirUDhaH, tena paryAyazabdAmabhyupagamAt , zabdabhedenArthabhedAbhyupagamaH khalu tadartha iti na caitanmate'parizrAvibhedasaGgatirapi, tulyapravRttinimittakatayopasthitAnAmevArthabhedasyAnenAbhyupa For Private Personal Use Only Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khopana- gamAta , acchavitvAparizrAvitvAdInAM ca sAmAnyavizeSabhAvena bhinnprvRttinimittktvaaditi| kiJca samabhirUDhAbhimatai daiHgurutattvattiyataH ghaTapaTAdivadvizakalitaiH paryavasitaiH kiM snAtakasya vizeSaNIyamapi / na ca 'sAmpratAzrayaNe'pyevaM paJcavidhatvamanupapannam , vinizcayaH caturthI- pradezadRSTAntena paJcavidhatvasya vyavahAreNaivAzrayaNAt' iti vAcyam , tatra bhinnaviSaye paJcavidhatvasya vyavahArakRtasya vyavahA-11 reNaivAzrayaNe'pyatraikasmin viSaye zabdakRtasya tasya zabdenAzrayaNe virodhAt ; astu vA zabdopagRhItavyavahAreNaiva tathA'bhidhAnamiti, tathA ca bhagavatIvRtyA samaM virodhaH, tatra "zakrapurandarAdivat" ityanena samabhirUDhanayasyaivAbhidhAnAcchakapurandarAdyarthabhedasya tadudAharaNatvAdityata AhabhagavaivittIi puNo'tagguNavinnANao samAsAo / eyaM ceva ya iTuM, panjAyaparaM va ThiyavayaNaM // 17 // prajJApanA dvArapUrNatA bhagavaitti / bhagavatIvRttau punaH 'atadguNavijJAnataH samAsAt atadguNasaMvijJAnabahuvrIhisamAsamAzritya zakrapurandarA15 divadityatrehApohAdivadityarthasyaivAzrayaNAdityarthaH, 'etadeva' asmadupapAditameva 'iSTam abhipretam , 'vA' athavA 'sthita vacanaM zakrapurandarAdivaditi yathAsthitavacanaM pAyaparaM' yathA zakrapurandarAdayaH paryAyazabdAstathA'cchavikAzabalAdayaH paryAyazabdA eveti sammukhIna evArtho na tu samabhirUDhaviSayAbhidhAnametaditi na ko'pi virodhH||47|| kRtA snAtakapra||jJApanA / pUrNa prajJApanAdvAram / atha vedadvAramAha vedadvAram veo thIveAI, tattha pulAo u hoi thIvajo / bausapaDisevagA puNa, havaMti savesu veesu // 48 // 48 // // 18 // womanamme in Education international For Private Personal Use Only Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ veo'tti / 'vedaH' strIvedAdistrividhaH-strIvedaH puruSavedo napuMsakavedazceti / tatra puruSaramaNAbhilASaH strIvedaH, strIrama-18| rANAbhilApaH puruSavedaH, ubhayAbhilASazca napuMsakaveda iti / tatra pulAkastu 'tu:' evakArArthoM bhinnakramazca strIvarja eva, strIvedaH khalvasau na bhavati, tatra tathAvidhalabdherabhAvAt / puruSavede napuMsakavede ca bhavati / napuMsakavedastvasau sa jJeyo yaH puruSaH sannapuMsakavedo varddhitakatvAdinA bhavati na tu svarUpeNa, ata eva-"purisaNapuMsakaveyae vA hoja"tti sUtram / puruSaH san yo napuMsakavedako na svarUpeNetyetadarthaH / bakuzAdiSvapi napuMsakavedakatvamitvameva bhAvanIyam / 'bakuzapratise vako' bakuzapratisevanAkuzIlau punaH sarveSvapi vedeSu bhavataH / pulAkabakuzapratisevanAkuzIlA avedakAstu na bhavanti, ta teSAmupazamakSapakazreNyorabhAvAditi draSTavyam // 48 // sakasAo ativeo, bhaNio upasaMtakhINaveo vaa|uvsNtkhiinnveo, NiggaMtho tkvennhaao||49||2 _ 'sakasAoM tti / 'sakaSAyazca' kaSAyakuzIlazca trivedo bhaNitaH pramattApramattApUrvakaraNaguNasthAnAni yAvat / anivR-12 ttibAdare sUkSmasamparAye ca upazAnteSu vedeSu upazAntavedaH, kSINeSu ca teSu kSINavedo vA / nirgranthastu na savedo bhavati kintUpazAntavedaH kSINavedo vA, zreNidvaye'pi tasya bhAvAt / snAtaH' snAtakaH 'tatkSaye' vedakSaye kSINaveda evetyarthaH // 49 // ukta vedadvAram / atha rAgadvAramAha| rAgo kasAyaudao, pulAyavausA kusIlabheA |ttth sarAgA NiggaMthaNhAyagA huMti gyraagaa||50|| rAgadvAram For Private Personal Use Only Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurutattvavinizcayaH kalpadvAram svopajJavR- 'rAgo'tti / rAgo nAma kapAyodayo'trAdhikRto na tu sAbhiSvaGgaM cittam / apramattAdau mAdhyasthyadazAyAM tadabhAve'pi ttiyutaH sarAgatvasyaiva vyavahArAt / tatra pulAkavakuzI 'kuzIlabhedI ca' pratisevanAkuzIlakaSAyakuzIlAkhyau sarAgau / nigranthasnAcaturtho tako ca gatarAgI, tayoH kaSAyodayAbhAvAt / kevalaM nirgrantha upazAntakaSAyavItarAgaH kSINakaSAyavItarAgo vA, svaat||189|| / kazca kSINakaSAyavItarAga eveti vizeSaH / / 50 // uktaM rAgadvAram / atha kalpadvAramAhakappoThiyA'ThiyapyA, jiNakappAI va tattha save vi| kappe Thie'Thie ciya, paDhamo taha therkmpmmi||51|| 'kappo tti / kalpaH sthitAsthitAtmA dvividhaH / 'tatra' AcelakyAdiSu dazasu padeSvavazyamavasthAne sthitakalpaH prathamapazcimatIrthakarasAdhUnAm / aniyatatayA'vasthAne caiteSu sthitAsthitatayA'sthitakalpo madhyamatIrthakarasAdhUnAm / 'vA' athavA 'jinakalpAdiH' jinakalpaH sthavirakalpazcetyarthaH, 'tatra' kalpadvAre vaktavye 'sarve'pi' pulAkAdayaH sthite'sthite ca hakalpe bhavanti, sarvatIrthakarakAle teSAM bhAvAt / idaM ca sthitAsthitakalpavicAramAzrityoktam / jinklpsthvirklpvicaare| tucyate-'tathA' iti samuccaye, 'prathamaH' pulAkanirgranthaH sthavirakalpa eva bhavati na tu jinakalpaH kalpAtIto vA, taduktaM paJca nigranthyAm-"paDhamo u therkppe"tti| uttarAdhyayanavRttau tu-"sthavirakalpAdirUpakalpApekSayA tu pulAkaH sthavirakalpe havA jinakalpe vA na tu kalpAtItaH, tathA cAgamaH-'pulAe NaM bhaMte ! kiMjiNakappe hojA therakappe hojA kappAtIte hojA? goamA! jiNakappe vA hojA therakappe vA hojA No kappAtIte hojatti / anye tvAhaH-sthavirakalpa eva" iti matadvayaM likhitamasti / pAThastu prajJaptI-"No jiNakappe hojA therakappe hojANo kappAtIte hojA" ityevaM dRzyate / vRttI For Private & Personal use only tAmA // 189 // Jain Education brary.org Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ACCMROCENCRECOGRESS cana kiJcidatrodRDintamasti pratyuta vRttikRtA granthAntare sthavirakalpa evokto'stIti pAThabhedAdinibandhanaM matadvayama. anyato vA kutazciddhetoriti na samyagavagacchAmaH // 51 // sakasAo tiviho viya, kappAIANiyaMThayasiNAyA |vuspddisevgaa puNa, jiNakappe therakappe vA 52 // 'sakasAotti / 'sakaSAyaH' kaSAyakuzIlastrividho'pi bhavet-jinakalpavatI sthavirakalpavatI kalpAtItazceti / tatra |kalpAtItatvaM chadmasthasakapAyatIrthakarasya kalpAtItasya sambhavAt samarthitamabhayadevasUribhiH, vastutaH sAmarthyayogavato dharmasaMnyAse pravarttamAne uparitanaguNasthAneSu kSAyopazamikAnAM jinakalpasthavirakalpadharmANAmabhAvAtkalpAtItatvameva svAtmamAtra vizrAntacAritrayogAdupajAyate, ata eva sUkSmasamparAye'pi kalpAtItatvameveSTam , taduktaM bhagavatyAm-"sAmAiasaM. jae NaM bhaMte ! kiM jiNakappe hojA thekarakappe hojjA kappAtIte hojjA? goamA ! jiNakappe vA hojjA jahA kasAyakusIle taheva giravasesaM. cheovaTThAvaNio parihAravisaddhIo a jahA vauso, sesA jahA NiyaMTho"tti / idaM ca sUkSmamIkSaNIya-1 mdhyaatmgrnthvidbhiH| nirgranthasnAtako kalpAtItI, jinakalpasthavirakalpadharmANAmabhAvAdeva / bakuzapratisevako punrjinklpe| hAsthavirakalpe vA bhavato na tu kalpAtItI, kSapakazreNyabhAvena dharmasaMnyAsAbhAvAditi bodhyam // 52 // uktaM kalpadvAram / atha cAritradvAramAhapaMcavihaM tu carittaM, paDhamA khalu tinni tattha pddhmjuge| causu kasAyakusIlo, NiggaMthasiNAyagA carame 53 cAritradvArama Famoamar JainEducation international For Private Personal use only Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa- IPI paMcavihaM tu tti / caryate nivRttAnavenAtmaneti cAritram, tat tu sAmAyikAdikaM paJcavidhaM prasiddhameva / tatra 'prathamAHgurutattva 'paca ttiyutaHes khalu trayo nirgranthAH' pulAkabakuzapratisevanAkuzIlAH 'prathamayuge' sAmAyikacchedopasthApanIyarUpacAritradvaye bhavataH / kaSA- vinizcayaH caturtho- yakuzIlaH 'caturyu' sAmAyikacchedopasthApanIyaparihAravizuddhisUkSmasaMparAyeSu bhavati / nirgranthasnAtako 'carame' sautrakramaprA- llAsa: mANyAdantime yathAkhyAtacAritre bhavataH // 53 // uktaM cAritradvAram / atha pratisevanAdvAramAhapaDisetraNA usevA, saMjalaNodayavaseNa pddikuulaa| mUluttarapaDisevI, tattha pulAo Na vivriio||54|| pratisevanA. | 'paDisevaNA utti / 'pratisevanA tu' saJjavalanodayavazena pratikUlA yathAsthitAcAraviparItA sevaa| tatra pulAko mUlotta-18 dvArama rANAM-mUlottaraguNAnAM pratisevI bhavati, antato mAnasikAticArasyApi yathAsUkSmena satA sevanAt / na viparItaH'nAprati| sevakaH, taduktam-"pulAe NaM bhaMte ! kiM paDisevae hojA apaDisevae hojjA ? goyamA ! paDisevae hojjA No apaDisevae| da hoja"tti // 54 // pulAkasya mUlottaraguNapratisevakatvamevoktaM vivRNotipaMcaNhaM aNNayaraM, paDisevaMto u hoi mUlaguNe / uttaraguNesu dasavihapaJcakkhANassa aNNayaraM // 55 // pulAkasya mUlottaragu'paMcaNha'ti / mUlaguNe paJcAnAmAzravANAM prANAtipAtAdInAmanyataraM pratisevamAnaH pulAko bhavati, uttaraguNeSu 'dazavi-131 Nasevitvam zodhasya' koTIsahitAdibhedabhinnasya namaskArasahitAdibhedabhinnasya vA pratyAkhyAnasyAnyatarat pratisevamAnaH, upalakSaNatvAccAsya piNDavizuddhyAdivirAdhakatvamapyuttaraguNeSu saMbhAvyate // 55 // atra sammatiM pradarzayan granthAntaroktaM samuccinoti // 19 // R-4-9-SARLSSAGRUGARCAUR Jan Education Intemanong Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iyabhagavaIi bhaNiyaM, aNNattha parAbhiogao chnnh| paDisevago uiTTho, mehuNamittassa egesiM // 56 // bhagavatIsA| iyatti / itIdaM bhagavatyAM bhaNitam , tathA ca tadAlApaH-"jai paDisevae hojA kiM mUlaguNapaDisevae hojAyaMpranthAntauttaraguNapaDisevae hojA? goyamA! mUlaguNapaDisevae hojjA uttaraguNapaDisevae hojA / mUlaguNapaDisevamANe paMcaNha roktasaMgrahazca AsavANaM aNNayaraM paDisevae hojaa| uttaraguNapaDisevamANe dasavihassa paccakkhANassa aNNayaraM paDisevae hoja"tti / 'anyatra' granthAntare 'parAbhiyogataH' balAtkArAt 'paNNAm' paJcAnAM mUlaguNAnAM rAtribhojanasya ca pratisevakaH pulAkara iSTaH / ekeSAmAcAryANAM mate parAbhiyogAnmaithunamAtrasya pratisevaka iSTaH / tathA coktamuttarAdhyayanavRttI-"idAnIM pratisevanA paJcAnAM mUlaguNAnAM rAtribhojanasya ca parAbhiyogAt-balAtkAreNAnyatamaM pratisevamAnaH pulAko bhavati, maithunA-12 nAmeva ityeke / prajJaptistu-'pulAe NaM pucchA jAva mUlaguNapaDisevamANe paMcaNhaM AsavANaM aNNayaraM paDisevijA, uttaraguNapaDisevamANe dasavihassa paJcakkhANassa aNNayaraM paDisevijjA" iti / niryuktau tu-"mUlaguNAsevao pulAo"| ityetAvadevoktam // 56 // uttaraguNesu bauso, bhaNio paDisevago pulAgasamo / paNNattIe aNNattha dehavauso duhAsevI // 57 // 'uttaraguNesutti / vakuza uttrgunnessu| pratisevakaH' pratisevanAkuzIlazca 'pulAkasamaH' pulAkavanmUlottaraguNapratisevakaH prajJaptAva bhihitaH, tathA ca tadAlApaH-"vause NaM pucchA, goyamA ! paDisevae hojjA No apaDisevae hojjA, jai For Private &Personal use Only Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJava- ttiyutaH cturthii||191|| paDisevae hojjA kiM mUlaguNapaDisevae hojjA uttaraguNapaDisevae hojjA ? pucchA, goyamA ! No mUlaguNapaDisevae hojjA gurutattva uttaraguNapaDisevae hojjA, uttaraguNapaDisevamANe dasavihassa paccakkhANassa aNNayaraM paDisevejjA, paDisevaNAkusIle jahA vinizcayaH kA pulAe"tti / 'anyatra' granthAntare 'dehabakuzaH' zarIrabakuzaH 'dvidhAsevI' mUlottaraguNapratisevI bhaNitaH, tathA ca paThyate / uttarAdhyayaneSu-"mUlaguNauttaraguNe sarIrava uso munneyvo"tti| tathA nityamupakaraNAkAGkI pratikArasevyupakaraNabakuza uttaraguNAnAmeva pratisevaka ityapi draSTavyam , taduktam-"cittalavatthAsevI, parAbhiogeNa so bhave bauso"tti // 57 // paDisevago a uttaraguNelu thovaM virAhaNaM kuvaM / pahAyakasAyakusIlA, NiggaMthA puNa apaDisevI // 58 // ET 'paDisevago ati / 'pratisevakaca pratisevanAkuzIlazca uttaraguNeSu stokAM virAdhanAM kurvan bhaNitaH, yaduttarAdhyaya navRtti:-"pratisevanAkuzIlo mUlaguNAnavirAdhayan uttaraguNeSu kAzcidvirAdhanAM pratisevate" iti, etadapi matAntaram / snAtakakaSAyakuzIlanigranthAH punarapratisevinaH, tathA cAgamaH-"kasAyakusIle pucchA, goyamA ! No paDisevae hojjA apaDisevae hojjA, evaM NiyaMThe vi, evaM siNAe bi" // 58 // atrAkSepamAhanaNu saMjalaNANudae, aiArA AgamammiNidihAtosa kasAyakusIlo, khmppddisevgobhnnio59|| nodakaH & 'naNutti / nanu saJjavalanAnAmudaye'ticArA Agame nirdiSTAH, tathA cAvazyakavacanama-"sabai vi ya aiArA hai| // 19 // saMjalaNANaM tu udayao huMti"tti, 'tat tasmAt sa kaSAyakuzIlaH kathamapratisevako bhaNitaH ? tasya saGgvalanodayavattvena / in F PIR Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RECORAKASHARA pratisevakatvasambhavAt // 59 // kaha tassAsavalattaM, NevaM paDisevagA ya kaha NicaM / huMti pulAgAIA, te suddhA kiMNa kaiyA vi?||60 // hai khtti| kathaM ca tasya' kaSAyakuzIlasya evam'apratisevakatve'bhyupagamyamAne'zavalavattvaM na syAt ? tadeva syAdityarthaH, kathaM ca nityaM pratisevakAH pulAkAdayo bhaNitAH? kiM na kadApi dhyAnAdidazAyAmapi te zuddhA na bhavanti ?, na tAvaditthamiSTam , dhyAnAdidazAyAM zuddhatvasyAbhyupagamAt jinakalpAdInAmaticAratyAgasya tatra tatra pradarzitatvAccaH tathA ca teSAmapratisevakatvaniSedho na yujyate kintu bhajanApratipAdanameva yujyata ityarthaH // 60 // mUlaguNAsevitte kaha vA caraNassa hoi sadahaNaM / tisu sabalo mUlaguNe bhaNio turie annaayaarii||61ME PI 'mUlaguNAsevittetti / mUlaguNAsevitve kathaM vA pulAkAnAM caraNasya sataH zraddhAnaM bhavati ?, yato mUlaguNe 'triSu ati-2 kramavyatikramAticArevApadyamAneSu zabalo bhaNitaH, 'turIye' cAnAcAre ApadyamAne'nAcArI bhaNitaH, tadAha dazAcUrNikRt-"mUlaguNesu Aimesu tisu bhaMgesu sabalo bhavai, cautthabhaMge sababhaMgo, tattha acarittI ceva bhavai / uttaraguNesu causu vi ThANesu sabalo"tti / tathA dRtizakaTAdidRSTAntairapi mUlaguNabhaGgasya tatkAlameva cAritranAzakatvamuktam , tathA turyavratabhaGge sarvatratabhaGgaH sarvairapi pratipannaH, iSyate cAnyatarAzravasevitvaM pulAkapratisevakayoriti kathaM tasya cAritram samAdhAnama iti // 61 // samAdhitsurAha Main Elohemia For Private & Personal use only Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa-kabhannai niyaThANakayaM, NiyayaM paDisevagattamaNNaM vA / paDisevage sahAvo, eso paDisevage Natthi // 62 // gurutttvttiyutH|3 bhannaItti / 'bhaNyate' atrottaraM dIyate, pratisevakatvamanyathA('anya vA'a)pratisevakatvaM vA 'niyataM' pulAkAdikaSAyaku-181 vinizcayaH caturthIdazIlAdisthAnAnatikrameNa sthitaM 'nijasthAnakRtaM' svasvasaMyamasthAnakRtaM na tu saJjvalanodayatadabhAvamAtrajanitam , vikalasya llAsaH // 192 // kAraNasya kAryAniSpAdakatvAt , tathAvidhasaMyamasthAnAnAmeva saJjavalanodayatadabhAvasahakRtAnAM pratisevanA'pratisevanAdharmaniSpAdakatvavyavasthiteH, tathA cAha-pratisevake yaH kadApi pratisevamAno'vagatastajjAtIye 'eSaH' pratisevakatvalakSaNaH svabhAvo'pratisevake khalvayaM nAsti // 62 // nigamayatiiyaM suttappAmaNNA, sa kasAyakusIlao apddisevii| NAsavalattaM tammi u, kammodayao NiyaMThe // 3 // | 'iya'tti / 'iti' uktaprakAreNa 'sUtraprAmANyAt' sautranirdezasyAparyanuyojyatvAtsa kaSAyakuzIlo'pratisevI yujyate, tathAvidhacAritrasthAnasvAbhAvyena tajjAtIye kadA'pi pratiSevaNAnupalabdheH; na caivaM tasminnApAditamazavalatvaM yuktam , nirgrantha iva karmodayataH zavalatvasyaiva ghaTamAnatvAt , pratiSevaNAbhAvamAtreNAzabalatve nigrandhasyApyazabalatvaprasaGgAt , iSyate cAzabalatvaM snAtakasyaivAgama iti // 63 // atidezena dUSaNAntaramuddharatiNiJcapaDisevagattaM, mUlaguNAsevaNe vi caraNaM ca / evaM sahAvasiddhaM, NeyaM parigijjha suttANaM // 64 // 8 // 192 // 'Nicca'tti / nityapratisevakatvamapyevaM pulAkAdInAM svabhAvasiddhaM jJeyam, na tu sarvadA pratisevAniyama eva, manovAkA RECAUSER IES For Private & Personal use only anelibrary.org Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurula, 33 Jain Educatio yasaMvRtasya vakuzAderdharmyadhyAnopagatasya nirastasamastasaGkalpavikalpasya cinmAtravizrAntapratibandhasyAnyapratisevAnupalabdheH / tathA mUlaguNAsevane'pi pulAkAdInAmevaM caraNaM sUtrAjJAM parigRhya svabhAvasiddhaM jJeyam, taddazAyAmapi teSAM cAritrapAtapratibandhakasaMyamasthAnasattvAt / kvacidevamanyathAbhAvadarzane'pi mUlaguNabhaGge cAritrabhaGganiyamasya sArvatrikasyAvirodhAtparAbhiyogAdinA vA mUlaguNabhaGge'pi teSAM cAritrAkSatiH, sUtraprAmANyAt tathAvidhasaMyamasthAnAnurodhena tathAvidhacAritrapariNateravirodhAt, taduktamuttarAdhyayanavRttau - "atra ca yat pulAkAdInAM mUlottaraguNavirAdhakatve'pi nirgranthatvamuktaM tat jaghanyajaghanyatarotkRSTotkRSTatarAdibhedataH saMyamasthAnAnAmasaGkhyatayA tadAtmakatayA ca cAritrapariNateriti bhAvanIyam" iti // 64 // uktaM pratisevanAdvAram / atha jJAnadvAramAha nANaM mainANAI, tattha pulAo a vausasevI y| dusu tisu va kevalI khalu, pahAo sesA causu bhajjA 65 'nANaM ti' / jJAyate'nena vastviti jJAnaM matijJAnAdi paJcavidham / tatra pulAkaH 'bakuzAsevinau ca' vakuzapratisevanAkuzIlau cetyete 'dvayoH matijJAnazrutajJAnayoH 'triSu vA' matizrutAvadhijJAneSu bhavanti / 'snAtaH' snAtakaH khalu 'kevalI' kevalajJAna ekasminnaiva bhavati / 'zeSa' kapAyakuzIlanirgranthau caturSu jJAneSu bhAjyau, tathAhi - tau dvayostriSu caturSu vA bhavataH, dvayorbhavantau matizrutayoH, triSu bhavantau matizrutAvadhiSu, athavA matizrutamanaH paryAyeSu caturSu bhavantau ca matizrutAvadhimanaH paryAyeSu draSTavyAviti // 65 // jJAnaprastAvAjjJAnavizeSaM zrutaM vizeSeNa cintayannAha - alonal ) jJAnadvAram Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRttiyutaH caturthI // 193 // 54-% paDhamassa jahanneNaM, taiyaM AyAravatthu Navamassa / puvassukoseNaM, punnAI nava ttipannattI // 66 // 'pddhmss'tti| 'prathamasya' pulAkanirgranthasya jaghanyena zrutamAcAravastu tRtIyaM navamasya pUrvasya sambandhi, utkarSeNa ca pUrNAni navapUrvANIti prajJaptirAha, tathA ca tadAlApa:-- " pulAe NaM bhaMte ! kevaiyaM suyaM ahijjejjA ? goyamA ! jahaNNeNaM Navamaputrassa ta amAyAravatyuM ukkoseNaM NavapuvAI ahijjejja "tti // 66 // | ukkoseNa dasa tti ya, bhaNiyaM aNNatthimassa suanANaM / bausakusIlaNiyaMThA, pavayaNamAusu jahanneNaM // 67 'ukkoseNa'tti / utkarSeNa daza pUrvANIti bhaNitam 'anyatra' granthAntare 'asya' pulAkasya zrutajJAnam, tathA coktamu |ttarAdhyayaneSu - " dasapubadharukkosA, paDiseva pulAya vaDasA yatti / etadvivaraNe'pyuktam- "pulAgavausapaDisevaNAkusIlA ya ukkoseNaM bhinnadasapubadhara "tti / vakuzakuzIlanirgranthAH zrutamapekSya jaghanyena pravacanamAtRSu bhavanti, aSTapravacanamAtRparipAlanarUpe cAritre'STapravacanamAtRjJAnasyAvazyamapekSitatvena tadarthamaSTapravacanamAtRpratipAdakazrutasya jaghanyato'pyapekSaNIyatvAt / etacca " aTThaNhaM pavayaNamAINaM" etasya yadvivaraNasUtraM tadavasIyate / yatpunaruttarAdhyayaneSu pravacanamAtRnAmakamadhyayanaM tadgurutvAdviziSTatara zrutatvAcca na jaghanyataH saMbhavati / bAhulyAzrayaM cedaM zrutapramANam, tena na mASatuSAdibhirvyabhicAra:, teSAM gurupAratantryamAtrasyaiva jJAnatvAbhidhAnAditi vRddhasampradAyaH // 67 // | vausapaDi sevagANaM, puvAI daseva huMti ukkosaM / NiggaMthakasAINaM, caudasa pahAo suAIo // 68 // gurutattvavinizvayaH lAsaH // 193 // nelibrary.org Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ va 'vausapaDisevagANaM ti / vakuzapratisevakayoH pUrvANi dazaiva bhavantyutkarSataH / 'nirgranthakaSAyiNoH' nirgranthakaSAyakuzI layozcaturdaza pUrvANyutkarSato bhavanti / 'snAtaH' snAtakaH zrutAtItaH, kevalajJAnodaye zrutajJAnavigamAt , "naTThammi ya / chAumathie nANe" iti vacanAt // 68 // uktaM jJAnadvAram / atha tIrthadvAramAhatitthaM cAuvaNNe, saMghe Thaviammi hoi tattha punno| titthammi tiNi paDhamA, titthAtitthe uaNttiy||69/ tIrthadvAram 'tityati / tIryate'nena saMsArasAgara iti 'tIrtha' pravacanam , tadAdhAratvAcca caturvidhaH zramaNasaGgho'pi tIrthamucyate, tata idamAha-caturvarNe saGgha sthApite sati tIrtha bhavati / tatra punarvicAryamANe 'trayaH prathamAH' pulAkabakuzapratisevanAkuzIlAH mA nirgranthAstIrthe bhavanti / 'antyatrikaM tu' kaSAyakuzIlanigranthasnAtakAkhyaM tIrthAtIrthayorbhavati / atIrthe ca bhavanta ete tIrthakarAH syuH pratyekabuddhA vA, taduktaM bhagavatyAm-"pulAe NaM bhaMte ! kiM titthe hojjA atitthe hojA? goyamA! * titthe hojA No atitthe hojjA / evaM bause vi paDisevaNAkusIle vi / kasAyakusIle pucchA, goyamA ! titthe vA hojA hai atitthe vA hojjA / jai atitthe hojjA kiM titthakare hojA patteabuddhe hojA? goyamA! titthakare vA hojA patteya dabuddhe vA hojA / evaM NiyaMThe vi, evaM siNAe vi"tti // 69 // granthAntaravyAkhyAvizeSamAhasavesu vi titthesuM, hoti pulAgAiyA NiyaMTha tti / khuDDAgaNiyaMThijje, NidaMsiyaM titthdaarmmi||70|| ram 'sabesu vitti / sarveSvapi tIrtheSu pulAkAdayo nirgranthA bhavantIti kSullakanigranthI'yedhyayane tIrthadvAre nidarzitam / RUARKARSAARCROCE vyAkhyAnta Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJattiyutaH caturtho // 194 // etadvivaraNe cetthamuktam -- "tIrthamidAnIm sarveSAM tIrthakarANAM tIrtheSu bhavanti / eke tvAcAryA manyante - pulAkavakuza - pratisevanA kuzIlAstIrthe nityam, zeSAstu tIrthe'tIrthe vA " iti // 70 // uktaM tIrthadvAram / atha liGgadvAramAhabajjhabhaMtarabheaM, liMgaM dave ya hoi bhAve ya / davammi tisu visave, bhAve save viNiyaliMge // 71 // 'bajjhati / liGgyate - gamyate svarUpamaneneti liGgam, tacca bAhyAbhyantarabhedaM dravye bhAve ca bhavati / tatra 'dravye' dravyaliGge vepamAtrarUpe 'sarve' pulAkAdayaH 'triSvapi liGgeSu svaliGgaparaliGgagRhiliGgalakSaNeSu bhavanti / bhAve punaH sarve'pi nijaliGga eva bhavanti, bhAvaliGgasya jJAnAdilakSaNatvAt tasya cArhatAmeva bhAvAt, uktaJca prajJaptau - "pulAe NaM bhaMte ! kiM saliMge hojjA aNNaliMge hojjA gihiliMge hojjA ? goyamA ! dabaliMgaM paDucca saliMge vA hojjA aNNaliMge vA hojjA gihiliMge vA hojjA, bhAvaliMgaM paDucca NiyamA saliMge hojjatti // 71 // bhAvaliGgasyAnyatrApi sattvamupapAdayannAhajaM sohaNamatthapayaM, aNNattha vi hoi AyakajjakaraM / taM diTTivAyamUlaM, pamANamiya biMti AyariA // 72 // 'jaM sohaNaM 'ti / yat 'zobhanaM ' paramArtharamaNIyaM ' arthapadaM' yamaniyamAdivacanaM 'anyatrApi' jainagrandhAtiriktagranthe'pi 'AtmakAryakaraM' yogadRSTiprAdhAnyenAsaGgrahanirAsadvArA bhAvasamyaktvaprAptirUpAdhyAtmaprasAdakaraM tat pAramparyeNa dRSTivAdamUlaM sat pramANam, bhAgavatabhAvaliGgarUpatvAdanyeSAmIdRzArthasya svAtacyeNa jJAnAyogAt / itthaM cAnyatrApi bhAvaliGgasambhava ityasmAkaM 'AcAryAH' haribhadrAdayo bruvate, vyaktaM caitadupadezayogadRSTisamuccayAdau samarthitaM cAsmAbhirapi dvAtriMzi ) gurutattvavinizcayaH lAsa: liGgadvAram bhAvaliGgam // 194 // Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RECORRECASEXX kAprakaraNAdAviti neha bhUyAn prayAsaH // 72 // uktaM liGgadvAram / atha zarIradvAramAha orAlAi sarIraM, paDhamotisutattha do ya crmillaa| saviuvva bausasevI, sakasAyA''hAragajuA vi||73/ zarIradvAram / orAlAItti / zIryata iti zarIramaudArikAdi paJcavidhaM vyaktam / tatra vicAryamANe 'prathamaH' pulAkaH dvau ca caramau' nigranthasnAtako, ete 'triSu zarIreSu' ziSTayorvaktavyatvAdaudArikataijasakArmaNeSu bhavanti / 'bakuzAsevinau' bakuzapratisevAkuzIlau savaikriyAvapi bhavataH, tathA ca vaikriyaM vinA triSu tatsAhityena caturSa vA bhvntiityrthH| 'sakaSAyAH' kaSAyakuzIlA AhArakayutA api bhavanti, tathA ca triSu catuSu paJcasu vA labhyanta ityarthaH // 73 // uktaM zarIradvAram / atha kSetradvAramAhakhittaM kammadharAI, tattha pulAo u kammabhUmIe / sesAjammeNa tahiM, aNNattha vi sNhrnnoa||7|| kSetradvAram 'khitta'ti / kSetraM 'karmadharAdi' karmabhUmyakarmabhUmyAkhyam / tatra pulAkaH karmabhUmyAmeva nAkarmabhUmau, tajjAtasya cAritrA-2 bhAvAt pulAkacAritravatastatrAsaMharaNAcca / 'zeSAH' bakuzAdayaH 'janmanA' utpAdena 'tahiMti tatra karmabhUmAveva, svakRtavihArato'pi tatraiva bhavanti / saMharaNatazca 'anyatrApi' akarmabhUmAvapi bhavanti / saMharaNaM hi kSetrAntarAtkSetrAntare devAdibhirnayanam , tacca karmabhUmau vA syAdakarmabhUmau veti // 74 // uktaM kSetradvAram / atha kAladvAramAhaussappiNiAI khalu, kAlo jammeNa tattha u pulaao|tiycutthsmaasu,nniymennosppinniii have75 kAladvAram __ 'ussappiNiAitti / utsarpiNyAdiH khalu kAlaH, 'tatra' vicArye pulAko janmanA tRtIyacaturthArakayorniyamenAvasarpiNyAM SSCCCC in Edutan international For Private & Personal use only Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtho svopajJavR- bhavet , taduktamavasarpiNImadhikRtya-"jammaNaM paDucca No susamasusamAkAle ho jA No susamAkAle hojjA susamadusamA- gurutattvattiyutaH kAle vA hojjA dussamasusamAkAle vA hojjA No dusamAkAle vA hojA No dussamAdussamAkAle hoja"tti // 75 // vinizcayaH llAsaH taha paMcame vi arae, sabbhAveNaM imo havijAhi / ussappiNIi biie, taie arae cautthe ya // 76 // // 195 // jammeNaM sabbhAvA, taiacautthesu ceva so hujjA / tisu taiAsu eaM, duhAvi aNNe puNo viti // 7 // osappiNIi ussappiNIi araesu tiaturiesuN|osppinniussppinnibhinnmmi duhaacutthnnibhe|| hai| tahatti / tathA paJcame'pyarake, apinA tRtIyacaturthayoH saGgrahaH, sadbhAvenAyaM pulAko'vasarpiNyAM bhavet , yadAgamaH "saMtibhAvaM paDucca no susamasusamAe hojjA No susamAe hojA susamadusamAe hojA dusamasusamAe hojjA dussamAera hojjA No dussamadusamAe hoja"tti / tatra tRtIyacaturthArakayoH sadbhAvastajanmapUrvakaH, paJcame tvarake caturthArake jAtaH san varttata iti vizeSaH / utsarpiNyAM dvitIye tRtIye caturthe cArake 'jammeNaM ti uttaragAthAsthapadenedaM saMbadhyate, janmanA pulAko |bhavet , taduktamutsarpiNImadhikRtya-"jammaNaM paDucca No dusamAdusamAkAle hojA dussamAkAle vA hojjA dussamasusamAkAle vA hojjA susamadussamAkAle vA hojjA No susamAkAle hojANo susamAsusamAkAle hoja"tti / atra dvitIyasyAnte jAtastRtIye caraNaM pratipadyate, tRtIyacaturthayozca jAyate caraNaM ca pratipadyata iti vishessH| sadbhAvatastUtsarpiNyAM tRtIyacatu- // 195 // rthayorevArakayoH 'saH' pulAko bhavet , tayoreva tasya caraNapratipatteH, taduktam-"saMtibhAvaM paDucca No dussamadusamAkAle hojA AMARSA Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prANo dussamAkAle hojA dussamasusamAkAle vA hojA susamadussamAkAle vA hojjA No susamAkAle vA hojANo susamasusahimAkAle vA huja"tti / matAntaramAha-'enaM' pulAkamanye punarAcAryAstRtIyAdiSu triSvarakeSu tRtIyacaturthapaJcameSvityarthaH, 'osappiNIitti agretanagAthAsthamatra saMbadhyate, avasarpiNyAM 'dvidhA'pi' janmataH sadbhAvatazca bruvate / utsarpiNyAM tu janmasadbhAvAbhyAM tRtIyacaturthayorevArakayoH, taduktamuttarAdhyayanabRhadvattau-"kAlataH paJcApi pulAkAdayo janmataHsadbhAvatazcAvasarpiNyAM suSamaduSSamAduSSamasuSamAduSpamAbhidhAneSu kAleSu syuH, utsarpiNyAM duSpamasuSamAsuSamaduSSamayoH" iti / / avasarpiNyutsarpiNIbhinnakAle 'dvidhA' janmataH sadbhAvatazca pulAkaH 'caturthanibhe' duSpamAsuSamApratibhAge mahAvidehe bhava6ti / evamanye'pi draSTavyAH / suSamasuSamAdipratibhAgeSu tu devakurvAdiSu na sambhavaH / / 76 // 77 // 78 // vausakusIlAosappiNIi araesu jmmsbbhaave|tiaaisu tisu ussappiNIi biiAisu ya jmme|| hai 'bausakusIla'tti / vakuzakuzIlAvavasapiNyAM 'janmasadbhAve' samAhAraikatvAzrayaNAt , janmamadbhAvayostRtIyAdiSu triSva rakeSu bhavataH, tRtIyacaturthapaJcamArakeSu bhavata ityarthaH / utsarpiNyAM 'dvitIyAdiSu triSu' dvitIyatRtIyacaturtheSvarakeSvityarthaH janmani viSaye bhavataH // 79 // taie turie a ime, sabbhAve Aimo va do carimA / saMharaNe apulAyA, save savesu kAlesu // 8 // 'taietti / tRtIye turIye cArake 'imau' vakuzakuzIlau sadbhAvato bhvtH| 'Adima iva' pulAkanirgrantha iva 'dvau caramau' For Private Personal Use Only Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavR ttiyutaH caturtho // 196 // SAROSAROKAR nigranthasnAtako janmasattayorvaktavyau / saMharaNe tu 'apulAkAH' pulAkavarjitAH 'sarve' catvAro nirgranthAH 'sarveSu kAleSu' suSa- gurutattvamasuSamAdiSu saMbhavati, pulAkasya hi pulAkalabdhau vartamAnasya devAdibhiH saMharaNaM kartumazakyamiti tadvarjanam / nirgranthasnA- vinizcayaH takayorapi ca yadyapi na saMharaNasambhavaH, apagatavedAnAM saMharaNAbhAvAt , taduktam-"samaNImavagayaveyaM parihAra pulAyamappa- llAsa: mattaM ca / caudasapuciM AhAragaM ca Na ya koi saMharai ||1||"tti tathA'pi tayoH pUrvasaMhRtayornirgranthasnAtakatvaprAptau sarvakAlasambhavo draSTavyaH, uktaM hi-"pulAgaladdhIe vaTTamANo Na sakkijai uvasaMhariuM, tahA siNAyAiANaM jo saMharaNAdi-13 | saMbhavo so pubovasaMhariANaM, jao kevaliAiNo novasaMharijaMti"tti // 80 // uktaM kAladvAram / atha gatidvAramAha peJcagamaNaM khalu gaI, sA tiNha jahaNNao u sohamme / paDhamANukoseNaM, hoi pulAyassa sahasAre // 81 // gati (sthiti) __'peccatti / pretya-pUrvazarIratyAgena paraloke gamanaM khalu gtiH| sA 'prathamAnAM trayANAM' nirgranthAnAM pulAkavakuzadvibheda-18 dvAram |kuzIlAnAM jaghanyataH sodharme / utkarSeNa pulAkasya sahasrAre gatirbhavati, tadaktamenamAzritya bhgvtyaam-"vemaanniesu| |uvavajamANe jahaNNeNaM sohamme kappe ukkoseNaM sahasAre"tti // 81 // vausapaDisevagANaM, tu accue'Nuttaresu sksaao| ajahannANukosA, tesu cciya gacchai nniyNttho||82|| __ 'vausapaDisevagANaM tu'tti / bakuzapratisevakayostUtkarSaNAcyute gatiH, uktaJca-"bause NaM evaM ceva, NavaraM ukkoseNaM // 196 // acue kappe / paDisevaNAkusIle jahA vuse"tti| 'sakaSAyaH' kaSAyakuzIla utkarSaNAnuttareSu vimAneSu gacchati, uktaJca lain Education International wwwanyong Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RSS RS*** "kasAyakusIle jahA pulAe, NavaraM ukkoseNaM aNuttaravimANesu"tti / ajaghanyAnutkarSAnnigranthaH 'teSveva' anuttaravimA-| neSveva gacchati, uktaJca-"NiyaMThe NaM evaM ceva, jAva vemANiesu uvavajamANe ajahaNNamaNukkoseNaM aNuttaravimANesu da uvavajija"tti // 82 // pahAo sijjhai ee, virAhagA huMti annnnyrgaamii| iMdA sAmANIya tAyatIsayA logapAlA vaa|| 83 // ___ 'hAotti / 'snAtaH snAtakaH sidhyati na tvanyagatau gacchati / ete' pulAkAdayaH 'virAdhakAH' labdhyAdhupajIvanatahadanAlocanAparyantavirAdhanAbhAjaH santaH 'anyataragAminaH' bhavanapatyAdidevalokagAmino bhavanti, virAdhitasaMyamAnAMbhava napatyAyutpAdasyoktatvAt / yacca nirgranthe'pi virAdhanAM pratItyAnyataragamanamuktam-"NiyaMThe pucchA, jAva virAhaNaM paDuccale annayaresu uvavajijA"iti granthena, taccAritrAntarA vyavadhAnalakSaNAnantaryeNa saMbhAvanIyam / yatpunaruktam-"pulAe NaM bhaMte ! kAlagae samANe kaM gaI gacchai ? goyamA ! devagaI gacchai / devagaI gacchamANe kiM bhavaNavAsIsu uvavajijjA vANamaMtaresu uvavajijjA ? joisiesu uvavanjijjA? vemANiesu uvavajijjA? goyamA! No bhavaNavAsIsu No vANamaMtaresu No joisiesu uvavajejA vemANiesu uvavajjeja"tti, tatsaMyamAvirAdhakatvapakSamAzrityeti draSTavyam / avirAdhakA ityatanagAthAsthamihAkRSyate, avirAdhakAH santa ete indrAH sAmAnikAstrAyastriMzA lokapAlA vA bhavanti / tatra pulAkabakuzapratisevakA avirAdhakA indrAH sAmAnikAstrAyastriMzA lokapAlA vA bhavanti na tvahamindrAH / kaSAyakuzIlAstvavirAdhakA indrAdayo'hamindraparyantA bhavanti / nirgranthAstvavirAdhakA ahamindrA eva bhavantIti draSTavyam / uttarAdhyaya For Private & Personal use only Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJava- navRttau vitthamArAdhanAvirAdhanAkRto vizeSa ucyate-"pulAko'virAdhanAta indreNUtpadyate, virAdhanAtastvindrasAmAnika- gurutattvattiyutaH bAyastriMzalokapAlAnAmanyatameSu / evaM bakuzapratisevanAkuzIlAvapi / kaSAyakuzIlaH punaravirAdhanayA indreSvahamindreSu vinizcayaH caturtho- vA jAyate, virAdhanayA indrAdInAmanyatameSu / nimranthastvahamindreSvevotpadyate" iti // 83 // llAsa: // 197 // avirAhagA jahaNNA, paliapuhuttaM ThiI have tinnhN|aailaannukkittttaa, jA jammi u hoi suraloe // 84 // se 'avirAhaga'tti / 'AdyAnAM trayANAM' pulAkabakuzakuzIlAnAM jaghanyA sthitiH palyopamapRthaktvameva saudharme bhaNitA / utkRSTA tu yA yasmin suraloke bhavati sA tatra draSTavyeti prajJasyabhiprAyaH // 84 // granthAntaramatamAha khuDDAgaNiyaMThije, paliyapuhuttaM, ThiI cauNhaM pi| sohammammi u bhaNiA, jahannao jaM imA gAhA 85 sthita F] 'khuDDAgaNiyaMThijjetti / kSullakanirgranthIye'dhyayane palyopamapRthaktvaM sthitizcaturNAmapi pulAkabakuzakuzIlanimranthAnAM jaghanyataH saudharme bhaNitA / yadiyaM gAthA tatra paThyate // 85 // " sahasAra accuammI, aNuttarANuttare a mukkhammi / ukkoseNaM hINA, sohamme Nava u pallA u||86|| | 'sahasAra'tti / sahasrAre'cyute'nuttareSvanuttareSu mokSe ca kramAt pulAkAdayo nirgranthA utkarSeNa gacchanti / 'hInAH' jagha-13 nyagAminastu saudharme nava palyopamAni yaavt| vRttikAro'NyAha-"upapAtaH pulAkasyotkRSTasthitiSu deveSu sahasrAre, bakuzapratisevanAkuzIlayoAviMzatisAgaropamasthitiSvacyute, kaSAyakuzIlanigranthayostrayastriMzatsAgaropamasthitiSu srvaarthsiddhe| CI ntaram // 197 // JainEducation International Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarveSAmapi jaghanyaM palyopamapRthaktvasthitiSu saudharme, prajJaptistu-"kasAyakusIle jahA pulAe, NavaraM ukkoseNaM aNuttaravimANesu / NiyaMThe NaM evaM ceva, jAva vemANiesu uvavajjamANe ajahaNNamaNukkoseNaM aNuttaravimANesu uvavajaI" snAtakasya nirvANam" iti // 86 // uktaM gatidvAram / atha saMyamadvAramAha-- ThANAI saMjamokhalu, tAiM asaMkhijjayAiM ptte| huMti cauNhaM ThANaM, ikaMciya doNha carimANaM // 87 // saMyamadvAram | 'ThANAIti / saMyamaH khalu sthAnAni, saMyamazabdena saMyamasthAnAnyucyanta ityarthaH / tAni ca pratyekaM sarvAkAzapradezAgra-18 guNitasarvAkAzapradezaparimANAnantacAritraparyAyasamudAyarUpANi hInotkRSTAdibhedAnyasaGkhyeyAni zreNiniSpAdakAni bhavavantIti vivecitaM prathamollAse / tatra 'tAni' saMyamasthAnAni pratyekaM 'caturNA' pulAkabakuzapratisevakakaSAyakuzIlAnAmasaGkhye yAni bhavanti / 'dvayozcaramayoH' nirgranthasnAtakayoH punarekameva saMyamasthAnaM bhavati / yatprajJapti:-"pulAgassa NaM bhaMte ! kevaiA saMjamaDhANA ? goyamA! asaMkhejA ThANA paNNattA, evaM jAva kasAyakusIlassa / NiyaMThassa NaM bhaMte ! kevaiA| saMjamahANA paNNatA ? goyamA ! ege ajahaNNamaNukosae saMjamaTThANe paNNatte / evaM siNAyassa vi"tti // 87 // saMyamadvAra eva pulAkAdInAM saMyamasthAnAlpabahutvamAhaNiggaMthasiNAyANaM, tulaM ikkaM ca saMjamaTThANaM / akasAiaMtao te, pulAyavausANa'saMkhaguNA // 88 // saMyamasthA nAlpabahupaDisevagasakasAyANa saMkhaguNiyA tao ate huNti| aNNe NiggaMthasla vi, asaMkhaThANAiM icchNti||89|| pulAkAdInAM tvam marwa Main ERT an international For Private & Personal use only Lainelibrary.org Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Uka caturtho svopajJa- "NiggaMdha'tti / nigranthasnAtakayoH "akApAyika' kASAyikAdhyavasAyarahitamata evaikaM kaSAyANAmupazamasya kSayasya gurutattvattiyutaH vA'vicitratvena zuddherekavidhatvAt , ekatvAdeva ca 'tulyam' ajaghanyotkRSTaM bahuSveva jaghanyotkRSTabhAvasadbhAvAtsaMyamasthAnaM vinizcayaH la bhavati, tacca sarvataH stokamityarthaH / tataH 'te'tti prAkRtatvAlliGgaviparyayaH, tAni saMyamasthAnAni pulAkabakuzayorasaGkhyeya- llAsa: // 198 // guNAni pratyekaM bhavanti, cAritramohanIyakSayopazamavaicitryAt / nirgranthasnAtakasthAnApekSayA pulAkasya sthAnAnyasaGkhyeyaguNAni, tato'pi ca bkushsyaasngkhyeygunnaaniityrthH| tataH 'pratisevakakapAyiNoH' pratisevanAkuzIlakaSAyakuzIlayoH pratyeka tAnyasaGkhyeyaguNAni / tathA ca prajJaptisUtram-"eesi NaM bhaMte ! pulAgavausapaDisevaNAkasAyakusIlaniggaMthasiNAyANaM saMjamaTThANANaM kayare kayare jAva visesAhiyA vA? goamA! sabathove NiyaMThassa, siNAyassa ege ajahaNNukosae saMja maTThANe, pulAgassa saMjamaTThANA asaMkhejaguNA, bausassa saMjamaTThANA asaMkhejaguNA, paDisevaNAkusIlassa saMjamaTThANA asaM-18 IN khejaguNA, kasAyakusIlassa saMjamaTThANA asaMkhejaguNa"tti / anyatrApyuktam-"pulAgakusIlANaM, sabajahaNNAI huMti ThANAI / volINehiM asaMkhehiM hoi pulAgassa vucchittii||1|| kasAyakusIlo uvariM, asaMkhijAI tu tattha tthaannaaii|| paDisevaNavause yA, kasAyakusIlo tao'saMkhA // 2 // vocchiNNo bauso u, uvari paDisevaNAkasAo a / gaMtumasaMkhejAI, chijjai paDisevaNAsIlo // 3 // uvari gaMtuM chijjai, kasAyasevI tao ha so NiyamA / urlDa egaTTANaM, NiggaMthasiNAyagANaM tu // 4 // " tti / matAntaramAha-anye AcAryA nirgranthasyApyakASAyikAnyasaGkhyasthAnAnIcchanti, pratisamayaM nija- // 198 // rAvRddhavaicitryasya saMyamasthAnavaicitryAdhInatvAdupazAntakSINamohAvAntaravaicitryasya nyAyyatvAt / taduktaM kSullakaninthI jApaEENA For Private Personal Use Only www.jainelibrary.oro Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ROCCASER-GARCASCORROR ye-"ukosao NiyaMTho, jahaNNao ceva hoi NAyavo / ajahaNNamaNukkosA, hoti NiyaMThA asaMkhijA // 1 // " zAnti-181 mAyo'pyAha:-"asahayeyAni saMyamasthAnAni kaSAyanimittAni bhavanti / tatra sarvajaghanyAni labdhisthAnAni pulAkakaSAyakuzIlayoH, tau yugapadasaGkhyeyasthAnAni gcchtH| tataH pulAko vyucchidyate / kaSAyakuzIlastato'saddhayeyAni sthAnAnyekAkI gacchati / tataH kaSAyakuzIlapratisevanAkuzIlabakuzA yugapadasaGkhyeyAni sthAnAni gacchanti / tato bakuzo vyucchidyate / tato'pyasaGkhyeyAni sthAnAni gatvA pratisevanAkazIlobyucchidyate / tato'saGkhayeyAni sthAnAni gatvA kaSAyakuzIlo vyucchidyate / ata UrddhamakaSAyasthAnAni nimranthaH pratipadyate / so'pyatyeyAni sthAnAni gatvA byucchidyate" iti // 88 // 89 // uktaM saMyamadvAram / atha nikarSadvAramAhasaMjoaNaM NigAso, pulao saTTANi tattha pulysmo|hiinnhio chaTThANA, paraThANi kasAiNo evaM // 909 / | 'saMjoaNaM'ti / 'saMyojana' sajAtIyavijAtIyapratiyogikatulyatvAdidharmasaGghaTTanaM nikarSaH / tatra vicAryamANe svasthAne | sajAtIye pratiyogini pulAkaH pulAkena tulyaH, tulyavizuddhikaparyavayogAt , hInastadapekSayA'vizuddhiparyavayogAt , adhika-2 |zca tadapekSayA vizuddhaparyavayogAt / tatra hIno'dhikazca 'SaTsthAnAt' SaTsthAnakamAzritya jJeyastathAhi-anantabhAgahIno- SaTsthAna| 1'GkhayeyabhAgahInaH 2 saGkhyeyabhAgahInaH 3 saGkhyeyaguNahIno4'saGkhyeyaguNahIno5'nantaguNahInazca 6 iti| tathAhi-asa- kAni jhAvasthApanayA pulAkasyotkRSTasaMyamasthAnaparyavAgraM daza sahasrANi 10000, tasya sarvajIvAnantakena zataparimANatayA kalpitena bhAge hRte zataM labdham 100, dvitIyapratiyogipulAkacaraNaparyavAgraM nava sahasrANi navazatAdhikAni:, pUrva nikarSadvArama guruta. 34 | Jain Education Intematon For Private Personal use only Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJa ttiyutaH caturtho // 199 // ROSSROCISESSA bhAgahAralabdhazatasya 100 tatra prakSepe daza sahasrANi jAyante, tato'sau dvitIyapulAkaH sarvajIvAnantabhAgahAralabdhena gurutattvazatena hIna ityanantabhAgahInaH 1 / pUrvoktaparyAyarAzerdazasahasramAnasya lokAkAzapradezaparimANenAsaGkhyeyakena kalpanayA vinizcayaH paJcAzatpramANena bhAge hRte labdhe dve zate, dvitIyapratiyogipulAkacaraNaparyavAgraM nava sahasrANyaSTau zatAni .., pUrvabhA-8 galabdhAyAM dvizatyAM tatra prakSiptAyAM daza sahasrANi bhavantItyato'sau dvitIyapulAko lokAkAzapradezaparimANAsaGkhyeyabhAgahAralabdhena zatadvayena hIna ityasaGkhyeyabhAgahInaH 2 / tathA pUrvakalpitarAzerdazasahasramitasyotkRSTa saGkhyeyakena kalpanayA 2 dazakaparimANena bhAge hRte labdhaM sahasram , dvitIyapratiyogipulAkacaraNaparyayAgraM nava sahasrANi9000, pUrvabhAgalabdhe ca sahane : tatra prakSipte daza sahasrANi bhavanti, tato'sAvutkRSTasaGkhyeyabhAgahAralabdhena sahasreNa hIna iti saGkhyeyabhAgahInaH 3 / tathaikasya pulAkasya caraNaparyavAgraM sahasradazakaM kalpitam , dvitIyapratiyogipalAkacaraNaparyavAgraM sahasram, tatazcotkRSTasakhatheyakena kalpanayA dazakaparimANena guNakAreNa guNitaH sahasro rAzirjAyate daza sahasrANi, sa ca tenotkRSTasaddhayeyakena kalpanayA dazaparimANena guNakAreNa hIno'nabhyasta iti saGkhyeyaguNahInaH 4 / tathaikasya pulAkasya caraNaparyavAgraM kalpanayA daza sahasrANi, dvitIyapratiyogipulAkacaraNaparyavAgraM dve zate, tatazca lokAkAzapradezaparimANenAsaddhayeyakena kalpanayA paJcAzatpramANena guNakAreNa guNito dvizatiko rAzirjAyate daza sahasrANi, sa ca tena lokAkAzapradezapramANAsaGkhyeyakena kalpanayA paJcAzatpramANena guNakAreNa hIno'nabhyasta ityasaGkhyeyaguNahInaH 5 / tathaikasya pulAkasya caraNaparyavAgraM kalpanayA | // 199 // sahasradazakam , dvitIyapratiyogipulAkacaraNaparyavAgraM ca zatam , tatazca sarvajIvAnantakena kalpanayA zataparimANena guNa 562 For Private & Personal use only wrana.jainelibrary.org. Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RECOMESSACROSOLASS kAreNa guNitaH zatiko rAzirjAyate daza sahasrANi, sa ca tena sarvajIvAnantakena kalpanayA zataparimANena guNakAreNa hI. no'nabhyasta ityanantaguNahInaH 6 / evamadhikaSaTsthAnakazabdArtho'pyebhirbhAgahAraguNakArairvyAkhyeyaH, tathAhi-ekasya pulAkasya kalpanayA daza sahasrANi caraNaparyavAgram , tadanyasya nava zatAdhikAni nava sahasrANi, tato dvitIyApekSayA prathamo'nantabhAgAdhikaH 1 / tathA yasya nava sahasrANyaSTau zatAni caraNaparyavAya tasmAtprathamo'saGkhyeyabhAgAdhikaH 2 / tathA yasya nava sahasrANi caraNaparyavAgraM tasmAtprathamaH saGkhyeyabhAgAdhikaH 3 / tathA yasya caraNaparyavAnaM sahasramAnaM tadapekSayA prathamaH saGkhyeyaguNAdhikaH 4 / tathA yasya caraNaparyavAgraM dvizatI tadapekSayA''dyo'saGkhayeyaguNAdhikaH 5 / tathA yasya caraNaparyavAgraM zatamAnaM tadapekSayA prathamo'nantaguNAdhikaH 6 iti // 'parasthAne vijAtIye pratiyogini vicAryamANe 'kaSAyiNaH' kaSAyakuzIlasyApekSayA 'evaM' pulAkavadeva-tulyo hIno'dhiko vA padasthAnapatitaH, kapAyakuzIlasthAnAnAmAdau pulAka sthAnasamadhArayA pravRttAnAmupariSTAttatparityAgenAnimranthaprArambhaM yAvatpravRddheH pradarzitatvAditi // 9 // hai hINo'NaMtaguNeNaM aNNehiMto saThANi bauso ya / paDisevakasAINa ya, tullo chaTThANavaDio vA // 91 // 'hINo'tti / 'anyebhyaH' pulAkakapAyakuzIlavyatiriktebhyo bakuzapratisevAkuzIlanirgranthasnAtakebhyo'nantaguNena hInaH pulAko na tu tulyo'dhiko vA, taduktam-"vausAseviNiyaMThagaNhAyANaM hujaNaMtaguNahINo"tti / Agame'pyuktam-"pulAe NaM bhaMte ! bausassa paraThANasannigAseNe carittapajjavehiM kiM hINe tulle anbhahie ? goyamA! hINe No tulle No anbhahie aNaMtaguNahINe / evaM paDisevaNAkusIlassa vi / kasAyakusIleNaM samaM chaTThANavaDie jaheva saTThANe / NiyaMThassa jahA bau CASSAUR For Private & Personal use only Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtho llAsa: khopajJava- sassa / evaM siNAyassa vi"tti / kecittu pratisevanApulAkApekSayA'pyayaM padasthAnapatita ityAhuH / bakuzazca svasthAne para- gurutattvattiyataH|| sthAne ca pratisevikaSAyiNorapekSayA syAttulyaH, SaTsthAnapatito vA hInatvAdhikatvAbhyAM prAgukkadizA bhAvanIyaH // 91 // vinizcayaH pulayAo'NataguNo, NiyaMThaNhAehiM nnNtgunnhiinno| evaM sevikasAyI, kasAyavi pulAya chaTThANI // 9 // // 20 // 'pulayAu'tti / pulAkAdanantaguNAdhikazcAritraparyAyaiH nirgranthasnAtakebhyastvanantaguNahIno draSTavyaH / evaM 'sevikaSAyi-18 PNAvapi' pratisevakaSAyakuzIlAvapi svasthAne tulyau SaTrasthAnapatitau ca, parasthAne'pi pratyekaM vakuzAdibhistathA nirgranthasnA takAbhyAM svanantaguNahInau, pulAkAtpratisevakazcAnantaguNAdhikaH, kevalaM 'kaSAyavAn' kaSAyakuzIlaH pulAkApekSayA SaTsthAnIyaH, hInatvAdhikyAbhyAM ssttsthaanptitH||12|| |NiggaMthasiNAyANaM, doNha vi tullattaNaM tu saTThANe / paraThANe'NaMtaguNabbhahiattaM hoi iyarehiM // 93 // HI 'NigaMtha'tti / nirgranthasnAtakayoddhayorapi tu svasthAne tulyatvam , ekasaMyamasthAnavarttitvAt / parasthAne tu 'itarebhyaH' 6 pulAkAdibhyo'nantaguNAbhyadhikatvaM bhavati, vizuddhatarasaMyamaparyAyavattvAt // 93 // paryavAdhikArAttepAmeva jaghanyAdibhedAnAM pulAkAdisambandhinAmalpatvAdi prarUpayannAha paryavANAmasakasAyapulAyANaM, jahannayA pajjavA samA thovA / tehiMto'NaMtaguNA, ukiTThA te pulAyassa // 94 // tpatvAdi zi 'sakasAya'tti / 'sakaSAyapulAkayoH' kaSAyakuzIlapulAkanimranthayorjaghanyAH paryAyAH samAH' parasparaM tulyAH, te ca sarva- // 20 // CAUSAHASRA Main Education International For Private & Personal use only Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GROGAMGA stokAH / 'tebhyaH' sakaSAyapulAkajaghanyaparyAyebhyaH pulAkasya te paryAyA utkRSTA anantaguNAH // 94 // bausAsevINa samA, jahannayA tehiM puNa aNaMtaguNA / ukkiTThA te bausAsevikasAINa'NaMtaguNA // 95 // 8] 'bausAsevitti / vakuzAsevinorjaghanyAH paryAyAH 'samAH' parasparaM tulyAH, tebhyaH pUrvoktebhyaH punaranantaguNAH / bakuzA sevikaSAyiNAmutkRSTAH 'te' paryAyAH punaranantaguNAH krameNa draSTavyAH // 95 // ajahannukkosa samA, NiggaMthasiNAyagANa duNhaM pi / puvillehito puNa, aNaMtaguNiyA ime huMti // 9 // 5 'ajahannukkosa'tti / ajaghanyotkRSTAH santaH 'samAH' parasparaM tulyAH paryAyA nirgranthasnAtakayoIyorapi / 'pUrvebhyaH' pulA-2 kAdiparyAyebhyaH punaH 'ime' nirgranthasnAtakaparyAyA anantaguNitA bhavanti // 96 // uktaM nikarSadvAram / atha yogadvAramAha-13 jogo maNamAIo, tattha cauNhaM havaMti tiNi vi te| hAyassa hoi bhayaNA,jaMsojogI ajogIya974 yogadvAram IN 'jogo'tti| 'yogaH' manaAdiko jIvavyApAraH, manoyogo vAgyogaH kAyayogazceti trividha ityarthaH / tatra 'caturNA' pulA-18 151 kabakuzakuzIlanirgranthAnAM trayo'pi 'te' yogA bhavanti / snAtakasya punaH bhajanA' kadAcid yogatrayavattvaM kadAcicca netyarthaH, datathA cAha-yat 'saH snAtako yogI ayogI ca bhavati, tadidamuktam-"maNavayakAiyajogA, ee usiNAyao ajogI vi"tti // 97 // uktaM yogadvAram / athopayogadvAramAha upayogadvAsAgArANAgAro, uvaogo te u do vi savesi / kohAiA kasAyA, te puNa cauro vi Aitie // 98 // 549HARASSSSS ram JainEducation international For Private Personal use only Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJattiyutaH caturthI // 201 // 'sAgArANAgAro 'ti / upayujyata iti 'upayogaH ' grahaNapariNAmaH, sa dvividhaH - sAkAro'nAkArazca / tatra vizeSagraha - NAbhimukhaH sAkAraH, sAmAnyagrahaNAbhimukhazcAnAkAraH / tatra tau dvAvapyupayogau sarveSAM nirgranthAnAM bhavataH, sarvajIvAnAmupayogadvayasvAbhAvyAt / uktamupayogadvAram // atha kaSAyadvAramAha- kapasya- saMsArasyAyaH - lAbho yebhyaste 'kaSAyAH ' krodhAdayazcatvAraH prasiddhA eva / te punazcatvAro'pi 'Aditrike' pulAkaba kuzapratisevaka lakSaNe bhavanti // 98 // sakasAe cauro vA, tiNNi duve vA vi ikkao loho / khINuvasaMtakasAo, NiggaMtho takkhae pahAo // 99 1 'sakasAetti / 'sakaSAye' kapAyakuzIle catvAro vA kaSAyA bhaveyuryAvadupazamazreNyAM kSapakazreNyAM vA nAnyatamavicchedaH, savalanakrodhe punarupazAnte kSINe vA trayaH, mAne vigate dvau vA, mAyAyAM tu vigatAyAM sUkSmasamparAyaguNasthAnaka ekaka eva lobhaH / nirgranthaH kSINakaSAyo vopazAntakaSAyo vA / snAtakastu teSAM kaSAyANAM kSaya eva bhavati // 99 // uktaM kaSAyadvAram / atha lezyAdvAramAha lesA kiNhAIA, aMtatie tattha hoi AitiyaM / sakasAo chasu sukkA, niyaMThi pahAe parama sukkaa|| 100 // 'lesa'tti / lezyA kRSNAdikA SaDvidhA dravyarUpA bhAvarUpA ca / tatra bhAvarUpA vizuddhA'vizuddhA ca / vizuddhA kaSAyANAmupazamAtkSayAcca jAyamAnA zuklA, kSayopazamAcca taijasapadmazuklAstisraH / avizuddhAzca rAgadveSamayyastisraH kRSNanIlakApotAkhyA audayikyaH, etannimittabhUtA ca karmadravyalezyA'pi SaDvidhaiva kRSNAdikasaJjJA / tatra zarIranAmakarmadravyANyeva karmadravyale gurutattvavinizcayaH llAsaH kapAyadvAram lezyAdvAram * // 201 // Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 zyetyeke, yato yogapariNAmAbhAve'yogino lezyAbhAva iti yogapariNAmo lezyA, sa ca yogaH zarIranAmakarmapariNativi-18 lezyeti zeSa iti / anye tvAH-sAmAnyataH karmadravyANyeva dravyalezyAH, karmaniSyandarUpatvAllezyAnAM karmasthitihetutvAt; yogapa- ko'rthaH |riNAmarUpatve yogAnAM prakRtipradezabandhahetutvena tadanupapatteH / na ca karmaniSyandarUpatve lezyAnAM samucchinnakriyazukladhyAnadazAyAmapi karmacatuSTayasadbhAvena lezyAsadbhAvApattiH, niSyandavato niSyandadhrauvyAbhAvAt kadAcinniSyandavatsvapi vstussu| tathAvidhAvasthAyAM tadabhAvadarzanAt / apare tvAH-kArmaNazarIravatpRthageva karmASTakAtkarmavargaNAniSpannAni karmalezyAdra-18 vyANIti prAsaGgiko vivekaH / atha prakRtaM prastumaH-'tatra' SaTsu lezyAsu 'AditrikaM' pulAkabakuzapratisevAkuzIlalakSa Nam 'antyatrike' taijasapadmazuklalezyAlakSaNe bhavati, taduktam-"pulAe NaM bhaMte ! kiM salese hojjA alese hojA? * goyamA! salese hujjA No alese hujjA / jadi salesse hujjA se NaM bhaMte ! katisu lesAsu hunjA ? goamA! tisu visu ddhalesAsu hojA, taMjahA-teupamhasukkalesAe / evaM bause vi, evaM paDisevaNAkusIle vi"tti / 'sakaSAyaH kaSAyakuzIlaH SaTsu lezyAsu bhavati, taduktam-"kasAyakusIle pucchA, goyamA! salese hojjA No alese hojA / jai salese hujjA se NaM bhaMte! kaisu lesAsu hujjA? goyamA! chasu lesAsu hujjA, taMjahA-kiNhalesAe hojjA jAva sukklesaae"| nirgranthe ekA zuklA lezyA, taduktam-"NiyaMThe NaM pucchA, goyamA! salese hujjA no alese hujaa| jai salese hujjA se NaM bhaMte ! katisu lesAsu hujA? goyamA! egAe sukkalesAe hujjaa|" 'snAte' snAtake 'paramazuklA' zukladhyAnatRtIyabhedAvasare yA lezyA sA khalu paramazuklA, anyA tu zuklaiva, tathA'pItarajIvazuklalezyA'pekSayA paramazuklaiveti // 10 // Jain Educaremaliona For Private & Personal use only bani.jainelibrary.org Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavR- lesAbhAvo va bhave, khuDaNiyaMThijayammi puNa bhaNiyaM / lesA u pulAgassA, uvarillAo bhave tinni||101 || gurutttvttiyutH| 'lesAbhAvo vatti / lezyA'bhAvo vA bhavet snAtakasyAyogitvadazAyAm , taduktam-"siNAe pucchA, goyamA ! vinizcayaH caturthI- salese vA hujjA alese vA hujjA / jai salese hujjA se NaM bhaMte ! katisu lesAsu hujjA ? goyamA! egAe paramasukkalesAe blAsaH // 202 // huja"tti / ayaM tAvadbhagavatyabhiprAya uktaH, kSullakanirgranthIye punaridaM bhaNitam-lezyAstu pulAkasyoparitanyastisro bhavanti // 101 // hUbausapaDisevayANaM, savA lesA havaMti NAyavA / parihAravisuddhINaM, tiNNuvarillA kasAe ya // 102 // / 'bausa'tti / bakuzapratisevakayoH sarvA lezyA bhavanti jJAtavyAH / parihAravizuddhikacAritravatA 'kaSAye' kaSAyakuzIle | PAca 'uparitanyastisraH' lezyAstejaHpadmazuklA bhavanti // 103 // NiggaMthasuhumarAge, sukkA lesA tahA siNAe a| selesIpaDivaNNo, lesAIo muNeabo // 103 // I NiggaMtha'tti / nirgranthe sUkSmasamparAye ca cAritre tathA snAtake ca zailezyarvAk zuklA lezyA bhavati / zailezIpratipannastu snAtako lezyAtIto jJAtavyaH / Aha ca vRttikAraH-"pulAkasyottarAstisro lezyA bhavanti / bakuzapratisevanAkuzIlayoH sarvA api / kaSAyakuzIlasya parihAravizuddhazca tisra uttraaH| sUkSmasamparAyasya nirgranthasnAtakayozca zukleva kevalA bhavati // 202 // zailezIpratipanno'lezyo bhavati" iti // 103 // namvatra kaSAyakuzIle SaDUlezyA'bhidhAnaM kathaM yuktam ? saMyateSu lezyAtraya CAMERASACCAMSAROKES For Private & Personal use only Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Educatio syaivAbhidhAnAt AdyAnAM titRRNAM lezyAnAM caturvve guNasthAneSu parisamApteH, yaduktam- "tithu dusu sukkAi guNA cara saga teriti tata Aha---- eesu DhalesANaM, bhAvaparAvattio u abhihANaM / eDio jaM. aNNaparIe u lesAe // 104 // 'eesutti / 'eteSu pulAkAdiSu nirdhantheSu madhye yathAsthAnaM paNa madhAnaM tu 'bhAvaparAvRtiH' bhAvaparAvRttimapekSva, avasthitAH khalu tatra prazastAstisra evaM lezyA pAyAna sAsyeva bhAvo bhavatItyetAvanmAtreNAbhiprAyeNetyarthaH / 'yat' yasmAtpUrvapratipannazcAritrI anyatarasyAmapi lezyAyAM bhaNitA, tathA - "sammatta savAsu lahara suddhA tI a caritaM / pupaDinnapuNa, annayarIya va lekhAe // 1 // ti / atra hi parakhapi lezyAsu samyaktva zrutapratipacidravya lezyApekSayoktA, avasthita kRSNAdidravyazyA nArakAderapi tejolezyAdidravyasamparkataH pratibhAgAdimAtrabhAvena tejolezyAdipariNAmasambhave tasyA yuktatvAt ; bhAlezyApekSayA tu samyaktvAdInAM pratipadyamAnaka uparitanI tisRSveva bhavati / pUrvapratipannastu yathApariNAmaM lezyAdravyAntarasamparkata upajAyamAnAyAmanyatarasyAmapi bhavati, dravyAntarasamparkato lezyAnAM pariNAmAntarasyAbhihitatvAt / tathA ca prajJApAsUtram - " se nUNaM bhaMte! kaNha lesA NIlalesaM pappa no tArUvattAe no tAvannattAe no tAgaMdhattAe no tArasatAe no tAphAsattAe bhujjo bhujjo pariNamai ? haMtA goyamA ! kiNhalesA nIlalesaM pappa no tArUvattAe jAva pariNamai / se keNaTTeNaM bhaMte ! evaM vuccara kiNhalesA nIlalesaM pappa jAva No pariNamai ? goyamA ! AgArabhAvamAyAe vA se siyA palibhAgamAyAe vA se siyA, : Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavR ttiyutaH caturtho // 203 // kaNhalesA NaM sA No khalu NIlalesA, tatthagayA ussakai, se teNaTeNaM goamA! evaM vuccai kiNhalesA nIlalesaM pappa jAva |gurutattvaNo pariNamai / " atrAkAra eva bhAva AkArabhAvaH, AkArabhAva evAkArabhAvamAtrA, mAtrAzabdaH khalvAkArabhAvavyati- vinizcayaH riktapratibimbAdidharmAntarapratiSedhavAcakaH, tenAkArabhAvamAtreNAsau syAnnIlalezyA na tu tatsvarUpApattitaH / tathA pratirUpo lAsaH bhAgaH pratibhAgaH-pratibimbamityarthaH, pratibhAga eva pratibhAgamAtrA, atra mAtrAzabdo vAstavapariNAmapratiSedhavAcakatayAra pratibhAgamAtrayA'sau nIlalezyA syAnna tu tatsvarUpataH, sphaTika ivopadhAnavazAdupadhAnarUpa iti dRSTAntaH, tataH svarUpeNa kRSNalezyaivAsau na nIlalezyA, kiM tarhi 'tatragatotsarpati' tatragatA-tatrasthA svarUpasthetyarthaH, nIlalezyAdikaM lezyAntaraM prApyotsarpati-AkArabhAvaM pratibimbabhAvaM vA nIlalezyAsambandhinamAsAdayati / evam-"NIlalesA kAulesaM pappa jAva NIlalesA NaM sA, No khalu kAulesA, tatthagayA ussakai vA osakkai vaa|" tatragatA-svarUpasthaivotsarpati-kApotalezyAsambandhinaM bhAvamAsAdayati, avasarpati vA-kRSNalezyAM prApya tadbhAvamAsAdayatItyarthaH / "evaM kAulesA teulesaM pappa, teulesA pamhalesaM pappa, pamhalesA sukkalesaM pappa, evaM sukkalesA pamhalesaM pappa, evaM kiNhalesA nIlalesaM kAulesaM jAva sukka-18 lesaM pappa, evaM ikkikA sabAhiM cArijai"tti / tadevaM cAritriNo'pi prazastalezyAvasthitasya karmagativaicicyAdadhyavasAyopanItakRSNAdidravyasaMsargeNa kRSNAdisadbhAvo'pyaviruddhaH, tadidamuktamuttarAdhyayanavRttAvapi-"yadapyeSAM saMyamitve'pi paDlezyAbhidhAnaM tadapyAdyAnAM bhAvaparAvRttimapekSya "agArabhAvamAyAe vA siyA palibhAgamAyAe vA siyA"lA // 203 // ityAdyAgamaprAmANyAdaviruddhamevetyalaM prasaGgena" iti / nanu yadyevaM pUrvapratipanne lezyASaTrasyApi sambhavastadA kathaM na pulA Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SANGALORG RECORRECOLOCAUSAREL kAdau tadabhidhAnaM kaSAyakuzIla eva ca tadabhidhAnam ? iti cet , atra kecit pUrvapratipannaH kaSAyakuzIla eva gRhyata ityAhaH, taduktaM bhagavatIvRttI sakaSAyamevAzritya-"puvapaDivannao puNa aNNayarIe u lessAe" ityuktamiti saMbhAvyata iti / idaM punarihAvadheyam-azuddhalezyAsadbhAve cAritriNAM pramattatAvizeSastatra na tu kaSAyakuzIlatA, premadveSavizeSarUpatvA|daprazastalezyAnAm , taduktaM pUjyapAdaiH-"avisuddhabhAvalesA, duvihA NiyamA u hoi NAyabA / pejjammi ya dosammi ya"tti / tathA cAnyatrApi kathaM na tatsambhavaH?, kiJcAnyasyApi dazAvizeSa ArtarodradhyAnasambhavastAvadiSTaH, tatra cAprazastalezyAnAmeva sambhava iti, ata eva SaDazItike-"chasu saba"tti pratikenAvizeSataH SaTsu guNasthAnakeSu lezyASaTsambhava uktaH, upapattizcAtrAbhihitA-iha lezyAnAM pratyekamasaGkhyeyAni lokAkAzapradezapramANAnyadhyavasAyasthAnAni, tato mandAdhyavasAyasthAnApekSayA zuklalezyAdInAmapi mithyAdRSTyAdau kRSNalezyAdInAmapi pramattaguNasthAnake'pi sambhavo na virudhyata iti / tato'nyatrApi pramattasaMyate mandAnubhAvAni kRSNAdyadhyavasAyAni prApyante'ta eva kRSNalezyA manaHparyavajJAne'pi paThitA, tathA cAgama:-"kaNhalesA NaM bhaMte! kaisu nANesu hojA? goyamA! dosu tisu vA causu va"tti, etacca sUtraM prama|ttatAyAM kRSNAdilezyAsadbhAvamabhyupagamyopapAditaM vRttikRteti, tataH kaSAyakuzIle tathAvidhakaSAyasahakAreNa saMsargikR pNAdidravyajanitA kRSNAdilezyAkArarUpotkRSTeti tadvivakSaNam , anyatra tu tadviparyayAttadavivakSaNam , sato'pyarthasya kayA-2 ciyapekSayA kvacidanabhidhAnAt , ata eva "parihAravisuddhie jahA pulAe"tti bhagavatIsUtre parihAravizuddhike pulAkAtidezena lezyAtrayamuktam / anyatra punaretasya lezyAdvAre itthamuktam-"lesAsu visuddhAsuM paDivajjai tIsu Na uNa| - OMOM For Private & Personal use only Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRttiyutaH caturtho 11| 208 11 vinizcaya lAsaH sesAsu / puSaparivannabha puNa, hujA sadhAsu vi kahaMci // 1 // nazcaMtasaMkiliTThAsu dhovakAlaM ca haMdi iyarAsu / cittA gurutasyakammANa gaI, tahAvi vivariyaphalaM dei // 2 // tti, bandhasvAmitve kRSNAdilezyAtrayasyAviratiguNasthAnakAntatvAbhidhAnamapi - " lesA tinni pamattaMtA" iti bRhadbandhakhAmitvAnusAreNopariSTAttadavivakSaNAdeva na tu tattvataH, anyathA SaDazItikena saha virodhaprasaGgAditi // 104 // uktaM lezyAdvAram / atha pariNAmadvAramAhaNiggaMthabhAvarUvo, pariNAmo hoi vaDamANAI / vaStahAyamANayavaTThiapariNAmayA tattha // 105 // sakasAyaMtA No hIyamANabhAvA niyaMThayasiNAyA / samayamavaTThiyabhAvo, jahanna samayA u sattiyaro106 AilANa cauNhaM, samarthatamuhuttayAI sesAI / NiggaMtho a duhA vi hu, aMtamuhutaM pavato // 107 '' 'forrie'ti / 'nirvranthabhAvarUpaH ' pulAkAdiparyAyAtmA varddhamAnAdiH pariNAma ucyate, varddhamAno hIyamAno'vasthitazceti trividha ityarthaH / tatra varddhamAnatvaM pUrvAvadhikotkarSazAlitvam, hIyamAnatvaM pUrvAvadhikApakarSazAlitvam, avasthitatvaM ca pUrvatulyatvam / tatra varddhamAnahIyamAnAvasthitapariNAmAH sakapAyAntA nirgranthA ityuttareNa sambadhaH // 105 // ' sakaSAyAntAH' pulAkabakuzapratisevanAkuzIlakapAyakuzIlAH / nirgranthasnAtako no hIyamAnabhAvau, nirgranthasya hIyamAnapariNAmatve kaSAyakuzIlatvavyapadezAnnirgranthahAnisAmayyA apakRSTakapAya kuzIlacAritrajanakatvAditthamevAgamaprAmANyAt / snAtakastu hAnikAraNAbhAvAdeva na hIyamAnapariNAma iti draSTavyam / pariNAmAdhikArAdeva tatkAlamAnamAha--' samayaM 'ti, samayameka T pariNAmadvA ram 11208 11 Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mavasthito bhAvo jaghanyaH, 'itaraH' utkRSTAvasthitapariNAmaH sapta smyaaH||106|| 'AdimAnAM caturNA' pulAkabakuzapratisevanAkuzIlakaSAyakuzIlAnAM 'zeSo tu' varddhamAnahIyamAno bhAvI jaghanyataH samayamutkarSatazcAntarmuhUrttam / tatra pulAkasya jaghanyata ekasamayasthitiH pravarddhamAnAdibhAve'pi kaSAyavizeSeNa bAdhite tasmin samayAnantarameva kapAyakuzIlatvAdigamanena bhavati / bakuzAdInAM tvekasamayatA maraNAdapISTA, pulAkasya tu maraNaM nAsti, uktaJca-"pulAke tattha No marai"tti / pulAko hi kaSAyakuzIlatvAdipariNAmaprAptyanantarameva mriyate, yacca prAk pulAkasya kAlagamanamuktaM tadbhUtabhAvApekSayeti / vRddhihAnipariNAmayorutkarSata AntarmuhUrttakatvaM ca tathAsvAbhAvyAt / nirgranthazca 'dvidhA'pi' jaghanyata utka-2 pratazcetyarthaH, pravarddhamAno (antarmuhartam ,) jaghanyenotkarSeNa ca tasyAntarmuhattameva varddhamAnapariNAmasya bhAvAt , kevalotpattau pariNAmAntarasya bhAvAt / ghAtikarmacchedavyApArarUpo hi nirgranthapariNAmaH, taduparamAtmA ca kevalipariNAma iti vyApArasthairyalakSaNo'nayorbheda iti // 107 // aMtamuhuttukkosaM, samayaM ca avaDhio jahanneNaM / aNNe avaTThiyamimaM, ukiTTha viMti saga samayA // 10 // II 'aMtamuhuttukkosaM'ti / utkarSato'ntarmuhUrta sthitapariNAmAnuvRttau, jaghanyena ca samayamekaM nirgranthatvaprAptisamayAnantarameva || hai maraNAdavasthito nirgranthaH / anye punarAcAryAH 'ima' nirgranthamutkRSTamavasthitaM sapta samayAn yAvad bruvate, taduktamuttarA dhyayanavRttI-"nirgranthA jaghanyata utkarSatazcAntarmuharta varddhamAne pariNAme, avasthite tu jaghanyata eka samayamutkRSTenAguruta. 35 18ntarmuhUrttam , tathA cAgamaH-"NiyaMThe NaM bhaMte! kevatiyaM vaDDamANapariNAme hujjA? goyamA ! jahanneNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM / For Private Personal Use Only Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurutattva vinizcayaH llAsaH svopajJavR- pi aMtomuhattaM / kevatiyaM kAlaM avaTThiyapariNAme hujjA? goyamA! jahanneNaM eka samaya ukkoseNaM aMtomuhattaM"ti / apa ttiyataH tAtvayamutkRSTato'vasthitapariNAme sapta samayAnityAhuH" iti // 108 // caturtho- hAyassa vaDDamANo, aMtamuhattaM duhA vi pariNAmo / evaM Thio jahanno, ukkoso puvkodduunnaa||109|| // 205 // / hAyassatti / 'snAtasya' snAtakasya 'dvidhA'pi' jaghanyata utkarSatazca varddhamAnapariNAmo'ntarmuhUrttam , zailezyAmeva tasya varddhamAnapariNAmasyeSyamANatvAt , tasyAzca dvidhaa'pyntrmuhuurtmaantvaat| jaghanyaH 'sthitaH' avasthitapariNAmo'pi tasya evaM' varddhamAnapariNAmavadantarmuhUrttamAna eva, yaH kevalajJAnotpAdAnantaramantarmuhUrtamavasthitapariNAmo bhUtvA zailezI pratipadyate tadapekSayA draSTavyaH / utkRSTastu snAtakasyAvasthitapariNAmaH pUrvakoTirUnA, navabhirvariti pariSkAraH / pUrvakoTyAyuSaH puruSasya janmato jaghanyena navasu varSeSvatigateSu kevalajJAnamutpadyate, tato'sau tadanAM pUrvakoTImavasthitapariNAmaH zailezI yAvadviharati, zailezyAM ca vartamAnapariNAmaH syAdityevamutkarSato'vasthitaH pariNAmaH snAtakasya dezonA pUrvakoTiriti P // 109 // nanvanapagatamohAnAM saMyamasthAnatAratamyAdRddhiyuktA, nirantarotkRSTasaMyamasthAnadhArAsambhavAt ; nimranthasnAtaka yostu sA na saMbhavati saMyamasthAnAvaicitryAdityata AhadaNiggaMthaNhAyagANaM, vuDDI phalavuDDiNimmiyA nneyaa| No ThANaMtarajaNiyA, egaM ThANaM jao duhaM // 110 // | "NiggaMtha'tti / nimranthasnAtakayovRddhiH phalavRddhinirmitA jJeyA, uttarottarotkRSTaphaladhAropadhAnarUpameva tayoH pravarddhamA // 205 // in due to i mations For Private & Personal use only ww.jainelibrary.org Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabandhadvAramAha bandhadvAram SANSAGAR natvamityarthaH, na tu sthAnAntarajanitA utkRSTasajAtIyasthAnapravAharUpA, yato dvayorapyekameva sthAnaM kAlabhede'pi na sthAnabhAvena vaicitryabhAgiti / athaikarUpatve tasya phalotkarSabhedo'pi katham? iti ceducyate-prayatnavizeSarUpasahakArivaicivyAt / athaivaM sahakAryapekSAkRtamapi vaicitryaM tasya durapahnavamiti cet, na, IdRzasya parapratyayavaicitryasya svarUpavaicicyAprayojakatvAdityetadadhikamadhyAtmamataparIkSAvRttAvupapAditamasmAbhiH ||110||uktN prinnaamdvaarm|ath bandhadvAramAhabaMdho kammaggahaNaM, tattha pulAyammi satta pyddiio|busaasevisu aTTa vi, sakasAo chasagaaDabaMdhI 111 / 'baMdhotti / bandhaH karmaNAM grahaNa-prAthamyenA''dAnam / 'tatra' vandhe'dhikRte pulAke sapta prakRtayo bhavanti, ayaM khalvA yurvarjAni jJAnAvaraNIyAdIni saptaiva karmANi badhnAti na tvAyuH, tadvandhAdhyayasAyasthAnAnAM tasyAbhAvAditi / bakuzAse-31 vinoraSTAvapi prakRtayo bandhe bhavanti, AyurbandhasyApi tayoH sambhavAt / 'sakaSAyaH' kaSAyakuzIlaH SaDvandhakaH sapta-13 bandhako'STavandhakazca / tatra sUkSmasaMparAye'pramattatvenAyurvandhAbhAvAdvAdarakapAyodayAbhAvena ca mohanIyavandhAbhAvAt SaD| bandhakaH, pramattatAdazAyAM cAyurabandhakAle saptabandhakaH, tadvandhakAle cASTabandhaka iti // 111 // hai uvasaMtakhINamoho NiggaMtho veaNijamevikaM / pahAo u sAyavejaM, baMdhai baMdheNa rahio vA // 112 // 'uvsNttti| upazAntamohaH kSINamoho vA nirgrantha ekameva vedanIyaM karma badhnAti, vandhahetuSu yogAnAmeva sadbhAvAt / smAta-18 vedadvArama kastu sAtavedyaM badhnAti, bandhena rahito vA, ayogyavasthAyAM bndhhetvbhaavaaditi||112||uktN bandhadvAram / atha vedadvAramAha in Estonia For Private & Personal use only Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRttiyutaH caturthI // 206 // veo kammANudao, tattha ya aDaveyagA u cauro vi / NiggaMtho sattaNhaM, cauNha puNa veago pahAo 113 // 've 'ti / vedaH karmaNAmudayo vipAkAnubhavanamiti yAvat / tatra ca vicAryamANe 'catvAro'pi' pulAkavakuzapratisevakakaSAyakuzIlA 'aSTavedakAstu' niyamAdaSTakarmodayavantaH / nirgranthaH saptAnAM vedakaH, mohanIyasya kSINatvAdupazAntatvAdvA / snAtakaH punazcaturNAmaghAtikarmaNAM vedakaH // 113 // uktaM vedadvAram / athodIraNadvAramAhaudayAvaliAkhevo, jatteNodIraNaM apattassa / tattha pulAo chaNhaM, udIrago tahasahAvAo // 114 // 'udayAvaliya'tti / 'aprAptasya' udayAvalikAnupagatasya karmaNo yatnenodayAvalikAyAM kSepaH udIraNam / tatra pulAkaH SaNNAM prakRtInAmAyurvedanIyavarNAnAmudIrakaH 'tathAsvAbhAvyAt' paNNAmevodIraNasvAbhAvyAt; AyurvedanIyaprakRtI khalvayaM nodIrayati, tathAvidhAdhyavasAyAbhAvAt, kintu pUrva te udIrya pulAkatAM gacchati / evamuttaratrApi yo yAH prakRtIrnodIrayati sa tAH pUrvamudIrya bakuzAditAM prAmotIti draSTavyam // 114 // aTThaNhaM sattaNha va bausAsevI va chaha payaDINaM / evaM ciya sakasAo, udIrago vA vi paMca // 115 // 'aTThaNhaM'ti / bakuzAsevinAvaSTAnAM karmaprakRtInAmudIrakau, AyurvajanAM saptAnAM vA vedanIyavarNAnAM SaNNAM vA / 'sakaSAyaH kaSAyakuzIlo'pi 'evameva' bakuzAsevivadevASTAnAM saptAnAM paNNAM vodIrakaH, vedyAyurmohanIyavarjAnAM paJcAnAM vA'pyudIrakaH // 115 // ) gurutattvavinizcayaH llAsaH udIraNadvA ram // 206 // Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NiggaMtho paMcaNhaM, doNhaM va udIrago vinnidivo|donnhN ceva siNAo, udIraNAvajio va have // 11 // hai 'NiggaMtho'tti / 'nirgranthaH' upazAntamohaH 'paJcAnAm' AyurvedanIyamohanIyavarjAnAM 'dvayorvA' kSINamoho nAmagotrayo-14 rudIrako vinirdiSTo bhagavadbhiH / snAtakaH 'dvayoreva' nAmagotrayorudIrakaH, AyurvedanIye tu tasya pUrvodIrNe eva staH, udIrajANAvarjito vA bhavedayogyavasthAyAm // 116 // gatamudIraNAdvAram / athopasampaddhAnadvAramAhadAuvasaMpayA ya jahaNaM, miliaMuvasaMpajahaNamiya siddhN| miliaMca imaM bhaNiaM, NiccANiJcattasiddhatthaM117/upasampaddha nadvAram ___ 'uvasaMpayA ya'tti / upasampad nAma-anyarUpApattiH, sA ca hAnaM ca-svarUpaparityAga iti 'militaM' samAhAradvandvamahimnekIkRtam upasampaddhAnamiti rUpaM siddham / militaM cedaM bhaNitaM vastuno nityAnityatvasiddhyartham , ubhayoH kathaJcidekatvasya samAhArArthatvAt , prakRtavadanyatrApi vastuno'nyarUpApattyA dhruvatvAt dalasyaivAnyarUpApatteH, anyathA'tiprasaGgAt, svarUpaparityAgena cAdhruvatvAt , svasyaiva kathaJcidvicalitatvAt , bhinnanAzasambandhAyogAt, nAzasyApi nirucyamANasyotpattivatkathaJcidbhinnatvAbhinnatvAbhyAmeva paryavasAnAditi dik // 117 // caiUNa pulAyattaM, tattha kasAI have avirao vaa|vusttcuo vi tahA, paDisevI sAvagovA vi||118|| 1 'caiUNa'tti / 'tatra' upasampaddhAne vicArye pulAkatvaM tyaktvA pulAkaH 'kaSAyI' kaSAyakuzIlo bhavet saMyataH san hai. avirato vA' asaMyato vA / tatra saMyatasya sataH pulAkasya kaSAyakuzIla eva gamanam , tatsadRzasaMyamasthAnasadbhAvAt / For Private & Personal use only Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ttiyutaH svopajJavR- evaM yasya yatsadRzAni saMyamasthAnAni santi sa tadbhAvamupasaMpadyate muktvA kaSAyakuzIlAdIna , kaSAyakuzIlo hi vidya gurutattva vinizcayaH 18 mAnasvasadRzasaMyamasthAnakAn pulAkAdibhAvAnupasampadyate'vidyamAnasamAnasaMyamasthAnakaM ca nirgranthabhAvam, nirgranthastu llAsaH caturtho- kapAyitvaM snAtakatvaM vA yAti, snAtakastu sidhyatyeveti / bakuzatvacyuto'pi bakuzaH 'tathA' pulAkavadeva kaSAyI bhavedavi karato vA, pratisevI zrAvako'pi vA bhavet // 118 // // 207 // sevittacuo vauso, kasAyavaM sAvago avirao vaa| aNNayarova cauNhaM, saDDho va'jayo kasAyacuo119 / | 'sevittacuotti / 'sevitvacyutaH' pratisevakatvacyutaH pratisevAkuzIlo bakuzo vA bhavet , 'kaSAyavAn' kaSAyakuzIlo vA zrAvako vA'virato vA bhavet / 'kaSAyacyutaH kaSAyakuzIlatvAtparibhraSTaH kaSAyakuzIlaH 'catuNAM' pulAkabakuzapratisevakanirgranthAnAmanyataro vA syAt 'zrAddho vA' dezavirataH 'ayato vA' avirato vA syAt // 119 // NiggaMthattacuo puNa, sakasAo pahAyago avirao vA / caiUNa vhAyagattaM, pahAo siddho cciya havijA - 'NiggaMthattacuotti / nirgranthatvacyutaH punarnirgranthaH 'sakaSAyaH' kaSAyakuzIlo bhavet , upazamanirgranthasya zreNitaH pracya-3 vamAnasya saMyamapariNAme sati kaSAyakuzIlasyaiva bhAvAt / snAtako vA, kSINamohanirgranthasya kevalotpAde snAtakatvasyaiva bhAvAt , avirato vA, zreNimastakeSu mRtasya tasya devatvenotpAdAt , tatra ca dhruvamasaMyatatvasya bhAvAt , na tu saMyatAsaMya // 207 // to'sau bhavati, devatve tadabhAvAt / yadyapi ca zreNipatito'sau saMyatAsaMyato'pi bhavati tathApi nAsAvihoktaH, anantara For Private & Personal use only Jain Educatar ina jainelibrary.org Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CCC0MMSACROSMANA tayA tadabhAvAta , ata eva pulAkasyApi kapAyakuzIlatvaprAptikrameNa zrAddhatvabhAve'pi na taduktiriti vadanti / 'snAtaH' snAtakaH snAtakatvaM tyaktvA siddha eva bhavet , uktaJca-"siNAe pucchA, goyamA! siddhigaI uvasaMpajjaI"tti // 120 // snAtakatvatyAgena siddhatvaprAtyabhidhAne cAritrAnuvRttibhavenna vA? ityata AhapahAyattavigamao cciya,NocArittIya nnoacaarittii| siddho Na caraNamittAbhAvA iya viMtiAyariyA121 'hAyatta'tti / 'snAtakatvavigamata evaM' aghAtikarmanirjaraNavizeSitacAritradezavigamAdasaMyatatvAnupasampattezca siddho nocAritrI noacAritrI bhaNitaH, na tu caraNamAtrAbhAvAt : asaMyatatvopasampattiprasaGgAditi bruvata AcAryA hribhdrsuuryH| tadaktaM zAstravArtAsamuccaye-"cAritrapariNAmasya nivRttinaM ca sarvathA / siddha ukto yataH zAstre, na cAritrI na cetrH| // " iti / matAntare tu siddhAnAM niSiddhameva cAritram , nocAritritvanoacAritritvAbhidhAnasya nobhavyatvanoabhavyatvAdyabhidhAnavadevopapatterityadhika metdvRttaavevoppaaditmsmaabhiH||121||gtmupsmpddhaandvaarm / atha saJjJAdvAramAha-18 sajJAdvAram sannA sAbhissaMgaM, cittaM saNNovauttayA Neva / hAyaNiyaMThapulAyA, tatthapaNe iMti duvihA vi||122|| _ 'snntti| saJjJA 'sAbhiSvaGga nairantaryAdarAbhyAM saprativandhaM cittam , AhArabhayamaithunaparigrahasajJAbhedam , taduktam"saJjJAnaM sajJA, mohAbhivyaktaM caitanyamityarthaH" iti / 'tatra' sajJAyAM vicAryAyAM snAtakanirgranthapulAkA naiva sajJopa-18 yuktAH, AhArAdyupabhoge'pi tatrAnabhiSvaGgAt , AhArAdyabhiSvaGgavatAmeva sjnyopyukttvaat| nanu nirgandhasnAtakAvevaMbhUtau For Private LPersonal use Only Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavR: yuktI vItarAgatvAt, na tu pulAkaH sarAgatvAt, naivam , nahi sarAgatve nirabhiSvaGgatA sarvathA nAstIti vaktuM zakyate. gurutattvattiyutaH jIvakuzAdInAM sarAgatve'pi niHsaGgatAyA api pratipAditatvAt , ata evAha-'anye' bakuzAdayo dvividhA api bhavanti, vinizcayaH caturtho- tathAvidhasaMyamasthAnAbhAvAt sajJopayuktA nosaJopayuktAzca bhavantItyarthaH / nanvevaM bakuzAdInAM sajJopayogakAle sAbhi- llAsa: * pvaGgaM cittaM prAptam , tathA ca sAmAyikavyAghAtaH, tasya nirabhiSvaGgacittarUpatvAt , taduktaM saadhudhrmvidhipshcaashke||208|| 131"samabhAvo sAmaiaM, taNakaMcaNasattumittavisautti / NirabhissaMgaM cittaM, uciyapavittippahANaM ca // 1 // " maivam , dhyAna yogarUpasyaiva tasya tallakSaNapratipAdanAt , vyutthAnadazAyAmAhArAdyabhiSvaGgeNa tadaticAre'pi tacchaktinivRttyabhAvAditi // 122 // vyAkhyAnAntaramAhabhagavaicuNNii puNo, NosaNNA hoi nANasapaNa tti|bhnniyN tattha vi nANappAhaNNA apaNapaDiseho123 / saJjAvyA_ 'bhagavaitti / bhagavatIcUrNI punaH-"pulAe NaM bhaMte ! kiM saNNovautte hujjA NosaNNovautte hujjA ? goyamA! Nosa-18 khyAntaram *NNovautte hujjA / bause NaM pucchA, goyamA! saNNovautte vA hajANosaNNovautte vA hajjA / evaM paDisevaNAkusIle vi / evaM kasAyakusIle vi / NiyaMThe siNAe a jahA pulAe"tti sUtravyAkhyAnAdhikAre "nosA jJAnasajJA bhavati" iti bhaNitaM 'tatrApi' vyAkhyAne jJAnaprAdhAnyAdanyAsAm-AhArAdisaJjJAnAM niSedha evAbhipreta iti dRzyam / pulAkanigrebhanthasnAtakAH 'nosajJopayuktAH' jJAnapradhAnopayogavanto na punarAhArAdisajhopayuktAH, bakuzAdayastUbhayathA'pi, tthaavi-IM||208|| dhasaMyamasthAnAbhAvAditi // 123 // ukta sajJAdvAram / athA''hAradvAramAha Jain Educationanimonal Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AhAradvA SANGANAGANAGAR AhAro kavalAI, cauro AhAragA tahiM pddhmaa| AhArao aNAhArao va hujA siNAo u // 124 // 'AhAroM tti / AhAraH 'kavalAdiH' kavalaujolomAhArAdyanyataraH / 'tatra' AhAre cintyamAne 'catvAraH prathamA nimranthAH' pulAkabakuzakuzIlanigrenthAkhyA AhArakA eva na tvanAhArakAH, vigrahagatyAdInAmanAhArakatvakAraNAnAmabhAvAditi / snAtakastu AhArako'nAhArako vA bhavet , kevalisamudghAte tRtIyacaturthapaJcamasamayeSvayogyavasthAyAM cAnAhArakaH syAt , tato'nyatra punarAhAraka iti // 124 // uktamAhAradvAram / atha bhavadvAramAha jammaM bhavo jahaNNo, ikko paMcaNha so kmenniyre| pulayassa tiNNi tiNhaM, tu aTTa tinneva ikko y||125|| RI 'jammati / bhavo janma, tacca cAritrayutaM draSTavyam / tatra paJcAnAmapi jaghanyo bhava eka eva, jaghanyenaikenaiva bhavena | siddhigamanAt / itare' utkRSTAzca bhavAH krameNa pulAkasya trayaH, 'trayANAM tu' bakuzapratisevakakaSAyakuzIlAnAmaSTI, trayazca nirgranthasya, ekazca snAtakasyeti / tatra pulAko jaghanyata ekasmin bhavagrahaNe bhUtvA kaSAyakuzIlatvAdikaM saMya-| tatvAntaramekazo'nekazo vA'nubhUya tatraiva bhave bhavAntare vA siddhimavApnoti, utkRSTatastu devAdibhavAntaritAn trIna bhavAn pulAkatvamavApnoti / bakuzAdistvekatra bhave kazcidvakuzatvAdikamavApya kaSAyakuzIlatvAdiprAptikrameNa sidhyati, kazcittvekatra bhave vakuzatvAdikamavApya bhavAntareSu tadanyAni saMyatatvAnyanubhUya sidhyatItyata ucyate-jaghanyenekabhavana-1 pAhaNamutkarpato'STau bhavagrahaNAni caraNamAtramApyate / tatra kazcitvAnyaSTau bakuzAditayA paryantimabhavasakaSAyatvAdiyuktayA bhavadvAram Inin Education International For Private & Personal use only Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRttiyutaH caturthI // 209 // kazcittu pratibhavaM pratisevAkuzIlatvAdiyuktayA pUrayati / nirgrantho jaghanyata ekatra bhavagrahaNe snAtakatvaM prApya sidhyati, utkarSatazca devAdibhavAntaritatayA dvayorbhavayorupazamanirgranthatvaM prApya tRtIyabhave kSINamohaH san snAtakatvaM prApya sidhyati / snAtakasya tvajaghanyAnutkRSTa eka eva bhava iti jJeyam // 125 // uktaM bhavadvAram / athAkarSadvAramAhatappaDhamatayA gahaNaM, Agariso te kameNa ikkabhave / pulayassa tiSNi tipahaM, sayaggaso dunni iko y|| 126 // 'tappaDhamataya'tti / tasya-adhikRtavyaktivizeSasya prathamatayA grahaNamAkarSaH / te krameNaikasmin bhave pulAkasya trayaH / 'trayANAM ' vakuzapratisevakakaSAyakuzIlAnAM 'sayaggaso'tti zataparimANena zatapRthaktvamiti bhAvaH, uktaJcAvazyake"sayapuhuttaM ca hoi viraIe "tti / bhagavatyAM coktam - " vausassa NaM pucchA, goyamA ! jahaNNeNaM ekko ukkoseNaM sayaggaso / evaM paDisevaNAkusIle vi kasAyakusIle vi" / nirgranthasya dvAvAkarSo, ekatra bhave vAradvayamupazamazreNikaraNAdupazamanirgranthatve draSTavyau, upazamakSapakazreNidvayaM tvekatra bhave na saMbhavati, uktaJca kalpAdhyayane -- "evaM aparivaDie, sammatte devamaNuajammesu / aNNayaraseDhivajjaM, egabhaveNaM ca savAI // 1 // " sarvANi samyaktvadezaviratyAdIni / anyatrApyuktam - " mohopazama ekasmin bhave dviH syAdasantataH / yasmin bhave tUpazamaH, kSayo mohasya tatra na // 1 // " iti, ayaM tAvatsaiddhAntikAbhiprAyaH / kArmagranthikA stvAhuH - "ya utkarSata ekasmin bhave dvau vArAvupazamazreNiM pratipadyate tasya tasmin bhave niyamAdeva kSapakazreNyabhAvaH, yaH punarekavAraM pratipadyate tasya kSapakazreNirbhavedapi " / uktaJca saptati| kAcUrNI - " jo duvAre upasamaseTiM paDivajjai tassa NiyamA tammi bhave khavagaseDhI Natthi, jo ikkarsi uvasamaseTiM paDi . gurutattvavinizcayaH lAsaH AkarSadvAram // 209 // Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AIGADGACADULHAND 6 vajai tassa khabagaseDhI huja"tti / ekazca snAtakasyAkarSaH tasya pratipAtAbhAvAdAkarSAntarAsambhavAt // 126 // ukosao jahanno, ego savesi dunni naannbhve| ukkosao a NeyA, satta pulAyassa aagrisaa||127|| hai| 'ukkosotti| idaM tAvadutkarpata uktm| jaghanyataH punaH sarveSA' pulAkAdInAmeka evAkarSaH, ekabhave ekavAraM pulAkA-1 | diprAsyaiva siddhigmnaat| 'nANabhavetti nAnAbhaveSu sarveSAM dvAvAkarSoM, eka AkarSa ekatra bhave dvitIyo'nyatretyevaM pulAkAdInAmAkarSadvayasambhavAt / utkarSatazca nAnAbhaveSu pulAkasya saptAkarSA jJeyAH, pulAkatvamutkarSatastriSu bhaveSu syAt , ekatra ca tadutkarSato vAratrayaM bhavati, tatazca prathamabhave eka Akarpo'nyatra ca bhavadvaye trayastraya ityAdivikalpaiH sapta te bhavantIti127 vausAINaM tiNhaM, huMti sahassaggaso u aagrisaa|pNcev NiyaMThammI, pahAyammi bhavaMtaraM nnsthi||12|| | 'vausAINa ti / 'bakuzAdInAM trayANAM' vakuzapratisevakakaSAyakuzIlAnAmAkarSA bhavanti 'sahassaggasotti sahasrapari-3 mANena sahasrapRthaktvamiti bhAvaH, teSAM khalvaSTau bhavagrahaNAnyuktAni, ekatra ca bhavagrahaNe utkarSata AkarSANAM zatapRthaktvamuktam , tatra yadA'STasu bhavagrahaNeSatkarSato nava nava pratyekamAkarSazatAni bhavanti tadA navAnAM zatAnAmaSTAbhirguNanAt sapta sahasrANi zatadvayAdhikAni syuriti / nigranthe paJcaivAkarSAH, nigranthasyotkarSatastrINi bhavagrahaNAni, ekatra ca bhave dvAvAkarSAvityevamekatra dvAvaparatra ca dvau anyatra caikaM kSapakanirgranthatvAkarSa kRtvA sidhyatIti / snAtake bhavAntaraM nAsti, ato nAnAbhavikAkarSacintA tatra durApAstaiveti bhAvaH // 128 // kathitamAkarSadvAram / atha kAladvAramAha kAladvAram For Private Jain Education intentional Personal Use Only Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ttiyutaH svopajJava-kAlo ThANaM so khalu, aMtamuhattaM duhA pulaayss|tinnh jahaNNo samao, ukiTTho puvakoDUNA // 129 // gurutattvaII. 'kAlo ThANaM'ti / kAla iha 'sthAna' tadbhAvenAvasthAnamAnamucyate / sa khalu 'dvidhA' jaghanyata utkarSatazca, pulAkasyAnta-15 vinizcayaH caturtho-II muhUrttam , pulAkatvaM pratipannaH khalvantarmuhUrtAparipUttau na mriyate nApi pratipatatIti jaghanyato'ntarmuhUrtamutkarSato'pyantarmu-14 llAsaH // 210 // tam , etatpramANatvAdeva tatsvabhAvasyeti / 'trayANAM' vakuzapratisevakakapAyakuzIlAnAM jaghanyaH 'samayaH' kAlaH, baku 4 zAdezcaraNapratipattyanantarasamaya eva maraNasambhavAt / utkarSataH pUrvakoTI 'UnA' dezonA, sA ca pUrvakoTyAyuSo'STavarSAnte caraNapratipattau draSTavyA // 129 // |NiggaMthe a jahanno, samao aMtomuhuttayaM iyro|iy bhagavaIi bhaNiyaM, aMtamuhuttaM duhA va'NNe // 130 // | 'NiggaMthe atti| nirgranthe ca jaghanyaH kAlaH samayaH, upazAntamohasya prathamasamaya eva mrnnsmbhvaat| 'itaraH' utkRSTaH kAlo'ntarmuhartam , nirgranthAddhAyA etatpramANatvAt , ityetadbhagavatyAM bhaNitama , tathA ca tadAlApaH-"NiyaMThe pucchA, go-18 |yamA ! jahaNNeNaM ekaM samayaM ukkoseNaM aMtomuhuttaM"ti / anye punaH 'dvidhA'pi' jaghanyata utkarSatazcAntarmuhUrta nirgranthakAlaM bruvate, taduktamuttarAdhyayanavRttI-"anye tu nimranthe'pi jaghanyata utkRSTatazcAntarmuhurtameveti manyante" iti // 130 // pahAe aMtamuhuttaM, jahannao iyarao a puvANaM / desUNA koDI khalu, egatteNaM ime bhaNiyaM // 131 // // 21 // HI 'nnhaae'tti| 'snAte'snAtake jaghanyataH kAlo'ntarmuhUrttam , AyuSkAntimamuhUrte kevalotpattau snAtakasya jaghanyata etA-13 SASSAGARMACHAR For Private Personal use only elbrary.org Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SUCES SASURESHEMALERICA vatkAlasya prApyamANatvAt / 'itaraH' utkRSTazca kAlaH pUrvANAM koTI khalu dezonA, idamekatvena pulAkAdInAmekatvApekSayA | bhaNitam // 131 // athAnekatvApekSayocyatebausAI sambaddhaM, puhuttao taha pulAyaNiggaMthA / ikkasamayaM jahannA, iyare aMtomuhuttaM tu // 132 // | 8] 'bausAitti / 'pRthaktvataH' pRthaktvaM-nAnAtvaM tataH-tadapekSyetyarthaH, vakuzAdayaH 'sarvAddhaM' sarvakAlaM bhavanti, pratyekaM 4 | teSAM bahusthitikatvAt / tathA pulAkanimranthau 'jaghanyau' jaghanyakAlau ekasamayaM bhavataH / tatra pRthaktvena nirgranthaikasamayabhAvanA ekatvapakSavadeva, nirgranthAnAmupazAntamohe samasamayameva samayAnantaraM maraNasambhavAt / pulAkAnAM pRthaktvena jaghanyata ekasamayabhAvanA ceyam-ekasya pulAkasya yo'ntarmuhartakAlaH tasyAntyasamaye'nyaH pulAkatvaM prapanna ityevaM jaghanyatvavivakSAyAM dvayoH pulAkayorekatra samaye sadbhAvaH, dvitve ca jaghanyaM pRthaktvaM bhavatIti / 'itarauM' utkRSTakAlau pulAkanigranthau 'antarmuhUrta tu' antarmuhUrtameva bhavataH / yadyapi pulAkA utkarSata ekadA sahasrapRthaktvaparimANAH prApyante tathAspyantarmuhUrttatvAttadaddhAyA bahutve'pi teSAmantarmuhurtameva tatkAlaH, kevalaM bahUnAM sthitau yadantarmuhUrta tadekapulAkasthityanta-14 muhUrtAnmahattaramityavaseyam / nirgranthe'pyevameva bhAvanIyam // 132 // uktaM kAladvAram / athAntaradvAramAhapuNapattimajjhakAlo, aMtarameaM tu hoi paMcaNhaM / aMtamuhutta jahannaM, ukkiTThamavaDDhapariaTTo // 133 // 'punnptti'tti|punHpraaptiH-prtiptitsy sato'nyo lAbhastanmadhyaH kAlo'ntaramucyate / etatpunaH 'paJcAnAM' pulAkavakuza - antaradvArA guruta.36 For Private Personal use only Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurutattva| vinizcayaH llAsaH svopajJavRha pratisevakakaSAyakuzIlanirgranthAnAM jaghanyamantarmuhUrta bhavati, pulAkAdirbhUtvA tataH pratipatito jaghanyato'ntarmuhUrta sthitvA ttiyutaH punaH pulAkAdirbhavatIti / utkRSTamantaraM pulAkAdInAm 'apArddha parAvataH' arddhamAtrapudgalaparAvartta ityarthaH, ayaM ca dezono caturtho- draSTavyaH, uktaJca bhagavatyAma-"pulAgassa NaM bhaMte ! kevaiaMkAlaM aMtara hoi? goyamA! jahanneNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM aNaMtaM / hai| kAlaM aNaMtAo osappiNIussappiNio kAlao, khettao avaDaM poggalapariaTTa desUNaM, evaM jAva NiyaMThassa"tti // 133 // // 21 // hAyassa Natthi eaM, samayaM tu jahannao pulAyANaM / ukiTThamaMtaraM puNa, tesiM saMkhijavAsAI // 13 // __'pahAyassa'tti / snAtasya etat' antaraM nAsti, prtipaataabhaavaat| etadekatvamadhikRtyoktam / atha pRthaktvamadhikRtyocyate-pulAkAnAM bahUnAM jaghanyataH 'samayaM tu' smymevaantrm| utkRSTaM punarantaraM teSAM' pulAkAnAM saGkhyeyAni varSANi // 134 // samayaM NiggaMthANaM, jahannamukiTThayaM tu chammAsA / sesANaM tu cauNhaM, dhuvattao aMtaraM Natthi // 135 // I 'samaya'ti / nirgranthAnAM jaghanyamantaraM samayamekameva bhavati, utkRSTakaM tvantaraM SaNmAsAn yAvat , tataH paramavazyaM zreNi pratipatteH, uktaM hi-"seTiM NiyamA chammAsAo paDivajaMti"tti / 'zeSANAM tu caturNA' bakuzapratisevakakaSAyakuzIlahai snAtakAnAM 'dhruvatvataH' mahAvidehe sadA sadbhAvAnnAstyantaram // 135 // uktamantaradvAram / atha samudghAtadvAramAha samughAya veaNAI, pulae veyaNakasAyamaraNe te / paMca bausasevINaM, veuviyateagehi saha // 136 // 'samughAya'tti / saM-sAmastyena ut-prAvalyena hananam-AtmapradezAnAM bahiniHsAraNaM samudghAto vedanAdiH sptvidhH| samuddhAta dvAram // 21 // Myimelibrary.oro Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NCCESSACX 'te' samudghAtA vedanAkaSAyamaraNAkhyAstrayaH pulAke bhavanti, pulAkasya maraNAbhAve'pi samudghAtAnnivRttasya kaSAyakuzI-18 latvAdipariNAme sati maraNabhAvAnmAraNAntikasamudghAtAvirodhAt / 'bakuzasevino' bakuzapratisevAkuzIlayokriyatai-| jasasamudghAtAbhyAM saha te trayo militAH paJca samudghAtA bhavanti // 136 // AhAraeNa sahiA,sakasAe chappi No NiyaMThammi / kevaliasamugghAo,ikko cciya hoi pahAyammi137/3 8'AhAraeNa'tti / 'AhArakeNa' samudghAtena sahitAH 'sakaSAye' kapAyakuzIle SaDapi samudghAtA bhavanti / nirgranthe 3 hai 'no' naiva samuddhAtAH, asamuddhataireva nirgranthabhAvasparzAt / snAtake eka eva kevalisamudghAto bhavati // 137 // ukta samudghAtadvAram / atha kSetradvAramAhakhittamavagAhaNA sA, loAsaMkhijjabhAgi paMcaNhaM / pahAyassa asaMkhijje, asaMkhabhAgesu loe vaa||13|| __ 'khitta'miti / kSetramavagAhanA-svavyApyanabha pradezasaMyoga iti yAvat / sA 'paJcAnAM' pulAkabakuzapratisevakakapAyakuzIlanirgranthAnAM lokA'saGkhyeyabhAge, pulAkAdInAM zarIrasya lokA'saGkhyeyabhAgamAtrAvagAhitvAt / snAtakasyAvagAhanA lokasyAsaGkhyeye bhAge, zarIrasthatAdazAyAm daNDakapATakaraNadazAyAm ; asaGkhyeyeSu bhAgeSu vA, manthikaraNakAle bahorlokasya vyAptatayA stokasya cAvyAptatayoktatvAllokasyAsaGkhyeyabhAgeSu snAtakasya vRttisambhavAt ; 'loke vA' sarvatra lokapUraNadazAyAm / uktaJca bhagavatyAm-"siNAe NaM pucchA, goyamA! No saMkhejjaibhAge hujjA asaMkhejaibhAge hujjA No ACCORRUCLEARCCCCCC kSetradvAram Main Education International For Private & Personal use only Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtho sparzanA svopajJavR-12 saMkhejesu bhAgesu hujjA asaMkhejjesu bhAgesu hujA sabaloe vA huja"tti / cUrNikArastvAha-"saGkhyeyabhAgAdiSu sarveSu gurutattvattiyutaH bhavati" iti // 138 // samarthitamavagAhanAdvAram / atha sparzanAdvAramatidizannAha vinizcayaH llAsa: 18 evaM ceva ya phusaNA,Navari viseso u khittphusnnaann|egpesN khittaM,phusaNA puNa pAsao vi hve||139|| // 212 // 'evaM ceva yatti / 'evaM caiva' kSetravadeva sparzanA, navaraM kSetrasparzanayostu vizeSo vAcyaH, tatra 'ekapradezam' avagAhyasamavyAptapradezAvacchinnaM namaHkSetram / sparzanA punaH pAvato'pi bhavet / saMyogamAtraM sparzanA, vyAsyAkhyaH saMyogastu dvAram kSetramiti phalitArthaH / ata eva vRttidvaividhyasiddhau kAtsnyaikadezavikalpAbhyAmavayavAvayavyAdibhedAbhedasAdhanaM sammatyAdI vyavasthitamiti vicAraNIyaM prAmANikaiH // 139 // uktaM sparzanAdvAram / atha bhAvadvAramAhabhAvo odaiAI,cauro tattha u khaovasamiammiAhAo khAiabhAve,uvasami khaie vaNiggaMtho140 bhAvadvAram ___ 'bhAvo'tti / bhavanaM 'bhAvaH' AtmapariNAma audyikaadiH| 'tatra' vicArye 'pulAkAdayaH catvAraH' pulAkabakuzapratiseva-13 kakaSAyakuzIlAHkSAyopazamike bhAve bhavanti / snaatkHkssaayikbhaave| nirgrantha aupazamike kSAyikevA, tathA ca prajJaptiH"pulAe NaM bhaMte ! katarammi bhAve hujjA ? goyamA ! khaovasamie bhAve hujA, evaM jAva kasAyakusIle / NiyaMThe pucchA, goyamA! uvasamie vA khaie vA bhAve hujA / siNAe pucchA, goyamA ! khaie bhAve huja"tti // 140 // nanu pulAkAdInAM kSAyopazamikAdereva bhAvasya kathaM nirdhAraNam , manuSyatvAdInAmaudayikAdInAmapi bhAvAnAM saMbhavAt , ata Aha MCGMCCORMCLREASCAMER OSCILOSOS For Private & Personal use only Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hai NiggaMthattaNimittaM,bhAvaM ahigicca bhnniymeaNtu|mnnuattaaiinn ao,odaiAdINa Na nniseho||141|| | 'NiggaMthatta'tti / nimranthatvanimittaM bhAvamadhikRtyaitadbhaNitam , ato manuSyatvAdInAmaudayikAdInAM bhAvAnAM satAM na niSedhaH, janyajanakabhAvasambandhena bhAvavRttitaivAtra vicArayitumupakrAnteti garbhArthaH / tadAhottarAdhyayanavRttikRt"iha tu pulAkAdayo nimranthAH, nirgranthatvaM tu cAritranimittamiti taddhetubhUtasyaiva bhAvasya vivakSitatvAditthamabhidhAnam , anyathA manuSyatvAderaudayikAdibhAvasya sambhavAt" iti // 141 // ukta bhAvadvAram / atha parimANadvAramAha- . parimANaM saMkhA sA, paDivajaMtANa sayapuhuttaMtA / sahasapuhuttaMtA paDivaNNa pulAyANa ikAI // 142 // | 'parimANaM'ti / parimANaM saGkhyA sA pratipadyamAnAnAM palAkAnAmekAdiH zatapathaktvAntA, ayaM bhAvaH-palAkA pratipadyamAnAH kadAcitsanti kadAcicca na santi, yadi santi tadA jaghanyata eko dvau vA trayo vA, utkarSataH zatapRthaktvam / pUrvapratipannapulAkA api kadAcitsanti kadAcicca na santi, yadi santi tadA jaghanyata eko dvau vA trayo vA, utkarSataH | sahasrapRthaktvamiti / pratipannapulAkAnAmekAdisahasrapRthaktvAntA saGkhyA // 142 // sevibausA vi evaM, paDivajaMtA jhnnmukitttthaa| paDivanagA uNiyamA, havaMti koDIsayapuhattaM // 143 // | 'sevivausA vitti| sevivakuzA api pratipadyamAnakAH evaM' pulAkavadeva-kadAcitsanti kadAcinna santi, yadi santi | tadA jaghanyata eko do vA trayo vA, utkRSTataH zatapRthaktvam / pratipannakAstu jaghanyakA utkRSTAzca niyamAtkoTizata parimANadvAram For Private Personal Use Only Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavR- pRthaktvaM bhavanti // 143 // gurutattvattiyutaH ikAI sakasAyA, sahasapuhuttaM siyA pavajaMtA / ukiTThiyare koDIsahasapuhuttaM tu paDivannA // 144 // vinizcayaH caturthoRT 'ikkAitti / 'sakaSAyAH' pratipadyamAnakAH kadAcitsanti kadAcinna santi, yadi santi tadA jaghanyenaiko dvau vA | llAsaH // 213 // triyo vA, utkarSatastu sahasrapRthaktvamiti syAt , prapadyamAnAH sakaSAyA ekAdayaH sahasrapRthaktvaM bhavanti / pratipannAstu sakapAyA utkRSTA 'itare ca' jaghanyAH koTIsahasrapRthaktvaM bhavanti // 144 // paDivajaMta NiyaMThA, vAsaTuM jA sayaM tu ikAI / khavagANaM aTThasayaM, uvasamagANaM tu cauvannA // 145 // 18 KI 'paDivajaMta'tti / nirgranthAH pratipadyamAnakAH kadAcitsanti kadAcinna santi, yadi santi tadA jaghanyenaiko dvau vA 8 trayo vA, utkRSTatastu dviSaTyadhikaM zatam / kSapakAnAmaSTAdhikaM zatam / upazAmakAnAM tu catuSpaJcAzat // 145 // puvapaDivannayA jai, ikAI jAva sayapuhuttaM te / paDivajaMtA pahAyA, aTThasayaM jAva samayammi // 146 // 1 'puvapaDivannaya'tti / pUrvapratipannA yadi te nimranthA bhavanti tadA ekAdayo yAvat zatapRthaktvam , jaghanyata eko dvau vA trayo vA, utkuSTatastu zatapRthaktvamityarthaH / pratipadyamAnAH snAtakA yadi bhavanti tadA samaye ekasminnaSTazataM yAvat , | jaghanyata eko dvau vA trayo vA, utkRSTatastvaSTazatamityarthaH // 146 // // 213 // puvapavannA te puNa, koDipuhuttaM jahannayA huMti / taha ukkosA iyaraM, puhuttamahiyaM jahannAo // 147 // For Private & Personal use only H elibrary.org Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'pacapavannatti / pUrvaprapannAH punaH 'te' snAtakAH jaghanyakAH koTipRthaktvaM bhavanti, utkRSTA api 'tathA' koTipRthaktvameva / ayaM punarvizeSaH-jaghanyAtpRthaktvAt 'itarat' utkRSTaM pRthaktvaM pratisthAnamucyamAnamadhikaM mantavyamiti / Aha cottarAdhyayanavRttikRt-"iha ca jaghanyata utkRSTatastu pRthaktvamevocyate, tatra tajaghanyaM laghutaram , utkRSTaM bRhattaramiti bhAvanIyam" iti // 147 // kaSAyakuzIlaparimANe AkSepamAha koDIsahasapuhuttaM, naNu mANaM savasaMjayANa mayaM / iha sakasAyANa tayaM, bhaNiyaM eso khalu viroho||14|| AkSepaH RI 'koDIsahasapuhattati / nanu sarvasaMyatAnAM mAnaM koTisahasrapRthaktvaM mataM "koDIsahasapuhuttaM jaINa"tti vacanAt , iha hai| 'tat' koTIsahasrapRthaktvamAnaM 'sakapAyANAM' kaSAyakuzIlAnAM bhaNitam / eSa khalu virodhaH pulAkAdimAnAnAmAdhikyAt , vizeSasaGkhyayA sAmAnyasaGkhyAvyAghAtAditi bhAvaH // 148 // samAdhatte NevaM sakasAyANaM, puhUttayaM majjhimaM tu kAuM je| aNNesiM saMkhAe, aMtabbhAvo jao itttto||149|||| samAdhAna hai| vNti| naivaM' yathoktaM tvayA, yataH sakapAyANAM pRthaktvaM madhyamaM 'kRtvA' buddhAvAropya 'anyeSAM' pulAkAdInAM saGkhyAyA se antarbhAva iSTa iti| na ca 'evamapyutkRSTaparimANasamAdhAne'pi jaghanyaparimANasamAdhAnAnupapattiH, jaghanyato'pi sAmAnyasaMyatAnAM koTisahasradvayamAnatvavacanAt , kaSAyakuzIlAnAmapyetAvanmAnatvAt' iti vAcyam , kaSAyakuzIlApekSayaiva sAmA-18 nyamAnavacanasambhAvanAdavaziSTAdhikye doSAbhAvAt , uktaJca bhagavatIvRttikRtA-"nanu sarvasaMyatAnAM koTIsahasrapRtha RIPARAZIOSAS Jain Educun Hemational Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurutattvavinizcaya lAsaH alpabahutva dvAram svopajJavR- bhaktvaM zrUyate, iha tu kevalAnAmeva kaSAyakuzIlAnAM taduktam , tataH pulAkAdimAnAni tato'tiricyanta iti kathana ttiyutaH virodhaH? ucyate-karAyakuzIlAnAM yatkoTIsahasrapRthaktvaM tad dvitrAdikoTIsahasrarUpaM kalpayitvA pulAkabakuzAdisaGkhyA caturtho- tatra pravezyate, tataH samastasaMyatamAnaM yaduktaM tannAtiricyate" iti // 149 // uktaM parimANadvAram / athAlpabahutvadvAramAha hINAhiyattasaMkhA, appabahuttaM nniyNtthypulaayaa| hAyA tiNNi ya thovA, saMkhijjaguNA kamA ttth||150|| | // 214 // | 'hINAhiyattasaMkha'tti / hInAdhikatvasaGkhyaM parasparaM bhedeSvalpabahutvamucyate / tatra vicAraNIye nirgranthAH pulAkAH snAtakAH 'trayazca' bakuzapratisevakakaSAyakuzIlAH kramAt stokAH saGkhyeyaguNAzca / iyaM bhAvanA-sarvastokA nirgranthAH, teSAmutkarSato'pi zatapRthaktvasaGkhyatvAt; tebhyaH pulAkAH saGkhyeyaguNAH, sahasrapRthaktvasaGkhyatvAt; tebhyaH snAtakAH saGkhyeya-1 guNAH, koTIpRthaktvamAnatvAt; tebhyo bakuzAH saGkhyeyaguNAH, kottiishtpRthktvmaantvaat| tebhyaH pratisevanAkuzIlAH saGkhyeyaguNAH, tatropapattiH sUtra eva vakSyate; tebhyaH kaSAyakuzIlAH saGkhyeyaguNAH, teSAM koTIsahasrapRthaktvamAnatayoktatvAditi // 150 // nanu bakuzapratisevakayoH koTIzatapRthaktvamAnatayaivoktatvAtkathaM pratisevakAnAM bakuzebhyaH saGkhyeyaguNatvam ? ityAzaGkAyAmAhabausapaDisevagANaM, AvAyA jai vi tullayA bhaai|koddiinn sayapuhRttaM,tahavi vicittaM ti No doso||151|| 'bausa'tti / bakuzapratisevakAnAM 'ApAtAt' yathAzrutArthazravaNamAtrAd yadyapi tulyatA bhAti tathApi koTInAM zatapR. ASSALAMUALOR *S*HSXXSHILASSA // 214 / For Private & Personal use only Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thaktvaM parasparaM vicitramiti na doSaH, uktaJca-"paDisevaNAkusIlA sNkhejgunn"tti| kathametat , teSAmapyutkarSataH koTIzatapRthaktvamAnatayoktatvAt ? satyam , kintu bakuzAnAM yatkoTIzatapRthaktvaM tad dvitrAdikoTIzatamAnam , pratisevakAnAM tu koTIzatapRthaktvaM catuHSaTkoTIzatamAnamiti na virodha iti // 151 // nigraMthaprarUpaNAyAH parisamApti nirUpayanneteSAM bhAvanimranthatvamavadhArayati iya NiggaMthasarUvaM, bhaNiyaM sammaM suANusAreNaM / eesiM aNNayaro, bhAvaNiyaMTho muNeyavo // 152 // upasaMhAraH IPL iyatti / 'iti' amunA prakAreNa nirgranthasvarUpaM bhaNitaM 'samyag' yathAsthitaM zrutAnusAreNa' bhagavatyAdyAnukUlyena / bhAvani nthatvaM ca eteSAM' pulAkAdInAmanyataro yaH kazcana bhAvanirgrantho jJAtavyaH // 152 // 6 iyare davaNiyaMThA, taM datvattaM tu hujja duviappaM / egaM appAhaNNe, iyaraM puNa bhAvaheutte // 153 // tivyanimrantha tvaM dravyapaH RI 'iyare'tti / 'itare' pulAkAdivahirbhUtA dravyanirgranthA bhavanti, nirgranthabhAvavirahAt / tattu dravyatvaM dvivikalpaM bhavet , dArthazca ekam 'aprAdhAnye' bhAvaviparItatvenAprazastatve, itaratpunaH bhAvahetutve, prAdhAnyabhAvahetutvaviSayabhedAd dravyapadazaktiH / sAmayikI dvidheti bhAvaH // 153 // etadviSayavibhAgamAhaNiddhaMdhasANa paDhama, pAsatthAINa pAvavuddhikaraM / saMviggapakkhiANaM, vitiyaM maggANusArINaM // 154 // RRICRANG For Private & Personal use only Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavRttiyutaH caturthI // 215 // 'NiddhaMdhasANa'tti / 'niddhandhasAnAM' pravacananirapekSapravRttInAM pArzvasthAdInAM 'pApavRddhikaraM sAdhutvabhramajananadvArA lokAnAmAtmanAM ca kliSTakarmapravarddhakaM 'prathamam' aprAdhAnyalakSaNaM dravyatvam, sAravirahita bAhyarUpasyApradhAnatvAt / 'dvitIyaM' bhAvahetutvalakSaNaM dravyatvaM 'mArgAnusAriNAM saMyamAnukUlapravRttimatAM saMvignapAkSikANAm // 154 // eteSAM mArgAnusAritvameva samarthayati maggANusAriNo khalu, saMviggA suddhamagga kahaNaguNA / iya eesiM vayaNe, avigappeNaM tahakkAro // 155 // 'maggANusAriNo'tti / 'saMvignAH' saMvignapAkSikAH 'khalu' nizcitaM zuddha mArgakathanaguNAnmArgAnusAriNaH / na hi cAritrarUpazuddhamArgAnusAritvaM vinA zuddhamArgakathakatvaM saMbhavati, 'iti' anena zuddhamArgakathanaguNena hetunA 'eteSAM' saMvignapAkSikANAM vacane'vikalpena tathAkAraH paJcAzakAdau pratipAdita iti zeSaH // 155 // itthaM ca bhAvanirgranthAnAmugravihAriNAM dravyanirgranthAnAM ca saMvignapAkSikANAmubhayeSAmapi yathAyogaM gurutvaM taratamabhAvena saMsiddhamityAhabhAvaNiyaMThANa tao, NeyaM avigappagajjhavayaNANaM / saMviggapakkhiANaM, davaNiyaMThANa ya guruttaM // 156 // 'bhAva' ti spaSTA / navaram -- ' avigappagajjhavayaNANaM ti avikalpatathAkAraviSayavacanAnAmityarthaH, ayameva guNaH sAdhAraNagurutvagamaka iti bhAvaH // 156 // nanu yadyevaM dravyanirgranthAnAM saMnipAkSikANAmapi gurutvaM vyavasthApitaM tadA gurutattvanizcayArthamanekaguNAnveSaNA'kiJcitkarI, akiJcitkarazca tadartho'yaM prayAsaH ityAzaGkAyAmAha - . gurutattvavinizcayaH llAsaH bhAvanirma nthasaMvima pAkSikayo gurutvam // 215 // Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthakRtisAphalyam gurutattaNicchao puNa, eso ekkAiguNavihINe vi|jaa suddhamangakahaNaM, tAva Thio hoi dtttthvo||157|| | 'gurutattatti / gurutattvanizcayaH punareSa etAvatA mahatA pravandhena kriyamANaH parIkSaNIye gurAvanantAnasAdhAraNaguNAnavagAhamAno'pi kAlAdivazAdekAdiguNavihIne'pi caNDarudrAcAryAdinyAyena katipayottaraguNahIne'pi tiSThaMzcAritrApekSayA mUlaguNasattAmapekSamANo'pi samyaktvapakSApekSayA yAvacchuddhamArgakathanaM tAvasthito draSTavyo bhavati, uktazcAgame|"osanno vi vihAre, kammaM sohei sulahabohI ya / caraNakaraNaM visuddhaM, uvavhato pruuvNto||1||"tti / atra hi zuddhamA prarUpaNarUpagurulakSaNenaiva karmazodhanaM sulabhavodhitvaM ca pratipAditam , kiJca-"jo jeNa suddhadhammammi ThAvio saMjaeNa gihiNA vA / so ceva tassa jANaha, dhammagurU dhmmdaannaao||1||" ityAdivacanAmRhiNo'pi yadi dharmadAnaguNena dharmagurutvaM prasiddhaM tadA saMvignapAkSikANAmakhiladharmamaryAdApravartanapravaNAnAmucitatarameva dharmagurutvamityuccadRSTyA vicAraNIyam // 157 // etadeva samarthayatisaMsAruddhArakaro, jo bhavajaNANa suddhavayaNeNaM / NissaMkiyagurubhAvo, so pujjo tihuaNassA vi||158|| | 'saMsAruddhArakarotti spaSTA // 158 // tadevaM gurutattvaM vinizcityaitadnthaphalamAhapavayaNagAhAhiM phuDaM, gurutattaM NicchiyaM imaM souN| guruNo ANAi sayA, saMjamajattaM kuNaha bhvaa!||159|| 'pavayaNagAhAhiti / pravacanagAthAbhiH kvacit sUtrato'pyarthatazca sarvatrAbhinnAbhiridaM gurutattvaM nizcitaM zrutvA gurorA granthaphalam For Private Personel Use Only Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtho svopajJavR- yA sadA 'saMyamayatna' cAritrapAlanodyamaM kuruta bhavyAH !, gurvAjJayA cAritrapAlanasyaiva paramazreyorUpatvAt // 159 // gurutattvattiyutaH uktameva samarthayati vinizcayaH hai guruANAi kuNaMtA, saMjamajattaM khavittu kammamalaM / suddhamakalaMkamaulaM, AyasahAvaM uvalahaMti // 160 // llAsaH | 'guruANAitti / gurvAjJayA saMyamayatnaM kurvantaH sarvathA galitA-sadmahatvena 'karmamalaM' adhyAtmaprAptiprativandhakakarmamAlinyaM | kSapayitvA 'zuddhaM paryAyakrameNa tejolezyA'bhivRddhyA zuklazuklAbhijAtyabhAvAdatinirmalaM 'akalaI'krodhAdikAlikAnAkalitatayA kalaGkarahitaM atulaM shjaanndnisyndsundrtyaa'nnyopmeymaatmsvbhaavmuplbhnte||160|| tataH kiM syAt ? ityAha|vinnANANaMdaghaNe, AyasahAvammi sudda uvaladdhe / karayalagayAiM saggApavaggasukkhAiM svaaiN|| 161 // | 'vinnANANaMdaghaNe'tti / vijJAnAnandaghane AtmasvabhAve 'suSTu' yathAvasthitadravyaguNaparyAyAvalambitvenopalabdhe sati sarvANi svargApavargasukhAni karatalagatAni, AtmamAtrapratibandhavizrAntasakhasindhamagnasya yogino niyamataH svagopavargabhAgitvAditi bhAvaH // 161 // labdhAtmasvabhAvasya yoginastAdAtmikasukhameva samarthayati AyasahAve patte, parapariNAme ya savahA catte / vAhivigame va sukkhaM, payarDa apayattasaMsiddhaM // 162 // BI 'AyasahAve'tti / AtmasvabhAve prApte parapariNAme ca sarvathA tyakte parapariNAmajakaSAyanokaSAyAdimAnasaduHkhabIjocche-13 dAdvyAdhivigama ivAprayatnasaMsiddhaM sukhaM prakaTaM bhavatIti zeSaH, uktaJca vAcakacakravartinA-"saMtyajya lokacintAmAtmapa HALARSAMACANSAR // 216 / Jain Educational For Private Personal Use Only Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rijnyaancintne'bhirtH| jitaroSalobhamadanaH, sukhamAste nirbharaM sAdhuH // 1 // " iti / tathA "prazamitavedakaSAyasya hAsya-I ratyaratizokanibhRtasya / bhayakutsAnirabhibhavasya yatsukhaM tatkuto'nyeSAm ? // 2 // " iti // 162 // nanvIdRzaM sukhaM kriyAmA-181 trAdbhaviSyati? ityata Ahasudda vijayamANANaM,Na tayaM kiriyAmalammi sNtmmi|jN khallu uvasamasukkhaM,laddhasahAvassa NANissa163 / / 'suTTha vitti / 'suSTupi' mAsakSapaNAdikaraNenAtyarthamapi yatamAnAnAM 'kriyAmale' madamAtsaryAdirUpe sati na, tadupazamasukhaM bhavati, yat khalu labdhasvabhAvasya jJAninaH prAdurbhavati, tasmAt kriyAmalApanAyakatvAd jJAnamatyantamabhyahitamitikA bhAvaH // 163 // tatkiM jJAnamAtra eva santoSTavyam ? ityAzaGkAyAmadhikAribhedenocitopadezamAhasitamhA guruANAe, kAyadyA nANapuzvinA kiriyA / abbhAso kAyaho, suhanANe vA jahAsatti // 16 // 'tamhatti / tasmAt zuddhacAritriNA gurvAjJayA jJAnapUrvikA kriyA karttavyA / saMvignapAkSikeNa zubhajJAne vA yathAzaktyabhyAsaH karttavyaH, adhikArivaicitryAtpakSadvaye'pi na doSa iti sarvamavadAtam // 164 // kiMbahuNA iha jaha jaha, rAgaddosA lahuM vilijNti| taha taha payaTTiavaM, esA ANA jiNaMdANaM // 165 // guruta. 30 6 gurutattaNicchayamiNaM, sohiMtu buhA sayA pasAyaparA / pavayaNasohAheDaM, paraguNagahaNe pavadaMtA // 166 // SOSSES ROUSSOS -CSCANCCCASICALCASS Jain Education inter Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svopajJavattiyutaH cturtho||217|| iti mahAmahopAdhyAyazrIkalyANavijayagaNiziSyamukhyapaNDitazrIlAbhavijayagaNizipyamukhyapaNDitazrIjItavijayagaNisatIrthyapaNDitazrInayavijayagaNicaraNakamalacaJcarIkeNa paNDitazrIpadmavijayagaNisahodareNa paNDitayazovijayena viracite guru tattvavinizcaye caturthe ullAsaH sampUrNaH // 4 // gurutattva vinizcayaH // iti mahAmahopAdhyAyazrIkalyANavijayagaNiziSyamukhyapaNDitazrIlAbhAvijayagaNiziSyamukhyapaNDitazrIjItavijayagaNisatIrthyazekharapaNDitazrInayavijayagaNicaraNakamalacaJcarIkeNa paNDitazrIpadmavijayagaNisahodareNa paNDitayazovijayena viracitAyAM svopajJa guruta tvavinizcayavRttau caturthollAsavivaraNaM sampUrNam // 4 // yasyAsan guravo'tra jItavijayaprAjJAH prasannAzayAH, bhrAjante sunayA nayAdivijayAH prAjJAzca vidyaaprdaaH| premNAM yasya ca sadma padmavijayo jAtaH sudhIH sodarastena nyAyavizAradena racito granthaH zriye stAdayam // 1 // // samAsazcAyaM grandhaH / granthAgram 8000 / NCREAC-4-4COMCOEACCOR SSACRAC upasaMhAraH // 217 // JainEducation For Private Personal Use Only Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthAdyacaraNam. akakaraNAvi dubihA aggagdhAo mUlaM azcaMta Nise hatthaM acchavio avahao ajahanukosa samA aTThaNhaM sattaNha va aTThamachaTThaca utthaM ahamadasamaduvAlasaaTThavihaM pacchittaM aTThA hiavAsANaM ullAsaH 2 1 1 4 gurutattvavinizcayamUlagAthA'kArAdyanukramaH / 90 aNuvAi tI Najai 130 aNu miliANaM 39 a u kakakuruaM 4 96 aNNovagame pacchA 4 115 aNNaM abhidhAreDaM 2 287 atisaMtharaNe iyare R 1 1 gAthA. gAthAdyacaraNam 297 aNavadviamustutaM 281 atthA vi huMti evaM 187 atthi ya se sAvasesaM 149 asthi hu va sahaggAmA ullAsaH gAthA. gAthAcacaraNam. 3 3 1 3 2 3 2 2 1 2 . 117 athiro a hoi bhAvo 106 annannA samiINaM 52 apacchiNammi lahuA 94 apamattassa ya gacchaM 231 apariNNA kAlAisu 13 aparissAvitti payaM 186 aputraM duhUNaM 211 abhuTTie kAuM 102 abhidhAraNakAlammi ya 190 amidhAraMto uvasaM ullAsaH gAthA. 1 127 2 113 9 h 3 1 175 2 45 4 44 3 144 2 81 2 251 2 257 22 22-2 26 a / Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru0 mUla gAthA // 1 // gAthAdyacaraNam. amhArisA vi mukkhA alase vA parivAre avavAeNaya dosA avavAeNaM katthai avirAgA jahaNNA avivitto parivAro avisajio vi gacche anvatto avihADo asamAhiDANA khalu asahaM tu pappa iki asuiTThANe pi aha aNNA pa ahachaMdassa parUvaNa ullAsaH gAthA. gAthAdyacaraNam. 1 9 ahachaMdassanbhuTThA 2 83 achaMde paDivattI 3 1 4 4 3 2 1 2 3 2 3 186 aThavaNAbhAveNaM 81 aha Na kao to pacchA 84 ati dubviyA 19 ahavA acchavio khalu 24 ahavA aTThArasagaM 264 ahavA AhArAdI 96 ahavA kajAkajje 289 ahavA jeNaM sohI 126 aMtamuhuttapamANaya 93 aMtamuttuko saM 103 aMtoThiyANa khittaM ullAsaH gAthA. gAthAdyacaraNam. 124 aMto bhayaNA bAhi 102 169 AiNNamaNAiNaM 233 AipayA ghettavvA 126 AillANa caunhaM 40 AgabhavavahArINa vi 3 3 3 2 2 4 2 2 2 2 4 4 2 : A. 274 Agama sua ANA dhA 63 AgamasuAi~ suttaM 320 ANAo jiniMdANaM 29 AbAlabhAvao je 35 AbhavvaM NitANaM 108 bhavaM puNa tattha vi 215 AraAI tamhA ullAsaH gAthA. 1 111 3 3 95 4 107 1 181 4 55 10 4 2 2 3 or 78 4 2 2 2 150 265 247 327 DakArAdya nukramaH / a-A / // 1 // 5 / Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ullAsaH lh lh h 2 230 ullAsaH gAthA. gAthAdyacaraNam. 3 26 AsAso vIsAso 4 162 AsukkArovarae 1 157 AsevaNApulAo 1 162 AhAyario evaM 2 121 AhAraeNa sahiA 1 184 AhAramAigahio 1 186 AhAreuM savvaM 2 17 AhAro kavalAI 2 334 AhArovahisejjA m h gAthAdhacaraNam. Ayarie kAlagae AyasahAve patte AyArapakappo yA AyArassa u uvari AyAre vaTuMto AloaNapaDikamaNe AloaNA vivegA | AloijA kAle AloyaNakAlammi vi AvannANaM dijjA AvaliA maMDaliA m ullAsa: gAthA. gAthAdyacaraNam. 2 134 ikaM ciya aTThArasa2 104 icceyaM paMcaviha 9 icceso paMcaviho '2 35 icchA amuMDiemuM 137 icchA turie bhaMge 2 89 iTThavisayANugANa ya 25 iNhi puNa jIvANaM 4 124 iNhi puNa vattavvaM 2 82 ittarasAmAiache ittu cciya paDikamaNaM 4 144 itto a appahANe 2 245 ico a vvao bhA1 31 itto uvasaMpajjA aa-i| CASSOCALMORADARS ` m qh m mh sh 2 210 ikAI sakasAyA , 2 256 ikvikA vi ya duvihA 3 85 iko ya Novalabbhai lh XAvassagasajjhAe sh Main Education International For Private & Personal use only Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru0mUla 'kArAdya. nukrmH| gAthA ullAsaH gAthA. gAthAdyacaraNam. 4 152 iha bheo pajjAo 4 12 iharA tusiNIyattaM 315 ihaloammi akittI 4 56 ihaloammi ya kittI // 2 // | gAthAdyacaraNam. itto kAliyasutte itto gurukulavAso itto cciya tivigappo itto paNNattIe itto mahANisIhe itto lakkhaNajutto ittha dasAbheyakao itthamaphAsuaNIraM ittha sakosamakose itthaM vavahAraNao itthaM saMjamaseTiM iya ujaeyaragae iya esa punvapakkho ullAsa: gAthA. gAthAdyacaraNam. 49 iya NiggaMthasarUvaM 11 iya duviho u pulAo 66 iya pacchittaNimittA 1 57 iya bhagavaIi bhaNiyaM 133 iya bhaNiyaM caraNahA 77 iyaraguNANugamammi vi 45 iyarAmiNivesAhiya 26 iyare davaNiyaMThA 2 189 iyare bhaNaMti bIaM 3 141 iya vavahArapasiddhI 1 134 iya suttappAmaNNA 3 187 iya hiTThamuhe hAse 1 35 ihaparaloesu hio Mmm co-on commccc SAEECRECORRECORPOS 64 ukkosao jahannA 1 51 ukkoseNa dasa tti ya 4 153 ujjhiyagharavAsANa vi .2 241 uttaraguNasevA vi hu 1 207 uttaraguNANa virahA 4 63 uttaraguNAtiyArA 2 290 uttaraguNesu bauso 3 1 udayAvaliAkhevo RCMCN // 2 // Main Education International For Private Personal Use Only Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthAdyacaraNam. uddhAraNA vidhAraNa | uppanna kAraNammI | ubbhAmiAi jAyai | umbhAbhiya puvuttA | ummaggadesaNAe 2 129 2 159 2 243 CONCENGALOCCASSROO ullAsaH gAthA. gAthAdyacaraNam. 2 27 ussuttamAyaraMto 3 146 ussuttA jA duvihA 2 236 UNagasayabhAgeNaM 2 240 1 60 eeNa aNNaThavaNA 2 144 eeNa viAreNaM 4 21 eesiM paMcaNhaM 2 266 eesu chalesANaM 4 112 eehiM dihivAe 4 117 ekkAsaNapurimaDDA 1 123 egadugapiMDiyANa vi ullAsaH gAthA. gAthAdyacaraNam. 3 99 egAgissa u dosA 3 113 ego'Nuggahakhitte 3 129 ego sAhU egA ete u kaJakArI 3 181 emAi uttaruttara1 77, emeva ahAchaMde 3 120 emeva desiammi vi 4 104 emeva ya tullammi vi 1 50 eyagao a viseso 1 198 eyamajuttaM jamhA 2 198 eyAI akuvvato 2 216 eyaM ca ettha rUvaM 1 24 eyaM carittaseTiM ormed medam 3 41 Pu-uu-e| 2 227 2 323 |uvagaraNadehacukkhA uvaNaTThAivigappA | uvasaMtakhINamoho uvasaMpayA ya jahaNaM ussaggao a evaM | ussappiNiAI khalu | ussuttamaNuvaiha 3 135| 3 100 egayarammi vi ThANe For Private Personal Use Only Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'kaaraadynukrmH| m bh sd sd guru0mUla- gAthAdyacaraNam. gAthA eyaM tA vAsAsuM eyaM pasaMgabhaNiyaM | evamasaMto vi imo evaM atthapaeNaM evaM AyariAdI evaM khu sIlavaMto evaM ceva ya phusaNA | evaM NihoDaNAe | evaM tA jIvaMte evaM nANe taha daMevaM pi a aNuvarae evaM bahugurupUjA dievaM vihANa vi ihaM ullAsaH yAthA. gAthAdyacaraNam. 2 288 evaM sadayaM dijati 2 244 evaM sImacchevaM 1 68 evaM suovaesA 1 76 evaM suhasaMkappo 168 esaNadose sIyai 3 131 esa samukkasiavve 4 139 eseva gamo NiyamA 2 100 eseva ya diTuMto 2 250 eso pAyacchitte 2 252 eso ya purisakAro m` ullAsaH gAthA. gAthAdyacaraNam. 1 200 osannacaraNakaraNe 2 194 osappiNIi ussa2 165 ohAviyaosanne 3 178 ohAviya kAlagae 1 109 2 105 kajjammi kIramANe 3 35 kajjAkaja jayAjaya 2 324 kappaTThiAdao vi ya 2 335 kappammi imaM savvaM 2 85 kappassa u Nijuti RCMCGLEONEX m m bm lh o lm lh 1 17 orAlAi sarIraM 1 126 osaNNe bahudose 4 2 73 kappe a akappammi ya 49 kappo ThiyA'ThiyappA bh an Education internations For Private LPersonal use only. wanamainelorery.org Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthAdyacaraNam. kammakkhayadrumabbhukammANa NijaraTThA kammA parisvaNao kammodaya bheakao kakaraNA viduvihA | kayasuanANA vikkhA kallA gamAvale kaha tassAsabalattaM kahie kahie kajje kAmaM ubhayAbhAvo kAyanvo uddeso kAraNajayaNAjaNie kAraNamakAraNaM vA Jain Educator international ullAsaH gAthA. gAthAdyacaraNam. 4 23 kAloiaguNajutte 2 71 kAlo ThANaM so khalu 4 43 kiriyAsu visIaMto 1 2 2 1 4 2 3 2 2 2 99 hi puNa evaM sohI 296 ki suparicchiyakArI 7 kiM guNaviyAlA 197 kiM bahuNA iha jaha jaha 60 kiM vA akapiNaM 153 kugurUNaM sirikAraM 174 kui vayaM dhaNaheDaM 203 kuNamANo vi ya kaDaNaM 169 kei puSpa ahigayANaM 317 keI bhaNati omo ullAsaH gAthA. gAthAdyacaraNam. 1 152 kevalamaNapajjavanA 4 129 kesiMci NAmamittA 3 84 koDI sahasapu 1 167 ko va kuNa vavahAraM 2 132 kohAiehi aNNe 3 160 kaMkaDue kuNime taha 4 165 kaMkaDuo so jassa u 3 109. kaMDagamittANaMtaM 1 1 1 2 2 kha 119 khaNaci Na khamaM kAuM 115 khAra haDI haramAlA 298 vittamavagANA sA 268 khitammi khittiassA ullAsaH gAthA. 2 39 1 173. 4 148 1 29 4 32 2 148 2 1 3 2 4 3 149 138 132 48 138 18 ka kha / w.jainelibrary.org Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru0mUla- gAthA ullAsa: gAthA. 2 103 'kArAdya nukrmH| // 4 // gAthAdyacaraNam. khitte sua suhadukkhe khittaM kammadharAI khuDDAgaNiyaMThinje khettavivajiamaJca khette uvasaMpannA khettaM gao a aDaviM 2 283 3 ullAsa: gAthA. gAthAdhacaraNam. 2 279 gurudinnA vi hu esA 1 63 gurubaliyattamaIe 2 140 guru lahuachapaNamAsA 2 262 gurulahupaNagA AyaM gurulahupaNavIsaiA 2 254 gurulahupaNNarasAo gurulahulahusApakkhA or NEURNAMASTERY ullAsaH gAthA. gAthAdyacaraNam. 171 gimhasisiravAsAsuM 74 gihidisabaMdharayANaM 85 gihisaMghAyaM jahilaM 16 gIyatthapariggahao 195 gIyatthapArataMtA 3 111 gIyatyA sasahAyA gIyattho kayakaraNo 3 148 gIyANa'samattANaM 1 80 guruANAi kuNaMtA 2 146 guruANAe mukkho 7'guruguNarahio a ihaM 3 74 gurutattaNicchao puNa 2 204'gurutattaNicchayamiNaM INCRECRUGARCANCY 3 282 174 4 160/gelaNNavAulo puNa gacchaparirakkhaNaTThA . gacchANAbhaMgassa ya gajho bahussuakao gayasAro dhannakaNo gAme vA Nagare vA gAmaMtare vi puDhe goNIe jaM jAyaM 1 170 goNINaM saMgilaM 4 157 gaMthAo mohAo 4 166 gaMthaMtarammi itto 114 For Private & Personal use only www.ainelibrary.org Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ X gAthAdyacaraNam. ullAsaH gAthA. gAthAdyacaraNam. ullAsaH gAthA. X X gharakhittanayaragoula- ghuTThammi saMghakaje ullAsaH gAthA. gAthAdyacaraNam. caramA do pacchittA 1 62 carame samae caramo2 94 cArittaTuM gamaNaM cAre veraje yA 4 118 coaga chakAyANaM 2 304 coei vatthapAyA 1 199 codeI vucchinne 2 263 *** gha-ca-cha AMRACK-MARCCC 4 36 jai abhidhAreMti to 3 33 jaiANeNaM cattaM 3 108 jai koI maggannU 1 91 jai NAma sUio mi. 2 223 jai te liMgapamANaM 2 33 jai puNa samattakappo jai liMgamappamANaM 2 308 jai vi puhabbhAvo siM 3 54 jai vi ya paDimAsu jahA 1 141 jai se asthi sahAyA 1 100 jaNavaya addha Nirohe . 1 188 jatto ciya pAsatthe caiUNa pulAyattaM cauguruA caulahuA cautigadugakallANaM caudasapuvvadhareNaM caraNakaraNappahINe caraNaTThA pubvagamo caraNassa pakkhavAo caraNe kouabhUI caramAu tao paDhama * 40 chaTThAo Nivvigaie chaThANavirahi pi hu 1 78 chaTThANasamattIe 3 88 cheassa jAva dANaM 1 139 cheovaTThAvaNie 2 260 ******* JainEdication international momw.jainelibrary.org Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru 0 mUlagAthA // 5 // gAthAdyacaraNam. jattha khalu tiNNi gacchA jattha caunhaM viraho jammeNaM sambhAvA jammaM bhavo jahaNNo jamhA u hoi sohI jayaNAi ThiANa puNo jariAibhUidANaM jassa jayAvara NijjaM jaha appagaM tahA te jaha udviguNeNaM jaha kAruNio vijjo jaha guruasuha vivAgaM jaha goamAiANaM ullAsaH gAthA. gAthAdyacaraNam. 2 2 4 4 2 2 3 1 3 3 1 1 1 191 jaha jaha bahussuo saM 43 jaha NAma mahurasalilaM 77 jaha dIvo appANaM 125 jaha duddhapANiyANaM 214 jaha dhani sattaM 185 jaha ve laMbaliMga 90 haraNamuvA 151 jaha sAvajjA kiriyA 61 jaha hujja appadoso 83 jAIi kule a gaNe 4 jAtitthaM aNuvittI 74 jA paNavIsai paMtI 15 jAvajjIvaM sutte ullAsaH gAthA. gAthAdyacaraNam. 2 3 1 1 2 3 3 3 2 3 1 2 2 76 jiTTe bArasa dasama - 130 jigakappiapaDirUvo 5 jiNapaDimA jiNANaM 42 jiNavayaNativvaruNo 102 jiNavayaNa savvasAraM 185 jIammi jaMtarayaNe 4 jIhAe vilihato 172 jutto puNa esa kamo 101 juttaM jANasi taM bhaNa 92 je u sayaM pAsatthA 190 je kira esipamuhA 302 jeNa susIlAiguNo 88 je baMbha cerabhaTThA ullAsaH gAthA. 2 285 2 312 3 165 1 169 3 119 2 311 3 1 2 1 1 1 3 3 28 111 171 6 30 4 122 SkArAdya nukramaH / ja / // 5 // Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ullAsa: gAthA. ullAsaH gAthA. gAthAdhacaraNam 2 36 jo puNa kaTThaparo vi hu 2 120 jo puNa kuNai vilo 155 jo puNa pamAyadoso .. 161 jo bhaddao vi na kuNai 4 jo suamahijjai bahuM 2 99 gAthAdyacaraNam je bhAvA jahiyaM puNa jesi bhaggavayANaM jehiM kayA vavahArA 5ojo evaM piyadhammo joguvaogakasAe jogo maNamAIo jo jahvAyaM na kuNai jo jaha satto bahutarajo jeNa jammi ThANa jo Nicchao pavai . dijo nANAI juMjai jo puNa attaTThINaM guruta. 3818jo puNa avvavahArI 2 107 ullAsa: gAthA. gAthAdyacaraNam. 3 116 jaM jIamasohikaraM 1 79 jaM jIaM sAvaja 82 jaMjIaM sohikara 2 jaMpai bheaNi mittaM 2 65 jaMpi ya mahANisIhe 2 66 jaM bhaNiyaM pacchittaM 1 147 jaM lAbhAiNimittaM 2 87 jaM vA dosamajANato 2 95 jaM sohaNamatthapayaM moc wwwwcc c 000 sANKEDINDIAN j-tth| 3 138/ 2 322 4 72 131 jaM eeNa kameNaM 331 jaM egassa bahUNa va 57 je kAhiMti akarja 38 jaM kiMci vitahakahaNaM 31 jaM guNadosaNimittaM 177 jaM jassa va pacchittaM 2 337 jaM jIamasohikaraM 3 177 ThaviyagaraiagabhoI 2 46 ThANAI saMjamo khalu 2 51 ThANehiM paDhamaThANA For Private & Personal use only Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ullAsa: gAthA. guru0mUla- gAthAdyacaraNam. gAthA ThANatarassa vur3I 8ThAveu duppakappe 'kaaraadynukrmH| orror 3 ullAsa: gAthA. gAthAdyacaraNam. ullAsa: gAthA. gAthAdyacaraNam. 2 333 NiggaMthabhAvarUvo 4 105 NicchayavavahArANaM 2 22 NiggaMthasiNAyANaM 4 88 NijjaraheuvavasiyA 4 93 NijavagANa vi iNhi 2 106 NiggaMthasuhumarAge 103 NijavagANa vi virahA 3 182 NiggaMthe a jahanno 130 NiddhaMdhasANa paDhamaM 339 NiggaMtho paMcaNhaM 116 NiddhaMdhaso Na tamhA 1 172 NiccapaDisevagattaM 4 64 giravajjakammajaNiyA90 Nicchayao cciya siddhI 36 NiyaavagarisAvahio 1 193 Nicchayo dunneyaM 71 Niyamaivigappio ciya 25 NicchayaThiya vva muNiNo 53 NiyamA jiNesu u guNA 4 110 NicchayabahumANeNaM 40 NiyayavayaNijasaJcA 4 120 NicchayamavalaMbaMtA 37 NevaM sakasAyANaM 4 141 NicchayalAbhAlAbhe 1 22 NoAgamao dave paNa ya guruANAbhaMgo Na ya ThavaNA vi pavaTTai NavaNIyasArabhUo Na hu savvaha vehamme NAeNa teNa chinno NAsei kileseNaM NiggamaNabhUmivasaiNiggaMthaNhAyagANaM NiggaMthattacuo puNa |NigaMthattaNimittaM um tec 000000 or or or or or or 00 m or or ATMarmananews KAKUCCCCCARE tth-nn| m m s wcom Main Education International For Private & Personal use only Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ullAsaH gAthA. h 2 329 gAthAdyacaraNam No desaviraikaMDayahAe aMtamuhuttaM hAo sijjhai ee pahAyattavigamao cciya hAyassa Natthi eaM pahAyassa vaDamANo h h 2 123 mh ullAsaH gAthA. gAthAdyacaraNam. 1 27 tatthANaMtA u cari4 131 taddiNamuvasAmeI 83 tadivasaM tu jamicchai 4 121 tappaDhamatayA gahaNaM 4 134 tamhA u saMghasade 4 109 tamhA guruANAe tamhA cheyatthaviU 4 80 tamhA dosu vi NiyamA 2 147 tamhA payaTTiyavvaM 2 221 tayalAbhammi vi NicaM 1 14 tavakAle Asajja u 1 117 tassa u uddhariUNaM 2 5 tasseva sA Na iTThA 0000000 15555625645-5-15 ullAsaH gAthA. gAthAdyacaraNam. 1 135 taha desasavvacheA2 224 taha dhiisaMghayaNobhaya2 226 taha paMcame vi arae 4 126 taha suddhanANadiTThI 2 96 tA amhe apamANaM 4 164 tAlugghADaNioso2 86 titthagarahANaM khalu 1 85 titthapabhAvagapUA 1 179 titthayaraguNA paDimA1 66 titthayara pavayaNa suaM 2 292 titthayarasamA bhAvA2 31 titthayare bhagavaMte 3 170 " " nn-t| 2 213 2 75 MACROGRAMSARDAS m s 3 124 | taie turie a ime tagarAe NagarIe | tatto ya saladdhIe tattha niogo eso tattha bhave jai evaM tatthAgamo visiTuM messammans m 2 124 2 125 For Private & Personal use only Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ullAsaH guru0mUla- gAthA mwd 'kaaraadynukrmH| lh lh lm lm 2 206vvattaNeNa samma s gAthAdyacaraNam. titthassa ThiI micchA titthuggAlI etthaM titthaM cAuvaNNe tilatusatibhAgamitto tivihe tegicchammi ya tiviho hoi kusIlo | tehiM viroho saMjama tIaM ca paDuppannaM 5 tIsu vi dIviyakajjA tucchamavalaMbamANo tujhaMto mama bAhiM tussai niyaguNasavaNA te jANaMti jaha jiNA ullAsaH gAthA. gAthAdyacaraNam. ullAsaH gAthA. gAthAdhacaraNam. 1 203 teNa Na bahussuo vI 2 157 2 42 teNAgaeNa NAyaM 2 97 dadduramAisu kallA4 69 teNaM titthuccheo 1 196 dappa akappa girAlaM. 2 314 te vi ya thirA a athirA 2 2996Spa dappammi asIisayaM 2 325 tesiM jaM rAyaNio dappassa ya kappassa ya 87 te hRti agIyasthA 118 davvattAbhAvammi ya to sevisaM pavattA 91 dabbe khitte kAle to so ThAveyavyo 2 78 vve paricchao khalu taM ghosaNayaM souM 2 187 dasacaudsavibajjha dasamaTThamachaTTa'hama dAuM ahe u khAraM 18 thovA'saMkhaguNAI 1 145 dANe NiraMtare vA 8 thovaM bahuM ca diti u 2 10 dijjA'hiaMpiNAuM sh sh lh mh dA sh s lm h amana m m m mhm lm h ` For Private & Personal use only Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ullAsa: gAthA. gAthAdyacaraNam. ullAsa: gAthA. gAthAdyacaraNam. 2 249 duganbhi mohagabbhe 3 30 deviMdatullabhUI 1 33 desammi u pAsattho 191 dosavihvANurUvo m 2 143 daMtacchinnamalittaM gAthAdyacaraNam. diTTho'diTTho ya duhA disamaNudisaM va bhikkhU ditA vi Na dIsaMtI aditi kariti ya evaM dukkheNa lahai bohiM dugamAi samA suttahAduNhaTThAe duNha vi duvihA u dappa kappe duvihAsaIi tesiM 8 duvihe kiikammammI hai duviho vi imo iDi duviho vi hu patteyaM viho so u viyatto 2 201 dasaNanANacaritte orror morrm war or COCOCOCOCCALCRECRUCIEOGRAM 4 dhammakahAi par3hate / 3 71 dharma so icchA 319 naNu AyariAdINaM 3 105 naNu AlaMbaNamittaM 2 20 naNu esA paDibaMdI 3 67 naNu guruANAkahaNe naNu caraNassAbhaMga naNu pAsatthAINaM da-dhana Error or morrore m m m 3 147 daMsaNanANacaritaM 1 122 baMdaNijayAe 3 159 naNu saMjalagANudae h 4 3 25 daMsaNanANaThiaM jai 15 daMsaNanANasamaggA 1 202 na hu te saMjamaheuM 1 206 nAUNa paribhaveNaM JainENE con internationa For Private & Personal use only Lainelibrary.org Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru0 mUlagAthA // 8 // gAthAdyacaraNam. nANacaraNasaMghAyaM 13 nANammi u pakkhatige nANAINaM paDisenANe daMsaNa caraNe 33 nANaM mainANAI nAla purapacchasaMdhuya nivasariso Ayario pakkaNakule vasaMto " |pako paDaNA pAgA pa ullAsaH gAthA. gAthAdyacaraNam. 141 pakkhAvatIdANe 2 2 3 4 3 4 4 2 1 1 3 2 142 pazcakkhAgamasariso 21 pazcakkho vi a duviho 30 paJcatthI himavayaM 6cchA viNiggao vihu 10 pacchA viNiggayA khalu 65 cchittaM diti ime 196 paTThaviiAya ThaviyA 108 paDiNi muhapottiya | paDivajaMta niyaMThA 112 127 150 Disevaga sakasAyA Disevago a uttara DisevA u sevA ullAsaH gAthA. gAthAdyacaraNam. 280 DisevAbheNa vi 2 2 2 2 2 2 2 2 3 4 4 4 4 8 Disehaga parisille neNaM 6 paDhamassa 92 paDhame usa mitte 176 paDhamaM vayaNaThiyANaM 178 paNagaM ca bhinnamAso 11 paNamiya pAsajiNidaM 294 paNNavaNa arAe 104 paNNavaNAbheANaM 145 pattA anaMtajIvA 89 pattAi ghaTTa ma 58 pattANa aNunnavaNA 54 buddha ullAsaH gAthA. 2 332 3 14 4 66 158 56 2 1 3 8 1 1 4 3 4 6 1 146 4 15 2 181 1 59 $ SkArAdya nukramaH / na-pa / // 8 // Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ullAsaH gAthA. gAthAdyacaraNam. patte paMcaviho h 202 h m 273 2 238 PROCAROORDSMSACROSOM m ullAsaH gAthA. gAthAdyacaraNam. 29 pAsatvassa Na caraNa 34 pAsatthAisu milio 56 pAsatthAINaM pi hu 1 19 pAsatthAI vaMdamA2 212 pAsatthA'gIyatthA 2 131 pAsatthANaM saMvi4 142 pAsattho osanno 3 156 pAsattho duviyappo 3 20 pAso tti baMdhaNaM ti ya 3 157 piyadhammA dRDhadhammA 1 189 piyadhamme Dhadhamme 4 159 piMDassa jA visohI 2 145 pukkharaNI AyAre 229 ullAsaH gAthA. gAthAdyacaraNam. 1 124 pukkharaNIo pubbi 3 97 pucchAtigeNa divasaM 3 145 puDhavidagaagaNimArua3 121 puNapattimajjhakAlo 2 253 puNaravi saMjaipakkhA 2 80 puttAiANi mUle 64 purapacchasaMthuAI 65 purimaNivvigai 69 purisA khalu kayakaraNA 61 purisA gIAgIA 62 pulayAo'NataguNo 1 94 puvapaDivannayA jai 1 154 pubvapavanA te puNa paramatthao a sabbo paramarahassamisINaM | parikammehi ya atthA | pariNAmiyabuddhIe parimANaM saMkhA sA parivAra parisa purisaM parivArapUaherDa parivAro se suvihio parihAravisuddhIe pavayaNagAhAhiM phuDaM pavvaja khitta kAlaM s acoc000000 ocm 2 259 2 309 m h 2 295 mA 2 328 m m 4 146 4 147 For Private Personal Use Only Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ullAsaH 'kArAdya nukrmH| ullAsa: gAthA. gAthAdyacaraNam. 1 153 paMcaviho vavahAro 1 164 paMcavihaM tu carittaM 1 159 paMcAsavappavatto guru0mUla- gAthAdyacaraNam. gAthA- 18 putvaM vaNNeUNaM puTiva koDIbaddhA puci caudasapuvvI puci chammAsehiM hai puci va suhaduhammi vi puci viNiggayANaM puvi viNiggayA jai puTiva satthaparinnApUAsakkArANaM peJcagamaNaM khalu gaI paMcaNhaM aNNayaraM 4aa paMcaNhaM egayare paMcamahavvayadhArI 60-OCROCE000000000 2 258 bausakusIlA osa2 172 bausapaDisevagANaM 2 175 , ullAsaH gAthA. gAthAdyacaraNam. 2 57 bajjhanbhaMtarabhe 4 53 battIsaM ca sahassA 98 balavaMtehiM imehi bahugaNajutte purise bArasa gihAi tiri 1 185 bAhiM AgamaNapahe biiAiANi tANi vi 4 151 bitiyapade'saMvigye 4 102 bitiyammi baMbhacere 4 128 bitiyare amhaM khalu 4 132 bIyAhANatthaM puNa 4 95 baMdho kammaggaNaM cccccccccccccccc KOREGAORGANGANAGAR m m 160 82 m 4 81 bausapaDisevayANaM 4 55 bausAINaM tiNhaM 3 36 bausAI savvaddhaM 3 110 bausAsevINa samA For Private & Personal use only Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthAdyacaraNam. bhagavaicuNNIi puNo bhagavaivittIi puNobhaNai a ahikkhivaMto bhaNiaM ca kappabhAse bhannai taM suvisuddha bhannai niyaThANakayaM bhannai seDhIvajjhA bhaya ciMtaNa vaigAi bharahAINaM NAyA bharaho pasannacaMdo bhava Arise kAlaM bhavasaya sahassaladdhaM bha ullAsaH gAthA. gAthAdyacaraNam. bhAvaNiyaMThANa tao 123 | bhAvammi loiA khalu 47 bhAvugadavvaM jIvo 115 bhAve joge karaNe 103 bhAve vavahArI 4 4 2 1 3 4 140 bhAvo odaiAI 62 bhikkhuaboDiaNiNhaya 104 bhikkhummi imaM bhaNiyaM 7 1 3 1 58 1 29 maggapavesaNa 4 5 maggANusAriNo 2 118 majjhatthANa bahUNaM "" ma ullAsaH gAthA. gAthAdyacaraNam. 4 156 majjhe vA uvariM vA 2 60 maNapara mohipulAe 3 128 maNasuddhinimittattA 2 276 mataMgAI taruvara 2 162 mAiTThANA putraM 4 140 micchata visohIe 31 mukkadhurA saMpAgaDa 34 muttuM puTThAvaM 45 mudda aviddavaMtI - 3 3 3 1 4 2 | muddhassa jai vikAsai 69 mUlaiyAre ceyaM 155 mUlaguNa uttaraguNA 108 mUlaguNa daiasagaDe : ullAsaH gAthA. 1 144 2 37 3 173 1 163 139 46 3 1 3 4 1 3 1 1 1 150 14 107 184 8 89 93 bha-ma / Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru0 mUlagAthA 1180 11 gAthAdyacaraNam. mUlaguNANa'iyArA mUlaguNAsevitte mUlaguNa uttaraguNe mUlavvayAiArA mUlAo mAsagurue ranno dhUAo khalu rAgo kasAyaudao rAyaNie theresai rAyasamakkhaM sayale ra la laddhammi Nicchayammi bi lambhai Nicchayadhammo ullAsaH gAthA. gAthAdyacaraNam. 1 4 1 1 2 2 4 2 2 1 1 84 liMgeNa Niggao jo 69 liMgaM jiNapannattaM 110 liMgaM pi ya vavahArA 87 liMgaM vi pujjamevaM 303 lakkhe khitte hINaM lesA kinhAIA 1 3 3 3 2 4 4 2 2 2 2 3 3 242 lesAbhAvo vibhave 50 loiadhammaNimittaM 222 louttarA agIA 237 louttario dabbe ullAsaH gAthA. gAthAdhacaraNam. 105 loDhAikauvvaNa loe corAIA 65 loe vede samae 67 | logapagao nive vA 162 142 vAvagANa'bhAve 175 veDaM sattA 278 vattaNuvatta vitto 100 vattammi jo gamo khalu 101 vattavao u agIo 73 vattassa duhA icchA 59 vatthAiaM tu dinnaM 167 vayabhaMge gurudoso 166| 153 varisatigaM ThAi tahiM 158 bahariyavvaM tesiM va " ullAsaH gAthA. 3 93 3 3 2 3 3 3 2 1 1 3 2 53 51 32 60 52 48 197 23 73 27 170 SkArAdya nukramaH / ma-ra-la. v| // 10 // Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ullAsaH ullAsaH gAthA. gAthAdhacaraNam. 3 151 veo thIveAI 3 154 veNaie micchattaM 2 205 veyAvaccakaro vA HARAMPRIMARRIAGu 99 gAthAdyacaraNam. vavahAracaukassa ya vavahAraNayassAyA vavahAraNayAbhimayaM dAvavahAraNAyaThANaM vavahArasamAhANaM vavahArassa payANaM vavahArAvikkhAe vavahAreNa guruttaM vavahAre vi muNINaM vavahAro vavahArI vavahAro vi hu balavaM | vavahAraM jANato vasabheNa vasabhasAgA ullAsaH gAthA. gAthAdyacaraNam. 2 41 vAyAi namukkAro 1 48 vAyAe kammuNA vA 83 vAsAsuM amaNuNNA 2 343 viNaovasaMpayAe 1 208 vinnANANaMdaghaNe 2 164 vivarIo'saMvuDao 2 310 vivihaM vA vihiNA vA 2 340 visayavirattamaINaM 54 vihiNA imeNa jo khalu 2 vIsajjiammi evaM 72 vIsattho jai acchai 1 vIsuM Thiesu asama2 152 veo kammANudao tiveo 49 # orm 00000 orror. v-s| or aroor rrrrr 161 saimajjAyAe vi hu 27 sakasAe cauro vA 3 sakasAo a tiveo 64 sakasAo tiviho vi ya 3 188 sakasAyapulAyANaM 3 19 sakasAyaMtA No hI2 173 sakA vi Neva sakA 2 207 sagaNe aNarihagIyaM4 113 sagavIsaM khalu bheA 94 For Private Personal Use Only www.jainelorary.org Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ullAsaH gAthA. 'kArAdya nukrmH| m my or >> or sh h guru mUla- gAthAdyacaraNam. gAthA- sacchaMdamaivigappikSa saTThANe abhidhaariy||11|| 5saTThANe pavvaje saDANa nibaMdheNa ya satthaparinnA chakkAsaddhApohAsevaNasannA sAbhissaMga samaga pattA sAhA18 samaNA vi kei erisa samaNINaM samaNANa ya samaNunnayAvihANAsamayaM NiggaMthANaM | samayaM pi patthieK ullAsaH gAthA. gAthAghavaraNam. 4 136 sabvesu vi titthesuM 75 savvaM pi saMtavibhavo 79 sahasAra aJcuammI 3 sahuasahussa vi teNa vi 2 13 sAgArANAgAro 1 204 sAgAriAi paliaMka 1 142 sArUbI jAjIvaM 1 205 sAhassImallA khalu 3 70 sAhAraNaTThiyANaM th ullAsaH gAthA. gAthAdyacaraNam. 3 101 samughAya veaNAI 2 246 samudANaM bhiMdaMto 3 28 sayaNaM vA dANaM vA 2 188 saraNaM bhavvajiANaM 1 155 saluddharaNAbhimuho 2 336 savvagaIsu vi suddhI 4 122 savvajiehi aNaMtaM 2 180 savaNNUhiM parUviya 3 82 savvapaovAdANe 2 232 savvassa vi kAyavaM 2 208 samve uddisiavvA 4 135 savvesi bahugaNatte 2 177 savvesu vi eesuM lh mm l m s 2 218 sAhAviaM NikAia2 219 sAhUNamiNama kiccaM 4 11 sijjAarotti bhaNNai h 18 // 19 s For Private Personal use only Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ullAsaH 2 269 ANSAUDA gAthAdyacaraNam. sijjAyara kulaNissiya sImAisu pattANaM sIlaMgANa vi evaM sIlaM caraNaM taM jasIsassa dei ANaM sIse paDicchae vA sIso paDicchao vA ullAsaH gAthA. gAthAdyacaraNam. 3 72 suguruttaM sAhUNaM 2 179 succA uTTiThiyANaM 1 128 succA uTTisameo 4 28 sujao akuDilavittI 2 26 suhRyaraM nAsaMtI 2 139 suTu vi jayamANANaM 2 135 suttAyaraNANugao 2 136 sutteNa vavaharate 2 137 sudaDhappayattavAvA2 138 suddhakiriyANimittA 3 39 suddhattaM puNa doNha vi 3 49 suddhAlaMbhe'gIe / 37 suddhAsuddho sabalo ullAsaH gAthA gAthAdyacaraNam. 4 1 suddho a NicchayaNao 2 184 suya suhadukkhe khitte 2 183 suvihia duvihiyaM vA 2 168 seDhIe bhaTThassa vi 3 123 sevittacuo bauso . 4 163 sevibausA vi evaM 2 341 sehe paDicchae vA 2 40 so acchai tusiNIo 1 55 so acchavI asabalo. 3 171 soUNa tassa paDise1 44 so aMbilo Na jassa u 2 326 so khalu No apamANaM 4 41 so gIo taM sIsaM arromocrar ormor orm ormoranarror ROASIS BAR 2 154 sIhaguhaM vagghaguhaM suavatte vaya'vatte sukkajjhANajaleNaM guruta. 39 For Private Personal use only Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru0 mUlagAthA // 12 // gAthAdyacaraNam. so ThavaNakulavajIvI so puNa tassa sagAse so bauso uvagaraNe so bauso cAritaM sovAhaNeNa pAesohaggA iNimittaM so hoi aggapiMDI saMkamaNe caubhaMgo saMkamaNaM Ayario saMkinna varAhapade saMkhaDipaloaNAe saMkhAIANi ukaMsaMghayaNadhiti vihINA ullAsaH gAthA. gAthAdyacaraNam. 2 ra 4 4 2 3 3 3 1 3 1 1 76 saMghayaNaviriya Agama 15 saMghayaNAdaNuruvaM 16 saMghayaNaM saMThANaM 13 33 151 saMghassAyariyassa ya 89 saMgho guNasaMghAo 81 saMgho mahANubhAgo 38 saMgho mahANubhAvo 46 saMgha aNumaNDaM 113 saMjamaguNe jutto 177 saMjamaThANAiviU 136 saMjamaheuM ajaya 195 saMjalaNANaM udayA ullAsaH gAthA. gAthAdyacaraNam. 313 saMjoaNaM NigAso 342 saMta vibhavehiM tullA 34 saMtA titthayaraguNA 38 saMpayamavi taM vijjai 2 2 2 2 2 ra 2 2 2 2 1 1 1 : 21 saMbhogapaccayaM pahu 127 saMviggaNiiapa sattha 112 saMviggabahulakAle 130 saMvigge piyadhamme 114 saMvigge'saMviggo 338 | saMviggo'Nuvaesa 32 saMsatto bahuruvo 116 saMsAruddhArakaro 98 | saMsAravirattassa u ullAsaH gAthA. 90 194 168 182 4 1 3 1 3 3 2 37 112 182 2 50 3 42 122 96 158 119 2 3 4 2 DakArAdya, nukramaH / sa / // 12 // Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthAdyacaraNam. ullAsaH gAthA. gAthAdyacaraNam. 4 91 houM bahussuo so ha ullAsaH gAthA. gAthAdyacaraNam. hINo'NataguNeNaM 1 114 hINaM vA ahiyaM vA 4 150 heu visuddhA kiriyA he hiTThANaThio vI hINAhiyattasaMkhA 1 39 hohiMti addhaterasa gurutattvavinizcayavRttyantargatagAthAyanukramaNikA // 2 // EUROSHUSHUSHUSUSISIES patrAGka. patrAGka. gAthAdi. 154 aTTaNhaM pavayaNamAINaM 186 aTTha bhavA u caritte 10 gAthAdi. aMguTThabAhupasiNAi aMzAH-avayavAH karmaaisayakaovaogo akAmanirjarAGgamanyat acchinnovasaMpayA 193 patrAGka, gAthAdi. 193 atthaM paDucca suttaM 41 atra ca yat pulAkAdInAM 41 athavA triprakArAdadhikaM 103 athAvasanno bahutara157 anavasthitakotsUtraM 3 141 153 23 aNaMtarA NAma ekko 96 aNuvadiDha NAma A 161 For Private & Personal use only Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru0vRtti- gatagAthA dyanukrama nnikaa| patrAGka. gAthAdi. 17 ahavA vi kasAehiM 37 ahavA sabve payA 185 ahAsuhumo eesu // 13 // 210 " gAthAdi. anekAnto'pyanekAntaH | annaM ca so bahUvAe | anne liMgakusIlaM anye tu nimranthe'pi aprayukto'pi sarvatra abahussue agIyatthe amidhArate par3hate ya avisuddhabhAvalesA asaMkhyeyAni saMyamaassaMjayANa bhikkhU asive omoyarie aha jArisao deso aha paNa gAhio saNa 16 ahigaya kayakaraNataM 70 AinnaM pi hu duvihaM 96 AgamasuAu sutteNa 204 Agamo evaM bahumA199 AghAittA NAmaM 146 AdigarA dhammANaM 178 AyariyauvajjhAe 146 AlaeNaM vihAreNaM 106 AsevanAto yo jJA patrAGka, gAthAdi. 185 Ahacca kAraNammI 158 AhArauvahidehe 181 AhArAdINaTThA 186 iMdiyapaJcakkho viya 115 ikaM pi suparisuddhaM 15 iNamo savvamavi pa67 idAnI pratisevanA . 71 imA NaM bhaMte rayaNappabhA80 imo avavAo gihI 56 iyaM saptabhaGgI prati78 iha ca jaghanyataH 167 iha cAvasthAbhedena 181 iha tu pulAkAdayo CARRRRRRRC www ainelibraryong Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthAdi. iha yo nayo nayAntara IhA apoha vImaMsA Ihi ceSTAyAM ihanaubaddhe vAsAsu ya ukkosao niyaMTho uggamadosAIA ujjumaIvilamaI uDubaddhe vi NikkA upapAta: pulAkasyo upayogI bhAvanikSepaH upparivADI bhave gurugA uvariM gaMtuM chijjaI eesi NaM bhaMte! pulA patrAGka. gAthAdi. 15 ekatratabhaMge sarvatra ta 187 egaMtasuddho asabalo 187 epakkhissa bhi 94 ete te goyamovAe 199 ettha puNa savvesiM 163 etthaM jaM kappeNaM 56 emeva kasAyammi vi 154 emeva ya mUlottara 197 eyArise paMcakusIla 56 evaM aparivaDie 65 evaM tu samaNA vege 198 esa agIe jayaNA 198 osanno vi vihAre patrAGka. gAthAdi. 26 ohIguNapaJcaie 186 | kaMDe ti ittha bhannai 137 kakkakuruA ya mAyA 37 kakkatti pasutimA 96 kalesA NaM bhaMte! 62 kammANa nijjaraTThA 185 kalko nAma prasutyAdi 156 kasAyakusIle jahA 34 209 20 " "" 142 kasAyakusIlo uvariM 216 kAulesA teulesaM . " " pucchA patrAGka. 56 38 155 155 204 71 155 197 198 191 202 198 203 *** i-I-u e-o ka / Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *5 guru0vRtti dhanukrama gatagAthA nnikaa| * // 14 // * * * gAthAdi. kAma khalu dhammakahA kAyaM baMdhiUNa marikAraNaM ti vA karja kAlataH paJcApi pulA| kiM amha lakkhaNehiM kimayaM bhaMte ! kAlo tti 6 kusIle NaM bhaMte ! kati koDIsahasapuhuttaM kohe mANe mAyA kautukaM nAmAzcarya khettaM vatthu dhaNadhaNNagaccheja mA hu micchaM gaNadharapAuggAsai patrAGka. gAthAdi. 145 gaNadhArassAhAro 37 gaNAvaccheie gaNAo 122 gastu gAtari gaMdharve 196 gihinikkhamaNapavese 73 gIyatthajAyakappo 16 guNabhUiDhe dava185 gurupArataMtanANaM 214 gurusajjhilao 180 goyama! tassa paviDhaM me 154 grAmakSetragRhAdInAM 180 caumAsatavaM kuNaha 14 cAritrapariNAmasya 137 cittalavatthAsevI patrAGka. gAthAdi. 71 coddasapuvvadharANaM 139 chaMda niruttaM saI 1 chaTThANagaavasANe 146 chanbhAgaMgulapaNagA 94 chammAsatavaM kuNaha 4 chasu savva 3 chiMdatu tayaM bhANaM 136 chinnAchinnaviseso 37 jaM jattieNa sujjhai 20 ja moNaM ti pAsahA 61 jai jiNamayaM pavajaha 208 jai paDisevae hojA 191 jaditthaM ca NaM loe ka-kha-ga * c-ch-j| // 14 // www.iainelibrary.org Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthAdi. jammaNaM paDuca No dusa susa " jamhA paMcavihe vava jaha Na vi sakamaNajjo jaha ruvAi visesA jahA DhaMkA ya kaMkA ya 'jAo a ajAo A jA ya UNAhie dANe jArisayaM paDhamehiM je ime bhaMte! ajjattAe je uNa vAsasaya jo a pakkhassa pIDhajo u majjhillae jAi patrAGka. | gAthAdi. 195 jo jeNa suddhadhammammi 195 jo duvAre uvasama 67 | jo suanANaM savvaM 6 jo hi suraNa hiMgaccha 48 jJAnadarzanacAritrANi 20 ThavaNa tti ThavaNakulANi 94 Natthi ehiM vihUNaM 10 Natthi Na Nicco Na kuNai 99 NAUNa rakkhiajjo 19 NicchayaNayassa cara4 yimANA vege 153 niyaMThe NaM evaM caitra 96 niyaMThe NaM pucchA patra. gAthA. 216 niyaMThe NaM pucchA 209 niyaMThe NaM bhaMte! kevatiyaM 6 niyaMThe pucchA jAva 6 NiruddhavAsapariAe 149 nIlalesA kAulesaM 151cchaio ape 14 No jiNakappe hojjA 180 tattha bhave mAyamoso 14 tattvabhedaparyAyai 36 tatrAdyo varSAkAlaM 80 tadadoSau zabdArtho 197 tadviparItastu vika 202 tameva avijANatA patrAGka. 210 205 197 203 4 189 142 182 154 152 15 20 ja-Tha / Na-ta / Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAGka dhnukrmnnikaa| patrAGka, gAthAdi. 149 nayavAkyamapi svavi193 nayo'pi tathaiva samya 10 nayo'pi nayaM prati180 nAUNa ya vuccheyaM guru0vRtti- gAthAdi. gatagAthA- tameva vayaNaM saramANo tavamaTThaguNaM ghoraM // 15 // taha vi ya na savvakAlaM tA kammakhaovasamA tAttvikaH pakSapAtazca titthaM ca nANadaMsaNatitthaM bhaMte ! titthaM titthayarasamo sUrI tisu dusu sukkAiguNA. 18| tItANAgatakAle hai| tIrthamidAnIm te kittiA paesA 4 te ya bIyodagaM ceva 49 nANe daMsaNacaraNe ta-da-dha patrAGka. gAthAdi. .37 daMsaNAdiA pasiddhA 37 dasapuvvadharukosA 145 ditA vi Na dIsaMtI 40 duviho a hoi gaMtho 7 do mAse esaNAe 10 dosu avucchinnesuM 53 dharmAdbhUmyAdIndriya- 3 dhUvaM dAUNa jiNava203 nacaMtasaMkilihAsu 4 naTummi ya chAumathie 194 naNu sajjhAo paMcaviho 37 nattheyaM me jamicchasi 20 nanu sarvasaMyatAnAM 1 n| re.. 205 173 nAma livi AvattI 204 niMdumAiANaM tiga194 nirmanthA jaghanyataH 145 niviAIsu visovA 142 nizcayata eva siddhiH 214 nIyate yena zrutAkhya- . . 15 in lamang For Private LPersonal use only Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAGka. SURESHERS dagAthAdi. no kappai NiggaMthANaM , vA nokAro khalu desaM nosaMjJA jJAnasaMjJA paMcavihe vavahAre paNNatte pacchAkaDo gIhatthIpaDisevaNAkusIlA paDisevayammi sohi | paDhamassa ya kajassa ya paDhamassa ya kajassA paDhamo u therakappe paNaga kuDalaM ca rittaM paNagAi saMgaho hoi paNavIsasasagavIsaM 00000 patrAGka. gAthAdi. 159 payo'mbubhedI haMsaH syAt 159 parihAravisuddhIe 70 pAyaM saMvavahAro 208 pAyAlaM avi ur3amuhaM 64 pAragamapAragaM vA 100 pAsatthosannANaM 215 pAso tti baMdhaNaM ti vA .88 pIDhaphalagapaDibaddho 61 purisaNapuMsaveyae 60 pulAe NaM bhaMte ! katara189 kAla120 kiM titthe 142 kiM paDi120 pulAe NaM bhaMte ! kiM saNNo patrAGka- gAthAdi. 166 pulAe NaM bhaMte ! kiM saliMge kiM salese 14 keva vau- 10 pulAkasyottarAstisro 163 pulAke tattha No 150 pulAko'virAdhanataH 154 pulAgakusIlANaM 189 pulAgabausapaDi212 pulAgaladdhIe vaTTa197 pulAgassa NaM bhaMte ! kevaithe 194 , kevaiA 190 puvapaDivannao puNa 205pratisevanAkuzIlo 000000000 0ii6 Now SANSACROSAROKAR. COM n-p| 198 204 For Private & Personal use only Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru vRtti gatagAthA // 16 // gAthAdi. pramANapratipannAnantaprazamita vedakaSAya bausassa NaM pucchA bausAse viNiyaMTha bause NaM evaM caiva bause NaM pucchA bAyAlA aTTheva u viiassa ya kajjassa ya "3 biie mUlaM ca chedo biiyaM bhave ThANaM brAhmaNo na mlecchitavyaH bhattaTTheti maMDalIe " patrAGka. gAthAdi. 15 bhayaNA vihu bhaiyavvA 217 bhayavaM jo rattidiahaM 209 bhayavaMtA kIsa dusa 200 bhayavaM te kerisovAe 196 bhAgehi~ asaMkhijje hi 191 bhAsejja vitthareNa vi 27 bhikkhU a gaNAo aba 60 " 62 bhikkhU ya icchijjA aNNaM 116 bhikkhU ya icchinA " 60 bhikkhU ya bahussue 6 bhinna lahu gurua mAsA 153 muMjai cakkI bhoe 153 bhedAbhedAtmake jJeye patrAGka. gAthAdi. 17 maNavayakAiyajogA 37 maNasA kohAIe 37 mahAphalaM khalu therANaM tahA 37 " 40 mAgA iMgi 14 mAsaca umAsa 139 mukkala niviaM purimaM 142 mUlaguNauttaraguNe 147 mUlaguNAsevao pulao 69 mUlaguNe Aine 75 mo mantre mandire mAne 120 mohopazama ekasmin 48 ya utkarSata ekasmin 16 yadapyeSAM saMyamitve' patrAGka. 201 185 | 4 4 109 62 120 191 191 192 1 209 4 209 203 dyanukramaNikA / pa-va-bha ma-ya / // 16 // Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthAdi. yadA tu pramANavyApArayo bhikSustaruNo balarakkhaNimittaM abhilakkhaNajuttA paDimA laddhipulAo puNa jaliMgapulAo annaM lesA tinni pamattatA lesAsu visuddhAsuM loiadhammaNimittaM loiavavahAresuM | vaMdaNAloaNA ceva vavahAro'bhUyattho videse jattha nAgacche veNaio NAma mi ya-ra-la. patrAGka gAthAdi. 17 vemANiesu uva158 vocchiNNo bauso u 154 zakezcayataratIrapArAH 4 zatamavadhyaM sahasra181 sajjhAyAdi karaNije 181 saDAikulaNissAe 204 sattarattaM tavo hoi 204 sattho acchai sutta 72 sadeva satsyAtsaditi 145 sabalo suddhAsuddho 108 samaNImavagayaveyaM 5 samabhAvo sAmaiaM 37 sammattasuyaM savvA 14 sammArAhaNavivarIA patrAGka gAthAdi. 196 sayaNaM paDucca mAtApi198 sayapuhuttaM ca hoi 125 savisayamasaddahato 75 savvaM pi ya pacchittaM 145 savvaM sAmAyAriM 151 savvAmagaMdhaM parinnAya 70 savve NayA micchAvA149 savve tiNi vigappA 15 savve vi a aiArA 186 sabve vi hoMti suddhA 196 sANuggaho'Nuoge 208 sAmAiasaMjae NaM bhaMte ! 203 sAmAnyena tu yathAsU184 sAmAyAri tivihaM *50*5055 15va-za-sa G For Private Personal use only Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAGka. dynukrmnnikaa| 0 06 0 guru0vRtti- gAthAdi. gatagAthA- sA vekkho tti va kAuM sAhAraNe virege // 17 // | siddhatagayamegaM pi siNAe NaM pucchA siNAe NaM bhaMte ! katisiNAe pucchA go. sa , ,, si4 suavaM atisayajutto | suaMme AusaMteNaM | suttamaNAgayavisayaM | sutteNa attheNa ya usuddho suddhAdeso suvigaNavijAkahiyaM | suhRdukkhieNa jo para PROGRESS BARBORG patrAGka. gAthAdi. 116 sUijjai aNurAgo 145 sedi NiyamA chammA 37 seviTThANaThiyANaM 212 se nUNaM bhaMte ! kaNha187 se bhayavaM kayareNaM 202 se bhayavaM kiM tesiM 208 se bhayavaM kiM paJcai 4se bhayavaM kerisaguNa 3 se bhayavaM kevaieNaM kA65 se bhayavaM jayA NaM sIse 71 se bhayavaM je NaM gaNI .6 se bhayavaM titthayara154 so a ahAchaMdo 106 so ubhayakkhayaheU patrAGka. gAthAdi. 163 so paMcaviho acchavI 211 sohI ujjuabhUassa 30 saMkhaDiM paloei 203 saMkhyeyabhAgAdiSu "saMjamajogesu sayA saMjJAnaM saMjJA 36 saMtibhAvaM paDucca No dusa " susasaMtyajyalokacintA46 saMpUrNavastukathanaM pramA 3 sthavirakalpAdirUpa161 svAbhipretAdazAdita18 hatthasayaM khalu deso s-h| 196 195 216 7 // Jain E aston tema For Private Personal Use Only Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruta. 40 granthanAma. adhyAtmamataparIkSA. Agama. gurutattvavinizcayavRttau pramANatayopanyastAni granthanAmAni // 3 // AvazyakavRtti. uttarAdhyayana. patrAMka granthanAma. patrAMka granthanAma. 180 kalpabhASya. 193 181-186 kalpasUtra. 189-191 - kalpAdhyayana. 193 - 197 - 203-205-210 kAvyaprakAza. 20 uttarAdhyayananiyukti. 191 - 195 - 200 - 204- uttarAdhyayanavivaraNa. 205-216 uttarAdhyayanavRddhavivaraNa. 3-36 uttarAdhyayanavRtti. AcArAGga. Avazyaka. 11-14-19-22-32-40 -41-155-162-164 - 168 - uttarAdhyayanabRhadvRtti. 174-175-176-177 upadezapada. - 187-191-203 - 209 upadezamAlA. - 15-187-188 | upadezarahasya. 187-191-193-|o niyukti : patrAMka. 14-30-37-40 130 - 139 - 141-169 139 209 152 196 kSullaka nirgranthIyAdhyayana. 194-1973-194 198-202 154 kSullaka nidhIyAdhyayanavivaraNa. 194 3-186 gacchAcAra. 3 5-11 cUrNi 96 Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthanAmAni. // 18 // jItakalpavRtti. dharmavindu. dharmasaMgrahaNI. gurutattva- granthanAma. patrAMka. granthanAma. patrAMka. granthanAma. patrAMka. vRttigata- jaMbUdvIpaprajJapti. 42 paJcavastu. 41 pramANanayatattvAlokAlaGkAra. 15 jItavRtti. 120 paJcAzaka. 3-4-7-40 bandhasvAmitva. 61 pApazramaNIyAdhyayana, 34 bRhadvandhasvAmitva. dvAtriMzikA. 194 pAramarSa. 17-173 bhagavatI. 185-187-190-19123 piNDaniyukti. 36-151 194-196-204-209 18 , bhASya. 210-211-212 niyarahasya, 15 prakalpavyavahAra 208 niyukti. 191 prakalpAdhyayana. 'bhagavatIvRtti, 181-185-187nizIthacUrNi. 149-151-153- prajJapti. 53-189-191-193-" 188-204 154-155-161 194-198-212. 194-111bhASArahasya, hAnizIthabhASya. 14 prajJaptivRtti. 76-82-185 nyAyAvatAravivRti. 17 prajJApanAsUtra. 203 mahAnizItha. 3-4-7-8-23-35paJcanirghandhIprakaraNa. 185-189 prathamAGga. 36-37-45-46 meaninsumnameswar 150 bhagavatIcUrNi. 186 bhASya. For Private & Personal use only Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrAMka. 0 . VV 20 0 0 0 A-NCROCOCRA 0 149 samayasAra. granthanAma. patrAMka. granthanAma. patrAMka. granthanAma. yatilakSaNasamuccaya. 3 vyavahAratRtIyoddezaka. 73 zAstravArtAsamuccaya. yogadRSTisamuccaya. 7-194 vyavahAradazamoddezaka. 64 , vRtti. lalitavistarA. 5 , dvitIyoddezaka. 137 SaDazItikA. vandanakabhASya. 153 vyavahArapIThikA. 88-115 saptatikAcUrNi. vizeSAvazyaka. 18 vyavahAraprakalpAdi. vyavahAra. 25-56-63-75-116- vyavahArabhASya. 4-13-29-42-69 ... 149-161 -77-122-128 vyavahAracaturthoddezaka. 78 vyavahArabhASyadazamoddezaka. sAdhudharma vidhipaJcAzaka. 106 vyavahAracUrNi. 14-149-151-153- vyavahAravRtti. 61-150-153-sUtrakRt. 154-155-157 154-155-157 sthAnAGga. vyavahAratRtIyoddezaka. 69 vyAkhyAprajJapti. 19 syAdvAdakalpalatA. sammati. G E-ACCORRECAUG For Private Personal Use Only www.jainetitrary.org Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurutattvavRttigata gurutattvavinizcayavRttAvullikhitAnyAcAryAbhidhAnAni // 4 // granthakRnnAmAni. ---009 patrAMka. 62-103 patrAMka. AcAryanAma. 61-67 vyavahAracUrNikRt. 15vyavahArabhASyakRt. 192 vyavahAravRttikAra. 15 zAntisUri. AcAryanAma. patrAMka. AcAryanAma. akalaGka. 16-17 cUrNikRta. abhayadevasUri. 187 TIkAkAra. AryarakSita. 13 dazAcUrNikRt. AvazyakacUrNikAra. 41 devasUri. uttarAdhyayanacUrNikRt 213-214 pUjyapAda. kArmagranthika. 209 bhagavatIvRttikRt. kSullakanimranthIyavRttikAra. 202 bhASyakRt. kSullakanimranthIyAdhyayanavRttikAra. 197 malayagiri. 26 mahAmati. |cUrNikAra. 212 vAcaka. 214 204 samantabhadra. 14-22-63 sammatikAra. 15-18 siddhavyAkhyAtA. 17 haribhadrasuri. 7-216 hemacandrasUri. 21-35-194-208 Main Education International For Private & Personal use only Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // aham // nyAyavizArada-nyAyAcArya-mahopAdhyAya-zrIyazovijayaviracitaH aspRshdgtivaadH| OCOCONUAGEMEMOGLOGOOGLE aspRzadgatimatItya zobhate, siddhyato nahi matiH sumedhasAma / ityakhaNDatamapaNDapaNDitAcAramaNDaNamasAvupakramaH // 1 // iha kecidatisthUlamatayaH 'antarAlapradezasparzanaM vinA kathamuparibhAgapradezasparzanasambhavaH ?' iti bambhrabhyamANAH siddhigmnsmye| dAspRzantImeva gatimabhimanyante sUtroktAM ca siddhyato gateraspRzattAmubhayapArzvapradezAsparzanena samarthayanti teSAM kAmapyapUrvA vaidagdhImAkala yAmaH, yata evamuparitanoparitanapradezasparzanasyAdhastanAdhastanapradezasparzapUrvakatvaniyamopagame samayabAhulyApattyA samayAntarAsparzanokti | granthasyAsyAdRSTapUrvasyaikamevAcaM patramAsAditaM lImbaDInagarIyazrIsaGghasarakabhANDAgAraviprakIrNapatrasaMgrahAt / amidhAna kilAsya "aspRzagativAda"IA 18|iti-"ityAdi samarthitaM mahatA prabandhenAspRzadgativAde'smAbhiriti kimatipallavitena" iti nyaaykhnnddkhaadyaantnisstttitollekhaatinishcitm| upalabdho bhaveccet kaizcinmunivaraiH paripUrNo'yaM granthaH kutazcit tahi te svayaM prakAzayantu jJApayantu vA'smAnityetanmudraNe prayatiSyAmo vayam / For Private Personal use only Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aspRza dvAtivAdaH COCCASEASEENUGROSCOR vyAghAtaH, tanniyamA'nupagame caikahelayaivAkhilAntarAlikapradezAsparzanenaiva siddhikSetrAvagAhanopapattAvasmadabhimatAbhyupagamaprasaGgaH / na ca 'ekasminnapi samaye'khilAntarAlikapradezasparzanaM daNDakaraNavadupapatsyate' iti zaGkanIyama , tathAsati tadAnIM tAvato daNDasyaiva karaNaprasaGgAt 'yAvatyaivAvagAhanayA jIvo'vagADhastAvatyaivorddha gacchati' ityuktivyAghAtaprasaGgAt / idameva hi "ujjuseDhIpaDivanne aphusamANagaI egasamaeNaM aviggaheNaM ur3a gaMtA sAgArovautte sijjhai" iti prajJApanAsUtrasthale "avigraheNa-vigrahasya abhAvo'vigrahaH tena ekena samayanA'spRzan-samayAntarapradezAntarAsparzanenetyarthaH, ajuzreNiM ca prtipnnH| etaduktaM bhavati-yAvatsvAkAzapradezeSvihAbagADhastAvata eva pradezAnUI RjuzreNyA'vagAhamAno vivakSitAca samayAdanyat samayAntaramaspRzan gatvA / tathA coktamAvazyakacUrNI-'jattie jIvosvagADho tAvatiAe ogAhaNAe uDu ujugaM gacchai, na vaMka, vitiaM ca samayaM na phusati / " bhASyakAro'pyAha-"riuseDhiM paDivanno, samayapaesaMtaraM aphusamANo / egasamaeNa sijjhai, aha sAgArovautto so|| 1 // " ityAdivRttivacanamamRtaprAyamapi nipIya samutpannasya bhramavipasya (syo) paramamutpazyAmaH, tAvatAmeva pradezAnAmUrddhamavagAhanayA''ntarAlikapradezAsparzanasya spaSTamupapatteH / na ca siddhikSetrAvacchinnapradezasparzanenApyaspRzatAvyAghAtaH, AntarAlikapradezAsparza ne] nevAspRzattAvivakSaNAt / tadidamuktaM vAdivetAlena zrImatA| zAntisUriNA-"aphusamANA gai" iti aspRzadgatiriti nAyamarthaH-yathA sarvAna AkAza[pradezA]na spRzati api tu yAvatsu jIvo'vagADhastAvata eva spRzati na tu tato'tiriktamekamapi pradezamiti / " atra hi svAvagAhAtiriktapradezAsparzanenaivAspRzattvamupapAditam / itthamevA''vazyakacUrNI-"ujuseDhipatto jatti[A]e jIvo avagADho tAvatiAe avagAhaNAe ur3e ujugaM gacchai, na vaMkaM, aphusamANagatI bitiaM samayaM Na phusati; ahvA jesu avagADho je a phusati uDamavi gacchamANo tattie ceva AgAsapaese phusamANo // 1 // JainEducation international For Private Personal use only Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gacchati" iti / atra vivakSAbhedAd vyAkhyAnabhaGgadvayopapattiH, yathAkramaM siddhikSetrapradeza-AntarAlikapradeza-sparzana-asparzanavivakSaNAt / atra ca pradezApekSayA'spRzattA prAci pakSe upasarjanIkRtA uttarapakSe ca pradhAnIkRteti vizeSaH / na caivaM gauNamukhyatvAbhyAM vyAkhyAnopapattiradRSTacarI, "nAmAitiaM davvaDhiassa bhAvo apajavaNayassa / bhAvaM citra saddaNA, sesA icchanti savvanikkheve // " ityAdi vizeSAvazyakAdau zataza evaMvyAkhyAnabhedasya dRSTapUrvatvAt / hanta aspRzadatiH" iti ko'rthaH ? svAvagAhAtiriktanabhaHpradezAn aspRzan ( etAvAnupabdho'yaM pranthaH) JainEducation international For Private Personal Use Only . Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRtiH yatA / / aham // nyAyAcArya-zrImad-yazovijayopAdhyAyaviracitalaMghuvRttyupetA krmprkRtiH| aindrazreNinataM natvA vIraM tatvArthadezinam / athai saMkSepattaH karmaprakRteryanato dhruve // 1 // siddhaM siddhatthasuaM vaMdiya niddhoyasavakammamalaM / kammaTThagassa karaNaTThagudayasaMtANi vocchAmi // 1 // / siddhaM ti // siddhaM siddhArthasutaM, vaMditvA nidhItasarvakarmamalam / karmASTakasya karaNASTakaM udayasatte ca vakSyAmi // 1 // tatrAdau karaNASTakameva pratipAdayati ACCOUNDRORRECRY 1 lImbaDInagarIya zrIsaGghasatkacitkozagata-karmaprakRti-mUlAdarzaprathamapatre pUritaitAvatI vRttiH paJcapATharUpeNa zrImadbhiH svahastena, riktAni ca zeSapatrANIti | sambhAvyate 'kAryAntaravyApRtaiH pUjyairupekSiteyam' iti / anyatra vA kutracitpUrNIkRtA'pi syAdityatIndriyajJAnigamyametat / upalabdhA syAcetkaizcinmunivarairiyaM vRttiH kutazcittarhi jJApanIyA vayaM taiH / jJApitAH santo na pramadipyAma etammudraNa iti // For Private & Personal use only Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhana - saMkamaNu-ghaNA ya avavahaNA udIraNayA / uvasAmaNA NivantI NikAyaNA ca tti karaNAI // 2 // vaMdhaNa ti // badhyate - apUrvaM gRhyate'nena tadbandhanam / saMkramyate - anyaprakRtirUpatayA sthitamanyaprakRtirUpatayA''pAdyate yena tatsaMkrama Nam / udvayeMte-prabhUtIkriyete sthitirasau yayA vIryapariNatyA sodvartanA / evamapavate - hrasvIkriyete to yayA sA'pavarttanA / udIryate - anudayaprAptamudayAvalikAyAM yayA sodIraNA / udayodIraNAnidhattinikAcanA'yogyatvena vyavasthApanamupazamanA / udvarttanApavarttanAnyakaraNAyogyatvena vyavasthApanaM nidhattiH / sakalakaraNAyogyatvena vyavasthApana nikAcanA iti etAni karaNAni // 2 // eSAM vIrya vizeSarUpatvAdAdau vIryameva prarUpayati-- viriyaMta rAya de sakkhaeNa saGghakkhaeNa vA ladvI / abhisaMdhijamiyaraM vA tatto viriyaM salesassa // 3 // viriyaM ityAdi / vIryAntarAyasya dezakSaNa-kSayopazamena cchadmasthAnAM sarvakSayeNa ca kevalinAM vIryalabdhirbhavati, tatastasyAH sakAzAt salezyajIvamAtrasya (abhisaMdhirja' buddhipUrvakaM dhAvanAdikriyAhetuH 'itarat anabhisaMdhijaM ca muktAhArasya dhAtumalatvAdyApAdakaM karaNavIryaM bhavati, salezyavIryalabdherhetoH sadAtanatvena tatkAryakaraNavIryasyApi tathAtvAt / yattu bhagavatyAdAvazailezIpratipannAnAM karaNavIryasya bhajanIyatvamuktaM tadutthAnAdikriyA hetu bAhyakaraNamAzrityaiveti dhyeyam // 3 // pariNAmAbaNagahaNa sAhaNaM teNa laddhanAmatigaM / kajjanbhAsaNNoNNappavesavisamIkayapaesaM // 4 // pariNAmati / tat karaNavIrya yoganAmadheyaM pariNAmAlambanagrahaNasAdhanaM tena hetunA ca pariNAmAdisaMjJayA labdhanAmatrikaM bhavati tathAhi -- grahaNavIryeNaiaudArikAdivargaNA gRhNAti, pariNAmavIryeNaiaudArikAdirUpatayA pariNamayati, AlambanavIryeNa ca mandazaktiryaSTimiva : Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRtiH // 3 // bhASAdidravyANi bhASAdinisargArthamAlambata iti / tathA kAryasyAbhyAsaH - naikaTyaM parasparaM pravezazca - zRGkhalAvayavAnAmivaikakriyAniyatakriyAzAlitvaM tAbhyAM viSamIkRtAH pradezAH yena tat tathA / yeSu kAryAbhyAsaH teSvadhikaM vIryamanyeSu cAtmapradezeSvalpAlpataramityarthaH // 4 // atra etAni dvArANi - avibhAga- vagga-phaDDuga- aMtara- ThANaM paraMparovaNihA / joge paraMparA - buddhi-samaya- jIvappabahugaM ca // 5 // avibhAga ti || avibhAgaprarUpaNA 1 vargaNAprarUpaNA 2 sparddhakaprarUpaNA 3 antaraprarUpaNA 4 sthAnaprarUpaNA 5 anantaropanidhA 6 'yoge' yogaviSaye paramparopanidhA 7 vRddhiprarUpaNA 8 samayaprarUpaNA 9 tato jIvAnAmalpabahutvaprarUpaNeti 10 // 5 // pannAcheyaNachinnA, logAsaMkhijagappaesasamA / avibhAgA ekkeke, huMti paese jahaNeNaM || 3 || panna tti || kevalaprajJAchinnA avibhAgA ekaikasmin pradeze lokasyAsaMkhyeyakaM - asaMkhyAtA lokAH tatpradezasamA javanyena bhavanti / | utkarSato'pyetAvanta eva kintu jaghanyato'saMkhyAtaguNAH // 6 // jesiM parasANa samA, avibhAgA savao a thovatamA / te vaggaNA jahaNNA, avibhAgahiA paraMparao // 7 // jesiMti // yeSAM pradezAnAM samA avibhAgAH sarvatazcAnyebhyaH stokatamAste ghanIkRtalokA saMkhyeyabhAgavRttya saMkhyeyagata pradeza rAzipramANAH samuditA ekA vargaNA / 'paraMparataH' yathottaraM ekAdya vibhAgAdhikA vAcyAH // 7 // ( etAvAneva saMkalito'yaM granthaH ! ! ! ) laghuvRttiyutA. // 3 // Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Private & Personal use only Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SONGMANORAMANNARENRNARRANGITY NAVRUTA GEWS RAMMARIES AJMER NERMAN MPIESTI KA samApto'yaM savRttiko gurutattvavinizcayaH / For Private Personal Use Only