Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 116

म प्राभूतप्राभूतम्
१०५
सूर्यक्षप्तिप्रकाशिका टीका सू० ५७ दशमप्रामृतस्य विंशतितमं प्राभूतप्राभूतम् ऽनुपातो यथा-यधेकस्मिन् चान्द्रसम्वत्सरे एतावन्तो भवन्ति तदा त्रिभिः संवत्सरैः कि स्यादिति त्रिभिरयं गुणयितव्यः, त्रिभिर्गुणिते च-(३५४६६) ४३=१०६२ जातानि अहोरात्राणां द्वाषष्टयधिकानि दशशतानि, एकस्य च अहोरात्रस्य षट्त्रिंशच्च द्वापष्टिभागा १०६२६३ चन्द्रवत्सरदिनानि । अथ द्वयोरभिवृद्धिसम्वत्सरयो दिवसानयनं क्रियते-पूर्वप्रतिपादितक्रमेणैव एकैकस्मिन् अभिवृद्धि सम्वत्सरे खलु भवन्ति अहोरात्राणां व्यतीत्यधिकानि त्रीणि शतानि एकस्य च अहोरात्रस्य चतुश्चत्वारिंशच्च द्वापष्टिभागा:--३८३४ अतोऽत्राप्यनुपातो यथा-यधेकस्मिन्नभिवृद्धिसम्वत्सरे एतावन्तोऽहोरात्राः लभ्यन्ते तदा द्वाभ्यां कियन्त ? इति तेनैते द्वाभ्यां गुण्यन्ते-(३८३१)४२७६६ जातावि षट्षष्टयधिकानि सप्तशतानि अहोरात्राणाम् एकस्य च अहोरात्रस्य अष्टाशीतिश्च द्वापष्टिभागाःरात्र का बासठिया बारह भाग ३५४६ होते हैं, इनका अनुपात करे कि एक चांद्रसंवत्सर में इतने अहोरात्र हो तो तीन संवत्सरों से कितने अहोरात्र होते हैं। तो यह जानने के लिये इस संख्या को तीन से गुणा करे इस प्रकार तीन से गुणा करने पर (३५४६३)+३=१०६२।६ इस प्रकार एक हजार बासठ तथा एक अहोरात्र का बासठिया छत्तीस भाग १०६२६ चंद्रसंवत्सर का दिन होते हैं। अब दो अभिवद्धित संवस्सर के दिवस करने के लिये कहते हैं-पूर्व प्रतिपादित क्रम से ही एक एक अभिवद्धित संवत्सर में तीन सो तिरासी अहोरात्र तथा एक अहोरात्र का बासठिया चुवालीस भाग ३८३.६ इतने अहोरात्र होते हैं । यहां पर भी अनुपात किया जाता है जैसे की-यदि एक अभिवर्द्धित संवत्सर में इतने अहो. रात्र हो तो दो संवत्सरों के कितने होते हैं ? तो इसके लिये इनको दो से गुणा करे (३८३४६) ४२-७६६६ इस प्रकार सात सो छियासठ अहोरात्र तथा एक अहोरात्र का बासठिया अठासी भाग होते हैं ७६६७६७६ सावयव ભાગ ૩૫૪રૂ થાય છે, આને અનુપાત કર કે- એક ચાંદ્ર સંવત્સરમા આટલા અહેરાત્ર હેય તે ત્રણ સંવત્સરમાં કેટલા અહોરાત્ર હોય છે તે આ જાણવા માટે આ સંખ્યાને ત્રણથી ગુણાકાર કરે ત્રણથી ગુણાકાર કરવાથી (૩૫૪)+૩=૧૦૬૨ { આ રીતે એક હજારને બાસઠ તથા એક અહેરાત્રના બાસઠિયા છત્રીસ ભાગ ૧૦૬૨ ૬ ચંદ્ર સંવત્સરના દિવસ હોય છે. હવે બે અભિવધિત સંવત્સરના દિવસ કરવા માટે કહે છે. પૂર્વ પ્રતિપાદિત કમથીજ એક એક અભિવર્ધિત સંવત્સરમાં ત્રણ ચાશી અહોરાત્ર તથા એક અહોરાત્રના બાસઠિયા ગુમાલીસ ભાગ ૩૮૩ આટલા અહોરાત્રે થાય છે. અહીંયાં પણ અનુપાત કરવામાં આવે છે જેમકે જે એક અભિવર્ધિત સંવત્સરમાં આટલા અહોરાત્ર હોય તે બે સંવત્સરમાં કેટલા થાય? તે આ જાણવા માટે તેને બેથી ગુણાકાર કરે (૩૮૩રું)+૨ =૭૬૬ આ રીતે સાતસે છાસઠ અહોરાત્ર તથા એક અહોરાત્રના
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: 2