Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 1047

१०३६
सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे
गिव्हित्ता दाहिणभूयंतेणं मुयइ' वामभुजान्तेन गृहीत्वा वामभुजान्तेन मुञ्चति, वामभुजान्तेन गृहीत्वा दक्षिणभुजान्तेन मुञ्जति, दक्षिणभुजान्तेन गृहीत्वा वामभुजान्तेन मुञ्चति, दक्षिणभुजान्तेन गृहीत्वा दक्षिणभुजान्तेन मुञ्चति ॥ पूर्ववदेव ग्रहणप्रकारं पुनरन्यथा कथयति - कदाचित् स एवाराहुनामा देवश्चन्द्रं सूर्य वा वामभुजान्तेन -वामपार्श्वेन बिम्बस्य वामभागेन गृहीत्वा वामभुजान्तेनैव - वामपार्श्वेनैव तं सूर्य चन्द्रं वा मुञ्चतित्यजति ॥ यदि वा वामपार्श्वेन गृहीत्वा दक्षिणपार्श्वेन मुञ्चति, अथवा कदाचित् दक्षिणपार्श्वेन गृहीत्वा वामपार्श्वेन मुञ्चति, अथवा दक्षिणपार्थेन गृहीत्वा दक्षिणेनैव पार्थेन त्यजति, इत्येवं प्रथमतीर्थान्तरीयस्य मतभावनिकां प्रदर्श्य सम्प्रति द्वितीयमतस्य भावनिकामुपदर्शयति - 'तत्थ जे ते एवमाहंसु - ता णत्थि णं से राहू देवे जेणं चंदं वा सूरं वा गेह, एवमाहंसु - तत्थ णं इमे पण्णरस कसिणा पोग्गला पण्णत्ता' तत्र ये ते एवमाहुस्तावत् नास्ति स राहुर्देवो यः खलु चन्द्रं वा सूर्यं वा गृह्णाति ते एवमाहु-स्तत्र खल इमे पञ्चदश कृष्णाः कदापि वही राहु नाम का देव चंद्र को या सूर्य को बिम्ब के वामपव से ग्रहण करके वाम भाग से ही छोड देता है । अथवा वामपार्श्व से पकड कर दक्षिण पार्श्व से छोड़ता है, अथवा दक्षिण भाग से ग्रहण करके वामभाग से छोड़ता है। अथवा कोई समय दक्षिणभाग से ग्रहण करके दक्षिण भाग से ही छोड़ता है ।
इस प्रकार प्रथम मतवादि के कहने का भाव प्रदर्शित करके अब दूसरे मतावलम्वि के कथन के भाव प्रदर्शित करते हैं - (तत्थ जे ते एवमाहंसु ता णत्थि णं से राहु देवे जे णं चंदं वा सूरं वा गेव्हइ, ते एवमाहंसु तत्थ णं इमे torte कसिणा पोग्गला पण्णत्ता) उन मतान्तर वादियों में जो इस प्रकार कहता है कि राहु नाम का कोइ देव नहीं है की जो समय समय चंद्र को या सूर्य को ग्रसित करता है। उनके कहने का भाव इस प्रकार से है - इस जगत में ये वक्ष्यमाण प्रकार के पन्द्रह कृष्ण वर्ण के परमाणु समूह कहे हुवे हैं अर्थात् गिव्हित्ता दारिणभूय ते गं मुयइ) मील प्रारथी श्रणु प्रार जतावे छे. वार રાહુ નામના દેવ ચંદ્રને અગર સૂર્ય"ને બિમ્બના વામ (ડાખા) ભાગથી ગ્રહણ કરીને ડાબા ભાગથીજ છેાડી દે છે. અથવા ડાખા પાર્શ્વથી પકડીને જમણા પાર્શ્વથી છેડે છે. અથવા જમણા ભાગી ગ્રતુણુ કરીને ડામા ભાગથી છેડે છે. અથવા કોઈવાર જમણા ભાગથી ગ્રહણ કરીને જમણા ભાગથીજ છેડી દે છે આ પ્રમાણે પહેલા મતવાદીના કથનનેા ભાવ अर्शित ४२ छे.- (तत्थ जे ते एवमाहसु ता णत्थि णं से राहू देवे जेणं चंद वा सूरवा, गेहइ, ते एवमाहंसु तत्थ ण इमे पण्णरसकसिणपागला पण्णत्ता ) थे भतांतरवाद्वियमां જે એમ કહે છેકે-રાહુ નામના કોઈ દેવ નથી. કે જે સમયે સમયે ચંદ્રને કે સૂર્યને ગ્રસિત કરે છે. તેનેા કહેવાના ભાવ આ પ્રમાણે છે. આ જગતમાં આ કથ્યમાન પ્રકારના પંદર કાળા વર્ણવાળા પરમાણુ સમૂહ કહેલા છે. અર્થાત્ આ ગ્રન્થમાં પ્રતિપાદિત કરેલા
શ્રી સુર્યપ્રાપ્તિ સૂત્ર : ૨