Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi

Book Title: Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 953
________________

९४२
सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे चरति ॥१०॥ एतावत् संख्याकं तारापरिमाणं यदनन्तरं प्रतिपादितं मनुष्यलोके तत् ज्यो. तिष्कं-ज्योतिष्कदेवविमानरूपं कदम्बपुष्पसंस्थितं-कदम्बपुष्पवत् सर्वतो विस्तीर्णकिञ्जल्कव्याप्तं, अधः संकुचितं उपरि विस्तीर्ण उत्तानीकृत अर्द्धकपित्थसंस्थानसंस्थितमित्यर्थः । एवमाकारविशिष्टं ज्योतिष्कं चारं चरति-चारं प्रतिपद्यते, तथा जगत् स्वाभाव्यात् । ताराग्रहणं चोपलक्षणं तेन सूर्यादयोऽपि यथोक्त संख्याकाः मनुष्यलोके तथा जगत्स्वाभाव्यात् चारं प्रतिपद्यन्ते; इति ज्ञेयम् ॥१०॥ ___अथ सम्प्रति तद् गतेमेवोपसंहारमाह-रविससि गहणक्खत्ता एवइया आहिया मणुयलोए । जेसिं णामा गोतं ण पागया पण्णवेहिंति ॥११॥' रविशशि ग्रहनक्षत्राणि इयन्ति आख्यातानि मनुष्यलोके । येषां नामगोत्राणि न प्राकृताः प्रज्ञापयिष्यन्ति ॥११॥ अर्थात्
एवइयं तारग्गं जं भणियं माणुसंमि लोगंमि ।
चारं कलंबयापुप्फ संठितं जोतिसं चरइ ॥१०॥ मनुष्यलोक में इतनो संख्या वाला तारा परिमाण जो पूर्व में प्रतिपादित किया है, वह ज्योतिष्कदेव के विमान रूप कदम्ब के पुष्प समान सब ओर विस्तृत किंजल्क से व्याप्त अधो भाग में संकुचित उपर में विस्तृत ऊंचा किया हुवा अर्ध कपित्थ के जैसे आकारवाला होता है। इस प्रकार के आकार युक्त होकर उस प्रकार के जगत् स्वभाव से ज्योतिष्क में चार करते हैं, यहां ताराग्रहण उपलक्षण है अतः यथोक्त संख्यावाले सूर्यादि भी मनुष्यलोक में तथा जगत् स्वभाव से चार करते हैं ऐसा समझें ॥१०॥ अब उनकी गति का उपसंहार करते हुवे कहते हैं
रविससिगहणक्खत्ता एवइया आहिया मणुयलोए । जेसिणामागोत ण पागया पण्णवेहिति ॥११॥
एवइयं तारग्गं जभणिय माणुस मि लोय मि ।
चार कल बुया पुप्फसंठित जोतिस चरइ ॥१०॥ મનુષ્યલેકમાં આટલી સંખ્યાનું તારાઓનું પરિમાણ જે પહેલાં પ્રતિપાદન કર્યું છે. તે તિષ્ક દેવના વિમાનરૂપ કદંબના પુષ્પસમાન બધીજ તરફ વિસ્તારવાળું કિંજલ્કથી વ્યાપ્ત નીચે સંકુચિત ઉપર વિસ્તાર યુક્ત ઉંચુ કરેલ અર્ધા કપિત્થ ફળના જેવા આકાર વાળું હોય છે. આ પ્રકારના આકાર યુક્ત થઈને તેવા પ્રકારના જગત્ સ્વભાવથી જ્યોતિષ્કમાં ચાર કરે છે. અહીં તારાઓનું ગ્રહણ ઉપલક્ષણ છે. તેથી યુક્ત સંખ્યાવાળા સૂર્યાદિ પણ મનુષ્ય લેકમાં તેવા પ્રકારના જગના સ્વભાવથી ચાર કરે છે તેમ સમજવું. ll૧૦ હવે તેમની ગતિને ઉપસંહાર કરતાં કહે છે. ૧
रविससिगहणक्खत्ता, एवइया आहिया मणुयलोए । जेसिं णामा गोत्तं ण पागया पण्णवेहिति ॥११॥
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: ૨


Page Navigation
1 ... 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111