Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 980

सूर्यज्ञप्तिप्रकाशिका टीका सू० १०१ पकोनविंशतितमप्राभृतम् णविचारो अवटिया ते मुणेयव्वा ॥३०॥' तस्मात् परं यानि शेषागि चन्द्रादित्यग्रहतारनक्षत्राणि । नास्ति गतिः नापि चारोऽवस्थितानि तानि ज्ञातव्यानि ॥३०॥ अत्र 'तेण' मिति प्राकृतत्वात् पञ्चम्यर्थे तृतीया, अतएव तस्मात्-मनुष्यक्षेत्रात् परं-बहिः यानि शेषाणि-अबशिष्टानि चन्द्रादित्यग्रहतारानक्षत्राणि-चन्द्रादित्यग्रहतारानक्षत्राणां विमानानि, अत्र सूत्रे पुंस्त्वनिर्देशः प्राकृतत्वात् । तेषां नास्ति गतिः-तस्मात् स्थानानचलनमित्यर्थः नापि चार:-न ते मण्डलगत्या परिभ्रमन्ति, किन्तु, तानि-चन्द्रादित्यग्रहतारानक्षत्राणि अवस्थितान्येव ज्ञातव्यानीति ॥३०॥ 'एवं जंबुद्दीवे दुगुणा लवणे चउग्गुणा हुँति । लावणगा य तिगुणियाससिसूरा धायइसंडे ॥३१॥' एवं जम्बुद्वीपे द्विगुणा लवणे चतुर्गुणा भवन्ति । लावणकाश्च त्रिगुणिताः शशि सूर्या धातकीखण्डे ॥३१॥ एवं जम्बुद्वीपे द्विगुणे लेवणे चतुर्गणाः भवन्ति । लावणकाश्च त्रिगुणिताः शशिसूर्या धातकीखण्डे ॥३१॥ एवं-पूर्वोदितेन प्रकारेण यौ शशिसूर्यो प्रज्ञप्तौ तौ द्विगुणितौ अर्थात् यौ एकैको चन्द्रसूयौं तौ द्विगुणितौ सन्तौ जम्बुद्वीपे
'तेण परं जे सेसा चंदादिच्च गहतारणक्खत्ता।
नत्थि गई ण विचारो अवट्ठिया ते मुणेयव्वा ॥३०॥ 'तेण' यह पद प्राकृत होने से पंचमी के अर्थ में तृतीया हुवा है । अतः इस मनुष्य क्षेत्र से पर माने बाहर जो शेष चंद्र-सूर्य-ग्रह-नक्षत्र एवं ताराओं के विमानों (यहां प्राकृत होने से सूत्र में पुल्लिग से निर्देश किया है) की गती नहीं होती है। एवं वे मंडल गति से परिभ्रमण नहीं करते हैं। परंतु वे चंद्रसूर्य-ग्रह-नक्षत्र एवं ताराएं अवस्थित ही अवस्थित रहते हैं ऐसा समझें ॥३०॥
एवं जंबुद्दीवे दुगुणा लवणे चउरगुणा हुंति ।
लावणगा य तिगुणिया ससिसूरा धायइसंडे ॥३१॥ इस पूर्वकथिन प्रकार से जो चंद्र सूर्य दो दो प्रज्ञप्त किये हैं, वे द्विगुणित अर्थात् जो एक एक चंद्र सूर्य है, वे जंबूद्वीप में दुगुने होते हैं। वही चंद्र सूर्य
सेण परं. जे सेसा चदादिच्च गहतारणक्खत्ता ।
नत्थि गह न वि चारो अवद्विया ते मुणेयव्वा ॥३०॥ (તેT) આ પદ પ્રાકૃત હોવાથી પંચમીના અર્થમા તૃતીયા થયેલ છે. તેથી આ મનુષ્ય ક્ષેત્રથી પર એટલેકે બહાર જે બાકીના ચંદ્ર-સૂર્યો ગ્રહ-નક્ષત્ર અને તારાઓના વિમાન (અહીં પ્રાકૃત હોવાથી સૂત્રમાં પુલિંગથી નિર્દેશ કરેલ છે) ની ગતિ થતી નથી, અને તેઓ મંડળ ગતિથી પરિભ્રમણ કરતા નથી. પરંતુ એ ચંદ્ર-સૂર્ય ગ્રહ-નક્ષત્ર અને तारा। मपस्थित ॥ २९ छे. तेम सभा ॥३०॥
एवं जंबुद्दीवे दुगुणा, लवणे चउरगुणा हुति ।
लावणगा य तिगुणिया, ससिसूरा धायइसंडे ॥१॥ આ પૂર્વકથિત પ્રકારથી જે ચંદ્ર સૂર્ય બબ્બે પ્રજ્ઞપ્ત કરેલા છે, તે બમણુ અર્થાત
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: 2