Book Title: Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
१०२३
सूर्यज्ञप्तिप्रकाशिका टोका सू० १०४ विंशतितमप्राभृतम् मान एव साधिताभिमत प्रयोजनः, पुरुषकारश्च पराक्रमश्चति पुरुषकारपराक्रममिति-पुरुषकार पराक्रमरहितास्ते सन्तीति भावनीयाः । अत्रापि पूर्ववदेव वा शब्दो विकल्पार्थे समुच्चयार्थे वा योज्य ज्ञेयः । तथा च तएव चन्द्रसूर्याः नो विद्युतं-मेघस्थं ज्योतीरूपं चाकचक्यपदार्थ लवन्ति-प्रवर्तयन्ति, तथा न अशनि-वज्र-इन्द्रास्त्रं विद्युत् विशेषरूपं पदार्थ लवन्ति-मोचयन्तिः अधः पातयन्तीत्यर्थः, तथा च तत्र चन्द्रसूर्येषु नापि गर्जितं-मेघध्वनि प्रवर्त्तयति । किन्तु तेषां चन्द्रादित्यानां अधः-अधोभागे बादरः-बादरनाम कश्चित् पदार्थों वायुकायिकः -वायुरूपः सम्मूर्च्छति-परस्परसंघर्ष निस्तेजो भवति, तथा स एवाधस्तनो वायुकायिको बादराख्यस्तत्र सम्म्रर्य-संघर्य विद्युतमपि प्रवर्तयति, अशनिमपि पातयति, गजितमपि करोति ॥ वायुकायिको बादरनामा पदार्थविशेष एवं विद्युदादि रूपेण परिणमते इतिभावार्थः। अत्रोपसंहारमाह-एके एवमाहुरिति ।।१।। अथ द्वितीयस्य मतं कथयति-'एगे पुण एवमाहंसु-ता चंदिमसूरिया णं जीवा णो अजीवा, घणा णो झुसिग, बादरबोंदिधरा मान एवं पराक्रम नहीं है अर्थात् पुरुषकार पराक्रम से वे रहित होते हैं। यहां पर भी वा शब्द पूर्व कथनानुसार विकल्पार्थ में या समुच्चयार्थ में समझें । तथा वेही चंद्र सूर्य विद्युत के समान चमकीलापदार्थ को नहीं प्रवर्तित करते, तथा वज्र-इंन्द्र अस्त्र या विद्युत विशेष रूप पदार्थ को नहीं छोडता है। उन चन्द्र सूर्य में गर्जित माने मेघ ध्वनि का प्रवर्तन नहीं होता है। परंतु वे चंद्र सूर्य के नीचे के भाग में बादर नाम का कोई पदार्थ वायु रूप संमूच्छित होता है, अर्थात् परस्पर के संघर्ष से निस्तेज होता है। वही नीचे का वायुकायिक बादर वायु के साथ संमृच्छित होकर अर्थात् संघर्षित होकर विद्यत को प्रव. तित करता है, वज्र को भी गिराता है मेघगर्जित भी करता है। वायुकायिक बादर नाम का पदार्थ विशेष विद्युदादि रूप से परिणभित होते हैं । उपसंहार करते हुवे कहते हैं कि कोइ एक पहलामतावलंबी इस प्रकार कहता है ॥१॥ __ अब दूसरे के मत का कथन करते हैं-(एगे पुण एव माहंसु ता चंदिमપરાક્રમથી તેઓ રહિત હોય છે. અહીં પણ વા શબ્દ પૂર્વકથન પ્રમાણે વિકલપાર્થમાં અથવા સમુચ્ચયાર્થમાં સમજ તથા એજ ચંદ્ર સૂર્ય વિજળીના જેવો ચમકદાર પદાર્થ પ્રવર્તાવતા નથી તથા વા ઈદ્રિનું અસ્ત્ર અને વિજળી વિશેષ રૂપ પદાર્થને છેડતા નથી. એ ચંદ્ર સૂર્યમાં ગજીત એટલેકે મેઘધ્વનિનું પ્રવર્તન હોતું નથી. પરંતુ એ ચંદ્ર સૂર્યની નીચેના ભાગમાં બાદર નામને કઈ પદાર્થ વાયુરૂપે સમૂચ્છિત થાય છે. અર્થાત પરસ્પરના સંઘર્ષ થી નિસ્તેજ થાય છે. એજ નીચેને વાયુકાયિક બાર વાયુની સાથે સંમૂર્શિત થઈને વિજળીને પ્રવર્તિત કરે છે. વજપાત પણ કરે છે. મેઘધ્વનિ પણ કરે છે. વાયુકાયિક બાદર નામને પદાર્થ વિશેષ વિદાધિરૂપે પરિમિત થાય છે. ઉપસંહાર કરતાં કહે છે. કઈ એક પ્રથમ મતવાદી આ પ્રમાણે પિતાને મત પ્રદશિત કરે છે. ૧૫.
वे भीत भन्यताविना मतनु ४थन ४२ छे.-(एगे पुण एवमाहंसु ता च दिम
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: ૨
