Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 1038

सूर्यज्ञतिप्रकाशिका टीका स० १०५ विशतितम प्राभृतम्
__१०२७ केयूरवलयाद्याभूषणधारिणः 'अबोच्छित्तिणयट्टयाए' इति-अव्युच्छित्तिनयार्थतया-द्रव्यास्तिकनयमतेन, एवमत्रादि सर्वेश्वर्यपूर्णास्ते देवा अन्ये-प्रथमोत्पन्नाः-प्रथमक्षणे समागता स्वायुः क्षये-भोगपूर्णक्षणे च्यवन्ते-तस्मात् स्थानादन्यत्र निर्गताः भवन्ति अन्यक्षणे अन्यस्थाने यान्ति तत् स्थानमपि तस्मिन् क्षणे शोभयित्वा पुनरन्यक्षणे अन्यत्रैव यान्ति, अन्ये च उत्पद्यन्ते-तत्रायान्ति, एवमत्र भ्रमण परायणा एव ते देवाः नैकत्रक्षणमात्रमपि कदाचित् स्थातुं शक्नुवन्तीत्यर्थः। एते चन्द्र-सूर्य-ग्रह-नक्षत्र-तारारूपाः सर्वेऽपि देवाः सर्वेश्वर्यप्रपूर्णाः सर्वथा स्वतन्त्रा एव सर्व कर्तुमकतुमन्यथा कर्तुं स्वयमेव प्रभवन्ति, नान्येषां वायुकायिकादीनां संघर्षण विद्युत प्रवर्तयन्ति, स्वयमेव विद्युतमपि प्रवर्तयन्ति, स्तनितमपि कुर्वन्ति, अशनिमपि पातयन्ति, सर्वथा स्वातन्त्र्येण क्षणे क्षणे जगन्नावीन्यं कुर्वन्तीत्यर्थः ॥सू० १०४॥
॥ अथ राहुचलनविषयकानि प्रश्नोत्तरसूत्राणि ॥ मूलम्-"ता कहं ते राहुकम्मे आहिएत्ति वएज्जा ! तत्थ खलु इमाओ वाले (अवोच्छित्ति णयट्टयाए) द्रव्यास्तिक मत से ऐश्वर्य पूर्ण वे देव प्रथमोत्पन्न एवं अपनी आयु के क्षय होने पर चवित होते हैं, अर्थात् उस स्थान से अन्यत्र गमन करते हैं, उस स्थान को उस समय शोभायुक्त करके पुनः क्षण मात्र में अन्यत्र जाते हैं, तथा अन्य उत्पन्न होते हैं । इस प्रकार भ्रमण परायण वे देव एक स्थान में क्षणमात्र भी स्थित नहीं हो सकते हैं। ये सूर्य-चंद्र-ग्रह नक्षत्र एवं तारा रूप आदि सभी देव सर्व ऐश्वर्य से पूर्ण होते हैं, सर्व प्रकार से स्व. तन्त्र होते हैं, तथा कर्तु अकर्तुं अन्यथा कर्तु, सबकुछ करने में स्वयं समर्थ होते हैं । अन्य वायुकायिकादि का संघर्ष से विद्युदादि को प्रवर्तित नहीं करते। स्वयं ही विद्युत् को भी प्रवर्तित करते हैं। मेघ गर्जन भी स्वयं उत्पादित करते हैं। अशनिपात भी करते हैं। वे सर्वथा स्वातंत्र्य से क्षण क्षण में जगत को नूतन करते रहते हैं ।। सू० १०४॥ ४८४ उयू२ सय विगेरे आभूषणेने घा२६ ४२वापार (अवोच्छित्ति णयट्ठयाए) द्रव्यास्ति। મતથી અિધર્ય પૂર્ણ એ દેવે પહેલા ઉત્પન્ન થયેલા અને પોતાના આયુષ્યને ક્ષય થતાં ચવિત થાય છે. અર્થાત એ થાનથી અન્યત્ર ગમન કરે છે. એટલેકે એ સ્થાનને એ સમયે સુશોભિત કરીને પુનઃ બીજી ક્ષણમાં અન્યત્ર જાય છે. તથા અન્યત્ર ઉત્પન્ન થાય છે. આ રીતે ભ્રમણ પરાયણ તે દેવે એક સ્થાનમાં ક્ષણમાત્ર પણ રહી શકતા નથી. એ સૂર્ય – ચંદ્ર–ગ્રહ નક્ષત્ર અને તારારૂપ વિગેરે બધા દેવો બધાજ ઐશ્વર્યથી પૂર્ણ હોય છે. બધાજ પ્રકારથી સ્વતંત્ર હેય છે. તથા કતું અકતું અન્યથા કતું બધું જ કરવામાં સમર્થ હોય છે. બીજા વાયુકાયિકાદિના સંઘર્ષથી વિદ્યદાદિને પ્રવર્તિત કરતા નથી. પોતેજ વિજળીને પણ પ્રવર્તિત કરે છે. મેઘગર્જના પણ સ્વયં ઉત્પન્ન કરે છે. અશનિપાત પણ કરે છે. એઓ સર્વથા સ્વાતંત્ર્ય પગુથી ક્ષણક્ષણમાં જગતને નવીન કરતા રહે છે. તે સૂ. ૧૦૪
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: 2