Book Title: Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
१०२०
सुप्रज्ञप्तिसूत्रे
टीका - एकोनविंशतितमस्य प्राभृतस्यान्ति मे त्र्युत्तरशततमे सूत्रे - जम्बुद्वीपाद्यनेकानेक द्वीपानां लवणाद्यनेकसमुद्राणां स्थिति-स्वरूप - व्यास - परिधिप्रमाणानि तत्र तत्र द्वीप समुद्रेषु प्रभासमानानां - तपतां - चरतां युञ्जानानां - शोभमानानां चन्द्र-सूर्य-ग्रह-नक्षत्र - तारागण कोटिकोटीनां स्थिति गति संख्याविषयकान् बहुविधान विचारान् विविच्य, सम्प्रति 'अणुभावे केवसंवृत्ते' अनुभावः कश्च संवृत्तः कीदृश चन्द्रादीनामनुभाव इत्येतद् विषयकं विंशतितमप्राभृतस्य प्रथमे सूत्रे विचारविनिमयं प्रश्नोत्तरसूत्रमाह- 'ता कहं ते अणुभावे आहिति वज्जा ?' तावत् कथं ते अनुभाव आख्यात इति वदेत्तावदिति वीसवां प्राभृत का प्रारंभ
पूर्वोक्त प्रकार से उन्नीसवें प्राभृंत का कथन करके अब वीसवां प्राभृत प्रारंभ किया जाता है - इस प्राभृत में इस प्रकारका अर्थाधिकार कहा हैचंद्रादि का अनुभाव किस प्रकार का है इस विषय के संबंध में प्रश्नोत्तर सूत्र कहते हैं
टीकार्थ- उन्नीसवें प्राभृत के अन्तिम एकसो तीसरे सूत्र में जम्बूद्वीपादि अनेक द्वीपों की तथा लवणादि अनेक समुद्रों की स्थिति - स्वरूप - व्यास एवं परिधि का प्रमाण तथा उस ऊस द्वीपसमुद्रों में प्रकाशमान होते हुवे तापित होते हुवे, संचरण करते हुवे, योग करते हुवे, शोभा करते हुवे चंद्र-सूर्यग्रह-नक्षत्र तथा तारागण कोटिकोटि का स्थितिगति तथा संख्या विषयक अनेकविध विचारणा करके अब (अणुभावे केवसंवुत्ते) चंद्रादि का अनुभाव किस प्रकार का कहा है ? इस विषय की विचारणा के हेतु से वीसवें प्राभूत के प्रथम सूत्र द्वारा प्रश्नोत्तर रूप से कहते हैं - ( ता कहं ते अणुभावे आहिएत्ति वएजा) हे भगवन् ! किस प्रकार से एवं किस आधार से आपने चंद्रादिक का अनुभाव વીસમા પ્રાભૂતના પ્રારંભ
પૂર્વોક્ત પ્રકારથી ઓગણીસમા પ્રાકૃતનું કથન કરીને હવે વીસમુ’ પ્રાભૂત પ્રારંભ કરવામાં આવે છે. આ પ્રાકૃતમાં આ પ્રમાણે અર્થાધિકાર કહ્યો છે. ચંદ્રાદિના અનુભાવ કેવી રીતને હાય છે? આ વિષયના સંબંધમાં પ્રશ્નોત્તર સૂત્ર કહે છે.
ટીકા-ઓગણીસમા પ્રાભુતના છેલ્લા એકસેા ત્રીજા સૂત્રમાં જ બુદ્ધીપાદિ અનેક દ્વીપાની અને લવણાદિ અનેક સમુદ્રોની સ્થિતિ-સ્વરૂપ વ્યાસ અને પરિધિનું પ્રમાણ તથા તે તે દ્વીપ સમુદ્રોમાં પ્રકાશમાન થતા તાપિત થતા સંચરણ કરતા ચેગ કરતા અને શેભા કરતા ચંદ્ર-સૂર્ય-ગ્રહ-નક્ષત્ર અને કોટિકોટી તારાગણની સ્થિતિ ગતિ અને संख्याना संबंधभां भने अस्थी विय.२ रीने हुवे (अणुभावे केव संवृत्ते ) चंद्र વિગેરેને અનુભાવ કેવા પ્રકારના છે? આ વિષય સબંધી વિચારણા કરવાના હેતુથી આ वीसभा प्रभृतना पडेला सूत्र द्वारा प्रश्नोत्तर ३५थी हे छे - ( ता कहं ते अणुभावे आहिएत्ति
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર : ૨
