Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 1019

सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे पृथिवीनामानि-पृथिवीशर्करा वालुका इत्यादीनि, यानि च नवानां निधीनां नामानि चतुईशानां चक्रवतिरत्नानां क्षुल्लहिमवत् इत्यादीनां, वर्षनामानि-वर्षवर्षधरपर्वतानां पद्मादीनां ह्रदानां गङ्गा सिन्धु प्रभृतीनां नदीनां कच्छादीनां विजयानां माल्यवदादीनां वक्षस्कारपर्वतानां सौधर्मादीनां कल्पानां शक्रादीना मिन्द्राणां देवकुरूत्तरकुरुमन्दराणां आवासानां शक्रादि सम्बन्धिनां मेरू प्रत्यासन्नानां गजदन्तानां कूटादीनां क्षुल्लहिमवत आदि सम्बन्धिनां नक्षत्राणां कृत्तिकादीनां चन्द्राणां सूर्याणां च नामानि तानि सर्वाण्यपि द्वीप समुद्राणां त्रिप्रत्यवताराणि वक्तव्यानि तद्यथा-हारो द्वीपः हारः समुद्रः, हारवरो द्वीपः हारवरः समुद्रः, हारवरावभासो द्वीपः हारवरावभासः समुद्रः, इत्येवं क्रमेण त्रिप्रत्यवतारत्वं ज्ञेयं, एतेषु समस्तद्वीपसमुद्रेषु संख्येययोजनशतसहस्रप्रमाणो-लक्षलक्षाधिकयोजन तुल्यो है जैसे की शतपत्र सहस्रपत्र आदि कितनेक पृथ्वी के समान नाम वाले होते हैं जैसे की-शर्करा, वालुका इत्यादि कितनेक नवनिधि के समान नाम वाले होते हैं, तथा कितनेक चौदह चक्रवतिरत्नों के नाम वाले होते हैं। तथा कितनेक क्षुल्ल हिमवत् इत्यादि वर्ष के नाम वाले होते हैं तथा वर्ष वर्षधर पर्वतों का पद्मादि हूदों का गंगा सिंधू आदि नदीयों का कच्छादि विजयों का, माल्यवदादि वक्षस्कार पर्वतोंका, सौधर्मादि कल्पों के, शक्रादि इंद्रो के, देवकुरु उत्तरकरु तथा मंदरादि आवासों का शकादि सम्बन्धि मेरु प्रत्यासन्न गजदन्तादि कूहों का क्षुल्लहिमवन आदि के संबंधवाले कृत्तिकादि नक्षत्रों का, चंद्रो के तथा सर्यों के नामवाले डीप समुद्र त्रिप्रत्यवतार वाले होते हैं। वे इस प्रकार से हैं-हारद्वीप एवं हारसमुद्र हारवरद्वीप हारवरसमुद्र हारवरावभास द्वीप हारवरावभाससमुद्र इस प्रकार के क्रम से त्रिप्रत्यवतारता समझनी चाहिये, ये समस्त द्वीप समुद्रों में एक लाख योजन से अधिक योजन વગેરે કેટલાકના તિલક વિગેરે વૃક્ષેની જેવા નામે હોય છે તથા કેટલાકના પદ્મના જેવા નામો હોય છે, જેમ કે શતપત્ર, સહસપત્ર, વિગેરે કેટલેક પૃથ્વીના જેવા નામેવાળા હોય છે, જેમકે શર્કરા, વાલુકા વિગેરે કેટલાક નવ નિધિની જેવા નામેવાળા હોય છે. તથા કેટલાક ચૌદ ચક્રવતિ રત્નના જેવા નામવાળા હોય છે, તથા કેટલાક સલહિમવત વિગેરે વર્ષના જેવા નામવાળા હોય છે તથા વર્ષ, વર્ષધર પર્વતના, પવાદિ હદના ગંગાસિંધૂ વિગેરે નદીના, કરછાદિવિજયેના માલ્યવદાદિ વક્ષસ્કાર પર્વતના, સૌધર્માદિ કલ્પના, શક્રાદિ ઇદ્રોના, દેવકુરૂ, ઉત્તર કુરૂ, તથા મંદાદિ આવાસોના શકાદિ સંબંધી મેરૂપ્રત્યાસન્ન ગજદંતાદિ કૂટનું ક્ષુલ્લહિમવાન વિગેરેના સંબંધવાળા કૃત્તિકાદિ નક્ષત્રોના તથા સૂર્યોના નામવાળા દ્વીપસમુદ્ર ત્રિપ્રત્યાવતારવાળા હોય છે, તે આ રીતે છેહારદ્વીપ અને હાર સમુદ્ર હારવરિદ્વીપ હારવર સમુદ્ર હારવાવમાસ દ્વીપ અને હારવાવભાસ સમુદ્ર, આ પ્રમાણેના ક્રમથી ત્રિપ્રત્યવતારતા સમજી લેવી, આ બધા દ્વીપ સમુદ્રોમાં
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: 2