Book Title: Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
सूर्यप्तिप्रकाशिका टीका सू० १०१ एकोनविंशतितमप्राभृतम्
९८५ गीतवादित्र यावद्रवेण दिव्यान् भोगभोगान भुञ्जानो विहरन्ति ॥-तावदिति प्राग्वत् ते-- मनुष्यक्षेत्राबहिर्वत्तिनश्चन्द्रादयो देवाः नोर्बोपपन्नाः नापि कल्पोपपन्नाः किन्तु विमानोपपन्नास्तथा न चारोपपन्नाः-चारयुक्ताः-मण्डलगत्या चारयुक्ताः किन्तु चारस्थितिका:चाररहिताः, अतएव नो गतिरतिका:-गतिरतिकाः नापि गतिसमापन्नकाः, परन्तु पक्वेष्टिका संस्थानसंस्थितै योजनशतसाहस्रिकैस्तापक्षेत्रः, यथा पक्वा इष्टिका आयामतो दीर्घा भवति विस्तारतस्तु स्तोका चतुरगुला च तथैव तेषामपि मनुष्यक्षेत्राद् बहिव्यवस्थितानां चन्द्र-सूर्य-ग्रह-नक्षत्र-तारारूपाणां आतपक्षेत्राण्यपि आयामतो अनेकयोजनशतसहस्रप्रमाणानि विस्तरतश्च एकयोजनशतसहस्राणि चतुरस्राणि च भवन्तीति, तैरित्थं भूतैरातपक्षेत्रः साहस्रिकाभिः-अनेकसहस्रसंख्याभिळगाभिः पर्षद्भिः, अत्रापि बहुवचनं व्यक्त्यपेक्षया ज्ञेयम् । महताहतनृत्यगीतवादित्रादि सर्वविशेषणं पूर्ववत् दिविभवान् दिव्यान् भोगभोगान् चन्द्रादि देव उर्वोपपन्नक नहीं होते हैं एवं कल्पो पपन्नक भी नहीं होते, अपि तु विमानोपपन्नक होते हैं। तथा चारोपपन्नक नहीं होते अर्थात् मंडल गति से चार युक्त नहीं होते हैं, किन्तु चारस्थितिक अर्थात् चार रहित होते हैं अतएव वे गतिरतिक नहीं होते एवं गतिसमापनक भी नहीं होते पक्वइष्टिका के आकार से संस्थित होकर एक लाख योजन वाले तापक्षेत्र से अर्थात् जिस प्रकार पक्व इष्टिका (ईट) आयाम से लंबी विस्तार से अल्प होती है अर्थात् चार अंगुल मात्र होती है, उसी प्रकार मनुष्यक्षेत्र से बहिर्वति वे चंद्र-सूर्य-ग्रह-नक्षत्र तारा रूपों का आतप क्षेत्र भी आयाम से अनेक लाख योजन व्यास प्रमाणवाले एवं विस्तार से एक लाख योजन परिमित होते हैं। अर्थात् चतुरस्राकार होते हैं, इस प्रकार के उन आतपक्षेत्रों से अनेक हजार, योजन संख्यात्मक गत्य परिषदा से (यहां पर भी बहुवचन व्यक्ति की अपेक्षा कहा है) उत्कृष्ट रूप से आहत अर्थात् अधिक रूप से वादित नृत्य બહારના એ ઈન્દ્રાદિદેવે ઉપપનક હેતા નથી. તથા કલ્પપપન્નક પણ હોતા નથી. પરંતુ વિમાને ૫૫નક હોય છે. તથા ચાર પન્નક નથી દેતા અર્થાત્ મંડળગતિથી ચાર કરતા નથી. પરંતુ ચાર સ્થિતિક ચાર રહિત હોય છે. તેથી જ તેઓ ગતિરતિક હતા નથી. તથા ગતિસમાપનક પણ હોતા નથી. પાકેલ ઈટના આકારથી સંસ્થિત થઈને એક લાખ યેજનવાળા તાપક્ષેત્રથી એટલેકે જે પ્રમાણે પાકેલ ઈંટ આયામથી લાંબી અને વિસ્તારથી ઘેાડી હોય છે. અર્થાત્ ચાર આંગળ માત્રની હોય છે, એ જ પ્રમાણે મનુષ્ય ક્ષેત્રની બહાર રહેલ એ ચંદ્ર-સૂર્ય–ગ્રહ-નક્ષત્ર અને તારારૂપોનુ તાપક્ષેત્ર પણ આયામથી અનેક લાખ જન પ્રમાણવાળું અને વિસ્તારથી એક લાખ જન પરિમિત હોય છે. અર્થાત ચતુરસ્ત્રાકાર હોય છે, એ પ્રમાણેના એ તાપેક્ષેત્રેથી અનેકહજાર જન સંખ્યા વાળી બાહ્ય પરિષદાથી (અહીં પણ બહુવચન વ્યક્તિની અપેક્ષાથી કહ્યું છે) ઉત્કૃષ્ટ પ્રકારથી
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: ૨
