Book Title: Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
सूर्यज्ञप्तिप्रकाशिका टीका सू० १०० एकोनविंशतितमः प्राभृतम्
९५९
सम्भवे क्रमेण प्रतिमण्डलं षड् विंशतिर्भागाः सप्तविंशतितमस्य च भागस्य एकः सप्तभाग इत्येवं तापक्षेस्य परिवर्द्धन - हासक्रमो ज्ञेयः ||२२|| 'तेसिं कलंबुयापुप्फसंठिया हुंति तापक्त्तपहा । अंतोय संकुडा वाहिं वित्थडा चंदसूराणं ||२३|| तेषां कलम्बुका पुष्पसंस्थिता भवन्ति तापक्षेत्रपथाः । अन्तश्च संकुचिताः वहि विस्तृताचन्द्रसूर्याणां ||२२|| तेषां - चन्द्रसूर्यादीनां तापक्षेत्रपथाः - तापक्षेत्रस्य वर्द्धनहासक्रममार्गाः । कलम्बुका पुष्फसंस्थिता - नालिका पुष्पाकाराः भवन्ति । एतदेवव्याचष्टते-अ - अन्तः संकुचिता - मेरु दिशि कलिकाकारा, बहिर्विस्तृता - लवण समुद्रदिशि पुष्पिताकारा, एवमेव चतुर्थप्राभृते वर्णितविशेषणैर्युक्ता संस्थानसंस्थितिर्भावनीयाः, किमत्रभूयो भावनया ग्रन्थगौरवेणेति ||२३|| सू० १००॥ जम्बूद्वीप के चक्रवाल का दो दो भाग के क्रम से तापक्षेत्र हीन होता जाता है । चंद्रमा के मंडल में प्रत्येक पूर्णिमा के संभव में क्रम से प्रत्येक मंडल का छाईस भाग तथा सताइसवें भाग का एक सातवां भाग बढना है। इस प्रकार तापक्षेत्र की वृद्धि एवं हानी होती है ऐसा जाने ||२२||
तेसिं कलंया पुष्कसंठिया हुति तापक्खेत्तपहा । अतोय संकुडा बाहिं वित्थडा चंदसूराणं ||२३||
चंद्र सूर्य का तापक्षेत्र का वृद्धि एवं हासन क्रममार्ग होता है । यह कलम्बू का पुष्प के आकार का अर्थात् नालिका पुष्प के आकार का होता है, यही कहते है - अंतः संकुचित - मेरू की दिशा में कलि के आकार का तथा बाहर लवणसमुद्र की दिशा में पुरुष के आकार के समान इसी प्रकार चौथे प्राभृत में कहे गये विशेषणों से युक्त संस्थान की स्थिति भावित कर लेवें । यहां पर फिर से भावना लिखने से ग्रन्थ गौरव बढ़ जाने के भय से नहीं कहते | ||२३|| ।। सू० १०० ॥
છાસઠ ભાગામાં વહેંચાયેલ જાંબુદ્રીપના ચક્રવાલના ખએ ભાગના ક્રમથી તાપક્ષેત્ર ન્યૂન થતુ જાય છે. ચંદ્રમાના મંડળમાં દરેક પૂર્ણિમાના સભવમાં ક્રમથી દરેક મડળના છવ્વીસ ભાગે। તથા સત્યાવીસમા ભાગના એક સાતમા ભાગ જેટલું વધે છે. આ રીતે તાપક્ષેત્રને तधारो भने न्यूनता थाय छे |२२||
सिकलं बुया पुष्कसंठिया हुति तावक्खेत्तपहा |
अतोय संकुडा बाहिं वित्थडा चंदसूराण ||२३||
ચંદ્ર સૂર્યના તાપક્ષેત્રના વધઘટને ક્રમમાર્ગ આ રીતે હેય છે. કસબુના પુષ્પના આકારના એટલેકે નાલિકાના પુષ્પ સરખા આકારના હેાય છે. એજ કડે છે. અંદર સંકુચિત મેરૂની દિશામાં કળીના આકાર જેવે! તથા બહાર લવણુ સમુદ્રની દિશામાં પુષ્પના આકાર જેવા એજ પ્રમાણે ચેથા પ્રાકૃતમાં કહેલા વિશેષણાવાળા સ્થાનનની સ્થિતિ સમજી લેવી, अड़ी चुन: ते लावना सणवाथी ग्रन्थगौरव वधवाना अयथी ते उडेस नथी. २३ ।। सू. १०० ॥
શ્રી સુર્યપ્રાપ્તિ સૂત્રઃ ૨
