Book Title: Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
सूर्यशप्तिप्रकाशिका टीका सू० १०१ एकोनविंशतितम'प्राभृतम् कल्पोपपन्नकाः विमानोपपन्नकाः न चारोपपन्नकाः चारस्थितिकाः न गतिरतिताः न गतिसमापनकाः प्राकृतिकसंस्थानसंस्थितैः योजनशतसहस्रेस्तापक्षेत्रः शतसहस्रैर्बाध विक्रियाभिः परिषद्भिः महताहतनृत्यगीतवादित्र यावद्रवेण दिव्यान् भोगभोगान् भुञ्जानो विहरन्ति ॥ शुभ्रलेश्या मन्दलेश्या मन्दायावलेश्या चित्रान्तरलेश्या अन्योऽन्य समुपगाढाभि लेश्याभिः कूट इव स्थानस्थितास्ते प्रदेशाः सर्वतः समन्तात् अवभासन्ते उद्योतन्ते तपन्ति प्रभासन्ति । तावत् तेषां खलु देवानां योहि चन्द्रश्चरति सकथमिदानी प्रकरोति ? । तावत् यावत् चत्वारः पञ्च सामानिकदेवास्तत् स्थानं तथैव यावत् षण्मासाः ॥ इति सू० १०१ ॥
टीका-शततमे सूत्रे विविधद्वीपसमुद्रेषु चन्द्रसूर्य ग्रहनक्षत्रतारकाणं संख्याविषयं विचार विनिमयं विविच्य सम्प्रति चन्द्रमसमधिकृत्य विविधविषयविचारमाश्रित्य गौतमः प्रश्नयति-'के णं वडइ चंदो !, परिहाणी केण हंति चंदस्स । काली वा जोण्हो वा केणाऽणुभावेण चंदस्स ॥२४॥' केन वर्द्धते चन्द्रः परिहानिः केन भवति चन्द्रस्य । कृष्णो वा ज्यो
स्नो वा केनानुभावेन चन्द्रस्य ॥२४॥-केन-केन प्रकारेण चन्द्रः शुक्लपक्षे वर्द्धते ? केन वा कारणेन चन्द्रस्य कृष्णपक्षे परिहानिः-क्षयो भवति ?, केन वा अनुभावेन प्रभावेन चन्द्र___ अब चन्द्रमा को अधिकृत करके उसकी क्षय वृद्धयादि के कारणरूप विमान देवता विषयक प्रश्नसूत्र कहते हैं-(केणं वइ चंदो) इत्यादि ।
टीकार्थ-सौवें सूत्र में अनेक प्रकार के द्वीप समुद्रों में चंद्र-सूर्य, ग्रह, नक्षत्र एवं ताराओं की संख्या विषयक विचार विनिमय करके अब चन्द्रमा को अधिकृत करके विविध प्रकार के विचारों को लेकर श्री गौतमस्वामी प्रश्न करते हैं
केणं वड्रइ चंदो, परिहाणी केण हुँति चंदस्स ।
कालो वा जोण्हो वा, केणाणुभावेण चंदस्स ॥२४॥ किस प्रकार से चन्द्र शुक्लपक्ष में बढता है, ? तथा किस कारण से चंद्र का कृष्णपक्ष में क्षय होता है ? तथा किस कारणवशात् चंद्र का एक पक्ष कृष्ण
હવે ચંદ્રમાને અધિકૃત કરીને તેની ક્ષયવૃદ્ધિ આદિના કારણરૂપ વિમાનના દેવતા समाधी प्रश्न सूत्र वामां आवे छे. केण वड्ढई चंदो त्या
ટીકાર્થ–સેમા સૂત્રમાં અનેક પ્રકારના દ્વીપસમુદ્રમાં ચંદ્ર-સૂર્ય–ગ્રહ નક્ષત્ર અને તારાઓની સંખ્યાના સંબંધમાં વિચાર વિનિમય કરીને હવે ચંદ્રમાને અધિકૃત કરીને વિવિધ પ્રકારના વિચારને લઈને શ્રીગૌતમસ્વામી પ્રશ્ન પૂછે છે.
केण वड्ढइ चदो, परिहाणी हुति चदस्स ।
__ कालो वा जोण्हा वा, केणाणुभावेण च दस्स ॥२४॥ શુકલ પક્ષમાં ચંદ્ર કેવી રીતે વધે છે? તથા કયા કારણથી ચંદ્રનો કૃષ્ણપક્ષમાં ક્ષય થાય છે? તથા કયા કારણથી ચંદ્રને એક પક્ષ કૃષ્ણ અને એક પક્ષ શુકલ હોય છે?
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર:
