Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 570

सूर्यज्ञतिप्रकाशिका टीका सु० ७६ द्वादशं प्राभृतम्
५५९
-
वर्त्तन्ते, अतः पञ्चधियन्ते, ते च प्राग्वत् रूपोना विधेयाः ५ - १ = ४ जाता श्रुत्वारः, एभिगुण स्त्र्यशीत्यधिकं शतं गुण्यन्ते १८३ x ४ = ७३२ जातानि द्वात्रिंशदधिकानि सप्तशतानि । अत्र व्यशीत्यधिकस्य शतस्य गुणका श्रुत्वारस्तेन ते त्रिभिर्गुण्यन्ते - ४ X ३=१२ जाता द्वादश, एते च रूपाधिका विधेयाः १२ + १ = १३ जातास्त्रयोदश, एते च पूर्वगुणितराशौ द्वात्रिंशदधिकसप्तशतरूपे प्रक्षेप्तव्याः - ७३२+१३ = ७४५ जातानि सप्तशतानि पञ्चचत्वारिंशदधिकानि एते च पुनः पञ्चदशभि विभाज्याः ४५ - ४९ + अत्र लब्धा rate पञ्चाशत्, शेपास्तिष्ठन्ति दश, तेनागतं यत् अष्टाचत्वारिंशत्पर्वात्मके चान्द्रसम्वत्सरयेsतिक्रान्ते सति, तृतीयाख्यस्याभिवृद्धिसंज्ञकस्यापि संवत्सरस्यैकं पर्वगतं, ततोऽनन्तरं श्रावणमासे शुक्लपक्षे दशम्यां तिथ पञ्चमी आवृत्तिः किन्तु श्रावणमास भाविनीनां मध्येतु यदि कोई प्रश्न करे की पांचवी आवृत्ति किस तिथि में होगी ? इसप्रकार की जिज्ञासा करे तो उसके निवारणार्थ कहते हैं- यहां पर प्रश्न में पांचवीं आवृत्ति कही गई हैं, अतः पांच का अंक रक्खे, उसको पूर्व कथित प्रक्रिया के अनुसार रूपोन करे - ५- १ = ४ तो चार होते हैं, इस गुणक से एकसो तिरासी को गुणा करे - १८३ X ४७३२ तो सातसो बत्तीस होते हैं। यहां पर एकसो तिरासी का गुणक चार है, अतः उस का तिगुना करे - ४X३ = १२ तो बारह होते हैं, इन को रूपाधिक करे १२+१=१३ तो तेरह होते हैं । इन को पूर्व गुणित संख्या जो सातो बत्तीस रूप है उसके साथ जोडे - ७३२+१३=७४५ तो सातसो पैंतालीस होते हैं । इनको पंद्रह से भाग करे =४९ + भाग करने से उनचास लब्ध होते हैं, तथा दस शेष बचता है । अतः यह फलित होता है कि अडतालीस पर्व वाला दो चांद्रसंवत्सर गत हो जाने पर तीसरा अभिवर्द्धित संवत्सर का एक पर्व पूर्ण होने पर श्रावण मास के शुक्लपक्ष की दशवीं तिथि में पांचवी आवृत्ति, किन्तु श्रावणमास में होने वाली में तीसरी आवृत्ति
७४५
કરે તો તેના સમાધાન માટે કહે છે—અહીં પ્રશ્નમાં પાંચમી આવૃત્તિ વિષે પૂછેલ છે. તેથી પાંચના અંક રાખવા તેને પહેલાં કહેવામાં આવેલ પ્રક્રિયા પ્રમાણે રૂપાન કરવા ૫–૧–૪ રૂપેાન કરવાથી ચાર રહે છે. આ ચારરૂપ ગુણુકથી એકસેાગ્યાશીના ગુણાકાર કરવા. ૧૮૩+૪ =૭૩૨ ગુણવાથી સાતસા બત્રીસ આવે છે. અહી એકસાવ્યાશીના ગુણક ૪ ચાર છે, તેથી એ ચારના ત્રણગણા કરવા. ૪૩=૧૨ તેો ખાર થાય છે. આને રૂપાધિક કરવા. ૧૨×૧=૧૩ તા તેર થાય છે, આને પહેલાં ગુણેલ સંખ્યા જે સાતસા બત્રીસ છે તેની साथै भेजवावा. ७३२४१३=७४५ मेणववाथी सातसो पिस्तालीस थाय छे, मानो पंहस्थी ભાગ કરવા. ૭=૪× ભાગ કરવાથી એગણપચાસ આવે છે, તથા દસ શેષ રહે છે, આનાથી એ સિદ્ધ થાય છે કે-અડતાલીસ પવાળા બે ચંદ્રસવત્સર વીતી ગયા પછી ત્રીજા અભિવતિસંવત્સરનું એક પ પુરૂ થયા પછી શ્રાવણમાસના શુક્લપક્ષની દસમી તિથિમાં પાંચમી આવૃત્તિ પરંતુ શ્રાવણમાસમાં થવાવાળી આવૃત્તિમાં ત્રીજી આવૃત્તિ
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર : ૨