Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 607

सूर्य प्रज्ञप्तिसूत्रे
,
२४
ER+ES
૩૪
23
द्वाषष्टिभागस्य चतुस्त्रिंशत् सप्तषष्टिभागाः सर्वेषां यथाक्रमेण स्थापना यथा - १० । ६ । एतावन्तो भागाः गताः पुष्यनक्षत्रस्येति । ततः पुष्यनक्षत्रस्य समक्षेत्रत्वात् तन्मानं त्रिंशन्मुहूर्त्ता इति त्रिंशता शोध्यन्ते ३० - (१०।६।२७) (१९३२) शोधनक्रमः पूर्व वदेव, अत उपपद्यते पुष्यनक्षत्रस्यैकोनविंशतों मुहूर्त्तेषु, एकस्य च मुहूर्त्तस्य त्रिचत्वारिंशति द्वाषष्टिभागेषु, एकस्य च द्वाषष्टिभागस्य त्रयस्त्रिंशति सप्तषष्टिभागेषु शेषेषु सत्सु तां द्वितीयां वार्षिकी मावृतिं प्रवर्त्तयति सूर्य इति द्वितीयावृत्तेः प्रश्नोत्तराणि परिपूर्णानि जातानि ॥
५९६
१८३४
अथ सम्प्रति- तृतीय श्रावणमास भाव्यावृत्तिविषयकं प्रश्नसूत्रमाह- 'ता एए सिणं' इत्यादिना, 'ता एएसि णं पंचहं संवच्छरणं तच्चं वासिकि आउट्ठि चंदे केणं णक्खत्ते णं जोइ ?' तावद् एतेषां पञ्चानां सम्वत्सराणां तृतीयां वार्षिकी मावृत्तिं चन्द्रः केन नक्षत्रेण युनक्ति ॥ - तावदिति प्राग्वत्, एतेषां प्रथमोदितानां पञ्चानां - चान्द्र - चान्द्रा- भिवचौतीस भाग शेष रहता । इन सबकी यथाक्रम स्थापना इस प्रकार है १० | पुष्य नक्षत्र का इतना प्रमाण वाले भाग गत हुवा पश्चात् पुष्य नक्षत्र समक्षेत्र वाला होने से उसका प्रमाण तीस मुहूर्त का है, अतः तीससे शोधित करे ३०- (१०।६।२४०७ = (१९३२) इतना प्रमाण शेष रहता है इसका शोधनक्रम पूर्वकथित प्रकार से ही है । इस से यह फलित होता है कि पुष्य नक्षत्र का उन्नीस मुहूर्त तथा एक मुहूर्त का बासठिया तयालीस भाग तथा बासठिया एक भाग का सङसठिया तेतीस भाग शेष बचे तब वर्षाकाल की दूसरी आवृत्ति को सूर्य प्रवर्तित करता है । इस प्रकार दूसरी आवृत्ति विषयक प्रश्नोत्तर समाप्त हुवा |
अब श्रावणमास भाविनी तीसरी आवृत्ति विषयक प्रश्न सूत्र कहते हैं(ता एएसि णं पंचन्हं संवच्छराणं तच्चं वासिक्किं आउट्ठि चंदे केणं णक्खत्तेणं जोएइ) ये पूर्वकथित चांद्र, चांद्र, अभिवर्धित, चांद्र एवं अभिवर्धित, पांच
ખાડિયા અઢાર ભાગ લખ્ત થાય છે. અને ખાસયિા એક ભાગના સડસિયા ચાત્રીસ ભાગ શેષ રહે છે. આ બધાની યથાક્રમથી સ્થાપના ૧૦૫૬૬ર૪ પુષ્ય નક્ષત્રના આટલા પ્રમાણ ભાગ થયા તે પછી પુષ્ય નક્ષત્ર સમક્ષેત્રવાળુ હેાવાથી તેનુ પ્રમાણુ ત્રીસ મુહૂત नेट छे. तेथी श्रीसमांथी याने शोधित ४२वा. 30 - (१०|ई) = (१८३३३,९७) આટલુ` પ્રમાણુ શેષ રહે છે. આના શેાધનક્રમ પડેલાં કહેલ પ્રકારથી છે આનાથી એ ફલિત થાય છે કે-પુષ્યનક્ષત્રના ઓગણીસ મુહૂત તથા એક મુહૂતના ખાસિયા તેંતાલીસ ભાગ તથા ખાસિયા એક ભાગના સડસડિયા તેત્રીસ ભાગ શેષ વધે ત્યારે વર્ષાકાળની ખીજી આવૃત્તિને સૂય પ્રવૃતિત કરે છે. આ પ્રમાણે બીજી આવૃત્તિ સંબંધી પ્રશ્નોત્તર સમાસ, હવે શ્રાવણ માસભાવિની ત્રીજી આવૃત્તિના સંબધમાં પ્રશ્નસૂત્ર કહેવામાં આવે છે (ता एसि णं पंचह संवच्छरणं तच्च वासिकि आउट्रिं चंदे केणं णक्खत्तेणं जोएइ) मा
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર : ૨