Book Title: Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti


Previous | Next

Page 752
________________

७४१
१८३५
सर्यज्ञप्तिप्रकाशिका टीका सू० ८३ पञ्चदशप्राभृतम् शतसहस्रेण अष्टानवत्याशतैश्छित्वा-१०९८०० एभिर्विभज्येति०
अत्रास्मिन्विषये कियन्मात्रं गणितभागं प्रदर्श्यते पूर्वोदित प्रकारवदत्रापि प्रथमतो कालो निरूपणीयस्तदनन्तरं तदाधारेणैव मुहूर्त्तगतिपरिमाणभाबना भावनीया स्यात् तत्र च मण्डलकालप्रमाणचिन्तायां त्रैराशिकगणितप्रवृत्तियथा-यद्यष्टादशभिः शतैः पञ्चत्रिंशदधिकैः सम्पूर्ण युगभाविभिरर्द्धमण्डलैः अष्टादशशतानि त्रिंशदधिकानि रात्रिन्दिवानां लभ्यन्ते तदा द्वाभ्यामर्द्धमण्डलाभ्यां-परिपूर्णेनैकेन मण्डलेनेति यावत किं स्यादिति राशित्रयस्थापना-१८३०४२-३६६६=१+१८३५ अत्रान्त्येन राशिना द्विककरूपेण मध्यमो राशि स्त्रिंशदधिकाष्टादशशतरूपो गुणितस्तदा जातानि षष्टयधिकानि षट् त्रिंशच्छतानि ३६६० एतानि च हरस्थेन राशिना पञ्चत्रिंशदधिकाष्टादशशतरूपेण भक्तानि जातं एकं रात्रिन्दिवं, शेषास्तिष्ठन्ति पञ्चविंशत्यधिकान्यष्टादशशतानि पञ्चत्रिंशदएक लाख नव हजार आठ सो से छेद करके १०९८००। इस संख्या का भाग करें तो पूर्वोक्त संख्या मिल जाती है ।
पूर्व कथित प्रकार के अनुसार यहां पर प्रथम काल का निरूपण करें, तत्पश्चात् उसके आधार से मुहूर्तगतिपरिमाण की भावना भावित करनी चाहिए । उसमें मंडलकालप्रमाण विचारणा में त्रैराशिक गणित प्रवृत्ति करनी चाहिये जैसे कि-यदि संपूर्ण युग भावि अर्द्ध मंडल का अठारह सो पैंतीस भागों से अठारह सो तीस अहोरात्र लभ्य होते हैं, तो दो अर्ध मंडल अर्थात परिपूर्ण एक मंडल से कितना अहोरात्र होते हैं ? इसको जानने के लिये यहां पर तीन राशि की स्थापना की जाती है-१८३०+२= =१ + १८३५ यहां पर दो रूप अन्त्य राशि से मध्य की राशि अठारह सो तोस का गुणा करे तो छत्तीस सो साठ होते हैं ३६६०। इस संख्या का हरस्थान की राशि जो अठारह सो पैंतीसरूप है उस से भाग करे तो एक अहोरात्र होता है तथा अठारह सो पैंतीस એક લાખ નવહજાર આઠથી છેદીને ૧૦૯૮૦૦ આ સંખ્યાથી ભાગ કરો જેથી પૂક્તિ સંખ્યા મળી જાય છે.
પૂર્વકથિત પ્રકાર અનુસાર અહીં પહેલાં કાળનું નિરૂપણ કરવું. તે પછી તેના આધારથી મુહૂર્તગતિ પરિમાણની ભાવના ભાવિત કરવી તેમાં મંડળકાળ પ્રમાણની વિચાર રણામાં બૈરાશિક ગણિતની પ્રવૃત્તિ કરવી જોઈએ. જેમકે–દિ સંપૂર્ણ યુગભાવી અર્ધમંડળના અઢારસો પાંત્રીસ ભાગથી અઢારસોત્રીસ અહેરાત્ર લબ્ધ થાય તે બે અર્ધમંડળ અર્થાત્ પુરા એક મંડળથી કેટલા અહેર ત્ર થાય? આ જાણવા માટે અહીં ત્રણ રાશિની स्थापना ४२वी. नये. १६३६२ =FD1+१३५ मी. ३५ मतिभशीथी मध्यनी અઢારતીસવાળી રાશીને ગુણાકાર કરવાથી છત્રીસેસાઈઠ થાય છે ૩૬૬ આ સંખ્યાને હરસ્થાનની રાશિ જે અઢારસે પાંત્રીસ છે. તેનાથી ભાગ કરે, ભાગ કરવાથી એક
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: 2

Loading...

Page Navigation
1 ... 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111