Book Title: Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
सूर्यज्ञप्तिप्रकाशिका टीका सू० ९५ अष्टादशप्राभृतम् ।
८५३ तावत् चन्द्रेभ्यः सूर्याः शीघ्रगतयः, सूर्येभ्यो ग्रहाः शीघ्रगतयः ग्रहेभ्यो नक्षत्राणि शीघ्रगतीनि, नक्षत्रेभ्यस्ताराः शीघ्रगतयः ॥-तावदिति पूर्ववत जम्बूद्वीपे चन्द्र-सूर्यग्रह-नक्षत्र-ताराणां स्थितिनिवेशवशेन चन्द्रेभ्यः शीघ्रगतयः सूर्याः सन्ति, सूर्येभ्योऽपि शीघ्रगतयो ग्रहाः भवन्ति, ग्रहेभ्यो नक्षत्राणि शीघ्रगतीनि, नक्षत्रेभ्योऽपि शीघ्रगतय. स्तारा इत्येवं क्रमेण कक्षायाः स्थिति क्रमेण सर्वादिमस्थित्या सर्वाल्पगतयश्चन्द्राः सन्ति, तथा च सर्वान्तिमस्थित्या सर्वेभ्यः शीघ्रगतयस्ताराः सन्तीत्यर्थ अतएव सिद्धयन्तीति भगवतः समुत्तरवाक्यम् ।।-सम्प्रत्येतेषामेव ऋद्धिविषयकः प्रश्न:-'ता एएसिणं चंदिमसूरिय गह-गण-णक्खत्त-तारा रूवाणं कयरे कयरेहितो अप्पिडिया वा महिडिया वा !,' तावत एतेषां चन्द्रसूर्यग्रहगणनक्षत्रतारारूपाणां कतरेभ्यः कतरेभ्यः अल्पर्द्धिकाः वा महर्षिकाः वा?' तावदिति पूर्ववत् एतेषां चन्द्रादीनां मध्ये कतरेभ्यः आपेक्षिकक्रमेण के अल्पर्द्धिकाःअल्पसमृद्धयः के वा महर्द्धिकाः ?-अधिकसमृद्धयः सन्तीति कथय भगवनिति गौतमस्य प्रश्नस्तयो भगवानाह-'ता ताराहिंतो महड्डिया णक्खना णवखत्ते हितो महड्डिया गहा गहे चंदा सव्वसिग्धगई तारा) जम्बूद्वीप में चंद्र, सूर्य, ग्रह नक्षत्र एवं ताराओं के स्थिति निवेशवशात् चंद्र से सूर्य शीघ्रगमन वाला होता है, सूर्य से शीघ्रगति वले ग्रह होते हैं, ग्रहों से नक्षत्र शीघ्र गमनवाले हैं एवं नक्षत्रों से ताराएं शीघ्रगति वाले होते हैं। इस प्रकार के क्रम से सर्व से आदि स्थितिवाला चंद्र सर्व से अल्प गतिवाला है। तथा सब से अंतिम स्थितिवाले तारागण सब से शीघ्रगति वाले होते हैं। ____ अब इनकी ऋद्धि के विषय में श्री गौतमस्वामी प्रश्न पूछते हैं-(ता एएसि णं चंदिमसूरियगहगणणखत्त तारारूवाणं कयरे कयरेहितो अप्पिद्रिया वा महिड्रिया वा) इन चंद्रादिकों में आपेक्षित क्रमसे कौन किससे अल्प ऋद्धिवाले है एवं कौन किससे भहा ऋद्धिवाले अर्थात् अधिक समृद्धि शाली होते हैं ? सो हे भगवान् मुझे कहिये इस प्रकार श्री गौतमस्वामी के प्रश्न को सुनकर ચંદ્ર, સૂર્ય, ગ્રહ, નક્ષત્ર અને તારાઓની સ્થિતિ વિશેષવશાત્ ચંદ્રથી સૂર્ય શીઘગમનવાળા હોય છે. સૂર્યથી શીધ્ર ગતિવાળા ગ્રહો હોય છે. ગ્રહોથી નક્ષત્રે શીધ્ર ગમનવાળા હોય છે. અને નક્ષત્રોથી તારાઓ શીધ્રગતિવાળા હોય છે. આ પ્રકારના ક્રમથી સૌથી આદિ સ્થિતિવાળો ચંદ્ર સૌથી અ૫ ગતિવાળે છે તથા સૌથી અંતિમ સ્થિતિવાળા તારા ગણ સૌથી સીવ્ર ગતિવાળા હોય છે.
वे तमनी द्वना सभा श्रीगीतमयाभी प्रश्न पूछे छे-(ता एएसिणं च दिमसूरियगहगणणक्खत्ततारारूवाण कमरे कयरेहि तो अप्पड्ढियावा महिड्ढि यावा) मा यी દિમાં અપેક્ષિત કમથી કોણ કોનાથી અલ્પદ્ધિવાળા હોય છે? અને કોણ કેનાથી મહાદ્ધિવાળા હોય છે? અથર્ અધિક સમૃદ્ધિશાલી હોય છે? તે હે ભગવન મને કહે
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્રઃ ૨
