Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 907

सूर्यप्राप्तिसूत्रे टीका-अष्टादश प्राभृते चन्द्र-सूर्य-ग्रह-नक्षत्र-ताराणामग्रमहिषी विमानस्थिति-गति तदधिष्ठातृदेवानां परस्परमापेक्षिकरूपेण तुल्यत्वाधिष्ठातृ देवानां परस्परमापेक्षिकरूपेण तुल्यत्वाधिकत्वविचारविषयकादि बहुविधं विचारं विविच्य सम्प्रति एकोनविंशतितमं प्राभृतं प्रारभ्यते तत्र 'सूरिया कइ आहिया' कति सूर्या सर्वलोके आख्याता इत्येतद् विषयकं विचारं प्रस्तौति यथा-'ता कइ णं चंदिम सरिसा सबलोयं ओभासंति उज्जोएंति तवेंति पभासेंति आहिएनि वएजा' तावत् कति खलु चन्द्रसूर्याः सर्वलोकं अव भासयन्ति उद्योतयन्ति तपन्ति प्रभासन्ति आख्याता इति वदेत् ? तावदिति पूर्ववत् णमिति वाक्यालङ्कारे कति-कियन्तः-किं प्रमाणाश्च चन्द्रसूर्याः सर्वलोकं-सर्वलोके (सप्तम्यर्थे द्वितीया) अवभासन्ते-अवभासमानास्तिष्ठन्ति, तथा उद्योतयन्तस्तापयन्त-प्रकाशयन्त प्रभासयन्तः आख्याता -प्रतिपादिताः सन्तीति वदेत्-कथय भगवनिति गौतमस्य प्रश्नस्ततो भगवान् एतद विषये यावत्यः प्रतिपत्तयस्तावती रूपदर्शयति-तत्थ खलु इमाओ दुवालस पडिवत्तिओ पण्णत्ताओ' (सूरिया कइ आहिया) सब लोक में सूर्य कितने कहे हैं ? इस विषय में प्रश्नोत्तर सूत्र कहते हैं___टीकार्थ-अठारहवें प्राभृत में चंद्र-सूर्य-ग्रह-नक्षत्र एवं ताराओं की अग्रमहिषियां, विमान की संस्थिति, उनके अधिष्ठाता देवों के परस्पर का तुल्यत्व एवं अधिकपने का विचार विषयक आदि अनेकविध विचार का विवेचन करके अब उन्नीसवें प्राभृत का प्रारंभ किया जाता है इस में (सरिया कइ आहिया) इस लोक में सूर्य कितने कहे हैं ? इस विषय संबंधी विचार प्रदर्शित करते है (ता कह णं चंदिमसूरिया सव्वलोयं ओभासेंति उज्जोवेति तति पभासेंति आहिएत्ति वएज्जा) हे भगवन् कितने एवं कितने प्रमाण वाले चंद्र मर्थ सब लोक में (यहां पर सप्तमी के अर्थ में द्वितीया हुइ है) अवभासित होते हैं? तथा उद्योतित होते हैं ? अर्थात् प्रकाशित एवं प्रभासित होते हवे प्रतिपादित होते हैं ? हे भगवन् वह कहिये। इस प्रकार श्रीगौतमस्वामी के બધા લેકમાં સૂર્ય કેટલા કહ્યા છે? આ વિષય સંબંધી પ્રશ્નોત્તરસૂત્ર કહેવામાં આવે છે.
ટીકાઈ–અઢારમાં પ્રાભૃતમાં ચંદ્ર-સૂર્ય ગ્રહ નક્ષત્ર અને તારાઓની અગ્રમહિષિ, વિમાનની સ્થિતિ તેના અધિષ્ઠાતા દેવાનું પરસ્પરના તુલ્યપણું અને અધિકપણાના વિચાર સંબંધી અનેક પ્રકારે વિચારોનું વિવેચન કરીને હવે આ ઓગણીસમું પ્રાભૂત પ્રારંભ वामां मावे छ. . प्रामृतभा (सूरिया कइ आहिया) मा सभा सूर्या 2 । १ मा विषय संधी विया२ प्रहाशत ४२वामां आवे छे.-(ता क्इ चंदिमसरिया सव्वलेय ओभासंति उज्जोवेंति तति पभासेंति आहिएत्ति वएज्जा) सावन मासन કેટલા પ્રમાણુવાળા ચંદ્ર-સૂર્ય બધા લેકમાં (અહીં સપ્તમીના અર્થમાં દ્વિતીયા થઈ છે. અવભાસિત થાય છે? તથા ઉદ્યોતીત થાય છે ? અર્થાત્ પ્રકાશિત થતા પ્રતિપાદિત કરેલ છે? હે ભગવન તે કહે આ પ્રમાણે શ્રીગૌતમસ્વામીના પ્રશ્નને સાંભળીને શ્રીભગવાન
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: ૨