Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi

Book Title: Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 689
________________

ફ
सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे
भवति । एवं खलु चान्द्रेण मासेन चन्द्रः त्रयोदश चतुः पञ्चाशद् भागान् द्वौ त्रयोदशभागौ यावत् चन्द्रः परस्य चीर्ण परिचरति त्रयोदश त्रयोदशभागं यावत् चन्द्रः आत्मन श्रीर्ण परिचरति, द्वौ एकचत्वारिंशद्भागौ अष्टौ सप्तषष्टिभागान् सप्तषष्टिभागं च एकत्रिंशधा छित्वा अष्टादशभागं यावत् चन्द्रः आत्मनः परस्य च चीर्ण परिचरति, अपरौ खलु द्वौ त्रयोदशarit at चन्द्रः केनापि असामान्यकौ स्वयमेव प्रविश्य प्रविश्य चारं चरति । एत्येष चान्द्रमासोऽभ्यन्तरगमनकं निष्क्रममाणकं बुद्ध्वा बुद्ध्वाअनवस्थितसंस्थानसंस्थितावपि उच्चगिराते रूढी चन्द्रौ द्वौ द्वौ आख्यातौ इति वदेत् ॥ सू० ८१ ॥
टीका - त्रयोदश प्राभृतस्य ८० अशीतितमसूत्रे युगगतानामावास्या पौर्णमासीनां संख्यास्तासां परस्परमन्तराणि च सम्यक् विविच्य - सम्प्रत्येकाशीतितमेऽन्तिमेऽस्मिन्नर्थाधिकारसूत्रे चान्द्राद्यर्द्धमासैर्यावन्ति मण्डलानि चरति चन्द्रस्तन्निरूपयति- 'ता चंदे णं अद्धमासे णं' इत्यादि - 'ता चंदे णं अद्धमासे णं चंदे कतिमंडलाई चरइ ?' तावत् चान्द्रेण अर्द्धमासेन चन्द्रः कति मण्डलानि चरति ?' तावदिति प्राग्वत् चन्द्रेण - पूर्वोक्तलक्षणविशिष्टेन चान्द्रेणार्द्धमासेन - पक्षैकेन चन्द्रः कतिमण्डलानि चरति ?, - कतिमण्डलानि पूरयति चन्द्र इति गौतमस्य प्रश्नस्ततो भगवानाह - 'ता चोदस चउबभागमंडलाई चरइ एगं च चउवीससयभागं मंडलस्स' तावत् चतुर्दश चतुर्भागमण्डलानि चरति एकं च चतुर्विंशं शतभागं मण्डलस्य ।
टीकार्थ - तेरहवें प्राभृत के ८० अस्सीवें सत्र में युग में रही हुई अमावास्याएं एवं पूर्णिमास्याओं की संख्या एवं उनका परस्पर का अंतर का सम्यक् प्रकार से विवेचन करके अब इक्कासीवें अन्तिम इस अधिकार सूत्र में चांद्रादि अर्द्धमास में जितने मंडल में चंद्र भ्रमण करते हैं उसका निरूपण करते हैं(ता चंदेणं अद्धमासेणं चंदे कति मंडलाई चरइ) पूर्व कथित चांद्र के अर्द्धमास अर्थात् एक पक्ष में चंद्र कितने मंडल को पूरित करता है ? इस प्रकार श्री गौतमस्वामी के प्रश्न को सुनकर उत्तर में श्री भगवान् कहते हैं - ( ता चोद्दस चभागमंडलाई चरइ एगं च चउवीससयभागं मंडलस्स) चौदह मंडल में चंद्र गमन करता है । किस प्रकार के वे मंडल होते हैं ? सो कहते
ટીકા :-તેરમા પ્રાભૃતપ્રાભૂતના એંસીમા સૂત્રમાં યુગમાં આવતી અમાવાસ્યાએ અને પૂર્ણિમાએની સંખ્યા અને તેમનું પરસ્પરના અંતરનું સારી રીતે વિવેચન કરીને હવે એકાશીમા આ છેલ્લા અધિકાર સૂત્રમાં ચાંદ્રાદિ અમાસમાં જેટલા મંડળમાં ચંદ્ર अभय उरे छे, तेनुं निइयाशु श्वामां आवे छे, (ता चंदेणं अद्धमासेणं चंदे कतिमंडलाई (૪) પહેલાં કહેલ ચાંદ્રમાને અર્ધા ભાગ અર્થાત્ એક પક્ષમાં ચંદ્ર કેટલા મોંડળને પુરે છે. આ પ્રમાણે શ્રી ગૌતમસ્વામીના પ્રશ્નને સાંભળીને તેના ઉત્તરમાં શ્રી ભગવાન્ કહે छे, (ता चोहस चउ भागमंडलाई चरइ एगं च चडवीससयभागं मंडलस्स) यह भउणेोमां
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર : ૨


Page Navigation
1 ... 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111