Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 691

६८०
सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे
१७६८÷१ १७६८
१२४
१२४
भवन्ति । अतोऽनुपातो यथा-यदि चतुर्विंशत्यधिकेन पर्वशतेन मण्डलानामष्टषष्ट्यधिकानि सप्तदश शतानि लभ्यन्ते तदैकेन पर्वणा किं स्यादिति राशित्रयस्थापना यथा-' =१४+, =१४+ अत्रान्त्येन राशिना एककरूपेण मध्यमोराशिः अष्टषष्ट्यधिक सप्तदशशतरूपो गुणितोऽपि तथैव तिष्ठति, ततो हरस्थेन राशिना चतुर्विंशत्यधिक शतरूपेण भक्तो लब्धाश्वतुर्द्दश, शेषास्तिष्ठन्ति द्वात्रिंशत् चतुर्विंशत्यधिकशतभागाः, ततोहराशौ द्वाभ्यामपवर्त्तितो जाताः षोडश चतुर्विंशत्यधिकशतभागाः । तेनेदमागच्छति यत् चतुर्द्दश मण्डलानि परिपूर्णानि पञ्चदशस्य मण्डलस्य षोडश द्वाषष्टिभागाः - १४ । इदमेवोक्त मन्यत्रापि - 'चोदय मंडलाई बिसट्ठिभागा य सोलस हविज्जा मासद्वेण उडवई एत्तियमित्तं चरइ खित्तं ॥ १ ॥ - छाया - चतुर्द्दश च मण्डलानि द्विषष्टिभागाश्च षोडशभवेयुः । मासार्द्धेन उडुपतिरेतन्मितं चरति क्षेत्रम् ||१|| इति अथादित्यमासविषयः प्रश्नः - 'ता आइच्येणं अद्धमासेणं चंदे कति मंडलानि चरइ ?,' तावत् आदित्येन अर्द्धमासेन चन्द्रः कति मण्डलानि प्रकार से होता है-यदि एकसो चौवीस पर्व से सत्रह सो अडसठ मंडल लब्ध होते हैं, तो एक पर्व से कितना लभ्य होते हैं ? इस को जानने के लिये तीन राशि की स्थापना की जाती है जो इस प्रकार से हैं४ = १४+४+ यहां पर अन्त्य राशि एक से मध्य की राशि सत्रह सो अडसठ को गुणा करे तो भी उसी प्रकार रहता है । तत्पश्चात् हरस्थान में रहा हुवा एक सो चोवीस से दस का भाग करे तो चौदह लब्ध होते हैं तथा एक सो चोविसिया बत्तीस भाग शेष रहते हैं । तत्पश्चात् इस राशि को दो से अपवर्तित करे तो एक सो चोवीसिया सोलह भाग होते हैं । इससे यह फलित होता है कि चौदह मंडल पूरा तथा पंद्रहवें मंडल का बासठिया सोलह भाग १४ । अन्यत्र भी यही कहा है- (चोहस य मंडलाई विसट्ठिभागा य सोलस हविज्जा मासद्वेण उद्धवई एत्तियमित्तं चरइ खितं ॥ १ ॥ चौदह मंडल तथा बासठिया
१७६८+१
३२
१७६८ १२४
१२४
અડસઠ મંડળ લખ્યું થાય છે, તેા એક પળેંથી કેટલા મ`ડળ લભ્ય થાય છે. આ જાણવા માટે ત્રણ राशिनी स्थापना अश्वामां आवे छे, ने मा प्रमाणे छे - (७¥'='७=१४+ કર્+}ર્ફે અહીં અંતિમ શશિ એકથી મધ્યની રાશિ સત્તરસે અડસઠને ગુણાકાર કરવા. ગુણાકાર કરે તે પણ એજ પ્રમાણે રહે છે. તે પછી હરસ્થાનમાં રહેલ એકસા ચાવીસથી માના ભાગ કરવા તે ચૌદ આવે છે. અને એકસેા ચાવીસિયા ખત્રીસ ભાગ શેષ રહે છે. તે પછી આ રાશિને બેથી અપતિ ત કરે તે એકસો ચાવીસિયા સેાળ ભાગ થાય છે. આનાથી એમ જણાય છે કે-ચૌદ મંડળ પુરા તથા પંદરમા મડળના માસિયા સેાળ ભાગ ૧૪રૃ થાય છે. અન્યત્ર પણ આજ પ્રમાણે કહેલ છે,
चोदय मंडलाई विसट्टि भागा य सोलस हविज्जा, मासद्वेण उडुवई एत्तियमित्तं चरइ खित्तं ॥१॥
ચૌદ મ'ઠળ અને ખાસઠિયા સાળ ભાગ એક પક્ષમાં ચંદ્ર આટલું પ્રમાણ ક્ષેત્રમાં
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર : ૨