Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi

Book Title: Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 661
________________

६५०
सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे
जीवया मण्डलं चतुर्विंशतिकेन शतेन छित्वा दक्षिणपौरस्त्ये चतुर्भागमण्डले सप्तविंशतिं भागान उपादाय अष्टाविंशति भागान् विंशतिधा छित्वा अष्टादशभागान् उपादाय त्रिभ afari hari दक्षिणपश्चिमं चतुर्भागमण्डलम् असंप्राप्तः, इत्थं खलु स चन्द्रः छत्रातिच्छत्रं योगं युनक्ति ॥ - छत्रातिच्छत्र योगस्य देशं विवृणोति तावदिति पूर्ववत् जम्बूद्वीपस्य द्वीपद्वीपस्य प्राचीनप्रतिचीनायतया - पूर्ववपश्चिमायतया उदग्दक्षिणायतया च दक्षिणोतरक्रमतया च जीवया - प्रत्यञ्श्चया- अर्द्धज्यायतया - दवरिकया इत्यर्थः मण्डलं चतुर्विंशत्यधिकेन शतेन छत्वा - विभज्य दक्षिणपौरस्त्ये- दक्षिणपश्चिमायोर्मध्ये दिग्विभागे - नैर्ऋत्यकोणे, चतुर्भागमण्डले - मण्डलस्य चतुर्थाशप्रदेशे सप्तविंशतिं भागान् - अंशान् उपादाय - गृहीत्वा, तस्य सत्कैः त्रिभिर्भागै द्वाभ्यां कलाभ्यां च - कलाद्वयाधिकै स्त्रिभिरंशैरित्यर्थः, अष्टाविंशतितमं भागं च विंशतिधा छित्वा - विंशत्या विभागै विभज्य तस्य सत्केषु अष्टादशभागान्अंशान् उपादाय तस्मिन् खलु कलाद्वयाधिकै स्त्रिभिरंशैः दक्षिणपश्चिमं दक्षिणपश्चिमयो मध्यभागं - नैर्ऋत्यकोणम् असंप्राप्तः - नैर्ऋत्यकोणासन्ने स्थितो भवति चन्द्र इत्यर्थः । अनेन प्रकारेण खलु भ्रमन् स चन्द्रः छत्रातिच्छत्रं योगं युनक्ति - तन्नामकं षष्टं योगं परिपूरयतीत्यर्थः, । अत्र विशेष:- मूले यद्यपि च शब्दोऽनुक्त स्तथापि द्रष्टव्यः, यदि वा चित्रविभक्ति के क्रम से लंबायमान जीवा अर्थात् दोरी से मंडल के एक सो चोवीस विभाग करके दक्षिणपश्चिम में अर्थात् नैऋत्य कोण में मंडल के चतुर्थांश प्रदेश में सत्तावीस अंशो को भोग करके अर्थात् तत्संबंधी तीन भाग एवं दो कला अर्थात् तीन अंश एवं दो कला ग्रहीत करके तथा अठाईसवां भाग को वीस से विभाजित करके उसका अठारह अंशो को ग्रहण करके वह तीन अंश एवं दो कला से दक्षिणपश्चिम के मध्य भाग में अर्थात् नैऋत्यकोण को विना प्राप्त किये अर्थात् नैऋत्यकोण के समीप में चंद्र रहता है । इस प्रकार से भ्रमण करता हुवा वह चंद्र छत्रातिछत्र नाम का छट्टा योग को पूरित करता है ।
यहां पर विशेष कहते हैं-मूल में यद्यपि च शब्द नहीं कहा है तो भी समझ लेवें । अथवा चित्र विभक्ति के निर्देश से ही समुच्चय आ जाता है। ચાવીસ વિભાગ કરીને દક્ષિણ પશ્ચિમમાં એટલેકે નૈઋત્ય ખુણામાં મંડળના ચતુર્થાંશ પ્રદેશમાં સત્યાવીશ શાને લાગવીને અર્થાત્ તેના ત્રણ ભાગ અને એક કલા અર્થાત્ ત્રણ અંશ અને એકલા ગ્રહણ કરીને તથા અઠયાવીસમા ભાગને વીસથી ભાગીને તેના અઢાર શાને ગ્રહણ કરીને તે ત્રણ અંશે અને એ કળાથી દક્ષિણ પશ્ચિમના મધ્ય ભાગમાં અર્થાત્ નૈૠત્ય કાણુને પ્રાપ્ત કર્યાં પહેલાં અર્થાત નેઋત્ય કાણુની નજીક ચંદ્ર રહે છે, આ પ્રમાણે ભ્રમણુ કરતા એ ચંદ્ર છત્રાતિ છત્ર નામના છઠ્ઠા યાગને પૂરિત કરે છે. અહીં વિશેષ કહે છે. મૂલમાં યપિ ચ શબ્દ કહેલ નથી તેા પણ તે સમજી લેવા અથવા ચિત્ર વિભક્તિના નિર્દેશથીજ સમુચ્ચય આવી જાય છે. તેથી ચ શબ્દ કહેલ નથી,
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર : ૨


Page Navigation
1 ... 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111