Book Title: Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
सूर्यज्ञप्तिप्रकाशिका टीका सू० ७६ द्वादश प्राभृतम्
५६७
२४१८
६७
जातानि अष्टादशाधिकानि चतुर्विंशतिः शतानि तानि च सप्तषष्ट्या विभज्यन्ते - लब्धाः पत्रिंशत् द्वाषष्टिभागाः शेषा स्तिष्ठन्ति षट्सप्तषष्टिभागा स्ते च एकस्य द्वाषष्टिभागस्य सत्काः सप्तपष्टिभागाः, एते चातिसूक्ष्मविभागा इति चूर्णिकाभागा व्यपदिश्यन्ते । इत्येवमुको ध्रुवराशि यथाक्रमेण न्यस्ते - ५७३ । अत एव पंचसया पडिपुण्णा तिसरा यिमसो मुहुत्ताणं छत्तीस विराद्रिभागा छच्चेव य चुण्णिया भागा' त्रिसप्तत्यधिकानि पञ्चशतानि मुहर्त्तानामेकस्य च मुहूर्त्तस्य पत्रिंशद् द्वाषष्टिभागाः, एकस्य च द्वाषष्टिभागस्य षट्सप्तषष्टिभागा इति ध्रुवराशि भवति सूर्यावृत्तौ चन्द्रनक्षत्रयोगपरिज्ञाने, इति सर्वथा उपपद्यते ||१|| अथ 'आउट्ठीहिं' इत्यादि द्वितीय करणस्य भावार्थो यथायस्यां यस्यामावृत्तौ नक्षत्रयोगो ज्ञातु मिष्यते तया तया आवृत्तिसंख्यया एकोनिकयारूपरहितया गुणितोऽनन्तरप्रतिपादितो ध्रुवराशि यवान् भवेत् तेन गुणितं मुहूर्त्तपरिकरने से चोवीस सो अठारह होते हैं । उस को सडसट से विभक्त करे तो बासठिया छत्तीस भाग लब्ध होते हैं एवं सडसठिया छ भाग शेष रहता है वे भी बासठिया एक भाग का सहसठिया भाग है ये अति सूक्ष्म विभाग होने से चूर्णिका भाग कहे जाते हैं। इस प्रकारयुक्त ध्रुवराशिको यथाक्रम से रखते हैं - ५७३ + ६७ अतएव (पंचसया पडिपुण्णा तिसतरा नियमसो मुहुत्ताणं छत्तीसविसट्ठिभागा छच्चेव य चुण्णिया भागा ) पांच सो तिहत्तर मुहूर्त तथा एक मुहूर्तका बासठिया छत्तीसभाग, एवं बासठिया एक भाग का सडसठिया छ भाग रूप सूर्य आवृत्ति में चंद्र नक्षत्र योग जानने में ध्रुवराशि होती है | ॥ | १ || अब (आउट्ठीहिं) इत्यादि । दूसरी करणगाथा का भावार्थ कहा जाता है । जैसे कि जिस जिस आवृत्ति में नक्षत्र योग जानने के लिये विचार करे, उस उस आवृत्ति संख्यासे एकोन करके गुणा करे गुणा करके आगे प्रतिपादित ध्रुवराशि जितनी हो सके उससे ભાગ કરવા તો બસિયા છત્રીસભાગ ર્ફે લબ્ધ થાય છે. અને સડસડિયા છ ભાગ શેષ રહે છે. તે પણ ખાડિયા એક ભાગને સડસિયા ભાગ છે. આ અતિસૂક્ષ્મ વિભાગ હોવાથી ચૂર્ણિકા ભાગ કહેવાય છે. આ રીતે ઉક્ત ધ્રુવરાશીને યથાક્રમથી રાખવામાં આવે छे. ५७|| अतमेव ( पंवसया पडिपुण्णा तिसत्तरा णियमसो मुहुत्ताणं, छत्तीस सिट्टिभागा छच्चेत्र य चुणिया भागा ) पांयसेोततिर मुहूर्त तथा मुहूर्तना मासहिया છત્રીસ ભાગ અને ખાસિયા એક ભાગના સડસડિયા છ ભાગ રૂપ સૂર્ય આવૃત્તિમાં ચંદ્ર नक्षत्र भगुवा भाटे ध्रुवराशी थाय छे. (१) हुवे (आउट्ठीहि) त्याहि मील उरणुगाथानो ભાવાથ કહેવામાં આવે છે. જેમકે-જે જે આવૃત્તિમાં નક્ષત્રયાગ જાણવા માટે વિચાર કરે તે તે તે આવૃત્તિની સખ્યાથી એક એ કરીને ગુણાકાર કરવા ગુણાકાર કરીને પહેલાં પ્રતિપાદ્રિત ધ્રુવરાશિ જેટલી હાય તેનાથી ગુણાકાર કરવા તેનાથી ગુણાકાર કરેલ મુહૂત
२०६२
६७
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર : ૨
