Book Title: Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
सूर्यज्ञप्तिप्रकाशिका टीका सू० ६९ दशमप्राभृतस्य द्वाविशतितम प्राभृतप्राभृतम्
३२५
संख्यकानि त्रीणि षट् षष्ट्यधिकानि रात्रिन्दिवशतानि - ३६६ एतन्मितानि अहोरात्राणि 'उवाइणावेत्ता' उपादाय - गृहीत्वा - अतिक्रम्य पुनरपि - भूयोऽपि भ्रमन् स एव सूर्य स्तस्मिन्नेव मण्डलप्रदेशे तादृशेनैव-तत्सदृशेनैव अन्येन नक्षत्रेण योगं युनक्ति चक्रवालमण्डलपूरणान्ते समये, नतु तेनैव नक्षत्रेण कुत इति चेत् ? उच्यते-इह मण्डलभ्रमक्रमे चन्द्रो अमन्नेकेन नाक्षत्रमासेन अष्टाविंशतिं नक्षत्राणि भुङ्क्ते, सूर्यस्तु तानि नक्षत्राणि अष्टाविंशति संख्याकानि पद पष्ट्यधिकैखिभिरहोरात्रशतै र्भुङ्क्ते । पट् पष्ट्यधिकैस्त्रिभिरहोरात्रशतैरेकः सूर्यसम्वत्सरो भवति पूर्वोक्तनियमेन ततोऽन्यैस्त्रिभिरहोरात्रशतैः षट्षष्ट्यधिकैरन्यानि - द्वितीयानि अष्टाविंशतिं नक्षत्राणि परिभुङ्क्ते, तदनन्तरं भूयस्तान्येव प्रथमानि अष्टाविंशतिं नक्षत्राणि तात्या अहोरात्रसंख्यया शनैः शनैः गच्छन् क्रमेण युनक्ति । ततः पट् षष्ट्यधिकरात्रिदिवशतत्रातिक्रमेण सूर्यस्य तस्मिन्नेव मण्डलप्रदेशे तादृशेनैव अपरेण नक्षत्रेण सह योग भ्रमण करता हुवा वही सूर्य, ये वक्ष्यमाण तीन सो छियासठ संख्यक ३६६ । अहोरात्र को (उवाइणावेत्ता) ग्रहण करके अर्थात् अतिक्रमण करके फिर से परिभ्रमण करता हुवा सूर्य उसी मंडलप्रदेश में उसी के समान अन्य नक्षत्र के साथ योग करता है, चक्रवाल मंडल के पूर्ण होने के समय में, अन्य नक्षत्र का योग करता है उसी नक्षत्र का नहीं । यह किस प्रकार होता है सो कहते हैं - यहां मंडल के परिभ्रमणक्रम में भ्रमण करता हुवा चंद्र एक मास में अठाइस नक्षत्रों का उपभोग करता है । उन नक्षत्रों को सूर्य अठाईस हजार तीन सो छियासठ अहोरात्र में भोगता है । तीन सो छियासठ अहोरात्र का एक सूर्य संवत्सर होता है । पूर्वोक्त नियमानुसार अन्य तीन सो छियासठ अहो - रात्र दूसरे अठाईस नक्षत्रों का उपभोग करता है, तत्पश्चात् फिर से वही पूर्व के अठाईस नक्षत्रों को उतनी ही अहोरात्र संख्या से धीरे धीरे गमन करके योग करता है । पश्चात् तीनसो छियासठ अहोरात्र को व्यतीत करके
મડળમાં ભ્રમણ કરતા એજ સૂર્ય આ ક્ષ્યમાણુ ત્રણસેા છાસઠ ૩૬૬ા અહેારાત્રને (उवाइणावेत्ता) ग्रह] अरीने अर्थात् अतिभशु अरीने इरीथी परिश्रमाणु उरीने सूर्य મડળ પ્રદેશમાં તેનાજ જેવા ખીજા નક્ષત્રાની સાથે યાગ કરે છે. ચક્રવાળ મંડળ પૂર્ણ થવાના સમયે અન્ય નક્ષત્રના યાગ કરે છે. એજ નક્ષત્રના નહી. આ કઈ રીતે થાય છે? તે બતાવે છે. અહીં મડળના પરિભ્રમણ ક્રમમાં ભ્રમણ કરતા ચંદ્ર એક માસમાં અઠયાવીસ નક્ષત્રને ઉપભાગ કરે છે. એ નક્ષત્રોને સૂર્ય અઠયાવીસ હજાર ત્રણસો છાસઠ અહેારાત્રમાં ભેાગવે છે. ત્રણસો છાસઠ અહોરાત્રીનું એક સૂર્ય સવત્સર થાય છે. પૂર્વક્તિ નિયમાનુસાર બીજા ત્રણસો છાસઠ અહેારાત્ર ીજા અયાવીસ નક્ષત્રાને ઉપભાગ કરે છે. તે પછી ફરીથી એજ પહેલાના અઠયાવીસ નક્ષત્રને એટલીજ અહેારાત્ર સંખ્યાથી ધીરે ધીરે ગમન કરીને યાગ કરે છે. તે પછી ત્રણુસા છાસડ અહેારાત્રને વીતાવીને એજ મંડળ
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર : ૨
