Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 463

४५२
सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे षडुत्तराणि एते खलु चान्द्रसंवत्सराः, एकसप्तति रष्टौशतानि एते खलु नाक्षत्राः संवत्सराः। तदा खलु एते अभिवद्धित-ऋतु-चान्द्र-नाक्षत्राः संवत्सराः समादयः समपर्यवसिता आख्याता इति वदेत् । तावत् नयार्थतया खलु चान्द्रः संवत्सरः त्रीणि चतुः पश्चाशद्रात्रिन्दिवशतानि द्वादश च द्वापष्टिभागा रात्रिन्दिवस्य आख्याता इति वदेत् । तावद् याथातथ्येन चान्द्रः संवत्सरस्त्रीणि चतुःपश्चाशद्रात्रिन्दिवशतानि पञ्च च मुहर्ताः, पञ्चाशच्च द्वापष्टिभागा मुहूत्तस्याख्यात इति वदेत ॥ सू० ७४ ॥
टीका-त्रिसप्ततितमे सूत्रे नाक्षत्रादि पश्च संवत्सराणामेकत्र मिलितानां परिमाणं रात्रिन्दिवादिकं, तत्र क्षेपकपरिमाणं परिपूर्णयुगपरिमाणं च सम्यग् विविच्य सम्प्रति चतुः सप्ततितमेऽस्मिन् सूत्रे तेषामेव पञ्चानां नाक्षत्रादि सम्वत्सराणां परस्परं युगपदेव प्रवर्तनं निवत्तनं च ज्ञातुमिच्छन् 'ता कया णं' इत्यादिना प्रथम प्रश्नसूत्रमाह
'ता कया णं एए आइञ्चचंदसंवच्छरा समादीया समपज्जवसिया आहिएत्ति वएज्जा' तावत् कदा खलु एते आदित्य चान्द्रसंवत्सराः समादयः समपर्यवसिता आख्याता इति वदेत ? ॥-तावदिति पूर्ववत् कदा-कस्मिन् समये खलु-इति निश्चितम् 'एए' एते-प्रथमोदिता आदित्यसंवत्सराश्चान्द्रसम्वत्सराश्च समादयः-समप्रारम्भाः युगपत् प्रवृत्ताः, सम__यह चांद्रसंवत्सर सूर्यादि संवत्सर के साथ साथ प्रवृत्त होता है ? तथा समाप्ति भी साथ ही होता है ? इस विषय को जानने के लिये श्रीगौतमस्वामी प्रश्न कहते हैं (ता कयाणं) इत्यादि
टीकार्थ-तिहत्तरवें सूत्र में नाक्षत्रादि पांचों संवत्सरों के एकसाथ का अहोरात्रादि का परिमाण तथा वहां का क्षेपक परिमाण तथा संपूर्ण युग का परिमाण का सम्यक् प्रकार से निरूपण करके अब इस चुवोत्तर सूत्र में उसी नाक्षत्रादि पांच संवत्सरों का परस्पर में एकसाथ प्रवर्तन तथा एकसाथ निवर्तन होने का क्रम को जानने की इच्छा से श्रीगौतमस्वामी प्रभुश्री से प्रश्न करते हैं-(ता कया णं एए आइच्चचंदसंवच्छरा समादीया समपन्जवसिया आहिएत्ति वएज्जा) किस समय (एए) ये पूर्वकथित अदित्यसंवत्सर तथा - આ ચાંદ્રસંવત્સર સૂર્યાદિ સંવત્સરની સાથે સાથેજ પ્રવૃત્ત થાય છે. અને સમાપ્ત પણ સાથેજ થાય છે. આ વિષયને જાણવા માટે શ્રીગૌતમસ્વામી પ્રશ્ન સૂત્ર કહે છે-(તા कयाणं) त्या
ટીકાર્થ–તેતરમા સૂત્રમાં નાક્ષત્રાદિ પાંચે સંવત્સરોનું એક સાથેનું અહોરાત્રાદિનું પરિમાણ તથા ત્યાંનું ક્ષેપક પરિમાણ અને સંપૂર્ણ યુગનું પરિમાણ સારી રીતે નિરૂપણ કરીને હવે આ ચુતરમા સૂત્રમાં એ નાક્ષત્રાદિ પાંચે સંવત્સરોનું પરસ્પરનું એક સાથે પ્રવર્તન અને એક સાથે નિવર્તન થવાના કમને જાણવા માટે શ્રી ગૌતમસ્વામી પ્રભુશ્રીને प्रश्न पूछे छ-(ता कयाणं एए आइच्चचंदसंबच्छरा समादीया समपज्जवसिया आहएत्ति वएज्जा) ४॥ समये (एए) 24. पदi डेवामां आवेदी साहित्यस वत्स२ साथे प्रारमित
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: 2