Book Title: Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
सूर्यप्तिप्रकाशिका टीका सु० ७५ द्वादशं प्राभृतम्
४८१
प्रतिराशितायाः - स्थानद्वये स्थापिताया स्तस्या अर्द्ध विधेयम् - २२+११ कृते चार्जे जाता एकादश-११ अतः सिद्ध्यति यत् युगादित आरभ्य द्वाविशति पर्वणामतिक्रगे सति एकादश्यां तिथौ षष्ठऋतुः परिसमाप्ति मियाय, सप्तमश्च ऋतुः प्रवृत्तोऽभावादिति ॥ एकमेव पञ्चवर्षात्मके युगे नत्रमे ऋतौ ज्ञातु मिच्छेच्चेत् नवधुवाङ्काः स्थापनीयाः गृहीताश्च ते वाङ्काः पूर्वं प्रतिपादितगायोक्कदिशा द्वाभ्यां गुणनीयाः - ९ x २ = १८ गुणिताश्च ते जाता अष्टादश - १८ एते च रूपोनाः कर्त्तव्याः - १८-१-१७ कृते च रूपोने जाताः सप्तदश, पुनरेते द्वाभ्यां गुणनीया: - १७ x २ = ३४ गुणिता ते जाता चतुस्त्रिंशत् - ३४ सा प्रतिराश्यते - स्थानद्वये स्थाप्यते - ३४ । ३४ एकत्र स्थिता द्वाभ्यां विभाज्याः ३ = १७ लब्धाः सप्तदश । अतः सिद्ध्यति यत् युगादितः चतुस्त्रिंशत् पर्वणानतिक्रमे सति अर्थात् - द्वितीये संवत्सरे पौषमासे सप्तदश्यां तिथौ अर्थात् कृष्णादिमासगणनाक्रमात् पौषशुक्लद्वितीयायां प्रतिराशिके दो स्थान में स्थापित उनसंख्याका आधाकरे - २२+२=११ तो बाइसका आधा ग्यारह होते हैं ११। इससे यह सिद्ध होता है की युगके आदि से आरम्भकरके बाईसपर्व वीतने के बाद ग्यारहवींतिथि में छट्टिऋतु समाप्त होती है, एवं सातवीं ऋतु प्रवृत्त होती है। इसी प्रकार पांचवर्ष वालेयुगमें नववीं ऋतुको जानना चाहे तो नवभ्रुवाङ्क स्थापितकरे एवं उस ध्रुवाङ्गको पूर्व कथित गाथोक्तक्रम से दोसेगुणाकरे ९ + २ = १८ गुणाकरने से अठारह होते हैं उसमें से एक न्यूनकरे १८ - १=१७ रूपोन करने से सत्रह होते हैं । उन सत्रहको पुनः दोसे गुणाकरे १७ + २ = ३४ गुणाकरने से चोतीस होते हैं ३४ । उनको दो स्थान में रखे - ३४ । ३४ । उसमें से एक स्थान स्थितको दोसे भागकरे = १७ भाग करने पर सत्रह होते हैं । इससे यह फलित होता है कि युगके आदि से चोतपर्व व्यतीत होनेपर अर्थात् दूसरे संवत्सर के पौषमास की सप्तमीतिथि
ખાવીસ થાય છે. તેને દરેક રાશિના અંતમાં એ સ્થાનમાં રાખવા. ૨૨ા૨૨ દરેક રાશિમાં રાખેલ એ સંખ્યાને અર્પી કરવી- ૨૨--૧૧ તે ખાવીસના અર્ધા અગીયાર ૧૧ થાય છે, આનાથી એ સિદ્ધ થાય છે કે-યુગની આદિથી આરંભ કરીને બાવીસ પ વીત્યા પછી અગ્યારમી તિથિએ છ ૢ રૂતુ સમાપ્ત થાય છે. અને સાતમી રૂતુ પ્રવર્તિત થાય છે, આ રીતે પાંચ વર્ષોંવાળા યુગમાં નવમી રૂતુની સમાપ્તિ તિથી જાણવી હોય તે નવ ધ્રુવાંક રાખવા અને એ ધ્રુવાંકના પહેલાં કહેલ ગાથામાં કહેલ પ્રકારથી એથી ગુણાકાર કરવા +૨=૧૮ ગુણાકાર કરવાથી અઢાર થાય છે તેમાંથી એક ન્યૂન કરે ૧૮-૧=૨૭ રૂપેાન કરવાથી સત્તર થાય છે. એ સત્તરને ફરી બેથી ગુણાકાર કરવા ૧૭×૨=૩૪ ગુણાકાર કરવાથી ચાત્રીસ થાય છે. ૩૪ તેને એ સ્થાનમાં રાખવા ૩૪૧૩૪ તે પૈકી એક સ્થાનમાં રહેલના *થી ભાગાકાર કરવે ૩૪=૧૭ ભાગ કરવાથી સત્તર થાય છે. આનાથી એ સિદ્ધ થાય છે છે કે-યુગની આદિથી ચાત્રીસ પ વીત્યા પછી અર્થાત્ ખીજા સંવત્સરના પાષ માસની
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર : ૨
