Book Title: Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
सूर्यज्ञप्तिप्रकाशिका टीका सू० ६७ दशमप्राभृतस्य द्वाविंशतितमं प्राभृतप्राभृतम् २६५ च द्वापष्टिभागस्य सप्तत्रिंशद् सप्तपष्टिभागा इति । अत आगतं सूर्येण सह सम्प्रयुक्तं चित्रानक्षत्रमेकस्मिन् मुहूर्ते एकस्य च मुहू तस्य अष्टाविंशतौ द्वापष्टिभागेषु एकस्य च द्वापष्टिभागस्य त्रिंशति सप्तषष्टिभागेषु-(१ ) एतत् प्रमितेषु शेषेषु सत्सु तृतीयां पौर्णमासी सूर्यः परिसमापयतीति सिद्धयति । अधुना द्वादश्यां पौर्णमास्यां चन्द्रनक्षत्रयोगं पिपृच्छुराह'ता एएसि णं पंचण्डं संवच्छराणं दुवालसमं पुण्णिमसिणिं चंदे केणं णक्खने णं जोएइ !' तावत् एतेषां पञ्चानां सम्वत्सराणां द्वादशी पौर्णमासी चन्द्रः केन नक्षत्रेण युनक्ति ! । तत्र चन्द्रस्य पौर्णमासीनक्षत्रयोगविचारे एतेषामनन्तरोदितानां पञ्चसंख्यकानां चान्द्रचान्द्राभिवर्द्धितचान्द्राभिवर्द्धितानां युगसम्वत्सराणां मध्ये किल द्वादशीं-युगप्रथमवर्षान्तमासोदभवाम आषाढी पौर्णमासी केन नक्षत्रेण सह युक्तः-केन नक्षत्रेण सह वर्तमान:-कस्मिन् नक्षत्रे स्थितः सन् चन्द्रः परिसमापयतीति गौतमस्य प्रश्नजिज्ञासां बुध्वा भगवानाह-'ता हैं (१७८। ।। )-१५०=२८३३ । अठाइस मुहर्त तथा एक मुहूर्त का बासठिया तेतीस भाग तथा बासठिया एक भाग का सडसठिया सेंतीस भाग शेष रहता है। अतः यहां पर सूर्य के साथ युक्त चित्रानक्षत्र आता है अतः चित्रानक्षत्र का एक मुहर्त तथा एक मुहूर्त का बासठिया अठाईस भाग तथा बासठिया एक भाग का सडसठिया तीस भाग (१।।) इतना प्रमाण शेष रहने पर सूर्य तीसरी पूर्णिमा को समाप्त करता है।
अब बारहवीं पूर्णिमा में चंद्रनक्षत्र योग के विषय में श्रीगौतमस्वामी प्रश्न करते हुवे कहते है-(ता एएम णं पंचण्हं संवच्छराणं दुवालसमं पुणिमासिणिं चंदे केणं णक्खत्ते णं जोएइ) चंद्र के पूर्णिमासी नक्षत्रयोग की विचारणा में ये पूर्वोक्त चांद्र, चांद्र, अभिवद्धित, चांद्र एवं अभिवधित इस. प्रकार के पांच युग संवत्सरों में युग की प्रथम वर्ष के अन्त की बारहवीं अषाढी पूर्णिमा को चंद्र किस नक्षत्र का योग करके समाप्त करता है ? इसરૂ૩ રૂઈ-૧૫૦=૨૮ રૂણા અઠાવીસ મુહૂર્ત તથા એક મુહૂર્તના બાસઠિયા તેત્રીસ ભાગ તથા બાસઠિયા એક ભાગના સડસઠિયા સાડત્રીસ ભાગ શેષ રહે છે તેથી અહીં સૂર્યની સાથે રહેલ ચિત્રા નક્ષત્ર આવે છે, તેથી ચિત્રા નક્ષત્રનું એક મુહૂર્ત તથા એક મુહૂર્તના બાસઠિયા અઠયાવીસ ભાગ તથા બાસઠિયા એક ભાગના સડસઠિયા ત્રીસ ભાગ (૧ ૨૬ રૂક આટલું પ્રમાણુ શેષ રહે ત્યારે સૂર્ય ત્રીજી પૂર્ણિમાને સમાપ્ત કરે છે, તેમ સિદ્ધ થાય છે. - હવે બારમી પૂર્ણિમામાં ચંદ્ર નક્ષત્ર ગના વિષયમાં શ્રી ગૌતમસ્વામી પ્રશ્ન કરતાં
छ-(ता एएसिणं पंचण्हं संवच्छराणं दुवालसमं पुण्णिमासिणि चंदे केणं णक्खत्तेणं जोएइ) ચંદ્રના પૂર્ણિમાને નક્ષત્ર યાગની વિચારણામાં આ પૂર્વોક્ત ચાંદ્ર, ચાંદ્ર, અભિવર્ધિત, ચાંદ્ર અને અભિવર્ધિત આ પ્રમાણેના પાંચ યુગ સંવત્સરેમાં યુગના પહેલા વર્ષના અંતની બારમી અષાઢી પૂર્ણિમાને ચંદ્ર કયા નક્ષત્રને યોગ કરીને સમાપ્ત કરે છે? આ પ્રમાણે श्री गौतभवामीना प्रश्नने सामणीने श्री भगवान् तेन। उत्त२ मातi हे छे-(ता उत्तराहिं
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: 2
