Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 158

सूर्यज्ञप्तिप्रकाशिका टीका सू० ५९ दशमप्राभृतस्य पकविंशतितम' प्राभृतप्राभृतम् १४७ समीचीनं वर्त्तते, सोपपत्तिकं मम मतं श्रूयतां तावत् यतो हि अभिजिन्नक्षत्रं युगादि नक्षत्रं निर्णीतं वर्त्तते, तत एव सर्वप्रवृत्तीनां प्रवर्त्तनं प्रारभ्यते, अतएव अभिजिदादीनि रेवती पर्यन्तानि सप्तनक्षत्राणि पूर्वद्वारकानि - पूर्वदिग्विभागे कार्यसाधकानि भवन्ति । तथा च'असिणी आदीया सत्त णक्खता दाहिणदारिया पण्णत्ता, तं जहा - अस्सिणी भरणी aver रोहिणी संठाणा अदा पुणव्वसू' अश्विन्यादीनि सप्तनक्षत्राणि दक्षिणद्वाराणि प्रज्ञशानि, तद्यथा - अश्विनी भरणी कृत्तिका रोहिणी मृगशिरा आर्द्रा पुनर्वसू । अर्थात् अश्विन्यादीनि पुनर्वसु पर्यन्तानि सप्त नक्षत्राणि खलु दक्षिणद्वारकानि - दक्षिणदिग् विभागे कार्यसाधकानि भवन्तीति प्रतिपादितानि सन्ति । एवं च - 'पुस्सादीया सप्त णक्खत्ता पच्छिमदारिया पण्णत्ता, तं जहा - पुस्सो अस्सेसा महा पुव्वाफग्गुणी उत्तराफग्गुणी हत्थो चित्ता' पुण्यादीनि सप्तनक्षत्राणि पश्चिमद्वाराणि प्रज्ञप्तानि तद्यथा- पुष्य आश्लेषा मघा पूर्वाफाल्गुनी भगवान् कहते हैं कि पांचों मतान्तर वादियों में एक भी मत सम्यक् प्रकार का नहीं है । सोपपत्तिक अर्थात् सप्रमाण मेरा मत सुनो-अभिजित् नक्षत्र युग का आदि नक्षत्र निर्णित किया है, उस से ही सभी प्रवृत्तियां प्रवृत्त होती हैं अर्थात् उस नक्षत्र से ही सभी प्रवृत्तियों का प्रारंभ होता है, अतएव अभिजित् नक्षत्र से लेकर रेवती पर्यन्त के सात नक्षत्र पूर्व द्वारवाले अर्थात् पूर्व दिग्विभाग में कार्य साधक होते हैं । तथा (अस्सिणी आदीया सत्त णक्खता दाहिणदारिया पण्णत्ता, तं जहा - अिस्सणी भरणी कसिया रोहिणी संठाणा अद्दा पुण वसू) अश्विनी आदि सात नक्षत्र दक्षिण द्वारवाले प्रज्ञप्त किये हैं, जैसे की - अश्विनी, भरणी, कृत्तिका रोहिणी, मृगशिरा आर्द्रा पुनर्वसु । अर्थात् अश्विनी से लेकर पुनर्वसु पर्यन्त के सात नक्षत्र दक्षिण द्वारवाले माने दक्षिण दिग्भिाग में कार्य साधक होते हैं ऐसा प्रतिपादित किया है । तथा (पुस्सादीया सत्त णक्खत्ता पच्छिमदारिया पण्णत्ता तं जहा-पुस्सो अस्सेसा ઉત્તરા પ્રૌષ્ઠપદા અને રેવતી, શ્રી ભગવાન્ કહે છે કે પાંચે મતાન્તરવાદિયામાં કોઇના પણ મત ચેાગ્ય રીતે કહેલ નથી. સેાપપત્તિક અર્થાત્ સપ્રમાણ મારે મત સાંભળે, અભિજીત્ નક્ષત્ર યુગનું આદિ નક્ષત્ર હાવાનું પ્રતિપાદિત કરેલ છે. તેનાથી જ સઘળી પ્રવૃત્તિયા પ્રવત માન થાય છે, અર્થાત્ એ નક્ષત્રથી જ બધી જ પ્રવૃત્તિયાના પ્રારંભ થાય છે, તેથી જ અભિજીત નક્ષત્રથી લઇને રેવતી પન્તના સાત નક્ષત્ર પૂર્વ દ્વારવાળા અર્થાત્ पूर्व हिग्विभागमा अर्थ साध होय छे, तथा ( अस्सिणी आदिया सत्त णक्खत्ता दाहिणद रिया पण्णत्ता, तं जहा - अस्सिणी भरणी कत्तिया रोहिणी संठाणा अद्दा पुणन्वसू ) अश्विनी विगेरे સાત નક્ષત્રો દક્ષિણદ્વારવાળા પ્રતિપાતિ કર્યાં છે, જેમ કે અશ્વિની ભરણી, કૃત્તિકા રોહિણી મૃગશિરા આર્દ્રા પુનઃવસુ અર્થાત્ અશ્વિનીથી લઈને પુનઃવસુ પન્તના સાત નક્ષત્રા દક્ષિણ દ્વારવાળા અર્થાત્ દક્ષિણદિશામાં કાર્ય સાધક હાય છે. તેમ પ્રતિપાદન કરેલ છે, તથા (पुसादीया सत्त णक्खत्ता पच्छिमदारिया पण्णत्ता तं जहा - पुस्सो अस्सेसा महा पुव्बफग्गुणी
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર : ૨