Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 159

૮
सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे
1
उत्तराफाल्गुनी हस्तचित्रा चेति । पुष्यादीनि चित्रान्तानि सप्तनक्षत्राणि पश्चिमद्वारकानिपश्चिमायां दिशि कार्यसाधकानि भवन्तीति प्रतिपादितानि सन्ति । तथैव - 'साई आदीया सत्त णक्खत्ता उत्तरदारिया पण्णत्ता, तं जहा - साई विसाहा अणुराहा जेट्ठा मूलो पुव्वासाढा उत्तरासादा' स्वात्यादीनि सप्तनक्षत्राणि उत्तरद्वाराणि प्रज्ञप्तानि तद्यथा - स्वाती विशाखा अनुराधा ज्येष्ठा मूलं पूर्वाषाढा उत्तराषाढा चेति । अर्थात् स्वात्यादीनि उत्तराषाढापर्य तानि सप्तनक्षत्राणि उत्तरद्वारकानि - उत्तरदिग्विभागे कार्यसाधकानि भवन्तीति प्रज्ञतानि । एवमष्टाविंशति नक्षत्राणां दिग् द्वाराणि पश्चमतान्तरसहितानि स्वमत पूर्णानि प्रतिपादितानि सन्तीति ॥ सू० ५९ ॥
दशमस्य प्राभृतस्य एकविंशतितमं प्राभृतप्राभृतं समाप्तम् ॥
महा पुत्रवाफरगुणी, उत्तराफग्गुणी हत्थो चित्ता) पुष्यादि सात नक्षत्र पश्चिम द्वारवाले प्रज्ञप्त किये हैं जो इस प्रकार है-पुण्य, अश्लेषा, मघा, पूर्वाफाल्गुनी, उत्तराफाल्गुनी हस्त एवं चित्रा । अर्थात् पुष्य से लेकर चित्रा पर्यन्त के सात नक्षत्र पश्चिम द्वारवाले अर्थात् पश्चिम दिशा में कार्यसाधक प्रतिपादित किये हैं । उसी प्रकार 'साई आदीया सत्त णक्खत्ता उत्तरदारिया पण्णत्ता, तं जहासाई, बिसाहा, अणुराहा, जेट्ठा मूलो पूव्वासाढा उत्तरासाढा) स्वाती आदि सात नक्षत्र उत्तर द्वारवाले प्रज्ञप्त किये हैं, जो इस प्रकार है - स्वाती, विशाखा, अनुराधा ज्येष्ठा मूल पूर्वाषाढा एवं उत्तराषाढा । अर्थात् स्वाती वगैरह उत्तराषाढा पर्यन्त के सात नक्षत्र उत्तर द्वारवाले अर्थात् उत्तरदिग्विभाग में कार्य साधक प्रज्ञप्त किये है।
इस प्रकार पांच मतांतरवादियों के मत के कथन पूर्वक अठाईस नक्षत्रों के दिग् द्वार का स्वसिद्धांतानुसार प्रतिपादन किया है ।। सू० ५९ ॥ दसवें प्राभृत का एकवीसवां प्राभृतप्राभृ समाप्त ॥ १०-२१ ॥
उत्तराफग्गुणी इत्थो चित्ता) पुष्य विगेरे सात नक्षत्रो पश्चिम द्वारवाणा अज्ञसर्या छे, मे मा प्रभाणे छे-पुण्य, अश्लेषा, मघा, पूर्वाशब्गुनी, उत्तराशल्गुनी, हस्त अने चित्रा અર્થાત પુષ્પથી લઇને ચિત્રા પર્યંન્તના સાત નક્ષત્રા પશ્ચિમ દ્વારવાળા અર્થાત્ પશ્ચિમદિશામાં आर्य साध प्रतिपादित र्या छे, येन प्रमाणे ( साई आदिया सत्त णक्खत्ता उत्तरदारिया पण्णत्ता तं जहा - साई विसाहा, अणुराहा, जेट्ठा, मूलो पुब्बासाढा उत्तरासाढा) स्वाती विगेरे સાત સક્ષત્રા ઉત્તર દ્વારવાળા પ્રજ્ઞપ્ત કર્યાં છે, જે આ પ્રમાણે છે, સ્વાતી વિશાખા અનુરાધા જ્યેષ્ઠા મૂલ પૂર્વાષાઢા અને ઉત્તરાષાઢા અર્થાત્ સ્વાતી વગેરે ઉત્તરાષાઢા પર્યન્તના સાત નક્ષત્રા ઉત્તરદ્વારવાળા અર્થાત્ ઉત્તરદિશામાં કાર્યસાધક પ્રતિપાદિત કર્યા છે.
આ રીતે પાંચ મતાંતર વાક્રિયાના મતના કથન પૂર્વક અત્યાવીસ નક્ષત્રાના દિગ્દારનુ स्वसिद्धात प्रमाणे प्रतिपादन यु छे, ॥ सू० ५८ ॥
દસમા પ્રાભૃતનુ એકવીસમુ' પ્રામૃતપ્રામૃત સમાપ્ત || ૧૦-૨૧ ॥
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર : ૨