Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 175

१६४
सूर्यप्राप्तिसूत्रे एकविंशतिश्च मुहान यावत् सूर्येण सह योगं युञ्जन्ति-एतावत्कालं यावत् सूर्येण सह निवसन्तीत्यर्थः । एतस्यापि गणितप्रक्रिया भावना द्वितीयप्राभृतप्राभृतवदेव परिभावनीयेति । तथा च-'तत्थ जे ते णक्खता जे णं तेरस अहोरत्ते वारसमुहुत्ते य सूरेण सद्धिं जोयं जोएंति ते णं बावणं, तं जहा-दो सवणा जाव दो पुव्वासाटा' तत्र यानि तानि नक्षत्राणि यानि खलु त्रयोदश अहोरात्रान् द्वादशमुहूत्तोंश्च सूर्यण सार्द्ध योगं युञ्जन्ति तानि खलु द्वापञ्चाशत् तद्यथाद्वौ श्रवणौ यावत् द्वे पूर्वाषाढे। तत्र भोगविचारे यानि द्वापञ्चशत् संख्यकानि नक्षत्राणि त्रयोदशअहोरात्रान् द्वादशमुहताश्व यावत् सूर्येण सह योगं युञ्जन्ति, तान्यमनि सन्ति, यथाद्वौ श्रवणी द्वे धनिष्ठे द्वे शतभिपे द्वे पूर्वाभाद्रपदे द्वे उत्तराभाद्रपदे द्वे रेवत्यौ द्वे अश्विन्यौ द्वे भरण्यौ द्वे कृत्तिके द्वे रोहिण्यौ द्वौ मृगशीर्षों द्वे आर्द्र द्वौ पुनर्वसू द्वौ पुष्यौ द्वे आश्लेषे द्वे मघे द्वे पूर्वाफाल्गुन्यौ द्वे उत्तराफाल्गुन्यौ द्वौ हस्तौ द्वे चित्रे द्वे स्वात्यो द्वे विशाखे द्वे ज्येष्ठा ये बारह नक्षत्र छह अहोरात्र एवं इक्कीस मुहूर्त पर्यन्त सूर्य के साथ योग करते हैं। अर्थात् इतने काल पर्यन्त सूर्य के साथ वास करता है। इस की भी भावना गणितप्रक्रिया से दूसरे प्राभृतप्राभृत में प्रदर्शित की गई है, अतः वहां से समझ लेवें । तथा (तत्थ जे ते णक्खत्ता जे णं तेरस अहोरत्ते बारस मुहुत्ते य सूरेण सद्धिं जोयं जोएंति ते णं बावणं तं जहा दो सवणा जाव दो पुव्वासाढा) उनमें जो नक्षत्र तेरह अहोरात्र एवं बारह मुहूर्त पर्यन्त सूर्य के साथ योग करते हैं वे नक्षत्र बावन होते हैं-जैसे की दो श्रवण यावत् दो पूर्वाषाढा । अर्थात् नक्षत्रों के भोग काल विचारणा में जो बावन संख्यावाले नक्षत्र तेरह अहोरात्र एवं बारह मुहूर्त पर्यन्त सूर्य के साथ योग करते हैं उनके नाम इस प्रकार से हैं-दो श्रवण, दो धनिष्ठा, दो शतभिषा, दो पूर्वा भाद्रपदा, दो उत्तराभाद्रपदा, दो रेवती, दो अश्विनी, दो भरणी दो कृत्तिका दो रोहिणी दो मृगशीर्ष दो आर्द्रा, दो पुनर्वस दो पुष्य, दो अश्लेषा, दो વિશાખા અને બે ચેષ્ઠા આ બાર નક્ષત્રો છે અહોરાત્ર અને એકવીસ મુહૂર્ત પર્યન્ત સૂર્યની સાથે યોગ કરે છે. અર્થાત્ આટલા કાળ પર્યઃ સૂર્યની સાથે નિવાસ કરે છે. આની ભાવના પણ ગણિત પ્રક્રિયાથી બીજા પ્રાભૃતપ્રાભૂતમાં વિસ્તારપૂર્વક બતાવવામાં આવી आये छ. तथा जासुमे ते त्यांथी onी से. तया (तत्थ जे ते णक्खत्ता जेणं तेरस अहोरत्ते बारस मुहुते य सूरेण सद्धिं जोयं जोएंति ते गं बावणं तं जहा-दो सवणा जाव दो पुव्वासाढा) मेभा २ नक्षत्री ते२ मात्र अने पा२ मुहूत पर्यन्त सूर्यना साथे યોગ કરે છે, એવા નક્ષત્ર બાવન છે. જેમકે-બે શ્રવણ યાવત્ બે પૂર્વાષાઢા અથતું નક્ષત્રના ભોગ કાળની વિચારણામાં જે બાવન નક્ષત્રે તેર અહોરાત્ર અને ચાર મુહૂર્ત પર્યત સૂર્યની સાથે એગ કરે છે તેના નામે આ પ્રમાણે છે. બે શ્રવણ, બે ધનિષ્ઠા, मे शतनिषा, ये पूर्वाभाद्रपा, में उत्तराभाद्रपा, मे रेवती, मे मश्विनी, ये १२९jी,
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: 2