Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
१०६
प्रज्ञापनासूचे नियमतः क्रियते-भवत्येव, अप्रत्याख्यानिनोऽवश्यमारम्भक्रियायाः सद्भावात् 'एवं मिच्छादसणवत्तियाए वि समं' एवम् अप्रत्याख्यानक्रिययेव मिथ्यादर्शनप्रत्यययाऽपि क्रियया समम् सह आरम्भिको क्रिया संचारणीया,तथा च यस्य जीबस्य आरम्भिकी क्रिया भवति तस्य मिथ्यादर्शनप्रत्यया क्रिया कदाचित् कस्यचिद् भवति कदाचित् कस्यचिन्न भवति प्रागुक्तयुक्तेः किन्तु यस्य मिथ्यादर्शनप्रत्यया क्रिया भवति तस्यारम्भिकी क्रिया नियमतो भवत्येव मिथ्यादर्श निनोऽवश्यमारम्भ क्रियाया सद्भावात् ' एवं पारिग्गहिया वि तिहिं उवरिल्लाहि समं संचारेयव्वा' एवम् आरम्भिकी क्रियोक्त रीत्या पारिग्रहिकी क्रियाऽपि तिसृभिरुपरितनिभिः क्रियाभिः माया प्रत्ययाऽप्रत्याख्यानक्रिया मिथ्यादर्शनप्रत्ययरूपाभिः समं सह संचारयितव्या -अभिलापनीया, तथा च यथा आरम्भिकी क्रिया चतसृभिः पारिहिकी प्रभृतिभिः सहाभिलापिता स्तथा पारिग्रहिकी क्रिया तिसृभिः मायाप्रत्यया प्रभृतिभिः सहाभिलापयितव्येत्यर्थः 'जस्स मायावत्तिया किरिया कज्जइ तस्स उपरिल्लाओ दो वि सिय कज्जति, सिय नो कजंति' यस्य जीवस्य मायाप्रत्यया क्रिया क्रियते भवति है, क्यों की जो प्रत्याख्यानी नहीं है वह आरंभ करता ही है।
जैसे आरंभिकी क्रिया का अप्रत्याख्यानक्रिया के साथ संबंध कहा है वैसे ही उसका मिथ्यादर्शनप्रत्यया क्रिया के साथ भी संबंध समझ लेना चाहिए । अर्थात जिस जीव को आरंभिकी क्रिया होती है, उस जीवको मिथ्यादर्शनप्रत्यया क्रिया कदाचित् होती है एवं कदाचित् नहीं होती, किन्तु जिसको मिथ्यादर्शनप्रत्यया क्रिया होती है, उसे आरंभिकी क्रिया नियम से होती है। क्यों की जो मिथ्यादृष्टि होता है, उसमें आरंभ अवश्य पाया जाता है। - इसी प्रकार पारिग्रहिकी क्रिया का भी आगे के तीन क्रियाओं के साथ अन्वय समझलेना चाहिए । आर्थात् जैसे आरंभिकी क्रिया का पारिग्रहिकी क्रिया वगैरह चार क्रियाओं के साथ संबंध बतलाया गया है। उसी प्रकार पारिग्रहिकी क्रिया का आगे की तीन क्रियाओं के साथ संबंध समझना चाहिए । થાય છે, કેમકે જે પ્રત્યાખ્યાની નથી તે આરંભ કરેજ છે.
જેમ આરંભિકી કિયાનો અપ્રત્યાખ્યાન કિયાની સાથે સમ્બન્ધ કહ્યો-તેજ તેને મિથ્યાદર્શન પ્રત્યયા કિયાની સાથે પણ સમ્બન્ધ સમજવું જોઈએ અર્થાત્ જે જીવને અરંભિકી કિયા થાય છે, તેને મિથ્યાદર્શન પ્રત્યયા કિયા કદાચિત થાય છે, કદાચિત નથી થતી, પરન્ત જેને મિથ્યાદર્શનપ્રત્યયા કિયા થાય છે, તેને આરંભિક ક્રિયા નિયમથી થાય છે. કેમકે તે મિથ્યાષ્ટિ હોય છે, તેમનામાં આરંભ અવશ્ય મળે છે
એજ પ્રકારે પારિગ્રહિક કિયાને પણ આગળની ત્રણ કિયાઓ સાથે અવય સમજો જોઈએ. અર્થાત જે આરંભિકી ક્રિયાને પારિગ્રહિક વિગેરે ચાર ક્રિયાઓની સાથે સમ્બન્ધ બતાવેલ છે તેજ પ્રકારે અહીં પારિગ્રહિક ક્રિયાને આગળની ત્રણ કિયાઓની સાથે સબધ સમજ જોઈએ,
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫
