Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद २३ सू० ११ एकेन्द्रियकर्म प्रकृतिस्थितिपरिमाणनिरूपणम्
३९१
इति प्रश्नाशयः, ज्ञानावरणीयस्य कर्मण इति सम्बन्धसामान्ये षष्ठीविज्ञेया, भगवानाह - 'गोमा ! हे गौतम! 'जहणणेणं सागरोवमस्स तिष्णि सत्तभागा पलिओ मस्स असंखेज्जइभागेणं ऊणया' जघन्येन सागरोपमस्य त्रीन सप्तभागान्पल्योपमस्यासंख्येयभागोनान् यावत् एकेन्द्रिया ज्ञानावरणीयं कर्म वध्नन्ति 'उक्को सेणं ते चेव पडिपुणे बंधति' उत्कृष्टेन तचैव त्रीन् सप्तभागान् परिपूर्णान् नतु पल्योपमासंख्येयभागहीनान् बध्नन्ति, तथाच यस्य यस्य कर्मणो या या उत्कृष्टा स्थितिः पूर्व प्रतिपादिता तस्याः तस्या उत्कृष्टायाः स्थिते: सप्ततिसागरोपमकोटी प्रमाणया मिथ्यात्वस्थित्या भागे हृते यल्लभ्यते तत् पल्योपमासंख्येय. भागहीनं जघन्या स्थितिः, सैव स्थितिः पल्योपमासंख्येयभागसहिता उत्कृष्टा व्यपदिश्यते इतिरीत्या सर्वेऽपि एकेन्द्रियबन्धविषया भावनीयाः, तत्र ज्ञानावरणञ्चक निद्रापञ्चकतक का बन्ध करते हैं ? अर्थात् एकेन्द्रिय जीवों को ज्ञानावरणीय कर्म का जो बन्ध होता है, उस की स्थिति कितनी होती है ?
-
भगवान् हे गौतम! एकेन्द्रिय जीव ज्ञानावरणीय कर्म का जघन्य बंध पल्योपम का असंख्यातवां भाग कम, सागरोपम का तीन बंटे सात (3) भाग का बन्ध करते हैं । अगर ये ज्ञानावरणीय कर्म का उत्कृष्ट बन्ध करें तो पूरे सागरोपम के भाग का बन्ध करते हैं, पल्योपम का असंख्यातवां भाग कम नहीं होता । इस प्रकार जिस-जिस कर्म की जितनी - जितनी उत्कृष्ट स्थिति पहले कही गई है, उस का सत्तर कोडाकोडी सोगरोपम प्रमाण मिथ्यात्व की स्थिति से भाग करने पर जो संख्या लब्ध होती है, उसमें से पल्योपम का असंख्या तवां भाग कम कर दिया जाय तो जघन्य स्थिति का परिमाण आ जाता है और यदि उस संख्या में से पल्योपम का असंख्यातवां भाग कम न किया जाय तो उत्कृष्ट स्थिति का परिमाण आ जाता है। यह बात एकेन्द्रिय बन्ध के
સુધીના ખધ કરે છે. ? અર્થાત્ એકેન્દ્રિય જ્વાને જ્ઞાનાવરણીય ક્રમના જે અંધ થાય છે તેની સ્થિતિ કેટલી હૈાય છે?
શ્રી ભગવાન્-હે ગૌતમ, અકેન્દ્રિય જીવ જ્ઞાનાવરણીય કને, જઘન્યથી ચેપના અસખ્યાતમો ભાગ ઓછા એવા સાગરોપમના ત્રણ સખ્તમાંશ ૐ ભાગને, ખંધ કરે છે. પરંતુ જો તે જીવા જ્ઞાનાવરણીય કર્મોના ઉત્કૃષ્ટ અધ કરે તે પૂરેપૂરા સાગરોપમના ૩ ભાગના અધ કરે છે. પત્યેાપમના અસખ્ખાતમો ભાગ ઓછા થતા નથી.
એ પ્રમાણે જે જે કર્મીની જેટલી જેટલી ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ અગાઉ કહેવામાં આવી છે, તેને સીત્તેર કડાકોડી સાગરોપમ પ્રમાણ-સ્થિતિ વાળા મિથ્યાત્વની સ્થિતિ વડે ભાગવાથી જે સખ્યા મેળવાય છે તેમાંથી પહ્યાપમના અસખ્યાતમો ભાગ ખાદ કરવામાં આવે તે જધન્ય સ્થિતિનુ પરિમણ આવે છે અને જો તે સખ્યામાંથી પચેપમને અસ’. ખ્યાતમો ભાગ ખાદ કરવામાં ન આવે તા ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિનું પરિમાણ આવે છે. આ વાત
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫
