Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
४३२
प्रज्ञापनासूत्रे चत्वारिंशच सागरोपमकोटीकोटयो बन्धः, किन्तु-'चत्तालीस य वाससयाई अबाहा' चत्वारिंशद वर्षशतानि अबाधाकालः प्रज्ञप्तः, 'कोहमाणमायालोभसंजलणाए य दो मासा, मासो, अद्धमासो, अंतोमुत्तो, एवं जहन्नगं उक्कोसगं पुण जहा कसायवारसगस्स' क्रोधमानमायालोभसंज्वलनकर्मणाश्च बन्धः अनुक्रमेण द्वौ मासौ, मासः, अर्द्धमासः अन्तर्मुहूर्त यावद् एवं जय न्यकं-जघन्येन संज्ञिपश्चेन्द्रियाणां बोध्यः, उत्कृष्टकम्-उत्कृष्टेन पुनर्यथा कपायद्वादशकस्य प्रतिपादितस्तथा प्रतिपत्तव्यः'चउण्हवि आउयाणं जा ओहिया ठिई भणिया तं बंधति' चतुर्णामपि आयुषाम्-निरयतिर्यग्मनुष्यदेवसम्बन्धिनां या बौधिकी स्थितिमणिता तां संज्ञिपञ्चन्द्रिया बध्नन्ति, 'आहारगसरीरस्स तित्थगरनामाए य जहण्णेणं अंतो सागरोवमकोडाकोडीओ' आहारकशरीरस्य तीर्थकरनाम्नश्च कर्मगो बन्धो जघन्येन अन्तः सागरोपमकोटीकोटयः 'उक्कोसेणं अंतो सागरोवमकोडाकोडोओ' उत्कृष्टेन चापि अन्तः सागरोपमकोटीकोटयो बन्धः संज्ञिपश्चेन्द्रियाणां प्रज्ञप्तः, 'पुरिसवेयणिज्जस्स जहणेणं अट्ठ संबच्छराई' पुरुषवेदनीयस्य कर्मणो बन्धो जघन्येन अष्टौ संवत्सराणि संज्ञिपञ्चेन्द्रियाणां प्रज्ञप्तः, 'उकोसेणं दससागरोवमकोडाकोडीओ' उत्कृष्टेन दशप्तागरोपमकोटीकोटयः संज्ञिपश्चेन्द्रियाणां पुरुषवेदनीयकर्मवन्धः प्रज्ञप्तः, 'दस य वाससयाई अबाहा' तत्र दश च वर्षशतानि यावद अबासागरोपम का समझना चाहिए। उसका अबाधा काल चालीस सौ वर्ष का होता है । संज्यलन क्रोध, मान, माया और लोभ का जघन्य बन्ध क्रमशः दो मास का, एक मास का, अर्द्धमास का और अन्तर्मुहूर्त का होता है तथा उत्कृष्ट बन्ध कषायद्वादशक के समान होता है। सरकायु, तिर्यंचायु, मनुष्यायु और देवायु की जो सामान्य स्थिति कही गई है, उसी स्थिति का संज्ञी पंचेन्द्रिय जीय बन्ध करते हैं। आहारक शरीर और तीर्थ कर नामकर्म का बन्ध जघन्य अन्त: सागरोपम कोटाकोटी का करते हैं। पुरुष वेदनीय कर्म का जघन्य बन्ध आठ वर्ष का और उत्कृष्ट दश कोटाकोटी सागरोपम का संज्ञी पंचेन्द्रिय जीव करते हैं । जब दश कोटाकोटी सागरोपम का बन्ध करते हैं तो उसका अबाधा काल दश सौ वर्ष का होता है, अर्थात् अपने बन्ध काल से लेकर एक हजार वर्ष तक वह अपने उदय द्वारा जीव को कोई बाधा नहीं पहुंचाता है। ચાલીસ કડાકોડી સાગરોપમને સમજવા જેઈએ તેનો અબાધાકાલ ચાલીસસો વર્ષ થાય છે.
સંજવલન ક્રોધ, માન માયા અને લેભને જઘન્ય બધે ક્રમશઃ બે માસને, એક માસને અમાસને અને અનતમુહૂર્ત થાય છે તથા ઉત્કૃષ્ટ બન્ધ કષાય, દ્વાદશકના સમાન થાય છે
નરકાયુ, તિર્યંચાયુ, મનુષ્પાયુ અને દેવાયુની જે સામાન્ય સ્થિતિ કહેલી છે, તેજ સ્થિતિને સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય જીવ બંધ કરે છે. આહારક શરીર અને તીર્થંકર નામકર્મને બંધ અન્તઃ સારોપમ કડાકે ડીને અને ઉત્કૃષ્ટ પણ અન્તઃ સાગરોપમ કેડાછેડીને કરે છે
- પુરૂષ વેદનીય કર્મને જઘન્ય અન્ય આઠ વર્ષને અને ઉત્કૃષ્ટ દશ કલાકેડી સાગરામને સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય જીવ કરે છે. જ્યારે દસ કેડાડી સાગરેપમને અન્ય કરે છે,
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫