Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रबोधिनी टीका पद ३६ सू० ५ कषायसमुद्घातनिरूपणम्
९६३
,
टीका- - अथ कषायसमुद्घातमधिकृत्य प्ररूपयितुमाह-' एगमेगस्स णं भंते ! नेरइयस्स नेरइयत्ते केवइया कसायसमुग्धा या अतीता ? ' हे भदन्त ! एकैकस्य खलु नैरयिकस्य नैरfused भवे पूर्व वृत्तस्य सकळातीतकालापेक्षया कियन्तः कषायसमुद्घाता अतीताः ? भगवानाह - 'गोयमा !' हे गौतम ! ' अनंता' अनन्ताः कषायसमुद्घाता नैरयिकस्य रत्वे अतीताः सन्ति, ' केवइया पुरेक्खडा ?' कियन्तः कषायसमुद्घाताः पुरस्कृताःनैकत्वे भवे भाविनः सन्ति ? भगवानाह - ' गोयमा !' हे गौतम ! ' कस्सइ अत्थि कस्सर नत्थ' कस्यविन्नैरकस्य नैरयिकत्वे भवे भाविनः कषायसमुद्घ ताः सन्ति,
स्वनिन सन्ति, 'जस्सत्थि पगुत्तरियाए जाव अनंता ' यस्यापि नैरयिकस्य नैरयिकत्वे कषायसमुद्वाता भाविनः सन्ति तस्यापि एकोत्तरेण - पूर्वोक्तेन एकोत्तरेण प्रकारेण यावत् - जघन्येन एको वा द्वौ वा त्रयो वा उत्कृष्टेन संख्येया वा असंख्येया वा अनन्ता वा
टीकार्थ-3 -अब कषाय समुद्घात की प्ररूपणा की जाती है
गौतमस्वामी - हे भगवन् ! एक-एक नारक के नारकपने में अर्थात् नारक दशा में कितने कषायसमुद्घात व्यतीत हुए हैं ?
भगवान् हे गौतम ! नारक के नारक दशा में अनन्त कषाय समुद्घात सम्पूर्ण अतीत काल की अपेक्षा से व्यतीत हुए हैं ।
गौतमस्वामी - हे भगवन् ! एक नारक के नारक पर्याय में कितने कषाय समुद्घात भविष्य में होने वाले हैं ?
भगवान् - हे गौतम! किसी नारक के भावी समुद्घात हैं, किसी के नहीं, अर्थात् कोई नारक भविष्य में कषाय समुद्घात करेगा, कोई नहीं करेगा । जिस नारक के नारकपने में भावी कषायसमुद्घात हैं, उसके जघन्य एक, दो या तीन हैं और उत्कृष्ट संख्यात असंख्यात अथवा अनन्त हैं । पृच्छा के सयम ટીકા :-ધ્રુવે કષાય સમુદ્ધાતની પ્રરૂપણા કરાય છે
શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવન્ ! એક-એક નારકના નારકપણે અર્થાત્ નાકદશામાં કેટલા કષાય સમુદ્ઘત અતીત થયેલા છે ?
શ્રી ભગવાન્-ડે ગૌતમ ! નારકના નારકદશામાં અનન્તકાયસમુદ્ધાત સમ્પૂર્ણ અતીતકાલની અપેક્ષાએ વ્યતીત થયા છે.
શ્રી ઝૌતમસ્વામી-હે ભગવન્ ! એક નારકના નારક પર્યાયમાં કેટલા કષાયસમુદ્ધાત ભવિષ્યમાં થનારા છે?
શ્રી ભગવાન્-હે ગૌતમ ! કેઇ નારકના ભાવી સમુદ્ધત છે, કેઈના નથી અર્થાત્ કઈ નારક ભવિષ્યમાં કષાય સમુદ્દાત કરશે, કાઈ નહીં' કરે, જે નારકના નરકપણામાં ભાવી કષાય સમુદ્દાત છે, તેના જઘન્ય, એક, બે અગર ત્રણ છે અને ઉત્કૃષ્ટ સખ્યાત, અસ ખ્યાત અથવા અનન્ત છે.
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫