Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयचोधिनी टीका ९६ ३६ १० १० क्रोधादिर मुद्घातारपबहानि स म १०४७
टीका-अथ क्रोधादिसमुद्घातै स्तदन्यसमुद्घातश्च समवहतानामसमवह तानाश्च पर स्परमल्पबहुत्वं प्ररूपयितुमाह-एएसिणं भंते ! जीवाणं कोहसमुग्घाएणं माणसमुग्घाएणं मायासमुग्घाएणं लोभसमुग्घाएण य समोहयाणं अकसायसमुग्घाएणं समोहयाणं असमोहयाण य कयरे कयरेहितो अप्पा या बहुग या तुल्ला या विसेसाहिया या ?' हे भदन्त ! एतेषां खलु जीवानां क्रोधसमुद्घा तेन मानसमुद्घातेन मायासमुद्घातेन लोभसमुद्घातेन च समवहतानाम् अकषायसमुद्घातेन कषायव्यतिरिक्त शेषषट्कसमुद्घातेनेत्यर्थः, समवातानाम् असमयहतानाच जीयानां मध्ये कतरे कतरेभ्योऽल्पा या बहुका वा तुल्या या विशेषाधिका या भवन्ति ? भगयानाह-'गोयमा !' हे गौतम ! 'सबथोवा जीवा अकमायसमुग्धारणं समोहया' सर्वस्तोका जीया अकषायसमुद्घानेन-कषायभिन्नेन वेदनादि षट्कसा द्घातेन ज्जगुणा) असमवहत संख्यातगुणा हैं (एवं जाव पंचिंदियतिरिक्खजोणिया) इसी प्रकार यावत् पंचेन्द्रिय तिर्यग्योनिक (मणुस्सा जहा जीवा) मनुष्य जीवों के समान (णवरं माणसमुग्घाएणं समोहया असंखेनगुणा) विशेष-मानसमुद्घात से समयहत असंख्यातगुणा हैं । । सू० १०॥ ___टीकार्थ-अब क्रोधादि समुद्घातों से समयहत और उन से भिन्न समुद्र घातों से समवहत तथा असमवहत अर्थात् सब प्रकार के समुद्घातों से रहित जीवों के अल्प बहुत्य की प्ररूपणा करते हैं
गौतमस्वामी-हे भगवन् ! क्रोधसमुद्घात से समवहत, मानसमुदघात से समयहत, मायासमुद्घात से समवहत, लोभसमुद्घात से समवहत, अकषाय. समुद्घात से अर्थात् कषायसमुद्घात से भिन्न छह समुदघातों में से किसी भी समुद्घात से समयहत, और असमयहत जीवों में से कौन जीव किन से अल्प, बहुत, तुल्य अथवा विशेषाधिक हैं :
भगवान-गौतम! सब से कम जीय ये हैं जो अकषायसमुद्घात से सम प्रसार यावत् पयन्द्रिय तिय य योनि (मणुस्सा जहा जीवा) मनुष्य योनी समान (णयरं माणसमुग्घारण समोहया असंखेज्जगुणा) विशेष-भानसमुहूधातथी समय त मसખ્યાતગણુ છે. સૂ૦ ૧૦ છે
ટીકાર્થ-હવે ક્રોધાદિ સમુદુઘાતેથી સવહત અને તેમનાથી ભિન્ન સમુદ્રઘાતથી સમવહત અર્થાત્ બધા પ્રકારના સમુદ્દઘાતથી રહિત છના અલ્પ–બહત્વની પ્રરૂપણ કરે છે–
શ્રીગૌતમસ્વામી–હે ભગવન ! ક્રોધસમુદ્રઘાતથી સમવહત, માનસમુદૂઘાતથી સમવહત. માયામુદ્દઘાતથી સમવહત. લેભસમુદ્રઘાતથી સમવહત અકષાયસમુદ્રઘાતથી અર્થાત્ કષાયસમુદ્રઘાતથી ભિન્ન છ સમુઘાતમાંથી કઈ પણ સમુઘાતથી સમવહત અને અસમવહત જીવોમાં કોણ જીવ કેનાથી અલપ, અધિક. તુલ્પ અથવા વિશેષાધિક છે?
શ્રી ભગવાન્ –હે ગૌતમ! બધાથી ઓછા જીવ તેઓ છે જે અકષાયસમુદ્દઘાતથી
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫