Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमैयबोधिनी टीका पद ३६ सू० १४ केयलिसमुद्घातगतक्षेत्रनिरूपणम् १११३ पोग्गला पणत्ता ?' हे भदन्त ! अनगारस्य खलु भाषितात्मनः के लिसमुद्घातेन समपह तस्य ये चरमा:-चरमसमयभाविन श्चतुर्थतपयभाविन इत्यर्थः, तेरेप पुद्गलैः सकललोका. पूरणात , निर्जरापुद्गला:-निर्जगगुणयोगात् निर्जरा:-निर्जीणाः, ते च पुदगलाश्चेति निर्जरापुद्गल : सन्ति, सूक्ष्माः खलु ते पुद्गलाः किं प्रज्ञाप्ताः ? 'समगाउसो' हे श्रमण ! आयुष्मन् ! 'सबलोगंपि य णं ते फुसित्ता णं चिट्ठति ?' सर्वलोकपि च खलु ते स्पृष्ट्वा खल्लु किं तिष्ठन्ति ? भगवानाह--'हंता, गोयमा !' हे गौतम ! हन्त-सत्यम् , सर्वलोकमपि च खलु ते स्पृष्ट्वा तिष्ठन्नि, पणगारस्स भावियप्पणो केवलि समुग्याएणं सगोहयस्स जे चरमा निज्जरा पोग्गला, सुहमाणं ते पोग्गला पण्णत्ता' अनगारस्य भावितात्मनः केयनिसमुद. घातेन समवहतस्य ये चरमा निर्जरा पुद्गलाः सन्ति 'सुहमाणं ते पोग्गला पण्णत्ता' सूक्ष्मा:-चक्षुरिन्द्रियागोचराः खलु ते पुद्गलाः प्रज्ञप्ताः, 'समणाउसो !' हे श्रमणायुष्मन् ! 'सबलोग पिय णं फुसित्ता णं चिटुंति' सर्वलोकमपि च खलु स्पृष्ट्वा ते तिष्ठन्ति, गौतमः पृच्छति-'छ उममत्थेणं भंते ! मणसे तेसिं णिज्जरापोग्गलाणं किंचि वण्णेणं वणं गंधेणं गं रसेण वा रसं फासेण वा फासं जाणइ पासइ ?' हे भदन्त ! छदमस्थः खलु मनुष्य स्तेषां
गौतमस्वामी- हे भगवन् ! भावितात्मा केवलिसमुद्घात से समयहत अनगार के जो चरम अर्थात् केवलिसमुद्घात के चौथे समय के निर्जीर्ण पुद्गल हैं, वे पुद्गल क्या सूक्ष्म कहे गए हैं ?
भगवान्-हे गौतम ! सत्य है, वे निर्जरापुद्गल अर्थात् निर्जीर्ण पुद्गल समय लोक को व्याप्त कर के रहे हुए हैं। भावितात्मा केवलिसमुदघात से समबहत अनगार के जो चरम समयवर्ती अर्थातू चतुर्थ समय के पुद्गल हैं, वे सक्ष्म कहे गए हैं। हे श्रमण ! हे आयुष्मन् गौतम ! ये पुदगल समग्र लोक को व्याप्त करके रहे हैं __ गौतमस्थामो-हे भगवन् ! क्या छमस्थ मनुष्य उन निर्जरापुदगलों के कुछ वर्ण ग्राहक चक्षुरिन्द्रिय से वर्ण को, गंधग्राहक घ्राणेन्द्रिय के द्वारा गंध को, रसग्राहक रसनेन्द्रिय से रस को तथा स्पर्शग्राहक स्पर्शनेन्द्रिय से स्पर्श को
શ્રી ગૌતમ સ્વામી–હે ભગવન! ભાવિતાત્મા કેવલિ સમુદ્રઘાતથી સમવહત અનગારના જે ચરમ અર્થાત કેવલિ સમુદ્દઘાતના ચોથા સમયના નિર્જીર્ણ પગલે છે, તે મુદ્દગલે શું સૂફમ કહેલાં છે?
શ્રી ભગવાન-હે ગૌતમ ! સત્ય છે તે નિર્જરા પુદ્ગલ અર્થાત્ નિર્જી પુદ્ગલ સમગ્ર લેકને વ્યાપ્ત કરીને રહેલાં છે ભાવિતાત્મા કેવલિ સમુદ્રઘાતથી સમવહત અનગારજે ચરમ સમયવતી અર્થાત ચોથા સમયના પુદ્ગલ છે, તેઓ સૂમ કહેલાં છે તે શ્રમણ ! હે આયુમન્ ગૌતમ ! તે પુદ્ગલે સમગ્ર લેકને વ્યાપ્ત કરીને રહેલાં છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવદ્ ! શું છદ્મસ્થ મનષ્ય તે નિર્જરા પુદ્ગલેને કાંઈક વણે ગ્રાહક ચક્ષુ ઈન્દ્રિયથી વર્ણને, ગંધ ગ્રાહક નાસિકાથી ગંધને, રસ ગ્રાહક જીભથી
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫
