Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi

Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 991
________________

९७८
प्रशापनासूत्रे
%
an
टीका-अथ मरणान्तिकसमुद्घातादीनधिकृत्य प्ररूपयितुामाह-'मारणंतियसमुग्घाओ सहाणे वि परहाणेवि एगुत्तरियाए नेयवो जाव माणियस्स वेमाणियत्ते' मारणान्तिकसमुद्धातः स्वस्थानेऽपि परस्थानेऽपि च एकोत्तरिकया-पूर्वोक्तैकोत्तरेणैव ज्ञातव्यः, यावद्नैरयिकादीनां वैमानिकान्तानाम्- चतु विंशतिदण्डकवान्यानां नैरयिकत्वादिके स्वस्थाने तद्भिन्नरूपे अपुरकुमारत्वादिके परस्थाने च पूर्व वृतानां मरणान्तिकसमुद्घाता अनन्ता अतीताः सन्ति, पुरस्कृता स्तु-भाविनः कस्यचित् सन्ति कस्यचिन सन्ति, यस्यापि सन्ति तस्यापि जघन्येन एको वा द्वौ वा त्रयो वा उत्कृष्टेन संख्येया वा असंख्येया चा अनन्ता वा सन्ति, इत्याशयेनैव तदन्तिममाह-वैमानिकस्य वैमानिकत्वे इति, तथा च नैरयिकस्य नैरयिकत्वादिषु चतुर्विंशति स्व परस्थानेषु मारणान्तिकसमुद्घातस्य अतीतानागतस्य
टीकार्थ-अथ मारणान्तिक समुद्घात आदि शेष समुद्घातों की प्ररूपणा की जाती है
मारणान्तिकसमुदघात स्वस्थान में भी और परस्थान में भी पूर्वोक्त एकोतरि का से समझने चाहिए। यावत् नैरयिकों से लेकर वैमानिकों तक जो चौवीस दंडकों के वाच्य हैं, उनके नारकपने आदि स्वस्थानों में और असुरकुमारपन आदि परस्थानों में अतीत मारणान्तिकसमुद्घात अनन्त हैं । तात्पर्य यह है कि नारक का स्वस्थान नारकपर्याय है और परस्थान असुरकुमारादि पर्याय हैं । इन दोनों में अर्थात वैमानिक पर्यन्त के सभी स्थानों में अतीत मारणान्तिक समुद्घात अनन्त है। भावी मारणान्तिक समुदघान किसी के हैं, किसी के नहीं हैं। जिसके हैं, उसके जघन्य एक, दो अथवा तीन हैं और उत्कृष्ट संख्यात, असंख्यात और अनन्त हैं, इसी आशय से अन्तिम दंडक का कथन करते हैं'वैमानिक के वैमानिक पर्याय में जैसे नारक के नारकत्व आदि चौवीस स्व
ટીકાથે હવે મારતિક સમુદ્દઘાત આદિ શેષ સમુદ્દઘાની પ્રરૂપણા કરાય છે
મારણાનિક સમુદ્દઘાત સ્વસ્થાનમાં પણ અને પરસ્થાનમાં પણ પૂર્વોક્ત એકત્તરિકાથી સમજવા જોઈએ. યાવત્ નિરયિકોથી લઈને વૈમાનિકે સુધી જે ચોવીસ દંડકના વાગ્ય છે, તેમના નારકપણા આદિ પરસ્થાનેમાં અતીત મારણાનિક સમુદુઘાત અનન્ત છે.
તાત્પર્ય એ છે કે નારકનું સ્વાસ્થાન નારક પર્યાય છે અને પરસ્થાન અસુરકુમારાદિ પર્યાય છે. તે બન્નેમાં અર્થાત્ વૈમાનિક પર્યન્તના બધા સ્થાનમાં અતીત મારણાત્વિક સમુદ્ધાત અનન્ત છે.
ભાવી મારણતિક સમુદ્દઘાત કેઈન છે, કેઈના નથી. જેમના છે, તેમના જઘન્ય એક, બે અથવા ત્રણે છે અને ઉત્કૃષ્ટ સંખ્યાત, અસંખ્યાત અનન્ત છે.
આજ આશયથી અન્તિમ દંડકનું કથન કરે છે વૈમાનિકના વૈમાનિક પર્યાયમાં, જેવા નારકના નારકવાદિ વીસ સ્વપરરથાને માં, અતીત અને અનાગત મારણાંતિક સમુદું
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫


Page Navigation
1 ... 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173