Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रशापनासूत्रे असमोहया वि मरंति' इति, समवहता अपि नियन्ते असमवहता अपि म्रियन्ते, इति, तस्माद् मारणान्तिकसमुद्घातसमवहतानां नैरयिकाणां सर्यस्तोकत्वमसेयम्, तदपेक्षया'उब्धियसमुग्धाएणं समोहया असंखेजगुणा' पैक्रियसमुद्घातेन समवहता नैरयिका असंख्येयगुणा भवन्ति, रत्नप्रभादि सप्तपृथिवीषु प्रत्येकं बहूनां नैरयिकाणां परस्पर वेदनोदीरणार्थ निरन्तरमुत्तरक्रियारम्भसंभवात् , तेभ्योऽपि-'कसायसमुग्घाएणं समोहया संखेज गुणा' कषायसमुद्घातेन समवहता नैरयिकाः संख्येयगुणा भवन्ति, अकृतोत्तरवैक्रियाणां कृतोत्तरक्रियणाश्च सर्वसंख्यया उत्तरवैक्रियारम्भकापेक्षया असंख्येयगुणानां कषायसमुद्घातसमहतत्पेनोपलभ्यमानत्यात् , तेभ्योऽपि-'वेयणासमुग्घाएणं समोहया संखेज्जगुणा' वेदनासमुद्घातेन समबहता नैरयिकाः संख्येयगुणा भवन्ति, यथासंभवं क्षेत्रजन्यपरमाधार्मिको. दीरितपरस्परोदीरित वेदनाभिः प्रायशो बहूनामेव सदा समयहतत्वेनोपलभ्यमानत्यात, भी है-'समबहत अर्थात् मारणान्तिकसमुद्घात से युक्त होकर भी नारक मरते हैं और मारणान्तिकसमुद्घात के बिना भी मरते हैं । इस कारण मारणा न्तिकसमुद्घात से समयहत नारक सब से कम समझने चाहिए। उनकी अपेक्षा चैक्रियसमुदघात के चिना भी मरते हैं। इसका कारण मारणान्तिक समुद्घात से समवहत नारक असंख्यातगुणा अधिक हैं, क्योंकि रत्नप्रभा
आदि सातों पृथिचियों में से प्रत्येक में बहुत-से नारक परस्पर वेदना उत्पन्न करने के लिए निरन्तर उत्तरवैक्रिय करते रहते हैं। वैक्रियसमुद्घात घालों की अपेक्षा कषायसमुदघात से समयहत नारक संख्यातगुणा अधिक हैं, क्योंकि उत्तरविक्रिया करनेवाले और उत्तरविक्रिया न करने वाले नारकों की अपेक्षा कषायसमुद्घात से समवहत नारक असंख्यातगुणा अधिक होते हैं। कषायसमुद्घात से समबहत नारकों की अपेक्षा वेदनासमुदघात से समवहत नारक संख्यातगुणा अधिक होते हैं, क्योंकि यथासंभव क्षेत्रजन्य वेदना, रमाधार्मिकों द्वारा उत्पन्न की हुई वेदना और परस्पर उत्पन्न की हुई वेदना
કહ્યું પણ છે-“સમવહત અર્થાત્ મારણાન્તિક સમુઘાતથી યુક્ત થઈને પણ નારક મરે છે અને મારણાન્તિક સમુદ્દઘાતના સિવાય પણ મરે છે.
આ મારણાન્તિક સમુઘાતથી સમવહત નારક બધાથી કમ સમજવા જોઈએ. તેમની અપેક્ષાએ વૈક્રિયસમુદ્ઘ તથી સમહત નારક અસંખ્યાતગણી અધિક છે, કેમકે રત્ન પ્રભા આદિ સાતે પૃથ્વીમાંથી પ્રત્યેકમાં ઘણા નાક પરસ્પર વેદના ઉત્પન કરવાને માટે નિરન્તર ઉત્તરક્રિય કરતા રહે છે. વૈકિય સમુઘાતવાળાઓની અપેક્ષાએ કષાયસમુદ્ઘા તથી સમવહત નારક સંખ્યાતગણ અધિક છે, કેમકે ઉત્તરવિક્રિયા કરનારા અને ઉત્તરવિક્રિયા ન કરનારા નારકની અપેક્ષાએ કષાયસમુદ્રઘાતથી સમવહત નારક સંખ્યાતગણ અધિક હોય છે. કષાયસમુદ્રઘાતથી સમવહત નારકોની અપેક્ષાએ વેદના સમુઘાતથી સમવહત નારક સંખ્યાલગણા અધિક હોય છે, કેમકે યથાસંભવ ક્ષેત્રજન્ય વેદના, પર
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫
