Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद ३० सू० २ केवलीशानसम्पत्तिनिरूपणम् छायातपयोरिख परस्पर विरुद्धत्वाद् यस्मिन् समये जानाति तस्मिन् समये न पश्यति, यस्मिन् सपये वा पश्यति तस्मिन् समये न जानाति इति बोध्यम्, तदेवाह-'से तेण?णं जाय णो तं समयं जाणइ तत्-अथ तेनार्थेन-उक्त हेतुना यावत-केवली खलु इमां रत्नप्रभां पृथिवी माकारादिभिर्थस्मिन् समये जानाति नो तस्मिन् समये पश्यति, यस्मिन समये वा पश्यति नो तस्मिन् समये जानातीति, एवं जाव अहे सत्तमं' एवम्-रत्नप्रभोक्तरीत्या यावत्-केवली शर्कराप्रभा वालुकामां पङ्कप्रभा धूमप्रभां तमानमाम्, अधःसप्तमीश्च पृथिवीम् आकारादिभिः प्रकारै यस्मिन् समये जानाति नो तस्मिन् समये पश्यति, यस्मिन् समये वा पश्यति नो तस्मिन् समये जानाति प्रागुकयुक्तः, एवं सोहम्मकप्पं जाव असचुयं' एवम्- रत्नप्रभादिरीत्या केवली सौधर्मकल्पं यावद-ईशानं सनत्कुमारं माहेन्द्रं ब्रह्मलोकं लान्तकं महा शुक्रं सहस्रारम् आनतं प्राणतम् आरणम् अच्युतश्च कल्पम् आकारादिभिः प्रकारयरिमन् समये जानाति नो तस्मिन् समये पश्यति, एवं यस्मिन् समये पश्यति नो तस्मिन् समये जानाति प्रागुक्तहोता है। ज्ञान और दर्शन छाया तथा धूप के समान साकार एवं अनाकार होने से परस्पर विरोधी हैं। जिस समय केवली जानते हैं उस समय में देखते नहीं और जिस समय देखते हैं उस समय में जानते नहीं, ऐसा समझना चाहिए । यही कहते हैं-केवली इस रत्नप्रभा पृथ्वी को आकार आदि से जिस समय में जानते हैं उस समय में देखते नहीं हैं और जिस समय में देखते हैं उस समय में जानते नहीं हैं। इसी प्रकार शकेराप्रभा, चालुकाप्रभा, पंकप्रभा, धूमप्रमा, तमःप्रभा और अधः सप्तमी पृथिवी को आकार आदि से जिस समय में जानते हैं, उस समय में देखते नहीं और जिस समय में देखते हैं उस समय में जानते नहीं । युक्ति पूर्ववत् समझ लेनी चाहिए । इसी प्रकार सौधर्म कल्प को यावत् ईशान, सनत्कुमार, माहेन्द्र, ब्रह्मलोक, लान्तक; महाशुक्र, सहस्त्रार, आनत, प्राणत, आरण और अच्युत कल्प का आकार आदि से દર્શન છયા અને તડકાની સમાન પરસ્પર વિરોધી છે. સાકાર તેમજ અનાકર હવાથી જે સમયમાં કેવલી જાણે છે, તે સમયમાં દેખતા નથી અને જે સમયમાં દેખે छ, ते समयमा पता नथी, मेम सम.
એ જ કહે છે-કેવલી આ રાનપ્રભા પૃથ્વીને આકાર આદિજી જે સમયમાં જાણે છે તે સમયમાં દેખતા નથી, અને જે સમયમાં દેખે છે, તે સમયમાં જાણતા નથી.
એ જ પ્રકારે કરપ્રભા, વાલુકાપ્રભા, પંકપ્રભા, ધૂમપ્રભા, તમ પ્રભા અને અધઃ સાતમી પૃથ્વીને આકાર આદિથી જે સમયમાં જાણે છે, તે સમયમાં દેખતા નથી અને જે સમયમાં દેખે છે તે સમયમાં જાણતા નથી. યુક્તિ પૂર્વવત્ સમજી લેવી.
એ જ પ્રકારે સૌધર્મ કલ્પને યાવત્ ઈશાન, સનકુમાર, મહેન્દ્ર બ્રહ્મલોક, લાન્તક, મહાશુક, સહસાર, આનત, પ્રણત, આરણ અને અચુત ક૯૫ને આકાર આદિથી જે
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫