Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi

Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 837
________________

प्रज्ञापनासूत्रे हे गौतम ! हन्त-सत्यम् 'तं चेव जाव परियारण या नो चेव णं विउव्वणया' तच्चैव-पूर्वो. तरीत्यैव यावत्-पृथिवीकायिकाः पूर्वम् अनन्तराहारा भवन्ति ततो निर्वर्तना ततः पर्यादानं ततः परिणामनम्, ततः परिवारणा भवति तेषामपि स्पर्शोपभोगसंभवात् किन्तु-नो चैव खलु विकुर्वणा पृथिवी शायिकानां संभवति तेषां वैक्रियलब्धेरसंभवात, 'एवं जाव चाउरिदिया' एवम-पृथिवीकायि होत्तरीत्या यावत्-अकायिकाः तेजस्कायिका वनस्पतिकायिका द्वीन्द्रिया स्त्रीन्द्रिया श्चरिन्द्रिया अपि प्रथमम् अनन्तराहारा भवन्ति ततो नितना ततः पर्यादानम् ततः परिणामनम् ततः परिचारणा भवति किन्तु तेषामपि वैक्रियलब्ध्यभावेन विकुर्वणा न संभवति, किन्तु वायुकायिकानां विशेष प्रतिपिपादयिषु स्तत्समानतया पश्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकमनुष्याणामपि तैः सह तदति देशमाह-'नवरं वाउकाइया पंचिंदियतिरिक्खजोगिया मणूसा य ___ भगवान-हे गौतम ! हां, सत्य है। पृथ्वीकाधिक प्रथम अनन्तराहार होते हैं, फिर निर्वर्तना होती है, फिर पर्यादान होता है, फिर परिणामन होता है, फिर परिचारणा होती है, क्योंकि वे भी स्पर्श का उपभोग करते हैं, परन्तु पृथिवीकायिकों में विकुर्वणा नहीं होती, क्योंकि वे वैफियलब्धि नहीं प्राप्त कर सकते।
पृथिवीकायिकों के समान अकायिक, तेजस्कायिक, वनस्पतिकायिक, दीन्द्रिय, त्रीन्द्रिय, और चतुरिन्द्रिय जीव भी पहले अनन्तराहार होते हैं, फिर निर्वर्तना, फिर परिचारणा होती है। इनमें भी वैक्रियलब्धि न होने के कारण विकुर्वणा नहीं हो सकती। ___ अब वायुकायिकों की विशेषता प्रतिपादन करने के इच्छुक शास्त्रकार उन्हीं के समान वक्तव्यता होने से पंचेन्द्रिय तियचों और मनुष्यों का भी साथ ही उल्लेख करते हैं-पृथिवीकाधिक आदि की अपेक्षा विशेषता यह है कि
શ્રી ભગવા– ગૌતમ ! હા, સત્ય છે. પૃથ્વીકાયિક પ્રથમ અનcરહાર હોય છે, પછી નિર્વર્તન થાય છે, પછી પર્યાદાન થાય છે, પછી પરિણમન થાય છે, પછી પરિચારણ થાય છે, કેમકે તે પણ પ્રશનો ઉપયોગ કરે છે, પરંતુ પૃથ્વીકાયિકોમાં વિદુર્વણા નથી થતી, કેમકે તેઓ ક્રિયલબ્દિ નથી પ્રાપ્ત કરી શકતા.
પૃથ્વીકાયિકની સમાન અપમાયિક, તેજસ્કાયિક, વનસ્પતિકાયિક, 4 ન્દ્રિય, ત્રીન્દ્રિય અને ચતુરિદ્રય જીવ પણ પહેલાં અનન્જરહાર હોય છે, પછી નિર્વતના, પછી પર્યાદાન, પછી પરિણમન, પછી પરિચારણા થાય છે, તેમનામાં પણ વૈક્રિયલબ્ધિ ન હોવાના કારણે વિકુવરણા નથી થઈ શકતી.
હવે વાયુકાચિકેની વિશેષતા પ્રતિપાદન કરવાના ઈચ્છુક શાસ્ત્રકાર તેમના જ સમાન વક્તવ્યતા હોવાથી પંચેન્દ્રિય તિય અને મનુષ્યને પણ સાથે જ ઉલ્લેખ કરે છે
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫


Page Navigation
1 ... 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173