Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
mat
९३२
प्रज्ञापनासूत्रे माचिन: आहारकसमुदघाताः सन्ति नत्र यो नैरयिको मनुष्यत्वं प्राप्य तथाविधसामग्रीबैकल सेन चतुर्दशपूर्वाधिगमम् आहारकसमुद्घातञ्च यिनैव सिद्धोभविष्यति तस्य भाविन आहारकसमुद्घाता न सन्ति तदन्यस्य तु यथा योगं जघन्येन एको वा द्वौ या त्रयो वा उत्कृष्टेन चत्वारो नतु ततोधिक भावि संभवति तदन्तरं नियमतो गत्यन्तरासंक्रमेण आहारकसमुद्रात विनैव सिद्धिप्राप्तिसंभयात् 'एवं निरंतरं जाव चेमाणियस्स' एवम्-नैरयिकस्येव निरन्तरम्अन्यवरछेदेन यावद्-असुरकुमारादि भवनवासिनः पृथिवीकायिकायेकेन्द्रियस्य विकलेन्द्रियस्य पश्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकस्य वानव्यन्तरस्य ज्योतिष्कस्य वैमानिकस्य च अतीता भाषिनश्चाहारकसमुद्घाताः कस्यचित् सन्ति कस्यचिद् न सन्ति किन्तु अतीता उत्कृष्टेन त्रयः, भाविन स्तु चखारः, जघन्येन अतीता एको वा द्वौ वा, भापिनस्तु एको वा द्वौ वा त्रयो वा वोध्याः, किन्तु-'नवरं मणसस्स अतीता पि पुरेक्खडा वि जहा नेरइयस्स पुरेक्खडा' नवरम्-पूर्वा पेक्षया विशेषस्तु मनुष्यस्य अतीता अपि, पुरस्कृता अपि-भाविनोऽपि आहारकसमुद्घाता यथा नैरयिकस्य पुरस्कृता:-भाचिन आहारकसमुद्घाता जघन्येन एको वा द्वौ या त्रयो या, उत्कृष्टेन चत्वारः प्रतिपादिता स्तथैव प्रतिपादनीयाः, तथा च मनुष्यस्य के चिना ही सिद्धि प्राप्त कर लेता है। इसी प्रकार लगातार असुरकुमार आदि भवनवासियों के, पृथिवीकायिक आदि एकेन्द्रियों के, विकलेन्द्रियों के, पंचेन्द्रियतिर्यचों के, यानव्यन्तरों, ज्योतिष्कों और वैमानिकों के अतीत और अनागत आहारक समुद्घात समझ लेने चाहिए, अर्थात् किसी के होते हैं, किसी के नहीं होते, किन्तु अतीत उत्कृष्ट तीन और भावी चार होते हैं । जघन्य से अतीत एक या दो होते हैं और भावी एक दो अथवा तीन जानने चाहिए । पूर्व की अपेक्षा विशेषता यह है कि मनुष्य के अतीत और अनागत आहारक समुद्घात नारक के समान हे । जैसे नारक के भावी आहारक समुद्घात जघन्य एक, दो अथवा तीन और उत्कृष्ट चार कहे हैं, उसी प्रकार मनुष्य के भी कहना चाहिए। इस प्रकार मनुष्य के आहारक समुद्घात अतीत भी और
આ જ પ્રકારે નિરન્તર (લગાતાર) અસુરકુમાર વગેરે ભવનપતિઓનાં, પૃકાયિક વગેરે એકેન્દ્રિનાં, વિકલેન્દ્રિનાં, પંચેન્દ્રિય તિર્યચના, વાન તરોનાં, તિકોનાં અને વૈમાનિકેનાં અતીત અને અનાગત આહારક સમુઘાત સમજી લેવા જોઈએ, અર્થાત્ કેઈનાં હોય છે કોઈના નથી હોતા, પરંતુ અતીત ઉત્કૃષ્ટ ત્રણ અને ભાવી ચાર હાય છે. જઘન્યથી અતીત એક કે બે હોય છે અને ભાવી એક બે અથવા ત્રણ સમજવા જેઇએ, પહેલાની અપેક્ષાથી અહિ વિશેષ એ છે કે મનુષ્યને અતીત અને અનાગત આહારક સમુદ્દઘાત નારકની સમાન છે. જેમ નારકનાં ભાવી આહા૨ક સમુદ્દઘાત જઘન્યથી એક બે અથવા ત્રણ અને ઉત્કૃષ્ટ ચાર કહયા છે, એ જ પ્રમાણે મનુષ્યને પણ કહેતા જોઈએ આ રીતે મનુષ્યના આહારકસમુદ્દઘાત અતીત અને અનાગત ઉત્કૃષ્ટથી ચાર જાણવા જોઈએ.
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫
