Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
९४२
प्रज्ञापनासूत्रे
कायिकानां मनुष्याणाञ्च इदम्-चक्ष्यमाणं नानात्वं-भेदइत्यर्थः, तदेवाह - 'वणस्त्रइकाइयाणं भंते! केवइया आहारकसमुग्धाया अईया ? ' हे भदन्त ! वनस्पतिकायिकानां कियन्तः आहारकसमुद्घाता अतीताः सन्ति ? भगवानाह - 'गोयमा !' हे गौतम ! 'अनंता' अनन्ता स्तावद् वनस्पतिकायिकानामाहारकसमुद्घाता अतीता सन्ति, नो संख्येयाः, नाप्यसंख्येयाः, अनन्तानामेव अधिगतचतुर्दशपूर्वाणां कृताहारकसमुद्घातानां प्रमादतः कृतसंसारोपचयानां वनस्पति कायिकेषु सद्भावात् एवं भाविनोऽपि आहारकसमुद्घाता बनस्पतिकायिकाना मनन्ताः सन्ति अनन्तानामेव वनस्पतिकायादुदुवृत्य चतुर्दशपूर्वाधिगमपूर्वकं कृताहारकसमुद्घातानां भाविसिद्धगमनसद्भावात्, अथ मनुष्याणां गौतमो विशेषं पृच्छति - ' मणूसाणं भंते ! केवइया आहारसमुग्धाया अईया ?' हे भदन्त ! मनुष्याणां क्रियन्त आहारकसमुद्घाता अतीताः सन्ति ? भगवानाह - ' गोयमा !' हे गौतम ! ' सिय संखेज्जा सिय असंखेज्जा ' स्यात् - कदाचित् संख्येया मनुष्याणामाहारकसमुद्घाता अतीताः सन्ति, स्यात्घात कितने हैं ?
भगवान् हे गौतम! वनस्पतिकाधिकों के आहारक समुद्घात अतीत अनन्त हैं, संख्यात अथवा असंख्यात नहीं। क्योंकि ऐसे जीव अनन्त हैं जिन्हो ने चौदह पूर्वो का ज्ञान प्राप्त किया हैं, आहारकसमुद्घात किया हैं, परन्तु प्रमाद के वशीभूत हो कर संसार की वृद्धि करके जो वनस्पतिकायिकों में विद्यमान हैं । वनस्पतिकायिकों के भावी आहारकसमुद्घात भी अनन्त हैं, क्योंकि पृच्छा के समय जो जीव वनस्पतिकाय में हैं, उनमें से अनन्त जीव वनस्पतिकाय से निकलकर, चौदह पूर्वो का ज्ञान प्राप्त करके और आहारकसमुद्घात करके सिद्धिगमन करेंगे ।
गौतमस्वामी - हे भगवन् ! मनुष्यों के कितने आहारकसमुद्घात अतीत हैं ? भगवान् हे गौतम! मनुष्यो के आहारकसमुद्घात कदाचित् संख्यात हैं, કેટલા છે?
શ્રી ભગવાન્-ડે ગૌતમ ! આ વનસ્પતિકાયિકોના આહારક સમુદ્દાત અતીત અનન્ત છે સ ́ખ્માત અથવા અસંખ્યાત નથી, કેમકે એવા જીવ અનન્ત છે, જેઓએ ચૌદપૂન જ્ઞાન પ્રાપ્ત કર્યું છે. આહારકસમુદ્ઘાત કર્યાં છે પરન્તુ પ્રમાદને વશીભૂત થઈને સ'સારની વૃદ્ધિ કરીને જે વનસ્પતિ કાયિકોમાં વિદ્યમાન છે. વનસ્પતિકાયિકોના ભાવી આહારક સમુદ્ધાત પણ અનન્ત છે, કેમકે પ્રશ્નના સમયે જે જીવ વનસ્પતિકાયમા છે, તેમનામાંથી અનન્તજીવ વનસ્પતિકાયર્થી નિકળીને ચૌદપૂર્વનું જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરીને અને આહારક સમ્રુધાતકરીને સિદ્ધિ તરફ ગમન કરશે,
શ્રી ગૌતમરવામી–ડે ભગવન્ ! મનુષ્યેના કેટલાં આહારક સમુદ્દાત અતીત છે? શ્રી ભગવાન્—હૈ ગૌતમ! મનુષ્યેના આહારક સમુદ્ઘાત કદાચિત સખ્યાત છે,
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫
