Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi

Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 902
________________

प्रमेयबोधिनी टोका पद ३५ सू० १ गतिपरिणामविशेषरूपां वेदनादिनिरूपणम् ८८९ वेमाणिया' एवम्-नैरयिका इव यावद्-असुरकुपारादि भवनपति पृथिवीकायिकायेकेन्द्रियविकलेन्द्रियपश्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकमनुष्यवानव्यन्तरज्योतिष्कवैमानिकाश्चापि द्रव्यक्षेत्रकाल भावापेक्षया वेदनां वेदयमाना अबसेयाः, पुनः प्रकारान्तरेण वेदनामेव प्ररूपयितुमाह-'कइ रिहाणं भो! वेयणा पण्णता ?' हे भरन्त ! कति विधा खलु वेदना प्रज्ञप्ता ? भगानाह'गोथमा !' हे गौतम ! 'तिविहा वेयणा पण्णत्ता' त्रिविधा वेदना प्रज्ञप्ता 'तं जहा-सारीरा माणसा सारीरमाणसा' तद्यथा-शारीरी मानसी शारोरमानसी च तत्र शरीरे भवा शारीरी. मनसि भवा-मानसी, तदुमयभवा-शारीरमानसी, तामेव त्रिविधा वेदनां नायिकादि चतु विशतिदण्ड क्रमेण प्ररूपयितुमाह-'नेरइयाणं भंते ! कि सारीरं वेयणं वेदेति माणसं वेयणं वेदेति सारीरमाणसं वेदणं वेदेति' हे भदन्त ! नैरयिकाः खलु किं शारीरी वेदनां वेदयन्ते ? किं वा मानसीं वेदनां वेदयन्ते ? किं वा शारीरमानसीं वेदनां वेदयन्ते ? भगवानाइ
इसी प्रकार असुरकुमार आदि भवनपति, पृथिवीकायिक आदि एकेन्द्रिय, विकलेन्द्रिय, तिर्यच, पंचेन्द्रिय, मनुष्य, वानभ्यन्तर, ज्योतिष्क और वैमानिक भी द्रव्य, क्षेत्र, काल और भाव की अपेक्षा से वेदना वेदते हैं।
पुनः प्रकारान्तर से वेदना का निरूपण करते हैंगौतमस्वामी-हे भगवन् ! वेदना कितने प्रकार की कही है ?
भगवान्-हे गौतम ! वेदना तीन प्रकार की कही है, यथा शारीरिक, मानसिक और शारीरिक-मानसिक। शरीर में होने वाली वेदना शारीरिक, मन में होने वाली मानसिक और दोनों में होने वाली वेदना शारीरिक मानसिक वेदना कहलाती है। इस वेदना का नारक आदि चौवीस दंडको में निरूप करते हैं
गौतमस्वामी-हे भगवन् ! नारक शारीर वेदना वेदते हैं, मानस वेदना वेदते हैं अथवा शारीर-मानस वेदना को वेदते हैं ?
આજ રીતે અસુરકુમાર વગેરે ભવનપતિ પૃથ્વીકાયિક આદિ એકન્દ્રિય, વિકસેન્દ્રિય, તિર્યંચ પંચેન્દ્રિય, મનુષ્ય વાનવ્યન્તર, જ્યોતિષ્ક અને વૈમાનિક પણ દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાલ, અને ભાવની અપેક્ષાથી વેદના અનુભવે છે.
ફરીથી બીજી રીતે વેદનાનું નિરૂપણ કરે છેશ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવન્ ! વેદના કેટલા પ્રકારની કહેવાઈ છે?
શ્રી ભગવાન-હે ગૌતમ! વેદના ત્રણ પ્રકારની કહેવાઈ છે. યથા–શારીરિક, માનસિક અને શારીરિક-માનસિક શરીરમાં થતી વેદના શારીરિક, મનમાં થતી વેદના માનસિક, અને બંનેમાં થતી વેદના શારીરિક-માનસિક વેદના કહેવાય છે.
આ વેદનાનું નાક આદિ ચોવીસ દંડકોમાં નિરૂપણ કરે છે
શ્રી ગૌતમસ્વામી–હે ભગવન્! નારક શારીરિક વેદના વેર છે, માનસિક વેદના વેદે છે, અથવા શારીરિક-માનસિક વેદના વેદ છે?
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫


Page Navigation
1 ... 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173