Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi

Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 919
________________

९०६
प्रज्ञापनासूत्रे अतएव असंज्ञिभूताम् अनिदाश्चैव वेदनां वेदयन्ते, प्रकृतमुपसंहरन्नाह- ‘से तेणटेणं गोयमा ! एवं बुच्चइ-पुढविकाइया नो निदायं वेयणं वेदेति, अणिदाय वेयणं वेदेति' हे गौतम ! तत्-अथ तेनार्थेन एवम् --उक्तरीत्या उच्यते यत्-पृथिवीकायिका नो निदाश्च वेदनां वेदयन्ते अपि तु अनिदाश्चैव वेदनां वेदयन्ते ‘एवं जाव चउरिदिया' एवम्-पृथिवीकायिका इव यावत् अप्कायिका स्तेजस्कायिका वायुकायिका वनस्पतिकायिका द्वीन्द्विया स्त्रीन्द्रियाश्चतुरिन्द्रियाश्चापि नो निदां वेदनां वेदयन्ते अपि तु अनिदामेव वेदनां वेदयन्ते प्रागुक्तरीत्या तेषामपि मनोविकलत्वात् , 'पंचिंदियतिरिक्खजोणिया मासा वाणमंतरा जहा नेरइया' पश्चेन्द्रिय तिर्यग्योनिका मनुष्या वानव्यन्तरा यथा नैरयिका निदाश्च अनिदाश्च वेदनां वेदयन्ते तयैव तदुभयविधा वेदनां वेदयन्ते तत्र पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकानां मनुष्याणाश्च संमू छिमगर्भव्युत्क्रान्तिकभेदेन द्वैविध्यात् संमूच्छिमा मनोविकळत्वाद् अनिदां वेदनां वेदयन्ते, गर्भव्युत्क्रान्तिकाः पुनः समनस्कत्वात् निदां वेदनां वेदयन्ते वानव्यन्तराणां संज्ञिभ्योऽसंज्ञिभ्यधोत्पादात् तेऽपि निदाश्चानिदाश्च वेदनां वेदयमाना बोध्याः, गौतमः पृच्छति-'जोइहै कि पृथिवीकायिक निदा वेदना नहीं वेदते, अनिदा वेदना ही वेदते हैं।
पृथिवीकायिकों के समान अकायिक, तेजस्कायिक, वायुकायिक, वनस्पतिकायिक, बीन्द्रिय, त्रीन्द्रिय और चतुरिन्द्रय भी निदा वेदना नहीं वेदते, किन्तु अनिदा वेदना वेदते हैं क्योंकि ये सव भी पूर्वोक्त प्रकार से मनो विकल ही होते हैं।
पंचेन्द्रिय तिर्यंच और मनुष्य तथा वानव्यन्तर ये नारकों के समान निदा और अनिदा-दोनों प्रकार की वेदना वेदते हैं। क्यों कि पंचेन्द्रिय तिर्यंच और मनुष्य संमूर्छिम और गर्भज के भेद से दो-दो प्रकार के होते हैं । इनमें से संमूछिम मनोविकल होने के कारण अनिदा वेदना वेदते हैं और गर्भज समनस्क होने के कारण निदा वेदते हैं । वानव्यन्तर संज्ञियों से भी और असंવેદના અર્થાત્ વિવેકહીને વેદના જ વેદે છે. આ હેતુથી હે ગૌતમ ! એમ કહેવાયું છે કે પૃથ્વીકાયિક નિદા વેદના નથી વેદતા, અનિદા વેદના જ વેદે છે.
वीयिनी मअ५४९४, aviliz, वायुायिर, वनस्पतिय४, दीन्द्रिय, ત્રીન્દ્રિય, ચતુરિન્દ્રિય પણ નિદા વેદના નથી વેદતા, પરંતુ અનિદા વેદના વેદે છે, કેમ કે બધાં પણ પૂર્વોક્ત રીતે મને વિહિના જ હોય છે.
પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ અને મનુષ્ય તથા વાનવંતર આ નારકની જેમ નિંદા અને અનિદા બંને પ્રકારની વેદના વેદે છે. કેમ કે પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ અને મનુષ્ય સંમૂર્ણિમ અને ગર્ભજનાં ભેદથી બે-બે પ્રકારનાં હોય છે. આમનામાંથી સંભૂમિ મને વિકલ હેવાને કારણે અનિદા વેદના વેદે છે, અને ગર્ભજ સમનસ્ક હોવાને કારણે નિદા વેદના વેદે છે. વાનર્થાતર સંઝિઓથી અને અસંએિથી પણ ઉત્પન્ન થાય છે, તેથી તેઓ પણ બને
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫


Page Navigation
1 ... 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173