Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद ३३ सू० ३ नैरयिकादीनामवधेः संस्थानादिनिरूपणम् ८१५ गामिए वि जाव अणवहिए वि' पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकानामधिरानुगामिकोऽपि यावत्अनानुगामिकोऽपि वर्द्धमानकोऽपि हीयमानकोऽपि, प्रतिपात्यपि अप्रतिपात्यपि अवस्थितोऽपि अनवस्थितोऽपि च भवति, 'एवं मणूसाण वि' एवम्-पञ्चेन्द्रियतिरश्चामिव मनुष्याणा. मपि अवधिरानुगामिक प्रभृत्यनवस्थितान्तोऽपि भवति, 'वाणमंतरजोइसियवेमाणियाणं जहा नेरइयाणं' वानव्यन्तरज्योतिष्कवैमानिकानां यथा नैरयिकाणामवधिरानुगामिकोऽप्रतिपाती अवस्थितश्च प्रतिपादित स्तथैव प्रतिपत्तव्यो न तु अनानुगामिकायनवस्थितान्तः, इति भावः, तथा च नैरयिकभवनपतिवानव्यन्तरज्योतिष्कवैमानिकानाम् आनुगामिका प्रतिपात्यवस्थितावघयो न पुनरनानुगामिक वर्द्धमानहीयमानप्रतिपात्यनवस्थितावधयो भवन्ति तेषां तथा भवस्वाभाव्यात्, पञ्चन्द्रियतिर्यग्मनुष्याणां तु अष्टविधोऽवधिर्भवतीति फलितम्, तेषामपि तथा भवस्वाभाव्यात् । 'पण्णवणाए ओही पदं समत्तं' इति प्रज्ञापनायां त्रयस्त्रिंशत्तमम् अवधिपदं समाप्तम् ॥३शासू० ३॥ है, अनानुगामिक भी होता है, वर्धमान भी होता है, हीयमान भी होता है, प्रतिपाती भी होता है, अप्रतिपाती भी होता है, अवस्थित भी होता है और अनवस्थित भी होता है। मनुष्यों का अवधि भी इसी प्रकार का होता है।
वानव्यन्तरों, ज्योतिष्कों और वैमानिकों का अवधि आनुगामिक, अप्रतिपाती और अवस्थित होता है, अनानुगामिक वर्धमान, हीयमान, प्रतिपाती और. अनवस्थित नहीं होता। इस प्रकार फलित होता है कि नारक, भवनपति, वानव्य न्तर, ज्योतिष्क और वैमानिक आनुगामिक, अप्रतिपाती और अवस्थित अवधि वाले होते हैं। वे अनानुगामिक, वर्धमान, हीयमान, प्रतिपाती और अनवस्थित अवधिवाले नहीं होते हैं क्योंकि उनके भव का ऐसा ही स्वभाव है । पंचेन्द्रियोंतिर्यचों को आठों प्रकार का अवधि होता है। अधिपद समास ।॥सू० ३॥
શ્રી ભગવાન–હે ગૌતમ! પંચેન્દ્રિય તિર્યંચોનું અવધિ આનુગામિક પણ હોય છે, અનાનુગામિક પણ હોય છે, વર્ધમાન પણ હોય છે, હિયમાન પણ હોય છે, અવસ્થિત પણ હોય છે અને અનવસિયત પણ હોય છે. મનુષ્યનું અવધિપણ આ પ્રકારનું હોય છે.
વાન વ્યતરો, તિષ્ક અને વૈમાનિકનું અવધિ આનુગામિક, અપ્રતિપાતી અને અનવસ્થિત હોય છે, અનાનુગામિક. વર્ધમાન, હીયમાન પ્રતિપાતી અને અનવસ્થિત નથી હતા. આ પ્રકારે ફલિત થાય છે કે નારક, ભવનપતિ, વનવ્યન્તર, તિષ્ક અને વૈમાનિક આનુગામિક, અપ્રતિપાતી અને અવસ્થિત અવધિવાળા હોય છે. તેઓ અનાનુગામિક, વર્ધમાન, હીયમાન, પ્રતિપાતી અને અનવસ્થિત અવધિવાળા નથી હોતા, કેમકે તેમના ભવને એજ સ્વભાવ છે પંચેન્દ્રિય તિર્યંચોને આઠ પ્રકારનું અવધિ થાય છે સૂ૦ ૩
અવધિ પદ સમાપ્ત
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫
