Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
५४७
प्रमेयबोधिनी टोका पद २८ सू० १ सचित्ताहारादिनिरूपणम् गौतम ! 'एगगुणकक्खडाइंपि आहारेंति जाव अणंतगुणकक्खडाईपि आहरेंति ?' एकगुण. कर्कशान्यपि आहारयन्ति यावद् द्वयादिदशगुणकर्कशान्यपि आहारयन्ति संख्येयगुणकर्कशान्यपि असंख्येयगुणकर्कशान्यपि अनन्तगुणकर्कशान्यपि आहारयन्ति, 'एवं अट्ठवि फासा भाणियव्वा जाव अणंतगुणलुक्खाइपि आहारेंति' एवम्-कर्कशस्पर्शोक्तरीत्या अष्टावपि स्पर्शाः कर्कशगुरुकलघुमृदुशीतोष्ण स्निग्धरूक्षरूपा भणितव्याः-वक्तव्याः यावत् एकगुणगुरुकस्पर्शानि आरभ्य अनन्तगुणरूक्षाण्यपि आहारयन्तीति चतुर्थ द्वारम् । गौतमः पृच्छति-'जाई भंते ! अणंतगुणलुक्लाइं आहारेति ताई किं पुढाई आहारेंति अपुट्ट इं आहारेंति?' हे भदन्त ! यानि तावद् अनन्तगुणरूक्षाणि आहारयन्ति तानि किम् स्पृष्टानि-आत्मप्रदेशसम्बद्धानि आहारयन्ति ? किंवा अस्पृष्टानि-आत्मप्रदेशासम्बद्धानि आहारयन्ति ? भगवानाह-'गोयमा !' हे गौतम ! 'पुट्ठाई आहारेंति नो अपुट्ठाई आहारेंति' स्पृष्टान्येव आहारयन्ति नो अस्पृष्टानि आहारयन्ति, तदनन्तरम्-'जहा भासुद्दे सए जाव णियमा छदिसि आहारैति' यथा भाषोद्देशके पूर्व प्रतिपादितं तथाऽत्रापि द्रष्टव्यम्, तत्र तावत् 'नियमात् षड् दिशि व्यवस्थितानि आहारयन्ति' इत्येतत्पर्यन्तं वक्तव्यम्, 'ओसणं कारणं पडुच्च वण्णी कालनीलाई गंधो दुब्भिदशगुण कर्कश द्रव्यों का भी आहार करते हैं, संख्यात गुण कर्कश द्रव्यों का, असंख्यात गुण और अनन्तगुण कर्कश द्रव्यों का भी आहार करते हैं । इसी प्रकार आठों स्पों के सम्बन्ध में कह लेना चाहिए, अर्थात् एकगुण गुरु से लेकर अनन्तगुण रूक्ष तक सभी प्रकार के पुद्गल द्रव्यों का आहार करते हैं। (चौथा द्वार)
गौतमस्वामी-हे भगवन् ! नारक जीव जिन अनन्तगुण रूक्ष द्रव्यों का आहार करते हैं, ये द्रव्य क्या आत्मप्रदेशों से स्पृष्ट होते हैं अथवा अस्पृष्टआत्मप्रदेशों से असम्बद्ध होते हैं ?
भगवान्-हे गौतम ! आत्मप्रदेशो से स्पृष्ट द्रव्यों का आहार करते हैं, अस्पृष्ट द्रव्यों का नहीं । तदनन्तर जैसा भाषा-उद्देशक में कहा है, उसी प्रकार ગુણ વાળા કકશ દ્રવ્ય ને પણ આહાર કરે છે. સંખ્યાત ગુણ કર્કશ દ્રવ્યને, અસંખ્યાત ગુણ કર્કશ અને અને અનન્ત ગુણ કર્કશ દ્રવ્યોને પણ આહાર કરે છે. એ જ પ્રકારે આઠે સ્પર્શીના સમ્બન્ધમાં કહેવું જોઈએ, અર્થાત્ એક ગુણથી લઈને અનન્તગુણ રૂક્ષ સુધી બધા પ્રકારના પુગલ દ્રવ્યને આહાર કરે છે. (ાથું દ્વાર)
શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવન ! નારક જીવ જે અનન્તગુણ રૂક્ષ દ્રવ્યને આહાર કરે છે, તે દ્રવ્ય શું આત્મપ્રદેશથી પૃષ્ટ હોય છે, અર્થાત અસ્કૃષ્ટ આત્મ પ્રદેશથી અસમ્બદ્ધ હોય છે?
શ્રી ભગવાન-હે ગૌતમ! આત્મ પ્રદેશથી સ્પષ્ટ દ્રવ્યને આહાર કરે છે, અસ્કૃષ્ટ દ્રવ્યને નહીં. તદનન્તર જેવું ભાષા ઉદ્દેશકમાં કહ્યું છે. એ જ પ્રકારે અહીં પણ કહેવું
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫
